หน่วยที่ 12 การจัดประสบการณ์ ... · 2018-10-26 · โดยใช้การสังเกตและบันทึก การสนทนาและการทดสอบ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 12

การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด

อาจารย ดร.กนตวรรณ มสมสาร

ชอ อาจารย ดร.กนตวรรณ มสมสารวฒ ค.บ. (เกยรตนยมอนดบ 1) (การศกษาปฐมวย) จฬาลงกรณมหาวทยาลย ศศ.ม. (จตวทยาพฒนาการ) จฬาลงกรณมหาวทยาลย ค.ด. (การศกษาปฐมวย) จฬาลงกรณมหาวทยาลยต�าแหนง อาจารยประจ�าสาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชหนวยทเขยน หนวยท 12

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

12-2 การจดการศกษาและหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวย

แผนการสอนประจ�าหนวย

ชดวชา การจดการศกษาและหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวย

หนวยท 12 การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด

ตอนท 12.1 แนวคดเกยวกบการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด 12.2 การจดประสบการณและสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคด12.3 การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคด

แนวคด1. การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด เปนการจดกจกรรม สภาพแวดลอม

และสอวสดอปกรณ เพอใหเดกไดรบประสบการณตรงทสงเสรมพฒนาการดานการคดอยางเหมาะสมกบพฒนาการ โดยมจดมงหมาย หลกการทถกตอง มแนวทางการจดประสบการณทเหมาะสม และมขอบขายการจดประสบการณทชดเจน

2. การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด เปนการจดกจกรรมทชวยสงเสรมการคดเชงเหตผล การคดแกปญหาและการคดอยางมวจารณญาณ ซงในการจดกจกรรมดงกลาวจ�าเปนตองมสอประกอบการท�ากจกรรมเพอชวยสงเสรมการพฒนาการคดไดอยางมประสทธภาพ

3. การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคด เปนการประเมนความสามารถในการคดเชงเหตผล การคดแกปญหาและการคดอยางมวจารณญาณ ซงสามารถประเมนไดอยางหลากหลายโดยใชการสงเกตและบนทก การสนทนาและการทดสอบ เพอใหสามารถประเมนพฒนาการไดอยางแทจรง

วตถประสงค เมอศกษาหนวยท 12 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายแนวคดเกยวกบการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดได2. อธบายการจดประสบการณและสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดได3. อธบายการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

12-3การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด

กจกรรมระหวางเรยน 1. ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 12 2. ศกษาเอกสารการสอนตอนท 12.1–12.33. ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4. ฟงซดเสยงประจ�าชดวชา5. ชมดวดประกอบชดวชา (ถาม)6. ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 12

สอการสอน 1. เอกสารการสอน2. แบบฝกปฏบต3. ซดเสยงประจ�าชดวชา4. ดวดประกอบชดวชา (ถาม)

การประเมนผล 1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนและหลงเรยน2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3. ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 12 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 12.1

แนวคดเกยวกบการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด

โปรดอานหวเรอง แนวคดและวตถประสงคของตอนท 12.1 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง12.1.1 ความหมาย ความส�าคญและจดมงหมายของการจดประสบการณเพอพฒนาเดก

ปฐมวยดานการคด12.1.2 หลกการและแนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด12.1.3 ขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด

แนวคด1. การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด เปนการจดกจกรรม สอ วสด

อปกรณและสภาพแวดลอม เพอชวยใหเดกไดรบประสบการณตรงทสงเสรมพฒนาการดานการคดอยางเหมาะสมกบวย การจดประสบการณดานการคดมความส�าคญในการชวยพฒนาสตปญญา ชวยใหเซลลประสาทของเดกเกดการเชอมโยงเรยนรไดดขน ปฏบตกจวตรประจ�าวนไดราบรนขน และพฒนาการทางภาษาดขน โดยมจดมงหมายเพอใหเดกคดไดอยางเปนเหตเปนผล สามารถคดแกปญหาได และคดไดอยางมวจารณญาณ

2. การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดมหลกการทส�าคญ คอ หลกพฒนาการ หลกการเรยนร หลกการมปฎสมพนธ หลกความปลอดภย โดยมแนวทางการจดประสบการณ คอ การจดประสบการณทเหมาะสมกบพฒนาการและการเรยนรของเดก ใหเดกไดมปฏสมพนธกบผอน และเปดโอกาสใหเดกไดคดและท�าสงตางๆ ดวยตนเอง

3. ขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด ครอบคลม 1) การจดประสบการณเพอพฒนาดานการคดเชงเหตผล ซงสงเสรมใหเดกสามารถคดหาค�าตอบทเปนเหตและเปนผล 2) การจดประสบการณเพอพฒนาดานการคดแกปญหา ซงสงเสรมใหเดกปฐมวยสามารถคดแกปญหาได และ 3) การจดประสบการณเพอพฒนาดานการคดอยางมวจารณญาณ ซงสงเสรมใหเดกคดพจารณาไตรตรองขอมลอยางรอบดานกอนตดสนใจ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


วตถประสงคเมอศกษาตอนท 12.1 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายความหมาย ความส�าคญ และจดมงหมายของการจดประสบการณเพอพฒนา

เดกปฐมวยดานการคดตามทก�าหนดได2. อธบายหลกการและแนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดได3. อธบายขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 12.1.1

ความหมาย ความส�าคญ และจดมงหมายของการจดประสบการณ

เพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด

การคดเปนกระบวนการทางสมองของมนษยซงมศกยภาพสงมาก เปนความสามารถทมในตวมนษยทกคน แตจะมความแตกตางกนในแงของคณภาพในการคด มนษยทกคนสามารถพฒนาการคดไดหากไดรบการจดประสบการณทเหมาะสม (ทศนา แขมมณ และคณะ, 2544) โดยเฉพาะการปลกฝงตงแตเยาววยซงจะชวยใหเดกคดเปน แกปญหาเปน และเตบโตขนเปนประชากรทมคณภาพของสงคมตอไป หากผทเกยวของกบเดกปฐมวยมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการพฒนาเดกปฐมวยดานการคด และจดประสบการณไดอยางเหมาะสม จะชวยใหการพฒนาเดกเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงในเรองนจะกลาวถงความหมาย ความส�าคญ และจดมงหมายของการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด โดยมรายละเอยดดงน

ความหมายของการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดนน ประกอบดวยค�าส�าคญ 3 ค�า คอ ค�าวา

“การจดประสบการณ” “เดกปฐมวย” และ “การคด” ในเบองตนผเขยนขอกลาวถงความหมายของแตละค�า โดยจะกลาวถงความหมายของการคดกอน แลวจงจะกลาวถงความหมายของการจดประสบการณ และความหมายของเดกปฐมวย ตามล�าดบดงตอไปน

ความหมายของ “การคด” ไดมนกจตวทยาและนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของ การคดไวดงน

กลยา ตนตผลาชวะ (2548, น. 28) กลาววา การคดเปนกระบวนการของสมองในการประมวลขอมลจากการรบร ไดแก การสมผส ประสบการณ หรอความรทไดทางใดทางหนง หรอทกทางประกอบกน แลวสมองจะน�าลกษณะทเกยวของสมพนธกนมาเปนแนวคด มโนทศน หรอความเชอใหเกดขนเปน องคความร พรอมทจะน�าไปใชเปนฐานยนยนการแสดงออกของตนในการตดสนใจ หรอแกปญหาใน เชงเหตผล

ปทมาวด เลหมงคล (2558, น. 5) กลาววา การคดเปนกระบวนการท�างานของสมองโดยใชประสบการณมาสมพนธกบสงเราเชอมโยงกบสงแวดลอม เพอใหเกดความเขาใจและแกปญหาได

อารมณ สวรรณปาล (2556, น. 8-5) กลาววา การคดเปนการท�างานของสมองอยางมกระบวนการและเปนระบบ มนษยทกคนมความสามารถทางการคดและผลของการคดจะอยในรปพฤตกรรมตางๆ

สรปไดวา การคด หมายถง การท�างานของสมองทน�าขอมลจากการรบรมาสมพนธกบประสบการณ เพอใหเกดความเขาใจ ตดสนใจหรอแกปญหาได ซงการคดและผลของการคดจะอยในรปพฤตกรรมตางๆ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ส�าหรบ “การจดประสบการณ” นน ภรณ ครรตนะ (2540, น. 49) ไดใหความหมายวา เปนการจดระบบประสบการณทเดกปฐมวยควรไดรบ มการก�าหนดจดประสงค แนวทางการด�าเนนกจกรรมโดยเนนทเดกมสวนรวมในกจกรรมตางๆ สรางปฏสมพนธทดระหวางครกบเดก เดกกบเดก ผานการใชสอ อปกรณเพอใหเดกเรยนรอยางเหมาะสมกบวยและมการประเมนผลการเรยนรของเดกจากกจกรรม โดยใหครอบคลมพฒนาการทกดาน นอกจากน ชตาพร เอยมสะอาด (2548, น. 91) ไดใหความหมายของการจดประสบการณวาเปนกระบวนการจดการเรยนการสอนใหแกเดกปฐมวย ในรปของกจกรรมและการจดสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกหองเรยน ใหเดกไดรบประสบการณตรงโดยผานประสาทสมผสทง 5 เพอสงเสรมพฒนาการดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญาใหพรอมตามศกยภาพของเดก

สรปไดวา การจดประสบการณ หมายถง การจดกจกรรม สอ วสดอปกรณ สภาพแวดลอมทงในและนอกหองเรยน โดยค�านงถงวยและความสามารถของเดก เพอใหเดกไดรบประสบการณตรงทสงเสรมพฒนาการทงดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม และสตปญญา

สวนความหมายของ “เดกปฐมวย” ในเอกสารการสอนชดวชาน หมายถง เดกอาย 3–6 ปดงนน การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดจงหมายถง การจดกจกรรม สอ วสด

อปกรณ สภาพแวดลอมทงในและนอกหองเรยน โดยค�านงถงวยและความสามารถของเดกเพอใหเดกอาย 3–6 ปไดรบประสบการณตรงทสงเสรมพฒนาการดานการคด สามารถประมวลขอมลจากการรบรหรอความร เขาใจสงตางๆ และแกปญหาไดอยางเหมาะสมกบวย

ความส�าคญของการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดการพฒนาการคดเปนสงทมความส�าคญเปนอยางมาก ในการพฒนาดานการคดนนควรเรมตงแต

ในชวงปฐมวยเพราะเปนชวงวยทสมองมการพฒนาอยางรวดเรวและเปนจดเรมตนของการเรยนรทกษะส�าคญตางๆ ดงนนการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดทมคณภาพ จงมความส�าคญตอเดกปฐมวยหลายประการ ดงน

1. ชวยใหเดกไดพฒนาสตปญญา ในอดตทผานมานกการศกษาและนกจตวทยาประเมนคาความสามารถทางดานสตปญญาและการคดของเดกต�ากวาความเปนจรงโดยมองวาเดกมขอจ�ากดทางดาน สตปญญา ไมสามารถคดสงทซบซอนได ท�าใหเดกถกละเลยการพฒนาความสามารถเหลานน (Flavell, et al., 1995; Miller, 2009; Stipek, 2013) แตงานวจยในระยะตอมาไดแสดงใหเหนวาเดกมความสามารถในการคดเชงตรรกะและเปนเหตเปนผลตงแตชวงปฐมวย และพฒนาเพมขนในวยตอมา (Amsterlaw, and Wellman, 2006; Woodward, 2009; Whittaker, 2014) การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดจงชวยใหเดกไดพฒนาสตปญญาตามความสามารถทแทจรง ทงนในการจดประสบการณควรจดใหเหมาะสมกบวย ความสนใจและวฒภาวะของเดก ไมควรเรงหรอขามขนตอน

2. ชวยใหเซลลประสาทของเดกเกดการเชอมโยง ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด เดกจะไดใชประสาทสมผสทง 5 ในการมองเหน การไดยน การรบรส การไดกลน และการสมผส ไดสงเกต ส�ารวจ ทดลอง ลงมอกระท�า ตลอดจนถกตงค�าถามเพอใหเดกคดหาค�าตอบ ซงลวนสงผล ใหเกดการสงกระแสไฟฟาผานเสนใยเซลลประสาท และเกดการเชอมโยงกนของเซลลประสาททงสน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(ส�านกงานบรหารและพฒนาองคความร, 2558; Caine & Caine, 1998; National Research Council, and the Institute of Medicine, 2004) ยงเดกไดใชประสาทสมผส ไดลงมอกระท�าและไดรบการกระตน ใหคด กจะสงผลใหการเชอมโยงของเซลลประสาทมากยงขน ท�าใหเดกสามารถรบรและเขาใจสงตางๆ ไดดยงขนตามไปดวย

3. ชวยใหเดกเรยนรไดดขน ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด เดกจะไดใชประสาทสมผสในการรบรสงตางๆ ไดรจกคณลกษณะของสงตางๆ อยางรอบดาน ไดเปรยบเทยบ ไดจ�าแนกความแตกตาง ไดจดกลมตามความสมพนธของสงตางๆ ไดส�ารวจ ไดทดลอง ไดเหนความสมพนธของเหตและผล ซงประสบการณดงกลาวเปนการขยายความหมายและพฒนาขนเปนความคดรวบยอด ท�าใหเดกเขาใจและเรยนรสงตางๆ ไดดยงขน นอกจากนการจดประสบการณ ยงชวยใหเดกมทกษะในการแสวงหาความรและเกดความกระตอรอรนในการเรยนรอกดวย

4. ชวยใหปฏบตกจวตรประจ�าวนไดราบรนขน ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด เดกจะไดรบการฝกใหหยดทจะคดและหาค�าตอบทเหมาะสมทสดกอนจะตอบ (Whittaker, 2014) คดวางแผนกอนลงมอกระท�า (Hudson, Shapiro, and Sosa, 1995; Epstein, 2003) และพจารณาสงตางๆ อยางรอบดานกอนตดสนใจ ดงนนเดกทไดรบจดประสบการณเพอพฒนาการคดจะสามารถไตรตรองและวางแผนกอนลงมอกระท�า มวจารณญาณในการเลอกรบขอมลขาวสารไดตามวย จงท�าใหการปฏบตกจกรรมในชวตประจ�าวนเปนไปอยางราบรนยงขน

5. ชวยใหเดกสามารถพงพาตนเองได ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด เดกจะไดเลน ท�ากจกรรม และส�ารวจสงตางๆ อยางอสระ ท�าใหเดกมโอกาสไดเลอก ตดสนใจ และแกปญหาดวยตนเอง (Whitebread et al., 2005; Taggart et al., 2005) เดกทไดรบการพฒนาดานการคด จงสามารถท�าสงตางๆ ดวยตนเองใหส�าเรจลลวงไดตามวย สามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงและเผชญกบสงทเปนปญหาโดยไมรองขอความชวยเหลอจากผอนหากไมจ�าเปน

6. ชวยใหเดกมพฒนาการทางภาษาดขน ภาษามความสมพนธกบการคด และเปนเครองมอส�าคญในการคด (Piaget, 1926; Vygotsky, 1978) ดงนนเดกทไดรบการพฒนาดานการคดจงมพฒนาการทางภาษาทดขนตามไปดวย ทงนเนองจากในการจดประสบการณเพอพฒนาการคดใหกบเดกนน ครไดสอดแทรกค�าศพททจ�าเปน เพอใหเดกมค�าศพททเพยงพอในการคดและสามารถคดเชอมโยงเหตผลไดอยางมประสทธภาพ (Mercer, 2000, McWilliam and Howe, 2004; Whittaker, 2014) เชน ค�าศพทเกยวกบคณลกษณะของสงตางๆ เชน ส รปราง ลกษณะ รส กลน ฯลฯ ค�ากรยาเกยวกบการคด เชน สงเกต เปรยบเทยบ จดกลม เรยงล�าดบ ฯลฯ ครใชค�าถามทหลากหลายเพอกระตนใหเดกไดคดและพดสอสารความคด (Devereux, 2002; Chappell, et al., 2008) นอกจากนการคดยงชวยใหมนษยสามารถรบสารและสงสารอยางเปนระบบและมประสทธภาพ จงสงผลใหเดกใชภาษาไดอยางมประสทธภาพมากขน

สรปไดวา ความส�าคญของการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด คอ ชวยใหเดกไดพฒนาการคดทเหมาะสมกบวย ชวยใหเซลลประสาทของเดกเกดการเชอมโยง ท�าใหเดกสามารถรบรและเขาใจสงตางๆ ไดดยงขน ชวยใหเดกเรยนรไดดขน ชวยใหปฏบตกจวตรประจ�าวนไดราบรนขน ชวยใหเดกสามารถพงพาตนเองได สามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงและเผชญกบสงทเปนปญหาโดยไม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


