บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาทกษะการคดของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมวทยาศาสตร และเพอเปรยบเทยบทกษะการคดคลอง คดหลากหลาย คดเปรยบเทยบและคดแกปญหาของเดกปฐมวยระหวางเรยนและหลงเรยนโดยใชกจกรรมวทยาศาสตรโดยเปรยบเทยบกบเกณฑรอยละ 60.00 กลมเปาหมายทใชในการศกษา ไดแก นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนบานวงทอง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาก าแพงเพชร เขต 1 จ านวน 23 คน เครองมอทใชในการศกษาไดแก แผนการจดประสบการณสงเสรมทกษะการคดของเดกปฐมวยโดยใชกจกรรมวทยาศาสตร จ านวน 25 แผน ส าหรบ 5 หนวยการเรยนร รวมทงแบบฝกระหวางเรยน และแบบทดสอบทกษะการคด จ านวน 4 ตอนไดแก ทกษะการคดคลอง คดหลากหลาย คดเปรยบเทยบ และคดแกปญหา วเคราะหขอมลโดยการหาคาเฉลยและคารอยละ สรปผลการศกษา 1. ผลการศกษาทกษะการคดของเดกปฐมวยผลปรากฏวา เดกปฐมวยมทกษะการคดโดยรวมสงขนหลงจากการเรยนโดยใชกจกรรมวทยาศาสตร 2. ผลการเปรยบเทยบทกษะการคดของเดกปฐมวย พบวา เดกปฐมวยทกคน มคาเฉลยรอยละของคะแนนทกษะการคดระหวางเรยนและหลงเรยนทกดาน ผานเกณฑรอยละ 60.00 อภปรายผล

การสงเสรมทกษะการคดของเดกปฐมวยโดยใชกจกรรมวทยาศาสตร ท าใหนกเรยน ชนอนบาลศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 โรงเรยนบานวงทอง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาก าแพงเพชร เขต 1 ทกคน มคะแนนทกษะการคดสงขนทกดาน เนองจากในการออกแบบแผนการจดประสบการณสงเสรมทกษะการคดของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมวทยาศาสตร ผศกษาไดสรางกรอบคดจากทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง เดกเกดทกษะการคดจากการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมโดยใชประสาทสมผสทงหา

105

ไดลงมอปฏบตจรง มสวนรวมคดในการปฏบตกจกรรม ไดเผชญกบสถานการณจรงเพอสรางองคความรดวยตนเอง รวมทงไดเสาะแสวงหาองคความรจากสอ แหลงเรยนร และภมปญญาทองถนอยางหลากหลาย ท าใหไดกจกรรมและกระบวนการด าเนนกจกรรมการเรยนการสอน ทสงเสรมทกษะการคด ท าใหไดผลการศกษาดงกลาวขางตนทสามารถอภปรายได ดงน

1. กจกรรมสงเสรมทกษะการคดของเดกปฐมวยโดยใชกจกรรมวทยาศาสตร ทออกแบบตามกรอบคดดงกลาวขางตน ท าใหเดกปฐมวยเกดทกษะการคดคลอง ดงมผลคะแนนเพมขนมากทสดจากประสบการณทไดลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเอง การมปฏบตสมพนธกบสอ แหลงเรยนรอยางหลากหลาย ตอบค าถามในการอภปรายแลกเปลยนเรยนร ท าใหตอบค าถามไดอยางคลองแคลงวองไว ตรงเปาหมายทมงหวงใหเดกเกดทกษะ การคดคลองเกยวกบเรองทเรยน ซงสอดคลองกบ ทศนา แขมมณ (2548, หนา 143) ทกลาววา ทกษะการคดจะเกดขนไดเมอผสอนใหโอกาสผเรยนไดใชความคดและแสดงความคด ในการอภปรายแลกเปลยนเรยนร โตตอบกน เชน กจกรรมการสงเกตมด ผเสอ และสตวเลยง กจกรรมการส ารวจแหลงน าเสยและส ารวจผก กจกรรมการทดลอง เชน สาเหตของการเกดน าเนา อาหารของมด วงจรชวตของผเสอ กจกรรมการสบคนขอมล กจกรรมการสรปผล และน าเสนอขอมลเปนรายกลมและรายเดยว ซงผศกษาไดออกแบบไวในแผนการจดประสบการณสงเสรมทกษะการคดของเดกปฐมวยโดยใชกจกรรมวทยาศาสตรแตละหนวย นอกจากนยงมสอในมมประสบการณตาง ๆ แหลงเรยนรทงในและนอกหองเรยน เชน หนงสอในหองสมด อนเตอรเนต ภมปญญาทองถน เชน สวนสมนไพร โรงเพาะเหด สวนพฤกษศาสตร สระน า สภาพแวดลอม และบรรยากาศทเอออ านวยตอการจดกจกรรมวทยาศาสตร ในการจดประสบการณสงเสรมทกษะการคดแตละกจกรรมไดเปดโอกาสใหเดกเรยนรจากการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมโดยใชประสาทสมผสทงหา ซงสอดคลองกบหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 ทตองการสงเสรมใหเดกไดรจกสงตาง ๆ ดวยการมอง ฟง สมผส ชมรส และดมกลน (กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ, 2547, หนา 32) สอดคลองกบแนวคดทฤษฎของจอหน ดวอ (John Dewey) ทเปดโอกาสใหเดกไดลงมอปฏบตจรง (Learning by doing) เมอเดกไดลงมอปฏบตกจกรรมโดยใชประสาทสมผสทงหา ผานกระบวนการคด มผลท าใหเกดการเรยนร เกดความร ความจ า ความเขาใจ ใชทกษะการคดในการสรางองคความรดวยตนเอง โดยการเขาไปมสวนรวมในการปฏบตตามขนตอน การเรยนรของกจกรรมวทยาศาสตร (อครพงษ สจจวาทต, 2547, หนา 71-80)

