พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 1 พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค ขอนอบนอมแดพระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน อภสมยสงยตต พทธวรรคท ๑ ๑ เทศนาสตร [๑] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทาน อนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนน พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษ เหลานน ทลรบพระผมพระภาควา พระพทธเจาขา พระผมพระภาคไดตรสพระพทธดารสนวา ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดง ปฏจจสมปบาทแกพวกเธอ พวกเธอจงฟงปฏจจสมปบาทนน จงใส ใจใหดเถด เราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว ฯ [๒] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กปฏจจสมปบาท เปนไฉน ดกรภกษ ทงหลาย เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ เพราะ วญญาณเปนปจจย จงมนามรป เพราะนามรป เปนปจจย จงมสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเปน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 2 ปจจย จงมผสสะ เพราะผสสะ เปนปจจย จงมเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงมตณหา เพราะตณหา เปน ปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ เพราะภพเปนปจจย จงม ชาต เพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและ อปายาส ความเกด ขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน นเราเรยกวา ปฏจจสมปบาท ฯ [๓] กเพราะอวชชานนแหละดบดวยการสารอกโดยไมเหลอ สงขาร จงดบ เพราะสงขาร ดบ วญญาณจงดบ เพราะวญญาณดบ นามรปจงดบ เพราะ นามรปดบ สฬายตนะจงดบ เพราะ สฬายตนะดบ ผสสะจงดบ เพราะผสสะดบ เวทนาจงดบ เพราะเวทนาดบ ตณหาจงดบ เพราะ ตณหาดบ อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและ มรณะโสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสจงดบ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมม ดวยประการอยางน พระผมพระภาคไดตรสพระพทธภาษตนแลว ภกษเหลา นนมใจยนดชนชม ภาษตของพระผมพระภาคแลว ฯ จบสตรท ๑ ๒ วภงคสตร [๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดง จกจาแนกปฏจจ สมปบาทแกพวกเธอ พวกเธอจงฟงปฏจจสมปบาท นน จงใสใจใหดเถด เราจกกลาว ภกษ เหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว ฯ [๕] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กปฏจจสมปบาท เปนไฉน ดกรภกษ ทงหลาย เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ เพราะวญญาณ เปนปจจย จงมนามรป เพราะนามรป เปนปจจย จงมสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ เพราะผสสะ เปนปจจย จงมเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงมตณหา เพราะตณหา เปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ เพราะภพเปนปจจย จงมชาต เพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส ความเกดขนแหง กองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 3 [๖] ดกรภกษทงหลาย กชราและมรณะเปนไฉน ความแก ภาวะของความแก ฟนหลด ผมหงอก หนงเหยว ความเสอมแหงอาย ความแก หงอมแหงอนทรย ในหมสตวนนๆ ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวาชรา กมรณะ เปนไฉน ความเคลอน ภาวะของความเคลอน ความ ทาลาย ความอนตรธาน มฤตย ความตาย กาลกรยา ความแตกแหงขนธ ความทอดทงซากศพ ความขาด แหงชวตนทรย จากหมสตวนนๆ ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวามรณะ ชราและ มรณะ ดงพรรณนามาฉะน เรยกวา ชราและมรณะ ฯ [๗] กชาตเปนไฉน ความเกด ความบงเกด ความหยงลง เกด เกดจาเพาะ ความ ปรากฏแหงขนธ ความไดอายตนะครบในหมสตวนนๆ ของ เหลาสตวนนๆ นเรยกวาชาต ฯ [๘] กภพเปนไฉน ภพ ๓ เหลานคอ กามภพ รปภพ อรปภพ นเรยกวาภพ ฯ [๙] กอปาทานเปนไฉน อปาทาน ๔ เหลานคอ กามปาทาน ทฏปาทาน สลพตตปาทาน อตตวาทปาทาน นเรยกวา อปาทาน ฯ [๑๐] กตณหาเปนไฉน ตณหา ๖ หมวดเหลานคอ รปตณหา สททตณหา คนธตณหา รสตณหา โผฏฐพพตณหา ธมมตณหา นเรยกวาตณหา ฯ [๑๑] กเวทนาเปนไฉน เวทนา ๖ หมวดเหลานคอ จกขสมผสสชา เวทนา โสตสมผส สชาเวทนา ฆานสมผสสชาเวทนา ชวหาสมผสสชาเวทนา กายสมผสสชาเวทนา มโนสมผสสชา เวทนา นเรยกวาเวทนา ฯ [๑๒] กผสสะเปนไฉน ผสสะ ๖ หมวดเหลานคอ จกขสมผส โสตสมผส ฆานสมผส ชวหาสมผส กายสมผส มโนสมผส นเรยกวาผสสะ ฯ [๑๓] กสฬายตนะเปนไฉน อายตนะคอ ตา ห จมก ลน กาย ใจ นเรยกวาสฬายตนะ ฯ [๑๔] กนามรปเปนไฉน เวทนา สญญา เจตนา ผสสะ มนสการ นเรยกวานาม มหา ภตรป ๔ และรปทอาศยมหาภตรป ๔ นเรยกวารป นามและ รปดงพรรณนามาฉะน เรยกวานาม รป ฯ [๑๕] กวญญาณเปนไฉน วญญาณ ๖ หมวดเหลานคอ จกขวญญาณ โสตวญญาณ ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ กายวญญาณ มโนวญญาณ นเรยกวา วญญาณ ฯ [๑๖] กสงขารเปนไฉน สงขาร ๓ เหลานคอ กายสงขาร วจสงขาร จตสงขาร นเรยก วาสงขาร ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 4 [๑๗] กอวชชาเปนไฉน ความไมรในทกข ความไมรในเหตเกดแหงทกข ความไมร ในความดบทกข ความไมรในปฏปทาทจะใหถงความดบทกขนเรยกวาอวชชา ดกรภกษทงหลาย เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... ดงพรรณนามาฉะน ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๘] กเพราะอวชชานนแหละดบดวยการสารอกโดยไมเหลอ สงขารจง ดบ เพราะสงขาร ดบ วญญาณจงดบ ... ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมม ดวยประการอยางน ฯ จบสตรท ๒ ๓ ปฏปทาสตร [๑๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงมจฉาปฏปทา และ สมมาปฏปทา พวกเธอจงฟงปฏปทาทง ๒ นน จงใสใจใหดเถดเราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบ พระผมพระภาคแลว ฯ [๒๐] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กมจฉาปฏปทา เปนไฉน ดกรภกษ ทงหลาย เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... ความเกด ขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ อยางน นเรยกวามจฉาปฏปทา ฯ [๒๑] ดกรภกษทงหลาย กสมมาปฏปทาเปนไฉน เพราะอวชชานนแหละดบดวยการ สารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบ วญญาณ จงดบ ... ความดบแหงกองทกข ทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน นเรยกวา สมมาปฏปทา ฯ จบสตรท ๓ ๔ วปสสสตร [๒๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษ ทงหลาย พระผมพระภาคอรหนตสมมา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 5 สมพทธเจา ทรงพระนามวาวปสส กอน แตตรสร เมอครงเปนพระโพธสตวยงมไดตรสร ได ปรวตกวา โลกนถงความยาก แลวหนอ ยอมเกด แก ตาย จต และอปบต และเมอเปนเชนนน กยงไมร ธรรมอนออกจากทกข คอชราและมรณะน เมอไรเลาความออกจากทกข คอชราและมรณะ น จกปรากฏ ฯ [๒๓] ดกรภกษทงหลาย ครงนนแล พระวปสสโพธสตวไดมความ ปรวตกดงนวา เมออะไรหนอมอย ชราและมรณะจงม ชราและมรณะยอมม เพราะ อะไรเปนปจจย ดกรภกษ ทงหลาย ครงนนแล พระวปสสโพธสตว เพราะ กระทาไวในใจโดยแยบคาย จงไดรดวยปญญา วา เมอชาตมอย ชราและมรณะจงม ชราและมรณะยอมม เพราะชาตเปนปจจย ... เมออะไรหนอ มอย ชาตจงมชาตยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอภพมอย ชาตจงม ชาตยอมมเพราะภพเปน ปจจย ... เมออะไรหนอมอย ภพจงม ภพยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมออปาทานมอย ภพจงม ภพยอมมเพราะอปาทานเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอยอปาทานจงม อปาทานยอมมเพราะอะไรเปน ปจจย ... เมอตณหามอย อปาทานจงม อปาทานยอมมเพราะตณหาเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย ตณหาจงม ตณหายอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอเวทนามอย ตณหาจงม ตณหายอมมเพราะ เวทนาเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย เวทนาจงม เวทนายอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอผสสะ มอย เวทนาจงม เวทนายอมมเพราะ ผสสะเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย ผสสะจงม ผสสะ ยอมมเพราะอะไร เปนปจจย ... เมอสฬายตนะมอย ผสสะจงม ผสสะยอมมเพราะสฬายตนะเปน ปจจย ... เมออะไรหนอมอย สฬายตนะจงจะม สฬายตนะยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอนาม รปมอย สฬายตนะจงม สฬายตนะยอมมเพราะนามรป เปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย นามรป จงม นามรปยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอวญญาณมอย นามรปจงม นามรปยอมมเพราะ วญญาณเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอยวญญาณจงม วญญาณยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอ สงขารมอย วญญาณจงม วญญาณยอมมเพราะสงขารเปนปจจย ดกรภกษทงหลาย ครงนนแล พระวปสสโพธสตวไดมความปรวตกดงนวา เมออะไรหนอมอย สงขารจงม สงขารยอมมเพราะ อะไรเปนปจจย ดกรภกษทงหลาย ครงนนแล พระวปสสโพธสตว เพราะกระทาไวในใจโดย แยบคาย จงไดรดวยปญญาวา เมออวชชา มอย สงขารจงม สงขารยอมมเพราะอวชชาเปนปจจย เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... ดงพรรณนามาฉะน ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ดกรภกษทงหลาย จกษ ญาณ ปญญา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 6 วชชา แสงสวาง ไดบงเกดขนแกพระวปสสโพธสตวในธรรม ทไมเคยไดฟงมากอนวา ฝายขาง เกด ฝายขางเกด ดงน ฯ [๒๔] ดกรภกษทงหลาย ครงนนแล พระวปสสโพธสตวไดมความ ปรวตกดงนวา เมออะไรหนอไมม ชราและมรณะจงไมม เพราะอะไรดบ ชรา และมรณะจงดบ ดกรภกษทงหลาย ครงนนแล พระวปสสโพธสตว เพราะ กระทาไวในใจโดยแยบคาย จงไดรดวยปญญาวา เมอชาต ไมม ชราและมรณะ จงไมม เพราะชาตดบ ชราและมรณะจงดบ ... เมออะไรหนอไมม ชาตจง ไมม เพราะอะไรดบ ชาตจงดบ เมอภพไมม ชาตจงไมม เพราะภพดบ ชาตจงดบ ... เมออะไร หนอไมม ภพจงไมม เพราะอะไรดบ ภพจงดบ เมออปาทานไมม ภพจงไมม เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ ... เมอไรหนอไมม อปาทานจงไมมเพราะอะไรดบ อปาทานจงดบ ... เมอตณหาไมม อปาทานจงไมม เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ ... เมออะไรหนอไมม ตณหาจงไมม เพราะ อะไรดบ ตณหาจงดบ ... เมอเวทนาไมม ตณหาจงไมม เพราะเวทนาดบ ตณหาจงดบ ... เมออะไรหนอ ไมม เวทนาจงไมม เพราะอะไรดบ เวทนาจงดบ ... เมอผสสะไมมเวทนาจงไมม เพราะผสสะดบ เวทนาจงดบ ... เมออะไรหนอไมม ผสสะจง ไมม เพราะอะไรดบ ผสสะจงดบ ... เมอสฬายตนะ ไมม ผสสะจงไมม เพราะสฬายตนะดบ ผสสะจงดบ ... เมออะไรหนอไมม สฬายตนะจงไมม เพราะอะไรดบ สฬายตนะจงดบ ... เมอนามรปไมม สฬายตนะจงไมม เพราะนามรป ดบ สฬายตนะ จงดบ ... เมออะไรหนอไมม นามรปจงไมม เพราะอะไรดบ นามรปจงดบ ... เมอวญญาณไมม นามรป จงไมม เพราะวญญาณดบ นามรป จงดบ ... เมออะไรหนอไมม วญญาณจงไมม เพราะอะไรดบ วญญาณจงดบ เมอสงขารไมม วญญาณจงไมม เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ดกรภกษ ทงหลาย ครงนนแล พระวปสสโพธสตวไดมความปรวตกดงนวา เมออะไรหนอ ไมม สงขารจงไมม เพราะ อะไรดบ สงขารจงดบ ดกรภกษทงหลาย ครงนนแล พระวปสสโพธสตว เพราะกระทาไวในใจ โดยแยบคาย จงไดรดวยปญญาวา เมออวชชาไมม สงขารจงไมม เพราะอวชชาดบ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ... ดงพรรณนามาฉะน ความดบ แหงกองทกขทงมวลน ยอมม ดวยประการอยางน ดกรภกษทงหลาย จกษ ญาณ ปญญา วชชา แสงสวาง ไดบงเกดขน แกพระวปสสโพธสตว ในธรรมทไม เคยไดฟงมากอนวา ฝายขางดบ ฝายขางดบ ดงน ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 7 ๕ สขสตร- ๙ กสสปสตร [๒๕] พระปรวตกของพระพทธเจาแมทง ๗ พระองค กพงใหพศดาร เหมอนอยางน ดกรภกษทงหลาย พระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจาทรง พระนามวาสข ... ทรงพระนามวา เวสสภ ... ทรงพระนามวากกสนธะ ... ทรงพระนามวาโกนาคมนะ ... ทรงพระนามวากสสป ... ฯ ๑๐ มหาศกยมนโคตมสตร [๒๖] ดกรภกษทงหลาย เมอเรายงเปนพระโพธสตว กอนตรสร ยงมไดตรสร ไดม ความปรวตกดงนวา โลกนถงความยากแลวหนอ ยอมเกด แก ตาย จต และอปบต และเมอ เปนเชนนน กยงไมรธรรมอนออกจากทกข คอชราและมรณะน เมอไรเลา ความออกจากทกข คอชราและมรณะนจกปรากฏ ดกร ภกษทงหลาย เรานนไดมความปรวตกดงนวา เมออะไรหนอ มอย ชราและมรณะ จงม ชราและมรณะยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ดกรภกษทงหลาย เรานน เพราะ กระทาไวในใจโดยแยบคาย จงไดรดวยปญญาวา เมอชาตมอย ชราและมรณะ จงม ชรา และมรณะยอมมเพราะชาตเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย ชาตจงม ชาตยอมมเพราะอะไรเปน ปจจย ... เมอภพมอย ชาตจงม ชาตยอมมเพราะภพ เปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย ภพจงม ภพยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมออปาทานมอย ภพจงม ภพยอมมเพราะอปาทานเปนปจจย ... เมออะไรหนอ มอย อปาทานจงม อปาทานยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอตณหามอย อปาทาน จงม อปาทานยอมมเพราะตณหาเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย ตณหาจงม ตณหา ยอมมเพราะ อะไรเปนปจจย ... เมอเวทนามอย ตณหาจงม ตณหายอมมเพราะ เวทนาเปนปจจย ... เมออะไรหนอ มอย เวทนาจงม เวทนายอมมเพราะอะไร เปนปจจย ... เมอผสสะมอย เวทนาจงม เวทนายอมม เพราะผสสะเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย ผสสะจงม ผสสะยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอ สฬายตนะมอย ผสสะจงม ผสสะยอมมเพราะสฬายตนะเปนปจจย ... เมออะไร หนอ มอย สฬายตนะจงม สฬายตนะมยอมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอนามรปมอย สฬายตนะจงม สฬายตนะยอมมเพราะนามรปเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย นามรปจงม นามรปยอมม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 8 เพราะอะไรเปนปจจย ... เมอวญญาณมอย นามรปจงม นามรปยอมมเพราะวญญาณเปนปจจย ... เมออะไรหนอมอย วญญาณ จงม วญญาณยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ... เมอสงขารมอย วญญาณ จงมวญญาณยอมมเพราะสงขารเปนปจจย ดกรภกษทงหลาย เรานนไดมความปรวตก ดงนวา เมออะไรหนอมอย สงขารจงม สงขารยอมมเพราะอะไรเปนปจจย ดกร ภกษทงหลาย เรานน เพราะกระทาไวในใจโดยแยบคายจงไดรดวยปญญาวา เมออวชชามอย สงขารจงม สงขารยอมม เพราะอวชชาเปนปจจย เพราะอวชชา เปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... ดงพรรณนา มาฉะน ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ดกรภกษทงหลาย จกษ ญาณ ปญญา วชชา แสงสวาง ไดบงเกดขนแกเราในธรรม ทไมเคยไดฟงมากอนวา ฝายขาง เกด ฝายขางเกด ดงน ฯ [๒๗] ดกรภกษทงหลาย เรานนไดมความปรวตกดงนวา เมออะไร หนอไมม ชราและ มรณะจงไมม เพราะอะไรดบ ชราและมรณะจงดบ ดกรภกษ ทงหลาย เรานน เพราะกระทาไว ในใจโดยแยบคายจงไดรดวยปญญาวา เมอชาต ไมม ชราและมรณะจงไมม เพราะชาตดบ ชรา และมรณะจงดบ ... เมออะไร หนอไมม ชาตจงไมม เพราะอะไรดบ ชาตจงดบ ... เมอภพไมม ชาตจงไมม เพราะภพดบ ชาตจงดบ ... เมออปาทานไมม ภพจงไมม เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ ... เมออะไรหนอไมม อปาทานจงไมม เพราะอะไรดบ อปาทานจงดบ ... เมอตณหาไมม อปาทาน จงไมม เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ ... เมออะไร หนอไมม ตณหาจงไมม เพราะอะไรดบ ตณหาจงดบ เมอเวทนาไมม ตณหา จงไมม เพราะเวทนาดบ ตณหาจงดบ ... เมออะไรหนอไมม เวทนาจงไมม เพราะอะไรดบ เวทนาจงดบ ... เมอผสสะไมม เวทนาจงไมมเพราะผสสะดบ เวทนา จงดบ ... เมออะไรหนอไมม ผสสะจงไมม เพราะอะไรดบ ผสสะจงดบ ... เมอสฬายตนะไมม ผสสะจงไมม เพราะสฬายตนะดบ ผสสะจงดบ ... เมออะไร หนอไมม สฬายตนะจงไมม เพราะ อะไรดบ สฬายตนะจงดบ ... เมอนามรป ไมม สฬายตนะจงไมม เพราะนามรปดบ สฬายตนะ จงดบ ... เมออะไรหนอ ไมม นามรปจงไมม เพราะอะไรดบ นามรปจงดบ ... เมอวญญาณไมม นามรป จงไมม เพราะวญญาณดบ นามรปจงดบ ... เมออะไรหนอไมม วญญาณจงไมม เพราะอะไร ดบ วญญาณจงดบ ... เมอสงขารไมม วญญาณจงไมม เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ดกรภกษ ทงหลาย เรานนไดมความปรวตกดงนวา เมออะไรหนอไมม สงขารจงไมม เพราะอะไรดบ สงขารจงดบ ดกรภกษทงหลาย เรานน เพราะกระทาไวในใจโดยแยบคาย จงไดรดวยปญญาวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 9 เมออวชชาไมม สงขารจงไมม เพราะอวชชาดบ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ... ดงพรรณนามาฉะน ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ดกรภกษทงหลาย จกษ ญาณ ปญญา วชชา แสงสวาง ไดบงเกดขนแกเราในธรรมทไมเคยไดฟงมากอนวา ฝายขางดบ ฝายขางดบ ดงน ฯ จบสตรท ๑๐ จบพทธวรรคท ๑ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑ เทศนาสตร ๒ วภงคสตร ๓ ปฏปทาสตร ๔ วปสสสตร ๕ สขสตร ๖ เวสสภสตร ๗ กกสนธสตร ๘ โกนาคมนสตร ๙ กสสปสตร ๑๐ มหาศกยมนโคตมสตร ฯ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 10 อาหารวรรคท ๒ ๑. อาหารสตร [๒๘] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทาน อนาถปณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย อาหาร ๔ เหลาน ยอมเปน ไปเพอความดารงอยของหมสตวผเกดมาแลว หรอเพออนเคราะหหมสตวผแสวงหาทเกด อาหาร ๔ เปนไฉน คอ [๑] กวฬการาหารหยาบ หรอละเอยด [๒] ผสสาหาร [๓] มโนสญเจตนาหาร [๔] วญญาณาหาร อาหาร ๔ เหลานแล ยอมเปนไปเพอความดารงอยของหมสตวผเกด มาแลว หรอเพออนเคราะหหมสตวผแสวงหาทเกด ฯ [๒๙] ดกรภกษทงหลาย กอาหาร ๔ เหลาน มอะไรเปนเหต มอะไร เปนทตงขน มอะไร เปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด อาหาร ๔ เหลาน มตณหาเปนเหต มตณหาเปนทตงขน มตณหา เปนกาเนด มตณหาเปนแดนเกด กตณหาน มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปน กาเนด มอะไรเปนแดนเกดตณหามเวทนาเปนเหต มเวทนาเปนทตงขน มเวทนาเปนกาเนด มเวทนาเปนแดนเกด กเวทนาน มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไร เปนแดนเกด เวทนามผสสะเปนเหต มผสสะเปนทตงขน มผสสะเปน กาเนด มผสสะเปน แดนเกด กผสสะนมอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด ผสสะมสฬายตนะเปนเหต มสฬายตนะ เปนทตงขน มสฬายตนะเปนกาเนด มสฬายตนะเปน แดนเกด กสฬายตนะน มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดน เกดสฬายตนะมนามรปเปนเหต มนามรปเปนทตงขน มนามรปเปนกาเนด มนามรป เปน แดนเกด กนามรปนมอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด นามรปมวญญาณเปนเหต มวญญาณเปนทตงขน มวญญาณ เปนกาเนด มวญญาณเปนแดนเกด กวญญาณน มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 11 วญญาณมสงขารเปนเหต ม สงขารเปนทตงขน มสงขารเปนกาเนด มสงขารเปนแดนเกด กสงขาร เหลานมอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด สงขารทงหลาย มอวชชาเปนเหต มอวชชาเปนทตงขน มอวชชาเปนกาเนด ม อวชชาเปนแดนเกด ดกรภกษ ทงหลาย เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจยจงมวญญาณ ... ดงพรรณนา มาฉะน ความเกดขนแหงกอง ทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๓๐] กเพราะอวชชานนแหละดบดวยการสารอกโดยไมเหลอ สงขาร จงดบ เพราะ สงขารดบ วญญาณจงดบ ... ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ จบสตรท ๑ ๒. ผคคนสตร [๓๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย อาหาร ๔ เหลาน ยอมเปนไป เพอความดารงอยของหมสตวผเกดมาแลว หรอเพอ อนเคราะหหมสตวผแสวงหาทเกด อาหาร ๔ เปนไฉน คอ [๑] กวฬการาหารหยาบหรอละเอยด [๒] ผสสาหาร [๓] มโนสญเจตนาหาร [๔] วญญาณาหาร อาหาร ๔ เหลานแล ยอมเปนไปเพอความดารงอยของหมสตวผเกดมาแลว หรอ เพออนเคราะหหมสตวผแสวงหาทเกด ฯ [๓๒] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ทานพระโมลยผคคนะได กราบทลพระผม พระภาควา พระพทธเจาขา ใครหนอยอมกลนกนวญญาณาหาร พระผมพระภาคตรสวา ตงปญหา ยงไมถก เรามไดกลาววา กลนกน [วญญาณาหาร] ถาเรากลาววากลนกน [วญญาณาหาร] ควร ตงปญหาในขอนนไดวา พระพทธเจาขา ใครหนอยอมกลนกน [วญญาณาหาร] แตเรามไดกลาว อยางนนผใดพงถามเราผมไดกลาวอยางนน อยางนวา พระพทธเจาขา วญญาณาหาร ยอมมเพอ อะไรหนอ อนนควรเปนปญหา ควรชแจงใหกระจางในปญหานนวาวญญาณาหารยอมมเพอความ บงเกดในภพใหมตอไป เมอวญญาณาหารนนเกด มแลว จงมสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเปน ปจจย จงมผสสะ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 12 [๓๓] ม. พระพทธเจาขา ใครหนอยอมถกตอง ฯ ภ. ตงปญหายงไมถก เรามไดกลาววายอมถกตอง ถาเรากลาววายอมถกตอง ควรตง ปญหาในขอนนไดวา พระพทธเจาขา ใครหนอยอมถกตอง แต เรามไดกลาวอยางนน ผใดพง ถามเราผมไดกลาวอยางนน อยางนวา พระพทธเจาขา เพราะอะไรเปนปจจยหนอ จงมผสสะ อนน ควรเปนปญหา ควรชแจงใหกระจางในปญหานนวา เพราะสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ เพราะผสสะ เปนปจจย จงมเวทนา ฯ [๓๔] ม. พระพทธเจาขา ใครหนอยอมเสวยอารมณ ฯ ภ. ตงปญหายงไมถก เรามไดกลาววา ยอมเสวยอารมณ ถาเรากลาววา ยอมเสวย อารมณ ควรตงปญหาในขอนนไดวา พระพทธเจาขา ใครหนอยอมเสวยอารมณ แตเรามได กลาวอยางนน ผใดถามเราผมไดกลาวอยางนน อยางนวา พระพทธเจาขา เพราะอะไรเปนปจจย หนอ จงมเวทนา อนนควรเปนปญหา ควรชแจงใหกระจางในปญหานนวา เพราะผสสะเปน ปจจย จงมเวทนาเพราะเวทนาเปนปจจย จงมตณหา ฯ [๓๕] ม. พระพทธเจาขา ใครหนอยอมทะเยอทะยาน ฯ ภ. ตงปญหายงไมถก เรามไดกลาววา ยอมทะเยอทะยาน ถาเรากลาววา ยอมทะเยอ ทะยาน ควรตงปญหาในขอนนไดวา พระพทธเจาขา ใครหนอยอมทะเยอทะยาน แตเรามได กลาวอยางนน ผใดถามเราผมไดกลาวอยางนน อยางนวา พระพทธเจาขา เพราะอะไรเปนปจจย หนอ จงมตณหา อนนควรเปนปญหา ควรชแจงใหกระจางในปญหานนวา เพราะเวทนาเปน ปจจย จงมตณหาเพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน ฯ [๓๖] ม. พระพทธเจาขา ใครหนอยอมถอมน ฯ ภ. ตงปญหายงไมถก เรามไดกลาววา ยอมถอมน ถาเราพงกลาววายอมถอมน ควรตง ปญหาในขอนนไดวา พระพทธเจาขา ใครหนอยอมถอมน แตเรามไดกลาวอยางนน ผใดถามเรา ผมไดกลาวอยางนน อยางนวา พระพทธเจาขา เพราะอะไรเปนปจจยหนอ จงมอปาทาน อนน ควรเปนปญหา ควรชแจงใหกระจางในปญหานนวา เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน เพราะ อปาทานเปนปจจย จงมภพ ... ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๓๗] ดกรผคคนะ กเพราะบอเกดแหงผสสะทง ๖ ดบดวยการสารอก โดยไมเหลอ ผสสะจงดบ เพราะผสสะดบ เวทนาจงดบ เพราะเวทนาดบ ตณหาจงดบ เพราะตณหาดบ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 13 อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและ มรณะ โสกปรเทวทกขโทมนส และอปายาสจงดบ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ฯ จบสตรท ๒ ๓. สมณพราหมณสตรท ๑ [๓๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กสมณะหรอพราหมณเหลาใด เหลาหนง ไมรจกชราและมรณะ ไมรจกเหตเกด แหงชราและมรณะ ไมรจกความดบแหงชรา และมรณะ ไมรจกปฏปทาทจะใหถง ความดบแหงชราและมรณะ ไมรจกชาต ... ไมรจกภพ ... ไมรจกอปาทาน ... ไมรจกตณหา ... ไมรจกเวทนา ... ไมรจกผสสะ ... ไมรจกสฬายตนะ ... ไมรจก นามรป ... ไมรจกวญญาณ ... ไมรจกสงขาร ไมรจกเหตเกดแหงสงขาร ไมรจก ความดบแหงสงขาร ไมรจกปฏปทาทจะใหถงความดบแหงสงขาร สมณะหรอ พราหมณเหลานนจะสมมตวาเปนสมณะ ในหมสมณะ หรอสมมตวาเปนพราหมณ ในหมพราหมณ หาไดไม แลทานเหลานนมไดกระทา ใหแจงซงประโยชนของ ความเปนสมณะ หรอประโยชนของความเปนพราหมณ ดวยปญญาอนยง เองใน ปจจบน เขาถงอย ฯ [๓๙] ดกรภกษทงหลาย กสมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนง รจกชราและมรณะ รจก รจกความดบแหงชราและมรณะ รจกปฏปทาทจะใหถงความดบแหงชราและมรณะ รจกชาต ... รจก ภพ ... รจกอปาทาน ... รจกตณหา ... รจกเวทนา ... รจกผสสะ ... รจกสฬายตนะ ... รจกนามรป ... รจกวญญาณ ... รจกสงขาร ... รจกเหตเกดแหงสงขาร รจกความดบแหงสงขาร รจกปฏปทาทจะให ถงความดบแหงสงขาร สมณะหรอพราหมณเหลานนแล สมมตไดวาเปนสมณะในหมสมณะ และสมมตไดวาเปนพราหมณในหมพราหมณ และทานเหลานนไดกระทาใหแจงซงประโยชนของ ความเปนสมณะ และประโยชนของความเปนพราหมณ ดวยปญญาอนยงเองในปจจบน เขาถงอย ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 14 ๔. สมณพราหมณสตรท ๒ [๔๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กสมณะหรอพราหมณเหลาใด เหลาหนง ไมรจกธรรมเหลาน ไมรจกเหตเกดแหงธรรมเหลาน ไมรจกความดบแหงธรรมเหลาน ไมรจกปฏปทาทจะใหถงความดบแหงธรรมเหลาน ไมรจกธรรมเหลาไหน ไมรจกเหตเกดแหง ธรรมเหลาไหน ไมรจกความดบแหงธรรมเหลาไหน ไมรจกปฏปทาทจะใหถงความดบแหงธรรม เหลา ไหนคอ ไมรจกชราและมรณะ ไมรจกเหตเกดแหงชราและมรณะ ไมรจกปฏปทา ทจะใหถง ความดบแหงชราและมรณะ ไมรจกชาต ... ไมรจกภพ ... ไมรจก อปาทาน ... ไมรจกตณหา ... ไมรจก เวทนา ... ไมรจกผสสะ ... ไมรจกสฬายตนะ ... ไมรจกนามรป ... ไมรจกวญญาณ ... ไมรจกสงขาร ไมรจกเหต เกดแหงสงขาร ไมรจกความดบแหงสงขาร ไมรจกปฏปทาทจะใหถงความดบแหง สงขาร ชอวาไมรจกธรรมเหลาน ไมรจกเหตเกดแหงธรรมเหลาน ไมรจก ความดบแหงธรรมน ไมร จกปฏปทาทจะใหถงความดบแหงธรรมเหลาน สมณะหรอพราหมณเหลานน จะสมมตวาเปน สมณะในหมสมณะ หรอสมมตวาเปน พราหมณในหมพราหมณ หาไดไม และทานเหลานน มไดกระทาใหแจงซง ประโยชนของความเปนสมณะ หรอประโยชนของความเปนพราหมณ ดวย ปญญา อนยงเองในปจจบน เขาถงอย ฯ [๔๑] ดกรภกษทงหลาย กสมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนง รจกธรรมเหลาน รจกเหตเกดแหงธรรมเหลาน รจกความดบแหงธรรมเหลาน รจก ปฏปทาทจะใหถงความดบแหง ธรรมเหลาน รจกธรรมเหลาไหน รจกเหตเกดแหงธรรมเหลาไหน รจกความดบแหงธรรมเหลาไหน รจกปฏปทาทจะใหถงความดบแหงธรรมเหลาไหน คอ รจกชราและมรณะ รจกเหตเกดแหงชรา และมรณะ รจกความดบแหงชราและมรณะ รจกปฏปทาทใหถงความดบแหงชราและมรณะ รจก ชาต ... รจกภพ ... รจกอปาทาน ... รจกตณหา ... รจกเวทนา ... รจกผสสะ ... รจกสฬายตนะ ... รจกนามรป ... รจกวญญาณ ... รจกสงขาร รจกเหตเกดแหง สงขาร รจกความดบแหงสงขาร รจกปฏปทาทจะใหถงความดบแหงสงขาร ชอวารจกธรรมเหลาน รจกเหตเกดแหงธรรมเหลาน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 15 รจกความดบแหงธรรมเหลาน รจก ปฏปทาทจะใหถงความดบแหงธรรมเหลาน สมณะหรอ พราหมณเหลานนแล สมมตไดวาเปนสมณะในหมสมณะ และสมมตไดวาเปนพราหมณในหม พราหมณ และทานเหลานน ไดกระทาใหแจงซงประโยชนของความเปนสมณะ และ ประโยชน ของความเปนพราหมณ ดวยปญญาอนยงเองในปจจบน เขาถงอย ฯ จบสตรท ๔ ๕. กจจานโคตตสตร [๔๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระกจจานโคตต เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนแลวถวายบงคมพระผมพระภาค นง ณ ทควรสวนขางหนง แลวไดกราบทลพระผมพระภาค วา พระพทธเจาขา ทเรยกวาสมมาทฐ สมมาทฐ ดงน ดวยเหตเพยงเทาไรหนอ จงจะชอวา สมมาทฐ ฯ [๔๓] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรกจจานะ โลกน โดยมากอาศยสวน ๒ อยาง คอ ความ ม ๑ ความไมม ๑ กเมอบคคลเหนความเกดแหงโลกดวยปญญาอนชอบตามเปนจรงแลว ความ ไมมในโลก ยอมไมม เมอบคคลเหนความดบแหงโลกดวยปญญาอนชอบตามเปนจรงแลว ความ มในโลก ยอมไมมโลกนโดยมากยงพวพนดวยอบายอปาทานและอภนเวส แตพระอรยสาวก ยอมไมเขาถง ไมถอมน ไมตงไวซงอบายและอปาทานนน อนเปนอภนเวสและอนสย อนเปน ทตงมนแหงจตวา อตตาของเรา ดงน ยอมไมเคลอบแคลงสงสยวาทกขนนแหละ เมอบงเกด ขน ยอมบงเกดขน ทกขเมอดบ ยอมดบ พระอรยสาวกนนมญาณหยงรในเรองนโดยไมตอง เชอผอนเลย ดวยเหตเพยงเทานแล กจจานะจงชอวาสมมาทฐ ฯ [๔๔] ดกรกจจานะ สวนสดขอท ๑ นวา สงทงปวงมอย สวนสดขอท ๒ นวา สงทงปวงไมม ตถาคตแสดงธรรมโดยสายกลาง ไมเขาไปใกลสวนสดทง ๒ นนวา เพราะอวชชา เปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจยจงมวญญาณ ... ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางนเพราะอวชชานนแหละดบดวยการสารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ... ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ จบสตรท ๕

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 16 ๖. ธรรมกถกสตร [๔๕] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ภกษรปใดรปหนงเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงท ประทบ ครนแลวถวายบงคมพระผมพระภาค นง ณ ทควรสวนขางหนง แลวไดกราบทล พระผมพระภาควา พระพทธเจาขา ทเรยกวา ธรรมกถก ธรรมกถก ดงน ดวยเหตเพยงเทาไร หนอ จงจะชอวาธรรมกถก ฯ [๔๖] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษ ถาภกษแสดงธรรมเพอความหนาย เพอ ความคลายกาหนด เพอความดบชราและมรณะ ควรจะกลาววาภกษธรรมกถก ถาภกษเปนผปฏบต เพอความหนาย เพอความคลายกาหนด เพอความดบชราและมรณะ ควรจะกลาววา ภกษปฏบต ธรรมสมควรแกธรรม ถาภกษเปนผหลดพนแลว เพราะความหนาย เพราะความคลายกาหนด เพราะความดบ เพราะไมถอมนชราและมรณะ ควรจะกลาววา ภกษบรรลนพพานในปจจบน ถาภกษแสดงธรรมเพอความหนาย เพอความคลายกาหนด เพอความดบชาต ...ภพ ... อปาทาน ... ตณหา ... เวทนา ... ผสสะ ... สฬายตนะ ... นามรป ...วญญาณ ... สงขาร ถาภกษแสดงธรรมเพอความ หนาย เพอความคลายกาหนด เพอความดบอวชชา ควรจะกลาววา ภกษธรรมกถก ถาภกษ เปนผปฏบตเพอความหนาย เพอความคลายกาหนด เพอความดบอวชชา ควรจะกลาววา ภกษ ปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ถาภกษเปนผหลดพนแลว เพราะความหนาย เพราะความคลายกาหนด เพราะความดบ เพราะไมถอมนอวชชา ควรจะกลาววา ภกษบรรลนพพานในปจจบน ฯ จบสตรท ๖ ๗. อเจลกสสปสตร [๔๗] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวน กลนทกนวาปสถาน เขตพระนคร ราชคฤห ครงนนแล เวลาเชา พระผมพระภาคทรงนงแลว ทรงถอบาตรและจวร เสดจเขาไป บณฑบาตในพระนครราชคฤห อเจลกสสปไดเหนพระผมพระภาคเสดจมาแตไกล ครนแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 17 เขาไปเฝาพระผมพระภาค ณ สถานทนน ไดปราศรยกบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรย พอใหระลกถงกนไปแลวไดยนอย ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๔๘] ครนแลว อเจลกสสปไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาพเจาจะขอถามเหต บางอยางกะทานพระโคดม ถาทานพระโคดมจะทรงกระทาโอกาส เพอทรงตอบปญหาแกขาพเจา พระผมพระภาคตรสตอบวา ดกรกสสป ยงมใชเวลาจะตอบปญหา เรากาลงเขาไปสละแวกบาน แมครงท ๒ ... แมครงท ๓ อเจลกสสปกไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาพเจาจะขอถามเหต บางอยางกะทานพระโคดม ถาทานพระโคดมจะทรงกระทาโอกาส เพอทรงตอบปญหาแกขาพเจา พระผมพระภาคตรสตอบวา ดกรกสสป ยงมใชเวลาตอบปญหา เรากาลงเขาไปสละแวกบาน ฯ [๔๙] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว อเจลกสสปไดกราบทล พระผมพระภาควา กขาพเจาไมประสงคจะถามทานพระโคดมมากนก ฯ ภ. ดกรกสสป ทานจงถามปญหาตามททานจานงไวเถด ฯ ก. ขาแตทานพระโคดม ความทกขตนกระทาเองหรอ ฯ ภ. อยากลาวอยางนน กสสป ฯ ก. ความทกขผอนกระทาใหหรอ ทานพระโคดม ฯ ภ. อยากลาวอยางนน กสสป ฯ ก. ความทกขตนกระทาเองดวย ผอนกระทาใหดวยหรอ ทานโคดม ฯ ภ. อยากลาวอยางนน กสสป ฯ ก. ความทกขบงเกดขนเพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาใหหรอ ทานพระโคดม ฯ ภ. อยากลาวอยางนน กสสป ฯ ก. ความทกขไมมหรอ ทานพระโคดม ฯ ภ. ความทกขไมมหามได ความทกขมอย กสสป ฯ ก. ถาอยางนน ทานพระโคดม ยอมไมรไมเหนความทกข ฯ ภ. เรายอมไมรไมเหนความทกขหามได เรารเหนความทกขอย กสสป ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 18 ก. เมอขาพเจาถามวา ขาแตทานพระโคดม ความทกขตนกระทาเองหรอ ทานตรสวา อยากลาวอยางนน กสสป เมอขาพเจาถามวา ความทกขผอนกระทาใหหรอ ทานพระโคดม ทานตรสวา อยากลาวอยางนน กสสป เมอขาพเจาถามวา ความทกขเกดขนเพราะอาศยการท มใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาใหหรอ ทานพระโคดม ทานตรสวา อยากลาวอยางนน กสสป เมอขาพเจาถามวาความทกขไมมหรอ ทานพระโคดม ทานตรสวา ความทกขไมมหามได ความ ทกขมอย กสสป เมอขาพเจาถามวา ถาอยางนน ทานพระโคดม ยอมไมรไมเหนความทกข ทานตรสวา เรายอมไมรไมเหนความทกขหามได เรารเหนความทกขอย กสสป ขาแตพระองค ผเจรญ ขอพระผมพระภาคจงตรสบอกความทกขแกขาพเจา และขอพระผมพระภาคจงทรงแสดง ความทกขแกขาพเจาดวย ฯ [๕๐] พระผมพระภาคตรสวา ดกรกสสป เมอบคคลถออยวา นนผกระทา นนผเสวย [ทกข] เราจะกลาววา ทกขตนกระทาเองดงน อนนเปนสสสตทฐไป เมอบคคลถกเวทนา ทมแทง [ร] อยวาผกระทาคนหนง ผเสวยเปนอกคนหนง เราจะกลาววา ทกขผอนกระทาให ดงน อนนเปนอจเฉททฐไปดกรกสสป ตถาคตแสดงธรรมโดยสายกลาง ไมเขาไปใกลสวน สดทงสองนนวาเพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน เพราะอวชชานนแหละดบดวย สารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ...ความดบแหงกองทกข ทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๕๑] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว อเจลกสสปไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ภาษตของพระองคแจมแจงนก ขาแตพระองคผเจรญ ภาษตของพระองค แจมแจงนก พระผมพระภาคทรงประกาศธรรมโดยอเนกปรยาย เปรยบเหมอนบคคลหงายของท ควา เปดของทปด บอกทางแกคนหลงทาง หรอตามประทปในทมดดวยประสงควา ผมจกษ จกเหนรปฉะนนขาพระองคขอถงพระผมพระภาคกบทงพระธรรมและภกษสงฆเปนสรณะ ขาพระองคพงไดบรรพชา พงไดอปสมบทในสานกของพระผมพระภาค ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรกสสป ผใดเคยเปนอญญเดยรถย หวงบรรพชาหวงอปสมบท ในธรรมวนยน ผนนจะตองอยปรวาส ๔ เดอน เมอลวง ๔ เดอนภกษทงหลายเตมใจแลว หวงอย จงใหบรรพชา ใหอปสมบท เพอความเปนภกษกแตวา เรารความตางแหงบคคล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 19 อเจลกสสปกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ หากผทเคยเปนอญญเดยรถยหวงบรรพชา หวงอปสมบทในธรรมวนยน ผนนจะตองอยปรวาส ๔ เดอน เมอลวง ๔ เดอน ภกษทงหลาย เตมใจแลวหวงอย จงใหบรรพชาใหอปสมบท เพอความเปนภกษไซร ขาพระองคจกอยปรวาส ๔ ป เมอลวง ๔ ปภกษทงหลายเตมใจแลว จงใหบรรพชา ใหอปสมบท เพอความเปนภกษเถด ฯ [๕๒] อเจลกสสปไดบรรพชา ไดอปสมบทในสานกพระผมพระภาคแลว ครนทาน กสสปอปสมบทแลวไมนาน หลกออกจากหมอยผเดยว ไมประมาทมความเพยร มจตแนวแน ไมนานนก กทาใหแจงซงทสดแหงพรหมจรรยอนยอดเยยม ซงกลบตรทงหลาย ผออกจากเรอน บวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนน ดวยปญญาอนยงดวยตนเองในปจจบน เขาถงอย รชดวา ชาตสนแลวพรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางน มไดม กทานกสสปไดเปนพระอรหนตองคหนง ในจานวนพระอรหนตทงหลาย ฯ จบสตรท ๗ ๘. ตมพรกขสตร [๕๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ปรพาชก ชอตมพรกขะ เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนแลวไดปราศรยกบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๕๔] ครนแลว ตมพรกขปรพาชกไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตทานพระโคดม สขและทกข ตนกระทาเองหรอ ฯ พระผมพระภาคไดตรสวา อยากลาวอยางนน ตมพรกขะ ฯ ต. สขและทกขผอนกระทาใหหรอ ทานพระโคดม ฯ ภ. อยากลาวอยางนน ตมพรกขะ ฯ ต. สขและทกข ตนกระทาเองดวย ผอนกระทาใหดวยหรอทานพระโคดม ฯ ภ. อยากลาวอยางนน ตมพรกขะ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 20 ต. สขและทกขบงเกดขน เพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาใหหรอ ทานพระโคดม ฯ ภ. อยากลาวอยางนน ตมพรกขะ ฯ ต. สขและทกขไมมหรอ ทานพระโคดม ฯ ภ. สขและทกขไมมหามได สขและทกขมอย ตมพรกขะ ฯ ต. ถาอยางนน ทานพระโคดม ยอมไมร ไมเหนสขและทกข ฯ ภ. เรายอมไมรไมเหนสขและทกขหามได เรารเหนสขและทกขอยตมพรกขะ ฯ ต. เมอขาพเจาถามวา ขาแตทานพระโคดม สขและทกขตนกระทาเองหรอทานตรสวา อยากลาวอยางนน ตมพรกขะ เมอขาพเจาถามวา สขและทกขผอนกระทาใหหรอ ทานพระ โคดม ทานตรสวา อยากลาวอยางนน ตมพรกขะเมอขาพเจาถามวา สขและทกขตนกระทา เองดวย ผอนกระทาใหดวยหรอ ทานพระโคดม ทานตรสวา อยากลาวอยางนน ตมพรกขะ เมอขาพเจาถามวาสขและทกขบงเกดขนเพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาให หรอทานพระโคดม ทานตรสวา อยากลาวอยางนน ตมพรกขะ เมอขาพเจาถามวา สขและ ทกขไมมหรอ ทานตรสวา สขและทกขไมมหามได สขและทกขมอย ตมพรกขะเมอขาพเจา ถามวา ถาอยางนน ทานพระโคดม ยอมไมรไมเหนสขและทกขทานตรสวา เรายอมไมรไมเหน สขและทกขหามได เราเหนสขและทกขอยตมพรกขะ ขอทานพระโคดมจงตรสบอกสขและ ทกขแกขาพเจา ขอทานพระโคดมจงทรงแสดงสขและทกขแกขาพเจา ฯ [๕๕] พระผมพระภาคตรสวา ดกรตมพรกขะ เมอบคคลถออยวานนเวทนา นนผเสวย [เวทนา] ดงน แตเราไมกลาวอยางนวา สขและทกขตนกระทาเอง เมอบคคลถกเวทนาทมแทง [ร] อยวาเวทนาอยางหนง ผเสวย[เวทนา] เปนอกคนหนง ดงน แตเราไมกลาวอยางนวา สขและทกขผอนกระทาให ดกรตมพรกขะ ตถาคตแสดงธรรมโดยสายกลาง ไมเขาไปใกลสวนสด ทงสองนนวา เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... ความ เกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน เพราะอวชชานนแหละดบดวยสารอก โดยไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบวญญาณจงดบ ... ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 21 [๕๖] พระผมพระภาคตรสอยางนแลว ตมพรกขปรพาชกไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตทานพระโคดม ภาษตของพระองคแจมแจงนก ขาแตทานพระโคดม ภาษตของพระองค แจมแจงนก พระผมพระภาคทรงประกาศธรรมโดยอเนกปรยาย เปรยบเหมอนบคคลหงายของ ทควา เปดของทปด บอกทางแกคนหลงทาง หรอตามประทปในทมดดวยประสงควา ผมจกษจก เหนรปฉะนนขาพระองคขอถงทานพระโคดมกบทงพระธรรมและพระภกษสงฆเปนสรณะ ขอทานพระโคดมจงทรงจาขาพระองควาเปนอบาสกผถงสรณะจนตลอดชวตจาเดมแตวนน เปนตนไป ฯ จบสตรท ๘ ๙. พาลปณฑตสตร [๕๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลายกายนของคนพาล ผอน อวชชาหมหอแลว ประกอบดวยตณหา เกดขนแลวอยางน กายนดวย นามรปในภายนอกดวย ยอมมดวยประการดงน เพราะอาศยกายและนามรปทงสองน จงเกดผสสะ สฬายตนะ ซงทง สองอยางนนหรอแตอยางใดอยางหนง ถกตองคนพาล เปนเหตใหเสวยสขและทกข กายนของ บณฑตผอนอวชชาหมหอแลวประกอบดวยตณหา เกดขนแลวอยางน กายนดวย นามรป ในภายนอกดวย ยอมมดวยประการดงน เพราะอาศยกายและนามรปทงสองน จงเกดผสสะ สฬายตนะ ซงทงสองอยางนนหรอแตอยางใดอยางหนง ถกตองบณฑต เปนเหตใหเสวยสข และทกข ฯ [๕๘] ดกรภกษทงหลาย ในเรองนน จะแปลกกนอยางไร จะมอธบายอยางไร จะตางกนอยางไร ระหวางบณฑตกบพาล พวกภกษกราบทลวา พระพทธเจาขา ธรรมของพวก ขาพระองคมพระผมพระภาคเปนเดม มพระผมพระภาคเปนผนา มพระผมพระภาคเปนทพงอาศย ขอประทานพระวโรกาส เนอความแหงพระภาษตน แจมแจงแกพระผมพระภาคพระองคเดยว ภกษทงหลายไดฟงแตพระผมพระภาคแลว จกทรงจาไว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 22 พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย ถาเชนนนพวกเธอจงฟง จงใสใจใหดเถด เราจกกลาว ภกษพวกนนทลรบพระผมพระภาคแลว ฯ [๕๙] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กายนของคนพาลผถกอวชชาใด หมหอแลว และประกอบแลวดวยตณหาใด เกดขนแลว อวชชานน คนพาลยงละไมได และ ตณหานนยงไมสนไป ขอนนเพราะเหตไร เพราะคนพาลไมไดประพฤตพรหมจรรย เพอความ สนทกขโดยชอบ เหตนน เมอตายไปคนพาลยอมเขาถงกาย เมอเขาเขาถงกายชอวายงไมพน จากชาต ชรา มรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส เรากลาววา ยงไมพนไปจากทกข กายนของบณฑตผถกอวชชาใดหมหอแลว และประกอบดวยตณหาใด เกดขนแลว อวชชานน บณฑตละไดแลวและตณหานนสนไปแลว ขอนนเพราะเหตไร เพราะวาบณฑตไดประพฤต พรหมจรรย เพอความสนทกขโดยชอบ เหตนน เมอตายไป บณฑตยอมไมเขาถงกาย เมอเขา ไมเขาถงกาย ชอวายอมพนจากชาต ชรา มรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส เรากลาว วา ยอมพนจากทกข อนนเปนความแปลกกน อนนเปนอธบาย อนนเปนความตางกนของ บณฑตกบคนพาล กลาวคอการอยประพฤตพรหมจรรย ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. ปจจยสตร [๖๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลายเราจกแสดงปฏจจสมปบาท และธรรมทอาศยกนเกดขนแกพวกเธอ พวกเธอจงฟงธรรมนน จงใสใจใหดเถด เราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว ฯ [๖๑] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กปฏจจสมปบาทเปนไฉน ดกร ภกษทงหลาย เพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ พระตถาคตทงหลายเสดจอบตขนกตาม ไมเสดจอบตขนกตาม ธาตอนนน คอ ธมมฐตธมมนยาม อทปปจจย กยงดารงอย พระตถาคตยอมตรสร ยอมตรสรทวถงซงธาตอนนน ครนแลว ยอมตรสบอก ทรงแสดง

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 23 บญญต แตงตง เปดเผย จาแนก กระทาใหตน และตรสวา ทานทงหลายจงด ดงน เพราะ ชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ ... เพราะภพเปนปจจย จงมชาต ... เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ ... เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน ... เพราะเวทนาเปนปจจย จงมตณหา ...เพราะผสสะ เปนปจจย จงมเวทนา ... เพราะสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ ...เพราะนามรปเปนปจจย จง มสฬายตนะ ... เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป ... เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร พระตถาคตทงหลายเสดจอบตขนกตาม ไมเสดจอบตขนก ตาม ธาตอนนนคอ ธมมฐต ธมมนยาม อทปปจจย กยงดารงอย พระตถาคตยอมตรสร ยอมตรสร ทวถงซงธาตอนนน ครนแลวยอมตรสบอก ทรงแสดง บญญต แตงตง เปดเผย จาแนก กระทาใหตน และตรสวา ทานทงหลายจงด ดงน เพราะอวชชาเปนปจจยจงมสงขาร ภกษ ทงหลาย ความจรงแท ความไมคลาดเคลอน ความไมเปนอยางอนมลเหตอนแนนอนในธาต อนนน ดงพรรณนามาฉะนแล เราเรยกวาปฏจจสมปบาท [๖๒] ดกรภกษทงหลาย กธรรมทอาศยกนเกดขนเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย ชรา และมรณะเปนของไมเทยง อนปจจยประชมแตง อาศยกนเกดขนมความสนไป เสอมไป คลายไป ดบไปเปนธรรมดา ชาต ... ภพ ... อปาทาน ...ตณหา ... เวทนา ... ผสสะ ... สฬายตนะ ... นามรป ... วญญาณ ... สงขาร ...อวชชา เปนของไมเทยง อนปจจยประชมแตง อาศยกนเกด ขน มความสนไปเสอมไป คลายไป ดบไปเปนธรรมดา ดกรภกษทงหลาย เหลานเรยกวา ธรรมอาศยกนเกดขน ฯ [๖๓] ดกรภกษทงหลาย เมอใดแล อรยสาวกเหนดวยดซงปฏจจสมปบาทน และ ธรรมทอาศยกนเกดขนเหลาน ดวยปญญาอนชอบตามเปนจรงแลว เมอนน อรยสาวกนนจกแลน เขาถงทสดเบองตนวา ในอดตกาลเราไดเปนหรอหนอในอดตกาลเราไดเปนอะไรหนอ ในอดต กาลเราไดเปนอยางไรหนอ ในอดตกาลเราไดเปนอะไร แลวไดมาเปนอะไรหนอ หรอวา จกแลนเขาถงทสดเบองปลายวา ในอนาคตกาลเราจกเปนหรอหนอ ในอนาคตกาลเราจกเปน อะไรหนอ ในอนาคตกาลเราจกเปนอยางไรหนอ ในอนาคตกาลเราจกเปนอะไร แลวจงจกเปนอะไร หนอ หรอวาจกยงมความสงสยในปจจบนกาลเปนภายใน ณ บดนวา เราเปนอยหรอหนอ หรอ ไมเปนอยหนอ เราเปนอะไรอยหนอ เราเปนอยางไรอยหนอสตวนมาแตไหนหนอ เขาจกไป

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 24 ในทไหน ดงน ขอน มใชฐานะทจะมได เพราะเหตไร เพราะวาอรยสาวกเหนดวยดแลวซง ปฏจจสมปบาท และธรรมทอาศยกนเกดขนเหลาน ดวยปญญาอนชอบตามเปนจรง ฯ จบสตรท ๑๐ อาหารวรรคท ๒ จบ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑ อาหารสตร ๒ ผคคนสตร ๓ สมณพราหมณสตรท ๑ ๔ สมณพราหมณสตรท ๒ ๕ กจจานโคตตสตร ๖ ธรรมกถก สตร ๗ อเจลกสสปสตร ๘ ตมพรกขสตร ๙ พาลบณฑตสตร ๑๐ ปจจยสตร ฯ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 25 ทสพลวรรคท ๓ ๑. ทสพลสตรท ๑ [๖๔] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ตถาคตประกอบดวยทสพล ญาณ และจตเวสารชชญาณ จงปฏญาณฐานะของผองอาจ บนลอสหนาทในบรษททงหลาย ยงพรหมจกรใหเปนไปวา ดงนรปดงนความเกดขนแหงรป ดงนความดบแหงรป ดงนเวทนา ดงนความเกดขนแหงเวทนา ดงนความดบแหงเวทนา ดงนสญญา ดงนความเกดขนแหงสญญา ดงนความดบแหงสญญา ดงนสงขารทงหลาย ดงนความเกดขนแหงสงขารทงหลายดงนความ ดบแหงสงขารทงหลาย ดงนวญญาณ ดงนความเกดขนแหงวญญาณดงนความดบแหงวญญาณ ดวยเหตน เมอปจจยนมอย ผลนยอมม เพราะการบงเกดขนแหงปจจยน ผลนจงบงเกดขน เมอปจจยนไมมอย ผลนยอมไมมเพราะการดบแหงปจจยน ผลนจงดบ ขอนคอ เพราะอวชชา เปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... ความเกดขนแหงกองทกขทงมวล น ยอมมดวยประการอยางน ฯ กเพราะอวชชานนแหละดบดวยการสารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ... ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ จบสตรท ๑ ๒. ทสพลสตรท ๒ [๖๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ตถาคตประกอบ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 26 ดวยทสพลญาณ และจตเวสารชชญาณ จงปฏญาณฐานะของผองอาจ บนลอสหนาทในบรษท ทงหลาย ยงพรหมจกรใหเปนไปวาดงนรป ดงนความเกดขนแหงรป ดงนความดบแหงรป ดงนเวทนา ดงนความเกดขนแหงเวทนา ดงนความดบแหงเวทนา ดงนสญญา ดงนความเกด ขนแหงสญญา ดงนความดบแหงสญญา ดงนสงขารทงหลาย ดงนความเกดขนแหงสงขาร ทงหลาย ดงนความดบแหงสงขารทงหลาย ดงนวญญาณ ดงนความเกดขนแหงวญญาณ ดงน ความดบแหงวญญาณ ดวยเหตน เมอปจจยนมอย ผลนยอมมเพราะการบงเกดขนแหงปจจยน ผลนจงบงเกดขน เมอปจจยนไมมอย ผลนยอมไมม เพราะการดบแหงปจจยน ผลนจงดบ ขอนคอ เพราะอวชชาเปนปจจยจงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... ความเกด ขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ กเพราะอวชชานนแหละดบดวยการสารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบเพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ... ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๖๖] ดกรภกษทงหลาย ธรรมอนเรากลาวดแลวอยางน ทาใหตนแลว เปดเผยแลว ประกาศแลว ตดสมณะขรวแลว ดกรภกษทงหลาย กลบตรผบวชดวยศรทธา สมควรแทเพอ ปรารภความเพยรในธรรมอนเรากลาวดแลวอยางน ทาใหตน เปดเผย ประกาศ ตดสมณะขรวแลว ดวยความตงใจวา หนง เอน และกระดกจงเหลออย เนอเลอดในสรระของเราจงเหอดแหงไป กตามท อฐผลใดทจะพงบรรลไดดวยเรยวแรงของบรษ ดวยความเพยรของบรษ ดวยความบากบน ของบรษ ยงไมบรรลอฐผลนน จกไมหยดความเพยร ดงน ดกรภกษทงหลายบคคลผเกยจคราน อาเกยรณดวยธรรมอนเปนบาปอกศล ยอมอยเปนทกข และยอมยงประโยชนของตนอนใหญให เสอมเสย ดกรภกษทงหลาย สวนบคคลผปรารภความเพยร ผสงดจากธรรมอนเปนบาปอกศล ยอมอยเปนสข และยงประโยชนของตนอนใหญใหบรบรณได ดกรภกษทงหลาย การบรรลธรรม อนเลศดวยธรรมอนเลว ยอมมไมได แตวาการบรรลธรรมอนเลศยอมมไดดวยธรรมอนเลศ ดกรภกษทงหลาย พรหมจรรยนผองใส ควรดม เพราะพระศาสดาอยพรอมหนาแลว ฯ [๖๗] เพราะเหตฉะนแหละ ภกษทงหลาย เธอทงหลายจงปรารภความเพยร เพอถง ธรรมทยงไมถง เพอบรรลธรรมทยงไมไดบรรล เพอทาใหแจงธรรมทยงไมไดทาใหแจง เธอทง หลายพงศกษาอยางนวา บรรพชาของเราทงหลายน จกไมตาทราม ไมเปนหมน มผล มกาไร พวกเราบรโภคจวรบณฑบาต เสนาสนะ และคลานเภสชบรกขาร ของชนเหลาใด สกการะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 27 เหลานนของชนเหลานน จกมผลมาก มอานสงสมาก เพราะเราทงหลาย ดงน ดกรภกษ ทงหลาย อนบคคลผเลงเหนประโยชนตน สมควรแทเพอยงกจใหถงพรอมดวยความไมประมาท หรอบคคลผเลงเหนประโยชนผอน สมควรแทเพอยงกจใหถงพรอมดวยความไมประมาท กหรอวา บคคลผมองเหนประโยชนทงสองฝายสมควรแทจรงเพอยงกจใหถงพรอมดวยความไม ประมาท ดงน ฯ จบสตรท ๒ ๓. อปนสสตร [๖๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลายเมอเรารอย เหนอย เราจง กลาวความสนไปแหงอาสวะทงหลาย เมอเราไมรไมเหน เรากมไดกลาวความสนไปแหงอาสวะ ทงหลาย ภกษทงหลาย เมอเรารเราเหนอะไรเลา ความสนไปแหงอาสวะทงหลายยอมม เมอ เราร เราเหนวาดงนรป ดงนความเกดขนแหงรป ดงนความดบแหงรป ... ดงนเวทนา ... ดงน สญญา ...ดงนสงขารทงหลาย ... ดงนวญญาณ ดงนความเกดขนแหงวญญาณ ดงนความดบแหง วญญาณ ความสนไปแหงอาสวะทงหลายยอมม ภกษทงหลาย เมอเราร เราเหนอยางนแล ความสนไปแหงอาสวะทงหลายยอมม ฯ [๖๙] ดกรภกษทงหลาย เมอธรรมเปนทสนไป เกดขนแลว ญาณในธรรมเปนทสน ไป อนนนแมใด มอย เรากลาวญาณแมนนวา มเหตเปนทองอาศย มไดกลาววา ไมมเหต เปนทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลาเปนเหตทองอาศยแหงญาณในธรรมเปนทสนไป ควรกลาววา วมตต ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงวมตตวามเหตทองอาศย มไดกลาววา ไมมเหตทองอาศยดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตทองอาศยแหงวมตต ควรกลาววา วราคะดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงวราคะวามเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตทองอาศยแหงวราคะ ควรกลาววา นพพทา ดกรภกษ ทงหลาย เรากลาวแมซงนพพทาวามเหตทองอาศยมไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษ ทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตทองอาศยแหงนพพทา ควรกลาววา ยถาภตญาณทสสนะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 28 ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงยถาภตญาณทสสนะวา มเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตท องอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตทองอาศยแหงยถาภตญาณทสสนะ ควรกลาววา สมาธ ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงสมาธวามเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทอง อาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตทองอาศยแหงสมาธควรกลาววา สข ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงสขวา มเหตทองอาศยมไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตทองอาศยแหงสข ควรกลาววา ปสสทธ ดกร ภกษทงหลาย เรากลาวแมซงปสสทธวามเหตทองอาศย มไดกลาววา ไมมเหตท องอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลาเปนเหตทองอาศยแหงปสสทธ ควรกลาววา ปต ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงปตวามเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลายกอะไรเลา เปนเหตทองอาศยแหงปต ควรกลาววา ความ ปราโมทย ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงความปราโมทย วามเหตทองอาศย มไดกลาววา ไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตทองอาศยแหงความปราโมทย ควรกลาววา ศรทธา ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงศรทธาวามเหตทองอาศย มได กลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตทองอาศยแหงศรทธา ควรกลาววา ทกข ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงทกขวามเหตทองอาศย มไดกลาว วาไมมเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปน เหตทองอาศยแหงทกข ควรกลาววา ชาต ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงชาตวา มเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหต ทองอาศยแหงชาต ควรกลาววา ภพ ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงภพวามเหตท องอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลายกอะไรเลา เปนเหตทองอาศย แหงภพ ควรกลาววา อปาทาน ดกรภกษทงหลายเรากลาวแมซงอปาทานวา มเหต ทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตท องอาศยแหงอปาทาน ควรกลาววา ตณหาดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงตณหาวา มเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหต ทองอาศยแหงตณหาควรกลาววา เวทนา ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงเวทนาวาม เหตทองอาศยมไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตทอง

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 29 อาศยแหงเวทนา ควรกลาววา ผสสะ ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงผสสะวามเหต ทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลาเปนเหตทองอาศย แหงผสสะ ควรกลาววา สฬายตนะ ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงสฬายตนะวา มเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตท องอาศยแหงสฬายตนะ ควรกลาววา นามรปดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงนามรปวา มเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตท องอาศยแหงนามรปควรกลาววา วญญาณ ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงวญญาณวา ม เหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไรเลา เปนเหตท องอาศยแหงวญญาณ ควรกลาววา สงขารทงหลาย ดกรภกษทงหลาย เรากลาวแมซงสง ขารทงหลายวา มเหตทองอาศย มไดกลาววาไมมเหตทองอาศย ดกรภกษทงหลาย กอะไร เลา เปนเหตทองอาศยแหงสงขารทงหลาย ควรกลาววาอวชชา ดวยเหตดงนแล ภกษทง หลาย สงขารทงหลาย มอวชชาเปนทองอาศยวญญาณมสงขารเปนทองอาศย นามรปมวญญาณ เปนทองอาศย ผสสะมสฬายตนะเปนทองอาศย เวทนามผสสะเปนทองอาศย ตณหามเวทนา เปนทองอาศย อปาทานมตณหาเปนทองอาศย ภพมอปาทานเปนทองอาศย ชาตมภพเปนทองอาศย ทกขมชาตเปนทองอาศย ศรทธามทกขเปนทองอาศย ความปราโมทยมศรทธาเปนทองอาศย ปตมปราโมทยเปนทองอาศย ปสสทธมปตเปนทองอาศย สขมปสสทธเปนทองอาศย สมาธมสขเปนทองอาศย ยถาภตญาณทสสนะมสมาธเปนทองอาศย นพพทามยถาภตญาณ ทสสนะเปนทองอาศย วราคะมนพพทาเปนทองอาศย วมตตมวราคะเปนทองอาศย ญาณ ในธรรมเปนทสนไปมวมตตเปนทองอาศย ฯ [๗๐] ดกรภกษทงหลาย เมอฝนเมลดใหญตกอยบนยอดภเขา นานนไหลไปตาม ทลม ยงซอกเขา ระแหง และหวยใหเตม ซอกเขาระแหงและหวย ทงหลายเตมเปยม แลว ยอมยงหนองทงหลายใหเตม หนองทงหลายเตมเปยมแลวยอมยงบงทงหลายใหเตม บงทงหลายเตมเปยมแลว ยอมยงแมนานอยๆ ใหเตมแมนานอยๆ เตมเปยมแลว ยอมยงแมนาใหญๆ ใหเตม แมนาใหญๆ เตมเปยมแลว ยอมยงมหาสมทรใหเตม แม ฉนใด ดกรภกษทงหลาย สงขารทงหลายมอวชชาเปนทองอาศย ฯลฯ ญาณในธรรมเปนทสนไป มวมตตเปนทองอาศย ฉนนนเหมอนกนแล ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 30 ๔. อญญตตถยสตร [๗๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวนกลนทกนวาปสถาน เขตพระนคร ราชคฤห ครงนนแล เปนเวลาเชา ทานพระสารบตรนงแลว ถอบาตรและจวรเขาไปสพระนคร ราชคฤห เพอบณฑบาต ครงนนแล ทานพระสารบตรไดมความคดดงนวา เวลานยงเชาเกนไป ทจะเทยวบณฑบาตในพระนครราชคฤหอยากระนนเลย เราพงเขาไปยงอารามของพวกปรพาชก อญญเดยรถยเถด ครงนนแล ทานพระสารบตรไดเขาไปยงอารามของพวกปรพาชกอญญเดยรถย ครนแลวไดสนทนาปราศรยกบปรพาชกอญญเดยรถยเหลานน ครนผานการปราศรยพอใหระลก ถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๗๒] ทานพระสารบตรพอนงเรยบรอยแลว พวกปรพาชกอญญเดยรถยไดกลาวกะ ทานดงนวา ดกรทานสารบตร มสมณพราหมณพวกหนงผกลาวกรรมยอมบญญตวา ทกขตน ทาเอง มสมณพราหมณพวกหนงผกลาวกรรม ยอมบญญตวา ทกขผอนทาให มสมณพราหมณ พวกหนงผกลาวกรรม ยอมบญญตวา ทกขตนทาเองดวย ผอนทาใหดวย อนง มสมณพราหมณ พวกหนงผกลาวกรรม ยอมบญญตวา ทกขเกดขนเอง เพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาดกรทานสารบตร กในวาทะทง ๔ น พระสมณโคดมกลาวไวอยางไร บอกไว อยางไร พวกขาพเจาพยากรณอยางไร จงจะชอวาเปนผกลาวตามทพระสมณโคดมกลาวแลว จะไม กลาวตพระสมณโคดมดวยคาไมจรง และพยากรณธรรมสมควรแกธรรม ทงการคลอยตามวาทะ ทถกไรๆ จะไมพงถงฐานะอนวญชนจะตเตยนได ฯ [๗๓] ทานพระสารบตรตอบวา ดกรทานทงหลาย พระผมพระภาคตรสวา ทกขเปน ของอาศยเหตเกดขน ทกขอาศยอะไรเกดขน ทกขอาศยผสสะเกดขน บคคลผกลาวดงน จงจะชอวาเปนผกลาวตามทพระผมพระภาคตรสแลวไมกลาวตพระผมพระภาคดวยคาไมจรง และพยากรณธรรมสมควรแกธรรม ทงการคลอยตามวาทะทถกไรๆ กจะไมถงฐานะอนวญชน จะตเตยนได ดกรทานทงหลาย ในวาทะทง ๔ นน แมทกขทพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาว กรรมบญญตวา ตนทาเอง กยอมเกดเพราะผสสะเปนปจจย แมทกขทพวกสมณพราหมณซง เปนผกลาวกรรมบญญตวา ผอนทาให กยอมเกดเพราะผสสะเปนปจจย แมทกขทพวกสมณ พราหมณผกลาวกรรมบญญตวา ตนทาเองดวย ผอนทาใหดวย กยอมเกดเพราะผสสะเปนปจจย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 31 แมทกขทพวกสมณพราหมณผกลาวกรรมบญญตวาเกดเอง เพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาใหกยอมเกดเพราะผสสะเปนปจจย ดกรทานทงหลาย ในวาทะทง ๔ นน พวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ทกขตนทาเอง เวนผสสะเสย เขายอมเสวย ทกขดงน มใชฐานะทจะมได แมพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ทกขผอน ทาให เวนผสสะเสย เขายอมเสวยทกขดงน กมใชฐานะทจะมได แมพวกสมณพราหมณซง เปนผกลาวกรรมบญญตวา ทกขตนทาเองดวยผอนทาใหดวย เวนผสสะเสย เขายอมเสวย ทกขดงน กมใชฐานะทจะมได ถงพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ทกข เกดเอง เพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาให เวนผสสะเสย เขายอม เสวยทกข ดงน กมใชฐานะจะมได ดงน ฯ [๗๔] ทานพระอานนทไดยนทานพระสารบตรสนทนาปราศรยกบพวกปรพาชกอญญเดยรถย เหลานนแลว ครงนน ทานพระอานนทเทยวบณฑบาตในพระนครราชคฤห ในกาลภายหลง ภตกลบจากบณฑบาตแลว ไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง แลวกราบทลถอยคาสนทนาของทานพระสารบตรกบพวกปรพาชกอญญ เดยรถยซงไดมมาแลวทงหมดแดพระผมพระภาค ฯ [๗๕] พระผมพระภาคตรสวา ดละๆ อานนท ตามทสารบตรพยากรณชอวาพยากรณ โดยชอบ ดกรอานนท เรากลาววาทกขเปนของอาศยเหตเกดขนทกขอาศยอะไรเกดขน ทกขอาศยผสสะเกดขน บคคลผกลาวดงน จงจะชอวาเปนผกลาวตามทเรากลาวแลว ไมกลาว ตเราดวยคาไมจรง และพยากรณธรรมสมควรแกธรรม ทงการคลอยตามวาทะทถกไรๆ กจะ ไมพงถงฐานะอนวญชนจะตเตยนได ดกรอานนท ในวาทะทง ๔ นน ทกขทพวกสมณพราหมณ ซงเปนผกลาวกรรมบญญตวาตนทาเอง กยอมเกดเพราะผสสะเปนปจจย แมทกขทพวกสมณ พราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ผอนทาให กยอมเกดเพราะผสสะเปนปจจย แมทกขทพวก สมณพราหมณผกลาวกรรมบญญตวา ตนทาเองดวย ผอนทาใหดวย กยอมเกดเพราะผสสะ เปนปจจย แมทกขทพวกสมณพราหมณผกลาวกรรมบญญตวา เกดเอง เพราะอาศยการทมใช ตนเองกระทา มใชผอนกระทาให กยอมเกด เพราะผสสะเปนปจจย ดกรอานนท ในวาทะ ทง ๔ นนพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ทกขตนทาเอง เวนผสสะเสย เขายอมเสวยทกข ดงน มใชฐานะทจะมได แมพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญต

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 32 วา ทกขผอนทาให เวนผสสะเสย เขายอมเสวยทกขดงน กมใชฐานะทจะมได แมพวก สมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ทกขตนทาเองดวย ผอนทาใหดวย เวนผสสะเสย เขายอมเสวยทกขดงน กมใชฐานะทจะมไดถงพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ทกขเกดเอง เพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทา เวนผสสะเสย เขายอม เสวยทกขดงนกมใชฐานะทจะมได ฯ [๗๖] ดกรอานนท สมยหนง เราอยทเวฬวนกลนทกนวาปสถาน ใกลกรงราชคฤห นแหละ ครงนนแล อานนท ในเวลาเชา เรานงแลว ถอบาตรและจวรเขาไปสกรงราชคฤห เพอบณฑบาต ดกรอานนท เรานนไดคดดงนวา เวลานยงเชาเกนไปทจะเทยวบณฑบาตในกรง ราชคฤห อยากระนนเลย เราพงเขาไปยงอารามของพวกปรพาชกอญญเดยรถยเถด ครงนนแล อานนท เราไดเขาไปยงอารามของพวกปรพาชกอญญเดยรถย ครนแลว ไดสนทนาปราศรยกบ ปรพาชกอญญเดยรถยเหลานน ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว นง ณ ทควรสวน ขางหนง ดกรอานนท พอเรานงเรยบรอยแลว พวกปรพาชกอญญเดยรถยเหลานนไดกลาว กะเราดงนวา ทานพระโคดม มสมณพราหมณพวกหนงเปนผกลาวกรรมยอมบญญตวา ทกขตน ทาเอง อนง มสมณพราหมณพวกหนง เปนผกลาวกรรมยอมบญญตวา ทกขผอนทาให มสมณพราหมณพวกหนงเปนผกลาวกรรมยอมบญญตวา ทกขตนทาเองดวย ผอนทาใหดวย อนง มสมณพราหมณพวกหนงเปนผกลาวกรรมยอมบญญตวา ทกขเกดเอง เพราะอาศยการทมใชตน เองกระทา มใชผอนกระทา ในวาทะทง ๔ น ทานพระโคดมกลาวไวอยางไร บอกไวอยางไร ขาพเจาทงหลายพยากรณอยางไร จงจะชอวาเปนผกลาวตามททานพระโคดมกลาวแลว จะไมกลาว ตทานพระโคดมดวยคาไมจรง และพงพยากรณธรรมสมควรแกธรรม ทงการคลอยตามวาทะท ถกไรๆ จะไมพงถงฐานะอนวญชนจะตเตยนได ดกรอานนท เมอพวกปรพาชกอญญเดยรถย เหลานนกลาวแลวอยางนเราไดกลาวกะพวกปรพาชกอญญเดยรถยเหลานนดงนวา ดกรทานทงหลาย เรากลาววาทกขเปนของอาศยเหตเกดขน ทกขอาศยผสสะเกดขน บคคลผกลาวดงน จงจะ ชอวาเปนผกลาวตามทเรากลาวแลว ไมกลาวตเราดวยคาไมจรง และพยากรณธรรมสมควรแก ธรรม ทงการคลอยตามวาทะทถกไรๆ กจะไมพงถงฐานะอนวญชนจะตเตยนได ดกรทาน ทงหลาย ในวาทะทง ๔ นน แมทกขทพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ตนทาเอง กยอมเกดเพราะผสสะเปนปจจย แมทกขทพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 33 ผอนทาใหกยอมเกดเพราะผสสะเปนปจจย แมทกขทพวกสมณพราหมณผกลาวกรรมบญญตวา ตนทาเองดวย ผอนทาใหดวย กยอมเกดเพราะผสสะเปนปจจย แมทกขทพวกสมณพราหมณ ผกลาวกรรมบญญตวา เกดเอง เพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทา กยอมเกด เพราะผสสะเปนปจจย ดกรทานทงหลายในวาทะทง ๔ นน พวกสมณพราหมณซงเปนผ กลาวกรรมบญญตวา ทกขตนทาเองเวนผสสะเสย เขายอมเสวยทกขดงน มใชฐานะทจะมได พวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ทกขผอนทาให เวนผสสะเสย เขายอมเสวย ทกขดงน กมใชฐานะทจะมได แมพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวาทกขตน ทาเองดวย ผอนทาใหดวย เวนผสสะเสย เขายอมเสวยทกขดงน กมใชฐานะทจะมได ถง พวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ทกขเกดเองเพราะอาศยการทมใชตนเอง กระทา มใชผอนกระทาให เวนผสสะเสย เขายอมเสวยทกขดงน กมใชฐานะทจะมได ฯ [๗๗] ทานพระอานนทกราบทลวา นาอศจรรยพระเจาขา ไมเคยมพระเจาขา ในการท เนอความทงหมดจกเปนอรรถอนพระองคตรสแลวดวยบทๆเดยว เนอความน เมอกลาวโดย พสดารจะเปนอรรถอนลกซงดวย เปนอรรถมกระแสความอนลกซงดวย พงมไหมหนอ พระเจาขา ดกรอานนท ถากระนนเนอความในเรองนจงแจมแจงกะเธอเองเถด ฯ [๗๘] ทานพระอานนทกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ถาวาชนเหลาอนจะพงถาม ขาพระองคอยางนวา ทานอานนท ชราและมรณะมอะไรเปนเหตมอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด ดงน ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคพงพยากรณ อยางนวา ดกรทานทงหลาย ชราและมรณะมชาตเปนเหต มชาตเปนทตงขน มชาต เปนกาเนด มชาตเปนแดนเกด ขาแตพระองคผเจรญ ถาวาชนเหลาอนพงถามขาพระองค อยางนวา ทานอานนท กชาตเลา มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไร เปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด ดงนขาพระองคถกถามอยางนแลว พงพยากรณ อยางนวา ดกรทานทงหลาย ชาตมภพเปนเหต มภพเปนทตงขน มภพเปนกาเนด มภพเปนแดนเกด ขาแตพระองคผเจรญ ถาวาชนเหลาอนพงถามขาพระองคอยางนวา ทาน อานนท กภพเลา มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไร เปนแดนเกด ดงนขาพระองคถกถามอยางนแลว พงพยากรณอยางนวา ดกรทานทงหลาย ภพมอปาทานเปนเหต มอปาทานเปนทตงขน มอปาทานเปนกาเนด มอปาทานเปนแดนเกด

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 34 ดงน ขาแตพระองคผเจรญ ถาวาชนเหลาอนพงถามขาพระองคอยางนวา ทานอานนท กอปาทานเลา มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด ดงน ขาพระองคถกถามอยางนแลว พงพยากรณอยางนวา อปาทานมตณหาเปนเหต มตณหาเปนทตงขน มตณหาเปนกาเนด มตณหาเปนแดนเกด ดงน ขาแตพระองคผเจรญ ถาวาชนเหลาอนพงถามขาพระองคอยางนวา ทานอานนท กตณหาเลา มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด ดงน ขาพระองคถกถามอยางน แลว พงพยากรณอยางนวา ตณหามเวทนาเปนเหต มเวทนาเปนทตงขน มเวทนาเปน กาเนด มเวทนาเปนแดนเกด ดงน ขาแตพระองคผเจรญ ถาวาชนเหลาอนพงถาม ขาพระองคอยางนวา ทานอานนท กเวทนาเลา มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด ดงน ขาพระองค ถกถามอยางนแลว พง พยากรณอยางนวา ดกรทานทงหลาย เวทนามผสสะเปนเหตมผสสะเปนทตงขน มผสสะ เปนกาเนด มผสสะเปนแดนเกด ดงน ขาแตพระองคผเจรญ ถาวาชนเหลาอนพงถาม ขาพระองควา ทานอานนท กผสสะเลา มอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไร เปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด ดงนขาพระองค ถกถามอยางนแลว พงพยากรณอยาง นวา ดกรทานทงหลาย ผสสะมสฬายตนะเปนเหต มสฬายตนะเปนทตงขน มสฬายตนะ เปนกาเนด มสฬายตนะเปนแดนเกด ดกรทานทงหลาย กเพราะผสสายตนะ ๖ นน แหละดบดวยสารอกโดยไมเหลอ ผสสะจงดบ เพราะผสสะดบ เวทนาจงดบ เพราะ เวทนาดบ ตณหาจงดบ เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและมรณะโสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสจงดบ ความดบ แหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคถกถาม แลวอยางน พงพยากรณอยางนดงนแล ฯ จบสตรท ๔ ๕. ภมชสตร [๗๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล เปนเวลาเยน ทานพระภมชะออกจากทเรน เขาไปหา ทานพระสารบตรถงทอย ครนแลวไดสนทนาปราศรยกบทานพระสารบตร ครนผานการปราศรย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 35 พอใหระลกถงกนไปแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ครนนงเรยบรอยแลวไดกลาวกะทานพระ สารบตรดงนวา ทานสารบตร มสมณพราหมณพวกหนงผกลาวกรรมยอมบญญตวา สขและ ทกขตนทาเอง อนง มสมณพราหมณพวกหนงผกลาวกรรมยอมบญญตวา สขและทกขผอนทาให มสมณพราหมณพวกหนงผกลาวกรรมยอมบญญตวา สขและทกขตนทาเองดวย ผอน ทาใหดวย อนง มสมณพราหมณพวกหนงผกลาวกรรมยอมบญญตวา สขและทกขเกดขนเอง เพราะ อาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาให ทานสารบตร ในวาทะทง ๔ น พระผมพระภาค ของเราทงหลายตรสไวอยางไร ตรสบอกไวอยางไร พวกเราพยากรณอยางไร จงจะชอวาเปนผ กลาวตามทพระผมพระภาคตรสแลว จะไมพงกลาวตพระผมพระภาคดวยคาไมจรง และพยากรณ ธรรมสมควรแกธรรม ทงการคลอยตามวาทะทถกไรๆ จะไมพงถงฐานะอนวญชนจะตเตยนได ฯ [๘๐] ทานพระสารบตรตอบวา ดกรอาวโส พระผมพระภาคตรสวา สขและทกข เปนของอาศยเหตเกดขน สขและทกขอาศยอะไรเกดขน สขและทกขอาศยผสสะเกดขน บคคลผกลาวดงน จงจะชอวาเปนผกลาวตามทพระผมพระภาคตรสแลว ไมกลาวตพระผม พระภาคดวยคาไมจรง และพยากรณธรรมสมควรแกธรรม ทงการคลอยตามวาทะทถกไรๆ กจะไมพงถงฐานะอนวญชนจะตเตยนได ดกรอาวโส ในวาทะทง ๔ นน แมสขและ ทกขทพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ตนทาเอง ยอมเกดขนเพราะ ผสสะเปนปจจย ฯลฯแมสขและทกขทพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา เกดขน เพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาให กยอมเกดขนเพราะผสสะเปนปจจย ดกร อาวโส ในวาทะทง ๔ นน พวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมยอมบญญตวา สขและทกข ตนทาเอง เวนผสสะเสย เขายอมเสวยสขและทกขดงน มใชฐานะทจะมได ฯลฯ พวกสมณ พราหมณซงเปนผกลาวกรรมยอมบญญตวา สขและทกขเกดขนเพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาใหเวนผสสะเสย เขายอมเสวยสขและทกข ดงน มใชฐานะทจะมได ฯ [๘๑] ทานพระอานนท ไดยน ทานพระสารบตร สนทนาปราศรย กบทานพระภมชะ ครงนนแล ทานพระอานนท ไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมพระผ มพระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง แลวไดทลถอยคาสนทนา ของทาน พระสารบตร กบทาน พระภมชะ เทาทมมาแลว ทงหมด แดพระผมพระภาค ฯ [๘๒] พระผมพระภาคตรสวา ดละๆ อานนท ตามทสารบตรพยากรณ ชอวา พงพยากรณโดยชอบ ดกรอานนท เรากลาววาสขและทกขเปนของอาศยเหตเกดขน สขและทกข อาศยอะไรเกดขน สขและทกขอาศยผสสะเกดขนบคคลผกลาวดงน จงจะชอวาเปน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 36 อนกลาวตามทเรากลาวแลว ไมกลาวตเราดวยคาไมจรง และพยากรณธรรมสมควรแกธรรม ทงการคลอยตามวาทะทถกไรๆกจะไมพงถงฐานะอนวญชนจะตเตยนได ดกรอานนท ใน วาทะทง ๔ นน แมสขและทกขทพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา ตนทาเอง ยอมเกดขนเพราะผสสะเปนปจจย ฯลฯ แมสขและทกขทพวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรม บญญตวา เกดขนเพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาให กยอมเกดขน เพราะผสสะเปนปจจย ดกรอานนท ในวาทะทง ๔ นน พวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรม บญญตวา สขและทกข ตนทาเอง เวนผสสะเสย เขายอมเสวยสขและทกข ดงน มใชฐานะทจะมได ฯลฯ พวกสมณพราหมณซงเปนผกลาวกรรมบญญตวา สขและทกขเกด ขน เพราะอาศยการทตนเองกระทา มใชผอนกระทาให เวนผสสะเสย เขายอมเสวยสขและ ทกข ดงนมใชฐานะทจะมได ฯ [๘๓] ดกรอานนท เมอกายมอย สขและทกขอนเปนภายในยอมบงเกดขน เพราะ ความจงใจทางกายเปนเหต เมอวาจามอย สขและทกขอนเปนภายใน ยอมบงเกดขน เพราะ ความจงใจทางวาจาเปนเหต หรอวา เมอใจมอยสขและทกขอนเปนภายใน ยอมบงเกดขนเพราะ ความจงใจทางใจเปนเหต ดกรอานนท เพราะอวชชาเปนปจจยนนแหละ บคคลยอมปรงแตง กายสงขาร ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขน ดวยตนเองบาง บคคลยอมปรง แตงกายสงขาร ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขน เพราะผอนบาง บคคลรสก ตว ยอมปรงแตงกายสงขาร ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขนบาง บคคลไมร สกตว ยอมปรงแตงกายสงขารซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขนบาง ดกร อานนท บคคลยอมปรงแตงวจสงขารซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขนดวยตนเอง บาง บคคลยอมปรงแตงวจสงขารซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขนเพราะผอน บาง บคคลรสกตว ยอมปรงแตงวจสงขารซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขนบาง บคคลไมรสกตว ยอมปรงแตงวจสงขาร ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขนบาง ดกรอานนท บคคลยอมปรงแตงมโนสงขาร ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขน ดวยตนเองบาง บคคลยอมปรงแตงมโนสงขาร ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกด ขนเพราะผอนบางบคคลรสกตว ยอมปรงแตงมโนสงขารซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปน ภายในเกดขนบาง บคคลไมรสกตว ยอมปรงแตงมโนสงขาร ซงเปนปจจยใหสขและทกขอน เปนภายในเกดขนบาง ดกรอานนท อวชชาแทรกอยแลวในธรรมเหลาน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 37 [๘๔] ดกรอานนท กเพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ กายซงเปนปจจยใหสข และทกขอนเปนภายในเกดขน จงไมม วาจาซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขน จงไมม ใจซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขน จงไมม เขต [ความจงใจเปนเหต งอกงาม] ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขนจงไมม วตถ [ความจงใจอนเปน ทประดษฐาน] ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขน จงไมม อายตนะ [ความจง ใจอนเปนปจจย] ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขน จงไมม หรออธกรณ [ความจงใจอนเปนเหต] ซงเปนปจจยใหสขและทกขอนเปนภายในเกดขน จงไมม ฯ จบสตรท ๕ ๖. อปวาณสตร [๘๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระอปวาณะไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมพระผมพระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๘๖] ครนนงเรยบรอยแลว ทานพระอปวาณะไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแต พระองคผเจรญ มสมณพราหมณพวกหนงยอมบญญตวา ทกขตนทาเอง สวนสมณพราหมณ พวกหนงยอมบญญตวา ทกขผอนทาให มสมณพราหมณพวกหนงยอมบญญตวา ทกขตนทาเอง ดวย ผอนทาใหดวย มสมณพราหมณพวกหนงยอมบญญตวา ทกขเกดขนเพราะอาศยการทมใช ตนเองกระทามใชผอนกระทาให ขาแตพระองคผเจรญ ในวาทะทง ๔ น พระผมพระภาค ตรสไวอยางไร ตรสบอกไวอยางไร ขาพระองคพยากรณอยางไร จงจะชอวาเปนผกลาว ตามทพระผมพระภาคตรสแลว จะไมกลาวตพระผมพระภาคดวยคาไมจรงและจะพยากรณ ธรรมสมควรแกธรรม ทงการคลอยตามวาทะทถกไรๆ จะไมพงถงฐานะอนวญชนจะ ตเตยนได ฯ [๘๗] พระผมพระภาคตรสวา ดกรอปวาณะ เรากลาวทกขเปนของอาศยเหตเกดขน ทกขอาศยอะไรเกดขน ทกขอาศยผสสะเกดขน บคคลผกลาวดงน จงจะชอวาเปนอนกลาวตาม ทเรากลาวแลว ไมกลาวตเราดวยคาไมจรงพยากรณธรรมสมควรแกธรรม ทงการคลอยตาม วาทะทถกไรๆ จะไมพงถงฐานะอนวญชนจะตเตยนได ดกรอปวาณะ ในวาทะทง ๔ นน แม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 38 ทกขทพวกสมณพราหมณบญญตวา ตนทาเอง ยอมเกดขนเพราะผสสะเปนปจจย ฯลฯ แมทกข ทพวกสมณพราหมณบญญตวา เกดขนเพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาให กยอมเกดขนเพราะผสสะเปนปจจย ดกรอปวาณะ ในวาทะทง๔ นน พวกสมณพราหมณ บญญตวา ทกขตนทาเอง เวนผสสะเสย เขายอมเสวยทกข ดงน มใชฐานะทจะมได ฯลฯ พวกสมณพราหมณบญญตวา ทกขเกดขนเพราะอาศยการทมใชตนเองกระทา มใชผอนกระทาให เวนผสสะเสยเขายอมเสวยทกข ดงน มใชฐานะทจะมได ฯ จบสตรท ๖ ๗. ปจจยสตร [๘๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลายเพราะอวชชาเปนปจจย จงม สงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ฯลฯความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอม มดวยประการอยางน ฯ [๘๙] ดกรภกษทงหลาย กชราและมรณะเปนไฉน ความแก ภาวะของความแก ฟนหลด ผมหงอก หนงเหยว ความเสอมแหงอาย ความแกหงอมแหงอนทรย ในหม สตวนนๆ ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวาชรา ความเคลอน ภาวะของความเคลอน ความทาลาย ความอนตรธาน มฤตย ความตายกาลกรยา ความแตกแหงขนธ ความทอดทงซากศพ ความ ขาดแหงชวตนทรยจากหมสตวนนๆ ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวามรณะ ดกรภกษทงหลาย ชราและมรณะดงพรรณนา มาฉะน เรยกวาชรามรณะ เพราะชาตเกด ชรามรณะจงเกดเพราะ ชาตดบ ชรามรณะจงดบ อรยมรรคมองค ๘ นเทานน คอ ความเหนชอบ ๑ความดารชอบ ๑ วาจาชอบ ๑ การงานชอบ ๑ อาชพชอบ ๑ พยายามชอบ ๑ระลกชอบ ๑ ความตงใจชอบ ๑ เปน ขอปฏบตใหถงธรรมเปนทดบชรามรณะ ดกรภกษทงหลาย กชาตเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษ ทงหลาย กภพเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กอปาทานเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กตณหาเปนไฉน ฯลฯดกรภกษทงหลาย กเวทนาเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กผสสะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 39 เปนไฉนฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กสฬายตนะเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กนามรป เปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กวญญาณเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลายกสงขารทงหลายเปน ไฉน ดกรภกษทงหลาย สงขาร ๓ ประการ เหลานคอกายสงขาร ๑ วจสงขาร ๑ จตตสงขาร ๑ นเรยกวาสงขาร เพราะอวชชาเกดสงขารจงเกด เพราะอวชชาดบ สงขารจงดบ อรยมรรคมองค ๘ นเทานนคอความเหนชอบ ๑ ความดารชอบ ๑ วาจาชอบ ๑ การงานชอบ ๑ อาชพชอบ ๑ พยายามชอบ ๑ ระลกชอบ ๑ ตงใจชอบ ๑ เปนขอปฏบตใหถงธรรมเปนทดบสงขาร ฯ [๙๐] ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล อรยสาวกรทวถงปจจยอยางนรทวถงเหตเกด แหงปจจยอยางน รทวถงความดบแหงปจจยอยางน รทวถงขอปฏบตใหถงความดบแหงปจจย อยางน ดกรภกษทงหลาย ในกาลนน อรยสาวกนเราเรยกวา เปนผสมบรณดวยทฐบาง เปนผสมบรณดวยทศนะบาง เปนผมาถงสทธรรมนบาง เหนสทธรรมนบาง เปนผประกอบ ดวยญาณอนเปนเสกขะบางเปนผประกอบดวยวชชาอนเปนเสกขะบาง เปนผบรรลกระ แส แหงธรรมบางเปนพระอรยะมปญญาเครองชาแรกกเลสบาง วาอยชดประตอมต นพพานบาง ฯ จบสตรท ๗ ๘. ภกขสตร [๙๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ฯลฯ พระผมพระภาคไดตรสพระพทธพจนนวา ดกรภกษทงหลาย ภกษ ในธรรมวนยน ยอมรทวถงชรามรณะ ยอมรทวถงเหตเกดแหงชรามรณะ ยอมรทวถงความดบ แหงชรามรณะ ยอมรทวถงขอปฏบตใหถงความดบแหงชรามรณะ ยอมรทวถงชาต ฯลฯ ยอมร ทวถงภพ ฯลฯ ยอมรทวถงอปาทาน ฯลฯ ยอมรทวถงตณหา ฯลฯ ยอมรทวถงเวทนา ฯลฯ ยอมรทวถงผสสะ ฯลฯ ยอมรทวถงสฬายตนะ ฯลฯ ยอมรทวถงนามรป ฯลฯ ยอมรทวถง วญญาณ ฯลฯ ยอมรทวถงสงขารทงหลาย ยอมรทวถงเหตเกดแหงสงขาร ยอมรทวถงความดบ แหงสงขาร ยอมรทวถงขอปฏบตใหถงความดบแหงสงขาร ฯ [๙๒] ดกรภกษทงหลาย กชราและมรณะเปนไฉน ความแก ภาวะของความแก ฟน หลด ผมหงอก หนงเหยว ความเสอมแหงอาย ความแกหงอมแหงอนทรย ในหมสตว

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 40 นนๆ ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวาชรา ความเคลอน ภาวะของความเคลอน ความทาลาย ความอนตรธาน มฤตย ความตายกาลกรยา ความแตกแหงขนธ ความทอดทงซากศพ ความ ขาดแหงชวตนทรยจากหมสตวนนๆ ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวามรณะ ดกรภกษทงหลาย ชราและมรณะดงพรรณนามาน เรยกวาชรามรณะ เพราะชาตเกด ชรามรณะจงเกด เพราะชาต ดบ ชรามรณะจงดบ อรยมรรคมองค ๘ นเทานน คอ ความเหนชอบ ๑ความดารชอบ ๑ วาจาชอบ ๑ การงานชอบ ๑ อาชพชอบ ๑ พยายามชอบ๑ ระลกชอบ ๑ ความตงใจชอบ ๑ เปน ขอปฏบตใหถงธรรมเปนทดบชรามรณะดกรภกษทงหลาย กชาตเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กภพเปนไฉน ฯลฯดกรภกษทงหลาย กอปาทานเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กตณหา เปนไฉนฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กเวทนาเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กผสสะเปนไฉนฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กสฬายตนะเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กนามรปเปนไฉน ฯลฯ ดกร ภกษทงหลาย กวญญาณเปนไฉน ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กสงขารเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย สงขาร ๓ ประการเหลาน คอ กายสงขาร ๑วจสงขาร ๑ จตตสงขาร ๑ นเรยกวาสงขาร เพราะ อวชชาเกด สงขารจงเกดเพราะอวชชาดบ สงขารจงดบ อรยมรรคมองค ๘ นเทานน คอ ความเหนชอบ ๑ฯลฯ ความตงใจชอบ ๑ เปนขอปฏบตใหถงธรรมเปนทดบสงขาร ฯ [๙๓] ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล ภกษยอมรทวถงชรามรณะอยางน ยอมรทว ถงเหตเกดแหงชรามรณะอยางน ยอมรทวถงความดบแหงชรามรณะอยางน ยอมรทวถงขอปฏบต ใหถงความดบแหงชรามรณะอยางน ยอมรทวถงชาตอยางน ฯลฯ ยอมรทวถงภพอยางน ฯลฯ ยอมรทวถงอปาทานอยางน ฯลฯยอมรทวถงตณหาอยางน ฯลฯ ยอมรทวถงเวทนาอยางน ฯลฯ ยอมรทวถงผสสะอยางน ฯลฯ ยอมรทวถงสฬายตนะอยางน ฯลฯ ยอมรทวถงนามรปอยางน ฯลฯ ยอมรทวถงวญญาณอยางน ฯลฯ ยอมรทวถงสงขารทงหลายอยางน ยอมรทวถงเหตเกดแหง สงขารอยางน ยอมรทวถงความดบแหงสงขารอยางน ยอมรทวถงขอปฏบตใหถงความดบแหง สงขารอยางน ดกรภกษทงหลาย ในกาลนน ภกษนเรากลาววาเปนผสมบรณดวยทฐบาง เปน ผสมบรณดวยทศนะบาง เปนผมาถงสทธรรมนบาง เหนสทธรรมนบาง เปนผประกอบดวยญาณ อนเปนเสกขะบางเปนผประกอบดวยวชชาอนเปนเสกขะบาง เปนผบรรลกระแสแหงธรรมบาง เปนพระอรยะมปญญาเครองชาแรกกเลสบาง วาอยชดประตอมตนพพานบาง ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 41 ๙. สมณพราหมณสตรท ๑ [๙๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ฯลฯ พระผมพระภาคไดตรสพระพทธพจนนวา ดกรภกษทงหลาย สมณะ หรอพราหมณเหลาใดเหลาหนง ยอมไมกาหนดรชรามรณะ ยอมไมกาหนดรเหตเกดแหงชรา มรณะ ยอมไมกาหนดรความดบแหงชรามรณะ ยอมไมกาหนดรขอปฏบตใหถงความดบแหงชรา มรณะ ยอมไมกาหนดรชาต ฯลฯ ยอมไมกาหนดรภพ ฯลฯ ยอมไมกาหนดรอปาทาน ฯลฯ ยอม ไมกาหนดรตณหา ฯลฯ ยอมไมกาหนดรเวทนา ฯลฯ ยอมไมกาหนดรผสสะ ฯลฯ ยอมไม กาหนดรสฬายตนะ ฯลฯ ยอมไมกาหนดรนามรป ฯลฯ ยอมไมกาหนดรวญญาณ ฯลฯ ยอมไม กาหนดรสงขารทงหลาย ยอมไมกาหนดรเหตเกดแหงสงขาร ยอมไมกาหนดรความดบแหงสงขาร ยอมไมกาหนดรขอปฏบตใหถงความดบแหงสงขาร ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณเหลาน ยอมไมไดรบสมมตวาเปนสมณะในหมสมณะ หรอไมไดรบสมมตวาเปนพราหมณในหม พราหมณอนง ทานเหลาน จะทาใหแจงซงประโยชนแหงความเปนสมณะหรอประโยชนแหง ความเปนพราหมณ ดวยปญญาอนรยงดวยตนเอง ในปจจบนเขาถงอย ไมได ฯ [๙๕] ดกรภกษทงหลาย สวนสมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงยอมกาหนดร ชรามรณะ ยอมกาหนดรเหตเกดแหงชรามรณะ ยอมกาหนดรความดบแหงชรามรณะ ยอม กาหนดรขอปฏบตใหถงความดบแหงชรามรณะ ยอมกาหนดรชาต ฯลฯ ยอมกาหนดรภพ ฯลฯ ยอมกาหนดรอปาทาน ฯลฯ ยอมกาหนดรตณหา ฯลฯ ยอมกาหนดรเวทนา ฯลฯ ยอมกาหนดร ผสสะ ฯลฯ ยอมกาหนดรสฬายตนะ ฯลฯ ยอมกาหนดรนามรป ฯลฯ ยอมกาหนดรวญญาณ ฯลฯ ยอมกาหนดรสงขารทงหลาย ยอมกาหนดรเหตเกดแหงสงขาร ยอมกาหนดรความดบแหงสงขาร ยอมกาหนดรขอปฏบตใหถงความดบแหงสงขาร ดกรภกษทงหลายสมณะหรอพราหมณเหลานแล ยอมไดรบสมมตวาเปนสมณะในหมสมณะ และไดรบสมมตวาเปนพราหมณในหมพราหมณ อนง ทานเหลานนยอมทาใหแจงซงประโยชนแหงความเปนสมณะ และประโยชนแหงความเปน พราหมณ ดวยปญญาอนรยงดวยตนเองในปจจบนเขาถงอย ฯ จบสตรท ๙

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 42 ๑๐. สมณพราหมณสตรท ๒ [๙๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ฯลฯ พระผมพระภาคไดตรสพระพทธพจนนวา ดกรภกษทงหลาย สมณะ หรอพราหมณเหลาใดเหลาหนง ยอมไมรทวถงชรามรณะ ยอมไมรทวถงเหตเกดชรามรณะ ยอม ไมรทวถงความดบแหงชรามรณะยอมไมรทวถงขอปฏบตใหถงความดบแหงชรามรณะ สมณะ หรอพราหมณเหลานนจกลวงพนชรามรณะได ดงน มใชฐานะทจะมได ยอมไมรทวถงชาต ฯลฯ ยอมไมรทวถงภพ ฯลฯ ยอมไมรทวถงอปาทาน ฯลฯ ยอมไมรทวถงตณหา ฯลฯ ยอมไมรทวถง เวทนา ฯลฯ ยอมไมรทวถงสฬายตนะ ฯลฯยอมไมรทวถงนามรป ฯลฯ ยอมไมรทวถงวญญาณ ฯลฯ ยอมไมรทวถงสงขารทงหลาย ยอมไมรทวถงเหตเกดแหงสงขาร ยอมไมรทวถงความดบ แหงสงขารยอมไมรทวถงขอปฏบตใหถงความดบแหงสงขาร สมณะหรอพราหมณเหลานน จกลวงพนสงขารทงหลายได ดงน มใชฐานะทจะมได ฯ [๙๗] ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงแล ยอมรทวถงชรามรณะ ยอมรเหตเกดแหงชรามรณะ ยอมรทวถงความดบแหงชรามรณะ ยอมรทวถงขอปฏบตใหถง ความดบแหงชรามรณะ สมณะหรอพราหมณเหลานน จกลวงพนชรามรณะได ดงน เปนฐานะ ทจะมได ยอมรทวถงชาต ฯลฯยอมรทวถงภพ ฯลฯ ยอมรทวถงอปาทาน ฯลฯ ยอมรทวถง ตณหา ฯลฯ ยอมรทวถงเวทนา ฯลฯ ยอมรทวถงผสสะ ฯลฯ ยอมรทวถงสฬายตนะ ฯลฯ ยอมร ทวถงนามรป ฯลฯ ยอมรทวถงวญญาณ ฯลฯ ยอมรทวถงสงขาร ยอมรทวถงเหตเกดแหงสงขาร ยอมรทวถงความดบแหงสงขาร ยอมรทวถงขอปฏบตใหถงความดบแหงสงขาร สมณะหรอ พราหมณเหลานน จกลวงพนสงขารทงหลายได ดงนเปนฐานะทจะมได ฯ จบสตรท ๑๐ ทสพลวรรคท ๓ จบ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 43 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ทสพลสตรท ๑ ๒. ทสพลสตรท ๒ ๓. อปนสสตร ๔. อญญตตถยสตร ๕. ภมชสตร ๖. อปวาณสตร ๗. ปจจยสตร ๘. ภกขสตร ๙. สมณพราหมณสตรท ๑ ๑๐. สมณพราหมสณตรท ๒ ฯ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 44 กฬารขตตยวรรคท ๔ ๑. ภตมทสตร [๙๘] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... ครงนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกทานพระสารบตรมา วา ดกรสารบตร อชตมาณพไดกลาวปญหานไวในอชตปญหา ในปรายนวรรควา ขาแตทานผนรทกข บคคลทไดตรสรธรรมแลว และบคคลทยงเปน เสขบคคลอยเหลาใด มอยมากในศาสนาน พระองคผมปญญาอนขาพเจา ถามแลว ขอไดโปรดตรสบอกความประพฤตของบคคลทงสองพวกนน แกขาพเจา ดงน ฯ ดกรสารบตร เธอจะพงเหนเนอความของคาถาทกลาวโดยยอน โดยพสดารไดอยางไร ฯ [๙๙] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ทานพระสารบตรไดนงอยพระผมพระภาค จงตรสกะทานพระสารบตรเปนครงทสอง ฯลฯ แมในครงทสองทานพระสารบตรกไดนงอย แมในครงทสาม พระผมพระภาคกตรสกะทานพระสารบตรวา ดกรสารบตร อชตมาณพไดกลาว ปญหานไวในอชตปญหา ในปรายนวรรควา ขาแตทานผนรทกข บคคลทไดตรสรธรรมแลว และบคคลทยงเปน เสขบคคลอยเหลาใด มอยมากในศาสนาน พระองคผมปญญาอนขาพเจา ถามแลว ขอไดโปรดตรสบอกความประพฤตของบคคลทงสองพวกนน แกขาพเจา ดงน ฯ ดกรสารบตร เธอจะพงเหนเนอความของคาทกลาวโดยยอน โดยพสดารไดอยางไร เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ทานพระสารบตรกยงนงอย แมในครงทสาม ฯ [๑๐๐] พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรสารบตร เธอเหนไหมวา นคอ ขนธปญจก ทเกดแลว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 45 ทานพระสารบตรกราบทลวา พระพทธเจาขา บคคลเหนดวยปญญาโดยชอบตามความ เปนจรงวา นคอขนธปญจกทเกดแลว ครนเหนเชนนนแลว ยอมปฏบตเพอความหนาย เพอ คลายความกาหนด เพอความดบแหงขนธปญจกทเกดแลว ยอมเหนดวยปญญาโดยชอบตาม ความเปนจรงวา ขนธปญจกนเกดเพราะอาหารนน ครนเหนเชนนนแลว ยอมปฏบตเพอความ หนาย เพอคลายความกาหนด เพอความดบแหงขนธปญจกทเกดเพราะอาหาร ยอมเหนดวย ปญญาโดยชอบตามความเปนจรงวา สงใดเกดแลว สงนนมความดบเปนธรรมดา เพราะอาหาร นนดบไป ครนเหนเชนนนแลว ยอมปฏบตเพอความหนาย เพอคลายความกาหนด เพอ ความดบแหงขนธปญจกซงมความดบเปนธรรมดา พระพทธเจาขา บคคลยอมเปนเสขะไดดวย การปฏบตอยางน ฯ [๑๐๑] พระพทธเจาขา บคคลไดชอวาตรสรธรรมเปนไฉน บคคลเหนดวยปญญาโดย ชอบตามความเปนจรงวา นคอขนธปญจกทเกดแลว ครนเหนเชนนนแลว ยอมหลดพนเพราะ ความหนาย เพราะคลายความกาหนด เพราะความดบ เพราะไมถอมนซงขนธปญจกทเกดแลว ยอมเหนดวยปญญาโดยชอบตามความเปนจรงวา ขนธปญจกนเกดเพราะอาหารนน ครนเหนเชน นนแลวยอมหลดพนเพราะความหนาย เพราะคลายความกาหนด เพราะความดบ เพราะไมถอ มนซงขนธปญจกทเกดเพราะอาหารนน ยอมเหนดวยปญญาโดยชอบตามความเปนจรงวา สงใด เกดแลว สงนนมความดบเปนธรรมดา เพราะอาหารนนดบไป ครนเหนเชนนนแลว ยอมหลด พนเพราะความหนาย เพราะคลายความกาหนด เพราะความดบ เพราะไมถอมนซงขนธปญจกซง มความดบเปนธรรมดาบคคลชอวาไดตรสรธรรมแลว ดวยอาการอยางนแล คาทอชตมาณพ กลาวไวในอชตปญหา ในปรายนวรรควา ขาแตทานผนรทกข บคคลทไดตรสรธรรมแลว และบคคลทยงเปน เสขบคคลอยเหลาใด มอยมากในศาสนาน พระองคผมปญญาอนขาพเจา ถามแลว ขอไดโปรดตรสบอกความประพฤตของบคคลทงสองพวกนน แกขาพเจา ดงน ฯ พระพทธเจาขา ขาพระองคทราบเนอความของคาทกลาวไวโดยยอน โดยพสดารอยาง นแล ฯ [๑๐๒] พระผมพระภาคตรสวา ถกละๆ สารบตร บคคลเหนดวยปญญาโดยชอบตาม ความเปนจรงวา นคอขนธปญจกทเกดแลว ครนเหนเชนนนแลว ยอมปฏบตเพอความกาหนด

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 46 เพอความดบแหงขนธปญจกทเกดแลว ยอมเหนดวยปญญาโดยชอบตามความเปนจรงวา ขนธ ปญจกนเกดเพราะอาหารนน ครนเหนเชนนนแลว ยอมปฏบตเพอความหนาย เพอคลายความ กาหนด เพอความดบแหงขนธปญจกทเกดเพราะอาหาร ยอมเหนดวยปญญาโดยชอบตามความ เปนจรงวา สงใดเกดแลว สงนนมความดบเปนธรรมดา เพราะความดบแหงอาหารนน ครน เหนเชนนนแลว ยอมปฏบตเพอความหนาย เพอคลายความกาหนด เพอความดบแหงขนธ ปญจกทมความดบเปนธรรมดา ดกรสารบตร บคคลชอวาเปนเสขะไดดวยการปฏบตอยาง นแล ฯ [๑๐๓] ดกรสารบตร กบคคลชอวาไดตรสรธรรมแลวเปนไฉน ดกรสารบตร บคคล เหนดวยปญญาโดยชอบตามความเปนจรงวา นคอขนธปญจกทเกดแลว ครนเหนเชนนนแลว ยอมหลดพนเพราะความหนาย เพราะคลายความกาหนด เพราะความดบ เพราะไมถอมนซง ขนธปญจกทเกดแลว ยอมเหนดวยปญญาโดยชอบตามความเปนจรงวา ขนธปญจกนเกดเพราะ อาหารนน ครนเหนเชนนนแลว ยอมหลดพนเพราะความหนาย เพราะคลายความกาหนด เพราะความดบ เพราะความไมถอมนซงขนธปญจกทเกดแลวเพราะอาหาร ยอมเหนดวยปญญา โดยชอบตามความเปนจรงวา สงใดเกดแลว สงนนมความดบเปนธรรมดา เพราะความดบแหง อาหารนน ครนเหนเชนนนแลว ยอมหลดพนเพราะความหนาย เพราะคลายความกาหนด เพราะความดบ เพราะไมถอมนซงขนธปญจกทมความดบเปนธรรมดา ดกรสารบตร บคคลได ชอวาตรสรธรรมแลวดวยอาการอยางนแล คาทอชตมาณพกลาวไวในอชตปญหาในปรายน วรรควา ขาแตทานผนรทกข บคคลทไดตรสรธรรมแลว และบคคลทยงเปน เสขะบคคลอยเหลาใด มอยมากในศาสนาน พระองคผมปญญาอน ขาพเจาถามแลว ขอไดโปรดตรสบอกความประพฤตของบคคลทงสอง พวกนน แกขาพเจา ดงน ฯ ดกรสารบตร เธอพงเหนเนอความของคาทกลาวโดยยอน โดยพสดารไดอยาง นแล ฯ จบสตรท ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 47 ๒. กฬารขตตยสตร [๑๐๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล กฬารขตตยภกษเขาไปหาทานพระสารบตรถงทอย แลวได ปราศรยกบทาน ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง เมอนงเรยบรอยแลวไดกลาวกะทานพระสารบตรวา ขาแตทานพระสารบตร โมลยผคคณภกษได ลาสกขา เวยนมาทางฝายตาเสยแลว ฯ ทานพระสารบตรกลาววา ทานโมลยผคคณะนนคงไมไดความพอใจในพระธรรมวนยน เปนแน ฯ ก. ถาเชนนน ทานพระสารบตรคงไดความพอใจในพระธรรมวนยนกระมง ฯ สา. ทานผมอาย ผมไมมความสงสยเลย ฯ ก. ทานผมอาย กตอไปเลา ทานไมสงสยหรอ ฯ สา. ทานผมอาย ถงตอไปผมกไมสงสยเลย ฯ [๑๐๕] ลาดบนน กฬารขตตยภกษลกจากอาสนะ เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง แลวไดกราบทลวาพระพทธเจาขา ทานพระสารบตร อวดอางพระอรหตผลวา ขาพเจารชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทาทาเสรจ แลว กจอนเพอความเปนอยางนไมม ฯ ลาดบนน พระผมพระภาคตรสสงภกษรปหนงวา มานแนะภกษ เธอจงไปเรยกสารบตร มาตามคาของเราวา พระศาสดารบสงเรยกหาทาน ฯ ภกษนนรบพระพทธพจนแลว เขาไปหาทานพระสารบตรยงทอย แลวเรยนตอทานวา ขาแตทานพระสารบตร พระศาสดารบสงเรยกหาทาน ฯ ทานพระสารบตรรบคาของภกษนนแลว จงเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวาย บงคมแลวนง ณ ทควรขางหนง ฯ [๑๐๖] พระผมพระภาคไดตรสถามวา ดกรสารบตร เขาวาเธออวดอางอรหตผลวา เรารชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความ เปนอยางนไมม ดงน จรงหรอ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 48 ทานพระสารบตรกราบทลวา พระพทธเจาขา ขาพระองคหาไดกลาวเนอความตามบท ตามพยญชนะเชนนไม ฯ ภ. ดกรสารบตร กลบตรยอมอวดอางอรหตผลโดยปรยายอยางใดอยางหนง เมอเปน เชนนน บคคลทงหลายกตองเหนอรหตผลทอวดอางไปแลวโดยความเปนอนอวดอาง ฯ สา. พระพทธเจาขา แมขาพระองคกไดกราบทลไวอยางนมใชหรอวาขาพระองคหาได กลาวเนอความตามบท ตามพยญชนะเชนนไม ฯ ดกรสารบตร ถาเขาถามเธออยางนวา ทานสารบตร ทานรเหนอยางไร จงอวดอาง อรหตผลวา เรายอมรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลวกจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนไมม เมอถกถามอยางน เธอพงพยากรณอยางไร ฯ พระพทธเจาขา ถาเขาถามขาพระองคเชนนน ขาพระองคพงพยากรณอยางนวา ขาพเจา รชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปน อยางนไมม เพราะรไดวา เมอปจจยแหงชาตสนแลวเพราะปจจยอนเปนตนเหตสนไป พระพทธ เจาขา เมอขาพระองคถกถามอยางน กพงพยากรณอยางน ฯ [๑๐๗] ดกรสารบตร ถาเขาถามเธออยางนวา ทานสารบตร กชาตมอะไรเปนเหต มอะไรเปนสมทย มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด เมอถกถามเชนน เธอพงพยากรณ อยางไร ฯ พระพทธเจาขา ถาเขาถามขาพระองคเชนนน ขาพระองคพงพยากรณอยางนวา ชาตม ภพเปนเหต มภพเปนสมทย มภพเปนกาเนด มภพเปนแดนเกด ฯ [๑๐๘] ดกรสารบตร ถาเขาถามเธออยางนวา ทานสารบตร กภพเลา มอะไรเปนเหต มอะไรเปนสมทย มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด เมอถกถามเชนน เธอพงพยากรณ อยางไร ฯ พระพทธเจาขา ถาเขาถามขาพระองคเชนนน ขาพระองคพงพยากรณอยางนวา ภพม อปาทานเปนเหต มอปาทานเปนสมทย มอปาทานเปนกาเนด มอปาทานเปนแดนเกด ฯ [๑๐๙] ดกรสารบตร ถาเขาถามเธออยางนวา ทานสารบตร กอปาทานเลา มอะไรเปน เหต มอะไรเปนสมทย มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกดเมอถกถามเชนน เธอพง พยากรณอยางไร ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 49 พระพทธเจาขา ถาเขาถามขาพระองคเชนนน ขาพระองคพงพยากรณอยางนวา อปาทาน มตณหาเปนเหต มตณหาเปนสมทย มตณหาเปนกาเนด มตณหาเปนแดนเกด ฯ [๑๑๐] ดกรสารบตร ถาเขาถามเธออยางนวา ทานสารบตร กตณหาเลามอะไรเปน เหต มอะไรเปนสมทย มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกดเมอถกถามเชนน เธอพง พยากรณอยางไร ฯ พระพทธเจาขา ถาเขาถามขาพระองคเชนนน ขาพระองคพงพยากรณอยางนวา ตณหา มเวทนาเปนเหต มเวทนาเปนสมทย มเวทนาเปนกาเนด มเวทนาเปนแดนเกด ฯ [๑๑๑] ดกรสารบตร ถาเขาถามเธออยางนวา ทานสารบตร กเวทนาเลามอะไรเปน เหต มอะไรเปนสมทย มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกดเมอถกถามเชนน เธอพง พยากรณอยางไร ฯ พระพทธเจาขา ถาเขาถามขาพระองคเชนนน ขาพระองคพงพยากรณอยางนวา เวทนาม ผสสะเปนเหต มผสสะเปนสมทย มผสสะเปนกาเนด มผสสะเปนแดนเกด ฯ [๑๑๒] ดกรสารบตร ถาเขาถามเธออยางนวา ทานสารบตร ทานรเหนอยางไร ความ พลดเพลนในเวทนาจงไมปรากฏ เมอถกถามอยางน เธอพงพยากรณอยางไร ฯ ขาพระพทธเจา ถาเขาถามขาพระองคเชนนน ขาพระองคพงพยากรณ อยางนวา ขาพเจารวา เวทนา ๓ เหลานคอ สขเวทนา ทกขเวทนา อทกขมสขเวทนา เปนของไมเทยง สงใดไมเทยง สงนนเปนทกข ความเพลดเพลนในเวทนาจงไมปรากฏ ฯ [๑๑๓] ถกละๆ สารบตร ตามทเธอพยากรณความขอนนโดยยอ กไดใจความดงนวา เวทนาอยางใดอยางหนงลวนเปนทกขทงนน ดกรสารบตรถาเขาถามเธออยางนวา ทาน สารบตร เพราะความหลดพนเชนไร ทานจงอวดอางอรหตผลวา ทานรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทาทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนไมม เมอถกถาม อยางน เธอพงพยากรณอยางไร ฯ พระพทธเจาขา ถาเขาถามขาพระองคเชนนน ขาพระองคพงพยากรณอยางนวา อาสวะ ทงหลายยอมไมครอบงาทานผมสตอยอยางใด ขาพเจากเปนผมสตอยอยางนน เพราะความหลด พนในภายใน เพราะอปาทานทงปวงสนไป ทงขาพเจากมไดดหมนตนเองดวย พระพทธ เจาขา เมอถกถามอยางน ขาพระองคพงพยากรณอยางน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 50 [๑๑๔] ถกละๆ สารบตร ตามทเธอพยากรณความขอนนโดยยอ กไดใจความดงน วา อาสวะเหลาใดอนพระสมณะกลาวแลว ขาพเจาไมสงสย ไมเคลอบแคลง ในอาสวะเหลา นนวา อาสวะเหลานน ขาพเจาละไดแลวหรอยง ฯ ครนพระผมพระภาคผพระสคตตรสดงนแลว เสดจลกขนจากพทธอาสนเสดจเขาไปยง พระวหาร ฯ [๑๑๕] เมอพระผมพระภาคเสดจเขาไปแลวไมนานนก ทานพระสารบตรจงกลาวกะ ภกษทงหลายในทนนวา ทานผมอายทงหลาย พระผมพระภาคไดตรสถามปญหาขอแรกกะผม ซงผมยงไมเคยรมากอน ผมจงทลตอบปญหาลาชาไปตอเมอพระผมพระภาคทรงอนโมทนาปญหา ขอแรกของผมแลว ผมจงคดไดวา ถาพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมตลอดทงวน ดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดทงวน แมถาพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคน หากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวย ปรยายอนๆตลอดทงคนทงวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคนทงวน หากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบท อนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสองคนสองวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาค ไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆตลอดสองคนสองวน หากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความ ขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสามคนสามวน แมผมกพงทลตอบความขอนน ถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสามคนสามวน หากพระผมพระภาค จะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆตลอดสคนสวน แมผมกพงทล ตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสคนสวน หาก พระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดหาคนหาวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอด หาคนหาวน หากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆดวยปรยายอนๆ ตลอดหกคนหกวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวย ปรยายอนๆ ตลอดหกคนหกวน หากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 51 บทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดเจดคนเจดวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผม พระภาคไดดวยบทอนๆดวยปรยายอนๆ ตลอดเจดคนเจดวน ฯ [๑๑๖] ลาดบนน พระกฬารขตตยภกษลกขนจากอาสนะ เขาไปเฝาพระผมพระภาคถง ทประทบ ถวายบงคมพระผมพระภาค แลวนง ณ ทควรสวนขางหนง เมอนงเรยบรอยแลว จง กราบทลพระผมพระภาควา พระพทธเจาขา ทานพระสารบตรบนลอสหนาทวา ทานผมอายทง หลาย พระผมพระภาคไดตรสถามปญหาขอแรกกะผม ซงผมยงไมเคยรมากอน ผมจงทลตอบ ปญหาลาชาไป ตอเมอพระผมพระภาคทรงอนโมทนาปญหาขอแรกของผมแลว ผมจงคดไดวา ถาพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมตลอดทงวนดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆแม ผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆตลอดทงวน แม ถาพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคน หากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคน ทงวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคนทงวน หากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวยปรยาย อนๆ ตลอดสองคนสองวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสองคนสองวนหากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวย บทอนๆ ดวยปรยายอนๆตลอดสามคนสามวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผม พระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสามคนสามวน หากพระผมพระภาคจะพงตรส ถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสคนสวน แมผมกพงทลตอบความ ขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆตลอดสคนสวน หากพระผม พระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆดวยปรยายอนๆ ตลอดหาคนหาวน แมผม กพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดหาคนหาวน หากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดหกคน หกวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดหกคนหกวน หากพระผมพระภาคจะพงตรสถามความขอนนกะผมดวยบทอนๆ ดวยปรยาย อนๆ ตลอดเจดคนเจดวน แมผมกพงทลตอบความขอนนถวายพระผมพระภาคไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดเจดคนเจดวน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 52 [๑๑๗] พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษ กเพราะธรรมธาตอนสารบตร แทงตลอด ดแลว แมหากวาเราจะพงถามความขอนนกะสารบตรดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอด ทงวน สารบตรกคงตอบความขอนนแกเราดวยบทอนๆดวยปรยายอนๆ ตลอดทงวน หากเราจะถามความขอนนกะสารบตรดวยบทอนๆดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคน สารบตร กคงตอบความขอนนแกเราดวยบทอนๆดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคน หากเราจะถาม ความขอนนกะสารบตรดวยบทอนๆดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคนทงวน สารบตรกคง ตอบความขอนนแกเราดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดทงคนทงวน หากเราจะถามความ ขอนนกะสารบตรดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสองคนสองวน สารบตร กคงตอบความขอนนแกเราไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสองคนสองวน หากเรา จะถามความขอนนกะสารบตรดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสามคนสามวน สารบตร กคงตอบความขอนนแกเราไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆตลอดสามคนสามวน หากเราจะ ถามความขอนนกะสารบตรดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดสคนสวน สารบตรกคงตอบ ความขอนนแกเราไดดวยบทอนๆดวยปรยายอนๆ ตลอดสคนสวน หากเราจะถามความขอนน กะสารบตรดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดหาคนหาวน สารบตรกคงตอบความ ขอนนแกเราไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดหาคนหาวน หากเราจะถามความ ขอนนกะสารบตรดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดหกคนหกวน สารบตรกคง ตอบความขอนนแกเราไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดหกคนหกวนหากเราจะ ถามความขอนนกะสารบตรดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดเจดคนเจดวน สารบตร กคงตอบความขอนนแกเราไดดวยบทอนๆ ดวยปรยายอนๆ ตลอดเจดคนเจดวน ฯ จบสตรท ๒ ญาณวตถสตรท ๑ [๑๑๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลายเราจกแสดงญาณวตถ ๔๔ แกเธอทงหลาย เธอทงหลายจงตงใจฟงซงญาณวตถนนจงใสใจใหดเถด เราจกกลาว ภกษ เหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 53 [๑๑๙] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กญาณวตถ ๔๔ เปนไฉน คอความรในชราและมรณะ ๑ ความรในเหตเปนแดนเกดแหงชราและมรณะ ๑ ความรใน ความดบแหงชราและมรณะ ๑ ความรในปฏปทาอนใหถงความดบแหงชราและมรณะ ๑ ความร ในชาต ๑ ความรในเหตเปนแดนเกดแหงชาต ๑ ความรในความดบแหงชาต ๑ ความรใน ปฏปทาอนใหถงความดบแหงชาต ๑ ความรในภพ ๑ ความรในเหตเปนแดนเกดแหงภพ ๑ ความรในความดบแหงภพ ๑ ความรในปฏปทาอนใหถงความดบแหงภพ ๑ ความรในอปาทาน ๑ ความรในเหตเปนแดนเกดแหงอปาทาน ๑ ความรในความดบแหงอปาทาน ๑ความรใน ปฏปทาอนใหถงความดบแหงอปาทาน ๑ ความรในตณหา ๑ ความรในเหตเปนแดนเกด แหงตณหา ๑ ความรในความดบแหงตณหา ๑ ความรในปฏปทาอนใหถงความดบแหงตณหา ๑ ความรในเวทนา ๑ ความรในเหตเปนแดนเกดแหงเวทนา ๑ ความรในความดบแหงเวทนา ๑ ความรในปฏปทาอนใหถงความดบแหงเวทนา ๑ ความรในผสสะ ๑ ความรในเหตเปน แดนเกดแหงผสสะ ๑ความรในความดบแหงผสสะ ๑ ความรในปฏปทาอนใหถงความดบ แหงผสสะ ๑ความรในสฬายตนะ ๑ ความรในเหตเปนแดนเกดแหงสฬายตนะ ๑ ความ รในความดบแหงสฬายตนะ ๑ ความรในปฏปทาอนใหถงความดบแหงสฬายตนะ ๑ความร ในนามรป ๑ ความรในเหตเปนแดนเกดแหงนามรป ๑ ความรในความดบแหงนามรป ๑ ความร ในปฏปทาอนใหถงความดบแหงนามรป ๑ ความรในวญญาณ ๑ ความรในเหตเปนแดนเกด แหงวญญาณ ๑ ความรในความดบแหงวญญาณ ๑ ความรในปฏปทาอนใหถงความดบแหง วญญาณ ๑ ความรในสงขารทงหลาย ๑ ความรในเหตเปนแดนเกดแหงสงขาร ๑ ความรใน ความดบแหงสงขาร ๑ ความรในปฏปทาอนใหถงความดบแหงสงขาร ๑ ดกรภกษทงหลาย เหลานเรยกวา ญาณวตถ ๔๔ ฯ [๑๒๐] ดกรภกษทงหลาย กชราและมรณะเปนไฉน ความแก ภาวะของความแก ฟนหลด ผมหงอก หนงเหยว ความเสอมแหงอาย ความแกหงอมแหงอนทรย ในหมสตวนนๆ ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวาชราความเคลอน ภาวะของความเคลอน ความทาลาย ความอนตรธาน มฤตยความตาย กาลกรยา ความแตกแหงขนธ ความทอดทงซากศพ ความขาดแหงอนทรย จากหมสตวนนๆ ของเหลาสตวนนๆ น เราเรยกวามรณะ ชราและมรณะดงพรรณนามาฉะน เรยกวาชราและมรณะ เพราะชาตเกด ชราและมรณะจงเกดเพราะชาตดบ ชราและมรณะจงดบ อรยมรรคมองค ๘ นเทานน คอ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 54 ความเหนชอบ ๑ ความดารชอบ ๑ วาจาชอบ ๑ การงานชอบ ๑ อาชพชอบ ๑ พยายามชอบ ๑ ระลกชอบ ๑ ความตงใจไวชอบ ๑ เปนขอปฏบตใหถงธรรมเปนทดบ ชราและมรณะ ฯ [๑๒๑] ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกรชดซงชราและมรณะอยางน รชดซงเหตเปน แดนเกดแหงชราและมรณะอยางน รชดซงความดบแหงชราและมรณะอยางน รชดซงปฏปทา อนใหถงความดบแหงชราและมรณะอยางน นชอวาความรในธรรมของอรยสาวกนน อรยสาวก นนนานยในอดตและอนาคตไปดวยธรรมน ซงตนเหนแลว รแลว ใหผลไมมกาหนดกาล อนตนไดบรรลแลวอนตนหยงรแลว สมณะหรอพราหมณในอดตกาลเหลาใดเหลาหนง กไดรชราและมรณะ ไดรเหตเปนแดนเกดแหงชราและมรณะ ไดรความดบแหงชราและมรณะ ไดรปฏปทาอนใหถง ความดบแหงชราและมรณะ เหมอนอยางทเรารในบดนเหมอนกนทงนน สมณะหรอพราหมณในอนาคตกาลแมเหลาใดเหลาหนงกจกรชราและมรณะ จกรเหตเปนแดน เกดแหงชราและมรณะ จกรความดบแหงชราและมรณะ จกรปฏปทาอนใหถงความดบ แหงชราและมรณะ เหมอนอยางทเรารในบดนเหมอนกนทงนน นชอวา อนวยญาณของอรย สาวกนน ฯ [๑๒๒] ดกรภกษทงหลาย ความร ๒ อยาง คอธรรมญาณ อนวยญาณ ๑ เหลานของอรยสาวก เปนธรรมชาตบรสทธผดผอง ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกน เราเรยกวา ผถงพรอมดวยทฐบาง ผถงพรอมดวยทศนะบางผมาสสทธรรมนบาง เหน สทธรรมนบาง ประกอบดวยญาณของพระเสขะบางประกอบดวยวชชาของพระเสขะบาง ถงกระ แสแหงธรรมบาง เปนอรยบคคลผมปญญาเครองชาแรกกเลสบาง อยชดประตอมตนพพานบาง ฯ [๑๒๓] ดกรภกษทงหลาย กชาตเปนไฉน ... ดกรภกษทงหลาย กภพเปนไฉน ... ดกรภกษ ทงหลาย กอปาทานเปนไฉน ... ดกรภกษทงหลายกตณหาเปนไฉน ... ดกรภกษทงหลาย กเวทนาเปนไฉน ... ดกรภกษทงหลายกผสสะเปนไฉน ... ดกรภกษทงหลาย กสฬายตนะ เปนไฉน ... ดกรภกษทงหลาย กนามรปเปนไฉน ... ดกรภกษทงหลาย กวญญาณเปนไฉน ... ดกรภกษทงหลาย กสงขารเปนไฉน ... สงขารม ๓ คอ กายสงขาร ๑ วจสงขาร ๑จตสงขาร ๑ นเรยกวาสงขาร เพราะอวชชาเกด สงขารจงเกด เพราะอวชชาดบ สงขารจงดบ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 55 อรยมรรคมองค ๘ นเทานน คอความเหนชอบ ๑ ความดารชอบ ๑ วาจาชอบ ๑ การงานชอบ ๑ อาชพชอบ ๑ พยายามชอบ ๑ระลกชอบ ๑ ตงใจไวชอบ ๑ ฯ [๑๒๔] ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกรชดสงขารอยางน รชดเหตเปนแดนเกดแหง สงขารอยางน รชดความดบแหงสงขารอยางน รชดปฏปทาอนใหถงความดบแหงสงขารอยางน นชอวา ความรในธรรมของอรยสาวกนน อรยสาวกนนยอมนานยในอดตและอนาคตไปดวย ธรรมน ซงตนเหนแลว รแลวใหผลไมมกาหนดกาล อนตนไดบรรลแลว อนตนหยงรแลว สมณะหรอพราหมณในอดตกาลเหลาใดเหลาหนง กไดรสงขาร ไดรเหตเปนแดนเกดแหง สงขาร ไดรความดบแหงสงขาร ไดรปฏปทาอนใหถงความดบแหงสงขารเหมอนอยางทเราร ในบดนเหมอนกนทงนน สมณะหรอพราหมณในอนาคตกาลแมเหลาใดเหลาหนง กจกร สงขาร จกรเหตเปนแดนเกดแหงสงขาร จกรความดบแหงสงขาร จกรปฏปทาอนใหถง ความดบแหงสงขาร เหมอนอยางทเรารในบดนเหมอนกนทงนน นชอวา อนวยญาณของ อรยสาวกนน ฯ [๑๒๕] ดกรภกษทงหลาย ความร ๒ อยาง คอธรรมญาณ ๑ อนวยญาณ ๑ เหลาน ของอรยสาวก เปนธรรมชาตบรสทธผดผอง ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกน เราเรยกวา ผถงพรอมดวยทฐบาง ผถงพรอมดวยทศนะบางผมาสสทธรรมนบาง เหนสทธรรมนบาง ประกอบดวยญาณของพระเสขะบางประกอบดวยวชชา ของพระเสขะ บาง ถงกระแสแหงธรรมบาง เปนอรยบคคลผมปญญาเครองชาแรกกเลสบาง อยชด ประตอมตนพพานบาง ดงน ฯ จบสตรท ๓ ๔. ญาณวตถสตรท ๒ [๑๒๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงญาณวตถ ๗๗ แกเธอทงหลาย เธอทงหลายจงตงใจฟงญาณวตถนน จงใสใจใหดเถด เราจกกลาว ภกษ เหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 56 [๑๒๗] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กญาณวตถ ๗๗ เปนไฉน ญาณ วตถ ๗๗ นน คอความรวา เพราะชาตเปนปจจย ชราและมรณะจงม ๑ ความรวา เมอชาตไม ม ชราและมรณะจงไมม ๑ แมในอดตกาลความรวา เพราะชาตเปนปจจย ชราและมรณะจง ม ๑ ความรวา เมอชาตไมมชราและมรณะจงไมม ๑ แมในอนาคตกาล ความรวา เพราะชาต เปนปจจย ชราและมรณะจงม ๑ ความรวา เมอชาตไมม ชราและมรณะจงไมม ๑ ความรวา ธรรมฐตญาณของชาตนน มความสน ความเสอม ความคลาย ความดบเปนธรรมดา ๑ ความ รวา เพราะภพเปนปจจย ชาตจงม ๑ ความรวา เมอภพไมม ชาตจงไมม ๑ แมในอดตกาล ความรวา เพราะภพเปนปจจย ชาตจงม ๑ความรวา เมอภพไมม ชาตจงไมม ๑ แมใน อนาคตกาล ความรวา เพราะภพเปนปจจย ชาตจงม ๑ ความรวา เมอภพไมม ชาตจง ไมม ๑ ความรวาธรรมฐตญาณของภพนน มความสน ความเสอม ความคลาย ความ ดบเปนธรรมดา ๑ ความรวา เพราะอปาทานเปนปจจย ภพจงม ๑ ความรวาเมออปาทาน ไมม ภพจงไมม ๑ แมในอดตกาล ความรวา เพราะอปาทานเปนปจจย ภพจงม ๑ ความ รวา เมออปาทานไมม ภพจงไมม ๑ แมในอนาคตกาล ความรวา เพราะอปาทานเปน ปจจย ภพจงม ๑ ความรวา เมออปาทานไมม ภพจงไมม ๑ ความรวา ธรรมฐตญาณ ของอปาทานนน มความสนความเสอม ความคลาย ความดบเปนธรรมดา ๑ ความรวา ตณหาเปนปจจยอปาทานจงม ๑ ความรวา เมอตณหาไมม อปาทานจงไมม ๑ แมในอดต กาลความรวา เพราะตณหาเปนปจจย อปาทานจงม ๑ ความรวา เมอตณหาไมมอปา ทานจงไมม ๑ แมในอนาคตกาล ความรวา เพราะตณหาเปนปจจย อปาทานจงม ๑ ความ รวา เมอตณหาไมม อปาทานจงไมม ๑ ความรวา ธรรมฐตญาณของตณหานน มความ สน ความเสอม ความคลาย ความดบเปนธรรมดา ๑ ความรวาเพราะเวทนาเปนปจจย ตณหาจงม ๑ ความรวา เมอเวทนาไมม ตณหาจงไมม ๑แมในอดตกาล ความรวา เพราะเวทนาเปนปจจย ตณหาจงม ๑ ความรวา เมอเวทนาไมม ตณหาจงไมม ๑ แมใน อนาคตกาล ความรวา เพราะเวทนาเปนปจจย ตณหาจงม ๑ ความรวา เมอเวทนาไมม ตณหาจงไมม ๑ ความรวา ธรรมฐตญาณของเวทนานน มความสน ความเสอม ความ คลาย ความดบเปนธรรมดา ๑ ความรวาเพราะผสสะเปนปจจย เวทนาจงม ๑ ความรวา เมอผสสะไมม เวทนาจงไมม ๑ แมในอดตกาล ความรวา เพราะผสสะเปนปจจย เวท

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 57 นาจงม ๑ความรวา เมอผสสะไมม เวทนาจงไมม ๑ แมในอนาคตกาล ความรวา เพราะผสสะเปนปจจย เวทนาจงม ๑ ความรวา เมอผสสะไมม เวทนาจงไมม ๑ความ รวา ธรรมฐตญาณของผสสะนน มความสน ความเสอม ความคลายความดบเปน ธรรมดา ๑ ความรวา เพราะสฬายตนะเปนปจจย ผสสะจงม ๑ความรวา เมอสฬายตนะ ไมม ผสสะจงไมม ๑ แมในอดตกาล ความรวาเพราะสฬายตนะเปนปจจย ผสสะจง ม ๑ ความรวา เมอสฬายตนะไมม ผสสะจงไมม ๑ แมในอนาคตกาล ความรวา เพราะสฬายตนะเปนปจจย ผสสะจงม๑ ความรวา เมอสฬายตนะไมม ผสสะจงไมม ๑ ความรวา ธรรมฐตญาณของสฬายตนะนน มความสน ความเสอม ความคลาย ความ ดบเปนธรรมดา ๑ความรวา เพราะนามรปเปนปจจย สฬายตนะจงม ๑ ความรวา เมอ นามรปไมม สฬายตนะจงไมม ๑ แมในอดตกาล ความรวา เพราะนามรปเปนปจจย สฬายตนะจงม ๑ ความรวา เมอนามรปไมม สฬายตนะจงไมม ๑ แมในอนาคตกาล ความรวา เพราะนามรปเปนปจจย สฬายตนะจงม ๑ ความรวาเมอนามรปไมม สฬาย ตนะจงไมม ๑ ความรวา ธรรมฐตญาณของนามรปนนมความสน ความเสอม ความ คลาย ความดบเปนธรรมดา ๑ ความรวา เพราะวญญาณเปนปจจย นามรปจงม ๑ ความ รวา เมอวญญาณไมม นามรปจงไมม ๑แมในอดตกาล ความรวา เพราะวญญาณเปน ปจจย นามรปจงม ๑ ความรวา เมอวญญาณไมม นามรปจงไมม ๑ แมในอนาคตกาล ความรวา เพราะวญญาณเปนปจจย นามรปจงม ๑ ความรวา เมอวญญาณไมม นามรป จงไมม ๑ ความรวาธรรมฐตญาณของวญญาณนน มความสน ความเสอม ความคลาย ความดบเปนธรรมดา ๑ ความรวา เพราะสงขารเปนปจจย วญญาณจงม ๑ ความรวา เมอ สงขารไมม วญญาณจงไมม ๑ แมในอดตกาล ความรวา เพราะสงขารเปนปจจย วญญาณจงม ๑ ความรวา เมอสงขารไมม วญญาณจงไมม ๑ แมในอนาคตกาลความรวา เพราะสงขารเปนปจจย วญญาณจงม ๑ ความรวา เมอสงขารไมมวญญาณจงไมม ๑ ความรวา ธรรมฐตญาณของสงขารนน มความสน ความเสอม ความคลาย ความดบ เปนธรรมดา ๑ ความรวา เพราะอวชชาเปนปจจยสงขารจงไมม ๑ ความรวา เมอ อวชชาไมม สงขารจงไมม ๑ แมในอดตกาลความรวา เพราะอวชชาเปนปจจย สงขาร

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 58 จงไมม ๑ ความรวา เมออวชชาไมมสงขารจงไมม ๑ แมในอนาคตกาล ความรวา เพราะอวชชาเปนปจจย สงขารจงม ๑ ความรวา เมออวชชาไมม สงขารจงไมม ๑ ความ รวา ธรรมฐตญาณของอวชชานน มความสน ความเสอม ความคลาย ความดบเปน ธรรมดา ๑ดกรภกษทงหลาย เหลานเรยกวา ญาณวตถ ๗๗ ฯ จบสตรท ๔ ๕. อวชชาปจจยสตรท ๑ [๑๒๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เพราะอวชชา เปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจยจงมวญญาณ ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกข ทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๒๙] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ภกษรปหนงทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ชรามรณะเปนไฉน และชรามรณะนเปนของใคร พระผมพระภาคตรส ตอบวา ตงปญหายงไมถก ดกรภกษ ผใดพงกลาววา ชรามรณะเปนไฉน และชรามรณะ นเปนของใคร หรอพงกลาววาชรามรณะเปนอยางอน และชรามรณะนเปนของผอน คา ทงสองของผนนมเนอความอยางเดยวกน ตางแตพยญชนะเทานน ดกรภกษ เมอมทฐ วา ชพกอนนน ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม หรอวาเมอมทฐวา ชพอยางหนง สรระอยางหนง ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม ดกรภกษ ตถาคตยอมแสดงธรรม โดยสายกลาง ไมของแวะสวนสดทงสองนนดงนวา เพราะชาตเปนปจจย จงมชรามรณะ ฯ [๑๓๐] ภกษรปหนงทลถามวา ขาแตพระองคผเจรญ ชาตเปนไฉนและชาตน เปนของใคร พระผมพระภาคตรสตอบวา ตงปญหายงไมถก ดกรภกษ ผใดพงกลาววา ชาตเปนไฉน และชาตนเปนของใคร หรอพงกลาววา ชาตเปนอยางอน และชาตนเปน ของผอน คาทงสองของผนน มเนอความอยางเดยวกน ตางแตพยญชนะเทานน ดกร ภกษ เมอมทฐวา ชพกอนนน สรระกอนนนความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 59 หรอวาเมอมทฐวา ชพอยางหนง สรระอยางหนง ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม ดกรภกษ ตถาคตแสดงธรรมโดยสายกลาง ไมของแวะสวนสดทงสองนน ดงนวา เพราะ ภพเปนปจจยจงมชาต ฯ [๑๓๑] ภกษรปหนงทลถามวา ขาแตพระองคผเจรญ ภพเปนไฉนและภพนเปน ของใคร พระผมพระภาคตรสตอบวา ตงปญหายงไมถก ดกรภกษผใดพงกลาววา ภพเปนไฉน และภพนเปนของใคร หรอพงกลาววา ภพเปนอยางอน และภพนเปนของผอน คาทงสองของ ผนน มเนอความอยางเดยวกนตางกนแตพยญชนะเทานน ดกรภกษ เมอมทฐวา ชพกอนนน สรระกอนนนความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม หรอเมอมทฐวา ชพอยางหนง สรระอยางหนง ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม ดกรภกษ ตถาคตยอมแสดงธรรม โดยสายกลาง ไมของแวะสวนสดทงสองนน ดงนวา เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ ... เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน ... เพราะเวทนาเปนปจจย จงมตณหา ... เพราะผสสะ เปนปจจย จงมเวทนา ... เพราะสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ ... เพราะนามรปเปนปจจย จงมสฬายตนะ ... เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป ... เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญ ญาณ ... ฯ [๑๓๒] ภกษรปหนงทลถามวา ขาแตพระองคผเจรญ สงขารเปนไฉนและสงขาร นเปนของใคร พระผมพระภาคตรสตอบวา ตงปญหายงไมถกดกรภกษ ผใดพงกลาววา สงขารเปนไฉน และสงขารนเปนของใคร หรอพงกลาววา สงขารเปนอยางอน และสงขาร นเปนของผอน คาทงสองของผนน มเนอความอยางเดยวกน ตางกนแตพยญชนะเทานน ดกรภกษ เมอมทฐวาชพกอนนน สรระกอนนน ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม หรอเมอมทฐวา ชพอยางหนง สรระอยางหนง ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม ดกรภกษ ตถาคตยอมแสดงธรรมโดยสายกลาง ไมของแวะสวนสดทงสองนนดงนวา เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร ฯ [๑๓๓] ดกรภกษ ทฐไมวาชนดใดชนดหนง ทเปนขาศก อนบคคลเสพผด สายหาไปวา ชราและมรณะเปนไฉน และชรามรณะนเปนของใครหรอวาชรามรณะเปนของผ อน และชรามรณะเปนของผอน วาชพกอนนน สรระกอนนน หรอวาชพอยางหนง สรระอยางหนง ทฐเหลานนทงสน อนอรยสาวกนนละไดแลว ตดรากขาดแลว กระทาให

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 60 เปนดงตาลยอดดวน ถงความไมม มอนไมเกดอกตอไปเปนธรรมดา เพราะวชชาดบดวยสา รอกโดยไมเหลอ ฯ [๑๓๔] ดกรภกษ ทฐไมวาชนดใดชนดหนง ทเปนขาศก อนบคคลเสพผด สายหาไปวา ชาตเปนไฉน และชาตนเปนของใคร หรอวาชาตเปนอยางอน และชาตน เปนของผอน วาชพกอนนน สรระกอนนน หรอวาชพอยางหนง สรระอยางหนง ทฐ เหลานนทงสน อนอรยสาวกนนละไดแลว ตดรากขาดแลว กระทาใหเปนดงตาลยอดดวน ถงความไมม มอนไมเกดอกตอไปเปนธรรมดา เพราะวชชาดบดวยสารอกโดยไมมเหลอ ฯ [๑๓๕] ดกรภกษ ทฐไมวาชนดใดชนดหนง ทเปนขาศก อนบคคลเสพผด สายหาไปวา ภพเปนไฉน และภพนเปนของใคร หรอวาภพเปนอยางอน และภพนเปน ของผอน วาชพกอนนน สรระกอนนน หรอวาชพอยางหนง สรระอยางหนง ทฐเหลา นนทงสน อนอรยสาวกนนละไดแลว ตดรากขาดแลว กระทาใหเปนดงตาลยอดดวน ถง ความไมม มอนไมเกดอกตอไปเปนธรรมดา เพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ ... อปา ทานเปนไฉน ...ตณหาเปนไฉน ... เวทนาเปนไฉน ... ผสสะเปนไฉน ... สฬายตนะเปนไฉน ... นามรปเปนไฉน ... วญญาณเปนไฉน ... ฯ [๑๓๖] ดกรภกษ ทฐไมวาชนดใดชนดหนง ทเปนขาศก อนบคคลเสพผด สาย หาไปวา สงขารเปนไฉน และสงขารนเปนของใคร หรอวาสงขารเปนอยางอน และ สงขารนเปนของผอนวา ชพกอนนน สรระกอนนน หรอวาชพอยางหนง สรระอยางหนง ทฐเหลานนทงสน อนอรยสาวกนนละไดแลวตดรากขาดแลว กระทาใหเปนดงตาลยอด ดวน ถงความไมม มอนไมเกดอกตอไปเปนธรรมดา เพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ ฯ จบ สตรท ๕ ๖. อวชชาปจจยสตร ท ๒ [๑๓๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาค ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เพราะอวชชาเปนปจจย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 61 จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๓๘] ดกรภกษทงหลาย ผใดพงกลาววา ชรามรณะเปนไฉน และชรามรณะน เปนของใคร หรอพงกลาววา ชรามรณะเปนอยางอน และชรามรณะนเปนองผอน คาทง สองของผนน มเนอความอยางเดยวกน ตางกนแตพยญชนะเทานน เมอมทฐวา ชพก อนนน สรระกอนน ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม หรอเมอมทฐวา ชพอยางหนง สรระอยางหนง ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม ดกรภกษทงหลาย ตถาคตยอมแสดง ธรรมโดยสายกลางไมของแวะสวนสดทงสองนน ดงนวา เพราะชาตเปนปจจย จงมชรามรณะ ฯลฯ ชาตเปนไฉน ... ภพเปนไฉน ... อปาทานเปนไฉน ... ตณหาเปนไฉน ...เวทนาเปนไฉน ... ผสสะเปนไฉน ... สฬายตนะเปนไฉน ... นามรปเปนไฉน ...วญญาณเปนไฉน ... ฯ [๑๓๙] ดกรภกษทงหลาย ผใดพงกลาววา สงขารเปนไฉน และสงขารนเปน ของใคร หรอพงกลาววา สงขารเปนอยางอน และสงขารนเปนของผอน คาทงสอง ของผนน มเนอความอยางเดยวกน ตางกนแตพยญชนะเทานนเมอมทฐวา ชพกอน นน สรระกอนนน ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมมหรอเมอมทฐวา ชพอยางหนง สรระอยางหนง ความอยประพฤตพรหมจรรยยอมไมม ดกรภกษทงหลาย ตถาคตยอมแสดง ธรรมโดยสายกลาง ไมของแวะสวนสดทงสองนน ดงนวา เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร ฯลฯ [๑๔๐] ดกรภกษทงหลาย ทฐไมวาชนดใดชนดหนง ทเปนขาศก อนบคคล เสพผด สายหาไปวา ชรามรณะเปนไฉน และชรามรณะเปนของใครหรอวาชรามรณะ เปนอยางอน และชรามรณะนเปนของผอน วาชพกอนนนสรระกอนนน หรอวาชพ อยางหนง สรระอยางหนง ทฐเหลานนทงสน อนอรยสาวกนนละไดแลว ตดราก ขาดแลว กระทาใหเปนดงตาลยอดดวน ถงความไมม มอนไมเกดอกตอไปเปนธรรมดา เพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ ฯ [๑๔๑] ดกรภกษทงหลาย ทฐไมวาชนดใดชนดหนง ทเปนขาศก อนบคคลเสพผด สายหาไปวา ชาตเปนไฉน และชาตนเปนของใคร หรอวาชาตเปนอยางอน และชาต

