PS 103 227

1. แนวคด

1.1 ในชวตประจาวนทกคนมสวนเกยวของกบความคดทางการเมองมากบางนอยบาง

โดยรตวหรอโดยไมรตว

1.2 ความคดทางการเมองโดยเฉพาะในรปของอดมการณเกยวโยงโดยตรงกบการ

ปฏบตการหรอการดาเนนการทางการเมอง

2. วตถประสงค

เมอศกษาบทนแลว นกศกษาจะสามารถ

2.1 อธบายอทธพลของความคดทางการเมอง เชนอดมการณซงมตอกจกรรมทาง

การเมองได

2.2 แจกแจงแยกแยะความคดทางการเมองประเภทตาง ๆ พรอมคาอธบายได

แนะนาบทท 7

มโนทศน อดมการณ ทฤษฎ ปรชญาการเมอง

PS 103 228

PS 103 229

1. ความนา

ความคดทางการเมองมปรากฏอย ในหม ประชาชนทวไป แมว าจะไมเปน

นกวชาการ โดยอาชพหรอโดยอปนสย ในชวตประจาวนทกคนเผชญกบเรองราวทเกยวกบ

ความสมพนธระหวางบคคลกบรฐในประเดนตาง ๆ กน เชน ในเรอง 1) สทธ 2) เสรภาพ 3)

ความเสมอภาค 4) ความยตธรรม (fairness, justice) 5) อานาจอนชอบธรรม

(legitimate power) 6) หนาทของรฐตอราษฎร และ 7) หนาทพลเมอง (civic duty) แตละ

คนยอมม “ความคด” ของตนในเรองเหลานน โดยทไมจาเปนตองแสดงออกมาในเชงทฤษฎ

และปรชญาอยางลกซงหรอโดยมระบบ

คนสวนใหญมกคดแบบพน ๆ แบบสามญสานก จากประสบการณและยดโยงอย

กบ “ความเชอ” (beliefs) ทงน มผลงานวจย โดย รอเบรท เลน (Robert E.Lane. Political

Ideology: Why the American Common Man Believes What He Does. New York: Free

Press of Glencoe, 1962.)

2. อทธพลของความคด

พทธศาสนาถอวา “ใจเปนใหญ ใจเปนประธาน” และในทางวทยาการตะวนตก

คนพบวาปรชญา อดมการณ และความคดทางการเมองโดยทวไปมอทธพลตอพฤตกรรมของ

บคคล

(Samuel H. Barnes, “Ideology and the Organization of Conflict: On the

Relationship between Political Thought and Behavior,” Journal of Politics, Vol.28,

August 1966, pp.514 ff.)

ตวอยางคอ อดมการณ “เชอชาตนยม” หรอ “เผาพนธนยม” (racism) ซง

ยงผลใหมการ “เลอกปฏบต” คนทมสผว (colored) ตางออกไปในหลายประเทศ โดยเฉพาะ

ในสหภาพแอฟรกาใต ซงรฐบาลเคยมนโยบาย “การแบงแยก” (apartheid) ใหประโยชนคน

ผวขาวแตเปลยนแลวไมแบงแยกแลวดงเหนจากกฬาฟตบอลโลก 2010 ทแขงทนน

บทท 7

มโนทศน อดมการณ ทฤษฎ ปรชญาการเมอง

PS 103 230

ความคดทางการเมองในเรองของ “ชาตนยม” ทรงอทธพลมากตอพฤตกรรมของ

มนษยตวอยางในยคกอนมหาสงครามโลกครงท 1 คอ ความเพยรพยายามของ 1) บสมารค

ในการรวมเยอรมน และ 2) คาววร ในการรวมอตาลขนเปนรฐประชาชาต ตวอยาง ยคหลง

มหาสงครามโลกครงทหนง ไดแก ความมงมนของชนชาตตาง ๆ ทจะใหชาตของตนเปน

อสระความเปนเอกราช โดยหลดพนจากการถกยดครองโดยประเทศอน

อทธพลของความคดแบบซายสด คอ ลทธมารกซ และแบบขวาสด คอ ลทธ

ฟาสซสม เปนทประจกษแกชาวโลกในปรากฏการณทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง

ความคดทางการเมองประชาธปไตยมบทบาทสาคญมใชนอย เชน 1) การเลกทาสเชนโดยอบ

ราฮม ลนคอลน ในสหรฐอเมรกาและโดยพระบาทสมเดจพระปยะมหาราชและในประเทศตาง ๆ

และ 2) การผลกดนเพอใหเกดมความเสมอภาคมากยงขน

ผลงานของนกสงเกตการณชาวฝรงเศส คอ แอเลกซส เดอ ทอคเกอวลย (ตอก

เกอวลย) ในชวงประชาธปไตยในอเมรกา มงแสดงใหเหนวาพลงแหงความคดทางการ เมอง

ในเรองความทดเทยมกนของบคคลจะแผขยายออกไปเรอย ๆ

(Alexis de Tocqueville. Democracy in America. New York: Harper and Row,

1966.)

3. ความคดเชงทฤษฎและนกทฤษฎ

ประชาชนคนทวไปสามารถม “ความคดทางการเมอง” ได แตการคดอยางลกซงและ

การจดทาใหเปนระบบเปนเรองของนกคดหรอนกทฤษฎ หรอนกวชาการ

รากศพท “ทฤษฎ” (theory) ในภาษาตะวนตกมาจากคาวา “theoros” ซงเดม

ทเดยวในอารยธรรมกรกโบราณ หมายถง ผทเดนทางไปรบฟงคาพยากรณจากวหารแหง

เดลฟ (Delphic oracles) และนามาถายทอดใหผอนไดทราบ ตามพนศพทนทาใหพอจะแยก

นกทฤษฎออกเปน 3 ลกษณะ (สรปคาบรรยายของ Sheldon S. Wolin ผแตง Politics and

Vision. Boston: Little, Brown, 1960 ซงผเขยน (จรโชค (บรรพต) วระสย) เคยเรยนวชาการ

วาดวยทฤษฎการเมองกบศาสตราจารยโวลนผน ณ มหาวทยาลยแหงแคลฟอรเนย ณ นคร

เบอรคลย ดเพมเตมใน S.S. Wolin “Political Theory: Trends and Goals” in David Shils

ed. International Encyclopedia of Social Sciences, New York: Macmillan, 1979.)

1) ประการแรก เปนผทเดนทางทงในเชงกาละและเทศะ ในเชงกาละ คอควรจะ

เปนผทอยในวยซงผานประสบการณมามากพอสมควรและในเชงเทศะ คอควรเปนผทไดเหน

PS 103 231

“สถานทตาง ๆ” เพอประโยชนในการเปรยบเทยบ

2) ประการทสอง เปนผทรบฟงหรอไดสมผสกบความรแบบเฉพาะ คอ เขาใจได

คอนขางยาก หรอแมรมาแลวตองมาตความหมายและขยายความ

3) ประการทสาม เปนผทสามารถนาความรทไดมาถายทอดใหผอน

นกทฤษฎมกถกมองวาเปนนกคดแบบสราง “หอวมานงาชาง” (ivory-tower) หรอ

นกคดแบบเพอฝน (visionary) ผทไมอยในโลกแหงความเปนจรง ทาทของบคคลทวไปตอนก

ทฤษฎทานองนมมาแตโบราณสมย แมวานกทฤษฎหลายคนไดมบทบาทในโลกแหงความจรง

ของสงคมและการเมองคอนขางชามาก ตวอยางไดแก มหาปราชญซอคคระตส ซงไดรบการ

ยกยองวาเปนผวางรากฐานปรชญาตะวนตก

(เกยวกบซอคคระตส มเขยนไวหลายเลม เชน Ernest Barker. Greek Political

Theory, London: Methuen,1960, pp.99 ff.)

4. มโนทศน : หนวยความคดขนมลฐาน

ความคดทางการเมองเปนเรองเชงนามธรรม และกอนจะเปนอดมการณและปรชญา

จะ ตองม “มโนทศน” เปนพนฐานเสยกอน ศพททเกยวของ คอ “ความคด” (idea) ซง

หมายถงอะไรกไดทอยในจตซงสามารถรบรได เปนศพททใชในความหมายกวางทสดแตกตาง

จาก “thought” ซงหมายถง “ความคดคานง” หรอ “คดโดยกระบวนการทางเหตผลบางไม

มากกนอย”

“มโนทศน” (concept) บงถงการจดแยกเปนกลมหรอเปนประเภท (class) ซงทาให

มลกษณะเปนนามธรรม (คอรจกโดยชอแตสมผสเปนเฉพาะไดยากหรอไมไดเลย)

(ดคาอธบายแยกแยะความแตกตางใน Webster’s New World Dictionary, 2nd

College ed., Cleveland, Ohio: William Collins, 1976, p.696.) มโนทศนอาจเกยวกบสงทไม

มปรากฏในโลกแหงความเปนจรงกได เชน 1) สตวในเทพนยาย 2) ทานองเดยวกบมนษยตาง

ดาว E.T. (Extra-territotials) ซงมผสรางเปนภาพยนตรยครวมสมยและผเขาชมทวโลกหลาย

รอยลานคน หรอมโนทศน “นครในฝน” ยโทเปย(utopia) และ “สงคมอดมโภคา”

(affluent society)

(Antony Flew, ed. A Dictionary of Philosophy, London: Pan Books, 1979,

pp.69-125.)

ปกตคนเรามความคดอยแลว สวนใหญเปนความคดเกยวกบรปธรรม (concrete

PS 103 232

thinking) คอเกยวกบสงทจบตองหรอสมผสได (ซงหมายรวมถงการไดยนไดฟงไดเหน)

คอนขางงายหรอสะดวก เชน หากเรารจกตนสกวาเปนตนสกหรอ “กานนดา” วาเปนกานน

ดาอยางนเปนแนวคดเนนไปทางรปธรรม จบตองหรอสมผสได

ทงนเพราะมนษยสามารถทราบโดยการสมผสดวยประสาทหหรออน ๆ ประกอบกบ

การใชความคด

5. ความคดเชงนามธรรม

เมอขยายความคดใหลกซงกวางขวางไปอก กจะรวาตนสก คอ “ตนไม” ชนดหนง

หรอรวากานนดาเปน “กานน” คอ เปนเจาหนาทผมสวนชวยงานในระดบตาบลอยางนเปน

แนวคดไปทางนามธรรม (abstract thinking)

ความคดเชงนามธรรมเปนความคดแบบรวบยอด คอ กนความกวางกวา โดย

คานงถงประเภทมากกวาแตละตวอยาง ความคดเชงนามธรรมมลกษณะแหงการเปน

generalization (ใชไดกวาง ๆ โดยทวไป ๆ) มากกวาการเจาะจง (specificity) เฉพาะเรอง

หรอเฉพาะตว

ขอถกเถยงเกยวกบรปธรรมและนามธรรมมมาแตสมยดกดาบรรพ เชน ระหวาง

เพลโตกบอารสโตเตล เพลโตอางวาปญญาของมนษยสามารถทจะรวาอะไรเปน “ตนไม” หรอ

“รฐบาล” ได โดยทไมตองเปนรปธรรม คอ โดยไมตองเหนตนมะมวงหรอรฐบาลจรง ๆ เลย อา

รสโตเตล มทศนะตรงขาม เขากลาววานามธรรมจะอยลอย ๆ ในปญญามนษยไมได

นามธรรมตองมรปธรรมเปนองคประกอบอย คอ ตองมตนไมจรง ๆ กอนจะสามารถมมโน

ทศน (ความคดทเปนนามธรรม) “ตนไม” ไดหรอตองม นายดาเปนกานนเสยกอน มโนทศน

“กานน” จงจะเกด

6. อดมการณ

อดมการณ (ideology) ตามทใชกนอยางกวางขวางมความหมายในภาษาไทย

แตกตางจากภาษาองกฤษ คนทวไปมกใชศพท “อดมการณ” ในความหมายคลาย ๆ กนหรอ

เปนความแทนศพท “อดมคต” (ideals) ซงไมตรงกบความหมายทางวชาการ

อดมการณเปน “มโนทศน หลาย ๆ มโนทศน ซงนามาเกยวโยงซงกนและกน

ใหดวาเปนเหตเปนผลตอกน คอ เชงปจจยาการหรอเปนปจจย “เหต” ปจจย “ผล” ตอ

กนแบบไมลกซงนก” คอ ขาดการสอดประสารเชงตรรกวทยา

(J.C. Johari. Contemporary Political Theory, New Delhi: Sterling Publishers,

PS 103 233

1985, pp.217-218.)

อดมการณมลกษณะเปนกลาง ๆ คอ อาจมความหมายในทางดหรอทางไมดกได

แตอดมคตมกหมายถง สภาพการณทด คอ สภาพทควรมงหวงและเชดช

ระดบตวบคคล อดมคตมความหมายเอนเอยงไปในทางบวก แตอดมการณเปนศพท

ซงมความหมายไปในทางบวกหรอลบกได เชน เมอพดถงอดมการณเสรประชาธปไตยใน

ประเทศองกฤษคนสวนใหญยอมรบอยางแนนอน แตในสหพนธรสเซยยอมพจารณาไปในทาง

ลบ

ศพท ideology มขนในภาษาองกฤษประมาณ 200 ปเศษมาแลว คอ ในสมยตนกรง

รตนโกสนทร

ศพทนเกดขนในภาษาองกฤษ ในป ค.ศ.1796 โดยเทยบกบ ศพทภาษา ฝรงเศส

ideologie ซงเสนอขนมากอนแตในปนนเชนกน โดยนกปรชญาชอ Destutt de Tracy

(Raymond William. Keywords: A Vocabulary of Culture and Society, London:

Fontana, 1983, pp.153-154.)

ความหมายเดมเรมแรกของเดอเทรซ คอ เปน “ศาสตรแหงความคด” (science of

ideas) เพอใหแตกตางจากศาสตรเดม คอ อภปรชญา (metaphysics)

อดมการณเกยวของกบความเชอ ในปจจบนมกถอกนวาอดมการณเปนรปแบบ

แหงความ คด ซงบคคลมความเชออยางแนนแฟน อดมการณอนประกอบดวยมโนทศนซงม

ความเกยวเนองซงกนและกน เมอมอยในตวบคคลอาจขดแยงกนไดบอย ๆ

ตวอยาง คอ คนอเมรกนบางคนซงนบถอศาสนาครสเตยน อนมคาสอนใหปฏบต

ตอบคคลอนอยางเสมอภาคกน แตในทางปฏบตบคคลนนอาจเหนดวยกบการแบงแยกผว

ระหวางคนผวขาวกบคนผวดา ทงนโดยอาจหาทางออกใหตนเองวาเฉพาะในเรองนคาสอน

หรออดมการณทางศาสนาไมเกยว

ผยดถออดมการณทวาคนสวนใหญจะตองมบทบาทในการปกครอง (majority

rule) เมอเผชญกบปญหาทวาจะตองเจรจาความเมองกบตางประเทศ นโยบายและทาทแหง

การเจรจานาจะ ตองเปดเผยใหราษฎรสวนใหญใหทราบ แตบคคลผนนอาจกลบอางวาเรอง

นเปนขอยกเวนเพราะการเจรจาหรอการตกลงทาสนธสญญาจะตองเปนความลบและรกนเพยง

ในหมคนไมกคนเปนตน

(L.T. Sargent. Comtemporary Political Ideologies, 3rd ed., Homewood, I11,:

Dorsey, 1975, p.8.)

PS 103 234

อดมการณเปนเรองของทาทซงมอยแลว อดมการณเปนกลมแหงความคด ซง

กาหนดทาทเปนเจตคต หรอทศนคต (attitudes) ของบคคลตอเรองตาง ๆ ในสงคมภายใน

และภายนอกประเทศ ตวอยาง ไดแก อดมการณประชาธปไตย ยอมหมายถงความทดเทยม

กนเชงการเมอง การมสทธ การมเสรภาพ และอน ๆ ซงในความเปนจรงยอมไมมครบถวน

แตอยางนอยเปนการกาหนดมาตรฐานหรอเกณฑกวาง ๆ และรวมทงเปาหมายทจะบรรล

ในประวตแหงการพฒนาประชาธปไตยของหลายประเทศจะเหนไดวามอดมการณ

แหงความเปนประชาธปไตยจรง แตใชเวลานานนบรอยปกวาจะบรรลลกษณะทใกลเคยงกบ

เปาหมาย (R.R. Palmer. The Age of Democratic Revolution, Princeton University

Press, 1970.)

