บทท 6 บทสรป

บทนจะอธบายความโดยการสรปเรองราวเนอหาทไดศกษามาทงหมด และอภปรายผลขอมลทไดคนพบจากงานวจยตามแนวคดทไดจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบกลมชาตพนธตาง ๆ และกลมชาวไทยเขมร รวมทงน าเสนอขอเสนอแนะตาง ๆ ทจะเปนประโยชนกบกลมชาวไทยเขมรในพนทศกษาวจย และเพอประโยชนในการน าผลของการศกษาวจยครงนไปตอยอดงานวจยในประเดนศกษาอน ๆ ตอไป

สรปผลการวจย การสรปผลการวจยไดแบงหวขอสรปเปน 2 ประเดน สวนแรกจะเปนการสรปผลการวจยเชงเนอหา ซงจะเปนการสรปในเชงยอความเนอหาผลการศกษาทงหมดทไดศกษามา และสวนทสองจะเปนสรปผลการวจยเชงแนวความคด เปนการสรปโดยไดน าขอมลตาง ๆ ทไดจากการศกษามาสงเคราะหเพอใหไดมาซงแนวความคดทเกยวกบการศกษาวจย เพอน าไปใชเปนกรอบคดในการศกษาประเดนทเกยวของตอไป สรปผลการวจยเชงเนอหา กลมชาวไทยเขมรพนท 3 ต าบล คอต าบลหนองตาคง ต าบลเทพนมต และต าบลคลองใหญ อ าเภอโปงน ารอน จงหวดจนทบร เปนกลมชนกลมเดยวกบชนชาวเขมรทอาศยอยในประเทศกมพชา และสวนอน ๆ ของเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน ในประเทศเวยดนาม เปนตน ชาวไทยเขมรพนททง 3 ต าบลอาศยอยในพนทมาตงแตกอนทประเทศไทยจะท าขอตกลงปกปนเขตแดนอยางชดเจนกบราชอาณาจกรกมพชาใน พ.ศ.2449 ซงขณะนนประเทศฝรงเศสไดเขามามอ านาจการปกครองกมพชา และฝรงเศสกเปนเจาภาพในการจดแจงปกปนเขตแดน สงผลใหกลมชนชาวเขมรในพนท 3 ต าบลถกขดแบงใหอยฝงดนแดนประเทศไทย และไดแบงแยกพนองใหกลายเปนกลมชน 2 ประเทศ มาใน พ.ศ.2452 กลมชนทอยฝงดนแดนไทยไดกลายเปนประชากรของไทยโดยสมบรณตามประกาศ พระราชบญญตส าหรบท าบญชคนในพระราชอาณาจกร ร.ศ.128 ของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวฯ รชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร กลมชาวไทยเขมรเปนกลมชนทมวถชวตอยางเรยบงาย ท ามาหากนอยกบธรรมชาต ด าเนนชวตดวยการประกอบอาชพเกษตรกรรมแบบเลยงชพ โดยจะรวมกลมกนประมาณ 10 – 20 ครอบครวจดตงเปนชมชนหรอหมบานขางล าน าทเปนแหลงอาหารตามธรรมชาต แตจะไมนยมใช

308

แหลงน าเปนเสนทางคมนาคม การปกครองชมชนในระยะเรมแรกผปกครองกคอหวหนาบาน สวนใหญหวหนาบานเปนคนเดยวกนกบผทท าหนาทดแลศาลนะตา แตหลงจากทรชกาลท 5 ไดประกาศการพระราชบญญตปกครองทองท ร.ศ. 116 (พ.ศ.2440) ระบบการปกครองของชมชนจงไดเปลยนจากหวหนาบานมาเปนระบบก านน ผใหญบาน ตามประกาศของรฐไทย สงคมของชาวไทยเขมรเปนสงคมมตรไมตร คอทกคนในชมชนจะชวยเหลอเกอกลกนทกเรอง ทงเรองสวนรวมและสวนบคคล สงคมในระดบครวเรอนจะใหผชายท าหนาทเปนผน าในทกเรอง ผหญงตองท าหนาทดแลผสงอายทเปนบรรพบรษและท าหนาดแลการงานภายในบาน ชาวไทยเขมรจะอยรวมกนเปนครอบครวขยาย ซงอยรวมกนเปนครอบครวขนาดใหญในบานหลงเดยว บานเรอนอยอาศยจะปลกสรางขนแบบงาย ๆ โดยใชวสดอปกรณตาง ๆ ทสามารถหาไดในบรเวณชมชนมาประกอบขนเปนเรอน ลกษณะเปนเรอนเครองผก ชนเดยวยกพนสงระดบเอว มบนได 5 หรอ 7 ขน ทกชนสวนทน ามาตอกนจะผกมดดวยหวายขนาดเลก หรอเชอกเปลอกไมทมความเหนยว ฝาบานและพนบานใชไมไผมาทบใหแผออก หลงคามงดวยหญาคา ระบบเศรษฐกจในระยะเรมตนของชมชนชาวไทยเขมรเปนระบบเพอการเลยงชพ ประกอบอาชพทางการเกษตรเปนหลก คอปลกขาว ปลกขาวโพดไวบรโภคในครอบครว ยคตอมาไดมพอคาสญชาตจนเขามาในชมชนและเขามาชกจงใหกลมชนเขาสระบบการเกษตรแบบแลกเปลยนเปนเงน เงนจงเรมมความส าคญกบกลมชนทมไวส าหรบซอหาเครองอปโภคบรโภค ทเรมจะตองพงพาจากพอคามากขน ปจจบนพชเศรษฐกจส าคญคอล าไยทสงใหชมชนเขาสระบบทนนยมอยางเตมตว ภาษาทชาวไทยเขมรใชในการสอสารเปนภาษาเดยวกนกบชาวเขมรทอยในประเทศกมพชา แตดวยผลของการอยคนละประเทศจงท าใหซมซบวฒนธรรมทางดานภาษาทแตกตางกนออกไป สงผลใหในปจจบนภาษาของกลมชนทงสองเรมมความแตกตางกน และในอนาคตระยะหางนจะหางออกไปเรอย ๆ ภาษาไทยเขมรเปนภาษาทจดอยในกลมภาษายอย มอญ – เขมร แยกยอยจากภาษาตระกลออสโตรเอเชยตค เปนภาษาทไมมระบบเสยงวรรณยกต และไมมระบบเสยงหนก เสยงเบาของสระทเรยกวาเรจสเตอร (Register) ทท าหนาทแบงแยกความหมายของค า เปนภาษาทมระบบท านองเสยงทท าหนาทแบงแยกความหมายของประโยค ซงมท านองเสยง 2 ระดบ คอท านองเสยงกลางระดบ – ตก และท านองเสยงสง – ขน โครงสรางทางภาษาม 2 ประเภทคอ ค าทมพยางคเดยว และค าทมสองพยางค พยญชนะม 21 เสยง (17 หนวยเสยง) ซงเกดเปนพยญชนะตนไดทง 21 เสยง และเกดเปนพยญชนะทาย 14 เสยง ระบบเสยงมเสยงสระ 34 เสยง แบงเปนสระเดยว 28 เสยง (เสยงยาว 14 เสยง เสยงสน 14 เสยง) และสระผสม 6 เสยง (เสยงยาว 3 เสยง และเสยงสน 3 เสยง)

309

ชาวไทยเขมรบรโภคขาวเจาอาหารเปนหลก อาหารทเปนกบขาวเปนอาหารทสามารถหาวตถดบในการปรงไดจากบรเวณโดยรอบชมชนทอยอาศย ตามหนองน าหรอปาเขา วตถดบหลกจงเปนผก เนอสตวประเภทปลาและสตวปา อาหารของชาวไทยเขมรนอกจากปรงขนเพอใชรบประทานในครอบครวแลวยงมการปรงอาหารขนเพอใชในประกอบการเซนไหวในพธกรรมตาง ๆ อกดวย อาหารทเปนเอกลกษณของชาวไทยเขมรคอ “ปะโมะ มะเปาะ” หรอน าพรกมะเขอสม เปนน าพรกทมไวรบประทานกบผกตาง ๆ นอกจากนยงไดน าน าพรกมะเขอสมทโขลกเสรจเรยบรอยไปควกบน ากะท จะไดน าพรกอกแบบหนงทเรยกวา “ปะโมะ มะเปาะ ตะโคะ” หรอน าพรกมะเขอสมคว นยมน าไปคลกกบขาวรบประทานมากกวาทจะน ามาจมกบผก การแตงกายของชาวไทยเขมรในอดตกาลแตงกายดวยผาผนเดยวทเรยกเปนภาษาเขมรวา “ซ าปวด” ปกปดรายกายเพยงทอนลางและเปลอยรางกายทอนบน ซงเปนการแตงกายตามแบบอยางของวฒนธรรมอนเดย ทงชายและหญงจะแตงเหมอนกน ยคสมยตอมาชาวไทยเขมรไดรบเอาวฒนธรรมการแตงกายแบบไทยเขามาประยกต โดยนงซ าปวดเหมอนเดมแตไดน าเสอมาสวมใสเพมเตม เสอทน ามาสวมใสไมมแบบทเปนแบบเฉพาะ แบบเสอกจะเหมอนกบกลมคนไทยทวไป คอเสอของผหญงเปนเสอคอกลมแขนกระบอก ผชายใสเสอคอกลมเชนกนแตทรงเสอเปนเสอแขนยาวมกระดม และมการประดษฐรองเทาไมไวสวมใส ประเพณ พธกรรมและความเชอทเกยวกบวงรอบชวต เดกทถอก าเนดขนชาวไทยเขมรเชอวาทกคนจะมครหรอเทพเจาทเรยกวา “กรก าเนด” หรอครก าเนด คอยท าหนาทปกปองใหทารกมชวตรอดปลอดภยจากภยอนตรายตาง ๆ ทอาจเกดขนในชวงตลอดทด ารงชวตอย เทพเจาองคใดเปนครประจ าตวเดกจะใชวธสงเกตจากสายรกเมอแรกคลอด มอย 4 ลกษณะ 1.มสายรกพนรอบตว คลายกบการสวมสงวาล กรทประจ าตวคอ “กรสงวาล” 2.มสายรกครอบศรษะคลายกบสวมหมวก กรประจ าตวเดกคอ “กรสนม” 3.มทงสายรกพนตวและครอบทศรษะ กรประจ าตวคอ “กรสนมสงวาล” และ4.สายรกบดเปนเกลยว กรประจ าตวคอ “กรประเจดระมล” และตองท าจวมกรก าเนด และท าพธโจลมะมวดตอนรบเทพเจานน ๆ ใหมาอยทจวมกร กอนทเดกคลอดออกมาจากครรภมารดา เชอวาทารกทกคนทปฏสนธในครรภมารดานนเกดจากแมทเรยกวา “แมเดม” หรอ “แมสะโนน” เปนผสรางและเลยงดทารกในครรภในสมบรณแขงแรง เชอวาแมเดมเปนผพราย และเมอทารกคลอดออกมาแมเดมยงคงตามมาดแลเดกดวยความรกและหวงแหน โดยมายอกลอกบเดก เชอวาเดกทนอนยมและหวเราะขณะทนอนเกดจากแมเดมมาเลนดวย และเมอแมเดมเหนวาทารกทคลอดออกมามแมคนใหมคอยเลยงดกเกดความหวงแหนอยากทน าตวเดกไปอยกบตนเองยงเมองผ จงไดดลบนดาลใหเดกมาอาการเจบปวยตาง ๆ เมอทารก