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 62 นเปนของผอน วาชพกอนนน สรระกอนนน หรอวาชพอยางหนง สรระอยางหนง ทฐเหลานนทงสน อนอรยสาวกนนละไดแลวตดรากขาดแลว กระทาใหเปนดงตาล ยอดดวน ถงความไมม มอนไมเกดอกตอไปเปนธรรมดา เพราะอวชชาดบดวยสารอก โดยไมเหลอ ฯลฯ ภพเปนไฉน ... อปาทานเปนไฉน ... ตณหาเปนไฉน ... เวทนาเปนไฉน ... ผสสะเปนไฉน ... สฬายตนะเปนไฉน ... นามรปเปนไฉน ... นามรปเปนไฉน ... วญญาณเปนไฉน ... ฯ [๑๔๒] ดกรภกษทงหลาย ทฐไมวาชนดใดชนดหนง ทเปนขาศก อนบคคลเสพตด สายหาไปวา สงขารเปนไฉน และสงขารนเปนของใคร หรอวาสงขารเปนอยางอน และสงขารน เปนของผอน วาชพกอนนน สรระกอนนนหรอวาชพอยางหนง สรระอยางหนง ทฐเหลานน ทงสน อนอรยสาวกนนละไดแลว ตดรากขาดแลว กระทาใหเปนดงตาลยอดดวน ถงความ ไมม มอนไมเกดอกตอไปเปนธรรมดา เพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ ฯ จบ สตรท ๖ ๗. นตมหากสตร [๑๔๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กายนไมใชของเธอทงหลาย ทงไมใชของผอน ดกรภกษทงหลายกรรมเกานพงเหนวา อนปจจยปรงแตง เกดขนดวยความ ตงใจ เปนทตงของเวทนา ฯ [๑๔๔] ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผไดสดบแลวในเรองกายนน ยอมมนสการโดย แยบคาย ซงปฏจจสมปบาทเปนอยางดวา เมอสงนม สงนจงม เพราะสงนเกดขน สงนจงเกดขน เมอสงนไมม สงนกไมม เพราะสงนดบ สงนจงดบ ดวยประการดงน คอ เพราะอวชชาเปน ปจจย จงมสงขารเพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกข

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 63 ทงมวลนยอมมดวยประการอยางน กเพราะอวชชาดบโดยสารอกไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ จบ สตรท ๗ ๘. เจตนาสตรท ๑ [๑๔๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษยอมจงใจ ยอมดาร และครนคดถงสงใด สงนนเปนอารมณปจจยเพอความตงอยแหงวญญาณ เมอมอารมณปจจย ความตงมนแหงวญญาณจงมเมอวญญาณนนตงมนแลว เจรญขนแลว ความบงเกดคอภพใหมตอไปจงม เมอมความบงเกดคอภพใหมตอไป ชาต ชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส จงมตอไป ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอม มดวยประการอยางน ดกรภกษทงหลาย ภกษไมจงใจ ไมดาร แตยงครนคดถงสงใด สงนนเปนอารมณปจจยเพอความตงอยแหงวญญาณ เมอมอารมณปจจย ความตงมนแหง วญญาณจงม เมอวญญาณนนตงมนแลว เจรญขนแลว ความบงเกดคอภพใหมตอไป จงม เมอมความบงเกดคอภพใหมตอไป ชาตชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและ อปายาสจงมตอไป ความเกดแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๔๖] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษไมจงใจ ไมดาร และไมครนคดถงสงใด สงนนยอมไมเปนอารมณปจจยเพอความตงอยแหงวญญาณ เมอไมมอารมณปจจย ความตงมน แหงวญญาณจงไมม เมอวญญาณนนไมตงมนแลว ไมเจรญขนแลว ความบงเกดคอภพ ใหมตอไปจงไมม เมอความบงเกดคอภพใหมตอไปไมม ชาตชราและมรณะ โสกปรเทวทกข โทมนสและอปายาสตอไปจงดบความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ จบ สตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 64 ๙. เจตนาสตรท ๒ [๑๔๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษยอมจงใจ ยอม ดาร และครนคดถงสงใด สงนนยอมเปนอารมณปจจยเพอความตงอยแหงวญญาณ เมอม อารมณปจจย ความตงมนแหงวญญาณจงม เมอวญญาณนนตงมนแลว เจรญขนแลว ความหยงลงแหงนามรปจงม เพราะนามรปเปนปจจย จงมสฬายตนะ เพราะสฬายตนะ เปนปจจย จงมผสสะ เพราะผสสะเปนปจจย จงมเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงมตณหาเพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ เพราะภพเปนปจจย จงมชาต เพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ โสกปรเทวทกข โทมนสและอปายาส ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ ดกรภกษทงหลาย ภกษไมจงใจ ไมดาร แตยงครนคดถงสงใด สงนนยอม เปนอารมณปจจยเพอความตงอยแหงวญญาณ เมอมอารมณปจจย ความตงมนแหง วญญาณจงม เมอวญญาณนนตงมนแลว เจรญขนแลว ความหยงลงแหงนามรปจงม เพราะนามรปเปนปจจย จงมสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ เพราะ ผสสะเปนปจจย จงมเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจยจงมตณหา เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจยจงมภพ เพราะภพเปนปจจย จงมชาต เพราะ ชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะโสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส ความเกดขน แหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๔๘] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษไมจงใจ ไมดาร และไมครนคดถงสงใด สงนนยอมไมเปนอารมณปจจยเพอความตงอยแหงวญญาณ เมอไมมอารมณปจจย ความ ตงมนแหงวญญาณจงไมม เมอวญญาณนนไมตงมนแลวไมเจรญขนแลว ความหยงลง แหงนามรปจงไมม เพราะนามรปดบ สฬายตนะจงดบ เพราะสฬายตนะดบ ผสสะ จงดบ เพราะผสสะดบ เวทนาจงดบเพราะเวทนาดบ ภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสตอไปจงดบ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ จบ สตรท ๙

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 65 ๑๐. เจตนาสตรท ๓ [๑๔๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษยอมจงใจ ยอมดาร และยอมครนคดถงสงใด สงนนยอมเปนอารมณปจจยเพอความตงอยแหงวญญาณ เมอมอารมณปจจย ความตงมนแหงวญญาณจงม เมอวญญาณนนตงมนแลว เจรญขนแลว ตณหาจงม เมอมตณหา คตในการเวยนมาจงม เมอมคตในการเวยนมา จตและอปบตจงม เมอมจตและอปบต ชาต ชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสจงม ความเกดขน แหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ดกรภกษทงหลาย ภกษไมจงใจ ไมดาร แตยงครนคดถงสงใด สงนนยอมเปนอารมณปจจยเพอความตงอยแหงวญญาณ เมอมอารมณ ปจจย ความตงมนแหงวญญาณจงม เมอวญญาณนนตงมนแลว เจรญขนแลว ตณหาจงม เมอมตณหา คตในการเวยนมาจงม เมอมคตในการเวยนมา จตและอปบตจงม เมอมจตและ อปบต ชาตชราและมรณะโสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสจงม ความเกดขนแหงกองทกข ทงมวลนยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๕๐] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษไมจงใจ ไมดาร และไมครนคดถงสงใด สงนน ยอมไมเปนอารมณปจจยเพอความตงอยแหงวญญาณ เมอไมมอารมณปจจย ความตงมนแหง วญญาณจงไมม เมอวญญาณนนไมตงมนแลวไมเจรญขนแลว ตณหาจงไมม เมอไมมตณหา คตในการเวยนมาจงไมม เมอไมมคตในการเวยนมา จตและอปบตจงไมม เมอไมมจตและ อปบต ชาต ชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสตอไปจงดบ ความดบแหงกอง ทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน จบ สตรท ๑๐ กฬารขตตยวรรคท ๔ จบ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 66 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ภตมทสตร ๒. กฬารขตตยสตร ๓. ญาณวตถสตรท ๑ ๔. ญาณวตถสตรท ๒ ๕. อวชชาปจจยสตรท ๑ ๖. อวชชาปจจยสตรท ๒ ๗. นตมหากสตร ๘. เจตนาสตรท ๑ ๙. เจตนาสตรท ๗ ๑๐. เจตนาสตรท ๓ ฯ _________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 67 คหบดวรรคท ๕ ๑. ปญจเวรภยสตรท ๑ [๑๕๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... ครงนนแล ทานอนาถบณฑกคฤหบดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายอภวาท แลวนงอย ณ ทควรสวนขางหนง ครนนงเรยบรอยแลว พระผมพระภาคไดตรส กะทานอนาถบณฑกคฤหบดวา ดกรคฤหบด เมอใดแล ภยเวร ๕ ประการ ของอรยสาวกสงบ แลว เมอนนอรยสาวกยอมประกอบดวยธรรมเปนองคแหงโสดาปตต ๔ อยาง และญายธรรม อยางประเสรฐ อรยสาวกเหนดแลว แทงตลอดดวยปญญา อรยสาวกนนหวงอยพงพยากรณตน ดวยตนเองไดวา เราเปนผมนรกสนแลว มกาเนดสตวดรจฉานสนแลว มปตตวสยสนแลว มอบาย ทคต วนบาตสนแลว เราเปนโสดาบนมอนไมตกตาเปนธรรมดา เปนผเทยงจะตรสร ในภายหนา ฯ [๑๕๒] ภยเวร ๕ ประการสงบแลวเปนไฉน ดกรคฤหบด บคคลผฆาสตว ยอมประสพ ภยเวรใด อนมในชาตนบาง อนมในชาตหนาบาง ยอมเสวยเจตสกทกขคอโทมนสบาง เพราะ ปาณาตบาตเปนเหต ภยเวรของอรยสาวกผเวนขาดจากปาณาตบาตสงบแลวดวยอาการอยางน บคคลผลกทรพยยอมประสพภยเวรใด อนมในชาตนบาง อนมในชาตหนาบาง ยอมเสวยเจต สกทกขคอโทมนสบาง เพราะอทนนาทานเปนเหต ภยเวรของอรยสาวกผเวนขาดจากอทนนาทาน สงบแลวดวยอาการอยางน บคคลผประพฤตผดในกาม ยอมประสพภยเวรใดอนมในชาตนบาง อนมในชาตหนาบาง ยอมเสวยเจตสกทกขคอโทมนสบาง เพราะกาเมสมจฉาจารเปนเหต ภยเวร ของอรยสาวกผเวนขาดจากกาเมสมจฉาจารสงบแลวดวยอาการอยางน บคคลผพดเทจ ยอมประสพ ภยเวรใดอนมในชาตนบาง อนมในชาตหนาบาง ยอมเสวยเจตสกทกขคอโทมนสบางเพราะ มสาวาทเปนเหต ภยเวรของอรยสาวกผเวนขาดจากมสาวาทสงบแลวดวยอาการอยางน บคคล ผตงอยในความประมาท เพราะดมนาเมาคอสราและเมรยยอมประสพภยเวรใด อนมในชาตน บาง อนมในชาตหนาบาง ยอมเสวยเจตสกทกขคอโทมนสบาง เพราะการดมนาเมาคอสราและ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 68 เมรย อนเปนทตงแหงความประมาทเปนเหต ภยเวรของอรยสาวกผเวนขาดจากการดมนาเมาคอ สราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาทสงบแลวดวยอาการอยางน ภยเวร ๕ ประการนสงบ แลว ฯ [๑๕๓] อรยสาวกยอมประกอบดวยธรรมเปนองคแหงโสดาปตต ๔ อยางเปนไฉน ดกร คฤหบด อรยสาวกในธรรมวนยน ยอมประกอบดวยความเลอมใสอนไมหวนไหวในพระพทธ เจาวา แมเพราะเหตนๆ พระผมพระภาคพระองคนนเปนพระอรหนต ตรสรเองโดยชอบ ถงพรอมแลวดวยวชชาและจรณะ เสดจไปดแลว ทรงรแจงโลก เปนสารถฝกบรษทควรฝก ไมมผอนยงกวา เปนศาสดาของเทวดาและมนษยทงหลาย เปนผเบกบานแลว เปนผจาแนกพระ ธรรม ดงนยอมประกอบดวยความเลอมใสอนไมหวนไหวในพระธรรมวา พระธรรมอนพระผม พระภาคตรสดแลว อนผไดบรรลจะพงเหนเอง ไมประกอบดวยกาล ควรเรยกใหมาด ควรนอม เขามา อนวญพงรเฉพาะตน ดงน ยอมประกอบดวยความเลอมใสอนไมหวนไหวในพระสงฆ วา พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเปนผปฏบตดแลว เปนผปฏบตตรง เปนผปฏบตเปนธรรม เปนผปฏบตสมควร คอคแหงบรษ ๔ บรษบคคล ๘ นพระสงฆสาวกของพระผมพระภาค เปน ผควรของคานบ เปนผควรของตอนรบ เปนผควรของทาบญ เปนผควรทาอญชล เปนนาบญ ของโลก ไมมนาบญอนยงกวา ดงน ยอมประกอบดวยศลทพระอรยเจาปรารถนา อนไมขาด ไมทะล ไมดาง ไมพรอย เปนไทย อนวญชนสรรเสรญอนตณหาและทฐไมครอบงาได เปนไปเพอสมาธ อรยสาวกยอมประกอบดวยธรรมเปนองคแหงโสดาปตต ๔ อยางน ฯ [๑๕๔] กญายธรรมอนประเสรฐ อนอรยสาวกเหนดแลว แทงตลอดดแลวดวยปญญา เปนไฉน ดกรคฤหบด อรยสาวกในธรรมวนยน กระทาไวในใจโดยแยบคาย ถงปฏจจสมป บาทเปนอยางดวา เมอสงนม สงนจงม เพราะสงนเกดขน สงนจงเกดขน เมอสงนไมม สงนจงไมม เพราะสงนดบ สงนจงดบ ดวยประการดงน คอ เพราะอวชชาเปนปจจย จงม สงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป เพราะนามรป เปนปจจย จงมสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะเพราะผสสะเปนปจจย จงม เวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงมตณหา เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทาน เปนปจจย จงมภพ เพราะภพเปนปจจยจงมชาต เพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส ความเกดแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 69 อยางน กเพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ เพราะวญญาณดบ นามรปจงดบ เพราะนามรปดบ สฬายตนะจงดบ เพราะสฬายตนะดบ ผสสะจงดบ เพราะผสสะดบ เวทนาจงดบ เพราะเวทนาดบ ตณหาจงดบเพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ เพราะภพดบชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและ มรณะโสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสจงดบความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ญายธรรมอนประเสรฐน อรยสาวกนนเหนดแลว แทงตลอดดแลว ดวยปญญา ฯ [๑๕๕] ดกรคฤหบด เมอใดแล ภยเวร ๕ ประการนของอรยสาวกสงบแลว เมอ นน อรยสาวกยอมประกอบดวยธรรมเปนองคแหงโสดาปตต ๔ อยางและญายธรรมอยาง ประเสรฐน อนอรยสาวกนนเหนดแลว แทงตลอดดแลวดวยปญญา อรยสาวกนนหวงอย พงพยากรณตนดวยตนเองไดวา เราเปนผมนรกสนแลว มกาเนดสตวดรจฉานสนแลว มปตต วสยสนแลว มอบาย ทคต วนบาตสนแลว เราเปนโสดาบนมอนไมตกตาเปนธรรมดา เปนผ เทยงจะตรสรในภายหนา ฯ จบสตรท ๑ ๒. ปญจเวรภยสตรท ๒ [๑๕๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เมอใดแล ภยเวร ๕ ประการ ของอรยสาวกสงบแลว เมอนน อรยสาวกยอมประกอบดวยธรรมเปนองคแหงโสดาปตต ๔ อยาง และญายธรรมอยางประเสรฐ อนอรยสาวกนนเหนดแลว แทงตลอดดแลวดวยปญญา อรยสาวก นนหวงอย พงพยากรณตนดวยตนเองไดวา เราเปนผมนรกสนแลว ฯลฯ มอนไมตกตาเปน ธรรมดา เปนผเทยงจะตรสรในภายหนา ฯ [คาทงปวง เปนตนวา "ภกขเว" ควรใหพสดาร] [๑๕๗] ภยเวร ๕ ประการสงบแลวเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย บคคลผฆาสตว ยอม ประสพภยเวรใด อนมในชาตนบาง อนมในชาตหนาบาง ยอมเสวยเจตสกทกขคอโทมนสบาง เพราะปาณาตบาตเปนเหต ภยเวรของอรยสาวกผเวนขาดจากปาณาตบาตสงบแลวดวยอาการ อยางน บคคลผลกทรพย ... บคคลผประพฤตผดในกาม ... บคคลผพดเทจ ... บคคลผตงอยในความ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 70 ประมาท เพราะดมนาเมาคอสราและเมรย ยอมประสพภยเวรใด อนมในชาตนบาง อนม ในชาตหนาบาง ยอมเสวยเจตสกทกขคอโทมนสบาง เพราะดมนาเมาคอสราและเมรยอนเปน ทตงแหงความประมาท ภยเวรของอรยสาวกผเวนขาดจากการดมนาเมาคอสราและเมรย อนเปนทตงแหงความประมาทสงบแลวดวยอาการอยางน ภยเวร๕ ประการน สงบแลว [๑๕๘] อรยสาวกยอมประกอบดวยธรรมอนเปนองคแหงโสดาปตต ๔อยางเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน ยอมประกอบดวยความเลอมใสอนไมหวนไหวในพระ พทธเจา ... ในพระธรรม ... ในพระสงฆ ... และประกอบดวยศลทพระอรยเจาปรารถนา ... ยอม ประกอบดวยธรรมเปนองคแหงโสดาปตต ๔ อยางน ฯ [๑๕๙] กญายธรรมอนประเสรฐ อนอรยสาวกนนเหนดแลว แทงตลอดดแลวดวย ปญญาเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกในธรรมวนยน กระทาไวในใจโดยแยบคาย ถงปฏจจสมปบาทเปนอยางด ฯลฯ ญายธรรมอนประเสรฐนอรยสาวกนนเหนดแลว แทงตลอด ดแลวดวยปญญา ฯ [๑๖๐] ดกรภกษทงหลาย เมอใดแล ภยเวร ๕ ประการน ของอรยสาวกสงบแลว เมอนนอรยสาวกยอมประกอบดวยธรรมอนเปนองคแหงโสดาปตต ๔อยางน และญายธรรม อนประเสรฐน อนอรยสาวกนนเหนดแลว แทงตลอดดแลวดวยปญญา อรยสาวกนนหวงอย พงพยากรณตนดวยตนเองไดวา เรายอมเปนผมนรกสนแลว มกาเนดสตวดรจฉานสนแลว มปตตวสยสนแลว มอบาย ทคตวนบาตสนแลว เรายอมเปนโสดาบน มอนไมตกตาเปน ธรรมดา เปนผเทยงจะตรสรในภายหนา ฯ จบสตรท ๒ ๓. ทกขนโรธสตร [๑๖๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลายเราจกแสดงเหตเกดแหงทกข และความดบแหงทกข ทานทงหลายจงฟง จงทาไวในใจใหด เราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบ พระผมพระภาควา พระพทธเจาขา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 71 [๑๖๒] พระผมพระภาคไดตรสดงนวา ดกรภกษทงหลาย กความเกดขนแหงทกขเปน ไฉน เพราะอาศยจกษและรป จงเกดจกขวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการเปนผสสะ เพราะผสสะเปนปจจย จงเกดเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหา ภกษทงหลาย นแล เปนความเกดขนแหงทกขเพราะอาศยหและเสยง ... เพราะอาศยจมกและกลน ... เพราะอาศยลน และรส ...เพราะอาศยกายและโผฏฐพพะ ... เพราะอาศยใจและธรรม จงเกดมโนวญญาณความ ประชมแหงธรรม ๓ ประการเปนผสสะ เพราะผสสะเปนปจจย จงเกดเวทนาเพราะเวทนาเปน ปจจย จงเกดตณหา ภกษทงหลาย นแลเปนความเกดขนแหงทกข ฯ [๑๖๓] ดกรภกษทงหลาย กความดบแหงทกขเปนไฉน เพราะอาศยจกษและรป จงเกดจกขวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการเปนผสสะเพราะผสสะเปนปจจย จงเกด เวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหาเพราะตณหานนเทยวดบดวยสารอกโดยไมเหลอ อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสจงดบ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ อยางน ภกษทงหลาย นแลเปนความดบแหงทกข เพราะอาศยหและเสยง ...เพราะอาศยจมก และกลน ... เพราะอาศยลนและรส ... เพราะอาศยกายและโผฏฐพพะ ... เพราะอาศยใจและธรรม จงเกดมโนวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการเปนผสสะ เพราะผสสะเปนปจจย จงเกด เวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหา เพราะตณหานนเทยวดบดวยสารอกโดยไมเหลอ อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและ มรณะโสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสจงดบ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ภกษทงหลาย นแลเปนความดบแหงทกข ฯ จบสตรท ๓ ๔. โลกนโรธสตร [๑๖๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงความเกดและความดบแหงโลก เธอ ทงหลายจงฟง ... ภกษทงหลาย กความเกดแหงโลกเปนไฉน เพราะอาศยจกษและรป จงเกด

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 72 จกขวญญาณ ความประชมแหงธรรม๓ ประการเปนผสสะ เพราะผสสะเปนปจจย จงเกดเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหา เพราะตณหาเปนปจจย จงเกดอปาทาน เพราะอปาทาน เปนปจจย จงเกดภพ เพราะภพเปนปจจย จงเกดชาต เพราะชาตเปนปจจยจงเกดชราและ มรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส ภกษทงหลาย นแลเปนความเกดแหงโลก เพราะ อาศยหและเสยง ... เพราะอาศยจมกและกลน ...เพราะอาศยลนและรส ... เพราะอาศยกายและ โผฏฐพพะ ... เพราะอาศยใจและธรรม จงเกดมโนวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการ เปนผสสะ เพราะผสสะเปนปจจย จงเกดเวทนา ฯลฯ เพราะชาตเปนปจจย จงเกดชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส ภกษทงหลาย นแลเปนความเกดแหงโลก ฯ [๑๖๕] ดกรภกษทงหลาย กความดบแหงโลกเปนไฉน เพราะอาศยจกษและรป จงเกด จกขวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการเปนผสสะเพราะผสสะเปนปจจย จงเกดเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหาเพราะตณหานนเทยวดบดวยสารอกโดยไมเหลอ อปาทาน จงดบ เพราะอปาทานดบภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสจงดบ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ อยางน ภกษทงหลาย นแลเปนความดบแหงโลก เพราะอาศยหและเสยง ...เพราะอาศยจมก และกลน ... เพราะอาศยลนและรส ... เพราะอาศยกายและโผฏฐพพะ ... เพราะอาศยใจและธรรม จงเกดมโนวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการเปนผสสะ เพราะผสสะเปนปจจย จงเกด เวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหา เพราะตณหานนเทยวดบดวยสารอกโดยไมเหลอ อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลนยอมมดวย ประการอยางน ภกษทงหลาย นแลเปนความดบแหงโลก ฯ จบสตรท ๔ ๕. ญาตกสตร [๑๖๖] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอยทคญชกาวาส [มหาปราสาททสรางดวยอฐ] ใกล บานพระญาต ครงนนแล พระผมพระภาคประทบอยในทลบทรงเรนอย ไดตรสธรรมปรยายนวา เพราะอาศยจกษและรป จงเกดจกขวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการเปนผสสะ เพราะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 73 ผสสะเปนปจจย จงเกดเวทนาเพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหา เพราะตณหาเปนปจจย จงเกดอปาทาน ฯลฯความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน เพราะอาศยห และเสยง ... เพราะอาศยจมกและกลน ... เพราะอาศยลนและรส ... เพราะอาศยกายและโผฏ ฐพพะ ... เพราะอาศยใจและธรรม จงเกดมโนวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการ เปนผสสะ เพราะเปนปจจย จงเกดเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหา เพราะ ตณหาเปนปจจย จงเกดอปาทาน ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ อยางน ฯ [๑๖๗] เพราะอาศยจกษและรป จงเกดจกขวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการ เปนผสสะ เพราะผสสะเปนปจจย จงเกดเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหา เพราะ ตณหานนเทยวดบดวยสารอกโดยไมเหลออปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลนยอมมดวยประการอยางน เพราะอาศยหและเสยง ฯลฯ เพราะ อาศยใจและธรรมจงเกดมโนวญญาณ ความประชมแหงธรรม ๓ ประการเปนผสสะ เพราะผสสะ เปนปจจย จงเกดเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงเกดตณหา เพราะตณหานนเทยวดบดวย สารอกโดยไมเหลอ อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ ฯลฯความดบแหงกองทกข ทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๖๘] กสมยนนแล ภกษรปหนงยนแอบฟงอยใกลพระผมพระภาคพระผมพระภาค ทรงเหนภกษนนแลว ไดตรสวา ดกรภกษ เธอไดฟงธรรมปรยายนหรอ ภกษนนทลรบวา พระพทธเจาขา ขาพระองคไดฟงอยางน พระผมพระภาคตรสวา ภกษเธอจงศกษาเลาเรยน ทรงจา ธรรมปรยายน ธรรมปรยายนประกอบดวยประโยชน เปนเบองตนแหงพรหมจรรย ฯ จบสตรท ๕ ๖. อญญตรสตร [๑๖๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล พราหมณผหนงเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ไดปราศรย กบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 74 [๑๗๐] พราหมณนน ครนนงเรยบรอยแลว ไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระ โคดมผเจรญ คนนนทาเหต คนนนเสวยผลหรอหนอ พระผมพระภาคตรสวา ดกรพราหมณ โวหารนวา คนนนทาเหต คนนนเสวยผล เปนสวนสดทหนง พราหมณนนทลถามวา พระโคดมผเจรญ กคนอนทาเหต คนอนเสวยผลหรอ พระผมพระภาคตรสวา ดกรพราหมณ โวหารนวา คนอนทาเหต คนอนเสวยผลเปนสวนสดทสอง ดกรพราหมณ ตถาคตแสดงธรรม โดยสายกลางไมเขาใกลสวนสดทงสองนนดงนวา เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะ สงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ อยางน กเพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบเพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๗๑] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว พราหมณนนไดกราบทลพระผมพระภาค วา ขาแตพระโคดมผเจรญ พระธรรมเทศนาแจมแจงยงนกขาแตพระโคดมผเจรญ พระธรรม เทศนาแจมแจงยงนก ขาแตพระโคดมผเจรญเปรยบเหมอนบคคลหงายของทควา เปดของทปด บอกทางใหแกคนหลงทางหรอตามประทปไวในทมด ดวยหวงวา คนมจกษจกเหนรปดงน ฉนใด พระองคทรงประกาศธรรมโดยอเนกปรยาย ฉนนนเหมอนกน ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคน ขอถงทานพระโคดมกบทงพระธรรมและภกษสงฆวาเปนสรณะขอทานพระโคดม ผเจรญ จงทรงจาขาพระองควาเปนอบาสกผถงสรณะตลอดชวตตงแตวนนเปนตนไป ฯ จบสตรท ๖ ๗. ชาณสโสณสตร [๑๗๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล พราหมณชาณสโสณเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ได ปราศรยกบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควร สวนหนง ฯ [๑๗๓] ครนนงเรยบรอยแลวชาณสโสณพราหมณไดทลถามพระผมพระภาควา พระโคดมผเจรญ สงทงปวงมอยหรอหนอแล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 75 ภ. ดกรพราหมณ โวหารนวา สงทงปวงมอย เปนสวนสดทหนง ฯ ชา. พระโคดมผเจรญ กสงทงปวงไมมอยหรอ ฯ ภ. ดกรพราหมณ โวหารนวา สงทงปวงไมมอย เปนสวนสดทสอง ดกรพราหมณ ตถาคตแสดงธรรมโดยสายกลาง ไมเขาใกลสวนสดทงสองนนดงนวา เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน กเพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขาร ดบ วญญาณจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๗๔] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ชาณสโสณพราหมณไดกราบทลพระผม พระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ พระธรรมเทศนาแจมแจงยงนก ขาแตพระโคดมผเจรญ พระธรรมเทศนาแจมแจงยงนก ขาแตพระโคดมผเจรญ เปรยบเหมอนบคคลหงายของทควา เปดของทปด บอกทางใหแกคนหลงทาง หรอตามประทปไวในทมด ดวยหวงวา คนมจกษจก เหนรปดงน ฉนใดพระองคทรงประกาศธรรมโดยอเนกปรยาย ฉนนนเหมอนกน ขาแตพระองค ผเจรญ ขาพระองคนขอถงทานพระโคดมกบทงพระธรรมและภกษสงฆวาเปนสรณะขอทาน พระโคดมผเจรญ จงทรงจาขาพระองควาเปนอบาสกผถงสรณะตลอดชวตตงแตวนนเปนตนไป ฯ จบสตรท ๗ ๘. โลกายตกสตร [๑๗๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... ครงนนแล พราหมณผรอบรคมภรโลกายตะเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงท ประทบ ฯลฯ [๑๗๖] ครนนงเรยบรอยแลว พราหมณผรอบรคมภรโลกายตะไดทลถามพระผมพระ ภาควา พระโคดมผเจรญ สงทงปวงมอยหรอหนอ ฯ ภ. ดกรพราหมณ ขอทวา สงทงปวงมอยน เปนทฐวาดวยความสบตอแหงโลกทหนง ฯ โล. ขาแตพระโคดมผเจรญ กสงทงปวงไมมอยหรอ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 76 ภ. ดกรพราหมณ ขอทวา สงทงปวงไมมอยน เปนทฐวาดวยความสบตอแหงโลก ทสอง ฯ โล. ขาแตพระโคดมผเจรญ สงทงปวงมสภาพเปนอยางเดยวกนหรอ ฯ ภ. ดกรพราหมณ ขอทวา สงทงปวงมสภาพเปนอยางเดยวกนน เปนทฐวาดวยความ สบตอแหงโลกทสาม ฯ โล. พระโคดมผเจรญ กสงทงปวงมสภาพตางกนหรอ ฯ ภ. ดกรพราหมณ ขอทวา สงทงปวงมสภาพตางกนนเปนทฐวาดวยความสบตอแหง โลกทส ดกรพราหมณ ตถาคตแสดงธรรมโดยสายกลาง ไมเขาใกลสวนสดทงสองนนดงนวา เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ฯลฯ ความเกดขน แหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน กเพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ฯ [๑๗๗] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว โลกายตกพราหมณไดกราบทลพระผม พระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ พระธรรมเทศนาแจมแจงยงนก ขาแตพระโคดมผเจรญ พระธรรมเทศนาแจมแจงยงนก ขาแตพระโคดมผเจรญ เปรยบเหมอนบคคลหงายของทควา เปดของทปด บอกทางใหแกคนหลงทาง หรอตามประทปไวในทมด ดวยหวงวา คนมจกษจก เหนรปดงน ฉนใดพระองคทรงประกาศธรรมโดยอเนกปรยาย ฉนนนเหมอนกน ขาแตพระองค ผเจรญ ขาพระองคนขอถงทานพระโคดมกบทงพระธรรมและภกษสงฆวาเปนสรณะขอทาน พระโคดมผเจรญ จงทรงจาขาพระองควาเปนอบาสกผถงสรณะตลอดชวตตงแตวนนเปนตนไป ฯ จบสตรท ๘ ๙. อรยสาวกสตรท ๑ [๑๗๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล ... พระผมพระภาคไดตรสวาดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผได สดบมไดมความสงสยอยางนวา เมออะไรมอะไรจงมหรอหนอแล เพราะอะไรเกดขน อะไรจง

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 77 เกดขน เมออะไรม นามรปจงม เมออะไรม สฬายตนะจงม เมออะไรม ผสสะจงม เมอ อะไรม เวทนาจงม เมออะไรม ตณหาจงม เมออะไรม อปาทานจงม เมออะไรม ภพจงม เมออะไรม ชาตจงม เมออะไรม ชราและมรณะจงม ฯ [๑๗๙] ดกรภกษทงหลาย โดยทแท อรยสาวกผไดสดบยอมมญาณหยงรในเรองน โดยไมตองเชอผอนวา เมอสงนม สงนจงม เพราะสงนเกดขนสงนจงเกดขน เมอวญญาณม นามรปจงม เมอนามรปม สฬายตนะจงม เมอสฬายตนะม ผสสะจงม เมอผสสะม เวทนา จงม เมอเวทนาม ตณหาจงมเมอตณหาม อปาทานจงม เมออปาทานม ภพจงม เมอภพม ชาตจงม เมอชาตม ชราและมรณะจงม อรยสาวกนนยอมรประจกษอยางนวา โลกนยอมเกดขน อยางน ฯ [๑๘๐] ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผไดสดบ ยอมไมมความสงสยอยางนวา เมอ อะไรไมม อะไรจงไมมหรอหนอแล เพราะอะไรดบ อะไรจงดบเมออะไรไมม นามรปจงไมม เมออะไรไมม สฬายตนะจงไมม เมออะไรไมมผสสะจงไมม เมออะไรไมม เวทนาจงไมม เมออะไรไมม ตณหาจงไมม เมออะไรไมม อปาทานจงไมม เมออะไรไมม ภพจงไมม เมออะไรไมม ชาตจงไมม เมออะไรไมม ชราและมรณะจงไมม ฯ [๑๘๑] ดกรภกษทงหลาย โดยทแท อรยสาวกผไดสดบยอมมญาณหยงรในเรองนโดย ไมตองเชอผอนวา เมอสงนไมม สงนจงไมม เพราะสงนดบสงนจงดบ เมอวญญาณไมม นามรปจงไมม เมอนามรปไมม สฬายตนะจงไมม ฯลฯ อปาทานจงไมม ... ภพจงไมม ... ชาต จงไมม เมอชาตไมม ชราและมรณะจงไมม อรยสาวกนนยอมรประจกษอยางนวา โลกนยอมดบ อยางน ฯ [๑๘๒] ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล อรยสาวกรทวถงเหตเกดและความดบไป แหงโลกตามเปนจรงอยางน ในกาลนน อรยสาวกน เราเรยกวาเปนผสมบรณดวยทฐบาง เปนผสมบรณดวยทศนะบาง เปนผมาถงสทธรรมนบางเหนสทธรรมนบาง เปนผประกอบดวย ญาณอนเปนเสขะบาง เปนผประกอบดวยวชชาอนเปนเสขะบาง เปนผบรรลกระแสแหงธรรม บาง เปนพระอรยะมปญญาเครองชาแรกกเลสบาง วาอยชดประตอมตนพพานบาง ฯ จบสตรท ๙

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 78 ๑๐. อรยสาวกสตรท ๒ [๑๘๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล ... พระผมพระภาคไดตรสวาดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผได สดบมไดมความสงสยอยางนวา เมออะไรมอะไรจงมหรอหนอแล เพราะอะไรเกดขน อะไร จงเกดขน เมออะไรม สงขารจงม เมออะไรม วญญาณจงม เมออะไรม นามรปจงม เมอ อะไรม สฬายตนะจงม เมออะไรม ผสสะจงม เมออะไรม เวทนาจงม เมออะไรม ตณหาจงม เมออะไรม อปาทานจงม เมออะไรม ภพจงม เมออะไรม ชาตจงม เมออะไรม ชราและมรณะ จงม ฯ [๑๘๔] ดกรภกษทงหลาย โดยทแท อรยสาวกผไดสดบยอมมญาณหยงรในเรองนโดย ไมตองเชอผอนวา เมอสงนม สงนจงม เพราะสงนเกดขนสงนจงเกดขน เมออวชชาม สงขารจงม เมอสงขารม วญญาณจงม เมอวญญาณม นามรปจงม เมอนามรปม สฬายตนะ จงม เมอสฬายตนะม ผสสะจงม เมอผสสะม เวทนาจงม เมอเวทนาม ตณหาจงม เมอ ตณหาม อปาทานจงม เมออปาทานม ภพจงม เมอภพม ชาตจงม เมอชาตม ชราและมรณะ จงม อรยสาวกนนยอมรประจกษอยางนวา โลกนยอมเกดขนอยางน ฯ [๑๘๕] ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผไดสดบยอมไมมความสงสยอยางนวา เมออะไร ไมม อะไรจงไมมหรอหนอแล เพราะอะไรดบ อะไรจงดบ เมออะไรไมม สงขารจงไมม เมอ อะไรไมม วญญาณจงไมม เมออะไรไมม นามรปจงไมม เมออะไรไมม สฬายตนะจงไมม เมออะไรไมม ผสสะจงไมม เมออะไรไมม เวทนาจงไมม เมออะไรไมม ตณหาจงไมม ฯลฯ อปาทาน ... ภพ ...ชาต ... เมออะไรไมม ชราและมรณะจงไมม ฯ [๑๘๖] ดกรภกษทงหลาย โดยทแท อรยสาวกผสดบยอมมญาณหยงรในเรองน โดยไมตองเชอผอนวา เมอสงนไมม สงนจงไมม เพราะสงนดบ สงนจงดบ เมออวชชาไมม สงขารจงไมม เมอสงขารไมม วญญาณจงไมม เมอวญญาณไมม นามรปจงไมม เมอนามรป ไมม สฬายตนะจงไมม ฯลฯ เมอชาตไมม ชราและมรณะจงไมม อรยสาวกนนยอมรประ จกษอยางนวา โลกนยอมดบอยางน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 79 [๑๘๗] ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล อรยสาวกรทวถงทงเหตเกดและความดบไปแหง โลกตามเปนจรงอยางน ในกาลนน อรยสาวกน เราเรยกวาเปนผสมบรณดวยทฐบาง เปน ผสมบรณดวยทศนะบาง เปนผมาถงสทธรรมนบางเหนสทธรรมนบาง เปนผประกอบดวยญาณ อนเปนเสขะบาง เปนผประกอบดวยวชชาอนเปนเสขะบาง เปนผบรรลกระแสแหงธรรมบาง เปนพระอรยะมปญญาเครองชาแรกกเลสบาง วาอยชดประตอมตนพพานบาง ฯ จบสตรท ๑๐ คหปตวรรคท ๕ จบ ________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ปญจเวรภยสตร ท ๑ ๒. ปญจเวรภยสตรท ๒ ๓. ทกขนโรธสตร ๔. โลกนโรธสตร ๕. ญาตกสตร ๖. อญญตรสตร ๗. ชาณสโสณสตร ๘. โลกายตกสตร ๙. อรยสาวกสตรท ๑ ๑๐. อรยสาวกสตรท ๒ ฯ _________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 80 ทกขวรรคท ๖ ๑. ปรวมงสนสตร [๑๘๘] ขาพเจาสดบมาแลวอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาควา พระพทธเจาขา พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ดวยเหตเทาไรหนอแลภกษเมอพจารณา พงพจารณาเพอความสนทกขโดยชอบ โดยประการ ทงปวงภกษเหลานนทลวา พระพทธเจาขา ธรรมทงหลายของพวกขาพระองค มพระผมพระภาค เปนทตง มพระผมพระภาคเปนผนา มพระผมพระภาคเปนทพง ไดโปรดเถดพระพทธเจาขา ขอเนอความแหงภาษตนจงแจมแจงกะพระผมพระภาคเถดภกษทงหลายไดฟงตอพระผมพระภาค แลว จกทรงจาไว พระผมพระภาคตรสวาดกรภกษทงหลาย ถาเชนนน เธอทงหลายจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาวภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาคแลว ฯ [๑๘๙] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เมอพจารณา ยอมพจารณาวา ทกขคอชราและมรณะมประการตางๆ มากมายเกดขนในโลก ทกขนมอะไร เปนเหต มอะไรเปนสมทย มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกดหนอแล เมออะไรม ชรา และมรณะจงม เมออะไรไมม ชราและมรณะจงไมม ภกษนนพจารณาอย ยอมรประจกษวา ทกขคอชราและมรณะมประการตางๆ มากมาย เกดขนในโลก ทกขนแลมชาตเปนเหต มชาต เปนสมทย มชาตเปนกาเนด มชาตเปนแดนเกด เมอชาตม ชราและมรณะจงมเมอชาตไมม ชราและมรณะจงไมม ภกษนนยอมรประจกษชราและมรณะ ยอมรประจกษเหตเกดชราและมรณะ ยอมรประจกษความดบแหงชราและมรณะ ยอมรประจกษปฏปทาอนสมควรทใหถงความดบ แหงชราและมรณะ และยอมเปนผปฏบตอยางนน เปนผประพฤตธรรมอนสมควร ดกรภกษ ทงหลาย ภกษนเราเรยกวา เปนผปฏบตเพอความสนทกขโดยชอบ โดยประการทงปวง เพอ ความดบแหงชราและมรณะ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 81 [๑๙๐] อกประการหนง ภกษเมอพจารณา ยอมพจารณาวา กชาตนมอะไรเปนเหต มอะไรเปนสมทย มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกด เมออะไรม ชาตจงม เมออะไรไมม ชาตจงไมม ภกษนนพจารณาอย ยอมรประจกษวา ชาตมภพเปนเหต มภพเปนสมทย มภพ เปนกาเนด มภพเปนแดนเกดเมอภพม ชาตจงม เมอภพไมม ชาตจงไมม ภกษนนยอม รประจกษชาต ยอมรประจกษเหตเกดแหงชาต ยอมรประจกษความดบแหงชาต ยอมรประจกษ ปฏปทาอนสมควรทใหถงความดบแหงชาต และยอมเปนผปฏบตอยางนน เปนผประพฤตธรรม อนสมควร ภกษนเราเรยกวาเปนผปฏบตเพอความสนทกขโดยชอบ โดยประการทงปวง เพอ ความดบแหงชาต ฯ [๑๙๑] อกประการหนง ภกษเมอพจารณา ยอมพจารณาวา กภพนมอะไรเปนเหต ฯลฯ กอปาทานนมอะไรเปนเหต ฯลฯ กตณหานมอะไรเปนเหต ฯลฯกเวทนานมอะไรเปนเหต ฯลฯ กผสสะนมอะไรเปนเหต ฯลฯ กสฬายตนะนมอะไรเปนเหต ฯลฯ กนามรปนมอะไรเปนเหต ฯลฯ กวญญาณนมอะไรเปนเหต ฯลฯกสงขารนมอะไรเปนเหต มอะไรเปนสมทย มอะไรเปน กาเนด มอะไรเปนแดนเกด เมออะไรม สงขารจงม เมออะไรไมม สงขารจงไมม ภกษนน เมอพจารณายอมรประจกษวา สงขารมอวชชาเปนเหต มอวชชาเปนสมทย มอวชชาเปนกาเนด มอวชชาเปนแดนเกด เมออวชชาม สงขารจงม เมออวชชาไมมสงขารจงไมม ภกษนนยอมร ประจกษสงขาร ยอมรประจกษเหตเกดแหงสงขารยอมรประจกษความดบแหงสงขาร ยอมร ประจกษปฏปทาอนสมควรทใหถงความดบแหงสงขาร และยอมเปนผปฏบตอยางนน เปนผประ พฤตธรรมอนสมควรภกษนเราเรยกวา เปนผปฏบตเพอความสนทกขโดยชอบ โดยประการ ทงปวงเพอความดบแหงสงขาร ดกรภกษทงหลาย บคคลตกอยในอวชชา ถาสงขารทเปน บญปรงแตง วญญาณกเขาถงบญ ถาสงขารทเปนบาปปรงแตง วญญาณกเขาถงบาป ถาสงขาร ทเปนอเนญชาปรงแตง วญญาณกเขาถงอเนญชา ฯ [๑๙๒] ดกรภกษทงหลาย ในกาลใดแล ภกษละอวชชาไดแลว วชชาเกดขนแลว ใน กาลนน ภกษนนกไมทากรรมเปนบญ ไมทากรรมเปนบาป ไมทากรรมเปนอเนญชา เพราะสารอก อวชชาเสย เพราะมวชชาเกดขน เมอไมทาเมอไมคด กไมถอมนอะไรๆ ในโลก เมอไมถอมน กไมสะดงกลว เมอไมสะดงกลว กปรนพพานเฉพาะตน ยอมรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ภกษนนถาเสวยสขเวทนา กรชดวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 82 สขเวทนานนไมเทยง อนตนไมยดถอแลวดวยตณหา อนตนไมเพลดเพลนแลวดวยตณหา ถาเสวย ทกขเวทนา กรชดวา ทกขเวทนานนไมเทยง อนตนไมยดถอแลวดวยตณหา อนตนไมเพลดเพลน แลวดวยตณหาถาเสวยอทกขมสขเวทนา กรชดวา อทกขมสขเวทนานนไมเทยง อนตนไมยด ถอแลวดวยตณหา อนตนไมเพลดเพลนแลวดวยตณหา ภกษนนถาเสวยสขเวทนากวางใจเฉย เสวยไป ถาเสวยทกขเวทนากวางใจเฉยเสวยไป ถาเสวยอทกขมสขเวทนา กวางใจเฉยเสวยไป ภกษนนเมอเสวยเวทนาทปรากฏทางกาย กรชดวาเราเสวยเวทนาทปรากฏทางกาย เมอเสวยเวทนา ทปรากฏทางชวต กรชดวา เราเสวยเวทนาทปรากฏทางชวต รชดวา เวทนาทงปวงอนตณหา ไมเพลดเพลนแลวจกเปนของเยน สรรธาตจกเหลออยในโลกนเทานนเบองหนาตงแตสนชวต เพราะความแตกแหงกาย ฯ [๑๙๓] ดกรภกษทงหลาย บรษยกหมอทยงรอนออกจากเตาเผาหมอวางไวทพนดน อนเรยบ ไออนทหมอนนพงหายไป กระเบองหมอยงเหลออยทพนดนนนนนแหละ แมฉนใด ภกษทงหลาย ภกษเมอเสวยเวทนาทปรากฏทางกาย กรชดวา เราเสวยเวทนาทปรากฏทางกาย เมอเสวยเวทนาทปรากฏทางชวต กรชดวา เราเสวยเวทนาทปรากฏทางชวต รชดวา เวทนาทง ปวงอนตณหาไมเพลดเพลนแลว จกเปนของเยน สรรธาตจกเหลออยในโลกนเทานนเบองหนา ตงแตสนชวต เพราะความแตกแหงกาย ฉนนนเหมอนกน ฯ [๑๙๔] ดกรภกษทงหลาย พวกเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน ภกษผขณาสพพงทา กรรมเปนบญบาง ทากรรมเปนบาปบาง ทากรรมเปนอเนญชาบางหรอหนอ ฯ ภกษทงหลายทลวา ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมอสงขารไมมโดยประการทงปวง เพราะสงขารดบวญญาณพง ปรากฏหรอหนอ ฯ ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมอวญญาณไมมโดยประการทงปวง เพราะวญญาณดบ นามรปพง ปรากฏหรอหนอ ฯ ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมอนามรปไมมโดยประการทงปวง เพราะนามรปดบสฬายตนะ พงปรากฏหรอหนอ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 83 ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมอสฬายตนะไมมโดยประการทงปวง เพราะสฬายตนะดบ ผสสะ พงปรากฏหรอหนอ ฯ ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมอผสสะไมมโดยประการทงปวง เพราะผสสะดบเวทนาพง ปรากฏหรอหนอ ฯ ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมอเวทนาไมมโดยประการทงปวง เพราะเวทนาดบตณหาพงปรากฏ หรอหนอ ฯ ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมอตณหาไมมโดยประการทงปวง เพราะตณหาดบอปาทาน พงปรากฏหรอหนอ ฯ ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมออปาทานไมมโดยประการทงปวง เพราะอปาทานดบ ภพพง ปรากฏหรอหนอ ฯ ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมอภพไมมโดยประการทงปวง เพราะภพดบ ชาตพงปรากฏหรอ หนอ ฯ ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. กอกอยางหนง เมอชาตไมมโดยประการทงปวง เพราะชาตดบ ชราและมรณะพง ปรากฏหรอหนอ ฯ ภ. ไมเปนอยางนน พระเจาขา ฯ [๑๙๕] ดละๆ ภกษทงหลาย พวกเธอจงสาคญ จงเชอซงขอนนไวอยางนนเถด พวกเธอจงนอมใจไปสขอนนอยางนนเถด จงหมดความเคลอบแคลงสงสยในขอนนเถด นนเปน ทสดทกข ฯ จบสตรท ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 84 ๒. อปาทานสตร [๑๙๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล ... พระผมพระภาคไดตรสวาดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหน ความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงอปาทานอย ตณหายอมเจรญ เพราะตณหา เปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ เพราะภพเปนปจจย จงมชาต เพราะชาตเปนปจจยจงมชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส ความเกดขน แหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๙๗] ดกรภกษทงหลาย ไฟกองใหญแหงไมสบเลมเกวยนบาง ยสบเลมเกวยนบาง สามสบเลมเกวยนบาง สสบเลมเกวยนบาง พงลกโพลง บรษใสหญาแหง ใสโคมยแหง และใสไมแหง ในไฟกองนนทกๆ ระยะ กเมอเปนอยางน ไฟกองใหญนน มอาหารอยางนน มเชออยางนน พงลกโพลงตลอดกาลนาน แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอภกษเหนความพอใจ เนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงอปาทานอย ตณหายอมเจรญ ฉนนนเหมอนกน เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ อยางน ฯ [๑๙๘] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหง อปาทานอย ตณหายอมดบไป เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบเพราะอปาทานดบ ภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส จงดบ ความดบแหงกองทกขทงมวลนยอมมดวยประการอยางน ฯ [๑๙๙] ดกรภกษทงหลาย ไฟกองใหญแหงไมสบเลมเกวยนบาง ยสบเลมเกวยนบาง สามสบเลมเกวยนบาง สสบเลมเกวยนบาง พงลกโพลง บรษไมใสหญาแหง ไมใสโคมยแหง และไมใสไมแหงในไฟกองนนทกๆ ระยะภกษทงหลาย กเมอเปนอยางน ไฟกองใหญนน ไมม อาหาร พงดบไป เพราะสนเชอเกา และเพราะไมเตมเชอใหม แมฉนใด ภกษทงหลาย ภกษ เมอเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงอปาทานอย ตณหายอมดบฉนนนเหมอน กน เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ ฯลฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 85 ๓. ปฐมสงโยชนสตร [๒๐๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล ... พระผมพระภาคไดตรสวาดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหน ความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงสงโยชนอย ตณหายอมเจรญ เพราะตณหา เปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ เพราะภพเปนปจจย จงมชาต เพราะ ชาตเปนปจจยจงมชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส ความเกดขนแหงกองทกข ทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๐๑] ดกรภกษทงหลาย ประทปนามนพงตด เพราะอาศยนามนและไส บรษพง เตมนามนและใสไสในประทปนามนทกๆ ระยะ กเมอเปนอยางนประทปนามนนน มอาหาร อยางนน มเชออยางนน พงลกโพลงตลอดกาลนาน แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอภกษเหน ความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงสงโยชนอย ตณหายอมเจรญ ฉนนน เหมอนกน เพราะตณหาเปนปจจยจงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ เพราะภพ เปนปจจย จงมชาตเพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและ อปายาสความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๐๒] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจย แหงสงโยชนอย ตณหายอมดบ เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบเพราะอปาทานดบ ภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส จงดบ ความดบแหงกองทกขทงมวลนยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๐๓] ดกรภกษทงหลาย ประทปนามนพงตด เพราะอาศยนามนและไส บรษไมพง เตมนามน ไมใสไสในประทปนามนนนทกๆ ระยะ กเมอเปนอยางน ประทปนามนนน ไมม อาหารพงดบไป เพราะสนเชอเกา และเพราะไมเตมเชอใหม แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอภกษ เหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงสงโยชนอย ตณหายอมดบ ฉนนนเหมอน กน เพราะตณหาดบอปาทานจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ อยางน ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 86 ๔. ทตยสงโยชนสตร [๒๐๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล ... พระผมพระภาคไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ประทปนามน พงตด เพราะอาศยนามนและไส บรษเตมนามนและใสไสในประทปนามนนนทกๆ ระยะ กเมอ เปนอยางน ประทปนามนนนมอาหารอยางนน มเชออยางนน พงลกโพลงตลอดกาลแมฉนใด ภกษทงหลายเมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงสงโยชนอย ตณหายอมเจรญ ฉนนนเหมอนกน เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน ฯลฯความเกดขนแหง กองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๐๕] ดกรภกษทงหลาย ประทปนามนพงตด เพราะอาศยนามนและไส บรษไมเตม นามน ไมใสไสในประทปนามนนนทกๆ ระยะ กเมอเปนอยางน ประทปนามนนน ไมมอาหาร พงดบไป เพราะสนเชอเกา และเพราะไมเตมเชอใหม แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอภกษเหน โทษเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงสงโยชนอย ตณหายอมดบ ฉนนนเหมอนกน เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ จบสตรท ๔ ๕. ปฐมมหารกขสตร [๒๐๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหน ความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงอปาทานอย ตณหายอมเจรญ เพราะตณหา เปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกข ทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๐๗] ดกรภกษทงหลาย ตนไมใหญ มรากหยงลงและแผไปขางๆรากทงหมดนน ยอมดดโอชารสไปเบองบน เมอเปนอยางน ตนไมใหญนน มอาหารอยางนน มเชออยางนน พงเปนอยตลอดกาลนาน แมฉนใด ภกษทงหลายเมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลาย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 87 อนเปนปจจยแหงอปาทานอยตณหายอมเจรญ ฉนนนเหมอนกน เพราะตณหาเปนปจจย จงม อปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ฯ [๒๐๘] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหง อปาทานอย ตณหายอมดบ เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบเพราะอปาทานดบ ภพจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๐๙] ดกรภกษทงหลาย ตนไมใหญตงอยอยางนน ทนนบรษเอาจอบและภาชนะมา ตดตนไมนนทโคนตนแลว ขดลงไป ครนขดลงไปแลว คยเอารากใหญเลกแมเทากานแฝกขน บรษนนพงทอนตนไมนนเปนทอนเลกทอนใหญแลวพงผา ครนผาแลวเจยกใหเปนชนๆ ครนเจยก ใหเปนชนๆ แลว พงผงลมตากแดด ครนผงลม ตากแดดแลว พงเอาไฟเผา ครนเอาไฟเผา แลว พงทาใหเปนเขมา ครนทาใหเปนเขมาแลว พงโปรยทลมแรงหรอลอยในแมนามกระแส อนเชยว กเมอเปนอยางน ตนไมใหญนน ถกตดเอารากขนแลว ถกทาใหเปนดงตาลยอด ดวน ถงความไมม ไมเกดอกตอไป แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอภกษเหนโทษเนองๆ ใน ธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงอปาทานอย ตณหายอมดบ ฉนนนเหมอนกน เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบภพจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ อยางน ฯ จบสตรท ๕ ๖. ทตยมหารกขสตร [๒๑๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ตนไมใหญมรากหยงลงและแผไปขางๆ รากทงหมดนนยอมดดโอชารสไปเบองบน เมอเปนอยางน ตนไมใหญนน มอาหารอยางนน มเชออยางนน พงเปนอยตลอดกาลนาน แมฉนใด ภกษ ทงหลายเมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงอปาทานอย ตณหา ยอมเจรญ ฉนนนเหมอนกน เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน ฯลฯความเกดขนแหงกอง ทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 88 [๒๑๑] ดกรภกษทงหลาย ตนไมใหญยนตนอยอยางนน ทนนบรษเอาจอบและภาชนะ มา ตดตนไมนนทโคนตนแลว ขดลงไป ครนขดลงไปแลวคยเอารากใหญเลกแมเทากานแฝก ขน ฯลฯ หรอลอยในแมนามกระแสอนเชยวเมอเปนอยางน ตนไมใหญนนถกตดเอารากขน แลว ทาใหเปนดงตาลยอดดวนถงความไมม ไมเกดอกตอไป แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอ ภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงอปาทานอย ตณหายอมดบ ฉนนน เหมอนกน เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ฯ จบสตรท ๖ ๗. ตรณรกขสตร [๒๑๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายมาวา ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงสงโยชนอย ตณหายอมเจรญ เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน ฯลฯ ความเกดแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการ อยางน ฯ [๒๑๓] ดกรภกษทงหลาย ตนไมออนยนตนอย บรษพงพรวนดนใสปย รดนาเสมอๆ กเมอเปนอยางน ตนไมออนนน มอาหารอยางนน มเชออยางนน พงถงความเจรญงอกงาม ไพบลย แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปน ปจจยแหงสงโยชนอย ตณหายอมเจรญ ฉนนนเหมอนกน เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๑๔] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจย แหงสงโยชนอย ตณหายอมดบ เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ ฯลฯความดบแหงกองทกข ทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๑๕] ดกรภกษทงหลาย ตนไมออนยนตนอยอยางนน ทนนบรษเอาจอบและภาชนะ มา ฯลฯ หรอลอยในแมนามกระแสอนเชยว กเมอเปนอยางนตนไมออนนน ถกตดเอารากขน แลว ทาใหเปนดงตาลยอดดวน ถงความไมมไมเกดอกตอไป แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 89 ภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงสงโยชนอย ตณหายอมดบ ฉนนน เหมอนกนเพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ฯ จบสตรท ๗ ๘. นามรปสตร [๒๑๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายมาวา ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงสงโยชนอย นามรปกหยงลง เพราะนามรปเปนปจจยจงมสฬายตนะ ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ฯ [๒๑๗] ดกรภกษทงหลาย ตนไมใหญมรากหยงลงและแผไปขางๆ รากทงหมดนน ยอมดดโอชารสไปเบองบน กเมอเปนอยางน ตนไมใหญนน มอาหารอยางนน มเชออยางนน พงเปนอยตลอดกาลนาน แมฉนใด ภกษทงหลายเมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรม ทงหลาย อนเปนปจจยแหงสงโยชนอยนามรปกหยงลง ฉนนนเหมอนกน เพราะนามรปเปน ปจจย จงมสฬายตนะ ฯลฯความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๑๘] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจย แหงสงโยชนอย นามรปกไมหยงลง เพราะนามรปดบ สฬายตนะจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกอง ทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๑๙] ดกรภกษทงหลาย ตนไมใหญยนตนอยอยางนน ทนนบรษเอาจอบและภาชนะ มา ฯลฯ ไมเกดอกตอไป แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงสงโยชนอย นามรปกไมหยงลงฉนนนเหมอนกน เพราะนามรปดบ สฬายตนะ จงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 90 ๙. วญญาณสตร [๒๒๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงสงโยชนอย วญญาณกหยง ลง เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ฯ [๒๒๑] ดกรภกษทงหลาย ตนไมใหญมรากหยงลงและแผไปขางๆ ฯลฯแมฉนใด ภกษทงหลาย เมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหงสงโยชนอย วญญาณกหยงลง ฉนนนเหมอนกน เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป ฯลฯ ความเกดขน แหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๒๒] ดกรภกษทงหลาย เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจย แหงสงโยชนอย วญญาณกไมหยงลง เพราะวญญาณดบ นามรปจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกอง ทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๒๓] ดกรภกษทงหลาย ตนไมใหญยนตนอยอยางนน ทนนบรษเอาจอบและภาชนะ มา ฯลฯ ไมเกดขนอกตอไป แมฉนใด ภกษทงหลาย เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงสงโยชนอย วญญาณกไมหยงลง ฉนนนเหมอนกน เพราะวญญาณดบ นามรป จงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. นทานสตร [๒๒๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอยทนคมของหมชนชาวเมองกร อนมชอวา กมมาสทมมะ แควนกรรฐ ครงนนแล ทานพระอานนทเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายอภวาทพระผมพระภาคแลว นง ณ ทควรสวนขางหนง เมอทานนงเรยบรอยแลวไดกราบทล

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 91 พระผมพระภาคดงนวา นาอศจรรย พระเจาขา ไมเคยมมา พระเจาขา คอปฏจจสมปบาทน เปนธรรมลกซงเพยงไร ทงมกระแสความลกซง แตถงอยางนน กปรากฏเหมอนเปนธรรมงายๆ แกขาพระองค ฯ [๒๒๕] พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนท เธออยากลาวอยางนดกรอานนท เธออยากลาวอยางน ปฏจจสมปบาทน เปนธรรมลกซง ทงมกระแสความลกซง เพราะไมร ไมตรสร ไมแทงตลอดธรรมน หมสตวนจงเปนเหมอนเสนดายทยง เปนเหมอนกลมเสนดาย ทเปนปม เปนเหมอนหญามงกระตายและหญาปลอง ยอมไมผานพนอบาย ทคต วนบาต สงสาร ฯ [๒๒๖] ดกรอานนท เมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจย แหงอปาทานอย ตณหายอมเจรญ เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมชาตเพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๒๗] ดกรอานนท ตนไมใหญมรากหยงลงและแผไปขางๆ รากทงหมดนนยอม ดดโอชารสไปเบองบน กเมอเปนอยางน ตนไมใหญนน มอาหารอยางนน มเชออยางนน พงเปนอยตลอดกาลนาน แมฉนใด อานนท เมอภกษเหนความพอใจเนองๆ ในธรรมทงหลาย อนเปนปจจยแหงอปาทานอยตณหายอมเจรญ ฉนนนเหมอนกน เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ ฯลฯ ความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๒๘] ดกรอานนท เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรมทงหลายอนเปนปจจยแหง อปาทานอย ตณหายอมดบ เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบเพราะอปาทานดบ ภพจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๒๙] ดกรอานนท ตนไมใหญยนตนอยางนน ทนนบรษเอาจอบและภาชนะมา ตดตนไมนนทโคนตน แลวขดลงไป ครนขดลงไปแลว คยเอารากใหญเลกแมเทากานแฝกขน บรษนน ทอนตนไมนนเปนทอนเลกทอนใหญ แลวพงผา ครนผาแลว เจยกเปนชนๆ ครน เจยกใหเปนชนๆ แลว พงผงลม ตากแดดครนผงลม ตากแดดแลว พงเอาไฟเผา ครน เอาไฟเผาแลว พงทาใหเปนเขมาครนทาใหเปนเขมาแลว พงโปรยทลมแรง หรอลอยในแมนาม กระแสอนเชยวกเมอเปนอยางน ตนไมใหญนน ถกตดเอารากขนแลว ถกทาใหเปนดงตาลยอด

