PS 103 273

1. แนวคด

1.1 ศพท “ประชาธปไตย” แพรหลายมากแตมกเขาใจแตกตางกน จงควรทราบ

ความหมายใหชดเจนเสยกอน

1.2 การปกครองแบบประชาธปไตย ม 2 รปแบบใหญ ๆ

1.3 ความอยรอดและการพฒนาประชาธปไตยขนอยกบนานาปจจย

2. วตถประสงคเชงพฤตกรรม

เมออานบทนจบแลว นกศกษาจะสามารถ

2.1 บอกความหมายตาง ๆ ของประชาธปไตยได

2.2 อธบายรปแบบใหญ ๆ ของประชาธปไตยได

2.3 อธบายปจจยทเออตอการพฒนาประชาธปไตยได

แนะนาบทท 8

การปกครองประชาธปไตย

PS 103 274

PS 103 275

1. ความนา

มผใชศพทประชาธปไตยกนอยางกวางขวางทงในฝายทเรยกตนเองวาเปน “กลม

โลกเสร” และในฝายท เรยกกนวาเ ปนกลม “สงคมนยม” หรอ “กลมสงคมนยม

คอมมวนสต” อนง ยงมการใชผสมกบศพทอน ๆ อกดวย เชน ประชาธปไตยทางเศรษฐกจ

(economic democracy) และประชาธปไตยทางอตสาหกรรม (industrial democracy)

“ประชาธปไตยทางเศรษฐกจ” หมายถง การกระจายรายไดใหทดเทยมกนในหมประชาชน

เปนจานวนมาก (Levine, op.cit., p.42.) สวน “ประชาธปไตยอตสาหกรรม” หมายถง

ประชาธปไตยในโรงงานอตสาหกรรม เชน การมสหภาพ แรงงาน เปนตน

ศพท “ประชาธปไตย” ใชในสามความหมายใหญ ๆ ซงถากาหนดเปนวงกรอบหรอ

ฐานะใหญ ๆ 3 ฐานะ ไดแกใน 1) เชงความคด 2) รปแบบการปกครอง และ 3) วถชวต ดงน

ในวงกรอบหรอฐานะเปนปรชญา ทฤษฎหรออดมการณทางการเมองใน

ความหมายนมงไปในเรองของความคด เปนสภาพทางมโนกรรม (การกระทาทางใจซง

แตกตางจากกายกรรมและวจกรรม) ทงของชนระดบนา (elites) และคนทวไป (ordinary

citizens)

ในวงกรอบหรอฐานะเปนรปแบบการปกครองเปนการพจารณาในเชงโครงสราง

ของรฐบาลแบบประชาธปไตย เชน เปน 1) ระบบรฐสภา 2) ระบบประธานาธบด

ในวงกรอบหรอฐานะวถชวต (way of life) ไดแก 1) วถทางแหงการยอมรบ “เสยง

ขางมาก” 2) การมใจกวาง 3) มขนตธรรม 4) การไมใชความรนแรงแกปญหา และ 5) การม

ความเอาใจใสในกจการบานเมอง อนเปนเรองการประพฤตปฏบตในสงคม

2. ศพทประชาธปไตย

ศพท “ประชาธปไตย” ในภาษาไทยคงบญญตขนประมาณไมเกน 100 ปทผานมา

โดยไดมการเทยบกบภาษาองกฤษ จงออกมาในรปของการสมาส (ผสม) กนระหวางสองศพท

ไดแก ประชา + อธปไตย ศพท “เดมมอคคระซ” (democracy)

บทท 8

การปกครองประชาธปไตย

PS 103 276

ในภาษาองกฤษเรมใชครงแรกประมาณ 400 ปมาแลว คอ ตงแตสมยกรงศรอยธยา

ทงน โดยการแปลเทยบเคยงกบภาษาฝรงเศส คอ เดโมกราต (democratie) โดยยอนไปถง

ศพทเดมเรมแรก คอ ในภาษากรก คอ “เดโมคราเตย” (demokratia) ซงยอนกลบไปถงสมย

กรกโบราณเมอ 2400 ปมาแลว (Raymond Williams, Keywords, London: Fontana Books,

1983, p.93.)

คอ เปนการผสมระหวางสองตว ไดแก “เดมอส” (demos) กบ “เครตอส” (kratos)

เดโมส ไดแก ประชาชน เครตอส หมายถง การปกครอง “kratos” เปนคานาม (คากรยา

คอ “kratien”) เมอนา 2 ศพทผนวกเขาดวยกน จงสอความหมายวาเปนการปกครองของ

ประชาชน

ศพท “ประชาธปไตย” ใชกนอยางแพรหลายและยอมสบสนไดงาย ดงปรากฏวา ผคน

ในประเทศเผดจการกยงอางวาระบบของตนเปนประชาธปไตย

ตวอยางทหนง ไดแก หวหนาใหญของระบบเผดจการฟาสซสตในอตาล คอ เบนนโต

มสโสลน ไดอางวาระบบของเขาเปน “การเขาถงความเปนประชาธปไตยอยางแทจรง” (the

realization of true democracy)

(cf. Austin Ranney. The Governing of Men, New York: Holt, Rinehart and

Winston, 1962, p.172.)

ตวอยางทสอง ไดแก การทไดฝายผนยมลทธคอมมวนสตเรยกระบบของเขา

วา “ประชาธปไตยของปวงชน” หรอ “มหาชนาธปไตย”(People’s democracy) และจะ

เหนวาชอประเทศทนยมลทธดงกลาวสมยหนง เชน แอฟกานสถาน เกาหลเหนอ และลาว ใน

ยคนนมศพทประชาธปไตยอยดวย คอ 1) Democratic Republic of Afghanistan 2)

Democratic People’s Republic of Korea 3) Lao People’s Democratic Republic.

ตวอยางทสาม อดตผนานกปฏวตชาวรสเซย คอ วลาดมร เลนน(Vladimir

Lanin) กลาววา “ลทธคอมมวนสตอยางเดยวเทานนซงสามารถใหความเปนประชาธปไตยได

สมบรณ” (Loc. cit.)

อน ง เ ล น นย ง เ ร ยกว า ระบบคอมมวน สต เปน “ประชาธ ปไตยของชนชน

กรรมาชพ” (proletarian democracy) โดยถอวาเปนประชาธปไตยมากกวาประชาธปไตย

ของชนชนกระฎมพ (บรชวซ—bourgeoius democracy)

(William Ebenstein, et al., American Democracy in World Perspective, 5th ed.,

New York: Harper and Row, 1980, p.17.)

PS 103 277

ดงน น เมอใช ศพท ประชาธ ปไตยนจ งควรระบให ชดเจนเก ยวกบหลกของ

ประชาธปไตย อยางทใชกนโลกตะวนตก คอ เสรประชาธปไตย (liberal democracy)

3. ภาพพจน (image) ของประชาธปไตย

ในชวงหลงมหาสงครามโลกครงท 2 คอ ภายหลง พ.ศ.2488 องคการยเนสโก ได

สารวจความคดเหนโดยสมตวอยาง ของนกวชาการทงจากโลกตะวนตกและตะวนออกเปน

จานวนกวา 100 คน ทกคนลวนมทรรศนะทดตอประชาธปไตย ในอดต เปอรคลส

(Pericles) ผนาคนหนงของนครรฐเอเธนสยคโบราณเกนกวา 2400 ปมาแลว ไดแสดงความชน

ชมตอระบบการปกครองประชาธปไตยแบบโดยตรง

แตนกปราชญเพลโตมความเหนตอตานประชาธปไตย โดยถอวาเปนการใหอานาจแก

ผทปราศจากความร เพลโตตองการสถาปนาสงคมอนเลอเลศอยางทเรยกวา “อตมรฐ” โดยให

ผปกครองสงสดเปน “ราชาปราชญ” คอมทงสตปญญาและมอานาจและบรรดาผนาระดบ

รอง ๆ ลงไปเปนผมสตปญญา (wisdom) และคณธรรม (virtues)

อารสโตเตล มแนวคดคลายเพลโต แตไมตอตานประชาธปไตยมากนก ดงจะเหนได

วาในการแบงรปแบบของการปกครองอารสโตเตลจดประชาธปไตยอยในกลมของการปกครอง

โดยคนหมมากทมความโนมเอยงไปในทางทไมด แตการปกครองโดยคนสวนใหญซงม

แนวโนมไปในทางทดและอารสโตเตลเชอวาจะเปนไปไดคอ “มชฌมาธปไตย” หรอ

“มชฌมวถอธปไตย” (Polity) ซงพอทจะเทยบเคยงกบประชาธปไตยในยคปจจบนซงมหาชน

คนสวนใหญอยในระดบกลาง เชน ในองกฤษ สหรฐอเมรกา และญปน

ตอจากชวงเวลาของอารสโตเตล ศพทประชาธปไตยถกใชในความหมายทไม

แสดงความนยมชมชน (Mayo, op.cit., p.25.)

จวบจนกระทงศตวรรษท 17 ประชาธปไตยเรมไดรบการยอมรบวามคณคาโดยกลม

บคคลซงเรยกตนเองวา “ผขยบใหสงขน” หรอ “ผยกระดบ” (the levellers) ในประเทศ

องกฤษ

ตอนปลายศตวรรษท 18 คอ ประมาณ 230 ปมาแลว ผคนจานวนมากโดยเฉพาะผม

การศกษาไมพอใจกบการใชศพทประชาธปไตย และแมกระทง “บรรดาบดาผสถาปนา” หรอ

“ผประดษฐ” (Founding Fathers) คอ ผกอตงของประเทศและรฐธรรมนญของสหรฐอเมรกา

ไมยอมใชศพท “ประชาธปไตย” แตใชคาวา “ลทธสาธารณรฐนยม” หรอ “คตนยมแบบ

สาธารณรฐ” (republicanism) แทน สาธารณรฐนยมจงมความหมายแทนประชาธปไตยใน

ยคนน

PS 103 278

ในศตวรรษท 19 มการมองประชาธปไตยในแงทดอยางแพรหลายมากขน ดง

ปรากฏในขอเขยนของผมเชอสายขนนางฝรงเศสทมชอวาแอเลกซส เดอ ทอคเกอวลย

เกยวกบ “ประชาธปไตยในอเมรกา” ตอมาในศตวรรษท 20 คอ ภายหลงสงครามโลกครง

ท 1 (1914-18) มการมองประชาธปไตยไปในทางทดข นอยางชดแจง และถอกนวาศตวรรษท

20 นาจะเปนศตวรรษแหงสามญชนและศตวรรษแหงการทนานาชาตตดสนใจดวยตนเอง

(self-determination) โดยปราศจากการบบบงคบหรอขเขญใด ๆ

ดงนน ศพท “ประชาธปไตย” ไดกลายเปน “ศพทเกยรตยศ” (honorific) ทหลาย

สานกและหลายฝายตองการยดเปนของตนดงไดกลาวมาแลว หนงสอทมสาระคลายสารานกรม

(encyclopaedia) ยอย ๆ เลมหนงกลาววามความนยม เรยกตนเองวาเปนประชาธปไตยไมวา

เปนฝาย “Left, Center, or Right.” ทงนเพราะ “Recently, democracy seems to have

scored a historic victory over alternative forms of governance.” และ “Political regimes of

all kinds throughout the world style themselves democracies—albeit that there may be

vast differences between statement and execution. Democracy seems to bestow an

aura of legitimacy on modern political life: rules, laws, policies, and decisions appear

justified when they are “democratic.”

(Joel Krieger, ed. The Oxford Companion to Politics of the World. Oxford

University Press, 1993., p.220)

ตวอยางพอเหนไดจากการท 1) ฮตเลอร เรยกระบบเผดจการนาซของเขาวา

“ประชาธปไตยทแทจรง” (“real” democracy) 2) มสโสลน เรยกระบบฟาสซสตของเขาวา

เปน “ประชาธปไตยแบบอานาจนยม” (authoritarian democracy) 3) ในยคสหภาพโซเวยต

เรยกระบบการปกครองของตนวาเปน “ประชาธปไตยทแทจรง” (Mayo, op.cit., p.26.) โดย

เรยกการปกครองในโลกตะวนตกวาเปน 1) “ประชาธปไตยแบบกระฎมพ” (bourgeois) 2)

“แบบนายทน” หรอ 3) “ประชาธปไตยแบบทราม” (sham democracy) 4) สวนประเทศ

ซงนยมคอมมวนสตอน ๆ รวมทงในยโรปตะวนออกและประเทศจน เรยกระบบของตนวาเปน

“ประชาธปไตยของประชาชน” หรอ “มหาชนาธปไตย” (People’s Democracy)

4. นยามศพท

4.1 นยามโดยเปอรคลส รฐบรษเอเธนส

เปอรรคลส เปนรฐบรษเอเธนส มบดาเปนนายพลเรอ เมอวยเยาวไดศกษากบอาจารย

ทมชอเสยงสมยนนเปนผสนบสนนศลปวฒนธรรม เชน การสงเสรมการสรางวหารอนลอชอ คอ

PS 103 279

พารเธนอน (Parthenon) ชวงทเปอรคลสมอานาจอยประมาณ 14 ป เขาไดพยายามสงเสรม

ประชาธปไตยอยางเตมท ตาแหนงตาง ๆ ของทางการกเปดโอกาสใหพลเมองมสวนเขา

รวม และนครรฐเอเธนสกมการตงเงนเดอนประจาใหแกเจาหนาทผทางานใหดวย ตอมาในป

431 กอนครสตศกราช (431 B.C.) ไดเกดสงครามเปโลปอนนเซยนระหวางนครรฐเอเธนส

กบนครรฐสปารตา ซงเปนเชอสายกรกดวยกน สงครามครงนไดนาความพนาศสเอเธนส

และเปอรคลสเองกถกออกจากตาแหนง ถกสอบสวน ถกปรบ แตในภายหลงกไดกลบไปม

อานาจตามเดม จวบจนสนอายขย

ในโอกาสทมพธไวอาลยผวายชนมในสงครามเปโลโปนเซยน (431 B.C.) เปอร

คลสไดกลาวสรรเสรญความดงามของการปกครองแบบประชาธปไตย ซงมสาระ 4 ประการ

ดงน

1) รฐบาลโดยประชาชนโดยการม 1) สวนรวมอยางเตมทและ 2) โดยตรง

2) ความเสมอภาคในเชงกฎหมาย

3) มการยอมรบนานาทรรศนะและนานาทกษะเพอไดมบทบาทในการปกครอง

4) ใหความเคารพตอเรองราวทเปนสวนตวโดยแยกออกจากความรบผดชอบตอ

สาธารณะ

(Ebenstein, et al.,p.16. The Columbia Encyclopedia, 2nd

ed., New York:

Columbia University Press, 1956, pp.16-17.)

4.2 คานยามประชาธปไตยยอดนยมของมหาบรษอเมรกน อบราฮม

ลนคอลน

ประมาณ 80 ปภายหลงการแยกตวจากองกฤษ สหรฐอเมรกาไดตกอยในสภาพ

สงครามกลางเมอง (Civil War) ระหวางฝายเหนอกบฝายใตในประเดนเกยวกบการเลกทาส

ขณะนนประธานาธบด ไดแก อบราฮม ลนคอลน (1809-1865) มผลมตายมากและไดมการ

ประกอบพธไวอาลยสาหรบผวายชนม ณ เมองเกตตสเบอรก (Gettysburg) ในมลรฐ

เพนซลวาเนย ในวนท 19 พฤศจกายน ค.ศ.1863

สนทรพจนตอนหนงของประธานาธบดลนคอลนผเลกทาสในสหรฐอเมรกามวา

“รฐบาลของประชาชนโดยประชาชน เพอประชาชน จะไมมวนสญสลายไปจากผนพภพน”

(Lewis Copeland and Lawrence Lamm eds. The World’s Great Speeches, 2nd

ed., New York: Dover, 1985, p.315.)

วาทะดงกลาวกลายเปน “คานยามยอดนยม” เพราะกะทดรดและกระชบความ

PS 103 280

5. อธบายเพมเตมรฐบาลของ โดย และเพอประชาชน

5.1 รฐบาลของประชาชน ไดแก การถอกรรมสทธคอความเปน “เจาของ” ใน

รฐบาลโดยประชาชนมความหมาย 2 ประการ ไดแก

ประการแรก การมอานาจทจะดดแปลงแกไขปรบปรงไดตามทเหนสมควร การทเรา

เปนเจาของบาน ยอมหมายความวา เราสามารถทจะดาเนนการเกยวกบวตถทเราเปนเจาของ

ได เชน เราอาจดดแปลงบานตามทเหนสมควรเพอใหเหมาะกบการอยอาศย

ก. การเปน “เจาของรฐบาล” ตามระบอบประชาธปไตย ยอมหมายความวา สามารถ

ดาเนนการบางอยางเพอใหมรฐบาลเปนไปตามเจตจานง การกระทาดงกลาวยอมเปนไปตามกลไก

อนไดแก วถทางแหงการเลอกตงเปนคราว ๆ ไป

ข. และการมเสรภาพในการวจารณการปฏบตงานของรฐบาลโดยผานสอมวลชนบาง

โดยผานกลมผลประโยชน (ชมรม สมาคมตาง ๆ) บาง หรอโดยการแสดงความคดเหนใหปรากฏ

ในทสาธารณะ ซงในประเทศองกฤษไดมการจดบรเวณไวใหโดยเฉพาะสถานทอนเลองชอ ซง

ประชาชนสามารถแสดงความคดเหนโดยเสรในองกฤษ ไดแก สวน ไฮดหรอไฮดปารค

(Hyde Park) ในมหานครลอนดอน หลงจากจอมพล ป.พบลสงคราม นายกรฐมนตร 8 สมย

ของไทยไดเดนทางรอบโลก และไปชมประชาธปไตยทไฮดปารคมาแลว ไดเปดเสรภาพใหมการ

พด ณ ทองสนามหลวง

ประการทสอง การเปนเจาของรฐบาลยอมเนนความผกพนของราษฎรทพงมตอ

ระบบการปกครอง การทบคคลเปนเจาของสงใดสงหนง ยอมมความผกพนหวงแหนในสงนน

คอพยายามเกบรกษาและปรบปรงใหดขนเรอย ๆ ตามกาลงความสามารถ

5.2 รฐบาลโดยประชาชน ไดแก การไดมาซงรฐบาลจะตองผาน “กระบวนการ”

หรอ “ขนตอน” ของการใชสทธตาง ๆ ของผอยในรฐ

พลเมองยอมมสทธเขามสวนรวมในการปกครองประเทศ ซงอาจเปนโดยตรงหรอ

โดยออม

ประชาธปไตยแบบโดยตรง (direct) คอ การทราษฎรชมนมพรอมกนเพอตดสนใจ

ในเรองสาคญ ๆ วธการแบบนทาไดยาก เมอมประชาชนในสงคมเปนจานวนมาก ยกเวนการ

แสดง “ประชามต” (เรฟเฟอเรนดม referendum) เปนครงคราวในบางเรอง ซงออกเสยงเพยง

วา “รบ” หรอ “ไมรบ” เทานน”

และแบบโดยออม (indirect) คอ โดยผานสภาผแทนราษฎร เรยกวาโดย “การสง

ทอดตอสองระดบ” หรอ การไหลผาน 2 ขน (two step flow) คอ การเสนอขอคดเหนผาน

PS 103 281

กลม สมาคม ชมรม และองคการตาง ๆ กอนทจะถงระดบสง

5.3 รฐบาลเพอประชาชน มความหมายเนนหนกไปในทาง “เปาประสงค” หรอ

“จดหมายปลายทาง” ของระบอบการปกครองมากกวากระบวนการซงเนนเรองขนตอนหรอ

มรรควธทจะสเปาหมาย “รฐบาลเพอประชาชน” หมายถง การคานงถงผลลพธ (output) ซง

ไดแก คณประโยชน หรอคณปการ (benefits) ตอคนหมมาก

6. คานยาม

การปกครองซงรฐบาลมอานาจจากดโดยกลไกตาง ๆ

การปกครองประชาธปไตย เ ปนแบบ “รฐ บา ล ม อา น า จ จา กด ” ( limited

government) ซงแตกตางจาก “รฐบาลแบบอานาจเดดขาด” (absolute government)

การมอานาจจากดมกลไกอย 2 ประเภทใหญ ๆ คอ 1) กลไกภายใน และ 2) กลไก

ภายนอก (Scruton, op.cit., p.272.)