310

คลอดออกมาครอบครวของเดกจงตองท าพธกรรมแบงลกผลกคนเพอเปนการตดขาดจากแมเดม และรบขวญเดก เดกชาวไทยเขมรสมยอดตจะนยมไวผมจกหรอผมแกละ และเมอเดกมาอายครบตามก าหนดจะประกอบพธ “กอรเซาะก าปอด” หรอพธโกนหรอขดผมทขมวดเอาไวตรงขมอม โดยจะท าพธเมอเดกมอายเปนเลขคเพราะเชอเปนดเลขมงคล เชน เลข 9 (9 ขวบ) คอดาวเกต เปนดาวคมภย เลข 11 (11 ขวบ) คอดาวราชาโชค และเลข 13 (13 ขวบ) เชอวาเปนดาวดเชนกน พธโกนจกนจะไมท าในชวงเวลาทเดกมอายเปนเลขค เพราะเชอวาเลขคเปนเลขของดาวทเปนโทษ และเปนเลขของดาวราหรายตาง ๆ เชน เลข 8 (8 ขวบ) เลข 10 (10 ขวบ) และเลข 12 (12 ขวบ) เปนตน เมอชายชาวไทยเขมรมอายครบ 20 ปบรบรณจะตองท าพธอปสมบทเพอศกษาเลาเรยนทางพทธศาสนา ทเรยกเปนภาษาเขมรวา “บวะเนยก” หรอบวชนาค โดยถอกนอยางเครงครดวาชายทมอายครบยสบปตองบวช และเมอลาสขาออกมาถงจะแตงงานมครอบครวได ทกคนทอปสมบทตองอยบวชเรยนจนครบพรรษา เมอลาสกขาออกมาจะใชสรรพนามน าหนาชอวา “อนตด” (ทด) ธรรมเนยมทถอปฏบตของชาวไทยเขมร กอนถงวนก าหนดอปสมบทประมาณ 15 – 30 วน พอแมหรอผปกครองกจะน าตวผทจะบวชไปฝากตวทวดทเรยกเปนภาษาเขมรวา “มอบเนยก” (มอบนาค) และนาคจะอยทวดไปจนถงวนก าหนดอปสมบท เพอศกษาขนบธรรมเนยมตาง ๆ ของวด และฝกฝนทองจ าบทค าขออปสมบทและบทสวดมนตตาง ๆ การเกยวพาราสกนของหนมสาวชาวไทยเขมรจะใชวธการแอบคยกนในขณะทพอแมและตวของฝายหญงเขานอนแลว โดยฝายชายกจะเขาไปใตถนบานฝายหญงและสงสญญาณดวยการน าไมขนาดเลกแหยลอดผานรองพนบาน โดยจะใหไมไปโดนตวฝายหญง เพอใหฝายหญงรบรวาฝายชายอยทใตถนบานและกจะพดคยกน วธการจบสาวลกษณะนเรยกวา “หลกขมม” หรอจกสาว หรอเลนสาว เมอหญงชายชอบพอกนจนตกลงใจทจะแตงงานกน ฝายชายกจะใหพอแมหรอผอาวโสทนบถอไปเยยมเยยนบานฝายหญง เพอท าความรจกและท าความสนทสนมกบครอบครวและตวฝายหญง เรยกวา “กระเซบ” หรอทาบทาม หลกของกระเซบคอการกระท าอยางเงยบเซยบ ซงหากผใหญของทงสองฝายตกลงกนไดจนถงขนก าหนดวนแตงงาน (แซนการ) กจะพดกนตอถงเรองตาง ๆ ทเกยวกบงานแตงงาน เชน คาสนสอด (คนสลา) แตถาหากทงสองฝายไมอาจตกลงกนไดการกระเซบกเลกรากนไปและเรองราวกจะสนสดลงเพยงน โดยจะไมใหสงผลตอชอเสยงของทงฝายชายและฝายหญง เมอผใหญทงสองฝายตกลงกนไดกจะก าหนดวน “แซนการ” หรอการแตงงาน ธรรมเนยมปฏบตของชาวไทยเขมรฝายชายจะเปนผจดหาทกสงทเกยวของกบการแตงงานตามความ

311

ตองการของผใหญฝายหญง เชนใหฝายชายจดสรางหรอจดหาเรอนหอ จดหาอาหารส าหรบเลยงแขกในวนท าพธ เปนตน และเมอแตงงานกนแลวฝายชายตองอยทบานของฝายหญงเปนจ านวนอยางนอย 3 วน และหลงจากครบ 3 วนแลวสวนใหญฝายชายจะอาศยอยชวยพอแมของหญงท ามาหากน แตถาหากฝายตองการทน าตวฝายหญงกลบมาอยอาศยยงบานของตนเอง ฝายชายตองท าพธบอกกลาวขออนญาตพอแมฝายหญง การรกษาพยาบาลของชาวไทยเขมรนอกจากใชวธน ายาสมนไพรมาใชเปนยารกษาโรคแลว ยงไดมการน าวธการทางความเชอเขามารกษาดวย เชนเมอเดกในวยตงแตแรกคลอดไปจนถงประมาณ 10 ขวบป มอาการรองไหกระจองอแงไมทราบถงสาเหต นอนสะดง หรอนอนละเมอ เปนตน อาการเหลานเชอกนวาเกดจากการกระท าของวญญาณสงชวราย จะตองไปพบกบหมอพธ (อาจารย) ใหท าพธพนรกษา หรอ “ช” เพอปดเปาเอาสงชวรายออกไปจากตวเดก เมอโตเปนวยผใหญแลวมอาการตอมน าลายอกเสบหรอหรอเปนภาษาชาวบานวาคางทม ชาวไทยเขมรจะไปพบกบเจาพธใหท าพธ “เลยตะเกยม” ทแปลวาการเปารกษาอาการคางทม โดยจะไปใหเจาพธเปาเปนจ านวน 3 วน นอกจากนยงมพธ “แซนจน” ทแปลวาเซนสง ความหมายโดยนยคอการเซนสงดวงวญญาณสงชวรายใหออกไปจากตว โดยมฐานคดความเชอวาอาการเจบปวยของคนเกดจากมวญญาณสงชวรายไดไปอาศยอยในรางกาย การรกษาจงจะตองประกอบพธกรรมขนมาเพอไลดวงวญญาณตาง ๆ ทอาศยอยในรางกายผปวยใหออกไป การรกษาตามความเชออกแบบหนงเรยกวา “กดฉนว” หรอพธกรรมการตดเชอกรรมพนธ เชอวาผปวยบางราย อาการเจบไขทประสบอยเกดจากเพราะไดรบเอาสงไมดตาง ๆ มาจากบรรพบรษ วธการรกษากจะประกอบพธกรรมขนมาเพอเปนการตดขาดเชอรายทไดรบสบทอดมา โดยจะใหเจาพธเปนผประกอบพธให ชาวไทยเขมรเชอหญงชายคใดทแตงงานกน โดยมความเกยวเนองกนทางเครอญาต เชน ฝายหญงเปนลกหลานของอาเขย หรอเปนลกหลานของนาสะใภ เปนตน จะสงผลใหหญงชายคนนจะประสบกบเคราะหกรรม ท ามาหากนไมเจรญรงเรอง หรอมอาการความเจบปวยรมเราตลอดเวลา และเพอใหหลดพนจากบวงกรรมจะตองเชญเจาพธมาท าพธกรรม “ผะหลาบ” หรอพธแกเคลดใหจงจะท าใหชวตประสบแตกรรมด ผปวยบางรายทมอาการเพอคลง ซมเศรา ปวดตามรางกายโดยไมทราบสาเหต และไดน าไปรกษากบหมอแผนปจจบนหรอแผนโบราณแลวไมหาย ชาวไทยเขมรเชอวาเปนอาการของคนทถกคณไสยทอาจเกดจากการกระท าของคนหรอผ ผปวยกจะตองท าพธ “เลยกปวง” หรอพธการลากไขถอนคณไสย เพอเปนการถอนคณไสยใหออกไปจากตวของผปวย โดยเจาพธจะใชไขไกหรอ

312

แปงขาวเจานวดเปนกอนลากไปตามรางกายของผปวย และถาผปวยถกคณไสยกจะปรากฏสงตาง ๆ อยในไขหรอแปงนวด เชน เสนผม ตะป เศษหนง เปนตน ชาวไทยเขมรยงมการรกษาอาการเจบปวยทเกยวกบอวยวะภายใน ทสามารถสงเกตอาการเจบปวยไดจากลกษณะทผดแปลก และแสดงออกมาใหเหนภายนอกรางกาย เชน ทองโต ตาเหลอง เปนตน ซงสวนใหญจะเปนอาการของไขปาง (ไขมาเลเรย) ในชมชนจะมหมอพธท าการรกษา ซงเปนการรกษาตามภมปญญาพนบานทไมเกยวของการไสยศาสตร เรยกวา “โอจปวะ” หรอการจดไฟททอง โดยวธการรกษาจะน าความรอนมาใชเปนเครองมอ หมอพธจะน าขยจากตนเตารง (เตาราง) มาใชเปนเชอไฟในการจด จะจดไฟเปนจ านวน 4 ต าแหนง โดยสามารถจดไดทงบรเวณทองและบรเวณหลง ขนอยกบการวนจฉยของหมอพธผปวยมการเจบปวยลกษณะใดและตองจดบรเวณใด การจดทองสามารถจดใหกบบคคลทกเพศทกวย ไมจ ากดจ านวนครง ขนอยกบวาบคคลนน ๆ มอาการเจบปวยบอยครงเพยงใด บางคนอาจจดทองจนเกดเปนแผลเปนทแสดงใหเหนอยางชดเจน และแผลเปนนกจะตดตวไปตลอดชวต ชาวไทยเขมรมความเชอเรอง “ตะ” หรออาการผดส าแดง ซงเปนอาการผดส าแดงทเกดขนกบเฉพาะผหญงทเพงผานการคลอดลกมาใหม ๆ มอย 5 ลกษณะ คอ “ตะ จ าแนย” ผดส าแดงทเกดจากการกนอาหาร “ตะ ตาไซ” ผดส าแดงเพราะเสนเอนเคลอนไปจากเดม เกดจากการท างานหรอยกของหนก “ตะ อนเซม” ผดส าแดงทเกดจากไปตากน าคาง “ตะ กะเลน” ผดส าแดงทเกดจากแพกลน และ“ตะ ต าเนก” หรอ “ตะ กนเตล” ผดส าแดงเพราะรวมเพศขณะทมดลกยงไมเขาอ พธศพของชาวไทยเขมรจะเรยกวา “บอนขมอจ” โดยจะมสปเหรอทเรยกเปนภาษาเขมรวา “นะพลก” และเจาพธ (อาจารย) เปนผจดแจงเรองพธกรรมให ครงอดตอาจารยกบสปเหรอจะตองเชญมาทงสองทาน และจะใชสปเหรอเปนจ านวน 4 ทาน เจาพธรบผดชอบจดแจงเรองตาง ๆ เกยวกบพธกรรม สปเหรอจะท าหนาทเกยวกบการเผาหรอฝงศพ แตในปจจบนจะใชสปเหรอเพยงอยางเดยวจ านวนสปเหรอกไมตองครบ 4 ทานกได พธศพจะมพธอาบน าศพทเรยกวา “งตก” และญาตผตายกจะจดเตรยมกระบงใสสงของตาง ๆ ทเรยกวา “กรรเชอ ปนเจาะ ก าปวง” โดยสงของนไวส าหรบใหผตายน าตดตวไปใชยงปรโลก ระหวางตงศพบ าเพญกศลจะม “กสตะโบงอนจญ” หรอจดไฟกาล ในขณะทน าไปเผาหรอฝงของชาวไทยเขมรจะมเจาพธหรอสปเหรอเดนน าหนา โดยจะถอธงขวญ (ตวงปะลง) เปนธงทดามท าจากเสยมทดานปลายน าผาขาวมาเขยนเปนยนตผกตดไว ระหวางขบวนศพเคลอนกจะโปรยขาวตอก (ปรายเลยจ) โดยจะโปรยไปทางขางหลง เปนนยทสอนใหคนทยงมชวตอยไดเขาใจในสจจะธรรมของชวตทวาชวตคนเราทก ๆ คนบนโลกจะตองมการเวยนวายตายและเกด ไมมใครคนใดหลกหนการเวยนวายตายและเกด ประดจดงขาวตอกทโปรยอยเกลอนพนดน ในอดตขบวนแหศพของชาวไทยเขมรกจะมลกหลานของผตายจ านวน 4 คน เดนอม