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 92 ดวน ถงความไมม ไมเกดอกตอไป แมฉนใด อานนท เมอภกษเหนโทษเนองๆ ในธรรม ทงหลาย อนเปนปจจยแหงอปาทานอย ตณหายอมดบ ฉนนนเหมอนกน เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ เพราะภพดบ ชาตจงดบ เพราะชาตดบ ชราและมรณะโสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสจงดบ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมม ดวยประการอยางน ฯ จบสตรท ๑๐ จบทกขวรรคท ๖ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ปรวมงสนสตร ๒. อปาทานสตร ๓. สงโยชนสตรท ๑ ๔. สงโยชนสตรท ๒ ๕. มหารกขสตรท ๑ ๖. มหารกขสตรท ๒ ๗. ตรณสตร ๘. นามรปสตร ๙. วญญาณสตร ๑๐. นทานสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 93 มหาวรรคท ๗ ๑. อสสตวตาสตรท ๑ [๒๓๐] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ... ดกร ภกษทงหลาย ปถชนผมไดสดบ จะพงเบอหนายบางคลายกาหนดบาง หลดพนบาง ใน รางกายอนเปนทประชมแหงมหาภตทง ๔ น ขอนนเพราะเหตไร เพราะเหตวา ความเจรญ กด ความเสอมกด การเกดกด การตายกด ของรางกายอนเปนทประชมแหงมหาภตทง ๔ น ยอมปรากฏ ปถชนผมไดสดบจงเบอหนายบาง คลายกาหนดบาง หลดพนบาง ในรางกาย นน แตตถาคตเรยกรางกายอนเปนทประชมแหงมหาภตทง ๔ นวา จตบาง มโนบาง วญญาณบางปถชนผมไดสดบ ไมอาจเบอหนาย คลายกาหนด หลดพนในจต เปน ตนนนไดเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะวาจตเปนตนน อนปถชนมไดสดบ รวบรดถอไว ดวยตณหา ยดถอดวยทฐวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ดงน ตลอดกาลชานานฉะนน ปถชนผมไดสดบ จงไมอาจจะเบอหนาย คลายกาหนด หลดพน ในจตเปนตนนนไดเลย ฯ [๒๓๑] ดกรภกษทงหลาย ปถชนผมไดสดบ จะพงเขาไปยดถอเอารางกายอน เปนทประชมแหงมหาภต ๔ น โดยความเปนตน ยงชอบกวา แตจะเขาไปยดถอเอาจตโดย ความเปนตนหาชอบไม ขอนนเพราะเหตไร เพราะรางกายอนเปนทประชมแหงมหาภตทง ๔ น เมอดารงอย ปหนงบาง สองปบาง สามปบาง สปบาง หาปบาง สบปบาง ยสบปบาง สามสบปบาง สสบปบาง หาสบปบาง รอยปบาง ยงกวารอยปบาง ยอมปรากฏ แตวาตถาคตเรยกรางกายอนเปนทประชมแหงมหาภตทง ๔ นวา จตบาง มโนบาง วญญาณบาง จตเปนตนนนดวงหนงเกดขน ดวงหนงดบไป ในกลางคนและกลางวน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 94 [๒๓๒] ดกรภกษทงหลาย วานรเมอเทยวไปในปาใหญจบกงไม ปลอยกงนน ยดเอากงอน ปลอยกงทยดเดม เหนยวกงใหมตอไป แมฉนใด รางกายอนเปนทประชม แหงมหาภตทง ๔ น ทตถาคตเรยกวา จตบาง มโนบาง วญญาณบาง จตเปนตนนน ดวงหนงเกดขน ดวงหนงดบไป ในกลางคนและกลางวน กฉนนนแล ฯ [๒๓๓] ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผสดบ ยอมใสใจโดยแยบคายดวยดถงปฏจจสมป บาทธรรม ในรางกายและจตทตถาคตกลาวมานนวา เพราะเหตดงน เมอสงนม สงนจงม เพราะ สงนเกดขน สงนจงเกดขน เมอสงนไมมสงนจงไมม เพราะสงนดบ สงนจงดบ คอ เพราะ อวชชาเปนปจจย จงมสงขารเพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรปเพราะนามรปเปนปจจย จงมสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ เพราะผสสะเปนปจจย จงมเวทนา เพราะเวทนาเปนปจจย จงมตณหา เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ เพราะภพเปนปจจย จงมชาต เพราะชาตเปน ปจจย จงมชราและมรณะ โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาส ความเกดขนแหงกองทกข ทงมวลน ยอมมดวยประการอยางนอนง เพราะอวชชาดบดวยสารอกโดยไมเหลอ สงขารจงดบ เพราะสงขารดบวญญาณจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฯ [๒๓๔] ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผไดสดบ มาพจารณาอยอยางน ยอมหนาย แมในรป ยอมหนายแมในเวทนา ยอมหนายแมในสญญา ยอมหนายแมในสงขารทงหลาย ยอมหนายแมในวญญาณ เมอหนาย ยอมคลายกาหนดเพราะคลายกาหนดจงหลดพน เมอหลดพนแลว กเกดญาณหยงรวาหลดพนแลวยอมทราบชดวาชาตสนแลว พรหมจรรย อยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลวกจอนเพอความเปนอยางนมไดม ดงนแล ฯ จบสตรท ๑ ๒. อสสตวตาสตรท ๒ [๒๓๕] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนพระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายมาตรสวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 95 ดกรภกษทงหลาย ปถชนผมไดสดบ จะพงเบอหนายบางคลายกาหนดบาง หลดพนบาง ในรางกายอนเปนทประชมแหงมหาภตทง ๔ น ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา ความเจรญ กด ความเสอมกด การเกดกด การตายกด ของรางกายอนเปนทประชมแหงมหาภต ทง ๔ น ยอมปรากฏ ฉะนน ปถชนผมไดสดบ จงเบอหนายบาง คลายกาหนดบาง หลดพนบาง ในรางกายนน แตตถาคตเรยกรางกายอนเปนทประชมแหงมหาภตทง ๔ นวา จตบาง มโนบาง วญญาณบาง ปถชนผมไดสดบ ไมอาจจะเบอหนาย คลายกาหนด หลดพนในจตเปนตนนนไดเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะเหตวาจตเปนตนน อนปถชน ผมไดสดบ รวบรดถอไวดวยตณหา ยดถอดวยทฐวา นนของเรา นนเปนเรา นน เปนตวตนของเรา ดงน ตลอดกาลชานาน ฉะนน ปถชนผมไดสดบ จงจะเบอหนาย คลายกาหนด หลดพนในจตเปนตนนนไมไดเลย ฯ [๒๓๖] ดกรภกษทงหลาย ปถชนผมไดสดบ จะพงเขาไปยดถอเอารางกายอนเปนท ประชมแหงมหาภตทง ๔ น โดยความเปนตน ยงชอบกวา แตจะเขาไปยดถอเอาจตโดย ความเปนตนหาชอบไม ขอนนเพราะเหตไร เพราะรางกายอนเปนทประชมแหงมหาภตทง ๔ น เมอดารงอยปหนงบาง สองปบาง สามปบาง สปบาง หาปบาง สบปบาง ยสบปบาง สามสบปบาง สสบปบาง หาสบปบางรอยปบาง ยงกวารอยปบาง ยอม ปรากฏ แตวาตถาคตเรยกรางกายอนเปนทประชมแหงมหาภตทง ๔ นวา จตบาง มโนบาง วญญาณบาง จตเปนตนนน ดวงหนงเกดขน ดวงหนงดบไป ในกลางคนและใน กลางวน ฯ [๒๓๗] ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผไดสดบ ยอมใสใจดวยดโดยแยบคายถง ปฏจจสมปบาทธรรม ในรางกายและจตทตถาคตกลาวมานนวา เพราะเหตดงน เมอสงนม สงนจงม เพราะสงนเกดขน สงนจงเกดขน เมอสงนไมม สงนจงไมม เพราะ สงนดบ สงนจงดบ เพราะอาศยผสสะอนเปนปจจยแหงสขเวทนาจงเกดสขเวทนา เพราะผสสะอนเปนปจจยแหงสขเวทนานนดบไป สขเวทนาทเกดขนเพราะอาศยผสสะอนเปน ปจจยแหงสขเวทนา จงดบ จงสงบไป เพราะอาศยผสสะอนเปนปจจยแหงทกขเวทนา จงเกด ทกขเวทนาขน เพราะผสสะอนเปนปจจยแหงทกขเวทนานนดบไป ทกขเวทนาทเกดขนเพราะ อาศยผสสะอนเปนปจจยแหงทกขเวทนานน จงดบ จงสงบไป เพราะอาศยผสสะอนเปนปจจย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 96 แหงเวทนาทไมใชสข ไมใชทกข จงเกดอทกขมสขเวทนาขน เพราะผสสะอนเปนปจจย แหงอทกขมสขเวทนานนดบไป อทกขมสขเวทนาทเกดขนเพราะอาศยผสสะอนเปนปจจยแหง อทกขมสขเวทนานน จงดบ จงสงบไป ฯ [๒๓๘] ดกรภกษทงหลาย เพราะไมสองอนครดสกนจงเกดไออน เกดความรอน แตถาแยกไมทงสองอนนนแหละออกเสยจากกน ไออนซงเกดจากการครดสกนนน กดบไป สงบไป แมฉนใด ดกรภกษทงหลาย เพราะอาศยผสสะอนเปนปจจยแหงสขเวทนา จงเกด สขเวทนาขน เพราะผสสะอนเปนปจจยแหงสขเวทนานนดบไป สขเวทนาทเกดขน เพราะอาศย ผสสะอนเปนปจจยแหงสขเวทนานน จงดบ จงสงบไป เพราะอาศยผสสะอนเปนปจจยแหง ทกขเวทนา จงเกดทกขเวทนาขน เพราะผสสะอนเปนปจจยแหงทกขเวทนานนดบไป ทกขเวทนาทเกดขนเพราะอาศยผสสะอนเปนปจจยแหงทกขเวทนานนจงดบ จงสงบไป เพราะ อาศยผสสะอนเปนปจจยแหงเวทนาทมใชทกข มใชสขจงเกดอทกขมสขเวทนาขน เพราะผสสะ อนเปนปจจยแหงอทกขมสขเวทนานนดบไป อทกขมสขเวทนาทเกดขน เพราะอาศยผสสะอนเปน ปจจยแหงอทกขมสขเวทนานน จงดบ จงสงบไป ฉนนนเหมอนกน ฯ [๒๓๙] ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผไดสดบ มาพจารณาอยอยางน ยอมหนาย แมในผสสะ ยอมหนายแมในเวทนา ยอมหนายแมในสญญา ยอมหนายแมในสงขาร ทงหลาย ยอมหนายแมในวญญาณ เมอหนาย ยอมคลายกาหนด เพราะคลายกาหนด จงหลดพน เมอหลดพนแลว กเกดญาณหยงรวาหลดพนแลวและยอมทราบชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความ เปนอยางนมไดม ดงนแลฯ จบสตรท ๒ ๓. ปตตมงสสตร [๒๔๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายมาตรสวา ดกรภกษทงหลาย อาหาร ๔ อยาง เพอความดารงอยของสตวโลกทเกดมาแลว หรอเพอ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 97 อนเคราะหแกเหลาสตวผแสวงหาทเกดอาหาร ๔ อยางนนคอ ๑. กวฬการาหาร หยาบบาง ละเอยดบาง ๒. ผสสาหาร๓. มโนสญเจตนาหาร ๔. วญญาณาหาร ภกษทงหลาย อาหาร ๔ อยางเหลานแล เพอดารงอยแหงสตวโลกทเกดมาแลว หรอเพออนเคราะหแก เหลาสตวผแสวงหาทเกด ฯ [๒๔๑] ดกรภกษทงหลาย กกวฬการาหารจะพงเหนไดอยางไร ภกษทงหลาย เหมอน อยางวา ภรรยาสาม ๒ คน ถอเอาสะเบยงเดนทางเลกนอย แลวออกเดนไปสทางกนดาร เขาทงสองมบตรนอยๆ นารกนาพอใจอยคนหนง เมอขณะทงสองคนกาลงเดนไปในทางกนดาร อย สะเบยงเดนทางทมอยเพยงเลกนอยนนไดหมดสนไป แตทางกนดารนนยงเหลออย เขา ทงสองยงขามพนไปไมไดครงนน เขาทงสองคนคดตกลงกนอยางนวา สะเบยงเดนทางของ เราทงสองอนใดแลมอยเลกนอย สะเบยงเดนทางอนนนกไดหมดสนไปแลว แตทางกนดาร นยงเหลออย เรายงขามพนไปไมได อยากระนนเลย เราสองคนมาชวยกนฆาบตรนอยๆ คนเดยว ผนารก นาพอใจคนนเสย ทาใหเปนเนอเคมและเนอยาง เมอไดบรโภคเนอบตร จะไดพากนเดนขามพนทางกนดารทยงเหลออยนน ถาไมเชนนนเราทงสามคนตองพากน พนาศหมดแน ครงนน ภรรยาสามทงสองคนนน กฆาบตรนอยๆ คนเดยวผนารก นาพอใจ นนเสย ทาใหเปนเนอเคม และเนอยาง เมอบรโภคเนอบตรเสรจ กพากนเดนขาม ทางกนดารทยงเหลออยนน เขาทงสองคนรบประทานเนอบตรพลาง คอนอกพลางราพนวา ลกชายนอยๆ คนเดยวของฉนไปไหนเสย ลกชายนอยๆ คนเดยวของฉนไปไหนเสย ดงน เธอทงหลายจะเขาใจความขอนนเปนอยางไร คอวาเขาไดบรโภคเนอบตรทเปนอาหารเพอ ความคะนองหรอเพอความมวเมา หรอเพอความตบแตง หรอเพอความประดบประดารางกายใชไหม ภกษเหลานนกราบทลวา หามได พระเจาขา จงตรสตอไปวา ถาเชนนน เขาพากนรบประทาน เนอบตรเปนอาหารเพยงเพอขามพนทางกนดารใชไหม ใช พระเจาขา พระองคจงตรสวา ขอนฉนใด เรากลาววา บคคลควรเหนกวฬการาหารวา [เปรยบดวยเนอบตร] กฉนนน เหมอนกนแล เมออรยสาวกกาหนดรกวฬการาหารไดแลว กเปนอนกาหนดรความยนดซง เกดแตเบญจกามคณเมออรยสาวกกาหนดรความยนดซงเกดแตเบญจกามคณไดแลว สงโยชน อนเปนเครองชกนาอรยสาวกใหมาสโลกนอกกไมม ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 98 [๒๔๒] ดกรภกษทงหลาย กผสสาหารจะพงเหนไดอยางไร เหมอนอยางวา แมโคนม ทไมมหนงหม ถายนพงฝาอยกจะถกพวกตวสตวอาศยฝาเจาะกน ถายนพงตนไมอย กจะถก พวกสตวชนดอาศยตนไมไชกน หากลงไปยนแชนาอย กจะถกพวกสตวทอาศยนาตอดและ กดกน ถายนอาศยอยในทวาง กจะถกมวลสตวทอาศยอยในอากาศเกาะกดและจกกน เปน อนวาแมโคนมตวนนทไรหนงหมจะไปอาศยอยในสถานทใดๆ กถกจาพวกสตวทอาศยอยใน สถานทนนๆ กดกนอยราไปขอนฉนใด เรากลาววาพงเหนผสสาหารฉนนนเหมอนกน เมอ อรยสาวกกาหนดรผสสาหารไดแลว กเปนอนกาหนดรเวทนาทงสามได เมออรยสาวกกาหนดร เวทนาทงสามไดแลว เรากลาววาไมมสงใดทอรยสาวกพงทาใหยงขนไปกวานอกแลว ฯ [๒๔๓] ดกรภกษทงหลาย กมโนสญเจตนาหารจะพงเหนไดอยางไร เหมอนอยางวา มหลมถานเพลงอยแหงหนง ลกมากกวาชวบรษ เตมไปดวยถานเพลง ไมมเปลว ไมมควน ครงนนมบรษคนหนงอยากมชวตอย ไมอยากตายรกสข เกลยดทกขเดนมา บรษสองคนม กาลงจบเขาทแขนขางละคนคราไปสหลมถานเพลง ทนใดนนเอง เขามเจตนาปรารถนาตงใจ อยากจะใหไกลจากหลมถานเพลง ขอนนเพราะเหตไร เพราะเขารวา ถาเขาจกตกหลมถานเพลง น กจกตองตายหรอถงทกขแทบตาย ขอนฉนใด เรากลาววาพงเหนมโนสญเจตนาหาร ฉนนน เหมอนกน เมออรยสาวกกาหนดมโนสญเจตนาหารไดแลว กเปนอนกาหนดรตณหาทงสามได แลว เมออรยสาวกกาหนดรตณหาทงสามไดแลว เรากลาววาไมมสงใดทอรยสาวกพงทาให ยงขนไปกวานอกแลว ฯ [๒๔๔] ดกรภกษทงหลาย กวญญาณาหารจะพงเหนไดอยางไร เหมอนอยางวา พวก เจาหนาทจบโจรผกระทาผดไดแลวแสดงแกพระราชาวา ขอเดชะดวยโจรผนกระทาผด ใต ฝาละอองธลพระบาทจงทรงพระกรณาโปรดเกลาใหลงโทษโจรผนตามททรงเหนสมควรเถด จงม พระกระแสรบสงอยางนวา ทานผเจรญไปเถอะพอ จงประหารมนเสยดวยหอกรอยเลมใน เวลาเชาน เจาหนาทเหลานนกชวยประหารนกโทษคนนนดวยหอกรอยเลมในเวลาเชา ตอมาเปน เวลาเทยงวนพระราชาทรงซกถามเจาหนาทเหลานนอยางนวา ทานผเจรญ เจานกโทษคนนน เปนอยางไรบาง เขาพากนกราบทลวา ขอเดชะ เขายงมชวตอยตามเดม จงมพระกระแส รบสงอยางนวา ทานผเจรญ ไปเถอะพอ จงชวยกนประหารมนเสยดวยหอกรอยเลมใน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 99 เวลาเทยงวน เจาหนาทเหลานนกประหารนกโทษคนนนเสยดวยหอกรอยเลมในเวลาเทยงวน ตอมาเปนเวลาเยน พระราชาทรงซกถามเจาหนาทเหลานนอกอยางนวา ทานผเจรญ เจานกโทษ คนนนเปนอยางไรบาง เขาพากนกราบทลวา ขอเดชะ เขายงมชวตอยตามเดม จงม พระกระแสรบสงอยางนวา ทานผเจรญ ไปเถอะพอ จงประหารมนเสยดวยหอกรอยเลม ในเวลาเยนเจาหนาทคนนนกประหารนกโทษคนนนดวยหอกรอยเลมในเวลาเยน ภกษ ทงหลายเธอทงหลายยงเขาใจความขอนนเปนไฉน คอวาเมอเขากาลงถกประหารดวยหอก รอยเลมตลอดวนอยนน จะพงไดเสวยแตทกขโทมนสซงมการประหาร นนเปนเหตเทานน มใชหรอ ภกษทงหลาย เมอเขากาลงถกประหารอยดวยหอกแมเลมเดยว กพงเสวย ความทกขโทมนสซงมการประหารนนเปนเหต แตจะกลาวไปไยถงเมอเขากาลงถกประหาร อยดวยหอกสามรอยเลมเลา ขอนฉนใด เรากลาววา จะพงเหนวญญาณาหารฉนนนเหมอนกน เมออรยสาวกกาหนดรวญญาณาหารไดแลวกเปนอนกาหนดรนามรปไดแลว เมออรยสาวกมา กาหนดรนามรปไดแลว เรากลาววา ไมมสงใดทอรยสาวกจะพงทาใหยงขนไปกวานอกแลว ฯ จบสตรท ๓ ๔. อตถราคสตร [๒๔๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายมาตรสวา ดกร ภกษทงหลาย อาหาร ๔ อยางเพอความดารงอยของสตวโลกทเกดมาแลว เพออนเคราะห แกเหลาสตวผแสวงหาทเกด อาหาร ๔อยางนน คอ ๑ กวฬการาหาร หยาบบาง ละเอยดบาง ๒ ผสสาหาร ๓ มโนสญเจตนาหาร ๔ วญญาณาหาร อาหาร ๔ อยางนแล เพอความดารงอย ของสตวโลกทเกดมาแลว หรอเพออนเคราะหแกเหลาสตวผแสวงหาทเกด ฯ [๒๔๖] ดกรภกษทงหลาย ถาความยนด ความเพลดเพลน ความทยานอยาก มอยใน กวฬการาหารไซร วญญาณกตงอยงอกงามในกวฬการาหารนนในทใด วญญาณตงอยงอกงาม ใน ทนน ยอมมการหยงลงแหงนามรป ในทใดมการหยงลงแหงนามรป ในทนน ยอมมความ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 100 เจรญแหงสงขารทงหลาย ในทใด มความเจรญแหงสงขารทงหลาย ในทนน ยอมมการเกดใน ภพใหมตอไป ในทใด มการเกดในภพใหมตอไป ในทนน ยอมมชาตชรามรณะตอไป ในทใด มชาตชรามรณะตอไป เราเรยกทนนวามความโศก มธล (คอราคะ) มความคบแคน ดกรภกษ ทงหลาย ถาความยนด ความเพลดเพลน ความทยานอยากมอยในผสสาหารไซร ... ถาความ ยนด ความเพลดเพลน ความทยานอยาก มอยในมโนสญเจตนาหารไซร ... ถาความยนด ความเพลดเพลน ความทยานอยากมอยในวญญาณาหารไซร วญญาณกตงอยงอกงามในวญญาณา หารนน ในทใดวญญาณตงอยงอกงาม ในทนน ยอมมการหยงลงแหงนามรป ในทใด มการ หยงลงแหงนามรป ในทนน ยอมมความเจรญแหงสงขารทงหลาย ในทใดมความเจรญแหง สงขารทงหลาย ในทนน ยอมมการเกดในภพใหมตอไป ในทใดมการเกดในภพใหมตอไป ในทนน ยอมมชาตชรามรณะตอไป ในทใด มชาตชรามรณะตอไป เราเรยกทนนวามความโศก มธล มความคบแคน ฯ [๒๔๗] ดกรภกษทงหลาย เมอมนายอม ครง ขมน สเขยวหรอสบานเยน ชาง ยอมหรอชางเขยนพงเขยนรปสตรหรอรปบรษใหมอวยวะนอยใหญไดครบถวนทแผนหนขาว แผน กระดาน ฝาผนง หรอทผนผา แมฉนใด ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกน ถาความยนด ความเพลดเพลน ความทยานอยาก มอยในกวฬการาหารไซร วญญาณกตงอยงอกงามในกวฬ การาหารนน ในทใด วญญาณตงอยงอกงาม ในทนน ยอมมการหยงลงแหงนามรป ในทใด มการหยงลงแหงนามรป ในทนน ยอมมความเจรญแหงสงขารทงหลาย ในทใดมความเจรญ แหงสงขารทงหลาย ในทนน ยอมมการเกดในภพใหมตอไป ในทใดมการเกดในภพใหม ตอไป ในทนน ยอมมชาตชรามรณะตอไป ในทใด มชาตชรามรณะตอไป เราเรยกทนนวาม ความโศก มธล มความคบแคน ดกรภกษทงหลาย ถาความยนด ความเพลดเพลน ความ ทยานอยาก มอยในผสสาหารไซร ... ถาความยนด ความเพลดเพลน ความทยานอยาก มอย ในมโนสญเจตนาหารไซร ... ถาความยนด ความเพลดเพลน ความทยานอยาก มอยในวญญาณา หารไซร วญญาณกตงอยงอกงามในวญญาณาหารนน ในทใด วญญาณตงอยงอกงาม ในทนน ยอมมการหยงลงแหงนามรป ในทใด มการหยงลงแหงนามรป ในทนน ยอมมความเจรญแหง สงขารทงหลาย ในทใด มความเจรญแหงสงขารทงหลาย ในทนน ยอมมการเกดในภพใหม ตอไป ในทใด มการเกดในภพใหมตอไป ในทนน ยอมมชาตชรามรณะตอไป ในทใด มชาตชรามรณะตอไป เราเรยกทนนวา มความโศก มธล มความคบแคน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 101 [๒๔๘] ดกรภกษทงหลาย ถาความยนด ความเพลดเพลน ความทยานอยาก ไมม อยในกวฬการาหารไซร วญญาณกไมตงอยไมงอกงามในกวฬการาหารนน ในทใด วญญาณไม ตงอยไมงอกงาม ในทนน ยอมไมมการหยงลงแหงนามรป ในทใด ไมมการหยงลงแหงนามรป ในทนน ยอมไมมความเจรญแหงสงขารทงหลาย ในทใด ไมมความเจรญแหงสงขารทงหลาย ในทนนยอมไมมการเกดในภพใหมตอไป ในทใด ไมมการเกดในภพใหมตอไป ในทนน ยอมไมมชาตชรามรณะตอไป ในทใด ไมมชาตชรามรณะตอไป เราเรยกทนนวาไมมความโศก ไมมธล ไมมความคบแคน ฯ ภกษทงหลาย ถาความยนด ความเพลดเพลน ความทยานอยาก ไมมในผสสาหาร ... ไมมในมโนสญเจตนาหาร ... ไมมในวญญาณาหารไซร วญญาณกไมตงอยไมงอกงามในอาหารนน ในทใด วญญาณไมตงอยไมงอกงาม ในทนนยอมไมมการหยงลงแหงนามรป ในทใด ไมม การหยงลงแหงนามรป ในทนนยอมไมมความเจรญแหงสงขารทงหลาย ในทใด ไมมความ เจรญแหงสงขารทงหลาย ในทนน ยอมไมมความเกดในภพใหมตอไป ในทใด ไมมความเกด ในภพใหมตอไป ในทนน ยอมไมมชาตชรามรณะตอไป ในทใด ไมมชาตชรามรณะตอไป ภกษทงหลายเราเรยกทนนวา ไมมความโศก ไมมธล ไมมความคบแคน ฯ [๒๔๙] พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย เรอนยอด[ปราสาท] หรอศาลา มสองยอด หนาตางดานทศตะวนออก อนบคคลเปดไปทางเหนอหรอทางใต เมอพระอาทตย ขนไปแสงสวางสองเขาไปทางหนาตาง จะพงตงอย ณ ทไหน ฯ ภกษเหลานนกราบทลวา ตงอยทฝาดานตะวนตก พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ถาฝาดานตะวนตกไมมเลา แสงสวางนนจะพงตงอย ณ ทไหน ฯ ภ. ทแผนดน พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ถาแผนดนไมมเลา แสงสวางนนจะพงตงอย ณ ทไหน ฯ ภ. ทนา พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ถานาไมมเลา แสงสวางนนจะพงตงอย ณ ทไหน ฯ ภ. ไมตงอยเลย พระเจาขา ฯ ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ถาความยนด ความเพลดเพลน ความทะยาน อยาก ไมมอยในกวฬการาหารไซร ... ในผสสาหารไซร ... ในมโนสญเจตนาหารไซร ... ในวญญาณา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 102 หารไซร วญญาณกไมตงอยไมงอกงามในวญญาณาหารนน ในทใด วญญาณไมตงอย ไมงอก งาม ในทนน ยอมไมมการหยงลงแหงนามรป ในทใด ไมมการหยงลงแหงนามรป ในทนน ยอมไมมความเจรญแหงสงขารทงหลาย ในทใด ไมมความเจรญแหงสงขารทงหลาย ในทนน ยอมไมมการเกดในภพใหมตอไป ในทใด ไมมการเกดในภพใหมตอไป ในทนนยอมไมมชาต ชรามรณะตอไป ในทใด ไมมชาตชรามรณะตอไป เราเรยกทนนวาไมมความโศก ไมมธล ไมมความคบแคน ฯ จบสตรท ๔ ๕. นครสตร [๒๕๐] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายมาวา ดกรภกษทงหลาย กอนแตกาลตรสร เมอเรายงเปนพระโพธสตว ยงมไดตรสร เราไดมความ คดอยางนวา โลกนถงความลาบากหนอ ยอมเกด แก ตาย จตและอบต กเมอเปนเชนนน ไมมผใดทราบชดซงธรรมเปนทสลดออกจากกองทกข คอ ชราและมรณะนไดเลย เมอไรหนอ ธรรมเปนทสลดออกไปจากกองทกขคอชราและมรณะนจงจกปรากฏ ฯ [๒๕๑] ดกรภกษทงหลาย เราไดมความคดอยางนวา เมออะไรหนอแลมอย ชรา และมรณะจงม เพราะอะไรเปนปจจย จงมชราและมรณะ เพราะการใสใจโดยแยบคายของเรานน จงรไดดวยปญญาวา เมอชาตแลมอย ชราและมรณะจงม เพราะชาตเปนปจจย จงมชราและ มรณะ เรานนไดมความคดดงนวาเมออะไรหนอ แลมอย ชาตจงม ... ภพจงม ... อปาทานจง ม ... ตณหาจงม ...เวทนาจงม ... ผสสะจงม ... สฬายตนะจงม ... นามรปจงม ... เพราะอะไรเปน ปจจย จงมนามรป เพราะการใสใจโดยแยบคายของเรานน จงไดรดวยปญญาวา เมอ วญญาณมอย นามรปจงม เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป เรานนได มความคดดงนวา เมออะไรหนอแลมอย วญญาณจงม เพราะอะไรเปนปจจยจงมวญญาณ เพราะการใสใจโดยแยบ คายของเรานน จงไดรดวยปญญาวา เมอนามรปมอย วญญาณจงม เพราะนามรปเปนปจจย จงม วญญาณ เรานนไดมความคดดงนวา วญญาณนแลไดกลบแลวเพยงเทาน ไมไปพนจากนามรปได เลยดวยเหตเพยงเทาน โลกยอมเกด แก ตาย จตและอบต กลาวคอ เพราะนามรปเปนปจจย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 103 จงมวญญาณ เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป เพราะนามรปเปนปจจย จงมสฬายตนะ เพราะสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ ฯลฯความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวย ประการอยางน ดกรภกษทงหลายจกษ ญาณ ปญญา วชชา แสงสวาง ไดเกดขนแลวแกเรา ในธรรมทงหลายทเราไมเคยไดฟงมาในกาลกอนวา เหตใหทกขเกด เหตใหทกขเกด ดงน ฯ [๒๕๒] ดกรภกษทงหลาย เราไดมความคดดงน เมออะไรหนอแลไมมอย ชราและ มรณะจงไมม เพราะอะไรดบ ชราและมรณะจงดบ เพราะการใสใจโดยแยบคายของเรานน จง รไดดวยปญญาวา เมอชาตไมม ชราและมรณะจงไมม เพราะชาตดบ ชราและมรณะจงดบ เรานนไดมความคดดงนวา เมออะไรหนอแล ไมมอย ชาตจงไมม ... ภพจงไมม ... อปาทาน จงไมม ... ตณหาจงไมม ... เวทนาจงไมม ... ผสสะจงไมม ... สฬายตนะจงไมม ... นามรปจง ไมม ... เพราะอะไรดบ นามรปจงดบ ดกรภกษทงหลาย เพราะการใสใจโดยแยบคายของเรานน จงรไดดวยปญญาวา เมอวญญาณไมม นามรปจงไมมเพราะวญญาณดบ นามรปจงดบ ดกร ภกษทงหลาย เรานนไดมความคดดงนวาเมออะไรหนอแล ไมมอย วญญาณจงไมม เพราะ อะไรดบ วญญาณจงดบเพราะการใสใจโดยแยบคายของเรานน จงรไดดวยปญญาวา เมอนาม รปไมมวญญาณจงไมม เพราะนามรปดบ วญญาณจงดบ เรานนไดมความคดดงนวามรรคนเรา ไดบรรลแลวแล ดวยปญญาเครองตรสร คอ เพราะนามรปดบ วญญาณจงดบ เพราะวญญาณ ดบ นามรปจงดบ เพราะนามรปดบ สฬายตนะจงดบเพราะสฬายตนะดบ ผสสะจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยอาการอยางน ดกรภกษทงหลาย จกษ ญาณ ปญญา วชชา แสงสวางไดเกดขนแลวแกเราในธรรมทงหลายทเรายงไมเคยไดฟงมาในกาลกอนวา เหต ใหทกขดบ เหตใหทกขดบ ดงน ฯ [๒๕๓] ดกรภกษทงหลาย บรษเมอเทยวไปในปาทบ ไดพบมรรคาเกา หนทางเกา ทคนกอนๆ เคยเดนไปมา เขาเดนตามทางนนไปเมอกาลงเดนตามทางนนไป เมอกาลงเดน ตามทางนนอย พบนครเกา พบราชธานโบราณซงสมบรณดวยสวน ปาไม สระโบกขรณ มเชงเทน ลวนนารนรมย ทคนกอนๆ เคยอยอาศยมา ครงนนแล บรษคนนนจงกราบทลแด พระราชาหรอเรยนแกราชมหาอามาตยวา ขอเดชะ พระองคจงทราบเถด พระพทธเจาขา ขาพระพทธเจาเมอเทยวไปในปา ไดพบมรรคาเกาหนทางเกาทคนกอนๆ เคยเดนไปมา ขาพระพทธเจาไดเดนตามทางนนไป เมอกาลงเดนตามทางนนอยไดพบนครเกา พบราชธาน โบราณ ซงสมบรณดวยสวนปาไม สระโบกขรณ มเชงเทน ลวนนารนรมย ทคนกอนๆ เคย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 104 อยอาศยมาขอพระองคจงทรงสรางพระนครนนเถด พระพทธเจาขา ลาดบนน พระราชาหรอ ราชมหาอามาตย จงสรางเมองนนขน สมยตอมา เมองนนเปนเมองมงคงและสมบรณขน ม ประชาชนเปนอนมาก มมนษยเกลอนกลน และเปนเมองถงความเจรญ ไพบลย แมฉนใด ภกษ ทงหลาย เราไดพบมรรคาเกา หนทางเกา ทพระสมมาสมพทธเจาพระองคกอนๆ เคยเสดจไป ก มรรคาเกา หนทางเกา ทพระสมมาสมพทธเจาองคกอนๆ เคยเสดจไปนน เปนไฉน คอมรรคาอน ประกอบดวยองค ๘ อนประเสรฐ นแล ไดแกสมมาทฐ ฯลฯ สมมาสมาธ นแลมรรคาเกา หน ทางเกา ทพระสมมาสมพทธเจาพระองคกอนๆ เคยเสดจไปแลว เรากไดเดนตามหนทางอน ประเสรฐซงประกอบดวยองค ๘ ประการ อนเปนทางเกานนเมอกาลงเดนตามหนทางนนไป ไดรชดซงชราและมรณะ เหตเกดขนแหงชราและมรณะ ความดบแหงชราและมรณะ และได รชดซงปฏปทาเครองใหถงความดบชราและมรณะ เมอเรากาลงเดนตามทางอนประเสรฐซง ประกอบดวยองค ๘ประการ อนเปนทางเกานนไปอย ไดรชดซงชาต ฯลฯ ไดรชดซงภพ ... ไดรชดซงอปาทาน ... ไดรชดซงตณหา ... ไดรชดซงเวทนา ... ไดรชดซงผสสะ ... ไดรชดซง สฬายตนะ ... ไดรชดซงนามรป ... ไดรชดซงวญญาณ ... ไดรชดซงสงขารทงหลาย เหตเกด ขนแหงสงขาร ความดบแหงสงขาร และไดรชดซงปฏปทาเครองใหถงความดบแหง สงขาร ครนไดรชดซงทางอนประเสรฐซงประกอบดวยองค ๘ ประการนนแลว เราจง ไดบอกแกพวกภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกาดกรภกษทงหลาย พรหมจรรยของเราจง ไดเจรญแพรหลาย กวางขวาง มชนเปนอนมากร เปนปกแผน จนกระทงเทวดาและมนษย ทงหลายกประกาศไดเปนอยางด ดงนแล ฯ จบสตรท ๕ ๖. สมมสสตร [๒๕๔] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กมมาสทมมนคมของชาวกร ณ กรชนบท ณ ทนนแล พระผมพระภาคไดตรสเรยกภกษทงหลาย พวกภกษทลรบพระดารสของพระผมพระภาค แลว พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลายเธอทงหลาย เมอพจารณา ยอมพจารณาปจจยภาย ในบางหรอไม เมอพระองคตรสถามอยางนแลว มภกษรปหนงไดกราบทลเนอความนขนแด

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 105 พระองควา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเมอพจารณา ยอมพจารณาปจจยภายใน พระเจาขา พระองคจงตรสถามวา เธอเมอพจารณา ยอมพจารณาปจจยภายในอยางไร ทนใดนนแล ภกษ รปนนกทลเลาถวายใหทรงทราบ แตกไมถกพระหฤทยของพระผมพระภาค ฯ [๒๕๕] เมอพระภกษรปนนกราบทลอยางนนแลว ทานพระอานนทจงไดกราบทลเนอ ความนกะพระผมพระภาควา ขาแตพระผมพระภาค ถงเวลาทจะทรงแสดงเรองนแลว ขาแต พระสคต ถงเวลาทจะทรงแสดงเรองนแลว พระองคตรสการพจารณาปจจยภายในขอใด ภกษ ทงหลายฟงการพจารณาปจจยภายในขอนนจากพระองคแลว จกทรงจาไวดงน พระองคจงตรสวา อานนท ถาเชนนนเธอทงหลายจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบพระผม พระภาควา พระพทธเจาขา ฯ [๒๕๖] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษในธรรมวนยน เมอ พจารณา ยอมพจารณาซงปจจยภายในวา ชราและมรณะนอนใดแลยอมบงเกดในโลก เปน ทกขหลายอยางตางๆ กน ชราและมรณะทเปนทกขนแลมอะไรเปนเหต มอะไรเปน ทตงขน มอะไรเปนกาเนด มอะไรเปนแดนเกดเมออะไรม ชราและมรณะจงม เมอเธอพจารณาอย ยอมรไดอยางนวา ชราและมรณะนอนใดแล ยอมบงเกดขนในโลก เปน ทกขหลายอยางตางๆ กน ชราและมรณะทเปนทกขนแล มอปธเปนเหต มอปธเปนกาเนด มอปธเปนแดนเกด เมออปธม ชราและมรณะจงม เมออปธไมม ชราและมรณะกไมม เธอยอม ทราบชดซงชราและมรณะ ยอมทราบชดซงความเกดแหงชราและมรณะ ยอมทราบชดซงความ ดบแหงชราและมรณะ และยอมทราบชดซงปฏปทาอนสมควรเครองใหถงความดบแหงชราและ มรณะ และเธอยอมเปนผปฏบตตามนน ชอวาเปนผประพฤตตามธรรม ดกรภกษทงหลาย เรา เรยกภกษรปนวา เปนผปฏบตเพอความสนทกข เพอความดบไปแหงชราและมรณะโดยชอบ ทกประการ ฯ [๒๕๗] อกประการหนง ภกษเมอพจารณา ยอมพจารณาซงปจจยภายในวา กอปธอน นมอะไรเปนเหต มอะไรเปนทตงขน มอะไรเปนกาเนดมอะไรเปนแดนเกด เมออะไรม อปธจงม เมออะไรไมม อปธจงไมม เมอเธอพจารณาอยยอมรไดอยางนวา อปธมตณหาเปนเหต มตณหา เปนทตงขน มตณหาเปนกาเนด มตณหาเปนแดนเกด เมอตณหาม อปธจงม เมอตณหาไมมอปธ กไมม เธอยอมทราบชดซงอปธ ยอมทราบชดซงเหตเกดแหงอปธ ยอมทราบชดซงความดบแหง

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 106 อปธ ยอมทราบชดซงปฏปทาอนสมควรเครองใหถงความดบแหงอปธ และยอมเปนผปฏบต ตามนน ชอวาเปนผประพฤตตามธรรม ดกรภกษทงหลาย เราเรยกภกษรปนวา เปนผปฏบต เพอความสนทกข เพอความดบแหงอปธโดยชอบทกประการ ฯ [๒๕๘] อกประการหนง ภกษเมอพจารณา ยอมพจารณาซงปจจยภายในวา กตณหาน เมอเกดขน ยอมเกดขนในทไหน เมอตงอย ยอมตงอยในทไหน เมอเธอพจารณาอยยอมรอยางน วา ทใดแล เปนทรก เปนทชนใจในโลก ตณหาเมอเกดขน ยอมเกดขนในทนน เมอตงอย ยอมตงอยในทนน กอะไรเลาเปนทรก เปนทชนใจในโลก ตาเปนทรกเปนทชนใจในโลก ... หเปนทรก เปนทชนใจในโลก ... จมกเปนทรกเปนทชนใจในโลก ... ลนเปนทรกเปนทชนใจใน โลก ... กายเปนทรกเปนทชนใจในโลก ... ใจเปนทรกเปนทชนใจในโลก ตณหานนเมอเกดขน ยอมเกดขนทใจนน เมอตงอย ยอมตงอยทใจนน ฯ [๒๕๙] ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงในอดตกาลไดเหน อารมณอนเปนทรก เปนทชนใจในโลกนน โดยความเปนของเทยง โดยความเปนสข โดยความเปนตวตน โดยความเปนของไมมโรค โดยความเปนของเกษม สมณะหรอ พราหมณเหลานน ชอวาทาตณหาใหเจรญขนสมณะหรอพราหมณเหลาใดทาตณหาให เจรญขนแลว สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวาทาอปธใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลา ใดมาทาอปธใหเจรญขนแลว สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวาทาทกขใหเจรญขน สมณะหรอ พราหมณเหลาใดทาทกขใหเจรญขนแลว สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวาไมพนจากชาตชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสและอปายาส เรากลาววา เขาไมพนแลวจากทกขไดเลย ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงในอนาคตกาล จกเหนอารมณอนเปน ทรกเปนทชนใจในโลกนน โดยความเปนของเทยง โดยความเปนสข โดยความเปนตวตน โดยความเปนของไมมโรค โดยความเปนของเกษม สมณะหรอพราหมณเหลานน ชอวาจกทา ตณหาใหเจรญขนสมณะหรอพราหมณเหลาใดจกทาตณหาใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณ เหลานนชอวาจกทาอปธใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลาใดจกทาอปธใหเจรญขนสมณะ หรอพราหมณเหลานนชอวาจกทาทกขใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลาใดจกทาทกขให เจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวาจกไมพนไปจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสและอปายาส เรากลาววาเขาจกไมพนไปจากทกขไดเลย ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงในปจจบนน เหนอารมณอนเปนทรกเปนทชนใจในโลกนน โดยความเปนของเทยงโดยความเปนสข โดยความเปนตวตน โดยความเปนของไมมโรค

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 107 โดยความเปนของเกษม สมณะหรอพราหมณเหลานน ชอวายอมทาตณหาใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลาใด ทาตณหาใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลานน ชอวายอมทา อปธใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลาใดทาอปธใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลานนชอ วายอมทาทกขใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลาใดทาทกขใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณ เหลานน ยอมไมพนไปจากชาต ชรามรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสและอปายาส เรากลาววา เขายอมไมพนไปจากทกขไดเลย ดงน ฯ [๒๖๐] ดกรภกษทงหลาย ขนสารดทใสนา ทถงพรอมดวยส กลนและรส แตวา เจอดวยยาพษ ทนใดนน มบรษเดนฝาความรอนอบอาวเหนดเหนอยเมอยลามา ระหายนา คน ทงหลายจงไดพดกะบรษผนนอยางนวา นายขนสารดทใสนาน ถงพรอมดวยส กลน และรส แตวาเจอดวยยาพษ ถาทานประสงคกจงดมเถด เพราะวาเมอดมนานน กจกซาบซานดวยสบาง กลนบางรสบาง กแหละครนดมเขาไปแลว ตวทานจะถงความตาย หรอถงทกขแทบตาย เพราะการดมนนเปนเหต ดงน บรษนนผลนผลนไมทนพจารณาดมนานนเขาไปไมบวนทงเลย เขากพงถงความตาย หรอถงทกขแทบตาย เพราะการดมนานนเปนเหตทนท แมฉนใด ดกร ภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงในอดตกาล ไดเหนอารมณอนเปนทรกเปน ทชนใจในโลก ฯลฯ ในอนาคตกาลฯลฯ สมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงในปจจบนน เหนอารมณเปนทรกเปนทชนใจในโลกนน โดยความเปนของเทยง โดยความเปนสข โดยความ เปนตวตนโดยความเปนของไมมโรค โดยความเปนของเกษม สมณะหรอพราหมณเหลานน ชอวา ยอมทาตณหาใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลาใดทาตณหาใหเจรญขนสมณะหรอ พราหมณเหลานนชอวายอมทาอปธใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลาใดทาอปธใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวายอมทาทกขใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลาใดทาทกข ใหเจรญขน สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวายอมไมพนไปจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสและอปายาสเรากลาววา เขายอมไมพนไปจากทกขไดเลย กฉนนนเหมอนกนแล ฯ [๒๖๑] ดกรภกษทงหลาย กสมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงในอดตกาล ไดเหน อารมณอนเปนทรกเปนทชนใจในโลกนน โดยความเปนของไมเทยง โดยความเปนทกข โดย ความเปนสภาพมใชตวตน โดยความเปนโรคโดยความเปนภยแลว สมณะหรอพราหมณเหลา นนชอวาละตณหาไดแลว สมณะหรอพราหมณเหลาใด ละตณหาไดแลว สมณะหรอพราหมณ เหลานนชอวาละอปธเสยได สมณะหรอพราหมณเหลาใดละอปธไดแลว สมณะหรอพราหมณ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 108 เหลานนชอวาละทกขเสยได สมณะหรอพราหมณเหลาใดละทกขไดแลว สมณะหรอพราหมณ เหลานนชอวาพนแลวจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกขโทมนสและอปายาสได เรากลาววา สมณะหรอพราหมณเหลานนพนแลวจากทกขได อนง สมณะหรอพราหมณเหลาใด เหลาหนงในอนาคตกาล จกเหนอารมณอนเปนทรกเปนทชนใจในโลกนน โดยความเปนของไม เทยง โดยความเปนทกขโดยความเปนสภาพมใชตวตน โดยความเปนโรค โดยความเปนภย สมณะหรอพราหมณเหลานนจกละตณหาได ฯลฯ เรากลาววา สมณะหรอพราหมณเหลานน จกพนจากทกข ดงน ดกรภกษทงหลาย อนง สมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงในปจจบน กาล ยอมเหนอารมณอนเปนทรก เปนทชนใจในโลกนน โดยความเปนของไมเทยง โดยความ เปนทกข โดยความเปนสภาพมใชตวตน โดยความเปนโรค โดยความเปนภย สมณะหรอ พราหมณเหลานนยอมละตณหาไดสมณะหรอพราหมณเหลาใดยอมละตณหาได สมณะหรอ พราหมณเหลานนชอวายอมละอปธได สมณะหรอพราหมณเหลาใดยอมละอปธได สมณะหรอ พราหมณเหลานนชอวายอมละทกขได สมณะหรอพราหมณเหลาใดยอมละทกขได สมณะหรอ พราหมณเหลานนชอวายอมพนจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกขโทมนสและอปายาส เรากลาววา สมณะหรอพราหมณเหลานนยอมพนจากทกขไดดงน ฯ [๒๖๒] ดกรภกษทงหลาย แกวเหลาทถงพรอมดวยส กลนและรส แตวาเจอดวยยาพษ ทนใดนน มบรษเดนฝาความรอนอบอาวเหนดเหนอยเมอยลามา ระหายนา คนทงหลายจงไดพด กะบรษผนนอยางนวา นาย แกวเหลาทถงพรอมดวยส กลน และรส แตวาเจอดวยยาพษ ถาทานประสงค กจงดมเถดเพราะวาเมอดมเหลานน กจกซาบซานดวยสบาง กลนบาง รสบาง กแหละครนดมเขาไปแลว ตวทานจกถงความตาย หรอถงทกขแทบตาย เพราะการดมนนเปนเหต ดงน ดกรภกษทงหลาย ลาดบนน บรษนนพงคดอยางนวา เหลานเราดมแลว เราอาจจะบรรเทา ไดดวยนาเยน ดวยเนยใส ดวยนาขาวสตตเคม หรอดวยนาชอโลณโสจรกะ แตเราจะไมดม เหลานนเลย เพราะไมเปนประโยชน มแตทกขแกเราชานาน เขาพจารณาดแกวเหลานนแลว ไมพงดม เขาทงเสย เขากไมเขาถงความตาย หรอความทกขแทบตาย เพราะการดมนนเปนเหต แมฉนใดดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงในอดตกาล เหนอารมณ อนเปนทรกเปนทชนใจในโลกนน โดยความเปนของไมเทยง โดยความเปนทกขโดยความเปน สภาพมใชตวตน โดยความเปนโรค โดยความเปนภยแลว สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 109 ละตณหาไดแลว สมณะหรอพราหมณเหลาใดละตณหาเสยได สมณะหรอพราหมณเหลานนชอ วาละอปธไดแลว สมณะหรอพราหมณเหลาใดละอปธเสยได สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวา ละทกขไดแลวสมณะหรอพราหมณเหลาใดละทกขเสยได สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวา พนแลวจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนสและอปายาสเรากลาววา สมณะ หรอพราหมณเหลานนพนแลวจากทกข ดงน ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณเหลาใด เหลาหนงในอนาคตกาล ฯลฯ ในปจจบนกาล ยอมเหนอารมณอนเปนทรกเปนทชนใจในโลกนน โดยความเปนของไมเทยง โดยความเปนทกข โดยความเปนสภาพมใชตวตน โดยความเปนโรค โดยความเปนภย สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวายอมละตณหาได สมณะหรอพราหมณ เหลาใด ยอมละตณหาได สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวายอมละอปธได สมณะหรอพราหมณ เหลาใดยอมละอปธได สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวายอมละทกขได สมณะหรอพราหมณ เหลาใดยอมละทกขได สมณะหรอพราหมณเหลานนชอวายอมพนจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกขโทมนสและอปายาส เรากลาววา สมณะหรอพราหมณเหลานนยอมพนจากทกข ได ดงน ฯ จบสตรท ๖ ๗. สมมสสตรท ๒ [๒๖๓] สมยหนง ทานพระสารบตรและทานพระมหาโกฏฐตะ อย ณ ปาอสปตนมฤค ทายวน เขตพระนครพาราณส ครงนนแล เปนเวลาเยน ทานพระมหาโกฏฐตะออกจากทพกผอน เขาไปหาพระสารบตรถงทอย ไดปราศรยกบทานพระสารบตร ครนผานการปราศรยพอใหระลก ถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๒๖๔] ทานพระมหาโกฏฐตะนงเรยบรอยแลว ไดกลาวคานกะทานพระสารบตรวา ทานสารบตร ชราและมรณะ ตนทาเอง ผอนทาให ทงตนทาเองทงผอนทาให หรอวา ชรา และมรณะบงเกดขนเพราะอาศยตนไมไดทาเองผอนไมไดทาให ฯ ทานพระสารบตรกลาววา ทานโกฏฐตะ ชราและมรณะ ตนทาเองกไมใช ผอนทาให กไมใช ทงตนทาเองทงผอนทาใหกไมใช บงเกดขนเพราะอาศยตนไมไดทาเอง ผอนไมไดทาให กไมใช แตวาเพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 110 โก. ทานสารบตร ชาต ตนทาเอง ผอนทาให ทงตนทาเองทงผอนทาให หรอวาชาต บงเกดขนเพราะอาศยตนไมไดทาเอง ผอนไมไดทาให ฯ สา. ทานโกฏฐตะ ชาต ตนทาเองกไมใช ผอนทาใหกไมใช ทงตนทาเอง ทงผอน ทาใหกไมใช ชาตบงเกดขนเพราะอาศยตนไมไดทาเอง ผอนไมไดทาใหกไมใช แตเพราะภพ เปนปจจยจงมชาต ฯ โก. ทานสารบตร ภพตนทาเอง ฯลฯ อปาทานตนทาเอง ... ตณหาตนทาเอง ... เวทนาตนทาเอง ... ผสสะตนทาเอง ... สฬายตนะตนทาเอง ... นามรปตนทาเอง ผอนทาให ทงตนทาเองทงผอนทาให หรอวานามรปบงเกดขนเพราะอาศยตนไมไดทาเอง ผอนไมไดทาให ฯ สา. ทานโกฏฐตะ นามรปตนทาเองกไมใช ผอนทาใหกไมใช ทงตนทาเองทงผอน ทาใหกไมใช นามรปบงเกดขนเพราะอาศยตนไมไดทาเอง ผอนไมไดทาให กไมใช แตเพราะ วญญาณเปนปจจย จงมนามรป ฯ โก. ทานสารบตร วญญาณตนทาเอง ผอนทาให ทงตนทาเองทงผอนทาให หรอวา วญญาณบงเกดขนเพราะอาศยตนไมไดทาเอง ผอนไมไดทาให ฯ สา. ทานโกฏฐตะ วญญาณตนทาเองกไมใช ผอนทาใหกไมใช ทงตนทาเองทงผอนทา ใหกไมใช วญญาณบงเกดขนเพราะอาศยตนไมไดทาเอง ผอนไมไดทาให กไมใช แตเพราะ นามรปเปนปจจย จงมวญญาณ ฯ [๒๖๕] โก. เราทงหลายเพงรชดภาษตของทานสารบตรในบดนเองอยางนวา ทาน โกฏฐตะ นามรปตนทาเองกไมใช ผอนทาใหกไมใช ทงตนทาเองทงผอนทาใหกไมใช บงเกด ขนเพราะอาศยตนไมไดทาเอง ผอนไมไดทาใหกไมใช แตเพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป ฯ อนง เราทงหลายรชดภาษตของทานสารบตรในบดนเอง อยางนวา ทานโกฏฐตะ วญญาณตนทาเองกไมใช ผอนทาใหกไมใช บงเกดขนเพราะอาศยตนไมไดทาเอง ผอนไมไดทา ใหกไมใช แตเพราะนามรปเปนปจจย จงมวญญาณ ฯ ทานสารบตร กเนอความของภาษตน เราทงหลายจะพงเหนไดอยางไร ฯ [๒๖๖] สา. ดกรอาวโส ถาเชนนน ผมจกเปรยบใหทานฟง ในโลกน บรษผฉลาด บางพวกยอมรชดเนอความของภาษตได แมดวยอปมา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 111 อาวโส ไมออ ๒ กา พงตงอยไดเพราะตางอาศยซงกนและกนฉนใด เพราะนามรปเปน ปจจย จงมวญญาณ เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป เพราะนามรปเปนปจจย จงม สฬายตนะ เพราะสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ ฯลฯความเกดขนแหงกองทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางน ฉนนนแล ฯ ถาไมออ ๒ กานน พงเอาออกเสยกาหนง อกกาหนงกลมไป ถาดงอกกาหนงออก อกกาหนงกลมไป ฉนใด เพราะนามรปดบ วญญาณจงดบ เพราะวญญาณดบ นามรปจงดบ เพราะนามรปดบ สฬายตนะจงดบ เพราะสฬายตนะดบ ผสสะจงดบ ฯลฯ ความดบแหงกอง ทกขทงมวลน ยอมมดวยประการอยางนฉนนนแล ฯ [๒๖๗] โก. นาอศจรรย ทานสารบตร ไมเคยมมา ทานสารบตรเทาททานสารบตร กลาวน เปนอนกลาวดแลว กแลเราทงหลายพลอยยนดสภาษตนของทานสารบตรดวยเรอง ๓๖ เรองเหลาน ฯ ถาภกษแสดงธรรม เพอความหนาย เพอคลายกาหนด เพอดบชราและมรณะ ควร จะกลาววา ภกษธรรมกถก ฯ ถาภกษปฏบต เพอความหนาย เพอคลายกาหนด เพอดบชราและมรณะควรจะกลาววา ภกษปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ฯ ถาภกษหลดพน เพราะความหนาย เพราะความคลายกาหนด เพราะความดบ เพราะ ไมถอมนชราและมรณะ ควรจะกลาววา ภกษบรรลนพพานในปจจบน ฯ ถาภกษแสดงธรรม เพอความหนาย เพอคลายกาหนด เพอดบชาต ฯลฯภพ ... อปาทาน ... ตณหา ... เวทนา ... ผสสะ ... สฬายตนะ ... นามรป ... วญญาณ ...สงขารทงหลาย ... อวชชา ควรจะกลาววา ภกษธรรมกถก ฯ ถาภกษปฏบตเพอความหนาย เพอคลายกาหนด เพอดบอวชชา ควรจะกลาววา ภกษ ปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ฯ ถาภกษหลดพนเพราะความหนาย เพราะคลายกาหนด เพราะความดบ เพราะความไมถอ มนอวชชา ควรจะกลาววา ภกษบรรลนพพานในปจจบน ฯ จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 112 ๘. โกสมพสตร [๒๖๘] สมยหนง ทานพระมสละ ทานพระปวฏฐะ ทานพระนารทะ และทานพระ อานนท อย ณ โฆสตาราม เขตเมองโกสมพ ฯ [๒๖๙] ครงนน ทานพระปวฏฐะไดกลาวคานกะทานพระมสละวา ดกรทานมสละ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความตรกไปตามอาการ และจากการทนตอ ความเพงพนจดวยทฐ ทานมสละมญาณเฉพาะตวทานวาเพราะชาตเปนปจจย จงมชราและ มรณะ ดงนหรอ ฯ พระมสละกลาววา ทานปวฏฐะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความ ตรกไปตามอาการ และการทนตอความเพงพนจดวยทฐ ผมยอมรยอมเหนอยางนวา เพราะชาต เปนปจจย จงมชราและมรณะ ฯ ป. ทานมสละ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความตรกไปตาม อาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ทานมสละมญาณเฉพาะตวทานวา เพราะภพเปนปจจย จงมชาต ฯลฯ เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพ ...เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน ... เพราะ เวทนาเปนปจจย จงมตณหา ...เพราะผสสะเปนปจจย จงมเวทนา ... เพราะสฬายตนะ เปนปจจย จงมผสสะ ...เพราะนามรปเปนปจจย จงมสฬายตนะ ... เพราะวญญาณเปนปจจย จงมนามรป ...เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร ดงนหรอ ฯ ม. ทานปวฏฐะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามาความตรกไปตามอาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ผมยอมร ยอมเหนอยางนวา เพราะอวชชาเปนปจจย จงม สงขาร ฯ [๒๗๐] ป. ดกรทานมสละ อนง เวนจากความเชอ ความพอใจ มญาณเฉพาะตว ทานวา เพราะชาตดบ ชราและมรณะจงดบ ดงนหรอ ฯ ม. ดกรทานปวฏฐะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามาความตรกไป ตามอาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ผมยอมร ยอมเหนอยางนวา เพราะชาตดบ ชราและมรณะจงดบ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 113 ป. ดกรทานมสละ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความตรกไป ตามอาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ทานมสละมญาณเฉพาะตวทานวา เพราะภพดบ ชาตจงดบ ฯลฯ เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ ... เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ ... เพราะเวทนา ดบ ตณหาจงดบ ... เพราะผสสะดบ เวทนาจงดบ ... เพราะสฬายตนะดบ ผสสะจงดบ ... เพราะนามรปดบ สฬายตนะจงดบ ...เพราะวญญาณดบ นามรปจงดบ ... เพราะสงขารดบ วญญาณจงดบ ... เพราะอวชชาดบ สงขารจงดบ ดงนหรอ ฯ ม. ดกรทานปวฏฐะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามาความตรกไปตาม อาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ผมยอมร ยอมเหนอยางนวา เพราะอวชชาดบ สงขาร จงดบ ฯ [๒๗๑] ป. ดกรทานมสละ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความ ตรกไปตามอาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ทานมสละมญาณเฉพาะตวทานวา ภพดบ เปนนพพานหรอ ฯ ม. ดกรทานปวฏฐะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความตรกไป ตามอาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ผมยอมร ยอมเหนอยางนวา ภพดบ เปนนพพาน ฯ ป. ถาอยางนน ทานมสละ กเปนพระอรหนตขณาสพ ฯ เมอพระปวฏฐะกลาวอยางนแลว ทานมสละไดนงอย ฯ [๒๗๒] ครงนนแล ทานพระนารทะไดกลาวกะทานปวฏฐะวา สาธทานปวฏฐะ ผมพง ไดปญหานน ทานจงถามปญหาอยางนน ผมจะแกปญหานนแกทาน ทานปวฏฐะกลาววา ทาน นารทะไดปญหานน ผมขอถามปญหานนกะทานนารทะ และขอทานนารทะจงแกปญหานนแกผม ดกรทานนารทะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความตรกไปตามอาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ทานนารทะมญาณเฉพาะตวทานวา เพราะชาตเปนปจจย จงม ชราและมรณะ ดงนหรอ ฯ นา. ทานปวฏฐะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามาความตรกไปตาม อาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ผมยอมร ยอมเหนอยางนวา เพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 114 ป. ทานนารทะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามาการตรกไปตามอาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ทานนารทะมญาณเฉพาะตวทานวา เพราะภพเปนปจจย จงมชาต ฯลฯ เพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร ดงนหรอ ฯ นา. ทานปวฏฐะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความตรกไปตาม อาการ การทนตอความเพงพนจดวยอฐ ผมยอมร ยอมเหนอยางนวาเพราะอวชชาเปนปจจย จงมสงขาร ฯ [๒๗๓] ป. ดกรทานนารทะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความ ตรกไปตามอาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ทานนารทะมญาณเฉพาะตวทานวา เพราะ ชาตดบ ชราและมรณะจงดบ ฯลฯ เพราะอวชชาดบ สงขารจงดบ ดงนหรอ ฯ นา. ทานปวฏฐะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามาความตรกไปตาม อาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ผมยอมร ยอมเหนอยางนวา เพราะอวชชาดบ สงขารจงดบ ฯ [๒๗๔] ป. ดกรทานนารทะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความ ตรกไปตามอาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ทานนารทะมญาณเฉพาะตวทานวา ภพดบ เปนนพพาน ดงนหรอ ฯ นา. ทานปวฏฐะ เวนจากความเชอ ความพอใจ การฟงตามเขามา ความตรกไปตาม อาการ การทนตอความเพงพนจดวยทฐ ผมยอมร ยอมเหนอยางนวาภพดบเปนนพพาน ฯ ป. ถาอยางนน ทานนารทะกเปนพระอรหนตขณาสพหรอ ฯ นา. อาวโส ขอวาภพดบเปนนพพาน ผมเหนดแลวดวยปญญาอนชอบตามความเปน จรง แตวาผมไมใชพระอรหนตขณาสพ อาวโส เปรยบเหมอนบอนาในหนทางกนดาร ทบอนน ไมมเชอกโพงจะตกนากไมม ลาดบนนบรษถกความรอนแผดเผา เหนดเหนอย หว ระหาย เดนมา เขามองดบอนานน กรวามนาแตจะสมผสดวยกายไมได ฉนใด ดกรอาวโส ขอวา ภพดบเปนนพพาน ผมเหนดแลวดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรง แตวา ผมไมใชพระอร หนตขณาสพฉนนนเหมอนกน ฯ [๒๗๕] เมอทานพระนารทะกลาวอยางนแลว ทานพระอานนทไดกลาวกะทานพระ ปวฏฐะวา ดกรทานปวฏฐะ ทานชอบพดอยางน ทานไดพดอะไรกะทานนารทะบาง พระปวฏฐะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 115 กลาววา ทานอานนท ผมพดอยางน ไมไดพดอะไรกะทานนารทะ นอกจากกลยาณธรรม นอกจากกศลธรรม ฯ จบสตรท ๘ ๙. อปยสตร [๒๗๖] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ฯ [๒๗๗] ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย เมอมหาสมทรนาขน ยอมทาใหแมนาใหญนาขนเมอแมนาใหญนาขน ยอมทา ใหแมนานอยนาขน เมอแมนานอยนาขน ยอมทาใหบงใหญนาขน เมอบงใหญนาขน ยอมทา ใหบงนอยนาขน ฉนใด ดกรภกษทงหลาย เมออวชชาเกด ยอมทาใหสงขารเกด เมอสงขาร เกด ยอมทาใหวญญาณเกด เมอวญญาณเกด ยอมทาใหนามรปเกด เมอนามรปเกด ยอทา ใหสฬายตนะเกด เมอสฬายตนะเกด ยอมทาใหผสสะเกด เมอผสสะเกด ยอมทาใหเวทนาเกด เมอเวทนาเกด ยอมทาใหตณหาเกด เมอตณหาเกด ยอมทาใหอปาทานเกด เมออปาทานเกด ยอมทาใหภพเกด เมอภพเกด ยอมทาใหชาตเกด เมอชาตเกด ยอมทาใหชราและมรณะเกด ฉนนนเหมอนกน ฯ [๒๗๘] ดกรภกษทงหลาย เมอมหาสมทรนาลง ยอมทาใหแมนาใหญลดลง เมอแมนา ใหญลดลง ยอมทาใหแมนานอยลดลง เมอแมนานอยลดลงยอมทาใหบงใหญลดลง เมอบง ใหญลดลง ยอมทาใหบงนอยลดลง ฉนใด เมออวชชาไมเกด ยอมทาใหสงขารไมเกด เมอ สงขารไมเกด ยอมทาใหวญญาณไมเกด เมอวญญาณไมเกด ยอมทาใหนามรปไมเกด เมอนาม รปไมเกด ยอมทาใหสฬายตนะไมเกด เมอสฬายตนะไมเกด ยอมทาใหผสสะไมเกด เมอผสสะ ไมเกด ยอมทาใหเวทนาไมเกด เมอเวทนาไมเกด ยอมทาใหตณหาไมเกด เมอตณหาไมเกด ยอมทาใหอปาทานไมเกด เมออปาทานไมเกด ยอมทาใหภพไมเกดเมอภพไมเกด ยอมทาให ชาตไมเกด เมอชาตไมเกด ยอมทาใหชราและมรณะไมเกด ฉนนนเหมอนกน ฯ จบสตรท ๙

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 116 ๑๐. สสมสตร [๒๗๙] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวน กลนทกนวาปสถานเขตพระนคร ราชคฤห สมยนนแล พระผมพระภาคอนเทวดาและมนษยทงมวลสกการะ เคารพ นบถอ บชา ยาเกรง ทรงไดจวร บณฑบาต เสนาสนะและเภสชบรขารเปนปจจยแกคนไข แมภกษสงฆ อนเทวดาและมนษยทงมวลกสกการะ เคารพ นบถอ บชา ยาเกรง ไดจวร บณฑบาต เสนาสนะ และเภสชบรขารเปนปจจยแกคนไข แตพวกปรพาชกเดยรถยอน อนเทวดาและ มนษยทงมวลไมสกการะ ไมเคารพ ไมนบถอ ไมบชา ไมยาเกรง ไมไดจวรบณฑบาต เสนาสนะ และเภสชบรขารเปนปจจยแกคนไข ฯ [๒๘๐] สมยนนแล สสมปรพาชกอาศยอย ณ พระนครราชคฤหกบปรพาชกบรษท เปนอนมาก ครงนนแล บรษทของสสมปรพาชกไดกลาวกะสสมปรพาชกวา มาเถดทานสสมะ ทานจงประพฤตพรหมจรรยในสานกของพระสมณโคดม ทานเรยนธรรมแลว พงบอกขาพเจา ทงหลาย พวกขาพเจาเรยนธรรมนนแลวจกกลาวแกคฤหสถทงหลาย เมอเปนเชนน แมพวกเรา กจกมเทวดาและมนษยทงมวลสกการะ เคารพ นบถอ บชา ยาเกรง จกไดจวร บณฑบาต เสนาสนะ และเภสชบรขารเปนปจจยแกคนไข ฯ สสมปรพาชกยอมรบคาบรษทของตน แลวเขาไปหาทานพระอานนทถงทอย ครนเขาไป หาแลว ไดปราศรยกบทานพระอานนท ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนสสมปรพาชกนงเรยบรอยแลว ไดกลาวกะทานพระอานนทวา ทาน พระอานนท ผมปรารถนาจะประพฤตพรหมจรรยในธรรมวนยน ฯ [๒๘๑] ครงนนแล ทานพระอานนทพาสสมปรพาชกเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงท ประทบ ถวายอภวาทพระผมพระภาคแลวจงนง ณ ทควรสวนขางหนงครนทานพระอานนทนง เรยบรอยแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา พระพทธเจาขา สสมปรพาชกผนกลาวอยางนวา ทานพระอานนท ผมปรารถนาจะประพฤตพรหมจรรยในธรรมวนยน ฯ พระผมพระภาคตรสวา อานนท ถาอยางนน เธอจงใหสสมปรพาชกบวช ฯ สสมปรพาชกไดบรรพชาอปสมบทในสานกของพระผมพระภาคแลว ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 117 [๒๘๒] สมยนนแล ไดยนวา ภกษเปนอนมากอวดอางพระอรหตผลในสานกพระผม พระภาควา ขาพระองคทงหลายรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจ แลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ฯ ทานสสมะไดฟงมาวา ภกษเปนอนมากอวดอางพระอรหตผลในสานกพระผมพระภาค วา ขาพระองคทงหลายรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลวกจทควรทา ทาเสรจแลว กจอน เพอความเปนอยางนมไดม ฯ ทนใดนนเอง ทานสสมะกเขาไปหาภกษเหลานนถงทอย ไดปราศรยกบภกษเหลานน ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนทานสสมะนง เรยบรอยแลว ไดกลาวกะภกษเหลานนวา ไดยนวาทานทงหลายอวดอางพระอรหตผลในสานก พระผมพระภาควา ขาพระองคทงหลายรชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ดงนจรงหรอ ฯ ภกษทงหลายกลาววา จรงอยางนน ทานผมอาย ฯ [๒๘๓ ] ส. ดกรทานผมอายทงหลาย พวกทานรอยเหนอยอยางน ยอมบรรลอทธวธ หลายประการ คอคนเดยวเปนหลายคนกได หลายคนเปนคนเดยวกไดทาใหปรากฏกได ทาให หายไปกได ทะลฝา กาแพง ภเขา ไปไดไมตดขดเหมอนไปในทวางกได ผดขนดาลงในแผนดน เหมอนในนากได เดนบนนาไมแตกเหมอนเดนบนแผนดนกได เหาะไปในอากาศเหมอนนกกได ลบคลาพระจนทรพระอาทตย ซงมฤทธ มอานภาพมากดวยฝามอกได ใชอานาจทางกายไป ตลอดพรหมโลกกได บางหรอหนอ ฯ ภ. หาเปนอยางนนไม ทานผมอาย ฯ [๒๘๔] ส. ดกรทานผมอายทงหลาย พวกทานรอยเหนอยอยางน ยอมไดยนเสยง ๒ ชนด คอ เสยงทพยและเสยงมนษยทงทอยไกลและใกล ดวยทพยโสตธาตอนบรสทธลวงโสต ของมนษย บางหรอหนอ ฯ ภ. หาเปนอยางนนไม ทานผมอาย ฯ [๒๘๕] ส. ดกรทานผมอายทงหลาย พวกทานรอยเหนอยอยางน ยอมกาหนดรใจ ของสตวอน ของบคคลอนไดดวยใจ คอจตมราคะ กรวาจตมราคะหรอจตปราศจากราคะ กรวา จตปราศจากราคะ จตมโทสะ กรวาจตมโทสะ หรอจตปราศจากโทสะ กรวาจตปราศจากโทสะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 118 จตมโมหะ กรวาจตมโมหะ หรอจตปราศจากโมหะ กรวาจตปราศจากโมหะ จตหดห กรวาจต หดห หรอจตฟงซาน กรวาจตฟงซาน จตเปนมหรคต กรวาจตเปนมหรคต หรอจตไมเปน มหรคต กรวาจตไมเปนมหรคต จตมจตอนยงกวา กรวาจตมจตอนยงกวา หรอจตไมมจตอน ยงกวา กรวาจตไมมจตอนยงกวา จตเปนสมาธ กรวาจตเปนสมาธหรอจตไมเปนสมาธ กรวา จตไมเปนสมาธ จตหลดพน กรวาจตหลดพน หรอจตไมหลดพน กรวาจตไมหลดพน บาง หรอหนอ ฯ ภ. หาเปนอยางนนไม ทานผมอาย ฯ [๒๘๖] ส. ดกรทานผมอายทงหลาย พวกทานรอยเหนอยอยางน ยอมระลกถงชาต กอนไดเปนอนมาก คอระลกไดชาตหนงบาง สองชาตบาง สามชาตบาง สชาตบาง หาชาตบาง สบชาตบาง ยสบชาตบาง สามสบชาตบาง สสบชาตบาง หาสบชาตบาง รอยชาตบาง พนชาต บาง แสนชาตบาง ตลอดสงวฏกปเปนอนมากบาง ตลอดววฏกปเปนอนมากบาง ตลอดสงวฏ กปววฏกปเปนอนมากบางวา ในภพโนน เรามชออยางนน มโคตรอยางนน มผวพรรณอยางนน มอาหารอยางนน เสวยสขและทกขอยางนน มกาหนดอายเพยงเทานนครนจตจากภพนนแลว ไดไปเกดในภพโนน ในภพนน เรามชออยางนนมโคตรอยางนน มผวพรรณอยางนน มอาหาร อยางนน เสวยสขและทกขอยางนนมกาหนดอายเพยงเทานน ครนจตจากภพนน แลวมาเกด ในภพน ยอมระลกถงชาตกอนไดเปนอนมาก พรอมทงอาการ พรอมทงอเทศ ดวยประการฉะน บางหรอหนอ ฯ ภ. หาเปนอยางนนไม ทานผมอาย ฯ [๒๘๗] ส. ดกรทานผมอายทงหลาย พวกทานรอยเหนอยอยางน ยอมเหนหมสตว ทกาลงจต กาลงอปบต เลว ประณต มผวพรรณด มผวพรรณทรามไดด ตกยาก ดวยทพย จกษอนบรสทธลวงจกษของมนษย ยอมรชดซงหมสตวผเปนไปตามกรรมวา ทานผเจรญทงหลาย สตวเหลาน ประกอบดวยกายทจรตวจทจรต มโนทจรต ตเตยนพระอรยะเจา เปนมจฉาทฐ ยดถอการกระทาดวยอานาจมจฉาทฐ เมอตายเพราะกายแตกดบไป กเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรกทานผเจรญทงหลาย สวนสตวเหลานน ประกอบดวยกายสจรต วจสจรต มโนสจรต ไมตเตยนพระอรยะเจา เปนสมมาทฐ ยดถอการกระทาดวยอานาจสมมาทฐเมอตายเพราะกาย แตกดบไป กเขาถงสคต โลกสวรรค ยอมเหนหมสตวผกาลงจต กาลงอปบต เลว ประณต

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 119 มผวพรรณด มผวพรรณทราม ไดด ตกยาก ดวยทพยจกษอนบรสทธลวงจกษของมนษย ยอมร ชดซงหมสตวผเปนไปตามกรรมดวยประการฉะน บางหรอหนอ ฯ ภ. หาเปนอยางนนไม ทานผมอาย ฯ [๒๘๘] ส. ดกรทานผมอายทงหลาย พวกทานรอยเหนอยอยางน ยอมถกตองอารป วโมกขอนสงบ กาวลวงรปวโมกขทงหลายดวยกาย บางหรอหนอ ฯ ภ. หาเปนอยางนนไม ทานผมอาย ฯ [๒๘๙] ส. ดกรทานผมอายทงหลาย คาตอบน และการไมเขาถงธรรมเหลาน มอย ในเรองนในบดน อาวโส เรองน เปนอยางไรแน ฯ ภ. ทานสสมะ ผมทงหลายหลดพนไดดวยปญญา ฯ ส. ผมไมเขาใจเนอความแหงคาททานทงหลายกลาวโดยยอนโดยพสดารได ขอทาน ทงหลายจงกลาวแกผม เทาทผมจะพงเขาใจเนอความแหงคาททานทงหลายกลาวโดยยอน โดย พสดารเถด ฯ ภ. ทานสสมะ ทานพงเขาใจหรอไมเขาใจกตาม แตผมทงหลายกหลดพนไดดวยปญญา ฯ [๒๙๐] ครงนนแล ทานสสมะลกจากอาสนะแลว เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมพระผมพระภาคแลวนง ณ ทควรสวนขางหนงครนทานสสมะนงเรยบรอยแลว กราบ ทลถอยคาทสนทนากบภกษเหลานนทงหมดแดพระผมพระภาค ฯ พระผมพระภาคตรสวา สสมะ ธรรมฐตญาณเกดกอน ญาณในพระนพพานเกดภายหลง ฯ พระสสมะกราบทลวา พระพทธเจาขา ขาพระองคไมเขาใจเนอความแหงคาทพระองค ตรสไวโดยยอนโดยพสดารได ขอพระผมพระภาคจงตรสแกขาพระองค เทาทขาพระองคจะพง เขาใจ เนอความแหงพระดารส ทพระองคตรสโดยยอน โดยพสดารเถด ฯ [๒๙๑] พ. ดกรสสมะ เธอจะเขาใจหรอไมเขาใจกตาม โดยแทจรงแลวธรรมฐตญาณ เกดกอน ญาณในพระนพพานเกดทหลง สสมะ เธอจะเขาใจความขอนนอยางไร รปเทยงหรอ ไมเทยง ฯ ส. ไมเทยง พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 120 ส. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา สมควรหรอหนอทจะ ตามเหนสงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ ส. ขอนไมสมควร พระเจาขา ฯ พ. เวทนาเทยงหรอไมเทยง ฯ ส. ไมเทยง พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ ส. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา สมควรหรอหนอทจะตาม เหนสงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ ส. ขอนไมสมควร พระเจาขา ฯ พ. สญญาเทยงหรอไมเทยง ฯ ส. ไมเทยง พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ ส. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา สมควรหรอหนอทจะตาม เหนสงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ ส. ขอนไมสมควร พระเจาขา ฯ พ. สงขารทงหลายเทยงหรอไมเทยง ฯ ส. ไมเทยง พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ ส. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา สมควรหรอหนอทจะ ตามเหนสงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ ส. ขอนไมสมควร พระเจาขา ฯ พ. วญญาณเทยงหรอไมเทยง ฯ ส. ไมเทยง พระเจาขา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 121 พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ ส. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา สมควรหรอหนอทจะ ตามเหนสงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ ส. ขอนไมสมควร พระเจาขา ฯ [๒๙๒] พ. ดกรสสมะ เพราะเหตนนแล รปอยางใดอยางหนง ทเปนอดตกด อนาคตกด ปจจบนกด ภายในกด ภายนอกกด หยาบกด ละเอยดกดอยในทไกลกด ในท ใกลกด รปทงหมดนนอนเธอพงเหนดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใช ของเรา นนไมเปนเรา นนไมใชตวตนของเรา ฯ เวทนาอยางใดอยางหนง ทเปนอดตกด อนาคตกด ปจจบนกด ภายในกด ภายนอก กด หยาบกด ละเอยดกด เลวกด ประณตกด อยในทไกลกดในทใกลกด เวทนาทงหมด นน อนเธอพงเหนดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใชของเรา นนไมเปน เรา นนไมใชตวตนของเรา ฯ สญญาอยางใดอยางหนง ทเปนอดตกด อนาคตกด ปจจบนกด ภายในกด ภายนอก กด หยาบกด ละเอยดกด เลวกด ประณตกด อยในทไกลกดในทใกลกด สญญาทงหมด นน อนเธอพงเหนดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใชของเรา นนไมเปน เรา นนไมใชตวตนของเรา ฯ สงขารทงหลายอยางใดอยางหนง ทเปนอดตกด อนาคตกด ปจจบนกด ภายในกด ภายนอกกด หยาบกด ละเอยดกด เลวกด ประณตกด อยในทไกลกด ในทใกลกด สงขาร ทงหลายทงหมดนน อนเธอพงเหนดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใชของ เรา นนไมเปนเรา นนไมใชตวตนของเรา ฯ วญญาณอยางใดอยางหนง ทเปนอดตกด อนาคตกด ปจจบนกด ภายในกด ภายนอก กด หยาบกด ละเอยดกด เลวกด ประณตกด อยในทไกลกดในทใกลกด วญญาณทงหมด นน อนเธอพงเหนดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใชของเรา นนไมเปน เรา นนไมใชตวตนของเรา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 122 [๒๙๓] พ. ดกรสสมะ อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนาย แมในรป แมในเวทนา แมในสญญา แมในสงขารทงหลาย แมในวญญาณ เมอเบอหนาย ยอมคลาย กาหนด เพราะคลายกาหนด ยอมหลดพนเมอหลดพน ยอมมญาณหยงรวา หลดพนแลว ยอมรชดวา ชาตสนแลวพรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความ เปนอยางนมไดม ฯ [๒๙๔] พ. ดกรสสมะ เธอเหนวา เพราะชาตเปนปจจย จงมชราและมรณะหรอ ฯ ส. อยางนน พระเจาขา ฯ พ. สสมะ เธอเหนวา เพราะภพเปนปจจย จงมชาตหรอ ฯ ส. อยางนน พระเจาขา ฯ พ. สสมะ เธอเหนวา เพราะอปาทานเปนปจจย จงมภพหรอ ฯ ส. อยางนน พระเจาขา ฯ พ. สสมะ เธอเหนวา เพราะตณหาเปนปจจย จงมอปาทานหรอ ฯ ส. อยางนน พระเจาขา ฯ พ. ... เพราะเวทนาเปนปจจย จงมตณหา ... เพราะผสสะเปนปจจยจงมเวทนา ... เพราะ สฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ ... เพราะนามรปเปนปจจยจงมสฬายตนะ ... เพราะวญญาณเปน ปจจย จงมนามรป ... เพราะสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ ... สสมะ เธอเหนวา เพราะอวชชา เปนปจจย จงมสงขารหรอ ฯ ส. อยางนน พระเจาขา ฯ [๒๙๕] พ. ดกรสสมะ เธอเหนวา เพราะชาตดบ ชราและมรณะจงดบหรอ ฯ ส. อยางนน พระเจาขา พ. สสมะ เธอเหนวา เพราะภพดบ ชาตจงดบหรอ ฯ ส. อยางนน พระเจาขา ฯ พ. ... เพราะอปาทานดบ ภพจงดบ ... เพราะตณหาดบ อปาทานจงดบ ... เพราะเวทนา ดบ ตณหาจงดบ ... เพราะผสสะดบ เวทนาจงดบ ...เพราะสฬายตนะดบ ผสสะจงดบ ... เพราะ นามรปดบ สฬายตนะจงดบ ...เพราะวญญาณดบ นามรปจงดบ ... เพราะสงขารดบ วญญาณจง ดบ ... เพราะอวชชาดบ สงขารจงดบหรอ ฯ ส. อยางนน พระเจาขา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 123 [๒๙๖] พ. ดกรสสมะ เธอรอยเหนอยอยางน ยอมบรรลอทธวธหลายประการ คอ คนเดยวเปนหลายคนกได หลายคนเปนคนเดยวกได ทาใหปรากฏกได ทาใหหายไปกได ทะล ฝา กาแพง ภเขา ไปไดไมตดขด เหมอนไปในทวางกได ผดขนดาลงในแผนดนเหมอนในนา กได เดนบนนาไมแตกเหมอนเดนบนแผนดนกได เหาะไปบนอากาศเหมอนนกกได ลบคลา พระจนทรพระอาทตย ซงมฤทธมอานภาพมากดวยฝามอกได ใชอานาจทางกายไปตลอดพรหมโลก กได บางหรอหนอ ฯ ส. ไมใชอยางนน พระเจาขา [๒๙๗] พ. ดกรสสมะ เธอรอยเหนอยอยางน ยอมไดยนเสยงสองชนด คอเสยง ทพย และเสยงมนษย ทงทอยไกล และอยใกล ดวยทพยโสตธาตอนบรสทธ ลวงโสตของ มนษยบางหรอหนอ ฯ ส. ไมใชอยางนน พระเจาขา ฯ [๒๙๘] พ. ดกรสสมะ เธอรอยเหนอยอยางน ยอมกาหนดรใจของสตวอน ของ บคคลอนไดดวยใจ คอจตมราคะ กรชดวาจตมราคะ ฯลฯ จตไมหลดพน กรชดวาจตไมหลดพน บางหรอหนอ ฯ ส. ไมใชอยางนน พระเจาขา ฯ [๒๙๙] พ. ดกรสสมะ เธอรอยเหนอยอยางน ยอมระลกถงชาตกอนไดเปนอนมาก คอชาตหนงบาง ฯลฯ ยอมระลกถงชาตกอนไดเปนอนมาก พรอมทงอาการ ทงอเทศ ดวยประการ ฉะน บางหรอหนอ ฯ ส. ไมใชอยางนน พระเจาขา ฯ [๓๐๐] พ. ดกรสสมะ เธอรอยเหนอยอยางน ยอมเหนหมสตวทกาลงจต ฯลฯ ดวย ทพยจกษอนบรสทธลวงจกษของมนษย ยอมรชดซงหมสตวผเปนไปตามกรรม บางหรอหนอ ฯ ส. ไมใชอยางนน พระเจาขา ฯ [๓๐๑] พ. ดกรสสมะ เธอรอยเหนอยอยางน ยอมถกตองอารปวโมกขอนสงบ กาว ลวงรปวโมกขทงหลาย ดวยกายบางหรอหนอ ฯ ส. มใชอยางนน พระเจาขา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 124 [๓๐๒] พ. ดกรสสมะ คาตอบน และการไมเขาถงธรรมเหลานมอยในเรองน ใน บดน เรองนเปนอยางไรแน ฯ ลาดบนนเอง ทานสสมะหมอบลงแทบพระบาททงสองของพระผมพระภาคดวยเศยรเกลา ไดกราบทลพระผมพระภาควา พระพทธเจาขา โทษไดตกถงขาพระองค เทาทโง เทาทหลง เทา ทไมฉลาด ขาพระองคบวชขโมยธรรมในธรรมวนยทพระองคตรสดแลวอยางน ขอพระผมพระภาค จงรบโทษไวโดยความเปนโทษ เพอความสารวมตอไป ของขาพระองคดวยเถด พระเจาขา ฯ [๓๐๓] พ. เอาเถด สสมะ โทษไดตกถงเธอ เทาทโง เทาทหลง เทาทไมฉลาด เธอบวชขโมยธรรมในธรรมวนยทเรากลาวดแลวอยางน เปรยบเหมอนเจาหนาทจบโจรผประพฤต ผดมาแสดงตวแกพระราชา แลว กราบทลวาขาแตพระองคผสมมตเทพ โจรคนน ประพฤตผด แดพระองค ขอพระองคจงทรงลงอาชญาตามทพระองคทรงพระประสงคแกโจรคนนเถด พระราชา พงรบสงใหลงโทษโจรนนอยางนวา ทานทงหลายจงไปมดบรษนไพลหลงใหมนดวยเชอกทเหนยว แลวเอามดโกนโกนหวเสย พาเทยวตระเวนตามถนน ตามทางสแยก ดวยฆอง ดวยกลอง เลกๆ ใหออกทางประตดานทกษณ แลวจงตดศรษะเสยขางดานทกษณของเมอง ราชบรษมดโจร นนไพลหลงอยางมนคง ดวยเชอกทเหนยวแลวเอามดโกนโกนหว พาเทยวตระเวนตามถนน ตามทางสแยกดวยฆอง ดวยกลองเลกๆพาออกทางประตดานทกษณ พงตดศรษะเสยขางดาน ทกษณของเมอง สสมะเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน บรษนนตองเสวยทกขและโทมนสอน มกรรมนนเปนเหตหรอหนอ ฯ ส. อยางนน พระเจาขา ฯ [๓๐๔] พ. ดกรสสมะ บรษนนตองเสวยทกขและโทมนสอนมกรรมนนเปนเหต แต การบวชของเธอผขโมยธรรมในธรรมวนยทตถาคตกลาวดแลวอยางน นยงมผลรนแรงและเผดรอน กวานน และยงเปนไปเพอวนบาต แตเพราะเธอเหนโทษ โดยความเปนโทษแลว ทาคนตาม ธรรม เราจงรบโทษนนของเธอผใดเหนโทษโดยความเปนโทษแลว ทาคนตามธรรม ถงความ สารวมตอไป ขอนเปนความเจรญในวนยของพระอรยะ ฯ จบสตรท ๑๐ จบมหาวรรคท ๗ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 125 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. อสสตตวตาสตรท ๑ ๒. อสสตตวตาสตรท ๒ ๓. ปตตมงสสตร ๔. อตถราคสตร ๕. นครสตร ๖. สมมสสตร ๗. นฬาลาปยสตร ๘. โกสมพสตร ๙. อปยสตร ๑๐. สสมสตร ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 126 สมณพราหมณวรรคท ๘ [๓๐๕] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ฯ [๓๐๖] ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายมาแลวตรสวา ดกรภกษ ทงหลาย กสมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนง ไมรชราและมรณะไมรเหตเกดชราและมรณะ ไมรความดบชราและมรณะ ไมรปฏปทาอนใหถงความดบชราและมรณะ สมณะหรอพราหมณ เหลานน ยอมไมไดรบสมมตวาเปนสมณะในหมสมณะ หรอไมไดรบสมมตวาเปนพราหมณ ในหมพราหมณ อนงทานผมอายเหลานนจะทาใหแจง ซงประโยชนแหงความเปนสมณะหรอ ประโยชนแหงความเปนพราหมณ ดวยปญญาอนรยงดวยตนเองในปจจบนเขาถงอยไมได ฯ [๓๐๗] ดกรภกษทงหลาย สวนสมณะกด หรอพราหมณกด เหลาใดเหลาหนง ยอม รชราและมรณะ ยอมรเหตเกดชราและมรณะ ยอมรความดบชราและมรณะ ยอมรปฏปทาอน ใหถงความดบชราและมรณะ สมณะหรอพราหมณเหลานน ยอมไดรบสมมตวาเปนสมณะในหม สมณะ ยอมไดรบสมมตวาเปนพราหมณในหมพราหมณ อนง ทานเหลานนยอมกระทาใหแจง ซงประโยชนแหงความเปนสมณะ และประโยชนแหงความเปนพราหมณ ดวยปญญาอนรยงดวย ตนเอง ในปจจบนเขาถงไดอย จบสตรท ๑ [๓๐๘] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายมาแลว ตรสวา ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนงไมรชาต ฯลฯ ไมรภพ ... ไม รอปาทาน ... ไมรตณหา ...ไมรเวทนา ... ไมรผสสะ ... ไมรสฬายตนะ ... ไมรนามรป ... ไมร วญญาณ ...ไมรสงขาร ... ไมรเหตเกดสงขาร ไมรความดบสงขาร ไมรปฏปทาอนใหถงความ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 127 ดบสงขาร สมณะหรอพราหมณเหลานน ยอมไมไดรบสมมตวาเปนสมณะในหมสมณะ หรอ ไมไดรบสมมตวาเปนพราหมณในหมพราหมณ อนง ทานเหลานนจะทาใหแจงซงประโยชนแหง ความเปนสมณะ หรอประโยชนแหงความเปนพราหมณดวยปญญาอนรยงดวยตนเอง ในปจจบน เขาถงอยไมได ฯ ดกรภกษทงหลาย สวนสมณะหรอพราหมณเหลาใดเหลาหนง ยอมรชาต ฯลฯ ยอมร ภพ ... ยอมรอปาทาน ... ยอมรตณหา ... ยอมรเวทนา ...ยอมรผสสะ ... ยอมรสฬายตนะ ... ยอม รนามรป ... ยอมรวญญาณ ... ยอมรสงขาร ยอมรเหตเกดแหงสงขาร ยอมรความดบแหงสงขาร ยอมรปฏปทาอนใหถงความดบแหงสงขาร สมณะหรอพราหมณเหลานน ยอมไดรบสมมตวาเปน สมณะในหมสมณะ และยอมไดรบสมมตวาเปนพราหมณในหมพราหมณ อนง ทานเหลานน ยอมทาใหแจงซงประโยชนแหงความเปนสมณะและประโยชนแหงความเปนพราหมณ ดวย ปญญาอนรยงดวยตนเอง ในปจจบนเขาถงไดอย ฯ จบสตรท ๒ ถงสตรท ๑๑ จบสมณพราหมณวรรคท ๘ _________ หวขอแหงสมณพราหมณวรรค ... พระผมพระภาคตรสปจจยาการ ๑๑ โดยจาแนกอรยสจ ๔ ในปจจยาการหนงๆ [วาเปนสตรหนงๆ ] สมณพราหมณวรรคเปนเรองท ๘ หวขอแหงวรรค ๑. พทธวรรค ๒. อาหารวรรค ๓. ทสพลวรรค ๔. กฬารขตตยวรรค ๕. คหปตวรรค ๖. ทกขวรรค ๗. มหาวรรค ๘. สมณพราหมณวรรค ฯ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 128 อนตรไปยยาลท ๙ [๓๐๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ฯลฯ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวได ตรสวา ดกรภกษทงหลาย บคคลเมอไมรไมเหนชรามรณะตามเปนจรง พงแสวงหาคร เพอ ความรในชรามรณะตามเปนจรง บคคลเมอไมรไมเหนเหตเกดแหงชรามรณะตามเปนจรง พงแสวงหาคร เพอความรในเหตเกดแหงชรามรณะตามเปนจรง บคคลเมอไมรไมเหนความดบ แหงชรามรณะตามเปนจรง พงแสวงหาคร เพอความรในความดบแหงชรามรณะตามเปนจรง บคคลเมอไมรไมเหนปฏปทาอนใหถงความดบแหงชรามรณะตามเปนจรง พงแสวงหาครเพอ ความรในปฏปทาอนใหถงความดบแหงชรามรณะตามเปนจรง ฯ [ไปยยาลแหงบาลประเทศทงปวงอยางน] ดกรภกษทงหลาย บคคลเมอไมรไมเหนชาตตามความเปนจรง ... เมอไมรไมเหนภพตาม เปนจรง ... เมอไมรไมเหนอปาทานตามเปนจรง ... เมอไมรไมเหนตณหาตามเปนจรง ... เมอไมร ไมเหนเวทนาตามเปนจรง ... เมอไมรไมเหนผสสะตามเปนจรง ... เมอไมรไมเหนสฬายตนะตาม เปนจรง ... เมอไมรไมเหนนามรปตามความเปนจรง ... เมอไมรไมเหนวญญาณตามความเปนจรง ... เมอไมรไมเหนสงขารทงหลายตามเปนจรง พงแสวงหาคร เพอความรในสงขารทงหลายตามเปน จรง เมอไมรไมเหนเหตเกดแหงสงขารตามเปนจรง พงแสวงหาคร เพอความรในเหตเกดแหง สงขารตามเปนจรง เมอไมรไมเหนความดบแหงสงขารตามเปนจรงพงแสวงหาคร เพอความร ความดบแหงสงขารตามเปนจรง เมอไมรไมเหนปฏปทาอนใหถงความดบแหงสงขารตามเปนจรง พงแสวงหาคร เพอความรในปฏปทาอนใหถงความดบแหงสงขารตามเปนจรง ฯ [พงกระทากจในอรยสจ ๔ แหงปจจยาการทงปวง เปนสตรหนงๆ ] [๓๑๐] ดกรภกษทงหลาย บคคลเมอไมรไมเหนชราและมรณะตามเปนจรง พงกระทา ความศกษาเพอความรในชราและมรณะตามความเปนจรง ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 129 [ไปยยาลอยางน พงกระทากจอนเปนไปในสจจะ ๔] พงกระทาความเพยร ... พงกระทาฉนทะ ... พงกระทาความอตสาหะ ...พงกระทาความ ไมยอทอ ... พงกระทาความเพยรแผดเผากเลส ... พงกระทาความเปนผกลา ... พงกระทาความ เพยรเปนไปตดตอ ... พงกระทาสต ... พงกระทาสมปชญญะ ... พงกระทาความไมประมาท ... ดงนแล ฯ จบอนตรไปยยาลท ๙ หวขอแหงอนตรไปยยาล พระผมพระภาคตรส คร ๑. ความศกษา ๑. ความเพยร ๑. ฉนทะ ๑. ความอตสาหะ ๑. ความไมยอทอ ๑. อาตปปะ ๑. วรยะ ๑. สาตจจะ ๑. สต ๑. สมปชญญะ ๑. อปปมาท ๑. จบอนตรไปยยาลอนเปนหวขอพระสตร เบองตนมหวขอพระสตร ๑๒ หวขอ รวมเปน ๑๓๒ สตร มไปยยาลในระหวาง พระผมพระภาคตรสดวยสจจะ ๔ ฯ จบหวขอในอนตรไปยยาลทงหลาย ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 130 อภสมยวรรคท ๑๐ ๑. นขสขสตร [๓๑๑] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล พระผมพระภาคทรงเอาปลายพระนขาชอนฝนขนเลกนอย แลว ตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลายเธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน ฝนประ มาณนอยนทเราเอาปลายเลบชอนขน กบแผนดนใหญน อยางไหนจะมากกวากนหนอ ภกษ ทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ แผนดนใหญนแหละมากกวา ฝนประมาณเลกนอยท พระผมพระภาคทรงเอาปลายพระนขาชอนขนนมประมาณนอย เมอเทยบกบแผนดนใหญแลว ฝนทพระผมพระภาคทรงเอาปลายพระนขาชอนขนมประมาณนอยยอมไมถงเสยวท ๑๐๐ ไมถง เสยวท ๑,๐๐๐ ไมถงเสยวท ๑๐๐,๐๐๐ ฯ [๓๑๒] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกน ความทกขทหมดไป สนไปนแหละ ของบคคลผเปนพระอรยสาวก สมบรณดวยทฐ ตรสรแลว มมากกวา สวนทเหลอมประมาณ นอย ความททกขเปนสภาพยงใน ๗ อตภาพ เมอเทยบเขากบกองทกขทหมดสนไปอนมในกอน ไมเขาถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ ดกรภกษทงหลาย การตรสรธรรมใหสาเรจ ประโยชนใหญอยางนแล การไดธรรมจกษใหสาเรจประโยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๑ ๒. โปกขรณสตร [๓๑๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 131 ทงหลาย สระโบกขรณยาว ๕๐ โยชนกวาง ๕๐ โยชน ลก ๕๐ โยชน มนาเตมเสมอขอบ กาดมกนได บรษพงวดนาขนจากสระโบกขรณนนดวยปลายหญาคา เธอทงหลายจะสาคญความ ขอนนเปนไฉน นาทบรษวดขนดวยปลายหญาคากด นาในสระโบกขรณกด ไหนจะมากกวา กน ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ นาในสระโบกขรณนแหละมากกวา นาทบรษวดขนดวยปลายหญาคามประมาณนอย นาทบรษวดขนดวยปลายหญาคาเมอเทยบกน เขากบนาในสระโบกขรณ ไมเขาถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ แมฉนใด ฯ [๓๑๔] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกน ความทกขทหมดไป สนไปนแหละ ของบคคลผเปนพระอรยสาวก สมบรณดวยทฐ ตรสรแลว เปนทกขมากกวา สวนทเหลออย มประมาณนอย ความททกขเปนสภาพยงใน๗ อตภาพ เมอเทยบเขากบกองทกขทหมดไป สน ไปอนมในกอน ไมเขาถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ ดกรภกษทงหลาย การตรสรธรรมใหสาเรจประโยชนใหญอยางนแล การไดธรรมจกษใหสาเรจประโยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๒ ๓. สมเภชอทกสตรท ๑ [๓๑๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย แมนาใหญเหลานคอ คงคายมนา อจรวด สรภ มห ไหลมาบรรจบกน บรษพงวกนาขนสองสามหยาดจากทนน เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน นาสองสาม หยาดทบรษวกขนแลวกด นาในทบรรจบกนกด ไหนจะมากกวากน ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ นาในทบรรจบกนนแหละมากกวาหยาดนาสองสามหยาดทบรษวกขนแลว มประมาณนอย หยาดนาสองสามหยาดทบรษวกขนแลว เมอเทยบเขากบนาในทบรรจบกนไมเขา ถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท๑๐๐,๐๐๐ แมฉนใด ฯ [๓๑๖] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ฯลฯ การไดธรรมจกษใหสาเรจประ โยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๓

