หน่วยที่ - Pattayatech · 2017-08-19 · เครื่องใช้ไฟฟ้า ... ครูถามนักศึกษาชนิดของไฟฟ้าที่รู้จกัมีอยู่กี่ชนิด

แผนการจดการเรยนร หนวยท 10 ชอวชา วสดชางอตสาหกรรม รหส 2100 - 1002 สอนครงท 13-14 ชอหนวย วสดไฟฟาและเลกทรอนกส จ านวน 4 ชวโมง

สาระส าคญ

ไฟฟาเปนพลงงานทถกน ามาใชในรปแบบตางๆ อยางแพรหลาย เชน การใหแสงสวาง ใหความรอนใหความเยน งานตนก าลงขบเคลอนฯลฯ ไฟฟาถกสงไปใชงานโดยผานวสดตวน า และถกปองกนไมใหเปนอนตรายตอมนษยดวยวสดฉนวน ปจจบนการน าไฟฟาไปใชงานไดมววฒนาการกาวหนาขนมากไดมการน าวสดกงตวน ามาใชงานเพมเตมในรปแบบตางๆ โดยเฉพาะงานทางดานอเลกทรอนกส วสดไฟฟาและอเลกทรอนกสจงถกแบงออกเปน 3 ประเภท คอ วสดตวน า วสดฉนวนและวสดกงตวน า

หวขอเรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส 1. พลงงานไฟฟา (Electrical Energy) 2. ชนดของวสดไฟฟาและอเลกทรอนกส 3. อปกรณไฟฟา 4. อปกรณอเลกทรอนกส 5. เครองใชไฟฟา

จดประสงคการเรยนร จดประสงคทวไป

เพอใหมความร ความเขาใจ ความหมายวสดไฟฟาและอเลกทรอนกสและคณสมบตการท าไปใชงานไดอยางเหมาสม

จดประสงคเชงพฤตกรรมนกศกษาสามารถ 1. นกศกษาสามารถอธบายการก าเนด ชนด และหนวยวดทางไฟฟาได 2. นกศกษาสามารถอธบายความหมายของตวน า ฉนวน และวสดกงตวน าได 3. นกศกษาสามารถอธบายคณสมบตของวสดตวน า ฉนวน และวสดกงตวน า

ได 4. นกศกษาสามารถเลอกวสดไฟฟาและอเลกทรอนกสไปใชงานไดอยาง

เหมาะสม 5. นกศกษาสามารถใชงานอปกรณทางไฟฟาและอเลกทรอนกสไดอยาง

ปลอดภย


คณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค

1. ความมมนษยสมพนธ 2. ความมวนย 3. ความรบผดชอบ 4. ความเชอมนในตนเอง

แบงเนอหาการสอน สอนครงท 1 เวลา 2 ชวโมง

1. พลงงานไฟฟา (Electrical Energy) 2. ชนดของวสดไฟฟาและอเลกทรอนกส

สอนครงท 2 เวลา 2 ชวโมง 1. อปกรณไฟฟา 2. อปกรณอเลกทรอนกส 3. เครองใชไฟฟา

กจกรรมการเรยนการสอน สอนครงท 1.

ขนเตรยม ( 25 นาท ) 1. ครเชคชอ นกศกษา และอบรม คณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะ อนพงประสงค พรอมทงขอตกลงกอนเรยน

ขนน าเขาสบทเรยน ( 5 นาท ) 2. ครถามนกศกษาชนดของไฟฟาทรจกมอยกชนด (นกศกษาตอบ 2 ชนดครบ) 3. ครถามนกศกษามชนดอะไรบาง (นกศกษาตอบ 1.ไฟฟาสถต 2.ไฟฟากระแส) 4. ครถามนกศกษาแลวแหลงก าเนดพลงงานไฟฟาเกดจากอะไรบาง (นกศกษาตอบ

จากไดนาโม พลงงานแสงอาทตย ฯลฯ) 5. ครสรป ดงนเราจะมาเรยนเรองพลงงานไฟฟา และชนดของวสดไฟฟาและ

อเลกทรอนกส


ขนสอนและกจกรรม ( 50 นาท )

6. ครใหนกศกษา ท าแบบทดสอบกอนเรยนหนวยท 10.1 8. ครบรรยายเนอหาสาระความร ใชเครองฉาย PowerPoint และของจรง ทองแดง

ตะกว เหลก 9. นกศกษา ฟงครบรรยาย และใหนกศกษามสวนรวมในการแสดงความคดเหนโดย

ครถาม นกศกษาตอบสลบตลอดเวลา ขนสรป (20 นาท)

10. ครและนกศกษาชวยกน สรป เนอหาในบทเรยน 11. ครประเมนในแบบสงเกตพฤตกรรมรายบคคล 12. นกศกษาท าแบบประเมนผลหลงเรยนหนวยท 10.1

ขนวดและประเมนผล (20 นาท) 13. ตรวจแบบประเมนผลการเรยนรกอน / หลงเรยน 14. ครสงเกตพฤตกรรม ในการเรยนและปฏบตงานทครมอบหมาย

สอนครงท 2. ขนตอนการสอน (15 นาท)

1.ครเชคชอ และตรวจความเรยบรอยในการแตงกายของนกศกษาใครผระเบยบครจะจดบนทกยอไวในใบเชคชอ เชนผมยาวจะเขยน ผ. ไว ถาไมทถงเทาจะเขยน ถ. ไว