313

“กะออม” (หมอดน) คนละ 1 ใบ กะออมทง 4 ใบชาวไทยเขมรเชอวาเปนตวแทนของประกอบธาตรางกายมนษย คอดน น า ลม และไฟ ซงเปนนยสอนใหทกคนไดรบรวาชวตคนเราทก ๆ คนเปรยบไดเหมอนกบกะออม (หมอดน) ทเปราะบาง แตกไดงาย และไมคงทนถาวร การใชชวตจงจะตองทะนทนอมใหด ไมใหแตกไมกอนเวลาอนควรเปน เมอขบวนแหศพเคลอนมาถงทางแยกเขาปาชา หรอทางขนเมร เจาพธจะน ากะออมไปทบใหแตก ประเพณ พธกรรมและความเชอเกยวกบศาสนาและชมชน ชมชนชาวไทยเขมรจะมประเพณ พธกรรมตามความเชอลกษณะนอยหลายแบบ เชนความเชอวาไรนาจะมเจาท เทพเจา หรอสงศกดสทธตาง ๆ ทท าหนาทดแลปกปองรกษา ทเรยกตามค าของชาวไทยเขมรวา “ควาย” โดยทกปเมอถงวนขน 3 ค า เดอน 6 จะประกอบพธเซนสรวงขอบคณควายทชวยปกปองรกษาไรนาทเรยกวา “แซนควาย” หรอเซนเจาทควาย ซงในแตละชมชนจะมบคคลทท าหนาทเปนสอกลางระหวางชาวบานกบเจาทไรนาทเรยกวา “ถอควาย” ชาวไทยเขมรเปนกลมชนทมความเคารพนบถอบรรพบรษทลวงลบเปนอยางมาก โดยทกปในจะจดพธ “แซนดนตา” ซงเปนการเซนสรวงอทศสวนบญกศลใหกบบรรพบรษผลวงลบ แซนดนตาจะมพธ 2 ระยะ เปนเวลา 15 วน ระยะแรกคอ “เบนตจ” หรอสารทเลกจะท ากนในวนขน 15 ค า เดอน 10 และระยะทสองคอ “เบนทม” หรอสารทใหญจะท าพธในวนแรม 15 ค าเดอน 10 โดยเชอวาชวงเวลานยมบาลจะปลดปลอยใหดวงวญญาณบรรพบรษกลบมายงโลกมนษยเพอมารบสวนบญทญาตพนองอทศให ชวงเวลา 15 วนนจะเรยกวา “กนเบน” ชาวชมชนจะไมใหพระภกษตองออกมาบณฑบาตโดยจะผลดเปลยนหมนเวยนกนน าอาหารทเรยกวา “จงหน” มาถวายพระทวด เมอถงวนเบนทมซงเปนวนส าคญทสดของแซนดนตา ชาวบานกจะน าสงของตาง ๆ เชน ขาวตมมด อาหารแหง ผก ผลไม เปนตน ใสในกรรเชอ (กระบง) ไปท าบญอทศสวนบญใหกบบรรพบรษทวด โดยชวงเชากอนฟาสางจะท าพธ “เทกรรเชอดนตา” โดยจะเทสงของทอยในกระบงลงไปทพน เพอสงสงของเหลานใหกบบรรพบรษผลวงลบน ากลบไปยงปรโลก ชาวไทยเขมรยงมความเชอวาทกชมชนจะมเจาท (นะตา) ทเปนดวงวญญาณของบรรพบรษคนในชมชนมาคอยท าหนาทปกปองทกคนใหพนจากภยอนตรายตาง ๆ ทกชมชนกจะสรางศาลนะตาไวใหเปนทสงสถตของนะตา ทกประหวางเดอน 3 ถงเดอน 5 กจะประกอบพธ (แซนนะตา) เพอเปนการเซนสรวง หรอเซนไหวปตา แตละชมชนกจะมการนบถอนะตาแตกตางกนไป นะตาทชาวชมชนนบถอจะมหลายองค ตามแหลงทท าหนาทปกปกรกษา แบงได 2 ประเภท คอนะตาประจ าสถานทเกดขนเองตามธรรมชาต เชน นะตาประจ าหนองน า นะตาประจ าเขา เปนตน และนะตาประจ าสถานทปลกสราง เชน นะตาประจ าวด นะตาประจ าศาลนะตา เปนตน

314

ชมชนชาวไทยเขมรชวงเวลาตรษสงกรานตจะมการพธกรรมทเรยกเปนภาษาเขมรวา “บอนแคแจด” หรองานบญเดอนหา หรองานบญสงกรานต โดยจะจดขนเปนระยะเวลา 3 วน ระหวางวนท 13 ถงวนท 15 เมษายนของทกป ชวงเวลา 3 วนของเทศกาลทกคนในชมชนจะหามท างานทกประเภท งานทสามารถท าไดคองานทเกยวของกบวด และหามเขาหรอออกจากชมชน ทกคนในชมชนจะใชชวงเวลานในการท าบญตกบาตรทวด และเลนสนกสนานรนเรง เรยกชวงเวลานวา “ไงตอม” ทแปลวาวนหยด วนแรกของบอนแคแจดจะมการตงธงชนะมาร (ตวงปจญเมยร) ปจจบนเรยกวา ธงสงกรานต หรอบางชมชนเรยกวาธงศาสนา เพอเปนสญลกษณเรมตนเทศกาลสงกรานต วนทสองของเทศกาลจะขบวนแหทเรยกวา “ขบวนแหดอกไม” หรอแหกณฑเทศ โดยจะแหไปยงบานทกหลงคาเรอน เชอวาขบวนแหดอกไมเปนขบวนทน าสงดงามตาง ๆ มาสทกคนในชมชน ขบวนแหจะมผอาวโสประจ าชมชนรวมอยในขบวนเมอขบวนไปถงยงบานใดกจะเขาไปอวยชยใหพรแกเจาของบาน วนทสามของเทศกาลมพธ “จบมาร” เชอวามารทจะตองจบ เปนผรายทอาศยอยตามปาตามเขาใกล ๆ กบชมชน และจะออกมาระรานขดขวางการท าบญของชาวบาน รวมทงตองการลงมาฉกชงเอาอาหารชาวบานทน ามาท าบญ และหลงจากทพระภกษฉนเพลเสรจกจะเขาสพธสรงน าพระ (ตราตระตอม) ชวงบายมการเลน “เรอมตรด” หรอ “ร าตรด” แปลวาการร าเพอสรางบญกศล โดยเปนการร าเพอรบบรจาคเครองจตปจจย เครองไทยทานตาง ๆ น าไปถวายพระภกษสงฆทวด ชวงเยนกจะน าธงชนะมารลงจากเสาเปนอนสนสดบอนแคแจด แตรงเชาของวนรงขน (วนท 16 เมษายน) จะมพธกรรมเซนสงหรอขบไลวญญาณภตผหรอสงชวรายตาง ๆ ใหออกไปจากชมชนทเรยกวา “แซนจน” ถอเปนการสนสดบอนแคแจดอยางแทจรง พธกรรมทเกยวของกบงานบญลกษณะหนงทชาวไทยเขมรปฏบตสบตอกนมาตงแตครงอดต นนกคอ “บอนสะโระ” หรอท าบญกลางหมบาน เปนงานบญทเชอวาเปนบญทศกดสทธ ทจะชวยช าระลางสงทไมด เสนยดจญไร โรคภยไขเจบตาง ๆ ทคนในหมบานประสบอยใหหลดพนออกไปจากหมบาน และเสรมใหมสงสรมงคลเกดขนกบคนในหมบาน โดยสวนใหญงานบญจะท าตอเนองหลงจากสนสดบอนแคแจดทประกอบพธบญเปนจ านวน 3 วน จากนนในแตละหมบานกจะประกอบบอนสะโระตอเนองอก 3 วน สงคมของชาวไทยเขมรกมความเชอวาถาปลกบานขนมาใหม กอนทจะเขาไปอยอาศยในบาน จะตองท าพธ “บอนเลงปะตะทไม” หรอบญขนบานใหม เชอวาบานหลงใดยงไมท าบญขนบานใหมจะหามผหญงขนบาน พธท าบญจะมเจาพธทจะสมมตตนเองวาเปนพระพรหมเสดจลงมาจากสรวงสวรรคมาอวยชยใหพรเจาของบาน โดยชาวบานจะเรยกสมมตพระพรหมนวาตาพรหม และจะตองมอปกรณทเรยกวาจนลอมไวเปนทประทบของพระพรหมประจ าบาน

315

ชมชนชาวไทยเขมรหากพบวาไดเกดเหตการณผดปกต ทมความเชอวาเหตการณเหลานเปนอาเพศหรอเปนสงอบาทวจญไร จ าเปนจะตองท าพธช าระลางออกกจะเกดความวบตตาง ๆ มาสบคคลหรอชมชน จะตองประกอบพธ “ปะเกาะ” แปลวาการฟอกใหสะอาด เปนพธกรรมการปดเปาเสนยดจญไรหรอปดรงควาญใหออกไป ปะเกาะมอย 2 ลกษณะคอระดบชมชน และระดบครอบครว ระดบชมชนจะประกอบพธกรรมขนเมอมเหตการณตาง ๆ เกดขนกบชมชน เชน ฟาฝาลงกลางชมชน หรอมสตวปา เชน เกง ตะกวดหรอตวเงนตวทองเขามาในชมชน เปนตน สวนลางบอกเหตในระดบครอบครว เชน ขาวสารทเกบไวในยงเกดงอกเปนตนขนมา เปดทเลยงไวเกดฟกไขดวยตนเอง นกแรงบนมาเกาะบนหลงคาเรอน สนขขนไปออกลกบนเรอน เปนตน ประเพณ พธกรรมและความเชอเพอความเปนมงคลตอชวต ชมชนชาวไทยเขมรพธกรรมอกลกษณะหนงทคลายกบปะเกาะ คอพธ “แกครวะ” หรอแกเคราะห เปนพธทประกอบขนใหกบบคคลทเชอวาตนเองประสบเคราะหกรรมตาง ๆ โดยสามารถรบรได 3 แนวทาง 1.ดจากอาการเจบปวยตาง ๆ ทแสดงออกมาทางรางกาย เรยกวา “ถกด” เชอวาเกดจากการกระท าของผ 2.ดจากเคราะหทบคคลนนประสบอย เชน มปญหาในครอบครว ถกใหพนจากต าแหนงหนาทการงาน เปนตน และ 3.ดจากการท านายดวงชะตาตามต าราของเจาพธทใชเกณฑดวงชะตาราศเปนเกณฑการท านาย แกครวะประกอบขนเพอบชาดาวพระเคราะห ทเชอวาพระเคราะหเปนเทพเจา ทสามารถดลบนดาลใหชวตของมนษยไดรบความสขหรอความทกขได บนดาลใหเจรญหรอเสอมได หรอท าใหปวยไขหรอมสขภาพดได หรอท าใหตายหรอรอดพนจากความตายได จ าเปนทจะตองบชาเพอใหพระเคราะหบนดาลแตสงทเปนมงคลตอชวต นอกจากนยงมพธ “บอนบอกสะแบก” หรอบญบงสกล หรอบญตออาย บอนแปลวาบญ บอกสะแบก แปลวาลอกหนง เปนส านวนตามลกษณะของพธทพระภกษจะชกผาบงสกลทคลมไวทตวผตองการตออายออกไป คลายเปนการถลกหรอลอกหนงออกไป ซงการบงสกลคนเปนน เปนไปตามแนวทางความเชอตามหลกของพทธศาสนาทเชอวามนษยด ารงอยเพราะบญ จ าเปนตองจ าเรญบญ หรอตออายใบบญ หรอท าบญตออายเพอใหอายยนยาวตอไป แตถาหากตองตายกเชอวาบญทไดท าในครงนจะสงผลใหไปเกดในภพภมทด พนจากจตราบาย บญตออายมหลายแบบ ทนยมมากทสดเปนพธแบบงาย ๆ ประกอบพธเวลาหลงเทยงคนในคนขางแรม ผตออายจะประกอบพธเพยงคนเดยว ไมมเจาพธและผรวมพธ โดยผทตองการตออายจะถอธปและผาบงสกล เขาไปในปาชาเพยงคนเดยว เมอไปถงกจะหาพนทส าหรบนอน จดธปและปกลงพนดนไลเรยงเปนระยะ ๆ จากจดทจะใชนอนไปจนถงกฏพระภกษทจ าวดอย เมอไปถงกจะเคาะประตดง ๆ เพอใหพระสงฆตน จากนนเดนกลบมายงปาชา และลงนอน น าผาบงสกลมาหมตวเองคลายหมศพคนตาย พระกจะเดนไปยงปาชาและท าพธบงสกลเปนให นอกจากนนยงมบญตออายอกลกษณะทชาวไทยเขมรนยม