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 132 ๔. สมเภชอทกสตรท ๒ [๓๑๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย แมนาใหญเหลานคอ คงคายมนา อจรวด สรภ มห ไหลมาบรรจบกน แมนา นนพงหมดไป สนไป ยงเหลออยสองสามหยาด เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน นาในทบรรจบกนซงหมดไป สนไป กบนาทยงเหลออยสองสามหยาด ไหนจะมากกวากน ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ นาในทบรรจบกนซงหมดไป สนไปนแหละมาก กวา นาทยงเหลออยสองสามหยาดมประมาณนอย นาทเหลออยสองสามหยาดเมอเทยบเขากบนา ในทบรรจบกน ซงหมดไป สนไปแลว ไมเขาถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ แมฉนใด ฯ [๓๑๘] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ฯลฯ การไดธรรมจกษใหสาเรจประ โยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๔ ๕. ปฐวสตรท ๑ [๓๑๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย บรษพงวางกอนดนเทาเมลดกระเบา ๗ กอนไวทแผนดนใหญ เธอจะสาคญความ ขอนนเปนไฉน กอนดนเทาเมลดกระเบา ๗ กอนทบรษวางไวกบแผนดนใหญ ไหนจะมากกวา กน ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ แผนดนใหญนแหละมากกวา กอนดน เทาเมลดกระเบา ๗ กอนทบรษวางไวมประมาณนอย กอนดนเทาเมลดกระเบา๗ กอนทบรษ วางไวเมอเทยบเขากบแผนดนใหญไมเขาถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ แมฉนใด ฯ [๓๒๐] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ฯลฯ การไดธรรมจกษใหสาเรจประ โยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๕

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 133 ๖. ปฐวสตรท ๒ [๓๒๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย แผนดนใหญพงถงความหมดไป สนไป เหลอกอนดนเทาเมลดกระเบา ๗ กอน เธอทงหลายสาคญความขอนนเปนไฉน แผนดนใหญทหมดไป สนไป กบกอนดน เทาเมลดกระเบา ๗ กอนทยงเหลออย ไหนจะมากกวากน ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแต พระองคผเจรญแผนดนใหญทหมดไปสนไปนแหละมากกวา กอนดนเทาเมลดกระเบา ๗ กอนท ยงเหลออยมประมาณนอย กอนดนเทาเมลดกระเบา ๗ กอนทยงเหลออยเมอเทยบเขากบแผนดน ใหญทหมดไป สนไป ยอมไมเขาถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ แมฉนใด ฯ [๓๒๒] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ฯลฯ การไดธรรมจกษใหสาเรจประ โยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๖ ๗. สมททสตรท ๑ [๓๒๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย บรษวกนาสองสามหยาดขนจากมหาสมทร เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปน ไฉน นาสองสามหยาดทบรษวกขนแลวกบนาในมหาสมทร ไหนจะมากกวากน ภกษทงหลาย กราบทลวาขาแตพระองคผเจรญ นาในมหาสมทรนแหละมากกวานาสองสามหยาดทบรษวกขน แลวมประมาณนอย นาสองสามหยาดทบรษวกขนแลว เมอเทยบกนเขากบนาในมหาสมทรไมเขา ถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ แมฉนใด ฯ [๓๒๔] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ฯลฯ การไดธรรมจกษใหสาเรจประ โยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๗

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 134 ๘. สมททสตรท ๒ [๓๒๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย มหาสมทรพงถงการหมดไปสนไป ยงเหลอนาอยสองสามหยาด เธอทงหลาย จะสาคญความขอนนเปนไฉนนาในมหาสมทรทหมดไปสนไป กบนาสองสามหยาด ทยงเหลอ อยไหนจะมากกวากน ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ นาในมหาสมทรทหมด ไปสนไปนแหละมากกวา นาสองสามหยาดทเหลออยมประมาณนอย นาสองสามหยาดทเหลอ อยเมอเทยบกนเขากบนาในมหาสมทรทหมดไปสนไป ไมเขาถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ แมฉนใด ฯ [๓๒๖] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ฯลฯ การไดธรรมจกษใหสาเรจประ โยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๘ ๙. ปพพตปมสตรท ๑ [๓๒๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายแลว ... ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย บรษพงวางกอนหนเทาเมลดพนธผกกาดเจดกอนไวทขนเขาหมวนต เธอ ทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน กอนหนเทาเมลดพนธผกกาดเจดกอนทบรษวางไว กบ ขนเขาหมวนตไหนจะมากกวากน ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขนเขา หมวนตนแหละมากกวา กอนหนเทาเมลดพนธผกกาดเจดกอนทบรษวางไวมประมาณนอย กอนหนเทาเมลดพนธผกกาดเจดกอนทบรษวางไว เมอเทยบเขากบขนเขาหมวนตไมเขาถง เสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ แมฉนใด ฯ [๓๒๘] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ฯลฯ การไดธรรมจกษใหสาเรจประ โยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๙

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 135 ๑๐. ปพพตปมสตรท ๒ [๓๒๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย ขนเขาหมวนตพงถงความหมดไป สนไป ยงเหลอกอนหนเทาเมลดพนธ ผกกาด อยเจดกอน เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน ขนเขาหมวนตทหมดไปสนไป กบกอนหน เทาเมลดพนธผกกาดเจดกอนทยงเหลออย ไหนจะมากกวากน ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแต พระองคผเจรญ ขนเขาหมวนตทหมดไปสนไป นแหละมากกวา กอนหนเทาเมลดพนธผกกาด เจดกอนทยงเหลออย มประมาณนอย กอนหนเทาเมลดพนธผกกาดเจดกอนทยงเหลออย เมอ เทยบเขากบขนเขาหมวนตทหมดไปสนไปไมเขาถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ แมฉนใด ฯ [๓๓๐] ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ความทกขทหมดไปสนไปนแหละ ของบคคลผเปนพระอรยสาวก สมบรณดวยทฐ ตรสรแลว มมากกวา สวนทเหลอมประมาณ นอย ความทกขทเปนสภาพยงในเจดอตภาพ เมอเทยบกบกองทกขทหมดไปสนไป ไมเขาถง เสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ ดกรภกษทงหลาย การตรสรธรรมใหสาเรจประโยชน ใหญอยางนแลการไดธรรมจกษใหสาเรจประโยชนใหญอยางน ฯ จบสตรท ๑๐ ๑๑. ปพพตปมสตรท ๓ [๓๓๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย บรษพงวางกอนหนเทาเมลดถวเขยวเจดกอนไวทขนเขาสเนร เธอทงหลายจะ สาคญความขอนนเปนไฉน กอนหนเทาเมลดถวเขยวเจดกอนทบรษวางไวกบขนเขาสเนร ไหน จะมากกวากน ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขนเขาสเนรนแหละมากกวา กอนหนเทาเมลดถวเขยวเจดกอนทบรษวางไวมประมาณนอย กอนหนเทาเมลดถวเขยวเจดกอน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 136 ทบรษวางไว เมอเทยบเขากบขนเขาสเนร ไมถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ [๓๓๒] พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแลการบรรลคณ วเศษแหงอญญเดยรถยสมณพราหมณและปรพาชก เมอเทยบกบการบรรลโสดาปตตมรรคแหง บคคลผเปนพระอรยสาวก สมบรณดวยทฐ ไมเขาถงเสยวท ๑๐๐ เสยวท ๑,๐๐๐ เสยวท ๑๐๐,๐๐๐ บคคลผสมบรณดวยทฐ มอธคมใหญอยางน มอภญญาใหญอยางน ฯ จบสตรท ๑๑ จบอภสมยวรรคท ๑๐ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. นขสขสตร ๒. โปกขรณสตร ๓. สมเภชอทกสตรท ๑ ๔. สมเภชอทกสตรท ๒ ๕. ปฐวสตรท ๑ ๖. ปฐวสตรท ๒ ๗. สมททสตรท ๑ ๘. สมททสตรท ๒ ๙. ปพพตปมสตรท ๑ ๑๐. ปพพตปมสตรท ๒ ๑๑. ปพพตปมสตรท ๓ ฯ จบอภสมยสงยตตท ๑ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 137 ธาตสงยตต นานตตวรรคท ๑ ๑. ธาตสตร [๓๓๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เราจกแสดงความตางแหงธาตแกเธอทงหลาย เธอทงหลายจงตงใจฟง จงกระทาไวในใจใหด เราจกกลาว ณบดน ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาควา อยางนน พระเจาขา ฯ [๓๓๔] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงธาตเปนไฉน จกขธาต รปธาต จกขวญญาณธาต โสตธาต สททธาต โสตวญญาณธาต ฆานธาต คนธธาต ฆานวญญาณธาต ชวหาธาต รสธาต ชวหาวญญาณธาต กายธาต โผฏฐพพธาต กายวญญาณธาต มโนธาต ธรรมธาตมโนวญญาณธาต นเราเรยกวา ความตางแหงธาต ฯ จบสตรท ๑ ๒. สมผสสสตร [๓๓๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ดกรภกษ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 138 ทงหลาย กความตางแหงธาตเปนไฉน จกขธาต โสตธาต ฆานธาต ชวหาธาต กายธาต มโนธาต นเราเรยกวาความตางแหงธาต ฯ [๓๓๖] ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงผสสะ บงเกดขนเพราะอาศยความตางแหง ธาตเปนไฉน จกขสมผสบงเกดขนเพราะอาศยจกขธาตโสตสมผสบงเกดขนเพราะอาศยโสต ธาต ฆานสมผสบงเกดขนเพราะอาศยฆานธาตชวหาสมผสบงเกดขนเพราะอาศยชวหาธาต โผฏฐพพะบงเกดขนเพราะอาศยกายธาต มโนสมผสบงเกดขนเพราะอาศยมโนธาต ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาตอยางนแล ฯ จบสตรท ๒ ๓. โนสมผสสสตร [๓๓๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหงธาต บงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะหามได ความตางแหงธาตเปนไฉน จกขธาต ฯลฯ มโนธาต นเราเรยกวาความตางแหงธาต ฯ [๓๓๘] ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงผสสะบงเกดขน เพราะอาศยความตาง แหงธาต ความตางแหงธาตบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะหามได เปนไฉน จกข สมผสบงเกดขนเพราะอาศยจกขธาต จกขธาตบงเกดขนเพราะอาศยจกขสมผสหามได ฯลฯ มโนสมผสบงเกดขนเพราะอาศยมโนธาต มโนธาตบงเกดขนเพราะอาศยมโนสมผสหามได ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหงธาตบงเกดขนเพราะ อาศยความตางแหงผสสะหามได อยางนแล ฯ จบสตรท ๓ ๔. เวทนาสตร [๓๓๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 139 ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหง เวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะ กความตางแหงธาตเปนไฉน จกขธาต ฯลฯ มโนธาต นเราเรยกวาความตางแหงธาต ฯ [๓๔๐] ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหงเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะเปนไฉน จกขสมผสบงเกดขน เพราะอาศยจกขธาต จกขสมผสสชาเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยจกขสมผส ฯลฯ มโนสมผส บงเกดขนเพราะอาศยมโนธาต มโนสมผสสชาเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยมโนสมผส ความตาง แหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหงเวทนาบงเกดขนเพราะอาศย ความตางแหงผสสะ อยางนแล ฯ จบสตรท ๔ ๕. โนเวทนาสตร [๓๔๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหง เวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะ ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความ ตางแหงเวทนาหามไดความตางแหงธาตบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะหามได กความตางแหงธาตเปนไฉน จกขธาต ฯลฯ มโนธาต นเราเรยกวา ความตางแหงธาต ฯ [๓๔๒] ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงผสสะบงเกดขน เพราะอาศยความตาง แหงธาต ความตางแหงเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะความตางแหงผสสะ บงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงเวทนาหามได ความตางแหงธาตบงเกดขนเพราะอาศยความ ตางแหงผสสะหามได เปนไฉน จกขสมผสบงเกดขนเพราะอาศยจกขธาต จกขสมผสสชา เวทนาบงเกดขนเพราะอาศยจกขสมผส จกขสมผสบงเกดขนเพราะอาศยจกขสมผสสชาเวทนา หามได จกขธาตบงเกดขนเพราะอาศยจกขสมผสหามได ฯลฯ มโนสมผสบงเกดขนเพราะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 140 อาศยมโนธาต มโนสมผสสชาเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยมโนสมผส มโนสมผสบงเกดขน เพราะอาศยมโนสมผสสชาเวทนาหามได มโนธาตบงเกดขนเพราะอาศยมโนสมผสหามได ภกษทงหลาย ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหง เวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะ ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศย ความตางแหงเวทนาหามได ความตางแหงธาตบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะหามได อยางนแล ฯ จบสตรท ๕ ๖. พาหรธาตสตร [๓๔๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย เราจกแสดงความตางแหงธาตแกเธอทงหลาย เธอทงหลายจงตงใจฟง ... กความ ตางแหงธาตเปนไฉน รปธาตสททธาต คนธธาต รสธาต โผฏฐพพธาต ธรรมธาต นเราเรยกวา ความตางแหงธาต ฯ จบสตรท ๖ ๗. สญญาสตร [๓๔๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหง สงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา ความตางแหงฉนทะบงเกดขนเพราะอาศย ความตางแหงสงกปปะความตางแหงปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงฉนทะ ความ ตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรฬาหะ ความตางแหงธาตเปนไฉน รปธาต ฯลฯ ธรรมธาต นเราเรยกวา ความตางแหงธาต ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 141 [๓๔๕] ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหง ธาต ความตางแหงสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญาความตางแหงฉนทะ บงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสงกปปะ ความตางแหงปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยความ ตางแหงฉนทะ ความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรฬาหะ เปนไฉน รปสญญาบงเกดขนเพราะอาศยรปธาต รปสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยรปสญญา รปฉนทะ บงเกดขนเพราะอาศยรปสงกปปะ รปปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยรปฉนทะ รปปรเยสนา บงเกดขนเพราะอาศยรปปรฬาหะ ฯลฯ ธรรมสญญาบงเกดขนเพราะอาศยธรรมธาต ธรรม สงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสญญา ธรรมฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสงกปปะ ธรรมปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมฉนทะ ธรรมปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยธรรม ปรฬาหะ ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความ ตางแหงสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา ความตางแหงฉนทะบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงสงกปปะ ความตางแหงปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหง ฉนทะ ความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรฬาหะ อยางนแล ฯ จบสตรท ๗ ๘. โนสญญาสตร [๓๔๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหง สงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา ฯลฯ ความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะ อาศยความตางแหงปรฬาหะ ความตางแหงปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรเยสนา หามได ความตางแหงฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรฬาหะ หามได ความตาง แหงสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงฉนทะหามได ความตางแหงสญญาบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงสงกปปะหามได ความตางแหงธาตบงเกดขนเพราะอาศยความตาง

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 142 แหงสญญาหามได ดกรภกษทงหลาย กความตาง แหงธาต เปนไฉน รปธาต ฯลฯ ธรรมธาต นเราเรยกวา ความตางแหงธาต ฯ [๓๔๗] ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงสญญาบงเกดขน เพราะอาศย ความ ตางแหงธาต ความตางแหงสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา ฯลฯ ความ ตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรฬาหะความตางแหงปรฬาหะบงเกด ขนเพราะอาศยความตางแหงปรเยสนาหามได ความตางแหงฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยความ ตางแหงปรฬาหะหามได ความตางแหงสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงฉนทะ หามได ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสงกปปะหามได ความตาง แหงธาตบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญาหามได เปนไฉน ภกษทงหลาย ความหมาย รในรปบงเกดขนเพราะอาศยรปธาต ฯลฯ ความหมายรในธรรมบงเกดขนเพราะอาศยธรรมธาต ธรรมสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสญญา ฯลฯ ธรรมปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยธรรม ปรฬาหะ ธรรมปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมปรเยสนาหามได ธรรมฉนทะบงเกดขน เพราะอาศยธรรมปรฬาหะหามไดธรรมสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมฉนทะหามได ธรรม สญญาบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสงกปปะหามได ธรรมธาตบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสญญา หามได ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหงสงกปปะ บงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา ฯลฯ ความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศย ความตางแหงปรฬาหะ ความตางแหงปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรเยสนา หามได ฯลฯ ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสงกปปะหามได ความ ตางแหงธาตบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญาหามได อยางนแล ฯ จบสตรท ๘ ๙. ผสสสตร [๓๔๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตาง

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 143 แหงสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะ อาศยความตางแหงสงกปปะความตางแหงเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะ ความตางแหงฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงเวทนา ความตางแหงปรฬาหะบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงฉนทะ ความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหง ปรฬาหะ ความตางแหงลาภะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรเยสนาดกรภกษทงหลาย กความตางแหงธาตเปนไฉน รปธาต ฯลฯ ธรรมธาต นเราเรยกวา ความตางแหงธาต ฯ [๓๔๙] ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงสญญา บงเกดขนเพราะอาศยความตาง แหงธาต ฯลฯ ความตางแหงลาภะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรเยสนาเปนไฉน ดกร ภกษทงหลาย รปสญญาบงเกดขนเพราะอาศยรปธาตรปสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศย รปสญญา รปผสสะบงเกดขนเพราะอาศยรปสงกปปะ รปสมผสสชาเวทนาบงเกดขนเพราะ อาศยรปสมผส รปฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยรปสมผสสชาเวทนา รปปรฬาหะบงเกดขน เพราะอาศยรปฉนทะ รปปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยรปปรฬาหะ รปลาภะบงเกดขนเพราะ อาศยรปปรเยสนา ฯลฯ ธรรมสญญาบงเกดขนเพราะอาศยธรรมธาต ธรรมสงกปปะบงเกดขน เพราะอาศยธรรมสญญา ธรรมสมผสสะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสงกปปะธรรมสมผสสชา เวทนาบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสมผสสะ ธรรมฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสมผสสชา เวทนา ธรรมปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมฉนทะธรรมปรเยสนาบงเกดขนเพราะ อาศยธรรมปรฬาหะ ธรรมลาภะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมปรเยสนา ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหงสงกปปะบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงสญญา ฯลฯ ความตางแหงลาภะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหง ปรเยสนาอยางนแล ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. โนผสสสตร [๓๕๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 144 ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงสญญาบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงธาต ความตาง แหงสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะ อาศยความตางแหงสงกปปะความตางแหงเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะ ความตางแหงฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงเวทนา ความตางแหงปรฬาหะบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงฉนทะ ความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหง ปรฬาหะ ความตางแหงลาภะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรเยสนาความตางแหง ปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงลาภะหามได ความตางแหงปรฬาหะบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงปรเยสนาหามได ความตางแหงฉนทะบงเกดขนเพราะอาศย ความตางแหงปรฬาหะหามได ความตางแหงเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงฉนทะ หามได ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงเวทนาหามได ความตางแหง สงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะหามได ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะ อาศยความตางแหงสงกปปะหามได ความตางแหงธาตบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา หามได ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงธาตเปนไฉน รปธาต ฯลฯธรรมธาต นเรา เรยกวา ความตางแหงธาต ฯ [๓๕๑] ดกรภกษทงหลาย กความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหงสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา ความตางแหงผสสะบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงสงกปปะ ความตางแหงเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหง ผสสะ ความตางแหงฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงเวทนา ความตางแหง ปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงฉนทะ ความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศย ความตางแหงปรฬาหะ ความตางแหงลาภะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรเยสนา ความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงลาภะหามได ความตางแหง ฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรฬาหะหามได ความตางแหงเวทนาบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงฉนทะหามได ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตาง แหงเวทนา หามได ความตางแหงสญญาบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหง สงกปปะหามได ความตางแหงธาตบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสญญา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 145 หามได เปนไฉน รปสญญาบงเกดขนเพราะอาศยรปธาต ฯลฯ ธรรมสญญาบงเกดขนเพราะ อาศยธรรมธาต ธรรมสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสญญา ฯลฯ ธรรมปรเยสนาบงเกด ขนเพราะอาศยธรรมปรฬาหะ ธรรมลาภะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมปรเยสนา ธรรมปรเยสนาบงเกด ขนเพราะอาศยธรรมลาภะหามได ธรรมปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมปรเยสนาหามได ธรรมฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมปรฬาหะหามได ธรรมสมผสสชาเวทนาบงเกดขนเพราะ อาศยธรรมฉนทะหามได ธรรมสมผสสะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสมผสสชาเวทนาหามได ธรรมสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสมผสสะหามได ธรรมสญญาบงเกดขนเพราะอาศย ธรรมสงกปปะหามได ธรรมธาตบงเกดขนเพราะอาศยธรรมสญญาหามได ดกรภกษทงหลาย ความตางแหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงธาต ความตางแหงสงกปปะบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงสญญา ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสงกปปะ ความตางแหงเวทนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะ ความตางแหงฉนทะบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงเวทนา ความตางแหงปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงฉนทะ ความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรฬาหะ ความตางแหงลาภะบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงปรเยสนาความตางแหงปรเยสนาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงลาภะ หามได ความตางแหงปรฬาหะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรเยสนาหามได ความตางแหง ฉนทะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงปรฬาหะหามได ความตางแหงเวทนาบงเกดขนเพราะ อาศยความตางแหงฉนทะหามได ความตางแหงผสสะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงเวทนา หามได ความตางแหงสงกปปะบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงผสสะหามได ความตาง แหงสญญาบงเกดขนเพราะอาศยความตางแหงสงกปปะหามได ความตางแหงธาตบงเกดขน เพราะอาศยความตางแหงสญญาหามได อยางนแล ฯ จบสตรท ๑๐ จบนานตตวรรคท ๑ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 146 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ธาตสตร ๒. สมผสสสตร ๓. โนสมผสสสตร ๔. เวทนาสตร ๕. โนเวทนาสตร ๖. พาหรธาตสตร ๗. สญญาสตร ๘. โนสญญาสตร ๙. ผสสสตร ๑๐. โนผสสสตร ฯ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 147 ธาตสงยตต ทตยวรรคท ๒ ๑. สตตมสตร [๓๕๒] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ธาตเหลานม ๗ ประการธาต ๗ ประการเปนไฉน คอ อาภาธาต สภาธาต อากาสานญจายตนธาตวญญาณญจายตนธาต อากญจญญายตนธาต เนวสญญานาสญญายตนธาต สญญาเวทยตนโรธธาต ดกรภกษทงหลาย ธาต ๗ ประการเหลานแล ครนพระผมพระภาคตรส อยางนแลว ภกษรปหนงไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ อาภาธาต สภาธาต อากาสานญจายตนธาต วญญาณญจายตนธาตอากญจญญายตนธาต เนวสญญานาสญญายตนธาต และสญญาเวทยตนโรธธาตธาตเหลานแตละอยาง อาศยอะไรจงปรากฏได ฯ [๓๕๓] พระผมพระภาคตรสตอบวา ดกรภกษ อาภาธาตอาศยความมดจงปรากฏได สภาธาตอาศยความไมงามจงปรากฏได อากาสานญจายตนธาตอาศยรปจงปรากฏได วญญาณญ จายตนธาตอาศยอากาสานญจายตนะจงปรากฏไดอากญจญญายตนธาตอาศยวญญาณญจายตนะ จงปรากฏได เนวสญญานาสญญายตนธาตอาศยอากญจญญายตนะจงปรากฏได สญญาเวทยตนโรธ ธาตอาศยนโรธจงปรากฏได ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ อาภาธาต สภาธาต อากาสานญจายตนธาตวญญาณญ จายตนธาต อากญจญญายตนธาต เนวสญญานาสญญายตนธาตสญญาเวทยตนโรธธาต ธาต เหลานแตละอยาง บคคลพงบรรลเปนสมาบตอยางไร ฯ [๓๕๔] พ. ดกรภกษ อาภาธาต สภาธาต อากาสานญจายตนธาตวญญาณญจายตนธาต อากญจญญายตนธาต ธาตเหลานแตละอยาง บคคลพงบรรลเปนสญญาสมาบต เนวสญญา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 148 นาสญญายตนธาต บคคลพงบรรลเปน สงขาราวเสสสมาบต สญญาเวทยตนโรธธาต บคคล พงบรรลเปนนโรธสมาบต ฯ จบสตรท ๑ ๒. สนทานสตร [๓๕๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษ ทงหลาย กามวตกยอมมเหตบงเกดขนมใชไมมเหตบงเกดขน พยาบาทวตกยอมมเหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขนวหงสาวตกยอมมเหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขน ฯ [๓๕๖] กกามวตกยอมมเหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขน พยาบาทวตกยอมม เหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขน วหงสาวตกยอมมเหตบงเกดขนมใชไมมเหตบงเกดขน อยางไร ดกรภกษทงหลาย ความหมายรในกามบงเกดขนเพราะอาศยกามธาต ความดารในกาม บงเกดขนเพราะอาศยความหมายรในกามความพอใจในกามบงเกดขนเพราะอาศยความดารใน กาม ความเรารอนเพราะกามบงเกดขนเพราะอาศยความพอใจในกาม การแสวงหากามบงเกดขน เพราะอาศยความเรารอนเพราะกาม ปถชนผไมไดสดบ เมอแสวงหากาม ยอมปฏบตผดโดยฐานะ ๓ คอ กาย วาจา ใจ ความหมายรในพยาบาทบงเกดขนเพราะพยาปาทธาต ความดารในพยาบาท บงเกดขนเพราะอาศยความหมายรในพยาบาท ความพอใจในพยาบาทบงเกดขนเพราะอาศยความ ดารในพยาบาท ความเรารอนเพราะพยาบาทบงเกดขน เพราะอาศยความพอใจในพยาบาท การ แสวงหาพยาบาทบงเกดขนเพราะอาศยความเรารอนเพราะพยาบาท ปถชนผไมไดสดบ เมอแสวง หาพยาบาทยอมปฏบตผดโดยฐานะ ๓ คอ กาย วาจา ใจ ความหมายรในวหงสาบงเกดขนเพราะ อาศยวหงสาธาต ความดารในวหงสาบงเกดขนเพราะอาศยความหมายรในวหงสา ความพอใจใน วหงสาบงเกดขนเพราะอาศยความดารในวหงสา ความเรารอนเพราะวหงสาบงเกดขนเพราะอาศย ความพอใจในวหงสา การแสวงหาวหงสาบงเกดขนเพราะอาศยความเรารอนเพราะวหงสา ดกร ภกษทงหลาย ปถชนผไมไดสดบ เมอแสวงหาวหงสา ยอมปฏบตผดโดยฐานะ ๓ คอกาย วาจา ใจ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 149 [๓๕๗] ดกรภกษทงหลาย บรษวางคบหญาทไฟตดแลวในปาหญาแหง ถาหากเขาไมรบ ดบดวยมอและเทาไซร กเมอเปนเชนน สตวมชวตทงหลายบรรดาทอาศยหญาและไมอย พงถง ความพนาศฉบหาย แมฉนใด ดกรภกษทงหลายสมณะหรอพราหมณคนใดคนหนง กฉนนน เหมอนกน ไมรบละ ไมรบบรรเทาไมรบทาใหสนสด ไมรบทาใหไมมซงอกศลสญญาทกอกวน อนบงเกดขนแลวสมณะหรอพราหมณนน ยอมอยเปนทกข มความอดอด คบแคน เรารอน ในปจจบน เบองหนาแตมรณะ เพราะกายแตก พงหวงทคตได ฯ [๓๕๘] ดกรภกษทงหลาย เนกขมมวตกยอมมเหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขน อพยาปาทวตกยอมมเหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขน อวหงสาวตกยอมมเหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขน ฯ [๓๕๙] ดกรภกษทงหลาย กเนกขมมวตกยอมมเหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขน อพยาปาทวตกยอมมเหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขนอวหงสาวตกยอมมเหตบงเกดขน มใชไมมเหตบงเกดขน อยางไร ภกษทงหลายความหมายรในเนกขมมะบงเกดขนเพราะอาศย เนกขมมธาต ความดารในเนกขมมะบงเกดขนเพราะอาศยความหมายรในเนกขมมะ ความพอใจ ในเนกขมมะบงเกดขนเพราะอาศยความดารในเนกขมมะ ความเรารอนเพราะเนกขมมะบงเกดขน เพราะอาศยความพอใจในเนกขมมะ การแสวงหาในเนกขมมะบงเกดขนเพราะอาศยความเรารอน เพราะเนกขมมะ อรยสาวกผไดสดบ เมอแสวงหาเนกขมมะ ยอมปฏบตชอบโดยฐานะ ๓ คอ กาย วาจา ใจ ความหมายรในอพยาบาทบงเกดขนเพราะอาศยอพยาปาทธาต ความดารในอพยาบาท บงเกดขนเพราะอาศยความหมายรในอพยาบาท ความพอใจในอพยาบาทบงเกดขนเพราะอาศย ความดารในอพยาบาท ความเรารอนเพราะอพยาบาทบงเกดขนเพราะอาศยความพอใจในอพยาบาท การแสวงหาในอพยาบาทบงเกดขนเพราะอาศยความเรารอนเพราะอพยาบาท อรยสาวกผไดสดบ เมอแสวงหาอพยาบาท ยอมปฏบตชอบโดยฐานะ ๓คอ กาย วาจา ใจ ความหมายรในอวหงสา บงเกดขนเพราะอาศยอวหงสาธาต ความดารในอวหงสาเกดขนเพราะอาศยความหมายรใน อวหงสา ความพอใจในอวหงสาบงเกดขนเพราะอาศยความดารในอวหงสา ความเรารอนเพราะ อวหงสาบงเกดขนเพราะอาศยความพอใจในอวหงสา การแสวงหาในอวหงสาบงเกดขนเพราะ อาศยความเรารอนเพราะอวหงสา ดกรภกษทงหลาย อรยสาวกผไดสดบ เมอแสวงหา อวหงสา ยอมปฏบตชอบโดยฐานะ ๓ คอ กาย วาจา ใจ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 150 [๓๖๐] ดกรภกษทงหลาย บรษพงวางคบหญาทไฟตดแลวในปาหญาแหง เขาจงรบดบ คบนนเสยดวยมอและเทา กเมอเปนเชนนสตว มชวตทงหลายบรรดาทอาศยหญาและไมอย ไมพงถงความพนาศฉบหาย แมฉนใด ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณคนใดคนหนง กฉนนนเหมอนกน รบละ รบบรรเทา รบทาใหหมด รบทาใหไมมซงอกศลสญญาทกอกวน อนบงเกดขนแลวเขายอมอยเปนสข ไมมความอดอด ความคบแคน ความเรารอน ในปจจบน เบองหนาแตมรณะ เพราะกายแตก พงหวงสคตได ฯ จบสตรท ๒ ๓. คญชกาวสถสตร [๓๖๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระตาหนกทสรางดวยอฐ ใกลหมบานของ พระญาต ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลานน ทลรบพระผมพระภาควา พระพทธเจาขา ดงนพระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สญญาบงเกดขนเพราะอาศยธาตทฐบงเกดขนเพราะอาศยธาต วตกบงเกดขนเพราะอาศยธาต ฯ [๓๖๒] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว ทานพระกจจานะไดทลถามพระผมพระภาค วา ขาแตพระองคผเจรญ ทฐทวา พระสมมาสมพทธะในบคคลทมใชพระสมมาสมพทธเจา ดงน ยอมปรากฏเพราะอาศยอะไร ฯ [๓๖๓] พ. ดกรกจจานะ ธาตคออวชชาน เปนธาตใหญแล ดกรกจจานะ สญญาทเลว ทฐทเลว วตกทเลว เจตนาทเลว ความปรารถนาทเลวความตงใจทเลว บคคลทเลว วาจา ทเลว บงเกดขนเพราะอาศยธาตทเลวบคคลทเลวนน ยอมบอก ยอมแสดง ยอมบญญต ยอมแตงตง ยอมเปดเผยยอมจาแนก ยอมทาใหตน ซงธรรมทเลว เรากลาววา อปบตของ บคคลทเลวนนยอมเลว ดกรกจจานะ สญญาทปานกลาง ทฐทปานกลาง วตกทปานกลาง เจตนาทปานกลาง ความปรารถนาทปานกลาง ความตงใจทปานกลาง บคคลทปานกลาง วาจาท ปานกลาง บงเกดขนเพราะอาศยธาตทปานกลาง บคคลทปานกลางนน ยอมบอก ยอมแสดง ยอมบญญต ยอมแตงตง ยอมเปดเผย ยอมจาแนก ยอมทาใหตน ซงธรรมทปานกลาง เรา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 151 กลาววา อปบตของบคคลทปานกลางนน เปนปานกลาง ดกรกจจานะ สญญาทประณต ทฐท ประณต วตกทประณต เจตนาทประณต ความปรารถนาทประณต ความตงใจทประณตบคคลท ประณต วาจาทประณต บงเกดขนเพราะอาศยธาตทประณต บคคลทประณตนน ยอมบอก ยอมแสดง ยอมบญญต ยอมแตงตง ยอมเปดเผยยอมจาแนก ยอมทาใหตน ซงธรรมท ประณต เรากลาววา อปบตของบคคลทประณตนน ยอมประณต ฯ จบสตรท ๓ ๔. หนาธมตตสตร [๓๖๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษ ทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคายอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยเลว ยอมคบคา ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว สตวจาพวกทมอธยาศยด ยอมคบคา ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทมอธยาศยด แมในอดตกาล สตวทงหลายกไดคบคากนแลว ไดสมาคมกนแลว โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยเลวไดคบคากนแลว ไดสมาคมกนแลว กบสตวจาพวกมอธยาศยเลว สตวจาพวกทมอธยาศยด ไดคบคากนแลว ไดสมาคมกนแลว กบสตวจาพวกทมอธยาศยด แมในอนาคตกาล สตวทงหลายกจกคบคากน จกสมาคมกน โดยธาต เทยวคอสตวจาพวกทมอธยาศยเลว จกคบคากน จกสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว สตวจาพวกทมอธยาศยด จกคบคากน จกสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยด แมในปจจบนกาล สตวทงหลายกยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยเลว ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว สตวจาพวกทมอธยาศยด ยอม คบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยด ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 152 ๕. จงกมสตร [๓๖๕] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอยทภเขาคชฌกฏ เขตพระนครราชคฤห กโดยสมยนนแล ทานพระสารบตรจงกรมอยดวยกนกบภกษหลายรปในทไมไกลพระผมพระภาค ทานพระมหาโมคคลลานะกจงกรมอยดวยกนกบภกษหลายรป ในทไมไกลพระผมพระภาค ทาน พระมหากสสปกจงกรมอยดวยกนกบภกษหลายรปในทไมไกลพระผมพระภาค ทานพระอนรทธ กจงกรมอย ดวยกนกบภกษหลายรป ในทไมไกลพระผมพระภาค ทานพระปณณมนตานบตรกจงกรม อยดวยกนกบภกษหลายรป ในทไมไกลพระผมพระภาค ทานพระอบาลกจงกรมอยดวยกนกบภกษ หลายรป ในทไมไกลพระผมพระภาค ทานพระอานนทกจงกรมอยดวยกนกบภกษหลายรป ในท ไมไกลพระผมพระภาค แมพระเทวทตตกจงกรมอยดวยกนกบภกษหลายรป ในทไมไกลพระผม พระภาค ฯ [๓๖๖] ครงนนแล พระผมพระภาคไดตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย พวก เธอเหนสารบตรกาลงจงกรมอยดวยกนกบภกษหลายรปหรอไม ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา เหน พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ภกษทงหมดน ลวนมปญญามาก พวกเธอเหนมหาโมคคลลานะ กาลงจงกรมอยดวยกนกบภกษหลายรปหรอไม ฯ ภ. เหน พระเจาขา ฯ พ. ภกษทงหมดน ลวนมฤทธมาก พวกเธอเหนมหากสสปกาลงจงกรมอยดวยกนกบ ภกษหลายรปหรอไม ฯ ภ. เหน พระเจาขา ฯ พ. ภกษทงหมดน ลวนเปนธตวาท พวกเธอเหนอนรทธ กาลงจงกรม อยดวยกนกบภกษหลายรปหรอไม ฯ ภ. เหน พระเจาขา ฯ พ. ภกษทงหมดน ลวนเปนผมทพยจกษ พวกเธอเหนปณณมนตานบตรกาลงจงกรม อยดวยกนกบภกษหลายรปหรอไม ฯ ภ. เหน พระเจาขา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 153 พ. ภกษทงหมดน ลวนเปนธรรมกถก พวกเธอเหนอบาลกาลงจงกรมอยดวยกนกบ ภกษหลายรปหรอไม ฯ ภ. เหน พระเจาขา ฯ พ. ภกษทงหมดน ลวนเปนผทรงวนย พวกเธอเหนอานนท กาลงจงกรมอยดวยกน กบภกษหลายรปหรอไม ฯ ภ. เหน พระเจาขา ฯ พ. ภกษทงหมดน ลวนเปนพหสต พวกเธอเหนเทวทตตกาลงจงกรมอยดวยกนกบภกษ หลายรปหรอไม ภ. เหน พระเจาขา ฯ พ. ภกษทงหมดน ลวนมความปรารถนาลามก ฯ [๓๖๗] ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกนโดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยเลว ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว สตวจาพวกทมอธยาศยด ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยด แมใน อดตกาล สตวทงหลายกไดคบคากนแลว ไดสมาคมกนแลว โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทม อธยาศยเลวไดคบคากนแลว ไดสมาคมกนแลว กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว สตวจาพวกทม อธยาศยด ไดคบคากนแลว ไดสมาคมกนแลว กบสตวจาพวกทมอธยาศยดแมในอนาคตกาล สตวทงหลายกจกคบคากน จกสมาคมกน โดยธาตเทยวคอสตวจาพวกทมอธยาศยเลว จกคบ คากน จกสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว สตวจาพวกทมอธยาศยด จกคบคากน จกสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยด แมในปจจบนกาล สตวทงหลายกยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยเลว ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว สตวจาพวกทมอธยาศยด ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตว จาพวกทมอธยาศยด ฯ จบสตรท ๕ ๖. สตาปารทธสตร [๓๖๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 154 ทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยเลว ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว แมในอดตกาล ...แมในอนาคต กาล ... แมในปจจบนกาล สตวทงหลายกยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตว จาพวกทมอธยาศยเลว ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว ฯ [๓๖๙] ดกรภกษทงหลาย คถกบคถยอมเขากนได รวมกนได มตรกบมตรยอมเขา กนได รวมกนได เขฬะกบเขฬะยอมเขากนได รวมกนไดบพโพกบบพโพยอมเขากนได รวม กนได โลหตกบโลหตยอมเขากนได รวมกนได แมฉนใด ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายก ฉนนนแล ยอมคบคากนยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยเลว ยอม คบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว แมในอดตกาล ... แมในอนาคตกาล ... แมในปจจบนกาล สตวทงหลายกยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวก ทมอธยาศยเลว ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยเลว [๓๗๐] ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกนโดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยด ยอมคบคากน ยอมสมาคม กบสตวจาพวกทมอธยาศยด แมใน อดตกาล ... แมในอนาคตกาล ... แมในปจจบนกาล สตวทงหลายกยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยด ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทม อธยาศยด ฯ [๓๗๑] ดกรภกษทงหลาย นานมสดกบนานมสดยอมเขากนได รวมกนได นามนกบ นามนยอมเขากนได รวมกนได เนยใสกบเนยใสยอมเขากนไดรวมกนได นาผงกบนาผงยอม เขากนได รวมกนได นาออยกบนาออยยอมเขากนได รวมกนได แมฉนใด สตวทงหลาย กฉนนนแล ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทมอธยาศยด ยอม คบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยด แมในอดตกาล ... แมในอนาคตกาล ... แมในปจจบนกาล สตวทงหลายกยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยวคอสตวจาพวก ทมอธยาศยด ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมอธยาศยด ฯ [๓๗๒] พระผมพระภาค ผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนจบลงแลว จงตรส พระคาถาประพนธตอไปวา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 155 กเลสเพยงดงหมไมในปา เกดขน เพราะการคบคาสมาคม ยอมขาด เพราะไมคบคาสมาคม คนเกาะทอนไมเลกๆ พงจมลงในหวงมหรรณพ ฉนใด แมสาธชนกยอมจมลง เพราะอาศยคนเกยจคราน ฉนนน เพราะฉะนน พงเวนคน เกยจคราน มความเพยรเลวนนเสย พงอยรวมกบบณฑตผ สงด ผเปนอรยะ ผมใจสง ผเพงพนจ ผปรารภความเพยร เปนนตย ฯ จบ สตรท ๖ ๗. อสสทธมลกสตรท ๑ [๓๗๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากนยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทไมม ศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมศรทธา สตวจาพวกทไมมหร ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมหร สตวจาพวกทไมมโอตตปปะ ยอม คบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมโอตตปปะ สตวจาพวกทมสตะนอย ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะนอย สตวจาพวกทเกยจคราน ยอมคบคากน ยอมสมาคม กน กบสตวจาพวกทเกยจครานสตวจาพวกทมสตหลงลม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตหลงลม สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบ สตวจาพวกทมปญญาทราม แมในอดตกาล ... แมในอนาคตกาล ... แมในปจจบนกาล สตวทงหลาย กยอมคบคากน ยอมสมาคมกนโดยธาตเทยว คอสตวจาพวกทไมมศรทธา ยอมคบคากน ยอม สมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมศรทธาสตวจาพวกทไมมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมหรสตวจาพวกทไมมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตว จาพวกทไมมโอตตปปะ สตวจาพวกทมสตะนอย ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวก ทมสตะนอย สตวจาพวกทเกยจคราน ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทเกยจคราน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 156 สตวจาพวกทมสตหลงลม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตหลงลม สตว จาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม ฯ [๓๗๔] ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดย ธาตเทยว คอสตวจาพวกทมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมศรธทา สตวจาพวกทมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมหร สตวจาพวกทม โอตตปปะ ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมโอตตปปะ สตวจาพวกทมสตะมาก ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะมาก สตวจาพวกทปรารภความเพยร ยอม คบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทปรารภความเพยร สตวจาพวกทมสตมนคง ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตมนคง สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา แมในอดตกาล ... แมในอนาคตกาล ... แมในปจจบนกาลสตวทงหลายกยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวก ทมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมศรทธา สตวจาพวกทมหร ยอมคบคา กน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมหร สตวจาพวกทมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมโอตตปปะ สตวจาพวกทมสตะมาก ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตว จาพวกทมสตะมากสตวจาพวกทปรารภความเพยร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตว จาพวกทปรารภความเพยร สตวจาพวกทมสตมนคง ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตว จาพวกทมสตมนคง สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทม ปญญา ฯ จบ สตรท ๗ ๘. อสสทธมลกสตรท ๒ [๓๗๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากนยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกท ไมมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมศรทธา สตวจาพวกทไมมหร

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 157 ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมหร สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคา กนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทมศรทธา ยอมคบคากน ยอม สมาคมกน กบสตวจาพวกทมศรทธา สตวจาพวกทมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมหร สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวก ทมปญญา แมในอดตกาล ... ในอนาคตกาล ...แมในปจจบนกาล สตวทงหลาย กยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยวคอสตวจาพวกทไมมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมศรทธา สตวจาพวกทไมมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคม กน กบสตวจาพวกทไมมหร สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมศรทธา สตวจาพวกทมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตว จาพวกทมหร สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทม ปญญา ฯ [๓๗๖] ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกนโดย ธาตเทยว คอสตวจาพวกทไมมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกท ไมมศรทธา สตวจาพวกทไมมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมม โอตตปปะ สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวก ทมปญญาทราม สตวจาพวกทมศรทธายอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวก ทมศรทธา สตวจาพวกทมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวก ทมโอตตปปะ สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวก ทมปญญา ฯ [๓๗๗] สตวจาพวกทไมมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกท ไมมศรทธา สตวจาพวกทมสตะนอย ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะ นอย สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทมศรทธา ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมศรทธา สตวจาพวกท มสตะมาก ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะมาก สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 158 [๓๗๘] สตวจาพวกทไมมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกท ไมมศรทธา สตวจาพวกทเกยจคราน ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทเกยจคราน สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมศรทธา สตวจาพวก ทปรารภความเพยรยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทปรารภความเพยร สตว จาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ [๓๗๙] สตวจาพวกทไมมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทไมม ศรทธา สตวจาพวกทมสตหลงลม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตหลงลม สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมศรทธา สตวจาพวกท มสตมนคงยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตมนคง สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ จบสตรท ๘ ๙. อหรกมลกสตร [๓๘๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย สตวทงหลาย ยอมคบคากนยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกท ไมมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทไมมหร สตวจาพวกทไมมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมโอตตปปะ สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทมหรยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมหร สตวจาพวกทมโอตตปปะยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมโอตตปปะ สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตว จาพวกทมปญญา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 159 [๓๘๑] สตวจาพวกทไมมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมหร สตวจาพวกทมสตะนอย ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะนอย สตว จาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตว จาพวกทมหร ยอมคบคากน ยอมคบคากน กบสตวจาพวกทมหร สตวจาพวกทมสตะมาก ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะมาก สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ [๓๘๒] สตวจาพวกทไมมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมม หร สตวจาพวกทเกยจคราน ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทเกยจคราน สตว จาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตว จาพวกทมหร ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมหร สตวจาพวกทปรารภความ เพยร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทปรารภความเพยร สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ [๓๘๓] สตวจาพวกทไมมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมหร สตวจาพวกทมสตหลงลม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทมสตหลงลม สตว จาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมหร สตวจาพวกทม สตมนคง ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตมนคง สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. อโนตตปปมลกสตร [๓๘๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบ ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรส วา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากนยอมสมาคมกนโดยธาตเทยว คอสตวจาพวก ทไมมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมโอตตปปะ สตวจาพวก ทมสตะนอย ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะนอย สตวจาพวกทม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 160 ปญญาทรามยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทม โอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมโอตตปปะ สตวจาพวกทมสตะ มาก ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะมาก สตวจาพวกทมปญญา ยอม คบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ [๓๘๕] สตวจาพวกทไมมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวก ทไมมโอตตปปะ สตวจาพวกทเกยจคราน ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวก ทเกยจคราน สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทม ปญญาทราม สตวจาพวกทมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทม โอตตปปะ สตวจาพวกทปรารภความเพยร ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทป รารภความเพยร สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ [๓๘๖] สตวจาพวกทไมมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวก ทไมมโอตตปปะ สตวจาพวกทมสตหลงลม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทม สตหลงลม สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทม ปญญาทราม สตวจาพวกทมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทม โอตตปปะ สตวจาพวกทมสตมนคง ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตมนคง สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ จบสตรท ๑๐ ๑๑. อปปสตสตร [๓๘๗] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลว ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตว จาพวกทมสตะนอย ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะนอย สตวจาพวก ทเกยจคราน ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทเกยจคราน สตวจาพวกทมปญญา ทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทมสตะมาก

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 161 ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะมาก สตวจาพวกทปรารภความเพยร ยอม คบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทปรารภความเพยร สตวจาพวกทมปญญา ยอม คบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ [๓๘๘] สตวจาพวกทมสตะนอย ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทม สตะนอย สตวจาพวกทมสตหลงลม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสต หลงลม สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ทราม สตวจาพวกทมสตะมาก ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตะมาก สตวจาพวกทมสตมนคงยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตมนคง สตว จาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ จบสตรท ๑๑ ๑๒. กสตสตร [๓๘๙] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลว ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกนโดยธาตเทยว คอ สตวจาพวกทเกยจคราน ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทเกยจคราน สตวจาพวกท มสตหลงลม ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตหลงลม สตวจาพวกทมปญญา ทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทปรารภความ เพยร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทปรารภความเพยร สตวจาพวกทมสตมนคง ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมสตมนคง สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ จบสตรท ๑๒ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 162 [สวนทเปนอดต อนาคต ปจจบน ในททกแหง พงทาเหมอนอยางขางตนนน เทอญ] จบทตยวรรคท ๒ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. สตตมสตร ๒. สนทานสตร ๓. คญชกาวสถสตร ๔. หนาธมตตสตร ๕. จงกมสตร ๖. สตาปารทธสตร ๗. อสสทธมลกสตรท ๑ ๘. อสสทธมลกสตรท ๒. ๙. อหรกมลกสตร ๑๐. อโนตตปปมลกสตร ๑๑. อปปสตสตร ๑๒. กสตสตร ฯ _________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 163 ธาตสงยตต ทสกมมปถวรรคท ๓ ๑. อสมาหตสตร [๓๙๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตว จาพวกทไมมศรทธายอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมศรทธา สตวจาพวก ทไมมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมโอตตปปะ สตว จาพวกทมใจไมมนคง ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมใจไมมนคง สตว จาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตว จาพวกทมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมศรทธา สตวจาพวกทมหร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมหร สตวจาพวกทมโอตตปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบสตวจาพวกทมโอตตปปะ สตวจาพวกทมใจมนคง ยอมคบคากน ยอมสมาคม กน กบสตวจาพวกทมใจมนคง สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตว จาพวกทมปญญา ฯ จบสตรท ๑ ๒. ทสสลสตร [๓๙๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอสตวจาพวกท

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 164 ไมมศรทธา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมศรทธา สตวจาพวกทไมม หร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมหร สตวจาพวกทไมมโอตตปปะ ยอม คบคากนยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทไมมโอตตปปะ สตวจาพวกททศล ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกททศล สตวจาพวกทมปญญาทราม ยอมคบคากน ยอมสมาคม กน กบสตวจาพวกทมปญญาทราม สตวจาพวกทมศรทธายอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมศรทธา สตวจาพวกทมหรยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกท มหร สตวจาพวกทมโอตตปปะยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมโอตตปปะ สตวจาพวกทมศลยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมศล สตวจาพวกทมปญญา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบสตวจาพวกทมปญญา ฯ จบสตรท ๒ ๓. ปญจสกขาปทสตร [๓๙๒] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย พวกภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาควาพระเจาขา ฯ [๓๙๓] พระผมพระภาคไดตรสดงนวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน โดยธาตเทยว คอพวกทาปาณาตบาต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกทาปาณาตบาต พวกทาอทนนาทาน ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบพวกทาอทนนาทาน พวกทากาเมสมจฉาจาร ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบพวกทากาเมสมจฉาจาร พวกมสาวาท ยอมคบคากน ยอม สมาคมกน กบพวกมสาวาท พวกดมนาเมาคอสราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกดมนาเมาคอสราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ฯ [๓๙๔] พวกเวนขาดจากปาณาตบาต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาด จากปาณาตบาต พวกเวนขาดจากอทนนาทาน ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาดจ ากอทนนาทาน พวกเวนขาดจากกาเมสมจฉาจาร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 165 ขาดจากกาเมสมจฉาจาร พวกเวนขาดจากมสาวาท ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวน ขาดจากมสาวาท พวกเวนขาดจากดมนาเมาคอสราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ยอม คบคากนยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาดจากดมนาเมาคอสราและเมรยอนเปนทแหงความ ประมาท ฯ จบสตรท ๓ ๔. สตตกมมปถสตร [๓๙๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลาย ยอมคบคากนยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอพวกทา ปาณาตบาต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกทาปาณาตบาต พวกทาอทนนาทาน ยอม คบคากน ยอมสมาคมกนกบพวกทาอทนนาทาน พวกทากาเมสมจฉาจาร ยอมคบคากน ยอม สมาคมกนกบพวกทากาเมสมจฉาจาร พวกมสาวาท ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวก มสาวาท พวกพดสอเสยด ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกพดสอเสยดพวกพดคาหยาบ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกพดคาหยาบ พวกพดเพอเจอ ยอมคบคากน ยอม สมาคมกน กบพวกพดเพอเจอ ฯ [๓๙๖] พวกเวนขาดจากปาณาตบาต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาด จากปาณาตบาต พวกเวนขาดจากอทนนาทาน ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาด จากอทนนาทาน พวกเวนขาดกาเมสมจฉาจาร ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาด จากกาเมสมจฉาจาร พวกเวนขาดจากมสาวาท ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาด จากมสาวาท พวกเวนขาดจากคาสอเสยด ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาด จากคาสอเสยดพวกเวนขาดจากคาหยาบ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาด จากคาหยาบ พวกเวนขาดจากคาเพอเจอ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาดจาก คาเพอเจอ ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 166 ๕. ทสกมมปถสตร [๓๙๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอพวก ทาปาณาตบาต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบพวกทาปาณาตบาต พวกทาอทนนาทาน ... พวกทากาเมสมจฉาจาร ... พวกมสาวาท ... พวกพดสอเสยด ... พวกพดคาหยาบ ... พวกพด เพอเจอ ... ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกพดเพอเจอ พวกมอภชฌามาก ยอม คบคากนยอมสมาคมกน กบพวกมอภชฌามาก พวกมจตพยาบาทยอมคบคากน ยอม สมาคมกน กบพวกมจตพยาบาท พวกมจฉาทฐ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาทฐ ฯ [๓๙๘] พวกเวนขาดจากปาณาตบาต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวก เวนขาดจากปาณาตบาต พวกเวนขาดจากอทนนาทาน ... พวกเวนขาดจากกาเมสมจฉาจาร ... พวกเวนขาดจากมสาวาท ... พวกเวนขาดจากพดสอเสยด ...พวกเวนขาดจากพดคาหยาบ ... พวกเวนขาดจากพดเพอเจอ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกเวนขาดจากพดเพอเจอ พวกไมมอภชฌา ยอมคบคากนยอมสมาคมกน กบพวกไมมอภชฌา พวกมจตไมพยาบาท ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจตไมพยาบาท พวกสมมาทฐ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาทฐ ฯ จบสตรท ๕ ๖. อฏฐงคกสตร [๓๙๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลาย ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอพวก

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 167 มจฉาทฐ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบพวกมจฉาทฐ พวกมจฉาสงกปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาสงกปปะ พวกมจฉาวาจา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาวาจา พวกมจฉากมมนตะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉากมมนตะพวกมจฉาอาชวะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวก มจฉาอาชวะ พวกมจฉาวายามะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาวายามะ พวก มจฉาสต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาสต พวกมจฉาสมาธ ยอม คบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาสมาธ ฯ [๔๐๐] พวกสมมาทฐ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาทฐ พวกสมมา สงกปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาสงกปปะพวกสมมาวาจา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาวาจา พวกสมมากมมนตะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบ พวกสมมากมมนตะ พวกสมมาอาชวะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาอาชวะ พวกสมมาวายามะยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาวายามะ พวกสมมาสต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาสต พวกสมมาสมาธ ยอมคบคากน ยอม สมาคมกน กบพวกสมมาสมาธ ฯ จบสตรท ๖ ๗. ทสงคกสตร [๔๐๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สตวทงหลายยอมคบคากน ยอมสมาคมกน โดยธาตเทยว คอพวก มจฉาทฐ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกนกบพวกมจฉาทฐ พวกมจฉาสงกปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาสงกปปะ พวกมจฉาวาจา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน บพวกมจฉาวาจา พวกมจฉากมมนตะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉากมมนตะพวกมจฉาอาชวะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวก มจฉาอาชวะ พวกมจฉาวายามะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาวายามะ พวกมจฉาสต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาสต พวกมจฉาสมาธ ยอม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 168 คบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกมจฉาสมาธ พวกมจฉาญาณะ ยอมคบคากน ยอม สมาคมกน กบพวกมจฉาญาณะ พวกมจฉาวมต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบ พวกมจฉาวมต ฯ [๔๐๒] พวกสมมาทฐ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาทฐ พวกสมมาสงกปปะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาสงกปปะ พวกสมมา วาจา ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาวาจา พวกสมมากมมนตะ ยอม คบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมากมมนตะ พวกสมมาอาชวะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาอาชวะ พวกสมมาวายามะยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาวายามะ พวกสมมาสต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาสต พวกสมมาสมาธ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาสมาธ พวกสมมาญาณะ ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาญาณะ พวกสมมาวมต ยอมคบคากน ยอมสมาคมกน กบพวกสมมาวมต ฯ จบสตรท ๗ [ในททกแหงพงทาอดตอนาคตปจจบน] รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. อสมาหตสตร ๒. ทสสลสตร ๓. ปญจสกขาปทสตร ๔. สตตกมมปถสตร ๕. ทสกมมปถสตร ๖. อฏฐงคกสตร ๗. ทสงคกสตร จบทสกมมปถวรรคท ๓ ____________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 169 จตตถวรรคท ๔ ๑. จตสสสตร [๔๐๓] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแลพระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ธาตเหลานม ๔ อยาง คอปฐวธาต อาโปธาต เตโชธาต วาโยธาต ภกษทงหลาย ธาต ๔ อยางเหลานแลดงน ฯ จบสตรท ๑ ๒. ปพพสตร [๔๐๔] ดกรภกษทงหลาย กอนแตตรสร เมอเราเปนพระโพธสตวยงไมไดตรสร ไดม ความดารดงนวา อะไรหนอเปนความแชมชน อะไรเปนโทษอะไรเปนเครองสลดออก แหงปฐวธาต อะไรเปนความแชมชน อะไรเปนโทษอะไรเปนเครองสลดออก แหง อาโปธาต อะไรเปนความแชมชน อะไรเปนโทษอะไรเปนเครองสลดออก แหงเตโชธาต อะไรเปนความแชมชน อะไรเปนโทษอะไรเปนเครองสลดออก แหงวาโยธาต ดกรภกษ ทงหลาย เรานนไดมความดารดงนวา สขโสมนสเกดขนเพราะอาศยปฐวธาต นเปนความ แชมชนแหงปฐวธาตปฐวธาตเปนของไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา นเปนโทษแหงปฐวธาต การกาจดฉนทราคะ การละฉนทราคะในปฐวธาต นเปนเครอง สลดออกแหงปฐวธาต สขโสมนสเกดขนเพราะอาศยอาโปธาต นเปนความแชมชนแหง อาโปธาต อาโปธาตเปนของไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดานเปนโทษ แหงอาโปธาต การกาจดฉนทราคะ การละฉนทราคะในอาโปธาต นเปนเครองสลดออก แหงอาโปธาต สขโสมนสเกดขนเพราะอาศยเตโชธาต นเปนความแชมชนแหงเตโชธาต

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 170 เตโชธาตเปนของไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา นเปนโทษแหง เตโชธาต การกาจดฉนทราคะ การละฉนทราคะในเตโชธาต นเปนเครองสลดออกแหง เตโชธาต สขโสมนสเกดขนเพราะอาศยวาโยธาต นเปนความแชมชนแหงวาโยธาต วาโยธาตเปนของไมเทยง เปนทกขมความแปรปรวนเปนธรรมดา นเปนโทษแหงวาโยธาต การกาจดฉนทราคะ การละฉนทราคะในวาโยธาต นเปนเครองสลดออกแหงวาโยธาต ฯ [๔๐๕] ดกรภกษทงหลาย ตราบเทาทเรายงไมไดทราบชดตามความเปนจรง ซงความ แชมชนโดยเปนความแชมชน ซงโทษโดยความเปนโทษ ซงเครองสลดออกโดยความเปน เครองสลดออก แหงธาตเหลานเพยงใด เรากปฏญาณไมไดวา เปนผไดตรสรพระอนตตร สมมาสมโพธญาณในโลก พรอมทงเทวโลกมารโลก พรหมโลก ในหมสตว พรอมทง สมณพราหมณ เทวดาและมนษยเพยงนน แตเมอใด เราไดทราบชดตามความเปนจรง ซงความแชมชนโดยเปนความแชมชน ซงโทษโดยความเปนโทษ ซงเครองสลดออก โดยความเปนเครองสลดออก แหงธาต ๔ เหลาน เมอนน เราจงปฏญาณไดวา เปนผ ไดตรสรพระอนตตรสมมาสมโพธญาณในโลก พรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลก ใน หมสตวพรอมทงสมณพราหมณเทวดาและมนษย อนง ญาณทสสนะไดเกดขนแกเราวา วมตต ของเราไมกาเรบ ชาตนเปนชาตทสด บดนการเกดอกยอมไมม ดงน ฯ จบสตรท ๒ ๓. อจรสตร [๔๐๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เราไดเทยวแสวงหาความแชมชนแหงปฐวธาต ไดพบความแชมชนแหง ปฐวธาตนนแลว เราไดเหนความแชมชนแหงปฐวธาตเทาทมอยดวยดแลวดวยปญญา เราได แสวงหาโทษแหงปฐวธาต ไดพบโทษแหงปฐวธาตนนแลว เราไดเหนโทษแหงปฐวธาตเทาท มอยดวยดแลวดวยปญญา เราไดแสวงหาเครองสลดออกแหงปฐวธาต ไดพบเครองสลดออก แหงปฐวธาตนนแลว เราไดเหนเครองสลดออกแหงปฐวธาตเทาทมอยดวยดแลวดวยปญญา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 171 เราไดแสวงหาความแชมชนแหงอาโปธาต ฯลฯ เราไดแสวงหาความแชมชนแหง เตโชธาต ฯลฯ เราไดแสวงหาความแชมชนแหงวาโยธาต ไดพบความแชมชนแหงวาโยธาต นนแลว เราไดเหนความแชมชนแหงวาโยธาตเทาทมอยดวยดแลว ดวยปญญา เราไดเทยว แสวงหาโทษแหงวาโยธาต ไดพบโทษแหงวาโยธาตนนแลว เราไดเหนโทษแหงวาโยธาต เทาทมอยดวยดแลวดวยปญญา เราไดแสวงหาเครองสลดออกแหงวาโยธาต ไดพบเครองสลดออก แหงวาโยธาตนนแลว เราไดเหนเครองสลดออกแหงวาโยธาตเทาทมอยดวยดแลวดวยปญญา ฯ [๔๐๗] ดกรภกษทงหลาย ตราบเทาทเรายงไมไดทราบชดตามความเปนจรง ซงความ แชมชนซงโทษโดยความเปนโทษ ซงเครองสลดออกโดยความเปนเครองสลดออก แหง ธาตทง ๔ เหลานเพยงใด เรากยงปฏญาณไมไดวา เปนผไดตรสรพระอนตตรสมมาสมโพธญาณ ในโลก พรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลก ในหมสตวพรอมทงสมณพราหมณ เทวดาและมนษยเพยงนน แตเมอใด เราไดทราบชดตามความเปนจรง ซงความแชมชนโดย เปนความแชมชน ซงโทษโดยความเปนโทษ ซงเครองสลดออกโดยความเปนเครองสลดออก แหงธาตทง ๔ เหลาน เมอนน เราจงปฏญาณวาเปนผไดตรสรพระอนตตรสมมาสมโพธญาณ ในโลก พรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลกในหมสตว พรอมทงสมณพราหมณ เทวดาและมนษย อนง ญาณทสสนะไดเกดขนแกเราวา วมตตของเราไมกาเรบ ชาตน เปนชาตทสด บดน การเกดอกยอมไมม ดงน ฯ จบสตรท ๓ ๔. โนเจทสตร [๔๐๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ถาวาความแชมชนแหงปฐวธาตไมไดมแลวไซร สตวทงหลายไมพงยนดใน ปฐวธาต กเพราะความแชมชนแหงปฐวธาตมอยแล ฉะนนสตวทงหลายจงยนดในปฐวธา ต ถาวาโทษแหงปฐวธาตไมไดมแลวไซร สตวทงหลายกไมพงเบอหนายในปฐวธาต กเพราะโทษ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 172 แหงปฐวธาตมอยแล ฉะนนสตวทงหลายจงเบอหนายในปฐวธาต ถาวาเครองสลดออกแหง ปฐวธาตไมไดมแลวไซร สตวทงหลายกไมพงสลด [ตน] ออกจากปฐวธาต กเพราะเครอง สลดออกจากปฐวธาตมอยแล ฉะนนสตวทงหลายจงสลด[ตน] ออกจากปฐวธาต ถาวาความ แชมชนแหงอาโปธาตไมไดมแลวไซร ... แหงเตโชธาตไมไดมแลวไซร ... ถาวาความแชมชนแหง วาโยธาตไมไดมแลวไซร สตวทงหลายกไมพงยนดในวาโยธาต กเพราะความแชมชนแหง วาโยธาตมอยแลฉะนนสตวทงหลายจงยนดในวาโยธาต ถาวาโทษแหงวาโยธาตไมไดมแลว ไซรสตวทงหลายกไมพงเบอหนายในวาโยธาต ถาวาเครองสลดออกแหงวาโยธาตไมไดม แลวไซร สตวทงหลายกไมพงสลด [ตน] ออกจากวาโยธาต กเพราะเครองสลดออกแหง วาโยธาตมอยแล ฉะนนสตวทงหลายจงสลด [ตน] ออกจากวาโยธาต ฯ [๔๐๙] ดกรภกษทงหลาย ตราบเทาทสตวเหลานยงไมทราบชดตามความเปนจรง ซง ความแชมชนโดยเปนความแชมชน ซงโทษโดยความเปนโทษซงเครองสลดออก โดยความ เปนเครองสลดออกแหงธาตทง ๔ เหลานเพยงใดสตวเหลานกยงสลดตนออกไมได พรากออก ไมได ยงไมหลดพนไปจากโลกพรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลก และจากหมสตว พรอมทงสมณพราหมณเทวดาและมนษย มใจขามพนจากแดนกเลสและวฏฏะไมไดเพยงนน กเมอใดแลสตวเหลานไดทราบชดตามความเปนจรงซงความแชมชนโดยเปนความแชมชน ซงโทษโดยความเปนโทษ ซงเครองสลดออกโดยความเปนเครองสลดออกแหงธาตทง ๔ เหลาน เมอนนสตวเหลานยอมสลดตนออกได พรากออกได หลดพนไปจากโลกพรอมทงเทวโลก มารโลก พรหมโลก และจากหมสตวพรอมทงสมณพราหมณเทวดาและมนษย จงไดมใจ ขามพนจากแดนกเลสและวฏฏะอย ดงน ฯ จบสตรท ๔ ๕. ทกขสตร [๔๑๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ปฐวธาตน จกมทกขโดยสวนเดยว อนทกขตดตามถง อนทกข

