การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสง ของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา

โดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร

วราภรณ นยมคา

วชาการคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม)

คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

พ.ศ.2554

'flru~'Wl'Jn.j 1ft~ 'fl~U[l ~ ~ ~ U1~ ~mJ ~mu'W uru cYl\9l'W(PJJ'W U~ 'l1l ~f'I'l ~\9l { tJ'W~~1 'ltl'lf1 tll~. ~'W 'fli1 ~ ~~~ (3 11 tJ 1(Jf)\9l) 'Q 1JU6!~'W ril'W11~ ntJ~ tll ~~f)fJ 1\9l1:IJ 11~f) ~\9l ~1'Vl (J1f'l'l~m-

OJ

QI ~ QI ~ ')}

~'l1luruCVl\9l (tll ~1J ~ tll~~~U1~ [ltJ~)

~~l"fflff."."iJ ~ ~ . (~~. ~'W\9l'W1 tJ:IJ'HH1'Wir'W)

o''''_~ tJl1J1~(J'Vlmf)m

/ 0' ~?~f"J()

~tJ~f'I'l~\9l~1'iJ1~(J , .

j ~ ~ ~ (~~. ~~~'Vl'jj 1'lf~'\J'iJ~)

"'''' Cf /J,h) oct1'W'Vl .

บทคดยอ

การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร มวตถประสงคหลกเพอจดท าแผนทสขภาพแสดงต าแหนงทอยอาศยของผปวยตามระดบความรนแรง/ความเสยงของโรคและจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศทางภมศาสตร จากการตดตามสภาพปญหาและวเคราะหปจจยเสยงของผปวย รวมทงน าผลการศกษามาเสนอแนวทางการรกษาพยาบาลและการตดตามผปวย ประชากรทท าการศกษา คอผปวยความดนโลหตสงทรบการรกษาในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาอยางนอย 2 ครงขนไปตดตอกน จ านวน 315 คน ทมภมล าเนาปจจบนในพนทหม 1 บานเขาชะโงก และหม 13 บานบอนทนน ต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก ตามทระบในเวชระเบยนผปวย ส าหรบเครองมอทใชในการศกษและการเกบขอมล คอ แบบสอบถามผปวยความดนโลหตสงแบบสอบถามผเชยวชาญดานสขภาพ แผนท และเครองบอกพกดต าแหนงดวยดาวเทยม สถตทใชในการวเคราะหขอมลประกอบดวยสถตพรรณนา ไดแก ความถ รอยละ และคาเฉลย จดท าฐานขอมลและแผนทโดยใชระบบสารสนเทศทางภมศาสตร ผลการศกษาสภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสง พบวา ความดนโลหตสงมกเกดกบขาราชการชาย ชวงอายระหวาง 51-65 ป ทมประวตครอบครวเปนโรคความดนโลหตสงและมโรคประจ าตว โดยเฉพาะโรคไขมนในเลอดสง ซงโรคประจ าตวนสามารถท าใหระดบความดนโลหตสงมากกวาเดมและเกดภาวะแทรกซอนอนๆ ได ถาไมมการควบคมทด ประกอบกบผปวยทศกษาสวนใหญมความรในการดแลตนเองนอยและมพฤตกรรมไมออกก าลงกาย ส าหรบ

ชอวชาการคนควาอสระ : การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร

ชอผเขยน : พนโทหญงวราภรณ นยมคา ชอปรญญา : วทยาศาสตรมหาบณฑต(การจดการสงแวดลอม) ปการศกษา : 2553

(4)

ปจจยสภาพเศรษฐกจ ดชนมวลกาย ระดบความดนโลหตสง ระยะเวลาทเปนโรคความดนโลหตสง การเขารบการรกษา การรบประทานยา การรบประทานอาหาร การดมสรา การสบบหร และปจจยดานความเครยด มผลกระทบกบผปวยสวนนอย และปญหาทพบนอกเหนอจากปจจยเสยงดงกลาว คอ การลมรบประทานยา ลมมาตรวจตามนดหรอไปราชการตางพนท รวมทงการปรบตวทไมเหมาะสมเมอเกดสภาวะเครยด จากผลการศกษาสภาพปญหาและปจจยเสยงดงกลาวน ามาจดท าฐานขอมลเชงบรรยายโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตรและวเคราะหระดบความรนแรง/ความเสยงของผปวยเปน 3 ระดบ พบกลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลางพบมากถงรอยละ 50.79 รองลงมาคอ กลมมระดบความรนแรง/ความเสยงนอย รอยละ 47.94 และกลมมระดบความรนแรง/ความเสยงสง รอยละ 1.27 รวมกบขอมลเชงพนททผศกษาท าการเกบพกดต าแหนงทอยอาศยของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาทกคน น ามาจดท าแผนทสขภาพผปวยตามระดบความรนแรงโดยแยกเปนสเขยว เหลอง และแดง ตามล าดบ พบวา ผปวยความดนโลหตสงทกกลมระดบความรนแรงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาอาศยอยในรศม 2 กโลเมตรจากโรงพยาบาล มการกระจายตวไมสม าเสมอตามความหนาแนนของจ านวนประชากรและตามลกษณะทพกอาศย จากแผนทสขภาพดงกลาวรวมกบสภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวย น ามาวางแผนการรกษาพยาบาลและแนวทางการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ใหมประสทธภาพตอไป

ABSTRACT

Title of Research Paper : Health Mapping of Hypertensive Patients of Chulachomklao Royal Military Academy Hospital by Using Geographic Information Systems

Author : Lieutenant Colonel. Waraporn Niyomkha

Degree : Master of Science (Environmental Management))

Year : 2010

The aim of this research is to prepare a health mapping of hypertensive patients of Chulachomklao Royal Military Academy Hospital (CRMAH) by using Geographic Information Systems (GIS). This map will assist the CRMAH in positioning the patient’s resident sorted by the level of intensity or risk of the disease. The GIS database of the hypertensive patients has been developed on the basis of problem condition tracking and risk factors analysis of the CRMAH patients. The results of this research will benefit the CRMAH in determining a guideline for treatments and follow up on the patients. The population of this research is 315 hypertensive patients who had continuously treated in CRMAH at least 2 times and have resided in Moo 1- Ban Khao Changok and Moo 13 - Ban Bu Inthanin, Prommani, Muang, Nakhon Nayok as stated in their medical records. The structured questionnaires on problem and hypertensive risk factors for the patients and health experts, maps and geographic positioning system (GPS) device are used for data collection. Statistics used for data analysis are descriptive statistics concluding frequencies, percentages and mean.

The results showed that most hypertensive patients are male age 51-65 years, working as government officer, having a family history of hypertension, and even having their own diseases especially hyperlipidemia. This condition can cause the higher blood pressure and other side effects if the patients lack well control. Also, the patients have less knowledge to take care of themselves and lack of exercises. The low risk factors are the economic, body mass index, high

blood pressure level, durations of disease, treatments, medication, eating and drinking behavior, smoking and stress. Besides those risky factors, the following conditions are found: the patients forgot to take medicines or followed up on their health checking, worked in other areas, and improper adapted whenever they were under stress. GIS database on the analyzed problems and risks factors has been prepared based on level of hypertension severity or risk of patients, which are classified into 3 levels, i.e., high, moderate and low level. The results showed that most patients are at moderate risk level (50.79%), followed by low risk level (47.94%) and high risk level (1.27%), respectively. These risk of patients database are combined with the stored spatial data regarding the location of all patients' resident for health mapping, which displays patients' health based on severity level of hypertension by different color ranging from green, yellow and red, respectively. The results of this research indicate that the hypertensive patients of CRMAH at all risk level reside within 2 kilometers from the hospital with uneven distribution of population density and housing characteristics. The health map which combine these characteristics with the problems and risk factors of patients is useful for CRMAH in making an effective medication plan and guidelines for closely monitoring health of hypertensive patients.          

กตตกรรมประกาศ

วชาการคนควาอสระ เรอง การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ฉบบน ส าเรจลลวงไดดวยด ดวยความอนเคราะหจากบคคลหลายทานและความเออเฟอจากหลายฝาย ทชวยเหลอและสนบสนนดวยด ดานขอมล ค าปรกษา ค าแนะน า และก าลงใจ ผศกษาขอขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.จนตนา อมรสงวนสน อาจารยทปรกษาวชาการคนควาอสระ ทไดกรณาสละเวลาอนมคาเพอใหค าปรกษา ค าชแนะ ขอเสนอแนะเพมเตมและขอคดเหนท เปนประโยชนอยางยง ตลอดจนตรวจสอบแกไขขอบกพรองตางๆ จนท าใหวชาการคนควาอสระ ฉบบนส าเรจลลวงอยางสมบรณ ผเขยนรสกซาบซงในความกรณา และขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ ทน

ขอขอบพระคณ คณาจารยของคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม หลกสตรการจดการสงแวดลอม ทกทาน ทประสทธประสาทวชาความรทกอยางใหแกผเขยน และขอขอบคณเจาหนาทคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม ทกทาน ทใหความชวยเหลอและอ านวยความสะดวกในการประสานงานระหวางการศกษา และการจดท าวชาการคนควาอสระเปนอยางด

ขอขอบพระคณ ผอ านวยการโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา และเจาหนาททกทาน โดยเฉพาะเจาหนาทแผนกสงเสรมสขภาพ และเจาหนาทแผนกเวชระเบยน รวมทงองคการบรหารสวนต าบล(อบต.) พรหมณ ทอนเคราะหขอมลในการศกษาอยางดยง

ขอขอบคณ ผเชยวชาญดานสารสนเทศภมศาสตรของหลกสตรการจดการสงแวดลอม รน 7ทกทาน โดยเฉพาะคณมนตธมา ทคอยชวยเหลอ ใหค าปรกษาและเสนอแนะแนวทางในการศกษามาตลอด รวมทงขอขอบคณผตอบแบบสอบถามและผชวยเหลอทกทาน ทใหความรวมมอในการศกษาคนควาเปนอยางด

พรอมกนนผศกษาขอขอบพระคณ มารดา ตลอดจนญาตพนอง ผบงคบบญชาและเพอนๆ ทกทาน ทไดใหการสนบสนนและเปนก าลงใจใหแกผเขยนตลอดมา ท าใหการศกษาส าเรจลลวงไปไดดวยด ดงนน ผศกษาจงขอกราบขอบพระคณอยางสงมา ณ โอกาสน

วราภรณ นยมคา มถนายน 2554

สารบญ

หนา บทคดยอ (3) ABSTRACT (5) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) สารบญตาราง (12) สารบญภาพ (13) บทท 1 บทน า 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 3 1.3 ประโยชนทไดรบจากการศกษา 4 1.4 ขอบเขตการศกษา 4 1.4.1 ขอบเขตดานเนอหา 4 1.4.2 ขอบเขตดานประชากร 5 1.4.3 ขอบเขตดานพนท 5 1.4.4 ขอบเขตดานเวลา 6 1.5 กรอบแนวคด 6 1.6 นยามศพทเชงปฏบตการ 8 บทท 2 การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ 12

2.1 ความรเกยวกบโรคความดนโลหตสง 12 2.1.1 นยามของความดนโลหตสง 12

2.1.2 ความรเกยวกบโรคความดนโลหตสง 13 2.1.3 อบตการณของโรคความดนโลหตสง 25

(9)

สารบญ (ตอ)

หนา 2.2 ระบบสารสนเทศภมศาสตร 27 2.2.1 องคประกอบของ GIS 28 2.2.2 ลกษณะขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร 29 2.2.3 หนาทของระบบสารสนเทศภมศาสตร 31 2.2.4 การวเคราะหขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร 32 2.2.5 เทคนคและวธการน าเขาขอมล 35 2.3 นโยบาย /ยทธศาสตรดานสขภาพ 36 2.3.1 แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550 – 2554) 37 2.3.2 พระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ.2550 41 2.3.3 ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต พ.ศ.2552 43 2.3.4 แผนยทธศาสตรสขภาพดวถไทย พ.ศ. 2554–2563 45 2.4 งานวจยทเกยวของ 48 บทท 3 วธศกษา 52 3.1 การเกบรวบรวมขอมล 52 3.1.1 ขอมลเชงบรรยาย 52 3.1.2 ขอมลเชงพนท 53 3.2 ประชากรและพนทศกษา 54 3.2.1 ประชากร 54 3.2.2 พนทศกษา 54 3.3 เครองมอทใชในการศกษา 54 3.3.1 ขอมลเชงบรรยาย 54 3.3.2 ขอมลเชงพนท 56 3.4 การวเคราะหและประมวลผลขอมล 56 3.4.1 การวเคราะหและประมวลผลขอมลเชงบรรยาย 56 3.4.2 การวเคราะหและประมวลผลขอมลเชงพนท 60

(10)

สารบญ (ตอ)

หนา 3.5 การน าเขาและการกระท าขอมล 60 3.5.1 การออกแบบฐานขอมลและสรางสวนเชอมโยงขอมล 60 3.5.2 การเชอมโยงขอมล 61 บทท 4 พนทศกษา 63 4.1 ขอมลพนฐานพนทศกษา 64 4.1.1 สภาพทวไป 64 4.1.2 สภาพภมศาสตร 64 4.1.3 ขอมลประชากร 64 4.1.4 ดานสาธารณสข/การศกษาและศาสนา 65 4.2 รายละเอยดพนทศกษา 66 4.2.1 บานเขาชะโงก 66 4.2.2 บานบอนทนน 67 4.2.3 โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 70 บทท 5 ผลการศกษา 73 5.1 สภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสงจากแบบสอบถาม 73 5.1.1 ผลการศกษาจากแบบสอบถามผเชยวชาญดานสขภาพ 73 5.1.2 ผลการศกษาจากแบบสอบถามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาล โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 80 5.2 ผลการจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงและแผนทสขภาพโดยใช ระบบสารสนเทศภมศาสตร 88 5.2.1 ผลการวเคราะหสภาพปญหาและปจจยเสยงเพอจดระดบความเสยง ตอการเกดความรนแรงของโรค 88 5.2.2 ผลการจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงโรงพยาบาลโรงเรยน นายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ.2554 91 5.2.3 ผลการจดท าแผนทสขภาพผปาวยความดนโลหตสง 92

(11)

สารบญ (ตอ)

หนา 5.3 ขอเสนอแนวทางการรกษาพยาบาลและการตดตามผปวยความดนโลหตสง 101 5.3.1 ดานนโยบายและแผนการจดการ 101 5.3.2 ภารกจ/แนวทางการบรการดานสขภาพ 102 5.3.3 แนวทางการบรการดานสงเสรมสขภาพ 103 5.3.4 แนวทางการบรการดานสงเสรมสขภาพผปวยความดนโลหตสง โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 104 บทท 6 สรป อภปรายและขอเสนอแนะ 107 6.1 สรปผลการศกษา 108 6.1.1 การศกษาสภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสง 108 6.1.2 การจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงและแผนทสขภาพโดยใช ระบบสารสนเทศภมศาสตร 108 6.1.3 ขอเสนอแนะจากการศกษา 110 6.2 อภปรายผลการศกษา 110 6.2.1 สภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสง 110 6.2.2 การจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงและแผนทสขภาพโดยใช ระบบสารสนเทศภมศาสตร 111 6.2.3 ขอเสนอแนะจากการศกษา 111 6.3 ขอจ ากดในการศกษา 111 6.4 ขอเสนอแนะในการศกษา 112 6.5 ขอเสนอแนะดานการวจยในอนาคต 113 บรรณานกรม 115 ภาคผนวก 118 ประวตผเขยน 143

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 ความชกของความดนโลหตสงในคนไทย จ าแนกตามเพศและกลมอาย 18 2.2 ความดนโลหตในระดบตาง ๆ ซงแบงตามความรนแรงในผใหญทมอาย ตงแต 18 ปขนไป 20 2.3 ระดบความรนรงของความดนโลหตสงในระดบตางๆ 20 3.1 แสดงจ านวนประชากรและประชากรกลมศกษา 54 4.1 จ านวนประชากรในต าบลพรหมณ ทง 17 หมบาน 65 5.1 จ านวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผเชยวชาญดานสขภาพ 74 5.2 จ านวนและรอยละของความคดเหนเกยวกบปจจยเสยงของโรคความดนโลหตสง 76 5.3 จ านวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผปวยความดนโลหตสง 81 5.4 จ านวนและรอยละของขอมลดานสขภาพของผปวยความดนโลหตสง 84 5.5 จ านวนและรอยละของขอมลดานกายภาพของผตอบแบบสอบถาม 88 5.6 การวเคราะหปจจยทมผลตอระดบความเสยงของผปวยความดนโลหตสง 89 5.7 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถามตามระดบความรนแรง/ความเสยง 91 5.8 รายการขอมลเชงพนท แฟมขอมล และรปลกษณพนฐาน 93

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1.1 กรอบแนวคดในการศกษา 7 2.1 การกระจายของคาความดนซสโตลกและไดแอสโตลก ในประชาชนไทย อาย 15 ปขนไป ในเพศชายและหญง จ าแนกตามกลมอาย 17 2.2 ความชกของความดนโลหตสงในประชาชนไทยอาย 15 ปขนไปจ าแนก ตามเพศและภาค 19 2.3 ขนตอนการรกษาผปวยความดนโลหตสง 23 2.4 ล าดบผปวยนอกตามกลมสาเหตการปวย 10 กลมแรก ทงประเทศ 26 2.5 ล าดบผปวยในตามกลมสาเหตการปวย 10 กลมแรก ทงประเทศ 27 2.6 การเชอมโยงของขอมลเชงบรรยายและขอมลเชงพนท 28 2.7 องคประกอบของ GIS 29 2.8 การแปลงขอมลเวคเตอรเปนราสเตอร 31 2.9 ขอมลทจดเกบในรปตาราง 32 2.10 ความสมพนธระหวางปจจยน าเขา การจดบรการ และสมรรถนะระบบ บรการสขภาพ 37 3.1 การเชอมโยงขอมลเชงพนทและขอมลเชงบรรยาย 61 3.2 ขนตอนวธการศกษา 62 4.1 แผนทต าบลพรหมณ 63 4.2 ภาพถายดาวเทยมพนทศกษาและบรเวณบานพกอาศยของประชากร 69 5.1 ฐานขอมลผปวยความดนโลหตสง 92 5.2 แผนทแสดงต าแหนงทอยอาศยของผปวยแยกตามหมบานและสถานท ส าคญ คมนาคมและแหลงน า 94 5.3 แผนทแสดงทตงของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยน นายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ.2554 ระวาง 01 96

(14)

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 5.4 แผนทแสดงทตงของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยน นายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ. 2554 ระวาง 02 97 5.5 แผนทแสดงทตงของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยน นายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ.2554 ระวาง 03 98 5.6 แสดงรศมระยะหางจากโรงพยาบาลของผปวยความดนโลหตสงของ โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ.2554 100

1

บทท 1

บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา

ปจจบนโลกมววฒนาการตามกระแสโลกาภวตน (Globolization) มการพฒนาในดานตางๆมากมาย ทงการพฒนาประเทศ สงคมและเศรษฐกจ รวมทงการปฏวตของเทคโนโลยสารสนเทศ (IT Revolution) ท าใหสงคมหมบานโลก (Global Village) เกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในทกๆ มต การไปมาหาส การทองเทยว รวมถงการคาขาย - แลกเปลยนสนคาและบรการ รวมถงการเดนทางระหวางประเทศและระหวางทวปของประชาชน เกดขนอยางมากมาย สงผลตอรปแบบการด าเนนชวตและการท าธรกจทเปลยนแปลงไป เปนวถชวตทเตมไปดวยความเรงรบ การแขงขน ไมมเวลาสนใจในสขภาพรางกายของตนเอง ท าใหเกดความเครยด และปญหาสขภาพตามมา ซงมผลกระทบกบคณภาพชวตของบคคลโดยตรง กระทบตอสงคม นอกจากนยงกระทบกบเศรษฐกจของประเทศชาตในดานงบประมาณการรกษาพยาบาลและการสงเสรมสขภาพของทรพยากรมนษยทถอวาเปนทรพยากรทมคาอยางยง

โรคหลายกลมยงเปนปญหาสาธารณสขทส าคญ โรคทพบมากของประชากรนบวานาสนใจและมความส าคญ เนองจากสามารถระบภาวการณเจบปวยของประชาชน และความจ าเปนตอการวางแผนสาธารณสขของประเทศไดอยางถกตองเหมาะสม และเพอเปรยบเทยบสถานสขภาพกบนานาชาต โดยสถานการณโรคในประเทศไทย 5 ป ทผานมานนโรคทพบมากทสดของผปวยนอก 3 ล าดบแรก ไดแก โรคของระบบหายใจ โรคระบบยอยอาหารรวมโรคในชองปาก และโรคระบบไหลเวยนเลอดซงสลบกบโรคกลามเนอและโครงราง โดยมอตราปวยตอประชากร 1,000 คนซงมสถตทใกลเคยงกนและมแนวโนมลดลงเลกนอย สวนโรคทพบมากทสดของผปวยใน 3 ล าดบแรกไดแก กลมโรคแทรกซอนในการตงครรภ การคลอดและระยะหลงคลอด โรคตดเชออนๆ ของล าไส และโรคอนๆ ของระบบยอยอาหาร แตมอตราปวยตอประชากร 100,000 คน และมแนวโนมเพมมากขนทกป (ขอมลจากงานพฒนาขอมลบรการสขภาพ ส านกนโยบายและยทธศาสตร,2552)และ 10 อนดบโรคเรอรงทเปนปญหาใหญของประเทศและมความสมพนธกบการเสยชวตของคนไทย

2

ประกอบดวย โรคหวใจและหลอดเลอด โรคของตอมไรทอ (โรคกลมเบาหวาน ไทรอยด ตอมหมวกไต) โรคระบบกลามเนอ เสนเอน โรคระบบทางเดนอาหาร โรคระบบทางเดนหายใจ โรคภมแพ โรคระบบประสาทจตเวช โรคของปาก ห คอ จมก และโรคผวหนง ส าหรบโรคเรอรงเปนโรคทรฐบาลเสยคาใชจายสงมาก และกอใหเกดโรครายแรงตามมาอกมากมาย ซงเปนปญหาใหญของคนไทย เปนภยเงยบทแฝงมากบการใชชวต และพฤตกรรมสขภาพของคนรนใหม

สถานการณของโรคในผปวยทเกยวของกบพฤตกรรมเพมมมากขนทกป โดยเฉพาะกลมโรคความดนโลหตสง ซงเปนอนดบ 6 ในป พ.ศ.2544 และ 2545 เลอนขนมาเปนอนดบท 4 ตงแตป พ.ศ. 2546 เปนตนมา รวมทงโรคเบาหวานทเปนอนดบท 7 ในป พ.ศ.2544 และ 2545 ถกเลอนขนมาเปนอนดบ 5 ในป พ.ศ.2546 ถงแมวา ป พ.ศ.2547 และ 2548 ถงจะลดลงเปนอนดบท 6 แตอตราการปวยเพมขนในสดสวนทยงนาเปนหวง

โรคความดนโลหตสง (Hypertension) เปนโรคทพบไดบอยในปจจบน คนสวนใหญทมความดนโลหตสงมกจะไมรตว เมอรวาเปนสวนมากจะไมไดรบการดแลรกษา สวนหนงอาจจะเนองจากไมมอาการท าใหคนสวนใหญไมไดใหความสนใจ เมอเรมมอาการหรอภาวะแทรกซอนแลวจงจะเรมสนใจและรกษา ซงบางครงอาจจะท าใหผลการรกษาไมดเทาทควร ท าใหมบคคลจ านวนมากตองทพลภาพหรอมชวตไมยนยาว อกประการหนงผปวยความดนโลหตสงสวนใหญ มกจะเขาใจวาความดนโลหตสงเปนโรคทหายขาด เมอทานยาจนความดนโลหตเปนปกตแลวสามารถเลกทานยาได ซงในความเปนจรงแลวความดนโลหตสงเปนโรคทไมหายขาด ตองใชยาควบคมไปตลอดชวต การควบคมความดนโลหตใหปกตอยางสม าเสมอ สามารถลดความเสยงตางๆ ทเกดจากโรคความดนโลหตสง เชน โรคอมพฤกษ อมพาต เนองจากเสนเลอดในสมองตบ แตก หรอหลอดเลอดหวใจอดตนและกลามเนอหวใจขาดเลอด จะเหนไดวา โรคความดนโลหตสงจ าเปนตองมการดแลทตอเนองสม าเสมอ ซงในอดตการใหการตรวจรกษาผปวยตองเดนทางไปพบแพทย ซงระหวางเดนทางผปวยอาจเกดความเครยด หรอความเหนอยลาจากการเดนทาง สาเหตเหลานสงผลโดยตรงตอคาความดนโลหต เมอเขาตรวจวดความดนโลหต คาทตรวจไดอาจคลาดเคลอนจากความเปนจรง นอกจากนผปวยบางคนไมสามารถมารบการรกษาไดตามปกต อาจเนองจากสภาพเศรษฐกจของครอบครว สภาพการเดนทางมารบการรกษา หรอขาดผดแลทบาน ท าใหผปวยเขารบการรกษาไมไดตามก าหนด กอใหเกดความรนแรงของโรคเพมขนและกอใหเกดภาวะแทรกซอน ทพลภาพและอาจถงแกชวตในทสด ดงนน สถานพยาบาลทกแหงจงมบทบาทส าคญในการดแลรกษาผปวย ทงในเชงรกและเชงรบ

โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา เปนโรงพยาบาลหนงในจงหวดนครนายก ทใหบรการดานการรกษาพยาบาลและสงเสรมสขภาพทงผปวยนอกและผปวยใน สามารถ

3

ใหบรการทงดานอายรกรรม (การรกษาดวยวธการใชยา) และดานศลยกรรม (การรกษาดวยวธการผาตด) ส าหรบผปวยโรคความดนโลหตสงทมารบการรกษาในโรงพยาบาล มทงผปวยทอาศยในเขตโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ในจงหวดนครนายก และทเดนทางมาจากตางจงหวดเปนจ านวนมาก จากสถตของกองตรวจโรคผปวยนอกโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พบวา ผปวยความดนโลหตสงมจ านวนมาก อยเปนอนดบ 3 และ 4 ในรอบ 5 ปทผานมา และมผปวยความดนโลหตสงทเขารบการรกษา จ านวน 1,112 คน (ขอมลเมอ ต.ค.2553) และจากการทบทวนเวชระเบยนของผปวยโรคความดนโลหตสงทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พบวา มผปวยบางสวนทขาดการรกษาอยางตอเนอง และเกดภาวะแทรกซอน รวมทงมระดบความรนแรงของโรคเพมขน

ผศกษาจงมความสนใจในการศกษาและวเคราะหปจจยตางๆ ทสมพนธกบโรคความดนโลหตสงของผปวยโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา และปจจยทท าใหไมสามารถเขารบการรกษาพยาบาลไดตามปกต รวมทงการน าเทคโนโลยภมสารสนเทศ มาประยกตใชในการจดท าฐานขอมลและแผนทสขภาพแสดงระดบความเสยงของผปวยโรคความดนโลหตสง เพอชวยในการตดตาม และชวยเหลอผปวย สามารถลดความสญเสยจากโรค และสามารถวางแผนการรกษาพยาบาล รวมทงสงเสรมสขภาพผปวยโรคนอยางตอเนอง

1.2 วตถประสงคของการศกษา

1.2.1 วตถประสงคหลก เพอจดท าแผนทสขภาพแสดงทอยอาศยของผปวยความดนโลหตสงตามระดบความ

เสยงและแผนทแสดงขดความสามารถในการรกษาพยาบาลของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา โดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร จากการ

1) ศกษาสภาพปญหาของผปวยความดนโลหตสงในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา

2) ศกษาปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสงในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา

3) จดท าฐานขอมลของผปวยความดนโลหตสงในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา จากการศกษาสภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวย

4

1.2.2 วตถประสงครอง 1.2.2.1 เพอศกษาสภาพปญหาของผปวยความดนโลหตสงในโรงพยาบาลโรงเรยน

นายรอยพระจลจอมเกลา 1.2.2.2 เพอศกษาปจจยเสยงและระดบความรนแรงของโรคความดนโลหตสงในผปวยโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 1.2.2.3 เพอจดท าฐานขอมลของผปวยความดนโลหตสงในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 1.2.2.4 เพอศกษาหาต าแหนงทอยอาศยของผปวยความดนโลหตสงในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 1.2.2.5 เพอเสนอแนะแนวทางการรกษาพยาบาลและการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา

1.3 ประโยชนทไดรบจากการศกษา 1.3.1 ทราบถงสภาพปญหาของผปวยความดนโลหตสงทรบการรกษาในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 1.3.2 ทราบถงปจจยเสยงและระดบความรนแรงของโรคความดนโลหตสงในผปวยโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 1.3.3 ไดฐานขอมลในระบบสารสนเทศทางภมศาสตร แผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสง และแผนทแสดงขดความสามารถในการรกษาพยาบาลของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 1.3.4 น าขอมลทไดสามารถน าไปวางแผนการรกษาและแนวทางในการตดตามผปวยความดนโลหตสงโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา

1.4 ขอบเขตการศกษา

1.4.1 ขอบเขตดานเนอหา ศกษาสาเหตและปจจยทมผลตอผปวยความดนโลหตสง ของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ไดแก

5

1.4.1.1 ปจจยดานบคคล ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ และสภาพเศรษฐกจ

1.4.1.2 ปจจยดานสขภาพ ประกอบดวย ดชนมวลกาย ระดบความดนโลหต ระยะเวลาการปวย โรคประจ าตว ภาวะแทรกซอน ประวตการปวยในครอบครว การเขารบการรกษาตามนด และการรบประทานยา

1.4.1.3 ปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ ประกอบดวย การรบประทานอาหาร การดมแอลกอฮอล การสบบหร การออกก าลงกาย และการปรบตวในสภาวะเครยด

1.4.1.4 ปจจยดานโรคความดนโลหตสง ประกอบดวย ภาวะแทรกซอน ไดแก โรคหวใจ อมพาต อมพฤกษ ภาวะไตวาย เลอดออกทจอตา และหลอดเลอดตบแคบ หรอโปงพอง และระดบความรนแรงของโรค แบงเปน 3 ระดบ

1) ระดบท 1 ความดนโลหตสงระยะเรมแรก 140-159 / 90-99 2) ระดบท 2 ความดนโลหตสงระยะปานกลาง 160-179 / 100-109 3) ระดบท 3 ความดนโลหตสงระยะรนแรง >180 / >110

1.4.1.5 ปจจยดานกายภาพ ประกอบดวย ทตงของสถานพยาบาล และเสนทางคมนาคม 1.4.2 ขอบเขตดานประชากร ศกษาประชากรทไดรบการวนจฉยวาเปนโรคความดนโลหตสงทเขารบการรกษา ในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา อยางนอย 2 ครงขนไปตดตอกน และยงคงรบการรกษาจนถงปจจบน (ธ.ค. 2553) จ านวน 315 คน ทมภมล าเนาปจจบนในพนทศกษาตามทระบในเวชระเบยนผปวย 1.4.3 ขอบเขตดานพนท

พนทศกษาครอบคลมพนทในหม 1 (บานเขาชะโงก) และหม 13 (บานบอนทนน)ต าบล พรหมณ อ าเภอ เมอง จงหวดนครนายก รวมทงสน 2 หมบาน 1,704 ครวเรอน (ขอมลจาก อบต.พรหมณ, 2551)

6

1.4.4 ขอบเขตดานเวลา ระยะเวลาในการศกษาครงน คอ ระยะเวลา 5 เดอน (พฤศจกายน 2553 ถง มนาคม 2554) และท าการจดเกบรวบรวมขอมลและส ารวจภาคสนาม ระหวาง เดอน กมภาพนธ 2554 –มนาคม 2554

1.5 กรอบแนวคดในการศกษา การศกษาคนควาอสระ “ การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ” นนผศกษาไดท าการศกษาขอมล 2 ดาน คอ ขอมลเชงบรรยายหรอขอมลเชงคณลกษณะ (Attribute Data) กบขอมลเชงพนท (Spatial Data) ตามรายละเอยด ดงน

7

ภาพท 1.1 กรอบแนวคดในการศกษา

ปจจยดานบคคล 1) เพศ 2) อาย 3) อาชพ 4) สภาพเศรษฐกจ 5) ระดบการศกษา

ปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ 1) การรบประทานอาหาร 2) การดมแอลกอฮอล 3) การสบบหร 4) การออกก าลงกาย 5) การปรบตวในสภาวะ เครยด

ปจจยดานสขภาพ 1) ดชนมวลกาย 2) ระดบความดนโลหต 3) ระยะเวลาการปวย 4) โรคประจ าตว 5) ภาวะแทรกซอน 6) ประวตการปวยในครอบครว 7) การเขารบการรกษาตามนด 8) การรบประทานยา

วเคราะหขอมลสภาพปญหาและปจจยเสยงตางๆ โดย - ผเชยวชาญดานสขภาพก าหนดคาคะแนนและคาถวง

น าหนก - ผปวยใหขอมลสภาพปญหาและปจจยเสยงรายบคคล

แนวทางการรกษาพยาบาลและการตดตามผปวยทมประสทธภาพ

จดท าฐานขอมล เชงบรรยาย

ปจจยดานโรคความดนโลหตสง 1) ภาวะแทรกซอน

2) ระดบความรนแรงของโรค 3) ระยะเวลาการปวย

ปจจยดานกายภาพ 1) ทตงของสถานพยาบาล 2) เสนทางคมนาคม

จดท าฐานขอมล แผนทสขภาพและแผนทแสดงขดความสามารถในการรกษาพยาบาล ดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร

ขอมลเชงพนท - หาพกดต าแหนงทอย

อาศยของผปวย

จดท าฐานขอมล เชงพนท

เชอมโยงขอมล

สภาพปญหาและปจจยทมผลตอผปวยความดนโลหตสง

8

1.6 นยามศพทเชงปฏบตการ เพศ หมายถง เพศของกลมตวอยาง ซงแบงออกเปน 2 เพศ คอ 1) เพศชาย และ 2) เพศหญง อาย หมายถง ระยะเวลานบตงแตเกดจนถงปทผปวยความดนโลหตสงตอบแบบสอบถาม โดยนบอายเตมปบรบรณ แบงออกเปน 4 ระดบ คอ 1) มากกวา 65 ปขนไป 2) 51-65 ป 3) 35-50 ป และ 4) นอยกวา 35 ป ระดบการศกษา หมายถง วฒการศกษาสงสดทไดรบตามระบบการศกษาปจจบนของกลมประชากรทศกษา แบงเปน 3 ชวง คอ 1) ต ากวาปรญญาตร 2) ปรญญาตร 3) สงกวาปรญญาตร

อาชพ หมายถง อาชพหลกของกลมประชากรทศกษา แบงอาชพออกเปน 3 ประเภท คอ 1) เกษตรกรรม 2) รบราชการ 3) อนๆ สภาพเศรษฐกจ หมายถง สถานภาพการเงนในครอบครว เมอเปรยบเทยบระหวางรายรบ

และรายจาย ซงในการศกษาครงน แบงเปน 3 ประเภท คอ 1) ขดสน มหนสน 2) ขดสน ไมมหนสน 3) ไมขดสน

ดชนมวลกาย (BMI : Body mass index) เปนคาดชนทค านวณจากน าหนกและสวนสง เพอใชเปรยบเทยบความสมดลระหวางน าหนกตว ตอความสงของมนษย คาดชนมวลกายหาไดโดยน าน าหนกตวหารดวยก าลงสองของสวนสงตนเอง โดยปกต ใหใชน าหนกตวเปนกโลกรมและสวนสงเปนเมตร จะไดหนวยเปน กก./ม.2

BMI = weight height2

ซงการศกษาครงนแบงคาดชนมวลกายทเสยงตอการเกดภาวะแทรกซอน เปน 3 ระดบ คอ 1) อนตรายมาก : มากกวาหรอเทากบ 40 (≥40) 2) ภาวะอวน : มากกวาหรอเทากบ 30 แตนอยกวา 40 (≥30 แต <40) 3) น าหนกปกตและน าหนกเกน : นอยกวา 30 ( <30)

ระดบความดนโลหต หมายถง คาความดนโลหตทกลมศกษาตรวจวด เมอพบแพทยครงลาสด เพอบงบอกถงความสามารถในการควบคมความดนโลหตของผปวย แบงเปน 3 ระดบ คอ

1) คาคาความดนโลหต มากกวา หรอเทากน 180/110 มม.ปรอท 2) คาความดนโลหต ระหวาง 160- 179/ 100-109 มม.ปรอท

9

3) ความดนโลหต ระหวาง 140 -159 / 90-99 มม.ปรอท ระยะเวลาการปวย หมายถง ระยะเวลาตงแตไดรบการวนจฉยวาปวยเปนโรคความดน

โลหตสงและไดรบการรกษาอยางตอเนองจนถงปจจบน มหนวยวดเปนป (กมภาพนธ พ.ศ.2554) ซงในการศกษาครงน แบงเกณฑ ดงน

1) มากกวา 10 ปขนไป 2) 5 - 10 ป 3) 3 - 5 ป และ 4) นอยกวา 3 ป

โรคประจ าตว หมายถง โรคเรอรง หรออาการปวยทเปนซ าหลาย ๆ ครง รกษาไมหายขาดซงในการศกษาครงน หมายถง โรคเบาหวาน โรคไขมนในเลอดสง โรคหวใจ โรคหลอดเลอดสมองทท าใหเกดอมพาต พการ โรคถงลมปอดโปงพอง โรคไต และโรคมะเรงทกชนด ซงในการศกษาครงน แบงเกณฑการวดไว 6 เกณฑ คอ

1) โรคหวใจ 2) ไตวาย 3) เบาหวาน 4) ไขมนในเลอดสง 5) อมพฤกษ อมพาต 6) ไมมโรคประจ าตว

ภาวะแทรกซอน หมายถง อาการไมพงประสงค รวมถงอาการขางเคยงทอาจจะเกดขนไดซงเปนผลจากโรคความดนโลหตสง เชน หวใจโต หวใจวาย ภาวะหลอดเลอดในสมองตบตน อมพฤกษ อมพาต หลอดเลอดเสอม ภาวะไตวาย เปนตน หรออาการปวดศรษะ ตามว ใจสน เหนอยงาย เจบหนาอก อาการชาหรอออนแรงของแขน ขา ชวคราวหรอถาวร หวน า ปสสาวะบอยตอนกลางคน เทาบวม ปวดขาเวลาเดน การศกษาครงน แบงเกณฑการวดไว 2 เกณฑ คอ 1) ม และ 2) ไมม ประวตการปวยในครอบครว หมายถง ประวตเกยวกบสขภาพของครอบครว โรคประจ าตวในครอบครว โดยเฉพาะทอาจเกยวของกบการเจบปวยปจจบนไดแก ความดนโลหตสง โรคไต อมพฤกษ อมพาต ทตรวจพบจากบคคลในครอบครวทเปนสายตรง คอ บดา มารดาหรอ ป ยา ตา ยาย และบตร ซงในการศกษาครงน แบงเกณฑการวดไว 2 เกณฑ คอ

1) ม และ 2) ไมม การเขารบการรกษาตามนด (Follow up) หมายถง การทแพทยผท าการรกษานดผปวยทรบการรกษาเพอตดตามความกาวหนาของโรค และผปวยสามารถปฏบตไดตามระยะทแพทยก าหนด ไมขาดความตอเนองในการรกษา แบงเปน 1) ไมตอเนอง และ 2) ตอเนอง การรบประทานยา หมายถง ประวตการรบประทานยาทแพทยจายมาใหเพอการรกษา ตามจ านวน ตามวธการรบประทาน และระยะเวลาทแพทยก าหนด ซงในการศกษาครงน แบงเกณฑการวดไว 2 เกณฑ คอ

10

1) ไมตอเนอง และ 2) ตอเนอง พฤตกรรมสขภาพ หมายถง การปฏบตตนทมผลตอสขภาพ หากปฏบตตนไมเหมาะสมจะท าใหสขภาพเสอมลง ซงผศกษาท าการศกษาพฤตกรรม ดงน 1) การรบประทานอาหาร หมายถง ประเภทของการประกอบอาหารทผปวยชอบรบประทาน เชน นง ตม ปง ยาง หรอทอด ซงพจารณา 2 ประเดน คอ ประเภททอดและประเภทอนๆ รวมทง รสชาตอาหารทรบประทาน เชน เคม หวาน มน เปรยว ในการศกษาพจารณา 2 ประเดนเชนกน คอ รสเคม และอนๆ 2) การดมแอลกอฮอล หมายถง พฤตกรรมการดมสราในปจจบน โดยพจารณาใน 2 ดาน คอ ดม และไมดม 3) การสบบหร หมายถง พฤตกรรมการสบบหร หรอยามวน รวมทงยาเสน ซงพจารณา 2 ดาน คอ สบ และ ไมสบ 4) การออกก าลงกาย หมายถง ความถในการท ากจกรรม เพอออกก าลงกาย เชน เดน วงเหยาะ หรอแอโรบค ในการศกษาครงน แบงเปน 3 แบบ คอ 1) ไมออกก าลงกาย 2) ออกก าลงกาย 1-2 ครง/สปดาห และ 3) ออกก าลงกาย 3-5 ครง/สปดาห 5) การปรบตวในสภาวะเครยด หมายถง การแสดงออกของพฤตกรรมเมออยในสถานการณเครยด ในการศกษาครงน ก าหนดเกณฑความเหมาะสม ไว 2 เกณฑ คอ 1) ไมเหมาะสม และ 2) เหมาะสม ระดบความรนแรงของโรค หมายถง ระดบความดนโลหตของผปวย โดยท าการวดขณะนอนพก และควรวดซ า 2-3 ครง เพอใหมนใจวาเปนความดนโลหตสงจรงๆ ซงแบงไดเปน 3 ระดบ คอ 1) ระดบท 3 ความรนแรงมาก คาความดนโลหต มากกวา 180/110 มม.ปรอท 2) ระดบท 2 ความรนแรงปานกลาง คาความดนโลหต ระหวาง 160-179/ 100-109 มม.ปรอท และ 3) ระดบท 1 ความรนแรงนอย คาความดนโลหต ระหวาง 140-159/90-99 มม.ปรอท ทตงของสถานพยาบาล หมายถง ระยะทางจากทพกอาศยของผปวยจนถงโรงพยาบาล คดเปนกโลเมตร แบงเปน

1) ระยะทาง > 5 กม. 2) ระยะทาง 3-5 กม. 3) ระยะทาง 1-3 กม.และ 4) ระยะทาง ≤ 1 กม.