106

การเขามามสวนรวมในการปฏบตกจกรรม สงเสรมใหเดกไดเรยนรรวมกน เนนการสรางปฏสมพนธระหวางเดกกบสงแวดลอม ไดแลกเปลยนเรยนร และสรางองคความรรวมกน (สคนธ สนธพานนท (2554, หนา 22-38) การเปดโอกาสใหเดกไดเผชญกบสถานการณจรง เพอเพมประสบการณในการสรางองคความรดวยตนเอง (สมน อมรววฒน, 2542, หนา 44) และไดสบเสาะแสวงหาองคความรจากสอ แหลงเรยนร ภมปญญาทองถน อยางหลากหลาย เพอใหเดกตอยอดองคความรจากประสบการณเดม เพมเตมองคความรใหม ๆ (โกวท ประวาลพฤกษ, 2552, หนา 17)

2. จากกจกรรมทออกแบบไว เมอน ามาจดประสบการณตามกระบวนการเรยนร ท าใหเดกเกดการเรยนรและเกดทกษะการคดในดานตาง ๆ ขนจากกจกรรมทออกแบบไว ซงในแตละกจกรรมเปดโอกาสใหเดกไดสงเกต ส ารวจ ทดลอง สบคนขอมล สรปและน าเสนอองคความรเพอพฒนาทกษะการคดแตละดาน ซงสามารถอภปรายผลได ดงน 2.1 กจกรรมการสงเกต ครและเดกรวมกนก าหนดค าถามและเกณฑ

การเปรยบเทยบ เปนการฝกใหเดกรจกสงเกตความเหมอน ความตาง ความคลายคลงกน

ของสงทศกษา เชน ลกษณะ รปราง ส ขนาด การด ารงชวต อาหารและองคประกอบอน ๆ ในระหวางการปฏบตกจกรรมครใชค าถามกระตนการคดคลองและการคดเปรยบเทยบ ค าถามตาง ๆ กระตนใหเดกเกดการแลกเปลยนเรยนร โตแยงและแสดงความคดหลากหลาย เดกใชทกษะการคดตดสนใจเลอกได ตวอยาง เชน การคดเปรยบเทยบจากการเรยนรดวยประสาทสมผสทงหา เรอง ผก เดกคนพบและรวาท าไมผกแตละชนดจงมลกษณะ รปราง ส กลน รส และรบประทานไดในสวนแตกตางกน ผกบางชนดใบมกลน เชน ใบกระเพรา ใบโหรพา ผกช ฯลฯ ผกบางชนดมสสนสดใสตางกน และผกหลายชนดมรสขม เชน สะเดา มะระ มะแวง และบางชนดรบประทานไดแตหว ผล ล าตนและใบ การทเดกไดเรยนร จากการเคาะใหเกดเสยง การด ดมกลน ชมรส และสมผส กบผกชนดตาง ๆ ท าใหเดกไดรวาธรรมชาตของผกแตละชนดจะมกลน ส รสชาต และรปรางแตกตางกน เดกสามารถลงขอสรปดวยตนเองไดวาผกชนดใดทตนเองชอบ ไมชอบ เพราะอะไร การน าประสบการณทไดเรยนรมาสรางองคความรดวยตนเองเชนน สนบสนนใหเดกน าองคความรไปใชในชวตประจ าวน สอดคลองกบหลกสตรการศกษาปฐมวยพทธศกราช 2546 ทตองการสงเสรมใหเดกไดการรจกสงตาง ๆ ดวยการมอง ฟง สมผส ชมรส และดมกลน (กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ, 2547, หนา 32) และสอดคลองกบกลยา ตนตผลาชวะ (2547 หนา 179) ทกลาววา “เมอเดกไดฝกทกษะการคดจากการสงเกต ท าใหเดกเกดความรอบคอบในการคดและตดสนใจมากขน การไดฝกการแลกเปลยนเรยนร แลกเปลยนประสบการณ และแลกเปลยนความคด