กลไกภายใน ไดแก การทผมอานาจอธปไตยรจกยบยงชงใจ ไมปลอยใจเพลนไปกบ

การใชอานาจกลไกนภายใน (internal restraint) นเปนเรองของการควบคมตนเอง ใชมโน

ธรรมหรอศาสนธรรมเปนบงเหยน

กลไกภายในเปนเรองสวนบคคล มนษยบางคนเกดมาพรอมกบแนวโนมทจะแสดง

อานาจ แตบางคนมนสยนอบนอมถอมตน และแมจะมอานาจอยในมอแตรจกกาหนดกรอบ

แหงการปฏบตไวในใจและปฏบตตามโดยไมตองมผใดมาบงคบ ผนาของประเทศประชาธปไตย

บางคนและในบางสมยมลกษณะแหง “ความเปนประชาธปไตย” ในวถชวต คอ ดวยการ

แสดงออกเชงพฤตกรรมมากกวาคนอน บางครงอาจจาเปนตองใชอานาจแตกมไดทาไปดวย

ความโกรธเคอง โดยหนาทและดวยความตระหนกวา ไมวาจะเปนยาจก วณพก หรอเศรษฐคน

มเงนแลวแตเปนเพอนมนษยดวยกนทงสน

“จตวญญาณ” (spirit) แหงความเปนประชาธปไตยดวยกลไกภายในของตนเองเหน

ไดชดกรณของ อบราฮม ลนคอลน อดตประธานาธบดผย งใหญทสดคนหนงของสหรฐอเมรกา

ลนคอลนไดแสดงพฤตกรรมทงโดยวาจาและการกระทาอยางทเรยกวา “ปราศจากขนของขด

เคองใด ๆ แตเปยมไปดวยการณยคณธรรม” (with malice toward none; with charity

for all)

การควบคมอานาจรฐโดยกลไกภายนอกมวธการตาง ๆ กน เชน 1) การกาหนด

สทธมนษยชนใหปรากฏชดแจงในรฐธรรมนญ และ 2) และการแบงแยกอานาจออกเปนฝาย

PS 103 282

ตาง ๆ (separation of powers) คอ ฝายบรหาร ฝายนตบญญตและฝายตลาการเพอทจะใหม

การตรวจสอบกนเองเพอไดเกดดลยภาพ (checks and balances)

ในสหรฐอเมรกาการใหอานาจอยในวงจากดเหนไดจากการทฝายนตบญญตแยก

จากการเปนฝายบรหารได กลาวคอ ผแทนหรอวฒสมาชกอเมรกนหากไมลาออกจากการเปน

สมาชกรฐสภา กไมอาจเปนรฐมนตรได รฐมนตรอเมรกนไมอาจจะเปนสมาชกสภาผแทนพรอมๆ

กนได

ในระบบองกฤษ ผแทนราษฎรสามารถดารงตาแหนงนตบญญตของตนเอง

และเปนรฐมนตรฝายบรหารพรอม ๆ กนไปได

การปฏบตการเชนน เปนขนบธรรมเนยมขององกฤษซงม “กลไกภายใน” ควบคม

อยดวยอยางทรจกกนในนามของ “มารยาททางการเมอง” โดยขนบธรรมเนยมเชนวานเมอม

กรณทมความรสกวาเปนการเสยเกยรตยศอยางมมลมากพอสมควร รฐมนตรองกฤษมกจะยน

ใบลาออก ตวอยาง คอ กรณทรฐมนตรกลาโหมขององกฤษผหนงไดตดสนใจลาออกภาย

หลงจากการทอารเจนตนาไดจโจมบกหมเกาะฟอลคแลนด โดยฝายกลาโหมไมไดเตรยม การ

ตอสไวอยางพรอมเพรยงพอควร

แนวคดแบบ “มารยาททางการเมอง” แตกตางออกไปในกรณสหรฐอเมรกา ซง

ชอบกาหนดวงกรอบแหงตรรกนตนย กลาวคอ นยมทาเรองราวตาง ๆ ใหเปนไปในรปของ

กฎ ระเบยบ หรอเปนกฎหมาย หรอขอบงคบตางๆ

ดงนน เมอเกดกรณออฉาว หรอกรณกลาวหาขน ขาราชการการเมองอเมรกนซงมก

รอจนใหกระบวนการทางกฎหมายเปนฝายตดสนแทนทจะใหเปนไปในรปของจรยธรรมทาง

การเมอง

ในระบอบ “เอกรฐ” แบบองกฤษและแบบไทย การปกครองแบบประชาธปไตยโดย

ใหอานาจรฐบาลจากดยอมสามารถกระทาไดโดย “กระจายอานาจ” ไปสหนวยอน ๆ อยางทเรยก

กนวา “การปกครองทองถน” เชน ในรปของการปกครอง 1) นครหลวง เชน

กรงเทพมหานคร 2) การเปนเมอง เชน เมองพทยา 3) การเปนเทศบาล และ 4) สขาภบาล

(ตอมามการยบสขาภบาลและม อบต. คอองคการบรหารสวนตาบล)

สาหรบในระบบ “สหพนธรฐ” อานาจยอมถกแบงแยกหรอออกมาจากศนยกลาง

(decentralized) มาสมลรฐตาง ๆ ทงนเปนไปตามระบบแหงการเปนสหพนธรฐอยแลว

(Florence Elliott and Michael Summerskill. A Dictionary of Politics, 4th ed.,

Middlesex, England: Penguin, 1964, p.82.)

PS 103 283

หลกทฝายตลาการเปนอสระ (judicial independence) สาคญอยางยง ทงนเพอ

พทกษสทธและเสรภาพของราษฎรเปนการตวงหรออาณาเขตแหงอานาจรฐ วธการทปฏบตใน

ประเทศไทยใหความสาคญกบความเปนอสระของฝายตลาการมากพอควร กลาวคอ รฐมนตร

ยตธรรมมอานาจหนกไปในทางธรการ แตการสาคญ ๆ ตองผานความเหนชอบของ

คณะกรรมการขาราชการตลาการ(ก.ต.) ซงผทเปนกรรมการไดตองไดรบเลอกตงมาจาก

ขาราชการฝายตลาการ

7. ความหมายประชาธปไตย

ประชาธปไตย ไดแก การปกครองโดยเสยงขางมาก (majority rule)

การปกครองโดยเสยงขางมากยนอยบนฐานของความคดทวาแตละคนมสทธเทากน

คอ 1 คน 1 เสยง เมอมความเสมอภาคเชงการเมองเชนนยอมตองใช “จานวน” เปนเกณฑ

ตดสน เกณฑ คอ “เสยงขางมาก”

(William Ebenstein, et al. American Democracy in World Perspective, 5th

ed., New York: Harper and Row, 1980, p.6.)

ในปจจบนการถอ “จานวน” เปนเกณฑอาจดเปนของธรรมดา แตในอดตนนจดวาเปน

“การปฏวต” ถอเปนความคดแบบ “นอกลนอกทาง” อยางขนานใหญ ทงนเพราะแตเดมมาผม

อานาจมกเปนบคคลคนเดยว เชน กรณพระราชา หรอคณะบคคล

เมอใชเกณฑเสยงขางมากยอมตองระบวา “ขางมากของอะไรหรอของกลมใด”

เดมทเดยวสทธในการออกเสยงเลอกตงอยในขอบเขตจากด เชน ไดแก 1) ผมทรพยสน 2) ผม

เชอชาตบางเชอชาต และ 3) เพศ นอกจากนมการจากดสทธของผซงถอวาหากใหสทธแลวจะ

เปนอนตรายตอสงคม คอ ขาดความรบผดชอบ ไดแก ผตองโทษและคนไขโรคจต เปนตน อนง

อาจไมใหสทธแกผทถอวาอยนอกความเกยวพนของเรองทางโลก ไดแก ภกษสงฆในประเทศท

นบถอศาสนาพทธอยางประเทศไทย เปนตน

การจากดสทธมกกระทากบผทมาทางานชวครงชวคราว ซงไมไดเปนพลเมองตาม

กฎหมาย ตวอยาง ไดแก คนงานจากประเทศอน ๆ ซงเขาไปทางานในยโรปตะวนตก (ใน

เยอรมนใชศพทซงแปลวา guest workers) บางคนทางานอยหลาย ๆ ป แตกไมมสทธออกเสยง

การแสดงออกซงเสยงขางมาก อาจถกจากดในเชงพฤตกรรมกได เชน มการกาหนด

วาบคคลนน ๆ ตองอาศยอยในเขตเลอกตงเปนระยะเวลาเทานนเทานป มการกาหนดใหไป

ลงทะเบยนไวลวงหนากอนทจะถงวนเลอกตง

การใชหลกเสยงสวนมากอยางเตมทยอมสามารถกลายเปน “ทรราชของเสยงขาง

PS 103 284

มาก” (tyranny of the mojority) ได

หลกเสยงสวนมากมกประกอบดวยหลก “สทธของคนสวนนอย”—minority

rights (Ebenstein, op.cit., p.8, p.10.)

ซงหมายถง 1) ผมความเหนแตกตางออกไป 2) ผมเชอชาต ศาสนา ภาษา หรอ

ลกษณะอนๆ ทแตกตางออกไปจากคนสวนใหญ การคมครองผมเสยงสวนนอยมกใชวธการเชง

กระบวนการ คอ ตามขนตอนกระบวนการทเหมาะควร (procedural guarantess) เชน

สทธในการชมนมอยางสนต ในการรวมกลม และในการรองเรยนตอรฐบาล

ทงนโดยมากเปนเรองการคมครองโดยฝายตลาการ การคมครองคนสวนนอย

สาคญยงในประเทศ ซงมขดแยงเชงเชอชาต ภาษา และศาสนา

ตวอยาง คอ ในสหรฐอเมรกาคนสวนใหญเปนพวก WASP คอ เปนคนผวขาว

(White) เชอสายองกฤษ หรอแองโกลแซกซอน (Anglo-saxon) และนบถอศาสนาโปรเตส

แตนท (Protestant) สาหรบคนสวนนอยมทงคนผวขาวและผวสอน ๆ ไดแก คนเชอสายผว คน

เชอสายยโรปตะวนออก คนนโกร คนเมกซกนเชอสายผสม (ฮสแปนคอเมรกน—Hispanic

American) และคนอนเดยนแดง เปนตน

หากบคคลเหลานนไมไดรบการคมครอง จากการทมความคดเหนแตกตางหรอ

จากการมสภาพทางเศรษฐกจสงคม และวฒนธรรมแตกตางยอมกอใหเกดการกดขเอารดเอา

เปรยบโดยคนหมมาก ซงบางครงอาจแสดงอารมณรนแรง เชน ทเคยทาทารณกรรมกบคนผวดา

อยางทเรยกวา “lynching” (ลนชง) ในภาคใตของสหรฐ อเมรกา และการทคนอเมรกนสวนใหญ

พยายามกดขคนอเมรกนเชอสายญป น เชน นเซ (Nisei) ในชวงมหาสงครามโลกครงท 2

หลกนตธรรม ประชาธปไตย ไดแก “การปกครองโดยยดหลกนตธรรม” (rule

of law) คอ การปฏบตตามขอกาหนดและภายในขอบเขตแหงหลกกฎหมาย

ตามความหมายนถอวากฎหมายจะตองใหความยตธรรมแกทกคนเสมอ ประเดนน

เปนเรองทถกเถยงกนมาก เพราะกฎหมายบางฉบบอาจไมใหความเปนธรรม สวนดของคา

นยามนไดแก การทสงเสรมใหคนรจกเคารพกฎหมายซงศาลเปนผพจารณา

การพจารณาตองเปนไปตามกระบวนการทใหความยตธรรมมากทสด เชน ใหโอกาส

ใน 1) การมทนายความทแกตางให 2) การทราบวาสทธของผถกกลาวหาในฐานะพลเมองม

อะไรบาง โดยเฉพาะจะตองถอวาบรสทธจนกวาจะถกพพากษาวากระทาผด

ในทางตรงกนขามการไมเปนประชาธปไตย คอ การยด “กฎหม” เหนอ

“กฎหมาย” กฎหมอาจเปนในรปของการประชาทณฑโดยฝงชนหรอการตง “ศาลเตย” หรอ

PS 103 285

“ศาลจงโจ” (Kangaroo court) ขนมาพจารณาโดยไมถกตองตามกระบวนทางยตธรรม การม

ศาลเตยเปนการกระทาโดยพลการของฝงชนและไมสอดคลองกบหลกประชาธปไตย อนง ใน

ประวตศาสตรอเมรกนเคยมการทาทารณโดยคนบางกลม เชน พวกขวาจดแบบพวก คล คลก

แคลน (KLU KLUX KLAN) ทารายและทาทารณกบคนนโกร หรอผทตอสเพอสทธของมนษย

และในวงการนสตนกศกษาในบางสถาบน มการ “รบนองใหม” (มกเรยกวา Freshies) อยาง

รนแรงอนเปนการผดกฎหมายและศลธรรมอนด การกระทาเชนนนแมจะเหนชอบโดยคน

จานวนหนง แตกถอวาผดหลกนตธรรม

8. เสยงประชาชนคอเสยงทพย

ประชาธปไตย ไดแก “การปกครองทถอวาเสยงประชาชนเปนสรรพสาเนยง

เสยงทพย หรอเสยงสวรรค” เปนการเปรยบเทยบวาเสยงประชาชนเหมอนกบเปน “ฟาสง”

คาบญชาจากเทพเจา หรอ “เทวโองการ” คอ มอานาจบงคบรฐบาลใหปฏบตตามได

วลนเปนทนยมมากจงมกใชเปนคาขวญหรอสโลแกน (slogan) แตมปญหามากใน

การวเคราะหวาอะไร คอ “เสยงประชาชน”

ในสงคมหนง ๆ ยอมมคนหลายกลมหลายสมาคมหลายหมเหลา หลายความคดเหน

ดงนน จงมความยงยากวาควรจะฟงเสยงประชาชนจากกลมใด เชน

1) การขาดความเหนรวมกนเปนฉนทานมต (consensus) ทศนะของแตละกลม

ยอมแตกตางกนออกไปทาใหไมทราบวาอะไร คอ เสยงมหาชน เชน อาจเปนเสยงมาจากกลมผ

อยในเมอง กลมผมอาชพอสระ หรอกลมชาวไร ชาวนา

2) เสยงเงยบ บางกลมอาจไมกลาแสดงความคดเหน คอ เปนเพยงเสยงเงยบ ซงทา

ใหไมปรากฏ คอ ไมเปนททราบกนอยางกวางขวาง ในบางครงเสยงเงยบอาจเปนเสยงเงยบ

สวนมาก (silent majority) และ

3) อยไกลเกนไป คนบางกลมอยหางไกลออกไป จนไมมการทราบความคดเหน โดย

เจาหนาทบานเมองหรอโดยนกการเมอง

ทมาแหงวล “เสยงประชาชนเปนสรรพสาเนยงเสยงสวรรค” ไดแก วอกซ ปอป

ปล วอกซ เดอ (Vox Populi Vox Dei) ซงเปนภาษาลาตนหรอแลตตน (Latin) และเปนท

ทราบกนแพรหลาย ดงจะเหนไดจากปฏกรยาของยาซฮโร นากาโซเน (Yasuhiro

Nakasone) เมอทราบผลของการเลอกตงในเดอนกรกฎาคม 2529 วาพรรคของตน คอพรรค

ประชาธปไตยเสรนยม (LDP, Liberal Democratic Party) ไดรบคะแนนเสยงสนบสนนอยาง

PS 103 286

ทวมทนในรอบ 31 ป ผลคอพรรค LDP ไดชยชนะ 300 ทนงจาก 512 ทนงในสภาลางของ ได-

เอท (Diet = รฐสภา) และมผสมครอสระอก 4 คน จะขอเขาเปนสมาชก LDP จงรวมเปน 304

ทนง และในสภาสงหรอสภาทมาจากสมาชกสภาอน ๆ (House of Councillors) ได 142 ทนง

จาก 252 ทนง

ปฏกรยาของนากาโซเน นายกรฐมนตรรกษาการของญปนขณะนน คอ การกลาววา

เขายนดกบ “สรรพสาเนยงเชนนของชาต (อนเปน) สาเนยงแหงสรวงสวรรค เปนเสยง

แหงพระผเปนเจา” (“This voice of the nation, this voice of heaven, this voice of God.”)

(Time, July 12, 1986, p.4.)

9. ประชาธปไตย ไดแก การยดหลก ปชาสข มหตตม และ มหาชน หตายะ

ประชาธปไตยตามความหมายนยดหลกทวาจะตองเปนการปกครองโดยคานงถง

ความสขของประชาชนเปนใหญ

ปชาสข คอ ความผาสกของประชาชน มหตตม คอ มหา + อตตม อนหมายถง การ

เปนของเลศทสด คานยามนเนนเปาหมายโดยมไดบอกวาจะทาใหเปนผลสาเรจไดโดยวธใด

หรอโดยกระบวน การใดบาง

ตามหลกพทธศาสนา ประชาธปไตยมลกษณะคลายกบโลกาธปไตย หมายถง

อธปไตยเปนของโลก ศพท “โลก” ณ ทนหมายถงสงคมหรอคน

ดงนน คาวาโลกาธปไตย ในภาษาบาลจงพอทจะถอไดวา คอ ประชาธปไตย เมอม

การกลาวปราศรยโดย อนทรา คานธ อดตนายกรฐมนตรของอนเดย ซอนยา คานธ (Sonya

Ganchi) บตรสะใภเชอสายอตาเลยนซงเปนหวหนาพรรคคองเกรสซงประสบชยชนะอยางสงใน

การเลอกตงระดบทองถนในอนเดยชวงกอนกลางเดอนพฤษภาคม 2547 มกใชคาขนตนวา

“สรรพโลก” ซงหมายถง “ประชาชนทงหลาย”

อนง มหลกพทธศาสนาอกประการหนง คอ “มหาชนหตายะ” และ “มหาชนสขา

ยะ” หมายถง การเปนรฐบาลทมง “ประโยชนของมหาชน” และ “ความสขของมหาชน”

นกคดองกฤษผหนงแนวอตถประโยชนนยม (utilitarianism) ชอ เจอเรมม

เบนธม ไดเขยนทานองเดยวกน คอ จดมงหมายของรฐควรเปน “ความสขทใหญยงทสด

สาหรบคนจานวนมากทสด” (“The greatest happiness of the greatest numbers.”)

ขอแตกตางอยางหนงอยทวา ในทางพทธประโยชนหรอความสขเปนเรองทางอ

วตถ คอ ทางจตใจ หรอนอกเหนอจากทางวตถ แตเบนธม เหนประโยชนทางวตถ

PS 103 287

ยงกวานน ในพทธศาสนามการแยกแยะออกเปน 3 ระดบ คอ

1) ประโยชนปจจบน

2) ประโยชนอนาคต

3) ประโยชนอยางยง

10. สองรปแบบแหงการปกครองประชาธปไตย : แบบแรกโดยตรง

ม 2 รปแบบใหญ ๆ คอ 1) แบบโดยตรง (Direct Democracy) หรอบางครงเรยกวา

ประชาธปไตยแบบมสวนรวม (Participatory Democracy) คอ ราษฎรมบทบาทในการ

ตดสนใจในกจการของบานเมองโดยไมตองผานกระบวนการหลายขนตอน และ 2) แบบโดย

ออม (Indirect Democracy) คอแบบมตวแทน (Representative)

สาหรบแบบทสองมการนามาใชและไดเกดสภาพทเรยกวา ประชาธปไตยแบบม

“กลมหลากหลาย” หรอ “แบบพหนยม” (Pluralist) รปแบบนมปรากฏในประเทศทไดมการ

พฒนาประชาธปไตย จนเขาสภาวะแหงการมเสถยรภาพมาก เชน ในสหรฐอเมรกาและองกฤษ

สาหรบในเอเซย ตวอยาง ไดแก ญปน

ประชาธปไตยแบบโดยตรง ไดแก รปแบบการปกครองทใหราษฎรม “สวนรวม” ใน

การ 1) ตรากฎหมาย และ 2) บงคบกฎหมาย คอ ใหมการบงคบใหเปนไปตามกฎหมาย

หมายถง การมบทบาททางการบรหารและทางการตลาการดวย

ประชาธปไตยแบบโดยตรงมในยคนครรฐเอเธนส ประมาณ 24 ศตวรรษมาแลว การ

ใชอานาจตลาการแบบโดยตรงของนครรฐเอเธนส เคยมปรากฏดงตวอยางการพพากษา

คดซอคระตสในทชมนมชน คดดงกลาวเกยวกบการกลาวหาซอคระตสวา เปนผมความคด

นอกลนอกทางไมยอมเชอในสงทคนทงหลายเชอ เชน ซอคระตสตงขอกงขาวาเทวดาคงไมสข

สบายเหมอนอยางทคนคดกน เพราะตานานเรองเทวดากรกกมการทะเลาะเบาะแวงกนมากซง

มปรากฏในหนงสอประเภทปรมปรานยายหรอปกรณม (Mythology) เกยวกบเทพเจาระดบ

หวหนา คอ ซส (Zeus) และ อพอลโล (Apollo) เปนตน

PS 103 288

11. ประชาธปไตยในนครรฐเอเธนส

แมจะใชศพทประชาธปไตยกบนครรฐเอเธนส แตกไมอาจเรยกไดวาเปนประชาธปไตย

อยางทเรารจกกนทกวนน เพราะสภาพ การณแตกตางกน

(Levine, op.cit., p.39.)

เชน ประชากร เอเธนสมประมาณ 300,000-400,000 คน แตผมสทธเพยง 20,000-

40,000 คน คอ ไมถงรอยละ 10 ของประชากรทงหมด ผทถกกดกนไมใหมสทธ ไดแก สตร

ทาส และเยาวชน

ในชวงทมประชาธปไตยแบบนครรฐเอเธนส สภาพเศรษฐกจและการเมองและอน ๆ

ยงไมสลบซบซอนมากนกเปนลกษณะแหงคลนลกท 1 คอ สงคมเกษตรกรรม ตอมาเขาส

คลนลกท 2 คอ การเขาสสงคมอตสาหกรรม (industrial society)

นบตงแตในชวงทายแหงศตวรรษท 20 1980-9 (Eighties) และ 1990-99 (Nineties)

สงคมแปรเปลยนชดเจนยงขนเขาส ความเปน Post-Industrial (คอ ยคภายหลง

อตสาหกรรม ซงเรยกกนวาคลนลกท 2 ตามศพทของนกคดอเมรกน Alvin Toffler ในหนงสอ

ชอ The Third Wave.) ประเดนปญหาทางการเมองการปกครองมใชเปนเรองทพจารณาโดย

ผวเผนได

ตวอยาง ไดแก นโยบายทางเศรษฐกจหรอทางการศกษาในยคใหมมความลกซงและ

เกยวพนกบเรองอน ๆ เปนอยางมาก และการตดสนใจยอมตองทาแบบโปรงใส เมอเปนเรอง

“People are the roots, the state is the fruit. If the roots are

sweet, the fruits are bound to be sweet.”

Mahatma Gandhi

Father of Medern India

“ประชาชนเปรยบเสมอนรากไม รฐเปนผลไม

หากรากไมมรสหวาน ผลไมยอมมรสหวานไปดวย”

มหาตมะ คานธ บดาแหงอนเดยยคใหม

จาก มหาตมะ คานธ ชวประวตของขาพเจา

กรณา กศลาลย แปล ,กรงเทพฯ : กมลากร, 2515, หนา ฎ.