ตวอยางแรก ไดแก ประเทศองกฤษซงสทธตาง ๆ ของราษฎรเพมมากขนแบบ

ววฒนาการ เชน การมบทบญญตแหงสทธ (Bill of Rights) และพระราชบญญตรฐสภา

(Parliament Act)

ตวอยางทสอง ไดแก สหรฐ อเมรกาซงการขดแยงในเชงอดมการณกอใหเกดสงคราม

กลางเมอง(Civil War) ระหวางฝายเหนอกบฝายใตในกรณการมทาสและการเลกทาส ประเดน

ขดแยงเรองความทด เทยมกนของบคคลนมปรากฏตอมาอกดงปรากฏในขอเขยนหนงสอท

แพรหลายมากของนกสงคม ศาสตรสวเดน ชอ Gunnar Myrdal เรอง ปญหากลนไมเขาคาย

ไมออก หรอปญหา ลาบากของ อเมรกา (Gunnar Myrdel. An American Dilemma.) ซง

แสดงใหเหนถงการขดแยงระหวางเปาหมายแหงอดมการณของความเสมอภาคกบความเปน

จรงทยงมการแบงแยกผวอย

ตวอยางทสาม ไดแก ประเทศฝรงเศสซงมการปฏวตใหญในป ค.ศ.1789 เพอ

อดมการณประชาธปไตยโดยทบทาลายระบบเดมหรอโบราณราชย (องเซยง เรจม, ancien

régime) แตปรากฏวาผทอางวาทาเพอประชาธปไตยกลบกลายเปนเผดจการเสยเองจนมความ

ป นปวนยงเหยงและนองเลอดในภายหลง

อดมการณมลกษณะแหงการนาไปปฏบต หรอใหมการกระทาดวย ในสภาพแหง

การเปน “ทฤษฎ” หรอเปน “ปรชญา” ยงคงความนงเฉยอยใน “ปญญาปราสาท” หรอ “หอ

วมานงาชาง” แหงวชาการได แตเมอความคดทางการเมอง (หรอทางสงคม) มลกษณะเปน

อดมการณยอมมความหมายคลายกบทรรศนะของจกรพรรดนโปเลยน คอ พรอมทจะตอง

มการกระทาหรอมการปฏบตหรอมการปฏบตการ (action-oriented)

PS 103 235

7. สามลกษณะและหนาทประโยชนของอดมการณในยคสมยใหม

7.1 อดมการณในยคใหมตามความเหนของนกวชาการผหนง

(F.M. Watkins. The Age of Ideology, Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall,

1964, pp.7-8.) ม 3 ลกษณะ ดงตอไปน

1) เปาหมายหนกไปในทางเพอฝน (utopian) อดมการณสมยใหมเสนอภาพ

อนาคตอนสดใส เชน ลทธฟาสซสตในเยอรมน มงบรรลความเปน “เจายทธจกร” คอ ความ

เปนใหญในระยะเวลายนยาวถง 1,000 ป

2) การเสนอแนวคดเปนแบบงาย ๆ ไมลกซง แนวคดทเสนอมกไมลกซง

และใชศพทซงมงเรยกรองใหเกดความสนใจและผลกดนใหเกดการกระทา เชน กลาวถงการ

เปนปฏปกษกนอยางรนแรงระหวาง 1) พวกเรากบพวกเขา 2) มตรกบศตร 3) เสรชนกบทาส

รบใช 4) ชนชนกรรมาชพกบชนชนนายทน 5) ผรกชาตกบทาสอาณานคม ฯลฯ

3) แสดงความเชอมนในความสาเรจ อดมการณยดโยงอยกบความเชอและแรง

ศรทธาดงนน จงมความมนใจวาจะดาเนนการจนประสบผลสาเรจไมวาจะมอปสรรคและใชเวลา

มากเพยง ใดกตาม

7.2 หนาทประโยชนของอดมการณ

อดมการณมหนาทประโยชน(แปลจาก function) ตางๆ กน ณ ทนยกมา 3 ประการ

ใหญๆ

(Herbert M. Levine. Political Issues Debated, Englewood Cliffs, N.J.:

Prentice-Hall, 1982, pp.67-68.)

1) ประการแรก อดมการณชวยทาใหเกดความชอบธรรม (legitimize)

ในระบบการปกครอง ในยคแหงสมบรณาญาสทธราชยความเชอในอดมการณ “เทวสทธ” ม

สวนชวยใหบานเมองอยในความเรยบรอยเพราะราษฎรสามญมความรสกวาตนเองไมไดถก

“ฟาลขต” ใหเปนผปกครอง หรอเปนผนาในยคทอดมการณประชาธปไตยเฟองยอมมสถาบน

รฐสภาและอน ๆ เพอแสดงใหเหนวาราษฎรมบทบาทในการปกครองอยางนอยกโดย

ทางออม หรอโดยมสทธเลอกตงเพยงนาน ๆ ครงกตาม

2) ประการทสอง อดมการณชวยทาใหเกดความชอบธรรมสาหรบการ

เรยกรองหรอปกปองผลประโยชนของกลมตาง ๆ ในสงคม บางกลมรสกวาตนเองจะไดรบ

ผลประโยชนจากการทรฐบาลมบทบาทนอยโดยปลอยใหปจเจกชนมบทบาทมากยอมสนบสนน

แนวคดแบบทตนตองการ เชน ระบบเสรนยมแบบเกา (classical liberalism) บางกลมอาจ

PS 103 236

ตองการเปนอสระเตมทจนถงขนาดสนบสนนใหมอดมการณแบบ อรฐนยม (anarchism) คอ

ไมใหมองคการทางการเมองระดบชาต

3) ประการทสาม อดมการณชวยใหลมเลกความชอบธรรมของระบบ

การเมอง อดมการณมหนาทประโยชนทงในทางบวกและทางลบ ในทางลบ คอ สามารถบอน

ทาลายระบบการเมองการปกครองทมอยเดมได ตวอยาง ไดแก อดมการณชาตนยมสามารถ

ทาลายระบบจกรวรรดนยม (imperialism) ลงได อกตวอยางหนง ไดแก กรณของอดมการณ

คอมมวนสต ซงแผอทธพลไดไพศาลเรมตงแ ตการปฏวตบอลเชวค (Bolshevik

Revolution, 1917) โดยเลนน อนเปนผลใหรสเซยเปลยนระบบการปกครองจากระบบ

กษตรยโดยมซาร (Czar) เปนประมขมาเปนระบบสงคมนยมคอมมวนสต

ต อมา เลน นได จดต งองคการคอมม นเ ต รน (Comintern) คอ Communist

International อนมจดมงหมายเพอแพรขยายอดมการณคอมมวนสตทวโลกและไดมอทธพล

มากตอการทหลายประเทศในยโรปตะวนออกกลายเปนประเทศ สงคมนยมคอมมวนสต ภายหลง

มหาสงครามโลกครงท 2 ผนยมลทธคอมมวนสตไดสามารถยดประเทศจนไดโดยการนาของ

เหมาเจอตง และขบไลฝายกกมนตง ไปอย ณ เกาฟอรโมซา หรอไตหวนจนทกวนน

8. ทฤษฎ

เปรยบกบอดมการณ กลมหรอชดแหงความคดทรวมกนขนเปนอดมการณ ซง

แพรหลายในหมประชาชนมกเปนระดบทพน ๆ มความขดกนอยบอย ๆ ตวอยาง คอ

อดมการณประชาธปไตยมกเขาใจกวาง ๆ วารฐบาลเปนของ, โดย และเพอประชาชน โดยไม

ทราบวาความหมายจรง ๆ เปนอยางไรอยางลาลก ในแงของการวเคราะหเรอง 1) สทธ

ธรรมชาต 2) สญญาประชาคมหรอ 3) เรอง อน ๆ การรแบบอดมการณเกยวกบลทธ

คอมมวนสต คอ เขาใจกวาง ๆ วาอดมการณคอมมวนสตเกยวกบ 1) การไมใหมทรพยสมบต

เปนของเอกชน 2) การไมสงเสรมศาสนา เปนตน ความเชอแบบอดมการณมกเปนในรปของ

การมอปาทาน ยดมนตดอยกบคาขวญ หรอคาโฆษณาซา ๆ ซาก ๆ (slogans) โดยทไม

เขาใจความหมายถองแท

การรข นทฤษฎ คอการรวามโนทศนกลมหนงมความเกยวพนเปนเหตเปนผล (ปจจ

ยาการ) กนอยางไร เชน ทฤษฎประชาธปไตย อาจประกอบดวยมโนทศน คอ 1) สทธ

ธรรมชาต 2) สญญาประชาคม 3) อานาจภายในขอบเขต 4) กฎหมายทประชาชนมสวนในการ

ราง 3) สภาผแทน 6) เสรภาพในการพด การเลอกตง เปนตน

PS 103 237

ความสมพนธเชงปจจยาการ คอ เปนเหตเปนผลเปนปจจยตอกน (causal

relations) ตองลกซงหลกแหลมเพยงพอ จงเขาขายทฤษฎ การกลาวแตเพยงวาประชาธปไตย

คอ รฐบาลททาประโยชนใหแกคนทวไป หรอประชาธปไตย ไดแก รฐบาลของ โดย และเพอ

ประชาชน เปนการพดแบบเลนคารมหรอเปนการอธบายประชาธปไตยเพยงขนอดมการณ

พน ๆ หากเปนอดมการณในลกษณะทเปน “ลทธ” หรอ “ism” เชน “เสรนยม” (liberalism)

และ “อนรกษนยม” (conservatism)

ยอมมแนวโนมใกลเคยง

ทฤษฎประชาธปไตยในระดบทฤษฎจะตองมการวางมโนทศนพนฐานเสยกอน แลวจง

คอยเพมโนทศนอน ๆ เขาไป คอ เปนเสมอนอฐทคอยกอตวสงขน และเปนโครงสรางทสอด

ประสานสมสวนกน ขนอยกบเหตผลหรอตรรกวทยา ซงแสดงความเกยวเนองของมโน

ทศนตาง ๆ

9. ปรชญา (philosophy)

มรากศพทจากภาษากรกแปลวา “ความรกในความฉลาด” หรอ “ความรกใน

ความรอบร” (love of wisdom) เกยวกบ 1) ธรรมชาตของสรรพสงและ 2) เหตของ

ธรรมชาตเหลานน (Williams, op.cit., p.235.) การรข นปรชญา เปนการรทานองเดยวกนกบ

การรทฤษฎ แตสงกวาในความหมายวาม “ความลกซง” หรอ “ความลมลก” มากกวาและ

เกยวโยงกบศาสตรอน ๆ ดวย ปรชญาเปน

เรองของการคดพจารณา (reflection) และการทาใหเกดความเขาใจอยางลกซง แต

“อดมการณ” ใหความสนใจกบการกระทา

(Preston King and B.Parekh eds. Politics and Experience, Cambridge, 1959,

p.351; cf. Johari, op.cit., p.215.)

ตวอยาง คอ ในระดบ “ทฤษฎ” ทางรฐศาสตร อาจกลาววาพรรคการเมองในระบบ

พหพรรค มแนวโนมทจะววฒนาการกลายมาเปนระบบสองพรรค

หากเปนระดบ “ปรชญา” อาจกลาววา หลงจากพจารณาศาสตรหลาย ๆ สาขาแลว

ปรากฏวามแนวโนมทของทกอยางจะเขาสระบบแหงการเปน “สอง” หรอ ทวนย เชน 1) ใน

ระบบครอบครวกมสามภรรยา 2) ในระบบการศกษากมครกบศษย 3) ในระบบศาสนาหรอ

จรยธรรมกมความดกบความชว 4) ในภาวะทางภมศาสตรกมรอนกบหนาว หรอกลางวนกบ

กลางคน เปนตน

PS 103 238

ปรชญาตะวนตกมในขอเขยนสวนใหญของ 1) เพลโต 2) งานเขยนเรองอภปรชญา

และเรอง Nichomachean Ethics ของอารสโตเตล และเมธอกหลาย ๆ คน รวมทงของ 3)

St. Thomas Aquinas 4) Descartes 5) Locke ประเดนหลก ๆ ของปรชญาตะวนตก

มการเขยนและวเคราะห ไวกอนแลวโดยเพลโต ดงทนกปรชญาองกฤษ ชอ Alfred North

Whitehead กลาววา ขอเขยน เกยวกบปรชญาในยคหลง ๆ เปนเพยง “เชงอรรถ”

(footnotes) คอ “คาอธบายเพมเตม” หรอ “ขอสงเกต” หรอ “ขอแม” อนเปนการ “เสรมตอ”

สงทไดผานการวเคราะหโดยมหาปราชญเพลโตมากอนแลวเปนสวนใหญ

(Antony Flew ed. A Dictionary of Philosophy, London: Pan Bookds, 1979,

pp. VII-VIII.)

10. การแบงประเภทของความคดทางการเมอง

อาจแบงออกเปนประเภทตาง ๆ เชน 1) โดยระบเปนแตละรายชอ เชน ระบวาเปน

ชาตนยม จกรวรรดนยม เสรนยม ปจเจกชนนยม (individualism) อนรกษนยม ประชาธปไตย

และเผดจการ หรอ 2) อาจแบงความคดทางการเมองออกเปนสองประเภทใหญ ๆ ไดแก

1) กลมประชาธปไตย เชน ลทธเสรนยม 2) กลมซงไมใชประชาธปไตย คอ ระบบฟาสซสตและ

แบบคอมมวนสต แนวการแบงประเภททนยมกนมาก คอ การจดออกเปนแบบซาย กลาง

และขวา ดงแผนภมตอไปน

แนวคดทางการเมอง

ซาย กลาง (Moderates) ขวา

ก. คอมมวนสต เสรนยม อนรกษนยม ก. อานาจนยม

ข. อรฐนยม (แอนนาคสต) (liberals) จารตนยม (authori-

(anarchists) (Conservatives) tarians,

ค. พวกรนแรงทว ๆ ไป Fascists)

ข. พวกรนแรง

สงคมนยมแบบประชาธปไตย ทวๆ ไป

(democratic socialism) (extremists,

racical

rights)

PS 103 239

สาเหตแหงการแบงอดมการณหรอทฤษฎเปนซายและขวา เกดขนใน

ประวตศาสตร คอ ภายหลงการปฏวตใหญในฝรงเศส ค.ศ.1789 มการประชมสภานตบญญต

แหงชาต (French National Assembly) ปรากฏวาสมาชก (เรยกวา deputies) ผมแนวคด

แตกตางกนไดจบกลมนงแยกกน กลาวคอ 1) ผทตอตานอานาจรฐโดยเฉพาะระบบกษตรย

นงดานซายสดของประธาน 2) ผทสนบสนนกษตรยนงอยขวาสด และ 3) ผนาแนวคดแบบ

กลางๆ นงอยตรงกลาง

ในรฐสภาฝรงเศส และแหงอน ๆ ในปจจบน การนงประชมกยงมกเปนแบบสมยของ

ปฏวตใหญในฝรงเศส กลาวคอ สมาชกฝายรฐบาลจะนงอยทางขวามอของประธานสภา และ

ฝายคานจะนงทางซายมอของประธานในทประชม

ความคดทางการเมองแบบซาย (left, leftist) หมายถง จดหมายปลายทางทจะให

รฐมอานาจนอยหรอไมมอานาจเลย (คอเทากบไมมรฐ) และเนนความสาคญของปจเจกชน

หรอเอกบคคล จดหมาย คอ ประสงคใหพลเมองมสทธเสรภาพเตมท แนวคดแบบซายไมให

ความสาคญกบ “หนาทพลเมอง” แตเนน “หนาทของรฐ” ทจะใหบรการตอพลเมอง อดมการณ

แบบซายตงจดหมายปลายทางไวคอ เสรภาพและสทธของปจเจกชน แตในระหวางทางหรอ

ในชวงเวลาซงทยงไมบรรลเปาหมายนน อาจใชวธการทตรงกนขามกบอดมการณบนปลาย

ของตน คอ การใชอานาจรฐบงคบปจเจกชน ตวอยางสาคญ ไดแก อดมการณแบบ

คอมมวนสต

11. ลทธคอมมวนสต

เจาตารบลทธคอมมวนสต คอคารล มารกซ (Karl Marx, 1818-1883) มารกซ เปน

ชาวเยอรมน เชอสายยว

(Carlton C. Rodee, et al. Introduction to Political Science, 4th ed., New York:

McGraw-Hill, 1993, p.77.)