107

เพอลงความเหนในองคประกอบทส าคญซงกนและกน ท าใหเกดการคดเปนระบบมากขน” และสอดคลองกบงานวจยของรชดา ชนจตรอภรมย (2548 หนา 52) ทรายงานเกยวกบ การใหเดกคดจากการระดมความคดและตอบค าถามในเรองทเรยนภายในชวงเวลาทจ ากด สงเสรมใหเกดการคดคลองในเดกปฐมวยได 2.2 กจกรรมการส ารวจ จดกจกรรมโดยครพาเดกออกส ารวจตามแหลงเรยนร ทเปนเปาหมาย ซงรวมกนตงจดประสงคไวแลว ยกตวอยาง เชน กจกรรมส ารวจแหลงน า ในโรงเรยน ท าใหเดกคนพบปญหาน าเนาบรเวณโรงอาหาร ครใชโอกาสนสรางแรงจงใจ ใหเดกไดคนหาวธการแกปญหา โดยเปดโอกาสใหเดกฝกคดแกปญหาโดยใชกระบวนการ ทางวทยาศาสตร เชน การตงค าถามจากปญหาทพบ “อะไรท าใหเกดน าเนา” เปนขนตอนทครจะฝกใหเดกคดแกปญหา เชน เดกน าเสนอวธการแกปญหาน าเนาอยางนาสนใจวา การปลอยตากแดดใหน าแหงไป กลบหลมน าเนา ไมทงขยะเพม ลางจานโดยไมใชน ายาลางจาน ลางจานดวยน ารอน ลางจานดวยน าเปลาแลวน าจานไปตากแดด ใสปยน าหมก ปลอยใหหญารก หญาจะชวยดดน าเนา และไมขดหลม การน าเสนอความคดเชนน เปนการฝกใหเดกอยางคดหลากหลาย และใชเปนหาแนวทางในการแกปญหาน าเนาในโรงอาหารได สอดคลองกบแนวคดของจอหน ดวอ (John Dewey) ทน าเสนอวธคดโดยการแกปญหาไววา “เปนวธฝก ใหเดกคดแกปญหาอยางมขนตอนโดยน ากระบวนการวทยาศาสตรมาใช ตงเปาหมาย ใหเกดการคดอยางเปนระบบ และสรางสรรค” (สคนธ สทธพานนท และคณะ, 2554, หนา 150)

2.3 กจกรรมการทดลอง เปนการจดกจกรรมใหเดกไดคนหาความจรง ถงสาเหตทท าใหน าเนาโดยการทดลองหมกเศษอาหารในภาชนะใสไวหลาย ๆ วน น าน าทผสมน ายาลางจานและผานการใชลางภาชนะแลวมาตงทงไว ฝกใหเดกเฝาสงเกต การเปลยนแปลง ฝกสมผสดวยวธการดมกลน และจดบนทกความเปลยนแปลงดวยการวาดภาพ เกบรวบรวมเปนขอมลเพอฝกวเคราะห พจารณาดวยเหตผล สรปเปนค าตอบทเชอถอได และตวอยางการกนอาหารของมด ท าการทดลองโดยวางอาหารหลากหลายชนดตามพนดนและในทตาง ๆ เชน น าตาล เศษขนม เมลดพช และผลไม ปรากฏวา น าตาลซงมรสหวานถกมดตอมมากกวาอาหารชนดอน ๆ เดกใชทกษะการสงเกตและทดลอง ไดฝกและใชทกษะการคดเปรยบเทยบ และทกษะการคดหลากหลาย ในการตอบขอซกถามทถกกระตนใหเกดการเรยนรรวมกน สอดคลองกบการปลกฝงใหเดกไดฝกปฏบตจนเกดกระบวนการคดแกปญหา อยางเปนระบบในกระบวนการสรางองคความรดวยตนเอง ตามขนตอนการเรยนรของกจกรรมวทยาศาสตร ซงสอดคลองกบแนวคดในหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546