แผนทสขภาพ หมายถง แผนททบงบอกระดบความรนแรงหรอความเสยงของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ตามพกดของทอยอาศย โดยก าหนดสลงในพนท ซงการศกษาครงน ก าหนดใหม 3 ระดบส คอ

11

1) ดาวสแดง แสดงถง ต าแหนงทพกอาศยทมผปวยทมความเสยงตอการเกดความรนแรงของโรคสง 2) จดสเหลอง แสดงถง ต าแหนงทพกอาศยทมผปวยทมความเสยงตอการเกดความรนแรงของโรคปานกลาง 3) จดสเขยว แสดงถง ต าแหนงทพกอาศยทมผปวยทมความเสยงตอการเกดความรนแรงของโรคนอย

บทท 2

ทบทวนวรรณกรรม

ในการศกษาเรอง การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของ

โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ผศกษาไดศกษา

เอกสารและงานวจยทเกยวของ ประกอบดวย

2.1 ความรเกยวกบโรคความดนโลหตสง

2.2 ความรเกยวกบระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System : GIS)

2.3 นโยบาย / ยทธศาสตรดานสขภาพ

2.4 งานวจยทเกยวของ

2.1 ความรเกยวกบโรคความดนโลหตสง 2.1.1 นยามของความดนโลหตสง

โรคความดนโลหตสง (Hypertension) เปนค าทมาจากรากศพท 2 ค า คอ hyper หมายถง ปรมาณมาก และ Tension หมายถง ความดน ความกดดน เมอมารวมกน จงหมายถง ความดนสง ซงในทางการแพทยใชกบความดนโลหต นนคอ ความดนโลหตสง และภาวะความดนโลหตสงเปนภาวะทางการแพทยอยางหนง โดยจะตรวจพบความดนโลหต อยในระดบทสงกวาปกตเรอรงอยเปนเวลานาน ซงเกณฑความดนโลหตทสงนน มผใหค านยามและเกณฑระดบความดนโลหตทแตกตางกนไป ดงน Batterman และคณะ เหนวา ความดน 140/90 – 160/95 มม.ปรอทเปนคาก ากง จงไดวางเกณฑของความดนโลหตทระดบสงตามอายตางๆ ดงน วยทารก เกณฑสงสด 90/60 มม.ปรอท 3-6 ป เกณฑสงสด 110/70 มม.ปรอท 7-10 ป เกณฑสงสด 120/80 มม.ปรอท 11-17 ป เกณฑสงสด 130/80 มม.ปรอท

13

18-44 ป เกณฑสงสด 140/90 มม.ปรอท 45-64 ป เกณฑสงสด 150/95 มม.ปรอท 65 ปขนไป เกณฑสงสด 160/95 มม.ปรอท และการทจะวนจฉยวาบคคลใดมความดนโลหตสงกตอเมอคาเฉลยของความดนโลหตทไดวดตงแต 3 ครงขนไป ในระหวางพกอยางนอย 5 นาท ในหลายๆ วน มากกวาเกณฑทก าหนดตามอายดงกลาว (Btterman,1975) องคการอนามยโลก ไดใหค าจ ากดความของความดนโลหตสง ในป 1999 ไวดงน “ ความดนโลหตสง หมายถง การทมความดน Systolic สงกวา 140 มม.ปรอท และความดน Diastolic สงกวา 90 มม.ปรอท ตลอดเวลา ” คณะกรรมการผเชยวชาญเฉพาะโรคสาขาโรคความดนโลหตสง (2543) ยดค าจ ากดความขององคการอนามยโลกเปนมาตรฐาน และแบงระดบความดนโลหตเพอวนจฉย ดงน 1) ระดบความดนโลหตปกต เมอวดได 140/90 มม.ปรอท หรอต ากวา 2) ระดบความดนโลหตก ากง ถาวดไดสงกวา 140/90–160/95 มม.ปรอท 3) ระดบความดนโลหตสง ถาวดไดสงกวา 160/95 มม.ปรอท สมาคมความดนโลหตสงแหงประเทศไทย (2551) ใหค านยามของความดนโลหตสง (Hypertension) ในเรองแนวทางการรกษาโรคความดนโลหตสงในเวชปฏบตทวไป หมายถง ระดบความดนโลหต 140/90 มม.ปรอท หรอมากกวาซงจะเปนคาบนหรอคาลางกได โรคความดนโลหตสง (Hypertension) เปนสภาวะผดปกตทบคคลมระดบความดนโลหตสงขนกวาระดบปกตของคนสวนใหญ ถอวาเปนสภาวะทตองควบคม เนองจากความดนโลหตสงท าใหเกดความเสยหายและการเสอมสภาพของหลอดเลอดแดงทวรางกาย ดงนน โรคความดนโลหตสง จงหมายถง สภาวะผดปกตของบคคลทมระดบความดนโลหตสงกวาบคคลทวไปทมชวงอายเดยวกน หรอผทมความดน Systolic เฉลยสงกวา 140 มม.ปรอท และความดน Diastolic เฉลยสงกวา 90 มม.ปรอท ตลอดเวลา เมอวดตงแต 3 ครงขนไป ในระหวางพกอยางนอย 5 นาท ในหลาย ๆ วน

2.1.2 ความรเกยวกบโรคความดนโลหตสง ความดนโลหตเปนแรงผลกดนใหเลอดไปเลยงอวยวะตางๆ ของรางกาย เมอหวใจบบตว จะบบเลอดไปยงหลอดเลอดแดง ท าใหเกดความดนโลหตและแรงตานทานของหลอดเลอด หวใจปกตจะเตน 60-80 ครง ใน 1 นาท ความดนจะเพมขณะทหวใจบบตว และลดลงขณะทหวใจ

14

คลายตว ความดนโลหตของแตละคนจะไมเทากนตลอดเวลาขนกบทาทาง ความเครยด การออกก าลงกาย การนอนหลบ แตไมควรเกน 140/90 มม.ปรอท หากสงเกนนแสดงวาเปนโรคความดนโลหตสง

2.1.2.1 ความหมายและการจ าแนกความดนโลหต ความดนโลหต (Blood Pressure) หมายถง แรงดนของกระแสเลอดทกระทบผนงหลอดเลอดแดง อนเกดจากการสบฉดของหวใจ สามารถวดโดยใชเครองวดความดนโลหต (Sphygmomanometer) วดทแขนและมคาทวดได 2 คา คอ 1) ความดนโลหตคาบน หรอซสโตลค (Systolic Blood Pressure) หมายถง แรงดนโลหตขณะหวใจบบตว ซงอาจสงตามอาย ความดนชวงบนในคนเดยวกนอาจมคาแตกตางกนบางเลกนอย ตามทาทางของรางกาย การเปลยนแปลงอารมณ และปรมาณการออกก าลงกาย 2) ความดนโลหตคาลาง หรอไดแอสโตลค (Diastolic Blood Pressure) หมายถง แรงดนโลหตขณะทหวใจคลายตว ความดนโลหตทอยในระดบปกตหรอไม ขนอยกบไต ซงเปนอวยวะทส าคญตอกลไกทมปฏกรยาการควบคมระดบความดนโลหตใหอยในระดบปกต กลาวคอ ไตมการหลงฮอรโมนการปรบความสมดลของน าและการขบโซเดยม และระบบประสาทอตโนมต (Sympathetic Nervous System,SNS) เมอหนาทเหลานสญเสยความควบคมจะท าใหเกดความดนโลหตสง ตวก าหนดระดบความดนโลหตทส าคญ คอ ปรมาณเลอดทไหลเวยน ซงขนกบการบบตวของหวใจ และจ านวนเลอดทมอยในหลอดเลอด ความยดหยนของหลอดเลอดใหญ รวมทงการหดเกรงและขยายตวของหลอดเลอด อาเทอรโอ (Arterioles) นอกจากนแลวเกลอโซเดยม และโปรแตสเซยม กมสวนก าหนดระดบความดนโลหต ดงนน จงมผตงสมการของความดนโลหต ไววา

จากสมการจะพบวา ถา Cardiac Output หรอ Peripheral Resistance เพมขนหรอเพมขนทง 2 อยาง จะมผลท าใหความดนโลหตสงขน ความดนโลหตสงเกดจากการทหลอดเลอดแดงแคบเลกลง หรอการหดตวของหลอดเลอดเลกๆ ทวรางกาย และการทหลอดเลอดแดงแคบเลกลงหรอหดตวจะท าใหเลอดทไปเลยงรางกายผานหลอดเลอดดงกลาวชาและนอยลง ท าใหหวใจตองสบฉดเลอดแรงขน เพอให

ความดนโลหต (Blood Pressure = B.P.) = Cardiac Output x Peripheral Resistance

15

เลอดไปเลยงรางกายไดเพยงพอ ซงเปนสาเหตใหเกดภาวะหวใจลมเหลว (Congestive Heart Failure) ไดนอกจากนความดนโลหตสงยงเปนตวเรงใหเกดภาวะหลอดเลอดแดงแขงตวโดยผนงหลอดเลอดแดงออนแอลง เนองจากแรงดนทเพมขนเพอพยายามใหเลอดไหลผาน หลอดเลอดทมสงมาเกาะตามผนง เชน ไขมน และสงอน ดงนนความดนโลหตสงจงมความสมพนธกบภาวะหลอดเลอดแดงแขง และเปนปจจยเสยงของโรคหลอดเลอดในสมอง (Stroke) โรคไตและโรคของหลอดเลอดหวใจ 2.1.2.2 การวนจฉยโรคความดนโลหตสง ควรวดความดน อยางนอย 2 ครง หางกน 1 นาท แลวหาคาเฉลยของความดน ถาพบคาความดนเฉลยอยในเกณฑสงกวาปกต ควรวดซ าอกอยางนอย 1-2 ครงภายใน 1 สปดาห หากยงพบวามคาความดนเฉลยสงกวาปกต จงวนจฉยวาเปนโรคความดนโลหตสง ในการวดแตละครง ควรใหผปวยนงพกสก 5-10 นาท และการอานคาความดนโลหตควรอานคาตวเลขตามทวดไดจรง หามปดตวเลขตวทายใหลงเปน 0 หรอ 5 อาจท าใหเกดความคลาดเคลอนในการแปลผลได 2.1.2.3 ประเภทของความดนโลหตสง 1) Primary Hypertension หรอเรยกอกชอหนงวา Essential Hypertension เปนความดนโลหตสงทพบมากทสด ไมทราบสาเหตทแนชด แตมกจะพบวาผปวยกลมนมความสมพนธกบการรบประทานอาหารเคม อวน กรรมพนธ อายมาก เชอชาต และการขาดการออกก าลงกาย 2) Secondary Hypertension เปนความดนโลหตสงททราบสาเหต พบไดประมาณรอยละ 5 ของผปวยความดนโลหตสง สาเหตทพบไดบอย คอ

- โรคไต ผปวยทมหลอดแดงทไปเลยงไตตบทงสองขางมกจะมความดนโลหตสง

- เนองอกทตอมหมวกไต พบไดสองชนดคอชนดทสรางฮอรโมน Hormone Aldosterone ผปวยกลมนจะมความดนโลหตสงรวมกบเกลอแรโปแตสเซยมในเลอดต า อกชนดหนง ไดแก เนองอกทสรางฮอรโมน Catecholamines เรยกวาโรค Pheochromocytoma ผปวยจะมความดนโลหตสงรวมกบใจสน

- โรคหลอดเลอดแดงใหญตบ Coarctation of the aorta พบไดนอยเกดจากหลอดเลอดแดงใหญตบบางสวนท าใหเกดความดนโลหตสง

16

ความดนโลหตสงสวนใหญจะเรมในอายประมาณ 35 ป ถาเกดในผทมอายนอยมกจะทราบสาเหต แตโรคความดนโลหตสงมากกวารอยละ 95 ไมทราบสาเหต จงคาดวาเปนเรองของพนธกรรม และสงแวดลอม เชน ความเครยด การรบประทานอาหารเคม การสบบหร การทไมไดออกก าลงกาย เปนตน ความดนโลหตสงในเดก สามารถพบเชนกนแตมอบตการณนอย การคนพบความดนโลหตสงตงแตแรกจะสามารถปองกนโรคหวใจ โรคไต ดงนนเดกควรทจะไดรบการวดความดนโลหตเหมอนผใหญ สาเหตมทง Primary และ Secondary สวนมากพบกบเดกทมน าหนกตวมาก เดกทมประวตครอบครวเปนความดนโลหตสง หรอบางเชอชาต ซงในการรกษาแพทยจะแนะน าการรบประทานอาหาร และการออกก าลงกาย หากความดนโลหตไมลดจงใหยารบประทาน

2.1.2.4 สาเหตของความดนโลหตสง ความดนโลหตสงมากกวารอยละ 90 ของผปวยความดนโลหตสงจะตรวจไมพบสาเหต แตเชอวาเกดจาก 2 ปจจยใหญ คอ 1) กรรมพนธ ซงเปนปจจยทแกไขไมได จากหลกฐานทางระบาดวทยา พบวาผทมบดาหรอมารดาเปนความดนโลหตสง มโอกาสเปนความดนโลหตสงไดมากกวาผทบดามารดาไมเปน และผทมทงบดาและมารดาเปนความดนโลหตสง จะมความเสยงทจะเปนมากทสด ผสงอายกมโอกาสเปนความดนโลหตสงเมออายมากขน 2) สงแวดลอม ซงเปนปจจยทแกไขได เชน ภาวะอวน เบาหวาน การรบประทานอาหารรสเคม ภาวะเครยด การดมสราและการสบบหร เปนตน ส าหรบความดนโลหตสงทมสาเหตพบไดนอยกวารอยละ 10 ผปวยกลมนพบเปนจ านวนนอยแตกมความส าคญ เพราะบางโรคสามารถรกษาใหหายขาดได สวนสาเหตทพบบอย คอ โรคไต หลอดเลอดแดงทไปเลยงไตตบ หลอดเลอดแดงใหญทออกจากหวใจตบ เนองอกของตอมหมวกไต ยาบางชนด เชน ยาคมก าเนด 2.1.2.5 ปจจยทมผลตอความดนโลหตสง 1) อาย เมออายมากขน ความดนโลหตจะสงขน เชน เมออาย 18 ป ความดนโลหตเทากบ 120/70 มม.ปรอท พออาย 60 ป ความดนโลหตอาจจะเพมขนเปน 140/90 แต ไมเปนกฎตายตววาอายมากขนความดนโลหตจะสงขนเสมอไป อาจวดได 120/70 เทาเดมกได จากภาพท 2 แสดงระดบความดนโลหตในแตละชวงอาย

17

เพศชาย

เพศหญง

ภาพท 2.1 การกระจายของคาความดนซสโตลกและไดแอสโตลก ในประชาชนไทยอาย 15 ปขน ไปในเพศชายและหญง จ าแนกตามกลมอาย ทมา ส านกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ พ.ศ.2549

2) เวลา ความดนโลหตจะไมเทากนตลอดวน เชน ในตอนเชาความดนซสโตลกอาจจะวดได 130 มม.ปรอท ขณะทตอนบายอาจวดไดถง 140 มม.ปรอท ขณะนอนหลบอาจวดไดต าถง 100 มม.ปรอท เปนตน

3) จตใจและอารมณ มผลตอความดนโลหตมาก ขณะทไดรบความเครยด อาจท าใหความดนโลหตสงกวาปกตไดถง 30 มม.ปรอท ขณะทพกผอนความดนโลหตสามารถกลบมาสภาวะปกตได เมอรสกเจบปวดกท าใหความดนโลหตสงขนไดเชนกน

4) เพศ พบวากลมผมอายนอยมความชกของความดนโลหตสงในผชายสงกวา ผหญงเลกนอย แตเมออายมากขนกลบพบวาผหญงและผชายมความชกของความดนโลหตสงใกลเคยงกน และมากกวาครงหนงของผมอายตงแต 60 ป ขนไปพบวาเปนความดนโลหตสง ดง

18

แสดงในตารางท 2.1 (ความชกของโรค หมายถง รอยละของประชากรทพบวาปวยเปนโรค ณ เวลาใดเวลาหนง) ตารางท 2.1 ความชกของความดนโลหตสงในคนไทย จ าแนกตามเพศและกลมอาย

ทมา ส านกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ พ.ศ.2549

อาย (ป) ความชกความดนโลหตสง (รอยละ) ชาย หญง

15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

9.8 18.6 35.7 47.3 53.2 59.4

4.1 13.9 34.3 48.1 54.2 61.8

รวมทกอาย 23.3 20.9

5) พนธกรรมและสงแวดลอม ผทมบดาและมารดา เปนโรคความดนโลหตสงมแนวโนมทจะเปนโรคนมากกวาผทไมมประวตในครอบครว ส าหรบสงแวดลอมทเครงเครยด กท าใหมแนวโนมการเปนโรคความดนสงขนดวยเชนกน

6) สภาพภมศาสตร พบวาความชกของความดนโลหตสงในเขตเทศบาลมากกวานอกเขตเทศบาลทงในผชายและผหญง แตเมอพจารณารายภาค พบวาภาคเหนอมความชกของความดนโลหตสงมากทสด รองลงมาคอ ภาคกลางและกรงเทพฯ ดงภาพ 2.2

19

ภาพท 2.2 ความชกของความดนโลหตสงในประชาชนไทยอาย 15 ปขนไปจ าแนกตามเพศและภาค ทมา ส านกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ พ.ศ.2549

7) เชอชาต พบวาชาวแอฟรกนอเมรกนมความดนโลหตสงมากกวาชาวอเมรกนผวขาว 8) ปรมาณเกลอทรบประทาน ผทรบประทานเกลอมากจะมโอกาสเกดโรคความดนโลหตสงมากกวาผทรบประทานเกลอนอย ตวอยางเชน ชาวญปนตอนเหนอรบประทานเกลอมากกวา 27 กรม/วน มผปวยความดนโลหตสงถง 39% สวนชาวญปนตอนใตรบประทานเกลอวนละ 17 กรม/วน เปนมผปวยโรคความดนโลหตสงเพยง 21% 2.1.2.6 ระดบความรนแรงของความดนโลหตสง คนปกตทวไปควรมความดนโลหตไมเกน 130/85 มลลเมตรปรอท (จากการประชมรวมขององคการอนามยโลก และ International Society of Hypertension ป 1999) สวนความรนแรงของความดนโลหตทสงใหพจารณาจากคาความดนตวบนและความดนตวลางทงสองคา โดยถอระดบความดนโลหตทสงกวาเปนเกณฑ เชน ความดนโลหต 150/110 มลลเมตรปรอท ความดนตวบน 150 มลลเมตรปรอท จะอยในระดบออน แตความดนตวลาง 110 มลลเมตรปรอท อยในระดบรนแรง ดงนน ผปวยรายนตองจดอยในกลมความดนโลหตสงระดบรนแรง เปนตน การก าหนดระดบความรนแรงของโรคความดนโลหตสงในปจจบนไดมการก าหนดส าหรบผทมอายตงแต 18 ปขนไป (โดยการวดในทานงวดอยางนอย 2 ครงขนไป แลวคดคาเฉลย) ดงตารางท 2.2

20

ตารางท 2.2 ความดนโลหตระดบตาง ๆ ซงแบงตามความรนแรงในผใหญทมอายตงแต 18 ปขนไป ระดบความรนแรง ความดนชวงบน

(มม.ปรอท) ความดนชวงลาง

(มม.ปรอท) ปกต <130 <85 ปกตแตคอนไปทางสง 130-139 85-89 ความดนโลหตสงเลกนอย 140-159 90-99 ความดนโลหตสงปานกลาง 160-179 100-109 ความดนโลหตสงรนแรง 180-209 110-119 ความดนโลหตสงรนแรงมาก ≥210 ≥120

ผปวยสวนใหญจะมความดนชวงลางสง (Diastolic Hypertension) โดยความดนชวงบนจะสงหรอไมกได บางรายอาจมความดนชวงบนสงเพยงอยางเดยว (มคาตงแต 140 มลลเมตรปรอท ขนไป) แตความดนชวงลางไมสง (มคาต ากวา 90 มลลเมตรปรอท) เรยกวา ความดนชวงบนสงเดยว(Isolated Systolic Hypertension) มกพบในผสงอาย ยงอายมากมโอกาสพบมาก เมอน ามาจดระดบความรนแรงเฉพาะทมความดนโลหตสง จะไดระดบความรนแรง 3 ระดบ ดงตาราง 2.3 ตารางท 2.3 ระดบความรนแรงของความดนโลหตสงในระดบตาง ๆ

2.1.2.7 อาการของโรคความดนโลหตสง 1) ความดนโลหตสงระดบออน หรอปานกลาง มกจะไมแสดงอาการ แตมการท าลายอวยวะตางๆ อยางชาๆ จนผปวยเกดผลแทรกซอน เชน หวใจลมเหลว หวใจขาดเลอด ไตเสอมสมรรถภาพ หรออมพาต อมพฤกษ ดงนนความดนโลหตโลหตสงจงไดรบการขนานนามวา "ฆาตกรเงยบ"

ระดบความดนโลหต

ความดนตวบน (มม.ปรอท)

ความดนตวลาง (มม.ปรอท)

ระดบ 1 ความดนโลหตสงระยะเรมแรก 140-159 90-99

ระดบ 2 ความดนโลหตสงระยะปานกลาง 160-179 100-109

ระดบ 3 ความดนโลหตสงระยะรนแรง >180 >110

21

2) ความดนโลหตสงอยางรนแรง ผปวยอาจเกดอาการ เชน เวยนศรษะ ปวดศรษะ เลอดก าเดาออก ตามองไมเหนชวคราว เหนอยงาย เจบหนาอก เปนตน ซงอาการเหลานมกไมจ าเพาะ เพราะอาจเกดจากสาเหตอนกได เชน ไข เครยด ไมเกรน เปนตน สรปผปวยสวนใหญจะไมมอาการและมกตรวจพบโดยบงเอญ ขณะไปใหแพทยตรวจรกษาดวยปญหาอน สวนนอยอาจมอาการปวดมนทายทอย ตงทตนคอ วงเวยน เวลาตนนอนใหมๆ พอสายจะทเลา บางรายอาจมอาการปวดศรษะตบๆ แบบไมเกรน ในรายทเปนมานาน หรอความดนโลหตสงมากๆ อาจมอาการอน เชน เหนอยงาย ใจสน มอเทาชา หรอมเลอดก าเดา ถาไมไดรบการรกษากอาจแสดงอาการของภาวะแทรกซอน เชน เจบหนาอก บวม แขนขาเปนอมพาต เปนตน และขอมลทางการแพทยระบวา จะเสยชวตจากหวใจวาย รอยละ 60-75 , เสยชวตจากเสนเลอดในสมองอดตดหรอแตก รอยละ 20-30 และเสยชวตจากไตวายเรอรง รอยละ 5-10 2.1.2.8 ภาวะแทรกซอนของโรคความดนโลหตสง ภาวะความดนโลหตสงทเปนอยนาน และไมไดรบการรกษา กอใหเกดการท าลายของอวยวะส าคญตาง ๆ เพราะความดนโลหตทสงทเปนอยนานท าใหผนงหลอดเลอดแดงหนาตวและรเลกลง ท าใหเลอดไปเลยงอวยวะตางๆ ลดลง สงผลใหอวยวะเหลานท างานไดไมเปนปกต และหากท าลายรนแรงมากอาจท าใหถงแกกรรมได ซงระยะเวลาดงกลาว ขนอยกบระดบความดนโลหต เชน ระดบออน และปานกลาง จะใชเวลานานมากกวา 10 ป ระดบรนแรงจะใชเวลาสนกวา 1) หวใจ : ความดนโลหตสงมผลตอหวใจ คอ ท าใหหวใจโตและหลอดเลอดหวใจหนาตวและแขงตวขน เกดการเจบหนาอกจากหวใจขาดเลอด หรอหวใจลมเหลว เหนอยหอบ นอนราบไมได หวใจเตนผดปกตหรอใจสน 2) สมอง : ความดนโลหตสงเปนสาเหตของอมพาต อมพฤกษ ทพบบอย มกจะเกดจากหลอดเลอดเลกๆ อดตน โดยเกลดเลอด หรอ เกดจากหลอดเลอดในสมองแตก ท าใหเลอดออกในสมอง 3) ไต : เปนอวยวะทมหลอดเลอดมากทสดในรางกาย ท าหนาทกรองของเสยออกจากเลอด และความดนโลหตสงมผลตอหลอดเลอดทไตเชนเดยวกบหลอดเลอดหวใจ ท าใหเลอดไปเลยงไตไมพอ มผลใหไตเสอมสมรรถภาพจนถงขนไตวายเรอรง ผปวยจะเรมมอาการของภาวะไตวายเรอรง คอ ปสสาวะบอยตอนกลางคน ขาบวมตอนสาย หากเปนมากจะมอาการออนเพลย ไมมแรงจากภาวะซด ในผปวยไตวายระยะสดทายจะมอาการคลนไส อาเจยน และซมลง

22

4) ตา : ความดนโลหตสงมผลตอหลอดเลอดทตา เชน เลอดออกทจอตา หลอดเลอดเลก ๆ ทจอตาอดตน หรอท าใหจอตาหลดลอกออก ซงผปวยอาจไมมอาการใดๆ หรอตามว จนถงตาบอดได 5) หลอดเลอด : ความดนโลหตสงท าใหเกดการเปลยนแปลงของหลอดเลอดทวรางกาย ท าใหหลอดเลอดตบแคบหรอโปงพอง มผลท าใหเลอดไปเลยงบรเวณแขนขา และอวยวะภายในลดลง ผปวยเดนไดไมไกลเพราะปวดขาจากการขาดเลอด ตองนงพกจงจะหาย และเดนตอได ถาเปนเรอรง อาจกลายเปนโรคความจ าเสอม สมาธลดลง 2.1.2.9 การรกษาโรคความดนโลหตสง จดมงหมายเพอลดอตราทพลภาพ และอตราตาย ทเกดจากภาวะแทรกซอนทางหวใจและหลอดเลอด การดแลเฉพาะแตความดนโลหตสงจะท าใหไดผลไมดเทาทควร ดงนน แพทยตองคนภาวะอนๆ ทอาจพบในตวผปวยดวย เชน เบาหวาน ไขมนในเลอดสง ภาวะอวน ผนงหวใจหองซายลางหนา โรคเกาท เปนตน ซงตองด าเนนการควบคมและรกษาคไปกบการรกษาความดนโลหตสง จงจะไดผลดและมประสทธภาพ ซงในการรกษาโรคความดนโลหตสง ส าหรบผปวยมความดนโลหตสง ถาพบ

- ความดนชวงบน 130-159 มม.ปรอทและความดนชวงลาง 85-99 มม.ปรอท ใหนดมาวดซ าอกอยางนอย 2 คราวใน 4 สปดาห

- ความดนต ากวา 130/85 มม.ปรอท ใหนดมาตรวจทก 6 เดอนเปนเวลา 1 ป และแนะน าการปฏบตตวในชวตประจ าวน อาหาร และการออกก าลงกาย

- ความดนชวงบนได 160-209 มม.ปรอท หรอชวงลางได 100-119 มม.ปรอทตงแตแรก ถอวาเปนความดนโลหตสงระดบปานกลางและรนแรง ควรสงตรวจและใหยารกษา

- ความดนชวงบนมากกวาหรอเทากบ 210 มม.ปรอทหรอชวงลางมากกวาหรอเทากบ 120 มม.ปรอท ควรสงโรงพยาบาลโดยเรว วธการรกษาผปวยความดนโลหตสง ประกอบดวย 1) การรกษาโดยไมใชยา คอ การปรบปรงเปลยนแปลงวถการด าเนนชวต เพอลดปจจยเสยงตอการเกดโรคหวใจ และหลอดเลอด 2) การรกษาดวยยา ซงมหลายกลม แพทยสามารถเลอกใชใหเหมาะสมกบผปวยแตละราย

23

ภาพท 2.3 ขนตอนการรกษาผปวยความดนโลหตสง ทมา : องคการอนามยโลก อางใน Kaplan,1992, หนา 885

หลงจาก 3 เดอนท 2

ถดมา

คาเฉลยความดนไดแอสโตลคทวด 3 ครง ประมาณ 90-104 มม.ปรอท

วดความดนโลหตซ าอก 2 ครง ใน 4 สปดาห

ความดนไดแอสโตลค 90-104 มม.ปรอท รกษาดวยวธไมใชยาและวดความดนโลหตเปนระยะๆ

ความดนไดแอสโตลค 90-94 มม.ปรอท ใชการรกษาดวย วธไมใชยาและวดความดน

โลหตเปนระยะๆ

ความดนไดแอสโตลค 95-99 มม.ปรอท ใชการรกษาดวย วธไมใชยาและพจารณาใช

ยาถามปจจยเสยง

ความดนไดแอสโตลค 100 มม.ปรอทหรอสงกวา ใชการรกษาดวยวธไมใชยาและใช

ยารวมดวย

ความดนไดแอสโตลค 90-94 มม.ปรอท แตมปจจยเสยง พจารณาใหยาลดความดน

โลหต

ความดนไดแอสโตลค 95-99 มม.ปรอท มหรอไมมปจจยเสยง

ควรพจารณาใหยาลดความดนโลหต

หลงจาก 4 สปดาห

หลงจาก 3 เดอนแรก

สปดาห

ความดนไดแอสโตลค 90-94 มม.ปรอท ไมมปจจยเสยง ใชการรกษาดวยวธไมใชยาตอ

ความดนไดแอสโตลค ต ากวา 90 มม.ปรอท ใหวดความดนโลหตทก 3 เดอน ใน 1 ป

24

เนองจากโรคความดนโลหตสงมกจะไมมอาการ แตโรคความดนโลหตสงสามารถท าใหเกดโรคแกรางกาย เชน ท าใหหวใจท างานหนกอาจเกดโรคหวใจวาย โรคความดนโลหตสงเปนปจจยเสยงอนดบหนงของโรคอมพาตและเปนปจจยเสยงของโรคหวใจ โรคไต โรคหลอดเลอดแดงแขง ผทไมไดรบการรกษาจะมโอกาสเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบเพมขน 3 เทา เกดโรคหวใจวายเพมขน 6 เทา และเกดโรคอมพาตเพมขน 7 เทา 2.1.2.10 ขอแนะน าส าหรบผปวยโรคความดนโลหตสง 1) ควบคมอาหาร ซงการลดน าหนกสามารถลดความดนโลหตและชวยควบคมระดบน าตาลในเลอด การลดอาหารประเภทไขมนโดยการหลกเลยงหรอลดการใชเนย ไขมน และน ามน ในการปรงอาหาร หลกเลยงอาหารทอด ใหรบประทานอาหารประเภทอบ นง ตม แทน การรบประทานอาหารประเภทผก ถว ผลไม ใหมากขน การหลกเลยงการดมสรา และดมน ากาแฟทไมมคาเฟอน นมพรองไขมน และน าผลไม 2) รบประทานอาหารทไมเคมจด เพราะการรบประทานเกลอมากท าใหความดนโลหตสง และไตท างานหนก การลดปรมาณเกลอในอาหาร ควรปรกษาแพทย ควรหลกเลยงอาหารประเภทของดองเคม เนอเคม ซปกระปอง ใชเครองเทศแทนเกลอหรอผงชรส และเลอกรบประทานอาหารวางทมเครองหมาย "เกลอต า" (Low Salt) หรอ "ปราศจากเกลอ" (Salt-Free) 3) หลกเลยงความเครยด พยายามเปลยนสงแวดลอมทจะท าใหเครยด ทงทท างาน และทบาน พยายามตอบสนองอยางมสต และนมนวลตอสภาวะเครยด ทไมสามารถเปลยนแปลง หรอหลกเลยงได 4) งดสบบหร เพราะการสบบหรเปนสาเหตส าคญของการเกดมะเรงในปอด อมพาต โรคหวใจขาดเลอด และความดนโลหตสง บหร ท าใหเกดการท าลายและสงเสรมการหดตวของหลอดเลอด ท าใหเพมอตราเสยงตอการเกดอมพาต 5) งด หรอ ลดการดมแอลกอฮอล เพราะการดมแอลกอฮอล เปนสาเหตของความดนโลหตสง และไขมนในเลอดสง ควรงดหรอดมปรมาณนอย ไมควรดมสราเกน 60 ลบ.ซม เบยร 720 ลบ.ซม. ไวน 260 ลบ.ซม. ตอวน 6) ออกก าลงกายพอประมาณ โดยการเดนวนละ 20-30 นาท จะสามารถชวยลดน าหนกได ท าใหระบบไหลเวยนของเลอดดขนและปองกนโรคของหลอดเลอด กอนเรมออกก าลงกายใด ๆ ควรปรกษาแพทยกอนทกครง

25

7) รบประทานยาสม าเสมอตามแพทยสง อยางเครงครดจนกวาแพทยจะบอกใหหยด และควรแจงใหแพทยทราบถงยาตางๆ ทรบประทานอย หากมยาชนดใดทท าใหรสกไมสบายควรแจงแพทยทราบทนท เพราะอาจตองลดขนาดยาลงหรอเปลยนยา

