1

รายงานวจย

เรอง

พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว

New Media Using Behavior for Family Relationship Building

โดย

สทธา อปนกขต

การวจยครงนไดรบเงนทนการวจยจากมหาวทยาลยราชพฤกษ ปการศกษา 2557

ก

ชองานวจย : พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว ชอผวจย : สทธา อปนกขต ปทท าการวจยแลวเสรจ:: 2560

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมของบคคลในครอบครว และศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธของบคคลในครอบครว ใชวธการวจยเชงคณภาพโดยการสมภาษณเชงลก ใชเครองมอทางการวจยเปนแบบสมภาษณองโครงสรางปานกลาง ท าการสมตวอยางโดยอาศยหลกเครอขาย กลมตวอยางเปนผใหขอมลส าคญ จ านวน 14 คน แบงเปนผใหขอมลทเปนพอและแมจ านวน 6 คน และผใหขอมลทเปนลกชายและลกสาว จ านวน 8 คน ผลการวจยพบวา 1. ผใหขอมลใชสอใหมในรปแบบแอพพลเคชนบนโทรศพทมอถอ โดยใชแอพพลเคชน LINE ทกคน รวมถงการใชแอพพลเคชนบนโทรศพทมอถอเรยงล าดบจากมากทสด ไดแก Facebook, LINE, Twitter และ YouTube ตามล าดบ มระยะเวลาในการใชสอใหมทแตกตางกน โดยพอและแมใชเวลากบสอใหมประมาณ 1 – 3 ชวโมง ลกชายใชเวลาประมาณ 4 ชวโมง และลกสาวใชเวลามากกวา 7 ถง 16 ชวโมง รวมถงการเปนสมาชกในกรปไลนของครอบครว จ านวน 12 คน 2. ผใหขอมลใชสอใหมเปน LINE เพอสนทนากบบคคลในครอบครว พอและแมบางคนตองใหลก Add friend เพอตดตอกนใน LINE สวนลกชายและลกสาวสวนมาก Add friend ไปหาพอแมกอน เนอหาในการสนทนาผานสอใหม ไดแก ตดตอกบลกเพอใหลกรายงานสถานะของตวเอง รวมถงนดหมายระหวางกน ลกจะสงขอความเพอขอความชวยเหลอจากพอแม สงรปภาพ ภาพถายระหวางกน และ สงตอขอมลจากอนเทอรเนต ทงน ยงมการ Video call และการสงสตกเกอรไลนแทนความหมายในการสนทนา ผลการวจยยงพบวา ผใหขอมลทกคนใหความส าคญในการสอสารระหวางบคคลซงหนามากกวาการสอสารระหวางบคคลโดยใชสอใหม รวมถง ผใหขอมลสวนใหญเหนวา การใชสอใหมไมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว มากกวาผใหขอมลทกลาววา การใชสอใหมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว ท าใหเกดความสมพนธทด ค าส าคญ: สอใหม ความสมพนธ ครอบครว

ข

Research Title: New Media Using Behavior for Family Relationship Building Researcher: Siddha Upanigkit Year: 2017

Abstract This research aims to study about new media use of family members and family relationship building. This research uses qualitative research method through in-depth interviews. Using research tool by semi-structured interview. Sampling by Network sampling technique by ask 14 Key informants. Such as 6 fathers and mothers key informants and 8 sons and daughters key informant. And those are research found 1. All of key informant use new media on smartphone's application also everyone use LINE's instant messaging application. Include smartphone's application use to sort by most such as Facebook, LINE, Twitter and YouTube. The duration in new media use are differenced also about 1 - 3 hours in case of fathers and mothers, about 4 hours in case of sons and over 7 - 16 hours in case of daughters. And 12 key informants has a member in family group in LINE application. 2. All of key informant use LINE application to have conversation with family members. Some of fathers and mothers let children help to use Add friend function for connect in LINE application, also most of sons and daughter use Add friend function to Parents first. The contents in new media conversation were contact with children for tell a status or tell where they are and make an appointment, children send message to ask for help, send a digital picture or digital photograph and send an internet shared contents. Also they have a video conversation and send a graphic picture called "Sticker" for meaning in conversation. The research still found all of key informant emphasized in face to face conversation more than conversation via new media, including most of key informant said the new media using is not affected to relationship of family members. Its more than key informant who said the new media using is affected to good relationship of family members.

Keywords: New media, Relationship, Family

ค

กตตกรรมประกาศ

รายงานการวจยฉบบนส าเรจลลวงได ผวจยกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารยเมตตา ววฒนานกล อาจารยทปรกษาการวจยครงน ทไดสละเวลาอนมคาในการใหความรและค าแนะน าดานการวจย ผวจยขอขอบคณผทใหสมภาษณเพอเกบขอมลทกทาน ทเสยสละเวลาในการใหสมภาษณและชวยเหลอผวจยในการตดตอผใหสมภาษณเพมเตม ท าใหงานวจยฉบบนส าเรจลลวงได ขอขอบพระคณผบรหารของมหาวทยาลยราชพฤกษ ทมอบทนเพอด าเนนการวจย รวมถงใหโอกาสในการเพมระยะเวลาในการท าวจย ขอขอบพระคณส านกวจยและนวตกรรม ทใหค าปรกษาดานการวจยและชวยเหลอในการด าเนนการเรองตาง ๆ เพอการท าวจยฉบบน กราบขอบพระคณทานคณบดคณะนเทศศาสตร รองศาสตราจารยอวยพร พานช ทคอยผลกดนและใหก าลงใจแกผวจย ขอขอบคณเพอน ๆ และอาจารยทมหาวทยาลยราชพฤกษ ทไดใหก าลงใจตลอดการท าวจยรวมทงการปฏบตงานในสถานศกษาแหงน กราบขอบพระคณคณแมศศพนธ อปนกขต ทชวยเหลอในการตดตอเครอขายจนท าใหไดผสมภาษณในการวจย และคอยดแลลกชายคนนมาตลอดในการปฏบตงานรวมถงการท าวจย การทผวจยไดท าวจยฉบบน ท าใหไดเรยนรการเลยงดบตรหลานจากผมประสบการณ ผวจยคาดวาความรและประสบการณทไดจากการสมภาษณผใหขอมลหลาย ๆ ทาน จะเปนประโยชนแกผวจยในภายภาคหนา สทธา อปนกขต กรกฎาคม 2560

ง

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย ...................................................................................................................... ก บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................. ข กตตกรรมประกาศ....................................................................................................................... ค สารบญ ........................................................................................................................................ ง สารบญตาราง .............................................................................................................................. ฉ บทท 1 บทน า .................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ..................................................................... 1 ค าถามการวจย ........................................................................................................... 5 วตถประสงคของการวจย ............................................................................................ 6 ขอบเขตการวจย ......................................................................................................... 6 นยามศพทเฉพาะ ....................................................................................................... 6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ......................................................................................... 7 บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ................................................................ 8 แนวคดการสอสารระหวางบคคลและความสมพนธระหวางบคคล .............................. 8 แนวคดครอบครว ....................................................................................................... 14 แนวคดเทคโนโลยสอใหม ............................................................................................ 21 งานวจยทเกยวของ ..................................................................................................... 28 บทท 3 วธด าเนนการวจย .................................................................................................. 33 ประชากรและกลมตวอยาง ......................................................................................... 33 การเกบรวบรวมขอมล ................................................................................................ 33 การวเคราะหและการน าเสนอขอมล ........................................................................... 34 บทท 4 ผลการวจย ............................................................................................................ 35 ลกษณะครอบครวของผใหขอมล ................................................................................ 35 พฤตกรรมการใชสอใหมของผใหขอมล ....................................................................... 43 พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธในครอบครวของผใหขอมล ................. 45

จ

สารบญ (ตอ)

หนา หนา บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ....................................................................... 53 สรปผลการวจย .......................................................................................................... 53 อภปรายผลการวจย .................................................................................................... 59 ขอเสนอแนะ ............................................................................................................... 63 บรรณานกรม ............................................................................................................................... 65 ภาคผนวก แบบสมภาษณงานวจย ............................................................................................... 67 ประวตผวจย ................................................................................................................................ 69

ฉ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2.1 ประเภทของความไววางใจ .......................................................................................... 10 2.2 การแสดงภาวะอ านาจในความสมพนธระหวางบคคล.................................................. 13 4.1 แจกแจงลกษณะผใหขอมลและลกษณะครอบครวของผใหขอมล ................................ 36 4.2 แจกแจงลกษณะพฤตกรรมการใชสอใหมของผใหขอมล .............................................. 43

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ความมนคงของชาตนนขนอยกบคณภาพของประชากร หรอมนษยทเปนสมาชกของชาตนน ๆ และในการพฒนามนษยนนสงคมมบทบาทในการถายทอดคณลกษณะ คานยม ทศนคต และความเชอ สงคมจะหลอหลอมบคลกภาพของมนษยโดยการทมนษยจะรบและถายทอดสงตาง ๆ จากสงคมมาโดยกระบวนการสงคมประกต (Socialization process) หนวยแรกของสงคมทเปนตวแทนสถาบนสงคมในการถายทอดคานยม ทศนคตและคณลกษณะตาง ๆ ของสงคมใหแกสมาชกของสงคมนนคอ "ครอบครว" ฉะนนครอบครวจงเปนหนวยของสงคม หรอองคกรทมความส าคญอยางยงตอการสรางและพฒนาประชากรของสงคม นนคอการสรางและพฒนาประชากรของประเทศชาต (พรรณทพย ศรวรรณบศย, 2550) ดงนน จงมการพฒนารปแบบของครอบครวในลกษณะตาง ๆ เพอแสวงหารปแบบครอบครวทอบอนและผกพนกนมากทสด เพอท าใหสมาชกใหมทเกดขนมาในครอบครวเปนสมาชกทมคณภาพทดทสด ดวยการทครอบครวมบทบาทส าคญตอการพฒนาประชากรของชาต ความมนคงและความมคณภาพของครอบครวจงเปนสงส าคญยง ดวยครอบครวมหนาทตอสมาชกในครอบครวในดานตาง ๆ ทงในดานการสรางคณภาพของสมาชกครอบครว การสรางความอบอน ความมนคงแกสมาชก เพอใหสมาชกของครอบครวไดพฒนาเปนประชากรทดของประเทศชาต แตการสรางและพฒนามนษยใหเปนมนษยทสมบรณมคณภาพดนนเปนงานทยาก เพราะผสรางตองทมเทก าลงทรพย แรงกายและแรงใจอยางมศลปะและความเหมาะสม หากสถาบนครอบครวละเลยเสยซงหนาทตาง ๆ ของตนเอง ประชากรของประเทศจะเปนประชากรทมคณภาพไมได (พรรณทพย ศรวรรณบศย, 2550) ครอบครวจงมความส าคญตอความมนคงของชาต เหตเพราะแตละบคคลนนมผลตอการพฒนาตนทกดานของบคคลแตละบคคลมาก และครอบครวเปนสถาบนทางสงคมสถาบนแรกของมนษย แมวาครอบครวจะมววฒนาการมาหลายรปแบบ แตครอบครวทกรปแบบมความส าคญเหมอนกนตอสมาชกในประเดนตาง ๆ ดงน (พรรณทพย ศรวรรณบศย, 2550) 1. ความสมพนธระหวางบดา มารดากบบตรธดา มผลตอการสรางบคลกภาพ เดกทขาดความรกจากบดามารดานนจะเตบโตเปนคนทไมรจกรกและรกไมเปน มภาวะเตบโตเปนผใหญทมจตใจ

2

หยาบกระดางและเหนแกตว ความส าคญนไมไดมเฉพาะอยแตมารดา แตหากรวมถงความสมพนธระหวางบดากบบตรธดาดวย บานทพอไมมความสมพนธกบบตรธดานน หากเปนลกชายกอาจท าใหกลายเปนบคคลรกรวมเพศ (Homosexual) ได และหากเปนลกผหญงกจะท าใหกลายเปนคนทไขวควาหาความรกจากเพศชายอยางมาก 2. ครอบครวยงมความส าคญในหนาท 4 ประการของครอบครวทมตอบคคล จะปรากฏในทกวฒนธรรม คอ (1) ใหบทเรยนในการตอสชวต (2) การพฒนาบทบาททางเพศทงชายและหญง (3) การสรางคานยม ทศนคต การเลอกนบถอศาสนา และการเลอกประกอบอาชพ (4) การสรางสนทรยภาพแหงชวต ดงนน จากหนาทหลกของครอบครวทง 4 ประการนจงเปนสงทยนยนไดวาครอบครวมบทบาทส าคญอยางยงในพฒนาประชากรของประเทศชาต คานยม ทศนคตทสรางและพฒนาจากครอบครวนนจะสะทอนไปสคานยมในระดบประเทศชาตดวย การทครอบครวมความส าคญตอเอกตบคคลดงกลาวมานเอง การสรางและพฒนาครอบครวจงเปนสงส าคญ เพราะความลมเหลวของครอบครวคอความลมเหลวของประเทศชาต แตคนทตระหนกเชนนมนอยคนนก โดยเฉพาะสอบคคลมกจะเปนตวอยางของความลมเหลวในชวตของครอบครวเสยเอง ในประเทศทเจรญแลวนน เขาจะไมเลอกคนทประสบความลมเหลวในชวตครอบครวเขามาบรหารประเทศชาตของเขาเลย ถาตราบใดเรายงไมใหความส าคญแกสถาบนครอบครว อนเปนพนฐานในการพฒนาชวตในสงคม ประเทศไทยเราจะกาวไปสความเปนชาตผน านนคงจะกระท าไดยาก และแมแตประเทศทมความเปนผน าในโลกอยแลว กอาจจะลมสลายไดเชนกน หากสถาบนครอบครวลมสลายดงจะเหนไดจากประเทศมหาอ านาจ เชน สหรฐอเมรกา ซงความมนคงของประเทศเรมสนคลอนมสาเหตจากความลมเหลวของสถาบนครอบครวนนเอง (พรรณทพย ศรวรรณบศย, 2550) กลไกในการแกไขปญหาสงคมนน คงมใชแกปญหาเศรษฐกจใหเจรญไดเทานน แตการพฒนาและสงเสรมสถาบนครอบครวจะเปนหวใจหลกในการพฒนาความมนคงของชาต ในอดตนน การอตสาหกรรมและเศรษฐกจของไทยกเรมจากครอบครวทงสน (พรรณทพย ศรวรรณบศย, 2550) การสรางและพฒนาครอบครว ตลอดถงการท านบ ารงรกษาสถาบนครอบครว ดวยความรกและความเขาใจใหเกดความอบอนกบสมาชกในครอบครว จงเปนปจจยทส าคญยงตอการพฒนาความมนคงในการสรางและพฒนาชาตไทย เพราะประชากรทมคณภาพจะมาจากครอบครวทมนคงเปนสวนใหญ (พรรณทพย ศรวรรณบศย, 2550) แมวาครอบครวจะเปนกลไกหนงในการพฒนาเรองตาง ๆ ในชวตมนษย พฒนาสงคมและความมนคงของชาต แตครอบครวในสงคมไทย ไดมการเปลยนแปลงรปแบบครอบครวไปมากจากสมยกอน

3

นงลกษณ เอมประดษฐ (2539) ไดอภปรายในงานวจยเรองรปแบบครอบครวไทยของสงคมสมยใหม: แนวโนมในอนาคต เกยวกบววฒนาการของโครงสรางครอบครวไทยไววา ครอบครวไทยแตเดม ทงในเมองและชนบท จะเปนลกษณะครอบครวขยาย ประกอบดวย พอ แม ลก ญาต ผใหญ และวงศาคณาญาต ผมฐานะดกอาจมบาวไพรอยดวย อ านาจการปกครองเปนของฝายชาย ซงมกจะเปนเจาบานหรอญาตผใหญ ตอมาความเปลยนแปลงเรมเกดขน สงคมพฒนาเพอเศรษฐกจ ท าใหการท างานหากนหรอการเกษตรกรรมอยางเดยวไมเพยงพอ ทงชายและหญงตองชวยกนประกอบอาชพนอกบานและไกลบาน สงคมยคใหมสตรมบทบาทมากขนทงการประกอบอาชพการงาน การศกษา และการจดการภายในครวเรอน ผลของความเตบโตทางเศรษฐกจ รวมถงการขยายตวในการพฒนาสงคมตาง ๆ ท าใหคนหนมสาวอพยพไปอยเมองใหญมากขน จงเปนผลทางหนงทท าใหครอบครวมขนาดเลกลง แมแตปจจบนครอบครวชนบทกมขนาดเลกลงมากขน ในเมองเองคนหนมสาวหลงจากแตงงานแลวจะแยกมาตงครอบครวใหม นอกจากนยงพบวาคนโสด คนเปนหมาย หรอหยา แยกตวอยตามล าพงมากขนเชนกน ซงเรยกวาเปนครอบครวนอกระบบครอบครวเดยวซงนบวนครอบครวในลกษณะนจะมแนวโนมมากขน อยางไรกตาม บคคลนอกระบบครอบครวเดยวรวมทงหวหนาครวเรอนไรคทเปนสตร จะมบทบาทสงขนในการรบผดชอบครอบครว และในอนาคตสตรจะมบทบาทมากมายในสงคมและในมมมองกลบกนอาจมผลถงสมพนธภาพระหวาง มารดากบบตรอาจถดถอยลง มารดาในยคใหมมเวลาในการอบรมเลยงดบตรนอยกวาเดมมาก ปจจบน นอกจากอทธพลทครอบครวตองปรบตวจากการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมดงเดม ครอบครวตองปรบตวจากการพฒนาทางเทคโนโลยการสอสาร เราปฏเสธไมไดวาในชวตประจ าวนของครอบครวมนษยจะมการใชเทคโนโลยการสอสาร ตงแตเทคโนโลยการสอสารสมยแรกเรมไดเกดขน ท าใหมนษยสมผสไดถงความสะดวกสบายจากการใชงานเทคโนโลยการสอสารในลกษณะทเปนอปกรณหรอเครองมอ อาท โทรเลข โทรศพท โทรสาร วทยสอสาร แมแตสอในลกษณะมการเผยแพรในวงกวาง อาท หนงสอพมพ วทย โทรทศน นนเปนสอทเรยกวา "สอดงเดม" มลกษณะรวมศนย สอสารทางเดยว ท าใหเกดการจดล าดบชนทางสงคมและเกดความไมเทาเทยมกน มวลชนโดยรวมมสวนรวม และมอทธพลในการสรางความตระหนกโดยรวม ตอมา ผพฒนาเทคโนโลยการสอสารไดคดคนชองทางเขาถงขอมลอเลกทรอนกส เชน อนเทอรเนต เปนตน รวมถงทดลองการสงขอมลขาวสารผานคลนความถ ท าใหมนษยสามารถรบขอมลขาวสารผานเครองมอสอสารสวนบคคล เชน คอมพวเตอร โทรศพทมอถอ เปนตน นนเปนสอทเรยกวา "สอใหม" มลกษณะกระจายตว สอสารสองทาง ท าใหเกด

4

ความเสมอภาคแกพลเมองทวโลก ผใชมสวนรวมกนแบบปจเจก และมอทธพลตอประสบการณสวนบคคลแบบพนทและเวลา (Autumn Edwards et al, 2013) จากค าจ ากดความขางตน สามารถกลาวไดวา "สอใหม" คอการเทคโนโลยการสอสารทบคคลใชในชวตประจ าวนเพอตดตอสอสารผานตวกลางทใชอปกรณหรอเครองมอสอสารเขาถงอนเทอรเนตเพอตดตอสอสารกนผานแอพพลเคชน ในลกษณะเพอมปฏสมพนธระหวางบคคลในระบบเครอขายสงคม ทประชาชนนยมใชกนปจจบน เชน Facebook, Twitter, LINE เหตนเองท าใหเครองมอสอสารมอทธพลเปนอปกรณสวนบคคลทใชในชวตประจ าวนกนทวโลก รวมถงประเทศไทยดวย ส านกงานสถตแหงชาต (2557) ไดส ารวจการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2557 (ในประเดนทเกยวของกบการวจยน) จากการส ารวจประชากรไทยทวประเทศอาย 6 ปขนไปเปนจ านวนทงสน 62.3 ลานคน พบวามผใชคอมพวเตอรจ านวน 23.8 ลานคน (รอยละ 38.2) ผใชอนเทอรเนตจ านวน 21.7 ลานคน (รอยละ 21.7) ผใชโทรศพทมอถอจ านวน 48.1 ลานคน (รอยละ 77.2) โดยกลมอาย 15-24 ป ใชอนเทอรเนตมากทสด รอยละ 69.7 รองลงมาคอ กลมอาย 6-14 ป รอยละ 58.2 กลมอาย 25-34 ป รอยละ 48.5 และกลมอาย 35-49 ป รอยละ 25.9 สวนใหญใชอนเทอรเนตในทพกอาศย รอยละ 63.9 รองลงมาคอใชตามสถานทตาง ๆ ผานโทรศพทมอถอ รอยละ 53.4 ใชในสถานศกษา รอยละ 39.6 และใชในทท างาน รอยละ 32.3 โดยกจกรรมทใชอนเทอรเนตสวนใหญ ใชในการดหนงฟงเพลง รอยละ 79.1 รองลงมาคอเลนเกม รอยละ 75 และใช Social Network (Facebook, Twitter, GooglePlus, Line, Instagram ฯลฯ) รอยละ 73.9 และความถในการใช พบวา ผใชอนเทอรเนตเปนประจ า (5-7 วนใน 1 สปดาห) รอยละ 59.6 จากการส ารวจ จงเหนวาประชากรไทยมการใชเทคโนโลยการสอสาร ไดแก อนเทอรเนต คอมพวเตอร และโทรศพทมอถอในทกชวงวย โดยใชเพอกจกรรมตางในชวตประจ าว นรวมทงการตดตอสอสารรปแบบ Social Network ซงเปนการสอสารระหวางบคคลผานสอใหม แนนอนวาบคคลทใชสอใหมจะตองมความสมพนธระหวางบคคลในรปแบบตาง ๆ หลากหลายในแตละผใช ซงหนงในรปแบบความสมพนธทผใชสอใหมมอย คอ ความสมพนธภายในครอบครว เพอใหบคคลมความสมพนธรปแบบดงกลาวในชวต จงจ าเปนตองมการสอสารระหวางบคคลทสถานะและบทบาทของครอบครวนน เปนบทบาททสมาชกยอมรบเงอนไข กฎ ระเบยบ รปแบบการด ารงชวตและรปแบบการสอสารเพอสรางความสมพนธอนดของสมาชกภายในครอบครว

5

ผวจยมความเชอวา “เมอสถาบนครอบครวแขงแรง ประเทศชาตกจะแขงแรง” หมายความวา หากครอบครวมความสมพนธทแนนแฟน สมาชกในครอบครวมบทบาทและท าหนาทของตวเองใหดทสด รวมทงมการสอสารทเขาใจสมาชกครอบครว ครอบครวนนจะมความเขมแข ง พรอมจะตอสกบอปสรรคภายนอกครอบครว ทงน ครอบครวทเขมแขงจะเปนกลไกในการขบเคลอนสงคมใหมความสข สงบรมเยน ทกคนตางรบรหนาทและเมอมอปสรรคหรอปญหาเกดขน ครอบครวทเขมแขงจะสามารถชวยใหสงคมมระเบยบเรยบรอย บานเมองจะเกดความผาสก จากเหตผลดงกลาว ท าใหสรปไดวา การพฒนาประเทศนนตองเรมจากสถาบนครอบครวทมความสมพนธกน ในขณะเดยวกน โลกแหงการสอสารเปลยนแปลงไปในทกวน ผคนใชเครองมอสอสารกนมากขนจนอาจลมบคคลทใกลชดในครอบครว คอ พอ แม ผปกครองและลกหลาน เมอมพฤตกรรมการสอสารทเปลยนแปลงไปจงเกดการปรบตวของคนรอบขางในครอบครว เชน เมอลกใช พอแมกตองใชตาม เมอลกเลน พอแมกตองเลนตาม เพอใหพอ แม ผปกครอง ไดมการตดตอสอสารอกชองทางหนงนอกเหนอจากการพบปะพดคยกนในบานทพกอาศย เพอใหมการสรางความสมพนธระหวางบคคลภายในครอบครว ไมใหเกดความขดแยง ความไมเขาใจกนขนจนสงผลท าใหเกดปญหาครอบครว กลายเปนภาระของสงคมไป งานวจยนจงตงค าถามเรองความสมพนธของบคคลภายในครอบครวเปนหลก วามการรกษาความสมพนธภายในครอบครวโดยใชเทคโนโลยการสอสารทเปนสอใหมอยางไรบาง เพอเปนการศกษาแนวคดเรองการใชสอใหมของบคคลภายในครอบครว คอ พอ แม ลก ในวตถประสงคเพอสรางและรกษาความสมพนธใหมการตดตอสอสารกนและเกดความรก ความเขาใจ และความอบอนภายในครอบครว เพอใหเกดประโยชนแกครอบครวทอยในสงคมเทคโนโลยกาวกระโดด ขณะเดยวกน ผวจยคาดหวงวาการวจยครงนเปนการเพมเตมความรเกยวกบเทคโนโลยการสอสารระหวางบคคลในการศกษาลกษณะความสมพนธภายในครอบครว ค าถามการวจย 1. พฤตกรรมการใชสอใหมของบคคลในครอบครวเปนอยางไร 2. พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธของบคคลในครอบครวเปนอยางไร

6

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมของบคคลในครอบครว 2. เพอศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธของบคคลในครอบครว ขอบเขตการวจย 1. ขอบเขตดานเนอหา โดยตวแปรตน คอ พฤตกรรมการใชสอใหม ไดแก เครองมอสอสารทใช แอพพลเคชนทใช วตถประสงคในการใช บคคลทสอสารดวย และ ตวแปรอสระ คอ ความสมพนธ ของบคคลภายในครอบครว ไดแก ความผกพน ความอบอน 2. ขอบเขตดานประชากร โดยเกบขอมลจากกลมตวอยางเชงคณภาพทเปนนกเรยนมธยมปลาย จ านวน 8 คน เปนผชาย 4 คน เปนผหญง 4 คน และ กลมตวอยางเชงคณภาพทเปนบคคลทมสถานะเปนพอหรอแม จ านวน 6 คน เปนพอ 3 คน และ เปนแม 3 คน 3. ขอบเขตดานระยะเวลา โดยระยะเวลาของโครงการวจยนมระยะเวลา 2 ป ตงแตวนท 1 มถนายน 2558 ถง วนท 31 พฤษภาคม 2559 และขอขยายเวลาตงแตวนท 1 มถนายน 2559 ถง วนท 31 พฤษภาคม 2560 โดยเกบขอมล ตงแตวนท 1 มกราคม 2560 ถง วนท 17 กมภาพนธ 2560 4. ขอบเขตดานพนท โดยพนทในการเกบขอมลจะเกบจากกลมตวอยางทเปนนกเรยนมธยมปลายในโรงเรยนมธยมประเภทขนาดใหญพเศษ ในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในเขตกรงเทพมหานคร จ านวน 8 คน และ กลมตวอยางทเปนบคคลทมสถานะเปนพอหรอแม ทอาศยอยในเขตกรงเทพมหานคร จ านวน 6 คน นยามศพทเฉพาะ สอใหม หมายถง สอทสามารถเชอมตอและเขาถงเครอขายอนเทอรเนต เพอใชงานโปรแกรมซอฟทแวร หรอ แอพพลเคชน ในลกษณะเพอมปฏสมพนธระหวางบคคลในระบบเครอขายสงคม ไดแก Facebook, Twitter, LINE รวมทงสอใหมอน ๆ เปนตน พฤตกรรมการใชสอใหม หมายถง การกระท าของบคคลตอสอใหมเพอเกดการสอสาร การสนทนาพดคย และมปฏสมพนธระหวางบคคลภายในครอบครว ครอบครว หมายถง ครอบครวประเภทครอบครวเดยวทประกอบดวย พอ แม และ ลก ซงพกอาศยอยในทพกอาศยทเดยวกน

7

ความสมพนธ หมายถง ความเกยวของหรอการมปฏสมพนธของบคคลภายในครอบครว ซงไดแก พอ แมและลก เพอใหเกดความผกพนและความรกอนดของบคคลภายในครอบครว ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ไดทราบความรความเขาใจในพฤตกรรมการใชสอใหมของบคคลภายในครอบครว 2. ไดทราบความรความเขาใจในระดบความสมพนธของคนในครอบครวทมการใชสอใหม 3. ไดทราบความรความเขาใจในความสมพนธระหวางพฤตกรรมการใชสอใหมกบความสมพนธภายในครอบครว 4. ใหหนวยงานทเกยวของหรอสนใจน าผลงานวจยไปใชประโยชน โดยเปนประโยชนตอครอบครวและเปนประโยชนตอการสรางองคความรในประเดนการสอสารภายในครอบครวและการใชเทคโนโลยการสอสาร

8

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง “พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว” จะใชแนวคดและทฤษฎทเกยวของ ดงน 1. แนวคดการสอสารระหวางบคคลและความสมพนธระหวางบคคล 2. แนวคดครอบครว 3. แนวคดเทคโนโลยสอใหม 4. งานวจยทเกยวของ แนวคดการสอสารระหวางบคคลและความสมพนธระหวางบคคล การสอสารระหวางบคคล คอ กระบวนการสอสารทมผสงสารและผรบสาร แลกเปลยนขอมลขาวสารซงกนและกนเปนลกษณะสองทางผานชองทางการสอสารคอตวผสงสารกบผรบสารเอง โดยในกระบวนการสอสารนจะมพนฐานของความสมพนธระหวางผสงสารและผรบสาร บรบทแวดลอม และเนอหาของสารเพอถายทอดสารใหเกดการแลกเปลยนสาร สรางความหมายรวมกน สรางและควบคมความสมพนธ รวมทงการด าเนนการเพอใหบรรลเปาหมายทผสงสารและผรบสารไดตงเปาหมายรวมกนไว (Brant R. Burleson, 2010a; Kory Floyd, 2011; ชตาภา สขพล า, 2548; สรตน ตรสกล, 2550) นกวชาการดานการสอสารระหวางบคคลไดใหความส าคญเรองความสมพนธของคสอสาร ดวยความเปนองคประกอบหนงของการสอสารระหวางบคคลจงมความส าคญทจะตองศกษาเรองความส าคญและรปแบบของความสมพนธระหวางบคคลดวย เพอใหเขาในความหมายของ “ความสมพนธ” มากขน ผวจยขออางองค าจ ากดความดงน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 อธบายความหมายของค าวา “สมพนธ” (ค ากรยา) แปลวา ผกพน, เกยวของ ชตาภา สขพล า (2548) ใหความหมายวา ความสมพนธ หมายถง การสรางความผกพน การเกยวของกนของมนษยในลกษณะตาง ๆ ไมวาจะเปนระดบบคคลกบบคคล บคคลกบกลมบคคล หรอบคคลกบสงคม ทงนเพอใหเกดความเขาใจและไดรบการยอมรบ เพอประโยชนตอการด าเนนชวตในรปแบบตาง ๆ

9

ความสมพนธมความส าคญตอชวตของบคคล กลาวคอ มนษยทกคนลวนอยากรวาตนเองในสายตาของคนอนนนเปนอยางไร ทกคนอยากใหคนรกคนชอบ ปรารถนาใหคนอนยอมรบตน การสอสารสมพนธกบบคคลอนจะเปนเหมอนกระจกสะทอนเงา ความเปนตวตนของเราในสายตาของคนอนไดเปนอยางด การคบหาอยางผวเผน ตางคนตางปดตนเอง กเหมอนกระจกทขนมวไมชดเจน ยอมมองไมเหนความจรง (วาเขาคดอยางไรกบเรา) แตหากเปนความสมพนธในระดบใกลชด บคคลทเราสมพนธดวยจะชวยบอกเรา เตอนเรา เพอใหเราแกไขปรบปรงตวเองไดอยางถกตอง การมความสมพนธกบบคคลอน (โดยเฉพาะความสมพนธทดตอกน) จะชวยท าใหบคคลเกดความรสกอบอนปลอดภยทางจตใจ ท าใหเกดความรสกมนคง มความเชอมน รกชวต รสกตนเองมคณคา ซงจะสะทอนออกมาทางบคลกภาพ โดยจะเปนคนทมจตใจแจมใส เออเฟอเผอแผ มองโลกในแงด ฯลฯ แตคนทไมมความสมพนธอนดกบบคคลอน จะรสกโดดเดยว วาเหว เหงา บางคนอาจรสกวาตนเองไรคณคา ไมเหนความส าคญของการมชวตอย อาจน าไปสปญหาการฆาตวตายได (ชตาภา สขพล า, 2548) มลน สมภพเจรญ (2556) ไดกลาวในรายละเอยดเรองความสมพนธระหวางบคคลและมตของความสมพนธระหวางบคคล ดงน ความสมพนธระหวางบคคล คอ การเชอมโยงกน หรอเปนการตดตอประสานทด าเนนตอไป เรอย ๆ โดยทเรามอกฝายหนงอยในใจ แตอกฝายหนงจะมเราหรอไมมเราอยในใจกได ประเภทของความสมพนธระหวางบคคลม 2 ประเภท ไดแก (1) ความสมพนธแบบสถานการณก าหนดให เกดขน (Relationships of circumstance) หมายความวา เราเลอกทจะมความสมพนธไมได เพราะเราตองใชชวตเกยวของกบเขาเหลานน ไดแก การเปนสมาชกในครอบครว เ พอนร วมชนเรยน อาจารย เพอนรวมงาน ฯลฯ ความสมพนธเหลานเราเลอกไมได เชน เราเลอกเกดในตระกลทพอแมร ารวยไมได หรอ เราไปท างานแลวเลอกเจานายตามความตองการของเราไมได (2) ความสมพนธแบบทเราเลอกหรอก าหนดได (Relationships of choice) คอ เราเลอกจะพฒนาความสมพนธกบใครบางคนทเราตองการได เชน คนทเพงรจกกนใหม เพอน คนรก เพอนสนท หรอทปรกษาดานตาง ๆ การแบงประเภทความสมพนธออกเปน 2 ประเภท เพราะทง 2 ประเภทนนแตกตางกน ถาเราทะเลาะกบเพอน เราอาจจบความสมพนธนนลงได เพราะเปนความสมพนธทเราเลอกได แตถารปแบบการสอสารแบบเดยวกนน เราทะเลาะกบพนองซงเปนญาตเรา ความเปนพนองไมสามารถสนสดความสมพนธได เพราะเปนความสมพนธทสถานการณก าหนดใหม อยางไรกตาม ความสมพนธทง 2

10

ประเภทไมแบงแยกกนอยางเดดขาด บางครงความสมพนธทสถานการณก าหนดใหมความสมพนธ กอาจเปนความสมพนธทเราเลอกเองไดดวย เชน พนองเปนความสมพนธแบบสถานการณก าหนด แตพนองกสามารถเปนเพอนทดทสดของเราดวย นนเปนความสมพนธทเราเลอกจะตดตอสอสารได เรองความสมพนธระหวางบคคล มมตของความสมพนธอย 3 ดาน ไดแก (1) ความไววางใจ (2) ความใกลชดสนทสนม และ (3) อ านาจ 1. ความไววางใจ (Trust) ความไววางใจระหวางบคคล คอ ระดบความรสกปลอดภย เมอเราเปดเผยขอมลของเรากบ บคคล ๆ หนง พฤตกรรมทแสดงถงความไววางใจ ไดแก การเปดเผยความลบของเราใหอกฝายหนงทราบ การเปดเผยขอมลการคบเพศตรงขามของเราใหอกฝายหนงร หรอการเปดเผยขอมลทเปนจดออน หรอความเจบปวดของเราใหอกฝายหนงทราบ เมอความสมพนธพฒนาขน เราจะพสจนวาอกฝายหนงมคาควรแกการใหความไววางใจ (Trustworthy) ไดหรอไม แนใจวาเขาหรอเธอนน รบรอารมณของเราและไมเอาเปรยบเรา ปกปองจดออนของเรา และรกษาความสมพนธระหวางกนนนไว คาของความไววางใจได ประกอบดวย ไมโกหกเรา ไมเปดเผยขอมลทเราไดเปดเผยกบเขาตอคนอน ๆ รกใครเราแมวาเรองทเราเลาไปจะเปนเรองแงมมดานลบ หรอเรองนากลวแคไหนกตาม ขณะทคสอสารกตองการลกษณะเชนนจากเราดวยเชนกน เพอรกษาความสมพนธใหยงยน ทงคควรเปดเผยและแสดงออกซงความไววางใจระหวางกน ตารางท 2.1 ประเภทของความไววางใจ

(1) ไววางใจในความสามารถ เราเชอวาคน ๆ นนมทกษะ ความร ความสามารถ รวมทงมจรยธรรมทจะท างานใหด สมกบบทบาททเขาสวมอย

(2) ไววางใจการดแลความผาสก/สวสดการของเราได

เชอวาคน ๆ นนจะไมน าอนตรายมาสรางกาย จตใจ สวสดการและทรพยสน

(3) ไววางใจวาเขาจะไมเปดเผยขอมลของเรา เชอวาคน ๆ นนทคณเปดเผยขอมลได จะไมเอาขอมลนนไปเปนประโยชนแกตวของเขาเอง

11

ตารางท 2.1 ประเภทของความไววางใจ (ตอ)

(4) ไววางใจในคน ๆ หนงทจะผกสมพนธได เชอวาเมอเราเปดเผยขอมลกบเขา เขาจะยอมรบในความรสกและความออนแอของเรา จะไมหาประโยชนจากความสมพนธนน และจะยงคงรกษาความสมพนธนนตอไปเรอย ๆ

2. ความใกลชดสนทสนม (Intimacy) ความใกลชดสนทสนม หมายถง ระดบทเราสามารถแสดงความเปนตวของตวเองตอหนาอกฝายหนง และเขาหรอเธอยอมรบมนได ทกความสมพนธเรมตนจากไมสนทสนม ไปเปนความสมพนธทสนทสนม ในค าจ ากดความของความใกลชดสนทสนม หากเปนความสมพนธฉนคนรก จะรวมไปถง การมความสมพนธทมเรองเพศสมพนธเขามาเกยวของดวย เราวดระดบวาอกฝายหนงสนทสนมหรอรกเรามากหรอยง จากเขาหรอเธอรสกบวกกบสงทเราเปนอย หรอยอมใหเราเปนตวของตวเอง ความสมพนธแบบใกลชดสนทสนมนชวยฟนฟความมนใจในตนเอง ยงใกลชดสนทสนมมากเทาไร ตางฝายตางยอมรบในภาพลกษณ (self-image) ทแตละฝายเปนอยมากเทานน และหากเราไมสนทสนมกบใครกยากทเราจะด ารงภาพลกษณทเปนตวตนของเราไวได การสอสารทแสดงความสนทสนม แสดงออกในรปของวจนภาษาและอวจนภาษา วจนภาษาทแสดงออกมานน ไดแก การบอกกบอกฝายหนงวาเรารสกอยางไรกบเขาหรอเธอ และความสมพนธของเรามคาขนาดไหน สวนอวจนภาษาทใชประกอบ เชน ระยะหางระหวางกน การประสานสายตา น าเสยงทใชพด และการใชเวลารวมกน ยงมความสนทสนม ความผกพนทางอารมณยงมมาก และยงท าใหทงสองฝายไววางใจสรางขอผกมดตาง ๆ ใหเกดขนในความสมพนธ ขณะเดยวกน ตวตน (Self) ของเราไดรบการชนชอบจากอกฝายหนง หรออกฝายหนงเปนผชนชอบตวตนทเราเปน ความรสกของการอยในหวงรก ท าใหมการตอบสนองทเตมไปดวยอารมณ ความรสก และสะทอนตวตนดานอารมณ ประสบการณของเราออกไปดวยเชนกน เราอาจตอนรบความรสกตกในหวงรกดวยความตนเตน กระตอรอรน หรออาจเตมไปดวยความหวาดกลวกได

12

อารมณความรสก (Emotion) บนหนจากความเปนเหตเปนผล (ไมไปดวยกน) จงมค าพงเพยทกลาววา "ความรกท าใหคนตาบอด" นกวชาการไดเคยศกษาวา การแลกเปลยนถกเถยงดวยอารมณ (รกและปรารถนาด) ท าใหสขภาพกายด และเปนความคดทดทแตละฝายควรจะพดถงอารมณ ความรสกของกนและกน เพอทจะไดเขาใจ รวมถงเคารพในความตองการและความชอบทอกฝายหนงมอย 3. อ านาจ (Power) อ านาจระหวางบคคล หมายถง ความสามารถทอกฝายหนงจะก าหนดทศทาง ความปรารถนาของเรา หรออกฝายหนงเขามามสวนกระท าในสงทเราตองการ ทกการสอสารเกยวของกบอ านาจ โดยเฉพาะเรองการเจรจาตอรอง (Negotiation) หมายความวา การเจรจาตอรองเพอใหไดสทธในการตดสนใจ ใครไดสทธ ในการตดสนใจผนนมอ านาจ เชน ถาเราถามเพอวา "ไปดหนงกนไหม" เราก าลงมอ านาจเหนอและถาเขาตอบปฏเสธ เขาก าลงมอ านาจเหนอเรา โดยถาเรารสกไมดกบการถกปฏเสธเราอาจเสนอออกคาตวหนงให หรอไมกขบรถไปรบไปสง ความสมพนธจะเตมเตมกนและกน (Complementary) ดงทกลาวไวแลวในบทขอบเขตและความส าคญของการสอสารระหวางบคคล บางคยอมใหอกฝายหนงมอ านาจเหนอตวเอง เนองจากพบวารสกสบายใจหากมเขาหรอเธอมาคอยแกปญหาให หรอหากเปนความสมพนธแบบคขนาน (parallel relationship) อ านาจมการเปลยนไปเปลยนมาระหวางบคคล 2 ฝาย เชน หากฝายผหญงควบคมการเงนไดด กจะมอ านาจในการตดสนใจใชเงน ในขณะทอกฝายหนงเกงท าครว กจะท าหนาทตดสนใจเรองเมนอาหาร การเจรจาตอรองเรองใครจะครองอ านาจอะไร เปนสงทตองใชเวลา และหากตองตดสนใจอยางรวดเรวมกจะไมมประสทธภาพ สถานการณของความสมพนธทมอ านาจเขาไปเกยวของม 3 รปแบบ ไดแก (1) สถานการณปฏสมพนธแบบเสมอนเจานายกบลกนอง (2) สถานการณปฏสมพนธแบบอ านาจกลบไปกลบมา และ (3) สถานการณปฏสมพนธแบบความสมดลของอ านาจไมชดเจน เมอเราสอสาร หรอขณะทท าการแลกเปลยนขาวสาร จะสงผลตอการสรางสมดลในอ านาจ ขอมลขาวสาร (information) คออ านาจ การเปนเจาของขอมลขาวสารเรองหนง หรอเจาของความรแสดงถงความเปนผเชยวชาญการใชอ านาจ ถาเราไวใจอกฝายหนงเพยงพอเราจะเปดเผยขอมล เราจะไมควบคมขาวสารและใหอ านาจแกอกฝายหนงไป ถาคณเลาใหเพอนทท างานธนาคารทเดยวกนกบคณวา คณเคยยกยอกเงนจากทท างานธนาคารเกา เพอนคณจะมอ านาจ เขาอาจจะขดวยการเลาความลบนใหเจานายคณฟงหากไมท าตามความตองการของเขา

13

ทงนทงนน ความสมพนธจะสนทสนมหรอทงคจะรกกนดหากทงคมอ านาจเทากน โดยมการแลกเปลยนขอมลเทา ๆ กน อวจนภาษาและรปแบบการพดสะทอนการรบรอ านาจของเขาทมตออกฝายหนง เมอมปฏสมพนธกนในบรรทดฐานทางวฒนธรรมของอเมรกา พบวา การพดของผชายมอ านาจกวาการพดของผหญง เพศชายจะใชน าเสยงทดงและขมข เสยงทมมความเปนเผดจการในน าเสยง เสยงผหญงจะสภาพออนโยน ลนไหล เปนมตร อบอนเรว น าเสยงกระซบ เสยงสง รวมทงมการแสดงออกทางอวจนภาษาเยอะ ตารางท 2.2 การแสดงภาวะอ านาจในความสมพนธระหวางบคคล

ภาวะมอ านาจ ภาวะไรอ านาจ

พดกอน ใชเวลาพดมาก เรมตนสนทนา พดประโยคยาว วจารณผอน มกขดจงหวะ ชอบถามค าถาม

พดเปนล าดบรอง ๆ พดไมมาก ปลอยใหคนอนเรมตน พดหรอตอบประโยคสน ๆ พดอ า ๆ อง ๆ พดเสรมความคดเหน ใชค าปฏเสธ มทาทกงวล ชอบท าทาท าทาง ใชค าพดเปนทางการ ใชภาษาสภาพ (เชน โปรด, ขอบคณ)

ทงน ในการสอสารระหวางบคคล จะใหความส าคญกบภาษาทใชในการสอสารดวย น นคอ วจนภาษาและอวจนภาษา โดยวจนภาษา คอ ภาษาพดและภาษาเขยนทมภาษาเชงวฒนธรรมเป นสอกลาง สวนอวจนภาษา คอ ภาษาทไมใชภาษาพดและภาษาเขยน เปนภาษาทมนษยแสดงออกโดยใชอากปกรยา อาการ ทาทาง การกระท าหรอสภาพแวดลอมในการสอสาร สงเหลานลวนมความหมายทงสน อวจนภาษาเปนภาษาทใชรวมกบวจนภาษาเพอใหการสอสารมความหมายมากขน อวจนภาษาถกใชในตวบคคลเพอแสดงออกถงทศนคต อารมณและความรสกรวมกบการสนทนาหรอบรบทการสอสารทมความหมาย เชน การแตงกาย พนท เวลา สภาพแวดลอม ความเงยบ ฯลฯ ซงท าใหบคคลเกดความ

14

เชอถอทมากขน ท าใหเกดอรรถรสในการสอสาร รวมทงท าใหผสอสารมความนาเชอถอมากขนเมอใชอวจนภาษาประกอบการสอสาร (ถอดความจาก Owen Hargie, 2011) แนวคดครอบครว ในชวตมนษยนน ไมสามารถหลกหนความสมพนธทพบเผชญในชวงชวตตาง ๆ ความสมพนธของมนษยจงเปนไปอยางมวตถประสงค และสมพนธกนตามบทบาทตาง ๆ ของตนเองทมลกษณะตาง ๆ กนไป จงท าใหเกดความสมพนธในรปแบบทหลากหลายแตกตางกนออกไปดวย ทงวธการสมพนธและวธการสอสารกจะมการปรบเปลยน เพอใหเกดความเหมาะสมไปตามสถานการณนนดวยรปแบบของความสมพนธของมนษยนน ชตาภา สขพล า (2548) ไดรวบรวมไวและสรปเปนรปแบบตาง ๆ ไดแก 1. ความสมพนธแบบครอบครว 2. ความสมพนธแบบเพอน 3. ความสมพนธแบบครก 4. ความสมพนธเชงธรกจ 5. ความสมพนธทางการศกษา 6. ความสมพนธเชงการแพทย 7. ความสมพนธเชงสงคมอน ๆ 8. ความสมพนธตางวฒนธรรม ความสมพนธแบบครอบครว ทกคนจะใชการสอสารระหวางบคคลเพอปรบปรงความสมพนธภายในครอบครว เหตผลนเปนเหตผลท มลน สมภพเจรญ (2556) ไดเสนอขน โดยอธบายวา การสอสารเรมตนทครอบครว สเวน วาฮลรส (อางถงใน มลน สมภพเจรญ, 2556) ใหขอสงเกตวา ความสขทสด ความพอใจอยางยงในชวต ความทะเยอทะยาน ความสงบทลกซง มาจากการเปนสมาชกของครอบครวทเตมไปดวยความรก และความเมตตาตอกน งานชนส าคญทกลาวถงความสมพนธภายในครอบครว “People making” โดย เวอรจเนย ซาเทยร (อางถงใน มลน สมภพเจรญ, 2556) กลาวถงการสอสารในครอบครววา เปนปจจยหลกทก าหนดความสมพนธของเรากบคนอน ๆ เราควรจะรกษาความสมพนธกบคนในครอบครว แมวาเราจะอยหางไกลกน (เชน กบพอ กบแม กบพนอง) การรบรเรองราวระหวางกนผานการสอสารชวยใหเราเขาใจ และคงรกษาระดบความสมพนธของสมาชกภายในครอบครวไดตวอยางการสอสารเจรจาตอรองภายในครอบครว ถาเรานงดานหลงของรถยนตนงสวนบคคลขณะตองเดนทางไปไกล ๆ กบพชาย และพสาว บางทเราตองเรยนรและน าเอาศลปะการเจรจาตอรองมาใช เชน เอามา