108

(กรมวชาการ, 2547, หนา 30) ทใหเดกเกดกระบวนการคดอยางเปนระบบ คดอยางมเหตผล จากกระบวนการสรางปฏสมพนธระหวางตนเองและสงแวดลอมรอบตว เพอชวยพฒนา ระดบสตปญญาเดกปฐมวยใหสงขน 2.4 กจกรรมการสบคนขอมลเพมเตม จดกจกรรมเปนรายกลม ทงนเพอใหเกดการมปฏสมพนธแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน เชน สบเนองจากกจกรรมการทดลอง เมอเดกไดทราบสาเหตการเกดน าเนาในโรงอาหาร และสรปผลวาน าเนาเกดจาก การหมกหมมของเศษอาหารและสารเคมจากน ายาลางจาน ค าตอบทไดจากการทดลอง มความนาเชอถอ เพอเปนการขยายองคความรของเดกใหรกวางยงขน ครจดกจกรรมสนบสนนใหเดกสบคนหาความรเพมเตมจากหนงสอในหองสมด อนเตอรเนตในหองคอมพวเตอร และจากรปภาพในโปสการด แลวน ามาอภปรายถงปญหาน าเนาในทตาง ๆ พรอมกบสงเสรมการคดหลากหลายจากการน าเสนอวธการแกปญหาน าเนา ดงไดกลาวไวแลวนน การน าเสนอความคดหลากหลายเหลาน แสดงใหเหนวา เดกใชทกษะการคดหลากหลาย เพอหาวธการแกปญหาอยางมเหตผล ใชเปนทางเลอกในการปฏบตและใชเปนแนวทางแกปญหารวมกน เพอรกษาสงแวดลอมใหดขน สอดคลองกบแนวคดของเพยเจท (Piaget) ทกลาววา “การคดเกดจากการปรบกระบวนการรบขอมลเขาและออกเมอบคคลไดเผชญกบสถานการณหรอสงเราใหม จะเกดแรงกระตนใหบคคลคดเปน น าไปสการคดในระดบทสงขนกวาเดม” และแนวคดของจอหน ดวอ (John Dewey) ทกลาววา “การคดเกดขนไดจากการเสรมสราง ดวยประสบการณเดมเชอมกบประสบการณใหมทถกคนพบดวยการลงมอปฏบต” เมอเดกไดรบการกระตนดวยค าถามใหลงมอสบคนหาขอมลดวยตนเองจากสอและแหลงเรยนร การอภปรายแลกเปลยนเรยนรเพอหาขอสรปรวมกนยอมท าใหเกดความคดใหม ๆ และสนบสนนการสบคนองคความรใหรมากและรกวางยงขน (ทศนา แขมมณ, 2548, หนา 141) 2.5 กจกรรมการสรปผล และน าเสนอผลงาน ดวยการอธบายดวยปากเปลา อยางสมเหตสมผลไดเหมาะสมกบวย การวาดภาพ เขยนสญลกษณตามความสามารถ มงหวงใหเกดการคดคลอง คดหลากหลายเพอเชอมโยงภาพ ภาพถาย กบสถานทจรง เมอเดกเขาใจ ในองคความรเกยวกบเรองทเรยน มความมนใจทจะน าเสนอใหเพอน ๆ รบร สรางความมนใจ ภมใจ และกลาแสดงออกมากขน ครชวยชแนะตอยอด ขยาย เชอมโยง และน าความรไปใช ในชวตประจ าวนยงชวยเพมศกยภาพในการคดของเดกไดชดเจนยงขน ตวอยางเชน การทดลองเรอง การลอยการจมของวตถ เดกไดฝกใชทกษะการคาดการณ การสงเกต การปฏบต สรปผล และในระหวางการปฏบตกจกรรมการทดลองนน เดกใชทกษะการคดตลอดเวลา ยงคนพบปญหา การคดแกปญหาจงเกดขน และเดกไดสอสาร โตแยง แลกเปลยนเรยนร