316

เรยกวา “บญชกมหาบงสกล” สามารถจะประกอบพธไดในโอกาสพเศษเทานน เพราะวาจะตองท ากบพระธดงคทบงเอญเดนผานมาในหมบานเทานน เมอผทท าบญตออายรบรวาจะมพระธดงคผานมากจะมการตระเตรยมผาขาวหรอจวรเอาไว แลวไปดกรอพระธดงคทจะเดนผานมา เมอพระเดนเขามาใกล ผท าบญตออายกจะหมอบลงกราบและเอาผาขาวหรอจวรทเตรยมไวคลมทตว พระธดงคกชกเอาผาบงสกลไปเปนอนเสรจพธ ชาวไทยเขมรเปนกลมชนทประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลก และพชอยางหนงทจะตองปลกกนทกหลงคาเรอนกคอขาว ทจะปลกทงในแบบขาวไร และขาวนา ซงขาวเปนพชทตองการน ามาหลอเลยงใหเจรญเตบโต ชาวไทยเขมรจงไดประกอบพธกรรมหนงขนมาเพอเปนการวงวอนใหฝนตกลงหรอเรยกวาพธ “โซมเพลยง” หรอขอฝน หรอเรยกวา “โสดมวนไตรปะตวะ” (สวดมนตปลาชอน)โดยไดมการน าปลาชอนมาเปนเครองประกอบพธ เมอเรมพธกรรมจะน าปลาชอนลงใสในบาตรพระทวางอยกลางแจง และพระกจะเรมสวดมนตปลาชอนโดยจะสวดไปจนกวาฝนจะตก หรอสวดไปจนกวาปลาชอนจะโดดออกมาจากบาตร หรอสวดเพยง 108 บท ชาวไทยเขมรมพธกรรมการท านายโรคภยหรอเรองอน ๆ ทเรยกวาพธ “บน” เปนพธการท านายหาสาเหตของโรคภยไขเจบทเกดขน ลกษณะของการท านาย หมอบนจะน าตะไกรหนบหมากมาผกเชอก และหมอบนลงนงชนเขาขนมาหนงขาง มอขางทถนดถอเชอกทผกตะไกรไว และท าการท านายโดยการพดไปเรอย ๆ คลายเปนการตงสมมตฐานวาคน ๆ นน ผดผหรอผดค าบนบานไวกบเจาเทพเจาองคใด และเมอตะไกรแกวงระหวางทหมอบนพดถงชอเทพเจาองคใดหรอผตนใดแสดงวาคน ๆ นนผดผหรอผดค าบนบาน (บอน) ไวกบเทพเจาองคนนหรอผตนนน ชมชนชาวไทยเขมรถาหากวาตองการท าพธมงคลหรองานบญใด ๆ จะตองใหเจาพธดฤกษก าหนดวนให เรยกเปนภาษาเขมรวา “เมอไงเทอบอน” หรอดฤกษท าบญ โดยเจาพธจะมต าราในการดตามความเชอเรองวนดวนราย มอยหลายลกษณะ คอวนลม (ไง ตล) วนผกน (ไงขมอจ ซ) วนดราย (ไงกาจ) เดอนดราย (แคกาจ) วนจม (ไง ลจ) วนลอย (ไง แนด)) และวนผด (ไง พอส) การสรางบานเรอนอยอาศยของชาวไทยเขมร กอนสรางจะตองตระเตรยมไปจดหาบชาแผนผายนตทเรยกเปนภาษาเขมรวา “ยนตปะตะ” มาตดไวทเสาทกเสา และหองทกหอง ซงจะตองตดไวกอนทตวบานจะสรางเสรจสมบรณ โดยตองไปบชาผายนตกบอาจารย (เจาพธ) ยนตทบชาจะมอย 2 แบบ คอแผนเลกใชตดหวเสาทกเสา และแผนใหญใชตดกลางหองทกหอง การบชาผายนตมาตดไวทตวบานนน มาจากฐานความเชอวาไมทน ามาสรางบานนน เปนไมทมนางไมท าหนาทปกปองรกษา ซงการน าไมมาสรางบานจะตองท าพธบอกกลาวและขออนญาตนางไมเหลานน ถาหากไมท าพธกรรมใด ๆ นางไมอาจจะมารบกวนหรอกลนแกลงผทอยอาศยภายในบาน ซงกอนทจะน าผายนตมาตดจะตองท าพธบอกกลาวนางไม อกทงการน าแผนผายนตมาตดไวเพอเปนการแก

317

อาถรรพและเพอเปนสรมงคลตอบาน และเพอปองกนเหตรายตาง ๆ ทอาจจะเกดขนกบบานและทกคนทอาศยอย โดยอาจจะมภตผมารงควาน มผไมหวงดปลอยคณไสยมาใส หรอปองกนโจรผราย ชาวไทยเขมรเปนกลมชนทมวชาอาคมเกยวกบการ “สะแน” หรอท าเสนห คอการรายมนตคาถาเพอใหคนอนหลงรกหรอคลายความโกรธ ซงมอยหลายแบบ “สะแน มข กระเลก ญะญม” หรอเสนหเหนหนาแลวชนชอบ โดยจะบรกรรมคาถาเสนหลงบนสงของ เชนแปงผดหนา หรอสผงและจะหยบมาใชเมอตองการท าเสนหใสใคร “สะแน มหาสะลอบ” หรอเสนหมหาออนใจ หรอ “เสนห มหาร าสาย” หรอเสนหมหาคลาย จะบรกรรมคาถาไวกบสงของเมอผอนมาสมผสจะท าใหคลายความโกรธและกลบมาหลงรก นอกจากนยงมเสนหทท าใหคนชนชอบ ไดแก “สะแน เนยง บอย” หรอเสนหนางกวก เปนเสนหทท าเพอใหเกดผลในทางการคาการขาย “ปนเจาะเมยส” หรอลงนะหนาทอง และสาลกาลนทองซงจะบรกรรมคาถาไวกนตวเอง อกทงยงมเสนหทน ามาใชในเชงชสาว ไดแก “สะแน โกน เมอน” หรอเสนหลกไกเปนคาถาบรกรรมแลวสามารถเรยกใหคนมาหาได เหมอนดงเชนแมไกเรยกลกไก “สะแน ขมอจ” หรอเสนหผ หรอ “สะแนจะกด” หรอเสนหบา เปนคาถาทบรกรรมไวกบน ามนทไดจากศพคนตาย และน าน ามนไปทาหรอดดใสผอน ผทโดนน ามนพรายแลวถาไมยอมหลงรกกจะท าใหเสยสต “สะแน เปรยย” หรอเสนหผพราย เปนคาถาทบรกรรมไวกบน ามนทไดจากศพหญงตายทงกลม วธใชน าไปทาหรอดดใสผอนเชนกน นอกจากคาถาทบรกรรมเพอใหคนอนหลงรก ชาวไทยเขมรยงมคาถาอาคมทน ามาใชท ารายคนอนเรยกวา “อ าเปอ” หรอคณไสย มอยหลายลกษณะไดแกคณไสยทเสกสงของตาง ๆ เขาไปในทองผอน เชน หนง ตะป กรรไกร หรอเสนผม เมอเขาไปสทองกจะไปท ารายอวยวะภายใน และยงมคณไสยทบรกรรมคาถาลงไปกบสงมชวต เชน วว ควาย เหา หรอตะพาบน าและสงไปท ารายผอน การปองกนคณไสยคอไมท าใหรางกายออนแอ ไมไปรบสงของจากผอนทไมสนทสนม รวมทงมคาถาปองกน วชาคณไสยจะไมถายทอดไปสผอนอยางงายดาย ผถายทอดจะเลอกจากบคคลทคดวาเหมาะสมทสด โดยตองเปนคนด การถอนคณไสยนอกจากใชวธเลยกปวง (ลากไขถอนคณไสย) กยงมอก 2 วธ คอถอนคณไสยดวยมนตถอนคณไสย ทเรยกวา “ขาบ” แปลวาท าใหแพหรอก าราบ และการถอนคณไสยดวยยาสมนไพรขนานตาง ๆ ชาวไทยเขมรมความเชอวาคนทกคนจะม “ปะลง” หรอขวญอย 19 ดวง เชอวาถาอยครบจะท าใหเจาของขวญจะมจตใจปกต มความสขสดใส ปราศจากโรคภย แตหากขวญอยไปครบกจะท าใหจตใจไมปกต หรอมอาการเจบไข ผทขวญบกพรองจะเชญเจาพธมาท าพธ “เฮาปะลง” หรอเรยกขวญ เพอใหขวญกลบมาครบดงเดม โดยพธเรยกขวญมอยหลายแบบ แบบแรกจะเชญเจาพธมาประกอบพธใหยงบานเจาของขวญ ซงมผท าพธ 2 คน คอเจาพธและปนโจล (คนทรง) พธอกแบบจะประกอบพธทบานเจาพธ และเจาพธท าพธเพยงล าพง เรยกวา “อองกยปะลง” หรอนงขวญ

318

นอกจากนยงมพธเรยกขวญทเจาของขวญเปนผประกอบพธขนเอง เรยกวา “ออยตาหมอเฒาโดวยวปะลง” โดยประกอบพธกบหนกอนเสาทเรยกวาตาหมอเฒา เพอบชาออนวอนใหตาหมอเฒาชวยไปตามขวญกลบมา และมพธเฮาปะลงยงมอกแบบทเรยกวา “บอยปะลง” หรอกวกขวญ โดยเจาพธจะบชาออนวอนขอใหบรรพบรษผลวงลบ (ดนตา) ของเจาของขวญใหชวยตามปะลงทหายไปใหกลบมา อนงยงมพธเรยกขวญอกแบบทเรยกวา “อนเจอดปะลง” หรอชอนขวญ เปนพธทคลายกบบอยปะลงตรงทใหดนตาไปตามขวญทหายไป แตอดเจอดปะลงใช ชะนางเปนอปกรณไลจบปะลง บอยปะลงจะใชทะนาน สถานภาพของประเพณพธกรรมและความเชอ ชาวไทยเขมรในพนทอ าเภอโปงน ารอนเปนกลมชนทมเชอสายทางชาตพนธเขมรแบบเดยวกบกลมชนสวนใหญในประเทศกมพชา และอยอาศยมากอนทจะมการแบงแยกพรมแดนออกเปน 2 ประเทศ การขดแบงความเปนญาตพนองทางชาตพนธออกจากกน ท าใหกลมชนชาวไทยเขมรในพนทไดกลายเปนชนกลมนอยของไทย อาศยอยทามกลางวฒนธรรม และปะทะสงสรรคกบวฒนธรรมแบบชนชาตไทย จงเปนผลใหวถชวต ประเพณ พธกรรมและความเชอตาง ๆ เกดการถอยหาง แปลกแยก และแตกตางไปจากกลมชนชาตเขมรสวนใหญ ปรากฏการณแหงการถอยหางทางวฒนธรรมจะถอยหางออกจากกนไปอยางตอเนองตามกาลเวลาทผานไป เหตผลทเปนปจจยส าคญตอปรากฏการณการถอยหางทางวฒนธรรม มอย 3 ประการคอ

1. ตดขาดออกจากกนดานกายภาพ เสนเขตแดนทเปนตวกนกลางระหวางสองกลมชนนอกจากจะเปนการกนพนทเพอแยกกลมชนออกเปนสองกลม เสนเขตแดนยงเปนเสนกนทางวฒนธรรม และตดขาดวฒนธรรมทมรวมกนของกลมชนสองพนทใหขาดออกจากกน

2. บรบททางสงคมแตกตางกน เมอกลมชนทงสองถกตดขาดออกจากกนเปนสองกลมชน ท าใหกลมชนทงสองกลมถกแยกใหอยสภาพแวดลอมทางสงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรมทแตกตางกน

3. พนทชายขอบของวฒนธรรมศนยกลาง พนทอยอาศยของชาวไทยเขมรเปนพนทชนบททอยหางไกลจากศนยกลางของวฒนธรรมเขมรในประเทศกมพชา กอนทจะมการแบงแยกพรมแดนการปะทะสงสรรคระหวางกลมชนในพนทกบกลมชนศนยกลางวฒนธรรมกเปนไปไดนอย และหลงจากแบงแยกพรมแดนการรวมกนของวฒนธรรมกยงยากล าบากขนมากกวาเดม ปจจยทกอใหเกดประเพณ พธกรรมตามความเชอ

1. เพอตองการใหเปนสงยดเหนยวทางจตใจ 1.1 สรางพลงทางใจตอสกบอาการเจบปวย ชมชนชาวไทยเขมรเปนชมชนทตงอยใน

พนททหางไกลจากความเจรญดานการรกษาพยาบาล ชมชนจงไดประยกตเอาความเชอตาง ๆ ทมอย

319

ในชมชนมาใชในการรกษาพยาบาลเพอเปนประคบประคองกลมชนใหผานพนไปจากอาการเจบปวยตาง ๆ

1.2 สรางความมนใจในการด าเนนชวต ชาวชมชนไมสามารถอธบายในเชงวทยาศาสตรไดวาปรากฏการณ ทเกดขนในชมชน จงตองไขวควาหาทพงทางใจ และไดกลายเปนความเชอทสบทอดตอ ๆ กนมาจากกลมชนรนกอนมาจนถงรนปจจบน