15

ตอรองวาใครจะนงทนงตดหนาตาง ใครจะก าหนดเพลงทจะเปดในรถตลอดการเดนทาง (มลน สมภพเจรญ, 2556) สถานการณเหลาน ทดสอบทกษะการสอสารและการจงใจ การทเรามปฏสมพนธกบผปกครองหรอสมาชกในครอบครว ครอบครวจะสรางและสะทอนอตมโนทศนเกยวกบตวเราเองออกไป อตมโนทศน (Self-concept) เปนสงทมบทบาทส าคญในการก าหนดปฏสมพนธของเราทมตอคนอน ๆ (มลน สมภพเจรญ, 2556) มลน สมภพเจรญ (2556) ไดเรยบเรยงค าจ ากดความของค าวา “ครอบครว” จากนกวชาการตางประเทศไววา ครอบครวเปนกลมทางสงคมทมการก าหนดเจาะจงบทบาทสถานภาพ ไดแก สาม ภรรยา พอ แม ลกชาย ลกสาว ดวยความสมพนธแบบผกพนทางสายเลอด แตงงาน เลยงดรวมกนและอยอาศยรวมกน โดยภารกจของครอบครว เพอตอบสนองวตถประสงคหลก 3 ประการคอ 1. ภารกจพนฐาน คอ งานพนฐานทครอบครวจะตองท าเพอใหสมาชกสารถด ารงชวตอยได เชน การจดหาทอยอาศยใหสมาชก การดแลใหมอาหารและเครองนงหมทเหมาะสม รวมทงการดแลดานสขภาพอนามยและความปลอดภย เปนตน 2. ภารกจดานพฒนาการ ครอบครวไมเคยหยดนงแตจะพฒนาไปเรอง ๆ ตามขนตอนตาง ๆ ของวงจรชวต การทจะพฒนาไปไดดนน ครอบครวจะตองปฏบตภารกจหลายประการ เชน การสรางเอกลกษณของครอบครวทสมาชกทกคนจะตระหนกและยอมรบรวมกน การมทศทางในการพฒนาทเหมาะสม รวมไปถงการสรางขอบเขตทชดเจน ทงภายในครอบครวเอง และระหวางครอบครวกบระบบภายนอกอน ๆ 3. ภารกจในยามวกฤต วกฤตการณหรอภาวะฉกเฉนทเกดขนในครอบครวมมากมาย เชน การตกงาน การเจบปวย การเสยชวต การหยารางหรอแยกทางกนของสามภรรยา ฯลฯ ภาวะดงกลาวมผลกระทบตอสมาชกบางคนหรอครอบครวโดยรวม ผลกระทบอาจรนแรงจนท าใหครอบครวแตกสลายได ครอบครวจะตองปรบตวและจดการแกไขวกฤตการณดงกลาว เพอใหสมาชกแตละคนและครอบครวโดยรวมอยไดอยางสมดลและพฒนาตอไปไดอยางเหมาะสม มลน สมภพเจรญ (2556) ยงไดกลาวถงรปแบบครอบครวทพบบอย ดงน 1. ครอบครวเดยว (Nuclear family) ประกอบดวย สาม ภรรยา และลกทอาศยอยในครวเรอนเดยวกน 2. คสมรสทไมมบตร (Childless couples) ประกอบดวย สาม และ ภรรยา

16

3. ครอบครวทมพอหรอแมเพยงคนเดยว (one-parent หรอ Single-parent family) ประกอบดวยลกและพอหรอแมทตองท าหนาทเลยงดลกตามล าพง ทงนเนองจากคสมรสอกฝายหนงเสยชวต หยาราง หรอแยกทางไป หรอแมทเลยงดลกนนเปนแมทไดแตงงาน เปนตน 4. ครอบครวบญธรรม (Adoptive family) ประกอบดวย สาม ภรรยา และบตรบญธรรม 5. ครอบครวทมการแตงงานใหม (Reconstituted family) ประกอบดวยหญง ชายทมาอยรวมกน โดยฝายหนงหรอทงสองฝายเปนหมาย หรอมการหยารางมากอน 6. ครอบครวขยาย (Extended family) ประกอบดวยเครอญาตตงแต 3 ชวคนขนไปทมความสมพนธกนโดยการเกดหรอการแตงงาน มาอยรวมกน Mcleod, Chaffee และ Wachman (1967) ไดอธบายถงรปแบบการสอสารของครอบครว โดยแบงเปน 2 ลกษณะดงน 1. Socio – Oriented Communication เปนแบบของความสมพนธทมงเนนการด ารงรกษาความสมพนธอนดระหวางสมาชกในครอบครวตามล าดบชนหรอความอาวโส (Hierarchical personal relationship) ในการตดตอสอสารระหวางพอ แมและลก จะเปนไปในรปแบบทยดถอสงคม แบบแผน คานยม หรอประเพณตาง ๆ เปนแนวทางในการสอสารซงท าใหเกดการตดตอสอสารภายในครอบครวทพยายามคงไวซงความสามคคกลมเกลยว ความสมพนธระหวางกนมความสอดคลองไมขดแยง โตเถยง คลอยตามกนระหวางพอแมและลก หลกเลยงความขดแยงทงหลายทจะเกดขน ระงบความโกรธ และหลกเลยงความยงยากและปญหาทงหลาย 2. Concept - Oriented Communication เปนแบบของความสมพนธในการตดตอสอสารระหวางพอแมลก ทยดถอเรองของแนวความคดความเปนไปได ขอเทจจรง เนนการแสดงออกซงความคดเหนโดยอสระเสร (Self-expression and free discussion) หรอเรยกวา “Concept – Oriented” หรอ ความถกตองในเนอหา (Context) ทสอสารกนนนเปนหลก แสดงความคดเหนของตนเองออกมาอยางเปดเผย ขณะเดยวกนกยอมรบฟงความคดเหน ความเชอของผอนดวย รจกมองสงตาง ๆ จากหลากหลายแงมม กลาทจะแสดงความคดของตนเองออกมาแมจะมความแตกตางจากบคคลอน การสอสารภายในครอบครวแบบ Socio – Orientation และ Concept - Orientation เดมทถกมองวามรปแบบทตรงกนขาม ครอบครวหนงไมมแนวโนมไปทาง Socio – Oriented ทเนนการใหความเคารพและเชอฟงผใหญ กบครอบครวแบบ Concept – Oriented ทเนนใหแสดงออกทางความคด

17

แตตอมาพบวาทง 2 รปแบบ นไมมความสมพนธซงกนและกน กแสดงใหเหนวาถาครอบครวหนงมแบบแผนแบบหนงแลว อาจจะมอกแบบแผนหนงทมแนวโนมไปทางใดทางหนง ระหวาง Socio – Orientation กบ Concept – Orientation แลวยงมครอบครวทมแนวโนมทจะมลกษณะ Socio – Orientation กบ Concept – Orientation พรอม ๆ กน หรอ ขาดลกษณะ Socio – Orientation กบ Concept – Orientation ทงคไดอกดวย David Kantor and William Lehr (1976) ไดท าการศกษาวจยและอธบายการสอสารในครอบครวโดยเสนอแนวคดเกยวกบการแบงรปแบบการสอสารในครอบครวออกเปน 3 ประเภท ดงน 1. การสอสารในครอบครวแบบปด (Closed family) หมายถง รปแบบการสอสารในครอบครวทเขมงวดกวดขน มการวางระเบยบกฎเกณฑรดกม ผทก าหนดกฎเกณฑ คอผมอ านาจสงสด มกจะเปนพอ พอเปนผก าหนดกฎเกณฑ เปนผใหค าแนะน าและก าหนดกจกรรมตาง ๆ ในครอบครว ประเดนการสนทนาและขอมลขาวสารทผานสอตาง ๆ เพอใหเปนไปตามบรรทดฐานของครอบครว ซงจะก าหนดวาอะไรบางทสมาชกควรจะไดประสบพบเหนอะไรบางและอะไรทไมควร 2. การสอสารในครอบครวแบบเปด (Open family) หมายถงการสอสารในครอบครวทสมาชกมสวนรวมในการตดสนใจความเปนไปไดตาง ๆ ภายในครอบครวสง แตละคนมบทบาทคอนขางมากและมความยดหยนสง แมวาโดยปกตแลวพอแมจะมอ านาจในบานมากกวาลก แตกมบทบาทเฉพาะทจ าเปน กฎ ระเบยบของครอบครวเปนสงทผอนผนและเปลยนแปลงไดงาย เชน เวลารบประทานอาหารเยน อาจมการเปลยนแปลงการตดสนใจโดยคนสวนใหญในบาน หรอสมาชกบางคนอาจไมมารบประทานอาหารทบานกได ประเดนเหลานเปนสงทพดคยและชแจงได การโนมนาวใจมกเปนสงทพอแมใชไดผลดกวาการแสดงอ านาจเหนอลก ๆ ทกคนมสทธ โนมนาวใจสมาชกคนอน ๆ ใหท าในสงทตนตองการ แมวาปกตพอแมจะเปนหวหนาครอบครวมสทธในการตดสนใจในเรองตาง ๆ ภายในบาน แตโครงสรางของอ านาจกไมไดตายตว แตละคนมสทธทจะเสนอ มสทธทจะรวมตดสนใจและด าเนนการได 3. การสอสารในครอบครวแบบปลอย (Laissez – Faire) หมายถง รปแบบการสอสารในครอบครวสมาชกทแตละคนสามารถท าอะไรทตนตองการได กฎ ระเบยบตาง ๆ มการเปลยนแปลงอยเสมอ การอยรวมกนของสมาชกในครอบครวเปนไปตามสบายในรปแบบของแตละคน เรองทแตละคนสนใจมกเปนเรองในปจจบน ไมมการวางแผนลวงหนาและการวางแผนในระยะยาวในอนาคต การใชทรพยากรหรอการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ในครอบครวแบบน มกเปนไปเพอการจดการกบปญหาเฉพาะหนา

18

ตอมาไดมการปรบรปแบบการสอสารภายในครอบครวตามแนวคดของ Mcleod, Chaffee และ Wachman (1967) ซงสอดคลองกบงานวจยของ Eswara (1974) ทไดอธบายเกยวกบการสอสารภายในครอบครวโดยการแบงการสอสารของครอบครวออกเปน 4 ลกษณะ ดงน 1. การสอสารในครอบครวแบบปลอยปละ (Laissez – Faire) คอลกษณะทางพฤตกรรมการสอสารภายในครอบครวระหวางพอแมลกนน ไมได เนนและยดถอ Socio – Orientation และ Concept – Orientation อยางมาก คอ เปนไปอยางอสระ ไมกรอบหรอแนวทางทเปนแบบอยางวาลกจะเชอฟง คลอยตามตามทศนะและความคดเหนจากพอแม หรอหามไมใหขดแยงโตเถยง ในขณะเดยวกน เดกจะไมไดรบการแนะน า หรอสนบสนนจากพอแมใหกลาเปดเผยตวเอง หรอกลาแสดงความคดเหนตาง ๆ ดวย 2. การสอสารภายในครอบครวแบบปกปอง (Protective) มลกษณะพฤตกรรมการสอสารทใหความส าคญกบสงคม ประเพณทยดถอ การปฏบตทปลกฟงกนมา และเปนล าดบแรก ในขณะทยดถอหรอใหความส าคญเกยวกบความคด ความถกตองของเนอหา ขอเทจจรงทสอสารนนเปนอนดบรองลงไป การสอสารในลกษณะนจะแสดงใหเหนไดจากการทเดกจะถกสอนใหเชอให คลอยตามผใหญ เพอจะไดอยรวมกนภายในครอบครว หรอตดตอสมพนธกบผอนไดเปนอยางดและราบรน เดกจะถกสอนไมใหแสดงความคดเหนหรอโตแยง หรอแมในความคดของตนเองจะไมเหนดวยหรอคดวาไมถกตองกตาม 3. การสอสารภายในครอบครวแบบเปดเสร (Pluralistic) มลกษณะพฤตกรรมการสอสารทใหความส าคญกบการใหเดกรจกพฒนาการแสดงออกและความคดทเปนของตวเอง แมความคดเหนเหลานนจะแตกตางกน ลกษณะทสงเกตไดคอ เดกจะถกอบรมสงสอนใหรจกมความคดใหม ๆ และกลาแสดงออกโดยการอภปราย ถกเถยงเรองราวในประเดนตาง ๆ ในสถานการณรอบตวกบบคคลอน ๆ รจกกลาตดสนใจดวยตนเองโดยไมกลววาความคดเหนทขดแยงไมตรงกบพอแมนน จะท าใหพอแมไมพอใจหรอเปนสงไมควรกระท า และโดยไมตองหวงพะวงยดตดอยกบสงคม ความเชอ คานยม ประเพณมากนก คอใหความส าคญกบการสอนใหเดกรจกพฒนาความคดเหนทเปนตวเอง และการแสดงออก แมความคดเหนเหลานนจะแตกตางกนกตาม Maccoby and Martin (1983 อางถงใน Rutter, 1987) ไดอธบายเกยวกบการอบรมเลยงดเปนสองมต ไดแก (1) มตควบคมมาก กบ การควบคมนอย (Demanding/Controlling VS. Undemanding/Low-control) และ (2) มตการยอมรบ/การตอบสนอง กบ มตการไมยอมรบ/ปฏเสธ (Accepting/Responsive VS. Rejecting/Unresponsive) โดยแนวคดนสามารถแบงการอบรมเลยงดเปน 4 รปแบบ ดงน

19

1. การอบรมเลยงดแบบอ านาจนยม (Authoritarian parenting) พอแมเปนผก าหนดกฎเกณฑและเดกตองปฏบตตาม โดยทเดกไมสามารถตอรองไดและพอแมไมยอมรบความตองการของเดก เดกเหลานมแนวโนมภาคภมใจต า รสกผดและแยกตวจากสงคม 2. การอบรมเลยงดแบบสมยอม (Indulgent – permissive parenting) พอแมจะไมควบคมและยอมท าตามขอเรยกรองของเดก มผลท าใหเดกเอาแตใจตนเอง ขาดการควบคมตนเอง มแนวโนมเปนเดกกาวราว 3. การอบรมและเลยงดแบบประชาธปไตย (Authoritative – reciprocal parenting) พอแมสนบสนนใหเดกเปนตวของตวเอง ยอมรบสทธและขอเรยกรองของเดกตามเหตผล ตดสนปญหารวมกน และเดกมสวนรวมในการตงกฎเกณฑและมขอตกลงรวมกน เดกเหลานจะรบผดชอบตอสงคม ไมกาวราว เปนตวของตวเอง มความภาคภมใจในตวเอง 4. การอบรมเลยงดแบบปลอยปละละเลย (Indifferent – uninvolved – neglecting parenting) เปนการเลยงดแบบปลอยปละละเลย ทอดทงเดก มผลท าใหเดกกาวราว การควบคมตนเองต า มความภาคภมในตนเองต า ปฏสมพนธระหวางพอแมและเดกไมด Hurlock (1984) ไดแบงรปแบบการเลยงดเปน 3 แบบ ดงน 1. การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (Democratic Rearing) หมายถง การอบรมเลยงดทลกรสกวาพอแมปฏบตตอลกอยางยตธรรม พอแมมความอดทนไมตามใจจนเกนไปและเขมงวดจนเกนไป ยอมรบความสามารถและความคดเหนของลก ใหความรวมมอกบลกตามสมควร 2. การอบรมเลยงดแบบเขมงวด (Autocratic Rearing) หมายถงการอบรมเลยงดทลกรสกวาพอแมกาวกายเรองสวนตวของตวเอง ยบยงการกาวราว ท าใหตนเองรสกผดเมอแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสม ถกบงคบใหท าตามความตองการของพอแม และพอแมกใชค าพดทท าใหลกรสกอบอาย 3. การอบรมเลยงดแบบปลอยปละละเลย (Laissez – faire Rearing) หมายถงการอบรมเลยงดทลกรสกวาตนเองไดรบการตามใจ และไมไดรบการเอาใจใส ค าแนะน าชวยเหลอจากพอแมเทาทควร ดวงเดอน พนธมนาวน (2528) ไดแบงการอบรมเลยงดของบดามารดาไทยออกเปน 5 แบบ ดงน 1. การอบรมเลยงดแบบใหการสนบสนน หมายถง การทพอแมปฏบตตอลกโดยแสดงความรกใคร เอาใจใส สนใจทกขสข มความใกลชดกบลกโดยท ากจกรรมตาง ๆ รวมกบลก รวมไปถงใหความส าคญ ความสนทสนม และการสนบสนนชวยเหลอ

20

2. การอบรมเลยงดแบบเหตผล หมายถง การทพอแมไดอธบายเหตผลแกบตรในขณะทมการสงเสรม หรอขดขวางการกระท าของลก หรอลงโทษลก นอกจากนพอแมทใชการอบรมเลยงดแบบนยงใหรางวล ขณะเดยวกนกลงโทษลกอยางเหมาะสมกบการกระท าของลกมากกวาตามอารมณของตนเอง 3. การอบรมเลยงดแบบลงโทษทางจตมากกวาทางกาย หมายถง การทพอแมใชการลงโทษลกเมอลกท าผดดวยการลงโทษทางจต เชน การงดแสดงความรกใคร ความเมตตาหรอการต ดสนตาง ๆ 4. การอบรมเลยงดแบบควบคม หมายถง การออกค าสงใหลกท าตาม แลวผใหญคอยตรวจตราวาลกท าตามทตนตองการหรอไม ถาลกไมท าตามกจะลงโทษลก 5. การอบรมเลยงดลกแบบใหพงตนเองเรว หมายถง การเปดโอกาสใหเดกไดท ากจกรรมตาง ๆ ในชวตประจ าวนดวยตนเองภายใตการแนะน าและการฝกฝนจากพอแม หรอผเลยงดซงจะท าใหลกสามารถท าสงตาง ๆ ดวยตวเองไดเรว ไมตองพงพาผอนมากและนานเกนไป สมน อมรววฒน และคณะ (อางถงในทศนา แขมมณ, 2535) กลาวถงการศกษาเชงมานษยวทยาเกยวกบการอบรมเลยงดเดกตามวถไทย ดงน 1. แบบใหอสระเชงควบคม โดยเมอผใหญอยบานจะใหอสระกบเดกในการตดสนใจเกยวกบตนเอง เชน ใหทานขาวเอง อาบน าเอง ฯลฯ เพอใหเดกชวยตนเองและลดภาระของผใหญ โดยผใหญจะควบคมดแลอยหาง ๆ เพอความปลอดภยแกเดก แตความอสระจะนอยลงเมอเดกไปอยในศนยเดก 2. แบบควบคมเชงละเลย การเลยงดแบบผใหญจะคอยควบคมใหเดกไดกนอยหลบนอน โดยอยในสายตาผใหญ แตไมเปนการควบคมตลอดกระบวนการ ถาพฤตกรรมใดบอกหรอหามเดกแลวเดกยงนงเฉยหรอยงท า บางครงผใหญกปลอยใหเดกท าไป 3. แบบยอมรบไมแสดงออก เมอเดกยงเลกจนอายไดประมาณ 3 ขวบ ผใหญจะแสดงความรกโดยการกอดรดจบ แตเมอโตขน การสมผสทางกายจะลดนอยลง จะเปลยนเปนการแสดงออกทางวาจาและการกระท า เมอเดกแสดงพฤตกรรมทด ผใหญมกจะไมเชยชม แตถาเกดการกระท าทไมนาพอใจ ผใหญกจะด วากลาว ตกเตอน 4. การเปนแบบอยาง เดกมการเรยนรพฤตกรรมทางบวกและลบจากผใหญ 5. แบบใหเดกสมพนธกบสภาพแวดลอม เดกไดเรยนรการสมผสและสมพนธกบสภาพแวดลอมทงทเปนบคคล สภาพแวดลอมทางธรรมชาต สภาพแวดลอมทางจตวญญาณ และสภาพแวดลอมทางวตถ เปนตน เดกจะเรยนรจากการสงสมประสบการณในชวตประจ าวน การสงเกตและ

21

เรยนรจากบทบาทของตนในครอบครว การเลนกบเพอน และจากการเผชญหนากบสถานการณตาง ๆ ซงเปนไปแบบธรรมชาต 6. แบบใชพฤตกรรมทางวาจาอยางมากและแสดงเหตผล ในการอบรมเลยงดเดก ผใหญจะใชพฤตกรรมทางวาจาโดยการบอก การออกค าสง การหามการเตอน การขมขและดดา 7. แบบใชอ านาจในการอบรมเลยงด ผใหญใชอ านาจทงทางวาจาและทาทางเมอเดกท าสงใดทผใหญไมพอใจ ผใหญจะดดา หรอลงโทษเดกดวยการต หรองดใหรางวล การใชอ านาจของผใหญขนอยกบอารมณ 8. แบบไมคงเสนคงวา การอบรมเลยงดขนอยกบอารมณของผใหญ ถาผใหญอารมณดกจะแสดงพฤตกรรมในแบบหนง แตถาอารมณไมดกจะแสดงพฤตกรรมในอกแบบหนง 9. แบบผดแลเดกหลายคน ครอบครวชนบทมลกษณะเปนครอบครวขยาย นอกจากพอแมแลว ยงมญาต เชน ลง ปา นา อา ป ยา ตา ยาย ฯลฯ บคคลเหลานมสวนในการอบรมเลยงดเดกดวย 10. การเลยงดแบบสนองความตองการของเดกตามวยหรอวฒภาวะ ล าดบการเกดของลกและเพศ ลกษณะการอบรมเลยงดของพอแมจะแตกตางตามตวแปร เชน วยเดกพอแมจะเนนสมผสทางกายแตเมอโตขนกจะเนนการใชค าพดมากกวา บางครอบครวเลยงเดกชายและเดกหญงตางกน เดกชายเนนปลกฝงความเขมแขงอดทน ถาเปนพกตองดแลนอง สวนเดกผหญงเนนเรองกรยามารยาท สอนใหท างานบาน บางครอบครวกเลยงลกคนสดทองแบบตามใจ เปนตน แนวคดเทคโนโลยสอใหม สอใหม (New media) เปนค าศพททผเชยวชาญไดใหค าจ ากดความไวหลากหลายรปแบบ โดยยงไมมขอสรปโดยแทจรง วาค าวาสอใหม (New media) นนมค านยามวาอยางไร ทงนอาจเปนเพราะสอใหมนนมการพฒนาและเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวดวยววฒนาการทางเทคโนโลย จงเกดสอใหมในรปแบบตาง ๆ ขนอยตลอดเวลา ซงนกวชาการหลายทานไดใหค านยามเกยวกบสอใหม ดงน (ภาสกรจตใครครวญ, 2553) Everett M. Roger (อางถงใน ภาสกร จตใครครวญ, 2553) นกทฤษฎทน าเสนอแนวคดเทคโนโลยเปนตวก าหนด ไดนยามสอใหมวา เปนเทคโนโลยหรอสอทเอออ านวยใหเกดการแลกเปลยนขอมลขาวสารบนฐานของคนจ านวนมากไปสคนจ านวนมาก (Many to Many Basis) ผานระบบการสอสารทมคอมพวเตอรเปนศนยกลาง

22

Kevin Kawamoto (1997 อางถงใน ภาสกร จตใครครวญ, 2553) ใหนยามวาสอใหม หมายถง ระบบการสอสารหรอระบบทมการเชอมตอทางอเลกทรอนกสของเครอขายระดบโลก เปนสอทเกดขนจากปจจยหลาย ๆ ปจจย ไดแก เทคโนโลย ระบบเครอขาย ภาคอตสาหกรรม ปจเจกชน รวมทงช มชนในเครอขายอนเทอรเนต เปนตน Manovich (2000 อางถงใน ภาสกร จตใครครวญ, 2553) ไดกลาวถงค านยามของสอใหม วาเปนกระบวนการในการใชระบบดจทลทอยบนพนฐานของระบบการเกบขอมลเปนตวเลข (Analog) จากการปอนค าสงผานอปกรณทถกควบคมดวยระบบคอมพวเตอร และแปลงขอมลค าสงนนเขารหสฐานสอง (Binary Code) ถงแมค านยามของสอใหม จะไมชดเจนมากนก แต Flew (2008) ไดอธบายวาสอใหม ประกอบดวยคณสมบตทส าคญ 8 ประการ ดงน 1. Digital หมายถง ความสามารถของสอใหมในการทจะสราง จดเกบ แลกเปลยน และน าสงขอมล ดวยคาไมตอเนองผานระบบ “เลขฐานสอง” ซงประกอบดวยคา 1 และคา 0 ในการสงผานขอมล ประมวลผล เกบขอมล หรอการแสดงผล แตกตางกบระบบ Analog ทใชคาตอเนองของขอมลในการท างาน 2. Computerized หมายถง ความเปนคอมพวเตอร ซงจ าเปนตองมหนวยประมวลผลกลาง (CPU) แนวทางการใชสอใหมทตองอาศยการบรหารจดการขอมลดวยระบบคอมพวเตอร เนองจากตามทไดกลาวไปแลววาเทคโนโลยสอใหม (New media technology) นนมพนฐานอยบนการท างานระบบดจทล ซงตองอาศยคอมพวเตอรในการทจะสรางและแปลคาของขอมลเหลานนใหออกมาเปนขอมลทมนษยสามารถเขาใจได 3. Manipulated หมายถง ความสามารถของสอใหมในการเปดโอกาสให “ผใชงาน” (Users) ไมวาจะเปน “ผสงสาร” (Sender) หรอ “ผรบสาร” (Receiver) ไดท าการบรการจดการขอมลไดอยางเทาเทยมหรอเกอบ 4. Networkable หมายถง ความสามารถในการเชอมโยงอปกรณ Hardware และระบบ Software ทอยกระจดกระจายในสถานทตาง ๆ ใหสามารถท างานไดรวมกนผานทาง “เครอขายระบบ” (Network) ทผใชงานแตละคนทอยคนละสถานทสามารถตดตอสอสารรวมถงแลกเปลยนขอมลขาวสารกนไดอยางรวดเรว 5. Interactive หมายถง คณสมบตทเปดโอกาสใหผใชงานม “ปฏสมพนธ” โตตอบกนไดทนท ทงนเนองจากระบบเครอขายสามารถเชอมโยงผใชงานทอยคนละสถานทใหสามารถสอสารกนได