PS 103 289

ซบซอนกยอมไมอาจแกไขไดเพยงโดยการลงมตหรอการวางนโยบายอยางเดยว แตมภารกจ

เกยวเนองทจะตองกระทามาก เชน 1) การจดหาเงนงบประมาณ 2) การหาผเชยวชาญ 3)

การจดลาดบความสาคญกอนหลง (priority) ของงาน 4) การประสานงานระหวางหนวยงาน

หากเปนปญหาการจราจร ปญหาสภาวะแวดลอมเปนพษ ปญหาคาครองชพสง การ

แกไขปญหาเหลานยอมตองอาศยผบรหารอาชพ (professional) และผมความเชยวชาญเปน

พเศษ (highly skilled) ดวย

ความสนใจการบานการเมองเปนกจวตร พลเมองในนครรฐเอเธนสมความเอาใจ

ใสในกจการอนเปนสวนรวม แตปจจบนบคคลยอมมภาระอยางอนอยแลว ในวนหนง ๆ ตางคน

ตางกมธรกจของตน

การใชเวลาสวนใหญเอาจรงเอาจงกบเรองการเมองยอมทาไดยาก หรอทาไมไดเลย

สาหรบคนหมมาก ผตองทามาหาเลยงชพจนแทบไมมเวลาวาง ประชาธปไตยแบบโดยตรงมไดม

เงอนไข เพยงแตวา

1) ใหประชาชนเอาใจใสกจการบานเมอง

2) สามารถสละเวลามาประชมไดอยางสมาเสมอเพอการปรกษาหารอและการลงมต

การสละเวลาดงกลาวทาไดยากในสงคมสมยใหม อนง นอกจากการสละเวลามาประชมแลว

3) ควรจะมเวลาศกษาและใครครวญปญหาตาง ๆ ดวย

มกมผมสทธเขารวมในการประชมในนครรฐไมมากนก ปจจบนพลเมองมมากกวา

สมยนนอยางมหาศาล แมเพยงกรงเทพมหานครเพยงจงหวดเดยว ซงมคนมากกวา 5 ลานคนก

ใหญเกนกวาทจะจดประชมได ณ ทเดยวกนได

แนวคดเกยวกบการใหประชาชนมบทบาทโดยตรงในการปกครองยงมอยมาก

และมการผลกดนใหประชาชนเขามสวนรวมโดยตรงในการปกครองระดบทองถน (local

government)

ผลของแนวคดนมตาง ๆ กน เชน การใหมการกระจายอานาจจากศนยกลาง

(decentralization) และไดรบการสนบสนนจากกลมทเรยกวาซายใหม (New Left)

(Terrence E. Cook and Patrick M. Morgan eds. Participatory Democracy, San

Francisco: Canfield Press, 1971, p.401.)

12. ประชาธปไตยแบบโดยตรงในปจจบน

การมรปแบบประชาธปไตยแบบโดยตรงหรอแบบมสวนรวมสามารถกระทาไดใน

นครรฐเอเธนส แตตอมาไมอาจกระทาไดยกเวนในบางแหง

PS 103 290

12.1 สหรฐอเมรกา ประชาธปไตยแบบโดยตรงมในเมองหรอชมชนเลก ๆ บาง

แหงในสหรฐอเมรกาเรยกวาประชมเมอง “town meeting” บรเวณทมปรากฏมาก คอ บรเวณ

“องกฤษใหม” (New England) ทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอของสหรฐอเมรกา

การพจารณาเรองในการ “ประชมเมอง” ดงกลาว ในเรองเฉพาะประเดนเทานน

ในกรณอน ๆ เชน การเกบภาษของมลรฐยอมปฏบตตามกฎเกณฑแหงประชาธปไตย

แบบมผแทนหรอแบบมตวแทน ประชาธปไตยแบบ “การประชมเมอง” มมาตงแตอเมรกายง

ไมเปนประเทศสหรฐอเมรกา คอ สมยยงเปนอาณานคมขององกฤษ และยงไมมสถาบน

พรรคการเมอง การประชมเมองในสมยเรมแรกในสหรฐอเมรกานน ผมสทธเขารวมไดแก 1)

เพศชายเทานน 2) ใหสทธเฉพาะผทเปนศาสนกชนของนกายศาสนาอนเปนทยอมรบเทานน

ดงนน สภาพทแทจรงของการประชมเมองในอเมรกาสมยกอน จงไมใชเปนแบบประชาธปไตย

เตมรป

(Fred E.Greenstein and Nelson W. Polsby, eds.Governmental Institutions

and Processes, Reading, Mass: Addison and Wesley, 1975, pp.269-271.)

12.2 สวตเซอรแลนด มประชาธปไตยแบบโดยตรง ในบางแควน (เรยกวา กงต

อง, canton) ของสหพนธสวตเซอรแลนดเปดโอกาสใหราษฎรมสวนรวม

12.3 อสราเอล ประชาธปไตยในชมชนคบบทซ (kibbutz บางครงแปลเปนไทยวา

“สงคหคาม”) มวธการประชาธปไตยแบบโดยตรงในการวางนโยบายและการบรหารงาน

(Levine, op.cit., p.39.)

12.4 กลไกแบบประชามต ประชาธปไตยแบบโดยตรงระดบชาตและระดบชมชน

ทมปรากฏในปจจบนไดแก วธการ “ประชามต” (referendum) หรอ “ราษฎรมต” (เพลบบท

ซท, plebicite) การออกเสยงในประชามตแตกตางจากในระบบการเลอกตง เพราะในระบบ

ประชามตใหตอบเพยง Yes หรอ No เทานน

การใชประชามตมในสหรฐอเมรกา ในบางเมองโดยการลงประชามตในบางเรอง

ตวอยาง คอ รฐบาลสมควรทจะมการจาหนายพนธบตร (bond) เพอหาเงนมากระทากจการ

สาธารณะบางอยาง เชน สรางโรงเรยนและโรงพยาบาลหรอไม

ในฝรงเศส อดตนายพลชารลส เดอ โกลย (Charles de Goulle) สมยทยงอยใน

ตาแหนงประธานาธบดใหมการออกเสยงลงประชามตในเรองนโยบายการปกครองทองถน

ปรากฏวาประชามตไมเหนชอบดวย เดอโกลยจงลาออกจากตาแหนงประธานาธบด

PS 103 291

ในองกฤษไมเคยมระบบประชามตมากอน แตในป ค.ศ.1975 ไดมการใหออก

เสยงแบบ referendum วาประชาชนจะเหนชอบกบการทองกฤษจะยงคงเปนสมาชก

ประชาคมเศรษฐกจของยโรป (European Community) หรอไม

(cf. C.C. Rodee, et al. Introduction to Political Science, McGraw-Hill

International, 1983, p.44.)

เดมเรยกเตมวา European Economic Community ปจจบนมกตดคากลางออกไป

และใชคายอวา EC แทน ซงเดมมกใชคายอ EEC

13. ปญหาของประชาธปไตยแบบโดยตรง

มนกคดบางคนผทสนบสนนการมประชาธปไตยแบบโดยตรง ตวอยาง ไดแก ฌง

ฌาคส รสโซ (Rousseau) แตตระหนกดวาจะตองมเงอนไขเชงเศรษฐกจและสงคมอยางนอย 4

ประการ ไดแก

1) มจานวนประชากรไมมากนก

2) ฐานะความเปนอยไมเหลอมลากนมากนก

3) สงคมมลกษณะสมานรป คอ ไมมลกษณะทางวฒนธรรมทแตกตางกนมาก

(เชน ไมมหลายศาสนา) และ

4) ผใชกฎหมายจะตองปฏบตตนภายในขอบเขตของกฎหมาย

รสโซ สรปวา ประชาธปไตยแบบโดยตรงมเฉพาะในชมชนเลก ๆ ทมอาชพ

เกษตรกรรม คอ สงคมแบบคลนลกท 1 เปนสวนใหญ ทงน มประเดนทจะตองพจารณาวาจะ

ดาเนนการกนอยางไร เชน 1) การกาหนดวนเวลาและสถานท สาหรบการประชมเพอ

พจารณาและลงมต 2) เตรยมระเบยบวาระ และใหขอมลสาหรบการประชม 3) กาหนด

กตกาแหงการประชม เชน จะชใหใครพด และใหเวลาพดนานสกเทาใด 4) เกณฑการลงมต

จะใชเกณฑเอกฉนทหรอเกณฑเสยงสวนมาก จะใชนบอยางไร และ 5) ในการลงมตหากยด

“เสยงขางมาก” เทานน โดยไมมกลไกทใหโอกาส “กลมเสยงขางนอย” ผลลพธจะเปนเหมอนกบ

อยภายใตเผดจการ ดงทปราชญชาวฝรงเศสในศตวรรษท 19 คอ อเลกซส เดอ ทอคเกอวลยได

เรยกวา “ทรราชยของเสยงขางมาก” ซงยอมไมแตกตางมากนกจาก “คณาธปไตย” หรอ

“อธปไตยของคณะบคคล”

ประชาธปไตยทมในนครรฐเอเธนส มผรวมชมนมในสภาพลเมอง “สภาประชาชน”

(“เอคเคลเซย”—ecclesia) นอยกวารอยละ 10 ของผมสทธในฐานะเปนพลเมอง คอ ตากวา

4,000 คน จากผมสทธประมาณ 40,000 คน (จากประชาชนประมาณ 400,000 คนของนครรฐ

PS 103 292

เอเธนส) ในชมชน “สงคหคาม” หรอคบบทซนน มผสนใจเขารวมประชมนอยมากโดยเฉพาะ

ในคบบทซขนาดใหญ และปรากฏวาโดยปกตมผสนใจอยางมากเพยงรอยละ 5-10 เทานน

14. ประชาธปไตยแบบออมหรอแบบมผแทน

ประชาธปไตยแบบนครรฐเอเธนสอยไดระยะเวลาหนงในประวตศาสตรการเมอง

หลงจากหมดยคเอเธนสรงเรองกเขาสยคจกรวรรดโรมน รปแบบการปกครองเนนหนกไปใน

ทางการใชอานาจ ในมธยมสมยเปนชวงเวลาแหงระบบศกดนา (feudalism)

แนวคดประชาธปไตยไมเคยดบสนไป ในประวตศาสตรองกฤษมเรองราวเกยวกบ

แมกนา คารตา (Magna Carta) ซงแปลตามตวอกษรวา “อครสาร” หรอ “มหาเอกสาร” ซง

พระเจาจอหนท 1 ถกขนนางองกฤษบงคบใหทรงลงพระนาม ทงน เพราะขนนางเหลานนไม

พอใจทเกบภาษสงเพอการสงครามและขนนางไมไดรบโอกาสในการบรหารบานเมอง

แมกนา คารตา มผลครงแรกในป ค.ศ.1215 (พ.ศ.1758) คอประมาณ 800 ป

มาแลว ม 63 มาตรา สาระสาคญคอ 1) กษตรยองกฤษจะไมละเมดสทธของบรรดาขนนาง

ภายใตระบบศกดนา 2) มงคมครองความเชอและการปฏบตทางศาสนา 3) ใหสทธในการ

ปกครองแบบเทศบาล

อกประมาณ 500 ปตอมา คอ ในป ค.ศ.1689 รฐสภาองกฤษเหนชอบการประกาศใช

พระราชบญญต หรอบทบญญตแหงสทธ (Bill of Rights) บทบญญตแหงสทธน 1) ไมให

กษตรยมอานาจในการยกเลกกฎหมาย 2) ใหมการเลอกตงโดยเสร 3) กาหนดสทธของราษฎร

(The Concord Desk Encyclopedia, op.cit., p.160.)

อนง มบทบญญตแหงสทธในสหรฐอเมรกาดวย แตมขนภายหลงขององกฤษ

102 ป คอ มขนในป ค.ศ.1791 ใชศพทอยางเดยวกน ประชาธปไตยแบบโดยออมเรมมใชใน

ประเทศองกฤษประมาณ 300 ปมาแลว และมการใชในสหรฐอเมรกาประมาณ 200 ปมาแลว

ประชาธปไตยแบบออมหรอแบบมผแทนแตกตางจากคานยามของอบราฮม

ลนคอลน ไปบางในสวนทเปนองคประกอบประการทสองของคานยามประชาธปไตยแบบโดย

ออม กลาวคอ แทนทจะเปนการปกครองของประชาชนโดยประชาชนและเพอประชาชน

ครบถวน แตมสภาพดงน 1) เปนรฐบาลของประชาชน 2) เปนรฐบาลโดยผแทนของประชาชน

3) เปนรฐบาลเพอประชาชน

PS 103 293

รปแบบรฐบาลประชาธปไตยหรอแบบมผแทน เปนดงน

นโยบาย (ผบรหาร)

................ เสนจดไขปลาหมายความวา ประชาชน

ยงอาจตดตอกบผบรหารระดบสง

โดยตรง

ผแทน เสนทบหมายถง การมอบอานาจผานผแทน

15. 8 ลกษณะของประชาธปไตยแบบตวแทนในทางปฏบต

นกวชาการแนวเศรษฐศาสตร ชอ แอนโทน ดาวส (Anthony Downs, An Economic

Theory of Democracy. New York: Harper and Row, 1957, pp.23-24.) ระบ 8 ลกษณะของ

ประชาธปไตยในทางปฏบต และผเขยน (จรโชค วระสย) เรยบเรยงใหคลองจองเพอสะดวกจา

ดงตอไปน

1) มพรรคการเมองเขาบรหาร

2) มการเลอกตงตามระยะเวลา

3) ปวงประชามสทธหยอนบตรลง

4) แสดงความจานงไดหนงบตร

5) รฐบาลโดยเสยงสนบสนนจากผแทน

6) ไมแคนแมแพคะแนนเสยง

7) ไมบายเบยงจากดสทธทางการเมอง และ

8) สงเสรมเรองการแขงขน

1) มพรรคการเมองเขาบรหาร พงมพรรคการเมองอยางนอย 1 พรรค หรอ

มากกวา 1 พรรค เขาบรหารงานเปนรฐบาล โดยผานกระบวนการ “เลอกตง” โดยเสยงมหาชน

2) มการเลอกตงตามระยะเวลา มการเลอกตงตามวาระ เชน กาหนดไวภายใน 2

ป 4 ป หรอ 5 ป เปนตน

ประชาชน

PS 103 294

3) ปวงประชามสทธหยอนบตรลง พลเมองมสทธในการออกเสยง ไดแก ใหสทธ

ในการเลอกตง ผทบรรลนตภาวะซงเปนผทอยอาศยอยางถาวรของประเทศ และเปนผทม

สตสมปชญญะสมบรณ เปนผทปฏบตตนอยในกรอบแหงกฎหมาย

4) แสดงความจานงได 1 บตร ผมสทธออกเสยงเลอกตงสามารถใชสทธออกเสยง

ได 1 เสยงเทานน (one man one vote) ในการเลอกตงครงหนง ๆ

ขอกาหนดนไมตองการใหมการใชสทธหลายครงในการเลอกตงหนเดยวกน คอ ไม

ใหม “การเวยนเทยน” คอ วนเวยนลงคะแนนเกนกวา 1 ครง

5) รฐบาลโดยเสยงสนบสนนจากผแทน รฐบาลจดตงขนโดยพรรคการเมองพรรค

ใดพรรคหนงหรอหลายพรรครวมกน ซงไดรบการสนบสนนจากเสยงในรฐสภาเปนสวนใหญยอมม

สทธในการจดตงรฐบาลจนกระทงถงการเลอกตงครงตอไปตราบเทาทรกษาเสยงสนบสนนสวน

ใหญไวไดคงเปนรฐบาลตอไป

6) ไมแคนแมการแพคะแนนเสยง พรรคทเปนฝายปราชยม “สปรต” ทไม

พยายามกดกนพรรคการเมอง(หนงหรอมากกวาหนงพรรคทเขารวมกน)ซงไดรบชยชนะในการ

เลอกตงทไดจดตงรฐบาลตองไมใชวธการทผดกฎหมายหรอโดยการใชกาลงอาวธอนละเมด

กตการประชาธปไตย

7) ไมบายเบยงจากดสทธทางการเมอง รฐบาลจะตองไมพยายามจากดกจกรรม

ทางการ เมองของพลเมองยกเวน ในกรณทมความวนวายเกดขน

8) สงเสรมเรองการแขงขน จะตองมพรรคการเมองอยางนอยสองพรรคเขาแขงขน

กนเพอการไดมาซงอานาจในการจดตงเปนรฐบาลในการเลอกตงทกครง

16. ประชาธปไตยแบบมตวแทนในสภาพกลมหลากหลาย

ประชาธปไตยแบบมตวแทนเปนปรากฏการณทมขนไมเกน 300 ป และมไมก

ประเทศทมเสถยรภาพ ดาเนนรปแบบการปกครองอยางราบรน อกทงวถชวตของพลเมองก

เปนแบบประชาธปไตย สภาวะเชนนเกยวของกบการม “กลมหลากหลาย” หรอ “สภาพพห

นยม” หรอพหลกษณะ (pluralism) ซงเนนสภาพภายในสงคมทมกลม, องคการ, สมาคม,

การรวมตวแบบอน ๆ ความหลากหลาย (diversity) ของการรวมกลมภายในสงคมเชอกนวา

เปนปจจยทสาคญยงในการทาใหการปกครองแบบประชาธปไตยมเสถยรภาพและมนคง

ประชาธปไตยประเภทนคอ แบบมผแทนราษฎร แตเนนสภาพทางสงคมซงจะทาใหระบบ

การปกครองอยรอด การมกลมหลากหลายถอวาจะชวยผดงระบอบประชาธปไตย

PS 103 295

กลมหลากหลายมตวอยางดงตอไปน เชน กลมพฒนาบคลกภาพ ชมรมกลวยไม

สมาคมนกขาว สนนบาตพทกษเสรภาพ สมาคมชาวจงหวดตาง ๆ องคการกรรมกร สมาคม

ศษยเกา สมาคมชาวประมง กลมชาวนา ชมรมผนยมสนคาพนเมอง สมาคมผพทกษ

ผลประโยชนผบรโภค สมาคมสถาปนก สมาคมขาราชการพลเรอน สมาคมอนรกษศลปกรรม

สมาคมสะสมแสตมป ขบวนการสงเสรมสทธสตร สนนบาตตอตานคอมมวนสต ชมนมผ

ตอตานยาเสพตด สมาคมผคาหนงสอพมพและสงพมพ ชมรมผคาใบชา สมาคมผผลตสบไทย

และผลตภณฑอน ๆ พทธสมาคมแหงประเทศไทย และชมรมผนยมสมนไพร

สงคมพหนยม หมายความวา มกลมหลากประเภทและหลายชนด

1) มกลมหลากประเภท อาจแบงเปน

ก. กลมประเภทอาชพอสระ (professional) ไดแก กลมหรอสมาคมของผม

ความสามารถเฉพาะงาน ซงไมจาเปนตองพงราชการ ตวอยาง ไดแก 1) สมาคมแพทย 2)

สมาคมเภสชกร 3) สมาคมทนายความ 4) สมาคมสถาปนกหรอวศวกร ฯลฯ

ข. กลมประเภทประกอบการ (enterpreneur) ไดแก กลมนายทน เชน เจาของ

โรงงาน นกลงทนอตสาหกรรม

ค. กลมประเภทชาวไรชาวนา หรอเกษตรกรรมโดยรวมชาวประมงเขาไปดวย

ง. กลมประเภทผใชแรงงานอน ๆ ไดแก กรรกรทาเรอ, กรรมกรขดดน เปนตน

จ. กลมประเภทอดมการณหรออดมคต (ideological groups) อดมการณ

อาจจะเปนทาง 1) การเมอง 2) การศาสนา 3) การศกษา หรอ 4) เศรษฐกจกได

ตวอยาง ไดแก 1) สมาคมปฏรปการศกษา 2) ชมรมตอตานการทาทารณสตว 3)

ชมรมอนรกษทรพยากรธรรมชาต

2) มกลมหลายชนด ชนดยอยลงไปจากประเภทใหญ ๆ ตวอยาง คอ

ก. สมาคมพอคาหรอผคาเปนกลมประเภทผประกอบการซงแยกซอยออกเปน

หลายชนด เชน 1) พอคาขาว 2) พอคาสกร 3) พอคามนสาปะหลง 4) พอคาเครองอะไหล

รถยนต

ข. องคการกรรมกรเปนกลมประเภทผใชแรงงาน อาจแยกเปนหลายชนด เชน

องคการ 1) กรรมกรกอสราง 2) กรรมกรทาเรอ 3) กรรมกรชลประทาน เปนตน

ค. สนนบาตการเมองเปนกลมประเภทอดมการณ อาจแยกออกเปนชนดตาง ๆ

กน เชน 1) สนนบาตตอตานคอมมวนสต 2) สนนบาตเพอพทกษระบอบรฐธรรมนญ 3)

สนนบาตสงคมนยม เปนตน

PS 103 296

ง. สมาคมแพทยเปนกลมประเภทผมอาชพอสระผมทกษะพเศษ อาจแยกเปน

สมาคม 1) ศลยแพทย 2) ทนตแพทย เปนตน

17. ลกษณะของกลมหลากหลายทชวยผดงประชาธปไตย

มลกษณะดงน

ลกษณะทหนง : มการรวมตวกนขนเปนกลมโดยสมครใจ (voluntary) การ

รวมตวกนจะตองเปนไปโดยปราศจากการบงคบขเขญ หรอโดยไมมอามสสนจางเปนเครองจง

ใจใหเขารวมเพอประโยชนของขบวนการเมองใด ๆ

ลกษณะทสอง : กลมมอายยนยาวพอสมควร มใชเปนแบบ ทต งขนมาเพยง 3-4

เดอนแลวเลกกจการจะตองมการตอเนอง มความยงยน (sustainable) ในโครงสราง และในดาน

กจกรรม

ลกษณะทสาม : มการรวมกนเปนกลมหรอเปนสมาคมอยางเปนกจลกษณะ

พอสมควร เชน ในธรรมนญของสมาคมจะตองระบวตถประสงค, วธดาเนนงาน, การแตงตง

และการดารงตาแหนงของกรรมการผบรหารฯ

ลกษณะทส : กลมตองมการประชมและมการดาเนนงานบอยครงพอสมควร มใช

ตงขนมาแตชอ โดยมกจกรรมหรอผลงานเพยงปละครงเดยว หรอนานปจงจะมสกครงหนง

18. กลมหลากหลายมนอยในประเทศดอยพฒนาหรอกาลงพฒนา

ในหลายประเทศทกาลงพฒนามกลมตาง ๆ ในสงคมมากพอสมควร แตมนอยกลมม

คณสมบตเพยงพอเขาสความเปน “กลมหลายหลาย” ตามคานยามขางตน

ในบางประเทศทมสงคมแบบหลายเชอชาตหรอหลายศาสนา อาจมการรวมกลม

เปนกลมเฉพาะเชอชาตหรอศาสนาของตนเรยกวา communal groups (กลมชมชนยอย)

ตวอยาง ในประเทศอนเดย ซงมกลม 1) ผนบถอศาสนาฮนด (Hindu Samaj) 2) สมาคมชาว

สกข (Sikh Society) และอน ๆ

(Myron Weiner, The Politics of Scarcity, Chicago: University of Chicago

Press, 1962, pp.36-39.)