2. ชแนวทางในการด าเนนชวต ชนชนชาวไทยไดประยกตความเชอเดมทไดรบการสบทอดมา จนกลายมาเปนพธกรรมตามความเชอเพอใชเปนแนวทางในการชวยตดสนใจทจะกระท าหรอไมกระท าบางสงบางอยาง

3. เปนกฎเกณฑควบคม และขดเกลาพฤตกรรม พธกรรมทกระท าขนในชมชนนอกจากกระท าขนเพอเซนสรวงสงเรนลบ พธกรรมตามความเชอยงแฝงไวดวยแงคดทเปนกฎระเบยบทใชควบคมพฤตกรรมของคนในชมชนใหประพฤตปฏบตอยในกรอบจารต หรอขอบเขตทชมชนก าหนด ซงพธกรรมจะท าหนาทคลายเปนผควบคมกลมชนใหประพฤตตามกฎระเบยบของสงคม ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงสถานภาพประเพณ พธกรรมและความเชอ ปจจยทมผลกระทบโดยตรงและโดยออมตอพธกรรมตามความเชอ มดงตอไปน

1. การสบทอดองคความรดานการประกอบพธกรรม ซงปจจยส าคญทท าใหสถานภาพของพธกรรมความเชอของชาวไทยเขมรเปลยนแปลงไป การสบทอดมอย 3 ลกษณะ คอ

1.1 สบทอดโดยตรง เจาพธหรออาจารยทไดรบการสบทอดมาจากบรรพบรษ หรอครอาจารยโดยตรง หมอพธเหลานจะมแบบแผนของการปฏบตของพธกรรมทมรปแบบดงเดม ซงเหมอนกบผสบทอดวชาความรมาให

1.2 จดจ ามาปฏบต เจาพธเหลานไปจดจ าวธการจากทเคยเหนและมสวนรวมประกอบพธจากอาจารยรนกอน ๆ พธกรรมทเจาพธเหลานปฏบตจงยงคลายคลงกบรปแบบดงเดม แตรายละเอยดจะแตกตางออกไป

1.3 เรยนรดวยตนเอง เจาพธเหลานใชวธศกษาความรเรองการประกอบพธจากต าราทเปนภาษาเขมร พธกรรมตามความเชอทประกอบโดยเจาพธเหลานจงขาดความสมบรณ แตยงเปนไปตามแนวความคดตามความเชอดงเดม

2. การเปลยนแปลงระบบเศรษฐกจไดสงผลมาถงพธกรรมตามความเชอทเกยวของกบอาชพ ปจจยทมผลอยางมากตอการเปลยนแปลงเศรษฐกจ คอชาวจนทอพยพเขามา และไดน าระบบการแลกเปลยนสนคาดวยเงนเขามาใชในชมชน พชทเกยวของกบวถชมชน เชนการปลกขาวไดถกลอดทอนปรมาณการปลก ชาวจนไดน าพชการเกษตรเชงพาณชยเขามาสงเสรมใหเพาะปลก และ

320

สงเสรมใหปลกในจ านวนมาก ๆ เพอทจะน าไปแลกเปลยนเปนเงน และน าเงนมาแลกเปลยนสนคาอปโภคบรโภคชนดอน ๆ เชน อาหารแหง เครองนงหม ขาวสาร เปนตน

3. พธกรรมตามความเชอของชาวไทยเขมรจะเกยวของกบชวตความเปนอยในสงคมเปนหลก ระบบสงคมทเปลยนแปลงไปจากเมอครงอดตมผลกระทบโดยตรงตอพธกรรมตามความเชอในรปแบบตาง ๆ ทชมชมปฏบต การเปลยนแปลงทางสงคมของชมชนชาวไทยเขมรเกดจากเหตการณส าคญตาง ๆ ดงตอไปน

3.1 เกดสงครามในประเทศกมพชา กลมชนในกมพชาตองหนภยสงครามเขามาในประเทศไทยทางดานพนททเปนทอยอาศยของชาวไทยเขมร ผอพยพทส าคญคอชาวจนทเขามามบทบาทส าคญกบชมชน

3.2 การเขามาของระบบการศกษา ระบบการศกษาทเขามาในชมชนเปนระบบการศกษาทรฐไทยเปนผก าหนดเนอหา และรปแบบ ซงไมสอดคลองกบวถปฏบตตามความเชอทเปนอยของชาวไทยเขมร

4. ระบบการปกครองของชมชนครงโบราณจะมหวหนาบานเปนผท าหนาทดแล ปกครองกลมชน โดยคดเลอกจากผทอาวโสและเปนทนบถอของชาวชมชน ซงเปนบคคลเดยวกนกบผทท าหนาทดแลศาลนะตาประจ าชมชน การเปลยนแปลงระบบการปกครองจากนโยบายรฐทใชระบบก านน ผใหญบาน ระบบปกครองดวยผอาวโสทมบทบาทและอ านาจตอการสงเสรมความเชอในชมชนจงไดหมดไป

5. การเขามาของระบบอนามยสมยใหม ทขดแยงกบการรกษาตามความเชอ วธการพยาบาลสมยใหมจงเปนปจจยทบนทอนความส าคญพธกรรมการรกษาพยาบาลทเปนภมปญญาพนบานลงไปเปนอยางมาก รวมทงความเชออนทไมเกยวกบรกษากไดรบผลกระทบดวยเชนกน

6. การเขามาของระบบคมนาคม ถนนไดสรางความสะดวกสบายในการเดนทางและการขนสงสนคา และถนนกไดน าววฒนาการใหม ๆ เขามาในชมชน ถนนท าใหเกดการปะทะสงสรรคกบวฒนธรรมนอกชมชน จนท าใหชาวชมชนถกมองวาแตกตางไปจากสงคมใหญ ชาวชมชนจงพยายามจะปฏบตทางดานวฒนธรรมใหเหมอนกบชนกลมใหญ สงผลใหคตดานความเชอทมอยถกปรบเปลยนรปแบบ หรอลดทอดความส าคญลงไป

7. การเขามาของระบบไฟฟา ทเขามาพรอมกบวทยาการสมยใหม เชนเครองรบโทรทศนทท าใหชาวชมชนรบรขาวสารจากภายนอกชมชนชมชน กลมชนจงไดถกปลกฝงความคดวากลมชนของตนเองแตกตางจากกลมชนทสอสารผานเครองรบโทรทศน จงพยายามทจะปรบเปลยนวถชวต และวฒนธรรมตนเองใหสอดคลองกบวถปฏบตของกลมชนในเครองรบโทรทศน

321

บทบาทของประเพณ พธกรรมและความเชอ การกระท าตามบทบาทของประเพณ พธกรรมตามความเชอกระท าโดยผานกระบวนการบนบานศาลกลาว บวงสรวง เซนสรวงสงอยเหนอธรรมชาต ดงน

1. บทบาทในการตอบสนองความมนคงทางดานจตใจ พธกรรมตามความเชอมบทบาทในการตอบสนองดานความตองการทางจตใจ เพอใหกลมชนไดผอนคลายความรวตกกงวล หรอความรกลว หรอไมมนคงใหมพลงแรงใจทจะเผชญกบโรคภย และเคราะหกรรมตาง ๆ

1.1 สรางขวญและก าลงใจในการตอสกบอาการเจบปวย โดยเชอวาสงทเชอถอบชาจะสามารถดลบนดาลใหเกดปรากฏการณตาง ๆ และท าใหบคคลมการเจบไข กลมชนชาวไทยเขมรทเกดอาการเจบปวยจงเชอวาเปนการกระท าของสงเรนลบ การประกอบพธกรรมเพอเซนสรวงบชาจะชวยใหโรคภยหลดพนไป

1.2 สรางขวญและก าลงใจในการประกอบอาชพ ชมชนชาวไทยเขมรประกอบอาชพทางดานการเกษตรแบบพงพาธรรมชาตเปนหลก ชาวชมชนจงตองแสวงหาสงทจะมาเปนหลกประกนวาการท าการเกษตรจะไมเกดปญหาทางดานสภาพอากาศ และผลผลตจะไดในปรมาณทพอเพยงตอการบรโภค พธกรรมตามความเชอเกยวกบอาชพจงไดเขามาบทบาทในการสรางหลกประกนในเชงจตวทยาตอสภาพจตใจของชาวชมชน

2. บทบาทในการรกษามาตรฐานทางพฤตกรรมของกลมชน ชมชนชาวไทยเขมรในยคกอนยงไมมระบบการปกครองทใชกฎหมายเปนกฎเกณฑในการควบคมพฤตกรรมของกลมชน พธกรรมและความเชอจงไดเขามามบทบาทควบคมกลมชนดวยการถายทอดเรองราวเกยวกบกฎระเบยบสงคม คานยม ทศนคต บรรทดฐานทางพฤตกรรม และจรยธรรมทางสงคม ผานกระบวนของประเพณและพธกรรมทชมชนยดถอปฏบต

2.1 สรางจตส านกความเคารพตอบรรพบรษ กลมชนในชมชนทมความเคารพตอบรรพบรษเปนสงส าคญสงเสรมความมนคงของชมชน พธกรรมตามความเชอไดเขามามบทบาทส าคญตอการสงสอนใหกลมชนเคารพในบรรพบรษทงทลวงลบ และยงมชวตอย

2.2 สรางจตส านกเคารพตอสงศกดสทธ ความเชอเรองสงศกดสทธชวยกลอมเกลา ขดเกลากลมชนประพฤตปฏบตเปนไปตามแนวทางทเชอวาเปนสงด และไมขดตอธรรมเนยมปฏบตและแบบแผน เชอวาถากระท าใดทขดตอแบบแผนของชมชนกจะถกลงโทษจากสงศกดสทธ

3. บทบาทในการสรางความรสกรวมใหกลมชนเปนอนหนงอนเดยวกน ปจจยส าคญทสงเสรมความเปนชมชนคอความเปนปกแผน สมครสมานสามคคกนของกลมชนในชมชน โดยความเชอไดเขามามบทบาทในการสรางความรในรปแบบตาง ๆ ของกลมชนท าหนาทสงเสรมใหเกดปรากฏการณความรวมมอ

322

3.1 สงเสรมการอยรวมกนในชมชน พธกรรมความเชอหลายแบบทประกอบขนโดยเกดจากความรวมมอกนของชาวชมชนทเชอวาเมอประกอบขนจะชวยใหกลมชนอยอยางสงบสข ปราศจากภยอนตรายตาง ๆ ทเกดจากสงเรนลบ สาระส าคญของการประกอบพธยงมบทบาทในการสรางจตส านกทเกยวของกบการอาศยอยรวมกนของกลมชนในชมชนทถกปลกทศนคตผานความรวมมอในการประกอบพธ

3.2 สรางความสามคคใหเกดขนกบกลมชน ความสามคคกนของกลมชนในชมชนปจจยส าคญทเสรมใหชมชนด ารงอย พธกรรมตามความเชอไดมบทบาทในปลกฝงบรรทดฐาน กฎระเบยบของสงคม เพอเปนแบบแผนควบคมกลมชนขนมาเพอใหทกคนในชมชนอยรวมกนอยางปกตสข

4. บทบาทในการใหการศกษากบกลมชน การใหการศกษาและอบรมระเบยบสงคมเปนกระบวนการทมความส าคญตอสงคม ซงจะกอใหเกดความร ความส านกและความเปนระเบยบในสงคมมนษย ชมชนชาวไทยเขมรในยคทระบบการศกษาสมยใหมยงเขาไมถงชมชน พธกรรมตามความเชอรปแบบตาง ๆ จงมบทบาทในการท าหนาทใหการศกษากบกลมชน

4.1 อบรมระเบยบปฏบตทางสงคม ชาวไทยเขมรไดเรยนรเรองราวทเกยวกบกฎระเบยบสงคม คานยม ทศนคต บรรทดฐานทางพฤตกรรม และจรยธรรมทางสงคมทสอสารผานกระบวนการประกอบพธตามความเชอตาง ๆ ทประกอบขนในชมชน ซงความรเหลานเปนบรรทดฐานทส าคญตอความเปนชมชน

4.2 ถายทอดเรองราวเกยวกบชมชน พธกรรมความเชอทชาวชมชนปฏบตมนยในการถายทอดอตลกษณและประวตศาสตรชมชน เพอสรางคณคาแกกลมชนและชมชน ทจะสรางความรสกภาคภมเปนอนหนงอนเดยวกน อตลกษณและประวตศาสตรชมชนยงเปนเครองตอกย าใหกลมชนในชมชนไดเหนถงความส าคญของตนเองและชมชน และเปนสงทจะเสรมใหกลมชนไดเกดความรสกถงรากเหงาของตนเอง