23

ดงนนการสอสารดวยระบบทสามารถโอนถายสญญาณขอมลดวยความรวดเรวนเอง กชวยใหผใชงานสามารถมปฏสมพนธกนไดราวกบอยในสถานทเดยวกน 6. Dense หมายถง คณลกษณะของเทคโนโลยระบบคอมพวเตอรทสามารถรองรบการเชอมโยงเครอขายจ านวนมาก ซงประกอบดวยผใชงานจ านวนมากได มความสามารถในการบรหารจดการ “ความหนาแนน” (Density) ของปรมาณขอมลและจ านวนผใชงานนเองกท าใหสอใหม สามารถสรางสงคมออนไลนทรองรบการแลกเปลยนขอมลของผใชงานจ านวนมากไดในเวลาเดยวกน 7. Compressible หมายถง ความสามารถในการรองรบขอมลจ านวนมากมายมหาศาลไดอยางไมจ ากด ดวยวธการสรางและจดเกบขอมลในรปแบบดจทล นนคอการ “บบอด” ขอมลจ านวนมากใหอยในรปของตวเลขซงจะชวยประหยดพนทในการจดเกบขอมล 8. Impartial หมายถง ความเปนกลางทเปดโอกาสใหผใชงานทกคนไดมบทบาทในการสอสารอยางเทาเทยมกน โดยจะเหนไดชดเจนจากการใชอนเทอรเนตทผใชทกคนสามารถสราง “เนอหา” (Content) ดวยตนเองไดตามตองการ แตทงน เนอหาทสรางจะมความเปนกลางหรอไมนนขนอยกบตวของผใชงานเอง ในการแบงประเภทสอใหม มวธการแบงหลายประเภท รปแบบหนงคอ การแบงรปแบบการสอสารผานอนเทอรเนตโดย Merrill Morris และ Christine Ogan (1996 อางถงใน ภาสกร จตใครครวญ, 2553) แบงออกเปน 4 รปแบบดวยกน ดงน 1. การสอสารระหวางบคคลแบบไมพรอมกน (One-to-One asynchronous communication) ตวอยางของการสอสารประเภทน เชน จดหมายอเลกทรอนกส หรอ E-Mail เปนตน 2. การสอสารระหวางกล มแบบไมพรอมกน (Many-to-Many asynchronous communication) ตวอยางของการสอสารประเภทน เชน Usenet, Electronic Bulletin Board เปนตน 3. การสอสารแบบพรอมกน (Synchronous communication) ทงในแบบ One-to-One ไปจนถง One-to-Many โดยสามารถคยกนไดในหลากหลายหวขอทตองการ ตวอยางของการสอสารประเภทน ไดแก การ Chat (Internet Relay Chat : IRC) เปนตน 4. การสอสารแบบไมพรอมกนระหวางผรบสารและผสงสาร (Asynchronous communication) แตในแงการใชงานทางการตลาด Kent Wertime และ Ian Fenwick (2008 อางถงใน ภาสกร จตใครครวญ, 2553) ซงเปนการแบงตามการใชงานทางการตลาด ดงน

24

1. เวบ เวบ (Web) มทมาจากชอเดม คอ เวลดไวดเวบ (World Wide Web ; WWW) และรจกกนโดยทวไปในชอเวบ (Web) ซงหมายถง ระบบ Interlinked hypertext documents ทเขาถงไดผานอนเทอรเนตดวยเวบบราวเซอร (Web browser) ซงสามารถเขาถงขอมลไดดวยการเขาชมหนาเวบเพจ (Web page) เวบ ถอเปนเทคโนโลยพนฐานของสอใหมทไดรบความนยมไปทวโลก ซงถกพฒนาขนเมอไมนานมาน เมอเทยบกบสออน ๆ เชน วทย หรอ โทรทศน โดยมพฒนาการแบงออกเปนหลายรปแบบ ปจจบนมการแบงยคของเวบออกเปน 4 แบบ ไดแก 1.1 web 1.0 : เปนยคเรมตนของเวบ ซงใชแสดงขอมลบนหนาเวบเพจอยางเดยวเทานน 1.2 web 2.0 : เปนรปแบบของเวบทก าลงไดรบความนยมในปจจบน โดยผใชไมเพยงเปดรบขอมลบนหนาเวบเพจโดยการอาน (Read) ไดเทานน แตยงสามารถเขยน (Write) เพอสรางขอมลเนอหาหรอคอนเทนต (Content) ลงไปไดดวย ทเหนชดในปจจบนคอเครอขายสงคมออนไลน (Social network) 1.3 web 3.0 : เปนรปแบบของเวบทก าลงเรมตนมบทบาทในปจจบน โดยผใชสามารถเปดรบขอมลบนหนาเวบเพจโดยการอานและเขยนขอมลเนอหาลงไปได แตยงมความสามารถทจะประมวลผล (Execute) บนหนาเวบไดอกดวย 1.4 web 4.0 : เปนรปแบบของเวบทก าลงพฒนาอยในปจจบน แตเรมมแนวโนมทจะถกใชแลว โดยผใชสามารถเปดรบขอมลบนหนาเวบเพจโดยการอาน สามารถเขยนขอมลเนอหาลงไปได สามารถประมวลผลบนหนาเวบได ซงคลายกบ web 3.0 แตสงทแตกตางออกไปคอ มความพยายามในการสรางระบบคลงขอมลทจะครอบคลมขอมลทวโลก 2. สออนเทอรเนต (Internet media) รปแบบการโฆษณาประชาสมพนธบนสออนเทอรเนตทควรใหความส าคญ มดงน 2.1 ดสเพลย (Display) ไดแก Banner ตาง ๆ ซงเปนรปแบบการโฆษณาพนฐานบนอนเทอรเนต 2.2 โปรแกรมสบคนขอมล (Search) เชน Google, Yahoo, Bing ฯลฯ การทนกการตลาดตองใหความส าคญกบโปรแกรมสบคนขอมล เพราะการเขาถงขอมลของผใชมแนวโนมแบบเขาไปหาเองมากกวามการปอนขอมลให สงผลใหความนยมในเวบทา (Portal web) ลดนอยลง

25

2.3 พนธมตร (Affiliates) เชน Google AdSense เปนเครองมอทชวยใหนกการตลาดสามารถแสดงผลโฆษณาของตวเอง โดยไมจ าเปนตองตดตอกบเวบไซตตาง ๆ โดยตรง เพยงแตตดตอกบผใหบรการซงมพนธมตรเปนเวบตาง ๆ แลวผใหบรการจะเปนผจดการกบโฆษณาเหลานนใหไปปรากฏบนเวบไซตตาง ๆ เอง 2.4 ผสนบสนน (Sponsorships) เปนรปแบบการโฆษณาทมอยแลวในสอดงเดม (Traditional media) ซงไดถกน ามาประยกตใชบนสอใหม โดยผไดรบการสนบสนนกมกจะตอบแทนการเปนผสนบสนนดวยการโฆษณา หรอการพดถง การกลาวถงผลตภณฑของผสนบสนน 3. อเมล และ ไวรล มารเกตตง (E-mail and Viral marketing) 3.1 อเมล (E-mail) เปนเครองมอในการตดตอสอสารพนฐานบนอนเทอรเนต ซงมลกษณะคลายกบจดหมายปกต แตไมไดอยในรปแบบของกระดาษ เปนเพยงการแสดงผลบนหนาเวบเพจ นกการตลาดสามารถใช E-mail ในการท าการตลาดไดหลายรปแบบ รปแบบพนฐานทสดคลายกบการประชาสมพนธในโลกความจรง นนคอ จดหมายขาว (Newsletter) 3.2 ไวรล มารเกตตง (Viral marketing) เปนการตลาดในรปแบบการสงขอมลขาวสารตอกนไปเรอย ๆ ไมรจบของผใช คลายกบการแพรกระจายของไวรส (Virus) เปนลกษณะหนงของการบอกแบบปากตอปาก (Word of mouths) 4. แพลตฟอรมเคลอนท (Mobile platform) เปนรปแบบของสอใหมทกลายเปนชวตประจ าวนของสงคม แพลตฟอรมเคลอนททปรากฏชดเจนในปจจบน ไดแก โทรศพทเคลอนท หรอโทรศพทมอถอ (Mobile phone) รวมทง คอมพวเตอรพกพา (Laptop) และ แทบเลต (Tablet) อปกรณเหลานมผลมาจากแนวคดระบบคอมพวเตอรแบบเคลอนท (Mobile computing) และแนวคดระบบคอมพวเตอรแบบพบไดทกแหง (Ubiquitous computing) จากผลของการเกดอปกรณเคลอนทตาง ๆ ท าใหทกคนสามารถเขาถงอปกรณเหลานได ความสามารถของอปกรณเชนโทรศพทเคลอนทถกเพมขดความสามารถใหสงขน มการขยายโครงขายของคลนความถสอสารมากขน มการพฒนาแอพพลเคชนเฉพาะใหกบอปกรณ รวมทงเกดความสามารถในการด าเนนธรกรรมพนฐานบนอปกรณได นอกจากน ท าใหเกดนวตกรรมทางขอมลเนอหาเพมเตม เชน QR Code, Argument Reality Technology (AR) ฯลฯ 5. เกม (Game) เกมเปนรปแบบโปรแกรมทไดรบความนยมมานานแลว นกการตลาดไดมองเหนโอกาสในการน าเกมมาใชเพอการตลาด หรอสอดแทรกโฆษณาหรอประชาสมพนธเขาไปในเกม

26

6. เนอหาทสรางโดยผใช (User-generated content : UGC) เปนรปแบบทส าคญในการท าการตลาดบนสอใหม (New media) โดยเนอหาทปรากฏ นกการตลาดจะไมเปนผสรางเอง แตผทเขามาชมจะมสวนรวมในการสรางเนอหาเหลานนขนมา สามารถแบงออกเปนหลายประเภท แตทมความส าคญในการใชงานในประเทศไทย มดงน

6.1 วก (Wiki) คอลกษณะของเวบไซตแบบหนงทอนญาตใหผใชเพมและแกไขเนอหาไดโดยงายซงบางครงไมจ าเปนตองลงทะเบยนเพอแกไข ดวยความงายในการแกไขและตอบโต วกเวบไซตมกจะถกน ามาใชในการรวมเขยนบทความ ค าวา วก (Wiki) นยงสามารถหมายถงวกซอฟแวรซงเปนตวซอฟแวรรองรบการท างานระบบน หรอยงสามารถหมายถงตวเวบไซตเองทน าระบบนมาใชงาน และวกทมชอเสยงทสดคอ วกพเดย (Wikipedia; http://www.wikipedia.org)

6.2 เวบบอรด (Webboard) คอลกษณะของเวบไซตทใชส าหรบการแลกเปลยนบทสนทนา การพดคย การอภปรายในสงคมออนไลน นอกจากชอเวบบอรด (Webboard) แลว ยงมการเรยกกนหลายชอไมวา กระดานขาว กระดานขาวสาร กระดานสนทนา กระดานสนทนาออนไลน ฟอรม (Forum) เวบฟอรม (Forum web) เมสเสจบอรด (Message board) ฯลฯ หรอเรยกอยางสนวา บอรด (Board) เรองราวทมการพดคยในแตละเวบบอรด (Webboard) จะมหลายหวขอโดยแบงแยกยอยออกไป เชนทปรากฏใน เครกสลสต (http://www.craigslist.org) ยาฮ! รอบร (Yahoo! Answers; http://answers.yahoo.com หรอ กเกล กรปส (Google Groups; http: //groups.google.com) หรอตวอยางในเวบบอรดไทย ไดแก พนทป (http://www.pantip.com) ประมล (http://www.pramool.com) และ เอมไทย (http://www.mthai.com) และหลายเวบบอรดมเรองพดคยเฉพาะทางตวอยางเวบบอรดไทย อาท ไทยแวร (http://www.thaiware.com) นารสา (http://www.narisa.com) ในดานคอมพวเตอร หรอ Soccersuck (http://www.soccersuck.com) ในดานฟตบอล Thaigaming (http://www.thaigaming.com) ในดานวดโอเกม สวนเวบบอรดทใหญทสดในญปนคอ 2 channel (http://www.2ch.net)

6.3 บลอก (Blog) เปนค ารวมมาจากค าวา (Weblog) เปนรปแบบเวบไซตประเภทหนง ซงถกเขยนขนในล าดบทเรยงตามเวลาในการเขยน ซงจะแสดงขอมลทเขยนลาสดไวแรกสด บลอกโดยปกตจะประกอบไปดวน ขอความ ภาพ ลงค ซงบางครงจะรวมสอตาง ๆ เชน เพลง หรอวดโอในหลายรปแบบ จดทแตกตางของบลอกกบเวบไซตโดยปกตคอ บลอก (Blog) จะเปดใหผเขามาอานขอมล สามารถแสดงความคดเหนตอทายขอความทเจาของบลอกเปนคนเขยน ซงท าใหผเขยนสามารถไดผลตอบกลบในทนท ค าวาบลอก (Blog) ยงใชค ากรยาไดซงหมายถง การเขยนบลอก และนอกจากนผทเขยน

27

บลอกเปนอาชพกถกเรยกวา “บลอกเกอร” (Blogger) บลอกเปนเวบไซตทมเนอหาหลากหลายขนอยกบเจาของบลอก โดยสามารถใชเปนเครองมอสอสาร การประกาศขาวสาร การแสดงความคดเหน การเผยแพรผลงาน ในหลายดานไมวา อาหาร การเมอง เทคโนโลย หรอขาวปจจบน นอกจากนบลอกทถกเขยนเฉพาะเรองสวนตวหรอเรยกวาไดอารออนไลน ซงไดอารออนไลนนเองเปนจดเรมตนของการใชบลอกในปจจบน นอกจากนตามบรษทเอกชนหลายแหงไดมการจดท าบลอกของทางบรษทขน เพอเสนอแนวความเหนใหมใหกบลกคา โดยมการเขยนบลอกออกมาในลกษณะเดยวกบขาวสน และไดรบการตอบรบจากทางลกคาทแสดงความเหนตอบกลบเขาไป เพอพฒนาผลตภณฑ เวบคนหาบลอกเทคโนโลย ไดอางไววาในปจจบนในอนเตอรเนต มบลอกมากกวา 112 ลานบลอกทวโลก

6.4 เครอขายสงคมออนไลน (Social Network) เปนรปแบบของเวบไซตในการสรางเครอขายสงคมส าหรบผใชงานในอนเทอรเนต เขยนและอธบายความสนใจ และกจการทไดท า และเชอมโยงกบความสนใจและกจกรรมของผอน ในบรการเครอขายสงคมมกจะประกอบไปดวย การแชท สงขอความ สงอเมล วดโอ เพลง อพโหลดรป บลอก การท างานคอ คอมพวเตอรเกบขอมลพวกนไวในรปฐานขอมล sql สวน video หรอ รปภาพ อาจเกบเปนไฟลกได บรการเครอขายสงคมทเปนทนยมไดแก ไฮไฟฟ มายสเปช เฟชบก ออรกต โดยเวบเหลานมผใชมากมาย เชน Facebook เปนเวบไซตทคนไทยใชมากทสด สวนบรการเครอขายสงคม ทท าขนมาส าหรบคนไทยโดยเฉพาะคอ บางกอกสเปช ในขณะท ออรกตเปนทนยมมากทสดใน ซงในสวนของเครอขายสงคมออนไลน (Social network) จะถกน าไปขยายความเพมเตมในสวนถดไป

7. จอภาพดจตอล (Digital signage) เปนการใชประโยชนจากจอภาพทมราคาถกลง เพอใชแทนปานโฆษณา หรอโปสเตอรรปแบบ ตาง ๆ ในอดต การใชจอภาพดจตอล (Digital signage) จะชวยใหคาใชจายถกลงในระยะยาวเพราะสามารถน ามาใชใหมไดตลอดเวลา ไมจ าเปนตองทงไปเหมอนกบโปสเตอร อกทงยงชวยเพมศกยภาพในการแสดงผลใหมความนาสนใจมากยงขนอกดวย ปจจบนจอภาพดจตอล (Digital signage) ไดรบความนยมมากขน แตกยงมขอจ ากดเกยวกบการตดตงทยงยาก และตองมการดแลรกษา จงมกพบเฉพาะในอาคารหรอสถานททไมถกรบกวนดวยสภาพอากาศเทานน

8. IPTV ยอมาจาก Internet Protocol Television เปนการใหบรการเนอหารายการโทรทศนทเรมมในปจจบน ซงผชมสามารถก าหนดเองไดวาจะดรายการหรอเนอหาอะไร ไม จ าเปนตองรอการถายทอดสญญาณจากสถานอกตอไป แตสญญาณจะมาจากทาง Internet และผชมสามารถเลอกไดวาจะ

28

สงเนอหาหรอรายการใดมาแสดง ในปจจบนเรมมผใหบรการดงกลาวแลว ไดแก Apple ในชอ Apple TV และ Google กใหบรการผาน YouTube ในปจจบน โดยสรปแลว ลกษณะของสอใหม ถกออกแบบเพอเปนตวกลางในการสอสาร เปนการสอสารแบบคอมพวเตอรเปนตวกลาง (CMC) ทสามารถสอสารแบบกระจายตวออกแบบเครอขายไปยงเครอขาย (Many to many) สามารถสงขอมลขาวสารโดยใชคอมพวเตอรเขารหสและถอดรหสระหวางผสงสารและผรบสาร โดยเนอหาทสงผานคอมพวเตอรมทง (1) ขอความ (2) ภาพนงหรอภาพเคลอนไหว และ (3) เสยงประกอบ โดยกระจายตวออกอยางไรขดจ ากดครอบคลมโลกทงใบ รวมไปถงผใชสอใหมสามารถแสดงลกษณะเปนปจเจกไดสง และมผลตอปจเจกในเรองของเวลาและพนท เน องจากใชเทคโนโลยการสอสารไรสาย (ผานเครอขายสญญาณไรสาย หรอ เครอขายโทรศพทเคลอนท ) จงลดขอจ ากดเรองเวลาและพนท สามารถเขาถงขอมลและรบสงขอมลขาวสารทใดกได เวลาใดกได และสามารถรบขอมลขาวสารและสงขอมลขาวสารไดทนททนใด ในลกษณะเพอมปฏสมพนธระหวางบคคลในระบบเครอขายสงคม ไดแก Facebook, Twitter, LINE รวมทงสอใหมอน ๆ เชน YouTube หรอ Webboard ตาง ๆ ทเกดขนทวโลก (ถอดความจาก Autumn Edwards et al, 2013) งานวจยทเกยวของ ภาสกร จตใครครวญ (2553) ศกษาเรอง "เทคโนโลยของสอใหมและการน าเสนอตวตนตอสงคมกบพฤตกรรมการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลน" เปนการวจยเชงส ารวจ มวตถประสงคเพอ (1) ศกษาความสมพนธของบรบททางสงคม การสอสารออนไลน การมปฏสมพนธและความเปนสวนตว กบแนวคดการน าเสนอตวตนตอสงคม (2) ศกษาความสมพนธของเทคโนโลยของสอใหม กบแนวคดการน าเสนอตวตนตอสงคม (3) ศกษาความสมพนธของแนวคดการน าเสนอตวตนตอสงคม กบพฤตกรรมการสอสารของผใชบนสอเครอขายสงคมออนไลน และ (4) ศกษาความสมพนธของเทคโนโลยของสอใหมและแนวคดการน าเสนอตวตนตอสงคม กบพฤตกรรมการสอสารของผใชบนเครอขายสงคมออนไลน ผลการวจยพบวา (1) ผใชสวนใหญใชงานเครอขายสงคมออนไลนเปนประจ าทกวนและวนละมากกวา 3 ชวโมงตอวน (2) บรบททางสงคม การสอสารออนไลน การมปฏสมพนธ ความเปนสวนตวและเทคโนโลยของสอใหมมความสมพนธกบระดบการน าเสนอตวตนตอสงคม (3) ระดบการน าเสนอตวตนตอสงคม มความสมพนธกบพฤตกรรมการสอสารของผใชบนสอเครอขายสงคมออนไลน (4) เทคโนโลยของสอใหมและระดบการน าเสนอตวตนตอสงคม มความสมพนธกบพฤตกรรมการสอสารของผใชบนเครอขายสงคมออนไลน

29

ภสรา พงษสขเวชกล (2554) ศกษาเรอง “เทคโนโลยสอใหมกบการสอสารในครอบครว” เปนการวจยผสม ผลการวจยพบวา (1) ครอบครวมการใชเทคโนโลยสอใหมประเภทโทรศพทมอถอมากทสด รองลงมา คอคอมพวเตอรพซ โทรศพทคอมพวเตอร และคอมพวเตอรโนตบค (2) พอแมใหความส าคญกบปจจยดานความจ าเปนในการด าเนนชวตของครอบครวในการใชเทคโนโลยสอใหม เดกและเยาวชนเนนคณสมบตของเทคโนโลยสอใหม (3) การสอสารประจ าวนของสมาชกครอบครวเปนทงแบบเหนหนาคาตาและแบบผานเทคโนโลยสอใหมโดยเฉพาะโทรศพทมอถอ ดวยวธการพดคยเพอแจงขอมลขาวสาร นดหมาย ขอความชวยเหลอ เปนตน การใชเทคโนโลยสอใหมในครอบครวจะอยภายใตกฎระเบยบแบบแผนตาง ๆ เชน การใหเดกและเยาวชนรบผดชอบคาโทรศพทของตนเอง การก าหนดวนเวลาการใชคอมพวเตอร เปนตน (4) ผลทางดานการสอสารพบวาเทคโนโลยสอใหมไมกอใหเกดการสอสารในครอบครวทเพมขน เนองจากสมาชกครอบครวยงคงใหความส าคญกบการพดคยหรอการปฏสมพนธแบบเหนหนาคาตา อยางไรกตาม การสอสารผานเทคโนโลยสอใหมชวยใหสมาชกครอบครวมความสมพนธทดตอกน เกดการดแลความปลอดภยตอกน และเกดความสะดวกสบายในการด าเนนชวต รวมทง ผลกระทบอน ๆ ไดแก ทางดานสขภาพ ทางดานคาใชจายทเพมขน ทางดานการเรยน และทางดานความรสก หากพจารณาแลว จะเหนวางานวจยของภสรา พงษสขเวชกล (2554) กบงานวจยฉบบนสอดคลองกน อยางไรกตาม งานวจยฉบบนจะมความแตกตางทบรบทของสงคมทเปลยนไป กลาววาคอ ภสรา พงษสขเวชกล (2554) ไดศกษางานวจยในป 2554 ในงานวจยฉบบนไดศกษาในป 2560 นนหมายความวา ลกษณะการสอสารผานสอใหมมการเปลยนแปลงไปตามยคสมยดวย ซงผวจยน างานวจยของภสรา พงษสขเวชกล (2554) มาอภปรายกบผลการวจยฉบบนตอไป ฐตนน บญภาพ คอมมอน (2556) ศกษาเรอง "บทบาทของสอใหมในการสรางคานยมทางสงคมและอตลกษณของเยาวชนไทยในเขตกรงเทพมหานคร เปนการวจยผสม ผลการวจยพบวา เกดคานยมการใชสอใหมในการสานความสมพนธระหวางครอบครวและเพอน โดยกลมตวอยางเหนดวยในระดบมากทคาเฉลย 3.53 ตอความคดเหนทวา เทคโนโลยสอใหมชวยท าใหเยาวชนหาเพอนไดมากกวาในโลกแหงความจรง และเหนดวยในระดบมากตอคานยมทวาเทคโนโลยสอใหมท าใหเยาวชนสามารถสานสมพนธกบเพอนไดมากกวาในโลกจรง ดวยคาเฉลย 3.48 ซงขอมลดงกลาว สอดคลองกบการสมภาษณกลมทพบวา เยาวชนใชสอใหมเปนชองทางในการแสดงออกถงความรก ความหวงใยทมตอพอแม ผ ปกครอบและกลมเพอนดวยวธการสงขอความสน (SMS) และใชแอพพลเคชน (Application) ในการสอสารเพอแสดงความรกและความรสกในโอกาสส าคญตาง ๆ ซงบางครงเปนความรสกทไมกลาบอกตอหนา สอใหมจงชวยกระชบความสมพนธระหวางตนกบเพอนและครอบครว

