317 EC 103

เนอหา 13.1 เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ

13.2 ทฤษฎการคาระหวางประเทศ

13.2.1 ทฤษฎความไดเปรยบโดยเดดขาด

13.2.2 ทฤษฎความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ

13.3 นโยบายการคาระหวางประเทศ

13.3.1 นโยบายการคาเสร

13.3.2 นโยบายการคาแบบคมกน

13.4 การเงนระหวางประเทศ

13.5 ระบบการเงนระหวางประเทศ

13.5.1 ระบบการเงนทใชมาตราทองค า

13.5.2 ระบบกองทนการเงนระหวางประเทศ

13.5.3 ระบบการเงนทใชอตราแลกเปลยนลอยตว

13.6 ระบบการเงนระหวางประเทศของประเทศไทย

13.7 ตลาดการเงนระหวางประเทศ

13.7.1 ตลาดเงนระหวางประเทศ

13.7.2 ตลาดทนระหวางประเทศ

13.8 อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

13.9 ดลการช าระเงน

13.10 การแกไขปญหาดลการช าระเงน

บทท 13

เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ

318 EC 103

สาระส าคญ

สาระส าคญในเรองเศรษฐศาสตรระหวางประเทศมดงน

1. เศรษฐศาสตรระหวางประเทศเปนการศกษาถงการซอขายสนคาและบรการระหวางประเทศและการลงทนระหวางประเทศ โดยมระบบการเงนระหวางประเทศรองรบการท ากจกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศดงกลาว

2. ทฤษฎการคาระหวางประเทศ จะอธบายถงสาเหตทท าใหมการคาระหวางประเทศ

3. ตามทฤษฎความไดเปรยบโดยเดดขาด การคาระหวางประเทศเกดจากแตละประเทศผลตสนคาทประเทศนนมความไดเปรยบโดยเดดขาดเพยงชนดเดยว แลวน าไปแลกกบสนคาอนจากประเทศอน

4. ตามทฤษฎความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ การคาระหวางประเทศเกดจาก แตละประเทศผลตสนคาทประเทศนนมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบเพยงชนดเดยวแลวน าไปแลกกบสนคาอนจากประเทศอน

5. นโยบายการคาแบบเสร จะท าใหประชาชนในแตละประเทศไดสนคาบรโภคมากขนหรอสนคามราคาถกลง

6. การคมครองอตสาหกรรมเกดใหมในประเทศ การแกปญหาขาดดลการช าระเงน และการแกไขปญหาการวางงานเปนเหตผลส าคญทท าใหมการใชนโยบายการคาแบบคมกน

7. มาตรการทใชเครองมอในการด าเนนนโยบายการคาแบบคมกน คอการตงก าแพงภาษ การควบคมปรมาณการน าเขา การควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ การใหเงนอดหนนผสงออก การทมตลาด และการท าขอตกลงทางการคากบบางประเทศ

8. ระบบการเงนระหวางประเทศททกประเทศใชในปจจบน คอระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตว

9. ปจจบนในประเทศไทยใชระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ

10. อตราดอกเบย LIBOR เปนอตราดอกเบยทเกดขนในตลาดยโรดอลลาร ซงอยทลอนดอน ประเทศองกฤษ จะถกใชเปนอตราดอกเบยอางองส าหรบการกยมเงนสกลตางๆ ในตลาดการเงนทวโลก

319 EC 103

11. อตราดอกเบย Fed Fund Rate เปนอตราดอกเบยระยะสนทเกดขนในตลาดเงนกองทนธนาคารกลาง

12. ตลาดทนในประเทศทส าคญไดแก ตลาดทนในประเทศสหรฐ ในประเทศญปน และตลาดยโรดอลลาร ในลอนดอน ประเทศองกฤษ

13. อตราแลกเปลยน เปนราคาของเงนสกลหนง ทคดเทยบกบเงนสกลอน

14. อตราแลกเปลยนแบบคงท เปนอตราแลกเปลยนในระบบการเงนทใชมาตราทองค า และระบบกองทนการเงนระหวางประเทศเทานน ซงมขอดในเรองไมมความเสยงของอตราแลกเปลยน

15. ดลการช าระเงน เปนการบนทกจ านวนเงนตราตางประเทศทประเทศไดรบและจายในชวงเวลาหนง

16. ดลการช าระเงนเกนดล ท าใหคาเงนของประเทศสงขน จะเปนปญหาตอการสงสนคาออก

17. ดลการช าระเงนขาดดล ท าใหทนส ารองระหวางประเทศลดลง จะเกดปญหาการขาดความเชอมนของชาวตางประเทศตอคาเงนของประเทศ ท าใหสงสนคาเขาทจ าเปนไมได และเงนทนไหลออก

18. การแกไขปญหาดลการช าระเงนเกนดล จะท าโดยการสงเสรมใหคนในประเทศไปลงทนในตางประเทศ

19. การแกไขปญหาดลการช าระเงนขาดดล ในกรณทใชระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ จะตองประเมนผลการปรบตวทเกดขนเองกอน ถาไมสามารถแกปญหาไดภายในเวลาทเหมาะสม จงใชนโยบายเศรษฐกจแบบเขมงวดในปรมาณทเหมาะสม

320 EC 103

จดประสงค

การศกษาเรองเศรษฐศาสตรระหวางประเทศ ในบทนตองการใหนกศกษา เขาใจสาเหตทท าใหเกดการซอขายสนคาระหวางประเทศ รปแบบของนโยบายการคาระหวางประเทศ และระบบการเงนระหวางประเทศ ซงเกดขนเพอรองรบการคาและการลงทนระหวางประเทศ รวมทงแนวทางในการแกไขปญหาดลการช าระเงนทไมสมดล เพอน าความรดงกลาวไปใชในเรองตอไปน

1. เปนพนฐานในการวเคราะหผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงของการคาและการเงนระหวางประเทศ ตอระบบเศรษฐกจและธรกจ

2. เปนแนวทางในการปรบตว จากการเปลยนปลงในตลาดตางประเทศ

321 EC 103

13.1 เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ

เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ เปนการศกษาถงการซอขายสนคาและบรการระหวางประเทศ โดยมระบบการเงนระหวางประเทศรองรบการท ากจกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศเหลานน

ดงนน ในการศกษาในบทนจงประกอบดวยเรองการคาระหวางประเทศและการเงนระหวางประเทศ

13.2 ทฤษฎการคาระหวางประเทศ

การคาระหวางประเทศ เกดจากแตละประเทศไมสามารถผลตสนคาและบรการไดทกชนดทคนในประเทศตองการ หรอเกดจากตนทนในการผลตสนคาชนดเดยวกนของแตละประเทศไมเทากน สบเนองจากความแตกตางของสภาพดนฟาอากาศทรพยากรธรรมชาต และความช านาญในการผลตของแรงงานในแตละประเทศแตกตางกน ท าใหเกดการแลกเปลยนสนคาและบรการระหวางประเทศขน แตการคาระหวางประเทศจะเกดขนอยางตอเนองเปนเวลานาน ประชาชนในแตละประเทศตองไดรบประโยชนสงขนใกลเคยงกน นกเศรษฐศาสตรไดอธบายถงสาเหตทท าใหเกดการคาระหวางประเทศ ซงเรยกวาทฤษฎการคาระหวางประเทศ ดงเชนนกเศรษฐศาสตรส านกคลาสสค ไดเสนอทฤษฎความไดเปรยบในการผลตสนคาทสบเนองจากแรงงานในแตละประเทศมความช านาญในการผลตสนคาแตละอยางไมเทากน ท าใหสนคาชนดเดยวกนทแตละประเทศผลตได มตนทนในการผลตไมเทากน และท าใหเกดการแลกเปลยนสนคาทแตละประเทศมความไดเปรยบในการผลต หรอในกรณนกเศรษฐศาสตร ชาวสวเดนชอ Eli Heckscher และ Bertil Ohlin เสนอทฤษฎความแตกตางในปรมาณทรพยากร (Factor Endowments) ซงอธบายวาความแตกตางในปรมาณทรพยากร ท าใหตนทนของสนคาชนดเดยวกนในแตละประเทศไมเทากน และท าใหราคาสนคาชนดเดยวกนในแตละประเทศไมเทากนดวย ดงนนการน าสนคาชนดทแตละประเทศผลตไดในราคาถกกวามาแลกเปลยนกน จะท าใหคนในประเทศทงสองไดบรโภคสนคามากกวากอนมการคา จงท าใหเกดการคาระหวางประเทศ

ส าหรบรายละเอยดของทฤษฎความไดเปรยบของนกเศรษฐศาสตรส านก คลาสสคมดงน

322 EC 103

13.2.1 ทฤษฎความไดเปรยบโดยเดดขาด

ทฤษฎความไดเปรยบโดยเดดขาด เปนทฤษฎทเสนอโดย Adam Smith ความไดเปรยบโดยเดดขาด เกดจากการผลตทใชจ านวนชวโมงแรงงานนอยกวา (ตารางท 13 – 1)

ตารางท 13 – 1 แสดงชวโมงแรงงานทใชในการผลตขาวและผาของประเทศไทยและญป น

ประเทศ ชม.แรงงานทใชผลตขาว (1 ตน)

ชม.แรงงานทใชผลตผา (1,000 หลา)

ไทย ญปน

80 120

100 90

จากตารางท 13 – 1 ในการผลตขาว 1 ตน ประเทศไทยใชแรงงาน 80 ชวโมง ในขณะทประเทศญปนใชแรงงาน 120 ชวโมง แสดงวาประเทศไทยมความไดเปรยบโดยเดดขาดในการผลตขาว

สวนการผลตผา 1,000 หลา ประเทศไทยใชแรงงาน 100 ชวโมง ในขณะทญปนใชแรงงานเพยง 90 ชวโมง แสดงวาประเทศญปนมความไดเปรยบโดยเดดขาดในการผลตผา เมอประเทศไทยผลตขาว ซงเปนสนคาทประเทศไทยมความไดเปรยบโดยเดดขาดในการผลตเพยงอยางเดยว ในขณะทญปนผลตผาเพยงอยางเดยว แลวน ามาแลกเปลยนกน ท าใหการคาระหวางประเทศทงสองเกดขน เนองจากการแบงงานกนท าระหวางประเทศไทยและญปนตามทแรงงานแตละประเทศถนด ท าใหประสทธภาพในการผลตของทงสองประทศสงขน หรอสนคามราคาถกลง

ตามทฤษฎน จะพบวาความแตกตางของตนทนทใชในการผลตของแตละประเทศเกดจากความแตกตางในความช านาญของแรงงานในแตละประเทศ จงใชจ านวนชวโมงของแรงงานทใชไปในการผลตเปนเครองมอในการวดตนทนการผลต

13.2.2 ทฤษฎความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ

ทฤษฎความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ เปนทฤษฎทเสนอโดย David Ricardo ความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบเปนการเปรยบเทยบตนทน หรอจ านวนชวโมง

323 EC 103

แรงงานทใชในการผลตสนคา 2 ชนดของแตละประเทศ แลวน าตนทนเปรยบเทยบมาวดความไดเปรยบระหวางประเทศทงสอง (ตารางท 13 – 2) จากตวอยางในตารางท 13 – 1 น ามาค านวณตนทนเปรยบเทยบระหวางการผลตขาวและผาของประเทศไทยและประเทศญปนจะเปนดงตารางท 13 – 2

ตารางท 13 – 2 แสดงตนทนเปรยบเทยบระหวางการผลตขาวและผาของประเทศไทยและญป น

ประเทศ ตนทนเปรยบเทยบในการผลตขาว ตนทนเปรยบเทยบในการผลตผา

ไทย

ญปน 10080 = 0.80

90120 = 1.33

80100 = 1.25

12090 = 0.75

จากตารางท 13 – 2 จะพบวาประเทศไทยมตนทนเปรยบเทยบในการผลต

ขาวคดเปน 0.80 เทาของการผลตผา และตนทนเปรยบเทยบในการผลตผาคดเปน 1.25 เทาของการผลตขาว ดงนนประเทศไทยมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลตขาว

ส าหรบประเทศญปน มตนทนเปรยบเทยบในการผลตขาวคดเปน 1.33 เทาของการผลตผา และตนทนเปรยบเทยบในการผลตผาคดเปน 0.75 เทาของการผลตขาว แสดงวาประเทศญปนมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลตผา เมอประเทศไทยผลตขาว ซงเปนสนคาทประเทศไทยมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลตเพยงอยางเดยว ในขณะทประเทศญปนผลตผาเพยงอยางเดยว แลวน ามาแลกเปลยนกน ท าใหการคาระหวางประเทศทงสองเกดขน

จากทงสองทฤษฎ จะพบวาประเทศไทยจะท าการผลตขาวเพยงอยางเดยวและ ประเทศญปนจะท าการผลตผาเพยงอยางเดยวเหมอนกนทงสองทฤษฎ แตทฤษฎความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบจะมประโยชนมากกวาในการพจารณากรณทประเทศใดประเทศหนงมความเสยเปรยบโดยเดดขาดในการผลตสนคาทงสองชนด ซงตามทฤษฎความไดเปรยบโดยเดดขาด จะไมมการคาระหวางประเทศทงสอง แตถาพจารณาจากทฤษฎความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ ประเทศทงสองสามารถท าการคากนได (ตารางท 13–3)

324 EC 103

ตารางท 13 – 3 แสดงจ านวนชวโมงแรงงานทใชในการผลตขาวและผาของประเทศไทยและญป น

ประเทศ ชม.แรงงานทใชผลตขาว (1 ตน)

ชม.แรงงานทใชผลตผา (1,000 หลา)

ไทย ญปน

80 120

90 100

จากตารางท 13 – 3 ประเทศญปนมความเสยเปรยบโดยเดดขาดในการผลตขาวและผา จงไมมการคาระหวางประเทศในกรณน แตถาพจารณาดวยทฤษฎความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ การคาระหวางประเทศทงสองสามารถเกดขนไดดงตวอยางในตารางท 13 – 4