4.3 สงสอนใหเหนคณคาและสจธรรมของชวต พธกรรมตามความเชอทปฏบตขนในชมชนจะแฝงเรนเรองราวทมผลทางจตวทยาทางดานการสงสอนใหกลมชนด ารงชวตอยางมคณคา สรางประโยชนใหเกดขนกบบพการ ใหกบตนเองและชมชน การด ารงอยของประเพณ พธกรรมและความเชอ พธกรรมตามความเชอตาง ๆ ทชาวไทยเขมรปฏบตกนอยโดยสวนใหญจะเปนความเชอทปฏบตสบตอ ๆ กนมาตงแตครงอดต ซงอาจถกปรบเปลยนรปแบบของการประกอบพธกรรมไปบาง เพอใหสอดคลองกบวถชวตปฏบตของชาวชมชน สถานภาพการด ารงอยม 3 ลกษณะ

323

1. คงอยแตถกเปลยนแปลงรปแบบ พธกรรมตามความเชอทชมชนชาวไทยเขมรยงคงตามแบบแผนทเคยปฏบตสบตอกนมาตงแตครงอดต และไดมการปรบเปลยนรปแบบไปเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทางดานสงคมและวฒนธรรมทชาวชมชนไดรบอยางมากมายตลอดชวงอายของการกอตงชมชน

2. เลอนหายเหลอเพยงเรองเลา พธกรรมตามความเชอหลายรปแบบไดลดทอนความส าคญลงไป จนกระทงไมเปนพธกรรมทมความส าคญส าหรบชาวชมชนตอไป พธกรรมทเลอนหายไปโดยสวนใหญจะเปนพธทจะตองมเจาพธเปนผประกอบพธ เหตผลทท าใหพธเหลานเลอนหายไปกคอไมเจาพธผท าพธ เพราะไมมการสบทอดจากบรรพบรษสรนตอไป

3. ประดฐขนมาใหม ชมชนชาวไทยเขมรไดมการประดฐพธกรรมใหมขนมา เพอใหสอดคลองกบวถความเปนอย และสภาพภมประเทศของชมชน พธกรรมประดษฐใหมจะอยบนฐานความคดทเกยวเนองกรอบความเชอเดม และไดปรบเปลยนวธการของพธกรรมจนกลายเปนพธแบบใหมแตกตางไปจากพธกรรมทเคยปฏบต ปจจยทมผลตอการด ารงอยของประเพณ พธกรรมและความเชอ พธกรรมตามความเชอของชมชนชาวไทยเขมร มหลายปจจยทเปนสวนส าคญหนนเสรมใหยงคงด ารงอย ดงรายละเอยดตอไปน

1. การปลกฝงความเชอสกลมชนรนตอ ๆ ไป การประกอบพธกรรมตามความเชอของชาวไทยเขมร ไดสอดแทรกกศโลบายดานจตวทยาเขาไปในพธกรรมเพอเปนการปลกฝงคานยมและความเชอไปสกลมชนในชมชน กศโลบายเหลานไดถกสอดแทรกเขาในพธกรรมตาง ๆ ทชาวชมชนปฏบต ทผานการสบทอดกนมาตงแตครงอดตจนถงกลมชนรนปจจบน

2. มพลวต พธกรรมตามความเชอของชาวไทยเขมรไดมการปรบปรง ปรบเปลยนใหสอดคลองกบสภาพการณปจจบนของชมชน ทเปลยนแปลงไปตามสภาวการณทางดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง การปรบปรง ปรบเปลยนทยงคงรกษาแกนของตามความเชอ โดยจะเปลยนเพยงรปแบบแตยงคงสาระส าคญของความเชอไว

3. การถายทอด สบทอดความเชอ ซงเปนการถายทอดทผานกระบวนการบอกเลาจากผอาวโสในชมชนทสบทอดมายงสมาชกรนตอ ๆ ไปในชมชน กระบวนการถายทอดเปนปจจยส าคญทผลกดนใหพธกรรมตามความเชอตาง ๆ ยงสามารถคงด ารงอยในชมชน

4. ผควบคมใหกลมชนปฏบตตามความเชอ ความเชอเปนนามธรรมไมมใครสามารถจบตองได กลมชนจะเชอในสงใดไดนนจะตองมกลมคนปฏบตใหเหนเปนตวอยาง และจะตองมกลมคนทคอยควบคมใหกลมชนปฏบตตามความเชอเหลานน

324

5. ความศรทธาตอความเชอ ความเชอเปนนามธรรม ถาเกดไมมบคคลหรอกลมบคคลทใหความศรทธาตอความเชอรปแบบตาง ๆ ทมอยในชมชน ความเชอกไมสามารถด ารงอยไดในชมชน

6. สนองความตองการของกลมชน พธกรรมตามความเชอทถกประดษฐขนในชมชนชาวไทยเขมร จะเปนพธกรรมทกระท าขนเพอเปนเครองยดเหนยวทางจตใจดานตาง ๆ และเปนพธกรรมทเกดจากความประสงคของชาวชมชนทตองการใชพธกรรมเหลานมาชวยประคบคองกลมชนใหรอดพนจากภยอนตรายตาง ๆ ทเชอวาเกดจากการกระท าของสงเรนลบ สรปผลการวจยเชงแนวคด จากผลการศกษาทปรากฏในเอกสารงานวจยฉบบน ซงเปนการวจยทใชเครองมอในการเกบขอมลคอการสมภาษณกบกลมเปาหมายคอกลมชนชาวไทยเขมร ในพนท 3 ต าบล ของอ าเภอโปงน ารอน จงหวดจนทบร ผลการศกษาไดน ามาสงเคราะห สรปประเดนจนไดมาเปนแนวคดเบองตนเกยวกบปรากฏการณถอยหางทางวฒนธรรมของกลมชนสองกลม

จดรวมทางวฒนธรรม

ภาพท 60 โมเดลแนวคดปรากฏการณถอยหางทางวฒนธรรม

วฒนธรรมกลมชนท 2

วฒนธรรมกลมชนท 1

ระยะเวลาทถกตดขาดออกจากกน

บรบททางดานสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจ

การเมองและสภาพแวดลอมทาง

ธรรมชาต

ขนาดของการถอยหาง

น าหนกถวง

คาน

325

การถอยหางทางวฒนธรรมนนจะเกดขนกบกลมชนทเปนกลมชาตพนธเดยวกน แตดวยเหตผลใด ๆ บางประการทสงผลใหกลมชนทเคยเปนกลมชาตพนธเดยวกนและอาศยอยในพนททมบรบททางสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจ การเมองและสภาพแวดลอมทางธรรมชาตเดยวกบ เกดการตดขาดออกจากกนจนเปนผลใหกลมชนทงสองกลมตองกลายสภาพเปนกลมชนทเปนชาตพนธเดยวกนแตแยกใหอยในสภาพแวดลอมทางสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจ การเมองและสภาพแวดลอมทางธรรมชาตทตางกนออกไป เปนผลใหเกดปรากฏการณถอยหางทางวฒนธรรมของกลมชนทถกแยกออกเปนสองกลม แตทงสองกลมกยงมจดรวมทางวฒนธรรมเดยวกนอย ปจจยทมผลตอการปรากฏการณถอยหางทางวฒนธรรม

1. ถกตดขาดออกจากกนทางกายภาพพนท ซงเดมทกลมชาตพนธทงสองกลมคอกลมชาตเดยวกนและอยในพนทเดยวกน อธบายจากโมเดลคอวตถสแดงทถกตดแยกออกจากกน

2. ระยะเวลาทถกตดขาดออกจากกน ระยะเวลาเปนปจจยเสรมทส าคญทมผลอยางมากตอการถอยหางทางวฒนธรรมของกลมชนทงสองกลม อธบายตามโมเดลขางตนระยะเวลาคอคานไมทงดใหวตถไดแยกออกจากกน คานไมทมขนาดความยาวของไมมากกจะงดวตถใหแยกออกจากกนไดงายกวา คานไมทมขนาดความยาวสนกวา ขนาดของความยาวคานเทยบเคยงไดกบระยะเวลาทถกตดขาดออกจากกน ซงถามระยะเวลามากกจะตดขาดออกจากกนไดงายกวาระยะเวลานอยและมขนาดของการถอยหางกวางขน

3. บรบททางสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจและการเมองเปนปจจยทเปนน าหนกทชวยกดใหปรากฏการณถอยหางทางวฒนธรรมรวดเรวขน อธบายตามโมเดลขางตนปจจยทางสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจและการเมองคอน าหนกถวงทางดานทายของคานทจะชวยผอนแรงใหกบคานงด น าหนกยงมากกจะสงใหคานงดท างานไดดยงขน คอถาบรบททางสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจและการเมองทกลมชนทงสองไดรบมความแตกตางกนมากเทาใด ปรากฏการถอยหางกใหงายขนและใชเวลานอยลง

อภปรายผลการวจย การศกษาวจยเรองการด ารงอยของวถชวต ประเพณ พธกรรมและความเชอของชาวไทยเขมร (เขมรถนไทย) ทอ าเภอโปงน ารอน จงหวดจนทบร เปาหมายหลกของการศกษา คอศกษาเพอท าความเขาใจถงรปแบบของวถชวต และประเพณ พธกรรมตามความเชอทชาวไทยเขมรในชมชนทงทปฏบตกนอย และเคยปฏบตมาเมอครงอดต ซงสามารถพบไดอยางหลากหลายรปแบบ ทลวนเกยวเนองกบวถปฏบตในชวตประจ าวนของชาวชมชน

326

โดยผลการศกษาไดปรากฏใหเหนวาชาวไทยเขมรไดมวถชวต ประเพณ พธกรรมตามความเชอตาง ๆ อยางมากมายและหลายรปแบบ ซงผวจยจะไดน าผลของการศกษามาอภปรายผลเทยบเคยงตามแนวองคความรตาง ๆ ทผวจยไดท าการสงเคราะหไวในเอกสารและงานวจยทเกยวของทปรากฏอยในเอกสารงานวจยฉบบน และไดน ามาก าหนดเปนหวขอของการอภปรายผลไว 3 กลมดงตอไปน

1. กลมการศกษาชาตพนธทใชกรอบมมมองในแนวทางกลมชาตพนธ หรอชนกลมนอยทอาศยอยในพนทตาง ๆ ในประเทศไทยเปนกลม “ชนชายขอบ” ซงผลการศกษาของผวจยกปรากฏผลไปในแนวทางทไมแตกตาง หรอเปนไปตามแนวความคดของกลมการศกษาในสงคมไทยทตดอยกบกรอบคดในประเดนวากลมชาตพนธทเปนชนกลมนอยทอาศยอยในประเทศไทย คอกลมชนทอยในระดบชนชนทางสงคมทต ากวากลมชนสวนใหญ หรอเปนกลมชนทอยแปลกแยกและแตกตางไปจากกลมใหญในสงคมไทย ชาวไทยเขมรในพนท 3 ต าบลของอ าเภอโปงน ารอน จงหวดจนทบร เปนชนชาตพนธเขมรกลมเดยวกบกลมชาวเขมรในพนทประเทศกมพชา แตดวยเหตผลของการขดแบงพรมแดนระหวางสองประเทศ สงผลใหชาวไทยเขมรในพนท 3 ต าบลถกขดแบงใหกลายเปนพลเมองของประเทศไทย ซงผวจยเรยกปรากฏการณนวา “ตดพนท” หรอ “เขมรตดพนท” โดยชาวเขมรซงเดมเปนกลมชนชาวเขมรในพนทของประเทศกมพชา แตผลของการขดแบงพนทดนแดนท าใหกลมชนเหลานนตดอยในพนทเดม ทยงคงสถานะความเปนชาตพนธเขมร แตพนททตงชมชนอยอาศยไดเปลยนแปลงสถานะเปนพนทสวนหนงของประเทศไทยแทนทประเทศกมพชาดงทเปนอยเดม การทกลมชนชาวเขมรไดตดอยในพนททถกแบงเปนของประเทศไทย จนกลายสภาพเปนพลเมองของประเทศไทยไปโดยสมยอมตามสภาพการณทไมอาจจะขดขนหรอโตแยงได ดวยปจจยวากลมชนเหลานกไมไดยอนแยงเหนดวยหรอไมเหนดวยกบการทจะตองขดแบงออกมาเปนประชากรของประเทศไทย เพราะในชวงเวลาเรมแรกทมการขดแบงพรมแดน จะเปนการขดแบงในลกษณะเชงนามธรรมยงไมไดขดแบงแยกอยางชดเจน ยงไมตดขาดความสมพนธระหวางกลมชนทงสองกลมทอยตางประเทศกน ระยะเรมแรกกลมชนทถกตดแบงกลายมาเปนกลมชนในแผนดนไทยทอยในพนททง 3 ต าบล ของอ าเภอโปงน ารอนกยงคงด าเนนชวตไปตามปกต มการประสานสมพนธกนระหวางกลมชนญาตพนองทตดแยกออกจากกนใหอยในประเทศกมพชาอยอยางตอเนองในระดบความสมพนธปกตเหมอนกบครงกอนทถกแบงออกเปนกลมชนสองประเทศ ความรสกของกลมชนจงไมไดรสกวาไดถกตดแยกออกจากกน หลงจากทชาวเขมรกลมทอยในพนท 3 ต าบลไดถกตดแบงออกจากกลมญาตพนองกลมใหญทอยอาศยในประเทศกมพชา ชาวเขมรกลมทอยในประเทศไทยจงไดกลายสถานภาพจากกการ