30

ณฐพฒน ชลวณช (2556) ศกษาเรอง “พฤตกรรมการใชและความคดเหนทมตอแอพพลเคชน LINE ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร” เปนการวจยเชงส ารวจ มวตถประสงคคอ เพอศกษาลกษณะทางประชากร พฤตกรรมการใช และศกษาความคดเหนของผทใชแอพพลเคชน LINE ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา จากกลมตวอยางทงสน 300 คน เปนเพศหญงมากกวาเพศชาย โดยกลมตวอยางสวนใหญมอายระหวาง 20 – 29 ป รองลงมามอาย 30 – 39 ป มการศกษาระดบปรญญาตรมากทสด โดยสวนใหญมอาชพเปนพนกงานบรษทหางรานเอกชนมากทสด รองลงมาเปนนกเรยน นสต นกศกษา และกลมตวอย างส วนใหญม รายไดสวนตวตอเดอน 10,001 – 20,000 บาท รองลงมามรายไดไมเกน 10,000 บาท ดานพฤตกรรมการใชแอพพลเคชน LINE กลมตวอยางสวนใหญมความถในการใชแอพพลเคชน LINE ทกวน รองลงมา มความถในการใชแอพพลเคชน LINE 3 – 4 วนตอสปดาห โดยกลมตวอยางสวนใหญมระยะเวลาในการใชแอพพลเคชน LINE โดยเฉลย 1 – 15 นาทตอครง รองลงมา มระยะเวลาในการใชโดยเฉลย 16 – 30 นาทตอครง โดยใชงานแอพพลเคชน LINE เพอตดตอกบเพอนมากทสด รองลงมา มรปแบบการใชงานเพอตดตอกบครอบครว สวนลกษณะการใชงานแอพพลเคชน LINE กลมตวอยางสวนใหญใชเพอการสงขอความมากทสด รองลงมามลกษณะการใชงานเพอสง Emoji, Emoticon, Sticker และมลกษณะการใชงานเพอสงรปภาพตามล าดบ ขณะทความคดเหนทมตอแอพพลเคชน LINE ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร แบงเปน 4 สวน ไดแก (1) ความคดเหนดานการใชงาน พบวากลมตวอยางสวนใหญมความคดเหนมากทสดในเรอง ใชงานงายท าใหการตดตอสอสารสะดวกขน (2) ความคดเหนดานอารมณและความรสก พบวากลมตวอยางสวนใหญมความคดเหนมากทสดในเรองการใชสญลกษณรปภาพ (Emoji, Emoticon และ Sticker) สามารถชวยในการสอความหมายทางอารมณไดด (3) ความคดเหนดานสงคม พบวากลมตวอยางสวนใหญมความคดเหนมากทสดในเรอง ชวยสรางสมพนธภาพทดระหวางบคคลกบบคคล และ (4) ความคดเหนดานการเรยนการท างาน พบวากลมตวอยางสวนใหญมความคดเหนมากทสดในเรอง ชวยกนสรางกลม (Group) ส าหรบการตดตอเพอนทเรยนหรอท างานดวยกน สรปไดวา กลมตวอยางมความคดเหนตอการใชแอพพลเคชน LINE ในระดบทเหนดวยมาก อวยพร พานช และ ทศนย ด าเกงศกด (2557) ศกษาเรอง "พฤตกรรม การใชประโยชน และความพงพอใจในการสอสารเพอสรางความหมายในแอพพลเคชนไลน เปนการวจยผสม เพอศกษาพฤตกรรม การใชประโยชน และความพงพอใจของกลมผใชแอพพลเคชนไลน เพอการสอสารในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล ผลการวจยพบวา กลมตวอยางมพฤตกรรมการใชแอพพลเคชนไลนจากโทรศพทเคลอนทแบบสมารทโฟนมากทสดและใชตลอดเวลาทวางจากการเรยนและการท างาน โดยใชใน

31

การตดตอกบเพอนมากทสด กจกรรมทท าบอยมากทสดคอ แชท เพราะประหยดกวาคยทางสญญาณโทรศพทหรอสงขอความ ขอคนพบอน ๆ พบวา ผใชมวตถประสงคในการใชสตกเกอรไลนเพอสอสารกบเพอน โดยใชประกอบการพมพขอความใหชดเจนขน ประหยดเวลาในการพมพและสามารถกระชบความสมพนธกบคสนทนา ผรบสารสตกเกอรไลนคอเพอน ญาตพนอง และเพอนรวมงานเปนหลก รวมทงความถในการสงสตกเกอรไลน ใชสงใหเพอนตลอดทงวนทสนทนาไมต ากวา 10 ครงตอวน ใชสอสารกบเพอนและญาตพนองในชวงเชาและกอนนอน และสอสารกบเพอนรวมงานในชวงกลางวนถงค า วนหยดจะใชสตกเกอรไลนกบเพอนและบคคลในครอบครวมากกวา สวนกลมผสวยกลบมความถในการใชสตกเกอรมากขนเพราะความสามารถในการพมพลดลง

32

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยเรอง “พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว” จะท าการวจยในลกษณะการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ในการเกบขอมลและวเคราะหเพอการวจย โดยรายละเอยดและขนตอนทไดก าหนดขนเปนระเบยบวธวจย ดงน ประชากรและกลมตวอยาง การวจยเรอง “พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว” มกลมตวอยาง 2 กลม ไดแก (1) เยาวชนทใชสอใหม และ (2) บคคลทมสถานะเปนพอหรอแมทใชสอใหม กลมตวอยางทเปนบคคลทมสถานะเปนพอหรอแมทใชสอใหม และ กลมตวอยางทเปนเยาวชนทใชสอใหม ผวจยจะท าการเลอกผใหขอมลส าคญ (Key Informant) ทมคณสมบตเปนเยาวชนทใชสอใหม และ บคคลทมสถานะเปนพอหรอแมทใชสอใหม จากการสมตวอยางโดยอาศยหลกเครอขาย (Network sampling) เนองจากสมภาษณกบกลมตวอยางทผวจยไมรจก ขอมลสมภาษณทไดมาจะมความนาเชอถอ โดยผวจยจะเรมจากการสมภาษณกลมตวอยางทเปนเครอขายของผวจย จากนนผวจยจะขอใหผใหขอมลแนะน ารายชอของบคคลอน ๆ ทเปนลกษณะตามกลมตวอยาง จนเกบขอมลจากกลมตวอยางครบ โดยกลมตวอยางจ านวน 14 คน แบงไดดงน 1. กลมตวอยางทเปนเยาวชนทใชสอใหม เปนเยาวชนทก าลงศกษาอยชนมธยมศกษาตอนปลายในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล อาศยอยในครอบครวทมพอหรอแม จ านวน 8 คน แบงเปน เพศชาย (ลกชาย) จ านวน 4 คน และ เพศหญง (ลกสาว) จ านวน 4 คน 2. กลมตวอยางทเปนบคคลทมสถานะเปนพอหรอแมทใชสอใหม เปนบคคลทมสถานะเปนพอหรอแมทอาศยในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล อาศยอยในครอบครวทมลกตามลกษณะกลมตวอยาง สมภาษณบคคลทมสถานะเปนพอ หรอ แม บคคลใดบคคลหนงในครอบครวเทานน จ านวน 6 คน แบงเปน พอ จ านวน 3 คน และ แม จ านวน 3 คน ทงน กลมตวอยางทเปนเยาวชนทใชสอใหมกบบคคลทมสถานะเปนพอหรอแมทใชสอใหม ไมมความสมพนธกน และไมเปนบคคลทอาศยอยในครอบครวเดยวกน

33

การเกบรวบรวมขอมล การวจยน มขนตอนการเกบรวบรวมขอมล ดงน 1. ผวจยออกแบบวธการเกบรวบรวมขอมลโดยใชเครองมอกบผใหขอมลคอ แบบสมภาษณ โดยแบบสมภาษณนน ผวจยจะใชกบการเกบขอมลโดยการสมภาษณในลกษณะการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) กบบคคลทมสถานะเปนพอหรอแมทใชสอใหมและเยาวชนทใชสอใหม โดยตดตอและเกบรวบรวมขอมลของกลมตวอยาง รวมทงยงสามารถถามเจาะลกในบางเรองนอกเหนอจากทเตรยมไว เพอใหไดรายละเอยดของขอมลทนาสนใจเพมเตมและสามารถสอบถามกรณทใหค าตอบอยางคลมเครอไมชดเจน ดงนนการสมภาษณของผวจยจะใชวธสมภาษณโดยใชแบบสมภาษณองโครงสรางปานกลาง (Moderated Scheduled Interview) ในการเกบขอมลในการวจยกบกลมตวอยางทงสองกลม โดยมประเดนในการสมภาษณ ดงน - พฤตกรรมการสอสารโดยทวไปกบบคคลในครอบครวของผใหสมภาษณ - พฤตกรรมการใชสอใหมของผใหสมภาษณ - พฤตกรรมการสอสารในครอบครวและการใชสอใหมกบการสงผลตอความสมพนธในครอบครวของผใหสมภาษณ 2. ผวจยเตรยมการสมภาษณกลมตวอยาง โดยการนดหมายกลมตวอยางเพอสมภาษณ เรมจากกลมตวอยางทเปนเครอขายทผวจยรจก เปนบคคลทมสถานะเปนพอหรอแมทใชสอใหม 1 คน และ เยาวชนทใชสอใหม 1 คน โดยจะขอชอและหมายเลขโทรศพทบคคลทรจกทตรงกบคณสมบตของกลมตวอยาง เพอนดหมายสมภาษณในผใหขอมลบคคลตอไปได 3. ผวจยเตรยมเครองมอประกอบการสมภาษณ ไดแก (1) แบบสมภาษณองโครงสรางปานกลาง (2) สมดจดบนทกการสมภาษณ (3) เครองบนทกเสยงสมภาษณ รวมทงสงอ านวยความสะดวกอน ๆ เชน ยานพาหนะ อาหารหรอเครองดมรบรองผใหขอมล ฯลฯ 4. ผวจยไดพบกบกลมตวอยางเพอด าเนนการสมภาษณ โดยสถานททนดหมายเปนสถานททผวจยและผใหขอมลเดนทางสะดวก และเปนสถานทรโหฐาน ไมลบตาคน เชน รานอาหาร หางสรรพสนคา สวนสาธารณะ หรอสถานทอน ๆ ตามความสะดวกของผให ขอมล กอนด าเนนการสมภาษณ ผวจยจะขออนญาตใชเครองบนทกเสยงเพอเกบขอมลทตกหลนจากการจดบนทกไว โดยการสมภาษณผวจยจะใชเวลาประมาณ 30 นาท หรอมากกวานนหากผใหขอมลมขอมลเชงลกและสะดวกดานเวลา

34

ทงน การสมภาษณกลมตวอยาง ทงกลมบคคลทมสถานะเปนพอหรอแมทใชสอใหม และกลมเยาวชนทใชสอใหม ผวจยสามารถสมภาษณสลบกลมตวอยางไดโดยไมตองเรยงล าดบกอนหลง การวเคราะหและการน าเสนอขอมล จากระเบยบวธวจยขางตน ผวจยมขนตอนการวเคราะหและการน าเสนอขอมลหลงจากการเกบรวบรวมขอมล ดงน 1. เมอไดขอมลจากการสมภาษณ ผวจยจะน ามาแยกหมวดหมของผใหขอมลจากกลมตวอยางเปนกลมบคคลคนทมสถานะเปนพอหรอเปนแมทใชสอใหม 6 คน แบงเปนบคคลผเปนพอ 3 คน บคคลผเปนแม 3 คน และ กลมเยาวชนทใชสอใหม 8 คน แบงเปนเยาวชนทมสถานะเปนลกชาย 4 คน และเยาวชนทมสถานะเปนลกสาว 4 คน โดยแยกการวเคราะหแตละบคคลในผลการวจยเปนตวเลข ดงน - บคคลทมสถานะเปนพอ แทนหมายเลข 1 . 2 และ 3 - บคคลทมสถานะเปนแม แทนหมายเลข 4, 5 และ 6 - เยาวชนทใชสอใหม เปน ลกชาย แทนหมายเลข 7, 8, 9 และ 10 - เยาวชนทใชสอใหม เปน ลกสาว แทนหมายเลข 11, 12, 13 และ 14 2. น าขอมลทงสองกลมมาเรยบเรยงจากการสมภาษณ โดยการเรยบเรยงค าสมภาษณจากการจดบนทกและถอดเทปสมภาษณ เรยบเรยงเปนบทสมภาษณของผใหขอมลบคคลนน 3. หลงจากไดชดขอมลของกลมตวอยางทงสองกลมแลว ผวจยน าขอมลของบทสมภาษณมาวเคราะหและตความรวมกบแบบสมภาษณองโครงสรางปานกลาง ในการตความขอมลจากบทสมภาษณน ผวจยท าการตความขอมลท งหมดในลกษณะการว เคราะหขอมลเชงพรรณนา (Descriptive Analysis) เมอวเคราะหขอมลจากการเกบรวบรวมขอมลจากผใหสมภาษณแลว ผวจยจะอภปรายผลจากขอมลการวจยในบทตอไป

35

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การวจยเรอง “พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว” ไดท าการวจยในลกษณะการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ผใหขอมลส าคญ (Key Informant) ในการเกบขอมลและวเคราะหเพอการวจย โดยรายละเอยดของผลการวจย ผวจยแบงหวขอตามวตถประสงคของการวจย ไดแก 1. เพอศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมของบคคลในครอบครว 2. เพอศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธของบคคลในครอบครว ผวจยขอเสนอผลการวจยเรอง “พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว” แบงหวขอตามวตถประสงค โดยกอนทผวจยจะเสนอรายละเอยดผลการวจยตามวตถประสงค ผวจยขอเสนอผลการวจยในเรองลกษณะครอบครวทไดสมภาษณผใหขอมล ดงน 4.1 ลกษณะครอบครวของผใหขอมล จากทผวจยไดสมภาษณผใหขอมล ตงแตวนท 17 มกราคม ถง วนท 15 กมภาพนธ พ.ศ. 2560 ผวจยไดสมภาษณผใหขอมลเปนบคคลในครอบครว มบทบาทในครอบครวเปนทง พอ แม ลกชาย และ ลกสาว จ านวน 14 คน เทากบ 14 ครอบครว ในเขตกรงเทพมหานคร โดยผใหขอมลแตละคนไมมความสมพนธในครอบครวซงกนและกน กลาวคอ ผใหขอมลทกคนไมมความเกยวของกน ผใหขอมลทงหมดเปนพอ 3 คน เปนแม 3 คน ผมสถานะเปนลก ผวจยเลอกกลมตวอยางจากระเบยบวธวจยเปนนกเรยนระดบชนมธยมปลาย เปนลกชาย 4 คน เปนลกสาว 4 คน โดยลกษณะครอบครวมความแตกตางกน สามารถแจกแจงเปนตารางได ดงน

36

ตารางท 4.1 แจกแจงลกษณะผใหขอมลและลกษณะครอบครวของผใหขอมล

ล าดบท ผใหขอมล อาย (ป) อาชพ / ระดบชน

เรยน ลกษณะครอบครว

1 พอ หมายเลข 1 53 ธรกจสวนตว ครอบครวเดยว (ลกสาว ม.6) 2 พอ หมายเลข 2 45 พนกงานบรษท ครอบครวเดยว (ลกสาว ม.6)

3 พอ หมายเลข 3 51 พนกงานบรษท ครอบครวเดยว (ลกชาย ม.4)

4 แม หมายเลข 1 53 แมบาน ครอบครวเดยว (ลกชาย ม.5) 5 แม หมายเลข 2 49 พนกงานบรษท ครอบครวเดยว (ลกสาว ม.4,6)

6 แม หมายเลข 3 46 แมบาน ครอบครวเดยว (ลกสาว ม.5)

7 ลกชาย หมายเลข 1 17 มธยมศกษาปท 6 ครอบครวเลยงเดยว (พอ) 8 ลกชาย หมายเลข 2 17 มธยมศกษาปท 6 ครอบครวขยายกงเลยงเดยว (แม)

9 ลกชาย หมายเลข 3 18 มธยมศกษาปท 6 ครอบครวเลยงเดยว (แม) 10 ลกชาย หมายเลข 4 17 มธยมศกษาปท 5 ครอบครวเดยว

11 ลกสาว หมายเลข 1 16 มธยมศกษาปท 5 ครอบครวเดยว

12 ลกสาว หมายเลข 2 16 มธยมศกษาปท 5 ครอบครวเดยว 13 ลกสาว หมายเลข 3 16 มธยมศกษาปท 4 ครอบครวเดยว

14 ลกสาว หมายเลข 4 17 มธยมศกษาปท 5 ครอบครวเลยงเดยว (แม)

จากตารางท 4.1 ผวจยไดสมภาษณพอกบแมทอยในครอบครวเดยวทงหมด ส าหรบลกนน ผวจยไดสมภาษณผใหขอมลทมลกษณะครอบครวแตกตางกนไป ทงแบบครอบครวเดยว ครอบครวเลยงเดยว และครอบครวขยาย โดยเฉพาะผใหขอมลทอยในครอบครวเลยงเดยว คอ (1) ลกชายหมายเลข 1 อยในครอบครวเลยงเดยวกบพอ (2) ลกชายหมายเลข 3 อยในครอบครวเลยงเดยวกบแม (3) ลกสาวหมายเลข 4 อยในครอบครวเลยงเดยวกบแม ส าหรบลกชายหมายเลข 2 อยในครอบครวขยายกงเลยงเดยว โดยลกชายหมายเลข 2 ใหขอมลวา อยในครอบครวทมญาตฝายแมอาศยดวย แตแบงอาณาเขตกนอย ลกชายหมายเลข 2 จะอยกบแมในบานหลงหนงในหลาย ๆ หลงรวมกน สงหนงทผวจยรบทราบจากผใหขอมลเปนลกสาวหมายเลข 3 คอ อยในครอบครวลกษณะครอบครวเดยว คอ อยกบพอและแม แตพอและแมมสถานะหยากนตามกฎหมาย

37

ผวจยไดสอบถามถงความสมพนธของบคคลในครอบครว โดยเฉพาะกบพอและแมในทกครอบครว พบวา ครอบครวทพอและแมมความสมพนธทดจะอยในครอบครวเดยวเกอบทกครอบครว ยกเวนครอบครวของลกสาวหมายเลข 3 คอ พอแมยงอยดวยกนในบาน แตสถานะทางกฎหมายคอหยากน ลกสาวหมายเลข 3 จงกลาวกบผวจยวา พวกเขาตางคนตางอยในบานหลงเดยวกน ขณะทในครอบครวเลยงเดยวของ ลกชายหมายเลข 2 และ ลกชายหมายเลข 3 ทงสองคนอยกบแม ซงแมทงสองครอบครวมความสมพนธทไมดกบพอ จงแยกกนอย ขณะเดยวกน ครอบครวของลกสาวหมายเลข 4 เปนครอบครวเลยงเดยว ซงลกสาวอยกบแมเพยงสองคน เหตผลเพราะพอเสยชวตตงแตอาย 2 ป ในเรอง พฤตกรรมการสอสารในครอบครว พบวา ชวงเวลาทพอ แม ลกชาย และ ลกสาว จะไดพบปะพดคยกบบคคลในครอบครว เกอบทกครอบครวของผใหขอมลกลาววาจะพบปะพดคยซงหนากนเมอถงเวลารบประทานอาหารเยนทบาน รองมาคอชวงเวลาทลกกลบถงบาน และชวงเวลาวนหยดเสารอาทตยทลกชายและลกสาวไมไดไปเรยน มสองครอบครวทไมเปนไปตามครอบครวสวนใหญ คอ ครอบครวของแมหมายเลข 1 ทมลกชายอยโรงเรยนประจ า ท าใหไดพบปะพดคยกนซงหนาชวงเวลาวนหยดเสารอาทตยเทานน กบครอบครวของลกสาวหมายเลข 4 ทแมจะตองท างานจนบางวนลกสาวกลบถงบานกอนตองอยบานคนเดยว ประเดนการดแลบคคลในครอบครว จากการสมภาษณทงฝายพอแมและฝายลก พบในเรองของความสมพนธระหวางพอแมกบลก การอบรมหรอการสอน กจกรรมเพอสรางความสมพนธในครอบครว การควบคม และวธการสอสารระหวางพอแมกบลก ดงตอไปน เรองความสมพนธระหวางพอแมกบลก ในฝายพอแม ผวจยพบวา พอกบแมทง 6 ตวอยางไดบอกกบผวจยวามความสมพนธทด โดยพอและแมทง 6 ตวอยางไดยกตวอยางใหผวจยทราบวา ลกของพอแมกลมตวอยางจะเขาหาเพอพดคยในประเดนของลก ๆ เอง โดยเรองทลกจะเขามาพดคยดวย เรยงล าดบตามทเหมอนกนทสดสามล าดบแรก คอ เรองในชวตประจ าวนหรอเรองในโรงเรยน เรองการเรยน และ เรองทลกชอบหรอสนใจ ขณะเดยวกน พอแมทง 6 ตวอยางเขาหาลกเพอพดคยกบลกในเรองทพอแมตองการรบร เรยงล าดบตามทเหมอนกนทสดสามล าดบแรก คอ เรองการเรยน (ครอบคลมเรองการเรยนตอ) เรองเรองในชวตประจ าวนหรอเรองในโรงเรยน และ เรองการใชเงน ส าหรบการสมภาษณฝายลก ผวจยพบวา กลมตวอยางลกทกลาววามความสมพนธทดกบพอแม คอ ลกชายหมายเลข 4 ลกสาวหมายเลข 1 และลกสาวหมายเลข 2 จะสนทกบแมมากกวาพอ สวนกลมตวอยางทมความสมพนธทดกบแมฝายเดยว (ไมมความสมพนธทดกบพอ) ไดแก ลกชายหมายเลข 2 เนองจากเขากลาววาไมไดคยกน