ตารางท 13 – 4 แสดงตนทนเปรยบเทยบระหวางการผลตขาวและผาของประเทศไทยและญป น

ประเทศ ตนทนเปรยบเทยบในการผลตขาว ตนทนเปรยบเทยบในการผลตผา

ไทย

ญปน 9080 = 0.89

100120 = 1.20

8090 = 1.13

120100 = 0.83

เมอพจารณาจากตนทนเปรยบเทยบตามตารางท 13 – 4 ประเทศไทยมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลตขาวและประเทศญปนมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลตผา ดงนนสามารถคาขายกนได เมอประเทศไทยผลตขาวและประเทศญปนผลตผา แลวน ามาแลกเปลยนกน

กจกรรมการเรยนท 1

สรปสาเหตทท าใหตนทนในการผลตสนคาชนดเดยวกนของแตละประเทศไมเทากน

325 EC 103

13.3 นโยบายการคาระหวางประเทศ

นโยบายการคาระหวางประเทศ เปนแนวทางในการท าการคากบตางประเทศ ซงม 2 แนวทางคอ การสงเสรมการคาระหวางประเทศ และการจ ากดขอบเขตการคาระหวางประเทศ ดงนนนโยบายการคาระหวางประเทศ จงแบงไดเปน 2 แบบดงน

13.3.1 นโยบายการคาเสร นโยบายการคาเสร เปนนโยบายการคาทสงเสรมการคาระหวางประเทศ เพอท าใหเกดการแบงงานกนท าระหวางประเทศตามความช านาญของแรงงาน ปรมาณทรพยากรธรรมชาต และสภาพดนฟาอากาศทเหมาะสมในการผลตสนคาของแตละประเทศ ซงจะท าใหมประสทธภาพในการผลตสงสด เมอมการคาระหวางประเทศเกดขน ประชาชนในแตละประเทศจะมสนคาบรโภคมากขนหรอสนคามราคาถกลง

การด าเนนนโยบายการคาเสร จะด าเนนการโดยแตละประเทศจะเนนการผลตสนคาทมความไดเปรยบ เกบภาษศลกากรในอตราต าเพอเปนรายไดของรฐบาลเทานน และไมมขอจ ากดทางการคา

13.3.2 นโยบายการคาแบบคมกน

นโยบายการคาแบบคมกน เปนนโยบายการคาทจ ากดขอบเขตการคากบตางประเทศ ซงจะท าใหผบรโภคตองซอสนคาในราคาแพงขนและเกดการขาดแคลนบางชวง แตทกประเทศกใชนโยบายการคาแบบคมกนในปจจบน ดวยเหตผลทส าคญ 3 ประการคอ

1) เพอคมครองอตสาหกรรมเกดใหมในประเทศซงยงไมสามารถแขงขนกบสนคาเขาจากตางประเทศทท าการผลตมานานแลว เมอรฐบาลเหนวาจ าเปนตองมอตสาหกรรมประเภทนในประเทศ เชน ยารกษาโรค เปนตน จงตองใหความคมครองใหมอตสาหกรรมประเภทนนเกดขน จนกวาอตสาหกรรมดงกลาวจะสามารถแขงขนกบสนคาเขาได

2) เพอแกปญหาการขาดดลการช าระเงนในประเทศทมการขาดดลการ ช าระเงนตดตอกนเปนเวลานาน จะใชวธกดกนสนคาเขาจากตางประเทศ เพอลดการขาดดลการคาและดลการช าระเงน

326 EC 103

3) เพอแกไขปญหาการวางงานในประเทศ ดวยการกดกนสนคาจากตาง ประเทศ ท าใหประชาชนตองใชสนคาทผลตภายในประเทศ เปนการสงเสรมอตสาหกรรมในประเทศ และเพมการจางงานในประเทศ

ในการด าเนนนโยบายการคาแบบคมกน มทงมาตรการจ ากดการน าเขาและสงเสรมการสงออกดงน

1) การตงก าแพงภาษ เปนการก าหนดอตราภาษศลกากรขาเขาในอตราสงเพอท าใหสนคาเขาตองขายในราคาสง ท าใหความตองการซอสนคาเขาลดลง และสนคาทผลตภายในประเทศสามารถขายแขงกบสนคาเขาได

2) การควบคมปรมาณการน าเขา ซงอาจจะเปนการก าหนดจ านวนทน าเขาไดหรอหามน าเขา ท าใหมลคาการน าเขาลดลง

3) การควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ โดยธนาคารกลางจะไมอนญาตใหธนาคารพาณชยขายเงนตราตางประเทศใหแกผน าเขาสนคาบางประเภท เชน สนคาฟมเฟอย เปนตน ผน าเขากไมสามารถน าสนคาเหลานนเขาได

4) การใหเงนอดหนนผสงออก เพอสงเสรมการสงออกของประเทศ เชน ธนาคารกลางใหความชวยเหลอทางการเงนแกผสงออก ดวยการรบชวงซอลดตวสญญาใชเงนทเกดจากการสงออกในอตราพเศษ ซงจะเปนการคดอตราดอกเบยต ากวาอตราดอกเบยในทองตลาด

5) การทมตลาด เปนการขายสนคาในตลาดตางประเทศในราคาต ากวาราคาขายในประเทศหรอต ากวาตนทนการผลต เพอท าลายคแขงในตลาดตางประเทศ และเปนผผกขาดในตลาดนน การทรฐบาลยอมใหผผลตของประเทศขายสนคาทมตลาดในตางประเทศ กเพอรกษามลคาการสงออกระยะยาวของประเทศ

6) การท าขอตกลงทางการคากบบางประเทศ เชน การท าขอตกลงเขตการคาเสร เปนตน จะท าใหสนคาเขาจากประเทศคสญญาเสยภาษศลกากรขาเขาในอตราต าหรอไดรบการยกเวนภาษ จงสามารถขายสนคาในราคาทถกกวาสนคาจากประเทศนอกขอตกลง เปนการกดกนสนคาจากประเทศนอกขอตกลง

ในปจจบนมาตรการทใชในการด าเนนนโยบายการคาแบบคมกนทเปนการควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ การใหเงนอดหนนแกผสงออกและการทมตลาด น ามาใชไดยากและอาจถกตอบโตจากประเทศคคา ดวยการเรยกเกบภาษศลกากรขาเขาในอตราทสง ส าหรบสนคาทมาจากประเทศทใชมาตรการดงกลาว

327 EC 103

กจกรรมการเรยนท 2

อธบายนโยบายการคาระหวางประเทศของประเทศไทย

13.4 การเงนระหวางประเทศ

การเงนระหวางประเทศ เปนกจกรรมเกยวกบการซอขายหรอแลกเปลยนเงนตราตางประเทศและการกยมเงนทนระหวางประเทศ เพอรองรบการช าระหนทเกดจากการคาและการลงทนระหวางประเทศ

การกระท ากจกรรมเหลานนจะท าผานตลาดการเงนระหวางประเทศ ตามหลกเกณฑของระบบการเงนระหวางประเทศทใชอยในขณะนน