8) ตรวจวดความดนโลหตสม าเสมอ กรณมเครองวดความดนโลหตทบาน ควรปรกษาแพทยเพอเรยนรวธวดความดนโลหตทถกตอง อาจวดความดนโลหตสปดาหละครง หรอเมอมอาการเครยด ปวดศรษะ ไมจ าเปนตองถเกนความจ าเปน และควรจดบนทกวน เวลา คาทวดไดทกครง เพอประโยชนตอแพทยในการควบคมความดนโลหต 2.1.3 อบตการณของโรคความดนโลหตสง

ความดนโลหตสงเปนภาวะทพบบอยในประเทศทพฒนาแลว ประเทศไทยเปนประเทศทก าลงพฒนาจากการเปนประเทศเกษตรกรรมมาสอตสาหกรรม รวมทงประชากรไทยเปลยนวถการด าเนนชวตตามประเทศทางตะวนตก ท าใหเกดภาวะความดนโลหตสงขนเรอยๆ จากการส ารวจของสถาบนวจยระบบสาธารณสข สถาบนวจยสาธารณสขไทย รวมกบทางกระทรวงสาธารณสข ไดท าการส ารวจสถานะสขภาพอนามยของประชาชนไทย 2.1.3.1 การส ารวจประชากรไทยอาย 15 ปขนไป ครงท 1 เมอป พ.ศ.2534-2535 จ านวน 15,125 คน และถอเกณฑความดนโลหตทสงกวา 160/95 มม.ปรอท พบวา 1) อบตการณของความดนโลหตสงเฉลยทงประเทศ 5.4 ตอประชากร 100 คน 2) ความชกจะเพมขนเมออายมากขน หรอน าหนกตวเพมขน 3) ความดนโลหตสงพบในหญง (5.6%) มากกวาชาย (5.2%) เลกนอย 4) ภาคกลางเปนพนทมความชกมากทสด ประมาณ 3 เทาของภาคอนๆ 5) ผทอาศยอยในเขตเทศบาลจะมอตราการเปนความดนโลหตสงมากกวานอกเขตเทศบาลอยางชดเจน และเปนเชนเดยวกนทกภาค 6) เพศชายในเขตเทศบาล จะมอตราการเปนความดนโลหตสงมากกวานอกเขตเทศบาล ประมาณ 3.5 เทา และในเพศหญงเทากบ 2.8 เทา กลมตวอยางทส ารวจ พบความดนโลหตสง 1,606 ราย (รวมกลมทมประวตความดนโลหตสง) มเพยงรอยละ 10.2 เทานน ททราบวาตนเองเปนความดนโลหตสง และผททราบไดรบการรกษา รอยละ 71.3 ของ และรอยละ 61.5 ของกลมทไดรบการรกษามความดนโลหตต ากวา 160/95 มม.ปรอท

26

2.1.3.2 การส ารวจในประชากรไทยอายตงแต 35 ปขนไป ป พ.ศ.2543 พบวาผทมความดนโลหตอยในเกณฑสงมอยรอยละ 22 และประชากรสวนใหญทเปนความดนโลหตสงมกจะไมมอาการและมกจะไมไดรบประทานยารกษาอยางถกตองหรอไดรบยารกษาความดนโลหตแลวสวนหนงของผทเปนความดนโลหตสงยงไมสามารถควบคมความดนโลหตใหปกตได 2.1.3.3 การสรปรายงานการปวย (รง.504 และ รง.505) พ.ศ.2552 ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ไดจดล าดบกลมโรคทรวบรวมจากรายงานผปวยนอกตามกลมสาเหต พบวา กลมโรคทพบบอยและจดอยในล าดบตน ๆ ของทกป ไดแก กลมโรคระบบทางเดนหายใจ กลมโรคระบบยอยอาหารรวมโรคในชองปาก กลมโรคระบบไหลเวยนเลอด กลมโรคระบบกลามเนอรวมโครงรางและเนอยดเสรมและกลมโรคเกยวกบตอมไรทอโภชนาการและเมตะบอลสม ส าหรบป พ.ศ.2552 เมอพจารณาภาพรวมทงประเทศ จะเหนวากลมโรคระบบหายใจยงคงตดล าดบท 1 เหมอนทกปทผานมา รองลงมาไดแก กลมโรคระบบไหลเวยนเลอด ซงโรคความดนโลหตสงอยในกลมนดวย ดงภาพท 2.4 และในผปวยในป 2550-2552 ล าดบตนๆ เปนโรคเกยวกบความผดปกตเกยวกบตอมไรทอ โภชนาการและเมตะบอลสมอนๆ และโรคความดนโลหตสง ดงภาพท 2.5

ภาพท 2.4 ล าดบผปวยนอกตามกลมสาเหตการปวย 10 กลมแรก ทงประเทศ ทมา : รายงานผปวยในรายโรค (รง.505) ส านกนโยบายและยทธศาสตร

27

ภาพท 2.5 ล าดบผปวยในตามกลมสาเหตการปวย 10 กลมแรก ทงประเทศ ทมา : รายงานผปวยในรายโรค (รง.505) ส านกนโยบายและยทธศาสตร

2.2 ระบบสารสนเทศทางภมศาสตร ระบบสารสนเทศภมศาสตร หรอ Geographic Information System : GIS คอ กระบวนการท างานเกยวกบขอมลในเชงพนทดวยระบบคอมพวเตอรทใชก าหนดขอมลและสารสนเทศทมความสมพนธกบต าแหนงในเชงพนท เชน ทอย บานเลขท สมพนธกบต าแหนงในแผนท ต าแหนง เสนรง เสนแวง ขอมลและแผนทใน GIS เปนระบบขอมลสารสนเทศในรปของตารางขอมล และฐานขอมลทสมพนธกบขอมลเชงพนท (Spatial Data) ซงรปแบบและความสมพนธของขอมลเชงพนทสามารถน ามาวเคราะหดวย GIS และสอความหมายในเรองการเปลยนแปลงทสมพนธกบเวลา เชน การแพรขยายของโรคระบาด การเคลอนยายถนฐาน การบกรกท าลาย การเปลยนแปลงของการใชพนท ฯลฯ เมอขอมลเหลานปรากฏบนแผนทจะสามารถแปลและสอความหมาย ใชงานไดงาย

28

GIS เปนระบบขอมลทเกบในคอมพวเตอร แตสามารถแปลความหมายเชอมโยงกบสภาพภมศาสตรอนๆ สภาพทองท สภาพการท างานของระบบสมพนธกบสดสวนระยะทางและพนทจรงบนแผนท ขอมลทจดเกบใน GIS มลกษณะเปนขอมลเชงพนท (Spatial Data) ทแสดงในรปของภาพ (Graphic) แผนท (Map) ทเชอมโยงกบขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data) หรอฐาน ขอมล (Database) การเชอมโยงขอมลทงสองประเภทเขาดวยกนท าใหสามารถแสดงขอมลทงสองประเภทไดพรอมกน ทงขอมลเชงพนทและขอมลเชงบรรยายใน GIS สามารถอางองถงต าแหนงทมอยจรงบนพนโลกไดโดยอาศยระบบพกดทางภมศาสตร (Geocode) และสามารถอางองไดทงทางตรงและทางออม ขอมล GIS ทอางองกบพนผวโลกโดยตรง หมายถง ขอมลทมคาพกดหรอมต าแหนงจรงบนพนโลกหรอในแผนท เชน ต าแหนงอาคาร ถนน ฯลฯ ส าหรบขอมล GIS ทจะอางองกบขอมลบนพนโลกทางออมไดแก ขอมลของบาน(รวมถงบานเลขท ซอย เขต แขวง จงหวด และรหสไปรษณย) โดยจากขอมลทอย สามารถทราบไดวาบานหลงนมต าแหนงอยทใดบนพนโลก เนองจากบานทกหลงจะมทอยไมซ ากน ภาพท 2.6 การเชอมโยงของขอมลเชงบรรยายและขอมลเชงพนท ทมา : ศนยวจยภมสารสนเทศเพอประทศไทย พ.ศ.2551 2.2.1 องคประกอบของ GIS ( Components of GIS ) 2.2.1.1 อปกรณคอมพวเตอร คอ เครองคอมพวเตอรรวมถงอปกรณตอพวงตางๆ เชน Digitizer, Scanner, Plotter, Printer หรออนๆ เพอใชในการน าเขาขอมล ประมวลผล แสดงผล และผลตผลลพธของการท างาน

29

2.2.1.2 โปรแกรม คอ ชดของค าสงส าเรจรป เชน โปรแกรม Arc/Info, MapInfo ฯลฯ ซงประกอบดวยฟงกชนการท างานและเครองมอทจ าเปนตางๆ ส าหรบน าเขาและปรบแตงขอมล จดการระบบฐานขอมล เรยกคน วเคราะห และจ าลองภาพ 2.2.1.3 ขอมล คอ ขอมลตางๆ ทจะใชในระบบ GIS และถกจดเกบในรปแบบของฐานขอมลโดยไดรบการดแลจากระบบจดการฐานขอมลหรอ DBMS ขอมลจะเปนองคประกอบทส าคญรองลงมาจากบคลากร 2.2.1.4 บคลากร คอ ผปฏบตงานซงเกยวของกบระบบสารสนเทศภมศาสตร เชน ผน าเขาขอมล ชางเทคนค ผดแลระบบฐานขอมล ผเชยวชาญส าหรบวเคราะหขอมล ผบรหารซงตองใชขอมลในการตดสนใจ บคลากรจะเปนองคประกอบทส าคญทสดในระบบ GIS เนองจากถาขาดบคลากร ขอมลทมอยมากมายกจะไมมคณคาเพราะไมไดถกน าไปใชงาน อาจจะกลาวไดวา ถาขาดบคลากรกจะไมมระบบ GIS 2.2.1.5 วธการหรอขนตอนการท างาน คอ วธการทองคกรนน ๆ น าเอาระบบ GIS ไปใชงานโดยแตละระบบ แตละองคกรยอมมความแตกตางกนออกไป ฉะนนผปฏบตงานตองเลอกวธการในการจดการกบปญหาทเหมาะสมทสดส าหรบของหนวยงานนนๆ ภาพท 2.7 องคประกอบของ GIS ทมา : http://202.28.94.55/web/322103/2551/work1/g166/gis1.html 2.2.2 ลกษณะขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Features) 2.2.2.1 ขอมลเชงพนท (Spatial Data) เปนขอมลสวนทสามารถน าไปใชในการอางองกบต าแหนงทางภมศาสตรหรอต าแหนงจรงบนพนโลกได (Geo-Referenceed) ซงการ

30

อางองสามารถท าไดโดยใชพกดของกรด X,Y หรอใชพกดทางภมศาสตร ละตจด ลองตจด ส าหรบการน าเสนอขอมลทมลกษณะอยางนอย 2 มต จะเปนการอางองตามแนวแกน X และแกน Y การแทนรปรางเชงพนทดวยขอมลในลกษณะของจด เสน หรอขอบเขตบรเวณ (พนท) 1) จด (Point) เปนลกษณะทางภมศาสตรทมต าแหนงทตงเฉพาะเจาะจง หรอมเพยงอยางเดยว สามารถแทนไดดวยจด (Point Feature) เชน อาคาร ตก สงกอสราง ซงมาตราสวนแผนทจะเปนตวก าหนดวาจะแทนปรากฏการณบนโลกดวยจดหรอไม โดยคาพกด X, Y 1 ค แทนต าแหนงของจดไมมความยาวหรอพนท 2) เสน (Arc) เปนลกษณะทางภมศาสตรทวางตวไปตามทางระหวางจด 2 จด จะแทนดวยเสน (Arc Feature) เชน ล าน า ถนน หรอเสนชนความสง โดย ม Vertex (คาพกด X, Y คหนงบน Arc) เปนตวก าหนดรปรางของ Arc และความยาวของ Arc ก าหนดโดยระบบคาพกด 3) พนท (Polygon) เปนลกษณะทางภมศาสตรทมพนทเดยวกนซงถกลอมรอบดวยเสนเพอแสดงขอบเขต ตวอยางขอมลทเปนพนท ไดแก เขตต าบล อ าเภอ จงหวด โดยมาตราสวนของแหลงทมาของขอมลจะเปนตวก าหนดการแทนปรากฏการณบนโลกแหงความเปนจรงดวย Point หรอ Polygon การจดเกบขอมลเชงพนท สามารถแบงโครงสรางการจดขอมลเกบไดเปน 2 ประเภท คอ โครงสรางขอมลแบบราสเตอร โครงสรางขอมลแบบเวคเตอร 1) โครงสรางขอมลแบบราสเตอร (Raster or Grid Representaiton) มโครงสรางเปนชองสเหลยม เรยกวา จดภาพ (Picture Element Cell) หรอ กรดเซลล (Grid Cell) เรยงตอเนองกนในแนวราบและแนวดง แตละจดภาพสามารถเกบคาได 1 คา ขอมลแบบราสเตอรจะมโครงสรางไมซบซอน ท าใหการประมวลผลระดบจดภาพ การเปรยบเทยบระหวางจดภาพหรอการซอนทบขอมลเชงพนท มความตอเนองของขอมล แตขอมลราสเตอรมลกษณะเปนไฟลขนาดใหญท าใหใชพนทในการจดเกบคอนขางมาก 2) โครงสรางขอมลแบบเวคเตอร (Vector Representation) เปนการใชพกดต าแหนงอธบายรปรางของจด เสน พนท ขอมลทจดเกบในลกษณะเวคเตอร ต าแหนงของวตถจะถกบนทก และถายทอดไดละเอยดถกตองกวาโครงสรางแบบราสเตอร และใชพนทในการจดเกบขอมลนอยกวา

31

ขอมลแบบเวคเตอร ขอมลแบบราสเตอร

ภาพท 2.8 การแปลงขอมลเวคเตอรเปนราสเตอร ทมา : http://202.28.94.55/web/322103/2551/work1/g166/gis2.html 2.2.2.2 ขอมลเชงคณลกษณะ (Non-Spatial Data) เปนขอมลสวนทใชอธบายคณลกษณะตางๆ ของพนทและไมไดแสดงขอมลทเกยวกบต าแหนง ขอมลเชงคณลกษณะ (Attributes) ไดแก ขอมลการถอครองทดน ขอมลดานเศรษฐกจและสงคมของพนทนนๆ หรอ ขอมลเสนชนระดบความสง เปนตน 2.2.3 หนาทของระบบสารสนเทศ 2.2.3.1 การน าเขาขอมล (Input) กอนน าขอมลทางภมศาสตรไปใชงานในระบบสารสนเทศภมศาสตร จะตองแปลงขอมลใหอยในรปแบบของขอมลเชงตวเลข (Digital Format) เสยกอน เชน จากแผนทกระดาษไปสขอมลในรปแบบดจตอลหรอแฟมขอมลบนเครองคอมพวเตอร อปกรณทใชในการน าเขาเชน Digitizer Scanner หรอ Keyboard เปนตน 2.2.3.2 การปรบแตงขอมล (Manipulation) ขอมลทน าเขาสระบบบางอยางจ าเปนตองไดรบการปรบแตงใหเหมาะสมกบงาน เชน ขอมลบางอยางมขนาด หรอสเกล (Scale) ทแตกตางกน หรอใชระบบพกดแผนททแตกตางกน ขอมลเหลานจะตองไดรบการปรบใหอยใน ระดบเดยวกนเสยกอน 2.2.3.3 การบรหารขอมล (Management) ระบบจดการฐานขอมลหรอ DBMS จะถกน ามาใชในการบรหารขอมลเพอการท างานทมประสทธภาพในระบบ GIS DBMS ทไดรบการเชอถอและนยมใชมากทสด คอ DBMS แบบ Relational หรอระบบจดการฐานขอมลแบบสมพทธ (DBMS) ซงมหลกการท างานพนฐาน คอ ขอมลจะถกจดเกบในรปของตารางหลายๆ ตาราง

32

ภาพท 2.9 ขอมลทจดเกบในรปตาราง ทมา : http://www.gisthai.org/about-gis/work-gis.html

2.2.3.4 การเรยกคนและวเคราะหขอมล (Query and Analysis) เปนการน าขอมลมาใชใหเกดประโยชน โดยการชเมาสในบรเวณทตองการแลวเลอก (Point and Click) เพอสอบถามหรอเรยกคนขอมล นอกจากนระบบ GIS ยงมเครองมอในการวเคราะห เชน การวเคราะหเชงประมาณคา (Proximity หรอ Buffer) การวเคราะหเชงซอน (Overlay Analysis) เปนตน 2.2.3.5 การน าเสนอขอมล (Visualization) เมอด าเนนการเรยกคนและวเคราะหขอมลแลว ผลลพธทไดจะอยในรปของตวเลขหรอตวอกษรซงยากตอการตความหมายหรอท าความเขาใจ จงตองมการน าเสนอขอมลทด เชน การแสดงชารต (chart) แบบ 2 มต หรอ 3 มต รปภาพจากสถานทจรง ภาพเคลอนไหว แผนท หรอระบบมลตมเดยสอตางๆ ซงจะท าใหผใชเขาใจความหมายและมองภาพของผลลพธทก าลงน าเสนอไดดยงขน 2.2.4 การวเคราะหขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร เปนสงทท าใหระบบสารสนเทศภมศาสตรแตกตางจากโปรแกรมอนๆ ทใชในการจดท าแผนท หรอจดท าฐานขอมลเพยงอยางเดยว ซงในระบบสารสนเทศภมศาสตรจะใชรายละเอยดขอมลทงทเปนขอมลเชงพนท (Spatial Data) และขอมลเชงบรรยาย (Non-Spatial Data) มาใชในการวเคราะห รปแบบของการวเคราะหระบบสารสนเทศภมศาสตร อาจจะแบงรปแบบหลกในการวเคราะหขอมลได 3 รปแบบ คอ 2.2.4.1 การวเคราะหขอมลเชงพนท (Analysis of Spatial Data ) 1) การแปลงระบบพกดทางภมศาสตร (Transformation or Projection)

33

โปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตรชวยในการแปลงระบบพกดทางภมศาสตร มาตราสวน ไปเปนระบบ UTM ซงเสนโครงแผนทมหลายประเภท มคณสมบตแตกตางกน ดงนนการจะเลอกใชเสนโครงแผนทประเภทใดจงขนอยกบวตถประสงคของการใชงาน และแผนทสวนใหญในประเทศไทยมกใชเสนโครงแผนทแบบยนเวอรซล ทรานสเวอรส เมอรเคเตอร (Universal Transverse Mer. UTM) 2) การตอแผนท (Mosaic) หรอการเทยบขอบ (Edge-Matching) เปนการเชอมตอแผนทหลายๆ ระวางเขาดวยกน หรอการเชอมตอแผนทเรองเดยวกนแตมหลายระวางหรอหลายแผนเขาดวยกน เรยกกระบวนการนวา Mosaic สวน Edge-Matching (การเทยบขอบ) เปนการปรบต าแหนงรายละเอยดของแผนท 2 ระวางขนไปทอยตอเนองกนแตเชอมตอกนไมสนท ท าใหสนทและเปนแผนททตอเนองกน 3) ค านวณพนท เสนรอบวง และระยะทาง เปนการค านวณพนทในฐานขอมล และวดพนทเสนรอบวง ความยาวเสน และระยะทางของเสน โดยโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตรจะค านวณไดอตโนมตหลงการท า Topology แลว หรออาจจะสอบถามผานโปรแกรมได โดยใชเครองมอหรอค าสงในโปรแกรมเพอบอกระยะทางและพนท 2.2.4.2 การวเคราะหขอมลเชงบรรยาย (Analysis of Attribute Data) เปนการประมวลผลขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร โดยการแกไขขอมล ตรวจสอบความถกตอง และวเคราะหผลขอมลเชงบรรยาย ซงกระบวนการนคลายกบกระบวนการวเคราะหผลในรปแบบเดม ทอาศยกระบวนการฐานขอมลและสถต 1) การแกไขขอมลเชงบรรยาย (Attribute Editing Function) สามารถเรยกคน ตรวจสอบและเปลยนแปลงขอมล สามารถเพมหรอลบขอมล รวมถงการเชอมตอตารางและรวมใหเปนตารางเดยวกน 2) การสอบถามขอมลเชงบรรยาย (Attribute Query Function) เปนการเรยกคนขอมลในฐานขอมลทเกยวของกบเงอนไขทผใชตงค าถามแลวสอบถามโดยใชวธการตางๆ เชน การเรยกคนขอมลอยางงาย การสอบถามขอมลเชงซอนทมอยจ านวนชดขอมลหนงหรอมากกวา 3) กระบวนการทางสถต (Attribute Statistic Function) เปนการค านวณคาทางสถตจากตารางขอมล เชน Mean, Standard Deviation, Minimum, Maximum, Correlation etc. ซงการค านวณคาทางสถตสามารถไดตารางขอมลใหม และสามารถใชรวมกบการสอบถามขอมล (Query) และจดเตรยมรายงานทสมบรณ

34

2.2.4.3 การวเคราะหขอมลเชงพนท รวมกบขอมลเชงบรรยาย (Integrated Analyses of Spatial and Attribute Data) ท าใหระบบสารสนเทศมประสทธภาพมากขน และระบบสารสนเทศภมศาสตรสามารถใชงานรวมกบโปรแกรมประยกตอนๆ ซงจะท าใหการท างานบนระบบสารสนเทศภมศาสตรมความสมบรณมากขน ประกอบดวย 1) การเรยกคนขอมล (Retrieval) เกยวของกบการคนหาทางเลอก การดดแปลงแกไข และผลลพธขอมลจะไมมการดดแปลงรปแบบ

- การคนหาขอมลมาตรฐาน (Standard Query Language-SQL) เปนมาตรฐานทใชกนในฐานขอมลทเชอมโยงกน และใชในดาน GIS สามารถเรยกคนขอมล เลอกพนททตองการ และแสดงผลลพธจากทสบคนขอมลจากตารางขอมลเชงบรรยาย ในแตละ Record หรอผลลพธจากการสอบถามจากแผนททถกเลอกในฐานขอมล - การคนหาทางเลอกจากฐานขอมลทมอยหลายชน มกใช Boolean Logic เปนหลกในการท างานขอมลเชงบรรยาย และขอมลเชงพนท การเรยกคนขอมลแบบซบซอน (เชน คนหาต าแหนงทตงของบานภายในระยะทาง 2 กโลเมตรจากรานคา) เปนการใชวธ Boolean Logic รวมกบการซอนทบขอมล (Overlay) 2) การแบงกลมขอมล (Classification) เปนกระบวนการจดกลมสงทมลกษณะเดยวกน (Classification) และการรวมแผนททมรายละเอยดในสวนทแบงเหมอนกนใหเปนชนเดยวกน (Generalization หรอ Map Dissolve) กระบวนการนสวนใหญใชขอมลเชงบรรยายในการท างาน 3) การวด (Measurement) โดยปกตการวดมกจะเกยวของกบขอมลเชงพนท แตการแสดงผลของการวดสามารถเกบไวในฐานขอมลใหมหรอกลมใหมได

การวเคราะหขอมลเชงพนทรวมกบขอมลเชงบรรยาย เปนการท างานรวมกนกบขอมลเชงพนทและขอมลเชงบรรยาย สามารถท าการเปลยนแปลงหรอดดแปลงขอมลเชงบรรยาย โดยยงท าใหไดต าแหนงทตงหรอขอมลเชงพนทจะถกสรางขนมาใหมดวยรปแบบหลกๆ คอ

- การสรางพนทกนชน (Buffer) เปนการสรางแนวพนทรอบสงใดสงหนงเปนระยะทางตามทก าหนด การสรางพนทกนชนมกใชกบขอมลแบบเวคเตอร (Vector) โดยสามารถสรางพนทกนชนรอบจด (Point) เสน (Line) และรปปดหลายเหลยม (Polygon) ผลทไดจากการวเคราะหขอมลโดยการสรางพนทกนชน คอ ชนขอมลแผนทใหมทมขนาดความกวางของพนทจากต าแหนงทเลอกเทากบระยะทางของพนทกนชนทไดก าหนด

35

- การซอนทบขอมลเชงพนท (Overlay Analysis) เปนการวเคราะหขอมลหลายชนรวมกน โดยขอมลตองอยในบรเวณเดยวกนและมคณลกษณะตางกน ผลจากการวเคราะหท าใหไดชนขอมลใหม - การวเคราะหโครงขาย (Network Analysis) เปนการวเคราะหขอมลประเภทเสน สวนใหญจะถกน าไปประยกตใชกบเสนทางคมนาคม เชน การหาระยะทางทสนทสด การหาเสนทางทดทสดในการเดนทาง เปนตน ซงการวเคราะหทมประสทธภาพจ าเปนตองมฐานขอมลททนสมย และมความละเอยดในการก าหนดปจจยเพอใหไดผลการวเคราะหทถกตองและสามารถน าไปใชไดจรง - การวเคราะหพนผว (Surface Analysis) เปนการวเคราะหการกระจายของคาตวแปรหนง ซงเปรยบเสมอนเปนมตท 3 ของขอมลเชงพนท โดยขอมลเชงพนทมคาพกดตามแนวแกน X และ Y สวนตวแปรทน ามาวเคราะหเปนคา Z ทมการกระจายตวครอบคลมทงพนท ผลจากการวเคราะหพนผวสามารถแสดงเปนภาพ 3 มตใหเหนถงความแปรผนของขอมล การแสดงขอมลพนผวสามารถใชโครงสรางขอมลแบบเวคเตอรโดยการใช Triangulated Irregular Network (TIN) หรอใชโครงสรางแบบแรสเตอรโดยการใช Digital Elevation Model (DEM) การวเคราะหพนผวสามารถน าไปประยกตใชไดหลายแนวทางไมวาจะเปนการวเคราะหภาพตดขวาง การแสดงลกษณะของพนผว การวเคราะหความสามารถในการมองเหนภมประเทศจากมมมองตางๆ การค านวณปรมาตรของพนท และการแสดงลกษณะภมประเทศรวมกบแผนท หรอ ภาพถาย 2.2.5 เทคนคและวธการน าเขาขอมล การน าเขาขอมล (Input data) เปนกระบวนการบนทกขอมลเขาสคอมพวเตอร การสรางฐานขอมลทละเอยดถกตองเปนสงส าคญในการปฏบตงานดานระบบสารสนเทศภมศาสตรซงจ าเปนตองมการประเมนคณภาพขอมลทจะน าเขาสระบบในเรองแหลงทมาของขอมล วธการส ารวจขอมลมาตราสวนของแผนท ความถกตอง ความละเอยด พนททขอมลครอบคลมถงและปทจดท าขอมล เพอประเมนคณภาพและคดเลอกขอมลทจะน าเขาสระบบฐานขอมล 2.2.5.1 การน าเขาขอมลเชงพนท ท าไดหลายวธแตวธทนยมไดแก การดจไทซ (Digitize) และการกราดภาพ (Scan) ซงทง 2 วธตางกมขอด ขอดอยตางกน คอ การน าเขาขอมลโดยวธกราดภาพจะมความรวดเรวและถกตองมากกวาวธการเขาขอมลแผนทโดยการดจไทซและ

36

เหมาะส าหรบงานทมปรมาณมาก แตการน าเขาขอมลโดยการดจไทซจะสนเปลองคาใชจายนอยกวาและเหมาะส าหรบงานทมปรมาณนอย 1) การใชเครองอานพกด (Digitizer) เปนการแปลงขอมลเขาสระบบโดยน าแผนทมาตรงบนโตะ และก าหนดจดอางอง (Control Point) อยางนอย 4 จด แลวน าตวชต าแหนง (Cursor) ลากไปตามเสนของรายละเอยดบนแผนท 2) การใชเครองกราดภาพ (Scanner) เปนเครองมอทวดความเขมของแสงทสะทอนจากลายเสนบนแผนท ผลลพธเปนขอมลในรปแบบแรสเตอร (Raster Format) ซงเกบขอมลในรปของตารางกรดสเหลยม (Pixel) คาความคมชดหรอความละเอยดมหนวยวดเปน DPI : Dot Per Inch แลวท าการแปลงขอมลแรสเตอรเปนขอมลเวกเตอร ทเรยกวา Raster to Vecter Conversion ดวยโปรแกรม GEOVEC for Microstation หรอ R2V 2.2.5.2 การน าเขาขอมลเชงบรรยาย การน าเขาขอมลทจ าแนกและจดหมวดหมแลวสระบบฐานขอมลดวยแปนพมพ (Keyboard) ส าหรบโปรแกรม PC ARC/Info จะจดเกบขอมลในรปแบบของ DBASE ดวยค าสง Tables สวนโปรแกรมจดการฐานขอมลแบบ Relational Data Base ทวๆ ไปบนเครอง PC เชน Foxpro, Access หรอ Excel จ าเปนตองแปลงขอมลใหเขาอยในรปของ DBF file กอนการน าเขาส PC ARC/Info

2.3 นโยบาย / ยทธศาสตรดานสขภาพ ระบบบรการสขภาพของประเทศไทยมการพฒนามาโดยตลอดในดานการเพมศกยภาพของการใหบรการ โดยเฉพาะการเพมขนของทรพยากรสขภาพ ก าลงคนดานสขภาพ การขยายสถานบรการดานสขภาพ เทคโนโลยและเครองมอทางการแพทย และงบประมาณหรอแหลงการเงนดานสขภาพ โดยองคประกอบของการพฒนาแบงออกเปน 3 สวน คอ 1) ปจจยน าเขาของระบบบรการสขภาพ 2) การจดบรการสขภาพ และ 3) สมรรถนะของระบบบรการสขภาพ ซงเปนผลผลตของระบบบรการสขภาพ โดยปจจยน าเขาประกอบดวย กลไกบรหารจดการ ทรพยากรสขภาพและการเงนการคลงดานสขภาพ ทสงผลตอการจดบรการสขภาพและสมรรถนะระบบบรการสขภาพ จากภาพท 2.10 จะเหนวานโยบายสขภาพเปนสวนหนงของการบรหารจดการ ซงมผลตอการจดรปแบบการบรการสขภาพและสมรรถนะของระบบบรการสขภาพ

37

ภาพท 2.10 ความสมพนธระหวางปจจยน าเขา การจดบรการ และสมรรถนะระบบบรการสขภาพ

นโยบายและยทธศาสตรดานสขภาพ หมายถง นโยบายและยทธศาสตรทเออตอสขภาพ (Health Public Policy) และนโยบายสาธารณสข (Public Health Policy) ซงการพฒนาทดควรเนนการมสวนรวมอยางกวางขวางของทกภาคสวนเพอเสรมสรางความเขมแขงของบคคล ครอบครว ชมชนและสงคม ลดความเหลอมล าและความไมยตธรรมทางสงคม โดยผานความรวมมอระหวางภาคทกภาคสวนและสรางเสรมใหทกฝายในสงคมเขามารวมกนรบผดชอบตอเรองสขภาพ 2.3.1 แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) จดท าขนเพอชน าทศทางการพฒนาสขภาพในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) โดยมเปาหมายส าคญคอ การพฒนาสขภาพไทยไปสระบบสขภาพพอเพยงสอดคลองกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงผานกระบวนการทบทวนสถานการณ

ปจจยน าเขา การจดบรการ สมรรถนะระบบบรการ

ทรพยากรสขภาพ

- ก าลงคน

- สถานบรการ - เวชภณฑ/เครองมอแพทย - องคความร

การเงนการคลงสขภาพ

- ภาครฐ

- ภาคเอกชน

- ภาคครวเรอน

การจดบรการสขภาพ

- ระดบของบรการสขภาพ

- ประเภทของบรการ

สมรรถนะระบบบรการ - การเขาถงบรการ - ความครอบคลมบรการ - ประสทธภาพระบบบรการ - คณภาพบรการ - ความเปนธรรมของบรการ

การบรหารจดการ

- นโยบายสขภาพ

- โครงสรางองคกร - ระบบและกลไกสนบสนน

38

แนวโนมปญหาสขภาพ ระบบบรหาร และระบบบรหารสขภาพทสมพนธกบสถานการณของทนทางเศรษฐกจ ทนทางสงคม และทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทงในบรบทภายในประเทศและภายใตกระแสโลกาภวตนทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและรอบดาน ทศทางของการพฒนาฉบบนยงคงมทศทางหลกทสานตอจากแผนทผานมา แตใหความส าคญตอยอดความคด สรางจนตนาการสขภาพใหมและมงสจดหมายท เปนเอกภาพในการสรางระบบสขภาพไทยทพงประสงคทชดเจนมากยงขน เพอการพฒนาสขภาวะทเปนองครวม ทงทางกาย ทางใจ ทางสงคมและทางจตวญญาณ มการนอมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนฐานคดและขบเคลอนไปสการปฏบต ทงในการด าเนนชวต การบรหารและการพฒนาทางดานสขภาพในทกมต ทกระดบ และทกภาคสวน ทสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 โดยมสาระส าคญของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) สรปไดดงน 2.3.1.1 ปรชญาและแนวคดการพฒนาระบบสขภาพไทย ไดนอมน า “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางการพฒนาสขภาพ” และยดหลกการทวา “ สขภาพดเปนผลจากสงคมด ” โดยมแนวคดหลก 2 ประการคอ 1) แนวคดหลกประการแรก : จากเศรษฐกจพอเพยงสระบบสขภาพพอเพยง มหลกการส าคญ 7 ประการคอ ยดทางสายกลาง มความสมดลพอด รจกพอประมาณ การมเหตผล มระบบภมคมกน รเทาทนโลก รวมทงมคณธรรมและจรยธรรม โดยระบบสขภาพพอเพยงมภาพลกษณและคณสมบตทพงประสงคดงน - มรากฐานทเขมแขงจากการมความพอเพยงทางสขภาพในระดบครอบครวและชมชน - มความรอบคอบและรจกประมาณอยางมเหตผลในดานการเงนการคลงเพอสขภาพในทกระดบ - มการใชเทคโนโลยท เหมาะสมและใชอยางรเทาทนโดยเนนภมปญญาไทยและการพงตนเอง - มบรณาการดานการสงเสรมสขภาพปองกนโรค รกษาพยาบาล ฟนฟสภาพ และคมครองผบรโภค - มระบบภมคมกนทใหหลกประกนและคมครองสขภาพ - มคณธรรม จรยธรรมคอ ซอตรง ไมโลภมากและรจกพอ

39

2) แนวคดหลกประการทสอง : สขภาพดเปนผลจากสงคมดหรอสงคมแหงสขภาวะ เปนสงคมทเปนธรรม เออเฟอเกอกลกน ไมกดขหรอเอารดเอาเปรยบกน เคารพในคณคาความเปนมนษยเสมอกน ไมเบยดเบยนตนเองผอนและไมเบยดเบยนธรรมชาต 2.3.1.2 วสยทศน พนธกจ และเปาหมายการพฒนาระบบสขภาพไทย 1) ก าหนดวสยทศนระบบสขภาพไทยทสอดคลองกบวสยทศนของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 “ สงคมอยเยนเปนสขรวมกนภายใตแนวปฏบตปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” ไววา “มงสระบบสขภาพพอเพยง เพอสรางใหสขภาพด บรการด สงคมด ชวตมความสขอยางพอเพยง” 2) พนธกจการพฒนา โดยการพฒนามงไปสวสยทศนระบบสขภาพไทย เพอสรางระบบสขภาพพอเพยงซงจะเปนจรงได กดวยภาครวมพฒนาทกภาคสวนดงนนพนธกจส าคญ คอ สรางเอกภาพทางความคด สรางจตส านกสขภาพใหม สรางระบบจดการทโปรงใส สรางกลไกการมสวนรวมในการพฒนา 2.3.1.3 เปาหมายการพฒนา 10 ประการ คอ 1) เอกภาพและธรรมาภบาลในการจดการระบบสขภาพทสมดลและยงยน 2) งานสรางเสรมสขภาพเชงรกทสามารถสรางปจจยพนฐานของการมสขภาพด 3) วฒนธรรมสขภาพและวถชวตทมความสขพอเพยงอยางเปนองครวม 4) ระบบสขภาพชมชนและเครอขายบรการปฐมภมทเขมแขง 5) ระบบบรการสขภาพและการแพทยทมประสทธภาพ มการใชเทคโนโลยอยางพอประมาณตามหลกวชาการอยางถกตอง เหมาะสมท าใหผรบบรการมความอนใจ 6) หลกประกนสขภาพทเปนธรรม ทวถงมคณภาพ 7) ระบบภมคมกนและความพรอมรองรบ เพอลดผลกระทบจากโรคและภยคกคามสขภาพไดอยางทนการณ 8) ทางเลอกสขภาพทหลากหลาย ผสมผสานภมปญญาไทยและสากลอยางรเทาทนและพงตนเองได 9) ระบบสขภาพฐานความรดวยการจดการความรอยางมเหตผลรอบดาน 10) สงคมทไมทอดทงคนทกขยาก เปนสงคมทดแลรกษาคนจน คนทกขคนยากและผดอยโอกาสอยางเคารพในคณคาและศกดศรความเปนมนษย