109

น าเสนอความคด ไดรบการยอมรบท าใหเดกเกดความมนใจทจะแสดงความคดในดานตาง ๆ ออกมา สามารถสรปเปนองคความรและเชอมโยงความรเรอง การลอยจมของวตถไปใช ในการคดเลอกเมลดพนธ การประดษฐของเลนทอาศยหลกการลอยการจมของวตถได แสดงใหเหนวาการสรางองคความรโดยใหเดกลงมอปฏบตจรงชวยสงเสรมทกษะการคด ในดานตาง ๆ ได และเมอเดกไดฝกทกษะการคดจากการสงเกตเพอเกบรวบรวม วเคราะห สบคน ตความขอมล การสรปผลทเกดจากทกษะการคดทเคยฝกฝนมากอนมความรอบคอบ และแกปญหาอยางมขนตอนมากขน ไดฝกการปฏบตงานกลม ไดคดแลกเปลยนเรยนรและประสบการณซงกนและกน เพอลงความเหนในองคประกอบทส าคญมการจดการกบปญหา โดยใชความรความสามารถอยางมขนตอนรวมกน (กลยา ตนตผลาชวะ, 2547, หนา 179) จากการทไดกลาวไวแลวขางตน จะเหนไดวากจกรรมและกระบวนการเรยนร เพอสงเสรมทกษะการคดของเดกปฐมวยโดยใชกจกรรมวทยาศาสตรทออกแบบตามกรอบคดทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง สามารถสงเสรมทกษะการคดคลอง คดหลากหลาย คดเปรยบเทยบ และคดแกปญหาได ซงสอดคลองกบงานวจยของใจทพย แกวมงคล (2547) เพญศร สรยะปอ (2552) รชดา ชนจตอภรมย (2550) สมาล หมวดไทสง (2554) และพชญสน โชตชะวงค (2554) ซงศกษาวจยเกยวการคด และมผลรายงานการวจยทกษะการคดสงขน ทกดานดงกลาวมาแลว ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะทวไป

1. จากการศกษาในครงน พบวา ผลการประเมนทกษะการคดคลองของนกเรยนนนเพมขนอยางผดปกต เนองจากการออกแบบแบบทดสอบใหมตวเลอกถกสองในสามนน โอกาสทเดกจะตอบผดทงขอไมมเลย ดงนน ในการศกษาครงตอไปผศกษาจะน าไปปรบปรงใหมตวเลอกผดและถกเสมอกน เพมความยากและความหลากหลายของตวเลอกในขอสอบ ใหมากขนกวาเดม 2. จากผลการศกษา ทกษะการคดเปรยบเทยบมความแตกตางกนไมชดเจน และท าคะแนนไดไมสงนก อาจจะเปนเพราะภาพทใชในแบบฝกระหวางเรยนและแบบทดสอบ หลงเรยน มความคลายคลงกนท าใหเดกคดไขวเขวและสบสน ดงนนในการศกษาครงตอไป ผศกษาจะน าไปปรบปรงภาพใหมความแตกตางกนใหเหนชดเจน เดกสามารถจ าแนก แยกแยะประเภท และคดเปรยบเทยบไดดมากขน

110

3. เดกปฐมวยทท าการศกษาสวนใหญมประสบการณเดมเกยวกบการคดเปรยบเทยบอยแลว เมอถกสงเสรมใหฝกคดเปนประจ าและตอเนอง ท าใหเดกเกดทกษะการคดทคงทน จงท าคะแนนไดไมแตกตางกน ความแตกตางระหวางบคคลมสวนส าคญ ในการสงเสรมทกษะการคด ในการศกษาครงตอไป ผศกษาจะน าเทคนคการจดเดกกลมเกง กลมออน และกระตนเดกกลมออนใหลงมอปฏบตกจกรรมการฝกคดดวยตนเองอยางทวถง ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป 1. ควรมการศกษาเกยวกบทกษะการคดของเดกปฐมวย ทกษะการคดวจารณญาณและทกษะการคดทส าคญดานอนๆ

2. ในการศกษาครงตอไปควรมการศกษาเกยวกบทกษะการคดของเดกปฐมวย โดยใชสอของเลนพนบานหรอภมปญญาทองถนพฒนาทกษะการคด