13.5 ระบบการเงนระหวางประเทศ

ระบบการเงนระหวางประเทศทใชในอดตมาจนถงปจจบน ม 3 ระบบทส าคญ คอ

13.5.1 ระบบการเงนทใชมาตราทองค า ระบบการเงนทใชมาตราทองค าเปนระบบการเงนแบบแรกทน ามาใชเมอ

ประเทศในยโรปท าการคาขายกบประเทศอาณานคมรวมถงประเทศใกลเคยงประเทศอาณานคมเหลานน ในชวงระหวางป พ.ศ.2364 – 2474

มาตราทองค าไดก าหนดหลกเกณท ไวดงน 1) เงนทออกใชตองท าดวยทองค า หรอมทนส ารองเงนตราเปนทองค าเตม

มลคาของเงนทออก 2) รฐบาลตองก าหนดคาเงนแตละหนวย เทยบกบน าหนกของทองค า 3) รฐบาลตองยนยอมใหมการน าเขาและสงออกทองค าระหวางประเทศได

โดยเสร 4) รฐบาลตองยอมใหแลกทองค าเปนเงนหรอเงนเปนทองค าโดยไมจ ากด

จ านวน

328 EC 103

จากหลก เกณฑดงกล าวท า ใหอตราแลกเปลยนในมาตราทองค าเปลยนแปลงอยระหวางจดทองค าไหลเขาถงจดทองค าไหลออก ซงเปนชวงทแคบ จงถอวาเปนอตราแลกเปลยนแบบคงท

ตวอยางเชน ประเทศไทยก าหนดคาเงน 1 บาท เทากบทองค า 1 กรมและประเทศองกฤษ ก าหนดคาเงน 1 ปอนดเทากบทองค า 10 กรม ดงนน อตราแลกเปลยนของเงนบาทจะเทากบ 10 บาทตอ 1 ปอนด และเมอดลการช าระเงนของประเทศไทยไมสมดล อตราแลกเปลยนในทองตลาดจะเปลยนแปลงไป แตจะเปลยนแปลงในชวงจดทองค าเทานน เชน ดลการช าระเงนของประเทศเกนดล อตราแลกเปลยนของเงนบาทในตลาดจะลดลงเปน 9 บาท ตอ 1 ปอนด เพราะการเกนดลการช าระเงน ท าใหมเงนปอนดในตลาดเพมขน และความตองการซอเงนปอนดในตลาดลดลง

ตามหลกเกณทของมาตราทองค า ผสงออกมทางเลอกในการรบช าระหนคาสนคา 2 ทาง คอ รบช าระหนเปนเงนปอนดทางหนง และรบช าระหนเปนทองค าอกทางหนง แตตองเสยคาธรรมเนยมในการขนสงทองค า ซงเทากบ 10 สตางค ตอทองค า 1 กรม เพราะเปนผเลอกรบช าระหนเปนทองค า

ดงนนเมออตราแลกเปลยนของเงนบาทเปน 9 บาทตอปอนด ผสงออกจะเลอกรบช าระหนดวยวธใดกไดเงนบาท 9 บาทตอ 1 ปอนด แตถาอตราแลกเปลยนของเงนบาทในตลาดต ากวา 9 บาทตอ 1 ปอนด ผสงออกจะเลอกรบช าระหน เปนทองค าเพยงวธเดยว ดงนนเมออตราแลกเปลยนเปน 9 บาทตอ 1 ปอนด ทองค าจะเรมไหลเขา จงเรยกวาจดทองค าไหลเขา

ในทางตรงกนขาม เมอดลการช าระเงนของประเทศไทยขาดดลจนอตราแลกเปลยนในตลาดเปลยนเปน 11 บาทตอ 1 ปอนด ผน าเขาอาจเลอกช าระหนคาสนคาทซอดวยทองค า ซงตองเสยคาธรรมเนยมในการขนสงทองค าในอตรา 10 สตางคตอทองค า 1 กรม เพราะเปนผเลอกช าระหนดวยทองค า ดงนนการช าระหนคาสนคา 1 ปอนดดวยทองค า ผน าเขาตองเสยเงน 10 บาท ส าหรบแลกเปนทองค า 10 กรม และคาธรรมเนยมในการขนสงทองค า 1 บาทรวมเปนเงน 11 บาท

แตถาอตราแลกเปลยนในตลาดสงกวา 11 บาทตอ 1 ปอนด ผน าเขาจะช าระหนคาสนคาดวยการสงทองค าไปช าระหนเพยงวธเดยว เมออตราแลกเปลยนเปน 11 บาท ตอ 1 ปอนด ทองค าจะเรมไหลออก จงเรยกวา จดทองค าไหลออก

329 EC 103

อตราแลกเปลยนในมาตราทองค า จงเปลยนแปลงในชวงจดทองค าไหลเขาถงจดทองค าไหลออกเทานน

13.5.2 ระบบกองทนการเงนระหวางประเทศ ระบบกองทนการเงนระหวางประเทศ เปนระบบการเงนทถกสรางขน หลง

สงครามโลกครงท 2 มการใชระหวางป พ.ศ.2490 ถงป พ.ศ.2516 มการก าหนดหลกเกณฑเพอใหมขอดเหมอนมาตราทองค า คอมอตราแลกเปลยนแบบคงท

หลกเกณฑของระบบกองทนการเงนระหวางประเทศ ทท าใหอตราแลกเปลยนเปนแบบคงท คอ

1) ก าหนดใหประเทศสมาชกก าหนดคาเงนบาทหรอคาเสมอภาค เทยบกบน าหนกของทองค า และเงนดอลลาร เชน 20 บาทตอ 1 ดอลลาร เปนตน

2) ก าหนดใหประเทศสมาชก จดตงทนรกษาระดบอตราแลกเปลยนขน ท าหนาทแทรกแซงอตราแลกเปลยนในตลาดใหเปลยนแปลงไปจากคาเสมอภาคไมเกนรอยละ 1 คออตราแลกเปลยนจะต าลงไมเกน 19.80 บาท ตอ 1 ดอลลารและสงขนไมเกน 20.20 บาท ตอ 1 ดอลลาร

เมออตราแลกเปลยนต ากวา 19.80 บาทตอ 1 ดอลลาร ทนรกษาระดบอตราแลกเปลยนจะเขาซอดอลลารในตลาดมาเกบไว อตราแลกเปลยน 19.80 บาท ตอ 1 ดอลลาร จงเรยกวา Lower Support Point และเมออตราแลกเปลยนสงกวา 20.20 บาท ตอ 1 ดอลลาร ทนรกษาระดบอตราแลกเปลยนจะน าดอลลารออกมาขายในตลาด อตราแลกเปลยน 20.20 บาทตอ 1 ดอลลาร จงเรยกวา Upper Support Point

ดงนนอตราแลกเปลยนของประเทศสมาชก จงเปลยนแปลงในชวง Support Point เทานน ซงถอวาเปนอตราแลกเปลยนแบบคงท นอกจากนถาประเทศสมาชกประเทศใดขาดดลการช าระเงน และไมมทนส ารองระหวางประเทศเหลอเพยงพอจะรกษาคาเงน กอาจจะขอกยมทนส ารองระหวางประเทศ จากกองทนการเงนระหวางประเทศมาเพม ท าใหไมตองลดคาเงน แตถาขาดดลการช าระเงนตดตอกนจนทนรกษาระดบอตราแลกเปลยนแกไขไมได กอาจขอลดคาเสมอภาคได