ผทเกยวของในทางตรงขาม คอ

เฮเกล ไดรบการยกยองวาเปนผสถาปนาสานกปรชญาทเรยกวา “อดมคตนยมยค

ใหม”—modern idealism (Scruton, op.cit., p.198.) เฮเกลใหความสาคญกบสภาวะทาง

นามธรรม คอ ความคดอยางมาก เขาถอวา ความคดเปน “โครงสรางสวนลาง” (infra-

structure) ซงมอทธพลตอความเปนไปของ “โครงสรางสวนบน” (super-structure) อน

ไดแก สภาวะทางเศรษฐกจ สภาวะทางสงคมและวฒนธรรม รวมทงสภาวะทางดานการเมอง

การปกครอง

PS 103 240

มารกซไดรบอทธพลจากแนวคดบางอยางของเฮเกล แตเขามองภาพกลบกน คอ

เขาเหนวาสภาวะทางวตถตาง ๆ โดยเฉพาะเรองราวทางเศรษฐกจมลกษณะเปน “โครงสราง

สวนลาง” ซงมอทธพลตอความคดและความเชอนานาประการ

ในป ค.ศ.1942 มารกซไดงานกบหนงสอพมพเยอรมนฉบบหนง แตขอเขยนของ

เขามสวนทาใหหนงสอพมพฉบบนนถกถอนใบอนญาต ในปตอมาเขาไปศกษาสงคมนยม ณ

กรงปารส แตภายหลงไดยายไปอยประเทศองกฤษตงแต ค.ศ.1849 จนตลอดอายขย ผท

ชวยเหลอมารกซ ทงในดานการเงนและผลงานเขยน ไดแก นกธรกจชาวเยอรมนชอ ฟรดรค

เองเกลส (Friedrich Engels, 1920-1895) บคคลทงสองมบคลกภาพตางกนมาก แตก

สามารถทางาน ทางานและรวมมอกนได นบเปนเรองทนาแปลกมาก คารล มารกซประณาม

นายทนอยตลอดเวลา ในขณะทตนเองตองพงพาเงนทองจากนายทนเองเกลส

มารกซเปนคนไมมระเบยบ แตงตวแบบเชย ๆ และรปรางลาสน แตเองเกลสเปน

คนรปรางสง ผวขาวกวามารกซ และชอบใชชวตแบบสบาย ๆ

(Robert L. Heilbroner. The Worldly Philosophers, rev.ed, New York : Simon

and Schuster,1961, pp.115-116.) มารกซมรายไดบางจากการเขยนบทความสงไปลงใน

หนงสอพมพอเมรกนชอ New York Tribune และเคยสมครทางานเปนเสมยนทสถานรถไฟ

ขององกฤษแตถกปฏเสธเพราะวาลายมอเขยนของมารกซอานยากมาก

(Heibroner, op.cit., pp.115-116.)

หนงสอของมารกซ (และเองเกลสในบางสวน) ซงมอทธพลตอความเปนไปของสงคม

การเมองของโลกไดแก หนงสอชอ 1) ทน (Capital) และ 2) คาปฏญญาคอมมวนสต หรอคา

ประกาศคอมมวนสต (Communist Manifesto)

มารกซกลาววา “ความคด” และสภาพนามธรรมโดยทวไป มอทธพลนอย และถก

กาหนดโดยเศรษฐกจโดยสงคมและโดยการเมอง แตกลบมปรากฏการณในทางตรงกนขาม

กลาวคอ “ความคดของมารกซ” (Marxism) มอทธพลอยางมหาศาลตอการตนตวของการ

ปฏวตใหญในรสเซยในป ค.ศ.1917

หลกการในคาปฏญญาคอมมวนสตในสายตาคนยคปจจบนอาจดพน ๆ แตยคนนม

ลกษณะเปนของใหม หรอเปน “การปฏวต” แนวคดแบบเกา ๆ คาปฏญญาคอมมวนสต

ประกอบดวย 8 หลกการ ดงตอไปน คอ

1) การยดทดนเปนของรฐและการใชคาเชาจากทดนเหลานนเพอเปนคาใชจาย

ของรฐ(ระหวางทยงไมบรรลความเปนสงคมคอมมวนสต)

PS 103 241

2) ภาษเงนไดทเกบเปนอตราสวนทสงขนเมอรายไดสงขนหรอทเรยกวา“ภาษ

อตราสวนกาวหนา” หรอ “ภาษกาวหนา” (progressive tax) เชน หากมรายไดปละ 30,000

บาท เกบภาษรอยละ 10 แตหากมรายไดปละ 50,000 บาท เกบภาษรอยละ 12 และหากม

รายไดปละ 500,000 บาท เกบภาษในอตรารอยละ 20 เปนตน

3) ยกเลกสทธในมรดก

4) ใหมศนยกลางสนเชอโดยการจดตงธนาคารของรฐ

5) กจการขนสงเปนของรฐ

6) ใหรฐเปนเจาของโรงงานมากยงขนและใหมการแบงสรรทดนใหม

7) ใหเปนหนาทของทกคนทจะตองทางาน

8) ใหมการศกษาของรฐแกเดกทกคน และไมใหมการใชแรงงานเดก

12. ชมชนแบบคอมมนแนวคอมมวนสต

ลทธคอมมวนสต มองโลกในแงของการเปลยนแปลงทางประวตศาสตรซงถก

ผลกดนโดยพลงวตถโดยเฉพาะพลงทางเศรษฐกจ

(David Mc Lellan. Karl Marx: His Life and Thought. New York: Harper, Row,

1973.)

มารกซเรยกทฤษฎของเขาวา วภาษวธทางวตถ (dialectical materialism) หลก

ใหญกคอ การเปลยนแปลงทางสงคม (รวมทง 1) ความคด 2) รปแบบ และ 3) เนอหาสาระ

ทางวรรณกรรม 4) สถาบนตาง ๆ เชน ครอบครว ศาสนา การศกษา) เปนผลลพธมาจาก

แรงผลกดนทางวตถโดยเฉพาะทางเศรษฐกจ

แรงกระตนของการเปลยนแปลง คอ การขดแยง (รายละเอยดเพมเตมมอยในสวนอน

ของหนงสอน คอ ทวาดวย ลทธอานาจนยมแบบเบดเสรจฝายซาย)

ตามทฤษฎของคารล มารกซ โลกไดผานและจะตองผานยคตาง ๆ คอ 1) ยค

คอมมวนสตแบบดงเดม (primitive communism) คอ คอมมวนสตในยคดกดาบรรพซงการ

อตสาหกรรมยงไมมยคแบบดงเดม คอ สมยทมนษยยงไมเจรญ ไมมสมบตสวนตว ไมมระบบ

ครอบครวของทหามาไดถอเปนของกลาง 2) ยคทาส 3) ยคศกดนา 4) ยคนายทน 5) ยคสงคม

นยมแบบมารกซ

ในชมชนแบบคอมมวนสต หมายถง การไมใหมทรพยสนเปนของสวนตว แตให

ทรพยสนทงหลายเปนของกลาง หรอของสาธารณะ (common ownership) คอ ของ

ประชาชนทงหมดไมมสภาพเปน “ของสวนตว” การกาหนดให“ทรพยสนเปนของ

PS 103 242

สวนรวม” เปนเพยงลกษณะหนงของชมชนแบบคอมมวนสต อกลกษณะหนง ไดแก ผลงาน

หรอผลผลตอนเกดขนจากการเปนสมาชกของชมชนนนยงตกเปนของกลางดวย

ชมชนคอมมวนสต ในระดบเลก ๆ คอ เปนเสมอนสมาคมซงมผสนใจเขาเปน

สมาชกโดยมทรพยสนและผลงานเปนของกลางอยางทเรยกวา “คอมมน” มผเสนอและ

ทดลองปฏบตมาเปนเวลาชานานแลว ตอมามารกซสนบสนนใหมมากขน

ในป ค.ศ.1871 ในประเทศฝรงเศสไดมลกฮอขนเพอจดตงคอมมนสาหรบกรงปารส

กลมทดาเนนการเรยกตนเองวา “Communards” ซงอาจแปลไดวา “ผนยมชมชนคอมมน”

กลมนตองการใหมการปกครองในระดบนคร (city) โดยมราษฎรทกคนเปนเจาของ แตไมเปน

ผลสาเรจในประเทศฝรงเศส

ภายหลงการปฏวตรสเซยเขาสความเปนคอมมวนสตในป ค.ศ.1917 มการจดตงคอม

มนขนเปนแบบเกษตรกรรมซงตอมากลายเปน “นารวม” (collective farms) (Scruton, op.cit.,

p.79.)

ตอมาเมอมการปฏวตในจน เหมา เจอ ตง ไดนาระบบคอมมนไปใช โดยแตละคอม

มนจะมสมาชกประมาณ 30,000 คน การจดตงคอมมนในจนมงทจะใหเปนองคการหรอ

หนวยงาน ซงแทนทหนวยงานบรหารระดบทองถนซงเคยมมาในอดต กจการทงทางดาน

เกษตรกรรมและอตสาหกรรมจดเปนแบบคอมมน การจดการดาเนนไปแบบรวม ดงนน การ

ทางานจะเปนไปโดยแบงเปน “ทมแหงการผลต” (production team) ตาง ๆ กน โดยระดบ

ลดหลนกนคลายการจดองคการทางทหาร

(Plano, et al., p.69.)

กลาวคอเปนหนวยแบบ squad, company, battalion และ regiment เปนตน

ภายหลงการมรณกรรมของเหมา เจอ ตง และการขนสอานาจของเตง เสยว ผง ความสาคญ

ของระบบนารวมหรอคอมมนไดลดลงไปมาก

13. ชมชนคบบทซ

ชมชนนารวมนมลกษณะคลายกบชมชนคบบทซ (kibbutz) ซงมปรากฏอยเปน

บางสวนในประเทศอสราเอล จดเรมตนทนามาใชอยางเปนทางการ คอ ป ค.ศ.1909

คบบทซเรมจากการรวมตวขนโดยเนนหนกทางดานการเกษตรกรรมโดยการรวมมอ

กนระหวางสมาชก คลาย ๆ กบแนวคดของขบวนการสหกรณ (cooperative movement) ซง

เหนวาการผลต การจาแนกแจกจายและการบรโภคควรเปนเจาของและดาเนนการบรหารโดย

สหกรณ นคม “แบบสหกรณ” มในอสราเอล เรยกวา โมชาฟ (moshav)

PS 103 243

การเปนชมชนคบบทซมลกษณะเอนเอยงไปในทางคอมมวนสต กลาวคอ 1)

สมาชกอยรวมกนโดยมเคหสถานกลาง 2) มการทางานโดยไมไดรบคาตอบแทนเปนเงนตรา

สมาชกไดรบปจจย 4 พรอมมล แตไมมเปนเจาของทรพยสนสวนตว ยกเวนบางรายการ คบ

บทซพยายามลดความสาคญของครอบครว โดยใหมการเลยงดโดยสถานรบเลยงเดกใหมาก

ทสดเทาทจะมากได เพอลดความผกพนของสมาชกภายในครอบครวโดยเฉพาะพอแมกบ

ลก การเปนสมาชกของชมชน “สงคหคาม” เปนไปโดยสมครใจ ดงนน จงสามารถถอนตว

ออกไปประกอบอาชพและมเคหสถานของตนเองได คบบทซมขนาดแตกตางกนมาก บางแหง

อาจเลกเพยงประมาณ 100 คน และบางแหงอาจมสมาชกถง 2,000 คน

(Leonard Broom, et al. Sociology, 7th ed., New York: Harper and Row, 1981,

pp.329-333.)

ในระยะสถาปนาประเทศอสราเอลมคนยวจากยโรปกลางและยโรปตะวนออก เขา

รวมในการจดตงและเปนสมาชกของคอมมนอนเปนการรวมตวกนแบบคอมมวนสต ในปจจบน

ความเปนรฐประชาชาตของอสราเอลดจะแนนแฟนด

การเปนสมาชกคบบทซเคยมความสาคญทางการเมองมาก เปนการแสดงความ

พยายามรวมกนเพอสงเสรมประเทศอสราเอลซงเพงเปนประเทศในป ค.ศ.1948 ภายหลง

สงครามโลกครงท 2 ในปจจบนสมาชกคบบทซไดลดนอยลงกวาเดมมาก เพราะความ รสกวา

ไมมความจาเปนทจะตองอทศตนเองและครอบครวอยางเตมทมากเหมอนเดมอกตอไป

14. ทฤษฎมารกซ : วภาษวธ

ลทธคอมมวนสตหรอทฤษฎมารกซสม เนนวตถนยมเชงวภาษ(dialectical

materialism) คารล มารกซ ผต งทฤษฎคอมมวนสตมความเหนวาสงทมอทธพลเหนอชวต

มนษยมากทสด ไดแก “วตถ” “จต” หรอ “ความคด” ถอวาไดรบอทธพลจากสภาวะทางวตถ

ความดความชวในทฤษฎ คารล มารกซ ตคาออกมาในรปของวตถ

ลทธวตถนยม ถอวาสงททาใหมนษยมความสข คอ ปจจยทางเศรษฐกจด คอ

รารวยหรอมทรพยสมบตมาก สวนอารมณ ความรสก ความรก จนตนาการ ปรชญา ความเชอ

หรอศรทธามไดมความหมายสาคญตอมนษยในสายตาของลทธน ทงนตรงกนขามกบหลกพทธ

ศาสนาหรอศาสนาตาง ๆ ซงเนน “จตนยม” (spiritualism) มากกวาวตถนยม

มโนทศนสาคญของทฤษฎมารกซ ไดแก “วภาษวธ” (dialectic) เดมศพทนตงแต

สมยกรกโบราณโดยเฉพาะสมยซอคคระตสและเพลโต หมายถง การถกปญหาหรอการ

PS 103 244

สนทนาโตตอบ (dialogue) เพอซกถามและตความใหกระจางเพอใหขอขดแยงหมดไป หรอ

เพอบรรลถงซงความจรง แตมารกซใชในความ หมายแตกตางไป กลาวคอ

มารกซ ใชศพทวภาษวธตามการใชของ G.W.F. Hegel (1770-1831) นกปรชญา

เยอรมน (Lyman T. Sargant. Conermporary Political Ideologies, 3rd ed., Homewood,

Illinois: Dorsey, 1975, p.82.)

1) ธซสหรอเธซส thesis เปนสถานภาพหรอตาแหนงท 1 (first polition) ไดแก

สงทมหรอเปนอยแลว (อาจแปลใหจางาย ๆ วา “กรยา” หรอจดยน)

2) แอนตธซส antithesis เปนสถานภาพหรอตาแหนงท 2 (second position)

ไดแก สงทตรงขามหรอขดแยงกบสงท มหรอเปนอย แล ว (อาจแปลใหจาง าย ๆ ว า

“ปฏกรยา” หรอจดแยง)

3) ซนธซส synthesis เปนการสงเคราะหจดเปนตาแหนงทสาม เพอไดความจรง

จากสงท ตรงขาม (turth of the opposites) ไดแก ผลแหงการปะทะกนของสองสงแรก (อาจ

แปลใหจางาย ๆ วา “สหกรยา” หรอ จดยบ) กระบวนการปรากฏดงรปตอไปน

จดเรมตน thesis นน บางครงจะเหนวา เปน syn (thesis) การม syn ขางหนา thesis

หมายความวากอนหนาทจะมามสภาพเปน thesis (จดยน) น เปนผลลพธมาจากการเปนจด

ยบรวม (synthesis) มากอนแลว

Synthesis (1 หรอ 3)

(3 หรอ 1) Synthesis

(2) Antithesis

(3) Synthesis กลายเปน

Thesis ใหม (1)-

ภาพแสดงกระบวนการไดอะเลคตค

(2) Antithesis

(2) Antithesis (1) Thesis

PS 103 245

15. ทฤษฎไดอะเลคตคหรอวภาษวธในสวนทเกยวของกบการเมอง

ร ปแบบของการปกครองในทรรศนะมารกซ ขนอย ก บภาวะทางวตถ การ

เปลยนแปลงทางการเมองเกดขนเพราะการเปลยนแปลงในทางวตถ (โดยเฉพาะสภาวะทาง

เศรษฐกจ) ลทธคอมมวนสตถอวาเมอศกดนาถงจดอมตว ยอมทาใหระบบการเมองแบบศกด

นาเปลยนไปดวย คอ ทาใหเรมเขาสยคนายทนมอานาจทางการเมอง (ระบบทนนยม)