327

เปนกลมชนชาตพนธเขมรกลายมาเปนกลมชนในประเทศไทย ซงถอไดวาเปนชนกลมนอยทอาศยอยตามพรมแดนรอยตอของทงสองประเทศ แตยงคงสถานะความเปนเชอชาตเขมร และตอมากไดรบขนานนามดวยการก าหนดวาทกรรมใหมจากนกวชาการทางมานษยวทยา สงคมวทยาตาง ๆ เรยกกลมชนเหลานวา “ชาวไทยเขมร” หรอ “เขมรถนไทย” ซงการขนานนามในลกษณะนเหมอนประหนงวา กลมนกวชาการและกลมชนกลมใหญของประเทศไทยไดสรางกระบวนการผลกใหชาวเขมรทตดอยในพนทประเทศไทยไดกลายเปนชนกลมนอย ทแปลกแยกและแตกตางไปจากชนกลมใหญของไทย หรอไดกลายเปน “ชนชายขอบ” ของชนกลมสวนใหญ หรอเปนชายขอบของวฒนธรรมศนยกลางไทย เมอกลมชนชาวไทยเขมรไดถกผลกใหเปนกลมชายขอบ ชนชาวไทยเขมรจงดเหมอนเปนสวนเกนของระบบสงคมและวฒนธรรมไทย ทผานกระบวนการสรางความเปนอนใหเกดขนกบกลมชนชาวไทยเขมร โดยไดนยามวาทกรรมความเปนตวตนวา “ไอเขมร” เปนการเบยดขบใหกลมชนชาวไทยเขมรถกกดใหลดทอนชนชนความเปนคนใหเปนกลมชนกลมต าสดของสงคมไทย เหมอนการสรางวาทกรรมเรยกกลมชนชาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (ภาคอสาน) วาเปน “ไอลาว” เรยกกลมชาชาวจนทอพยพเขามาในประเทศไทยวา “ไอเจก” ซงค าเหลานลวนเปนค ากดทบทางชาตพนธใหเปนกลมชนทดอยกวากลมคนทเรยกตนเองวา “คนไทย” วาทกรรมเหลานเปนการตอกย าแนวความคดของกลมชนทเรยกตนเองวาคนไทย มแนวความคดวากลมคนไทยเปนกลมชนทระดบชนชนทางสงคมทสงกวา มากกวากลมชนทถกใชค าสรรพนามน าหนาวา “ไอ” อกทงยงไดมการสรางวาทกรรมขนมาเรยกกลมชนชาวไทยเขมรวา “คนงมงาย” ทบชาแตความเชอทไมสามารถอธบายไดในเชงวทยาศาสตร ซงความเชอเหลานนแสดงออกโดยผานประเพณ พธกรรมตาง ๆ ทแตกตาง แปลกแยกไปจากกลมชนนอกชมชนชาวไทยเขมร นอกจากนชาวไทยเขมรยงไดถกสรางวาทกรรมเบยดขบใหกลายเปนกลมชายขอบอกวา “เขมรปาเถอน” ดวยการก าหนดชดปฏบตของวาทกรรมสรางภาพลกษณในดานตาง ๆ ใหเหนวากลมชาวไทยเขมรเปนกลมชนทมวชาอาคมทางไสยศาสตรมนตด าตาง ๆ ทสามารถก าหนดใหบคคล ไดมอาการเจบไข ไดรบความทกขทรมารอยางแสนสาหส หรอก าหนดใหบคคลตาง ๆ เสยชวตไปในทสด ชาวไทยเขมรในพนท 3 ต าบลของอ าเภอโปงน ารอนจงเปนกลมชนทถกตตราจากกลมชนภายนอกวาเปนกลมชนทไมควรคบหาสมาคม หรอไมควรเขาไปยงเกยว ดวยเหตผลหลกคอความกลวทจะไดรบภยนตรายตาง ๆ ทเชอวาชาวไทยเขมรมความช านาญอยางมากกบเรองไสยศาสตร โดยมการสรางภาคปฏบตรวมเพอเสรมวาทกรรมวามกลมชนบางกลมเคยไดรบผลจากการกระท าจากชาวไทยเขมร เมอชาวไทยเขมรถกตตราวาปาเถอนเรองไสยศาสตร ชาวไทยเขมรจงถก

328

กนออกจากความสมพนธรวม ทเกดขนระหวางกลมชนอน ๆ ตลอดมา เปนผลใหชาวไทยเขมรตองตกอยในสภาวกลมชนทโดดเดยว ไมเปนทตองการของกลมชนกลมอน ๆ ทมอยในสงคมไทย

2. การศกษากลมชาตพนธโดยใชกรอบมมมองในแนวทางวาวฒนธรรมของกลมชนตาง ๆ “ไมหยดนงตายตว” แตมความเลอนไหลอยางซบซอน และกระบวนการหลากหลาย หรอมพลวตอยตลอดเวลา ซงผลการศกษากลมชาวไทยเขมรกสอดคลองกบแนวคดเรองวฒนธรรมทไมหยดนงตามแนวคดทผวจยไดสงเคราะหไวในเอกสารและงานวจยทเกยวของทปรากฏอยในเอกสารงานวจยฉบบน ซงเปนการสงเคราะหงานวจยตาง ๆ จากกลมศกษาทเกยวของกบการศกษาชาตพนธทไมเฉพาะเจาะจงทกลมศกษาชาตพนธเขมรหรอชาวไทยเขมรเพยงเทานน ชาวไทยเขมรเปนชนกลมเดยวกบกลมชาตพนธเขมร เปนชนชาตหนงทมความร ารวยทางวฒนธรรมเปนอยางมาก ดวยเหตทกลมชาตพนธเขมรเปนกลมชนทเกาแกกลมหนงในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ชนทมวฒนธรรมทหลากหลายทเปนแบบเฉพาะกลมชนของตนเอง เปนวฒนธรรมทถกสบทอดมาตงแตครงอดต ทผานกาลเวลายาวนานหลายทศวรรษ ถาใชมมมองจากตรรกะความเปนจรงวาสงใด ๆ ถาไมมการปรบปรงเปลยนแปลงใหเปนไปตามบรบทตาง ๆ ทเขามากระทบ สงนน ๆ กไมสามารถจะด ารงอยอยางมนคง ดงประโยคค ากลาวทวาตนหญาพลวไหวไปตามกระแสลมของพายทรนแรง และเมอพายพดผานไปตนหญาเหลานนกยงจะคงอย ตางจากตนไมขนาดใหญทไมเคยพลวไหวตามกระแสพาย จงหกโคนเมอพายพดผาน สะทอนใหเหนถงวฒนธรรมรปแบบตาง ๆ ของชาวไทยเขมรหรอชาตพนธเขมรกจะมการปรบปรง เปลยนแปลงอยตลอดเวลา (ไมไดหยดนงตายตว) เชนกน ทงนเพอใหสอดคลอง หรอเปนไปในแนวทางเดยวกบบรบทตาง ๆ ทเขามากระทบกบกลมชน การเปลยนแปลงเคลอนไหวของวฒนธรรมชาวไทยเขมร จงเปนการปรบเปลยนไปตามสภาพแวดลอมทางสงคม และเศรษฐกจตาง ๆ ทชาวชมชนไดรบ ซงตลอดชวงเวลาตงแตเรมกอตงชมชน ชาวไทยเขมรไดเผชญกบสภาวะการเปลยนแปลงอยางมากมายและวฒนธรรมกไดเคลอนทออกจากจดเรมอยอยางตอเนอง โดยวฒนธรรมของชาวไทยเขมรไมไดยดตดอยกบวฒนธรรมของกลมชาตพนธเขมรทเคยมอยรวมกนเมอครงกอนทจะมถกตดแบงความเปนชาตพนองออกเปนกลมพนองทางชาตพนธสองประเทศ ประเพณ พธกรรมและความเชอของชาวไทยเขมร ทชาวชมชนปฏบตอยในชมชนนนมอทธพลตอสภาพทางจตใจของชาวชมชนเปนอยางมาก สบเนองจากประเพณ พธกรรมตามความเชอเหลานนมผลตอความมนคงทางดานจตใจของชาวชมชนในการสรางเสรมขวญก าลงใจทงดานขวญก าลงใจในการประกอบอาชพ และขวญก าลงใจในการด าเนนชวตประจ าวนตาง ๆ แมวาในปจจบนทเขาสยคโลกาภวฒนทมความเจรญทางดานวทยาศาสตร และเทคโนโลยทชวยใหการ

329

ด าเนนชวตและกจกรรมตาง ๆ ทเกยวกบการประกอบอาชพไดด าเนนไปอยางสะดวกมากขน โดยทไมจ าเปนจะตองพงพาศรทธาความเชอกบสงนอกเหนอธรรมชาตเขามาชวย แตชาวไทยเขมรกยงศรทธาในความเชอเหลานน โดยชาวไทยเขมรไดประยกตความเชอตอสงตาง ๆ เหลานนใหเขากบการเปลยนแปลงทางบรบททางตาง ๆ ทมากบความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตร และเทคโนโลยไดอยางกลมกลน โดยสามารถเหนไดจากการทชาวชมชนไดมการยอมการรกษาพยาบาลแบบใหมทเขามาในชมชน แตชาวชมชนยงคงเชอถอ ศรทธาในความเชอเรองของการรกษาพยาบาลตามความเชอทมอยหลายรปแบบในชมชน อาทกดฉนว (พธตดเชอกรรมพนธ) ซงเปนการรกษาพยาบาลผทอาการเจบปวย ดวยฐานความคดความเชอวาอาการเจบปวยทผปวยประสบอยนน เกดจากการรบเชอรายตาง ๆ มาจากบรรพบรษทางสายเลอด ทงทเปนบรรพบรษทลวงลบไปแลวและบรรพบรษทยงมชวตอย จ าตองประกอบพธตดขาดจากบรรพบรษเหลานน จงจะท าใหหายจากอาการเจบปวย หรอ ผะหลาบ (แกเคลด) ซงเปนพธบรรเทาอาการเจบปวยตาง ๆ ทมฐานความคดวาอาการเจบปวยนนเกดจาก คสาม – ภรรยาทแตงงานกนมความเกยวของกนทางสายเลอด จ าตองประกอบพธแกเคลดจงจะหายจากอาการเจบปวย นอกจากชาวชมชนไทยเขมรจะมการยอมรบวทยาการสมยใหมทเขามาในชมชน ชาวชมชนยงไดปรบประยกตวถปฏบตทเกยวของกบความเชอของกลมชนใหเขากบวทยาการใหมทเขามาในชมชน ทงนเพอธ ารงไวซงแนวความเชอในเรองนน ๆ ใหคงอยตอไปในชมชนอยางยงยน อาทการประยกตความเชอเรองกรก าเนด (ครก าเนด) ทเชอวาเดกทารกทกคนจะมเทพประจ าตวมาคอยปกปกรกษาใหปลอดภยจากภยนตรายตาง ๆ โดยจะอาศยวธการสงเกตจากสายรกของเดกทารกเมอแรกคลอด และน าไปเทยบเคยงกบองคความรตามความเชอเดมวาเดกทารกนน ๆ มเทพเจาองคใดเปนเทพประจ าตว ซงการจะสงเกตจากสายรกทตดตวเดกมาไดนนจะตองใชกรรมวธการท าคลอดแบบโบราณทใชหมอต าแย (จมอบ) เปนผท าคลอด และหมอต าแยผท าคลอดกจะมความรเรองการสงเกตสายรก สามารถใหค าตอบไดวาเดกทารกนน ๆ มสายรกเปนแบบใด แตเมอมวทยาการทางการพยาบาลสมยใหมไดแผเขามาในชมชน การท าคลอดดวยวธการแบบโบราณจงเลอนหายไปจากชมชน ชาวชมชนไมสามารถสงเกตจากสายรกของทารกเมอแรกคลอดไดอกตอไป แตดวยชาวชมชนยงใหความส าคญเกยวกบความเชอเรองกรก าเนดทเคยปฏบตสบตอมาเปนเวลานาน ชาวไทยเขมรจงไดประยกตเอาวธการเสยงทาย “บน” น ามาเสยงทายเพอทจะไดรบทราบวาทารกคนนน ๆ มเทพองคใดเปนเทพประจ าตวแทนการสงเกตจากสายรกทตดตวมากบเดกเมอแรกคลอด