40

2.3.1.4 ยทธศาสตรการพฒนาระบบสขภาพไทย มทศทางการสรางระบบสขภาพพอเพยงในสงคมทอยเยนเปนสขรวมกน ม 6 ยทธศาสตร ดงน 1) สรางเอกภาพและธรรมาภบาลในการจดการระบบสขภาพ ปฏรประบบงาน โครงสรางการบรหารจดการ กลไกและกระบวนการดานนโยบายสขภาพใหเกดความเปนเอกภาพและธรรมาภบาล มความยตธรรม โปรงใสตรวจสอบได โดยในระยะสนเนนการปองปรามการทจรตคอรรปชน และเนนการสรางวฒนธรรมองคกรทดเปนเกราะปกปองธรรมาภบาลในระยะยาว 2) สรางวฒนธรรมสขภาพและวถชวตทมความสขในสงคมแหงสขภาวะ เรงรดงานสขภาพเชงรกเพอสรางหลกประกนความปลอดภยอยางพอเพยงในชวตประจ าวน ทงดานอาหาร ยา ผลตภณฑสขภาพ การประกอบอาชพ และสงแวดลอม รวมทงสงเสรมบทบาทของครอบครว ชมชนและภาคประชาสงคมในการสรางวฒนธรรมการดแลรกษาสขภาพทดและสรางสรรคสงคมทมความสขในทกระดบ 3) สรางระบบบรการสขภาพและการแพทยทผ รบบรการอนใจ ผใหบรการมความสข เนนการพฒนาระบบบรการสขภาพทใสใจตอความทกขยากและความล าบากใจทงในสวนของผรบบรการและผใหบรการ โดยสรางระบบการจดการทเปนธรรม มความเหนอกเหนใจกน และมความภาคภมใจและพงพอใจในประสทธภาพและคณภาพการบรการรวมกนภายใตนโยบายการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนา 4) สรางระบบภมคมกนเพอลดผลกระทบจากโรคและภยคกคามสขภาพ สรางความเขมแขงใหแกระบบการควบคมปองกนโรค การควบคมปจจยเสยงและผลกระทบดานสขภาพของการเปลยนแปลงตางๆ รวมทงเตรยมความพรอมเพอรองรบภยพบตและความรนแรงทแพรระบาดทวไป 5) สรางทางเลอกสขภาพทหลากหลายผสมผสานภมปญญาไทยและสากล เนนการพฒนาศกยภาพเพอการพงตนเองไดในดานสขภาพดวยการสงเสรมสมนไพร การแพทยแผนไทย การแพทยพนบาน และการแพทยทางเลอก รวมทงพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยทางการแพทยทมความปลอดภย 6) สรางระบบสขภาพฐานความรดวยการจดการความร เนนการใชความรเปนฐานการตดสนใจดวยการสรางวฒนธรรมการวจยและการจดการความรในทกระดบองคกรดานสขภาพ โดยในแตละยทธศาสตรการพฒนาไดมการก าหนดเปาประสงค เปาหมาย

41

กลวธ และมาตรการตาง ๆ ทสอดคลอง และน าไปสการบรรลวสยทศนและเปาหมายหลกในการพฒนาระบบสขภาพพอเพยง 2.3.1.5 การแปลงแผนยทธศาสตรสการปฏบตการทางสงคม ไดก าหนดแนวทางการขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบตการและจดท าขอเสนอบทบาทภาคการพฒนาทกภาคสวนในทกระดบ ทจะรวมกนผลกดนและขบเคลอนยทธศาสตรไปสการปฏบตตลอดจนแนวทางการก ากบตดตามประเมนผลการด าเนนงานใหบรรลวสยทศน เปาหมายการพฒนาระบบสขภาพพอเพยงตามทก าหนดไว 2.3.2 พระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ.2550 ระบบสขภาพทดตองเปนระบบทวางอยบนฐานของศลธรรม คณธรรมและจรยธรรมเคารพในสทธ คณคาและศกดศรของความเปนมนษย น าไปสความเทาเทยมกน มโครงสรางครบถวนและมการท างานทสมพนธเชอมโยงและสอดประสานกน มประสทธภาพ ควบคมคาใชจายได ตรวจสอบได และมความรบผดชอบรวมกนอยางสมานฉนท มการเรยนรและพฒนาอยางตอเนอง สอดคลองกบวถชวตและสงคม พงตนเองไดอยางเหมาะสมและยงยน เปนระบบทเนนการมสวนรวมจากทกฝายในสงคม (All for Health) เพอเสรมสรางสขภาพของคนทงมวล (Health for All) พระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 (ราชกจจานเบกษา, เลม 124 ตอนท 16 ก ลงวนท 19 ม.ค.2550) มเจตนาใหประชาชนทกภาคสวนไดมสวนรวมในกระบวนการก าหนดนโยบายและยทธศาสตรระบบสขภาพของประเทศ เปนกฎหมายเชงบรหาร ทมผลบงคบตอหนวยงานภาครฐ และไมมสภาพบงคบตอประชาชน โดยวางเปาหมายไปทสขภาพดของคนไทย จงถอเปนกฎหมายมหาชน ซงจะเปนเครองมอและตวบทก าหนดกลไกในการดแล สนบสนนระบบสขภาพและการพฒนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพ อนประกอบไปดวยสาระ 6 หมวดหลก รวม 55 มาตราซงกอใหเกดมมมองและแนวปฏบตการใหมในเรองสขภาพ 5 ประการไดแก 2.3.2.1 ใหความหมายของสขภาพทกวางและครอบคลมขน โดยหมายถงภาวะของมนษยทสมบรณ ทงทางกาย ทางจตทางปญญา และสงคม เชอมโยงกนเปนองครวมอยางสมดล เรองของสขภาพทางกฎหมายฉบบน จงเกยวของกบทกภาคสวนในสงคม ไมใชเฉพาะดานการแพทย และสาธารณสขเทานน ทส าคญยงมการก าหนดสทธหนาท ดานสขภาพเพมเตม 8 เรอง 2.3.2.2 มคณะกรรมการสขภาพแหงชาต (คสช.) ซงประกอบดวยผแทนจากภาครฐ เอกชน วชาชพ และประชาสงคม ประมาณ 39 คน ท าหนาทเปนตวประสานเครอขาย

42

องคกร ทท างานเกยวกบสขภาพ โดยเนนภารกจในการเชอมประสานพลงทกฝายในสงคม ใหเขามารวมกนพฒนานโยบายและยทธศาสตรดานสขภาพ ก าหนดหลกเกณฑวธการประเมนผลระบบสขภาพ และผลกระทบดานสขภาพทเกดจากนโยบายสาธารณะ ใหขอเสนอแนะ และใหค าปรกษาตอคณะรฐมนตร เกยวกบนโยบายและยทธศาสตรดานสขภาพ ตลอดจนจดท าธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาตและสนบสนนการจดสมชชาสขภาพ 2.3.2.3 มส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต หรอเรยกยอวา สช. เปนหนวยงานของรฐในก ากบนายกรฐมนตร ท าหนาทเปนองคกรเลขานการใหกบคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ในการเชอมโยงกบทกภาคสวนของสงคม ทงแนวราบและแนวดง ท างานพฒนาสขภาวะรวมกบกระทรวงสาธารณสข โดยเนนในดานการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน 2.3.2.4 สนบสนนการจดกระบวนการสาธารณะท เรยกวา สมชชาสขภาพเฉพาะพนทสมชชาสขภาพเฉพาะประเดน และสมชชาสขภาพแหงชาต เพอเปดโอกาสใหทกฝายในสงคมเขามาท างานนโยบายสาธารณะเพอสขภาพรวมทงการด าเนนงานทเกยวของกบสขภาพรวมกนอยางเปนระบบและตอเนอง 2.3.2.5 ใหมการจดท าธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาตเพอก าหนดกรอบทศทางนโยบายและยทธศาสตรดานสขภาพของประเทศทเนนการมสวนรวมอยางกวางขวาง และใหมการปรบปรงแกไขอยางนอยทก 5 ป เพอใหสอดคลองกบบรบทของสงคมทเปลยนไป นอกจากนในพระราชบญญตสขภาพแหงชาตยงไดพดถงองครวม 4 ประการ วาคนเราจะมสขภาพด กายตองดดวย มปจจย 4 พรอม ดงนน ค าวาสขภาพในปจจบนจงแตกตางจากสมยกอน ซงตองมทง 4 ปจจยหรอ 4 มตเชอมโยงกน เพราะถาเกดการเจบปวยในมตใดมตหนงแลวกจะสงผลไปยงอกมตหนงอยางตอเนองเปนพลวต ส าหรบปจจยก าหนดสขภาพ กเปนอกสงหนงทพระราชบญญตสขภาพแหงชาตตระหนกถง เนองจากสงอนๆ ทอยรอบนอกหรอทเรยกวา ปจจยก าหนดสขภาพนน มผลกระทบตอสขภาพ จงสรปไดวา พระราชบญญตสขภาพแหงชาต เปนการเปด มตเปลยนวธการ ไมไดเปนพระราชบญญตทก าหนดเรองใดเรองหนงไวชดเจน แตเปนพระราชบญญตทก าหนดกระบวนการ เปดกระบวนการใหมสวนรวมมากทสด เปาหมายของ พ.ร.บ. ฉบบนคอ การมสขภาวะทกคน (Health for All) โดยเครองมอทจะท าใหประชาชนมสขภาวะทส าคญ กคอ เรองของนโยบายสาธารณะเพอสขภาพทดไมใชนโยบายทเกดขนจากฝายใดฝายหนงคด แตตองเกดขนจากกระบวนการมสวนรวมทง 3 ภาคสวน คอ ภาคประชาชน ภาควชาการ และภาคการเมองหรอราชการทจะเปนผก าหนดนโยบาย ดงนนการมสวนรวมของ

43

ประชาชนทกระดบ ถอเปนหวใจส าคญในการท าใหสงคมเดนทางไปสสขภาวะหรอสงคมแหงสขภาพ 2.3.3 ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2552 เพออนวตตาม มาตรา 46 และมาตรา 47 แหงพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 คณะกรรมการสขภาพแหงชาตไดจดท าธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต พ.ศ.2552 โดยก าหนดหลกการมสวนรวม การเปดชองทางรบฟงความคดเหนจากทกภาคสวน ใชขอมลวชาการและการจดการความรเปนฐานส าคญ เพอใหธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต สะทอนเจตนารมณและเปนพนธะรวมกนของสงคม ใหสงคมสามารถน าไปใชเปนฐานอางอง ในการก าหนดทศทางและเปาหมายของระบบสขภาพในอนาคต ทงน ภาคเครอขายระดบพนทสามารถจดท าธรรมนญวาดวยระบบสขภาพเฉพาะพนทของตน โดยตองไมขดหรอแยงกบธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต เพอใหหนวยงานของรฐและหนวยงานอนทเกยวของใชเปนกรอบและแนวทางในการก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร และการด าเนนงานดานสขภาพของประเทศ 2.3.3.1 ความส าคญและวตถประสงคของธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต พ.ศ.2552 มบทบญญตทเกยวของในหมวด 5 (มาตรา 46-48) คอ มาตรา 46 พ.ร.บ.สขภาพแหงชาตระบถงความส าคญและวตถประสงคของธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต สรปสาระส าคญไดดงน 1) ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต เปนกรอบและแนวทางก าหนดนโยบาย ยทธศาสตรและการด าเนนงานดานสขภาพของประเทศ เปนกรอบก าหนดทศทางระบบสขภาพ2 ของประเทศ (มาตรา 46 วรรคหนง) 2) การจดท าธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต คณะกรรมการสขภาพแหงชาต (คสช.) มหนาทน าความคดเหนและขอเสนอแนะของสมชชาสขภาพ ซงเปนกระบวนการพฒนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพอยางมสวนรวม (Participatory Healthy Public Policy Process : PHPP) และเปดกวางแกทกภาคสวน มาประกอบการพจารณาในการจดท าธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต (มาตรา 46 วรรคสอง) กลาวคอจะตองใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชนทเปนภาคสขภาพจากภาคสวน ตางๆ ในกระบวนการจดท าธรรมนญวาดวยระบบสขภาพ ทงภาคประชาสงคม ภาคราชการ นกวชาการ ผประกอบวชาชพ

44

3) ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต ทคณะรฐมนตรใหความเหนชอบ มผลผกพนสวนราชการ หนวยงานอนของรฐ และหนวยงานเอกชนทเกยวของ (มาตรา 48) 4) คสช. มหนาทรายงานธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต ทคณะรฐมนตรใหความเหนชอบแลวตอสภาผแทนราษฎรและวฒสภาเพอทราบและประกาศในราชกจจานเบกษา (มาตรา 46 วรรคสาม) ซงมประโยชนเพราะในการพจารณากฎหมายของฝายนตบญญต ท าใหนกการเมองมความเขาใจกลไกและเนอหาของพระราชบญญตสขภาพแหงชาต และหากมรางกฎหมายทเกยวของธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต หรอพระราชบญญตสขภาพแหงชาตแลว กสามารถพจารณาถงความเชอมโยงได 5) ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต มเนอหาเปนพลวต คอตองสอดคลองกนสถานการณระบบสขภาพของประเทศ ไทยในปจจบนและอนาคต จงตองมการพจารณาทบทวนตามระยะเวลาทเหมาะสม กฎหมายจงก าหนดให คสช. มหนาทพจารณาทบทวนธรรมนญฯ อยางนอยทก 5 ป (มาตรา 46 วรรคส) 2.3.3.2 สาระส าคญของธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต เนอหาสาระของธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต ระบไวใน พระราชบญญตสขภาพแหงชาต มาตรา 47 มการนยามศพททเกยวของในดานสขภาพและบรการสขภาพ ดงน 1) การสรางเสรมสขภาพ หมายความวา การกระท าทมงสงเสรมและสนบสนนใหบคคลมสขภาวะทางกาย จต ปญญาและสงคม โดยสนบสนนพฤตกรรมบคคลและการจดการสงแวดลอมและสภาพแวดลอม เพอสงเสรมสขภาพและคณภาพชวตทดของบคคล ครอบครว ชมชน และสงคม 2) การบรการสาธารณสข หมายความวา การบรการตางๆ อนเกยวกบการสรางเสรมสขภาพการปองกนและควบคมโรคและปจจยทคกคามสขภาพ การตรวจวนจฉยและบ าบดสภาวะความเจบปวยและการฟนฟสมรรถภาพของบคคล ครอบครว และชมชน 3) คณภาพบรการสาธารณสข หมายความวา คณลกษณะของบรการสาธารณสขทอยบนพนฐานขององคความรทงดานมนษย สงคม วทยาศาสตร เทคโนโลยและดานอนๆ และพนฐานดานคณธรรมและจรยธรรมแหงวชาชพ ตอบสนองความตองการและความคาดหวงของประชาชนและสงคมไดอยางเหมาะสม 4) การบรการสาธารณสขปฐมภม หมายความวา การบรการสาธารณสขทเนนบรการบคคลครอบครว และชมชน มความเขมขนในเชงวทยาการและเทคโนโลยในระดบ

45

หนง มงเนนในมตของมนษยและสงคม เปนบรการแบบผสมผสาน ทงการสรางเสรมสขภาพ ปองกนและควบคมโรคและปจจยทคกคามสขภาพ รกษาพยาบาล และฟนฟสมรรถภาพ บรการเปนองครวม เชอมโยงใกลชดระหวางผใหบรการ สถานบรการ ชมชนและครอบครว มความเชอมโยงกบระบบบรการสาธารณสขระดบอนๆ และกบชมชนเพอสงตอความรบผดชอบการใหบรการระหวางกนและกนเปนอยางด นอกจากนยงก าหนดสาระส าคญอก 12 ประเดน คอ (1) ปรชญาและแนวคดหลกของระบบสขภาพ (2) คณลกษณะทพงประสงคและเปาหมายของระบบสขภาพ (3) การจดใหมหลกประกนและความคมครองใหเกดสขภาพ (4) การสรางเสรมสขภาพ (5) การปองกนและควบคมโรคและปจจยทคกคามสขภาพ (6) การบรการสาธารณสขและการควบคมคณภาพ (7) การสงเสรม สนบสนน การใชและการ พฒนาภมปญญาทองถนดานสขภาพ การแพทยแผนไทย การแพทยพนบานและการแพทยทางเลอกอนๆ (8) การคมครองผบรโภค (9) การสรางและเผยแพรองคความรดานสขภาพ (10) การเผยแพรขอมลขาวสารดานสขภาพ (11) การสรางและพฒนาบคลากรดานสาธารณสข (12) การเงนการคลงดานสขภาพ 2.3.4 แผนยทธศาสตรสขภาพดวถชวตไทย พ.ศ. 2554 - 2563 เนองจากบรบททางดานเศรษฐกจและสงคมท เปลยนแปลงภายใตกระแสโลกาภวฒน ระบบทนนยมและเทคโนโลยการสอสารไรพรมแดนสงผลใหคนไทยเปลยนวถการด าเนนชวตอยางไมพอเพยงทามกลางคานยม วฒนธรรมและสงคมสงแวดลอมทเตมไปดวยความเสยง และเปนภยคกคามสขภาพ เกดการระบาดของโรคไมตดตอเรอรงทสามารถปองกนได หรอเรยกวา โรควถชวตทส าคญไดแก โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคหลอดเลอดสมอง และโรคมะเรง ซงเปนปญหาสขภาพส าคญล าดบตน ๆ ทระบาดอยในปจจบน และคาดวาจะมแนวโนมทวความรนแรงมากขน หากไมสามารถสกดกนหรอหยดยงปญหาไดจะท าใหเกดการเจบปวย พการ เสยชวต มภาระคาใชจายทางดานสขภาพและการสญเสยทางเศรษฐกจตามมาอยางมหาศาล กระทรวงสาธารณสข ไดตระหนกถงความส าคญของปญหาสขภาพดงกลาว จงไดจดท าแผนยทธศาสตรสขภาพดวถชวตไทย พ.ศ.2554-2563 ขน โดยสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 พ.ศ.2550-2554 แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 โดยไดตอยอดความคดเชงลกในแตละประเดนปญหา และสานตอแนวคดสขภาพพอเพยงตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา มสาระส าคญสรปได ดงน

46

2.3.4.1 ภาคท 1 สถานการณปญหาสขภาพและโรคไมตดตอเรอรงจากวถชวตทเปลยนแปลงไป โดยไดวเคราะหปจจยเสยงพนฐานทเปนภยคกคามสขภาพจากพฤตกรรมการบรโภคอาหารและเครองดมทมรสหวาน มน เคมมากเกนไป กนผกและผลไมนอย ขาดการออกก าลงกาย ไมสามารถจดการกบอารมณและความเครยด สบบหรและดมสรา หรอเครองดมทมแอลกอฮอล ภาวะน าหนกเกนหรอโรคอวน ทสงผลกระทบตอโรควถชวตทเปนปญหาส าคญของประเทศทมปจจยเสยงรวมกนและมความสมพนธซงกนและกนใน 5 โรค ไดแก โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคหลอดเลอดสมอง และโรคมะเรง 2.3.4.2 ภาคท 2 ปรชญา แนวคด และยทธศาสตรการพฒนาสขภาพดวถชวตไทย โดยยดหลกของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ผานมมมองของการบรณาการแบบองครวมภายใตบรบทแวดลอมและวถชวตทเปนพนฐานของปจจยเสยงและภยคกคามสขภาพอยางรอบดาน บนเสนทางการพฒนาอยางเปนขนตอนทเนนคนเปนศนยกลาง การมสวนรวมของทงสงคมจงไดก าหนดวสยทศน พนธกจ เปาประสงคสงสด เปาหมายหลกในการพฒนา ดวยการขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนา ยทธวธ และ แผนงานรองรบทสอดคลองกนในการสรางวถชวตไทยทพอเพยงเพอการมสขภาพด น าไปสวถชวตพอเพยง สขภาพพอเพยง สงคมอยเยนเปนสขและสงคมอยรวมกนอยางมความสขทยงยน ดงน 1) วสยทศน : ประชาชนมศกยภาพในการจดการปจจยเสยงและสภาพแวดลอมทสงผลกระทบตอโรควถชวต ดวยการรวมพลงขบเคลอนจากทกภาคสวนอยางบรณาการ สมดล ยงยน และเปนสข บนพนฐานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2) พนธกจ : สรางชมชน ทองถน สงคม ทตระหนก ลดปจจยเสยง เสรมปจจยเออ และมสวนรวมอยางเขมแขงในการผลกดนนโยบายสการปฏบตการคนหา เฝาระวง ปองกนควบคม จดการปญหา และพฒนาของทกภาคสวนอยางเปนระบบ องครวมครอบคลม มประสทธภาพ 3) เปาประสงคสงสด : ประชาชน ชมชน สงคม และประเทศ มภมคมกนและศกยภาพในการสกดกนภยคกคามสขภาพจากโรควถชวตทส าคญได 4) เปาหมายหลกในการพฒนา : ลดปญหาโรควถชวตทส าคญ 5 โรค (โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคหลอดเลอดสมอง และโรคมะเรง) ใน 5 ดาน (ลดการเกดโรค ลดภาวะแทรกซอน ลดการพการ ลดการตาย และลดภาระคาใชจาย) ดวยการเพมวถชวตพอเพยงใน 3 ดาน (การบรโภคทเหมาะสม การออกก าลงกายทเพยงพอ และการจดการอารมณไดเหมาะสม)

47

2.3.4.3 ภาคท 3 แนวทางและกลไกการขบเคลอนยทธศาสตรสขภาพดวถชวตไทย เพอใหกรอบยทธศาสตรสขภาพดวถไทยสามารแปลงไปสการปฏบตของเครอขายทกภาคสวนอยางจรงจง จงไดก าหนดใหมแนวทางการด าเนนงานเพอใชเปนกรอบในการผลกดนสการปฏบตการและการจดตงองคกรในรปคณะกรรมการนโยบายและบรหารระดบชาต(คณะกรรมการอ านวยการยทธศาสตรสขภาพดวถชวตไทย มนายกรฐมนตรเปนประธานกรรมการ และคณะกรรมการบรหารยทธศาสตรสขภาพดวถชวตไทย มรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขเปนประธานกรรมการรวมรบผดชอบ เพอเปนแกนขบเคลอนยทธศาสตรใหบรรลเปาหมายและเกดสมฤทธผลไดอยางมประสทธภาพและยงยน การก าหนดนโยบายและยทธศาสตรดานสขภาพเปนเครองมอทส าคญของรฐบาลในการด าเนนกจกรรมเพอใหประชาชนมสขภาพด (All for health) ดงนนรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขทกรฐบาลจะมการมอบนโยบายและแนวทางในการด าเนนงาน เพอน านโยบายไปสการปฏบตใหเปนรปธรรม ซงรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขปจจบน กลาวมอบนโยบายและแนวทางการด าเนนการ เมอเดอน มกราคม พ.ศ.2553 โดยเนน10 เรองทส าคญดงน 1) เนนการสงเสรมสขภาพและปองกนโรคเปนหลก 2) เรงรดการพฒนาคณภาพการรกษาพยาบาล และคณภาพการบรการในทกระดบ 3) สรางความเชอมนในประสทธภาพประสทธผลการควบคมโรค 4) คมครองผบรโภคทเกยวของกบสขภาพอยางจรงจง 5) สนบสนนสมนไพรไทยและการแพทยแผนไทยใหมบทบาทในการบรการและมความกาวหนามากขน 6) สนบสนนการผลตและพฒนาบคลากรใหเพยงพอตอการปฏบตงาน รวมทงในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 7) สนบสนน อสม.มบทบาทเชงรกมากขน 8) พฒนาระบบขอมลสารสนเทศใหมความทนสมยและเปนประโยชนตอการด าเนนงานเพอประชาชนมากขน 9) ผลกดนโครงการ Medical Hub ใหรดหนามากยงขน 10) ผลกดนและพฒนากฎหมายใหเออประโยชนตอการสนบสนนการด าเนนงานโดยเฉพาะกฏหมายใหม เชน พระราชบญญตวชาชพการสาธารณสข พระราชบญญตกองทนคมครองผเสยหายจากการบรการทางการแพทยและสาธารณสข โดยใหความส าคญทงผใหบรการ

48

และผรบบรการ ยดหลกการ 3 ประการ คอ ความโปรงใส ความสามคค และการมสวนรวมในการท างานรวมกนทกฝายในสงคมสาธารณสข

2.4 งานวจยทเกยวของ

นภทร อนทรทรง (2553) ไดท าการศกษาเรอง “ พฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสงทมารบบรการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 9 พษณโลก ” ผลการศกษา พบวา ผปวยโรคความดนโลหตสง สวนใหญเปน เพศชาย ชวงอาย 50-59 ป ระยะเวลาเปนโรคความดนโลหตสงนอยกวา 5 ป ระดบความดนโลหตอยในชวง 120-139/80-89 มม.ปรอท คาดชนมวลกาย 25-29.9 สถานภาพสมรสค ระดบการศกษาประถมศกษา อาชพรบราชการ/ขาราชการบ านาญ รายไดของครอบครวเฉลยตอเดอนอยในระหวาง 10,001-20,000 บาท ไมเคยสบบหร มการดมสรา เบยรหรอเครองดมผสมแอลกอฮอล บอยครง มาตรวจตามนดทกครง รบประทานยาครบตามจ านวนทแพทยสง ผปวยโรคความดนโลหตสงมการเคลอนไหวออกแรง โดยการเดน วงเหยาะหรอการบรหารใหเหงอออก มากกวา 3 ครง/สปดาห โดยเปนการออกก าลงกายนานครงละ 20–30 นาท มการท างานใหเหงอออก เชน ถบาน ดายหญา เปนประจ า แตผปวยโรคความดนโลหตสงมพฤตกรรมออกก าลงกายจนมอาการผดปกต เชน ใจสน รสกหวใจเตนผดปกต หายใจเหนอยหอบ หนามด เปนลมสง ดานโภชนาการ ปรงอาหารโดยใชน ามนจากพชมากทสด ไมรบประทานอาหารทมไขมนสง เชน ขาวขาหม ขาวมนไก และไมรบประทานอาหารทมรสเคมจด เชน ปลาเคม ผกกาดเคม ปเคม ดานการมปฏสมพนธระหวางบคคล ความสมพนธกบบคคลอนไมเคยมปญหาหรอขดแยงกบผอนมากทสด ดานการพฒนาจตวญญาณ สามารถท างานเพอมงไปสเปาหมายระยะยาวทตงไวในชวต ท าไดเปนบางเรอง มากทสด ดานการจดการกบความเครยด เมอมความเครยดไมเคยผอนคลายโดยการสบบหร ดมสรา หรอใชยาระงบประสาทมากทสด จตตมาศ ปานนม (2552) ไดท าการศกษาเรอง “สถานการณภาวะอวนลงพงของผรบบรการ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 9 พษณโลก ” ผลการศกษาความสมพนธระหวางรอบเอวเกนกบภาวะแทรกซอนในกลมอาการเมตาบอลก อายและเพศ พบวามความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถต ณ ระดบความเชอมน 99 % รตนา พนจย (2552) ไดท าการศกษาเรอง “ พฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผปวยโรคความดนโลหตสง ในผปวยโรคความดนโลหตสง ทมารบบรการรกษาพยาบาลทศนยสขภาพชมชนกดเวยน อ าเภอตาพระยา จงหวดสระแกว ” พบวา ผปวยโรคความดนโลหตสงมการรบร

49

ความสามารถตนเองดานการควบคมอาหาร การออกก าลงกาย การผอนคลายความเครยด อยในระดบปานกลาง ความคาดหวงในผลดของการปฏบตดานการควบคมอาหาร การออกก าลงกาย การผอนคลายความเครยด อยในระดบปานกลาง พฤตกรรมการปฏบตดานการควบคมอาหาร การออกก าลงกาย การผอนคลายความเครยด อยในระดบปานกลาง และการรบรความสามารถตนเองดาน การควบคมอาหาร การออกก าลงกาย มความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผปวยโรคความดนโลหตสงอยางมนยส าคญทางสถต รวมทงความคาดหวงในผลดของการปฏบตดานการควบคมอาหาร มความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผปวยโรคความดนโลหตสง อยางไมมนยส าคญทางสถต แววตา ระโส (2550) ไดท าการศกษาเรอง “ โครงการเฝาระวงสภาวะสขภาพประชาชนวยท างาน ” เพอศกษาสถานการณภาวะสขภาพของประชาชนวยท างานทมารบบรการตรวจสขภาพประจ าป พบวา โรคประจ าตวทพบมากทสด 5 อนดบแรกคอโรคภมแพมากทสด รองลงมาคอ โรคความดนโลหตสง โรคกระเพาะ โรคไทรอยด และโรคเบาหวาน ตามล าดบ ทงเพศชายและเพศหญง ตรวจพบภาวะไขมนในเลอดสง ซงเกดจากประชาชนวยท างานมวถชวตทเปลยนไปทงในดานการใชแรงงานจากท างานมาใชสมองนงโตะท างานมากขน มการใชชวตอยางเรงรบท าใหเกดความเครยด ขาดการออกก าลงกาย ขาดการรบประทานอาหารทมคณภาพ ขาดความสนใจตอการดแลสขภาพตนเองเทาทควรท าใหเกดโรคตางๆ เชนโรคหลอดเลอดหวใจตบ โรคหลอดเลอดสมอง ความดนโลหตสง มคาดชนมวลกายผดปกต น าหนกเกนและอวน มเสนรอบเอว ผดปกต ดานภาวะสขภาพจตอยในเกณฑปกตมากทสด บงกช ศภวทยกล และคณะ (2548) ไดท าการศกษาเรอง “โครงการกระบวนการแกไขปญหาโรคเบาหวานและความดนโลหตสง ของผสงอายในต าบล แมไรและเทศบาลต าบลจนจวา อ าเภอแมจน จงหวดเชยงราย ” พบวา กระบวนการแกไขปญหาโรคเบาหวานและโรคความดนโลหตสงของกลมผสงอาย มผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ ท าใหทางโรงพยาบาลมการปรบเปลยนรปแบบการควบคมปองกนโรคเบาหวานและโรคความดนโลหตสงใหม จากเดมทนโยบายและแผนการด าเนนงานมาจากระดบบน ลงลาง (Top down) ซงท าใหการด าเนนงานแกไขปญหาสาธารณสขไมไดผลนนเปลยนมาเปนรปแบบการด าเนนงานจากระดบลางขนไปสระดบบน (Bottom up) ชมชนมสวนรวมในการด าเนนงาน รวมคดและตดสนใจเลอกรปแบบการด าเนนงาน พมพทอง เจกจนทก (2541) ไดท าการศกษาเรอง “ ความสมพนธของบคลกภาพ ภาวะเศรษฐกจ ครอบครว สงคมและสงแวดลอมกบความเครยดและการเจบปวยทางจตของผปวยทมา

50

รบการรกษาทโรงพยาบาลพระศรมหาโพธ จงหวดอบลราชธาน” ผลการศกษา พบวา สภาวะเศรษฐกจ มความสมพนธกบความเครยดและการเจบปวยทางจตของผปวย อยางมนยส าคญทางสถต ณ ระดบ .01 สมบต อยเมอง และคณะท างาน (2547) ไดท าการศกษาเรอง “ การประยกตระบบสารสนเทศทางภมศาสตรเพอการบรหารจดการโรคไขหวดนก ในประเทศไทย ” ผลการศกษาไดมการพฒนาระบบสารสนเทศทางภมศาสตรประยกตส าหรบเปนตนแบบในการสนบสนนการจดการ และการตดสนใจในการควบคม ปองกน และเฝาระวงการเกดโรคไขหวดนกในประเทศไทย โดยมการรวบรวมขอมลทเกยวของกบการระบาดของโรคไขหวดนก ขอมลพนฐานทางกายภาพของพนท ขอมลพนฐานดานประชากร และมการพฒนาโปรแกรมประยกตระบบสารสนเทศทางภมศาสตร เพอการวเคราะหและประมวลผลขอมลเชงพนททเกยวของ และการจดท าแบบจ าลองการวเคราะหความเสยงในเชงพนท ตอการเกดโรคไขหวดนก โดยโปรแกรมทพฒนานนจะพจารณาขอมลการแพรกระจายของโรคไขหวดนก กบพนทจรง เมอมการระบต าแหนงของการตรวจพบการแพรกระจายของโรคไขหวดนกไดแลว กสามารถทราบถงพนททตองเฝาระวงโรคไดอยางถกตอง และทราบถงขอมลพนฐานทางกายภาพของพนทเกดการแพรกระจาย เพอน าไปวางแผนปองกนการแพรกระจายของโรคไขหวดนกได ในโปรแกรมทพฒนานนมการสรางแนวกนเขตในรศม 5 กโลเมตรรอบพนทเกดการแพรกระจายของโรคไขหวดนกเพอท าลายสตวปก ซงจะทราบถงผลกระทบทจะเกดตอเกษตรกรทเลยงสตวปกไดอยางถกตอง พงศระภ ธรรมเวธต (2545) ไดท าการศกษาเรอง “ การประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการจดท าฐานขอมลแผนทภาษและทะเบยนทรพยสนเพอจดเกบภาษทองถน :กรณศกษา เทศบาลคลองใหญ จงหวดตราด ” ผลการศกษา พบวาโปรแกรมประยกตเรยกใชงานฐานขอมลแผนทภาษและทะเบยนทรพยสนในการบรหารจดการภาษทองถน สามารถท างานไดงาย สะดวก รวดเรวและมประสทธภาพ ลดความซ าซอนในการจดเกบขอมล รวมทงฐานขอมลและแผนทในระบบสารสนเทศภมศาสตรยงเปนประโยชนในการวางแผนดานอน ๆ อกดวย ทงนหากมการแกไขขอมลทซบซอนเกนกวาโปรแกรมประยกตก าหนด ผใชตองมความรเกยวกบคอมพวเตอรและโปรแกรมทางดานระบบสารสนเทศภมศาสตรเปนอยางด จงจะสามารถท างานไดเตมประสทธภาพ ตอง พนธงาม (2550) ไดท าการศกษาเรอง “ การประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอวเคราะหคณภาพชวตของประชากรในเขตเทศบาลนครราชสมา จงหวดนครราชสมา: กรณศกษาชมชนมหาชย-อดมพร ” ผลการศกษา พบวา ระบบฐานขอมลมความเหมาะสมส าหรบการ

51

วเคราะหการกระจายตวเชงพนทของครวเรอนตามเกณฑชวดสขภาพดถวนหนาอยางยงยน และผลการพฒนาโปรแกรมประยกต ผใชสามารถใชงานระบบฐานขอมล วเคราะห ประมวลผล และน าเสนอขอมลไดสะดวกรวดเรว งายตอการใชงานสอดคลองกบงานดานคณภาพชวตประชากร มความพงพอใจอยในระดบปานกลาง และควรมการปรบปรงใหมความสมบรณ อรสา โฆวนทะ (2554) ไดท าการศกษาและจดท ารายงานการทบทวนยทธศาสตรและนโยบายสขภาพระดบชาตของประเทศแคนาดา ออสเตรเลย และเกาหลใต ผลการศกษา พบวา ทง 3 ประเทศมการพฒนาสขภาพ ทสงผลใหประชากรมคณภาพชวตทด อายยนมากกวา 80 ป มการกระจายอ านาจจากสวนกลางสทองถนอยางเตมรปแบบ โดยรฐบาลเปนผชน านโยบายและจดสรรงบประมาณสนบสนนการด าเนนการ และทองถนเปนผรบผดชอบดแลสขภาพประชาชน ประกอบกบการพฒนาศกยภาพของบคลากรดานการวเคราะห สงเคราะหและพฒนานโยบาย สวนประเทศไทยแตกตางกบทง 3 ประเทศ ในประเดนการกระจายอ านาจและขนาดของหนวยงานสาธารณสขทมขนาดใหญและเปนผดแลสขภาพของประเทศ Green et al. (1996) ไดใชดชนสขภาพ (Health Indicators) เพอประเมนสขภาพคนปาทเปนชนพนเมองเดมทอาศยอยใน Manitoba โดยใชมาตรฐานดชนสขภาพในการวางแผนและประเมนผลพนฐานบรการสขภาพชมชน (Community based health care service) วธการดชนสขภาพ ประกอบดวย 1.การเขาถงขอมลระดบชมชนตางๆ เพอสรางดชนชวดระดบทองถน 2. การแสดงขอมลดชนชวดทสามารถเขาใจไดและเกยวพนกบสมาชกชมชน 3.การพยายายามใชดชนชวดประกอบกบความหมายและวฒนธรรมโดยอาศยกรอบแนว ความคดทเกยวพนซงจะอธบายถงการเกดขนหรอไมเกดขนของภาวะสข ภาพนนๆไดอยางไร (How health happens) 4.การจดการความหลากหลายและความแตกตางของ "จดประสงค/ความหมาย" ทดชนชวดอาจจะไดรบจากสมาชกชมชน 5. การเกยวโยงกนของสงทเกยวของ ดชนชวดทประกอบในการวางแผน เครองมอและการประเมนผลโปรแกรมสขภาพพนฐานของชมชน พบการศกษาถกน ามาแสดงในรปแผนท Twiggy (1990) cited in Barry, Qiming and Bruno (n.d.) ไดกลาวไววา แมวาจะมการแบงพนทใหบรการเกยวกบสขภาพและบรการสวสดการ หลกฐานส าคญทเปนสญลกษณแสดงวาก าลงเรมมการเปลยนแปลงในเรองน เชนเดยวกบศกยภาพของ GIS ทเปนทยอมรบกนเพมขนในการจดการขอมลเกยวกบสขภาพ คอ การท าแผนท ตวชวดเกยวกบสขภาพ (Health indicators) และการเกดโรค (Disease incidence) การวเคราะหรปแบบการกระจาย , ทตงสงอ านวยความสะดวก และการศกษาเกยวกบการวเคราะหการเขาถงการจดสงบรการเกยวกบสขภาพ

บทท 3

วธการศกษา

การศกษาเรอง การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของ โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ผศกษาไดท าการศกษาโดยมการเกบรวบรวมขอมล และวเคราะหขอมลจากหลายแหลง และหลายวธประกอบกน ซงไดแบงการศกษาออกเปน 5 สวน ประกอบดวย การเกบรวบรวมขอมล ประชากรและพนทศกษา เครองมอทใชในการศกษา การวเคราะหและการประมวลผลขอมล และการน าเขาและการกระท าขอมล มรายละเอยด ดงน

3.1 การเกบรวบรวมขอมล การศกษาครงน ประกอบดวยขอมล 2 ประเภท คอ ขอมลเชงบรรยายหรอขอมลเชง