การเมอง คอ การตอสระหวางชนชน (class struggle, class warfare) คอ 1) ในระบบ

ทาส มการตอสระหวางนายกบทาส (masters and slaves) 2) ในระบบศกดนา มการตอส

ระหวางเจาขนมลนาย (feudal lords) กบไพร (serfs) 3) ในระบบทนนยม มการปะทะกน

ระหวางนายทนกบชนชนกรรมาชพ

มารกซ ถอวาระบบทนนยมเปนผลลพธ (ซนธซส หรอสหกรยา) ของการตอสระหวาง

ระบบทาส (ธซส) และระบบศกดนา (แอนตธซส) ในลทธทนนยมนน มารกซ ถอวามการ

ตอสกนระหวางนายทน (ธซส หรอกรยา) กบกรรมกร (แอนตธซส หรอปฏกรยา) การเปน

ซนธซส คอ มระบบสงคมเกดขน อนไดแก ระบบคอมมวนสต

มารกซกลาววา สงคมมนษยผานขนตอนแหงการเปลยนแปลง 5 รปแบบดวยกน

ดงน 1) ระบบคอมมวนสตดงเดม (แบบกสกรรม, ไมมการตอสระหวางชนชน) 2) สภาพทาง

เศรษฐกจเปลยน ทาใหระบบคอมมวนสตแบบดงเดมเปลยนเขาสระบบนายทาสกบทาส

กระบวนการ ได-อะ-เลก-ตก ของมารกซ เปนดงตอไปน

เครองหมายลกศรสองหว หมายถง การปะทะกน

ลกศรหวเดยว หมายถง การกอใหเกด

นายทาส (ธซส, กรยา)

ทาส (แอนตธซส, ปฏกรยา)

ระบบศกดนา(ซนธซส, สหกรยา) คอ ผสมผสานและกลายเปนกรยา หรอธซส ภายหลง

PS 103 246

สภาพทางเศรษฐกจไมอยนงเปลยนแปลงอก ทาใหระบบทาสคลอนแคลน จนเกด

เปนระบบศกดนา, ซงภาพจะปรากฏดงน

สภาพทางเศรษฐกจมการเปลยนแปลงตอไปอก จงทาใหระบบนายทนเปลยนเปนระบบ

สงคมนยม

ในยคสงคมนยมตามลทธคอมมวนสตถอวา ผปกครอง ไดแก ชนชนกรรมาชพ การ

ปกครองตามลทธสงคมนยมแนวคอมมวนสตเรยกวาเปนระบบเผดจการโดยกรรมกร

(dictatorship of the proletariat) เมอวภาษวธเชงวตถนยม (คอการเปลยนแปลงเปนชน ๆ

โดยวตถเปนตวกาหนด เปนตวช) ไดดาเนนมาจนถงขนนแลวถอวาจะเขาสสภาพสงคม

คอมมวนสต และกระบวนการ 1) ธซส 2) แอนตธซส จะหยดนงไมเคลอนไหวตอไป

ขอแตกตางระหวางลทธคอมมวนสตในสหภาพโซเวยต และจนคอมมวนสต (โดย

สงเขป) มดงน คอ 1) ลทธคอมมวนสตทใชในอดตสหภาพโซเวยต และสบเนองมาจนถง

เปน Russian Federation คอสหภาพรสเซยในปจจบน เนนบทบาทของกรรมกรในการปฏวต

เพอเขาสศกราชแหงการเปนคอมมวนสต กรรมกรจะปฏวตไดกตอเมอสงคมเขาสระบบ

เจาขนมลนาย(ธซส, กรยา)

ไพร (ปฏกรยา)

ลทธนายทน (สหกรยา)

นายทน(กรยา)

กรรมกร(ปฏกรยา)

ลทธสงคมนยมแบบคอมมวนสต(สหกรยา)

PS 103 247

เศรษฐกจทมอตสาหกรรมเปนหลก สาหรบลทธคอมมวนสตทใชในสาธารณรฐประชาชนจน

มาจากลทธมารกซสต แตขยายความหรอดดแปลงหลกการวา ในสภาพของประเทศจนนน

การปฏวตสามารถทาไดในสงคมกสกรรมและกระทาโดยชาวนาชาวไร (peasantry) โดยไม

ตองรอใหเขาสยคอตสาหกรรมอยางเตมทเสยกอน

16. อรฐนยม (anarchism)

รากฐานของความคดนมอยวามนษยแตละคนคอ ปจเจกชน มความสามารถหรอ

ความดในตวเขาเองอยแลว จงไมจาเปนตองมการควบคมหรอกากบโดยองคการทางการ เมองใด

ๆ ศพท อรฐนยม (anarchism) แตกตางกบสภาพแหงอนาธปไตย (anarchy) หรอความยง

เหยงวนวายเพราะขาดอานาจศนยกลาง อนาธปไตยเปนสภาพอยางทสานวนไทยเรยกวา

“บานเมองไมมขอไมมแป”

ศพทอนาธปไตยบงสภาพทไรความแนนอนในสงคม อรฐนยมเปนลทธหรอทฤษฎ

ทเหนวาการมองคการทางการเมอง (เชนรฐ) ทมการควบคมปจเจกบคคลนนไดดหรอไม

เหมาะสม (1.Daniel Guerin. Anarchism from Theory to Practice. New York: Monthly

Review Press, 1970. 2. George Woodcock. Anarchism. Cleveland, Ohio: World

Publishing Co., 1962. )

อรฐนยมเปนแนวคดทางการเมองทตอตานการมรฐบาลหรอการมรฐ ตามแนวคดน

ถอวารฐหรอการรวมตวเปนประเทศ เปนชาต เปนบานเมอง หรอการมรฐบาลเปนของไมจาเปน

และเปนบอเกดของความชวรายนานาประการ

ลทธอรฐนยมมองรฐและรฐบาลในแงไมด การมรฐบาลถอวาเปนการยอมใหม

ควบคมบคคลแตละคนไมทางใดกทางหนง ตวอยาง คอ บคคลตองเสยภาษ ตองเชอฟงปฏบต

ตามกฎหมายวาดวยการปลกสรางบานเรอนหรอการจราจร และอน ๆ ถกกาหนดใหใชเงนตรา

เฉพาะทรฐรบรองเทานน เปนตน อรฐนยมไมตองการใหมการรวมตวของบคคลเขาเปน

สงคมไมใหมการจดองคการทางการเมอง คอ ไมใหมรฐบาลศาล หรอสภานตบญญต การม

ตารวจ ทหาร เจาหนาทรฐบาลตาง ๆ อนง อรฐนยมเปนแนวคดทงในทางบวกและทางลบ

สวนใหญของนกคดเชงอรฐนยมเนนในทางลบหรอทางนเสธ อรฐนยมในแนวน

ตองการลมเลกระบบการมรฐทงหมดดวยการตอตาน หรอการทาลายอานาจของรฐ

แนวคดอรฐนยมในเชงนเสธตองการกาจดรฐดวยวธการรนแรงเปนสวนใหญ เชน

ดวยการสนบสนนใหประชาชนลกฮอขนโคนลมรฐบาล แนวคดนไมคานงถงผลทตาม มา

จากการไมมรฐบาลนก จดใหญคอ ตองการใหรฐบาลหมดสนหรอสญสนไป นกคดทสนบสนนอ

PS 103 248

รฐนยมในทางบวกหรอเชงปฏฐานเหนวารฐจะตองสนไปกจรงอย แตสงทจะเขามาแทนท

รฐบาลหรอรฐบาลไดแก การรวมตวของบคคลในสงคมเขาเปนองคการ หรอสมาคม

โดยสมครใจ (voluntary organizations) การรวมตวกนนจะไมคานงถงการเปนคนเชอชาตใด

หรอศาสนาใด การรวมตวในขนตนจะมเพยงไมกสมาคม แตในระยะตอไปจานวนสมาคม หรอ

องคการโดยสมครใจ ประเภท NGO—Non-Governmental Organizations จะขยายมากขน

และขามเขตแดนของการเปนสมาคมของประเทศใดประเทศหนง จดประสงคใหญ คอ เพอ

บรรลความเปนอนหนงอนเดยวของมนษยชาตโดยความสมพนธสวนบคคลโดยไมม

รฐบาลเขามายงเกยว แนวคดแบบอรฐนยมประสงคใหบคคลมอสรเสรภาพเตมทโดยกลไกของรฐ

หรอรฐบาลจะตองไมมบทบาทใด ๆ ทงสน

มผวจารณวาลทธอรฐนยมเปนไปไมไดในภาคปฏบต คอ การลงมอกระทาจรง ๆ

ซงจะมปญหามหาศาล ทงนเพราะเมอมคนรวมกนเปนจานวนมาก ยอมมความจาเปนทจะตอง

มกฎเกณฑ มขอบงคบ มผตดสนคดความตาง ๆ การจะปลอยใหคนอยกนอยางลอย ๆ โดย

อาศยความสมพนธสวนตวหรอความสมพนธทางสงคมเฉย ๆ ยอมไมอาจทาใหชวตสงคม

ราบรนได ทงน เมอขาดกฎเกณฑหรอผตดสนหลกยอมอาจทาใหเกดภาวะไมปกต คอ มความ

ป นปวนเกดขนไดงาย ๆ การใชความสมพนธสวนตวยอมมขนมลง และปกตยอมยดโยงอยกบ

อารมณและความรสก ซงยอมมอคต คอ ความลาเอยงและขาดมาตรฐานกลางแหงความเปน

สมเหตสมผล (rationality)

บางทานมกวจารณวาสภาพแหงอนาธปไตย (แอนารค, anarchy) คอ การเปนอรฐ

(การไมมรฐ, รฐบาล—แอนนารคสม—anarchism) ยอมนาไปสความวนวาย อนาธปไตย

คอ ภาวะทไมมอานาจสงสด คอ ไมมผทรงไวซงอานาจอธปไตย

การไมมอานาจอธปไตย ไดแก การขาดความมสภาพเปนรฐหรอการไมมรฐบาล

นนเอง ศพท อรฐนยม และอนาธปไตย มความหมายใกลเคยงกน อรฐนยม เปนลทธ

การเมองหรออดมการณทางการเมองซงมความหมายดงกลาวขางตน สาหรบอนาธปไตย เปน

ศพททชใหเหนสภาพความเปนไปของสงคม อนเปนผลจากการไมมรฐบาล

17. ความคดแบบเศรษฐกจเสร

อดมการณทใกลเคยงกบหลกเสรภาพในการประกอบการของปจเจกชน ไดแก ลทธ

ทนนยมหรอลทธนายทน (capitalism) ทงนพงเขาใจวาลทธประชาธปไตยอาจม

เศรษฐกจแบบลทธนายทนกได หรอเศรษฐกจแบบสงคมนยมกได แตในกรณหลงนนจะตอง

เปนสงคมนยมแบบประชาธปไตย (democratic socialism)

PS 103 249

(Andrew Shonfield. Modern Capitalism. New York: Oxford University Press,

1965.)

ลทธนายทน ไดแก ระบบเศรษฐกจ ซงสงเสรมใหเอกชนเปนเจาของและ

ประกอบการทางเศรษฐกจโดยเสร ไดแก การลงทน การผลต การขาย และการขนสงสนคา

และบรการ “โดยเสร” หมายความวา รฐบาลไมเขาไปดาเนนการเสยเอง แตใหเอกชนแขงขน

กนเอง และเมอมกาไรแลวสามารถนากาไรนนมาลงทนขยายกจการตอไปนได

(The New American Desk Encyclopedia, New York: New American Library,

1984, p.209.)

สมมตฐานเดมของลทธทนนยม คอ เมอปลอยใหมการแขงขนโดยเสร ยอมทา

ใหเศรษฐกจกาวหนาเพราะตางคนตางม งกาไรเพ อทจะนามาลงทนตอ ดงนน

ผ ประกอบการอสระ (entrepreneur) ท เปนเอกชนจงยอมจะมความขยนหมน เพยร

กระตอรอรนในการทางาน ลทธทนนยมถอวาเมอเปดโอกาสใหแขงขนในการผลต การจาแนก

แจกจายสนคาและบรการ ผลจะปรากฏวา คณภาพสนคาและบรการจะดและราคาไมแพง

เพราะผประกอบการมงทจะขายใหมากทสดเทาทจะมากได แตเหตการณหาไดเปนไปตาม

ทฤษฎไม ทงนเพราะในบางกรณจะไมมการแขงขนอยางแทจรง เนองจากการประกอบ การ

บางอยางตองลงทนมหาศาล ดงนน การแขงขนอยางเตมท หรออยางเตมรปแบบยอมทาไมได

กลาวคอ จะมเพยงบรษทใดบรษทหนงเพยงบรษทเดยว ซงสามารถจะลงทนเองได อนเปน

ลกษณะแหงการผกขาด (monopoly) ตวอยาง ไดแก การสรางเครองบนโดยสารขนาดใหญ

หรออาวธสงครามบางประเภท

นอกจากน หากรฐบาลไมยนมอเขาไปควบคมการประกอบกจการทางเศรษฐกจ

แลว การแขงขนลดราคาจะมมากจนเกนขอบเขต อนอาจทาใหคณภาพของสนคาและบรการ

ตาไมเหมาะกบการบรโภคหรอเปนพษเปนภยแกผใชได ดงนน ลทธนายทนจงมการปรบตว

โดยยอมรบบทบาทของรฐบาลทเขาไปมสวนควบคมดแลการแขงขนระหวางผประกอบการ และ

มการวางกฎเกณฑบางประการในทางเศรษฐกจ แตทงนมไดหมายความวารฐจะเขาไปคาขายหรอ

ดาเนนการเศรษฐกจเสยเอง

ลทธนายทนมประเภทตาง ๆ กน เพราะไดมววฒนาการมาพอสมควร ยคแรก

ลทธ นาย ทนการคา (commercial capitalism) ซงเนนในเรองการตดตอคาขายโดยเอกชน

ยคทสอง ลทธนายทนทางอตสาหกรรม (industrial capitalism) ในยคนไดมการลงทน

สรางโรงงานขนาดใหญ ดาเนนการเหมองแร และกจการอตสาหกรรมอน ๆ ยคทสาม ลทธ

PS 103 250

นายทนทางการเงน (financial capitalism) ในยคนนายทนผมบทบาทมากไมใชผ ทา

การคาเองแบบยคแรกหรอไมใชผ ลงทนประกอบการเอง เหมอนในยคทสองแตไดแก

นายทนซงเปนนายธนาคารทสามารถใหเงนกไปลงทนได บทบาทของผมเงนใหกสาคญมาก

ทงนเพราะการลงทนตองใชเงนจานวนมาก เมอใหกเงนไปแลว นายธนาคารหรอผใหกประเภท

อน ๆ มกดแลสอดสองวาการลงทนคมคาหรอไม เพราะมโอกาสไดทนคนมาไดเรวชาเพยงใด

การววฒนาการของลทธนายทนนมใช หมายความวาจะคงเหลออยแตประเภทใด

ประเภทหนงความจรงยงมทงสามประเภทอย ซงแลวแตวาจะมประเภทใดมากนอยกวากนใน

รฐประชาชาตใด อยางไรกตาม ควรเขาใจวาลทธนายทนไดเปลยนแปลงไปมากในระยะเมอไม

นานมานคอพฒนามาเปนลทธนายทนแบบสวสดการทางสงคม (welfare capitalism) ลทธ

นายทนประเภทนไดยอมรบความคดทวา แมจะยงสนบสนนการคาแบบเสร หรอแบบปลอย

อสระ (แลซเซ แฟร, laissez faire) แตเหนวารฐบาลพงใหความเอาใจใสในเรองความเปนอยท

ดท งรางกายและจตใจ โดยนายทนเองจะตองยอมเสยสละผลประโยชน คอ กาไรลงบาง

18. อดมการณแบบขวา

อดมการณแบบขวา คอ แบบเผดจการหรออานาจนยมซงมทงขวา “แบบ

ธรรมดา” และ “ขวาจด” หรอ ขวาตกขอบ (extreme right) เผดจการแบบขวาธรรมดา

หมายถง การปกครองซงใชอานาจรฐอยางพราเพรอ ไมคานงถงสทธเสรภาพของราษฎร

บางครงอาจมชอวาเปนประชาธปไตย เชน กรณ “guided democracy” ของอนโดนเซยยคซ

การโนแตกมลกษณะเปนเผดจการ ตวอยาง ไดแก สงคมการเมองแบบ 1) พมายคนายพลเน

วน และ 2) เกาหลใตยคนายพลปก จง ฮ ซงเปนแบบทใหอานาจแกรฐมาก

เผดจการแบบขวาจดหรออานาจนยมแบบฟาสซสต เปนการใชอานาจรฐอยางม

ระบบและพยายามสอดแทรกการกากบและการควบคมเขาไปในแทบทกสวนเสยวของชวต

พลเมองเปนลทธอานาจนยมแบบถวนทว (totalitarian autocracy) เมอมาถงระดบ “ขวา

จด” หรอเอยงไปทางใดทางหนงอยางชดแจง (extremist) แลวมความเปน “สดก” สดขว

สภาวะทสดกนนเปนปรากฏการณทคลาย ๆ กบอานาจนยมเบดเสรจแบบซายสด

ดงทนาไปใชในการปกครองประเทศทนยมคอมมวนสต

อดมการณทงฝายซายสดและฝายขวาสดสนบสนนใหรฐบาลเขาไปยงเกยวและ

ควบคมพฤตกรรมของมนษยอยางมากมายและแทบทกอรยาบถ เชน 1) ในเรองการแตง

กาย 2) การสมรส 3) การยายทอย 4) การสนทนากนในครอบครว 5) ประเภทของหนงสอท

PS 103 251

อาน และ 6) รายการจากสอมวลชนอน ๆ เรยกวาเปนการควบคมเบดเสรจ หรอแบบถวนทว

ลทธอานาจนยมแบบเบดเสรจหรอเผดจการแบบถวนทวมกจะใชอานาจพรา

เพรอหรออยางทเรยกกนวาเปน “รฐตารวจ” (police state) ซงเสรภาพสวนบคคลถกยาย

ตารวจไดรบมอบอานาจใหอยางมหาศาล โดยสามารถเขาตรวจคนทอยอาศย ตรวจเอกสาร

และดกฟงโทรศพทไดโดยไมมหมายศาลใหคนได ดงนนเทากบไมมระบบกระบวนการยตธรรม

ซงเรยกกนวา “rule of law”

(Scruton, op.cit, p.358.)

ลทธอานาจนยม “แบบถวนทว” มกยาการโฆษณาชวนเชอใหมความเชอหรอ

ศรทธาตออนาคตทวาดภาพไวอยางสดใส เชน มหาอาณาจกรไรช 1000 ปตามคา

โฆษณาของฮตเลอร ในระบบนาซของฮตเลอรมการกลาวถง ความรงเรองแหงอาณาจกร

ไรชของชาตเยอรมน ซงจะอยคงกระพนนานนบพนป (A Thousand Year Reich) สงคม

เลอเลศปราศจากการขดแยงตามทฤษฎมารกซ ในระบบคอมมวนสตมการฝากความหวงไว

วายคแหงความเลอเลศจะอบตขนในอนาคตโดยมแตความมงคงและความสข

การขดแยงระหวางชนชนจะไมม สภาพการณทฝายคอมมวนสตทานายวาจะเกดขน

คอ การอยกนอยางฉนทมตร และตามเกณฑทวา

“เอาจากบคคลตามผลของงานใหบคคลเทาทเขาจาเปนตองกนตองใช”

(“From each according to his work. To each according to his need.”)

19. ลกษณะของระบอบการปกครองแบบอานาจนยมหรอแบบเผดจการ

(ธรรมดา)

ประเทศทมการปกครองในระบอบอานาจนยมหรอระบบเผดจการ (dictatorsship) ม

ลกษณะสาคญ คอ 1) ใหความสาคญกบลทธชาตนยม 2) มความเปนหวงในเรองของความ

มนคงหรอเสถยรภาพของบานเมอง 3) เหนวาประชาธปไตยโดยสมบรณหรอแบบเตมยศยงไม

เหมาะกบพลเมอง 4) สงเสรมใหผมอานาจเดดขาด 5) มงใหเศรษฐกจเปนไปในรปของสงคม

นยม 6) มกพยายามยดนโยบายแบบเปนกลางไมเขากบฝายใดในการเมองระหวางประเทศ

คาอธบายเพมเตม มดงน

ลกษณะทหนง : เนนในเรองชาตนยม ประเทศทปกครองแบบเผดจการหรอตาม

ลทธอานาจนยมมกเพงไดรบเอกราช ผนาจงมกเปนหวงวตกกงวลในเรองความอยรอดของ

ประเทศมาก ความเปนหวงแสดงออกมาในรปของการสงเสรมลทธชาตนยม (nationalism)

PS 103 252

หรอชาตนยมแบบรนแรง จนกระทงชงชงคนตางชาต (เซนโนโฟเบย, xenophobia) ลทธ

ชาตนยมสงเสรมใหคนเสยสละเพอประเทศชาต การรกชาตแบบรนแรง จนกระทงมอคตและ

กดกนคนตางชาตในประเทศหรอคนในตางประเทศ เรยกวา เซนโนโฟเบย

ลกษณะทสอง : มความเปนหวงใยในเรองความมนคงทางดานกาลงทหาร ความ

มนคงแหง ชาตของระบบอานาจนยมเนนเสถยรภาพของบานเมอง ประเทศทมการปกครอง

แบบเผดจการ มกมองความมนคงไปในแงของกาลงทหารหรอความแขงแรงของกองทพ

มากกวาปจจยอน ๆ เชน 1) ทางเศรษฐกจ 2) สงคมและการศกษา

ลกษณะทสาม : เหนวาประชาธปไตยแบบ “เตมยศ” หรอแบบสมบรณยงไม

เหมาะสมกบสถานการณ การปกครองแบบเผดจการ มลดรอนสทธ กดกนเสรภาพใหแคบลง

เชน 1) มการตรวจเซนเซอรหนงสอพมพทงโดยตรงหรอโดยออม 2) ยอมใหมการเลอกตงใน

บางระดบหรอในบาง ครงบางคราวเทานน

ลกษณะทส : ผนามกมอานาจเดดขาด อานาจของผนาหรอผบรหารมกไดมาจาก

การทเคยเปนผนาขบวนการกชาตมากอน เชน กรณอดตประธานาธบด ซการโน แหง

อนโดนเซย ผปกครองแบบเผดจการมกไดอานาจเดดขาดซงมาจากการปฏวตหรอ

รฐประหาร

ลกษณะทหา : ระ บบเศรษฐกจมแนวโนมไปทางสงคมนยม ระบบอานาจนยม

ตองการใหอานาจอยกบรฐบาล ดงนน จงมแนวโนมทรฐจะตองเขาไปมบทบาทในชวตทาง

เศรษฐกจ การเอนเอยงไปในทางสงคมนยม กคอ ดวยการสงเสรมใหมรฐวสาหกจ คอ รฐ

ดาเนนการคา การธรกจ หรอบรการตาง ๆ

ลกษณะทหก : มกยดความเปนกลางในเรองการตางประเทศ ประเทศท

ปกครองโดยระบบเผดจการ คอ อดมการณแบบขวามกเปนประเภททเพงไดรบเอกราชใหมจง

พยายามเกาะอยในกลมทเรยกวาเปน “ประเทศพลงทสาม” (Third forces, third bloc, or

third world) ซงหมายถง ประเทศทพยายามทาตนเองเปนกลาง หรอไมเขาขางฝาย

สหรฐอเมรกา (เสรประชาธปไตย) หรอเขาขางฝายอดตสหภาพโซเวยต (คอมมวนสต) ซง

ขณะน (2547) คอ สหภาพรสเซย (Russian Federation)

(John S. Gibson, Ideology and World Affairs, rev.ed., Houghton Miflin, 1976,

pp.168-199.)

PS 103 253

20. อานาจนยมเบดเสรจหรอระบบควบคมถวนทวฝายขวา (ฟาสซสต) และ

ระบบอานาจแบบเบดเสรจฝายซาย (คอมมวนสต)

ทระบบสดก (extreme) คอ 1) ซายสดและ 2) ขวาสดมลกษณะคลายกนในเชง

พฤตกรรม แมเปาหมายจะตางกนอยางลบลบ ดงนน จงจะกลาวถง 2 ระบบนพรอมกน

ระบบฟาสซสต (บางครงเรยกระบบฮตเลอรหรอระบบนาซ) เปนตวอยางของลทธ

อานาจนยมแบบเบดเสรจฝายขวา คอ การหลงและบชาชาตเกนขอบเขต

การใชความรกชาต(patriontism) หรอการอางวารกชาตเปนเกราะกาบงในการ

กระทาของผนา โดยทมการอางถงความรกชาตจนเกนขอบเขตยอมทาใหลดการคานงถงลทธ

และเสรภาพของเอกชน ลทธอานาจนยมฝายขวายกยองในความวเศษของรฐ โดยถอวา

รฐเปนสงมชวตรปหนง คอ เปนทรวมของคนทเคลอนไหวไปมาอยมไดขาด

ในลทธฝายขวาถอวารฐเปนอนทรยทมตวตนและมความศกดสทธในตวของรฐเอง

สาหรบ ความเชอของผนยมลทธฟาสซสต ในเรองกาเนดและการววฒนาการของรฐเปน

แบบของเฮเกล คอ เปนทฤษฎทวาดวยรฐมลกษณะเปนอภปรชญา

ระบบคอมมวนสต ระบบเบดเสรจฝายซายมความเชอวาทวโลกมการตอสระหวาง

ชนชน(class conflict, class struggle) โดยไมคานงถงขอบเขตของรฐหรอของชาต อานาจ

นยมแบบเบดเสรจฝายซายมองขามเขตแดนของประเทศ

นกทฤษฎคอมมวนสตถอวาเปาหมายจะบรรลตอเมอทวโลกหนมานยมในลทธ

หรออดมการณมารกซสต รฐตามทฤษฎอานาจนยมแบบเบดเสรจฝายซายถอกนวาเปน

เครองมอของคนกลมนอย หรอคนจานวนนอยไดใชควบคมคนหมมาก ผนยมคอมมวนสตถอ

วารฐ คอ ตวการทแยงชงประโยชนของประชาชนสวนใหญ ลทธคอมมวนสตมแนวคดใกลเคยง

กบแบบอรฐนยม

21. ผสนบสนนลทธฟาสซสต (ระบบควบคมถวนทวฝายขวา)

ผสนบสนนระบบฟาสซสตหรอลทธอานาจนยมแบบเบดเสรจฝายขวา ไดแก

1) ผประกอบการอตสาหกรรม 2) ราชาทดน 3) ชนชนกลางระดบตา หรอกงชนกลาง และ 4)

ทหาร

(William Ebenstein, Today’s Isms, 5th ed., Prentice-Hall,1967, pp.105ff.)

อนง มสาเหตอน ๆ ซงทาใหเกดความนยมเลอมใสในลทธเผดจการเบดเสรจดงกลาว

เชน Wilhelm Reich. The Mass Psychology of Fascism. New York: Farrar, Strauss and

PS 103 254

Giroux.

ผสนบสนนประเภทท 1 ไดแก นกอตสาหกรรม และราชาทดน ผประกอบ

อตสาหกรรม (ผรารวยจากการทาอตสาหกรรม) และราชาทดน (ผรารวยจากการเกงกาไรทดน

หรอมทดนอยกอนแลว) มกมทศนคตเอนเอยงไปในทางเผดจการแบบเบดเสรจ คอ

สนบสนนใหรฐบาลมบทบาทในชวตของเอกชน สาเหตสาคญอาจเปนเพราะวาผลงทน

อตสาหกรรมและราชาทดนไดรบประโยชนจากผนารฐบาล กลาวคอ เมอตอนมทรพยสนเงนทอง

มากยอมสามารถซออทธพลไดจากรฐบาล การซออทธพลหมายความวา ใหเงนสนบสนน

รฐบาลเพอทจะควบคมคนอนหรอองคการอน แตไมควบคมตนหรอหนวยงานของตน อนง ม

ขอยกเวนในกรณทประชาธปไตยไดหยงรากฝงลกมากลงในวฒนธรรมทางการเมอง คอ มใน

จตใจคนเปนเวลาชานาน และสถาบนประชาธปไตยไดมอายยนยาวมาก ยอมทาใหลดความ

เอนเอยงทพวกนกอตสาหกรรมและราชาทดนจะหนไปสนบสนนระบบเผดจการ หรอระบบ

อานาจนยมฝายขวา ตวอยาง คอ กรณขององกฤษและสหรฐอเมรกา ซงนกอตสาหกรรม

และราชาทดนนยมและสนบสนนการเมองแบบประชาธปไตย และในประเทศท

ประชาธปไตยมไดมพนฐานทม นคงเหนยวแนน คอ เยอรมน อตาล และญป น โอกาสมมากท

อดมการณแบบเผดจการ ประเภทฟาสซสตมผสนบสนนสงเสรม กลาวกนวา นกอตสาหกรรมท

ซงตงบรษท Krupps ในประเทศเยอรมน และซงเปนเจาของบรษทมตซยในประเทศญปน

สนบสนนใหรฐบาลใชอานาจควบคมแบบถวนทว ทงนเพอใหรฐจดการกบองคการกรรมกร

ตาง ๆ

ผสนบสนนประเภททสอง ไดแก ชนชนกลางระดบตาหรอกงชนกลาง ชนชน

กลางระดบตาหรอกงชนกลาง หมายถง ผทางานนงโตะระดบเสมยน พนกงาน ผมรายไดพอ

เลอกตงเองได สาเหตทคนระดบนเหนดวยกบระบบเผดจการฟาสซสตกคอ มรายไดเปน

เงนเดอนประจาแตฐานไมมนคงนก ฐานะของชนชนกลางในระดบตายงไมเปนชนชนกลางท

ม นคง ซงอาจเลอนตาลงไปเปนชนชนกรรมกรได การทพวกชนชนกลางระดบตาหนมานยม

ฟาสซสตเพราะเหนวา ฟาสซสตตอตานลทธคอมมวนสตเพราะเกรงวาหากคอมมวนสต

รงเรอง ยอมทาใหกรรมกรผหาเชากนคามโอกาสทจะขยบฐานะใหดขนกวาเดมอนยอมเปน

อนตรายตอสถานภาพของชนชนกลางระดบตา

ผสนบสนนประเภททสาม ไดแก ทหาร โดยปกตทหารนยมใชอานาจและการอย

ในระเบยบวนยอยแลวจงมความอดทนเอนเอยงเขาเปนพวกนาซในเยอรมนและพวกฟาสซสต

ของมสโสลนในอตาล ปรากฏการณในสหรฐอเมรกาในยครวมสมยนผนยมลทธฟาสซสตใน

PS 103 255

สหรฐ อเมรกาอยบาง เรยกกนวา “ขวาแหวกแนว” (Radical Right)

(Daniel Bell,ed. The Radical Right. Doubleday Anchor, 1964.)

ตวอยาง ไดแก John Birch Society, Minutemen, Black Muslims เปนตน

22. องคประกอบของลทธอานาจเบดเสรจฝายขวา

ลทธเผดจการแบบเบดเสรจฝายขวามลกษณะซงปรากฏในหนงสอชอการตอสของ

ขาพเจา Mein Kampf (1925-27) โดยฮตเลอรและหนงสอชอ The Doctrine of Fascism

(1932) โดยมสโสลน ซงอาจแจกแจงไดดงตอไปน โดยใหสอดคลองจองกน

(William Ebenstein. Today’s Isms, New York: Prentice-Hall, 1976, pp.115-

124.)

คอ 1) ตอตานเหตผล 2) ไมสนใจความเทาเทยมกนของมนษย 3) สดโกง, สดมสา,

สดหงสา 4) สนบสนนหวหนาใหญ 5) ใหมการควบคมถวนทวทงหมด 6) ไมลดละในลทธ

จกรวรรดและเชอชาตนยม 7) จมอยในความเกลยดสนตสขของโลก

ประการทหนง : ตอตานเหตผล (distrust of reason) ลทธเผดจการมกใชอารมณ

เปนเกณฑ ไมใชวจารณญาณหรอหลกเหตผลในการกระทาตาง ๆ

ประการทสอง : ไมสนใจในความเทาเทยมกนของมนษย ถอวามนษยแตกตาง

กนตามเชอชาต หรอไมเทากนแมในเชอชาตเดยวกน

ลทธฟาสซสตถอวามนษยไมมความแตกตางกน เชน 1) ผชายเหนอกวาผหญง 2)

ทหารเหนอกวาพลเรอน 3) สมาชกพรรคเหนอผทไมไดเปนสมาชก 4) ชาตของเราเหนอชาต

อน 5) คนแขงแรงเหนอคนออนแอ 6) ผชนะเหนอผปราชย

ประการทสาม : สดโกง, สดมสา และสดหงสา ลทธฟาสซสตไมรงเกยจทจะใช

วธการไมถกทานองคลองธรรม ขอแตใหไดผลกแลวกน “สดหงสา” หมายถง การใชกาลงรนแรง

ซงตรงกนขามกบ “อหงสา” หรอ “วหงสา” หลกการของฟาสซสตถอวาการบรรลเปาหมาย

สาคญทสดระหวางทางทจะบรรลเปาหมายจะใชวธการหรอมรรควธใด ๆ กไดทงสน

ประการทส : สนบสนนหวหนาใหญ หลกการของฟาสซสตคอ ปลาใหญ ตอง

กนปลาเลก หวหนาจะตองเปนผบงการ เปนผควบคมโดยผทอยตากวาจะเรยก รองอะไร

ไมไดทงสนจะตองแสดงความเคารพยาเกรงตอหวหนาอยางเครงครด หวหนาใหญสดของ

เยอรมนคอ ฮตเลอรใชศพท “ทานผนา” หรอ “ฟหเรอร” (führer) และมการทาความเคารพ

โดยยดมอขวาไปขางหนา และเปลงวาจา “Heil Hitler” มภาพยนตรทแสดงโดย ชารล แชป

ลน ดาราตลกเอกขององกฤษ ซงลอเลยนความเปนเผดจการของอดอลฟ ฮตเลอร ดง

PS 103 256

ปรากฏในบทความอนสบเนองมาจากการครบอาย 100 ปของฮตเลอรเมอวนท 20 เมษายน

2532 (สยามรฐ, 7 พฤษภาคม 2532, หนา 7) หลกการเนนผนาเรยกวา Führerprinzip ใน

กรณของอตาลมการเรยกมสโสลน (1883-1945) วาทานผนาในภาษาอตาเลยนวา “II Duce”

ประการทหา : ใหมการควบคมถวนทวทงหมด เผดจการแบบเบดเสรจ คอ

พยายามเขาไปควบคมบงคบบญชาในเรองสวนตวของมนษยดวย เผดจการแบบธรรมดา

มกไมเขาไปยงเกยวกบประชาชนในเรองสวนตว นอกเหนอจากเรองทางการเมอง เผดจการ

แบบเบดเสรจดงปรากฏในลทธฟาสซสตนน แสดงความมอานาจเขาไปวนวายในชวตสวนตว

ของบคคลดวย ผนยมฟาสซสตหมนแคลนสตร โดยถอวาออนแอและกาหนดใหมหนาทหลก

3 เรอง คอ 3K ในภาษาเยอรมน คอ ดแล 1) Kinder (เดก) เขาครว 2) Küche (ครว) และเขา

วด 3) Kirche (วด) นอกจากน มการกดกนอยางเปนทางการไมใหสตรดารงตาแหนงสง อก

ทงตอตานสถาบนการสมรสโดยอางวาสถาบนการสมรสสบแนวคดมาจากคนยว จงสงเสรมให

สตรเยอรมนมบตรโดยไมตองสมรสอยางเปนทางการ

อนง ผนาฟาสซสตเหนวา สตรออนแอ จงไมสมควรใหเปนคร เพราะมงจะให

โรงเรยนมความแขงแกรงในการฝกคนออกไปใหไปเปนทหารหรอรบงานหนก

ในทรรศนะของฟาสซสต บทบาทของสตรอยกบบานและกจกรรมเลก ๆ นอย ๆ

เทานน และแมในครอบครว บรษจะตองเปนใหญดวย เพอใหมการปฏบตตาม ผนาฟาสซสตจะ

ใชวธการขบงคบและการปฏบตการรนแรงนานาประการ

ประการทหก : ไมลดละในลทธจกรวรรดนยมและเชอชาต ระบบเผดจการแบบ

ฟาสซสต มจดประสงคในการขยายใหกวางขวางไปยงนานาประเทศ ซงเทากบสนบสนน

ลทธจกรวรรดนยม การกาเนดและแพรกระจายของมหาสงครามโลกครงทสองเปนผลสบ

เนองจากการทฮตเลอร พยายามจะใหลทธฟาสซสตมอทธพลแผขยายไปทวโลก การมงควบคม

ประเทศอน ๆ โดยลทธจกรวรรดนยมนน สบเนองมาจากความเชอในลทธ “เชอชาต” กรณ

ของฟาสซสตในเยอรมนนนถอวาเชอสาย “เยอรมนและนอรดค” (German Nordic) คอผ

ทอาศยอยตอนเหนอของยโรปเปนเชอชาตทเกงเหนอเชอชาตอน ดงนน จะตองเผยแพร

“ความเปนเลศ” หรอความเปน “อารยะ” ไปยงชาตอน ๆ ดวยการทาสงคราม

กรณฟาสซสตหรอแฟสซสต ในญปนมความเชอวา คนญปนเปนลกพระอาทตยมเลอด

นกสแหงซามไร ดงนน จะตองแผขยายอทธพลไปยงคนเอเชยอน ๆ โดยเสนอโครงการ

“ความไพบลยรวมกน” (Co-prosperity sphere) และไดรกรานนานาประเทศ รวมทงบกเขา

มายงประเทศไทยในสมยทจอมพล ป. พบลสงครามเปนนายกรฐมนตร

PS 103 257

ผนาผทรงอทธพลญปนซงคลงลทธฟาสซสตคอนายพลโตโจ ไดสงเครองบนไปทง

ระเบดเพรล ฮารเบอร วนท 7 ธนวาคม 2484 ณ ฮอนโนลล เกาะฮาไวอ ซงทาให

สหรฐอเมรกาตองเขารวมในมหาสงครามโลกครงท 2 ในฐานะเปนผตอตานฝายอกษะ

ประการทเจด : จมอย◌ในความเกลยดสนตสขในโลก ลทธฟาสซสตหรอนาซ

ชงชงตอการอยรวมกนโดยสนตสขของมนษยชาตเพราะเชอวามนษยมสญชาตญาณแหงความ

เลวรายอยในตวมสโสลนผนาฟาสซสตของอตาลถอวาสงครามทาใหมนษยมศกดศรและได

ถอนตวจากองคการระหวางประเทศ คอ สนนบาตนานาชาต (League of Nations) ซงมงให

เกดสนตภาพในป ค.ศ.1937 และฮตเลอรไดใหเยอรมนถอนตวกอนหนานน คอ ในป ค.ศ.1933

23. ลกษณะทางจตวทยาของนกอานาจนยมแบบเบดเสรจฝายขวา : “บคลก

อานาจนยม” หรอ “ปมทรราช” (authoritarian personality)

ภายหลงการเรองอานาจของฮตเลอร คนยวในเยอรมนและประเทศอน ๆ ถกกาจด

อยเสมอ เพราะความเชอในลทธเชอชาตหรอเผาพนธนยมของฮตเลอร คอ เหนวาคนยวดอย

กวาคนเยอรมนเชอสายอน ๆ ลทธตอตานยว หรอแอนต เซมมตสม (antisemitism)มผล

ทาใหคนเยอรมนเชอชาตยวหรอผทนบถอศาสนายวตองหาทางหลบหนออกนอกประเทศใน

จานวนนเปนนกวชาการหลบลหนภยไปอยสหรฐอเมรกาและประเทศอนเปนจานวนมาก

คนยวทหนการทารณกรรมของพวกนาซภายใตฮตเลอรเปนนกสงคมศาสตรไมใชนอย เมอไดท

ลภยแลวกไดใหความสนใจตอการคนควาหาสาเหตวาทาไมคนเยอรมนและคนหลายชาตจง

สนบสนนลทธฟาสซสต ผลของการวจยโดยนกสงคมศาสตรผลภยหลายคน คอ ปรากฏในรป

ของหนงสอ ชอ T.W. Adorno, et al, The Authoritarian Personality, Harper, 1950.

หนงสอเลนนเปนทกลาวขวญกนทวไปในวงการนกสงคมศาสตรวาเปนการคนควาท

ดเดน เพราะสามารถแยกแยะวเคราะหบคลกภาพประเภททตอตานประชาธปไตย (anti-

democratic) ออกมาได

24. ลกษณะ “บคลกอานาจนยม” หรอ “ปมทรราช”

ไดร บการคนพบวาเกดขนจากสภาพจตซงสวนหนงเปนของทมมาแตเดม คอ

พนธกรรมและอกสวนหนงมาจากสงแวดลอม, การอบรมกลอมเกลาจากสงคม องคประกอบ

หรอลกษณะของบคลกอานาจนยม คอ ผทสนบสนนใหมการปกครองแบบเบดเสรจฝายขวา

(ฟาสซสต)

PS 103 258

(T.W. Adorno, et al., The Authoritarian Personality, Wiley Science ed., 1964,

pp.248-250.) พอจะแยกแยะไดดงตอไปน

ลกษณะทหนง : ยดมนในคานยมหรอความเชอแบบพน ๆ โดยมไดไตรตรองให

รอบคอบวาถกผดหรอสอดคลองกบเหตผลหรอไม

ลกษณะทสอง : โอนออนตอผทรงอานาจ มกนยมแสดงความสภาพนอบนอมเกน

ขอบเขต

ลกษณะทสาม : ชอบใชอานาจเมอมโอกาส แสดงความดรายตอผใตบงคบบญชา

ขาดความปราน, ไมรจกการใหอภย, เอาแตใจตว ฯลฯ

ลกษณะทส : หมนแคลนผมใจออนไหวหรอมจนตนาการสง คอ ชงชงนกวชาการ

หรอผเปนศลปน

ลกษณะทหา : หมกมนในเรองโชคลางหรอเชอในเรองโหราศาสตรและไสย

ศาสตร มกฝงใจหรอเชองายในคากลาวประเภททไมมหลกฐาน หรอประเภททปรกปราบคคล

ผมบคลกภาพใชอานาจมกฝงใจกบอปาทานหรออคตตาง ๆ เชน เชอในคากลาวทวา ถาพบ

งเหาและแขกใหตแขกกอน เปนตน

ลกษณะทหก : นยมการใชกาลงอานาจความดดนและความไมออนขอ

ไมนยมการประน ประนอม มปมดอยอยในใจ คอ “กลวเสยเชง”

ลกษณะทเจด : ชอบการทาลายและไมไวใจเพอนมนษยดวยกนลกษณะ

นตรงขามกบ ผนยมลทธประชาธปไตยผซงถอวามนษยแตละคนมขมแหงความด ผม “ปม

ทรราชย” หรอ ลกษณะอานาจนอยมกมองโลกในแงราย

ลกษณะทแปด : มองเหนแตความสบสนวนวายอลเวงในโลก ไมวาเหนอะไร

หรอมกถอวาเปนเรองคอขาดบาดตายเสมอนหนงวาโลกจะแตก สงคมจะพนาศ ผมนสยชอบใช

อานาจมกเหนแตความมดทบ,มแนวคดแบบททรรศนย นกจตวทยากลาววา การมองโลกวา

สบสนนนอาจเปนเพราะภายในจตใจของผมองอาจสบสนอลเวงอยแลวกได คอ ไมยอมรบวาม

ผงในนยนตาของตน หรอไมยอมรบวาในบานตนรกสกปรก แตกลบไปมองเหนความโสโครกใน

บานอน

ลกษณะทเกา : ผมบคลกภาพใชอานาจมกหมกมนคดในเรองทางกามารมณ

หรอโลกยสข โดยสรปบคลกอานาจนยมแบบฟาสซสต ไดแก 1) กลวหรอเคารพนบนอบ

นยมตวผมอานาจ 2) หมนแคลน ดถก กดข ดรายกบผนอย (ผสนใจเกยวกบลกษณะของผม

แนวโนมสนบสนนรฐประเภทอานาจเบดเสรจ (ทงฝายขวาและฝายซาย)

PS 103 259

(1. Milton Rokeach, The Open and Closed Mind, Basic Books, 1960. 2. Carl

J.Friedrich and Z.K. Brezinski, Totalitalitarian Dictatorship and Autocracy. Praeger,

1963.)

25. อนรกษนยม

แนวคดอนรกษนยมหรอจารตนยมมกถอกนวาเปนแบบ “หวเกา” คอชอบสภาวะ

เดม (status quo) นกวชาการบางคนกลาววา นกอนรกษนยม ไดแก “ผซงมความเชอวาไม

ควรทาอะไรใหมขนเปนครงแรก”

(Robert Schvettinaer. The Conservative Tradition in European Thought,

New York: Putnam’s Sons, 1970, p. 11 ; cited in Levine, op.cit., p.73.)

ทาใหมความหมายวา ชอบอยกบทหรอไมชอบทาอะไรซงจะกระทบกระเทอนสภาพท

มอยแลว ภาพพจนของคนบางชาตในอดตเปนเชนนน ตวอยาง ไดแก การกลาววาคนองกฤษ

มลกษณะเปนคนหว “อนรกษนยม” อนหมายถงการเปนคน “หวโบราณ” มนคงยดถอ

ขนบธรรมเนยมเกา ๆ แมวาจะผานพนมาเปนเวลาหลายรอยปแลว แตภาพพจนวาคนองกฤษม

ลกษณะเชนนนกยงคงปรากฏอยไมใชนอย

ในการศกษาสงคมและการเมองเปรยบเทยบมกมการใชศพท “อนรกษนยม” กบชน

พน เมองซงไมสนใจทจะรบความคดและวธการใหม ๆ หรออยางทเรยกวา “นวตกรรม”

(innovations) ตวอยาง คอ การกลาววาชาวไรชาวนามกหวโบราณโดยตดอยกบวธการทาง

เกษตรกรรม ซงไดมการถายทอดสบเนองกนมานบรอย ๆ ปแลว หรอมกไมคอยยอมเปลยน

การปลกพชผลอยางทเคยเปนมาแมจะราคาตก เชน ขาวซงราคาตามากหากเปรยบกบ

คาใชจายทไดลงทนไปแตชาวนากมกไมเปลยน

กรณภาพลกษณ(image) วาคนองกฤษเปนผไมยอมใหมการเปลยนแปลงดจะไมเปน

จรงอยางแนนอนเงอนไขนาจะอยทวาการเปลยนแปลงในทรรศนะของนกอนรกษนยมนนควร

จะตองมลกษณะคอยเปนคอยไป (gradualist) 2) กระทาไปดวยความระมดระวง (cautious)

3) ไมผดจากสภาพเดมมากนกหรอเปนแบบกลาง ๆ หรอแบบ “มชฌมา” (moderate) 4) ม

ความสอดประสานหรอเขากนไดกบของเดม (accommodating) แนวคดอนรกษนยมยอนกลบ

ไปสอดตตงแตสมยมหาปราชญเพลโตในอารยธรรมกรกโบราณ แตในฐานะเปนปรชญาคอนขาง

ชดแจงในศตวรรษท 18

เอดมนด เบอรก เปนผสถาปนาลทธอนรกษนยมอยางเปนระบบ แมวาตวเขาเอง

จะไมไดใชศพท “conservative” ทศนคตและหลกการในระยะแรกเปนการสนองตอบตอความ

PS 103 260

รนแรงของการปฏวตใหญในฝรงเศสในป ค.ศ.1789 กลายมาเปนหลกพนฐานของอนรกษ

นยมในเวลาตอมา ขอเขยนของเบอรกชอ “ขอคดพจารณาเกยวกบการปฏวตในฝรงเศส”

(Reflections on the Revolution in France) พมพ ค.ศ.1790 เปนเวลา 1 ปภายหลงการ

ปฏวตดงกลาว เบอรกไมเหนดวยกบการปฏวตนนอยางมากและไดคาดการณเชงทานาย

ลวงหนาไวอยางถกตองวา การปฏวตฝรงเศสจะขาดเสถยรภาพและกอใหเกดการเผดจ

การของผนาแทนทจะเปนไปตามจดมงหมายเดมของการปฏวตซงมงสถาปนาสทธเสรภาพ

และความเสมอภาค

26. สองทรรศนะวาดวยลกษณะอนรกษนยม

ทรรศนะแรก : 7 ลกษณะของอนรกษนยม ทศนะนเปนของนกรฐศาสตร

อเมรกนรวมสมยซงระบ 7 ลกษณะของอนรกษนยม ไวไดแก 1) การรกษาความเปนระเบยบ

เรยบรอยและเสถยรภาพ (order and staability) 2) ธรรมชาตมนษยมแกนแทไมด

(wickedness of man) 3) ประสบการณสาคญกวาหลกตรรก หรอการใชเหตผล 4) การ

เปลยนแปลงควรคอยเปนคอยไป “ไมหกโหม และหนหน” 5) เสรภาพสาคญกวาความเสมอ

ภาค 6) ควรสงเสรมความเปน “หลากหลาย” (diversity) มากกวาความเปน “สากลนยม”

(universality) และ 7) มการมรฐบาลเปนของจาเปน

(Livine, op.cit., pp.73-75.)