330

ความเชอในเรองตาง ๆ ทชาวไทยเขมรศรทธาเชอถอมความส าคญกลมชนเปนอยางมาก ความเชอในเรองตาง ๆ เปนเสมอนจดศนยรวมทางดานจตใจของชาวชมชน ในการขดเกลาในชาวชมชนประพฤตปฏบตเปนไปในกรอบบรรทดฐานทชมชนก าหนด แตความเชอเหลานกมพลวตทเปลยนแปลงไปอยางมาก จากทกลาวมาจะเหนไดวาวฒนธรรมของไดถกปรบปรง เปลยนแปลงใหสอดคลองกบบรบททางสงคมตาง ๆ ทเขามาปะทะอยอยางตอเนอง ซงการปรบประยกตนไดมสวนส าคญทชวยใหวฒนธรรมตาง ๆ ทมอยในชมชนไดคงอยในชมชน แตกมวฒนธรรมบางสวนทมอยในชมชนชาวไทยเขมรไดเลอนหายไป สาเหตส าคญคอวฒนธรรมเหลานนไปอาจทจะเคลอนไปกบบรบททเปนววฒนาการสมยใหมทเขามากระทบได

3. กลมการศกษาชาตพนธเขมรในแผนดนไทย ซงกลมการศกษานจะศกษาถงรปแบบของสงคม และวฒนธรรมของกลมชนชาวเขมรทอยในประเทศไทย ซงการศกษาวจยครงนผวจยไดมการน าขอมลจากทไดจากการส ารวจงานศกษาวจยทเกยวของกบกลมชาตพนธเขมรในไทยสามารถน ามาเทยบเคยงกบผลของการวจยสามารถพอไดวา โดยภาพรวมของวฒนธรรมของชาวไทยเขมรจากการส ารวจเอกสารกบชาวไทยเขมรในพนทศกษาจะมวฒนธรรมในลกษณะแบบเดยวกน เพราะกลมชนทงสองกลมคอกลมชนทมรากเหงาทวฒนธรรมมาจากจดเดยวกน คอความเปนชาตพนธเขมร แตดวยสภาพบรบททางสงคมและวฒนธรรมทแวดลอมกลมชาวไทยเขมรในแตละพนททแตกตางกน จงเปนผลใหวฒนธรรมในสวนปลกยอยตาง ๆ ของกลมชนทงสองกลมเรมทจะแตกตางกน ทผวจยเรยกปรากฏการณนวา “การถอยหางทางวฒนธรรม” ของกลมชนสองกลมทอยแยกออกจากกน แกนของวฒนธรรม คอวถชวตความเปนอย ประเพณและพธกรรมตามความเชอทชาวชมชนไดปฏบตสบตอมาจากบรรพบรษ ซงทงสองกลมจะจดความแตกตางกนในสวนของรายละเอยด แตกยงคงมจดรวมทเปนแกนของแตละสงในแบบเดยวกน ความเชอดงเดมทเคยปฏบตมาแตครงบรรพบรษ กลมชนทอยในแตละบรบททตางกนไดมการปรบแตงพธกรรมตาง ๆ ใหสอดคลองกบวถปฏบตของชาวชมชน เชนพธกรรมกดฉนว (พธตดเชอกรรมพนธ) ทมฐานความเชอวาอาการเจบปวยเปนผลจากการไดรบสบทอดสงรายตาง ๆ มาจากบรรพบรษ ซงพธกรรมนไดรบการปรบแตงขนมาใหมในชมชนชาวไทยเขมรในพนทอ าเภอโปงน ารอน โดยน าเอาพนฐานความเชอเรองการปดเปาสงรายใหออกไปจากตว ตามลกษณะของพธปะจรทประกอบขนเพอเปนการตดขาดจากสงชวรายตาง ๆ ทเขามารบกวน เปนพธทจะพบไดเปนสวนประกอบของพธกรรมตาง ๆ ทประกอบขนในชมชนชาวไทยเขมรหลายพธ เชนในพธแตงงาน (แซนการ) ตอนทายของพธแตงงานกจะมการประกอบพธปะจรเพอปดเปาสงรายตาง ๆใหออกจากคบาวสาว และตอดวย

331

พธปะโจลคอการน าสงดงามตางเขามาสคบาวสาว พธปะจรยงพบวาไดเปนสวนหนงของพธกรรมอกหลายแบบ เชน พธแกครวะ (แกเคราะห) พธปะเกาะ (บดรงควาญ) เปนตน

ขอเสนอแนะการวจย ขอเสนอแนะในการวจยครงน

1. การศกษาวจยในครงนเปนการศกษากลมชาวไทยเขมรในพนท 3 ต าบลของอ าเภอโปงน ารอนจงหวดจนทบร ซงวตถประสงคหลกของการศกษาวจยคอศกษาเพอเปนสวนหนงของการอนรกษเอกลกษณทางวฒนธรรมของชาวไทยเขมร ซงจากการลงพนทเกบขอมลของผวจยพบวาหนวยงานทเกยวของกบการอนรกษวฒนธรรมยงไมใหความส าคญกบกลมชาวไทยเขมรเทาใดนก ทงทควรจะตองใหความส าคญเปนอยางมาก ดวยเหตผลทวาชาวไทยเขมร (ชาตพนธเขมรทอยในแผนดนไทย) มวฒนธรรมทหลากหลายและแปลกแตกตางไปจากกลมชาตพนธอน ๆ ทเคยมการท าการศกษามาในประเทศไทย ผวจยจงใครขอความอนเคราะหหนวยงานทเกยวของหนมาใหความสนใจอนรกษเอกลกษณทางวฒนธรรมของชาวไทยเขมร เพอทจะสบสานวฒนธรรมชาวไทยเขมรใหยงคงด ารงอยสบไป

2. การลงพนทเกบรวบรวมขอมลของผวจย พบวากลมชนในชมชนยงขาดแรงกระตนใหเกดจตส านกในรวมกนอนรกษเอกลกษณทางวฒนธรรมของตนเองเอาไว เหตผลหนงซงเปนเหตผลส าคญคอหนวยงานการเรยนการสอนในพนทไมไดใหความส าคญกบเอกลกษณทางวฒนธรรมเหลานน ผวจยจงขอวงวอนใหสถานศกษาในพนท 3 ต าบลของอ าเภอโปงน ารอน จงหวดจนทบร ไดจดใหมชวโมงการเรยนทเปนเรองเกยวกบวถชวต และวฒนธรรมดานตาง ๆ ของชาวไทยเขมรในพนท โดยหลงจากทผวจยท าการแกไขงานวจยในครงนจนเสรจสมบรณ ผวจยจะน างานวจยฉบบนมอบใหกบสถานศกษาในพนท 3 ต าบล เพอทจะไดเปนใชขอมลพนฐานในการเรยนการสอนวฒนธรรมชาวไทยเขมรตอไป ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. การศกษาวจยในครงนผวจยไดใชพนทศกษาคอ 3 ต าบล ของอ าเภอโปงน ารอน จงหวดจนทบรเปนพนทในการเกบรวบรวมรวมขอมล การศกษาในครงนจงไมสามารถเปนการศกษากลมชนทเปนตวแทนของกลมชาวไทยเขมรทมอยในประเทศไทยไดทงหมด เพราะจากส ารวจของผวจยยงพบไดวายงมชาวไทยเขมรอาศยอยในประเทศไทยหลายพนท เฉพาะในพนทภาคตะวนออกสามารถพบชาวไทยเขมรไดในพนทจงหวดสระแกว และจงหวดตราดมกลมชาวไทยเขมรตดพนทเชนเดยวกนกบชาวไทยเขมรในพนทอ าเภอโปงน ารอน และมกลมชาวไทยเขมรทถกกวาดตอนมาสมยอยธยาตอนปลายในพนทอ าเภอแปลงยาว จงหวดฉะเชงเทรา จากการศกษาวจย

332

ครงนผวจยพบวาวถชวต ประเพณ พธกรรมและความเชอของชาวไทยเขมรในแตละพนทอาจจะมความคลายคลงกนอย แตกมบางสวนทแตกตางเปนเอกลกษณเฉพาะกลม ผวจยจงใครแนะน าใหผทตองการท าการศกษากลมชาวไทยเขมร ควรทจะศกษากลมชาวไทยเขมรในกลมพนอน ๆ นอกเหนอจากการศกษาวจยครงนตอไป เพอทจะไดขอมลทเกยวกบชาวไทยเขมรไดครอบคลม ลกซงมากกวาการศกษาวจยในครงน

2. การศกษาวจยครงนผวจยก าหนดประเดนศกษาไวในแนวกวางคอศกษาความเปนตวตนของกลมชาวไทยเขมร โดยใชกรอบคดชาตพนธวทยา ศกษาในภาพรวมเกยวกบวถชวตความเปนอย ประเพณ พธกรรมตามความเชอในรปแบบตาง ๆ ของชาวไทยเขมร ขอมลทไดจงเปนขอมลในแนวกวาง คอศกษาเพอทใหรบทราบวาชาวไทยเขมรมลกษณะของวถความเปนอย และลกษณะของประเพณ พธกรรมตามความเชออยางไร แตไมไดศกษามลเหตของการมหรอเกดขนของวถชวต และความเชอเหลานน ขอมลทไดจากการศกษาครงนจงไมลกพอทมองไมเหนพฒนาการจากจดเรมและพลวตของวถชวต และความเชอของชาวไทยเขมรไดอยางชดเจน ผวจยจงใครแนะน าไปยงผทประสงคทจะท าการศกษากลมชาวไทยเขมรในพนทตาง ๆ ควรทจะศกษาลงไปในแตละวถชวต ประเพณและพธกรรมตามความเชอใหเหนถงจดก าเนดและความเปลยนแปลงทเหนไดในปจจบน

3. การศกษาวจยในครงนผวจยไดคนพบปรากฏการณส าคญประการหนงคอ การถอยหางทางวฒนธรรมระหวางกลมชนทเปนชาตพนธเดยวกน เหตผลบางประการทสงผลใหกลมชาตพนธตองแยกขาดออกจากกนเปนสองกลมชนแตยงคงความเปนชาตพนธเดยวกนอย ซงการแยกขาดจากกนเปนผลใหวฒนธรรมตาง ๆ ทเคยมอยรวมกน ปฏบตในแนวทางเดยวกนถกตดขาดออกจากกน ซงการวจยครงไมไดเจาะลกไปถงเหตแหงปรากฏการณถอยหางทางวฒนธรรมอยางชดแจง ผวจยจงใครทแนะน าผทมความสนใจทจะศกษากลมชาตพนธตาง ๆ ทไมใชเฉพาะชาวไทยเขมรไดศกษาในประเดนการถอยหางทางวฒนธรรมของกลมชาตพนธตาง ๆ เพอผลประโยชนในแวดวงการศกษากลมชาตพนธตอไป

4. การศกษาวจยครงนผวจยไดค านยามเรยกกลมชาวไทยเขมรในพนทศกษาวาเปนกลมชน “เขมรตดพนท” ดวยกลมชนเหลานคอกลมชาตพนธเขมรดงเดม แตผลของการขดแบงพรมแดนระหวางไทยกบกมพชาสงผลใหกลมชนเหลานตองตดอยในพนททถกตดแบงเปนสวนหนงของดนแดนไทย ซงการศกษาวจยครงไมไดศกษาวจยทเจาะลกลงไปถงกระบวนทสะทอนออกมาจากกลมชนทอาจจะแสดงการตอตาน ยอมรบ หรออน ๆ ตอการตองกลายสภาพเปนกลมชนเขมรตดพนทไทย รวมทงศกษาถงกระบวนของรฐไทยทสรางปรากฏการณเพอก าหนดใหกลมชนตดพนทเหลานรบรถงความเปนสวนหนงของรฐไทย