คณลกษณะ (Attribute Data) กบขอมลเชงพนท (Spatial Data) ดงนน การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของจงแบงรายละเอยดเปน 2 ประเภท และแตละประเภทท าการเกบรวบรวมขอมลทงทเปนขอมลปฐมภม(Primary Data) และขอมลทตยภม(Secondary Data) จากแหลงตาง ๆ ดงน 3.1.1 ขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data) 3.1.1.1 ขอมลปฐมภม เปนขอมลทไดจากแบบสอบแบบ ซงประกอบดวย 1) แบบสอบถามประชากรทศกษา ดานปจจยตาง ๆ ทงปจจยสวนบคคล ปจจยดานสขภาพ ปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ และปจจยดานกายภาพ ซงประชากรทศกษาครงนใชคอ ผปวยความดนโลหตสงในพนทหม 1 (บานเขาชะโงก) และหม 13 (บานบอนทนน) รวมประชากร 315 คน 2) แบบสอบถามผเชยวชาญดานโรคความดนโลหตสง ในสวนของปจจยดานโรคความดนโลหตสง ซงในการศกษาครงนท าการสอบถามแพทยประจ าโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา จ านวน 5 คน

53

3.1.1.2 ขอมลทตยภม เปนขอมลทไดจากการเกบรวบรวมจากหนวยงานทเกยวของ โดยท าการรวบรวมขอมลพนฐาน มรายละเอยด ดงน 1) การศกษาสภาวะของโรคความดนโลหตสง สาเหตและปจจยทท าใหความดนโลหตสง รวมทงภาวะแทรกซอนและแนวทางรกษาพยาบาลและการดแลผปวยภาวะความดนโลหตสง จากรายงาน บทความ วทยานพนธ และเวปไซต จากหนวยงานและสถาบนทเกยวของ 2) การศกษารายละเอยดกลมประชากรกลมทศกษา ดานประวตและขอมลสขภาพสวนบคคล ซงประกอบดวย ชอ-นามสกล อาย อาชพ ศาสนา การศกษา ทอย ประวตการรกษาพยาบาล โรคประจ าตว จากเวชระเบยนผปวยและรายงานการตดตามผปวยแผนกสงเสรมสขภาพ ของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 3.1.2 ขอมลเชงพนท (Spatial Data) 3.1.2.1 ขอมลปฐมภม ไดจากการส ารวจภาคสนาม เพอเกบต าแหนงพกด ขอมลทตงบานเรอน อาคาร และสงกอสรางทปรากฏในเขตศกษา โดยมขนตอน ดงน 1) ท าการเกบพกดต าแหนงทตงบานเรอน อาคาร และสงกอสราง โดยใชเครองบอกพกดต าแหนง GPS 2) ท าการเกบพกดต าแหนงทจะท าการอางอง เปนต าแหนงทสามารถก าหนดความถกตองของพนท 3) น าคาพกดต าแหนงทต งบานเรอน อาคาร และสงกอสราง ทไดตรวจสอบกบขอมลทะเบยนราษฎรใหมความถกตอง 3.1.2.2 ขอมลทตยภม เปนขอมลทไดจากการเกบรวบรวมจากหนวยงานทเกยวของ โดยท าการรวบรวมขอมลพนฐาน มรายละเอยด ดงน 1) แผนทการจ าแนกประเภททดนบรเวณพนทศกษา มาตราสวน 1: 50,000 ของกรมพฒนาทดน 2) แผนทอ าเภอบานนา มาตราสวน 1 : 50,000 หมายเลขระวาง 5237 IV 3) แผนทบรเวณศกษาต าบลพรหมณ ของ อบต.พรหมณ 4) ภาพถายดาวเทยมพนทศกษา จาก Google Earth เมษายน พ.ศ. 2553

54

3.2 ประชากรและพนทศกษา 3.2.1 ประชากร ประชากรทท าการศกษา ประกอบดวย ผปวยความดนโลหตสงทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา จนถงปจจบน (ก.พ.2554) รวมทงสนเปนจ านวน 315 คน แยกเปน ชาย 169 คน และ หญง 146 คน (ขอมลเมอ ต.ค.2553) ครอบคลมในพนทศกษา 3.2.2 พนทศกษา การศกษาครงนครอบคลมพนททงหมด 2 หมบานในต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก คอ หม 1 บานเขาชะโงก และ หม 13 บานบอนทนน ซงเปนพนทรบผดชอบในการใหบรการรกษาพยาบาลของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา

ตารางท 3.1 จ านวนประชากรและประชากรกลมศกษา ชอหมบาน จ านวนประชากร จ านวนประชากรกลมศกษา

บานเขาชะโงก ทงหมด 2,441 257 ชาย 1,725 135 หญง 716 122

บานบอนทนน ทงหมด 1,339 58 ชาย 1,124 34 หญง 215 24

รวม 3,780 315 ทมา : ขอมลทะเบยนราษฎร ป 2553

3.3 เครองมอทใชในการศกษา 3.3.1 ขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data) ใชแบบสอบถาม แบบมโครงสราง ( Structured Interview ) จ านวน 2 ชด คอ

3.3.1.1 แบบสอบถามขอมลประชากรทศกษา ใชสอบถามประชากรกลมศกษารายบคคล โดยแบบสอบถามมทงค าถามปลายปด ( Closed Question ) และค าถามปลายเปด ( Open

55

–end Question ) ซงสวนหนาแบบสอบถาม ประกอบดวยวตถประสงคการศกษา ค าชแจงแบบสอบถาม หมายเลขแบบสอบถาม ค าขอบคณ ชอผศกษา สวนในแบงเปน 3 ตอน ดงน 1) ตอนท 1 ขอมลสวนบคคล เปนค าถามเกยวกบขอมลทวไป ประกอบดวย ชอผตอบแบบสอบถาม เพศ อาย อาชพ สภาพเศรษฐกจ ระดบการศกษา 2) ตอนท 2 ขอมลดานสขภาพ แบงเปน 2 สวนยอย ประกอบดวย - สวนท 1 ปจจยดานสขภาพ ขอค าถามตามวตถประสงคการศกษา ไดแก น าหนก สวนสง เพอค านวณหาดชนมวลกาย ระดบความดนโลหต ระยะเวลาการปวย โรคประจ าตว ประวตการปวยในครอบครว การเขารบการรกษาตามนด และการรบประทานยา - สวนท 2 ปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ ไดแก การรบประทานอาหาร การดมแอลกอฮอล การสบบหร การออกก าลงกาย การปรบตวในสภาวะเครยด 3) ตอนท 3 ขอมลดานกายภาพ ประกอบดวย ทตงของสถานพยาบาล และเสนทางคมนาคม รวมทงปญหาและขอเสนอแนะ 3.3.1.2 แบบสอบถามผเชยวชาญดานโรคความดนโลหตสง ใชสอบถาม แพทย พยาบาล หรอเจาหนาทสาธารณสข ประกอบดวยค าถามปลายปด ( Closed Question ) และค าถามปลายเปด ( Open–end Question ) ซงสวนหนาแบบสอบถาม ประกอบดวย วตถประสงคการศกษา ค าชแจงแบบสอบถาม หมายเลขแบบสอบถาม ค าขอบคณ ชอผศกษา สวนใน แบงเปน 2 สวน ดงน 1) สวนท 1 ขอมลสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ ลกษณะงาน ความช านาญเฉพาะดาน ระยะเวลาการปฏบตงาน 2) สวนท 2 เปนการสอบถามความคดเหนเกยวกบปจจยเสยงของโรคความดนโลหตสง วาปจจยใดบางทผลกระทบกบความรนแรงของโรค และถาปจจยใดมผลกระทบจะใหคาถวงน าหนกเทาใด โดยคาถวงน าหนกมคาตงแต 1–10 และปจจยทสอบถาม ไดแก เพศ อาย อาชพ สภาพเศรษฐกจ ระดบการศกษา ดชนมวลกาย ระดบความดนโลหต ระยะเวลาการปวย โรคประจ าตว ประวตการปวยในครอบครว การเขารบการรกษาตามนด และการรบประทานยา การรบประทานอาหาร การดมแอลกอฮอล การสบบหร การออกก าลงกาย การปรบตวในสภาวะเครยด ทตงของสถานพยาบาล และเสนทางคมนาคม รวมทงปจจยเสยงอนๆ และขอเสนอแนะ เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลสวนทเปนแบบสอบถาม ผศกษาไดสรางแบบสอบถามขนมาเอง ตามประเดนทผศกษาสนใจจะศกษา และทสอดคลองกบวตถประสงคของการศกษาตามตวแปรตางๆ ทไดจากการทบทวนวรรณกรรม และก าหนดโครงสรางของแบบสอบถาม

56

3.3.2 ขอมลเชงพนท (Spatial Data) 3.3.2.1 อปกรณทใชในการเกบขอมล ประกอบดวย 1) เครองบอกพกดต าแหนงดวยดาวเทยม (Global Position System : GPS)รน GPSMAP 60 เพอตรวจสอบความถกตองของต าแหนงทตงบานเรอนของกลมประชากรทศกษ 2) ภาพถายดาวเทยมพนทศกษา จาก Google Earth เมอป พ.ศ. 2553 3) แผนทภาพถายทางอากาศ (Orthophoto) มาตราสวน 1: 50,000 หมายเลขระวาง 5237 IV 4) แผนทต าบลพรหมณ ของ อบต.พรหมณ 5) กลองถายภาพ ส าหรบการบนทกภาพในระหวางการส ารวจภาคสนาม 6) สมดบนทกภาคสนาม ส าหรบบนทกรายละเอยดของขอมลทไดจากการส ารวจพนทจรง 3.3.2.2 อปกรณคอมพวเตอร และโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตร 1) ฮารดแวร ไดแก เครองคอมพวเตอร เครองกราดภาพ (Scanner) เครองพมพกระดาษ (Printer) 2) ซอฟตแวร ไดแก ระบบปฏบตการวนโดวส (Windows XP ,Seven) โปรแกรมทใชจดการขอมลเชงพนท คอ โปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตร (Arc View Version 3.3) และโปรแกรมทใชจดการขอมลเชงบรรยาย คอ Microsoft Office 3) อปกรณการแสดงขอมล เชน เครองพมพ 4) อปกรณบนทกขอมล เชน แผนซดบนทกขอมล (CD ROM)

3.4 การวเคราะหและการประมวลผลขอมล 3.4.1 การวเคราะหและประมวลผลขอมลเชงบรรยาย เมอไดแบบสอบถามจากกลมประชากรทศกษาและผเชยวชาญดานโรคความดนโลหตสง แลวน าขอมลทไดมาวเคราะห โดยสถตทใชในการวเคราะหประกอบดวยสถตพรรณนา ไดแก ความถ รอยละ และคาเฉลย จากนนน าขอมลแตละปจจย มาท าการวเคราะหตอตามขนตอน ดงน 3.4.1.1 การก าหนดคาความสามารถของปจจย (Rating Value) เปนการก าหนดคาระดบความสมพนธกบความรนแรงของโรคของแตละปจจยวามมากนอยเพยงใด คานอยทสดเรมจากหนงและเพมขนเรอยๆ ไปจนถงมความสมพนธมากทสดโดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน

57

ตอนท 1 ขอมลดานบคคล 1. เพศ (R1) ชาย = 2 หญง = 1

2. อาย (R2) มากกวา 65 ป = 4 51-65 ป = 3 35-50 ป = 2 นอยกวา 35 ป = 1

3. ระดบการศกษา (R3) ต ากวาปรญญาตร = 3 ปรญญาตร = 2 สงกวาปรญญาตร = 1

4. อาชพ (R4) เกษตรกรรม = 3 รบราชการ = 2 อน ๆ 1

5. สภาพเศรษฐกจ (R5) ขดสน มหนสน = 3 ขดสน ไมมหนสน = 2 ไมขดสน = 1

ตอนท 2 ขอมลดานสขภาพ สวนท 1 ปจจยดานสขภาพ

1. ดชนมวลกาย (R6) BMI ≥ 40 = 3 30 ≤ BMI ˂ 40 = 2 BMI ˂ 30 = 1

2. ระดบความดนโลหต (R7) ≥ 180/110 = 3 160- 179/ 100-109 = 2 140 -159 / 90-99 = 1

3. ระยะเวลาการปวย (R8) มากกวา 10 ป = 4 5 - 10 ป = 3 3 - 5 ป = 2

นอยกวา 3 ป = 1

58

4. โรคประจ าตว (R9) โรคหวใจ = 6 ไตวาย = 5 เบาหวาน = 4 ไขมนในเลอดสง = 3 อมพฤกษ อมพาต = 2 ไมม = 1

5. ภาวะแทรกซอน (R10) ม = 2 ไมม = 1

6. ประวตการปวยในครอบครว ม = 2 (R11) ไมม = 1

7. การเขารบการรกษาตามนด ไมตอเนอง = 2 (R12) ตอเนอง = 1

8. การรบประทานยา (R13) ไมตอเนอง = 2 ตอเนอง = 1

สวนท 2 ปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ 1. ประเภทประทานอาหาร ทอด = 2 (R14) อนๆ = 1 รสชาตอาหาร (R15) เคม = 2 อน ๆ = 1

2. การดมแอลกอฮอล (R16) ดม = 2 ไมดม = 1

3. การสบบหร (R17) สบ = 2 ไมสบ = 1

4. การออกก าลงกาย (R18) ไมออกก าลงกาย = 3 1-2 ครง/สปดาห = 2 3-5 ครง/สปดาห = 1 5. การปรบตวในสภาวะเครยด ไมเหมาะสม = 2 (R19) เหมาะสม = 1

59

3.4.1.2 การก าหนดคาน าหนกความส าคญของปจจย (Weighting Value) โดยการปรบคาของทกปจจยใหอยในชวงคะแนนเดยวกน (0–1) จากนนจงใหคาน าหนกของแตละปจจย เกณฑการก าหนดคาน าหนกของแตละปจจยจะใหคาความส าคญ คอ ปจจยทมความส าคญมากจะใหคาน าหนกมาก แตถามความส าคญนอยจะมคาต า และการก าหนดคาน าหนกจะตองมคามากกวาศนย 3.4.1.3 การค านวณผล (Data Manipulation) เปนการค านวณผลโดยใชสมการความเหมาะสมหรอศกยภาพ ซงมสตรการค านวณดงน Suitability (S) = (R1 × W1) + (R2 × W2) + … + (Rn × Wn) เมอ S = ระดบความรนแรง/ความเสยง R = คาความสามรถของแตละปจจย W = คาน าหนกของแตละปจจยทใชในการเฉลย n = จ านวนของปจจยทใชในการวเคราะห 3.4.1.4 การแสดงผล (Data Presentation) น าผลการค านวณมาจดระดบความรนแรงหรอระดบความเสยงตอการเกดความรนแรงของโรคโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรชวยค านวณ เมอไดคาคะแนนออกมาแลวน าคาคะแนนรวมทไดมาจดระดบความรนแรง ซงในการศกษาครงน แบงระดบความรนแรงของโรคความดนโลหตสง เปน 3 ระดบ ซงพจารณาการแบงกลมโดยใชหลกการองเกณฑ คอ 1) ระดบความรนแรง/ความเสยงต า 2) ระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลาง 3) ระดบความรนแรง/ความเสยงสง

ตอนท 3 ปจจยดานกายภาพ 1. ทตงของสถานพยาบาล ระยะทาง > 5 กม. = 4 (R20) ระยะทาง 3- 5 กม. = 3 ระยะทาง 1- 3 กม. = 2 ระยะทาง ≤ 1 กม. = 1

2. เสนทางคมนาคม ไมสะดวก = 2 (R21) สะดวก = 1

60

3.4.2 การวเคราะหและประมวลผลขอมลเชงพนท จากวตถประสงคของการศกษา ทตองการวเคราะหการกระจายตวเชงพนทของผปวยความดนโลหตสง ในพนทศกษา ทง 3 กลม คอ (1) กลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงต า (2) กลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลาง และ (3) กลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงสง และน าขอมลดงกลาวมาประยกตใชกบขอมลสารสนเทศภมศาสตร โดยก าหนดปจจยดานกายภาพ คอ (1) ทตงสถานทส าคญ = Landmark Layer ซงรวมถงสถานทตงของโรงพยาบาล (2) เสนทางคมนาคม = Trans Layer และ (3) อาคารบานพกขาราชการ = Plan Layer หลงจากไดปจจยทงหมดนแลว กจะมการประมวลผลโดยท าการซอนทบขอมล(Overlay) ในแตละ ปจจย (Layer) เพอใหไดถงผลลพธสดทาย นอกจากนยงมการท าระยะทาง(Buffer) กบถนนเสนหลกออกเปน 3 ระดบ ทหางจากโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาในระยะ 1 กโลเมตร 2 กโลเมตร และ 3 กโลเมตร เพอใชประกอบการพจารณาวางแผนการรกษาพยาบาล การสงเสรมสขภาพ และการปองกนโรคความดนโลหตสง ในเชงรก

3.5 การน าเขาและการกระท าขอมล การน าเขาขอมล (Data Input) เปนการปอนขอมลตางๆ ทไดจากการเกบพกดทตงบานเรอนของกลมประชากรทศกษาและพกดต าแหนงทจะท าการอางอง จากการลงเกบพกดภาคสนามปอนใหกบเครองคอมพวเตอร โดยประกอบดวย 2 สวน คอ การน าเขาขอมลเชงพนท และการน าเขาขอมลเชงบรรยาย ซงมขนตอน ดงน 3.5.1 การออกแบบฐานขอมล และสรางสวนเชอมโยงขอมล 3.5.1.1 การออกแบบโครงสรางขอมลเชงพนท (Spatial Structure Design)ใชวธการออกแบบโครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธหลงการรวบรวมและจ าแนกขอมลแลว ซงมทงขอมลแผนทเชงตวเลข และขอมลเชงลกษณะ การออกแบบฐานขอมลตองใชโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตร มขนตอน ดงน 1) การกราดภาพ (Scan) ภาพถายทางอากาศและแผนทชนดตาง ๆ 2) การปรบแกระบบพกด อางองระบบพกดแผนทแบบยทเอม 3) การแปลงมาตราสวนแผนทใหมความเขากนไดโดยใชแผนทมาตราสวน 1 : 4,000 เปนแผนทฐาน 4) การแปลงขอมลเปนดจตอลดวยการดจไทซ(Digitize) เกบเปนชนขอมลในรป แบบ Drawing File (*.dwg ) จากนนท าการแปลงรปเปน Shapefile (*.shp )

61

5) การก าหนดรหส (Code) ใหกบขอมลเชงพนท เพอใชเชอมโยงกบขอมลเชงบรรยาย 3.5.1.2 การน าเขาขอมลเชงบรรยาย มขนตอน ดงน 1) ตรวจสอบความถกตองของขอมลเชงบรรยาย 2) การน าเขาขอมลดวยโปรแกรม Microsoft Access 3) การท าขอมลใหเปนบรรทดฐานลดการซ าซอนของขอมล 4) ก าหนดรหสใหกบขอมลแตละตาราง ท าการเชอมโยงเปนฐานขอมลเชงสมพนธ และสามารถเชอมโยงกบขอมลเชงแผนทไดครบถวน ขอมลทปอนแลวสามารถจะเกบไวในฐานขอมลซงเรยกวา Geographic Database ซงสามารถแกไขปรบปรงใหทนสมยอยเสมอ 3.5.2 การเชอมโยงขอมล ขอมลทมการน าเขาแลว จะถกเกบเปน 2 สวน คอ ขอมลเชงพนทจะถกเกบในรปแบบ Shapefile ในโปรแกรม ArcView และขอมลเชงบรรยายจะถกเกบในโปรแกรม Microsoft Exel ซงขอมลทง 2 สวนเชอมโยงความสมพนธกน โดยใชตวจดการฐานขอมล ODBC เปนสวนตอประสานระหวางโปรแกรมประยกต กบระบบจดการฐานขอมล ดงภาพท 3.1

ภาพท 3.1 การเชอมโยงขอมลเชงพนทและขอมลเชงบรรยาย

Spatial Database

Attribute Database

โปรแกรมประยกต ระบบจดการฐานขอมล

SQL

ODBC

Avenue Script

62

ฐานขอมลผปวยความดนโลหตสง โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอย

พระจลจอมเกลา

Overlay , Buffer

ภาพท 3.2 ขนตอนวธการศกษา

วเคราะหปจจยเสยงและความรนแรงของโรค

ภาพถายทางอากาศ Aerial Photograps

สรางฐานขอมลเชงพนท Spatial Database

สรางฐานขอมลเชงบรรยาย Attribute Database

ขอมลเชงพนท Spatial Data

ขอมลเชงบรรยาย Attribute Data

ตรวจสอบขอมลภาคสนาม

เชอมโยงตาราง Link Table

แผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสงและ แผนทแสดงขดความสามารถในการรกษาพยาบาล

ของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา

แผนททตงสถานพยาบาล แผนทเสนทางคมนาคม

บทท 4

พนทศกษา

บานเขาชะโงกและบานบอนทนน เปน 2 หมบานในต าบลพรหมณ อ าเภอเมองนครนายก จงหวดนครนายก ระวาง โดยบานเขาชะโงก อยในเขตโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา สวนบานบอนทนน อยในเขตโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาและโรงเรยนการสตวทหารบก

ภาพท 4.1 แผนทต าบลพรหมณ ทมา : http://www.thaitambon.com/tambon/tpubdesc.asp?ID=260113

64

4.1 ขอมลพนฐานพนทศกษา

4.1.1 สภาพทวไป ต าบลพรหมณอยในทองท เขตการปกครองของอ าเภอเมองนครนายก จงหวดนครนายก แบงเขตการปกครองออกเปน 17 หมบาน มพนททงหมดจ านวน 92.78 ตารางกโลเมตร หรอ 57,987.50 ไร มอาณาเขตตดตอกบสถานทใกลเคยง ดงน

ทศเหนอ ตดตอกบอ าเภอแกงคอย จงหวดสระบร (แนวเทอกเขาใหญฯ) ทศตะวนออก ตดตอกบเทศบาลเมองนครนายก และต าบลเขาพระ อ าเภอเมองนครนายก

จงหวดนครนายก ทศใต ตดตอกบต าบลทาชาง และต าบลทาทราย อ าเภอเมองนครนายก จงหวด

นครนายก ทศตะวนตก ตดตอกบต าบลบานพราว อ าเภอบานนา จงหวดนครนายก

4.1.2 สภาพทางภมศาสตร ต าบลพรหมณมลกษณะพนทสวนใหญเปนทราบ และทราบเชงภเขา มความลาดเขา รอยละ 0-15 ซงจะลาดเขาจากทศเหนอสทศใต โดยดานทศเหนอเปนทราบตดเชงเขาสงและต าสลบกน ลาดเทไปทางทศใตและทศตะวนตก สวนตอนกลางเปนทราบลมรมล าน าและคลองสงน า โดยมค คลอง รองน า ล าราง หลายสายจากหลายหมบาน ไหลรวมตวกนลงสคลองสงน าชลประทานขนาดใหญ (คลองเรยบถนนสายรงสต-นครนายก) ซงไหลตดผานพนทต าบลพรหมณ จากดานทศตะวนออกลงสทศตะวนตก ชวงตอนลางคอนไปทางดานทศใตของพนทและมทางหลวงแผนดนซงเปนถนนสายหลก (สายสวรรณศรและสายรงสต–นครนายก) ตดผานไปสจงหวดตางๆ ทางภาคตะวนออก และภาคอสาน เปนเสนทางการเดนทางไปยงสถานททองเทยวทส าคญตางๆ ของจงหวดนครนายก และจงหวดใกลเคยง 4.1.3 ขอมลประชากร ประชากรในต าบลพรหมณ มจ านวนครวเรอนทงหมด 6,236 ครวเรอน มจ านวนประชากรทงสน 18,044 คน แยกเปนชาย 9,766 คน หญง 8,278 คน (ขอมล ณ เดอน พฤษภาคม 2551) มความหนาแนนเฉลย 194.48 คน/ตารางกโลเมตร ประชากรสวนใหญประกอบอาชพหลก

65

คอ รบราชการ/รฐวสาหกจ จ านวน 2,055 ครวเรอน รองลงมาคอเกษตรกรรม จ านวน 1,765 ครวเรอน ตารางท 4.1 จ านวนประชากรในต าบลพรหมณ ทง 17 หมบาน

หมท ชอหมบาน ครวเรอน ชาย (คน) หญง (คน) รวม (คน) 1 บานเขาชะโงก 1,162 1,725 716 2,441 2 บานเขานอย 294 490 484 974 3 บานหนองสะแก 606 720 786 1,506 4 บานคลองสะทอน 395 474 509 983 5 บานหนองเตย 329 475 602 1,077 6 บานทายเกาะ 382 620 615 1,235 7 บานวงตน 167 261 297 558 8 บานคลองแสง 306 370 382 752 9 บานโคกล าดวน 264 461 459 920 10 บานหนองพงษ 191 175 198 373 11 บานตอไมแดง 330 618 619 1,237 12 บานหนองแสนตอ 462 754 779 1,533 13 บานบอนทนน 542 1,124 215 1,339 14 บานเทพประทาน 401 697 797 1,494 15 บานวงปลาจด 134 269 279 548 16 บานคลองยาง 106 198 203 401 17 บานหนองยาง 165 335 338 673

รวม 6,236 9,766 8,278 18,044 แหลงทมา : องคการบรหารสวนต าบลพรหมณ 4.1.4 ดานสาธารณสข / การศกษาและศาสนา

66

ต าบลพรหมณ มสถานอนามย 3 แหง คอ (1) สถานอนามยบานปากกระทม หมท 7 (2) สถานอนามยบานตอไมแดง หมท 11 และ (3) สถานอนามยบานวงปลาจด หมท 15 มโรงพยาบาล 1 แหง คอ โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ดานการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม (โรงเรยน / วด) มโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาจงหวดนครนายก จ านวน 9 แหง เปนโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา จ านวน 2 แหง โรงเรยนในสงกดกรมสามญศกษา เดม จ านวน 1 แหง โรงเรยนในสงกดกรมอาชวะศกษา จ านวน 1 แหง และโรงเรยนเอกชน จ านวน 1 แหง มวดในพระพทธศาสนา จ านวน 10 แหง ไมมมสยด ศาลเจาและโบสถครสต

4.2 รายละเอยดพนทศกษา พนททศกษามจ านวน 2 หมบาน คอ บานเขาชะโงก และบานบอนทนน มรายละเอยดซงประกอบดวย

4.2.1 บานเขาชะโงก

เปนหมบานขนาดเลก ตงอยทหมท 1 ต าบลพรหมณ ในบรเวณโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ตดกบเขาชะโงก ลกษณะเปนบานพกของทางราชการ และสถานทราชการ 4.2.1.1 มอาณาเขตตดตอกบพนทตางๆ ดงน 1) ทศเหนอ ตดตอกบ อ.บานนา จ.นครนายก และบานบอนทนน หม 13 ต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก 2) ทศตะวนตก ตดตอกบบานโคกล าดวน หม 9 ต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก 3) ทศตะวนออกตดตอกบบานบอนทนน หม 13 ต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก 4) ทศใตตดตอกบ บานวงปลาจด หม 15 และบานคลองสะทอน หม 4 ต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก 4.2.1.2 ลกษณะภมศาสตรเปนภเขาและปาทบทางทศเหนอและทศตะวนตกรวมทงทราบเชงเขา ตอนกลางเปนทราบ มแหลงน าตามธรรมชาตและแหลงน าทสรางขน

67

4.2.1.3 การคมนาคมสะดวกมเสนทางหลกเปนถนนลาดยางและคอนกรตตดตอจากหมบานถงอ าเภอเมอง 14 กโลเมตร สามารถใชสญจรไดสะดวกตลอดป 4.2.1.4 การประกอบอาชพสวนใหญ รบราชการในพนท 4.2.1.5 มจ านวนครวเรอนทงหมด 1,162 ครวเรอน และประชากรทงหมด 2,441 คน เปนชาย 1,725 คน และหญง 716 คน 4.2.1.6 แหลงน าดมเปนระบบประปา ใชอปโภค บรโภค เพยงพอตลอดป 4.2.1.7 ดานศาสนา สถาบนและองคกรทางศาสนา สวนใหญนบถอศาสนาพทธ องคกรทางศาสนาภายในหมบาน มวด 2 แหง คอ สตธรรมาราม และวดพระฉาย 4.2.2 บานบอนทนน เปนหมบานขนาดเลกตงอยทหมท 13 ต าบลพรหมณ มประชาชนอาศยอยแตดงเดมกระจายในพนท ปจจบนมหนวยทหารประจ าในพนท 2 หนวยคอ กองพนทหารราบโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา และ โรงเรยนทหารการสตวทหารบก 4.2.2.1 มอาณาเขตตดตอกบพนทตางๆ ดงน 1) ทศเหนอ ตดตอกบ อ าเภอแกงคอย จงหวดสระบร 2) ทศตะวนตก ตดตอกบบานเขาชะโงก หม 1 ต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก 3) ทศตะวนออกตดตอกบ ต าบลเขาพระ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก 4) ทศใตตดตอกบ บานเขานอย หม 2 ต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก 4.2.2.2 มสภาพทางภมศาสตร คอ ทศเหนอเปนทราบเชงเขายงเปนปาทบ ทศตะวนออกเฉยงเหนอเปนเขาเลกๆ ชอเขาแหลมและเขาชะพล ทศตะวนออกเปนอางเกบน าคลองโบสถเปนโครงการพระราชด ารในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทศใตมเขาลกใหญชอเขาฝาละมซงเคยเปนทตงกองทพของญปน พนทสวนกลางและทศตะวนตกเปนพนทราบสามารถท าทพกอาศย และท าการเกษตรได 4.2.2.3 มจ านวนครวเรอนทงหมด 542 ครวเรอน และประชากรทงหมด 1,339 คน เปนชาย 1,124 คน และหญง 215 คน 4.2.2.4 การคมนาคมสะดวกมเสนทางหลกเปนถนนลาดยางและคอนกรตตดตอจากหมบานถงอ าเภอเมอง 15 กโลเมตร สามารถใชสญจรไดสะดวกตลอดป

68

4.2.2.5 แหลงน าดมเปนระบบประปา น าเพอการเกษตรมอางเกบน าคลองโบสถเปนโครงการในพระราชด าร 1 แหง ใชอปโภค บรโภค เพยงพอตลอดป 4.2.2.6 การประกอบอาชพและรายได สวนใหญ ท านาเพอการทดลองของโรงเรยนทหารการสตวประมาณ 10 ไร ท าสวน เปนแปลงทดลองพนธสบด า ตามพระราชด ารองคสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร จ านวน 50ไร และยคาลปตส ประมาณ 10 ไร รายไดสวนใหญรบจากเงนเดอน รายไดประชากรในหมบานเฉลยโดยประมาณ 216,000/คน/ป 4.2.2.7 ดานศาสนา สถาบนและองคกรทางศาสนา สวนใหญนบถอศาสนาพทธ รอยละ 98 อนๆ รอยละ2 เชนครสต อสลาม มสถาบนการศกษาภายในหมบาน จ านวน 2 แหง คอ โรงเรยนอนบาลคณากร เปนโรงเรยนสอนกอนปฐมวย ระดบบรบาล-อนบาล 3 และโรงเรยนวดสตธรรมาราม เปนโรงเรยนสอนระดบ อนบาล-ป.6

69

ภาพท 4.2 ภาพถายดาวเทยมพนทศกษาและบรเวณบานพกอาศยของประชากร รพ.รร.จปร

.

รพ.รร.จปร

.

70

ทมา : Google Earth 18 เม.ย.พ.ศ. 2553 4.2.3 โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ตงอยท 99/6001 หม 1 ถนนสวรรณศร ต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก สงกดกองทพบก กระทรวงกลาโหม เปนโรงพยาบาลทตยภมระดบตน ทเปดใหบรการในดานการรกษาพยาบาล สงเสรมสขภาพ ฟนฟ และปองกน 4.2.3.1 วสยทศน เปนโรงพยาบาลทหารระดบทตยภม ทมงเนนการสรางเสรมสขภาพทมคณภาพปลอดภย และไดมาตรฐานวชาชพ 4.2.3.2 เขมมง ป 2554 1) มงเนนการดแลผปวยกลมเสยงโรคเรอรง ไดแก เบาหวานและความดนโลหตสง อยางครบวงจร 2) สรางความเขมแขงใหแกชมชน เพอปองกนภาวะดชนมวลกายผดปกต และภาวะไขมนในเลอดสง 3) ผรบบรการปลอดภย โดยมงเนน MEC ไดแก - M : ระบบการรวบรวมและบนทกขอมลเกยวกบการใชยาของผปวย - E : สญญาณเตอนกรณผปวยมอาการทรดลง - C : การสอสารสภาวะผปวยของทมผใหบรการ 4) สงเสรมใหเปนองคกรแหงการเรยนร 4.2.3.3 คานยมรวม (Core Value) มงเนนผลลพธตอบสนองความจ าเปน ความตองการ ความคาดหวงของผปวยและผรบบรการ 4.2.3.4 พนธกจในการบรการ ใหบรการสขภาพแบบองครวมแกนกเรยนนายรอย ขาราชการ ครอบครว และประชาชนทวไป รวมทงสนบสนนทางการแพทยใหกบโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 4.2.3.5 ภารกจ 1) ด าเนนการเกยวกบการรกษาพยาบาลใหแกนกเรยนนายรอย ขาราชการ ลกจาง ตลอดจนครอบครว และบคคลพลเรอนทวไป

71

2) ด าเนนการเกยวกบเวชกรรมปองกน ควบคมโรคตดตอ ปองกนการระบาดของโรคและการ สงเสรมสขภาพของนกเรยนนายรอย ขาราชการ ลกจาง คนงานและครอบครว ตลอดจนบคคลพลเรอนทวไป ในบรเวณใกลเคยง 3) ใหการสนบสนนบรการการแพทยทหารดานอนๆ แก รร.จปร. 4) ด าเนนกจกรรมหรอโครงการตามนโยบายของหนวยเหนอ ประกอบดวย กรมแพทยทหารบก กองทพบก กระทรวงสาธารณสข หรอตามทรฐบาลมอบหมาย 4.2.3.6 การรกษาพยาบาลและการบรการ โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา เปดบรการตลอด 24 ชวโมง ใหบรการทงผปวยนอกและผปวยใน โดยมแผนกทเปดใหบรการ ประกอบดวย 1) ดานการรกษาพยาบาล สามารถใหบรการผทเจบปวยทงดานอายรกรรม ศลยกรรมทวไป ศลยกรรมกระดกและขอ สต-นรเวชกรรม กมารเวชกรรม และโรคทวไป มแผนกทรบผดชอบ คอ - แผนกตรวจโรคผปวยนอก เปดใหบรการผปวยทกประเภท ทกวนและเวลาราชการ รวมทงคลนกเฉพาะทางดานอายรกรรม และดานศลยกรรมกระดกและขอ นอกเวลาราชการ - แผนกฉกเฉน สามารถใหบรการรกษาพยาบาลผปวยทกประเภท และผปวยอบตเหต รวมทงท าหตถการ ตลอด 24 ชวโมง - แผนกหอผปวยใน ใหบรการรกษาพยาบาลและท าหตถการผปวยทรบนอนในโรงพยาบาล ซงสามารถรบผปวยนอนพกรกษาไดจ านวน 60 เตยง มทงหองธรรมดาและหองพเศษไวบรการ - แผนกทนตกรรม ใหบรการดานทนตกรรม - แผนกไตเทยม สามารถใหบ รการฟอกไต ส าหรบผป วยของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาและทวไป - แผนกศลยกรรม และหองผาตด ใหบรการผปวยทตองรกษาดวยการผาตด - หองฝงเขมและหองนวดแผนไทย เปดใหบรการเพอเปนทางเลอกในการรกษาพยาบาล

72

นอกจากนยงมแผนกทสนบสนนการรกษาพยาบาล คอ แผนกพยาธวทยา รบผดชอบในการตรวจทางหองปฏบตการ แผนกรงสวทยา รบผดชอบในการตรวจทางดานรงส เอกซเรย และแผนกเภสชกรรม 2) ดานการสงเสรมสขภาพ มแผนกงานสงเสรมสขภาพเปนผรบผดชอบรวมกบแผนกรกษาพยาบาล ในการตดตามผปวยและท ากจกรรมเพอสงเสรมสขภาพแกผปวยและบคคลทวไป รวมทงจดท าฐานขอมลผปวยโรคตางๆ 3) ดานการฟนฟสขภาพ มแผนกกายภาพบ าบด แผนกนวดแผนไทย รบผดชอบรวมกบแผนกรกษาพยาบาล ในการฟนฟสมรรถภาพผปวย 4) ดานการปองกน มแผนกเวชกรรมปองกน รบผดชอบในการส ารวจสภาพแวดลอม แหลงและปจจยการเกดโรค เพอการปองกนและลดปจจยเสยงตอการเกดโรค

บทท 5

ผลการศกษา การศกษาเรองการจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลเชงบรรยาย และเครอง GPS กบแผนทในการเกบขอมลเชงพนท เมอท าการวเคราะหขอมลทง 2 ประเภทแลวไดผลการศกษา ดงน

5.1 สภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสงจากแบบสอบถาม เครองมอในการศกษาประกอบดวย แบบสอบถามจ านวน 2 ชด กลาวคอ แบบสอบถามผเชยวชาญดานสขภาพของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา และแบบสอบถามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ผลการศกษา ดงน 5.1.1 ผลการศกษาจากแบบสอบถามผเชยวชาญดานสขภาพ 5.1.1.1 การศกษาขอมลสวนบคคลของผเชยวชาญดานสขภาพโดยใชแบบสอบถามท าการสอบถามผเชยวชาญดานสขภาพจ านวน 5 คน เพศหญง 3 คน คดเปนรอยละ 60 และเพศชาย 2 คน คดเปนรอยละ 40 อายระหวาง 20-40 ป 3 คน คดเปนรอยละ 60 และอาย 41-60 ป จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 40 จบการศกษาระดบปรญญาโท 4 คน คดเปนรอยละ 80 และปรญญาตร 1 คน คดเปนรอยละ 20 ทกคนเปนขาราชการของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา โดยเปนแพทย 3 คน คดเปนรอยละ 60 ทมความช านาญดานอายรกรรม กมารเวชกรรม และสต นรเวชกรรม ดานละ 1 คน คดเปนรอยละ 20 เปนพยาบาลเวชระเบยน 1 คน คดเปนรอยละ 20 และเภสชกร 1 คน คดเปนรอยละ 20 สวนใหญมระยะเวลาการปฏบตงานอยในชวง10 ป ขนไป ถง 4 คน คดเปนรอยละ 80 และ 7-9 ป จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 20 ดงตารางท 5.1