รองขอความชวยเหลอจากผอนหากไมจ�าเปน และชวยใหเดกมพฒนาการทางภาษาดขนเนองจากภาษามความสมพนธกบการคด และเปนเครองมอส�าคญในการคด

จดมงหมายของการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด ชวยใหเดกไดรบการสงเสรมความสามารถ

ในการประมวลขอมล เขาใจสงตางๆ และแกปญหาไดอยางเหมาะสมกบวย โดยมจดมงหมายทส�าคญ ดงน 1. เพอใหเดกคดไดอยางเปนเหตเปนผล ซงมรายละเอยดดงน

1.1 เพอใหเดกไดพฒนาทกษะการคดทเปนพนฐานการคดเชงเหตผล1.2 เพอใหเดกสามารถคดหาค�าตอบทเปนเหตและเปนผล1.3 เพอใหเดกสามารถบอกเหตผลในการเลอกหรอท�าสงตางๆ

2. เพอใหเดกสามารถคดแกปญหาได ซงมรายละเอยดดงน2.1 เพอใหเดกสามารถรบรและระบปญหาทพบ2.2 เพอใหเดกสามารถเสนอวธการแกปญหาทสอดคลองกบปญหาไดหลายๆ แนวทาง2.3 เพอใหเดกสามารถเลอกวธการแกปญหาและสามารถบอกเหตผลในการเลอกได2.4 เพอใหเดกลงมอปฏบตตามวธการทเลอกไว

3. เพอใหเดกคดอยางมวจารณญาณ ซงมรายละเอยดดงน3.1 เพอใหเดกสามารถรบรและระบประเดนทตองตดสนใจ 3.2 เพอพฒนาความสามารถในการรวบรวมขอมล 3.3 เพอใหเดกพจารณาไตรตรองขอมลกอนตดสนใจ โดยน�าขอมลไปใชประกอบการตดสนใจ

และบอกผลทจะตามมาจากการตดสนใจ3.4 เพอใหเดกสามารถตดสนใจและบอกเหตผลในการตดสนใจ

สรปไดวาจดมงหมายของการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด คอ เพอใหเดกคดไดอยางเปนเหตเปนผล สามารถคดแกปญหาได และคดอยางมวจารณญาณ

กจกรรม 12.1.1

จงอธบายความส�าคญของการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดมาพอสงเขป

แนวการตอบกจกรรม 12.1.1

ความส�าคญของการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด คอ พฒนาสตปญญา เซลลประสาทของเดกเกดการเชอมโยง เรยนรไดดขน ปฏบตกจวตรประจ�าวนไดราบรนขน สามารถพงพาตนเองได และพฒนาการทางภาษาดขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



หลกการและแนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวย

ดานการคด

การพฒนาเดกใหคดเปนสงทส�าคญและจ�าเปนอยางยง เพราะการคดเปนพนฐานในการเรยนรและการด�ารงชวต การคดสามารถทจะพฒนาและฝกฝนไดตงแตปฐมวย โดยเรมปลกฝงตงแตทบาน ซงพอแม ผปกครองตองเปนผสงเสรมการคดใหแกเดก และเมอเดกเขาสโรงเรยน ครจะมหนาทสงเสรมพฒนาการใหเดกตอไป ในเรองนจะกลาวถงหลกการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด และแนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด ซงมรายละเอยดดงน

หลกการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด1. หลกพฒนาการ ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด จะตองค�านงถง

พฒนาการของเดกเปนส�าคญ ซง Piaget (1930) ไดกลาวถงพฒนาการดานการคดของเดกในวยนวาเดกจะสามารถแสดงพฤตกรรมอยางมจดมงหมายและสามารถแกปญหาโดยการเปลยนวธการตางๆ เพอใหไดสงทตองการ แมวาเดกจะมความคดรวบยอดเกยวกบสงตางๆ รอบตว รจกแยกประเภท มเหตผลเบองตน สามารถเชอมโยงเหตการณได แตเดกยงยดตนเองเปนศนยกลางจงถอความคดของตนเองเปนใหญ ยงไมเหนมมมองของคนอนและยงไมถกตองตามหลกความเปนจรงนก การคดของเดกในวยนจงคงอยเฉพาะสงทเดกรบรหรอสมผสภายนอกไดเทานน ดงนนการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดจะตองเหมาะสมกบพฒนาการ ความสนใจและวฒภาวะของเดก โดยใหเดกเรยนรสงทเปนรปธรรม จากประสบการณตรง และมความหมายกบเดก ควรหลกเลยงการจดกจกรรมทซบซอน เปนนามธรรม หรอคดยอนกลบไปกลบมา นอกจากนในการจดประสบการณจะตองค�านงถงพฒนาการในเรองอน เชน ชวงระยะความสนใจของเดก ความพรอมของกลามเนอ ความสามารถในการท�าตามกฎกตกา ฯลฯ

2. หลกการเรยนร ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดจะตองค�านงถง ลกษณะการเรยนรของเดก ซงเดกเรยนรจากประสาทสมผสทงหาทเปนรากฐานเบองตนของการเรยนรและชวยใหเดกพฒนาการคด เรยนรจากการเลยนแบบโดยการสงเกตจากผใกลชด เรยนรจากการลงมอปฏบต ไดส�ารวจและทดลองท�าสงตางๆ ดวยตนเอง และเรยนรจากการเลนซงในขณะทเดกเลนเดกจะไดเรยนรเกยวกบคณสมบตของสงทเลนผานประสาทสมผส เชน น�าเปนของเหลวใส สามารถเปลยนแปลงรปรางไดตามภาชนะทใส ฯลฯ ไดส�ารวจ ตงสมมตฐาน ทดสอบสมมตฐาน คนหาค�าตอบ วางแผน แกปญหา ไดใชจนตนาการและความคดสรางสรรค นอกจากนจะตองจดประสบการณใหสอดคลองกบหลกการเรยนร โดยค�านงถงความสนใจของเดก ใหเดกไดเรยนรในสงทชอบและอยากร เหมาะสมกบวย ความสามารถและประสบการณเดมของเดก ยอมรบในความแตกตางระหวางบคคลของเดก ใหเดกไดมปฏสมพนธกบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สงแวดลอม ไดส�ารวจ คนหา ทดลองและสรางองคความรดวยตนเอง ไดเรยนรสงทอยใกลตว มความหมายกบตวเดก สอดคลองกบการด�าเนนชวตประจ�าวนของเดก ใหเดกไดเรยนรอยางมความสขในบรรยากาศทเปนมตร อบอน มนคง ยอมรบในตวเดก และจดหาสอวสดอปกรณทชวยกระตนใหเดกมความอยากรอยากเหน อยากแกปญหา อยากแสวงหาค�าตอบ (Bredekamp et al., 1997; พชร ผลโยธน และอรณ หรดาล, 2558)

3. หลกการมปฏสมพนธ ขณะทเดกมปฏสมพนธ สนทนา พดคย หรอท�างานรวมกบผอน เดกจะไดคด ไดใชภาษาแสดงความคดเหน ไดแลกเปลยนเรยนร ไดขยายประสบการณทางความคด หากมขอขดแยง เดกจะไดทบทวนความคดของตนเอง หาเหตผลมาสนบสนนความคดของตน และพฒนาความร มากขน (Wood, 1998) นอกจากนการแลกเปลยนความคดเหนจะชวยใหเดกไดรบรความคดเหนของผอน ไดเหนมมมองของคนอน ชวยใหเดกคลายการยดตนเองเปนศนยกลาง

4. หลกการชวยเหลอ เดกจะสามารถเรยนรและพฒนาการคดไดดขนเมอไดรบการชแนะหรอความชวยเหลอจากผอนทงจากผทมความช�านาญมากกวาและเพอนทไดเรยนรรวมกน ซง Vygotsky (1978) ไดใหความส�าคญกบการเสรมตอการเรยนร หรอ Scaffolding เปนอยางมาก เพราะชวยใหเดกสามารถพฒนาศกยภาพทอยเหนอระดบทเดกสามารถท�าไดดวยตนเอง ซงพอแม ผปกครองและครสามารถชวยเหลอเดกไดโดยการถามค�าถามกระตนใหเดกคด ชแนะประเดนในการสงเกตคณสมบตของสงของ ชวนใหเดกเปรยบเทยบความเหมอนและความตางของสงตางๆ เชน หนคดวาผาสามารถลอยน�าไดไหม ท�าไมกอนหนถงจมน�า หนคดวาขวดพลาสตกและลกปงปองลอยน�าไดเพราะอะไร ขวดพลาสตกและ ลกปงปองมอะไรทเหมอนกน ฯลฯ การสาธตใหเดกดหรอท�ากจกรรมรวมกนยงชวยขยายประสบการณทางความคดใหกบเดก เชน ผกเชอกรองเทาใหเดกด ชวนเดกตอบลอกในลกษณะทแตกตางไปจากเดม พดใหเดกไดยนวามวธการคดอยางไร ฯลฯ นอกจากนควรใหเดกไดมโอกาสท�ากจกรรมรวมกนและรบผดชอบสงทไดรบมอบหมายรวมกน เพอใหเดกไดเรยนรการท�างานดวยกน ไดแลกเปลยนความคดเหน และ ชวยเหลอซงกนและกน

5. หลกการเสรมแรง การเสรมแรงทางบวก เชน ชมเชย ยม หรอสมผสเดก ฯลฯ เปนสงทมความส�าคญตอการสงเสรมการคดใหกบเดกเปนอยางมาก เพราะเดกจะเกดความพงพอใจและมความกระตอรอรนในการท�ากจกรรมมากขน ดงนนเมอเดกตอบค�าถามหรอท�าสงทไดรบมอบหมายไดส�าเรจ พอแม ผปกครองและครจงควรเสรมแรงในทนทเพอใหเดกทราบวาพฤตกรรมดงกลาวเปนสงทด ควรจะท�า ตอไปหรอพฒนาใหดยงขน เชน ชมเชยเมอเดกบอกทางเลอกในการแกปญหาไดมากขน ชมเชยและแตะไหล เมอเดกใชขอมลประกอบการตดสนใจ ชมเชยและยมเมอเดกบอกผลทตามมาจากการตดสนใจได ฯลฯ

6. หลกความปลอดภย ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดนนเดกจะไดมปฏสมพนธกบสงแวดลอม ไดลงมอปฏบต ไดส�ารวจ คนหา ทดลองและสรางองคความรดวยตนเอง ดงนนการจดกจกรรมจะตองค�านงถงความปลอดภยทงทางดานกายภาพคอความปลอดภยของวสดอปกรณ อาคารสถานทตางๆ เชน มความแขงแรงทนทาน ไมท�าใหเดกเกดอนตราย ฯลฯ และทางดานจตภาพทสรางบรรยากาศใหเดกเกดความรสกสบายใจ อบอน มนคง กลาทจะคด พดแสดงความคดและลงมอท�าสงตางๆ อยางอสระ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สรปไดวาหลกการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด ไดแก หลกพฒนาการ หลกการเรยนร หลกการมปฏสมพนธ หลกการชวยเหลอ หลกการเสรมแรง และหลกความปลอดภย

แนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด1. การจดประสบการณทเหมาะสมกบพฒนาการเดก ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดก

ปฐมวยดานการคดทเหมาะสมกบพฒนาการนน พอแม ผปกครองและครจะตองค�านงถงพฒนาการ ความสามารถและวฒภาวะของเดกเปนส�าคญ ไมควรขามขนหรอเรงใหเดกเรยนรมากเกนไป การคดเปนสงทเปนนามธรรมและยากตอการเขาใจ ดงนนจงควรจดประสบการณใหเดกเรยนรจากสงทเปนรปธรรม ใชสอทเปนของจรง สถานการณจรง สถานทจรง โดยใชภาษางายๆ ไมใชค�าศพททยากเกนไป การจดประสบการณจะตองสอดคลองกบระยะความสนใจของเดก ไมควรใชเวลานานเกนไป และไมมกตกาทซบซอน นอกจากนการจดเตรยมสอจะตองเหมาะสมกบวย เชน วสดอปกรณตองเหมาะสมกบขนาดและสวนสง เดก ความสามารถในการควบคมกลามเนอ และเออใหเดกสามารถใชงานไดดวยตนเอง ฯลฯ

2. การจดประสบการณทเหมาะสมกบการเรยนรของเดก ในการจดประสบการณ พอแม ผปกครองและครจะตองจดประสบการณใหเดกไดเรยนรในสงทสนใจ เหมาะสมกบความสามารถ ประสบ-การณเดมของเดก เปนเรองทมความหมายและใกลตวเดก เชน สงทเกยวของกบตวเดก สงทเดกพบเหนในชวตประจ�าวน เรองราวจากหนงสอนทานทเดกคนเคย ฯลฯ และมประโยชนตอตวเอง เชน ใชปญหาทพบบอยในชวตประจ�าวนซงเดกสามารถน�าวธการคดไปปรบใชเมอพบปญหาอนได ฯลฯ จดประสบการณทใหเดกไดเรยนรจากประสบการณตรง ไดเลน ไดลงมอกระท�าสงตางๆ ผานประสาททงหา ทงการมองเหน การไดยน การชมรส การดมกลน และการสมผส โดยใหเดกไดสงเกต ส�ารวจ ทดลอง คนควา คนหาค�าตอบดวยตนเอง ในบรรยากาศทมความอบอน มนคง ปลอดภย ผอนคลาย เปนกนเอง ใหการยอมรบ หลกเลยง ปจจยทเปนอปสรรคตอการคด เชน บงคบ ต�าหน กดดน ตดสน ฯลฯ นอกจากนเดกยงเรยนรจากการเลยนแบบ ดงนนพอแม ผปกครองและครจะตองเปนตนแบบทดใหกบเดกในการพจารณาขอมลประกอบการตดสนใจและค�านงถงสงทจะตามมากอนทจะตดสนใจ

3. การจดประสบการณทใหเดกไดมปฏสมพนธกบผอน ในการจดประสบการณควรใหเดกไดมโอกาสท�างานรวมกนทงกลมใหญและกลมยอย ขณะทท�ากจกรรมกลมใหญเดกจะมโอกาสไดรบฟงความคดเหนของผอนและไดแลกเปลยนเรยนร ขณะทท�ากจกรรมกลมยอย เดกจะไดชวยกนวางแผน รวมตดสนใจ แสดงความคดเหนและใชเหตผลมาสนบสนนความคดเหนของตนเอง และท�างานตามทไดรบมอบหมาย เชน แบงกลมเดก 5-6 คน ใหชวยกนหาทางแกปญหาตามสถานการณทก�าหนด โดยชวยกนคดหาทางเลอกในการแกปญหาหลายๆ ทาง พจารณาขอดขอเสยของทางเลอกแตละทางเลอก หาทางเลอกทคดวาเหมาะสมทสดแลวจงลงมอแกปญหาตามวธทเลอก

4. การจดประสบการณทเปดโอกาสใหเดกไดคดและท�าสงตางๆ ดวยตนเอง ในการจดประสบ-การณพอแม ผปกครอง และครควรเปดโอกาสใหเดกคด ไดตดสนใจ และแกปญหาดวยตนเอง โดยเปลยนบทบาทตนเองจากการเปนผสอนหรอใหความร กลายเปนผทชแนะและคอยอ�านวยความสะดวก โดยการใชค�าถามทกระตนและทาทายใหเดกไดคด เชน ค�าถามปลายเปด ไมมค�าตอบทถกตองเพยงค�าตอบเดยว

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(Devereux, 2002; Taggart, et al., 2005; Chappell, et al., 2008) ค�าถามทใหเดกอธบายรายละเอยดเพมเตม ค�าถามทกระตนใหเกดความเขาใจ ค�าถามทพฒนาการคดในระดบทสงขน (Ruddell, 2002) ค�าถามทใหเดกสงเกตคาดคะเนและหาค�าตอบ ฯลฯ (Whittaker, 2014) อกทงในการสนทนาพดคยกบเดกควรสอดแทรกค�าศพททเดกควรร เพอใหเดกมค�าศพททเพยงพอในการคดและเชอมโยงเหตผล และควรพดสงทครก�าลงคดใหเดกไดยน (Mercer, 2000, McWilliam and Howe, 2004; Whittaker, 2014) ควรใหเวลาเดกอยางเพยงพอในการคดและท�าสงตางๆ โดยใชวธการนบ 1-10 ในใจเพอใหเดกไดเตรยมตวตอบ และตองใจเยนปลอยใหเดกไดลองผดลองถกดวยตนเองโดยไมเขาไปแทรกแซงโดยไมจ�าเปน นอกจากน ควรจดเตรยมวสด อปกรณ หนงสอ ขอมลตางๆ เพอชวยสนบสนนการคดและการเรยนรของเดก

สรปไดวาแนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด คอ การจดประสบการณทเหมาะสมกบพฒนาการเดกและวยของเดก เหมาะสมกบการเรยนรของเดก ใหเดกไดเรยนรจากสงทสนใจ เหมาะสมกบความสามารถ ประสบการณเดม ไดเลน ไดลงมอกระท�า ใหเดกไดมปฏสมพนธกบผอนเพอไดแลกเปลยนเรยนร และเปดโอกาสใหเดกไดคดและท�าสงตางๆ ดวยตนเอง


จงบอกแนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดมาพอสงเขป

แนวตอบกจกรรม 12.1.2

แนวทางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด ไดแก การจดประสบการณท เหมาะสมกบพฒนาการเดก เหมาะสมกบการเรยนรของเดก ใหเดกไดมปฏสมพนธกบผอน และเปดโอกาสใหเดกไดคดและท�าสงตางๆ ดวยตนเอง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด

การคดเปนสงทมความส�าคญและจ�าเปนอยางยงตอมนษย เพราะการคดเปนพนฐานในการด�ารงชวตอยางปกตสขและเรยนรสงตางๆ จงมแนวคดทฤษฎทเกยวของกบการคดไวอยางหลากหลาย เชน การคดเชงเหตผล การคดแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ การคดรวบยอด การคดวางแผน การคดสรางสรรค ฯลฯ แตในเรองนจะกลาวถงการคด 3 ประเภท คอ การคดเชงเหตผล การคดแกปญหา และการคดอยางมวจารณญาณ เพราะเปนพนฐานส�าคญในการเรยนร เปนพนฐานการคดขนสง และมความส�าคญตอการด�าเนนชวตของเดกปฐมวย จงจ�าเปนอยางยงทจะตองจดประสบการณเพอสงเสรมการคด ดงกลาวใหแกเดกปฐมวยเพอใหเปนพนฐานทดในการคดตอไป การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดมรายละเอยดดงตอไปน

1. ขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาการคดเชงเหตผล การคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย เปนความสามารถในการท�าความเขาใจความสมพนธของ

สงตางๆ สามารถเชอมโยงความสมพนธจากเหตไปหาผล และสามารถคดหาค�าตอบทเปนเหตและเปนผลโดยใชหลกการหรอขอมลทมาจากประสบการณเดมและประสบการณใหมมาเปนฐานขอมลในการคด (สจตรา ศกรฤทย และยพาวด ตรทพยธกล, 2548; อาภรณ ศรสขใส, 2555; อารมณ สวรรณปาล, 2557) การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผลมความส�าคญเปนอยางมากเพราะจะชวยใหเดกมพนฐานการคดทด สามารถเรยนรสงตางๆ ไดดและสามารถด�ารงชวตไดอยางราบรน

ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผลนน พอแม ผปกครองและครจะตองมความเขาใจเกยวกบลกษณะการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย ซงนตยา คชภกด (2543 อางถงใน พชร ผลโยธน, 2557) ไดกลาวถงการคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยตามแนวคดพฒนาการทางดาน สตปญญาของ Piaget วาเดกอยในระยะการคดกอนปฏบตการหรอระยะการคดอยางไมใชเหตผลทสมบรณ เดกอาย 2-4 ป ตดสนใจทกอยางตามการรบรทางสายตาและประสาทสมผส เมอมประสบการณมากขน เดกจะมความคดความเขาใจสงตางๆ ไดดขน ความคดรวบยอดพฒนามากขน เดกอาย 4-5 ป เรมมความคดฝน มความจ�าทแมนย�ามากขน แตลกษณะความคดความจ�ายงอยในขอบเขตทจ�ากดและมลกษณะทจ�ากด เชน เชอวาทกอยางมชวต ทกสงในโลกนมจดมงหมาย ฯลฯ ซงสอดคลองกบแนวคดของอารมณ สวรรณปาล (2557) ทวาการคดเชงเหตผลของเดกยงมขอจ�ากด และแตกตางจากความคดเชงเหตผลของผใหญ การใหเหตผลของเดกจะมาจากสงทพบเหนหรอมประสบการณทเกยวโยงกบการรบร การสงเกต การเปรยบเทยบและความคดรวบยอดตามระดบของเดก ซงการใชเหตผลดงกลาวอาจจะไมถกตองกได ดวยเหตนจงตองมการจดประสบการณเพอพฒนาการคดเชงเหตผลใหกบเดก โดยพฒนาทกษะการคดทเปนพนฐานการคดเชงเหตผล เพอใหเดกสามารถคดเชอมโยงความสมพนธระหวางเหตและผลได สามารถ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


คดหาค�าตอบทเปนเหตเปนผล และสามารถบอกเหตผลในการเลอกและท�าสงตางๆ ได ทกษะการคดทเปนพนฐานการคดเชงเหตผล ไดแก (ลอชย ชนอม, 2525; พชร กลยา, 2551; ประภานช เพยรไพฑรย, 2553)

1.1 การสงเกต โดยจดประสบการณใหเดกไดใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง ไดแก การมองเหน การไดยน การไดกลน การรบรส และการสมผส เขาสมผสกบวตถหรอเหตการณเพอใหทราบและรบรขอมล รายละเอยดของสงเหลานน โดยปราศจากความคดเหนสวนตว เพอประกอบการตดสนใจและใหเหตผลได

1.2 การเปรยบเทยบ โดยจดประสบการณใหเดกไดใชเหตผลเปรยบเทยบระหวางสองสงหรอ หลายสง

1.3 การตความ โดยจดประสบการณใหเดกไดพจารณา ท�าความรจกและอธบายความหมายของสงนนๆ

1.4 การสรปความ โดยจดประสบการณใหเดกไดน�าขอมลทไดจากการพจารณาสงตางๆ มาคดหาขอสรป

1.5 การจ�าแนกหมวดหม โดยจดประสบการณใหเดกน�าประสบการณจากการสงเกต เปรยบเทยบ สรป แลวน�ามาจดเปนหมวดหมดวยเกณฑความแตกตางหรอความสมพนธอยางใดอยางหนง

1.6 การอปมาอปไมย โดยจดประสบการณใหเดกวเคราะหความสมพนธระหวางสงของและ เรองราวแลวขยายหลกการนนออกไปสสงอนๆ ทมความสมพนธในลกษณะเดยวกน

1.7 การเรยงล�าดบ โดยจดประสบการณใหเดกไดก�าหนดมตและทศทางในการจดเรยงสงตางๆ 1.8 การคาดคะเน โดยจดประสบการณใหเดกพจารณาขอมลหรอเหตการณทเกดแลวระบ

เหตการณทมความเปนไปไดทจะเกดขนตอไป

2. ขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาการคดแกปญหาการคดแกปญหาของเดกปฐมวย เปนการน�าความรและประสบการณเดมมาใชในการคดหาวธการ

ทท�าใหปญหาหมดไป (ชาตชาย ปลวาสน 2544; Santrock, 2003) การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหาเปนสงทมความส�าคญเปนอยางมาก เพราะจะชวยใหเดกสามารถแกปญหาทเผชญในชวตประจ�าวนไดอยางมประสทธภาพ กลาเผชญกบปญหา สามารถด�ารงชวตและปรบตวอยในสงคมทมการเปลยนแปลงไดอยางสงบสข

ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหานน พอแม ผปกครองและครจะตองมความเขาใจเกยวกบลกษณะการคดแกปญหาของเดกปฐมวยกอน ซงเดกในระยะการคดกอนปฏบตการจะแกปญหาแบบลองถกลองผดโดยเปลยนวธแกปญหาไปเรอยๆ ตอมาเมอเดกมประสบการณ จะน�าประสบการณเดมมาใชในการแกปญหา แตการแกปญหาเปนไปตามการรบร และมความจ�ากดในการวางแผนเพอแกปญหา (ประไพพรรณ ภมวฒสาร, 2555; อารมณ สวรรณปาล, 2557) ดงนนจงเปนหนาทของพอแม ผปกครองและครทจะตองชวยใหเดกสามารถคดแกปญหาไดอยางเหมาะสม โดยจดประสบการณทชวยใหเดกสามารถคดแกปญหาได โดยมงพฒนาในเรองตอไปน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.1 การรบรและระบปญหาทพบ โดยจดประสบการณใหเดกรบรปญหาทพบไดและบอกไดวาอะไรคอปญหา

2.2 การคดหาวธการแกปญหา โดยจดประสบการณใหเดกไดคดและเสนอวธการแกปญหาทสอดคลองกบปญหาไดหลายๆ แนวทาง

2.3 การเลอกวธการแกปญหา โดยจดประสบการณใหเดกสามารถเลอกวธการแกปญหาและสามารถบอกเหตผลในการเลอกได

2.4 การลงมอแกปญหาตามวธการทเลอก โดยจดประสบการณใหเดกไดลงมอปฏบตตามวธการทเลอกไว

ทงนการแกปญหาของเดกปฐมวยในบางสถานการณอาจไมจ�าเปนตองเกดครบทง 4 ขอ เนองจากเปนสถานการณในการด�าเนนชวตประจ�าวนทไมจ�าเปนตองคดหาทางเลอกทหลากหลายแลวจงตดสนใจ

3. ขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณค�าวาการคดอยางมวจารณญาณนนตรงค�าศพทภาษาองกฤษวา “critical thinking” ซงม

ผแปลเปนภาษาไทยไวแตกตางกน เชน การคดอยางมวจารณญาณ การคดวจารณญาณ การคดเชงวพากษ วธคดเชงวพากษ ฯลฯ ในเรองนจะใชค�าวา “การคดอยางมวจารณญาณ” หมายถง การคดพจารณาไตรตรองขอมลอยางรอบดานกอนตดสนใจวาสงใดควรเชอ สงใดควรท�า โดยไมดวนสรปตดสนใจ (Ennis, 1991; อษณย โพธสข, 2542) นอกจากน Glalinsky (2010) ยงไดใหความหมายเพมเตมวาการคด อยางมวจารณญาณ เปนความรคดเกยวกบการคดซงรวาตนเองรอะไร ไมรอะไร สามารถสะทอน วเคราะห ใหเหตผล วางแผนและประเมนความคดของตนเองได การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดาน การคดอยางมวจารณญาณจะชวยใหเดกสามารถเลอกรบขอมลทมความเหมาะสมและเปนประโยชน ในการด�าเนนชวตประจ�าวน

การคดอยางมวจารณญาณเปนสงทเดกปฐมวยสามารถท�าไดและจ�าเปนตองพฒนาใหเกดตงแตชวงปฐมวย เพราะการคดอยางมวจารณญาณจ�าเปนจะตองมการสะสมประสบการณทละเลกทละนอยไมใชเกดในระยะเวลาอนสน (ศนศนย ฉตรคปตและอษา ชชาต, 2544; Galinsky, 2010) ดงนนจงเปนหนาทของพอแม ผปกครองและครทจะตองชวยสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณใหกบเดกปฐมวย โดยจดประสบการณทมงพฒนา ดงน

3.1 การรบรและระบประเดนทตองตดสนใจ โดยจดประสบการณใหเดกสามารถรบรและระบประเดนหรอสงทจะตองตดสนใจ

3.2 ความสามารถในการรวบรวมขอมล โดยจดประสบการณใหเดกรวบรวมขอมลทเกยวของกบประเดนทตองตดสนใจ ซงในเดกโตและผใหญจะตองรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ เพอประกอบการตดสนใจ แตในเดกปฐมวยทมขอจ�ากดทางดานพฒนาการและวฒภาวะ เดกมกจะใชความรและประสบการณเดม มาประกอบการตดสนใจ แตถาหากมโอกาสกควรใหเดกไดรวบรวมขอมลเพอน�ามาประกอบการตดสนใจ

3.3 การพจารณาไตรตรองขอมลกอนตดสนใจ โดยจดประสบการณใหเดกไดไตรตรองขอมลอยางรอบดาน และพจารณาผลทจะตามมาประกอบการตดสนใจ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3.4 การตดสนใจและบอกเหตผลในการตดสนใจ เปนการใหเดกอธบายขอมลหรอเหตผลทใชในการตดสนใจ

สรปไดวา ขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดครอบคลม 1) การจดประสบการณเพอพฒนาดานการคดเชงเหตผล ซงเปนการจดประสบการณเพอสงเสรมใหเดกปฐมวยสามารถคดหาค�าตอบทเปนเหตและเปนผล โดยพฒนาเดกใหครอบคลมการพฒนาทกษะการคดทเปน พนฐานการคดเชงเหตผล การคดหาค�าตอบทเปนเหตและเปนผล และการบอกเหตผลในการเลอกหรอท�าสงตางๆ ได 2) การจดประสบการณเพอพฒนาดานการคดแกปญหา ซงเปนการจดประสบการณเพอ สงเสรมใหเดกปฐมวยสามารถคดแกปญหาไดอยางเหมาะสม โดยพฒนาการรบรและระบปญหาทพบ การเสนอวธการแกปญหาทสอดคลองกบปญหาไดหลายๆ แนวทาง การเลอกวธการแกปญหาและสามารถบอกเหตผลในการเลอกได การลงมอปฏบตตามวธการทเลอกไว 3) การจดประสบการณเพอพฒนาดานการคดอยางมวจารณญาณ ซงเปนการจดประสบการณเพอสงเสรมใหเดกคดพจารณาไตรตรองขอมลอยางรอบดานกอนตดสนใจ โดยพฒนาการรบรและระบประเดนทตองตดสนใจ ความสามารถในการรวบรวมขอมล การพจารณาไตรตรองขอมลกอนตดสนใจ การตดสนใจและบอกเหตผลในการตดสนใจ


จงบอกขอบขายของการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหามาพอสงเขป


ขอบขายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา เปนการจดประสบการณเพอสงเสรมใหเดกปฐมวยสามารถคดแกปญหาไดอยางเหมาะสม โดยพฒนาการรบรและระบปญหาทพบ เสนอวธการแกปญหาทสอดคลองกบปญหาไดหลายๆ แนวทาง เลอกวธการแกปญหาและสามารถบอกเหตผลในการเลอกได และลงมอปฏบตตามวธการทเลอกไว

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 12.2

การจดประสบการณและสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคด


หวเรอง12.2.1 การจดประสบการณและสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล12.2.2 การจดประสบการณและสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา12.2.3 การจดประสบการณและสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดอยางม

วจารณญาณ

แนวคด1. การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล เปนการจดกจกรรม

ทชวยฝกฝนทกษะการคดทเปนพนฐานการคดเชงเหตผล คดหาค�าตอบทเปนเหตและเปนผลและบอกเหตผลในการเลอกหรอท�าสงตางๆ สามารถท�าไดโดยการปฏบตกจวตรประจ�าวน การบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก และการจดกจกรรมพฒนาการคด เชงเหตผลโดยเฉพาะ โดยใชสอประกอบการท�ากจกรรมทหลากหลาย เหมาะสมกบลกษณะกจกรรมและวยของเดก

2. การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา เปนการจดกจกรรมทชวยฝกฝนการรบรและระบปญหาทพบ ความสามารถในการเสนอวธการแกปญหาทสอดคลองกบปญหาไดหลายแนวทาง การเลอกวธการแกปญหาและบอกเหตผลใน การเลอก การลงมอปฏบตตามวธการทเลอกไว สามารถท�าไดโดยใชปญหาทเกดขนในกจวตรประจ�าวน การบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก และการจดกจกรรมพฒนาการคดแกปญหาโดยเฉพาะ โดยใชสอประกอบการท�ากจกรรมทหลากหลายเหมาะสมกบลกษณะกจกรรม

3. การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ เปนการจดกจกรรมทชวยฝกฝนการรบรและระบประเดนทตองตดสนใจ การรวบรวมขอมล การพจารณาไตรตรองขอมลกอนตดสนใจ การตดสนใจและบอกเหตผลในการตดสนใจ สามารถท�าไดโดยการปฏบตกจวตรประจ�าวน การบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก และการจดกจกรรมพฒนาการคดอยางมวจารณญาณโดยเฉพาะ โดยใชสอประกอบการท�ากจกรรมทมความหลากหลายและเหมาะสมกบลกษณะกจกรรม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


วตถประสงคเมอศกษาตอนท 12.2 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผลได2. ยกตวอยางสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผลได3. อธบายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหาได4. ยกตวอยางสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหาได5. อธบายการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณได6. ยกตวอยางสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความน�า