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 173 หยงลงถง อนสขไมหยงลงถงแลวไซร สตวทงหลายกไมพงยนดในปฐวธาต แตเพราะ ปฐวธาตอนสขตดตามถง อนสขหยงลงถง อนทกขไมหยงลงถง ฉะนนสตวทงหลาย จงยนดในปฐวธาตน ... อาโปธาตน ...เตโชธาตน ... วาโยธาตนจกมทกขโดยสวนเดยว อนทกข ตดตามถง อนทกขหยงลงถง อนสขไมหยงลงถงแลวไซร สตวทงหลายกไมพงยนดใน วาโยธาตแตเพราะวาโยธาต อนสขตดตามถง อนสขหยงลงถง อนทกขไมหยงลงถง ฉะนนสตวทงหลายจงยนดในวาโยธาต ฯ [๔๑๑] ดกรภกษทงหลาย ปฐวธาตนจกมสขโดยสวนเดยว อนสขตดตามถง อนสขหยงลงถง อนทกขไมหยงลงถงแลวไซร สตวทงหลายกไมพงเบอหนายจากปฐวธาต แตเพราะปฐวธาตมทกข อนทกขตดตามถง อนทกขหยงลงถง อนสขไมหยงลงถง ฉะนนสตวทงหลายจงเบอหนายจากปฐวธาต อาโปธาตน ... เตโชธาตน ... วาโยธาตนจกมสขโดย สวนเดยว อนสขตดตามถง อนสขหยงลงถง อนทกขไมหยงลงถงแลวไซร สตวทงหลาย กไมพงเบอหนายจากวาโยธาต แตเพราะวาโยธาตมทกข อนทกขตดตามถง อนทกขหยงลงถง อนสขไมหยงลงถง ฉะนนสตวทงหลายจงเบอหนายจากวาโยธาต ดงน ฯ จบสตรท ๕ ๖. อภนนทนสตร [๔๑๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย ผใดยอมชนชมปฐวธาต ผนนชอวายอมชนชมทกข ผใดยอมชนชมทกข เรากลาว วาผนนไมหลดพนจากทกขผใดยอมชนชมอาโปธาต ... ผใดยอมชนชมเตโชธาต ... ผใดยอมชนชม วาโยธาตผนนชอวาชนชมทกข ผใดชนชมทกข เรากลาววา ผนนไมหลดพนจากทกขดงน ฯ [๔๑๓] ดกรภกษทงหลาย ผใดยอมไมชนชมปฐวธาต ผนนชอวาไมชนชมทกข ผใด ไมชนชมทกข เรากลาววาผนนหลดพนจากทกข ผใดไมชนชมอาโปธาต ... ผใดไมชนชมเตโชธาต ... ผใดไมชนชมวาโยธาต ผนนชอวาไมชนชมทกข ผใดไมชนชมทกข เรากลาววาผนนหลดพน จากทกข ดงน ฯ จบสตรท ๖

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 174 ๗. อปปาทสตร [๔๑๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขต พระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษ ทงหลาย ความเกด ความตงอย ความบงเกด ความปรากฏแหงปฐวธาต นนเปนความเกด แหงทกข เปนทตงแหงโรคเปนความปรากฏแหงชรามรณะ ความเกด ความตงอย ความบงเกด ความปรากฏแหงอาโปธาต ... แหงเตโชธาต ... แหงวาโยธาต นนเปนความเกดแหงทกขเปนทตง แหงโรค เปนความปรากฏแหงชรามรณะ ฯ [๔๑๕] ดกรภกษทงหลาย กความดบ ความสงบ ความสญสนแหงปฐวธาต นนเปน ความดบแหงทกข เปนความสงบแหงโรค เปนความสญสนแหงชรามรณะ ความดบ ความสงบ ความสญสนแหงอาโปธาต ... แหงเตโชธาต ... แหงวาโยธาต นนเปนความดบแหงทกข เปน ความสงบแหงโรค เปนความสญสนแหงชรามรณะ ฯ จบสตรท ๗ ๘. สมณพราหมณสตรท ๑ [๔๑๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย ธาตเหลานม ๔ อยางคอปฐวธาต อาโปธาต เตโชธาต วาโยธาต กสมณะหรอ พราหมณบางพวกยอมไมทราบชดตามความเปนจรง ซงความแชมชน โทษ และเครองสลดออก แหงธาตทง ๔ เหลาน สมณะหรอพราหมณพวกนน ยอมไมไดรบสมมตวาเปนสมณะในหม สมณะ ยอมไมไดรบสมมตวาเปนพราหมณ ในหมพราหมณ ทานสมณพราหมณเหลานนยอมไม กระทาใหแจง ซงประโยชนแหงความเปนสมณะ หรอประโยชนแหงความเปนพราหมณ ดวย ปญญาอนรยงดวยตนเอง ในปจจบน เขาถงอย ฯ [๔๑๗] ดกรภกษทงหลาย สวนสมณะหรอพราหมณบางพวก ยอมทราบชดตามความ เปนจรง ซงความแชมชน โทษ และเครองสลดออกแหงธาตทง ๔ เหลาน สมณะหรอพราหมณ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 175 เหลานนแล ยอมไดรบสมมตวาเปนสมณะในหมสมณะ ไดรบสมมตวาเปนพราหมณในหม พราหมณ และทานเหลานนยอมกระทาใหแจงซงประโยชนแหงความเปนสมณะ และประโยชน แหงความเปนพราหมณ ดวยปญญาอนรยงดวยตนเอง ในปจจบน เขาถงอย ดงน ฯ จบสตรท ๘ ๙. สมณพราหมณสตรท ๒ [๔๑๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย ธาตเหลานม ๔ อยางคอ ปฐวธาต อาโปธาต เตโชธาต วาโยธาต กสมณะ หรอพราหมณบางพวกยอมไมทราบชดตามความเปนจรง ซงเหตเกด ความดบ ความแชมชน โทษ และเครองสลดออกแหงธาตทง ๔ เหลาน สมณะหรอพราหมณพวกนน ยอมไมไดรบสมมต วาเปนสมณะในหมสมณะ ไมไดรบสมมตวาเปนพราหมณในหมพราหมณสวนสมณะหรอ พราหมณบางพวก ยอมทราบชดตามความเปนจรง ซงเหตเกดความดบ ความแชมชน โทษและ เครองสลดออกแหงธาตทง ๔ เหลาน ... ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. สมณพราหมณสตรท ๓ [๔๑๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย กสมณะหรอพราหมณบางพวกยอมไมทราบชด ซงปฐวธาต เหตเกดแหงปฐวธาต ความดบแหงปฐวธาตปฏปทาเครองใหถงความดบแหงปฐวธาต ยอมไมทราบชดซงอาโปธาต ... ซงเตโชธาต ... ซงวาโยธาต เหตเกดแหงวาโยธาต ความดบแหงวาโยธาต ปฏปทาเครองใหถง ความดบแหงวาโยธาต สมณะหรอพราหมณพวกนน ยอมไมไดรบสมมตวาเปนสมณะในหม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 176 สมณะ ไมไดรบสมมตวาเปนพราหมณในหมพราหมณและทานเหลานน ยอมไมกระทาใหแจง ซงประโยชนแหงความเปนสมณะ หรอประโยชนแหงความเปนพราหมณ ดวยปญญาอนรยงดวย ตนเอง ในปจจบนเขาถงอย ฯ [๔๒๐] ดกรภกษทงหลาย สวนสมณะหรอพราหมณบางพวกยอมทราบชด ซงปฐวธาต เหตเกดแหงปฐวธาต ความดบแหงปฐวธาต ปฏปทาเครองใหถงความดบแหงปฐวธาต ยอม ทราบชด ซงอาโปธาต ... ซงเตโชธาต ... ซงวาโยธาต เหตเกดแหงวาโยธาต ความดบแหง วาโยธาต ปฏปทาเครองใหถงความดบแหงวาโยธาต สมณะหรอพราหมณพวกนน ยอมไดรบ สมมตวาเปนสมณะในหมสมณะ ไดรบสมมตวาเปนพราหมณในหมพราหมณ และทาน เหลานนยอมกระทาใหแจงซงประโยชนแหงความเปนสมณะ หรอประโยชนแหงความเปน พราหมณ ดวยปญญาอนรยงดวยตนเอง ในปจจบน เขาถงอย ดงน ฯ จบสตรท ๑๐ จบจตตถวรรคท ๔ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. จตสสสตร ๒. ปพพสตร ๓. อจรสตร ๔. โนเจทสตร ๕. ทกขสตร ๖. อภนนทนสตร ๗. อปปาทสตร ๘. สมณพราหมณสตรท ๑ ๙. สมณพราหมณสตรท ๒ ๑๐. สมณพราหมณสตรท ๓ จบธาตสงยตตท ๒ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 177 อนมตคคสงยตต ปฐมวรรคท ๑ ๑. ตณกฏฐสตร [๔๒๑] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได เมอเหลาสตวผมอวชชาเปนทกางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตนยอมไมปรากฏ ฯ [๔๒๒] ดกรภกษทงหลาย เหมอนอยางวา บรษตดทอนหญา ไมกงไม ใบไม ในชมพทวปน แลวจงรวมกนไว ครนแลว พงกระทาใหเปนมดๆ ละ ๔ นว วางไว สมมตวา นเปนมารดาของเรา นเปนมารดาของมารดาของเรา โดยลาดบ มารดาของมารดาแหงบรษนน ไมพงสนสด สวนวา หญาไม กงไม ใบไม ในชมพทวปน พงถงการหมดสนไป ขอนน เพราะเหตไรเพราะวา สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได เมอเหลาสตวผมอวชชา เปนทกางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตนยอมไมปรากฏ พวกเธอไดเสวยทกข ความเผดรอน ความพนาศ ไดเพมพนปฐพทเปนปาชา ตลอดกาลนาน เหมอนฉะนน ดกรภกษทงหลาย กเหตเพยงเทาน พอทเดยวเพอจะเบอหนายในสงขารทงปวง พอเพอจะคลายกาหนด พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๑ ๒. ปฐวสตร [๔๒๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 178 ภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได เมอเหลาสตวผมอวชชาเปนทกาง กน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตนยอมไมปรากฏ ฯ [๔๒๔] ดกรภกษทงหลาย เหมอนอยางวา บรษปนมหาปฐพนใหเปนกอน กอนละ เทาเมดกระเบาแลววางไว สมมตวา นเปนบดาของเรา นเปนบดาของบดาของเรา โดยลาดบ บดาของบดาแหงบรษนนไมพงสนสด สวนมหาปฐพน พงถงการหมดสนไป ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ ทสดเบองตนยอมไมปรากฏ พวกเธอไดเสวยทกข ความเผดรอน ความพนาศ ไดเพมพนปฐพทเปนปาชา ตลอดกาลนาน เหมอนฉะนน ดกรภกษทงหลาย กเหตเพยงเทาน พอทเดยวเพอจะเบอหนายในสงขารทงปวง พอเพอจะคลายกาหนด พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๒ ๓. อสสสตร [๔๒๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ พวกเธอจะสาคญความขอนน เปนไฉน นาตาทหลงไหลของพวกเธอผทองเทยวไปมา คราครวญรองไหอย เพราะประสบสงท ไมพอใจ เพราะพลดพรากจากสงทพอใจ โดยกาลนานน กบนาในมหาสมทรทง ๔สงไหนจะ มากกวากน ฯ ภกษเหลานนทลวา ขาแตพระองคผเจรญ พวกขาพระองค ยอมทราบธรรมตามทพระ ผมพระภาคทรงแสดงแลววา นาตาทหลงไหลออกของพวกขาพระองค ผทองเทยวไปมา คราครวญ รองไหอย เพราะการประสบสงทไมพอใจเพราะการพลดพรากจากสงทพอใจ โดยกาลนานน แหละ มากกวา สวนนาในมหาสมทรทง ๔ ไมมากกวาเลย ฯ [๔๒๖] พ. ดกรภกษทงหลาย ถกละๆ พวกเธอทราบธรรมทเราแสดงแลวอยางน ถกแลว นาตาทหลงไหลออกของพวกเธอ ผทองเทยวไปมา ฯลฯโดยกาลนานนแหละ มากกวา สวนนาในมหาสมทรทง ๔ ไมมากกวาเลย พวกเธอไดประสบมรณกรรมของมารดาตลอดกาลนาน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 179 นาตาทหลงไหลออกของเธอเหลานน ผประสบมรณกรรมของมารดา คราครวญรองไหอย เพราะ ประสบสงทไมพอใจ เพราะพลดพรากจากสงทพอใจ นนแหละ มากกวา สวนนาในมหาสมทร ทง ๔ ไมมากกวาเลย พวกเธอไดประสบมรณกรรมของบดา ... ของพชายนองชาย พสาว นองสาว ... ของบตร ... ของธดา ... ความเสอมแหงญาต ...ความเสอมแหงโภคะ ... ไดประ สบความเสอมเพราะโรค ตลอดกาลนาน นาตาทหลงไหลออกของเธอเหลานน ผประสบความ เสอมเพราะโรค คราครวญรองไหอย เพราะประสบสงทไมพอใจ เพราะพลดพรากจากสงทพอใจ นนแหละมากกวา สวนนาในมหาสมทรทง ๔ ไมมากกวาเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กเหตเพยงเทาน พอทเดยว เพอจะเบอหนายในสงขารทงปวง พอเพอจะคลายกาหนดพอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๓ ๔. ขรสตร [๔๒๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ เธอทงหลายจะสาคญความขอ นนเปนไฉน นานมมารดาทพวกเธอผทองเทยวไปมาอยโดยกาลนานน ดมแลว กบนาใน มหาสมทรทง ๔ไหนจะมากกวากน ฯ ภกษเหลานนกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ พวกขาพระองคยอมทราบธรรมตามท พระผมพระภาคทรงแสดงแลว นานมมารดาทพวกขาพระองคผทองเทยวไปมาอยโดยกาลนาน ดมแลวนนแหละ มากกวา นาในมหาสมทรทง ๔ไมมากกวาเลย ฯ [๔๒๘] พ. ดกรภกษทงหลาย ถกละๆ พวกเธอทราบธรรมทเราแสดงแลวอยางน ถกแลว นานมมารดาทพวกเธอผทองเทยวไปมาอยโดยกาลนานดมแลวนนแหละ มากกวา นาในมหาสมทรทง ๔ ไมมากกวาเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนดทสด เบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๔

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 180 ๕. ปพพตสตร [๔๒๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ภกษรปหนงไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขา ไปเฝาแลว ฯลฯ เมอภกษรปนนนงเรยบรอยแลว ไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองค ผเจรญ กปหนง นานเพยงไรหนอแล พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษ กปหนงนานแล มใชงายทจะนบกปนนวาเทานป เทาน ๑๐๐ ป เทาน ๑,๐๐๐ ป หรอวาเทาน ๑๐๐,๐๐๐ ป ฯ ภ. กพระองคอาจจะอปมาไดไหม พระเจาขา ฯ [๔๓๐] พ. อาจอปมาได ภกษ แลวจงตรสตอไปวา ดกรภกษเหมอนอยางวา ภเขา หนลกใหญยาวโยชนหนง กวางโยชนหนง สงโยชนหนงไมมชอง ไมมโพรง เปนแทงทบ บรษพงเอาผาแควนกาสมาแลวปดภเขานน๑๐๐ ปตอครง ภเขาหนลกใหญนน พงถงการหมดไป สนไป เพราะความพยายามน ยงเรวกวาแล สวนกปหนงยงไมถงการหมดไป สนไป กปนาน อยางนแล บรรดากปทนานอยางน พวกเธอทองเทยวไปแลว มใชหนงกป มใชรอยกป มใช พนกป มใชแสนกป ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลาย ไมได ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย กเหตเพยงเทานพอทเดยวเพอจะเบอหนาย ในสงขารทงปวง พอเพอจะคลายกาหนด พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๕ ๖. สาสปสตร [๔๓๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ภกษรปหนงเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ฯลฯ ครน ภกษนนนงเรยบรอยแลว ไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ กปหนงนานเพยงไร หนอแล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 181 พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษ กปหนงนานแล มใชงายทจะนบกปนนวา เทานป ฯลฯ หรอวาเทาน ๑๐๐,๐๐๐ ป ฯ ภ. กพระองคอาจจะอปมาไดไหม พระเจาขา ฯ [๔๓๒] พ. อาจอปมาได ภกษ แลวจงตรสตอไปวา ดกรภกษเหมอนอยางวา นคร ททาดวยเหลก ยาวโยชน ๑ กวางโยชน ๑ สงโยชน ๑เตมดวยเมลดพนธผกกาด มเมลดพนธ ผกกาดรวมกนเปนกลมกอน บรษพงหยบเอาเมลดพนธผกกาดเมลดหนงๆ ออกจากนครนน โดยลวงไปหนงรอยปตอเมลดเมลดพนธผกกาดกองใหญนน พงถงความสนไป หมดไป เพราะความพยายามน ยงเรวกวาแล สวนกปหนงยงไมถงความสนไป หมดไป กปนานอยางนแล บรรดากปทนานอยางน พวกเธอทองเทยวไปแลวมใชหนงกป มใชรอยกป มใชพนกป มใช แสนกป ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๖ ๗. สาวกสตร [๔๓๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ภกษหลายรปเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ฯลฯ ครนภกษเหลานนนงเรยบรอยแลว ไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ กปทงหลาย ทผานไปแลว ลวงไปแลว มากเทาไรหนอ ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย กปทงหลายทผานไปแลวลวงไปแลว มมาก มใชงายทจะนบกปเหลานนวา เทานกป เทาน ๑๐๐ กปเทาน ๑,๐๐๐ กป หรอวาเทาน ๑๐๐,๐๐๐ กป ฯ ภ. กพระองคอาจจะอปมาไดไหม พระเจาขา ฯ [๔๓๔] พ. อาจอปมาได ภกษทงหลาย แลวจงตรสตอไปวา ดกรภกษทงหลาย มสาวก ๔ รปในศาสนาน เปนผมอาย ๑๐๐ ป มชวต ๑๐๐ ปหากวาทานเหลานนพงระลกถอยหลงไป ไดวนละแสนกป กปททานเหลานนระลกไมถงพงยงมอยอก สาวก ๔ รปของเราผมอาย ๑๐๐ ป มชวต ๑๐๐ ป พงทากาละโดยลวงไป ๑๐๐ ปๆ โดยแทแล กปทผานไปแลว ลวงไปแลว

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 182 มจานวนมากอยางนแล มใชงายทจะนบกปเหลานนวา เทานกป เทานรอยกป เทานพนกป หรอวาเทานแสนกป ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลาย ไมได ฯลฯ พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๗ ๘. คงคาสตร [๔๓๕] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวนกลนทกนวาปสถาน เขต พระนครราชคฤห ครงนนแล พราหมณผหนงเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ไดปราศรย กบพระผมพระภาค ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนพราหมณนนนงเรยบรอยแลวไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระโคดมผเจรญ กปทผาน ไปแลว ลวงไปแลว มากเทาไรหนอแล ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรพราหมณ กปทงหลายทผานไปแลว ลวงไปแลว มากแล มใชงายทจะนบกปเหลานนวา เทานกป เทาน ๑๐๐ กปเทาน ๑,๐๐๐ กป หรอวาเทาน ๑๐๐,๐๐๐ กป ฯ พราหมณ. ขาแตพระโคดมผเจรญ กพระองคอาจจะอปมาไดไหม ฯ [๔๓๖] พ. อาจอปมาได พราหมณ แลวจงตรสตอไปวา ดกรพราหมณ แมนาคงคา นยอมเกดแตทใด และยอมถงมหาสมทร ณ ทใดเมลดทรายในระยะนไมเปนของงายทจะกาหนดได วาเทานเมด เทาน ๑๐๐ เมดเทาน ๑,๐๐๐ เมด หรอวาเทาน ๑๐๐,๐๐๐ เมลด ดกรพราหมณ กปทงหลาย ทผานไปแลว ลวงไปแลว มากกวาเมลดทรายเหลานน มใชงายทจะนบกปเหลานนวา เทาน กป เทาน ๑๐๐ กป เทาน ๑,๐๐๐ กป หรอวาเทาน ๑๐๐,๐๐๐ กป เมอเหลาสตวผมอวชชา เปนทกางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตนไมปรากฏ สตว เหลานนไดเสวยทกข ความเผดรอน ความพนาศ ไดเพมพนปฐพทเปนปาชาตลอดกาลนาน เหมอนฉะนน ดกรพราหมณกเหตเพยงเทาน พอทเดยวเพอจะเบอหนายในสงขารทงปวง พอเพอจะคลายกาหนด พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ [๔๓๗] เมอพระผมพระภาคตรสอยางนแลว พราหมณผนนไดกราบทลวา แจมแจง ยงนก ทานพระโคดม แจมแจงยงนก ทานพระโคดม ขอพระโคดมผเจรญ จงทรงจาขาพระองค วาเปนอบาสก ผถงสรณะจนตลอดชวตตงแตวนนเปนตนไป ดงน ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 183 ๙. ทณฑสตร [๔๓๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได เมอเหลาสตวผมอวชชาเปน ทกางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตนยอมไมปรากฏ ฯลฯ [๔๓๙] ดกรภกษทงหลาย ทอนไมทบคคลโยนขนบนอากาศ บางคราวกตกลงทางโคน บางคราวกตกลงทางขวาง บางคราวกตกลงทางปลาย แมฉนใดสตวทงหลายผมอวชชาเปนท กางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย กฉนนนแล บางคราวกจากโลกน ไปสปรโลก บางคราวกจากปรโลกมาสโลกน ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนด ทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. ปคคลสตร [๔๔๐] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏ เขตพระนครราชคฤห ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลานนทลรบ พระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ฯ [๔๔๑] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตน เบองปลายไมได ฯลฯ เมอบคคลหนงทองเทยวไปมาอยตลอดกปหนงพงมโครงกระดก รางกระดก กองกระดก ใหญเทาภเขาเวปลละน ถากองกระดกนนพงเปนของทจะขนมารวมกนได และ กระดกทไดสงสมไวแลว กไมพงหมดไป ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนดทสด เบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ [๔๔๒] พระผมพระภาค ผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงตรส พระคาถาประพนธตอไปวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 184 เราผแสวงหาคณอนยงใหญ ไดกลาวไวดงนวา กระดกของบคคลคนหนงท สะสมไวกปหนง พงเปนกองเทาภเขา กภเขาทเรากลาวนน คอ ภเขา ใหญชอเวปลละ อยทศเหนอของภเขาคชฌกฏ ใกลเมองราชคฤห อนม ภเขาลอมรอบเมอใดบคคลเหนอรยสจ คอทกข เหตเกดแหงทกข ความลวงพนทกข และอรยมรรคมองค ๘ อนยงสตวใหถงความสงบทกข ดวยปญญาอนชอบ เมอนน เขาทองเทยว ๗ครงเปนอยางมาก กเปน ผทาทสดทกขได เพราะสนสญโญชนทงปวง ดงนแล ฯ จบสตรท ๑๐ จบปฐมวรรคท ๑ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ตณกฏฐสตร ๒. ปฐวสตร ๓. อสสสตร ๔. ขรสตร ๕. ปพพตสตร ๖. สาสปสตร ๗. สาวกสตร ๘. คงคาสตร ๙. ทณฑสตร ๑๐. ปคคลสตร ฯ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 185 ทตยวรรคท ๒ ทคคตสตร [๔๔๓] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได เมอเหลา สตวผมอวชชาเปนทกางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตน ยอมไมปรากฏ เธอทงหลายเหนทคตบรษผมมอและเทาไมสมประกอบ พงลงสนนษฐานในบคคล นวา เราทงหลายกเคยเสวยทกขเหนปานนมาแลว โดยกาลนานน ขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๑ สขตสตร [๔๔๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลว ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได เมอเหลาสตว ผมอวชชาเปนทกางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตนยอม ไมปรากฏ ... เธอทงหลายเหนบคคลผเพยบพรอมดวยความสข มบรวารคอยรบใช พงลงสน นษฐานในบคคลนวา เราทงหลายกเคยเสวยสขเหนปานนมาแลวโดยกาลนานน ขอนนเพราะ เหตไร เพราะวา สงสารกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 186 ๓ ตงสมตตาสตร [๔๔๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวน กลนทกนวาปสถาน เขตพระนคร ราชคฤห ครงนนแล ภกษชาวเมองปาวาประมาณ ๓๐ รป ทงหมดลวนแตเปนผอยปาเปนวตร ถอเทยวบณฑบาตเปนวตร ถอผาบงสกลเปนวตรถอทรงผาไตรจวรเปนวตร แตทงหมดลวนยง เปนผมสงโยชนอย เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวน ขางหนง ฯ [๔๔๖] ครงนนแล พระผมพระภาคไดทรงพระดารวา ภกษชาวเมองปาวาประมาณ ๓๐ รปเหลานแล ทงหมดลวนถอการอยปาเปนวตร ถอเทยวบณฑบาตเปนวตร ถอผาบงสกลเปน วตร ถอทรงไตรจวรเปนวตร ทงหมดลวนยงมสงโยชน ถากระไรหนอ เราพงแสดงธรรมโดย ประการทภกษเหลานจะพงมจตหลดพนจากอาสวะ เพราะไมถอมน ณ อาสนะนทเดยว ลาดบ นนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลานนทลรบพระ ผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ฯ [๔๔๗] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตน เบองปลายไมได เมอเหลาสตวผยงมอวชชาเปนทกางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตนยอมไมปรากฏ พวกเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน โลหตท หลงไหลออกของพวกเธอผทองเทยวไปมาซงถกตดศรษะโดยกาลนานน กบนาในมหาสมทรทง ๔ สงไหนจะมากกวากนภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคทงหลาย ยอมทราบธรรมตามทพระผมพระภาคทรงแสดงแลววา โลหตทหลงไหลออกของพวกขาพระองค ผทองเทยวไปมา ซงถกตดศรษะโดยกาลนานนแหละมากกวา สวนนาในมหาสมทรทง ๔ ไมมาก กวาเลย ดงน ฯ [๔๔๘] พ. ดกรภกษทงหลาย ถกละๆ พวกเธอทราบธรรมทเราแสดงแลวอยางน ถกแลว โลหตทหลงไหลออกของพวกเธอ ผทองเทยวไปมาซงถกตดศรษะโดยกาลนานน นแหละมากกวา สวนนาในมหาสมทรทง ๔ ไมมากกวาเลยเมอเธอทงหลายเกดเปนโค ซงถก ตดศรษะตลอดกาลนาน โลหตทหลงไหลออกนนแหละมากกวา สวนนาในมหาสมทรทง ๔ ไมมากกวาเลย เมอเธอทงหลายเกดเปนกระบอ ซงถกตดศรษะตลอดกาลนาน โลหตทหลงไหล

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 187 ออกนนแหละมากกวา ... เมอเธอทงหลายเกดเปนแกะ ... เกดเปนแพะ ... เกดเปนเนอ ... เกด เปนสกร ... เกดเปนไก ... เมอพวกเธอถกจบตดศรษะโดยขอหาวา เปนโจรฆาชาวบานตลอดกาล นาน โลหตทหลงไหลออกนนแหละมากกวา ... ถกจบตดศรษะโดยขอหาวาเปนโจรคดปลน ... ถกจบตดศรษะ โดยขอหาวาเปนโจรประพฤตผดในภรรยาของผอน ตลอดกาลนาน โลหต ทหลงไหลออกนนแหละมากกวา นาในมหาสมทรทง ๔ ไมมากกวาเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะวาสงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ... พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ [๔๔๙] พระผมพระภาคไดตรสดงนแลว ภกษเหลานนตางพอใจชนชมภาษตของพระ ผมพระภาค เมอพระผมพระภาคตรสไวยากรณภาษตนอย จตของภกษชาวเมองปาวาประมาณ ๓๐ รป พนจากอาสวะเพราะไมถอมน ฯ จบสตรท ๓ ๔ มาตสตร [๔๕๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ สตวทไมเคยเปนมารดา โดย กาลนานน มใชหาไดงายเลยขอนนเพราะเหตไร เพราะวา สงสารนกาหนดทสดเบองตน เบองปลายไมได ฯลฯพอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๔ [สตรทงปวงกมเปยยาลอยางเดยวกนน] ๕ ปตสตร [๔๕๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 188 ดกรภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ สตวทไมเคยเปนบดา โดยกาลนานน มใชหาไดงายเลยดงน ฯ จบสตรท ๕ ๖ ภาตสตร [๔๕๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ สตวทไมเคยเปนพชาย นองชาย โดยกาลนานน มใชหาไดงายเลย ดงน ฯ จบสตรท ๖ ๗ ภคนสตร [๔๕๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ สตวทไมเคยเปนพหญง นองหญง โดยกาลนานน มใชหาไดงายเลย ดงน ฯ จบสตรท ๗ ๘ ปตตสตร [๔๕๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 189 ภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได ฯลฯ สตวทไมเคยเปนบตร โดยกาลนานน มใชหาไดงายเลยดงน ฯ จบสตรท ๘ ๙ ธตสตร [๔๕๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตนเบองปลายไมได เมอเหลาสตวผมอวชชาเปนท กางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตนยอมไมปรากฏ สตวท ไมเคยเปนธดาโดยกาลนานน มใชหาไดงายเลย ขอนนเพราะเหตไร เพราะวาสงสารนกาหนด ทสดเบองตนเบองปลายไมได เมอเหลาสตวผมอวชชาเปนทกางกน มตณหาเปนเครองประกอบ ไว ทองเทยวไปมาอย ทสดเบองตนยอมไมปรากฏ ภกษทงหลายพวกเธอไดเสวยทกข ความ เผดรอน ความพนาศ ไดเพมพนปฐพทเปนปาชาตลอดกาลนาน ดกรภกษทงหลาย กเหต เพยงเทาน พอทเดยวเพอจะเบอหนายในสงขารทงปวง พอเพอจะคลายกาหนด พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ จบสตรท ๙ ๑๐ เวปลลปพพตสตร [๔๕๖] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏ เขตพระนครราชคฤห ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลานนทลรบ พระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ดงน ฯ [๔๕๗] พระผมพระภาคไดตรสดงนวา ดกรภกษทงหลาย สงสารนกาหนดทสดเบองตน เบองปลายไมได เมอเหลาสตวผมอวชชาเปนทกางกน มตณหาเปนเครองประกอบไว ทองเทยว ไปมาอย ทสดเบองตนยอมไมปรากฏดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว เวปลลบรรพตนได

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 190 ชอวา ปาจนวงสะสมยนนแล หมมนษยไดชอวา ตวรา หมมนษยชอตวรา มอายประมาณ สหมนปหมมนษยชอตวราขนปาจนวงสบรรพตเปนเวลา ๔ วน ลงกเปนเวลา ๔ วน สมยพระผม พระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจา พระนามวา กกสนธ เสดจอบตขนในโลก พระผมพระภาค อรหนตสมมาสมพทธเจาพระนามวากกสนธ มพระสาวกคหนง เปนคเลศ เปนคเจรญ ชอ วาวธระ และสญชวะ ดกรภกษทงหลายพวกเธอจงดเถด ชอแหงภเขานนนแล อนตรธานไป แลว มนษยเหลานนกระทากาละไปแลว และพระผมพระภาคพระองคนนกปรนพพานแลว สงขารทงหลายไมเทยงอยางน ไมยงยนอยางน ไมนาชนใจอยางน ดกรภกษทงหลาย กเหตเพยง เทาน พอทเดยวเพอจะเบอหนายในสงขารทงปวง พอเพอจะคลายกาหนดพอเพอจะหลดพน ดงน ฯ [๔๕๘] ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว ภเขาเวปลละนมชอวาวงกฏ สมยนนแล หมมนษยมชอวา โรหตสสะ มอายประมาณสามหมนปมนษยชอวาโรหตสสะขนวงกฏบรรพต เปนเวลา ๓ วน ลงกเปนเวลา ๓ วนสมยนน พระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจาทรง พระนามวาโกนาคมนะเสดจอบตขนในโลก พระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจาพระนามวา โกนาคมนะ มพระสาวกคหนง เปนคเลศ เปนคเจรญ ชอวาภยโยสและอตตระ ดกรภกษ ทงหลาย พวกเธอจงดเถด ชอแหงภเขานนนแลอนตรธานไปแลว มนษยเหลานนทากาละไปแลว และพระผมพระภาคพระองคนนกปรนพพานแลว สงขารทงหลายไมเทยงอยางน ฯลฯ พอเพอจะ หลดพน ดงน ฯ [๔๕๙] ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว เวปลลบรรพตนมชอวาสปสสะ สมยนน แล หมมนษยมชอวาสปปยา หมมนษยชอสปปยามอายประมาณสองหมนป หมมนษยทชอวา สปปยาขนสปสสบรรพต เปนเวลา ๒ วน ลงกเปนเวลา ๒ วน สมยนน พระผมพระภาค อรหนตสมมาสมพทธเจา พระนามวากสสป เสดจอบตขนในโลก พระผมพระภาคอรหนตสมมา สมพทธเจา พระนามวากสสป ไดมพระสาวกคหนง เปนคเลศ เปนคเจรญ ชอวาตสสและ ภารทวาชะดกรภกษทงหลาย พวกเธอจงดเถด ชอแหงภเขานนนแลอนตรธานไปแลวมนษย เหลานนกระทากาละไปแลว และพระผมพระภาคพระองคนนกปรนพพานแลว สงขารทงหลาย ไมเทยงอยางน ฯลฯ พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ [๔๖๐] ดกรภกษทงหลาย กบดนแล ภเขาเวปลละนมชอเวปลละทเดยว กบดน หมมนษยเหลานมชอวามาคธ หมมนษยทชอมาคธมอายนอย นดหนอย ผใดมชวตอยนาน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 191 ผนนมอายเพยงรอยป นอยกวากม เกนกวากม หมมนษยชอมาคธขนเวปลลบรรพตเพยง ครเดยว ลงกเพยงครเดยว และบดน พระอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคน เสดจอบตขน แลวในโลก กเราแลมสาวกคหนง เปนคเลศ เปนคเจรญ ชอสารบตรและโมคคลลานะ ดกรภกษทงหลาย ชอแหงบรรพตนจกอนตรธาน หมมนษยเหลานจกทากาละ และเรา กจกปรนพพาน ดกรภกษทงหลาย สงขารทงหลายไมเทยงอยางน ไมยงยนอยางนไมนาชนใจ อยางน ดกรภกษทงหลาย กเหตเพยงเทาน พอทเดยวเพอจะเบอหนายในสงขารทงปวง พอเพอ จะคลายกาหนด พอเพอจะหลดพน ดงน ฯ [๔๖๑] พระผมพระภาค ผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนจบลงแลว จง ตรสพระคาถาประพนธตอไปวา ปาจนวงสบรรพตของหมมนษยชอตวระ วงกฏบรรพตของหมมนษยชอ โรหตสสะ สปสสบรรพตของหมมนษยชอสปปยาและเวปลลบรรพต ของหมมนษยชอมาคธะ สงขารทงหลายไมเทยงหนอ มอนเกดขนแล เสอมไปเปนธรรมดา ครนเกดขนแลวยอมดบไป ความทสงขารเหลานน สงบระงบไปเปนสข ดงน ฯ จบสตรท ๑๐ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ทคคตสตร ๒. สขตสตร ๓. ตงสมตตาสตร ๔. มาตสตร ๕. ปตสตร ๖. ภาตสตร ๗. ภคนสตร ๘. ปตตสตร ๙. ธตสตร ๑๐. เวปลลปพพตสตร จบอนมตคคสงยตตท ๓ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 192 กสสปสงยตต ๑. สนตฏฐสตร [๔๖๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย กสสปนเปนผสนโดษดวยจวรตามมตามไดและเปนผกลาวสรรเสรญคณแหงความ สนโดษดวยจวรตามมตามไดไมถงการแสวงหาอนไมควร เพราะเหตแหงจวร ไมไดจวร กไม สะดง ครนไดจวรแลว กไมยนด ไมตดใจ ไมพวพน มปกตเหนโทษ มปญญาเครองสลด ออก ยอมใชสอย ดกรภกษทงหลาย กสสปนเปนผสนโดษดวยบณฑบาตตามมตามได และ เปนผกลาวสรรเสรญคณแหงความสนโดษดวยบณฑบาตตามมตามได ไมถงการแสวงหาอนไม ควร เพราะเหตแหงบณฑบาต ไมไดบณฑบาตกไมสะดง ครนไดบณฑบาตแลว กไมยนด ไมตดใจ ไมพวพน มปกตเหนโทษมปญญาเครองสลดออก ยอมบรโภค ดกรภกษทงหลาย กสสปนเปนผสนโดษดวยเสนาสนะตามมตามได และเปนผกลาวสรรเสรญคณแหงความสนโดษ ดวยเสนาสนะตามมตามได ไมถงการแสวงหาอนไมควร เพราะเหตแหงเสนาสนะไมได เสนาสนะ กไมสะดง ครนไดเสนาสนะแลว กไมยนด ไมตดใจ ไมพวพน มปกตเหนโทษ มปญญาเครองสลดออก ยอมใชสอย ดกรภกษทงหลายกสสปนเปนผสนโดษดวยเภสชบรขาร ซงเปนปจจยแหงคนไขตามมตามได และเปนผกลาวสรรเสรญคณแหงความสนโดษดวยเภสช บรขาร ซงเปนปจจยแหงคนไขตามมตามได ไมถงการแสวงหาอนไมควร เพราะเหตแหงเภสช บรขารซงเปนปจจยแหงคนไข ไมไดเภสชบรขารซงเปนปจจยแหงคนไข กไมสะดง ครนได เภสชบรขารซงเปนปจจยแหงคนไขแลว กไมยนด ไมตดใจ ไมพวพนมปกตเหนโทษ มปญญา เครองสลดออก ยอมบรโภค ฯ [๔๖๓] เพราะเหตนนแล ภกษทงหลาย พวกเธอพงศกษาอยางนวา เราทงหลายจกเปน ผสนโดษดวยจวรตามมตามได และจกเปนผกลาวสรรเสรญคณแหงความสนโดษดวยจวรตามม ตามได จกไมถงการแสวงหาอนไมควร เพราะเหตแหงจวร ไมไดจวรแลว กจกไมสะดง ครนได

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 193 จวรแลว จกไมยนด ไมตดใจไมพวพน จกเปนผมปกตเหนโทษ มปญญาเครองสลดออก ใชสอย [พงทาอยางนทกบท] เราทงหลายจกเปนผสนโดษดวยบณฑบาตตามมตามได ฯลฯ จกเปนผสนโดษดวยเสนาสนะตามมตามได ฯลฯ จกเปนผสนโดษดวยเภสชบรขารซงเปนปจจย แหงคนไขตามมตามได จกเปนผกลาวสรรเสรญคณแหงความสนโดษดวยเภสชบรขาร ซงเปน ปจจยแหงคนไขตามมตามได จกไมถงการแสวงหาอนไมควรเพราะเหตแหงเภสชบรขารซงเปน ปจจยแหงคนไข ไมไดเภสชบรขารซงเปนปจจยแหงคนไข กไมสะดง ครนไดเภสชบรขารซงเปน ปจจยแหงคนไขแลว กไมยนดไมตดใจ ไมพวพน จกเปนผมปกตเหนโทษ มปญญาเครอง สลดออกบรโภคดกรภกษทงหลาย พวกเธอพงศกษาอยางนแล ดกรภกษทงหลาย กเราจกกลาว สอนพวกเธอตามอยางกสสป กหรอผใดพงเปนผเชนกสสป และพวกเธอเมอไดรบโอวาทแลว พงปฏบตเพอความเปนอยางนน ดงน ฯ จบสตรท ๑ ๒. อโนตตปปสตร [๔๖๔] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง ทานพระมหากสสปและทานพระสารบตรอยในปาอสปตนมฤคทายวน เขตพระ นครพาราณส ครงนนแล ทานพระสารบตรออกจากทพกผอนในเวลาเยน เขาไปหาทานพระมหา กสสปถงทอย ครนเขาไปหาแลว ไดสนทนาปราศรยกบทานพระมหากสสป ครนผานการปราศรย พอใหระลกถงกนไปแลวจงนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๔๖๕] ครนแลว ทานพระสารบตรไดกลาวกะทานพระมหากสสป ดงนวา ทานกสสป ผมกลาวดงนวา ผไมมความเพยร เครองเผากเลส ผไมมความสะดงกลว เปนผไมควรเพอความ ตรสร ไมควรเพอพระนพพาน ไมควรเพอบรรลธรรมอนเปนแดนเกษมจากโยคะอยางยอดเยยม สวน ผมความเพยรเครองเผากเลส ผมความสะดงกลว เปนผควรเพอความตรสร ควรเพอพระนพพาน ควรเพอบรรลธรรมเปนแดนเกษมจากโยคะอยางยอดเยยม ดกรผมอาย ดวยเหตเพยงเทาไรหนอ จงจะชอวาเปนผไมมความเพยรเครองเผากเลส เปนผไมมความสะดงกลว เปนผไมควรเพอความ ตรสร ไมควรเพอพระนพพาน ไมควรเพอบรรลธรรมเปนแดนเกษมจากโยคะอยางยอดเยยม กแล

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 194 ดวยเหตเพยงเทาไร จงจกไดชอวาเปนผมความเพยรเครองเผากเลส เปนผมความสะดงกลว เปนผควรเพอความตรสร ควรเพอพระนพพาน ควรเพอบรรลธรรมเปนแดนเกษมจากโยคะอยาง ยอดเยยม ฯ [๔๖๖] ทานพระมหากสสปกลาววา อาวโส ภกษในพระธรรมวนยนไมทาความเพยร เครองเผากเลส โดยคดวา อกศลธรรมลามกทยงไมเกดขน เมอเกดขนแกเรา จะพงเปนไปเพอ ความเสยประโยชน ไมทาความเพยรเครองเผากเลสโดยคดวา อกศลธรรมอนลามกบงเกดขนแลว เมอเรายงละไมได จะพงเปนไปเพอความเสยประโยชน ไมทาความเพยรเครองเผากเลส โดยคดวา กศลธรรมทยงไมเกดขน เมอไมเกดขนแกเรา จะพงเปนไปเพอความเสยประโยชน ไมทาความ เพยรเครองเผากเลส โดยคดวากศลธรรมทเกดขนแลวแกเรา เมอดบ จะพงเปนไปเพอความ เสยประโยชน อาวโส ดวยอาการอยางนแล ภกษจงไดชอวาเปนผไมมความเพยรเครองเผา กเลส ฯ [๔๖๗] สา. อาวโส กภกษชอวาเปนผไมมความสะดงกลวอยางไร ฯ ก. อาวโส ภกษในพระธรรมวนยน ไมสะดงกลว โดยคดวา อกศลธรรมอนลามก ทยงไมเกดขนแกเรา เมอเกดขน จะพงเปนไปเพอความเสยประโยชน ไมสะดงกลว โดยคดวา อกศลธรรมทลามกทเกดขนแลวแกเราเมอเรายงละไมได จะพงเปนไปเพอความเสยประโยชน ไมสะดงกลว โดยคดวากศลธรรมทยงไมเกดขนแกเรา เมอไมเกดขน จะพงเปนไปเพอความ เสยประโยชนไมสะดงกลว โดยคดวา กศลธรรมทเกดขนแกเรา เมอดบ จะพงเปนไปเพอ ความเสยประโยชน อาวโส ดวยอาการอยางนแล ภกษจงไดชอวา เปนผไมมความสะดงกลว อาวโส ดวยอาการอยางนแล ภกษเปนผไมมความเพยรเครองเผากเลส ไมมความสะดงกลว เปนผไมควรเพอความตรสรไมควรเพอพระนพพานไมควรเพอบรรลธรรมเปนแดนเกษมจากโยคะ อยางยอดเยยม ฯ [๔๖๘] สา. อาวโส กภกษชอวาเปนผมความเพยรเครองเผากเลสอยางไร ฯ ก. อาวโส ภกษในพระธรรมวนยน ทาความเพยรเครองเผากเลส โดยคดวา อกศล ธรรมอนลามกทยงไมเกดขนแกเรา เมอเกดขน จะพงเปนไปเพอความเสยประโยชน ทาความเพยร เครองเผากเลส โดยคดวา อกศลธรรมอนลามกทเกดขนแลวแกเรา เมอเรายงละไมได จะพง เปนไปเพอความเสยประโยชนทาความเพยรเครองเผากเลส โดยคดวา กศลธรรมทยงไมเกดขน แกเรา เมอไมเกดขน จะพงเปนไปเพอความเสยประโยชน ทาความเพยรเครองเผากเลส โดย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 195 คดวา กศลธรรมทเกดขนแลวแกเรา เมอดบ จะพงเปนไปเพอความเสยประโยชนอาวโส ดวย อาการอยางนแล ภกษจงจะชอวาเปนผมความเพยรเครองเผากเลส ฯ [๔๖๙] สา. อาวโส กภกษชอวาเปนผมความสะดงกลวอยางไร ฯ ก. อาวโส ภกษในพระธรรมวนยน ยอมสะดงกลว โดยคดวา อกศลธรรมอนลามก ทยงไมเกดขนแกเรา เมอเกดขน จะพงเปนไปเพอความเสยประโยชน ยอมสะดงกลว โดยคดวา อกศลธรรมอนลามกทเกดขนแลวแกเราเมอเรายงละไมได จะพงเปนไปเพอความเสยประโยชน ยอมสะดงกลว โดยคดวากศลธรรมทยงไมเกดขนแกเรา เมอไมเกดขน จะพงเปนไปเพอความ เสยประโยชนยอมสะดงกลว โดยคดวา กศลธรรมทเกดขนแลวแกเรา เมอดบ จะพงเปนไป เพอความเสยประโยชน อาวโส ดวยอาการอยางนแล ภกษจงจะชอวาเปนผมความสะดงกลว อาวโส ดวยอาการอยางนแล ภกษเปนผมความเพยรเครองเผากเลส มความสะดงกลว เปนผ ควรเพอความตรสร ควรเพอพระนพพานควรเพอบรรลธรรมเปนแดนเกษมจากโยคะอยางยอดเยยม ดงน ฯ จบสตรท ๒ ๓. จนทปมาสตร [๔๗๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย พวกเธอจงเปนประดจพระจนทรจงพรากกาย พรากจตออก เปนผใหมเปนนตย เปนผไมคนองในสกลทงหลายเขาไปสสกลเถด ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนบรษจะพงพราก กาย พรากจตแลดบอนาซงคราครา หรอทเปนหลมเปนบอบนภเขา หรอแมนาทขาดเปนหวงๆ ฉนใด พวกเธอจงเปนประดจพระจนทร จงพรากกาย พรากจตออก เปนผใหมเปนนตย ไม คนองในสกล เขาไปสสกล ฉนนน ดกรภกษทงหลาย กสสปเปรยบประดจพระจนทร พราก กาย พรากจตออกแลว เปนผใหมอยเปนนตยไมคนองในสกลทงหลาย เขาไปสสกล ฯ [๔๗๑] ดกรภกษทงหลาย พวกเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน ภกษชนดไร จง สมควรเขาไปสสกล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 196 ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรมทงหลายของขาพระองค มพระผ มพระภาคเปนรากฐาน มพระผมพระภาคเปนผนา มพระผมพระภาคเปนทพงอาศย ขาแตพระองค ผเจรญ ขอใหเนอความแหงภาษตน จงแจมแจงกะพระผมพระภาคเถด ภกษทงหลายไดสดบตอ พระผมพระภาคแลวจกทรงจาไว ดงน ฯ ครงนนแล พระผมพระภาคทรงโบกฝาพระหตถในอากาศ ตรสวา ดกรภกษทงหลาย ฝามอน ไมของ ไมยด ไมพวพนในอากาศ ฉนใด จตของภกษผเขาไปสสกล ไมของ ไมยด ไมพวพน ฉนนนเหมอนกน โดยตงใจวาผปรารถนาลาภ จงไดลาภ สวนผปรารถนาบญ จงทา บญ ดงน ภกษเปนผพอใจดใจ ดวยลาภตามทเปนของตน ฉนใด กเปนผพลอยพอใจ ดใจ ดวยลาภของชนเหลาอน ฉนนน ภกษผเหนปานนแล จงควรเขาไปสสกล ภกษทงหลายจตของ ภกษผเขาไปสสกล ไมของ ไมยด ไมพวพนในสกลทงหลาย โดยคดวาผปรารถนาลาภ จงได ลาภ สวนผปรารถนาบญ จงทาบญ ดงน กสสปเปนผพอใจ ดใจ ดวยลาภตามทเปนของตน ฉนใด กเปนผพลอยพอใจ ดใจ ดวยลาภของชนเหลาอน ฉนนน ฯ [๔๗๒] ดกรภกษทงหลาย พวกเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน ธรรมเทศนาของภกษ ชนดไร ไมบรสทธ ธรรมเทศนาของภกษชนดไร บรสทธ ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรมทงหลายของพวกขาพระองค มพระผมพระภาคเปนรากฐาน มพระผมพระภาคเปนผนา มพระผมพระภาคเปนทพงอาศย ขาแต พระองคผเจรญ ขอใหเนอความแหงภาษตนจงแจมแจงกะพระผมพระภาคเถด ภกษทงหลาย ไดสดบตอพระผมพระภาคแลวจกทรงจาไว ดงน ฯ พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย ถาอยางนนพวกเธอจงฟง จงใสใจใหด เราจกกลาว ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาควา อยางนนพระพทธเจาขา ฯ พระผมพระภาคไดตรสดงนวา ดกรภกษทงหลาย กภกษรปใดรปหนงมความคดอยางนวา โอหนอ ชนทงหลายพงฟงธรรมของเรา กแลครนฟงแลวพงเลอมใสซงธรรม ผทเลอมใสแลว เทานน จะพงทาอาการของผเลอมใสตอเราดงน ยอมแสดงธรรมแกชนเหลาอน ภกษทงหลาย ธรรมเทศนาของภกษเหนปานนแล ไมบรสทธ สวนภกษใดแล เปนผมความคดอยางนวา พระ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 197 ธรรมอนพระผมพระภาคตรสไวดแลว เปนขอปฏบตอนผบรรลจะพงเหนเอง ไมประกอบดวยกาล ควรเรยกใหมาด ควรนอมเขามาในตน อนวญชนจะพงรเฉพาะตนโอหนอ ชนทงหลายพงฟง ธรรมของเรา กแลครนฟงแลว จะพงรทวถงธรรมกแลครนรทวถงแลว จะพงปฏบตเพอความ เปนอยางนน ดงน จงแสดงธรรมแกชนเหลาอน อาศยความทแหงพระธรรมเปนธรรมอนด จง แสดงธรรมแกชนเหลาอน อาศยความกรณา จงแสดงธรรมแกชนเหลาอน อาศยความเอนด จงแสดงธรรมแกชนเหลาอน อาศยความอนเคราะห จงแสดงธรรมแกชนเหลาอนดวยประการฉะน ดกรภกษทงหลาย ธรรมเทศนาของภกษเหนปานนแล บรสทธ ฯ [๔๗๓] ดกรภกษทงหลาย กสสปเปนผมความคดอยางนวา พระธรรมอนพระผม พระภาคตรสไวดแลว เปนขอปฏบตอนผบรรลจะพงเหนเอง ไมประกอบดวยกาล ควรเรยกให มาด ควรนอมเขามาในตน อนวญชนจะพงรเฉพาะตน โอหนอ ชนทงหลายพงฟงธรรมของ เรา กแลครนฟงแลว จะพงรทวถงธรรม กแลครนรทวถงแลว จะพงปฏบตเพอความเปนอยางนน ดงน จงแสดงธรรมแกชนเหลาอน อาศยความทธรรมเปนธรรมอนด จงแสดงธรรมแกชนเหลาอน อาศยความกรณา จงแสดงธรรมแกชนเหลาอน อาศยความเอนด จงแสดงธรรมแกชนเหลาอน อาศยความอนเคราะห จงแสดงธรรมแกชนเหลาอน ดกรภกษทงหลาย เราจกกลาวสอนพวกเธอ ตามอยางกสสป หรอผใดพงเปนเชนกสสปเรากจกกลาวสอนใหประพฤตตามผนน กแลพวก เธอไดรบโอวาทแลว พงปฏบตเพอความเปนอยางนน ดงน ฯ จบสตรท ๓ ๔. กลปกสตร [๔๗๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย พวกเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน ภกษชนดไร สมควรเขาไปสสกล ภกษ ชนดไร ไมสมควรเขาไปสสกล ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ธรรมทงหลายของพวกขาพระองค มพระ ผมพระภาคเปนรากฐาน ฯลฯ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 198 [๔๗๕] พระผมพระภาคไดตรสดงนวา ดกรภกษทงหลาย กภกษรปใดรปหนงมความคด อยางนวา ขอชนทงหลายจงใหแกเราเทานน อยาไมให จงใหแกเราใหมาก อยาใหนอย จงให เราแตสงประณตเทานน อยาใหสงเศราหมองจงใหเราเรวพลนทเดยว อยาใหชา จงใหเราโดย ความเคารพเทานน อยาใหโดยไมเคารพเขาไปสสกล ภกษทงหลาย ถาเมอภกษนนมความคด อยางนเขาไปสสกลชนทงหลายไมให ภกษยอมอดอดเพราะขอนน เธอยอมไดเสวยทกขโทมนส ซงมขอนนเปนเหต ชนทงหลายใหนอย ไมใหมาก ฯลฯ ใหของเศราหมอง ไมใหของประณต ใหชา ไมใหเรว ภกษยอมอดอดเพราะขอนน เธอยอมไดเสวยทกขโทมนสซงมขอนนเปนเหต ชนทงหลายใหโดยไมเคารพ ไมใหโดยเคารพภกษยอมอดอดเพราะขอนน เธอยอมไดเสวยทกข โทมนสซงมขอนนเปนเหตภกษเหนปานนแล ไมควรเปนผเขาไปสสกล ฯ [๔๗๖] สวนภกษใดแล มความคดอยางนวา ขอใหชนทงหลายในสกลอนจงใหเรา เทานน อยาไมให จงใหเรามากเทานน อยาใหนอย จงใหเราแตสงประณตเทานน อยาใหสง เศราหมอง จงใหเราพลนทเดยว อยาใหชา จงใหเราโดยเคารพเทานน อยาใหโดยไมเคารพนน อนนนจะพงไดในเรองนแตทไหนดงน เขาไปสสกล ภกษทงหลาย ถาเมอภกษนนมความคด อยางน เขาไปสสกลชนทงหลายไมให ภกษยอมไมอดอดเพราะขอนน เธอยอมไมไดเสวยทกข โทมนสซงมขอนนเปนเหต ชนทงหลายใหนอย ไมใหมาก ภกษยอมไมอดอดเพราะขอนน เธอยอมไมไดเสวยทกขโทมนสซงมขอนนเปนเหต ชนทงหลายใหสงเศราหมอง ไมใหสงประณต ... ใหชา ไมใหเรว ภกษยอมไมอดอดเพราะขอนน เธอยอมไมไดเสวยทกขโทมนสซงมขอนนเปน เหต ชนทงหลายใหโดยไมเคารพ ไมใหโดยเคารพ ภกษยอมไมอดอดเพราะขอนน เธอยอม ไมไดเสวยทกขโทมนสซงมขอนนเปนเหต ภกษเหนปานนแล ควรเปนผเขาไปสสกล ฯ [๔๗๗] ดกรภกษทงหลาย กสสปมความคดอยางนวา ชนทงหลายจงใหแกเราเทานน อยาไมให จงใหแกเรามากทเดยว อยาใหนอย ฯลฯ อนนนจะพงไดในเรองนแตทไหนดงน เขาไป สสกล ชนทงหลายไมให กสสปไมอดอดเพราะขอนน เธอไมไดเสวยทกขโทมนสซงมขอนน เปนเหต ชนทงหลายใหนอยไมใหมาก กสสปไมอดอดเพราะขอนน เธอไมไดเสวยทกขโทมนส ซงมขอนนเปนเหต ชนทงหลายใหสงเศราหมอง ไมใหสงประณต กสสปไมอดอดเพราะขอนน เธอไมไดเสวยทกขโทมนสซงมขอนนเปนเหต ชนทงหลายใหชา ไมใหโดยเรว กสสปไมอดอด เพราะขอนน เธอไมไดเสวยทกขโทมนสซงมขอนนเปนเหต ชนทงหลายใหโดยไมเคารพ ไมให

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 199 โดยเคารพ กสสปไมอดอดเพราะขอนน เธอไมไดเสวยทกขโทมนสซงมขอนนเปนเหต ภกษ ทงหลาย เราจกกลาวสอนพวกเธอใหตามกสสป หรอผใดจะพงเปนเชนกสสป เราจกกลาวสอน ใหประพฤตตามผนน พวกเธอเมอไดรบโอวาทแลว พงปฏบตเพอความเปนอยางนน ดงน ฯ จบสตรท ๔ ๕ ชณณสตร [๔๗๘] ขาพเจาสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวน ฯลฯ เขตพระนครราชคฤห ครงนนแล ทานพระมหากสสปเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบครนเขาไปเฝาแลว ถวายอภวาทพระผ มพระภาคแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๔๗๙] เมอพระมหากสสปนงเรยบรอยแลว พระผมพระภาคไดตรสดงนวา กสสป บดนเธอชราแลว ผาปานบงสกลเหลานของเธอหนก ไมนานงหม เพราะเหตนนแล เธอจงทรง คฤหบดจวร จงบรโภคโภชนะทเขานมนตแลจงอยในสานกของเราเถด ฯ ทานพระมหากสสปกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ เปนเวลานานมาแลว ขาพระองค เปนผอยปาเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผอยปาเปนวตร เปนผเทยวบณฑบาต เปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผเทยวบณฑบาตเปนวตร เปนผทรงผาบงสกล เปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผทรงผาบงสกลเปนวตร เปนผทรงไตรจวรเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผทรงไตรจวรเปนวตร เปนผมความมกนอย และกลาว สรรเสรญคณแหงความเปนผมกนอย เปนผสนโดษ และกลาวสรรเสรญคณแหงความสนโดษ เปนผสงดจากหม และกลาวสรรเสรญคณแหงความสงดจากหม เปนผไมคลกคลดวยหม และ กลาวสรรเสรญคณแหงความไมคลกคล เปนผปรารภความเพยร และกลาวสรรเสรญคณแหงการ ปรารภความเพยร ดงน ฯ [๔๘๐] พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรกสสป กเธอเลงเหนอานาจประโยชนอยางไร จงเปนผอยปาเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผอยปาเปนวตร สนกาลนาน ฯ [เปยยาลอยางเดยวกน]

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 200 เปนผเทยวไปบณฑบาตเปนวตร ... เปนผทรงผาบงสกลเปนวตร ... เปนผทรงไตรจวรเปนวตร ... เปนผมกนอย ... เปนผสนโดษ ... เปนผสงดจากหม ...เปนผไมคลกคลดวยหม ... เปนผปรารภ ความเพยร และกลาวสรรเสรญคณแหงการปรารภความเพยร ดงน ฯ [๔๘๑] ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเลงเหนอานาจประโยชน ๒ประการ จงอยปา เปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผอยปาเปนวตรสนกาลนาน ฯลฯ เทยวบณฑบาต เปนวตร ... ทรงผาบงสกลเปนวตร ... ทรงไตรจวรเปนวตร ... มความปรารถนานอย ... เปนผสนโดษ ... เปนผสงดจากหม ...เปนผไมคลกคลดวยหม เปนผปรารภความเพยร และกลาวสรรเสรญคณแหง ความปรารภความเพยร เลงเหนการอยเปนสขในทฏฐธรรม และอนเคราะหประชมชนในภายหลง วา ทาไฉน ประชมชนในภายหลงพงถงทฏฐานคตวา ไดยนวา พระพทธเจาและพระสาวก ผตรสรตามพระพทธเจา ทไดมมาแลว ทานเปนผอยปาเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความ อยปาเปนวตรสนกาลนาน ฯลฯเทยวบณฑบาตเปนวตร ... ทรงผาบงสกลเปนวตร ... ทรงไตรจวร เปนวตร ...เปนผมกนอย ... เปนผสนโดษ ... เปนผสงดจากหม ... เปนผไมคลกคลดวยหม ...เปนผ ปรารภความเพยร และกลาวสรรเสรญคณแหงการปรารภความเพยรมาแลวสนกาลนาน ทานเหลา นนจกปฏบตเพอความเปนอยางนน ขอปฏบตของทานเหลานน จกเปนไปเพอประโยชน เพอ ความสข สนกาลนานดงน ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคเลงเหนอานาจประโยชน ๒ ประการ เหลาน จงอยปาเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความอยปาเปนวตร เทยวบณฑบาตเปน วตร ... ทรงผาบงสกลเปนวตร ... ทรงไตรจวรเปนวตร ... มความปรารถนานอย ...เปนผสนโดษ ... เปนผสงดจากหม ... เปนผไมคลกคลดวยหม ... ปรารภความเพยร และกลาวสรรเสรญคณแหงการ ปรารภความเพยรสนกาลนาน ฯ [๔๘๒] พระผมพระภาคตรสวา ดละ ดละ กสสป ไดยนวา เธอปฏบตเพอประโยชน แกชนเปนอนมาก เพอความสขแกชนเปนอนมาก เพออนเคราะหแกโลก เพอประโยชน เพอ เกอกล เพอความสขแกเทวดาและมนษยทงหลาย ดกรกสสป เพราะเหตนนแล เธอจงทรงผา ปานบงสกลอนไมนานงหม จงเทยวบณฑบาต และจงอยในปาเถด ฉะน ฯ จบสตรท ๕

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 201 ๖. โอวาทสตรท ๑ [๔๘๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเวฬวน เขตพระนครราชคฤห ... ครงนน แล ทานพระมหากสสปเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบครนเขาไปเฝาแลว ถวายอภวาท พระผมพระภาคแลว นง ณ ทสมควรสวนขางหนง ครนทานพระมหากสสปนงเรยบรอยแลว พระผมพระภาคไดตรสดงนวาดกรกสสป เธอจงกลาวสอนภกษทงหลาย จงกระทาธรรมกถาแก ภกษทงหลายเราหรอเธอ พงกลาวสอนภกษทงหลาย เราหรอเธอพงกระทาธรรมกถาแกภกษ ทงหลาย ฯ [๔๘๔] พระมหากสสปกราบทลวา ขาแตพระผมพระภาคผเจรญ ภกษทงหลายในบดน เปนผวายาก ประกอบดวยธรรมททาใหเปนผวายาก ไมอดทนไมรบอนศาสนโดยเคารพ ขาแต พระองคผเจรญ ในพระธรรมวนยน ขาพระองคไดเหนภกษชอภณฑะ ซงเปนสทธวหารกของ พระอานนท และภกษชออาภชชกะซงเปนสทธวหารกของพระอนรทธ กลาวลวงเกนกนและกน ดวยสตะวา จงมาเถดภกษ ใครจกกลาวไดมากกวากน ใครจกกลาวไดดกวากน ใครจกกลาวได นานกวากน ดงน ฯ [๔๘๕] ครงนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษรปหนงมาตรสวาดกรภกษ เธอจงมา จงเรยกภณฑภกษ สทธวหารกของอานนท และอาภชชกภกษ สทธวหารกของอนรทธ มาตาม คาของเราวา พระศาสดาตรสเรยกทานผมอายทงหลาย ภกษนนทลรบพระผมพระภาควา พระพทธ เจาขา แลวเขาไปหาภกษเหลานนถงทอย ครนเขาไปหาแลวไดกลาวกะภกษเหลานนดงนวา พระศาสดาตรสเรยกทานผมอายทงหลาย ภกษเหลานนรบคาภกษนนวา ขอรบ ผมอาย ดงนแลว เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไปเฝาแลวถวายบงคมพระผมพระภาคแลว นง ณ ท ควรสวนขางหนง ฯ [๔๘๖] ครนภกษเหลานนนงเรยบรอยแลว พระผมพระภาคไดตรสถามวา ดกรภกษ ทงหลาย ไดยนวา พวกเธอไดกลาวลวงเกนกนและกน ดวยสตะวาจงมาเถดภกษ ใครจกกลาว ไดมากกวากน ใครจกกลาวไดดกวากน ใครจกกลาวไดนานกวากน ดงนจรงหรอ ฯ ภกษเหลานนทลรบวา จรงอยางนน พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย พวกเธอรทวถงธรรมทเราแสดงไวแลวอยางนหรอหนอ พวกเธอ จงกลาวลวงเกนกนและกนดวยสตะอยางนวา จงมาเถดภกษ ใครจกกลาวไดมากกวากน ใครจก กลาวไดดกวากน ใครจกกลาวไดนานกวากน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 202 ภ. ไมเปนอยางนนเลย พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ถาวาพวกเธอไมรทวถงธรรมทเราแสดงแลวอยางน ดกร โมฆบรษ เมอเปนเชนนน พวกเธอรอะไร เหนอะไร บวชอยในธรรมวนยทเรากลาว ดแลวอยางน ยอมกลาวลวงเกนกนและกนดวยสตะไปทาไมเลาวาจงมาเถดภกษ ใครจก กลาวไดมากกวากน ใครจกกลาวไดดกวากน ใครจกกลาวไดนานกวากน ฯ [๔๘๗] ครงนนแล ภกษเหลานนซบศรษะใกลพระบาทพระผมพระภาคแลวไดกราบ ทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ โทษไดครอบงาขาพระองคทงหลาย ผพาลอยางไร ผหลงอยางไร ผไมฉลาดอยางไร ขาพระองคเหลาใดบวชในพระธรรมวนยทพระผมพระภาค ตรสดแลวอยางน กลาวลวงเกนกนและกนดวยสตะวา จงมาเถดภกษ ใครจกกลาวได มากกวากน ใครจกกลาวไดดกวากน ใครจกกลาวไดนานกวากน ขาแตพระองคผเจรญ ขอพระผมพระภาคจงทรงรบโทษโดยความเปนโทษ แหงขาพระองคทงหลายเหลานน เพอ สารวมตอไป ฯ [๔๘๘] พ. เอาเถดภกษทงหลาย โทษไดครอบงาพวกเธอ ผพาลอยางไร ผหลง อยางไร ผไมฉลาดอยางไร เธอเหลาใดบวชในธรรมวนยทเรากลาวดแลวอยางน ไดกลาว ลวงเกนกนและกนดวยสตะวา จงมาเถดภกษ ใครจกกลาวไดมากกวากน ใครจกกลาว ไดดกวากน ใครจกกลาวไดนานกวากน ดงน ดกรภกษทงหลาย กเมอใดแล พวกเธอ มาเหนโทษโดยความเปนโทษแลว ทาคนเสยตามสมควรแกธรรม เมอนนเราทงหลายขอรบ โทษนนของเธอเหลานน กการทบคคลเหนโทษโดยความเปนโทษแลว ทาคนเสยตาม สมควรแกธรรม และถงความสารวมตอไปน เปนความเจรญในวนยของพระอรยเจา ฯ จบสตรท ๖ ๗. โอวาทสตรท ๒ [๔๘๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวน เขตพระนครราชคฤห ... ครงนนแล ทานพระมหากสสปเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ...ครนนงเรยบรอยแลว พระผมพระภาค ไดตรสวา ดกรกสสป เธอจงกลาวสอนภกษทงหลาย จงกระทาธรรมกถาแกภกษทงหลาย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 203 เราหรอเธอพงกลาวสอนภกษทงหลาย เราหรอเธอพงกระทาธรรมกถาแกภกษทงหลาย ฯ [๔๙๐] ทานพระมหากสสปกราบทลวา ขาแตพระผมพระภาคผเจรญ ภกษทงหลายใน บดน เปนผวายาก ประกอบดวยธรรมททาใหเปนผวายาก ไมอดทน ไมรบอนศาสน โดยเคารพ บคคลบางคนไมมศรทธา ไมมหร ไมมโอตตปปะ ไมมความเพยร ไมม ปญญา ในกศลธรรมทงหลาย ตลอดคนหรอวนของเขาทผานมาเปนอนหวงไดแตความ เสอมในกศลธรรมทงหลายเทานน หวงความเจรญไมไดเลย เปรยบเหมอนพระจนทรในขางแรม ยอมเสอมจากวรรณจากมณฑล จากรศม จากความยาวและความกวาง ในคนหรอวนท ผานมา ฉนใดบคคลบางคนไมมศรทธา ... ไมมหร ... ไมมโอตตปปะ ... ไมมความพากเพยร ... ไมมปญญา ในกศลธรรมทงหลายตลอดคนหรอวนของเขาทผานมา เปนอนหวงไดแตความ เสอมในกศลธรรมทงหลายเทานน หวงความเจรญไมไดเลย เหมอนฉะนน ขาแต พระองคผเจรญ ขอทบรษบคคลไมมศรทธาน เปนความเสอมโทรมขอทบรษบคคลไมม หรน เปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลไมมโอตตปปะนเปนความเสอมโทรม ขอท บรษบคคลเปนคนเกยจครานน เปนความเสอมโทรมขอทบรษบคคลมปญญาทรามน เปน ความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลมกโกรธนเปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลผกโกรธ น เปนความเสอมโทรม ขอทไมมภกษผกลาวสอนน เปนความเสอมโทรม ฯ [๔๙๑] ขาแตพระองคผเจรญ บคคลบางคนมศรทธา มหร มโอตตปปะ มความเพยร มปญญา ในกศลธรรมทงหลาย ตลอดคนหรอวนของเขาทผานมาเปนอนหวงไดแตความ เจรญในกศลธรรมทงหลายเทานน หวงความเสอมไมไดเลยเปรยบเหมอนพระจนทรในขางขน ยอมเปลงปลงดวยวรรณ ดวยมณฑล ดวยรศม ดวยความยาวและความกวาง ในคน หรอวนทผานมา ฉนใด บคคลบางคนผมศรทธา ... มหร ... มโอตตปปะ ... มความเพยร ... มปญญา ในกศลธรรมทงหลาย ตลอดคนหรอวนของเขาทผานมา เปนอนหวงไดแต ความเจรญในกศลธรรมทงหลายเทานน หวงความเสอมไมไดเลยเหมอนฉะนน ขาแตพระองค ผเจรญ ขอทบรษบคคลมศรทธาน ไมเปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลมหรน ไม เปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลมโอตตปปะน ไมเปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคล มความพากเพยรน ไมเปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลมปญญาน ไมเปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลไมมกโกรธน ไมเปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลไมผกโกรธน ไม เปนความเสอมโทรม ขอทมภกษผกลาวสอนน ไมเปนความเสอมโทรม ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 204 [๔๙๒] พ. ดแลว ดแลว กสสป บคคลบางคนไมมศรทธา ไมมหร ... ไมมโอตตปปะ ... ไมมความเพยร ... ไมมปญญา ในกศลธรรมทงหลายตลอดคนหรอวนของเขาทผานมา เปน อนหวงไดแตความเสอมในกศลธรรมทงหลายเทานน หวงความเจรญไมไดเลย เปรยบเหมอน พระจนทรในขางแรมยอมเสอมจากวรรณ จากมณฑล จากรศม จากความยาวและความกวาง ในคนหรอวนทผานมา ฉนใด บคคลบางคนไมมศรทธา ... ไมมหร ... ไมมโอตตปปะ ...ไมม ความเพยร ไมมปญญา ในกศลธรรมทงหลาย ตลอดคนหรอวนของเขาทผานมา เปน อนหวงไดแตความเสอมในกศลธรรมทงหลายเทานน หวงความเจรญไมไดเลย เหมอนฉะนน ดกรกสสป ขอทบรษบคคลไมมศรทธาน เปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลไมมหร ฯลฯ ขอทบรษบคคลผไมมโอตตปปะ ฯลฯขอทบรษบคคลเปนคนเกยจคราน ฯลฯ ขอทบรษบคคล มปญญาทราม ฯลฯ ขอทบรษบคคลมกโกรธ ฯลฯ ขอทบรษบคคลผกโกรธน เปนความ เสอมโทรม ขอทไมมภกษผกลาวสอนน เปนความเสอมโทรม ฯ [๔๙๓] ดกรกสสป บคคลบางคนมศรทธา มหร มโอตตปปะ ... มความเพยร ... มปญญา ... ในกศลธรรมทงหลาย ตลอดคนหรอวนของเขาทผานมาเปนอนหวงไดแตความ เจรญในกศลธรรมทงหลายเทานน หวงความเสอมไมไดเลย เปรยบเหมอนพระจนทรใน ขางขน ยอมเปลงปลงดวยวรรณ ดวยมณฑลดวยรศม ดวยความยาวและความกวาง ในคนหรอวนทผานมา ฉนใด บคคลบางคนผมศรทธา ... มหร ... มโอตตปปะ ... มความเพยร ... มปญญา ในกศลธรรมทงหลาย ตลอดคนหรอวนของเขาทผานมา เปนอนหวงไดแตความเจรญ ในกศลธรรมทงหลายเทานน หวงความเสอมไมไดเลย เหมอนฉะนน ดกรกสสป ขอทบรษบคคลมศรทธาน ไมเปนความเสอมโทรม ขอทบรษบคคลมหร ฯลฯขอทบรษบคคล มโอตตปปะ ฯลฯ ขอทบรษบคคลมความเพยร ฯลฯ ขอทบรษบคคลมปญญา ฯลฯ ขอท บรษบคคลเปนคนไมมกโกรธ ฯลฯ ขอทบรษบคคลเปนคนไมผกโกรธน ไมเปนความเสอมโทรม ขอทมภกษผกลาวสอนน ไมเปนความเสอมโทรม ดงน ฯ จบสตรท ๗ ๘. โอวาทสตรท ๓ [๔๙๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเวฬวน กลนทกนวาปสถาน เขต พระนครราชคฤห ครงนนแล ทานพระมหากสสป เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 205 ครนเขาไปเฝาแลว ถวายอภวาทแลว นง ณ ทควรสวนขางหนงครนนงเรยบรอยแลว พระผม พระภาคไดตรสวา ดกรกสสป เธอจงกลาวสอนภกษทงหลาย จงกระทาธรรมกถาแกภกษทงหลาย กสสป เราหรอเธอพงกลาวสอนภกษทงหลาย เราหรอเธอพงกระทาธรรมกถาแกภกษทงหลาย ฯ ทานพระมหากสสปไดกราบทลวา ขาแตพระผมพระภาคผเจรญ ภกษทงหลายใน บดน เปนผวายาก ประกอบดวยธรรมททาใหเปนผวายาก ไมอดทน ไมรบอนศาสน โดยเคารพ ฯ [๔๙๕] พ. ดกรกสสป กเปนความจรงอยางนน ครงกอน ภกษทงหลาย ผเปนเถระ เปนผถอการอยปาเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผถอการอยปาเปนวตร เปนผถอการเทยวบณฑบาตเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผถอเทยวบณฑบาต เปนวตร เปนผทรงผาบงสกลเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผทรงผาบงสกล เปนวตร เปนผทรงไตรจวรเปนวตรและกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผทรงไตรจวรเปนวตร เปนผมความปรารถนานอย และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผมความปรารถนานอย เปนผ สนโดษและกลาวสรรเสรญคณแหงความสนโดษ เปนผสงดจากหม และกลาวสรรเสรญคณ แหงความสงดจากหม เปนผไมคลกคลดวยหม และกลาวสรรเสรญคณแหงความไมคลกคล ดวยหม เปนผปรารภความเพยร และกลาวสรรเสรญคณแหงการปรารภความเพยร บรรดาภกษ เหลานน ภกษใดเปนผถอการอยปาเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผถอการอย ปาเปนวตร เปนผถอการเทยวบณฑบาตเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผถอเทยว บณฑบาตเปนวตร เปนผทรงผาบงสกลเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผทรง ผาบงสกลเปนวตร เปนผทรงไตรจวรเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผทรงไตรจวร เปนวตร เปนผมความปรารถนานอย และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผมความปรารถนา นอย เปนผสนโดษ และกลาวสรรเสรญคณแหงความสนโดษ เปนผสงดจากหม และ กลาวสรรเสรญคณแหงความสงดจากหม เปนผไมคลกคลดวยหม และกลาวสรรเสรญคณ แหงความไมคลกคลดวยหม เปนผปรารภความเพยร และกลาวสรรเสรญคณแหงการปรารภ ความเพยร ภกษทงหลายผเปนเถระยอมนมนตเธอใหนงดวยคาวา มาเถดภกษ ภกษ รปนชอไร ชางรงเรองหนอ ใครตอการศกษาแท มาเถดภกษ นอาสนะ นมนตทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 206 นง ดกรกสสปเมอภกษทงหลายกระทาสกการะอยางนน ภกษใหมๆ พากนคดเหนวา ทราบวาภกษรปทถอการอยปาเปนวตร และกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผถอการอยปา เปนวตร เปนผถอการเทยวบณฑบาตเปนวตร ... เปนผทรงผาบงสกลเปนวตร ...เปนผทรงไตร จวรเปนวตร ... เปนผมความปรารถนานอย... เปนผสนโดษ... เปนผชอบสงดจากหม... เปนผไม คลกคลดวยหม ... เปนผปรารภความเพยร และกลาวสรรเสรญคณแหงการปรารภความเพยร ภกษทงหลายผเปนเถระยอมนมนตเธอใหนงดวยคาวา มาเถดภกษ ภกษรปนชอไร ชางรงเรอง หนอ ใครตอการศกษาแท มาเถดทาน นอาสนะ นมนตทานนง ภกษใหมๆ เหลานนกปฏบตเพอความเปนอยางนน การปฏบตตามของพวกเธอนน เปนการอานวยประโยชน สขชวกาลนาน ฯ [๔๙๖] ดกรกสสป กบดน ภกษทงหลายผเปนเถระ ไมเปนผถอการอยปาเปนวตร และไมกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผถอการอยปาเปนวตรไมเปนผถอการเทยวบณฑบาตเปน วตร และไมกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผถอการเทยวบณฑบาตเปนวตร ไมเปนผ ทรงผาบงสกลเปนวตร และไมกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผทรงผาบงสกลเปนวตร ไมเปน ผทรงไตรจวรเปนวตรและไมกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผทรงไตรจวรเปนวตร ไมเปน ผมความปรารถนานอย และไมกลาวสรรเสรญคณแหงความเปนผมความปรารถนานอย ไมเปน ผสนโดษ และไมกลาวสรรเสรญคณแหงความสนโดษ ไมเปนผสงดจากหม และไมกลาว สรรเสรญคณแหงความสงดจากหม ไมเปนผไมคลกคลดวยหม และไมกลาวสรรเสรญคณ แหงการไมคลกคลดวยหม ไมเปนผปรารภความเพยร และไมกลาวสรรเสรญคณแหงการ ปรารภความเพยร บรรดาภกษเหลานน ภกษใดเปนผมชอเสยง มยศ ไดจวร บณฑบาต เสนาสนะและคลานปจจยเภสชบรกขาร พวกภกษผเปนเถระยอมนมนตเธอใหนงดวยคาวามาเถด ภกษ ภกษรปนชอไร ชางรงเรองหนอ ใครตอเพอนสพรหมจารดวยกนแท มาเถดภกษ นอาสนะ นมนตทานนง ดกรกสสป เมอภกษทงหลายกระทาสกการะอยางนน ภกษใหมๆ พากน คดวา ทราบวา ภกษทมชอเสยง มยศไดจวร บณฑบาต เสนาสนะและคลานปจจยเภสชบรกขาร พวกภกษผเปนเถระพากนนมนตเธอใหนงดวยคาวา มาเถดภกษ ภกษรปนชอไร ชางรงเรองหนอ ใครตอเพอนสพรหมจารดวยกนแท มาเถดภกษ นอาสนะ นมนตทานนง ภกษใหมๆ เหลานนกปฏบตเพอความเปนอยางนน การปฏบตตามของพวกเธอนนไมอานวยประโยชน มแตทกขชวกาลนาน ดกรกสสป บคคลเมอจะกลาวโดยชอบควรกลาววา ผประพฤต