74

ตารางท 5.1 แสดงจ านวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผเชยวชาญดานสขภาพ ขอมลสวนบคคล จ านวน(ราย) รอยละ 1. เพศ ชาย 2 40 หญง 3 60

รวม 5 100 2. อาย นอยกวา 20 ป 0 0 21 – 40 ป 3 60 41- 60 ป 2 40 มากกวา 60 ปขนไป 0 0

รวม 5 100 3. ระดบการศกษาสงสด อนปรญญา 0 0 ปรญญาตร 1 20 ปรญญาโท 4 80 ปรญญาเอก 0 0

รวม 5 100 4. อาชพ ขาราชการ/พนกงานราชการ หรอพนกงานรฐวสาหกจ 5 100 พนกงานบรษทเอกชน 0 0 ประกอบอาชพสวนตว 0 0

รวม 5 100 5. ลกษณะงาน แพทย 3 60 พยาบาล 1 20 เจาหนาทสาธารณสข 0 0 เภสชกร 1 20 รวม 5 100

75

ตารางท 5.1 (ตอ) ขอมลสวนบคคล จ านวน(ราย) รอยละ 6. ความช านาญเฉพาะดาน ศลยกรรม อายรกรรม 1 20 กมารเวชกรรม 1 20 สต นรเวชกรรม 1 20 เภสชกรรม 1 20 เวชระเบยน 1 20 รวม 5 100 7. ระยะเวลาการปฏบตงาน นอยกวา 1 ป 1-3 ป 0 0 4- 6 ป 0 0 7- 9 ป 1 20 10 ป ขนไป 4 80

รวม 5 100

5.1.1.2 การศกษาความคดเหนเกยวกบปจจยเสยงของโรคความดนโลหตสงของผเชยวชาญดานสขภาพ ความคดเหนของผเชยวชาญดานสขภาพเกยวกบปจจยเสยงของโรคความดนโลหตสงจ านวน 5 คน ทใหคาถวงน าหนกของแตละปจจย โดยผศกษาจ าแนกความคดเหนของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเดน คอ ความคดเหนทวาปจจยดงกลาวมผลตอระดบความเสยง/ความรนแรงของโรค และความคดเหนทวาปจจยดงกลาวไมมผลตอระดบความเสยง/ความรนแรงของโรค รวมทงใหคาถวงน าหนกในกรณทคดวาปจจยดงกลาวมผลตอระดบความเสยง/ความรนแรงของโรค ไดผลการศกษา ดงน 1) ความคดเหนของผเชยวชาญดานสขภาพทง 5 คน หรอรอยละ 100 มความคดเหนวาปจจย ดานเพศ อาย ระดบการศกษา-อาชพ สภาพเศรษฐกจ ดชนมวลกาย ระดบความดนโลหตปจจบน ระยะเวลาการเจบปวย โรคประจ าตว ภาวะแทรกซอน-ประวตโรคกรรมพนธ การพบแพทยตามนด การรบประทานยาตอเนอง การบรโภคอาหาร การดมสรา การสบ

76

บหร การออกก าลงกาย และภาวะเครยด ลวนมผลตอระดบความเสยง/ความรนแรงของโรค และใหคาถวงน าหนกแตกตางกน ผศกษาจงท าการหาคาถวงน าหนกเฉลย พบวาเพศมผลเทากบ 4 อายมผลเทากบ 8 ระดบการศกษามผลเทากบ 6 อาชพมผลเทากบ 6 สภาพเศรษฐกจมผลเทากบ 6 ดชนมวลกายมผลเทากบ 9 ระดบความดนโลหตปจจบนมผลเทากบ 9 ระยะเวลาการเจบปวยมผลเทากบ 9 โรคประจ าตวมผลเทากบ 9 ภาวะแทรกซอนมผลเทากบ 8 ประวตโรคกรรมพนธมผลเทากบ 8 การพบแพทยตามนดมผลเทากบ 8 การรบประทานยาตอเนองมผลเทากบ 9 การบรโภคอาหารมผลเทากบ 8 การดมสรามผลเทากบ 7 การสบบหรมผลเทากบ 8 การออกก าลงมผลเทากบ 8 และภาวะเครยดมผลเทากบ 7 2) ความคดเหนของผเชยวชาญดานสขภาพทง 5 คน ทมความคดเหนเรองปจจยมผลตอระดบความเสยง/ความรนแรงของโรค แตกตางกนเปน 2 ประเดน คอ 1) มผล และ 2)ไมมผล ไดแก ปจจยดานระยะหางจากทพกอาศยกบโรงพยาบาล ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความคดเหนวา ระยะหางจากทพกอาศยกบโรงพยาบาลไมมผลตอระดบความเสยง/ความรนแรงของโรค จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 80 และมผลเพยงเลกนอยจ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 20 โดยใหคาถวงน าหนกเทากบ 1 3) ความคดเหนของผเชยวชาญดานสขภาพทง 5 คน หรอรอยละ 100 มความคดเหนวาปจจยดานรปแบบการเดนทาง(รถยนต,รถจกรยานยนต,รถจกรยาน ฯลฯ) ไมมผลตอระดบความเสยง/ความรนแรงของโรค

ตารางท 5.2 จ านวนและรอยละของความคดเหนเกยวกบปจจยเสยงของโรคความดนโลหตสง ความคดเหน จ านวน(ราย) รอยละ คาถวงน าหนกเฉลย

1. เพศ มผล 5 100 4 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 2. อาย มผล 5 100 8 ไมมผล 0 0

รวม 5 100

77

ตารางท 5.2 (ตอ) ความคดเหน จ านวน(ราย) รอยละ คาถวงน าหนกเฉลย

3. ระดบการศกษา มผล 5 100 6 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 4. อาชพ มผล 5 100 6 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 5. สภาพเศรษฐกจ มผล 5 100 6 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 6. ดชนมวลกาย มผล 5 100 9 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 7. ระดบความดนโลหตปจจบน มผล 5 100 9 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 8. ระยะเวลาการเจบปวย มผล 5 100 9 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 9. โรคประจ าตว มผล 5 100 9 ไมมผล 0 0

รวม 5 100

78

ตารางท 5.2 (ตอ) ความคดเหน จ านวน(ราย) รอยละ คาถวงน าหนกเฉลย

10. ภาวะแทรกซอน มผล 5 100 8 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 11. ประวตโรคกรรมพนธ มผล 5 100 8 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 12. การพบแพทยตามนด มผล 5 100 8 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 13. การรบประทานยาตอเนอง มผล 5 100 9 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 14. อาหาร ทอด 5 100 8 มผล 0 0 ไมมผล รวม 5 100 เคม มผล 5 100 8 ไมมผล 0 0

รวม 5 100

79

ตารางท 5.2 (ตอ) ความคดเหน จ านวน(ราย) รอยละ คาถวงน าหนกเฉลย

15. การดมสรา มผล 5 100 7 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 16. การสบบหร มผล 5 100 8 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 17. การออกก าลงกาย มผล 5 100 8 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 18. ภาวะเครยด มผล 5 100 7 ไมมผล 0 0

รวม 5 100 19. ระยะหางจากโรงพยาบาล มผล 1 20 0 ไมมผล 4 80

รวม 5 100 20. รปแบบการเดนทาง มผล 0 0 0 ไมมผล 5 100

รวม 5 100

80

5.1.2 ผลการศกษาจากแบบสอบถามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 5.1.2.1 ผลการศกษาขอมลสวนบคคลของผปวยความดนโลหตสง ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามจ านวน 315 คน ท าการเกบรวบรวมขอมล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ สภาพเศรษฐกจ ไดผลการศกษาดงน 1) เพศ ผศกษาไดจ าแนกเพศของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 กลม คอ 1) เพศชาย และ 2) เพศหญง ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปน เพศชาย จ านวน 169 คน คดเปนรอยละ 53.65 และเพศหญง จ านวน 146 คน คดเปนรอยละ 46.35 2) อาย ผศกษาไดจ าแนกอายของผตอบแบบสอบถามออกเปน 4 กลม คอ 1) มากกวา 65 ปขนไป 2) 51-65 ป 3) 35-50 ป และ 4) นอยกวา 35 ป ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนบคคลทมอายระหวาง 51-65 ป จ านวน 164 คนคดเปนรอยละ 52.07 รองลงมาคอ อายระหวาง 35-50 ป จ านวน 110 คนคดเปนรอยละ 34.92 อายมากกวา 65 ป จ านวน 34 คน คดเปนรอยละ 10.79 และอายนอยกวา 35 ป จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 2.22 ตามล าดบ 3) ระดบการศกษา ผศกษาไดจ าแนกระดบการศกษาสงสดของผตอบแบบสอบถามออกเปน 3 กลม คอ 1) ต ากวาปรญญาตร 2) ปรญญาตร และ 3) สงกวาปรญญาตร ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมระดบการศกษาในระดบต ากวาปรญญาตร จ านวน 248 คน คดเปนรอยละ 78.73 ระดบปรญญาตร จ านวน 40 คนคดเปนรอยละ 12.7 และ ระดบสงกวาปรญญาตร จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 8.57 ตามล าดบ 4) อาชพ ผศกษาไดจ าแนกอาชพของผตอบแบบสอบถามออกเปน 3 กลม คอ 1) เกษตรกรรม 2) รบราชการ 3) อนๆ (...) ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญประกอบอาชพรบราชการ จ านวน 179 คน คดเปนรอยละ 56.83 รองลงมาเปนอาชพอนๆ คอ แมบาน และไมไดท างาน จ านวน 135 คน คดเปนรอยละ 42.86 และอาชพเกษตรกรรม จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.32 ตามล าดบ 5) สภาพเศรษฐกจ ผศกษาไดจ าแนกสภาพเศรษฐกจของผตอบแบบสอบถามออกเปน 3 กลม คอ 1) ขดสน มหนสน 2) ขดสน ไมมหนสน 3) ไมขดสน ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมสภาพเศรษฐกจไมขดสน จ านวน 207 คน คดเปนรอยละ 65.71 ขดสนไมมหนสน จ านวน 57 คน คดเปนรอยละ 18.1 และขดสนมหนสน จ านวน 51 คน คดเปนรอยละ 16.19 ตามล าดบ

81

ตารางท 5.3 จ านวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผปวยความดนโลหตสง

ขอมลสวนบคคล จ านวน(ราย) รอยละ 1. เพศ ชาย 169 53.65 หญง 146 46.35

รวม 315 100 2. อาย มากกวา 65 ปขนไป 34 10.79 51- 65 ป 164 52.07 35 – 50 ป 110 34.92 นอยกวา 35 ป 7 2.22

รวม 315 100 3. ระดบการศกษา ต ากวาปรญญาตร 248 78.73 ปรญญาตร 40 12.70 สงกวาปรญญาตร 27 8.57 รวม 315 100 4. อาชพ เกษตรกรรม 1 0.32 รบราชการ 179 56.82 อนๆ (แมบาน , ไมไดท างาน) 135 42.86 รวม 315 100 5. สภาพเศรษฐกจ

ขดสน มหนสน 51 16.19 ขดสน ไมมหนสน 57 18.10

ไมขดสน 207 65.71 รวม 315 100

82

5.1.2.2 ผลการศกษาขอมลดานสขภาพของผปวยความดนโลหตสง ขอมลดานสขภาพแบงเปน 2 ปจจย คอ ปจจยดานสขภาพและปจจยดานพฤตกรรมสขภาพของผตอบแบบสอบถามจ านวน 315 คน ทท าการเกบรวบรวมขอมล ไดแก ดชนมวลกาย ระดบความดนโลหต ระยะเวลาการเจบปวย โรคประจ าตว ประวตโรคกรรมพนธ การพบแพทยตามนด การรบประทานยาตอเนอง ภาวะแทรกซอน การบรโภคอาหาร การดมแอลกอฮอล การสบบหร การออกก าลงกาย การปรบตวในสภาวะเครยด ไดผลการศกษา ดงน 1) ดชนมวลกาย ผศกษาไดจ าแนกดชนมวลกายของผตอบแบบสอบ ถามออกเปน 3 กลม คอ 1) อนตรายมาก BMI ≥ 40 2) ภาวะอวน 30 ≤ BMI ˂ 40 3) น าหนก BMI ˂ 30 ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมดชนมวลกายอยในระดบปกตหรอภาวะน าหนกเกน BMI ˂ 30 จ านวน 249 คน คดเปนรอยละ 79.05 และภาวะอวน 30 ≤ BMI ˂ 40 จ านวน 66 คน คดเปนรอยละ 20.95 ตามล าดบ 2) ระดบความดนโลหต ผศกษาไดจ าแนกระดบความดนโลหตของผตอบแบบสอบถามออกเปน 3 ระดบ คอ 1) มากกวา 180/110, 2) 160-179/100-109, 3) 140-159/90-99 ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมระดบความดนโลหตอยในระดบ 140-159/90-99 จ านวน 293 คน คดเปนรอยละ 93.02 ระดบ 160-179/100-109 จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 6.03 และระดบมากกวา 180/110 จ านวน 1 คนคดเปนรอยละ 0.95 ตามล าดบ 3) ระยะเวลาการเจบปวย ผศกษาไดจ าแนกระยะเวลาการเจบปวยของผตอบแบบสอบถามออกเปน 4 ระยะเวลา คอ 1) มากกวา 10 ปขนไป 2) 5-10 ป 3) 3-5 ป 4) นอยกวา 3 ป ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมระยะเวลาการเจบปวยอยในชวง 3-5 ป จ านวน 115 คน คดเปนรอยละ 36.51 ระยะเวลา 5-10 ป จ านวน 87 คน คดเปนรอยละ 27.62 ระยะเวลานอยกวา 3 ป จ านวน 64 คน คดเปนรอยละ 20.32 และมากกวา 10 ป จ านวน 49 คน คดเปนรอยละ 15.55 ตามล าดบ 4) โรคประจ าตว ผศกษาไดจ าแนกโรคประจ าตวของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเดน คอ 1) มโรคประจ าตว 2) ไมมโรคประจ าตว และกรณทมโรคประจ าตวยงจ าแนกตามระดบความรนแรงจากมากไปนอย คอ โรคหวใจ ไตวาย เบาหวาน ไขมนในเลอดสง และอมพฤกษ อมพาต ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมโรคประจ าตว จ านวน 178 คน คดเปนรอยละ 56.51 และไมมโรคประจ าตว จ านวน 137 คน คดเปนรอยละ 43.49 ตามล าดบ โดยโรคประจ าตวทพบมากทสด คอ ไขมนในเลอดสง จ านวน 138 คดเปนรอยละ 43.81 เบาหวาน 81 คน คดเปนรอยละ 25.71 อมพฤกษ อมพาต จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 1.27

83

โรคหวใจ จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 0.95 และไตวาย จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 0.63 ของผปวยทงหมด ตามล าดบ 5) ภาวะแทรกซอน ผศกษาไดจ าแนกภาวะแทรกซอนของผตอบแบบ สอบถามออกเปน 2 ประเดน คอ 1) มภาวะแทรกซอน 2)ไมมภาวะแทรกซอน ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญไมมภาวะแทรกซอน จ านวน 181 คน คดเปนรอยละ57.46 และมภาวะแทรกซอน จ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 42.54 6) ประวตโรคกรรมพนธ ผศกษาไดจ าแนกประวตโรคกรรมพนธของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเดน คอ 1) มประวตโรคกรรมพนธ 2)ไมมประวตโรคกรรมพนธ ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมประวตโรคกรรมพนธ จ านวน 212 คน คดเปนรอยละ 67.30 และไมมประวตโรคกรรมพนธ จ านวน 103 คน คดเปนรอยละ 32.70 7) การพบแพทยตามนด ผศกษาไดจ าแนกการพบแพทยตามนดของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเดน คอ 1) ไมตอเนอง 2) ตอเนอง ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญรกษาตอเนอง จ านวน 284 คน คดเปนรอยละ 90.16 และรกษาไมตอเนอง จ านวน 31 คน คดเปนรอยละ 9.84 และสาเหตทไมมาพบแพทยตามนด คอ ลมมาพบแพทยตามนด และไปราชการตางพนท 8) การรบประทานยาตอเนอง ผศกษาไดจ าแนกการรบประทานยาของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเดน คอ คอ 1) ไมตอเนอง 2) ตอเนอง ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญรบประทานยาตอเนอง จ านวน 297 คน คดเปนรอยละ 94.29 และรบประทานยาไมตอเนอง จ านวน 18 คน คดเปนรอยละ 9.84 และสาเหตทรบประทานยาไมตอเนอง คอ ลมรบประทาน ยาหมดเนองจากไมไดพบแพทยตามนด 9) การบรโภคอาหาร ผศกษาไดจ าแนกการบรโภคอาหารของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเภท คอ 1) ประเภทอาหาร และ 2) รสชาตอาหาร โดยประเภทอาหารแบงเปนอาหารประเภททอด และประเภทอนๆ สวนรสชาตอาหารแบงเปนรสชาตเคมและรสชาตอนๆ ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญไมรบประทานอาหารประเภททอด จ านวน 253 คน คดเปนรอยละ 80.32 และรบประทานอาหารประเภททอด จ านวน 62 คน คดเปนรอยละ 19.68 ส าหรบรสชาตอาหารพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญไมรบประทานอาหารรสชาตเคมจ านวน 226 คน คดเปนรอยละ 71.75 และรบประทานอาหารรสชาตเคม จ านวน 89 คน คดเปนรอยละ 28.25 10) การดมแอลกอฮอล ผศกษาไดจ าแนกการดมแอลกอฮอลของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเดน คอ 1) ดม และ 2)ไมดม ผลจากการศกษาพบวาผตอบ

84

แบบสอบถามสวนใหญไมดมแอลกอฮอล จ านวน 220 คน คดเปนรอยละ 69.84 และดมแอลกอฮอล จ านวน 95 คน คดเปนรอยละ 30.16 11) การสบบหร ผศกษาไดจ าแนกการสบบหรของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเดน คอ 1) สบ และ 2)ไมสบ ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญไมสบบหร จ านวน 257 คน คดเปนรอยละ 81.59 และสบบหร จ านวน 58คน คดเปนรอยละ 18.41 12) การออกก าลงกาย ผศกษาไดจ าแนกการออกก าลงกายของผตอบแบบสอบถามออกเปน 3 ประเดน คอ 1)ไมออกก าลงกาย 2)1-2 ครง/สปดาห และ 3)3-5 ครง/สปดาห ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญไมออกก าลงกาย จ านวน 131 คน คดเปนรอยละ 41.59 ออกก าลงกาย 1-2 ครง/สปดาห จ านวน 117 คน คดเปนรอยละ 37.14 และออกก าลงกาย 3-5 ครง/สปดาห จ านวน 67 คน คดเปนรอยละ 21.27 ตามล าดบ 13) การปรบตวในสภาวะเครยด ผศกษาไดจ าแนกการปรบตวในสภาวะเครยดของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเดน คอ 1)ไมเหมาะสม และ 2)เหมาะสม ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมการปรบตวในสภาวะเครยดทเหมาะสม จ านวน 266 คน คดเปนรอยละ 84.44 และไมเหมาะสม จ านวน 49 คน คดเปนรอยละ 15.56

ตารางท 5.4 จ านวนและรอยละของขอมลดานสขภาพของผปวยความดนโลหตสง

ขอมลดานสขภาพ จ านวน(ราย) รอยละ ปจจยดานสขภาพ 1. ดชนมวลกาย BMI ≥ 40 0 0 30 ≤ BMI ˂ 40 66 20.95 BMI ˂ 30 249 79.05

รวม 315 100 2. ระดบความดนโลหต ≥ 180/110 3 0.95 160- 179/ 100-109 19 6.03 140 -159 / 90-99 293 93.02

รวม 315 100

85

ตารางท 5.4 (ตอ) ขอมลดานสขภาพ จ านวน(ราย) รอยละ

3. ระยะเวลาการปวย มากกวา 10 ป 49 15.55 5 - 10 ป 87 27.62 3 - 5 ป 115 36.51 นอยกวา 3 ป 64 20.32 รวม 315 100 4. โรคประจ าตว

ม 178 56.51 ไมม 137 43.49 รวม 315 100

โรคประจ าตวทพบ โรคหวใจ 3 0.95

ไตวาย 2 0.63 เบาหวาน 81 25.71 ไขมนในเลอดสง 138 43.81 อมพฤกษ อมพาต 4 1.27

5. ภาวะแทรกซอน ม 134 42.54 ไมม 181 57.46 รวม 315 100 6. ประวตการปวยในครอบครว ม 212 67.30 ไมม 103 32.70

รวม 315 100 7. การเขารบการรกษาตามนด ไมตอเนอง 31 9.84 ตอเนอง 284 90.16

รวม 315 100

86

ตารางท 5.4 (ตอ) ขอมลดานสขภาพ จ านวน(ราย) รอยละ

8. การรบประทานยา ไมตอเนอง 18 5.71 ตอเนอง 297 94.29

รวม 315 100 ปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ

1. การบรโภคอาหาร 1.1 ประเภทประทานอาหาร ทอด 62 19.68 อนๆ 253 80.32

รวม 315 100 1.2 รสชาตอาหาร เคม 89 28.25 อนๆ 226 71.75

รวม 315 100 2. การดมแอลกอฮอล ดม 95 30.16 ไมดม 220 69.84

รวม 315 100 3. การสบบหร สบ 58 18.41 ไมสบ 257 81.59

รวม 315 100 4. การออกก าลงกาย ไมออกก าลงกาย 131 41.59 1-2 ครง/สปดาห 117 37.14 3-5 ครง/สปดาห 67 21.27

รวม 315 100

87

ตารางท 5.4 (ตอ) ขอมลดานสขภาพ จ านวน(ราย) รอยละ

5. การปรบตวในสภาวะเครยด ไมเหมาะสม 49 15.56 เหมาะสม 266 84.40

รวม 315 100 5.1.2.3 ผลการศกษาขอมลดานกายภาพของผปวยความดนโลหตสง ขอมลดานกายภาพของผตอบแบบสอบถามจ านวน 315 คน ทท าการเกบรวบรวมขอมล ไดแก ทตงของสถานพยาบาล เสนทางคมนาคม ไดผลการศกษา ดงน 1) ทตงของสถานพยาบาล ผศกษาไดจ าแนกระยะทางระหวางทตงของโรงพยาบาลกบทพกอาศยของผตอบแบบสอบถามออกเปน 4 ระยะ คอ 1)ระยะทาง≤1 กม. 2)ระยะทาง 1-3 กม. 3)ระยะทาง 3-5 กม. และ 4)ระยะทาง>5 กม. ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมทพกอาศยหางจากโรงพยาบาลเปนระยะทาง 1-3 กม. จ านวน 150 คน คดเปนรอยละ 47.62 รองลงมาเปนระยะทาง ≤1 กม.จ านวน 137 คน คดเปนรอยละ 43.49 และระยะทาง 3-5 กม.จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 8.89 2) เสนทางคมนาคม ผศกษาไดจ าแนกการเดนทางไปโรงพยาบาลของผตอบแบบสอบถามออกเปน 2 ประเภท คอ 1)สะดวก และ 2)ไมสะดวก ผลจากการศกษาพบวาผตอบแบบสอบถาม จ านวน 314 คน คดเปนรอยละ 99.68 สามารถเดนทางไปโรงพยาบาลไดสะดวกโดยรถจกรยานยนตสวนตวเพราะใกลทอยอาศยและรวดเรว มเพยง 1 คน คด เปนรอยละ 0.32 เทานนทเดนทางไมสะดวก เพราะเวลาทพบแพทยเปนเวลาราชการทญาตตองไปท างานไมสามารถมารบ-สง รวมทงไมสามารถขบขรถเองได ตองรอรถประจ าทางซงมาไมสม าเสมอ

88

ตารางท 5.5 จ านวนและรอยละของขอมลดานกายภาพของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลดานกายภาพ จ านวน(ราย) รอยละ 1. ทตงของสถานพยาบาล ระยะทาง > 5 กม. 0 0 ระยะทาง 3- 5 กม. 28 8.89 ระยะทาง 1- 3 กม. 150 47.62

ระยะทาง ≤ 1 กม. 137 43.49 รวม 315 100

2. เสนทางคมนาคม ไมสะดวก 1 0.32 สะดวก 314 99.68

รวม 315 100

5.2 การจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงและแผนทสขภาพโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร 5.2.1 ผลการวเคราะหสภาพปญหาและปจจยเสยงเพอจดระดบความเสยงตอการเกดความรนแรงของโรค น าผลการศกษาสภาพปญหาและปจจยเสยงทพบจากแบบสอบถามใน 5.1 มาท าการวเคราะหปจจยและจดระดบความเสยงตอการเกดความรนแรงของโรคของผตอบแบบสอบถามทงหมด 315 คน และปจจยทมผลระดบความเสยงมจ านวน 19 ปจจย โดยการปรบคาของทกปจจยใหอยในชวงคะแนนเดยวกน (0–1) และน ามาค านวณผล (Data Manipulation) จากสมการความเหมาะสมหรอศกยภาพ ตามสตรการค านวณ ไดผลการศกษา ดงตารางท 5.6 Suitability (S) = (R1 × W1) + (R2 × W2) + … + (Rn × Wn)

เมอ S = ระดบความรนแรง/ความเสยง R = คาความสามรถของแตละปจจย W = คาน าหนกของแตละปจจยทใชในการเฉลย n = จ านวนของปจจยทใชในการวเคราะห

89

ตารางท 5.6 การวเคราะหปจจยทมผลตอระดบความเสยงของผปวยความดนโลหตสง

ปจจย ท (n)

ปจจย

คาน าหนกเฉลยของปจจย (Wn)

คาความสามารถของ

แตละปจจย (Rn)

ระดบความรนแรง/

ความเสยง(S) คานอยสด

คาสง สด

คานอยสด

คาสง สด

R1 เพศ 0.4 1 2 0.4 0.8 R2 อาย 0.8 1 4 0.8 3.2 R3 ระดบการศกษา 0.6 1 3 0.6 1.8 R4 อาชพ 0.6 1 3 0.6 1.8 R5 สภาพเศรษฐกจ 0.6 1 3 0.6 1.8 R6 ดชนมวลกาย 0.9 1 3 0.9 2.7 R7 ระดบความดนโลหต 0.9 1 3 0.9 2.7 R8 ระยะเวลาการปวย 0.9 1 4 0.9 3.6 R9 โรคประจ าตว 0.9 1 6 0.9 5.4

R10 ภาวะแทรกซอน 0.8 1 2 0.8 1.6 R11 ประวตการปวยในครอบครว 0.8 1 2 0.8 1.6 R12 การเขารบการรกษาตามนด 0.8 1 2 0.8 1.6 R13 การรบประทานยา 0.9 1 2 0.9 1.8 R14 ประเภทประทานอาหาร 0.8 1 2 0.8 1.6 R15 รสชาตอาหาร 0.8 1 2 0.8 1.6 R16 การดมแอลกอฮอล 0.7 1 2 0.7 1.4 R17 การสบบหร 0.8 1 2 0.8 1.6 R18 การออกก าลงกาย 0.8 1 3 0.8 2.4 R19 การปรบตวในสภาวะเครยด 0.7 1 2 0.7 1.4

รวมคาคะแนนความรนแรง/ความเสยง(S) 14.5 40.4

90

น าคาคะแนนทไดมาจดระดบความรนแรง (คาตงแต 14.5 – 40.4) ซงในการศกษาครงน แบงระดบความรนแรงของโรคความดนโลหตสง เปน 3 ระดบ หรอ 3 ชวงคะแนนทครอบคลมทกคาโดยค านวณจากสตรอนตรภาคชนดงน

อนตรภาคชน = คะแนนสงสด – คะแนนต าสด จ านวนชน = 40.4 - 14.5 3 = 8.6 พจารณาการแบงกลมโดยใชหลกการองเกณฑ ทง 3 ระดบคอ 1) ระดบความรนแรง/ความ

เสยงต ามคาคะแนนเทากบ 14.5–23.1 2) ระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลางมคาคะแนนเทากบ 23.2–31.8 และ 3) ระดบความรนแรง/ความเสยงสงมคาคะแนนเทากบ 31.9 -40.5 ซงผลจากการวเคราะหปจจยและจดระดบความเสยงตอการเกดความรนแรงของโรคความดนโลหตสงของผตอบแบบสอบถาม 315 คน ทท าการเกบรวบรวมขอมล พบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมคะแนนอยในชวงระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลางจ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 50.79 ระดบความรนแรง/ความเสยงนอยจ านวน 151 คนคดเปนรอยละ 47.94 และระดบความรนแรง/ความเสยงสงจ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 1.27 ตามล าดบ ดงน 5.2.1.1 ผตอบแบบสอบถามทมคะแนนอยในชวงระดบความรนแรง/ความเสยงต า มคาคะแนนเทากบ 14.5–23.1 มจ านวน 151 คน แยกเปน เพศชาย 78 คน คดเปนรอยละ 24.76 และเพศหญง 73 คน คดเปนรอยละ 23.17 ของผตอบแบบสอบถามทงหมด 5.2.1.2 ผตอบแบบสอบถามทมคะแนนอยในชวงระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลาง มคาคะแนนเทากบ 23.2–31.8 มจ านวน 160 คน แยกเปน เพศชาย 91 คน คดเปนรอยละ 28.89 และเพศหญง 69 คน คดเปนรอยละ 21.90 ของผตอบแบบสอบถามทงหมด 5.2.1.3 ผตอบแบบสอบถามทมคะแนนอยในชวงระดบความรนแรง/ความเสยงสง มคาคะแนนเทากบ 31.9-40.5 มจ านวน 4 คน แยกเปนเพศหญง 4 คน คดเปนรอยละ 1.27

91

ตารางท 5.7 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถามตามระดบความรนแรง/ความเสยง ระดบความรนแรง/ความเสยง จ านวน(ราย) รอยละ

ระดบความรนแรง/ความเสยงต า ชาย 78 24.76 หญง 73 23.18 รวม 151 47.94 ระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลาง ชาย 91 28.89 หญง 69 21.90 รวม 160 50.79 ระดบความรนแรง/ความเสยงสง ชาย 0 0 หญง 4 1.27 รวม 4 1.27

5.2.2 ผลการจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ. 2554 จากผลการศกษาสภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสงจากแบบสอบถาม น ามาวเคราะหหาคาคะแนนความรนแรง/ความเสยง และจดระดบความ รนแรง รวมทงการส ารวจขอมลภาคสนามหาพกดของต าแหนงทอยอาศยของผปวยแตละราย และแหลงขอมลทตยภมของหนวยงานทเกยวของ และน ามาวเคราะหปจจยตางๆ สามารถจดจ าแนกและสรางฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา โดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร โดยมรายละเอยด คอ ล าดบผปวย(No) หมบาน(Moo) ชอบานพก(House) หมายเลขหองพก(Room_no) เลขทบาน(House_no) พกด(Xและ Y) ชอผปวย(Name) นามสกลผปวย(Last_name) เลขททวไปของโรงพยาบาล(HN) คะแนนความเสยง(Risk) ระยะทางจากทอยอาศยกบโรงพยาบาล(Buffer) และระดบความเสยง(Risk_des) ดงภาพ 5.1 และผนวก ค

92

ภาพท 5.1 ฐานขอมลผปวยความดนโลหตสง 5.2.3 ผลการจดท าแผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสง น าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสง รวมกบการหาพกดสถานทส าคญ มาจดท าแผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา จงออกแบบโครงสรางขอมลเชงพนท (Spatial Structure Design)ใชวธการออกแบบโครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธ ซงใชโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตร หลงการรวบรวมและส ารวจขอมล สามารถจ าแนกขอมลและจดสรางฐานขอมล จะไดขอมลเชงพนทแบบเวคเตอร ดวยรปลกษณพนฐานแบบจด แบบเสนและแบบรปปด โดยจดเกบในรปแบบ Shapefile (*.shp ) ดงตารางท 5.8 และภาพท 5.2

93

ตารางท 5.8 รายการขอมลเชงพนท แฟมขอมล และรปลกษณพนฐาน

ล าดบท ชอชนขอมล ชอแฟมขอมล Shapefile

รปลกษณพนฐาน (Feature)

1 ขอบเขต จปร. CRMA.shp Polygon 2 ขอบเขตหมบาน Mooban.shp Polygon

3 ขอบเขตต าบล Tumbon1.shp Polygon

4 แหลงน า Water_body.shp Polygon

5 อาคารบานพกขาราชการ Plan.shp Polygon 6 เสนทางคมนาคม Trans.shp Line 7 สถานทส าคญ Landmark.shp Point 8 ทตงทพกอาศยผปวย Patient.shp Point

5.2.3.1 แผนทขอมลเชงพนทในระบบสารสนเทศภมศาสตร น ารายการขอมลเชงพนท ประกอบดวยขอบเขตโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา (CRMA.shp) ขอบเขตหมบาน (Mooban.shp) ขอบเขตต าบล (Tumbon1.shp) แหลงน า (Water_body.shp) อาคารบานพกขาราชการ (Plan.shp) เสนทางคมนาคม (Trans.shp) สถานทส าคญ (Landmark.shp) และทตงทพกอาศยผปวย (Patient.shp) มาท าการซอนทบขอมล (Overlay) กนทงหมด โดยระบสของทตงทพกอาศยผปวยในหม 1 เปนสแดง และหม 13 เปนสน าเงน เพอความชดเจน จะไดแผนทมาตราสวน 1:4000 ดงภาพท 5.2

94

ภาพท 5.2 แผนทแสดงต าแหนงทอยอาศยของผปวยแยกตามหมบานและสถานทส าคญ คมนาคม และแหลงน า

95

5.2.3.2 แผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา แผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ไดจากการน าฐานขอมลเชงพนท (Spatial Database) มาเชอมโยงกบฐานขอมลเชงบรรยาย (Attribute Database) ทท าการวเคราะหขอมลปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสง ในพนทศกษาทง 3 กลม คอ 1) กลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงต า ใชสญลกษณเปนจดสเขยว 2) กลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลาง ใชสญลกษณเปนจดสเหลอง 3) กลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงสง ใชสญลกษณเปนดาวสแดง พรอมระบเลขททวไปของโรงพยาบาล(HN) เพอความชดเจน น าขอมลดงกลาวมาท าการซอนทบขอมล (Overlay) กบปจจยดานกายภาพ คอ 1) ทตงสถานทส าคญ = Landmark layer ซงรวมถงสถานทตงของโรงพยาบาล 2) เสนทางคมนาคม = Trans layer และ 3) อาคารบานพกขาราชการ = Plan layer โดยท าการซอนทบขอมลในแตละปจจย ดงภาพท 5.3-5.5

96

ภาพท 5.3 แผนทแสดงทตงของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระ จลจอมเกลา พ.ศ. 2554 ระวาง 01

97

ภาพท 5.4 แผนทแสดงทตงของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอย พระจลจอมเกลา พ.ศ. 2554 ระวาง 02

98

ภาพท 5.5 แผนทแสดงทตงของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเ รยนนายรอย พระจลจอมเกลา พ.ศ. 2554 ระวาง 03

99

ผลจากการท าแผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พบวา ผปวยทง 3 กลม มการกระจายตวทกพนท โดยเฉพาะผปวยทมความเสยงสง กระจายอยทงหม 1 บานเขาชะโงก และ หม 13 บานบอนทนน ในภาพท 5.3 หรอระวาง 01 ส าหรบความหนาแนนของผปวย จะพบในภาพท 5.3 หรอระวาง 01 มากกวาภาพท 5.4 หรอระวาง 02 และภาพท 5.5 หรอระวาง 03 เนองจากสภาพทพกอาศยในระวาง 01 หม 1 มลกษณะเปนแฟลตรวมจ านวน 4 ชน ชนละ 12 –20 หอง สวนทพกอาศยในระวางท 02 และ 03 มลกษณะเปนบานพก และหองแถว ท าใหจ านวนประชากรในภาพท 5.3 มมากกวา ภาพท 5.4 และ 5.5 5.2.3.3 แผนทแสดงขดความสามารถในการรกษาพยาบาลผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา การศกษาครงนไดสรางแนวพนทกนชน (Buffer) รอบโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาออกเปน 3 ระดบ คอ ระยะ 1 กโลเมตร , 2 กโลเมตร และ 3 กโลเมตร เพอศกษาต าแหนงทอยอาศยของผปวยและใชประกอบการพจารณาวางแผนการรกษาพยาบาล การสงเสรมสขภาพ และการปองกนโรคความดนโลหตสง ในเชงรก ดงภาพ 5.6

100

ภาพท 5.6 แสดงรศมระยะหางจากโรงพยาบาลของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาล โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ. 2554

101

ผลจากการวเคราะหขอมลเชงพนทรวมกบขอมลเชงบรรยาย (Integrated Analysis of The Spatial and Non-Spatial Data) จากแผนทแสดงขดความสามารถในการรกษาพยาบาลผปวย พบวา ผปวยทงหมดอยในรศมระยะหางจากโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ไมเกน 2 กโลเมตร ดงภาพท 5.6 รายละเอยด ดงน

1) ระยะทางทหางจากโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาในรศม 1 กโลเมตร มจ านวนผปวยความดนโลหตสง จ านวน 171 คน เปนกลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงต า จ านวน 86 คน กลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลาง จ านวน 83 คน และกลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงสง จ านวน 2 คน

2) ระยะทางทหางจากโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา เกน 1 กโลเมตรขนไป แตไมถง 2 กโลเมตร มจ านวนผปวยความดนโลหตสง จ านวน 144 คน เปนกลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงต า จ านวน 65 คน กลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลาง จ านวน 77 คน และกลมทมระดบความรนแรง/ความเสยงสง จ านวน 2 คน

5.3 ขอเสนอแนะแนวทางการรกษาพยาบาลและการตดตามผปวยความดนโลหตสง

การศกษาสภาพปญหาและว เคราะหปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสง ของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา รวมทงการจดท าแผนทสขภาพและแผนทแสดงขดความสามารถในการรกษาพยาบาลของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา สามารถน ามาวางแผนการใหบรการ การรกษาพยาบาลและการตดตามผปวย ตงแตระดบนโยบาย จนถงระดบปฏบต ดงน 5.3.1 ดานนโยบายและแผนการจดการ โรงพยาบาลโรง เ ร ยนนาย รอยพระจลจอมเกล า เปนโรงพยาบาลสงกดกระทรวงกลาโหม ในพนทโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา มภารกจหลกในการดแลสขภาพ และยกระดบคณภาพชวตของก าลงพลในกองทพบก รวมทงการบรการทางการแพทยทสนองตอบนโยบายหนวยเหนออยางมประสทธภาพและมมาตรฐานเปนทยอมรบของผรบบรการ ดงนน การก าหนดนโยบายหรอแนวทางการจดการดานสขภาพของก าลงพล ควรก าหนดใหครอบคลมและเปนระบบ โดยเฉพาะแนวคดการสงเสรมสขภาพ ซงการศกษาครงน ผศกษามแนวคดวายทธศาสตรสขภาพทเหมาะสมกบโรคความดนโลหตสงและโรคเรอรงตางๆ ทเกยวของกบพฤตกรรมสขภาพ ควรเปนยทธศาสตรทสรางเสรม

102

สขภาพ และสรางวถชวตทเออตอสขภาวะ ซงมวตถประสงคในการพฒนาสขภาวะของก าลงพล และลดภาวะแทรกซอนตางๆ โดยมงเนนการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3 ดาน ไดแก การบรโภค การออกก าลงกาย และ การดแลน าหนก 5.3.2 ภารกจ / แนวทางการบรการดานสขภาพ 5.3.2.1 ภารกจหรอแนวทางการบรการดานสขภาพของโรงพยาบาลตองครอบคลมในทกดานทง การรกษาพยาบาล การสงเสรมสขภาพ การควบคมปองกนโรค ะการฟนฟสขภาพ รวมทงการเตรยมพรอมรองรบภาวะฉกเฉนกลาวคอ 1) ดานการรกษาพยาบาล โรงพยาบาลควรดแลผปวยแบบองครวมในทกมต รวมทงครอบครวผปวยควรมสวนรวมในการดแลรกษา เนองจากเปนการเจบปวยเรอรงและเกยวของกบพฤตกรรมสขภาพ ทงดานการรบประทานอาหาร การออกก าลงกายหรอการควบคมน าหนก ซงครอบครวสามารถดแลไดโดยตรง 2) ดานสงเสรมสขภาพ (Health Promotion) ควรสนบสนนการด าเนนงานและกจกรรมทมประสทธผลตอการสงเสรมสขภาพ เพมศกยภาพใหชมชนมสขภาพด และสงเสรมการพฒนาองคความร สนบสนนความรวมมอ และพฒนาขอมลขาวสาร โดยเฉพาะเครอขายทเกยวของ เชน อสม.(อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน) และกลมทมภาวะเสยงตอสขภาพ 3) ดานปองกนและควบคมโรคเรอรง (Chronic Disease Prevention and Control) ตองมการประเมนสถานะสขภาพของก าลงพล และการสอบสวนโรคทสมพนธกบโรคเรอรงตางๆ สนบสนนและพฒนากลยทธเพอการควบคมและด าเนนการควบคมปองกนโรคเรอรง ควรสงเสรมความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของและผมสวนไดสวนเสยอนๆ รวมทงพฒนาระบบการรายงาน และฐานขอมลโรคเรอรงทปองกน 4) ดานการเตรยมความพรอมรองรบภาวะฉกเฉน (Emergency Preparedness and Response) เรมตงแตการพฒนาศกยภาพบคคลากรของโรงพยาบาลในการคาดการณ การเตรยมความพรอม ด าเนนการรองรบ และประสานการฟนฟผลกระทบตอสขภาพ การบรหารจดการความเสยง รวมทงพฒนาการสงปวย และความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ 5.3.2.2 การบรการดานสขภาพ ไมควรค านงถงสภาพการเจบปวยเพยงดานใดดานหนง เพราะการเจบปวยของมตหนงอาจมผลกระทบกบอกมตหนงในรางกาย หรอการเจบปวยของบคคลหนง อาจมผลกระทบกบอกบคคลหนง หรออกสงคมหนง ดงนนในการใหบรการดานสขภาพ จงควรค านงถงสขภาพผปวยแบบองครวม (Holistic) ทง 5 มต ไดแก

103

1) มตทางกาย ( Physical Dimension) เปนมตทางรางกายทสมบรณ แขงแรง ปราศจากโรค หรอความเจบปวย มปจจยองคประกอบทงดาน อาหาร สงแวดลอม ทอยอาศย ปจจยเกอหนนทางเศรษฐกจทเพยงพอและสงเสรมภาวะสขภาพ 2) มตทางจตใจ ( Psychological Dimension) เปนมตทบคคลมสภาวะทางจตใจทแจมใส ปลอดโปรง ไมมความกงวล มความสข มเมตตา และลดความเหนแกตว 3) มตทางสงคม ( Social Dimension) เปนความผาสกของครอบครว สงคม และชมชน โดยชมชนสามารถใหการดแลชวยเหลอซงกนและกน สงคมมความเปนอยทเอออาทรเสมอภาค มความยตธรรม และมระบบบรการทดและทวถง 4) มตทางจตวญญาณ ( Spiritual Dimension) เปนความผาสกทเกดจากจตสมผสกบสงทมบคคลยดมนและเคารพสงสด ท าใหเกดความหวง ความเชอมนศรทธา มการปฏบตในสงทดงามดวยความมเมตตา กรณา ไมเหนแกตว มความเสยสละ และยนดในความสขหรอความส าเรจของบคคลอน 5) มตทางอารมณ (Emotional Dimension) เปนการตอบสนองตออารมณทงทางดานบวกและลบผลทจะเกดขนกบสงทดหรอไมด ขนกบการควบคมของแตละบคคล 5.3.3 แนวทางการบรการดานสงเสรมสขภาพ การบรการดานสงเสรมสขภาพ เพอใหก าลงพลมสขภาวะทดโดยการมสวนรวมในการดแลสขภาพของตนเอง และเพอปองกนความเสยงทอาจเกดหรอลดความเสยงทเกดขนแลว รวมทงเพอเสรมและพฒนาศกยภาพในการดแลตนเอง เพอยกระดบคณภาพชวตทด ดงนน นโยบายหรอแผนควรเนนการดแลผปวยในเชงรกมากกวาเชงรบ นนคอ “ สราง น า ซอม ” ตามนโยบายของรฐบาล ทมงเนนการสรางเสรมสขภาพใหมประสทธภาพมากกวาการซอมสขภาพ ซงในการสงเสรมสขภาพหรอการสรางสขภาพควรมความสอดคลองกบปญหาและความตองการของก าลงพลในโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาทครอบคลมทกมต รวมทงวฒนธรรม แนวทางการบรการดานสงเสรมสขภาพ ควรเปนการบรการเชงรกทเจาหนาทสขภาพเขาถงการบรการในครอบครวหรอในชมชนมากกวาการตงรบทโรงพยาบาล โดยเรมจากกลมเปาหมายเฉพาะ ไดแก กลมผปวยโรคเรอรง กลมผมภาวะเสยงตอสขภาพ เมอการบรการครอบคลมกลมดงกลาวแลว จงขยายการบรการสก าลงพลทมภาวะสขภาพปกต หรอใหการบรการควบคกน ประกอบดวย

104

5.3.3.1 ปรบความคดของก าลงพลจากทคอยพงพงระบบสาธารณสขในเรองการรกษาความเจบปวย มาเปนพงตนเองดวยการมสวนรวมในการสงเสรมปองกนดแลสขภาพตนเองกอนทจะเจบปวย 5.3.3.2 จดทมเยยมบาน ประกอบดวยทมสหวชาชพของโรงพยาบาล อาสาสมครสาธารณสข ผมจตอาสา และภาคเครอขายทเกยวของทมทศนคตทด มมนษยสมพนธเพอการดแลผปวยตอเนองทบาน (Home Health Care) และการเฝาดแลผปวยทตองเฝาระวงทบาน (Home Ward Round) โดยเนนครอบครวเปนหลกในการดแล และแพทยหรอพยาบาลสงเสรมสขภาพในทมเยยมบาน เปนผใหค าแนะน า ประเมนอาการเปนระยะๆ อาสาสมครสาธารณสขเปนผชวยพยาบาลในการเฝาระวงรวมและประสานขอมลการดแลกบทมงาน เนองจากอาสาสมครสาธารณสขเปนก าลงพลทมความใกลชดกบผปวย 5.3.3.3 จดกจกรรมใหความร ประชาสมพนธใหชมชนไดรบรเรองการสงเสรมสขภาพผานชองทางตางๆ เชน สถานวทยโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา การอบรมและการรณรงคเพอการปรบเปลยนพฤตกรรมในดานการออกก าลงกาย การบรโภคและการควบคมน าหนก เชน รณรงคใหมการใชจกรยานและการออกก าลงกายดวยวธตางๆ รณรงคดานการบรโภค ไมบรโภคอาหารหวาน มน เคม เปนตน 5.3.3.4 เสรมสรางวฒนธรรมสรางสขภาพในชมชน เชน การงดสบบหรในทสาธารณะ งดดมสราในวนพระ เมาไมขบ เปนตน 5.3.3.5 พฒนาระบบสงตอและประสานแหลงทรพยากรทจ าเปนมาสนบสนนการด าเนนงาน 5.3.4 แนวทางการบรการดานสงเสรมสขภาพผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา การศกษาครงน พบวา โรคความดนโลหตสง เปนโรคเรอรงโรคหนงในหลายโรค ทเกดกบขาราชการในโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา มสาเหตการเกดไดหลายปจจย และป จจยดงกลาวยงคงเปนปญหาของผปวย ทงทเขารบการรกษาและรบประทานยาอยางตอเนอง บางปจจยสามารถปองกน โดยการปรบเปลยนพฤตกรรม บางปจจยสามารถลดผลกระทบหรอลดระดบความรนแรงของโรคได โดยการดแลตนเองอยางมศกยภาพการเพยงพอ ดงนน เพอเปนการยกระดบคณภาพชวตทดของผปวย เพอปองกนและลดความรนแรงของโรคความดนโลหตสงของผปวยโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา และสามารถลดงบประมาณในการรกษาพยาบาล ผศกษาขอเสนอแนะแนวทางในการรกษาพยาบาลและการตดตามผปวย ดงน

105

5.3.4.1 แนวทางการใหบรการผปวยความดนโลหตสง ควรเปนการบรการแบบสงเสรมสขภาพในเชงรก เนองจากผปวยทมความเสยงสงลวนเปนผปวยทมารบการรกษาตามนดและรบประทานยาทกครงตอเนอง และพบปจจยเสยงดานอนทงประวตโรคจากกรรมพนธ มโรคประจ าตวอนรวมดวย เชน เบาหวาน ไขมนในเลอดสง และโรคหวใจ รวมทงมภาวะแทรกซอน มดชนมวลกายเกน และมพฤตกรรมสขภาพดานการบรโภค การออกก าลงกายทไมเหมาะสม ดงนนจงมความจ าเปนตองดแลผปวยในดานการควบคมปองกน การสรางเสรมสขภาพ และการฟนฟ ควบคไปกบการรกษา 5.3.4.2 จดท าโครงการส ง เส รมสขภาพอย าง เปน รปธรรม และตอ เน อ ง ประกอบดวย 1) การสงเสรมการออกก าลงกาย เชน ชมรมแอโรบค ชมรมโยคะ ชมรมปนจกรยาน หรอชมรมวงเพอสขภาพ อาจก าหนดสถานทใดทหนง หรอการออกก าลงกายสญจรตามพนทตางๆ เพอเปนการกระตนใหก าลงพลในพนทตางๆ เปนตน 2) สงเสรมการบรโภคทถกตอง เชน การจดนทรรศการใหความรเรองการบรโภค อาหารเฉพาะโรค โครงการงดเหลา งดบหร หรอการเขารวมโครงการอาหารตางๆ เปนตน 3) การควบคมน าหนก เชน โครงการอบรมใหความรเรองการควบคมน าหนก การแขงขนการควบคมน าหนก เปนตน 5.3.4.3 จดตงกลมผปวยเฉพาะโรคความดนโลหตสงหรอกลมผปวยโรคเรอรง เพอเปนการรวมกลมผปวยในการแลกเปลยนประสบการณการดแลตนเอง และชวยเหลอกนดแลสขภาพในชมชน รวมทงจดการอบรมใหความรเรองโรค ปจจยเสยง การรกษา การปองกนและการปฏบตเพอลดปจจยเสยงหรอลดผลกระทบทจะเกด 5.3.4.4 จดทมสหวชาชพเยยมบานผปวย โดยเฉพาะผปวยทไมสามารถมารบการรกษาตามนด หรอผปวยทไมสามารถเขารวมกลมททางโรงพยาบาลจดได ผปวยทมความเสยงสขภาพสง เพอเปนการดแลผปวยอยางตอเนอง และรบทราบสภาพปญหาของผปวยทแทจรง แตเนองจากบคลากรโรงพยาบาลมจ ากด แตผปวยมจ านวนมากและพนททแตกตางกน จงน าขอมลทศกษาได มาวางแผนการจดสรรบคลากรทเหมาะสมกบผปวยในพนท รวมทงความถในการ เยยมบานผปวยแตละราย และแนวทางในการใหค าแนะน า การตดตามและการประเมนผปวย 5.3.4.5 คดเลอกและพฒนาศกยภาพอาสาสมครสาธารณสข หรออาสาสมครจตอาสาในการดแลผปวย ในพนทโรงเรยนนายรอยทพกอาศยใกลชดกบผปวยและรบทราบปญหาของชมชน โดยจดการอบรม สมมนาเชงปฏบตการ ดานความรและพฒนาทกษะการดแลผปวยอยาง

106

ตอเนอง เพอเพมประสทธภาพและประสทธผลในการดแลผปวย สามารถเปนผชวยในทมเยยมบานของโรงพยาบาล และสามารถปฐมพยาบาล กรณทเกดเหตฉกเฉนตางๆ ในชมชนได 5.3.4.6 จดท า Mobile Clinic กรณทผปวยไมสามารถมารบการรกษาทโรงพยาบาล หรอเพอเปนการบรการเชงรก โดยหาสถานทเหมาะสม บรเวณทมผปวยจ านวนมาก ผปวยทมระดบความเสยงสง ซงจากการศกษา พบวา ควรเปนบรเวณแฟลต ก หรอ แฟลต ค เพราะมผปวยจ านวนมากและมผปวยความเสยงสง และไมไกลจากโรงพยาบาล เพอสะดวกในการเพมเตมเวชภณฑตางๆ 5.3.4.7 วางแผนและแนวทางปฏบตในดานการรกษาพยาบาล การสงเสรมสขภาพ การปองกน และการฟนฟ รวมทงการเตรยมความพรอมในการรบ-สงปวย ผปวยความดนโลหตสง กรณมเหตฉกเฉน หาเสนทางทใกลทสดในการรบผปวย จดเตรยมอปกรณทเหมาะสมกบสภาพผปวยและปจจยเสยงทพบในผปวยรายบคคล 5.3.4.8 จดท าและปรบปรงฐานขอมลผปวยใหครอบคลม ครบถวน และเปนปจจบนเสมอ เพองายในการตดตามและวางแผนเยยมบาน 5.3.4.9 สงเสรมความรวมมอระหวางชมชน วด โรงเรยนและโรงพยาบาล เพอบรณาการกจกรรมในการสงเสรมสขภาพ ลดความซ าชอน และเพมประสทธภาพ

บทท 6

สรป อภปราย และขอเสนอแนะ การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร มวตถประสงคเพอจดท าแผนทสขภาพแสดงทอยอาศยของผปวยความดนโลหตสงตามระดบความเสยงและแผนทแสดงขดความสามารถในการรกษาพยาบาลของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร โดยการศกษาสภาพปญหาและวเคราะหปจจยเสยง รวมทงศกษาหาต าแหนงทอยอาศยของผปวยของผปวยความดนโลหตสงมาจดท าฐานขอมลสขภาพของผปวยความดนโลหตสง และเพอเสนอแนะแนวทางการรกษาพยาบาลและการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา กลมประชาชนทศกษาคอ ผปวยความดนโลหตสงจาก 2 หมบาน คอ หม 1 บานเขาชะโงก และ หม 13 บานบอนทนน ต าบลพรหมณ อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก จ านวน 315 ราย โดยเกบรวบรวมขอมลในเดอนกมภาพนธและมนาคม พ.ศ.2554 และการเกบขอมลในการศกษา เปนการรวบรวมขอมลทตยภมจากหนวยงานทเกยวของและเกบขอมลภาคสนาม ซงเครองมอทใชในการเกบรวบรวม สามารถแยกตามประเภทขอมลทศกษา กลาวคอ ขอมลเชงบรรยายและขอมลเชงพนท ส าหรบเครองมอทใชกบขอมลเชงบรรยายคอแบบสอบถาม จ านวน 2 ชดค าถาม คอ แบบสอบถามผปวยความดนโลหตสงประกอบดวยขอค าถาม 3 ตอน ไดแก ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ขอมลดานสขภาพ ซงม 2 สวน คอ สวนปจจยดานสขภาพ และสวนปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ และตอนท 3 ขอมลดานกายภาพ และแบบสอบถามผเชยวชาญดานโรคความดนโลหตสง ประกอบดวยขอค าถาม 2 สวน ไดแก สวนท 1 ขอมลสวนบคคลผตอบแบบสอบถามและสวนท 2 ความคดเหนเกยวกบปจจยเสยงของโรคความดนโลหตสงและการใหคาถวงน าหนก สวนเครองมอทใชรวบรวมขอมลเชงพนท คอ เครองบอกพกดต าแหนงดาวเทยมและแผนทแสดงพนทศกษา การวเคราะหและการประมวลผลขอมลทไดจากแบบสอบถามผเชยวชาญดานสขภาพและผปวยความดนโลหตสง ประกอบดวยสถตเชงพรรณนา ไดแก คารอยละ และคาเฉลย เพอวเคราะหขอมลและจดระดบความรนแรงหรอระดบความเสยงตอการเกดความรนแรงของโรค รวมทงการใชโปรแกรมคอมพวเตอรในการวเคราะหขอมลเชงพนท

108

6.1 สรปผลการศกษา 6.1.1 การศกษาสภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสง สถานการณและปจจยเสยงทมผลตอความรนแรงของโรคความดนโลหตสงของผปวยโรงพยาลบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พบวา ปจจยทเปนปญหาและมผลกระทบกบระดบความรนแรงหรอความเสยงของโรคความดนโลหตสง มทงปจจยสวนบคคล ปจจยดานสขภาพและปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ สวนปจจยดานกายภาพไมมผลกระทบเลย 6.1.1.1 สภาพปญหา พบวา โรคความดนโลหตสงของผปวยโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา เกดกบขาราชการ เพศชาย ชวงอายระหวาง 51-65 ป ทมประวตครอบครวเปนโรคความดนโลหตสง และมโรคประจ าตว โดยเฉพาะโรคไขมนในเลอดสง ซงโรคประจ าตวนสามารถท าใหระดบความดนโลหตสงมากกวาเดมและเกดภาวะแทรกซอนอนๆ ได ถาไมมการควบคมทด ประกอบกบผปวยทศกษามความรในการดแลตนเองนอย และมพฤตกรรมไมออกก าลงกาย ส าหรบปจจยสภาพเศรษฐกจ ดชนมวลกาย ระดบความดนโลหตสง ระยะเวลาทเปนโรคความดนโลหตสง การเขารบการรกษา การรบประทานยา การรบประทานอาหาร การดมสรา การสบบหร และปจจยดานความเครยด มผลกระทบกบผปวยสวนนอย และปญหาทพบนอกเหนอจากปจจยเสยงดงกลาว คอ การลมรบประทานยา ลมมาตรวจตามนดหรอไปราชการตางพนท รวมทงการปรบตวทไมเหมาะสม เมอเกดสภาวะเครยด อยางเชน รบประทานยานอนหลบ สบบหรและดมสรา เปนตน 6.1.1.2 ปจจยเสยง พบวาปจจยทมผลตอระดบความรนแรงของผปวยความดนโลหตสงโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา มทง ปจจยดานสขภาพและปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ ซงปจจยทมผลตอระดบความรนแรงมากทสด คอปจจยดานสขภาพ เชน ประวตโรคทางพนธกรรม โรคประจ าตว และภาวะแทรกซอน รองลงมา คอปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ เชน การไมออกก าลงกาย การดมแอลกอฮอล การบรโภคอาหารรสเคม ตามล าดบ ส าหรบปจจยดานกายภาพมผลนอยมาก 6.1.2 การจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงและแผนทสขภาพโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร 6.1.2 1 การจดระดบความเสยงตอการเกดความรนแรงของโรค

ผลการศกษาจากแบบสอบถามผปวยความดนโลหตสง กบคาถวงน าหนกเฉลยทผเชยวชาญดานสขภาพก าหนด เมอน ามาวเคราะหและจดระดบความรนแรง/ความเสยงตาม

109

ชวงคะแนน แบงเปน 3 ระดบ คอ ระดบความรนแรง/ความเสยงสง ปานกลาง และต า พบวา โรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลามผปวยทกระดบความรนแรง/ความเสยง และผปวยสวนใหญมระดบความรนแรง/ความเสยงปานกลางถงรอยละ 50.79 รองลงมา คอ ระดบความรนแรง/ความเสยงนอย และสง ตามล าดบ 6.1.2.2 การจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ. 2554 ฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงทรกษาทโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา เปนขอมลทไดจากการศกษาและส ารวจภาคสนามในปจจยทตองการศ กษา จะจดเกบตามลกษณะของขอมลทใชอธบายรายละเอยดของปจจยเสยงรายบคคลของผปวย รวมทงรายละเอยดของกลมผปวยตามระดบความเสยงและความรนแรงของโรคความดนโลหตสง และรายละเอยดทพกอาศยของผปวยตามเลขทบาน เมอน ามาเชอมโยงเขากบขอมลเชงพนทจะมขอมลบางสวนทไมสามารถเชอมโยงกนได เนองจากขอมลทงสองมคาขอมลไมตรงกน เชน เลขทบานกบหองทพกอาศย เนองจากมการแกไขขอมลหลายครงและจดเกบขอมลแบบแยกสวน ดงนน การก าหนดเลขทบานเปนรหสในการเชอมโยงจงจดวาไมคอยสมบรณนก 6.1.2 3 การจดท าแผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสงโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ. 2554 การจดท าแผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสง จากขอมลทวเคราะหระดบความรนแรง/ความเสยงของโรค เพอแสดงต าแหนงทอยอาศยของผปวยตามระดบความรนแรง/ความเสยงของโรคโดยจ าแนกเปนดาวสแดง จดสเหลองและจดสเขยว ส าหรบผปวยทมระดบความรนแรง/ความเสยงสง ปานกลาง และต า ตามล าดบ นอกจากนยงแสดงต าแหนงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา เสนทางคมนาคม แหลงน า รวมทงอาคารสถานทส าคญ เชน วด โรงเรยน ตลาด ศนยอาหาร สหกรณ เปนตน ซงแสดงดวยแผนท มาตราสวน 1: 4,000 ขนาด เอ 3 จ านวน 3 ระวาง และแผนทแสดงขดความสามารถในการรกษาพยาบาลของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา โดยท าการ Buffer ระยะทางทมโรงพยาบาลเปนจดศนยกลาง แสดงรศมระยะหางจากโรงพยาบาลของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ป พ.ศ.2554 ซงแสดงดวยแผนท มาตราสวน 1: 10,000 จากแผนท พบวา ผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา อาศยอยในรศม 2 กโลเมตรจากโรงพยาบาลและมถนนเขาถงบานพกทกแหงจ านวนผปวยมกระจายแบบไมสม าเสมอ โดยเฉพาะต าแหนงทอยอาศยในลกษณะแฟลตรวมหลาย

110

ชนและหลายหองในแฟลตเดยวกนจะมจ านวนผปวยคอนขางหนาแนนและซอนทบกน ถาท าแผนทมาตราสวน 1 : 4,000 จะท าใหดรายละเอยดคอนขางยาก (ระวางท 1) 6.1.3 ขอเสนอแนะจากการศกษา แนวทางในการรกษาพยาบาลและการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ตองเรมจากระดบนโยบายลงมาจนถงขนตอนการปฏบต ตองมงเนนการใหบรการในเชงรกดานการสรางเสรมสขภาพและสรางวถชวตทเออตอสขภาวะ โดยเฉพาะในผปวยโรคเรอรงตางๆ นอกจากนในการดแลผปวยควรดแลโดยทมสหวชาชพ ดแลแบบองครวม สงเสรมใหผปวยและญาตมองคความรในการดแลตนเองและสงคม เนนการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3 ดาน ไดแก การบรโภค การออกก าลงกาย และ การดแลน าหนก รวมทงเพมศกยภาพของทมสงเสรมสขภาพและอาสาสมครสาธารณสขในการดแลผปวย

6.2 อภปรายผลกศกษา

6.2.1 สภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสง จากการศกษาสภาพปญหาและปจจยเสยงของผปวยความดนโลหตสง พบวา โรคความดนโลหตสงของผปวยโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา สวนใหญเปนเพศชาย ชวงอาย 51-65 ป มระดบการศกษาต ากวาปรญญาตร อาชพรบขาราชการ ดชนมวลกายปกต ระดบความดนโลหตอยในชวง 140-159/90-99 มม.ปรอท ระยะเวลาการเจบปวย 3-5 ป มประวตครอบครวเปนโรคความดนโลหตสง และมโรคประจ าตว โดยเฉพาะโรคไขมนในเลอดสง ผปวยเขารบการรกษาและรบประทานยาอยางตอเนอง ไมบรโภคอาหารทอดและเคม ไมสบบหร และ ซงสภาพปญหาทพบสอดคลองกบงานวจยเรอง พฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสงทมารบบรการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 9 พษณโลก (นภทร อนทรทรง ,2553) และสอดคลองกบอบตการณการเกดโรคความดนโลหตสง ส าหรบบางปจจยทไมมผลหรอมผลตอระดบความรนแรงนอยแตมผปวยจ านวนมาก เชน ระดบความดนโลหตของผปวย ดชนมวลกาย หรอระดบการศกษา เมอท าการวเคราะหและพจารณาเกณฑขนต าทผศกษาตงไว จะเหนวาเปนเกณฑขนต าทกวางเกนไป อาจเปนผลท าใหมผปวยเปนจ านวนมากทมความเสยงนอยหรอไมมความเสยงในปจจยนนเลยกได อกประการหนง คอ เกณฑการประเมนโรคประจ าตวทผศกษาก าหนดวา ถาผปวยมมากกวา 1 โรค กน ามาคาคะแนน

111

ทไดมารวมกน ซงในความเปนจรงแลวโรคบางโรคเมอเปนควบคกบโรคอกโรคหนง อาจจะมความเสยงเปนทวคณ จงท าใหการแปลผลคะแนนความเสยงทค านวณออกมาเกดความคาดเคลอน 6.2.2 การจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงและแผนทสขภาพโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงทรกษาทโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา เปนขอมลทไดจากการศกษาและส ารวจภาคสนาม ซงไมครอบคลมผปวยความดนโลหตสงทงหมดทอาศยอยในพนทโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา เนองจากผปวยบางรายมภมล าเนาทอน หรอบางรายมภมล าเนาในโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาแตรบการรกษาทโรงพยาบาลอน รวมทงขอมลทพกอาศยของผปวยในเวชระเบยนไมเปนปจจบน ท าใหการลงภาคสนามเพอส ารวจไมประสบความส าเรจและไมพบผปวยดงกลาว การจดท าแผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสงเปนการแสดงต าแหนงทอยอาศยของผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ตามระดบความรนแรง/ความเสยงของโรค ในบางพนทมการซอนทบของขอมล ท าใหการศกษาจากแผนทไมสามารถระบต าแหนงทชดเจนได เนองผปวยมจ านวนมากและพนททอาศยเปนลกษณะหลายชนทซอนทบกนหรอภายในหองพกเดยวกนอาจมผปวยมากกวา 1 คน 6.2.3 ขอเสนอแนะจากการศกษา การเสนอแนวทางในการรกษาพยาบาลและการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาทไดจากการศกษา สอดคลองกบวสยทศนและเขมมงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ป 2554 ทมงเนนการสรางเสรมสขภาพ และการดแลผปวยโรคเรอรง แตในการเสนอแนวทางและการตงวสยทศนหรอเขมมง เปนเพยงนามธรรมทก าหนดขนมา ซงถาตองการใหการปฏบตมประสทธภาพและประสทธผลทแทจรงจ าเปนตองท าใหเปนรปธรรมและชดเจน

6.3 ขอจ ากดในการศกษา 6.3.1 การปรบยายทอยอาศย เนองจากการช ารดของบานพกหรอการปรบยายสถานทปฏบตงานของขาราชการ ท าใหผปวยตองยายทอยอาศยใหมโดยมไดแจงใหโรงพยาบาลรบทราบและปรบขอมลใหม ท าใหขอมลทมอยในเวชระเบยนไมเปนไปตามความเปนจรง เมอท าการส ารวจ

112

ภาคสนามจงไมพบผปวยรายนน ๆ ตองเรมตดตามผปวยใหม ซงบางราย เพอนบานไมทราบวายายไปอยทใด 6.3.2 การปรบเปลยนต าแหนงงาน โดยเฉพาะบานพกประจ าต าแหนงระดบผบงคบบญชาทมการปรบยายตามวาระการโยกยาย ท าใหมการปรบเปลยนขอมลบอยครง ท าใหการเกบขอมลตองมการปรบเปลยนตามความเปนจรง ดงนน ในการอางองขอมลโดยใชทอยอาศยหรอเลขทบานอาจท าใหการระบตวผปวยเกดการคลาดเคลอน 6.3.3 การครอบครองบานพก การครองบานพกตามสทธขาราชการโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา แตไมไดพกอาศยอยจรง ซงในการส ารวจขอมล พบวา ผปวยมการครอบครองสทธเปนเจาของบานทแจงในเวชระเบยนผปวยของโรงพยาบาล แตเมอตดตามผปวยตามทอยทแจงไว ไมพบผปวยรายนน หรอพบวามผมาพกอาศยแทน 6.3.4 การชวยราชการในหนวยงานงานอน การปฏบตราชการตามหนวยงานอน โดยเฉพาะ 3 จงหวดชายแดนภาคใต และราชการสนามอนๆ ทตองปฏบตงานเปนเวลานาน ซงบางรายมรายชอสงกดโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา และมบานพกในพนโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา แตไมสามารถตดตอได 6.3.5 การเสยชวตของผปวยบางราย โดยเฉพาะผปวยทกลบภมล าเนาเดมแลวเสยชวต ผปวยท เกดอบตเหตเสยชวตและไมไดเขารบการรกษาทโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา เมอเสยชวตแลวญาตมไดแจงใหทางโรงพยาบาลรบทราบและปรบขอมล 6.3.6 ฐานขอมลเชงพนท ลกษณะการจดเกบฐานขอมลจะจดเกบแยกเปนชนขอมล (Layer) ตามลกษณะของขอมล ซงแตละชนขอมลเปนอสระตอกน ส าหรบชนขอมลขอบเขตหมบานทผศกษาแปลงคาพกด โดยใชเสนทางน าทตดผานในพนท ยงมความคลาดเคลอน เนองจากแผนททน าศกษายงไมมระบบพกดทชดเจน ประกอบกบ พนทศกษามปรบปรงการปลกสรางอาคารกอสราง และปรบภมทศนของแหลงน า ท าใหไมสามารถระบเสนทางน าเดมไดชดเจน นอกจากน ยงพบวาต าแหนงทพกอาศยของผปวยเปนต าแหนงทใกลเคยงกนมาก ดงนนการจดท าแผนทสขภาพในภาพรวมจงมความชดเจนคอนขางนอย และมการซอนทบของขอมล ท าใหยากในการวเคราะห

6.4 ในการศกษา 6.4.1 การจดท าฐานขอมลและแผนทสขภาพผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ควรท าการศกษาผปวยทกรายทอาศยอยในโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ซงตองใชเวลาในการส ารวจและปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนตลอด ดงนน ควรมการ

113

ด าเนนการตดตามผปวยเปนระยะๆ อยางตอเนอง ซงนอกจากไดประเมนประสทธภาพการรกษาพยาบาล รวมทงสภาพความเจบปวยแลว ยงมผลตอการปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนอยางยง 6.4.2 เนองจากการทบทวนขอมลทตยภมเรองปจจยทมผลตอความรนแรงของโรคความดนโลหตสงมจ านวนมาก ซงในแตละการศกษาจะน าแคบางปจจยทเหมาะสมกบพนทศกษาของตนเทานน รวมทงเกณฑการก าหนดระดบความรนแรงและคาถวงน าหนกของแตละปจจยยงไมมคาคงททชดเจน ดงนน การก าหนดเกณฑระดบคะแนนของปจจยเสยง และการถวงน าหนกของแตละปจจย ควรมการระดมสมองของผทมความช านาญเฉพาะโรคความดนโลหตสง เพอใหเกดประสทธภาพสงสดในการจดระดบความรนแรง 6.4.3 การจดท าฐานขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร สามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลา และท าใหผใชระบบเหนแผนทแสดงลกษณะทตองการไดชดเจน สามารถเชอมโยงขอมลกบต าแหนงทางภมศาสตรได ดงนน ผใชควรมความรเรองการใชงานในระบบสารสนเทศภมศาสตรพอสมควร เพอใหการใชขอมลมประโยชนและเกดประสทธภาพ จงจ าเปนตองเพมพนความรดานสารสนเทศภมศาสตรควบคกบการจดการขอมล 6.4.4 ขอมลแผนททน ามาศกษาขอมล ไดจากแผนท อบต.พรหมณ ทยงไมมพกดอางองทเปนมาตรฐาน และขอมลแผนทพนทศกษาจาก Google earth ทมการปรบเปลยนพนทแลว จงไมสามารถหาพกดแบงขอบเขตหมบานไดอยางชดเจน ซงถามหนวยงานใดจดท าระวางทดนมาตราสวน 1: 1,000 ซงมระบบพกดแบบ UTM จงควรน าเอาระวางแผนทดงกลาวมาใชในการบนทกขอมลเพอใหไดฐานขอมลทมระบบพกดแบบมาตรฐานและมความถกตองยงขน 6.4.5 ฐานขอมลเลขทบานตามระบบทะเบยนราษฎร ยงมความซ าซอนกนอย ควรปรบปรงระบบการออกเลขทบานใหมในโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา ไมใหมความซ าซอน สวนกรณบานพกทคอกไก ทไมมเลขท ควรมการออกเลขทบานแบบพเศษ เพอใชในการเชอมโยงขอมลไดถกตองมากขน

6.5 ขอเสนอแนะดานการวจยในอนาคต 6.5.1 ควรท าการศกษาวจยเพมเตมในสวนของปจจยทมผลตอความรนแรงของโรคความดนโลหตสง เพราะยงมอกหลายปจจยทมผลกระทบกบผปวยความดนโลหตสง ซงแตละปจจยมความสมพนธทแตกตางกน และแตละพนทกมปจจยทแตกตางกน ดงนน ในการก าหนดปจจยควรมการศกษาบรบทของพนทประกอบกบปจจยทตองการศกษา และความสมพนธในแตละปจจย เพอใหไดขอมลทดและมความถกตองมากทสด

114

6.5.2 การจดท าขอมลพนทในรปแผนททมรายละเอยดยอยจ านวนมาก ควรใชมาตราสวนทใหญขน หรอแบงยอยพนทศกษาใหมความรายละเอยดมากขน 6.5.3 การศกษาครงนไดศกษาเฉพาะโรคความดนโลหตสงซงเปนเพยงโรคเรอรงโรคหนงเทานน ในการศกษาครงตอไปควรท าการศกษาใหครอบคลมโรคเรอรงอนๆ ในพนทเดยวกน เพอน าผลการศกษามาประกอบการวางแผนยทธศาสตรดานสขภาพในภาพรวมในพนทนนๆ รวมกน เปนการลดความซ าซอน และเพมประสทธภาพ ประสทธผลในการดแลผปวยแบบองครวม

บรรณานกรม

กรมการปกครอง. 2552. รายงานสถต จานวนประชากรและบาน รายจงหวด รายอาเภอและราย-

ตาบล. คนวนท 3 มกราคม 2554. จาก http://www.dopa.go.th/xstat5160. กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2548. โครงการพฒนาและ

ปรบปรงระบบขอมลเชงพนทในการบรหารจดการมลพษ โครงสรางการออกแบบฐานขอมลแผนทพนฐาน. เอกสารวชาการ เลมท 3/3.กลมเทคโนโลยสารสนเทศมลพษ, กองแผนงานและประมวลผล กรมควบคมมลพษ.

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. 2546. โครงการศกษาและจดทาฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตรดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จงหวดนครราชสมา. เอกสารประกอบการสมมนา วนท 11-12 กนยายน 2546. สถาบนราชภฏนครราชสมา. 49 หนา.