การคดเปนสงทความส�าคญตอการด�ารงชวตของมนษยเปนอยางมาก ถาหากเดกไดรบการพฒนาใหเปนคนคดเปน เดกจะสามารถคดไดอยางเปนเหตเปนผล สามารถเรยนรสงตางๆ ไดด สามารถปฏบตกจกรรมในชวตประจ�าวนไดอยางราบรน สามารถใชเหตผลในการแกปญหาไดอยางเหมาะสม สามารถตดสนใจเลอกสงทดทสดได ดงนนพอแม ผปกครอง และครจงควรพฒนาการคดใหกบเดกตงแตปฐมวยเพอเปนพนฐานของการคดในวยตอไป

การจดประสบการณเพอพฒนาดานการคดนนแบงออกเปน 3 ลกษณะใหญๆ คอ การจดประสบการณผานการปฏบตกจวตรประจ�าวน การจดประสบการณเพอพฒนาการคดควบคไปกบเนอหาในหลกสตรโดยบรณาการในการท�ากจกรรมหลก เชน กจกรรมเสรมประสบการณ กจกรรมเกมการศกษา กจกรรมสรางสรรค ฯลฯ และการจดประสบการณเพอมงพฒนาการคด ซงเปนกจกรรมทมจดมงหมายเฉพาะ ดาน

ในการจดประสบการณและสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดทจะกลาวตอไปน จะเนนบทบาทหนาทของครเปนส�าคญ แตเปนกจกรรมทพอแม ผปกครองสามารถน�าไปปรบใชในการพฒนา การคดใหกบเดกไดเชนกน อยางไรกตามพอแม ผปกครอง เปนผทมบทบาทส�าคญในการพฒนาการคดใหแกเดกผานการอบรมเลยงด ซงรปแบบการอบรมเลยงดทเหมาะสม คอ การอบรมเลยงดแบบดแลเอาใจใส (Authoritative Parenting Style) ทพอแม ผปกครอง เลยงดเดกโดยใชเหตผล ใหความรกและ ความอบอนแกเดก มความยดหยน ใหอสระแกเดกอยางเหมาะสมกบวย เปดโอกาสใหเดกมสวนรวม ในการแสดงความคดเหนและตดสนใจในเรองตางๆ และเคารพตอการตดสนใจของเดก (Baumrind, 1971)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การจดประสบการณและสอทใชในการพฒนาเดกปฐมวย

ดานการคดเชงเหตผล

การคดเชงเหตผล เปนการคดทมความจ�าเปนตอการด�ารงชวตประจ�าวน ชวยใหผเรยนเขาถงความรและเรยนรสงตางๆ และเปนพนฐานในการคดขนสง ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล มจดมงหมายทส�าคญดงน

1. เพอใหเดกไดพฒนาทกษะการคดทเปนพนฐานการคดเชงเหตผล 2. เพอใหเดกสามารถคดหาค�าตอบทเปนเหตและเปนผล3. เพอใหเดกสามารถบอกเหตผลในการเลอกหรอท�าสงตางๆ ในการจดประสบการณเพอพฒนาการคดเชงเหตผล ครเปนผทมบทบาทส�าคญในการพฒนาการ

คดเชงเหตผลใหกบเดก โดยจดประสบการณและการใชสอเพอสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผลใหบรรลจดมงหมายดงกลาว สามารถกระท�าได 3 ลกษณะ คอ การปฏบตกจวตรประจ�าวน การบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก และการจดกจกรรมเพอพฒนาการคดเชงเหตผลโดยเฉพาะ ซงมรายละเอยดดงน

1. การปฏบตกจวตรประจ�าวน ครสามารถสอดแทรกการพฒนาการคดเชงเหตผลใหกบเดกปฐมวยโดยสนทนาพดคยและตง

ค�าถามเพอกระตนใหเดกคดถงความเปนเหตเปนผลในขณะทเดกปฏบตกจวตรประจ�าวน เชน ในขณะ รบประทานอาหาร ครสนทนากบเดกถงเหตผลทตองลางมอกอนรบประทานอาหาร และผลทจะเกดขนหากไมลางมอกอนรบประทานอาหาร หรอในการเกบของใชเขาท ครสนทนากบเดกถงเหตผลทตองน�าของใชเกบเขาท และผลทจะเกดขนหากไมเกบรองเทาเขาท ฯลฯ ในขณะทสนทนาครตองรบฟงสงทเดกพดอยางตงใจ ไมตดสนหรอต�าหนความคดของเดก เพอใหเดกรสกสบายใจ กลาทจะคดและแสดงความคดเหน

สอทใชในการสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล คอ เหตการณและสงของเครองใชทอยในชวตประจ�าวน เชน อางลางมอ สบ/เจลลางมอ ผาเชดมอ รองเทา ปายสญลกษณประจ�าตว ชนวางรองเทา ฯลฯ

2. การบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก ครสามารถบรณาการการคดเชงเหตผลเขาไปในกจกรรมหลกทง 6 กจกรรม ซงไดแก กจกรรม

เคลอนไหวและจงหวะ กจกรรมเสรมประสบการณ กจกรรมสรางสรรค กจกรรมเสร กจกรรมกลางแจง และกจกรรมเกมการศกษา ในทนขอยกตวอยาง 2 กจกรรมหลก ดงน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.1 การจดกจกรรมเสรมประสบการณ ครสามารถจดประสบการณไดดงน2.1.1 การลงมอปฏบต ครจดกจกรรมใหเดกไดส�ารวจ ทดลอง และหาค�าตอบผานประสบ-

การณตรง โดยใชสอทเปนของจรงและสงทอยรอบตวเดก เพอใหเดกไดฝกการรบรผานประสาทสมผสทง 5 ไดสงเกต เปรยบเทยบ จ�าแนก คาดคะเน เชน การสอนหนวยผลไม โดยน�าผลไมจรงมาใหเดกด สมผสผว ดมกลน ชมรสชาต และบนทกขอมลจากการสงเกต ซงจะชวยใหเดกเขาใจคณลกษณะของ สงตางๆ ไดดและมประเดนในการคดอธบายเหตผลไดมากขน

2.1.2 การสนทนากบเดก ครสนทนาพดคยและแลกเปลยนความคดเหนกบเดก ใชค�าถามกระตนใหเดกหาค�าตอบพรอมทงใหเหตผลประกอบ เชน ในหนวยอาหารดมประโยชน ใหเดกเปรยบเทยบประโยชนและโทษของผลไมสดกบผลไมดอง แลวใหเดกเลอกวาควรรบประทานอะไร เพราะเหตใด ฯลฯ ทงนในการสนทนากบเดก ครควรรบฟงอยางตงใจและใหความส�าคญกบการใหเหตผลของเดกมากกวา การมงทค�าตอบ นอกจากนครจะตองสอดแทรกค�าศพททเดกควรร เพอใหเดกมค�าศพททเพยงพอใน การคดและเชอมโยงเหตผล เชน ถนอมอาหาร เครองปรง อาหารส�าเรจรป ผงชรส สารกนบด ฯลฯ

2.1.3 การเลานทาน ครสามารถใชหนงสอนทานเพอสรางทกษะทน�าไปสการคดเหตผล โดยใหเดกคาดเดาเรองราวในนทานจากการดหนาปกและใหเดกบอกเหตผลทคาดเดาเชนนน ใหเดกคาดเดานสยของตวละครในนทานจากรปรางลกษณะพรอมทงบอกเหตผล สนทนากบเดกเกยวกบเนอหาในนทานพรอมทงใหเหตผลประกอบ เชน ท�าไมกระตายจงแพเตา ท�าไมหนจงกดบวงใหราชสห ฯลฯ

2.1.4 การท�ากจกรรมกลม ครจดกจกรรมใหเดกไดมปฏสมพนธกบเพอน ใหเดกไดท�ากจกรรมรวมกน ไดรบผดชอบงานทมอบหมายดวยกน เดกจะไดมโอกาสพดคยและแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน ไดรบฟงความคดเหนของผอน ไดทบทวนความคดของตนเองและไดขยายประสบการณดานการคดท�าใหเดกคดไดอยางเปนเหตเปนผลมากขน

สอทใชในการสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล คอ สอทใชในการจดกจกรรมเสรมประสบการณ ซงควรเปนของจรง สถานทจรง บคคลจรง หนงสอนทาน

2.2 เกมการศกษา เปนกจกรรมทชวยสงเสรมการคดเชงเหตผลใหกบเดกไดเปนอยางด เพราะเปนกจกรรมทชวยใหเดกรจกการสงเกตลกษณะของสงตางๆ ไดพฒนาทกษะการเปรยบเทยบ การจ�าแนกหมวดหม การอปมาอปไมย การเรยงล�าดบ การคาดคะเน ซงเปนพนฐานทส�าคญของการคดเชงเหตผล ซงครสามารถจดประสบการณไดโดยใหเดกเลนเกมการศกษาทหลากหลาย เชน เกมจบค เกมแยกประเภท โดมโน ภาพตดตอ เกมจบคแบบตารางสมพนธ ฯลฯ เพอพฒนาทกษะทเปนพนฐานของการคดเชงเหตผล และซกถามเหตผลทเดกใชในการเลน เชน ท�าไมหนเอาภาพตดตอชนนไวตรงน ท�าไมหนจงเรยงล�าดบเชนน ท�าไมหนจงจบคภาพ 2 ภาพน ท�าไมหนจงจดกลมแบบน ฯลฯ นอกจากนครควรพดสงทก�าลงคดใหเดกไดยน เชน ครเลอกภาพตดตอชนนไวทมมเพราะวามดานเรยบ 2 ดาน ครจบค 2 ภาพนเพราะเปนของทใชคกน ครเลอกภาพนมาตอเพราะเปนผลไมเหมอนกน ฯลฯ

สอทใชในการสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล คอ เกมการศกษาทชวยสงเสรมการคดเชงเหตผล (Kolumbus, 1979 อางถงในเยาวพา เดชะคปต, 2542; ส�านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต, 2540; ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2547) ดงน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.2.1 เกมจบค เชน เกมจบคภาพทมความสมพนธกน เกมจบคภาพสมพนธแบบตรงขาม เกมจบคภาพทมความสมพนธกนแบบอปมาอปมย เกมจบคสงทใชคกน ฯลฯ

ภาพท 12.1 ตวอยางเกมจบคภาพ

2.2.2 เกมภาพตดตอ เชน ภาพตดตอทสมพนธกบหนวยการเรยนร ฯลฯ

ภาพท 12.2 ตวอยางเกมภาพตดตอ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.2.3 เกมวางภาพตอปลายหรอโดมโน เชน เกมโดมโนภาพสมพนธ ฯลฯ

ภาพท 12.3 ตวอยางเกมโดมโน

2.2.4 เกมการเรยงล�าดบ เชน เกมเรยงล�าดบขนาด เกมเรยงล�าดบภาพเหตการณ ฯลฯ

ภาพท 12.4 ตวอยางเกมเรยงล�าดบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.2.5 เกมจดหมวดหม เชน เกมจดหมวดหมตามรปราง ส ขนาด ประเภท ฯลฯ

ภาพท 12.5 ตวอยางเกมการจดหมวดหม

2.2.6 เกมจบคแบบตารางสมพนธ

ภาพท 12.6 ตวอยางเกมจบคแบบตารางสมพนธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. การจดกจกรรมพฒนาการคดเชงเหตผลโดยเฉพาะ การจดกจกรรมทมงพฒนาการคดเชงเหตผลโดยเฉพาะจะชวยใหครสามารถจดประสบการณตาม

วตถประสงคทก�าหนดไวไดอยางครอบคลม ในทนขอยกตวอยาง 2 กจกรรม ซงมรายละเอยดดงน3.1 กจกรรม “เหมอนอยางไร ตางตรงไหน” เปนกจกรรมทมงใหเดกไดฝกทกษะการเปรยบเทยบ

และบอกเหตผลในการท�าสงนนได โดยครกระตนใหเดกสงเกตลกษณะสงของทเลอกมาจากในกลอง 2 ชน แลวใหเดกเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางของสงของนน

จดประสงค เดกสามารถ1) บอกความเหมอนของสงของได2) บอกความแตกตางของสงของได3) บอกเหตผลในการเลอกสงของไดการด�าเนนกจกรรม

1) สนทนากบเดกเกยวกบลกษณะของสงของทอยในกลอง (เสอ ผาพนคอ ไมบลอก ตวตอ พลาสตก ตกตาท�าจากผา ลกบอล ยางลบ ปากกา ดนสอ ไมบรรทดพลาสตก กลองนม สม)

2) อธบายวธการเลน ซงใหเดกผลดกนออกมาหยบสงของในกลองขนมา 2 ชน แลวบอกความเหมอนและความแตกตางสงของ 2 ชนนน และบอกเหตผลทเลอกสงของนน

3) ใหเดกออกมาหยบสงของในกลองทละคน เมอท�ากจกรรมเสรจแลวใหหยบสงของทเลอกคนใสกลอง หากเดกเลอกสงของและตอบค�าถามซ�าๆ กน ใหครถามเพอกระตนใหเดกใชเกณฑในการเปรยบเทยบทหลากหลายขน เชน นอกจากของ 2 ชนน จะมรปรางเหมอนกนแลว ยงมอะไรทเหมอนกนอก ฯลฯ

4) ใหเดกชวยกนสรปเหตผลทเลอกสงของ และความเหมอนและตางของสงของ สอ

กลอง เสอ ผาพนคอ ไมบลอก ตวตอพลาสตก ตกตาท�าจากผา ลกบอล ยางลบ ปากกา ดนสอ ไมบรรทดพลาสตก กลองนม สม

การประเมน

1) การสงเกต2) การตอบค�าถาม

3.2 กจกรรม “มาจดกระดมกนเถอะ” เปนกจกรรมทมงใหเดกไดฝกทกษะการจ�าแนกหมวดหม โดยครกระตนใหเดกสงเกตลกษณะของกระดมทอยในกลอง แลวใหจ�าแนกหมวดหมกระดมตามเกณฑทคดขน

จดประสงค เดกสามารถ1) แบงกลมกระดมตามเกณฑทคดได2) บอกเหตผลในการแบงกลมได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การด�าเนนกจกรรม

1) สนทนากบเดกเกยวกบลกษณะของกระดมทอยในกลอง (กระดมหลายส หลายลกษณะ หลายขนาด และท�าจากวสดทแตกตางกน)

2) อธบายวธการเลน ซงใหเดกจ�าแนกหมวดหมกระดมตามเกณฑทเดกก�าหนดขนเอง 3) แบงกลมเดก กลมละ 5 คน นงลอมรอบโตะญปน แลวใหเดกชวยกนจ�าแนกหมวดหม

กระดมตามเกณฑทสมาชกในกลมชวยกนคด 4) ใหเดกบอกเหตผลทใชในการจ�าแนกหมวดหมกระดมใหฟง จนครบทกกลม5) ใหเดกชวยกนสรปเหตผลทใชในการจ�าแนกหมวดหมกระดม สอ

กลอง กระดมหลายส หลายขนาด ท�าจากวสดทแตกตางกน การประเมน


สรปไดวาการจดประสบการณในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล เปนสงทตองใหความส�าคญเนองจากสงผลตอการเรยนรและเปนพนฐานของการคดในระดบสงตอไป การจดกจกรรมและประสบการณสามารถท�าไดหลายวธ คอ 1) การสอดแทรกผานการปฏบตกจวตรประจ�าวน เชน การลางมอ การเกบของใชสวนตว ฯลฯ 2) การบรณาการเขาไปในการท�ากจกรรมหลก เชน กจกรรมเสรมประสบการณ เกมการศกษา ฯลฯ 3) การจดกจกรรมพฒนาการคดเชงเหตผลโดยเฉพาะ เชน กจกรรม “เหมอนอยางไร ตางกนตรงไหน” กจกรรม “มาจดกระดมกนเถอะ” ฯลฯ สอทใชในการจดประสบการณ เชน สอทเปน ของจรง สถานทจรง สงทพบเหนในชวตประจ�าวน หนงสอนทาน เกมการศกษา สอทใชในการจดกจกรรมโดยเฉพาะ (เชน กลอง เสอ ผาพนคอ ไมบลอก ลกบอล) ฯลฯ


จงยกตวอยางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานคดเชงเหตผล


การจดประสบการณในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล โดยสอดแทรกการคด เชงเหตผลผานการปฏบตกจวตรประจ�าวน เชน การลางมอกอนรบประทานอาหาร การเกบของใชเขาท ฯลฯ การจดประสบการณโดยการบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก เชน การจดกจกรรมเสรมประสบการณ กจกรรมสรางสรรค ฯลฯ และการจดกจกรรมพฒนาการคดเชงเหตผลโดยเฉพาะ เชน “เหมอนอยางไร ตางกนตรงไหน” กจกรรม “มาจดกระดมกนเถอะ” ฯลฯ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ




ดานการคดแกปญหา

การคดแกปญหา เปนการน�าความรและประสบการณเดมมาใชในการคดหาวธการทท�าใหปญหาหมดไป ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหานน นอกจากจะชวยใหเดก แกปญหาไดแลว ยงชวยลดความกลวในการเผชญปญหา สามารถน�าสงทไดเรยนรไปใชในการแกปญหาอยางมประสทธภาพ และด�ารงชวตไดอยางมความสข ในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา มจดมงหมายทส�าคญดงน

1. เพอใหเดกรบรและระบปญหาทพบได2. เพอใหเดกสามารถเสนอวธการแกปญหาไดหลายแนวทาง3. เพอใหเดกสามารถเลอกวธการแกปญหาและสามารถบอกเหตผลในการเลอกได4. เพอใหเดกไดลงมอปฏบตตามวธการทเลอกไวการจดประสบการณและการใชสอเพอสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา ใหบรรลจดมงหมาย

นน ครสามารถจดประสบการณและใชสอเพอสงเสรมเดกปฐมวยได 3 ลกษณะ คอ ปญหาทเกดขนในกจวตรประจ�าวน การบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก และการจดกจกรรมพฒนาการคดแกปญหาโดยเฉพาะ ทงนในการพฒนาการคดแกปญหาทพบในกจวตรประจ�าวน และการบรณาการในกจกรรมหลก นนจะพฒนาเดกตามจดมงหมายไดเพยงบางขอ แตในการจดกจกรรมพฒนาการคดแกปญหาโดยเฉพาะจะพฒนาครบทกจดประสงค โดยมรายละเอยดดงน

1. ปญหาทเกดขนในกจวตรประจ�าวน การจดประสบการณเพอพฒนาการคดแกปญหาในชวตประจ�าวนมความแตกตางจากการจด

ประสบการณเพอพฒนาการคดเชงเหตผล เนองจากปญหาในชวตประจ�าวนเปนสงทไมสามารถก�าหนดลวงหนาได แตเมอเกดเหตการณทเปนปญหาขน ครจะตองมบทบาทส�าคญในการพฒนาใหเดกมความสามารถในการคดแกปญหาดงกลาว ซงครสามารถกระท�าได 2 ลกษณะ คอ

1.1 ครเปนผสงเกต ปลอยใหเดกแกไขปญหาดวยตนเองโดยไมเขาไปแทรกแซงโดยไมจ�าเปน ยกเวนในกรณทเดกอาจจะเกดอนตราย เชน แกวแตก พนลน ฯลฯ ครจงเขาไปชวยเหลอ ถาหากเดก ขอความชวยเหลอ ใหครตงค�าถามเพอกระตนใหเดกคดหาทางแกปญหาดวยตนเองกอน เชน หนคดวาควรจะท�าอยางไร เพอไมใหน�าทหกไหลไปไกล หนคดวาวสดอะไรจะชวยดดซบน�าไดด ฯลฯ

1.2 ครน�าปญหาทพบเจอในชวตประจ�าวนมาสนทนาพดคยกบเดกและฝกคดหาทางแกปญหา พรอมทงบอกเหตผลทเลอกใชในการแกปญหา เชน ถาหนท�าชอนตกพน หนจะท�าอยางไร ถาหนฟงครเลานทานแลวมเพอนมานงบง หนจะท�าอยางไร ฯลฯ ทงนในการสนทนากบเดกนนครตองสรางบรรยากาศ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ทด มความอบอน มนคง ปลอดภย เปนกนเอง ใหการยอมรบ เปดโอกาสใหเดกไดแสดงความคดเหนและรบฟง หลกเลยงปจจยทเปนอปสรรคตอการคด เชน การบงคบ การต�าหน การตดสนเดก ฯลฯ

สอทใชในการสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา คอ เหตการณหรอเรองราวทเกดขนในชวตประจ�าวน

2. การบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก ครสามารถบรณาการการคดแกปญหาเขาไปในการจดกจกรรมหลกไดทกกจกรรม ในทนขอยก

ตวอยาง 2 กจกรรมหลก ดงน 2.1 การจดกจกรรมเสรมประสบการณ ครสามารถจดกจกรรมทชวยพฒนาการคดแกปญหาให

กบเดกไดหลากหลายกจกรรม ในทนจะยกตวอยางกจกรรมประกอบอาหารซงเดกจะไดฝกการคดแกปญหาในสถานการณจรง ไดลงมอปฏบตจรง และใชวสดอปกรณทเปนของจรง ครจดกจกรรมใหเดกคดแกปญหาในขณะลงมอประกอบอาหารโดยก�าหนดสถานการณ เชน ถาอปกรณในการท�าอาหารไมครบ หนจะท�าอยางไร ถาสวนผสมในการท�าขนมไมพอ หนจะท�าอยางไร ถาขนมแขงหรอนมเกนไป หนจะท�าอยางไร ถาขนมมจ�านวนชนนอยกวาจ�านวนเดกๆ หนจะแบงขนมอยางไรใหทกคนไดรบประทานในปรมาณเทาๆ กน ฯลฯ

สอทใชในการสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา เชน วสดอปกรณและสวนผสมในการประกอบอาหาร ขนม สอประเภทตางๆ ฯลฯ

2.2 กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ ครสามารถจดประสบการณเคลอนไหวและจงหวะเพอพฒนาการคดแกปญหาใหกบเดกได โดยจดกจกรรมเคลอนไหวประกอบอปกรณโดยก�าหนดเงอนไข เชน ใหเดกถอเชอก 1 เสนแลวเคลอนไหวไปรอบหองอยางอสระโดยไมใหเชอกแตะพนทงขณะทวงและขณะทหยดเมอไดยนสญญาณ ใหเดกเคลอนไหวโดยถอรบบนดวยมอขางใดขางหนงโดยไมใหรบบนสมผสอวยวะสวนอนๆ ของรางกาย นอกจากมอ ใหเดกเคลอนไหวไปรอบหองพรอมกบลกบอลโดยไมใชมอจบลกบอลและเปลยนอวยวะทกครงหลงจากหยดเมอไดยนสญญาณ ฯลฯ ในขณะทเดกท�ากจกรรม ครควรใชค�าถามกระตนใหเดกคดหาวธการเคลอนไหวไดตามเงอนไขทก�าหนดไดหลากหลายขน เชน หนคดวาจะสามารถใชอวยวะสวนใดในการพาลกบอลใหเคลอนทไดนอกจากมอ ฯลฯ นอกจากนครอาจสาธตใหเดกด หรอพดสงท ครก�าลงคดใหเดกไดยน เชน ครจะคดทาทท�าใหรบบนหางจากตวมากทสด รบบนจะไดไปไมถกอวยวะ สวนอน ฯลฯ

สอทใชในการสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา เชน เครองเลนซด ซดเพลง เครองเคาะจงหวะ เชน ฉง แทมโพลน ฯลฯ อปกรณตางๆ ทใชประกอบการเคลอนไหว เชน เชอก ไม รบบน ลกบอล กระดาษ หวงพลาสตก ฯลฯ

3. การจดกจกรรมพฒนาการคดแกปญหาโดยเฉพาะ ครสามารถสงเสรมใหเดกปฐมวยคดแกปญหาไดอยางเหมาะสม โดยพฒนาใหเดกรบรและระบ

ปญหาทพบได สามารถเสนอวธการแกปญหาไดหลายๆ แนวทาง สามารถเลอกวธการแกปญหาและสามารถบอกเหตผลในการเลอกได และสามารถลงมอปฏบตตามวธการทเลอกไว ในทนขอยกตวอยาง 2

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


กจกรรม คอ การใชสถานการณ และนทาน ซงดดแปลงจากงานวจยของน�าฝน ปยะ (2543) ดงรายละเอยดตอไปน

3.1 สถานการณ: หยบพวงกญแจทหลนอยขางหลงต เปนกจกรรมทมงใหเดกไดฝกการแกปญหาผานการลงมอปฏบตตามสถานการณทก�าหนด

จดประสงค

1) เพอใหเดกรบรและระบปญหาทพบได2) เพอใหเดกสามารถเสนอวธการแกปญหาไดหลายๆ แนวทาง3) เพอใหเดกสามารถเลอกวธการแกปญหาและสามารถบอกเหตผลในการเลอกได4) เพอใหเดกไดลงมอปฏบตตามวธการทเลอกไวการด�าเนนกจกรรม

1) สนทนากบเดกเกยวกบสถานการณทใหเดกทท�าพวงกญแจหลนไปอยขางหลงต และเดกจะตองหาทางหยบพวงกญแจทหลนอยขางหลงตออกมาใหได

2) สนทนากบเดกเกยวกบปญหาทเกดขนโดยใชค�าถาม เชน หนคดวาปญหาคออะไร ฯลฯ3) ใหเดกคดหาวธการหยบพวงกญแจทหลนอยขางหลงตหลายๆ วธ 4) ใหเดกชวยกนคดถงขอดขอเสยของแตละวธ 5) ใหเดกเลอกวธการแกปญหา พรอมทงบอกเหตผลในการเลอก6) ใหเดกลงมอปฏบตตามวธทเลอก7) ใหเดกชวยกนสรปเกยวกบปญหา วธการแกปญหา การเลอกวธการแกปญหาและเหตผล

ทเลอกวธดงกลาว และผลการลงมอปฏบต สอ

พวงกญแจ การประเมน


3.2 นทาน: นกวาดนอย เปนกจกรรมทมงใหเดกไดฝกการแกปญหาผานการลงมอปฏบตตามเนอหาจากนทานปลายเปด


1) เพอใหเดกรบรและระบปญหาทพบได2) เพอใหเดกสามารถเสนอวธการแกปญหาไดหลายๆ วธ3) เพอใหเดกสามารถเลอกวธการแกปญหาและสามารถบอกเหตผลในการเลอกได4) เพอใหเดกไดลงมอปฏบตตามวธการทเลอกไวการด�าเนนกจกรรม

1) ครเลานทานปลายเปดเรอง “นกวาดนอย” ใหเดกฟง “หนเปาเปนเดกนารก ชอบไปโรงเรยนและชอบระบายสน�า วนหนงคณครน�าสน�ามาวางบนโตะ

แตคณครลมเอาพกนมา จงใหหนเปาลองคดหาวธวาดภาพโดยไมตองใชพกน”

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2) สนทนากบเดกเกยวกบสถานการณทเกดขนโดยใชค�าถาม เชน หนคดวาหนเปามปญหาอะไร ฯลฯ

3) ใหเดกคดหาวธการวาดภาพดวยสน�าหลายๆ วธ โดยใชค�าถาม เชน นอกจากวธนแลวมวธไหนไดอก เราสามารถใชอะไรระบายสน�าไดอกบาง มอะไรทเราจะใชจมสน�าแลวเขยนไดบาง ฯลฯ

4) ใหเดกชวยกนคดถงขอดขอเสยของแตละวธ 5) ใหเดกเลอกวธการแกปญหา พรอมทงบอกเหตผลในการเลอก 6) ใหเดกลงมอปฏบตตามวธทเลอกไว7) ใหเดกชวยกนสรปเกยวกบปญหา วธการแกปญหา การเลอกวธการแกปญหาและเหตผล

ทเลอกวธดงกลาว และผลการลงมอปฎบต สอ

นทาน สน�า จานส กระดาษวาดเขยนแผนใหญ การประเมน


สรปไดวา การจดประสบการณเพอพฒนาการคดแกปญหา สามารถท�าไดหลายวธ คอ 1) ปญหาทเกดขนในกจวตรประจ�าวน เปนสงทไมสามารถก�าหนดลวงหนาได แตเมอเกดเหตการณทเปนปญหาขน ครควรใหเดกแกไขปญหาดวยตนเอง และครอาจน�าปญหาทพบเจอในชวตประจ�าวนมาสนทนาพดคยกบเดกและฝกคดหาทางแกปญหา และ 2) การบรณาการเขาไปในการท�ากจกรรมหลก เชน กจกรรมเสรมประสบการณ กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ ฯลฯ 3) การจดกจกรรมพฒนาการคดแกปญหาโดยเฉพาะ เชน สถานการณ: หยบพวงกญแจทหลนอยขางหลงต นทาน: นกวาดนอย ฯลฯ สอทใชในการจดประสบการณ เชน สอทเปนของจรง สถานทจรง วสดอปกรณในกจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ เชน วสดอปกรณและสวนผสมในการประกอบอาหาร เครองเคาะจงหวะ รบบน เชอก พวงกญแจ สน�า จานส กระดาษวาดเขยนแผนใหญ ฯลฯ


จงยกตวอยางการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา โดยบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก


การจดกจกรรมและประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดแกปญหาโดยบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก สามารถท�าไดโดยจดกจกรรมประกอบอาหาร โดยก�าหนดสถานการณในเดกไดคดแกปญหา เชน ถามพมพท�าขนมไมพอ หนจะท�าอยางไร ถาน�าเชอมหมดหนจะท�าอยางไร ฯลฯ กจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ โดยก�าหนดเงอนไข เชน ใหเดกถอเชอก 1 เสนแลวเคลอนไหวไปรอบหองอยางอสระโดยไมใหเชอกแตะพน ใหเดกเคลอนไหวไปรอบหองพรอมกบลกบอลโดยไมใชมอจบลกบอล ฯลฯ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ




ดานการคดอยางมวจารณญาณ

การคดอยางมวจารณญาณในความหมายทเหมาะสมกบเดกปฐมวย คอ การคดพจารณาไตรตรองขอมลอยางรอบดาน เพอตดสนใจอยางเหมาะสมกบวยวาสงใดควรเชอหรอสงใดควรท�า การคดอยางมวจารณญาณ เปนการคดทชวยใหเดกสามารถเลอกรบขอมลทมความเหมาะสมและเปนประโยชน ในการด�าเนนชวตประจ�าวน ทงนการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ มจดมงหมายทส�าคญดงน

1. เพอใหเดกสามารถรบรและระบประเดนทตองตดสนใจ 2. เพอพฒนาความสามารถในการรวบรวมขอมล ซงระดบปฐมวยอาจเปนการน�าความรเดมและ

ประสบการณเดมมาใชประกอบการตดสนใจ 3. เพอใหเดกพจารณาไตรตรองขอมลกอนตดสนใจ น�าขอมลไปใชประกอบการตดสนใจ และบอก

ผลทจะตามมาจากการตดสนใจได4. เพอใหเดกสามารถตดสนใจและบอกเหตผลในการตดสนใจการจดประสบการณและการใชสอเพอสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณนน คร

สามารถจดประสบการณและใชสอเพอสงเสรมเดกปฐมวยได 3 ลกษณะ คอ การปฏบตกจวตรประจ�าวนการบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก และการจดกจกรรมพฒนาการคดอยางมวจารณญาณโดยเฉพาะ ทงนในการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณในการปฏบตกจวตรประจ�าวนและการบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก จะพฒนาจดมงหมายไดเพยงบางขอ แตในการจดกจกรรมเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณโดยเฉพาะ จะสามารถพฒนาไดครบทกขอ ซงมรายละเอยดดงน

1. การปฏบตกจวตรประจ�าวน ครสามารถสอดแทรกการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณใหกบเดกปฐมวยผานการด�าเนน

กจวตรประจ�าวนไดหลากหลายกจกรรม ในทนขอยกตวอยางการสนทนาขาว โดยน�าเหตการณหรอขาวสารทเกดขนในชมชนมาสนทนากบเดก แลวใหเดกพจารณาวาสงนนเหมาะสมหรอไม ควรจะตดสนใจหรอท�าอยางไร เชน เมอมเดกตกบนไดเพราะรบวงไปหาคณแม ครน�าเหตการณดงกลาวมาสนทนากบเดกวาการวงไปหาคณแมเปนสงทเหมาะสมหรอไม ถาเปนหน จะรบไปหาคณแม หนจะท�าอยางไรทจะไปหาคณแมโดยไมตกบนได เมอมขาวเดกเสยชวตเพราะจมน�า ครสนทนากบเดกวา ถาหนอยากจะเลนน�า หนจะท�าอยางไรทจะเลนน�าโดยไมเกดอนตราย ฯลฯ

สอทใชในการสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ คอ เหตการณหรอเรองราวทเกดขนในชวตประจ�าวน ฯลฯ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. การบรณาการเขาไปในกจกรรมหลก การพฒนาการคดอยางมวจารณญาณนนเปนทกษะทตองใชเวลาในการรวบรวมขอมล และ

ไตรตรองขอมล จงควรสอนในกจกรรมเสรมประสบการณมากกวากจกรรมหลกอน ซงครสามารถจดกจกรรมทชวยพฒนาการคดอยางมวจารณญาณไดโดยใชการเลานทานแลวชวนเดกคดพจารณาวาตวละครในนทานปฏบตตนไดเหมาะสมหรอไม และควรปฏบตตนอยางไร เชน การทกวางกนพวงองนทชวยใหตนเองหลบซอนตวจากการลาของนายพราน เปนสงทเหมาะสมหรอไม ถาหนเปนกวาง หนจะท�าอยางไร การทปลายอมใหนกกระสาพาไปอยในสระน�าแหงใหมแทนสระน�าทก�าลงจะแหงเปนสงทเหมาะสมหรอไม ถาหนเปนปลา หนจะท�าอยางไร หนควรไวใจนกกระสาหรอไม ฯลฯ

สอทใชในการสงเสรมเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ คอ หนงสอนทาน

3. การจดกจกรรมพฒนาการคดอยางมวจารณญาณโดยเฉพาะ ครสามารถพฒนาการคดอยางมวจารณญาณใหแกเดกดวยการจดกจกรรมเพอพฒนาทกษะ

โดยเฉพาะ ฝกใหรจกใชการตดสนใจจากขอมลทไดศกษาอยางรอบดานกอนตดสนใจ โดยพฒนาใหเดกสามารถรบรและระบประเดนทตองตดสนใจ สามารถรวบรวมขอมล พจารณาไตรตรองขอมลกอนตดสนใจ โดยน�าขอมลไปใชประกอบการตดสนใจ และบอกผลทจะตามมาจากการตดสนใจ สามารถตดสนใจและบอกเหตผลในการตดสนใจ ในทนขอยกตวอยาง 2 กจกรรม คอ การใชสถานการณ และนทาน ซงมรายละเอยดดงน

3.1 การโฆษณา: ซอรองเทาแถมของเลน เปนกจกรรมทมงใหเดกไดฝกการคดอยางมวจารณญาณโดยใชการโฆษณาขายสนคา


1) เพอใหเดกสามารถรบรและระบประเดนทตองตดสนใจ 2) เพอพฒนาความสามารถในการรวบรวมขอมล3) เพอใหเดกพจารณาไตรตรองขอมลกอนตดสนใจ น�าขอมลไปใชประกอบการตดสนใจ

และบอกผลทจะตามมาจากการตดสนใจ4) เพอใหเดกสามารถตดสนใจและบอกเหตผลในการตดสนใจการด�าเนนกจกรรม

1) สนทนากบเดกเกยวกบโฆษณาขายรองเทาแถมของเลน แลวถามเดกวา หนควรซอหรอไม เพราะเหตใด

2) ใหเดกคดหาวธการรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ จากความรเดมหรอจากประสบการณเดมของเดก เชน สงทพอแมเคยบอก ฯลฯ

3) ใหเดกไตรตรองขอมลทรวบรวมมากอนการตดสนใจวาจะซอรองเทาหรอไม จะซอรองเทาใหม เพราะรองเทาขาดหรอคบใสไมได หรออยากไดของเลน ฯลฯ พรอมทงบอกผลทจะตามมา

4) ใหเดกตดสนใจและบอกผลทจะตามมา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


5) ใหเดกชวยกนสรปประเดนทตองตดสนใจ การเกบรวบรวมขอมล แหลงทควรเกบขอมล ผลทเกดขนจากการตดสนใจแตละวธ สงทเดกตดสนใจและเหตผลทตดสนใจเชนนน

สอ

โฆษณาซอรองเทาแถมของเลนการประเมน

1. การสงเกต2. การตอบค�าถาม

3.2 นทาน: แมไกสแดง เปนกจกรรมทมงใหเดกไดฝกการคดอยางมวจารณญาณผานเนอหาจากนทาน


1. เพอใหเดกสามารถรบรและระบประเดนทตองตดสนใจ 2. เพอพฒนาความสามารถในการรวบรวมขอมล3. เพอใหเดกพจารณาไตรตรองขอมลกอนตดสนใจ โดยน�าขอมลไปใชประกอบการตดสน

ใจ และบอกผลทจะตามมาจากการตดสนใจ4. เพอใหเดกสามารถตดสนใจและบอกเหตผลในการตดสนใจการด�าเนนกจกรรม

1. เลานทานเรอง “แมไกสแดง” ใหเดกฟง

“แมไกสแดงชวนหม เปด และแมวท�ำขนม แตไมวำจะชวนอยำงไรหม เปด และแมวกพรอมใจกนปฏเสธ แมไกจงท�ำขนมดวยตนเองจนเสรจ กลนขนมหอมจนหม เปด และแมวอยำกจะชวยแมไกกนขนม แต

แมไกปฏเสธ แลวน�ำขนมไปกนโดยไมแบงใหเพอน”

2. สนทนากบเดกเกยวกบเนอเรองในนทาน แลวถามเดกวา การทแมไกสแดงไมแบงขนมใหหม เปด และแมวนนเหมาะสมหรอไม ถาหนเปนแมไกสแดงหนจะท�าอยางไร

3. ใหเดกคดหาวธการรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ จากความรเดมหรอจากประสบการณเดมของเดก

4. ถามกระตนใหเดกไดไตรตรองขอมลทรวบรวมและพจารณาผลดผลเสย เชน ถาแมไกสแดงแบงขนมใหหม เปด และแมวจะมผลอยางไร ถาแมไกสแดงไมแบงขนมใหหม เปด และแมวจะมผล อยางไร หนคดวาอยางไหนดกวากนเพราะอะไร ฯลฯ

5. ใหเดกตดสนใจวาถาเปนแมไกสแดงจะท�าอยางไรพรอมทงบอกเหตผลประกอบ6. ใหเดกชวยกนสรปประเดนทตองตดสนใจ การเกบรวบรวมขอมล ผลทเกดขนจากการ

ตดสนใจแตละวธ สงทเดกตดสนใจและเหตผลทตดสนใจเชนนน สอ

นทานเรองแมไกสแดง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การประเมน

1. การสงเกต2. การตอบค�าถาม

สรปไดวาการจดประสบการณในการพฒนาเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ สามารถท�าไดหลายวธ คอ 1) การสอดแทรกผานการปฏบตกจวตรประจ�าวน เชน กจกรรมสนทนาขาว ฯลฯ 2) การบรณาการเขาไปในกจกรรมเสรมประสบการณ เชน การเลานทาน ฯลฯ และ 3) การจดกจกรรมพฒนาการคดอยางมวจารณญาณโดยเฉพาะ เชน การโฆษณาขายสนคา: ซอรองเทาแถมของเลน นทาน: แมไกสแดง ฯลฯ สอทใชในการจดประสบการณ เชน เหตการณหรอเรองราวทเกดขนในชวตประจ�าวน หนงสอนทาน การโฆษณาขายสนคา ฯลฯ


จงยกตวอยางการจดประสบการณทใชในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ


การจดกจกรรมและประสบการณสามารถท�าไดโดยการสอดแทรกผานการปฏบตกจวตรประจ�าวน เชน กจกรรมสนทนาขาว ฯลฯ การบรณาการเขาไปในกจกรรมเสรมประสบการณโดยการเลานทาน และการจดกจกรรมพฒนาการคดอยางมวจารณญาณโดยเฉพาะ เชน การโฆษณาขายสนคา: ซอรองเทาแถมของเลน นทาน: แมไกสแดง ฯลฯ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 12.3

การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคด


หวเรอง 12.3.1 การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล12.3.2 การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา12.3.3 การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ

แนวคด 1. การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล ตองใหครอบคลมการตอบ

ค�าถามทเปนเหตและเปนผล และการบอกเหตผลไดอยางเหมาะสม วธการประเมน คอ การสงเกต การสนทนา และการทดสอบ เครองมอทใช คอ แบบบนทกการสงเกต แบบบนทกการสนทนา แบบทดสอบทใหเดกลงมอปฏบตและแบบบนทกการใหเหตผล

2. การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา ใหพจารณาการแกปญหาไดเหมาะสมกบวย วธการประเมน คอ ใชการสงเกตและบนทกพฤตกรรม และการทดสอบ เครองมอทใช คอ แบบบนทกพฤตกรรม แบบทดสอบโดยใชสถานการณ และแบบบนทกค�าตอบ

3. การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ ตองใหครอบคลม การใชขอมลประกอบการตดสนใจ การตดสนใจเลอก บอกผลทจะเกดตามมาจาก การตดสนใจเลอก และบอกเหตผลทตดสนใจเลอก วธการประเมน คอ การสนทนา และการทดสอบโดยใชสถานการณและนทาน เครองมอทใชคอ แบบบนทกการสนทนา แบบทดสอบ และแบบบนทกค�าตอบ

วตถประสงคเมอศกษาตอนท 12.3 จบแลว นกศกษาสามารถ1. อธบายวธการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผลได2. อธบายวธการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหาได3. อธบายวธการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล

การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล เปนสงทจะชวยใหพอแม ผปกครองและครทราบถงความคดของเดกเพอน�าไปสการสงเสรมไดอยางเหมาะสม ในเรองนจะขอกลาวถงขอบขาย วธการประเมนและเครองมอทใชในการประเมนเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล ดงรายละเอยดตอไปน

1. ขอบขายของการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล พจารณาจากความสามารถในการคดเชอมโยงจากเหตไปหาผล ซงครอบคลมการตอบค�าถามทเปนเหตและเปนผล และการบอกเหตผลไดอยางเหมาะสม

2. วธการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล การประเมนพฒนาการของเดกปฐมวยนน ควรประเมนโดยใชวธการและเครองมอทหลากหลายเพอใหไดขอมลทครอบคลมและสอดคลองกบความเปนจรง ซงวธการประเมนพฒนาการทางดานการคดเชงเหตผล สามารถท�าไดหลายวธ เชน

2.1 การสงเกตและบนทกพฤตกรรม เปนวธการประเมนทใชมากทสดเพราะเปนวธการทไมยงยาก สามารถเกบขอมลในสถานการณจรงซงเดกจะแสดงออกอยางเปนธรรมชาต สามารถท�าไดทกสถานการณ ทกสถานท โดยสงเกตการสนทนาพดคยและพฤตกรรมของเดกในการท�ากจวตรประจ�าวน หรอการท�ากจกรรมหลก เชน กจกรรมสนทนายามเชา การรบประทานอาหาร กจกรรมเสร กจกรรมสรางสรรค ฯลฯ จดบนทกสงทสงเกตไดลงในแบบฟอรม เพอน�าขอมลทไดมาบนทกความคดเหนและ แปลความเพอพจารณาความกาวหนาดานการคดเชงเหตผลตอไป ทงนในการสงเกตและบนทกพฤตกรรมนนควรสงเกตหลายครงและหลายสถานการณ เพอใหไดขอมลทครอบคลมและสอดคลองกบความเปนจรง

2.2 การสนทนากบเดก การสนทนา พดคย แลกเปลยนความคดเหนกบเดกจะชวยท�าใหครไดทราบถงความคดของเดกและเขาใจค�าพดหรอพฤตกรรมทเดกแสดงออก ท�าใหทราบถงเหตผลทแทจรงทอยในใจเดก ครสามารถสนทนากบเดกไดทงเปนกลมและรายบคคลผานการท�ากจกรรมตางๆ เชน ครเลานทานใหเดกฟงแลวตงค�าถามใหเดกแสดงความคดจากเรองทฟง ครถามถงเหตผลทเดกเลอกหรอแสดงพฤตกรรม ฯลฯ แลวจดบนทกค�าพดของเดกลงในแบบบนทกการสนทนาเพอน�าขอมลไปวเคราะหตอไป ทงนในการสนทนากบเดกนนควรท�าในบรรยากาศทเปนกนเอง อสระ ผอนคลายและเปนมตร เพอใหเดกรสกวางใจทจะพดคยและกลาแสดงความคดออกมา (สรมา ภญโญอนนตพงษ, 2553; นฤมล เนยมหอม, 2560)

2.3 การทดสอบ ถงแมวาการวดและประเมนพฒนาการในระดบปฐมวยจะไมนยมการทดสอบ แตการคดเปนสงทเปนนามธรรมและยากตอการสงเกต การวดและประเมนดานการคดจงจ�าเปนตองใชการทดสอบเพอใหทราบวาเดกคดอยางไร ซงการทดสอบทเหมาะสมกบเดกปฐมวยนนอาจใช แบบทดสอบใหเดกปฏบตการใชสถานการณจรงหรอสถานการณจ�าลอง กจกรรมหรอเกมใหเดกลงมอกระท�าหรอตอบค�าถาม พรอมทงสอบถามถงเหตผลทเดกท�าหรอตอบเชนนน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. เครองมอทใชในการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล ในการประเมนพฒนาการดานการคดเชงเหตผล สามารถใชเครองมอไดหลายชนด เชน

3.1 แบบบนทกการสงเกตแบบระเบยนพฤตการณ เปนเครองมอทใชบนทกขอมลทไดจากการสงเกตพฤตกรรมทเกยวของกบการคดเชงเหตผลของเดกในสถานการณตางๆ เชน การตอบค�าถามทแสดงถงความเปนเหตเปนผลของเดกขณะท�ากจกรรม การพดคยโดยใชเหตผลกบเพอนขณะทเลน การเปลยนแปลงพฤตกรรมหลงจากทสนทนาถงเหตผลทควรปฏบต ฯลฯ โดยเขยนบรรยายพฤตกรรมของเดกในขณะทสงเกตโดยไมสอดแทรกความคดเหนและความรสกของผสงเกตลงไปในการบนทกพฤตกรรม แตแยกมาเขยนในชองทเปนการแสดงความคดเหนและแปลความขอมลในสวนตอไป ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางแบบบนทกการสงเกตแบบระเบยนพฤตการณ

ชอ.................................................................... วน เดอน ปเกด........................................................................ชอผสงเกต........................................................ วน เดอน ปทสงเกต.................................. เวลา......................พฤตกรรมทตองการสงเกต..................................................................................................................................สถานท................................................................................................................................................................พฤตกรรม.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ขอคดเหน............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

การแปลความ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3.2 แบบบนทกการสนทนา เปนเครองมอทใชบนทกสงทไดสนทนาพดคยกบเดก โดยบนทกค�าพดของเดกเกยวกบเหตผลทเดกใชในการเลอกหรอท�ากจกรรมตางๆ เชน เพราะอะไรหนจงจบคภาพชอนกบสอม ท�าไมถงตองแปรงฟน ท�าไมไมควรวงในหองเรยน ฯลฯ โดยบนทกค�าพดของเดกในสถานการณตางๆ ซงผบนทกจะตองบนทกวนเดอนป กจกรรมและสถานการณทสนทนาพดคยกบเดก ในแตละครง ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางแบบบนทกการสนทนา

ชอ...................................................................................................... ชน............................... อาย...................

วน เดอน ป กจกรรม การสนทนา หมายเหต

สรป............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3.3 แบบทดสอบเชงปฏบต เปนเครองมอทใชประเมนความสามารถในการคดเชงเหตผลทเหมาะสมกบพฒนาการของเดกปฐมวยมากกวาแบบทดสอบชนดอน ในการใชแบบทดสอบเชงปฏบต ครจะก�าหนดสถานการณใหเดกปฏบตหรอท�าตามทบอกในเวลาทก�าหนด และใชอปกรณหรอจดกจกรรมคลายกจกรรมการเลน ในบรรยากาศทผอนคลาย (อรณ หรดาล และชนพรรณ จาตเสถยร, 2560) เมอเดกปฏบตเสรจจงถามเหตผลทเดกปฏบตเชนนน ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางแบบทดสอบการคดเชงเหตผล

ค�าสง: ใหเดกปฏบตตามค�าสงครแจกไมบลอกทมหลายส หลายรปแบบ และหลายขนาดใหเดก

พด: ครจะใหหนชวยจดกลมไมบลอกใหครหนอยนะคะ (ใหเดกปฏบต)ถาม: 1. หนแบงไมบลอกออกเปนกกลม 2. ท�าไมหนจงจดกลมแบบน 3. ไมบลอกแตละกลมมลกษณะอยางไร 4. ไมบลอกแตละกลมแตกตางกนอยางไร (ใหเวลาเดกลงมอปฏบตและตอบค�าถาม 5 นาท)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในการทดสอบการคดเชงเหตผลนนจะตองใชแบบบนทกการใหเหตผลของเดกรวมดวย เพอบนทกค�าตอบของเดกแลวน�ามาประเมนใหคะแนน ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางแบบบนทกการใหเหตผล

ชอ................................................................... วน เดอน ปเกด.........................................................................วน เดอน ปทสงเกต.................................. เวลา..............