330 EC 103

13.5.3 ระบบการเงนทใชอตราแลกเปลยนแบบลอยตว ระบบการเงนทใชอตราแลกเปลยนแบบลอยตว มการใชอยางตอเนองหลงป

พ.ศ.2516 เมอระบบกองทนการเงนระหวางประเทศถกยกเลก

ระบบการเงนทใชอตราแลกเปลยนแบบลอยตว อตราแลกเปลยนจะถกก าหนดโดยอปสงคตอเงนตราตางประเทศและอปทานของเงนตราตางประเทศ ซงม 2 แบบใหญ คอ

1) อตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ เปนอตราแลกเปลยนทถกก าหนดดวยกลไกตลาด แตรฐบาลสามารถเขาแทรกแซงได ในกรณทคาเงนเปลยนแปลงไปในทศทางใดทศทางหนงมากเกนไป หรอคาเงนผนผวนมากเกนไป เชน ระบบอตราแลกเปลยนของประเทศไทยหลง พ.ศ. 2540 เงนยโรของประเทศในกลมยโรโซน เงนเยนญปน และเงนดอลลารสหรฐ เปนตน

2) อตราแลกเปลยนลอยตวแบบองกบคาเงนสกลอน การองกบคาเงนสกลอน อาจองกบเงนสกลเดยวหรอองกบเงนหลายสกลทเรยกวาตะกราเงนกได เนองจากปจจบนไมมเงนสกลใดใชอตราแลกเปลยนแบบคงท ดงนนเมอคาเงนสกลทถกองคาเปลยน เงนทไปองคาไวจะเปลยนดวย จงถอวาเปนอตราแลกเปลยนแบบลอยตวดวย ตวอยางเชน เงนบาทองคากบเงนดอลลารสกลเดยว ระหวางป พ.ศ.2516 ถงพ.ศ.2521 และเงนบาทองคากบตะกราเงนระหวางป พ.ศ.2527 ถง พ.ศ.2540

กจกรรมการเรยนท 3

วเคราะหขอเสยของระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตว

13.6 ระบบการเงนระหวางประเทศของประเทศไทย

ระบบการเงนระหวางประเทศทประเทศไทยใชในการคาและการลงทนกบตางประเทศ ตงแตมการเปดประเทศในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 4 ในป พ.ศ. 2398 ซงในขณะนนประเทศไทยใชเงนพดดวงเปนเงนในมาตราโลหะเงนคาขายกบชาวยโรปซงใชมาตราทองค า ตอมาในป พ .ศ.2451 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 5 ไดเปลยนระบบการเงนของประเทศเปนมาตราปรวรรตทองค า โดยมเงนปอนดสเตอลงคขององกฤษ ซงอยในมาตราทองค าเปนทนส ารองเงนตรา

331 EC 103

จนกระทงเกดสงครามโลกครงท 2 ในเอเชย ในป พ.ศ.2484 ตอมารฐบาลไดจดตงธนาคารแหงประเทศไทย ขนในป พ.ศ.2485 และมอบหมายใหธนาคารแหงประเทศไทยเปนผจดการระบบการเงนของประเทศ ซงท าใหระบบการเงนระหวางประเทศของประเทศไทยเปลยนแปลงไป ดงน

1) ธนาคารแหงประเทศไทย ไดใชวธการควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ตอจากทไดกระท ามาในป พ.ศ.2484 ดวยการบงคบซอเงนตราตางประเทศจากผสงออก ในอตราทางการ 40 บาท ตอ 1 ปอนด เพอรวบรวมเงนตราตางประเทศไวทธนาคารแหงประเทศไทย และจดสรรใหเฉพาะผน าเขาสนคาทจ าเปน เชน ยารกษาโรค และน ามนเชอเพลง เปนตน ในขณะทอตราแลกเปลยนในตลาดมด สงถง 80 บาท ตอ 1 ปอนด

2) เมอสงครามโลกครงท 2 ยตลงในป พ.ศ.2488 ประเทศไทยมทนส ารองระหวางประเทศนอยมาก ธนาคารแหงประเทศไทยจงใชวธการควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศตอจนกระทงป พ.ศ.2490 หลงจากนนไดน าระบบอตราแลกเปลยนหลายอตรามาใช

ระบบอตราแลกเปลยนหลายอตราทใชระหวางป พ.ศ.2490 ถงพ.ศ.2498 เกดจากการยอมรบการซอขายเงนตราตางประเทศในทองตลาด ท าใหตลาดมดหายไปและยกเลกการบงคบซอเงนตราตางประเทศจากผสงออกทวไป ยกเวนผสงออกขาว ไมสก ดบก และยางพารา ยงบงคบซอเงนตราตางประเทศในอตราสวนตางๆ ดงนนในระบบอตราแลกเปลยนหลายอตราจงมอตราทางการ อตราตลาด และอตราผสม

อตราทางการ ใชกบผสงออกขาวซงบงคบซอเงนตราตางประเทศทงหมด และผน าเขาสนคาทจ าเปน

อตราตลาด ใชกบผสงออกสนคาทวไป และผน าเขาสนคาไมจ าเปน อตราผสม ใชกบผสงออกไมสก ดบก และยางพารา ทบงคบซอเงนตราตางประเทศ

บางสวน ระบบอตราแลกเปลยนหลายอตรา ชวยใหทนส ารองระหวางประเทศของไทยเพมขน

อยางรวดเรว เปนมาตรการแรกทธนาคารแหงประเทศไทยใชไดผล 3) เมอประเทศไทยตองการใชระบบกองทนการเงนระหวางประเทศ ตองมการ

ก าหนดคาเงนเสมอภาคของเงนบาท ดงนนในป พ.ศ.2498 ธนาคารแหงประเทศไทยจงยกเลกอตราทางการ ท าใหมแตอตราตลาด เพอหาคาทแทจรงของเงนบาทส าหรบก าหนดคาเสมอภาค และในป พ.ศ.2506 ประเทศไทยกไดใชระบบกองทนการเงนระหวางประเทศ จนกระทงระบบกองทนการเงนระหวางประเทศถกยกเลกไปในป พ.ศ.2516

332 EC 103

4) ระหวางป พ.ศ.2516 - พ.ศ.2521 ประเทศไทยไดองคาเงนบาทกบเงนดอลลารสหรฐ

5) ในป พ.ศ.2521 คาเงนบาทสงเกนไปเมอเทยบกบสกลเงนของประเทศยโรป ในวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ.2521 จงเปลยนมาองคากบกลมเงนหรอตะกราเงนซงประกอบดวยเงนดอลลารสหรฐ เงนเยนญปน เงนปอนดสเตอรงคองกฤษ เงนมารคเยอรมน และเงนฟรงกฝรงเศส