38

เพราะแยกกนอยกบแมและนาน ๆ ถงไดคยกนบาง ลกชายหมายเลข 3 เนองจากเขากลาววาไมไดคยกนเพราะแยกกนอยกบแม รวมถงลกสาวหมายเลข 4 เนองจากพอเสยชวตไปแลว สวนกลมตวอยางทมความสมพนธทดกบพอฝายเดยว (ไมมความสมพนธทดกบแม) ไดแก ลกชายหมายเลข 1 เนองจากอยกบพอและพชาย แมของเขาท างานอยตางจงหวด (แยกกนอย) นาน ๆ ครงถงไดพดคยกน สวนลกสาวหมายเลข 3 ผวจยพบวา เธอกลาววามความสมพนธทดกบแม แตในการสมภาษณ เธอยกตวอยางวาเวลาทคยกนจะมการใชค าพดทกระแทกกระทนกบเธอ รวมไปถงแมเคยใชอารมณพดคยกบลก จนเธอกลาววาเธอมเบอแมบาง รวมถงเธอกลาววาแมตองเดนทางไปท างานตางประเทศเปนบางครง ผวจยจงสนนฐานวา ลกสาวหมายเลข 3 อาจไมมความสมพนธทดกบพอและแมเลย เนองจากตวอยางทกลาวมา อกทงไมไดคยกบพอแมวาพอจะอยบาน เพราะแมกบพอหยากนดวย ดงนน จากความสมพนธทงหมดทกลาวมา ผวจยจะอธบายจากการสมภาษณกลมตวอยางเพมเตม เพอความหนกแนนในการเสนอผลการวจยทกลาวน โดยเสนอเพมเตมตอไป การอบรมหรอการสอน ในฝายพอแม ผวจยพบวา การอบรมหรอการสอนในผใหขอมลทกคนมความแตกตางกนไป ทางดานผใหขอมลทเปนพอ พอหมายเลข 1 จะเนนการสอนเรองการใชเงน เนองจากลกสาวของผใหขอมลยงไมมรายไดแตมสงทตวเองตองการจงตองรบกวนพอออกคาใชจายให รองลงมาคอเรองอนาคตกบการประกอบอาชพ เพราะยงเปนหวงในหนาทการงานในอนาคตของลก จงแนะแนวอาชพตาง ๆ และสาขาวชาทจะเรยนเพอประกอบอาชพในอนาคต ของพอหมายเลข 2 จะสอนลกสาวเรองวนยและความรบผดชอบ เชน รบผดชอบเรองการบาน เรองงานบาน โดยเฉพาะเรองงานบานทตองบอกกลาว บางครงสงเกตลกสาวของเขากรบผดชอบมากเกนไปจนเครยด พอจงบอกใหลดงานลงเพอผอนคลายดวย แตเรองการเรยน พอหมายเลข 2 จะสอนการบานในชวงเวลากลางคนหลงจากกนขาวเยนในครอบครวและอาบน าแลว ของพอหมายเลข 3 จะสอนเรองการใชชวตเปนหลก เชน การท างานบาน การใชเงน ความรบผดชอบ รองลงมาคอ เรองแนะแนวการเรยนในอนาคต พอหมายเลข 3 ไดยอมรบกบผวจยวาเขาคาดหวงใหลกไดเรยนหรอมอาชพทเขาตองการ แตเขากคดวาเรองนบงคบไมได เพราะลกชายเขาอยากท าอยากเปนอะไรกเปนชวตของเขา เรามหนาทสอนเขาใหเปนคนดของสงคม ส าหรบการอบรมหรอการสอนของผใหขอมลทเปนแม แมหมายเลข 1 จะไมคอยหวงลกชายเทาไรนก เพราะลกชายอยโรงเรยนประจ า โรงเรยนไดสอนลกชายในทก ๆ วนอยแลว นอกจากเสารอาทตยหรอปดเทอมกจะอยกบครอบครว แตกมเรองทอบรมหรอสอนดวย คอ เรองการอยในสงคมโรงเรยนประจ า โดยเฉพาะเรองรนพรนนอง แมจะสอนลกชายวาอยาแกลงหรอรงแกรนนอง ใหเอนดและแบงปนแกพวกเขา สวนแมหมายเลข 2 กลาววา เขาจะไมอบรมหรอสอน แตเขาใชวธเตอน คอการไม

39

บงคบ พดใหเขาคด เหมอนเพอนเตอนเพอน เชน เตอนเรองการใชโทรศพทในทสาธารณะ เตอนวาอยาเลนเวลายนรอรถสาธารณะ จะมคนมาฉกมาแยงไปจากมอ เตอนเรองอานหนงสอในชวงสอบ เตอนเรองแบงเวลา สวนแมหมายเลข 3 กลาววาไดสอนเรองทว ๆ ไป แตมยกตวอยางคอ สอนเรองการเขาสงคม คอ ใหคบเพอนหลาย ๆ กลมหลายคน คนอนจะไดชวยได สอนเรองการเรยน และเรองงานบาน ในมมมองของผใหขอมลทเปนลกชายและลกสาว ผใหขอมลกลมนไดสะทอนเรองการอบรมและการสอนของพอหรอแมของพวกเขา ดงน ลกชายหมายเลข 1 เปนครอบครวเลยงเดยวทอยกบพอ เขากลาววา พอจะสอนเรองการแบงเวลา คอ เขามพฤตกรรมตดเกม พอจะบอกวาใหเบาลงหนอย แบงเวลาไปท าอยางอนบาง ลกชายหมายเลข 2 เปนครอบครวขยายกงเลยงเดยวทอยกบแม เขากลาววาแมจะสอนแทบทกเรอง เชน เรองการตนไปโรงเรยน เรองท าการบาน สองเรองนเปนเรองทแมอบรมทกวน รองลงมาคอ เรองการใชเงน คอ ใหประหยดใชจาย ลกชายหมายเลข 3 เปนครอบครวเลยงเดยวทอยกบแม เขากลาววาแมจะสอนวาไมใหทะเลาะววาทกบคนอน เพราะแมรวาเขาเคยไปมเรองทะเลาะววาทมากอน อกเรองคอเรองผหญง คอ แมรวาเขามแฟน แมจงสอนใหเขาปองกนการมเพศสมพนธเพอไมใหมเพศสมพนธกบแฟนแลวทอง ลกชายหมายเลข 4 เปนครอบครวเดยว เขาสนทกบแมมากกวาพอ ไดกลาววาแมจะสอนเรองงานบาน คอ ใหท าเปนกจวตร หากชวยไดตองชวย รองลงมาคอเรองการใชเงน คอ สอนใหประหยด อยากไดอะไรใหซอเอง แตพอของเขากไดสอนเขาเรองการใชเงนเหมอนกน แตจะมแตกตางไป คอ พอจะสอนเรองการเรยน คอ การอานหนงสอ การสอบเขามหาวทยาลย และสอนเรอ งแนวทางการท างานในอาชพตาง คอ เรยนสาขาวชาตาง ๆ แลวท างานอะไรไดบาง ดานของลกสาวทไดรบการอบรมการสอนจากพอแม ลกสาวหมายเลข 1 เปนครอบครวเดยว กลาววา แมซงสนทกวาพอจะสอนเรองสขภาพ คอใหดแลสขภาพของตวเอง อยานอนดก โดยเฉพาะเรองอาหารการกน แมวาแมจะสอนแลวแตกยงไมกนผกจนแมตองซอวตามนมาทดแทน สวนพอจะสอนเรองการเขาสงคม คอ ใหเขาหาเพอน อยาคยกบเพอนดวยการใชอารมณ ลกสาวหมายเลข 2 เปนครอบครวเดยว กลาววา แมซงสนทกวาพอจะสอนเรองมารยาท การปฏบตตวกบผใหญ ซงเธอไมคอยปฏบตตามเทาไร ส าหรบพอจะสอนเรองการเรยนบางเลกนอย สวนมากจะเปนบนเรองการเรยนมากกวา ลกสาวหมายเลข 3 เปนครอบครวเดยวทพอแมหยากนแตอยรวมกน จะคยกบแมมากกวาพอ แมจะสอนเรองการเขาสงคม คอ ใหคบเพอนทด ถาจะคบเพอนทไมดกคบไดแตตองเพอนคนนนใหมาทางทดดวย รวมถงการคบแฟนผชาย คอ แมจะไมใหลกสาวมแฟน แตลกสาวกเชอและปฏบตตาม สวนลกสาวหมายเลข 4 เปนครอบครวเลยงเดยวทอยกบแม มความสมพนธทด เนองจากลกสาวจะเรยกแมวา “พ” และมการคยกนแบบพนองมากกวาแมลกเนองจากอายหางกนไมมาก ลกสาวอาย 17 ป สวนแมอาย 35 ป เธอกลาววา

40

แมจะไมไดสอนอะไร ใหคดเอง ท าเองทกอยาง แตผวจยสอบถามอกกพบวา แมมอบรบเรองการไปโรงเรยนบางบางครง คอ ใหไปเรยนตรงเวลา อยาไปสายเพราะบานใกลโรงเรยน ในเรองกจกรรมทท ารวมกนเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว พบวา ทกครอบครวจะมกจกรรมทท าเหมอนกนหมด นนคอ การไปกนขาวนอกบานในชวงวนหยดสดสปดาห สถานททไปกนขาวกนจะเปนรานอาหารและหางสรรพสนคา ทงน แตละครอบครวมกจกรรมอน ๆ ทแตกตางกนไป ดงน แมหมายเลข 2 กลาววา ถาไมไปกนขาวนอกบานกนกจะท ากบขาวกนกนในบาน โดยทกคนในบานจะมหนาทประกอบอาหารรวมกน เชน กนหมกระทะกนในบาน ครอบครวของแมหมายเลข 3 จะออกไปตแบดมนตนทสนามกบลกสาว ขณะเดยวกน หากลกสาวอยบานกจะดทวกบพอ ในสวนของผใหขอมลทเปนลกชายและลกสาว พบวา ครอบครวของลกชายหมายเลข 1 ตวเขาเปนคนชอบเลนเกม พอของเขาจะเขามาเลนเกมกบเขาดวย ครอบครวของลกชายหมายเลข 3 จะไปเทยวตางจงหวดในครอบครวและญาตเมอถงสดสปดาห ครอบครวของลกสาวหมายเลข 1 จะชมรายการโทรทศนตางประเทศ (ละครซรยของเกาหลใต) ในชวงวนธรรมดาหลงจากกลบบานและวนหยดสดสปดาห รวมทงประกอบอาหารและกนอาหารจ าพวกของปงยาง หมกระทะกนในวนหยดสดสปดาห ครอบครวของลกสาวหมายเลข 2 ในชวงวนหยดสดสปดาหจะรวมกนไปนอนหองเดยวกน โดยทไดพดคยกนและดโทรทศนรวมกนดวย และชวงวนหยดในบางครงอาจรวมกนท าสวนในบาน ครอบครวของลกสาวหมายเลข 3 จะไปเทยวตางจงหวดทใกลกบกรงเทพมหานครกบแม เชน ตลาดน า สวนครอบครวของลกสาวหมายเลข 4 ในวนหยดสดสปดาห แมและลกสาวจะไปชมภาพยนตรดวยกนบอย ในเรองของการควบคมทพอแมก าลงควบคมอย ผวจยพบวา พอและแมผใหขอมลทกคน พยายามในการควบคมลก ๆ ของพวกเขา เรองทควบคมเหมอนกนในสองอนดบแรก ไดแก (1) เรองการเรยน เชน การตรวจสอบผลการเรยน การพดคยถงการศกษาตอ การถามถงการบานและการควบคมการท าการบาน แตจะมการพดถงการควบคมเพอใหเรยนตอระดบมหาวทยาลยตามความตองการของพอหรอแมและไมไดควบคมเรองการเรยนตอ โดยผใหขอมลทควบคมการเรยนตอตามความตองการ ไดแก พอหมายเลข 1 พอหมายเลข 2 และ แมหมายเลข 2 สวนพอและแมผใหขอมลทเหลอ ไมไดควบคมลกวาจะตองเรยนตามทพอแมตองการ (2) เรองในชวตประจ าวนทวไป ถาเปนลกผชาย พอหมายเลข 3 ควบคมเรองการกลบบานใหตรงเวลา แมหมายเลข 1 กควบคมเรองนเชนกน แตจะเพมเตมคอการระมดระวงตวในการเดนทาง เพอไมใหเกดเหตการณเลวราย เชน มจฉาชพขโมยสงของมคา หรอ การทะเลาะววาทซงกบบคคลอนซงไมสามารถควบคมฝายตรงขามได สวนลกผหญง พอหมายเลข 2 ควบคมเรองการท างานบาน แมหมายเลข 2 และหมายเลข 3 ควบคมเรองการใชเวลา เชน ควบคมการดทว การเลนคอมพวเตอร

41

เวลาเขานอน เปนตน รวมทงมเรองอน ๆ ทพอและแมควบคม เชน พอหมายเลข 1 ควบคมลกสาวเรองการใชเงนอยางประหยด คอ ลกสาวจะรบเราใหพอซอของให พอจะควบคมวาจะตองชวยกนเกบเงนซอ พอหมายเลข 2 ควบคมเรองสขภาพและอาหารการกน คอ ใหกนนอยลงเพราะจะอวนขน สวนของผใหขอมลทเปนลกชายและลกสาว ในมมมองของพวกเขา ผวจยไดถามถงการรบรจากการควบคมของพอแมของพวกเขา รวมทง เรองทลกชายและลกสาวสามารถมอ านาจควบคมพอแมของพวกเขาได โดย ลกชายหมายเลข 1, 2 และ 4 จะรบรการควบคมของพอหรอแมได และจะท าตามทควบคมบาง ไมท าตามทควบคมบาง เชน ลกชายหมายเลข 1 พอจะควบคมเรองการเลนเกม ลกชายหมายเลข 2 แมจะควบคมเรองการใชเงนและการท างานบาน ลกชายหมายเลข 3 แมจะควบคมเรองใหชวยกจการธรกจของบานคอการสงสนคา ลกชายหมายเลข 4 พอจะควบคมเรองการพดกบผใหญและแมจะควบคมเรองใหท างานบาน สวนผทเปนลกสาว พอและแมของผใหขอมลทเปนลกสาวมความแตกตางกนไป ไดแก ลกสาวคนท 1 แมจะควบคมเรองการใชเงน ลกสาวคนท 2 แมจะควบคมเรองการเรยนและการกลบบานเปนเวลา ลกสาวคนท 3 แมจะควบคมเรองการคบผชาย คอ ไมตองการใหลกสาวมแฟน สวน ลกสาวคนท 4 แมจะควบคมเรองการเขาสงคม คอ แมจะควบคมวาไมใหไปนอนบานเพอน และแมจะใหลกสาวเปด GPS จากโทรศพทมอถอของลก ถาลกสาวปด GPS แมจะโทรมาถามวาปดท าไม ซงลกสาวทกคนรบรและยอมรบการควบคมของแม แตลกสาวหมายเลข 2 จะตอตานเรองการกลบบานเปนเวลา คอ เธอบอกกบผวจยวาไมไดท าตามทแมบงคบ ผวจยยงสงเกตวา จากทลกสาวทกคนใหขอมล จงไดรวา พอของลกสาวทกคนไมไดมเรองทตองควบคมลกสาว ในเรองทลกชายและลกสาวสามารถมอ านาจควบคมพอแมของพวกเขาได ลกชายหมายเลข 1 กลาววา พอจะตามใจ อยากไดอะไรกซอให แตตองท าตวใหด รวมถงท างานบานใหดวย ลกชายหมายเลข 2 จะใหแมท างานบานและงานทผหญงถนด เชน รดผา เยบปกถกรอย ลกชายหมายเลข 3 สามารถขอคาขนมคณแมเพมไดในบางวน และ ลกชายหมายเลข 4 จะใหพอพาไปเทยวนอกบานสดสปดาห และจะใหแมท างานบานหากตองท าการบานหรออานหนงสอสอบ สวนลกสาวหมายเลข 1 บอกวาตองใหพอมารบทโรงเรยนทกวน รวมถงไมท างานบาน ลกสาวหมายเลข 2 จะขอใหแมท างานบานให เชน รดผา แตสวนใหญจะไมท างานบาน ลกสาวหมายเลข 3 จะขอคาขนมเพมเมอตองท ากจกรรมทโรงเรยนเกนเวลากลบบาน หรอขอเงนไปเรยนพเศษ หรอเงนซอหนงสอเรยน สวนลกสาวหมายเลข 4 จะขออนญาตแมไปเทยวนอนคางบานเพอนทตางจงหวดใกลกบกรงเทพ ในเรองของการสอสารของพอแมกบลก ผวจยพบวา พอหมายเลข 1 ใชวธการสอสารอยางเปนเหตผล มวธการพดอยางนมนวล พอหมายเลข 2 ใชวธการสอสารอยางเปนเหตผล ใชลกษณะยกตวอยาง

42

ในอดตทพอเคยพบมาสอนลก พอหมายเลข 3 ใชวธการสอสารอยางเปนเหตผลผสมกบวธการพดแบบเพอน ผใหขอมลทเปนแมทกรายใชวธการสอสารแบบเพอนกบลก แตแมหมายเลข 2 จะใชน าเสยงแขงกราวในบางเวลา เชน เวลาบงคบลกใหท าตามเวลา เวลานอน เวลาท าการบาน สวนผใหขอมลทเปนลกชายและลกสาว ผวจยพบวา ลกชายหมายเลข 1 ใหขอมลวาพอของเขาจะตามใจ ไมบงคบอะไรมาก บางครงพอกเลนดวยกบลก ลกชายหมายเลข 2 กลาววาแมของเขาจะบนแตเรองเดม เชน การตนนอน การไปเรยนสาย ซงไมมผลตอตวเขา ลกชายหมายเลข 4 กลาววาแมจะคยกนแบบเพอน มบางเวลาทบน สวนพอจะคยแบบเพอนผสมกบการสอนแบบเปนเหตผล แตผวจยสงเกตลกชายหมายเลข 3 จะไมคอยพดถงแมเทาไร สวนของลกสาว ลกสาวหมายเลข 1 กลาววา แมของเขาชอบบนเรองของเธอ เมอแมสงอะไรเธอกไมท าในบางครง ลกสาวหมายเลข 2 กลาววา แมกบพอจะคยกนแบบเพอน เชนเดยวกบลกสาวหมายเลข 4 ทแมจะคยกบเธอแบบเพอน เนองจากอายแตกตางกน แตผวจยสงเกตทลกสาวหมายเลข 3 เธอกลาววา แมไมบอกเหตผลทไมใหไปเรยนตอทตางจงหวดทเธอตองการ มบางทแมพดกระแทกกระทน รวมถงมการทะเลาะกบพอในครอบครวดวย รวมถงเธอเปนคนทเงยบกบแม ผวจยจงตดสนวา แมของลกสาวหมายเลข 3 อาจใชอารมณในการพดคยกบคนในครอบครวเปนบางครง จากทผวจยไดเรยบเรยงขอมลดานครอบครวของผใหขอมลทงหมด จงสามารถวเคราะหไดดงน (1) พอหมายเลข 1 สนทกบลกสาว (2) พอหมายเลข 2 สนทกบลกสาว (3) พอหมายเลข 3 สนทกบลกชาย (4) แมหมายเลข 1 สนทกบลกชาย (5) แมหมายเลข 2 สนทกบลกสาว (6) แมหมายเลข 3 สนทกบลกสาว (7) ลกชายหมายเลข 1 สนทกบพอ (8) ลกชายหมายเลข 2 ไมสนทกบแม (9) ลกชายหมายเลข 3 ไมสนทกบแม (10) ลกชายหมายเลข 4 สนทกบพอและแม (11) ลกสาวหมายเลข 1 สนทกบพอและแม (12) ลกสาวหมายเลข 2 สนทกบพอและแม (13) ลกสาวหมายเลข 3 ไมสนททงพอและแม (14) ลกสาวหมายเลข 4 สนทกบแม

43

4.2 พฤตกรรมการใชสอใหมของผใหขอมล ในเรองพฤตกรรมการใชสอใหม จากการสมภาษณผใหขอมลทเปนพอ แม ลกชาย และลกสาวทงหมด มพฤตกรรมการใชสอใหมทเปนแอพพลเคชนของโทรศพทมอถอ ซงบอกถงระยะเวลาในการใชสอใหมในโทรศพทมอถอในหนงวน (ระยะเวลาเปนชวโมง) และแอพพลเคชนทใชบอยทสดในหนงวนสามอนดบแรก ผวจยไดแจกแจงจากทไดสมภาษณเชงลกตามตารางตอไปน ตารางท 4.2 แจกแจงลกษณะพฤตกรรมการใชสอใหมของผใหขอมล

ล าดบท ผใหขอมล เวลาในการใชในหนงวน (โดยประมาณ)

แอพพลเคชนทใชมากทสด 3 อนดบแรก

1 2 3

1 พอ หมายเลข 1 1 ชวโมง LINE Facebook แอพฯ หน 2 พอ หมายเลข 2 1 ชวโมง LINE YouTube Facebook

3 พอ หมายเลข 3 1 ชวโมง Facebook LINE YouTube

4 แม หมายเลข 1 2 ชวโมง LINE Facebook Instagram 5 แม หมายเลข 2 3 ชวโมง Facebook LINE YouTube

6 แม หมายเลข 3 นอยกวา 1 ชวโมง LINE YouTube -

7 ลกชาย หมายเลข 1 4 ชวโมง Facebook LINE - 8 ลกชาย หมายเลข 2 4 ชวโมง LINE Facebook Twitter

9 ลกชาย หมายเลข 3 4 ชวโมง Facebook LINE YouTube 10 ลกชาย หมายเลข 4 5 ชวโมง Facebook LINE YouTube

11 ลกสาว หมายเลข 1 12 ชวโมง LINE Facebook Twitter

12 ลกสาว หมายเลข 2 8 ชวโมง Twitter LINE Facebook 13 ลกสาว หมายเลข 3 7 ชวโมง YouTube LINE Instagram

14 ลกสาว หมายเลข 4 16 ชวโมง Facebook LINE Instagram

จากตารางท 4.2 ผวจยพบวา ความแตกตางในระยะเวลาในการใชสอใหมในโทรศพทมอถอในหนงวนของกลมผใหขอมล มความแตกตางตามกลมผใหขอมลประเภทตาง ๆ แตจะมความใกลเคยงในระยะเวลาการใชสอใหมในโทรศพทมอถอในกลม ๆ นน ตวอยางเชน กลมผใหขอมลท เปนพอ จะใชเวลาในการใชโทรศพทมอถอในการเขาถงแอพพลเคชนใกลเคยงกน ระยะเวลาประมาณ 1 ชวโมง โดยให

44

เหตผลในทศทางเดยวกนคอ ตองท างานเปนหลก และท าอยางอนทไมสามารถใชโทรศพทมอถอได เชน ขบรถ หรอท ากจกรรมอยางอนภายในบาน มากกวาการมโทรศพทมอถอตดตวตลอดเวลา ส าหรบกลมผใหขอมลทเปนแม จะมความแตกตางกลบกลมผใหขอมลทเปนพอ นนคอ ภาระในชวตประจ าวนของแมจะมนอยกวาพอ พอจะออกไปท างาน ขบรถ ท ากจกรรมอยางอน สวนแมท างานบาน รวมทงท างานทมเวลาในการผอนคลาย จงสามารถมเวลาในการใชโทรศพทมอถอไดมากกวา อยางไรกตาม ความแตกตางในกลมน คอ แมหมายเลข 3 กลาววา เธอไมใชคนตดโทรศพทมอถอ อกทงมภาระงานบานและชวยเหลอกจการของสาม จงใชเมอจ าเปนและใชกบลกเทานน ส าหรบกลมผใหขอมลทเปนลกชาย กลมนจะใชเวลาเขาถงแอพพลเคชนเยอะขนกวากลมพอและกลมแม แตกลมลกชายจะใชเวลาเขาถงใกลเคยงกน เนองจากกลมลกชายกลาวในทศทางเดยวกนวา จะท ากจกรรมอน ๆ ในชวตประจ าวนดวย เชน ลกชายหมายเลข 1 เลนเกมเครองหรอเกมคอมพวเตอร ลกชายหมายเลข 2 จะออกไปถายภาพขางนอกบาน ลกชายหมายเลข 3 มแฟนจงพบปะแฟนมากกวาบวกกบชวยเหลอกจการของบาน และ ลกชายหมายเลข 4 จะไปเรยนพเศษกบเลนกฬามากกวา ขณะเดยวกน กลมผใหขอมลทเปนลกสาวจะใชเวลากบแอพพลเคชนโทรศพทมอถอมากทสด ลกสาวหมายเลข 1 ใชเวลากบสอใหมนาน 12 ชวโมงตอวน นอกจากเธอจะใช LINE, Facebook และ Twitter แลว เธอกลาววายงใชแอพพลเคชนประเภทสงคมออนไลนเยอะมาก เชน Instagram, WeChat, WhatsApp, Skype ฯลฯ ลกสาวหมายเลข 2 มเหตผลทใช Twitter เปนหลก คอ เพอตามขอมลขาวสารทรวดเรว ลกสาวหมายเลข 3 จะใช YouTube ดคลปวดโอเปนหลก สวนลกสาวหมายเลข 4 เธอบอกวาใชโทรศพทมอถอทงวน นนคอ การจบทงวน มตดตวหยบมาดตลอดเวลา เธอบอกวาใชโทรศพทมอถอถง 16 ชวโมง ซงผวจยคาดวา นาจะเปนพฤตกรรมการใชทใชตดตวมากกวา จากทผวจยสมภาษณผใหขอมลทกคน พบวา ผใหขอมลทกคนใชแอพพลเคชน LINE ซงกคอแอพพลเคชนส าหรบสนทนาระหวางบคคลหรอสนทนากลม ผวจยจงถามเรองกลมสงคมในแอพพลเคชน LINE (เรยกวา “กรปไลน”) ทเขาไปเปนสมาชกในกลมตาง ๆ แตผใหขอมลเกอบทกคนจะมกรปไลนทมสมาชกในครอบครวอยในกรปไลน ผใหขอมลทเปนลกษณะครอบครวเดยวจะมสมาชกของบานอยในกรปไลนทกคน ไดแก พอหมายเลข 1, 2 และ 3 แมหมายเลข 1, 2 และ 3 ลกชายหมายเลข 4 ลกสาวหมายเลข 1 และ 2 ส าหรบครอบครวของลกสาวหมายเลข 3 มลกษณะเปนครอบครวเดยว พอกบแมหยากนแตยงอยบานหลงเดยวกน สมาชกของกรปไลนจะมแตผใหขอมล (ลกสาวหมายเลข 3) แมและพสาว สวนพอนนไมไดอยในกรปไลนเพราะไมไดใชโทรศพทมอถอแบบ Smartphone ในสวนผใหขอมลทเปนครอบครวเลยงเดยวทมกรปไลนของครอบครว ไดแก ลกชายหมายเลข 3 มสมาชกในกรปไลนครอบครวเปนผใหขอมล แม และพสาว รวมถง ลกสาวหมายเลข 4 เนองจากพอเสยชวตแลว กรปไลนครอบครวจงมสมาชก