ขนน าเขสบทเรยน (10นาท)

2.ครถามนกศกษาอปกรณไฟฟาทอยในบานมอะไรบาง (สายไฟ สวตช ฟวส ปลกไฟ)

3.ครทบทวนเนอหาการเรยน ครงทผานมา (ครงท 1) ถาม-ตอบวนนเราจะเรยน “อปกรณไฟฟา อปกรณอเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา”

ขนสอนและกจกรรม (50นาท) 4.นกศกษาท าแบบประเมนผลการเรยนรกอนเรยนหนวยท 10.2 5. ครบรรยายเนอหาสาระความร ใชเครองฉาย PowerPoint และของจรง สายไฟ

สวตซ ปลกไฟ 6. นกศกษา ฟงครบรรยาย และใหนกศกษามสวนรวมในการแสดงความคดเหนโดย

ครถาม นกศกษาตอบสลบตลอดเวลา 7. แจกใบมอบหมายงานท 10.1

ขนสรป (20 นาท) 8. ครและนกศกษาชวยกน สรป เนอหาในบทเรยน 9. ครประเมนในแบบสงเกตพฤตกรรมรายบคคล 10. นกศกษาท าแบบทดสอบหลงเรยนหนวยท 10.2 11. นกศกษาท างานทครมอบหมาย ใบมอบงานท 10.1

ขนประเมนผล (25นาท) 15. ตรวจใบงาน 10.1 16. ตรวจแบบประเมนผลการเรยนรกอน / หลงเรยน 17. ครสงเกตพฤตกรรม ในการเรยนและปฏบตงานทครมอบหมาย


สอการเรยนการสอน

1. เอกสารประกอบการจดการเรยนร ทครผสอนจดเรยบเรยง คอ วชาวสดชางอตสาหกรรม ( 2100 - 1002)

2. ใบมอบงานท 10.1 3. แบบทดสอบกอน / หลงเรยน 4. ของจรง ( เหลกทเกดสนม, เครองจกรทใชงานนาน ) 5. สอการสอน Power Point วชา วสดชางอตสาหกรรม ( 2100 – 1002 )

เครองมอวดผล 1 แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน หนวยท 10 .1, 10. 2 2 ใบมอบงานท 10.1 3. แบบสงเกต พฤตกรรม คณธรรมจรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค

( ภาคผนวก ) เกณฑการประเมน

1 คะแนนเกบทกรอกลงใน progress chart ผลจากใบงานนกศกษา 2 แบบประเมนกอน/หลงเรยน เกณฑ ผาน เกณฑผานท าถกตอง 50% ขนไป 3 แบบสงเกตพฤตกรรม รายบคคล เกณฑผาน ตองไมมชองปรบปรง 4 แบบประเมน พฤตกรรม คณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะอนพงประสงค ( ภาคผนวก )

บนทกหลงการสอน ( ดภาคผนวก...................... )


ใบมอบงานท 10.1

ค าชแจง ใหนกศกษาแบงกลมออกเปน 5 กลมใหไปคนควาหรอจดหา ตวอยางงานประเภทตางๆ ตามหวขอทก าหนดในตารางดานลางมาอยางละ 2 ตวอยาง พรอมบอกรายละเอยด ชอคณสมบตและลกษณะการใชงานลงในตารางดานลาง

ล าดบท ประเภท ชองาน คณสมบตและลกษณะการใชงาน

ตวอยาง วสดฉนวนไฟฟา ถงมอยาง เปนฉนวนใชปองกนไฟดด

1. แหลงจายหรอตนก าลง

2.

3. วสดตวน าและฉนวนไฟฟา

4.

5. อปกรณไฟฟา

6.

7. อปกรณอเลกทรอนคส

8.

9. เครองใชไฟฟา

10.

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน

หวขอเรอง สาระส าคญ วทยาลยเทคนคพทยา

วสดไฟฟาและเลกทรอนกส

สาระส าคญ

ไฟฟาเปนพลงงานทถกน ามาใชในรปแบบตางๆ อยางแพรหลาย เชน การใหแสงสวาง ใหความรอนใหความเยน งานตนก าลงขบเคลอนฯลฯ ไฟฟาถกสงไปใชงานโดยผานวสดตวน า และถกปองกนไมใหเปนอนตรายตอมนษยดวยวสดฉนวน ปจจบนการน าไฟฟาไปใชงานไดมววฒนาการกาวหนาขนมากไดมการน าวสดกงตวน ามาใชงานเพมเตมในรปแบบตางๆ โดยเฉพาะงานทางดานอเลกทรอนกส วสดไฟฟาและอเลกทรอนกสจงถกแบงออกเปน 3 ประเภท คอ วสดตวน า วสดฉนวนและวสดกงตวน า

สาระการเรยนร 6. พลงงานไฟฟา (Electrical Energy) 7. ชนดของวสดไฟฟาและอเลกทรอนกส 8. อปกรณไฟฟา 9. อปกรณอเลกทรอนกส 10. เครองใชไฟฟา

ผลการเรยนรทคาดหวง

6. อธบายการก าเนด ชนด และหนวยวดทางไฟฟาได 7. อธบายความหมายของตวน า ฉนวน และวสดกงตวน าได 8. อธบายคณสมบตของวสดตวน า ฉนวน และวสดกงตวน าได 9. เลอกวสดไฟฟาและอเลกทรอนกสไปใชงานไดอยางเหมาะสม 10. ใชงานอปกรณทางไฟฟาและอเลกทรอนกสไดอยางปลอดภย 11.

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง พลงงานไฟฟา วทยาลยเทคนคพทยา

10.1 พลงงานไฟฟา (Electrical Energy)

อะตอม คอ สวนทเลกทสดของสสาร ภายในอะตอมประกอบไปดวย ตวแสดงคาความเปนบวก เรยกวา โปรตอน ตวแสดงคาความเปนลบ เรยกวา “อเลกตรอน” และตวสรางความเปลยนแปลงคาเรยกวา “อเลกตรอนอสระ” ซงโคจรอยรอบนอก สามารถเคลอนทจากอะตอมหนงไปยงอกอะตอมหนงได และการเคลอนทของอเลกตรอนอสระคอการไหลของกระแสไฟฟานนเองสรปไดวา พลงงานไฟฟา คอ พลงงานทไดจากการเคลอนทของอเลกตรอนอสระจากอะตอมหนงไปยงอะตอมหนง ดงรป

รปท 10.1 การเกดกระแสไฟฟา

1. แหลงก าเนดไฟฟา ไดแก 1) เกดจากการเหนยวน าโดยการหมนขดลวดตดกบสนามแมเหลก เชน

ไดนาโม เยนเนอเรเตอร อลเตอรเนเตอร ฯลฯ 2) เกดจากปฏกรยาเคม เชน แบตเตอร ถานไฟฉาย เซลลไฟฟา ฯลฯ 3) เกดจากพลงงานความรอน เชน จากพลงงานแสงอาทตย เปลยนเปน

พลงงานไฟฟาโดยใชโซลารเซลล ฯลฯ


4) เกดจากการเสยดส เชน การน าผาไหมถกบแทงแกวจะเกดไฟฟาสถต ม

ประจบวกทแทงแกว มประจลบทผาไหม ฯลฯ 5) เกดจากไฟฟาในอากาศ เชน ฟาแลบ ฟารอง ฝาผา ฯลฯ 6) เกดจากสตวบางชนดซงมประจไฟฟาในตวเอง เชน ปลาไหลไฟฟา ปลา

กระเบนไฟฟา ฯลฯ พลงงานไฟฟาทนยมใชงานมาก คอ พลงงานจากการเหนยวน าและพลงงาน

จากปฏกรยาเคม พลงงานทนาสนใจจะน ามาใชและไมมวนหมด คอ พลงงานไฟฟาจากแสงอาทตยผานโซลารเซลล และพลงงานลมผานกงหนมาหมนผลตไฟฟา สวนพลงงานไฟฟาจากอากาศและจากสตวบางชนดยงไมถกน ามาใชงาน

รปท 10.2 กระแสไฟฟาในอากาศ เชน ฟาแลบ ฟาผา เปนตน


2. ชนดของไฟฟา ประกอบ ก) ไฟฟาสถต ข) ไฟฟากระแส 2.1 ไฟฟาสถต (Static Electricity) คอไฟฟาทถกเกบประจบวกและประจลบ

ไวคนละต าแหนง ไมสามารถเคลอนเขาหากนได เวนแตน าสารทงสองมาแตะหรอเอาตวน ามาตอถงกนจงจะสามารถเคลอนทเขาหากนได ไฟฟาประจเหมอนกนเมอเขาใกลกนจะเกดการผลกกน ประจทตางกนเมอเขาใกลกนจะเกดการดดกนไฟฟาสถตถกน ามาใชงานอยางแพรหลายในรปของตวเกบประจทรานซสเตอรและสารกงตวน า

นวเคลยส อเลกตรอน

ระดบพลงงาน ไฮโดรเจน ออกซเจน โซเดยม

รปท 10.3 การเกดไฟฟาสถต

2.2 ไฟฟากระแส (Current Electricity) คอไฟฟาทเกดจากการเคลอนทของ

อเลกตรอนอสระไปตามตวน าประกอบดวย ก. ไฟฟากระแสตรง (Direct Current) คอไฟฟาทมการเคลอนทของ

อเลกตรอนอสระไปทางเดยวตลอดอยางสม าเสมอ ดงรป


ข. ไฟฟากระแสสลบ (Alternating Current) คอไฟฟาทมการเคลอนทของอเลกตรอนอสระเปลยนทศทางกลบไปมาเปนระยะๆ ดงรป

รปท 10.4 ไฟฟากระแสตรง รปท 10.5 ไฟฟากระแสสลบ

3. หนวยวดทางไฟฟา

แรงเคลอนหรอแรงดนไฟฟา (Voltage) คอแรงทดนใหอเลกตรอนอสระเคลอนทไปตามตวน าจากจดทมแรงดนไฟฟามากไปยงจดทมแรงดนนอยกวา เมออเลกตรอนอสระเคลอนทไปตามตวน าแลว จงมชอเรยกวา “แรงเคลอนไฟฟา” ตวยอทใชคอ “E”

รปท 10.6 แรงเคลอนไฟฟา


3.1 หนวยวดแรงเคลอนหรอแรงดนไฟฟา หนวยพนฐานคอ โวลต (Volt) แรงเคลอนทหรอแรงดนไฟฟา 1 โวลต คอ แรงเคลอนหรแรงดนทท าใหกระแสไฟฟา 1 แอมแปรไหลผานตวน าไฟฟา ซงมคาตานทาน 1 โอหมได

3.2 กระแสไฟฟา (Electrical Current) คอปรมาณของอเลกตรอนอสระทเคลอนทไปตามตวน าจากประจลบไปยงประจบวก แตการก าหนดทศทางการไหลของกระแสไฟฟาจะตรงกนขาม คอ ไหลจากขวบวกไปยงขวลบ ตวยอทใชคอ “I”

รปท 10.7 แรงเคลอนไฟฟา

หนวยวดกระแสไฟฟา หนวยพนฐาน คอ แอมแปร (Ampere) กระแสไฟฟา 1 แอมแปร คอ กระแสทไดจากปรมาณอเลกตรอนอสระทเคลอนทไปตามตวจ านวน 6.25 x 1016 ตวในชวงเวลา 1 นาท (1 คลอมป)

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง ชนดของวสดไฟฟาและอเลกทรอนกส วทยาลยเทคนคพทยา

3.3 ความตานทานไฟฟา (Electrical Resistance) คอแรงตานทานภายในของสารทมตอการไหลของกระแสไฟฟาทไหลผานสารนนๆ ตวยอทใชคอ “R”

รปท 10.8 ความตานทานไฟฟา

10.2 ชนดของวสดไฟฟาและอเลกทรอนกส

1. วสดตวน า (Conductor) คอวสดหรอสารทยอมใหกระแสไฟฟาผานไดสะดวก ไดแก เงน ทองแดง อะลมเนยม ดบก เหลก ทองค า ปรอท กราไฟต และวสดทเปนโลหะเกอบทงหมด

รปท 10.9 ตวอยางวสดตวน าไฟฟา เชน ทองแดง ดบก ตะกว การน าไปใช : ใชท าชนสวนทเปนตวกระแสไฟฟาไปใชงานของสายไฟ

สวตซ หรอไหล หลอดไฟ รเลย เบรกเกอร โซลนอยด ฯลฯ

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง ชนดของวสดไฟฟาและอเลกทรอนกส วทยาลยเทคนคพทยา

2. วสดฉนวน (Insulator) คอวสดหรอสารทไมยอมใหกระแสไฟฟาไหล

ผาน หรอไหลผานไดยากมาก ไดแก พลาสตก ยาง ไม กระดาษ หนง แกว ใยหน กระเบอง พาราฟน ฯลฯ

รปท 10.10 ตวอยางวสดฉนวนไฟฟา

การใชงาน : ใชท าสวนภายนอกของอปกรณไฟฟาและอเลกทรอนกสเพอปองกนไฟฟาดด ไดแก เปลอกสายไฟ ตวสวตซ สวนแกวของหลอดไฟ ตวรเลย ตวเบรกเกอร ตวทรานซสเตอรท ฯลฯ

3. วสดกงตวน า (Semi Conductor) คอ วสดหรอสารทยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานไดบางสวนจะมากหรอนอยขนอยกบชนดของวสดนนๆ วสดกงตวน าทนยมใชในงานไฟฟาและอเลกทรอนกส ไดแก เยอรมนเนยม ซลกอน

การใชงาน : ใชท าอปกรณอเลกทรอนกส ไดแก ทรานซสเตอร ไดโอด ชดไอซ ฯลฯ

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง อปกรณไฟฟา วทยาลยเทคนคพทยา

10.3 อปกรณไฟฟา อปกรณไฟฟา ผลตจากวสดไฟฟาเพอน าไฟฟาไปใชงานไดตามตองการ

ประกอบดวย 1. ไดนาโม หรอเยนเนอเรเตอร เปนอปกรณผลตไฟฟากระแสสลบ ดวย

หลกการเหนยวน าโดยการหมนของขดลวดตดกบสนามแมเหลก พลงขบเคลอนการหมนไดจาก เค รองยนต เค รองเทอรไบนพลงงานน าไหลหรอพลงงานลม แรงเคลอนไฟฟาทผลตไดจะถกแปลงใหเปน 220 โวลต ส าหรบใชในประเทศไทยความถคลน 50-60 Hz สวนไดนาโม หรอเยเนอเรเตอรกระแสสลบในรถยนตใชแรงเคลอนไฟฟา 12 โวลตมชอเรยกวา อลเตอรเนเตอร

2. เซลลไฟฟา ทนยมใชอยในปจจบนคอแบตเตอรและถานไฟฉาย ผลตไฟฟากระแสตรงดวยวธการเกดปฎกรยาเคม แบตเตอรโดยทวไปจะผลตไฟฟาแรงเคลอน 12 โวลต สวนถานไฟฉายจะผลตไฟฟาแรงเคลอน 1.5 โวลต 9 โวลต นอกเหนอจากนนกเปนการผลตขนมาเพอใชเฉพาะงาน แรงเคลอนไฟฟาอาจจะแตกตางไปจากน กอนใชงานใหศกษารายละเอยดทตดอยทตวเซลลไฟฟานนๆ

รปท 10.11 แบตเตอรเซลลแหง


3. สายไฟ ใชส าหรบเปนตวน าไฟฟาจากแหลงจายไปยงอปกรณใชงาน ประกอบดวย

1 สายภายใน ท าดวยทองแดง ใชส าหรบเดนสายไฟภายในอาคาร มทงสายคและสายเดยว เดนสายไฟภายในรถยนตนยมใชสายเดยว สายภายในท าดวยทองแดงเหมาะส าหรบงานทตองตดงอบอยๆ เพราะทองแดงมความเหนยวดดงอไมหกงาย สวนสายภายในท าดวยอะลมเนยมใชส าหรบเดนสายไฟแรงสงทตองใชเสาชวงยาวๆ ตองการน าหนกเบา ขนาดสายภายในจะโตกวาทองแดง สายอะลมเนยม มทงแบบสายเปลอย และสายมฉนวนหม

2 เปลอกฉนวนหม ท าดวยยางหรอพลาสตก ปองกนการรวของไฟ ภายนอกของฉนวนจะบอกโคดส คณสมบตของฉนวน จ านวนและพนทหนาตดของสายไฟ เปนตารางมลลเมตร (mm2 หรอ Sq.mm) ตามคมอจะบอกความสามารถในการทนกระแสไฟของสายไฟ การเลอกใชสายไฟควรค านงถง ขนาด ชนด การกนกระแสไฟ และเปรยบเทยบกบอปกรณทใชอยเดม เปนหลกในการพจารณา

4. สวตช ใชส าหรบเปด-ปด เพอตดตอกระแสไฟทไปใชงานในวงจร มหลายรปแบบ เชน แบบเปด แบบกด แบบ 2 ทาง แบบ 3 ทาง แบบโยก ฯลฯ ใหเลอกใชไดตามความเหมาะสมของงาน สวตซประกอบดวย

รปท 10.12 สวตซแบบโยก


1 สวนตวน าไฟฟา ลกษณะเปนหนาสมผส ท าดวยทองแดง หรอ

พลาตนม หรอ ทงสเตน 2 สวนตวสวตซ ประกอบดวยเปลอกฉนวนหมปองกนไฟรว ไฟดด

และสวนควบคมการปด-เปดท าดวยพลาสตกแขง เบเกอไลด หรอไฟเบอรกลาส ทตวสวตซจะบอกคาความสามารถในการทนแรงเคลอนไฟฟา (V) ทนกระแสไฟฟา (A) และต าแหนงการใชงาน (ON-OFF)

5. ฟวส เปนอปกรณปองกนความเสยหายจากกระแสไฟหรอแรงเคลอนไฟเกนในระบบลกษณะเปนเสนแบบกลม หลอดแกว หรอรปรางคลายขวด ท าจากตะกวผสมดบก ฟวสจะท างานดวยการหลอมละลาย (การขาด) เมอมกระแสหรอแรงเคลอนในระบบเกนคาก าหนด ทตวหรอกลองบรรจฟวสจะบอกคาความสามารถในการทนแรงเคลอนไฟฟา (V) และทนคากระแส (A)

รปท 10.13 ฟวสแบบตางๆ


6. ปลกไฟ เปนอปกรณทถกก าหนดเปนจดจายไฟ ตวน าและฉนวนใชวสด

ชนดเดยวกนกบสวตซ ปลกไฟประกอบดวยปลก 2 ลกษณะ คอ

รปท 10.14 ปลกไฟ 1 ปลกตวผ ลกษณะเปนเปลอกฉนวนพลาสตก มหลายแทงโลหะ 2-3

แทงเปนตวเสยบตอไฟ ประกอบดวยแทงบวก แทงลบ และแทงกราวด ปลกทผลตในเมองไทยสวนใหญจะม 2 แทงไมมแทงกราวด ความปลอดภยจงนอยกวา แบบ 3 แทง

2 ปลกตวเมย ลกษณะเปนรเสยบ 2-3 ร ตอ 1 ชด เปลอกนอกเปนพลาสตกสวนภายในเปนโลหะส าหรบรองรบการตอจากปลกตวผ รจายประกอบดวยรบวก รลบ รกราวด ชนด 3 ร จะใชงานสะดวกและปลอดภยกวาชนด 2 ร

รปท 10.15 เบรกเกอร


7. เบรกเกอร เปนอปกรณตด-ตอและปองกนความเสยหายจากกระแสหรอ

แรงเคลอนไฟเกนในระบบ จะท างานเหมอนกบฟวสและคตเอาตรวมกน แตจะมขอดกวาคอ เมอมไฟเกนในระบบเบรกเกอรจะตดวงจรไฟทง 2 สาย เมอตรวจสอบหาขอบกพรองและแกไขระบบเรยบรอยแลวสามารถเปดเบรกเกอรตอวงจรไดเลย แตกตางจากฟวสซงเมอขาดแลวตองเปลยนฟวสกอนจงจะสามารถตอวงจรใชงานได

สญลกษณทตวเบรกเกอรจะบอกความสามารถในการทนแรงเคลอนไฟฟา (V) ทนกระแสไฟฟา (A) ต าแหนง ปด-เปด (OFF-ON) ความถเคลอนไฟฟาทใช (Hz)

8. รเลย เปนสวตซตดตอวงจรไฟฟาโดยใชหลกการเหนยวน า รเลยเหมาะส าหรบการใชงานกบวงจรทตองใชกระแสไฟมากหรองานทตองจายไฟระยะทางไกลๆ เพอปองกนไฟตก

1. สวนประกอบ รเลยประกอบดวย หนาสมผสท าดวยทองแดงหรอ พลาตนมฉาบหนาดวยเงน และขดลวดทองแดงอาบน ายาพนอยรอบแกนเหลกออน

2. การท างาน เมอปลอยไฟฟาเขาขดลวดทองแดงจะเกดการเหนยวน าใหแกนเหลกกอนกลายเปนแมเหลกดดหนาสมผสใหตดหรอตอวงจรไฟฟา แลวแตชนดของรเลยวาเปนชนดปกตปดหรอเปด

รปท 10.16 ลกษณะของรเลย


2.1 ชนดปกตปด เมอรเลยท างานหนาสมผสจะตดวงจร เมอไม

ท างานหนาสมผสจะตอวงจร 2.2 ชนดปกตเปด เมอรเลยท างานหนาสมผสจะตอวงจร เมอไม

ท างานหนาสมผสจะตดวงจร สวนรเลย 2 ทางจะมหนาสมผส 2 ตวเลอกใชงานไดทงแบบปกตและแบบปกตเปด

9. หมอแปลงไฟฟา ใชส าหรบแปลงแรงเคลอนไฟฟาใหสงขนหรอต าลง เพอใหสามารถน าไปใชงานไดตามทตองการ แบงออกเปน 2 ชนด คอ

รปท 10.17 หมอแปลงไฟฟา

1. หมอแปลงขน ท าหนาทแปลงไฟฟาจากแรงเคลอนต า ใหเปนไฟฟาแรงเคลอนสง

2. หมอแปลงลง ท าหนาทแปลงไฟฟาจากแรงเคลอนสง ใหเปนไฟฟาแรงเคลอนต าหมอแปลงไฟฟาทใชตามเสาไฟรมถนนจะเปนแบบคาตายตวไมสามารถปรบคาได สวนหมอแปลงไฟฟาทใชในงานทวไป เชน ระบบแสงเสยง จะเปนแบบทสามารถปรบแรงเคลอนไฟฟาทแปลงใหสง-ต า ไดตามตองการ


10. หลอดไฟ ใชส าหรบเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนพลงงานแสงสวาง มอย

มากมายหลายชนด เชน หลอดธรรมดา หลอด LED หลอดฟลออเรสเซนต หลอดนออน หลอดสปอตไลต หลอดฮาโดรเจน หลอดซนอน ฯลฯ ลกษณะโดยทวไปของหลอดไฟ ประกอบดวยสวนตางๆ ดงน

รปท 10.18 สวนประกอบของหลอดไฟ

1 ขวตอ ท าจากโลหะทองแดงส าหรบตอไฟไปยงไสหลอด 2 สวนโลหะ ท าจากเหลกชบหรอสแตนเลส ( เปนแบบเขยว หรอแบบ

เกลยว ส าหรบยดหลอดใหตดกบเบาไฟ ) 3 ไสหลอด ท าจากทงสเตน ส าหรบเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปน

พลงงานแสงสวางหลอดแกว ท าจากแกว ภายในสญญากาศ หรอบรรจกาซเฉอยหรอปรอทขนอยกบชนดของหลอดไฟนนๆ


ขอแตกตางของหลอดธรรมดาและหลอดประหยดไฟ

ไสหลอดธรรมดา (วตต) ไสหลอดประหยดไฟ (วตต) ประหยดไฟไดรอยละ

10 7.9 70-80 60 11, 13 70-80 75 15 70-80 100 20 70-80 125 23 70-80

หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต ม 2 ชนด คอ

1. หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนบลลาสตภายใน แบงเปน 2 ชนด 1.1 หลอดคอมแพคฟลอออเรสเซนตบลลาสตภายในชนดแกนเหลก

เปนหลอดฟลออเรสเซนตขนาดเลก มลกษณะเปนแทงแกวรปตวย มเปลอกนอกเปนโคมทรงกระบอก มชดบลลาสตและสตารดเตอรรวมกนอยในชนเดยวกบตวหลอด ถาเกดช ารดตองเปลยนใหมท งชดหลอดชนดนจะกะพรบกอนจงตด และคอยสวางเพมขนเรอยๆ มขนาด 9 วตต 13 วตต 18 วตต และ 25 วตต


1.2 หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนตบลลาสตภายในชนดอเลกทรอนกส

มลกษณะเหมอนกบหลอดคอมแพคฯ ภายในชนดแกนเหลก จะตางกนทไมมเปลอกหม ตวหลอดแรงแสงและพฒนารปแบบของหลอดใหประหยดไฟและขนาดกะทดรดมากขน ตวหลอดเปนแทงแกวโคงเปนรปตวยหลายชดเชอมตอกน หลอดชนดนจดตดทนท และกนไฟนอยกวาหลอดคอมฯ บลลาสตภายในชนดแกนเหลก มขนาด 5 วตต 7 วตต 11 วตต 15 วตต 20 วตต และ 23 วตต

2. หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนตบลลาสตภายนอก หลอดชนดนมหลกการเหมอนกบหลอดคอมฯ บลลาสตภายใน แตแตกตางกนทสามารถเปลยนเฉพาะตวหลอดได เ มอ เวลาหลอดขาด มท ง ท เ ปนบลลาสตแกนเหลกและบลลาสตอเลกทรอกนกส ตวหลอดมลกษณะโคงงอเปนรปตวย ภายในขวหลอดจะมสตารตเตอรอยภายในและมบลลาสตอยภายนอก การตดตงใชงานตองมขาเสยบเพอใชกบบลลาสตทแยกออก มขนาด 5 วตต 7 วตต 9 วตต และ 11 วตต

http://images.google.co.th/imgres?imgurl=http://erida.cpportal.net/Portals/7/pic_oct1.jpg&imgrefurl=http://erida.cpportal.net/Default.aspx?tabid=1586&h=119&w=170&sz=3&hl=th&start=14&usg=__nqK9ME4VJFJ7WJxVm5akdLFlqII=&tbnid=br9rNmxjQ7srUM:&tbnh=69&tbnw=99&prev=/images?q=%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%9E%E0%B8%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B8%B9%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B9%8C&gbv=2&hl=th

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง อปกรณอเลกทรอนกส วทยาลยเทคนคพทยา

10.4 อปกรณอเลกทรอนกส

1. ทรานซสเตอร เปนอปกรณทท าหนาท 2 อยาง คอ เปนสวตซตดตอวงจรและขยายสญญาณ ท าจากวสดกงตวน า เชน ซลกอนผสมฟอสฟอรส เยอรมนเนยม ทนยมใชอยในปจจบนมทรานซสเตอรธรรมดา เพาเวอรทรานซสเตอร แบงไดเปน 2 ชนด PNP และชนด NPN

การใชงาน : ใชในวงจรอเลกทรอนกสของวทย โทรทศน โทรศพทมอถอ คอมพวเตอร ชดควบคม เครองซกผา เตาไมโครเวฟ และอนๆ อกมากมาย

รปท 10.19 ทรานซสเตอร

2. ไดโอด เปนอปกรณทยอมใหกระแสไฟฟาไหลไดทางเดยว ท าจากวสดกงตวน า ทนยมใชอยในปจจบนมอย 3 ชนด คอ

2.1 ไดโอดธรรมดาใชในการแปลงแรงเคลอนฟากระแสสลบ (AC) เปนกระแสตรง (DC)

2.2 ไดโอดจ ากดคา (ซเนอรไดโอด) ใชในการควบคมแรงเคลอนไฟฟาไมใหเกดคาก าหนด โดยไดโอดจ ากดคาจะยอมใหไฟฟาไหลผานตลอด 1 ทาง สวนทางทสองจะยอมใหไฟฟาไหลผานไดเมอไฟฟานนมแรงเคลอนเกนคาก าหนดของไดโอดจ ากดคา เชน ไดโอดจ ากดคา 7V จะยอมใหไฟฟาไหลผานทางท 2 ไดเมอไฟฟานนมแรงเคลอนเกน 7 โวลตขนไป

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง อปกรณอเลกทรอนกส วทยาลยเทคนคพทยา

รปท 10.20 ไดโอด 3. ไอซ เปนแผงวงจรรวมทมขนาดเลกมาก วงจรนจะถกอดดวยพลาสตกแขง

เพอปองกนวงจรเสยหาย โดยจะมขาตอโลหะยนออกมาเพอตอไปใชงาน เปนทนยมใชงานอเลกทรอนกสอยางแพรหลายเพราะขนาดเลกมา เมอน าไปใชงานสามารถลดขนาดของเครองใช เชน โทรศพท มอถอ วทย วดโอ ลงไดเปนอยางมาก ท าใหเครองใชมขนาดกะทดรด สวยงาม ใชงานไดสะดวกและยงชวยลดตนทนการผลตไดอกดวย

รปท 10.21 ตอวงจร TTL ไอซ ประเภท SERIAL TO PARALLEL

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง เครองใชไฟฟา วทยาลยเทคนคพทยา

4. ตวตานทาน หรอรซสเตอร ภายในเปนคาความตานทาน ภายนอกเปนเซรา

-มกเคลอบคาดดวยโคดสบอกคาความตานทาน การใชงาน : ใชควบคมแรงเคลอนไฟฟา แบงกระแสไฟฟาในวงจร

อเลกทรอนกสของเคลอนวทย โทรทศน โทรศพทมอถอ คอมพวเตอร ฯลฯ

รปท 10.22 ตวตานทาน

10.5 เครองใชไฟฟา 1. โทรทศน เปนเครองใชดภาพเคลอนไหวประกอบเสยง ดวยวธรบคลนจาก

สถานสงผานเขาวงจรอเลกทรอนกส วงจรจะแปลงคลนใหเปนภาพและเสยง จดวาเปนเครองใชไฟฟาทไดรบความนยมสงสดในปจจบน

2. พดลม เปนเครองเปาระบายอากาศและลดความรอนภายในอาคาร บานเรอน โดยการใชมอเตอรหมนใบพดเปาลม สามารถควบคมระดบความเรวได หมนสายได เปนเครองใชทไดรบความนยมสงสด โดยเฉพาะในประเทศเขตรอน

3. ตเยน เปนเครองแชเยนน า อาหาร และเครองดมอนๆ ท างานโดยใชมอเตอรหมนปมน ายาท าความเยนจนความดนสง และปลอยใหขยายตวอยางรวดเรวผานขดทอความเยน ท าใหอณหภมลงอยางรวดเรวเกดความเยน แบงเปนหองธรรมดาและหองแชเยน นยมใชแชน าเครองดม และเกบอาหารไวไดนาน

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง แบบประเมนผลการเรยนร วทยาลยเทคนคพทยา

แบบประเมนผลการเรยนรหนวยท 10

ค าสง : จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. การไหลของกระแสไฟฟาเกดจากการเคลอนทของขอใด ก. อเลกตรอนอสระ ข. โปรตอน ค. อเลกตรอน ง. อะตอม 2. ถานไฟฉายเซลลไฟฟาผลตไฟฟาในลกษณะแหลงก าเนดใด ก. เหนยวน า ข. ปฏกรยาทางเคม ค. ทางเคม ง. ไฟฟาในอากาศ 3. ไดนาโมผลตไฟฟาในลกษณะแหลงก าเนดใด ก. เหนยวน า ข. ปฏกรยาทางเคม ค. ทางเคม ง. ไฟฟาในอากาศ 4. ไฟฟาประจบวก-ลบ ทเกดแลวไมไหลกลบเรยกวาไฟฟาชนดใด ก. ไฟฟากระแสตรง ข. ไฟฟาสถต ค. ไฟฟากระแสลบ ง. ไฟฟาเคม 5. หนวยวดแรงเคลอนไฟฟาคอขอใด ก. โอหม ข. เฮรตซ ค. โวลต ง. วตต 6. กระแสไฟฟาหนวยวดคอขอใด ก. โอหม ข. แอมแปร ค. เฮรตซ ง. วตต 7. ความตานทาใชหนวยใดเปนตววด ก. เฮรตซ ข. แอมแปร ค. โอหม ง. วตต 8. ตวน าทยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานสะดวกไดแกวสดใดบาง ก. เงน ทองแดง ข. ทองค า ใยหน ค. ทองแดง แกว ง. กระเบอง ไม 9. วสดฉนวนทไมยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานคอ ก. กราไฟต กระดาษ ข. พลาสตก พาราฟน ค. ปรอท กราไฟต ง. ปรอท หนง 10. สารกงตวน าคอขอใด ก. ปรอท ข. ตะกว ค. กระเบอง ง. ซลกอน

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง แบบประเมนผลการเรยนร วทยาลยเทคนคพทยา

11. ตองการแปรงแรงเคลอนไฟฟาใหเปน 220 โวลต สวนมากจะใชอปกรณใด ก. ไดนาโม ข. เยนเนเรเตอร ค. แบตเตอรร ง. ถกทง ก และ ข 12. รถยนตและรถจกรยานยนตเลอกใชอปกรณจายไฟฟากระแสตรงคอ ก. แบตเตอร ข. มอเตอร ค. ไดนาโม AC ง. ไดนาโม DC 13. อปกรณปด-เปดไฟและหลอดไฟฟาในบานหรออาคาร คอ ก. รเลย ข. คตเอาต ค. สวตซ ง. เบรกเกอร 14. อปกรณทตองตดวงจรไฟฟา เมอไฟฟาลดวงจรนยมเลอกใชคอ ก. ฟวส ข. สวตซ ค. รเรย ง. เบรกเกอร 15. งานทตองการตด-ตอและปองกนการใชไฟฟาเกนในตวเดยวกนควรเลอกใชอปกรณใด ก. ฟวส ข. เบรกเกอร ค. รเลย ง. สวตซ 16. รเลยเหมาะกบการใชงานลกษณะใด ก. งานทตองการลดแรงเคลอน ข. งานทตองการเพมแรงเคลอน ค. งานทตองการใชกระแสมากปองกนไฟตก ง. งานทตองการไฟ 17. แผงวงจรรวมทมขนาดเลกมาก นยมใชในโทรศพทมอถอเรยกวาอปกรณใด ก. ไอซ ข. ไดโอด ค. ทรานซสเตอร ง. รซสเตอร 18. เมอไฟฟาในบานตกควรเลอกใชหมอแปลงชนดใด ก. หมอแปลงขน ข. หมอแปลงลง ค. คอนเวอรตอร ง. ไดโอด 19. หลอดไฟฟาชนดใดเมอน าไปใชแลวใหแสงสวางมากและประหยดพลงงานมาก ก. หลอดสปอตไลต ข. หลอดไฟอบลกเปด ค. หลอดฟลออเรสเซนต ง. หลอดธรรมดา 20. การใชทว ตเยน เครองเสยง ใหปลอดภยตองท าในลกษณะใด ก. สลบขวปลกไฟ ข. ตอสายไฟฟาจากตวถงลงดน ค. ตอไวใกลปลกไฟจะไดเสยบงาย ง. จดหาแจกนดอกไมสวย ๆ วางบนเครอง

เอกสารประกอบการสอน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ รหสวชา 2100-1002 รายวชา วสดอตสาหกรรม ประเภทวชาชางอตสาหกรรม หนวยการสอนท 10 เรอง วสดไฟฟาและเลกทรอนกส แผนกวชา ชางกลโรงงาน หวขอเรอง เฉลยแบบประเมนผลการเรยนร วทยาลยเทคนคพทยา

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน

1. ก 6. ข 11. ง 16. ค 2. ข 7. ค 12. ก 17. ก 3. ก 8. ก 13. ค 18. ก 4. ข 9. ข 14. ก 19. ค 5. ค 10. ง 15. ข 20. ข

Documents

หน่วยที่ - Pattayatech · 2017-08-19 · เครื่องใช้ไฟฟ้า ... ครูถามนักศึกษาชนิดของไฟฟ้าที่รู้จกัมีอยู่กี่ชนิด