จนทนา อนทปญญา. 2551. สถตสาหรบการวจยทางสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: ทพเนตรการ-พมพ. ราชบณฑตยสถาน.

จนตนา บญทองชวย. 2550. การบรหารจดการทรพยากรประมงอยางยงยน กรณศกษา อางเกบนาเขอนแกงกระจาน จงหวดเพชรบร. กรงเทพมหานคร: สารนพนธปรญญามหาบณฑต. สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

จนตนา อมรสงวนสน. 2552. ระบบสารสนเทศภมศาสตรสาหรบงานวจยดานสงคมและสงแวด-ลอม. กรงเทพมหานคร: ทพเนตรการพมพ.

ตอง พนธงาม. 2550. การประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอวเคราะหคณภาพชวตของประชากรในเขตเทศบาลนครราชสมา จงหวดนครราชสมา กรณศกษาชมชนมหาชย-อดมพร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.

ประวชช ตนประเสรฐ. 2548. ขอแนะนาการออกกาลงกายสาหรบผปวยโรคความดนโลหตสง. กรงเทพมหานคร: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

ปรเยศ ทรพยสนพนธ. 2550. การประยกตใชระบบสารสนเทศทางภมศาสตรในการตดตามและชวยเหลอผปวยโรคความดนโลหตสง. กรงเทพมหานคร: สารนพนธปรญญามหา บณฑต. สถาบนบณเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

116

l.

บรรณานกรม (ตอ) ผองพรรณ อรณแสง. 2549. การพยาบาลผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด. พมพครงท 2.

ขอนแกน: หางหนสวนจากด โรงพมพคลงนานาวทยา. พงศระภ ธรรมเวธต. 2545. การประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการจดทาฐานขอมล

แผนทภาษและทะเบยนทรพยสนเพอจดเกบภาษทองถน กรณศกษา เทศบาลคลองใหญ จงหวดตราด. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยรามคาแหง.

เยาวรตน ปรปกษขาม, พรพนธ บณยรตพนธ. 2549. ความดนโลหตสงในคนไทย. เอกสารวชาการ ฉบบท 16 กนยายน 2549. สถานการณสขภาพประเทศไทย. สานกงานพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ.

ยพาพน ศรโพธงาม. 2551. แนวคดการพยาบาลผใหญและผสงอายแบบองครวม. เอกสารการสอนชดวชา การพยาบาลผใหญและผสงอาย หนวยท 1-5 หนา 1-19. พมพครงท 8. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

รตนา พนจย. 2552. พฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผปวยโรคความดนโลหตสง ในผปวยโรคความดนโลหตสง ทมารบบรการรกษาพยาบาลทศนยสขภาพชมชนกดเวยน อาเภอตาพระยาจงหวดสระแกว. งานวจย ศนยสขภาพชมชนกดเวยน.

ราชบณฑตยสถาน. 2546. พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ.2542. กรงเทพมหานคร: ศร-วฒนาอนเตอรพรนท.

วรงรอง ทมด. 2548. การประยกตใชเทคโนโลยภมสารสนเทศในการจดทาฐานขอมลฟารมเลยงกงทะเล กรณศกษา จงหวดฉะเชงเทรา. งานวจย. กลมภมสารสนเทศประมง, ศนยสาร สนเทศ, กรมประมง, กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

วสาขา ภจนดา. 2552. ระเบยบวธวจยดานการจดการสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: ทพเนตรการพมพ.

ศนยวจยภมสารสนเทศเพอประเทศไทย. ระบบสนเทศภมศาสตร. สบคนเมอ 7 กมภาพนธ 2554. จากhttp://www.gisthai.org/about-gis/gis.htm

สถาปตยและการจดการสงแวดลอม. 2547. การประยกตใชเทคโนโลยอากาศและภมสารสนเทศในการพฒนาทองถน. เอกสารการประชม 17-18 กนยายน 2547. ชลบร. GISTDA และ RCGIST. หนา 23-36.

117

m. 5 .2

ml.

บรรณานกรม (ตอ) สมจต หนเจรญกล. 2552. การพยาบาลทางอายรศาสตร เลม 2. พมพครงท 16. กรงเทพมหานคร:

หางหนสวนจากด ว.จ. พรนตง. สมบต อยเมอง. การประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการบรหารจดการโรคไขหวดนก ใน

ประเทศไทย. สบคนเมอ 31 มกราคม 2554. จาก http://www.gisthai.org. สมาคมเวชสารสนเทศไทย TMI. อนดบโรคทสาคญทพบในคนไทย. สบคนเมอ 7 กมภาพนธ 2554.

จาก http://www.tmi.or.th/index.php?option=com_content&task=view&id สรรคใจ กลนดาว. 2542. ระบบสารสนเทศภมศาสตร : หลกการเบองตน. พมพครงท 2.

กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สรพร กมลธรรม. ระบบสารสนเทศภมศาสตรเบองตน. สบคนเมอ 5 กมภาพนธ 2554.

จากhttp://www.gistda.or.th/Gistda/HtmlGistda/Html/Index1.htสรพจน วงศใหญ. การปรบสมดลแบบสขภาพองครวม. สบคนเมอ เม.ย 554.

จาก http://www.rsu.ac.th/oriental_med/article12.htสเพชร จรขจรกล. เรยนรระบบภมสารสนเทศออนไลน. สบคนเมอ 16 ม.ค. 2554. จาก

http://www.gis2me.com. สเพชร จรขจรกล. 2549. ระบบสารสนเทศภมศาสตร และการใชโปรแกรม ArcGIS Desktop

เวอรชน 9.1. นนทบร: บรษท เอส.อาร พรนตง แมสโปรดกส จากด. สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. 2553. สรปรายงานการปวย

พ.ศ. 2552. กรงเทพมหานคร: สานกงานกจการโรงพมพ องคการสงเคราะหทหารผานศกในพระบรมราชปถมภ.

อรสา โฆวนทะ. 2554. รายงานการทบทวนยทธศาสตรและนโยบายสขภาพระดบชาตของประเทศแคนาดา ออสเตรเลย และเกาหลใต. งานวจย. สถาบนวจยระบบสาธารณสข.

ผนวก ก แบบสอบถาม

118

แบบสอบถามเลขท .............

แบบสอบถาม

“การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาล

โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร”

ค าชแจง

แบบสอบถามชดนจดท าขนเพอใชประกอบการศกษาวชาคนควาอสระ “การจดท าแผนท

สขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา

โดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร”

1. โดยการศกษานเปนสวนหนงของการศกษารายวชาการศกษาคนควาอสระ ของนกศกษา

ปรญญาโทภาคพเศษ หลกสตรการจดการสงแวดลอม คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2. วตถประสงคของการศกษา

เพอศกษาปจจยเสยงทมผลตอระดบความดนโลหตสง และจดท าฐานขอมลผปวยความดน

โลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา

ผศกษาหวงเปนอยางยงวาจะไดรบจะไดรบความรวมมอจากทานในการตอบค าถาม และ

ขอขอบพระคณททานไดสละเวลาในการตอบแบบสอบถาม เพอประโยชนในการศกษา ตอไป

ขอแสดงความนบถอ

วราภรณ นยมคา

ผศกษา

119

แบบสอบถามผเชยวชาญดานสขภาพ

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล ค าชแจง โปรดใสเครองหมาย ลงใน ( ) ใหตรงกบสภาพความเปนจรงมากทสด 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย ( ) นอยกวา 20 ป ( ) 20-40 ป ( ) 41-60 ป ( ) มากกวา 60 ปขนไป 3. ระดบการศกษาสงสดของทาน ( ) อนปรญญา ( ) ปรญญาตร ( ) ปรญญาโท ( ) ปรญญาเอก ( ) อนๆ ระบ............................... 4. อาชพ ( ) ขาราชการ / พนกงานราชการ/พนกงานรฐวสาหกจ ( ) พนกงานบรษทเอกชน ( ) ประกอบอาชพสวนตว ( ) อนๆ ระบ ........................................... 5. ลกษณะงาน ( ) แพทย ( ) พยาบาล ( ) เจาหนาทสาธารณสข ( ) เภสชกร ( ) อนๆ ระบ....................................... 6. ความช านาญเฉพาะดาน ( ) ศลยกรรม ( ) อายรกรรม ( ) กมารเวชกรรม ( ) สต นรเวชกรรม ( ) อนๆ ระบ........

120

7. ระยะเวลาการปฏบตงาน ( ) นอยกวา 1 ป ( ) 1-3 ป ( ) 4- 6 ป ( ) 7- 9 ป ( ) 10 ป ขนไป สวนท 2 ความคดเหนเกยวกบปจจยเสยงของโรคความดนโลหตสง ค าชแจง โปรดใสเครองหมาย ลงใน ( ) ใหตรงกบสภาพความเปนจรงมากทสด 1. ทานคดวา ปจจยตอไปนมผลตอผปวยความดนโลหตสงหรอไม ถามผลทานใหคาถวงน าหนกเทาไร ( คาถวงน าหนก มคาระหวาง 1 – 10 คะแนน)

ประเภทของปจจย ผลกระทบตอโรค คาถวงน าหนก

(1-10 ) มผล ไมมผล 1. เพศ 2. อาย 3. อาชพ 4. สภาพเศรษฐกจ 5. ระดบการศกษา 6. ดชนมวลกาย 7. ระดบความดนโลหตปจจบน 8. ระยะเวลาการเจบปวย 9. โรคประจ าตว 10. ภาวะแทรกซอน 11.ประวตโรคกรรมพนธ 12. การพบแพทยตามนด 13.การรบประทานยาตอเนอง 14. อาหาร

- ทอด - เคม

121

ขอเสนอแนะ

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

ประเภทของปจจย ผลกระทบตอโรค คาถวงน าหนก

(1-10 ) มผล ไมมผล

15. การดมสรา 16. การสบบหร 17. การออกก าลงกาย 18. ภาวะเครยด 19. ระยะหางจากทพกอาศยกบโรงพยาบาล 20. รปแบบการเดนทาง(รถยนต,รถจกรยานยนต,รถจกรยาน ฯลฯ)

21. ปจจยอนๆ (ถาม)........................ .........................................................

122

แบบสอบถามเลขท .............

แบบสอบถาม

ค าชแจง

แบบสอบถามชดนจดท าขนเพอใชประกอบการศกษาคนควาอสระ “ การจดท าแผนทสขภาพในการตดตามผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา โดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ” 1.โดยการศกษานเปนสวนหนงของการศกษารายวชาการศกษาคนควาอสระ ของนกศกษาปรญญาโทภาคพเศษ หลกสตรการจดการสงแวดลอม คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑพฒนบรหารศาสตร 2. วตถประสงคของการศกษา เพอศกษาปจจยเสยงทมผลตอระดบความดนโลหตสง และจดท าฐานขอมลผปวยความดนโลหต สงของโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา 3. แบบสอบถามน แบงออกเปน 3 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 ขอมลสวนบคคล ตอนท 2 ขอมลดานสขภาพ ม 2 สวน คอ ปจจยดานสขภาพ ปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ ตอนท 3 ขอมลดานกายภาพ

ผศกษาหวงเปนอยางยงวาจะไดรบจะไดรบความรวมมอจากทานในการตอบค าถาม และ ขอขอบพระคณททานไดสละเวลาในการตอบแบบสอบถาม เพอประโยชนในการศกษา ตอไป

ขอแสดงความนบถอ วราภรณ นยมคา

ผศกษา

123

แบบสอบถามผรบบรการ

ชอผตอบแบบสอบถาม..................................................................................................................... บานเลขท.....................................หม.....................................ต าบล................................................... ตอนท 1 ขอมลสวนบคคล ค าชแจง โปรดใสเครองหมาย ลงใน ( ) ใหตรงกบสภาพความเปนจรงมากทสด

1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย ( ) นอยกวา 35 ป ( ) 35 - 50 ป ( ) 51-65 ป ( ) มากกวา 65 ปขนไป 3. ระดบการศกษา ( ) ต ากวาปรญญาตร ( ) ปรญญาตร ( ) สงกวาปรญญาตร 4. อาชพ ( ) รบราชการ ( ) เกษตรกรรม ( ) อนๆ........................... 5. สภาพเศรษฐกจ ( ) ขดสน มหนสน ( ) ขดสน ไมมหนสน ( ) ไมขดสน

124

ตอนท 2 ขอมลดานสขภาพ สวนท 1 ปจจยดานสขภาพ ค าชแจง โปรดใสเครองหมาย ลงใน ( ) ใหตรงกบสภาพความเปนจรงมากทสด

1. ปจจบนทานมน าหนก..............................กก. สง..........................................ซม. 2. ระดบความดนโลหตครงลาสดของทาน เทากบ............................................................. 3. ทานเปนโรคความดนโลหตสงมานานเทาใด ( ) นอยกวา 3 ป ( ) 3 - 5 ป ( ) 5 - 10 ป ( ) มากกวา 10 ปขนไป 4. ทานมโรคประจ าตวใดหรอไม (ถาม กรณาระบ) ( ) ไมม ( ) ม ..........เบาหวาน ...........ไขมนในเลอดสง .......โรคหวใจ ...........อมพฤกษ ...........อมพาต .......ถงลมโปงพอง ...........โรคไตวาย ...........มะเรง 5. ปจจบนทานมอาการใดตอไปนหรอไม (ถาม กรณาระบ) ( ) ไมม ( ) ม ..........เจบหนาอก ..........เหนอย หอบ ..........นอนราบไมได ..........แขน ขา ออนแรง ..........ปวดขาเวลาเดน ..........ปสสาวะบอย ..........ขาบวม ..........คลนไส อาเจยน ..........ตาพรา 6. บคคลในครอบครวของทานปวยเปนโรคใดตอไปนหรอไม (ถาม กรณาระบ) ( ) ไมม ( ) ม ..........ความดนโลหตสง ..........เบาหวาน ...........โรคไตวาย ...........อมพฤกษ ...........อมพาต ...........มะเรง

125

7. ทานรบการรกษาและพบแพทยตามนดทกครงหรอไม (ถาไมทกครง กรณาระบเหตผล) ( ) ทกครง ( ) ไม เพราะ................................................. 8. ทานรบประทานยาตามแพทยสงทกครงหรอไม (ถาไมทกครง กรณาระบเหตผล) ( ) ทกครง ( ) ไม เพราะ.................................................

สวนท 2 ปจจยดานพฤตกรรมสขภาพ ค าชแจง โปรดใสเครองหมาย ลงใน ( ) ใหตรงกบสภาพความเปนจรงมากทสด

1. ทานชอบอาหารประเภทใด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ ) ( ) นง ( ) ตม ( ) ปง ยาง ( ) ทอด ( ) อนๆ ระบ........................ 2. ทานชอบอาหารรสชาตประเภทใด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ ) ( ) เคม ( ) หวาน ( ) มน ( ) เปรยว ( ) อนๆ ระบ........................ 3. ทานดมสราหรอไม ( ) ไมดม ( ) ดม......................แกว /สปดาห 4. ทานสบบหรหรอไม ( ) ไมสบ ( ) สบ......................มวน /วน 5. ทานออกก าลงกายบอยแคไหน ใน 1 สปดาห ( ) ไมออกก าลงกาย ( ) 1-2 ครง/สปดาห ( ) 3-5 ครง/สปดาห 6. ปกตทานพบเรองเครยดบอยหรอไม ( ) ไมเคย ( ) นานๆครง ( ) บอยครง 7. เวลาททานเครยด ทานปฏบตอยางไร.........................................................................................

126

ตอนท 3 ขอมลดานกายภาพ ค าชแจง โปรดใสเครองหมาย ลงใน ( ) ใหตรงกบสภาพความเปนจรงมากทสด

1. ทพกอาศยของทานหางจากโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาเทาใด ( ) นอยกวา 1 กม. ( ) ระยะทาง 1- 3 กม. ( ) ระยะทาง 3- 5 กม. ( ) มากกวา 5 กม. 2. ทานเดนทางไปโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาดวยวธใด

( ) รถยนตสวนตว ( ) รถจกรยานยนตสวนตว ( ) รถยนตรบจาง ( ) รถจกรยานยนตรบจาง ( ) รถจกรยาน ( ) อนๆ.................. 3. ทานเดนทางไปโรงพยาบาลโรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลาสะดวกหรอไม

( ) สะดวก ( ) ไมสะดวก เพราะ................................................... ปญหา / ขอเสนอแนะ

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

ภาคผนวก ข การใหคาถวงนาหนกของผเชยวชาญดานสขภาพ

127

ตาราง ผนวก ข การใหคาถวงนาหนกแบบสอบถามผเชยวชาญดานสขภาพ (0-10 คะแนน)

ลาดบ ปจจย ผเชยวชาญ รวมคา คาถวงนาหนก

1 2 3 4 5 ถวงนาหนก เฉลย(Weighting)

1 เพศ 4 5 3 3 5 20 4

2 อาย 8 9 8 7 6 38 8

3 ระดบการศกษา 8 5 5 5 5 28 6

4 อาชพ 8 8 3 4 6 29 6

5 สภาพเศรษฐกจ 7 7 3 5 6 28 6

6 ดชนมวลกาย 10 9 8 9 9 45 9

7 ระดบความดนโลหตปจจบน 9 9 10 9 8 45 9

8 ระยะเวลาการเจบปวย 8 8 10 9 8 43 9 9 โรคประจาตว 8 10 8 9 9 44 9

10 ภาวะแทรกซอน 5 8 10 8 8 39 8

11 ประวตโรคกรรมพนธ 8 9 7 7 8 39 8

12 การพบแพทยตามนด 6 8 10 7 8 39 8 13 การรบประทานยาตอเนอง 7 10 10 9 9 45 9

14 อาหาร

ทอด 8 9 7 8 8 40 8

เคม 8 9 7 8 9 41 8 15 การดมสรา 8 8 5 7 8 36 7

16 การสบบหร 8 8 7 7 8 38 8

17 การออกกาลงกาย 8 9 10 6 7 40 8

18 ภาวะเครยด 5 7 8 8 8 36 7 19 ระยะหางจากทพกอาศย

กบโรงพยาบาล 0 0 0 1 0 1 0

20 รปแบบการเดนทาง 0 0 0 0 0 0 0

21 ปจจยอนๆ (ถาม)

ภาคผนวก ค ฐานขอมลผปวยความดนโลหตสงของโรงพยาบาล

โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา พ.ศ. 2554

128

ตารางท 1 ผนวก ค ผปวยระดบความเสยงตา 14.5 – 23.1

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 1 13 แถว 3 2 199/034 736169 1580482 5100107 21.7

2 น 1 5 99/5006 734842 1582017 5109631 21.6

3 น 2 10 99/5023 734759 1582109 5201031 18.9

4 ส 1 2 99/5027 734856 1582003 5100889 21.7

5 7 99/5032 734841 1582013 5100415 21.2

6 9 99/5034 734842 1582021 5109347 21.5

7 ส 2 7 99/5042 734805 1582055 5100923 21.6

8 10 99/5045 734792 1582076 5102560 22.4 9 ส 3 3 99/5048 734777 1582106 5103063 21

10 ส 4 9 99/5064 734937 1582026 5102388 19.5

11 ส 5 8 99/5073 734896 1582081 5107027 23.1

12 ส 7 2 99/5087 734970 1582003 5107122 22.4 13 6 99/5091 734964 1582013 5109357 18.2

14 10 99/5095 734952 1582025 5100281 21.7

15 ส 8 4 99/5099 734924 1582060 5101671 21.4

16 10 99/5105 734911 1582077 5100076 22.2 17 ส 9 4 99/5109 734882 1582123 5102877 22.4

18 ส 12 5 99/5142 734984 1582158 5102969 20.8

19 8 99/5145 734984 1582159 5109536 21.8

20 ซ 11 99/011 734744 1580620 5106163 22.1

21 14 99/0114 734684 1580598 5106866 19.4

22 15 99/0115 734667 1580590 5104097 20.4

23 17 99/0117 734809 1580698 5100188 20.1

24 43 99/0143 734773 1580818 5100744 21.3 25 60 99/0160 734776 1580952 5301660 19.5

129

ตารางท 1 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 26 62 99/0162 734732 1580951 5100703 19.6

27 128 99/0170 734904 1580606 5107061 17.7

28 129 99/0171 734920 1580609 5203802 20.3

29 135 99/0177 734863 1580627 5100197 22.7

30 140 99/0182 734930 1580631 5103958 19.7

31 142 99/0184 734956 1580633 5101005 21.3

32 146 99/0188 734863 1580666 5101383 19.7

33 149 99/0191 734915 1580666 5101672 20.6 34 151 99/0193 734942 1580668 5101143 20.1

35 159 99/0201 734923 1580680 5101214 22

36 734923 1580680 4715267 18.1

37 160 99/0202 734931 1580684 5101288 19.3 38 734931 1580684 5100362 19.6

39 734931 1580684 5102812 22.3

40 162 99/0204 734950 1580680 5101378 17.5

41 163 99/0205 734972 1580684 5100363 22 42 1 เอ 4 99/1 734498 1580827 5101195 21.5

43 6 99/1 734474 1580825 5100284 18.8

44 บ 2 99/004 734525 1580622 5100242 20.9

45 4 99/006 734596 1580638 5100290 21.5 46 7 99/009 734567 1580671 5102407 21

47 23 99/025 734560 1580932 5107772 23.1

48 ซ 67 99/0167 734362 1580655 5100510 19.4

49 72 99/0172 734361 1580678 5200630 17.9 50 75 99/0175 734388 1580714 5101684 19.5

130

ตารางท 1 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 51 75 99/0175 734388 1580714 5200270 18.4

52 78 99/0178 734343 1580706 5100146 23.1

53 80 99/0180 734414 1580744 5104076 19.7

54 734414 1580744 5203499 20.7

55 81 99/0181 734384 1580747 5101738 20.8

56 112 99/0212 734363 1580893 23.1

57 114 99/0214 734326 1580916 5100251 20.3

58 ด 4 99/0304 734548 1581021 5100969 20 59 10 99/0310 734514 1581021 5108722 22.5

60 12 99/0312 734507 1581035 5102597 18.1

61 17 99/0317 734477 1581044 5101581 20.3

62 34 99/0334 734388 1581024 5102139 19.3 63 43 99/0343 734341 1580986 5203881 20.6

64 อ 1 210 99/0610 734884 1580757 5200212 18.5

65 ก 1 204 99/1004 734377 1581087 5101250 21.1

66 210 99/1010 734334 1581148 5100616 21.7 67 ก2 309 99/1057 734346 1581175 5106440 18.9

68 ก3 202 99/1074 734351 1581251 5106628 22

69 203 99/1075 734348 1581268 5100349 22.1

70 308 99/1092 734336 1581278 5103643 20.7 71 311 99/1095 734318 1581288 5100285 19.4

72 409 99/1105 734319 1581272 5109047 21.7

73 ก4 202 99/1110 734345 1581283 5102447 23

74 208 99/1116 734324 1581292 5102965 22.3 75 209 99/1117 734320 1581292 5101167 21.5

131

ตารางท 1 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 76 211 99/1119 734325 1581302 5102297 20.9

77 302 99/1122 734359 1581275 5103096 21.9

78 311 99/1131 734319 1581303 4612040 22.1

79 ก5 210 99/1154 734318 1581415 18.6

80 212 99/1156 734306 1581418 5103341 22.9

81 734306 1581418 5100659 22.6

82 308 99/1164 734310 1581406 5303725 21.7

83 309 99/1165 734317 1581410 5101010 21.7 84 ก 6 206 99/1186 734339 1581389 5100862 20.5

85 209 99/1189 734308 1581419 5300954 22.8

86 404 99/1208 734343 1581416 5102762 19.2

87 734343 1581416 5100125 22.5 88 ก7 201 99/1217 734498 1581154 5103846 20.8

89 208 99/1224 734467 1581179 5100464 22.9

90 309 99/1237 734447 1581168 5100018 19.8

91 ก8 406 99/1282 734471 1581193 5101103 23.1 92 410 99/1286 734454 1581209 5100311 20

93 ก9 201 99/1289 734482 1581284 5101918 22.2

94 202 99/1290 734472 1581293 5107488 20.9

95 205 99/1293 734463 1581290 5107782 20.6 96 734463 1581290 5100729 19.3

97 405 99/1317 734460 1581281 5101859 21.5

98 410 99/1322 734431 1581301 5301602 21.2

99 ก10 201 99/1325 734450 1581288 5100154 23.1 100 210 99/1334 734444 1581327 5101397 21.6

132

ตารางท 1 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 101 303 99/1339 734473 1581311 5203711 19.4

102 304 99/1340 734464 1581314 5106767 19

103 312 99/1348 734428 1581334 5102556 19.3

104 ก11 208 99/1368 734440 1581401 5100747 22.8

105 ก12 202 99/1398 734455 1581434 5101557 21.3

106 ข 1 320 99/2040 734216 1581541 5100287 23

107 ค1 205 99/3005 734519 1581626 5101559 21.8

108 309 99/3023 734501 1581602 5101304 20.3 109 310 99/3024 734499 1581608 5100551 21.6

110 314 99/3028 734483 1581620 5100358 23

111 401 99/3029 734548 1581613 5100477 22.7

112 412 99/3040 734488 1581611 5100987 18.2 113 ค2 213 99/3055 734483 1581631 5102839 22.3

114 410 99/3080 734482 1581645 5101435 19.8

115 ค 3 205 99/3089 734458 1581703 5100436 19.9

116 206 99/3090 734459 1581706 5100457 20.7 117 734459 1581706 5100599 19.9

118 209 99/3093 734437 1581716 5102439 22

119 301 99/3099 734471 1581701 5100643 20.5

120 304 99/3102 734464 1581698 5101168 19.5 121 307 99/3105 734444 1581697 5102874 22.8

122 308 99/3106 734439 1581713 5201001 21.4

123 402 99/3114 734473 1581696 5100351 21.5

124 ค4 301 99/3141 734458 1581713 5103325 19.8 125 305 99/3145 734436 1581710 5101228 20.7

133

ตารางท 1 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 126 314 99/3154 734408 1581712 5100185 22.4

127 401 99/3155 734458 1581718 5100730 19.1

128 408 99/3162 734422 1581726 5100870 21.5

129 734422 1581726 5100474 22.3

130 ค5 202 99/3170 734627 1581700 5102843 20.8

131 302 99/3184 734627 1581699 5101028 21

132 310 99/3192 734603 1581702 5102562 19.9

133 311 99/3193 734595 1581698 5102480 20.9 134 ค6 304 99/3228 734620 1581693 5100307 22.7

135 413 99/3251 734569 1581718 5106766 20.3

136 ค.7 203 99/3255 734560 1581784 5101395 21.8

137 207 99/3259 734560 1581785 5102182 22.8 138 303 99/3269 734576 1581778 22.9

139 304 99/3270 734570 1581776 5101458 20.7

140 309 99/3275 734541 1581782 5102576 20.7

141 ค8 203 99/3297 734565 1581792 5101890 22.1 142 206 99/3300 734535 1581760 5100401 21.5

143 213 99/3307 734499 1581785 5103979 22.7

144 306 99/3314 734547 1581769 5101008 23.1

145 734547 1581769 22.1 146 308 99/3316 734523 1581797 5103543 20.6

147 309 99/3317 734515 1581799 5106728 23

148 405 99/3327 734547 1581796 5103327 19.2

149 409 99/3331 734520 1581804 5102030 21.9 150 410 99/3332 734516 1581805 5200278 22.2

134

ตารางท 1 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 151 ง1 217 99/4017 734344 1581611 5103200 23.1

135

ตารางท 2 ผนวก ค ผปวยระดบความเสยงปานกลาง 23.2 – 31.8

ลาดบ ท

หมท

บานพก หอง เลขท บาน

พกด HN คะแนนความ

เสยง 1 13 แถว 1 3 199/015 736092 1580467 5102108 23.2 2 แถว 3 1 199/033 736167 1580490 5100292 29.5 3 4 199/036 736182 1580502 5103114 24.2 4 คอกไก 735858 1579997 5100291 27 5 10 99/5011 734820 1582024 5100283 24 6 น 2 10 99/5023 734759 1582109 5100446 23.6 7 9 99/5034 734842 1582021 5101436 24.4 8 ส 2 7 99/5042 734805 1582055 5100922 30.4 9 ส 3 1 99/5046 734787 1582099 5100083 27.6

10 10 99/5055 734763 1582133 5101042 23.2 11 ส 4 8 99/5063 734937 1582022 5102263 26.9 12 ส 8 6 99/5101 734915 1582070 5100043 25.1 13 ส 10 7 99/5124 735066 1582042 5102530 28.3 14 ซ 59 99/0159 734788 1580952 5101814 25.2 15 129 99/0171 734920 1580609 5100657 25.8 16 140 99/0182 734930 1580631 5101487 25.8 17 1 บ 28 99/0030 734532 1580975 5108438 25.7 18 ซ 71 99/0171 734371 1580676 5100243 29.1 19 74 99/0174 734417 1580709 5101122 29.2 20 80 99/0180 734414 1580744 5101868 25.9 21 90 99/0190 734336 1580777 5100369 25.7 22 117 99/0217 734370 1580935 5101809 24 23 ด 26 99/0326 734466 1580997 5102284 30.4 24 32 99/0332 734399 1581028 5102331 25.8 25 ก 1 202 99/1002 734374 1581148 5100293 26.3 26 5101141 25.3

136

ตารางท 2 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 27 409 99/1033 734329 1581143 5101921 28.6 28 411 99/1035 734319 1581145 5101305 23.7 29 ก2 202 99/1038 734309 1581121 5103583 26.2 30 5101048 24.1 31 210 99/1046 734251 1581085 5103686 29.4 32 211 99/1047 734256 1581092 5101416 30.1 33 212 99/1048 734243 1581074 5100561 27.2 34 301 99/1049 734309 1581109 5102903 26.7 35 305 99/1053 734359 1581154 5103360 30.4 36 308 99/1056 734261 1581095 5100090 25 37 ก3 206 99/1078 734335 1581264 5101011 23.5 38 5101440 27 39 210 99/1082 734331 1581288 5100236 29.7 40 306 99/1090 734343 1581270 5102287 26.2 41 407 99/1103 734329 1581263 5101419 27.4 42 5102324 27.7 43 408 99/1104 734321 1581264 5100749 25.7 44 411 99/1107 734313 1581284 5200310 24 45 ก 4 209 99/1117 734320 1581292 5104794 28.5 46 301 99/1121 734347 1581272 5100943 23.3 47 305 99/1125 734339 1581288 5100493 27.8 48 306 99/1126 734338 1581293 5104171 25.1 49 307 99/1127 734342 1581293 5102414 23.6 50 410 99/1142 734322 1581313 5101658 25.6 51 ก5 201 99/1145 734350 1581380 5100143 24 52 203 99/1147 734342 1581399 5100229 28.1 53 207 99/1151 734334 1581416 5107921 24.5

137

ตารางท 2 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 54 309 99/1165 734317 1581410 5104212 26.6 55 310 99/1166 734312 1581406 5100469 24.7 56 312 99/1168 734298 1581422 5100630 23.6 57 5101108 29.3 58 ก6 201 99/1181 734330 1581390 5101780 25.5 59 5204375 24.9 60 208 99/1188 734308 1581428 5203833 23.3 61 212 99/1192 734300 1581425 5100606 23.3 62 308 99/1200 734320 1581428 5103150 25.6 63 411 99/1215 734306 1581443 5201594 23.7 64 412 99/1216 734298 1581442 5103329 24.9 65 ก7 206 99/1222 734469 1581160 5100425 24.1 66 401 99/1241 734490 1581144 5101659 25.5 67 5102009 26.6 68 ก8 205 99/1257 734458 1581154 5107649 26.6 69 206 99/1258 734459 1581160 5107507 24.1 70 209 99/1261 734433 1581182 5107066 26.5 71 210 99/1262 734425 1581164 5101941 29.8 72 310 99/1274 734457 1581203 5106981 28.3 73 5101543 31.1 74 312 99/1276 734440 1581203 5101759 26.9 75 5100631 23.8 76 401 99/1277 734490 1581168 5100742 24 77 409 99/1285 734460 1581207 5101221 26.6 78 ก9 201 99/1289 734482 1581284 5202196 24.8 79 202 99/1290 734472 1581293 5100891 24.4 80 202 99/1290 734472 1581293 5103443 30.6

138

ตารางท 2 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 81 307 99/1307 734448 1581292 5102713 24.6 82 407 99/1319 734446 1581287 5104406 28.5 83 ก10 209 99/1333 734436 1581327 5100656 24.5 84 5100459 24.9 85 210 99/1334 734444 1581327 5100095 24.3 86 210 99/1334 734444 1581327 5100886 31.1 87 303 99/1339 734473 1581311 5100733 23.6 88 304 99/1340 734464 1581314 5102764 26.7 89 408 99/1356 734451 1581334 5100532 25 90 ก11 208 99/1368 734440 1581401 5102478 29.2 91 309 99/1381 734429 1581430 5106546 23.2 92 310 99/1382 734424 1581432 5101142 24.9 93 405 99/1389 734444 1581410 5102060 23.8 94 410 99/1394 734418 1581430 5101306 26.3 95 ก12 312 99/1420 734416 1581456 5100999 31.5 96 408 99/1428 734439 1581464 5100298 26.3 97 ข1 304 99/2024 734266 1581521 5101821 23.5 98 5101400 27.9 99 316 99/2036 734222 1581528 5106568 23.8

100 419 99/2059 734210 1581533 5102039 28.4 101 ค1 211 99/3011 734507 1581576 5102664 24.4 102 313 99/3027 734488 1581617 5101804 31 103 408 99/3036 734506 1581614 5100115 25 104 414 99/3042 734478 1581626 5102861 27.1 105 5102420 27 106 ค2 204 99/3046 734505 1581626 5100872 24.9

139

ตารางท 2 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 107 205 99/3047 734502 1581639 30.8 108 208 99/3050 734493 1581641 5101237 24.8 109 311 99/3067 734479 1581647 5102128 26.4 110 408 99/3078 734495 1581644 5103897 23.8 111 410 99/3080 734482 1581645 5102462 24.2 112 414 99/3084 734470 1581640 5204474 24.6 113 ค 3 204 99/3088 734461 1581696 5101816 24.3 114 5101351 24 115 207 99/3091 734448 1581707 5101464 25.4 116 209 99/3093 734437 1581716 5102436 31.7 117 209 99/3093 734437 1581716 5101208 26.9 118 214 99/3098 734416 1581725 5100392 27.4 119 307 99/3105 734444 1581697 5108035 28.1 120 402 99/3114 734473 1581696 5101013 25.4 121 ค4 202 99/3128 734440 1581704 5101434 25.2 122 209 99/3135 734421 1581704 5104757 23.9 123 213 99/3139 734417 1581696 5100940 26.1 124 401 99/3155 734458 1581718 5102561 28.2 125 ค5 201 99/3169 734628 1581703 5103965 29.8 126 201 99/3169 734628 1581703 5100394 25.1 127 201 99/3169 734628 1581703 5101322 25 128 207 99/3175 734605 1581698 5102203 26.2 129 411 99/3207 734584 1581687 5100114 23.4 130 ค6 204 99/3214 734612 1581683 5102340 23.3 131 205 99/3215 734601 1581694 5103784 26.6 132 206 99/3216 734597 1581687 5100601 25.1

140

ตารางท 2 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 133 301 99/3225 734620 1581695 5101560 27.7 134 306 99/3230 734609 1581688 5101869 24.8 135 410 99/3248 734581 1581720 5100751 28.5 136 ค.7 207 99/3259 734560 1581785 5100652 29.1 137 305 99/3271 734557 1581774 5101407 24.6 138 307 99/3273 734555 1581775 5109172 25.8 139 5104855 29.1 140 402 99/3282 734572 1581764 5104110 23.9 141 405 99/3285 734557 1581764 5100400 30.3 142 ค8 203 99/3297 734565 1581792 5109615 23.8 143 207 99/3301 734524 1581751 5102229 25.4 144 210 99/3304 734516 1581764 5102032 26.1 145 302 99/3310 734554 1581768 5100174 26.1 146 304 99/3312 734544 1581778 5100676 24.2 147 307 99/3315 734531 1581797 5100215 29.9 148 310 99/3318 734508 1581801 5106180 25.1 149 312 99/3320 734505 1581786 5203657 28.4 150 5101920 27.4 151 313 99/3321 734502 1581789 5100732 24.4 152 406 99/3328 734540 1581801 5101878 23.3 153 ง1 208 99/4008 734366 1581614 5103483 25.2 154 209 99/4009 734367 1581608 5100864 23.6 155 217 99/4017 734344 1581611 5104638 24 156 220 99/4020 734388 1581628 5102257 23.2 157 411 99/4051 734350 1581595 5102711 26.3 158 5100600 26.1

141

ตารางท 2 ผนวก ค (ตอ)

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน พกด HN คะแนนความ

เสยง 159 ง2 214 99/4074 734364 1581618 5304473 26.3 160 306 99/4086 734394 1581626 5100309 25.1

142

ตารางท 3 ผนวก ค ผปวยระดบความเสยงสง 31.9 – 40.5

ลาดบท

หมท

บานพก หอง เลขทบาน

พกด HN คะแนนความ

เสยง 1 13 ส 8 8 99/5103 734917 1582078 5102858 33.5 2 1 ก 3 210 99/1082 734331 1581288 5101806 32.2 3 ก 6 302 99/1194 734335 1581408 5102776 32.9 4 ค2 414 99/3084 734470 1581640 5101641 35.6

ประวตผเขยน ชอ ชอสกล วราภรณ นยมคา

ประวตการศกษา พยาบาลศาสตรบณฑต

วทยาลยพยาบาลกองทพบก ปทส าเรจการศกษา พ.ศ.2534

ต าแหนงและสถานทท างาน อาจารยสวนการศกษา กองวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม สวนการศกษา โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา