พรหมวหาร ๔หนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดกพระมหาพวน านจาโร เปรยญ ๙ ประโยค

วดมหาธาต แตง

ไดรบพระราชทานรางวลชนท ๑

ในการประกวดประจำาพทธศกราช ๒๔๙๘

“… บณฑตไดสำาเรจการศกษาในระดบสง ไดรบการฝกฝน

อบรมใหเปนผมพนฐานทางวชาการอนหนกแนน ยอมจะทราบด

อยแลววา ขอมลขาวสารทถกตองเทยงตรงมสวนสำาคญอยางมาก

ในการปฏบตกจการงานใหสำาเรจผลอยางมประสทธภาพ แตใน

ปจจบน เทคโนโลยสารสนเทศ ไดพฒนากาวหนาไปมาก การเผยแพร

ขอมลขาวสารสามารถกระทำาไดอยางงายดาย สงผลใหขอมล ขาวสาร

ตาง ๆ แพรกระจายไปไดอยางรวดเรวและกวางขวาง จนบางครง

อาจทำาใหเกดความสบสน หรอความเขาใจผดได ดงนนบณฑตผม

ความรความคดจงจำาเปนตองพจารณาขอมลขาวสารตาง ๆ ดวยใจ

ทเทยงตรงเปนกลาง และดวยวจารณญาณอนถถวนรอบคอบ ทงจะ

ตองตรวจสอบความถกตอง ของขอมลจนแนชด จะไดสามารถ

แยกแยะ กลนกรอง และเลอกรบเอาแตเฉพาะขอมลทถกตอง ทเปน

ประโยชน มาใชประกอบการทำางาน …

พระราโชวาท

สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

ในพธพระราชทานปรญญาบตรแกผสำาเรจการศกษาจาก

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

ประจำาปการศกษา ๒๕๕๖

ณ มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร จงหวดนครราชสมา

วนจนทร ท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๕๗

ในพระระเบยงพระอโบสถวดเบญจมบพตรดสตวนาราม ราชวรวหาร

คำ�นำ�

สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ม

พระราชประสงคทจะใหเดกไทยสนใจศกษาพระพทธศาสนาให

มากขน จงมพระราชบญชาใหคดเลอกหนงสอทชนะการประกวด

หนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดก นบตงแตปพทธศกราช ๒๔๗๑

ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท ๗ ทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ

ใหพมพพระราชทานในงานพระราชพธวสาขบชา มาจดพมพใหม

เพอพระราชทานใหแกโรงเรยนและหองสมดตาง ๆ

สำานกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยาม-

บรมราชกมาร ไดคดเลอกหนงสอ เรอง พรหมวหาร ๔ ซงแตง

โดย พระมหาพวน านจาโร เปรยญ ๙ ประโยค มาจดพมพใหม

ไดปรบปรงรปแบบ ทำาเชงอรรถการสะกดคำา และมภาพประกอบ

เพอใหนาสนใจและเหมาะแกเดกและเยาวชนมากยงขน สวนเนอหา

สาระคงไวตามตนฉบบเดม

หวงเปนอยางยงวาหนงสอนจะเปนประโยชนตอเดก เยาวชน

และผสนใจทวไป สมพระราชประสงคของสมเดจพระเทพรตน-

ราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

สำานกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

พทธศกราช ๒๕๕๙

บทนำ� ๙

บทท๑เมตต�คว�มรกใครผอน ๒๑

บทท๒กรณ�สงส�รผอน ๓๓

บทท๓มทต�คว�มยนดเมอเหนผอนไดด ๔๕

บทท๔อเบกข�ก�รว�งตวเปนกล�ง ๕๕

บทสงท�ย ๖๙

ส า ร บ ญ

ฮอ...ๆคณพอครบ

พพรหมรงแกผม

9

พรหมวหาร ๔

บทนำา

หนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดกเรอง

วนหนง นายพร รกวชา กำาลงนงอานหนงสอพมพอยท

สนามหญาหนาบาน ทนใดนนเดกชายเพยรบตรชายคนเลก

เดนรองไหเขามารายงานวา

“คณพอครบ พพรหมขมเหงผม เพยงแตผมพดลอนดเดยว

เทานนกตผม คณพอตองทำาโทษใหผมนะครบ”

บดาพดวา “เจาตองไปตามพของเจามากอน แลวพอจะ

ชำาระโทษให”

เจาขมเหงรงแกนองจรงหรอ จรง

ครบพอ

10

สกครหนงเดกชายพรหมกเดนนำาหนานองชายเขามาหา

บดา ทงสองนงลงพรอมกนตรงหนาบดานายพรหนหนามาทาง

เดกชายพรหม ถามวา

“นองมารายงานวา เจาขมเหงเขา เปนความจรงหรอ”

“ผมขมเหงนองจรงครบคณพอ เพราะนองพดลอเลยน

หาวาผมไมสคน ควรจะเกดเปนผหญงดกวา เพอนตวเลกกวา

ขมเหง กปลอยใหเขาขมเหงฝายเดยว ไมตอบโตเขา ผมบอกนอง

หลายครงไมใหลอผม นองไมยอมเชอผมบางเลย ผมอดใจไมได

จงสงสอนใหนองรสกตวเสยบางครบ”

“เจาไมสคนจรงอยางนองพดหรอ”

“จรงครบคณพอ แตทผมไมสเขา

ไมใชเพราะผมกลวเขา

ผมจำาคำาสอน

ของคณพอไดด

คณพอเคยสอนผม

ไมใหอวดเกง

กบคนพวกเดยวกน

เขาจะชวนววาทอยางไร

กใหนงเฉยไว

ปลอยใหเขาอวดเกงไปคนเดยว

แลวเรากไมตองเดอดรอนอะไร

เพราะเหตนแหละครบ ผมจงถกนองลอวาไมสคน”

ใครจะมารกรานเรา

เราส..!

11

“ความจรงพเขาทำาถกแลว รจกทำาตามคำาของพอ เขาเปน

คนไมเกเร ถาเขายอมรบคำาทาของเพอน เปนนกส กคงจะ

เจบตวดวยกนทงสองฝาย มหนำาซำาครยงจะตองลงโทษ ประกาศ

เปนตวอยางทไมดของนกเรยนอกดวย พอเองไมตองการให

พวกเดยวกนมาอวดเกงตอสกนเองเลย

ถาเราจะอวดเกง

กควรจะไดอวดเกง

เมอมคนตางชาต

มารกรานชาตไทยเรา

ลกเอย เวลานนแหละ

พอไมหามเจาเลย

เจาจงตอสเพอปองกน

ชาตทรกของเรา

จนกระทงเลอดหยาด

สดทายทเดยว

เพยรซงเปนนอง ไมควรจะไปลอพเขา เรองทแลวกปลอย

ใหมนผานไป ไมควรจะนำามาพดใหพเจบใจ เจาจงเปนคนผด

สวนพรหมซงเปนพเขา กทำาไมถกไมควรจะไปรนแรงกบนอง

ถงกบทำานองเจบ ๆ เพราะคนทเจรญแลว เขาไมทำาตอกนอยางน

เราเปนพเขา เมอเหนนองผด กคอยวากลาวตกเตอนนอง

ถานองไมเชอ กควรจะมาบอกพอ พอจะไดลงโทษให แตน

เจาเอาแตใจตวเปนประมาณ เจาทำาอยางนไมสมกบเปนพเขา

12

ถาเจาพนองกนทะเลาะกนเสมออยางนพอไมมความสขเลย

กลางวนพอตองไปทำางานเหนดเหนอย เพอหาเงนมาเลยงพวกเจา

เมอกลบมาบานแทนทพอจะไดเหนลกรกใครกน

แตกไดเหนลกทะเลาะกน ลกเอย พอกลมใจเหลอเกน

เพอนบานไดยนเจาทะเลาะกน เขากจะพากนนนทาวาพอไมอบรม

สงสอนลก ถาแมของเจาทตายไป เขารวาเจาทะเลาะกนเขาคง

จะเสยใจมาก ลกรก ลกจงเหนความทกขของพอบาง”

เดกชายพรหม

กบเดกชายเพยร

นงนำาตาไหล

เพราะนกถง

ความผดของตน

จงพรอมกน

กราบลงทเทา

ของบดาพดวา

“คณพอครบ ผมทงสองผดไปแลว ผมไมเคยคดวาจะทำาให

คณพอเดอดรอนถงเพยงน ตอไปลกจะไมทะเลาะกนอก คณพอ

ไดโปรดยกโทษใหพวกผมเถดครบ”

นายพรยมรบคำาของบตรพดวา “เจารตววาผดแลวยอมรบ

ผดเชนน พอดใจมาก พอยกโทษใหเจาทงสองคน แตเจากจง

ขอโทษกนเสยในระหวางพนอง เจาเลกขอโทษพใหญเขาเสยกอน”

ผมขอโทษนะครบ

ตอไปลกไมทะเลาะกนอก

ผมขอโทษทพดลอพนะ

ตอไปนพจะเปนพทดของนองนะ

13

แลวเดกชายเพยรไดกลาวคำาขอโทษพชายวา “พใหญครบ

ผมขอโทษทไดพดลอใหพเจบใจ ตอไปนผมจะเปนนองทดของพ”

“พกเชนเดยวกน พขอโทษนองดวยทรนแรงกบนองมากไป

ตอไปพจะเปนพทดของนอง พจะไมรนแรงกบนองอก”

ทงสองพนอง

โผเขากอดกน

ดวยความรก

นายพรเหนบตรชาย

รกใครกน

กปลาบปลมใจมาก

จงพดวา “พอดใจมากทเจาทงสองตางรกใครกน ขอให

เจารกกนอยางนตลอดไป พอเองรกลกทงสองมาก จงอยากจะ

สงสอนเจาใหเปนคนด วนนพอเลยถอโอกาสสงสอนเจาเสยเลย

เรองทพอจะพดใหเจาฟงวนน คอเรอง “หนาทของผใหญ”