รายการท ชอกจกรรม ค�าถาม ค�าตอบของเดก หมายเหต คะแนน

1 จดไมบลอก 1. ท�าไมจงจดกลมแบบน ❏ ตอบดวยตนเอง

❏ครชแนะ❏ ไมสมเหต

สมผล

2. ไมบลอกแตละกล มมลกษณะอยางไร

❏ ตอบดวยตนเอง

❏ครชแนะ❏ ไมสมเหต

สมผล

ฯลฯ

คะแนนรวม

เกณฑการประเมนค�าตอบ

2 คะแนน หมายถง ตอบค�าถามไดสมเหตสมผลดวยตนเอง 1 คะแนน หมายถง ตอบค�าถามไดสมเหตสมผลโดยมครชแนะ 0 คะแนน หมายถง ไมใหเหตผล/ตอบค�าถามไมสมเหตสมผล

สรปไดวาการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล ตองใหครอบคลมการตอบค�าถามทเปนเหตและเปนผล และการบอกเหตผลไดอยางเหมาะสม ซงการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผลใชการสงเกต การสนทนาและการทดสอบ โดยใชเครองมอ คอ แบบบนทกการสงเกตแบบระเบยนพฤตการณ แบบบนทกการสนทนา แบบทดสอบทใหเดกลงมอปฏบต แบบทดสอบ เชงสถานการณและแบบบนทกการใหเหตผล

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



จงบอกวธการและยกตวอยางเครองมอทใชในการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผลมาพอสงเขป


การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดเชงเหตผล ใชวธการสงเกต การสนทนา และการทดสอบ โดยใชเครองมอ คอ แบบบนทกการสงเกตแบบระเบยนพฤตการณ แบบบนทกการสนทนา แบบทดสอบทใหเดกลงมอปฏบตและแบบบนทกการใหเหตผล


การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา

การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา ในเรองนจะขอกลาวถงขอบขาย วธการประเมนและเครองมอทใชในการประเมนเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา ดงรายละเอยดดงตอไปน

1. ขอบขายของการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา พจารณาจากการทเดกสามารถคดแกปญหาไดเหมาะสม

2. วธการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา ในการประเมนการคดแกปญหาควรใชวธการและเครองมอทหลากหลายเพอใหไดขอมลทครอบคลมและสอดคลองกบความเปนจรงมากทสด ซงสามารถท�าได ดงน (นภเนตร ธรรมบวร, 2549; สรมา ภญโญอนนตพงษ, 2553; Formosinho & Pascal, 2016)

2.1 การสงเกตและบนทกพฤตกรรม เปนการสงเกตและบนทกพฤตกรรมการแกปญหา ของเดกขณะทเดกเลนหรอท�ากจกรรมตางๆ เชน กจกรรมเสร การเลนกลางแจง ฯลฯ ซงครจะตองสงเกตเดกอยางตอเนองยาวนานพอสมควรเพอใหพฤตกรรมการแกปญหาปรากฏ แลวจงจดบนทกพฤตกรรม ดงกลาว หลงจากจดบนทกแลวครน�าขอมลทไดมาแสดงความคดเหนและแปลความอกครงหนง นอกจากน ครอาจน�ารายการพฤตกรรมทางดานการคดแกปญหาทตองการศกษามาเปนรายการในการสงเกตไดอกทางหนง

2.2 การทดสอบ เปนวธการหนงทสามารถใชในการประเมนการคดแกปญหาของเดก โดยใชสถานการณมาถามเดก แลวใหเดกตอบค�าถาม เพอประเมนวาเดกสามารถคดแกปญหาไดเหมาะสมหรอไม ทงนในการประเมนการคดแกปญหาของเดก ครควรใชสถานการณทใกลตวเดกมาเปนขอค�าถาม และควรมภาพประกอบใหเดกด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. เครองมอทใชในการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา ในการประเมนพฒนาการดานการคดแกปญหา สามารถใชเครองมอไดหลายชนด เชน

3.1 แบบบนทกการสงเกต เปนเครองมอทใชประกอบการสงเกตพฤตกรรมการคดแกปญหาของเดกขณะทเดกท�ากจกรรมตางๆ ใชบนทกขอมลทไดจากการสงเกตพฤตกรรมทเดกพยายามหรอหาวธในการแกปญหา แบบบนทกทใชในการสงเกตพฤตกรรมการคดแกปญหามหลายรปแบบ ในทนขอเสนอตวอยางแบบบนทก 3 รปแบบ ไดแก 1) แบบบนทกพฤตกรรมแบบระเบยนพฤตการณ 2) แบบบนทกแบบสน และ 3) แบบบนทกแบบส�ารวจรายการ ดงน

3.1.1 แบบบนทกพฤตกรรมแบบระเบยนพฤตการณ ใชบนทกขอมลทไดจากการสงเกตพฤตกรรมเดกในขณะทเผชญกบปญหา พยายามหรอหาวธในการแกปญหาในสถานการณหรอกจกรรมทแตกตางกน เชน ตอบลอกใหสงเมอลมกตอดวยวธใหม พยายามหยบของทตกอยใตตดวย วธการตางๆ ฯลฯ ครบนทกพฤตกรรมของเดกทสงเกตเหนโดยไมใสความคดเหน หลงจากบนทกพฤตกรรมแลวจงแปลความสงทไดบนทกไว ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางแบบบนทกพฤตกรรมการแกปญหา

ชอ..................................................................... วน เดอน ปเกด.......................................................................ชอผสงเกต........................................................ วน เดอน ปทสงเกต..................... เวลา.............. ครงท...........พฤตกรรมทตองการสงเกต....................................................................................................................................

สถานท พฤตกรรมหรอเหตการณทสงเกต การแปลความ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3.1.2 แบบบนทกแบบสน เปนเครองมอทใชบนทกพฤตกรรมการแกปญหาของเดกตามรายการพฤตกรรมทตองการจะสงเกต โดยใชวลหรอประโยคสนๆ และใชการเขยนยอในรปแบบตางๆ เพอใหสามารถจดบนทกพฤตกรรมทเกดขนไดอยางรวดเรว แบบบนทกนสามารถใชบนทกพฤตกรรมของเดกเปนกลมยอยหรอจะปรบใหเปนรายบคคลกได ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางแบบบนทกพฤตกรรมการคดแกปญหาแบบสน แบบท 1

วนทสงเกต .................................................................................. ครงท ..........................................................ชอผสงเกต..........................................................................................................................................................

ชอเดก อาย ระบปญหาหาทางเลอกใน

การแกปญหา

พยายามแกปญหา

ดวยตนเอง

1.

2.

3.

4.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตวอยางแบบบนทกพฤตกรรมการคดแกปญหาแบบสน แบบท 2

ชอ..................................................................... วน เดอน ปเกด.......................................................................ชอผสงเกต..........................................................................................................................................................

ระบปญหา หาทางเลอกในการแกปญหา พยายามแกปญหาดวยตนเอง

วน เดอน ปทสงเกต........................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................... ..................................................

วน เดอน ปทสงเกต........................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................... ..................................................

วน เดอน ปทสงเกต........................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................... ....................................................................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

...................................................

...................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

...................................................

...................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

...................................................

...................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

...................................................

...................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

...................................................

...................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

...................................................

...................................................

..................................................

..................................................

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3.1.3 แบบบนทกพฤตกรรมแบบส�ารวจรายการ เปนแบบบนทกทใชบนทกพฤตกรรมซงมรายการพฤตกรรมการคดแกปญหาในลกษณะตางๆ ของเดก ใหครสงเกตวามพฤตกรรมเกดขนหรอไม หากพบวาเดกมพฤตกรรมตามรายการทก�าหนดไว ใหบนทกพฤตกรรมดงกลาวลงในแบบบนทก ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางแบบบนทกพฤตกรรมการแกปญหาแบบส�ารวจรายการ

ชอ.........................................................................................................................อาย.......................................ชอผสงเกต......................................................... วน เดอน ปทสงเกต...................ครงท....................................

พฤตกรรมทตองการสงเกต: ความสามารถดานการคดแกปญหา ค�าชแจง ใหสงเกตพฤตกรรมตามรายการในแบบบนทก แลวใสเครองหมาย ✓ ลงในชองพฤตกรรมตามท

สงเกตเหน

รายการพฤตกรรม

พฤตกรรมทสงเกต

หมายเหตปรากฏ ไมปรากฏ

1. พยายามหาวธการแกปญหา2. ขอใหผอนชวยแกปญหา3. พยายามแกปญหาดวยตนเองจนกวาจะท�าไดส�าเรจ

ฯลฯ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3.2 แบบทดสอบความสามารถในการคดแกปญหา เปนแบบทดสอบทสรางขนเพอประเมนความสามารถในการคดแกปญหาของเดก โดยครจะเปนคนอานค�าถามทเปนสถานการณปญหาใหเดกฟง จากนน ใหเดกตอบค�าถาม ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางแบบทดสอบความสามารถในการคดแกปญหา

ค�าสง: ใหเดกตอบค�าถามจากภาพตอไปนสถานการณท 1 ถาม: ถาหนรสกหวน�ามาก แตไมมแกวน�า หนจะท�าอยางไร และท�าไมถงตดสนใจเชนนน (ใหเวลาเดกตอบค�าถาม 3 นาท)

ในการทดสอบการคดแกปญหานนจะตองใชแบบบนทกค�าตอบของเดกรวมดวย เพอบนทกค�าตอบ ของเดกแลวน�ามาประเมนใหคะแนน ดงตวอยางตอไปน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตวอยางแบบบนทกค�าตอบ

ชอ..................................................................... วน เดอน ปเกด.......................................................................วน เดอน ปทสงเกต..............................................เวลา......................................................................................

รายการท ชอกจกรรม ค�าตอบของเดก ผลการประเมน คะแนน

1 ถาหนรสกหวน�ามาก แตไมมแกวน�า หนจะท�าอยางไร

❏ตอบไดเหมาะสม❏ ตอบไดไมเหมาะสม/

ไมตอบ

ฯลฯ


เกณฑการใหคะแนน 1 หมายถง เดกตอบไดเหมาะสม 0 หมายถง เดกตอบไมเหมาะสม หรอไมตอบ

สรปไดวาการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา ตองใหครอบคลมการแกปญหาไดเหมาะสม ซงการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา ใชการสงเกตและบนทกพฤตกรรม และการทดสอบ โดยใชเครองมอ คอ แบบบนทกพฤตกรรมการแกปญหาแบบระเบยนพฤตการณ แบบบนทกพฤตกรรมการคดแกปญหาแบบสน แบบบนทกพฤตกรรมการแกปญหาแบบส�ารวจรายการ และแบบทดสอบความสามารถในการคดแกปญหาโดยใชสถานการณ และแบบบนทกค�าตอบ


จงยกตวอยางเครองมอทใชในการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหามาพอสงเขป


เครองมอทใชในการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดแกปญหา คอ แบบบนทกพฤตกรรมการแกปญหาแบบระเบยนพฤตการณ แบบบนทกพฤตกรรมการคดแกปญหาแบบสน แบบบนทกพฤตกรรมการแกปญหาแบบส�ารวจรายการ แบบทดสอบความสามารถในการคดแกปญหาโดยใหเดกพดตอบค�าถาม และแบบบนทกค�าตอบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ

การประเมนพฒนาการเดกปฐมวยสวนใหญเปนการประเมนตามสภาพจรง โดยการสงเกต การสนทนา และประเมนผลงานของเดก แตการคดอยางมวจารณญาณนนมลกษณะซบซอนและเปนนามธรรม จงอาจตองประเมนจากสถานการณทก�าหนดขน ซงในการประเมนนจะขอกลาวถงขอบขาย วธการประเมนและเครองมอทใชในการประเมนเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ ดงมรายละเอยดตอไปน

1. ขอบขายของการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ พจารณาจากลกษณะส�าคญของการคดอยางมวจารณญาณ ซงครอบคลมการรบรและระบประเดนทตองตดสนใจการรวบรวมขอมล การใชขอมลประกอบการตดสนใจ บอกผลทจะเกดขนตามมาจากการตดสนใจเลอก และบอกเหตผลทตดสนใจเลอก

2. วธการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ การประเมนพฒนาการทางดานการคดอยางมวจารณญาณ สามารถท�าไดหลายวธ เชน

2.1 การสนทนา การสนทนา พดคย แลกเปลยนความคดเหนกบเดกจะชวยท�าใหครไดทราบถงความคดของเดก ซงในบางครงการแสดงพฤตกรรมอาจถกตความไปไดหลายทาง เมอครสนทนาซกถามกจะท�าใหเขาใจเดกตามความเปนจรงและสามารถประเมนเดกไดสอดคลองกบความเปนจรง ในการประเมนพฒนาการทางดานการคดอยางมวจารณญาณ ครอาจสนทนาพดคยกบเดกในชวงกจกรรมยามเชาโดยยกสถานการณทเกดขนจรงในสถานศกษา หรอในชมชน หรอเรองราวในนทานมาสนทนากบเดก

2.2 การทดสอบ เปนการประเมนพฒนาการดานการคดอยางมวจารณญาณโดยใชแบบทดสอบทสรางขนอยางมวตถประสงคเฉพาะ เพอประเมนการใชขอมลประกอบการตดสนใจ บอกผลทจะเกดขนตามมาจากการตดสนใจเลอก และบอกเหตผลทตดสนใจเลอก ซงครอาจใชสถานการณทใกลตวเดกหรอเนอหาจากนทานมาเลาใหเดกฟงแลวใหตอบค�าถาม

3. เครองมอทใชในการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ ในการประเมนพฒนาการดานการคดอยางมวจารณญาณ สามารถใชเครองมอไดหลายชนด เชน

3.1 แบบบนทกการสนทนา เปนเครองมอทใชประเมนการคดอยางมวจารณญาณผานการสนทนา พดคยกบเดกโดยใชสถานการณหรอเรองราวในนทานมาเปนหวขอในการสนทนา แลวบนทกลกษณะการคดอยางมวจารณญาณทสะทอนผานบทสนทนา เชน บอกวาใชขอมลอะไรประกอบการตดสนใจ บอกทางเลอกในการตดสนใจไดหลายๆ ทาง ใชเหตผลอะไรในการตดสนใจเลอก ฯลฯ ในทนใชแบบบนทกการสนทนาแบบส�ารวจรายการ ซงจะมรายการใหครสงเกตวาค�าพดของเดกสะทอนลกษณะดงกลาวหรอไม ดงตวอยางตอไปน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตวอยางแบบบนทกการสนทนาแบบส�ารวจรายการ

ชอ........................................................ วน เดอน ปเกด..........................................................................วนเดอนป ทท�าการสงเกต............................ ครงท ............................ชอผสงเกต....................................

ค�าชแจง สนทนากบเดกและท�าเครองหมาย ✓ หนาขอความทสอดคลองกบค�าพดของเดก

❏ บอกประเดนทตองตดสนใจ ❏ บอกขอมลทใชประกอบการตดสนใจ❏ บอกวธการรวบรวมขอมลเพอใชประกอบการตดสนใจ❏ บอกทางเลอกในการตดสนใจไดหลายทางเลอก❏ บอกผลทจะตามมาของแตละทางเลอก❏ เปรยบเทยบและบอกขอดและขอเสยของแตละทางเลอก❏ บอกเหตผลในการตดสนใจเลอก

ฯลฯ

3.2 แบบทดสอบ เปนแบบทดสอบทสรางขนเพอประเมนการตดสนใจอยางมเหตผล และค�านงถงผลทจะตามมาจากการตดสนใจ โดยครจะเปนคนอานค�าถามใหเดกฟง จากนนใหเดกเลอกค�าตอบจากรปภาพทครก�าหนดให พรอมทงใหเหตผลประกอบ ในทนขอยกตวอยางแบบทดสอบ 2 แบบคอ แบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณโดยใชสถานการณ และแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณโดยใชนทาน ดงตวอยางตอไปน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตวอยางแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณโดยใชสถานการณ

ค�าสง: ใหเดกตอบค�าถามจากภาพตอไปน และบอกเหตผลในการเลอกสถานการณท 1 พด: ถาหนเปนเพอนกบนองแกมและนองแนน หนชอบเลนกบนองแกม นองแนนชอบแบงขนมใหหนรบประทาน วนหนงนองแกมกบนองแนนทะเลาะกน นองแกมบอกกบหนวาไมใหไปเลนกบนองแนน นองแนนกบอกกบหนวาไมใหไปเลนกบนองแกมเชนกน หนจะตดสนใจอยางไร ใหหนดภาพตอไปน

ภาพท 1 หนเลนกบนองแกมภาพท 2 หนเลนกบนองแนนภาพท 3 หนเลนกบนองแกมและนองแนน

ถาม: หนเลอกภาพใด ท�าไมถงตดสนใจเชนนน (ใหเดกเลอกภาพและตอบค�าถาม)(ใหเวลาเดกเลอกภาพและตอบค�าถาม 3 นาท)

ในการทดสอบการคดอยางมวจารณญาณนนจะตองใชแบบบนทกค�าตอบของเดกรวมดวย เพอบนทกค�าตอบของเดกแลวน�ามาประเมนใหคะแนน ดงตวอยางตอไปน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ชอ................................................................... วน เดอน ปเกด........................................................................วน เดอน ปทสงเกต.......................................... เวลา.......................