45

เปนญาตทางแมอยในกรปไลนดวย สวนผใหขอมลทไมมกรปไลนครอบครว ไดแก ลกชายหมายเลข 1 โดยใหเหตผลวา พอไมคอยสงไลน สวนมากจะโทรมามากกวา รวมถง ลกชายหมายเลข 2 โดยใหเหตผลวา ร าคาญ ไมอยากยงเกยวกบคนในกรปไลนครอบครวเปนกลมนามสกล คอ เปนแมและญาตรวมอยดวย แลวยงมสมาชกในกลมพยายามดงใหลกชายหมายเลข 2 เขากรปไลนครอบครว แตกไมเขาเปนสมาชกกลม 4.3 พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธในครอบครวของผใหขอมล ในสวนของพฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธทไดสมภาษณผใหขอมล จากหวขอพฤตกรรมการใชสอใหมทเสนอไปกอนหนาน ผวจยพบวา ผใหขอมลทกคนใชแอพพลเคชน LINE ในสอใหมผานโทรศพทมอถอ จงด าเนนการสมภาษณเชงลกในการใชแอพพลเคชน LINE กบคนในครอบครวของผใหสมภาษณ ซงจะเนนไปทความสมพนธระหวางพอหรอแมกบลก ผวจยไดสอบถามถงพฤตกรรมการใชสอใหมเมอใชกบบคคลในครอบครว กลาวคอ ผวจยไดถามถงเหตการณในการใชเครองมอสอสาร หากผใหขอมลทกคนไมไดพบปะพดคยกบบคคลในครอบครวแบบซงหนาหรอตดตอทางสายโทรศพท ผวจยพบวา ผใหขอมลทกคนเลอกใชแอพลเคชน LINE ในการตดตอสอสารกบบคคลในครอบครว เมอไดสอบถามถงการไดมาของชองทางเพอการตดตอกบบคคลในครอบครวผานแอพลเคชน LINE นนคอ ตองมาจากการ Add friend ใน LINE โดยมฝายหนง Add ไปหาและอกฝายหนงตอบรบการ Add friend ผวจยไดสอบถามในประเดนน เพอตรวจสอบวา ฝายใดเปนฝาย Add ไปหากอน ฝายพอแมหรอฝายลก เมอไดสอบถามในประเดนขางตน ผวจยพบวา พอและแมผใหขอมลเกอบทกคนไมทราบวธการใช LINE เมอตองการใชในชวงเรมตนการใชงาน จงใหลกชายและลกสาวของผใหขอมลตดต งแอพลเคชน LINE เพอการใหสนทนารปแบบขอความผานโทรศพทมอถอได โดยผใหขอมลท เปนกรณน ไดแก พอหมายเลข 1 พอหมายเลข 2 แมหมายเลข 2 และแมหมายเลข 3 สวนแมหมายเลข 1 และพอหมายเลข 3 นน ไมตองใหลกของเขาตดตงแอพพลเคชนให แมหมายเลข 1 และพอหมายเลข 3 สามารถท าไดเอง โดยแมหมายเลข 1 กลาววา ลกชายของเธอ Add มาหากอน สวนพอหมายเลข 3 เปนฝายท Add ไปหาลกชายของเขา ซงลกชายกรบ Add ตามปกต

46

สวนดานของผใหขอมลทเปนลกชายและลกสาว ผวจยพบวา ผใหขอมลลกชายและลกสาวจะ Add แอดไปหาพอแมกอน มากกวาพอแม Add มาหาเอง ผใหขอมลท Add ไปหาพอแมกอน ไดแก ลกชายหมายเลข 1 ลกชายหมายเลข 2 ลกชายหมายเลข 4 ลกสาวหมายเลข 1 และลกสาวหมายเลข 2 สวนทแม Add มาหาผใหขอมลกอน ไดแก ลกชายหมายเลข 3 และลกสาวหมายเลข 3 ส าหรบลกสาวหมายเลข 4 ไดกลาววา เธอจ าไมไดวาฝายใด Add ไปหากอนกน จากการสมภาษณในประเดนการ Add friend ในแอพพลเคชน LINE ของผใหขอมล ท าใหผวจยทราบถงความสมพนธเพมเตมในการเขาหาบคคลในครอบครวของแตละฝายไดวา ลกของผใหขอมลทเปนพอแมอาจเขาหาพวกเขาเพราะสนทสนมและไววางใจ ไดแก พอหมายเลข 1 พอหมายเลข 2 แมหมายเลข 2 และแมหมายเลข 3 สวนแมหมายเลข 1 และพอหมายเลข ท Add LINE ไปหาลกกอน อาจเปนไปไดวา ทงสองคนนมความช านาญในการใชเทคโนโลยการสอสาร หรอ ถากลาวถงความสมพนธ ทงสองคนนอาจตองเขาหาลกของพวกเขา ส าหรบสวนของผใหขอมลทเปนลกชายลกสาว การทพวกเขา Add ไปหาพอแมกอนโดยไมไดถกบงคบหรอรบค าสงใหท า แตท าเอง นนหมายถง พวกเขามความสนทสนมและไววางใจแกพอแมของพวกเขา ซงไดแก ลกชายหมายเลข 1 ลกชายหมายเลข 2 ลกชายหมายเลข 4 ลกสาวหมายเลข 1 และลกสาวหมายเลข 2 สวน ลกชายหมายเลข 3 และลกสาวหมายเลข 3 ทแม Add มาหาเอง อาจเปนไปไดวา แมของพวกเขาเขาหา หรอช านาญในการใชเทคโนโลย หรอเปนหวง หรอไมไววางใจอยางใดอยางหนง ในเรองของเนอหาในการสนทนาผานสอใหม ซงเปนแอพพลเคชน LINE บนโทรศพทมอถอ ผวจยไดสอบถามกบผใหขอมลทกคนในเรองเนอหาของการสนทนา วาพดคยเรองอะไรกนบางในชองทางน ผลการวจยจากการสมภาษณผใหขอมลทเปนพอและแม มดงน (1) พอหมายเลข 1 - ทกทาย ถามไถ เชน ตอนนท าอะไรอย - สงรปให โดยเฉพาะ รปเกาเมอสมยพอเปนเดกใหลกด (2) พอหมายเลข 2 - นดหมายรบลกสาว โดยจะสอบถามวาอยไหน ใหรอทไหน - ลกสาวจะสงรปของทอยากไดใหพอซอให (3) พอหมายเลข 3 - สอบถามลกชายวาอยไหนเมอลกออกไปขางนอก เชน ไปเรยน ไปเทยวแลวถงเวลาตองกลบบาน

47

- สงขอมลตอจากอนเทอรเนต (Share) ในเรองทเปนประโยชนใหลกอาน เชน ขาวสาร อาหาร สขภาพ การเรยน และเรองภยใกลตว (4) แมหมายเลข 1 เนองจากลกชายไมสามารถใชโทรศพทมอถอได เพราะอยโรงเรยนประจ า จงจ าเปนตองใชแอพพลเคชน LINE ในการสงขอความอานกน โดยมเนอหาดงน - ลกชายจะสงขอความขอความชวยเหลอเมอตองการสงของจากทบานใหพอหรอแมน าไปใหทโรงเรยน - สอบถามลกชายวาอยไหนเมอลกออกไปขางนอก เชน ไปเทยวแลวถงเวลาตองกล บบาน (5) แมหมายเลข 2 - สอบถามลกสาววาอยไหนเมอลกออกไปขางนอก เชน ไปเรยน ไปเทยวแลวถงเวลาตองกลบบาน - ลกจะสงขอความหาแมเพอขอความชวยเหลอ เชน ถามหาสงของหรอใหหาสงของทลกตองการ รวมถง ถามแมวาอาหารเยนมอะไรใหกนในวนนน (6) แมหมายเลข 3 - นดหมายรบลกสาว โดยจะสอบถามวาอยไหน ใหรอทไหน เวลากโมง - ถายรปและสงรปสตวเลยง (แมว) ทบานใหลก จะเหนวา วตถประสงคในการใชสอใหมเปน LINE ของพอและแมผใหขอมลมความเหมอนกนและแตกตางกนในเรองเพศ กลาวคอ พอแมทมลกสาว คอ พอหมายเลข 2 แมหมายเลข 2 และแมหมายเลข 3 จะตองสอบถามสถานะของลกสาววาขณะนอยทไหน ตองไปรบเวลาใด ไปรบทไหน นนคอตองสอบถามแสดงถงความเปนหวงลกสาว สวนพอแมทมลกชาย คอ พอหมายเลข 3 และ แมหมายเลข 1 จะสงขอความแคสอบถามถงสถานะวาอยทไหน ความเปนหวงลกชายจะมนอยกวาความเปนหวงลกสาว ในขณะทผใหขอมลทเปนลกชายและลกสาว ใหขอมลกบผวจยเรองของเนอหาทสนทนาผานสอใหมทางแอพพลเคชน LINE ผลการวจยมดงน (7) ลกชายหมายเลข 1 ผใหขอมลคนนกลาววา พอจะโทรศพทมาหามากกวาการสงไลน แตแมทอยตางจงหวดจะคยไลนเปนสวนใหญ นาน ๆ แมจงจะสนทนาทางสายโทรศพท โดยมเนอหาดงน

48

- สอบถามพอในเรองราวในชวตประจ าวน เชน สอบถามวามารบทโรงเรยนหรอไม สอบถามวาวนนจะกนอะไร - การสนทนากบแมทาง LINE แมจะชวนคยเรองในชวตประจ าวน เชน เรองการเรยน เพอนทโรงเรยน รวมถง สอบถามลกเรองคาใชจายในชวตประจ าวน (8) ลกชายหมายเลข 2 - บอกกบแมเชงรายงานในเรองชวตประจ าวน เชน กลบบานกโมง ไปทไหนตอ ซงแมจะสงขอความตอบกลบดวยการถามวากนขาวหรอยง จะกลบกโมง ฯลฯ - สงสตกเกอรระหวางกน แมจะสงแบบทใหดาวนโหลดฟร สวนลกจะใชสตกเกอรแบบซอ - แมจะสงภาพธรรมะมายงลก รวมถง สงขอมลตอจากอนเทอรเนต (Share) ในเรองขาวสาร และเรองภยใกลตว (9) ลกชายหมายเลข 3 - สนทนาและสอบถามเรองชวตประจ าวน เชน ไปโรงเรยน ไปทานขาว สอบถามวาอยทไหน - แมจะใหท างานให คอไปสงของในสถานททแมก าหนด - รบสงรปถายผาน LINE เรองงาน คอ ถายรปสงของทจะไปสง ถายรปสถานท (10) ลกชายหมายเลข 4 - บอกกบพอและแมเชงรายงานในเรองชวตประจ าวน เชน กลบบานกโมง ไปทไหนตอ ซงสงใหแมมากกวาพอ ส าหรบพอนาน ๆ ถงจะสงทหากพอสอบถาม - แมสงขอมลตอจากอนเทอรเนต (Share) ในเรองขาวสาร และเรองภยใกลตว (11) ลกสาวหมายเลข 1 - สนทนากบแมในเรองการเรยน เชน ขาวสมครสอบมหาวทยาลยตาง ๆ รวมถงเตอนใหสมครทตาง ๆ - หากคยกบพอ จะสงขอความขอใหพอมารบทโรงเรยน โดยบอกวาวนนเลกกโมง มารบทโรงเรยนดวย - สนทนากบแมเรองภาพยนตรชดประเทศเกาหลใต และ สนทนากบพอเรองเทคโนโลยการสอสาร เชน เรองโทรศพทมอถอเครองใหมออกวางตลาด โดยจะมการสงภาพใหลกดทาง LINE

49

(12) ลกสาวหมายเลข 2 - บอกกบพอและแมเชงรายงานในเรองชวตประจ าวน เชน แจงวาขนรถเมลแลว ตอนนอยทไหน โดยแมบอกใหลกสาวท าเนองจากจะไดไปรบลกสาวได เพราะบานตองเขาซอยไปอก - พอจะสงรปเวลาท าสวน รวมถง บอกวาจะท าอะไรทานทบาน สวนแมจะสงรปตวเอง และรปเวลาแมไปเทยวทตาง ๆ ซงผใหขอมลกลาววาตลกด (13) ลกสาวหมายเลข 3 - สนทนากบแมเมอขอเวลาท าอยางอนตอหลงเลกเรยน เนองจากถกจ ากดเวลากลบบาน เชน ขอไปเรยนเสรม ขอท ากจกรรมหลงเลกเรยน ซงสวนมากกจะได - ขออนญาตไปทตาง ๆ หลงจากเลกเรยน (14) ลกสาวหมายเลข 4 - ใช LINE ตดตอกบแมทกวน ลกสาวจะเปนฝายสนทนากอน จะถามวาแมอยไหน จะใหซออะไรกลบบานหรอไม - ถาแมไมอยบาน คอไปอยบานยาย แมจะใช LINE สนทนากบลกสาวแบบเหนหนาและเสยง (Video call) จากทไดสมภาษณในประเดนเนอหาในการสนทนาผานสอใหม ผวจยสรปไดวา ผใหขอมลทกคนจะสนทนาผานแอพพลเคชน LINE ในประเดนทเปนประเดนสน ๆ ทบทสนทนาสามารถจบงาย เชน สอบถามสถานะลก รองขอใหชวยเหลอ หรอรองขอใหท าในสงทฝายตรงขามตองการ สงขอมลขาวสารทตนเองสนใจ เชน รปภาพทถาย ขาวสารทถกสงตอในอนเทอรเนต เพอใหผใชอกฝายรบร ฯลฯ จะเหนไดวา ผใหขอมลทกคนจะสงขอมลขาวสารไปยงผรบสารในรปแบบทสอใหมท าได คอ สนทนาโดยการสงขอความเปนหลก สงรปภาพทถายเอง สงขอมลขาวสารทเผยแพรตอจากอนเทอรเนต (ขอมลทแชรตอ ๆ กน) ซงเปนขอมลส าเรจรป และยงมการใชการสอสารผายภาพและเสยงในทนทเปนลกษณะ Video call แตนอกจากลกษณะการสอสารผานสอใหมทไดกลาวไปนน ผวจยยงพบวา ผใหขอมลทกคนจะสอสารกบบคคลในครอบครวโดยใชแอพพลเคชน LINE โดยใช “สตกเกอร” (Sticker) ซงเปนภาพกราฟกเปนภาพนงและภาพเคลอนไหว ทงมเสยงและไมมเสยง เพอแทนความหมายเมอสอสารถงบคคลในครอบครว โดยสงสตกเกอรในภาพทแทนความหมายงาย ๆ เชน ค าทกทาย ค าขอบคณ กลาวขอโทษ ค าตอบตกลง ค าตอบปฏเสธ ฯลฯ เมอผวจยพบวา ผใหขอมลทกคนสอสารกบบคคลในครอบครวผานแอพพลเคชน LINE หรออกความหมายหนงคอ การสอสารโดยใชสอใหมทมขอความ เสยง ภาพนงภาพเคลอนไหวประกอบ ผวจยจง

50

มขอสงสยในเรองของการใหความส าคญในลกษณะการสอสารของผใหขอมล กลาวคอ ผใหขอมลทผวจยสมภาษณจะใหความส าคญ (ในทนรวมถงการเลอกใชชองทางการสอสารและความชอบ) ในการสอสารรปแบบใดมากกวากน ระหวาง การสอสารระหวางบคคลซงหนากบการสอสารระหวางบคคลโดยใชสอใหม ดงนน ค าถามทผวจยถามตอผใหขอมลทกคน จงตงค าถามอยางงาย ๆ วา เวลาทผใหขอมลสนทนากบบคคลในครอบครว จะสนทนาจรงโดยใชชองทางใดมากกวากน ระหวาง คยกนตอหนา กบ คยกนผานแอพพลเคชน LINE จากค าถามขางตน ผวจยพบวา ผใหขอมลทกคนจะใหความส าคญในการสอสารระหวางบคคลซงหนามากกวาการสอสารระหวางบคคลโดยใชสอใหม นนคอ ใชวธคยกนตอหนามากกวาคยกนผาน LINE ตวอยางเหตผลของผใหขอมล เชน พอหมายเลข 2 กลาววา สง LINE บางทตองรอ ไมรวาเขาจะอานตอนไหน เปนขออดอดมาก และใหเหตผลเพม คอ ไดรวาลกรสกอยางไร รหนาตา รอารมณวาเปนอยางไร แมหมายเลข 1 กลาววา เสยเวลาสง LINE ไป นานกวาจะตอบกลบ แมหมายเลข 3 กลาววา คยทาง LINE มนตองจม เสยเวลา ลกชายหมายเลข 1 กลาววา คยตอหนา ไมตองมานงพมพ มนเสยเวลา ลกชายหมายเลข 3 กลาววา คยทาง LINE มนไมเหนหนา เวลาคดถงใครแลวคยทาง LINE หรอ อยากเหนหนาดกวา ลกสาวหมายเลข 1 กลาววา การคยตอหนาไดอรรถรสมากกวา สามารถแสดงความ Over act ของตวเองได พมพลงใน LINE กท าไมไดเหมอนพดเอง ลกสาวหมายเลข 2 ใหความเหนเหมอนกบลกสาวหมายเลข 1 คอ การสนทนาบางเรองตองใชอารมณ สงแคขอความไมมอรรถรส ตองมการแสดงออกถงอารมณ เชนเดยวกบลกสาวหมายเลข 3 ทใหความเหนในทางเดยวกน คอ สนทนาตอหนาไดรบรความรสกไปดวย และ ลกสาวหมายเลข 4 กลาววา การสนทนาตอหนาสอสารไดดกวาทาง LINE เพราะขอความทพมพมาสามารถรไดวามอารมณอยางไร เมอผวจยไดสอบถามเรองความส าคญของการสอสาร ซงไดผลการวจยวา การสอสารระหวางบคคลซงหนามความส าคญมากกวาการสอสารระหวางบคคลโดยใชสอใหม ผวจยจงสอบถามในประเดนส าคญของการวจยน นนคอ การใชสอใหมกบบคคลในครอบครว มผลตอความสมพนธหรอไม (ผลของความสมพนธในทน คอ ความสมพนธเปลยนแปลง ความสมพนธดขน ความสมพนธแยลง หรอเกดขนในลกษณะอน ๆ) ผลการวจยพบวา จากผใหขอมลจ านวน 14 คน กลาววา การใชสอใหมไมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว 7 คน ไดแก พอหมายเลข 3 แมหมายเลข 3 ลกชายหมายเลข 1 ลกชายหมายเลข 2 ลกชายหมายเลข 3 ลกชายหมายเลข 4 และ ลกสาวหมายเลข 3 ผใหขอมล 6 คน กลาววา การใชสอ

51

ใหมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว ท าใหเกดความสมพนธทด ไดแก พอหมายเลข 1 แมหมายเลข 1 แมหมายเลข 2 ลกสาวหมายเลข 1 ลกสาวหมายเลข 2 และ ลกสาวหมายเลข 4 สวนผใหขอมลอกหนงคน คอ พอหมายเลข 2 กลาววา การใชสอใหมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว ไมท าใหเกดความสมพนธทด โดยผวจยขอน าเสนอตวอยางเหตผลของผใหขอมลแตละคน เรมดวยผทกลาววา การใชสอใหมไมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว จ านวน 7 คน ดงนคอ พอหมายเลข 3 กลาววา สอใหมซงสนทนาผานโทรศพทมอถอเปนแคสอกลาง เปนเครองมอเพมเตมไวสนทนา แมหมายเลข 3 กลาววา มกไดไมมกได ความสมพนธเทาเดม ไมมอะไรดขนหรอแยลง เพราะทบานไมมปญหากนอยแลว ลกชายหมายเลข 1 กลาววา เปนปกตเหมอนเดม ลกชายหมายเลข 2 กลาววา ความสมพนธเทาเดม เพราะแมใชโทรศพทมอถอตามขาวดารามากกวา ลกชายหมายเลข 3 กลาววา การสงขอความทาง LINE มนดทไมเปลองคาโทรศพทเพราะใชเครอขายอนเทอรเนต แตความสมพนธเทาเดม แคท าใหตดตองายขน ลกชายหมายเลข 4 กลาววา ความสมพนธเทาเดม แคเพมชองทางตดตอทใชประจ า เพราะใชคยกบเพอนอยแลว กใชคยกบพอและแมดวย และลกสาวหมายเลข 3 กลาววา ความสมพนธเหมอนเดมเพราะเจอหนากนอยแลว ส าหรบผใหขอมลทกลาววา การใชสอใหมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว ท าใหเกดความสมพนธทด จ านวน 6 คน ใหเหตผลดงนคอ พอหมายเลข 1 กลาววา เมอสงขอความไปกจะมตอบหรอทกทายกลบมา ท าใหรสกด แมหมายเลข 1 กลาววา การสงขอความทาง LINE สามารถสงสตกเกอรแทนความหมายได ท าใหรสกผกพนเพมขน เชน สงสตกเกอร Good night ลกกอนนอน กแทนค าพดไดเวลาสงรปหรอสตกเกอรไป แมหมายเลข 2 กลาววา การใชสอใหมสงผลดานบวก ท าใหรบรเรองราวของลก เหมอนใกลชด เหมอนไดรบรกนอยตลอด ลกสาวหมายเลข 1 กลาววา ท าใหสนทกบพอและแมขนเพราะมเครองมอสอสารตดตวตลอดเวลา ระหวางวนกสามารถคยกนได ลกสาวหมายเลข 2 กลาววา สรางความสมพนธเพมขน เพราะเรองบางเรองทไมไดส าคญแตอยากบอก กใช LINE บอก เดยวพอกบแมกไดอาน มนสามารถเพมเวลาทจะไดคยกนเพมขน และ ลกสาวหมายเลข 4 กลาววา ท าใหความสมพนธดขน เพราะในตอนเดก เธออยกบยาย ไมไดอยกบแม ซงเมอเธอกลาวเชนน ท าใหผวจยวเคราะหวา ลกสาวหมายเลข 4 ใชสอใหมในการตดตอสอสารกบแมโดยใชเวลาใดกได ทดแทนชวงเวลาทไมไดสรางความสมพนธกบแมตอนยงเดก สวนผใหขอมลอกคนหนง นนคอ พอหมายเลข 2 ทกลาววา การใชสอใหมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว ไมท าใหเกดความสมพนธทด เขาใหเหตผลวา บางครงลกสาวของเขากใชแต

52

โทรศพทมอถอ พอมโทรศพทมอถอใชกท าใหการพดคยกบพอและแมนอยลงทงในบานและใน แอพพลเคชน LINE

53

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ การวจยเรอง “พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว” มรปแบบการวจย เปนการวจยเชงคณภาพโดยการสมภาษณเชงลก มวตถประสงคในการวจย คอ 1. เพอศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมของบคคลในครอบครว 2. เพอศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธของบคคลในครอบครว ผวจยไดท าการสมตวอยางโดยอาศยหลกเครอขาย (Network sampling) แลวรวมรวมขอมล โดยเครองมอทางการวจย คอ แบบสมภาษณองโครงสรางปานกลาง จากนนน ามาด าเนนการวเคราะหขอมลจากการสมภาษณ ใชกลมตวอยางเปนผใหขอมลส าคญ คอ ผใหขอมลจ านวน 14 คน แบงเปนผปกครองทใชสอใหม 6 คน คอ บคคลผเปนพอ 3 คน บคคลผเปนแม 3 คน เปนเยาวชนทใชสอใหม 8 คน คอเยาวชนทมสถานะเปนลกชาย 4 คน และเยาวชนทมสถานะเปนลกสาว 4 คน จากการวจยเรองน มขอคนพบทสามารถสรปได ดงน 5.1 สรปผลการวจย 5.1.1 ลกษณะครอบครวของผใหขอมล ผใหขอมลจ านวน 14 คน แบงเปน บคคลทใชสอใหมทเปนพอ 3 คน บคคลทใชสอใหมทเปนแม 3 คน เยาวชนทใชสอใหมทเปนลกชาย 4 คน และ เยาวชนทใชสอใหมทเปนลกสาว 4 คน ผใหขอมลทมลกษณะครอบครวแบบครอบครวเดยว จ านวน 10 คน ไดแก พอหมายเลข 1 พอหมายเลข 2 พอหมายเลข 3 แมหมายเลข 1 แมหมายเลข 2 แมหมายเลข 3 ลกชายหมายเลข 4 ลกสาวหมายเลข 1 ลกสาวหมายเลข 2 และ ลกสาวหมายเลข 3 ทอยกบพอและแมแตทงคหยากน ผใหขอมลทมลกษณะครอบครวแบบครอบครวเลยงเดยว จ านวน 4 คน ไดแก ลกสาวหมายเลข 4 ลกชายหมายเลข 1 ลกชายหมายเลข 2 และ ลกชายหมายเลข 3 โดยเฉพาะลกชายหมายเลข 2 อยในครอบครวทมแมกบญาตของแมอาศยอยดวย จงเปนลกษณะครอบครวขยายกงเลยงเดยว ลกษณะของความสมพนธของผใหขอมลกบบคคลในครอบครว เพอวดระดบความสมพนธจากการอบรมการสอน กจกรรมในครอบครว การใชอ านาจควบคม และวธการสอสารระหวางพอแมและลก ผวจยสรปลกษณะความสมพนธของผใหขอมลแตละคนได ดงน