6) วนท 1 พฤศจกายน 2521 ไดเปลยนมาใชระบบอตราแลกเปลยนประจ าวน (Daily Fixing) ดวยความรวมมอกบธนาคารพาณชย และทนรกษาระดบอตราแลกเปลยนจะประกาศอตราแลกเปลยนทกวนท าการของธนาคาร จนกระทงวนท 15 กรกฎาคม พ.ศ.2524 ไดยกเลกความรวมมอกบธนาคารพาณชย และทนรกษาระดบอตราแลกเปลยนจะก าหนดอตราแลกเปลยนประจ าวนเอง แตในทางปฏบตอตราแลกเปลยนประจ าวนไมมการเปลยนแปลงในแตละวน

7) ในป พ.ศ.2526 และ พ.ศ.2527 ทนส ารองระหวางประเทศลดลงอยางรวดเรว ในวนท 2 พฤศจกายน พ.ศ.2527 จงไดเปลยนมาองคาเงนบาทกบตะกราเงน ซงประกอบดวย เงนดอลลารสหรฐ เงนเยนญปน เงนปอนดสเตอรงคองกฤษ เงนมารคเยอรมน เงนฟรงกฝรงเศส เงนรงกตมาเลเซย เงนดอลลารสงคโปร และเงนดอลลารฮองกง จนกระทงเกดวกฤตเศรษฐกจในประเทศไทยในป พ.ศ. 2540

8) ในวนท 2 กรกฎาคม พ.ศ.2540 รฐบาลไดเปลยนระบบการเงนของประเทศเปนระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ และใชมาจนถงปจจบน

กจกรรมการเรยนท 4 วเคราะห สาเหตทท าใหธนาคารแหงประเทศไทยไมใชอตราแลกเปลยนลอยตวแบบม

การจดการตงแตยกเลกระบบกองทนการเงนระหวางประเทศ

13.7 ตลาดการเงนระหวางประเทศ

ตลาดการเงนระหวางประเทศ เปนแหลงซอขายเงนตราตางประเทศ และแหลงกยมเงนทนระหวางประเทศ สามารถแบงประเภทของตลาดเงนระหวางประเทศตามระยะเวลาของการกยม ไดเปนตลาดเงนระหวางประเทศ และตลาดทนระหวางประเทศ

333 EC 103

13.7.1 ตลาดเงนระหวางประเทศ ตลาดเงนระหวางประเทศ เปนแหลงซอขายเงนตราตางประเทศ และแหลง

กยมเงนทนระยะสน ทมมลคามากทสดในโลก ท าใหอตราแลกเปลยน และอตราดอกเบยในตลาดเงนเหลานถกใชเปนอตราแลกเปลยนอางอง และอตราดอกเบยอางอง ในตลาดเงนในประเทศตาง ๆ ตลาดเงนระหวางประเทศทส าคญไดแก

ก) ตลาดซอขายเงนตราตางประเทศทลอนดอนประเทศองกฤษ ตลาดนวยอรค ประเทศสหรฐอเมรกา และตลาดโตเกยวประเทศญปน ซงเปนตลาดทมมลคาการซอขายมากตามล าดบ

ตลาดซอขายเงนตราตางประเทศทส าคญดงกลาวมทงการซอขายทนทในอตรา Spot ทจะมการสงมอบเงนตราตางประเทศภายใน 3 วน และการซอขายลวงหนา ในอตรา Forward ทจะมการสงมอบเงนตราตางประเทศในอนาคตตามเวลาทตกลงกน อตราแลกเปลยนทเกดขนในแตละตลาดจะถกใชเปนอตราแลกเปลยนอางองในตลาดซอขายเงนตราตางประเทศทวโลก

ข) ตลาดเงนยโรดอลลาร ทลอนดอนประเทศองกฤษ เงนยโรดอลลารเปนเงนอลลารสหรฐทมอยในประเทศยโรป สวนใหญจะอยในมอของธนาคารพาณชยทลอนดอน ในแตละวนธนาคารพาณชยทลอนดอนจะมการกยมกนระหวางธนาคารอตราดอกเบยทเกดขน เรยกวา London Inter Bank Offered Rate---LIBOR เนองจากเปนการกยมเงนดอลลารจ านวนมากสดของตลาดการเงนทวโลก ดงนนอตรา LIBOR จะถกใชเปนอตราดอกเบยอางองส าหรบเงนทกสกลและทกตลาดการเงนทวโลก

ค) ตลาดเงนกองทนธนาคารกลางทนวยอรค ประเทศสหรฐอเมรกา เปนตลาดทธนาคารพาณชยในสหรฐจะไปกยมมาใชรกษาสภาพคลอง จากกองทนธนาคารกลางซงเปนกองทนทไดเงนทนจากเงนสดส ารองตามกฎหมายสวนทธนาคารพาณชยตองส ารองทธนาคารกลาง

กองทนธนาคารกลางจะใหธนาคารพาณชยทขาดสภาพคลองกยมดวยอตราดอกเบยทเรยกวา Fed Fund Rate ซงถกก าหนดโดยคณะกรรมการ Federal Opened Market Committee–FOMC แมวาจะเปนอตราดอกเบยส าหรบการกยมของธนาคารพาณชยทขาดสภาพคลองแตเปนอตราดอกเบยระยะสนทส าคญในตลาดเงนของประเทศสหรฐอเมรกาและเงนดอลลารเปนเงนทใชกยมมากกวารอยละ 80 ในตลาดการเงนทวโลก

ดงนนอตราดอกเบย Fed Fund Rate จงใชเปนอตราดอกเบยอางองทส าคญอตราหนง

334 EC 103

13.7.2 ตลาดทนระหวางประเทศ ตลาดทนระหวางประเทศ เปนแหลงกยมเงนลงทนทมการกยมครงละมากๆ

และมระยะเวลากยมมากกวา 5 ป มทงตลาดทนในประเทศและตลาดทนภายนอกประเทศ

พนธบตรทจะใชในการกยมในตลาดทนระหวางประเทศ จะตองถกจดอนดบเครดตจากสถาบนจดอนดบเสยกอน จงจะสามารถน าไปขายในตลาดทนระหวางประเทศเหลาน

ตลาดทนระหวางประเทศทส าคญ ไดแก

ก) ตลาดพนธบตรของกระทรวงการคลงสหรฐ อาย 30 ป พนธบตรของกทรวงการคลงสหรฐอาย 30 ป เปนพนธบตรทมสภาพ

คลองสง สามารถขายไดตลอด 24 ชวโมง จงเปนพนธบตรทธนาคารกลางของประเทศตางๆ ถอเพอหาผลตอบแทน นอกจากนนกธรกจญปนกถออยเปนจ านวนมาก ดงนนตลาดพนธบตรน จงเปนตลาดส าหรบการลงทนของชาวตางประเทศ

ข) ตลาดพนธบตรแยงก ตลาดพนธบตรแยงก เปนตลาดทนในประเทสสหรฐทรฐบาลตางประเทศ

สถาบนการเงนขนาดใหญของตางประเทศ และหนวยธรกจขนาดใหญของตางประเทศ เขาไประดมเงนทน ดวยการออกพนธบตรหรอหนกไปขาย