ในประเทศไทยมกลมหรอสมาคม แตมกไมเขาลกษณะแหงกลมหลากหลายอนชวย

ผดงประชาธปไตย ทงนเพราะมลกษณะเปน “กลมลกหลาน” (nepotistic group)

กลมหลากหลายในรปแบบของคานยามประชาธปไตย อบราฮม ลนคอลน

(กลาววาประชาธปไตยม 3 องคประกอบ) แตพอดดแปลง คอ ประชาธปไตยแบบมกลม

PS 103 297

หลากหลาย เปนการปกครองซงมรฐบาล 1) เปนของประชาชนผซงไดรวมตวกนเปนกลม

หลากหลาย 2) โดยผแทนประชาชน 3) เพอประชาชน

19. กลไกทสงเสรมประชาธปไตยในกลมหลากหลาย

แนวคดเชงพหนยม (pluralism) เนนสภาวะทางสงคม (หรอสงคมวทยาการเมอง)

วาการเปนประชาธปไตยในระดบชาต (มหภาค) เปรยบเสมอนสวนเหนอของภเขานาแขง

(iceberg) ขนอยกบสภาพ 1) ระดบกลม (มชฌมภาค) และ 2) ตอตวบคคล (จลภาค)

สภาวะทางสงคมวทยาเปรยบเสมอนสวนลางอยใตนาของภเขานาแขง(iceberg)

สวนบนอาจดปกต แตสวนลาง คอ ใตนา อาจมหนโสโครก และสภาวะอน ๆ ซงทาใหเรอใหญ

เชน เรอ Titanic อบปางลงได (ซงเปนเรองจรงทเกดขนในวนท 14 เมษายน ค.ศ.1912 ใน

มหาสมทรแอตแลนตค ซงตรงกบเวลาไทย คอ วนสงกรานตท 15 เมษายน ค.ศ.1912 ซงอย

ชวงสมยลนเกลารชกาลท 6)

การมกลมหลากหลายซงเกดขนโดยสมครใจ และมการเขารวมเปนกจวตรโดยเสร

จต มผลชวยสงเสรมประชาธปไตยดวยกลไก ดงตอไปน 1) ทาใหอานาจแยกกระจาย 2) กลม

หลากหลายฝกประชาธปไตยเปนบทเรยน 3) พากเพยรใหรจกประนประนอม จะอธบายแยก

เปนขอ ๆ ไป

ประการทหนง : กลมหลากหลายทาใหอานาจแยกกระจาย

ขอสงเกตของนกประวตศาสตรองกฤษแหงศตวรรษท 19 ชอ ลอรด แอคตน (Lord

Acton, 1834-1902) เกยวกบลกษณะแหงอานาจคอ “Power tends to corrupt, absolute

power tends to corrupt absolutely” ซงผเขยน (จรโชค วระสย) แปลวา “ทใดมอานาจทนน

มการฉอฉล ทใดมอานาจมากเหลอลน การฉอฉลชวเสยยอมมมากสดประมาณ”

(Robert Stewart (comp.) The Penguin Dictionary of Political Quotations,

Middlesex: Penguin, 1984, p.1.)

มผเหนดวยเปนจานวนมาก โดยเฉพาะผทเคยอยใตการปกครองแบบรวบอานาจ

กระจกอย ณ ทเดยวกน ไมวาจะรวมอยในบคคลเดยว (เผดจการ) หรอในกลมบคคล

(คณาธปไตย) กตาม โดยไมมการกระจาย การแกไขวธหนงกคอ แยกอานาจออกเปนสวน

ตาง ๆ ไมใหมศนยกลางแหงเดยว แตใหกระจายกน (decentralize) ออกไป เชน ก. โดยการ

แบงอานาจอธปไตยออกเปนสามสวนเปนอสระตอกน ไดแก อานาจบรหาร นตบญญต และ

ตลาการ และ ข. มการแบงอานาจออกไปตามทตาง ๆ เชน 1) อยทรฐบาลกลางของสหรฐ

PS 103 298

อเมรกาบาง 2) อยทรฐตาง ๆ บาง 3) อยตามทองถนบรเวณตาง ๆ บาง

การแกไขอกวธหนง คอ การกระจายศนยแหงอานาจใหหลากหลายในทงองค

รวมแหงสงคม คอ ไมเฉพาะสวนทเปนการเมองโดยตรงเทานน

ก. ศนยอานาจซงมขนในรปของกลมตาง ๆ สมาคม, องคการ, ศนย ฯลฯ อนม

ลกษณะดงบรรยายมาแตตนยอมสงเสรมโอกาสแหงการเปนประชาธปไตยมากกวาการม

ศนยถวงแหงอานาจเพยงในระดบสถาบนในการเมอง

ข. เมอกลมเปนจานวนมากแยกกระจายไปทกแหงภายในประเทศยอมหมายความวา

อานาจทมศกยภาพแหงความฉอฉลนน เกดแตกออกเปนสวน ๆ ซงคอยตรวจสอบ

พฤตกรรมของสวนอน ๆ สวนหรอสาขาแหงอานาจยอมดแลประโยชนของกลมตน คอ

พยายามใหสวนหรอสาขาอนฉอฉลไดนอยทสด

เมอตางฝายตางคอยดกนเชนนแลว นกเศรษฐศาสตร ชอแกลเบรธ(Galbraith)

เรยกวา countervailing powers ยอมเกดผลลพธทด คอ อานาจแยกยอยออกไป ทาให

ศกยภาพแหงการฉอฉลชวเสยลดนอยลงไป

ประการทสอง : กลมหลากหลายเปนแบบฝกหดประชาธปไตย นกพฤตกรรม

ศาสตรพบวา ระบอบประชาธปไตยไมสามารถคงอยไดโดยอาศยตวอกษร คอ รฐธรรมนญ

หรอเอกสารการเมองอน ๆ เพยงเทานน

การมรฐธรรมนญอาจทาใหเกดความรสกวาบานเมองเปนประชาธปไตย แตเปน

เพยงเงอนไขอยางหนงอยางเดยว ความเปนประชาธปไตยเกยวกบการมกลมหรอสมาคมตาง ๆ

เกดขนมากๆ อนยอมทาใหสมาชกมโอกาสฝกฝนการแสดงความคดเหน การรจ ก

ประนประนอม (compromuse, horse trading) แปลตามตว การแลกเปลยนมาการแกไข

ปญหาดวยเหตผล หรอดวยการเจรจาแทนทจะใชกาลงอานาจ บทเรยนแหงการอยรวมในกลม

ยอมมคณตอการอยรอด (survival) ของประชาธปไตย

กลมตาง ๆ เมอเกดขนมาแลวยอมใหบทเรยนทเกยวพนกบการดาเนนชวตแบบ

ประชาธปไตย เชน

ก. การเขาเปนสมาชกเปนไปโดยอสระไมมการบงคบขนใจ

ข. การอยเปนสมาชก หมายถง การเรยนรวธการจดการ และดาเนนงานโดยสนตวธ

ค. การเขารวมและมสวนรวมอยในกลมยอย หมายถง 1) การยอมเปลยนนสย

การชอบทาตามอาเภอใจตนเองมาเปนการรจกควบคมใจตนเอง 2) การรจกอะลมอลวย

และการรจกผอนหนกเบาเพอใหเขากบกลมชวตในสงคมได

PS 103 299

การฝกการรจกทางานรวมกน ชวตในกลม เปนการฝกฝนใหรจกทางานรวมกน

เปนการใหบทเรยนในการตดสนใจรวมกนโดยการใหเหตผลตอทประชมกลมสมาคมหรอ

องคการ และเปนการฝกฝนใหคนเคยกบการทางานทมแนวโนมเปนไปตามระเบยบทระบไว

เปนลายลกษณอกษร อนง มเงอนไขของการเปนกลมทอาจไมกอใหเกดผลดงกลาวเสมอไป

หากเปนกลมประเภททเปน “สมาคมลบ” (secret society) หรอเปนกลมหรอองคการท

เกดขนและดาเนนงานโดยอทธพลภายนอก เชน โดยการสนบสนน อปถมภและควบคมอยาง

เขมงวดจากรฐ เปนตน

ประการทสาม : การเปนสมาชกหลายกลม (พหสมาชกภาพ—plural

membership) ทาใหรจกการประนประนอม ทงนเกดขนจากการเปน

1) พหสมาชกภาพ การมหลายกลมและหลายประเภทของกลมยอมทาใหเอกชนคน

หนงสามารถเปนสมาชกของหลายกลม หลายสมาคม หลายองคการ หลายสนนบาต หรอ

หลายชมนมไดในขณะเดยวกน ตวอยาง คอ อาจเปนสมาชก ก. สมาคมแพทยแผนทางเลอก

ข. สนนบาตเพอการเลอกตงทบรสทธ (Clean Election League) ค. สมาคมครและ

ผปกครอง (Parents and Teachers Association)

2) สงเสรมใหมใจกวาง การเปนและมเพอนสมาชกในตางสมาคม, ตางกลม

ยอมทาใหรจกวาโลกนเปนของนานาจตตง เมอมการขดแยงเกดขนกฝกหดขจดหรอแกไขดวย

วธการอนไมรนแรงและดวยการรจกประนประนอม

3) การยอมรบในความแตกตางของมนษย พหสมาชกภาพหรอการเปนสมาชก

ของหลายกลมชวยใหตระหนกถงความแตกตางระหวางเพอนมนษยปถชนดวยกนวาเปนของ

ธรรมดาและลดความรสกทเปนไปในทางปฏปกษอยางรายแรงตอคนหรอกลมอน

ขอสงเกตบางประการ : กลมลกหลาน และกลมลอแหลม

ประเทศทเปนประชาธปไตยคอนขางสมบรณมกมกลมหรอองคการ ตาง ๆ จานวน

มากทไมเกยวพนกบครอบครวหรอวงศาคณาญาต สวนประเทศทย งไมมการพฒนา

ประชาธปไตยเตมทมกมระบบสงคมทถอกลมวงศาคณาญาตใหญซงอาจเรยกไดวาเปนกลม

“ลกหลาน” แทนทจะเปนกลม “หลากหลาย” การมกลม “ลกหลาน” มากยอมหมายถง มการ

ชวยเหลออปถมภสนบสนนกนในหมเครอญาตและเกยวดอง (kinship and in-laws) อยาง

เตมท เพอไดมาซงผลประโยชนตาง ๆ โดยไมคานงถงผลเสยทจะตามมา

การมกลมลอแหลม คอ กลมหรอสมาคมซงเปนภยตอการเปนประชาธปไตยและ

เสถยรภาพทางการเมอง ไดแก กลมหรอองคการทมว ตถประสงคไมวาโดยตรงหรอโดย

PS 103 300

พฤตกรรมทตองการบอนทาลาย ความมนคงของประเทศชาตดวยวธการรนแรง และแบบแอบ

แฝง(clandestine)

การปกครองประชาธปไตยทคอนขางสมบรณมกมกลมทชวยเหลอใหการเลอกตง

สะอาดเรยบรอยอยมาก โดยเฉพาะกลมทสนใจการเมองโดยตรง ตวอยาง ไดแก องคการ

NGO—Non Government Organizations สนนบาตสตรผมสทธออกเสยงในสหรฐ อเมรกา

(League of Woman Voters) สนนบาตนมบทบาททางการเมองมาก ดวยการใหขอมลขาวสาร

เกยวกบการเลอกตง ผสมครรบเลอกตง และชกชวนใหไปลงคะแนนตามเสรจต

20. ประชาธปไตย 3 ระดบ

นกวชาการอตาเลยน ชอ ซารตอร

(Giovanni Sartori, “Democracy” in International Encyclopedia of the Social

Sciences, 1968, p.113.)

ซง เ ปนผ เชยวชาญเรองประชาธปไตยโดยเฉพาะไดจดแบงประเภทของ

ประชาธปไตยไวเปน 3 ระดบ ไดแก 1) ระดบเรมตนหรอเรมแรก 2) ระดบกลางหรอเปน

รฐบาลซงยดหลกรฐธรรมนญ และ 3) ระดบสงหรอระดบลาหนา

1) ประชาธปไตยระดบเรมตน (initial type) ความเปนประชาธปไตยตามากโดยใช

ในความหมาย “ตรงกนขาม” กบระบอบอะไรกไดซงไมไดเปนเผดจการ

ประเทศจานวนมากอยในระดบน จดไดวาเปนการพจารณาความเปนประชาธปไตยใน

เชงนเสธ หรอเชงลบ คอ ตรงกนขามกบสภาพเผดจการเทานน

2) ประชาธปไตยระดบกลางหรอระดบเกณฑกลางปกต (medium or normal) ม

ลกษณะในเชงบวก กลาวคอ เปนรฐบาลโดยหลกรฐธรรมนญ (constitutional government)

ซงมสถาบนตาง ๆ ทมาจากการเลอกตงเพอเปนตวแทนเชน การมรฐสภา เปนตน

จานวนประเทศซงอยในระดบนยอมมนอยลงมากและหลายประเทศ เชน ไทย

มาเลเซย สงคโปรนาจะจดอยในระดบน

3) สวนประชาธปไตยระดบสงหรอระดบลาหนา มาตรฐานแหงความเปนประชาธปไตย

เขาระดบสงหรอระดบลาหนา และคงจะมไมเกน 20 ประเทศ เชน องกฤษ สหรฐอเมรกา

เยอรมน สวเดน และญปน

PS 103 301

21. ความเปนประชาธปไตย : ดแตเปนยากและลกษณะแบบพหชนาธปไตย

รากศพท “ประชาธปไตย” ในภาษากรกทวาเปน “รฐบาลโดยประชาชน” ยอมเปน

อดมคตทไมมทางจะบรรลได

(Sartori, op.cit., p.115.) กลาวคอ ไมมทางใดทประชาชน “ทงหมด” จะสามารถ

ดาเนนการบรหารประเทศได

(R.M. Maclver, The Web of Government ,rev.ed., New York: Free Press,

1966, p.132.)

ดงนน นกวชาการระดบกาวหนา คอ รอเบรต ดาหล จงเหนวานาจะใชศพท “พห

ชนาธปไตย” แทนประชาธปไตยโดยเนน “พหอคร” (poliarch) คอ การปกครองโดยคนหม

มาก

(Robert A. Dahl, A Preface to Democratic Theory. Chicago : University of

Chicago Press, 1956, pp.63-89.)

ในกรณอน ๆ เชน ในระบบ “คณาธปไตย” มความเปนไปไดทจะบรรลสภาพตามคา

จากดความ ซงไดแก “การปกครองโดยคณะบคคล” อนง การเปนประชาธปไตยครบถวน

ตามรากศพทตองมการเตรยมการนานพอสมควรเพอวา “คนสวนใหญ” แมไมใช “ทงหมด” จะ

สามารถทาหนาทของตนไดโดยสมบรณ

การเปลยนจากการปกครองแบบประชาธปไตยไปเปนอยางอนเปนเรองไมยากนกใน

หลายประเทศซงเรมตนดวยการยอมรบประชาธปไตย แตอาจมการ “รฐประหาร” เปลยนมาเปน

แบบ “คณาธปไตย” ไดโดยงาย ในทางตรงกนขาม กลบเปนเรองยากมหาศาล คอ การเปลยน

จากคณาธปไตยใหเปนประชาธปไตย ซงยงยากในการตความในเชงรปธรรม เชน

1) หลกเสรภาพ

2) เสมอภาค และ

3) เสยงสวนใหญ (majority vote)

ตวอยาง คอ ขอบเขตแหงการมเสรภาพอะไร คอ ความเสมอภาค เมอผวสหรอเชอ

ชาตแตกตางกน หรอคะแนนทสอบไดแตกตางกน

ความหมายโดยสรปกคอ เปนระบบทดเทาทจะทาใหเกดขนไดในสภาวะแหงความ

เปนมนษย และสภาวะสงคมอยางท เ ปนอย เพราะฉะน น แมการปกครองแบบเสร

ประชาธปไตยยงยากแตหากเปรยบเทยบกบนานาระบบเทาทเคยเปนมาแลว นาจะเปนดง

PS 103 302

ความเหนของรฐบรษชาวองกฤษ ชอ วนสตน เชอรชลล ทกลาววา “ประชาธปไตยจดเปน

ระบบทเลวทสด แตระบบอน ๆ เลวยงกวา”

22. ประชาธปไตย : มตอน ๆ

ศพทประชาธปไตยทใชในมตอน ๆ คอ

ก. ประชาธปไตยทางสงคม ในศตวรรษท 19 แอเลกซส เดอ ทอคเกอวลย ชาว

ฝรงเศส ไดมาเยอนสหรฐอเมรกา และสงเกตสภาวะของความเปนประชาธปไตยในชวตทาง

สงคมของคนอเมรกน ซงเปนผลใหการมองประชาธปไตยในมตหรอในรปลกษณทางสงคมจงได

แพรหลายขน โดยเรยกสภาวะแหงการเคารพ หรอการยดถอทางปฏบตในสทธเสรภาพและ

ความเสมอภาคของคนในสงคมวาเปน “ประชาธปไตยทางสงคม” (social democracy) ทงน

แตกตางจาก “ประชาธปไตยสงคมนยม” หรอ “สงคมนยมประชาธปไตย” (socialist

democracy) ซงเปนนโยบายของรฐทจะดาเนนการตามลทธสงคมนยม

ข. ประชาธปไตยทางเศรษฐกจ ศพทนใชโดยผนยมคารล มารกซ (มารกซสต)

ในความหมายทวา 1) มการกระจายทรพยสน และ 2) การใหความเสมอภาคทางเศรษฐกจ

(Sartori, op.cit., p.114.)

ค. “ประชาธปไตยทางอตสาหกรรม” (industrial democracy) ซงไมไดหมายถง

ประชาธปไตยในระดบชาต แตเปนในระดบโรงงานอตสาหกรรม (industrial plants) เชน

ดวยการยอมใหมสหพนธกรรมกร (labor union) เปนตน

ศพทนเรมใชโดยสองสามภรรยา ชอ Webbs นกสงคมนยมชาวองกฤษเปนเวลา

100 ปเศษมาแลวโดยมงอธบายความเปนประชาธปไตยในการบรหารภายในโรงงาน

อตสาหกรรม

(Sidney Webb and Beatrice Webb. Industrial Democracy. พมพครงแรก 1897.)

ประชาธปไตยแบบถกนา (guided democracy) วลนใชโดยอดตประธานาธบดซการโน ผ

กอบกเอกราชและบดาผสถาปนาอนโดนเซยยคใหมภายหลงมหาสงคราม โลกครงท 2

หมายถง ประชาธปไตยแบบไมครบถวน หรออาจเรยกไดวาไมเปนเสรประชาธปไตยกได ทงน

เพราะมการใหอานาจกบผนาหรอมขบรษมากเกนขอบเขต และผนาผนนเขามาสตาแหนงโดย

ไมผานกระบวนการทเหมาะสม

ง. ประชาธปไตยแบบเบสสค (Basic democracy) อดตประธานาธบดแหง

ปากสถานชอ อายบขาน (Ayub Khan) เปนผใชศพทนสาหรบเรยกวธการปกครองของเขา

PS 103 303

ซงไมใหสทธเสรภาพและการเปนตวแทนตามระบอบประชาธปไตย มการสงวนสทธเสรภาพ

บางอยางไวในระดบ basic เบสสก คอ ระดบพน ๆ แบบ ก.ไก ข.ไข ไมไดใหเสรภาพซง

เปนชนเปนอน เพราะถอวาเปนการเตรยมการเพอปทางสความเปนประชาธปไตย ซง

ปรากฏวาเวลาผานมาเกนกวาหลายสบปแลว แตปากสถานกยงคงหางไกลสภาพแหงความ

เปนเสรประชาธปไตย

จ. หนาฉากประชาธปไตย (façade democracy) ปากสถานมการเลอกตงท

คอนขางเสรภายหลงเดอนสงหาคม 2531 ภายหลงการสญเสยชวตของอดตประธานาธบดเซย

อล ฮค จากเครองบนระเบด บตรสาวของอดตนายกรฐมนตร อาล บตโต คอ เบนาซร บตโต

หวหนาพรรค People’s Party ไดรบเลอกเปนนายกรฐมนตรแหงปากสถาน การปกครองของ

บางประเทศมความเปนประชาธปไตยหนาฉาก คอ ทเหนงาย ๆ

(S.F. Finer. Comparative Government, New York: Penguin, 1982, pp.57-58.)

