พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 1 พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต ขอนอบนอมแดพระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน ปฐมปณณาสก ธนวรรคท ๑ อปปยสตรท ๑ [๑] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน- สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวนอารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษ ทงหลาย ภกษเหลานนไดทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ ยอมไมเปนทรก ไมเปนทชอบใจ ไมเปนทเคารพ และ ไมเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรยทงหลาย ธรรม ๗ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมงลาภ ๑ เปนผมงสกการะ ๑ เปนผมงความมชอเสยง ๑ เปนผไม มหร ๑ เปนผไมมโอตตปปะ ๑ มความปรารถนาลามก ๑ มความเหนผด ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ประการนแล ยอมไมเปนทรก ไมเปนทชอบใจ ไมเปนทเคารพ และไมเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรยทงหลาย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 2 ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ ยอมเปนทรก เปนทชอบใจ เปนทเคารพ และเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรยทงหลายธรรม ๗ ประการเปนไฉน ดกร ภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมงลาภ ๑ ไมเปนผมงสกการะ ๑ ไมเปนผมงความ มชอเสยง ๑ มหร ๑ มโอตตปปะ ๑ มความปรารถนานอย ๑ มความเหนชอบ ๑ ดกรภกษ ทงหลายภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล ยอมเปนทรก เปนทชอบใจ เปนทเคารพ และเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรยทงหลาย ฯ จบสตรท ๑ อปปยสตรท ๒ [๒] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ ยอมไมเปนทรก ไม เปนทชอบใจ ไมเปนทเคารพ และไมเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรยทงหลาย ธรรม ๗ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมงลาภ ๑ เปนผมงสกการะ ๑ เปนผมงความมชอเสยง ๑ ไมมหร ๑ ไมมโอตตปปะ ๑ มความรษยา ๑ มความตระหน ๑ ดกรภกษทงหลายภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล ยอมไมเปนทรก ไมเปนทชอบใจ ไมเปนทเคารพ และไมเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรยทงหลาย ฯ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ ยอมเปนทรก เปนทชอบใจ เปนทเคารพ และเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรยทงหลายธรรม ๗ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมงลาภ ๑ ไมเปนผมงสกการะ ๑ ไมเปนผมง ความมชอเสยง ๑ มหร ๑ มโอตตปปะ ๑ ไมมความรษยา ๑ ไมตระหน ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล ยอมเปนทรก เปนทชอบใจ เปนทเคารพและเปน ทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรยทงหลาย ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 3 พลสตรท ๑ [๓] ดกรภกษทงหลาย พละ ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ ศรทธาพละ วรยพละ หรพละ โอตตปปพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละดกรภกษทงหลาย พละ ๗ ประการนแล ฯ ศรทธาพละ วรยพละ หรพละ โอตตปปพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละเปนท ๗ ภกษผมพละดวยพละ ๗ ประการน เปนบณฑตยอมอยเปนสข พงเลอกเฟนธรรม โดยแยบคาย ยอมเหนอรรถแหงธรรมชดดวยปญญา ความ หลดพนแหงจต (จรมกจต) คอ ความดบของภกษนน ยอมมได เหมอนความดบแหงประทป ฉะนน ฯ จบสตรท ๓ พลสตรท ๒ [๔] ดกรภกษทงหลาย พละ ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ ศรทธาพละ วรยพละ หรพละ โอตตปปพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ ดกรภกษทงหลาย ก ศรทธาพละเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผมศรทธา คอ เชอ พระปญญาตรสรของพระตถาคตวา แมเพราะเหตนๆ พระผมพระภาคพระองคนน เปนพระอรหนต ตรสรเองโดยชอบ ฯลฯเปนผตนแลว เปนผจาแนกธรรม นเรยกวา ศรทธาพละ ฯ ดกรภกษทงหลาย วรยพละเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผปรารภความเพยรเพอละอกศลธรรม เพอความถงพรอมแหงกศลธรรม เปนผมกาลง ม ความบากบนมนคง ไมทอดทงธระในกศลธรรมทงหลาย นเรยกวา วรยพละ ฯ ดกรภกษทงหลาย กหรพละเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผมความละอาย คอ ละอายตอกายทจรต วจทจรต มโนทจรต ละอายตอการถกตอง อกศลธรรมอนลามกทงหลาย นเรยกวา หรพละ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 4 ดกรภกษทงหลาย กโอตตปปพละเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผมความสะดงกลว คอ สะดงกลวตอกายทจรต วจทจรตมโนทจรต สะดงกลวตอการ ถกตองอกศลธรรมอนลามกทงหลาย นเรยกวาโอตตปปพละ ฯ ดกรภกษทงหลาย กสตพละเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผมสต คอ ประกอบดวยสตเครองรกษาตนอยางยง ยอมระลกนกถงแมสงททาคาทพดไว นานๆ ได นเรยกวา สตพละ ฯ ดกรภกษทงหลาย กสมาธพละเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลจตตถฌาน นเรยกวา สมาธพละ ฯ ดกรภกษทงหลาย กปญญาพละเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผมปญญา คอ ประกอบดวยปญญาทกาหนดความเกดและความดบ เปนอรยะ ชาแรกกเลส ใหถงความสนทกขโดยชอบ นเรยกวาปญญาพละ ดกรภกษทงหลาย พละ ๗ ประการนแล ฯ ศรทธาพละ วรยพละ หรพละ โอตตปปพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละเปนท ๗ ภกษผมพละดวยพละ ๗ ประการน เปนบณฑตยอมอยเปนสข พงเลอกเฟนธรรม โดยแยบคาย ยอมเหนอรรถแหงธรรมชดดวยปญญา ความ หลดพนแหงจต (จรมกจต) คอ ความดบของภกษนน ยอมมได เหมอนความดบแหงประทป ฉะนน ฯ จบสตรท ๔ ธนสตรท ๑ [๕] ดกรภกษทงหลาย ทรพย ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ ทรพยคอ ศรทธา ๑ ศล ๑ หร ๑ โอตตปปะ ๑ สตะ ๑ จาคะ ๑ ปญญา ๑ดกรภกษทงหลาย ทรพย ๗ ประการนแล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 5 ทรพย คอ ศรทธา ศล หร โอตตปปะ สตะ จาคะ และปญญาเปนท ๗ ทรพยเหลานมแกผใด เปนหญงหรอ ชายกตาม บณฑตเรยกผนนวา เปนผไมยากจน ชวตของ ผนนไมเปลาประโยชน เพราะฉะนน ทานผมปญญา เมอ ระลกถงคาสอนของพระพทธเจา พงประกอบศรทธา ศล ความเลอมใส และการเหนธรรม ฯ จบสตรท ๕ ธนสตรท ๒ [๖] ดกรภกษทงหลาย ทรพย ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ ทรพยคอ ศรทธา ๑ ศล ๑ หร ๑ โอตตปปะ ๑ สตะ ๑ จาคะ ๑ ปญญา ๑ดกรภกษทงหลาย ก ทรพยคอศรทธาเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผมศรทธา คอ เชอพระปญญาตรสรของพระตถาคตวา แมเพราะเหตนๆ พระผมพระภาคพระองคนน เปนพระ อรหนต ตรสรเองโดยชอบ ฯลฯ เปนผตนแลว เปนผจาแนกธรรม นเรยกวา ทรพยคอ ศรทธา ฯ ดกรภกษทงหลาย กทรพยคอศลเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนย น เปนผเวนจากการฆาสตว ฯลฯ จากการดมนาเมาคอสราและเมรยอนเปนทตงแหงความ ประมาท นเรยกวา ทรพยคอศล ฯ ดกรภกษทงหลาย กทรพยคอหรเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผมความละอาย คอ ละอายตอกายทจรต วจทจรต มโนทจรตละอายตอการถกตอง อกศลธรรมอนลามก นเรยกวา ทรพยคอหร ฯ ดกรภกษทงหลาย กทรพยคอโอตตปปะเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรม วนยน เปนผมความสะดงกลว คอ สะดงกลวตอกายทจรตวจทจรต มโนทจรต สะดงกลว ตอการถกตองอกศลธรรมอนลามก นเรยกวาทรพยคอโอตตปปะ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 6 ดกรภกษทงหลาย กทรพยคอสตะเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรม วนยน เปนพหสต ทรงสตะ สงสมสตะ เปนผไดสดบมามาก ทรงไวคลองปาก ขนใจ แทงตลอดดวยดดวยทฐ ซงธรรมทงหลาย อนงามในเบองตนงามในทามกลาง งามในทสด ประกาศพรหมจรรยพรอมทงอรรถทงพยญชนะบรสทธบรบรณสนเชง นเรยกวา ทรพยคอสตะ ฯ ดกรภกษทงหลาย กทรพยคอจาคะเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรม วนยน เปนผมใจอนปราศจากมลทน คอ ความตระหน อยครองเรอน มจาคะอนปลอยแลว มฝามออนชม ยนดในการสละ ควรแกการขอยนดในทานและการจาแนกทาน นเรยกวา ทรพยคอจาคะ ฯ ดกรภกษทงหลาย กทรพยคอปญญาเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรม วนยน เปนผมปญญา คอ ประกอบดวยปญญาทกาหนดความเกดและความดบ เปนอรยะ ชาแรกกเลส ใหถงความสนทกขโดยชอบ นเรยกวาทรพยคอปญญา ดกรภกษทงหลาย ทรพย ๗ ประการนแล ฯ ทรพย คอ ศรทธา ศล หร โอตตปปะ สตะ จาคะ และปญญาเปนท ๗ ทรพยเหลานมแกผใด เปนหญงหรอ ชายกตาม บณฑตเรยกผนนวา เปนผไมยากจน ชวตของ ผนนไมเปลาประโยชน เพราะฉะนน ทานผมปญญา เมอ ระลกถงคาสอนของพระพทธเจาทงหลาย พงประกอบศรทธา ศล ความเลอมใส และการเหนธรรม ฯ จบสตรท ๖ อคคสตร [๗] ครงนนแล มหาอามาตยของพระราชาชอวาอคคะ ไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงท ประทบ ถวายบงคมพระผมพระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลพระผม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 7 พระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ นาอศจรรย ขาแตพระองคผเจรญ ไมเคยมมา โดยเหตท มคารเศรษฐผเปนหลานโรหณเศรษฐ เปนผมงคง มทรพยมาก มโภคสมบตมากถงเพยงน พระ ผมพระภาคตรสถามวา ดกรอคคะ กมคารเศรษฐหลานโรหณเศรษฐ มงคง มทรพยมาก ม โภคสมบตมากสกเทาไร ฯ อ. ขาแตพระองคผเจรญ มทองแสนลม จะกลาวไปไยถงเงน ฯ พ. ดกรอคคะ ทรพยนนมอยแล เรามไดกลาววาไมม แตทรพยนนแล เปนของทวไป แกไฟ นา พระราชา โจร ทายาทผไมเปนทรก ดกรอคคะทรพย ๗ ประการนแล ไมทวไป แกไฟ นา พระราชา โจร ทายาทผไมเปนทรก ๗ ประการเปนไฉน คอ ทรพยคอ ศรทธา ๑ ศล ๑ หร ๑ โอตตปปะ ๑สตะ ๑ จาคะ ๑ ปญญา ๑ ดกรอคคะ ทรพย ๗ ประการนแล ไมทวไปแกไฟ นา พระราชา โจร ทายาทผไมเปนทรก ฯ ทรพย คอ ศรทธา ศล หร โอตตปปะ สตะ จาคะ และปญญาเปนท ๗ ทรพยเหลานมแกผใด เปนหญงหรอ ชายก ตาม เปนผมทรพยมากในโลก อนอะไรๆ พงผจญ ไมไดในเทวดาและมนษย เพราะฉะนน ทานผมปญญา เมอ ระลกถงคาสอนของพระพทธเจาทงหลาย พงประกอบศรทธา ศล ความเลอมใส และการเหนธรรม ฯ จบสตรท ๗ สงโยชนสตร [๘] ดกรภกษทงหลาย สงโยชน ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ สงโยชน คอ ความยนด ๑ ความยนราย ๑ ความเหนผด ๑ ความสงสย ๑ มานะ ๑ ความกาหนดใน ภพ ๑ อวชชา ๑ ดกรภกษทงหลาย สงโยชน ๗ ประการนแล ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 8 ปหานสตร [๙] ดกรภกษทงหลาย ภกษยอมอยประพฤตพรหมจรรยเพอละ เพอตดสงโยชน ๗ ประการ ๗ ประการเปนไฉน คอ สงโยชน คอ ความยนด ๑ความยนราย ๑ ความเหนผด ๑ ความสงสย ๑ มานะ ๑ ความกาหนดในภพ ๑อวชชา ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษยอมอย ประพฤตพรหมจรรยเพอละ เพอตดสงโยชน ๗ ประการนแล ดกรภกษทงหลาย เมอใดแล ภกษละสงโยชน คอความยนดเสยได ตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ไมใหม ไมใหเกดขนตอไปเปนธรรมดา ละสงโยชน คอความยนราย ฯลฯ สงโยชนคอความเหนผด ฯลฯ สงโยชนคอความสงสย ฯลฯ สงโยชนคอมานะ ฯลฯสงโยชนคอความกาหนดในภพ ฯลฯ สงโยชนคออวชชาเสยได ตดรากขาดแลวทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ไมใหม ไมใหเกด ขนอกตอไปเปนธรรมดาเมอนน ภกษน เรากลาววา ตดตณหาไดขาดแลว เพกถอนสงโยชน ไดแลวกระทาทสดแหงทกขไดแลว เพราะตรสรคอละมานะเสยไดโดยชอบ ฯ จบสตรท ๙ มจฉรยสตร [๑๐] ดกรภกษทงหลาย สงโยชน ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอสงโยชนคอ ความยนด ๑ ความยนราย ๑ ความเหนผด ๑ ความสงสย ๑ มานะ ๑ ความรษยา ๑ ความ ตระหน ๑ ดกรภกษทงหลาย สงโยชน ๗ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๐ จบธนวรรคท ๑ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. อปปยสตรท ๑ ๒. อปปยสตรท ๒ ๓. พลสตรท ๑ ๔. พลสตรท ๒ ๕. ธนสตรท ๑ ๖. ธนสตรท ๒ ๗. อคคสตร ๘. สงโยชนสตร ๙. ปหานสตร ๑๐. มจฉรยสตร ____________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 9 อนสยวรรคท ๒ อนสยสตรท ๑ [๑๑] ดกรภกษทงหลาย อนสย ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ อนสย คอ กามราคะ ๑ อนสย คอ ปฏฆะ ๑ อนสย คอ ทฏฐ ๑อนสย คอ วจกจฉา ๑ อนสย คอ มานะ ๑ อนสย คอ ภวราคะ ๑ อนสยคอ อวชชา ๑ ดกรภกษทงหลาย อนสย ๗ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑ อนสยสตรท ๒ [๑๒] ดกรภกษทงหลาย ภกษยอมอยประพฤตพรหมจรรยเพอละ เพอตดอนสย ๗ ประการ ๗ ประการเปนไฉน คอ อนสย คอ กามราคะ ๑อนสย คอ ปฏฆะ ๑ อนสย คอ ทฏฐ ๑ อนสย คอ วจกจฉา ๑ อนสยคอ มานะ ๑ อนสย คอ ภวราคะ ๑ อนสย คอ อวชชา ๑ ดกรภกษทงหลายภกษยอมอยประพฤตพรหมจรรยเพอละ เพอตดอนสย ๗ ประการนแล ดกรภกษทงหลาย เมอใดแล ภกษละอนสยคอกามราคะเสยได ตดรากขาดแลว ทาใหเปน เหมอนตาลยอดดวน ไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไปเปนธรรมดา ละอนสย คอ ปฏฆะ ... อนสย คอ ทฏฐ ... อนสย คอ วจกจฉา ...อนสย คอ มานะ ... อนสย คอ ภวราคะ ... อนสย คอ อวชชาเสยไดตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ไมใหม ไมใหเกดขนอกตอไป เปนธรรมดา เมอนน ภกษนเรากลาววา ตดตณหาไดแลว เพกถอนสงโยชนไดแลว กระทา ทสดทกขไดแลว เพราะตรสรคอละมานะเสยไดโดยชอบ ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 10 กลสตร [๑๓] ดกรภกษทงหลาย สกลซงประกอบดวยองค ๗ ประการ ภกษยงไมเคยเขาไป ไม ควรเขาไป หรอเขาไปแลว ไมควรนง องค ๗ ประการเปนไฉนคอ ตอนรบดวยไมเตมใจ ๑ ไหวดวยไมเตมใจ ๑ ใหอาสนะดวยไมเตมใจ ๑ซอนของทมอย ๑ เมอมของมากใหนอย ๑ เมอมของประณตใหของเศราหมอง ๑ใหโดยไมเคารพ ไมใหโดยเคารพ ๑ ดกรภกษทงหลาย สกลซงประกอบดวยองค ๗ ประการนแล ภกษยงไมเคยเขาไป ไมควรเขาไป หรอเขาไปแลว ไมควรนง ดกรภกษทงหลาย สกลซงประกอบดวยองค ๗ ประการ ภกษยงไมเคยเขาไป ควรเขาไป หรอเขาไปแลว ควรนง องค ๗ ประการเปนไฉน คอ ตอนรบดวยเตมใจ ๑ ไหวดวยเตม ใจ ๑ ใหอาสนะดวยเตมใจ ๑ ไมซอนของทมอย ๑เมอมของมากใหมาก ๑ เมอมของประณต ใหของประณต ๑ ใหโดยเคารพ ไมใหโดยไมเคารพ ๑ ดกรภกษทงหลาย สกลซงประกอบดวย องค ๗ ประการนแลภกษยงไมเคยเขาไป ควรเขาไป หรอเขาไปแลวควรนง ฯ จบสตรท ๓ ปคคลสตร [๑๔] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกน เปนผควรของคานบ เปนผควรของ ตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรกระทาอญชล เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ๗ จาพวกเปนไฉน คอ อภโตภาควมต ๑ ปญญาวมต ๑ กายสกข ๑ ทฐปตตะ ๑ สทธาวมต ๑ ธมมานสาร ๑ สทธานสาร ๑ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกนแล เปนผควรของคานบ เปนผควรของตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรกระทาอญชล เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 11 อทกปมสตร [๑๕] ดกรภกษทงหลาย บคคลเปรยบดวยนา ๗ จาพวกน มปรากฏอยในโลก ๗ จาพวก เปนไฉน บคคลบางคนในโลกน จมลงแลวคราวเดยวกเปนอนจมอยนนเอง ๑ บางคนโผลขน มาแลว กลบจมลงไป ๑ บางคนโผลพนแลวทรงตวอย ๑ บางคนโผลขนแลวเหลยวไปมา ๑ บางคนโผลขนแลวเตรยมตวจะขาม ๑ บางคนโผลขนแลวไดทพง ๑ บางคนโผลขนมาไดแลว เปนพราหมณขามถงฝงอยบนบก ๑ ดกรภกษทงหลาย กบคคลทจมลงแลวคราวเดยวกเปนอนจม อยนนเองอยางไร บคคลบางคนในโลกน เปนผประกอบดวยอกศลธรรมฝายดาโดยสวนเดยว ดกรภกษทงหลาย บคคลทจมลงแลวคราวเดยวกเปนอนจมอยนนเองอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กบคคลทโผลขนมาไดกลบจมลงไปอยางไร บคคลบางคนในโลกน โผลขนมาได คอเขามธรรม คอ ศรทธา หร โอตตปปะวรยะ ปญญาชนดๆ ในกศลธรรม ทงหลาย แตศรทธาของเขานนไมคงท ไมเจรญขน เสอมไปฝายเดยว หร โอตตปปะ วรยะ ปญญาของเขานน ไมคงทไมเจรญขน เสอมไปฝายเดยว ดกรภกษทงหลาย บคคลทโผลขน มาแลวกลบจมลงอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กบคคลทโผลขนมาแลวทรงตวอยอยางไร บคคลบางคนในโลกน โผลขนมาได คอ เขามธรรมเหลาน คอ ศรทธา หรโอตตปปะ วรยะ ปญญาชนดๆ ในกศล ธรรมทงหลาย แตศรทธาของเขานนไมเสอมลง ไมเจรญขน คงทอย หร โอตตปปะ วรยะ และปญญาของเขานนไมเสอมลง ไมเจรญขน คงทอย ดกรภกษทงหลาย บคคลทโผลขนมาได แลวทรงตวอยอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กบคคลทโผลขนมาไดแลวเหลยวไปมาอยางไร บคคลบางคนใน โลกน โผลขนมาได คอ เขามธรรมเหลาน คอ ศรทธา หรโอตตปปะ วรยะ ปญญา ชนดๆ ในกศลธรรมทงหลาย เพราะสงโยชน ๓ สนไปเขาเปนพระโสดาบน มอนไมตกตาเปน ธรรมดา เปนผเทยงทจะตรสรในเบองหนาดกรภกษทงหลาย บคคลทโผลขนมาไดแลวเหลยว ไปมาอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กบคคลทโผลขนมาไดแลวเตรยมตวจะขามอยางไร บคคลบางคน ในโลกน โผลขนมาได คอ เขามธรรมเหลาน คอ ศรทธา หรโอตตปปะ วรยะ ปญญา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 12 ชนดๆ ในกศลธรรมทงหลาย เพราะสงโยชน ๓ สนไป เพราะทาราคะ โทสะ โมหะ ใหเบา บางลง เขาเปนพระสกทาคามมาสโลกนอกครงเดยวเทานน แลวทาทสดทกขได บคคลทโผลขน มาไดแลวเตรยมตวจะขามอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กบคคลทโผลขนมาแลวไดทพงอยางไร บคคลบางคนในโลกน โผล ขนมาได คอ เขามธรรมเหลาน คอ ศรทธา หร โอตตปปะวรยะ ปญญา ชนดๆ ในกศล ธรรมทงหลาย เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕สนไป เขาเปนพระอนาคาม จกปรนพพานในภพนน มอนไมกลบจากโลกนนเปนธรรมดา บคคลทโผลขนมาแลวไดทพงอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กบคคลทโผลขนมาไดแลวเปนพราหมณ ขามถงฝงอยบนบกอยางไร บคคลบางคนในโลกน โผลขนมาได คอ เขามธรรมเหลานคอ ศรทธา หร โอตตปปะ วรยะ ปญญา ชนดๆ ในกศลธรรมทงหลายเขากระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหา อาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย บคคลท โผลขนมาไดแลวเปนพราหมณ ขามถงฝงอยบนบกอยางนแล ดกรภกษทงหลาย บคคลเปรยบ ดวยนา ๗ จาพวกนแล มปรากฏอยในโลก ฯ จบสตรท ๕ อนจจาสตร [๑๖] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกน เปนผควรของคานบ เปนผควรของ ตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรกระทาอญชล เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ๗ จาพวกเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนความไมเทยง มความ สาคญวาไมเทยง ทงรวาเปนของไมเทยง ในสงขารทงปวง ตงใจมน ตดตอกนไปไมขาดสาย มปญญาหยงทราบ ยอมกระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะ ทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย นเปนบคคลท ๑ เปนผควรของ คานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 13 ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนความไมเทยง ... มปญญาหยงทราบ ความสนอาสวะ และความสนชวตของเขา ไมกอนไมหลงกน นเปนบคคล ท ๒ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนความไมเทยง ... มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป เขาจกปรนพพานในระหวาง นเปน บคคลท ๓ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนความไมเทยง ... มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไปเขาจกปรนพพานในเมออายเลยกง นเปนบคคลท ๔ เปนผควรของคานบ ฯลฯเปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนความไมเทยง ... มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไปเขาจกปรนพพานโดยไมตองใชความเพยร นก นเปนบคคลท ๕ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนความไมเทยง ... มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไปเขาจกปรนพพานโดยตองใชความเพยร เรยวแรง นเปนบคคลท ๖ เปนผควรของคานบ ... เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนความไมเทยง มความสาคญวาไมเทยง ทงรวาเปนของไมเทยง ในสงขารทงปวง ตงใจมน ตดตอกนไปไม ขาดสาย มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป เขาเปนผมกระแสในเบองบน ไปสอกนฏฐภพ นเปนบคคลท ๗ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอน ยงกวา ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกนแล เปนผควรของคานบ เปนผควรของตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรกระทาอญชล เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ จบสตรท ๖ ทกขสตร [๑๗] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกน เปนผควรของคานบ ฯลฯเปนนาบญ ของโลกไมมนาบญอนยงกวา ๗ จาพวกเปนไฉน บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนความทกข

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 14 มความสาคญวาเปนทกข ทงรวาเปนทกข ในสงขารทงปวง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกนแล เปนผควรของคานบเปนผควรของตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรกระทา อญชล เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ จบสตรท ๗ อนตตาสตร ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกน เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ๗ จาพวกเปนไฉน บคคลบางคนในโลกนพจารณาเหนวาเปนอนตตา มความสาคญวาเปนอนตตา ทงรวาเปนอนตตา ในธรรมทงปวง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกนแล เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ จบสตรท ๘ นพพานสตร ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกน เปนผควรของคานบ เปนผควรของตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรกระทาอญชล เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ๗ จาพวก เปนไฉน บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนความเปนสข สาคญวาสข ทงรวาเปนสข ในนพพาน ตงใจมน ตดตอกนไปไมขาดสาย มปญญาหยงทราบ กระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย นเปนบคคลท ๑ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาเปนสข ... มปญญาหยงทราบ เพราะความสนอาสวะและความสนชวตของทานผนน ไมกอนไมหลงกน นเปนบคคลท ๒ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 15 ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาเปนสข ... มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไปจกปรนพพานในระหวาง นเปนบคคล ท ๓ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาเปนสข ... มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไปจกปรนพพานในเมออายเลยกง นเปน บคคลท ๔ เปนผควรของคานบ ฯลฯเปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาเปนสข ... มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไปจกปรนพพานโดยไมตองใชความเพยรนก นเปนบคคลท ๕ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาเปนสข ... มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป จกปรนพพานดวยตองใชความเพยร เรยวแรง นเปนบคคลท ๖ เปนผควรของคานบ ฯลฯเปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ ดกรภกษทงหลาย อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาเปนสข ... มปญญาหยงทราบ เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไปเปนผมกระแสในเบองบนไปสอกนฏฐภพ นเปนบคคลท ๗ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ดกรภกษ ทงหลาย บคคล ๗จาพวกนแล เปนผควรของคานบ เปนผควรของตอนรบ เปนผควรของ ทาบญเปนผควรกระทาอญชล เปนนาบญของโลกไมมนาบญอนยงกวา ฯ จบสตรท ๙ นททสวตถสตร [๑๘] ดกรภกษทงหลาย นททสวตถ ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ ภกษในธรรมวนยน เปนผมความพอใจอยางแรงกลาในการสมาทานสกขาและเปนผไดความยนด ในการสมาทานสกขาตอไป ๑ เปนผมความพอใจอยางแรงกลาในการใครครวญธรรม และเปนผ ไดความยนดในการใครครวญธรรมตอไป ๑เปนผมความพอใจอยางแรงกลาในอนทจะกาจด

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 16 ความอยาก และเปนผไดความยนดในอนทจะกาจดความอยากตอไป ๑ เปนผมความพอใจอยาง แรงกลาในการหลกเรนและเปนผไดความยนดในการหลกเรนตอไป ๑ เปนผมความพอใจ อยางแรงกลาในการปรารภความเพยร และเปนผไดความยนดในการปรารภความเพยรตอไป ๑ เปนผมความพอใจอยางแรงกลาในความเปนผมสตรอบคอบ และเปนผไดความยนดในความเปน ผมสตรอบคอบตอไป ๑ เปนผมความพอใจอยางแรงกลาในการแทงตลอดดวยทฐ และเปนผ ไดความยนดในการแทงตลอดดวยทฐตอไป ๑ ดกรภกษทงหลาย นททสวตถ ๗ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๐ จบอนสยวรรคท ๒ __________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. อนสยสตรท ๑ ๒. อนสยสตรท ๒ ๓. กลสตร ๔. ปคคลสตร ๕. อทกปมสตร ๖. อนจจาสตร ๗. ทกขสตร ๘. อนตตาสตร ๙. นพพานสตร ๑๐. นททสวตถสตร ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 17 วชชวรรคท ๓ สารนททสตร [๑๙] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ สารนททเจดย ใกลพระนครเวสาล ครงนนแล เจาลจฉวหลายพระองคดวยกน พากนเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ทรง ถวายบงคมพระผมพระภาคแลว ประทบนง ณทควรสวนขางหนง ครนแลว พระผมพระภาค ไดตรสกะเจาลจฉวเหลานนวาดกรลจฉวทงหลาย เราจกแสดงอปรหานยธรรม ๗ ประการ แกทานทงหลายทานทงหลายจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาว เจาลจฉวเหลานนทลรบพระผม พระภาคแลว พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรลจฉวทงหลาย อปรหานยธรรม ๗ ประการเปน ไฉน คอ ชาววชชจกหมนประชมกนเนองนตย เพยงใด ชาววชชพงหวงความเจรญได แนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ชาววชชเมอประชมกจกพรอมเพรยงกนประชม เมอเลกประชมกพรอมเพรยงกนเลกประชมและจกพรอมเพรยงชวยกนทากจทควรทา เพยงใด ชาววชชพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ชาววชชจกไม บญญตสงทยงไมบญญต จกไมถอนสงททานบญญตไวแลว ประพฤตมนอยในธรรมของชาววชช ครงโบราณ ตามททานบญญตไว เพยงใด ชาววชชพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวง ความเสอมเลย เพยงนน ชาววชชจกสกการะ เคารพ นบถอ บชาทานวชชผใหญทงหลาย และจกสาคญถอยคาแหงทานเหลานน วาเปนถอยคาอนตนพงเชอฟง เพยงใด ชาววชชพงหวง ความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ชาววชชจกไมขมขนบงคบปกครอง หญงในสกล เพยงใดชาววชชพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ชาววชชยงคงสกการะ เคารพ นบถอ บชาเจตยสถานของชาววชช ทงภายในและภายนอก และไมลบลางพลกรรมอนชอบธรรม ซงเคยให เคยทาแกเจตยสถานเหลานน เพยงใด ชาว

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 18 วชชพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ชาววชชจกถวายความ อารกขา ความคมครอง ปองกนโดยชอบธรรมในพระอรหนตทงหลาย เปนอยางด ดวยหวงวา ไฉนพระอรหนตทงหลายทยงไมมาพงมาสแวนแควน และทมาแลว พงอยเปนสขเพยงใด ชาววชชพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรลจฉวทงหลาย อปรหานยธรรม ๗ ประการน จกตงอยในชาววชช และชาววชชยงปรากฏอยใน อปรหานยธรรม ๗ ประการน เพยงใด ชาววชชพงหวงความเจรญไดแนนอนไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ฯ จบสตรท ๑ วสสการสตร [๒๐] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏ ใกลพระนครราชคฤห กโดยสมยนนแล พระเจาแผนดนมคธ พระนามวาอชาตสตรเวเทหบตร ทรงพระประสงคจะ ยาตราทพไปยายชาววชช ทาวเธอจงตรสอยางนวาเราจกตดเจาวชชผมฤทธ มอานภาพมาก อยางนๆ ใหขาดสญ ใหพนาศ ใหถงความยอยยบดบสญ ครงนนแล พระเจาแผนดนมคธ พระนามวาอชาตสตรเวเทหบตร จงตรสเรยกวสสการพราหมณมหาอามาตยของแควนมคธมา ปรกษาวา ดกรทานพราหมณ เชญทานเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ จงถวายบงคม พระบาทของพระผมพระภาคดวยเศยรเกลาตามคาสงของเรา จงทลถามถงความเปนผมพระอาพาธ นอย มพระโรคเบาบาง กระปรกระเปรา ทรงมกาลง ความอยสาราญวา ขาแตพระองคผเจรญ พระเจาแผนดนมคธพระนามวาอชาตสตรเวเทหบตร ทรงถวายบงคมพระบาทของพระผมพระภาค ดวยเศยรเกลา ฯ ทรงทลถามถงความเปนผมพระอาพาธนอย มพระโรคเบาบาง กระปรกระเปรา ทรงมกาลงความอยสาราญ และจงกราบทลอยางนวา ขาแตพระองคผเจรญ พระเจาแผนดนมคธ พระนามวาอชาตสตรเวเทหบตร ทรงพระประสงคจะยาตราทพไปยายชาววชชทาวเธอตรส อยางนวา เราจกตดเจาวชชผมฤทธมอานภาพมากอยางนๆ ใหขาดสญใหพนาศ ใหถงความ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 19 ยอยยบดบสญ ดงน ทานจงสาเหนยกพระดารสทพระผมพระภาคทรงพยากรณนนไวใหด แลว มาบอกแกเรา พระตถาคตเจาทงหลายจะไมตรสพระดารสทคลาดเคลอนจากความจรงเลย วสส การพราหมณมหาอามาตยแหงแควนมคธ รบพระราชโองการพระเจาแผนดนมคธพระนามวาอชาตสตร เวเทหบตรแลวเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ไดปราศรยกบพระผมพระภาค ครนผาน การปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดกราบทล พระผมพระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ พระเจาแผนดนมคธพระนามวาอชาตสตรเวเทหบตร ทรงถวายบงคมพระบาทของพระโคดมผเจรญดวยเศยรเกลา ทรงกราบทลถามถงความเปนผม พระอาพาธนอย มพระโรคเบาบางกระปรกระเปรา ทรงมกาลง ความอยสาราญ ขาแตพระโคดม ผเจรญ พระเจาแผนดนมคธทรงพระนามวาอชาตสตรเวเทหบตร ทรงมพระประสงคจะยาตราทพ ไปยายชาววชช ทาวเธอตรสอยางนวา จกตดเจาวชชผมฤทธมอานภาพมากอยางนๆ ใหขาดสญ ใหพนาศ ใหถงความยอยยบดบสญ ฯ กสมยนนแล ทานพระอานนทยนถวายงานพดพระผมพระภาค อย ณ เบองพระปฤษฎางค ครงนนแล พระผมพระภาคตรสถามทานพระอานนทวาดกรอานนท เธอไดสดบมาแลวดงน หรอวา ชาววชชหมนประชมกนเนองนตยพระอานนทกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาวา ชาววชชหมนประชมกนเนองนตย พระเจาขา ฯ พ. ดกรอานนท ชาววชชจกประชมกนเนองนตย เพยงใด ชาววชชพงหวงความ เจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรอานนทเธอสดบมาแลวดงนหรอวา ชาววชชเมอประชมกพรอมเพรยงกนประชม เมอเลกประชมกพรอมเพรยงกนเลกประชม พรอม เพรยงชวยกนทากจทควรทา ฯ อา. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาวา ชาววชชเมอประชมกพรอมเพรยง กนประชม เมอเลกประชมกพรอมเพรยงกนเลกประชม พรอมเพรยงชวยกนทากจทควรทา พระเจาขา ฯ พ. ดกรอานนท ชาววชชเมอประชมกพรอมเพรยงกนประชม เมอเลกประชมก พรอมเพรยงกนเลกประชม พรอมเพรยงชวยกนทากจทควรทา เพยงใดชาววชชพงหวงความ เจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรอานนท เธอไดสดบมาแลวดงน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 20 หรอวา ชาววชชไมบญญตสงทยงไมไดบญญตไมเพกถอนสงทบญญตแลว ประพฤตมนอย ในธรรมของชาววชชตามทไดบญญตไวในครงกอน ฯ อา. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาวา ชาววชชไมบญญตสงทยงไมได บญญต ไมเพกถอนสงทบญญตไวแลว ประพฤตมนอยในธรรมของชาววชช ตามทไดบญญต ไวในครงกอน พระเจาขา ฯ พ. ดกรอานนท ชาววชชจกไมบญญตสงทยงไมไดบญญต ไมเพกถอนสงทบญญต ไวแลว จกประพฤตมนอยในธรรมของชาววชช ตามทบญญตไวในครงกอนๆ เพยงใด ชาววชชพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรอานนท เธอ ไดสดบมาดงนหรอวา ชาววชชยงสกการะเคารพ นบถอ บชา ชาววชชผใหญ และยอม สาคญถอยคาแหงทานเหลานนวาเปนถอยคาอนตนพงเชอฟง ฯ อา. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาวา ชาววชชยงสกการะ เคารพ นบถอ บชา ชาววชชผใหญ และยอมสาคญถอยคาแหงทานเหลานนวาเปนถอยคาอนตนพง เชอฟง พระเจาขา ฯ พ. ดกรอานนท ชาววชชยงสกการะ เคารพ นบถอ บชา ชาววชชผใหญ และจก สาคญถอยคาแหงทานเหลานนวาเปนถอยคาอนตนพงเชอฟงเพยงใด ชาววชชพงหวงความ เจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนนดกรอานนท เธอไดสดบมาดงนหรอวา ชาววชชไมขมขนบงคบปกครองหญงในสกล ฯ อา. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาวา ชาววชชไมขมขนบงคบปกครอง หญงในสกล พระเจาขา ฯ พ. ดกรอานนท ชาววชชไมขมขนบงคบปกครองหญงในสกล เพยงใด ชาววชช พงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรอานนท เธอไดสดบมา ดงนหรอวา ชาววชชยงคงสกการะ เคารพ นบถอ บชาเจตยสถานของชาววชช ทงภายใน ภายนอก และไมลบลางพลกรรมอนชอบธรรมซงเคยให เคยทาแกเจตยสถานเหลานน ฯ อา. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาวา ชาววชชยงคงสกการะ เคารพ นบถอ บชา เจตยสถานของชาววชชทงภายในภายนอก และไมลบลางพลกรรมอนชอบธรรม ซงเคยใหเคยทาแกเจตยสถานเหลานน พระเจาขา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 21 พ. ดกรอานนท ชาววชชจกสกการะ เคารพ นบถอ บชา เจตยสถาน ของชาววชช ทงภายในภายนอก และจกไมลบลางพลกรรมอนชอบธรรมซงเคยให เคยทาแกเจตยสถาน เหลานน เพยงใด ชาววชชพงหวงความเจรญไดแนนอนไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรอานนท เธอไดสดบมาดงนหรอวาชาววชชถวายความอารกขา ความคมครอง ปองกน อนชอบธรรม ในพระอรหนตทงหลาย เปนอยางด ดวยหวงวา ไฉนพระอรหนตทงหลายทยง ไมมา พงมาสแวนแควน และทมาแลวพงอยเปนสข ฯ อา. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาวา ชาววชชจกถวายความอารกขา ความคมครอง ปองกน อนชอบธรรมในพระอรหนตทงหลายเปนอยางด ดวยหวงวา ไฉน พระอรหนตทงหลายทยงไมมา พงมาสแวนแควนและทมาแลวพงอยเปนสข พระเจาขา พ. ดกรอานนท ชาววชชจกถวายความอารกขา ความคมครอง ปองกนอนชอบธรรม ในพระอรหนตทงหลาย เปนอยางด ดวยหวงวา ไฉนพระอรหนตทงหลายทยงไมมา จงมาส แวนแควน ทมาแลวพงอยเปนสข เพยงใด ชาววชชพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวง ความเสอมเลย เพยงนน ฯ ลาดบนน พระผมพระภาคตรสกะวสสการพราหมณมหาอามาตยแหงแควนมคธวา ดกร พราหมณ สมยหนง เราอย ณ สารนททเจดย ใกลพระนครเวสาล ณ ทนน เราไดแสดง อปรหานยธรรม ๗ ประการน แกเจาวชชวา ดกรพราหมณ อปรหานยธรรม ๗ ประการน จกตงอยในชาววชช และชาววชชจกปรากฏอยในอปรหานยธรรม ๗ ประการน เพยงใด ชาววชช พงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ฯ วสสการพราหมณกราบทลวา ขาแตพระโคดมผเจรญ ชาววชชประกอบดวยอปรหานย ธรรมแมแตละอยาง กพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย จะกลาวไย ถงชาววชชผประกอบดวยอปรหานยธรรม ๗ ประการเลา ขาแตพระโคดมผเจรญ อนง ชาววชช อนพระเจาแผนดนมคธพระนามวาอชาตสตรเวเทหบตร ไมพงทาการตอยทธดวยได เวนเสยจาก การเกลยกลอมเวนเสยจากการยยงใหแตกกน ขาแตพระโคดมผเจรญ ขาพระองคผมกจมาก มกรณยมาก ขอกราบลาไป ณ บดน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 22 พ. ดกรพราหมณ บดนทานจงรกาลทควรเถด ฯ ลาดบนน วสสการพราหมณมหาอามาตยแหงแควนมคธชนชมอนโมทนาภาษตของ พระผมพระภาค ลกจากอาสนะแลวหลกไป ฯ จบสตรท ๒ ภกขสตร [๒๑] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏ ใกลพระนครราชคฤห ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดง อปรหานยธรรม ๗ ประการแกเธอทงหลาย เธอทงหลายจงตงใจฟง จงใสใจไวใหดเราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลวพระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ก อปรหานยธรรม ๗ ประการเปนไฉน ภกษทงหลายหมนประชมกนเนองนตย เพยงใด พงหวง ความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ภกษทงหลายเมอประชมกพรอม เพรยงกนประชม เมอเลกประชมกพรอมเพรยงกนเลก จกพรอมเพรยงชวยกนทากจทสงฆพงทา เพยงใด พงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลยเพยงนน ภกษทงหลายจก ไมบญญตสงทยงไมไดบญญต จกไมเพกถอนสงทบญญตแลว จกประพฤตมนในสกขาบทตามท บญญตไวแลว เพยงใด พงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ภกษทงหลายยงสกการะ เคารพนบถอ บชา ทานผเปนเถระ เปนรตตญ บวชมานาน เปนสงฆบดรเปนสงฆปรณายก และจกสาคญถอยคาแหงทานเหลานนวา เปนถอยคาอนตน พงเชอฟง เพยงใด พงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ภกษ ทงหลายไมตกอยในอานาจตณหาทเกดขนแลว อนเปนเหตใหเกดในภพตอไป เพยงใด พง หวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ภกษทงหลายจกพอใจอยใน เสนาสนะปาเพยงใด พงหวงความเจรญไดแนนอนไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 23 ภกษทงหลายจกเขาไปตงความระลกถงเฉพาะตนไดวา ไฉนหนอ เพอนพรหมจรรยผมศลเปนทรก ทยงไมมา ขอจงมา และทมาแลวพงอยเปนสข เพยงใด พงหวงความเจรญไดแนนอน ไม พงหวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรภกษทงหลาย อปรหานยธรรม ๗ ประการน จกตงอยใน ภกษทงหลาย และภกษทงหลายจกปรากฏในอปรหานยธรรม ๗ ประการนเพยงใด ภกษทงหลาย พงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลยเพยงนน ฯ จบสตรท ๓ กรรมสตร [๒๒] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงอปรหานยธรรม ๗ ประการแกเธอทงหลาย ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กอปรหานยธรรม ๗ ประการเปนไฉนคอ ภกษทงหลายจกไมยนดการงาน จกไมขวนขวายความยนดการงาน เพยงใดภกษทงหลายกพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพง หวงความเสอมเลย เพยงนนภกษทงหลายจกไมยนดการคย ฯลฯ จกไมยนดความหลบ ฯลฯ จกไมยนดการคลกคลดวยหมคณะ ฯลฯ จกไมเปนผมความปรารถนาลามก จกไมตกอยในอานาจ แหงความปรารถนาลามก ฯลฯ จกไมคบมตรชว จกไมมสหายชว จกไมมเพอนชว ฯลฯ จก ไมถงความทอถอยเสยในระหวางทบรรลคณวเศษเพยงเลกนอยเพยงใด ภกษทงหลายพงหวง ความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลยเพยงนน ดกรภกษทงหลาย อปรหานยธรรม ๗ ประการน จกตงอยในภกษทงหลาย และภกษทงหลายจกปรากฏอยในอปรหานยธรรม ๗ ประการน เพยงใดภกษทงหลายพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 24 สทธยสตร [๒๓] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงอปรหานยธรรม ๗ ประการ แกเธอทงหลาย ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กอปรหานยธรรม ๗ ประการเปนไฉนคอ ภกษทงหลายจกเปนผมศรทธาอย เพยงใด ภกษทงหลายกพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ภกษ ทงหลาจกเปนผมหร ฯลฯจกเปนผมโอตตปปะ ฯลฯ จกเปนพหสต ฯลฯ จกปรารภความ เพยร ฯลฯ จกเปนผมสต ฯลฯ จกเปนผมปญญา เพยงใด ภกษทงหลายกพงหวงความเจรญได แนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรภกษทงหลาย อปรหานยธรรม ๗ ประการน จกตงอยในภกษทงหลาย และภกษทงหลายจกปรากฏอยในอปรหานยธรรม ๗ ประการน เพยงใด ภกษทงหลายกพงหวงความเจรญไดแนนอนไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ฯ จบสตรท ๕ [๒๔] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงอปรหานยธรรม ๗ ประการแกเธอทงหลาย ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กอปรหานยธรรม ๗ ประการเปนไฉนคอ ภกษทงหลายจกเจรญสต สมโพชฌงคอย เพยงใด ภกษทงหลายกพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ภกษทงหลายจกเจรญธรรมวจยสมโพชฌงค ฯลฯ จกเจรญวรยสมโพชฌงค ฯลฯ จก เจรญปตสมโพชฌงค ฯลฯ จกเจรญปสสทธสมโพชฌงค ฯลฯ จกเจรญสมาธสมโพชฌงค ฯลฯ จกเจรญอเบกขาสมโพชฌงคอย เพยงใด ภกษทงหลายกพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพง หวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรภกษทงหลายอปรหานยธรรม ๗ ประการน จกตงอยใน ภกษทงหลาย และภกษทงหลายจกปรากฏอยในอปรหานยธรรม ๗ ประการน เพยงใด ภกษ ทงหลายกพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ฯ จบสตรท ๖

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 25 สญญาสตร [๒๕] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงอปรหานยธรรม ๗ ประการ แกเธอทงหลาย ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กอปรหานยธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอภกษทงหลายจกเจรญอนจจสญญา อยเพยงใด ภกษทงหลายกพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ภกษทงหลายจกเจรญอนตตสญญา ฯลฯ จกเจรญอสภสญญา ฯลฯ จกเจรญอาทนวสญญา ฯลฯ จกเจรญปหานสญญา ฯลฯ จกเจรญวราคสญญา ฯลฯ จกเจรญนโรธสญญาอย เพยงใด ภกษ ทงหลายกพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวงความเสอมเลย เพยงนน ดกรภกษทงหลาย อปรหานยธรรม ๗ ประการน จกตงอยในภกษทงหลาย และภกษทงหลายจกปรากฏอยใน อปรหานยธรรม ๗ ประการน เพยงใด ภกษทงหลาย กพงหวงความเจรญไดแนนอน ไมพงหวง ความเสอมเลย เพยงนน ฯลฯ จบสตรท ๗ เสขสตร [๒๖] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไปเพอความเสอมแกภกษผ เสขะ ๗ ประการเปนไฉน คอ ความเปนผชอบการงาน ๑ ความเปนผชอบคย ๑ ความเปน ผชอบหลบ ๑ ความเปนผคลกคลดวยหมคณะ ๑ความเปนผไมคมครองทวารในอนทรยทงหลาย ๑ ความเปนผไมรจกประมาณในโภชนะ ๑ กจทสงฆจะพงทามอยในสงฆ ภกษไมสาเหนยกในกจ นนอยางนวากพระเถระผรตตญ บวชมานาน เปนผรบภาระ มอยในสงฆ ทานเหลานนจะ รบผดชอบดวยกจน ดงน ตองขวนขวายดวยตนเอง ๑ ดกรภกษทงหลายธรรม ๗ ประการนแล ยอมเปนไปเพอความเสอมแกภกษผเสขะ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไป เพอความไมเสอมแกภกษผเสขะ๗ ประการเปนไฉน คอ ความเปนผไมชอบการงาน ๑ ความ เปนผไมชอบคย ๑ความเปนผไมชอบหลบ ๑ ความเปนผไมชอบคลกคลดวยหมคณะ ๑ ความ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 26 เปนผคมครองทวารในอนทรยทงหลาย ๑ ความเปนผรจกประมาณในโภชนะ ๑ กจทสงฆจะพง ทามอยในสงฆ ภกษสาเหนยกในกจนนอยางนวา กพระเถระผรตตญบวชมานาน เปนผ รบภาระ มอยในสงฆ ทานเหลานนจะรบผดชอบดวยกจนนดงน ไมตองขวนขวายดวย ตนเอง ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการนแลยอมเปนไปเพอความไมเสอมแกภกษผเสขะ ฯ จบสตรท ๘ หานสตร [๒๗] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไปเพอความเสอมแกอบาสก ๗ ประการเปนไฉน คอ อบาสกขาดการเยยมเยยนภกษ ๑ละเลยการฟงธรรม ๑ ไมศกษา ในอธศล ๑ ไมมากดวยความเลอมใสในภกษทงทเปนเถระ ทงเปนผใหม ทงปานกลาง ๑ ตงจตตเตยนคอยเพงโทษฟงธรรม ๑แสวงหาเขตบญภายนอกศาสนาน ๑ ทาสกการะกอน ในเขตบญภายนอกศาสนาน ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการนแล ยอมเปนไป เพอความเสอมแกอบาสกดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไปเพอความ ไมเสอมแกอบาสก๗ ประการเปนไฉน คอ อบาสกไมขาดการเยยมเยยนภกษ ๑ ไมละเลย การฟงธรรม ๑ ศกษาในอธศล ๑ มากดวยความเลอมใสในภกษทงทเปนเถระ ทงเปนผใหม ทงปานกลาง ๑ ไมตงจตตเตยน ไมคอยเพงโทษฟงธรรม ๑ ไมแสวงหาเขตบญภายนอกศาสนา น ๑ กระทาสกการะกอนในเขตบญในศาสนาน ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการนแล ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแกอบาสก ฯ อบาสกใดขาดการเยยมเยยนภกษผอบรมตน ละเลยการฟง อรยธรรม ไมศกษาในอธศล มความไมเลอมใสเจรญยงๆ ขนไป ในภกษทงหลาย ตงจตตเตยนปรารถนาฟงสทธรรม แสวงหาเขตบญอนภายนอกศาสนาน และกระทาสกการะ กอนในเขตบญภายนอกศาสนาน อบาสกนนซองเสพธรรม อนเปนทตงแหงความเสอม อนเราแสดงแลว ๗ ประการ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 27 นแล ยอมเสอมจากสทธรรม อบาสกใดไมขาดการเยยม เยยนภกษผอบรมตน ไมละเลยการฟงอรยธรรม ศกษาอย ในอธศล มความเลอมใสเจรญยงๆ ขนไปในภกษทงหลาย ไมตงจตตเตยนปรารถนาฟงสทธรรม ไมแสวงหาเขตบญอน ภายนอกศาสนาน และกระทาสกการะกอนในเขตบญใน ศาสนาน อบาสกนนซองเสพธรรมอนไมเปนทตงแหง ความเสอม อนเราแสดงดแลว ๗ ประการนแล ยอมไม เสอมจากสทธรรม ฯ จบสตรท ๙ วปตตสมภวสตร [๒๘] ดกรภกษทงหลาย วบตของอบาสก ๗ ประการน ... สมบตของอบาสก ๗ ประการน ... ความเสอมของอบาสก ๗ ประการน ... ความเจรญของอบาสก ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ อบาสกไมขาดการเยยมเยยนภกษ ๑ ไมละเลยการฟงสทธรรม ๑ ศกษาในอธศล ๑ มากดวยความเลอมใสในภกษทงทเปนเถระ ผใหม ทงปานกลาง ๑ ไม ตงจตตเตยน ไมคอยเพงโทษฟงธรรม ๑ ไมแสวงหาเขตบญภายนอกศาสนาน ๑ กระทาสกการะ กอนในเขตบญในศาสนาน ๑ ดกรภกษทงหลาย ความเจรญของอบาสก ๗ ประการนแล ฯ อบาสกใด ขาดการเยยมเยยนภกษผอบรมตน ละเลยการฟง อรยธรรม ไมศกษาในอธศล มความไมเลอมใสเจรญยงๆ ขนไปในภกษทงหลาย ตงจตตเตยนปรารถนาฟงสทธรรม แสวงหาเขตบญอนภายนอกศาสนาน และกระทาสกการะ กอนในเขตบญภายนอกในศาสนาน อบาสกนนซองเสพ ธรรมอนเปนทตงแหงความเสอม อนเราแสดงแลว ๗ ประการ นแล ยอมเสอมจากสทธรรม อบาสกใดไมขาดการเยยม เยยนภกษผอบรมตน ไมละเลยการฟงอรยธรรม ศกษาอยใน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 28 อธศล มความเลอมใสเจรญยงๆ ขนไปในภกษทงหลาย ไมตงจตตเตยนปรารถนาฟงสทธรรม ไมแสวงหาเขตบญอน ภายนอกศาสนาน และกระทาสกการะกอนในเขตบญใน ศาสนาน อบาสกนนซองเสพธรรมอนไมเปนทตงแหงความ เสอม อนเราแสดงดแลว ๗ ประการนแล ยอมไมเสอม จากสทธรรม จบสตรท ๑๐ จบวชชวรรคท ๓ _________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. สารนททสตร ๒. วสสการสตร ๓. ภกขสตร ๔. กรรมสตร ๕. สทธยสตร ๖. โพธยสตร ๗. สญญาสตร ๘. เสขสตร ๙. หานสตร ๑๐. วปตตสมภวสตร _________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 29 เทวตาวรรคท ๔ อปปมาทสตร [๒๙] ครงนนแล เมอปฐมยามลวงไปแลว เทวดาตนหนงมผวพรรณงาม ยงพระวหาร เชตวนทงสนใหสวางไสว เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบถวายอภวาทพระผมพระภาค แลวยนอย ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแกภกษ ๗ ประการเปนไฉน คอ ความเปนผเคารพในพระ ศาสดา ๑ ความเปนผเคารพในธรรม ๑ ความเปนผเคารพในสงฆ ๑ ความเปนผเคารพในสกขา ๑ ความเปนผเคารพในสมาธ ๑ ความเปนผเคารพในความไมประมาท ๑ ความเปนผเคารพใน ปฏสนถาร ๑ ธรรม ๗ ประการนแล ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแกภกษ เทวดานนกราบทล ดงนแลว พระศาสดาทรงพอพระทย ลาดบนน เทวดานนทราบวา พระศาสดาทรงพอพระทยเรา ถวายอภวาท กระทาประทกษณแลวหายไป ณ ทนนเอง ครนลวงราตรนนไป พระผมพระภาค ตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย เมอคนน เมอปฐมยามลวงไป เทวดาตนหนงม ผวพรรณงาม ยงวหารเชตวนทงสนใหสวางไสวแลว เขามาหาเราถงทอย ไหวเราแลวยนอย ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกลาวกะเราวา ขาแตพระองคผเจรญธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแกภกษ ๗ ประการเปนไฉนคอ ความเปนผเคารพในพระศาสดา ๑ ความเปนผเคารพในธรรม ๑ ความเปนผเคารพในสงฆ ๑ ความเปนผเคารพในสกขา ๑ ความ เปนผเคารพในสมาธ ๑ความเปนผเคารพในความไมประมาท ๑ ความเปนผเคารพในปฏสนถาร ๑ ขาแตพระองคผเจรญ ธรรม ๗ ประการนแล ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแกภกษ ดกรภกษ ทงหลาย เทวดานนครนกลาวดงนแลว ไหวเรา กระทาประทกษณแลวหายไป ณ ทนนเอง ฯ ภกษผมความเคารพในพระศาสดา มความเคารพในธรรม มความเคารพอยางแรงกลาในสงฆ มความเคารพในสมาธ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 30 มความเพยร มความเคารพอยางแรงกลาในสกขา มความ เคารพในความไมประมาท มความเคารพในปฏสนถาร เปนผไมควรเพอความเสอม ยอมมในทใกลนพพานทเดยว ฯ จบสตรท ๑ หรมาสตร [๓๐] ดกรภกษทงหลาย เมอคนน เมอปฐมยามลวงไปแลว เทวดาตนหนงมผวพรรณ งาม ยงวหารเชตวนทงสนใหสวางไสวแลว เขามาหาเราถงทอยไหวเราแลวยนอย ณ ทควร สวนขางหนง ครนแลวไดกลาวกะเราวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไป เพอความไมเสอมแกภกษ๗ ประการเปนไฉน คอ ความเปนผเคารพในพระศาสดา ๑ ความ เปนผเคารพในธรรม ๑ ความเปนผเคารพในสงฆ ๑ ความเปนผเคารพในสกขา ๑ ความเปนผ เคารพในสมาธ ๑ ความเปนผเคารพในหร ๑ ความเปนผเคารพในโอตตปปะ ๑ ขาแตพระองค ผเจรญ ธรรม ๗ ประการนแล ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแกภกษ เทวดานนครนกลาวดงน แลว ไหวเรา กระทาประทกษณแลวหายไป ณ ทนนเอง ฯ ภกษผมความเคารพในพระศาสดา มความเคารพในธรรม มความเคารพอยางแรงกลาในสงฆ มความเคารพในสมาธ มความเพยร มความเคารพอยางแรงกลาในสกขา ถงพรอม ดวยหรและโอตตปปะ มความเคารพ ยาเกรง เปนผไมควร เพอความเสอม ยอมมในทใกลนพพานทเดยว ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 31 สวจสตรท ๑ [๓๑] ดกรภกษทงหลาย เมอคนน เมอปฐมยามลวงไปแลว เทวดาตนหนง ฯลฯ ไดกลาวกะเราวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแก ภกษ ๗ ประการเปนไฉน คอ ความเปนผเคารพในพระศาสดา ๑ ความเปนผเคารพในธรรม ๑ ความเปนผเคารพในสงฆ ๑ ความเปนผเคารพในสกขา ๑ ความเปนผเคารพในสมาธ ๑ ความ เปนผวางาย ๑ความเปนผมมตรดงาม ๑ ขาแตพระองคผเจรญ ธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไป เพอความไมเสอมแกภกษ ดกรภกษทงหลาย เทวดานน ครนกลาวดงนแลวไหวเรา กระทา ประทกษณแลว หายไป ณ ทนนเอง ฯ ภกษผมความเคารพในพระศาสดา มความเคารพในธรรม มความเคารพอยางแรงกลาในสงฆ มความเคารพในสมาธ มความเพยร มความเคารพอยางแรงกลาในสกขา มมตรดงาม เปนผวางาย มความเคารพ ยาเกรง เปนผไมควรเพอความ เสอม ยอมมในทใกลนพพานทเดยว ฯ จบสตรท ๓ สวจสตรท ๒ [๓๒] ดกรภกษทงหลาย เมอคนน เมอปฐมยามลวงไปแลว เทวดาตนหนง ฯลฯ ไดกลาวกะเราวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรม ๗ ประการน ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแก ภกษ ๗ ประการเปนไฉน คอ ความเปนผเคารพในพระศาสดา ๑ ความเปนผเคารพในธรรม ๑ ความเปนผเคารพในสงฆ ๑ ความเปนผเคารพในสกขา ๑ ความเปนผเคารพในสมาธ ๑ ความ เปนผวางาย ๑ ความเปนผมมตรดงาม ๑ ขาแตพระองคผเจรญ ธรรม ๗ ประการนแล ยอม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 32 เปนไปเพอความไมเสอมแกภกษ ดกรภกษทงหลาย เทวดานนครนกลาวดงนแลว ไหวเรา กระทาประทกษณแลว หายไป ณ ทนนเอง ฯ เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ทานพระสารบตรไดกราบทลวาขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคยอมรทวถงเนอความแหงภาษตทพระองคตรสแลวโดยยอน โดยพสดารอยางนวา ภกษในธรรมวนยน ตนเองเปนผมความเคารพในพระศาสดา กลาวสรรเสรญความเปนผเคารพ ในพระศาสดา ชกชวนภกษเหลาอนผไมมความเคารพในพระศาสดาใหเคารพในพระศาสดา และกลาวสรรเสรญภกษผมความเคารพในพระศาสดา ตามความเปนจรง โดยกาลอนควรตนเอง เปนผเคารพในธรรม ฯลฯ ตนเองเปนผมความเคารพในสงฆ ฯลฯ ตนเองเปนผมความเคารพใน สกขา ฯลฯ ตนเองเปนผมความเคารพในสมาธ ฯลฯ ตนเองเปนผวางาย ฯลฯ ตนเองเปนผมมตร ดงาม กลาวสรรเสรญความเปนผมมตรดงามชกชวนภกษเหลาอนผไมมมตรดงาม ใหเปนผม มตรดงาม และกลาวสรรเสรญภกษเหลาอนผมมตรดงาม ตามความเปนจรง โดยกาลอนควร ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคยอมรทวถงเนอความแหงภาษตทพระผมพระภาคตรสแลวโดยยอ น โดยพสดารอยางน ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดละ ดละ สารบตร เธอรทวถงเนอความแหงภาษตทเรา กลาวแลวโดยยอน โดยพสดารอยางน เปนการดแล ดกรสารบตรภกษในธรรมวนยน ตนเองเปนผมความเคารพในพระศาสดา กลาวสรรเสรญความเปนผมความเคารพในพระศาสดา ชกชวนภกษเหลาอนผไมมความเคารพในพระศาสดา ใหเปนผมความเคารพในพระศาสดา และ กลาวสรรเสรญภกษเหลาอนผมความเคารพในพระศาสดา ตามความเปนจรง โดยกาลอนควร ตนเองเปนผมความเคารพในธรรม ฯลฯ ตนเองเปนผมความเคารพในสงฆ ฯลฯ ตนเองเปนผม ความเคารพในสกขา ฯลฯ ตนเองเปนผมความเคารพในสมาธ ฯลฯตนเองเปนผวางาย ฯลฯ ตนเองเปนผมมตรดงาม กลาวสรรเสรญความเปนผมมตรดงาม ชกชวนภกษเหลาอนผไมมมตร ดงาม ใหเปนผมมตรดงาม และกลาวสรรเสรญภกษเหลาอนผมมตรดงาม ตามความเปนจรง โดยกาลอนควร ดกรสารบตร เธอพงเหนเนอความแหงภาษตทเรากลาวแลวโดยยอน โดยพสดาร อยางน ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 33 สขสตรท ๑ [๓๓] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงคบมตรผประกอบดวยองค ๗ ประการ ๗ ประการเปนไฉน คอ มตรผใหของทใหไดยาก ๑ รบทากจททาไดยาก ๑ อดทนถอยคาท อดใจไดยาก ๑ บอกความลบของตนแกเพอน ๑ ปดความลบของเพอน ๑ ไมละทงในยามวบต ๑ เมอเพอนสนโภคสมบตกไมดหมน ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงคบมตรผประกอบดวย องค ๗ ประการนแล ฯ มตรทดงามยอมใหของทดงามใหไดยาก รบทากจททาไดยาก อดทนถอยคาหยาบคาย แมยากทจะอดใจไวได บอกความ ลบของตนแกเพอน ปดบงความลบของเพอน ไมละทง ในยามวบต เมอเพอนสนโภคสมบต กไมดหมน ฐานะ เหลานมอยในบคคลใด บคคลนนเปนมตรแท ผประสงค จะคบมตร กควรคบมตรเชนนน ฯ จบสตรท ๕ สขสตรท ๒ [๓๔] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการควรเสพควรคบเปนมตร ควรเขาไปนงใกล แมถกขบไล ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอภกษเปนทรกใครพอใจ ๑ เปนทเคารพ ๑ เปนผควรสรรเสรญ ๑ เปนผฉลาดพด ๑ เปนผอดทนตอถอยคา ๑ พดถอยคา ลกซง ๑ ไมชกนาในทางทไมด ๑ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล ควรเสพ ควรคบเปนมตร ควรเขาไปนงใกล แมถกขบไล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 34 ภกษเปนทรกใคร พอใจ เปนทเคารพ ควรสรรเสรญ ฉลาดพด อดทนตอถอยคา พดถอยคาลกซง ไมชกนา ในทางทไมด ฐานะเหลานมอยในภกษใด ภกษนนเปน มตรแท มงอนเคราะหแตสงทเปนประโยชน ผประสงค จะคบมตร ควรคบมตรเชนนน แมจะถกขบไล ฯ จบสตรท ๖ ปฏสมภทาสตรท ๑ [๓๕] ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ พงกระทาใหแจงซงปฏสมภทา ๔ ดวย ปญญาอนยงเอง เขาถงอย ตอการไมนานเลย ธรรม ๗ประการเปนไฉน คอ ภกษในธรรม วนยน เมอจตหดห กรชดตามเปนจรงวาจตของเราหดห จตทอแทในภายใน กรชดตาม เปนจรงวา จตของเราทอแทในภายใน หรอจตทฟงซานไปภายนอก กรชดตามเปนจรงวา จตของเราฟงซานไปภายนอก เวทนายอมเกดขน ยอมปรากฏ ยอมถงการตงอยไมได ภกษนน ทราบแลว สญญายอมเกดขน ยอมปรากฏ ยอมถงการตงอยไมได ภกษนนทราบแลว วตก ยอมเกดขน ยอมปรากฏ ยอมถงการตงอยไมได ภกษนนทราบแลว อนง นมตในธรรม เปนทสบาย ไมเปนทสบาย เลว ประณต ดาขาว และเปนปฏภาคกน อนภกษนนเรยนด แลว มนสการดแลว ทรงไวดแลวแทงตลอดดแลว ดวยปญญา ดกรภกษทงหลาย ภกษประกอบดวยธรรม ๗ประการนแล พงกระทาใหแจงซงปฏสมภทา ๔ ดวยปญญาอนยงเอง เขาถงอยตอกาลไมนานเลย ฯ จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 35 ปฏสมภทาสตรท ๒ [๓๖] ดกรภกษทงหลาย สารบตรประกอบดวยธรรม ๗ ประการยอมกระทาใหแจง ซงปฏสมภทา ๔ ดวยปญญาอนยงเองเขาถงอย ธรรม ๗ประการเปนไฉน คอ สารบตรใน ธรรมวนยน เมอจตหดห ยอมรชดตามเปนจรงวา จตของเราหดห จตทอแทในภายใน กรชด ตามเปนจรงวาจตของเราทอแทในภายใน หรอจตทฟงซานไปภายนอก กรชดตามเปนจรงวา จตของเราฟงซานไปภายนอก เวทนายอมเกดขน ยอมปรากฏ ยอมถงการตงอยไมได สารบตร ทราบแลว สญญายอมเกดขน ยอมปรากฏ ยอมถงการตงอยไมได สารบตรทราบแลว วตก ยอมเกดขน ยอมปรากฏ ยอมถงการตงอยไมไดสารบตรทราบแลว จตในธรรมเปนทสบาย ไมสบาย เลว ประณต ดา ขาวและเปนปฏภาคกน อนสารบตรเรยนดแลว มนสการดแลว ทรงไวดแลวแทงตลอดดแลว ดวยปญญา ดกรภกษทงหลาย สารบตรผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล ยอมกระทาใหแจงซงปฏสมภทา ๔ ดวยปญญาอนยงเองเขาถงอย ฯ จบสตรท ๘ วสสตรท ๑ [๓๗] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ ยอมยงจตใหเปนไป ในอานาจได และไมเปนไปตามอานาจของจต ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ ภกษใน ธรรมวนยน เปนผฉลาดในสมาธ ๑ ฉลาดในการเขาสมาธ ๑ฉลาดในการตงอยแหงสมาธ ๑ ฉลาดในการออกแหงสมาธ ๑ ฉลาดในความพรอมมลแหงสมาธ ๑ ฉลาดรในอารมณแหงสมาธ ๑ ฉลาดในอภนหารแหงสมาธ ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล ยอมยงจตใหเปนไปในอานาจได และไมเปนไปตามอานาจของจต ฯ จบสตรท ๙

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 36 วสสตรท ๒ [๓๘] ดกรภกษทงหลาย สารบตรผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ ยอมยงจตใหเปน ไปในอานาจได และไมเปนไปตามอานาจของจต ธรรม ๗ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย สารบตรในธรรมวนยน เปนผฉลาดในสมาธ ๑ ฉลาดในการเขาสมาธ ๑ ฉลาดในการตงอย แหงสมาธ ๑ ฉลาดในการออกแหงสมาธ ๑ ฉลาดในความพรอมมลแหงสมาธ ๑ ฉลาดใน อารมณแหงสมาธ ๑ ฉลาดในอภนหารแหงสมาธ ๑ ดกรภกษทงหลาย สารบตรผประกอบดวย ธรรม ๗ ประการนแล ยอมยงจตใหเปนไปในอานาจได และไมเปนไปตามอานาจของจต ฯ จบสตรท ๑๐ นททสสตรท ๑ [๓๙] ครงนนแล เวลาเชา ทานพระสารบตรนงแลว ถอบาตรและจวร เขาไป บณฑบาตยงพระนครสาวตถ ครงนน ทานคดวา เราจะเทยวไปบณฑบาตในพระนครสาวตถ กยงเชานก อยากระนนเลย เราควรเขาไปยงอารามของพวกอญญเดยรถยปรพาชกเถด ครงนน ทานพระสารบตรเขาไปยงอารามของพวกอญญเดยรถยปรพาชก ไดสนทนาปราศรยกบพวก อญญเดยรถยปรพาชก ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง กสมยนนพวกอญญเดยรถยปรพาชกกาลงนงประชมสนทนากนวา ทานผมอายทงหลาย ทานผใด ผหนงประพฤตพรหมจรรยบรสทธบรบรณครบ ๑๒ ป ควรจะเรยกวาภกษผนททสะ ทาน พระสารบตรไมยนด ไมคดคานคากลาวของพวกอญญเดยรถยปรพาชกเหลานน ครนแลวลกจาก ทนงหลกไปดวยตงใจวา เราจะรทวถงเนอความแหงภาษตนในสานกของพระผมพระภาค ลาดบนน ทานพระสารบตรเทยวไปบณฑบาตในพระนครสาวตถแลว กลบจากบณฑบาต ในเวลาปจฉาภต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 37 เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายอภวาทแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ได กราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส เวลาเชา ขาพระองคนงแลว ถอบาตรและจวร เขาไปบณฑบาตยงพระนครสาวตถ ขาพระองคคดวา เราจะเทยวไปบณฑบาต ในพระนครสาวตถกยงเชานก อยากระนนเลย เราควรเขาไปยงอารามของพวกอญญเดยรถย ปรพาชกลาดบนน ขาพระองคเขาไปยงอารามของพวกอญญเดยรถยปรพาชก ไดสนทนาปราศรย กบพวกอญญเดยรถยปรพาชก ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควร สวนขางหนง กสมยนน พวกอญญเดยรถยปรพาชกกาลงนงประชมสนทนากนวา ทานผมอาย ทงหลาย ทานผใดผหนงประพฤตพรหมจรรยบรสทธบรบรณครบ ๑๒ ป ควรเรยกวา ภกษผ นททสะ แตขาพระองคไมยนด ไมคดคานคากลาวของพวกอญญเดยรถยปรพาชกเหลานน ครนแลวลกจากอาสนะหลกไปดวยตงใจวา เราจะรทวถงเนอความแหงภาษตนในสานกของ พระผมพระภาค ขาแตพระองคผเจรญ พระองคอาจหรอหนอ เพอทรงบญญตภกษผนททสะ ดวยเหตเพยงการนบพรรษาอยางเดยว ในธรรมวนยน ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรสารบตร จะไมมใครๆ อาจเพอบญญต ภกษผนททสะ ดวยเหตเพยงนบพรรษาอยางเดยว ในธรรมวนยน ดกรสารบตรวตถแหงนททสะ ๗ ประการน เรากระทาใหแจงดวยปญญาอนยงเอง ประกาศแลว ๗ ประการเปนไฉน ดกรสารบตร ภกษ ในธรรมวนยน เปนผมฉนทะกลาในการสมาทานสกขา และมความรกอยางลกซงในการสมาทาน สกขาตอไป ๑มฉนทะกลาในการฟงธรรม และมความรกอยางลกซงในการฟงธรรมตอไป ๑ มฉนทะกลาในการกาจดความอยาก และมความรกอยางลกซงในการกาจดความอยากตอไป ๑ มฉนทะกลาในการหลกออกเรน และมความรกอยางลกซงในการหลกออกเรนตอไป ๑ มฉนทะ กลาในการปรารภความเพยร และมความรกอยางลกซงในการปรารภความเพยรตอไป ๑ มฉนทะ กลาในสตเครองรกษาตว และมความรกอยางลกซงในสตเครองรกษาตวตอไป ๑ มฉนทะกลา ในการแทงตลอดดวยทฐ และมความรกอยางลกซงในการแทงตลอดดวยทฐตอไป ๑ ดกร สารบตรวตถแหงนททสะ ๗ ประการนแล เรากระทาใหแจงดวยปญญาอนยงเอง ประกาศแลว ดกรสารบตร ภกษผประกอบดวยวตถแหงนททสะ ๗ ประการนแล ถาประพฤตพรหมจรรย บรสทธบรบรณครบ ๑๒ ป กควรจะเรยกไดวา ภกษผนททสะ ถาประพฤตพรหมจรรยบรสทธ บรบรณครบ ๒๔ ป กด ... ๓๖ ปกด ...๔๘ ปกด กควรจะเรยกไดวา ภกษผนททสะ ฯ จบสตรท ๑๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 38 นททสสตรท ๒ [๔๐] สมยหนง พระผมภาคประทบอย ณ โฆสตาราม ใกลพระนครโกสมพ ครงนน เปนเวลาเชา ทานพระอานนทนงแลวถอบาตรและจวรเขาไปบณฑบาตยงพระนคร โกสมพ ครงนนทานคดวา เราจะเทยวไปบณฑบาตในพระนครโกสมพ กยงเชานก อยากระนน เลย เราควรเขาไปยงอารามของพวกอญญเดยรถยปรพาชกเถด ลาดบนนแล ทานพระอานนท เขาไปยงอารามของพวกอญญเดยรถยปรพาชก ไดสนทนาปราศรยกบพวกอญญเดยรถยปรพาชก ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนงกสมยนน พวก อญญเดยรถยปรพาชกกาลงนงประชมสนทนากนวา ทานผมอายทงหลาย ทานผใดผหนงประพฤต พรหมจรรยบรสทธบรบรณครบ ๑๒ ป ควรจะเรยกวา ภกษผนททสะ ทานพระอานนทไมยนด ไมคดคานคากลาวของพวกอญญเดยรถยปรพาชกเหลานน ครนแลว ลกจากอาสนะหลกไปดวย ตงใจวาเราจะรทวถงเนอความแหงคากลาวของพวกอญญเดยรถยปรพาชกในสานก ของพระผม พระภาค ลาดบนน ทานพระอานนทไดเทยวบณฑบาตในพระนครโกสมพกลบจากบณฑบาต ในเวลาปจฉาภต เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายอภวาทแลวนง ณ ทควรสวน ขางหนง ครนแลว ไดกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส เวลาเชา ขาพระองคนงแลวถอบาตรและจวรเขาไปบณฑบาตยงพระนครโกสมพ ขาพระองคไดคดวา เราจะเทยวไปบณฑบาตในพระนครโกสมพ กยงเชานก อยากระนนเลย เราควรเขาไปยงอาราม ของพวกอญญเดยรถยปรพาชก ลาดบนน ขาพระองคเขาไปยงอารามของพวกอญญเดยรถย ปรพาชกไดสนทนาปราศรยกบพวกอญญเดยรถยปรพาชก ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกน ไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง กสมยนนพวกอญญเดยรถยปรพาชกกาลงนงประชม สนทนากนวา ทานผมอายทงหลายทานผใดผหนงประพฤตพรหมจรรยบรสทธ บรบรณครบ ๑๒ ป ควรเรยกวาภกษผนททสะ แตขาพระองคไมยนด ไมคดคานคากลาวของพวกอญญเดยรถย ปรพาชกเหลานน ครนแลวลกจากอาสนะหลกไป ดวยคดวา เราจะรทวถงเนอความของภาษตน ในสานกของพระผมพระภาค ขาแตพระองคผเจรญ พระองคอาจหรอหนอ เพอทรงบญญตภกษ ผนททสะ ดวยเหตเพยงนบพรรษาอยางเดยวในธรรมวนยน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 39 พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนท ไมมใครๆ อาจเพอบญญตภกษผนททสะ ดวย เหตเพยงนบพรรษาอยางเดยวในธรรมวนยน ดกรอานนท วตถแหงนททสะ ๗ ประการน เรา กระทาใหแจงดวยปญญาอนยงเอง ประกาศแลว๗ ประการเปนไฉน ดกรอานนท ภกษใน ธรรมวนยน เปนผมศรทธา ๑ มหร ๑มโอตตปปะ ๑ เปนพหสต ๑ ปรารภความเพยร ๑ มสต ๑ มปญญา ๑ดกรอานนท วตถแหงนททสะ ๗ ประการนแล เรากระทาใหแจงดวย ปญญาอนยงเอง ประกาศแลว ดกรอานนท ภกษผประกอบดวยวตถแหงนททสะ ๗ประการ นแล ถาประพฤตพรหมจรรยบรสทธ บรบรณครบ ๑๒ ปกด ควรจะเรยกไดวา ภกษผนททสะ ถาประพฤตพรหมจรรยบรสทธ บรบรณครบ ๒๔ปกด ... ๓๖ ปกด ... ๔๘ ปกด กควรจะ เรยกไดวา ภกษผนททสะ ฯ จบสตรท ๑๒ จบเทวตาวรรคท ๔ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. อปปมาทสตร ๒. หรมาสตร ๓. สวจสตรท ๑ ๔. สวจสตรท ๒ ๕. สขสตรท ๑ ๖. สขสตรท ๒ ๗. ปฏสมภทาสตรท ๑ ๘. ปฏสมภทาสตรท ๒ ๙. วสสตรท ๑ ๑๐. วสสตรท ๒ ๑๑. นททสสตรท ๑ ๑๒. นททสสตรท ๒ __________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 40 มหายญญวรรคท ๕ จตตสตร [๔๑] ดกรภกษทงหลาย วญญาณฐต (ภมเปนทตงแหงวญญาณ) ๗ ประการน ๗ ประการ เปนไฉน ดกรภกษทงหลาย สตวบางพวกมกายตางกนมสญญาตางกน เหมอนมนษย เทวดาบางพวก และวนปาตกสตวบางพวกนเปนวญญาณฐตขอท ๑ สตวบางพวกมกายตางกน แตมสญญาอยางเดยวกนเหมอนเทวดาชนพรหมกายกา ผเกดในภมปฐมฌาน นเปนวญญาณ ฐตขอท ๒สตวบางพวกมกายอยางเดยวกน แตมสญญาตางกน เหมอนเทวดาชนอาภสสระ นเปนวญญาณฐตขอท ๓ สตวบางพวกมกายอยางเดยวกน มสญญาอยางเดยวกนเหมอน เทวดาชนสภกณหะ นเปนวญญาณฐตขอท ๔ สตวบางพวกเขาถงอากาสานญจายตนะ โดย มนสการวา อากาศไมมทสด เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง เพราะดบปฏฆสญญา เสยได ไมใสใจถงนานตตสญญานเปนวญญาณฐตขอท ๕ สตวบางพวกเขาถงชนวญญาณญ จายตนะ โดยมนสการวา วญญาณไมมทสด เพราะลวงอากาสานญจายตนะโดยประการทงปวง นเปนวญญาณฐตขอท ๖ สตวบางพวกเขาถงชนอากญจญญายตนะ โดยมนสการวาไมมอะไรๆ เพราะลวงวญญาณญจายตนะโดยประการทงปวง นเปนวญญาณฐตขอท ๗ ดกรภกษทงหลาย วญญาณฐต ๗ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑ ปรกขารสตร [๔๒] ดกรภกษทงหลาย องคแหงสมาธ ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ สมมาทฏฐ ๑ สมมาสงกปปะ ๑ สมมาวาจา ๑ สมมากมมนตะ ๑ สมมาอาชวะ ๑ สมมา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 41 วายามะ ๑ สมมาสต ๑ ดกรภกษทงหลายเอกคคตาจตประกอบดวยองค ๗ ประการน เรยกวา อรยสมาธ ทเปนไปกบดวยอปนสยกม ทเปนไปกบดวยบรขารกม ฯ จบสตรท ๒ อคคสตรท ๑ [๔๓] ดกรภกษทงหลาย ไฟ ๗ กองน ๗ กองเปนไฉน คอ ไฟคอราคะ ๑ ไฟคอ โทสะ ๑ ไฟคอโมหะ ๑ ไฟคออาหไนยบคคล ๑ ไฟคอคหบด ๑ ไฟคอทกขไณยบคคล ๑ ไฟเกดแตไม ๑ ดกรภกษทงหลายไฟ ๗ กองนแล ฯ จบสตรท ๓ อคคสตรท ๒ [๔๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวนอารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ กสมยนนแล อคคตสรรพราหมณตระเตรยมมหายญ โคผ ๕๐๐ ลกโคผ ๕๐๐ ลกโคเมย ๕๐๐ แพะ๕๐๐ แกะ ๕๐๐ ถกนาเขาไปผกไวทหลก เพอบชายญ ลาดบนน อคคตสรรพราหมณไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ไดปราศรย กบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาดงนวา การกอไฟ การปกหลกบชายญ ยอมมผลมาก มอานสงสมาก พระผมพระภาคตรสวา ดกรพราหมณ แมเรากไดฟงมาวา การกอไฟ การปกหลกบชายญ มผลมาก มอานสงสมาก แมครงท ๒ ฯลฯ แมครงท ๓อคคตสรรพราหมณกไดกราบทลวา ขาแตพระโคดมผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาดงนวา การกอไฟ การปกหลกบชายญ มผลมาก มอานสงสมาก ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 42 พ. ดกรพราหมณ แมเรากไดฟงมาวา การกอไฟ การปกหลกบชายญมผลมาก มอานสงสมาก ฯ อ. ขาแตพระโคดมผเจรญ ขอความทงหมดของขาพระองค สมกนกบขอความของ ทานพระโคดม ฯ เมออคคตสรรพราหมณกราบทลอยางนแลว ทานพระอานนท ไดกลาวกะอคคตสรร พราหมณวา ดกรพราหมณ ทานไมควรถามพระตถาคตอยางนวาขาแตพระโคดมผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาดงนวา การกอไฟ การปกหลกบชายญ มผลมาก มอานสงสมาก แตทานควรถามพระตถาคตอยางนวา ขาแตพระองคผเจรญ กขาพระองคประสงคจะกอไฟ ปกหลกบชายญ ขอพระผมพระภาคโปรดตกเตอนสงสอนขอทจะพงเปนไป เพอประโยชนเกอกล เพอความสขตลอดกาลนาน แกขาพระองคเถด ลาดบนน อคคตสรรพราหมณไดกราบทล พระผมพระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ ขาพระองคประสงคจะกอไฟ ปกหลกบชายญ ขอทานพระโคดมโปรดตกเตอนสงสอนขอทจะพงเปนไป เพอประโยชนเกอกลเพอความสข ตลอดกาลนาน แกขาพระองคเถด ฯ พ. ดกรพราหมณ บคคลเมอจะกอไฟ ปกหลกบชายญ ในการบชายญเบองตนยอมเงอ ศาตรา ๓ ชนด อนเปนอกศล มทกขเปนกาไร มทกขเปนวบาก ศาตรา ๓ ชนดเปนไฉน คอ ศาตราทางกาย ๑ ศาตราทางวาจา ๑ ศาตราทางใจ ๑ ดกรพราหมณ บคคลเมอจะกอไฟ ปกหลกบชายญ ในการบชายญเบองตนทเดยว ยอมเกดความคดอยางนวา ตองฆาโคผเทานตว ลกโคผเทานตวลกโคเมยเทานตว แพะเทานตว แกะเทานตว เพอบชายญ เขาคดวาจะทาบญ แตกลบทาบาป คดวาจะทากศล กลบทาอกศล คดวาจะแสวงหาทางสคต กลบแสวงหาทางทคต ดกรพราหมณ บคคลเมอจะกอไฟ ปกหลกบชายญ ในการบชายญเบองตนทเดยว ยอมเงอศาตรา ทางใจขอท ๑ น อนเปนอกศล มทกขเปนกาไรมทกขเปนวบาก ฯ อกประการหนง บคคลเมอจะกอไฟ ปกหลกบชายญ ในการบชายญเบองตนทเดยว ยอมกลาววาจา (สง) อยางนวา จงฆาโคผเทานตว ลกโคผเทานตวลกโคเมยเทานตว แพะ เทานตว แกะเทานตว เพอบชายญ เขาสงวาจะทาบญกลบทาบาป เขาสงวาจะทากศล กลบทาอกศล เขาสงวาจะแสวงหาทางสคตกลบแสวงหาทางทคต ดกรพราหมณ เมอบคคล

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 43 จะกอไฟ ปกหลกบชายญ ในการบชายญ เบองตนทเดยว ยอมเงอศาตราทางวาจาขอท ๒ น อนเปนอกศลมทกขเปนกาไร มทกขเปนวบาก ฯ อกประการหนง บคคลเมอจะกอไฟ ปกหลกบชายญ ในการบชายญเบองตนทเดยว ยอมลงมอดวยตนเองกอน คอตองฆาโคผ ลกโคผ ลกโคเมยแพะ แกะ เพอบชายญ เขาลงมอวาจะทาบญ กลบทาบาป ลงมอวาจะทากศล กลบทาอกศล ลงมอวาจะแสวงหา ทางสคต กลบแสวงหาทางทคต ดกรพราหมณ บคคลเมอจะกอไฟ ปกหลกบชายญ ในการ บชายญ เบองตนทเดยวยอมเงอศาตราทางกายขอท ๓ น อนเปนอกศล มทกขเปนกาไร มทกขเปนวบากดกรพราหมณ บคคลเมอจะกอไฟ ปกหลกบชายญ ในการบชายญ เบองตน ทเดยว ยอมเงอศาตรา ๓ อยางน อนเปนอกศล มทกขเปนกาไร มทกขเปนวบาก ดกรพราหมณ ทานพงละ พงเวน ไมพงเสพไฟ ๓ กองน ๓ กองเปนไฉนไฟคอราคะ ๑ ไฟคอโทสะ ๑ ไฟคอโมหะ ๑ ดกรพราหมณ กเพราะเหตไรจงพงละพงเวน ไมพงเสพไฟคอราคะน เพราะ บคคลผกาหนดอนราคะครอบงายายจตยอมประพฤตทจรตทางกาย ทางวาจา ทางใจได ครน ประพฤตทจรตทางกายทางวาจาทางใจแลว เมอตายไปยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ฉะนน จงพงละพงเวน ไมพงเสพไฟคอราคะน กเพราะเหตไร จงพงละพงเวน ไมพงเสพ ไฟคอโทสะน เพราะบคคลผโกรธ อนโทสะครอบงายายจต ยอมประพฤตทจรตทางกาย ทางวาจา ทางใจได ครนประพฤตทจรตทางกาย ทางวาจา ทางใจแลว เมอตายไป ยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ฉะนน จงพงละ พงเวน ไมพงเสพ ไฟคอ โทสะน กเพราะเหตไร จงพงละ พงเวน ไมพงเสพไฟคอโมหะน เพราะบคคลผหลง อนโมหะครอบงายายจต ยอมประพฤตทจรตทางกาย ทางวาจา ทางใจได ครนประพฤตทจรต ทางกาย ทางวาจา ทางใจแลว เมอตายไป ยอมเขาถงอบาย ทคตวนบาต นรก ฉะนน จงพงละ พงเวน ไมพงเสพไฟคอโมหะน ดกรพราหมณทานพงละ พงเวน ไมพงเสพไฟ ๓ กองนแล ดกรพราหมณ ไฟ ๓ กองนควรสกการะ เคารพ นบถอ บชา บรหารให เปนสขโดยชอบ ๓ กองเปนไฉนคอ ไฟคออาหไนยบคคล ๑ ไฟคอคหบด ๑ ไฟคอ ทกขไณยบคคล ๑ ดกรพราหมณ กไฟคออาหไนยบคคลเปนไฉน ดกรพราหมณ คนในโลกน คอมารดาหรอบดา เรยกวาไฟคออาหไนยบคคล ขอนนเพราะอะไร เพราะบคคลเกดมาแต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 44 มารดาบดาน ฉะนน ไฟคออาหไนยบคคล จงควรสกการะ เคารพ นบถอ บชา บรหารให เปนสขโดยชอบ กไฟคอคหบดเปนไฉน คนในโลกน คอ บตร ภรรยา ทาส หรอคนใช นเรยกวาไฟคอคหบด ฉะนน ไฟคอคหบดจงควรสกการะ เคารพ นบถอ บชา บรหารให เปนสขโดยชอบ กไฟคอทกขไณยบคคลเปนไฉน สมณพราหมณในโลกน งดเวนจากความ มวเมาประมาทตงอยในขนตและโสรจจะ ฝกฝนจตใจใหสงบ ดบรอนไดเปนเอก นเรยกวา ไฟคอทกขไณยบคคล ฉะนน ไฟคอทกขไณยบคคลน จงควรสกการะ เคารพ นบถอ บชา บรหารใหเปนสขโดยชอบ ดกรพราหมณ ไฟ ๓ กองนแลควรสกการะ เคารพ นบถอ บชา บรหารใหเปนสขโดยชอบ สวนไฟทเกดแตไม พงกอใหโพลงขน พงเพงด พงดบ พงเกบไวตามกาลทสมควร ฯ เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว อคคตสรรพราหมณไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ ภาษตของพระองคแจมแจงนก ฯลฯขอทานพระโคดมผเจรญ โปรดทรง จาขาพระองควา เปนอบาสกผถงสรณะตลอดชวตตงแตวนนเปนตนไป ขาแตพระโคดมผเจรญ ขาพระองคนจะปลอยโคผ ๕๐๐ลกโคผ ๕๐๐ ลกโคเมย ๕๐๐ แพะ ๕๐๐ แกะ ๕๐๐ ใหชวต มน พวกมนจะไดพากนไปกนหญาอนเขยวสด ดมนาเยนสะอาด และรบลมอนเยนสดชน ฯ จบสตรท ๔ สญญาสตรท ๑ [๔๕] ดกรภกษทงหลาย สญญา ๗ ประการน อนภกษเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด ๗ ประการเปนไฉน คอ อสภสญญา ๑ มรณสญญา ๑ อาหาเรปฏกลสญญา ๑ สพพโลเกอนภรตสญญา ๑ อนจจสญญา ๑ อนจเจทกขสญญา ๑ ทกเขอนตตสญญา ๑ ดกรภกษทงหลาย สญญา ๗ ประการนแล อน ภกษเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะ เปนทสด ฯ จบสตรท ๕

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 45 สญญาสตรท ๒ [๔๖] ดกรภกษทงหลาย สญญา ๗ ประการน อนภกษเจรญแลวกระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด ๗ ประการเปนไฉน คอ อสภ สญญา ๑ มรณสญญา ๑ อาหาเรปฏกลสญญา ๑สพพโลเกอนภรตสญญา ๑ อนจจสญญา ๑ อนจเจทกขสญญา ๑ ทกเขอนตตสญญา ๑ ดกรภกษทงหลาย กขอทกลาวดงนวา อสภสญญา อนภกษเจรญแลว กระทาใหมาก ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปน ทสด เรากลาวแลวเพราะอาศยอะไร ดกรภกษทงหลาย เมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยอสภ สญญาอยโดยมาก จตยอมหวลกลบ งอกลบ ถอยกลบจากการรวมเมถนธรรม ไมยนไปรบ การรวมเมถนธรรม อเบกขาหรอความเปนของปฏกลยอมตงอย เปรยบเหมอนขนไกหรอ เสนเอนทเขาใสลงในไฟ ยอมหดงอเขาหากน ไมคลออก ฉะนน ดกรภกษทงหลาย ถาเมอ ภกษมใจอบรมแลวดวยอสภสญญาอยโดยมาก จตยอมไหลไปในการรวมเมถนธรรม หรอความ เปนของไมปฏกลตงอยไซร ภกษพงทราบขอนนดงนวา อสภสญญาอนเราไมเจรญแลว คณวเศษ ทงเบองตนและเบองปลายของเรากไมม ผลแหงภาวนาของเราไมถงท เพราะฉะนน ภกษนนจง ตองเปนผรทวถงในอสภสญญานน ดกรภกษทงหลาย ถาหากวา เมอภกษมใจอนอบรมแลว ดวยอสภสญญาอยโดยมากจตยอมหวลกลบ งอกลบ ถอยกลบ จากการรวมเมถนธรรม ไม ยนไปรบการรวมเมถนธรรม อเบกขาหรอความเปนของปฏกลยอมตงอยไซร ภกษพงทราบขอ นนดงนวา อสภสญญาอนเราเจรญแลว คณวเศษทงเบองตนและเบองปลายของเรามอย ผลแหง ภาวนาของเราถงทแลว เพราะฉะนน ภกษนนยอมเปนผรทวถงในอสภสญญานน ขอทกลาว ดงนวา ดกรภกษทงหลาย อสภสญญาอนภกษเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะอาศยขอน ฯ กขอทกลาวดงนวา ดกรภกษทงหลาย มรณสญญาอนภกษเจรญแลว กระทาใหมาก แลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะ อาศยอะไร ดกรภกษทงหลาย เมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยมรณสญญาอยโดยมาก จตยอม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 46 หวลกลบ งอกลบ ถอยกลบจากการรกชวตไมยนไปรบความรกชวต อเบกขาหรอความเปน ของปฏกลยอมตงอยเปรยบเหมอนขนไกหรอเสนเอนทเขาใสลงในไฟ ยอมหดงอเขาหากน ไมคลออกฉะนน ดกรภกษทงหลาย ถาเมอภกษมใจอนไมอบรมแลวดวยมรณสญญาอยโดย มาก จตยอมไหลไปในความรกชวต หรอความเปนของไมปฏกลยอมตงอยไซร ภกษพงทราบ ขอนนดงนวา มรณสญญาอนเราไมเจรญแลว คณวเศษทงเบองตนและเบองปลายของเรากไมม ผลแหงภาวนาของเรายงไมถงท เพราะฉะนนภกษนนจงตองเปนผรทวถงในมรณสญญานน ดกรภกษทงหลาย กถาเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยมรณสญญาอยโดยมาก จตยอมหวลกลบ งอกลบ ถอยกลบจากการรกชวต ไมยนไปรบความรกชวต อเบกขาหรอความเปนของปฏกล ยอมตงอยไซร ภกษพงทราบขอนนดงนวา มรณสญญาอนเราเจรญแลว คณวเศษทงเบองตน และเบองปลายของเรามอย ผลแหงภาวนาของเราถงทแลว เพราะฉะนนภกษนนเปนผรทวถง ในมรณสญญานน ขอทกลาวดงนวา มรณสญญาอนภกษเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมม ผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะมอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะอาศยขอน ฯ กขอทกลาวดงนวา ดกรภกษทงหลาย อาหาเรปฏกลสญญาอนภกษเจรญแลว กระทา ใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะมอมตะเปนทสด เรากลาวแลว เพราะอาศยอะไร ดกรภกษทงหลาย เมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยอาหาเรปฏกลสญญาอยโดย มาก จตยอมหวลกลบ งอกลบถอยกลบจากตณหาในรส ไมยนไปรบตณหาในรส อเบกขา หรอความเปนของปฏกลยอมตงอย เปรยบเหมอนขนไกหรอเสนเอนทเขาใสลงในไฟ ยอมหด งอเขาหากนไมคลออก ฉะนน ดกรภกษทงหลาย ถาเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยอาหาเร ปฏกลสญญาอยโดยมาก จตยอมไหลไปในตณหาในรส หรอความเปนของไมปฏกลยอมตงอย ไซร ภกษพงทราบขอนนดงนวา อาหาเรปฏกลสญญาอนเราไมไดเจรญแลว คณวเศษทงเบองตน และเบองปลายของเราไมม ผลแหงภาวนาของเรายงไมถงท เพราะฉะนน ภกษนนจงตองเปน ผรทวถงในอาหาเรปฏกลสญญานน ดกรภกษทงหลาย กถาเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยอาหาเร ปฏกลสญญาอยโดยมาก จตยอมหวลกลบ งอกลบ ถอยกลบจากตณหาในรส ไมยนไปรบ ตณหาในรส อเบกขาหรอความเปนของปฏกลยอมตงอยไซร ภกษพงทราบขอนนดงนวา อาหาเร ปฏกลสญญาอนเราเจรญแลว คณวเศษทงเบองตนและเบองปลายของเรามอย ผลแหงภาวนา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 47 ของเราถงทแลว เพราะฉะนน ภกษนนเปนผรทวถงในอาหาเรปฏกลสญญานน ขอทกลาวดงนวา ดกรภกษทงหลายอาหาเรปฏกลสญญาอนภกษเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะอาศยขอน ฯ กขอทกลาวดงนวา ดกรภกษทงหลาย สพพโลเกอนภรตสญญาอนภกษเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก อานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เรากลาว แลว เพราะอาศยอะไร ดกรภกษทงหลายเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยสพพโลเกอนภรต สญญาอยโดยมาก จตยอมหวลกลบ งอกลบ ถอยกลบจากความวจตรแหงโลก ไมยนไปรบ ความวจตรแหงโลกอเบกขาหรอความเปนของปฏกลยอมตงอย เปรยบเหมอนขนไกหรอเสน เอนทเขาใสลงในไฟ ยอมหดงอเขาหากน ไมคลออก ฉะนน ดกรภกษทงหลาย ถาเมอภกษม ใจอนไมอบรมแลวดวยสพพโลเกอนภรตสญญาอยโดยมาก จตยอมไหลไปในความวจตรแหงโลก หรอความเปนของไมปฏกลยอมตงอยไซร ภกษพงทราบขอนนดงนวา สพพโลเกอนภรตสญญา อนเราไมเจรญแลว คณวเศษทงเบองตนและเบองปลายของเรากไมม ผลแหงภาวนาของเรายง ไมถงท เพราะฉะนน ภกษนนจงตองเปนผรทวถงในสพพโลเกอนภรตสญญานน ดกรภกษ ทงหลาย ถาหากวาเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยสพพโลเกอนภรตสญญาอยโดยมาก จตยอม หวลกลบ งอกลบ ถอยกลบจากความวจตรแหงโลก ไมยนไปรบความวจตรแหงโลก อเบกขา หรอความเปนของปฏกลยอมตงอยไซร ภกษพงทราบขอนนดงนวา สพพโลเกอนภรตสญญาอน เราเจรญแลว คณวเศษทงเบองตนและเบองปลายของเรามอย ผลแหงภาวนาของเราถงทแลว เพราะฉะนนภกษนนจงเปนผรทวถงในสพพโลเกอนภรตสญญานน ขอทกลาวดงนวา ดกร ภกษทงหลาย สพพโลเกอนภรตสญญาอนภกษเจรญแลว กระทาใหมากแลวยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะอาศยขอน ฯ กขอทกลาวดงนวา ดกรภกษทงหลาย อนจจสญญาอนภกษเจรญแลวกระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะอาศยอะไร ดกรภกษทงหลาย ภกษมใจอนอบรมแลวดวยอนจจสญญาอยโดยมาก จตยอมหวลกลบ งอกลบ ถอยกลบ ไมยนไปรบในลาภสกการะ และความสรรเสรญ อเบกขาหรอความเปนของปฏกล ยอมตงอย เปรยบเหมอนขนไก หรอเสนเอนทเขาใสลงในไฟ ยอมหดงอเขาหากน ไมคลออก

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 48 ฉะนน ดกรภกษทงหลาย ถาเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยอนจจสญญาอยโดยมาก จตยอม ไหลไปในลาภสกการะ และความสรรเสรญ หรอความเปนของไมปฏกลยอมตงอยไซร ภกษ พงทราบขอนนดงนวา อนจจสญญาอนเราไมเจรญแลว คณวเศษทงเบองตนเบองปลายของเรา ไมมผลแหงภาวนาของเรายงไมถงท เพราะฉะนน ภกษนนจงตองเปนผรทวถงในอนจจสญญานน ดกรภกษทงหลาย ถาเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยอนจจสญญาอยโดยมาก จตยอมหวลกลบ งอกลบ ถอยกลบ ไมยนไปรบลาภ สกการะและความสรรเสรญ อเบกขาหรอความเปนของ ปฏกลยอมตงอยไซร ภกษพงทราบขอนนดงนวา อนจจสญญาอนเราเจรญแลว คณวเศษทง เบองตนและเบองปลายของเรามอย ผลแหงภาวนาของเราถงทแลว เพราะฉะนน ภกษนนจง เปนผรทวถงในอนจจสญญานน ขอทกลาวดงนวา ดกรภกษทงหลาย อนจจสญญาอนภกษ เจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะอาศยขอน ฯ กขอทกลาวดงนวา ดกรภกษทงหลาย อนจเจทกขสญญาอนภกษเจรญแลว กระทาให มากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะ อาศยอะไร ดกรภกษทงหลาย ภกษมใจอนอบรมแลวดวยอนจเจทกขสญญาอยโดยมาก ภยสญญา (ความสาคญเปนภย) อยางแรงกลาในความเฉอยชา ในความเกยจคราน ในความ ทอถอย ในความประมาท ในการไมประกอบความเพยร ในการไมพจารณา ยอมปรากฏ เปรยบเหมอนความสาคญวาเปนภย ยอมปรากฏในเมอเพชฌฆาตเงอดาบขน ฉะนน ดกรภกษ ทงหลาย ถาเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยอนจเจทกขสญญาอยโดยมากภยสญญาอยางแรงกลา ในความเฉอยชา ในความเกยจคราน ในความทอถอย ในความประมาท ในการไมประกอบ ความเพยร ในการไมพจารณา ยอมไมปรากฏเปรยบเหมอนความสาคญวาเปนภย ยอมไม ปรากฏในเมอเพชฌฆาตเงอดาบขนฉะนน ภกษพงทราบขอนนดงนวา อนจเจทกขสญญาอน เราไมเจรญแลว คณวเศษทงเบองตนและเบองปลายของเราไมม ผลแหงภาวนาของเรายงไมถงท เพราะฉะนน ภกษนนจงตองเปนผรทวถงในอนจเจทกขสญญานน ดกรภกษทงหลาย กถาวา เมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยอนจเจทกขสญญาอยโดยมาก ภยสญญาอยางแรงกลาในความ เฉอยชา ในความเกยจคราน ในความทอถอย ในความประมาท ในการไมประกอบความเพยร

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 49 ในการไมพจารณา ยอมปรากฏ เหมอนความสาคญวาเปนภย ยอมปรากฏในเมอเพชฌฆาต เงอดาบขน ฉะนนไซรภกษพงทราบขอนนดงนวา อนจเจทกขสญญา อนเราเจรญแลว คณวเศษ ทงเบองตนเบองปลายของเรามอย ผลแหงภาวนาของเราถงทแลว เพราะฉะนนภกษนนจง เปนผรทวถงในอนจเจทกขสญญานน ขอทกลาวดงนวา ดกรภกษทงหลาย อนจเจทกขสญญา อนภกษเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมากมอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะ เปนทสด เรากลาวแลวเพราะอาศยขอน ฯ กขอทกลาวดงนวา ดกรภกษทงหลาย ทกเขอนตตสญญาอนภกษเจรญแลว กระทาให มากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะมอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะ อาศยอะไร ดกรภกษทงหลาย เมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยทกเขอนตตสญญาอยโดยมาก ยอมมใจปราศจากทฐวาเราตณหาวาของเรา และมานะทงในรางกายทมใจครองนและสรรพนมต ในภายนอกเสยได กาวลวงกเลส ๓ ประการ สงบระงบ หลดพนไดเปนอยางด ดกรภกษ ทงหลาย ถาเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยทกเขอนตตสญญาอยโดยมาก ใจยอมไมปราศจากทฐ วาเรา ตณหาวาของเรา และมานะทงในรางกายทมใจครองนและสรรพนมตในภายนอก ไมกาว ลวงกเลส ๓ ประการ ไมสงบระงบ ยงไมหลดพนดวยดไซร ภกษพงทราบขอนนดงนวา ทกเข อนตตสญญาอนเราไมเจรญแลว คณวเศษทงเบองตนและเบองปลายของเรากไมม ผลแหง ภาวนาของเรายงไมถงท เพราะฉะนน ภกษนนจงตองเปนผรทวถงในทกเขอนตตสญญานนดกร ภกษทงหลาย กถาวาเมอภกษมใจอนอบรมแลวดวยทกเขอนตตสญญาอยโดยมาก ยอมมใจปราศ จากทฐวาเรา ตณหาวาของเรา และมานะทงในรางกายทมใจครองนและสรรพนมตในภายนอก เสยได กาวลวงกเลส ๓ ประการ สงบระงบ หลดพนไดเปนอยางดไซร ภกษพงทราบขอนน ดงนวา ทกเขอนตตสญญาอนเราเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เรากลาวแลวเพราะอาศยขอน ดกรภกษทงหลายสญญา ๗ ประการนแล อนภกษเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมากมอานสงสมาก หยงลงส อมตะ มอมตะเปนทสด ฯ จบสตรท ๖