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 207 พรหมจรรยถกอนตรายแหงพรหมจรรยเบยดเบยนเสยแลวผประพฤตพรหมจรรยซงมความ ปรารถนาเกนประมาณ ถกความปรารถนาเกนประมาณสาหรบพรหมจรรยเบยดเบยนแลว ดกร กสสป บดน บคคลเมอจะกลาวโดยชอบ ควรกลาววา ผประพฤตพรหมจรรยถกอนตราย แหงพรหมจรรยเบยดเบยนเสยแลว ผประพฤตพรหมจรรยซงมความปรารถนาเกนประมาณ ถกความปรารถนาเกนประมาณสาหรบพรหมจรรยเบยดเบยนเสยแลว ฯ จบสตรท ๘ ๙. ฌานาภญญาสตร [๔๙๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลาย ... แลวไดตรสวา ดกร ภกษทงหลาย เราหวงสงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม แลวเขาถงปฐมฌาน มวตก มวจาร มปตและสข อนเกดแตวเวกอยไดเทาใด แมกสสปกหวงสงดจากกาม สงดจาก อกศลธรรม แลวเขาถงปฐมฌาน มวตก มวจาร มปตและสขอนเกดแตวเวกอยไดเทานน เหมอนกน ฯ [๔๙๘] ดกรภกษทงหลาย เราหวงเขาถงทตยฌาน มความผองใสแหงจตในภายใน เปนธรรมเอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร เพราะวตกวจารสงบไปมปตและสขอนเกด แตสมาธอยไดเทาใด แมกสสปกหวงเขาถงทตยฌาน มความผองใสแหงจตในภายใน เปน ธรรมเอกผดขน ไมมวตกไมมวจาร เพราะวตกวจารสงบไป มปตและสขอนเกดแตสมาธ อยไดเทานนเหมอนกน ฯ [๔๙๙] ดกรภกษทงหลาย เราหวงเปนผมอเบกขา มสตสมปชญญะและเสวยสข ดวยนามกายเพราะปตสนไป เขาถงตตยฌาน ทพระอรยเจาทงหลายสรรเสรญวา ผไดฌานน เปนผมอเบกขา มสต อยเปนสขไดเทาใด แมกสสปกหวงเปนผมอเบกขา มสตสมปชญญะ และเสวยสขดวยนามกาย เพราะปตสนไป เขาถงตตยฌานทพระอรยเจาทงหลายสรรเสรญวา ผไดฌานนเปนผมอเบกขา มสต อยเปนสขไดเทานนเหมอนกน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 208 [๕๐๐] ดกรภกษทงหลาย เราหวงเขาถงจตตถฌาน ไมมทกข ไมมสข เพราะ ละสขละทกข และดบโสมนสโทมนสกอนๆ ได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอยได เทาใด แมกสสปกหวงเขาถงจตตถฌาน ไมมทกข ไมมสขเพราะละสขละทกข และดบโสมนสโทมนสกอนๆ ได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอยไดเทานนเหมอนกน ฯ [๕๐๑] ดกรภกษทงหลาย เราหวงเขาถงอากาสานญจายตนะ มอารมณวา อากาศไมม ทสด เพราะลวงรปสญญา ดบปฏฆสญญา ไมใสใจถงนานตตสญญา โดยประการทงปวงอย ไดเทาใด แมกสสปกหวงเขาถงอากาสานญจายตนะมอารมณวา อากาศไมมทสด เพราะลวง รปสญญา ดบปฏฆสญญา ไมใสใจนานตตสญญาอยไดเทานนเหมอนกน ฯ [๕๐๒] ดกรภกษทงหลาย เราหวงเขาถงวญญาณญจายตนะ มอารมณวา วญญาณ ไมมทสด เพราะลวงอากาสานญจายตนะได โดยประการทงปวงอยไดเทาใด แมกสสป กหวงเขาถงวญญาณญจายตนะ มอารมณวา วญญาณไมมทสดเพราะลวงอากาสานญจายตนะ ไดโดยประการทงปวงอยไดเทานนเหมอนกน ฯ [๕๐๓] ดกรภกษทงหลาย เราหวงเขาถงอากญจญญายตนะ มอารมณวา หนอยหนง ไมม เพราะลวงวญญาณญจายตนะไดโดยประการทงปวงอยไดเทาใดแมกสสปกหวงเขาถง อากญจญญายตนะ มอารมณวา หนอยหนงไมม เพราะลวงวญญาณญจายตนะได โดย ประการทงปวงอยไดเทานนเหมอนกน ฯ [๕๐๔] ดกรภกษทงหลาย เราหวงเขาถงเนวสญญานาสญญายตนะ เพราะลวง อากญจญญายตนะไดโดยประการทงปวงอยไดเทาใด แมกสสปกหวงเขาถงเนวสญญานาสญญาย ตนะ เพราะลวงอากญจญญายตนะไดโดยประการทงปวงอยไดเทานนเหมอนกน ฯ [๕๐๕] ดกรภกษทงหลาย เราหวงเขาถงสญญาเวทยตนโรธ เพราะลวงเนวสญญานา สญญายตนะได โดยประการทงปวงอยไดเทาใด แมกสสปกหวงเขาถงสญญาเวทยตนโรธ เพราะลวงเนวสญญานาสญญายตนะไดโดยประการทงปวงอยไดเทานนเหมอนกน ฯ [๕๐๖] ดกรภกษทงหลาย เราหวงบรรลอทธวธหลายประการ คอคนเดยวเปนหลายคน กได หลายคนเปนคนเดยวกได ทาใหปรากฏกได ทาใหหายไปกไดทะลฝา กาแพง ภเขาไปไดไมตดขด เหมอนไปในทวางกได ผดขนดาลงในแผนดน เหมอนในนากได เดนบนนาไมแตก เหมอนเดนบนแผนดนกไดเหาะไปในอากาศ เหมอนนกกได ลบคลา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 209 พระจนทรพระอาทตย ซงมฤทธมอานภาพมากดวยฝามอกได ใชอานาจทางกายไปตลอดถง พรหมโลกกได อยางใดแมกสสปกหวงอยางนนไดเหมอนกนคอ กสสปบรรลอทธวธหลาย ประการ ฯลฯใชอานาจทางกายไปตลอดถงพรหมโลกกได ฯ [๕๐๗] ดกรภกษทงหลาย เราหวงวา เราไดยนเสยงสองชนด คอ เสยงทพยและ เสยงมนษย ทงทอยไกลทงอยใกลไดอยางใด แมกสสปกหวงอยางนนไดเหมอนกน คอกสสป ไดยนเสยงสองชนดคอเสยงทพยและเสยงมนษยทงอยทไกลทงอยใกล ฯ [๕๐๘] ดกรภกษทงหลาย เราหวงวา เรายอมกาหนดรใจของสตวอน ของบคคลอน ดวยใจ คอจตมราคะ กรวาจตมราคะ หรอจตปราศจากราคะ กรวาจตปราศจากราคะ จตมโทสะ กรวาจตมโทสะ หรอจตปราศจากโทสะ กรวาจตปราศจากโทสะ จตมโมหะ กรวาจตมโมหะ หรอจตปราศจากโมหะ กรวาจตปราศจากโมหะ จตหดห กรวาจตหดห จตฟงซาน กรวาจตฟงซาน จตเปนมหคคตะ กรวาจตเปนมหคคตะ จตไมเปนมหคคตะ กรวาจตไมเปนมหคคตะจตทยงมจต อนยงกวา กรวาจตทยงมจตอนยงกวา จตทไมมจตอนยงกวา กรวาจตทไมมจตอนยงกวา จตเปน สมาธ กรวาจตเปนสมาธ จตไมเปนสมาธ กรวาจตไมเปนสมาธ จตหลดพน กรวาจตหลดพน หรอจตยงไมหลดพน กรวาจตยงไมหลดพนไดอยางใด แมกสสปกหวงอยางนนไดเหมอนกน คอ กสสปยอมกาหนดรใจของสตวอน ของบคคลอนดวยใจ คอจตมราคะ กรวาจตมราคะ ฯลฯ หรอจตยงไมหลดพน กรวาจตยงไมหลดพน ฯ [๕๐๙] ดกรภกษทงหลาย เราหวงวา เราตามระลกชาตกอนไดเปนอนมาก คอตาม ระลกไดหนงชาตบาง สองชาตบาง สามชาตบาง สชาตบางหาชาตบาง สบชาตบาง ยสบชาต บาง สามสบชาตบาง สสบชาตบาง หาสบชาตบาง รอยชาตบาง พนชาตบาง แสนชาตบาง ตลอดสงวฏฏกปเปนอเนกบางตลอดววฏฏกปเปนอเนกบาง ตลอด สงวฏฏววฏฏกปเปนอเนกบางวา ในภพโนนเรามชออยางนน มโคตรอยางนน มผวพรรณอยางนน มอาหารอยางนน เสวยสขเสวยทกขอยางนนๆ มกาหนดอายเพยงเทานน ครนจตจากภพนน แลว ไดไปเกดในภพโนน แมในภพนน เรากมชออยางนน มโคตรอยางนน มผวพรรณ อยางนน มอาหารอยางนน เสวยสขเสวยทกขอยางนนๆ มกาหนดอายเพยงเทานน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 210 ครนจตจากภพนนแลว ไดมาเกดในภพน ยอมตามระลกถงชาตกอนไดเปนอนมากพรอมทงอาการ พรอมทงอเทศ ดวยประการฉะนไดอยางใด แมกสสปกหวงอยางนนไดเหมอนกน คอกสสป ตามระลกถงชาตกอนไดเปนอนมาก คอตามระลกไดชาตหนงบาง ฯลฯ ยอมตามระลกถงชาตกอน ไดเปนอนมาก พรอมทงอาการพรอมทงอเทศ ดวยประการฉะน ฯ [๕๑๐] ดกรภกษทงหลาย เราหวงวา เรายอมเหนหมสตวผกาลงจต กาลงอปบต เลว ประณต มผวพรรณด มผวพรรณทราม ไดด ตกยาก ดวยทพยจกษอนบรสทธ ลวงจกษของ มนษย ยอมรชดซงหมสตวผเปนไปตามกรรมวาสตวเหลานประกอบดวยกายทจรต วจทจรต มโนทจรต ตเตยนพระอรยเจา เปนมจฉาทฐ ยดถอการกระทาดวยอานาจมจฉาทฐ เมอตายไป เขาเขาถงอบาย ทคตวนบาต นรก สวนสตวเหลานทประกอบดวยกายสจรต วจสจรต มโน สจรตไมตเตยนพระอรยเจา เปนสมมาทฐ ยดถอการกระทาดวยอานาจสมมาทฐ เมอตายไป เขาเขาถงสคตโลกสวรรค ดงน เรายอมเหนหมสตวผกาลงจต กาลงอปบต เลว ประณต ม ผวพรรณด มผวพรรณทราม ไดด ตกยาก ดวยทพยจกษอนบรสทธลวงจกษของมนษย ยอม รชดซงหมสตวผเปนไปตามกรรมอยดวยประการฉะนไดอยางใด ดกรภกษทงหลาย แมกสสปก หวงอยางนนไดเหมอนกน คอกสสปเหนหมสตวผกาลงจต กาลงอปบต เลว ประณต มผว พรรณด มผวพรรณทรามไดด ตกยาก ดวยทพยจกษอนบรสทธลวงจกษมนษย ฯลฯ ยอมร ชดซงหมสตวผเปนไปตามกรรม ดวยประการฉะน ฯ [๕๑๑] ดกรภกษทงหลาย เราทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะสนไป ดวยปญญาอนยงเองในทฏฐธรรมเขาถงอยไดอยางใด แมกสสปกทาใหแจง ซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมไดเพราะอาสวะสนไปดวยปญญาอนยงเองใน ทฏฐธรรม เขาถงอยอยางนนไดเหมอนกน ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. ภกขนปสสยสตร [๕๑๒] ขาพเจาไดสดบมาแลวอยางน สมยหนง ทานพระมหากสสปอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล เวลาเชา ทานพระอานนทนงแลวถอบาตรและจวรเขาไปหาทาน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 211 พระมหากสสปถงทอย ครนเขาไปหาแลวไดกลาวกะทานพระมหากสสปวา ขาแตทานผเจรญ นมนตทานไปยงทพานกของภกษณดวยกนเถด ทานพระมหากสสปจงกลาววา ทานไปเถด อาวโส อานนท ทานเปนผมกจมาก มธระมาก แมครงทสอง ทานพระอานนทกพดกบทานพระมหา กสสปวา ขาแตทานผเจรญ นมนตทานไปยงทพานกของภกษณดวยกนเถด ทานพระมหากสสป กกลาววา ทานไปเถดอาวโสอานนท ทานเปนผมกจมาก มธระมากแมครงทสาม ทานพระ อานนทกพดกบทานพระมหากสสปวา ขาแตทานผเจรญนมนตทานไปยงทพานกของภกษณ ดวยกนเถด ฯ [๕๑๓] ครงนนแล เวลาเชา ทานพระมหากสสปนงแลวถอบาตรและจวร มทานพระ อานนทเปนปจฉาสมณะ เขาไปยงทพานกของภกษณ ครนเขาไปแลวจงนงบนอาสนะทเขาจดไว ครงนนภกษณเปนอนมาก พากนเขาไปหาทานพระมหากสสปถงทพก ครนเขาไปแลวจงกราบ ทานพระมหากสสป แลวนงณ ทควรสวนขางหนง ครนภกษณเหลานนนงเรยบรอยแลว ทาน พระมหากสสปยงภกษณเหลานนใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ใหราเรงดวยธรรมกถา ครงนนแล ทานพระมหากสสปครนยงภกษณเหลานนใหเหนแจง ใหสมาทานใหอาจหาญ ให ราเรงดวยธรรมกถาแลว จงลกจากอาสนะหลกไป ฯ [๕๑๔] ครงนนแล ภกษณชอถลลตสสาไมพอใจ ถงเปลงคาแสดงความไมพอใจวา เพราะเหตไรเลา พระผเปนเจามหากสสปจงสาคญธรรมทตนควรกลาวตอหนาพระผเปนเจาอานนท ผเปนมนเปรองปราชญ เปรยบเหมอนพอคาเขมสาคญวาควรขายเขมในสานกของชางเขมผชานาญ ฉนใด พระผเปนเจามหากสสปยอมสาคญธรรมทตนควรกลาวตอหนาพระผเปนเจา อานนทผเปน มนเปรองปราชญ ฉนนนเหมอนกน ทานพระมหากสสปไดยนภกษณ ถลลตสสากลาววาจานแลว จงกลาวกะทานพระอานนทวา อาวโสอานนท เราเปนพอคาเขมทานเปนชางเขม หรอเราเปน ชางเขม ทานเปนพอคาเขม ทานพระอานนทจงตอบวาขาแตทานพระมหากสสปผเจรญ ขอ ทานโปรดประทานโทษเถด มาตคามเปนคนโง ฯ [๕๑๕] งดไวกอนอาวโสอานนท หมของทานอยาเขาไปสอดเหนใหเกนไปนก ดกร อาวโสอานนท ทานจะสาคญความขอนนเปนไฉน ทานถกนาเขาไปเปรยบในหมภกษ เฉพาะ พระพกตรพระผมพระภาคบางหรอวา ดกรภกษทงหลายเราหวงสงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม แลวเขาถงปฐมฌาน มวตก มวจารมปตและสขอนเกดวเวกอยไดเทาใด แมอานนทกหวงสงด

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 212 จากกาม สงดจากอกศลธรรม แลวเขาถงปฐมฌาน มวตก มวจาร มปตและสขอนเกดแตวเวก อยไดเทานนเหมอนกน ฯ ทานพระอานนทกลาววา หาเปนเชนนนไม ทานผเจรญ ฯ ก. ดกรทานผมอาย เราเองถกนาเขาไปเปรยบในหมภกษเฉพาะพระพกตรพระผมพระ ภาควา ดกรภกษทงหลาย เราหวงสงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม แลวเขาถงปฐมฌาน ม วตก มวจาร มปตและสขเกดแตวเวกอยไดเทาใดแมกสสปกหวงสงดจากกาม สงดจากอกศล ธรรม แลวเขาถงปฐมฌาน ฯลฯอยไดเทานนเหมอนกน ฯ [อนปพพวหารสมาบต ๙ และอภญญา ๕ มเปยยาลอยางน] [๕๑๖] อาวโสอานนท ทานจะสาคญความขอนนเปนไฉน ทานถกนาเขาไปเปรยบใน หมภกษ เฉพาะพระพกตรพระผมพระภาคบางหรอวา ดกรภกษทงหลาย เราทาใหแจงซงเจโต วมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมไดเพราะอาสวะสนไป ดวยปญญาอนยงเองในทฏฐธรรม เขาถงอยไดอยางใด แมอานนทกทาใหแจงซงเจโตวมตปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะ อาสวะสนไปดวยปญญายงเองในทฏฐธรรมเขาถงอยไดอยางนนเหมอนกน ฯ อา. หาเปนเชนนนไม ทานผเจรญ ฯ ดกรอาวโส เราเองถกนาเขาไปเปรยบในหมภกขเฉพาะพระพกตรพระผมพระภาควา ดกรภกษทงหลาย เราทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะ สนไปดวยปญญาอนยงเองในทฏฐธรรมเขาถงอยไดอยางใด แมกสสปกทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมไดเพราะอาสวะสนไป ดวยปญญาอนยงเอง ในทฏฐธรรม เขา ถงอยไดอยางนน เหมอนกน ฯ [๕๑๗] ดกรอาวโส ผใดสาคญเราวา ควรปกปดไดดวยอภญญา ๖ ผนนกควรสาคญ ชาง ๗ ศอกหรอ ๗ ศอกครงวา จะพงปกปดดวยใบตาลได ฯ กแลภกษณชอถลลตสสาเคลอนจากพรหมจรรยเสยแลว ฯ จบสตรท ๑๐ ๑๑. จวรสตร [๕๑๘] สมยหนง ทานพระมหากสสปอย ณ พระเวฬวนกลนทกนวาปสถาน เขต พระนครราชคฤห กสมยนน ทานพระอานนทเทยวจารกไปในทกขณาครชนบท พรอมดวย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 213 ภกษสงฆหมใหญกโดยสมยนแล ภกษผเปนสทธวหารกของทานประมาณ ๓๐ รป โดยมากยงเปน เดกหนม พากนลาสกขา เวยนมาเพอความเปนหนเพศ ฯ [๕๑๙] ครงนน ทานพระอานนทเทยวจารกไปตามชอบใจในทกขณาครชนบท แลว กลบไปสพระเวฬวน กลนทกนวาปสถาน เขตพระนครราชคฤหเขาไปหาทานพระมหากสสป ถงทอย ครนเขาไปหาแลว อภวาทมหากสสปแลวนงณ ทควรสวนขางหนง เมอทานพระ อานนทนงเรยบรอยแลว ทานพระมหากสสปไดกลาวปราศรยกะทานพระอานนทวา อาวโสอานนท พระผมพระภาคทรงอาศยอานาจประโยชนเทาไรหนอ จงทรงบญญตการขบฉนถง ๓ หมวดใน ตระกลเขาไว ฯ [๕๒๐] ทานพระอานนทกลาววา ขาแตทานกสสปผเจรญ พระผมพระภาคทรงอาศย อานาจประโยชน ๓ ขอ จงไดทรงบญญตการขบฉนถง ๓ หมวดในตระกลเขาไว คอเพอขมคน หนาดาน เพอใหภกษผมศลเปนทรกอยเปนสขและเพออนเคราะห ตระกลโดยเหต ทพวกม ความปรารถนาลามก อาศยสมครพรรคพวกแลวจะพงทาสงฆใหแตกกนไมได พระผมพระภาค ทรงอาศยอานาจประโยชน๓ ขอเหลานแล จงไดทรงบญญตการขบฉนถง ๓ หมวดในตระกล เขาไว ฯ [๕๒๑] ก. อาวโสอานนท เมอเปนเชนน เธอเทยวไปกบภกษเหลานผไมคมครอง ทวารในอนทรยทงหลาย ไมรจกประมาณในโภชนะ ไมประกอบความเพยร เพอประโยชนอะไร เลา เธอมวแตจารกไปเหยยบยาขาวกลา มวแตจารกไปเบยดเบยนตระกล อาวโส อานนท บรษทของเธอยอมลยหลดไป สทธวหารกของเธอซงโดยมากเปนผใหม ยอมแตกกระจายไป เธอนยงเปนเดก ไมรจกประมาณ ฯ อ. ขาแตทานผเจรญ บนศรษะของกระผม ผมหงอกแลวมใชหรอถงอยางนน พวก กระผมกยงไมพนจากทานพระมหากสสปวาเปนเดก ฯ ก. กเปนจรงอยางนน อาวโสอานนท เธอยงไปเทยวกบภกษใหมๆเหลาน ผไมคม ครองทวารในอนทรยทงหลาย ไมรจกประมาณในโภชนะ ไมประกอบความเพยร เธอมวแตจารก ไปเหยยบยาขาวกลา มวแตจารกไปเบยดเบยนตระกล อาวโสอานนท บรษทของเธอยอมลย หลดไป สทธวหารกของเธอซงโดยมากเปนผใหม ยอมแตกกระจายไป เธอนยงเปนเดก ไม รจกประมาณ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 214 [๕๒๒] ภกษณถลลนนทาไดยนแลวคดวา ทราบวาพระผเปนเจาอานนท ผเปนมนผ เปรองปราชญ ถกพระผเปนเจามหากสสปรกรานดวยวาทะวาเปนเดกไมพอใจ จงเปลงวาจาแสดงค วามไมพอใจวา อะไรเลาพระผเปนเจามหากสสปผเคยเปนอญญเดยรถย จงสาคญพระคณเจา อานนทผเปนมนเปรองปราชญวา ตนควรรกรานดวยวาทะวาเปนเดก ทานพระมหากสสปไดยน ภกษณถลลนนทากลาววาจานแลว ฯ [๕๒๓] ครงนนแล ทานมหากสสปจงกลาวกะทานพระอานนทวา อาวโส อานนท ภกษณถลลนนทายงไมทนพจารณา กกลาววาจาพลอยๆ เพราะเราเองปลงผมและหนวด นงหม ผากาสาวพสตรออกจากเรอนบวชเปนบรรพชตไมนกเลยวา เราบวชอทศศาสดาอน นอกจาก พระผมพระภาคผเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน ครงกอน เมอเรายงเปนคฤหสถ เคยคดวา ฆราวาสชางคบแคบเปนทางมาแหงธล บรรพชาปลอดโปรง ผอยครองเรอนจะประพฤต พรหมจรรยใหบรสทธบรบรณโดยสวนเดยว ประดจสงขขด ไมใชทาไดงายนกทางทด เราควร ปลงผมและหนวด นงหมผากาสาวพสตร ออกจากเรอนบวชเปนบรรพชต สมยตอมา เราทาผา สงฆาฏแหงผาทเกา ปลงผมและหนวด นงหมผากาสาวพสตร ออกจากเรอนบวชเปนบรรพชต อทศเฉพาะทานผเปนพระอรหนตในโลก เมอบวชแลวยงเดนไปสนระยะทางไกล ไดพบพระผม พระภาคระหวางเมองราชคฤหกบบานนาฬนทคาม กาลงประทบนงอย ณ พหปตตเจดย พอพบ เขาแลวกราพงอยวา เราพบพระศาสดา กเปนอนพบพระผมพระภาคดวย เราพบพระสคต ก เปนอนพบพระผมพระภาคดวย เราพบพระสมมาสมพทธเจา กเปนอนพบพระผมพระภาคดวย อาวโส เรานนจงซบเศยรเกลาลงแทบพระบาทของพระผมพระภาค ณ ทนนเอง ไดกราบทลกะ พระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญพระผมพระภาคเปนพระศาสดาของขาพระองค ขาพระ องคเปนสาวก ขาแตพระองคผเจรญ พระผมพระภาคเปนพระศาสดาของขาพระองค ขาพระองค เปนสาวก ดงน ฯ [๕๒๔] เมอเรากราบทลอยางนแลว พระผมพระภาคไดตรสกะเราวา ดกรกสสป ผใด เลายงไมทราบชดถงสาวกผประมวลมาดวยจตทงหมด อยางนแลวจะพงพดวาร ยงไมเหนเลย จะพงพดวาเหน ศรษะของบคคลนนพงแตก ดกรกสสป แตเรารอย จงพดวาร เหนอย จงพด วาเหน เพราะเหตนนแหละกสสป เธอพงศกษาอยางนวา เราจกเขาไปตงหรโอตตปปะอยางแรง กลาในภกษทงหลายผเปนเถระ ผนวกะ ผมชฌมะ ... เราจกฟงธรรมอยางใดอยางหนงซงประกอบ ดวยกศลจกกระทาธรรมนนทงหมดใหเกดประโยชน ใสใจถงธรรมนนทงหมด จกประมวลมาดวย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 215 จตทงหมด เงยโสตสดบพระธรรม ... เราจกไมละกายคตาสตทสหรคตดวยกศลความสาราญ ดกรกสสป เธอพงศกษาอยางนแหละ ดกรอาวโส พระผมพระภาคทรงโอวาทเราดวยพระโอวาท นเสดจลกจากอาสนะแลวทรงหลกไป ดกรอาวโสเราเปนหน บรโภคกอนขาวของราษฎรถงหนง สปดาห วนท ๘ พระอรหนตผลจงปรากฏขน คราวนนพระผมพระภาคเสดจหลกจากหนทางตรง ไปยงโคนตนไมแหงหนง เราจงเอาผาสงฆาฏแหงผาทเกาปเปนสชนถวาย แลวกราบทลพระผม พระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขอพระผมพระภาคประทบนงบนผาผนน เพอประโยชนและ ความสขแกขาพระองคตลอดกาลนาน ดกรอาวโส พระผมพระภาคกประทบนงบนอาสนะทจด ถวาย ครนประทบนงแลวพระผมพระภาคไดตรสกะเราวา กสสปผาสงฆาฏแหงผาทเกาของเธอ ผนนออนนม เรากกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขอพระผมพระภาคไดโปรดอนเคราะหทรง รบผาสงฆาฏแหงผาทเกาของขาพระองคเถด พระองคตรสวา ดกรกสสป เธอจกครองผาบงสกล ททาดวยผาปานซงยงใหมหรอ เรากกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคจกครองผา บงสกลททาดวยผาปานซงยงใหมของพระผมพระภาค ดงน ฯ [๕๒๕] ดกรอาวโส เราไดมอบถวายผาสงฆาฏแหงผาทเกาแดพระผมพระภาค และได รบผาบงสกลททาดวยผาปานซงยงใหมของพระผมพระภาค ดกรอาวโส กเมอบคคลจะพดใหถก พงพดถงผใดวา บตรผเกดแตอก เกดแตพระโอฐ ของพระผมพระภาค เกดแตพระธรรม อน ธรรมนรมตแลว เปนธรรมทายาท จงรบผาบงสกลททาดวยผาปานซงยงใหม เขาเมอจะพดใหถก พงพดถงผนนคอเราวา บตรผเกดแตอก เกดแตพระโอฐ ของพระผมพระภาค เกดแตพระธรรม อนธรรมนรมตแลว เปนธรรมทายาท รบผาบงสกลททาดวยผาปานซงยงใหม ฯ [๕๒๖] ดกรอาวโส เราหวงสงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม แลวเขาถงปฐมฌาน มวตก มวจาร มปตและสขอนเกดแตวเวกอย ดกรอาวโสเราหวง ฯลฯ [อนปพพวหารสมาบต ๙ และอภญญา ๙ มเปยยาลอยางน] [๕๒๗] ดกรอาวโส เราทาใหแจงซงเจโตวมต ปญญาวมต อนหาอาสวะมได เพราะอาสวะสนไป ดวยปญญาอนรยงเองในทฏฐธรรม เขาถงอยผใดสาคญเราวา ควรปกปด ดวยอภญญา ๖ ผนนกควรสาคญชาง ๗ ศอกหรอ๗ ศอกครงวา จะพงปกปดดวยใบตาลได ฯ กและภกษณถลลนนทาเคลอนจากพรหมจรรยเสยแลว ฯ จบสตรท ๑๑

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 216 ๑๒. ปรมมรณสตร [๕๒๘] สมยหนง ทานพระมหากสสปและทานพระสารบตรอย ณ ปาอสปตนมฤค ทายวน เขตพระนครพาราณส ครงนน ทานพระสารบตรออกจากทเรนในเวลาเยน เขาไปหา ทานพระมหากสสปถงทอยครนเขาไปหาแลวไดปราศรยกะทานพระมหากสสป ครนผานการ ปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๕๒๙] ครนทานพระสารบตรนงเรยบรอยแลวไดถามทานพระมหากสสปวา ดกร ทานกสสป สตวเมอตายไปแลวเกดอกหรอ ฯ ทานพระมหากสสปตอบวา ขอนพระผมพระภาคมไดทรงพยากรณไว ฯ สา. สตวเมอตายไปแลวไมเกดอกหรอ ฯ ก. แมขอน พระผมพระภาคกมไดทรงพยากรณไว ฯ สา. สตวเมอตายไปแลว เกดกม ไมเกดกม หรอ ฯ ก. ขอน พระผมพระภาคกมไดทรงพยากรณไว ฯ สา. สตวเมอตายไปแลว เกดอกกหามได ไมเกดอกกหามได หรอ ฯ ก. แมขอน พระผมพระภาคกมไดทรงพยากรณไว ฯ สา. เพราะเหตไรหรอ ขอทกลาวถงนนๆ พระผมพระภาคจงมไดทรงพยากรณไว ฯ ก. เพราะขอนนไมมประโยชน ไมเปนเบองตนแหงการประพฤตพรหมจรรย ไมเปน ไปเพอความหนาย เพอคลายกาหนด เพอดบกเลส เพอเขาไปสงบ เพอรยง เพอตรสร เพอ นพพาน เพราะเหตนน พระผมพระภาคจงมไดทรงพยากรณไว ฯ [๕๓๐] สา. ถาเชนนน พระผมพระภาคทรงพยากรณไวอยางไรเลา ฯ ก. พระผมพระภาคทรงพยากรณไววา นทกข นเหตเกดแหงทกข นความดบทกข นทางใหถงความดบทกข ฯ สา. กเพราะเหตอะไร ขอนพระผมพระภาคจงทรงพยากรณไว ฯ ก. เพราะขอนนมประโยชน เปนเบองตนแหงการประพฤตพรหมจรรย เปนไปเพอ ความหนาย เพอคลายกาหนด เพอดบกเลส เพอเขาไปสงบ เพอรยง เพอตรสร เพอนพพาน เพราะเหตนน พระผมพระภาคจงทรงพยากรณไว ฯ จบสตรท ๑๒

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 217 ๑๓. สทธรรมปฏรปกสตร [๕๓๑] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถ บณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนน ทานพระมหากสสปเขาไปเฝาพระผมพระภาคถง ทประทบ ครนเขาไปเฝาแลว ถวายอภวาทแลวนง ณทควรสวนขางหนง ครนพระมหากสสป นงเรยบรอยแลวไดกราบทลถามวา ขาแตพระองคผเจรญ อะไรหนอแล เปนเหต เปนปจจย ใหเมอกอนสกขาบทมนอยและภกษตงอยในพระอรหตผลมมาก และอะไรเปนเหต เปนปจจย ใหบดนสกขาบทมมาก และภกษตงอยในพระอรหตผลมนอย ฯ [๕๓๒] พระผมพระภาคตรสวา ดกรกสสป ขอนนเปนอยางนคอ เมอหมสตวเลวลง พระสทธรรมกาลงเลอนหายไป สกขาบทจงมมากขน ภกษทตงอยในพระอรหตผลจงนอยเขา สทธรรมปฏรปยงไมเกดขนในโลกตราบใดตราบนนพระสทธรรมกยงไมเลอนหายไป และ สทธรรมปฏรปเกดขนในโลกเมอใด เมอนนพระสทธรรมจงเลอนหายไป ทองเทยมยงไมเกดขน ในโลก ตราบใดตราบนนทองคาธรรมชาตกยงไมหายไป และเมอทองเทยมเกดขน ทองคา ธรรมชาตจงหายไป ฉนใด พระสทธรรมกฉนนน สทธรรมปฏรปยงไมเกดขนในโลกตราบใด ตราบนนพระสทธรรมกยงไมเลอนหายไป เมอสทธรรมปฏรปเกดขนเมอใด เมอนนพระสทธรรม จงเลอนหายไป ฯ [๕๓๓] ดกรกสสป ธาตดนยงพระสทธรรมใหเลอนหายไปไมได ธาตนา ธาตไฟ ธาตลม กยงพระสทธรรมใหเลอนหายไปไมได ทแทโมฆบรษในโลกนตางหาก เกดขนมากทาให พระสทธรรมเลอนหายไป เปรยบเหมอนเรอจะอปปาง กเพราะตนหนเทานน พระสทธรรมยง ไมเลอนหายไปดวยประการฉะน ฯ [๕๓๔] ดกรกสสป เหตฝายตา ๕ ประการเหลาน ยอมเปนไปพรอม เพอความฟนเฟอน เพอความเลอนหายแหงพระสทธรรม เหตฝายตา ๕ ประการเปนไฉน คอ ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา ในธรรมวนยน ไมเคารพยาเกรงในพระศาสดา ๑ ในพระธรรม ๑ ในพระสงฆ ๑ ในสกขา ๑ ในสมาธ๑ เหตฝายตา ๕ ประการเหลานแล ยอมเปนไปพรอมเพอความฟนเฟอน เพอความเลอนหายแหงพระสทธรรม ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 218 [๕๓๕] ดกรกสสป เหต ๕ ประการเหลานแล ยอมเปนไปพรอม เพอความตงมน ไมฟนเฟอน ไมเลอนหายแหงพระสทธรรม เหต ๕ ประการเปนไฉน คอ ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา ในธรรมวนยน มความเคารพยาเกรงในพระศาสดา ๑ ในพระธรรม ๑ ในพระสงฆ ๑ ในสกขา ๑ ในสมาธ๑ เหต ๕ ประการเหลานแล ยอมเปนไปพรอมเพอความตงมน ไมฟน เฟอนไมเลอนหายแหงพระสทธรรม ฯ จบสตรท ๑๓ จบกสสปสงยตตท ๔ ________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. สนตฏฐสตร ๒. อโนตตปปสตร ๓. จนทปมสตร ๔. กลปกสตร ๕. ชณณสตร ๖. โอวาทสตรท ๑ ๗. โอวาทสตรท ๒ ๘. โอวาทสตรท ๓ ๙. ฌานาภญญาสตร ๑๐. ภกขนปสสยสตร ๑๑. จวรสตร ๑๒. ปรมมรณสตร ๑๓. สทธรรมปฏรปกสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 219 ลาภสกการสงยตต ปฐมวรรคท ๑ ๑. สทธกสตร [๕๓๖] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ภกษเหลานนทลรบพระผมพระภาควาพระเจาขา ฯ [๕๓๗] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอน ยงไปกวา เพราะฉะนนแหละ เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลายจกละลาภสกการะและ ชอเสยงทเกดขนแลวเสย และลาภสกการะและชอเสยงทบงเกดขนแลว จกครอบงาจตของเรา ทงหลายตงอยไมได เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๑ ๒. พฬสสตร [๕๓๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาคไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคายเปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๓๙] ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนปลาบางตวเหนแกเหยอ กลนเบดทพราน เบดเกยวเหยอหยอนลงในหวงนาลก มนกลนเบดของพรานเบดอยางนแลว ไดรบทกข ถงความ พนาศ พรานเบดพงทาไดตามความพอใจ ฉะนน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 220 [๕๔๐] ดกรภกษทงหลาย คาวา "พรานเบด" นเปนชอของมารใจบาป คาวา "เบด" เปนชอของลาภ สกการะและชอเสยง ภกษบางรปยนด พอใจลาภ สกการะและชอเสยงทเกด ขนแลว ภกษนเรากลาววา กลนเบดของมารไดรบทกข ถงความพนาศ อนมารใจบาปพงทาได ตามความพอใจ ภกษทงหลายลาภ สกการะและชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปน อนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา อยางนแล ฯ [๕๔๑] เพราะฉะนนแหละ เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลาย จกละ ลาภ สกการะและชอเสยงทเกดขนแลวเสย และลาภ สกการะและชอเสยงทบงเกดขนแลว จกครอบ งาจตของเราทงหลายตงอยไมได เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๒ ๓. กมมสตร [๕๔๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคายเปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๔๓] ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว ในหวงนาแหงหนง มตระกลเตาใหญ อยอาศยมานาน ครงหนง เตาตวหนงเขาไปหาเตาอกตวหนงพดวาพอเตา เจาอยาไดไปยง ประเทศนนนะ ฯ เตาตวนนไดไปยงประเทศนนแลว ถกนายพรานยงดวยลกดอก ลาดบนน เตาตวทถก ยงเขาไปหาเตาตวนน เตาตวนนไดเหนเตาตวทถกยงกาลงมาแตไกล จงถามวา พอเตา เจาไม ไดไปยงประเทศนนหรอ ฯ เตาตวทถกยงตอบวา พอเตา ฉนไดไปยงประเทศนนมาแลว ฯ เตาตวนนถามวา พอเตา เจาไมไดถกทบถกตดอกหรอ ฯ เตาตวทถกยงตอบวา ฉนไมไดถกทบถกต แตฉนมเชอกเสนหนงตดหลงมาน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 221 เตาตวนนกลาววา พอเตา เจาไมไดถกทบถกตกดละ พอเตา บดา มารดา ป ยา ตา ยาย ของเจาไดรบทกข ถงความพนาศ เพราะเชอกเสนนแหละ ไปเดยวน เจาไมใชพวก ของเราแลว ฯ [๕๔๔] ดกรภกษทงหลาย คาวา "พราน" นเปนชอของมารใจบาป คาวา "ลกดอก" เปนชอของลาภ สกการะและชอเสยง คาวา "เชอก" นเปนชอของนนทราคะ ดกรภกษทงหลาย ภกษบางรปยนด พอใจ ลาภ สกการะและชอเสยงทเกดขนแลว ภกษนเรากลาววา ไดรบทกข ถงความพนาศ เพราะลาภ สกการะและชอเสยง ดจลกดอก ถกมารทาไดตามความพอใจ ลาภ สกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๓ ๔. ทฆโลมสตร [๕๔๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๔๖] ดกรภกษทงหลาย แกะขนยาวเขาไปสชฏหนาม มนพงของอย อนหนาม เกยวไว ตดอยในทนนๆ ไดรบทกข ถงความพนาศในทนนๆ ฉนใดภกษบางรปในธรรมวนย น อนลาภ สกการะและชอเสยงครอบงา ยายจตแลวกฉนนน เวลาเชานงแลวถอบาตรและจวร เขาไปบณฑบาตยงบานหรอนคม เธอของอย อนปจจยเกยวไว ผกไวในทนนๆ ยอมไดรบทกข ถงความพนาศในทนนดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๔ ๕. เอฬกสตร [๕๔๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 222 และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๔๘] ดกรภกษทงหลาย แมลงฉฉกนขเตมทอง และขางหนายงมกองขใหญ มนพง ดหมนแมลงฉฉเหลาอนวา เรากนขเตมทองแลว และเรายงมกองขใหญอยขางหนาอกฉนใด ภกษบางรปในธรรมวนยน อนลาภสกการะและชอเสยงครอบงา ยายจตแลว กฉนนน เวลา เชา นงแลว ถอบาตรและจวรเขาไปบณฑบาตยงบานหรอนคม ฉนอย ณ ทนน พอแกความ ตองการแลว และทายกนมนตเพอใหฉนในวนรงขน แมบณฑบาตของเธอจะเตมแลว เธอไป อารามแลว อวดอางททามกลางหมภกษวา ผมฉนพอแกความตองการแลว ทายกยงนมนตเพอให ฉนในวนรงขน บณฑบาตของผมกเตม และยงจะไดจวร บณฑบาตเสนาสนะและคลานปจจย เภสชบรขารอก สวนภกษเหลาอนนมบญนอย มศกดนอย จงไมไดจวร บณฑบาต เสนาสนะ และคลานปจจยเภสชบรขาร เธออนลาภสกการะและชอเสยงครอบงายายจตแลว ยอมดหมน ภกษเหลาอนผมศลเปนทรก ขอนนของโมฆบรษนนยอมเปนไปเพอสงทไมเปนประโยชน เพอ ทกขสนกาลนาน ลาภสกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษา อยางนแหละ ฯ จบสตรท ๕ ๖. อสนสตร [๕๔๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๕๐] ดกรภกษทงหลาย ขวานฟาตกถกใคร ลาภสกการะและชอเสยง ยอมตามถง พระเสขะผยงไมบรรลอรหตผล คาวา "ขวานฟา" นเปนชอของลาภสกการะและชอเสยง ดกร ภกษทงหลาย ลาภสกการะและชอเสยงทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยาง นแหละ ฯ จบสตรท ๖

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 223 ๗. ทฏฐสตร [๕๕๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๕๒] ดกรภกษทงหลาย อะไรแทงใครดวยลกศรคอทฐ ลาภสกการะและชอเสยง ยอมตามถงพระเสขะผยงไมบรรลอรหตผล คาวา "ลกศร" นเปนชอของลาภสกการะและชอ เสยง ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและชอเสยงทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพง ศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๗ ๘. สคาลสตร [๕๕๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๕๔] ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายเหนสนขจงจอกแก ซงอยในกลางคนตลอดถง เชาตรหรอหนอ ฯ ภ. เหนพระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย สนขจงจอกแกตวนนเปนโรคอกกรรณ [โรคเรอน] อยบนบก กไมสบาย อยโคนไมกไมสบาย อยในทแจงกไมสบาย เดนยน นง นอนในทใดๆ กไมสบาย เปนทกขในทนนๆ ภกษบางรปในธรรมวนยน กฉนนนเหมอนกน อนลาภสกการะและชอเสยง ครอบงา ยายจตแลวอยทเรอนวางกไมสบาย อยทโคนไมกไมสบาย อยในทแจงกไมสบาย เดน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 224 ยน นง นอนในทใดๆ กไมสบาย เปนทกขในทนนๆ ดกรภกษทงหลายลาภสกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๘ ๙. เวรมภสตร [๕๕๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๕๖] ดกรภกษทงหลาย ลมชอวาเวรมภาพดอยในอากาศเบองบน ซดนกทบนอย ในอากาศนน เมอมนถกลมเวรมภาซดเทาไปขางหนง ปกไปขางหนง ศรษะไปขางหนง ตวไป ขางหนง ดกรภกษทงหลาย ภกษบางรปในธรรมวนยน กฉนนนเหมอนกน อนลาภสกการะ และชอเสยงครอบงา ยายจตแลว เวลาเชานงแลว ถอบาตรจวรเขาไปบณฑบาตยงบานหรอ นคม ไมรกษากายวาจา จต ไมดารงสต ไมสารวมอนทรย เธอเหนมาตคามทนงหมผาลบๆ ลอๆ ในบานหรอนคมนน ครนเหนแลว ราคะยอมครอบงาจต เธอมจตอนราคะครอบงาแลว ยอม ลาสกขา สกออกมา ภกษพวกหนงเอาจวรของเธอไป พวกหนงเอาบาตร พวกหนงเอาผา นสทนะ พวกหนงเอากลองเขม เปรยบดงนกถกลมเวรมภาซดไป ฉะนน ดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะและชอเสยงทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. สคยหกสตร [๕๕๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 225 [๕๕๘] ดกรภกษทงหลาย เราเหนคนบางคนในโลกน อนสกการะครอบงา ยายจต แลว เมอตายไป เพราะกายแตกทาลาย ตองเขาถงอบาย ทคตวนบาต นรก อนง เราเหน คนบางคนในโลกน อนความเสอมสกการะครอบงายายจตแลว เมอตายไป เพราะกายแตก ทาลาย ตองเขาถงอบาย ทคต วนบาตนรก เราเหนคนบางคนในโลกน อนสกการะ และความเสอมสกการะทงสองอยางครอบงา ยายจตแลว เมอตายไป เพราะกายแตกทาลาย ตองเขาถงอบาย ทคตวนบาต นรก ดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ [๕๕๙] พระผมพระภาค ผสคตศาสดา ครนไดตรสคาไวยากรณภาษตนแลว ไดตรส คาถาประพนธตอไปวา สมาธของผใด ทเขาสกการะ อยดวยผล สมาธหาประมาณมได ไม หวนไหวดวยสกการะ และความเสอมสกการะ ผนนเพงอย ทาความ เพยรเปนไปตดตอ เหนแจงดวยทฐอยางละเอยด ยนดในพระ นพพานเปนทสนอปาทาน บณฑตทงหลายเรยกวา สปปรษ ดงน ฯ จบสตรท ๑๐ จบปฐมวรรคท ๑ _________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. สทธกสตร ๒. พฬสสตร ๓. กมมสตร ๔. ทฆโลมสตร ๕. เอฬกสตร ๖. อสนสตร ๗. ทฐสตร ๘. สคาลสตร ๙. เวรมภสตร ๑๐. สคยหกสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 226 ทตยวรรคท ๒ ๑. สวณณปาตสตร [๕๖๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอนหยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซง ไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๖๑] ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกนอยางน วา แมเพราะถาดทองคา อนเตมดวยผงแรเปนเหต ทานผนกไมจงใจพดมสา แตสมยตอมา เรา เหนเขาถกลาภสกการะและชอเสยง ครอบงายายจตแลว กกลาวมสาทงทรได ดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะและชอเสยงทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๑ ๒. รปยปาตสตร [๕๖๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคายเปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซง ไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๖๓] ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดใจดวยใจแลวยอมร บคคลบางคนในโลกนอยาง นวา แมเพราะถาดรปยะ อนเตมดวยผงแรทองคาเปนเหตทานผนกไมจงใจพดมสา แตสมยตอ มา เราเหนเขาถก ลาภ สกการะและชอเสยงครอบงา ยายจตแลว กกลาวมสาทงทรได ดกรภกษ ทงหลาย ลาภสกการะและชอเสยงทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 227 ๓. สวณณนกขสตร [๕๖๔] ... ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดรใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกน อยางนวา แมเพราะแทงทองคาเปนเหต ... ฯ จบสตรท ๓ ๔. สวณณนกขสตสตร ... ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกนอยางนวา แมเพราะรอยแหงแทงทองคาเปนเหต ... ฯ จบสตรท ๔ ๕. สงคนกขสตร ... ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดรใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกนอยางนวา แม เพราะแทงแหงทองสงคเปนเหต ... ฯ จบสตรท ๕ ๖. สงคนกขสตสตร ... ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดรใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกนอยางนวา แมเพราะรอยแทงแหงทองสงคเปนเหต ... ฯ จบสตรท ๖

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 228 ๗. ปฐวสตร ... ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดรใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกนอยางนวา แมเพราะแผนดนทเตมดวยทองเปนเหต ... ฯ จบสตรท ๗ ๘. อามสกญจกขสตร ... ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดรใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกนอยางนวา แมเพราะเหนแกของกานลเพยงเลกนอยเปนเหต ... ฯ จบสตรท ๘ ๙. ชวตสตร ... ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดรใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกนอยางนวา แมเพราะเหตแหงชวตเปนเหต ... ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. ชนปทกลยาณสตร ... ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดรใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกนอยางนวา แมเพราะนางงามประจาชนบทเปนเหต ทานผนกไมจงใจพดมสา แตสมยตอมา เราเหนเขาถก ลาภ สกการะและชอเสยงครอบงายายจตแลว กกลาวมสาทงทรได ดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ และชอเสยง ทารณ ฯลฯอยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๑๐ จบทตยวรรคท ๒ _________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 229 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. สวณณปาตสตร ๒. รปยปาตสตร ๓. สวณณนกขสตร ๔. สวณณนกขสตสตร ๕. สงคนกขสตร ๖. สงคนกขสตสตร ๗. ปฐวสตร ๘. อามสกญจกขสตร ๙. ชวตสตร ๑๐. ชนปทกลยาณสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 230 ตตยวรรคท ๓ ๑. มาตคามสตร [๕๖๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคายเปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซง ไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๖๖] ดกรภกษทงหลาย มาตคามคนเดยวยอมไมอาจยายจตของภกษรปหนงได แต ลาภสกการะและชอเสยงยอมอาจยายจตได ฯลฯ ดกรภกษทงหลายลาภ สกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๑ ๒. ชนปทกลยาณสตร [๕๖๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซง ไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๖๘] ดกรภกษทงหลาย นางงามประจาชนบทคนเดยว ยอมไมอาจยายจตของภกษ รปหนงได แตลาภสกการะและชอเสยง ยอมอาจยายได ฯลฯดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ และชอเสยง ฯลฯ ทารณอยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 231 ๓. ปตตสตร [๕๖๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซง ไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๗๐] ดกรภกษทงหลาย อบาสกาผมศรทธาเมอวงวอนบตรคนเดยวซงเปนทรก เปนท โปรดปราน โดยชอบ พงวงวอนอยางนวา ขอพอจงเปนเชนจตตคฤหบด แลหตถกอาฬวก อบาสกเถด ดกรภกษทงหลาย บรรดาอบาสกผเปนสาวกของเรา จตตคฤหบดและหตถกอาฬวก อบาสก เปนดลเปนประมาณเชนน ถาพอออกบวช กขอจงเปนเชนพระสารบตรและพระมหาโมค คลลานะเถดดกรภกษทงหลาย บรรดาภกษผเปนสาวกของเรา สารบตรและโมคคลลานะเปนดล เปนประมาณเชนน ขอพอจงอยาเปนเชนพระเสขะผยงไมบรรลอรหตผล ถกลาภสกการะแลชอเสยง ครอบงา ถาลาภสกการะแลชอเสยงครอบงาภกษผเปนพระเสขะไมบรรลอรหตผลไซร กยอมเปน อนตรายแกเธอ ลาภสกการะแลชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางน แหละ ฯ จบสตรท ๓ ๔. เอกธตสตร [๕๗๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ลาภ สกการะ แลชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซง ไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๗๒] ดกรภกษทงหลาย อบาสกาผมศรทธาเมอวงวอนธดาคนเดยวผเปนทรก เปนท โปรดปราน โดยชอบ พงวงวอนอยางนวา ขอแมจงเปนเชนนางขชชตตราอบาสกา และนาง นนทามารดาของนางเวฬกณฑกเถด ดกรภกษทงหลาย บรรดาอบาสกา ผเปนสาวกาของเรา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 232 ขชชตตราอบาสกา และนางนนทามารดาของนางเวฬกณฑก เปนดลเปนประมาณเชนน ถาแม ออกบวชกขอจงเปนเชนพระเขมาภกษณ และอบลวรรณาภกษณเถด ดกรภกษทงหลาย บรรดา ภกษณผเปนสาวกาของเรา เขมาภกษณและอบลวรรณาภกษณ เปนดลเปนประมาณเชนน ขอแม จงอยาเปนเชนพระเสขะผยงไมบรรลอรหตผล ถกลาภสกการะและชอเสยงครอบงา ถาลาภ สกการะและชอเสยงยอมครอบงาภกษณผเปนพระเสขะ ยงไมบรรลอรหตผลไซร กยอมเปนอนตราย แกเธอ ลาภสกการะและชอเสยงทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๔ ๕. สมณพราหมณสตรท ๑ [๕๗๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคายเปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณ บางพวกไมทราบชดตามความ เปนจรง ซงความยนด โทษ และอบายเครองสลดออกแหงลาภสกการะและชอเสยง บางพวก ทราบชดตามความเปนจรง ซงความยนด โทษ และอบายเครองสลดออกแหงลาภสกการะและ ชอเสยง ยอมกระทาใหแจงดวยปญญาอนรยงเอง แลวเขาถงอย ฯ จบสตรท ๕ ๖. สมณพราหมณสตรท ๒ [๕๗๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมม ธรรมอนยงไปกวา ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณบางพวกยอมไมทราบชดตามความเปน จรง ซงเหตเกด เหตดบ ความยนด โทษ และอบายเครองสลดออกแหงลาภสกการะและ ชอเสยง ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 233 [๕๗๕] ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณบางพวก ยอมทราบชดตามความเปน จรง ซงเหตเกด เหตดบ ความยนด โทษ และอบายเครองสลดออกแหงลาภสกการะและชอ เสยง ยอมกระทาใหแจงดวยปญญาอนรยงเอง แลวเขาถงอย ฯ จบสตรท ๖ ๗. สมณพราหมณสตรท ๓ [๕๗๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ดกรภกษทงหลาย สมณะหรอพราหมณบางพวกยอมไมทราบชดซงลาภ สกการะและชอเสยงเหตเกดแหงลาภสกการะและชอเสยง ความดบแหงลาภสกการะและชอเสยง และปฏปทาเครองใหถงความดบแหงลาภสกการะและชอเสยง บางพวกยอมทราบชดตามความ เปนจรงซงลาภสกการะและชอเสยง เหตเกดแหงลาภสกการะและชอเสยง ความดบแหงลาภ สกการะและชอเสยง และปฏปทาเครองใหถงความดบแหงลาภสกการะและชอเสยง ยอมกระทา ใหแจง ดวยปญญาอนรยงเอง แลวเขาถงอย ฯ จบสตรท ๗ ๘. ฉวสตร [๕๗๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและ ชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมม ธรรมอนยงไปกวา ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและชอเสยง ยอมตดผว แลวตดหนง แลว

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 234 ตดเนอ แลวตดเอน แลวตดกระดก แลวตงอยจดถงเยอในกระดก ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๘ ๙. รชชสตร [๕๗๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและ ชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมม ธรรมอนยงไปกวา ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและชอเสยง ยอมตดผว แลวตดหนง แลว ตดเนอแลวตดเอน แลวตดกระดก แลวตงอยจดถงเยอในกระดก ฯ [๕๗๙] ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนบรษแขงแรง เอาเชอกหางสตวอยางเหนยว พนแขง แลวสไปสมา เชอกนนพงบาดผว แลวบาดหนงแลวบาดเนอ แลวตดเอน แลวตด กระดก แลวตงอยจดถงเยอในกระดก ฉนใดลาภสกการะและชอเสยง ยอมตดผว แลวตดหนง แลวตดเนอ แลวตดเอนแลวตดกระดก แลวตงอยจดถงเยอในกระดก ฉนนนเหมอนกน ดกรภกษทงหลายลาภสกการะและชอเสยง ทารณอยางนแล ฯลฯ เธอทงหลายพงศกษาอยางน แหละ ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. ภกขสตร [๕๘๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซง ไมมธรรมอนยงไปกวา ดกรภกษทงหลาย เรายอมกลาวถงลาภสกการะและชอเสยงวา เปน อนตรายแมแกภกษผเปนอรหนตขณาสพ เมอพระผมพระภาคตรสอยางน ทานพระอานนทจงทล

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 235 ถามพระผมพระภาควา เพราะเหตไรเลาพระเจาขา ลาภสกการะและชอเสยงจงเปนอนตรายแก ภกษขณาสพ ฯ [๕๘๑] พระผมพระภาคตรสวา ดกรอานนท เรากลาวถงลาภสกการะและชอเสยงวา เปนอนตรายแกเจโตวมตอนไมกาเรบของภกษขณาสพนนหามไดแตเรากลาวถงลาภสกการะ และชอเสยง วาเปนอนตรายแกธรรมเครองอยเปนสขในปจจบน อนภกษขณาสพผไมประมาท มความเพยร มตนสงไปแลวอยนนบรรลแลว กะเธอทงหลาย ดกรอานนท ลาภสกการะและ ชอเสยง ทารณเผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมม ธรรมอนยงไปกวาน เพราะเหตนนแล อานนท เธอทงหลายพงศกษาอยางนวาเราทงหลายจกละ ลาภสกการะและชอเสยงทเกดขนแลวเสย และลาภสกการะและชอเสยงทบงเกดขนแลว จก ครอบงาจตของเราทงหลายตงอยไมได เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๑๐ จบตตยวรรคท ๓ _________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. มาตคามสตร ๒. ชนปทกลยาณสตร ๓. ปตตสตร ๔. เอกธตสตร ๕. สมณพราหมณสตรท ๑ ๖. สมณพราหมณสตรท ๒ ๗. สมณพราหมณสตรท ๓ ๘. ฉวสตร ๙. รชชสตร ๑๐. ภกขสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 236 จตตถวรรคท ๔ ๑. ภนทสตร [๕๘๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและ ชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมม ธรรมอนยงไปกวา ดกรภกษทงหลาย เทวทตถกลาภสกการะและชอเสยงครอบงา ยายจตแลว จงทาลายสงฆ ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแลเธอทงหลาย พงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๑ ๒. มลสตร [๕๘๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงกวา ดกรภกษทงหลาย กศลมลของเทวทตผถกลาภสกการะและชอเสยง ครอบงา ยายจตถงความขาดสญแลว ลาภสกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอ ทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๒ ๓. ธรรมสตรท ๑ [๕๘๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 237 และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซง ไมมธรรมอนยงไปกวา ดกรภกษทงหลาย กศลธรรมของเทวทตผถกลาภสกการะและชอเสยง ครอบงา ยายจตถงความขาดสญแลว ลาภสกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอ ทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๓ ๔. ธรรมสตรท ๒ [๕๘๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซง ไมมธรรมอนยงไปกวา ดกรภกษทงหลาย สกกธรรมของเทวทตผถกลาภสกการะและชอเสยง ครอบงา ยายจตถงความขาดสญแลว ลาภสกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอ ทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๔ ๕. ปกกนตสตร [๕๘๖] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ภเขาคชฌกฏเขตพระนครราชคฤห เมอพระเทวทตหลกไปยงไมนาน ณ ทนนแล พระผมพระภาคทรงปรารภพระเทวทตตรสเรยกภกษ ทงหลายมาวา ดกรภกษทงหลายลาภสกการะและชอเสยง เกดแกเทวทต เพอฆาตนเอง เพอ ความเสอม ฯ [๕๘๗] ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนตนกลวยเผลดผล เพอฆาตนเอง เพอความ เสอม ฉนใด ลาภสกการะและชอเสยงเกดแกเทวทต เพอฆาตนเอง เพอความเสอม ฉนนน เหมอนกน ฯ [๕๘๘] ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนไมไผออกขย เพอฆาตนเอง เพอความเสอม ฉนใด ลาภสกการะและชอเสยงเกดแกเทวทต เพอฆาตนเอง เพอความเสอม ฉนนนเหมอนกน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 238 [๕๘๙] ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนไมออออกดอก เพอฆาตนเอง เพอความเสอม ฉนใด ลาภสกการะและชอเสยงเกดแกเทวทต เพอฆาตนเอง เพอความเสอม ฉนนนเหมอนกน ฯ [๕๙๐] ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนแมมาอสดรตงครรภ เพอฆาตนเอง เพอความ เสอม ฉนใด ลาภสกการะและชอเสยงเกดแกเทวทตเพอฆาตนเอง เพอความเสอม ฉนนน เหมอนกน ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลาย พงศกษาอยางนแหละ ฯ [๕๙๑] พระผมพระภาค ผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงไดตรสคา เปนคาถาประพนธตอไปอกวา ผลกลวยฆาตนกลวย ขยฆาไมไผ ดอกฆาไมออ ลกฆา แมมาอสดร ฉนใด สกการะกฆาคนชว ฉนนน ฯ จบสตรท ๕ ๖. รถสตร [๕๙๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวน กลนทกนวาปสถานเขตพระนคร ราชคฤห สมยนน พระเจาอชาตสตรราชกมารเสดจไปบารงพระเทวทต ทงเวลาเยนเวลาเชา ดวยรถประมาณ ๕๐๐ คน และรบสงใหนาภตตาหารสาหรบบชาไปพระราชทาน ๕๐๐ หมอ ครง นน ภกษหลายรปเขาไปเฝาพระผมพระภาค ครนเขาไปเฝาแลว ถวายบงคมแลวนงอย ณ ทควร สวนขางหนง ครนภกษเหลานนนงเรยบรอยแลว ไดกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ พระเจา อชาตสตรราชกมารจกเสดจไปบารงพระเทวทต ทงเวลาเยนเวลาเชา ดวยรถประมาณ ๕๐๐ คน และจกรบสงใหนาภตตาหารสาหรบบชาไปพระราชทาน ๕๐๐หมอ พระเจาขา ฯ [๕๙๓] พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายอยายนดลาภสกการะ และชอเสยงของเทวทตเลย เพราะพระเจาอชาตสตรราชกมารจกเสดจไปบารงเทวทต ทงเวลาเยน เวลาเชา ดวยรถประมาณ ๕๐๐ คน และจกรบสงใหนาภตตาหารสาหรบบชาไปพระราชทาน ๕๐๐ หมอเพยงใด เทวทตกพงหวงความเสอมในกศลธรรมทงหลาย ไมพงหวงความเจรญ เพยงนน ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 239 [๕๙๔] ดกรภกษทงหลาย เปรยบเหมอนสนขดทเขาขยด [ดหมดปลา]ใสในจมก เมอ เปนเชนน มนกยงดรายกวาเดมหลายเทาโดยแท ฉนใด พระเจาอชาตสตรราชกมารจกเสดจไป บารงเทวทตทงเวลาเยนเวลาเชา ดวยรถประมาณ๕๐๐ คน และจกรบสงใหนาภตตาหารสาหรบ บชาไปพระราชทาน ๕๐๐ หมอเพยงใด เทวทตกพงหวงความเสอมในกศลธรรมทงหลาย ไมพง หวงความเจรญเพยงนน ฉนนนเหมอนกน ลาภสกการะและชอเสยง ทารณ ฯลฯ อยางนแล เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๖ ๗. มาตสตร [๕๙๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๙๖] ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกน อยาง นวา แมเพราะเหตมารดา ทานผนกไมจงใจพดมสา แตสมยตอมา เราเหนเขาถกลาภสกการะและชอ เสยงครอบงา ยายจตแลว กกลาวมสาทงทรได ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและชอ เสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมม ธรรมอนยงไปกวาภกษทงหลาย เพราะเหตนนแหละ เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลาย จกละลาภสกการะและชอเสยงทเกดขนแลวเสย และลาภสกการะและชอเสยงทยงไมเกดขน กจกไมครอบงาจตของพวกเราตงอยไมได ภกษทงหลาย พวกเธอพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๗ ๘. ปตสตร [๕๙๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล พระผมพระภาค ... ไดตรสวาดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 240 และชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวา ฯ [๕๙๘] ดกรภกษทงหลาย เรากาหนดใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกน อยาง นวา แมเพราะเหตบดา ... ฯ จบสตรท ๘ ๙. ภาตสตร ... เรากาหนดใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกน อยางนวา แมเพราะเหต พชายนองชาย ... ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. ภคนสตร ... เรากาหนดใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกน อยางนวา แมเพราะเหตพสาว นองสาว ... ฯ จบสตรท ๑๐ ๑๑. ปตตสตร ... เรากาหนดใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกน อยางนวา แมเพราะเหตแหง บตร ... ฯ จบสตรท ๑๑