เจาคงจะสงสยวา ทำาไมพอจงเอาเรองหนาทของผใหญมาสอน

เจาซงยงเปนเดก เจาจะทำาตามไดหรอ เจาไมตองหนกใจดอก๑

ลกรก เพราะเจาจะเปนเดกอยอยางนตลอดไปกหาไม อกไมกป

เจากจะเตบโตเปนผใหญ จงควรรเรองหนาทของผใหญไวลวงหนา

เสยกอน และหนาทของผใหญทพอจะเลาใหฟงน เจากจะตองทำา ๑ หรอก

สองแรงแขงขนชวยกนๆ

ขอบคณครบพ

14

แตยงเปนเดกดวย ถาเจาไมทำาหนาทของผใหญบาง กยงเปน

เดกดไมได อยางเจาใหญขมเหงนองวนน เจาจงร ไวเถดวา

เจาขาดความเปนผใหญ ทำาตวไมสมกบเปนพเขา นองกไมนบถอ

แตถาเจาใหญรกนอง

ไมรงแกนอง

มธระอะไรจะชวยทำา

กชวยเหลอนอง อยางน

นองกนบถอเปนพ

ใคร ๆ กยกยองวา

เจาทำาตวเปนผใหญ

สมกบเปนพ

ถงเจาเลกกเหมอนกน

เจากตองวางตว

เปนผใหญกบคนทเลกกวา

เพราะฉะนน เจาทงสองจงควรเรยนรหนาทของผใหญ

เพอจะไดจดจำานำาไปใชใหเปนประโยชนแกตวเอง โดยเฉพาะ

สำาหรบเจาใหญควรจะไดสนใจเปนพเศษ เพราะเจาเปนพเขา

และเจากชอพรหม ซงแปลวาผใหญ หรอคนประเสรฐ ยงจำาเปน

ทเจาจะตองเรยนรเรองหนาทของผใหญวาเปนพเขา ควรจะ

วางตวอยางไร นองจงจะรกและนบถอ

15

หนาทของผใหญทเจาควรรน พอไมไดคดขนเอง แตเปน

ความคดของพระพทธเจาซงเจาเองกคงจะรจกทานดแลว ไม

จำาเปนทพอจะตองนำาเรองของทานมาเลาในทน แตพออยากให

เจาไดรวา พระพทธเจาทเรากราบไหวทกวนน ทานตองการใหคน

ทกคนมความสข ทานจงพยายามสงสอนใหคนทำาความดทงเดก

และผใหญ ทานไดเหนผใหญจำานวนมาก ไมรจกหนาท เชนพอ

แมไมรจกหนาทของพอแม ครอาจารยไมรหนาทของครอาจารย

พไมรหนาทของพ ทานจงเกดความสงสาร เลยไดสงสอนหนาท

ของผใหญไว ๔ อยาง คอ

๑. เมตตา รกใครปรารถนาใหเขาเปนสข

๒. กรณา สงสารเมอเหนเขาไดรบความทกข

๓. มทตา แสดงความยนดเมอเหนคนอนไดด

๔. อเบกขา วางตวเปนกลาง ไมลำาเอยงเขาฝายไหน

ดใจ

ไมล�าเอยงรก

สงสาร

เดยวพเกบใหนะ

16

ลกรก หนาทของผ ใหญ ถาพดใหเขาใจงาย กมอย

๔ อยาง ดงน คอ รก สงสาร ดใจ และไมลำาเอยง พระทาน

เรยกวา “พรหมวหาร” แปลวาหนาทของผใหญนนเอง พอคดวา

หนาทเพยงเทานไมเหลอบากวาแรงทเราจะทำากนได ขอสำาคญ

อยทจะทำากนหรอไมเทานน เดก ๆ อยางพวกเจาจะทำาไมไดท

เดยวหรอ บางครงพวกเจากไดทำาหนาทเหลานมาบางแลว

เชน เจารกใคร

ปรารถนาด

แกเดกรนนอง

ในโรงเรยนเดยวกน

มธระควรชวยเหลอ

พวกเจากชวยเหลอ

อยางน พวกเจากไดชอวา

ทำาหนาทของผใหญ

คอเมตตา ซงแปลวารกใครกน

เมอพวกเจาไดเหนเดกรนนองกำาลงไดรบความทกข กคด

สงสารชวยเหลอเขาใหไดรบความสข อยางนพวกเจากไดทำาหนาท

ของผใหญ

ขอท ๒ คอ กรณา แปลวาสงสารเขา เมอพวกเจาเหน

เดกรนนองไดดเชนสอบไดกพลอยดใจดวยอยางน พวกเจาก

ไดชอวาทำาหนาทของผใหญ

17

ขอท ๓ คอ มทตาแปลวายนด เมอเหนเขาไดดเ มอ

เดกรนนองทะเลาะกนพวกเจากไมลำาเอยงเขาขางไหนตดสนไป

ตามผดถกอยางนพวกเจากไดชอวาทำาหนาทของผใหญ

ขอท ๔ คออเบกขาแปลวาวางตวเปนกลางไมลำาเอยงเขา

ฝายไหน

เจาจงคดดเถด หนาทของผใหญ ๔ อยางน เมอเจาทำาได

จะเกดประโยชนแกเจามากทเดยว เดกรนนองจะพากนรกและ

นบถอเจา เจาเองกจะรสกสบายใจ ไมตองเดอดรอน หนาตา

ของเจาจะยมแยมแจมใสอยเสมอ เปนเสนหแกคนทพบเหน

ถาเปรยบกบหนาโขนทเจาเคยด คนททำาหนาทของผใหญ ๔ อยางน

หนาเหมอนกบพระลกษมณ พระราม หรอนางสดา ใครเหนกรก

แตตรงกนขามคนทไมทำาหนาทของผใหญหนาตาของเขา

นาเกลยดมาก

ไมนารกเลย

เหมอนหนายกษ

เขยวกยาวออกมา

หนาตากบดบง

มแตคนเกลยด

ไมตองดอนไกล ดแตเจาสองคนตอนทะเลาะกน ถาเจา

สองกระจกดหนาของเจาไมตางกบหนายกษเลย นาเกลยด

เหลอเกน แตตอนทเจารกกน วางตวเปนผ ใหญ หนาตาก

ยมแยมแจมใส นารกขนมาก

เขามานงเลนในบานลงกอน

18

ลกเอย ถาเราอยากเปนคนด เราตองพยายามมองด

ตวเองใหมาก เจาตองถามตวเองเสมอวา “เจารกคนอนหรอไม ?

สงสารคนอนหรอไม ? เมอเหนคนอนไดด ดใจกบเขาหรอไม ?

ใจยงลำาเอยงเขาขางโนนขางนหรอไม ? นแหละลกรก ปญหาท

เจาจะตองหมนถามตวเอง ถาเหนวายงบกพรองขอไหน เจาก

จงพยายามทำาเพมเตม ยงเมอเจาเตบโตเปนผใหญในวนหนา

ยงจำาเปนมากทเดยวทเจาจะตองมหนาท ๔ อยางนประจำาตว

จงจะเปนคนเจรญกาวหนา อยทไหน มคนรก ไปทไหน ไมมคนชง

เจาไมเคยสงเกตลงสหรอ ?

ทบานของแกมคนมาหาเสมอ

พวกเดก ๆ กพากนมาหา

บางทกชวยทำางาน

ทกคนกลาวขวญ

ถงลงสเสมอ

เจาเคยคดไหมวาลงสมดอะไรจงมคนรกใคร ลงสแจก

สตางคแกพวกเดกหรอ ? กไมใช เพราะลงสไมใชคนรวย จะเอา

สตางคทไหนมาแจกเดกจำานวนมาก ๆ ลกเอย ลงสทำาหนาทของ

ผใหญ ๔ อยางทพออธบายใหเจาฟงแลวนนเอง คนสวนมาก

จงรกใครนบถอ เพราะแกวางตวสมเปนผใหญ

ทนเจาจงสงเกตดลงแสงเพอนบานของเราอกคนหนง ลงแสง

กมอายรนลงสเหมอนกน มลกษณะอยางเดยวกบลงสทกอยาง

ออกไปใหพนจากบานขานะ

19

แตทำาไม คนจงเกลยดลงแสง

ไมคอยมใครอยากคบลงแสงเลย

เดก ๆ กไมคอยมาหา

ไมมใครพดยกยองลงแสงเลย

มแตนนทาทงนน

ขอนเปนเพราะอะไร ?

การทไมมใครชอบลงแสง กเพราะลงแสงไมวางตวเปนผใหญ ไมทำาหนาทของผใหญ ๔ อยาง คอ เปนคนโกรธงาย พดจาหยาบคาย เหนคนอนตกทกขไดยาก กไมสงสาร เวลาเหนใครไดด กไมแสดงความยนดตอเขา และลงแสงมความลำาเอยง ไมเทยงตรง เพราะฉะนน คนจงเกลยดชงแก เจาจงจำาตวอยาง ของลงส ทำาตวใหคนรกเหมอนลงส อยาทำาตวใหคนเกลยดเหมอนลงแสง เจากจะไดชอวาเปนผใหญสมกบชอพรหม ทพอตงให ถาเจาทำาตวไมด กจะพลอยเสยชอเจา และยงพลอยเสยถงนามสกลดวย

วนน พอพดหนาทของผใหญใหเจาทงสองฟงเพยงเทาน กเปนเวลานานพอสมควร เกรงวาเจาจะเหนดเหนอยเกนไป ตอไป ถามเวลาวาง พอจะอธบายหนาทของผใหญแตละขอใหเจาฟง อยางละเอยด ทพอพดวนนพดเพยงแตยอ ๆ คดวาเจาคงยง ไมเขาใจด กลบขนเรอนเถดลกรก” แลวนายพรกเดนนำาหนาพาบตรทงสองขนเรอน ตงแตนนมา เดกชายพรหมกบเดกชายเพยรไมทะเลาะกนอกเลย รกใครกนฉนทพนอง๒ตลอดมา๒ รกกนฉนพนอง

20

คำาถามประจำาบท

๑.

หนาทของผใหญ

มกอยาง อะไรบาง

พระทานเรยกวาอะไร ?

๒.

คำาวา “ผใหญ” หมายถง

ใครบาง เดกชายเพยร

๑๐ ขวบอยากเปนผใหญ

จะตองทำาอยางไร ?

๓.

คนททำาหนาทของผใหญ

กบคนทไมทำา

ตางกนอยางไร ?

๔.

หนาทของผใหญ ๔ อยาง

ใครคดขน

เพอประสงคอะไร ?

๕.

เดก ๆ เคยทำาหนาท

ของผใหญมาแลว

อยางไรบาง ?

จ�าหนาทของผใหญ ๔ ขอ

ไดหรอไมจ�าไดครบ

21

บทท ๑

เมตตา ความรกใครผอน

เยนวนอาทตยตอมา นายพรเหนเปนเวลาวาง จงเรยก

บตรชายทงสองมาหา แลวถามเดกชายพรหมวา “เจายงจำาหนาท

ของผใหญ ๔ ขอ ทพอเคยพดใหฟงไดหรอไม”

เดกชายพรหมตอบบดาวา “ผมจำาไดดครบคณพอ คอ

๑. รกเขา ๒. สงสารเขา ๓. แสดงความยนดตอเขา ๔. วางตว

เปนกลางไมลำาเอยง”

บดาพดวา “เกงมาก เจามความจำาด พอขอชมเชยเจา

ถาเจามความจำาดเชนน ตอไปภายหนาเจาจะเปนคนด” แลว

หนหนามาทางเดกชายเพยร พดวา

ท�าใหหมดทกขอเลยนะพ

22

“เจาเลกจงจำาอยางพไว พอพดอะไรใหฟง ควรจะจำาไวบาง

จะไดเปนคนด”

เดกชายพรหมพดกบบดาวา “คณพอครบ ทคณพอสอนให

ผมรกนอง ผมไดทำาตามคำาของคณพอแลวครบ”

“เออ เจารกนอง เจาทำาอยางไรบาง บอกพอซลกรก”

“เมอวานน นองมาวานใหผมบอกเลขการบานให ผมรก

นอง อยากใหนองทำาเลขถก จะไมตองถกครด ผมเลยบอกเลข

ใหทกขอครบ นองดใจมาก ผมเองกดใจมากทไดแสดงความรก

ตอนอง และไดทำาตามคำาสอนของคณพอ”