ค) ตลาดพนธบตรซามไร ตลาดพนธบตรซามไร เปนตลาดทนในประเทศญปนทใหกยมเปนเงน

เยน ซงมรฐบาลตางประเทศ สถาบนการเงนขนาดใหญจากตางประเทศ และธรกจขนาดใหญจากตางประเทศ เขาไประดมเงนทนดวยการออกพนธบตรหรอหนกไปขาย

ง) ตลาดพนธบตรโชกน ตลาดพนธบตรโชกน เปนตลาดทนในประเทศญปนทใหกยมเปนเงน

ดอลลารสหรฐ ซงจะมรฐบาลตางประเทศ สถาบนการเงนขนาดใหญของตางประเทศ และหนวยธรกจขนาดใหญจากตางประเทศ เขาไประดมเงนทน ดวยการออกพนธบตรหรอหนกไปขาย

335 EC 103

จ) ตลาดยโรดอลลาร ตลาดยโรดอลลาร เปนตลาดทนทลอนดอนทใหกยมเปนเงนดอลลาร

สหรฐ โดยธนาคารพาณชยทลอนดอนจะใหกยมแกรฐบาลตางประเทศ สถาบนการเงนขนาดใหญ และหนวยธรกจขนาดใหญจากประเทศตาง ๆ

ฉ. ตลาดเอเชยนดอลลาร เอเชยนดอลลาร เปนเงนดอลลารนอกประเทศสหรฐทอยในทวปเอเซย

สวนใหญ จะฝากอยในธนาคารพาณชยทประเทศสงคโปรและฮองกง ตลาดเอเชยนดอลลารจงเปนตลาดทนทมธนาคารพาณชยทต งอยในประเทศสงคโปรและฮองกง เปนผใหกยมแกรฐบาลตางประเทศ สถาบนการเงนขนาดใหญและหนวยธรจขนาดใหญจากประเทศตาง ๆ กจกรรมการเรยนท 5

1. สรปความส าคญของตลาดเงนระหวางประเทศตอธนาคารพาณชยในประเทศไทย 2. วเคราะหตลาดทนทรฐบาลสามารถกยมเปนเงนดอลลาร

13.8 อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ หมายถง ราคาของเงนสกลหนงทคดเทยบกบเงนสกลอน อตราแลกเปลยนในระบบอตราแลกเปลยนลอยตวจะถกก าหนดโดยอปสงค ตอเงนตราตางประเทศ และอปทานของเงนตราตางประเทศ

อปสงคตอเงนตราตางประเทศ คอปรมาณความตองการเงนตราตางประเทศ ซงเกดจากการใชช าระคาสนคาและบรการทซอจากตางประเทศ เพอลงทนในตางประเทศ และเพอเกงก าไรคาเงน

อปทานของเงนตราตางประเทศ คอปรมาณเงนตราตางประเทศทมอย ซงไดมาจากการรบช าระหนคาสนคาและบรการทขายใหชาวตางประเทศและการลงทนจากตางประเทศอปสงคตอเงนตราตางประเทศ และอปทานของเงนตราตางประเทศดงกลาว เกดจากการคาและการลงทนกบตางประเทศตองใชเงนสกลทผรบยนดรบ จงตองมการแลกเปลยนหรอซอขายเพอใหไดเงนสกลทตองการ

ในกรณทใชระบบอตราแลกเปลยนลอยตวทองคากบเงนสกลอน อตราแลกเปลยนนนกตองใกลเคยงกบอตราแลกเปลยนทถกก าหนดโดยอปสงคตอเงนตราตางประเทศและ

336 EC 103

อปทานของเงนตราตางประเทศดวย มฉะนนอตราแลกเปลยนทก าหนด กตองเปลยนไปในทสด

ประเภทของอตราแลกเปลยนม 2 ประเภท คอ

1) อตราแลกเปลยนแบบคงท เปนอตราแลกเปลยนทเปลยนแปลงในชวงแคบ ใกลเคยงกบอตราทก าหนดไว เปนอตราแลกเปลยนทเกดขนในระบบการเงนทใชมาตราทองค า และระบบกองทนการเงนระหวางประเทศ

อตราแลกเปลยนแบบคงทมขอดทส าคญคอ ไมมความเสยงของอตราแลกเปลยนหรอมความเสยงต ามาก ท าใหไมมคาใชจายในการบรหารความเสยงของอตราแลกเปลยน

2) อตราแลกเปลยนแบบลอยตว เปนอตราแลกเปลยนทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ตามการเปลยนแปลงของอปสงคตอเงนตราตางประเทศ และอปทานของเงนตราตางประเทศ ดงนนรฐบาลประเทศตางๆ จงใชอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ โดยใหธนาคารกลางเขาแทรกแซง เมออตราแลกเปลยนลดลงมากหรอเพมขนมาก หรอผนผวนมากตดตอกนหลายวน

อตราแลกเปลยนแบบลอยตวมขอเสยทส าคญคอ ท าใหมความเสยงของอตราแลกเปลยนสง ซงจะลดความเสยงนดวยการท าสญญาซอ-ขายลวงหนา กจกรรมการเรยนท 6

อธบายประเภทของอตราแลกเปลยนในระบบการเงนทก าหนดคาเงนเทยบคากบ ตะกราเงน

13.9 ดลการช าระเงน

ดลการช าระเงน เปนการบนทกจ านวนเงนตราตางประเทศทประเทศไดรบและจายในชวงเวลาหนง ประกอบดวยบญชใหญ 3 บญช คอ

1) บญชเงนเดนสะพด เปนบญชทแสดงถงรายไดและรายจายของประเทศ ประกอบดวยบญชยอย 3 ประเภท คอ

ก) ดลการคาและดลบรการ ซงแสดงจ านวนเงนทไดรบจากการขายสนคาและบรการใหชาวตางประเทศ และจ านวนเงนทจาย ส าหรบการซอสนคาและบรการจากตางประเทศ ผลตางของรายไดและคาใชจายดงกลาวเรยกวายอดดล

337 EC 103

ข) บญชเงนบรจาค ซงแสดงจ านวนเงนโอนและเงนบรจาคระหวางประเทศ ค) บญชรายไดสทธจากตางประเทศ เปนรายไดจากการไปท างานใน

ตางประเทศ และสงรายไดเหลานนกลบมาใหพนองในประเทศของตน เมอน ารายไดของคนทงประเทศหกดวยรายไดของชาวตางประเทศทสงกลบไปประเทศของเขา จะไดเปนรายไดสทธจากตางประเทศ

2) บญชเงนทนเคลอนยาย เปนบญชทแสดงถงจ านวนเงนลงทน เงนกยม และเงนฝากทงระยะสนและระยะยาว ของชาวตางประเทศทเขามาลงทนในประเทศ และเงนทนทคนของประเทศสงไปตางประเทศ รวมทงเงนทนทชาวตางประเทศ น ากลบไปลงทนในประเทศอน ผลตางของจ านวนเงนทไหลเขาและไหลออก จะเปนจ านวนเงนทนเคลอนยายสทธ