รายการท ค�าถาม ค�าตอบของเดกระดบคะแนน

1 2 3

1 หนจะตดสนใจอยางไร ท�าไมถงตดสนใจเชนนน


เกณฑการใหคะแนน

3 หมายถง ตอบไดโดยใหเหตผลประกอบการตดสนใจและค�านงถงผลทจะตามมาจากการตดสนใจ 2 หมายถง ตอบไดโดยใหเหตผลประกอบการตดสนใจ หรอ ค�านงถงผลทจะตามมาจากการตดสนใจ 1 หมายถง ตอบได แตไมใหเหตผล

ตวอยางแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณโดยนทาน

ค�าสง: ใหเดกตอบค�าถามโดยเลอกค�าตอบจากภาพตอไปนและบอกเหตผลในการเลอก

นทานเรองท 1 พด: มชางตวหนงชอ “อาเธอร” เขาก�าลงมองหาเพอนเลน แตลง เสอโครง นกยง และเสอแผว ไมยอมเลนกบ

เขา มเพยงกบกบเปดทยอมใหเขาเลนดวย ตอมาฝนตกหนกลง เสอโครง นกยง และเสอแผวมาขอหลบฝน ใตทองของอาเธอรโดยสญญาวาหลงจากฝนหยดตกแลวจะยอมเลนกบเขา พอฝนหยดลง เสอโครง นกยง และเสอแผวกวงหนไป อาเธอรรองไหเสยใจ เขาเดนไปททะเลสาบ ใชงวงดดน�าแลววงไปพนน�าใสลง เสอโครง นกยง และเสอแผว สตวเหลานนเปยกน�ามะลอกมะแลกเลยส�านกไดวาท�าไมดกบอาเธอร จงเอาดอกไมมาขอโทษ อาเธอรกขอโทษทท�าพวกสตวเปยกเชนกน หลงจากนนสตวทกตวกเลนดวยกนอยางสนกสนาน

ถาม: 1) หนคดวาอาเธอรควรเอาน�าไปพนสตวอนๆ หรอไม เพราะอะไร 2) ถาหนเปนอาเธอร หนจะท�าอยางไร เพราะเหตใด

(ใหเวลาเดกตอบค�าถาม 3 นาท)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในการทดสอบการคดอยางมวจารณญาณนนจะตองใชแบบบนทกค�าตอบของเดกรวมดวย เพอบนทกค�าตอบของเดกแลวน�ามาประเมนใหคะแนน ดงตวอยางตอไปน


ชอ................................................................... วน เดอน ปเกด........................................................................วน เดอน ปทสงเกต.......................................... เวลา.......................

รายการท ค�าถาม ค�าตอบของเดกระดบคะแนน

1 2 3

1 ถาหนเปนอาเธอร หนจะเอาน�าไปพนสตวอนๆ หรอไม เพราะอะไร


เกณฑการใหคะแนน

3 หมายถง ตอบไดโดยใหเหตผลประกอบการตดสนใจและค�านงถงผลทจะตามมาจากการตดสนใจ 2 หมายถง ตอบไดโดยใหเหตผลประกอบการตดสนใจ หรอ ค�านงถงผลทจะตามมาจากการตดสนใจ 1 หมายถง ตอบได แตไมใหเหตผล

สรปไดวาการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณ ตองใหครอบคลมการรบรและระบประเดนทตองตดสนใจ การใชขอมลประกอบการตดสนใจ บอกผลทจะเกดขนตามมาจากการตดสนใจเลอก และบอกเหตผลทตดสนใจเลอก ซงการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยดานการคดอยางมวจารณญาณอาจใชการสนทนาและการทดสอบโดยใชสถานการณและนทาน เครองมอทใช คอ แบบบนทกการสนทนาแบบส�ารวจรายการ แบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณ และแบบบนทกค�าตอบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



หากนกศกษาตองการประเมนพฒนาการทางดานการคดอยางมวจารณญาณของเดกอาย 5 ป นกศกษาจะใชวธการใด


นกศกษาอาจเลอกใชไดหลายวธ ตวอยางเชน การสนทนาพดคยกบเดกโดยใชสถานการณและนทานเปนหวขอแลวบนทกลงในแบบบนทกการสนทนา และการทดสอบจากสถานการณและเรองราวในนทานแลวบนทกลงในแบบบนทกลงในแบบบนทกค�าตอบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรรณานกรม

กลยา ตนตผลาชวะ (2548). การคด. วำรสำรกำรศกษำปฐมวย. 9(2), 27–36.จตตนนท เตชะคปต. (2547). พฒนาการและการเตรยมความพรอมของเดกปฐมวย. ใน ประมวลสำระชดวชำ

หลกกำรและแนวคดทำงกำรศกษำปฐมวย (พมพครงท 3) หนวยท 5 (น. 5-1 ถง 5-34). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

จฑามาศ แหนจอน. (2557). จตวทยำกำรคด. ชลบร: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา.ชนพรรณ จาตเสถยร. (2557). การสงเกตพฤตกรรมเดกปฐมวย. ใน เอกสำรกำรสอนชดวชำกำรประเมนและ

สรำงเสรมพฤตกรรมเดกปฐมวย หนวยท 7 (น. 7-1 ถง 7-69). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ชาตชาย ปลวาสน. (2544). กำรศกษำควำมสำมำรถในกำรแกปญหำของเดกปฐมวยโดยใชกระบวนกำรวำงแผน ปฏบต ทบทวน. (ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, กรงเทพมหานคร.

ชตาพร เอยมสะอาด. (2548). กระบวนกำรจดประสบกำรณส�ำหรบเดกปฐมวย. สราษฎรธาน: มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน.

ทศนา แขมมณ. (2534). การพฒนากระบวนการคด. วำรสำรครศำสตร, 20(2), 19-23.นภเนตร ธรรมบวร. (2544). กำรพฒนำกระบวนกำรคดในเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: ส�านกพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.. (2549). กำรประเมนผลพฒนำกำรเดกปฐมวย (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: ส�านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นฤมล เนยมหอม (2560). กำรประเมนพฒนำกำรและกำรเรยนรของเดกปฐมวย. สบคนจาก http://www.na-reumon.com/index.php?option=com_content&task=view&id=15&Itemid=56

น�าฝน ปยะ. (2543). กำรใชนทำนปลำยเปดเพอพฒนำทกษะกำรแกปญหำของเดกปฐมวย โรงเรยนอนบำลระยอง. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, นนทบร.

ประไพพรรณ ภมวฒสาร. (2555). พฒนาการวยเดก. ใน ประมวลสำระชดวชำพฤตกรรมวยเดก (พมพครงท 28) หนวยท 2 (น. 2-1 ถง 2–74). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ประภานช เพยรไพฑรย. (2553). ควำมสำมำรถในกำรคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทเลนเกมกำรศกษำอนกรมมต. (ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, กรงเทพมหานคร.

ปทมาวด เลหมงคล. (2558). พฒนาการและการเรยนรทางการคดของเดกปฐมวย. ใน ประมวลสำระชดวชำ พฒนำกำรและกำรเรยนร (พมพครงท 3) หนวยท 6 (น. 6-1 ถง 6–34). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

พชรา พมพชาต. (2557). กำรประเมนและกำรสรำงเสรมพฤตกรรมดำนสตปญญำของเดกปฐมวย. ใน เอกสำรกำรสอนชดวชำกำรประเมนและสรำงเสรมพฤตกรรมเดกปฐมวย หนวยท 11 (น. 11-1 ถง 11-64). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


พชร กลยา. (2551). ควำมสำมำรถในกำรคดเชงเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบกำรจดกจกรรมเกมกำรศกษำมตสมพนธ. (ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, กรงเทพมหานคร.

พชร ผลโยธน. (2557). แนวคดในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวย. ใน ประมวลสำระชดวชำกำรจดประสบกำรณส�ำหรบเดกปฐมวย (พมพครงท 6) หนวยท 1 (น. 1-1 ถง 1–62). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

พชร ผลโยธน และอรณ หรดาล. (2558). ความรพนฐานเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย. ใน เอกสำรกำรสอนชดวชำพฒนำกำรและกำรเรยนรของเดกปฐมวย (พมพครงท 3) หนวยท 1 (น. 1-11 ถง 1–46). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ภรณ ครรตนะ. (2540). กำรเรยนรของเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: เซเวน พรนตง กรป.มกราพนธ จฑรสก. (2556). กำรคดอยำงเปนระบบ: กำรประยกตใชในกำรเรยนกำรสอน. นนทบร: โครงการ

สวสดการวชาการ สถาบนพระบรมราชชนก.เยาวพา เดชะคปต. (2542). กำรจดกำรศกษำ. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแมค.ลอชย ชนอม. (2525). กำรวเครำะหองคประกอบควำมสำมำรถดำนเหตผลของนกเรยนระดบอนบำลใน

กรงเทพมหำนคร. (ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, กรงเทพมหานคร.

วรวทย วศนสรากร. (2549). กำรคด. สารานกรมศกษาศาสตร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 37(2), 86–94.

วรรณวไล เมงทอง. (2554). ผลกำรจดประสบกำรณวทยำศำสตรตำมแนวคดของมำทำลทมตอควำมสำมำรถ ในกำรคดแกปญหำของเดกปฐมวย โรงเรยนสำธตมหำวทยำลยรำชภฎเชยงใหม. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, นนทบร.

ศนศนย ฉตรคปต และอษา ชชาต. (2544). ฝกสมองใหคดอยำงมวจำรณญำณ. กรงเทพฯ: ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

ส�านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. (2540). เกมกำรศกษำ. กรงเทพฯ: ม.ป.ท.ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2547). คมอหลกสตรกำรศกษำปฐมวย พทธศกรำช 2546 (ส�าหรบ

เดกอาย 3-5 ป). กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา.ส�านกงานบรหารและพฒนาองคความร. (2558). Brain based learning แนวทำงกำรจดกำรเรยนรตำมหลกกำร

พฒนำสมอง ส�ำหรบเดกวย 3-5 ป. สบคนจาก http://www.okmd.or.th/upload/pdf/BBL_3to6year_book.pdf

สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2553). กำรวดและประเมนแนวใหม: เดกปฐมวย (ฉบบปรบปรงใหมลาสด) (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: ดอกหญาวชาการ.

สจตรา ศกรฤทยและยพาวด ตรทพยธกล. (2548). คมอเสรมสรำงไอควและอควเดกวยแรกเกด–5 ป ส�ำหรบ พอแมและผปกครอง. นนทบร: ส�านกพฒนาสขภาพจต.

อรณ หรดาล และชนพรรณ จาตเสถยร. (2560). กำรประเมนพฒนำกำรและกำรเรยนรของเดกปฐมวย. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อาภรณ ศรสขใส. (2555). ผลกำรจดประสบกำรณแบบสบเสำะทมตอควำมสำมำรถในกำรคดเชงเหตผลของเดกปฐมวย โรงเรยนบำนคลองขด จงหวดนครศรธรรมรำช. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต ไมได ตพมพ). มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, นนทบร.

อารมณ สวรรณปาล. (2557). การจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวยดานการคด. ใน ประมวลสำระชดวชำ กำรจดประสบกำรณส�ำหรบเดกปฐมวย (พมพครงท 6) หนวยท 8 (น. 8-1 ถง 8–74). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

อษณย โพธสข. (2542). กลยทธทางการศกษา: ผเรยนส�าคญทสด. วำรสำรวชำกำร, 2(12), 34.Amsterlaw, J., & Wellman, H. M. (2006). Theories of Mind in Transition: A Microgenetic Study

of the Development of False Belief Understanding. Journal of Cognition and Development, 7(2), 139-172.

Baumrind, D. (1971). Current Parents of Parental Authority. Developmental Psychology Monograph, 4(1), 1-10.

Berliner, D. C., & Calfee, R. C. (1996). Handbook of Educational Psychology. Oxford: Routledge.Bowkett, S. (2007). 100+ Ideas for Teaching Thinking Skills. New York: Bloomsbury Academic.Bredekamp, S. (1997). NAEYC Issues Revised Position Statement on Developmentally Appropri-

ate Practice in Early Childhood Programs. Young Children, 52(2), 34-40.Butterworth, J., & Thwaites, G. (2013). Thinking Skills: Critical Thinking and Problem Solving.

Cambridge: Cambridge University Press.Caine, R. N. & Caine, G. (1998). Building a Bridge between the Neurosciences and Education:

Caution and Possibilities. Retrieved from http://www.sei.cmu.edu.wilsonweb.htmlChappell, K., Craft, A., Burnard, P., & Cremin, T. (2008). Question Posing and Question Respond-

ing: the Heart of ‘Possibility Thinking’in the Early Years. Early Years, 28(3), 267-286.Devereux, Jane (2002). Developing Thinking Skills through Scientific and Mathematical Experi-

ences in the Early Years. In Miller, Linda; Drury, Rose and Campbell, Robin eds. Explor-ing Early Years Education and Care. London: David Fulton.

Eaude, T. (2011). Thinking Through Pedagogy for Primary and Early Years. Glasgow: Learning Matters Ltd.

Ennis, R. (1991). Critical Thinking: A Streamlined Conception. Teaching Philosophy, 14(1), 5-24.Epstein, A. S. (2003). How Planning and Reflection Develop Young Children's Thinking Skills. Young

Children, 58(5), 28-36.Flavell, J. H., Green, F. L., Flavell, E. R., Harris, P. L., & Astington, J. W. (1995). Young Chil-

dren's Knowledge about Thinking. Monographs of the Society for Research in Child Development, 60(1), 1-113.

Gagne, R. M. (1970). The Cognitive of Learning. New York: Holt, Rinehart and Winston, Inc.Galinsky, E. (2010). Mind in the Making: The Seven Essential Life Skills Every Child Need.

New York: HarperCollins.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Hamlin, J. K., Wynn, K., & Bloom, P. (2007). Social Evaluation by Preverbal Infants. Nature, 450(7169), 557-559.

Hudson, J. A., Shapiro, L. R., & Sosa, B. B. (1995). Planning in the Real World: Preschool Children's Scripts and Plans for Familiar Events. Child Development, 66(4), 984-998.

Kowalski, R. and Westen D. (2009). Psychology (5th ed.). Denvers: John Wiley and Sons. McWilliam, D., & Howe, C. (2004). Enhancing Pre-schoolers' Reasoning Skills: An Intervention

to Optimise the Use of Justificatory Speech Acts during Peer Interaction. Language and Education, 18(6), 504-524.

Mercer, N. (2000). Words and Minds: How We Use Language to Think Together. New York: Psychology Press.

Miller, P. H. (2009). Theories of Developmental Psychology. New York: Worth Publishers.National Research Council, and the Institute of Medicine. (2004). From Neurons to Neighbor-

hoods: The Science of Early Childhood Development. Washington: National Academies Press.

Oliveira-Formosinho, J., & Pascal, C. (Eds.). (2016). Assessment and Evaluation for Transforma-tion in Early Childhood. New York: Routledge.

Piaget, J. (1926). The Language and Thought of the Child. London: Routledge & Kegan Paul.. (1930). The Child's Conception of Physical Causality. London: Kegan Paul, Trench, Trübner & Co.

Ruddell, R. B. (2002). Teaching Children to Read and Write: Becoming an Effective Literacy Teacher (3rd ed.). Boston: Allyn and Bacon.

Santrock, J. W. (2003). Psychology: Essentials. Boston: McGraw-Hill.Stipek, D. (2013). Mathematics in Early Childhood Education: Revolution or Evolution? Early

Education & Development, 24(4), 431-435.Taggart, G., Ridley, K., Rudd, P., & Benefield, P. (2005). Thinking Skills in the Early Years.

Retrieved from http://eprints.whiterose.ac.uk/73999/1/Thinking_skills_in_early_years.pdfVygotsky, L. S. (1978). Mind and Society: the Development of Higher Psychological Processes.

Massachusetts: Harvard University Press.Whitebread, D., Anderson, H., Coltman, P., Page, C., Pasternak, D. P., & Mehta, S. (2005). Developing

Independent Learning in the Early Years. Education, 3-13, 33(1), 40-50.Whittaker, J. V. (2014). Fostering Children’s Reasoning and Problem Solving. Young Children,

69(3), 80-89.Wood, D. (1998). Aspects of Teaching and Learning. London: Routledge/Open University Press.Woodward, A. L. (2009). “Infants’ Grasp of Others’ Intentions.” Current Directions in Psycho-

logical Science, 18(1), 53–7.

Documents

หน่วยที่ 12 การจัดประสบการณ์ ... · 2018-10-26 · โดยใช้การสังเกตและบันทึก การสนทนาและการทดสอบ