“ลกเอยเจารกนองผดเสยแลว

การทเจาชวยนอง

ทำาเลขการบานนน

ไมถกเลย

เพราะเลขการบาน

ครตองการใหนกเรยน

ใชความคดของตวเอง

ผดถกกเปนเรองของเขา

ครไมตองการใหนกเรยนไปถามคนอนจะทำาใหเขากลายเปน

คนมกงาย ไมรจกใชความคดของตวเอง เจาไปชวยนองทำาเลข

การบาน เทากบเจาทำานองใหเปนคนมกงาย ถกแลว เจาทำาอยางน

จะวารกนองกได แตเปนความรกทไมถกและเจาไมควรทำาอยางน

อกตอไป

23

ลกรก ทพอสอนเจา

ใหทำาหนาทของผใหญ

คอใหมเมตตา แปลวา

รกใครคนอนนน

พอไมไดสอนเจาใหรกนอง

และคนทตำากวาแบบน

เพอใหเจารจกความรก

อยางถกตอง พอจะขอถอโอกาส

อธบายหนาทของผใหญ

ขอท ๑ คอ เมตตา แปลวาความรกใครผอน ใหเจาฟง

เสยเลยทเดยว เจาจะอยทไหนกตามเจาจะไดพบคน ๓ จำาพวก คอ

๑. คนทสงกวาเจา ไดแกคนทมอายมากกวาเจา เชน พอ แม

คร และนกเรยนรนพ

๒. คนทเสมอเจา ไดแกคนทมอายรนราวคราวเดยวกบเจา

เชนเพอนในโรงเรยนรนราวคราวเดยวกบเจา

๓. คนทตำากวาเจา ไดแกคนทมอายรนนองของเจา เชน

นองและนกเรยนรนนอง

คนสามจำาพวกน คนทเจาควรจะรกใหมาก กคอเดก

รนนองของเจา พอพดอยางน อาจจะทำาใหเจาสงสยวาทำาไม

พอจงใหรกเดกรนนอง ไมใหรกผใหญเชนพอแม และเพอน

ดอกหรอ ? พอขอชแจงวา พอไมไดสอนใหเจาเกลยดผใหญ

นงสนอง

ขอบคณคะ

24

และเพอนเลย แตความรกผ ใหญและเพอนเปนคนละอยาง

กบความรกเดกรนนอง เพราะผใหญและเพอนชวยตวเองไดแลว

เจาไมคอยมโอกาสจะไดชวยเหลอ แมเจาจะรก กรกอยางเคารพ

บชาและรกอยางเพอน

แตสำาหรบเดกรนนอง

เจามโอกาสจะ

ไดชวยเหลอเขามาก

เพราะเขายง

ชวยตวเอง

ไมคอยได

จะทำาพดอะไร

กยงไมเดยงสา

ถาพวกผใหญไมรก

และคอยชวยเหลอเขา

ใครจะรกและชวยเหลอเขาได

พอจงตองการใหเจารกเดกรนนองใหมาก เจาจะรกผนอย

อยางไร เรองน เจาตองสนใจใหมาก จะไดจำาไปทำาไดถกตอง

การแสดงความรกผนอย พระพทธเจาของเราสอนไว ๓ วธ คอ

๑. แสดงความรกทางกาย

๒. แสดงความรกทางวาจา

๓. คดรกทางใจ

พชวยนะ ขอบคณครบพใจดจง

25

วธท ๑ การแสดงความรกตอผนอยทางกาย หมายความวา

ผใหญตองชวยเหลอผนอย ทำางานดวยความรกใคร

ตวอยางเชน

งานตกนำา

หรอแบกของหนก

พวกเดกเลก ๆ

ทำาไมไหว

กเปนหนาท

ของเดกรนโต

จะตองเขาชวยเหลอ

อยานงดดาย

ถาเราไมชวยงานอยางน กเทากบเราไมรกผ นอย เรา

กจะเสยความเปนผใหญ เดกรนนองใครจะรกและนบถอเรา

มแตเขาจะเกลยดชงเรา เขาจะตองประณามวาเราร นพเปน

คนใจดำาไมรกพวกนอง ๆ ถาเรามความปรารถนาดตอพวกนอง ๆ

ชวยเขาทำางานดวยความเตมใจ ทำาไมเลาพวกนอง ๆ จะ

ไมรกใครนบถอ พวกนอง ๆ จะตองเรยกเราวาพดวยความรก

สนทใจ นแหละคอความรกตอผนอย ทผใหญแสดงออกมาดวย

การกระทำา แตลกเอยในโลกน ไมมผใหญคนไหนดอกทจะรก

และชวยเหลอผนอยเหมอนพอแม

นอนเถดนะหลบตา

แมจะกลอม

26

พอจะเลาใหฟง เมอเจายงเปนเดกเลก ๆ ไมร เดยงสา

แมของเจาแสดงความรกตอเจามาก ทงอมกอดทะนถนอมเจาไว

ในออมอก แมชวยชวตเจาไว

นำานมทเจาดมนน

กคอเลอดในอกของแม

ความจรงเลอดมสแดง

แตเพราะความรก

ทแมมตอลกเลอด

จงกลายเปนสขาว

มรสหวาน ใหลกไดดมกน

เวลาเจาถายอจจาระปสสาวะเปรอะเปอนแมใชมอทเปบขาวเชดลางโดยมไดรงเกยจ นอกจากแมใครจะทำาใหเจาได อยางน แมทกขยากลำาบากเพราะเจามาก

พอกเช นเดยวกน พอไม เคยเกลยดเจ า พอทำางาน อาบเหงอตางนำา กเพอหาความสขใหเจา พอแมรกเจาดวย ความบรสทธ ใจ ไม มความเกลยดชงแฝงอย เลย นแหละ คอผใหญทรกผนอยและชวยเหลออยางแทจรง เดก ๆ อยาง พวกเจาไดรบความรกจากผใหญมามากแลว กควรจะไดหด แสดงความรกตอพวกเดกร นนองบาง แมจะไมไดเทาพอแม รกเจา กใหไดเลกนอยกยงด เดกรนนองจะไดมความสข เพราะ ไดรบความชวยเหลอจากพวกพ ๆ แตขอสำาคญ พอขอเตอนเจา อยาไดแสดงความรกดวยการชวยเหลอตอพวกนองอยางผด ๆ

อย..!เจบจงเลย

เจบไหมพ

27

อยางทเจาเคยไดทำาเลขการบานชวยนองเมอวานน เจาจะ

ชวยเหลอเขาตองคดกอนวา เมอชวยแลว จะเกดผลเสยหาย

แกตวเขาหรอไม อยางชวยเขาทำาการบาน ทำาใหเขาเปนคน

มกงาย กอยาชวยพวกนองวานใหไปชวย

ทำารายคนทไมถกกนกอยาไดตามใจไปทำาความชวเพราะจะเกด

เดอดรอนภายหลงเพราะฉะนน

การชวยเหลอพวกพองจงควรคดดใหดเสยกอน

เมอชวยแลวจงจะไมเปนผลเสยหายแกตวเองและแก พวกพองดวย นคอการแสดงความรกทางกาย เปนวธ ๑ เจาจงจำาไวใหด

วธท ๒ การแสดงความรกตอผนอยทางวาจา หมายความ

วา เราเปนพเขา เหนพวกนอง ๆ ประพฤตไมด เชน รเปน

ขโมย ไมมความออนนอมตอผใหญ หรอพดจาไมด ในฐานะ

ทเราเปนพ จำาตองคอยตกเตอนเขาดวยความรกใคร ใหเขาเลก

ความประพฤตไมดเสย อยางนจงจะเรยกวาเราแสดงความรก

ตอผนอยทางปาก

ขอโทษนะ

ไมเปนไรพไมโกรธ

28

เมอเราเตอนเขาดวยความหวงด เขากจะร สกบญคณ ของเรา เขาจะรกนบถอเราเปนพ เราเองกจะไดรบความสบายใจ ทไดทำาหนาทวากลาวตกเตอนนอง แตการพดตกเตอนน เจาก ตองรจกเวลาเหมอนกน บางท ถาทำาไมถก จะทำาใหพวกนองโกรธได เชนไปพดวาเขาตอหนาคนมาก ๆ ทำาใหเขาไดรบความอาย เขากเลยพลอยเกลยดชงไมเคารพนบถอเรา แมจะเปนความปรารถนาดของเราเพยงไรกตาม เจาจงตองระมดระวง พยายามตกเตอนพวกนอง ๆ ใหถกกาลเทศะ

วธท ๓ ปลกความรกตอผ นอยทางใจ หมายความวา

ผใหญตองคดรกใครพวกนอง ๆ ทกคน ปรารถนาดตอพวกนอง ๆ

ทกคน

อยาไดคดรายหรอคดโกรธเขา

แมพวกนองจะทำาผดบาง

เชนพดลอหรอลวงเกนบาง

กอยาไดรบโกรธเขา

จงนกเสยวาเขาเปนนอง

เขาเปนเดก เขายง

ไมเดยงสาเหมอนเรา

ถาเราไมคดโกรธเขา เรากสบายใจ

ไมไดแสดงอาการหนาบดบงออกมา ไมโมโหฉนเฉยวทำาราย

พวกนอง ๆ เปนธรรมดาอยเอง ถาเรามหนาตายมแยมแจมใส

เสมอ พวกนองกจะรกอยากมาหาสนทนาปราศรยดวย

29

ลกรก ความรกคอเมตตา ถาแสดงออกตอผนอยไดสามอยางน พอคดวาเจาจะเปนผใหญทดทเดยว เจาจะมคนรกมาก ทพอพดใหเจาฟงน พอพดเฉพาะแตคนทตำากวาเรา ทเราจะ ตองรก แตยงมผทตำากวาเจาทเจาจะตองรกใหมากคอพวกสตว ตาง ๆ พวกสตวตำากวาเราทกอยาง แมบางชนดจะตวโตกวา คนเรากจรง แตความคดอานของมนไมเหมอนคน มนโงกวาคนเรา มากนก ถาเราจะตมน มนกจะเจบตวเปลา จะฆามนกตายเปลา

เพราะฉะนน พระพทธเจาของเราจงสอนคนไมใหฆาสตว หรอทำารายสตว หากใครทำา ถอวาผดศลขอท ๑ เจาเองกเคย ไดรบศลขอนมาแลว การททานหามไมใหคนฆาสตว กเพราะ ทานสงสารสตว เหนวาสตวกรกชวตของมน ไมอยากใหใคร ทำารายมน พอจงอยากใหพวกเดกรกสตวตาง ๆ ใหมาก อยาได ทารณโหดรายกบมน เชนเราเลยงสนข แมว เปด ไกไวกจงใหอาหารมนกนดวยความรกใครมน

พวกนกนอยนาเอนด จบอยบนตนไมกอยาไปยงมน ถาเราทำารายมน มนกจะตองเจบตว แสดงใหเหนวาเราเปนคนโหดราย

เจาอยาหาความสนกดวยการสราง

ความทกขแกคนอนเชนเจาเอานกเปน

เครองแสดงความแมนยำาของลกปน ผททำาอยางนพอถอวาโหดรายตอสตว

เจาหมานอยแกจ�าฉนไดดวยเหรอ

30

ถาเจารกผทตำากวาเจา จะเปนคนหรอสตวกตาม โดยวธ

๓ อยาง ดงทพอไดอธบายใหฟงแลวแมเจาจะยงเปนเดก เจาก

ควรจะภมใจวาเจากำาลงทำาตวเปนผใหญ เจากำาลงทำาตวเปน

พทดของพวกนอง พวกนอง ๆ จะพากนรกและเกรงใจเจา ทงน

กเพราะเจารกและชวยเหลอเขากอน เปนธรรมดาอยเองทเขา

จะตองคดถงบญคณของเจา

เจาจงจำาขอเตอนใจอยางงาย ๆ วา อยากใหเขารก เราตอง

รกเขากอน อยาวาแตคนเลย แมแตสตวทเจามเมตตารกใคร

ตอมน มนกจะรกเจาเชนเดยวกน

เชนสนขทเจาเคยใหขาวมนกน

มนกจะคอยตดตามเจา

เหนเจาแตไกล มนกจะ

กระดกหางเขามาหา

ดวยความรกใคร

แมวทเจาเลยงมน

ใหขาวมนกน หยอกลอมน

มนกจะรกเจาวงเขามา

เคลาแขงเคลาขาดวยความรกใคร

ตรงกนขาม ถาเจาเปนคนโหดรายไมรกใครชวยเหลอ

พวกนอง ๆ หนาบดบงอยตลอดเวลา พดจากไมไพเราะ พวก

นอง ๆ จะไมมใครชอบเจาเลยมแตจะพากนเกลยดชงเจาไมรก

และนบถอเจาเปนพ

วนหลงกมาคยกบคนแกอกนะ

หลาน ๆ

31

แมแตสตว เชนสนขหรอแมว เมอเราไมเมตตาตอมน

มนกไมอยากเขาใกลเรา ยงเมอเจาเตบโตเปนผใหญ ในภายหนา

เมอเราเปนนายเขา ยงจำาเปนมากทเจาจะตองรกและชวยเหลอ

ผนอยทอย ใตอำานาจ ผ นอยจงจะรกเคารพนบถอดวยความ

บรสทธใจ

ถาเปนนายทโหดราย

ไมเมตตารกใครตอผนอย

เขากจะพากนเกลยดชง

ลงสทมคนรกและนบถอมาก

กเพราะแกเปนผใหญ

รกใครผนอย

หนาตายมแยมอยเสมอ

พอพดหนาทของผใหญขอท ๑ คอ เมตตา ความรกใคร

ผอน ใหเจาฟงนานพอสมควร คดวาเจาคงจะเขาใจดแลว ขอให

เจาทงสองจงจำาไวแลวนำาไปใช เจาจงรกและชวยเหลอพวกนอง ๆ

และสตวทงหลาย อยาเปนคนโหดราย ไปเถดลกรก พากนไปนอน

ได พรงนจะไดไมงวงนอนเมอไปเรยนหนงสอ”

เดกชายพรหมกบเดกชายเพยร กราบบดาแลวกลบมายง

หองนอน นกทบทวนคำาสอนของบดาเสมอ.

32

คำาถามประจำาบท

๑.ชวยนองทำาเลขการบาน

จะเรยกวารกนองไดหรอไม

เพราะเหตไร ?

๓.

แสดงความรก

ทางวาจา

ทำาอยางไร ?

๔.เรารกใครชวยเหลอ

พวกเดกรนนอง จะไดรบผลตอบแทนอยางไรบาง ?

๕.

หากเราเปนคนโหดราย

ไมรกใครชวยเหลอผอน

จะไดรบผลเสยหาย

อยางไร ?

๒.

อยากแสดงความรก

ตอผนอย จะตอง

ทำาอยางไรบาง ?