3) บญชเงนทนส ารองระหวางประเทศ ทนส ารองระหวางประเทศเปนทรพยสนทสามารถใชช าระหนระหวางประเทศได ซงไดแกทองค า เงนตราตางประเทศ และสทธพเศษในการถอนเงน (Special Drawing Rights---SDR’S) ดงนนประเทศตางๆ จงมทนส ารองระหวางประเทศไวเพอรกษาเสถยรภาพของคาเงนของประเทศ มลคาทนส ารองระหวางประเทศ จะเปลยนแปลงตามผลการเปลยนแปลงใน 2 บญชแรก กลาวคอ ถาจ านวนเงนทไดรบจาก 2 บญชแรกสงกวาจ านวนเงนทจาย ทเรยกวาดลการช าระเงนเกนดล ทนส ารองระหวางประเทศจะเพมขน ในทางตรงขามถาจ านวนเงนทรบจาก 2 บญช แรกต ากวาจ านวนเงนทจาย ทเรยกวาดลการช าระเงนขาดดล ทนส ารองระหวางประเทศจะลดลง

กจกรรมการเรยนท 7 สรป ลกษณะของดลการช าระเงน

13.10 การแกไขปญหาดลการช าระเงน

ดลการช าระเงน จะมลกษณะสมดลและไมสมดล ดลการช าระเงนสมดล จะเปนลกษณะทจ านวนเงนตราตางประเทศทไดรบเทากบจ านวนเงนทจาย เปนกรณทไมมปญหาและคาเงนจะมเสถยรภาพ

ส าหรบดลการช าระเงนไมสมดลจะเปนกรณทมปญหาเกดขนตามมา แบงได 2 ลกษณะ

338 EC 103

1) ดลการช าระเงนเกนดล เปนกรณทจ านวนเงนตราตางประเทศทไดรบมากกวาจ านวนเงนทจาย จะเกดปญหาคาเงนของประเทศสงขน ท าใหสงสนคาออกไดนอยลงตามมา การแกไขปญหาน ประเทศสวนใหญจะท าโดยสงเสรมใหคนในประเทศไปลงทนในตางประเทศ

2) ดลการช าระเงนขาดดล เปนกรณทจ านวนเงนตราตางประเทศทไดรบนอยกวาจ านวนเงนทจาย จะเกดปญหาการลดลงของทนส ารองระหวางประเทศ ท าใหชาวตางประเทศขาดความเชอมนตอคาเงน จะเกดปญหาในการสงสนคาเขาทจ าเปนและการไหลออกของเงนทนทตามมา

ในกรณของระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวแบบมการจดการ ทใชในประเทศสวนใหญ ปญหาการขาดดลการช าระเงนจะหมดไปดวยวธการ 2 วธดงน

ก) การปรบตวทเกดขนเองจากการเสอมคาของเงน ตวอยางเชน เดมอตราแลกเปลยนอยท 35 บาทตอ 1 ดอลลาร เมอดลการช าระเงนขาดดล จ านวนเงนตราตางประเทศ ทเคยไดรบนอยกวาจ านวนเงนทจะตองจาย อตราแลกเปลยนจะเปลยนเปน 37 บาทตอ 1 ดอลลาร จะท าใหมลคาการสงออกเพมขน และมลคาการน าเขาลดลง ดวยเหตผลดงน

เมออตราแลกเปลยนเปน 37 บาทตอ 1 ดอลลาร ท าใหสนคาออกของประเทศถกลง เพราะใชเงนดอลลารนอยลง ในการซอสนคาจากประเทศไทยในปรมาณเทาเดม ท าใหปรมาณสงออกมากขน และมลคาการสงออกจะเพมขน ในขณะเดยวกนการเสอมคาของเงนบาท จะท าใหสนคาเขาจากตางประเทศแพงขน เพราะตองใชเงนบาทจ านวนมากขนในการซอสนคาจากตางประเทศปรมาณเทาเดม มลคาการน าเขาจงลดลง ดลการคาทขาดดล จะหายไปและอาจมดลการคาเกนดล ซงจะท าใหดลการช าระเงนทขาดดล กลบสสภาพสมดลได

ข) การใชนโยบายเศรษฐกจแบบเขมงวด เปนการใชนโยบายการเงนแบบเขมงวด หรอนโยบายการคลงแบบเขมงวด หรอทง 2 อยาง

การใชนโยบายการเงนแบบเขมงวด ดวยการลดปรมาณเงน ลดความสามารถในการใหสนเชอของสถาบนการเงนหรอเพมอตราดอกเบย จะท าใหอปสงครวมลดลงและรายไดประชาชาตลดลงหลายเทา จากการท างานของตวทวท าใหเกดภาวะเศรษฐกจถดถอย การสงสนคาเขาจะลดลง การขาดดลการคาและดลการช าระเงนจะลดลง

การใชนโยบายการคลงแบบเขมงวดดวยการลดการใชจายของรฐบาล หรอเพมการเกบภาษ หรอใชงบประมาณเกนดล จะท าใหรายไดประชาชาตลดลงหลายเทาจากการ

339 EC 103

ท างานของตวทว ท าใหเกดภาวะเศรษฐกจถดถอย การสงสนคาเขาจะลดลง การขาดดลการคาและดลการช าระเงนจะลดลง

ดงนนในการแกปญหาดลการช าระเงนในกรณทใชระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการดงเชนในปจจบน รฐบาลตองประเมนผลจากการปรบตวทเกดขนเองกอน กอนใชนโยบายเศรษฐกจแบบเขมงวด เพราะถาไมสนใจผลจากการปรบตวทเกดขนเอง อาจใชนโยบายเศรษฐกจแบบเขมงวดทรนแรงเกนไป ท าใหเศรษฐกจถดถอยรนแรง และการฟนตวทางเศรษฐกจถดถอยรนแรง และการฟนตวทางเศรษฐกจชา ประชาชนไดรบความเดอดรอนมากเกนไป

กจกรรมการเรยนท 8

อภปราย ความจ าเปนในการแกปญหาดลการช าระเงนเกนดล

340 EC 103

แบบฝกหดทายบท

เมอศกษาเรองเศรษฐกจระหวางประเทศแลว จะสามารถอธบายค าถามตอไปนได

1. จงสรปสาเหตทท าใหตนทนในการผลตสนคาชนดเดยวกนของแตละประเทศไมเทากน

2. อธบายสาเหตทประเทศตางๆ ด าเนนนโยบายการคาแบบคมกน

3. มาตรการทใชในการด าเนนนโยบายการคาแบบคมกน

4. ขอเสยทส าคญของระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวคออะไร? และจะแกไขไดอยางไร?

5. วเคราะหสาเหตทธนาคารแหงประเทศไทยไมใชระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ ตงแตยกเลกระบบกองทนการเงนระหวางประเทศ

6. จงสรปความส าคญของตลาดเงนระหวางประเทศตอธนาคารพาณชยในประเทศไทย

7. ตลาดทนทรฐบาลสามารถกยมเปนเงนดอลลาร ไดแกตลาดใดบาง

8. ในระบบการเงนทก าหนดคาเงนเทยบคากบตะกราเงนเปนระบบการเงนทใชอตราแลกเปลยนแบบใด?

9. เมอดลการช าระเงนขาดดล จะท าใหเกดปญหาใด?

10. เมอดลการช าระเงนเกนดล จะท าใหเกดปญหาใด?