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 50 เมถนสตร [๔๗] ครงนนแล ชานสโสณพราหมณไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ได ปราศรยกบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวน ขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา แมทานพระโคดมกทรงปฏญาณวาเปนพรหมจาร หรอ พระผมพระภาคตรสวา ดกรพราหมณ บคคลเมอจะกลาวโดยชอบ พงกลาวผใดวา ประพฤตพรหมจรรย ไมขาด ไมทะล ไมดาง ไมพรอย บรสทธ บรบรณ บคคลนน เมอจะ กลาวโดยชอบ พงกลาวเรานนแล เพราะเราประพฤตพรหมจรรยไมขาด ไมทะล ไมดาง ไมพรอย บรสทธ บรบรณเตมท ฯ ชา. ขาแตทานพระโคดม กอะไรชอวาขาด ทะล ดาง พรอย แหงพรหมจรรย ฯ พ. ดกรพราหมณ ถกแลว สมณะหรอพราหมณบางคนในโลกน ปฏญาณวา เปนพรหม จารโดยชอบ ไมรวมความเปนคๆ กบมาตคาม แตยงยนดการขดส ลบไล ใหอาบนา และ นวดฟนของมาตคาม พอใจ ชอบใจ ถงความปลมใจ ดวยการบาเรอนน แมขอนกชอวาขาด ทะล ดาง พรอย แหงพรหมจรรย ดกรพราหมณ ผนเรากลาววา ประพฤตพรหมจรรย ไมบรสทธ ประกอบดวยเมถนสงโยค ไมพนจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส และอปายาส เรากลาววา ไมหลดพนไปจากกองทกขได ฯ ดกรพราหมณ อกประการหนง สมณะหรอพราหมณบางคนในโลกน ปฏญาณตนวา เปนพรหมจารโดยชอบ ไมรวมความเปนคๆ กบมาตคาม และไมยนดการขดส ลบไล ใหอาบนา และการนวดฟนของมาตคาม แตยงกระซกกระซ เลนหว สพยอกกบมาตคาม พอใจ ชอบใจ ถงความปลมใจดวยการเสสรวลนน แมขอนกชอวาขาด ทะล ดาง พรอย แหงพรหมจรรย ฯลฯ ดกรพราหมณ อกประการหนง สมณะหรอพราหมณบางคนในโลกน ปฏญาณตนวา เปนพรหมจารโดยชอบ ไมรวมความเปนคๆ กบมาตคาม และไมกระซกกระซ เลนหว สพยอกกบ มาตคาม แตเพงด จองดจกษแหงมาตคามดวยจกษของตน พอใจ ชอบใจ ถงความปลมใจดวย การเลงแลนน แมขอนกชอวาขาด ทะล ดาง พรอย แหงพรหมจรรย ฯลฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 51 ดกรพราหมณ อกประการหนง สมณะหรอพราหมณบางคนในโลกน ปฏญาณตนวา เปนพรหมจารโดยชอบ ไมรวมความเปนคๆ กบมาตคาม ไมกระซกกระซ เลนหว สพยอกกบ มาตคามและไมเพงด จองดจกษแหงมาตคามดวยจกษของตน แตไดฟงเสยงมาตคามหวเราะอยกด ขบรองอยกด รองไหอยกด ขางนอกฝากด ขางนอกกาแพงกด พอใจ ชอบใจ ถงความปลม ใจดวยเสยงนนแมขอนกชอวาขาด ทะล ดาง พรอย แหงพรหมจรรย ฯลฯ ดกรพราหมณ อกประการหนง สมณะหรอพราหมณบางคนในโลกน ปฏญาณตนวา เปนพรหมจารโดยชอบ ไมรวมความเปนคๆ กบมาตคาม ไมกระซกกระซ เลนหว สพยอกกบ มาตคาม ไมเพงด จองดจกษแหงมาตคามดวยจกษของตน และไมไดฟงเสยงแหงมาตคามหวเราะ อยกด พดอยกด ขบรองอยกดรองไหอยกด ขางนอกฝากด ขางนอกกาแพงกด แตตามนกถงการ หวเราะ พดเลนหว กบมาตคามในกาลกอน พอใจ ชอบใจ ถงความปลมใจดวยอาการนน แมขอนกชอวาขาด ทะล ดาง พรอย แหงพรหมจรรย ฯลฯ ดกรพราหมณ อกประการหนง สมณะหรอพราหมณบางคนในโลกน ปฏญาณตนวา เปนพรหมจารโดยชอบ ไมรวมความเปนคๆ กบมาตคาม ไมกระซกกระซ เลนหว สพยอกกบ มาตคาม ไมเพงด จองดจกษแหงมาตคามดวยจกษของตน ไมไดฟงเสยงแหงมาตคามหวเราะอย กด พดอยกด ขบรองอยกด รองไหอยกด ขางนอกฝากด ขางนอกกาแพงกด และไมไดตาม นกถงการหวเราะ การพด การเลนหวกบมาตคามในกาลกอน แตไดเหนคฤหบดกด บตรแหง คฤหบดกด ผเอบอมพรงพรอมดวยกามคณ ๕ บาเรอตนอย พอใจ ชอบใจ ถงความปลมใจ ดวยการบาเรอนน แมขอนกชอวาขาด ทะล ดาง พรอย แหงพรหมจรรย ฯลฯ ดกรพราหมณ อกประการหนง สมณะหรอพราหมณบางคนในโลกน ปฏญาณตนวา เปนพรหมจารโดยชอบ ไมรวมความเปนคๆ กบมาตคาม ไมกระซกกระซ เลนหว สพยอกกบ มาตคาม ไมเพงด จองดจกษมาตคามดวยจกษของตนเอง ไมไดฟงเสยงแหงมาตคามหวเราะอย กด พดอยกด ขบรองอยกด รองไหอยกด ขางนอกฝากด ขางนอกกาแพงกด ไมไดตามนก ถงการหวเราะ การพด การเลนหวกบมาตคามในกาลกอน และไมไดเหนคฤหบดกด บตรแหง คฤหบดกดผเอบอมพรงพรอมดวยกามคม ๕ บาเรอตนอย แตประพฤตพรหมจรรย ตงปรารถนา เพอเปนเทพเจาหรอเทพองคใดองคหนงวา เราจกไดเปนเทพเจาหรอเทพองคใดองคหนง ดวยศล พรต ตบะ หรอพรหมจรรยน พอใจ ชอบใจถงความปลมใจ ดวยความปรารถนานน แม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 52 ขอนกชอวาขาด ทะล ดาง พรอยแหงพรหมจรรย ดกรพราหมณ ผนเรากลาววา ประพฤต พรหมจรรยไมบรสทธประกอบดวยเมถนสงโยค ไมพนไปจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกขโทมนส และอปายาส เรากลาววา ไมหลดพนไปจากกองทกขได ฯ ดกรพราหมณ เรายงพจารณาเหนเมถนสงโยค ๗ ประการน อยางใดอยางหนงวา ยงละ ไมไดในตน เพยงใด เรากยงไมปฏญาณวา เปนผตรสรอนตตรสมมาสมโพธญาณในโลก พรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมสตวพรอมทงสมณพราหมณ เทวดาและมนษย เพยงนน แตเมอใด เราไมพจารณาเหนเมถนสงโยค ๗ ประการน อยางใดอยางหนงวา ยงละ ไมไดในตนเมอนน เราจงปฏญาณวา เปนผตรสรอนตตรสมมาสมโพธญาณในโลก พรอมทง เทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมสตวพรอมทงสมณพราหมณ เทวดาและมนษย กญาณ ทสสนะเกดขนแกเราวา วมตของเราไมกาเรบ ชาตนมในทสด บดนภพใหมไมมอก ฯ เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ชานสโสณพราหมณไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ ภาษตของพระองคแจมแจงนก ฯลฯขอทานพระโคดมผเจรญ โปรด ทรงจาขาพระองควา เปนอบาสกผถงสรณะตลอดชวต ตงแตวนนเปนตนไป ฯ จบสตรท ๗ สงโยคสตร [๔๘] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงธรรมบรรยายอนเปนสงโยคะทงวสงโยคะแกเธอ ทงหลาย เธอทงหลายจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลายกธรรมบรรยายอนเปนสงโยคะทงวสงโยคะเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย กหญงยอมสนใจสภาพแหงหญงในภายใน กรยา ทาทาง ความไวตว ความ พอใจเสยง และเครองประดบของหญง เขายอมยนด พอใจ ในสภาพของตนนนๆเขายนด พอใจในสภาพของตนนนๆ แลว ยอมสนใจถงสภาพของชายในภายนอก กรยา ทาทาง ความ ไวตว ความพอใจ เสยง และเครองประดบของชาย ยอมยนด พอใจในสภาพของชายนนๆ เขายนด พอใจในสภาพของชายนนๆ แลว ยอมมงหวงการสมาคมกบชาย และสขโสมนสท เกดเพราะการสมาคมกบชายเปนเหต ดกรภกษทงหลาย สตวผพอใจในภาวะแหงหญงกถงความ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 53 เกยวของในชาย ดวยอาการอยางนแล หญงจงไมลวงพนภาวะแหงหญงไปได ดกรภกษทงหลาย ชายยอมสนใจสภาพแหงชายในภายใน กรยา ทาทางความไวตว ความพอใจ เสยงและ เครองประดบของชาย เขายอมยนด พอใจในสภาพของตน เขายนดพอใจในสภาพของตนนนๆ แลว ยอมสนใจถงสภาพของหญงในภายนอก กรยา ทาทาง ความไวตว ความพอใจ เสยง และเครองประดบของหญง ยอมยนด พอใจในสภาพของหญงนนๆ แลวยอมมงหวงการสมาคม กบหญง และสขโสมนสทเกดเพราะการสมาคมกบหญงเปนเหต ดกรภกษทงหลาย สตวผพอใจ ในภาวะแหงชายกถงความเกยวของในหญง ดวยอาการอยางนแล ชายจงไมลวงพนภาวะแหงชาย ไปได ดกรภกษทงหลาย ความเกยวของยอมมดวยอาการอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย สวนความไมเกยวของเปนอยางไร ดกรภกษทงหลาย หญงยอม ไมสนใจในสภาพของหญงในภายใน กรยา ทาทาง ความไวตว ความพอใจ เสยงและ เครองประดบของหญง เขาไมยนด ไมพอใจในสภาพแหงหญงยอมไมสนใจถงสภาพแหงชาย ในภายนอก กรยา ทาทาง ความไวตว ความพอใจ เสยงและเครองประดบแหงชาย เขาไมยนด ไมพอใจในสภาพแหงชายนนๆ แลว ยอมไมมงหวงการสมาคมกบชายในภายนอก และสขโสมนสทเกดเพราะการสมาคมกบชาย ดกรภกษทงหลาย สตวผไมพอใจในสภาพแหง หญงกถงความไมเกยวของในชาย ดวยอาการอยางนแล หญงจงลวงพนสภาพแหงหญงไปได ฯ ดกรภกษทงหลาย ชายยอมไมสนใจในสภาพแหงชาย กรยา ทาทางความไวตว ความพอใจ เสยงและเครองประดบของชาย เขาไมยนด ไมพอใจในสภาพแหงชายนนๆ แลว ยอมไมสนใจถงสภาพแหงหญงในภายนอก กรยาทาทาง ความไวตว ความพอใจ เสยงและ เครองประดบของหญง เขาไมยนดไมพอใจในสภาพแหงหญงนนๆ แลว ยอมไมมงหวงการ สมาคมกบหญงในภายนอก และสขโสมนสทเกดเพราะการสมาคมนนเปนเหต ดกรภกษทงหลาย สตวผไมพอใจในสภาพแหงชาย กถงความไมเกยวของในหญง ดวยอาการอยางนแล ชายจง ลวงพนภาวะแหงชายไปได ดกรภกษทงหลาย ความไมเกยวของยอมมดวยอาการอยางนแล ดกรภกษทงหลาย นแลชอวาธรรมบรรยายอนเปนทงสงโยคะและวสงโยคะ ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 54 ทานสตร [๔๙] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอยทฝงสระโบกขรณชอคคคราใกลจมปานคร ครงนนแล อบาสกชาวเมองจมปามากดวยกน เขาไปหาทานพระสารบตรถงทอย อภวาทแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกลาวกะทานพระสารบตรวา ขาแตทานผเจรญ ธรรมกถา เฉพาะพระพกตรพระผมพระภาค พวกกระผมไดฟงมานานแลว ขอไดโปรดเถด พวกกระผม พงไดฟงธรรมกถาของพระผมพระภาค ทานพระสารบตรกลาววา ดกรทานผมอายทงหลาย ถาอยางนนทานทงหลายพงมาในวนอโบสถ ทานทงหลายพงไดฟงธรรมกถาในสานกพระผม พระภาคแนนอน อบาสกชาวเมองจมปารบคาทานพระสารบตรแลวลกจากทนง อภวาทกระทา ประทกษณแลวหลกไป ตอมา ถงวนอโบสถ อบาสกชาวเมองจมปาพากนเขาไปหาพระสารบตร ถงทอย อภวาทแลวยนอย ณ ทควรขางหนง ลาดบนน ทานพระสารบตรพรอมดวยอบาสก ชาวเมองจมปา เขาไปเฝาพระผมพระภาคเจาถงทประทบ ถวายอภวาทแลวนง ณ ทควรขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ทานเชนนนนนแลทบคคลบางคน ในโลกนใหแลว มผลมาก ไมมอานสงสมาก พงมหรอหนอแลและทานเชนนนแล ทบคคล บางคนในโลกนใหแลว มผลมาก มอานสงสมากพงมหรอพระเจาขา พระผมพระภาคตรสวา ดกรสารบตร ทานเชนนนนนแลทบคคลบางคนในโลกนใหแลว มผลมาก ไมมอานสงสมาก พงม และทานเชนนนนนแล ทบคคลบางคนในโลกนใหแลว มผลมาก มอานสงสมาก พงม ฯ สา. ขาแตพระองคผเจรญ อะไรหนอเปนเหตเปนปจจย เครองใหทานเชนนนแล ทบคคลบางคนในโลกน ใหแลว มผลมาก ไมมอานสงสมากอะไรหนอเปนเหตเปนปจจย เครองใหทานเชนนนนนแล ทบคคลบางคนในโลกน ใหแลว มผลมาก มอานสงสมาก ฯ พ. ดกรสารบตร บคคลบางคนในโลกน ยงมความหวงใหทาน มจตผกพนในผล ใหทาน มงการสงสมใหทาน ใหทานดวยคดวา เราตายไปจกไดเสวยผลทานน เขาใหทาน คอ ขาว นา ผา ยาน ดอกไม ของหอม เครองลบไล ทนอน ทพก ประทปและเครอง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 55 อปกรณ แกสมณะหรอพราหมณ ดกรสารบตร เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน บคคล บางคนในโลกน พงใหทานเหนปานนหรอ ฯ สา. อยางนน พระเจาขา ฯ พ. ดกรสารบตร ในการใหทานนน บคคลมความหวงใหทาน มจตผกพนในผลใหทาน มงการสงสมใหทาน ใหทานดวยคดวาตายไปแลวจกไดเสวยผลทานน เขาผนนใหทานนนแลว เมอตายไป ยอมเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนจาตมมหาราช สนกรรม สนฤทธ สนยศ หมดความเปนใหญแลว ยงมผกลบมา คอ มาสความเปนอยางน ดกรสารบตร สวนบคคล บางคนในโลกน ไมมหวงใหทาน ไมมจตผกพนในผลใหทาน ไมมงการสงสมใหทาน ไมคดวา ตายไปแลวจกไดเสวยผลทานน แลวใหทาน แตใหทานดวยคดวาทานเปนการด เขาใหทาน คอ ขาว นา ผา ยาน ดอกไม ของหอมเครองลบไล ทนอน ทพก ประทปและ เครองอปกรณแกสมณะหรอพราหมณดกรสารบตร เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน บคคล บางคนในโลกนพงใหทานเหนปานนหรอ ฯ สา. อยางนน พระเจาขา ฯ พ. ดกรสารบตร ในการใหทานนน บคคลไมมความหวงใหทาน ไมมจตผกพนในผล ใหทาน ไมมงการสงสมใหทาน ไมไดใหทานดวยคดวา ตายไปแลวจกไดเสวยผลทานน แตใหทานดวยคดวา ทานเปนการด เขาผนนใหทานนนแลว เมอตายไป ยอมเขาถงความ เปนสหายแหงเทวดาชนดาวดงส เขาสนกรรม สนฤทธ สนยศ หมดความเปนใหญแลว ยงเปนผกลบมา คอ มาสความเปนอยางน ฯ ดกรสารบตร บคคลบางคนในโลกน ฯลฯ ไมไดใหทานดวยคดวาทานเปนการด แตใหทาน ดวยคดวา บดามารดาปยาตายายเคยใหเคยทามา เรากไมควรทาใหเสยประเพณ เขาใหทาน คอ ขาว ฯลฯ ยอมเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนยามา เขาสนกรรม สนฤทธ สนยศ หมดความเปนใหญแลวยงเปนผกลบมา คอ มาสความเปนอยางน ฯ ดกรสารบตร บคคลบางคนในโลกน ฯลฯ ไมไดใหทานดวยคดวา บดา มารดา ป ยา ตา ยายเคยใหเคยทามา เรากไมควรทาใหเสยประเพณ แตใหทานดวยคดวา เราหงหากน สมณะและพราหมณเหลาน ไมหงหากน เราหงหากนไดจะไมใหทานแกสมณะหรอพราหมณ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 56 ผไมหงหาไมสมควร เขาใหทาน คอ ขาว ฯลฯ ยอมเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนดสต เขาสนกรรม สนฤทธ สนยศหมดความเปนใหญ แลวยงเปนผกลบมา คอ มาสความเปน อยางน ฯ ดกรสารบตร บคคลบางคนในโลกน ฯลฯ ไมไดใหทานดวยคดวาเราหงหากนได สมณะและพราหมณเหลานหงหากนไมได เราหงหากนได จะไมใหทานแกสมณะหรอพราหมณ ผหงหากนไมได ไมสมควร แตใหทานดวยคดวา เราจกเปนผจาแนกแจกทาน เหมอนฤาษแตครงกอน คอ อฏฐกฤาษ วามกฤาษ วามเทวฤาษ เวสสามตรฤาษ ยมทคคฤาษ องครสฤาษ ภารทวาชฤาษ วาเสฏฐฤาษ กสสปฤาษ และภคฤาษ บชามหายญ ฉะนน เขาใหทาน คอ ขาว ฯลฯ ยอมเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนนมมานรด เขาสนกรรม สนฤทธ สนยศ หมดความ เปนใหญแลว ยงเปนผกลบมา คอ มาสความเปนอยางน ฯ ดกรสารบตร บคคลบางคนในโลกน ฯลฯ ไมไดใหทานดวยคดวา เราจกเปนผจาแนก แจกทาน เหมอนอยางฤาษแตครงกอน คอ อฏฐกฤาษ ฯลฯและภคฤาษ แตใหทานดวยคดวา เมอเราใหทานอยางน จตจะเลอมใส เกดความปลมใจและโสมนส เขาใหทาน คอ ขาว ฯลฯ ยอมเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนปรนมมตวสวสด เขาสนกรรม สนฤทธ สนยศ หมดความเปนใหญแลว ยงเปนผกลบมา คอ มาสความเปนอยางน ฯ ดกรสารบตร บคคลบางคนในโลกน ฯลฯ ไมไดใหทานดวยคดวา เมอเราใหทานอยางน จตจะเลอมใส เกดความปลมใจและโสมนส แตใหทานเปนเครองปรงแตงจต เขาใหทาน คอ ขาว นา ผา ยาน ดอกไม ของหอมเครองลบไล ทนอน ทพก ประทปและเครองอปกรณ แกสมณะหรอพราหมณดกรสารบตร เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน บคคลบางคนในโลกน พงใหทานเหนปานนหรอ ฯ สา. อยางนน พระเจาขา ฯ พ. ดกรสารบตร ในการใหทานนน บคคลผไมมความหวงใหทาน ไมมจตผกพน ในผลใหทาน ไมมงการสงสมใหทาน ไมไดใหทานดวยคดวา เราตายไปแลวจกไดเสวยผลทานน ไมไดใหทานดวยคดวา การใหทานเปนการดไมไดใหทานดวยคดวา บดา มารดา ป ยา ตา ยาย เคยใหเคยทามา เราไมควรทาใหเสยประเพณ ไมไดใหทานดวยคดวา เราหงหากนได สมณะ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 57 หรอพราหมณเหลานหงหากนไมได จะไมใหทานแกผทหงหากนไมได ไมสมควร ไมไดใหทาน ดวยคดวา เราจกเปนผจาแนกแจกทาน เหมอนอยางฤาษแตครงกอน คอ อฏฐกฤาษ วามกฤาษ วามเทวฤาษ เวสสามตรฤาษ ยมทคคฤาษ องครสฤาษ ภารทวาชฤาษ วาเสฏฐฤาษ กสสปฤาษ และภคฤาษ ผบชามหายญ ฉะนน และไมไดใหทานดวยคดวา เมอเราใหทานน จตจะเลอมใส จะเกดความปลมใจและโสมนส แตใหทานเปนเครองปรงแตงจต เขาใหทานเชนนนแลว เมอ ตายไปยอมเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนพรหม เขาสนกรรม สนฤทธ สนยศ หมดความ เปนใหญแลว เปนผไมตองกลบมา คอ ไมมาสความเปนอยางน ดกรสารบตร นแลเหตปจจย เปนเครองใหทานเชนนนทบคคลบางคนในโลกนใหแลว มผลมาก ไมมอานสงสมาก และเปน เครองใหทานเชนนนทบคคลบางคนในโลกนใหแลว มผลมาก มอานสงสมาก ฯ จบสตรท ๙ มาตาสตร [๕๐] สมยหนง ทานพระสารบตรและทานมหาโมคคลลานะจารกไปในทกษณาครชนบท พรอมดวยภกษสงฆหมใหญ กสมยนนแล นนทมารดาอบาสกา ชาวเมองเวฬกณฏกะ ลกขน ในเวลาใกลรง สวดปารายนสตร ทานองสรภญญะ สมยนน ทาวเวสสวณมหาราชมกรณยกจ บางอยาง เสดจจากทศอดรไปยงทศทกษณ ไดทรงสดบนนทมารดาอบาสกาสวดปารายนสตร ทานองสรภญญะประทบรอฟงจนจบ ขณะนน นนทมารดาอบาสกา สวดปารายนสตรทานอง สรภญญะจบแลวนงอย ทาวเวสสวณมหาราชทรงทราบวา กถาของนนทมารดาอบาสกาจบแลว จงทรงอนโมทนาวา สาธ นองหญง สาธ นองหญง นนทมารดาอบาสกาถามวา ดกรทานผม พกตรอนเจรญ ทานนคอใครเลา ฯ เว. ดกรนองหญง เราคอทาวเวสสวณมหาราช ภาดาของเธอ ฯ น. ดกรทานผมพกตรอนเจรญ ดละ ถาเชนนน ขอธรรมบรรยายทดฉนสวดแลวน เปนเครองตอนรบแดทาน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 58 เว. ดกรนองหญง ดแลว นนจงเปนเครองตอนรบแกฉนพรงน ภกษสงฆมทานพระ สารบตรและทานมหาโมคคลลานะเปนประมข ยงไมไดฉนเชา จกมาถงเวฬกณฏกนคร เธอพง องคาสภกษสงฆหมนน แลวพงอทศทกษณาทานใหฉนดวย กการทาอยางน จกเปนเครองตอนรบ ฉน ฯ ลาดบนน ครนลวงราตรนนไป นนทมารดาอบาสกาสงบรษผหนง ใหจดแจงขาทนย โภชนยาหารอนประณตไวในนเวศนของตน ครงนน ภกษสงฆมทานพระสารบตรและทานพระมหา โมคคลลานะเปนประมข ยงไมไดฉนเชา เดนทางมาถงเวฬกณฏกนคร นนทมารดาอบาสกาจงเรยก บรษผหนงมาสงวา ดกรบรษผเจรญ มาเถดทาน จงไปยงอาราม บอกภตตกาลแดภกษสงฆวา ขาแต ทานผเจรญ กาลนเปนภตตกาล ภตตาหารในนเวศนของแมเจา นนทมารดาสาเรจแลว บรษนน รบคานนทมารดาอบาสกาแลว ไปยงอาราม บอกภตตกาลแกภกษสงฆวา ขาแตทานผเจรญ กาลน เปนภตตกาล ภตตาหารในนเวศนของแมเจานนทมารดาสาเรจแลว ครงนน เวลาเชา ภกษ สงฆมทานพระสารบตรและทานพระโมคคลลานะเปนประมข นงแลว ถอบาตรและจวรเขาไป ยงนเวศนของนนทมารดาอบาสกา นงเหนออาสนะทเขาจดไว ลาดบนน นนทมารดาอบาสกา องคาสภกษสงฆ มทานพระสารบตรและทานพระโมคคลลานะเปนประมข ใหอมหนาสาราญ ดวยขาทนยโภชนยาหารอนประณต ดวยมอของตน ครนทราบวาทานพระสารบตรฉนเสรจ ลดมอลงจากบาตรแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนงครนแลว ทานพระสารบตรไดถามวา ดกร นนทมารดา ใครบอกกาลมาถงของภกษสงฆแกทานเลา นนทมารดาอบาสกากราบเรยนวา ขาแต ทานผเจรญ ขอโอกาสเจาคะ ดฉนลกขนในเวลาใกลรง สวดปารายนสตรทานองสรภญญะจบ แลวนงอย ลาดบนน ทาวเวสสวณมหาราชทราบถงการจบคาถาของดฉนแลวทรงอนโมทนาวา สาธ นองหญง สาธ นองหญง ดฉนถามวา ดกรทานผมพกตรอนเจรญ ทานนคอใครเลา ทาวเวสสวณตอบวา ดกรนองหญง เราคอทาวเวสสวณมหาราช ภาดาของเธอ ดฉนกลาววา ดกรทานผมพกตรอนเจรญ ดละถาเชนนน ขอธรรมบรรยายทดฉนสวดแลวน จงเปนเครอง ตอนรบแดทาน ทาวเวสสวณกลาววา ดกรนองหญง ดแลว นนจงเปนเครองตอนรบฉนดวย พรงน ภกษสงฆมทานพระสารบตรและทานพระโมคคลลานะเปนประมข ยงไมไดฉนเชา จกมาถง เวฬกณฏกนคร เธอพงองคาสภกษสงฆหมนน แลวพงอทศทกษณาทานใหฉนดวย กการทาอยางน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 59 จกเปนเครองตอนรบฉน ขาแตทานผเจรญ กจทนบวาเปนบญในทานทงน จงเปนไปเพอความ สขแดทาวเวสสวณมหาราชเถด ฯ สา. ดกรนนทมารดา นาอศจรรย ดกรนนทมารดา ไมเคยมมาแลวททานเจรจากนตอ หนาไดกบทาวเวสสวณมหาราช ซงเปนเทพบตรผมฤทธมศกดมากอยางน ฯ น. ขาแตทานผเจรญ ธรรมของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว มใชเพยงเทาน ธรรมของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว แมขออนยงมอก ขาแตทานผเจรญ ดฉนมบตรนอย อยคนหนงชอนนทะ เปนทรก เปนทชอบใจพระราชาไดขมขปลงเธอเสยจากชวตในเพราะเหต เพยงนหนอย ขาแตทานผเจรญเมอบตรของดฉนนน ถกจบแลวกด ถกประหารแลวกด กาลงถกจบกด ถกฆาแลวกด กาลงจะถกฆากด ถกประหารแลวกด กาลงจะถกประหารกด ดฉนไมรสกความเปลยนแปลงแหงจตเลย ฯ สา. ดกรนนทมารดา นาอศจรรย ดกรนนทมารดา ไมเคยมมาแลว ททานชาระแม เพยงจตตปบาทใหบรสทธ ฯ น. ขาแตทานผเจรญ ธรรมของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว มใชเพยงเทาน ธรรม ของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว แมขออนยงมอกขาแตทานผเจรญ สามของดฉนกระทา กาละแลว เกดเปนยกษตนหนง มาแสดงตนแกดฉนดวยรปรางอยางครงกอนนนทเดยว ขาแต ทานผเจรญ ดฉนไมรสกความเปลยนแปลงแหงจตเพราะขอนนเปนเหตเลย ฯ สา. ดกรนนทมารดา นาอศจรรย ดกรนนทมารดา ไมเคยมมาแลว ททานชาระแม เพยงจตตปบาทใหบรสทธ ฯ น. ขาแตทานผเจรญ ธรรมของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลวมใชเพยงเทาน ธรรม ของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว แมขออนยงมอกขาแตทานผเจรญ ดฉนยงสาวถกสงตว มาใหแกสามหนม ไมเคยคดทจะนอกใจเลย ไฉนจะประพฤตนอกใจดวยกายเลา ฯ สา. ดกรนนทมารดา นาอศจรรย ดกรนนทมารดา ไมเคยมมาแลว ททานชาระแม เพยงจตตปบาทใหบรสทธ ฯ น. ขาแตทานผเจรญ ธรรมของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว มใชเพยงเทาน ธรรม ของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว แมขออนยงมอกขาแตทานผเจรญ เมอดฉนแสดงตน เปนอบาสกาแลว ไมรสกวาไดแกลงลวงสกขาบทอะไรๆ เลย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 60 สา. ดกรนนทมารดา นาอศจรรย ดกรนนทมารดา ไมเคยมมาแลว ททานชาระแม เพยงจตตปบาทใหบรสทธ ฯ น. ขาแตทานผเจรญ ธรรมของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว มใชเพยงเทาน ธรรม ของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว แมขออนยงมอกขาแตทานผเจรญ ดฉนหวงอยเพยงใด ดฉนสงดจากกาม สงดอกศลธรรมเขาปฐมฌาน มวตก วจาร มปตและสขเกดแตวเวกอย เขาทตยฌาน มความผองใสแหงจตในภายใน เปนธรรมเอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร เพราะ วตกวจารสงบไป มปตและสขเกดจากสมาธอย มอเบกขา มสตสมปชญญะ เสวย สขดวย นามกาย เพราะปตสนไป เขาตตยฌานทพระอรยเจาทงหลายสรรเสรญวาผไดฌานน เปนผม อเบกขา มสตอยเปนสข เขาจตตถฌาน ไมมทกข ไมมสขเพราะละสขละทกขและดบโสมนส โทมนสกอนๆ ได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอยเพยงนน ฯ สา. ดกรนนทมารดา นาอศจรรย ดกรนนทมารดา ไมเคยมมาแลว ฯ น. ขาแตทานเจรญ ธรรมดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว มใชเพยงเทาน ธรรม ของดฉนนาอศจรรย ไมเคยมมาแลว แมขออนยงมอก ขาแตทานผเจรญ ดฉนไมพจารณาเหน โอรมภาคยสงโยชน ๕ ขอใดขอหนง อนพระผมพระภาคทรงแสดงแลวบางขอ ทยงละไมไดในตน ฯ สา. ดกรนนทมารดา นาอศจรรย ดกรนนทมารดา ไมเคยมมาแลว ฯ ลาดบนนแล ทานพระสารบตรชแจงใหนนทมารดาอบาสกาเหนแจง ใหสมาทาน อาจหาญ ราเรง ดวยธรรมกถา แลวลกจากอาสนะหลกไป ฯ จบสตรท ๑๐ จบมหายญญวรรคท ๕ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. จตตสตร ๒. ปรกขารสตร ๓. อคคสตรท ๑ ๔. อคคสตรท ๒ ๕. สญญาสตรท ๑ ๖. สญญาสตรท ๒ ๗. เมถนสตร ๘. สงโยคสตร ๙. ทานสตร ๑๐. มาตาสตร จบปณณาสก _________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 61 วรรคทไมสงเคราะหเขาในปณณาสก อพยากตวรรคท ๑ อพยากตสตร [๕๑] ครงนนแล ภกษรปหนงเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควาขาแตพระองคผเจรญ อะไร หนอเปนเหตเปนปจจยเครองใหความสงสยในวตถทพระองคไมทรงพยากรณ ไมเกดขนแก อรยสาวกผไดสดบแลว ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษ เพราะทฐดบ ความสงสยในวตถทเราไมพยากรณ จงไมเกดขนแกอรยสาวกผไดสดบแลว ดกรภกษ ทฐนวาสตวเบองหนาแตตายแลวยอมเปน อก สตวเบองหนาแตตายแลวยอมไมเปนอกสตวเบองหนาแตตายแลวยอมเปนอกกม ยอม ไมเปนอกกม สตวเบองหนาแตตายแลว ยอมเปนอกกหามได ยอมไมเปนอกกหามได ดกร ภกษ ปถชนผไมไดสดบยอมไมรชดทฐ เหตเกดทฐ ความดบทฐปฏปทาเครองใหถงความ ดบทฐ ทฐนนเจรญแกปถชนนน เขายอมไมพนไปจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ยอมทกข โทมนสและอปายาส เรากลาววา ไมพนไปจากทกข สวนอรยสาวกผไดสดบแลว ยอมรชดทฐ เหตเกดทฐ ความดบทฐ ปฏปทาเครองใหถงความดบทฐ ทฐของอรยสาวก นนยอมดบ อรยสาวกนนยอมพนจากชาต ชรา มรณะโสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสและ อปายาส เรากลาววา ยอมพนไปจากทกขดกรภกษอรยสาวกผไดสดบ รเหนอยอยางน ยอมไมพยากรณวา สตวเบองหนาแตตายแลวยอมเปนอก ... สตวเบองหนาแตตายแลวยอม เปนอกกหามได ยอมไมเปนอกกหามได ดกรภกษ อรยสาวกผไดสดบ รเหนอยอยางน ยอม เปนผไมพยากรณในวตถทเราไมพยากรณเปนธรรมดาอยางน อรยสาวกผไดสดบ รเหนอยอยางน ยอมไมพรน ไมหวน ไมไหว ไมถงความสะดงในวตถทเราไมพยากรณ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 62 ดกรภกษ ความทะยานอยาก ความหมายร ความสาคญ ความซมซาบ ความถอมนวา สตวเบองหนาแตตายแลวยอมเปนอก ... สตวเบองหนาแตตายแลว ยอมเปนอกกหามได ยอม ไมเปนอกกหามได นเปนความเดอดรอนดกรภกษ ปถชนผไมไดสดบ ยอมไมรชดความ เดอดรอน เหตเกดความเดอดรอน ความดบ ความเดอดรอน ปฏปทาเครองใหถงความดบ ความเดอดรอนความเดอดรอนยอมเจรญแกเขา เขายอมไมพนไปจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสและอปายาส เรากลาววา ยอมไมพนไปจากทกขสวนอรยสาวกผได สดบ ยอมรชดความเดอดรอน เหตเกดความเดอดรอน ความดบความเดอดรอน ปฏปทา เครองใหถงความดบความเดอดรอน ความเดอดรอนของอรยสาวกนนยอมดบ ฯลฯ อรยสาวกผ ไดสดบ รเหนอยอยางนแล ยอมไมพรน ไมหวน ไมไหว ไมถงความสะดงในวตถทเราไม พยากรณ ดกรภกษนแลเปนเหตเปนปจจญเครองใหถงความสงสยในวตถทเราไมพยากรณ ไม เกดขนแกอรยสาวกผไดสดบ ฯ จบสตรท ๑ ปรสคตสตร [๕๒] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงปรสคต ๗ ประการและอนปาทาปรนพพาน เธอทงหลายจงตงใจฟง จงใสใจใหดเราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กปรสคต๗ ประการเปนไฉน ภกษในธรรมวนยน เปนผปฏบตอยางน คอ ไดความวางเฉยวา ถากรรมในอดตไมไดมแลวไซร อตตภาพในปจจบน กไมพงมแกเรา ถากรรมในปจจบนไมมไซร อตตภาพในอนาคตกจกไมมแกเรา เบญจขนธท กาลงเปนอย ทเปนมาแลว เรายอมละได เธอยอมไมกาหนดในเบญจขนธอนเปนอดต ไม ของในเบญจขนธอนเปนอนาคต ยอมพจารณาเหนบทอนสงบระงบอยางยงซงมอย ดวยปญญา อนชอบ กบทนนแล ภกษนนยงทาใหแจงไมไดโดยอาการทงปวง อนสยคอมานะ อนสยคอ ภวราคะ อนสยคออวชชา เธอกยงละไมไดโดยอาการทงปวง เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สน ไป ภกษนนยอมปรนพพานในระหวาง ดกรภกษทงหลาย กภกษในธรรมวนยน เปนผปฏบต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 63 อยางน คอ ไดความวางเฉยวา ถากรรมในอดตไมมแลวไซร ... เบญจขนธทกาลงเปนอย ท เปนมาแลว เรายอมละได เธอยอมไมกาหนดในเบญจขนธอนเปนอดต ... ยอมพจารณาเหนบท อนสงบระงบอยางยงซงมอย ดวยปญญาอนชอบ กบทนนแล ภกษนนยงทาใหแจงไมไดโดย อาการทงปวง อนสยคอมานะ ...อนสยคออวชชา เธอกยงละไมไดโดยอาการทงปวง เพราะ โอรมภาคยสงโยชน๕ สนไป เธอยอมปรนพพานในระหวาง เปรยบเหมอนเมอนายชางตแผน เหลกทถกเผาอยตลอดวน สะเกดรอนออกแลวดบไป ฉะนน ฯ ดกรภกษทงหลาย กภกษในธรรมวนยน เปนผปฏบตอยางน ฯลฯ เพราะโอรมภาคย สงโยชน ๕ สนไป เธอยอมปรนพพานในระหวาง เปรยบเหมอนเมอนายชางตแผนเหลกทถก เผาอยตลอดวน สะเกดรอนลอยขนไป ตกยงไมถงพนกดบ ฉะนน ฯ ดกรภกษทงหลาย กภกษในธรรมวนยน เปนผปฏบตอยางน ฯลฯ เพราะโอรมภาคย สงโยชน ๕ สนไป เธอยอมปรนพพานในเมออายเลยกง เปรยบเหมอนเมอนายชางตแผนเหลก ทถกเผาอยตลอดวน สะเกดรอนลอยขนไป ตกถงพนแลวกดบ ฉะนน ฯ ดกรภกษทงหลาย กภกษในธรรมวนยน เปนผปฏบตอยางน ฯลฯ เพราะโอรมภาคย สงโยชน ๕ สนไป เธอยอมปรนพพานโดยไมตองใชความเพยรนกเปรยบเหมอนเมอนายชางต แผนเหลกทถกเผาอยตลอดวน สะเกดรอนขนไปแลวตกลงทกองหญาหรอกองไมเลกๆ สะเกดนนพงใหไฟและควนเกดขนไดทหญาหรอกองไมเลกๆ นน ครนใหเกดไฟและควน เผากองหญาหรอกองไมเลกๆนนใหหมดไป ไมมเชอแลวกดบ ฉะนน ฯ ดกรภกษทงหลาย กภกษในธรรมวนยน เปนผปฏบตอยางน ฯลฯ เพราะโอรมภาคย สงโยชน ๕ สนไป เธอยอมปรนพพานโดยตองใชความเพยรเรยวแรงเปรยบเหมอนเมอนาย ชางตแผนเหลกทถกเผาอยตลอดวน สะเกดรอนลอยขนไปแลวพงตกลงทกองหญาหรอกองไม ยอมๆ สะเกดนนพงใหเกดไฟและควนทกองหญาหรอกองไมยอมๆ นน ครนใหเกดไฟและ ควนแลว เผากองหญาหรอกองไมยอมๆ นนใหหมดไป ไมมเชอแลวดบ ฉะนน ฯ ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผปฏบตอยางน ฯลฯ เพราะโอรมภาคย สงโยชน ๕ สนไป เธอเปนผมกระแสในเบองบนไปสอกนฏฐภพเปรยบเหมอนนายชางตแผน เหลกทถกเผาอยตลอดวน สะเกดรอนลอยขนไปแลวพงตกลงทกองหญาหรอกองไมใหญๆ ครนใหเกดไฟและควนแลว เผากองหญาหรอกองไมใหญๆ นนใหหมดไป แลวพงลามไปไหม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 64 ไมกอและปาไมครนไหมไมกอและปาไมแลว ลามมาถงทสดหญาเขยว ทสดภเขาทสดชายนา หรอภมภาคอนนารนรมย หมดเชอแลวกดบ ฉะนน ดกรภกษทงหลาย ปรสคต ๗ ประการ นแล ฯ ดกรภกษทงหลาย สวนอนปาทาปรนพพานเปนอยางไร ดกรภกษทงหลายภกษใน ธรรมวนยน เปนผปฏบตอยางน คอ ยอมไดความวางเฉยวา ถากรรมในอดตไมไดมแลวไซร อตตภาพในปจจบนกไมพงมแกเรา ถากรรมในปจจบนยอมไมมไซร อตตภาพในอนาคตกจกไมม แกเรา เบญจขนธทกาลงเปนอยทเปนมาแลวเรายอมละได เธอยอมไมกาหนดในเบญจขนธอน เปนอดต ไมของอยในเบญจขนธอนเปนอนาคต ยอมพจารณาเหนบทอนสงบระงบอยางยงดวย ปญญาอนชอบ กบทนนแล อนภกษนนทาใหแจงแลว โดยอาการทงปวง อนสยคอมานะ ... อนสยคออวชชา เธอยงละ ไมไดโดยอาการทงปวง เธอยอมกระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญา วมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไปดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ดกรภกษทงหลาย นเรยกวาอนปาทาปรนพพาน ดกรภกษทงหลาย ปรสคต ๗ ประการน และอนปาทาปรนพพาน ฯ จบสตรท ๒ ตสสสตร [๕๓] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏ ใกลพระนครราชคฤห ครงนนแล เมอปฐมยามลวงไป เทวดา ๒ ตนมรศมงาม ยงภเขาคชฌกฏทงสนใหสวางไสว เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวไดยนอย ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว เทวดาตนหนงไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ภกษณเหลานหลดพนแลว เทวดาอกตนหนงกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ภกษณเหลานหลดพนดวยดแลว เพราะไม มอปาทานขนธเหลออย เทวดาเหลานนไดกราบทลดงนแลว พระศาสดาทรงพอพระทย ลาดบ นน เทวดาเหลานนทราบวา พระศาสดาทรงพอพระทย จงถวายอภวาทกระทาประทกษณแลว หายไป ณ ทนน ครนลวงราตรนนไป พระผมพระภาคตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 65 เมอคนน เมอปฐมยามลวงไป มเทวดา ๒ ตนมรศมงาม ยงภเขาคชฌกฏทงสนใหสวางไสว เขามาหาเราถงทอย อภวาทแลว ไดยนอย ณ ทควรสวนหนง ครนแลว เทวดาตนหนงได กลาวกะเราวาขาแตพระองคผเจรญ ภกษณเหลานหลดพนแลว เทวดาอกตนหนงกลาววา ขาแตพระองคผเจรญ ภกษณเหลานหลดพนดวยดแลว เพราะไมมอปาทานขนธเหลออย เทวดา เหลานนครนกลาวแลว อภวาทเรา กระทาประทกษณแลวหายไป ณ ทนนนนแล กสมยนนแล ทานพระมหาโมคคลลานะนงอยในทไมไกลพระผมพระภาค ทานคดเหนวา เทวดาเหลาไหนหนอ มญาณหยงรอยางนในบคคลผยงมอปานขนธเหลอวา ยงมอปาทานขนธเหลอหรอในบคคล ผไมมอปาทานขนธเหลอวา ไมมอปาทานขนธเหลอ กในสมยนนแล ภกษชอตสสะมรณภาพ แลวไมนาน เขาถงพรหมโลกชนหนง แมในพรหมโลกนนกรกนอยางนวาทาวตสสพรหม เปนผมฤทธมาก มอานภาพมาก ครงนนแล ทานพระมหามโคคลลานะหายจากภเขาคชฌกฏ ไปปรากฏ ณ พรหมโลกนน เหมอนบรษผมกาลงเหยยดแขนทค หรอคแขนทเหยยด ฉะนน ทาวตสสพรหมไดเหนทานพระมหาโมคคลลานะกาลงมาแตไกล จงกลาวกะทานวา ขาแตทาน โมคคลลานะผนรทกขนมนตมาเถด ทานมาดแลวนานแลวททานกระทาปรยายเพอมาทน ขอ นมนตทาน นงเถด นอาสนะปไวดแลว ฯ ทานพระมหาโมคคลลานะนงบนอาสนะทเขาปลาดไวแลว แมตสสพรหม อภวาททาน พระมหาโมคคลลานะแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ทานพระมหาโมคคลลานะ ไดถามวา ดกรตสสะ เทวดาเหลาไหนแล มญาณหยงรอยางนในบคคมผยงมอปาทานขนธเหลอวา ยงมอปาทานขนธเหลอ หรอในบคคลผไมมอปาทานขนธเหลอวา ไมมอปาทานขนธเหลอ ฯ ตสสพรหมกลาววา ขาแตทานโมคคลลานะผนรทกข เทวดาชนพรหม ยอมมญาณหยงร อยางนในบคคลผยงมอปาทานขนธเหลอ วายงมอปาทานขนธเหลอหรอในบคคลผไมม อปาทานขนธเหลอวาไมมอปาทานขนธเหลอ ฯ ม. เทวดาชนพรหมทงหมดหรอ ทมญาณหยงรอยางนในบคคลผมอปาทานขนธเหลอวา ยงมอปาทานขนธเหลอ หรอในบคคลผไมมอปาทานขนธเหลอวา ไมมอปาทานขนธเหลอ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 66 ต. ขาแตพระโมคคลลานะผนรทกข เทวดาชนพรหมไมใชทงหมด ทมญาณหยงร อยางน ... ขาแตทานโมคคลลานะผนรทกข เทวดาชนพรหมเหลาใดผยนดดวยอาย วรรณะ สข ยศ และความเปนอธบด อนเปนของพรหม แตไมรชดตามความเปนจรง ซงอบายเปน เครองสลดออกไปอยางยงแหงอายเปนตนนน เทวดาชนพรหมเหลานน ไมมญาณหยงรอยางน ในบคคลผมอปาทานขนธเหลอวา ยงมอปาทานขนธเหลอ หรอในบคคลผไมมอปาทานขนธ เหลอวา ไมมอปาทานขนธเหลอ สวนเทวดาชนพรหมเหลาใด ไมยนดดวยอาย วรรณะ สข ยศ และความเปนอธบด อนเปนของพรหม และรชดตามความเปนจรง ซงอบายเปนเครอง สลดออกไปอยางยงแหงอายเปนตนนน เทวดาชนพรหมเหลานน ยอมมญาณหยงรอยางน ... ขาแตทานโมคคลลานะผนรทกข ภกษในธรรมวนยน เปนอภโตภาควมต เทวดาเหลานนยอมร ภกษนนอยางนวา ทานผนแล เปนอภโตภาควมต กายของทานจกตงอยเพยงใด เทวดาและ มนษยทงหลายจกเหนทานเพยงนนเพราะกายสลายไป เทวดาและมนษยทงหลายจกไมเหนทาน ขาแตทานโมคคลลานะผนรทกข เทวดาเหลานนยอมมญาณหยงรอยางนในบคคลผไมมอปาทาน ขนธเหลอวา ไมมอปาทานขนธเหลอ ขาแตทานโมคคลลานะผนรทกข อนง ภกษในธรรมวนยน เปนปญญาวมต เทวดาเหลานนยอมรภกษนนอยางนวา ทานผนแลเปนปญญาวมต กายของทาน จกตงอยเพยงใด เทวดาและมนษยทงหลายจกเหนทานเพยงนน เพราะกายสลายไป เทวดาและ มนษยทงหลายจกไมเหนทานขาแตทานโมคคลลานะผนรทกข เทวดาเหลานนยอมมญาณหยงร อยางน ในบคคลผไมมอปาทานขนธเหลอวา ไมมอปาทานขนธเหลอ ขาแตทานโมคคลลานะ ผนรทกข อนง ภกษในธรรมวนยน เปนกายสกข (ผบรรลฌานแลวกระทาใหแจงซงนพพาน) เทวดาเหลานน ยอมรภกษนนอยางนวา ทานผนแลเปนกายสกขแมไฉน ทานผนเสพเสนาสนะ ทสมควรอย คบกลยาณมตร อบรมอนทรย พงกระทาใหแจงซงทสดแหงพรหมจรรยอน ยอดเยยม ทกลบตรทงหลายออกบวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนน ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ขาแตทานโมคคลลานะผนรทกข เทวดาเหลานนยอมมญาณหยงรอยางน ในบคคลผมอปาทานขนธเหลอวา มอปาทานขนธเหลอ ขาแตทานโมคคลลานะผนรทกข อนง ภกษในธรรมวนยน เปนทฏฐปตตะ (ผถงทสดทฐ) ฯลฯ เปนสทธาวมต(ผหลดพนเพราะ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 67 ศรทธา) ฯลฯ ขาแตทานโมคคลลานะผนรทกข อนง ภกษในธรรมวนยน เปนธมมานสาร (ผดาเนนตามกระแสธรรม) เทวดาเหลานนยอมรภกษนนอยางนวา ทานผนแลเปนธมมานสาร แมไฉน ทานผนเสพเสนาสนะทสมควรอย คบกลยาณมตร อบรมอนทรย พงกระทาใหแจง ซงทสดแหงพรหมจรรยอนยอดเยยม ทกลบตรทงหลายออกบวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนน ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ขาแตทานโมคคลลานะผนรทกขเทวดาเหลานน ยอมมญาณหยงรอยางนในบคคลผมอปาทานขนธเหลอวา มอปาทานขนธเหลอ ฯ ลาดบนน ทานพระมหาโมคคลลานะชนชมยนดภาษตของทาวตสสพรหมแลว หาย จากพรหมโลกไปปรากฏทเขาคชฌกฏ เหมอนบรษผมกาลงเหยยดแขนทค หรอคแขนทเหยยด ฉะนน แลวทานพระมหาโมคคลลานะเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลถอยคาสนทนาปราศรยกบทาวตสสพรหมทงหมด แดพระผมพระภาค ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรโมคคลลานะ กทาวตสสพรหมไมไดแสดงบคคลอนมตต วหาร (ผมปรกตบรรลเจโตสมาธอนหานมตมไดอย) ท ๗ แกเธอหรอ ฯ ทานพระมหาโมคคลลานะกราบทลวา ขาแตพระผมพระภาคผสคต บดน เปนการควรท พระผมพระภาคจะพงทรงแสดงถงบคคลอนมตตวหารท ๗ ขาแตพระสคต ภกษทงหลายไดฟง พระผมพระภาคแลว จกทรงจาไว ฯ พ. ดกรโมคคลลานะ ถาอยางนน เธอจงฟง จงใสใจใหดเราจกกลาว ฯ ทานพระมหาโมคคลลานะทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวา ดกร โมคคลลานะ ภกษในธรรมวนยน ยอมบรรลเจโตสมาธอนหานมตมไดเพราะไมใสใจถงนมต ทงปวงอย เทวดาเหลานนยอมรภกษนนอยางนวา ทานผนแลบรรลเจโตสมาธอนหานมตมได เพราะไมใสใจถงนมตทงปวงอย แมไฉน ทานผนเสพเสนาสนะทสมควรอย คบกลยาณมตร อบรมอนทรย พงกระทาใหแจงซงทสดแหงพรหมจรรยอนยอดเยยม ทกลบตรทงหลายออกบวช เปนบรรพชตโดยตองการนน ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ดกรโมคคลลานะ เทวดาเหลานนยอมมญาณหยงรอยางนในบคคลผมอปาทานขนธเหลอวา มอปาทานขนธเหลอ ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 68 สหสตร [๕๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กฏาคารศาลา ปามหาวน ใกลพระนคร เวสาล ครงนนแล สหเสนาบดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ท ควรสวนขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ พระองคอาจทรง บญญตผลแหงทานทประจกษในปจจบนไดหรอไม ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรสหะ ถาอยางนน จกยอนถามทานในปญหาขอนกอน ทานพงพยากรณปญหาขอนนตามชอบใจทาน ดกรสหะ ทานจะสาคญความขอนนเปนไฉน ในเมองเวสาลน มบรษอย ๒ คน คนหนงไมมศรทธาตระหน ถเหนยว พดเสยดส คนหนงมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน ดกรสหะ ทานจะสาคญความขอนน เปนไฉน พระอรหนตทงหลายเมอจะอนเคราะหพงอนเคราะหคนไหนกอน จะเปนคนไมมศรทธา ตระหน ถเหนยวพดเสยดส หรอคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน ฯ ส. ขาแตพระองคผเจรญ คนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส พระอรหนต ทงหลายเมออนเคราะห จกอนเคราะหคนนนกอนอยางไรได สวนคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน พระอรหนตทงหลายเมออนเคราะห พงอนเคราะหคนนนกอนเทยว ฯ พ. ดกรสหะ ทานจะสาคญความขอนนเปนไฉน พระอรหนตทงหลายเมอเขาไป พงเขาไปหาใครกอน จะเปนคนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส หรอคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน ฯ ส. ขาแตพระองคผเจรญ คนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส พระอรหนต ทงหลายเมอเขาไปหา จกเขาไปหาคนนนกอนอยางไรได สวนคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน พระอรหนตทงหลายเมอเขาไปหา พงเขาไปหาคนนนกอนเทยว ฯ พ. ดกรสหะ ทานจะสาคญความขอนนเปนไฉน พระอรหนตทงหลาย เมอรบ พงรบ ของใครกอน จะเปนคนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส หรอคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 69 ส. ขาแตพระองคผเจรญ คนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส พระอรหนต ทงหลายเมอรบ จกรบของคนนนกอนอยางไรได สวนคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความ สนบสนน พระอรหนตทงหลายเมอรบ พงรบของคนนนกอนเทยว ฯ พ. ดกรสหะ ทานจะสาคญความขอนนเปนไฉน พระอรหนตทงหลายเมอแสดงธรรม พงแสดงแกคนไหนกอน จะเปนคนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส หรอคนทม ศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน ฯ ส. ขาแตพระองคผเจรญ คนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส พระอรหนต ทงหลายเมอแสดงธรรม จกแสดงแกคนนนกอนอยางไรได สวนคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน พระอรหนตทงหลายเมอแสดงธรรม พงแสดงแกคนนนกอนเทยว ฯ พ. ดกรสหะ ทานจะสาคญความขอนนเปนไฉน กตตศพทอนงามของคนไหน พง ขจรไป จะเปนคนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส หรอคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน ฯ ส. ขาแตพระองคผเจรญ คนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส กตตศพท อนงามของคนนน จกขจรไปไดอยางไร สวนคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน กตตศพทอนงามของคนนนเทยวพงขจรไป ฯ พ. ดกรสหะ ทานจะสาคญความขอนนเปนไฉน คนไหนทจะพงเขาไปสบรษทใดๆ กตาม เชน กษตรยบรษท พราหมณบรษท คฤหบดบรษท สมณบรษท พงเปนผแกลวกลา ไมเกอเขน เขาไป จะเปนคนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส หรอคนทมศรทธา เปนทานบด ยนด ใหความสนบสนน ฯ ส. ขาแตพระองคผเจรญ คนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส จกเขาไปส บรษทใดๆ กตาม เชน กษตรยบรษท พราหมณบรษท คฤหบดบรษท สมณบรษท จกเปนผ แกลวกลา ไมเกอเขน เขาไปอยางไรได สวนคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบ สนน เขาผนนพงเขาไปสบรษทใดๆกตาม เชน กษตรยบรษท พราหมณบรษท คฤหบด บรษท สมณบรษท พงเปนผแกลวกลา ไมเกอเขน เขาไป ฯ พ. ดกรสหะ ทานจะสาคญความขอนนเปนไฉน คนไหนเมอตายไปจะพงเขาถงสคต โลกสวรรค จะเปนคนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดสหรอคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 70 ส. ขาแตพระองคผเจรญ คนทไมมศรทธา ตระหนถเหนยว พดเสยดส เมอตายไป จกเขาถงสคตโลกสวรรคอยางไรได สวนคนทมศรทธา เปนทานบด ยนดใหความสนบสนน เมอตายไป พงเขาถงสคตโลกสวรรค ขาแตพระองคผเจรญ ในผลแหงทาน ๖ ประการ ทเหน ประจกษในปจจบน อนพระผมพระภาคตรสแลว ขาพระองคมไดดาเนนไปดวยความเชอตอพระผ มพระภาค แมขาพระองคเองกรผลแหงทานเหลาน ขาพระองคเปนทายก เปนทานบดพระ อรหนตทงหลายเมออนเคราะห ยอมอนเคราะหขาพระองคกอน เมอเขาไปหายอมเขาไปหา ขาพระองคกอน เมอรบ ยอมรบของขาพระองคกอน เมอแสดงธรรมยอมแสดงแกขาพระองค กอน กตตศพทอนงามของขาพระองคขจรไปแลววา สหเสนาบดเปนทายก เปนการกบคคล เปนผอปฏฐากพระสงฆ ขาพระองคผเปนทายก เปนทานบด เขาไปสบรษทใดๆ กตาม เชน กษตรยบรษท พราหมณบรษท คฤหบดบรษท สมณบรษท ยอมเปนผแกลวกลา ไมเกอเขน เขาไปขาแตพระองคผเจรญ ในผลแหงทาน ๖ ประการทเหนประจกษในปจจบน อนพระผม พระภาคตรสแลว ขาพระองคมไดดาเนนไปดวยความเชอตอพระผมพระภาคแมขาพระองคเอง กรผลแหงทานเหลาน แตพระผมพระภาคตรสผลแหงทานใดกะขาพระองคอยางนวา ดกรสหะ ทายก ทานบด เมอตายไป ยอมเขาถงสคตโลกสวรรค ขาพระองคยงไมรผลแหงทานนน และ ในผลแหงทานขอน ขาพระองคขอดาเนนไปดวยความเชอตอพระผมพระภาค ฯ พ. อยางนน สหะ อยางนน สหะ ดกรสหะ ทายก ทานบด เมอตายไป ยอมเขา ถงสคตโลกสวรรค ฯ จบสตรท ๔ รกขตสตร [๕๕] ดกรภกษทงหลาย ฐานะ ๔ ประการน ตถาคตไมตองรกษา และตถาคตไมพง ถกตเตยนดวยฐานะ ๓ ประการ ฐานะ ๔ ประการทตถาคตไมตองรกษาเปนไฉน ดกรภกษ ทงหลาย ตถาคตมกายสมาจารบรสทธ ตถาคตไมมกายทจรตทจะตองรกษาวา คนอนอยารขอน ของเราเลย ตถาคตมวจสมาจารบรสทธตถาคตไมมวจทจรตทจะตองรกษาวา คนอนอยารขอน ของเราเลย ตถาคตมมโนสมาจารบรสทธ ไมมมโนทจรตทจะตองรกษาวา คนอนอยารขอนของ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 71 เราเลยตถาคตมอาชวบรสทธ ไมมมจฉาชพทจะตองรกษาวา คนอนอยารขอนของเราเลย ฐานะ ๔ ประการน ตถาคตไมตองรกษา ตถาคตไมพงถกตเตยนดวยฐานะ ๓ ประการเปนไฉน ดกร ภกษทงหลาย ตถาคตมธรรมอนกลาวดแลว สมณะกดพราหมณกด เทวดากด มารกด พรหมกด หรอใครๆ ในโลกกด จกคดคานเราในธรรมนนโดยชอบธรรมวา แมเพราะเหตน ทานมใชเปน ผมธรรมอนกลาวดแลว ดกรภกษทงหลาย เราไมเลงเหนนมตนน เมอไมเหน ยอมถงความ เกษมไมมภย มความแกลาอย ดกรภกษทงหลาย อนง ปฏปทาอนเปนเครองยงสตวใหถงนพพาน ทสาวกของเราผปฏบตตามแลว ยอมกระทาใหแจงซงเจโตวมตปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเองในปจจบน เขาถงอย อนเราบญญตไวดแลว แกสาวกทงหลาย สมณะกด พราหมณกด เทวดากด มารกด พรหมกด หรอใครๆ ในโลก กด จกคดคานเราในปฏปทานนโดยชอบธรรมวา แมเพราะเหตน ปฏปทาอนเปนเครองยงสตว ใหถงนพพาน ทสาวกของทานปฏบตแลว ยอมกระทาใหแจงซงเจโตวมต ฯลฯ ไมเปนปฏปทา อนทานบญญตไวดแลวแกสาวกทงหลาย ดกรภกษทงหลาย เราไมเลงเหนนมตนน เมอไมเหน ยอมถงความเกษม ไมมภย แกลวกลาอย อนงสาวกบรษทของเราเปนรอยๆ ยอมกระทาใหแจง ซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย สมณะกด พราหมณกด เทวดากด มารกด พรหมกด หรอใครๆ ใน โลกกด จกคดคานเราในขอนนโดยชอบธรรมวา แมเพราะเหตน สาวกบรษทเปนรอยๆ ไมได กระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวย ปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย เราไมเลงเหนนมตนน เมอไมเหน ยอมถงความเกษม ไมมภย แกลวกลาอย ตถาคตไมพงถกตเตยนเพราะฐานะ ๓ ประการเหลาน ดกรภกษทงหลาย ฐานะ ๔ ประการนแลตถาคตไมจาเปนตองรกษา และตถาคตไมพงถกตเตยนดวยฐานะ ๓ ประการนแล ฯ จบสตรท ๕ กมมลสตร [๕๖] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเวฬวน ใกลเมองกมมลา ครง นนแล ทานพระกมมละเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 72 ขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ อะไรหนอเปนเหต เปนปจจยเครองใหสทธรรมไมตงอยนานในเมอพระตถาคตเสดจปรนพพานแลว ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรกมมละ เมอตถาคตปรนพพานแลว ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา ในธรรมวนยน เปนผไมเคารพ ไมยาเกรงในพระศาสดา ... ในธรรม ... ในสงฆ ... ใน สกขา ... ในสมาธ ... ในความไมประมาท... ในปฏสนถาร ดกรกมมละ นแลเปนเหตเปนปจจย เครองใหสทธรรมไมตงอยนาน ในเมอตถาคตปรนพพานแลว ฯ ก. ขาแตพระองคผเจรญ กอะไรเปนเหตเปนปจจย เครองใหสทธรรมตงอยนาน ใน เมอพระตถาคตเสดจปรนพพานแลว ฯ พ. ดกรกมมละ เมอตถาคตปรนพพานแลว ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา ใน ธรรมวนยน เปนผมความเคารพ มความยาเกรงในพระศาสดา ...ในธรรม ... ในสงฆ ... ในสกขา ... ในความไมประมาท ... ในปฏสนถาร ดกรกมมละ นแลเปนเหตเปนปจจย เครองใหสทธรรม ตงอยนาน ในเมอตถาคตปรนพพานแลว ฯ จบสตรท ๖ สตตธรรมสตร [๕๗] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ ไมนานนก พงกระทา ใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอน ยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ธรรม ๗ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนย น เปนผมศรทธา ๑มศล ๑ เปนพหสต ๑ เปนผหลกออกเรน ๑ ปรารภความเพยร ๑ ม สต ๑มปญญา ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล ไมนานนก พงกระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวย ปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ฯ จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 73 โมคคลลานสตร [๕๘] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ปาเภสกลา มคทายวนใกลสงสมาร ครนคร แควนภคคะ กสมยนนแล ทานมหาโมคคลลานะนงโงกงวงอย ณ บานกลลวาลมตตคาม แควนมคธ พระผมพระภาคไดทอดพระเนตรเหนทานพระมหาโมคคลลานะนงโงกงวงอย ณ บาน กลลวาลมตตคาม แควนมคธดวยทพยจกษอนบรสทธ ลวงจกษมนษย ครนแลวทรงหายจาก เภสกลามคทายวนใกลสงสมารครนคร แควนภคคะ เสดจไปปรากฏเฉพาะหนาทานพระมหา โมคคลลานะ ณ บานกลลวาลมตตคาม แควนมคธ เปรยบเหมอนบรษมกาลงเหยยดแขนทค หรอคแขนทเหยยด ฉะนน พระผมพระภาคประทบนงบนอาสนะทปลาดแลว ครนแลวไดตรส ถามทานพระมหาโมคคลลานะวา ดกรโมคคลลานะ เธองวงหรอ ดกรโมคคลลานะ เธองวงหรอ ทานพระมหาโมคคลลานะกราบทลวา อยางนน พระเจาขา ฯ ดกรโมคคลลานะ เพราะเหตนนแหละ เมอเธอมสญญาอยางไรอย ความงวงนนยอม ครอบงาได เธอพงทาไวในใจซงสญญานนใหมาก ขอนจะเปนเหตใหเธอละความงวงนนได ถาเธอยงละไมได แตนนเธอพงตรกตรองพจารณาถงธรรมตามทตนไดสดบแลว ไดเรยนมาแลว ดวยใจ ขอนจะเปนเหตใหเธอละความงวงนนได ถายงละไมได แตนนเธอพงสาธยายธรรมตาม ทตนไดสดบมาแลวไดเรยนมาแลวโดยพสดาร ขอนจะเปนเหตใหเธอละความงวงนนได ถายง ละไมได แตนนเธอพงยอนชองหทงสองขาง เอามอลบตว ขอนจะเปนเหตใหเธอละความงวง นนได ถายงละไมได แตนนเธอพงลกขนยน เอานาลางตา เหลยวดทศทงหลาย แหงนดดาว นกษตรฤกษ ขอนจะเปนเหตใหเธอละความงวงนนไดถายงละไมได แตนนเธอพงทาในใจถง เอาโลกสญญา ตงความสาคญในกลางวนวา กลางวนอยางไร กลางคนอยางนน กลางคนอยางไร กลางวนอยางนน มใจเปดเผยอยฉะน ไมมอะไรหมหอ ทาจตอนมแสงสวางใหเกด ขอนจะ เปนเหตใหเธอละความงวงนนได ถายงละไมได แตนนเธอพงอธษฐานจงกรม กาหนดหมาย เดนกลบไปกลบมา สารวมอนทรย มใจไมคดไปในภายนอก ขอนจะเปนเหตใหเธอละความ งวงนนได ถายงละไมได แตนนเธอพงสาเรจสหไสยา คอนอนตะแคงเบองขวา ซอนเทา เหลอมเทา มสตสมปชญญะ ทาความหมายในอนจะลกขน พอตนแลวพงรบลกขนดวยตงใจวา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 74 เราจกไมประกอบความสขในการนอน ความสขในการเอนขาง ความสขในการเคลมหลบ ดกร โมคคลลานะเธอพงศกษาอยางนแล ฯ ดกรโมคคลลานะ เพราะเหตนนแหละ เธอพงศกษาอยางนอกวา เราจกไมชงวง [ถอตว] เขาไปสตระกล ดกรโมคคลลานะ เธอพงศกษาอยางนแลถาภกษชงวงเขาไปสตระกล และ ในตระกลมกรณยกจหลายอยาง ซงจะเปนเหตใหมนษยไมใสใจถงภกษผมาแลว เพราะเหตนน ภกษยอมมความคดอยางนวา เดยวนใครหนอยยงใหเราแตกในสกลน เดยวนดมนษยพวกน มอาการอดหนาระอาใจในเรา เพราะไมไดอะไร เธอจงเปนผเกอเขน เมอเกอเขน ยอมคด ฟงซาน เมอคดฟงซาน ยอมไมสารวม เมอไมสารวม จตยอมหางจากสมาธ ฯ เพราะฉะนนแหละ โมคคลลานะ เธอพงศกษาอยางนวา เราจกไมพดถอยคาซงจะเปน เหตใหทมเถยงกน ดกรโมคคลลานะ เธอพงศกษาอยางนแล เมอมถอยคาซงจะเปนเหตใหทม เถยงกน กจาตองหวงการพดมาก เมอมการพดมาก ยอมคดฟงซาน เมอคดฟงซาน ยอมไม สารวม เมอไมสารวม จตยอมหางจากสมาธ ฯ ดกรโมคคลลานะ อนง เราหาสรรเสรญความคลกคลดวยประการทงปวงไม แตมใชวา จะไมสรรเสรญความคลกคลดวยประการทงปวงกหามได คอ เราไมสรรเสรญความคลกคลดวย หมชนทงคฤหสถและบรรพชต กแตวา เสนาสนะอนใดเงยบเสยง ไมอออง ปราศจากการ สญจรของหมชน ควรเปนทประกอบกจของผตองการความสงด ควรเปนทหลกออกเรน เรา สรรเสรญความคลกคลดวยเสนาสนะเหนปานนน ฯ เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ทานพระมหาโมคคลลานะทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ โดยยอ ดวยขอปฏบตเพยงไรหนอภกษจงเปนผหลดพนแลวเพราะสน ตณหา มความสาเรจลวงสวน มธรรมเปนแดนเกษมจากโยคะลวงสวน เปนพรหมจารลวงสวน มทสดลวงสวน ประเสรฐกวาเทวดาและมนษยทงหลาย ฯ พ. ดกรโมคคลลานะ ภกษในธรรมวนยน ไดสดบวา ธรรมทงปวงไมควรถอมน ครน ไดสดบดงนนแลว เธอยอมรชดธรรมทงปวงดวยปญญาอนยงครนรชดธรรมทงปวงดวยปญญา อนยงแลว ยอมกาหนดรธรรมทงปวง ครนกาหนดรธรรมทงปวงแลว ไดเสวยเวทนาอยางใด อยางหนง สขกด ทกขกด มใชสขมใชทกขกด ยอมพจารณาเหน ความไมเทยงในเวทนา เหลานน พจารณาเหนความคลายกาหนด พจารณาเหนความดบ พจารณาเหนความสละคน เมอ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 75 เธอพจารณาเหนอยางนนๆ อย ยอมไมยดมนอะไรๆ ในโลก เมอไมยดมน ยอมไมสะดง เมอไมสะดง ยอมปรนพพานเฉพาะตวทเดยว ยอมรชดวา ชาตสนแลวพรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ดกรโมคคลลานะ โดยยอดวยขอ ปฏบตเพยงเทานแล ภกษจงเปนผหลดพนแลวเพราะสนตณหา มความสาเรจลวงสวน เปนผ เกษมจากโยคะลวงสวนเปนพรหมจารลวงสวน มทสดลวงสวน ประเสรฐกวาเทวดาและมนษย ทงหลาย ฯ จบสตรท ๘ ปญญวปากสตร [๕๙] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายอยากลวตอบญเลย คาวาบญน เปนชอของความสข ดกรภกษทงหลาย เรายอมรชดซงผลแหงบญอนนาปรารถนานาใคร นาพอใจ ทเราเสวยแลว ตลอดกาลนาน เราเจรญเมตตาจตตลอด ๗ ปครนแลว เราไมไดกลบมายงโลกนตลอด ๗ สงวฏฏววฏฏกป ดกรภกษทงหลาย ไดยนวา เมอโลกถงความพนาศ [ถกไฟไหม] เราเขาถง พรหมโลกชนอาภสสระ เมอโลกยงไมถงความพนาศ เรายอมเขาถงวมานพรหมอนวางเปลา ไดยนวา ในวมานพรหมนน เราเปนพรหม เปนทาวมหาพรหม เปนใหญใครๆ ครอบงาไมได มความเหนแนนอน มอานาจเตม เปนทาวสกกะผเปนใหญแหงทวยเทพ ๓๖ ครง เปนพระเจา จกรพรรด ตงอยในธรรม เปนธรรมราชามสมทรทง ๔ เปนขอบเขต ผชนะสงคราม มชนบท ถงความสถาพรตงมนประกอบดวยรตนะ ๗ ประการ รตนะ ๗ ประการของเรานนคอ จกรแกว ชางแกว มาแกว แกวมณ นางแกว คฤหบดแกว ขนพลแกวเปนท ๗ อนงเราเคยมบตรมาก กวาพนคน ลวนแตเปนคนกลาหาญชาญชย ยายขาศกได เราครอบครองปฐพมณฑลน อนม มหาสมทรเปนขอบเขต โดยธรรม ไมตองใชอาชญาไมตองใชศาตรา ฯ เชญดผลแหงบญกศลของบคคลผแสวงหาความสข ดกรภกษ ทงหลาย เราเจรญเมตตาจตมาแลว ๗ ป ไมตองกลบมาส โลกน ตลอด ๗ สงวฏฏววฏฏกป เมอโลกถงความพนาศ เราเขาถงพรหมโลกชนอาภสสระ เมอโลกยงไมถงความพนาศ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 76 เราเขาถงวมานอนวางเปลา ในกาลนน เราเปนทาวมหา พรหมผมอานาจเตม ๗ ครง เปนทาวสกกะจอมเทพเสวย สมบตในเทวโลก ๓๖ ครง เปนพระเจาจกรพรรดผเปนใหญ ในหมชนชาวชมพทวป เปนกษตรยไดรบมรธาภเศกแลว เปนใหญในหมมนษยปกครองปฐพมณฑลน โดยไมตองใช อาชญา ไมตองใชศาตรา สงสอนคนในปฐพมณฑลนนโดย ธรรมสมาเสมอ ไมผลนผลน ครนไดเสวยราชในปฐพมณฑล นโดยธรรมแลว ไดเกดในตระกลมงคง มทรพยสมบตมาก มาย ทงบรบรณพรอมดวยรตนะ ๗ ประการ อนอานวย ความประสงคใหทกอยาง ฐานะดงทกลาวมานพระพทธเจา ทงหลายผสงเคราะหประชาชาวโลกทรงแสดงไวดแลว เหต ททานเรยกวาเปนเจาแผนดน เพราะความเปนใหญ เราเปน พระราชาผเรองเดช มอปกรณเครองใหปลมใจมากมาย ม ฤทธ มยศ เปนใหญ ในหมชนชาวชมพทวป ใครบาง ไดฟงแลวจะไมเลอมใสแมจะเปนคนมชาตตา เพราะฉะนน แหละ ผมงประโยชน จานงหวงความเปนใหญ ระลกถง คาสอนของพระพทธเจาทงหลาย พงเคารพสทธรรม ฯ จบสตรท ๙ ภรยาสตร [๖๐] ครงนน เมอเวลาเชา พระผมพระภาคทรงนงแลว ทรงถอบาตรและจวร เสดจ เขาไปยงนเวศนของทานอนาถบณฑกเศรษฐ ประทบนงบนอาสนะทปลาดแลว กสมยนนมนษย ทงหลายในนเวศนของทานอนาถบณฑกเศรษฐสงเสยงอออง ทานอนาถบณฑกเศรษฐเขาไปเฝา พระผมพระภาคถงทประทบถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว พระผมพระ ภาคไดตรสถามวา ดกรคฤหบด เหตไรหนอ มนษยทงหลายในนเวศนของทานจงสงเสยงอออง เหมอนชาวประมงแยงปลากน อนาถบณฑกเศรษฐกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ นางสชาดา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 77 คนนขาพระองคนามาจากตระกลมงคงมาเปนสะใภในเรอน นางไมเชอถอ แมผว พอผว สาม แมแตพระผมพระภาคนางกไมสกการะเคารพนบถอบชา ลาดบนน พระผมพระภาคตรสเรยกนาง สชาดาหญงสะใภในเรอนวา มานแนะนางสชาดา นางสชาดาหญงสะใภในเรอนทลรบพระผม พระภาคแลว เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณทควรสวนขางหนง ครนแลว พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรนางสชาดาภรยาของบรษ ๗ จาพวกน ๗ จาพวก เปนไฉน คอ ภรยาเสมอดวยเพชฌฆาต๑ เสมอดวยโจร ๑ เสมอดวยนาย ๑ เสมอดวย แม ๑ เสมอดวยพสาวนองสาว๑ เสมอดวยเพอน ๑ เสมอดวยทาส ๑ ดกรนางสชาดา ภรยาของบรษ ๗จาพวกนแล เธอเปนจาพวกไหนใน ๗ จาพวกนน นางสชาดากราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ หมอมฉนยงไมรทวถงความแหงพระดารส ทพระผมพระภาคตรสแลวโดยยอนไดโดยพสดาร ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอพระผมพระภาคโปรดทรงแสดงธรรมแกหมอมฉน โดยทหมอมฉนจะพงรทวถงเนอความแหง พระดารสทพระผมพระภาคตรสโดยยอน โดยพสดารเถด ฯ พ. ดกรนางสชาดา ถาอยางนน เธอจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาว นางสชาดา หญงสะใภในเรอนทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคตรสพระพทธพจนนวา ภรยาผมจตประทษราย ไมอนเคราะหดวยประโยชนเกอกล ยนดในชายอน ดหมนสาม เปนผอนเขาซอมาดวยทรพย พยายามจะฆาผว ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา วธกาภรยา ภรยาเสมอดวยเพชฌฆาต สามของหญงประกอบดวย ศลปกรรม พาณชยกรรม และกสกรรม ไดทรพยใดมา ภรยา ปรารถนาจะยกยอกทรพย แมมอยนอยนนเสย ภรยาของ บรษเหนปานนเรยกวา โจรภรยา ภรยาเสมอดวยโจร ภรยา ทไมสนใจการงาน เกยจคราน กนมาก ปากราย ปากกลา รายกาจ กลาวคาหยาบ ขมขผวผขยนขนแขง ภรยาของ บรษเหนปานนเรยกวา อยยาภรยา ภรยาเสมอดวยนาย ภรยาใดอนเคราะหดวยประโยชนเกอกลทกเมอ ตามรกษา สามเหมอนมารดารกษาบตร รกษาทรพยทสามหามาไดไว

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 78 ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา มาตาภรยา ภรยาเสมอดวย มารดา ภรยาทเปนเหมอนพสาวนองสาว มความเคารพใน สามของตน เปนคนละอายบาป เปนไปตามอานาจสาม ภรยา ของบรษเหนปานนเรยกวา ภคนภรยา ภรยาเสมอดวยพสาว นองสาว ภรยาใดในโลกนเหนสามแลวชนชมยนด เหมอน เพอนผจากไปนานแลวกลบมา เปนหญงมตระกล มศล มวตรปฏบตสาม ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา สขภรยา ภรยาเสมอดวยเพอน ภรยาใดสามเฆยนต ขตะคอก กไมโกรธ ไมคดพโรธโกรธตอบสาม อดทนได เปนไป ตามอานาจสาม ภรยาของบรษเหนปานนเรยกวา ทาสภรยา ภรยาเสมอดวยทาส ภรยาทเรยกวาวธกาภรยา ๑ โจร ภรยา ๑ อยยาภรยา ๑ ภรยาทง ๓ จาพวกนน ลวนแตเปน คนทศลหยาบชา ไมเออเฟอ เมอตายไป ยอมเขาถงนรก สวนภรยาทเรยกวา มาตาภรยา ๑ ภคนภรยา ๑ สขภรยา ๑ ทาสภรยา ๑ ภรยาทง ๔ จาพวกนน เพราะตงอยในศล ถนอมรกไวยงยน เมอตายไป ยอมเขาถงสคต ดกรนางสชาดา ภรยาของบรษ ๗ จาพวกนแล เธอเปนภรยาจาพวกไหน ใน ๗ จาพวกนน ฯ ส. ขาแตพระองคผเจรญ ตงแตวนนเปนตนไป ขอพระผมพระภาคโปรดทรงจา หมอมฉนวา เปนภรยาของสามผเสมอดวยทาส ฯ จบสตรท ๑๐ โกธนาสตร [๖๑] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการน เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ธรรม ๗ ประการ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 79 เปนไฉน ดกรภกษทงหลาย คนผเปนขาศกกนในโลกนยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกน อยางนวา ขอใหบคคลผนมผวพรรณทรามเถดหนอ ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนผเปนขาศกกน ยอมไมยนดใหคนทเปนขาศกกนมผวพรรณงาม ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธ ครอบงายายแลว แมจะอาบนา ไลทา ตดผม โกนหนวด นงผาขาวสะอาดแลวกตาม แตถก ความโกรธครอบงาแลว ยอมเปนผมผวพรรณทราม ดกรภกษทงหลายนเปนธรรมขอท ๑ เปน ความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญง หรอชายผมความโกรธ ฯ อกประการหนง คนผเปนขาศกกน ยอมปรารถนาตอคนทเปนขาศกกนอยางนวา ขอ ใหบคคลผนพงนอนเปนทกขเถดหนอ ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนผเปนขาศกกน ยอมไม ยนดใหคนทเปนขาศกกนอยสบาย ดกรภกษทงหลายคนผโกรธ ถกความโกรธครอบงายายแลว แมจะนอนบนบลลงคอนลาดดวยผาขนสตว ลาดดวยผาขาวเนอออน ลาดดวยเครองลาดอยางด ทาดวยหนงชะมด มผาดาดเพดาน มหมอนหนนศรษะและหนนเทาแดงทงสองขางกตาม แตถก ความโกรธครอบงาแลว ยอมนอนเปนทกข ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๒ เปนความ มงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชาย ผมความโกรธ ฯ อกประการหนง คนเปนขาศกกน ยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอให บคคลผนอยามความเจรญเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนผเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคน ทเปนขาศกกนมความเจรญ ดกรภกษทงหลายคนผโกรธ ถกความโกรธครอบงายายแลว แมจะ ถอเอาสงทไมเปนประโยชนกสาคญวาเราถอเอาสงทเปนประโยชน แมถอเอาสงทเปนประโยชน กสาคญวาเราถอเอาสงทไมเปนประโยชน ธรรมเหลานอนคนผโกรธ ถกความโกรธครอบงา ถอเอาแลว เปนขาศกแกกนและกน ยอมเปนไปเพอความฉบหายมใชประโยชนเกอกล เพอทกข ตลอดกาลนาน ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๓ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ อกประการหนง คนผเปนขาศกกน ยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอ ใหบคคลผนอยามโภคะเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนทเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนท

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 80 เปนขาศกกนมโภคะ ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงายายแลว แมจะม โภคะทตนหามาไดดวยความขยนหมนเพยรสงสมไดดวยกาลงแขน อาบเหงอตางนา เปนของ ชอบธรรม ไดมาโดยธรรมพระราชาทงหลายยอมรบโภคะของคนขโกรธเขาพระคลงหลวง ดกร ภกษทงหลายนเปนธรรมขอท ๔ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการ ของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ อกประการหนง คนผเปนขาศกกน ยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอ ใหบคคลผนอยามยศเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนผเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนท เปนขาศกกนมยศ ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงายายแลว แมจะไดยศ มาเพราะความไมประมาท กเสอมจากยศนนได ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๕ เปนความ มงหมายของคนผเปนขาศกกนเปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชาย ผมความโกรธ ฯ อกประการหนง คนผเปนขาศกกน ยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอ ใหบคคลนอยามมตรเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนทเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนทเปน ขาศกกนมมตร ดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความโกรธครอบงายายแลว แมเขาจะมมตร อามาตยญาตสาโลหต มตรอามาตยญาตสาโลหตเหลานน กเวนเขาเสยหางไกล ดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๖ เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปน ขาศกกนยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ อกประการหนง คนผเปนขาศกกน ยอมปรารถนาตอคนผเปนขาศกกนอยางนวา ขอ ใหบคคลน เมอตายไป พงเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ขอนนเพราะเหตไร เพราะคน ทเปนขาศกกนยอมไมยนดใหคนทเปนขาศกกนไปสคตดกรภกษทงหลาย คนผโกรธ ถกความ โกรธครอบงายายแลว ยอมประพฤตทจรตดวยกาย ดวยวาจา ดวยใจ ครนตายไป ยอมเขา ถงอบาย ทคต วนบาต นรกดกรภกษทงหลาย นเปนธรรมขอท ๗ เปนความมงหมายของ คนผเปนขาศกกน ยอมมาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการ นแล เปนความมงหมายของคนผเปนขาศกกน เปนความตองการของคนผเปนขาศกกน ยอม มาถงหญงหรอชายผมความโกรธ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 81 คนโกรธมผวพรรณทราม ยอมนอนเปนทกข ถอเอาสงทเปน ประโยชนแลว กลบปฏบตสงอนไมเปนประโยชน ทา ปาณาตบาตดวยกายและวาจา ยอมถงความเสอมทรพย ผ มวเมาเพราะความโกรธ ยอมถงความไมมยศ ญาตมตร และสหาย ยอมเวนคนโกรธเสยหางไกล คนผโกรธยอมไม รจกความเจรญ ทาจตใหกาเรบ ภยทเกดมาจากภายในนน คนผโกรธยอมไมรสก คนโกรธยอมไมรอรรถ ไมเหนธรรม ความโกรธยอมครอบงานรชนในขณะใด ความมดตอยอมม ในขณะนน คนผโกรธยอมกอกรรมททาไดยากเหมอนทาได งาย ภายหลงเมอหายโกรธแลว เขายอมเดอดรอนเหมอน ถกไฟไหม คนผโกรธยอมแสดงความเกอยากกอน เหมอน ไฟแสดงควนกอน ในกาลใด ความโกรธเกดขน คนยอม โกรธ ในกาลนน คนนนไมมหร ไมมโอตตปปะ และไม มความเคารพ คนทถกความโกรธครอบงายอมไมมความ สวางแมแตนอยเลย กรรมใดยงหางไกลจากธรรม อนให เกดความเดอดรอน เราจกบอกกรรมเหลานน เธอทงหลาย จงฟงธรรมนนไปตามลาดบ คนโกรธฆาบดากได ฆามารดา ของตนกได ฆาพระขณาสพกได ฆาปถชนกได ลกท มารดาเลยงไวจนไดลมตาดโลกน ลกเชนนนกเลสหยาบชา โกรธขนมายอมฆาแมมารดานนผใหชวตความเปนอยได จรง อย สตวเหลานนมตนเปนเครองเปรยบเทยบ เพราะตนเปน ทรกอยางยง คนโกรธหมกมนในรปตางๆ ยอมฆาตวเอง ไดเพราะเหตตางๆ ยอมฆาตวเองดวยดาบบาง กนยาพษ บาง เอาเชอกผกคอตายบาง โดดเขาตายบาง คนเหลานน เมอกระทากรรมอนมแตความเสอมและทาลายตนกไมรสก

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 82 ความเสอมเกดแตความโกรธ ตามทกลาวมาน เปนบวงของ มจจราช มถาเปนทอยอาศย บคคลผมกโกรธ มการฝกตน คอมปญญา ความเพยรและสมมาทฐ พงตดความโกรธนน ขาดได บณฑตพงตดอกศลธรรมแตละอยางเสยใหขาด พง ศกษาในธรรมเหมอนอยางนน เธอทงหลายปรารถนาอยวา ขอความเปนผเกอยากอยาไดมแกเราทงหลาย เธอทงหลาย เปนผปราศจากความโกรธ ไมมความคบแคนใจ ปราศจาก ความโลภ ไมมความรษยา ฝกฝนตนแลว ละความโกรธได เปนผไมมอาสวะ จกปรนพพาน ฯ จบสตรท ๑๑ จบอพยากตวรรคท ๑ ______ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. อพยากตสตร ๒. ปรสคตสตร ๓. ตสสสตร ๔. สหสตร ๕. รกขตสตร ๖. กมมลสตร ๗. สตตธรรมสตร ๘. โมคคลลานสตร ๙. ปญญวปากสตร ๑๐. ภรยาสตร ๑๑. โกธนาสตร ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 83 มหาวรรคท ๒ หรสตร [๖๒] ดกรภกษทงหลาย เมอไมมหรและโอตตปปะ อนทรยสงวรของบคคลผมหร และโอตตปปะวบต ยอมมนสยถกกาจด เมอไมมอนทรยสงวร ศลของบคคลผมอนทรยสงวร วบต ยอมมอปนสยถกกาจด เมอไมมศล สมมาสมาธของบคคลผมศลวบต ยอมมอปนสยถก กาจด เมอไมมสมมาสมาธ ยถาภตญาณทสสนะของบคคลผมสมมาสมาธวบต ยอมมอปนสย ถกกาจด เมอไมมยถาภตญาณทสสนะ นพพทาและวราคะ ของบคคลผมยถาภตญาณทสสนะ วบต ยอมมอปนสยถกกาจด เมอไมมนพพทาและวราคะ วมตตญาณทสสนะของบคคลผม นพพทาและวราคะวบต ยอมมอปนสยถกกาจด ดกรภกษทงหลายเปรยบเหมอนตนไมมกง และใบวบต กระเทาะกด เปลอกกด กระพกด แกนกดของตนไมนนยอมไมถงความบรบรณ ฉะนน ดกรภกษทงหลาย เมอมหรและโอตตปปะ อนทรยสงวรของบคคลผสมบรณดวยหร และโอตตปปะ ยอมสมบรณดวยอปนสย เมอมอนทรยสงวร ศลของบคคลผสมบรณดวย อนทรยสงวร ยอมสมบรณดวยอปนสย เมอมศล สมมาสมาธของบคคลผสมบรณดวยศลยอม สมบรณดวยอปนสย เมอมสมมาสมาธ ยถาภตญาณทสสนะของบคคลผสมบรณดวยสมมาสมาธ ยอมสมบรณดวยอปนสย เมอมยถาภตญาณทสสนะ นพพทาและวราคะของบคคลผสมบรณ ดวยยถาภตญาณทสสนะ ยอมสมบรณดวยอปนสยเมอมนพพทาและวราคะ วมตตญาณทสสนะ ของบคคลผสมบรณดวยนพพทาและวราคะ ยอมสมบรณดวยอปนสย ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนตนไมสมบรณดวยกงและใบ กะเทาะกด เปลอกกด กระพกด แกนกด ของ ตนไมนน ยอมถงความสมบรณ ฉะนน ฯ จบสตรท ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 84 สรยสตร [๖๓] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ อมพปาลวน ใกลพระนครเวสาล ณ ท นนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลานนทลรบพระผม พระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย สงขารทงหลายไมเทยง ไมยงยน ไม นาชนชม นเปนกาหนดควรเบอหนาย ควรคลายกาหนด ควรหลดพน ในสงขารทงปวง ดกร ภกษทงหลายขนเขาสเนร โดยยาว ๘๔,๐๐๐ โยชน โดยกวาง ๘๔,๐๐๐ โยชน หยงลงใน มหาสมทร ๘๔,๐๐๐ โยชน สงจากมหาสมทรขนไป ๘๔,๐๐๐ โยชน มกาลบางคราวทฝนไมตก หลายป หลายรอยป หลายพนป หลายแสนป เมอฝนไมตก พชคาม ภตคามและตณชาตท ใชเขายา ปาไมใหญ ยอมเฉา เหยวแหง เปนอยไมได ฉนใด สงขารกฉนนน เปนสภาพ ไมเทยง ไมยงยน ไมนาชนชม นเปนกาหนดควรเบอหนาย ควรคลายกาหนด ควรหลดพน ในสงขารทงปวง ฯ ดกรภกษทงหลาย ในกาลบางครงบางคราว โดยลวงไปแหงกาลนาน พระอาทตยดวง ท ๒ ปรากฏ เพราะพระอาทตยดวงท ๒ ปรากฏ แมนาลาคลองทงหมด ยอมงวดแหง ไมมนา ฉนใด สงขารกฉนนน เปนสภาพไมเทยง ...ควรหลดพน ฯ ดกรภกษทงหลาย ในกาลบางครงบางคราว โดยลวงไปแหงกาลนาน พระอาทตยดวง ท ๓ ปรากฏ เพราะอาทตยดวงท ๓ ปรากฏ แมนาสายใหญๆคอ แมนาคงคา ยมนา อจรวด สรภ มห ทงหมดยอมงวดแหง ไมมนา ฉนใดดกรภกษทงหลาย สงขารทงหลาย กฉนนน เปนสภาพไมเทยง ... ควรหลดพน ฯ ดกรภกษทงหลาย ในกาลบางครงบางคราว โดยลวงไปแหงกาลนาน พระอาทตยดวง ท ๔ ปรากฏ เพราะพระอาทตยดวงท ๔ ปรากฏ แมนาสายใหญๆ ทไหลมารวมกนเปนแมนา ใหญ คอแมนาคงคา ยมนา อจรวด สรภมห ทงหมดยอมงวดแหง ไมมนา ฉนใด ดกร ภกษทงหลาย สงขารทงหลายกฉนนน เปนสภาพไมเทยง ... ควรหลดพน ฯ ดกรภกษทงหลาย ในกาลบางครงบางคราว โดยลวงไปแหงกาลนาน พระอาทตยดวง ท ๕ ปรากฏ เพราะพระอาทตยดวงท ๕ ปรากฏ นาในมหาสมทรลก ๑๐๐ โยชนกด ๒๐๐ โยชน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 85 กด ๓๐๐ โยชนกด ๔๐๐ โยชนกด ๕๐๐โยชนกด ๖๐๐ โยชนกด ๗๐๐ โยชนกด ยอมงวดลง เหลออยเพยง ๗ ชวตนตาลกม ๖ ชวตนตาลกม ๕ ชวตนตาลกม ๔ ชวตนตาลกม ๓ ชวตนตาล กม ๒ ชวตนตาลกม ชวตนตาลเดยวกม แลวยงจะเหลออย ๗ ชวคน๖ ชวคน ๕ ชวคน ๔ ชวคน ๓ ชวคน ๒ ชวคน ชวคนเดยว ครงชวคน เพยงเอว เพยงเขา เพยงแคขอเทา เพยงในรอยเทาโค ดกรภกษทงหลาย นาในมหาสมทรยงเหลออยเพยงในรอยเทาโคในทนนๆ เปรยบเหมอนในฤดแลง เมอฝนเมลดใหญๆ ตกลงมา นาเหลออยในรอยเทาโคในทนนๆ ฉะนน เพราะพระอาทตยดวงท ๕ ปรากฏ นาในมหาสมทรแมเพยงขอนวกไมม ฉนใด ดกร ภกษทงหลาย สงขารทงหลายกฉนนน เปนสภาพไมเทยง ...ควรหลดพน ฯ ดกรภกษทงหลาย ในกาลบางครงบางคราว โดยลวงไปแหงกาลนาน พระอาทตย ดวงท ๖ ปรากฏ เพราะพระอาทตยดวงท ๖ ปรากฏ แผนดนใหญนและขนเขาสเนร ยอมม กลมควนพลงขน เปรยบเหมอนนายชางหมอเผาหมอทปนดแลว ยอมมกลมควนพลงขน ฉะนน ดกรภกษทงหลาย สงขารทงหลายกฉนนน เปนสภาพไมเทยง ... ควรหลดพน ฯ ดกรภกษทงหลาย ในกาลบางครงบางคราว โดยลวงไปแหงกาลนาน พระอาทตย ดวงท ๗ ปรากฏ เพราะพระอาทตยดวงท ๗ ปรากฏ แผนดนใหญนและขนเขาสเนร ไฟจะตด ทวลกโชตชวง มแสงเพลงเปนอนเดยวกน เมอแผนดนใหญและขนเขาสเนรไฟเผาลกโชน ลมหอบเอาเปลวไฟฟงไปจนถงพรหมโลก เมอขนเขาสเนรไฟเผาลกโชนกาลงทะลาย ถกกอง เพลงใหญเผาทวมตลอดแลว ยอดเขาแมขนาด ๑๐๐ โยชน ๒๐๐ โยชน ๓๐๐ โยชน ๔๐๐ โยชน ๕๐๐ โยชน ยอมพงทะลาย เมอแผนดนใหญและขนเขาสเนรถกไฟเผาผลาญอย ยอมไมปรากฏขเถาและเขมา เปรยบเหมอนเมอเนยใสหรอนามนถกไฟเผาผลาญ อย ยอมไม ปรากฏขเถาและเขมา ฉะนน ดกรภกษทงหลาย สงขารทงหลายกฉนนน เปนสภาพไมเทยง ไมยงยน ไมนาชนชม ควรจะเบอหนาย ควรคลายกาหนด ควรหลดพน ในสงขารทงปวง ดกรภกษทงหลาย ในขอนน ใครจะรใครจะเชอวา แผนดนนและขนเขาสเนรจกถกไฟไหม พนาศไมเหลออย นอกจากอรยสาวกผมบทอนเหนแลว (โสดาบน) ฯ ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว ศาสดาชอสเนตตะเปนเจาลทธปราศจากความ กาหนดในกาม กศาสดาชอสเนตตะนน มสาวกอยหลายรอย เธอแสดงธรรมแกสาวกทงหลาย

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 86 เพอความเปนสหายแหงเทวดาชนพรหมโลก และเมอสเนตตศาสดาแสดงธรรมเพอความเปน สหายแหงเทวดาชนพรหมโลก สาวกเหลาใดรทวถงคาสอนไดหมดทกอยาง สาวกเหลานน เมอตายไป กเขาถงสคต พรหมโลก สวนสาวกเหลาใดยงไมรทวถงคาสอนไดหมดทกอยาง สาวกเหลานนเมอตายไป บางพวกเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนปรนมมตวสวสด บางพวกเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนนมมานรด บางพวกเขาถงความเปนสหายแหงเทวดา ชนดสต บางพวกเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนยามา บางพวกเขาถงความเปนสหายแหง เทวดาชนดาวดงส บางพวกเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนจาตมมหาราช บางพวกเขาถง ความเปนสหายแหงกษตรยมหาศาล บางพวกเขาถงความเปนสหายแหงพราหมณมหาศาล บางพวกเขาถงความเปนสหายแหงคฤหบดมหาศาล ฯ ดกรภกษทงหลาย ครงนนแล สเนตตศาสดามความคดเหนวา การทเราจะพงเปนผ มสตเสมอกบสาวกทงหลายในสมปรายภพไมสมควรเลย ผฉะนนเราควรจะเจรญเมตตาใหยง ขนไปอก ครงนนแล สเนตตศาสดาจงไดเจรญเมตตาจตตลอด ๗ ป แลวไมมาสโลกนตลอด ๗ สงวฏฏววฏฏกลป เมอโลกวบตเขาถงพรหมโลกชนอาภสสระ เมอโลกเจรญ เขาถงวมานพรหม ทวาง ในวมานนน สเนตตศาสดาเปนพรหม เปนทาวมหาพรหม เปนใหญ ไมมใครยงกวา รเหนเหตการณโดยถองแท เปนผมอานาจมาก เกดเปนทาวสกกะจอมเทวดา๓๖ ครง เปน พระเจาจกรพรรดผตงอยในธรรม เปนพระธรรมราชา มสมทรทง ๔ เปนขอบเขต ผไดชยชนะ สงคราม สถาปนาประชาชนไวเปนปกแผนมนคง พรงพรอมดวยรตนะ ๗ ประการ หลายรอยครง พระราชโอรสของพระเจาจกรพรรดนน ลวนแตองอาจ กลาหาญ ชาญชย ยายศตรได พระเจาจกรพรรดนนทรงปกครองปฐพมณฑล อนมมหาสมทรเปนขอบเขต ไมตองใชอาชญา ไมตองใชศสตรา ใชธรรมปกครอง ดกรภกษทงหลาย สเนตตศาสดานนแล มอายยนนาน ดารงมนอยอยางน แตกไมพนจากชาต ชรา พยาธ มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสและอปายาส เรากลาววา ไมพนจากทกขได ขอนนเพราะเหตไร เพราะยงไมตรสร ไมไดแทงตลอดธรรม ๔ ประการ ๔ ประการเปนไฉน คอ อรยศล ๑ อรยสมาธ ๑ อรยปญญา ๑ อรยวมต ๑ ดกรภกษทงหลาย อรยศลอรยสมาธ อรยปญญา อรยวมต เราตรสรแลว แทงตลอดแลว เราถอนตณหาในภพไดแลว ตณหาอนเปนเครองนาไปสภพสนแลว บดน ภพใหมไมม ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 87 พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนตรสไวยากรณภาษตนจบลงแลว จงไดตรสคาถา ประพนธตอไปอกวา ธรรมเหลาน คอ ศล สมาธ ปญญาและวมตอยางยง พระโคดมผมยศตรสรแลว พระพทธเจาผเปนศาสดา ผม พระจกษ ทรงรยงดวยประการดงนแลว ตรสบอกธรรม ๔ ประการแกภกษทงหลาย ทรงกระทาทสดทกขแลว ปรนพพาน ฯ จบสตรท ๒ นครสตร [๖๔] ดกรภกษทงหลาย ในกาลใด ปจจนตนครของพระราชา ปองกนไวดดวย เครองปองกน ๗ ประการ และหาอาหาร ๔ ประการไดตามความปรารถนาไดโดยไมยาก ไมลาบาก ในกาลนน เรากลาววา ศตรหมปจจามตรภายนอกทาอนตรายปจจนตนครของพระราชานนไมได เครองปองกน ๗ ประการเปนไฉนคอในปจจนตนครของพระราชา มเสาระเนยดขดหลมฝงลก ไมหวนไหว นเปนเครองปองกนนครประการท ๑ สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตราย ภายนอก ฯ อกประการหนง มคขดลกและกวาง นเปนเครองปองกนนครประการท ๒ สาหรบ คมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ฯ อกประการหนง มทางเดนตามคไดรอบ ทงสงและกวางนเปนเครองปองกนนคร ประการท ๓ สาหรบคมภยภายในและปองอนตรายภายนอก ฯ อกประการหนง มการสะสมอาวธไวมาก ทงทเปนอาวธแหลมยาวและอาวธคม นเปน เครองปองกนนครประการท ๔ สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ฯ อกประการหนง ตงกองทพไวมาก คอ พลชาง พลมา พลรถ พลธน กองถอธง กองจดกระบวนทพ กองสมภาระ กองเสนาธการ กองตะลมบอนเหมอนชางทวงเขาสสงคราม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 88 กองทหารหาญ กองทหารโลหะ กองเกราะหนง กองทหารทาส นเปนเครองปองกนนคร ประการท ๕ สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ฯ อกประการหนง มทหารยามฉลาดสามารถด หามไมใหคนทไมรจกเขาอนญาตใหคนท รจกเขา นเปนเครองปองกนนครประการท ๖ สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ฯ อกประการหนง มกาแพงทงสงและกวาง พรอมดวยปอมกออฐถอปนดนเปนเครอง ปองกนนครประการท ๗ สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ปจจนตนครมการ ปองกนด ดวยเครองปองกน ๗ ประการนแล ฯ ปจจนตนครหาอาหาร ๔ ประการ ไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก เปนไฉน คอในปจจนตนครของพระราชามการสะสมหญา ไม และนาไวมาก เพอความอนใจ ไมสะดงกลว เพออยเปนสขแหงชนภายใน และปองกนอนตรายภายนอก ฯ อกประการหนง มการสะสมขาวสาล (ขาวเจา) และขาวเหนยวไวมาก เพอความอนใจ ไมสะดงกลว เพออยเปนสขแหงชนภายใน และปองกนอนตรายภายนอก ฯ อกประการหนง มการสะสมงา ถวเขยว ถวทอง และอปรณชาตไวมาก เพอความ อนใจ ไมสะดงกลว เพออยเปนสขแหงชนภายใน และปองกนอนตรายภายนอก ฯ อกประการหนง มการสะสมเภสชไวมาก คอ เนยใส เนยขน นามน นาผง นาออย เกลอ เพอความอนใจ ไมสะดงกลว เพออยเปนสขแหงชนภายใน และปองกนอนตราย ภายนอก ฯ ปจจนตนคร หาอาหาร ๔ ประการไดตามปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ดกร ภกษทงหลาย ในกาลใด ปจจนตนครของพระราชาปองกนไวดดวยเครองปองกน ๗ ประการน และอาหาร ๔ ประการไดตามความปรารถนาไดโดยไมยาก ไมลาบาก ในกาลนน เรากลาววา ศตรหมปจจามตรไมทาอนตรายได ฯ ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ในกาลใด อรยสาวกประกอบพรอมดวย สทธรรม ๗ ประการ และเปนผมปรกตไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ อนมในจตยง เปนเครองอยเปนสขในปจจบน ในกาลนน เรากลาววามารผมบาปทาอนตราย

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 89 อรยสาวกไมได สทธรรม ๗ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกเปนผมศรทธา เชอพระปญญาเครองตรสรของพระตถาคตวา แมเพราะเหตนๆ พระผมพระภาคพระองคนน ฯลฯ เปนผตนแลว เปนผจาแนกธรรม เปรยบเหมอนในปจจนตนครของพระราชา มเสาระเนยด ขดหลมฝงลก ไมหวนไหว สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ฉะนน ดกร ภกษทงหลาย อรยสาวกผมศรทธาเปรยบเหมอนเสาระเนยด ยอมละอกศล เจรญกศล ละกรรม ทมโทษ เจรญกรรมอนไมมโทษบรหารตนใหบรสทธ นเปนสทธรรมประการท ๑ ฯลฯ อรยสาวกเปนผมหร ละอายตอกายทจรต วจทจรต มโนทจรต ละอายตอการเขาถง อกศลธรรมอนชวชาลามก เปรยบเหมอนในปจจนตนครของพระราชา มค (สนามเพลาะ) ทงลก และกวาง สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ฉะนน ดกรภกษทงหลาย อรย สาวกผมหรเปรยบเหมอนค ยอมละอกศล ... บรหารตนใหบรสทธ นเปนสทธรรมประการท ๒ ฯ อรยสาวกมโอตตปปะ สะดงกลวตอกายทจรต วจทจรต มโนทจรตสะดงกลวตอการ เขาถงอกศลธรรมอนชวชาลามก เปรยบเหมอนในปจจนตนครของพระราชา มทางเดนตามคไดรอบ ทงสงและกวาง สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอกฉะนน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผมโอตตปปะเปรยบเหมอนทางเดนตามค ยอมละอกศลธรรม ... ยอมบรหารตนให บรสทธนเปนสทธรรมประการท ๓ ฯ อรยสาวกเปนพหสต ทรงสตะ สงสมสตะ ไดสดบตรบฟงมาก ทรงจาไว คลองปาก ขนใจ แทงตลอดดวยดดวยทฐ ซงธรรมทงหลายอนงามในเบองตน งามในทามกลาง งามใน ทสด ประกาศพรหมจรรยพรอมทงอรรถพรอมทงพยญชนะ บรสทธ บรบรณ สนเชง เปรยบ เหมอนในปจจนตนครของพระราชา มการสะสมอาวธไวมาก ทงทเปนอาวธแหลมยาวและอาวธคม สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ฉะนน ดกรภกษทงหลายอรยสาวกผ มสตะเปรยบเหมอนอาวธ ยอมละอกศลธรรม ... บรหารตนใหบรสทธนเปนสทธรรมประการท ๔ ฯ อรยสาวกปรารภความเพยร เพอละอกศลธรรม เพอใหกศลธรรมถงพรอม มกาลง มความ บากบนมนคง ไมทอดธระในกศลธรรม เปรยบเหมอนในปจจนตนครของพระราชา ตงกองทพ ไวมาก คอพลมา ฯลฯ กองทหารทาส สาหรบคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ฉะนน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกมความเพยรเปรยบเหมอนกองทพ ยอมละอกศลธรรม ... บรหารตน ใหบรสทธ นเปนสทธรรมประการท ๕ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 90 อรยสาวกเปนผมสต ประกอบดวยสตเปนเครองรกษาตนอยางยง ยอมตามระลกถงกรรม ทไดทาและคาทไดพดแลวแมนานได เปรยบเหมอนในปจจนตนครของพระราชา มทหารยามฉลาด สามารถด หามไมใหคนทไมรจกเขาอนญาตใหคนทรจกเขา สาหรบคมภยภายในและปองกน อนตรายภายนอก ฉะนนดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผมสตเปรยบเหมอนทหารยาม ยอมละ อกศลธรรม... บรหารตนใหบรสทธ นเปนสทธรรมประการท ๖ ฯ อรยสาวกเปนผมปญญา ประกอบดวยปญญาเครองพจารณาความเกดและความดบ เปน อรยะ ชาแรกกเลส ใหถงความสนทกขโดยชอบ เปรยบเหมอนในปจจนตนครของพระราชา มกาแพงทงสงทงกวางพรอมดวยปอมกออฐถอปนด เพอคมภยภายในและปองกนอนตรายภายนอก ฉะนน ดกรภกษทงหลายอรยสาวกผมปญญาเปรยบเหมอนกาแพงอนพรอมดวยปอมกอ อฐถอปนด ยอมละอกศล เจรญกศล ละกรรมทมโทษ เจรญกรรมทไมมโทษ บรหารตนให บรสทธนเปนสทธรรมประการท ๗ อรยสาวกเปนผประกอบดวยสทธรรม ๗ ประการน ฯ อรยสาวกเปนผมปรกตไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ อนม ในจตยง เปนเครองอยเปนสขในปจจบนเปนไฉน อรยสาวกสงดจากกาม สงดจากอกศล ธรรม บรรลปฐมฌาน มวตกวจาร มปต และสขเกดแตวเวกอย เพอความอนใจ ไมสะดง กลว เพออยเปนสขแหงตนและเพอหยงลงสนพพาน เปรยบเหมอนในปจจนตนครของพระราชา มการสะสมหญา ไมและนาไวมาก เพอความอนใจ ไมสะดงกลว เพออยเปนสขแหงชนภายใน และเพอปองกนอนตรายภายนอก ฉะนน ฯ อรยสาวกบรรลทตยฌาน มความผองใสแหงจตในภายในเปนธรรมเอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร เพราะวตกวจารสงบไป มปตและสขเกดจากสมาธอยเพอความอนใจ ไมสะดงกลว เพออยเปนสขแหงตน และเพอหยงลงสนพพานเปรยบเหมอนในปจจนตนครของพระราชา ม การสะสมขาวสาล (ขาวเจา) และขาวเหนยวไวมาก เพอความอนใจภายใน ไมสะดงกลว เพอ อยเปนสขแหงชนภายใน และเพอปองกนอนตรายภายนอก ฉะนน ฯ อรยสาวกมอเบกขา มสต มสมปชญญะ เสวยสขดวยนามกายเพราะปตสนไป บรรล ตตยฌานทพระอรยเจาทงหลายสรรเสรญวา ผไดฌานนเปนผมอเบกขา มสตอยเปนสข เพอความ อนใจ ไมสะดงกลว เพออยเปนสขแหงตน และเพอหยงลงสนพพาน เปรยบเหมอนใน ปจจนตนครของพระราชา มการสะสมงา ถวเขยว ถวทอง และอปรณชาตไวมาก เพอความ อนใจ ไมสะดงกลว เพออยเปนสขแหงชนภายใน และเพอปองกนอนตรายภายนอก ฉะนน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 91 อรยสาวกบรรลจตตถฌาน ไมมทกข ไมมสข เพราะละสขละทกขและดบโสมนส โทมนสกอนๆ ได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอย เพอความอนใจ ไมสะดงกลว เพออย เปนสขแหงตนและเพอหยงลงสนพพาน เปรยบเหมอนในปจจนตนครของพระราชามการสะสม เภสชไวมาก คอ เนยใส เนยขนนามน นาผง นาออย เกลอ เพอความอนใจ ไมสะดง กลว เพออยเปนสขแหงชนภายใน และปองกนอนตรายภายนอก ฉะนน ฯ อรยสาวกเปนผมปรกตไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ น อนมในจตยง เปนเครองอยเปนสขในปจจบน ดกรภกษทงหลาย ในกาลใด อรยสาวกประกอบดวย สทธรรม ๗ ประการน และมปรกตไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ น อนมในจตยงเปนเครองอยเปนสขในปจจบน ในกาลนนแล มารผมบาปกทาอนตรายอรยสาวก ไมได ฯ จบสตรท ๓ ธมมญสตร [๖๕] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ธรรม ๗ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนธมมญ รจกธรรม๑ อตถญ รจกอรรถ ๑ อตตญ รจกตน ๑ มตตญ รจกประมาณ ๑กาลญ รจกกาล ๑ ปรสญ รจกบรษท ๑ ปคคลปโรปรญ ร จกเลอกคบคน ๑ ดกรภกษทงหลาย กภกษเปนธมมญอยางไร ภกษในธรรมวนยน ยอมรธรรม คอ สตตะ เคยยะ ไวยากรณะ คาถา อทาน อตวตตกะ ชาตกะอพภตธรรม เวทลละ หากภกษไมพงรจกธรรม คอ สตตะ ... เวทลละ เรากไมพงเรยกวาเปนธมมญ แตเพราะภกษ รธรรม คอ สตตะ ... เวทลละฉะนนเราจงเรยกวาเปนธมมญ ดวยประการฉะน ฯ กภกษเปนอตถญอยางไร ภกษในธรรมวนยน ยอมรจกเนอความแหงภาษตนนๆ วา นเปนเนอความแหงภาษตนๆ หากภกษไมพงรเนอความแหงภาษตนนๆ วา นเปนเนอความ แหงภาษตนๆ เรากไมพงเรยกวาเปนอตถญ แตเพราะภกษรเนอความแหงภาษตนนๆ วา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 92 นเปนเนอความแหงภาษตนๆ ฉะนน เราจงเรยกวาเปนอตถญ ภกษเปนธมมญ อตถญ ดวยประการฉะน ฯ กภกษเปนอตตญอยางไร ภกษในธรรมวนยน ยอมรจกตนวา เราเปนผมศรทธา ศล สตะ จาคะ ปญญา ปฏภาณ เพยงเทาน ถาภกษไมพงรจกตนวา เราเปนผมศรทธา ศล สตะ จาคะ ปญญา ปฏภาณ เพยงเทานเรากไมพงเรยกวาเปนอตตญ แตเพราะภกษรจก ตนวา เราเปนผมศรทธา ศลสตะ จาคะ ปญญา ปฏภาณ เพยงเทาน ฉะนน เราจงเรยกวา เปนอตตญภกษเปนธมมญ อตถญ อตตญ ดวยประการฉะน ฯ กภกษเปนมตตญอยางไร ภกษในธรรมวนยน รจกประมาณในการรบจวร บณฑบาต เสนาสนะ และคลานปจจยเภสชบรขาร หากภกษไมพงรจกประมาณในการรบจวร บณฑบาต เสนาสนะ และคลานปจจยเภสชบรขาร เรากไมพงเรยกวาเปนมตตญ แตเพราะภกษรจก ประมาณในการรบจวร บณฑบาตเสนาสนะ และคลานปจจยเภสชบรขาร ฉะนน เราจงเรยกวา เปนมตตญภกษเปนธมมญ อตถญ อตตญ มตตญ ดวยประการฉะน ฯ กภกษเปนกาลญอยางไร ภกษในธรรมวนยน ยอมรจกกาลวา นเปนกาลเรยน น เปนกาลสอบถาม นเปนกาลประกอบความเพยร นเปนกาลหลกออกเรน หากภกษไมพงรจกกาล วา นเปนกาลเรยน นเปนกาลสอบถามนเปนกาลประกอบความเพยร นเปนกาลหลกออกเรน เราไมพงเรยกวาเปนกาลญ แตเพราะภกษรจกกาลวา นเปนกาลเรยน นเปนกาลสอบถาม นเปนกาลประกอบความเพยร นเปนกาลหลกออกเรน ฉะนน เราจงเรยกวาเปน กาลญ ภกษเปนธมมญ อตถญ อตตญ มตตญ กาลญ ดวยประการฉะน ฯ กภกษเปนปรสญอยางไร ภกษในธรรมวนยน ยอมรจกบรษทวา นบรษทกษตรย นบรษท คฤหบด นบรษทสมณะ ในบรษทนน เราพงเขาไปหาอยางน พงยนอยางน พงทาอยางน พงนงอยางน พงนงอยางน หากภกษไมรจกบรษทวา นบรษทกษตรย ... พงนง อยางน เรากไมพงเรยกวาเปนปรสญแตเพราะภกษรจกบรษทวา นบรษทกษตรย ... พงนง อยางน ฉะนน เราจงเรยกวาเปนปรสญ ภกษเปนธมมญ อตถญ อตตญ มตตญ กาลญปรสญ ดวยประการฉะน ฯ กภกษเปนปคคลปโรปรญอยางไร ภกษในธรรมวนยน เปนผรจกบคคลโดยสวน ๒ คอ บคคล ๒ จาพวก คอ พวกหนงตองการเหนพระอรยะ พวกหนงไมตองการเหนพระอรยะ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 93 บคคลทไมตองการเหนพระอรยะ พงถกตเตยนดวยเหตนนๆ บคคลทตองการเหนพระอรยะ พงไดรบความสรรเสรญดวยเหตนนๆ บคคลทตองการเหนพระอรยะกม ๒ จาพวก คอ พวกหนง ตองการจะฟงสทธรรม พวกหนงไมตองการฟงสทธรรม บคคลทไมตองการฟงสทธรรม พงถก ตเตยนดวยเหตนนๆ บคคลทตองการฟงสทธรรม พงไดรบความสรรเสรญดวยเหตนนๆ บคคลทตองการฟงสทธรรมกม ๒ จาพวก คอพวกหนงตงใจฟงธรรม พวกหนงไมตงใจฟงธรรม บคคลทไมตงใจฟงธรรม พงถกตเตยนดวยเหตนนๆ บคคลทตงใจฟงธรรม พงไดรบความ สรรเสรญดวยเหตนนๆ บคคลทตงใจฟงธรรมกม ๒ จาพวก คอ พวกหนงฟงแลวทรงจาธรรมไว พวกหนงฟงแลวไมทรงจาธรรมไว บคคลทฟงแลวไมทรงจาธรรมไว พงถกตเตยนดวยเหตนนๆ บคคลทฟงแลวทรงจาธรรมไวพงไดรบความสรรเสรญดวยเหตนนๆบคคลทฟงแลวทรงจาธรรมไว กม ๒ จาพวก คอ พวกหนงพจารณาเนอความแหงธรรมททรงจาไว พวกหนงไมพจารณา เนอความแหงธรรม ททรงจาไวบคคลทไมพจารณาเนอความแหงธรรมททรงจาไว พงถกตเตยน ดวยเหตนนๆบคคลทพจารณาเนอความแหงธรรมททรงจาไว พงไดรบความสรรเสรญดวยเหต นนๆ บคคลทพจารณาเนอความแหงธรรมททรงจาไวกม ๒ จาพวก คอพวกหนงรอรรถรธรรม แลว ปฏบตธรรมสมควรแกธรรม พวกหนงหารอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมไม บคคลทหารอรรถรธรรมปฏบตธรรมสมควรแกธรรมไม พงถกตเตยนดวยเหตนนๆ บคคลทร อรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม พงไดรบความสรรเสรญ ดวยเหตนนๆ บคคล ทรอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม กม ๒ จาพวก คอ พวกหนงปฏบตเพอประโยชน ของตน ไมปฏบตเพอประโยชนของผอน พวกหนงปฏบตทงเพอประโยชนตนและเพอประโยชน ผอน บคคลทปฏบตเพอประโยชนตน ไมปฏบตเพอประโยชนผอน พงถกตเตยนดวยเหตนนๆ บคคลทปฏบตทงเพอประโยชนตนและเพอประโยชนผอน พงไดรบความสรรเสรญดวยเหตนนๆ ดกรภกษทงหลาย ภกษเปนผรจกบคคลโดยสวน ๒ ฉะนแล ภกษเปนบคคลปโรปรญอยางนแล ดกรภกษทงหลาย ภกษประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญ ของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 94 ปารฉตตกสตร [๖๖] ดกรภกษทงหลาย สมยใด ปารฉตตกพฤกษแหงเทวดาชนดาวดงสมใบเหลอง สมยนน เทวดาชนดาวดงสพากนดใจวา เวลานตนปารฉตตกพฤกษใบเหลอง ไมนานเทาไร กจกผลดใบใหม สมยใด ปารฉตตกพฤกษของเทวดาชนดาวดงสผลดใบใหม สมยนน เทวดา ชนดาวดงสพากนดใจวา เวลานตนปารฉตตกพฤกษ กาลงผลดใบใหม ไมนานเทาไรกจกผลดอก ออกใบสมยใด ปารฉตตกพฤกษของเทวดาชนดาวดงสผลดอกออกใบแลว สมยนน เทวดาชนดาวดงสพากนดใจวา เวลานปารฉตตกพฤกษผลดอกออกใบแลวไมนานเทาไร กจก เปนดอกเปนใบ สมยใด ปารฉตตกพฤกษของเทวดาชนดาวดงสเปนดอกเปนใบแลว สมยนน เทวดาชนดาวดงสพากนดใจวา เวลานปารฉตตกพฤกษเปนดอกเปนใบแลว ไมนานเทาไรกจก เปนดอกตม สมยใดปารฉตตกพฤกษ ของเทวดาชนดาวดงสเปนดอกตมแลว สมยนน เทวดาชนดาวดงสพากนดใจวา เวลาน ปารฉตตกพฤกษดอกออกตมแลว ไมนานเทาไรกจก เรมแยม สมยใด ปารฉตตกพฤกษเรมแยมแลว สมยนนเทวดาชนดาวดงสพากนดใจวา เวลาน ปารฉตตกพฤกษเรมแยมแลว ไมนานเทาไรกจกบานเตมทสมยใด ปารฉตตกพฤกษของ เทวดาชนดาวดงสบานเตมทแลว สมยนน เทวดาชนดาวดงสพากนดใจ เอบอมพรงพรอมดวย กามคณ ๕ บารงบาเรออยตลอดระยะ ๕ เดอนทพย ณ ควงแหงไมปารฉตตกพฤกษ กเมอ ปารฉตตกพฤกษบานเตมทแลว แผรศมไปได ๕๐ โยชน ในบรเวณรอบๆ จะสงกลนไปได ๑๐๐ โยชนตามลม อานภาพของปารฉตตกพฤกษ มดงน ดกรภกษทงหลายฉนนนเหมอนกนแล สมยใด อรยสาวกคดจะออกบวชเปนบรรพชต สมยนนอรยสาวกเปรยบเหมอนปารฉตตก พฤกษของเทวดาชนดาวดงสมใบเหลอง สมยใด อรยสาวกปลงผมและหนวด นงหมผา กาสาวพสตร ออกบวชเปนบรรพชตสมยนน อรยสาวกเปรยบเหมอนปารฉตตกพฤกษของ เทวดาชนดาวดงสผลดใบใหม สมยใด อรยสาวกสงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม บรรล ปฐมฌานมวตกวจาร มปตและสขเกดแตวเวกอย สมยนน อรยสาวกเปรยบเหมอน ปารฉตตกพฤกษของเทวดาชนดาวดงส ผลดอกออกใบ สมยใด อรยสาวกบรรลทตยฌาน มความผองใสแหงจตในภายใน เปนธรรมเอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร เพราะวตกวจารสงบไป