นาสงสารจง

33

วนหนง นายพร รกวชา ไดพาบตรทงสองไปชมละครท

โรงละครแหงหนง พอถงเวลาเปลยนฉาก เจาหนาทประกาศวา

โรงเรยนตาบอด จะจดนกเรยนตาบอดมาเลนดนตรและรองเพลง

สลบฉาก แลวสกครหนง เดกหญงอาย ๑๐ ขวบ ตาบอดทงสอง

ขาง ไดออกมารองเพลง ในเนอเพลงแสดงถงความอาภพของ

ตวเอง เสยงรองเพลงของหนนอยสะอน ทำาใหผฟงจำานวนมาก

สงสารพลอยนำาตาไหลไปดวย เดกชายพรหมกบเดกชายเพยร

สองคนพนอง ถงกบสะอนเพราะความสงสารเดกนอย พอละคร

เลก บดากบบตรกพากนกลบบาน

บทท ๒

กรณา สงสารผอน

34

เมออาบนำาเปลยน

เครองแตงตวแลว

พนองทงสองคน

ยงคดถงแตเดกหญง

ตาบอดคนนน

ทำาใหไมงวงนอน

แมจะเปนเวลาดก

บางแลวกตาม

เขาจงพากนไปหาบดา

ซงกำาลงนงพกผอนอยทระเบยงเรอน

นายพรเหนบตรเขามาหาดวยทาทางทโศกเศราเชนนน จง

ถามวา “อาว ลกยงไมนอนอกหรอ ดกแลว”

เดกชายพรหมพดกบบดาวา “ผมไมงวงเลยครบ คดถงแต

เดกหญงตาบอดทออกมารองเพลง ผมสงสารแกเหลอเกนครบ

คณพอ โถ ตาบอดทงสองขาง ชางนาสงสาร เกดมาอาภพเหลอเกน

ผมจงชวนกนมาหาคณพอ ผมอยากรเรองเดกตาบอดครบคณพอ”

“ถาเจายงไมงวง พอจะเลาเรองเดกตาบอดใหเจาฟง เดกหญง

ตาบอดทออกมารองเพลงนน ตาบอดทงสองขางแตเกดมา พอแม

ไดสงไปเขาโรงเรยนคนตาบอด โรงเรยนแหงนรฐบาลไดตงขน

เพอชวยเหลอเดกตาบอด มสอนหนงสอ สอนรองเพลง สอน

ทำางาน เดกทกคนไดรบความสบาย แตเขากยงนาสงสารทตาบอด

ทงสองขางมองอะไรไมเหน เจาสงสารเดกคนนนมากหรอลก”

เมตตาความรกใชในยามมสขครบ

35

เดกชายพรหมตอบวา “ครบคณพอ ผมสงสารแกเหลอเกน

อดรองไหไมได”

“เจาเหนเดกตาบอดแลวเกดความสงสารเชนน เจาจงร

เถดวา เจากำาลงทำาหนาทของผใหญขอท ๒ เจายงจำาไดหรอ

บอกพอซ หนาทของผใหญขอท ๒ คออะไร เจาเลก”

เดกชายเพยรตอบบดาวา “หนาทของผใหญขอท ๒ คอ

กรณา สงสารคนอนครบ”

“เจาเลกตอบถกแลว เจามความจำาดมาก พอขอชมเชย

การทเจาสงสารเดกตาบอด พระทานเรยกวาเจามความกรณา

เจาคงจะเคยไดยนเขาพดกนเสมอวา “เดกคนนน ชางนาสงสาร

เหลอเกน” ความสงสารเปนหนาทสำาคญของผใหญอกอยางหนง

เจาพรหมเปนพเขา ถาอยากใหนองรกและนบถอ จะตองม

ความสงสารนอง คราวกอนพอสอนเจาใหมเมตตา คอ รกนอง

ชวยเหลอนองดวยความหวงด

ความรกนนเราใชกบนอง

เมอเขายงมความสข

เชนไมเจบไขไดปวยอะไร

คราวนถงเวลาทเจา

จะไดเรยนรเรองความสงสาร

ความรกกบความสงสาร

เขามกจะใชพดคกน

พครบผมไมสบายชวยพาไป

หาหมอหนอยพไมวาง

อานหนงสออย

36

เจาเปนผ ใหญจะทำาหนาทเพยงอยางเดยว คอรกนอง

แตเวลาเขายงไมไดรบความทกขไมได แมเมอถงคราวทนอง

ไดรบความทกข เชน เจบไขไดปวย หรอไดรบอนตรายอยางอน

เจากจะตองสงสารนองและชวยเหลอนอง

เพราะตามทพอสงเกต

เวลานองเจบไข

เจาไมคอยเอาใจใสเลย

เพราะเจาถอวา

ไมใชตวของเจา

ถาเจาทำาอยางน

เจากยงเปนพเขาไมได

แตถาเหนนองเจบไขหรอไดรบอนตราย เจาเกดความสงสาร

เวลานองเจบ เจากรสกเหมอนวาเจบดวย แลวชวยเหลอนอง

มไดรงเกยจ อยางนเจาจงจะสมกบเปนพเขา ความกรณาน

พอไมไดสอนเจาใหสงสารแตนองคนเดยว ยงมคนตำากวาเจา

ทเจาควรสงสารอกมาก ตามทพอนกได คอ

๑. พวกเดกรนนองเจาทงหมด

๒. คนพการ

๓. คนไดรบอนตราย

๔. สตวทกจำาพวก

ขอบคณครบทแบงใหผมใช

37

ทพอใหเจาสงสารเดกรนนองทงหมดนน เพราะพวกนอง ๆ

ในโรงเรยนเดยวกบเจา บางคน พอแมของเขาอาจจะยากจน

กำาลงไดรบความทกข

เชนสมดดนสอไมมใช

พวกเดกรนพเชนเจา

จะตองสงสารเขา

ชวยแบงของ

ทเรามอยใหเขา

เพอชวยเหลอเขา

ใหพนความเดอดรอน

เมอเขาไดรบความชวยเหลอ

จากพวกนกเรยนรนพ

เขาจะรสกบญคณของเรามากทเดยว

สงเกตดตวเจาเองเถด เวลาเจากำาลงมทกข เชนไมม

สตางคใช พอใครใหสตางคเจา เจาจะดใจและร สกบญคณ

ของเขา นอกจากน เมอพวกนอง ๆ ไดรบความทกขอยางอน

เชนเจบไข หรอไดรบบาดเจบ พวกเจาซงเปนพเขา ตองสงสาร

นอง ชวยเหลอพยาบาลกน อยานงดดายโดยคดเสยวาไมใช

หนาทของตว พอคดวา ถาโรงเรยนทกแหง พวกพ ๆ รกพวก

นอง ๆ อยางน จะเจรญกาวหนามากทเดยว

ส�านกในพระมหากรณาธคณ

พระพทธเจาขา

38

คนจำาพวกท ๒ ทเจาจะตองสงสารใหมากคอคนพการ

คนพการหมายถงคนทมรางกายไมสมบรณ เชน ตาบอด หหนวก

เปนตน คนพวกนไดรบความทกขมาแตกำาเนด จงนบวาอยใน

ฐานะตำากวาเจา เพราะเจามรางกายสมบรณดกวาเขา เพราะ

ฉะนน เมอเจาเหนคนพการ อยาไดหวเราะเยาะดถกดหมนเขา

ควรนกสงสารเขา มทางชวยเหลออยางไร เรากใหความชวยเหลอ

เขา เชนเมอวานน มคนขอทานตาบอดมาขอทานทบาน พอได

ใชเจาเอาสตางคไปใหเขา เพราะพอสงสารเขา เขาไมมทางทจะ

หากนไดอยางเรา เดกตาบอดทออกมารองเพลงซงเจาสงสาร

มากนน มผใหญหลายคนรวมทงพอดวย ไดมอบเงนใหเขา เพราะ

รสกสงสารเขา จงไดชวยเหลอตามกำาลง

พอเคยไดฟงวทยประกาศเสมอวา พระบาทสมเดจพระเจา-

อยหวของเรา ทรงพระมหากรณาพระราชทานไขไกหลายรอยฟอง

แกโรงเรยน

คนตาบอดบาง

พระราชทาน

กระเชาผลไม

แกทหารบาดเจบ

จากประเทศเกาหลบาง

พระราชทานเสอผา

แกราษฎรทถกไฟไหมบาง

ถกนำาทวมบาง

39

ผทไดรบตางกพากนซาบซงในพระมหากรณาธคณของทาน

ทงนกเพราะในหลวงของเรา ทานเปนผใหญจรง ๆ จงสงสารคน

อนผไดรบความเดอดรอน เมอ ๔-๕ เดอนทแลว พอไดไปทกรม

ศลปากร วนนนทานนายกรฐมนตรไดมาแจกประกาศนยบตรแก

ผทชนะการประกวดรปปนบาง ภาพเขยนบาง วนนนมภาพหนง

ทกอความสะเทอนใจแกพอมาก นำาตาของพอไหลออกมาโดย

ไมรสกตว ทกวนนพอกยงจำาภาพนนไดตดตา

คอนางชซงเปนพระฝรงไดจงเดกเลก ๆ

ดเหมอนจะเลกกวาเจา

เดกพวกนนตาบอดทงสองขาง

มจำานวนหลายคน

มารบรางวลจากมอ

ของทานนายก

ทานไดใหรางวลแกเดกตาบอด

แลวกอดเขาดวยความสงสาร

ลกเอย ภาพททานนายกรฐมนตรกอดเดกนอยตาบอด

ผนาสงสารนน ทำาใหพอตนตนใจจนบอกไมถก พอทงสงสาร

เดกตาบอด และทงไดเหนความเมตตากรณาของทานผใหญ

จงทำาใหพอนำาตาไหล ตามททานผใหญ เชนในหลวงของเราและ

ทานนายกไดมความกรณาตอคนพการ กเพราะทานมความสงสาร

ประจำาใจ เจาเปนเดกจงจำาตวอยางของทานไวแลวทำาตาม เจาจง

จะไดชอวามความกรณาตอคนพการ

เปนยงไงบางครบดขนไหม

40

คนจำาพวกท ๓ ทเจาควรสงสาร ไดแก คนทไดรบอนตราย

จะเปนเดกหรอผใหญกตาม หากเราไดพบเขาไดรบอนตราย

เชนกำาลงจะจมนำาตาย

หรอเปนลม

เจาตองสงสารเขา

รบชวยเหลอเขาทเดยว

ถาเจาชวยเหลอ

ดวยตนเองไมได

ควรไปบอกผใหญ

ใหชวยเหลอเขา

ถาเจาเหนคน

ไดรบอนตราย

แลวไมสงสารรบชวยเหลอ

เจาจะไดชอวาขาดความกรณา เปนคนใจราย

พอไดยนวทยประกาศชมเชยนกเรยนบางคนทไดชวยเหลอ

คนกำาลงจมนำาตาย บางรายไดรบเหรยญความชอบนจากพระบาท-

สมเดจพระเจาอยหวกเคยม ใครไดรความดของนกเรยนเหลาน

ตางกพากนยกยองสรรเสรญ เจาจงจำาตวอยางทดนไว เหนใคร

ประสบอนตราย เจาจงมความสงสารเขา อยานงดดาย รบชวย

เขาทนท

ไมเปนไรแลวนะเจาเหมยว

ถงโรงพยาบาลแลว

41

พวกท ๔ ทเจาจะตองสงสารใหมาก ไดแกสตวทกชนด

พอไดเคยพดแลววา สตวตำากวามนษยในดานความเจรญและ

ความคด เพราะฉะนน เมอมนกำาลงไดรบความทกข

เชนเจบปวยนอนรองครวญคราง

หรอไดรบอนตราย

ถกคนรายเฆยนต

เจาจะตองรบชวยเหลอทนท

โดยเอายาใหมนกน

หรอมาบอกผใหญ

ใหชวยเหลอมน

เดกทไดชวยเหลอสตว

กำาลงประสบทกข

จดวาเปนคนมใจสง

ไมมใจโหดรายทารณ

บางคนเหนสตวไดรบความทกข หาไดช วยเหลอไม

มหนำาซำายงทำารายมนซำาเตมอก คนเชนน พอไมอยากจะเรยก

วามนษย เพราะเขามใจโหดรายเหลอเกน รงแกแมกระทงสตว

เดยรจฉาน เจาเปนเดกไทย นบถอพระพทธศาสนา จงสงสารสตว

ทไดรบความทกขใหมาก จงนกเปรยบเทยบความลำาบากของมน

กบตวของเราเอง เพราะเราเมอไดรบความทกขยอมตองการ

ความชวยเหลอจากผ อน สตวกเชนเดยวกบเรา นอกจากน

การชวยเหลอมนทำาใหเราไดบญอกดวย

ขอบคณมากนะทชวยผม

ไมเปนไรครบเราเปนเพอนบานกนมอะไรกชวยเหลอกน

42

ลกรก พอไดแนะนำาคนทเจาจะตองสงสารแลว พอคดวา

เจาคงจะเหนตาม เจาทงสองจงจดจำานำาไปใช ยงเมอเจาเตบโต

เปนผใหญในวนหนา หากไดเปนนายเขา เมอเหนผนอยไดรบ

ความเดอดรอน กจงชวยเหลอเขา จะไดเปนบญคณฝงอยในใจ

ของผนอย ทำาใหเขารกเคารพ ลงสทมคนรกนบถอแกมาก ก

เพราะแกมความกรณา ถงคราวคนอนไดรบความทกขแกรบไป

ชวยเหลอตามกำาลงทจะทำาได บญคณของแกจงฝงอยในใจของ

คนอน ทำาใหคนอนรกใครนบถอตลอดไป สวนลงแสงขาดความ

เมตตากรณาคนอน เหนคนยากจนขนบานขอความชวยเหลอ

แทนทแกจะสงสารกลบกลาวคำาหยาบขบไล คนจงเกลยดชงแก

เมอเจาไดชวยเหลอคนทตำากวาเจาดงกลาวมา

ผลทเจาจะไดรบ

ตอบแทนในตอนแรก

กคอไดรบความรก

และนบถอจาก

คนทเจาไดชวยเหลอ

เปนความรกทฝงอยในใจ

ของเขาเปนเวลานาน

และเจายงจะดใจ

ทไดชวยเหลอเขา

นอนหลบฝนดนะลก

ราตรสวสดครบคณพอ

43

แมตวเจาจะเปนเดก เมอมความกรณาเชนน เจายอม

ไดชอวาวางตวเปนผใหญ พอคดวาถาผใหญทกคนมจตคดสงสาร

ผอนทกำาลงเดอดรอน ความเดอดรอนของผนอยจะคอยหาย

ลงบาง แตโดยมาก ผใหญทำาอะไรลงไป มกไมคำานงถงความ

เดอดรอนของผนอย เหนวาตวเปนผใหญมกจะใชแตอำานาจ

ผนอยจงเดอดรอนอยเสมอ วนน พอพดเรองหนาทของผใหญ

ขอท ๒ คอความกรณา ใหเจาฟงมานานพอสมควร เกรงวาจะ

ดกเกนไป เจาจะงวงนอน พอขอพกไวแตเพยงเทาน อก ๒ ขอ

ตอไป ถามเวลาวาง พอจะอธบายใหเจาฟง” แลวบดากบบตรก

แยกกนเขาสหองนอน.

44

คำาถามประจำาบท

๑.

ความกรณา

แปลวาอยางไร

ใชเวลาไหน ?

๓.

เหนคนกำาลง

จะจมนำา จะตอง

ทำาอยางไรบาง ?

๔.สตวไดรบบาดเจบรองครวญครางเมอเราไปพบเขาจะทำาอยางไร ?

๕.

คนทมความกรณา

ตอผอน จะไดรบ

ผลตอบแทน

อยางไรบาง ?

๒.

คนตำากวา

ทเราควรสงสาร

คอใครบาง ?

พอใหรางวลทลกตงใจเรยน

ขอบคณครบ

45

วนหนง นายพรเรยกบตรทงสองมาหา แลวพดกบเดกชาย

เพยรวา “เจาสอบไดท ๑ ในเทอมตนปน พอดใจมาก แสดงวา

เจาเอาใจใสตอการเรยน ในเทอมตอไปเจาจงรกษาความดนไวเถด

เพอแสดงความยนดตอเจา พอขอมอบปากกาเปนรางวลแกเจา

๑ ดาม” แลวนายพรไดมอบปากกาใหเดกชายเพยร ตอจากนน

ไดหนหนาไปพดกบเดกชายพรหมวา “เจาใหญอยาเสยใจวาพอ

รกนองมากกวาเจา พอใหรางวลแกนองเพราะนองเรยนหนงสอ

เกง สวนเจาทำาคะแนนไดไมดเลย ถงสอบไดกเกอบเปนทสดทาย

ในชน ทงนเพราะเจาไมคอยเอาใจใสตอการเรยน ถาเจาสอบได

บทท ๓

มทตา ความยนดเมอเหนผอนไดด

ตอไปผมจะตงใจเรยน

ใหมากกวาน

46

คะแนนดเปนท ๑-๒ ในชน พอกจะใหรางวลแกเจาเชนเดยวกน

ตอไปเจาจงตงใจเลาเรยนใหด พออยากถามความรสกของเจา

วาเจารสกอยางไรบางทเหนนองสอบไดท ๑ และไดรบรางวล

ของพอ”

“คณพอครบ

ผมดใจกบนองมาก

ไมอจฉารษยานองเลย

ตอไปผมจะพยายาม

สอบใหไดด

เพอรบรางวล

จากคณพอบาง”

เดกชายพรหมตอบบดา

“เจาพดอยางน สมกบเปนพเขา วนน พอขอถอโอกาส

สงสอนเจาในหนาทของผใหญขอท ๓ ตอจากวนกอน เจาใหญ

ยงจำาไดไหม”

“หนาทของผใหญขอท ๓ คอ มทตา ยนดเมอเหนเขา

ไดดครบ”

“ถกแลวลกรก เจาเปนพเขา ถาอยากใหนองของเจาหรอ

เดกรนนองอน ๆ รกใคร เจาจงทำาหนาทของผใหญคอมทตา ซง

แปลวายนด เมอเหนเขาไดด อยางทเจาเหนนองสอบไดดเจา

พลอยยนดกบนองอยางนเจากไดชอวาเปนผใหญ ผลทเจาจะได

รบคอนองรกและนบถอเจาขนอกมาก

โธเอย...!นกวาตวเองเกงนกเหรอ

47

เจาคงจะเคยไดสงเกต

เดกรนพบางคน

เมอเหนนองไดด

เชนสอบไดหรอไดรบ

ความชอบอยางอน

แทนทจะพลอยยนดกบเขา

กลบเกดความรษยา

เจาคงจะรจกรษยาแลว

ความรษยาคอเมอเหนคนอนไดดทนอยไมได ครงแรกเขา

คดรษยาอยแตในใจกอน เมอทนอยไมได กแสดงออกมาภายนอก

เชนพอรวาพวกนองสอบไดด กแสดงสหนาไมพอใจ บางทกพด

กระทบ เจาจงคดดเถดวา เมอพวกพแสดงความรษยาอยางน

พวกนองจะรสกอยางไร แนนอนทเดยว พวกนองกจะไมพอใจ

และไมรกนบถอวาเราเปนพ นเองคอโทษแหงความรษยา

เพราะฉะนนพอจงขอตกเตอนเจาในฐานะทเจาเปนพเขา

อยาไดเอาความรษยาออกมาใชกบพวกนอง ๆ เลย จรงอย

ความรษยานมประจำาตวของคนทกคน พอเองกม แตพอไมนำา

ออกมาใชกบลกเลย เมอลกไดด พอกพลอยดใจดวย ในตวของ

คนเรามทงความดและความไมด สงทไมด เชนความโกรธ

และความรษยา เราควรเกบมนไวขางใน อยาไดนำามนออกมาใช

เพราะจะทำาใหเราเดอดรอน

48

เหมอนสมดถกนำาหมก

หกรดเปรอะเปอน

เจาจงเกบมนไวเสย

อยานำาออกใช

มนจะทำาใหเจา

ตองถกครทำาโทษ

หรอทำาใหเจาเดอดรอน

สวนความดซงมอยในตวเรา

เชนความรกเขา ความสงสารเขา

และความยนดตอผอน

ซงพอกำาลงพดอยน

ยงเจานำาออกมาใชมากยงด

เหมอนเจามสมดสะอาด

เมอใชเขยนหนงสอหรอทำาเลข

จะไมทำาใหเจาเดอดรอนเลย

เพอเจาจะไดรหนาทขอท ๓ นพอจะไดแนะนำาวธแสดง

ความยนดตอผนอยแกเจาสก ๓ วธ คอ

๑. ยนดทางใจ

๒. แสดงความยนดทางกาย

๓. แสดงความยนดทางวาจา

เกงมากเลยดใจดวยนะ

นาร�าคาญไมเหนจะนา

ดใจเลย

49

วธท ๑ ใหแสดงความยนดทางใจ หมายความวา เมอเรา

ไดทราบวาพวกนองไดด เชนสอบได ครรกหรอไดดอยางอน

จงพยายามฝกใจใหดใจกบเขาเหมอนเราดใจเมอเราไดด เพราะ

คนเรา เมอตนเองไดดเชนสอบได กดใจ ครรกกดใจ ไดรางวล

กดใจ เมอเราไดเหนหรอไดยนพวกนองไดด กจงพยายามทำาใจ

ใหยนดเชนนนบาง แตการทำาใจใหยนดตอคนอนเชนนน เจาอยา

คดวาทำาไดงายนะ ทำาไดยากมาก เพราะปรกตคนเรามกจะม

ความรษยาประจำาใจ กลวคนอนจะไดดเกนหนาตน จงทนรบ

ความดของผอนไมได แตถาเราหมนฝกบอยครง เรากจะมใจ

ยนดตอผ อนได เราไมรษยาเขา ยนดตอเขาเมอเหนเขาไดด

เรากสบายใจไมใชหรอ เชนเจาเหนนองไดด เมอไมคดรษยานอง

เจากสบายใจ ไมตองรอนใจ แตถาเราเหนเขาไดดแลวคดรษยาเขา

เรากเดอดรอนไมสบายใจ เชนถาเจาคดรษยานอง ตวเจาเองก

เดอดรอน บางคนรษยาเขามาก จนถงกบกนไมไดนอนไมหลบกม

ดใจดวยนะเธอเหมาะสมกบต�าแหนงมาก ยนดดวยนะ

50

วธท ๒ ยนดทางกาย หมายความวา เมอเหนผนอยไดด

กแสดงความยนดออกมาดวยการกระทำา เพอใหเขารวาเรายนด

กบเขา เชนพอแม เมอเหนลกไดด กเขาไปกอดรดแสดงความ

ยนด หรอบางครงกใหรางวลเมอเวลาลกสอบไดด ดงทพอให

รางวลแกเจาเพยรเมอสกครน นกแสดงใหเหนความยนดของพอ

ทแสดงออกมาดวยการกระทำาเหมอนกน สำาหรบเจายงเปนเดกอย

เมอเหนพวกนอง ๆ ไดด ไมจำาเปนตองใหรางวลเขา เพราะเรา

กไมมงมมากนก แตควรใหรางวลอนเปนการแสดงความยนดท

ไมใชเงนทอง เชนปรบมอใหเกยรตแกเขา หรอจบมอเพอแสดง

ความยนด การปรบมอใหเกยรตแกพวกนอง ๆ เราจะทำาไดในเวลา

ททางโรงเรยนจดการมอบรางวลแกนกเรยน ทสอบไดคะแนนด

และขยนเรยน

ดใจดวยนะ

51

ซงเวลานนนกเรยนทงหมดจะตองมาประชมพรอมกนคร

ใหญหรอทานผใหญทมเกยรตจะเปนคนมอบรางวล ขณะทเขา

กำาลงรบรางวลนแหละ ทกคนจะตองปรบมอเพอใหเกยรต เจา

ในฐานะทเปนพของเขา จะนงเฉยเปนตกตาอยไดหรอ ตองปรบ

มอใหเกยรตแกนองดวยความดใจ

สำาหรบการจบมอเพอแสดงความยนดนน เปนธรรมเนยม

ของฝรงเขา ในเวลานเมองไทยเรานยมกนมาก

เชนทานนายกรฐมนตรของเรา

เวลาทานไปใหรางวล

แกพวกนกเรยน

พอทานใหรางวลเสรจ

กจบมอเขา

พรอมทง

แสดงความยนด

ทำาใหนกเรยนผนน

ดใจไปจนตายทเดยว

สำาหรบเจาจะนำาวธนมาใชบางกได เชนเมอเหนพวกนอง ๆ

สอบไดคะแนนด หรอมโชคทางอน กควรไปขอจบมอแสดงความ

ยนดตอเขา จะทำาใหพวกนองรกและนบถอเจาขนอกมาก เหมอน

ตวเจา เมอไดด มผใหญมาแสดงความยนดตอเจา เจากจะรกและ

นบถอทานขนอกมากทเดยว

นายคนนไมนาคบหรอก

เหนใครไดดไมได

52

วธท ๓ แสดงความยนดทางวาจา หมายความวา เมอเหน

หรอไดยนผนอยไดด แสดงความยนดออกมาทางคำาพด เชนพอแม

เหนลกไดด กมหนาตายมแยมแจมใส กลาวคำาแสดงความยนด

ตอลก เชนพดวา “พอดใจมาก ทเจาสอบไดคราวน” เจาเปนพเขา

เมอเหนพวกนอง ๆ ไดด กตองพดแสดงความยนดตอเขา เชน

เขาสอบได กพดวา “ผมดใจมากทคณสอบไดครงน” หรอเหนเขา

มโชคดอยางอน เชนไดรบรางวลจากผใหญกพดแสดงความยนดวา

“ผมดใจมากทคณไดรบรางวลครงน” นแหละคอการแสดงความ

ยนดตอผนอยดวยปาก

การแสดงความยนดทง ๓ วธน พอคดวามความจำาเปน

แกเดก ๆ ซงอยในฐานะเปนพเขา เพราะจะแสดงใหเหนวาเรา

ไมเปนคนใจแคบ

คนทเหนเขาไดด

แลวทนอยไมได

แสดงอาการ

อจฉารษยาเขา

ถกลงโทษวา

เปนคนใจแคบ

ทำาไมจงเรยกวา

เปนคนใจแคบ ?

เพราะเขาเหนแกตว

ไมอยากใหคนอนดกวา

53

ตวอยางนจะไมเรยกวาใจแคบหรอ ? เมอเปนคนใจแคบ

ใครจะรกนบถอ ใครจะอยากคบ เชนตวเจา ถาเหนนองไดด

เจาอจฉารษยานอง กลวนองไดดกวา นองจะรกนบถอเจาหรอ

แนนอนทเดยว นองจะตองเกลยดเจา เพราะเจาทำาตวไมสมกบ

เปนพเขา แมถงเดกนกเรยนรนนองของเจากเหมอนกน ถาเจา

อจฉารษยาเขา เขากจะชงเจา ไมอยากคบคาสมาคมกบเจา

ยงเมอเจาเตบโตไปภายหนา หากเปนนายเขา จะตองไมม

ความรษยาผนอย ใครไดดกยกยองแสดงความยนดดวยความ

จรงใจ ผนอยจงจะภกดตอเจาตลอดไป จงดตวอยางลงสเปนไร

เพราะผลทแกทำาหนาทขอน เชนเหนเดกคนไหนสอบไดดแกก

เชญมาทบานหารางวลให หรอเลยงฉลองเพอแสดงความยนด

เพอนบานคนไหนไดด เชนไดเลอนยศหรอไดดอยางอน แกกไป

แสดงความยนดตอเขา เพราะความใจกวางของลงสนเอง จงทำา

ใหคนรกและนบถอแก มเดกมาหาเสมอ เจาจงจำาคำาสอน

เรองมทตาความยนดตอเขา ไมรษยาเขาเมอเหนเขาไดดไว

ใหดเถด จะเปนประโยชนแกตวเจามากทเดยว วนน พอขอจบ

เพยงเทาน” แลวเดกชายทงสองคนกลาบดาไป.

54

๑.

ความรษยาคออะไร

มโทษอยางไร ?

๓.

จะแสดงความยนด

ตอผนอยทางวาจา

ไดอยางไร ?

๔.จะแสดงความยนดตอผนอยทางกาย

ไดอยางไร ?

๕.

การแสดงความยนด

ตอผนอย มประโยชน

แกตวเราอยางไรบาง ?

๒.

เราจะแสดงความยนด

ตอผนอยได

โดยวธใดบาง ?

คำาถามประจำาบท

พฟงดแลวนองเพยรเขาใจ

ถกตองนะอะไรนะพพรหม !

55

เยนวนอาทตยตอมา นายพรนงเลนอยทสนามหญาหนาบาน

เดกชายพรหมกบเดกชายเพยรไดเขาไปหาบดา เดกชายพรหม

พดกบบดาวา “คณพอครบ วนนผมดใจมาก”

“เจาดใจเรองอะไรลกรก บอกพอซ”

“เมอเชาน เพยรกบเดกชายแดงเถยงกนเรองการอาน

หนงสอ สองคนเถยงกนไมตกลง จงมาใหผมตดสน ผมฟงแลว

เหนวาเดกชายแดงเขาใจถก แตจะตดสนวาเดกชายแดงถก กสงสาร

เพยรซงเปนนองเหนนงหนาซดอย เพราะกลวจะแพเขา ผมเลย

ตดสนใหนองเปนฝายถก เดกชายแดงจงเปนฝายแพไป นแหละ

ครบคณพอ ผมจงดใจทไดชวยเหลอนองใหชนะเขา”

บทท ๔

อเบกขา การวางตวเปนกลาง

ความจรงแลวนองแดง

เปนฝายถก

56

“ลกเอย เจาไมควรจะดใจในการกระทำาของเจาเลย พอวา

เจาควรจะเสยใจมากกวา”

“ทำาไมอยางนนละครบ คณพอ” เดกชายพรหมถามดวย

ความสงสย

“เจาทงสองจงตงใจฟงใหด ตามทเจาใหญตดสนใหนองถก

ทง ๆ ทเดกชายแดงควรเปนฝายถก เจาใหญเสยความเปนผใหญ

คอขาดหนาทของผใหญขอท ๔ เจาเลกจำาไดไหม หนาทของผใหญ

ขอท ๔ ทพอเคยพดใหฟงวนกอน ไดแกอะไร”

“คออเบกขา ความวางตวเปนกลางครบ”

“ถกแลว หนาทของผใหญขอท ๔ คอ อเบกขา ความวางตว

เปนกลาง วนน พอขอถอโอกาสอธบายหนาทของผใหญขอน

ใหเจาฟงเสยเลยทเดยว เราเปนผใหญอยในฐานะเปนพเขา

จำาเปนยงทจะตอง

วางตวเปนกลาง

ในเมอจะตดสน

พวกนองวาคนไหนถก

คนไหนผด

หากเรารแนวาคนไหนถก

กตองยกใหเขาเปนฝายถก

คนไหนผดกยกให

เขาเปนฝายผด

อยาไดเหนแกฝายโนนฝายน

พอไมเคยพาผมไปดหนงเลย

57

ถาทำาไดอยางน จงจะรกษาความเปนกลางไวได พวกนอง ๆ

จงจะพากนรกใครนบถอ แตคนทเปนผใหญโดยมากมกจะม

ความลำาเอยง เจาคงจะสงสยคำาวา

“ความลำาเอยง”

คำานเขาใชพดกนเสมอ

เชนลกพดวา

“คณพอใจลำาเอยง

รกลกไมเทากน

คณพอพานอง

ไปดหนงเสมอ

แตไมคอยพาผมไป”

อยางนเปนตน

คำาวา “ลำาเอยงกคอเอยงนนเอง ของอะไรทตงไมตรง

เขาเรยกวาเอยง เชนเจานงไมตรง เขาเรยกวานงคอเอยง เรอท

หนกไปในทางใดทางหนง เขาเรยกวาเรอเอยง เหตทจะทำาให

ผใหญเอยงจนเสยความเปนกลางเปนทเกลยดชงของผนอยมอย

๔ อยาง คอ

๑. ความรก

๒. ความโกรธ

๓. ความหลง

๔. ความกลว

ท�าไมแมไมรกเราเลย

58

ทำาไมความรกจงทำาใหผใหญลำาเอยง ? เจาคงจะเคยสงเกต

ตวเจาเอง เวลาเจารกใครมาก เจามกจะเอนเอยงไปทางคนนน

โดยมไดคำานงถงความผดถก เชนเมอเชาน เจาเสยความเปน

พ เขา โดยไดตดสนใหนองชนะเดกชายแดง ซงความจรง

เจาแดงควรจะชนะนอง การทเจาตองลำาเอยงเชนน กเพราะ

ความรกนนเองทำาใหเจาตาบอด ผใหญทว ๆ ไปกเชนเดยวกน

เพราะความรกคนโนนบางคนนบาง เลยทำาใหเกดความลำาเอยง

เสยความเปนผใหญ

เชนพอแมบางคน

รกลกคนไหนมาก

กมกจะเอนเอยง

ไปหาคนนน

ซอของกซอให

แตคนทตนรกมาก

มไดสนใจกบลก

อกคนหนง

ถาเปนอยางนกจะทำาใหลกอกคนหนงนอยใจ คนทเปน

นายเขาบางคน เพราะความรกบงตา ผ น อยคนไหนทตน

รกมาก แมจะทำาผดกยกโทษให สวนคนอนมไดเหลยวแลเอาใจ

ใสเลย เพราะฉะนน ความรกจงทำาใหคนเสยความเปนผใหญ

เปน ขอท ๑

ไปใหพนนะ..!อยามายง

กบลกสาวขาอก

59

ขอท ๒ ความโกรธทำาใหผใหญลำาเอยง หมายความวา คนเราถาโกรธใครมกจะลำาเอยงเสยความเปนผใหญได เชนเราเกลยดคนไหนกมกจะคอยหาเรองใสเขา แมเขาจะเปนคนถก กใสรายวาเขาเปนคนผด อยางนจงเรยกวาเสยความเปนผใหญ

นแนะ..!เถยงเขาไดยงไงเขาเปนแมเลยง

แกนะ

ฮอ..ๆคณพอไมฟง

เราเลย

60

ขอท ๓ ความหลงทำาใหผใหญลำาเอยง หมายความวา ผใหญทหลงงมงายไมพจารณาเหตผลวาฝายไหนผดถกอยางไร ทำาอะไรตามใจของตนเอง มกจะเสยความเปนผใหญ เมอคราว ตดสนเรองราวระหวางผนอย

นลกของทานประธานนะ

ตองใหเขาเปนฝายชนะส

61

ขอท ๔ ความกลวทำาใหผใหญลำาเอยง หมายความวา ผใหญบางคน ลำาเอยงเพราะความกลวอำานาจของคนอน เชนจะไมตดสนใหชนะ กกลวเขาจะนนทาดาวา หรอกลวอำานาจของเขาอยางอน จงตดสนใหเขาเปนฝายชนะ เพราะความกลว

62

เจาจะเหนไดวา เหต ๔ อยางนแหละททำาใหคนเสยความ

เปนผใหญ ขาดความเทยงธรรม เมอไดรจกเหตททำาใหเสยความ

เปนผใหญเชนน เจาตองคอยระวงตวอยาใหความรก ความโกรธ

ความหลง และความกลว มาเปนนายเหนอเจา จงพยายามวางตว

เปนกลางไวเสมอเหมอนตาชงฉะนน

เจาเคยเหนตาชง

แลวไมใชหรอ

เวลาเขาขายของ

จะตองใสของ

ใหพอดกบตาชง

ตาชงจงจะตรง

ถาใสของมากไป

หรอนอยไป

ตาชงจะเอยงใชไมได

เพราะฉะนนเขาจงสอนผใหญใหทำาตวเหมอนตาชง วางตว

ใหเทยงธรรม อยาเลอกทรกมกทชง การวางตวเปนกลางนน

เราควรจะทำาใหได ๓ อยาง คอ

๑. วางตวเปนกลางทางความคด

๒. วางตวเปนกลางดวยการกระทำา

๓. วางตวเปนกลางดวยการพด

63

ขอท ๑ ทวาใหวางตวเปนกลางทางความคด หมายความ

วา เมอเหนพวกนองทะเลาะกนจงตงจตเปนกลาง อยาไดคด

เขาฝายโนนฝายน ถาเราคดเขาฝายโนนฝายน เขาเรยกวา

มใจลำาเอยง รกนองไมเทากน จงดอยางพระพรหมเถด เขา

เลาวาพระพรหมบนสวรรคนน เวลามนษยรบกน ทานวางตว

เปนกลางไมคดเขาฝายโนนฝายน คนจงนบถอพระพรหมวาเปน

ผใหญทเทยงธรรม

ท�าไมโลกนไมมความยตธรรมเลย

64

ขอท ๒ ใหวางตวเปนกลางดวยการกระทำา หมายความวา

การแสดงอาการตอผนอย เราจะตองคอยระวงเหมอนกน ระหวาง

นองสองคน ถาเราแสดงกรยาอาการวารกคนหนงมาก อกคนหนง

กคงไมพอใจ เชนพอแมกอดจบแตลกทตนรก สวนอกคนหนง

ไมแสดงกรยาวารก ลองคดดเถดวาลกอกคนหนงจะรสกอยางไร

เขาจะตองรสกนอยใจและเสยใจวาพอแมไมรกเขา พวกเดก ๆ

กเชนเดยวกน ในฐานะทเราเปนพเขา ถาตองการใหพวกนอง ๆ

หลายคนรกและนบถอ จงระวงอยาไดแสดงอาการวารกคนไหน

มาก จะทำาใหอกคนหนงเสยใจ

ทศกณฑเจาเปนฝายผด

65

ขอท ๓ ใหวางตวเปนกลางดวยคำาพด หมายความวา

เราเปนผใหญ จะพดตดสนระหวางผนอย กพดอยางตรงไป

ตรงมา ถกกวาถก ผดกวาผด อยางนจงจะเรยกวาพดเปนกลาง

จงดตวอยางทาวมาลวราช ในเรองโขนตอนทไดรบเชญให

มาตดสนระหวางพระรามกบทศกณฐ ในฐานะททานเปนผใหญ

ทานไดไตถามความจรงทงสองฝาย แมทศกณฐจะเปนหลาน ก

มไดเหนแกหนาทศกณฐ เหนวาทศกณฐเปนฝายผดเพราะไป

แยงนางสดาชายาของพระราม จงตดสนใหพระรามเปนฝายชนะ

และใหทศกณฐคนนางสดาแกพระราม ทประชมจงพากนยกยอง

วาทาวมาลวราชเปนผใหญทเทยงธรรม คำาพดของทาวมาลวราช

เปนคำาพดกลาง ๆ ไมลำาเอยงเขาฝายไหน เพราะฉะนน เราจง

ควรจำาไวเปนตวอยาง เมอจะตดสนระหวางผนอยวาฝายไหนถก

ฝายไหนผด

พเปนคนทมความยตธรรม

ทสด

มนไปเขากบทมนนแลวไง

66

การวางตวเปนกลาง ๓ อยางน พอเหนวาจำาเปนแกตวเจา

มากทเดยว เจาจงวางตวเปนกลางตอพวกนอง ตอไปเจาจะ

ตดสนเรองอะไร อยาไดถอวาคนนนเปนนอง คนนนไมใชนอง

จงตดสนเปนกลางไมเขากบฝายไหน ยงเตบโตเปนผ ใหญ

ในวนหนา

เมอเจาเปนนายเขา

หรอเปนพอแมเขา

จงจำาความเปนกลางน

ไปปฏบตตอผนอย

ประโยชนทเจาจะไดรบ

จากการวางตวเปนกลาง

กคอทำาใหพวกนอง

และผนอยรกใครนบถอ

ตรงกนขาม

ถาเจาไมมความยตธรรม

ไปเขากบฝายโนนฝายน

ทเรยกวาเปนคนลำาเอยง

ถงเจาจะไดรบความรก

จากฝายหนง

แตกไดรบความเกลยดชง

จากอกฝายหนง

67

พอไดอธบายหนาทของผใหญใหเจาฟงมาหลายครง วนน

จบเรองพอด เมอเจาไดฟงแลว จงนำาไปใช ทำาหนาของเจา

ใหม ๔ หนา คอ หนาเมตตา หนากรณา หนามทตา หนาอเบกขา

จงจะเปนผใหญทนาเคารพนบถอ มคนรกและนบถอเจามาก

ทเดยว.

68

๑.

อเบกขา

หมายความวาอยางไร ?

๓.

ความรกทำาให

เสยความเปนผใหญ

อยางไร ?

๔.จะวางตวเปนกลางไดอยางไรบาง ?

๕.

การวางตวเปนกลาง

ทางความคด

หมายความวาอยางไร ?

๒.

เพราะเหตไร

ผใหญจงลำาเอยง ?

คำาถามประจำาบท

69

เรองพรหมวหารหรอหนาทของผใหญ ๔ ขอทนายพรนำา

มาสอนบตรน เดก ๆ หากไดตงใจอานกคงจะเขาใจและจดจำาไวได

แตถาไมตงใจอาน ขณะทกำาลงอาน มวคดแตเรองเลนหรอ

นงหาวนอน เมออานจบแลว กเลยไมรเรองและจำาอะไรไมได

ความจรงเดก ๆ ทไดอานเรองน ควรจะเหนใจนายพรบาง เพราะ

เขาพยายามคดเรองและพดของยากใหงาย เราฟงแตชอเรองก

เหนแลววาเรองนเปนเรองของผใหญ แตเขากสามารถนำามาสอน

ใหเดกร เรองได เหมอนเสอกางเกงของผ ใหญ ถาจะใหเดก

สวมใสได ชางตดเสอผาจะตองแกไขใหตวเลกลงเพอเหมาะ

กบเดก การแกไขเสอผาเชนนน ไมใชทำาไดงาย ตองอาศย

ความฉลาดสามารถของนายชาง

บทสงทาย

70

แมนายพรจะพยายาม

นำาเรองพระพทธศาสนา

มาสอนเดกอยางงาย ๆ

กยงมบางตอน

ทเดกบางคน

อาจจะเหนวายาก

เชนคำาพระหรอท

เรยกวาภาษาบาล

เดก ๆ ควรสนใจบาง

และพยายามอานใหถก

เชนคำาเหลาน คอ พรหมวหาร (อานวา พรมมะวหาร) กรณา

(อานวา กะรณา) เรองทนายพรนำามาสอนบตรน เขาตงใจจะ

เขยนเขาประกวดในวนวศาขบชา เพราะเขาเคยเขยนเขาประกวด

มาสองครงแลว แตไมเคยไดรบรางวล เพราะเรองทเขาเขยนเขา

ประกวดนน ยากเกนไปสำาหรบเดกอาย ๑๐ ขวบ เดกไดอานแลว

ตางพากนงวงนอนเพราะไมสนกสนาน

สำาหรบเรอง “พรหมวหาร” น นายพรไดพดใหบตรฟง

เหนวาบตรสนใจฟง เขาใจวาหากเขาเขยนเขาประกวดคราวน

คงจะเปนประโยชนและเปนเรองไมยากเกนไปสำาหรบเดก เดก ๆ

ไดอานเรองหนาทของผใหญมาแลว ควรจะไดนำาไปใชใหเปน

ประโยชนแกตนบาง

ทองหยบทองหยอด ฝอยทองเมดขนน วนหวาน

อยากรวาอรอยไหม

กตองลองกนเอง

71

หากเราตงใจอานรเรองแลว กนบวามความร พอพดคย

กบเขาได เพยงแตรเทานยงไมเกดประโยชน จะตองทำาตามดวย

จงจะไดผลเตมเมดเตมหนวย

เหมอนเรารวา ขนมมชอหลายอยาง

เชน ทองหยบ ฝอยทอง

เมดขนน วนหวาน

บางทกรมากไปอกวา

ใครเปนคนคด

ทำาขนมเหลาน

และขนมเหลานทำาดวยอะไร

เรารเรองขนมละเอยดอยางน

แตเราไมลงมอกน

จะรรสของมนไดอยางไร

ใครอยากจะรรส ตองกนดวยตนเอง จงจะรวามรสหวาน

มนอรอยอยางไร และเมอไดกนแลว จะบอกคนอนวาอรอย

อยางไรกบอกไมถก นอกจากผนนจะไดกนดวยตนเอง เหมอน

เรองหนาทของผใหญทนายพรนำามาเลาใหบตรฟงน ถาเดกได

อานแลวนำาไปใชจงจะไดประโยชนแกตวเอง แตกอนทจะนำาไป

ใช ควรจะรจกหนาทของความดเหลานเสยกอน จงจะนำาไปใชได

ถกตอง

ดนสอเอาไวเขยนหนงสอ

ไมบรรทดเอาไวขดเสนใหตรง

72

เหมอนเดก ๆ

กอนทจะใชดนสอ

ตองรจกเสยกอนวา

ดนสอสำาหรบใชเขยน

จะเอาไปใชเปน

ไมบรรทดไมได

กอนจะใชไมบรรทด

กตองรเสยกอนวา

ไมบรรทดสำาหรบใชตเสน

จะใชเขยนหนงสอเหมอนดนสอไมได

หนาทของผใหญแตละขอลวนมหนาทแตละอยาง จงจดจำา

ไวดงน คอ

๑. เมตตา ความรก มหนาททำาลายความโกรธ

๒. กรณา ความสงสาร มหนาททำาลายความเบยดเบยน

๓. มทตา ความดใจ มหนาททำาลายความรษยา

๔. อเบกขา ความเปนกลาง มหนาททำาลายความลำาเอยง

นคอหนาทของพรหมวหารแตละอยาง ทวา เมตตา มหนาท

ทำาลายความโกรธนน หมายความวาคนทเปนคนใจนอยโกรธงาย

ใครทำาอะไรไมถกใจกโกรธ ใครไมตามใจตนกโกรธ คนโกรธงาย

เชนน เขาเรยกวาเปนโรคภายใน จะตมยากนสก ๑๐ หมอกไมหาย

จะฉดยาสก ๑๐๐ เขมกไมหาย มวธรกษาใหหายไดอยางเดยว

ขอใหคนทโกรธเรา

จงมความสขเถด

73

เทานน คอ ตองรกษาดวยยาขนานวเศษ เรยกวา “ยาเมตตา”

ยาขนานนไมตองเสยเงนทองไปหาซอทไหน แตอยทตวของเรา

เอง และยาขนานนเปนยากายสทธ แมยาขนานนจะอยทตวของ

เราเอง ถาไมมปญญากมองไมเหน นำาออกมาใชไมได คนทม

ปญญาเทานนจงจะนำาออกมาใชได เดกคนไหนรตววาเปนคน

โกรธงายใจนอย อยาปลอยทงไวเปนโรคเรอรง รบรกษาเสย

หากขนปลอยทงไวเปนโรคเรอรงไมรบรกษา โรคจะกำาเรบมากขน

เหมอนเราเปนไขเลกนอย อยาคดวาเปนเลกนอย ตองรบรกษา

รบไปหาหมอกนยาแกไขเสย

วธรกษาโรคโกรธทำาไดตามวธตอไปน คอกอนนอน จงไปท

หนาพระพทธรป เมอสวดมนตไหวพระเสรจแลว จงหลบตาทำาใจ

ใหสงบ สอนตวเองวา (วาในใจ)

“เจาจะโกรธเขาทำาไม

เจาโกรธเขาจะได

ประโยชนอะไร

มแตจะเดอดรอนตวเอง

เราตองรกเขา

ใครจะดาเรากชางเขา

ใครจะนนทาเรากชางเขา

เราไมตองโกรธเขา

เขาดาเราหนกเขาเขากจะเหนดเหนอยแลวเลกไปเอง ขอให

คนทเราเกลยดจงมความสขเถด”

ฮอ..ๆ อกหกรกคด แฟนทง

ตายดกวา

74

เมอคนแรกทดลองทำาแลว ความโกรธยงไมหาย กจง

พยายามทำาทกคน เดกคนไหนทำาไดอยางนโรคโกรธงายใจนอย

จะหายได แลวใจของเราจะเกดเมตตา รกใครคนอน เหมอน

เสอผาทเปอนนำาหมก หากเราขยนซกฟอกบอยครง บอยครง

นำาหมกกจะคอย ๆ จางหายไป ผากจะสะอาดไดอยางเดม นคอ

วธรกษาโรคโกรธ จะเหนวาทำาไมยากอะไรเลย เดก ๆ กทำาได แต

เรองเมตตาน จะขอเตอนเดก ๆ ผจะนำาไปใชใหร จกวธใชแต

ในทางทถก อยานำาไปใชในทางทผด จะเกดโทษแกตวเอง ทวาใช

ในทางทผด คอ บางคนรกคนอนมาก

รกจนหลง

เชนหนมรกสาว

รกจนแทบบาคลง

เมอไมสมหวง

เลยฆาตวตายกม

อยางนไมเรยกวาเมตตา

พระทานเรยกวาราคะ

เพราะความรกเชนน มแตจะเกดความเดอดรอนแกตนเอง

เดก ๆ จงจำาไว เมอเราเตบโตเปนหนมสาว อยาปลอยใหความรก

ทำาใจใหหลงงมงาย จะกลายเปนคนชว ขอบเขตของเมตตากคอ

แสดงความรกตอเขาแตพอประมาณ มความปรารถนาดตอผอน

หวงความสขแกผอน ไมอาฆาตมาดรายตอเขา โดยเฉพาะอยางยง

คอเราตองมเมตตาตอผนอย

ฮาๆๆ..!แนจรงกตอยใหไดส

ไอเตยเอย...

เราไมนาไปท�าเขาเลย

75

กรณา มหนาททำาลายความเบยดเบยนกน หมายความวา

คนเราทขมเหงกนกด ทำารายกนกด เชนผใหญทมกำาลงมากกวา

ขมเหงเดกทมกำาลงนอยกวา คนเบยดเบยนสตว เหลานเกดจาก

เรามใจคดเบยดเบยนเขา

มนสยขมเหงเขา

นสยขมเหงคนอน

เปนนสยทไมด

กอความเดอดรอน

แกคนอน คนทเปนโรค

รงแกคนอนจะตองรกษา

ดวยยาขนานวเศษ

เรยกชอวา “ยากรณา”

ตองคอยหมนสอนตวเองวา

“เราจะไปรงแก

ขมเหงเขาทำาไม

เรากลวเจบไมใชหรอ

ใครมาทำารายเรา

เราไมชอบใจไมใชหรอ

เมอเราไมชอบ

ใหคนอนรงแก

คนอน สตวอน

กเปนเชนเดยวกบเรา

อยาตบตกนเพอแยงผมเลย

เพยะ..!

เพยะ

เพยะ

นแนะ !ผชายคนน แฟนฉนนะ

เขาเปนแฟนฉนยะ

เพยะ

76

ทกคนรกตวของตวเอง ตางกลวเจบกลวตายดวยกนทงนน เราตองสงสารเขา เราตองชวยเหลอเขา “เมอหมนฝกใจอยเสมอเชนน เรากจะมความกรณาสงสารผอน ไมคดรงแกขมเหง เขาอกตอไป แตขอเตอนวา ในเรองการใชกรณาสงสารน ตองใชแตพอด หากเราใชไมถก อาจเกดโทมนส คอเสยใจมาก เดอดรอนแกตนเองโดยใชเหต เชนบางคนเหนคนอนไดรบ ความทกข เกดความสงสารมากจนเกนไป พลอยเศราโศกเสยใจไมร เสอมหาย อยางนกจดเปนโทษเหมอนกน จงควร ทเราจะตองสงสารคนอนแตพอควร แลวชวยเหลอเขา

มทตา มหนาททำาลายความรษยา หมายความวา ความ

รษยา มกมฝงอยในใจของคนจำานวนมาก เพราะคนเราไมตองการ

ใหคนอนดกวาตว เหนคนอนไดด

เราทนความรษยา

เขาไมคอยได

บางทกเกด

ทะเลาะววาทกน

เพราะความอจฉา

รษยากนเปนเหต

โลกทเกดรบราฆากน

นกเรยนแตละโรงเรยน

ททะเลาะกน กเกดจาก

ความรษยากนนเอง

เราจะไปอจฉาเขาท�าไมกนนะ

77

เพราะฉะนน หากเดกคนไหนรสกตววาเปนโรคอจฉารษยา

ผอน จะตองพยายามรกษาดวยยาขนานวเศษคอ “ยามทตา”

คอฝกใจใหยนดตอเขา คอยเตอนตวเองเสมอวา

“เราจะอจฉา

รษยาเขาทำาไม

เราอจฉาเขา

เราไดดอะไร

ขนมาบาง

เปลาเลย

เราไมไดดอะไร

มแตจะเดอดรอน

กลมใจตวเอง

มแตเขาจะเกลยดชงเรา

ไมมใครรกเราเลย”

เมอเราคอยเตอนตวเองเชนน ใจทเคยอจฉารษยากจะ

บรรเทาลงไดบาง แตมทตาน เรากตองรจกใชเหมอนกน ถาใชไม

ถก กจะทำาใหเราเกดความดใจมากเกนไป ถงกบเสยสตคลมคลง

ไปกม เชนคนทไมเคยถกลอตเตอร พอถกรางวลท ๑ กดใจมาก

จนลมหายใจตายไปกม การแสดงความยนดตอผ อน กควร

ใหเปนไปแตพอประมาณ

ตบ

ตบ

ตบ

นงเฉยวางเฉย

เขาใจผดแลว !!นไมใชการน งเฉย

ทถกตองนะ

78

อเบกขา มหนาททำาลายความลำาเอยง หมายความวา

คนเราไมวาเดกหรอผใหญ หากมความลำาเอยง กมกจะไมเปน

ทรกใครของกน เชนพอแมลำาเอยงกบลก พลำาเอยงกบนอง

พอแมรกลกไมเทากน พรกนองไมเทากน กทำาใหเกดความ

ไมพอใจแกอกฝายหนง เพราะฉะนน คนทร ตววา ใจมกจะ

ลำาเอยงเขากบคนโนนคนน ตองพยายามฝกใจตวเองวา “ทำาไม

เราจงจะตองลำาเอยง เราเปนผใหญ เปนพอแมเขา เปนพเขา

ทำาไมเราจงรกผนอยไมเทากน เราจะตองรกผนอยเทา ๆ กน เราจะ

ไมลำาเอยงเขาขางโนนขางน” เมอเราคอยเตอนตวเองอยอยางน

ใจทคดลำาเอยง กจะกลบเทยงตรง สมเปนผใหญ แตอเบกขา

เรากตองรจกใชแตพอเหมาะพอควร อเบกขา ถาพดอยางงาย

กวา นงเฉย

แตการนงเฉยน

เราตองรจกนง

ไมใชนงเพราะ

ไมรเรองอะไร

มบางคนเมอ

ผนอยทะเลาะกน

กนงเฉยเสย

ไมเรยกมาตกเตอนสงสอน

การนงเฉยเพราะไมรเรองอะไร จงไมใชอเบกขา เพราะ

ไมผดอะไรกบคนใบทพดไมได

79

นคอหนาทของพรหมวหารแตละขอทเราควรรไว แลวนำา

ไปใชใหพอเหมาะแกตวเอง ถาจะพดใหสนเขาอก ในเรองหนาท

ของผใหญ กมอย ๒ อยาง คอ ๑. เลก ๒. ทำา เรองทเราจะตอง

เลก คอ เรองทไมดไดแก ๑. ความโกรธ ๒. ความเบยดเบยนกน

๓. ความรษยา ๔. ความลำาเอยง ทง ๔ อยางน เราตองเลก

เพราะเปนของไมด เมอเราร วาเปนของไมด หากเราขนทำา

กตองเดอดรอนแกตวเราเอง เหมอนเรารวาขนมบด เรายงขน

กนเขาไป มนกจะทำาใหเราปวดทองได เรองทเราจะตองทำา

ในหนาทของผใหญกคอ ๑. เมตตา รกเขา ๒. กรณา สงสารเขา

๓. มทตา แสดงความยนดตอเขา ๔. อเบกขา วางตวเปนกลาง

ของดเหลานเราตองทำา จงจะเปนผลดแกตวเรา ถาไมทำาก

ไมไดด เหมอนเรารวาอาหารอรอยแตเราไมกน กไมไดประโยชน

อะไรแกตวเรา

เมอไดรหนาทแลวทำาตามได กจะทำาใหเดกเปนคนดได ขอ

ใหเดกทกคนจงสนใจเรองพระพทธศาสนาของเราใหมาก สงไหน

ทพอจะทำาได เรากอยาไดทอถอย พยายามลองทำาด เรากจะเปน

คนดได เหมอนหนาท ๔ อยาง ทเราทำาได เรากจะไดชอวาเปน

ผใหญ เปนเดกด เปนทรกใครของคนอนทวกน.

80

๑.

หนาท

ของผใหญแตละขอ

สำาหรบทำาอะไร ?

๓.

เราอจฉารษยาเขา

จะแกไขตวเอง

อยางไร ?

๔.หนาทของผใหญ

แตละขอ ถาเราไมรจกใชจะเกดโทษแกเรา

อยางไร ?

๕.

อะไรทเราตองเลก

และอะไรทเราตองทำา ?

๒.

เราเปนคนใจนอย

โกรธงาย จะแกไขตวเอง

อยางไร ?

คำาถามประจำาบท

พรหมวหาร ๔หนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดก

พระมหาพวน านจาโร เปรยญ ๙ ประโยค

วดมหาธาต แตง

ไดรบพระราชทานรางวลชนท ๑

ในการประกวดประจำาพทธศกราช ๒๔๙๘

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหพมพพระราชทาน

เนองในงานพระราชพธวศาขบชา

พทธศกราช ๒๔๙๘

ภาคผนวก

ท สร. ๖๖๔/๒๔๙๘ สำานกราชเลขาธการ

๑ เมษายน ๒๔๙๘

เรอง การประกวดแตงหนงสอแสดงพระพทธศาสนาสำาหรบ

สอนเดก

เรยน เลขาธการคณะรฐมนตรฝายบรหาร

อางถง หนงสอท รล. ๓๐๒๘/๒๔๙๘ ลงวนท ๒๙ มนาคม

๒๔๙๘

ตามทไดทลเกลาฯ ถวายหนงสอของผประกวดแตง

หนงสอแสดงพระพทธศาสนาแกเดก ประจำาป ๒๔๙๘ เรอง

“พรหมวหาร ๔” จำานวน ๑ ฉบบ ซงไดผานการตรวจในทาง

หลกธรรมและในเชงวรรณคดจากราชบณฑตยสถานแลววา เปน

ฉบบทแตงดถงระดบควรไดรบพระราชทานรางวลเพยงฉบบเดยว

ไปเพอขอใหทรงพระราชวนจฉย นน

ความทราบฝาละอองธลพระบาทแลว เปนอนโปรดเกลาฯ

ใหถอสำานวนหมายเลขท ๓ เปนฉบบไดรบพระราชทานรางวล

ท ๑ ตามทเสนอ.

นกร เทวญ เทวกล

(หมอมเจานกร เทวญ เทวกล)

ราชเลขาธการ

ท รล. ๓๐๒๘/๒๔๙๘ กรมสารบรรณคณะรฐมนตร

ฝายบรหาร

๒๙ มนาคม ๒๔๙๘

เรอง การประกวดแตงหนงสอแสดงพระพทธศาสนาสำาหรบ

สอนเดก

ทล ราชเลขาธการ

สงทสงมาดวย บทความหนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดก

เรอง “พรหมวหาร ๔”

ดวยราชบณฑตยสถานรายงานวา ไดดำาเนนการประกวด

แตงหนงสอแสดงพระพทธศาสนาสำาหรบสอนเดก เพอรบ

พระราชทานรางวล และพมพพระราชทานในงานพระราชพธ

วศาขบชา ประจำาป ๒๔๙๘ เสรจแลว โดยใหแตงประกวดตาม

หวขอธรรมเรอง “พรหมวหาร ๔” มผแตงสงเขาประกวด ๔ ราย

เปนพระภกษ ๑ ราย คฤหสถชาย ๓ ราย ราชบณฑตยสถาน

ไดขอใหสมเดจพระวนรต สงฆนายกและสงฆมนตรวาการ

องคการศกษาเปนกรรมการตรวจในทางหลกธรรม ซงเปน

การตรวจชนตน สมเดจพระวนรตตรวจคดเลอกแลวเสนอความ

เหนวา สำานกศลปกรรมควรตรวจใหตลอดทง ๔ ฉบบ เพอ

ไดหยงทราบเทยบเคยงโดยทวถง ราชบณฑตยสถานจงสงให

สำานกศลปกรรมตรวจในเชงวรรณคดอกชนหนงแลวเหนวา

ฉบบทแตงดถงระดบควรไดรบพระราชทานรางวลมเพยง

ฉบบเดยว คอฉบบหมายเลขท ๓ ความเหนของสำานก

ศลปกรรมน ราชบณฑตยสถานเหนพองดวย จงใหนายเจรญ

อนทรเกษตร หวหนาสำานกงานฝายวชาการเปดชอผ แตง

ปรากฏวา พระมหาพวน านจาโร วดมหาธาต เปนผ แตง

ดงบทความหนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดก เรอง “พรหม-

วหาร ๔” ทไดสงมา ณ ทน

กรมสารบรรณคณะรฐมนตรฝายบรหารไดนำาเสนอทาน

นายกรฐมนตรทราบแลว

จงทลมาเพอขอไดโปรดนำาความกราบบงคมทลพระกรณา

เรยนพระราชปฏบต การจะควรประการใดสดแลวแตจะทรง

พระกรณาโปรดเกลาฯ.

ควรมควรแลวแตจะโปรด

ช�านาญอกษร

(หลวงชำานาญอกษร)

เลขาธการคณะรฐมนตรฝายบรหาร

พระมหาพวน านจาโรวดมหาธาตยวราชรงสฤษฎ กรงเทพ ฯ

พรหมวหาร ๔

ISBN : 978-616-7975-09-2

แตงโดย

พระมหาพวน านจาโร เปรยญ ๙ ประโยค วดมหาธาต

พมพครงท ๑ พ.ศ. ๒๔๙๘

พมพครงท ๒ (ปรบปรง) พ.ศ. ๒๕๕๙ จำานวน ๓,๐๐๐ เลม

จดพมพโดย

สำานกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๓

โทรศพท ๐ ๒๒๘๒ ๖๕๑๑ โทรสาร ๐ ๒๒๘๑ ๓๙๒๓

ออกแบบปก/รปเลม/และภาพประกอบโดย

ไพยนต กาส สกญญา ศรสงคราม เทดเกยรต ปลกปานยอย

พมพท

หจก. แอลซพ ฐตพรการพมพ

๑๐๕/๖๖-๖๗ ถนนประชาอทศ ซอย ๔๕ แขวงบางมด

เขตทงคร กรงเทพฯ ๑๐๑๔๐