ฉ. ประชาธปไตยแบบ “ไมเนอแท” หรอ “จอมปลอม” (ซโด-ดมคคระซ—

pseudo-democracy) อนง หากเปนศพท Democrat ออกเสยง เดม-โม-แครท หรอ

Democratic เดม-โม-แครตตก

ช. ประชาธปไตย “คร ง ใบ” หรอลกษณะคลายประชาธปไตย (Quasi-

democracy—เควไซ-ดมคคระซ) บางรฐบาลอาจแสดงตนวาเปนแบบเสรประชาธปไตย แต

ในความเปนจรงอาจมความเปนประชาธปไตยไมครบถวน คอ ขาดตกบกพรองอยางทเรยก

กนวาแบบ “ครงใบ” หรอ “ไมเตมใบ”

ตวอยาง คอ รฐบาลของอดตประธานาธบด ซงมนร (Syngman Rhee) และปกจงฮ

(Park Chung Hee) แหงเกาหลใต

23. สหลกการแหงประชาธปไตย : ทรรศนะของ เฮนร เมโย

หลกการประชาธปไตยไดรบอทธพลอยางมากจาก 1) นกคดองกฤษ เชน จอหน

ลอค และ จอหน สจวรต มลล และ 2) นกคดฝรงเศส เชน 1) ฌง ฌาคส รสโซ และ 2) แอ

เลกซส เดอ ทอคเกอวลย นกรฐศาสตรรวมสมย คอ เฮนร เมโย (Henry Mayo) ไดระบวาม 4

หลกการแหงประชาธปไตย ไดแก 1) การควบคมผวางนโยบายโดยประชาชน 2) ความ

เสมอภาคทางการเมอง 3) เสรภาพทางการเมองหรอประสทธผลในการควบคมโดยประชาชน

และ 4) หลกแหงเสยงสวนมาก

(Mayo, op.cit, p.66 ff.)

PS 103 304

ณ ทนกลาวเพยง 2 หลกการ เพราะหลกท 3 และ 4 มในสวนอนของหนงสอนอยแลว

หลกการแหงการควบคมผวางแนวนโยบายโดยประชาชน ผวางนโยบาย ไดแก

ผแทนราษฎร หลกการนใกลเคยงกบการประชมสภามหาชน (เอคเคลเซย) ของนครรฐ

เอเธนส การควบคมโดยประชาชนหมายความวา มการเลอกตงผแทนเขาไปโดยเสร วธการ

เลอกผวางนโยบายทไมใชประชาธปไตย ไดแก โดยการจบฉลากหรอโดยการสบเชอสาย ขอ

ควรสงเกตม 3 ประการดวยกน คอ

ประการท 1 การควบคมเปนไปในทางออม ในสมยนครรฐเอเธนส การควบคมผ

วางนโยบายสามารถกระทาไดโดยตรง ปจจบนนการกระทาโดยทางออม คอ เลอกบคคล

เขาไปวางนโยบาย

ประการท 2 ราษฎรมอทธพลตอนโยบาย เชน ดวยการเขยนจดหมายไปยง

ผแทนราษฎรหรอเขยนลงในหนาหนงสอพมพและสงพมพตาง ๆ รวมทงผานกระบวนการทาง

พรรคการเมองและกลมผลประโยชนตาง ๆ รวมทงทดาเนนการโดยฝายธรกจ ฝายผใชแรงงาน

ฝายเกษตรกรหรอกลมอน ซงในปจจบนมลกษณะเปน “อานาจทดทาน” (countervailing

power) อยางสาคญ

ประการท 3 คอ การควบคมผวางนโยบาย โดยการเลอกตงนอยภายใตหลกการ

ใหญทเรยกวา “อานาจอธปไตยเปนของปวงชน”

การทไดรบสทธในการเลอกตงเพราะ “ความเปนพลเมอง” (citizenship) ซงอาศยอย

ในรฐ การเลอกตงเปนเรองระดบรฐ และความเปนพลเมองหมายถง การทตองเกยวของกบ

รฐตลอดชพ สทธเชนนยอมไมอาจมไดในกรณอน ๆ เชน 1) ลกคารานสรรพสนคา

(department store เชน Tesco Lotus) ยอมไมมสทธในการเลอกผจดการ หรอ 2) ผทมา

พกผอนทสวนสาธารณะยอมไมมสทธในการเลอกผดแลสวน นอกเหนอ จากความเปน

พลเมองแลว การมสทธเลอกตงยอมถกกาหนดไววาจะตองมอายอยางนอยเทาใด ไมใชวาทก

คนในทกระดบอายมสทธ ลกษณะประชาธปไตยประการหนงทใหมการควบคมโดยการ

เลอกตงนเกยวกบทฤษฎแหงการเปนตวแทน (representation)

อนง มประเดนทตองพจารณา เชน

ก. ตวผออกเสยงเลอกตงเอง รจ กมกคนผสมครดเพยงใด การไดฟงการแถลง

นโยบาย การพดในการหาเสยง (political campaign) อาจเปนทประทบใจ แตอปนสยใจคอ

ทแทจรงของผสมครเปนอยางไร หรอตามทฤษฎภเขานาแขง (iceberg) คอ รหนาไมรใจ เปน

เรองยากทจะทราบสงทอยใตนา หรอลกลงไปในอปนสยทแทจรงได เพราะแมกระทงเพอน

PS 103 305

รวมงานหลายๆ คนทคนเคยกนหลายป แตเราเองกไมทราบอปนสยและความสามารถทแทจรง

ข. ราษฎรผออกเสยงมกจะเปลยนแนวความตองการและความคดเหนใน

ชวตประจาวน แตละคนยอมมการเปลยนแปลงในเรองความตองการ ความหวงและ

ความรสกตาง ๆ

การเลอกตงมกกระทาเปนวาระ เชน 2 ปบาง 4 ปบาง เมอเลอกไปแลวมกมผล

เทากบเลอกไปเลย และตองเผชญกบผลลพธจากการเลอกตงนน ในแงของตวบคคลเปน

ชวงเวลา 2 ปบาง 4 ปบาง แตผลในเชงนโยบาย (ทงทถกตองและผดพลาด) อาจยนนาน

นบเปน 10 ปกได

จากขอคดทานองนทาใหมผเสนอวา วาระการดารงตาแหนงไมควรกาหนดใหยาว

เกนไป นกและโดยเฉพาะในโลกรวมสมยการเปลยนแปลงเปนไปไดรวดเรวมาก วาระการดารง

ตาแหนงควรเปนระยะสน ๆ เชน เพยง 2 ปเทานน หรอแมกระทงนอยกวานน (เชน กรณเลอก

ตวแทนในระดบอน ๆ มการเลอกตงเปนกรรมการสหกรณออมทรพย เปนตน) เชน เพยง 1 ป

เปนตน

23.1 ความเสมอภาคทางการเมอง เปนทยอมรบแลววาสทธออกเสยงเลอกตง

ควรใหแกพลเมองทบรรลนตภาวะไมวาชายหรอหญง และโดยไมคานงถงความยากดมจน แต

ในอดตหาไดเปนเชนนนไม ดงจะกลาวตอไปน

ก. “ความเหมาะสม” ในการมสทธออกเสยงเลอกตงในอดตไมมการยดถอหลกทวา

เมอเปนพลเมองทบรรลนตภาวะแลวจะมสทธในการออกเสยง แตยดถอหลกแหงคณสมบต

ของการมทรพยสน (property qualification) และวธการทดสอบตามความเหมาะสมตาง ๆ

เชน 1) การมทรพยสน ในการเมององกฤษ เดมทเดยวสตรไมมสทธออกเสยง แตกรณทเปน

แมมายซงมทรพยสน สามารถออกเสยงเลอกตงได เกณฑการมทรพยสนเกดขนจากความเชอ

หรอแนวคดทวาผมทรพยสนยอมมความรบผดชอบ คอยอมไมออกเสยงเลอกบคคลโดยไมคด

ใหรอบคอบ 2) การรหนงสอ เคยมเกณฑวา ควรมความรข นตาในการอานออกเขยนได

(literacy) โดยอางวาอยางนอยทสดสามารถอานไดวาเปนผสมครและพรรคอะไรในบาง

ประเทศ เชน อนเดย มการออกแบบบตรเลอกตงโดยใหมสญลกษณเพอสะดวกสาหรบผไม

รหนงสอ

ดงนน นามเหตผลอนในการกาหนดความรข นตาซง ไดแก เหตผลทางการเมอง

หากมความรยอมทาใหการลงคะแนนเสยงเลอกตงเปนไปโดยถกตองยงขน ทรรศนะนคง

PS 103 306

พอจะรบกนได แตกเปนททราบกนดวาผมความรไมจาเปนตองลงคะแนนไดถกตองเสมอไป

ทงนเพราะคนพบทางพฤตกรรมวา ความเชอซงไดมาแตเยาววยมบทบาทไมใชนอยในการ

ตดสนใจของบคคล นนคอยอมมอคต

ข. ทฤษฎ “กลบหรอเปลอกหวหอม” (onion peel thory) ซงเปนทฤษฎทไดรบ

อทธพลเชงจตวเคราะหของ ซกมนด ฟรอยด มวากลบหวหอมแรกสด คอ เกดกอนกลบ

อน ๆ ยอมอยดวยในสด ดงนน จงยอมเอาออกไดยากทสด เพราะการแกะออกหรอปอกออก

ทาดวยการฉกหรอดงกลบดานนอก คอ ทเพงเกด ขนออกกอนความหมาย คอ ประสบการณ

ทฝงใจอยยงยนนานยอมตดตวมาตงแตเยาววย

ในยคของนครรฐเอเธนสประมาณ 1 ใน 3 ของประชากร (พรอมครอบครว) ประกอบ

ขนเปนพลเมองผมสทธออกเสยงเลอกตง สดสวนของพลเมองผมสทธในยคเมอ 2300 ปเศษ

มาแลวนนสงกวาสดสวนของผมสทธเลอกตงในประเทศองกฤษในศตวรรษท 17 เมอจอหน

ลอคเขยนทฤษฎทางการเมองของเขาและสงกวาสดสวนของผมสทธเลอกตงในองกฤษกอนมราง

พระราชบญญตปฏรป (Reform Bill)แหงป ค.ศ.1832 (Ibid., p.113.)ในสหรฐอเมรกายค

สถาปนาประเทศ กวา 200 กวาปมาแลว มการจากดสทธคอนขางมาก เชน ทาสและคน

อน ๆ

การขยายผมสทธเลอกตงเฉพาะบรษมขนในศตวรรษท 19 และเมอถงป ค.ศ.

1850 บรษอเมรกนเกอบทกคนมสทธในการออกเสยงเลอกตง คอ ประมาณ 150 ปมาแลว

สตรไดรบสทธสวนใหญในชวงระหวางสงครามโลกครงท 1และครงท 2 โดยมกให

สทธแกสตรโสดและแมมายซงมทรพยสน แตสตรทแตงงานแลวไมมสทธ เพราะสนคาไม

มทรพยสนของตนเอง

ในฝรงเศสสตรไมมสทธเลอกตงจนกระทงป ค.ศ.1945 (พ.ศ.2488) คอ ภายหลงมหา

สงครามโลกครงท 2

ในเบลเยยมสตรไมมสทธเลอกตง จนกระทงถงป ค.ศ.1949 (พ.ศ.2492) คอเมอ

ประมาณ 40 ปมานเอง ในสวตเซอรแลนดประเทศทมกถอกนวาเปนแบบอยางประชาธปไตย

(model democracy) กลบใหสทธสตรเพยงเลกนอยเทานน

สวตเซอรแลนดเพงใหสทธแกสตร ป พ.ศ. 2514 ในการออกเสยงและกยงไมเตมท

ทงหมด เพราะตามระบบสมาพนธรฐของสวตเซอรแลนด รฐบาลทองถนมอานาจทจะยงไมให

สทธแกสตรทกคน

PS 103 307

ในประเทศทนบถอศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลก มกรรอนานกวาจะใหสทธแก

สตรในการออกเสยงเลอกตงโดยเฉพาะในประเทศกลมลาตนอเมรกา

จากกรณประเทศแคนาดาซงเปนระบบสหพนธรฐและในการเลอกตงระดบสหพนธรฐ

ของแคนาดา สตรมสทธออกเสยงเลอกตงมานานกอนป ค.ศ.1941 (พ.ศ.2484) ซงสตรแคนาดา

ในรฐควเบค (Quebec) ซงมประชากรเชอสายฝรงเศสและนบถอศาสนาโรมนคาทอลกเปน

สวนใหญ

23.2 การใหสทธผบรรลนตภาวะ (adult suffrage) มเหตผลสนบสนน คอ 1) ถอ

วาเปนสทธโดยธรรมชาตของมนษยทกคนเมออายถงระดบหนง 2) ยดหลกทวาเมอรฐบาล

เรยกรองเอาจากราษฎรในหลาย ๆ เรอง โดยเฉพาะภาษ

ดงนน รฐบาลจงควรใหสทธแกราษฎรในการกาหนดวาควรเกบภาษ หรอเรยกรอง

อะไรจากราษฎรไดบาง วาทะซงกลาวกนบอย ๆ คอ “อยาเกบภาษโดยไมมระบบตวแทน”

(no taxation without representation) 3) ยดหลกความเสมอภาคแหงการมสวนในอานาจ

ทางการเมอง และ 4) ยดแนวคดของนครรฐเอเธนสโบราณ

สมยเดมเคยใหสทธแกพลเมองบรษ บดนถอวากาวหนายงขน จงใหสทธแกสตรท

บรรลนตภาวะแลวดวย

เรองการใชสทธในการออกเสยงเลอกตงนนมประเดนทกลาวกนมากเกยวกบความ

สาคญของการไปออกเสยงเลอกตง คอ แนวคดทวาจาเปนยง ถอวาราษฎรควรไปใชสทธเสมอ

เพอแสดงออกวาตนประสงคอยางไร แตทงนมไดหมายความวาจะ ตองบงคบเสมอไป ดงจะเหน

ไดวาในหลาย ๆ ประเทศไมมกฎหมายบงคบใหไปลงคะแนน และแนวคดทวา มสทธ

เตมทในการละเวนไมออกเสยง แนวคดนยดหลกทวาเมอมสทธในการออกเสยง ยอมมสทธ

ในการไมออกเสยงดวย โดยอางกรณตาง ๆ กน ไดแก การประทวง บางครงรฐบาลจดใหมการ

เลอกตงขนมาโดยไมถกตองตามกตกา เชน ไมใหสทธแกคนบางกลมหรอบางพรรคหรอ

กาหนดวนและสถานทไมเหมาะสม พลเมองยอมมสทธในการแสดงออกดวยการละเวนโดยไม

เขารวมในกระบวนการเลอกตง การตดสนใจไมได ในกรณนผสมครรบเลอกตงอาจปรากฏ

ตามสายตาพลเมองบางคนวาดพอ ๆ กน หรอไมดพอ ๆ กน ดงนน จงมเหตผลพอทจะงด

ออกเสยง (abstention) ในวงการเมองนานาประเทศ เชน ในองคการสหประชาชาต การงด

ออกเสยงกมอยบอย ๆ โดยเหตผลตาง ๆ กน เชนวา เพอ “บวไมใหชา นาไมใหขน” หรอ

ทานอง “รกพ เสยดายนอง” สามารถชวยชาตดวยวธอนได ถอวาบางคนไมสนใจ

การเมองโดยอปนสย การทจะบงคบใหไปออเสยงเลอกตงนนสามารถกระทาได แตผลยอมไมด

PS 103 308

ตาม เพราะวาการออกเสยงกลายเปนสงททาไปโดย “ฝนความรสก” และการชวยประเทศชาต

และสงคมกอาจมวธอน ๆ ไดอกหลายวธ

(cf. Lester W. Mibrath, Political Participation, Chicago: Rand Mc Nally, 1965,

pp.39.)

อนง ในบางชวงแหงประวตศาสตร เชน ของประเทศเยอรมน ผไปลงคะแนนมากเปน

พเศษแตเปนไปโดยแรงกระตนใหไปเลอกพรรคทไมเปนประชาธปไตย คอ พรรคนาซซงมฮต

เลอรเปนผนา

กรณการใชสทธรวมทางการเมองโดยปราศจากการยงคดน ธอมส ฟลเลอร

(Thomas Fuller) ในป ค.ศ.1732 กลาวไววา “The mob has many heads but no brains”

ซงถอดความเปนรอยกรอง โดย วทยา ชพนธ แหงมหาวทยาลย เชยงใหม ดงน “ฝงชนบา

คลงไซร มหลากหวเปลาไร สตรคอสมอง”

(cf. Rhoda T. (Tripp, comp.): The International Thesaurus of Quotations,

Penguin, 1981.p. 581.)

นกปราชญรสโซเองกไดกลาวไววา “เปนไปไมไดเลย ทจะใหราษฎรเอาใจใสกบ

เรองการบานการเมองอยตลอดเวลา”

(cf. Mayo, op.cit., p.124.)

23.3 ไมมการออกเสยงไดเกน 1 เสยง หลกปจจบน คอ “1 คนมสทธ 1 เสยง”

(one man one vote) แตในอดตเคยมการออกเสยงไดเกน 1 เสยง เชน ในองกฤษกอนป

ค.ศ.1948 สามารถออกเสยงไดเกน 1 เสยง (plural voting)

กอนปดงกลาวผทเปนเจาของธรกจมสทธออกเสยงไดเปนครงท 2 ในบรเวณทธรกจ

นน ตงอย และบณฑต (ไมใชนกศกษา) แตละคนยงมสทธออกเสยงเปนครงท 2 ในการเลอก

สมาชกสภาผแทนราษฎรจากอาณาบรเวณหรอเขตมหาวทยาลยอกดวย

24. ประชาธปไตย : 3 แกนหลก (Core)

นกวชาการอเมรกน ชอ รอย แมครดดส (Roy Macridis) กลาววา เสร

ประชาธปไตยประกอบดวย 3 แกนหลก คอ 1) แกนทางจรยธรรม 2) แกนทางการเมอง และ 3)

แกนทางเศรษฐกจ

24.1 แกนทางจรยธรรม (moral core) มรากฐานมาจากขอสมมตฐานทวามนษย

เปนสตวโลกทรจกเหตรจกผล (rational)

PS 103 309

รฐบาลจงควรยอมใหมเสรภาพ 2 ประการ คอ 1) เสรภาพในทางสวนตว (personal

liberty) และ 2) เสรภาพทางสงคม (social liberty) แกนทางจรยธรรมเปรยบเสมอนกบ

พนธกรณของรฐบาลทมตอพลเมอง เสรภาพในทางสวนตว หมายถง สทธตาง ๆ ซงใหความ

คมครองเอกชนจากการใชอานาจอนไมเปนธรรมของรฐบาล กฎหมายและกระบวนการ

ตาง ๆ ทเกยวของตองประกาศใหเปนททราบกนโดยทวไป (มความโปรงใส—transparancy)

และเปนกฎหมายทพทกษเสรภาพของบคคลในเรองตาง ๆ กน เชน ในการคด ในการพด และ

ในการนบถอศาสนา อนง แกนจรยธรรมทใหการคมครองเสรภาพสวนบคคลในเรองอน ๆ

เชน

1) ไมมการคนบานราษฎรโดยไมมหมายคน

2) การใหโอกาสในการแกขอกลาวหาตอหนาศาลเพอปกปองตนเอง

นอกจากนจะตองมการคมครองสทธในการเขยน การโฆษณา และการอภปรายแสดง

ความคดเหนดวย สวนเสรภาพทางสงคม หมายถง การทรฐใหโอกาสแกประชาชนแตละคน

โดยเทาเทยมกน โดยไมคานงถงเชอชาต ผวพรรณ หรอภาษาในการ 1) เลอกถนทอย 2) เลอก

สถานททางาน 3) เขาโรงเรยน ฯลฯ

24.2 แกนทางเศรษฐกจ (Economic Core) เสรประชาธปไตยพงใหสทธและ

เสรภาพทางเศรษฐกจตาง ๆ ไดแก สทธใน ทรพยสนทหามาไดโดยถกกฎหมาย ในการไดรบ

มรดก ในการสะสมทรพยสน และมเสรภาพในการผลต การขายและซอ และการทาสญญา

ทงนยอมมเงอนไขประกอบ เชน รฐอาจไมอนญาตใหผลตอาวธสงครามหรอยาทเปน

อนตรายตอสงคมกได

24.3 แกนทางการเมอง (Political Core) ประกอบดวยหลก คอ การไดรบความ

เหนชอบหรอยนยอมจากบคคล (individual consent) การมตวแทนและการมรฐบาลทเปน

ตวแทน (representation and representative government) การมอธปไตยเปนของปวงชน

หรอหลกลทธรฐธรรมนญ (constitutionalism)

25. ทศบญญตของประชาธปไตย : ซกมนด นอยมนน

นกวชาการชอ ซกมนด นอยมนน (Sigmund Neumann) กลาววา ประชาธปไตยม

ทศบญญตหรอหลกสบประการ (Democratic Dealogue) ผเขยนเรยบเรยงเปนขอ ๆ โดย

ใหคลองจองกนดงน

1) อานาจสงสด (อธปไตย) มาจากราษฎร

2) ขนตอนเลอกผนาเปนไปโดยเสร

PS 103 310

3) ผนามความรบผดชอบ

4) ระบอบความเสมอภาค (ของราษฎรโดยกฎหมาย) ยอมรบ

5) สนบสนนพรรคการเมองทมมากกวาหนง

6) พงเนนความหลากหลายในชวตประจาวน

7) ไมกดกนกลมสาคญ ๆ จากการมสวนในการบรหาร

8) เนนการมทศนคตแบบประชาธปไตย

9) ใหสานกเปนพลเมองด

10) เนนความเชอมนในความดของมนษย รายละเอยดเพมเตมมดงน

(cf. Henry W. Ehrman (ed). Democracy in a Changing Society, New York:

Prageger,1964.)

หลกทหนง : อานาจอธปไตยเปนของปวงชนหรอของมหาชน (Popular

Sovereignty) หมายถง อานาจในการปกครองมาจากความเหนชอบของราษฎรทวไป

หลกทสอง : ขนตอนเลอกผนาเปนไปโดยเสร เปดโอกาสใหมการใชสทธอยางเสร

โดยมโอกาสเลอกมากกวา 1 พรรค การยอมใหจดตงพรรคการเมองไดมากกวาหนงพรรค คอ

ใหมพรรคฝายคานไดยอมเปนนมตดของประชาธปไตย

การศกษาเปรยบเทยบฝายคานในประเทศองกฤษ สหรฐอเมรกา สวเดน นอรเว เบล

เยยม เนเธอรแลนด เยอรมน ออสเตรเลย และอตาล มใน Robert A. Dahl (ed.), Political

Opposition in Western Democracies, Yale University Press, 1966. นกวชาการ

รฐศาสตรผหนงชอ เจนนงส (W. Ivor Jennings) ไดกลาวไววา พรรคฝายคานขององกฤษม

บทบาทสาคญยงในการทาใหองกฤษมความ

มนคงในหลกประชาธปไตย ทงนเพราะพรรคฝายคานมบทบาทในการควบคม

กระบวนการทางการเมองของฝาย รฐบาล

หลกทสาม : ผนาทมความรบผดชอบ ผนาไมไดหมายถงเฉพาะฝายบรหาร

ผนาประเทศยอมมหลายคนหรอหลายระดบ ผนามตงแตประมขของประเทศ (รฐหรอรฐ

ประชาชาต) ประมขหรอหวหนารฐบาล ผทประกอบเปนคณะ รฐบาลรวมทงหวหนาหนวย

ราชการระดบตาง ๆ กน สวนผนาอน ๆ รวมทงผอยในวงการนตบญญต เชน ประธานสภา

สมาชกสภาผแทนราษฎร หวหนาพรรค และผบรหารพรรค นอกจากน ยงหมายรวมถงฝาย

ตลาการ และผนาของกลม หรอองคการ หรอสมาคมอยางทเรยกกนวากลมหลากหลาย หรอ

เอน-จ-โอ NGO—Non-governmental organization ดวย ความรบผดชอบ : ไมใชเพยงการ

PS 103 311

เปน ผมเจตนาด ผนาทมความรบผดชอบ จาเปนทงในยามปกตและในชวงวกฤตการณ เชน

ในชวงเวลาสงคราม หรอบานเมองระสาระสาย การมผนาซงมเพยง “เจตนาด” หรอเปน “คน

ด” ยอมไมพอเพยง ผนาทเหมาะสมคอ เปนนกบรหารทดซงรจกรบผดชอบ ทงนเพอใหการ

ปกครองบานเมองเปนไปดวย ทงในขณะนนและในอนาคต ผนาทมความรบผดชอบ ไมวาจะ

เปนนกบรหาร นกการเมอง หรอหวหนากลมจะตองมองเหนการณไกลดวย เชน ไมพงนา

ทรพยากรของชาตทหาทดแทนไดยาก เชน ปาไม แรธาต แกสธรรมชาต และนามน มาใชเพอ

ปจจบนจนหมด หรอเปนสวนใหญ จนทาใหอนชน (คนรนตอไป) ประสบความลาบาก

หลกทส : ระบอบความเสมอภาค (ของราษฎร) ยอมรบ ประชาธปไตยมงใหม

ระบบกฎหมายทประกนความเสมอภาคของประชาชน การมระบบกฎหมายมลกษณะแตกตาง

จากสภาพการณในระบบเผดจการ ซงถอวาคาสงหรอคาบญชาของผนาสาคญกวาสงอนใด แตใน

ระบอบประชาธปไตยเนนกระบวนการทเหมาะสมของกฎหมาย (due process of law)

หลกทหา : สนบสนนพรรคการเมองมากกวาหนงพรรค ประชาธปไตยยอมรบ

การมพรรคการเมองมากกวาหนงพรรคขนไป เพอทจะไดมการแขงขนกนและราษฎรมโอกาส

เลอกได

หลกทหก : พงเนนความหลากหลายในชวตประจาวน ประชาธปไตยสงเสรมการ

มความหลากหลายในชวตประจาวน คอ ใหมเสรภาพ แตภายในวงกรอบกวาง ๆ กจวตรของ

ประชาชนในระบอบประชาธปไตยมมากเกนกวาการไปออกเสยงลงคะแนนนาน ๆ ครง คนใน

ระบอบประชาธปไตยสามารถรบฟงรายการวทย หรออานหนงสอไดตามความประสงค มสทธ

เลอกวถแหงการดาเนนชวต เชน ในเรองการแตงกาย ในการหาแพทย ในการเลอกเคหะ

สถาน และยอมสามารถมสวนรวมในกจกรรมนานาชนด ไดแก การเขาไปมสวนรวมใน

องคการ สมาคม ชมรม สนนบาตตาง ๆ ลทธประชาธปไตยไมสนบสนนใหคนอยในกรอบท

เปนเสมอนมาจากแมพมพ เดยวกน มฉะนน จะทาใหคนเปนเสมอนหนยนต (robot) ซง

ปราศจากความคด ประชาธปไตยเปด ทงประตแหงสตปญญาและประตแหงจตใจ

หลกทเจด : ไมกดกนการมสวนรวมในการปกครอง การกดกนหรอ “การเลอก

ปฏบต” กลมชนทเปนพลเมองโดยไมใหมสทธมเสยงในการกาหนดนโยบาย และในการมสวน

รวมในการบรหารจดวาผดหลกสทธมนษยชน (human rights) ซงถอวาทกคนเทากนในความ

เปนมนษย นโยบายและการปฏบตทชอบธรรมตอชนกลมนอย

หลกทแปด : สงเสรมครรลองทศนคตแบบประชาธปไตย ประชาธปไตย ไมอาจ

เปนจรงขนมาไดเพยงจากการมคาขวญ (สโลแกน) อยางเชนวา 1) “รฐบาลเปนของปวง

PS 103 312

ชน” 2) “เสรภาพเหนอสงอนใด” 3) “ประชาชนเปนเจาของประเทศ” หรอ 4) “เสยงประชาชน

คอ เสยงสวรรค” เทานน การทองคาขวญหรอการประกาศคาขวญเปนเพยงการโฆษณาให

เกดความนยมในระบบ และเมอซาซากบอย ๆ เขากยอมทาใหเกดความเบอหนาย การเปน

ประชาธปไตย ขนอยกบการปฏบตการ หรอดาเนนการใหคาขวญนน ๆ กลายเปน

ทศนคตเชงประชาธปไตย คอ 1) ใจกวาง 2) การยอมรบวาความคดเหนยอมแตกตางกน

ออกไป และความคดของตนอาจผดกได 3) การเคารพสทธสวนตวของบคคลอน 4) การไมใช

กาลงรนแรงในการแกปญหา 5) การเคารพในกตกา ฯลฯ

หลกทเกา : ใหสานกเปนพลเมองด ความสานกนไมจากดอยเฉพาะคนกลมใดกลม

หนง อาชพใดอาชพหนง หรอผบรหารระดบใดระดบหนง การเปนพลเมองดมความหมายท

แตกตางจาก “คนด” อยบาง 1) คนดอาจเปนนกวปสสนา ผไมเคยสนใจการบานการเมอง หรอ

ปลอยวางและปลงในหลายสงหลายอยาง 2) พลเมองด หมายถง การเปนสมาชกของสงคม

การเมองผประพฤตอนเปนคณแกระบบประชาธปไตยและหนาทพลเมองด หมายรวมทงการ

ประกอบ 1) สมมาอาชวะ 2) การไมบอนทาลายชาต 3) การมนาใจทาประโยชนใหกบสงคม

หรอ 4) การมสาธารณประโยชนใหกบสงคม หรอการมสาธารณประโยชนจต

หลกทสบ : มศรทธาในมนษยทกคน ประชาธปไตยเปนลทธการเมองทสนบสนน

การมองโลกในแงด คอ ไมตงแงหรอตงขอสงสยคนอนไวลวงหนาวาจะทาผดคดมชอบ และ

ถอวาแตละคนยอมมคณคาในตวเอง ลกษณะน ไดแก ความไววางใจ (trust) วามนษยแตละ

คนมความดอยในตนเอง จงสามารถปกครองตนเองไดโดยไมตองใหรฐบาลเขาควบคมมาก

จนเกนไป

ขอสมมตฐานทควรอยในโลกทรรศน (ภาษาเยอรมนเรยกวา Weltanchauung)

ของบคคล คอ การถอวามนษยทกคนมเจตนาด หรออยางนอยพยายามทาตนเปนคนดแต

พฤตกรรมทออกมาในรปทไมดนนเปนไปโดยบรบทแหงสงแวดลอมนานาประการเปนสาคญ

หลกประชาธปไตยใหความสาคญกบการอบรมหรอการขดเกลาทางสงคม (nurture)

บางครงเรยกวารวบรวมสารวจมากกวาสภาวะทตดตวมา (nature) หรอ พรสวรรค

26. เสาเอกสตนของประชาธปไตย

ออสตน แรนน สรปหลกประชาธปไตยไว 4 ขอ ซงอาจเรยกวาเปนเสาเอกสตนหรอ

จตสจพจนของประชาธปไตย บางครงอาจเรยกวา “จตสดมภ” แหงประชาธปไตย

(Austin Ranney, The Governing of Men, op.cit., pp.197, ff.)

ผเขยน (จรโชค วระสย) ไดเรยบเรยงใหสะดวกตอการจดจาไวดงน

PS 103 313

1) อานาจอธปไตยของพลเมองเดน

2) เนนเสมอภาคโดยสจรตเปนทตง

3) ฟงความคดเหน

4) เนนเสยงคนหมมาก

เสาเอกตนทหนง : อานาจอธปไตยของพลเมองเดน เปนอานาจทผาน

กระบวนการตามทฤษฎสญญาประชาคม กลาวคอ มการมอบใหกบผแทนเปนวาระ ๆ ไป มใช

เปนการมอบใหครงเดยวแลวหมดสนไปเลย และบางอยางมอบใหไมได เชน สทธในการนบถอ

ศาสนา หรอสทธมนษยชนอน ๆ แตอยในขอบขาย บางครงบางคราวหรอในบางเรอง เชน การ

ถกเกณฑทหาร

เสาเอกตนทสอง : เนนเสมอภาคโดยสจรต เปนการคานงถงทงสทธ และหนาท

เสาเอกตนทสาม : ฟงความคดเหน สามารถกระทาไดโดยผานกระบวนการ สารวจ

ความคดเหนอยางทเรยกวา Poll หรอการสดบตรบฟงจากการไปเยยมเยอนพบปะราษฎร

เสาเอกตนทส : เนนเสยงหมมาก แมหลกการประชาธปไตยจะเนนมตของเสยง

สวนใหญ แตการปฏบตตามเสยงประชาชนไมอาจทาไดเสมอไป มหลายสงหลายอยางทไม

อาจจะทาตามความประสงคประชาชนได เชน 1) การใหรฐบาลแจกทดนแกราษฎรคนละ 50

ไร 2) การยกเลกหนสนเกาหรอ 3) มการเกบภาษในอตราทตากวาเดมมาก เปนตน ดงนน

จงมขอแตกตางระหวาง “นกการเมอง” กบ “รฐบรษ” ผทเปน “นกการเมอง” (politician)

มกพยายามกระทา หรอประกาศวาจะกระทาตามความตองการของประชาชน เพอหาเสยง

สนบสนนเฉพาะหนา คอ ในระยะเวลาทสามารถเหนผลโดยเรวหรอในระยะสน แตผทเปน

“รฐบรษ” (Statesman) ผเหนการณไกลมกจะใชวจารณญาณเลอกกระทาการเฉพาะทเหนวาจะ

ยงประโยชนใหเกดแกราษฎรจรง ๆ เทานน โดยเฉพาะในระยะยาว ทงนเพราะรฐบรษเปนหวง

ผลทตามมาตออนชนคนรนหลง ภาษตรฐศาสตรขอหนงโดย James Freeman Clarke ซง

มวา

“นกการเมองคดถงการเลอกตงครงตอไปแตรฐบรษคดถงคนรนตอไป”

(A politician thinks of the next election. A statesman thinks of the next

generation.)

27. ประชาธปไตยกบอธปไตย 3 ประเภทในพทธศาสนา

ในพทธศาสนาไดมการกลาวถงอธปไตย 3 ประเภท ไดแก 1) โลกาธปไตย 2)

อตตาธปไตย และ 3) ธรรมาธปไตย ซงเปนเรองของการทบคคลจะยดถอสงใดเปนใหญในการ

PS 103 314

ดาเนนชวต อธปไตยทงสามนนอาจดดแปลงใหมความหมายทางการเมองโดยเปลยนตว

“บคคล” มาเปน “ประเทศ” หรอเปน “รฐ” เมอเปนเชนนนแลว อธปไตยสามประเภท

ดงกลาวนาจะใชในความหมายวาเปนระบอบการปกครอง

โลกาธปไตย มาจากศพท “โลก” สนธกบ “อธปไตย” โลก ณ ทน หมายถงราษฎร

หรอสงคม ในอนเดย โลกสภาหมายถง สภาประชาชน คอ สภาลาง (ในอนเดยมสองสภา อก

สภาหนง คอ ราชยสภา หรอสภาสง) โลกาธปไตยถอไดวาเปนการปกครองทใกลเคยงกบลทธ

ประชาธปไตย เพราะมความหมายวายกใหพลเมองเปนสวนใหญ

คาสอนทสงเสรมหรอสอดคลองกบหลกประชาธปไตยมมากในพระพทธศาสนา

เชน 1) เรองความเสมอภาค พทธศาสนาถอวามนษยเทากน ไมวาจะมตระกลหรอเกดใน

วรรณะใดกตาม 2) เรองเสรภาพ พทธศาสนามคาสอนใน “กาลามสตร” ซงสนบสนนใหบคคลใช

เหตผลและความคดอสระในการตดสนปญหาตาง ๆ โดยไมตดอยกบเรองตาง ๆ คอ ไมให

เชอโดยฟงตามกนมา, โดยนาสบกนมา, โดยตนขาวลอ, โดยอางตารา, โดยนกเดา, โดย

คาดคะเน, โดยตรกตรองตามอาการ, โดยพอใจวาเหมาะกบความเหนของตน, โดยเหนวาผพด

เชอถอได หรอมฐานะเปนสมณะและเปนคร แตใหสบสวนคนควาเสยกอนจงเชอ

อตตาธปไตย ไดแก การใหอานาจไวกบคน ๆ เดยว เชน มอบใหแกพระราชาหรอผ

ยงใหญคนใดคนหนง หากมอบอานาจใหกบกษตรยกเรยกวา ราชาธปไตย

และหากมอบอานาจไวใหผเผดจการกเปนระบบอานาจนยมซงอาจเปนฝายซายหรอ

ฝายขวากได ในสมยพทธกาลรปแบบการปกครองใกลเคยงกบอตตาธปไตย คอ มพระราชาเปน

ใหญ แตถาศกษาในรายละเอยดแลวจะพบวาไมใชเปนแบบราชาธปไตยทเดยว ทงนเพราะการ

ปกครองดงเชนในกรงกบลพสดนน พระราชวงศศากยะรวมมอกนปกครองเขาทานองเปนสภา

มนตร เจาศากยะผลดกนเปนหวหนาหรอประมขสภาซงเรยกวาราชา เมอพระพทธองค

ประสตนนเปนเวลาทพระเจาสทโธทนะ พระราชบดาเปนราชา หรอเปนหวหนาสภามนตร

แหงศากยวงศ

ธรรมาธปไตย การปกครองทดเลศตามนยแหงพทธศาสนา คอ ธรรมาธปไตย

(ธรรมะสนธกบอธปไตย) ไดแก การยกยองธรรมะใหเปนใหญทงในหมผนาและประชาชน

ทวไป มการเทดทนผมคณธรรมใหเปนใหญในแผนดน การปกครองสมยพระเจาอโศก

มหาราชหลงจากททรงยอมรบนบถอพทธศาสนาแลวถอกนวาเปนแบบธรรมาธปไตย

ธรรมาธปไตยยกยองผมธรรมะ และเปนการปกครองทอยในกรอบแหงศลธรรมและจรยธรรม

และมงใหราษฎรยดธรรมะเปนเกณฑ

PS 103 315

28. การเปนเสรประชาธปไตย

ในป ค.ศ.1789 มการปฏวตใหญในฝรงเศสลมระบบการปกครองแบบเดม และใฝฝน

กนวาจะไดระบบใหมทดทวเศษในรปของประชาธปไตย แตประชาธปไตยฝรงเศสกลมลก

คลกคลานมาเปนเวลานาน

ก. กรณฝรงเศส แมกระทงภายหลงสงครามโลกครงท 2 คนฝรงเศสกยงหนไปหา

ระบบผนาแบบนโปเลยน โบนาปารต (Napoleon Benaparte, 1769-1821) ซงเปนจกรพรรด

แหงฝรงเศส ระหวางป ค.ศ.1804-15 จกรพรรดนโปเลยนเกด ณ เกาะคอรซกา ทรงมพนอง

เปนชาย 4 คน ซง 3 คนดารงตาแหนงสง คอ Jerome Bonaparte เปนกษตรยแหง

Westphalia (1807-13) Joseph Bonaparte เปนกษตรยแหงเนเปลส ระหวาง 1806-08 และ

เปนกษตรยของสเปนระหวางป 1808-13 และหลยส นโปเลยน เปนกษตรยฮอลแลนดระหวางป

ค.ศ.1806-10

ลกษณะสาคญของการปกครองแบบนโปเลยนโปนาปารต เรยกวา ลทธโบนาปาร

ตสม หรอ “ปมโบนาปารต” (Bonapartism) ปมหรอลทธโบนาปารตมองคประกอบสาคญ

ไดแก การปกครองแบบเผดจการ ซงเนนการใชพละกาลงทางทหาร

ปมโปนาปารต ปรากฏในประชาชนหลายประเทศในโลก สาหรบในประเทศฝรงเศส

ปรากฏวาประชาชนยงมแนวโนมทจะมปมโบนาปารต ดงจะเหนไดจากการทชาวฝรงเศสให

ความสนบสนนอยางมาก ตอการมผนาประเภท

นายพลชารลส เดอโกลย (Charles de Gaulle, 1890-1970) ซงมชอเสยงโดงดงใน

สงครามโลกครงทสอง และเปนประธานาธบดของฝรงเศสประมาณ 10 ป คอ ระหวาง 1959-69

ซงเนนอานาจบรหารมากกวาอานาจนตบญญตและอานาจตลาการ

ลทธโบนาปารตสม หรอปมโบนาปารตเปนลกษณะทไมสอดคลองกบหลก

ประชาธ ป ไตยซ ง สน บสนนคว ามค ดท ว าร ฐ บ า ล ค ว ร ม อา น า จ จา ก ด ( limited

government) นอกจากนยงตรงกนขามกบหลกการคานอานาจของฝายตาง ๆ แหงอธปไตย

เปนลกษณะทางจตวทยาอยางหนง ซงมปรากฏในกรณของชาวฝรงเศส แตในความหมาย

ทวไป หมายถง การนยมผนาแบบเดดขาดโดยเฉพาะทางการทหาร ไมวาจะในสงคมใดกตาม

ข. กรณสหรฐอเมรกา : 4 กรกฎาคม การปฏวตในอเมรกาเกดขน วนท 4

กรกฎาคม ค.ศ.1776 คอ แยกตวจากประเทศองกฤษ และมการถอเอาวนนนเรยกวา The

Fourth of July (หรอ Independence Day) ซงเปนวนชาตอเมรกน

ในป ค.ศ.1787 สหรฐอเมรกามรฐธรรมนญทผานการเตรยมการรางมาแลวเปนอยางด

PS 103 316

ตอมาประมาณ 80 ปภายหลงการประกาศอสรภาพ สหรฐอเมรกาเผชญกบวกฤตการณท

ยงใหญทสด ไดแก สงครามระหวางฝายเหนอกบฝายใต คอ สงครามกลางเมอง (American

Civil War, 1861-65) การคงอยของประเทศประสบปญหาอยางหนกเพราะเกอบจะมการแยก

ออกเปน 2 ประเทศ โดยฝายเหนอเรยกวา เปนฝายสหภาพ (The Union) กบฝายใต ซง

เรยกวาเปนฝายสมาพนธรฐ (Confederacy) แตวกฤตการณกผานพนไปได รฐธรรมนญ

อเมรกนผานการนาไปใชและมการแกไขหลายครง แตกยงคงรปเดมเปนสวนใหญ สถาบน

ประชาธปไตยดจะคงทนถาวร

ค. กรณอนเดย ประสบการณของอนเดยเปนตวอยางทแปลกออกไป คอ เปน

ประเทศทเรยกวา “ดอยพฒนา” หรอ “กาลงพฒนา” แตสามารถรกษาความเปน

ประชาธปไตยไดตลอดมานบตงแตไดรบเอกราชในป ค.ศ.1947 อนเดยผานพนวกฤตการณ

หนก ๆ มาหลายครง แตกไมละทงอดมการณและรปแบบการปกครองแบบเสรประชาธปไตย จาก

ตวอยางขางตน จงนาพจารณาวาอะไรเปนปจจยหรอองคประกอบตาง ๆ ทเออหรอเกอกลตอ

การปกครองแบบประชาธปไตย สาเหตแหงความเปนเสรประชาธปไตยมตาง ๆ กน เชน 1)

สาเหตทางวฒนธรรมทางการเมอง 2) สาเหตทางเศรษฐกจและสงคม และ 3) สาเหตทาง

ประวตศาสตร

29. ปจจยทหนง : วฒนธรรมทางการเมอง (political culture)

“วฒนธรรม” ณ ทนใชตามนยแหงสงคมศาสตร ซงมความหมายกวางขวางครอบคลม

ทง 1) สงทเปนของเลศหรอสงทไดรบการปรงแตงอยางดแลว 2) ขนบธรรมเนยม และ 3)

บรรดาผลตผลทางสงคมมนษยทเกดขนจากการเรยนรและมการถายทอดเปลยนแปลงได

(บรรพต (จรโชค) วระสย. สงคมวทยา-มานษยวทยา. โรงพมพครสภา, 2520)

วฒนธรรมทางการเมอง ไดแก ทศนคต, ความรสก และความเชอของคนใน

ชาตวา โนมเอยงไปในทางเผดจการหรอไปในทางประชาธปไตย (Dennis Kavanagh, Political

Culture, London: Macmillan, 1972.) ปจจยสาคญเกยวกบวฒนธรรมทางการเมองอยาง

หนง ไดแก ทศนคตและความเชอแบบประชาธปไตย ซงเรมจากเจตจานงของราษฎร

(political psychology) คอ จตปรารถนาประชาชน

จอหน สจวต มลล (John Stuart Mill, 1806-1873) นกคดระดบตนแบบชาวองกฤษ

เขยนไวตงแตศตวรรษท 19 วา กอนทประชาธปไตยจะมขนไดพลเมองในประเทศตองม

ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะปกครองตนเองเสยกอน การมความปรารถนาสะทอน

ทศนคตวา ประชาธปไตยเปนของดและสมควรทาใหเกดมขน

PS 103 317

การเปนประชาธปไตยขนอยกบความเชอศรทธา (belief and faith) ของพลเมอง

ในชาตทประสงคจะมการปกครองและมชวตแบบประชาธปไตย อนง มวาทะทางรฐศาสตร

คลาย ๆ กบคากลาวของ จอหน สจวต มลล วา

“รฐบาลกบประชาชนเปนกระจกเงาซงกนและกน” คอสทอนภาพซงกนและกน

30. ปจจยการเปนประชาธปไตย

การเปนประชาธปไตยเกยวของกบ

1) ปจเจกชนนยม

2) การยดถอหลกสนตวธและการประนประนอม

3) ศรทธาในระบบสงคมเปด

4) การมจตใจเสยสละหรอการมสาธารณประโยชนจต

5) การมสหจตหรอฉนทานมตเกยวกบลทธประชาธปไตย

30.1 ปจเจกชนนยม (individualism) ไดแก ความรสกวาแตละคนมคณคาใน

ตวเอง หมายถง สภาพตรงขามกบรฐนยม (statism) หรอ “สวนรวมนยม” (collectivism)

ซงใหความสาคญแกองคการหรอหนวยงานทใหญกวาตนเอง

ลทธรฐนยม คอ การบชารฐ หรอการถอวารฐ (ซงไดแกผมอานาจ) ทาอะไรไมผด

หรอแมผดกตองกระทาตามลทธรฐนยมเหนไดชดในสมยใกลสงครามโลกครงทสองใน

ประเทศไทย เมอจอมพล ป.พบลสงคราม ไดออก “รฐนยม” บงคบทางกฎหมายใหคนไทย

1) สวมหมวก (จงใหฉายาสมยนนวาเปนยคมาลานาไทย) 2) ใหเลกกนหมาก 3) ใหสวม

รองเทา และ 4) ใหประพฤตตนตามแนวทรฐบาลกาหนดอน ๆ เชน ใหเขยนอกษรไทยแบบใหม

ในยคมาลานาไทยนนคาสงของรฐบาลเปนปกาศตททกคนตองปฏบตแมขดกบความเคยชน

และประเพณนยมทมมากอนหนานน การกาหนดเหลานนขดกบหลก “ปจเจกชนนยม” เพราะ

ไมคานงถงความรสกหรอความตองการของบคคลแตละคน

ปจเจกชนนยมเปนสภาพทเปนปฏปกษกบลทธรฐนยมหรอลทธ“สวนรวมนยม”

อยางหนามอเปนหลงมอ

ลทธปจเจกชนนยมม 2 ความหมาย รฐบาลไมควรเขาควบคมกระบวนการทาง

เศรษฐกจและสงคม ไดแก 1) รฐบาลไมควรเขาควบคมการทามาหาเลยงชพของราษฎร การ

ทามาหาเลยงชพ เชน การจะคาขายอะไร การจะปลกพชชนดใด หรอการจะประกอบธรกจใด

ควรเปนเรองทเอกชนจะตดสนใจเอง 2) ในทางสงคมและวฒนธรรมรฐบาลไมควรมบทบาท

ในการกาหนดชนวรรณะหรอฐานนดรของประชาชน การแบงชวงชนของบคคลในสงคมควร

PS 103 318

เปนเรองทเกดขนจากความรสกนกคดของราษฎรเอง เอกชนหรอปจเจกนยมจะตองมลทธ

ในการตดสนใจของตนเองโดยเสร มใชโดยตามใจผอน การตดสนใจโดยเสร คอ การใช

ความคดอสระปราศจากการ บบบงคบโดยบคคลอน ตวอยาง ไดแก การตดสนใจเรยนวชาใด

หรอการตดสนใจเกยวกบการเลอกคครอง หรอการเลอกทอยดวยตนเอง

ลทธปจเจกชนนยม มไดสงเสรมใหเปนคนเหนแกตว แตใหรจกเคารพตนเอง ม

ความภมใจวาตนเองไมจาเปนตองเหมอนหรอทาตามคนอนโดยไมมเหตผลสมควร ผปฏบตตาม

ลทธปจเจกชนนยมอาจประพฤตเหมอนคนอน (conformity) กได แตตองเปนไปโดยสมครใจ

30.2 การยดหลกสนตวธ และการประนประนอมออมชอมกน ประชาธปไตย

รงเกยจการใชกาลงรนแรง พลเมองในระบอบประชาธปไตยพงรจกใชเหตผล คอ ไมทาอะไร

ตามอารมณและรจกการยงคดการเคารพในเหตผล คอ การไมทาอะไรทเปนการเอาแตใจตนเอง

โดยไมคานงถงความคดเหนของผอน มการสงเสรมใหมขนตธรรม (tolerance) ซงไดแก

ความอดกลน ซงเกดขนจากการยอมรบในนานาจตตงของบคคลโดยถอวาคนเราจะ

เหมอนกนไมได ในบางครงอาจมการขดแยงกน แตกตองรจกอดทนโดยการใชเจรจา โดยไม

ถงกบตองใชอาวธประหต ประหารซงกนและกน หากใชกาลงกบเสมอไปแลวตางฝายตางกวอด

วายไปในทสด ทงระดบบคคล ระดบสงคม และอาจรวมถงระดบโลกดวย พงสงเกตวาในสงคม

ทมการตามแกแคน การจองลางจองผลาญดงปรากฏในภาพยนตรประเภท “กาลงภายใน”

หรอประเภท “เจายทธจกร” ยอมไมสามารถพฒนาประชาธปไตยขนมาได เพราะพลงตาง ๆ

ทมแทนทใชไปในการสรางสรรคเพอสวนรวม กลบถกใชหมดไปดวยการ “ขนแคน ขดเคอง

และเขนฆา”

30.3 ความเชอในระบบ “สงคมเปด” สงคมปด (closed) หมายถง การปดประต

ไมใหคนในสงคมมทางเลอกอน ๆ นอกจากทกาหนดขนมาโดยผมอานาจ

ในสงคมปดมระบบการตรวจเอกสารและขาวสารตาง ๆ ทจะเผยแพรออกไปสมวลชน

อยางเขมงวด การเขยนขอความใด ๆ หรอการแสดงออกในทางใด ๆ รวมทงในเรองของศลปะ

หรอภาพยนตร จะตองไดรบการควบคมอยางใกลชดจากฝายรฐบาล เชน ในระบบเผดจการไมวา

จะเปนฝายซายหรอขวา

ระบบสงคมเปด (open society) ไมยอมใหผมอานาจบงการหรอบงคบคนในสงคมให

ประพฤตอยในกรอบโดยไมมเหตผล ระบบสงคมเปดสอดคลองกบวถชวตแบบประชาธปไตย

โดยมการ ก. สงเสรม 1) การรเรม (initiative) 2) ความคดสรางสรรค (creativity) 3)

นวตกรรม (innovations) คอ การมทศนคตทเปดกวาง ข. ยอมรบความเปลยนแปลง คอ

PS 103 319

ถอวาทาใหมโอกาสพฒนาไปสความกาวหนาสงคม ค. ยอมรบความหลากหลาย (diversity) ใน

ความคดและวธการ คอ ไมฝงใจตดอยกบการกระทาใด ๆ ในแนวเดมเสมอไป ง. ยอมรบฟง

การคดคานหรอยอมใหมความคดเหนแตกตาง อนมเหตผลประกอบ จ. ยอมใหมการจดตง

องคการ สมาคมกลมตาง ๆ โดยสมครใจ (voluntary organization) อยางทเรยกกนวา

“กลมหลากหลาย” หรอ กลมสมครใจ เพอเปนหนทาง

30.4 การมสาธารณประโยชนจต หรอ “จตวญญาณสาธารณะ” (public spirit)

คอ การคานงถงประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน

ก. ลกษณะเชนนยอมเกดจากความสานกทไดรบการปลกฝงมาวาพลเมองเปนหน

บญคณของสงคม (Social debt) เชน จากการ 1) ไดรบการศกษา 2) ทามาหาเลยงชพ 3)

ดารงชวตอยไดโดยสงบพอสมควร กเพราะสงคม หมายถง บานเมองอนเปนสวนรวมของทก ๆ

คน ดงนนจงมหนาทตองทาประโยชนตอบแทน “สาธารณประโยชน” คอ การมหนาท

พลเมองด (civic duty) นนเอง

ข. การมสาธารณประโยชนจตในชนระดบนา (elite) มความสาคญยง ตวอยางของ

สาธารณประโยชนจตในชนระดบนา และเสรนยมของประเทศอนเดย ไดแก กรณบณฑต

เยาวหราล เนหร นายกรฐมนตรคนแรกของอนเดย ผซงมาจากตระกลทมฐานะดมาแตเกากอน

แตอทศชวตและเสยสละเพอมาตภม(เกยวกบเนหร อาจอานเพมเตมไดในเอกสารหมายเลข

175 ของศนยเอกสารวชาการ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง) โดยจรโชค วระสย

การมชวตอย “เพอการเมอง” (live for politics) ไมใช “พงการเมอง” (live off

politics) ตามศพทของนกสงคมศาสตรเยอรมน แมกซ เวเบอร ผทเลนการเมองประเภทหลงน

หวงผลประโยชนตอบแทน คอ เลนการเมองเพอรารวย หรอมอานาจอนเปนสะพานนาไปส

ความมงคง

การเลนการเมองโดยม “สาธารณประโยชนจต” และในการทเปนพฤตกรรมของผม

ฐานะด แตเลนการเมองเพอสวนรวมเรยกวา “เสรนยมชนชนสง” หรอ “เสรนยมของผม

ฐานะและการศกษาด” (upper class liberalism)

(Seymour M. Lipset. Political Man. New York: Doubleday, 1960.)

30.5 สหจต หรอฉนทานมต (consensus) เกยวกบประชาธปไตย หมายถง การ

มความเหนรวมกนวา กระบวนการประชาธปไตยเปนของด เปนของมคณคา และควรทจะมการ

ชวยทานบารงรกษาไว ทศนคตรวมกนดงกลาว คอ

ก. ความเชอมนในเรองการเปลยนแปลงรฐบาลโดยสนตวธ

PS 103 320

ข. การเปดโอกาสใหมสทธสมครเปนผแทนราษฎรไดอยางกวางขวาง คอ ไมตง

เงอนไขมากจนเกนควร อนเปนการลดรอนสทธเสรภาพสวนบคคล และ

ค. การใหสทธโดยเทาเทยมกนแกชนกลมนอย ในฐานะเปนพลเมองของประเทศ

พฤตกรรมแหงการไปลงคะแนนเลอกตงเทาทโอกาสและเงอนไขอานวยเปนการแสดงออกซง

ความเชอมนรวมกน แสดงถงการมสหจตในกระบวนการทางการเมอง โดยยดถอวาระบบ

ประชาธปไตยเปนของด

31. ปจจยทางการศกษาทเออตอความเปนประชาธปไตย

31.1 การศกษามความสาคญมากตอวถชวตแบบประชาธปไตย เพราะเปนระบบทม

สมมตฐานสองประการ ไดแก 1) ประชาชนมความรเพยงพอทจะตดสนใจเลอกผแทน 2)

ประชาชนจาเปนตองมความรพอทควบคมการทางานของผแทนของตนและรฐบาลของตนได และ

ประเทศประชาธปไตย มกสงเสรมใหมการศกษากวางขวางโดยเฉพาะในระดบภาคบงคบ ซงมง

ใหเกดการศกษามวลชน (mass or universal education) โดยตองพยายามใหมโรงเรยน

สาหรบเยาวชนใหมากทสดเทาทจะมากได และในระดบมธยมศกษาและอดมศกษาควรเปด

โอกาสใหกวางขวาง

31.2 ในกรณขององกฤษภายหลงท ลอรด รอบบนส ไดไปสงเกตการศกษาใน

สหรฐอเมรกา ภายหลงการม “Sputnik shock” ในสหรฐอเมรกา กลาวคอ เมอประมาณกลาง

ทศวรรษ Sixties คอ ระหวาง 1960-1969 ไดพยายามสงเสรมใหตงมหาวทยาลยเพมขน

รวมทงไดจดตงมหาวทยาลยเปด ชอ The Open University ขนในป พ.ศ. 2513

31.3 การคนควาวจยแบบเปรยบเทยบของศาสตราจารย เซมร มารตน ลป

เสท แหงมหาวทยาลยแคลฟอรเนย ณ นครเบรคลย (UC Berkeley) ทราบวาประเทศซง

ประชากรมการศกษาสงมกมระบบการปกครองแบบประชาธปไตย ประเทศซงประชากรร

หนงสอนอย มกมการปกครองในแบบเผดจการ

32. ปจจยทางเศรษฐกจทเกอกลตอความเปนประชาธปไตย

ในคอลมนหนา 5 ของหนงสอพมพสยามรฐ ฉบบวนท 2 พฤษภาคม 2513 ม.ร.ว.คก

ฤทธ ปราโมช ระบวาการเลอกตงในประเทศองกฤษวา สามารถจดใหมขนไดบอย ๆ เพราะ

องกฤษมเงนพอทจะใหมได ผดกบบางประเทศซงตองใชเงนอยางมธยสถ

คอลมนนนเขยนขนกอนการเลอกตงซอมในจงหวดพระนคร เมอวนท 20 สงหาคม

2514 ซงประมาณวาใชเงนไมตากวา 6 ลานบาท ในการเตรยมและดาเนนการ และระยะหลง

PS 103 321

ซงภายหลงประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 แลวมความจาเปนตองใช

เงนเพอควบคมการเลอกตงใหถกทานองคลองธรรมเปนจานวนมาก โดย เชน กกต.—

คณะกรรมการการเลอกตง และอน ๆ

ขอเขยนของ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช แสดงใหเหนถงความสาคญของปจจยทาง

เศรษฐกจทมตอระบบประชาธปไตยอยางนอยในแงหนง คอ ในดานความสามารถทจะมเงน

เพอใหมการเลอกตง ความเจรญทางเศรษฐกจมสวนเกยวของกบการพฒนาทางการเมอง

ในดานตาง ๆ มากเพราะยอมหมายถง 1) การมเงนเพอการเลอกตง 2) ทาใหมเวลาวางพอควร

สาหรบการเอาใจใสกบกจการบานเมอง และประชาชนสามารถอทศเงนของตนเอง เพอกจกรรม

สวนรวม ไดแก การตงเปนมลนธเพอชวยกจการดานการศกษา การศาสนา การเศรษฐกจ และ

การเมอง

33. จตวทยาของคนในชาตกบประชาธปไตย

การศกษาจตวทยาของบคคลวามผลตอการเปนประชาธปไตยมากนอยเพยงใด

เปนการวเคราะหเชงจลภาค (micro-politics) คอ ศกษาจากสวนยอยเพอเขาใจ ระดบมห

ภาค (macro-politics) พรอมนบคลกภาพทางการเมองอาจแบงเปนสองประเภท คอ แบบ

เผดจการ และประชาธปไตย

บคลกภาพแบบเผดจการ หรอแบบอานาจนยม ขดกบหลกประชาธปไตย มโนทศน

วาดวยบคลกภาพประเภทนคนพบขนภายหลงสงครามโลกครงทสอง เกดขนจากความฉงนทวา

ทาไมคนเยอรมนซงจานวนมากมการศกษาดจงงมงายสนบสนนฮตเลอร จนเกดมหา

สงครามโลกครงท 2

ผลการวจยโดยสรปคอ คนเยอรมนทงในระดบนา (elite) และผตาม (foolowers)

มบคลกภาพแบบอานาจนยม ซงมลกษณะเดนสองประการ คอ

ก. ชอบแสดงออกซงความเปนผมอานาจราชศกด ชอบขมขกดขผดอยกาลง หรอ

ผอยในฐานะตากวา

ข. มศรทธาตอการใชอานาจและรรสของอานาจด จงมกเปนบคคลทออนนอม

ถอมตนตอผมอานาจหรอมฐานะสงกวาตน มกประพฤตตนเปน “บาวแทบทาว” หรอ

“ขนพลอยพยก”

ผมบคลกอานาจนยม (authoritarian personality) มกยกยอปอปนผอยในอานาจ

เกนขอบเขตโดยปราศจากความยบยงชงใจ มกชมผอยในอานาจอยางเลศลอย หรอมกมการ

เขยนปายตอนรบอยางเกนความเปนจรง ณ ทใดซงมพลเมองทมบคลกประเภทนมาก ๆ ก

PS 103 322

ยากทจะเปนประชาธปไตยได เพราะขดกบหลกการแบบประชาธปไตย ซงเนนความเสมอภาค

ศกดศรของมนษยและการเปนคนมเหตผลความสมพนธระหวางลกษณะทางจตวทยาของบคคล

กบการทประเทศเปน หรอการไมเปนประชาธปไตยสะทอนออกมาในคากลาวทวา “ประชาชน

และรฐบาลเปนกระจกเงาซงกนและกน”

ก. หากคนในชาตยงมอปนสยนยมการใชกาลง อนเปนลกษณะของวฒนธรรม

การเมองบางประเทศมการสนบสนนผมอานาจโดยไมคานงถงเหตผล มนสยชอบรงแกผนอย

โอกาสทรฐบาลจะเปนประชาธปไตยไดยอมนอยมาก

ข. แตหากคนในชาตมนสยเอนเอยงไปในทางประชาธปไตยอยแลวโอกาสท

ประชาชนจะเลอกผนาทมทศนคตแบบประชาธปไตยยอมมมากขน

34. บคลกภาพแบบประชาธปไตย (Democratic character)

ลกษณะทางจตวทยาของบคคล (ลกษณะในแงจลภาค) ทสนบสนนระบอบการ

ปกครองแบบประชาธปไตย (รฐศาสตรมหภาค) มดงน

ก. การมอตตะหรออตตาทเปด (“open ego”) คอ เปนผมความไวเนอเชอใจ

เพอนมนษยและเปนผไมมความกงวลใจเปนเจาเรอน

ข. การมศรทธาในผอน นกเขยนจตวทยาสงคม ชอ มอรส โรเซนเบอรก กลาววา

บคลกแบบประชาธปไตยประกอบดวยการมศรทธา คอ เหนคณคาของคนอน ๆ โดยไมเหนวา

ตนเองวเศษเลอเลศทาใหสามารถทางานรวมกนได เชน เปน 1) ทมเดยวกน (team work) 2)

คณะกรรมการเดยวกน (committee) 3) คณะทางานชดเดยวกน (ad hoc working group)

สามารถปรกษาหารอเพอดาเนนกจการตาง ๆ ได

ค. การมพลงอตตะและความเขาใจเพอนมนษย นกรฐศาสตร ชอ รอเบอรต เลน

กลาววาอปนสยแบบประชาธปไตยยอมประกอบดวย 2 ลกษณะ คอ “พลงอตตะ” (ego

strength) ไดแก การเชอวาตนเองมพละกาลงสามารถทาใหสมฤทธผลได เปนความรสกวา

ตนเองสามารถคมบงเหยนกาหนดวถชวตได มความเชอมนในตนเอง และการมความ

เขาใจเพอนมนษย อนไดแก ไมหวาดระแวง (anyiety) ขสงสยวาคนอนจะคดรายตอตนอย

เสมอ

นกประชาธปไตยตองไมมนสยมองโลกในแงราย (ททรรศนย—pessimistic) ซงเปน

อปสรรคตอการรวมมอประกอบการงานหรอการรวมกลมเพอประสานประโยชน

ง. ทรรศนะของอลมอนดและเวอรบา

1) การมความรสกวาตนเองอาจมสวนควบคมรฐบาลใหเปนไปตามความคดเหน

PS 103 323

ของตน (sense of civic competence) ทาใหกลามบทบาทในการดาเนนชวตแบบ

ประชาธปไตย เชน ในการไปออกเสยงเลอกตง การตดตอเสนอความคดเหนตอนกการเมอง

และแมกระทงเขาสมครรบเลอกตง

2) การมนสยชอบสงคม ไมเกบตว (sociability) ทาใหมการตงกลม สมาคมชมรม

สนบสนนประชาธปไตยแบบกลมหลากหลาย

(Gabriel A. Almond and Sidney Verba, The Civic Culture, Princeton University

Press, 1963, pp.261-262.)

35. ปจจยทางประวตศาสตร

นกรฐศาสตรและนกสงคมวทยาการเมองชาวตะวนตกพยายามศกษาหาองคประกอบ

แหงการอยรอดและการมเสถยรภาพของประชาธปไตย ไดมการหาตวแปรตาง ๆ และใน

ระยะนนพบวาประเทศประชาธปไตยจะตองมฐานะทางเศรษฐกจ และมสภาวะการ ศกษาอยใน

ขนดพอสมควร

นกวชาการอน ๆ ตงขอกงขา เพราะเมอศกษากรณอนเดยหาเปนเชนนนไม จง

พยายามหาสาเหตหรอตวแปรอน ตวแปรหนง ไดแก ความเคยชนกบรปแบบหรอวธการแบบ

ประชาธปไตยในอดต ประเทศองกฤษเปนตวอยางทชดแจง ทงนเพราะประชาธปไตยองกฤษ

ไดผานการววฒนาการมาเปนเวลาอนยาวนาน กรณประเทศอนเดย มการคนพบวาในสมย

โบราณหมบานตาง ๆ มการปกครองตนเองอยางทเรยกวา ปญจญตต (Panchayat) แปลตาม

ตวกคอ “สภาหาคน” แตจานวนจรง ๆ อาจมมากหรอนอยกวานนไดเลกนอย กลาวกนวา

ความเคยชนเชนวานนมสวนชวยใหคนอนเดยรบประชาธปไตยแบบตะวนตกไดงายขน

(อางอง 1) ชาญวทย เกษตรศร. ประวตการเมองไทย 2475-2500. มลนธโครงการ

ตาราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 2544. 2) ชาญวทย เกษตรศร. อยธยา. มลนธโตโยตา

ประเทศไทย, 2546.)

36. ประชาธปไตยในประเทศไทย : พจารณาปจจยโดยเปรยบเทยบวาเปน

เสมอนตนไม

กรณของไทย ผเขยน(จรโชค วระสย) เหนวาควรเปรยบเทยบกบธาตทงส ไดแก ดน,

นา, ลม, ไฟ และเปรยบสงมชวต คอ เปนตนไม

36.1 ธาตดนในฐานะเปนปจจยประชาธปไตย อาจแยกเปนสององคประกอบไดแก

1) ทรพยากรธรรมชาต และ 2) ทรพยากรทางอปนสย ทรพยากรในไทยมมากมาแตอดตกาล

PS 103 324

ดงคากลาวยคกรงสโขทยวา “ในนามปลา ในนามขาว” แตในยคนน ประชากรนอย ความ

อดมสมบรณยงคงมอย แตตวหารมมากขน และความจาเปนของคนในศตวรรษท 21 ยอมเพมม

มากขน เชน จาเปนตองมเครอง Computer นอกเหนอจากการมการศกษา อนเพมเปนปจจยท

5 นอกเหนอจากปจจยท 4 นบตงแตสมยแหงพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

ปญหาสาคญคอ การกระจายประโยชน (distribution) ไมสะดวกสบายและการม

โอกาสจากดอยเฉพาะในวงแคบ ๆ ของแวดวงเครอญาต หรอพรรคพวก คอ ใหมการกระจาย

แบงสรรอยางยตธรรม (fair or proportionate distribution)

อปนสยคนไทยทเออตอการเปนประชาธปไตยม เชน 1) สวนใหญนาใจด อารรอบ

และ 2) การไมชอบใชความรนแรง มอปนสยบางอยางทขดกบหลกประชาธปไตย ไดแก การไม

กลาแสดงออกซงความคดเหนของตน เมอไมตรงกบของผบงคบบญชา

36.2 ธาตนาในฐานะปจจยแหงประชาธปไตย นาเปนปจจยสาคญคกบดนททา

ใหตนไมประชาธปไตยเจรญงอกงาม

ณ ทนจะพจารณานาในรปของมรดกทสบสานมาจากอดต คอ 1) มรดกทางการเมอง

จากอดต 2) มรดกเกยวกบเสรภาพ และ 3) มรดกเกยวกบความเสมอภาคของคน

ธาตนา : มรดกทางการเมองจากอดต ประวตศาสตรของไทยสวนใหญเปนแบบทไมใช

ประชาธปไตยแบบมผมแทนราษฎร

1) ในสมยสโขทยมการปกครองระบบ “พอขน” บานเมองเปรยบเสมอนเปน

ครอบครวใหญ พอขน คอ หวหนาครอบครวใหญ

ดงนน จงมการเอาใจใสทกขและสขอยเสมอ

มการเปดโอกาสใหรองเรยนตอพอขนไดเมอมปญหาไดรบการยกยองในฐานะผนา

แตไมไดเปนผมฐานะเหนอความเปนสามญชนถงระดบสมมตเทพ

2) สมยกรงศรอยธยา มยกยองวากษตรยเปนสมมตเทพ เปนระบบสมบรณา ญา

สทธราชย ระบบนใหอานาจสทธขาดแกบคคลเดยว ซงอาจใชไปในทางทถกหรอผดกได

3) ยครตนโกสนทรตงแตสมยรชกาลท 5 ไดพอเรมแนวโนมสประชาธปไตยท

ชดเจนยงขน การเลยนแบบประเทศประชาธปไตยในโลกตะวนตก ซงมมาตงแตสมย

รชกาลท 4 อยบางแลว

ในสมยรชกาลท 5 ไดมลกษณะแบบประชาธปไตยมากขน โดยเฉพาะการพยายาม

เนนความเสมอภาค ตวอยาง คอ มการประกาศเลกทาส พ .ศ .2448 โดยทรงตรา

พระราชบญญตทาส (ร.ศ.124) และมการยกเลกประเพณหมอบคลานเขาเฝา

PS 103 325

อนง พระราชกรณยกจหลายประการของสมเดจพระปยะมหาราช เชน การเสดจ

“ประพาสตน” คอการทรงเยยมราษฎรโดยไมใหรทรงเปนพระเจาแผนดนยอมสงเสรม

ความคดในดานประชาธปไตย คอ ยอมรบในศกดศรของมนษย

ในการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 มขนในวนท 24 มถนายน โดย

ประกาศนโยบายหลก 6 ประการ ไดแก

1) รกษาความเปนเอกราช 2) รกษาความปลอดภยภายใน 3) บารงความสขสมบรณ

ของราษฎร 4) ลทธเสมอภาค 5) เสรภาพ 6) ใหการศกษาอยางเตมท

ตอมาได ม การประกาศใช รฐธรรมนญในวนท 27 มถนายน 2475 ค อ

“พระราชบญญตรฐธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พ.ศ.2475” ซงมผล

ทาใหเปลยนจากระบบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบบพระมหากษตรย ภายใตรฐธรรมนญ

อนง เพอเปนการประนประนอมหรอเพอ “ประสานประโยชน” ไดมการเชญพระยามโน

ปกรณนตธาดา ซงไมไดเปนผรวมกอการในคณะราษฎรขนเปนนายกรฐมนตรคนแรก

ประสบการณการเมองภายหลง พ.ศ.2475 เปนแบบวฏจกร หรอวฏฏะทเวยนวน

ไดแก 1) การมรฐธรรมนญ และการเลอกตง 2) การเลกลมโดยการรฐประหาร 3) ธรรมนญการ

ปกครองชวคราว และ 4) มการประกาศใชธรรมนญและเลอกตงอก ทงน มตวอยาง คอ 1) การ

รฐประหาร ในป พ.ศ.2476 ลมรฐบาลพระยามโนปกรณนตธาดา ซงกระทาโดย พ.อ.พระยา

พหลพลพยหเสนาซงหวหนาผกอการ พ.ศ.2475 2) มกบฏบวรเดช ใน พ.ศ.2476 3) มการ

รฐประหาร ใน พ.ศ.2490 ตอรฐบาล พล ร.ต.ถวลย ธารงนาวาสวสด โดยพลโทผน ชณหะวณ

4) มการรฐประหาร ในปพ.ศ.2500 ตอรฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม โดยจอมพล สฤษด ธนะ

รชต

ธาตนา : มรดกเกยวกบ “เสรภาพ”

ก. อปนสย หรอลกษณะพเศษของคนไทยตามทศนะของสมเดจกรมพระยาดารง

ราชานภาพ ไดแก 1) รกความเปนไท (love of independence) 2) ปราศจากวหงสา (non-

violence) และ 3) รจกประสานประโยชน (power of assimilation)

(ประวตศาสตรและการเมอง, กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร 2518, หนา 3-

29.)

ข. คนไทยชอบความเปนอสระ ไมชอบอยภายใตการปกครองของชาตอนได

พยายามรกษาเอกราชของชาตเสมอมา

ชวตประจาวน เสรภาพของคนไทยแสดงออกมาพฤตกรรม

PS 103 326

1) ในเรองการพดจาวา “พดไดตามใจ คอไทยแท”

2) ความรกเสรภาพ แตบอย ๆ ขาดความรจกผดชอบรวมกน

ค. เสรภาพหมายถง นาไหลไปเรอย ๆ แตปจจย “นา” หรอเสรภาพนจะเกอกลตอ

การงอกงามของตนประชาธปไตยไดตอเมอจดใหเขาอยในภาชนะทเหมาะสม (คอ ภายใน

ขอบเขตแหงหนาทและภารกจ)

ง. การรดนาใหชมฉา คอ ตองไมมการแยงชงความเปนอสรเสรของคนไทยไป

ธาตนา : มรดกเกยวกบความเชอใน “ความเสมอภาค” คาสอนในเรองความ

เสมอภาคของบคคลมในศาสนาตาง ๆ ในทางพระพทธศาสนาถอวามนษยปถชนลวนเปน

“เวไนยสตว” หรอ “เวไนยนกร” คอ มโอกาสทจะหลดพนจากโอฆะสงสารไดหากมความ

พยายาม พระพทธศาสนาปฏวตความเชอในเรองชนวรรณะโดยถอวา “คาของคน”อยท

คณธรรมความด ไมใชชาตกาเนดหรอการมทรพยสนเงนตรา

ตวอยางคาสอนของพระพทธศาสนาในเรองความเสมอภาค มเชน “กษตรยเปนผ

ประเสรฐสดในหมเทวดาและมนษย”

(จากสตรท 3 อมพฏฐสตร พระสตตนตปฎก ทฆนกาย สลขนธวภาค, ในพระปรยตเวท,

พระไตรปฎกแปลยอ, พระนคร : สมมาชวศลปมลนธ, 2513, หนา 22.)

เรองความสามารถหรอการไดโอกาสตาง ๆ ขนอยกบการตความหมายคาสอนใน

พระพทธศาสนา มงานวจยของนกสงคมศาสตรอเมรกน ชอ ลเซยน แฮงค (Lucien Hankes)

เกยวกบเรองน “Merit and Power in Thai Society” แปลโดย จรโชค วระสย โดยใชชอวา

บญและอานาจในสงคมไทย

36.3 ธาตลมในฐานะปจจยแหงประชาธปไตย ตนไมประชาธปไตยเตบโตดพอ

สมควร เพราะมดนและนาทถกอธยาศย แตหากยงเจรญเตบโตไมเตมทอาจถกลมพดใหกง

กานเสยหาย หรอทาใหลาตนเอนและชะงกการงอกงามกได ตนไมประชาธปไตยของไทย

อาจถกมรสมรบกวนเปนครงคราวจากอารมณของบคคลหรอคณะบคคลทงในระดบนา (elite)

และระดบคนทวไป

ธาตลม : ระดบผนา การปฏวตรฐประหารสวนหนง สบเนองมาจากการทบคคล

ระดบบรหารมบคลกภาพแบบ “อานาจนยม” หรอ “ปมโบนาปารต” มกใชอารมณ หรอไม

ดาเนนการตามกระบวนการประชาธปไตย

เมอไมมศรทธาในกระบวนการประชาธปไตยหรอชอบตดสนใจแบบฉบพลนโดยไม

ปรกษาผอน ยอมนาประเทศไปสระบบเผดจการได

PS 103 327

ธาตลมในรปของอารมณของผนาจงอาจเปนอปสรรคตอการเปนประชาธปไตยได

สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา คอ ฝายนตบญญตมบทบาทสาคญ

ยง ซงอาจทาใหประชาธปไตยมเสถยรภาพหรอทาใหงอนแงน หรอไมไดรบศรทธาเทาทควร

ตวอยาง คอ การทผสมครรบเลอกตงไดโฆษณาหาเสยงและสญญากบประชาชนระหวางหา

เสยงวาจะทาประโยชนนานาประการให แตหลงจากไดรบเลอกตงแลวมกเมนเฉยเสยหรอมอาจ

ทาตามคาพดได อาจทาใหเกดความเสอมศรทธาในระบบรฐสภา

ธาตลม : ประชาชน มอยบอย ๆ มประชาชนเลอกผแทนโดยอารมณ แทนทจะใช

เหตผล คอ ดวยการเคลบเคลมไปกบวาทศลป หรอจากการรบประโยชนบางอยางจาก

ผสมคร ธาตลมยงเกยวกบกรณทบางครงราษฎรเรยกรองรฐบาลเกนกวาทสถาบน

ประชาธปไตยจะตอบสนองใหไดในระยะเวลาสน ๆ ตวอยาง ไดแก

1) การแกไขปญหาคาครองชพหรอปญหาการจราจรตดขด เมอเหนวารฐบาล

ประชาธปไตยหรอระบบรฐสภาไมสามารถทาไดโดยฉบพลน กมกมแนวโนมไปในทาง

สนบสนนลทธอานาจนยม คอ ระบบเผดจการอาจทาอะไรไดเรวกจรงอยแตไมใหเสรภาพ

2) การกดไมใหเสรภาพตามความเหมาะควร ยอมจะมผลเสยในบนปลาย คอ ใน

ระยะยาว

36.4 ธาตไฟในฐานะปจจยแหงประชาธปไตย ตนไมประชาธปไตย อาจเปน

เหยอของพระเพลงได หากไมระมดระวงใหด เพลงนนอาจมาจากภายในกได หรอภายนอกกได

หรอจากทงสองดานพรอมกน

ไฟจากภายใน หมายถง การแตกแยก การอจฉารษยาซงกนและกนในหมพลเมอง

ของประเทศเดยวกน การทะเลาะเบาะแวงซงกนและกน เกดขนเพราะขาดขนตธรรมและไม

ยอมประนประนอม การขาดความสามคคเปนอนตรายอยางยง ดงกรณกษตรยลจฉวสมย

พทธกาล การแตกแยกววาทกนเองทาใหบานเมองเสอมสลายเหนไดชดกรณของเกาหลเหนอ

และเกาหลใตเปนเวลาชานาน

ไฟจากภายนอก หมายถง ภยจากลทธตรงขาม ซงไดร บการสนบสนนจาก

ประเทศอนเพอลมลางสถาบนและความเปนอยอยางไทย ๆ ของคนในชาต

36.5 การผดงประชาธปไตย เมอเปรยบเทยบวาประชาธปไตยเปนเสมอนตนไม

ซงถกอทธพลของธาตทงส จงสมควรพจารณาวธการผดงตนไมประชาธปไตยในแงมมตาง ๆ กน

ดงน

PS 103 328

1) ทาลมรายใหเปนลมด ในระดบผนา ไมวาจะเปนสวนไหน คอ ฝายนตบญญต

ฝายบรหาร และฝายอน ๆ ตองทาตนเปนแบบอยาง

ในระดบประชาชนทวไป ตองใหมการปลกฝงคานยมแหงการใชลมปากแทนการ

ปะทะกนดวยกาลง คอ เนนในเรองการเจรจาตอรองกนและมการผอนหนกผอนเบา

นอกจากนสมควรสงเสรมการ “ตเพอกอ” มใชการ “ตเพอตอต” คอ ดวยมเจตนาด

สวนการตเพอตอต คอ มงประสงคจะหาเหตววาท

2) ควบคมธาตไฟ ธาตไฟมทงคณและโทษ

ไฟมโทษเมอปลอยใหลกลามเปนพระเพลง ไฟมคณเมอควบคมใหอยในขอบเขต

ไฟทจะทาใหตนไมประชาธปไตยงอกงามได กคอ การเผาไหมอนเกดจากป ยซงเปน

เสมอนวตามนของตนไมซงจะตองปลกฝงใหม คอ ไฟแหงความปรารถนาทจะให

ประชาธปไตยมงอกงามขนในผนแผนดนไทย

การใสเชอไฟแหงความปรารถนาดงกลาวจะตองใหแสดงออกมาในรปของการ

ปฏบตเรมตงแตการดาเนนชวตของบคคลเอง ของครอบครว ของกลมเพอนบาน ของกลม

ผรวมงาน เปนตน

37. บทสรป

หลกการแหงประชาธปไตยมประเดนสาคญ ๆ คลาย ๆ กน ไดนาเสนอขอ คดเหน

ของนกวชาการตาง ๆ กน เพอจะไดมโอกาสอธบายหลกการใหเขาใจแจมชดยงขน กรณไทยได

เปรยบเทยบกบธาตทงสโดยถอวาประชาธปไตยเปรยบเสมอนตนไมซงตองอาศยปจจย

นานาประการ

38. ตวอยางคาถาม

1) ศพท “ประชาธปไตย” ใชในความหมาย ซงกาหนดเปนวงกรอบหรอฐานะใหญ ๆ 3

ประการ ไดแกอะไรบาง

2) ประชาธปไตยทางอตสาหกรรม คออะไร

3) รากศพทดงเดมของประชาธปไตยมาจากภาษาอะไร และแยกศพทออกเปนอะไรบาง

4) ยคใดทประชาธปไตยถกมองในแงไมด

5) ทาไมบดาผสถาปนาสหรฐอเมรกาชอบทจะเรยกระบบการปกครองอเมรกนวาเปน

“สาธารณรฐนยม” มากกวา “ประชาธปไตย”

6) ศพท “เกยรตยศ” ทนามาใชกบประชาธปไตย มตวอยางในประเทศทไมได

ปกครองแบบเสรประชาธปไตย อะไรบาง

PS 103 329

7) ประชาธปไตยแบบกระฎมพ หมายถงอะไร

8) วาทะสาคญของเปอรคลส และลนคอลนทเกยวกบประชาธปไตย กลาวเนองใน

โอกาสอะไร

9) “กลไกภายใน” ซงควบคมรฐบาลใหมอานาจจากด คออะไร

10) Kangaroo Court และ Klu Klux Klan คออะไร

11) Vox Populi Vox Dei คออะไร เกยวพนกบนากาโซเนอยางไร

12) “ประชาชนเปรยบเสมอนรากไม รฐเปนผลไม” เปนวาทะของผใด

13) Town Meeting หมายถงอะไร

14) ประชามตทเคยใชในองกฤษและฝรงเศสเปนกรณใด

15) Kibbutz หรอสงคหคาม คออะไร ม ณ ทใด

16) เงอนไขแหงการเปนประชาธปไตยของรสโซ พจารณาในเชงเศรษฐกจและสงคม

มอะไรบาง

17) แนวคดแบบประชาธปไตย มอยบางหรอไมในมธยมสมย และยคศกดนา

18) หากเลยนแบบวาทะของลนคอลน การใหคานยามประชาธปไตยแบบโดยออม

จะเปนอะไร

19) “การแสดงความจานงดวย 1 บตร” หมายความวาอะไร

20) กลมประเภทผประกอบการเกยวกบลทธพหนยม หรอพหลกษณะอยางไร

21) ระบเงอนไขแหงการเออตอประชาธปไตยของการมกลมหลากหลาย

22) วาทะของลอรด แอคตน มสาระสาคญเกยวกบการทาใหอานาจแยกกระจาย

อยางไร

23) กลมหลากหลาย เกยวของกบการเรยนหรอแบบฝกหดแหงประชาธปไตยหรอไม

อยางไร

24) กลมลกหลานและกลมลอแหลม หมายถงอะไร

25) จงอธบายวาทะของวนสตน เชอรชลลทวา “ประชาธปไตยเปนระบบทเลวทสด

แตระบบอนเลวยงกวา”

26) Basic Democracy, Guided Deocracy คออะไร มปรากฏในประเทศอะไร อายบ

ขาน และเบนาซร บตโต เปนใคร

27) สทธในการเลอกตงเกยวของอยางไรกบการเปนพลเมอง ทาไมลกคาในรานคา

ไมมสทธในการออกเสยงเลอกผจดการ

28) ทศบญญตแหงประชาธปไตย หมายถงอะไร

PS 103 330

29) ระบสาเหตทมผเสนอวาวาระการดารงตาแหนงควรเปนเพยงระยะสน ๆ เชน เพยง

2 ป เปนตน

30) การใหสทธแกผบรรลนตภาวะและแกสตรมเหตผลประกอบอยางไร ทาไมกลม

ประเทศลาตนจงใหสทธแกสตรคอนขางลาชา

31) บรษอเมรกนมสทธในการออกเสยงเลอกตงเกอบทกคนประมาณกปมาแลว และ

สตรฝรงเศสไดสทธในการออกเสยงเลอกตงเมอใด

32) ระบสาเหต และเหตผลทเกยวกบการละเวนไมออกเสยงหรอไมลงคะแนนเสยง

33) 3 เกณฑหลกแหงประชาธปไตย ไดแกอะไรบาง

34) การมสทรรศนยตอโลก หมายถงอะไร

35) หลก One man one vote กบ Plural voting ตางกนอยางไร ทเคยใชในองกฤษ

เปนอยางไร

36) จตสดมภ แหงประชาธปไตยคออะไร

37) นกการเมองกบรฐบรษแตกตางกนอยางไร

38) กาลามสตร คออะไร

39) 3 อธปไตยในพทธศาสนาเกยวกบประชาธปไตยอยางไร

40) ปมโบนาปารต เกยวกบลกษณะทางจตวทยาอยางไร

41) นายพลเดอโกลยเกยวกบการเมองของประเทศอะไร

42) สรปความหมายของวฒนธรรมทางการเมอง

43) ปจเจกชนนยม แตกตางกบรฐนยมอยางไร

44) ระบขอแตกตางระหวางสงคมเปดกบสงคมปด

45) สาธารณประโยชนจต เกยวกบประชาธปไตยอยางไร

46) การครองชพเพอการเมองกบการครองชพโดยพงการเมองเกยวกบเสรนยมของ

คนชนสงอยางไร

47) รอบบนส มบทบาทเกยวกบการอดมศกษาขององกฤษอยางไร

48) มชฌมวถอธปไตยเกยวกบปจจยทางเศรษฐกจทเออตอความเปนประชาธปไตย

อยางไร

49) ระบความหมายของคากลาวทวา “รฐบาลกบราษฎรเปนเสมอนกระจกเงาซงกน

และกน” จงระบลกษณะบคลกภาพแบบอานาจนยม

50) ปจจยทางประวตศาสตรทเกยวกบความเปนประชาธปไตยของอนเดย มอะไรบาง

51) อปนสยของไทยทเออตอความเปนประชาธปไตย ไดแกอะไร

PS 103 331

52) ธาตดนและนา สนบสนนหรอเปนอปสรรคตอการเปนประชาธปไตยของไทยอยางไร

53) คากลาวของเพลโตทวา “รปแบบการปกครองยอมแตกตางออกไปแลวแตอปนสย

ของคน” มความสาคญอยางไรในเชงรฐศาสตร

“For each President…is the President not only of all who live, but…of all

who have yet to live. His responsibility is not only to those who elected him

but also to these who will elect his successions for decades to come.”

John F. Kennedy

“ประธานาธบดแตละคนเปนประมขไมเพยงแตของบรรดาผคนทงหลายทมชวตอย

แตของบรรดาผ ทจะถอกาเนดขนมาภายหลงดวย ประธานาธบดมความ

รบผดชอบไมเพยงแตกบผทไดเลอกเขา หากยงตองรบผดชอบตอผทจะใชสทธใน

การเลอกประธานาธบดคนอน ๆ ในหลายทศวรรษตอไป”

จอหน เอฟ. เคนเนด

PS 103 332