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 241 ๑๒. ธตสตร ... เรากาหนดใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกน อยางนวา แมเพราะเหตแหง ธดา ... ฯ จบสตรท ๑๒ ๑๓. ปชาปตสตร ... เรากาหนดใจดวยใจแลว ยอมรบคคลบางคนในโลกน อยางนวา แมเพราะเหตแหง ภรรยา ทานผนกไมจงใจพดมสา แตสมยตอมา เราเหนเขาถกลาภสกการะและชอเสยงครอบงา ยายจตแลว กกลาวมสาทงทรได ดกรภกษทงหลาย ลาภสกการะและชอเสยง ทารณ เผดรอน หยาบคาย เปนอนตรายแกการบรรลธรรมอนเกษมจากโยคะ ซงไมมธรรมอนยงไปกวาอยางน เพราะเหตนนแล ภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลายจกละลาภสกการะ และชอเสยงทเกดขนแลวเสย และลาภสกการะและชอเสยงทบงเกดขนแลว จกยายจตของเรา ทงหลายตงอยไมได เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๑๓ จบจตตถวรรคท ๔ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. ภนทสตร ๒. มลสตร ๓. ธรรมสตรท ๑ ๔. ธรรมสตรท ๒ ๕. ปกกนตสตร ๖. รถสตร ๗. มาตสตร ๘. ปตสตร ๙. ภาตสตร ๑๐. ภคนสตร ๑๑. ปตตสตร ๑๒. ธตสตร ๑๓. ปชาปตสตร จบลาภสกการสงยตตท ๕ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 242 ราหลสงยตต ปฐมวรรคท ๑ ๑. จกขสตร [๕๙๙] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระราหลเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไป เฝาแลว ถวายบงคมพระผมพระภาคแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ทานพระราหลเมอนงเรยบรอย แลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคขอประทานพระวโรกาส ขอพระผมพระภาคจงทรงแสดงธรรมแกขาพระองคโดยยอ ทขาพระองคไดสดบแลวพงเปนผๆ เดยวหลกออกจากหม ไมประมาท มความเพยรสงตนไปแลว อย ฯ [๖๐๐] พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน จกษ เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอสขเลา ฯ รา. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา ควรละหรอทจะตามเหน สงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ รา. ไมควรตามเหนอยางนน พระเจาขา ฯ [เปยยาลเหมอนกน] พ. โสต ... ฆานะ ... ชวหา ... กาย ... ใจ เทยงหรอไมเทยง ฯ รา. ไมเทยง พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ รา. เปนทกข พระเจาขา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 243 พ. กสงใดไมเทยงเปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา ควรละหรอทจะตามเหน สงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ รา. ไมควรตามเหนอยางนน พระเจาขา ฯ [๖๐๑] พระผมพระภาคตรสวา ราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอ หนายทงในจกษ ยอมเบอหนายทงในโสต ยอมเบอหนายทงในฆานะ ยอมเบอหนายทงในชวหา ยอมเบอหนายทงในกาย ยอมเบอหนายทงในใจ เมอเบอหนาย ยอมคลายกาหนด เพราะคลาย กาหนด จตยอมหลดพน เมอจตหลดพนแลว ยอมมญาณหยงรวา จตหลดพนแลว ดงน อรยสาวกนนยอมทราบชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ฯ จบสตรท ๑ [พงทาสตรทง ๑๐ สตร โดยเปยยาลเชนน] ๒. รปสตร [๖๐๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหลเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน รป ... เสยง ... กลน ... รส ... โผฏฐพพะ ...ธรรมารมณเทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ [๖๐๓] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในรป ยอม เบอหนายทงในเสยง ยอมเบอหนายทงในกลน ยอมเบอหนายทงในรส ยอมเบอหนายทงใน โผฏฐพพะ ยอมเบอหนายทงในธรรมารมณ เมอเบอหนาย ยอมคลายกาหนด ฯลฯ ฯ จบสตรท ๒ ๓. วญญาณสตร [๖๐๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหลเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 244 จกขวญญาณ ... โสตวญญาณ ... ฆานวญญาณ ...ชวหาวญญาณ ... กายวญญาณ ... มโนวญญาณ เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ [๖๐๕] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในจกขวญญาณ ยอมเบอหนายทงในโสตวญญาณ ยอมเบอหนายทงในฆานวญญาณ ยอมเบอหนายทงในชวหา วญญาณ ยอมเบอหนายทงในกายวญญาณยอมเบอหนายทงในมโนวญญาณ เมอเบอหนาย ยอมคลายกาหนด ฯลฯ ฯ จบสตรท ๓ ๔. สมผสสสตร [๖๐๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหลเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน จกขสมผส ... โสตสมผส ... ฆานสมผส ...ชวหาสมผส ... กายสมผส ... มโนสมผส เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ [๖๐๗] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในจกขสมผส ยอมเบอหนายทงในโสตสมผส ยอมเบอหนายทงในฆานสมผส ยอมเบอหนายทงในชวหาสมผส ยอมเบอหนายทงในกายสมผส ยอมเบอหนายทงในมโนสมผส เมอเบอหนาย ยอมคลาย กาหนด ฯลฯ ฯ จบสตรท ๔ ๕. เวทนาสตร [๖๐๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหลเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 245 เวทนาทเกดแตจกขสมผส ... เวทนาทเกดแตโสตสมผส ... เวทนาทเกดแตฆานสมผส ... เวทนาทเกด แตชวหาสมผส ...เวทนาทเกดแตกายสมผส ... เวทนาทเกดแตมโนสมผส เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ [๖๐๙] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในเวทนาทเกด แตจกขสมผส ยอมเบอหนายทงในเวทนาทเกดแตโสตสมผสยอมเบอหนายทงในเวทนาทเกด แตฆานสมผส ยอมเบอหนายทงในเวทนาทเกดแตชวหาสมผส ยอมเบอหนายทงในเวทนาทเกด แตกายสมผส ยอมเบอหนายทงในเวทนาทเกดแตมโนสมผส เมอเบอหนาย ยอมคลาย กาหนด ฯลฯ ฯ จบสตรท ๕ ๖. สญญาสตร [๖๑๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหลเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน รปสญญา... คนธสญญา ...รสสญญา ... โผฏฐพพสญญา ... ธมมสญญา เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ [๖๑๑] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในรปสญญา ยอมเบอหนายทงในสททสญญา ยอมเบอหนายทงในคนธสญญายอมเบอหนายทงในรสสญญา ยอมเบอหนายทงในโผฏฐพพสญญา ยอมเบอหนายทงในธมมสญญา เมอเบอหนาย ยอมคลาย กาหนด ฯลฯ ฯ จบสตรท ๖ ๗. เจตนาสตร [๖๑๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 246 รปสญเจตนา ... สททสญเจตนา ...คนธสญเจตนา ... รสสญเจตนา ... โผฏฐพพสญเจตนา ... ธมมสญเจตนา เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ [๖๑๓] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในรปสญ เจตนา ยอมเบอหนายทงในสททสญเจตนา ยอมเบอหนายทงในคนธสญเจตนา ยอมเบอหนาย ทงในรสสญเจตนา ยอมเบอหนายทงในโผฏฐพพสญเจตนา ยอมเบอหนายทงในธมมสญเจตนา เมอเบอหนาย ยอมคลายกาหนด ฯลฯ ฯ จบสตรท ๗ ๘. ตณหาสตร [๖๑๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน รปตณหา ... สททตณหา ... คนธตณหา ...รสตณหา ... โผฏฐพพตณหา ... ธมมตณหา เทยง หรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ [๖๑๕] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในรปตณหา ยอมเบอหนายทงในสททตณหา ยอมเบอหนายทงในคนธตณหายอมเบอหนายทงในรสตณหา ยอมเบอหนายทงในโผฏฐพพตณหา ยอมเบอหนายทงในธมมตณหา เมอเบอหนาย ยอมคลาย กาหนด ฯลฯ ฯ จบสตรท ๘ ๙. ธาตสตร [๖๑๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหลเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 247 ปฐวธาต ... อาโปธาต ... เตโชธาต ...วาโยธาต ... อากาสธาต ... วญญาณธาต เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ [๖๑๗] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในปฐวธาต ยอมเบอหนายทงในอาโปธาต ยอมเบอหนายทงในเตโชธาต ยอมเบอหนายทงในวาโยธาต ยอมเบอหนายทงในอากาสธาต ยอมเบอหนายทงในวญญาณธาต เมอเบอหนาย ยอมคลาย กาหนด ฯลฯ ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. ขนธสตร [๖๑๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน รป ... เวทนา ... สญญา ... สงขาร ...วญญาณ เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ รา. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา ควรละหรอทจะตามเหน สงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ดงน ฯ รา. ไมควรตามเหนอยางนน พระเจาขา ฯ [๖๑๙] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในรป ยอม เบอหนายทงในเวทนา ยอมเบอหนายทงในสญญา ยอมเบอหนายทงในสงขาร ยอมเบอหนาย ทงในวญญาณ เมอเบอหนาย ยอมคลายกาหนดเพราะคลายกาหนด จตยอมหลดพน เมอจต หลดพนแลว ยอมมญาณหยงรวาจตหลดพนแลว ดงน อรยสาวกนนยอมทราบชดวา ชาตสน แลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ดงน ฯ จบสตรท ๑๐ จบปฐมวรรคท ๑ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 248 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. จกขสตร ๒. รปสตร ๓. วญญาณสตร ๔. สมผสสสตร ๕. เวทนาสตร ๖. สญญาสตร ๗. เจตนาสตร ๘. ตณหาสตร ๙. ธาตสตร ๑๐. ขนธสตร _________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 249 ทตยวรรคท ๒ ๑. จกขสตร [๖๒๐] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระราหลไดเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขา ไปเฝาแลวถวายบงคมพระผมพระภาค แลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๖๒๑] ครนทานพระราหลนงเรยบรอยแลว พระผมพระภาคไดตรสถามทานวา ดกร ราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน จกษเทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ รา. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา ควรหรอหนอทจะตาม เหนสงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ รา. ไมควรตามเหนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. โสต ... ฆานะ ... ชวหา ... กาย ... ใจ เทยงหรอไมเทยง ฯ รา. ไมเทยง พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ รา. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยงเปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา ควรหรอหนอทจะตามเหน สงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ รา. ไมควรตามเหนอยางนน พระเจาขา ฯ [๖๒๒] ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในจกษ ยอมเบอหนายทงในโสต ยอมเบอหนายทงในฆานะ ยอมเบอหนายทงในชวหา ยอมเบอหนาย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 250 ทงในกาย ยอมเบอหนายทงในใจ เมอเบอหนายยอมคลายกาหนด เพราะคลายกาหนด จตยอม หลดพน เมอจตหลดพนแลวยอมมญาณหยงรวา จตหลดพนแลว อรยสาวกนนยอมทราบชดวา ชาตสนแลวพรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ดงน ฯ จบสตรท ๑ [พงทาสตรทง ๑๐ โดยเปยยาลเชนน] ๒. รปสตร [๖๒๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน รป ... เสยง ... กลน ... รส ...โผฏฐพพะ ... ธรรมารมณ เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ จบสตรท ๒ ๓. วญญาณสตร [๖๒๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน จกขวญญาณ ... โสตวญญาณ ... ฆานวญญาณ ... ชวหาวญญาณ ... กายวญญาณ ... มโนวญ ญาณ เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ จบสตรท ๓ ๔. สมผสสสตร [๖๒๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความนนเปนไฉน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 251 จกขสมผส ... โสตสมผส ... ฆานสมผส ...ชวหาสมผส ... กายสมผส ... มโนสมผส เทยง หรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ฯ จบสตรท ๔ ๕. เวทนาสตร [๖๒๖] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหลเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน เวทนาทเกดแตจกขสมผส ... เวทนาทเกดแตโสตสมผส ... เวทนาทเกดแตฆานสมผส ... เวทนา ทเกดแตชวหาสมผส ...เวทนาทเกดแตกายสมผส ... เวทนาทเกดแตมโนสมผส เทยงหรอ ไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ จบสตรท ๕ ๖. สญญาสตร [๖๒๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหลเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน รปสญญา ... สททสญญา ... คนธสญญา ...รสสญญา ... โผฏฐพพสญญา ... ธมมสญญา เทยง หรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ จบสตรท ๖ ๗. เจตนาสตร [๖๒๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหลเธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 252 รปสญเจตนา ... สททสญเจตนา ... คนธสญเจตนา ... รสสญเจตนา ... โผฏฐพพสญเจตนา ... ธมมสญเจตนา เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ จบสตรท ๗ ๘. ตณหาสตร [๖๒๙] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน รปตณหา ... สททตณหา ... คนธตณหา ... รสตณหา ... โผฏฐพพตณหา ... เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ จบสตรท ๘ ๙. ธาตสตร [๖๓๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน ปฐวธาต ... อาโปธาต ... เตโชธาต ...วาโยธาต ... อากาสธาต ... วญญาณธาต เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ... ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. ขนธสตร [๖๓๑] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคตรสถามวา ดกรราหล เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน รป ... เวทนา ... สญญา ... สงขาร ...วญญาณ เทยงหรอไมเทยง ฯ ทานพระราหลกราบทลวา ไมเทยง พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 253 รา. เปนทกข พระเจาขา ฯ พ. กสงใดไมเทยง เปนทกข มความแปรปรวนเปนธรรมดา ควรละหรอทจะตามเหน สงนนวา นนของเรา นนเปนเรา นนเปนตวตนของเรา ฯ รา. ไมควรตามเหนอยางนน พระเจาขา ฯ พ. ดกรราหล อรยสาวกผไดสดบ เหนอยอยางน ยอมเบอหนายทงในรป ยอมเบอ หนายทงในเวทนา ยอมเบอหนายทงในสญญา ยอมเบอหนายทงในสงขาร ยอมเบอหนายทงใน วญญาณ เมอเบอหนาย ยอมคลายกาหนดเพราะคลายกาหนด จตยอมหลดพน เมอจตหลดพน แลว ยอมมญาณหยงรวาจตหลดพนแลว ดงน อรยสาวกนนยอมทราบชดวา ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม ดงน ฯ จบสตรท ๑๐ ๑๑. อนสยสตร [๖๓๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระราหลเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไป เฝาแลว ถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง เมอทานพระราหลนงเรยบรอยแลวไดทลถาม วา ขาแตพระองคผเจรญเมอบคคลรอย เหนอยอยางไร ทฐวาเปนเรา ตณหาวาเปนของเรา และมานานสย จงจะไมมในกายทมใจครองน และในสรรพนมตภายนอก ฯ [๖๓๓] พระผมพระภาคตรสวา ดกรราหล รปอยางใดอยางหนง ทเปนอดตกด ทเปน อนาคตกด ทเปนปจจบนกด ทเปนภายในกด ทเปนภายนอกกด หยาบกด ละเอยดกด เลวกด ประณตกด อยในทไกลกด อยในทใกลกด รปทงหมดนน อนอรยสาวกยอมเหนดวยปญญา อนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใชของเรา นนไมเปนเรา นนไมใชตวตนของเรา ดงน เวทนาอยางใดอยางหนง ... สญญาอยางใดอยางหนง ... สงขารเหลาใดเหลาหนง ...วญญาณอยางใด อยางหนง ทเปนอดตกด ทเปนอนาคตกด ทเปนปจจบนกดทเปนภายในกด ทเปนภายนอกกด หยาบกด ละเอยดกด เลวกด ประณตกด อยในทไกลกด อยในทใกลกด วญญาณทงหมดนน อนอรยสาวกยอมเหนดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใชของเรา นนไม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 254 เปนเรา นนไมใชตวตนของเรา ดงน ดกรราหล เมอบคคลรอยเหนอยอยางนแล ทฐวาเปนเรา ตณหาวาเปนของเรา และมานานสย จงไมมในกายทมใจครองนและในสรรพนมตภายนอก ฯ จบสตรท ๑๑ ๑๒. อปคตสตร [๖๓๔] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระราหลเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไป เฝาแลว ถวายบงคมพระผมพระภาคแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง เมอทานพระราหลนงเรยบรอย แลว ไดทลถามพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ เมอบคคลรอยเหนอยอยางไร มนสจงจะปารศจากอหงการ มมงการและมานะ ในกายทมใจครองน และในสรรพนมตภายนอก กาวลวงสวนแหงมานะดวยด สงบระงบ พนวเศษแลว ฯ [๖๓๕] พระผมพระภาคตรสวา ดกรราหล รปอยางใดอยางหนง ทเปนอดตกด ทเปน อนาคตกด ทเปนปจจบนกด ทเปนภายในกด ทเปนภายนอกกด หยาบกด ละเอยดกด เลวกด ประณตกด อยในทไกลกด อยในทใกลกด รปทงหมดนน อนอรยสาวกเหนแลวดวย ปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใชของเรา นนไมเปนเรา นนไมใชตวตนของเรา ดงนยอมเปนผหลดพนไปเพราะไมถอมน [ขนธทงหากควรทาอยางน] เวทนาอยางใดอยางหนง ... สญญาอยางใดอยางหนง ... สงขารเหลาใดเหลาหนง ... วญญาณอยางใดอยางหนง ทเปนอดตกด ทเปนอนาคตกด ทเปนปจจบนกด ทเปนภายในกด ทเปนภายนอกกด หยาบกด ละเอยดกดเลวกด ประณตกด อยในทไกลกด อยในทใกลกด วญญาณทงหมดนนอนอรยสาวกเหนแลวดวยปญญาอนชอบ ตามความเปนจรงอยางนวา นน ไมใชของเรา นนไมเปนเรา นนไมใชตวตนของเรา ดงน ยอมเปนผหลดพนไปเพราะไมถอมน ดกรราหล เมอบคคลรอยเหนอยอยางนแล มนสจงจะปราศจากอหงการ มมงการ และมานะ ในกายทมใจครองน และในสรรพนมตภายนอก กาวลวงสวนแหงมานะดวยด สงบระงบ พนวเศษแลว ดงน ฯ จบสตรท ๑๒ จบทตยวรรคท ๒ _________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 255 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. จกขสตร ๒. รปสตร ๓. วญญาณสตร ๔. สมผสสสตร ๕. เวทนาสตร ๖. สญญาสตร ๗. เจตนาสตร ๘. ตณหาสตร ๙. ธาตสตร ๑๐. ขนธสตร ๑๑. อนสยสตร ๑๒. อปคตสตร จบราหลสงยตตท ๖ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 256 ลกขณสงยตต ปฐมวรรคท ๑ ๑. อฏฐสตร [๖๓๖] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวน กลนทกนวาปสถาน เขตพระนคร ราชคฤห กสมยนนแล ทานพระลกขณะกบทานพระมหาโมคคลลานะอยบนภเขาคชฌกฏ ฯ [๖๓๗] ครงนนแล เปนเวลาเชา ทานพระมหาโมคคลลานะ นงแลวถอบาตร และจวรเขาไปหาทานพระลกขณะจนถงทอย ครนเขาไปหาแลวไดกลาวชวนทานพระลกขณะ วา มาไปบณฑบาตยงพระนครราชคฤห ดวยกนเถดทานลกขณะทานพระลกขณะรบคาทาน พระมหาโมคคลลานะวา อยางนน ลาดบนนแล ทานพระมหาโมคคลลานะกาลงลงจากภเขา คชฌกฏ ไดยมแยมขนในทแหงหนง ทนนทานพระลกขณะไดถามทานพระมหาโมคคลลานะ วา ทานโมคคลลานะ อะไรเลาเปนเหต เปนปจจย ทาใหยมแยม ทานมหาโมค คลลานะตอบวา ทานลกขณะมใชเวลาทจะเฉลยปญหาขอน ทานจงถามผมในสานก พระผมพระภาคเถด ฯ [๖๓๘] ครงนนแล ทานพระลกขณะกบทานพระมหาโมคคลลานะเทยวบณฑบาต ในพระนครราชคฤห กลบจากบณฑบาต ภายหลงภตตาหารแลว เขาไปเฝาพระผมพระภาค ถงทประทบ ครนเขาไปเฝาแลว ถวายบงคมพระผมพระภาคแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนทานพระลกขณะนงเรยบรอยแลว ไดถามทานพระมหาโมคคลลานะวา ทานมหาโมค คลลานะ เมอลงจากภเขาคชฌกฏ ไดยมแยมขนแลวในทแหงหนง ดกรทานพระมหาโมค คลลานะ อะไรเลาเปนเหตเปนปจจย ทาใหยมแยมขน ฯ [๖๓๙] ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหน โครงกระดกลอยอยในเวหาส พวกแรงบาง กาบาง นกตะกรมบาง ตางกโผถลาตาม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 257 เจาะ จก ทงโครงกระดกนน ไดยนวา โครงกระดกนนสงเสยงรองครวญคราง ผมคดวา อศจรรยจรงหนอ ไมเคยมมาหนอ สตวแมเหนปานนกจกม ยกษแมเหนปานนกจกม การไดอตภาพแมเหนปานนกจกม ฯ [๖๔๐] ครงนนแล พระผมพระภาคตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย สาวกทงหลายเปนผมจกษหนอ เปนผมญาณหนอ เพราะวา แมสาวกกจกร จกเหน สตวเชนน หรอจกเปนพยาน เมอกอนเราไดเหนสตวตนนนเหมอนกน แตวาไมได พยากรณไว หากวาเราพงพยากรณสตวนนไซร คนอนๆกจะไมพงเชอถอเรา ขอนนพง เปนไปเพอมใชประโยชน เพอความทกขสนกาลนาน แกผไมเชอถอเรา ดกรภกษ ทงหลาย สตวนเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ดวยผลของกรรมนน เขาจง หมกไหมอยในนรกสนป สนรอยปพนป แสนป เปนอนมาก ดวยผลของกรรม นนแหละยงเหลออย เขาจงตองเสวยการไดอตภาพเหนปานน ฯ จบสตรท ๑ [สตรทกสตรนขนตนเหมอนสตรท ๑ แตมเนอความตางกนดงตอไปน] ๒. เปสสตร [๖๔๑] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงจากภเขาคชฌกฏ ได เหนชนเนอลอยอยในเวหาส พวกแรงบาง กาบาง นกตะกรมบางตางกโผถลาตามจก ทง ชนเนอนน ไดยนวา ชนเนอนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สตวน ไดเปนคนฆาโคอยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ จบสตรท ๒ ๓. ปณฑสตร [๖๔๒] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหนกอนเนอลอยอยในเวหาส แรงบาง กาบาง นกตะกรมบาง ตางกโผถลาตามจก

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 258 ทง กอนเนอนน ไดยนวา กอนเนอนน สงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สตวนไดเปนคนฆานกขาย อยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ จบสตรท ๓ ๔. นจฉวสตร [๖๔๓] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหนบรษไมมผวหนงลอยอยในเวหาส แรงบาง กาบาง นกตะกรมบาง ตางกโผถลาตามจก ทง บรษนน ไดยนวา บรษนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สตวนไดเปน คนฆาแกะขาย อยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๔ ๕. อสสตร [๖๔๔] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ได เหนบรษผมขนเปนดาบลอยอยในเวหาส ดาบเหลานนของบรษนนลอยขนไปๆ แลวกตกลง ทกายของบรษนนแหละ ไดยนวา บรษนนสงเสยงรองครวญคราง ฯ ดกรภกษทงหลาย สตวนไดเปนคนฆาสกรขาย อยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๕ ๖. สตตสตร [๖๔๕] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหนบรษมขนเปนหอกลอยอยในเวหาส หอกเหลานนของบรษนนลอยขนไปๆ แลวก

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 259 ตกลงทกายของบรษนนเอง ไดยนวา บรษนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สตวนไดเปนคนฆาเนอขาย อยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๖ ๗. อสสตร [๖๔๖] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหนบรษมขนเปนลกธนลอยอยในเวหาส ลกธนเหลานนของบรษนนลอยขนไปๆ แลว กตกลงทกายของบรษนนเอง ไดยนวาบรษนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สตวนไดเปนเพชฌฆาตอยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๗ ๘. สจสตรท ๑ [๖๔๗] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหนบรษมขนเปนประตกลอยอยในเวหาส ประตกเหลานนของบรษนนลอยขนไปๆ แลว กตกลงทกายของบรษนนเอง ไดยนวา บรษนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สตวนไดเปนคนฝกมา อยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๘ ๙. สจสตรท ๒ [๖๔๘] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหนบรษมขนเปนเขมลอยอยในเวหาส เขมเหลานนของบรษนนเขาไปในศรษะแลวออกทาง ปาก เขาไปในปากแลวออกทางอก เขาไปในอกแลวออกทางทอง เขาไปในทองแลวออก

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 260 ทางขาออน เขาไปในขาออนแลวออกทางแขง เขาไปในแขงแลวออกทางเทา ไดยนวา บรษนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯดกรภกษทงหลาย สตวนเปนคนสอเสยดอยในพระนคร ราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. อณฑภารสตร [๖๔๙] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงจากภเขาคชฌกฏ ไดเหน บรษมอณฑะใหญเทาหมอลอยอยในเวหาส บรษนนแมเมอเดนไปกแบกอณฑะนนไวบนบา แมเมอนงกทบอณฑะนนแหละ แรงบาง กาบางนกตะกรมบาง ตางกโผถลาตามจก ทง บรษนน ไดยนวา บรษนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สตวน ไดเปนผพพากษาตดสนอรรถคดโกงอยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๑๐ จบปฐมวรรคท ๑ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. อฏฐสตร ๒. เปสสตร ๓. ปณฑสตร ๔. นจฉวสตร ๕. อสสตร ๖. สตตสตร ๗. อสสตร ๘. สจสตรท ๑ ๙. สจสตรท ๒ ๑๐. อณฑภารสตร ฯ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 261 ทตยวรรคท ๒ ๑. กปนมคคสตร [๖๕๐] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวน กลนทกนวาปสถาน เขตพระ นครราชคฤห ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงจากภเขาคชฌกฏ ไดเหน บรษจมอยในหลมคถจนมดศรษะ ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สตวนไดเปนคนทาชกบภรรยาของผ อน อยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๑ [พงทาเปยยาลอยางนน] ๒. คถขาทสตร [๖๕๑] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ได เหนบรษผจมอยในหลมคถ ใชมอทงสองกอบคถกน ฯลฯดกรภกษทงหลาย สตวนไดเปน พราหมณอยในพระนครราชคฤหนเอง พราหมณนนนมนตพระภกษสงฆในพระศาสนาของพระ สมมาสมพทธเจาดวยภตแลว เอาคถใสจนเตมรางแลว ใชใหคนไปบอกเวลาแลวกลาววา ทานเจาขา ขอพวกทานจงฉนและจงนาไปจนพอแกความตองการเถด ฯลฯ ฯ จบสตรท ๒ ๓. นจฉวตถสตร [๖๕๒] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ได เหนหญงผไมมผวหนงลอยอยในเวหาส แรงบาง กาบาง นกตะกรมบาง ตางกโผถลาตาม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 262 จก ทง หญงนน ไดยนวาหญงนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย หญงน ไดเปนหญงประพฤตนอกใจสามอยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๓ ๔. มงคฬตถสตร [๖๕๓] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงจากภเขาคชฌกฏ ได เหนหญงมกลนเหมนนาเกลยดลอยอยในเวหาส แรงบาง กาบางนกตะกรมบาง ตางก โผถลาตามจก ทง หญงนน ไดยนวา หญงนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย หญงนไดเปนหญงแมมด อยในพระนครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๔ ๕. โอกลนสตร [๖๕๔] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหน หญงผมนาเหลองไหลเยมเตมไปดวยถานเพลงลอยอยในเวหาส ไดยนวา หญงนนสงเสยงรอง ครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลายหญงนไดเปนพระอครมเหส ของพระเจากาลงค นางถก ความหงครอบงา ไดเอาเตาซงเตมดวยถานเพลงเทรดหญงรวมผว ฯลฯ ฯ จบสตรท ๕ ๖. สสจฉนนสตร [๖๕๕] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ได เหนตวกะพนธไมมศรษะ มตาและปากอยทอก ลอยอยในเวหาส แรงบาง กาบาง นก ตะกรมบาง ตางกโผถลาตามจก ทง ตวกะพนธนน ไดยนวา ตวกะพนธนนสงเสยงรอง

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 263 ครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลายสตวนไดเปนเพชฌฆาตผฆาโจร ชอวาหารก อยในพระ นครราชคฤหนเอง ฯลฯ ฯ จบสตรท ๖ ๗. ภกขสตร [๖๕๖] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหนภกษลอยอยในเวหาส ผาสงฆาฏกด บาตรกด ประคตเอวกด รางกายกด ของ ภกษนน อนไฟตดทวลกโชตชวงแลว ไดยนวา ภกษนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย ภกษนไดเปนภกษผชวชาในศาสนาของพระกสสปสมมาสมพทธเจา ฯลฯ ฯ จบสตรท ๗ ๘. ภกขนสตร [๖๕๗] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ได เหนภกษณลอยอยในเวหาส ผาสงฆาฏกด บาตรกด ประคตเอวกด รางกายกด ของ ภกษณนน อนไฟตดทวลกโชตชวงแลว ไดยนวาภกษณนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย ภกษณนไดเปนภกษณผชวชาในศาสนาของพระกสสปสมมาสมพทธเจา ฯลฯ ฯ จบสตรท ๘ ๙. สกขมานาสตร [๖๕๘] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ได เหนสกขมานาลอยอยในเวหาส ผาสงฆาฏกด บาตรกด ประคตเอวกด รางกายกด ของ สกขมานานน อนไฟตดทวลกโชตชวงแลว ไดยนวาสกขมานานนสงเสยงรองครวญคราง

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 264 ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สกขมานานไดเปนสกขมานาผชวชาในศาสนาของพระกสสปสมมา สมพทธเจา ฯลฯ ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. สามเณรสตร [๖๕๙] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ไดเหนสามเณรลอยอยในเวหาส ผาสงฆาฏกด บาตรกด ประคตเอวกด รางกายกด ของ สามเณรนน อนไฟตดทวลกโชตชวงแลว ไดยนวาสามเณรนนสงเสยงรองครวญคราง ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย สามเณรนนเปนสามเณรผชวชาในศาสนาของพระกสสปสมมาสมพทธเจา ฯลฯ ฯ จบสตรท ๑๐ ๑๑. สามเณรสตร [๖๖๐] ฯลฯ ทานพระมหาโมคคลลานะไดตอบวา เมอผมลงมาจากภเขาคชฌกฏ ได เหนสามเณรลอยอยในเวหาส ผาสงฆาฏกด บาตรกด ประคตเอวกด รางกายกด ของสามเณรนน อนไฟตดทวลกโชตชวงแลว ไดยนวา สามเณรนนสงเสยงรองครวญคราง ผมคดวา นา อศจรรยจรงหนอ ไมเคยมมาหนอสตวแมเหนปานนกจกม ยกษแมเหนปานนกจกม การ ไดอตภาพแมเหนปานนกจกม ฯ [๖๖๑] ครงนนแล พระผมพระภาคตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย สาวกทงหลายเปนผมจกษหนอ เปนผมญาณหนอ เพราะแมสาวกกจกรจกเหนสตวเหนปานน หรอจกเปนพยาน เมอกอน สามเณรนนเรากไดเหนแลวเหมอนกน แตวามไดพยากรณ หากวาเราจะพงพยากรณสามเณรนไซร คนอนกจะไมพงเชอถอเรา ขอนนพงเปนไปเพอมใช ประโยชน เพอความทกขสนกาลนาน แกผทไมเชอถอเรา ดกรภกษทงหลาย สามเณรไดเปนสามเณร ผชวชาในศาสนาของพระกสสปสมมาสมพทธเจา ดวยผลของกรรมนน สามเณร

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 265 นนหมกไหมแลวในนรกสนรอยป พนป หมนป แสนป เปนอนมาก ดวยผลของ กรรมนนแหละยงเหลออย สามเณรนนจงตองเสวยการไดอตภาพเหนปานดงน ฯ จบสตรท ๑๑ จบทตยวรรคท ๒ _________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. กปนมคคสตร ๒. คถขาทสตร ๓. นจฉวตถสตร ๔. มงคฬตถสตร ๕. โอกลนสตร ๖. สสจฉนนสตร ๗. ภกขสตร ๘. ภกขนสตร ๙. สกขมานาสตร ๑๐. สามเณรสตร ๑๑. สามเณรสตร จบลกขณสงยตตท ๗ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 266 โอปมมสงยตต ๑. กฏาคารสตร [๖๖๒] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล ... พระผมพระภาค ไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย กลอน ทงหลายของเรอนยอดทงหมดไปรวมทยอด ประชมกนทยอด มยอดเปนทรวม สงเหลานน ทงหมด ยอมรวมกนเขาทยอด แมฉนใดดกรภกษทงหลาย อกศลธรรมเหลาใดเหลาหนง ก ฉนนนเหมอนกนแล อกศลธรรมเหลานนทงหมด มอวชชาเปนมล ประชมกนทอวชชา มอวชชา เปนทรวมอกศลธรรมเหลานนทงหมดยอมรวมกนเขาทอวชชา เพราะเหตดงนนน พวกเธอพง ศกษาอยางนวา พวกเราจกเปนผไมประมาท ดกรภกษทงหลาย พวกเธอพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๑ ๒. นขสขสตร [๖๖๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... ครงนนแล พระผมพระภาคทรงชอนฝนเลกนอยไวทปลายพระนขาแลวตรส ถามภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน ฝนเลกนอย ทเราชอนขนไวทปลายเลบนกบมหาปฐพน อยางไหนมากกวากน ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ มหาปฐพนนแหละมากกวา ฝนเลกนอย ทพระผมพระภาคทรงชอนขนไวทปลายพระนขานมประมาณนอยยอมไมถงแมซงการนบ ยอม ไมถงแมซงการเทยบเคยง ยอมไมถงแมซงสวนแหงเสยว เพราะเทยบมหาปฐพเขาแลว ฝนท พระผมพระภาคทรงชอนขนไวทปลายพระนขามประมาณเลกนอย ฯ [๖๖๔] ดกรภกษทงหลาย สตวกลบมาเกดในหมมนษยมประมาณนอย สตวไปเกดใน กาเนดอนจากมนษยมมากกวามากทเดยว ฉนนนเหมอนกน เพราะเหตดงนนน เธอทงหลาย

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 267 พงศกษาอยางนวา เราจกเปนผไมประมาท ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยาง นแหละ ฯ จบสตรท ๒ ๓. กลสตร [๖๖๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... ณ ทนนแล พระผมพระภาคไดตรสวาดกรภกษทงหลาย สกลใดสกล หนงมสตรมาก มบรษนอย สกลเหลานนยอมถกพวกโจรปลนไดงาย แมฉนใด ภกษรปใดรป หนงไมเจรญเมตตาเจโตวมต ไมกระทาใหมากแลว ภกษรปนนยอมถกพวกอมนษยกาจดไดงาย ฉนนนเหมอนกน ฯ [๖๖๖] ดกรภกษทงหลาย สกลเหลาใดเหลาหนงมสตรนอย มบรษมาก สกลเหลานน ยอมถกพวกโจรปลนไดยาก แมฉนใด ภกษรปใดรปหนง เจรญเมตตาเจโตวมต กระทาให มากแลว ภกษรปนนยอมเปนผอนอมนษยกาจดไดยากเพราะเหตดงนนน เธอทงหลายพงศกษา อยางนวา เราจกเจรญเมตตาเจโตวมตกระทาใหมาก กระทาใหเปนประดจยาน กระทาใหเปน ทตงอาศย ใหมนคงสงสม ปรารภดวยด ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยางน แหละ ฯ จบสตรท ๓ ๔. โอกขาสตร [๖๖๗] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทาน อนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ผใดพงใหทานประมาณ ๑๐๐ หมอใหญในเวลาเชา ผใดพงใหทานประมาณ ๑๐๐ หมอใหญในเวลาเทยง ผใดพงใหทานประมาณ ๑๐๐ หมอใหญในเวลาเยน ผใดพงเจรญเมตตาจตในเวลาเชา โดยทสดแมเพยงชวการหยดนานม แหงแมโค หรอผใดพงเจรญเมตตาจตในเวลาเทยง โดยทสดแมเพยงชวการหยดนานมแหงแม

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 268 โค หรอผใดพงเจรญเมตตาจตในเวลาเยน โดยทสดแมเพยงชวการหยดนานมแหงแมโค การ เจรญเมตตาจตนมผลมากกวาทานทบคคลใหแลว ๓ ครงในวนหนงนน เพราะเหตดงนนน เธอ ทงหลายพงศกษาอยางนวา เราจกเจรญเมตตาเจโตวมต กระทาใหมาก กระทาใหเปนประดจยาน กระทาใหเปนทตงอาศย ใหมนคง สงสม ปรารภดวยด ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพง ศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๔ ๕. สตตสตร [๖๖๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย หอกมใบอนคม ถาบรษ พงมากลาววา เราจกงอเขา จกพบ จกมวนซงหอกมใบอนคมนดวยฝามอ หรอดวยกามอ ดงน เธอจะสาคญความขอนนเปนไฉน บรษนนเปนผสามารถเพอจะงอเขา เพอจะพบ เพอจะมวน ซงหอกมใบอนคมโนนดวยฝามอ หรอดวยกามอไดหรอหนอ ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา เปนไปไมได พระเจาขา ฯ พ. ขอนนเพราะเหตไร ฯ ภ. ขาแตพระองคผเจรญ เพราะวาการทจะงอเขา จะพบและจะมวนซงหอกมใบอนคม ดวยฝามอหรอดวยกามอ กระทาไมไดงาย กแหละบรษนน พงเปนผมสวนแหงความเหนด เหนอยลาบากถายเดยว แมฉนใด ฯ [๖๖๙] พ. ดกรภกษทงหลาย ภกษรปใดรปหนง เจรญเมตตาเจโตวมต กระทาให มาก กระทาใหเปนประดจยาน กระทาใหเปนทตงอาศยใหมนคง สงสม ปรารภดวยด ถา อมนษยจะพงกระทาจตของภกษนนใหฟงซานอมนษยนนพงเปนผมสวนแหงความเหนดเหนอย ลาบากถายเดยว ฉนนนเหมอนกน เพราะเหตดงนนน เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราจก เจรญเมตตาเจโตวมต กระทาใหมาก กระทาใหเปนประดจยาน กระทาใหเปนทตงอาศย ให มนคง สงสม ปรารภดวยด ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๕

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 269 ๖. ธนคคหสตร [๖๗๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย นายขมงธน ๔ คน ถอธน อนมนคง ไดศกษามาดแลว เปนผมความชานาญ เปนผมศลปอนไดแสดงแลว ยนอยแลวใน ทศทง ๔ ถาบรษพงมากลาววาเราจกจบลกธนทงหลายทนายขมงธนทง ๔ เหลานยงมาจากทศทง ๔ ไมใหตกถงแผนดน เธอทงหลายจะสาคญความขอนนเปนไฉน ควรจะกลาวไดวาบรษผม ความเรว ประกอบดวยความเรวอยางยอดเยยม ดงนหรอ ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ถาแมบรษจะพงจบลกธนทนายขมงธน เพยงคนเดยวยง ไมใหตกถงแผนดน กควรจะกลาวไดวา บรษผมความเรว ประกอบดวยความ เรวอยางยอดเยยม จะกลาวไปไยถงการจบลกธนทง ๔ ลกทนายขมงธน ๔ คนยงมาจาก ๔ ทศ แมฉนใด ฯ [๖๗๑] พ. ดกรภกษทงหลาย เหมอนอยางวา ความเรวของพระจนทรและพระอาทตย เรวกวาความเรวของบรษนน ความเรวของเทวดาทไปขางหนาพระจนทรพระอาทตย เรวกวา ความเรวของบรษและความเรวของพระจนทรและพระอาทตย อายสงขารสนไปเรวกวาความเรว นนๆ เพราะเหตดงนนน เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลายจกเปนผไมประมาทอย ดกรภกษทงหลายเธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๖ ๗. อาณสตร [๖๗๒] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว ตะโพน ชออานกะของพวกกษตรยผมพระนามวาทสารหะไดมแลว เมอตะโพนแตก พวกทสารหะได ตอกลมอนลงไป สมยตอมาโครงเกาของตะโพนชออานกะกหายไป ยงเหลอแตโครงลม แมฉน ใด ดกรภกษทงหลาย พวกภกษในอนาคตกาล เมอเขากลาวพระสตรทตถาคตกลาวแลว อน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 270 ลกมอรรถอนลก เปนโลกตตระ ประกอบดวยสญญตธรรม อย จกไมปรารถนาฟงจกไมเขาไปตง จตเพอร และจกไมสาคญธรรมเหลานน วาควรเลาเรยน ควรศกษาแตวาเมอเขากลาวพระสตร อนนกปราชญรจนาไว อนนกปราชญรอยกรองไว มอกษรอนวจตร เปนของภายนอก เปนสาวก ภาษต อย จกปรารถนาฟงดวยด จกเงยโสตลงสดบ จกเขาไปตงไวซงจตเพอร และจกสาคญ ธรรมเหลานน วาควรเรยน ควรศกษา ฯ [๖๗๓] ดกรภกษทงหลาย พระสตรเหลานน ทตถาคตกลาวแลวอนลก มอรรถอนลก เปนโลกตตระ ประกอบดวยสญญตธรรม จกอนตรธานฉนนนเหมอนกน เพราะเหต ดงนนน เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เมอเขากลาวพระสตรทตถาคตกลาวแลว อนลก มอรรถอนลก เปนโลกตตระ ประกอบดวยสญญตธรรม อย พวกเราจกฟงดวยด จกเงยโสต ลงสดบ จกเขาไปตงไวซงจตเพอร และจกสาคญธรรมเหลานนวา ควรเรยน ควรศกษา ดงน ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๗ ๘. กลงครสตร [๖๗๔] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กฏาคารศาลา ปามหาวน เขตเมอง เวสาล ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษทงหลายวาดกรภกษทงหลาย ภกษทงหลาย ไดทลรบพระผมพระภาควา พระพทธเจาขา ฯ [๖๗๕] พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ในปจจบน พวกกษตรยลจฉว ผทรงไวซงหมอนทอนไมหนนศรษะและเทา ยอมเปนผไมประมาทมความเพยรในการฝกซอมศลป พระเจาอชาตสตรเวเทหบตร พระเจาแผนดนมคธ ยอมไมไดชอง ไมไดโอกาส แตกษตรย ลจฉวเหลานน ในอนาคตกาลพวกกษตรยลจฉวจกเปนกษตรยสขมาลชาต มมอและเทาอน ออนนม จกสาเรจการนอนบนทนอน มฟกและหมอนหนาอนออนนม จนกวาพระอาทตยขน พระเจาอชาตสตรเวเทหบตร พระเจาแผนดนมคธ จกไดชอง ไดโอกาส แตกษตรยลจฉว เหลานน ฯ [๖๗๖] ดกรภกษทงหลาย ในปจจบน พวกภกษผเขาไปทรงไวซงหมอนทอนไมหนน ศรษะและเทา ยอมเปนผไมประมาท มความเพยร ในการเรมตงความเพยรอย มารผมบาป

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 271 ยอมไมไดชอง ยอมไมไดโอกาส แตภกษเหลานน ในอนาคตกาล พวกภกษจกเปนสขมาลชาต มมอเทาอนออนนม จกสาเรจการนอนบนทนอนมฟกและหมอนหนาอนออนนม จนกวา พระอาทตยขนมารผมบาปยอมไดชอง ไดโอกาส แตพวกเธอเหลานน เพราะเหตดงนนน เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราจกเปนผทรงไวซงหมอนทอนไมหนนศรษะและเทาไมประมาท มความเพยร ในการเรมตงความเพยรไว ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยาง นแหละ ฯ จบสตรท ๘ ๙. นาคสตร [๖๗๗] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ สมยนนแล ภกษใหมรปหนง เขาไปสสกลเกนเวลา ภกษทงหลายจง กลาวกะเธออยางนวา ทานผมอาย อยาเขาไปสสกลเกนเวลาเลย เธอถกพวกภกษทงหลายวา กลาวอย จงกลาวอยางนวา กภกษชนเถระเหลานจกสาคญสกลทงหลายวา ควรเขาไปหา สวน เราไฉนจกเขาไปไมได ครงนนแล พวกภกษมากรปดวยกนเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไปเฝาแลวถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนภกษเหลานนนงเรยบรอยแลว ไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ภกษใหมรปหนงในพระธรรมวนยน เขาไป สสกลเกนเวลา ภกษทงหลายกลาวกะเธออยางนวา ทานผมอาย อยาเขาไปสสกลเกนเวลาเลย เธอเมอถกภกษวากลาวอย ไดกลาวอยางนวา กภกษชนเถระเหลาน จกสาคญสกลทงหลายวา ควรเขาไปหาสวนเราไฉนจกเขาไปไมได ฯ [๖๗๘] พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลวมสระใหญทชาย ปาแหงหนง ชางทงหลายอาศยสระเหลานนอย ชางเหลานนลงสสระนาแลว ถอนเงาและราก บวขนดวยงวง ลางใหดแลว เคยวกนเงาและรากบวทไมมเปอกตม ขอนนยอมเปนไปเพอ วรรณและเพอกาลงแกชางเหลานน ชางเหลานนยอมไมเขาถงความตายหรอทกขปางตาย ซงมขอ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 272 นนเปนเหต สวนลกชางเลกๆ สาเหนยกตามชางใหญเหลานนนนเทยว พวกมนลงสสระนน แลว ถอนเงาและรากบวขนดวยงวง ไมลางใหดจงเคยวกนทงเปอกตม ขอนนยอมไมเปนไป เพอวรรณและเพอกาลงแกลกชางเหลานน ลกชางเหลานนยอมเขาถงความตายหรอทกขปางตาย ซงมขอนนเปนเหต ฯ [๖๗๙] ดกรภกษทงหลาย พวกภกษผเถระในธรรมวนยนกฉนนนเหมอนกน เวลาเชา นงผาถอเอาบาตรและจวรเขาไปสบานหรอนคม เพอบณฑบาตพวกเธอยอมกลาวธรรมในทนน คฤหสถทงหลายผเลอมใสยอมกระทาอาการเลอมใสแกพวกเธอ พวกเธอไมกาหนด ไมหมกมน ไมพวพน มกเหนโทษมปญญาเปนเครองสลดออก ยอมบรโภคลาภนน ขอนนยอมเปนไปเพอ วรรณและเพอกาลงแกภกษผเถระเหลานน พวกเธอยอมไมเขาถงความตายหรอทกขปางตายซงม ขอนนเปนเหต สวนพวกภกษใหม ผตามสาเหนยกภกษผเถระเหลานนนนเทยว เวลาเชา นง ผาถอเอาบาตรและจวรเขาไปสบานหรอนคม เพอบณฑบาตพวกเธอยอมกลาวธรรมในทนน คฤหสถทงหลายผเลอมใส ยอมกระทาอาการเลอมใสแกพวกเธอ พวกเธอกาหนด หมกมน พวพน มกไมเหนโทษ ไมมปญญาเปนเครองสลดออก ยอมบรโภคลาภนน ขอนนยอมไมเปน ไปเพอวรรณและเพอกาลงแกพวกเธอ พวกเธอยอมเขาถงความตายหรอทกขปางตาย ซงมขอนน เปนเหต เพราะเหตดงนนน เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราทงหลายจกไมกาหนด ไมหมกมน ไมพวพน มกเหนโทษ มปญญาเปนเครองสลดออกบรโภค ดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพง ศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. วฬารสตร [๖๘๐] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... สมยนนแล ภกษรปหนงเขาไปเทยวในสกลเกนเวลา ภกษทงหลายกลาว กะเธออยางนวา ทานผมอาย อยาเขาไปเทยวในสกลเกนเวลาเลย ภกษนนถกพวกภกษวากลาว อย ยอมไมพอใจ ลาดบนนภกษมากดวยกนเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไป เฝาถวายบงคมแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนภกษเหลานนนงเรยบรอยแลวไดกราบทล

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 273 พระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ภกษรปหนงในพระธรรมวนยนเขาไปเทยวในสกลเกน เวลา ภกษทงหลายกลาวกะเธออยางนวา ทานผมอาย อยาเขาไปเทยวในสกลเกนเวลาเลย ภกษ นนถกพวกภกษวากลาวอยยอมไมพอใจ ฯ [๖๘๑] พระผมพระภาคตรสวา ดกรภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว มแมวไดยนคอย จบลกหนอยในทกองหยกเยอททางระบายคถโคในบาน ระหวางทตอเรอนสองหลง ดวยคดวา ลกหนจกไปหาเหยอในทใด เราจกจบมนกนเสยในทนน ภกษทงหลาย ครงนนแล ลกหนได ออกไปหาเหยอ แมวจบลกหนนนแลวรบกดกลนลงไป ลกหนนนกดทงไสใหญและไสนอยของแมว นน แมวนนยอมเขาถงความตายหรอทกขปางตาย ซงมขอนนเปนเหต ฯ [๖๘๒] ดกรภกษทงหลาย ภกษบางรปในธรรมวนยน กฉนนนเหมอนกน เวลาเชา นง แลวถอเอาบาตรและจวรเขาไปสบานหรอนคม เพอบณฑบาตมกายวาจาและจตอนไมรกษาแลว มสตไมเขาไปตงไวแลว มอนทรยอนไมสารวมแลว เธอเหนมาตคามในบานหรอนคมนน นงหม ผาลบๆ ลอๆ ความกาหนดยอมรบกวนจตของเธอ เพราะเหนมาตคามนงหมผาลบๆ ลอๆ เธอ มจตอนราคะรบกวน ชอวายอมเขาถงความตายหรอทกขปางตาย การทเธอบอกคนสกขาเวยนมา เพอหนเพศนน ชอวาเปนความตายในอรยวนย ดกรภกษทงหลาย การทเธอตองอาบตเศราหมอง อยางใดอยางหนง การปรากฏแหงการออกจากอาบตตามทตองนน ชอวาเปนทกขปางตายทเดยว เพราะเหตดงนนน เธอทงหลายพงศกษาอยางนวา เราจกมกายวาจาและจตอนรกษาแลว มสตเขา ไปตงไวแลว มอนทรยอนสารวมแลว เขาไปสบานหรอนคม เพอบณฑบาต ภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยางนแหละ ฯ จบสตรท ๑๐ ๑๑. สคาลสตรท ๑ [๖๘๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย พวกเธอไดฟงเรองของ สนขจงจอกผอยในปจจสมยแหงราตรแลวมใชหรอ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 274 ภกษทงหลายกราบทลวา ไดฟงมาแลว พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย สนขจงจอกแกนแล เปนโรคเรอน มนอยากจะไปทางไหนก ไปทางนน อยากจะยนทไหนๆ กยนทนน อยากจะนงทไหนกนงทนน อยากจะนอนทไหน กนอนทนน ลมเยนๆ ยอมราเพยใหมน ฯ [๖๘๔] ดกรภกษทงหลาย ขอทภกษบางรปในธรรมวนยน ผปฏญาณวาเปนศากยบตร ไดเสวยการไดเฉพาะซงอตภาพแมเหนปานน เปนการดนกหนาเพราะเหตดงนนน เธอทงหลาย พงศกษาอยางนวา เราจกเปนผไมประมาทอยดกรภกษทงหลาย เธอทงหลายพงศกษาอยางน แหละ ฯ จบสตรท ๑๑ ๑๒. สคาลสตรท ๒ [๖๘๕] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย พวกเธอไดฟงเรองของสนข จงจอกผอยในปจจสสมยแหงราตรแลวมใชหรอ ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา ไดฟงแลว พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ความกตญบางอยาง ความกตเวทบางอยาง พงมในสนข จงจอกแกนน แตความกตญบางอยาง ความกตเวทบางอยาง ไมพงมในภกษบางรป ผปฏญาณวาเปนศากยบตรในธรรมวนยนเลย เพราะเหตดงนนนเธอทงหลายพงศกษา อยางนวา เราจกเปนผกตญ เราจกเปนผกตเวท อปการะแมนอยทบคคลกระทา แลวในพวกเรา จกไมเสอมหายไป ดกรภกษทงหลายเธอทงหลายพงศกษาอยางน แหละ ฯ จบสตรท ๑๒ ________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 275 รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. กฏาคารสตร ๒. นขสขสตร ๓. กลสตร ๔. โอกขาสตร ๕. สตตสตร ๖. ธนคคหสตร ๗. อาณสตร ๘. กลงครสตร ๙. นาคสตร ๑๐. วฬารสตร ๑๑. สคาลสตรท ๑ ๑๒. สคาลสตรท ๒ ฯ จบโอปมมสงยตตท ๘ ___________

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 276 ภกขสงยตต ๑. โกลตสตร [๖๘๖] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ณ ทนนแล ทานพระมหาโมคคลลานะเรยกภกษทงหลายวา ดกรทานผม อายทงหลาย ภกษทงหลายไดรบคาทานพระมหาโมคคลลานะแลว ฯ [๖๘๗] ทานพระมหาโมคคลลานะไดกลาววา ดกรทานผมอายทงหลายความปรวตกแหง ใจไดบงเกดขนแกเรา ผเรนอยในทลบอยางนวา ทเรยกวาดษณภาพอนประเสรฐ ดษณภาพอน ประเสรฐ ดงน ดษณภาพอนประเสรฐเปนไฉนดกรทานผมอายทงหลาย ความดารไดมแกเราดงนวา ภกษในพระธรรมวนยนเพราะระงบวตกและวจารเสยได จงเขาสทตยฌาน เปนความผองใสแหง ใจในภายใน เปนธรรมเอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร มปตและสขเกดแตสมาธอยนเรยกวาดษณ ภาพอนประเสรฐ ดกรทานผมอายทงหลาย เรานน เพราะระงบวตกและวจารเสยได จงเขาส ทตยฌานเปนความผองใสแหงใจในภายใน เปนธรรมเอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร มปตและสข เกดแตสมาธอย เมอเรานนอยดวยวหารธรรมน สญญาและมนสการอนประกอบดวยวตก ยอมฟง ขน ดกรทานผมอายทงหลาย ครงนนแล พระผมพระภาคเสดจเขาไปหาเราดวยฤทธตรสพระ พทธพจนนวา โมคคลลานะๆ ผเปนพราหมณอยาประมาทดษณภาพอนประเสรฐ เธอจงรวมจต ตงไวในดษณภาพอนประเสรฐ จงกระทาจตใหเปนธรรมเอกผดขนในดษณภาพอนประเสรฐ จง ตงจตมนไวในดษณภาพอนประเสรฐ สมยตอมาเรานน เพราะระงบวตกและวจารเสยได จงเขา สทตยฌาน เปนความผองใสแหงใจในภายใน เปนธรรมเอกผดขน ไมมวตก ไมมวจาร มปต และสขเกดแตสมาธอย กบคคลเมอจะกลาวโดยชอบ หมายถงบคคลใด พงกลาววาสาวก ผอนพระศาสดาทรงอนเคราะห ไดบรรลความรอนยงใหญแลว บคคลเมอจะกลาวโดยชอบ พงกลาวหมายถงเรานนวา สาวกผอนพระศาสดาทรงอนเคราะห ไดบรรลความรอนยงใหญแลว ดงน ฯ จบสตรท ๑

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 277 ๒. อปตสสสตร [๖๘๘] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ... ณ ทนนแล ทานพระสารบตรเรยกภกษทงหลายวา ดกรทานผมอายทงหลาย ภกษทงหลายไดรบคาทานพระสารบตรแลว ฯ [๖๘๙] ทานพระสารบตรไดกลาววา ดกรทานผมอายทงหลาย ความปรวตกแหงใจได บงเกดขนแกเราผเรนอยในทลบอยางนวา โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสพงบงเกดขน แกเรา เพราะความแปรปรวนเปนอยางอนแหงสตวหรอสงขารใด สตวหรอสงขารบางอยางนน ยงมอยในโลกหรอ เราไดมความดารวาโสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสไมพงบงเกดขนแกเรา เพราะความแปรปรวนเปนอยางอนแหงสตวหรอสงขารใด สตวหรอสงขารบางอยางนน ไมมอย ในโลกเลย ฯ [๖๙๐] เมอทานพระสารบตรกลาวอยางนแลว ทานพระอานนทไดกลาวกะทานพระสาร บตรดงนวา ดกรทานสารบตรผมอาย โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสไมพงบงเกดขนแกทาน เพราะความแปรปรวนเปนอยางอนแมแหงพระศาสดาแลหรอ พระสารบตรกลาววา ดกรทานผม อาย โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสไมพงบงเกดขนแกเรา เพราะความแปรปรวนเปนอยาง อนแมแหงพระศาสดาแล อนง ผมดารวา พระผมพระภาคเปนสตวผมศกดาใหญ มฤทธมาก มอานภาพมาก อนตรธานไปแลว ถาพระองคพงดารงอยตลอดกาลนานขอนนจกเปนไปเพอ ประโยชนเกอกลแกชนเปนอนมาก เพอสขแกชนเปนอนมากเพออนเคราะหโลก เพอประโยชน เพอเกอกล เพอสขแกเทพยดาและมนษยทงหลาย กความจรง ทานพระสารบตรถอนอหงการ มมงการ และมานานสยไดนานแลว เพราะฉะนน โสกปรเทวทกขโทมนสและอปายาสทงหลาย จงไมบงเกดขนแกทานพระสารบตร เพราะความแปรปรวนเปนอยางอนแมแหงพระศาสดาแล ดวยประการดงน ฯ จบสตรท ๒

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 278 ๓. ฆฏสตร [๖๙๑] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ สมยนนแล ทานพระสารบตรและทานพระมหาโมคคลลานะอยในวหาร เดยวกน ในพระเวฬวนกลนทกนวาปสถาน ครงนนแล เวลาเยน ทานพระสารบตรออกจาก ทเรน เขาไปหาทานพระมหาโมคคลลานะถงทอย ครนเขาไปหาแลว ไดสนทนาปราศรยกบทาน พระมหาโมคคลลานะ ครนผานการปราศรยพอใหระลกถงกนไปแลว จงนง ณ ทควรสวนขาง หนง ฯ [๖๙๒] ครนทานพระสารบตรนงเรยบรอยแลว ไดกลาวกะทานพระมหาโมคคลลานะวา อนทรยของทานผองใสนก ผวหนาของทานบรสทธผองแผว ชรอยวนน ทานมหาโมคคลลานะ จะอยดวยวหารธรรมอนละเอยด ฯ ทานพระมหาโมคคลลานะกลาววา อาวโส วนนผมอยดวยวหารธรรมอนหยาบ อนง ผม ไดมธรรมกถา ฯ สา. ทานมหาโมคคลลานะไดมธรรมกถากบใคร ฯ ม. ผมไดมธรรมกถากบพระผมพระภาค ฯ สา. เดยวนพระผมพระภาคประทบอย ณ พระวหารเชตวน อารามของทานอนาถบณฑก เศรษฐ ใกลพระนครสาวตถ ไกลนก ทานมหาโมคคลลานะไปเฝาพระผมพระภาคดวยฤทธหรอ หรอวาพระผมพระภาคเสดจมาหาทานมหาโมคคลลานะดวยฤทธ ฯ ม. ผมไมไดไปเฝาพระผมพระภาคดวยฤทธ แมพระผมพระภาคกไมไดเสดจมาหาผม ดวยฤทธ แตผมมทพยจกษและทพยโสตธาตอนหมดจดเทาพระผมพระภาค แมพระผมพระภาค กทรงมทพยจกษและทพยโสตธาตอนหมดจดเทาผม ฯ สา. ทานมหาโมคคลลานะไดมธรรมกถากบพระผมพระภาคอยางไร ฯ [๖๙๓] ม. ผมไดกราบทลพระผมพระภาคในทนดงนวา ขาแตพระองคผเจรญ ทเรยก วาผปรารภความเพยรๆ ดงน กบคคลจะชอวาเปนผปรารภความเพยรดวยเหตประมาณเทาไร พระพทธเจาขา อาวโส เมอผมกราบทลอยางนแลวพระผมพระภาคไดตรสกะผมดงนวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 279 โมคคลลานะ ภกษในธรรมวนยน ยอมเปนผปรารภความเพยร ดวยตงสตยาธษฐานวา จะเหลอ อยแตหนง เอนและกระดกกตามท เลอดและเนอในรางกายจงเหอดแหงไปเถด ผลอนใดทจะ พงบรรลไดดวยเรยวแรงของบรษ ดวยความเพยรของบรษ ดวยความบากบนของบรษ ยงไม บรรลผลนนแลว จะหยดความเพยรเสยเปนอนไมม โมคคลลานะ ภกษยอมเปนผปรารภความ เพยรอยางนแล อาวโส ผมไดมธรรมกถากบพระผมพระภาคอยางนแล ฯ [๖๙๔] สา. อาวโส เปรยบเหมอนกอนหนเลกๆ ทบคคลเอาไปวางเปรยบเทยบกบ ขนเขาหมพานตฉนใด เราเมอเปรยบเทยบเคยงกบทานมหาโมคคลลานะกฉนนนเหมอนกน แท จรง ทานมหาโมคคลลานะเปนผมฤทธมาก มอานภาพมาก เมอจานงอย พงตงอยไดตลอดกปแล ฯ [๖๙๕] ม. อาวโส กอนเกลอเลกๆ ทบคคลหยบเอาไปวางเปรยบเทยบกบหมอเกลอ ใหญ ฉนใด ผมเมอเปรยบเทยบทานสารบตรกฉนนนเหมอนกนแทจรง ทานพระสารบตรเปน ผอนพระผมพระภาคทรงชม ทรงสรรเสรญ ทรงยกยองแลวโดยปรยายมใชนอย มอาทวา ภกษ ผถงซงฝงคอพระนพพาน เปนผเยยมดวยปญญา ดวยศลและอปสมะ คอพระสารบตร ดงน ฯ ทานมหานาคทงสองนน เพลดเพลนคาสนทนาทเปนสภาษตของกนและกน ดวย ประการดงนแล ฯ จบสตรท ๓ ๔. นวสตร [๖๙๖] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ สมยนนแล ภกษใหมรปหนง เดนกลบจากบณฑบาตในเวลาปจฉาภต เขาไปสวหารแลว เปนผมความขวนขวายนอยนงอย ไมชวยเหลอภกษทงหลายในเวลาทาจวร ครงนนแล ภกษมากดวยกนเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไปเฝาแลว ถวายอภวาท แลวนงณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๖๙๗] ครนภกษเหลานนนงเรยบรอยแลว ไดกราบทลพระผมพระภาค ดงนวา ขาแต พระองคผเจรญ ภกษใหมรปหนงในพระธรรมวนยนเดนกลบจากบณฑบาตในเวลาปจฉาภตเขาไป

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 280 สวหารแลว เปนผมความขวนขวายนอยนงอย ยอมไมชวยเหลอภกษทงหลายในเวลากระทาจวร ครงนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษรปหนงมาตรสวา ดกรภกษ เธอจงไปบอกภกษนนตาม คาของเราวาพระศาสดาใหหา ภกษนนทลรบสนองพระพทธพจนแลวเขาไปหาภกษนน ครน เขาไปหาแลวไดกลาวกะเธอวา พระศาสดาตรสเรยกทาน เธอรบคาของภกษนนแลว เขาไปเฝา พระผมพระภาคถงทประทบ ถวายอภวาทแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนภกษนนนงเรยบรอย แลว พระผมพระภาคไดตรสกะเธอวา จรงหรอภกษ ไดยนวาเธอเดนกลบจากบณฑบาตในเวลา ปจฉาภต เขาไปสวหารแลวเปนผมความขวนขวายนอย นงอย ไมชวยเหลอภกษทงหลายใน เวลากระทาจวร ฯ ภกษนนกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคกกระทากจสวนตวเหมอนกน ฯ [๖๙๘] ลาดบนนแล พระผมพระภาคทรงทราบความปรวตกแหงจตของภกษนนดวย พระทย จงตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย พวกเธออยายกโทษภกษนเลย ภกษน เปนผมปรกต ไดฌาน ๔ อนเปนสขวหารธรรมในปจจบนอนอาศยอธจต ตามความปรารถนา ไมยาก ไมลาบาก กระทาใหแจงซงทสดแหงพรหมจรรยอนยอดเยยม ซงกลบตรทงหลายออก บวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนน ดวยปญญาอนยงดวยตนเองในปจจบนเขาถงอย ฯ [๖๙๙] พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลวจงไดตรส คาถาประพนธตอไปวา บคคลปรารภความเพยรอนยอหยอน ปรารภความเพยรดวย กาลงนอย ไมพงบรรลพระนพพานอนเปนเครองปลดเปลอง กเลสทงปวงได แตภกษหนมรปน เปนอดมบรษ ชานะมาร ทงพาหนะไดแลว ยอมทรงไวซงอตภาพมในทสด ดงน ฯ จบสตรท ๔ ๕. สชาตสตร [๗๐๐] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนงพระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระสชาตไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 281 [๗๐๑] พระผมพระภาคไดทอดพระเนตรเหนพระสชาตมาแตทไกลเทยว แลวตรสกะ ภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย กลบตรนยอมงามดวยสมบตสองอยาง คอมรปงาม นาด นาเลอมใส ประกอบดวยผวพรรณอนงามยงนก และกระทาใหแจงซงทสดแหงพรหมจรรยอน ยอดเยยม ซงกลบตรทงหลายออกบวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนน ดวยปญญาอนยงดวย ตนเองในปจจบน เขาถงอย ฯ [๗๐๒] พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงไดตรส คาถาประพนธตอไปวา ภกษนยอมงามดวยใจอนซอตรงหนอ เปนผหลดพน เปนผพราก เปนผดบ เพราะไมถอมน ชานะมารพรอมทงพาหนะไดแลว ยอมทรงไวซงอตภาพมในทสด ดงน ฯ จบสตรท ๕ ๖. ภททสตร [๗๐๓] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระลกณฏกภททยะไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ฯ [๗๐๔] พระผมพระภาคไดทอดพระเนตรเหนทานพระลกณฏกภททยะมาแตทไกลเทยว แลวตรสกะภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย พวกเธอเหนหรอไม ซงภกษกาลงมาอยโนน มวรรณะไมงาม ไมนาด เตย เปนทดแคลนของภกษทงหลาย ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา เหนพระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ภกษนนแล มฤทธมาก มอานภาพมาก อนง สมาบตทเธอ ไมเคยเขา เธอกไดโดยงาย เธอกระทาใหแจงซงทสดแหงพรหมจรรยอนยอดเยยม ซงกลบตร ทงหลายออกบวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนนดวยปญญาอนยงดวยตนเองในปจจบน เขาถง อย ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 282 [๗๐๕] พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงไดตรส คาถาประพนธตอไปวา สตวทงหลาย จาพวกหงส นกกะเรยน นกยง ชาง เนอฟาน ทงหมด ยอมกลวราชสห ความเสมอกนในกายไมม ฉนใด ในมนษยทงหลายกฉนนนเหมอนกน ถาคนหนมมปญญา เขาก ยอมเปนใหญในมนษยเหลานน ไมเหมอนคนพาล ซงถอรางกายเปนใหญ ดงน ฯ จบสตรท ๖ ๗. วสาขสตร [๗๐๖] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ กฏาคารสาลา ปามหาวน เขตพระนครเวสาล สมยนนแล ทานพระวสาขปญจาลบตร ยงภกษทงหลายใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ใหราเรง ดวยธรรมกถา ประกอบดวยวาจาไพเราะ สละสลวยปราศจากโทษ นบเนองเขาใน วาจาทใหเขาใจเนอความ ไมองอาศยวฏฏะ ในอปฏฐานศาลา ฯ [๗๐๗] ครงนนแล เปนเวลาเยน พระผมพระภาคเสดจออกจากทเรน เสดจไปทาง อปฏฐานศาลา ครนเสดจถงแลวประทบบนอาสนะทแตงตงไว แลวตรสถามภกษทงหลายวา ดกรภกษทงหลาย ใครหนอแลยงภกษทงหลายใหเหนแจง ใหสมาทาน ใหอาจหาญ ใหราเรง ดวยธรรมกถา ประกอบดวยวาจาไพเราะ สละสลวยปราศจากโทษ นบเนองเขาในวาจาทให เขาใจเนอความ ไมองอาศยวฏฏะ ในอปฏฐานศาลา ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ทานพระวสาขปญจาลบตร ฯลฯ ลาดบนน พระผมพระภาคตรสกะทานวสาขปญจาลบตรวา ดแลว ดแลววสาขะ เธอ ยงภกษทงหลายใหเหนแจง ... ดวยธรรมกถา ฯลฯ ดนกแล ฯ [๗๐๘] พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงไดตรส คาถาประพนธตอไปวา

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 283 ชนทงหลายยอมไมรจกคนทไมพด วาเจอดวยพาลหรอเปนบณฑต แตยอมรจกคนทพด ผแสดงทางอมฤตอย บคคลพงกลาวธรรม พงสองธรรม พงประคองธงชยของฤาษ ฤาษทงหลายมสภาษตเปนธง ธรรมนนเองเปนธงชยของพวกฤาษ ดงน ฯ จบสตรท ๗ ๘. นนทสตร [๗๐๙] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระนนทะผเปนบตรของพระเจาแมนาแหงพระผมพระภาค หมจวรททบและกลบทบแลว หยอดนยนตา ถอบาตรมสใส เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไปเฝาแลว ถวายอภวาทแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๗๑๐] ครนทานพระนนทะนงเรยบรอยแลวพระผมพระภาคไดตรสดงนวา ดกรนนทะ ขอทเธอหมจวรททบและกลบทบแลว หยอดนยนตา และถอบาตรมสใส ไมสมควรแกเธอผเปน กลบตรออกบวชเปนบรรพชตดวยศรทธาขอทเธอถออยปาเปนวตร ถอบณฑบาตเปนวตร ถอผา บงสกลเปนวตร และไมพงเปนผเพงเลงในกามทงหลายอยอยางน จงสมควรแกเธอผเปนกลบตร ออกบวชเปนบรรพชตดวยศรทธา ฯ [๗๑๑] พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงไดตรส คาถาประพนธตอไปวา เมอไร เราจะพงไดเหนนนทะ ถออยปาเปนวตร ถอผาบงสกลเปนวตร ยงอตภาพใหเปนไปดวยโภชนะทเจอปนกนผไมอาลยในกามทงหลาย ดงน ฯ [๗๑๒] ลาดบนน ทานพระนนทะ โดยสมยตอมา ไดเปนผอยปาเปนวตร ถอบณฑ บาตเปนวตร ถอผาบงสกลเปนวตร และไมอาลยในกามทงหลายอย ฯ จบสตรท ๘

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 284 ๙. ตสสสตร [๗๑๓] พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระตสสะผเปนโอรสพระเจาอาของพระผมพระภาค เขา ไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไปเฝาแลว ถวายอภวาทแลว นงเปนทกขเสยใจ หลงนาตาอย ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๗๑๔] ลาดบนนแล พระผมพระภาคไดตรสถามทานพระตสสะวา ดกรตสสะ ไฉน หนอ เธอจงมานงเปนทกขเสยใจหลงนาตาอย ฯ ทานพระตสสะกราบทลวา ขาแตพระองคผเจรญ ภกษทงหลายกลมรมเสยดแทงขา พระองคดวยวาจาดจประฏก ฯ พ. จรงอยางนน ตสสะ เธอวาเขาขางเดยว แตเธอไมอดทนตอถอยคา ขอทเธอวา เขาขางเดยว ไมอดทนตอถอยคานน ไมสมควรแกเธอผเปนกลบตรออกบวชเปนบรรพชตดวย ศรทธา แตขอทเธอวาเขาดวย อดทนตอถอยคาไดดวย นนแล สมควรแกเธอผเปนกลบตร ออกบวชเปนบรรพชตดวยศรทธา ฯ [๗๑๕] พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงไดตรส คาถาประพนธตอไปวา เธอโกรธทาไมหนอ เธออยาโกรธ ตสสะ ความไมโกรธเปนความ ประเสรฐของเธอ แทจรง บคคลยอมประพฤตพรหมจรรย เพอ กาจดความโกรธ ความถอตว และความลบหลคณทาน ดงน ฯ จบสตรท ๙ ๑๐. เถรนามสตร [๗๑๖] สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเวฬวนกลนทกนวาปสถาน เขต พระนครราชคฤห สมยนนแล ภกษรปหนงมชอวาเถระ มปรกตอยผเดยว และสรรเสรญการ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 285 อยผเดยว เธอเปนผเดยว เขาไปสบานเพอบณฑบาต เปนผเดยวเดนกลบ ยอมนงในทลบ ผเดยว และยอมเปนผเดยวอธษฐานจงกรม ครงนนแล ภกษมากดวยกนเขาไปเฝาพระผมพระภาค ถงทประทบครนเขาไปเฝาแลว ถวายอภวาทแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ครนภกษเหลานนนง เรยบรอยแลวไดกราบทลพระผมพระภาควา ขาแตพระองคผเจรญ ภกษรปหนงในพระธรรมวนยน มชอวาเถระ มปรกตอยคนเดยว และมปรกตกลาวสรรเสรญการอยคนเดยว ฯ [๗๑๗] ลาดบนน พระผมพระภาคตรสเรยกภกษรปหนงมาตรสวา ดกรภกษ เธอจง ไปบอกภกษชอเถระตามคาของเราวา พระศาสดารบสงใหหาภกษนนทลรบพระผมพระภาคแลว เขาไปหาทานพระเถระถงทอย ครนเขาไปหาแลวกลาววา อาวโส พระศาสดารบสงใหหาทาน ทานพระเถระรบคาภกษนนแลว เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ครนเขาไปเฝาแลว ถวาย อภวาทแลวนง ณ ทควรสวนขางหนง ฯ [๗๑๘] ครนทานพระเถระนงเรยบรอยแลว พระผมพระภาคไดตรสถามวา ดกรเถระ ไดยนวา เธอมปรกตอยคนเดยวและมกสรรเสรญการอยคนเดยว จรงหรอ ฯ พระเถระกราบทลวา จรง พระเจาขา ฯ พ. ดกรเถระ กเธอมปรกตอยคนเดยว และมกกลาวสรรเสรญการอยคนเดยวอยางไร ฯ ถ. ขาแตพระองคผเจรญ ในขอน คอขาพระองคคนเดยวเขาไปสบานเพอบณฑบาต เดนกลบคนเดยว นงในทลบคนเดยว อธษฐานจงกรมคนเดยวขาแตพระองคผเจรญ ขา พระองคมปรกตอยคนเดยว และมกกลาวสรรเสรญการอยคนเดยว อยางนแล ฯ [๗๑๙] พ. ดกรเถระ การอยคนเดยวนมอย เราจะกลาววาไมมกหาไม เถระ อนง การอยคนเดยวของเธอยอมเปนอนบรบรณโดยพสดารกวาดวยประการใด เธอจงฟงประการนน จง ทาไวในใจใหด เราจกกลาว ทานพระเถระทลรบพระผมพระภาคแลว พระผมพระภาคไดตรส ดงตอไปน ฯ [๗๒๐] ดกรเถระ กการอยคนเดยว ยอมเปนอนบรบรณโดยพสดารกวาอยางไร ใน ขอน สงใดทลวงไปแลว สงนนกละไดแลว สงใดยงไมมาถงสงนนกสละคนไดแลว ฉนทราคะในการไดอตภาพทเปนปจจบนถกกาจดแลวดวยด การอยคนเดยวยอมเปนอนบรบรณ โดยพสดารกวา อยางนแล ฯ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 286 [๗๒๑] พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงไดตรส คาถาประพนธตอไปวา เรายอมเรยกนรชนผครอบงาขนธ อายตนะ ธาต และไตรภพทงหมดได ผรทกขทกอยาง ผมปญญาด ผไมแปดเปอนในธรรมทงปวง ผละสง ทงปวงเสยได ผหลดพน ในเพราะนพพานเปนทสนตณหา วาเปนผม ปรกตอยคนเดยว ดงน ฯ จบสตรท ๑๐ ๑๑. กปปนสตร [๗๒๒] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ทานพระมหากปปนะเขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ฯ [๗๒๓] พระผมพระภาค ไดทอดพระเนตรเหน ทานพระมหากปปนะผมาแตไกล แลวจงเรยกภกษทงหลายมาตรสถามวา ดกรภกษทงหลาย พวกเธอเหนภกษทกาลงมานนหรอไม เปนผขาวโปรง จมกโดง ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา เหน พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ภกษนนแลมฤทธมาก มอานภาพมาก แตเธอไมไดสมาบตท เธอไมเคยเขางายนก เธอกระทาใหแจงซงทสดแหงพรหมจรรยอนยอดเยยม ซงกลบตรทงหลาย ออกบวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนน ดวยปญญาอนยงดวยตนเองในปจจบน เขาถงอย ฯ [๗๒๔] พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงไดตรส คาถาประพนธตอไปวา ในชมนมชนทยงรงเกยจกนดวยโคตร กษตรยเปนผประเสรฐในเทวดา และมนษย ผทสมบรณดวยวชชาและจรณะ เปนผประเสรฐ พระอาทตยยอมแผดแสงในกลางวน พระจนทรสองสวางในกลางคน

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 287 กษตรยผผกสอดเครองรบยอมมสงาพราหมณผเพงฌาน ยอมรงเรอง สวนพระพทธเจายอมรงโรจนดวยเดชานภาพตลอดวนและคนทงหมด ดงน ฯ จบสตรท ๑๑ ๑๒. สหายสตร [๗๒๕] ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ พระเชตวน อารามของทานอนาถบณฑกเศรษฐ เขตพระนครสาวตถ ครงนนแล ภกษผเปนเพอนกน๒ รป ซงเปนสทธวหารกของทานพระ มหากปปนะ เขาไปเฝาพระผมพระภาคถงทประทบ ฯ [๗๒๖] พระผมพระภาคไดทอดพระเนตรเหนเธอทง ๒ มาอยแตไกลจงตรสเรยกภกษ ทงหลายมาตรสถามวา ดกรภกษทงหลาย พวกเธอเหนภกษสหาย ๒ รปผเปนสทธวหารกของ มหากปปนะกาลงมาอยนนหรอไม ฯ ภกษทงหลายกราบทลวา เหน พระเจาขา ฯ พ. ดกรภกษทงหลาย ภกษ ๒ รปนนแล มฤทธมาก มอานภาพมากแตไมไดสมาบต ทเธอไมเคยเขางายนก เธอทง ๒ กระทาใหแจงซงทสดแหงพรหมจรรยอนยอดเยยม ซงกลบตร ทงหลายออกบวชเปนบรรพชตโดยชอบตองการนน ดวยปญญาอนยงดวยตนเองในปจจบน เขาถงอย ฯ [๗๒๗] พระผมพระภาคผสคตศาสดา ครนไดตรสไวยากรณภาษตนแลว จงไดตรส คาถาประพนธตอไปวา ภกษเหลานเปนสหายกน เปนผมความรคเคยงกนมาตลอดกาลนาน สทธรรมของเธอเหลานนยอมเทยบเคยงไดในธรรมทพระพทธเจาประ กาศแลว เธออนกปปนะแนะนาดแลวในธรรมทพระอรยเจาประกาศ

พระสตตนตปฎก เลม ๘ สงยตตนกาย นทานวรรค - หนาท 288 แลว เธอทงสองชานะมารพรอมทงพาหนะไดแลว ยอมทรงไวซง อตภาพมในทสด ดงน ฯ จบสตรท ๑๒ จบภกขสงยตตท ๙ ___________ รวมพระสตรทมในวรรคน คอ ๑. โกลตสตร ๒. อปตสสสตร ๓. ฆฏสตร ๔. นวสตร ๕. สชาตสตร ๖. ภททสตร ๗. วสาขสตร ๘. นนทสตร ๙. ตสสสตร ๑๐. เถรนามสตร ๑๑. กปปนสตร ๑๒. สหายสตร ฯ ___________ รวมสงยตตทมในภาคน คอ ๑. อภสมยสงยตต ๒. ธาตสงยตต ๓. อนมตคคสงยตต ๔. กสสปสงยตต ๕. ลาภสงการสงยตต ๖. ราหลสงยตต ๗. ลกขณสงยตต ๘. โอปมมสงยตต ๙. ภกขสงยตต ฯ จบนทานวรรคสงยตต ________________