ประการแรก นกอนรกษนยม (แตกตางจาก “นกอนรกษธรรมชาต” หรอ นก

อนรกษศลปกรรม—conservationist) ในเชงสงคมและการเมองใหความสนบสนนกบการม

ระเบยบวนย (discipline) มากกวาการปลอยเสรมากเกนไป นกอนรกษนยมเนน “กรอบแหง

การปฏบต” ซงมกจะอยในวงแคบ ๆ การกาหนด “กรอบ” เปนเรองยากหากใหมนานาทศนะ

ดงนน ผลสดทายแหงการมงใหมความระเบยบเรยบรอยและเสถยรภาพ คอ การกาหนดให

ยดถอผทอยในอานาจและสภาพเดม ซงมการยอมรบในความชอบธรรมอยกอนแลว

(traditional authority) เชน เกดในตระกลใด นบถอศาสนาอะไร มความผกพนและแสดง

“ความรกชาต” มากนอยเพยงใด นกอนรกษนยมจงมแนวโนมทจะแสดงความชนชอบกบ 1) ผ

ทเกดในตระกลเกาหรอซงมงคงหรอเปนทรจกกนมาชานาน 2) การแสดงออกซงระเบยบวนย

อน ๆ รวมทงสวมชดเครองแบบและการประดบเหรยญตรา โดยทยดถอ “เสถยรภาพ” เปน

สาคญ นกอนรกษนยมจงไมพอใจกบอะไรกตาม “คน, วตถ, เหตการณ” ซงกระทบตอการ

คงอยในสภาพเดม

PS 103 261

ประการทสอง นกอนรกษนยมเชอวามนษยมความไมดในตนเองตงแตกาเนด

โดยอางวาการมสภาวะซงฝงแนนอยในจตทาใหเกดการสรบ การสงครามและการทาผด

รายแรงตาง ๆ คอ แนวคด “มองโลกแงราย” (pessionistic) ซงแตกตางจากแนวคดหรอ

ความเชอของนกเสรนยมซงเปนแบบ “มองโลกแงด” (optimistic) เมอมองมนษยวาม

ธรรมชาตอนชวราย นกอนรกษนยมยอมมทศนคตวาสมควรควบคมมนษยโดยการใชวธการ

ลงโทษ โดยอางวาจะทาใหหลาบจา แตแนวคดของฝายเสรนยมจะแตกตางออกไป กลาวคอ ถอ

วาการกระทาผดไมใชเกดขนจากความชวรายใน “สนดาน” ของมนษยอยางเดยว แตเปน

เพราะไดรบผลกระทบจากสภาวะแวดลอมหรอสภาพครอบครว สภาพทางการศกษา สภาพ

ทางเศรษฐกจและสภาพทางการเมองดวย

ประการทสาม นกอนรกษนยมเหนความสาคญของการผานประสบการณมามาก ดง

ตวอยางทคนหวา “ตามผใหญหมาไมกด” หรอควรเชอฟงผ “อาบนารอนมากอน” “การ

เนนประสบการณมากกวาการใชเหตผล” มใชหมายความวาเปนผทขาดเหตผล

(irrational) เหตผลยอมมความสาคญ แตไมควรเปนเหตผลซงองทฤษฎทไกลตวหรอมลกษณะ

เพอฝน นกอนรกษนยมมกไมคอยไวใจนกวชาการหรอนกวางแผน ซงอางทฤษฎสง ๆ หรออาง

วาไดทาสาเรจมาแลวโดยยกตวอยางกรณของประเทศซงแตกตางในลาดบขนแหงความเจรญทาง

เศรษฐกจและประวตความเปนมานกอนรกษ-นยมมกทาตนเปน “คนคดชา” คอไมกระโดด

เขารวมวงไพบลยกบขอเสนอแนะหรอหลกการซงด “สมเหตสมผล” และ “นาเปนไปได”

ในเชงวชาการ (คอ ในทางทฤษฎและในทางดานวชาการปฏบตอยางทเรยกกนวา “ตาม

เทคนค”—technical) แตยงไมเคยมการทดลองปฏบตในสภาวะทคลายคลงกน ตวอยาง คอ

นกอนรกษนยมมกไมเหนดวยกบขอเสนอใหมการสรางทางรถไฟหรอรถรางใตดน แมวศวกร

บางคนอาจกลาววาเปนเรองททาได (ทางเทคนค) และมการทาเชนนนในประเทศอน ๆ เชน

ญปน เกาหล ฮองกง และสงคโปร โดยสรปนกอนรกษนยมเปนผทระมดระวงเพราะคานงถง

ประสบการณ ดงนน จงไมพรอมทจะสนบสนนโครงการหรอขอเสนอซงเปนเรองใหญมโหฬาร

ประการทส นกอนรกษนยมไมขดของหากการเปลยนแปลงไมไดเปนไปอยางรนแรง

และฉบพลนเกนไป การเปลยนแปลงพอจะรบไดแมจะกระเทอนสภาพเดมอยางมาก นก

อนรกษนยมเอดมนต เบอรก ตอตานการปฏวตใหญในฝรงเศส แตไดแสดงความคดเหน

สนบสนนการเรยกรองของผตงรกรากในอเมรกา (colonists) ทจะมสทธและเสรภาพอน

หมายถง การเรยกรองใหมอสรภาพ เบอรกสนบสนนการปฏวตอเมรกน เพราะเหนวาทาไปโดย

มงทจะธารงไวซงสทธเสรภาพของบคคล

PS 103 262

ประการทหา นกอนรกษนยมถอวาความเสมอภาคเปนอนตรายตอเสรภาพ เมอ

ทกคนมความเสมอภาคแลวยอมสามารถใช “เสยงสวนใหญ” หรอเสยงขางมากใหเปน

ประโยชนในการจากดเสรภาพของบคคลอนได แอเลกซส เดอ ทอคเกอวลย นกวเคราะห

สงคมชาวฝรงเศสไดเขยนเตอนใหระมดระวงสภาวะทเรยกวา “ทรราชยของเสยงขางมาก”

(tyranny of the majority) อนเกดขนจากระบบแหงความเสมอภาค คอ “1 คน 1 เสยง” (one

man one vote) ระบบ 1 คน 1 เสยง

ความเสมอภาคใน “เชงจานวน” ยอมไมมการพจารณาในเชงความแตกตางแหง 1)

อาย 2) ภมหลงของครอบครว 3) ระดบการศกษา 4) ฐานะทางเศรษฐกจ 5) ระยะเวลาแหงการ

ประกอบอาชพ 6) ประสบการณแหงการทางานในดานและระดบตาง ๆ

เมอตดขอพจารณาในเรองเหลานนออกไปแลว นกอนรกษนยมถอวาเปนการทาผด

อยางมหนต เพราะจะทาใหนาหนกแหงคะแนนเสยงเทากนโดยยด “ความเปนคนในเชง

จานวน” เปนเกณฑแตอยางเดยวเทานน แนวคดซงไมเนนความเสมอภาคนเปนปฏปกษตอ

“เสรประชาธปไตย” อยบาง อยางไรกตาม ปรากฏวาบางคนแมจะไดชอวาเปนนกอนรกษ

นยมกยงมบทบาทในการขยายฐานประชาธปไตย ตวอยางไดแก เบนจามน ดสราเอลล

(Benjamin Disraeli) ในขณะทเปนนายกรฐมนตรองกฤษไดสนบสนนการใหสทธออกเสยง

เลอกตงแกชนชนกรรมาชพเปนจานวนมากในป ค.ศ.1867

ประการทหก นกอนรกษนยมไมเหนดวยกบการมความเหมอนกน (uniformity)

หรอ “ความเปนสากล” (universality) ถอวาแตละประเทศยอมมประวตความเปนมาแตกตาง

กน การจะไปบงคบใชมาตรฐานเดยวกนยอมไมสมควรอยางยง ตวอยาง คอ แนวคดทวาไม

สมควรอางหลกการเดยวกน เชน ในบางประเทศอาจมประวตความเปนมาและวฒนธรรมอนไม

สนบสนนการมบทบาททางการเมองของสตร ในกรณเชนนนนกอนรกษนยมกไมขดของ

ประการทเจด นกอนรกษนยมมกสนบสนนฝายรฐบาล ทงนเพราะเหนวาเปนผ

พทกษความเปนระเบยบเรยบรอยและเสถยรภาพ

ลกษณะ 7 ประการนเปนแนวกวาง ๆ เชงสงคมจตวทยาของอนรกษนยม ซงม

มาตงแตอดตจนปจจบนหากเปนเรองทเกยวกบเศรษฐกจนกอนรกษนยม โดยเฉพาะใน

สหรฐอเมรกาประมาณ 50 ปมาแลว) สนบสนนเศรษฐกจแบบนายทน แตมความเอนเอยงเหน

ดวยกบ “เศรษฐกจแบบผสม” และไมสงเสรมนโยบายแบบรฐสวสดการ (welfare

state)

PS 103 263

ทรรศนะทสอง : การแบงอนรกษนยมออกเปน 3 มต ผเรยบเรยงปทานกรมวา

ดวยความ คดทางการเมอง (Roger Scruton, A Dictionary of Political Thought, London:

Pan Books, 1983, pp.90-91.) แบงอนรกษนยมออกเปน 3 มต ไดแก วาดวย 1) ทศนคตตอ

สงคม 2) อดมคตในเรองการเมอง การปกครอง และ 3) การปฏบตทางการเมอง

ประการแรก นกอนรกษนยมเหนประโยชนของการรวมตวกนขนเปนสงคมและสงคม

การ เมอง เพราะแมวาสภาพอาจจะยงไมสมบรณ คอ มขอบกพรองนานาประการ แตกยง

ดกวาการไมมสงคม นกอนรกษนยมมกเหนเชนเดยวกบ ธอมส ฮอบส นกปรชญาชาวองกฤษ

ซงถอวากอนทจะมสงคมในรปของรฐนน มนษยแสดงนสยหรอธรรมชาตเดมอนชวรายให

ปรากฏ ซงทาใหชวตคนยคกอนมสญญาประชาคมมลกษณะแหงความเปนอนารยะ มความปา

เถอน ดงนน เมอสงคมเกดขน นกอนรกษนยมเหนวาสมควรทะนถนอมรกษาไว โดยเฉพาะ

ขนบธรรมเนยมประเพณตาง ๆ รวมทงสถาบนศาสนา

ประการทสอง นกอนรกษนยมสนบสนนใหมสถาบนเพอสนองตอบตอความจาเปน

ตาง ๆ ของชาต กลาวคอ สอดคลองกบขนบธรรมเนยมและคานยมของชาต นกอนรกษนยม

ไมสนบสนนใหร ฐบาลสรางองคการหรอหนวยงานโดยอาศยหลกการเชงนามธรรม

(abstract principle) หรอตามทฤษฎ ทงนเพราะตองการใหสถาบนการเมองสอดคลองกบ

สภาวการณของสงคมและวฒนธรรม การนาแบบอยางมาจากทอน หรอจากความคดเชงทฤษฎ

ลวน ๆ ยอมไมเปนผลด การคานงถง “กาละ และ เทศะ” สาคญยง

ประการทสาม แนวอนรกษนยมวางนโยบายตามหลก “เลงผลปฏบต”

(pragmatic) คอ ทาในสง“ทพอจะกระทาได” ไมมการตงเปาหมายไวอยางสงสงเกน

ความสามารถทจะบรรลได และเขากบธรรมชาตของมนษย สนบสนนหลกการในเรองทรพยสน

สวนตว (private property) นกอนรกษนยมจงยอมไมเหนดวยกบการทรฐจะยดเอาทรพยสน

เปนของรฐ เชน ในทฤษฎการเมองแบบคอมมวนสต นกอนรกษนยมมกสนบสนนการคาเสร

และไมสนบสนนใหรฐบาลมบทบาทมาก (ถงขนเขาดาเนนการเองเปนสวนใหญ) ทางเศรษฐกจ

และสงคม

27. พรรคการเมองแนวอนรกษนยม

พรรคการเมองแนวอนรกษนยม มปรากฏเดนชดใน 1) สหราชองกฤษ 2) แคนาดา

3) บางประเทศในเครอจกรภพ (Commonwealth) และในประเทศซงมการปกครองแบบ

พระมหา กษตรยภายใตรฐธรรมนญ (constitutional monarchies)

PS 103 264

ในประเทศองกฤษพรรคคอนเซอรเวตฟ (Conservative Party) เปนพรรครฐบาลใน

ยครวมสมย (มมารกาเรท แธชเชอร เปนหวหนาพรรคและหวหนารฐบาล เปนเวลาประมาณ 11

ป และตามมาดวยจอหน เมเจอร)

(Scruton, op.cit., pp.91-92.)

ในแคนาดาเตมคณศพทขางหนา เพอใหมภาพพจนวา แมจะมชอทานองวาเปนแบบ

หวเกา แตกยงเปนแบบกาวหนา คอ พรรคอนรกษนยมกาวหนา (Progressive

Conservatives)

พรรคคอนเซอรเวตฟหรออนรกษในองกฤษสมยหนงเคยสนทสนมกบ Conservative

and Unionist Party เพราะไดเคยรวมมอใกลชดกบสหภาพเสรนยม (Liberal Unionists)

ซงสนบสนนการรวม (Union) สกอตแลนดและไอรแลนดเขาเปนประเทศองกฤษอยางท

รจกกนทกวนน พรรคอนรกษนยมขององกฤษสนบสนน 1) การปฏรปแบบชา ๆ (slow

reform) 2) การประนประนอม (conciliation) ซงเปนวธการเพอหาทางออกสาหรบขอพพาท

โดยมคณะกรรมาธการศกษาขอมล (Commission of Inquiry) โดยเสนอขอแนะนา

(recommendations) และมการปฏบตตาม โดยไมมการตดสนแบบคาพพากษา(วธการประนอม

ขอพพาทนมในกฎหมายองกฤษในรปของ Conciliation Act 1896. Cf. Ibid., p.85.) 3)

เศรษฐกจแบบผสมระหวางเปดเสรกบรฐควบคม 4) การธารงไวซงระบบลดหลน (hierarchical

institutions) และระบบรฐสภา ระบบลดหลนหมายถงการมความแตกตางในเรองฐานะหรอ

สถานภาพบางอยาง

พรรคคอนเซอรเวตฟขององกฤษมความเปนมาสบเนองตอจาก “กลมทอร”

(Tory faction) ซงมมากอนหนานนนานแลว ดงนน ศพท Toryism จงอาจใชแทนคาวา

“อนรกษนยม” ไดอยางกวาง ๆ แตหากใชเฉพาะเจาะจงลงไปยอมหมายถง นโยบายกลมทอ

รยคเกา

28. ลทธเสรนยม

ลทธอนรกษนยมมบทบาทสาคญเรมตงแตศตวรรษท 18 โดยผลงานของเอดมนด

เบอรก นกการเมองชาวองกฤษ ลทธเสรนยมมจดเรมตนสาคญในศตวรรษท 17 โดยนก

ปรชญาชาวองกฤษชอ จอหน ลอค (John Locke) ทงนโดยสบเนองจากทฤษฎสญญา

ประชาคม แนวคดของลอคและของนกทฤษฎอน ๆ ซงรวมกนแลวเรยกวา “เสรนยมแบบตน

ตารบ” หรอ “เสรนยมแบบคลาสสก” (classical liberalism) ประกอบดวยหลกการ 8

PS 103 265

ประการ (Levine, op.cit., pp.70-72.) ไดแก 1) เสรภาพของปจเจกชน 2) มนษยโดยธรรมชาต

เปนคนด 3) การแกปญหาโดยใชหลกเหตผล 4) การเปลยนแปลงเปนไปในทศทางแหง

ความกาวหนา 5) ความเสมอภาคแหงโอกาส 6) มนษยเหมอนกนทกแหง 7) การมรฐบาลเปน

ขอจาเปนแมจะไมใชสงทนาพสมย 8) เศรษฐกจแบบเสร

เสรภาพของปจเจกชน ลทธเสรนยมใหความสาคญกบเสรภาพของปจเจกชนคอ

แตละคนเรองการเมอง เศรษฐกจศาสนา แตใหจากดบทบาทและอานาจรฐ องคการ ศาสนา

และกองทพซงอาจทาใหเกดการกระทบกระเทอนเสรภาพ การเนนยาเร องเสรภาพของ

ปจเจกชนนชดเจนยง ในขอเขยนในศตวรรษท 19 ของนกปรชญาองกฤษ จอหน สจวรต

มลล (John Stuart Mill, 1806-73) มลลถอวารฐไมมสทธทจะปดปากปจเจกชน แมผนนจะ

เปนผทมเสยงนอยทสด คอ กระแสเสยงเดยวซงเหนแตกตางจากผอน จอหน สจวรต มลล

สนบสนนสทธสตรเปนนกเสรนยมผตอสหรอสทธสตร (liberal, feminist—เฟมมนนสต)

เขาเขยนหนงสอชอ การกดขสตร (The Subjection of Women, 1869) (Iain Mclean and

Alistair Mcmillan, eds. The Concise Oxford Dictionary of Politics. Oxford University

press, 2003, p.350.)

มนษยโดยธรรมชาตเปนคนด ตามทฤษฎสญญาประชาคมของจอหน ลอค ใน

สภาวะแหงธรรมชาตยคเกากอนมนษยอยแบบไมมปญหาอะไรมาก ทขาด คอ ความสะดวก

ในการอยรวมกน จงไดทา “สญญา” เพอตงรฐขนมา

หลกเหตผล ผมแนวคดเสรนยมตระหนกดวามปญหานานาประการในโลก ทงเรอง

ปจจย 4 และปญหาอน ๆ แตมไดอางงาย ๆ วามนษยมธรรมชาตแหงการเปนคนเลว หากเปน

เชนนนยอมเปนการปดทางแหงการแกไข นกเสรนยมมองวาบรรดาปญหาเหลานนสามารถแกไข

ได โดยใชหลกเหตผลดวยการพจารณาถงสาเหตทแทจรงซงผลสดทายมกจะเกยวของกบการ

ขาดความร ขาดความเขาใจและขาดการศกษา การมองเหตผลทานองดงกลาวยอมสามารถ

นาไปสการแกไขเยยวยาปญหาตาง ๆ ได ในภายหลง ดงนน จะเหนวานกเสรนยมใหความ

สนใจกบการศกษาแบบกวาง ๆ อยางทเรยกวา “ศลปศาสตรศกษา” (liberal education) เพอ

ความเจรญแหงสตปญญาเพอทจะใชเหตผลไดถกตอง นกเสรนยมไมทกทกวาปญหาเกดขน

เพราะมนษยมสนดานไมด แตเหนวาเปนเพราะขาดความรและอกสาเหตหนงเปนเพราะสภาวะ

ทางสงคมเปนปจจยสาคญทางเศรษฐกจและอน ๆ ทผลกดนใหเกดอาชญากรรม

เชอในความกาวหนา นกเสรนยมมทศนคตเชงสทรรศนยวา โลกอนาคตอาจทาให

ดขนไดดวยการกลาเปลยนแปลง นกเสรนยมไมตดเกาะอยกบคานยมหรอสภาพการณ

PS 103 266

เดม นกเสรนยมกลาเปลยนแปลงโดยใชเหตผลและตองไมใชวธ การรนแรง

ความเสมอภาคในโอกาส ในศตวรรษท 19 นกเสรนยมยงไม “ใจกวางมากพอ”

หรอยง “ไมไปไกลมาก” ทจะสนบสนนใหมสทธออกเสยงทวกนหมดในหมพลเมอง

(universal suffrage) สทธในการออกเสยงเลอกตงของสตรอเมรกน ยงไมมกฎหมายรบรอง

จนกระทงป ค.ศ.1920 คอ 2 ปภายหลงมหาสงครามโลกครงท 2 แตนกเสรนยมยคนนใหการ

สนบสนนความเสมอภาคในโอกาส (equality of opportunity)

หลกสากลนยม นกเสรนยมแบบแคลสสกหรอตนตารบเหนวาคณคาหรอคานยมบาง

อยางไมไดขนอยกบประเทศใดประเทศหนง แตเปนเรองทจะตองมเปนสากล ตวอยาง ไดแก

“สทธของมนษย” หรอ “สทธมนษยชน” (rights of man)

การมรฐบาล นกเสรนยมเทดทนเสรภาพของปจเจกชน แตยอมรบวา อานาจรฐ

เปนของจาเปนแตภายในขอบเขต

29. การเปลยนแปลงบางประการในลทธเสรนยม

เทาทกลาวมาขางตน 7 ขอ เปนความพยายามระบลกษณะกวาง ๆ ของเสรนยมทงใน

แนวคดเดม (เสรนยมแนวเกา, เสรนยมตามตารบ, เสรนยมแบบคลาสสก) และแนวคดใหม คอ

เสรนยมในยคปจจบน มขอแตกตางบางประการระหวางเสรนยมแบบเดม (หรอแนวเกา) กบ

แนวปจจบน ดงจะไดกลาวตอไป

ประเภทท 1 : เสรนยมแบบเกา (สมยตนศตวรรษท 19) เสรนยมแบบเกาเนนเสร

ภาพของเอกชนอยางสงสด เสรนยมในตนศตวรรษท 19 ไมตองการใหรฐบาลเขาไปยงเกยว

หรอใหความชวยเหลอในกจการของเอกชนโดยไมจาเปน ลทธเสรนยมแบบเกาตองการให

รฐบาลมอานาจภายในขอบเขตจงสนบสนนใหมการควบคมซงกนและกนหลายทอด เชน 1)

ใหฝายนตบญญตคมฝายบรหาร 2) ใหฝายบรหารควบคมฝายนตบญญต (บางสวน) 3) ใหฝาย

ตลาการถกควบคมบางสวน และศาลมบทบาทในการควบคมฝายนตบญญต ลทธเสรนยม

แนวเกาเปนรากฐานแหงความเชอประชาธปไตย เพราะประชาธปไตยเนนเรองตวบคคล

มากกวารฐ

ประเภทท 2 : เสรนยมใหม (ศตวรรษท 20) ววฒนาการกลายเปนเสรนยมใหมใน

ศตวรรษท 20 เสรนยมใหมหวงในเรองสทธเสรภาพสวนบคคล แตเปลยนแนวคดบาง คอ

ไมรงเกยจทจะใหรฐบาลมบทบาทในการคมครองผลประโยชนตาง ๆ ของบคคล เสรนยม

ใหมไมถอวารฐบาลเปนศตรของเอกชนหรอปจเจกชน เสรนยมใหมมกยอมรบทศนะ “ปฏบต

PS 103 267

นยม” หรอ “เลงผลปฏบต”(pragmatism) คอยดหยนเพอใหสามารถลงมอกระทาได ไมยด

มนกบอดมการณหนงจนไมยอมเปลยนแปลง หากเหนวาสทธซงเคยเชอถอใชการไมไดเมอ

ทดลองปฏบตตามดกพรอมทจะเปลยน แปลงทศนคตหรอความเหน เพอใหเกดผลดในทาง

ปฏบต เสรนยมใหมทใชในความหมายนตรงกบรากศพท “เสร” (ลบร, libre ในภาษาฝรงเศส)

คอ ไมมอปาทาน “ตด” อยกบของเดมหรอสภาพทเปนอยแลว เสรนยมใหมเอนเอยงทาง

สงคมนยมประชาธปไตย (democratic socialism) คอ ยอมใหรฐบาลเขามามสวนใน

กจกรรมบางอยาง โดยเฉพาะทเกยวของโดยตรงกบสาธารณประโยชน เชน กจการ

ไปรษณย การขนสง การประปา การไฟฟา เหนควรใหรฐวางมาตรการควบคมอยางใกลชดใน

เรองมาตรฐานสนคา การกาหนดคาแรงงาน และสภาพของการทางาน เปนตน

อาจกลาวโดยสรป ลทธเสรนยมเกา (มอทธพลมากในชวงตนศตวรรษท 19)

มแนวโนมไปทางปจเจกชนนยม หรอเอกชนนยม ลทธเสรนยมใหม (ศตวรรษท 20) เอนเอยง

ไปทาง “สวนรวมนยม” (collectivism) คอ การใหรฐหรอสงคมมบทบาทในการควบคม

พฤตกรรมของมนษย

เสรนยมทางเศรษฐกจและเสรนยมนอกเหนอเรองทางเศรษฐกจมการแยกประเภท

“เสรนยม” อกแบบหนง นกสงคมวทยาทางการเมองทมชอมากของสหรฐอเมรกาชอเซยมร มาร

ตน ลปเสท แบงเสรนยมออกเปนเสรนยมทางเศรษฐกจ และเสรนยมทไมใชเรองทาง

เศรษฐกจ

ประการแรก เสรนยมในเรองทางเศรษฐกจ (economic liberalism) เหนวา

รฐบาลควรสงเคราะหประชาชนในเรองทเกยวกบเรองปากทองและสวสดการโดยทวไป

เชน 1) ใหมการประกนสขภาพ คอ เมอปวยกไดรบการรกษาโดยไมตองเสยคาบรการหรอเสย

แตเพยงเลกนอย 2) มการจายเงนทดแทนเมอตกงาน (การประกนการวางงาน) 3) สนบสนน

ใหชนชนกรรมาชพไดรายไดสงขน และสนบสนนองคการกรรมกร 4) ใหเกบภาษทแตกตาง

กนมากระหวางคนจนกบคนรวย คอ ใหคนรวยเสยในอตราสงกวาของคนจน (เกบภาษแบบ

กาวหนาหรอภาษเสรม) ผลการวจยพบวา ผมรายไดนอยหรอมการศกษานอยสนบสนน

เสรนยมทางเศรษฐกจมาก ทงนเพราะไดประโยชนโดยตรง

ประการทสอง เสรนยมในเรองอน ๆ ทไมใชเศรษฐกจโดยตรง(non-economic

liberalism) เสรนยมประเภทนตรงกบรากศพทของคาวาเสรทแปลวาเปนอสระ ไมผกพนกบ

อปาทานหรอการมอคต รายละเอยดมดงน

1) มใจกวาง

PS 103 268

2) สนบสนนสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน

3) ไมหลงในหมพรรคพวกพอง

4) ไมเปนนกชาตนยมจนเกนขอบเขต

5) ไมหลงงมงายในลทธศาสนา

6) ไมนยมวธรนแรง

7) เหนความดงามของชาตอน ๆ บาง ดวยการคบหาสมาคมและไมพยายามทาให

ชาตของตนโดดเดยว หรอถกทาใหโดดเดยว

8) การสนบสนนองคการระหวางประเทศ ฯลฯ ผลการวจยพบวา ผมการศกษาหรอ

ผมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมด มกมทศนคตของเสรนยมประเภทน

30. บทสรป

ความคดทางการเมองเปนเรองนามธรรม แตกระทบตอรปธรรมแหงการประพฤต

ปฏบตในโลกแหงความเปนจรง คอ มผลตอพฤตกรรมทางการเมองซงปรากฏออกมาในรปของ

การจดองคการทางการเมอง รปแบบการเมอง การปกครอง นโยบายของรฐ และพรรคการเมอง

รวมทงการมสวนของราษฎรในทางการเมอง

ความคดทางการเมองอาจเกยวโยงกบ 1) มโนทศน 2) อดมการณการเมอง 3)

ทฤษฎ และ 4) ปรชญาทางการเมอง ทงน ความหลากหลายแหงแนวคดในรปของอดมการณ

ทฤษฎและปรชญาการเมองมมากแตอาจแยกออกเปนแบบซายและขวา ซงบทนกลาวถงอรฐ

นยม คอมมวนสต ฟาสซสต อนรกษนยม และเสรนยม สาหรบเรองประชาธปไตยมอยในบท

อนอยแลว

31. อางองเพมเตม

1) Gabriel Almond. The Appeals of Communism. Princeton University

Press, 1968.

2) Arnold Brecht, “Political Theory: Approaches,” International Encyclopedia

of the Social Sciences, 1968, XII, 307-8, 310.

3) S.J. Brams, Game Theory and Politics. New York: The Free Press, 1975.

4) David Easton, ed. Varieties of Political Theories. Englewood Cliffs, N.J. :

Prentice-Hall, 1966.

PS 103 269

5) ------, A Framework for Political Analysis, Englewood Cliffs, N.J. :

Prentice-Hall, 1965.

6) ------, A Systems Analysis of Political Life, New York: Wiley, 1965.

7) Andrew Heywood. Political Theory: An Introduction, 3rd ed. New York:

Palgrave Macmillan, 2004.

8) Elizabeth M. James. Political Theory. Chicago: Rand Mcnally, 1976.

9) Jatkar and Krishna. Political Theory and Institutions. 2nd rev. ed. New

Delhi: Sterling Publishers Private Ltd., 1990.

10) Roy C. Macridis. Contemporary Political Ideologies. Cambridge, Mass. :

Winthrop, 1980.

11) Eugene J. Meehan, Contemporary Political Thought. Homewood, Ill.:

Dorsey, 1976.

12) N.K. O’Sullivan. Conservatism. New York: St. Martin’s Press, 1976.

13) Sheldon S. Wolin, Politics and Vision: Continuity and Innovation in

Western Political Thought, Boston: Little, Brown, 1960.

14) --------, “Political Theory: Trends and Goals,” International Encyclopedia

of Social Sciences, 1968, XII.

15) Tannenbaum Donald G. and Schultz David. Inventors of Ideas : An

Introduction to Western Political Philosophy. Second Edition, Thomson

Wadsworth, 2004.

16) James L. Wiser. Political Theory: A Thematic Inquiry. Chicago: Nelson-

Hall, 1986.

17) Russell J. Dalton, Citizen Politics: Public Opinion and Political Parties in

Advanced Industrial Democracies, 3rd ed. (New York: Chatham House,

2002)

18) David Hoffman, The Oligarchs: Wealth and Power in the New Russia

(New York: Public Affairs, 2002)

PS 103 270

32. ตวอยางคาถาม

1) รากศพทเดมของ “ทฤษฎ” ในภาษากรกมความหมายอะไรบาง

2) idea กบ concept ตางกนอยางไร

3) ศพท ideology บญญตโดยนกคดชาตใดและมงใหมความหมายอยางไร

4) ทรรศนะของจกรพรรดนโปเลยนเกยวกบอดมการณเปนอยางไร

5) Slogan กบ Love of Wisdom หมายถงอะไร

6) คากลาวทวาปรชญายคหลง ๆ เปนเพยง “เชงอรรถ” ของนกคดกรกโบราณผ

หนงทานผนนคอใคร

7) “ทวนย” คออะไร

8) จงอธบายสาเหตทมการแบงอดมการณออกเปนซายและขวา

9) วตถนยมเชงวภาษ คออะไร

10) thesis antithesis, synthesis แตกตางกนอยางไร

11) การปฏวตใหญในรสเซยมผลอยางไรในเชงอดมการณ

12) แนวคดเกยวกบคอมมน คบบทซ เปนอยางไร

13) แนวคดของ เหมา เจอ ตง กบ เตง เสยว ผง แตกตางกนอยางไร

14) อธบายสาเหตทชมชนคบบทซสงเสรมศนยเลยงเดก

15) ผสนบสนนลทธฟาสซสตไดแก ผใดบาง และลทธฟาสซสตมจดเดน ไดแกอะไร

16) Führerprinzip คออะไร เกยวของอยางไรกบฮตเลอรและชารล แชปลน

17) จงอธบาย 3k’s

18) Il Duce คออะไร หรอใคร

19) บคลกภาพแบบอานาจนยม เปนอยางไร

20) “ผซงมความเชอวาไมควรทาอะไรใหมขนเปนครงแรก” หมายถงผยดอดมการณ

ประเภทใด

21) ระบลกษณะของอนรกษนยมมา 3 ลกษณะ และแตกตางจากอนรกษธรรมชาต

อยางไร

22) ระบบหรอแนวคด 1 คน 1 เสยง หมายถงอะไร

23) นกอนรกษนยมกบฮอบสเกยวกนอยางไร และเกยวโยงถง “ทรราชยของเสยง

ขางมาก” อยางไร

PS 103 271

24) อนรกษนยมในมตทวาดวยการปฏบตทางการเมองเปนอยางไร โดยเฉพาะ

เกยวกบระบบ 1 คน 1 เสยงอยางไร

25) นโยบายของพรรคอนรกษนยมขององกฤษเปนอยางไร

26) ระบลกษณะเสรนยมแบบแคลสสกมา 3 ขอ

27) ศลปศาสตรศกษาเกยวกบลทธเสรนยมอยางไร

28) เสรนยมแนวเกากบแนวใหมตางกนอยางไร

29) จงอธบายอทธพลของความคดทางการเมองโดยยกตวอยางการปฏวตใหญใน

ฝรงเศส

30) ลทธและการปฏบตเกยวกบคอมมวนสตในอดตสหภาพโซเวยตและจนตางกน

อยางไร

“No iron chain, or outward force on amy kind, could ever compel the soul

of man to belive or to disbelieve.”

Heroes and Hero-Worship

Thomas Carlyle (1975-1881) Scpttish

historian, critic, Sociological writen

of. George Seldes, comp. The Great

Quotations. Secaucus, N.J.: Citadel

Press, 1983, p.142.

“การจองจาดวยโซตรวนหรอการใชพละกาลงใด ๆ ไมอาจฝนใจใหคนเชออะไร

หรอไมเชออะไรได”

ธอมส คารไลย

นกประวตศาสตรสกอต นกวจารณ

และนกเขยนทางสงคมวทยาในหนงสอชอ

“วรชนและการเคารพบชาวรชน”

PS 103 272