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 95 มปตและสขเกดแตสมาธอย สมยนน อรยสาวกเปรยบเหมอนปารฉตตกพฤกษของเทวดาชน ดาวดงสเปนดอกเปนใบ สมยใดอรยสาวกมอเบกขา มสตสมปชญญะ เสวยสขดวยนามกาย เพราะปตสนไปบรรลตตยฌานทพระอรยเจาทงหลายสรรเสรญวา ผไดฌานนเปนผมอเบกขา มสตอยเปนสข สมยนน อรยสาวกเปรยบเหมอนปารฉตตกพฤกษของเทวดาชนดาวดงสเปน ดอกตม สมยใด อรยสาวกบรรลจตตถฌาน ไมมทกข ไมมสขเพราะละสขละทกขและ ดบโสมนสโทมนสกอนๆ ได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอย สมยนน อรยสาวก เปรยบเหมอนปารฉตตกพฤกษของเทวดาชนดาวดงสเรมแยม สมยใด อรยสาวกทาใหแจงซง เจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย สมยนน อรยสาวกเปรยบเหมอนปารฉตตกพฤกษของเทวดาชนดาวดงส บานเตมท สมยนน ภมมเทวดายอมประกาศใหไดยนวา ทานรปน มชออยางนเปนสทธวหารก ของทานชอน ออกจากบานหรอนคมชอโนน บวชเปนบรรพชตกระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย เทวดาชนจาตมหาราชฟงเสยงแหงภมมเทวดา ... เทวดาชนดาวดงส ... เทวดาชนยามา ... เทวดาชนดสต ... เทวดาชนนมมานรด ... เทวดาชนปรนมมตวสวสด ... เทวดาชนพรหมฟงเสยง แหงเทวดาชนปรนมมตวสวสดแลว ยอมประกาศใหไดยนวา ทานรปนมชออยางน เปน สทธวหารกของทานผน ออกจากบานหรอนคมชอโนน บวชเปนบรรพชต กระทาใหแจงซง เจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย โดยเหตนเสยงกระบอไปตลอดพรหมโลกชวขณะนน ชวครนน อานภาพ ของพระขณาสพเปนดงน ฯ จบสตรท ๕ สกกจจสตร [๖๗] ครงนน ทานพระสารบตรหลกออกเรนอยในทลบ เกดความปรวตกแหงใจ อยางนวา ภกษสกการะ เคารพ อาศยอะไรอยหนอ จะพงละอกศล เจรญกศล ลาดบนน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 96 ทานคดเหนดงนวาภกษ สกการะ เคารพ อาศยพระศาสดาอยแล จะพงละอกศล เจรญกศล ภกษสกการะ เคารพ อาศยธรรม ...อาศยสงฆ ... อาศยสกขา ... อาศยสมาธ ... อาศยความ ไมประมาท ...อาศยปฏสนถารอยแล ... จะพงละอกศล เจรญกศล ทานคดเหนอกวาธรรม เหลานของเราบรสทธผดผอง ผฉะนน เราพงไปกราบทลธรรมเหลานแดพระผมพระภาค ธรรม เหลานของเราจกบรสทธและจกนบวาบรสทธยงขน ดวยอาการอยางน เปรยบเหมอนบคคลได ทองคาอนบรสทธผดผองเขาจะพงคดเหนอยางนวาทองคาแทงของเราน บรสทธผดผอง ผฉะนน เราพงนาเอาทองคาแทงนไปแสดงแกนายชางทอง ทองคาแทงของเราน ไปถงนายชางทองเขา จกบรสทธและจกนบวาบรสทธยงขน ดวยอาการอยางน ฉะนน ฯ ลาดบนน เปนเวลาเยน ทานพระสารบตรออกจากทเรน เขาไปเฝาพระผมพระภาค ถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนงครนแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขาพระองคหลกออกเรนอยในทลบเกดความ ปรวตกแหงใจอยางนวาภกษสกการะ เคารพ อาศยอะไรอยหนอ จะพงละอกศล เจรญกศล ลาดบนนขาพระองคไดคดเหนดงนวา ภกษสกการะ เคารพ อาศยพระศาสดาอยแล จะพงละ อกศล เจรญกศล สกการะ เคารพ อาศยธรรม ... อาศยสงฆ ...อาศยสกขา ... อาศยสมาธ ... อาศยความไมประมาท ... อาศยปฏสนถารอยแลจะพงละอกศล เจรญกศล ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดคดเหนดงนอกวาธรรมเหลานของเราบรสทธผดผอง ผฉะนน เราพงไปกราบทล ธรรมเหลานแดผมพระภาค ธรรมเหลานของเราจกบรสทธและจกนบวาบรสทธยงขน ดวย อาการอยางน เปรยบเหมอนบคคลไดทองคาแทงอนบรสทธผดผอง เขาจะพงคดเหนอยางนวา ทองคาแทงของเรานบรสทธผดผอง ผฉะนนเราพงนาเอาทองคาแทงนไปแสดงแกนายชางทอง ทองคาแทงของเรานไปถงนายชางทองเขา จกบรสทธและนบวาบรสทธยงขน ดวยอาการอยางน ฉะนน ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรสารบตร ดละ ดละ ภกษสกการะเคารพ อาศย พระศาสดาอยแล จะพงละอกศล เจรญกศล สกการะ เคารพอาศยธรรม ... อาศยสงฆ ... อาศยสกขา ... อาศยสมาธ ... อาศยความไมประมาท ... อาศยปฏสนถารอยแล จะพงละอกศล เจรญกศล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 97 เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ทานพระสารบตรไดกราบทลวา ขาแตพระองค ผเจรญ ขาพระองครทวถงเนอความแหงพระดารสทพระผมพระภาคตรสแลวโดยยอน โดย พสดารอยางนวา ภกษไมเคารพในพระศาสดา จกเคารพในธรรม ขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษไมเคารพในพระศาสดา ชอวาไมเคารพในธรรมดวย ภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรม จกเคารพในสงฆขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรม ชอวาไม เคารพในสงฆดวย ภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ จกเคารพในสกขา ขอนไม เปนฐานะทจะมได ภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรมในสงฆ ชอวาไมเคารพในสกขาดวย ภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรมในสงฆ ในสกขา จกเคารพในสมาธ ขอนไมเปนฐานะ ทจะมได ภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ ในสกขา ชอวาไมเคารพในสมาธ ดวย ภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ ในสกขา ในสมาธ จกเคารพในความ ไมประมาท ขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษไมเคารพในพระศาสดาในธรรม ในสงฆ ใน สกขา ในสมาธ ชอวาไมเคารพในความไมประมาทดวยภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ ในสกขา ในสมาธ ในความไมประมาท จกเคารพในปฏสนถาร ขอนไมเปนฐานะท จะมได ภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ ในสกขา ในสมาธ ในความไม ประมาท ชอวาไมเคารพในปฏสนถารดวย ขาแตพระองคผเจรญ ภกษเคารพในพระศาสดา จกไมเคารพในธรรม ขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษเคารพในพระศาสดา ชอวาเคารพในธรรม ดวย ภกษเคารพในพระศาสดา ในธรรม จกไมเคารพในสงฆขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษเคารพในพระศาสดา ในธรรม ชอวาเคารพในสงฆดวย ภกษเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ จกไมเคารพในสกขา ขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ ชอวาเคารพในสกขาดวย ภกษเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ ในสกขา จกไมเคารพในสมาธ ขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษเคารพในพระศาสดา ในในธรรม ในสงฆ ในสกขา ชอวาเคารพในสมาธดวย ภกษเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ ในสกขา ในสมาธ จกไมเคารพในความไมประมาท ขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆในสกขา ในสมาธ ชอวาเคารพในความไมประมาท ภกษเคารพในพระ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 98 ศาสดา ในธรรม ในสงฆ ในสกขา ในสมาธ ในความไมประมาท จกไมเคารพในปฏสนถาร ขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆในสกขา ในสมาธ ในความไมประมาท ชอวาเคารพในปฏสนถารดวย ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองครทวถง เนอความแหงพระดารสทพระผมพระภาคตรสแลวโดยยอน โดยพสดารอยางน ฯ พ. ดกรสารบตร ดละ ดละ สารบตร เธอรทวถงเนอความแหงคาทเรากลาวแลว โดยยอน โดยพสดารอยางน ดแลว ดกรสารบตร ภกษไมเคารพในพระศาสดา จกเคารพ ในธรรม ขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษไมเคารพในพระศาสดา ชอวาไมเคารพในธรรมดวย ฯลฯ ภกษไมเคารพในพระศาสดา ในธรรมในสงฆ ในสกขา ในสมาธ ในความไมประมาท จกเคารพในปฏสนถารขอนไมเปนฐานะทจะมได ภกษไมเคารพในพระศาสดาในธรรม ในสงฆ ในสกขา ในสมาธ ในความไมประมาท ชอวาไมเคารพในปฏสนถารดวย ฯ ดกรสารบตร ภกษเคารพในพระศาสดา จกไมเคารพในธรรม ขอนไมเปนฐานะทจะ มได ภกษเคารพในพระศาสดา ชอวาเคารพในธรรมดวย ฯลฯภกษเคารพในพระศาสดา ใน ธรรม ในสงฆ ในสกขา ในสมาธ ในความไมประมาท จกไมเคารพในปฏสนถาร ขอนไม เปนฐานะทจะมได ภกษเคารพในพระศาสดา ในธรรม ในสงฆ ในสกขา ในสมาธ ในความ ไมประมาทชอวาเคารพในปฏสนถารดวย ดกรสารบตร เธอพงเหนเนอความแหงคาทเรากลาว แลวโดยยอน โดยพสดารอยางนแล ฯ จบสตรท ๖ ภาวนาสตร [๖๘] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษไมหมนเจรญภาวนา แมจะพงเกดความปรารถนาขน อยางนวา โอหนอ ขอจตของเราพงหลดพนจากอาสวะเพราะไมถอมน กจรง แตจตของภกษนน ยอมไมหลดพนจากอาสวะเพราะไมถอมนขอนนเพราะเหตไร จะพงกลาวไดวา เพราะ ไมไดเจรญ เพราะไมไดเจรญอะไรเพราะไมไดเจรญสตปฏฐาน ๔ สมมปปธาน ๔ อทธบาท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 99 อนทรย ๕ พละ ๕ โพชฌงค ๗ อรยมรรคประกอบดวยองค ๘ เปรยบเหมอนแมไกมไขอย ๘ ฟอง ๑๐ ฟอง หรอ ๑๒ ฟอง ไขเหลานน แมไกกกไมด ใหความอบอนไมพอ ฟกไมด แมไกนน แมจะพงเกดความปรารถนาขนอยางนวาโอหนอ ขอใหลกของเราพงใชปลายเลบเทาหรอ จะงอยปากเจาะกะเปาะไข ฟกตวออกมาโดยสวสด กจรง แตลกไกเหลานนไมสามารถทจะใช ปลายเลบเทา หรอจะงอยปากเจาะกะเปาะไข ฟกตวออกมาโดยสวสดได ขอนนเพราะเหตไร เพราะแมไกกกไมด ใหความอบอนไมพอ ฟกไมด ฉะนน ดกรภกษทงหลายเมอภกษหมน เจรญภาวนา แมจะไมพงเกดความปรารถนาอยางนวา โอหนอขอจตของเราพงหลดพนจาก อาสวะเพราะไมถอมน กจรง แตจตของภกษนนยอมหลดพนจากอาสวะเพราะไมถอมน ขอนน เพราะเหตไร พงกลาวไดวา เพราะเจรญ เพราะเจรญอะไร เพราะเจรญสตปฏฐาน ๔ ฯลฯ อรยมรรคประกอบดวยองค ๘ เปรยบเหมอนแมไกมไขอย ๘ ฟอง ๑๐ ฟอง หรอ ๑๒ ฟอง ไขเหลานนแมไกกกด ใหความอบอนเพยงพอ ฟกด แมแมไกนนจะไมพงปรารถนาอยางนวา โอหนอ ขอใหลกของเราพงใชปลายเลบเทาหรอจะงอยปากเจาะกะเปาะไข ฟกตวออกมาโดยสวสด กจรง แตลกไกเหลานนกสามารถใชเทาหรอจะงอยปากเจาะกะเปาะไข ฟกตวออกมาโดยสวสด ได ขอนนเพราะเหตไรเพราะไขเหลานนแมไกกกด ใหความอบอนเพยงพอ ฟกด ฉะนน ฯ เปรยบเหมอนรอยนวมอ รอยนวหวแมมอทดามมด ยอมปรากฏแกนายชางไมหรอลกมอ นายชางไม แตเขาไมรอยางนวา วนนดามมดของเราสกไปเทานเมอวานสกไปเทาน หรอ เมอวานซนสกไปเทาน ทจรง เมอดามมดสกไปเขากรวาสกไปนนเทยว ฉนใด ดกรภกษ ทงหลาย เมอภกษหมนเจรญภาวนาอยกฉนนนเหมอนกน แมจะไมรอยางนวา วนน อาสวะ ของเราสนไปเทาน เมอวานสนไปเทาน หรอเมอวานซนสนไปเทาน แตทจรง เมออาสวะ สนไป ภกษนนกรวาสนไปนนเทยว ฯ เปรยบเหมอนเรอเดนสมทรทเขาผกหวาย ขนชะเนาะแลวแลนไปในนาตลอด ๖ เดอน ถงฤดหนาว เขนขนบก เครองผกประจาเรอตากลมและแดดไว เครองผกเหลานนถกฝนชะ ยอมชารดเสยหาย เปนของเปอยไปโดยไมยาก ฉนใด ดกรภกษทงหลาย เมอภกษหมนเจรญ ภาวนาอย สงโยชนยอมสงบระงบไปโดยไมยาก กฉนนนเหมอนกนแล ฯ จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 100 อคคขนธปมสตร [๖๙] สมยหนง พระผมพระภาคเสดจจารกไปในแควนโกศลชนบทพรอมดวยภกษสงฆ หมใหญ เสดจดาเนนไปสทางไกล ไดทอดพระเนตรเหนไฟกองใหญ กาลงลกรงโรจนโชตชวง อยในทแหงหนง จงเสดจแวะจากทางประทบนงบนอาสนะทปไวใกลโคนไมแหงหนง ครนแลว ตรสถามภกษทงหลายวาดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายเหนไฟกองใหญโนนทกาลงลกรงโรจน โชตชวงอยหรอไม ภกษเหลานนกราบทลวา เหน พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน การเขาไปนงกอด หรอนอนกอดกองไฟใหญโนน ทกาลงลกรงโรจนโชตชวงอยกบการเขาไปนงกอดหรอนอนกอด พระราชธดา บตรสาวพราหมณหรอบตรสาวคฤหบด ผมฝามอฝาเทาออนนม อยางไหนจะ ประเสรฐกวากน ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ การทบคคลเขาไปนงกอดหรอนอนกอดพระราชธดา บตรสาว พราหมณหรอบตรสาวคฤหบด ผมฝามอฝาเทาอนออนนมนประเสรฐกวา สวนการทบคคลเขาไป นงกอดหรอนอนกอดกองไฟใหญโนนทกาลงลกรงโรจนโชตชวงอย เปนทกข ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย เราจะขอบอกเธอทงหลาย จะขอเตอนเธอทงหลาย การทบคคล ผทศล มธรรมลามก มความประพฤตสกปรกนารงเกยจปกปดกรรมชว มใชสมณะ แต ปฏญาณวาเปนสมณะ มใชผประพฤตพรหมจรรยแตปฏญาณวาประพฤตพรหมจรรย เนาใน มความกาหนดกลา เปนดงหยากเยอเขาไปนงกอดหรอนอนกอดพระราชธดา บตรสาวพราหมณ หรอบตรสาวคฤหบดจะประเสรฐอยางไร การเขาไปนงกอดนอนกอดกองไฟใหญโนนทกาลง ลกรงโรจนโชตชวงอย นดกวา ขอนนเพราะเหตไร เพราะเขาจะพงถงความตายหรอทกข ปางตาย เพราะการเขาไปกอดกองไฟใหญนนเปนเหต แตผนนเมอตายไปไมพงเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก เพราะการเขาไปกอดกองไฟใหญนนเปนปจจย สวนการทบคคลผทศล ม ธรรมอนลามก มความประพฤตสกปรกนารงเกยจ ปกปดกรรมชว มใชสมณะ แตปฏญาณวา เปนสมณะ มใชผประพฤตพรหมจรรย แตปฏญาณวาประพฤตพรหมจรรย เนาใน มความ กาหนดกลา เปนดงหยากเยอ เขาไปนงกอดหรอนอนกอดพระราชธดา บตรสาวพราหมณหรอ บตรสาวคฤหบด ผมฝามอฝาเทาออนนมนน ยอมเปนไปเพอความฉบหายมใชประโยชน เพอ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 101 ความทกขตลอดกาลนานแกเขา และผนนเมอตายไป ยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน การทบรษมกาลง เอาเชอกหนง อนเหนยวแนนพนแขงทงสองขางแลวชกไปมา เชอกหนงพงบาดผว บาดผวแลว พงบาดหนง บาดหนงแลว พงบาดเนอ บาดเนอแลว พงตดเสนเอน ตดเสนเอนแลวพงตดกระดก ตดกระดก แลว หยดอยจดเยอในกระดก กบการยนดการกราบไหวแหงกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล ไหนจะดกวากน ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ การยนดการกราบไหวแหงกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล นดกวาการทบรษผมกาลง เอาเชอกหนงอนเหนยวแนนพนแขงทงสองขาง แลวชกไปชกมา เชอกหนงพงบาดผว ฯลฯหยดอยจดเยอในกระดก นเปนทกข ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย เราจะขอบอกเธอทงหลาย จะขอเตอนเธอทงหลาย การทบคคล ผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ ยนดการกราบไหวแหงกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอ คฤหบดมหาศาล จะดอยางไร การทบรษมกาลง เอาเชอกหนงอนเหนยวแนนพนแขงทงสองขาง แลวชกไปชกมาเชอกหนงพงบาดผว ฯลฯ หยดอยจดเยอในกระดก นนดกวา ขอนนเพราะ เหตไร เพราะเขาจะพงถงความตายหรอทกขปางตาย มขอนนเปนเหต แตผนนเมอตายไป ไมพงเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก เพราะขอนนเปนปจจย สวนการทบคคลผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ ยนดการกราบไหวแหงกษตรยมหาศาลพราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล นน ยอมเปนไปเพอความฉบหายมใชประโยชน เพอทกขสนกาลนาน แกบคคลผทศลนน และบคคลผทศลนนเมอตายไปยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน การทบรษมกาลง เอาหอกอนคมชะโลมนามนพงใส กลางอก กบการยนดอญชลกรรมของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาลหรอคฤหบดมหาศาล ไหนจะดกวากน ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ การยนดอญชลกรรมของกษตรยมหาศาลพราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล นดกวา สวนการทบรษมกาลงเอาหอกอนคมชะโลมนามน พงใสกลางอก นเปนทกข ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 102 พ. ดกรภกษทงหลาย เราจะขอบอกเธอทงหลาย จะขอเตอนเธอทงหลาย การทบคคล ผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ ยนดอญชลกรรมของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอ คฤหบดมหาศาล จะดอยางไร การทบรษมกาลง เอาหอกอนคมชะโลมนามน พงใสกลางอก นนดกวา ขอนนเพราะเหตไรเพราะเขาจะพงถงความตายหรอทกขปางตาย มขอนนเปนเหต แตผนนเมอตายไปไมพงเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก เพราะขอนนเปนปจจย สวนการท บคคลผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ ยนดอญชลกรรมของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาลนน ยอมเปนไปเพอความฉบหายมใชประโยชนเพอทกขสนกาลนาน แก บคคลผทศลนน และบคคลผทศลนน เมอตายไปยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน การทบรษมกาลงเอาแผนเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวงนาบกายตว กบการบรโภคจวรทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรย มหาศาลพราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล ไหนจะดกวากน ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ การบรโภคจวรทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล นดกวา การทบรษมกาลง เอาแผนเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวงนาบกายตว นเปนทกข ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย เราจะขอบอกเธอทงหลาย จะขอเตอนเธอทงหลาย การทบคคล ผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ บรโภคจวรทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณ มหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล จะดอยางไร การทบรษมกาลง เอาแผนเหลกแดง ไฟกาลง ลกรงโรจนโชตชวงนาบกายตว นดกวา ขอนนเพราะเหตไร เพราะเขาจะพงถงความตายหรอ ทกขปางตายมขอนนเปนเหต แตเขาเมอตายไป ไมพงเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก เพราะขอนนเปนปจจย สวนการทบคคลผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ บรโภคจวรทเขาถวาย ดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล นน ยอมเปนไปเพอ ความฉบหายมใชประโยชน เพอทกขสนกาลนานแกบคคลผทศลนน และบคคลผทศลนน เมอตายไป ยอมเขาถงอบาย ทคตวนบาต นรก ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสาคญ ความขอนนเปนไฉนการทบรษมกาลงเอาขอเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวงเกยวปากอา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 103 ไวแลวกรอกกอนเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวงเขาในปาก กอนเหลกแดงนนจะพงไหม รมฝปาก ไหมปาก ไหมลน ไหมคอ ไหมอก ไหมเรอยไปถงไสใหญไสนอย แลวออกทาง ทวารเบองตา กบการบรโภคบณฑบาตทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณ มหาศาล หรอคฤหบดมหาศาลไหนจะดกวากน ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ การบรโภคบณฑบาตทเขาถวายดวยศรทธาของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล นดกวา การทบรษมกาลง เอาขอเหลกแดงไฟกาลง ลกรงโรจนโชตชวง เกยวปากอาไว แลวกรอกกอนเหลกแดงไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวงเขา ในปาก กอนเหลกแดงนนจะพงไหมรมฝปาก ... แลวออกทางทวารเบองตา นเปนทกข ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย เราจะขอบอกเธอทงหลาย จะขอเตอนเธอทงหลาย การทบคคล ผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ บรโภคบณฑบาตทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล จะดอยางไร การทบรษมกาลง เอาขอเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวงเกยวปากอาไว แลวกรอกกอนเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวง เขาในปาก กอนเหลกแดงนนจะพงไหมรมฝปาก ... แลวออกทางทวารเบองตา นดกวา ขอนน เพราะเหตไร เพราะผนนพงถงความตายหรอทกขปางตาย มขอนนเปนเหตแตผนนเมอตายไป ไมพงเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก เพราะขอนนเปนปจจย สวนการทบคคลผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ บรโภคบณฑบาตทเขาถวายดวยศรทธาของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาลนน ยอมเปนไปเพอความฉบหายมใชประโยชน เพอทกขสนกาลนาน แกบคคลผทศลนน และบคคลผทศลนน เมอตายไป ยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉนการทบรษผมกาลง จบทศรษะ หรอทคอ แลวใหนงทบนอนทบบนเตยงเหลกหรอตงเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวง กบการบรโภคเตยงตงทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอ คฤหบดมหาศาล ไหนจะดกวากน ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ การบรโภคเตยงตงทเขาถวายดวยศรทธาของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล นดกวา สวนการทบรษผมกาลง จบทศรษะหรอทคอ แลว ใหนงทบหรอนอนทบเตยงหรอตงเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวง นเปนทกข ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 104 พ. ดกรภกษทงหลาย เราจะขอบอกเธอทงหลาย จะขอเตอนเธอทงหลาย การทบคคล ผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ บรโภคเตยงตงทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล จะดอยางไร การทบรษผมกาลง จบทศรษะหรอทคอ แลวใหนงทบหรอนอนทบเตยงหรอตงเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวง นนดกวา ขอนน เพราะเหตไรเพราะผนนจะพงเขาถงความตายหรอทกขปางตาย มขอนนเปนเหต แตผนน เมอตายไป ไมพงเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก เพราะขอนนเปนปจจย สวนการทบคคล ผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ บรโภคเตยงตงทเขาถวายดวยศรทธาของกษตรยมหาศาล พราหมณ มหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล นน ยอมเปนไปเพอความฉบหายมใชประโยชน เพอทกขสน กาลนาน แกบคคลผทศลนน และบคคลผทศลนน เมอตายไป ยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน การทบรษมกาลง จบมด เอาเทาขนเอาหวลง โยนลงในหมอเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวง ผนนถกไฟเผาเดอด ดจฟองนาในหมอเหลกแดงนน บางครงลอยขนขางบน บางครงจมลงขางลาง บางครงลอยไป ขวางๆ กบการบรโภควหารทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอ คฤหบดมหาศาล ไหนจะดกวากน ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ การบรโภควหารทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล นดกวา การทบรษมกาลง จบมดเอาเทาขนเอาหวลง โยนลงในหมอเหลกแดง ไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวง ผนนถกไฟเผาเดอดดจฟองนาในหมอ เหลกแดงนน บางครงลอยขนขางบนบางครงจมลงขางลาง บางครงลอยไปขวางๆ นเปนทกข ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย เราจะขอบอกเธอทงหลาย จะขอเตอนเธอทงหลาย การท บคคลผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ บรโภควหารทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล จะดอยางไร การทบรษมกาลง จบเอาเทาขน เอาหวลง โยนลงในหมอเหลกแดงไฟกาลงลกรงโรจนโชตชวง ถกไฟเผาเดอดดจฟองนา ในหมอเหลกแดง นนบางครงลอยขนขางบน บางครงจมลงขางลาง บางครงลอยไปขวางๆ นดกวาขอนน เพราะเหตไร เพราะผนนพงเขาถงความตายหรอทกขปางตาย มขอนนเปนเหต แตผนน เมอตายไป ไมพงเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก เพราะขอนนเปนปจจย สวนการทบคคล

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 105 ผทศล ฯลฯ เปนดงหยากเยอ บรโภควหารทเขาถวายดวยศรทธา ของกษตรยมหาศาล พราหมณ มหาศาล หรอคฤหบดมหาศาลนน ยอมเปนไปเพอความฉบหายมใชประโยชน เพอทกขตลอด กาลนาน แกบคคลผทศลนน และบคคลผทศลนน เมอตายไปแลว ยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ดกรภกษทงหลาย เพราะเหตนนแหละ เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เรา ทงหลายบรโภคจวร บณฑบาต เสนาสนะและคลานปจจยเภสชบรขาร ของชนเหลาใด ปจจย ของชนเหลานน จกมผลมาก มอานสงสมากและการบรรพชาของเราทงหลายจกไมเปนหมน มผล มกาไร ดกรภกษทงหลายเธอทงหลายพงศกษาอยางนแล อนง เธอทงหลายพงศกษา อยางนวา เมอพจารณาเหนประโยชนตน ควรแททเดยวทจะใหประโยชนนนสาเรจดวยความไม ประมาทเมอพจารณาเหนประโยชนผอน กควรแททเดยวทจะใหประโยชนนนสาเรจดวยความ ไมประมาท หรอเมอพจารณาเหนประโยชนทงสอง กควรแททเดยวทจะใหประโยชนทงสองนน สาเรจดวยความไมประมาท ฯ พระผมพระภาคไดตรสไวยากรณภาษตนจบลงแลว และเมอกาลงตรสไวยากรณภาษต นอย โลหตรอนพงออกจากปากของภกษ ๖๐ รป (พวกตน)ภกษ ๖๐ รป (พวกกลาง) ลาสกขา สกมาเปนคฤหสถ ดวยกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระผมพระภาค ทาไดยาก ขาแต พระผมพระภาค ทาไดแสนยาก อก ๖๐ รป จตหลดพนจากอาสวะเพราะไมถอมน ฯ จบสตรท ๘ สเนตตอนสาสนสตร [๗๐] ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว ศาสดาชอวาสเนตตะเปนเจาลทธ ปราศจาก ความกาหนดในกาม กสเนตตศาสดานนมสาวกอยหลายรอยคน เธอแสดงธรรมใหสาวกฟง เพอความเปนสหายแหงเทวดาชนพรหมโลกสาวกเหลาใด เมอสเนตตศาสดากาลงแสดงธรรม เพอความเปนสหายแหงเทวดาชนพรหมโลก ไมยงจตใหเลอมใส สาวกเหลานน เมอตายไป

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 106 ไดเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก สวนสาวกเหลาใด เมอสเนตตศาสดากาลงแสดงธรรม เพอความเปนสหายแหงเทวดาชนพรหมโลก ยงจตใหเลอมใส สาวกเหลานนเมอตายไป ไดเขาถงสคตโลกสวรรค ฯ ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว ศาสดาชอวา มคปกขะ ฯลฯ ศาสดาชอวา อรเนม ฯลฯ ศาสดาชอวากททาละ ฯลฯ ศาสดาชอวาหตถปาละ ฯลฯศาสดาชอวา โชตปาละ ฯลฯ ศาสดาชอวาอรกะ เปนเจาลทธ ปราศจากความกาหนดในกาม กอรกศาสดานน มสาวกอยหลายรอยคน เธอแสดงธรรมใหสาวกฟง เพอความเปนสหายแหงเทวดาชนพรหมโลก สาวกเหลาใด เมออรกศาสดากาลงแสดงธรรมเพอความเปนสหายแหงเทวดาชนพรหมโลก ไม ยงจตใหเลอมใส สาวกเหลานน เมอตายไป ไดเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก สวนสาวก เหลาใด เมออรกศาสดากาลงแสดงธรรมเพอความเปนสหายแหงเทวดาชนพรหมโลก ยงจตให เลอมใส สาวกเหลานน เมอตายไป ไดเขาถงสคตโลกสวรรค ฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน ผใดมจตประทษราย พงดา พงบรภาษศาสดาเจาลทธทง ๗ น ผเปนเจาลทธ ปราศจากความกาหนดในกาม มบรวารหลาย รอยคน พรอมดวยหมสาวก ผนนจะพงประสบกรรมมใชบญเปนอนมากหรอ ภกษทงหลาย กราบทลวา อยางนนพระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ผใดมจตประทษราย พงดา พงบรภาษศาสดาเจาลทธทง ๗ น ผเปนเจาลทธ ปราศจากความกาหนดในกาม มบรวารหลายรอยคน พรอมดวยหมสาวก ผนน พงประสบกรรมมใชบญเปนอนมาก แตผใดมจตประทษรายดาบรภาษบคคลผสมบรณดวยทฐ คนเดยว ผนยอมประสบกรรมมใชบญมากกวานนอก ขอนนเพราะเหตอะไร เพราะเราไม กลาวความอดทนเหนปานน โดยเฉพาะในเพอนพรหมจรรยภายนอกจากธรรมวนยน ดกรภกษ ทงหลายเพราะเหตนนแหละ เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลายจกไมมจตประทษราย ในเพอนพรหมจรรยเลย ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยางนแล ฯ จบสตรท ๙

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 107 อรกานสาสนสตร [๗๑] ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว ศาสดาชออรกะ เปนเจาลทธ ปราศจาก ความกาหนดในกาม กอรกศาสดานนมสาวกหลายรอยคนเธอแสดงธรรมแกสาวกอยางนวา ดกรพราหมณ ชวตของมนษยทงหลายนอยนดหนอย รวดเรว มทกขมาก มความคบแคนมาก จะพงถกตองไดดวยปญญา ควรกระทากศล ควรประพฤตพรหมจรรย เพราะสตวทเกดมาแลว จะไมตายไมมดกรพราหมณ หยาดนาคางบนยอดหญา เมออาทตยขนมา ยอมแหงหายไปไดเรว ไมตงอยนาน แมฉนใด ชวตของมนษยทงหลาย เปรยบเหมอนหยาดนาคาง ฉนนน เหมอนกน นดหนอย รวดเรว มทกขมาก มความคบแคนมาก จะพงถกตองไดดวยปญญา ควรกระทากศล ควรประพฤตพรหมจรรย เพราะสตวทเกดแลวจะไมตายไมม ฯ ดกรพราหมณ เมอฝนตกหนก หนาเมด ฟองนายอมแตกเรว ตงอยไมนาน แมฉนใด ชวตของมนษยทงหลาย เปรยบเหมอนฟองนา ฉนนนเหมอนกน นดหนอย รวดเรว มทกข มาก มความคบแคนมาก จะพงถกตองไดดวยปญญา ควรกระทากศล ควรประพฤตพรหมจรรย เพราะสตวทเกดมาแลวจะไมตายไมม ฯ ดกรพราหมณ รอยไมทขดลงไปในนา ยอมกลบเขาหากนเรว ไมตงอยนาน แมฉนใด ชวตของมนษยทงหลาย เปรยบเหมอนรอยไมทขดลงไปในนาฉนนนเหมอนกน ... ฯ ดกรพราหมณ แมนาไหลลงจากภเขา ไหลไปไกล กระแสเชยว พดไปซงสงทพอจะพด ไปได ไมมระยะเวลาหรอชวครทมนจะหยด แตทแทแมนานนมแตไหลเรอยไปถายเดยว แม ฉนใด ชวตของมนษยทงหลาย เปรยบเหมอนแมนาทไหลลงจากภเขา ฉนนนเหมอนกน ... ฯ ดกรพราหมณ บรษมกาลง อมกอนเขฬะไวทปลายลน แลวพงถมไปโดยงายดาย แมฉนใด ชวตของมนษยทงหลาย เปรยบเหมอนกอนเขฬะฉนนนเหมอนกน ... ฯ ดกรพราหมณ ชนเนอทใสไวในกะทะเหลก ไฟเผาตลอดทงวน ยอมจะยอยยบไป รวดเรว ไมตงอยนาน แมฉนใด ชวตของมนษยทงหลาย เปรยบเหมอนชนเนอ ฉนนน เหมอนกน ... ฯ ดกรพราหมณ แมโคทจะถกเชอด ทเขานาไปสทฆา ยอมกาวเทาเดนไปใกลทฆา ใกลความตาย แมฉนใด ชวตของมนษยทงหลาย เปรยบเหมอนแมโคทจะถกเชอด ฉนนน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 108 เหมอนกน นดหนอย รวดเรว มทกขมาก มความคบแคนมาก จะพงถกตองไดดวยปญญา ควรกระทากศล ควรประพฤตพรหมจรรย เพราะสตวทเกดมาแลวจะไมตายไมม ฯ ดกรภกษทงหลาย กโดยสมยนน มนษยทงหลายมอายประมาณ๖๐,๐๐๐ ป เดกหญง มอาย ๕๐๐ ป จงควรแกการมสาม กโดยสมยนน มนษยทงหลายมอาพาธ ๖ อยางเทานน คอ เยน รอน หว ระหาย ปวดอจจาระ ปวดปสสาวะ ดกรภกษทงหลาย อรกศาสดานน เมอมนษยทงหลายมอายยนตงอยนาน มอาพาธนอยอยางน จกแสดงธรรมใหสาวกฟงอยางนวา ดกรพราหมณชวตของมนษยทงหลายนอย นดหนอย รวดเรว มทกขมาก มความคบแคน มาก จะพงถกตองไดดวยปญญา ควรกระทากศล ควรประพฤตพรหมจรรยเพราะสตวทเกด มาแลวจะไมตายไมม ฯ ดกรภกษทงหลาย ในปจจบนน เมอจะกลาวโดยชอบ กพงกลาววา ชวตของมนษย ทงหลายนอย นดหนอย รวดเรว มทกขมาก มความคบแคนมาก จะพงถกตองไดดวยปญญา ควรกระทากศล ควรประพฤตพรหมจรรยเพราะสตวทเกดมาแลวจะไมตายไมม ดกรภกษ ทงหลาย ในปจจบนน คนทมอายอยไดนาน กเพยงรอยปหรอนอยกวานนบาง เกนกวาบาง กคนทมอายอยถงรอยป ยอมอยครบ ๓๐๐ ฤด คอ ฤดหนาว ๑๐๐ ฤดรอน ๑๐๐ ฤดฝน ๑๐๐ คนทมอายอยถง ๓๐๐ ฤด ยอมอยครบ ๑,๒๐๐ เดอน คอ ฤดหนาว ๔๐๐ เดอน ฤดรอน ๔๐๐ เดอน ฤดฝน ๔๐๐ เดอน คนทมอายอยถง ๑,๒๐๐ เดอน ยอมอยครบ ๒,๔๐๐ กงเดอน คอ ฤดหนาว ๘๐๐ กงเดอน ฤดรอน ๘๐๐ กงเดอนฤดฝน ๘๐๐ กงเดอน คนทมอายอยครบ ๒,๔๐๐ กงเดอน ยอมอยครบ ๓๖,๐๐๐ราตร คอ ฤดหนาว ๑,๒๐๐ ราตร ฤดรอน ๑,๒๐๐ ราตร ฤดฝน ๑,๒๐๐ ราตรคนทมอายอยถง ๓๖,๐๐๐ ราตร ยอมบรโภคอาหาร ๗๒,๐๐๐ เวลา คอ ฤดหนาว๒๔,๐๐๐ เวลา ฤดรอน ๒๔,๐๐๐ เวลา ฤดฝน ๒๔,๐๐๐ เวลา พรอมๆ กบดมนม มารดาและอนตรายแหงการบรโภคอาหาร ใน ๒ ประการนน อนตรายแหงการบรโภคอาหาร มดงน คอ คนโกรธยอมไมบรโภคอาหาร คนมทกขกไมบรโภคอาหาร คนปวยไขกไมบรโภค อาหาร คนรกษาอโบสถกไมบรโภคอาหาร เพราะไมไดอาหารจงไมบรโภคอาหาร ดกรภกษทงหลาย เราไดกาหนดอาย ประมาณแหงอาย ฤด ป เดอน กงเดอน ราตร วน การบรโภคอาหาร และอนตรายแหงการบรโภคอาหาร ของมนษยผมอายรอยป ดวยประการดงนแลว ดกรภกษ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 109 ทงหลายกจใดทศาสดาผแสวงหาประโยชนเกอกล ผอนเคราะหเออเอนด พงกระทาแกสาวก กจนนเรากระทาแลวแกเธอทงหลาย ดกรภกษทงหลาย นนโคนไม นนเรอนวาง ขอเธอ ทงหลายจงเพงพนจ อยาประมาท อยาตองเปนผเดอดรอนใจในภายหลงเลย นคออนศาสนของ เราสาหรบเธอทงหลาย ฯ จบสตรท ๑๐ จบมหาวรรคท ๒ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. หรสตร ๒. สรยสตร ๓. นครสตร ๔. ธมมญสตร ๕. ปารฉตตกสตร ๖. สกกจจสตร ๗. ภาวนาสตร ๘. อคคขนธปมสตร ๙. สเนตตอนสาสนสตร ๑๐. อรกานสาสนสตร ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 110 วนยวรรคท ๓ [๗๒] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ เปนวนยธรได ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ รจกอาบต ๑ รจกอนาบต ๑ รจกอาบตเบา ๑ รจกอาบตหนก ๑ เปนผมศลสารวมระวงในพระปาตโมกข ถงพรอมดวยมรรยาทและโคจร มปรกตเหนภยในโทษ เพยงเลกนอย สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ๑ มปรกตไดตามความปรารถนา ไดโดย ไมยาก ไมลาบาก ซงฌาณ ๔ อนมในจตยง เปนเครองอยเปนสขในปจจบน ๑ ทาใหแจง ซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล เปน วนยธรได ฯ [๗๓] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ เปนวนยธรได ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ รจกอาบต ๑ รจกอนาบต ๑ รจกอาบตเบา ๑ รจกอาบตหนก ๑ จาปาตโมกขทงสองไดแมนยาโดยพสดารจาแนกดแลว ขยายดแลว วนจฉยดแลว ทงโดย สตรและโดยอนพยญชนะ ๑มปรกตไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ อนมในจตยงเปนเครองอยเปนสขในปจจบน ๑ ทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต ฯลฯ เขา ถงอย ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล เปนวนยธรได ฯ [๗๔] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ เปนวนยธรได ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ รจกอาบต ๑ รจกอนาบต ๑ รจกอาบตเบา ๑ รจกอาบตหนก ๑ หนกอยในพระวนยไมงอนแงน ๑ มปรกตไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซง ฌาน ๔ อนมในจตยง เปนเครองอยเปนสขในปจจบน ๑ ทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต ฯลฯ เขาถงอย ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล เปนวนยธรได ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 111 [๗๕] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ เปนวนยธรได ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ รจกอาบต ๑ รจกอนาบต ๑ รจก อาบตเบา ๑ รจกอาบตหนก ๑ ยอมระลกถงชาตกอนๆ ไดเปนอนมาก คอระลกไดชาตหนงบาง สองชาตบาง ฯลฯ ยอม ระลกชาตกอนไดเปนอนมากพรอมทงอาการ พรอมทงอเทศ ดวยประการฉะน ๑ ยอมเหนหม สตวทกาลงจตกาลงอปบต เลว ประณต มผวพรรณด มผวพรรณทราม ไดด ตกยาก ดวย ทพยจกษอนบรสทธลวงจกษมนษย ยอมรชดซงหมสตวผเปนไปตามกรรม ฯลฯ ๑ทาใหแจง ซงเจโตวมต ปญญาวมต ฯลฯ เขาถงอย ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล เปนวนยธรได ฯ [๗๖] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ เปนพระวนยธรงาม ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ รจกอาบต ๑ รจกอนาบต ๑รจกอาบตเบา ๑ รจกอาบตหนก ๑ เปนผมศล ฯลฯ สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ๑ มปรกตไดตามความปรารถนา ฯลฯ เปนเครองอยเปนสขในปจจบน ๑ ทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต ฯลฯ เขาถงอย ๑ ดกร ภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล เปนวนยธรงาม ฯ [๗๗] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ เปนวนยธรงาม ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ รจกอาบต ๑ รจกอนาบต ๑ รจกอาบตเบา ๑ รจกอาบตหนก ๑ จาปาตโมกขทงสองไดแมนยาโดยพสดารจาแนกดแลว ขยายดแลว วนจฉยดแลว ทงโดย สตรและโดยอนพยญชนะ ๑มปรกตไดตามความปรารถนา ฯลฯ เปนเครองอยเปนสขในปจจบน ๑ ทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต ฯลฯ เขาถงอย ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวย ธรรม ๗ ประการนแล เปนพระวนยธรงาม ฯ [๗๘] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ เปนพระวนยธรงาม ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ รจกอาบต ๑ รจกอนาบต ๑รจกอาบตเบา ๑ รจกอาบต หนก ๑ หนกอยในพระวนย ไมงอนแงน ๑ มปรกตไดตามความปรารถนา ฯลฯ เปนเครองอย เปนสขในปจจบน ๑ ทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต ฯลฯ เขาถงอย ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล เปนพระวนยธรงาม ฯ [๗๙] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการ เปนพระวนยธรงาม ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ รจกอาบต ๑ รจกอนาบต ๑รจกอาบตเบา ๑ รจกอาบต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 112 หนก ๑ ยอมระลกถงชาตกอนๆ ไดเปนอนมาก คอระลกไดชาตหนงบาง สองชาตบาง ฯลฯ ยอมระลกชาตกอนไดเปนอนมาก พรอมทงอาการ พรอมทงอเทศ ดวยประการฉะน ๑ ยอม เหนหมสตวทกาลงจตกาลงอปบต ฯลฯ ยอมรชดซงหมสตวทกาลงจต กาลงอปบต เลว ประณตมผวพรรณด มผวพรรณทราม ไดด ตกยาก ดวยประการฉะน ๑ ทาใหแจงซงเจโต วมต ปญญาวมต ฯลฯ เขาถงอย ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๗ ประการนแล เปนพระวนยธรงาม ฯ [๘๐] ครงนนแล ทานพระอบาลเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอพระผมพระภาคโปรดแสดงธรรมโดยยอแกขาพระองค ทขาพระองคไดสดบแลว จะพงเปน ผหลกออกจากหมอยผเดยว ไมประมาท มความเพยร มใจเดดเดยวอยเถด ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรอบาล เธอพงรธรรมเหลาใดแลวา ธรรมเหลานไมเปนไป เพอความเบอหนาย เพอคลายกาหนด เพอความดบ เพอความสงบ เพอความรยง เพอตรสร เพอนพพาน โดยสวนเดยว เธอพงทรงธรรมเหลานนไวโดยสวนหนงวา นไมใชธรรม น ไมใชวนย นไมเปนคาสงสอนของศาสดา อนง เธอพงรธรรมเหลาใดแลวา ธรรมเหลาน เปนไปเพอความเบอหนาย เพอคลายกาหนด เพอสงบระงบ เพอความรยง เพอตรสร เพอ นพพาน โดยสวนเดยว เธอพงทรงจาธรรมเหลานไวโดยสวนหนงวา นเปนธรรมนเปนวนย นเปนคาสงสอนของศาสดา ฯ [๘๑] ดกรภกษทงหลาย ธรรมสาหรบระงบอธกรณ ๗ ประการน เพอสงบระงบ อธกรณทเกดแลวๆ ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ สงฆพงใหสมมขาวนย (สาหรบระงบ ตอหนา) ๑ พงใหสตวนย (สาหรบพระอรหนตผมสตไพบลย) ๑ พงใหอมฬหวนย (สาหรบ ภกษบา) ๑ ปฏญญาตกรณะ (ใหทาการปรบโทษตามคาปฏญาณ) ๑ เยภยยสกา (ปรบโทษถอขาง มากเปนประมาณ) ๑ ตสสปาปยสกา (ปรบโทษสมกบความผดแกภกษจาเลยนน) ๑ตณวตถารกะ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 113 (ตดสนทานองกลบหญา คอ ทาการประนประนอม) ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรมสาหรบระงบ อธกรณ ๗ ประการนแล เพอสงบระงบอธกรณทเกดแลวๆ ฯ จบวนยวรรคท ๓ พระสตรทไมสงเคราะหเขาในวรรค [๘๒] ดกรภกษทงหลาย ชอวาเปนภกษ เพราะทาลายธรรม ๗ ประการธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ สกกายทฏฐ ๑ วจกจฉา ๑ สลพพตปรามาส ๑ ราคะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ มานะ ๑ ดกรภกษทงหลาย ชอวาเปนภกษเพราะทาลายธรรม ๗ ประการนแล [๘๓] ดกรภกษทงหลาย ชอวาเปนสมณะ เพราะสงบธรรม ๗ ประการ ชอวาเปน พราหมณ เพราะลอยธรรม ๗ ประการ ชอวาเปนโสตถกะ (สวสด) เพราะเปนผไมรอยรดธรรม ๗ ประการ ชอวาเปนนหาตกะ เพราะอาบธรรม ๗ประการ ชอวาเปนเวทค เพราะรชดธรรม ๗ ประการ ชอวาเปนอรหนต เพราะเปนผไกลธรรม ๗ ประการ ธรรม ๗ ประการเปนไฉน คอ สกกายทฏฐ ๑วจกจฉา ๑ สลพพตปรามาส ๑ ราคะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ มานะ ๑ ดกรภกษทงหลาย ชอวาเปนอรหนต เพราะเปนผไกลธรรม ๗ ประการนแล ฯ [๘๔] ดกรภกษทงหลาย อสทธรรม ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ อสตบรษ เปนผไมมศรทธา ๑ ไมมหร ๑ ไมมโอตตปปะ ๑ มสตะนอย ๑เปนผเกยจคราน ๑ มสต หลงลม ๑ มปญญาทราม ๑ ดกรภกษทงหลายอสทธรรม ๗ ประการนแล ดกรภกษทงหลาย สทธรรม ๗ ประการน ๗ ประการเปนไฉน คอ สตบรษเปนผมศรทธา ๑ มหร ๑ มโอตตปปะ ๑ เปนพหสต ๑ปรารภความเพยร ๑ มสต ๑ มปญญา ๑ ดกรภกษทงหลาย สทธรรม ๗ ประการ นแล ฯ [๘๕] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกน เปนผควรของคานบ เปนผควรของ ตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรกระทาอญชล เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ๗ จาพวกเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาไมเทยง มความ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 114 สาคญวาไมเทยง ตระหนกชดวาไมเทยงในจกษ นอมไปดวยใจ หยงลงดวยปญญา ตดตอ สมาเสมอไมขาดสายเธอกระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะ อาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย นบคคลท ๑ เปนผควรของ คานบ ... เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาไมเทยง มความสาคญวาไมเทยง ตระหนกชดวาไมเทยงในจกษ นอมไปดวยใจ หยงลงดวยปญญา ตดตอสมาเสมอไมขาดสาย บคคลนนมการสนอาสวะและการสนชวตไมกอนไมหลงกน นเปนบคคลท ๒ เปนผควรของ คานบ ... อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาไมเทยง ...ตดตอสมาเสมอ ไมขาดสาย บคคลนนเปนอนตราปรนพพาย เพราะสนโอรมภาคยสงโยชน ๕ นเปนบคคลท ๓ เปนผควรของคานบ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาไมเทยง ...ตดตอสมาเสมอ ไมขาดสาย บคคลนนเปนอปหจจปรนพพาย เพราะสนโอรมภาคยสงโยชน ๕ นเปนบคคลท ๔ เปนผควรของคานบ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาไมเทยง ...ตดตอสมาเสมอ ไมขาดสาย บคคลนนเปนอสงขารปรนพพาย เพราะสนโอรมภาคยสงโยชน ๕ นเปนบคคลท ๕ เปนผควรของคานบ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาไมเทยง ...ตดตอสมาเสมอ ไมขาดสาย บคคลนนเปนสสงขารปรนพพาย เพราะสนโอรมภาคยสงโยชน ๕ นเปนบคคลท ๖ เปนผควรของคานบ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาไมเทยง ...ตดตอสมาเสมอ ไมขาดสาย บคคลนนเปนอทธงโสโตอกนฏฐคาม เพราะสนโอรมภาคยสงโยชน ๕ นเปน บคคลท ๗ เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกนแล เปนผควรของคานบ เปนผควรของตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรทาอญชลเปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 115 [๘๖] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๗ จาพวกน เปนผควรของคานบ ...ไมมนาบญอน ยงกวา ๗ จาพวกเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน พจารณาเหนวาเปนทกข ในจกษ ... พจารณาเหนวาเปนอนตตาในจกษ ...พจารณาเหนความสนไปในจกษ ... พจารณา เหนความเสอมไปในจกษ ... พจารณาเหนความคลายไปในจกษ ... พจารณาเหนความดบในจกษ ... พจารณาเหนความสละคนในจกษ ... พจารณาเหนวาไมเทยง พจารณาเหนวาเปนทกข พจารณา เหนวาเปนอนตตา ... พจารณาเหนความสนไป ... พจารณาเหนความเสอมไป ...พจารณาเหน ความคลายไป พจารณาเหนความดบ ... พจารณาเหนความสละคนในห จมก ลน กาย ใจ ในรป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ ธรรมารมณในจกขวญญาณ โสตวญญาณ ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ กายวญญาณมโนวญญาณ ในจกขสมผส โสตสมผส ฆานสมผส ชวหาสมผส กายสมผสมโนสมผส ในจกขสมผสสชาเวทนา โสตสมผสสชาเวทนา ฆานสมผสสชาเวทนา ชวหาสมผสสชาเวทนา กายสมผสสชาเวทนา มโนสมผสสชาเวทนาในรปสญญา สททสญญา คนธสญญา รสสญญา โผฏฐพพสญญา ธรรมสญญาในรปสญเจตนา สททสญเจตนา คนธสญเจตนา รสสญเจตนา โผฏฐพพสญเจตนา ธรรมสญเจตนา ในรปตณหา สททตณหา คนธตณหา รสตณหาโผฏฐพพตณหา ธรรมตณหา ในรปวตก สททวตก คนธวตก รสวตก โผฏฐพพวตก ธรรมวตก ในรปวจาร สททวจาร คนธวจาร รสวจาร โผฏฐพพวจาร ธรรมวจาร ในรปขนธ เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธวญญาณขนธ ฯ [๘๗] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการ อนภกษพงเจรญเพอรยงราคะ ๗ ประการ เปนไฉน คอ สตสมโพชฌงค ฯลฯ อเบกขาสมโพชฌงค ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการ น อนภกษพงเจรญเพอรยงราคะ ฯ [๘๘] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการ ภกษพงเจรญเพอรยงราคะ ๗ ประการ เปนไฉน คอ อนจจสญญา ๑ อนตตสญญา ๑ อสภสญญา ๑อาทนวสญญา ๑ ปหาน สญญา ๑ วราคสญญา ๑ นโรธสญญา ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการน ภกษพงเจรญ เพอรยงราคะ ฯ [๘๙] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการ ภกษพงเจรญเพอรยงราคะ ๗ ประการ เปนไฉน คอ อสภสญญา ๑ มรณสญญา ๑ อาหาเรปฏกลสญญา ๑สพพโลเกอนภรตสญญา ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 116 อนจจสญญา ๑ อนจเจทกขสญญา ๑ ทกเขอนตตสญญา ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการ น ภกษพงเจรญเพอรยงราคะ ฯ [๙๐] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการน ภกษพงเจรญเพอกาหนดรราคะ ฯลฯ เพอความสนไปรอบ เพอละ เพอความสนไป เพอความเสอมไปเพอความคลายไป เพอ ความดบ เพอสละ เพอสละคนราคะ ธรรม ๗ ประการอนภกษพงเจรญ เพอรยง เพอ กาหนดร เพอความสนไปรอบ เพอละ เพอความสนไป เพอความเสอมไป เพอความคลายไป เพอความดบ เพอสละเพอสละคนโทสะ โมหะ โกธะ อปนาหะ มกขะ ปลาสะ อสสา มจฉรยะมายา สาเถยยะ ถมภะ สารมภะ มานะ อตมานะ มทะ ปมาทะ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๗ ประการน อนภกษพงเจรญ เพอรยง ... เพอสละคนโทสะ ... ฯ จบสตตกนบาต _____________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 117 อฏฐกนบาต ปณณาสก เมตตาวรรคท ๑ เมตตสตร [๙๑] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน ฯ สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวน อารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ สมยนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษ ทงหลาย ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย เมอเมตตาเจโตวมต อนบคคลเสพแลวโดยเออเฟอ เจรญแลว ทาใหมากแลว กระทาใหเปน ดจยาน กระทาใหเปนทตง หมนเจรญเนองๆ สงสมไวโดยรอบ ปรารภดวยด พงหวงได อานสงส ๘ ประการ ๘ ประการเปนไฉน คอหลบกเปนสข ๑ ตนกเปนสข ๑ไมฝนเหน สงลามก ๑ เปนทรกของมนษย ๑ เปนทรกของอมนษย ๑ เทวดายอมรกษา ๑ ไฟ ยาพษ หรอศาตราไมกลากลายผนน ๑ เมอแทงตลอดคณธรรมทสงขนไปยงไมได ยอมไปบงเกดใน พรหมโลก ๑ ดกรภกษทงหลาย เมอเมตตาเจโตวมต อนบคคลเสพแลวโดยเออเฟอ เจรญแลว ทาใหมากแลว กระทาใหเปนดจยาน กระทาใหเปนทตง หมนเจรญเนองๆ สงสมไวโดยรอบ ปรารภดวยด พงหวงไดอานสงส ๘ ประการน ฯ กผใดมสตมนคง เจรญเมตตาอนหาประมาณมได สงโยชน ของผนน ผเหนธรรมเปนทสนไปแหงอปธกเลส ยอมเบาบาง หากวาเขาไมมจตคดประทษรายสตวแมสกตวเดยว เจรญ เมตตาจตอย เพราะเจรญเมตตาจตนน ยอมเปนกศล เขา มใจอนเคราะหหมสตวทงปวงเปนผประเสรฐ กระทาบญมาก พระราชาผประกอบดวยธรรมเชนกบฤาษ ชานะแผนดน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 118 อนประกอบดวยหมสตว เจรญรอยตามกน บชายญเหลาใด คอ สสสเมธ ความทรงพระปรชาในการบารงพชพนธ ธญญาหาร ปรสเมธ ทรงพระปรชาในการเกลยกลอม ประชาชน สมมาปาสะ มพระอธยาศยดจบวงคลองนาใจ ประชาชน วาชเปยยะ มพระวาจาเปนทดดดมนาใจคน ซงมผลคอทาใหนครไมตองมลมกลอน มหายญเหลานน ทงหมด ยงไมเทยบเทาสวนท ๑๖ แหงเมตตาจตทบคคล เจรญดแลว ดจกลมดวงดาวทงหมด ไมเทยบเทาแสงจนทร ฉะนน ผใดมเมตตาจตในสรรพสตว ไมฆา (สตว) เอง ไมใชใหผอนฆา ไมชนะเอง ไมใชใหผอนชนะ ผนน ยอมไมมเวรกบใครๆ ฯ จบสตรท ๑ ปญญาสตร [๙๒] ดกรภกษทงหลาย เหต ๘ ประการ ปจจย ๘ ประการน ยอมเปนไปเพอได ปญญาอนเปนเบองตนแหงพรหมจรรยทยงไมได เพอความงอกงามไพบลย เจรญ บรบรณ แหง ปญญาทไดแลว ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน อาศยพระศาสดา หรอเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนงผตงอยในฐานะคร ซงเปนทเขาไปตงความละอาย ความ เกรงกลว ความรกและความเคารพไวอยางแรงกลา ดกรภกษทงหลาย นเปนเหตเปนปจจย ขอท ๑ยอมเปนไปเพอไดปญญา ฯลฯ เพอความบรบรณแหงปญญาทไดแลว เธออาศยพระศาสดา หรอเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนง ผตงอยในฐานะคร ซงเปนท เขาไปตงความละอาย ความเกรงกลว ความรก และความเคารพไวอยางแรงกลานนแลว เธอ เขาไปหาแลวไตถาม สอบถามเปนครงคราววาขาแตทานผเจรญ ภาษตนเปนอยางไร เนอความ แหงภาษตนเปนอยางไร ทานเหลานนยอมเปดเผยขอทยงไมไดเปดเผย ทาใหแจงขอทยงไมได

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 119 ทาใหแจง และบรรเทาความสงสยในธรรมอนเปนทตงแหงความสงสยหลายประการแกเธอ ดกร ภกษทงหลาย นเปนเหตเปนปจจยขอท ๒ ยอมเปนไปเพอไดปญญา ฯลฯ เพอความบรบรณแหง ปญญาทไดแลว ฯ เธอฟงธรรมนนแลว ยอมยงความสงบ ๒ อยาง คอ ความสงบกายและความสงบจต ใหถงพรอม ดกรภกษทงหลาย นเปนเหตเปนปจจยขอท ๓ ยอมเปนไปเพอไดปญญา ฯลฯ เพอความบรบรณแหงปญญาทไดแลว ฯ เธอเปนผมศล สารวมระวงในปาตโมกข ถงพรอมดวยอาจาระและโคจรมปรกตเหนภย ในโทษแมมประมาณนอย สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลายดกรภกษทงหลาย นเปนเหต เปนปจจยขอท ๔ ยอมเปนไปเพอไดปญญา ฯลฯเพอความบรบรณแหงปญญาทไดแลว ฯ เธอเปนพหสต ทรงจาสตะ สงสมสตะ เปนผไดยนไดฟงมากทรงจาไว คลองปาก ขนใจ แทงตลอดดวยดดวยทฐ ซงธรรมทงหลายอนงามในเบองตน งามในทามกลาง งามใน ทสด ประกาศพรหมจรรย พรอมทงอรรถทงพยญชนะ บรสทธ บรบรณสนเชง ดกรภกษ ทงหลาย นเปนเหตเปนปจจยขอท ๕ ยอมเปนไปเพอไดปญญา ฯลฯ เพอความบรบรณแหง ปญญาทไดแลว ฯ เธอยอมปรารภความเพยรเพอละอกศลธรรม เพอความพรอมมลแหงกศลธรรม เปนผ มกาลง มความบากบนมนคง ไมทอดธระในกศลธรรม ดกรภกษทงหลาย นเปนเหตเปนปจจย ขอท ๖ ยอมเปนไปเพอไดปญญา ฯลฯ เพอความบรบรณแหงปญญาทไดแลว ฯ อนง เธอเขาประชมสงฆ ไมพดเรองตางๆ ไมพดเรองไมเปนประโยชน ยอมแสดง ธรรมเองบาง ยอมเชอเชญผอนใหแสดงบาง ยอมไมดหมนการนงอยางพระอรยเจา ดกรภกษ ทงหลาย นเปนเหตเปนปจจยขอท ๗ ยอมเปนไปเพอไดปญญา ฯลฯ เพอความบรบรณแหง ปญญาทไดแลว ฯ อนง เธอพจารณาเหนความเกดขนและความเสอมในอปาทานขนธ ๕ วา รปเปนดงน ความเกดขนแหงรปเปนดงน ความดบแหงรปเปนดงน เวทนาเปนดงน ... สญญาเปนดงน ... สงขารทงหลายเปนดงน ... วญญาณเปนดงน ความเกดขนแหงวญญาณเปนดงน ความดบแหง วญญาณเปนดงน ดกรภกษทงหลายนเปนเหตเปนปจจยขอท ๘ ยอมเปนไปเพอไดปญญาอน เปนเบองตนแหงพรหมจรรยทยงไมได เพอความงอกงาม ไพบลย เจรญ บรบรณแหงปญญา ทไดแลว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 120 เพอนพรหมจรรยยอมสรรเสรญภกษรปนนอยางนวา ทานผมอายน อาศยพระศาสดา หรอเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนง ผตงอยในฐานะคร ซงเปนทเขาไปตงความละอาย ความ เกรงกลว ความรก และความเคารพไวอยางแรงกลาทานผมอายผน ยอมรสงทควรร ยอม เหนสงทควรเหน เปนแนแท แมธรรมขอนกเปนไปเพอความรก ความเคารพ ความสรรเสรญ เพอการบาเพญสมณธรรมเพอความเปนนาหนงใจเดยวกน ฯ อนง เพอนพรหมจรรยยอมสรรเสรญภกษรปนนอยางนวา ทานผมอายน อาศยพระ ศาสดาหรอเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนง ผตงอยในฐานะคร ซงเปนทเขาไปตงความละอาย ความเกรงกลว ความรก และความเคารพไวอยางแรงกลาทานไดเขาไปหาแลวไตถาม สอบถาม เปนครงคราววา ทานผเจรญ ภาษตนเปนอยางไร เนอความแหงภาษตนเปนอยางไร ทาน เหลานนยอมเปดเผยขอทยงไมเปดเผย ยอมทาใหแจงขอทยงไมทาใหแจง และยอมบรรเทา ความสงสยในธรรมอนเปนทตงแหงความสงสยหลายประการ แกภกษนน ทานผมอายผน ยอมรสงทควรร ยอมเหนสงทควรเหน เปนแนแท แมธรรมขอนกเปนไปเพอความรก ...เพอ ความเปนนาหนงใจเดยวกน ฯ อนง เพอนพรหมจรรยยอมสรรเสรญภกษรปนนอยางนวา ทานผมอายผน ไดฟงธรรม แลว ยอมยงความสงบ ๒ อยาง คอ ความสงบกายและความสงบจตใหถงพรอม ทานผมอาย ผน ยอมรสงทควรร ยอมเหนสงทควรเหนเปนแนแท แมธรรมขอน กเปนไปเพอความรก ... เพอความเปนนาหนงใจเดยวกน ฯ อนง เพอนพรหมจรรยยอมสรรเสรญภกษรปนนอยางนวา ทานผมอายผน เปนผมศล ... สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ทานผมอายผน ยอมรสงทควรร ยอมเหนสงทควรเหน เปนแนแท แมธรรมขอนกเปนไปเพอความรก ... เพอความเปนนาหนงใจเดยวกน ฯ อนง เพอนพรหมจรรยยอมสรรเสรญภกษรปนนอยางนวา ทานผมอายผน เปนพหสต ... แทงตลอดดวยดดวยทฐ ทานผมอายน ยอมรสงทควรร ยอมเหนสงทควรเหน เปนแนแท แมธรรมขอนกเปนไปเพอความรก ... เพอความเปนนาหนงใจเดยวกน ฯ อนง เพอนพรหมจรรยยอมสรรเสรญภกษรปนนอยางนวา ทานผมอายผน ปรารภ ความเพยร ... ไมทอดทงธระในกศลธรรมทงหลาย ทานผมอายผนยอมรสงทควรร ยอม เหนสงทควรเหน เปนแนแท แมธรรมขอนกเปนไปเพอความรก ... เพอความเปนนาหนง ใจเดยวกน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 121 อนง เพอนพรหมจรรยยอมสรรเสรญภกษรปนนอยางนวา ทานผมอายผนเขาประชม สงฆ ... ไมดหมนความนงอยางพระอรยเจา ทานผมอายผน ยอมรสงทควรร ยอมเหนสงทควร เหน เปนแนแท แมธรรมขอนกเปนไปเพอความรก ...เพอความเปนนาหนงใจเดยวกน ฯ อนง เพอนพรหมจรรยยอมสรรเสรญภกษรปนนอยางนวา ทานผมอายผน ยอมพจารณา เหนความเกดขนและความเสอมไปในอปาทานขนธ ๕ ... ความดบแหงวญญาณเปนดงน ทานผ มอายผน ยอมรสงทควรร ยอมเหนสงทควรเหนเปนแนแท แมธรรมขอนกยอมเปนไปเพอ ความรก ความเคารพ ความสรรเสรญเพอการบาเพญสมณธรรม เพอความเปนนาหนงใจเดยวกน ดกรภกษทงหลายเหต ๘ ประการ ปจจย ๘ ประการนแล ยอมเปนไป เพอไดปญญาอนเปน เบองตนแหงพรหมจรรยทยงไมได เพอความงอกงาม ไพบลย เจรญ บรบรณแหงปญญาทได แลว ฯ จบสตรท ๒ อปปยสตรท ๑ [๙๓] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการ ยอมไมเปนทรก ไม เปนทพอใจ ไมเปนทเคารพ และไมเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรย ธรรม ๘ ประการเปน ไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยนเปนผสรรเสรญผไมเปนทรก ๑ ตเตยนผเปน ทรก ๑ มงลาภ ๑ มงสกการะ ๑ไมมความละอาย ๑ ไมมความเกรงกลว ๑ มความปรารถนา ลามก ๑ มความเหนผด ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล ยอม ไมเปนทรก ไมเปนทพอใจ ไมเปนทเคารพ และไมเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรย ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการ ยอมเปนทรก เปนทพอใจ เปนทเคารพ และเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรยธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษ ในธรรมวนยน เปนผไมสรรเสรญผทไมเปนทรก ๑ ไมตเตยนผไมเปนทรก ๑ ไมมงลาภ ๑ ไม มงสกการะ ๑ มความละอาย ๑ มความเกรงกลว ๑ มกนอย ๑ มความเหนชอบ ๑ ดกรภกษ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 122 ทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล ยอมเปนทรก เปนทพอใจ เปนทเคารพ และ เปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรย ฯ จบสตรท ๓ อปปยสตรท ๒ [๙๔] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการ ยอมไมเปนทรก ไม เปนทพอใจ ไมเปนทเคารพ และไมเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรย ธรรม ๘ ประการ เปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยนเปนผมงลาภ ๑ มงสกการะ ๑ มงความม ชอเสยง ๑ ไมรจกกาล ๑ ไมรจกประมาณ ๑ ไมสะอาด ๑ ชอบพดมาก ๑ มกดาบรภาษ เพอนพรหมจรรย ๑ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล ยอมไมเปน ทรก ฯลฯ และไมเปนทสรรเสรญของเพอนพรหมจรรย ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวย ธรรม ๘ ประการ ยอมเปนทรก เปนทพอใจ เปนทเคารพ และเปนทสรรเสรญของเพอน พรหมจรรย ธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลายภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมง ลาภ ๑ ไมเปนผมงสกการะ ๑ ไมเปนผมงความมชอเสยง ๑ เปนผรจกกาล ๑ เปนผรจก ประมาณ ๑ เปนคนสะอาด ๑ ไมชอบพดมาก ๑ ไมดาบรภาษเพอนพรหมจรรย ๑ ดกรภกษ ทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล ยอมเปนทรก ฯลฯ และเปนทสรรเสรญของ เพอนพรหมจรรย ฯ จบสตรท ๔ โลกธรรมสตร [๙๕] ดกรภกษทงหลาย โลกธรรม ๘ ประการน ยอมหมนไปตามโลกและโลกยอมหมน ไปตามโลกธรรม ๘ ประการ ๘ ประการเปนไฉน คอ ลาภ ๑ความเสอมลาภ ๑ ยศ ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 123 ความเสอมยศ ๑ นนทา ๑ สรรเสรญ ๑ สข ๑ ทกข ๑ ดกรภกษทงหลาย โลกธรรม ๘ ประการนแล ยอมหมนไปตามโลกและโลกยอมหมนไปตามโลกธรรม ๘ ประการน ฯ ธรรมในหมมนษยเหลาน คอ ลาภ ๑ ความเสอมลาภ ๑ ยศ ๑ ความเสอมยศ ๑ นนทา ๑ สรรเสรญ ๑ สข ๑ ทกข ๑ เปนสภาพไมเทยง ไมแนนอน มความแปรปรวน เปนธรรมดา แตทานผเปนนกปราชญ มสต ทราบธรรม เหลานนแลว พจารณาเหนวามความแปรปรวนเปนธรรมดา ธรรมอนนาปรารถนา ยอมยายจตของทานไมได ทานยอม ไมยนรายตออนฏฐารมณ ทานขจดความยนดและความยนราย เสยไดจนไมเหลออย อนง ทานทราบทางนพพานอน ปราศจากธล ไมมความเศราโศก เปนผถงฝงแหงภพ ยอมทราบไดอยางถกตอง ฯ จบสตรท ๕ โลกวปตตสตร [๙๖] ดกรภกษทงหลาย โลกธรรม ๘ ประการนแล ยอมหมนไปตามโลก และโลกยอม หมนไปตามโลกธรรม ๘ ประการ ๘ ประการเปนไฉนคอ ลาภ ๑ ความเสอมลาภ ๑ ยศ ๑ ความเสอมยศ ๑ นนทา ๑ สรรเสรญ ๑สข ๑ ทกข ๑ ดกรภกษทงหลาย โลกธรรม ๘ ประการนแล ยอมหมนไปตามโลก และโลกยอมหมนไปตามโลกธรรม ๘ ประการน ดกรภกษ ทงหลายลาภกด ความเสอมลาภกด ยศกด ความเสอมยศกด นนทากด สรรเสรญกด สข กด ทกขกด ยอมเกดขนแกปถชนผไมไดสดบ ยอมเกดขนแมแกอรยสาวกผไดสดบ ดกร ภกษทงหลาย ในขอนจะมอะไรแปลกกน มอะไรผดกน มอะไรเปนขอแตกตางกน ระหวาง อรยสาวกผไดสดบกบปถชนผไมไดสดบ ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรมของขาพระองคทงหลาย มพระผม พระภาคเปนมล มพระผมพระภาคเปนผนา มพระผมพระภาคเปนทพงอาศย ขาแตพระองค

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 124 ผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอเนอความแหงภาษตนแจมแจงกะพระผมพระภาคเถด ภกษ ทงหลายไดสดบตอพระผมพระภาคแลว จกทรงจาไว ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย ถาอยางนน เธอทงหลายจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลวพระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษ ทงหลาย ลาภยอมเกดขนแกปถชนผไมไดสดบเขาไมตระหนกชด ไมทราบชดตามความ เปนจรงวา ลาภนเกดขนแลวแกเรากแตวาลาภนนเปนของไมเทยง เปนทกข มความแปร ปรวนเปนธรรมดา ความเสอมลาภ ... ยศ ... ความเสอมยศ ... นนทา ... สรรเสรญ ... สข ... ทกขยอมเกดขนแกปถชนผไมไดสดบ เขาไมตระหนกชด ไมทราบชดตามความเปนจรงวา ทกขนเกดขนแลวแกเรา กแตวา ทกขนนไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา แมลาภยอมครอบงาจตของเขาได แมความเสอมลาภ ...แมยศ ... แมความเสอมยศ ... แมนนทา ... แมสรรเสรญ ... แมสข ... แมทกขยอมครอบงาจตของเขาได เขายอมยนดลาภทเกดขนแลว ยอมยนรายในความเสอมลาภ ยอมยนดยศทเกดขน ยอมยนรายในความเสอมยศ ยอมยนด สรรเสรญทเกดขนแลว ยอมยนรายในนนทา ยอมยนดสขทเกดขนแลว ยอมยนรายในทกข เขาประกอบดวยความยนดยนรายอยางน ยอมไมพนไปจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสและอปายาส เรากลาววา ไมพนไปจากทกข ฯ ดกรภกษทงหลาย ลาภยอมเกดแกอรยสาวกผไดสดบ อรยสาวกนน ยอมตระหนกชด ทราบชดตามความเปนจรงวา ลาภเกดขนแลวแกเรา กแตวา ลาภนนไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา ความเสอมลาภ ... ยศ ...ความเสอมยศ ... นนทา ... สรรเสรญ ... สข ... ทกขยอมเกดขนแกอรยสาวกผไดสดบ อรยสาวกนนยอมตระหนกชด ทราบชดตามความ จรงวา ทกขนเกดขนแลวแกเรา กแตวา ทกขนนไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวน เปนธรรมดาแมลาภยอมครอบงาจตของทานไมได แมความเสอมลาภ ... แมยศ ... แมความเสอมยศ ... แมนนทา ... แมสรรเสรญ ... แมสข ... แมทกขยอมครอบงาจตของทานไมได ทานยอมไมยนดลาภท เกดขนแลว ไมยนรายในความเสอมลาภไมยนดยศทเกดขนแลว ไมยนรายในความเสอมยศ ไม ยนดความสรรเสรญทเกดขนแลว ไมยนรายในนนทา ไมยนดสขทเกดขนแลว ไมยนรายใน ทกขทานละความยนดยนรายไดแลวเดดขาดอยางน ยอมพนไปจากชาต ชรา มรณะโสกะ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 125 ปรเทวะ ทกข โทมนส และอปายาส เรากลาววา ยอมพนไปจากทกข ดกรภกษทงหลาย นแลเปนความแปลกกน ผดกน แตกตางกน ระหวางอรยสาวกผไดสดบกบปถชนผไมไดสดบ ฯ ธรรมในหมมนษยเหลาน คอ ลาภ ๑ ความเสอมลาภ ๑ ยศ ๑ ความเสอมยศ ๑ นนทา ๑ สรรเสรญ ๑ สข ๑ ทกข ๑ เปนสภาพไมเทยง ไมแนนอน มความแปรปรวนเปนธรรมดา แตทานผเปนนกปราชญ มสต ทราบธรรมเหลานนแลว พจารณาเหนวา มความแปรปรวนเปนธรรมดา ธรรมอนนา ปรารถนา ยอมยายจตของทานไมได ทานยอมไมยนรายตอ อนฏฐารมณ ทานขจดความยนดและยนรายเสยไดจนไมเหลออย อนง ทานทราบทางนพพานอนปราศจากธล ไมมความเศราโศก เปนผถงฝงแหงภพ ยอมทราบไดอยางถกตอง ฯ จบสตรท ๖ เทวทตตสตร [๙๗] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏใกลพระนครราชคฤห เมอ พระเทวทตตหลกไปแลวไมนานนก ณ ทนนแล พระผมพระภาคทรงปรารภถงพระเทวทตต ตรส กะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลายเปนความดแลว ทภกษพจารณาความวบตของตนโดยกาล อนควร ดกรภกษทงหลายเปนความดแลว ทภกษพจารณาความวบตของผอนโดยกาลอนควร ดกรภกษทงหลาย เปนความดแลว ทภกษพจารณาถงสมบตของตนโดยกาลอนควร ดกรภกษทง หลาย เปนความดแลว ทภกษพจารณาถงสมบตของผอนโดยกาลอนควร ดกรภกษทงหลาย พระเทวทตตมจตอนอสทธรรม ๘ ประการครอบงายายแลว ตองไปบงเกดในอบาย ในนรกอย ชวกลป แกไขไมได อสทธรรม ๘ประการเปนไฉน คอ ลาภ ๑ ความเสอมลาภ ๑ ยศ ๑ ความเสอมยศ ๑สกการะ ๑ ความเสอมสกการะ ๑ ความปรารถนาลามก ๑ ความเปนผมมตร ชว ๑ดกรภกษทงหลาย พระเทวทตตมจตอนอสทธรรม ๘ ประการนแลครอบงายายแลว ตองไปบงเกดในอบาย ในนรกอยชวกลป แกไขไมได ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 126 ดกรภกษทงหลาย เปนความดแลวทภกษควรครอบงายายลาภทเกดขนแลว เปนความด แลวทภกษควรครอบงายายความเสอมลาภ ... ยศ ... ความเสอมยศ ... สกการะ ... ความเสอมสกการะ ... ความเปนผปรารถนาลามก ... ความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษอาศย อานาจประโยชนอะไรจงควรครอบงายายลาภทเกดขนแลว ฯลฯ ภกษอาศยอานาจประโยชนอะไร จงควรครอบงายายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว เพราะวาเมอภกษไมครอบงายายลาภทเกดขน แลว อาสวะททาใหเกดความคบแคนเดอดรอน พงเกดขน เมอภกษครอบงายายลาภทเกดขนแลว อาสวะททาใหเกดความคบแคนเดอดรอนเหลานนยอมไมเกด ... เพราะวาเมอภกษไมครอบงา ยายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว อาสวะททาใหเกดความคบแคนเดอดรอนพงเกดขน เมอ ภกษครอบงายายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว อาสวะททาใหเกดความคบแคนเดอดรอนเหลา นน ยอมไมเกด ดกรภกษทงหลาย ภกษอาศยอานาจประโยชนนแล จงควรครอบงายายลาภ ทเกดขนแลว ... จงควรครอบงายายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว ดกรภกษทงหลาย เพราะ เหตนนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลายจกครอบงายายลาภทเกดขนแลว ... จก ครอบงายายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยางนแล ฯ จบสตรท ๗ อตตรสตร [๙๘] สมยหนง ทานพระอตตระอยทวหารชอวา วฏฏชาลกา ใกลภเขาสงเขยยกะ ณ มหสพสดชนบท ณ ทนนแล ทานพระอตตระกลาวกะภกษทงหลายวา ดกรทานผมอายทง หลาย เปนความดแลว ทภกษพจารณาเหนความวบตของตนโดยกาลอนควร ดกรทานผมอาย ทงหลาย เปนความดแลว ทภกษพจารณาเหนความวบตของคนอนโดยกาลอนควร ดกรทานผ มอายทงหลาย เปนความดแลว ทภกษพจารณาเหนสมบตของตนโดยกาลอนควร ดกรทานผ มอายทงหลาย เปนความดแลวทภกษพจารณาเหนสมบตของผอนโดยกาลอนควร ฯ กสมยนนแล ทาวเวสสวณมหาราชออกจากทศเหนอผานไปทางทศใตดวยกรณยกจบาง อยาง ไดสดบคาททานพระอตตระแสดงธรรมแกภกษทงหลายในวฏฏชาลกาวหาร ใกลภเขา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 127 สงเขยยกะ ณ มหสพสดชนบท อยางน ... ไดหายจากวฏฏชาลกาวหาร ใกลภเขาสงเขยยกะ ณ มหสพสดชนบท ไปปรากฏในเทวดาชนดาวดงส เปรยบเหมอนบรษมกาลง เหยยดแขนทค หรอคแขนทเหยยด ฉะนน แลวเขาไปเฝาทาวสกกะจอมเทพถงทประทบ ครนแลวจงกราบทลวา ขอเดชะ พระองคโปรดทรงทราบวา ทานพระอตตระนไดแสดงธรรมแกภกษในวฏฏชาลกาวหาร อยางน ... ลาดบนน ทาวสกกะจอมเทพไดทรงหายจากเทวดาชนดาวดงส ไปปรากฏตอหนาทาน พระอตตระ ในวฏฏชาลกาวหาร ใกลภเขาสงเขยยกะ ณ มหสพสดชนบท เปรยบเหมอนบรษ ผมกาลงเหยยดแขนทคหรอคแขนทเหยยด ฉะนน แลวเสดจเขาไปหาทานพระอตตระถงทอย อภวาทแลว ประทบยน ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดตรสถามทานพระอตตระวาขาแตทาน ผเจรญ ไดยนวา ทานพระอตตระแสดงธรรมแกภกษทงหลายอยางน ...จรงหรอ ทานพระอตตระ ถวายพระพรวา จรงอยางนน มหาบพตร ฯ ส. ขาแตทานผเจรญ คานเปนปฏภาณของพระคณเจาเอง หรอวาเปนของพระผมพระ ภาคอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน ฯ อ. ดกรมหาบพตร ถาอยางนน อาตมภาพจะทาขออปมาใหมหาบพตรทรงสดบ ซง วญชนบางพวกจะรเนอความแหงภาษตไดดวยขออปมา ดกรมหาบพตร เปรยบเหมอนขาว เปลอกกองใหญซงมอยไมไกลบานหรอนคมนก ชนหมมากขนขาวเปลอกออกจากกองนนดวย กระเชาบาง ดวยตระกราบาง ดวยหอพกบาง ดวยกอบมอบาง ดกรมหาบพตร บคคลผหนงเขา ไปถามชนหมใหญนนอยางนวา ทานทงหลายขนขาวเปลอกนมาจากไหน ดกรมหาบพตร มหาชน นนจะตอบอยางไร จงจะตอบไดอยางถกตอง ฯ ส. ขาแตทานผเจรญ มหาชนนนพงตอบใหถกตองไดอยางนวา พวกเราขนมาจากกอง ขาวเปลอกกองใหญโนน ฯ อ. ดกรมหาบพตร ฉนนนเหมอนกนแล คาอนเปนสภาษตทงหมดลวนเปนพระดารส ของพระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน ดงนนอาตมภาพจงชกเอาขาวเปลอก มาถวายพระพร โดยเทยบเคยงสภาษตอนเปนพระดารสของพระผมพระภาคนน ขอถวายพระพร ฯ ส. ขาแตทานผเจรญ นาอศจรรย ขาแตทานผเจรญ ไมเคยมมาแลวททานพระอตตระ ไดกลาวไวเปนอยางดดงนวา คาอนเปนสภาษตทงหมดลวนเปนพระดารสของพระผมพระภาค อรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน ดงนน อาตมภาพจงชกเอาขาวเปลอกมาถวายพระพร โดย

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 128 เทยบเคยงสภาษตอนเปนพระดารสของพระผมพระภาคนน ทานอตตระผเจรญ สมยหนง พระผ มพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏ ใกลเมองราชคฤห เมอพระเทวทตตหลกไปแลวไมนาน ณ ทนนแล พระผมพระภาคทรงปรารภพระเทวทตต ตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย เปนความดแลว ทภกษพจารณาเหนความวบตของตนโดยกาลอนควร ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย พระ เทวทตตมจตอนอสทธรรม ๘ ประการครอบงายายแลว ตองไปเกดในอบาย ในนรกอยชวกลป แกไขไมได อสทธรรม ๘ประการเปนไฉน คอลาภ ... ความเปนผมมตรชว ดกรภกษทงหลาย พระเทวทตตมจตอนอสทธรรม ๘ ประการนแลครอบงายายแลว ตองไปเกดในอบาย ในนรกอยชว กลป แกไขไมได ดกรภกษทงหลาย เปนความดแลว ทภกษครอบงายายลาภทเกดขนแลว เปนความดแลวทภกษจะพงครอบงายายความเสอมลาภ ...ยศ ... ความเสอมยศ ... สกการะ ... ความ เสอมสกการะ ... ความเปนผปรารถนาลามก ... ความเปนผมมตรชว ทเกดขนแลว ฯ ดกรภกษทงหลาย ภกษอาศยอานาจประโยชนอะไร จงครอบงายายลาภทเกดขนแลว ฯลฯ ภกษอาศยอานาจประโยชนอะไร จงครอบงายายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว เพราะวาเมอ ภกษไมครอบงายายลาภทเกดขนแลว อาสวะททาใหเกดความคบแคนเดอดรอน พงเกดขน เม อภกษครอบงายายลาภทเกดขนแลว อาสวะททาใหเกดความคบแคนเดอดรอนเหลานนยอมไมเกด เพราะวาเมอภกษไมครอบงายายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว อาสวะททาใหเกดความคบแคน เดอดรอน พงเกดขน เมอภกษครอบงายายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว อาสวะททาใหเกด ความคบแคนเดอดรอนเหลานนยอมไมเกด ดกรภกษทงหลาย ภกษอาศยอานาจประโยชนนแล จงควรครอบงายายลาภทเกดขนแลว ...จงควรครอบงายายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว ดกร ภกษทงหลาย เพราะเหตนนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลายจกครอบงายายลาภท เกดขนแลว...จกครอบงายายความเปนผมมตรชวทเกดขนแลว ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลาย พงศกษาอยางนแล ฯ ขาแตทานพระอตตระผเจรญ ดวยเหตมประมาณเทาน ในหมมนษยมบรษท ๔ คอ ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา ธรรมบรรยายนกหาไดตงอยในบรษทหมไหนไม ทานผเจรญ ขอพระ คณเจาอตตระจงเลาเรยนธรรมบรรยายนจงทรงจาธรรมบรรยายนไวดวยวา ธรรมบรรยายนประกอบ ดวยประโยชน เปนเบองตนแหงพรหมจรรย ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 129 นนทสตร [๙๙] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษจะเรยกนนทะใหถกตอง พงเรยกวากลบตร วาผม กาลง ผกอใหเกดความเลอมใส ผมราคะกลา ดกรภกษทงหลายขอความนยอมมเพราะเหตไร เพราะวา นนทภกษคมครองทวารในอนทรยทงหลายรประมาณในโภชนะ ประกอบความเพยร อนเปนเหตใหตนอยเสมอ ประกอบดวยสตสมปชญญะ อนเปนเหตใหนนทภกษสามารถ ประพฤตพรหมจรรยใหบรบรณได ฯ ดกรภกษทงหลาย บรรดาเหตเหลานน ขอนแลยอมมไดเพราะนนทภกษคมครองทวาร ในอนทรยทงหลาย ดกรภกษทงหลาย หากนนทภกษพงเหลยวไปทางทศบรพาไซร นนทภกษ กยอมสารวมจตทงปวงเหลยวดทศบรพา ดวยคดวาเมอเราเหลยวดทศบรพาอยางน ธรรมอน เปนบาปอกศล คอ อภชฌาและโทมนสจกไมครอบงาจตเราได เธอยอมเปนผรสกตวในการ เหลยวดนนดวยประการฉะนดกรภกษทงหลาย หากนนทภกษพงเหลยวไปทางทศตะวนตก ทศ เหนอ ทศใตทศเบองตา ทศเบองบน พงเหลยวแลไปตามทศนอยทงหลายไซร นนทภกษ ยอมสารวมจตทงปวงเหลยวไปทางทศนอย ดวยคดวา เมอเราเหลยวแลไปตามทศนอยอยางน ธรรมอนเปนบาปอกศล คอ อภชฌาแลโทมนส จกไมครอบงาจตเราไดเธอยอมรสกตวใน การเหลยวแลนนดวยประการฉะน ดกรภกษทงหลาย ขอนแลยอมมได เพราะนนทภกษเปน ผคมครองทวารในอนทรยทงหลาย ฯ ดกรภกษทงหลาย บรรดาเหตเหลานน ขอนยอมมได เพราะนนทภกษเปนผรจก ประมาณในโภชนะ ดกรภกษทงหลาย ในธรรมวนยน นนทภกษพจารณาโดยอบายอนแยบคาย แลวจงบรโภคอาหาร ไมใชบรโภคเพอเลน เพอมวเมา เพอประดบ เพอตบแตง บรโภคเพยง เพอใหกายนดารงอย เพอเยยวยาอตตภาพ เพอขจดความลาบาก เพออนเคราะหแกพรหมจรรย ดวยมนสการวาเราจกขจดเวทนาเกาเสย จกไมใหเวทนาใหมเกดขน ความคลองแคลว ความ หาโทษมได และความอยผาสกจกมแกเราได ดวยประการฉะน ดกรภกษทงหลายขอนแลยอม มได เพราะนนทภกษเปนผรจกประมาณในโภชนะ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 130 ดกรภกษทงหลาย บรรดาเหตเหลานน ขอนยอมมได เพราะนนทภกษ เปนผรจก ประกอบความเพยรอนเปนเหตใหตนอย ดกรภกษทงหลาย ในธรรมวนยน ในตอนกลางวน นนทภกษยอมชาระจตใหสะอาดจากธรรมเครองกนจต ดวยการจงกรม ดวยการนงตอนตนปฐม ยามแหงราตร ชาระจตใหสะอาดจากธรรมเครองกนจตดวยการจงกรม ดวยการนง ในมชฌม ยามแหงราตร สาเรจสหไสยาสโดยขางเบองขวา ซอนเทาเหลอมเทา มสตสมปชญญะ กระทา ความหมายในอนลกขนไวในใจ ในปจฉมยามแหงราตร ลกขนแลว ทาจตใหสะอาดจากธรรม เครองกนจต ดวยการจงกรม ดวยการนง ดกรภกษทงหลาย ขอนแลยอมมได เพราะนนท ภกษหมนประกอบความเพยรอนเปนเหตใหตนอย ฯ ดกรภกษทงหลาย บรรดาเหตเหลานน ขอนยอมมได เพราะนนทภกษมสตสมปชญญะ ดกรภกษทงหลาย ในธรรมวนยนนนทภกษทราบเวทนาทเกดขนทตงอย ทถงความดบไป นนทภกษทราบสญญาทเกดขน ทตงอย ทถงความดบไป นนทภกษทราบวตกทเกดขน ทตงอย ท ถงความดบไป ดกรภกษทงหลายขอนแลยอมมได เพราะนนทภกษมสตสมปชญญะ ดกรภกษ ทงหลาย ขอความนยอมมเพราะเหตไร เพราะนนทภกษคมครองทวารในอนทรยทงหลาย รจก ประมาณในโภชนะ ประกอบความเพยรอนเปนเหตใหตนอย ประกอบดวยสตสมปชญญะ อน เปนเหตใหนนทภกษสามารถประพฤตพรหมจรรยบรสทธบรบรณได ฯ จบสตรท ๙ กรณฑวสตร [๑๐๐] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ทฝงสระโบกขรณชอคคราใกลนครจมปา สมยนนแล ภกษทงหลายโจทภกษดวยอาบต ภกษทถกภกษทงหลายโจทดวยอาบตนนเอาเรอง อนๆ มาพดกลบเกลอน ชกเรองไปนอกทางเสยแสดงความโกรธเคองและความไมยาเกรง ใหปรากฏ ครงนนแล พระผมพระภาคตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย จงกาจด บคคลนนออกไป จงกาจดบคคลนนออกไป ดกรภกษทงหลาย คนชนดนตองขบออก เปนลก นอกคอกกวนใจกระไร ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในธรรมวนยน มการกาวไป การถอย กลบ การแล การเหลยว การค การเหยยด การทรงผาสงฆาฏ บาตร และจวร เหมอนภกษ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 131 ผเจรญเหลาอน ตราบเทาทภกษทงหลายยงไมเหนอาบตของเขา แตเมอใด ภกษทงหลายเหน อาบตของเขา เมอนนภกษทงหลายยอมรจกเขาอยางนวา ผนเปนผประทษรายสมณะ เปน สมณะแกลบ เปนสมณะหยากเยอ ครนรจกอยางนแลว ยอมนาสนะออกไปใหพน ขอนน เพราะเหตไร เพราะคดวาภกษนอยาประทษรายภกษทดเหลาอนเลย ดกรภกษทงหลาย เปรยบ เหมอนหญาชนดหนงททาลายตนขาว มเมลดเหมอนขาวลบ มเมลดเหมอนขาวตายรวง พงเกด ขนในนาขาวทสมบรณ ราก กาน ใบของมนเหมอนกบขาวทดเหลาอน ตราบเทาทมนยงไม ออกรวง แตเมอใด มนออกรวง เมอนนจงทราบกนวา หญานทาลายขาว มเมลดเหมอนขาวลบ มเมลดเหมอนขาวตายรวง ครนทราบอยางนแลว เขาจงถอนมนพรอมทงราก เอาไปทงใหพน ทนา ขอนนเพราะเหตไร เพราะคดวา หญาชนดนอยาทาลายขาวทดอนๆ เลย ฉนใด ดกร ภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกน บคคลบางคนในธรรมวนยน มการกาวไป การถอยกลบ ฯลฯ เพราะคดวา ภกษนอยาประทษรายภกษทดเหลาอนเลย ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนกอง ขาวเปลอกกองใหญทเขากาลงสาดอย ในขาวเปลอกกองนน ขาวเปลอกทเปนตว แกรง เปน กองอยสวนหนง สวนทหก ลบ ลมยอมพดไปไวสวนหนงเจาของยอมเอาไมกวาดวขาวทหก และลบออกไป ขอนนเพราะเหตไร เพราะคดวามนอยาปนขาวเปลอกทดอนๆ เลย ฉนใด ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนบคคลบางคนในธรรมวนยน มการกาวไป การถอยกลบ ฯลฯ เพราะคดวาภกษนอยาประทษรายภกษทดเหลาอนเลย ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนบคคล ตองการกระบอกตกนา ถอขวานอนคมเขาไปในปา เขาเอาสนขวานเคาะตนไมนนๆบรรดา ตนไมเหลานน ตนไมทแขง มแกน ซงถกเคาะดวยสนขวาน ยอมมเสยงหนก สวนตนไม ทผใน นาชม เกดยยขน ถกเคาะดวยสนขวาน ยอมมเสยงกองเขาจงตดตนไมทผในนนท โคน ครนตดโคนแลว จงตดปลาย ครนตดปลายแลวจงควานขางในใหเรยบรอย แลวทา เปนกระบอกตกนา ฉนใด ดกรภกษทงหลายฉนนนเหมอนกน แลบคคลบางคนในธรรมวนยน มการกาวไป การถอยกลบ การแล การเหลยว การค การเหยยด การทรงผาสงฆาฏ บาตร และจวร เหมอนของภกษทดเหลาอน ตราบเทาทภกษทงหลายยงไมเหนอาบตของเขา แตเมอใด ภกษทงหลายเหนอาบตของเขา เมอนนภกษทงหลายยอมรจกเขาอยางนวา ผนเปนผประทษราย สมณะ เปนสมณะแกลบ เปนสมณะหยากเยอ ครนรจกอยางนแลวยอมนาสนะออกไปใหพน ขอนนเพราะเหตไร เพราะคดวา ภกษนอยาประทษรายภกษทดเหลาอนเลย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 132 เพราะการอยรวมกน พงรไดวา ผนมความปรารถนาลามก มกโกรธ มกลบล หวดอ ตเสมอ รษยา ตระหน โออวด บางคนในทามกลางประชมชน พดไพเราะ ดงพระสมณะ พดปดบงความชวทตวทา มความเหนลามกไมเออเฟอ พด เลอะเลอน พดเทจ เธอทงหลายทราบบคคลนนวาเปนอยาง ไรแลว จงพรอมใจกนทงหมดขบบคคลนนเสย จงกาจด บคคลทเปนดงหยากเหยอ จงถอนบคคลทเสยในออกเสย แตนน จงนาคนแกลบ ผมใชสมณะแตยงนบวาเปนสมณะ ออกเสย เธอทงหลาย เมอตองอยรวมกบคนดและคนไมด ครนกาจดคนทมความปรารถนาลามก มอาจาระและโคจร ลามกออกแลว จงเปนผมสต แตนน เธอทงหลายเปน ผพรอมเพรยงกน เปนผมปญญารกษาตน จกกระทาทสด ทกขได ฯ จบสตรท ๑๐ จบเมตตาวรรคท ๑ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. เมตตสตร ๒. ปญญาสตร ๓. อปปยสตรท ๑ ๔. อปปยสตรท ๒ ๕. โลกธรรมสตร ๖. โลกวปตตสตร ๗. เทวทตตสตร ๘. อตตรสตร ๙. นนทสตร ๑๐. กรณฑวสตร __________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 133 มหาวรรคท ๒ เวรญชสตร [๑๐๑] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน- สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ควงไมสะเดาทนเฬรยกษสงสถต ใกลกรง เวรญชา ครงนน เวรญชพราหมณเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ไดปราศรยกบพระผม พระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดกราบทลวา ทานพระโคดมขาพเจาไดยนมาวา พระสมณโคดมไมไหวไมลกรบพวก พราหมณผแก ผเฒาผใหญ ลวงกาลผานวยมาโดยลาดบ หรอไมเชอเชญดวยอาสนะ ทาน พระโคดมขอนเปนเชนนนจรง เพราะวาทานพระโคดมไมไหวไมลกรบพวกพราหมณ ผแก ผเฒา ผใหญ ลวงกาลผานวยมาโดยลาดบ หรอไมเชอเชญดวยอาสนะ ขอนไมสมควรเลย ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรพราหมณ ในโลก พรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมสตว พรอมทงสมณพราหมณ เทวดาและมนษย เราไมเลงเหนบคคลทเราควรไหว ควร ลกรบ หรอควรเชอเชญดวยอาสนะ เพราะวาตถาคตพงไหว พงลกรบ หรอพงเชอเชญบคคล ใดดวยอาสนะ แมศรษะของบคคลนนกจะพงขาดตกไป ฯ ว. ทานพระโคดม ไมเปนรสชาต ฯ พ. ดกรพราหมณ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดม ไมเปนรสชาต ดงน ชอวา กลาวชอบนน มอย เพราะรสในรป เสยง กลน รสโผฏฐพพะเหลานน ตถาคตละไดแลว ตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาใหไมม ไมใหเกดอกตอไปเปนธรรมดา นแลเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดม ไมเปนรสชาต ดงน ชอวากลาวชอบ แตไมใช เหตททานมงหมายกลาว ฯ ว. ทานพระโคดมเปนคนไมมโภคะ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 134 พ. ดกรพราหมณ เหตทเขากลาวหาวา พระสมณโคดมเปนคนไมมโภคะ ดงน ชอวา กลาวชอบนน มอย เพราะโภคะ คอ รป เสยง กลน รสโผฏฐพพะเหลานน ตถาคตละ ไดแลว ตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาไมใหม ไมใหเกดอกตอไปเปน ธรรมดา นแลเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนไมมโภคะ ดงน ชอวากลาวชอบ แตไมใชเหตททานมงหมายกลาว ฯ ว. ทานพระโคดมเปนคนกลาวการไมทา ฯ พ. ดกรพราหมณ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนกลาวการไมทาดงน ชอวากลาวชอบนน มอย เพราะเรากลาวการไมทากายทจรตวจทจรต มโนทจรต เรากลาว การไมทาซงธรรมทเปนบาปอกศลหลายอยาง นแลเหตทเขากลาวหาเราวาพระสมณโคดมเปน คนกลาวการไมทา ดงน ชอวากลาวชอบ แตไมใชเหตททานมงหมายกลาว ฯ ว. ทานพระโคดมเปนคนกลาวความขาดสญ ฯ พ. ดกรพราหมณ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนกลาวความขาดสญ ดงน ชอวากลาวชอบนน มอย เพราะเรากลาวความขาดสญแหงราคะ โทสะ โมหะ เรา กลาวความขาดสญแหงธรรมทเปนบาปอกศลหลายอยาง นแลเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณ โคดมเปนคนกลาวความขาดสญดงน ชอวากลาวชอบ แตไมใชเหตททานมงหมายกลาว ฯ ว. ทานพระโคดมเปนคนชางเกลยด ฯ พ. ดกรพราหมณ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนชางเกลยด ดงน ชอวากลาวชอบนน มอย เพราะเรากลาวการเกลยดกายทจรตวจทจรต มโนทจรต เรากลาว การเกลยดความถงพรอมแหงธรรมทเปนบาปอกศลหลายอยาง นแลเหตทเขากลาวหาเราวา พระ สมณโคดมเปนคนชางเกลยด ดงนชอวากลาวชอบ แตไมใชเหตททานมงหมายกลาว ฯ ว. ทานพระโคดมเปนคนกาจด ฯ พ. ดกรพราหมณ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนกาจด ดงน ชอวา กลาวชอบนน มอย เพราะเราแสดงธรรมเพอกาจดราคะ โทสะโมหะ แสดงธรรมเพอกาจดธรรม ทเปนบาปอกศลหลายอยาง นแลเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนกาจด ดงน ชอวา กลาวชอบ แตไมใชเหตททานมงหมายกลาว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 135 ว. พระโคดมเปนคนเผาผลาญ ฯ พ. ดกรพราหมณ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนเผาผลาญ ดงน ชอวา กลาวชอบนน มอย เพราะเรากลาวธรรมทเปนบาปอกศลคอ กายทจรต วจทจรต มโนทจรต วา เปนธรรมควรเผาผลาญ ธรรมทเปนบาปอกศลซงควรเผาผลาญอนผใดละไดแลว ตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาใหไมม ไมใหเกดอกตอไปเปนธรรมดา เรากลาวผนนวา เปนคนเผาผลาญ ดกรพราหมณ ธรรมทงหลายทเปนบาปอกศลซงควรเผาผลาญ ตถาคตละได แลว ตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาไมใหม ไมใหเกดอกตอไปเปนธรรมดา นแลเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนเผาผลาญ ดงน ชอวากลาวชอบ แตไมใช เหตททานมงหมายกลาว ฯ ว. ทานพระโคดมเปนคนไมผดเกด ฯ พ. ดกรพราหมณ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนไมผดเกด ดงน ชอวา กลาวชอบนน มอย เพราะการนอนในครรภ การเกดในภพใหม อนผใดละไดแลว ตดราก ขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาไมใหม ไมใหเกดอกตอไปเปนธรรมดา เรากลาว ผนนวา เปนคนไมผดเกด ดกรพราหมณ การนอนในครรภ การเกดในภพใหม ตถาคตละ ไดแลว ตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาใหไมม ไมใหเกดอกตอไปเปน ธรรมดานแลเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนไมผดเกด ดงน ชอวากลาวชอบ แตไมใชเหตททานมงหมายกลาว ดกรพราหมณ เปรยบเหมอนฟองไก ๘ฟอง ๑๐ ฟอง หรอ ๑๒ ฟอง ฟองไกเหลานน แมไกกกดแลว อบดแลวฟกดแลว บรรดาลกไกเหลานน ลกไก ตวใดทาลายกะเปาะฟองดวยเลบเทาหรอดวยจะงอยปากออกมาไดโดยสวสดกอนกวาเขา ลกไก ตวนนควรเรยกวากระไรจะเรยกวาพหรอนอง ฯ ว. ทานพระโคดม ควรเรยกวาพ เพราะมนแกกวาเขา ฯ พ. ดกรพราหมณ ฉนนนเหมอนกนแล บรรดาหมสตวผตกอยในอานาจอวชชา เกด ในฟอง อนกะเปาะฟองหมหอแลว เราผเดยวเทานนไดทาลายกะเปาะฟอง คอ อวชชา แลว ไดตรสรอนตตรสมมาสมโพธญาณในโลกเราแลเปนผเจรญทสด ประเสรฐทสดของโลก เพราะเราปรารภความเพยรไมยอหยอน ดารงสตมนไมฟนเฟอน กายสงบไมกระสบกระสาย จตดารงมนเปนเอกคคตา เรานนแล สงดจากอกศลธรรม บรรลปฐมฌาน มวตก มวจาร มปต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 136 และสขเกดแตวเวกอย เราบรรลทตยฌานมความผองใสแหงจต ณ ภายใน เปนธรรมเอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร เพราะวตกวจารสงบไป มปตและสขเกดแตสมาธอย เรามอเบกขา มสต มสมปชญญะ และเสวยสขดวยนามกายเพราะปตสนไป บรรลตยฌานทพระอรยะทงหลาย สรรเสรญวา ผไดฌานน เปนผมสตอยเปนสข เราบรรลจตตถฌาน ไมมทกข ไมมสข เพราะ ละสขละทกขและดบโสมนสกอนๆ ได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอย เรานน เมอจตเปนสมาธ บรสทธผองแผว ไมมกเลส ปราศจากอปกเลส ออนควรแกการงาน ตงมน ไมหวนไหวอยางนแลว จงโนมนอมจตไปเพอบพเพนวาสานสสตญาณ เรานนยอมระลกชาต กอนไดเปนอนมาก คอ ระลกไดหนงชาตบาง สองชาตบาง สามชาตบาง สชาตบาง หาชาตบาง สบชาต ยสบชาตบาง สามสบชาตบาง สสบชาตบาง หาสบชาตบาง รอยชาตบาง พนชาตบาง แสนชาตบางตลอดวฎฏกลปเปนอนมากบาง ตลอดววฏฏกลปเปนอนมากบาง ตลอด สงวฏฏววฏฏกลปเปนอนมากบาง วาในภพโนนเรามชออยางนน มโคตรอยางนนมผวพรรณ อยางนน มอาหารอยางนน เสวยสขเสวยทกขอยางนนๆ มกาหนดอายเพยงเทานน ครนจตจาก ภพนนแลว ไดไปเกดในภพโนน เรากมชออยางนน มโคตรอยางนน มผวพรรณอยางนน มอาหารอยางนน เสวยสขเสวยทกขอยางนนๆ มกาหนดอายเพยงเทานน ครนจตจากภพนน แลว ไดมาเกดในภพนเรายอมระลกชาตกอนไดเปนอนมาก พรอมทงอเทศ พรอมทงอาการ ดวยประการฉะน ดกรพราหมณ วชชาทหนงนแล เราไดบรรลแลวในปฐมยามแหงราตร อวชชา เรากาจดไดแลว วชชาเกดแกเราแลว ความมดเรากาจดไดแลว แสงสวางเกดแกเราแลว เหมอนทเกดแกบคคลผไมประมาท มความเพยรเผากเลสสงจตไปแลวอย ฉะนน ความชาแรก ออกครงหนงของเรานแล เปนเหมอนการทาลายออกจากกะเปาะฟองแหงลกไก ฉะนน เรานน เมอจตเปนสมาธ บรสทธ ผองแผว ไมมกเลสปราศจากอปกเลส ออน ควรแกการงาน ตงมน ไมหวนไหว อยางนแลว จงโนมนอมจตไปเพอญาณเครองรจต และอปบตของสตวทงหลาย เรานนยอมเลงเหนหมสตวผกาลงจตกาลงอปบต เลว ประณต มผวพรรณด มผวพรรณทราม ไดด ตกยาก ดวยทพจกษอนบรสทธลวงจกษของมนษย ยอมรชดซงหมสตวผเปนไปตามกรรมวาสตวเหลานประกอบดวยกายทจรต วจทจรต มโนทจรต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 137 ตเตยนพระอรยะเจาเปนมจฉาทฏฐ ยดถอการกระทาดวยอานาจมจฉาทฏฐ สตวเหลานน เมอ ตายไปยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก สวนสตวเหลานประกอบดวยกายสจรต วจสจรต มโนสจรต ไมตเตยนพระอรยะเจา เปนสมมาทฏฐ ยดถอการกระทาดวยอานาจสมมาทฏฐ สตว เหลานน เมอตายไป ยอมเขาถงสคตโลกสวรรคเรายอมเลงเหนหมสตวผกาลงจต กาลงอปบต เลว ประณต มผวพรรณดมผวพรรณทราม ไดด ตกยาก ดวยทพจกษอนบรสทธ ลวง จกษของมนษย ยอมรชดซงหมสตวซงเปนไปตามกรรม ดวยประการฉะน ดกรพราหมณ วชชา ทสองนแล เราไดบรรลแลวในมชฌมยามแหงราตร อวชชาเรากาจดไดแลววชชาเกดแกเรา แลว ความมดเรากาจดไดแลว แสงสวางเกดแกเราแลว เหมอนทเกดแกบคคลผไมประมาท มความเพยรเผากเลส สงจตไปแลวอย ฉะนนความชาแรกออกครงทสองของเรานแล เปน เหมอนการทาลายออกจากกะเปาะฟองแหงลกไก ฉะนน ฯ เรานน เมอจตเปนสมาธ บรสทธ ผองแผว ไมมกเลส ปราศจาก อปกเลส ออน ควรแกการงาน ตงมน ไมหวนไหว อยางนแลว จงโนมนอมจตไปเพออาสวกขยญาณ เรานน รชดตามเปนจรงวา นทกข นเหตใหเกดทกขนความดบทกข นขอปฏบตใหถงความดบทกข เหลานอาสวะ นเหตใหเกดอาสวะ นความดบอาสวะ นขอปฏบตใหถงความดบอาสวะ เมอ เรารเหนอยางนจตหลดพนแลวแมจากกามาสวะ แมจากภวาสวะ แมจากอวชชาสวะ เมอจต หลดพนแลว จงเกดญาณหยงรวา หลดพนแลว และรชดวา ชาตสนแลวพรหมจรรยอยจบ แลว กจทควรทา ไดทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ดกรพราหมณ วชชาท สามนแล เราไดบรรลแลวในปจฉมยามแหงราตรอวชชาเรากาจดไดแลว วชชาเกดแกเราแลว ความมดเรากาจดไดแลว แสงสวางเกดแกเราแลว เหมอนทเกดแกบคคลผไมประมาท มความ เพยรเผากเลส สงจตไปแลวอย ฉะนน ความชาแรกออก ครงทสามของเรานแล เปนเหมอน การทาลายออกจากกะเปาะฟองแหงลกไก ฉะนน ฯ เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว เวรญชพราหมณไดกราบทลวา ทานพระโคดมเปนผ เจรญทสด ทานพระโคดมเปนผประเสรฐทสด ขาแตทานพระโคดม ภาษตของพระองคแจมแจง นก ขาแตทานพระโคดม ภาษตของพระองคแจมแจงนก พระองคทรงประกาศธรรมโดย อเนกปรยาย เปรยบเหมอนบคคลหงายของของทควา เปดของทปด บอกทางแกคนหลงทาง หรอ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 138 สองประทปในทมดดวยตงใจวา คนมจกษจกเหนรป ฉะนน ขาพระพทธเจานขอถงทานพระ โคดม กบทงพระธรรมและพระภกษสงฆวาเปนสรณะ ขอพระองคโปรดทรงจาขาพระพทธเจาวา เปนอบาสกผถงสรณะตลอดชวต จาเดมแตวนนเปนตนไป ฯ จบสตรท ๑ สหสตร [๑๐๒] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กฏาคารศาลา ปามหาวน ใกลนคร เวสาล สมยนนแล เจาลจฉวผมชอเสยงเปนจานวนมาก นงประชมกนทสณฐาคาร กลาว สรรเสรญ พระพทธ พระธรรม พระสงฆ โดยอเนกปรยาย ฯ กสมยนนแล สหเสนาบด สาวกของนครนถนงอยในบรษทนน ลาดบนน สหเสนาบด ไดมความคดดงนวา พระผมพระภาคพระองคนน จกเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจาโดยไม ตองสงสย จรงอยางนน เจาลจฉวผมชอจานวนมากประชมกนทสณฐาคาร กลาวสรรเสรญ พระพทธ พระธรรม พระสงฆโดยอเนกปรยาย ผฉะนน เราพงเขาไปเฝาพระผมพระภาค อรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนนเถด ลาดบนน สหเสนาบดเขาไปหานครนถนาฏบตรถง ทอย ครนแลว จงกลาวกะนครนถนาฏบตรวา ขาแตทานผเจรญ ขาพเจาปรารถนาจะเขาไปเฝา พระสมณโคดม ฯ นครนถนาฏบตรกลาววา ดกรสหะ กทานเปนกรยวาท จกเขาไปเฝาพระสมณโคดม ผเปนอกรยวาททาไม เพราะพระสมณโคดมเปนอกรยวาท จงแสดงธรรมเพออกรยวาท และ แนะนาพวกสาวกดวยอกรยวาทนน ครงนน การตระเตรยมทจะเขาไปเฝาพระผมพระภาคของ สหเสนาบด ระงบไป ฯ แมครงทสอง เจาลฉวผมชอเสยงเปนจานวนมาก ไดนงประชมกนทสณฐาคาร กลาว สรรเสรญพระพทธ พระธรรม พระสงฆ โดยอเนกปรยายแมครงทสอง สหเสนาบดกม ความคดดงนวา พระผมพระภาคพระองคนน จกเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจาโดยไมตอง สงสย ... การตระเตรยมทจะเขาไปเฝาพระผมพระภาคของสหเสนาบดระงบไป ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 139 แมครงทสาม เจาลจฉวผมชอเสยงเปนจานวนมาก นงประชมกนทสณฐาคาร กลาว สรรเสรญพระพทธ พระธรรม พระสงฆ โดยอเนกปรยายแมครงทสาม สหเสนาบดกม ความคดดงนวา พระผมพระภาคพระองคนน จกเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจาโดยไมตอง สงสย จรงอยางนน เจาลจฉวผมชอเสยงเปนจานวนมาก นงประชมกนทสณฐาคาร กลาว สรรเสรญพระพทธพระธรรม พระสงฆ โดยอเนกปรยาย พวกนครนถทงหลาย เราจะลา หรอไมลาจกทาอะไรเราได ผฉะนนเราจะไมลาละ พงเขาเฝาพระผมพระภาคอรหนตสมมา สมพทธเจาพระองคนนเถด ฯ ลาดบนน สหเสนาบดออกจากกรงเวสาล ในเวลายงวน พรอมดวยรถประมาณ ๕๐๐ คน เพอเขาไปเฝาพระผมพระภาค ครนไปดวยยานเทาทยานจะไปได แลวลงจากยานเดนตรงเขาไปยง อาราม แลวเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาดงนวา พระสมณโคดมเปนอกรยวาท ยอมแสดงธรรมเพออกรยวาท และแนะนาสาวกดวยอกรยวาทนน ขาแตพระองคผเจรญ ชนเหลาใดกลาวอยางนวา พระสมณโคดมเปนอกรยวาท ยอมแสดงธรรม เพออกรยวาท และแนะนาสาวกดวยอกรยวาทนนคนเหลานนจะชอวากลาวตามทพระผม พระภาคตรสแลว มใชกลาวตพระผมพระภาคดวยคาอนไมจรง และพยากรณธรรมสมควรแก ธรรมหรอ การคลอยตามวาทะอนชอบแกเหตไรๆ จะไมมาถงฐานะอนสมควรตเตยนแลหรอ เพราะขาพระองคไมประสงคจะกลาวตพระผมพระภาคเลย ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรสหะ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนอกรย วาท ผกลาวกรรมอนบคคลทาอยวา ไมเปนอนทา แสดงธรรมเพออกรยวาท และแนะนาสาวก ทงหลายดวยอกรยาวาท ดงน ชอวากลาวชอบนน มอย ฯ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนกรยวาท ผกลาวกรรมอนบคคลทาอยวา เปนอนทา ยอมแสดงธรรมเพอกรยวาทและแนะนาสาวกทงหลายดวยกรยวาท ดงน ชอวา กลาวชอบนน มอย ฯ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนอจเฉทวาท ผกลาวความขาดสญ ยอม แสดงธรรมเพออจเฉทวาท และแนะนาสาวกทงหลายดวยอจเฉทวาทดงน ชอวากลาวชอบนน มอย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 140 เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนเชคจฉ คนชางเกลยด ยอมแสดงธรรม เพอเชคจฉ และแนะนาสาวกทงหลายดวยเชคจฉ ดงน ชอวากลาวชอบนน มอย ฯ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนเวนยกะ คนกาจด ยอมแสดงธรรมเพอ กาจด และแนะนาสาวกทงหลายดวยการกาจด ดงน ชอวากลาวชอบนน มอย ฯ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนตปสส คนเผาผลาญ ยอมแสดงธรรมเพอ เผาผลาญ และแนะนาสาวกทงหลายดวยการเผาผลาญ ดงนชอวากลาวชอบนน มอย ฯ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนอปปคพภะ ไมผดไมเกดยอมแสดงธรรมเพอ ไมผดไมเกด และแนะนาพวกสาวกทงหลายดวยการไมผดไมเกด ดงน ชอวากลาวชอบนน มอย ฯ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนอสสตถะ คนใจเบา ยอมแสดงธรรมเพอ ความใจเบา และแนะนาสาวกทงหลาย ดวยการใจเบา ดงนชอวากลาวชอบนน มอย ฯ ดกรสหะ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนอกรยวาท ยอมแสดงธรรมเพอ อกรยวาท และแนะนาพวกสาวกดวยอกรยวาท ดงน ชอวากลาวชอบนน เปนไฉน ดกรสหะ เพราะเรากลาวการไมทากายทจรต วจทจรต มโนทจรต เรากลาวการไมทาซงธรรมอนเปนบาป อกศลหลายอยาง นแลเปนเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนอกรยวาท และแนะนา สาวกทงหลายดวยอกรยวาท ดงน ชอวากลาวชอบ ฯ ดกรสหะ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนกรยวาท ยอมแสดงธรรมเพอ กรยวาท และแนะนาพวกสาวกดวยกรยวาท ดงน ชอวากลาวชอบนน เปนไฉน ดกรสหะ เพราะเรากลาวการทากายสจรต วจสจรต มโนสจรต กลาวการทากศลธรรมหลายอยาง นแล เปนเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนกรยวาท ยอมแสดงธรรมเพอกรยวาท และ แนะนาสาวกทงหลายดวยกรยวาท ดงน ชอวากลาวชอบ ฯ ดกรสหะ กเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนอจเฉทวาท ยอมแสดงธรรมเพอ อจเฉทวาท และแนะนาสาวกทงหลายดวยอจเฉทวาท ดงน ชอวากลาวชอบนน เปนไฉน ดกรสหะ เพราะเรากลาวความขาดสญแหงราคะโทสะ โมหะ และธรรมอนเปนบาปอกศล หลายอยาง นแลเปนเหตทเขากลาวหาเราวาพระสมณโคดมเปนอจเฉทวาท ยอมแสดงธรรม เพออจเฉทวาทและแนะนาสาวกทงหลายดวยอจเฉทวาท ดงน ชอวากลาวชอบ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 141 ดกรสหะ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนชางเกลยด ยอมแสดงธรรม เพอความชางเกลยด และแนะนาสาวกทงหลายดวยความชางเกลยด ดงน ชอวากลาวชอบนน เปนไฉน ดกรสหะ เพราะเราเกลยดชง กายทจรต วจทจรต มโนทจรต และเกลยดชงการ เขาถงธรรมอนเปนบาปอกศลหลายอยาง นแลเปนเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคน ชางเกลยดยอมแสดงธรรมเพอความชางเกลยด และแนะนาสาวกดวยความชางเกลยด ดงน ชอวากลาวชอบ ฯ ดกรสหะ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนกาจด ยอมแสดงธรรมเพอ กาจด และแนะนาสาวกทงหลายดวยการกาจด ดงน ชอวากลาวชอบนน เปนไฉน ดกรสหะ เพราะเราแสดงธรรมเพอกาจดราคะ โทสะโมหะ และธรรมอนเปนบาปอกศลหลายอยาง น แลเปนเหตทเขากลาวหาเราวาพระสมณโคดมเปนคนกาจด ยอมแสดงธรรมเพอกาจด และ แนะนาสาวกทงหลายดวยการกาจด ดงน ชอวากลาวชอบ ฯ ดกรสหะ เหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนเผาผลาญ ยอมแสดงธรรม เพอความเผาผลาญ และแนะนาสาวกทงหลายดวยการเผาผลาญดงน ชอวากลาวชอบนน เปนไฉน ดกรสหะ เพราะเรากลาวธรรมอนเปนบาปอกศล คอ กายทจรต วจทจรต มโน ทจรต วาเปนธรรมควรเผาผลาญดกรสหะ ผใดแลละธรรมอนเปนบาปอกศลทควรเผาผลาญ ไดแลว ตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาไมใหม ไมใหเกดอกตอไปเปน ธรรมดาเรากลาวผนนวา เปนผเผาผลาญ ดกรสหะ ตถาคตละธรรมอนเปนบาปอกศลไดแลว ตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาไมใหม ไมใหเกดอกตอไปเปนธรรมดา นแลเปนเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนเผาผลาญ ยอมแสดงธรรมเพอความเผา ผลาญ และแนะนาสาวกทงหลายดวยการเผาผลาญ ดงน ชอวา กลาวชอบ ฯ ดกรสหะ กเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนไมผดไมเกด ยอมแสดง ธรรมเพอความไมผดไมเกด และแนะนาสาวกทงหลายดวยการไมผดไมเกด ดงน ชอวากลาว ชอบนน เปนไฉน ดกรสหะ ผใดแลละการนอนในครรภ การเกดในภพใหมไดแลว ตดราก ขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาไมใหม ไมใหเกดอกตอไปเปนธรรมดา เรากลาว ผนนวา ผไมผดไมเกด ตถาคตละการนอนในครรภ การเกดในภพใหมไดแลว ตดรากขาดแลว ทาใหเปนเหมอนตาลยอดดวน ทาไมใหม ไมใหเกดอกตอไปเปนธรรมดา นแลเปนเหตทเขา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 142 กลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนไมผดไมเกด ยอมแสดงธรรมเพอความไมผดไมเกด และ แนะนาสาวกทงหลายดวยการไมผดไมเกด ดงนชอวากลาวชอบ ฯ ดกรสหะ กเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปนคนใจเบา ยอมแสดงธรรมเพอ ความใจเบา และแนะนาสาวกทงหลายดวยการใจเบา ดงนชอวากลาวชอบนน เปนไฉน ดกรสหะ เพราะเราเปนคนใจเบา ยอมแสดงธรรมเพอความใจเบา ดวยความใจเบา อยางยง และแนะนาสาวกทงหลายดวยการใจเบา นแลเปนเหตทเขากลาวหาเราวา พระสมณโคดมเปน คนใจเบา ยอมแสดงธรรมเพอความใจเบา และแนะนาสาวกทงหลายดวยการใจเบา ดงน ชอวา กลาวชอบ ฯ ครนพระผมพระภาคตรสอยางนแลว สหเสนาบดไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแต พระองคผเจรญ ขอพระผมพระภาคโปรดทรงจาขาพระองควาเปนอบาสก ผถงสรณะตลอดชวต ตงแตวนนเปนตนไป ฯ พ. ดกรสหะ ทานจงใครครวญเสยกอนแลวจงกระทา การใครครวญกอนแลวกระทา เปนความดของคนทมชอเสยงเชนทาน ฯ ส. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคพอใจชนใจอยางลนเหลอตอพระผมพระภาค แม ดวยพระดารสทตรสกะขาพระองควา ดกรสหะ ทานจงใครครวญเสยกอนแลวจงกระทา การ ใครครวญกอนแลวกระทา เปนความดของคนทมชอเสยงเชนทาน เพราะพวกอญญเดยรถยได ขาพระองคเปนสาวกแลวพงยกธงเทยวประกาศทวเมองเวสาลวา สหเสนาบดยอมเปนสาวกพวก เราแลวแตพระผมพระภาคกลบตรสกะขาพระองคอยางนวา ดกรสหะ ทานจงใครครวญเสยกอน แลวจงกระทา การใครครวญกอนแลวกระทา เปนความดของคนทมชอเสยงเชนทาน ขาแต พระองคผเจรญ ขาพระองคขอถงพระผมพระภาค กบทงพระธรรมและภกษสงฆวาเปนสรณะ เปนครงทสอง ขอพระผมพระภาคโปรดทรงจาขาพระองคไววา เปนอบาสกผถงสรณะตลอดชวต ตงแตวนนเปนตนไป ฯ พ. ดกรสหะ ตระกลของทานเปนเสมอนบอนาของพวกนครนถมานานแลว ทานควร สาคญบณฑบาตททานจะพงใหแกพวกนครนถเหลานนผเขาไปแลว ฯ ส. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคพอใจชนใจอยางลนเหลอตอพระผมพระภาค แมดวยพระดารสทตรสกะขาพระองควา ดกรสหะ ตระกลของทานเปนเสมอนบอนาของพวก

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 143 นครนถมานานแลว ทานควรสาคญบณฑบาตททานจะพงใหแกพวกนครนถเหลานนผเขาไปแลว ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไดสดบมาดงนวา พระสมณโคดมตรสอยางนวา ควรใหทาน แกเราเทานนไมควรใหแกผอน ควรใหทานแกสาวกของเราเทานน ไมควรใหแกสาวก ของพวกอน ทานทใหแกเราเทานนมผลมาก ใหแกพวกอนไมมผลมาก ใหแกสาวกของเราเทา นนมผลมาก ใหแกสาวกของพวกอนไมมผลมาก แตพระผมพระภาคกลบตรสชกชวนขาพระองค ในการใหทานแมในพวกนครนถดวย อนง ขาพระองคจกรกาลอนควร ทจะใหทานน ขาแต พระองคผเจรญ ขาพระองคนขอถงพระผมพระภาค กบทงพระธรรม และภกษสงฆวาเปนสรณะ เปนครงทสามขอพระผมพระภาคโปรดทรงจาขาพระองควาเปนอบาสก ผถงสรณะตลอดชวต ตงแตวนนเปนตนไป ฯ ลาดบนน พระผมพระภาคตรสอนปพพกถาโปรดสหเสนาบด คอทรงประกาศทานกถา ศลกถา สคคกถา โทษแหงกามอนตาทรามเศราหมองและอานสงสในเนกขมมะ เมอใด พระ ผมพระภาคทรงทราบวา สหเสนาบดมจตควร ออน ปราศจากนวรณ บนเทง เลอมใสแลว เมอ นน จงทรงประกาศพระธรรมเทศนาทพระพทธเจาทงหลายทรงยกขนแสดงเอง คอ ทกข สมทย นโรธ มรรค ธรรมจกษอนปราศจากธล ปราศจากมลทน เกดขนแกสหเสนาบด ณ ทนงนน เองวา สงใดสงหนงมความเกดขนเปนธรรมดา สงนนทงมวลลวนมความดบไปเปนธรรมดา เปรยบเหมอนผาทสะอาดปราศจากดาจะพงยอมตดด ฉะนน ฯ ครงนนแล สหเสนาบดผเหนธรรมแลว บรรลธรรมแลว รแจงธรรมแลว หยงซงถง ธรรมแลว ขามพนความสงสยไดแลว ปราศจากความเคลอบแคลงแลว ถงความเปนผแกลวกลา ไมตองเชอผอน ในพระศาสนาของพระศาสดา ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผ เจรญ ขอพระผมพระภาคพรอมดวยภกษสงฆรบนมนตฉนอาหารบณฑบาตในวนพรงน พระผม พระภาคทรงรบโดยดษณภาพ ฯ ครงนนแล สหเสนาบดทราบวา พระผมพระภาคทรงรบนมนตแลว ลกจากทนง ถวาย อภวาทพระผมพระภาค กระทาประทกษณแลวหลกไป ครงนนแล สหเสนาบดเรยกชายคนหนง มาบอกวา พอมหาจาเรญ พอจงไปหาเนอเลอกเอาเฉพาะทขายทวไป พอลวงราตรนน สห เสนาบดสงใหจดขาทนยโภชนยาหารอนประณตไวในนเวศนของตนแลว ใหไปกราบทลเวลา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 144 ภตตาหารแดพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ถงเวลาแลวพระเจาขา ภตตาหารในนเวศน ของทานสหเสนาบดสาเรจแลว ฯ ครงนน ในเวลาเชา พระผมพระภาคทรงครองอนตรวาสก ทรงถอบาตรและจวร เสดจ เขาไปยงนเวศนของสหเสนาบด ประทบนงบนอาสนะทปไวพรอมดวยภกษสงฆ กสมยนน นครนถเปนจานวนมาก พากนประคองแขนคราครวญตามถนนตางๆ ตามสแยกตางๆ ในกรง เวสาลวา วนน สหเสนาบดฆาสตวอวนพปรงเปนภตตาหารถวายพระสมณโคดม พระสมณ โคดมทงทรทรงฉนอทศมงสะทเขาอาศยตนทา ฯ ลาดบนน บรษคนหนงเขาไปหาสหเสนาบดกระซบบอกวา พระเดชพระคณไดโปรด ทราบ นครนถเปนจานวนมากเหลาน พากนประคองแขนคราครวญตามถนนตางๆ ตามสแยก ตางๆ ในกรงเวสาลวา วนน สหเสนาบดฆาสตวอวนพปรงเปนภตตาหารถวายพระสมณโคดม พระสมณโคดมทงทรอยทรงฉนอทศมงสะทเขาอาศยตนทา ฯ สหเสนาบดกลาววา อยาเลย เพราะเปนเวลานานมาแลวทพระคณเจาเหลานน ใครจะ กลาวโทษพระพทธ พระธรรม พระสงฆ แตทานเหลานไมกระดากอายเสยเลย ยอมกลาวตพระ ผมพระภาคดวยคาอนไมเปนจรง แมเพราะเหตแหงชวตไม ลาดบนน สหเสนาบดไดองคาส พระภกษสงฆมพระพทธเจาเปนประมขใหอมหนาสาราญดวยขาทนยโภชนยาหารอนประณตดวย มอของตน และเมอพระผมพระภาคฉนเสรจแลว ชกพระหตถออกจากบาตรแลว สหเสนาบด นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว พระผมพระภาคไดทรงชแจง สหเสนาบดผนงเรยบรอยแลว ใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ รนเรงดวยธรรมกถาแลวเสดจลกจากทนงหลกไป ฯ จบสตรท ๒ อาชญญสตร [๑๐๓] ดกรภกษทงหลาย มาอาชาไนยตวประเสรฐของพระราชา ประกอบดวยองค สมบต ๘ ประการ สมควรเปนมาตนมาทรง ยอมถงการนบวาเปนราชพาหนะไดทเดยว องค สมบต ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย มาอาชาไนยตวประเสรฐของพระราชาในโลกน ยอมมกาเนดดทง ๒ ฝาย คอฝายมารดาและบดา เกดในทศทมาอาชาไนยตวอนเกดกน ๑ ยอม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 145 บรโภคของกนทเขาใหสดหรอแหงกตาม เรยบรอย ไมเรยราด ๑ ยอมรงเกยจทจะนงหรอนอน ทบอจจาระปสสาวะ ๑ เปนสตวยนด มการอยรวมเปนสข ไมรบกวนมาเหลาอน ๑ เปนสตว เผยความโออวดความพยศคดโกงแกนายสารถอยางเปดเผย ๑นายสารถพยายามปราบความพยศ คดโกงเหลานนของมนได ๑ เปนสตวลากเขนภาระ เกดความคดวามาอนจะเขนภาระไดหรอไม กตาม สาหรบภาระนเราเขนไดอนง เมอเดนกเดนตรงตามทาง ๑ เปนสตวมกาลงวงชา คอ ทรงกาลงไวอยจนถงวาระสดทายแหงชวต ๑ ดกรภกษทงหลาย มาอาชาไนยตวประเสรฐ ของพระราชา ประกอบดวยองคสมบต ๘ ประการนแล สมควรเปนมาตนมาทรง ถงการนบวา เปนพระราชพาหนะไดดทเดยว ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกน ภกษประกอบดวยธรรม ๘ ประการ ยอมเปนผ ควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวาธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกร ภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมศลสารวมระวงในปาตโมกข ถงพรอมดวยอาจาระและ โคจร มปรกตเหนภยในโทษเพยงเลกนอย สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ๑ ฉนโภชนะ ทเขาถวายเศราหมองหรอประณตกตาม โดยเคารพไมรงเกยจ ๑ เกลยดแตกายทจรต วจทจรต มโนทจรต และการถงพรอมดวยธรรมอนเปนบาปอกศล ๑เธอยนดอย มการอยรวมเปนสข ไมรบกวนภกษเหลาอนใหเดอดรอน ๑ เปดเผยความโออวด ความพยศคดโกงตามเปนจรง ใน พระศาสดาหรอในเพอนพรหมจรรยผรแจง พระศาสดาหรอเพอนพรหมจรรยยอมพยายามชวย กาจดความโออวดเปนตนเหลานนของเธอได ๑ อนง ยอมเปนผศกษาสาเหนยก คอ ใฝใจอย วาภกษเหลาอนจะศกษาหรอไมกตาม ขอนเราจกศกษา เมอปฏบตยอมปฏบตตามทางตรง ทเดยว ในขอนนพงทราบทางตรงดงน คอ สมมาทฐ ฯลฯ สมมาสมาธ ๑ เปนผปรารภ ความเพยรอยวา เลอดเนอในรางกายของเรา จงเหอดแหงไปจะเหลออยแตหนง เอน กระดก กตามท เรายงไมไดบรรลอฐผลทจะพงบรรลไดดวยกาลงของบรษ ดวยความเพยรของบรษ ดวย ความบากบนของบรษแลวจกไมหยดความเพยรเปนอนขาด ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบ ดวยธรรม๘ ประการนแล ยอมเปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอน ยงกวา ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 146 ขฬงคสตร [๑๐๔] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงมาโกง ๘ จาพวก และโทษของมาโกง ๘ ประการ คนโกง ๘ จาพวก และโทษของคนโกง ๘ ประการเธอทงหลายจงตงใจฟง จงใสใจใหด เรา จกกลาว ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย มาโกง ๘ จาพวกและโทษของมาโกง ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย มาโกงบางตว ในโลกน ทนายสารถกลาวเตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวยประตกเตอนอยยอมถอยหลง ดน รถใหกลบหลง ดกรภกษทงหลาย มาโกงบางตวในโลกนเปนเชนนกม นเปนโทษของมา ประการท ๑ ฯ อกประการหนง มาโกงบางตวในโลกน นายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวย ประตกเตอนอย ยอมหกหลงดดธปหก ดกรภกษทงหลาย มาโกงบางตวในโลกน เปนเชนนกม นเปนโทษของมาโกงประการท ๒ ฯ อกประการหนง มาโกงบางตวในโลกน นายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวย ประตกเตอนอย ยกขาขนตะกยงอนรถ ถบงอนรถ ดกรภกษทงหลายมาโกงบางตวในโลกน เปนเชนนกม นเปนโทษของมาโกงประการท ๓ ฯ อกประการหนง มาโกงบางตวในโลกน นายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวย ประตกเตอนอย ยอมเดนผดทาง ทาใหรถควา ดกรภกษทงหลายมาโกงบางตวในโลกน เปน เชนนกม นเปนโทษของมาโกงประการท ๔ ฯ อกประการหนง มาโกงบางตวในโลกน นายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวย ประตกเตอนอย ยอมเชดกายดานหนา เผนขนไป ดกรภกษทงหลายมาโกงบางตวในโลกน เปนเชนนกม นเปนโทษของมาโกงประการท ๕ ฯ อกประการหนง มาโกงบางตวในโลกน นายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวย ประตกเตอนอย ไมคานงถงดามประตก เอาฟนกดบงเหยน หลกไปตามประสงคของมน ดกร ภกษทงหลาย มาโกงบางตวในโลกน เปนเชนนกมนเปนโทษของมาโกงประการท ๖ ฯ อกประการหนง มาโกงบางตวในโลกน นายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวย ประตกเตอนอย ไมยอมกาวไปขางหนา ทงไมถอยหลง ยนเฉยเหมอนเสาเขอนอยตรงนน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 147 นนเอง ดกรภกษทงหลาย มาโกงบางตวในโลกนเปนเชนนกม นเปนโทษของมาโกงประการ ท ๗ ฯ อกประการหนง มาโกงบางตวในโลกน นายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวย ประตกเตอนอย คกเทาหนา เทาหลง ลงนอนทบเทาทง ๔ ทตรงนนนนเอง ดกรภกษทงหลาย มาโกงบางตวในโลกน เปนเชนนกม นเปนโทษของมาโกงประการท ๘ ดกรภกษทงหลาย มา โกง ๘ จาพวก และโทษของมาโกง ๘ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กคนโกง ๘ จาพวก และโทษของคนโกง ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ในธรรมวนยน ภกษโจทภกษดวยอาบต ภกษผเปนจาเลยนน เมอถกโจท ดวยอาบต ยอมอาพรางอาบตไววา ผมนกไมไดๆดกรภกษทงหลาย เรากลาวบคคลน เปรยบ เหมอนมาโกงทนายสารถเตอนวาจงเดนไป ถกแทงดวยประตกเตอนอย ยอมถอยหลง ดนให รถกลบหลง ฉะนนดกรภกษทงหลาย คนโกงบางคนในธรรมวนยน เปนเชนนกม นเปน โทษของคนโกงประการท ๑ ฯ อกประการหนง ภกษโจทภกษดวยอาบต ภกษผเปนจาเลยนน เมอถกโจทดวยอาบต กลบโตตอบการโจทนนเองวา จะมประโยชนอะไรหนอ ดวยคาททานซงเปนคนโงไมฉลาดกลาว ทานเองควรสานกถงคาทควรพด ดกรภกษทงหลาย เรากลาวบคคลนเปรยบเหมอนมาโกงท นายสารถเตอนวา จงเดนไปถกแทงดวยประตกเตอนอย ยอมหกหลง ดดธปหก ฉะนน ดกรภกษทงหลายคนโกงบางคนในธรรมวนยน เปนเชนนกม นเปนโทษของคนโกงประการ ท ๒ อกประการหนง ภกษโจทภกษดวยอาบต ภกษผเปนจาเลยนน เมอถกโจทดวยอาบต กลบโจทตอบแกภกษผโจทนนเองวา แมทานกตองอาบตชอนทานจงทาคนเสยกอน ดกร ภกษทงหลาย เรากลาวบคคลน เปรยบเหมอนมาโกงทนายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทง ดวยประตกเตอนอย ยอมยกขาขนตะกยงอนรถ ถบงอนรถ ฉะนน ดกรภกษทงหลาย คนโกง บางคนในธรรมวนยนเปนเชนนกม นเปนโทษของคนโกงประการท ๓ ฯ อกประการหนง ภกษโจทภกษดวยอาบต ภกษผเปนจาเลยนน เมอถกโจทดวยอาบต ยอมพดกลบเกลอน พดนอกลนอกทาง แสดงความโกรธความขดเคอง และความไมยาเกรง ใหปรากฏ ดกรภกษทงหลาย เรากลาวบคคลน เปรยบเหมอนมาโกงทนายสารถเตอนวา จง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 148 เดนไป ถกแทงดวยประตกเตอนอยยอมเดนผดทาง ทาใหรถควา ฉะนน ดกรภกษทงหลาย คนโกงบางคนในธรรมวนยน เปนเชนนกม นเปนโทษของคนโกงประการท ๔ ฯ อกประการหนง ภกษโจทภกษดวยอาบต ภกษผเปนจาเลยนน เมอถกโจทดวยอาบต ยกมอทงสองพดหามในทามกลางสงฆ ดกรภกษทงหลาย เรากลาวบคคลน เปรยบเหมอนมา โกงทนายสารถ เตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวยประตกเตอนอย ยอมเชดกายดานหนา เผนขนไป ฉะนน ดกรภกษทงหลายคนโกงบางคนในธรรมวนยน เปนเชนนกม นเปนโทษของคน โกงประการท ๕ ฯ อกประการหนง ภกษโจทภกษดวยอาบต ภกษผเปนจาเลยนน เมอถกโจทดวยอาบต ยอมไมเออเฟอสงฆ ไมเออเฟอผโจทก ทงทมอาบตตดตวอยเลยงหลกไปตามประสงคของตน ดกรภกษทงหลาย เรากลาวบคคลน เปรยบเหมอนมาโกงทนายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทง ดวยประตกเตอนอย ไมคานงถงดามประตก เอาฟนกดบงเหยน หลกไปตามประสงคของมน ฉะนน ดกรภกษทงหลาย คนโกงบางคนในธรรมวนยน เปนเชนนกม นเปนโทษของคนโกง ประการท ๖ ฯ อกประการหนง ภกษโจทภกษดวยอาบต ภกษผเปนจาเลยนน เมอถกโจทดวยอาบต กลาววา ผมไมไดตองอาบตเลยๆ เธอใชความนงใหอดอดใจสงฆดกรภกษทงหลาย เรากลาว บคคลน เปรยบเหมอนมาโกงทนายสารถเตอนวาจงเดนไป ถกแทงดวยประตกเตอนอย ไม ยอมกาวไปขางหนา ทงไมถอยหลงยนเฉยเหมอนเสาเขอนอยตรงนนนนเอง ฉะนน ดกร ภกษทงหลาย คนโกงบาง คนในธรรมวนยน เปนเชนนกม นเปนโทษของคนโกงประการท ๗ ฯ อกประการหนง ภกษโจทภกษดวยอาบต ภกษผเปนจาเลยนน เมอถกโจทดวยอาบต ยอมกลาววา ทาไมหนอ ทานผมอายทงหลายจงชอบหาเรองในตวผมนก บดน ผมกาหนดบอก คนสกขาลาเพศแลว เธอบอกคนสกขาลาเพศแลวพดอยางนวา บดน ขอทานผมอายทงหลาย จงเบาใจเถด ดกรภกษทงหลาย เรากลาวบคคลนเปรยบเหมอนมาโกงทนายสารถเตอนวา จงเดนไป ถกแทงดวยประตกเตอนอย คกเทาหนา เทาหลง ลงนอนทบเทาทง ๔ ฉะนน ดกรภกษ ทงหลายคนโกงบางคนในธรรมวนยน เปนเชนนกม นเปนโทษของคนโกงประการท ๘ ดกร ภกษทงหลาย คนโกง ๘ จาพวก และโทษของคนโกง ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 149 มลสตร [๑๐๕] ดกรภกษทงหลาย มลทน ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย มนตมการไมทองบนเปนมลทน ๑ เรอนมความไมหมนเปนมลทน ๑ ความเกยจครานเปนมลทน ของผวพรรณ ๑ ความประมาทเปนมลทนของผรกษา ๑ ความประพฤตชวเปนมลทนของหญง ๑ ความตระหนเปนมลทนของผให ๑ อกศลธรรมทลามกเปนมลทนแททงโลกนและโลกหนา ๑ เราจะบอกมลทนทยงกวามลทนนน คอ อวชชาเปนมลทนอยางยง ดกรภกษทงหลายมลทน ๘ ประการนแล ฯ มนตมการไมทองบนเปนมลทน เรอนมความไมหมนเปน มลทน ความเกยจครานเปนมลทนของผวพรรณ ความ ประมาทเปนมลทนของผรกษา ความประพฤตชวเปนมลทน ของหญง ความตระหนเปนมลทนของผให ธรรมอนลามก เปนมลทนแท ทงในโลกนและโลกหนา เราจะบอกมลทนท ยงกวานน คอ อวชชาเปนมลทนอยางยง ฯ จบสตรท ๕ ทตสตร [๑๐๖] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการ ควรไปเปนทตได ธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยนเปนผรบฟง ๑ ใหผอนรบฟง ๑ เรยนด ๑ ทรงจาไวด ๑ รเอง ๑ ใหผอนร ๑เปนผฉลาดตอสงทมประโยชนและไมม ประโยชน ๑ ไมกอการทะเลาะ ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล ควรไปเปนทตได ฯ ดกรภกษทงหลาย สารบตรประกอบดวยธรรม ๘ ประการ ควรไปเปนทตได ธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย สารบตรในธรรมวนยนเปนผรบฟง ๑ ใหผอนรบฟง ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 150 เรยนด ๑ ทรงจาไวด ๑ รเอง ๑ ใหผอนร ๑ เปนผฉลาดตอสงทมประโยชนและไมม ประโยชน ๑ ไมกอการทะเลาะ ๑ ดกรภกษทงหลาย สารบตรประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล ควรไปเปนทตได ฯ ภกษใดแล สอนบรษทใหเรยนใหอาน ไมสะทกสะทาน ไมใหเสยคาทพด ไมใหเสยคาสอน ชแจงใหเขาหมดสงสย และเมอถกซกถามกไมโกรธ ภกษเชนนนนแล ควรไปเปน ทตได ฯ จบสตรท ๖ พนธนสตรท ๑ [๑๐๗] ดกรภกษทงหลาย หญงยอมผกชายไวดวยอาการ ๘ อยาง ๘ อยางเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย หญงยอมผกชายไวดวยรป ๑ ดวยการยมแยม ๑ ดวยคาพด ๑ ดวยเพลงขบ ๑ ดวยการรองไห ๑ ดวยอากปปกรยา ๑ดวยของกานล ๑ ดวยผสสะ ๑ ดกรภกษทงหลาย หญงยอมผกชายไวดวยอาการ๘ อยางนแล ดกรภกษทงหลาย สตวทถกผกดวยอาการ ๘ อยาง นแล ชอวาถกผกดวยบวง ฯ จบสตรท ๗ พนธนสตรท ๒ [๑๐๘] ดกรภกษทงหลาย ชายยอมผกหญงไวดวยอาการ ๘ อยาง ๘ อยางเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ชายยอมผกหญงไวดวยรป ๑ ดวยการยมแยม ๑ ดวยคาพด ๑ ดวยเพลงขบ ๑ ดวยการรองไห ๑ ดวยอากปปกรยา ๑ดวยของกานล ๑ ดวยผสสะ ๑ ดกรภกษทงหลาย ชายยอมผกหญงไวดวยอาการ ๘ อยางนแล ดกรภกษทงหลาย สตวทถกผกดวยอาการ ๘ อยาง นแลชอวาถกผกดวยบวง ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 151 ปหาราทสตร [๑๐๙] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ควงไมสะเดาทนเฬรยกษสงสถต ใกล กรงเวรญชา ครงนน ทาวปหาราทะจอมอสร เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคม พระผมพระภาคแลว ยนอย ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสถามทาวปหาราทะ จอมอสรวา ดกรปหาราทะพวกอสรยอมอภรมยในมหาสมทรบางหรอ ทาวปหาราทะจอมอสร กราบทลวาขาแตพระองคผเจรญ พวกอสรยอมอภรมยในมหาสมทร ฯ พ. ดกรปหาราทะ ในมหาสมทรมธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาสกเทาไร ทพวกอสร เหนแลวยอมอภรมย ฯ ป. ม ๘ ประการ พระเจาขา ๘ ประการเปนไฉน ขาแตพระองคผเจรญ มหาสมทรลาด ลม ลกลงไปโดยลาดบ หาไดโกรกชนเหมอนเหวไมขาแตพระองคผเจรญ ขอทมหาสมทรลาด ลม ลกลงไปโดยลาดบ หาไดโกรกชนเหมอนเหวไม นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ประการท ๑ ในมหาสมทร ทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ อกประการหนง มหาสมทรเตมเปยมอยเสมอ ไมลนฝง ขาแตพระองคผเจรญ ขอท มหาสมทรเตมเปยมอยเสมอไมลนฝง นเปนธรรมอนนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๒ ใน มหาสมทรทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ อกประการหนง มหาสมทรไมเกลอนดวยซากศพ เพราะในมหาสมทร คลนยอมซดเอา ซากศพเขาหาฝงใหขนบกทนท ขาแตพระองคผเจรญ ขอทมหาสมทรไมเกลอนดวยซากศพ และ ในมหาสมทรคลนยอมซดเอาซากศพเขาหาฝงใหขนบกทนท นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยม มาประการท ๓ ในมหาสมทรทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ อกประการหนง แมนาสายใหญๆ บางสาย คอ แมนาคงคา ยมนา อจรวด สรภ มห แมนาเหลานนไหลไปถงมหาสมทรแลว ยอมละนามและโคตรเดมหมด ถงความนบวา มหาสมทรนนเอง ขาแตพระองคผเจรญ ขอทแมนาสายใหญๆ บางสาย คอ แมนาคงคา ยมนา อจรวด สรภ มห แมนาเหลานนไหลไปถงมหาสมทรแลว ยอมเปลยนนามและโคตรเดมหมด ถงความนบวามหาสมทรนนเอง นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๔ ในมหาสมทร ทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 152 อกประการหนง แมนาทกสายในโลก ยอมไหลไปรวมยงมหาสมทรและสายฝนจาก อากาศตกลงสมหาสมทร มหาสมทรกมไดปรากฏวาจะพรองหรอเตมเพราะนานนๆ ขาแต พระองคผเจรญ ขอทแมนาทกสายในโลกยอมไหลไปรวมยงมหาสมทร และสายฝนจากอากาศ ตกลงสมหาสมทร มหาสมทรกมไดปรากฏวาจะพรองหรอเตมเพราะนานนๆ นเปนธรรมท นาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๕ ในมหาสมทร ทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ อกประการหนง มหาสมทรมรสเดยว คอ รสเคม ขาแตพระองคผเจรญ ขอท มหาสมทรมรสเดยว คอ รสเคม นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๖ ในมหาสมทร ทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ อกประการหนง มหาสมทรมรตนะมากมายหลายชนด ในมหาสมทรมรตนะเหลาน คอ แกวมกดา แกวมณ แกวไพฑรย สงข ศลา แกวประพาฬเงน ทอง ทบทม มรกต ขาแตพระองคผเจรญ ขอทมหาสมทรมรตนะมากมายหลายชนด ในมหาสมทรนนมรตนะ คอ แกวมกดา แกวมณ แกวไพฑรย สงข ศลา แกวประพาฬ เงน ทอง ทบทม มรกต นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๗ ในมหาสมทร ทพวกอสรเหนแลวๆ จง อภรมยอย ฯ อกประการหนง มหาสมทรเปนทพานกอาศยของพวกสงมชวตใหญๆและสงมชวตใน มหาสมทรนนมดงน คอ ปลาตม ปลาตมงคลา ปลาตมรมงคลาพวกอสร นาค คนธรรพ แมทมรางกายประมาณ ๑๐๐ โยชน ๒๐๐ โยชน๓๐๐ โยชน ๔๐๐ โยชน ๕๐๐ โยชน กมอย ขาแตพระองคผเจรญ ขอทมหาสมทรเปนทพานกอาศยของสงทมชวตใหญๆ และสงมชวตใน มหาสมทรนนมดงน คอ ปลาตม ปลาตมงคลา ปลาตมรมงคลา พวกอสร นาค คนธรรพ แมทมรางกายประมาณ ๑๐๐ โยชน ๒๐๐ โยชน ๓๐๐ โยชน ๔๐๐ โยชน ๕๐๐โยชน กมอย นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๘ ในมหาสมทรทพวกอสรเหนแลวๆ จง อภรมยอย ขาแตพระองคผเจรญ นแลธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการ ในมหาสมทร ทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ขาแตพระองคผเจรญ กภกษทงหลายยอมอภรมยในธรรม วนยนบางหรอ ฯ พ. ดกรปหาราทะ ภกษทงหลายยอมอภรมยในธรรมวนยน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 153 ป. ขาแตพระองคผเจรญ ในธรรมวนยน มธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาสกเทาไร ทภกษทงหลายเหนแลว จงอภรมยอย ฯ พ. ม ๘ ประการ ปหาราทะ ๘ ประการเปนไฉน ดกรปหาราทะมหาสมทรลาด ลม ลกลงไปโดยลาดบ ไมโกรกชนเหมอนเหว ฉนใด ในธรรมวนยนกฉนนนเหมอนกน มการศกษา ไปตามลาดบ มการกระทาไปตามลาดบมการปฏบตไปตามลาดบ มใชวาจะมการบรรลอรหตผล โดยตรง ดกรปหาราทะขอทในธรรมวนยนมการศกษาไปตามลาดบ มการกระทาไปตามลาดบ มการปฏบตไปตามลาดบ มใชวาจะมการบรรลอรหตผลโดยทรง นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคย มมาประการท ๑ ในธรรมวนยนทภกษทงหลายเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ ดกรปหาราทะ มหาสมทรเตมเปยมอยเสมอ ไมลนฝง ฉนใด สาวก ทงหลายของเรา กฉนนนเหมอนกน ไมลวงสกขาบททเราบญญตไวแมเพราะเหตแหงชวต ดกรปหาราทะ ขอท สาวกทงหลายของเราไมลวงสกขาบททเราบญญตไวแมเพราะเหตแหงชวต นเปนธรรมทนา อศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๒ ในธรรมวนยน ทภกษทงหลายเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ ดกรปหาราทะ มหาสมทรไมเกลอนดวยซากศพ เพราะในมหาสมทร คลนยอมซดเอา ซากศพเขาหาฝงใหขนบก ฉนใด ดกรปหาราทะ ฉนนนเหมอนกนบคคลผทศล มบาปธรรม มสมาจารไมสะอาดนารงเกยจ ปกปดกรรมชว มใชสมณะ แตปฏญญาวาเปนสมณะ มใชผ ประพฤตพรหมจรรย แตปฏญญาวาประพฤตพรหมจรรย เสยใน ชมดวยราคะ เปนเพยงดง หยากเยอ สงฆยอมไมอยรวมกบบคคลนน ประชมกนยกวตรเธอเสยทนท แมเขาจะนงอย ทามกลางภกษสงฆกจรง ถงกระนน เขากชอวาหางไกลจากสงฆ และสงฆกหางไกลจากเขา ดกรปหาราทะ ขอทบคคลผทศล มบาปกรรม มสมาจารไมสะอาดนารงเกยจ ปกปดกรรมชว ไมใชสมณะ แตปฏญญาวาเปนสมณะ มใชผประพฤตพรหมจรรย แตปฏญญาวาประพฤต พรหมจรรย เสยใน ชมดวยราคะ เปนเพยงดงหยากเยอ สงฆยอมไมอยรวมกบบคคลนน ประชมกนยกวตรเธอเสยทนทแมเขาจะนงอยในทามกลางภกษสงฆกจรง ถงกระนน เขากชอวา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 154 หางไกลจากสงฆ และสงฆกหางไกลจากเขา นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๓ ในธรรมวนยน ทภกษทงหลายเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ ดกรปหาราทะ แมนาสายใหญๆ บางสาย คอ แมนาคงคา ยมนา อจรวด สรภ มห แมนาเหลานนไหลไปถงมหาสมทรแลว ยอมละนามและโคตรเดมหมด ถงความนบวามหาสมทร นนเอง ฉนใด ดกรปหาราทะ ฉนนนเหมอนกน วรรณะ ๔ เหลาน คอ กษตรย พราหมณ แพศย ศทร ออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลว ยอมละนามและ โคตรเดมเสยถงความนบวาสมณศากยบตรทงนน ดกรปหาราทะ ขอทวรรณะ ๔ เหลาน คอ กษตรย พราหมณ แพศย ศทร ออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลว ยอมละนามและโคตรเดมเสย ถงความนบวาเปนสมณศากยบตรทงนน นเปนธรรมทนาอศจรรย อนไมเคยมมาประการท ๔ ในธรรมวนยน ทภกษทงหลายเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ ดกรปหาราทะ แมนาทกสายในโลก ยอมไหลไปรวมยงมหาสมทรและสายฝนจากอากาศ ตกลงสมหาสมทร มหาสมทรกมไดปรากฏวาจะพรองหรอเตมเพราะนานนๆ ฉนใด ดกรปหาราทะ ฉนนนเหมอนกน ถงแมภกษเปนอนมากจะปรนพพานดวยอนปาทเสสนพพานธาต นพพานธาต กมไดปรากฏวาจะพรองหรอเตมดวยภกษนน ดกรปหาราทะ ขอทถงแมภกษเปนอนมากจะ ปรนพพานดวยอนปาทเสสนพพานธาต นพพานธาตกมไดปรากฏวาจะพรองหรอเตมดวยภกษนน นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๕ ในธรรมวนยนทภกษทงหลายเหนแลวๆ จง อภรมยอย ฯ ดกรปหาราทะ มหาสมทรมรสเดยว คอ รสเคม ฉนใด ดกรปหาราทะ ฉนนน เหมอนกน ธรรมวนยนมรสเดยว คอ วมตตรส ดกรปหาราทะ ขอทธรรมวนยมรสเดยว คอ วมตตรส นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๖ ในธรรมวนยน ทภกษทงหลาย เหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ ดกรปหาราทะ มหาสมทรมรตนะมากมายหลายชนด รตนะในมหาสมทรนนมดงน คอ แกวมกดา แกวมณ แกวไพฑรย สงข ศลา แกวประพาฬเงน ทอง ทบทม มรกต ฉนใด ดกรปหาราทะ ฉนนนเหมอนกน ธรรมวนยนกมรตนะมากมายหลายชนด รตนะในธรรมวนยนน มดงน คอ สตปฏฐาน ๔สมมปปธาน ๔ อทธบาท ๔ อนทรย ๕ พละ ๕ โพชฌงค ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 155 อรยมรรคมองค ๘ ดกรปหาราทะ ขอทธรรมวนยนมรตนะมากมายหลายชนด รตนะในธรรมวนย นนมดงน คอ สตปฏฐาน ๔ สมมปปธาน ๔ อทธบาท ๔ อนทรย ๕พละ ๕ โพชฌงค ๗ อรยมรรคมองค ๘ นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๗ ในธรรมวนยน ทภกษ ทงหลายเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ ดกรปหาราทะ มหาสมทรเปนทพานกอาศยของสงทมชวตใหญๆ สงมชวตในมหาสมทร นนมดงน คอ ปลาตม ปลาตมงคลา ปลาตมรมงคลา พวกอสร นาคคนธรรพ แมทม รางกายประมาณ ๑๐๐ โยชน ๒๐๐ โยชน ๓๐๐ โยชน ๔๐๐โยชน ๕๐๐ โยชน มอย ฉนใด ดกรปหาราทะ ฉนนนเหมอนกน ธรรมวนยนกเปนทพานกอาศยแหงสงมชวตใหญๆ สงมชวตในธรรมวนยน มดงน คอพระโสดาบน ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงโสดาปตตผล พระสกทาคามทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงสกทาคามผล พระอนาคาม ทานผปฏบตเพอ กระทาใหแจงซงอนาคามผล พระอรหนต ทานผปฏบตเพอความเปนพระอรหนต ดกรปหาราทะ ขอทธรรมวนยนเปนทพานกอาศยแหงสงมชวตใหญๆ สงชวตมในธรรมวนยนมดงน คอ พระ โสดาบน ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงโสดาปตตผล พระสกทาคาม ทานผปฏบตเพอกระทา ใหแจงซงสกทาคามผล พระอนาคามทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงอนาคามผล พระอรหนต ทานผปฏบตเพอความเปนพระอรหนต นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๘ ใน ธรรมวนยนทภกษทงหลายเหนแลวๆ จงอภรมยอย ดกรปหาราทะ ในธรรมวนยน มธรรมทนา อศจรรย อนไมเคยมมา ๘ ประการนแล ทภกษทงหลายเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ จบสตรท ๙ อโปสถสตร [๑๑๐] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ บพพาราม ปราสาทของมคารมารดา ใกลพระนครสาวตถ กโดยสมยนนพระผมพระภาคมภกษสงฆแวดลอม ประทบนงในวนอโบสถ ครงนน เมอราตรลวงไปแลว ปฐมยามผานไปแลว ทานพระอานนทลกจากทนง กระทาผา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 156 อตราสงคเฉวยงบาขางหนง ประนมอญชลไปทางพระผมพระภาคประทบอย ไดกราบทลพระผม พระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ราตรลวงไปแลว ปฐมยามผานไปแลว ภกษสงฆนงมานานแลว ขอพระผมพระภาคทรงพระกรณาโปรดแสดงปาตโมกขเถด เมอทานพระอานนทกราบทลอยางน แลว พระผมพระภาคทรงนงอย ฯ แมวาระท ๒ เมอราตรลวงไปแลว มชฌมยามผานไปแลว ทานพระอานนทลกจากทนง กระทาผาอตราสงคเฉวยงบาขางหนง ประนมอญชลไปทางพระผมพระภาค ไดกราบทลพระผม พระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ราตรลวงไปแลว มชฌมยามผานไปแลว ภกษสงฆนงมา นานแลว ขอพระผมพระภาคทรงพระกรณาโปรดแสดงปาตโมกขเถด แมวาระท ๒ พระผมพระภาค กทรงนงอย ฯ แมวาระท ๓ เมอราตรลวงไปแลว ปจฉมยามผานไปแลว แสงเงนแสงทองขนแลว ราตร สวางแลว ทานพระอานนทลกจากทนง กระทาผาอตราสงคเฉวยงบาขางหนง ประนมอญชล ไปทางพระผมพระภาค ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ราตรลวงไปแลว ปจฉมยามผานไปแลว แสงเงนแสงทองขนแลว ราตรสวางแลว ภกษสงฆนงมานานแลว ขอพระผมพระภาคทรงพระกรณาโปรดแสดงปาตโมกขเถด พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนท บรษทไมบรสทธ ฯ ลาดบนน ทานพระมหาโมคคลลานะไดมความดารดงนวา พระผมพระภาคตรสอยางน ทรงหมายเอาบคคลไหนหนอ ลาดบนน ทานพระมหาโมคคลลานะกาหนดใจดวยใจ กระทา จตภกษสงฆทงหมดไวในใจแลว ไดเหนบคคลทศล มบาปธรรม มสมาจารไมสะอาดนารงเกยจ ปกปดกรรมชว มใชสมณะแตปฏญญาวาเปนสมณะ มใชผประพฤตพรหมจรรยแตปฏญญาวา ประพฤตพรหมจรรย เสยในชมดวยราคะ เปนเพยงดงหยากเยอ นงอยในทามกลางภกษสงฆ ครนแลวลกจากอาสนะเขาไปหาบคคลนน กลาวกะบคคลนนวา อาวโส จงลกไป พระผมพระภาค ทรงเหนเธอแลว เธอไมมสงวาสกบภกษทงหลาย เมอทานพระมหาโมคคลลานะกลาวอยางนแลว บคคลนนนงเฉยเสย แมวาระท ๒ ทานพระมหาโมคคลลานะไดกลาวกะบคคลนนวา อาวโส จงลกไป พระผมพระภาคทรงเหนเธอแลวเธอไมมสงวาสกบภกษทงหลาย แมวาระท ๒ บคคล

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 157 นนกนงเสย แมวาระท ๓ทานพระมหาโมคคลลานะไดกลาวกะบคคลนนวา อาวโส จงลกไป พระผมพระภาคทรงเหนเธอแลว เธอไมมสงวาสกบภกษทงหลาย แมวาระท ๓ บคคลนนก นงเฉยเสย ลาดบนน ทานพระมหาโมคคลลานะจบแขนบคคลนนฉดออกมาใหพนซมประตดาน นอกแลว ใสดาน เขาไปเฝาพระผมพระภาคแลวกราบทลวาขาแตพระองคผเจรญ บคคลนน ขาพระองคฉดออกไปแลว บรษทบรสทธแลวขอพระผมพระภาคทรงพระกรณาโปรดแสดง ปาตโมกขแกภกษทงหลายเถด ฯ พระผมพระภาคตรสวา นาอศจรรย โมคคลลานะ ไมเคยมมา โมคคลลานะโมฆบรษ นนจกมารวม จนตองฉดแขนออกไป ลาดบนน พระผมพระภาคตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย บดน เธอทงหลายพงทาอโบสถเถดพงแสดงปาตโมกขเถด ดกรภกษทงหลาย ตงแตกาลบดนเปนตนไป เราจกไมแสดงปาตโมกข ดกรภกษทงหลาย การทพระตถาคตจะพง แสดงปาตโมกขในบรษททไมบรสทธ นมใชฐานะ มใชโอกาส ฯ ดกรภกษทงหลาย ในมหาสมทรมธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการทพวกอสร เหนแลวๆ ยอมอภรมย ธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลายมหาสมทรลาด ลม ลกลงไปโดยลาดบ หาไดโกรกชนเหมอนเหวไม ดกรภกษทงหลาย ขอทมหาสมทรลาด ลม ลกลงไปโดยลาดบ หาไดโกรกชนเหมอนเหวไม นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประกา รท ๑ ในมหาสมทร ทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯลฯ อกประการหนง มหาสมทรเปน ทพานกอาศยของสงมชวตใหญๆ สงมชวตในมหาสมทรนนมดงน คอ ปลาตม ปลาตมงคลา ปลาตมรมงคลา พวกอสร นาค คนธรรพ แมทมรางกายประมาณ ๑๐๐ โยชน ๒๐๐ โยชน ๓๐๐ โยชน ๔๐๐ โยชน ๕๐๐ โยชน กมอย ดกรภกษทงหลายขอทมหาสมทรเปนทพานก อาศยของสงมชวตใหญๆ สงมชวตในมหาสมทรนนมดงน คอ ปลาตม ปลาตมงคลา ปลา ตมรมงคลา พวกอสร นาค คนธรรพแมทมรางกายประมาณ ๑๐๐ โยชน ๒๐๐ โยชน ๓๐๐ โยชน ๔๐๐ โยชน ๕๐๐โยชน กมอย นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๘ ในมหาสมทรทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ดกรภกษทงหลาย ในมหาสมทรมธรรมท นาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการนแล ทพวกอสรเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 158 ดกรภกษทงหลาย ในธรรมวนยน มธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการ ทภกษทงหลายเหนแลวๆ ยอมอภรมย ธรรม ๘ ประการเปนไฉนดกรภกษทงหลาย มหาสมทร ลาด ลม ลกลงไปโดยลาดบ หาไดโกรกชนเหมอนเหวไม ฉนใด ในธรรมวนยน กฉนนน เหมอนกน มการศกษาไปตามลาดบมการกระทาไปตามลาดบ มการปฏบตไปตามลาดบ มใชวา จะมการบรรลอรหตผลโดยตรง ดกรภกษทงหลาย ขอทในธรรมวนยน มการศกษาไปตามลาดบ มการกระทาไปตามลาดบ มการปฏบตไปตามลาดบ มใชวาจะมการบรรลอรหตผลโดยตรง นเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาประการท ๑ ในธรรมวนยน ทภกษทงหลายเหนแลวๆ จงอภรมยอย ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย มหาสมทรเปนทพานกอาศยของสงมชวตใหญๆ สงมชวต ในมหาสมทรนนมดงน คอ ปลาตมปลาตมงคลา ปลาตมรมงคลา พวกอสร นาค คนธรรพ แมทมรางกายประมาณ๑๐๐ โยชน ๒๐๐ โยชน ๓๐๐ โยชน ๔๐๐ โยชน ๕๐๐ โยชน กมอย ฉนใดดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกน ธรรมวนยน กเปนทพานกอาศยแหงสงทมชวต ใหญๆ สงมชวตในธรรมวนยนมดงน คอ พระโสดาบน ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซง โสดาปตตผล พระสกทาคาม ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงสกทาคามผล พระอนาคาม ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงอนาคามผลพระอรหนต ทานผปฏบตเพอความเปนพระอรหนต ดกรภกษทงหลาย ขอทธรรมวนยนเปนทพานกอาศยแหงสงทมชวตใหญๆ สงมชวตในธรรมวนย น มดงนคอ พระโสดาบน ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงโสดาปตตผล พระสกทาคาม ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงสกทาคามผล พระอนาคาม ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซง อนาคามผล พระอรหนต ทานผปฏบตเพอความเปนพระอรหนต นเปนธรรมทนาอศจรรยอน ไมเคยมมาประการท ๘ ในธรรมวนยน ทภกษทงหลายเหนแลวๆ จงอภรมยอย ดกรภกษ ทงหลาย ในธรรมวนยนมสงทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการนแล ทภกษทงหลายเหน แลวๆ จงอภรมยอย ฯ จบสตรท ๑๐ จบมหาวรรคท ๒ _________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 159 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. เวรญชสตร ๒. สหสตร ๓. อาชญญสตร ๔. ขฬงคสตร ๕. มลสตร ๖. ทตสตร ๗. พนธนสตรท ๑ ๘. พนธนสตรท ๒ ๙. ปหาราทสตร ๑๐. อโปสถสตร ฯ _________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 160 คหปตวรรคท ๓ อคคสตรท ๑ [๑๑๑] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กฏาคารศาลา ปามหาวน ใกลกรง เวสาล ณ ทนน พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวาดกรภกษทงหลาย ภกษทงหลาย ทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวาดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจงทรงจา อคคคฤหบดชาวเมองเวสาลวา เปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการ พระผมพระภาคผสคตครนไดตรสพระดารสนแลว เสดจลกจากอาสนะเขาไปสพระวหาร ฯ ครงนน เวลาเชา ภกษรปหนง นงแลว ถอบาตรและจวร เขาไปสนเวศนของ อคคคฤหบดชาวเมองเวสาล ครนแลวจงนงบนอาสนะทเขาปไว ลาดบนนอคคคฤหบดชาวเมอง เวลาสาลไดเขาไปหาภกษนน ไหวแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ภกษนนไดกลาวกะ อคคคฤหบดชาวเมองเวสาลวา ดกรคฤหบด พระผมพระภาคทรงพยากรณทานวา เปนผประกอบ ดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการ ดกรคฤหบด ธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการเปนไฉน ฯ อคคคฤหบดกลาววา ขาแตทานผเจรญ กระผมกไมทราบเลยวา พระผมพระภาคทรง พยากรณกระผม วาเปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการเปนไฉน แตขอทานไดโปรดฟงธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ประการของกระผมทมอย จงใสใจใหด กระผมจกเรยนถวาย ภกษนนรบคาอคคคฤหบดชาวเมองเวสาลแลว อคคคฤหบดชาวเมองเวสาล ไดกลาววา ขาแตทานผเจรญ ในคราวทกระผมไดเหนพระผมพระภาคแตไกลเปนครงแรก พรอม กบการเหนนนเอง จตของกระผมเลอมใสในพระผมพระภาค นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอน ไมเคยมมาประการท ๑ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ กระผมมจตเลอมใสแลว ไดเขาไปนงใกลพระผมพระภาค พระผม พระภาคไดทรงแสดงอนปพพกถาโปรดกระผม คอ ทรงประกาศทานกถา สลกถา สคคกถา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 161 โทษของกามอนตาทรามเศราหมอง และอานสงสในเนกขมมะ ในคราวทพระผมพระภาคไดทรง ทราบกระผมวา มจตควร ออนปราศจากนวรณ บนเทง ผองใสแลว จงทรงประกาศสามกงสกา ธรรมเทศนาแหงพระพทธเจาทงหลาย คอ ทกข สมทย นโรธ มรรค เปรยบเหมอนผาทบรสทธ ไมหมองดา จะพงรบนายอมไดด แมฉนใด ธรรมจกษอนปราศจากธล ปราศจากมลทน เกด ขนแลวแกกระผม ณ ทนงนนแลวา สงใดสงหนงมความเกดขนเปนธรรมดา สงนนทงมวลลวนม ความดบไปเปนธรรมดา กฉนนนเหมอนกน ขาแตทานผเจรญ กระผมไดเหนธรรมแลว บรรล ธรรมแลว รแจงธรรมแลว หยงซงถงธรรมแลว ปราศจากความเคลอบแคลงแลว ถงความ แกลวกลาแลว ไมตองเชอผอนในคาสอนของพระศาสดา ไดถงพระพทธเจาพระธรรม และ พระสงฆวาเปนสรณะแลว และสมาทานสกขาบทอนมพรหมจรรยเปนท ๕ แลว ณ ทนงนนแล นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอท ๒ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ กระผมมปชาบดรนสาวอย ๔ คน กระผมไดเขาไปหาปชาบดเหลานน แลว ไดกลาวกะเธอเหลานนวา ดกรนองหญงทงหลาย ฉนสมาทานสกขาบทอนมพรหมจรรย เปนท ๕ ผใดปรารถนา ผนนจงใชโภคะเหลานและทาบญได หรอจะกลบไปสตระกลญาตของตว กได หรอประสงคชายอน ฉนกจะมอบใหแกเขา เมอกระผมกลาวอยางนแลว ปชาบดคนแรก ไดพดกะกระผมวาขอทานไดกรณามอบดฉนใหแกชายชอนเจาคะ กระผมกใหเชญชายผนนมา เอามอซายจบปชาบด มอขวาจบเตานา หลงนามอบใหชายคนนน กเมอบรจาคปชาบดสาว เปนทาน กระผมไมรสกวาจตแปรปรวนเปนอยางอนเลย นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยม มาขอท ๓ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ ในตระกลของกระผมมโภคทรพยอยมาก และโภคทรพยเหลานน กระผมแจกจายทวไปถงผมศล มกลยาณธรรม นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอท ๔ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ กระผมเขาไปหาภกษรปใด กระผมกเขาไปหาดวยความเคารพทเดยว ไมใชเขาไปหาดวยความไมเคารพ นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอท ๕ ของกระผม ทมอย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 162 ขาแตทานผเจรญ หากทานผมอายนนแสดงธรรมแกกระผม กระผมกฟงโดยความเคารพ แทๆ ไมใชฟงโดยความไมเคารพ หากทานผมอายนนไมแสดงธรรมแกกระผม กระผมกแสดง ธรรมแกทานนน นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอท ๖ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ ไมนาอศจรรยทเทวดาทงหลายเขาไปหากระผม แลวบอกวา ดกร คฤหบด ธรรมอนพระผมพระภาคตรสดแลว เมอเทวดาทงหลายกลาวอยางนแลว กระผมจงพด เทวดาเหลานนอยางนวา ทานทงหลายพงบอกอยางนหรอไมพงบอกอยางนกตาม แททจรง ธรรมอนพระผมพระภาคตรสดแลวแตกระผมกไมรสกเลยวา ความฟใจจะมมาแตเหตนน ขอท เทวดาทงหลายมาหากระผม หรอกระผมไดปราศรยกบเทวดาทงหลาย นแลเปนธรรมทนาอศจรรย อนไมเคยมมาขอท ๗ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ กระผมไมพจารณาเหนสงโยชนไรๆ ในโอรมภาคยสงโยชน ๕ ทพระ ผมพระภาคทรงแสดงแลวนนวา ยงละไมไดในตน นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอ ท ๘ ของกระผมทมอย ขาแตทานผเจรญธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการ ของ กระผมทมอยนแล กระผมกไมรวา พระผมพระภาคทรงพยากรณกระผมวา เปนผประกอบดวย ธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการเปนไฉน ฯ ลาดบนน ภกษนนรบบณฑบาตในนเวศนของอคคคฤหบดชาวเมองเวสาลแลว ลกจากท นงหลกไป ภายหลงภต กลบจากบณฑบาตแลว เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคม แลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลคาสนทนาปราศรยกบอคคคฤหบดชาวเมอง เวสาลทงหมดแดพระผมพระภาค ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษ ถกแลวๆ อคคคฤหบดชาวเมองเวสาล เมอจะพยา กรณ พงพยากรณตามนนโดยชอบ ดกรภกษ เราพยากรณอคคคฤหบดวา เปนผประกอบดวย ธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการนแล และเธอทงหลายจงทรงจาอคคคฤหบดชาวเมอง เวสาลวา เปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการน ฯ จบสตรท ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 163 อคคสตรท ๒ [๑๑๒] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ บานหตถคาม ในแควนวชช ณ ท นนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจงทรงจาอคค คฤหบดชาวบานหตถคาม วาเปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการ พระผม พระภาคผสคต ครนไดตรสพระดารสนแลว เสดจลกจากอาสนะเขาไปสพระวหาร ฯ ครงนน เวลาเชา ภกษรปหนง นงแลว ถอบาตรและจวรเขาไปยงนเวศนของอคค คฤหบดชาวบานหตถคาม ครนแลวจงนงบนอาสนะทเขาปไวลาดบนน อคคคฤหบดชาวบาน หตถคามไดเขาไปหาภกษนน ไหวแลวนงณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวภกษนนได กลาวกะอคคคฤหบดชาวบานหตถคามวา ดกรคฤหบด พระผมพระภาคทรงพยากรณทานวา เปน ผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการ ดกรคฤหบด ธรรมทนาอศจรรย อนไมเคยมมา ๘ ประการเปนไฉน ฯ อคคคฤหบดกลาววา ขาแตทานผเจรญ กระผมไมทราบเลยวา พระผมพระภาคทรงพยา กรณกระผมวา เปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการเปนไฉน แตขอ ทานไดโปรดฟงธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา๘ ประการนทมอย จงใสใจใหด กระผมจกเรยน ถวาย ภกษนนรบคาอคคคฤหบดชาวบานหตถคามแลว ฯ อคคคฤหบดชาวบานหตถคามไดกลาววา ขาแตทานผเจรญ ในคราวทกระผมเทยวอยใน สวนนาควน ไดเหนพระผมพระภาคแตไกลเปนครงแรก พรอมกบการเหนนนเอง จตของ กระผมกเลอมใสในพระผมพระภาค เมาสราอยกหายเมา นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ขอท ๑ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ กระผมมจตเลอมใสแลว ไดเขาไปนงใกลพระผมพระภาค พระผม พระภาคทรงแสดงอนปพพกถาโปรดกระผม คอ ทรงประกาศทานกถา สลกถา สคคกถา โทษของกามอนตาทรามเศราหมอง และอานสงสในเนกขมมะ ในคราวทพระผมพระภาคไดทรง ทราบวา กระผมมจตควร ออนปราศจากนวรณ บนเทง ผองใสแลว จงทรงประกาศสามกงสกา ธรรมเทศนาแหงพระพทธเจาทงหลาย คอ ทกข สมทย นโรธ มรรค เปรยบเหมอนผาท บรสทธ ไมหมองดา จะพงรบนายอมไดด แมฉนใด ธรรมจกษอนปราศจากธล ปราศจากมลทน เกดขนแลวแกกระผม ณ ทนงนนแลวา สงใดสงหนงมความเกดขนเปนธรรมดา สงนนทงมวล

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 164 ลวนมความดบไปเปนธรรมดา กฉนนนเหมอนกน ขาแตทานผเจรญ กระผมไดเหนธรรมแลว บรรลธรรมแลว รธรรมแจงแลว หยงซงถงธรรมแลว ขามพนความสงสยไดแลว ปราศจาก ความเคลอบแคลงแลว ถงความแกลวกลาแลว ไมตองเชอผอน ในสตถศาสนไดถงพระ พทธเจา พระธรรม และพระสงฆวา เปนสรณะ สมาทานสกขาบทอนมพรหมจรรยเปนท ๕ แลว ณ ทนงนนนนแล นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอท ๒ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ กระผมไดมปชาบดรนสาวอย ๔ คน ไดเขาไปหาปชาบดเหลานน แลวไดกลาวกะเธอเหลานนวา ดกรนองหญงทงหลาย ฉนสมาทานสกขาบทอนมพรหมจรรยเปน ท ๕ ผใดปรารถนา ผนนจงใชโภคะเหลานและทาบญได หรอจะไปสตระกลญาตของตวกได หรอประสงคชายอน ฉนกจะมอบใหแกเขา เมอกระผมกลาวอยางนแลว ปชาบดคนแรกไดพด กะกระผมวาขอทานไดกรณามอบดฉนใหแกชายชอนเจาคะ กระผมใหเชญชายผนนมา เอา มอซายจบปชาบด มอขวาจบเตานา หลงนามอบใหชายคนนน กเมอบรจาคปชาบดสาวเปนทาน กระผมไมรสกวาจตแปรปรวนเปนอยางอนเลย นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอท ๔ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ ในตระกลของกระผมมโภคทรพยอยมาก และ โภคทรพยเหลานน กระผมไดแจกจายทวไปกบทานผมศล มกลยาณธรรม นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ขอท ๔ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ กระผมเขาไปหาภกษรปใด กระผมกเขาไปดวยความเคารพทเดยว ไมใชเขาไปหาดวยความไมเคารพ หากทานผมอายนนแสดงธรรมแกกระผม กระผมกฟงโดยเคารพ แทๆ ไมใชฟงโดยไมเคารพ หากทานผมอายนนไมแสดงธรรมแกกระผม กระผมกแสดงธรรมแก ทานผมอายนน นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอท ๕ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ ไมนาอศจรรยทเมอกระผมนมนตสงฆแลวเทวดาทงหลายเขามาบอกวา ดกรคฤหบด ภกษรปโนนเปนอภโตภาควมต รปโนนเปนปญญาวมต รปโนนเปนกายสกข รปโนนเปนทฏฐปตตะ รปโนนเปนสทธาวมต รปโนนเปนธมมานสาร รปโนนเปนผมศล ม กลยาณธรรม รปโนนเปนผทศล มบาปธรรม ขาแตทานผเจรญ กระผมองคาสสงฆอยกไมร สกวา ยงจตใหเกดขนอยางนวา จะถวายแกทานรปนนอย หรอจะถวายแกทานรปนมาก แทท จรง กระผมมจตเสมอกน นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอท ๖ ของกระผมทมอย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 165 ขาแตทานผเจรญ ไมนาอศจรรยทเทวดาทงหลายเขามาหากระผมแลวบอกวา ดกรคฤหบด ธรรมอนพระผมพระภาคตรสดแลว เมอเทวดาทงหลายกลาวอยางนแลว กระผมจงพดกะเทวดา เหลานนอยางนวา ทานจะพงบอกอยางนหรอไมพงบอกอยางนกตาม แททจรง ธรรมอนพระผ มพระภาคตรสดแลว แตกระผมกไมรสกเลยวา ความฟใจจะมมาแตเหตนน เทวดาทงหลายเขา มาหากระผมหรอกระผมไดปราศรยกบเทวดาทงหลาย นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ขอท ๗ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ กหากวากระผมจะพงทากาละกอนพระผมพระภาค กไมนาอศจรรย ทพระผมพระภาคจะพงทรงพยากรณอยางนวา สงโยชนอนเปนเครองประกอบใหอคคคฤหบด ชาวบานหตถคามพงกลบมาสโลกนอกไมม นแลเปนธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาขอท ๘ ของกระผมทมอย ฯ ขาแตทานผเจรญ ธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการนแล ของกระผมทมอย แตกระผมกไมรวา พระผมพระภาคทรงพยากรณกระผมวาเปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรย อนไมเคยมมา ๘ ประการเปนไฉน ฯ ลาดบนน ภกษนนรบบณฑบาตในนเวศนของอคคคฤหบดชาวบานหตถคามแลว ลก จากทนงแลวหลกไป ภายหลงภต กลบจากบณฑบาตแลว เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดกราบทลคาสนทนาปราศรยกบอคค คฤหบดชาวบานหตถคามนนทงหมดแดพระผมพระภาค ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษ ถกแลวๆ อคคคฤหบดชาวบานหตถคาม เมอจะ พยากรณ พงพยากรณตามนนโดยชอบ ดกรภกษ เราพยากรณอคคคฤหบดชาวบานหตถคามวา เปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการนแล และเธอทงหลายจงทรงจา อคคคฤหบดชาวบานหตถคามวาเปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการน ฯ จบสตรท ๒ หตถกสตรท ๑ [๑๑๓] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ อคคาฬวเจดย ใกลเมองอาฬว ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษทงหลายทลรบ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 166 พระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจงทรงจาหตถก อบาสกชาวเมองอาฬว วาเปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๗ ประการ ๗ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย หตถกอบาสกชาวเมองอาฬว เปนผมศรทธา ๑ มศล ๑ มหร ๑ มโอตตปปะ ๑ เปนพหสต ๑ มจาคะ ๑ มปญญา ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจงทรง จาหตถกอบาสกชาวเมองอาฬว วาเปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๗ ประการ นแล พระผมพระภาคผสคต ครนไดตรสพระดารสนแลว เสดจลกจากอาสนะเขาไปส พระวหาร ฯ ครงนน เวลาเชา ภกษรปหนง นงแลว ถอบาตรและจวรเขาไปยงนเวศนของหตถก อบาสกชาวเมองอาฬว ครนแลว จงนงบนอาสนะทปไวลาดบนน หตถกอบาสกชาวเมองอาฬว เขาไปหาภกษนน ไหวแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ภกษนนไดกลาวกะหตถก อบาสกชาวเมองอาฬววาดกรอาวโส พระผมพระภาคทรงพยากรณทาน วาเปนผประกอบดวย ธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๗ ประการ ๗ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลายหตถก อบาสกชาวเมองอาฬว เปนผมศรทธา ๑ มศล ๑ มหร ๑ มโอตตปปะ ๑ เปนพหสต ๑ มจาคะ ๑ มปญญา ๑ ดกรอาวโส พระผมพระภาคทรงพยากรณทาน วาเปนผประกอบดวยธรรม ทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๗ ประการนแลหตถกอบาสกชาวเมองอาฬวถามวา ขาแตทานผเจรญ คฤหสถไรๆ ผนงผาขาวไมมในตาแหนงทพระผมพระภาคทรงพยากรณนหรอ ฯ ภ. ดกรอาวโส ไมม ฯ ห. ขาแตทานผเจรญ ดแลว ทคฤหสถไรๆ ผนงผาขาวไมมในตาแหนงทพระผม พระภาคทรงพยากรณน ฯ ลาดบนน ภกษนนรบบณฑบาตในนเวศนของหตถกอบาสกชาวเมองอาฬวแลว ลกจาก ทนงแลว หลกไป ภายหลงภต กลบจากบณฑบาตแลวเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนงครนแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแต พระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ในเวลาเชา ขาพระองคนงแลว ถอบาตรและจวร เขาไปยงนเวศนของหตถกอบาสกชาวเมองอาฬว นงบนอาสนะทเขาปไว ลาดบนน หตถก อบาสกชาวเมองอาฬว เขามาหาขาพระองคไหวแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 167 ขาพระองคไดกลาวกะหตถกอบาสกชาวเมองอาฬววา ดกรอาวโส พระผมพระภาคทรงพยากรณ ทาน วาเปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา๗ ประการ ๗ ประการเปนไฉน ดกร ภกษทงหลาย หตถกอบาสกชาวเมองอาฬวเปนผมศรทธา ๑ มศล ๑ มหร ๑ มโอตตปปะ ๑ เปนพหสต ๑ มจาคะ ๑มปญญา ๑ ดกรอาวโส พระผมพระภาคทรงพยากรณทาน วาเปนผ ประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๗ ประการน เมอขาพระองคกลาวอยางนแลว หตถกอบาสกชาวเมองอาฬว ไดถามขาพระองควา ขาแตทานผเจรญ คฤหสถไรๆ ผนงผาขาว ไมมในตาแหนงทพระผมพระภาคทรงพยากรณนนหรอ ขาพระองคตอบวา ดกรอาวโส ไมม เขาตอบวา ขาแตทานผเจรญ ดแลวทคฤหสถไรๆ ผนงผาขาว ไมมในตาแหนงทพระผม พระภาคทรงพยากรณน ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษ ถกแลวๆ กลบตรนนมความปรารถนานอย ไม ปรารถนาใหคนอนรกศลธรรมทมอยในตน ดกรภกษ ถาอยางนน เธอจงทรงจาหตถกอบาสก ชาวเมองอาฬวไว วาเปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมาน คอ ความเปนผไม ปรารถนาใหคนอนรกศลธรรมทมอยในตน ฯ จบสตรท ๓ หตถกสตรท ๒ [๑๑๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ อคคาฬวเจดย ใกลเมองอาฬว ครง นนแล หตถกอบาสกชาวเมองอาฬว มอบาสกประมาณ ๕๐๐ คนแวดลอม เขาไปเฝาพระผม พระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนงณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว พระผมพระภาคได ตรสถามหตถกอบาสกชาวเมองอาฬววา ดกรหตถกะ บรษทของทานนใหญ กทานสงเคราะห บรษทใหญนอยางไร ฯ หตถกอบาสกชาวเมองอาฬวกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ พระผมพระภาคไดทรง แสดงสงคหวตถ ๔ ประการไว ขาพระองคสงเคราะหบรษทใหญนดวยสงคหวตถ ๔ ประการเหลา นน ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองครวาผนควรสงเคราะหดวยทาน ขาพระองคกสงเคราะหดวย ทาน ผนควรสงเคราะหดวยวาจาออนหวาน ขาพระองคกสงเคราะหดวยวาจาออนหวาน ผนควร

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 168 สงเคราะหดวยการประพฤตสงทเปนประโยชน ขาพระองคกสงเคราะหดวยการประพฤตสงทเปน ประโยชน ผนควรสงเคราะหดวยการวางตวเสมอ ขาพระองคกสงเคราะหดวยการวางตวเสมอ ขาแตพระองคผเจรญ กโภคทรพยในตระกลของขาพระองคมอย ชนทงหลายจงสาคญถอยคา ของขาพระองควาควรฟง ไมเหมอนของคนจน ฯ พ. ถกแลวๆ หตถกะ นแลเปนอบายททานสงเคราะหบรษทใหญ ดกรหตถกะ จรงอย ใครๆ กตามทสงเคราะหบรษทใหญ ในอดตกาล กลวนแตสงเคราะหดวยสงคหวตถ ๔ ประการ น และใครๆ กตามทจกสงเคราะหบรษทในอนาคตกาล กลวนแตจกสงเคราะหดวยสงคหวตถ ๔ ประการนแล ใครๆกตามยอมสงเคราะหบรษทใหญในปจจบน กลวนแตสงเคราะห ดวยสงคหวตถ๔ ประการนแล ลาดบนน หตถกอบาสกชาวเมองอาฬว อนพระผมพระภาค ทรงชแจงใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ใหราเรง ดวยธรรมกถาแลวลกจากทนง ถวาย บงคมพระผมพระภาค กระทาประทกษณแลวหลกไป ฯ ลาดบนน เมอหตถกอบาสกชาวเมองอาฬว หลกไปแลวไมนาน พระผมพระภาคได ตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจงทรงจาหตถกอบาสกชาวเมองอาฬว วา เปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการ ๘ ประการเปนไฉน ดกร ภกษทงหลาย หตถกอบาสกชาวเมองอาฬว เปนผมศรทธา ๑ มศล ๑ มหร ๑ มโอตตปปะ ๑ เปนพหสต ๑มจาคะ ๑ มปญญา ๑ มความปรารถนานอย ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลาย จงทรงจาหตถกอบาสกชาวเมองอาฬว วาเปนผประกอบดวยธรรมทนาอศจรรยอนไมเคยมมา ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๔ มหานามสตร [๑๑๕] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ นโครธารามใกลพระนครกบลพสด ในแควนสกกะ ครงนน เจาศากยะพระนามวามหานามเสดจเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงท ประทบ ทรงถวายบงคมพระผมพระภาคแลวประทบ ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดทลถาม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 169 พระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ดวยเหตมประมาณเทาไรหนอ บคคลชอวาเปนอบาสก พระผมพระภาคตรสวา ดกรมหานาม เมอใดแล บคคลถงพระพทธเจา ถงพระธรรม ถงพระสงฆ วาเปนสรณะ ดวยเหตมประมาณเทาน ชอวาเปนอบาสก ฯ ม. ขาแตพระองคผเจรญ กดวยเหตมประมาณเทาไร อบาสกชอวาเปนผมศล ฯ พ. ดกรมหานาม เมอใดแล อบาสกงดเวนจากปาณาตบาต งดเวนจากอทนนาทาน งดเวนจากกาเมสมจฉาจาร งดเวนจากมสาวาท งดเวนจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอน เปนทตงแหงความประมาท ดวยเหตมประมาณเทาน อบาสกชอวา เปนผมศล ฯ ม. ขาแตพระองคผเจรญ กดวยเหตมประมาณเทาไร อบาสกชอวาเปนผปฏบตเพอ ประโยชนตน ไมปฏบตเพอประโยชนผอน ฯ พ. ดกรมหานาม เมอใดแล อบาสกเปนผถงพรอมดวยศรทธาดวยตนเอง แตไม ชกชวนผอนใหถงพรอมดวยศรทธา ๑ ตนเองเปนผถงพรอมดวยศล แตไมชกชวนผอนใหถง พรอมดวยศล ๑ ตนเองเปนผถงพรอมดวยจาคะแตไมชกชวนผอนใหถงพรอมดวยจาคะ ๑ ตนเองเปนผใครเพอเหนภกษ แตไมชกชวนผอนในการเหนภกษ ๑ ตนเองเปนผใครเพอฟง สทธรรม แตไมชกชวนผอนในการฟงสทธรรม ๑ ตนเองเปนผทรงจาธรรมทตนฟงแลวได แตไมชกชวนผอนเพอการทรงจาธรรม ๑ ตนเองเปนผพจารณาอรรถแหงธรรมทตนฟงแลว แต ไมชกชวนผอนในการพจารณาอรรถแหงธรรม ๑ ตนเองรทวถงอรรถรทวถงธรรม แลวปฏบตธรรม สมควรแกธรรม แตไมชกชวนผอนในการปฏบตธรรมอนสมควรแกธรรม ๑ ดวยเหตมประมาณ เทาน อบาสกชอวาเปนผปฏบตเพอประโยชนตนไมปฏบตเพอประโยชนผอน ฯ ม. ขาแตพระองคผเจรญ กดวยเหตมประมาณเทาไร อบาสกชอวาเปนผปฏบตเพอ ประโยชนตนและเพอประโยชนผอน ฯ พ. ดกรมหานาม เมอใดแล อบาสกเปนผถงพรอมดวยศรทธาดวยตนเอง และชกชวน ผอนใหถงพรอมดวยศรทธา ๑ ตนเองเปนผถงพรอมดวยศลและชกชวนผอนใหถงพรอมดวย ศล ๑ ตนเองเปนผถงพรอมดวยจาคะ และชกชวนผอนใหถงพรอมดวยจาคะ ๑ ตนเองเปน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 170 ผใครเพอเหนภกษ และชกชวนผอนในการเหนภกษ ๑ ตนเองเปนผใครเพอฟงสทธรรม และ ชกชวนผอนในการฟงสทธรรม ๑ ตนเองเปนผทรงจาธรรมทตนฟงแลว และชกชวนผอนเพอการ ทรงจาธรรม ๑ ตนเองเปนผพจารณาอรรถแหงธรรมทตนฟงแลว และชกชวนผอนในการพจารณา อรรถแหงธรรม ๑ ตนเองรทวถงอรรถรทวถงธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม และชกชวน ผอนในการปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ดวยเหตมประมาณเทานแล อบาสกชอวาเปนผปฏบต เพอประโยชนตน และเพอประโยชนผอน ฯ จบสตรท ๕ ชวกสตร [๑๑๖] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ สวนมะมวงของหมอชวก ใกลพระ นครราชฤห ครงนน หมอชวกโกมารภจจเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคม พระผมพระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแต พระองคผเจรญ ดวยเหตมประมาณเทาไรหนอบคคลชอวาเปนอบาสก พระผมพระภาคตรสวา ดกรชวก เมอใดแลบคคลถงพระพทธเจา ถงพระธรรม ถงพระสงฆ วาเปนสรณะ ดวยเหต มประมาณเทานแลชอวาเปนอบาสก ฯ ช. ขาแตพระองคผเจรญ ดวยเหตมประมาณเทาไร อบาสกชอวาเปนผมศล ฯ พ. ดกรชวก เมอใดแล อบาสกงดเวนจากปาณาบบาต ฯลฯ งดเวนจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ดวยเหตมประมาณเทานแล อบาสกชอวาเปน ผมศล ฯ ช. ขาแตพระองคผเจรญ กดวยเหตมประมาณเทาไร อบาสกชอวาปฏบตเพอประโยชน ตน ไมปฏบตเพอประโยชนผอน ฯ พ. ดกรชวก เมอใดแล อบาสกถงพรอมดวยศรทธาดวยตนเอง แตไมชกชวนผอนให ถงพรอมดวยศรทธา ฯลฯ ตนเองเปนผรทวถงอรรถรทวถงธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 171 แตไมชกชวนผอนในการปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ดวยเหตมประมาณเทานแล อบาสกชอวา เปนผปฏบตเพอประโยชนตน ไมปฏบตเพอประโยชนผอน ฯ ช. ขาแตพระองคผเจรญ กดวยเหตมประมาณเทาไร อบาสกชอวาเปนผปฏบตเพอ ประโยชนตนและเพอประโยชนผอน ฯ พ. ดกรชวก เมอใดแล อบาสกเปนผถงพรอมดวยศรทธาดวยตนเอง และชกชวน ผอนใหถงพรอมดวยศรทธา ๑ ตนเองเปนผถงพรอมดวยศล และชกชวนผอนใหถงพรอมดวย ศล ๑ ตนเองเปนผถงพรอมดวยจาคะ และชกชวนผอนใหถงพรอมดวยจาคะ ๑ ตนเองเปนผใคร เพอเหนภกษ และชกชวนผอนในการเหนภกษ ๑ ตนเองเปนผใครเพอฟงสทธรรม และชกชวน ผอนในการฟงสทธรรม ๑ตนเองเปนผทรงจาธรรมทตนเองฟงแลว และชกชวนผอนเพอการ ทรงจาธรรม ๑ตนเองเปนผพจารณาอรรถแหงธรรมทตนฟงแลว และชกชวนผอนในการพจารณา อรรถแหงธรรม ๑ ตนเองรทวถงอรรถผทวถงธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมและชกชวน ผอนในการปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ ดวยเหตมประมาณเทานแลอบาสกชอวาเปนผปฏบต เพอประโยชนตนและเพอประโยชนผอน ฯ จบสตรท ๖ พลสตรท ๑ [๑๑๗] ดกรภกษทงหลาย กาลง ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ทารกทงหลายมการรองไหเปนกาลง ๑ มาตคามทงหลายมความโกรธเปนกาลง ๑ โจรทงหลาย มอาวธเปนกาลง ๑ พระราชาทงหลายมอสรยยศเปนกาลง ๑คนพาลทงหลายมการเพงโทษผอน เปนกาลง ๑ บณฑตทงหลายมการไมเพงโทษเปนกาลง ๑ พหสตบคคลทงหลายมการพจารณา เปนกาลง ๑ สมณพราหมณทงหลายมขนตเปนกาลง ๑ ดกรภกษทงหลาย กาลง ๘ ประการ นแล จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 172 พลสตรท ๒ [๑๑๘] ครงนนแล ทานพระสารบตรเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคม พระผมพระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสถามทานพระสารบตรวา ดกรสารบตร กาลงของภกษผขณาสพมเทาไร ทเปนเหตใหเธอผประกอบแลวปฏญาณความสนไป แหงอาสวะทงหลายไดวา อาสวะทงหลายของเราสนแลว ฯ ทานพระสารบตรกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ กาลงของภกษผขณาสพ ๘ ประการ ทเปนเหตใหทานผประกอบแลวปฏญาณความสนไปแหงอาสวะทงหลายไดวา อาสวะทงหลาย ของเราสนแลว ๘ ประการเปนไฉนขาแตพระองคผเจรญ ภกษผขณาสพในธรรมวนยน เหนสงขารทงปวงแจมแจงโดยความเปนของไมเทยง ดวยปญญาอนชอบตามเปนจรง ขอทภกษผขณาสพเหนสงขารทงปวงแจมแจง โดยความเปนของไมเทยง ดวยปญญาอนชอบตาม เปนจรงนเปนกาลงของภกษผขณาสพ ททานอาศยแลวปฏญาณความสนไปแหงอาสวะทงหลาย ไดวา อาสวะทงหลายของเราสนแลว ๑ ฯ อกประการหนง ภกษผขณาสพเหนกามทงหลายวาเปรยบดวยหลมถานเพลง แจมแจง ดวยปญญาอนชอบตามเปนจรง ขอทภกษผขณาสพเหนกามทงหลายวาเปรยบดวยหลมถานเพลง แจมแจงดวยปญญาอนชอบตามเปนจรง นเปนกาลงของภกษผขณาสพททานอาศยแลวปฏญาณ ความสนไปแหงอาสวะทงหลายไดวาอาสวะทงหลายของเราสนแลว ๑ ฯ อกประการหนง ภกษผขณาสพมจตนอมไป โนมไป โอนไปในวเวก ตงอยในวเวก ยนดแลวในเนกขมมะ ปราศจากอาสวฏฐานยธรรมโดยประการ ทงปวง ขอทภกษผขณาสพมจต นอมไป ฯลฯ ปราศจากอาสวฏฐานยธรรมโดยประการทงปวง นเปนกาลงของภกษผขณาสพ ททานอาศยแลวปฏญาณความสนไปแหงอาสวะทงหลายไดวา อาสวะทงหลายของเราสนแลว ๑ ฯ อกประการหนง ภกษผขณาสพเจรญสตปฏฐาน ๔ อบรมดแลว ขอทภกษผขณาสพ เจรญสตปฏฐาน ๔ อบรมดแลว นเปนกาลงของภกษผขณาสพ ททานอาศยแลวปฏญาณความ สนไปแหงอาสวะทงหลายไดวา อาสวะทงหลายของเราสนแลว ๑ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 173 อกประการหนง ภกษผขณาสพเจรญอทธบาท ๔ อบรมดแลว ขอทภกษผขณาสพ เจรญอทธบาท ๔ อบรมดแลว นเปนกาลงของภกษผขณาสพ ททานอาศยแลวปฏญาณความ สนไปแหงอาสวะทงหลายไดวา อาสวะทงหลายของเราสนแลว ๑ ฯ อกประการหนง ภกษผขณาสพเจรญอนทรย ๕ อบรมดแลว ขอทภกษผขณาสพเจรญ อนทรย ๕ อบรมดแลว นเปนกาลงของภกษผขณาสพ ททานอาศยแลวปฏญาณความสนไป แหงอาสวะทงหลายไดวา อาสวะทงหลายของเราสนแลว ๑ ฯ อกประการหนง ภกษผขณาสพเจรญโพชฌงค ๗ อบรมดแลว ขอทภกษผขณาสพ เจรญโพชฌงค ๗ อบรมดแลว นเปนกาลงของภกษผขณาสพ ททานอาศยแลวปฏญาณความ สนไปแหงอาสวะทงหลายไดวา อาสวะทงหลายของเราสนแลว ๑ ฯ อกประการหนง ภกษผขณาสพเจรญอรยมรรคประกอบดวยองค ๘ อบรมดแลว ขอท ภกษผขณาสพเจรญอรยมรรคประกอบดวยองค ๘ อบรมดแลวนเปนกาลงของภกษผขณาสพ ททานอาศยแลวปฏญาณความสนไปแหงอาสวะทงหลายไดวา อาสวะทงหลายของเราสนแลว ๑ ฯ ขาแตพระองคผเจรญ กาลงของภกษผขณาสพ ๘ ประการนแล ทเปนเหตใหทาน ผประกอบแลวปฏญาณความสนไปแหงอาสวะทงหลายไดวา อาสวะทงหลายของเราสนแลว ฯ จบสตรท ๘ อกขณสตร [๑๑๙] ดกรภกษทงหลาย ปถชนผไมไดสดบ ยอมกลาววา โลกไดขณะจงทากจๆ แตเขาไมรขณะหรอมใชขณะ ดกรภกษทงหลาย กาลมใชขณะมใชสมยในการอยประพฤต พรหมจรรย ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ตถาคตอบตขนแลวในโลกน เปนพระอรหนต ตรสรเองโดยชอบ ถงพรอมดวยวชชาและจรณะ เสดจไปดแลว ทรงรแจงโลก เปนสารถฝกบรษทควรฝก ไมมผอนยงกวา เปนศาสดาของเทวดาและมนษยทงหลาย เปนผ เบกบานแลวเปนผจาแนกธรรม และธรรมอนพระผมพระภาคยอมทรงแสดง นาความสงบมาให

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 174 เปนไปเพอปรนพพาน ใหถงการตรสร อนพระสคตเจาประกาศแลว แตบคคลผนเขาถงนรกเสย ดกรภกษทงหลาย นมใชขณะ มใชสมยในการอยประพฤตพรหมจรรยขอท ๑ ฯ อกประการหนง ตถาคตอบตขนในโลก ฯลฯ เปนผจาแนกธรรม และธรรมอนพระผม พระภาคยอมทรงแสดง ... แตบคคลผนเขาถงกาเนดสตวดรจฉานเสย ดกรภกษทงหลาย นมใช ขณะ มใชสมยในการอยประพฤตพรหมจรรยขอท ๒ ฯ อกประการหนง ฯลฯ แตบคคลนเขาถงปตตวสยเสย ดกรภกษทงหลายน มใชขณะ มใชสมยในการอยประพฤตพรหมจรรยขอท ๓ ฯ อกประการหนง ฯลฯ แตบคคลนเขาถงเทพนกายผมอายยน ชนใดชนหนงเสย ดกร ภกษทงหลาย นมใชขณะ มใชสมยในการอยประพฤตพรหมจรรยขอท ๔ ฯ อกประการหนง ฯลฯ แตบคคลนกลบมาเกดในปจจนตชนบทและอยในพวกมลกขะ ไมรดรชอบ อนเปนสถานทไมมภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกาไปมา ดกรภกษทงหลาย นมใชขณะ มใชสมยในการอยประพฤตพรหมจรรยขอท ๕ ฯ อกประการหนง ฯลฯ แตบคคลนกลบมาเกดในมชฌมชนบท แตเขาเปนมจฉาทฐ มความเหนวปรตวา ทานทใหแลวไมมผล ยญทบชาแลวไมมผลการบวงสรวงไมมผล ผลวบาก แหงกรรมด กรรมชวไมม โลกนไมม โลกหนาไมม มารดาไมม บดาไมม สตวทงหลาย ทผดเกดขนไมม สมณพราหมณผปฏบตดปฏบตชอบ กระทาใหแจงซงโลกนและโลกหนาดวย ปญญาอนยงเอง แลวสงสอนประชมชนใหรตาม ไมมในโลก ดกรภกษทงหลาย นมใชขณะ มใชสมยในการอยประพฤตพรหมจรรยขอท ๖ ฯ อกประการหนง ฯลฯ แตบคคลนกลบมาเกดในมชฌมชนบท แตเขามปญญาทราม บาใบ ไมสามารถรอรรถแหงสภาษตและทพภาษต ดกรภกษทงหลายนมใชขณะ มใชสมย ในการอยประพฤตพรหมจรรยขอท ๗ ฯ อกประการหนง ตถาคตอบตแลวในโลก เปนพระอรหนต ตรสรเองโดยชอบ ถง พรอมดวยวชชาและจรณะ เสดจไปดแลว ทรงรแจงโลก เปนสารถฝกบรษทควรฝก ไมมผอน ยงกวา เปนศาสดาของเทวดาและมนษยทงหลายเปนผเบกบานแลว เปนผจาแนกธรรม ธรรมอน นาความสงบมาให เปนไปเพอปรนพพาน ใหถงการตรสร อนพระสคตเจาทรงประกาศแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 175 แตพระตถาคตมไดแสดง ถงบคคลผนจะเกดในมชฌมชนบทและมปญญา ไมบาใบ ทงสามารถ จะรอรรถแหงสภาษตและทพภาษต ดกรภกษทงหลาย นมใชขณะ มใชสมยในการอยประพฤต พรหมจรรยขอท ๘ ดกรภกษทงหลาย กาลอนมใชขณะ มใชสมยในการอยประพฤตพรหมจรรย ๘ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย สวนขณะและสมยในการอยประพฤตพรหมจรรย มประการเดยว ประการเดยวเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ตถาคตอบตขนแลวในโลกน เปนพระอรหนต ตรสรเองโดยชอบ ถงพรอมดวยวชชาและจรณะ เสดจไปดแลว ทรงรแจงโลก เปนสารถฝกบรษ ทควรฝก ไมมผอนยงไปกวา เปนศาสดาของเทวดาและมนษยทงหลาย เปนผเบกบานแลว เปนผจาแนกธรรมและธรรมอนตถาคตทรงแสดง เปนธรรมนาความสงบมาให เปนไปเพอ ปรนพพานใหถงการตรสร พระสคตเจาทรงประกาศแลว และบคคลนเกดในมชฌมชนบท ทงมปญญา ไมบาใบ สามารถเพอจะรอรรถแหงสภาษตและทพภาษตได ดกรภกษทงหลาย นเปนขณะและสมยในการอยประพฤตพรหมจรรยประการเดยว ฯ ชนเหลาใด เกดในมนษยโลกแลว เมอพระตถาคตทรง ประกาศสทธรรม ไมเขาถงขณะ ชนเหลานนเชอวาลวงขณะ ชนเปนอนมาก กลาวเวลาทเสยไปวา กระทาอนตรายแกตน พระตถาคตเจาเสดจอบตขนในโลก ในกาลบางครงบางคราว การทพระตถาคตเจาเสดจอบตขนในโลก ๑ การไดกาเนด เปนมนษย ๑ การแสดงสทธรรม ๑ ทจะพรอมกนเขาได หาไดยากในโลก ชนผใครตอประโยชน จงควรพยายามใน กาลดงกลาวมานน ทตนพอจะรจะเขาใจสทธรรมได ขณะ อยาลวงเลยทานทงหลายไปเสย เพราะบคคลทปลอยเวลาให ลวงไปพากนยดเยยดในนรก ยอมเศราโศกอย หากเขา จะไมสาเรจอรยมรรค อนเปนธรรมตรงตอสทธรรมในโลก นได เขาผมประโยชนอนลวงเสยแลว จกเดอดรอนสน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 176 กาลนาน เหมอนพอคาผปลอยใหประโยชนลวงไป เดอดรอน อย ฉะนน คนผถกอวชชาหมหอไว พรากจากสทธรรม จกเสวยแตสงสาร คอ ชาตและมรณะสนกาลนาน สวน ชนเหลาใดไดอตภาพเปนมนษยแลว เมอพระตถาคตประกาศ สทธรรม ไดกระทาแลว จกกระทา หรอกระทาอย ตาม พระดารสของพระศาสดา ชนเหลานนชอวาไดประสบขณะ คอ การประพฤตพรหมจรรยอนยอดเยยมในโลก ชนเหลา ใดดาเนนไปตามมรรคา ทพระตถาคตเจาทรงประกาศแลว สารวมในศลสงวรทพระตถาคตเจาผมจกษเปนเผาพนธแหง พระอาทตย ทรงแสดงแลว คมครองอนทรย มสต ทกเมอ ไมชมดวยกเลส ตดอนสยทงปวงอนแลนไปตาม กระแสบวงมาร ชนเหลานนแล บรรลความสนอาสวะ ถงฝง คอ นพพานในโลกแลว ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. อนรทธสตร [๑๒๐] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ปาเภสกลามคทายวน แขวงเมอง สงสมารคระ แควนภคคชนบท กโดยสมยนน ทานพระอนรทธะอยทวหารปาจนวงสทายวน แควนเจดย ครงนน ทานพระอนรทธะหลกออกเรนอยในทลบ เกดความปรวตกทางใจอยางนวา ธรรมนเปนธรรมของบคคลผมความปรารถนานอย มใชของบคคลผมความปรารถนามาก ของ บคคลผสนโดษ มใชของบคคลผไมสนโดษ ของบคคลผสงด มใชของบคคลผยนดในการ คลกคลดวยหมคณะ ของบคคลผปรารภความเพยร มใชของบคคลผเกยจคราน ของบคคลผมสต ตงมน มใชของบคคลผมสตหลงลม ของบคคลผมจตมนคง มใชของบคคลผมจตไมมนคง ของบคคลผมปญญา มใชของบคคลผมปญญาทราม ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 177 ครงนน พระผมพระภาคทรงทราบความปรวตกทางใจของทานพระอนรทธะแลว เสดจ จากเภสกลามคทายวน แขวงสงสมารคระ แควนภคคชนบท ไปปรากฏเฉพาะหนาทานอนรทธะ ทวหารปาจนวงสทายวน เปรยบเหมอนบรษผมกาลงเหยยดแขนทค หรอคแขนทเหยยด ฉะนน พระผมพระภาคประทบนงบนอาสนะทจดไวถวายแลว แมทานพระอนรทธะถวายบงคมพระผม พระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสกะทานพระอนรทธะวา ดแลวๆ อนรทธะถกละ ทเธอตรกมหาปรสวตกวาธรรมนเปนธรรมของบคคลผมความปรารถนานอยมใช ของบคคลผมความปรารถนามาก ... ของบคคลผมปญญา มใชของบคคลผมปญญาทราม ดกร อนรทธะ ถาอยางนน เธอจงตรกมหาปรสวตกขอท ๘ นวาธรรมนเปนธรรมของบคคลผชอบ ใจในธรรมทไมทาใหเนนชา ผยนดในธรรมทไมทาใหเนนชา มใชของบคคลผชอบใจในธรรมท ทาใหเนนชา ผยนดในธรรมททาใหเนนชา ดกรอนรทธะ ในกาลใดแล เธอจกตรกมหาปรส วตก ๘ ประการนในกาลนน เธอจกหวงไดทเดยววา จกสงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม บรรล ปฐมฌาน มวตกวจาร มปตและสขเกดแตวเวกอย ในกาลใดแล เธอจกตรกมหาปรสวตก ๘ ประการน ในกาลนน เธอจกหวงไดทเดยววา จกบรรลทตยฌานมความผองใสแหงจตในภายใน เปน ธรรมเอกผดขน ไมมวตกวจาร เพราะวตกวจารสงบไป มปตและสขเกดแตสมาธอย ในกาล ใดแล เธอจกตรกมหาปรสวตก๘ ประการน ในการนน เธอจกหวงไดทเดยววา จกมอเบกขา มสตสมปชญญะเสวยสขดวยนามกาย เพราะปตสนไป บรรลตตยฌานทพระอรยเจาทงหลาย สรรเสรญวา ผไดฌานน เปนผมอเบกขา มสตอยเปนสข ในกาลใดแล เธอจกตรกมหาปรส วตก ๘ ประการน ในกาลนน เธอจกหวงไดทเดยววา จกบรรลจตตถฌาน ไมมทกข ไมมสข เพราะละสขละทกขและดบโสมนสโทมนสกอนๆได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอย ในกาล ใดแล เธอจกตรกมหาปรสวตก๘ ประการน และจกเปนผมปรกตไดตามปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ นอนมในจตยง เปนเครองอยเปนสขในปจจบน ในกาลนน ผาบงสกล จวรจกปรากฏแกเธอ ผสนโดษ อยดวยความยนด ดวยความไมหวาดเสยว ดวยความ อยเปนสข ดวยการกาวลงสนพพาน เปรยบเหมอนหบใสผาของคฤหบดหรอบตรแหงคฤหบด อนเตมไปดวยผาสตางๆ ฉะนน ดกรอนรทธะ ในกาลใดแล เธอจกตรกมหาปรสวตก ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 178 ประการน และจกเปนผไดตามความปรารถนาไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ นอนมในจตยง เปนเครองอยเปนสขในปจจบน ในกาลนน โภชนะ คอ คาขาวทไดมาดวยปลแขง จกปรากฏ แกเธอผสนโดษ ... ดวยการกาวลงสนพพาน เปรยบเหมอนขาวสก (หงจาก) ขาวสาลคดเอา ดาออกแลว มแกงและกบหลายอยาง ของคฤหบดและบตรแหงคฤหบดฉะนน ดกรอนรทธะ ในกาลใดแล เธอจกตรกมหาปรสวตก ๘ ประการน และจกเปนผไดตามความปรารถนา ไดโดย ไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ นอนมในจตยง เปนเครองอยเปนสขในปจจบน ในกาลนน เสนาสนะ คอ โคนไม จกปรากฏแกเธอผสนโดษ ... ดวยการกาวลงสนพพาน เปรยบเหมอน เรอนยอดของคฤหบดหรอบตรของคฤหบด ฉาบทาไวดแลว ปราศจากลม ลงลมสลกมดชด ปด หนาตางสนท ฉะนน ดกรอนรทธะ ในกาลใดแล เธอจกตรกมหาปรสวตก ๘ ประการน และ จกเปนผไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบากซงฌาน ๔ นอนมในจตยง เปนเครอง อยเปนสขในปจจบน ในกาลนน ทนอนทนงอนลาดดวยหญา จกปรากฏแกเธอผสนโดษ ... ดวยการกาวลงสนพพานเปรยบเหมอนบลลงกของคฤหบดหรอบตรของคฤหบด อนลาดดวยผา โกเชาวขนยาว ลาดดวยขนแกะสขาว ลาดดวยผาสณฐานเปนชอดอกไม มเครองลาดอยางดทาดวย หนงชะมด มเครองลาดเพดานแดง มหมอนขางแดงสองขาง ฉะนน ดกรอนรทธะ ในกาลใด แล เธอจกตรกมหาปรสวตก ๘ ประการน และจกเปนผไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ นอนมในจตยงเปนเครองอยเปนสขในปจจบน ในกาลนน ยาดอง ดวยนามตรเนา จกปรากฏแกเธอผสนโดษ ... ดวยการกาวลงสนพพาน เปรยบเหมอนเภสช ตางๆ คอเนยใส เนยขน นามน นาผง นาออย ของคฤหบดหรอบตรของคฤหบดฉะนน ฯ ดกรอนรทธะ ถาอยางนน เธอพงอยจาพรรษาทวหารปาจนวงสทายวน แควนเจดยนแหละ ตอไปอกเถด ทานพระอนรทธะทลรบพระผมพระภาคแลวลาดบนน พระผมพระภาคไดตรสสอน ทานพระอนรทธะดวยพระโอวาทนแลวเสดจจากวหารปาจนวงสทายวน แควนเจดยนคร ไป ปรากฏทปาเภสกลามคทายวนแขวงเมองสงสมารคระ แควนภคคะ เปรยบเหมอนบรษผมกาลง เหยยดแขนทคหรอคแขนทเหยยด ฉะนน พระผมพระภาคประทบนงบนอาสนะทจดไวถวายแลว ครนแลวตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงมหาปรสวตก ๘ ประการ แก เธอทงหลาย เธอทงหลายจงตงใจฟง ฯลฯ ดกรภกษทงหลายกมหาปรสวตก ๘ ประการเปนไฉน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 179 ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผมความปรารถนานอย มใชของบคคลผมความปรารถนา มาก ๑ ธรรมนเปนของบคคลผสนโดษ มใชของบคคลผไมสนโดษ ๑ ธรรมนของบคคล ผสงด มใชของบคคลผชอบคลกคลดวยหมคณะ ๑ ธรรมนของบคคลผปรารภความเพยร มใช ของบคคลผเกยจคราน ๑ ธรรมนของบคคลผมสตตงมน มใชของผมสตหลงลม ๑ ธรรมนของ บคคลผมจตตงมน มใชของบคคลผมจตไมตงมน ๑ ธรรมนของบคคลผมปญญา มใชของบคคล ผมปญญาทราม ๑ ธรรมนของบคคลผชอบใจในธรรมทไมเปนเหตใหเนนชา ผยนดในธรรมทไม เปนเหตใหเนนชา มใชของบคคลผชอบใจในธรรมทเปนเหตใหเนนชา ผยนดในธรรมทเปน เหตใหเนนชา ๑ ฯ ดกรภกษทงหลาย กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผมความ ปรารถนานอย มใชธรรมของบคคลผมความปรารถนามาก เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมความปรารถนานอยยอมไมปรารถนาวา ขอชนทงหลายพงรเราวา ม ความปรารถนานอย เปนผสนโดษยอมไมปรารถนาวา ขอชนทงหลายพงรเราวา เปนผสนโดษ เปนผสงดยอมไมปรารถนาวา ขอชนทงหลายพงรเราวา เปนผสงด เปนผปรารภความเพยร ยอมไมปรารถนาวา ขอชนทงหลายพงรเราวา ปรารภความเพยร เปนผมสตตงมนยอมไมปรารถนา วา ขอชนทงหลายพงรเราวา มสตตงมน เปนผมจตมนคงยอมไมปรารถนาวา ขอชนทงหลาย พงรเราวา เปนผมจตมนคง เปนผมปญญายอมไมปรารถนาวา ขอชนทงหลายพงรเราวา เปน ผมปญญา ผชอบใจในธรรมทไมเปนเหตใหเนนชายอมไมปรารถนาวา ขอชนทงหลายพงรเรา วา เปนผชอบใจในธรรมทไมเปนเหตใหเนนชา ขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของ บคคลผมความปรารถนามาก ดงน เราอาศยขอนกลาวแลว ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผสนโดษ มใชของบคคลผไม สนโดษ เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผสนโดษดวย จวร บณฑบาต เสนาสนะ และคลานปจจยเภสชบรขาร ตามมตามได ขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผสนโดษ มใชของบคคลผไมสนโดษ ดงน เราอาศยขอน กลาวแลว ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผสงด มใชของบคคลผชอบใจ การคลกคลดวยหมคณะ เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลายพวกภกษ ภกษณ อบาสก

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 180 อบาสกา พระราชา มหาอามาตยของพระราชาเดยรถย และสาวกแหงเดยรถย เขาไปหาภกษ นน ภกษมจตนอมไป โอนไปเงอมไปในวเวก ตงอยในวเวก ยนดในเนกขมมะ ยอมกลาว กถาอนปฏสงยตดวยถอยคาตามสมควร ในสมาคมนนโดยแท ขอทเรากลาววา ดกรภกษ ทงหลายธรรมนของบคคลผสงด มใชของบคคลผชอบใจการคลกคลดวยหมคณะ ดงน เรา อาศยขอนกลาวแลว ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผปรารภความเพยร มใชของ บคคลผเกยจคราน เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผปรารภ ความเพยร เพอละอกศลธรรม เพอความถงพรอมแหงกศลธรรม มกาลง มความบากบนมนคง ไมทอดธระในกศลธรรม ขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผปรารภความ เพยร มใชของบคคลผเกยจคราน ดงน เราอาศยขอนกลาวแลว ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผมสตตงมน มใชของบคคลผม สตหลงลม เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมสต ประกอบ ดวยสตเครองรกษาตวอยางยง ระลกนกถงกจททาคาทพดแมนานได ขอทเรากลาววา ดกรภกษ ทงหลาย ธรรมนของบคคลผมสตตงมน มใชของบคคลผมสตหลงลม ดงน เราอาศยขอน กลาวแลว ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผมจตมนคง มใชของบคคลผ มจตไมมนคง เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผมจตมนคง มใชของ บคคลผมจตไมมนคง ดงนเราอาศยขอนกลาวแลว ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผมปญญา มใชของบคคลผม ปญญาทราม เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมปญญา ประกอบดวยปญญาเครองพจารณาความเกดและความดบ เปนอรยะ ชาแรกกเลส ใหถงความ สนทกขโดยชอบ ขอทเรากลาววาดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผมปญญา มใชของบคคล ผมปญญาทรามดงน เราอาศยขอนกลาวแลว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 181 กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผชอบใจในธรรมทไมเปนเหตให เนนชา ผยนดในธรรมทไมเปนเหตใหเนนชา มใชของบคคลผชอบใจในธรรมทเปนเหตใหเนนชา ผยนดในธรรมทเปนเหตใหเนนชา เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย จตของภกษใน ธรรมวนยน ยอมแลนไปเลอมใส ตงมนอยในความดบกเลสเปนเครองเนนชา ยอมหลดพน ขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย ธรรมนของบคคลผชอบใจในธรรมทไมเปนเหตใหเนนชา ผยนดในธรรมทไมเปนเหตใหเนนชา มใชของบคคลผชอบใจในธรรมทเปนเหตใหเนนชา ผ ยนดในธรรมทเปนเหตใหเนนชา ดงน เราอาศยขอนกลาวแลว ฯ ครงนนแล ทานพระอนรทธะอยจาพรรษาทวหารปาจนวงสทายวน แควนเจดยนครนน นนแล ตอไปอก ครงนน ทานพระอนรทธะหลกออกจากหมอยผเดยว ไมประมาท มความเพยร มใจเดดเดยว ไมนานนก กกระทาใหแจงซงทสดแหงพรหมจรรยอนยอดเยยม ทกลบตร ทงหลายออกบวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนนดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย รชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยาง นมไดม กทานพระอนรทธะไดเปนพระอรหนตรปหนงในจานวนพระอรหนตทงหลาย ลาดบนน ทานพระอนรทธะบรรลอรหตแลว ไดกลาวคาถานไวในเวลานนวา พระศาสดาผเปนเยยมในโลก ทรงทราบความดารของเราแลว ไดเขามาหาเราดวยฤทธทางพระกายอนสาเรจแตพระหฤทย พระองคไดทรงแสดงธรรมอนยงกวาความดารของเราเทาท ดารไว พระพทธเจาผยนดแลวในธรรมอนไมเปนเหตใหเนนชา ไดทรงแสดงซงธรรมอนไมเปนเหตใหเนนชา เราไดรทวถง ธรรมของพระองคแลว ยนดในศาสนาอย เราไดบรรล วชชา ๓ แลวโดยลาดบ คาสอนของพระพทธเจาเรากระทาแลว ฯ จบคหปตวรรคท ๓ __________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 182 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. อคคสตรท ๑ ๒. อคคสตรท ๒ ๓. หตถสตรท ๑ ๔. หตถสตรท ๒ ๕. มหานามสตร ๖. ชวกสตร ๗. พลสตรท ๑ ๘. พลสตรท ๒ ๙. อกขณสตร ๑๐. อนรทธาสตร ฯ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 183 ทานวรรคท ๔ ทานสตรท ๑ [๑๒๑] ดกรภกษทงหลาย ทาน ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน คอ บางคนหวง ไดจงใหทาน ๑ บางคนใหทานเพราะกลว ๑ บางคนใหทานเพราะนกวา เขาใหแกเราแลว ๑ บางคนใหทานเพราะนกวา เขาจกใหตอบแทน ๑ บางคนใหทานเพราะนกวา ทานเปนการด ๑ บางคนใหทานเพราะนกวา เราหงหากน ชนเหลานหงหากนไมได เราหงหากนได จะไมให ทานแกชนเหลานผไมหงหากนไมสมควร ๑ บางคนใหทานเพราะนกวา เมอเราใหทาน กตตศพท อนงามยอมฟงไป ๑ บางคนใหทานเพอประดบปรงแตงจต ๑ ดกรภกษทงหลาย ทาน ๘ ประการ นแล ฯ จบสตรท ๑ ทานสตรท ๒ [๑๒๒] ธรรม ๓ ประการน คอ การใหทานดวยศรทธา ๑ การ ใหทานดวยหร ๑ การใหทานอนหาโทษมได ๑ เปนไปตาม สปบรษ บณฑตกลาวธรรม ๓ ประการนวา เปนทางไปส ไตรทพย ชนทงหลายยอมไปสเทวโลกดวยทางนแล ฯ จบสตรท ๒ ทานวตถสตร [๑๒๓] ดกรภกษทงหลาย ทานวตถ ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน คอ บางคน ใหทานเพราะชอบพอกน ๑ บางคนใหทานเพราะโกรธ ๑ บางคนใหทานเพราะหลง ๑ บางคน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 184 ใหทานเพราะกลว ๑ บางคนใหทานเพราะนกวาบดา มารดา ป ยา ตา ยาย เคยใหมา เคย ทามา เราไมควรใหเสยวงศตระกลดงเดม ๑ บางคนใหทานเพราะนกวา เราใหทานนแลว เมอ ตายไปจกเขาถงสคตโลกสวรรค ๑ บางคนใหทานเพราะนกวา เมอเราใหทานน จตใจยอม เลอมใส ความเบกบานใจ ความดใจ ยอมเกดตามลาดบ ๑ บางคนใหทานเพอประดบปรงแตง จต ๑ ดกรภกษทงหลาย ทานวตถ ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๓ เขตตสตร [๑๒๔] ดกรภกษทงหลาย พชทหวานลงในนาอนประกอบดวยองค ๘ ประการ ไมม ผลมาก ไมมความดใจมาก ไมมความเจรญมาก นาประกอบดวยองค ๘ ประการอยางไร ดกร ภกษทงหลาย นาในโลกน เปนทลมๆ ดอนๆ ๑เปนทปนหนปนกรวด ๑ เปนทดนเคม ๑ เปนทไถลงลกไมได ๑ เปนทไมมทางนาเขา ๑ เปนทไมมทางนาออก ๑ เปนทไมมเหมอง ๑ เปนทไมมคนนา ๑ดกรภกษทงหลาย พชทหวานลงในนาอนประกอบดวยองค ๘ ประการอยางน ไมมผลมาก ไมมความดใจมาก ไมมความเจรญมาก ดกรภกษทงหลายฉนนนเหมอนกนแล ทานทบคคลใหในสมณพราหมณผประกอบดวยองค ๘ประการ ไมมผลมาก ไมมอานสงสมาก ไมรงเรองมาก ไมเจรญแพรหลายมากสมณพราหมณประกอบดวยองค ๘ ประการอยางไร ดกรภกษทงหลาย สมณพราหมณในโลกน เปนมจฉาทฐ ๑ เปนมจฉาสงกปปะ ๑ เปนมจฉา วาจา ๑เปนมจฉากมมนตะ ๑ เปนมจฉาอาชวะ ๑ เปนมจฉาวายามะ ๑ เปนมจฉาสต ๑เปน มจฉาสมาธ ๑ ดกรภกษทงหลาย ทานทบคคลใหในสมณพราหมณผประกอบดวยองค ๘ ประการ อยางน ไมมผลมาก ไมมอานสงสมาก ไมรงเรองมากไมเจรญแพรหลายมาก ฯ ดกรภกษทงหลาย สวนพชทบคคลหวานลงในนาอนประกอบดวยองค ๘ ประการ ม ผลมาก มความดใจมาก มความเจรญมาก นาประกอบดวยองค ๘ประการอยางไร ดกรภกษ ทงหลาย นาในโลกนไมเปนทลมๆ ดอนๆ ๑ ไมเปนทปนหนปนกรวด ๑ ไมเปนทดนเคม ๑ เปนทไถลงลกได ๑ เปนทมทางนาเขาได ๑ เปนทมทางนาออกได ๑ เปนทมเหมอง ๑ เปนท มคนนา ๑ ดกรภกษทงหลาย พชทหวานลงในนาอนประกอบดวยองค ๘ ประการอยางน ยอม มผลมาก มความดใจมาก มความเจรญมาก ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนทานทบคคล

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 185 ใหในสมณพราหมณผประกอบดวยองค ๘ ประการ ยอมมผลมาก มอานสงสมาก มความ รงเรองมาก มความเจรญแพรหลายมาก สมณพราหมณผประกอบดวยองค ๘ ประการอยางไร ดกรภกษทงหลาย สมณพราหมณในโลกนเปนสมมาทฐ ๑ เปนสมมาสงกปปะ ๑ เปนสมมา วาจา ๑ เปนสมมากมมนตะ ๑เปนสมมาอาชวะ ๑ เปนสมมาวายามะ ๑ เปนสมมาสต ๑ เปนสมมาสมาธ ๑ดกรภกษทงหลาย ทานทบคคลใหในสมณพราหมณผประกอบดวยองค ๘ ประการอยางน ยอมมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความเจรญแพรหลายมาก ฉะน ฯ พชอนหวานลงในนาทสมบรณ เมอฝนตกตองตามฤดกาล ธญชาตยอมงอกงาม ไมมศตรพช ยอมแตกงอกงาม ถง ความไพบลยใหผลเตมท ฉนใด โภชนะทบคคลถวายใน สมณพราหมณผมศลสมบรณ กฉนนน ยอมนามาซงกศล อนสมบรณ เพราะกรรมทเขาทานนสมบรณแลว เพราะฉะนน บคคลในโลกนผหวงกศลสมปทา จงเปนผมประโยชน ถงพรอม พงคบหาทานผมปญญาสมบรณ ปญญสมปทา ยอมสาเรจไดอยางน ทานผถงพรอมดวยวชชาและจรณะ ไดจตสมปทาแลว กระทากรรมใหบรบรณ ยอมไดผล บรบรณ รโลกนตามเปนจรงแลว พงถงทฐสมปทา อาศย มรรคสมปทา มใจบรบรณ ยอมบรรลอรหต เพราะกาจด มลทนทงปวงไดแลว บรรลนพพานสมปทาไดแลว ยอม หลดพนจากทกขทงปวง การหลดพนจากทกขทงปวงนน จดเปนสรรพสมปทา ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 186 ทานปปตตสตร [๑๒๕] ดกรภกษทงหลาย เหตเกดขนแหงทาน ๘ ประการน ๘ ประการ เปนไฉน ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน ใหทาน คอ ขาว นาผา ยาน ดอกไม ของหอม เครองลบไล ทนอน ทพก และเครองประทปแกสมณะหรอพราหมณ เขาใหสงใด ยอมหวง สงนน เขาเหนกษตรยมหาศาลพราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาล ผเอบอมพรงพรอม บาเรออยดวยกามคณ ๕ เขามความปรารถนาอยางนวา โอหนอ เมอตายไป ขอเราพงเขาถง ความเปนสหายของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาล หรอคฤหบดมหาศาลเขาตงจตอธษฐาน นกภาวนาอย จตของเขานกนอมไปในทางเลว ไมเจรญยงขนเมอตายไป เขายอมเขาถงความ เปนสหายของกษตรยมหาศาล พราหมณมหาศาลหรอคฤหบดมหาศาล แตขอนนเรากลาววา เปนของผมศล ไมใชของผทศล ดกรภกษทงหลาย ความปรารถนาแหงใจของบคคลผมศล ยอมสาเรจไดเพราะจตบรสทธ ฯ ดกรภกษทงหลาย สวนบคคลบางคนในโลกน ยอมใหทาน คอ ขาว นา ... เครองประทป แกสมณะหรอพราหมณ เขาใหสงใด ยอมหวงสงนนเขาไดสดบมาวา เทวดาชนจาตมมหาราช มอายยน มผวพรรณงาม มความสขมากเขาจงมความปรารถนาอยางนวา โอหนอ เมอตายไป ขอเราพงเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนจาตมมหาราช เขาตงจตอธษฐาน นกภาวนาอย จตของเขานกนอมไปในทางทเลว ไมเจรญยงขน เมอตายไป เขาเขาถงความเปนสหายแหง เทวดาชนจาตมมหาราช แตขอนนเรากลาววาเปนของผมศล ไมใชของผทศล ดกรภกษทงหลาย ความปรารถนาแหงใจของบคคลผมศล ยอมสาเรจไดเพราะจตบรสทธ ฯ ดกรภกษทงหลาย สวนบคคลบางคนในโลกน ยอมใหทาน คอ ขาว นา ... เครองประทป แกสมณะหรอพราหมณ เขาใหสงใด ยอมหวงสงนนเขาไดสดบมาวา เทวดาชนดาวดงส ... ชนยามา ... ชนดสต ... ชนนมมานรด ...ชนปรนมมตวสวตต มอายยน มผวพรรณงาม มความสขมาก เขาจงมความปรารถนาอยางนวา โอหนอ เมอตายไป ขอเราพงเขาถงความเปน สหายแหงเทวดาชนปรนมมตวสวตต เขาตงจตอธษฐาน นกภาวนาอย จตของเขานกนอมไป

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 187 ในทางเลว ไมเจรญยงขน เมอตายไป เขาเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนปรนมมตวสวตต แตขอนนเรากลาววาเปนของผมศล ไมใชของผทศล ดกรภกษทงหลาย ความปรารถนาแหงใจ ของคนผมศล ยอมสาเรจไดเพราะจตบรสทธ ฯ ดกรภกษทงหลาย สวนบคคลบางคนในโลกน ใหทาน คอ ขาวนา ... เครองประทป แกสมณะหรอพราหมณ เขาใหสงใด ยอมหวงสงนน เขาไดสดบมาวา เทวดาชนพรหม มอายยน มผวพรรณงาม มสขมาก เขาจงมความปรารถนาอยางนวา โอหนอ เมอตายไป ขอเราพงเขาถงความเปนสหายแหงพรหมเขาตงจตอธษฐาน นกภาวนาอย จตของเขานกนอมไป ในทางทเลว ไมเจรญยงขน เมอตายไป เขาเขาถงความเปนสหายแหงพรหม แตขอนนเรา กลาววาเปนของผมศล มใชของผทศล ของผปราศจากราคะ ไมใชของผมราคะ ดกรภกษทงหลาย ความปรารถนาแหงใจของบคคลผมศล ยอมสาเรจไดเพราะจตปราศจากราคะ ดกรภกษทงหลาย เหตเกดขนแหงทาน ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๕ ปญญกรยาวตถสตร [๑๒๖] ดกรภกษทงหลาย บญกรยาวตถ ๓ ประการน ๓ ประการเปนไฉน คอ บญกรยาวตถสาเรจดวยทาน ๑ บญกรยาวตถสาเรจดวยศล ๑บญกรยาวตถสาเรจดวยภาวนา ๑ ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกนทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานนดหนอย ทาบญ กรยาวตถทสาเรจดวยศลนดหนอย ไมเจรญบญกรยาวตถทสาเรจดวยภาวนาเลย เมอตายไป เขาเขาถงความเปนผมสวนชวในมนษย ฯ ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานพอประมาณ ทาบญกรยาวตถสาเรจดวยศลพอประมาณ ไมเจรญบญกรยาวตถทสาเรจดวยภาวนาเลย เมอตาย ไป เขาเขาถงความเปนผมสวนดในมนษย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 188 ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานมประมาณยง ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศลมประมาณยง ไมเจรญบญกรยาวตถทสาเรจดวยภาวนาเลย เมอ ตายไป เขาเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนจาตมมหาราช ดกรภกษทงหลาย มหาราชทง ๔ ในชนนน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานเปนอดเรก ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศลเปนอดเรก ยอมกาวลวงเทวดาชนจาตมมหาราชโดยฐานะ ๑๐ ประการ คอ อายทพย วรรณทพย สขทพย ยศทพย อธปไตยทพย รปทพย เสยงทพย กลนทพย รสทพย โผฏฐพพทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานมประมาณยง ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศลมประมาณยง ไมเจรญบญกรยาวตถทสาเรจดวยภาวนาเลย เมอ ตายไป เขาเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนดาวดงส ดกรภกษทงหลาย ทาวสกกะจอมเทพ ในชนดาวดงสนน กระทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานเปนอดเรก ทาบญกรยาวตถทสาเรจ ดวยศลเปนอดเรกยอมกาวลวงพวกเทวดาชนดาวดงสโดยฐานะ ๑๐ ประการ คอ อายทพย ฯลฯ โผฏฐพพทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานมประมาณยง ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศลมประมาณยง ไมเจรญบญกรยาวตถทสาเรจดวยภาวนาเลย เมอ ตายไป เขาเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนยามา ดกรภกษทงหลาย ทาวสยามเทพบตรใน ชนยามานน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานเปนอดเรก ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศลเปน อดเรก ยอมกาวลวงเทวดาชนยามาโดยฐานะ ๑๐ ประการ คอ อายทพย ฯลฯ โผฏฐพพทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานมประมาณยง ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศลมประมาณยง ไมเจรญบญกรยาวตถทสาเรจดวยภาวนาเลย เมอ ตายไป เขาเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนดสต ดกรภกษทงหลาย ทาวสนดสตเทพบตร ในชนดสตนน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานเปนอดเรก ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศลเปน อดเรก ยอมกาวลวงเทวดาชนดสตโดยฐานะ ๑๐ ประการ คอ อายทพย ฯลฯ โผฏฐพพทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานเปนอดเรก ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศลเปนอดเรก ไมเจรญบญกรยาวตถทสาเรจดวยภาวนาเลย เมอตาย ไป เขาเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนนมมานรด ดกรภกษทงหลาย ทาวสนมมตเทพบตร

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 189 ในชนนมมานรดนน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานเปนอดเรก ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศล เปนอดเรกยอมกาวลวงเทวดาชนนมมานรดโดยฐานะ ๑๐ ประการ คอ อายทพย ฯลฯโผฏฐพพ ทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานมประมาณยง ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยศลมประมาณยง ไมเจรญบญกรยาวตถทสาเรจดวยภาวนาเลย เมอ ตายไป เขาเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนปรนมมตวสวตต ดกรภกษทงหลาย ทาวปรนม มตวสวตตเทพบตรในชนปรนมมตวสวตตนน ทาบญกรยาวตถทสาเรจดวยทานเปนอดเรก ทา บญกรยาวตถทสาเรจดวยศลเปนอดเรก ยอมกาวลวงเทวดาชนปรนมมตวสวตตโดยฐานะ ๑๐ ประการ คอ อายทพย วรรณทพย สขทพย ยศทพย อธปไตยทพย รปทพย เสยงทพย กลนทพย รสทพย โผฏฐพพทพย ดกรภกษทงหลาย บญกรยาวตถ ๓ ประการนแล ฯ จบสตรท ๖ สปปรสสตรท ๑ [๑๒๗] ดกรภกษทงหลาย สปปรสทาน ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน คอ ใหของสะอาด ๑ ใหของประณต ๑ ใหตามกาล ๑ ใหของสมควร ๑ เลอกให ๑ ใหเนองนตย ๑ เมอใหจตผองใส ๑ ใหแลวดใจ ๑ดกรภกษทงหลาย สปปรสทาน ๘ ประการนแล ฯ สปบรษยอมใหทาน คอ ขาวและนาทสะอาด ประณต ตามกาล สมควร เนองนตย ในผประพฤตพรหมจรรย ผเปนเขตด บรจาคของมากแลวกไมรสกเสยดาย ทานผม ปญญาเหนแจง ยอมสรรเสรญทานทสปบรษใหแลวอยางน เมธาวบณฑตผมศรทธา มใจอนสละแลว บรจาคทาน อยางนแลว ยอมเขาถงโลกอนไมมความเบยดเบยน เปนสข ฯ จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 190 สปปรสสตรท ๒ [๑๒๘] ดกรภกษทงหลาย สปบรษเมอเกดในตระกล ยอมเกดเพอประโยชน เพอ เกอกล เพอความสข แกชนเปนอนมาก คอ ยอมเกดเพอประโยชนเพอเกอกล เพอความสข แกมารดาบดา ๑ แกบตรภรรยา ๑ แกหมคนผเปนทาสกรรมกร ๑ แกมตรอามาตย ๑ แกญาต ทลวงลบไปแลว ๑ แกพระราชา ๑ แกเทวดาทงหลาย ๑ แกสมณพราหมณ ๑ ดกรภกษทงหลาย มหาเมฆเมอตกใหขาวกลาเจรญงอกงาม ยอมตกเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกชน เปนอนมาก ฉนใด สปบรษกฉนนนเหมอนกน เมอเกดในตระกล ยอมเกดเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสข แกชนเปนอนมาก คอ ยอมเกดเพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสข แกมารดาบดา ... แกสมณพราหมณ ฯ สปบรษผมปญญาอยครองเรอน เปนผไมเกยจครานทง กลางคนกลางวน บาเพญตนเพอประโยชนแกชนเปนอนมาก ในชนตนระลกถงอปการะททานทาไวกอน ยอมบชามารดา บดาโดยชอบธรรม สปบรษผมศรทธาตงมนแลว และมศล เปนทรก ทราบธรรมแลว ยอมบชาบรรพชตผไมครองเรอน ผไมมบาปประพฤตพรหมจรรย สปบรษนนเปนผเกอกลตอ พระราชา ตอเทวดา ตอญาตและสหายทงหลาย ตงมนแลว ในสทธรรม เปนผเกอกลแกคนทงปวง สปบรษนน กาจด มลทนคอความตระหนไดแลว ยอมประสบโลกอนเกษม ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 191 ปญญาภสนทสตร [๑๒๙] ดกรภกษทงหลาย หวงบญหวงกศล ๘ ประการน นาความสขมาให ให อารมณเลศ มสขเปนผล เปนไปเพอสวรรค เปนไปเพอสงทนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ เพอประโยชนเกอกล เพอความสข หวงบญหวงกศล ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน ถงพระพทธเจาเปนสรณะ นเปนหวงบญหวงกศลประการท ๑ นา ความสขมาให ใหอารมณเลศ มสขเปนผล เปนไปเพอสวรรค เปนไปเพอสงทนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ เพอประโยชนเกอกล เพอความสข ฯ อกประการหนง อรยสาวกในธรรมวนยน ถงพระธรรมเปนสรณะ นเปนหวงบญ หวงกศลประการท ๒ ฯลฯ อกประการหนง อรยสาวกในธรรมวนยน ถงพระสงฆเปนสรณะ นเปนหวงบญ หวงกศลประการท ๓ ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย ทาน ๕ ประการน เปนมหาทาน อนบณฑตพงรวาเปนเลศ มมานาน เปนเชอสายแหงพระอรยะ เปนของเกา ไมกระจดกระจายไมเคยกระจดกระจาย อนบณฑต ไมรงเกยจอย จกไมรงเกยจ อนสมณพราหมณผเปนวญไมเกลยด ทาน ๕ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผละปาณาตบาต งดเวนจากปาณาตบาต ดกรภกษทงหลายอรยสาวกผงดเวนจากปาณาตบาต ชอวาใหความไมมภย ความไมมเวร ความไมเบยดเบยน แกสตวหาประมาณมได ครนใหความไมมภย ความไมมเวร ความไม เบยดเบยนแกสตวหาประมาณมไดแลว ยอมเปนผมสวนแหงความไมมภยความไมมเวร ความไม เบยดเบยน หาประมาณมได ดกรภกษทงหลาย นเปนทานประการท ๑ ทเปนมหาทาน บณฑต พงรวาเปนเลศ มมานาน เปนเชอสายแหงพระอรยะ เปนของเกา ไมกระจดกระจาย ไมเคย กระจดกระจาย อนบณฑตไมรงเกยจ อนสมณพราหมณผเปนวญไมเกลยด ดกรภกษทงหลาย นเปนหวงบญหวงกศลประการท ๔ ฯลฯ อกประการหนง อรยสาวกละอทนนาทาน งดเวนจากอทนนาทาน ฯลฯ นเปนทาน ประการท ๒ ฯลฯ นเปนหวงบญหวงกศลประการท ๕ ฯลฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 192 อกประการหนง อรยสาวกละกาเมสมจฉาจาร งดเวนจากกาเมสมจฉาจาร ฯลฯ นเปน ทานประการท ๓ ฯลฯ นเปนหวงบญหวงกศลประการท ๖ ฯลฯ อกประการหนง อรยสาวกละมสาวาท งดเวนจากมสาวาท ฯลฯ นเปนทานประการ ท ๔ ฯลฯ นเปนหวงบญหวงกศลประการท ๗ ฯลฯ อกประการหนง อรยสาวกละการดมนาเมา คอ สราและเมรย อนเปนทตงแหงความ ประมาท งดเวนจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ดกรภกษ ทงหลาย อรยสาวกผงดเวนจากการดมนาเมา คอสราและเมรย อนเปนทตงแหงความประมาทแลว ชอวาใหความไมมภย ความไมมเวร ความไมเบยดเบยนแกสตวหาประมาณมได ครนให ความไมมภย ความไมมเวร ความไมเบยดเบยนแกสตวหาประมาณมไดแลว ยอมเปนผ มสวนแหงความไมมภย ความไมมเวร ความไมเบยดเบยนหาประมาณมได ดกรภกษทงหลาย นเปนทานประการท ๕ ทเปนมหาทาน บณฑตพงรวาเปนเลศ มมานาน เปนเชอสาย แหงพระอรยะ เปนของเกา ไมกระจดกระจาย ไมเคยกระจดกระจายอนบณฑตไมรงเกยจ จกไมรงเกยจ อนสมณพราหมณผเปนวญไมเกลยดดกรภกษทงหลาย นเปนหวงบญหวงกศล ประการท ๘ นาสขมาให ใหอารมณอนเลศ มสขเปนผล เปนไปเพอสวรรค ยอมเปนไป เพอสงทนาปรารถนานาใคร นาพอใจ เพอประโยชนเกอกล เพอความสข ดกรภกษทงหลาย หวงบญหวงกศล ๘ ประการนแล นาสขมาให ใหอารมณอนเลศ มสขเปนผลเปนไปเพอสวรรค ยอมเปนไปเพอสงทนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ เพอประโยชนเกอกล เพอความสข ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. สพพลหสสตร [๑๓๐] ดกรภกษทงหลาย ปาณาตบาตอนบคคลเสพแลว เจรญแลวกระทาใหมากแลว ยอมยงสตวใหเปนไปในนรก ในกาเนดสตวดรจฉาน ในเปรตวสย วบากแหงปาณาตบาต อยางเบาทสด ยอมยงความเปนผมอายนอยใหเปนไปแกผมาเกดเปนมนษย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 193 ดกรภกษทงหลาย อทนนาทานอนบคคลเสพแลว เจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมยงสตวใหเปนไปในนรก ในกาเนดสตวดรจฉาน ในเปรตวสยวบากแหงอทนนาทาน อยางเบาทสด ยอมยงความพนาศแหงโภคะใหเปนไปแกผมาเกดเปนมนษย ฯ ดกรภกษทงหลาย กาเมสมจฉาจารอนบคคลเสพแลว เจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมยงสตวใหเปนไปในนรก ในกาเนดสตวดรจฉาน ในเปรตวสยวบากแหงกาเมสมจฉาจาร อยางเบาทสด ยอมยงศตรและเวรใหเปนไปแกผมาเกดเปนมนษย ฯ ดกรภกษทงหลาย มสาวาทอนบคคลเสพแลว เจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมยง สตวใหเปนไปในนรก ในกาเนดสตวดรจฉาน ในเปรตวสยวบากแหงมสาวาทอยางเบาทสด ยอมยงการกลาวตดวยคาไมเปนจรงใหเปนไปแกผมาเกดเปนมนษย ฯ ดกรภกษทงหลาย ปสณาวาจาอนบคคลเสพแลว เจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมยง สตวใหเปนไปในนรก ในกาเนดสตวดรจฉาน ในเปรตวสยวบากแหงปสณาวาจาอยางเบาทสด ยอมยงการแตกจากมตรใหเปนไปแกผมาเกดเปนมนษย ฯ ดกรภกษทงหลาย ผรสวาจาอนบคคลเสพแลว เจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมยง สตวใหเปนไปในนรก ในกาเนดสตวดรจฉาน ในเปรตวสยวบากแหงผรสวาจาอยางเบาทสด ยอมยงเสยงทไมนาพอใจใหเปนไปแกผมาเกดเปนมนษย ฯ ดกรภกษทงหลาย สมผปปลาปะอนบคคลเสพแลว เจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมยงสตวใหเปนไปในนรก ในกาเนดสตวดรจฉาน ในเปรตวสยวบากแหงสมผปปลาปะ อยางเบาทสด ยอมยงคาไมควรเชอถอใหเปนไปแกผมาเกดเปนมนษย ฯ ดกรภกษทงหลาย การดมนาเมาคอสราและเมรยอนบคคลเสพแลว เจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมยงสตวใหเปนไปในนรก ในกาเนดสตวดรจฉาน ในเปรตวสย วบากแหง การดมสราและเมรยอยางเบาทสด ยอมยงความเปนบาใหเปนไปแกผมาเกดเปนมนษย ฯ จบสตรท ๑๐ จบทานวรรคท ๔ _________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 194 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ทานสตรท ๑ ๒. ทานสตรท ๒ ๓. วตถสตร ๔. เขตตสตร ๕. ทานปปตตสตร ๖. ปญญกรยาวตถสตร ๗. สปปรสสตรท ๑ ๘. สปปรสสตรท ๒ ๙. ปญญาภสนทสตร ๑๐. สพพลหสสตร ฯ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 195 อโปสถวรรคท ๕ สงขตตสตร [๑๓๑] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวน อารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ ครงนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษ ทงหลาย ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลวพระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย อโบสถประกอบดวยองค ๘ ประการอนบคคลเขาอยแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก ม ความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก ดกรภกษทงหลาย กอโบสถประกอบดวยองค ๘ ประการ อนบคคลเขาอยแลวอยางไร จงมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลาย มาก อรยสาวกในธรรมวนยน ตระหนกชดดงนวา พระอรหนตทงหลายละปาณาตบาต งดเวน จากปาณาตบาต วางทอนไม วางศาตรา มความละอายเออเอนด อนเคราะหเกอกลสรรพสตว อยตลอดชวต ในวนน แมเรากละปาณาตบาต งดเวนจากปาณาตบาต วางทอนไม วางศาตรา มความละอายเออเอนด อนเคราะหเกอกลสรรพสตวอย ตลอดคนและวนน เราชอวากระทา ตามพระอรหนตแมดวยองคน และอโบสถชอวาจกเปนอนเราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวย องคท ๑ น ฯ ฯลฯ พระอรหนตทงหลายละอทนนาทาน งดเวนจากอทนนาทาน ถอเอาแตสงของท เขาให หวงแตสงของทเขาให มตนไมเปนขโมย สะอาดอยตลอดชวต ในวนน แมเรากละ อทนนาทาน งดเวนจากอทนนาทาน ถอเอาแตสงของทเขาให หวงแตสงของทเขาให มตนไม เปนขโมย สะอาดอยตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนตแมดวยองคน และ อโบสถชอวาจกเปนอนเราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวยองคท ๒ น ฯ ฯลฯ พระอรหนตทงหลายละอพรหมจรรย ประพฤตพรหมจรรยประพฤตหางไกล เวนจาก เมถนอนเปนธรรมของชาวบานตลอดชวต ในวนน แมเรากละอพรหมจรรย ประพฤตพรหมจรรย

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 196 ประพฤตหางไกล เวนจากเมถนอนเปนธรรมของชาวบานอย ตลอดคนและวนน เราชอวากระทา ตามพระอรหนตทงหลายแมดวยองคน และอโบสถชอวาจกเปนอนเราเขาอยแลว อโบสถ ประกอบดวยองคท ๓ น ฯ ฯลฯ พระอรหนตทงหลายละมสาวาท งดเวนจากมสาวาท พดแตคาสตย สงเสรม คาจรง มนคง ควรเชอถอได ไมกลาวใหคลาดจากความจรงแกโลกตลอดชวต ในวนน แมเรา กละมสาวาท งดเวนจากมสาวาท พดแตคาสตยสงเสรมคาจรง มนคง ควรเชอถอได ไม แกลงกลาวใหคลาดจากความจรงแกโลกตลอดคนและวนน เราชอวาทาตามพระอรหนตทงหลาย แมดวยองคน และอโบสถชอวาจกเปนอนเราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวยองคท ๔ น ฯ ฯลฯ พระอรหนตทงหลาย ละการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท งดเวนการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาทตลอดชวต ในวนน แมเรา กละการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท งดเวนจากการดมนาเมา คอ สรา และเมรยอนเปนทตงแหงความประมาทตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนต ทงหลายแมแมดวยองคน และอโบสถชอวาจกเปนอนเราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวย องคท ๕ น ฯ ฯลฯ พระอรหนตทงหลายเปนผบรโภคอาหารครงเดยว งดบรโภคอาหารในกลางคน เวนจากการบรโภคอาหารในเวลาวกาลอยตลอดชวต ในวนน แมเรากบรโภคอาหารครงเดยว งดการบรโภคอาหารในกลางคน เวนจากการบรโภคอาหารในเวลาวกาล ตลอดคนและวนน เรา ชอวากระทาตามพระอรหนตทงหลายแมดวยองคน และอโบสถชอวาจกเปนอนเราเขาอย แลว อโบสถประกอบดวยองคท ๖ น ฯ ฯลฯ พระอรหนตทงหลายงดเวนจากการฟอนรา ขบรอง การประโคม ดการเลนอน เปนขาศก และการทดทรง ประดบตบแตงดวยดอกไม ของหอมและเครองลบไลอนเปนฐาน แหงการแตงตวตลอดชวต ในวนน แมเรากงดเวนจากการฟอนรา ขบรอง การประโคม ดการเลนอนเปนขาศก และงดเวนการทดทรงประดบตกแตงดวยดอกไม ของหอม และ เครองลบไล อนเปนฐานแหงการแตงตว ตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนต ทงหลายแมดวยองคนและอโบสถชอวาจกเปนอนเราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวย องคท ๗ น ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 197 ฯลฯ พระอรหนตทงหลายละการนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญ งดเวนจากการนง การนอนบนทนงทนอนสงใหญ สาเรจการนงการนอนบนทนงทนอนตา คอ บนเตยงหรอเครอง ลาดดวยหญา ตลอดชวต ในวนน แมเรากละการนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญ งดเวน จากการนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญสาเรจการนงการนอนบนทนงทนอนตา คอ บนเตยง หรอเครองลาดดวยหญาตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนตทงหลาย แมดวย องคน และอโบสถชอวาจกเปนอนเราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวยองคท ๘ นดกรภกษ ทงหลาย อโบสถประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคลเขาอยแลวอยางนแล จงมผลมาก ม อานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก ฯ จบสตรท ๑ วตถตสตร [๑๓๒] ดกรภกษทงหลาย อโบสถประกอบดวยองค ๘ ประการบคคลเขาอยแลว มผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก กอโบสถประกอบดวย องค ๘ ประการบคคลเขาอยแลวอยางไร จงมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก ม ความแพรหลายมาก ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน ตระหนกชดดงนวา พระ อรหนตทงหลายละปาณาตบาต งดเวนจากปาณาตบาต วางทอนไม วางศาตรา มความละอาย เออเอนด อนเคราะหเกอกลตอสรรพสตวอยตลอดชวต ในวนน แมเรากละปาณาตบาต งด เวนจากปาณาตบาต วางทอนไม วางศาตรา มความละอายเออเอนด อนเคราะหเกอกลตอ สรรพสตว ตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนตทงหลายแมดวยองคน และ อโบสถจกชอวาเปนอนเราเขาอยแลวอโบสถประกอบดวยองคท ๑ น ฯลฯ อรยสาวกในธรรมวนยน ยอมตระหนกชดดงนวา พระอรหนตทงหลายละการนง การนอนบนทนงทนอนอนสงใหญ งดเวนจากการนงการนอนบนทนงทนอนอนสงใหญ สาเรจ การนงการนอนบนทนงทนอนตา คอ บนเตยงหรอเครองลาดดวยหญา ตลอดชวต ในวนน แมเรากละการนงการนอนบนทนงทนอนอนสงใหญ สาเรจการนงการนอนบนทนงทนอนตา คอ บนเตยงหรอเครองลาดดวยหญา ตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนตทงหลาย

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 198 แมดวยองคน และอโบสถจกชอวาเปนอนเราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวยองคท ๘ น ดกรภกษทงหลาย อโบสถประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคลเขาอยอยางนแล จงมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก ฯ อโบสถประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคลเขาอยแลว มผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก เพยงไร ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนพระราชา เสวยราชยดารงอสรภาพและอธปไตยในชนบทใหญๆ ๑๖ รฐ มรตนะ ๗ ประการมากมาย เหลาน คอ องคะ มคธะกาส โกสละ วชช มลละ เจดย วงสะ กร ปญจาละ มจฉะ สรเสนะอสสกะ อวนต คนธาระ กมโพชะ การเสวยราชดารงอสรภาพและอธปไตยของ พระราชานน ยอมไมถงเสยวท ๑๖ แหงอโบสถทประกอบดวยองค ๘ประการ ขอนนเพราะ เหตไร เพราะราชสมบตมนษยเปนเหมอนของคนกาพราเมอเทยบสขอนเปนทพย ดกรภกษ ทงหลาย ๕๐ ปมนษย เปนคนหนงวนหนงของเทวดาชนจาตมมหาราช ๓๐ ราตรโดยราตรนน เปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนง ๕๐๐ ปทพยโดยปนน เปนประมาณอายของ เทวดาชนจาตมมหาราช ดกรภกษทงหลาย ขอทบคคลบางคนในโลกนจะเปนหญงหรอชายกตาม เขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการแลว เมอตายไป พงเขาถงความเปนสหายแหง เทวดาชนจาตมมหาราช นเปนฐานะทจะมได ดกรภกษทงหลาย เราหมายเอาขอนจงกลาววา ราชสมบตมนษยเปนเหมอนของคนกาพราเมอเทยบกบสขอนเปนทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย ๑๐๐ ป มนษยเปนคนหนงวนหนงของเทวดาชนดาวดงส ๓๐ ราตร โดยราตรนนเปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนงพนปทพยโดยปนน เปนประมาณ อายของเทวดาชนดาวดงส ดกรภกษทงหลายขอทบคคลบางคนในโลกนจะเปนหญงหรอชาย กตาม เขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการแลว เมอตายไป พงเขาถงความเปนสหาย แหงเทวดาชนดาวดงสนเปนฐานะทจะมได ดกรภกษทงหลาย เราหมายเอาขอนจงกลาววา ราชสมบตมนษยเปนเหมอนของคนกาพรา เมอเทยบกบสขอนเปนทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย ๒๐๐ ปมนษยเปนคนหนงวนหนงของเทวดาชนยามา ๓๐ ราตรโดย ราตรนนเปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนง ๒,๐๐๐ปทพยโดยปนน เปนประมาณ ของอายเทวดาชนยามา ดกรภกษทงหลาย ขอทบคคลบางคนในโลกน จะเปนหญงหรอชายกตาม เขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการแลว เมอตายไป พงเขาถงความเปนสหายแหง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 199 เทวดาชนยามานเปนฐานะทจะมได ดกรภกษทงหลาย เราหมายเอาขอนจงกลาววา ราชสมบต มนษยเปนเหมอนของคนกาพรา เมอเทยบกบสขอนเปนทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย ๔๐๐ ปมนษยเปนคนหนงวนหนงของเทวดาชนดสต ๓๐ ราตรโดย ราตรนนเปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนง ๔,๐๐๐ ปทพยโดยปนน เปน ประมาณอายของเทวดาชนดสต ดกรภกษทงหลาย ขอทบคคลบางคนในโลกนจะเปนหญงหรอ ชายกตาม เขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการแลว เมอตายไป พงเขาถงความเปน สหายแหงเทวดาชนดสตนเปนฐานะทจะมได ดกรภกษทงหลาย เราหมายเอาขอนจงกลาววา ราชสมบตมนษยเปนเหมอนของคนกาพรา เมอเทยบกบสขอนเปนทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย ๘๐๐ ปมนษยเปนคนหนงวนหนงของเทวดาชนนมมานรด ๓๐ ราตร โดยราตรนนเปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนง ๘,๐๐๐ ปทพยโดยปนน เปน ประมาณอายของเทวดาชนนมมานรด ดกรภกษทงหลาย ขอทบคคลบางคนในโลกนจะเปนหญง หรอชายกตาม เขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการแลว เมอตายไป พงเขาถงความ เปนสหายแหงเทวดาชนนมมานรด นเปนฐานะทจะมได ดกรภกษทงหลาย เราหมายเอาขอน จงกลาววา ราชสมบตมนษยเปนเหมอนของคนกาพรา เมอเทยบกบสขอนเปนทพย ฯ ดกรภกษทงหลาย ๑,๖๐๐ ปมนษยเปนคนหนงวนหนงของเทวดาชนปรนมมตวสวตต ๓๐ ราตรโดยราตรนนเปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนง ๑๖,๐๐๐ ปทพยโดยปนน เปนประมาณอายของเทวดาชนปรนมมตวสวตต ดกรภกษทงหลาย ขอทบคคลบางคนในโลกน จะเปนหญงหรอชายกตามเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการแลว เมอตายไป พง เขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนปรนมมตวสวตต นเปนฐานะทจะมได ดกรภกษทงหลาย เราหมายเอาขอนจงกลาววา ราชสมบตมนษยเปนเหมอนของคนกาพรา เมอเทยบกบสขอนเปน ทพย ฯ บคคลไมพงฆาสตว ไมพงถอเอาสงของทเจาของไมให พง เวนจากเมถนธรรม อนมใชความประพฤตของพรหม ไมพง พดเทจ ไมพงดมนาเมา ไมพงบรโภคอาหารในเวลาวกาล ในราตร ไมพงทดทรงดอกไมและของหอม พงนอนบน เตยง บนแผนดน หรอบนเครองลาดดวยหญา บณฑต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 200 ทงหลายกลาวอโบสถ ๘ ประการนแล ทพระพทธเจาผถง ทสดแหงทกขทรงประกาศแลว พระจนทรและพระอาทตย ทงสองสองแสงสวางไสว ยอมโคจรไปตามวถเพยงไร พระจนทรและพระอาทตยนนกขจดมดไดเพยงนน ลอยอย บนอากาศ สองแสงสวางทวทกทศในทองฟา ทรพยใดอน มอยในระหวางน คอ แกวมกดา แกวมณ แกวไพฑรย อยางด หรอทองมสสกใส ทเรยกกนวา หตกะ พระจนทร พระอาทตยและทรพยนนๆ กยงไมไดแมเสยวท ๑๖ แหง อโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ เปรยบเหมอนรศม พระจนทร ขมหมดวงดาวทงหมด ฉะนน เพราะฉะนน แหละ หญงหรอชายผมศล เขาอยอโบสถอนประกอบดวย องค ๘ ประการแลว กระทาบญทงหลายอนมสขเปนกาไร ไมมใครตเตยน ยอมเขาถงสวรรค ฯ จบสตรท ๒ วสาขสตร [๑๓๓] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ บพพาราม ปราสาทของมคารมารดา ใกลพระนครสาวตถ ครงนนแล นางวสาขามคารมารดา เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรวสาขา อโบสถอน ประกอบดวยองค ๘ ประการบคคลเขาอยแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรอง มาก มความแพรหลายมาก ดกรวสาขา กอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคลเขา อยแลวอยางไร จงมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก ดกร วสาขา อรยสาวกในธรรมวนยน ยอมตระหนกชดดงนวาพระอรหนตทงหลาย ละปาณาตบาต งดเวนจากปาณาตบาต วางทอนไม วางศาตรามความละอาย เออเอนด อนเคราะหเกอกล ตอสรรพสตวอยตลอดชวต ในวนน แมเรากละปาณาตบาต งดเวนจากปาณาตบาต วางทอนไม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 201 วางศาตรา มความละอาย เออเอนด อนเคราะหเกอกลตอสรรพสตวอยตลอดคนและวนน เรา ชอวากระทาตามพระอรหนตทงหลายแมดวยองคน และอโบสถจกเปนอนชอวาเราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวยองคท ๑ น ฯลฯ อรยสาวกในธรรมวนยน ยอมตระหนกชดดงนวา พระอรหนตทงหลาย ละการนง การนอนบนทนงทนอนสงใหญ งดเวนจากการนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญ สาเรจการนง การนอนบนทนงทนอนตา คอ นอนบนเตยงหรอเครองลาดดวยหญาอยตลอดชวต ในวนน แมเรากละการนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญเวนจากนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญ สาเรจการนงการนอนบนทนงทนอนตา คอ นอนบนเตยงหรอเครองลาดดวยหญาอยตลอดคน และวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนตทงหลายแมดวยองคน และอโบสถจกเปนอนชอวา เราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวยองคท ๘ น ดกรวสาขา อโบสถประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคลเขาอยแลวอยางนแล จงมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลาย มาก ฯ อโบสถประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคลเขาอยแลว มผลมากมอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก เพยงไรดกรวสาขา เปรยบเหมอนพระราชาทเสวย ราชยดารงอสรภาพและอธปไตยในชนบทใหญๆ ๑๖ รฐ มรตนะ ๗ ประการมากมายเหลาน คอ องคะ มคธะกาส โกสละ วชช มลละ เจดย วงสะ กร ปญจาละ มจฉะ สรเสนะ อสสกะ อวนต คนธาระ กมโพชะ การเสวยราชดารงอสรภาพและอธปไตยของพระราชานน ไมถง เสยวท ๑๖ แหงอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการขอนนเพราะเหตไร ดกรวสาขา เพราะราชสมบตมนษยเปนเหมอนของคนกาพราเมอเทยบกบสขอนเปนทพย ดกรวสาขา ๕๐ ป มนษยเปนคนหนงวนหนงของเทวดาชนจาตมมหาราช ๓๐ ราตรโดยราตรนนเปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนง ๕๐๐ ปโดยปนน เปนประมาณอายของเทวดาชนจาตมมหาราช ดกรวสาขา ขอทบคคลบางคนในโลกน จะเปนหญงหรอชายกตาม เขาอยอโบสถอนประกอบดวย องค ๘ ประการแลว เมอตายไป พงเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชนจาตมมหาราชนเปน ฐานะทจะมได เราหมายเอาขอนจงกลาววา ดกรวสาขา ราชสมบตมนษยเปนเหมอนของคน กาพรา เมอเทยบกบสขอนเปนทพย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 202 ดกรวสาขา ๑๐๐ ปมนษย ฯลฯ ดกรวสาขา ๒๐๐ ปมนษย ฯลฯ ดกรวสาขา ๔๐๐ ปมนษย ฯลฯ ดกรวสาขา ๘๐๐ ปมนษย ฯลฯ ดกรวสาขา ๑,๖๐๐ ปมนษย เปนคนหนงวนหนงของเทวดาชนปรนมมตวสวตต ๓๐ ราตร โดยราตรนนเปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนง ๑๖,๐๐๐ ปทพยโดยปนน เปน ประมาณอายของเทวดาชนปรนมมตวสวตต ดกรวสาขา ขอทบคคลบางคนในโลกน จะเปน หญงหรอชายกตามเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการแลว เมอตายไป พงเขาถง ความเปนสหายแหงเทวดาชนปรนมมตวสวตต นเปนฐานะทจะมได ดกรวสาขา เราหมายเอา ขอนจงกลาววา ราชสมบตมนษยเปนเหมอนของคนกาพรา เมอเทยบกบสขอนเปนทพย ฯ บคคลไมพงฆาสตว ไมพงถอเอาสงของทเจาของไมให พง เวนจากเมถนธรรม อนมใชความประพฤตของพรหม ไมพง พดเทจ ไมพงดมนาเมา ไมพงบรโภคอาหารในเวลาวกาล ในราตร ไมพงทดทรงดอกไมและของหอม พงนอนบน เตยง บนแผนดน หรอบนเครองลาดดวยหญา บณฑต ทงหลายกลาวอโบสถ ๘ ประการนแล ทพระพทธเจาผถงท สดแหงทกข ทรงประกาศแลว พระจนทรและพระอาทตย ทงสองสองแสงสวางไสว ยอมโคจรไปตามวถเพยงไร พระจนทรและพระอาทตยนน กขจดมดไดเพยงนน ลอย อยบนอากาศ สองแสงสวางทวทกทศในทองฟา ทรพยใด อนมอยในระหวางน คอ แกวมกดา แกวมณ แกวไพฑรย อยางดหรอทองมสสกใส ทเรยกกนวา หตกะ พระจนทร พระอาทตยและทรพยนนๆ กยงไมไดแมเสยวท ๑๖ แหง อโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ เปรยบเหมอน รศมพระจนทร ขมหมดวงดาวทงหมด ฉะนน เพราะ ฉะนนแหละ หญงหรอชายผมศล เขาอยอโบสถอน ประกอบดวยองค ๘ ประการแลว กระทาบญมสขเปน กาไร ไมมใครตเตยน ยอมเขาถงสวรรค ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 203 วาเสฏฐสตร [๑๓๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กฏาคารศาลา ปามหาวน ใกล พระนครเวสาล ครงนนแล วาเสฏฐอบาสกเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคม แลวนง ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรวาเสฏฐะ อโบสถอนประกอบ ดวยองค ๘ ประการบคคลเขาอยแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก ม ความแพรหลายมาก ฯลฯ ไมมใครตเตยน ยอมเขาถงสวรรค ฯ เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว วาเสฏฐะอบาสกไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ญาตสาโลหตผเปนทรกของขาพระองคพงเขาอยอโบสถอนประกอบ ดวยองค ๘ ประการ พงเปนไปเพอประโยชนเกอกล เพอความสขตลอดกาลนาน แมแกญาต และสาโลหตผเปนทรกของขาพระองค ขาแตพระองคผเจรญถาแมกษตรย ทงปวงพงเขาอย อโบสถ อนประกอบดวยองค ๘ ประการ การเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการนน พงเปนไปเพอประโยชนเกอกล เพอความสขตลอดกาลนาน แมแกกษตรยทงปวง ขาแต พระองคผเจรญถาแมพราหมณทงปวง ฯลฯ แพศยทงปวง ฯลฯ ศทรทงปวง พงเขาอยอโบสถ ๘ ประการ พงเปนไปเพอประโยชนเกอกล เพอความสขตลอดกาล แมแกศทรทงปวง ฯ พ. ดกรวาเสฏฐะ ถาแมกษตรยทงปวงพงเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ การเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการพงเปนไปเพอประโยชนเกอกล เพอความสข ตลอดกาล แมแกกษตรยทงปวงถาแมพราหมณทงปวง ฯลฯ แพศยทงปวง ฯลฯ ศทรทงปวง พงเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ การเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการนน พงเปนไปเพอประโยชนเกอกล เพอความสขตลอดกาลนาน แมแกศทรทงปวง ดกรวาเสฏฐะ ถาแมโลก พรอมดวยเทวโลก มารโลก พรหมโลกหมสตว พรอมทงสมณ พราหมณ เทวดาและมนษย พงเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการนน พงเปนไป เพอประโยชนเกอกล เพอความสขตลอดกาลนาน แมแกโลก พรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลก แกหมสตว พรอมทงสมณพราหมณ เทวดาและมนษย ถาแมทานผมหาศาลเหลาน พงเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ การเขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 204 ประการนน พงเปนไปเพอประโยชนเกอกล เพอความสขตลอดกาลนาน แมแกทานผมหาศาล เหลาน ถาหากวาตงใจ จะปวยกลาวไปไยถงมนษยเลา ฯ จบสตรท ๔ โพชฌาสตร [๑๓๕] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวน อารามของทาน อนาถปณฑกเศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ ครงนนแล โพชฌาอบาสกาเขาไปเฝาพระผมพระภาค ถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรโพชฌา อโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคลเขาอยแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก มความ รงเรองมาก มความแพรหลายมาก ดกรโพชฌา กอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคล เขาอยแลวอยางไร จงมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก ดกรโพชฌา อรยสาวกในธรรมวนยนยอมตระหนกชดดงนวา พระอรหนตทงหลาย ละปาณาตบาต งดเวนจากปาณาตบาตวางทอนไม วางศาตรา มความละอาย เออเอนด อนเคราะหเกอกล ตอสรรพสตวอยตลอดชวตในวนน แมเรากละปาณาตบาต งดเวนจากปาณาตบาต วางทอนไม วางศาตรามความละอาย เออเอนด อนเคราะหเกอกล ตอสรรพสตวอยตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนตทงหลายแมดวยองคน และอโบสถจกเปน อนชอวาเราเขาอยแลว อโบสถประกอบดวยองคท ๑ น ฯลฯ อรยสาวกในธรรมวนยน ยอมตระหนกชดดงนวา พระอรหนตทงหลายละการนงการ นอนบนทนงทนอนสงใหญ งดเวนจากการนง การนอนบนทนงทนอนสงใหญ สาเรจการนง การนอนบนทนงทนอนตา คอ นอนบนเตยงหรอเครองลาดดวยหญาอยตลอดชวต ในวนน แมเรากละการนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญ เวนจากการนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญ สาเรจการนงการนอนบนทนงทนอนตา คอ บนเตยงหรอเครองลาดดวยหญาตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนตทงหลายแมดวยองคน และอโบสถจกเปนอนชอวาเราเขา อยแลว อโบสถประกอบดวยองคท ๘ น ดกรโพชฌา อโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคลเขาอยแลวอยางนแล จงมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลาย มาก ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 205 อโบสถประกอบดวยองค ๘ ประการ บคคลเขาอยแลว มผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมากเพยงไร ดกรโพชฌาเปรยบเหมอนพระราชาทเสวย ราชยดารงอสรภาพและอธปไตยในชนบทใหญ ๑๖ รฐมรตนะ ๗ ประการ มากมายเหลาน คอ องคะ มคธะ กาส โกศลวชช มลละ เจดย วงสะ กร ปญจาละ มจฉะ สระเสนะ อสสกะอวนต คนธาระ กมโพชะ การเสวยราชยดารงอสรภาพและอธปไตยของ พระราชานน ไมถงเสยวท ๑๖ แหงอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ ขอนนเพราะเหตไร ดกรโพชฌา เพราะราชสมบตมนษย เปนเหมอนของคนกาพรา เมอเทยบกบสขอนเปนทพย ดกรโพชฌา ๕๐ ป มนษยเปนคนหนงวนหนงของเทวดาชนจาตมมหาราช ๓๐ ราตร โดยราตรนนเปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนง ๕๐๐ ปทพยโดยปนน เปนประมาณอายของเทวดาชนจาตม มหาราชดกรโพชฌา ขอทบคคลบางคนในโลกน จะเปนหญงหรอชายกตาม เขาอยอโบสถ อนประกอบดวยองค ๘ ประการแลว เมอตายไป พงเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาชน จาตมมหาราช นเปนฐานะทจะมได ดกรโพชฌา เราหมายเอาขอนจงกลาววา ราชสมบตมนษย เปนเหมอนของคนกาพรา เมอเทยบกบสขอนเปนทพย ฯ ดกรโพชฌา ๑๐๐ ปมนษย ฯลฯ ดกรโพชฌา ๒๐๐ ปมนษย ฯลฯ ดกรโพชฌา ๔๐๐ ปมนษย ฯลฯ ดกรโพชฌา ๘๐๐ ปมนษย ฯลฯ ดกรโพชฌา ๑,๖๐๐ ปมนษย เปนคนวนหนงของเทวดาชนปรนมมตวสวตต ๓๐ ราตร โดยราตรนนเปนเดอนหนง ๑๒ เดอนโดยเดอนนนเปนปหนง๑๖,๐๐๐ ปทพยโดยปนน เปน ประมาณอายของเทวดาชนปรนมมตวสวตต ดกรโพชฌา ขอทบคคลบางคนในโลกน จะเปน หญงหรอชายกตาม เขาอยอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการแลว เมอตายไป พงเขาถง ความเปนสหาย แหงเทวดาชนปรนมมตวสวตต นเปนฐานะทจะมได ดกรโพชฌา เราหมายเอา ขอนจงกลาววา ราชสมบตมนษยเปนเหมอน ของคนกาพรา เมอเทยบกบสขอนเปนทพย ฯ บคคลไมพงฆาสตว ไมพงถอเอาสงของทเจาของไมให พง เวนจากเมถนธรรม อนมใชความประพฤตของพรหม ไมพง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 206 พดเทจ ไมพงดมนาเมา ไมพงบรโภคอาหารในเวลาวกาล ในราตร ไมพงทดทรงดอกไมและของหอม พงนอนบนเตยง บนแผนดน หรอบนเครองลาดดวยหญา บณฑตทงหลายกลาว อโบสถ ๘ ประการนแลทพระพทธเจาผถงทสดแหงทกข ทรงประกาศแลว พระจนทรและพระอาทตยทงสองสองแสง สวางไสว ยอมโคจรไปตามวถเพยงไร ลอยอยบนอากาศ สองแสงสวางทวทกทศในทองฟา ทรพยใดอนมอยใน ระหวางน คอ แกวมกดา แกวมณ แกวไพฑรย อยางด หรอทองมสสกใส ทเรยกกนวา หตกะ พระ จนทรพระอาทตยและทรพยนนๆ กยงไมถงแมเสยวท ๑๖ แหงอโบสถอนประกอบดวยองค ๘ ประการ เปรยบเหมอน รศมพระจนทรขมหมดวงดาวทงหมด ฉะนน เพราะฉะนน แหละ หญงหรอชายผมศล เขาอยอโบสถอนประกอบดวย องค ๘ ประการแลว กระทาบญมสขเปนกาไร ไมมใคร ตเตยนยอมเขาถงสวรรค ฯ จบสตรท ๕ อนรทธสตร [๑๓๖] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ โฆสตารามใกลพระนครโกสมพ กสมยนนแล ทานพระอนรทธะไปยงวหารทพกกลางวน หลกเรนอย ลาดบนน มเทวดาเหลา มนาปกายกามากมายพากนเขาไปหาทานพระอนรทธะถงทอย อภวาทแลวยนอย ณ ทควรสวน ขางหนง ครนแลวไดกลาวดงนวา ขาแตทานพระอนรทธะผเจรญ ขาพเจาทงหลายเปนเทวดา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 207 ชอมนาปกายกามอสระและอานาจในฐานะ ๓ ประการ คอ ขาพเจาทงหลายหวงวรรณะเชนใด กไดวรรณะเชนนนโดยพลน ๑ หวงเสยง [พดเพราะ] เชนใดกไดเสยงเชนนนโดยพลน ๑ หวงความสขเชนใด กไดความสขเชนนนโดยพลน ๑ ขาแตพระอนรทธะผเจรญ ขาพเจาทงหลาย เปนเทวดาชอวามนาปกายกา มอสระและอานาจใน ๓ ประการน ฯ ลาดบนน ทานพระอนรทธะดารวา โอหนอ ขอใหเทวดาทงปวงน พงมรางเขยว นงผาเขยว มผวพรรณเขยว มเครองประดบเขยว ฯ ลาดบนน เทวดาเหลานนทราบความดารของทานพระอนรทธะแลว ลวนมรางเขยว มผวพรรณเขยว นงผาเขยว มเครองประดบเขยว ฯ ทานพระอนรทธะจงดารตอไปวา โอหนอ ขอใหเทวดาทงปวงน มรางเหลอง ฯลฯ มรางแดง ฯลฯ มรางขาว มผวพรรณขาว นงผาขาวมเครองประดบขาว ฯ เทวดาเหลานนทราบความดารของทานพระอนรทธะแลว ลวนมรางขาวมผวพรรณขาว นงผาขาว มเครองประดบขาว เทวดาเหลานน ตนหนงขบรองตนหนงฟอนรา ตนหนงปรบมอ เปรยบเหมอนดนตรมองค ๕ ทเขาปรบดแลวตดงไพเราะ ทงบรรเลงโดยนกดนตรผเชยวชาญ มเสยงไพเราะ เราใจ ชวนใหเคลบเคลม ดดดม และนารนรมย ฉนใด เสยงแหงเครองประดบ ของเทวดาเหลานน กฉนนนเหมอนกน มเสยงไพเราะ เราใจ ชวนใหเคลบเคลม ดดดม และนารนรมย ฯ ลาดบนน ทานพระอนรทธะทอดอนทรยลง เทวดาเหลานนทราบวา พระผเปนเจาอนรทธะ ไมยนด จงอนตรธานไป ณ ทนน ฯ ครงนน เปนเวลาเยน ทานพระอนรทธะออกจากทเรน เขาไปเฝาพระผมพระภาคถง ทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองค ผเจรญขอประทานวโรกาส วนน ขาพระองคไปยงวหารทพกกลางวนหลกเรนอย ครงนนแล เทวดาเหลามนาปกายกามากมายเขามาหาขาพระองคถงทอย อภวาทแลวยน ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวกลาวกะขาพระองควา ขาแตทานพระอนรทธะผเจรญ ขาพเจาทงหลายเปนเทวดาชอวา มนาปกายกา มอสระและอานาจในฐานะ ๓ ประการ คอ ขาพเจาทงหลายหวงวรรณะเชนใด กไดวรรณะเชนนนโดยพลน ๑ หวงเสยงเชนใด กไดเสยงเชนนนโดยพลน ๑ หวงความสข

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 208 เชนใด กไดความสขเชนนนโดยพลน ๑ ขาแตพระอนรทธะผเจรญ ขาพเจาทงหลายเปนเทวดา ชอวามนาปกายกา มอสระและอานาจในฐานะ ๓ ประการน ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองค มความดารอยางนวา โอหนอ ขอใหเทวดาทงปวงนพงมรางเขยว มผวพรรณเขยว นงผาเขยว มเครองประดบเขยว เทวดาเหลานนทราบความดารของขาพระองคแลว ลวนมรางเขยว ม ผวพรรณเขยว นงผาเขยว มเครองประดบเขยว แลวขาพระองคจงดารตอไปวา โอหนอ ขอให เทวดาทงปวงน พงมรางเหลอง ฯลฯมรางแดง ฯลฯ มรางขาว มผวพรรณขาว นงผาขาว มเครองประดบขาว เทวดาเหลานนกทราบความดารของขาพระองคแลวลวนมรางขาว มผวพรรณ ขาว นงผาขาว มเครองประดบขาว เทวดาเหลานน ตนหนงขบรอง ตนหนงฟอนราตนหนง ปรบมอ เปรยบเหมอนดนตรมองค ๕ ทเขาปรบดแลว ตดงไพเราะทงบรรเลงโดยนกดนตร ผเชยวชาญ มเสยงไพเราะ เราใจ ชวนใหเคลบเคลมดดดม และนารนรมย ฉนใด เสยงแหงเครองประดบของเทวดาเหลานน กฉนนนเหมอนกน มเสยงไพเราะเราใจ ชวนให เคลบเคลม ดดดม และนารนรมยขาพระองคจงทอดอนทรยลง เทวดาเหลานนทราบวา ขาพระองคไมยนด จงอนตรธานไป ณ ทนนเอง ขาแตพระองคผเจรญ มาตคามประกอบดวยธรรม เทาไร เมอตายไป จงเขาถงความเปนสหายของเทวดาเหลามนาปกายกา ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรอนรทธะ มาตคามประกอบดวยธรรม ๘ ประการ เมอตายไป ยอมเขาถงความเปนสหายของเทวดาเหลามนาปกายกา ธรรม๘ ประการเปนไฉน ดกรอนรทธะ มาตคามในโลกน ทมารดาบดาผมงประโยชนแสวงหาความเกอกล อนเคราะห เออเอนด ยอมยกใหแกชายใดผเปนสามสาหรบชายนน เธอตองตนกอน นอนภายหลง คอยฟงรบใช ประพฤตใหถกใจกลาวถอยคาเปนทรก ๑ ชนเหลาใดเปนทเคารพของสาม คอ มารดา บดา หรอสมณพราหมณ เธอสกการะเคารพนบถอบชาชนเหลานน และตอนรบทานเหลานนผมา ถงแลวดวยอาสนะและนา ๑ การงานใดเปนงานในบานของสาม คอการทาผาขนสตวหรอผาฝาย เธอเปนคนขยน ไมเกยจครานในการงานนน ประกอบดวยปญญาอนเปนอบายในการงานนน สามารถจดทา ๑ ชนเหลาใดเปนคนภายในบานของสาม คอ ทาส คนใช หรอกรรมกร ยอมรวาการงานทเขาเหลานนทาแลวและยงไมไดทา ๑ ยอมรอาการของคนภายในผเปนไขวา ดขนหรอทรดลง ๑ ยอมแบงปนของกนของบรโภคใหแกเขาตามควร ๑ สงใดทสามหามาได

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 209 จะเปนทรพย ขาว เงนหรอทอง ยอมรกษาคมครองสงนนไว และไมเปนนกเลงการพนน ไมเปนขโมย ไมเปนนกดม ไมผลาญทรพยใหพนาศ ๑ เปนอบาสกาถงพระพทธเจา พระธรรม พระสงฆวาเปนสรณะ เปนผมศล งดเวนจากปาณาตบาต อทนนาทาน กาเมสมจฉาจาร มสาวาท และการดมนาเมาคอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ๑ เปนผมการ บรจาค มใจปราศจากมลทน คอ ความตระหน อยครองเรอน มจาคะอนปลอยแลว มฝามอ อนชม ยนดในการสละ ควรแกการขอ ยนดในการจาแนกทาน ๑ ดกรอนรทธะ มาตคาม ประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล เมอตายไป ยอมเขาถงความเปนสหายของเทวดาเหลา มนาปกายกา ฯ สภาพสตรผมปรชา ยอมไมดหมนสาม ผหมนเพยร ขวนขวายอยเปนนตย เลยงตนอยทกเมอ ใหความปรารถนา ทงปวง ไมยงสามใหขนเคอง ดวยถอยคา แสดงความ หงหวง และยอมบชาผทเคารพทงปวงของสาม เปนผขยน ไมเกยจคราน สงเคราะหคนขางเคยงของสาม ประพฤต เปนทพอใจของสาม รกษาทรพยทสามหามาได นารใดยอม ประพฤตตามความชอบใจของสามอยางน นารนนยอมเขา ถงความเปนเทวดาเหลามนาปกายกา ฯ จบสตรท ๖ วสาขสตร [๑๓๗] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ บพพาราม ปราสาทของมคารมารดา ใกลพระนครสาวตถ ครงนนแล นางวสาขามคารมารดาเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมพระผมพระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรวสาขา มาตคามประกอบดวยธรรม๘ ประการน เมอตายไป ยอมเขาถงความเปนสหายแหงเทวดาเหลา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 210 มนาปกายกาธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกรวสาขา มาตคามในโลกน ทมารดาบดาผมงประโยชน แสวงหาความเกอกล อนเคราะห เออเอนด ยอมยกใหแกชายใดผเปนสาม สาหรบชายนน เธอตองตนกอน นอนภายหลง คอยฟงรบใช ประพฤตใหถกใจ กลาวถอยคาเปนทรก ฯลฯ เปนผมการบรจาค มใจปราศจากมลทนคอ ความตระหน อยครองเรอน มจาคะอนปลอยแลว มฝามออนชม ยนดในการสละ ควรแกการขอ ยนดในการจาแนกทาน ดกรวสาขา มาตคาม ประกอบ ดวยธรรม ๘ ประการนแล เมอตายไป ยอมเขาถงความเปนสหายของเทวดาเหลา มนาปกายกา ฯ สภาพสตรผมปรชา ยอมไมดหมนสาม ผหมนเพยร ขวนขวายอยเปนนตย เลยงตนอยทกเมอ ใหความปรารถนา ทงปวง ไมยงสามใหขนเคอง ดวยถอยคาแสดงความ หงหวง และยอมบชาผทเคารพทงปวงของสาม เปนผขยน ไมเกยจคราน สงเคราะหคนขางเคยงของสาม ประพฤต เปนทพอใจของสาม รกษาทรพยทสามหามาได นารใดยอม ประพฤตตามความชอบใจของสามอยางน นารนนยอมเขาถง ความเปนเทวดาเหลามนาปกายกา ฯ จบสตรท ๗ นกลสตร [๑๓๘] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ เภสกลามคทายวน แขวงเมอง สงสมารคระ แควนภคคชนบท ครงนนแล คหปตานชอนกลมารดาเขาไปเฝาพระผมพระภาค ถงทประทบ ถวายบงคมพระผมพระภาคแลว นง ณทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคได ตรสวา ดกรนกลมารดา มาตคามประกอบดวยธรรม ๘ ประการน เมอตายไป ยอมเขาถงความ เปนสหายแหงเทวดาเหลามนาปกายกา ธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกรนกลมารดา มาตคาม ในโลกน ทมารดาบดามงประโยชน แสวงหาความเกอกล อนเคราะห เออเอนด ยอมยกให แกชายใดผเปนสาม สาหรบชายนน เธอตองตนกอน นอนภายหลง คอยฟงรบใช ประพฤต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 211 ใหถกใจ กลาวถอยคาเปนทรก ฯลฯ เปนผมการบรจาค มใจปราศจากมลทน คอ ความตระหน อยครองเรอน มจาคะอนปลอยแลว มฝามออนชม ยนดในการสละ ควรแกการขอ ยนดใน การจาแนกทาน ดกรนกลมารดา มาตคามประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล เมอตายไป ยอมเขาถงความเปนสหายของเทวดาเหลามนาปกายกา ฯ สภาพสตรผมปรชา ยอมไมดหมนสาม ผหมนเพยร ขวนขวายอยเปนนตย เลยงตนอยทกเมอ ใหความปรารถนา ทงปวง ไมยงสามใหขนเคอง ดวยถอยคาแสดงความ หงหวง และยอมบชาผทเคารพทงปวงของสาม เปนผขยน ไมเกยจคราน สงเคราะหคนขางเคยงของสาม ประพฤต เปนทพอใจของสาม รกษาทรพยทสามหามาได นารใดยอม ประพฤตตามความชอบใจของสามอยางน นารนนยอมเขาถง ความเปนเทวดา เหลามนาปกายกา ฯ จบสตรท ๙ อธโลกสตรท ๑ [๑๓๙] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ปราสาทของมคารมารดา ในบพพาราม ใกลพระนครสาวตถ ครงนนแล นางวสาขามคารมารดาเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสกะนางวสาขามคารมารดาวา ดกรวสาขา มาตคามผประกอบดวยธรรม ๔ ประการ ชอวาเปนผปฏบตเพอชยชนะในโลกน ชอวาปรารภโลกนแลว ธรรม ๔ ประการเปนไฉน ดกรวสาขา มาตคามในโลกน เปนผ จดการงานด ๑ สงเคราะหคนขางเคยงของสามด ๑ ประพฤตเปนทพอใจของสาม ๑ รกษาทรพย ทสามหามาได ๑ ดกรวสาขา มาตคามเปนผจดการงานดอยางไร ดกรวสาขา มาตคามในโลกน เปนคนขยน ไมเกยจครานในการงานภายในบานของสาม คอ การทาผาขนสตวหรอการทาผาฝาย ประกอบดวยปญญาเครองพจารณาอนเปนอบายในการงานนน อาจทา อาจจดได ดกรวสาขา มาตคามเปนผจดการงานดอยางนแล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 212 ดกรวสาขา มาตคามเปนผสงเคราะหคนขางเคยงของสามดอยางไร ดกรวสาขา มาตคามในโลกน ยอมรการงานทอนโตชนภายในบานของสาม คอ ทาสคนใชหรอกรรมกร ทาแลววาทาแลว ทยงไมไดทาวายงไมไดทา รคนทปวยไขวาดขนหรอทรดลง และแบงของ เคยวของบรโภคใหตามเหตทควร ดกรวสาขามาตคามเปนผสงเคราะหคนขางเคยงของสามด อยางนแล ฯ ดกรวสาขา มาตคามเปนผประพฤตเปนทพอใจสามอยางไร ดกรวสาขา มาตคามใน โลกน ไมละเมดสงอนไมเปนทพอใจของสามแมเพราะเหตแหงชวตดกรวสาขา มาตคาม ประพฤตเปนทพอใจของสามอยางนแล ฯ ดกรวสาขา มาตคามรกษาทรพยทสามหามาไดอยางไร ดกรวสาขา มาตคามในโลกน จดการทรพย ขาวเปลอก เงนหรอทอง ทสามหามาไดใหคงอย ดวยการรกษา คมครอง และไมเปนนกเลงการพนน ไมเปนขโมย ไมเปนนกดม ไมผลาญทรพยใหพนาศ ดกรวสาขา มาตคามรกษาทรพยทสามหามาไดอยางนแล ดกรวสาขา มาตคามผประกอบดวยธรรม ๔ ประการ นแล ชอวาปฏบตเพอชยชนะในโลกน ชอวาปรารภโลกนแลว ฯ ดกรวสาขา มาตคามผประกอบดวยธรรม ๔ ประการ ชอวา ปฏบตเพอชยชนะใน โลกหนา ชอวาปรารภโลกหนาแลว ธรรม ๔ ประการเปนไฉน ดกรวสาขา มาตคามในโลกน เปนผถงพรอมดวยศรทธา ๑ เปนผถงพรอมดวยศล ๑เปนผถงพรอมดวยจาคะ ๑ เปนผถง พรอมดวยปญญา ๑ ฯ ดกรวสาขา มาตคามเปนผถงพรอมดวยศรทธาอยางไร ดกรวสาขา มาตคามในโลกน เปนผมศรทธา เชอพระปญญาเครองตรสรของพระตถาคตวาแมเพราะเหตนๆ พระผมพระภาค พระองคนน เปนพระอรหนต ตรสรเองโดยชอบ ถงพรอมแลวดวยวชชาและจรณะ เสดจไป ดแลว ทรงรแจงโลก เปนสารถฝกบรษทควรฝก ไมมผอนยงกวา เปนศาสดาของเทวดาและ มนษยทงหลายเปนผเบกบานแลว เปนผจาแนกธรรม ดกรวสาขา มาตคามเปนผถงพรอมดวย ศรทธาอยางนแล ฯ ดกรวสาขา มาตคามเปนผถงพรอมดวยศลอยางไร ดกรวสาขา มาตคามในโลกน เปนผงดเวนจากปาณาตบาต จากอทนนาทาน จากกาเมสมจฉาจารจากมสาวาท และจากการดม นาเมา คอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ดกรวสาขา มาตคามเปนผถงพรอมดวย ศลอยานแล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 213 ดกรวสาขา มาตคามเปนผถงพรอมดวยจาคะอยางไร ดกรวสาขา มาตคามในโลกน มจตปราศจากมลทน คอ ความตระหน อยครองเรอน มจาคะอนปลอยแลว มฝามออนชม ยนดในการสละ ควรแกการขอ ยนดในการจาแนกทาน ดกรวสาขา มาตคามเปนผถงพรอม ดวยจาคะอยางนแล ฯ ดกรวสาขา มาตคามเปนผถงพรอมดวยปญญาอยางไร ดกรวสาขา มาตคามในโลกน เปนผมปญญา คอ ประกอบดวยปญญาเครองพจารณาความเกดและความดบ เปนอรยะ ชาแรก กเลส ใหถงความสนทกขโดยชอบ ดกรวสาขา มาตคามเปนผถงพรอมดวยปญญาอยางนแล ดกรวสาขา มาตคามประกอบดวยธรรม ๔ ประการนแล ชอวาเปนผปฏบตเพอชยชนะใน โลกหนา ชอวาปรารภโลกหนาแลว ฯ มาตคามผจดการงานด สงเคราะหคนขางเคยงของสามด ประพฤตเปนทพอใจของสาม รกษาทรพยทสามหามาได มาตคามนนเปนผถงพรอมดวยศรทธาและศล ปราศจากความ ตระหน รความประสงค ชาระทางสมปรายกตถ ประโยชน อยเปนนตย นารใดมธรรม ๘ ประการน ดงกลาวมาน ปราชญทงหลายกลาวสรรเสรญนารแมนนวา เปนผมศล ตงอย ในธรรม พดคาสตย อบาสกาผมศลเชนนน ถงพรอมดวย อาการ ๑๖ อยาง ประกอบดวยองคคณ ๘ ประการ ยอม เขาถงเทวโลกประเภทมนาปกายกา ฯ จบสตรท ๙ อธโลกสตรท ๒ [๑๔๐] ดกรภกษทงหลาย มาตคามประกอบดวยธรรม ๔ ประการ ชอวา เปนผปฏบต เพอชยชนะในโลกน ชอวาปรารภโลกนแลว ธรรม ๔ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย มาตคามในโลกน เปนผจดการงานด ๑ สงเคราะหคนขางเคยงของสามด ๑ ประพฤตเปนทพอใจ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 214 สาม ๑ รกษาทรพยทสามหามาได๑ ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผจดการงานดอยางไร ดกรภกษทงหลายมาตคามในโลกน เปนคนขยน ไมเกยจครานในการงานภายในบานของ สาม ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผจดการงานดอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผสงเคราะหคนขางเคยงของสามดอยางไร ดกรภกษ ทงหลาย มาตคามในโลกน ยอมรการงานทอนโตชนภายในบานของสาม ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผสงเคราะหคนขางเคยงของสามดอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามประพฤตเปนทพอใจของสามอยางไร ดกรภกษทงหลาย มาตคามในโลกน ไมละเมดสงอนเปนทไมพอใจของสามแมเพราะเหตแหงชวต ดกรภกษทงหลาย มาตคามประพฤตเปนทพอใจของสามอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามรกษาทรพยทสามหามาไดอยางไร ดกรภกษทงหลาย มาตคามในโลกน จดการทรพย คอ ขาวเปลอก เงนหรอทอง ทสามหามาไดใหคงอย ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามรกษาทรพยทสามหามาไดอยางนแล ดกรภกษทงหลาย มาตคาม ประกอบดวยธรรม ๔ ประการนแลชอวาปฏบตเพอชยชนะในโลกน ชอวาปรารภโลกนแลว ฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามประกอบดวยธรรม ๔ ประการ ชอวาปฏบต เพอชยชนะใน โลกหนา ชอวาปรารภโลกหนาแลว ธรรม ๔ ประการเปนไฉนดกรภกษทงหลาย มาตคาม ในโลกน เปนผถงพรอมดวยศรทธา ๑ เปนผถงพรอมดวยศล ๑ เปนผถงพรอมดวยจาคะ ๑ เปนผถงพรอมดวยปญญา ๑ ฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผถงพรอมดวยศรทธาอยางไร ดกรภกษทงหลาย มาตคามในโลกน เปนผมศรทธา ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผถงพรอมดวยศรทธา อยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผถงพรอมดวยศลอยางไร ดกรภกษทงหลาย มาตคาม ในโลกน เปนผงดเวนจากปาณาตบาต ฯลฯ และจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนท ตงแหงความประมาท ดกรภกษทงหลายมาตคามเปนผถงพรอมดวยศลอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผถงพรอมดวยจาคะอยางไร ดกรภกษทงหลาย มาตคาม ในโลกน มจตปราศจากมลทน คอ ความตระหน อยครองเรอน ฯลฯ มาตคามเปนผถงพรอม ดวยจาคะอยางนแล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 215 ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผถงพรอมดวยปญญาอยางไร ดกรภกษทงหลาย มาตคามในโลกน มปญญา ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย มาตคามเปนผถงพรอมดวยปญญาอยางนแล ดกรภกษทงหลาย มาตคามประกอบดวยธรรม ๘ประการนแล ชอวาเปนผปฏบตเพอชยชนะ ในโลกหนา ชอวาปรารภโลกหนาแลว ฯ มาตคามผจดการงานด สงเคราะหคนขางเคยงของสามด ประพฤตเปนทพอใจของสาม รกษาทรพยทสามหามาได มาตคามนนเปนผถงพรอมดวยศรทธาและศล ปราศจากความ ตระหน รความประสงค ชาระทางสมปรายกตถประโยชน อยเปนนตย นารใดมธรรม ๘ ประการน ดงกลาวมาน ปราชญทงหลายเรยกนารแมนนวา เปนผมศล ตงอยในธรรม พดคาสตย อบาสกาผมศลเชนนน ถงพรอมดวยอาการ ๑๖ อยาง ประกอบดวยองคคณ ๘ ประการ ยอมเขาถง เทวโลกประเภทมนาปกายกา ฯ จบสตรท ๑๐ จบอโปสถวรรคท ๕ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. สงขตตสตร ๒. วตถตสตร ๓. วสาขสตร ๔. วาเสฏฐสตร ๕. โพชฌาสตร ๖. อนรทธสตร ๗. วสาขสตร ๘. นกลสตร ๙. อธโลกสตรท ๑ ๑๐. อธโลกสตรท ๒ ฯ จบปณณาสก ________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 216 วรรคทไมไดสงเคราะหเขาในปณณาสก สนธานวรรคท ๑ โคตมสตร [๑๔๑] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ นโครธาราม ใกล กรงกบลพสด แควนสกกะ ครงนนแล พระนางมหาปชาบดโคตมเสดจเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ทรงถวายบงคมแลว ประทบยน ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอใหมาตคามพงไดการออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทพระตถาคตทรงประกาศแลวเถด พระผมพระภาคตรสวา ดกรพระนางโคตม อยาเลย พระนางอยาชอบใจการออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลวของ มาตคามเลย ฯ แมครงท ๒ พระนางมหาปชาบดโคตมกกราบทลพระผมพระภาคอกวา ขาแตพระองค ผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอใหมาตคามพงไดการออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยท พระตถาคตทรงประกาศแลวเถด พระผมพระภาคเจาตรสวา ดกรพระนางโคตม อยาเลย พระนางอยาชอบใจการออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลวของมาตคามเลย ฯ แมครงท ๓ พระนางมหาปชาบดโคตมกกราบทลพระผมพระภาคอกวาขาแตพระองค ผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอใหมาตคามพงไดการออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนย ทพระตถาคตทรงประกาศแลวเถด พระผมพระภาคตรสวา ดกรพระนางโคตม อยาเลย พระนาง อยาชอบใจการออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลวของมาตคามเลย ฯ ลาดบนน พระนางมหาปชาบดโคตมทรงพระดารวา พระผมพระภาค ไมทรงอนญาตให มาตคามออกบวช เปนบรรพชตในธรรมวนยทพระตถาคตทรงประกาศแลว เปนผมทกข เสย พระทย มพระพกตรนองดวยนาพระเนตร ทรงกนแสงอย ถวายบงคมพระผมพระภาค ทรง กระทาประทกษณแลวเสดจหลกไป ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 217 ครงนนแล พระผมพระภาคประทบอยในกรงกบลพสด ตามพระประสงค แลวเสดจ จารกไปทางพระนครเวสาล เมอเสดจจารกไปโดยลาดบ เสดจไปถงพระนครเวสาล ไดยนวา ณ ทนนพระผมพระภาคประทบอยทกฏาคารศาลาปามหาวน ใกลพระนครเวสาล ครงนน พระ นางมหาปชาบดโคตมทรงปลงพระเกศาแลว ทรงครองผากาสาวพสตร เสดจไปทางพระนครเวสาล พรอมกบเจาหญงสากยะหลายพระองค เสดจเขาไปยงกฏาคารศาลา ปามหาวน ใกลพระนคร เวสาลโดยลาดบ พระนางมหาปชาบดโคตมทรงมพระบาทระบม มพระกายเตมดวยละออง มทกข เสยพระทย มพระพกตรนองดวยนาพระเนตร ทรงกนแสงอยประทบยนอย ณ ซมประตดาน นอก ทานพระอานนทไดแลเหนพระนางมหาปชาบดโคตมทรงมพระบาทระบม มพระกายเตมดวย ละออง มทกข เสยพระทย มพระพกตรนองดวยนาพระเนตร ทรงกนแสง ประทบยนอย ณ ซมประตดานนอก ครนเหนแลว จงกลาวความขอนกะพระนางวา ดกรพระนางโคตม เพราะ เหตอะไรหนอ พระนางจงมพระบาทระบม มพระกายเตมดวยละออง มทกข เสยพระทย ม พระพกตรนองดวยนาพระเนตร ทรงกนแสง ประทบยนอย ณ ซมประตดานนอก พระนาง มหาปชาบดโคตมตรสตอบวา ขาแตทานพระอานนท ความจรงกเปนเชนนน พระผมพระภาค ไมทรงอนญาตใหมาตคามออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยทพระตถาคตทรงประกาศแลว ทาน พระอานนทกลาววา ถาอยางนนขอเชญพระนางรออยทนแหละ ตราบเทาทอาตมภาพทลขอพระผม พระภาคใหมาตคามออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยน ฯ ครงนนแล ทานพระอานนทเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ พระนาง มหาปชาบดโคตมน ทรงมพระบาทระบมมพระกายเตมดวยละออง มทกข เสยพระทย ม พระพกตรนองดวยนาพระเนตรทรงกนแสง ประทบยนอย ณ ซมประตดานนอก เพราะพระผ มพระภาคไมทรงอนญาตใหมาตคามออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทพระตถาคตทรงประกาศ แลว ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอใหมาตคามพงไดออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทพระตถาคตทรงประกาศแลวเถด พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนท อยาเลย เธออยาชอบใจใหมาตคามออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลวเลย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 218 แมครงท ๒ ฯลฯ แมครงท ๓ ทานพระอานนทไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขอ ประทานพระวโรกาส ขอใหมาตคามพงออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทพระตถาคตทรง ประกาศแลวเถด พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนทอยาเลย เธออยาชอบใจใหมาตคามออก บวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลวเลย ฯ ลาดบนน ทานพระอานนทไดมความคดดงนวา พระผมพระภาคไมทรงอนญาตใหมาตคาม ออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทพระตถาคตทรงประกาศแลว ผฉะนน เราพงทลขอ พระผมพระภาคใหมาตคามออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทพระตถาคตทรงประกาศแลวโดย ปรยายแมอน ลาดบนน ทานพระอานนทไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ มาตคามออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทพระตถาคตทรงประกาศแลว ควรจะทาใหแจงซง โสดาปตตผล สกทาคามผล อนาคามผล หรออรหตผลไดหรอไม พระเจาขาพระผมพระภาคตรส วา ดกรอานนท มาตคามออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลว ควรทาใหแจง แมโสดาปตตผล สกทาคามผล อนาคามผลอรหตผลได ฯ อา. ขาแตพระองคผเจรญ ถามาตคามออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยทพระตถาคต ทรงประกาศแลว ทาใหแจงแมโสดาปตตผล สกทาคามผลอนาคามผล อรหตผลได ขาแตพระองค ผเจรญ พระนางมหาปชาบดโคตมทรงมอปการะมาก เปนพระมาตจฉาของพระผมพระภาค ทรง ทะนถนอมเลยงดใหพระผมพระภาคทรงดมนานม ในเมอพระชนนทวงคตแลว ขาแตพระองคผ เจรญขอประทานพระวโรกาส ขอใหมาตคามพงไดออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยทพระ ตถาคตทรงประกาศแลวเถด ฯ พ. ดกรอานนท ถาพระนางมหาปชาบดโคตม ทรงรบครธรรม ๘ ประการ นนแหละ เปนอปสมบทของพระนาง คอ ภกษณ แมอปสมบทแลว ๑๐๐ ป พงทาการกราบไหว ลกรบ ทาอญชลกรรม สามจกรรม แกภกษแมอปสมบทในวนนน แมธรรมขอนภกษณตองสกการะ เคารพ นบถอ บชาไมพงกาวลวงตลอดชวต ฯ ภกษณไมพงเขาจาพรรษาในอาวาสทไมมภกษ แมธรรมขอน ภกษณตองสกการะ เคารพ นบถอ บชา ไมพงกาวลวงตลอดชวต ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 219 ภกษณตองแสวงหาภกษผถามถงการทาอโบสถ และการเขาไปรบโอวาทจากภกษสงฆทก กงเดอน แมธรรมขอน ภกษณตองสกการะ เคารพ นบถอบชา ไมพงกาวลวงตลอดชวต ฯ ภกษณอยจาพรรษาแลว ตองปวารณาในอภโตสงฆดวยฐานะ ๓ ประการ คอ ดวยไดเหน ไดฟง และรงเกยจ แมธรรมขอน ภกษณตองสกการะ เคารพนบถอ บชา ไมพงกาวลวง ตลอดชวต ฯ ภกษณตองครธรรมแลว พงประพฤตมานตปกษหนง ในอภโตสงฆ แมธรรมขอน ภกษณตองสกการะ เคารพ นบถอ บชา ไมพงกาวลวงตลอดชวต ฯ ภกษณตองแสวงหาอปสมปทาในอภโตสงฆ เพอนางสกขมานาผมสกขาอนศกษาแลวใน ธรรม ๖ ประการ ครบ ๒ ป แมธรรมขอน ภกษณตองสกการะ เคารพ นบถอ บชา ไมพง กาวลวงตลอดชวต ฯ ภกษณตองไมดา ไมบรภาษภกษโดยปรยายใดๆ แมธรรมขอนภกษณตองสกการะ เคารพ นบถอ บชา ไมพงกาวลวงตลอดชวต ฯ ตงแตวนนเปนตนไป หามภกษณวากลาวตกเตอนภกษ ไมหามภกษวากลาวตกเตอน ภกษณ แมธรรมขอน ภกษณตองสกการะ เคารพ นบถอ บชาไมพงกาวลวงตลอดชวต ฯ ดกรอานนท ถาพระนางมหาปชาบดโคตมรบครธรรม ๘ ประการนได นนแลเปน อปสมปทาของพระนาง ฯ ลาดบนน ทานพระอานนทเรยนครธรรม ๘ ประการน ในสานกพระผมพระภาคแลว เขาไปหาพระนางมหาปชาบดโคตม แลวกลาวขอความนกะพระนางวา ดกรพระนางโคตม ถาแม พระนางพงยอมรบครธรรม ๘ ประการไดนนแลเปนอปสมปทาของพระนาง คอ ภกษณ แมอปสมบทแลว ๑๐๐ ป ตองกระทาการกราบไหว ลกรบ อญชลกรรม สามจกรรม แกภกษ แมอปสมบทในวนนน แมธรรมขอน ภกษณตองสกการะ เคารพ นบถอ บชา ไมพงกาว ลวงตลอดชวต ฯลฯ ตงแตวนนเปนตนไป หามภกษณวากลาวตกเตอนภกษไมหามภกษวา กลาวตกเตอนภกษณ แมธรรมขอน ภกษณตองสกการะ เคารพนบถอ บชา ไมพงกาวลวง ตลอดชวต ดกรพระนางโคตม ถาแลพระนางพงยอมรบครธรรม ๘ ประการนได นนแลจกเปน อปสมปทาของพระนาง ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 220 พระนางมหาปชาบดโคตมกลาววา ขาแตทานพระอานนท หญงหรอชายแรกรนหนมสาว ชอบประดบ ตกแตง อาบนาชาระรางกายแลว ไดพวงดอกอบลพวงมะล หรอพวงลาดวน แลว เอามอทงสองประคองวางไวบนศรษะ ฉนใดดฉนกยอมรบครธรรม ๘ ประการน ไมกาว ลวงตลอดชวต ฉนนนเหมอนกน ฯ ครงนนแล ทานพระอานนทเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควาขาแตพระองคผเจรญ พระนาง มหาปชาบดโคตมทรงยอมรบครธรรม ๘ ประการไมกาวลวงจนตลอดชวต ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนท หากมาตคามจกไมไดออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลว พรหมจรรยกยงจะตงอยไดนานสทธรรมพงดารงอยได ๑,๐๐๐ ป แตเพราะมาตคามออกบวชเปนบรรพชต ในธรรมวนยทตถาคตประกาศแลว พรหมจรรยจะไมตง อยนาน ทงสทธรรมกจกดารงอยเพยง ๕๐๐ ป ดกรอานนท ตระกลใดตระกลหนง ทมหญงมาก ชายนอย ตระกลนนถกพวกโจรกาจดไดงาย แมฉนใด มาตคามไดออกบวชเปนบรรพชตใน ธรรมวนยใด พรหมจรรยในธรรมวนยนนจกไมตงอยนาน ฉนนนเหมอนกน อนง ขยอกลง ในนาขาวทสมบรณ นาขาวนนกยอมไมตงอยนานแมฉนใด ... เพลยลงในไรออยทสมบรณ ไรออย นนกยอมไมตงอยนาน แมฉนใด มาตคามไดออกบวชเปนบรรพชตในธรรมวนยใด พรหมจรรย ในธรรมวนยนน ยอมไมตงอยนาน ฉนนนเหมอนกน อนง บรษกนคนสระใหญไวกอน เพอ ไมใหนาไหลออก แมฉนใด เราบญญต ครธรรม ๘ ประการ ไมใหภกษณกาวลวงตลอดชวต เสยกอน ฉนนนเหมอนกน ฯ จบสตรท ๑ โอวาทสตร [๑๔๒] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กฏาคารศาลา ปามหาวน ใกลพระ นครเวสาล ครงนนแล ทานพระอานนทไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคม แลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ภกษประกอบดวยธรรมเทาไรหนอแล สงฆพงสมมตใหเปนผสอนนางภกษณ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 221 พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนท ภกษประกอบดวยธรรม ๘ ประการ สงฆพงสมมต ใหเปนผสอนนางภกษณ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกรอานนท ภกษในธรรมวนยน เปน ผมศล ฯลฯ สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ๑ เปนพหสต ฯลฯ แทงตลอดดวยด ทวยทฐ ๑ จาปาตโมกขทง ๒ ไดโดยพสดาร จาแนกแจกแจงวนจฉยไดถกตอง ทงโดยสตรและ โดยพยญชนะ ๑ เปนผมวาจางามกลาวถอยคาไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอน สละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ เปนผสามารถเพอชแจงภกษณสงฆใหเหนแจง ให สมาทานใหอาจหาญราเรงดวยธรรมกถา ๑ เปนทรก เปนทพอใจของภกษณทงหลายโดยมาก ๑ ไมเคยตองอาบตหนก กบนางภกษณผบวชอทศเฉพาะพระผมพระภาคนงหมผากาสาวพสตร ๑ เปนผมพรรษา ๒๐ หรอเกนกวา ๑ ดกรอานนทภกษประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล สงฆ พงสมมตใหเปนผสอนนางภกษณ ฯ จบสตรท ๒ สงขตตสตร [๑๔๓] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กฏาคารศาลา ปามหาวน ใกล พระนครเวสาล ครงนนแล พระนางมหาปชาบดโคตมเสดจเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวประทบยน ณ ทควรสวนขางหนงครนแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแต พระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอพระผมพระภาคทรงแสดงธรรมโดยยอแกหมอมฉน ซงหมอมฉนไดฟงแลว จะพงเปนผหลกออกจากหมอยผเดยว ไมประมาท มความเพยร มใจ เดดเดยวอยเถด ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรโคตม ทานพงรธรรมเหลาใดวา ธรรมเหลานเปนไปเพอ ความกาหนด ไมเปนไปเพอความคลายกาหนด เปนไปเพอประกอบสตวไว ไมเปนไปเพอ พรากสตวออก เปนไปเพอสงสมกเลส ไมเปนไปเพอไมสงสมกเลส เปนไปเพอความเปนผ มกมาก ไมเปนไปเพอความเปนผมกนอย เปนไปเพอความไมสนโดษ ไมเปนไปเพอความ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 222 สนโดษ เปนไปเพอความคลกคลดวยหมคณะ ไมเปนไปเพอความสงด เปนไปเพอความ เกยจคราน ไมเปนไปเพอปรารภความเพยร เปนไปเพอความเปนคนเลยงยาก ไมเปนไปเพอความ เปนคนเลยงงาย ดกรโคตม ทานพงทรงจาไวโดยสวนหนงวา นไมใชธรรม ไมใชวนย ไมใช คาสงสอนของพระศาสดา ฯ ดกรโคตม ทานพงรธรรมเหลาใดวา ธรรมเหลานเปนไปเพอคลายกาหนด ไมเปนไป เพอความกาหนด เปนไปเพอไมประกอบสตวไว ไมเปนไปเพอประกอบสตวไว เปนไปเพอ ไมสงสมกเลส ไมเปนไปเพอสงสมกเลส เปนไปเพอความเปนผมกนอย ไมเปนไปเพอความ เปนผมกมาก เปนไปเพอสนโดษไมเปนไปเพอไมสนโดษ เปนไปเพอความสงด ไมเปนไป เพอความคลกคลดวยหมคณะ เปนไปเพอปรารภความเพยร ไมเปนไปเพอความเกยจคราน เปนไปเพอความเปนคนเลยงงาย ไมเปนไปเพอความเปนคนเลยงยาก ดกรโคตม ทานพงทรงจา ไวโดยสวนหนงวา นเปนธรรมเปนวนย เปนคาสงสอนของพระศาสดา ฯ จบสตรท ๓ ทฆชาณสตร [๑๔๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ นคมแหงชาวโกฬยะชอ กกกรปตตะ ใกลเมองโกฬยะ ครงนนแล โกฬยบตรชอทฆชาณ เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองค ผเจรญ ขาพระองคเปนคฤหสถยงบรโภคกาม อยครองเรอน นอนเบยดบตร ใชจนทนใน แควนกาส ยงทรงดอกไมของหอมและเครองลบไล ยงยนดเงนและทองอย ขาแตพระองคผเจรญ ขอพระผมพระภาคโปรดแสดงธรรมทเหมาะแกขาพระองค อนจะพงเปนไปเพอประโยชน เพอ ความสขในปจจบน เพอประโยชนเพอความสขในภายหนาเถด ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรพยคฆปชชะ ธรรม ๔ ประการน ยอมเปนไปเพอประโยชน เพอความสขในปจจบนแกกลบตร ๔ ประการเปนไฉนคอ อฏฐานสมปทา ๑ อารกขสมปทา ๑ กลยาณมตตตา ๑ สมชวตา ๑ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 223 ดกรพยคฆปชชะ กอฏฐานสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน เลยงชพดวยการหมน ประกอบการงาน คอ กสกรรม พาณชยกรรม โครกขกรรม รบราชการฝายทหาร รบราชการ ฝายพลเรอน หรอศลปอยางใดอยางหนง เปนผขยนไมเกยจครานในการงานนน ประกอบดวย ปญญาเครองสอดสองอนเปนอบายในการงานนน สามารถจดทาได ดกรพยคฆปชชะ นเรยกวา อฏฐานสมปทา ฯ ดกรพยคฆปชชะ กอารกขสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน มโภคทรพยทหามาได ดวยความขยนหมนเพยร สงสมดวยกาลงแขน มเหงอโทรมตวชอบธรรม ไดมาโดยธรรม เขารกษาคมครองโภคทรพยเหลานนไวไดพรอมมลดวยทาไวในใจวา ไฉนหนอ พระราชาไมพง บรโภคทรพยเหลานของเรา โจรไมพงลก ไฟไมพงไหม นาไมพงพดไป ทายาทผไมเปนทรก จะไมพงลกไป ดกรพยคฆปชชะ นเรยกวาอารกขสมปทา ฯ ดกรพยคฆปชชะ กกลยาณมตตตาเปนไฉน กลบตรในโลกน อยอาศยในบานหรอ นคมใด ยอมดารงตน เจรจา สงสนทนากบบคคลในบานหรอนคมนน ซงเปนคฤหบด หรอ บตรคฤหบด เปนคนหนมหรอคนแก ผมสมาจารบรสทธ ผถงพรอมดวยศรทธา ศล จาคะ ปญญา ศกษาศรทธาสมปทาตามผถงพรอมดวยศรทธา ศกษาศลสมปทาตามผถงพรอมดวยศล ศกษาจาคสมปทาตามผถงพรอมดวยจาคะ ศกษาปญญาสมปทาตามผถงพรอมดวยปญญา ดกร พยคฆปชชะนเรยกวากลยาณมตตตา ฯ ดกรพยคฆปชชะ กสมชวตเปนไฉน กลบตรในโลกน รทางเจรญทรพยและทางเสอม แหงโภคทรพย แลวเลยงชพพอเหมาะ ไมใหฟมฟายนกไมใหฝดเคองนก ดวยคดวา รายได ของเราจกตองเหนอรายจาย และรายจายของเราจกตองไมเหนอรายได ดกรพยคฆปชชะ เปรยบเหมอนคนชงตราชงหรอลกมอคนชงตราชง ยกตราชงขนแลว ยอมลดออกเทาน หรอตองเพมเขาเทาน ฉนใด กลบตรกฉนนนเหมอนกน รทางเจรญและทางเสอมแหงโภคทรพย แลวเลยงชพพอเหมาะ ไมใหฟมฟายนก ไมใหฝดเคองนก ดวยคดวา รายไดของเราจกตอง เหนอรายจาย และรายจายของเราจกตองไมเหนอรายได ดกรพยคฆปชชะ ถากลบตรผนมรายได นอย แตเลยงชวตอยางโอโถงจะมผวาเขาวา กลบตรผนใชโภคทรพยเหมอนคนเคยวกนผลมะเดอ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 224 ฉะนน กถากลบตรผทมรายไดมาก แตเลยงชพอยางฝดเคอง จะมผวาเขาวา กลบตรผนจกตาย อยางอนาถา แตเพราะกลบตรผนรทางเจรญและทางเสอมแหงโภคทรพยแลวเลยงชพพอเหมาะ ไมใหฟมฟายนก ไมใหฝดเคองนก ดวยคดวา รายไดของเราจกตองเหนอรายจาย และรายจาย ของเราจกตองไมเหนอรายได ดกรพยคฆปชชะ นเรยกวาสมชวตา ฯ ดกรพยคฆปชชะ โภคทรพยทเกดโดยชอบอยางนแลว ยอมมทางเสอม ๔ ประการ คอ เปนนกเลงหญง ๑ เปนนกเลงสรา ๑ เปนนกเลงการพนน ๑มมตรชว สหายชว เพอนชว ๑ ดกรพยคฆปชชะ เปรยบเหมอนสระนาใหญมทางไหลเขา ๔ ทาง ทางไหลออก ๔ ทาง บรษ พงปดทางไหลเขา เปดทางไหลออกของสระนน ฝนกมตกตองตามฤดกาล ดวยประการฉะน สระนาใหญนนพงหวงความเสอมอยางเดยว ไมมความเจรญเลย ฉนใด โภคทรพยทเกดโดยชอบ อยางน กฉนนนเหมอนกน ยอมมทางเสอม ๔ ประการ คอ เปนนกเลงหญง ๑ เปนนกเลง สรา ๑ เปนนกเลงการพนน ๑ มมตรชว สหายชวเพอนชว ๑ ฯ ดกรพยคฆปชชะ โภคทรพยทเกดโดยชอบอยางนแลว ยอมมทางเจรญ ๔ ประการ คอ ไมเปนนกเลงหญง ๑ ไมเปนนกเลงสรา ๑ ไมเปนนกเลงการพนน ๑ มมตรด สหายด เพอนด ๑ ดกรพยคฆปชชะ เปรยบเหมอนสระนาใหญ มทางไหลเขา ๔ ทาง ไหลออก ๔ ทาง บรษพงเปดทางไหลเขาปดทางไหลออกของสระนน ทงฝนกตกตองตามฤดกาล ดวยประการ ฉะนสระนาใหญนนพงหวงความเจรญอยางเดยว ไมมเสอม ฉนใด โภคทรพยทเกดโดยชอบ อยางน กฉนนนเหมอนกน ยอมมทางเจรญ ๔ ประการ คอ ไมเปนนกเลงหญง ๑ ไมเปน นกเลงสรา ๑ ไมเปนนกเลงการพนน ๑ มมตรดสหายด เพอนด ๑ ดกรพยคฆปชชะ ธรรม ๔ ประการนแล ยอมเปนไปเพอประโยชนเพอความสขในปจจบนแกกลบตร ฯ ดกรพยคฆปชชะ ธรรม ๔ ประการน ยอมเปนไปเพอประโยชน เพอความสขในภายหนา แกกลบตร ธรรม ๔ ประการเปนไฉน คอ สทธาสมปทา ๑ สลสมปทา ๑ จาคสมปทา ๑ ปญญาสมปทา ๑ ฯ ดกรพยคฆปชชะ กสทธาสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกนมศรทธาคอ เชอ พระปญญาตรสรของพระตถาคตวา แมเพราะเหตนๆ พระผมพระภาคพระองคนน ฯลฯ เปน ผเบกบานแลว เปนผจาแนกธรรม ดกรพยคฆปชชะนเรยกวาสทธาสมปทา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 225 ดกรพยคฆปชชะ สลสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน เปนผงดเวน จากปาณา ตบาต ฯลฯ เปนผงดเวนจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ดกร พยคฆปชชะ นเรยกวาสลสมปทา ฯ ดกรพยคฆปชชะ กจาคสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน มจตปราศจากมลทนคอ ความตระหน อยครองเรอน มจาคะอนปลอยแลว มฝามอชมยนดในการสละ ควรแกการขอ ยนดในการจาแนกทาน ดกรพยคฆปชชะนเรยกวาจาคสมปทา ฯ ดกรพยคฆปชชะ กปญญาสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน เปนผมปญญา คอ ประกอบดวยปญญาทเหนความเกดและความดบ เปนอรยะ ชาแรกกเลส ใหถงความสนทกข โดยชอบ ดกรพยคฆปชชะ นเรยกวาปญญาสมปทาดกรพยคฆปชชะ ธรรม ๔ ประการนแล ยอมเปนไปเพอประโยชนเพอความสขในภายหนาแกกลบตร ฯ คนหมนในการทางาน ไมประมาท จดการงานเหมาะสม เลยงชพพอเหมาะ รกษาทรพยทหามาได มศรทธา ถงพรอมดวยศล รถอยคา ปราศจากความตระหน ชาระทาง สมปรายกประโยชนเปนนตย ธรรม ๘ ประการดงกลาว นของผครองเรอน ผมศรทธา อนพระพทธเจาผมพระนาม อนแทจรงตรสวา นาสขมาใหในโลกทงสอง คอ ประโยชน ในปจจบนนและความสขในภายหนา บญ คอ จาคะน ยอมเจรญแกคฤหสถดวยประการฉะน ฯ จบสตรท ๔ อชชยสตร [๑๔๕] ครงนนแล อชชยพราหมณเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ไดปราศรย กบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรย พอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 226 ครนแลวไดกราบทลพระผมพระภาควาขาแตทานพระโคดม ขาพระองคใครจะไปอยตางถน ขอ ทานพระโคดมโปรดแสดงธรรมทจะพงเปนไปเพอประโยชนเพอความสขในปจจบน เพอ ประโยชนเพอความสขในภายหนา แกขาพระองคเถด ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรพราหมณ ธรรม ๔ ประการน ยอมเปนไปเพอประโยชน เพอความสขในปจจบน ๔ ประการเปนไฉน คอ อฏฐานสมปทา ๑ อารกขสมปทา ๑ กลยาณ มตตตา ๑ สมชวตา ๑ ฯ ดกรพราหมณ กอฏฐานสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน เลยงชพดวยความหมน ประกอบการงาน ... ดกรพราหมณ นเรยกวาอฏฐานสมปทา ฯ ดกรพราหมณ กอารกขสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกนมโภคทรพยทหามาดวยความ หมนเพยร สงสมดวยกาลงแขน ... ดกรพราหมณ นเรยกวาอารกขสมปทา ฯ ดกรพราหมณ กกลยาณมตตตาเปนไฉน กลบตรในโลกนอยอาศยในบานหรอนคมใด ยอมดารงตน เจรจาสนทนากบบคคลในบานหรอนคมนน ...ดกรพราหมณ นเรยกวา กลยาณมตตตา ฯ ดกรพราหมณ กสมชวตาเปนไฉน กลบตรในโลกนรทางเจรญแหงโภคทรพยและทาง เสอมแหงโภคทรพย แลวเลยงชพพอเหมาะ ไมใหฟมฟายนก ไมใหฝดเคองนก ... ดกรพราหมณ นเรยกวาสมชวตา ฯ ดกรพราหมณ โภคทรพยทเกดขนโดยชอบอยางนแลว ยอมมทางเสอม ๔ ประการ คอ เปนนกเลงหญง ๑ เปนนกเลงสรา ๑ เปนนกเลงการพนน ๑มมตรชว สหายชว เพอนชว ๑ ... ฯ ดกรพราหมณ โภคทรพยทเกดโดยชอบอยางน ยอมมทางเจรญอย ๔ ประการ คอ ไมเปนนกเลงหญง ๑ ไมเปนนกเลงสรา ๑ ไมเปนนกเลงการพนน ๑ มมตรด สหายด เพอนด ๑ ... ดกรพราหมณ ธรรม ๔ ประการนแล ยอมเปนไปเพอประโยชนเพอความสขใน ปจจบนแกกลบตร ฯ ดกรพราหมณ ธรรม ๔ ประการน ยอมเปนไปเพอประโยชนเพอความสขในภายหนา แกกลบตร ธรรม ๔ ประการเปนไฉน คอ ศรทธาสมปทา ๑ ศลสมปทา ๑ จาคสมปทา ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 227 ปญญาสมปทา ๑ ดกรพราหมณกศรทธาสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกนเปนผมศรทธา ... นเรยกวาศรทธาสมปทา ฯ ดกรพราหมณ ศลสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน งดเวนจากปาณาตบาต ฯลฯ งดเวนจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ดกรพราหมณ นเรยกวา ศลสมปทา ฯ ดกรพราหมณ กจาคสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน มจตปราศจากความตระหน อยครองเรอน มจาคะอนปลอยแลว มฝามอชม ยนดในการสละควรแกการขอ ยนดในการ จาแนกทาน ดกรพราหมณ นเรยกวาจาคสมปทา ฯ ดกรพราหมณ กปญญาสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกนเปนผมปญญา ฯลฯ นเรยกวา ปญญาสมปทา ดกรพราหมณ ธรรม ๔ ประการนแล ยอมเปนไปเพอประโยชน เพอความสข ในภายหนาแกกลบตร ฯ คนหมนในการทางาน ไมประมาท จดการงานเหมาะสม เลยงชพพอเหมาะ ตามรกษาทรพยทหามาได มศรทธา ถงพรอมดวยศล รถอยคา ปราศจากความตระหน ชาระทาง สมปรายกประโยชนเปนนตย ธรรม ๘ ประการดงกลาว มาน ของผครองเรอน ผมศรทธา อนพระพทธเจาผม พระนามอนแทจรง ตรสวา นาสขมาใหในโลกทงสอง คอ ประโยชนในปจจบนน และสขในภายหนา บญคอจาคะน ยอมเจรญแกคฤหสถ ดวยประการฉะน ฯ จบสตรท ๕ ภยสตร [๑๔๖] ดกรภกษทงหลาย คาวา ภย เปนชอของกาม คาวา ทกข เปนชอของกาม คาวา โรค เปนชอของกาม คาวา หวฝ เปนชอของกามคาวา ลกศร เปนชอของกาม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 228 คาวา ความของ เปนชอของกาม คาวา เปอกตม เปนชอของกาม คาวา การอยในครรภ เปนชอของกาม ฯ ดกรภกษทงหลาย กเพราะเหตไร คาวา ภย จงเปนชอของกาม เพราะบคคลผน ยนดในกามราคะ พวพนในฉนทราคะ ยอมไมพนไปจากภยทงในปจจบน ทงในภายหนา ฉะนน คาวา ภย จงเปนชอของกาม ฯ ดกรภกษทงหลาย กเพราะเหตไรคาวา ทกข ฯลฯ โรค ฯลฯ หวฝ ฯลฯ ลกศร ฯลฯ ความของ ฯลฯ เปอกตม จงเปนชอของกาม ฯ ดกรภกษทงหลาย กเพราะเหตไรคาวา การอยในครรภ จงเปนชอของกาม เพราะ บคคลนยนดในกามราคะ พวพนในฉนทราคะ ยอมไมหลดพนไปจากการอยในครรภทงในปจจบน ทงในภายหนา ฉะนน คาวา การอยในครรภ จงเปนชอของกาม ฯ ภย ทกข โรค หวฝ ลกศร ความของ เปอกตม และ การอยในครรภ นเรยกวากามทปถชนของอยแลว อนกาม สขครอบงาแลว ยอมไปเพอเกดในครรภอก กเพราะ ภกษมความเพยร ยนดดวยสมปชญญะ ภกษเหนปานนนน กาวลวงทางหมนเวยนทขามไดยากนไดแลว ยอมพจารณา เหนหมสตวผเขาถงชาตและชรา ดนรนอย ฯ จบสตรท ๖ อาหเนยยสตรท ๑ [๑๔๗] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการเปนผควรของคานบ เปนผควรของตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรทา อญชล เปนนาบญของโลก ไมม นาบญอนยงกวา ธรรม ๘ ประการเปนไฉนดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผ มศล ฯลฯ สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ๑ เปนพหสต ฯลฯ แทงตลอดดวยดดวย ทฐ ๑ เปนผมมตรด มสหายด มเพอนด ๑ เปนสมมาทฐ ประกอบดวยความเหนชอบ ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 229 มปรกตไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ อนมในจตยง เปนเครองอย เปนสขในปจจบน ๑ ยอมระลกชาตกอนไดเปนอนมากคอ ชาตหนงบาง สองชาตบาง ฯลฯ ยอมระลกชาตกอนไดเปนอนมากพรอมทงอาการ พรอมทงอเทศ ดวยประการฉะน ๑ ยอมเหน หมสตว ฯลฯดวยทพจกษอนบรสทธลวงจกษของมนษย ฯลฯ ยอมรชดซงหมสตวผเปนไป ตามกรรม ๑ กระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลาย สนไป ดวยปญญาอนยงเองในปจจบนเขาถงอย ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล เปนผควรของคานบ ฯลฯเปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ฯ จบสตรท ๗ อาหเนยยสตรท ๒ [๑๔๘] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการเปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ธรรม ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษ ในธรรมวนยน เปนผมศล ฯลฯสมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ๑ เปนพหสต ฯลฯ แทงตลอดดวยดดวยทฐ ๑ เปนผปรารภความเพยร มกาลง มความบากบนมนคง ไมทอดธระ ในกศลธรรมทงหลาย ๑ เปนผถอการอยปาเปนวตร อยในเสนาสนะ อนสงด ๑เปนผอดกลน ความไมยนดและความยนด ระงบความไมยนดทเกดขนแลว ๑เปนผอดกลนความกลวตอภย เสยได ระงบความกลวตอภยทเกดขนแลว ๑มปรกตไดตามความปรารถนาไดโดยไมยาก ไม ลาบาก ซงฌาน ๔ อนมในจตยงเปนเครองอยเปนสขในปจจบน ๑ กระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมตอนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ฯลฯ เขาถงอย ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล เปนผควรของคานบ ฯลฯเปนนาบญของโลก ไมม นาบญอนยงกวา ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 230 อฏฐปคคลสตรท ๑ [๑๔๙] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๘ จาพวกน เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญ ของโลกไมมนาบญอนยงกวา ๘ จาพวกเปนไฉน คอพระโสดาบน ๑ ทานผปฏบตเพอกระทา ใหแจงซงโสดาปตตผล ๑ พระสกทาคาม ๑ ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงสกทาคามผล ๑ พระอนาคาม ๑ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงอนาคามผล ๑ พระอรหนต ๑ ทานผปฏบต เพออรหตตผล ๑ ดกรภกษทงหลาย บคคล ๘ จาพวกนแล เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปน นาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ฯ บคคลผปฏบต ๔ จาพวก ผตงอยในผล ๔ จาพวกนเปนสงฆ ผปฏบตตรง มปญญา มศล และจตมนคง ยอมกระทาบญ ของมนษยผเพงบญบชาอยใหมผลมาก ทานทใหในสงฆ ยอมมผลมาก ฯ จบสตรท ๙ อฏฐปคคลสตรท ๒ [๑๕๐] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๘ จาพวกน เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญ ของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ๘ จาพวกเปนไฉน คอพระโสดาบน ๑ ทานผปฏบตเพอ กระทาใหแจงซงโสดาปตตผล ๑ พระสกทาคาม ๑ ทานผปฏบตเพอทาใหแจงซงสกทาคามผล ๑ พระอนาคาม ๑ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงอนาคามผล ๑ พระอรหนต ๑ ทานผปฏบต เพออรหตตผล ๑ บคคล ๘ จาพวกนแล เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญของโลก ไมม นาบญอนยงกวา ฯ ผปฏบต ๔ จาพวก ผตงอยในผล ๔ จาพวก สงฆนคอ บคคล ๘ จาพวก เปนผสงสดกวาสตวทงหลาย ยอม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 231 กระทาบญของมนษยผเพงบญบชาอยใหมผลมาก ทานทให ในสงฆนยอมมผลมาก ฯ จบสตรท ๑๐ จบสนธานวรรคท ๑ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. โคตมสตร ๒. โอวาทสตร ๓. สงขตตสตร ๔. ทฆชาณสตร ๕. อชชยสตร ๖. ภยสตร ๗. อาหเนยยสตรท ๑ ๘. อาหเนยยสตรท ๒ ๙. อฏฐปคคลสตรท ๑ ๑๐. อฏฐปคคลสตรท ๒ ฯ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 232 จาลวรรคท ๓ อจฉาสตร [๑๕๑] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๘ จาพวกมปรากฏอยในโลก ๘ จาพวกเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอม เกดความปรารถนาลาภ เธอยอมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ เมอเธอหมนเพยรพยายามเพอ ทจะไดลาภ ลาภไมเกดขนเธอยอมเศราโศก ลาบาก ราไร ทบอกคราครวญ ถงความหลงใหล เพราะไมไดลาภนน ดกรภกษทงหลาย ภกษนเรยกวาผปรารถนาลาภ หมนเพยรพยายามเพอ จะไดลาภ แตไมไดลาภ เศราโศก ราไร และเคลอนจากสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาลาภ เธอยอมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภเมอเธอหมนเพยรพยายามเพอจะ ไดลาภ ลาภเกดขน เธอยอมมวเมาถงความประมาทเพราะลาภนน ดกรภกษทงหลาย ภกษน เรยกวาผมความปรารถนาลาภยอมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ ไดลาภแลว มวเมา ประมาท และเคลอนจากสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาลาภ เธอไมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ เมอเธอไมหมนเพยรพยายามเพอจะ ไดลาภ ลาภไมเกดขน เธอยอมเศราโศก ลาบากราไร ทบอกคราครวญ ถงความหลงใหล เพราะไมไดลาภนน ดกรภกษทงหลายภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภ ไมหมนเพยร พยายามเพอจะไดลาภ ไมไดลาภเศราโศก ราไร และเคลอนจากสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาลาภ เธอไมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ เมอเธอไมหมนเพยรพยายามเพอจะ ไดลาภ ลาภเกดขน เธอยอมมวเมาถงประมาทเพราะลาภนน ดกรภกษทงหลาย ภกษนเรยกวา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 233 ผมความปรารถนาลาภ ไมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ ไดลาภแลว มวเมา ประมาท และ เคลอนจากสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาลาภ เธอหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ เมอเธอหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ ลาภไมเกดขน เธอไมเศราโศก ไมลาบากไมราไร ไมทบอกคราครวญ ไมถงความหลงใหล เพราะไมไดลาภนน ดกรภกษทงหลาย ภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภ หมนเพยรพยายาม เพอจะไดลาภไมไดลาภแลว ไมเศราโศก ไมราไร และไมเคลอนจากสทธรรม ฯ อนง กภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอม เกดความปรารถนาลาภ เธอหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ เมอเธอหมนเพยรพยายามเพอจะ ไดลาภ ลาภเกดขน เธอไมมวเมา ไมถงความประมาทเพราะไดลาภนน ดกรภกษทงหลาย ภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภยอมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ ไดลาภแลว กไม มวเมาประมาท และไมเคลอนจากสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาลาภ เธอไมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ เมอเธอไมหมนเพยรพยายามเพอจะได ลาภ ลาภไมเกดขน เธอไมเศราโศก ไมราไรไมทบอกคราครวญ ไมถงความหลงใหลเพราะไมได ลาภนน ดกรภกษทงหลายภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภ ไมหมนเพยรพยายามเพอจะ ไดลาภ ไมไดลาภแลว ไมเศราโศก ไมราไร และไมเคลอนจากสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาลาภ เธอไมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ เมอเธอไมหมนเพยรพยายามเพอจะ ไดลาภ ลาภเกดขน เธอไมมวเมา ไมถงความประมาทเพราะไดลาภนน ดกรภกษทงหลาย ภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภไมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภ ไดลาภแลว ไมมวเมา ประมาท และไมเคลอนจากสทธรรม ดกรภกษทงหลาย บคคล ๘ จาพวกนแล มปรากฏอย ในโลก ฯ จบสตรท ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 234 อลสตรท ๑ [๑๕๒] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๖ ประการ เปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกทงตนและผอน ธรรม ๖ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมความเขาใจไดเรวในกศลธรรมทงหลาย ๑ เปนผทรงจาธรรมทไดฟง แลว ๑ พจารณาเนอความแหงธรรมททรงจาแลว ๑ รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแก ธรรม ๑ เปนผมวาจางาม กลาวถอยคาไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ เปนผชแจงสพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ราเรง ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๖ ประการนแลเปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกทงตนเองและผอน ฯ จบสตรท ๒ อลสตรท ๒ [๑๕๓] ดกรภกษทงหลาย ภกษประกอบดวยธรรม ๕ ประการ เปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกทงตนและผอน ธรรม ๕ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผไมมความเขาใจไดเรวในอกศลธรรมทงหลาย แตเปนผทรงจาธรรมท ไดฟงแลว ๑ พจารณาเนอความแหงธรรมททรงจาแลว ๑ รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควร แกธรรม ๑ เปนผมวาจางาม กลาวถอยคาไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ เปนผชแจงสพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทานใหอาจหาญราเรง ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษประกอบดวยธรรม ๕ ประการนแลเปนผสามารถในอนปฏบตเพอ ประโยชนเกอกลแกทงตนเองและผอน ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 235 อลสตรท ๓ [๑๕๔] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๔ ประการ เปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ธรรม ๔ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมความเขาใจไดเรวใน อกศลธรรมทงหลาย ๑ เปนผทรงจาธรรมทฟงแลว ๑ พจารณาเนอความแหงธรรมทไดทรงจา แลว ๑ รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ หาเปนผมวาจางาม กลาวถอยคาไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชนไมหาชแจงสพรหมจาร ใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรงไม ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๔ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมเปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ฯ จบสตรท ๔ อลสตรท ๔ [๑๕๕] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๔ ประการ เปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมเปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ธรรม ๔ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลายภกษในธรรมวนยน เปนผมความเขาใจไดเรวใน กศลธรรมทงหลาย ๑ เปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ๑ แตไมพจารณาเนอความแหงธรรมทไดฟง แลว และหารอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมไม เปนผมวาจางาม กลาวถอยคา ไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑เปนผชแจง สพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรง ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบ ดวยธรรม ๔ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมเปนผ สามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ฯ จบสตรท ๕

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 236 อลสตรท ๕ [๑๕๖] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๓ ประการ เปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมเปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ธรรม ๓ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมความเขาใจไดเรว ในกศลธรรมทงหลาย แตเปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ๑ พจารณาเนอความแหงธรรมททรงจา แลว ๑ รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ หาเปนผมวาจางาม กลาวถอยคา ไพเราะประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชนไม และหาชแจง สพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรงไม ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบ ดวยธรรม ๓ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมเปนผ สามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ฯ จบสตรท ๖ อลสตรท ๖ [๑๕๗] ดกรภกษทงหลาย ภกษประกอบดวยธรรม ๓ ประการ เปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมเปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ธรรม ๓ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลายภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมความเขาใจไดเรว ในกศลธรรมทงหลาย แตเปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ๑ ไมพจารณาเนอความแหงธรรมทได ทรงจาแลว หารอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมไม เปนผมวาจางาม กลาวถอยคา ไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ ชแจง สพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรง ๑ ดกรภกษทงหลายภกษผประกอบ ดวยธรรม ๓ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมเปนผ สามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ฯ จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 237 อลสตรท ๗ [๑๕๘] ดกรภกษทงหลาย ภกษประกอบดวยธรรม ๒ ประการ เปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมเปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ธรรม ๒ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลายภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมความเขาใจได เรวในกศลธรรมทงหลาย ไมเปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว แตพจารณาเนอความแหงธรรมทได ทรงจาแลว ๑รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ หาเปนผมวาจางาม กลาวถอยคา ไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชนไม ไมชแจง สพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรง ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวย ธรรม ๒ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมสามารถใน อนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ฯ จบสตรท ๘ อลสตรท ๘ [๑๕๙] ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๒ ประการ เปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมเปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ธรรม ๒ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลายภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมความเขาใจไดเรว ในกศลธรรมทงหลาย ไมทรงจาธรรมทไดฟงแลว ไมพจารณาเนอความแหงธรรมทไดทรงจาแลว หารอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมไม แตเปนผมวาจางาม กลาวถอยคาไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ชแจงสพรหมจาร ใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรง ๑ ดกรภกษทงหลายภกษประกอบดวยธรรม ๒ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมเปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ฯ จบสตรท ๙

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 238 สงขตตสตร [๑๖๐] ครงนนแล ภกษรปหนงไดเขาเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ฯลฯ ครนแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอพระผมพระภาค โปรดแสดงธรรมโดยยอแกขาพระองค ทขาพระองคไดฟงแลว พงเปนผหลกออกจากหมอยผเดยว ไมประมาท มความเพยร มใจเดดเดยวอยเถด ฯ พระผมพระภาคตรสวา โมฆบรษบางพวกในโลกน ยอมเชอเชญเราโดยหาเหตมได เมอเรากลาวธรรมแลว ยอมสาคญเราวาควรตดตาม ดวยคดวาขาแตพระองคผเจรญ ขอพระผ มพระภาคโปรดแสดงธรรมโดยยอแกขาพระองคขอพระสคตโปรดแสดงธรรมโดยยอ ไฉนหนอ เราพงรทวถงเนอความแหงภาษต ของพระผมพระภาค ไฉนหนอเราพงเปนทายาทแหงภาษตของ พระผมพระภาคเพราะฉะนนแหละภกษ เธอพงศกษาอยางนวา จตของเราจกตงมน ดารงอย ดวยดในภายใน และธรรมอนเปนบาปอกศลทเกดขนแลวจกไมครอบงาจตไดดกรภกษ เธอพง ศกษาอยางนแล ดกรภกษ เมอใด จตของเธอเปนจตตงมนดารงอยดวยดแลวในภายใน และธรรม อนเปนบาปอกศลทเกดขนแลวไมครอบงาจตได เมอนน เธอพงศกษาอยางนวา เราจกเจรญ กระทาใหมากซงเมตตาเจโตวมต ทาใหเปนดจยาน ทาใหเปนทตง ใหมนคง สงสม ปรารภ ดแลว ดกรภกษ เธอพงศกษาอยางนแล ดกรภกษ เมอใด เธอเจรญกระทาใหมากซงสมาธ นอยางนแลว เมอนน เธอพงเจรญสมาธนแมมวตกวจาร พงเจรญสมาธนแมไมมวตก มแตวจาร พง เจรญสมาธนแมไมมวตก ไมมวจาร พงเจรญสมาธนแมมปต พงเจรญสมาธนแมไมมปต พงเจรญ สมาธนแมสหรคตดวยความสาราญพงเจรญสมาธนแมสหรคตดวยอเบกขา ดกรภกษ เมอใด เธอ เจรญสมาธนอยางน เจรญดแลว เมอนน เธอพงศกษาอยางนวา เราจกเจรญ กระทาใหมากซงกรณา เจโตวมต ฯลฯ มทตาเจโตวมต ฯลฯ เราจกเจรญกระทาใหมากซงอเบกขาเจโตวมต ทาใหเปน ดจยาน ทาใหเปนทตง ใหมนคง สงสม ปรารภดแลว ดกรภกษ เธอพงศกษาอยางนแล ดกรภกษ เมอใด เธอเจรญกระทาใหมากซงสมาธนอยางนแลว เมอนน เธอพงเจรญสมาธนแมมวตก มวจาร ... พงเจรญสมาธนแมสหรคตดวยอเบกขา ดกรภกษ เมอใด เธอเจรญสมาธนอยางน เจรญด แลว เมอนน เธอพงศกษาอยางนวา เราจกพจารณากายในกายอยมความเพยร มสมปชญญะ มสต กาจดอภชฌาและโทมนสในโลกเสย ดกรภกษ เธอพงศกษาอยางนแล ดกรภกษ เมอใด

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 239 เธอเจรญกระทาใหมากซงสมาธนอยางนแลว เมอนน เธอพงเจรญสมาธนแมมวตก มวจาร ... เธอพงเจรญสมาธนแมสหรคตดวยอเบกขา ดกรภกษ เมอใด เธอเจรญสมาธนอยางน เจรญ ดแลว เมอนน เธอพงศกษาอยางนวา เราจกพจารณาเวทนาในเวทนาทงหลายอย ฯลฯ พจารณา จตในจตอย ฯลฯ พจารณาธรรมในธรรมทงหลายอยมความเพยร มสมปชญญะ มสต กาจด อภชฌาและโทมนสในโลกเสย ดกรภกษ เธอพงศกษาอยางนแล ดกรภกษ เมอใด เธอเจรญ กระทาใหมากซงสมาธนอยางนแลว เมอนน เธอพงเจรญสมาธนแมมวตก มวจาร พงเจรญสมาธ นแมไมมวตก มแตวจาร พงเจรญสมาธนแมไมมวตก ไมมวจาร พงเจรญสมาธนแมมปต พง เจรญสมาธนแมไมมปต พงเจรญสมาธนแมสหรคตดวยความสาราญ พงเจรญสมาธนแมสหรคต ดวยอเบกขา ดกรภกษ เมอใดเธอเจรญสมาธนอยางน เจรญดแลว เมอนน เธอจกเดนไป ทางใดๆ กจกเดนเปนสขในทางนนๆ ยนอยในทใดๆ กจกยนเปนสขในทนนๆ นงอยในทใดๆ กจก นงอยเปนสขในทนนๆ นอนอยทใดๆ กจกนอนเปนสขในทนนๆ ฯ ครงนนแล ภกษรปนน อนพระผมพระภาคตรสสอนดวยพระโอวาทนแลว ลกจาก อาสนะ ถวายบงคมพระผมพระภาค กระทาประทกษณแลวหลกไป ภกษนนหลกจากหมอยผเดยว ไมประมาท มความเพยร มใจเดดเดยวไมนานนก กกระทาใหแจงซงทสด แหงพรหมจรรย อนยอดเยยม ทกลบตรออกบวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนน ดวยปญญาอนยงเอง ใน ปจจบนเขาถงอย รชดวาชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจ อนเพอความเปนอยางนมไดม และภกษรปนนไดเปนพระอรหนตองคหนงในจานวนพระอรหนต ทงหลาย ฯ จบสตรท ๑๐ คยาสตร [๑๖๑] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ คยาสสประเทศใกลฝงแมนาคยา ณ ทนนแลพระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ฯลฯ พระผมพระภาค ตรสวาดกรภกษทงหลาย กอนแตตรสร ยงมไดตรสร ยงเปนพระโพธสตวอย เราจาไดแม ซงโอภาส แตไมเหนรปทงหลายเราจงมความคดดงนวา ถาเราพงจาไดแมซงโอภาส และพงเหน รปทงหลายดวยอาการอยางน ญาณทสสนะนของเรากจะพงบรสทธกวา ดกรภกษทงหลายสมย ตอมา เรานนเปนผไมประมาท มความเพยร มใจเดดเดยว ยอมจาไดซงโอภาส และเหนรป

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 240 ทงหลาย แตเราไมไดยนเจรจาปราศรยกบเทวดาเหลานน เราจงมความคดดงนวา ถาเราจาโอภาส ได เหนรปทงหลาย และยนเจรจาปราศรยกบเทวดาเหลานน ดวยอาการอยางน ญาณทสสนะน ของเรากจะพงบรสทธดกวา ดกรภกษทงหลาย สมยตอมา เรานนเปนผไมประมาท มความเพยร มใจเดดเดยวอย ยอมจาไดซงโอภาส เหนรปทงหลาย และไดยนเจรจาปราศรยกบเทวดาเหลา นน แตไมรจกเทวดาเหลานนวา เทวดาเหลานมาจากเทพนกายชนโนนหรอชนโนน เรานนจง คดเหนตอไปวา หากเราพงจาโอภาส เหนรปทงหลาย ยนเจรจาปราศรยกบเทวดาเหลานน และ รจกเทวดาเหลานนวา เทวดาเหลานมาจากเทพนกายชนโนนหรอชนโนน ดวยอาการอยางน ญาณทสสนะนของเรากจะพงบรสทธกวา ดกรภกษทงหลาย สมยตอมา เรานนเปนผไมประมาท มความเพยร มใจเดดเดยวอย ยอมจาไดซงโอภาส เหนรปทงหลายยนเจรจาปราศรยกบเทวดา เหลานน และรจกเทวดาเหลานนวา เทวดาเหลานนมาจากเทพนกายชนโนนหรอชนโนน แตก ยงไมรเทวดาเหลานนวา ดวยวบากแหงกรรมน เทวดาเหลานเคลอนจากชนนแลวไปเกดในชนนน ถงจะรเทวดาเหลานนวา ดวยวบากแหงกรรมน เทวดาเหลานเคลอนจากชนนแลวไปเกดในชนนน แตกไมรเทวดาเหลานนวา ดวยวบากแหงกรรมน เทวดาเหลานมอาหารอยางน เสวยสข เสวยทกขอยางน ถงจะรเทวดาเหลานนวา เทวดาเหลานมอาหารอยางน เสวยสขเสวยทกข อยางน แตกไมรเทวดาเหลานนวา เทวดาเหลานมอายยนอยางน ตงอยนานอยางน ถงจะรเทวดา เหลานนวา เทวดาเหลานมอายยนอยางน ตงอยนานอยางน แตกไมรเทวดาเหลานนวา เราเคย อยรวมหรอไมเคยอยรวมกบเทวดาเหลาน ดกรภกษทงหลาย เรานนจงคดเหนดงนวา หากเรา พงจาโอภาส เหนรปทงหลาย ยนเจรจาปราศรยกบเทวดาเหลานน พงรจกเทวดาเหลานนวา เทวดาเหลานมาจากเทพนกายชนโนนหรอชนโนน พงรเทวดาเหลานนวา ดวยวบาก แหงกรรมน เทวดาเหลานเคลอนจากชนนแลวไปเกดในชนนน พงรเทวดาเหลานนวา เทวดา เหลานมอาหารอยางน เสวยสขเสวยทกขอยางน พงรเทวดาเหลานนวา เทวดาเหลาน มอายยนอยางน ตงอยนานอยางนและพงรเทวดาเหลานนวา เราเคยอยรวมหรอไมเคย อยรวมกบเทวดาเหลานดวยอาการอยางน ญาณทสสนะนของเรา พงบรสทธดกวา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 241 ดกรภกษทงหลาย สมยตอมา เรานนเปนผไมประมาท มความเพยร มใจเดดเดยว ยอมจา โอภาสไดเหนรปทงหลายยนเจรจาปราศรยกบเทวดาเหลานน รจกเทวดาเหลานนวา เทวดาเหลานมาจากเทพนกายชนโนนหรอชนโนน รเทวดาเหลานนวาดวยวบากแหง กรรมน เทวดาเหลานเคลอนจากชนนแลวไปเกดในชนนน รเทวดาเหลานนวา เทวดาเหลาน มอาหารอยางน เสวยสขเสวยทกขอยางน รเทวดาเหลานนวาเทวดาเหลานมอายยนอยางน ตงอยนานอยางน และรเทวดาเหลานนวา เราเคยอยรวมหรอไมเคยอยรวมกบเทวดาเหลานน ดกรภกษทงหลาย ญาณทสสนะอนประเสรฐยง เวยน ๘ รอบอยางนของเรายงไมบรสทธ เพยงใด เรากยงไมปฏญาณวา ไดตรสรอนตรสมมาสมโพธญาณในโลก พรอมทงเทวโลก มารโลกพรหมโลก ในหมสตว พรอมทง สมณพราหมณ เทวดาและมนษย เพยงนน แต เมอใด ญาณทสสนะอนประเสรฐยง เวยน ๘ รอบอยางนของเราบรสทธดแลว เมอนน เรา จงปฏญาณวา ไดตรสรอนตรสมมาสมโพธญาณ ในโลกพรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมสตว พรอมทง สมณพราหมณเทวดาและมนษย กแลญาณทสสนะไดเกดขนแกเราวา เจโตวมตของเราไมกาเรบ ชาตนมในทสด บดนภพใหมตอไปไมม ฯ จบสตรท ๑๑ อภภายตนสตร [๑๖๒] ดกรภกษทงหลาย เหตเปนเครองครอบงา ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน คอ คนหนงมรปสญญาในภายใน เหนรปในภายนอกเลกนอย ทงมผวพรรณด ทงมผวพรรณ ทราม ยอมมความสาคญอยางนวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจงเหน นเปนเหตเครอง ครอบงาประการท ๑ คนหนงมรปสญญาในภายใน เหนรปในภายนอกไดไมมประมาณ ทงม ผวพรรณด ทงมผวพรรณทราม ยอมมความสาคญอยางนวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 242 เหนนเปนเครองครอบงาประการท ๒ คนหนงมอรปสญญาในภายใน เหนรปในภายนอก ไดเลกนอย ทงมผวพรรณด ทงมผวพรรณทราม ยอมมความสาคญอยางนวา เราครอบงารป เหลานนแลวจงรจงเหน นเปนเหตเครองครอบงาประการท ๓ คนหนงมอรปสญญาในภายใน เหนรปในภายนอกไดไมมประมาณทงมผวพรรณด ทงมผวพรรณทราม ยอมมความสาคญ อยางนวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจงเหน นเปนเหตเครองครอบงาประการท ๔ คนหนง มอรปสญญาในภายใน เหนรปในภายนอกเขยว มสเขยว รศมเขยว แสงสวางเขยวยอมม ความสาคญอยางนวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจงเหน นเปนเหตเครองครอบงาประการ ท ๕ คนหนงมอรปสญญาในภายใน เหนรปในภายนอกเหลอง มสเหลอง รศมเหลอง แสง สวางเหลอง ยอมมความสาคญอยางนวาเราครอบงารปเหลานนแลวจงรจงเหน นเปนเหต เครองครอบงาประการท ๖ คนหนงมอรปสญญาในภายใน เหนรปในภายนอกแดง มสแดง รศมแดงแสงสวางแดง ยอมมความสาคญอยางนวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจงเหน นเปนเหตเครองครอบงาประการท ๗ คนหนงมอรปสญญาในภายใน เหนรปในภายนอกขาว ม สขาว รศมขาว แสงสวางขาว ยอมมความสาคญวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจงเหน นเปนเหตเครองครอบงาประการท ๘ ดกรภกษทงหลาย เหตเปนเครองครอบงา ๘ ประการ นแล ฯ จบสตรท ๑๒ วโมกขสตร [๑๖๓] ดกรภกษทงหลาย วโมกข ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน คอ บคคล ผมรป ยอมเหนรปทงหลาย นเปนวโมกข ประการท ๑ คนหนงมอรปสญญาในภายใน ยอมเหน รปทงหลายในภายนอก นเปนวโมกขประการท๒ คนทนอมใจวา งาม นเปนวโมกขประการ ท ๓ เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง เพราะดบปฏฆสญญา เพราะไมใสใจถงนานตต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 243 สญญา บรรลอากาสานญจายตนะ โดยมนสการวา อากาศไมมทสด นเปนวโมกขประการท ๔ เพราะกาวลวงอากาสานญจายตนะโดยประการทงปวง บรรลวญญาณญจายตนะโดยมนสการวา วญญาณ ไมมทสด นเปนวโมกขประการท ๕ เพราะลวงวญญาณญจายตนะโดยประการทงปวง บรรลอากญจญญายตนะ โดยมนสการวา ไมมอะไรหนอยหนง นเปนวโมกขประการท ๖ เพราะ ลวงอากญจญญายตนะโดยประการทงปวง บรรลเนวสญญานาสญญายตนะ นเปนวโมกขประการ ท ๗เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนะโดยประการทงปวง บรรลสญญาเวทยตนโรธนเปน วโมกขประการท ๘ ดกรภกษทงหลาย วโมกข ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๓ โวหารสตรท ๑ [๑๖๔] ดกรภกษทงหลาย อนรยโวหาร ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน คอ ความเปนผพดในสงไมไดเหนวาไดเหน ๑ ในสงทไมไดฟงวาไดฟง ๑ ในสงทไมไดทราบวา ไดทราบ ๑ ในสงทไมไดรวาไดร ๑ ในสงทไดเหนวาไมไดเหน ๑ ในสงทไดฟงวาไมไดฟง ๑ ในสงทไดทราบวาไมไดทราบ ๑ในสงทไดรวาไมไดร ๑ ดกรภกษทงหลาย อนรยโวหาร ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๔ โวหารสตรท ๒ [๑๖๕] ดกรภกษทงหลาย อรยโวหาร ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน คอ ความ เปนผพดในสงทไมไดเหนวาไมไดเหน ๑ ในสงทไมไดฟงวาวาไมไดฟง ๑ ในสงทไมไดทราบวา ไมไดทราบ ๑ ในสงทไมไดรวาไมไดร ๑ ในสงทไดเหนวาไดเหน ๑ ในสงทไดฟงวาไดฟง ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 244 ในสงทไดทราบวาไดทราบ ๑ ในสงทไดรวาไดร ๑ ดกรภกษทงหลาย อรยโวหาร ๘ ประการ นแล ฯ จบสตรท ๑๕ ปรสสตร [๑๖๖] ดกรภกษทงหลาย บรษท ๘ จาพวกน ๘ จาพวกเปนไฉน คอ บรษทกษตรย ๑ บรษทพราหมณ ๑ บรษทคฤหบด ๑ บรษทสมณะ ๑บรษทเทวดาชนจาตมมหาราช ๑ บรษทเทวดาชนดาวดงส ๑ บรษทมาร ๑ บรษทพรหม ๑ ดกรภกษทงหลาย เราเขาไปหาบรษทกษตรย หลายรอยบรษท ยอมรดวา แมในบรษทนนเราเคยนงประชมดวย เคยสนทนาปราศรยดวย เคย สนทนาธรรมดวย ในบรษทกษตรยนน กษตรยเหลานนมวรรณเชนใด เรากมวรรณเชนนน กษตรยเหลานนมเสยงเชนใด เรากมเสยงเชนนน เราชแจงใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ราเรงดวยธรรมกถา และเมอเรากาลงพดอยบรษทกษตรยเหลานนยอมไมรวา ใครหนอน เปน เทวดาหรอมนษยพดอย ครนเราชแจงใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรงดวยธรรมกถา แลวหายไปเมอเราหายไปแลว กษตรยเหลานนกไมรวา ใครหนอน เปนเทวดาหรอมนษย หายไปแลว ดกรภกษทงหลาย เราเขาไปหาบรษทพราหมณหลายรอยบรษท ฯลฯ บรษท คฤหบด ฯลฯ บรษทสมณะ ฯลฯ บรษทเทวดาชนจาตมมหาราช ฯลฯบรษทเทวดาชนดาว ดงส ฯลฯ บรษทมาร ฯลฯ บรษทพรหมหลายรอยบรษท ยอมรดวาแมในบรษทพรหมนน เราเคยนงประชมดวย เคยสนทนาปราศรยดวยเคยสนทนาธรรมดวย ในบรษทพรหมนน พรหมเหลานนมวรรณเชนใด เรากมวรรณเชนนน พรหมเหลานนมเสยงเชนใด เรากมเสยง เชนนน เราชแจงใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรงดวยธรรมกถา และเมอเรากาลง พดอยพรหมเหลานนกไมรวา ใครหนอน เปนเทวดาหรอมนษยพดอย ครงเราชแจงใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรงดวยธรรมกถาแลวหายไป และเมอเราหายไปแลว พรหมเหลานน กไมรวา ใครหนอน เปนเทวดาหรอมนษยหายไปแลว ดกรภกษทงหลาย บรษท ๘ จาพวก นแล ฯ จบสตรท ๑๖

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 245 ภมจาลสตร [๑๖๗] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กฏาคารศาลา ปามหาวน ใกลนคร เวสาล ครงนนแล เวลาเชา พระผมพระภาคทรงครองอนตรวาสกแลว ทรงถอบาตรและจวร เสดจเขาไปบณฑบาตยงนครเวสาล ครนเทยวบณฑบาตในนครเวสาลแลว ในเวลาปจฉาภต เสดจกลบจากบณฑบาตแลว ตรสกะทานพระอานนทวา ดกรอานนท จงถอผานสทนะ เราจะ เขาไปยงปาวาลเจดยเพอพกกลางวน ทานพระอานนททลรบพระผมพระภาคแลว ถอผานสทนะ ตามพระผมพระภาคไปขางหลง ฯ ครงนนแล พระผมพระภาคเสดจเขาไปยงปาวาลเจดย ประทบนงบนอาสนะทปไว แลวตรสกะทานพระอานนทวา ดกรอานนท นครเวสาลเปนทนารนรมย อเทนเจดยกนารนรมย โคตมกเจดย พหปตตกเจดย สตตมพเจดยสารนททเจดย ปาวาลเจดย ลวนนารนรมย ดกรอานนท ผใดผหนงเจรญทาใหมากซงอทธบาท ๔ ทาใหเปนดจยาน ทาใหเปนทตง ใหมนคง สงสมปรารภดแลว ผนนหวงอย พงดารงอยไดกลปหนง หรอเกนกวากลป ดกรอานนท ตถาคตเจรญ กระทาใหมากซงอทธบาท ๔ ทาใหเปนดจยาน ทาใหเปนทตง ใหมนคง สงสม ปรารภดแลว ตถาคตหวงอย พงดารงอยไดกลปหนงหรอเกนกวากลป เมอพระผมพระภาคทรง กระทานมตแจงชด ทรงกระทาโอภาสแจงชดแมอยางน ทานพระอานนทกไมอาจจะรทน จงไม ทลอาราธนาพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขอพระผมพระภาคพงทรงดารงอยตลอดกลป ขอพระสคตพงทรงดารงอยตลอดกลป เพอประโยชนเกอกลแกชนหมมาก เพอสขแกชนหมมาก เพออนเคราะหโลก เพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกเทวดาและมนษยทงหลาย เพราะถกมารเขาดลใจ แมครงท ๒ แมครงท ๓ พระผมพระภาคกตรสกะทานพระอานนทวา ดกรอานนท นครเวสาลเปนนครทนารนรมยอเทนเจดยกนารนรมย โคตมกเจดย พหปตตก เจดย สตตมพเจดย สารนททเจดยปาวาลเจดย ลวนนารนรมย ดกรอานนท ผใดผหนงเจรญ กระทาใหมากซงอทธบาท ๔ ทาใหเปนดจยาน ทาใหเปนทตง ใหมนคง สงสม ปรารภดแลว ฯลฯ ตถาคตหวงอย พงดารงอยไดกลปหนงหรอเกนกวากลป เมอพระผมพระภาคทรงกระทานมต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 246 แจงชด ทรงกระทาโอภาสแจงชดแมอยางน ทานพระอานนทกไมอาจจะรทน จงไมทลอาราธนา พระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขอพระผมพระภาคพงทรงดารงอยตลอดกลป ขอพระสคต พงทรงดารงอยตลอดกลป เพอประโยชนเกอกลแกชนหมมาก เพอสขแกชนหมมาก เพอ อนเคราะหโลก เพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสข แกเทวดาและมนษยทงหลาย เพราะ ถกมารเขาดลใจ ครงนนแล พระผมพระภาคตรสกะทานพระอานนทวา ดกรอานนทเธอจง ไปเถด บดนเธอยอมสาคญกาลทสมควร ทานพระอานนททลรบพระผมพระภาคแลว ลกจาก อาสนะ ถวายบงคมพระผมพระภาค กระทาประทกษณแลวไปนง ณ โคนไมแหงหนง ในทไมไกล พระผมพระภาค ฯ ครงนนแล เมอทานพระอานนทหลกไปแลวไมนาน มารผลามกไดกราบทลพระผม พระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ บดนพระผมพระภาคจงเสดจปรนพพานเถด ขอพระสคต จงเสดจปรนพพานเถด บดนเปนกาลปรนพพานของพระผมพระภาค ขาแตพระองคผเจรญ กพระผมพระภาคตรสพระวาจานไววาดกรมารผลามก เราจกยงไมปรนพพาน ตราบเทาทพวก ภกษสาวกของเรายงไมฉลาดไมไดรบแนะนา ไมแกลวกลา ยงไมบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ยงไมเปนพหสต ไมทรงธรรม ไมปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ยงไมปฏบตชอบ ยงไมประพฤต ตามธรรม ไมเรยนอาจารยวาทของตนแลวบอก แสดง บญญต แตงตงเปดเผย จาแนก กระทาใหงาย ไมแสดงธรรมมปฏหารยยายดวยดซงปรปปวาททเกดขนแลวโดยชอบธรรม ขาแต พระองคผเจรญ บดน ภกษสาวกของพระผมพระภาค เปนผฉลาด ไดรบแนะนา แกลวกลา บรรลธรรมอนเกษมจากโยคะเปนพหสต ทรงธรรม ปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ปฏบตชอบ ประพฤตตามธรรม เรยนอาจารยวาทของตนแลว บอก แสดง บญญต แตงตง เปดเผย จาแนก กระทาใหงาย แสดงธรรมมปาฏหารยยายดวยดซงปรปปวาททเกดขนแลวโดยชอบธรรม ขาแตพระองคผเจรญ บดนขอพระผมพระภาคจงเสดจปรนพพานเถด ขอพระสคตจงเสดจ ปรนพพานเถด บดน เปนกาลปรนพพานแหงพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสพระวาจาน ไววา ดกรมารผลามก เราจกยงไมปรนพพาน ตราบเทาทภกษณสาวกาของเรา ฯลฯ อบาสก สาวกของเรา ฯลฯอบาสกาสาวกาของเรา ยงไมฉลาด ยงไมไดรบแนะนา ยงไมแกลวกลา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 247 ยงไมบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ยงไมเปนพหสต ยงทรงจาธรรมไมได ยงปฏบตธรรม สมควรแกธรรมไมได ยงไมปฏบตชอบ ยงไมประพฤตตามธรรมไมเรยนอาจารยวาทของตนแลว บอก แสดง บญญต แตงตง เปดเผย จาแนกกระทาใหงาย ไมแสดงธรรมมปฏหารยยาย ดวยดซงปรปปวาททเกดขนแลวโดยชอบธรรม ขาแตพระองคผเจรญ บดน อบาสกาสาวกาของ พระผมพระภาค เปนผฉลาด ไดรบแนะนา แกลวกลา บรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ เปนพหสต ทรงธรรม ปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ปฏบตชอบ ประพฤตตามธรรม เรยนอาจารยวาท ของตนแลว บอก แสดง บญญต แตงตง เปดเผย จาแนก ทาใหงาย แสดงธรรมมปาฏหารย ยายดวยดซงปรปปวาททเกดขนแลวโดยชอบธรรมขาแตพระองคผเจรญ บดน ขอพระผมพระภาค จงเสดจปรนพพานเถด ขอพระสคตจงเสดจปรนพพานเถด บดนเปนกาลปรนพพานแหง พระผมพระภาค กพระผมพระภาคตรสพระวาจานไววา ดกรมารผลามก เราจกยงไมปรนพพาน ตราบเทาทพรหมจรรยของเรานยงไมเจรญแพรหลายกวางขวาง ชนเปนอนมาก ยงไมรทวยงไม แนนหนา เทวดาและมนษยทงหลายยงไมประกาศดแลว ขาแตพระองคผเจรญ บดน พรหมจรรย ของพระผมพระภาคเจรญแพรหลายกวางขวาง ชนเปนอนมากรทว แนนหนา เทวดาและมนษย ประกาศดแลว ขาแตพระองคผเจรญบดน ขอพระผมพระภาคจงเสดจปรนพพานเถด ขอ พระสคตจงเสดจปรนพพานเถด บดน เปนกาลปรนพพานแหงพระผมพระภาค ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรมารผลามก ทานจงเปนผขวนขวายนอยเถดไมนานนกตถาคต จกปรนพพาน แตนลวงไป ๓ เดอน ตถาคตจกปรนพพานลาดบนนแล พระผมพระภาคทรงม สตสมปชญญะ ปลงอายสงขาร ณ ปาวาลเจดยเมอพระผมพระภาคทรงปลงอายสงขารแลว แผนดนไหวใหญ นาสะพงกลว โลมชาตชชน กลองทพยกบนลอลน พระผมพระภาคทรงทราบ เนอความนนแลว จงทรงเปลงพระอทานในเวลานนวา มนไดปลงเครองปรงแตงภพ อนเปนเหตสมภพทงทชงได ทงทชงไมได ยนดในภายใน มจตตงมน ไดทาลายกเลสท เกดในตนเหมอนทหารทาลายเกราะ ฉะนน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 248 ครงนนแล ทานพระอานนทไดมความคดดงนวา แผนดนนไหวใหญหนอ แผนดนน ไหวใหญจรงหนอ นาสะพงกลว โลมชาตชชน ทงกลองทพยกบนลอลน อะไรหนอเปนเหต เปนปจจยแหงความปรากฏแผนดนไหวใหญ ลาดบนนแลทานพระอานนทเขาไปเฝาพระผม พระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดทลถามพระผม พระภาควา ขาแตพระองคผเจรญแผนดนนไหวใหญหนอ แผนดนนไหวใหญจรงหนอ นาสะพงกลว โลมชาตชชน ทงกลองทพยกบนลอลน อะไรหนอ เปนเหตเปนปจจยแหงความ ปรากฏแผนดนไหวใหญ ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนท เหตปจจย ๘ ประการนแหงความปรากฏแผนดนไหว ใหญ ๘ ประการเปนไฉน ดกรอานนท แผนดนใหญตงอยบนนา นาตงอยบนลม ลมตงอย บนอากาศ สมยนนลมพายพดจด ลมพายพดใหนาไหว นาไหวแลวทาใหแผนดนไหว ดกร อานนท นเปนเหตเปนปจจยประการท ๑ แหงความปรากฏแผนดนไหวใหญ ฯ อกประการหนง สมณะหรอพราหมณผมฤทธ บรรลความชานาญทางจตหรอเทวดา ผมฤทธมาก มอานภาพมาก เจรญปฐวสญญานดหนอย เจรญอาโปสญญาหาประมาณมได ยอมยงแผนดนนใหสะเทอนสะทานหวนไหว ดกรอานนท นเปนเหตเปนปจจยประการท ๒ แหงความปรากฏแผนดนไหวใหญ ฯ อกประการหนง เมอใด พระโพธสตวจตจากชนดสต มสตสมปชญญะ ลงสพระครรภ พระมารดา เมอนน แผนดนนยอมสะเทอนสะทานหวนไหวดกรอานนท นเปนเหตเปนปจจย ประการท ๓ แหงความปรากฏแผนดนไหวใหญ ฯ อกประการหนง เมอใด พระโพธสตวมสตสมปชญญะ ประสตจากพระครรภพระมารดา เมอนน แผนดนนยอมสะเทอนสะทานหวนไหว ดกรอานนทนเปนเหตเปนปจจยประการท ๔ แหงความปรากฏแผนดนไหวใหญ ฯ อกประการหนง เมอใด พระตถาคตตรสรอนตรสมมาสมโพธญาณ เมอนน แผนดนน ยอมสะเทอนสะทานหวนไหว ดกรอานนท นเปนเหตเปนปจจยประการท ๕ แหงความปรากฏ แผนดนไหวใหญ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 249 อกประการหนง เมอใด พระตถาคตทรงประกาศอนตรธรรมจกร เมอนน แผนดนนยอม สะเทอนสะทานหวนไหว ดกรอานนท นเปนเหตเปนปจจยประการท ๖ แหงความปรากฏแผนดน ไหวใหญ ฯ อกประการหนง เมอใด ตถาคตทรงมสตสมปชญญะ ปลงอายสงขาร เมอนน แผนดน นยอมสะเทอนสะทานหวนไหว ดกรอานนท นเปนเหตเปนปจจยประการท ๗ แหงความปรากฏ แผนดนไหวใหญ ฯ อกประการหนง เมอใด ตถาคตปรนพพานดวยอนปาทเสสนพพานธาตเมอนน แผนดนน ยอมสะเทอนสะทานหวนไหว ดกรอานนท นเปนเหตเปนปจจยประการท ๘ แหงความปรากฏ แผนดนไหวใหญ ดกรอานนท เหตปจจย๘ ประการนแล แหงความปรากฏแผนดนไหวใหญ ฯ จบจาลวรรคท ๒ _________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. อจฉาสตร ๒. อลสตร ๘ สตร ๓. สงขตตสตร ๔. คยาสตร ๕. อภภายตนสตร ๖. วโมกขสตร ๗. โวหารสตรท ๑ ๘. โวหารสตรท ๒ ๙. ปรสสตร ๑๐. ภมจาลสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 250 ยมกวรรคท ๓ ปฏปทาสตรท ๑ [๑๖๘] ดกรภกษทงหลาย ภกษเปนผมศรทธา แตไมมศล อยางน เธอชอวา เปนผไม บรบรณดวยองคนน เธอพงบาเพญองคนนใหบรบรณดวยคดวาอยางไรหนอ เราพงเปนผม ศรทธาและมศล ดกรภกษทงหลาย เมอใดแล ภกษเปนผมศรทธาและมศล เมอนน เธอชอวา เปนผบรบรณดวยองคนน ดกรภกษทงหลาย ภกษเปนผมศรทธา มศล แตไมเปนพหสต อยางน เธอชอวาเปนผไมบรบรณดวยองคนน เธอพงบาเพญองคนนใหบรบรณดวยคดวาอยางไรหนอ เราพงเปนผมศรทธา มศลและเปนพหสต เมอใดแล ภกษเปนผมศรทธา มศล และเปน พหสต เมอนน เธอชอวาเปนผบรบรณดวยองคนน ดกรภกษทงหลายภกษเปนผมศรทธา มศล และเปนพหสต แตไมเปนธรรมกถก ฯลฯ และเปนธรรมกถก แตไมเขาสบรษท ฯลฯ และ เขาสบรษทได แตไมแกลวกลาแสดงธรรมแกบรษท ฯลฯ และแกลวกลาแสดงธรรมแกบรษท แตไมไดตามความปรารถนาไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ อนมในจตยง เปนเครองอย เปนสขในปจจบน ฯลฯ เปนผไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ อน มในจตยง เปนเครองอยเปนสขในปจจบน แตไมไดทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหา อาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเองในปจจบนเขาถงอย อยางน เธอ ชอวาเปนผยงไมบรบรณดวยองคนน เธอพง บาเพญองคนนใหบรบรณดวยคดวา อยางไรหนอ เราพงเปนผมศรทธา มศลเปนพหสต เปนธรรมกถก เขาสบรษทได แกลวกลาแสดงธรรมแก บรษท เปนผไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ อนมในจตยง เปน เครองอยเปนสขในปจจบน พงทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะ อาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเองในปจจบน เขาถงอยดกรภกษทงหลาย เมอใดแล ภกษเปนผมศรทธา มศล เปนพหสต เปนธรรมกถก เขาสบรษทได แกลวกลาแสดงธรรมแก

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 251 บรษท เปนผไดตามความปรารถนาไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงฌาน ๔ อนมในจตยง เปน เครองอยเปนสขในปจจบน ทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะ ทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย เมอนน เธอชอวา เปนผบรบรณ ดวยองคนน ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล ยอมเปนผกอใหเกด ความเลอมใสโดยรอบ และเปนผบรบรณดวยอาการทงปวง ฯ จบสตรท ๑ ปฏปทาสตรท ๒ [๑๖๙] ดกรภกษทงหลาย ภกษเปนผมศรทธา แตไมมศลอยางน เธอชอวาเปนผยงไม บรบรณดวยองคนน เธอพงบาเพญองคนนใหบรบรณดวยคดวาอยางไรหนอ เราพงเปนผม ศรทธาและมศล ดกรภกษทงหลาย เมอใดแล ภกษเปนผมศรทธาและมศล เมอนน เธอชอวา เปนผบรบรณดวยองคนน ดกรภกษทงหลาย ภกษเปนผมศรทธา มศล แตไมเปนพหสต ฯลฯ เปนพหสต แตไมเปนธรรมกถก ฯลฯ เปนธรรมกถก แตไมเขาสบรษท ฯลฯ เขาสบรษทได แตไมแกลวกลาแสดงธรรมแกบรษท ฯลฯ แกลวกลาแสดงธรรมแกบรษท และถกตองวโมกข อนสงบ ไมมรป เพราะลวงรปเสยได ดวยนามกาย แตไมกระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญา วมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไปดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถง อย อยางน เธอชอวายงเปนผไมบรบรณดวยองคนน เธอพงบาเพญองคนนใหบรบรณดวยคดวา อยางไรหนอ เราพงมศรทธา มศล เปนพหสต เปนธรรมกถก เขาสบรษทได แกลวกลา แสดงธรรมแกบรษท และพงถกตองวโมกขอนสงบ ไมมรป เพราะลวงรปเสยไดดวยนามกาย พงกระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวย ปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ดกรภกษทงหลาย เมอใดแล ภกษเปนผมศรทธา มศล เปนพหสต เปนธรรมกถกเขาสบรษทได แกลวกลาแสดงธรรมแกบรษทและถกตองวโมกข อนสงบ ไมมรปเพราะลวงรปเสยได ดวยนามกาย ทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหา อาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย เมอนน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 252 เธอชอวาเปนผบรบรณดวยองคนน ดกรภกษทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล เปนผใหกอเกดความเลอมใสโดยรอบ และบรบรณดวยอาการทงปวง ฯ จบสตรท ๒ ปฏปทาสตรท ๓ [๑๗๐] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ทพกกอดวยอฐ ชอนาทกะ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลานนทลรบพระผมพระ ภาคแลว พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย มรณสตอนบคคลเจรญแลว กระทาใหมาก แลว ยอมมผลมากมอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด เธอทงหลายยอมเจรญ มรณสตหรอหนอ ฯ เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ภกษรปหนงกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระ องคผเจรญ ขาพระองคยอมเจรญมรณสต ฯ พ. ดกรภกษ กเธอเจรญมรณสตอยางไร ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ ในการเจรญมรณสต น ขาพระองคมความคดอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยคนหนงวนหนง พงมนสการถงคาสอนของพระผมพระภาค เราไดกระทาคาสอนของ พระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเจรญมรณสตอยางนแล ฯ ภกษแมอกรปหนงกราบทลพระผมพระภาคอยางนวา ขาแตพระองคผเจรญ แมขาพระองค กเจรญมรณสต ฯ พ. ดกรภกษ กเธอเจรญมรณสตอยางไร ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ ในการเจรญมรณสตน ขาพระองคมความคดอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยตลอดวนหนง พงมนสการถงคาสอนของพระผมพระภาค เราไดกระทาคาสอนของ พระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเจรญมรณสตอยางนแล ฯ ภกษแมอกรปหนงกราบทลพระผมพระภาคอยางนวา ขาแตพระองคผเจรญ แมขาพระองค กเจรญมรณสต ฯ พ. ดกรภกษ กเธอเจรญมรณสตอยางไร ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 253 ภ. ขาแตพระองคผเจรญ ในการเจรญมรณสตน ขาพระองคมความคดอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยเพยงครงวน พงมนสการถงคาสอนของพระผมพระภาค เราไดกระทาคาสอนของ พระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเจรญมรณสตอยางนแล ฯ ภกษแมอกรปหนงกราบทลพระผมพระภาคอยางนวา ขาแตพระองค แม ขาพระองคกเจรญมรณสต ฯ พ. ดกรภกษ กเธอเจรญมรณสตอยางไร ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ ในการเจรญมรณสตน ขาพระองคมความคดอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยเพยงชวเวลาบรโภคบณฑบาตมอหนง พงมนสการถงคาสอนของพระผมพระภาค เราไดทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเจรญ มรณสตอยางนแล ฯ ภกษแมอกรปหนงกราบทลพระผมพระภาคอยางนวา ขาแตพระองคผเจรญ แมขาพระ องคกเจรญมรณสต ฯ พ. ดกรภกษ กเธอเจรญมรณสตอยางไร ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ ในการเจรญมรณสตน ขาพระองคมความคดอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยชวเวลาบรโภคบณฑบาตครงหนง พงมนสการถงคาสอนของพระผม พระภาค เราไดกระทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเจรญมรณสตอยางนแล ฯ ภกษแมอกรปหนงกราบทลพระผมพระภาคอยางนวา ขาแตพระองคผเจรญ แมขาพระองค กเจรญมรณสต ฯ พ. ดกรภกษ กเธอเจรญมรณสตอยางไร ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ ในการเจรญมรณสตน ขาพระองคมความคดอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยชวเวลาเคยวขาว ๔-๕ คาแลวกลนกน พงมนสการถงคาสอนของพระ ผมพระภาค เราไดกระทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเจรญมรณสตอยางนแล ฯ ภกษแมอกรปหนงกราบทลพระผมพระภาคอยางนวา ขาแตพระองคผเจรญ แม ขาพระองคกเจรญมรณสต ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 254 พ. ดกรภกษ กเธอเจรญมรณสตอยางไร ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ ในการเจรญมรณสตน ขาพระองคมความคดอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยชวเวลาเคยวขาวไดคาหนงแลวกลนกน พงมนสการถงคาสอนของพระผม พระภาค เราไดกระทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเจรญมรณสตอยางนแล ฯ ภกษแมอกรปหนงกราบทลพระผมพระภาคอยางนวา ขาแตพระองคผเจรญ แม ขาพระองคกเจรญมรณสต ฯ พ. ดกรภกษ กเธอเจรญมรณสตอยางไร ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ ในการเจรญมรณสตน ขาพระองคมความคดอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยชวเวลาหายใจออกแลวหายใจเขา หรอหายใจเขาแลวหายใจออก พง มนสการถงคาสอนของพระผมพระภาค เราไดกระทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเจรญมรณสตอยางนแล ฯ เมอภกษทงหลายกราบทลอยางนแลว พระผมพระภาคไดตรสกะภกษเหลานนวา ดกร ภกษทงหลาย ภกษใดเจรญมรณสตอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยตลอดคนหนงวนหนง พง มนสการถงคาสอนของพระผมพระภาค เราไดกระทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ภกษใดเจรญมรณสตอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยตลอดวนหนง พงมนสการถง คาสอนของพระผมพระภาค เราไดกระทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ภกษใด เจรญมรณสตอยางนวาโอหนอ เราพงเปนอยครงวน พงมนสการคาสอนของพระผม พระภาค เราไดกระทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ภกษใดเจรญมรณสตอยางนวา โอหนอเราพงเปนอยชวเวลาบรโภคบณฑบาตมอหนง พงมนสการถงคาสอนของพระผม พระภาค เราไดกระทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ ภกษใดเจรญมรณสตอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยชวเวลาบรโภคบณฑบาตครงหนง พงมนสการถงคาสอนของพระผมพระภาค เราไดกระทาคาสอนของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ และภกษใดเจรญมรณสตอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยชวเวลาเคยวขาวได ๔-๕ คาแลวกลนกน ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลาน เรากลาววาเปนผประมาทอย เจรญมรณสตเพอความสนอาสวะชา ฯ ดกรภกษทงหลาย สวนภกษใดเจรญมรณสตอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอยชวเวลา เคยวขาวคาหนงแลวกลนกน พงมนสการถงคาสอนของพระผมพระภาค เราไดกระทาคาสอน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 255 ของพระผมพระภาคเปนอนมากหนอ และภกษใดเจรญมรณสตอยางนวา โอหนอ เราพงเปนอย ชวเวลาหายใจออกแลวหายใจเขาหรอหายใจเขาแลวหายใจออก ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลาน เรากลาววาไมประมาทอย ยอมเจรญมรณสตเพอความสนอาสวะ ดกรภกษทงหลาย เพราะฉะนน แหละ เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลายจกไมเปนผประมาทอย จกเจรญมรณสตเพอ ความสนอาสวะ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยางนแล ฯ จบสตรท ๓ ปฏปทาสตรท ๔ [๑๗๑] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ทพกกอดวยอฐชอนาทกะ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย มรณสตอนบคคลเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด ดกรภกษทงหลาย กมรณสตอนบคคลเจรญแลวอยางไร กระทาใหมากแลว อยางไร จงมผลมาก มอานสงสมากหยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เมอกลางวนสนไป กลางคนเวยนมายอมพจารณาดงนวา ปจจยแหงความ ตายของเรามมากหนอ คอ งพงกดเรากได แมลงปองพงตอยเรากได ตะขาบพงกดเรากได เพราะเหตนนเราพงทากาลกรยา อนตรายนนพงมแกเรา เราพงพลาดลมลงกได อาหารทเรา บรโภคแลวไมยอยเสยกได ดของเราพงซานกได เสมหะของเราพงกาเรบกได ลมมพษดง ศาตราของเราพงกาเรบกได มนษยทงหลายพงเบยดเบยนเรากไดพวกอมนษยพงเบยดเบยน เรากได เพราะเหตนนเราพงทากาลกรยา อนตรายนนพงมแกเรา ดกรภกษทงหลาย ภกษนน พงพจารณาดงนวา ธรรมอนเปนบาปอกศลอนเรายงละไมได ทจะพงเปนอนตรายแกเราผทา กาละในกลางคน มอยหรอหนอแล ถาภกษพจารณาอยรอยางนวา ธรรมอนเปนบาปอกศลอนเรา ยงละไมได ทจะพงเปนอนตรายแกเราผทากาละในกลางคน มอย ภกษนน พงกระทาความพอใจ ความพยายาม ความอตสาหะ ความเพยร ความไมทอถอย สตและสมปชญญะใหยง เพอละ ธรรมอนเปนบาปอกศลเหลานนเสย เปรยบเหมอนคนทมผาไฟไหม หรอศรษะถกไฟไหม พง กระทาความพอใจ ความพยายาม ความอตสาหะ ความเพยร ความไมทอถอย สตและ สมปชญญะใหยง เพอดบไฟไหมผาหรอศรษะนน ฉะนน ดกรภกษทงหลาย ถาแหละภกษ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 256 พจารณาอยรอยางนวา ธรรมอนเปนบาปอกศลอนเรายงละไมได ทจะเปนอนตรายแกเราผทา กาละในกลางคน ไมม ภกษนนพงเปนผมปตและปราโมทยหมนศกษาทงกลางวนและกลางคน ในกศลธรรมทงหลายอย ฯ ดกรภกษทงหลาย อนง ภกษในธรรมวนยน เมอกลางคนสนไป กลางวนเวยนมาถง ยอมพจารณาดงนวา ปจจยแหงความตายของเรามมากหนอ คอ งพงกดเรากได แมลงปอง พงตอยเรากได ตะขาบพงกดเรากได เพราะเหตนนเราพงทากาลกรยา อนตรายนนพงมแกเรา เราพงพลาดลมลงกได อาหารทเราบรโภคแลวไมยอยเสยกได ดของเราพงซานกได เสมหะของ เราพงกาเรบกไดลมมพษดงศาตราของเราพงกาเรบกได มนษยทงหลายพงเบยดเบยนเรากได พวกอมนษยพงเบยดเบยนเรากได เพราะเหตนนเราพงทากาลกรยา อนตรายนนพงมแกเรา ดกร ภกษทงหลาย ภกษนนพงพจารณาดงนวา ธรรมอนเปนบาปอกศลอนเรายงละไมไดทจะพงเปน อนตรายแกเราผทากาละในกลางวน มอยหรอหนอแล ถาภกษพจารณาอยรอยางนวา ธรรมอน เปนบาปอกศลอนเรายงละไมไดทจะพงทาอนตรายแกเราผทากาละในกลางวน มอย ภกษนน พงกระทาความพอใจความพยายาม ความอตสาหะ ความเพยร ความไมทอถอย สตและ สมปชญญะใหยง เพอละธรรมอนเปนบาปอกศลเหลานนเสย เปรยบเหมอนบคคลมผาถกไฟไหม หรอศรษะถกไฟไหม พงกระทาความพอใจ ความพยายาม ความอตสาหะ ความเพยร ความไมทอถอย สตและสมปชญญะใหยง เพอดบไฟไหมผาหรอศรษะนน ฉะนน ดกรภกษ ทงหลาย ถาแหละภกษพจารณาอยรอยางนวา ธรรมอนเปนบาปอกศลอนเรายงละไมไดทจะพง เปนอนตรายแกเรา ผทากาละในกลางวนไมม ภกษนนพงเปนผมปตและปราโมทย หมนศกษา ทงกลางวนกลางคนในกศลธรรมทงหลายอย ดกรภกษทงหลาย มรณสตอนภกษเจรญแลว อยางน กระทาใหมากแลวอยางน จงมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด ฯ จบสตรท ๔ ปฏปทาสตรท ๕ [๑๗๒] ดกรภกษทงหลาย สมปทา ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน คอ อฏฐาน สมปทา ๑ อารกขสมปทา ๑ กลยาณมตตตา ๑ สมชวตา ๑ สทธาสมปทา ๑ ศลสมปทา ๑ จาคสมปทา ๑ ปญญาสมปทา ๑ ดกรภกษทงหลาย สมปทา ๘ ประการนแล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 257 คนหมนในการทางาน ไมประมาท จดการงานเหมาะสม เลยงชพพอเหมาะ รกษาทรพยทหามาได มศรทธา ถง พรอมดวยศล รถอยคา ปราศจากความตระหน ชาระทาง สมปรายกตถประโยชนเปนนตย ธรรม ๘ ประการดงกลาวน ของผครองเรอน ผมศรทธา อนพระพทธเจาผมพระนาม อนแทจรง ตรสวานาสขมาใหในโลกทงสอง คอ ประโยชน ในปจจบนนและความสขในภายหนา บญ คอ จาคะน ยอม เจรญแกคฤหสถ ดวยประการฉะน ฯ จบสตรท ๕ ปฏปทาสตรท ๖ [๑๗๓] ดกรภกษทงหลาย สมปทา ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน คอ อฏฐาน สมปทา ๑ อารกขสมปทา ๑ กลยาณมตตตา ๑ สมชวตา ๑สทธาสมปทา ๑ สลสมปทา ๑ จาคสมปทา ๑ ปญญาสมปทา ๑ ฯ ดกรภกษทงหลาย กอฏฐานสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน เลยงชพดวยความ หมนประกอบการงาน คอ กสกรรม พาณชยกรรม โครกขกรรม รบราชการฝายทหาร รบ ราชการฝายพลเรอน หรอศลปอยางใดอยางหนง เปนผขยนไมเกยจครานในการงานนน ประกอบ ดวยปญญาเครองสอดสอง อนเปนอบายในการงานนน สามารถจดทาได ดกรภกษทงหลาย นเรยกวาอฏฐานสมปทา ฯ ดกรภกษทงหลาย กอารกขสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน มโภคะทหามาไดดวย ความหมนเพยร สงสมดวยกาลงแขน มเหงอไหลโทรมตว ชอบธรรม ไดมาโดยธรรม เขา รกษาคมครองโภคทรพยเหลานนไวไดพรอมมล ดวยทาไวในใจวา ไฉนหนอ พระราชาไมพง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 258 บรโภคทรพยเหลานของเรา โจรไมพงลก ไฟไมพงไหม นาไมพงพดไป ทายาทผไมเปนทรก ไมพงลกไป ดกรภกษทงหลาย นเรยกวาอารกขสมปทา ฯ ดกรภกษทงหลาย กกลยาณมตตตาเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย กลบตรในโลกน อย อาศยในบานหรอนคมใด ยอมดารงตนเจรจาสงสนทนากบบคคลในบานหรอนคมนน ซงเปน คฤหบดหรอบตรคฤหบด เปนคนหนมหรอคนแก ผมสมาจารบรสทธ ผถงพรอมดวยศรทธา ศล จาคะ ปญญา ศกษาสทธาสมปทาตามผถงพรอมดวยศรทธา ศกษาศลสมปทาตามผถงพรอม ดวยศล ศกษาจาคสมปทาตามผถงพรอมดวยจาคะ ศกษาปญญาสมปทาตามผถงพรอมดวยปญญา ดกรภกษทงหลาย นเรยกวากลยาณมตตตา ฯ ดกรภกษทงหลาย กสมชวตาเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย กลบตรในโลกน รทาง เจรญแหงโภคะ และรทางเสอมแหงโภคะแลวเลยงชพพอเหมาะไมใหฟมฟายนก ไมให ฝดเคองนกดวยคดวา รายไดของเราจกตองเหนอรายจายและรายจายของเราจกตองไมเหนอรายได ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนคนชงตาชง หรอลกมอชงตาชง ยกตาชงขนแลวยอมรวา ตองลดออกเทาน หรอตองเพมเขาเทาน ฉนใด กลบตรกฉนนนเหมอนกน รทางเจรญแหง โภคะ และรทางเสอมแหงโภคะแลว เลยงชพพอเหมาะ ไมใหฟมฟายนก ไมใหฝดเคองนก ดวยคดวา รายไดของเราจกตองเหนอรายจาย และรายจายของเราจกตองไมเหนอรายได ดกร ภกษทงหลาย ถากลบตรผมรายไดนอย แตเลยงชวตอยางโอโถง จะมผวาเขาไดวา กลบตรผน ใชโภคะเหมอนคนเคยวกนผลมะเดอ ฉะนนดกรภกษทงหลาย กถากลบตรผมรายไดมาก แต เลยงชพอยางฝดเคอง จะมผวาเขาวากลบตรผนจกตายอยางอนาถา แตเพราะกลบตรผนรทาง เจรญแหงโภคะ และรทางเสอมแหงโภคะแลว เลยงชพพอเหมาะ ไมใหฟมฟายนก ไมให ฝดเคองนก ดวยคดวา รายไดของเราจกตองเหนอรายจาย และรายจายของเราจกตองไมเหนอ รายได ดกรภกษทงหลาย นเรยกวาสมชวตา ฯ ดกรภกษทงหลาย กสทธาสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกนมศรทธาคอ เชอพระ ปญญาตรสรของพระตถาคตวา แมเพราะเหตนๆ พระผมพระภาคองคนน ฯลฯ เปนผเบกบาน แลว เปนผจาแนกธรรม ดกรภกษทงหลาย นเรยกวาสทธาสมปทา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 259 ดกรภกษทงหลาย กศลสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกนเปนผงดเวน จากปาณา ตบาต ฯลฯ เปนผงดเวนจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนฐานแหงความประมาท ดกร ภกษทงหลาย นเรยกวาศลสมปทา ฯ ดกรภกษทงหลาย กจาคสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกนมจตปราศจากมลทน คอ ความตระหน อยครองเรอน ฯลฯ ควรแกการขอ ยนดในการจาแนกทาน ดกรภกษทงหลาย นเรยกวาจาคสมปทา ฯ ดกรภกษทงหลาย กปญญาสมปทาเปนไฉน กลบตรในโลกน เปนผมปญญา ฯลฯ ใหถงความสนทกขโดยชอบ ดกรภกษทงหลาย นเรยกวาปญญาสมปทา ดกรภกษทงหลาย สมปทา ๘ ประการนแล ฯ คนหมนในการทางาน ไมประมาท จดการงานเหมาะสม เลยงชพพอเหมาะ ตามรกษาทรพยทหามาได มศรทธา ถง พรอมดวยศล รถอยคา ปราศจากความตระหน ชาระทาง สมปรายกตถประโยชนเปนนตย ธรรม ๘ ประการดงกลาวน ของผครองเรอน ผมศรทธา อนพระพทธเจาผมพระนาม อนแทจรง ตรสวานาสขมาใหในโลกทงสอง คอ ประโยชน ในปจจบนนและความสขในภายหนา บญ คอ จาคะน ยอม เจรญแกคฤหสถดวยประการฉะน ฯ จบสตรท ๖ อจฉาสตร [๑๗๔] ณ ทนนแล ทานพระสารบตรเรยกภกษทงหลายวา ดกรอาวโสทงหลาย ภกษ เหลานนรบคาทานพระสารบตรแลว ทานพระสารบตรไดกลาววาดกรอาวโสทงหลาย บคคล ๘ จาพวกน มปรากฏอยในโลก ๘ จาพวกเปนไฉน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 260 ดกรอาวโสทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนอง กนไป ยอมเกดความปรารถนาเพอไดลาภ เธอยอมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภ เมอเธอ หมนเพยรพยายามเพอใหไดลาภ ลาภไมเกดขน เธอยอมเศราโศก ลาบาก ราไร ทบอก คราครวญ ถงความหลงใหลเพราะไมไดลาภนน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษนเรยกวาผมความ ปรารถนาลาภหมนเพยรพยายามเพอไดลาภอย แตไมไดลาภ เศราโศก ราไร และเคลอนจาก พระสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาเพอไดลาภ เธอยอมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภเมอเธอหมนเพยรพยายามเพอ ไดลาภ ลาภเกดขน เธอยอมมวเมาถงความประมาทเพราะลาภนน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษ นเรยกวาผมความปรารถนาลาภ หมนเพยรพยายามเพอไดลาภ ไดลาภแลว มวเมาประมาท และเคลอนจากพระสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาเพอไดลาภ เธอไมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภเมอเธอไมหมนเพยรพยายามเพอ ไดลาภ ลาภไมเกดขน เธอยอมเศราโศกลาบาก ราไร ทบอกคราครวญ ถงความหลงใหล ดกรอาวโสทงหลาย ภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภ ไมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภ ไมไดลาภเศราโศก ราไร และเคลอนจากพระสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาเพอไดลาภ เธอไมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภเมอเธอไมหมนเพยรพยายามเพอ ไดลาภ ลาภเกดขน เธอยอมมวเมาถงความประมาทเพราะลาภนน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษ นเรยกวาผมความปรารถนาลาภไมหมนเพยรพยายามเพอจะไดลาภ ไดลาภแลว มวเมา ประมาท และเคลอนจากพระสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาเพอไดลาภ เธอหมนเพยรพยายามเพอไดลาภเมอเธอหมนเพยรพยายามเพอไดลาภ ลาภไมเกดขน เธอไมเศราโศก ไมลาบากไมราไร ไมทบอกคราครวญ ไมถงความหลงใหล เพราะไมไดลาภนน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภ หมนเพยร พยายามเพอไดลาภไมไดลาภแลว ไมเศราโศก ไมราไร และไมเคลอนจากพระสทธรรม ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 261 อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาเพอไดลาภ เธอหมนเพยรพยายามเพอไดลาภเมอเธอหมนเพยรพยายามเพอได ลาภ ลาภเกดขน เธอไมมวเมา ไมถงความประมาทเพราะไดลาภนน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภ หมนเพยรพยายามเพอไดลาภ ไดลาภแลว ไมมวเมา ประมาท และไมเคลอนจากพระสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกนไป ยอมเกด ความปรารถนาเพอไดลาภ เธอไมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภเมอเธอไมหมนเพยรพยายาม เพอไดลาภ ลาภไมเกดขน เธอไมเศราโศกไมลาบากไมราไร ไมทบอกคราครวญ ไมถง ความหลงใหลเพราะไมไดลาภนน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภ ไมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภอย ไมไดลาภแลว ไมเศราโศก ไมราไร และไมเคลอนจาก พระสทธรรม ฯ อนง ภกษในธรรมวนยน ชอบสงด ไมเจรญกรรมฐานใหตดตอเนองกน ยอมเกด ความปรารถนาเพอไดลาภ เธอไมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภเมอเธอไมหมนเพยรพยายาม เพอไดลาภ ลาภเกดขน เธอไมมวเมา ไมถงความประมาทเพราะไดลาภนน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษนเรยกวาผมความปรารถนาลาภ ไมหมนเพยรพยายามเพอไดลาภ ไดลาภแลว ไมมวเมา ประมาท และไมเคลอนจากพระสทธรรม ดกรอาวโสทงหลาย บคคล ๘ จาพวกนแล มปรากฏ อยในโลกน ฯ จบสตรท ๗ ลจฉาสตรท ๑ [๑๗๕] ณ ทนนแล ทานพระสารบตรเรยกภกษทงหลาย ฯลฯ ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๖ ประการ เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตนและ ผอน ธรรม ๖ ประการเปนไฉน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมความ เขาใจเรวในกศลธรรมทงหลาย ๑เปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ๑ พจารณาเนอความแหงธรรม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 262 ททรงจาแลว ๑รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ เปนผมวาจางามกลาวถอยคา ไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวยไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ เปนผชแจง สพรหมจารใหเหนแจงแลว ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ราเรง ๑ ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผ ประกอบดวยธรรม ๖ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตนและผอน ฯ จบสตรท ๘ ลจฉาสตรท ๒ [๑๗๖] ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๕ ประการเปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตนและผอน ธรรม ๕ ประการเปนไฉน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษ ในธรรมวนยน เปนผไมมความเขาใจไดเรวในกศลธรรมทงหลาย เปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ๑ พจารณาเนอความแหงธรรมทไดทรงจาแลว ๑ รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ เปนผมวาจางาม กลาวถอยคาไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ เปนผชแจงสพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทานใหอาจหาญ ราเรง ๑ ดกร อาวโสทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๕ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอ ประโยชนเกอกลแกตนและผอน ฯ จบสตรท ๙ ลจฉาสตรท ๓ [๑๗๗] ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๔ ประการเปนผสามารถใน อนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ธรรม ๔ ประการเปนไฉน ดกรอาวโสทงหลายภกษในธรรมวนยน เปนผมความเขาใจไดเรว ในกศลธรรมทงหลาย ๑ เปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ๑ พจารณาเนอความแหงธรรมทไดทรง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 263 จาแลว ๑รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ หาเปนผมวาจางามกลาวถอยคา ไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชนไมหาชแจง สพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ราเรงไม ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบ ดวยธรรม ๔ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมสามารถ ในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ฯ จบสตรท ๑๐ ลจฉาสตรท ๔ [๑๗๘] ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๔ ประการเปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ธรรม ๔ ประการเปนไฉน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมความเขาใจเรว ในกศลธรรมทงหลาย ๑เปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ๑ แตไมพจารณาเนอความแหงธรรมทได ทรงจาไวหารอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมไม เปนผมวาจางามกลาวถอยคา ไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ เปนผชแจง สพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ราเรง ๑ ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบ ดวยธรรม ๔ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมสามารถ ในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ฯ จบสตรท ๑๑ ลจฉาสตรท ๕ [๑๗๙] ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๓ ประการ เปนผสามารถใน อนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ธรรม ๓ ประการเปนไฉน ดกรอาวโสทงหลายภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมความเขาใจไดเรว

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 264 ในกศลธรรมทงหลาย เปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ๑ พจารณาเนอความแหงธรรมทไดทรงจา ไวแลว ๑ รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ หาเปนผมวาจางาม กลาวถอยคา ไพเราะประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชนไม และหา ชแจงสพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ราเรงไม ดกรอาวโสทงหลาย ภกษ ประกอบดวยธรรม ๓ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แต ไมสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ฯ จบสตรท ๑๒ ลจฉาสตรท ๖ [๑๘๐] ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๓ ประการเปนผสามารถใน อนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ธรรม ๓ ประการเปนไฉน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมความเขาใจไดเรว ในกศลธรรมทงหลายเปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ๑ ไมพจารณาเนอความแหงธรรมทไดทรงจา ไวแลวหารอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมไม เปนผมวาจางามกลาวถอยคา ไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ชแจง สพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ราเรง ๑ ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบ ดวยธรรม ๓ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมสามารถ ในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ฯ จบสตรท ๑๓ ลจฉาสตรท ๗ [๑๘๑] ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๒ ประการเปนผสามารถใน อนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 265 ธรรม ๒ ประการเปนไฉน ดกรอาวโสทงหลายภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมความเขาใจ ไดเรวในกศลธรรมทงหลาย ไมเปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว แตพจารณาเนอความแหงธรรม ทไดทรงจาแลว ๑ รอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๑ ไมเปนผมวาจางาม กลาว ถอยคาไพเราะประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ไมชแจง สพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ราเรง ดกรอาวโสทงหลายภกษประกอบ ดวยธรรม ๒ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน แตไมสามารถ ในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน ฯ จบสตรท ๑๔ ลจฉาสตรท ๘ [๑๘๒] ดกรอาวโสทงหลาย ภกษผประกอบดวยธรรม ๒ ประการเปนผสามารถในอน ปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ธรรม ๒ ประการเปนไฉน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ไมเปนผมความเขาใจ ไดเรวในกศลธรรมทงหลายไมเปนผทรงจาธรรมทไดฟงแลว ไมพจารณาเนอความแหงธรรมท ไดทรงจาไวแลวหารอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมไม เปนผมวาจางาม กลาว ถอยคาไพเราะ ประกอบดวยวาจาของชาวเมองอนสละสลวย ไมมโทษ ใหรประโยชน ๑ ชแจงสพรหมจารใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ราเรง ๑ ดกรอาวโสทงหลาย ภกษ ประกอบดวยธรรม ๒ ประการนแล เปนผสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกผอน แตไมสามารถในอนปฏบตเพอประโยชนเกอกลแกตน ฯ จบสตรท ๑๕

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 266 ปรหานสตร [๑๘๓] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๘ ประการน ยอมเปนไปเพอความเสอมแกภกษผเสขะ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน คอ ความเปนผยนดการงาน ๑ความเปนผยนดในการคย ๑ ความ เปนผยนดในความหลบ ๑ ความเปนผยนดในการคลกคลดวยหมคณะ ๑ ความเปนผไมคมครอง ทวารในอนทรยทงหลาย ๑ความเปนผไมรจกประมาณในโภชนะ ๑ ความเปนผยนดในธรรม เครองของ ๑ความเปนผยนดในธรรมเครองใหเนนชา ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๘ ประการ นแล ยอมเปนไปเพอความเสอมแกภกษผเสขะ ฯ จบสตรท ๑๖ อปรหานสตร [๑๘๔] ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๘ ประการน ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแกภกษ ผเสขะ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน คอ ความเปนผไมยนดการงาน ๑ ความเปนผไมยนด ในการคย ๑ ความเปนผไมยนดในความหลบ ๑ความเปนผไมยนดในการคลกคลดวยหมคณะ ๑ ความเปนผคมครองทวารในอนทรยทงหลาย ๑ ความเปนผรจกประมาณในโภชนะ ๑ ความเปน ผไมยนดในธรรมเครองของ ๑ ความเปนผไมยนดในธรรมเครองเนนชา ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรม ๘ ประการนแล ยอมเปนไปเพอความไมเสอมแกภกษผเสขะ ฯ จบสตรท ๑๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 267 กสตวตถสตร [๑๘๕] ดกรภกษทงหลาย กสตวตถ ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษ ทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ตองทาการงาน เธอมความคดอยางนวาเราจกตองทาการงาน กเมอเราทาการงานอย กายจกลาบาก ผฉะนน เราจะนอนเธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมบรรล เพอกระทาใหแจงธรรมทยงไมทาใหแจง นเปนกสตวตถประการท ๑ ฯ อกประการหนง ภกษทาการงานแลว เธอมความคดอยางนวา เราแลทาการงานแลว กเมอเราทาการงานอย กายลาบากแลว ผฉะนน เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมบรรลเพอกระทาใหแจงธรรมทยงไมทาใหแจง นเปนกสตวตถประการท ๒ ฯ อกประการหนง ภกษตองเดนทาง เธอมความคดอยางนวา เราจกตองเดนทาง กเมอ เราเดนทางอย กายจกลาบาก ผฉะนน เราจะนอน เธอนอนเสยไมปรารภความเพยรเพอถง ทางทยงไมถง เพอบรรลทางทยงไมบรรล เพอทาใหแจงทางทยงไมทาใหแจง นเปนกสตวตถ ประการท ๓ ฯ อกประการหนง ภกษเดนทางแลว เธอมความคดอยางนวา เราไดเดนทางแลว กเมอ เราเดนทางอย กายลาบากแลว ผฉะนน เราจะนอน เธอนอนเสยไมปรารภความเพยรเพอถง ทางทยงไมถง เพอบรรลทางทยงไมบรรล เพอทาใหแจงทางทยงไมทาใหแจง นเปนกสตวตถ ประการท ๔ ฯ อกประการหนง ภกษเทยวบณฑบาตตามบานหรอนคม ไมไดโภชนะอนเศราหมองหรอ ประณตพอแกความตองการ เธอมความคดอยางนวา เราเทยวเดนบณฑบาตตามบานหรอนคม ไมไดโภชนะอนเศราหมองหรอประณตพอแกความตองการ กายของเรานนลาบากแลว ไมควร แกการงาน ผฉะนน เราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ฯลฯ นเปนกสตวตถ ประการท ๕ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 268 อกประการหนง ภกษเทยวบณฑบาตตามบานหรอนคม ไดโภชนะเศราหมองหรอประณต พอแกความตองการ เธอมความคดอยางนวา เราเทยวบณฑบาตตามบานหรอนคม ไดโภชนะ เศราหมองหรอประณต พอแกความตองการแลว กายของเรานนหนก ไมควรแกการงาน เหมอนถวชมดวยนาผฉะนนเราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ฯลฯ นเปน กสตวตถประการท ๖ ฯ อกประการหนง อาพาธเลกนอยเกดขนแกภกษ เธอมความคดอยางนวา อาพาธเลกนอย นเกดแกเราแลว มขออางเพอจะนอน ผฉะนนเราจะนอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร ฯลฯ นเปนกสตวตถประการท ๗ ฯ อกประการหนง ภกษหายจากอาพาธแลว แตยงหายไมนาน เธอมความคดอยางนวา เราหายจากอาพาธแลว แตยงหายไมนาน กายของเรายงออนเพลย ไมควรแกการงาน ผฉะนน เราจกนอนเสยกอน เธอนอนเสย ไมปรารภความเพยร เพอถงการงานทยงไมถง เพอบรรล การงานทยงไมบรรล เพอทาใหแจงการงานทยงไมไดทาใหแจง นเปนกสตวตถประการท ๘ ดกรภกษทงหลายกสตวตถ ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๘ อารพภวตถสตร [๑๘๖] ดกรภกษทงหลาย อารพภวตถ ๘ ประการน ๘ ประการเปนไฉน ดกรภกษ ทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ตองทาการงาน เธอมความคดอยางนวาเราจกตองทาการงานแล กเมอเราทาการงานอย ไมพงทามนสการคาสงสอนของพระพทธเจาทงหลายไดงาย ผฉะนน เราจะรบปรารภความเพยรเสยกอน เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมบรรล เพอทา ใหแจงธรรมทยงไมทาใหแจงเธอปรารภความเพยรเพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไม บรรล เพอทาใหแจงธรรมทยงไมทาใหแจง นเปนอารพภวตถประการท ๑ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 269 อกประการหนง ภกษทาการงานแลว เธอมความคดอยางนวา เราไดทาการงานแลว กเมอเราทาการงานอย ไมสามารถมนสการคาสงสอนของพระพทธเจาทงหลายได ผฉะนน เรา จะปรารภความเพยรเพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมบรรล เพอทาใหแจงธรรมทยง ไมทาใหแจง เธอปรารภความเพยรเพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมบรรล เพอทา ใหแจงธรรมทยงไมทาใหแจง นเปนอารพภวตถประการท ๒ ฯ อกประการหนง ภกษตองเดนทาง เธอมความคดอยางนวา เราจกตองเดนทาง กเมอ เราเดนทางอย ไมพงกระทามนสการคาสงสอนของพระพทธเจาทงหลายไดงาย ผฉะนน เราจะ ปรารภความเพยร ฯลฯ นเปนอารพภวตถประการท ๓ ฯ อกประการหนง ภกษเดนทางแลว เธอมความคดอยางนวา เราไดเดนทางแลว กเมอ เราเดนทางอย ไมสามารถมนสการคาสงสอนของพระพทธเจาทงหลายได ผฉะนน เราจะ ปรารภความเพยร ฯลฯ นเปนอารพภวตถประการท ๔ ฯ อกประการหนง ภกษเทยวบณฑบาตตามบานหรอนคม ไมไดโภชนะเศราหมอง หรอประณต พอแกความตองการ เธอมความคดอยางนวา เราเทยวบณฑบาตตามบานหรอนคม ไมไดโภชนะเศราหมองหรอประณต พอแกความตองการ กายของเรานนเบาควรแกการงาน ผฉะนน เราจะปรารภความเพยร ฯลฯนเปนอารพภวตถประการท ๖ ฯ อกประการหนง อาพาธเลกนอยเกดขนแกภกษ เธอมความคดอยางนวาอาพาธเลกนอย นเกดขนแกเรา การทอาพาธของเราจะพงกลบกาเรบนน เปนฐานะทจะมได ผฉะนน เราจะ ปรารภความเพยร ฯลฯ นเปนอารพภวตถประการท ๗ ฯ อกประการหนง ภกษหายจากอาพาธแลว แตยงหายไมนาน เธอมความคดอยางนวา เรา หายจากอาพาธแลว แตยงหายไมนาน การทอาพาธของเราจะพงกลบกาเรบนน เปนฐานะทจะมได ผฉะนน จะรบปรารภความเพยรเสยกอนเพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอกระทาใหแจงธรรมทยงไมทาใหแจง เธอปรารภความเพยรเพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรล ธรรมทยงไมบรรล เพอทาใหแจงธรรมทยงไมทาใหแจง นเปนอารพภวตถประการท ๘ ดกร ภกษทงหลาย อารพภวตถ ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๙ จบยมกวรรคท ๓ _______

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 270 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ปฏปทาสตร ๖ สตร ๒. อจฉาสตร ๓. ลจฉาสตร ๘ สตร ๔. ปรหานสตร ๕. อปรหานสตร ๖. กสตวตถสตร ๗. อารพภวตถสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 271 สตวรรคท ๔ สตสตร [๑๘๗] ดกรภกษทงหลาย เมอสตสมปชญญะไมม หรและโอตตปปะชอวามเหตอน บคคลผมสตและสมปชญญะวบตกาจดเสยแลว เมอหรและโอตตปปะไมม อนทรยสงวรชอวาม เหตอนบคคลผมหรและโอตตปปะวบตกาจดเสยแลว เมออนทรยสงวรไมม ศลชอวามเหตอน บคคลผมอนทรยสงวรวบตกาจดเสยแลว เมอศลไมม สมมาสมาธชอวามเหตอนบคคลผมศลวบต กาจดเสยแลว เมอสมมาสมาธไมม ยถาภตญาณทสนะชอวามเหตอนบคคลผมสมมาสมาธวบต กาจดเสยแลว เมอยถาภตญาณทสนะไมม นพพทาวราคะชอวามเหตอนบคคลผมยถาภตญาณ ทสนะวบตกาจดเสยแลว เมอนพพทาวราคะไมม วมตตญาณทสนะ ชอวามเหตอนบคคลผม นพพทาวราคะวบตกาจดเสยแลว เปรยบเหมอนตนไมมกงและใบวบตแลว แมกะเทาะของตน ไมนน ยอมไมบรบรณ แมเปลอกแมกะพ แมแกนของตนไมนนกยอมไมบรบรณ ฉะนน ฯ ดกรภกษทงหลาย เมอสตสมปชญญะมอย หรและโอตตปปะชอวามเหตสมบรณ ยอมมแก บคคลผสมบรณดวยสตและสมปชญญะ เมอหรและโอตตปปะมอย อนทรยสงวรชอวามเหตสม บรณ ยอมมแกบคคลผสมบรณดวยหรและโอตตปปะ เมออนทรยสงวรมอย ศลชอวามเหตสมบรณ ยอมมแกบคคลผสมบรณดวยอนทรยสงวร เมอศลมอย สมมาสมาธชอวามเหตสมบรณ ยอม มแกบคคลผสมบรณดวยศล เมอสมมาสมาธมอย ยถาภตญาณทสนะชอวามเหตสมบรณ ยอม มแกบคคลผสมบรณดวยสมมาสมาธ เมอยถาภตญาณทสนะมอย นพพทาวราคะชอวามเหต สมบรณ ยอมมแกบคคลผสมบรณดวยยถาภตญาณทสนะ เมอนพพทาวราคะมอย วมตตญาณทสนะ ชอวามเหตสมบรณ ยอมมแกบคคลผสมบรณดวยนพพทาวราคะ เปรยบเหมอนตนไมทมกงและ ใบสมบรณแมกะเทาะของตนไมนนกยอมบรบรณ แมเปลอก แมกะพ แมแกนของตนไมนน กยอมบรบรณ ฉะนน ฯ จบสตรท ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 272 ปณณยสตร [๑๘๘] ครงนนแล ทานพระปณณยะเขาไปเฝาพระผมพระภาคยงทประทบ ถวายบงคม แลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ อะไรหนอ เปนเหตเปนปจจย ทบางครงพระธรรมเทศนาแจมแจง กะพระตถาคต บางครงไม แจมแจง ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรปณณยะ ภกษเปนผมศรทธา แตไมเขาไปหาเพยงใด ธรรมเทศนาของตถาคตยอมไมแจมแจงเพยงนน แตเมอใด ภกษเปนผมศรทธาและเขาไปหา เมอนนธรรมเทศนาของตถาคตยอมแจมแจงดกรปณณยะ ภกษผมศรทธาและเขาไปหา แตไม เขาไปนงใกลเพยงใด ธรรมเทศนาของตถาคตยอมไมแจมแจงเพยงนน แตเมอใด ภกษเปนผม ศรทธา ...และเขาไปนงใกล เมอนน ธรรมเทศนาของตถาคตยอมแจมแจง ดกรปณณยะภกษเปน ผมศรทธา ... และเขาไปนงใกล แตไมสอบถามเพยงใด ธรรมเทศนาของตถาคตยอมไมแจมแจง เพยงนน แตเมอใด ภกษเปนผมศรทธา ... และสอบถาม เมอนน ธรรมเทศนาของตถาคตยอม แจมแจง ดกรปณณยะ ภกษเปนผมศรทธา ... และสอบถาม แตไมเงยโสตลงสดบธรรมเพยงใด ธรรมเทศนาของตถาคตยอมไมแจมแจงเพยงนน แตเมอใด ภกษเปนผมศรทธา ... และเงยโสตลง สดบธรรม แตฟงธรรมแลวไมทรงจาไวเพยงใด ธรรมเทศนาของตถาคตยอมไมแจมแจงเพยงนน แตเมอใด ภกษเปนผมศรทธา ... และฟงแลวทรงจาไว เมอนน ธรรมเทศนาของตถาคตยอม แจมแจง ดกรปณณยะ ภกษเปนผมศรทธา ... และฟงแลวทรงจาไว แตไมพจารณาเนอความแหง ธรรมททรงจาไวเพยงใด ธรรมเทศนาของตถาคตยอมไมแจมแจงเพยงนน แตเมอใด ภกษเปน ผมศรทธา ... และพจารณาเนอความแหงธรรมททรงจาไว เมอนน ธรรมเทศนาของตถาคตยอม แจมแจง ดกรปณณยะ ภกษเปนผมศรทธา ... และพจารณาเนอความแหงธรรมททรงจาไว แต ไมรอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมเพยงใด ธรรมเทศนาของตถาคตยอมไมแจมแจง เพยงนน แตเมอใด ภกษเปนผมศรทธา ... และรอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม เมอนน ธรรมเทศนาของตถาคตยอมแจมแจง ดกรปณณยะ ธรรมเทศนาของตถาคตผมปฏญาณ โดยสวนเดยว อนประกอบดวยธรรมเหลานแล ยอมแจมแจง ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 273 มลสตร [๑๘๙] ดกรภกษทงหลาย ถาวาพวกอญญเดยรถยปรพาชก พงถามอยางนวา ดกร อาวโสทงหลาย ธรรมทงปวงมอะไรเปนมล มอะไรเปนแดนเกดมอะไรเปนสมทย มอะไร เปนทประชมลง มอะไรเปนประมข มอะไรเปนใหญมอะไรยงกวา มอะไรเปนแกนสาร เธอทงหลายถกถามอยางนแลว พงพยากรณแกอญญเดยรถยปรพาชกเหลานนวาอยางไร ฯ ภกษเหลานนกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรมแหงขาพระองคทงหลายมพระผม พระภาคเปนมล มพระผมพระภาคเปนผนา มพระผมพระภาคเปนทพงอาศย ขาแตพระองค ผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส ขอเนอความแหงภาษตนจงแจมแจงกะพระผมพระภาคเถด ภกษทงหลายไดฟงตอพระผมพระภาคจกทรงจาไว ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ถาเชนนนเธอทงหลายจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาว ภกษ เหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวาดกรภกษทงหลาย ถาวา พวก อญญเดยรถยปรพาชกพงถามอยางนวา ดกรอาวโสทงหลาย ธรรมทงปวง มอะไรเปนมล มอะไร เปนแดนเกด มอะไรเปนสมทยมอะไรเปนทประชมลง มอะไรเปนประมข มอะไรเปนใหญ มอะไรยงกวามอะไรเปนแกน เธอทงหลายถกถามอยางนแลว พงพยากรณแกพวกอญญ เดยรถยปรพาชกเหลานนอยางนวา ดกรอาวโสทงหลาย ธรรมทงปวงมฉนทะเปนมล มมนสการ เปนแดนเกด มผสสะเปนสมทย มเวทนาเปนทประชมลง มสมาธเปนประมข มสตเปนใหญ มปญญาเปนยง มวมตตเปนแกน ดกรภกษทงหลายเธอทงหลายถกถามอยางนแลว พงพยากรณ แกอญญเดยรถยปรพาชกเหลานนอยางน ฯ จบสตรท ๓ โจรสตรท ๑ [๑๙๐] ดกรภกษทงหลาย มหาโจรประกอบดวยองค ๘ ประการ ยอมพลนเสอม ตง อยไมนาน องค ๘ ประการเปนไฉน คอ ประหารคนทไมประหารตอบ ๑ ถอเอาสงของไม

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 274 เหลอ ๑ ลกพาสตร ๑ ประทษรายกมาร ๑ ปลนบรรพชต ๑ ปลนราชทรพย ๑ ทางานใกลถน เกนไป ๑ ไมฉลาดในการเกบ ๑ดกรภกษทงหลาย มหาโจรประกอบดวยองค ๘ ประการนแล ยอมพลนเสอมตงอยไมนาน ฯ โจรสตรท ๒ [๑๙๑] ดกรภกษทงหลาย มหาโจรประกอบดวยองค ๘ ประการ ยอมไมเสอมเรว ตงอยไดนาน ๘ ประการเปนไฉน คอ ไมประหารคนทไมประหาร ๑ไมถอเอาของจนไม เหลอ ๑ ไมลกพาสตร ๑ ไมประทษรายกมาร ๑ ไมปลนบรรพชต ๑ ไมปลนราชทรพย ๑ ไมทางานใกลถนเกนไป ๑ ฉลาดในการเกบ ๑ ดกรภกษทงหลาย มหาโจรประกอบดวยองค ๘ ประการนแล ไมเสอมเรวตงอยไดนาน ฯ จบสตรท ๔ สมณสตร [๑๙๒] ดกรภกษทงหลาย คาวา สมณะ เปนชอของพระตถาคต อรหนตสมมา สมพทธเจา คาวา พราหมณ คาวา ผถงเวท คาวา ศลยแพทยคาวา ไมมมลทน คาวา ผปราศจากมลทน คาวา ผมญาณ คาวา ผหลดพนเปนชอของพระตถาคตอรหนตสมมา สมพทธเจา คณชาตใด อนเราผเปนสมณะ เปนพราหมณ อยจบพรหมจรรย พงกระทา คณชาตใด อนเราผถงเวท ผเปนศลยแพทย อยางยอดเยยม พงบรรล คณชาตใด อนเราผไมมมลทน ผปราศจากมลทน อยจบพรหมจรรย พงบรรล และคณ ชาตใด อนเราผมญาณ ผหลดพนแลวอยางยอดเยยม พง บรรล คณชาตนนๆ เราบรรลแลว เรานนชนะสงครามแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 275 เปนผหลดพนแลว พนจากเครองผกคอมาร เราเปนผ ประเสรฐ เปนผฝกตนชนเยยม เปนอเสขบคคลปรนพพาน แลว ฯ จบสตรท ๕ ยสสตร [๑๙๓] สมยหนง พระผมพระภาคเสดจจารกไปในแควนโกสมพชนบท พรอมดวย ภกษสงฆหมใหญ เสดจถงพราหมณคามแหงชนชาวโกศล ชออจฉานงคละ ไดยนวา สมยนน พระผมพระภาคประทบอยทไพรสณฑชออจฉานงคละใกลพราหมณคามชออจฉานงคละ ฯ พราหมณและคฤหบดชาวบานอจฉานงคละ ไดสดบขาววา พระสมณโคดมศากยบตร ทรงผนวชจากศากยะตระกล เสดจถงบานอจฉานงคละ ประทบอยทไพรสณฑชออจฉานงคละ ใกลพราหมณคามชออจฉานงคละ กกตตศพทอนงามของทานพระโคดมพระองคนนขจรไปดงนวา แมเพราะเหตนๆ พระผมพระภาคพระองคนน เปนพระอรหนต ตรสรเองโดยชอบ ฯลฯ กการ ไดเหนพระอรหนตเหนปานฉะน เปนการดแล ครงนน พวกพราหมณและคฤหบดชาวบาน อจฉานงคละ เมอลวงราตรนนไป พากนถอของเคยวของกนเปนจานวนมาก เขาไปทางไพรสณฑ ชออจฉานงคละ ครนแลวไดยนชมนมกนสงเสยงออองอยทซมประตดานนอก ฯ สมยนน ทานพระนาคตะเปนอปฏฐากของพระผมพระภาค พระผมพระภาคตรสถาม ทานพระนาคตะวา ดกรนาคตะ กพวกใครทสงเสยงออองอยนนคลายพวกชาวประมงแยง ปลากน ทานพระนาคตะกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ พราหมณและคฤหบดชาวบาน อจฉานงคละเหลาน พากนถอของเคยวของกนเปนจานวนมาก มายนชมนมกนอยทซมประต ดานนอก เพอถวายพระผมพระภาคและพระภกษสงฆ ฯ พ. ดกรนาคตะ เธออยาตดยศ และยศกอยาตดเรา ดกรนาคตะ ผใดแลไมพงไดตาม ความปรารถนา ไมพงไดโดยไมยาก ไมพงไดโดยไมลาบากซงสขอนเกดแตเนกขมมะ สข อนเกดแตวเวก สขอนเกดแตความสงบ สขอนเกดแตการตรสร ทเราพงไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ผนนชอวาพงยนดสขอนไมสะอาด สขในการหลบนอน และสขท อาศยลาภสกการะและการสรรเสรญ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 276 น. ขาแตพระองคผเจรญ บดน ขอพระผมพระภาคทรงรบ ขอพระสคตจงทรงรบ บดนเปนเวลาทพระผมพระภาคจะทรงรบพระผมพระภาคจกเสดจไปทางใดๆ พราหมณ คฤหบด ชาวนคมและชาวชนบท กจกหลงไหลไปทางนนๆเปรยบเหมอนฝนเมดใหญตกลงมา นาก ยอมไหลไปตามทลม ฉะนน ขอนนเพราะเหตไร เพราะพระผมพระภาคทรงมศลและปญญา ฯ พ. ดกรนาคตะ เธออยาตดยศ และยศอยาตดเรา ดกรนาคตะ ผใดแลไมพงไดตาม ความปรารถนา ไมพงไดโดยไมยาก ไมพงไดโดยไมลาบาก ซงสขอนเกดแตเนกขมมะ สข อนเกดแตวเวก สขอนเกดแตความสงบ สขอนเกดแตการตรสร ทเราพงไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ผนนชอวาพงยนดความสขทไมสะอาด สขในการหลบนอน และสขท อาศยลาภสกการะและการสรรเสรญ ดกรนาคตะ แมเทวดาบางพวกกไมพงไดตามความปรารถนา ไมพงไดโดยไมยาก ไมพงไดโดยไมลาบาก ซงสขอนเกดแตเนกขมมะสขอนเกดแตวเวก สขอนเกดแตความสงบ สขอนเกดแตการตรสร ทเราพงไดตามปรารถนา ไดโดยไมยาก ไม ลาบาก ดกรนาคตะ แมเธอทงหลายมาประชมพรอมหนากน ประกอบการอยดวยการคลกคลดวย หมคณะ ยอมมความเหนอยางนวา ทานเหลานไมพงไดตามความปรารถนา ไมพงไดโดยไมยาก ไมพงไดโดยไมลาบาก ซงสขอนเกดแตเนกขมมะ สขอนเกดแตวเวก สขอนเกดแตความสงบ สขอนเกดแตการตรสร ทเราพงไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยากไมลาบาก แนนอน กความ จรงเปนอยางนน เพราะทานเหลานมาประชมพรอมหนากน ประกอบการอยดวยการคลกคลดวย หมคณะอย ดกรนาคตะ เราเหนภกษทงหลายในธรรมวนยน ใชนวจเลนกระซกกระซกนและ กนอย เรานนมความคดอยางนวา ทานเหลานไมพงไดตามความปรารถนา ไมพงไดโดยไมยาก ไมพงไดโดยไมลาบาก ซงสขอนเกดแตเนกขมมะ สขอนเกดแตวเวก สขอนเกดแตความสงบ สขอนเกดแตการตรสร ทเราพงไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยากไมลาบาก แนนอน ความ จรงเปนอยางนน เพราะทานเหลานมวใชนวจเลนกระซกกระซกนและกนอย ฯ ดกรนาคตะ กเราเหนภกษทงหลายในธรรมวนยน ฉนอาหารเตมทองพอความตองการ แลว มวประกอบดวยความสขในการนอน สขในการเอน สขในการหลบอย เรานนมความคด อยางนวา ทานเหลานไมพงไดตามความปรารถนาไมพงไดโดยไมยาก ไมพงไดโดยไมลาบาก ซงสขอนเกดแตเนกขมมะ สขอนเกดแตวเวก สขอนเกดแตความสงบ สขอนเกดแตการตรสร ทเราพงไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไดโดยไมลาบาก แนนอน ความจรงเปนอยางนน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 277 เพราะทานเหลานฉนอาหารเตมทองพอความตองการแลว มวประกอบความสขในการนอน สขใน การเอน สขในการหลบอย ฯ ดกรนาคตะ เราเหนภกษในธรรมวนยน นงสมาธอยทวหารใกลบาน เรานนมความคด อยางนวา บดน คนวดหรอสมณทเทสจกบารงทานผน ทาใหเธอไปจากสมาธนนเสย เพราะ เหตนน เราจงไมพอใจดวยการอยใกลบานของภกษนน ฯ ดกรนาคตะ กเราเหนภกษในธรรมวนยน นงโงกงวงอยในปา เรานนมความคดอยางนวา บดน ทานผนพอบรรเทาความลาบากในการนอนหลบนไดแลวจกกระทาความสาคญวาอยในปา ไวในใจไดประมาณเทาน เพราะเหตนน เราจงพอใจดวยการอยในปาของภกษนน ฯ ดกรนาคตะ กเราเหนภกษในธรรมวนยน นงไมเปนสมาธอยในปา เรานนมความคด อยางนวา บดน ทานผนจกตงมนจตทยงไมตงมน หรอจกตามรกษาจตทตงมนแลว เพราะ เหตนน เราจงพอใจดวยการอยในปาของภกษนน ฯ ดกรนาคตะ กเราเหนภกษในธรรมวนยน ถอการอยปานงสมาธอย เรานนมความคด อยางนวา บดน ทานผนจกเปลองจตทยงไมหลดพน หรอจกตามรกษาจตทหลดพนแลว เพราะ เหตนน เราจงพอใจดวยการอยในปาของภกษนน ฯ ดกรนาคตะ สมยใด เราเดนทางไกลไมเหนอะไรๆ ขางหนาหรอขางหลง สมยนน เรามความผาสก โดยทสดการถายอจจาระปสสาวะ ฯ จบสตรท ๖ ปตตสตรท ๑ [๑๙๔] ดกรภกษทงหลาย สงฆหวงอย พงควาบาตรแกอบาสกผประกอบดวยองค ๘ ประการ องค ๘ ประการเปนไฉน คอ อบาสกพยายามเพอความเสอมลาภแกภกษทงหลาย ๑ พยายามเพอความฉบหายแกภกษทงหลาย ๑ พยายามเพอความอยไมไดแกภกษทงหลาย ๑ ยอม ดายอมบรภาษภกษทงหลาย ๑ ยยงภกษทงหลายใหแตกจากภกษทงหลาย ๑ ตเตยนพระพทธเจา ๑ ตเตยนพระธรรม ๑ ตเตยนพระสงฆ ๑ ดกรภกษทงหลาย สงฆหวงอย พงควาบาตรแก อบาสกผประกอบดวยองค ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 278 ปตตสตรท ๒ [๑๙๕] ดกรภกษทงหลาย สงฆหวงอย พงหงายบาตรแกอบาสกผประกอบดวยองค ๘ ประการ องค ๘ ประการเปนไฉน คอ อบาสกไมพยายามเพอความเสอมลาภแกภกษ ทงหลาย ๑ ไมพยายามเพอความฉบหายแกภกษทงหลาย ๑ ไมพยายามเพอความอยไมไดแก ภกษทงหลาย ๑ ไมดาไมบรภาษภกษทงหลาย ๑ ไมยยงภกษทงหลายใหแตกจากภกษทงหลาย ๑ สรรเสรญพระพทธเจา ๑ สรรเสรญพระธรรม ๑ สรรเสรญพระสงฆ ๑ ดกรภกษทงหลาย สงฆหวงอย พงหงายบาตรแกอบาสกผประกอบดวยองค ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๘ อปปสาทสตร [๑๙๖] ดกรภกษทงหลาย อบาสกหวงอย พงประกาศความไมเลอมใสแกภกษ ผประกอบดวยธรรม ๘ ประการ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน คอ ภกษพยายามเพอความเสอม ลาภแกคฤหสถทงหลาย ๑ พยายามเพอความฉบหายแกคฤหสถทงหลาย ๑ ดาบรภาษคฤหสถ ทงหลาย ๑ ยยงคฤหสถทงหลายใหแตกจากคฤหสถทงหลาย ๑ ตเตยนพระพทธเจา ๑ ตเตยน พระธรรม ๑ ตเตยนพระสงฆ ๑ และเทวดายอมเหนภกษนนโดยประการนน ๑ ดกรภกษ ทงหลายอบาสกหวงอย พงประกาศความไมเลอมใสแกภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการ นแล ฯ จบสตรท ๙ ปสาทสตร [๑๙๗] ดกรภกษทงหลาย อบาสกหวงอย พงประกาศความเลอมใสแกภกษผประกอบ ดวยธรรม ๘ ประการ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน คอ ภกษไมพยายามเพอความเสอมลาภแก

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 279 คฤหสถทงหลาย ๑ ไมพยายามเพอความฉบหายแกคฤหสถทงหลาย ๑ ไมดาไมบรภาษคฤหสถ ทงหลาย ๑ ไมยยงคฤหสถทงหลายใหแตกจากคฤหสถทงหลาย ๑ สรรเสรญพระพทธเจา ๑ สรรเสรญพระธรรม ๑ สรรเสรญพระสงฆ ๑ และเพราะเหตน เทวดาทงหลายยอมสรรเสรญ อบาสกนน ๑ ดกรภกษทงหลาย อบาสกหวงอย พงประกาศความเลอมใสแกภกษผประกอบ ดวยธรรม ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๐ ปฏสารณยสตรท ๑ [๑๙๘] ดกรภกษทงหลาย สงฆหวงอย พงกระทาปฏสารณยกรรมแกภกษผประกอบ ดวยธรรม ๘ ประการ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน คอ พยายามเพอความเสอมลาภแกคฤหสถ ทงหลาย ๑ พยายามเพอความฉบหายแกคฤหสถทงหลาย๑ ดาบรภาษคฤหสถทงหลาย ๑ ยยง คฤหสถทงหลายใหแตกจากคฤหสถทงหลาย ๑ตเตยนพระพทธเจา ๑ ตเตยนพระธรรม ๑ ตเตยนพระสงฆ ๑ ไมยงคารบตอคฤหสถทชอบธรรมใหเปนจรง ๑ ดกรภกษทงหลาย สงฆ หวงอย พงกระทาปฏสารณยกรรมแกภกษผประกอบดวยธรรม ๘ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๑ ปฏสารณยสตรท ๒ [๑๙๙] ดกรภกษทงหลาย สงฆหวงอย พงระงบปฏสารณยกรรมแกภกษผประกอบดวย ธรรม ๘ ประการ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน คอ ภกษไมพยายามเพอความเสอมลาภแก คฤหสถทงหลาย ๑ ไมพยายามเพอความฉบหายแกคฤหสถทงหลาย ๑ ไมดาไมบรภาษคฤหสถ ทงหลาย ๑ ไมยยงคฤหสถทงหลายใหแตกจากคฤหสถทงหลาย ๑ สรรเสรญพระพทธเจา ๑ สรรเสรญพระธรรม ๑สรรเสรญพระสงฆ ๑ และยงคารบตอคฤหสถทชอบธรรมใหเปนจรง ๑ ดกรภกษทงหลาย สงฆหวงอย พงระงบปฏสารณยกรรมแกภกษผประกอบดวยธรรม ๘ประการ นแล ฯ จบสตรท ๑๒

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 280 วตตสตร [๒๐๐] ดกรภกษทงหลาย ภกษผอนสงฆลงตสสปาปยสกากรรม ตองประพฤตชอบ ในธรรม ๘ ประการ คอ ไมพงใหอปสมบท ๑ ไมพงใหนสย ๑ไมพงใหสามเณรอปฏฐาก ๑ ไมพงยนดการสมมตตนเปนผใหโอวาทภกษณ ๑ แมไดรบสมมตแลวกไมพงโอวาทภกษณ ๑ ไมพงยนดการไดรบสมมตจากสงฆไรๆ ๑ไมพงนยมในตาแหนงหวหนาตาแหนงไรๆ ๑ ไมพง ใหประพฤตวฏฐานพธเพราะตาแหนงเดมนน ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษผอนสงฆลงตสสปาปย สกากรรมแลวพงประพฤตชอบในธรรม ๘ ประการน ฯ จบสตรท ๑๓ จบสตวรรค _______ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. สตสตร ๒. ปณณยสตร ๓. มลสตร ๔. โจรสตร ๒ สตร ๕. สมณสตร ๖. ยสสตร ๗. ปตตสตร ๒ สตร ๘. อปปสาทสตร ๙. ปสาทสตร ๑๐. ปฏสารณยสตร ๒ สตร ๑๑. วตตสตร ฯ หมวดแหงวรรคนนมวา นางโพชฌา นางสรมา นางปทมา นางสธรรมา นางมนชา นางอตตรา นางมตตา นางเขมา นางรจ นางจนท นางพมพ นางสมนา นางมลลกา นางตสสมาตา นางโสณมาตา นางกาณมาตา นางอตตรมาตา นางวสาขามคารมาตา นาง ขชชตตราอปาสกา สามาวตอปาสกา นางสปปวาสาโกฬยธตา นางสปปยาอปาสกา นางนกลมาตาคหปตาน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 281 [๒๐๑] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๘ ประการ เพอความรยงซงราคะ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน คอ สมมาทฏฐ ๑ สมมาสงกปปะ ๑สมมาวาจา ๑ สมมากมมนตะ ๑ สมมาอาชวะ ๑ สมมาวายามะ ๑ สมมาสต ๑สมมาสมาธ ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอ ทงหลายพงเจรญธรรม ๘ ประการน เพอความรยงซงราคะ ฯ [๒๐๒] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๘ ประการเพอ ความรยงซงราคะ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน คอ ผมรปสญญาในภายใน ยอมเหนรปทงหลายในภายนอกเลกนอย ทงมผวพรรณดทงมผวพรรณทราม ยอมมความสาคญอยางนวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจง เหน ๑ ผมรปสญญาในภายใน เหนรปทงหลายในภายนอกหาประมาณมได ทงมผวพรรณดทงม ผวพรรณทราม ยอมมความสาคญอยางนวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจงเหน ๑ ผมอรป สญญาในภายใน เหนรปทงหลายในภายนอกเลกนอย ทงมผวพรรณดทงมผวพรรณทราม ยอมม ความสาคญอยางนวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจงเหน ๑ ผมอรปสญญาในภายใน เหน รปทงหลายในภายนอกหาประมาณมได ทงมผวพรรณดทงมผวพรรณทราม ยอมมความสาคญอยาง นวา เราครอบงารปเหลานนแลวจงรจงเหน ๑ ผมอรปสญญาในภายในเหนรปทงหลายในภายนอก เขยว มสเขยว รศมเขยว แสงสวางเขยว ยอมมความสาคญอยางนวา เราครอบงารปทงหลาย แลวจงรจงเหน ๑ ผมอรปสญญาในภายใน เหนรปทงหลายในภายนอกเหลอง มสเหลอง รศม เหลอง แสงสวางเหลอง ยอมมความสาคญอยางนวาเราครอบงารปทงหลายแลวจงรจงเหน ๑ ผมอรปสญญาในภายใน เหนรปทงหลายในภายนอกแดง มสแดง รศมแดง แสงสวางแดง ยอมมความสาคญอยางนวาเราครอบงารปทงหลายแลวจงรจงเหน ๑ ผมอรปสญญาในภายใน เหนรปทงหลายในภายนอกขาว มสขาว รศมขาว แสงสวางขาว ยอมมความสาคญอยางนวา เราครอบงารปทงหลายแลวจงรจงเหน ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๘ ประการน เพอความรยงซงราคะ ฯ [๒๐๓] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๘ ประการ เพอความรยงซงราคะ ธรรม ๘ ประการเปนไฉน คอ ผมรปยอมเหนรปทงหลาย ๑ผมอรปสญญาในภายใน ยอม เหนรปทงหลายในภายนอก ๑ ยอมนอมใจเชอวางาม ๑ เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 282 เพราะดบปฏฆสญญา เพราะไมมนสการถงนานตตสญญา ยอมเขาถงอากาสานญจายตนะ ดวย มนสการวา อากาศหาทสดมได ๑ เพราะลวงอากาสานญจายตนะโดยประการทงปวง ยอมเขาถง วญญาณญจายตนะ ดวยมนสการวา วญญาณหาทสดมได ๑ เพราะลวงวญญาณญจายตนะโดย ประการทงปวง ยอมเขาถงอากญจญญายตนะ ดวยมนสการวาอะไรๆยอมไมม ๑ เพราะลวง อากญจญญายตนะโดยประการทงปวง ยอมเขาถงเนวสญญานาสญญายตนะ ๑ เพราะลวงเนวสญญา นาสญญายตนะโดยประการทงปวง ยอมเขาถงสญญาเวทยตนโรธ ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทง หลายพงเจรญธรรม ๘ ประการน เพอความรยงซงราคะ ฯ [๒๐๔] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๘ ประการน เพอกาหนดร เพอ ความสนไปรอบ เพอละ เพอความสนไป เพอความเสอมไปเพอความคลายไป เพอความดบ เพอสละ เพอสละคนซงราคะ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๘ ประการเพอความ รยง เพอกาหนดร เพอความสนไปรอบ เพอละ เพอความสนไป เพอความเสอมไป เพอ ความคลายไปเพอความดบ เพอสละ เพอสละคนซงโทสะ โมหะ โกธะ อปนาหะ มกขะ ปลาสะ อสสา มจฉรยะ มายา สาไถยยะ ถมภะ สารมภะ มานะ อตมานะมทะ ปมาทะ ฯ จบอฏฐกนบาต ________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 283 ปณณาสก สมโพธวรรคท ๑ สมโพธสตร [๒๐๕] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวน อารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐใกลพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทง หลาย ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลวพระผมพระภาคตรสถามวา ดกรภกษทงหลาย ถาพวกอญญเดยรถยปรพาชกพงถามอยางนวา ดกรอาวโสทงหลาย อะไรเปนเหต ใหธรรมอน เปนฝกฝายแหงธรรมเครองตรสรเจรญ เธอทงหลายถกถามอยางนแลวพงพยากรณแกอญญ เดยรถยปรพาชกเหลานนวาอยางไร ภกษเหลานนกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรมของ ขาพระองคทงหลายมพระผมพระภาคเปนมล ฯลฯภกษทงหลายไดฟงตอพระผมพระภาคแลวจก ทรงจาไว พระผมพระภาคตรสวาดกรภกษทงหลาย ถาเชนนน เธอทงหลายจงฟง จงใสใจ ใหด เราจกกลาวภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษ ทงหลายถาพวกอญญเดยรถยปรพาชกพงถามอยางวา ดกรอาวโสทงหลาย อะไรเปนเหตให ธรรมอนเปนฝกฝายแหงธรรมเครองตรสรเจรญ เธอทงหลายถกถามอยางนแลวพงพยากรณ แกอญญเดยรถยปรพาชกเหลานนอยางนวา ดกรอาวโสทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เปนผมมตรด มสหายด มเพอนด ดกรอาวโสทงหลาย นเปนเหตขอท ๑ ใหธรรมอนเปนฝกฝายแหงธรรม เครองตรสร เจรญ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 284 อกประการหนง ภกษเปนผมศล สารวมระวงในปาตโมกข ถงพรอมดวยอาจาระและ โคจร มปกตเหนภยในโทษเพยงเลกนอย สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ดกรอาวโส ทงหลาย นเปนเหตขอท ๒ ใหธรรมอนเปนฝกฝายแหงธรรมเครองตรสรเจรญ ฯ อกประการหนง ภกษเปนผไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงกถา เหนปานนน อนเปนไปเพอขดเกลากเลสเปนทสบายในการเปดจต คอ อปปจฉกถา สนตฏ ฐกถา ปวเวกกถา อสงสคคกถา วรยารมภกถา สลกถา สมาธกถา ปญญากถา วมตตกถา วมตตญาณทสสนากถา ดกรอาวโสทงหลาย นเปนเหตขอท ๓ ใหธรรมอนเปนฝกฝายแหงธรรม เครองตรสรเจรญ ฯ อกประการหนง ภกษผปรารภความเพยร เพอละอกศลธรรม เพอความถงพรอมแหง กศลธรรม เปนผมกาลง มความบากบนมนคง ไมทอดทงธระในกศลธรรม ดกรอาวโสทงหลาย นเปนเหตขอท ๔ ใหธรรมอนเปนฝกฝายแหงธรรมเครองตรสรเจรญ ฯ อกประการหนง ภกษเปนผมปญญา ประกอบดวยปญญาเครองพจารณาเหนความเกด และความดบ เปนอรยะ ชาแรกกเลสใหถงความสนทกขโดยชอบดกรอาวโสทงหลาย นเปน เหตขอท ๕ ใหธรรมอนเปนฝกฝายแหงธรรมเครองตรสรเจรญ ฯ ดกรภกษทงหลาย ภกษผมมตรด มสหายด มเพอนด พงหวงขอนไดคอ ตนจก เปนผมศล จกสารวมระวงในปาตโมกข ถงพรอมดวยอาจาระและโคจรมปกตเหนภยใน โทษเพยงเลกนอย สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ฯ จกเปนผไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบากซงกถาอนเปนไปเพอขดเกลา กเลส เปนทสบายในการเปดจต คอ อปปจฉกถา สนตฏฐกถาปวเวกกถา อสงสคคกถา วรยารมภกถา สลกถา สมาธกถา ปญญากถาวมตตกถา วมตตญาณทสนกถา ฯ จกเปนผปรารภความเพยร เพอละอกศลธรรม เพอความถงพรอมแหงกศลธรรม เปน ผมกาลง มความบากบนมนคง ไมทอดธระในกศลธรรม ฯ จกเปนผมปญญา ประกอบดวยปญญาเครองพจารณาเหนความเกดและความดบ เปน อรยะ ชาแรกกเลส ใหถงความสนทกขโดยชอบ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 285 ดกรภกษทงหลาย กแหละภกษนนตงอยในธรรม ๕ ประการนแลว พงเจรญธรรม ๔ ประการใหยงขนไป คอ พงเจรญอสภะเพอละราคะ พงเจรญเมตตาเพอละความพยาบาท พง เจรญอานาปานสตเพอเขาไปตดวตก พงเจรญอนจจสญญาเพอถอนอสมมานะ ดกรภกษทงหลาย อนตตสญญายอมปรากฏแกภกษผไดอนจจสญญา ผทไดอนตตสญญายอมบรรลนพพาน อน ถอนเสยไดซงอสมมานะในปจจบนทเดยว ฯ จบสตรท ๑ นสสยสตร [๒๐๖] ครงนนแล ภกษรปหนงเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ทเรยกวา ผถงพรอมดวยทอาศยๆ ดงน ขาแตพระองคผเจรญ ดวยเหตเพยงเทาไรหนอ ภกษจงชอวา เปนผถงพรอมดวยทอาศย พระผมพระภาคตรสตอบวา ถาภกษอาศยศรทธาแลว ละอกศล เจรญกศล อกศลนนเปนอนเธอละไดแลว ถาอาศยหร ... ถาอาศยโอตตปปะ ... ถาอาศยวรยะ... ถาภกษอาศยปญญาแลว ละอกศล เจรญกศล อกศลนนเปนอนเธอละไดแลว ภกษใดละอกศล ไดแลวดวยปญญาอนเปนอรยะ ภกษนนเปนอนละอกศลนนแลว ละดแลว ฯ ดกรภกษทงหลาย กแหละภกษนนตงอยในธรรม ๕ ประการนแลว พงอบรมอปนสย ๔ ประการ ๔ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน พจารณาแลวเสพของ อยางหนง พจารณาแลวอดกลนของอยางหนงพจารณาแลวเวนของอยางหนง พจารณาแลว บรรเทาของอยางหนง ดกรภกษทงหลาย ดวยเหตอยางนแล ภกษจงชอวาเปนผถงพรอมดวย ทอาศย ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 286 เมฆยสตร [๒๐๗] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ จาลกบรรพต ใกลเมองจาลกา กโดยสมยนนแล ทานพระเมฆยะเปนอปฏฐากพระผมพระภาคครงนนแล ทานพระเมฆยะ เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวยนอย ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคปรารถนาจะเขาไปบณฑบาตใน ชนตคาม พระผมพระภาคตรสวา ดกรเมฆยะ เธอจงสาคญกาลทควรในบดน ครงนนแล เปนเวลาเชา ทานพระเมฆยะครองอนตรวาสกแลว ถอบาตรและจวร เขาไปบณฑบาตยงชนตคาม ครนเทยวบณฑบาตในชนตคามเสรจแลว กลบจากบณฑบาตใน เวลาภายหลงภต เขาไปยงฝงแมนากมกาฬา ทานพระเมฆยะเดนเทยวพกผอนอยทฝงแมนา กมกาฬา ไดเหนอมพวนอนนาเลอมใสนารนรมย ครนเหนแลว ไดมความคดดงนวา อมพวนนชางนาเลอมใส นารนรมยหนอ ควรเพอบาเพญเพยรของกลบตรผตองการความเพยร ถาพระผมพระภาคพงอนญาตเรา เราพงมายงอมพวนนเพอบาเพญเพยร ครงนนแล ทานพระเมฆยะ เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวได กราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส เวลาเชา ขาพระองค ครองอนตรวาสกแลว ถอบาตรและจวร เขาไปบณฑบาตในชนตคาม ครนเทยวบณฑบาตใน ชนตคามเสรจแลว กลบจากบณฑบาตในเวลาภายหลงภต เขาไปยงฝงแมนากมกาฬา ขาแต พระองคผเจรญเมอขาพระองคเดนเทยวพกอยทฝงแมนากมกาฬา ไดเหนอมพวนอนนาเลอมใส นารนรมย ครนเหนแลว ขาพระองคไดมความคดอยางนวา อมพวนนนาเลอมใส นารนรมยหนอ ควรเพอบาเพญเพยรของกลบตรผตองการความเพยร ถาพระผมพระภาคพงทรงอนญาตเรา เราพง มายงอมพวนนเพอบาเพญเพยร ถาพระผมพระภาคพงทรงอนญาตขาพระองค ขาพระองคพงไปยง อมพวนนนเพอบาเพญเพยร เมอทานพระเมฆยะกราบทลอยางนแลว พระผมพระภาคไดตรสกะ ทานพระเมฆยะวา ดกรเมฆยะจงรออยกอน เราอยคนเดยว เธอจงรออยจนกวาภกษรปอนมา แทนตว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 287 แมครงท ๒ ทานพระเมฆยะไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ พระ ผมพระภาคไมมกจอะไรทจะพงทาใหยง ไมมการสงสมอรยมรรคททรงทาแลว ขาพระองคยงมกจ ทจะพงทาใหยง ยงมการสงสมอรยมรรคททาแลว ถาพระผมพระภาคพงทรงอนญาตขาพระองค ขาพระองคพงไปยงอมพวนเพอบาเพญความเพยร พระผมพระภาคตรสวา ดกรเมฆยะ จงรอ อยกอน เราอยคนเดยว เธอจงรออยจนกวาภกษรปอนมาแทนตว ฯ แมครงท ๓ ทานพระเมฆยะไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ พระ ผมพระภาคไมมกจอะไรทจะพงทาใหยง ไมมการสงสมอรยมรรคททรงทาแลว สวนขาพระองค ยงมกจทจะพงทาใหยง ยงมการสงสมอรยมรรคททาแลว ถาพระผมพระภาคพงทรงอนญาต ขาพระองค ขาพระองคพงไปยงอมพวนนนเพอบาเพญความเพยร พระผมพระภาคตรสวา ดกรเมฆยะ เราจะพงวาอะไรเธอผกลาวอยวา บาเพญเพยร ดกรเมฆยะ เธอจงสาคญกาลทควร ในบดน ฯ ครงนนแล ทานพระเมฆยะลกจากทนง ถวายบงคมพระผมพระภาคกระทาประทกษณแลว เขาไปยงอมพวน อาศยอมพวนนน นงพกกลางวนอยณ โคนไมแหงหนง ครงนนแล เมอทาน พระเมฆยะพกอย ณ อมพวนนนอกศลวตกอนลามก ๓ ประการ คอ กามวตก พยาบาทวตก วหงสาวตกยอมฟงซานโดยมาก ลาดบนน ทานพระเมฆยะไดมความคดดงนวา ทานผเจรญ นาอศจรรยหนอ ไมเคยมมาแลวหนอ กลบตรออกบวชเปนบรรพชตดวยศรทธากยงถกอกศลวตก อนลามก ๓ ประการ คอ กามวตก พยาบาทวตก วหงสาวตกครอบงา ฯ ครงนนแล ทานพระเมฆยะเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควาขาแตพระองคผเจรญ ขอประทาน พระวโรกาส เมอขาพระองคอยในอมพวนนนอกศลวตกอนลามก ๓ ประการ คอ กามวตก พยาบาทวตก วหงสาวตก ยอมฟงซานโดยมาก ขาพระองคนนไดมความคดเหนดงนวา ทาน ผเจรญนาอศจรรยหนอ ไมเคยมมาแลวหนอ กลบตรออกบวชเปนบรรพชตดวยศรทธา กยงถก อกศลวตกอนลามก ๓ ประการ คอ กามวตก พยาบาทวตก วหงสาวตกครอบงา พระผมพระภาค ตรสวา ดกรเมฆยะ ธรรม ๕ ประการ ยอมเปนไปเพอความแกกลาแหงเจโตวมตทยงไมแกกลา ๕ ประการเปนไฉน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 288 ดกรเมฆยะ ภกษในธรรมวนยน เปนผมมตรด มสหายด มเพอนด นเปนธรรม ประการท ๑ ยอมเปนไปเพอความแกกลาแหงเจโตวมตทยงไมแกกลา ฯ อกประการหนง ภกษเปนผมศล สารวมระวงในปาตโมกข ถงพรอมดวยอาจาระ และ โคจร มปกตเหนภยในโทษมประมาณนอย สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย นเปนธรรม ประการท ๒ ยอมเปนไปเพอความแกกลาแหงเจโตวมตทยงไมแกกลา ฯ อกประการหนง ภกษเปนผไดตามความปรารถนาไดโดยไมยาก ไมลาบากซงกถาอน เปนไปเพอขดเกลากเลส เปนทสบายในการเปดจต คอ อบปจฉกถาสนตฏฐกถา ปวเวกกถา อสงสคคกถา วรยารมภกถา สลกถา สมาธกถาปญญากถา วมตตกถา วมตตญาณทสนกถา นเปนธรรมประการท ๓ ยอมเปนไปเพอความแกกลาแหงเจโตวมตทยงไมแกกลา ฯ อกประการหนง ภกษเปนผปรารภความเพยรเพอละอกศลธรรม เพอความถงพรอมแหง กศลธรรม เปนผมกาลง มความบากบนมนคง ไมทอดทงธระในกศลธรรม นเปนธรรมประการ ท ๔ ยอมเปนไปเพอความแกกลาแหงเจโตวมตทยงไมแกกลา ฯ อกประการหนง ภกษเปนผมปญญา ประกอบดวยปญญาเครองพจารณาความเกดและ ความดบ เปนอรยะ ชาแรกกเลสใหถงความสนทกขโดยชอบ นเปนธรรมประการท ๕ ยอม เปนไปเพอความแกกลาแหงเจโตวมตทยงไมแกกลา ฯ ดกรเมฆยะ ภกษผมมตรด มสหายด มเพอนด พงหวงขอนได คอ ตนจกเปนผ มศล ฯลฯ สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย ตนจกไดตามความปรารถนา ไดโดยไมยาก ไมลาบาก ซงกถาอนเปนไปเพอขดเกลากเลส เปนทสบายในการเปดจต คอ อปปจฉกถา ฯลฯ วมตตญาณทสสนกถา ตนจกปรารภความเพยร ฯลฯ ไมทอดทงธระในกศลธรรม ตนจกมปญญา ฯลฯ ใหถงความสนทกขโดยชอบ ดกรเมฆยะ กแหละภกษนนตงอยในธรรม ๕ ประการนแล พง เจรญธรรม ๔ ประการใหยงขน คอ พงเจรญอสภะเพอละราคะ พงเจรญเมตตาเพอละความ พยาบาท พงเจรญอานาปานสตเพอตดวตก พงเจรญอนจจสญญาเพอถอนอสมมานะ ดกรเมฆยะ อนตตสญญายอมปรากฏแกภกษผไดอนจจสญญา ผทไดอนตตสญญายอมบรรลนพพาน อน ถอนเสยไดซงอสมมานะในปจจบนทเดยว ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 289 นนทกสตร [๒๐๘] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวนอารามของทาน อนาถบณฑกเศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ กสมยนนแล ทานพระนนทกะชแจงภกษทงหลาย ใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญราเรงดวยธรรมกถา ในอปฏฐานศาลา ฯ ครงนน เปนเวลาเยน พระผมพระภาคเสดจออกจากทหลกเรน เสดจเขาไปยงอปฏ ฐานศาลา ประทบยนรอจนจบกถาอย ณ ซมประตดานนอก ครนทรงทราบวากถาจบแลว ทรง กระแอมและเคาะทลมประต ภกษเหลานนเปดประตใหพระผมพระภาค ลาดบนน พระผมพระ ภาคเสดจเขาไปยงอปฏฐานศาลาประทบนงบนอาสนะทปไว ครนแลว ไดตรสกะทานพระนนทกะ วา ดกรนนทกะธรรมบรรยายของเธอนยาวมาก แจมแจงแกภกษ เรายนรอฟงจนจบกถาอยท ซมประตดานนอกยอมเมอยหลง ฯ เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ทานพระนนทกะรสกเสยใจ สะดงกลว ไดกราบ ทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคไมทราบเกลาเลยวา พระผมพระภาค ประทบยนอยทซมประตดานนอก ถาขาพระองคพงทราบเกลาวา พระผมพระภาคประทบยนอย ทซมประตดานนอกแลวแมคาประมาณเทาน กไมพงแจมแจงแกขาพระองคเลย ลาดบนน พระผมพระภาคทรงทราบวา ทานพระนนทกะเสยใจ จงตรสกะทานพระนนทกะวา ดแลวๆ นนทกะ ขอทเธอทงหลายพงสนทนาดวยธรรมกถาน สมควรแกเธอทงหลาย ผเปนกลบตร ออกบวชเปนบรรพชตดวยศรทธา ดกรนนทกะ เธอทงหลายผประชมกนพงทากจ ๒ อยาง คอ ธรรมกถาหรอดษณภาพของพระอรยะ ดกรนนทกะ ภกษเปนผมศรทธา แตไมมศล อยางน เธอชอวายงไมบรบรณดวยองคนน เธอพงบาเพญองคนนใหบรบรณดวยคดวา อยางไรหนอ เราจงเปนผมศรทธาและมศล เมอใดแล ภกษเปนผมศรทธาและมศล เมอนน เธอชอวาเปนผ บรบรณดวยองคนน ดกรนนทกะ ภกษเปนผมศรทธาและมศล แตยงไมไดเจโตสมาธในภายใน อยางนเธอชอวายงไมบรบรณดวยองคนน เธอพงบาเพญองคนนใหบรบรณดวยคดวา อยางไร หนอ เราจะพงเปนผมศรทธา มศลและไดเจโตสมาธในภายใน เมอใดแล ภกษเปนผม ศรทธา มศล และไดเจโตสมาธในภายใน เมอนน เธอชอวาเปนผบรบรณดวยองคนน ดกร

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 290 นนทกะภกษเปนผมศรทธา มศล ไดเจโตสมาธในภายใน แตยงไมไดการเหนแจงซงธรรม ดวยปญญาอนยง อยางนเธอชอวาเปนผยงไมบรบรณดวยองคนน ดกรนนทกะ เปรยบเหมอน สตว ๒ เทาหรอ ๔ เทา แตเทาขางหนงของมนเสยพการไป อยางนมนชอวา เปนผไมบรบรณ ดวยองคนน ฉนใด ดกรนนทกะภกษกฉนนนเหมอนกน เปนผมศรทธา มศล และไดเจโต สมาธในภายใน แตยงไมไดการเหนแจงซงธรรมดวยปญญาอนยง อยางนเธอชอวาเปนผยงไม บรบรณดวยองคนน เธอพงบาเพญองคนนใหบรบรณดวยคดวา อยางไรหนอ เราจะพงมศรทธา มศล ไดเจโตสมาธในภายใน และไดการเหนแจงซงธรรมดวยปญญาอนยง ดกรนนทกะ เมอ ใดแล ภกษเปนผมศรทธา มศล ไดเจโตสมาธในภายใน และไดการเหนแจงซงธรรมดวย ปญญาอนยง เมอนน เธอชอวาเปนผบรบรณดวยองคนน พระผมพระภาคผสคต ครนตรส ไวยากรณภาษตนแลวเสดจลกจากอาสนะเขาไปยงพระวหาร ฯ ครงนนแล เมอพระผมพระภาคเสดจหลกไปแลวไมนาน ทานพระนนทกะกลาวกะภกษ ทงหลายวา ดกรอาวโสทงหลาย บดน พระผมพระภาคทรงประกาศพรหมจรรยอนบรสทธบรบรณ สนเชงดวยบท ๔ แลว เสดจลกจากอาสนะเขาไปยงพระวหาร ดวยพระดารสวา ดกรนนทกะ ภกษเปนผมศรทธา แต ไมมศล อยางนเธอชอวาเปนผยงไมบรบรณดวยองคนน เธอพงบาเพญ องคนนใหบรบรณดวยคดวา อยางไรหนอ เราจะพงเปนผมศรทธาและมศล เมอใดแล ภกษ เปนผมศรทธา และมศล เมอนน เธอชอวาเปนผบรบรณดวยองคนน ดกรนนทกะ ภกษเปน ผมศรทธาและมศล แตยงไมไดเจโตสมาธในภายใน ฯลฯอยางนเธอชอวายงไมบรบรณดวยองค นน เธอพงบาเพญองคนนใหบรบรณดวยคดวา อยางไรหนอ เราจะพงเปนผมศรทธา มศล ไดเจโตสมาธในภายในและไดการเหนแจงธรรมดวยปญญาอนยง ดกรนนทกะ ภกษเปนผม ศรทธา มศลไดเจโตสมาธในภายใน และไดการเหนแจงธรรมดวยปญญาอนยง อยางนเธอ ชอวาเปนผบรบรณดวยองคนน ฯ ดกรอาวโสทงหลาย อานสงสในการฟงธรรมตามกาล ในการสนทนาธรรมตามกาล ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน ดกรอาวโสทงหลาย ภกษในพระธรรมวนยน ยอมแสดงธรรม อนงามในเบองตน งามในทามกลาง งามในทสด ประกาศพรหมจรรย พรอมทงอรรถ พรอม ทงพยญชนะ บรสทธบรบรณสนเชง แกภกษทงหลาย ดกรอาวโสทงหลาย ภกษยอมแสดง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 291 ธรรม ... แกภกษทงหลายดวยประการใดๆ เธอยอมเปนทรก เปนทพอใจของพระศาสดานนๆ เปนทเคารพสรรเสรญ ดวยประการนนๆ นเปนอานสงสประการท ๑ ในการฟงธรรมตามกาล ในการสนทนาธรรมตามกาล ฯ อกประการหนง ภกษยอมแสดงธรรม ... แกภกษทงหลาย ดกรอาวโสทงหลาย ภกษ ยอมแสดงธรรม ฯลฯ แกภกษทงหลายดวยประการใดๆ เธอยอมซาบซงอรรถ และซาบซงธรรม ในธรรมนน ดวยประการนนๆ นเปนอานสงสประการท ๒ ในการฟงธรรมตามกาล ในการ สนทนาธรรมตามกาล ฯ อกประการหนง ภกษยอมแสดงธรรม ... แกภกษทงหลาย ดกรอาวโสทงหลาย ภกษ ยอมแสดงธรรม ฯลฯ แกภกษทงหลาย ดวยประการใดๆเธอยอมแทงตลอดบทแหงอรรถ อนลกซงในธรรมนน เหนดวยปญญา ดวยประการนนๆ นเปนอานสงสประการท ๓ ในการ ฟงธรรมตามกาล ในการสนทนาธรรมตามกาล ฯ อกประการหนง ภกษยอมแสดงธรรม ... แกภกษทงหลาย ดกรอาวโสทงหลาย ภกษ ยอมแสดงธรรม ฯลฯ แกภกษทงหลาย ดวยประการใดๆเพอนพรหมจรรยทงหลายยอมสรร เสรญดวยประการนนๆ ยงขนไปวา ทานผนบรรล แลวหรอกาลงบรรลเปนแน นเปนอานสงส ประการท ๔ ในการฟงธรรมตามกาล ในการสนทนาธรรมตามกาล ฯ อกประการหนง ภกษยอมแสดงธรรมอนงามในเบองตน งามในทามกลาง งามในทสด ประกาศพรหมจรรย พรอมทงอรรถ พรอมทงพยญชนะบรสทธบรบรณสนเชง แกภกษทง หลาย ดกรอาวโสทงหลาย ภกษยอมแสดงธรรมอนงามในเบองตน งามในทามกลาง งามใน ทสด ประกาศพรหมจรรยพรอมทงอรรถ พรอมทงพยญชนะ บรสทธบรบรณสนเชง แก ภกษทงหลายดวยประการใดๆ ในภกษเหลานน ภกษเหลาใดเปนพระเสขะ ยงไมบรรลอรหต ปรารถนาธรรมอนเกษมจากโยคะอนยอดเยยมอย ภกษเหลานนฟงธรรมนนแลว ยอมปรารภ ความเพยร เพอถงธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมบรรล เพอทาใหแจงซงธรรมทยงไมทา ใหแจง สวนภกษเหลาใดเปนพระอรหนตขณาสพ อยจบพรหมจรรย ทากจทควรทาเสรจแลว ปลงภาระไดแลว บรรลประโยชนของตนแลว มกเลสเครองประกอบสตวไวในภพสนสดแลว หลดพนแลวเพราะรโดยชอบ ภกษเหลานนฟงธรรมนนแลว ยอมประกอบธรรมเครองอยเปนสข

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 292 ในปจจบน นเปนอานสงสประการท ๕ ในการฟงธรรมตามกาล ในการสนทนาธรรมตามกาล ดกรอาวโสทงหลาย อานสงสในการฟงธรรมตามกาล ในการสนทนาธรรมตามกาล ๕ ประการ นแล ฯ จบสตรท ๔ พลสตร [๒๐๙] ดกรภกษทงหลาย กาลง ๔ ประการน ๔ ประการเปนไฉน คอ กาลง คอ ปญญา ๑ กาลง คอ ความเพยร ๑ กาลง คอ การงานอนไมมโทษ ๑ กาลง คอ การสงเคราะห ๑ ฯ ดกรภกษทงหลาย กกาลง คอ ปญญาเปนไฉน ธรรมเหลาใดเปนกศล นบวาเปนกศล ธรรมเหลาใดเปนอกศล นบวาเปนอกศล ธรรมเหลาใดมโทษ นบวามโทษ ธรรมเหลาใดไมมโทษ นบวาไมมโทษ ธรรมเหลาใดดานบวาดา ธรรมเหลาใดขาว นบวาขาว ธรรมเหลาใดไมควรเสพ นบวาไมควรเสพ ธรรมเหลาใดควรเสพ นบวาควรเสพ ธรรมเหลาใดไมสามารถทาความเปนพระ อรยะ นบวาไมสามารถทาความเปนอรยะ ธรรมเหลาใดสามารถทาความเปนพระอรยะ นบวา สามารถทาความเปนพระอรยะ ธรรมเหลานนเปนธรรมอนบคคลเหนแจง ประพฤตไดดวยปญญา นเรยกวากาลง คอ ปญญา ฯ ดกรภกษทงหลาย กกาลง คอ ความเพยรเปนไฉน ธรรมเหลาใดเปนอกศล นบวาเปน อกศล ธรรมเหลาใดมโทษ นบวามโทษ ธรรมเหลาใดดานบวาดา ธรรมเหลาใดไมควรเสพ นบวาไมควรเสพ ธรรมเหลาใดไมสามารถทาความเปนพระอรยะ นบวาไมสามารถทาความเปน พระอรยะ บคคลยงฉนทะใหเกด พยายามปรารภความเพยร ประคองจต ตงจตไว เพอละ ธรรมเหลานนธรรมเหลาใดเปนกศล นบวาเปนกศล ธรรมเหลาใดไมมโทษ นบวาไมมโทษ ธรรมเหลาใดขาว นบวาขาว ธรรมเหลาใดควรเสพ นบวาควรเสพ ธรรมเหลาใดสามารถทา ความเปนพระอรยะ นบวาสามารถทาความเปนพระอรยะ บคคลยอมยงฉนทะใหเกด พยายาม ปรารภความเพยร ประคองจต ตงจตไว เพอไดธรรมเหลานน นเรยกวากาลง คอ ความ เพยร ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 293 ดกรภกษทงหลาย กกาลง คอ การงานอนไมมโทษเปนไฉน อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผประกอบดวยกายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนหาโทษมได นเรยกวากาลง คอ การงาน อนไมมโทษ ฯ ดกรภกษทงหลาย กกาลง คอ การสงเคราะหเปนไฉน สงคหวตถ ๔ ประการน คอ ทาน ๑ เปยยวชชะ ๑ อตถจรยา ๑ สมานตตตา ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรมทานเลศกวาทาน ทงหลาย การแสดงธรรมบอยๆ แกบคคลผตองการ ผเงยโสตลงสดบ นเลศกวาการพดถอยคา อนเปนทรก การชกชวนคนผไมมศรทธาใหตงมนดารงอยในศรทธาสมปทา ชกชวนผทศลให ตงมนดารงอยในศลสมปทา ชกชวนผตระหนใหตงมนดารงอยในจาคสมปทา ชกชวนผมปญญา ทรามใหตงมนดารงอยในปญญาสมปทา นเลศกวาการประพฤตประโยชนทงหลาย พระโสดาบน มตนเสมอกบพระโสดาบน พระสกทาคามมตนเสมอกบพระสกทาคาม พระอนาคามมตนเสมอ กบพระอนาคาม พระอรหนตมตนเสมอกบพระอรหนต นเลศกวาความมตนเสมอทงหลาย น เรยกวากาลง คอ การสงเคราะห ดกรภกษทงหลาย กาลง ๔ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผประกอบดวยกาลง ๔ ประการนแล ยอมกาวลวงภย ๕ ประการ ภย ๕ ประการเปนไฉน คอ อาชวตภย ๑ อสโลกภย ๑ปรสสารชภย ๑ มรณภย ๑ ทคตภย ๑ ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกนนแลพจารณาเหนดงนวา เราไมกลวตอภย อนเนองดวยชวต ไฉนเราจกกลวตอภยอนเนองดวยชวตเลา เรามกาลง ๔ ประการ คอ กาลง ปญญา กาลงความเพยรกาลงการงานอนไมมโทษ กาลงการสงเคราะห คนทมปญญาทรามแล จงกลวตอภยอนเนองดวยชวต คนเกยจครานจงกลวตอภยอนเนองดวยชวต คอ กลวตอภย อนเนองดวยชวตเพราะการงานทางกาย ทางวาจาและทางใจทมโทษ คนทไมสงเคราะหใครกกลว ตอภยอนเนองดวยชวต เราไมกลวตอภย คอ การตเตยน ฯลฯ เราไมกลวตอภยคอการสะทก สะทานในบรษท ... เราไมกลวตอภยคอความตาย ... เราไมกลวตอภยคอทคต ไฉนเราจกกลว ตอภย คอ ทคตเลาเพราะเรามกาลง ๔ ประการ คอ กาลงปญญา กาลงความเพยร กาลง การงานอนไมมโทษ กาลงการสงเคราะห คนทมปญญาทรามแล จงกลวตอภยคอทคตคนเกยจ ครานแล จงกลวตอภยคอทคต คอ กลวตอภยคอทคตเพราะการงานทางกาย ทางวาจา และ ทางใจทมโทษ คนทไมสงเคราะหใคร กกลวภยคอทคตดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผประกอบ ดวยกาลง ๔ ประการนแล ยอมกาวลวงภย ๕ ประการน ฯ จบสตรท ๕

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 294 เสวนาสตร [๒๑๐] ณ ทนนแล ทานพระสารบตรเรยกภกษทงหลาย ฯลฯ ทานพระสารบตรได กลาววา ดกรอาวโสทงหลาย แมบคคลกพงทราบโดยสวน ๒ คอควรเสพกม ไมควรเสพกม แมจวรกควรทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกมไมควรเสพกม แมบณฑบาตกควรทราบโดย สวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม แมเสนาสนะกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกมแมคามนคมกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม แมชนบท และประเทศกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม ฯ กคาทเรากลาววา ดกรอาวโสทงหลาย แมบคคลกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพ กม ไมควรเสพกม นนเราอาศยอะไรกลาวแลว ในบคคล ๒จาพวก พงรบคคลใดวา เมอ เราเสพบคคลน อกศลธรรมยอมเจรญ กศลธรรมยอมเสอม บรขารแหงชวตเหลาใดแล คอ จวร บณฑบาต เสนาสนะและคลานปจจยเภสชบรขาร อนเราผเปนบรรพชตพงรวบรวมไว บรขารแหงชวตเหลานนยอมเกดขนไดโดยยาก และเราออกบวชเปนบรรพชตเพอประโยชนแหง ความเปนสมณะใด ประโยชนแหงความเปนสมณะของเรานน ยอมไมถงความบรบรณดวยภาวนา ดกรอาวโสทงหลาย บคคลนนรในกลางคน กไมตองลาพงหลกไปเสยในกลางคน หรอรใน กลางวน กไมตองลา พงหลกไปเสยในกลางวน ไมพงตดตามบคคลนน พงรบคคลใดวา เมอเราเสพบคคลผน อกศลธรรมยอมเสอม กศลธรรมยอมเจรญ กแลบรขารแหงชวตเหลาใด คอ จวรบณฑบาต เสนาสนะและคลานปจจยเภสชบรขาร อนเราผเปนบรรพชตพงรวบรวมไว บรขารแหงชวตเหลานนยอมเกดขนโดยไมยาก และเราออกบวชเปนบรรพชต เพอประโยชน แหงความเปนสมณะใด ประโยชนแหงความเปนสมณะของเรานน ยอมถงความบรบรณดวย ภาวนา ดกรอาวโสทงหลาย บคคลนนรแลวพงตดตามไปจนตลอดชวต ไมพงหลกเลยงไป เสย พงรบคคลใดวา เมอเราเสพบคคลน อกศลธรรมยอมเสอม กศลธรรมยอมเจรญ และ บรขารแหงชวตเหลาใดคอ จวร บณฑบาต เสนาสนะและคลานปจจยเภสชบรขาร อนเรา ผเปนบรรพชตพงรวบรวมไว บรขารแหงชวตเหลานน ยอมเกดขนโดยไมยาก และเราออกบวช เปนบรรพชตเพอประโยชนแหงความเปนสมณะใด ประโยชนแหงความเปนสมณะของเรานน ยอมถงความบรบรณดวยภาวนา ดกรอาวโสทงหลาย บคคลนนแมถกขบไลกพงตดตามบคคลนน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 295 ไปจนตลอดชวต ไมพงหลกเลยงไปเสย คาทเรากลาววา ดกรอาวโสทงหลาย แมบคคลกพง ทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกมไมควรเสพกม นนเราอาศยขอนกลาวแลว ฯ กคาทเรากลาววา ดกรอาวโสทงหลาย แมจวรกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม นนเราอาศยอะไรกลาวแลว ในจวร ๒ อยาง พงรจวรใดวา เมอเราเสพจวร น อกศลธรรมยอมเจรญ กศลธรรมยอมเสอม จวรเหนปานนไมควรเสพ พงรจวรใดวา เมอ เราเสพจวรน อกศลธรรมยอมเสอมกศลธรรมยอมเจรญ จวรเหนปานนควรเสพ คาทเรา กลาววา ดกรอาวโสทงหลายแมจวรกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม เราอาศยขอนกลาวแลว ฯ กคาทเรากลาววา แมบณฑบาตกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกมไมควรเสพกม นนเราอาศยอะไรกลาวแลว ในบณฑบาต ๒ อยางน พงรบณฑบาตใดวา เมอเราเสพบณฑบาต น อกศลธรรมยอมเจรญ กศลธรรมยอมเสอม บณฑบาตเหนปานน ไมควรเสพ พงรบณฑบาต ใดวา เมอเราเสพบณฑบาตน อกศลธรรมยอมเสอม กศลธรรมยอมเจรญ บณฑบาตเหนปานน ควรเสพ คาทเรากลาววา ดกรอาวโสทงหลาย แมบณฑบาตกพงทราบโดยสวน ๒คอ ควรเสพ กม ไมควรเสพกม นนเราอาศยขอนกลาวแลว ฯ กคาทเรากลาววา แมเสนาสนะกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม นนเราอาศยอะไรกลาวแลว ในเสนาสนะ ๒ อยางนน พงรเสนาสนะใดวา เมอเราเสพ เสนาสนะน อกศลธรรมยอมเจรญ กศลธรรมยอมเสอม เสนาสนะเหนปานนไมควรเสพ พงร เสนาสนะใดวา เมอเราเสพเสนาสนะน อกศลธรรมยอมเสอม กศลธรรมยอมเจรญ เสนาสนะ เหนปานนควรเสพ คาทเรากลาววา ดกรอาวโสทงหลาย แมเสนาสนะกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม นนเราอาศยขอนกลาวแลว ฯ กคาทเรากลาววา ดกรอาวโสทงหลาย แมคามนคมกพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพ กม ไมควรเสพกม นนเราอาศยอะไรกลาวแลว ในคามนคม ๒ อยางนน พงรคามนคมใดวา เมอเราเสพคามนคมน อกศลธรรมยอมเจรญ กศลธรรมยอมเสอม คามนคมเหนปานนไมควร เสพ พงรคามนคมใดวาเมอเราเสพคามนคมน อกศลธรรมยอมเสอม กศลธรรมยอมเจรญ คามนคมเหนปานนควรเสพ คาทเรากลาววา ดกรอาวโสทงหลาย แมคามนคมกพงทราบโดย สวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม นนเราอาศยขอนกลาวแลว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 296 กคาทเรากลาวดงนวา ดกรอาวโสทงหลาย แมชนบทและประเทศพงทราบโดยสวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม นนเราอาศยอะไรกลาวแลวในชนบทและประเทศ ๒ อยางนน พงรชนบทและประเทศใดวา เมอเราเสพชนบทและประเทศน อกศลธรรมยอมเจรญ กศลธรรมยอมเสอม ชนบทและประเทศเหนปานนไมควรเสพ พงรชนบทและประเทศใดวา เมอเราเสพชนบทและประเทศน อกศลธรรมยอมเสอม กศลธรรมยอมเจรญ ชนบทและประเทศ เหนปานนควรเสพ คาทเรากลาววา ดกรอาวโสทงหลาย แมชนบทและประเทศกพงทราบโดย สวน ๒ คอ ควรเสพกม ไมควรเสพกม นนเราอาศยขอนกลาวแลว ฯ จบสตรท ๖ สตวาสตร [๒๑๑] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏ ใกลพระนครราชคฤห ครงนนแล สตวาปรพาชกเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบไดปราศรยกบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนงณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทล พระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญสมยหนงขาพระองคและพระผมพระภาคอยทเมอง ครพชะ ใกลกรงราชคฤหนแหละณ ทนนแล ขาพระองคไดสดบรบฟงเฉพาะพระพกตรผม พระภาควา ดกรสตวะภกษใดเปนพระอรหนตขณาสพ อยจบพรหมจรรย ทากจทควรทาเสรจ แลว ปลงภาระแลวมประโยชนแหงตนอนบรรลแลวโดยลาดบ มกเลสเครองผกสตวไวในภพ สนรอบแลว หลดพนแลวเพราะรโดยชอบ ภกษนนไมควรเพอประพฤตลวงฐานะ ๕ ประการ คอ ภกษผขณาสพไมควรแกลงฆาสตว ๑ ไมควรถอเอาสงของทเจาของไมใหอนเปนสวนแหง ความเปนขโมย ๑ ไมควรเสพเมถนธรรม ๑ ไมควรกลาวเทจทงร ๑ ไมควรทาการสงสมบรโภค กามคณเหมอนเปนคฤหสถในกาลกอน ๑ ขาแตพระองคผเจรญ คานขาพระองคฟงมาดแลว รบมาดแลว ใสใจไวดแลว ทรงจาไวดแลว แลหรอ ฯ พระผมพระภาคตรสวา จรงละ คานทานสดบมาดแลว รบเอามาดแลวใสใจไวดแลว ทรงจาไวดแลว ดกรสตวะ ครงกอนและบดน เรากกลาวอยางนวา ภกษใดเปนอหนตขณาสพ อยจบพรหมจรรย ทากจทควรทาเสรจแลวปลงภาระแลว มประโยชนแหงตนอนบรรลแลวโดย

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 297 ลาดบ มกเลสเครองประกอบ สตวไวในภพสนรอบแลว หลดพนแลวเพราะรโดยชอบ ภกษนน เปนผไมควรเพอประพฤตลวงฐานะ ๙ ประการ คอภกษผขณาสพไมควรแกลงฆาสตว ๑ ไม ควรถอเอาสงของทเจาของไมใหอนเปนสวนแหงความเปนขโมย ๑ ไมควรเสพเมถนธรรม ๑ ไมควรกลาวเทจทงร ๑ ไมควรทาการสงสมบรโภคกามคณเหมอนคฤหสถในกาลกอน ๑ ไมควร ลอานาจฉนทาคต ๑ ไมควรลอานาจโทสาคต ๑ไมควรลอานาจโมหาคต ๑ ไมควรลอานาจ ภยาคต ๑ ดกรสตวะ ครงกอนและบดนเรากกลาวอยางนวา ภกษใดเปนพระอรหนตขณาสพ อยจบพรหมจรรย ทากจทควรทาเสรจแลว ปลงภาระแลว มประโยชนแหงตนอนบรรลแลว โดยลาดบมกเลสเครองประกอบสตวไวในภพสนรอบแลว หลดพนแลวเพราะรโดยชอบ ภกษนนเปนผไมควรเพอประพฤตลวงฐานะ ๙ ประการน ฯ จบสตรท ๗ สชฌสตร [๒๑๒] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏใกลพระนครราชคฤห ครงนนแล สชฌปรพาชกเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบไดปราศรยกบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวได กราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ สมยหนง ขาพระองคและพระผมพระภาค อยทเมองครพชะ ใกลกรงราชคฤหนแหละ ณ ทนนแล ขาพระองคไดสดบรบฟงเฉพาะพระพกตร ของพระผมพระภาควา ดกรสชฌะ ภกษผเปนพระอรหนตขณาสพ อยจบพรหมจรรยทากจทควร ทาเสรจแลว ปลงภาระแลว มประโยชนแหงตนอนบรรลแลวโดยลาดบมกเลสเครองประกอบ สตวไวในภพสนรอบแลว หลดพนแลวเพราะรโดยชอบภกษนนเปนผไมควรเพอประพฤตลวง ฐานะ ๕ ประการ คอ ภกษผขณาสพไมควรแกลงฆาสตว ๑ ไมควรถอเอาสงของทเจาของไมให อนเปนสวนแหงความเปนขโมย ๑ ไมควรเสพเมถนธรรม ๑ ไมควรกลาวเทจทงร ๑ ไมควร ทาการสงสมบรโภคกามคณเหมอนเปนคฤหสถในกาลกอน ๑ ขาแตพระองคผเจรญ คาน ขาพระองคฟงมาดแลว รบมาดแลว ใสใจไวดแลว ทรงจาไวดแลวแลหรอ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 298 พระผมพระภาคตรสวา จรงละ คานทานฟงมาดแลว รบมาดแลว ใสใจไวดแลว ทรงจาไวดแลว ครงกอนและบดน เรากกลาวอยางนวา ภกษใดเปนพระอรหนตขณาสพ อยพรหมจรรย ... หลดพนแลวเพราะรโดยชอบ ภกษนนเปนผทไมควรเพอประพฤตลวงฐานะ ๙ ประการ คอ ภกษผขณาสพไมควรแกลงฆาสตว ฯลฯ ไมควรกลาวคนพระพทธเจา ไมควร กลาวคนพระธรรม ไมควรกลาวคนพระสงฆ ไมควรกลาวคนสกขา ดกรสชฌะ ครงกอนและ บดนเรากกลาวอยางนวา ภกษใดเปนพระอรหนตขณาสพ อยจบพรหมจรรย ทากจทควรทา เสรจแลว ปลงภาระแลวมประโยชนแหงตนอนบรรลแลวโดยลาดบ มกเลสเครองประกอบสตว ไวในภพสนรอบแลว หลดพนแลวเพราะรโดยชอบภกษนนเปนผไมควรเพอประพฤตลวงฐานะ ๙ ประการน ฯ จบสตรท ๘ ปคคลสตร [๒๑๓] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๙ จาพวกน มปรากฏอยในโลก๙ จาพวกเปนไฉน คอ พระอรหนต ๑ ทานผปฏบตเพอความเปนพระอรหนต ๑พระอนาคาม ๑ ทานผปฏบต เพอกระทาใหแจงซงอนาคามผล ๑ พระสกทาคาม ๑ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงสกทา คามผล ๑ พระโสดาบน ๑ ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงโสดาปตตผล ๑ ปถชน ๑ ดกร ภกษทงหลาย บคคล ๙จาพวกเหลานแล มปรากฏอยในโลก ฯ จบสตรท ๙ อาหเนยยสตร [๒๑๔] ดกรภกษทงหลาย บคคล ๙ จาพวกน เปนผควรของคานบ เปนผควรของ ตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรกระทาอญชล เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 299 ๙ จาพวกเปนไฉน คอ พระอรหนต ๑ ทานผปฏบตเพอความเปนพระอรหนต ๑ พระอนาคาม ๑ ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงอนาคามผล ๑ พระสกทาคาม ๑ ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจง ซงสกทาคามผล ๑ พระโสดาบน ๑ ทานผปฏบตเพอกระทาใหแจงซงโสดาปตตผล ๑โคตรภ บคคล ๑ ดกรภกษทงหลาย บคคล ๙ จาพวกเหลานแล เปนผควรของคานบ ฯลฯ เปนนาบญ ของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ฯ จบสตรท ๑๐ จบสมโพธวรรคท ๑ _______ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. สมโพธสตร ๒. นสสยสตร ๓. เมฆยสตร ๔. นนทกสตร ๕. พลสตร ๖. เสวนาสตร ๗. สตวาสตร ๘. สชฌสตร ๙. ปคคลสตร ๑๐. อาหเนยยสตร ฯ _______

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 300 สหนาทวรรคท ๒ วฏฐสตร [๒๑๕] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวนอารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระสารบตรเขาไปเฝาพระผมพระภาค ถงทประทบถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคจาพรรษาอยในพระนครสาวตถแลว ขาพระองคปรารถนาจะหลก จารกไปในชนบทพระผมพระภาคตรสวา ดกรสารบตร เธอจงสาคญกาลอนควรในบดนเถด ลาดบนน ทานพระสารบตรลกจากอาสนะถวายบงคมพระผมพระภาค กระทาประทกษณแลว หลกไป ฯ ครงนนแล เมอทานพระสารบตรหลกไปแลวไมนาน ภกษรปหนงไดกราบทลพระผม พระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ทานพระสารบตรกระทบขาพระองคแลว ไมขอโทษ หลก จารกไป ลาดบนน พระผมพระภาคตรสเรยกภกษรปหนงวา ดกรภกษ เธอจงมาน จงไปเรยก สารบตรตามคาของเราวา ดกรอาวโสสารบตร พระศาสดารบสงใหหาทาน ภกษนนทลรบพระผม พระภาคแลวเขาไปหาทานพระสารบตรถงทอย แลวไดกลาวกะทานพระสารบตรวา ดกรอาวโส สารบตร พระศาสดารบสงใหหาทาน ทานพระสารบตรรบคาของภกษนนแลว กสมยนนแล ทานพระมหาโมคคลลานะและทานพระอานนท ถอลกดานเทยวประกาศไปตามวหารวา ทานผม อายทงหลาย จงรบออกเถดๆ บดนทานพระสารบตรจะบนลอสหนาทเฉพาะพระพกตรพระผม พระภาค ฯ ครงนนแล ทานพระสารบตรเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวพระผมพระภาคไดตรสกะทานพระสารบตรวา ดกรสารบตร เพอนพรหมจรรยรปหนงในธรรมวนยน กลาวหาเธอวาขาแตพระองคผเจรญ ทานพระสารบตร กระทบขาพระองคแลว ไมขอโทษหลกจารกไปแลว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 301 ส. ขาแตพระองคผเจรญ กายคตาสต อนภกษใดไมเขาไปตงไวแลวในกาย ภกษนน กระทบเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนงในธรรมวนยน ไมขอโทษแลว พงหลกจารกไปเปนแน ขาแตพระองคผเจรญ ชนทงหลายทงของสะอาดบาง ไมสะอาดบาง คถบาง มตรบาง นาลายบาง นาหนองบาง โลหตบางลงบนแผนดน แผนดนกไมอดอดระอาหรอเกลยดชงดวยสงนน แมฉนใด ขาพระองคกฉนนนเหมอนกนแล มใจเสมอดวยแผนดนอนไพบลย กวางใหญ ไมมประมาณ ไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอย ขาแตพระองคผเจรญ กายคตาสตอนภกษใด ไมเขาไปตงไวแลวในกายภกษนน กระทบเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนงในธรรมวนยนแลว ไมขอโทษ พงหลกจารกไปเปนแน ฯ ขาแตพระองคผเจรญ ชนทงหลายยอมลางของสะอาดบาง ไมสะอาดบาง คถบาง มตรบาง นาลายบาง นาหนองบาง โลหตบาง ลงในนา นากไมอดอดระอาหรอเกลยดชงดวย สงนน แมฉนใด ขาพระองคกฉนนนเหมอนกนแล มใจเสมอดวยนาอนไพบลยกวางใหญ ไมมประมาณ ไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอย ขาแตพระองคผเจรญ กายคตาสต อนภกษใด ไมเขาไปตงไวแลวในกายภกษนนกระทบเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนงในธรรมวนยนแลว ไม ขอโทษ พงหลกจารกไปเปนแน ฯ ขาแตพระองคผเจรญ ไฟยอมเผาของสะอาดบาง ไมสะอาดบาง คถบาง มตรบาง นาลายบาง นาหนองบาง โลหตบาง ไฟยอมไมอดอดระอาหรอเกลยดชงดวยสงนน แมฉนใด ขาพระองคกฉนนนเหมอนกนแล มใจเสมอดวยไฟอนไพบลย กวางใหญ ไมมประมาณ ไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอย ขาแตพระองคผเจรญ กายคตาสต อนภกษใดไมเขาไปตงไวแลวในกาย ภกษนนกระทบเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนงในธรรมวนยนแลว ไมขอโทษ พงหลกจารกไป เปนแน ฯ ขาแตพระองคผเจรญ ลมยอมพดซงของสะอาดบาง ไมสะอาดบาง คถบาง มตรบาง นาลายบาง นาหนองบาง โลหตบาง ลมยอมไมอดอดระอาหรอเกลยดชงดวยสงนน แมฉนใด ขาพระองคกเหมอนกนฉนนนแล มใจเสมอดวยลมอนไพบลย กวางใหญ ไมมประมาณ ไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอยขาแตพระองคผเจรญ กายคตาสต อนภกษใดไมเขาไปตงไว

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 302 แลวในกาย ภกษนนกระทบเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนงในธรรมวนยนแลว ไมขอโทษ พงหลกจารกไปเปนแน ฯ ขาแตพระองคผเจรญ ผาสาหรบเชดธล ยอมชาระของสะอาดบาง ไมสะอาดบาง คถบาง มตรบาง นาลายบาง นาหนองบาง โลหตบาง ผาเชดธลยอมไมอดอดระอาหรอ เกลยดชงดวยสงนน แมฉนใด ขาพระองคกฉนนนเหมอนกนแล มใจเสมอดวยผาสาหรบ เชดธลอนไพบลย กวางใหญ ไมมประมาณไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอย ขาแตพระองค ผเจรญ กายคตาสต อนภกษใดไมเขาไปตงไวแลวในกาย ภกษนนกระทบเพอนพรหมจรรย รปใดรปหนงในธรรมวนยนแลว ไมขอโทษ พงหลกไปเปนแน ฯ ขาแตพระองคผเจรญ กมารหรอกมารกาของคนจณฑาลถอตะกลา นงผาเกาๆ เขาไป ยงบานหรอนคม ยอมตงจตนอบนอมเขาไป แมฉนใด ขาพระองคกฉนนนเหมอนกนแล มใจเสมอดวยกมารหรอกมารกาของคนจณฑาล อนไพบลยกวางใหญ ไมมประมาณ ไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอย ขาแตพระองคผเจรญกายคตาสต อนภกษใดไมเขาไปตงไวแลวในกาย ภกษนนกระทบเพอนพรหมจรรยรปใดรปหนงในธรรมวนยนแลว ไมขอโทษ พงหลกจารกไป เปนแน ฯ ขาแตพระองคผเจรญ โคเขาขาด สงบเสงยม ไดรบฝกดแลว ศกษาดแลว เดนไป ตามถนนหนทาง ตามตรอกเลกซอกนอย กไมเอาเทาหรอเขากระทบอะไรๆ แมฉนใด ขาพระองค กฉนนนเหมอนกนแล มใจเสมอดวยโคเขาขาด อนไพบลย กวางใหญ ไมมประมาณ ไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอยขาแตพระองคผเจรญ กายคตาสต อนภกษใดไมเขาไปตงไวแลวในกาย ภกษนนกระทบเพอนพรหมจรรยรปหนงในพระธรรมวนยนแลว ไมขอโทษ พงหลกจารกไป เปนแน ฯ ขาแตพระองคผเจรญ สตรหรอบรษรนหนมสาว เปนคนชอบประดบตบแตง พงอดอด ระอาเกลยดชงดวยซากศพง หรอซากศพสนขทเขาผกไวทคอแมฉนใด ขาพระองคกฉนนน เหมอนกนแล ยอมอดอดระอาและเกลยดชงดวยกายอนเปอยเนาน ขาแตพระองคผเจรญ กายคตาสต อนภกษใดไมเขาไปตงไวแลวในกาย ภกษนนกระทบเพอนพรหมจรรยรปหนง ในพระธรรมวนยนแลว ไมขอโทษ พงหลกจารกไปเปนแน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 303 ขาแตพระองคผเจรญ คนประคองภาชนะมนขน มรทะลเปนชองเลก ชองใหญ ไหลเขา ไหลออกอย แมฉนใด ขาพระองคกฉนนนเหมอนกนแลยอมบรหารกายนมรทะลเปนชองเลก ชองใหญ ไหลเขาไหลออกอย ขาแตพระองคผเจรญ กายคตาสต อนภกษใดไมเขาไปตงไวแลว ในกาย ภกษนนกระทบเพอนพรหมจรรยรปหนงในพระธรรมวนยนแลว ไมขอโทษ พงหลกไปเปนแน ฯ ลาดบนนแล ภกษรปนนลกจากอาสนะ กระทาผาอตราสงคเฉวยงบาขางหนง หมอบลง แทบพระบาทของพระผมพระภาคดวยเศยรเกลา แลวกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองค ผเจรญ โทษไดครอบงาขาพระองคผเปนคนพาลเปนคนหลง เปนคนไมฉลาดอยางไร ทขาพระองค ไดกลาวตทานพระสารบตรดวยคาอนไมม เปลา เทจ ไมเปนจรง ขอพระผมพระภาคทรงโปรด รบโทษของขาพระองคนน โดยความเปนโทษ เพอความสารวมตอไปเถด พระผมพระภาค ตรสวา ดกรภกษ โทษไดครอบงาเธอผเปนคนพาล คนหลง ไมฉลาดอยางไรทเธอไดกลาวต สารบตรดวยคาอนไมม เปลา เทจ ไมเปนจรง แตเพราะเธอเหนโทษโดยความเปนโทษแลว กระทาคนตามธรรม เรายอมรบโทษของเธอนนดกรภกษ ขอทภกษเหนโทษโดยความเปนโทษ แลวทาคนตามธรรม ถงความสารวมตอไป นเปนความเจรญในวนยของพระอรยเจา ลาดบนน พระผมพระภาคตรสกะทานพระสารบตรวา ดกรสารบตร เธอจงอดโทษตอโมฆบรษผน มฉะนน เพราะโทษนนนนแล ศรษะของโมฆบรษนจกแตก ๗ เสยง ฯ ส. ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคยอมอดโทษตอทานผมอายนน ถาผมอายนน กลาวกะขาพระองคอยางนวา ขอทานผมอายนนจงอดโทษแกขาพเจาดวย ฯ จบสตรท ๑ สอปาทเสสสตร [๒๑๖] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวน อารามของทาน อนาถบณฑกเศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 304 ครงนนแล เวลาเชา ทานพระสารบตรนงแลว ถอบาตและจวรเขาไปบณฑบาตยง พระนครสาวตถ ทานพระสารบตรมความคดดงนวา การเทยวไปบณฑบาตในพระนครสาวตถ ยงเชาเกนไป ผฉะนน เราพงเขาไปยงอารามของอญญเดยรถยปรพาชกกอนเถด ลาดบนน ทานพระสารบตรไดเขาไปยงอารามของพวกอญญเดยรถยปรพาชก ไดปราศรยกบพวกอญญ เดยรถยปรพาชกเหลานนครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวน ขางหนงกสมยนน อญญเดยรถยปรพาชกเหลานนกาลงนงประชมสนทนากนในระหวางวา ดกรอาวโสทงหลาย ผใดผหนงทยงเปนสอปาทเสสะ กระทากาละ ผนนลวนไมพนจากนรก ไมพนจากกาเนดสตวดรจฉาน ไมพนจากเปรตวสย ไมพนจากอบาย ทคต และวนบาต ฯ ครงนน ทานพระสารบตรไมยนดไมคดคานถอยคาทอญญเดยรถยปรพาชกเหลานนกลาว ครนแลวลกจากอาสนะหลกไปดวยคดวา เราจกรทวถงเนอความแหงภาษตนในสานกพระผม พระภาค ลาดบนน ทานพระสารบตรเทยวบณฑบาตในพระนครสาวตถ กลบจากบณฑบาต ภายหลงภต เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขอประทานพระวโรกาส เวลาเชา ขาพระองคนงแลว ถอบาตรจวร เขาไปบณฑบาตยงพระนครสาวตถ ขาพระองคไดมความคด อยางนวา การเทยวบณฑบาตในพระนครสาวตถ ยงเชาเกนไป ผฉะนน เราพงเขาไปยงอาราม ของพวกอญญเดยรถยปรพาชกกอนเถด ลาดบนน ขาพระองคเขาไปยงอารามของพวกอญญเดยรถย ปรพาชก ไดปราศรยกบพวกอญญเดยรถยปรพาชกเหลานน ครนผานการปราศรยพอใหระลกถง กนไปแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง กสมยนนแล พวกอญญเดยรถยปรพาชกเหลานนกาลง นงประชมสนทนากนอยในระหวางวา ดกรอาวโสทงหลาย ผใดผหนงทยงเปนสอปาทเสสะ กระทากาละผนนลวนไมพนจากนรก ไมพนจากกาเนดสตวดรจฉาน ไมพนจากเปรตวสย ไมพน จากอบาย ทคต และวนบาต ขาพระองคไมยนดไมคดคานถอยคาทพวกอญญเดยรถยปรพาชก เหลานนกลาวแลว ครนแลวลกจากอาสนะหลกไป ดวยคดวา เราจกรทวถงเนอความแหงภาษตน ในสานกของพระผมพระภาค ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรสารบตร อญญเดยรถยปรพาชกบางพวกโงเขลา ไมฉลาด อยางไรจกรผทเปนสอปาทเสสะวา เปนสอปาทเสสะ หรอจกรผทเปนอนปาทเสสะวา เปน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 305 อนปาทเสสะ ดกรสารบตร บคคล ๙ จาพวกนทเปนสอปาทเสสะ กระทากาละ พนจากนรก พนจากกาเนดสตวดรจฉานพนจากเปรตวสย พนจากอบาย ทคต และวนบาต ๙ จาพวก เปนไฉน ฯ ดกรสารบตร บคคลบางคนในโลกน เปนผกระทาใหบรบรณในศล ในสมาธ กระทา พอประมาณในปญญา บคคลนนเปนอนตราปรนพพาย เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดกรสารบตร นบคคลจาพวกท ๑ ผเปนสอปาทเสสะ กระทากาละ พนจากนรก พนจากกาเนด สตวดรจฉาน พนจากเปรตวสย พนจากอบาย ทคต และวนบาต ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน เปนผกระทาใหบรบรณในศลในสมาธ กระทา พอประมาณในปญญา บคคลนนเปนอปหจจปรนพพาย เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดกรสารบตร นบคคลจาพวกท ๒ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน เปนผกระทาใหบรบรณในศลในสมาธ กระทา พอประมาณในปญญา บคคลนนเปนอสงขารปรนพพาย เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดกรสารบตร นบคคลจาพวกท ๓ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน เปนผกระทาใหบรบรณในศลในสมาธ กระทา พอประมาณในปญญา บคคลนนเปนสสงขารปรนพพาย เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดกรสารบตร นบคคลจาพวกท ๔ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน เปนผกระทาใหบรบรณในศลในสมาธ กระทา พอประมาณในปญญา บคคลนนเปนอทธงโสโตอกนฏฐคามเพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดกรสารบตร นบคคลจาพวกท ๕ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน เปนผกระทาใหบรบรณในศลกระทาพอ ประมาณในสมาธ ในปญญา บคคลนนเปนสกทาคาม เพราะสงโยชน๓ สนไป เพราะราคะ โทสะ และโมหะเบาบาง กลบมายงโลกนเพยงคราวเดยวจะทาทสดแหงทกขได ดกรสารบตร นบคคลจาพวกท ๖ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน เปนผกระทาใหบรบรณในศล กระทาพอ ประมาณในสมาธ ในปญญา บคคลนนเปนเอกพช เพราะสงโยชนสนไป บงเกดยงภพ มนษยนครงเดยว จะทาทสดแหงทกขได ดกรสารบตรนบคคลจาพวกท ๗ ... ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 306 อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน เปนผกระทาใหบรบรณในศล กระทาพอ ประมาณในสมาธ ในปญญา บคคลนนเปนโกลงโกละ เพราะสงโยชน ๓ สนไป ทองเทยว อย ๒-๓ ตระกล แลวจะทาทสดแหงทกขไดดกรสารบตร นบคคลจาพวกท ๘ ... ฯ อกประการหนง บคคลบางคนในโลกน เปนผกระทาใหบรบรณในศล กระทาพอ ประมาณในสมาธ ในปญญา บคคลนนเปนสตตกขตตปรมโสดาเพราะสงโยชน ๓ สนไป ทองเทยวอยยงเทวดาและมนษย ๗ ครงเปนอยางยงแลวจะทาทสดแหงทกขได ดกรสารบตร นบคคลจาพวกท ๙ ผเปนสอปาทเสสะกระทากาละ พนจากนรก พนจากกาเนดสตวดรจฉาน พนจากเปรตวสยพนจากอบาย ทคต และวนบาต ดกรสารบตร อญญเดยรถยปรพาชก บางพวกโงเขลา ไมฉลาด อยางไรจกรบคคลผเปนสอปาทเสสะวา เปนสอปาทเสสะหรอจกร บคคลผเปนอนปาทเสสะวา เปนอนปาทเสสะ ดกรสารบตร บคคล๙ จาพวกนแล เปน สอปาทเสสะ กระทากาละ พนจากนรก พนจากกาเนดสตวดรจฉาน พนจากเปรตวสย พน จากอบาย ทคตและวนบาต ฯ ดกรสารบตร ธรรมปรยายน ยงไมแจมแจงแกภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกากอน ขอนนเพราะเหตไร เพราะผฟงธรรมปรยายทเรากลาวดวยความอธบายปญหานแลว อยาถงความ ประมาท ฯ จบสตรท ๓ โกฏฐตสตร [๒๑๗] ครงนนแล ทานพระมหาโกฏฐตะเขาไปหาทานพระสารบตร ถงทอย ไดปราศรย กบทานพระสารบตร ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดถามทานพระสารบตรวาดกรอาวโสสารบตร บคคลอยประพฤตพรหมจรรยใน พระผมพระภาค เพอประโยชนนวา กรรมใดทใหผลในปจจบน ขอกรรมนนจงใหผลใน สมปรายภพแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ฯ ทานพระสารบตรกลาววา ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 307 ม. ดกรอาวโสสารบตร กบคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอ ประโยชนนวา กรรมใดทใหผลในสมปรายภพ ขอกรรมนนจงใหผลในปจจบนแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ฯ สา. ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ ม. ดกรอาวโสสารบตร กบคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอ ประโยชนนวา กรรมใดใหผลเปนสข ขอกรรมนนจงใหผลเปนทกขแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ฯ สา. ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ ม. ดกรอาวโสสารบตร กบคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอ ประโยชนนวา กรรมใดใหผลเปนทกข ขอกรรมนนจงใหผลเปนสขแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ฯ สา. ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ ม. ดกรอาวโสสารบตร บคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาคเพอประโยชน นวา กรรมใดใหผลเสรจแลว ขอกรรมนนจงไมใหผลเสรจแลวแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ฯ สา. ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ ม. ดกรอาวโสสารบตร กบคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอ ประโยชนนวา กรรมใดยงไมใหผลเสรจแลว ขอกรรมนนจงใหผลเสรจแลวแกเรา ดงน ได หรอหนอ ฯ สา. ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ ม. ดกรอาวโสสารบตร กบคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชน นวา กรรมใดใหผลมาก ขอกรรมนนจงใหผลนอยแกเราดงน ไดหรอหนอ ฯ สา. ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ ม. ดกรอาวโสสารบตร บคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอ ประโยชนนวา กรรมใดใหผลนอย ขอกรรมอนนนจงใหผลมากแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ฯ สา. ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ ม. ดกรอาวโสสารบตร กบคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอ ประโยชนนวา กรรมใดยงใหผล ขอกรรมนนจงไมใหผลแกเราดงน ไดหรอหนอ ฯ สา. ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 308 ม. ดกรอาวโสสารบตร กบคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอ ประโยชนนวา กรรมใดไมใหผล ขอกรรมนนจงใหผลแกเราดงน ไดหรอหนอ ฯ สา. ดกรอาวโส ไมใชอยางน ฯ ม. ดกรอาวโสสารบตร เมอเราถามทานวา ดกรอาวโสสารบตร บคคลอยประพฤต พรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชนนวา กรรมใดใหผลในปจจบน ขอกรรมนนจงให ผลในสมปรายภพแกเรา ดงน ไดหรอหนอทานตอบวา ดกรอาวโสไมใชอยางน เมอเรา ถามวา ดกรอาวโสสารบตรกบคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชน นวา กรรมใดใหผลในสมปรายภพ ขอกรรมนนจงใหผลในปจจบนแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ทานกตอบวา ดกรอาวโส ไมใชอยางน เมอเราถามวา บคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผ มพระภาค เพอประโยชนนวา กรรมใดใหผลเปนสขขอกรรมนนจงใหผลเปนทกขแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ทานตอบวา ดกรอาวโสไมใชอยางน เมอเราถามวา ดกรอาวโสสารบตร บคคล อยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชนนวา กรรมใดใหผลเปนทกข ขอกรรม นนจงใหผลเปนสขแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ทานกตอบวา ดกรอาวโส ไมใชอยางน เมอเรา ถามวา ดกรอาวโสสารบตร บคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชนน วา กรรมใดใหผลเสรจแลว ขอกรรมนนจงไมใหผลเสรจแลวแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ทาน กตอบวา ดกรอาวโสไมใชอยางน เมอเราถามวา ดกรอาวโสสารบตร บคคลอยประพฤต พรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชนนวา กรรมใดไมใหผลเสรจแลว ขอกรรมนนจงให ผลเสรจแลวแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ทานกตอบวา ดกรอาวโส ไมใชอยางน เมอเราถามวา ดกรอาวโสสารบตร บคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชนนวา กรรม ใดใหผลมาก ขอกรรมนนจงใหผลนอยแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ทานกตอบวา ดกรอาวโส ไมใชอยางนเมอเราถามวา ดกรอาวโสสารบตร บคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชนนวา กรรมใดใหผลนอย ขอกรรมนนจงใหผลมากแกเราดงน ไดหรอหนอ ทานกตอบวา ดกรอาวโส ไมใชอยางน เมอเราถามวาดกรอาวโสสารบตร บคคลอยประพฤต พรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชนนวา กรรมใดยงใหผล ขอกรรมนนจงไมใหผล แกเรา ดงนไดหรอหนอ ทานกตอบวา ดกรอาวโส ไมใชอยางน เมอเราถามวา ดกรอาวโส สารบตร บคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชนนวา กรรมใดไมใหผล

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 309 ขอกรรมนนจงใหผลแกเรา ดงน ไดหรอหนอ ทานกตอบวา ดกรอาวโส ไมใชอยางน ดกร อาวโส กเมอเปนเชนนน บคคลจะอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอประโยชน อะไร ฯ ส. ดกรอาวโส สงใดแล ทยงไมร ไมเหน ไมบรรล ไมกระทาใหแจง ไมตรสร บคคลอยประพฤตพรหมจรรยในพระผมพระภาค เพอรเพอเหน เพอบรรล เพอกระทาใหแจง เพอตรสรสงนน ดกรอาวโส สงทยงไมร ไมเหน ไมบรรล ไมกระทาใหแจง ไมตรสรวา นทกข นทกขสมทยนทกขนโรธ นทกขนโรธคามนปฏปทา บคคลอยประพฤตพรหมจรรย ในพระผมพระภาค เพอร เพอเหน เพอบรรล เพอกระทาใหแจง เพอตรสรสงนน ดกรอาวโส สงนแลทยงไมร ไมเหน ไมบรรล ไมกระทาใหแจง ไมตรสรบคคลอยประพฤตพรหมจรรย ในพระผมพระภาค เพอร เพอเหน เพอบรรลเพอกระทาใหแจง เพอตรสร สงนน ฯ จบสตรท ๓ สมทธสตร [๒๑๘] ครงนนแล ทานพระสมทธเขาไปหาทานพระสารบตรถงทอย อภวาทแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ทานพระสารบตรไดถามทานพระสมทธวา ดกรทานสมทธ วตกอนเปน ความดารของบรษ มอะไรเปนอารมณเกดขนทานพระสมทธตอบวา วตกอนเปนความดาร ของบรษ มนามรปเปนอารมณเกดขนทานผเจรญ ฯ ส. ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน ยอมถงความตางกนในอะไร ฯ ส. ในธาตทงหลาย ทานผเจรญ สา. ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนสมทย ฯ ส. มผสสะเปนสมทย ทานผเจรญ ฯ สา. ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนทประชมลง ฯ ส. มเวทนาเปนทประชมลง ทานผเจรญ ฯ สา. ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนประมข ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 310 ส. มสมาธเปนประมข ทานผเจรญ ฯ สา. ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนใหญ ฯ ส. มสตเปนใหญ ทานผเจรญ ฯ สา. ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนยง ฯ ส. มปญญาเปนยง ทานผเจรญ ฯ สา. ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนแกน ฯ ส. มวมตตเปนแกน ทานผเจรญ ฯ สา. ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนทหยงลง ฯ ส. มอมตะเปนทหยงลง ทานผเจรญ ฯ สา. ดกรทานสมทธ เมอเราถามทานวา ดกรทานสมทธ วตกอนเปนความดารของบรษ มอะไรเปนอารมณเกดขน ทานตอบวา มนามรปเปนอารมณทานผเจรญ เมอเราถามวา ดกรทาน สมทธ กวตกอนเปนความดารนนถงความตางกนในอะไร ทานตอบวา ในธาตทงหลาย ทาน ผเจรญ เมอเราถามวาดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนสมทย ทาน ตอบวามผสสะเปนสมทย ทานผเจรญ เมอเราถามวา ดกรทานสมทธ กวตกอนเปน ความ ดารนน มอะไรเปนทประชมลง ทานตอบวา มเวทนาเปนทประชมลงทานผเจรญ เมอเรา ถามวา ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนประมข ทานตอบวา มสมาธ เปนประมข ทานผเจรญ เมอเราถามวาดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไร เปนใหญ ทานตอบวา มสตเปนใหญ ทานผเจรญ เมอเราถามวา ดกรทานสมทธ กวตกอน เปนความดารนนมอะไรเปนยง ทานตอบวา มปญญาเปนยง ทานผเจรญ เมอเราถามวา ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนน มอะไรเปนแกน ทานตอบวา มวมตตเปนแกน ทานผเจรญ เมอเราถามวา ดกรทานสมทธ กวตกอนเปนความดารนนมอะไรเปนทหยงลง ทานตอบวา มอมตะเปนทหยงลงทานตอบวา มอมตะเปนทหยงลง ทานผเจรญ ดกรทาน พระสมทธ ดละ ดละ เปนการดแลว ทานอนเราถามปญหากแกได แตทานอยาทะนงตน ดวยการแกปญหานน ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 311 คณฑสตร [๒๑๙] ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนฝทเกดขนหลายป ฝนนพงมปากแผล ๙ แหง มปากแผลทยงไมแตก ๙ แหง สงใดสงหนงจะพงไหลออกจากปากแผลนน สงนนเปนของ ไมสะอาด มกลนเหมน นาเกลยดทงนน สงใดสงหนงพงไหลเขา สงนนเปนของไมสะอาด มกลนเหมน นาเกลยดทงนนฉนใด คาวาฝนแล เปนชอของกายอนประกอบดวยมหาภต รป ๔ น มมารดาบดาเปนแดนเกด เจรญขนดวยขาวสกและขนมสด มความไมเทยง ตอง ลบไลนวดฟนมความกระจดกระจายเปนธรรมดา กายนนมปากแผล ๙ แหง มปากแผลทยง ไมแตก ๙ แหง สงใดสงหนงยอมไหลออกจากปากแผลนน สงนนเปนของไมสะอาดมกลนเหมน นาเกลยดทงนน สงใดสงหนงยอมไหลเขา สงนนเปนของไมสะอาด มกลนเหมน นาเกลยด ทงนน ฉนนน ดกรภกษทงหลาย เพราะเหตนนแหละ เธอทงหลายจงเบอหนายในกายน ฯ จบสตรท ๕ สญญาสตร [๒๒๐] ดกรภกษทงหลาย สญญา ๙ ประการน อนบคคลเจรญแลว กระทาใหมาก แลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด ๙ ประการเปนไฉน คอ อสภสญญา ๑ มรณสญญา ๑ อาหาเรปฏกลสญญา๑ สพพโลเกอนภรตสญญา ๑ อนจจ สญญา ๑ อนจเจทกขสญญา ๑ ทกเขอนตตสญญา ๑ ปหานสญญา ๑ วราคสญญา ๑ ดกร ภกษทงหลาย สญญา ๙ประการนแล อนบคคลเจรญแลว กระทาใหมากแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก หยงลงสอมตะ มอมตะเปนทสด ฯ จบสตรท ๖

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 312 กลสตร [๒๒๑] ดกรภกษทงหลาย ตระกลประกอบดวยองค ๙ ประการ ภกษยงไมเขาไปก ไมควรเขาไป หรอเขาไปแลวกไมควรนง องค ๙ ประการเปนไฉนคอ ไมตอนรบดวยความ พอใจ ๑ ไมไหวดวยความพอใจ ๑ ไมใหอาสนะดวยความพอใจ ๑ ปดบงของทมอย ๑ ของ มมากใหนอย ๑ มของประณตกใหของเลว ๑ ใหดวยความไมเคารพ ไมใหดวยความเคารพ ๑ ไมนงใกลเพอฟงธรรม ๑ ไมยนดภาษตของภกษนน ๑ ดกรภกษทงหลาย ตระกลประกอบดวย องค ๙ ประการนแล ภกษยงไมเขาไปกไมควรเขาไป หรอเขาไปแลวกไมควรนง ฯ ดกรภกษทงหลาย ตระกลประกอบดวยองค ๙ ประการ ภกษยงไมเขาไปกควรเขาไป หรอเขาไปแลวควรนง องค ๙ ประการเปนไฉน คอ ตอนรบดวยความพอใจ ๑ ไหวดวยความ พอใจ ๑ ใหอาสนะดวยความพอใจ ๑ ไมปดบงของทมอย ๑ ของมมากกใหมาก ๑ มของ ประณตกใหของประณต ๑ ใหดวยความเคารพ ไมใหดวยไมเคารพ ๑ นงใกลเพอฟงธรรม ๑ ยนดภาษตของภกษนน ๑ ดกรภกษทงหลาย ตระกลประกอบดวยองค ๙ ประการนแล ภกษ ยงไมเขาไปกควรเขาไป หรอเขาไปแลวควรนง ฯ จบสตรท ๗ สตตสตร [๒๒๒] ดกรภกษทงหลาย อโบสถประกอบดวยองค ๙ ประการ อนบคคลเขาอยแลว ยอมมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก ดกรภกษทงหลาย กอโบสถประกอบดวยองค ๙ ประการ อนบคคลเขาอยแลวอยางไร จงมผลมาก มอานสงสมาก มความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก อรยสาวกในธรรมวนยน ยอมตระหนกชดดงนวา พระอรหนตทงหลายละปาณาตบาต งดเวนจากปาณาตบาต วางทอนไม วางศาตรา มความ ละอาย เออเอนด อนเคราะหเกอกลสรรพสตวอยตลอดชวต ในวนนแมเรากละปาณาตบาต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 313 งดเวนจากปาณาตบาต วางทอนไม วางศาตรา มความละอาย เออเอนด อนเคราะหเกอกล สรรพสตวอยตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนตแมดวยองคน และอโบสถชอ วาจกเปนอนเราเขาอยแลวอโบสถประกอบดวยองคท ๑ น ฯลฯ พระอรหนตทงหลายละการนง การนอนบนทนงทนอนสงใหญ งดเวนจากการนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญ สาเรจการนง การนอนบนทนงทนอนตา คอ บนเตยงหรอเครองปลาดดวยหญาตลอดชวตในวนน แมเรากละ การนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญ งดเวนจากการนงการนอนบนทนงทนอนสงใหญ สาเรจ การนงการนอนบนทนงทนอนตา คอ บนเตยงหรอเครองปลาดดวยหญา ตลอดคนและวนน เราชอวากระทาตามพระอรหนตแมดวยองคน และอโบสถจกเปนอนเราเขาอยแลว อโบสถ ประกอบดวยองคท ๘น บคคลมใจประกอบดวยเมตตา แผไปตลอดทศหนงอย ทศท ๒ ท ๓ และท ๔ กเหมอนกน โดยนยน ทงเบองบน เบองลาง เบองขวาง แผไปตลอดโลกทวสตว ทกเหลา ในททกสถาน ดวยใจประกอบดวยเมตตาอนไพบลยถงความเปนใหญ หาประมาณ มได ไมมเวร ไมมความเบยดเบยนอย อโบสถชอวาประกอบดวยองคท ๙ น ดวยประการ ดงน ดกรภกษทงหลาย กอโบสถประกอบดวยองค ๙ ประการ อนบคคลเขาอยแลวอยางนแล จงมผลมาก มอานสงสมากมความรงเรองมาก มความแพรหลายมาก ฯ จบสตรท ๘ เทวตาสตร [๒๒๓] ดกรภกษทงหลาย กในราตรน เมอปฐมยามลวงไปแลว เทวดาเปนอนมาก มผวพรรณงดงาม ยงวหารเชตวนทงสน ใหสวางไสว เขามาหาเราถงทอย ไหวเราแลวยนอย ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลวไดกลาวกะเราวาขาแตพระองคผเจรญ บรรพชตทงหลายเขามา ยงเรอนของขาพระองคทงหลายเมอเปนมนษยอยในกาลกอน ขาพระองคเหลานนลกรบ แตไม กราบไหว ขาพระองคเหลานนมการงานยงไมบรบรณ มความกนแหนงใจ มความเดอดรอนตาม ในภายหลง เขาถงหมเทวดาชนเลว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 314 ดกรภกษทงหลาย เทวดาอกพวกหนงเปนอนมาก เขามาหาเราแลวไดกลาววา ขาแต พระองคผเจรญ บรรพชตทงหลายเขามายงเรอนของขาพระองคทงหลายเมอเปนมนษยอยในกาล กอน ขาพระองคเหลานนลกรบ กราบไหว แตไมใหอาสนะ ขาพระองคเหลานนมการงานไม บรบรณ มความกนแหนงใจ มความเดอดรอนตามในภายหลง เขาถงหมเทวดาชนเลว ฯ ดกรภกษทงหลาย เทวดาอกพวกหนงเปนอนมาก เขามาหาเราแลวไดกลาววา ขาแต พระองคผเจรญ บรรพชตทงหลายเขามายงเรอนของขาพระองคทงหลาย เมอเปนมนษยอยใน กาลกอน ขาพระองคเหลานนลกรบ กราบไหวและใหอาสนะ แตไมแบงปนของใหตามสามารถ ตามกาลง ฯ ดกรภกษทงหลาย เทวดาอกพวกหนงเปนอนมาก เขามาหาเราแลวไดกลาววา ขาแต พระองคผเจรญ บรรพชตทงหลาย เขามายงเรอนของขาพระองคทงหลายเมอยงเปนมนษยในกาล กอน ขาพระองคเหลานนลกรบ กราบไหว ใหอาสนะ และแบงปนของใหตามสามารถ ตาม กาลง แตไมเขาไปนงใกลเพอฟงธรรม ฯลฯ ... ขาพระองคเหลานนลกรบ กราบไหว ใหอาสนะ แบงปนของใหตามสามารถ ตาม กาลง และเขาไปนงใกลเพอฟงธรรม แตไมเงยโสตลงสดบธรรม ฯลฯ ... ขาพระองคเหลานนลกรบ กราบไหว ใหอาสนะ แบงปนของใหตามสามารถ ตาม กาลง และเงยโสตลงสดบธรรม แตฟงแลวไมทรงจาธรรมไว ฯลฯ ... ขาพระองคเหลานนลกรบ กราบไหว ใหอาสนะ แบงปนของใหตามสามารถ ตามกาลง เงยโสตลงฟงธรรม และฟงแลวทรงจาธรรมไว แตไมพจารณาเนอความแหงธรรม ททรงจาไว ฯลฯ ... ขาพระองคเหลานนลกรบ กราบไหว ใหอาสนะ แบงปนของใหตามสามารถ ตาม กาลง เขาไปนงใกลเพอฟงธรรม และพจารณาเนอความแหงธรรมททรงจาไว แตหารอรรถรธรรม แลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรมไม ขาพระองคเหลานนมการงานไมบรบรณ มความกนแหนงใจ มความเดอดรอนตามในภายหลง เขาถงหมเทวดาชนเลว ฯ ดกรภกษทงหลาย เทวดาอกพวกหนงเปนอนมาก เขามาหาเราแลวไดกลาววา ขาแต พระองคผเจรญ บรรพชตทงหลายเขามายงเรอนของขาพระองคทงหลายเมอยงเปนมนษยในกาล

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 315 กอน ขาพระองคเหลานนลกรบ กราบไหว ใหอาสนะ แบงปนสงของใหตามสามารถ ตาม กาลง เขาไปนงใกลเพอฟงธรรมเงยโสตลงสดบธรรม ฟงแลวทรงจาธรรมไว พจารณาเนอความ แหงธรรมททรงจาไว และรอรรถรธรรมแลวปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ขาพระองคเหลานน มการงานบรบรณ ไมมความกนแหนงใจ ไมมความเดอดรอนตามในภายหลง เขาถงหมเทวดา ชนประณต ดกรภกษทงหลาย นนโคนไม นนเรอนวาง เธอทงหลายจงเพง อยาประมาทเลย อยามความเดอดรอนใจในภายหลง เหมอนเทวดาพวกตนๆ เหลานน ฯ จบสตรท ๙ เวลามสตร [๒๒๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวนอารามของทาน อนาถบณฑกเศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานอนาถบณฑกคฤหบดเขาไปเฝาพระ ผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสถาม ทานอนาถบณฑกคฤหบดวา ดกรคฤหบดในตระกลของทาน ยงใหทานอยบางหรอหนอ ฯ ทานอนาถบณฑกคฤหบดกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ในตระกลของขาพระองค ยงใหทานอย แตทานนนเปนของเศราหมอง เปนปลายขาว มนาผกดองเปนทสอง ฯ พ. ดกรคฤหบด คนใหทานอนเศราหมองหรอประณตกตาม แตใหทานนนโดยไมเคารพ ไมทาความนอบนอมให ไมใหดวยมอตนเอง ใหของทเหลอไมเชอกรรมและผลของกรรม ใหทาน ทานนนๆ ยอมบงเกดผลในตระกลใดๆในตระกลนนๆ จตของผใหทานยอมไมนอม ไปเพอบรโภคอาหารอยางด ยอมไมนอมไปเพอบรโภคผาอยางด ยอมไมนอมไปเพอบรโภคยาน อยางด ยอมไมนอมไปเพอบรโภคกามคณ ๕ อยางด แมบรวารชนของผใหทานนน คอ บตร ภรรยา ทาส คนใช คนทางาน กไมเชอฟง ไมเงยหฟง สงจตไปทอนเสย ขอนนเพราะ เหตไร ทงนเปนเพราะผลแหงกรรมทตนกระทาโดยไมเคารพ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 316 ดกรคฤหบด บคคลใหทานอนเศราหมองหรอประณตกตาม แตใหทานนนโดยเคารพ ทาความนอบนอมให ใหดวยมอตนเอง ใหของทไมเหลอ เชอกรรมและผลของกรรมใหทาน ทานนนๆ บงเกดผลในตระกลใดๆ ในตระกลนนๆ จตของผใหทานยอมนอมไปเพอบรโภค อาหารอยางด ยอมนอมไปเพอบรโภคผาอยางด ยอมนอมไปเพอบรโภคยานอยางด ยอมนอมไป เพอบรโภคกามคณ ๕ อยางด แมบรวารชนของผใหทานนน คอ บตร ภรรยา ทาส คนใช คนทางาน กเชอฟงด เงยหฟง ไมสงจตไปทอน ขอนนเพราะเหตไรทงนเปนเพราะผล ของกรรมทตนกระทาโดยเคารพ ฯ ดกรคฤหบด เรองเคยมมาแลว มพราหมณชอเวลามะ พราหมณผนนไดใหทานเปน มหาทานอยางน คอ ไดใหถาดทองเตมดวยรปยะ ๘๔,๐๐๐ ถาดถาดรปยะเตมดวยทอง ๘๔,๐๐๐ ถาด ถาดสารดเตมดวยเงน ๘๔,๐๐๐ ถาด ใหชาง ๘๔,๐๐๐ เชอก มเครองประดบลวนเปนทอง มธงทอง คลมดวยขายทองใหรถ ๘๔,๐๐๐ คน หมดวยหนงราชสห หนงเสอโครง หนง เสอเหลอง ผากมพลเหลอง มเครองประดบลวนเปนทอง มธงทอง คลมดวยขายทอง ให แมโคนม๘๔,๐๐๐ ตว มนานมไหลสะดวก ใชภาชนะเงนรองนานม ใหหญงสาว ๘๔,๐๐๐ คน ประดบดวยแกวมณและแกวกณฑล ใหบลลงก ๘๔,๐๐๐ ท ลาดดวยผาโกเชาว ลาดดวยขนแกะ สขาว เครองลาดมสณฐานเปนชอดอกไม มเครองลาดอยางดทาดวยหนงชมด มเครองลาด เพดาน มหมอนขางแดงทงสอง ใหผา๘๔,๐๐๐ โกฏ เปนผาเปลอกไม ผาแพร ผาฝาย เนอละเอยด จะปวยกลาวไปไยถงขาว นา ของเคยว ของบรโภค เครองลบไล ทนอน ไหลไปเหมอนแมนา ดกรคฤหบด กทานพงมความคดอยางนวา สมยนน ผอนไมใชเวลาม พราหมณผทใหทานเปนมหาทานนน ดกรคฤหบด แตทานไมควรเหนอยางน สมยนน เราเปน เวลามพราหมณ เราไดใหทานนนเปนมหาทาน กในทานนนไมมใครเปนพระทกขเณยยบคคล ใครๆ ไมชาระทกขณานนใหหมดจด ดกรคฤหบด ทานทบคคลเชอเชญทานผถงพรอมดวยทฐ ผเดยวบรโภค มผลมากกวาทานทเวลามพราหมณใหแลว ทานทบคคลเชอเชญใหทานผถงพรอม ดวยทฐรอยทานบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลเชอเชญใหทานผถงพรอมดวยทฐผเดยว บรโภค ทานทบคคลเชอเชญใหพระสกทาคามผเดยวบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลเชอเชญ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 317 ใหทานผถงพรอมดวยทฐรอยทานบรโภค ทานทบคคลเชอเชญใหพระสกทาคามรอยทานบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลเชอเชญใหพระสกทาคามผเดยวบรโภค ทานทบคคลเชอเชญใหพระ อนาคามผเดยวบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลเชอเชญใหพระสกทาคามรอยทานบรโภค ทาน ทบคคลเชอเชญพระอนาคามรอยทานบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลเชอเชญพระอนาคามผเดยว บรโภค ทานทบคคลถวายใหพระอรหนตผเดยวบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลเชอเชญให พระอนาคามรอยทานบรโภค ทานทบคคลถวายใหพระอรหนตรอยทานบรโภค มผลมากกวาทาน ทบคคลถวายใหพระอรหนตผเดยวบรโภคทานทบคคลถวายใหพระปจเจกพทธเจารปเดยวบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลถวายใหพระอรหนตรอยรปบรโภค ทานทบคคลถวายใหพระปจเจก พทธเจารอยรปบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลถวายใหพระปจเจกพทธเจารปเดยวบรโภค ทาน ทบคคลถวายใหพระอรหนตสมมาสมพทธเจาบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลถวายใหพระ ปจเจกพทธเจารอยรปบรโภค ทานทบคคลถวายใหภกษสงฆมพระพทธเจาเปนประมขบรโภค มผลมากกวาทานทบคคลถวายใหพระอรหนตสมมาสมพทธเจาบรโภค การทบคคลสรางวหาร ถวายสงฆผมาจากจาตรทศ มผลมากกวาทานทบคคลถวายใหภกษสงฆมพระพทธเจาเปนประมข บรโภค การทบคคลมจตเลอมใสถงพระพทธเจา พระธรรมและพระสงฆเปนสรณะ มผลมากกวา ทานทบคคลสรางวหารถวายสงฆอนมาจากจาตรทศ การทบคคลมจตเลอมใสสมาทานสกขาบท คอ งดเวนจากปาณาตบาต ฯลฯ จากการดมนาเมาคอสราและเมรยอนเปนฐานะแหงความประมาท ม ผลมากกวาการทบคคลมจตเลอมใสถงพระพทธเจา พระธรรมและพระสงฆเปนสรณะ การท บคคลเจรญเมตตาจตโดยทสดแมเพยงเวลาสดดมของหอม มผลมากกวาการทบคคลมจตเลอมใส สมาทานสกขาบท คอ งดเวนจากปาณาตบาต ฯลฯ ดกรคฤหบดทานทบคคลเชอเชญใหทาน ผถงพรอมดวยทฐผเดยวบรโภค มผลมากกวามหาทานทเวลามพราหมณใหแลว ... การทบคคล เจรญเมตตาจตโดยทสดแมเพยงเวลาสดดมของหอม มผลมากกวาการทบคคลมจตเลอมใส สมาทานสกขาบท คอ งดเวนจากปาณาตบาต ... และการทบคคลเจรญอนจจสญญาแมเพยงเวลา ลดนวมอ มผลมากกวาการทบคคลเจรญเมตตาจตโดยทสดแมเพยงเวลาสดดมของหอม ฯ จบสตรท ๑๐ จบสหนาทวรรคท ๒ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 318 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. วฏฐสตร ๒. สอปาทเสสสตร ๓. โกฏฐตสตร ๔. สมทธสตร ๕. คณฑสตร ๖. สญญาสตร ๗. กลสตร ๘. สตตสตร ๙. เทวตาสตร ๑๐. เวลามสตร ฯ ____________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 319 สตตาวาสวรรคท ๓ ฐานสตร [๒๒๕] ดกรภกษทงหลาย มนษยชาวอตรกรทวป ประเสรฐกวาเทวดาชนดาวดงส และพวกมนษยชาวชมพทวป ดวยฐานะ ๓ ประการ ๓ ประการเปนไฉน คอไมมทกข ๑ ไมมความหวงแหน ๑ มอายแนนอน ๑ ดกรภกษทงหลาย มนษยชาวอตรกรทวปประเสรฐกวา พวกเทวดาชนดาวดงส และพวกมนษยชาวชมพทวปดวยฐานะ ๓ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย เทวดาชนดาวดงส ประเสรฐกวาพวกมนษยชาวอตรกรทวปและ พวกมนษยชาวชมพทวป ดวยฐานะ ๓ ประการ ๓ ประการเปนไฉน คอ อายทพย ๑ วรรณะทพย ๑ สขทพย ๑ ดกรภกษทงหลาย เทวดาชนดาวดงส ประเสรฐกวาพวกมนษย ชาวอตรกรทวปและพวกมนษยชาวชมพทวปดวยฐานะ ๓ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย มนษยชาวชมพทวป ประเสรฐกวาพวกมนษยชาวอตรกรทวปและ เทวดาชนดาวดงส ดวยฐานะ ๓ ประการ ๓ ประการเปนไฉนคอเปนผกลา ๑ เปนผมสต ๑ เปนผอยประพฤตพรหมจรรยอนเยยม ๑ ดกรภกษทงหลาย มนษยชาวชมพทวปประเสรฐกวา พวกมนษยชาวอตรกรทวปและพวกเทวดาชนดาวดงส ดวยฐานะ ๓ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑ ขฬงคสตร [๒๒๖] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงมากระจอก ๓ ประเภท คนกระจอก ๓ ประเภท มาด ๓ ประเภท คนด ๓ ประเภท มาอาชาไนยตวเจรญ๓ ประเภท และบรษอาชาไนยผเจรญ ๓ ประเภท เธอทงหลายจงฟง ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 320 ดกรภกษทงหลาย กมากระจอก ๓ ประเภทเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย มากระจอก ในโลกนบางตวมฝเทาด สไมด ใชขบขไมได ๑ บางตวมฝเทาด สดแตใชขบขไมได ๑ และบางตวมฝเทาด สด ทงใชขบขได ๑ ดกรภกษทงหลายมากระจอก ๓ ประเภทนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กคนกระจอก ๓ ประเภทเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย คนกระจอก ในโลกน บางคนสมบรณดวยเชาวนด ไมสมบรณดวยคณสมบต ใชไมได ๑ บางคนสมบรณ ดวยเชาวน สมบรณดวยคณสมบต แตใชไมได ๑ และบางคนสมบรณดวยเชาวน สมบรณ ดวยคณสมบต และใชได ๑ ดกรภกษทงหลาย คนกระจอก ๓ ประเภทนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กคนกระจอกทสมบรณดวยเชาวน ไมสมบรณดวยคณสมบต ใชไม ไดอยางไร ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ยอมรชดตามเปนจรงวานทกข นทกข สมทย นทกขนโรธ นทกขนโรธคามนปฏปทา ขอนเรากลาววาเปนเชาวนของเธอ และเมอ เธอถกถามปญหาในอภธรรม ในอภวนยกแกได แตใหสาเรจประโยชนไมได ขอนเรากลาววา ไมเปนคณสมบตของเธอและเธอไมไดจวร บณฑบาต เสนาสนะและคลานปจจยเภสชบรขาร นเรากลาววาใชไมได ดกรภกษทงหลาย คนกระจอกสมบรณดวยเชาวน แตไมสมบรณดวย คณสมบต และใชไมไดอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กคนกระจอกทสมบรณดวยเชาวน สมบรณดวยคณสมบต แตใช ไมไดอยางไร ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนย ยอมรชดตามเปนจรงวา นทกข น ทกขสมทย นทกขนโรธ นทกขนโรธคามนปฏปทา ขอนเรากลาววาเปนเชาวนของเธอ และ เมอเธอถกถามปญหาในอภธรรม ในอภวนยกแกได และใหสาเรจประโยชนได ขอนเรากลาววา เปนคณสมบตของเธอ แตเธอไมไดจวร บณฑบาต เสนาสนะและคลานปจจยเภสชบรขาร ขอนเรากลาววาใชไมไดของเธอ ดกรภกษทงหลาย คนกระจอกสมบรณดวยเชาวน สมบรณ ดวยคณสมบต แตใชไมได อยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กคนกระจอกทสมบรณดวยเชาวน สมบรณดวยคณสมบตและใช ไดอยางไร ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ยอมรชดตามเปนจรงวา นทกข นทกขสมทย นทกขนโรธ นทกขนโรธคามนปฏปทาขอนเรากลาววาเปนเชาวนของเธอ และเธอเมอถกถาม ปญหาในอภธรรม ในอภวนย กแกได และใหสาเรจประโยชนได ขอนเรากลาววา เปน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 321 คณสมบตของเธอและเธอไดจวร บณฑบาต เสนาสนะ และคลานปจจยเภสชบรขาร ขอน เรากลาววาใชไดของเธอ ดกรภกษทงหลาย คนกระจอกสมบรณดวยเชาวน สมบรณดวย คณสมบต และใชไดอยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กมาด ๓ ประเภทเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย มาดในโลกน บางตวมฝเทาด สไมด ใชขบขไมได ๑ บางตวมฝเทาด สด แตใชขบขไมได ๑ และบางตว ฝเทาด สด ทงใชขบขได ๑ ดกรภกษทงหลาย มาด๓ ประเภทนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย คนด ๓ ประเภทเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย คนในโลกน บางคนสมบรณดวยเชาวน ไมสมบรณดวยคณสมบต ใชไมได ๑ บางคนสมบรณดวยเชาวน สมบรณดวยคณสมบต แตใชไมได ๑ และบางคนสมบรณดวยเชาวน สมบรณดวยคณสมบต และใชได ๑ ฯ ดกรภกษทงหลาย กคนดทสมบรณดวยเชาวน สมบรณดวยคณสมบตและใชไดอยางไร ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป เปนอปปาตกะ จกปรนพพานในภพนน มอนไมกลบจากโลกนนเปนธรรมดา ขอนเรากลาววาเปนเชาวนของเธอ และเมอเธอถกถามปญหาในอภธรรม ในอภวนย กแกได และยงประโยชนใหสาเรจได ขอน เรากลาววาเปนคณสมบตของเธอ และเธอไดจวร บณฑบาต เสนาสนะและคลานปจจย เภสชบรขาร ขอนเรากลาววาเปนการใชไดของเธอ ดกรภกษทงหลาย คนดทสมบรณดวย เชาวน สมบรณดวยคณสมบตและใชได อยางนแล ดกรภกษทงหลาย คนด ๓ ประเภท นแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กมาอาชาไนยตวเจรญ ๓ ประเภทเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย มาอาชาไนยตวเจรญในโลกน บางตวมฝเทาด สไมด ใชขบขไมได ๑บางตวมฝเทาด สด แตใชขบขไมได ๑ บางตวฝเทาด สด และใชขบขได ๑ ดกรภกษทงหลาย มาอาชาไนย ตวเจรญ ๓ ประเภทนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย บรษอาชาไนยผเจรญ ๓ ประเภทเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย บรษ อาชาไนยผเจรญในโลกน บางคนสมบรณดวยเชาวน แตไมสมบรณดวยคณสมบต และใชไม ได ๑ บางคนสมบรณดวยเชาวน สมบรณดวยคณสมบต แตใชไมได ๑ บางคนสมบรณดวย เชาวน สมบรณดวยคณสมบตและใชได ๑ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 322 ดกรภกษทงหลาย บรษอาชาไนยผเจรญทสมบรณดวยเชาวน แตไมสมบรณดวย คณสมบต และใชไมได อยางไร ดกรภกษทงหลาย บรษอาชาไนยผเจรญในโลกน กระทาให แจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมไดเพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญา อนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ขอนเรากลาววาเปนเชาวนของเธอ เธอถกถามปญหาในอภธรรม ในอภวนย กแกไดแตไมยงประโยชนใหสาเรจ ขอนเรากลาววาไมเปนคณสมบตของเธอ และ เธอไมไดจวร บณฑบาต เสนาสนะ และคลานปจจยเภสชบรขาร ขอนเรากลาววาเปนการ ใชไมไดของเธอ ดกรภกษทงหลาย บรษอาชาไนยผเจรญ สมบรณดวยเชาวน แตไมสมบรณ ดวยคณสมบต และใชไมได อยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กบรษอาชาไนยผเจรญ สมบรณดวยเชาวน และสมบรณดวยคณสมบต แตใชไมไดอยางไร ดกรภกษทงหลาย บรษอาชาไนยผเจรญในโลกน ... ขอนเรากลาววา เปน คณสมบตของเธอ แตเธอไมไดจวร ...ขอนเรากลาววา เปนการใชไมไดของเธอ ดกรภกษ ทงหลาย บรษอาชาไนยสมบรณดวยเชาวนและสมบรณดวยคณสมบต แตใชไมได อยางนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย กบรษอาชาไนยผเจรญในโลกน สมบรณดวยเชาวน สมบรณดวย คณสมบต และใชไดอยางไร ดกรภกษทงหลาย บรษอาชาไนยผเจรญในโลกน กระทาให แจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมไดเพราะอาสวะทงหลายสนไป ดวยปญญา อนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย ขอนเรากลาววาเปนเชาวนของเธอ เธอเมอถกถามปญหาใน อภธรรม ในอภวนย กแกได ยงประโยชนใหสาเรจได ขอนเรากลาววาเปนคณสมบตของเธอ และเธอไดจวร บณฑบาต เสนาสนะ และคลานปจจยเภสชบรขาร ขอนเรากลาววา เปนการ ใชไดของเธอ ดกรภกษทงหลาย บรษอาชาไนยผเจรญ สมบรณดวยเชาวน สมบรณดวย คณสมบต และใชไดอยางนแล ดกรภกษทงหลาย บรษอาชาไนยผเจรญ ๓ ประเภทนแล ฯ จบสตรท ๒ ตณหาสตร [๒๒๗] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงธรรมอนมตณหาเปนมล ๙ ประการ เธอทงหลาย จงฟง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย ธรรมอนมตณหาเปนมล ๙ประการเปนไฉน การแสวงหา เพราะอาศยตณหา ๑ การไดเพราะอาศยการแสวงหา ๑ การวนจฉยเพราะอาศยการได ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 323 ฉนทราคะเพราะอาศยการวนจฉย ๑ความหมกมนเพราะอาศยฉนทราคะ ๑ ความหวงแหน เพราะอาศยความหมกมน ๑ความตระหนเพราะอาศยความหวงแหน ๑ การจดการอารกขาเพราะ อาศยความตระหน ๑ ธรรมอนเปนบาปอกศลหลายประการ คอ การจบทอนไม จบศาตรา การทะเลาะ การแกงแยง การววาท กลาววาจาสอเสยดวามงๆ และพดเทจยอมเกดขน ๑ ดกรภกษทงหลาย ธรรมมตณหาเปนมล ๙ ประการนแล ฯ จบสตรท ๓ ววตถสญญาสตร [๒๒๘] ดกรภกษทงหลาย สตตาวาส ๙ ชน ๙ ชนเปนไฉน ดกรภกษ ทงหลาย สตวพวกหนงมกายตางกน มสญญาตางกน เหมอนมนษย เทวดาบางพวกและ วนปาตกสตวบางพวก นเปนสตตาวาสชนท ๑ ฯ สตวพวกหนงมกายตางกน มสญญาอยางเดยวกน เหมอนเทวดาผอยในชนพรหม ผ เกดในภมปฐมฌาน นเปนสตตาวาสชนท ๒ ฯ สตวพวกหนงมกายอยางเดยวกน มสญญาตางกน เหมอนเทวดาชนอาภสสระ นเปน สตตาวาสชนท ๓ ฯ สตวพวกหนงมกายอยางเดยวกน มสญญาอยางเดยวกน เหมอนเทวดาชนสภกณหะ นเปนสตตาวาสชนท ๔ ฯ สตวพวกหนงไมมสญญา ไมเสวยเวทนา เหมอนเทวดาผเปนอสญญสตว นเปน สตตาวาสชนท ๕ ฯ สตวพวกหนงผเขาถงชนอากาสานญจายตนะ โดยคานงเปนอารมณวา อากาศหาทสด มได เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง เพราะดบปฏฆสญญา เพราะไมใสใจถงนานตต สญญา นเปนสตตาวาสชนท ๖ ฯ สตวพวกหนงผเขาถงชนวญญาณญจายตนะ โดยคานงเปนอารมณวาวญญาณหาทสด มได เพราะลวงอากาสานญจายตนะ โดยประการทงปวง นเปนสตตาวาสชนท ๗ ฯ สตวพวกหนงผเขาถงชนอากญจญญายตนะ โดยคานงเปนอารมณวาอะไรหนอยหนง ไมม เพราะลวงวญญาณญจายตนะโดยประการทงปวง นเปนสตตาวาสชนท ๘ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 324 สตวพวกหนงผเขาถงชนเนวสญญานาสญญายตนะ เพราะลวงอากญจญญายตนะโดย ประการทงปวง นเปนสตตาวาสชนท ๙ ดกรภกษทงหลายสตตาวาส ๙ ชนนแล ฯ จบสตรท ๔ สลายปสตรท ๑ [๒๒๙] ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล ภกษอบรมจตใหดดวยปญญา ในกาลนน ควรเรยกภกษนนวา ยอมรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทาทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ฯ ดกรภกษทงหลาย กภกษอบรมจตใหดดวยปญญาอยางไร ภกษอบรมจตใหดดวยปญญา อยางนวา จตของเราปราศจากราคะแลว จตของเราปราศจากโทสะแลว จตของเราปราศจาก โมหะแลว จตของเราไมมราคะเปนธรรมดา จตของเราไมมโทสะเปนธรรมดา จตของเราไม มโมหะเปนธรรมดา จตของเราไมเวยนมาเพอรปราคะเปนธรรมดา จตของเราไมเวยนมาเพอ อรปราคะเปนธรรมดา ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล ภกษอบรมจตใหดดวยปญญาแลว ใน กาลนน ควรเรยกภกษนนวา ยอมรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางน มไดม ฯ จบสตรท ๕ สลายปสตรท ๒ [๒๓๐] สมยหนง ทานพระสารบตรและทานพระจนทกาบตรอย ณ พระวหารเวฬวน กลนทกนวาปสถาน ใกลพระนครราชคฤห ณ ทนนแล ทานพระจนทกาบตรกลาวกะภกษ ทงหลายวา ดกรอาวโสทงหลาย พระเทวทตยอมแสดงธรรมแกภกษทงหลายอยางนวา ดกร อาวโสทงหลาย ในกาลใดแล ภกษอบรมจตใหดดวยจต ในกาลนน ควรพยากรณภกษนนวา ยอมรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทาทาเสรจแลว กจอนเพอความ เปนอยางนมไดม ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 325 เมอทานพระจนทกาบตรกลาวอยางนแลว ทานพระสารบตรไดกลาวกะทานพระจนทกาบตร วา ดกรอาวโสจนทกาบตร พระเทวทตมไดแสดงธรรมแกภกษทงหลายอยางนวา ดกรอาวโส ทงหลาย ในกาลใดแล ภกษอบรมจตใหดดวยจต ในกาลนน ควรพยากรณภกษนนวา ยอมร ชดวา ชาตสนแลวพรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทาทาเสรจแลว กจอนเพอความเปน อยางนมไดม ดกรอาวโสจนทกาบตร แตพระเทวทตแสดงธรรมแกภกษทงหลายอยางนวา ดกร อาวโสทงหลาย ในกาลใดแล ภกษอบรมจตใหดดวยจต ในกาลนนควรพยากรณภกษนนวา ยอมรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความ เปนอยางนมไดม ฯ แมครงท ๒ ... ฯ แมครงท ๓ ทานพระจนทกาบตรกลาวกะภกษทงหลายวา ดกรอาวโสทงหลาย พระ เทวทตยอมแสดงธรรมแกภกษทงหลายอยางนวา ดกรอาวโสทงหลาย ในกาลใดแล ภกษ อบรมจตใหดดวยจต ในกาลนน ควรพยากรณภกษนนวา ยอมรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรย อยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนไดม แมครงท ๓ ทานพระสารบตรไดกลาวกะทานพระจนทกาบตรวา ดกรอาวโสจนทกาบตร พระเทวทตมได แสดงธรรมแกภกษทงหลายอยางนวา ดกรอาวโสทงหลาย ในกาลใดแล ภกษอบรมจต ใหดดวยจต ในกาลนน ควรพยากรณภกษนนวา ยอมรชดวา ชาตสนแลวพรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทาทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ดกรอาวโสจนทกาบตร แตพระ เทวทตแสดงธรรมแกภกษทงหลายอยางนวา ดกรอาวโสทงหลาย ในกาลใดแล ภกษอบรมจต ใหดดวยจต ในกาลนนควรพยากรณภกษนนวา ยอมรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบ แลว กจทควรทาทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ฯ ดกรอาวโส กภกษอบรมจตใหดดวยจตอยางไร คอ อบรมจตใหดดวยจตอยางนวา จตของเราปราศจากราคะแลว จตของเราปราศจากโทสะแลว จตของเราปราศจากโมหะแลว จต ของเราไมมราคะเปนธรรมดา จตของเราไมมโทสะเปนธรรมดา จตของเราไมมโมหะเปนธรรมดา จตของเราไมเวยนมาในกามภพเปนธรรมดา จตของเราไมเวยนมาในรปภพเปนธรรมดา จตของ เราไมเวยนมาในอรปภพเปนธรรมดา ดกรอาวโส ถงแมรปทจะพงรแจงดวยจกษอยางหยาบๆ ผานมาทางคลองจกษแหงภกษผมจตหลดพนโดยชอบอยางน รปเหลานนกครอบงาจตเธอไมได

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 326 จตของเธอไมเจอดวยรปเหลานน เปนจตมน ถงความไมหวนไหว และเธอยอมพจารณาเหน ความเสอมไปแหงรปนน ถงแมเสยงทจะพงรแจงดวยห ฯลฯ กลนทจะพงรแจงดวยจมก ฯลฯ รสทพงจะรแจงดวยลน ฯลฯ โผฏฐพพะทจะพงรแจงดวยกาย ฯลฯ ธรรมารมณทจะพงรแจงดวยใจ อยางหยาบๆ ผานมาทางคลองใจแหงภกษผมจตหลดพนโดยชอบอยางนธรรมารมณนนกครอบงา จตของเธอไมได จตของเธอไมเจอดวยธรรมารมณนนเปนจตมน ถงความไมหวนไหว และเธอ ยอมพจารณาเหนความเสอมไปแหงธรรมารมณนน ดกรอาวโส เปรยบเหมอนเสาหน ยาว ๑๖ ศอก หยงลงไป ในหลม ๘ ศอก ขางบนหลม ๘ ศอก ถงแมลมพายอยางแรงพดมาทางทศบรพา เสาหนนนไมพงสะเทอนสะทานหวนไหว ถงแมลมพายอยางแรงพดมาทางทศประจม ทศอดร ทศทกษณ เสาหนนนกไมพงสะเทอนสะทานหวนไหวขอนนเพราะเหตไร เพราะหลมลก และเพราะเสาหนฝงลก ฉนใด ดกรอาวโสฉนนนเหมอนกนแล ถงแมรปทจะพงรแจงดวยจกษ อยางหยาบๆ ผานมาทางคลองจกษแหงภกษผมจตหลดพนโดยชอบอยางน กครอบงาจตของเธอ ไมได จตของเธอไมเจอดวยรปเหลานน เปนจตมนถงความไมหวนไหว และเธอยอมพจารณา เหนความเสอมไปแหงรปนน ถงแมเสยงทจะพงรแจงดวยห ฯลฯ กลนทจะพงรแจงดวยจมก ฯลฯ รสทจะพงรแจงดวยลน ฯลฯ โผฏฐพพะทจะพงรแจงดวยกาย ฯลฯธรรมารมณทจะพงรแจงดวยใจ อยางหยาบๆ ผานมาทางคลองใจแหงภกษผมจตหลดพนโดยชอบอยางน กครอบงาจตของเธอ ไมได จตของเธอไมเจอดวยธรรมารมณนน เปนจตมน ถงความไมหวนไหว และเธอยอมพจารณา เหนความเสอมไปแหงธรรมารมณนน ฯ จบสตรท ๖ เวรสตรท ๑ [๒๓๑] ครงนนแล ทานอนาถบณฑกคฤหบดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง พระผมพระภาคไดตรสกะอนาถบณฑกคฤหบดวา ดกรคฤหบด ในกาลใดแล อรยสาวกสงบระงบภยเวร ๕ ประการ และประกอบดวย โสตา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 327 ปตตยงคะ ๑-๔ ประการ ในกาลนนอรยสาวกนนหวงอย พงพยากรณตนดวยตนเองวา เราเปน ผมนรกสนแลว มกาเนดสตวดรจฉานสนแลว มเปรตวสยสนแลว มอบาย ทคตและวนบาต สนแลวเราเปนโสดาบน มอนไมตกตาเปนธรรมดา เปนผเทยงทจะตรสรในเบองหนา ฯ อรยสาวกสงบระงบภยเวร ๕ ประการเปนไฉน ดกรคฤหบดบคคลผมกฆาสตว ยอม ประสบภยเวรแมในปจจบน แมในสมปรายภพ และยอมไดเสวยทกขโทมนสทางใจ เพราะ ปาณาตบาตเปนปจจย อรยสาวกผงดเวนจากปาณาตบาตยอมไมประสบภยเวรแมในปจจบน แมในสมปรายภพ และไมไดเสวยทกขโทมนสทางใจ อรยสาวกผงดเวนจากปาณาตบาต ยอมสงบระงบภยเวรนนดวยประการอยางน ดกรคฤหบด บคคลผมกถอเอาสงของทเจาของเขา ไมให ฯลฯผมกประพฤตผดในกาม ฯลฯ ผมกพดเทจ ฯลฯ ผมกดมนาเมาคอ สราและเมรยอน เปนฐานะแหงความประมาท ยอมประสบภยเวรแมในปจจบน แมในสมปรายภพ และยอม เสวยทกขโทมนสทางใจ เพราะดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนฐานะแหงความประมาทเปน ปจจย อรยสาวกผงดเวนจากการดมนาเมาคอสราและเมรยอนเปนฐานะแหงความประมาท ยอม ไมประสบภยเวรแมในปจจบน แมในสมปรายภพ และยอมไมไดเสวยทกขโทมนสทางใจ อรยสาวก ผงดเวนจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนฐานะแหงความประมาท ยอมสงบระงบภยเวรนน ดวยอาการอยางน อรยสาวกสงบระงบภยเวร ๕ ประการน ฯ อรยสาวกเปนผประกอบดวยโสตาปตตยงคะ ๔ ประการเปนไฉน ดกรคฤหบด อรย สาวกในธรรมวนยน เปนผประกอบดวยความเลอมใสอนไมหวนไหวในพระพทธเจาวา แม เพราะเหตน พระผมพระภาคพระองคนน ... เปนผเบกบานแลว เปนผจาแนกธรรม ๑ ยอม ประกอบดวยความเลอมใสอนไมหวนไหวในพระธรรมวา พระธรรมอนพระผมพระภาคตรส ดแลว ... อนวญชนจะพงรไดเฉพาะตน ๑ ยอมประกอบดวยความเลอมใสอนไมหวนไหวใน พระสงฆวาพระสงฆสาวกของพระผมพระภาค เปนผปฏบตดแลว ... เปนนาบญของโลกไมม นาบญอนยงกวา ๑ ยอมประกอบดวยศลอนพระอรยเจาพอใจ ไมขาด ไมทะลไมดาง ไมพรอย เปนไทย อนวญชนสรรเสรญ อนตณหาและทฐไมถกตองเปนไปเพอสมาธ ๑ อรยสาวก เปนผประกอบดวยโสตาปตตยงคะ ๔ ประการน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 328 ดกรคฤหบด ในกาลใดแล อรยสาวกสงบระงบภยเวร ๕ ประการน และประกอบ ดวยโสตาปตตยงคะ ๔ ประการน อรยสาวกนนหวงอย พงพยากรณตนดวยตนเองวา เราเปนผ มนรกสนแลว มกาเนดสตวดรจฉานสนแลวมเปรตวสยสนแลว มอบาย มทคต และวนบาต สนแลว เปนโสดาบน มอนไมตกตาเปนธรรมดา เปนผเทยงทจะตรสรในเบองหนา ฯ จบสตรท ๗ เวรสตรท ๒ [๒๓๒] ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล อรยสาวกสงบระงบภยเวร ๕ ประการ และ ประกอบดวยโสตาปตตยงคะ ๔ ประการ ในกาลนน อรยสาวกนนหวงอย พงพยากรณตนดวย ตนเองไดวา เรามนรกสนแลว มกาเนดสตวดรจฉานสนแลว มเปรตวสยสนแลว มอบาย ทคต และวนบาตสนแลว เราเปนพระโสดาบน มความไมตกตาเปนธรรมดา เปนผเทยงทจะ ตรสรในเบองหนา ฯ กอรยสาวกสงบระงบภยเวร ๕ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลายบคคลผมกฆาสตว ยอมประสบภยเวรแมในปจจบน แมในสมปรายภพ และยอมไดเสวยทกขโทมนสทางใจ เพราะปาณาตบาตเปนปจจย อรยสาวกผงดเวนจากปาณาตบาต ยอมไมประสบภยเวรแมใน ปจจบน แมในสมปรายภพ และไมไดเสวยทกขโทมนสทางใจ อรยสาวกผงดเวนจากปาณาตบาต ยอมสงบระงบภยเวรดวยประการอยางน ดกรภกษทงหลาย บคคลผมกถอเอาสงของทเจาของเขา ไมให ฯลฯ ผมกประพฤตผดในกาม ฯลฯ ผมกพดเทจ ฯลฯ ผมกดมนาเมาคอ สราและเมรยอน เปนฐานะแหงความประมาท ยอมประสบภยเวรแมในปจจบน แมในสมปรายภพ และยอมได เสวยทกขโทมนสทางใจ เพราะดมนาเมาคอ สราและเมรยอนเปนฐานะแหงความประมาทเปนปจจย อรยสาวกผงดเวนจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนฐานะแหงความประมาท ยอมไม ประสบภยเวรแมในปจจบน แมในสมปรายภพ และยอมไมไดเสวยทกขโทมนสทางใจ อรยสาวก

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 329 ผงดเวนจากการดมนาเมา คอ สราและเมรยอนเปนฐานะแหงความประมาท ยอมสงบระงบภยเวร ดวยประการอยางน อรยสาวกยอมสงบระงบภยเวร ๕ ประการน ฯ อรยสาวกเปนผประกอบดวยโสตาปตตยงคะ ๔ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผประกอบดวยความเลอมใสอนไมหวนไหวในพระพทธเจาวา แมเพราะเหตนๆ พระผมพระภาคพระองคนน ฯลฯเปนผเบกบานแลว เปนผจาแนกธรรม ๑ เปนผประกอบดวยความเลอมใสอนไมหวนไหวในพระธรรมวา พระธรรมอนพระผมพระภาค ตรสดแลว ฯลฯ อนวญชนจะพงรเฉพาะตน ๑ ประกอบดวยความเลอมใสไมหวนไหว ในพระสงฆวา พระสงฆสาวกของพระผมพระภาค เปนผปฏบตดแลว ฯลฯ เปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงไปกวา ๑ เปนผประกอบดวยศลทพระอรยเจาพอใจ ไมขาด ไมทะลไมดาง ไมพรอย เปนไทย อนวญชนสรรเสรญ อนตณหาและทฐไมถกตองเปนไปเพอสมาธ ๑ อรยสาวกประกอบดวยโสตาปตตยงคะ ๔ ประการน ฯ ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล อรยสาวกสงบระงบภยเวร ๕ ประการน และประกอบ ดวยโสตาปตตยงคะ ๔ ประการน ในกาลนน อรยสาวกนนหวงอย พงพยากรณตนดวยตนเอง ไดวา เราเปนผมนรกสนแลว มกาเนดสตวดรจฉานสนแลว มเปรตวสยสนแลว มอบาย ทคต และวนบาตสนแลว เราเปนพระโสดาบน มอนไมตกตาเปนธรรมดา เปนผเทยงทจะตรสร เปนเบองหนา ฯ จบสตรท ๙ อาฆาตสตรท ๑ [๒๓๓] ดกรภกษทงหลาย อาฆาตวตถ ๙ ประการน ๙ ประการเปนไฉน คอ บคคล ยอมผกความอาฆาตวา คนโนนไดประพฤตสงมใชประโยชนแกเราแลว ๑ คนโนนยอมประพฤต สงมใชประโยชนแกเรา ๑ คนโนนจกประพฤตสงมใชประโยชนแกเรา ๑ ยอมผกความอาฆาตวา คนโนนไดประพฤตสงมใชประโยชนแกคนทรกทชอบใจของเราแลว ๑ คนโนนยอมประพฤต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 330 สงมใชประโยชนแกคนทรกทชอบใจของเรา ๑ คนโนนจกประพฤตสงมใชประโยชนแกคนทรก ทชอบใจของเรา ๑ ยอมผกความอาฆาตวา คนโนนไดประพฤตประโยชนแกคนผไมเปนทรก ทชอบใจของเราแลว ๑ คนโนนยอมประพฤตประโยชนแกคนผไมเปนทรกทชอบใจของเรา ๑ คนโนนจกประพฤตประโยชนแกคนผไมเปนทรกทชอบใจของเรา ๑ ดกรภกษทงหลาย อาฆาต วตถ ๙ ประการนแล ฯ จบสตรท ๙ อาฆาตสตรท ๒ [๒๓๔] ดกรภกษทงหลาย เหตเครองกาจดความอาฆาต ๙ ประการน ๙ ประการ เปนไฉน คอ บคคลยอมกาจดความอาฆาตไดดวยคดวา คนโนนไดประพฤตสงมใชประโยชน แกเราแลว เพราะเหตนน ทไหนเราจะพงไดการประพฤตประโยชนในบคคลนเลา ๑ คนโนน ยอมประพฤตสงมใชประโยชนแกเรา เพราะเหตนน ทไหนเราจะพงไดการประพฤตประโยชน ในบคคลนเลา ๑คนโนนจกประพฤตสงมใชประโยชนแกเรา เพราะเหตนน ทไหนเราจะพง ไดการประพฤตประโยชนในบคคลนเลา ๑ บคคลยอมกาจดความอาฆาตดวยคดวาคนโนนได ประพฤตสงมใชประโยชนแกบคคลผเปนทรกทชอบใจของเราแลว เพราะเหตนน ทไหนเราจะ พงไดการประพฤตประโยชนแกบคคลผเปนทรกทชอบใจของเราในบคคลนเลา ๑ คนโนนยอม ประพฤตสงมใชประโยชนแกบคคลผเปนทรกทชอบใจของเรา เพราะเหตนน ทไหนเราจะพงได การประพฤตประโยชนแกบคคลผเปนทรกทชอบใจของเราในบคคลนเลา ๑ คนโนนจกประพฤต สงมใชประโยชนแกบคคลผเปนทรกทชอบใจของเรา เพราะเหตนน ทไหนเราจะพงไดการ ประพฤตประโยชนแกบคคลผเปนทรกทชอบใจของเราในบคคลนเลา ๑ บคคลยอมกาจดความ อาฆาตดวยคดวา คนโนนไดประพฤตประโยชนแกบคคลผไมเปนทรกทชอบใจของเราแลว เพราะ เหตนน ทไหนเราจะพงไดการประพฤตสงมใชประโยชนแกบคคลผไมเปนทรกทชอบใจของเรา ในบคคลนเลา ๑ คนโนนยอมประพฤตประโยชนแกบคคลผไมเปนทรกทชอบใจของเรา เพราะ เหตนน ทไหนเราจะพงไดการประพฤตสงทมใชประโยชนแกบคคลผไมเปนทรกทชอบใจของเรา ในบคคลนเลา ๑ คนโนนจกประพฤตประโยชนแกบคคลผไมเปนทรกทชอบใจของเรา เพราะ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 331 เหตนน ทไหนเราจะพงไดการประพฤตสงมใชประโยชนแกบคคลผไมเปนทรกทชอบใจของเรา ในบคคลนเลา ๑ ดกรภกษทงหลาย เหตเครองกาจดความอาฆาต ๙ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๐ อนปพพนโรธสตร [๒๓๕] ดกรภกษทงหลาย อนปพพนโรธ ๙ ประการน ๙ ประการเปนไฉน คอ อามสสญญาของผเขาปฐมฌานยอมดบไป ๑ วตกวจารของผเขาทตยฌานยอมดบไป ๑ ปตของ ผเขาตตยฌานยอมดบไป ๑ ลมอสสาสปสสาสะของผเขาจตตถฌานยอมดบไป ๑ รปสญญา ของผเขาอากาสานญจายตนฌานยอมดบไป ๑ อากาสานญจายตนสญญาของผเขาวญญาณญจายตน ฌานยอมดบไป ๑วญญาณญจายตนสญญาของผเขาอากญจญญายตนฌานยอมดบไป ๑ อากญจญญายตนสญญาของผเขาเนวสญญานาสญญายตนฌานยอมดบไป ๑ สญญาและเวทนา ของผเขาสญญาเวทยตนโรธยอมดบไป ๑ ดกรภกษทงหลาย อนปพพนโรธ ๙ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๑ จบสตตาวาสวรรคท ๓ _______________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ฐานสตร ๒. ขฬงคสตร ๓. ตณหาสตร ๔. ววตถสญญาสตร ๕. สลายปสตรท ๑ ๖. สลายปสตรท ๒ ๗. เวรสตรท ๑ ๘. เวรสตรท ๒ ๙. อาฆาตสตรท ๑ ๑๐. อาฆาตสตรท ๒ ๑๑. อนปพพนโรธสตร ฯ _______________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 332 มหาวรรคท ๔ วหารสตรท ๑ [๒๓๖] ดกรภกษทงหลาย อนปพพวหาร (ธรรมเปนเครองอยตามลาดบ) ๙ ประการน ๙ ประการเปนไฉน คอ ปฐมฌาน ๑ ทตยฌาน ๑ตตยฌาน ๑ จตตถฌาน ๑ อากาสานญจายตน ฌาน ๑ วญญาณญจายตนฌาน ๑อากญจญญายตนฌาน ๑ เนวสญญานาสญญายตนฌาน ๑ สญญาเวทยตนโรธ ๑ดกรภกษทงหลาย อนปพพวหาร ๙ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑ วหารสตรท ๒ [๒๓๗] ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงอนปพพวหารสมาบต ๙ ประการ น เธอ ทงหลายจงฟง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กอนปพพวหารสมาบต ๙ ประการเปนไฉน เรากลาววา กามทงหลายยอมดบในทใด และทานเหลาใดดบกามทงหลายไดแลวๆ อย ในทนน ทาน เหลานนไมมความหว ดบแลว ขามไดแลว ถงฝงแลว ดวยองคฌานนนเปนแน ผใดพง ถามอยางนวา กามทงหลายยอมดบในทไหน และใครดบกามทงหลายไดแลวๆ อย เราไมรผน เราไมเหนผนเธอทงหลายพงตอบผนนอยางนวา ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม บรรลปฐมฌาน มวตกวจาร มปตและสขเกดแตวเวกอย กามทงหลาย ยอมดบในปฐมฌานน และทานเหลานนดบกามไดแลวๆ อย ดกรภกษทงหลาย เธอไมเปนผ โออวดไมมมารยาเปนแน พงชนชมยนดภาษตวาดแลว ครนแลว พงนมสการกระทาอญชล เขาไปนงใกล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 333 เรากลาววา วตกและวจารยอมดบในทใด และทานเหลาใดดบวตกวจารไดแลวๆ อย ในทนน ทานเหลานนไมมความหว ดบสนทแลว ขามไดแลวถงฝงแลว ดวยองคฌานนน เปนแน ผใดพงถามอยางนวา วตกและวจารยอมดบในทไหน และใครดบวตกวจารแลวๆ อย เราไมรผน เราไมเหนผน เธอทงหลายพงตอบผนนอยางนวา ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน บรรลทตยฌานมความผองใสแหงจตในภายใน เปนธรรมเอกผดขน ไมมวตกวจาร เพราะวตก วจารสงบไป มปตและสขเกดแกสมาธอย วตกวจารยอมดบในองคฌานนและทานเหลานน ดบวตกวจารไดแลวๆ อย ดกรภกษทงหลาย เธอเปนผไมโออวด ไมมมารยาเปนแน พงชนชม ยนดภาษตวา ดแลว ครนแลวพงนมสการกระทาอญชลเขาไปนงใกล ฯ เรากลาววา ปตยอมดบในทใด และทานเหลาใดดบปตไดแลวๆ อยในทนน ทาน เหลานนไมมความหว ดบสนทแลว ขามไดแลว ถงฝงแลว ดวยองคฌานนนเปนแน ผใด พงถามอยางนวา กปตดบในทไหน และใครดบปตไดแลวๆ อยเราไมรผน ไมเหนผน เธอ ทงหลายพงตอบผนนอยางนวา ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน มอเบกขา มสต มสมปชญญะ เสวยสขดวยนามกาย เพราะปตสนไป บรรลตตยฌานทพระอรยเจาทงหลายสรรเสรญวา ผได ฌานน เปนผมอเบกขา มสตอยเปนสข ปตยอมดบในองคฌานน และทานเหลานน ดบปต ไดแลวๆ อย ดกรภกษทงหลาย เธอเปนผไมโออวด ไมมมารยาเปนแน พงชนชมยนดภาษตวา ดแลว ครนแลว พงนมสการกระทาอญชลเขาไปนงใกล ฯ เรากลาววา อเบกขาและสขดบในทใด และทานเหลาใดดบอเบกขาและสขไดแลวๆ อยในทนน ทานเหลานนไมมความหว ดบสนทแลว ขามไดแลว ถงฝงแลว ดวยองคฌาน นนเปนแน ผใดพงถามอยางนวา กอเบกขาและสขยอมดบในทไหน และใครดบอเบกขาและ สขไดแลวๆ อย เราไมรผนเราไมเหนผน เธอทงหลายพงตอบผนนอยางนวา ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน บรรลจตตถฌาน ไมมทกขไมมสข เพราะละสขละทกขและดบโสมนส โทมนสกอนๆ ได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอย อเบกขาและสขดบในองคฌานนแล ทาน เหลานนดบอเบกขาและสขไดแลวๆ อย ดกรภกษทงหลายเธอเปนผไมโออวด ไมมมารยา เปนแน พงชนชมยนดภาษตวา ดแลว ครนแลวพงนมสการกระทาอญชลเขาไปนงใกล ฯ เรากลาววา รปสญญาดบในทใด และทานเหลาใดดบรปสญญาไดแลวๆ อยในทนน ทานเหลานนไมมความหว ดบสนทแลว ขามไดแลว ถงฝงแลว ดวยองคฌานนนเปนแน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 334 ผใดพงถามอยางนวา รปสญญาดบในทไหนและใครดบรปสญญาไดแลวๆ อย เราไมรผ น เราไมเหนผน เธอทงหลายพงตอบผนนอยางนวา ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน เพราะลวง รปสญญาโดยประการทงปวง เพราะดบปฏฆสญญา เพราะไมใสใจถงนานตตสญญา บรรล อากาสานญจายตนฌาน เพราะคานงเปนอารมณวา อากาศไมมทสด รปสญญายอมดบในองค ฌานน และทานเหลานนดบรปสญญาไดแลวๆ อย ดกรภกษทงหลาย เธอเปนผไมโออวด ไมมมารยาเปนแน พงชนชมยนดภาษตวา ดแลวครนแลว พงนมสการกระทาอญชลเขาไป นงใกล ฯ เรากลาววา อากาสานญจายตนสญญาดบในทใด และทานเหลาใดดบ อากาสานญจายตน สญญาไดแลวๆ อยในทนน ทานเหลานนไมมความหวดบสนทแลว ขามไดแลว ถงฝงแลว ดวยองคฌานนนเปนแน ผใดพงถามอยางนวาอากาสานญจายตนสญญาดบในทไหน และใครดบอากาสานญจายตนสญญาไดแลวๆ อย เราไมรผน เราไมเหนผน เธอทงหลายพง ตอบผนนอยางนวาดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน เพราะลวงอากาสานญจายตนฌานโดย ประการทงปวง บรรลวญญาณญจายตนฌาน โดยคานงเปนอารมณวา วญญาณไมมทสด อากาสานญจายตนสญญาดบในองคฌานน และทานเหลานนดบอากาสานญจายตนสญญาได แลวๆ อย ดกรภกษทงหลาย เธอเปนผไมโออวด ไมมมารยาเปนแน พงชนชมยนดภาษตวา ดแลว ครนแลว พงนมสการกระทาอญชลเขาไปนงใกล ฯ เรากลาววา วญญาณญจายตนสญญาดบในทใด และทานเหลาใดดบวญญาณญจายตน สญญาไดแลวๆ อยในทนน ทานเหลานนไมมความหว ดบสนทแลว ขามไดแลว ถงฝงแลว ดวยองคฌานนเปนแน ผใดพงถามอยางนวาวญญาณญจายตนสญญาดบในทไหน และใคร ดบวญญาณญจายตนสญญาไดแลวๆอย เราไมรผน เราไมเหนผน เธอทงหลายพงตอบผนน อยางนวา ดกรอาวโสภกษในธรรมวนยน เพราะลวงวญญาณญจายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลอากญจญญายตนฌาน โดยคานงเปนอารมณวา อะไรๆ หนอยหนงไมมวญญาณญจายตน สญญายอมดบในองคฌานน และทานเหลานนดบวญญาณญจายตนสญญาไดแลวๆ อย ดกร ภกษทงหลาย เธอเปนผไมโออวด ไมมมารยาเปนแน พงชนชมยนดภาษตวา ดแลว ครนแลว พงนมสการกระทาอญชลเขาไปนงใกล ฯ เรากลาววา อากญจญญายตนสญญาดบในทใด และทานเหลาใดดบอากญจญญายตน สญญาไดแลวๆ อยในทนน ทานเหลานนไมมความหวดบสนทแลว ขามไดแลว ถงฝงแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 335 ดวยองคฌานนเปนแน ผใดพงถามอยางนวาอากญจญญาตนสญญาดบในทไหน และใครดบ อากญจญญายตนสญญาไดแลวๆอย เราไมรผน เราไมเหนผน เธอทงหลายพงตอบผนน อยางนวา ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน เพราะลวงอากญจญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลเนวสญญานาสญญายตนฌาน อากญจญญายตนสญญาดบในองคฌานน และทานเหลานน ดบอากญจญญายตนสญญาไดแลวๆ อย ดกรภกษทงหลาย เธอเปนผไมโออวด ไมมมารยา เปนแน พงชนชมยนดภาษตวา ดแลว ครนแลว พงนมสการกระทาอญชลเขาไปนงใกล ฯ เรากลาววา เนวสญญานาสญญายตนสญญาดบในทใด และทานเหลาใดดบเนวสญญา นาสญญายตนสญญาไดแลวๆ อย ทานเหลานนไมมความหวดบสนทแลว ขามไดแลว ถงฝงแลวดวยองคฌานนเปนแน ผใดพงถามอยางนวาเนวสญญานาสญญายตนสญญาดบใน ทไหน และใครดบเนวสญญานาสญญายตนสญญาไดแลวๆ อย เราไมรผน เราไมเหนผน เธอทงหลายพงตอบผนนอยางนวา ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน เพราะลวงเนวสญญานา สญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลสญญาเวทยตนโรธ เนวสญญานาสญญายตนสญญา ดบในนโรธน และทานเหลานนดบเนวสญญานาสญญายตนสญญาไดแลวๆ อยดกรภกษทงหลาย เธอเปนผไมโออวด ไมมมารยาเปนแน พงชนชมยนดภาษตวาดแลว ครนแลว พง นมสการกระทาอญชลเขาไปนงใกล ดกรภกษทงหลายอนปพพวหารสมาบต ๙ ประการนแล ฯ จบสตรท ๒ นพพานสตร [๒๓๘] สมยหนง ทานพระสารบตรอย ณ พระวหารเวฬวน กลนทกนวาปสถาน ใกลพระนครราชคฤห ณ ทนนแล ทานพระสารบตรกลาวกะภกษทงหลายวา ดกรอาวโสทงหลาย นพพานนเปนสข ดกรอาวโสทงหลาย นพพานนเปนสข เมอทานพระสารบตรกลาวอยางนแลว ทานพระอทายไดกลาวกะทานพระสารบตรวา ดกรอาวโสสารบตร นพพานนไมมเวทนา จะเปน สขไดอยางไร ฯ ทานพระสารบตรกลาววา ดกรอาวโส นพพานนไมมเวทนานนแหละเปนสข ดกรอาวโส กามคณ ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน คอ รปทจะพงรแจงดวยจกษ อนนาปรารถนา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 336 นาใคร นาพอใจ เปนทรก ยวยวน ชวนใหกาหนด เสยงทจะพงรแจงดวยห ฯลฯ กลนทจะพงรแจงดวยจมก ฯลฯ รสทจะพงรแจงดวยลน ฯลฯ โผฏฐพพะทจะพงรแจงดวยกาย อนนาปรารถนา นาใครนาพอใจ เปนทรก ยวยวนชวนใหกาหนด กามคณ ๕ ประการนแล ดกรอาวโสสขโสมนสยอมเกดขน เพราะอาศยกามคณ ๕ ประการน นเรยกวากามสข ฯ ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌานอย ถาเมอภกษ นนอยดวยวหารธรรมขอน สญญามนสการอนสหรคตดวยกามยอมฟงซาน ขอนนเปนอาพาธ ของเธอ เปรยบเหมอนความทกขพงเกดขนแกบคคลผมความสข เพยงเพอเบยดเบยน ฉนใด สญญามนสการอนสหรคตดวยกามเหลานน ยอมฟงซานแกภกษนน ขอนนเปนอาพาธของเธอ ฉนนนเหมอนกนซงพระผมพระภาคตรสเรยกอาพาธนนวาเปนความทกข ดกรอาวโส นพพาน เปนสขอยางไร ทานจะพงทราบไดโดยปรยายแมน ฯ อกประการหนง ภกษบรรลทตยฌาน ฯลฯ เพราะวตกวจารสงบไป ถาเมอภกษนนอย ดวยวหารธรรมขอน สญญามนสการอนสหรคตดวยวตกยอมฟงซาน ขอนนเปนอาพาธของเธอ เปรยบเหมอนความทกขพงเกดขนแกบคคลผมความสข เพยงเพอเบยดเบยน ฉนใด สญญา มนสการอนสหรคตดวยวตกเหลานน ยอมฟงซานแกภกษนน ขอนนเปนอาพาธของเธอ ฉนนน เหมอนกนซงพระผมพระภาคตรสเรยกอาพาธนนวาเปนความทกข ดกรอาวโส นพพานเปนสข อยางไร ทานพงทราบไดโดยปรยายแมน ฯ อกประการหนง ภกษบรรลตตยฌาน ฯลฯ ถาเมอภกษนนอยดวยวหารธรรมขอน สญญามนสการอนสหรคตดวยปตยอมฟงซาน ขอนนเปนอาพาธของเธอ เปรยบเหมอนความ ทกขพงเกดขนแกบคคลผมความสข เพยงเพอเบยดเบยนฉนใด สญญามนสการอนสหรคตดวย ปต ยอมฟงซานแกภกษนน ขอนนเปนอาพาธของเธอ ฉนนนเหมอนกน ซงพระผมพระภาค ตรสเรยกอาพาธนนวาเปนความทกข ดกรอาวโส นพพานเปนสขอยางไร ทานพงทราบไดโดย ปรยายแมน ฯ อกประการหนง ภกษบรรลจตตถฌาน ฯลฯ ถาเมอภกษนนอยดวยวหารธรรมขอน สญญามนสการอนสหรคตดวยอเบกขายอมฟงซาน ขอนนเปนอาพาธของเธอ เปรยบเหมอน ความทกขพงเกดขนแกบคคลผมความสข เพยงเพอเบยดเบยน ฉนใด สญญามนสการ อนสหรคตดวยอเบกขา ยอมฟงซานแกภกษนนขอนนเปนอาพาธของเธอ กฉนนนเหมอนกน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 337 ซงพระผมพระภาคตรสเรยกอาพาธนนวาเปนความทกข ดกรอาวโส นพพานเปนสขอยางไร ทานพงทราบไดโดยปรยายแมน ฯ อกประการหนง เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง ฯลฯ ภกษบรรลอากาสานญ จายตนฌาน โดยคานงเปนอารมณวา อากาศไมมทสด ถาเมอภกษนนอยดวยวหารธรรมขอน สญญามนสการอนสหรคตดวยรปยอมฟงซาน ขอนนเปนอาพาธของเธอ เปรยบเหมอนความ ทกขพงเกดขนแกบคคลผมความสขเพยงเพอเบยดเบยน ฉนใด สญญามนสการอนสหรคต ดวยรปยอมฟงซานแกภกษนน ขอนนเปนอาพาธของเธอ ฉนนนเหมอนกน ซงพระผมพระภาค ตรสเรยกอาพาธนนวาเปนความทกข ดกรอาวโส นพพานเปนสขอยางไร ทานพงทราบไดโดย ปรยายแมน ฯ อกประการหนง ภกษบรรลวญญาณญจายตนฌาน ฯลฯ ถาเมอภกษนนอยดวยวหาร ธรรมขอน สญญามนสการอนสหรคตดวยอากาสานญจายตนะยอมฟงซานขอนนเปนอาพาธ ของเธอ เปรยบเหมอนความทกขพงเกดขนแกบคคลผมความสขเพยงเพอเบยดเบยน ฉนใด สญญามนสการอนสหรคตดวยอากาสานญจายตนะยอมฟงซานแกภกษนน ขอนนเปนอาพาธ ของเธอ ฉนนนเหมอนกน ซงพระผมพระภาคตรสเรยกอาพาธนนวาเปนความทกข ดกรอาวโส นพพานเปนสขอยางไรทานพงทราบโดยปรยายแมน ฯ อกประการหนง ภกษบรรลอากญจญญายตนฌาน ฯลฯ ถาเมอภกษนนอยดวยวหารธรรม ขอน สญญามนสการอนสหรคตดวยวญญาณญจายตนะยอมฟงซาน ขอนนเปนอาพาธของเธอ เปรยบเหมอนความทกขพงเกดขนแกบคคลผมความสข เพยงเพอเบยดเบยน ฉนใด สญญา มนสการอนสหรคตดวยวญญานญจายตนะยอมฟงซานแกภกษนน ขอนนเปนอาพาธของเธอ ฉนนนเหมอนกนซงพระผมพระภาคตรสเรยกอาพาธนนวาเปนความทกข ดกรอาวโส นพพาน เปนสขอยางไร ทานพงทราบไดโดยปรยายแมน ฯ อกประการหนง ภกษบรรลเนวสญญานาสญญายตนฌาน ฯลฯ ถาเมอภกษนนอยดวย วหารธรรมขอน สญญามนสการอนสหรคตดวยอากญจญญายตนะยอมฟงซาน ขอนนเปนอาพาธ ของเธอ เปรยบเหมอนความทกขพงเกดขนแกบคคลผมความสข เพยงเพอเบยดเบยน ฉนใด สญญามนสการอนสหรคตดวยอากญจญญายตนะ ยอมฟงซานแกภกษนน ขอนนเปนอาพาธ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 338 ของเธอ ฉนนนเหมอนกน ซงพระผมพระภาคตรสเรยกอาพาธนนวาเปนความทกข ดกรอาวโส นพพานเปนสขอยางไร ทานพงทราบไดโดยปรยายแมน ฯ อกประการหนง ภกษบรรลสญญาเวทยตนโรธ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌาน โดยประการทงปวง อาสวะทงหลายของเธอสนรอบแลว เพราะเหนดวยปญญา ดกรอาวโส นพพานเปนสขอยางไร ทานพงทราบไดโดยปรยายแมน ฯ จบสตรท ๓ คาวสตร [๒๓๙] ดกรภกษทงหลาย แมโคเทยวไปตามภเขา เปนโคโง ไมฉลาด ไมรจกเขต ทหากน ไมเขาใจทจะไปเทยวบนเขาอนขรขระ แมโคนนพงคดอยางนวา ผฉะนน เราพงไป ยงทศทไมเคยไป พงกนหญาทยงไมเคยกนและพงดมนาทยงไมเคยดม แมโคนนยนเทาหนา กไมดเสยแลว พงยกเทาหลงอก กคงจะไปยงทศทไมเคยไปไมได กนหญาทยงไมเคยกนไมได และดมนาทยงไมเคยดมไมได แมโคนนยนอยในทใดพงคดอยางนวา ผฉะนน เราพงไปยงทศ ทไมเคยไป พงกนหญาทยงไมเคยกน และพงดมนาทยงไมเคยดม มนกลบมายงทนนอกโดย สวสดไมได ขอนนเพราะเหตไร เพราะแมโคนนเทยวไปบนภเขา เปนคนโง ไมฉลาด ไมรจกเขตทหากน ไมเขาใจทจะเทยวไปบนภเขาอนขรขระ ฉนใด ดกรภกษทงหลาย ฉนนน เหมอนกน ภกษบางรปในธรรมวนยนเปนคนโง ไมฉลาด ไมรจกเขต ไมเขาใจเพอสงดจาก กาม สงดจากอกศลธรรม บรรลปฐมฌาน มวตกวจาร มปตและสขอนเกดแตวเวกอย เธอ ไมเสพโดยมาก ไมเจรญ ไมกระทาใหมาก ซงนมตนน ไมอธษฐานนมตนนใหด เธอยอมม ความคดอยางนวา ผฉะนน เราพงบรรลทตยฌาน มความผองใสแหงจตในภายใน เปนธรรม เอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร เพราะวตกวจารสงบไป มปตและสขเกดแตสมาธอย เธอ ไมอาจเพอบรรลทตยฌาน ฯลฯ เธอยอมมความคดอยางนวา ผฉะนน เราพงสงดจากกาม สงด จากอกศล บรรลปฐมฌาน มวตก มวจาร มปตและสขเกดแตวเวกอย เธอยอมไมอาจเพอสงด จากกาม ฯลฯบรรลปฐมฌาน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย ภกษนเรากลาววา มชอเสยงปรากฏ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 339 พลาด เสอมจากผลทงสอง ๒ แลว เปรยบเหมอนแมโคเทยวไปบนภเขา เปนโคโง ไมฉลาด ไมรจกเขตทหากน ไมเขาใจทจะเทยวไปบนภเขาอนขรขระฉนนน ฯ ดกรภกษทงหลาย แมโคทเทยวไปบนภเขา เปนโคฉลาดเฉยบแหลม รจกเขตทหากน เขาใจทเทยวไปบนภเขาอนขรขระ แมโคนนพงมความคดอยางนวา ผฉะนน เราพงไปยงทศท ไมเคยไป พงกนหญาทยงไมเคยกน และพงดมนาทไมดม แมโคนนยนเทาหนาไวดแลว พง ยกเทาหลง แมโคนนพงไปยงทศทไมเคยไป พงกนหญาทยงไมเคยกน และพงดมนาทไมเคย ดม เมอยนอยในทใดพงคดอยางนวา ผฉะนน เราพงไปยงทศทไมเคยไป พงกนหญาทยง ไมเคยกนพงดมนาทยงไมเคยดม และพงกลบมายงทนนโดยสวสด ขอนนเพราะเหตไร เพราะแมโคเทยวไปบนภเขา เปนโคฉลาด เฉยบแหลม รจกเขตทหากน เขาใจทจะเทยวไปบน ภเขาอนขรขระ ฉนใด ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนภกษบางรปในธรรมวนยน เปน บณฑต ฉลาด รจกเขต เขาใจทจะสงดจากกามสงดจากอกศลธรรม บรรลปฐมฌาน ... เสพ โดยมาก เจรญ กระทาใหมากซงนมตนน อธษฐานนมตนนใหมนดวยด เธอมความคดอยาง นวา ผฉะนน เราพงบรรลทตยฌาน มความผองใสแหงจตในภายใน เปนธรรมเอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร เพราะวตกวจารสงบไป มปตและสขเกดแตสมาธอย เธอยงไมยนดเพยง ทตยฌานทไดบรรล ฯลฯ เธอเสพโดยมากซงนมตนน เจรญ กระทาใหมากซงนมตนน อธษฐาน นมตนนใหมนดวยด เธอมความคดดงนวาผฉะนนเราพงมอเบกขามสตสมปชญญะ เสวยสข ดวยนามกาย เพราะปตสนไป บรรลตตยฌานทพระอรยเจาทงหลายสรรเสรญวา ผไดฌานนเปน ผมอเบกขามสตอยเปนสข เธอยงไมยนดเพยงตตยฌานทไดบรรล ฯลฯ เธอเสพโดยมาก เจรญ กระทาใหมากซงนมตนน อธษฐานนมตนนใหมนดวยด เธอมความคดอยางนวา ผฉะนน เรา พงบรรลจตตถฌาน ไมมทกข ไมมสข เพราะละสขละทกขและดบโสมนสโทมนส กอนๆ ได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอย เธอยงไมยนดเพยงจตตถฌานทไดบรรลนน เธอเสพโดยมาก เจรญ กระทาใหมากซงนมตนนอธษฐานนมตนนใหมนดวยด เธอมความคดอยางนวา ผฉะนน เรา เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง เพราะดบปฏฆสญญา เพราะไมใสใจถง นานตตสญญา พงบรรลอากาสานญจายตนฌาน โดยคานงเปนอารมณวาอากาศไมมทสด เธอ ยงไมยนดเพยงอากาสานญจายตนฌานทไดบรรลนน เธอเสพโดยมาก เจรญ กระทาใหมากซง นมตนน อธษฐานนมตนนใหมนดวยด เธอมความคดอยางนวา ผฉะนน เรา เพราะลวง

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 340 อากาสานญจายตนฌานโดยประการทงปวง พงบรรลวญญาณญจายตนฌาน โดยคานงเปนอารมณ วาวญญาณไมมทสด เธอยงไมยนดเพยงวญญาณญจายตนฌานทไดบรรลนน เธอเสพโดยมาก เจรญ กระทาใหมากซงนมตนน อธษฐานนมตนนใหมนดวยดเธอมความคดอยางนวา ผฉะนน เรา เพราะลวงวญญาณญจายตนฌานโดยประการทงปวง พงบรรลอากญจญญายตนฌานโดยคานง เปนอารมณวา อะไรๆหนอยหนงไมม เธอไมยนดเพยงอากญจญญายตนะทไดบรรลนน เธอ เสพโดยมาก เจรญ กระทาใหมากซงนมตนน อธษฐานนมตนนใหมนดวยด เธอมความคด อยางนวา ผฉะนน เรา เพราะลวงอากญจญญายตนะโดยประการทงปวง พงบรรลเนวสญญานา สญญายตนะ เธอไมยนดเพยงเนวสญญานาสญญายตนฌานทไดบรรลนน เธอเสพโดยมาก เจรญ กระทาใหมากซงนมตนน อธษฐานนมตนนใหมนดวยด เธอมความคดอยางนวา ผฉะนน เรา เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง พงบรรลสญญา เวทยตนโรธ เธอไมยนดเพยงสญญาเวทยตนโรธทไดบรรลนน ฯ ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล ภกษเขากด ออกกด ซงสมาบตนนๆ ในกาลนน จตของเธอเปนจตออน ควรแกการงาน สมาธอนหาประมาณมไดยอมเปนอนเธอเจรญดแลว ดวยจตออน ควรแกการงาน เธอมสมาธอนหาประมาณมได เจรญดแลว ยอมโนมนอมจตไป เพอกระทาใหแจงซงธรรมใดๆทควรกระทาใหแจงดวยอภญญา เธอยอมถงความเปนผควรเปน พยานในธรรมนนๆ ได ในเมอเหตมอยๆ ถาเธอหวงวา เราพงแสดงฤทธไดหลาย อยางคอ คนเดยวเปนหลายคนได หลายคนเปนคนเดยวกได ฯลฯ พงใชอานาจทางกายไป ตลอดพรหมโลกกได เธอยอมถงความเปนผควรเปนพยานในธรรมนนๆได ในเมอเหตมอยๆ ถาเธอหวงวา เราพงฟงเสยงสองอยาง คอ เสยงทพยเสยงมนษย ทงทไกลและใกล ดวย โสตธาตอนเปนทพย ฯลฯ ในเมอเหตมอยๆ ถาเธอหวงวา เราพงกาหนดรใจของสตวอนของ บคคลอนดวยใจ คอ จตมราคะกพงรวา จตมราคะ หรอจตปราศจากราคะกพงรวา จตปราศจาก ราคะ จตมมโทสะกพงรวา จตมโทสะ หรอจตปราศจากโทสะกพงรวา จตปราศจากโทสะ จต มโมหะกพงรวา จตมโมหะ หรอจตปราศจากโมหะกพงรวา จตปราศจากโมหะ จตหดหกพงร วา จตหดห หรอจตฟงซาน กพงรวา จตฟงซาน จตเปนมหรคตกพงรวา จตเปนมหรคต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 341 หรอจตไมเปนมหรคตกพงรวา จตไมเปนมหรคตจตมจตอนยงกวากพงรวา จตมจตอนยงกวา หรอจตไมมจตอนยงกวากพงรวา จตไมมจตอนกวา จตเปนสมาธกพงรวา จตเปนสมาธ หรอจตไมเปนสมาธกพงรวา จตไมเปนสมาธ จตหลดพนกพงผวา จตหลดพน หรอจตไม หลดพนกพงรวา จตไมหลดพน เธอยอมถงความเปนผควรเปนพยานในธรรมนนๆ ได ในเมอ เหตมอยๆ ถาเธอหวงวา เราพงระลกถงชาตกอนไดเปนอนมาก คอ ระลกไดชาตหนงบาง สองชาตบาง ฯลฯ พงระลกถงชาตกอนไดเปนอนมาก พรอมทงอาการ พรอมทงอเทศ ดวย ประการดงน เธอยอมถงความเปนผควรเปนพยานในธรรมนนๆ ได ในเมอเหตมอยๆ ถาเธอ หวงอยวา เราพงเหนหมสตว ฯลฯดวยทพจกษอนบรสทธลวงจกษของมนษย พงรชดซง หมสตวผเปนไปตามกรรม ฯลฯ เธอยอมถงความเปนผควรเปนพยานในธรรมนนๆ ได ในเมอ เหตมอยๆถาเธอหวงวา เราพงกระทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะทงหลายสนไปดวยปญญาอนยงเอง ในปจจบน เขาถงอย เธอยอมถงความเปนผ ควรเปนพยานในธรรมนนๆ ได ในเมอเหตมอยๆ ฯ จบสตรท ๔ ฌานสตร [๒๔๐] ดกรภกษทงหลาย เรากลาวความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เพราะอาศยปฐม ฌานบาง ทตยฌานบาง ตตยฌานบาง จตตถฌานบาง อากาสนญจายตนฌานบาง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย เรากลาวความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เพราะอาศยเนวสญญานาสญญายตน ฌานบาง ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย เรากลาวความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เพราะ อาศยปฐมฌานบาง ดงนนน เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌาน เธอยอมพจารณาเหนธรรมทงหลาย คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ อนมอยในขณะแหงปฐมฌานนน โดยความเปนของไมเทยง เปนทกข

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 342 เปนโรคเปนดงหวฝ เปนดงลกศร ไมมสข เปนอาพาธ เปนของผอน เปนของชารด วางเปลา เปนอนตตา เธอยอมยงจตใหตงอยดวยธรรมเหลานน ครนแลว เธอยอมโนมจตไปเพออมตธาต วา นนสงบ นนประณต คอ ธรรมเปนทสงบแหงสงขารทงปวง ความสละคนอปธทงปวง ความสนตณหา ความคลายกาหนดความดบ นพพาน เธอตงอยในปฐมฌานนน ยอมถงความ สนไปแหงอาสวะทงหลาย ถายงไมถงความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เธอยอมเปนอปปาตกะ จกปรนพพานในภพนน มอนไมกลบจากโลกนนเปนธรรมดา เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดวยความยนดเพลดเพลนในธรรมนนๆ ดกรภกษทงหลายเปรยบเหมอนนายขมงธน หรอ ลกมอของนายขมงธน เพยรยงรปหนททาดวยหญาหรอกองกอนดน ตอมาเขาเปนผยงไดไกล ยงไมพลาด และทาลายรางใหญๆไดแมฉนใด ดกรภกษทงหลาย ภกษกฉนนนเหมอนกนแล สงดจากกาม ฯลฯบรรลปฐมฌาน เธอยอมพจารณาเหนธรรมทงหลาย คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ อนมอยในขณะแหงปฐมฌานนน โดยความเปนของไมเทยง เปนทกข ... วางเปลาเปนอนตตา เธอยอมยงจตใหตงอยดวยธรรมเหลานน ครนแลวยอมนอมจตไปเพอ อมตธาตวา นนสงบ นนประณต คอ ธรรมเปนทสงบแหงสงขารทงปวง ... นพพาน เธอตงอย ในปฐมฌานนน ยอมถงความสนไปแหงอาสวะทงหลาย ถายงไมถงความสนไปแหงอาสวะ ทงหลาย เธอยอมเปนอปปาตกะ จกปรนพพานในภพนน มอนไมกลบจากโลกนนเปนธรรมดา เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดวยความยนดเพลดเพลนในธรรมนนๆ ขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย เรากลาวความสนไปแหงอาสวะทงหลายเพราะอาศยปฐมฌานบาง ดงนนน เราอาศยขอนกลาวแลว ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย เรากลาวความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เพราะ อาศยทตยฌานบาง ฯลฯ เพราะอาศยตตยฌานบาง ฯลฯ เพราะอาศยจตตถฌานบาง ดงนนน เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน บรรลจตตถฌาน ไมมทกข ไมมสข เพราะละสขละทกขและดบโสมนสโทมนสกอนๆ ได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธ อย เธอยอมพจารณาเหนธรรมทงหลาย คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ อนมอยในขณะ แหงจตตถฌานนน โดยความเปนของไมเทยง เปนทกข ... วางเปลา เปนอนตตา เธอยอมยงจต ใหตงอยดวยธรรมเหลานน ครนแลว ยอมนอมจตไปเพออมตธาตวา นนสงบ นนประณต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 343 คอ ธรรมเปนทสงบแหงสงขารทงปวง ...นพพาน เธอตงอยในจตตถฌานนน ยอมถงความสนไป แหงอาสวะทงหลาย ถายงไมถงความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เธอยอมเปนอปปาตกะ จก ปรนพพานในภพนน มอนไมกลบจากโลกนนเปนธรรมดา เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดวยความยนดเพลดเพลนในธรรมนนๆ ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนนายขมงธน หรอ ลกมอของนายขมงธน เพยรยงธนไปยงรปหนททาดวยหญาหรอกองดน ตอมาเขาเปนผยงไดไกล ยงไมพลาด และทาลายรางใหญๆได แมฉนใด ดกรภกษทงหลาย ภกษกฉนนนเหมอนกนแล บรรลจตตถฌาน ฯลฯ เธอยอมพจารณาเหนธรรมทงหลาย คอ รป เวทนา ฯลฯ มอนไมกลบ มาจากโลกนนเปนธรรมดา ขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย เรากลาวความสนไปแหงอาสวะ ทงหลาย เพราะอาศยจตตถฌานบาง ดงนนน เราอาศยขอนกลาวแลว ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย เรากลาวความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เพราะ อาศยอากาสานญจายตนฌานบาง ดงนนน เราอาศยอะไรกลาวแลวดกรภกษทงหลาย ภกษ ในธรรมวนยน เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวงเพราะดบปฏฆสญญา และเพราะไมใสใจ ถงนานตตสญญา บรรลอากาสานญจายตนฌาน โดยคานงเปนอารมณวา อากาศไมมทสด เธอยอมพจารณาเหนธรรมทงหลาย คอ เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ อนมอยในขณะ แหงอากาสานญจาตนฌานนน โดยความเปนของไมเทยง เปนทกข ... วางเปลา เปนอนตตา เธอยอมยงจตใหตงอยดวยธรรมเหลานน ครนแลว ยอมนอมจตไปเพออมตธาตวา นนสงบ นนประณต คอ ธรรมเปนทสงบแหงสงขารทงปวง ... นพพานเธอตงอยในอากาสานญจาตนฌาน นน ยอมถงความสนไปแหงอาสวะทงหลาย ถายงไมถงความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เธอ ยอมเปนอปปาตกะ จกปรนพพานในภพนน มอนไมกลบจากโลกนนเปนธรรมดา เพราะโอรม ภาคยสงโยชน ๕ สนไปดวยความยนดเพลดเพลนในธรรมนนๆ ดกรภกษทงหลาย เปรยบ เหมอนนายขมงธน หรอลกมอของนายขมงธน เพยรยงธนไปยงรปหนททาดวยหญาหรอกองดน ตอมาเขาเปนผยงไดไกล ยงไมพลาด และทาลายรางใหญๆ ได แมฉนใด ดกรภกษทงหลาย ภกษกฉนนนเหมอนกนแล เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง เพราะดบปฏฆสญญา เพราะ ไมใสใจถงนานตตสญญา บรรลอากาสานญจาตนฌาน ... เธอยอมพจารณาเหนธรรมทงหลาย ฯลฯ มอนไมกลบจากโลกนนเปนธรรมดา ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย ขอทเรากลาววา เรากลาวความ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 344 สนไปแหงอาสวะทงหลาย เพราะอาศยอากาสานญจายตนฌานบาง ดงนนน เราอาศยขอน กลาวแลว ฯ กขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย เรากลาวความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เพราะ อาศยวญญาณญจายตนฌานบาง ฯลฯ อากญจญญายตนฌานบางดงนนน เราอาศยอะไรกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เพราะลวงวญญาณญจายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลอากญจญญายตนฌาน โดยคานงเปนอารมณวา อะไรๆ หนอยหนงไมม เธอยอมพจารณา เหนธรรมทงหลายคอ เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ อนมอยในขณะแหงอากญจญญายตนฌาน นนโดยความเปนของไมเทยง เปนทกข ... วางเปลา เปนอนตตา เธอยอมยงจตใหตงอยดวย ธรรมเหลานน ครนแลว ยอมนอมจตไปเพออมตธาตวา นนสงบ นนประณต คอ ธรรมเปน ทสงบแหงสงขารทงปวง ... นพพาน เธอตงอยในอากญจญญายตนะนน ยอมถงความสนไปแหง อาสวะทงหลาย ถายงไมถงความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เธอยอมเปนอปปาตกะ จกปรนพพาน ในภพนน มอนไมกลบจากโลกนนเปนธรรมดา เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดวยความ ยนดเพลดเพลนในธรรมนนๆ ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนนายขมงธนหรอลกมอของ นายขมงธน เพยรยงธนไปยงรปหนททาดวยหญาหรอกองดน ตอมาเขาเปนผยงไดไกล ยงไม พลาด และทาลายรางใหญๆ ได แมฉนใด ดกรภกษทงหลาย ภกษกฉนนนเหมอนกนแล เพราะลวงวญญาณญจายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลอากญจญญายตนฌาน โดยคานงเปน อารมณวา อะไรๆหนอยหนงไมม เธอยอมพจารณาเหนธรรมทงหลาย คอ เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ อนมอยในขณะแหงอากญจญญายตนฌานนน โดยความเปนของไมเทยง เปนทกข ... วางเปลา เปนอนตตา เธอยอมยงจตใหตงอยในธรรมเหลานน ครนแลว ยอม นอมจตไปเพออมตธาตวา นนสงบ นนประณต คอธรรมเปนทสงบสงขารทงปวง ... นพพาน เธอตงอยในอากญจญญายตนฌานนน ยอมถงความสนไปแหงอาสวะทงหลาย ถายงไมถงความ สนไปแหงอาสวะทงหลาย เธอยอมเปนอปปาตกะ จกปรนพพานในภพนน มอนไมพงกลบจาก โลกนนเปนธรรมดา เพราะโอรมภาคยสงโยชน ๕ สนไป ดวยความยนดเพลดเพลนในธรรม นนๆ ขอทเรากลาววา ดกรภกษทงหลาย เรากลาวความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เพราะอาศย อากญจญญายตนฌานบาง ดงนนน เราอาศยขอนกลาวแลว ดกรภกษทงหลาย ดวยประการดงนแล

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 345 สญญาสมาบตมเทาใด สญญาปฏเวธกมเทานน ดกรภกษทงหลาย อายตนะ ๒ เหลาน คอ เนวสญญานาสญญายตนสมาบต ๑ สญญาเวทยตนโรธ ๑ ตางอาศยกน ดกรภกษทงหลาย เรากลาววา อายตนะ ๒ ประการน อนภกษผเขาฌานผฉลาดในการเขาสมาบตและฉลาดในการ ออกจากสมาบต เขาแลวออกแลว พงกลาวไดโดยชอบ ฯ จบสตรท ๕ อานนทสตร [๒๔๑] สมยหนง ทานพระอานนทอย ณ โฆสตาราม ใกลกรงโกสมพ ณ ทนนแล ทานพระอานนทเรยกภกษทงหลายวา ดกรอาวโสทงหลายภกษเหลานนรบคาทานพระอานนท แลว ทานพระอานนทกลาววา ดกรอาวโสทงหลาย นาอศจรรย ไมเคยมมาแลว ทพระผม พระภาคพระองคนน ผทรงรทรงเหน เปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา ไดตรสรการบรรล โอกาส เพอความบรสทธแหงสตวทงหลาย เพอกาวลวงความโศกความราไร เพอดบเสยซงทกข และโทมนส เพอบรรลญายธรรม เพอกระทาใหแจงซงนพพาน จกษชอวาจกเปนจกษนนแล คอ รปเหลานนจกไมเสวยอายตนะนน และอายตนะนนจกไมเสวยรปเหลานน หชอวาจก เปนหนนแล คอ เสยงเหลานนจกไมเสวยอายตนะนน และอายตนะนนจกไมเสวยเสยง เหลานน จมกชอวาจกเปนจมกนนแล คอกลนเหลานนจกไมเสวยอายตนะนน และอายตนะ นนจกไมเสวยกลนเหลานนลนชอวาจกเปนลนนนแล คอ รสเหลานนจกไมเสวยอายตนะนน และอายตนะนนจกไมเสวยรสเหลานน กายชอวาจกเปนกายนนแล คอ โผฏฐพพะเหลานนจก ไมเสวยอายตนะนน และอายตนะนนจกไมเสวยโผฏฐพพะเหลานน เมอทานพระอานนทกลาว อยางนแลว ทานพระอทายไดถามทานพระอานนทวา ดกรอาวโสอานนท ผมสญญาหรอไมม สญญาหนอ ยอมไมเสวยอายตนะนน ทานพระอานนทตอบวา ดกรอาวโส ผมสญญาแล ยอมไมเสวยอายตนะนน ผไมมสญญาไมเสวยอายตนะนน ฯ อ. ดกรอาวโส กผมสญญาอยางไร จงไมเสวยอายตนะนน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 346 อา. ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง เพราะ ดบปฏฆสญญา เพราะไมใสใจถงนานตตสญญา บรรลอากาสานญจายตนฌาน โดยคานงเปน อารมณวา อากาศไมมทสด ดกรอาวโส แมผมสญญาอยางน กไมเสวยอายตนะนน ฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงอากาสานญจายตนฌานโดยประการทงปวง บรรล วญญาณญจายตนฌาน โดยคานงเปนอารมณวา วญญาณไมมทสดดกรอาวโส แมผมสญญา อยางนกไมเสวยอายตนะนน ฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงวญญาณญจายตนฌานโดยประการทงปวง บรรล อากญจญญายตนฌาน โดยคานงเปนอารมณวา อะไรหนอยหนงไมม ดกรอาวโส แมผมสญญา อยางนกไมเสวยอายตนะนน ฯ ดกรอาวโส สมยหนง ผมอย ณ อญชนมคทายวน ใกลเมองสาเกต ครงนนแล ภกษณชอชฏลภาคกา เขาไปหาผมถงทอย ไหวแลวยนอย ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ได ถามผมวา ขาแตทานพระอานนทผเจรญ สมาธใดอนบคคลยงไมนอมไปแลว ไมนาไปปราศแลว มการขมการหามซงธรรมอนเปนไปกบสงขารไมได ตงมนแลวเพราะหลดพนจากกเลส เปน สนโดษเพราะตงมน ไมสะดงเพราะเปนสนโดษ สมาธน พระผมพระภาคตรสวา มอะไรเปนผล เมอชฏลภาคกาภกษณกลาวอยางนแลว ผมไดกลาวกะภกษณนนวา ดกรนองหญงสมาธใด อนบคคลไมนอมไปแลว ไมนาไปปราศแลว มการขมการหามซงธรรมอนเปนไปกบสงขารไมได ตงมนแลวเพราะหลดพนจากกเลส เปนสนโดษเพราะตงมน ไมสะดงเพราะเปนสนโดษ สมาธน พระผมพระภาคตรสวา มอรหตเปนผล ดกรอาวโส แมผทมสญญาอยางนแล กไมเสวย อายตนะนน ฯ จบสตรท ๖ พราหมณสตร [๒๔๒] ครงนนแล พราหมณผชานาญในคมภรโลกายตะ ๒ คน เขาไปเฝาพระผม พระภาคถงทประทบ ไดปราศรยกบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 347 นง ณ ทสมควรสวนขางหนง ครนแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ ปรณกสสปเปนผรสงทงปวง เหนสงทงปวง ปฏญาณการรการเหนอนไมมสวนเหลอวา เมอ เราเดน ยน หลบ และตนอย ญาณทสสนะปรากฏตดตอเนองกนไป ปรณกสสปนนกลาวอยางนวา เรารเราเหนโลกอนไมมทสด ดวยญาณอนไมมทสด ขาแตพระโคดมผเจรญ แมนครณฐนาฏบตร กเปนผรสงทงปวง เหนสงทงปวง ปฏญาณการรการเหนไมมสวนเหลอวา เมอเราเดน ยน หลบ และตนอย ญาณทสนะปรากฏตดตอเนองกนไป นครณฐนาฏบตรนนกลาวอยางนวา เรา รเราเหโลกอนไมมทสด ดวยญาณอนไมมทสด ขาแตพระโคดมผเจรญ คนทง ๒ ตางกพด อวดรกน มวาทะเปนขาศกกน ใครจรง ใครเทจ ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรพราหมณ อยาเลย ขอทคนทง ๒ นตางพดอวดรกน ม วาทะเปนขาศกกน ใครจรง ใครเทจนน พกไวกอนเถด ดกรพราหมณ เราจกแสดงธรรมแก ทานทงหลาย ทานทงหลายจงฟง จงใสใจใหดเราจกกลาว พราหมณเหลานนทลรบพระผม พระภาคแลว พระผมพระภาคตรสวาดกรพราหมณ เปรยบเหมอนชาย ๔ คน ยนอยใน ๔ ทศ ตางกมฝเทาในการเดนและมฝเทาในการวงเปนเยยมพอๆ กน เปรยบเหมอนนายขมงธนถอธน ไวอยางมน ศกษามาเจนฝมอแลว ผานการประลองฝมอแลว จะพงใชลกธนอยางเบายงตนตาล ทเรยงแถวใหทะลโดยงาย และยงไดเรวกวาการวงดงกลาวมานนเปรยบเหมอนมหาสมทรใน ทศประจม ตรงขามมหาสมทรทศบรพา ถาคนๆ หนงยนอยทางทศบรพาจะพงกลาวอยางนวา เราจะเดนไปใหถงทสดโลก เขาเวนการดม การกน การลม เวนการถายอจจาระปสสาวะ และ เวนจากการหลบและการพก เขามอาย ๑๐๐ ป เปนอย ๑๐๐ ป เดนไปตลอด ๑๐๐ ป ยงไมทน ถงทสดโลกเลย กพงกระทากาละลงในระหวาง ถาคนๆ หนง ยนอยในทศประจม ฯลฯ ถา คนๆ หนงยนอยในทศทกษณ จะพงกลาวอยางนวา เราจะเดนไปใหถงทสดโลก เขาเวนจาก การดม การกน การลม เวนจากการถายอจจาระปสสาวะ และเวนจากการหลบและการพก เขามอาย ๑๐๐ ป เปนอย ๑๐๐ ป เดนไปตลอด๑๐๐ ป ยงไมถงทสดโลกเลย พงกระทากาละ ในระหวาง ขอนนเพราะเหตไรเพราะเราไมกลาววา บคคลจะพงรจะพงเหน จะพงถงทสด ของโลกดวยการวงเหนปานนน และเรายงไมถงทสดแหงโลก กไมกลาวการกระทาทสดแหง ทกขได ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 348 ดกรพราหมณ กามคณ ๕ ประการน เรยกวาโลกในวนยของพระอรยเจา กามคณ ๕ ประการเปนไฉน คอ รปทจะพงรแจงดวยจกษ อนนาปรารถนานาใคร นาพอใจ เปนทรก ยวยวน ชวนใหกาหนด เสยงทจะพงรแจงดวยห ฯลฯ กลนทจะพงรแจงดวยจมก ฯลฯ รสท จะพงรแจงดวยลน ฯลฯ โผฏฐพพะทจะพงรแจงดวยกาย อนนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ เปนทรก ยวยวนชวนใหกาหนด ดกรพราหมณ กามคณ ๕ ประการนแล เรยกวาโลกใน วนยของพระอรยเจา ฯ ดกรพราหมณ ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม บรรลปฐมฌาน มวตกวจาร มปตและสขเกดแตวเวกอย ภกษนเรยกวา ไดถงทสดแหงโลกแลว และอยในท สดแหงโลก คนเหลาอนกลาวภกษนนอยางนวาแมภกษนกยงนบเนองอยในโลก ยงสลดตน ไมพนไปจากโลก ดกรพราหมณเปนความจรง แมเรากกลาวอยางนวา แมภกษนกยงนบเนอง อยในโลก ยงสลดตนไมพนไปจากโลก ฯ อกประการหนง ภกษ บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ ภกษนเรยกวา ไดถงทสดแหงโลกแลว และอยในทสดแหงโลก แตชนเหลาอนกลาวภกษนน อยางนวา แมภกษนกยงนบเนองอยในโลกยงสลดตนไมพนไปจากโลก ดกรพราหมณ เปน ความจรง แมเรากกลาวอยางนวา แมภกษนกยงนบเนองอยในโลก ยงสลดตนไมพนไป จากโลก ฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง ... บรรลอากาสา นญจายตนฌาน ... ภกษนเรยกวา ไดถงทสดแหงโลกแลว และอยในทสดแหงโลก แตชน เหลาอนกลาวภกษนนอยางนวา แมภกษนกยงนบเนองอยในโลก ยงสลดตนไมพนไปจากโลก ดกรพราหมณ เปนความจรง แมเรากกลาวอยางนวา แมภกษนยงนบเนองอยในโลก ยงสลด ตนไมพนไปจากโลก ฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงอากาสานญจายตนฌานโดยประการทงปวง บรรล วญญาณญจายตนฌาน ฯลฯ เพราะลวงวญญาณญจายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลอากญ จญญายตนฌาน ฯลฯ เพราะลวงอากญจญญายตนะโดยประการทงปวง บรรลเนวสญญานา สญญายตนฌาน ฯลฯ ภกษนเรยกวาไดถงทสดโลกแลว และอยในทสดโลกแหงโลก แต

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 349 ชนเหลาอนกลาวภกษนนอยางนวา ภกษนยงนบเนองอยในโลก ยงสลดตนไมพนไปจากโลก ดกรพราหมณเปนความจรง แมเรากกลาวอยางนวา แมภกษนยงนบเนองอยในโลก ยงสลด ตนไมพนไปจากโลก ฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรล สญญาเวทยตนโรธ อาสวะของเธอสนรอบแลว เพราะเหนดวยปญญา ดกรพราหมณ ภกษน เรยกวา ไดถงทสดแหงโลกแลว และอยในทสดแหงโลก ขามพนตณหาเครองของในโลกไดแลว ฯ จบสตรท ๗ เทวสตร [๒๔๓] ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว สงครามระหวางเทวดากบอสรไดประชดกน ดกรภกษทงหลาย ในสงครามครงนน พวกอสรชนะ พวกเทวดาแพ และพวกเทวดาท แพไดพากนหนไป พวกอสรลกไลตดตามมงไปทางทศอดร ครงนนแล พวกเทวดาไดมความคด อยางนวา พวกอสรลกไลตดตามมาจาเราจะทาสงครามกบพวกอสรครงท ๒ อก ฯ ดกรภกษทงหลาย แมครงท ๒ พวกเทวดากทาสงครามกบพวกอสรอก พวกอสรชนะ พวกเทวดาแพ และพวกเทวดาทแพไดพากนหนไป พวกอสรลกไลตดตามมงไปทางทศอดร ครงนนแล พวกเทวดาไดมความคดอยางนวา พวกอสรลกไลตดตามมา จาเราจะทาสงครามกบพวก อสรครงท ๓ อก ฯ ดกรภกษทงหลาย แมครงท ๓ พวกเทวดาทาสงครามกบพวกอสรอก พวกอสรชนะ พวกเทวดาแพ และพวกเทวดาทแพกลวพากนหนเขาไปในเทพบรกแหละพวกเทวดาทหนเขา ไปเทพบร ไดมความคดอยางนวา บดน พวกเรามตนไดทพงแลว พวกอสรจะทาอะไรเราไมได แมพวกอสรกมความคดอยางนวาบดน พวกเทวดามตนไดทพงแลว พวกเราจะทาอะไรไมได ฯ ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว สงครามระหวางเทวดากบอสรไดประชดกน ดกร ภกษทงหลาย กในสงครามครงนน พวกเทวดาชนะ พวกอสรแพ และพวกอสรทแพไดกน หนไป พวกเทวดาลกไลตดตามมงไปทางทศทกษณครงนนแล พวกอสรไดมความคดอยางนวา พวกเทวดาลกไลตดตามมา จาเราจะทาสงครามกบพวกเทวดาแมครงท ๒ อก ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 350 ดกรภกษทงหลาย แมครงท ๒ พวกอสรกทาความกบพวกเทวดาอก พวกเทวดาชนะ พวกอสรแพ และพวกอสรทแพไดพากนหนไป พวกเทวดาลกไลตดตามมงไปทางทศทกษณ ครงนนแล พวกอสรไดมความคดอยางนวาพวกเทวดาลกไลตดตามมา จาเราจะทาสงครามกบ พวกเทวดาแมครงท ๓ อก ฯ ดกรภกษทงหลาย แมครงท ๓ พวกอสรกทาสงครามกบพวกเทวดาอกพวกเทวดากชนะ พวกอสรแพ และพวกอสรทแพไดพากนหนเขาไปยงอสรบรกแหละพวกอสรทพากนหนเขาไป ในอสรบร ไดมความคดอยางนวา บดน พวกเรามตนไดทพงแลว พวกเทวดาจะทาอะไรเราไมได แมพวกเทวดากมความคดอยางนวา บดน พวกอสรมตนเปนทพงแลว พวกเราทาอะไรไมได ฯ ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล สมยใด ภกษสงดจากกาม ...บรรลปฐมฌาน ... สมยนน ภกษมความคดอยางนวา บดน เรามตนไดทพงแลวมารจะทาอะไรเราไมได ดกรภกษ ทงหลาย แมมารผลามกกมความคดอยางนวาบดน ภกษมตนไดทพงแลว เราจะทาอะไรไมได ฯ ดกรภกษทงหลาย สมยใด ภกษบรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯบรรล จตตถฌาน ฯลฯ สมยนน ภกษมความคดอยางนวา บดน เรามตนไดทพงแลว มารจะทาอะไร เราไมได ดกรภกษทงหลาย แมมารผลามกกมความคดอยางนวา บดน ภกษมตนไดทพงแลว เราจะทาอะไรไมได ฯ ดกรภกษทงหลาย สมยใด ภกษ เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง บรรลอากาสา นญจายตนฌาน ... สมยนน ภกษ นเรยกวา ไดทามารใหเปนทสดใหตดตามไมได ปดตา มารสนท มารมองไมเหน ฯ ดกรภกษทงหลาย สมยใด ภกษ เพราะลวงอากาสานญจายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลวญญาณญจายตนฌาน ฯลฯ บรรลอากญจญญายตนฌาน ฯลฯบรรลเนวสญญานาสญญายตน ฌาน ฯลฯ บรรลสญญาเวทยตนโรธ อาสวะของเธอสนรอบแลวเพราะเหนดวยปญญา สมยนน ภกษนเรยกวา ไดกระทามารใหเปนทสด ใหตดตามไมได ปดตามารสนท มารมองไมเหน ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 351 นาคสตร [๒๔๔] ดกรภกษทงหลาย สมยใด เมอชางตวประเสรฐอยในปาเทยวหากน ชาง พลายบาง ชางพงบาง ชางสะเทนบาง ลกชางบาง เดนไปขางหนากดปลายหญาไวดวน ชาง ตวประเสรฐนน ยอมอดหนาระอาใจรงเกยจเพราะการกระทานน ดกรภกษทงหลาย สมยใด เมอ ชางตวประเสรฐอยในปาเทยวหากน ชางพลายบาง ชางพงบาง ชางสะเทนบาง ลกชางบาง กด กนกงไมทชางตวประเสรฐหกลงไว ชางตวประเสรฐนน ยอมอดหนาระอาใจรงเกยจเพราะการ กระทานน ดกรภกษทงหลาย สมยใด เมอชางตวประเสรฐอยในปาลงสสระ ชางพลายบาง ชางพงบาง ชางสะเทนบาง ลกชางบาง เดนออกหนา เอางวงสบนาใหขน ชางตวประเสรฐนน ยอมอดหนาระอาใจรงเกยจเพราะการกระทานน ดกรภกษทงหลาย สมยใด เมอชางตวประเสรฐ อยในปาขนจากสระชางพลายทงหลายยอมเดนเสยดสกายไป ชางตวประเสรฐยอมอดหนาระอา ใจรงเกยจเพราะการกระทานน ดกรภกษทงหลาย สมยนน ชางตวประเสรฐนนยอมมความคด อยางนวา บดน เราเกลอนกลนไปดวยชางพลาย ชางพง ชางสะเทนและลกชาง เรากนหญา ยอดดวน กนกงไมทชางทงหลายกนแลวๆ ดมนาทขนมวและเมอเราขนจากสระ ชางพงทง หลายยอมเดนเสยดสกายไป ผฉะนน เราพงหลกออกจากโขลงอยตวเดยวเถด สมยตอมา ชาง ตวประเสรฐนน หลกออกจากโขลงอยตวเดยว กนหญายอดไมดวน กนกงไมทไมมชางอนเลม ดมนาทไมขนมว เมอขนจากสระ ชางพงกไมเดนเสยดสกาย สมยนน ชางตวประเสรฐยอมม ความคดอยางนวา เมอกอนเราเกลอนกลนไปดวยชางพลาย ชางพงชางสะเทน และลกชาง กนหญายอดดวน กนกงไมทชางอนเลมแลวๆ ดมนาขนมว และเมอเราขนจากสระ ชางพงยง เดนเสยดสกายเราไป บดน เราหลกออกจากโขลงอยตวเดยว กนหญายอดไมดวน กนกงไมท ชางอนไมเลม ดมนาทไมขนมว และเมอขนจากสระ ชางพงกไมเดนเสยดสกายเราไป ดงน ชางตวประเสรฐนนเอางวงหกกงไมมาปดกาย มใจชนชม บาบดโรคตอมคน ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกน สมยใด ภกษเกลอนกลนไปดวยภกษ ภกษณอบาสก อบาสกา พระราชา มหาอามาตยของพระราชา เดยรถยสาวกของเดยรถย สมยนน ภกษนน ยอมมความคดอยางนวา บดน เราเกลอนกลนไปดวยภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา พระราชา มหาอามาตยของ พระราชาเดยรถย สาวกของเดยรถย ผฉะนน เราพงหลกออกจากหมไปอยผเดยว เธอเสพ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 352 เสนาสนะทสงด คอปา โคนไม ภเขา ซอกเขา ถา ปาชา ปาชฏ ทแจง ลอมฟาง เธอ อยปา โคนไม หรอเรอนวาง นงคบลลงก ตงกายตรงดารงสตไวเบองหนา ละอภชฌาใน โลกเสย มใจปราศจากอภชฌาอย ชาระจตใหบรสทธจากอภชฌา ละความประทษราย คอ พยาบาท มจตไมพยาบาทอนเคราะหเกอกลแกสรรพสตว ชาระจตใหบรสทธจากความประทษราย คอพยาบาท ละถนมทธะ ปราศจากความงวงเหงาหาวนอน มความสาคญในแสงสวางอย มสตสมปชญญะ ชาระจตใหบรสทธจากถนมทธะ ละอทธจจะกกกจจะ ไมฟงซาน มจตสงบ ในภายใน ชาระจตใหบรสทธจากอทธจจะกกกจจะละวจกจฉา ขามพนวจกจฉา ไมเคลอบ แคลงสงสยในกศลทงหลาย ชาระจตใหบรสทธจากวจกจฉา เธอละนวรณ ๕ ประการน อนเปน อปกเลสแหงใจทาปญญาใหทรพลแลว สงดจากกาม ... บรรลปฐมฌาน ... เธอมใจชนชม บาบด ความระคายใจได เธอบรรลทตยฌาน ฯลฯ ตตยฌาน ฯลฯ จตตถฌาน มใจชนชมบาบดความ ระคายใจได เพราะลวงรปสญญาโดยประการทงปวง ฯลฯ บรรลอากาสานญจายตนฌาน ฯลฯ บรรลวญญาณญจายตนฌาน ฯลฯ บรรลอากญจญญายตนฌาน ฯลฯ บรรลเนวสญญานาสญญา ยตนฌาน ฯลฯ บรรลสญญาเวทยตนโรธ อาสวะของเธอสนรอบแลว เพราะเหนดวยปญญา เธอมใจชนชมบาบดความระคายใจได ฯ จบสตรท ๙ ตปสสสตร [๒๔๕] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ นคมของชนชาวมลละ ชออรเวลกปปะ ในแควนมลละ ครงนน เวลาเชา พระผมพระภาคทรงครองอนตรวาสก ทรงถอบาตรและจวร เสดจเขาไปบณฑบาตยงอรเวลกปปนคม ครนแลวเสดจกลบจากบณฑบาต ภายหลงภต ตรส เรยกทานพระอานนทวา ดกรอานนทเธอจงอยในทนกอน จนกวาเราจะไปถงปามหาวนเพอผก ผอนในกลางวน ทานพระอานนททลรบพระผมพระภาคแลว ลาดบนนพระผมพระภาคเสดจถง ปามหาวนประทบพกผอนกลางวนอยทโคนไมแหงหนง ฯ ครงนนแล ตปสสคฤหบด เขาไปหาทานพระอานนทถงทอย อภวาทแลว นง ณ ทควร สวนขางหนง ครนแลวไดกลาวกะทานพระอานนทวา ขาแตพระอานนทผเจรญ พวกขาพเจา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 353 เปนคฤหสถบรโภคกาม เพลดเพลนยนดหมกมนอยในกาม เนกขมมะไมปรากฏแกขาพเจา เหลานนเหมอนดงเหว ขาแตทานผเจรญขาพเจาทงหลายไดสดบมาดงนวา จตของภกษหนมๆ ในธรรมวนยน ยอมแลนไป เลอมใส ตงอยในเนกขมมะ ยอมหลดพนในเพราะเนกขมมะ เมอเธอเหลานนพจารณาเหนวา นนสงบ ขาแตทานผเจรญ ภกษในธรรมวนยน ลวนแตเปน วสภาคกบชนเปนอนมาก นนก คอ เนกขมมะ ฯ ทานพระอานนทกลาววา ดกรคฤหบด เหตแหงถอยคานมอยมาเราไปเฝาพระผมพระภาค กนเถด เราจกเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ แลวจกกราบทลเนอความน พระผมพระภาค จกทรงพยากรณแกเราอยางไร เราจกกระทาอยางนน ตปสสคฤหบดรบคาทานพระอานนทแลว ลาดบนน ทานพระอานนทพรอมดวยตปสสคฤหบดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวาย บงคมพระผมพระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ตปสสคฤหบดกลาวอยางนวา ขาแตทานพระอานนทผเจรญ พวกขาพเจา เปนคฤหสถบรโภคกาม เพลดเพลนยนดหมกมนอยในกามเนกขมมะไมปรากฏแกขาพเจา เหลานนเหมอนดงเหว ขาแตทานผเจรญ ขาพเจาทงหลายไดสดบมาดงนวา จตของพวกภกษ หนมๆ ในธรรมวนยนยอมแลนไปเลอมใส ตงอยในเนกขมมะ หลดพนในเพราะเนกขมมะ เมอเธอเหลานนพจารณาเหนวา นนสงบ ขาแตทานผเจรญ ภกษในธรรมวนยนลวนแตเปน วสภาคกบชนเปนอนมาก นนก คอ เนกขมมะ ดงน พระเจาขา ฯ พระผมพระภาคตรสวา ขอนเปนอยางนน อานนท ขอนเปนอยางนน อานนท ดกร อานนท แมเมอเราเองกอนแตการตรสร ยงเปนโพธสตว ยงไมไดตรสร ไดมความคดอยางน วา เนกขมมะเปนความด วเวกเปนความด จตของเรานนยงไมแลนไป ยงไมเลอมใส ยงไม ตงมนในเนกขมมะ ยงไมหลดพนใน เพราะเนกขมมะ เพราะเราพจารณาเหนวา นสงบ เรานน ไดมความคดวาอะไรหนอแล เปนเหตเปนปจจยเครองใหจตของเรา ไมแลนไป ไมเลอมใส ไมตงอยในเนกขมมะ ไมหลดพน ใน เพราะเนกขมมะ เพราะเราเหนวา นนสงบ เรานน จงคดตอไปวาโทษในกามทงหลายทเรายงไมเหน และไมไดกระทาใหมากอานสงสในเนกขมมะ เรายงไมไดบรรล และไมไดเสพโดยมาก เพราะฉะนนจตของเราจงไมแลนไป ไมเลอมใส ไมตงอยในเนกขมมะ ไมหลดพนในเพราะเนกขมมะ เพราะเราพจารณาเหนวา นนสงบ เรานน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 354 ไดมความคดวา ถาวาเราเหนโทษในกามทงหลายแลว พงกระทาใหมาก บรรลอานสงสใน เนกขมมะแลวพงเสพอานสงสนนโดยมาก ขอนเปนฐานะทจะมได คอ จตของเราจะพง แลนไปพงเลอมใส พงตงอยในเนกขมมะ พงหลดพนในเพราะเนกขมมะ เมอเราพจารณา เหนวา นนสงบ ดกรอานนท สมยตอมา เรานนเหนโทษในกามแลวไดกระทาใหมาก บรรล อานสงสในเนกขมมะแลวเสพโดยมาก จตของเรานนจงแลนไป เลอมใส ตงอยในเนกขมมะ หลดพนในเพราะเนกขมมะ เพราะเราพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เราสงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมบรรลปฐมฌาน มวตกวจาร มปตและสขเกดจากวเวกอย เมยเรานนอย ดวยวหารธรรมน สญญามนสการอนสหรคตดวยกามยอมฟงซาน ขอนนเปนอาพาธของเรา เปรยบเหมอนความทกข พงบงเกดขนแกคนผมความสข เพยงเพอเบยดเบยนฉะนน ฯ ดกรอานนท เรานนมความคดวา ไฉนหนอ เราพงบรรลทตยฌาน ฯลฯ ดกรอานนท จตของเรานนไมแลนไป ไมเลอมใส ไมตงอยในทตยฌานอนไมมวตกวจาร ไมหลดพนใน เพราะทตยฌานอนไมมวตกวจาร เพอพจารณาเหนวานนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความ คดวา อะไรหนอแล เปนเหตเปนปจจยเครองใหจตของเราไมแลนไป ... ในเพราะทตยฌานอนไมม วตกวจาร เพราะพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา โทษในวตก เราไมเหนและไมไดทาใหมาก อานสงสในทตยฌานอนไมมวตกวจาร เราไมไดบรรลและไมได เสพโดยมาก เหตนนจตของเราจงไมแลนไป ... ในเพราะทตยฌานอนไมมวตกวจาร เพราะ พจารณาเหนวา นนสงบ เรานนไดมความคดวา ถาแลเราเหนโทษในวตกแลวพงกระทาให มาก บรรลอานสงสในทตยฌานอนไมมวตกวจารแลวพงเสพโดยมาก ขอนนเปนฐานะทจะ มได คอ จตของเราพงแลนไป ... ดกรอานนท สมยตอมา เรานนแล เหนโทษในวตก ... เสพโดยมาก ดกรอานนทจตของเรานนจงแลนไป ... ในเพราะทตยฌานอนไมมวตกวจาร … เรานนบรรลทตยฌาน ฯลฯ ดกรอานนท เมอเราอยดวยวหารธรรมน สญญามนสการอนสหรคต ดวยวตก ... ฉะนน ฯ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา ไฉนหนอ เราจะพงมอเบกขา มสตมสมปชญญะ เสวยสขดวยนามกาย เพราะปตสนไป บรรลตตยฌานทพระอรยเจาทงหลายสรรเสรญวา ผได ฌานน เปนผมอเบกขา มสตอยเปนสข ดกรอานนท จตของเรานนยอมไมแลนไป ... ดกร อานนท เรานนไดมความคดวาอะไรหนอแล เปนเหตเปนปจจยเครองใหจตของเราไมแลนไป ...

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 355 ในเพราะตตยฌานอนไมมปต เมอพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา โทษในปต เราไมเหนและไมไดทาใหมาก อานสงสในตตยฌานอนไมมปต เราไมไดบรรลและ ไมไดเสพโดยมาก เหตนนจตของเราจงไมแลนไป ...ในเพราะตตยฌานอนไมมปต เพราะ พจารณาเหนวา นนสงบ เรานนไดมความคดวา ถาแลเราเหนโทษในปตแลวพงกระทาใหมาก บรรลอานสงสในตตยฌานอนไมมปตแลวพงเสพโดยมาก ขอนนเปนฐานะทจะมได คอ จต ของเราพงแลนไป ... ดกรอานนท สมยตอมาเรานนเหนโทษในปต ... เสพโดยมาก ดกรอานนท จตของเรานนจงแลนไป ... ในเพราะตตยฌานอนไมมปต ... เรานนบรรลตตยฌาน ฯลฯ ดกร อานนท เมอเราอยดวยวหารธรรมน สญญามนสการอนสหรคตดวยปต ... ฉะนน ฯ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา ไฉนหนอ เราพงบรรลจตตถฌาน ...ดกรอานนท จตของเรานน ยอมไมแลนไป ... ในจตตถฌานอนไมมทกข ไมมสข เพราะพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา อะไรหนอแล เปนเหตเปนปจจยเครองใหจต ของเราไมแลนไป ... ในเพราะจตตถฌานอนไมมทกข ไมมสข เมอพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนมความคดวา โทษในอเบกขาและสข เราไมเหนและไมไดทาใหมาก อานสงส ในจตตถฌานอนไมมทกขไมมสข เราไมไดบรรลและไมไดเสพโดยมาก เหตนนจตของเราจง ไมแลนไป ... ในเพราะจตตถฌานอนไมมทกขไมมสข เพราะพจารณาเหนวา นนสงบ เรานนได มความคดวา ถาแลเราเหนโทษในอเบกขาและสขแลวพงกระทาใหมาก บรรลอานสงสใน จตตถฌานอนไมมทกขไมมสขแลวพงเสพโดยมาก ขอนนเปนฐานะทจะมได คอ จตของเรา พงแลนไป ... ดกรอานนทสมยตอมา เรานนเหนโทษในอเบกขาและสข ... เสพโดยมาก ดกร อานนท จตของเรานนจงแลนไป ... ในเพราะจตตถฌานอนไมมทกขไมมสข ... เรานนบรรล จตตถฌาน ฯลฯ ดกรอานนท เมอเราอยดวยวหารธรรมน สญญามนสการอนสหรคตดวย อเบกขา ... ฉะนน ฯ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา ไฉนหนอ เรา ... พงบรรลอากาสานญจายตนฌาน ... ดกรอานนท จตของเรานน ยอมไมแลนไป ... ในเพราะอากาสานญจายตนฌาน เพราะพจารณา เหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนมความคดวา อะไรหนอ เปนเหตเปนปจจยเครองใหจต ของเราไมแลนไป ...ในเพราะอากาสานญจายตนฌาน เมอพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา โทษในรปฌานทงหลาย เราไมเหนและไมไดทาใหมากอานสงสใน

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 356 อากาสานญจายตนฌาน เราไมไดบรรลและไมไดเสพโดยมาก เหตนน จตของเราจงไมแลนไป ... ในเพราะอากาสานญจายตนฌาน เพราะพจารณาเหนวานนสงบเรานนไดมความคดวา ถาแล เราเหนโทษในรปฌานทงหลายแลวพงกระทาใหมาก บรรลอานสงสในอากาสานญจายตนฌาน แลว พงเสพโดยมาก ขอนนเปนฐานะทจะมได คอ จตของเราพงแลนไป ... ดกรอานนท สมย ตอมา เราเหนโทษในรปฌานทงหลาย ... เสพโดยมาก ดกรอานนท จตของเรานนจงแลนไป ...ใน เพราะอากาสานญจายตนฌาน ... เรานนแล ... บรรลอากาสานญจายตนฌาน ฯลฯดกรอานนท เมอ เราอยดวยวหารธรรมน สญญามนสการอนสหรคตดวยรปฌานทงหลาย ... ฉะนน ฯ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา ไฉนหนอ เรา ... พงบรรลวญญาณญจายตนฌาน ... ดกรอานนท จตของเรานนยอมไมแลนไป ... ในเพราะวญญาณญจายตนฌาน เพราะพจารณาเหน วา นนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา อะไรหนอแลเปนเหตเปนปจจยเครองใหจต ของเราไมแลนไป ... ในเพราะวญญาณญจายตนฌาน เมอพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา โทษในอากาสานญจายตนฌาน เราไมเหนและไมไดทาใหมากอานสงส ในวญญาณญจายตนฌาน เราไมไดบรรลและไมไดเสพโดยมาก เหตนนจตของเราจงไมแลน ไป ... ในเพราะวญญาณญจายตนฌาน เพราะพจารณาเหนวานนสงบ เรานนไดมความคดวา ถาแล เราเหนโทษในอากาสานญจายตนฌานแลวพงกระทาใหมาก บรรลอานสงสในวญญาณญจายตน ฌานแลวพงเสพโดยมาก ขอนนเปนฐานะทจะมได คอ จตของเราพงแลนไป ... ดกรอานนท สมยตอมา เรานนเหนโทษในอากาสานญจายตนฌาน ... เสพโดยมาก ดกรอานนท จตของเราจง แลนไป ... ในเพราะวญญาณญจายตนฌาน ... เรานนแล ... บรรลวญญาณญจายตนฌาน ... ดกร อานนท เมอเราอยดวยวหารธรรมน สญญามนสการอนสหรคตดวยอากาสานญจายตนฌาน ... ฉะนน ฯ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา ไฉนหนอ เราพงบรรลอากญจญญายตนฌาน ... ดกรอานนท จตของเรานนยอมไมแลนไป ... ในเพราะอากญจญญายตนฌาน เพราะพจารณา เหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา อะไรหนอแล เปนเหตเปนปจจยเครอง ใหจตของเราไมแลนไป ...ในเพราะอากญจญญายตนฌาน เพอพจารณาเหนวา นนสงบ ดกร อานนท เรานนไดมความคดวา โทษในวญญาณญจายตนฌาน เราไมไดเหนและไมไดทาใหมาก อานสงสในอากญจญญายตนฌาน เราไมไดบรรลและไมไดเสพโดยมาก เหตนน จตของเรา

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 357 จงไมแลนไป ... ในเพราะอากญจญญายตนฌาน เพราะพจารณาเหนวา นนสงบ เรานนไดม ความคดวา ถาแลเราเหนโทษในวญญาณญจายตนฌานแลวพงกระทาใหมาก บรรลอานสงส ในอากญจญญายตนฌานแลวพงเสพโดยมากขอนนเปนฐานะทจะมได คอ จตของเรา พงแลนไป ... ดกรอานนท สมยตอมาเรานนเหนโทษในวญญาณญจายตนฌาน ... เสพโดยมาก ดกรอานนท จตของเรานนจงแลนไป ... ในเพราะอากญจญญายตนฌาน ... เรานนแล ... บรรลอากญ จญญายตนฌาน ... ดกรอานนท เมอเราอยดวยวหารธรรมน สญญามนสการอนสหรคตดวย วญญาณญจายตนฌาน ... ฉะนน ฯ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา ไฉนหนอ เรา ... พงบรรลเนวสญญานาสญญายตน ฌาน จตของเรานนยอมไมแลนไป ... ในเพราะเนวสญญานาสญญายตนฌาน เพราะพจารณา เหนวานนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา อะไรหนอแล เปนเหตเปนปจจยเครองใหจต ของเราไมแลนไป ... ในเพราะเนวสญญานาสญญายตนฌาน เมอพจารณาเหนวา นนสงบ ดกร อานนทเรานนไดมความคดวา โทษในอากญจญญายตนฌาน เราไมไดเหนและไมไดทาใหมาก อานสงสในเนวสญญานาสญญายตนฌาน เราไมไดบรรลและไมไดเสพโดยมาก เหตนน จต ของเรา จงไมแลนไป ... ในเพราะเนวสญญานาสญญายตนฌาน เพราะพจารณาเหนวา นนสงบ เรานนไดมความคดวา ถาแลเราเหนโทษในอากญจญญายตนฌานแลวกระทาใหมาก บรรล อานสงสในเนวสญญานาสญญายตนฌานแลวพงเสพโดยมาก ขอนนเปนฐานะทจะมได คอ จต ของเราพงแลนไป... ดกรอานนท สมยตอมา เรานนเหนโทษในอากญจญญายตนฌาน ... เสพโดยมาก ดกรอานนท จตของเรานนจงแลนไป ... ในเพราะเนวสญญานาสญญายตนฌาน ...เรานนแล ... บรรลเนวสญญานาสญญายตนฌาน ... ดกรอานนท เมอเรานนอยดวยวหารธรรมน สญญา มนสการอนสหรคตดวยอากญจญญายตนฌาน ... ฉะนน ฯ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา ไฉนหนอ เรา เพราะลวงเนวสญญานาสญญา ยตนฌาน พงบรรลสญญาเวทยตนโรธ จตของเรานนยอมไมแลนไปไมเลอมใส ไมตงมน ในสญญาเวทยตนโรธ ไมหลดพนในเพราะสญญาเวทยตนโรธ เพราะพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวาอะไรหนอแล เปนเหตเปนปจจยเครองใหจตของเราไมแลนไป

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 358 ไมเลอมใส ไมตงมนในสญญาเวทยตนโรธ ไมหลดพนในเพราะสญญาเวทยตนโรธ เพราะ พจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนไดมความคดวา โทษในเนวสญญานาสญญายตน ฌาน เราไมเหนและไมไดทาใหมาก อานสงสในสญญาเวทยตนโรธ เราไมไดบรรลและไมได เสพโดยมาก เหตนน จตของเราจงไมแลนไปไมเลอมใส ไมตงมนในสญญาเวทยตนโรธ ไมหลดพนในเพราะสญญาเวทยตนโรธ เพราะพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานน ไดมความคดวา ถาแลเราเหนโทษในเนวสญญานาสญญายตนฌาน แลวพงกระทาใหมาก บรรล อานสงสในสญญาเวทยตนโรธแลวพงเสพโดยมาก ขอนเปนฐานะทจะมได คอ จตของเรา จะพงแลนไป พงเลอมใส พงตงมนในสญญาเวทยตนโรธ พงหลดพนในเพราะสญญาเวทยตนโรธ เพราะพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนทสมยตอมา เรานนเหนโทษในเนวสญญานาสญญา ยตนฌานแลวทาใหมาก บรรลอานสงสในสญญาเวทยตนโรธแลวเสพโดยมาก ดกรอานนท จตของเรานนจงแลนไป เลอมใส ตงมนในสญญาเวทยตนโรธ หลดพนในเพราะสญญาเวทยตนโรธ เพราะพจารณาเหนวา นนสงบ ดกรอานนท เรานนแล บรรลสญญาเวทยตนโรธ เพราะลวง เนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง และอาสวะทงหลายของเราไดถงความสนไป เพราะเหนดวยปญญา ฯ ดกรอานนท กเรายงเขาบาง ออกบาง ซงอนบพพวหารสมาบต ๙ประการน โดย อนโลมและปฏโลมอยางนไมไดเพยงใด เรากยงไมปฏญาณวาไดตรสรอนตรสมมาสมโพธญาณ ในโลก พรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลกในหมสตว พรอมทงสมณพราหมณ เทวดา และมนษย เพยงนน ดกรอานนทกเมอใดแล เราเขาบาง ออกบาง ซงอนบพพวหารสมาบต ๙ ประการน โดยอนโลมและปฏโลมอยางนแลว เมอนน เราจงปฏญาณวาไดตรสรแลว ซง อนตรสมมาสมโพธญาณ ในโลกพรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมสตวพรอมทง สมณพราหมณ เทวดาและมนษยกแหละญาณทสนะเกดขนแกเราวาเจโตวมตของเราไมกาเรบ ชาตนมในทสด บดนภพใหมไมม ฯ จบสตรท ๑๐ จบมหาวรรคท ๔ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 359 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. วหารสตรท ๑ ๒. วหารสตรท ๒ ๓. นพพานสตร ๔. คาวสตร ๕. ฌานสตร ๖. อานนทสตร ๗. พราหมณสตร ๘. เทวสตร ๙. นาคสตร ๑๐. ตปสสสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 360 ปญจาลวรรคท ๕ ปญจาลสตร [๒๔๖] สมยหนง ทานพระอานนทอย ณ โฆสตาราม ใกลพระนครโกสมพ ครงนนแล ทานพระอทายเขาไปหาทานพระอานนทถงทอย ไดสนทนาปราศรยกบทานพระอานนท ครน ผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนงณ ทควรสวนขางหนง ครนแลว ไดถามทาน พระอานนทวา ดกรอาวโส เทพบตรชอปญจาลจณฑะไดกลาวคานไววา พระพทธองคใดหลกออกเรน ทรงเปนมนผประเสรฐ ไดตรสรฌานแลว พระพทธองคนนเปนผมปญญากวางขวาง ไดทรงรแลวซงโอกาสอนไปแลวในทแคบ ฯ ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสทแคบเปนไฉน ตรสการบรรลโอกาสในทแคบเปน ไฉน ฯ ทานพระอานนทกลาววา ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสกามคณ ๕ ประการนวาเปน ทแคบ ๕ ประการเปนไฉน คอ รปทจะพงรแจงดวยจกษอนนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ เปน ทรก ยวยวน ชวนใหกาหนด เสยงทจะพงรแจงดวยห ฯลฯ กลนทจะพงรแจงดวยจมก ฯลฯ รสทจะพงรแจงดวยลน ฯลฯ โผฏฐพพะทจะพงรแจงดวยกาย อนนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ เปนทรก ยวยวน ชวนใหกาหนด ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสกามคณ ๕ ประการนแล วาเปนทแคบ ฯ ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสการบรรลโอกาสในทแคบ แมเมอปฐมฌานนน มอย ทแคบกมอย อะไรชอวาทแคบในปฐมฌานนน วตกวจารยงไมดบไปในปฐมฌานนน น ชอวาทแคบในปฐมฌานน ฯ อกประการหนง ภกษ ... บรรลทตยฌาน ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระ ผมพระภาคตรสการบรรลโอกาสในทแคบ แมเมอทตยฌานนนมอย ทแคบกมอย อะไรชอวา ทแคบในทตยฌานนน ปตยงไมดบไปในทตยฌานนนชอวาทแคบในทตยฌานน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 361 อกประการหนง ภกษ ฯลฯ บรรลตตยฌาน ... ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสการบรรลโอกาสในทแคบ แมเมอตตยฌานนนมอย ทแคบกมอย อะไรชอวา ทแคบในตตยฌานนน อเบกขาและสขยงไมดบไปในตตยฌานนน นชอวาทแคบในตตยฌานน ฯ อกประการหนง ภกษบรรลจตตถฌาน ฯลฯ ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสการบรรลโอกาสในทแคบ แมเมอจตตถฌานนนมอย ทแคบกมอย อะไร ชอวาทแคบในจตตถฌานนน รปสญญายงไมดบไปในจตตถฌานนน นชอวาทแคบใน จตตถฌานน ฯ อกประการหนง ภกษ ... บรรลอากาสานญจายตนฌาน ... ดกรอาวโส โดยปรยาย แมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสการบรรลโอกาสในทแคบ เมออากาสานญจายตนฌานนน มอยทแคบกมอย อะไรชอวาทแคบในอากาสานญจายตนฌาน อากาสานญจายตนสญญา ยงไมดบไปในอากาสานญจายตนฌานนนนชอวาทแคบในอากาสานญจายตนฌานน ฯ อกประการหนง ภกษ ... บรรลวญญาณญจายตนฌาน ... ดกรอาวโสโดยปรยาย แมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสการบรรลโอกาสในทแคบ แมเมอวญญาณญจายตนฌานนน มอย ทแคบกมอย อะไรชอวาทแคบในวญญาณญจายตนฌานนน วญญาณญจายตนสญญา ยงไมดบไปในวญญาณญจายตนฌานนนนชอวาทแคบในวญญาณญจายตนฌานน ฯ อกประการหนง ภกษ ... บรรลอากญจญญายตนฌาน ... ดกรอาวโส โดยปรยาย แมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสการบรรลโอกาสในทแคบแมเมออากญจญญายตนฌานนน มอย ทแคบกมอย อะไรชอวาทแคบในอากญจญญายตนฌานนน อากญจญญายตนสญญา ยงไมดบไปในอากญจญญายตนฌานนน นชอวาทแคบในอากญจญญายตนฌานน ฯ อกประการหนง ภกษ ... บรรลเนวสญญานาสญญายตนฌาน ... ดกรอาวโส โดยปรยาย แมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสการบรรลโอกาสในทแคบ แมเมอเนวสญญานาสญญายตน ฌานนนมอย ทแคบกมอย อะไรชอวาทแคบในเนวสญญานาสญญายตนฌานนน เนวสญญา นาสญญายตนสญญายงไมดบไปในเนวสญญานาสญญายตนฌานนน นชอวาทแคบในเนวสญญา นาสญญายตนฌานน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 362 อกประการหนง ภกษ ... เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลสญญาเวทยตนโรธ และอาสวะทงหลายของเธอยอมสนไปเพราะเหนดวยปญญา ดกร อาวโส โดยนปปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสการบรรลโอกาสในทแคบ ฯ จบสตรท ๑ กามเหสสตรท ๑ [๒๔๗] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา กายสกขๆ ดงน โดยปรยายเพยง เทาไรหนอแล พระผมพระภาคจงตรสกายสกข ฯ อา. ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌาน และอายตนะ นนมอยดวยอาการใดๆ เธอยอมถกตองอายตนะนนดวยกายดวยอาการนนๆ ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสกายสกข ฯ อกประการหนง ภกษ ... บรรลทตยฌาน ... ตตยฌาน ... จตตถฌาน ...และอายตนะ นนมอยดวยอาการใดๆ เธอยอมถกตองอายตนะนนดวยกายดวยอาการนนๆ ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสกายสกข ฯ อกประการหนง ภกษ ... บรรลอากาสานญจายตนะ ... และอายตนะนนมอยดวยอาการ ใดๆ เธอยอมถกตองอายตนะนนดวยกายดวยอาการนนๆ ดกรอาวโสโดยปรยายแมเพยง เทานแล พระผมพระภาคตรสกายสกข ฯลฯ อกประการหนง ภกษ ... เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลสญญาเวทยตนโรธ และอาสวะทงหลายของเธอยอมสนไปเพราะเหนดวยปญญา และ อายตนะนนมอยดวยอาการใดๆ เธอยอมถกตองอายตนะนนดวยกายดวยอาการนนๆ ดกรอาวโส โดยนปปรยายแมเพยงเทานแลพระผมพระภาคตรสกายสกข ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 363 กามเหสสตรท ๒ [๒๔๘] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา บคคลหลดพนดวยปญญาๆ ดงน ดกรอาวโส โดยปรยายเพยงเทาไรหนอแล พระผมพระภาคตรสบคคลหลดพนดวยปญญา ฯ อา. ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌานและเธอ ยอมทราบชดดวยปญญา ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแลพระผมพระภาคตรสบคคล หลดพนดวยปญญา ฯลฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลสญญาเวทยตนโรธ อาสวะทงหลายของเธอยอมสนไปเพราะเหนดวยปญญา และ เธอยอมทราบชดดวยปญญา ดกรอาวโส โดยนปปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรส บคคลหลดพนดวยปญญา ฯ จบสตรท ๓ กามเหสสตรท ๓ [๒๔๙] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา บคคลหลดพนโดยสวนสองๆ ดงน ดกรอาวโส โดยปรยายเพยงเทาไรหนอแล พระผมพระภาคตรสบคคลหลดพนโดยสวนสอง ฯ อา. ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌาน อายตนะนน มอยดวยอาการใดๆ เธอยอมถกตองอายตนะนนดวยกายดวยอาการนนๆ และยอมทราบชดดวย ปญญา ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสบคคลหลดพนโดยสวน สอง ฯลฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลสญญาเวทยตนโรธ อาสวะทงหลายของเธอยอมสนไปเพราะเหนดวยปญญา อายตนะนน มอยดวยอาการใดๆ เธอยอมถกตองอายตนะนนดวยกายดวยอาการนนๆ และยอมทราบชด

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 364 ดวยปญญา ดกรอาวโส โดยนปปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสบคคลหลดพน โดยสวนสอง ฯ จบสตรท ๔ สนทฏฐกสตรท ๑ [๒๕๐] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา ธรรมอนผบรรลจะพงเหนเองๆ ดงน ดกรอาวโส โดยปรยายเพยงเทาไรหนอแล พระผมพระภาคตรสธรรมอนผบรรลจะพงเหนเอง ฯ อา. ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสธรรมอนผบรรลจะพงเหนเอง ฯลฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลสญญาเวทยตนโรธ และอาสวะทงหลายของเธอยอมสนไปเพราะเหนดวยปญญา ดกร อาวโส โดยนปปรยายแมเพยงเทานแล พระผม พระภาคตรสธรรมอนผบรรลจะพงเหนเอง ฯ จบสตรท ๕ สนทฏฐกสตรท ๒ [๒๕๑] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา นพพานอนผบรรลจะพงเหนเองๆ ดงน ดกรอาวโส โดยปรยายเพยงเทาไรหนอแล พระผมพระภาคตรสนพพานอนผบรรลจะพงเหนเอง ฯ อา. ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสนพพานอนผบรรลจะพงเหนเอง ฯลฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรลสญญาเวทยตนโรธ และอาสวะทงหลายของเธอยอมสนไปเพราะเหนดวยปญญา ดกร อาวโส โดยนปปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสนพพานอนผบรรลจะพงเหนเอง ฯ จบสตรท ๖

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 365 นพพานสตร [๒๕๒] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา นพพานๆ ดงน ฯลฯ จบสตรท ๗ ปรนพพานสตร [๒๕๓] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา ปรนพพานๆ ดงน ฯลฯ จบสตรท ๘ ตทงคสตร [๒๕๔] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา ตทงคนพพานๆดงน ฯลฯ จบสตรท ๙ ทฏฐธมมกสตร [๒๕๕] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวาทฏฐธรรมนพพานดงน ดกรอาวโส โดยปรยายเพยงเทาไรหนอแล พระผมพระภาคตรสทฏฐธรรมนพพาน ฯ อา. ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสทฏฐธรรมนพพาน ฯลฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 366 อกประการหนง ภกษ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรล สญญาเวทยตนโรธ และอาสวะทงหลายของเธอยอมสนไปเพราะเหนดวยปญญา ดกรอาวโส โดยนปปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสทฏฐธรรมนพพาน ฯ จบสตรท ๑๐ จบปญจาลวรรคท ๕ ________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ปญจาลสตร ๒. กามเหสสตรท ๑ ๓. กามเหสสตรท ๒ ๔. กามเหสสตรท ๓ ๕. สนทฏฐกสตรท ๑ ๖. สนทฏฐกสตรท ๒ ๗. นพพานสตร ๘. ปรนพพานสตร ๙. ตทงคสตร ๑๐. ทฏฐธมมกสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 367 วรรคทไมสงเคราะหเขาในปณณาสก เขมวรรคท ๑ เขมสตร [๒๕๖] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา เขมะๆ ดงน ดกรอาวโส โดย ปรยายเพยงเทาไรหนอแล พระผมพระภาคตรสเขมะ ฯ อา. ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสเขมะ ฯลฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรล สญญาเวทยตนโรธ และอาสวะทงหลายของเธอยอมสนไป เพราะเหนดวยปญญา ดกรอาวโส โดยนปปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสเขมะ ฯ จบสตรท ๑ เขมปตตสตร [๒๕๗] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา เขมปตตะๆ[ผบรรลธรรมอนเกษม] ดงน ฯลฯ จบสตรท ๒ อมตสตร [๒๕๘] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา อมตะๆ ดงน ฯลฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 368 อมตปตตสตร [๒๕๙] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา อมตปตตะๆ[ผบรรลอมตธรรม] ดงน ฯลฯ จบสตรท ๔ อภยสตร [๒๖๐] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา อภยะๆ ดงน ฯลฯ จบสตรท ๕ อภยปตตสตร [๒๖๑] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา อภยปตตะๆ (ผบรรลธรรมอนไมม ภย) ดงน ฯลฯ จบสตรท ๖ ปสสทธสตร [๒๖๒] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา ปสสทธๆ ดงน ฯลฯ จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 369 อนปพพปสสทธสตร [๒๖๓] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา อนปพพปสสทธๆดงน ฯลฯ จบสตรท ๘ นโรธสตร [๒๖๔] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา นโรธๆ ดงน ฯลฯ จบสตรท ๙ อนปพพนโรธสตร [๒๖๕] อ. ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา อนปพพนโรธๆ ดงน ดกรอาวโส โดยปรยายเพยงเทาไรหนอแล พระผมพระภาคตรสอนปพพนโรธ ฯ อา. ดกรอาวโส ภกษในธรรมวนยน สงดจากกาม ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ดกรอาวโส โดยปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสอนปพพนโรธ ฯลฯ อกประการหนง ภกษ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนฌานโดยประการทงปวง บรรล สญญาเวทยตนโรธ และอาสวะทงหลายของเธอยอมสนไปเพราะเหนดวยปญญา ดกรอาวโส โดยนปปรยายแมเพยงเทานแล พระผมพระภาคตรสอนปพพนโรธ ฯ จบสตรท ๑๐

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 370 ธรรมปหายภพพสตร [๒๖๖] ดกรภกษทงหลาย ภกษยงละธรรม ๙ ประการไมไดแลว เปนผไมควรเพอจะ กระทาใหแจงอรหต ธรรม ๙ ประการเปนไฉน คอ ราคะ ๑โทสะ ๑ โมหะ ๑ โกธะ ๑ อปนาหะ ๑ มกขะ ๑ ปลาสะ ๑ อสสา ๑มจฉรยะ ๑ ดกรภกษทงหลาย ภกษยงละธรรม ๙ ประการนแลไมไดแลว กเปนผไมควรเพอจะกระทาใหแจงซงอรหต ฯ ดกรภกษทงหลาย ภกษละธรรม ๙ ประการไดแลว เปนผควรเพอกระทาใหแจงซงอรหต ธรรม ๙ ประการเปนไฉน คอ ราคะ ๑ โทสะ ๑โมหะ ๑ โกธะ ๑ อปนาหะ ๑ มกขะ ๑ ปลาสะ ๑ อสสา ๑ มจฉรยะ ๑ดกรภกษทงหลาย ภกษละธรรม ๙ ประการนแลไดแลว ก เปนผควรเพอกระทาใหแจงซงอรหต ฯ จบสตรท ๑๑ จบเขมวรรคท ๑ _______ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. เขมสตร ๒. เขมปตตสตร ๓. อมตสตร ๔. อมตปตตสตร ๕. อภยสตร ๖. อภยปตตสตร ๗. ปสสทธสตร ๘. อนปพพปสสทธสตร ๙. นโรธสตร ๑๐. อนปพพนโรธสตร ๑๑. ธรรมปหายภพพสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 371 สตปฏฐานวรรคท ๒ สกขาสตร [๒๖๗] ดกรภกษทงหลาย เหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน คอ ปาณาตบาต ๑ อทนนาทาน ๑ กาเมสมจฉาจาร ๑มสาวาท ๑ สราเมรยมชชปมาทฏฐาน ๑ ดกรภกษทงหลาย เหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ เพอละเหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการนแล สตปฏฐาน ๔ เปนไฉน ดกรภกษทงหลายภกษในธรรมวนยน พจารณา เหนกายในกายอย มความเพยร มสมปชญญะมสต พงกาจดอภชฌาและโทมนสในโลกเสย พจารณาเหนเวทนาในเวทนาทงหลายอย ฯลฯ พจารณาเหนจตในจตอย ฯลฯ พจารณาเหนธรรม ในธรรมทงหลายอย มความเพยร มสมปชญญะ มสต พงกาจดอภชฌาและโทมนสในโลกเสย ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละเหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการนแล ฯ จบสตรท ๑ นวรณสตร [๒๖๘] ดกรภกษทงหลาย นวรณ ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน คอ กาม ฉนทนวรณ ๑ พยาปาทนวรณ ๑ ถนมทธนวรณ ๑ อทธจจกกกจจนวรณ ๑วจกจฉานวรณ ๑ ดกรภกษทงหลาย นวรณ ๕ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ เพอละนวรณ ๕ ประการนแล สตปฏฐาน ๔ เปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละ นวรณ ๕ ประการนแล ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 372 กามคณสตร [๒๖๙] ดกรภกษทงหลาย กามคณ ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน คอ รปทจะ พงรแจงดวยจกษ อนนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ เปนทรกยวยวน ชวนใหกาหนด เสยง ทจะพงรแจงดวยห ฯลฯ กลนทจะพงรแจงดวยจมก ฯลฯ รสทจะพงรแจงดวยลน ฯลฯ โผฏฐพพะ ทจะพงรแจงดวยกาย อนนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ เปนทรก ยวยวน ชวนใหกาหนด ดกรภกษทงหลายกามคณ ๕ ประการนแล ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละกามคณ ๕ ประการนแล ฯ จบสตรท ๓ อปาทานขนธสตร [๒๗๐] ดกรภกษทงหลาย อปาทานขนธ ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน คอ รปปาทานกขนธ ๑ เวทนปาทานกขนธ ๑ สญปาทานกขนธ ๑ สงขารปาทานกขนธ ๑ วญญาณปาทานกขนธ ๑ ดกรภกษทงหลายอปาทานขนธ ๕ ประการนแล ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละ อปาทานกขนธ ๕ ประการนและ ฯ จบสตรท ๔ โอรมภาคยสตร [๒๗๑] ดกรภกษทงหลาย โอรมภาคยสงโยชน ๕ ประการนแล ๕ ประการเปนไฉน คอ สกกายทฏฐ ๑ วจกจฉา ๑ สลพพตปรามาส ๑กามฉนทะ ๑ พยาบาท ๑ ดกรภกษ ทงหลาย โอรมภาคยสงโยชน ๕ ประการนแล ฯลฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 373 ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละโอรมภาคยสงโยชน ๕ ประการนแล ฯ จบสตรท ๕ คตสตร [๒๗๒] ดกรภกษทงหลาย คต ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน คอนรก ๑ กาเนด สตวดรจฉาน ๑ เปรตวสย ๑ มนษย ๑ เทวดา ๑ ดกรภกษทงหลาย คต ๕ ประการนแล ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละคต ๕ ประการนแล ฯ จบสตรท ๖ มจฉรยสตร [๒๗๓] ดกรภกษทงหลาย มจฉรยะ ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉนคอ อาวาส มจฉรยะ (ตระหนทอย) ๑ กลมจฉรยะ (ตระหนตระกล) ๑ ลาภมจฉรยะ (ตระหนลาภ) ๑ วรรณมจฉรยะ (ตระหนวรรณะ) ๑ ธรรมมจฉรยะ(ตระหนธรรม) ๑ ดกรภกษทงหลาย มจฉรยะ ๕ ประการนแล ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละมจฉรยะ ๕ ประการนแล ฯ จบสตรท ๗ อทธมภาคยสตร [๒๗๔] ดกรภกษทงหลาย อทธมภาคยสงโยชน ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน คอ รปราคะ ๑ อรปราคะ ๑ มานะ ๑ อทธจจะ ๑อวชชา ๑ ดกรภกษทงหลาย อทธม ภาคยสงโยชน ๕ ประการนแล ฯลฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 374 ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละอทธมภาคยสงโยชน ๕ ประการนแล ฯ จบสตรท ๘ เจโตขลสตร [๒๗๕] ดกรภกษทงหลาย ตะปตรงใจ ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน ดกรภกษ ทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ยอมเคลอบแคลงสงสย ไมนอมใจเชอ ไมเลอมใสในพระศาสดา ดกรภกษทงหลาย ภกษใดยอมเคลอบแคลงสงสย ไมนอมใจเชอ ไมเลอมใสในพระศาสดา จตของภกษนนยอมไมนอมไปเพอความเพยร เพอความประกอบ เพอความสบตอ เพอความ พยายามจตของภกษไมนอมไปเพอความเพยร เพอความประกอบ เพอความสบตอ เพอความ พยายาม นเปนตะปตรงใจประการท ๑ ฯ อกประการหนง ภกษเคลอบแคลงสงสย ไมนอมใจเชอ ไมเลอมใสในพระธรรม ฯลฯ นเปนตะปตรงใจประการท ๒ ฯลฯ ในพระสงฆ ฯลฯ นเปนตะปตรงใจประการท ๓ ฯลฯ ใน สกขา ฯลฯ นเปนตะปตรงใจประการท ๔ ฯ อกประการหนง ภกษโกรธ ไมพอใจ มจตขดเคอง ผกใจเจบ ในเพอนพรหมจรรย ทงหลาย ดกรภกษทงหลาย ภกษโกรธ ไมพอใจ มจตขดเคองผกใจเจบในเพอนพรหมจรรย ทงหลาย จตของภกษนน ยอมไมนอมไปเพอความเพยร เพอความประกอบ เพอความสบตอ เพอความพยายาม จตของภกษไมนอมไปเพอความเพยร เพอความประกอบ เพอความสบตอ เพอความพยายามนเปนตะปตรงใจประการท ๕ ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละตะปตรงใจ ๕ ประการน ฯ จบสตรท ๙

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 375 วนพนธสตร [๒๗๖] ดกรภกษทงหลาย ธรรมเครองผกมดจต ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ยงไมปราศจากความกาหนด ยงไมปราศจากความพอใจ ยงไมปราศจากความรก ยงไมปราศจากความกระหาย ยงไมปราศจากความเรารอน ยงไมปราศจาก ตณหา ในกามทงหลายดกรภกษทงหลาย ภกษใด ยงไมปราศจากความกาหนด ยงไมปราศจาก ความพอใจ ยงไมปราศจากความรก ยงไมปราศจากความกระหาย ยงไมปราศจากความเรารอน ยงไมปราศจากตณหา ในกามทงหลาย จตของภกษนนยอมไมนอมไปเพอความเพยร เพอความ ประกอบ เพอความสบตอ เพอความพยายามจตของภกษยอมไมนอมไปเพอความเพยร เพอ ความประกอบ เพอความสบตอเพอความพยายาม นเปนธรรมเครองผกจตประการท ๑ ฯ อกประการหนง ภกษยงไมปราศจากความกาหนด ยงไมปราศจากความพอใจ ยงไม ปราศจากความรก ยงไมปราศจากความกระหาย ยงไมปราศจากความเรารอน ยงไมปราศจาก ตณหาในกาย ... นเปนธรรมเครองผกจตประการท ๒ ฯ อกประการหนง ภกษยงไมปราศจากความกาหนด ยงไมปราศจากความพอใจ ยงไม ปราศจากความรก ยงไมปราศจากความกระหาย ยงไมปราศจากความเรารอน ยงไมปราศจาก ตณหาในรป ... นเปนธรรมเครองผกมดจตประการท ๓ ฯ อกประการหนง ภกษฉนอาหารเตมทองพอแกความตองการแลว ประกอบความสขใน การนอน ในการเอน ในการหลบอย ... นเปนธรรมเครองผกมดจตประการท ๔ ฯ อกประการหนง ภกษประพฤตพรหมจรรยดวยตงความปรารถนาเปนเทพเจาองคใด องคหนงวา ดวยศล วตร ตบะ หรอพรหมจรรยน เราจกเปนเทพเจาหรอเทวดาองคใดองคหนง ดกรภกษทงหลาย ภกษใดประพฤตพรหมจรรยดวยตงความปรารถนาเปนเทพเจาองคใดองคหนง วา ดวยศล วตร ตบะ หรอพรหมจรรยน เราจกเปนเทพเจาหรอเทวดาองคใดองคหนง จต ของภกษนนยอมไมนอมไปเพอความเพยร เพอความประกอบ เพอความสบตอ เพอความ พยายามนเปนธรรมเครองผกมดจตประการท ๕ ดกรภกษทงหลาย ธรรมเครองผกมดจต ๕ ประการนแล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 376 ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ เพอละธรรมเครองผกมดจต ๕ ประการนแล สตปฏฐาน ๔ เปนไฉน ดกรภกษทงหลายภกษในธรรมวนยน พจารณาเหน กายในกายอย มความเพยร มสมปชญญะมสต พงกาจดอภชฌาและโทมนสในโลกเสย ภกษ พจารณาเหนเวทนาในเวทนาอย ฯลฯ พจารณาเหนจตในจตอย ฯลฯ พจารณาเหนธรรม ในธรรมอย มความเพยร มสมปชญญะ มสต พงกาจดอภชฌาและโทมนสในโลกเสย ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสตปฏฐาน ๔ น เพอละธรรมเครองผกมดจต ๕ประการนแล ฯ จบสตรท ๑๐ จบสตปฏฐานวรรคท ๒ ________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. สกขาสตร ๒. นวรณสตร ๓. กามคณสตร ๔. อปาทานขนธสตร ๕. โอรมภาคยสตร ๖. คตสตร ๗. มจฉรยสตร ๘. อทธมภาคยสตร ๙. เจโตขลสตร ๑๐. วนพนธสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 377 สมมปปธานวรรคท ๓ [๒๗๗] ดกรภกษทงหลาย เหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน คอ ปาณาตบาต ฯลฯ สราเมรยมชชปมาทฏฐาน ดกรภกษทงหลาย เหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสมมปปธาน ๔ เพอละเหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการนแล สมมปปธาน ๔ เปนไฉน ดกรภกษทงหลายภกษในธรรมวนยน ยอมปลก ฉนทะ พยายาม ปรารภความเพยร ประคองจตตงจตไว เพอไมใหธรรมอนเปนบาปอกศลทยง ไมเกดเกดขน ๑ ... เพอละธรรมอนเปนบาปอกศลทเกดขนแลว ๑ ... เพอยงกศลธรรมทยงไม เกดใหเกดขน ๑ ...เพอความตงมน ไมฟนเฟอน เพอความเจรญยง เพอความไพบลย เพอ ความเจรญ เพอความบรบรณแหงกศลธรรมทเกดขนแลว ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพง เจรญสมมปปธาน ๔ น เพอละเหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการนแล ฯลฯ [๒๗๘] ดกรภกษทงหลาย ธรรมเครองผกมดจต ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ยงไมปราศจากความกาหนด ฯลฯ ในกามทงหลาย ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย ธรรมเครองผกมดจต๕ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญสมมปปธาน ๔ เพอละธรรมเครองผกมดจต ๕ ประการนแล สมมปปธาน ๔ เปนไฉน ดกรภกษทงหลายภกษในธรรมวนยน ยอมปลก ฉนทะ พยายาม ปรารภความเพยร ประคองจตตงจตไว เพอไมใหธรรมอนเปนบาปอกศลทยง ไมเกดเกดขน ๑ ... เพอละธรรมอนเปนบาปอกศลทเกดขนแลว ๑ ... เพอยงกศลธรรมทยงไม เกดใหเกดขน ๑ ...เพอความตงมน ไมฟนเฟอน เพอความเจรญยง เพอความไพบลย เพอ ความเจรญ เพอความบรบรณ แหงกศลธรรมทเกดขนแลว ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลาย พงเจรญสมมปปธาน ๔ น เพอละธรรมเครองผกมดจต ๕ ประการนแล ฯ จบสมมปปธานวรรคท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 378 อทธปาทวรรคท ๔ [๒๗๙] ดกรภกษทงหลาย เหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน คอ ปาณาตบาต ฯลฯ สราเมรยมชชปมาทฏฐาน ดกรภกษทงหลาย เหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญอทธบาท ๔ เพอละเหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการนแล อทธบาท ๔ เปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ยอมเจรญอทธบาท อนประกอบดวยฉนทสมาธและปธานสงขาร ๑วรยสมาธและปธานสงขาร ๑ จตตสมาธและ ปธานสงขาร ๑ วมงสาสมาธและปธานสงขาร ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญ อทธบาท ๔ น เพอละเหตเครองใหสกขาทรพล ๕ ประการนแล ฯลฯ [๒๘๐] ดกรภกษทงหลาย ธรรมเครองผกมดจต ๕ ประการน ๕ ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน ยงไมปราศจากความกาหนด ... ในกามทงหลาย ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย ธรรมเครองผกมดจต ๕ประการนแล ฯ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญอทธบาท ๔ เพอละธรรมเครองผกมดจต ๕ ประการนแล อทธบาท ๔ เปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เจรญอทธบาท อนประกอบดวยฉนทสมาธและปธานสงขาร วรยสมาธและปธานสงขาร จตตสมาธและ ปธานสงขาร วมงสาสมาธและปธานสงขารดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญอทธบาท ๔ น เพอละธรรมเครองผกมดจต ๕ ประการนแล ฯ จบอทธปาทวรรคท ๔ วรรคท ๕ [๒๘๑] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๙ ประการ เพอรยงราคะ ๙ ประการเปนไฉน คอ อสภสญญา ๑ มรณสญญา ๑ อาหารปฏกลสญญา ๑ สพพโลเก อนภรตสญญา ๑ อนจจสญญา ๑ อนจเจทกขสญญา ๑ทกเขอนตตสญญา ๑ ปหานสญญา ๑ วราคสญญา ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๙ ประการน เพอรยงราคะ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๑๕ องคตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต - หนาท 379 [๒๘๒] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๙ ประการน เพอรยงราคะ ๙ ประการเปนไฉน คอ ปฐมฌาน ๑ ทตยฌาน ๑ ตตยฌาน ๑จตตถฌาน ๑ อากาสา นญจายตนฌาน ๑ วญญาณญจายตนฌาน ๑ อากญจญญายตนฌาน ๑ เนวสญญานาสญญายตน ฌาน ๑ สญญาเวทยตนโรธ ๑ ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๙ ประการน เพอ รยงราคะ ฯ [๒๘๓] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๙ ประการน เพอกาหนดร เพอความสนไปรอบ เพอละ เพอความสนไป เพอความเสอมไปเพอความคลายไป เพอ ความดบ เพอสละ เพอสลดคนซงราคะ เธอทงหลายพงเจรญธรรม ๙ ประการน เพอรยง เพอกาหนดร เพอความสนไปรอบ เพอละเพอความสน เพอความเสอมไป เพอความคลายไป เพอดบ เพอสละ เพอสลดคนซงโทสะ โมหะ โกธะ อปนาหะ มกขะ ปลาสะ อสสา มจฉรยะมายา สาเถยยะ ถมภะ สารมภะ มานะ อตมานะ มทะ ปมาทะ ฯ พระผมพระภาคไดตรสไวยากรณภาษตนจบลงแลว ภกษเหลานนมใจ ชนชม ยนด ภาษตของพระผมพระภาค ฉะนแล ฯ จบนวกนบาต _______