54

(1) พอหมายเลข 1 สนทกบลกสาว อยในครอบครวเดยว ลกเปนฝายเขามาพดคยดวยในเรองการเรยน และ การใชชวตประจ าวน มการสอนเรองการใชจายเงน มกจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน มเรองทควบคมลกคอเรองการเรยนตอตามทพอแมตองการ ใชวธการสอสารกบลกอยางเปนเหตผล มวธการพดอยางนมนวล (2) พอหมายเลข 2 สนทกบลกสาว อยในครอบครวเดยว ลกเปนฝายเขามาพดคยดวยในเรองชวตประจ าวน และ เรองการเรยน มการสอนเรองความรบผดชอบ มกจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน มเรองทควบคมลกคอเรองสขภาพและอาหารการกนทตองควบคมน าหนก ใชวธการสอสารกบลกอยางเปนเหตผล ใชลกษณะยกตวอยางในอดตทพอเคยพบมาสอนลก (3) พอหมายเลข 3 สนทกบลกชาย อยในครอบครวเดยว ลกเปนฝายเขามาพดคยดวยในเรองชวตประจ าวน และ เรองการเรยน มการสอนเรองการใชชวตและแนะแนวการเรยนในอนาคต มกจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน มเรองทควบคมลกคอเรองการเรยนและการกลบบานใหตรงเวลา ใชวธการสอสารอยางเปนเหตผลผสมกบวธการพดแบบเพอน (4) แมหมายเลข 1 สนทกบลกชาย อยในครอบครวเดยว ลกเปนฝายเขามาพดคยดวยในเรองชวตประจ าวน และ เรองการเรยน มการสอนเรองการอยในสงคมโรงเรยนประจ า กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน มเรองทควบคมลกคอเรองการกลบบานใหตรงเวลาและการระมดระวงตวในการเดนทาง ใชวธการสอสารแบบเพอนกบลก (5) แมหมายเลข 2 สนทกบลกสาว อยในครอบครวเดยว ลกเปนฝายเขามาพดคยดวยในเรองชวตประจ าวน และ เรองทลกชอบหรอสนใจ กลาววาจะไมสอนแตใชวธเตอน ไมบงคบแตพดใหคด เหมอนเพอนเตอนเพอน เชน เตอนเรองใชโทรศพทในทสาธารณะ เตอนเรองอานหนงสอ เตอนเรองแบงเวลา กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน ถาไมไปขางนอกกรวมกนประกอบอาหาร เรองทควบคมลกคอเรองการเรยนตามทพอแมตองการและเรองการใชเวลาในชวตประจ าวน ใชวธการสอสารแบบเพอนกบลกแตจะใชน าเสยงกาวราวในบางเวลา เชน เมอบงคบลกใหท าตามเวลา

55

(6) แมหมายเลข 3 สนทกบลกสาว อยในครอบครวเดยว ลกเปนฝายเขามาพดคยดวยในเรองชวตประจ าวน และ เรองทโรงเรยน สอนเรองทวไปโดยการยกตวอยางประกอบ เชน เรองการเขาสงคม เรองการเรยน เรองงานบาน กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบานและเลนกฬารวมกน เรองทควบคมลกเรองการใชเวลา ใชวธการสอสารแบบเพอนกบลก (7) ลกชายหมายเลข 1 สนทกบพอ อยในครอบครวเลยงเดยวกบพอ พอเปนฝายเขามาพดคยดวย รวมถงตามใจเขาเรองการเรยนและอนาคต พอของเขาสอนเรองการแบงเวลาเพราะลกตดเกม กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบานและเลนเกมกบพอรวมกน พอควบคมเรองการเลนเกม แตกตามใจ อยากไดอะไรกซอให มเงอนไขคอตองท าตวใหด รวมถงใหท างานบานดวย (8) ลกชายหมายเลข 2 ไมสนทกบแม อยในครอบครวขยายกงเลยงเดยวกบแม แมเปนฝายเขามาพดคยดวยแตมความรสกเบอ เพราะสอนแทบทกเรองในเชงการบน เชน เรองการตนนอนไปโรงเรยน เรองท าการบาน กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน แมของเขาไมคอยทจะควบคมเขาได เพราะเขาจะชอบออกไปท างานหรอถายรปขางนอก แมของเขาจะใชวธการสอสารแบบเพอนแตมบนรวมดวย (9) ลกชายหมายเลข 3 ไมสนทกบแม อยในครอบครวเลยงเดยวกบแม แมเลยงแบบปลอยและเขากไมเขาหาพดคยดวย สอนเพยงเรองไมใหทะเลาะววาทกบคนอนกบเรองผหญง กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบานกบไปเทยวตางจงหวดในครอบครวและญาตเมอสดสปดาห แมจะควบคมเพยงเรองใหชวยกจการธรกจของบานคอการสงสนคา ผวจยสงเกตวาลกชายหมายเลข 3 ไมคอยพดถงแมเทาไร (10) ลกชายหมายเลข 4 สนทกบพอและแม อยในครอบครวเดยว แมและพอและตวเขาเขาหาพดคยซงกนและกน ซงเขาสนทกบแมมากกวาพอ แมสอนเรองงานบาน เรองการใชเงน สวนพอสอนเรองการใชเงน เรองการเรยน กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน แมควบคมเรองใหท างานบาน พอควบคมเรองการพดกบผใหญ แมใชวธการสอสารแบบเพอนกบลก จะบนในบางเวลา สวนพอใชวธการสอสารแบบเพอนผสมกบการสอนแบบเปนเหตผลกบลก

56

(11) ลกสาวหมายเลข 1 สนทกบพอและแม อยในครอบครวเดยว แมและพอและตวเธอเขาหาพดคยซงกนและกน เธอสนทกวาแมมากกวาพอ แมสอนเรองสขภาพและอาหารการกน สวนพอจะสอนเรองการเขาสงคม กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน ชมรายการโทรทศนรวมกนและประกอบอาหารรวมกน แมควบคมเรองการใชเงน แมใชวธการสอสารแบบบนเรองตาง ๆ (12) ลกสาวหมายเลข 2 สนทกบพอและแม อยในครอบครวเดยว แมและพอและตวเธอเขาหาพดคยซงกนและกน เธอสนทกวาแมมากกวาพอ แมสอนเรองมารยาท การปฏบตตวกบผใหญ พอสอนเรองการเรยนรวมถงบนเรองการเรยนบางครง กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน นอนรวมในหองเดยวกนในสดสปดาห รวมถงท าชวยกนท าสวน แมควบคมเรองการเรยนและการกลบบานเปนเวลา แมกบพอใชวธสอสารแบบคยกบลกแบบเพอน (13) ลกสาวหมายเลข 3 ไมสนททงพอและแม อยในครอบครวเดยวทพอกบแมหยากน แมเปนฝายเขาหาแตพอจะไมเขาหาพดคย เธอจะคยกบแมมากกวาพอ แมสอนเรองการเขาสงคมและไมใหมแฟนผชาย กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบาน และไปเทยวตางจงหวดทใกลกบกรงเทพมหานคร แมควบคมเรองการคบผชาย แมใชวธการสอสารโดยใชอารมณ ไมบอกเหตผล มการพดกระแทกกระทน มการทะเลาะกบพอ เธอจงเปนคนทเงยบกบแม (14) ลกสาวหมายเลข 4 สนทกบแม อยในครอบครวเลยงเดยวกบแม แมและตวเธอเขาหาพดคยซงกนและกน แมไมไดสอนอะไรเพราะใหคดเอง ท าเองทกอยาง มอบรมเรองไปโรงเรยนสายบางครง กจกรรมทท ารวมกนในครอบครวคอไปทานอาหารนอกบานและชมภาพยนตรดวยกน แมจะควบคมเรองการเขาสงคม คอ ไมใหนอนบานเพอนและใหลกเปดระบบ GPS ตดตามตวทโทรศพทมอถอ แมใชวธสอสารแบบคยกบลกแบบพนอง (ลกเรยกแมวาพได) 5.1.2 พฤตกรรมการใชสอใหมของผใหขอมล ผวจยไดสมภาษณผใหขอมลจ านวน 14 คน พบวามการใชแอพพลเคชน LINE ในโทรศพทมอถอทกคน ผทใชแอพพลเคชน LINE มากทสดจ านวน 6 คน คอ พอหมายเลข 1 พอหมายเลข 2 แมหมายเลข 1 แมหมายเลข 3 ลกชายหมายเลข 2 และ ลกสาวหมายเลข 1 ใช Facebook มากทสดจ านวน 6 คน คอ พอหมายเลข 3 แมหมายเลข 2 ลกชายหมายเลข 1 ลกชายหมายเลข 3 ลกชายหมายเลข 4 และ ลกสาว

57

หมายเลข 4 อก 2 คน คอ ลกสาวหมายเลข 2 ใช Twitter มากทสด และ ลกสาวหมายเลข 3 ใช YouTube มากทสด เรองระยะเวลาในการใชสอใหม จากทผวจยไดสมภาษณผใหขอมล พบวาผใหสมภาษณมพฤตกรรมการใชสอใหมในระยะเวลาทสามารถจดเปนกลมได คอ กลมผใหขอมลทเปนพอใชเวลาในการใชโทรศพทมอถอเขาถงแอพพลเคชนประมาณ 1 ชวโมง กลมผใหขอมลทเปนแมใชเวลาในการใชโทรศพทมอถอเขาถงแอพพลเคชนประมาณ 2 ชวโมง เนองจากภาระในชวตประจ าวนของแมจะมนอยกวาพอ พอจะออกไปท างาน ขบรถ ท ากจกรรมอยางอน สวนแมท างานบาน รวมทงท างานทมเวลาในการผอนคลาย จงสามารถมเวลาในการใชโทรศพทมอถอไดมากกวา สวนกลมผใหขอมลทเปนลกชายใชเวลาในการใชโทรศพทมอถอเขาถงแอพพลเคชนประมาณ 4 ชวโมง และมการท ากจกรรมอน ๆ ดวย สวนผใหขอมลทเปนลกสาวใชเวลาในการใชโทรศพทมอถอเขาถงแอพพลเคชนแตกตางกน โดยลกสาวหมายเลข 2 และ ลกสาวหมายเลข 3 ใชเวลากบสอใหมประมาณ 7 – 8 ชวโมง ลกสาวหมายเลข 1 ใชเวลากบสอใหมประมาณ 12 ชวโมง และลกสาวหมายเลข 4 ใชเวลาประมาณ 16 ชวโมง ซงผวจยคาดวา นาจะเปนพฤตกรรมการใชทใชตดตวมากกวา จากการสมภาษณ พบวา ผใหขอมลเกอบทกคนใชแอพพลเคชน LINE ในลกษณะสนทนาภายในกลมสงคมในแอพพลเคชน LINE (เรยกวา กรปไลน) โดยผใหขอมลใชสอใหมเปนสมาชกในกรปไลนของครอบครว ไดแก พอหมายเลข 1, 2 และ 3 แมหมายเลข 1, 2 และ 3 ลกชายหมายเลข 3 และ 4 ลกสาวหมายเลข 1, 2, 3 และ 4 สวนอก 2 คนทไมไดเปนสมาชกในกรปไลนครอบครว คอ ลกชายหมายเลข 1 และลกชายหมายเลข 2 5.1.3 พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธในครอบครวของผใหขอมล จากการสมภาษณในประเดนการ Add friend ในแอพพลเคชน LINE ของผใหขอมล ผวจยพบวา พอและแมผใหขอมลเกอบทกคนไมทราบวธการใช LINE เมอตองการใชในชวงเรมตนการใชงาน จงใหลกชายและลกสาวของผใหขอมลตดตงแอพลเคชน LINE เพอการใหสนทนารปแบบขอความผานโทรศพทมอถอได โดยผใหขอมลทเปนกรณน ไดแก พอหมายเลข 1 , พอหมายเลข 2 , แมหมายเลข 2 และแมหมายเลข 3 สวนแมหมายเลข 1 และพอหมายเลข 3 นน ไมตองใหลกของเขาตดตงแอพพลเคชนให แมหมายเลข 1 และพอหมายเลข 3 สามารถท าไดเอง โดยแมหมายเลข 1 กลาววา ลกชายของเธอ Add มาหากอน สวนพอหมายเลข 3 เปนฝายท Add ไปหาลกชายของเขา ซงลกชายกรบ Add ตามปกต สวนดานของผใหขอมลทเปนลกชายและลกสาว ผวจยพบวา ผใหขอมลลกชายและลกสาวจะ Add แอดไปหาพอแมกอน มากกวาพอแม Add มาหาเอง ผใหขอมลท Add ไปหาพอแมกอน ไดแก ลกชาย

58

หมายเลข 1 , ลกชายหมายเลข 2 , ลกชายหมายเลข 4 , ลกสาวหมายเลข 1 และลกสาวหมายเลข 2 สวนทแม Add มาหาผใหขอมลกอน ไดแก ลกชายหมายเลข 3 และลกสาวหมายเลข 3 ส าหรบลกสาวหมายเลข 4 ไดกลาววา เธอจ าไมไดวาฝายใด Add ไปหากอนกน ในเรองของการสนทนาผานสอใหม ซงเปนแอพพลเคชน LINE บนโทรศพทมอถอ ผวจยไดสมภาษณผใหขอมลทกคน จงสรปผลการวจยไดวา การสนทนาโดยใชสอใหมกบบคคลในครอบครวมความแตกตางของผใหขอมลระหวางบคคลทเปนพอกบแม และ ลกชายกบลกสาว โดยภาพรวมของเนอหาในการสนทนาในสอใหมของพอกบแม ซงเรยงล าดบจากลกษณะขอความทสงกนมากทสด มดงน (1) ตดตอกบลกเพอใหลกรายงานสถานะของตวเองวาขณะนอยทไหน ท าอะไรเมออยนอกบาน บคคลทมลกสาวจะนดหมายระหวางกนเพอไปรบทโรงเรยนหรอสถานทตาง ๆ (2) ลก ๆ จะสงขอความเพอขอความชวยเหลอจากพอและแม เชน การมารบมาสงสถานทตาง ๆ การไหววานใหหาสงของในบาน (3) การสงรปหรอภาพถายตอกน เชน รปภาพเกาใหลกด ถายภาพสตวเลยงใหลกด รวมถงสงรปภาพสงของทลกอยากไดใหพอแมด และ (4) สงตอขอมลจากอนเทอรเนต (Share) ในเรองทเปนประโยชนใหลกอาน ในสวนของผใหขอมลทเปนลกชายและลกสาว โดยภาพรวมของเนอหาในการสนทนาในสอใหมของลกชายและลกสาว มลกษณะเนอหาการสนทนาทใกลเคยงแทบทกคน นนคอการตดตอกบพอหรอแมเพอรายงานสถานะของตวเองขณะนอยทไหน ท าอะไรเมออยนอกบาน ในกรณของลกสาวบางคนมการนดหมายพอหรอแมไปรบทโรงเรยนหรอสถานทตาง ๆ นอกเหนอจากน การสนทนาในเนอหาตาง ๆ มความแตกตางเฉพาะเปนรายบคคลไป ยกตวอยางกรณลกชาย เชน ใหท าตามค าสง สงขอมลตอจากอนเทอรเนตใหไดอาน และยกตวอยางกรณลกสาว เชน สนทนาในเรองทตวเองสนใจ ขออนญาตไปทตาง ๆ หลงเลกเรยน หรอแมแตการใชการสนทนาแบบเหนหนาและเสยง (Video call) ทงน ผวจยยงพบวา ผใหขอมลทกคนจะสอสารกบบคคลในครอบครวโดยใชแอพพลเคชน LINE ในการสงรปภาพหรอภาพถายตอใหกบบคคลในครอบครว รวมถงการใช “สตกเกอร” (Sticker) ซงเปนภาพกราฟกเปนภาพนงและภาพเคลอนไหว ทงมเสยงและไมมเสยง เพอแทนความหมายเมอสอสารถงบคคลในครอบครว โดยสงสตกเกอรในภาพทแทนความหมายงาย ๆ เชน ค าทกทาย ค าขอบคณ กลาวขอโทษ ค าตอบตกลง ค าตอบปฏเสธ ฯลฯ ประเดนผใหขอมลใหความส าคญในการสอสารระหวางการสอสารระหวางบคคลซงหนา กบ การสอสารระหวางบคคลโดยใชสอใหม ผวจยพบวา ผใหขอมลทกคนใหความส าคญในการสอสารระหวาง

59

บคคลซงหนามากกวาการสอสารระหวางบคคลโดยใชสอใหม เนองจาก (1) สนทนาซงหนารบรความรสกไดมากกวา (2) เสยเวลาพมพ (3) สามารถสอสารอารมณและความรสกในบคคลไดเตมท สดทาย ประเดนส าคญของการวจยน คอ การใชสอใหมกบบคคลในครอบครวมผลตอความสมพนธหรอไม ผวจยพบวา จากผใหขอมลจ านวน 14 คน กลาววา (1) การใชสอใหมไมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว จ านวน 7 คน เนองจากสอใหมซงสนทนาผานโทรศพทมอถอเปนแคสอกลางหรอเครองมอเพมเตมส าหรบการสนทนา เปนชองทางทเพมขนมาเพอตดตอสะดวกขน อกทงหากเจอหนาพดคยกนทกวนอยแลว ความสมพนธกเทาเดม ไมไดเปนเครองมอทท าใหความสมพนธดขนหรอแยลง (2) การใชสอใหมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว ท าใหเกดความสมพนธทด จ านวน 6 คน เนองจากท าใหสามารถรบร เรองราวของบคคลในครอบครวเหมอนใกลชด ไดรบรตลอดเวลา ท าใหรสกผกพนมากขนเพราะสงขอความหรอรปภาพหรอสตกเกอรไดตลอดเวลา สามารถสนทนาไดระหวางวนหากไมสามารถสนทนาผานสายโทรศพทได สามารถบอกเรองทไมส าคญเปนขอความสน ๆ หรอรปภาพกได และ (3) การใชสอใหมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว ไมท าใหเกดความสมพนธทด จ านวน 1 คน เนองจากบคคลในครอบครวใชสอใหมมากกวา ท าใหการพบปะพดคยกบบคคลในครอบครวลดนอยลง 5.2 อภปรายผลการวจย จากผลการวจยเรอง “พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว” ผวจยขออภปรายจากผลการวจยทกลาวมา โดยน าเสนอประเดนตาง ๆ ทสอดคลองกบวตถประสงคการวจยทไดตงขนไว ดงน 5.2.1 พฤตกรรมการใชสอใหมแบบสงขอความ จากผลการวจยทพบวา บคคลในครอบครวทเปนผใหขอมลใชโทรศพทมอถอในการสนทนาระหวางกนผานแอพพลเคชน LINE สอดคลองกบงานวจยของภาสกร จตใครครวญ (2553) ทกลาววา ผใชสวนใหญใชงานเครอขายสงคมออนไลนเปนประจ าทกวนและวนละมากกวา 3 ชวโมง สอดคลองกบงานวจยของณฐพฒน ชลวณช (2556) ทกลาววา ประชาชนในเขตกรงเทพมหานครใชแอพพลเคชน LINE เพอตดตอกบครอบครวรองจากการตดตอกบเพอน รวมถงงานวจยของ ภสรา พงษสขเวชกล (2554) ทกลาววา ครอบครวมการใชเทคโนโลยสอใหมประเภทโทรศพทมอถอมากทสด แตจะมความแตกตางกบงานวจยของภาสกร จตใครครวญ วา บคคลในครอบครวทเปนพอจะใชโทรศพทมอถอเขาถงเครอขายสงคมออนไลน (รวมถงแอพพลเคชน LINE) วนละประมาณ 1 ชวโมง ผวจยวเคราะหวา บคคลใน

60

ครอบครวทมภาระหนาทในครอบครวสงจะมเวลาเขาถงสอใหมมากกวาบคคลในครอบครวทมภาระหนาทในครอบครวนอย ในกรณน เชน พอมภาระตองท างานนอกบานเพอหาเงน แมตองดแลบานโดยการท างานบาน ลกมหนาทตองเรยนหนงสอ ท าใหระยะเวลาทสามารถเขาถงสอใหมไดมความแตกตางกน ในเรองการสนทนาดวยการสงขอความผานสอใหม จากผลการวจยพบวา พอแมและลกผใหขอมลมพฤตกรรมการใชสอใหมโดยการสงขอความ เปนการสงขอความแบบสน ๆ สนทนาในประเดนทสามารถสนสดอยางรวดเรว บคคลในครอบครวจะไมสนทนาในสอใหมในประเดนทตองใชเวลาพดคยกนยาวนาน เพราะหากตองท าเชนนน ตองพมพขอความทยาวเหยยดลงในโทรศพทมอถอ เกดความยดเยอ รวมถงบคคลตองใชเวลาในการพมพขอความนาน กวาจะไดสงตอยงบคคลในครอบครวกไมท าใหเกดความทนใจกบผรบสาร สอดคลองกบงานวจยของฐตนน บญภาพ คอมมอน (2556) ทกลาววา เยาวชนใชสอใหมเปนชองทางสงสารไปยงพอ แม ผปกครองดวยวธการสงขอความสน (SMS) และใชแอพพลเคชนในการสอสาร ทงน ผวจยวเคราะหวา การพมพขอความในสอใหมเพอสงสารระหวางบคคล แมวาขอความจะมขนาดยาวหรอสนเพยงไร บคคลในครอบครวสามารถใชสงทดแทนการเขยนขอความได ดวยการสงเปนรปภาพแทน หรอทนยมใชในแอพพลเคชน LINE คอ การสง “สตกเกอร” (Sticker) แทนความหมาย เปนทงภาพนง ภาพเคลอนไหว มเสยงและไมมเสยง โดยสตกเกอรแทนความหมายทสงกนใน LINE สามารถแทนความหมายจากภาพไดหลากหลายความหมาย เชน การทกทาย ขอบคณ ขอโทษ ดใจ เสยใจ โกรธ ฯลฯ สอดคลองกบงานวจยของอวยพร พานช และ ทศนย ด าเกงศกด (2557) ทกลาววา ผใช แอพพลเคชน LINE มวตถประสงคในการใชสตกเกอรเพอประหยดเวลาในการพมพ ในผลการวจยทพบวา บคคลในครอบครวทกลาววาการใชสอใหมมผลตอความสมพนธกบบคคลในครอบครว ท าใหเกดความสมพนธทด จ านวน 6 คน มเหตผลทเกยวของกบการใชสตกเกอร คอ การสงสตกเกอรทาง LINE สามารถแทนความหมายได ท าใหรสกผกพนเพมขน สอดคลองกบงานวจยของ ณฐพฒน ชลวณช (2556) ทกลาววา กลมตวอยางสวนใหญมความคดเหนมากทสดวา LINE ชวยสรางสมพนธภาพระหวางบคคลทด ในขณะเดยวกน ในเรองเนอหาเมอสนทนาภายในครอบครว ผลการวจยทพบวา ผใหขอมลทเปนพอหรอแมตดตอกบลกเพอใหลกรายงานสถานะของตวเองวาขณะนอยทไหน ท าอะไร เมออยนอกบาน บคคลทมลกสาวจะนดหมายระหวางกนเพอไปรบทโรงเรยนหรอสถานทตาง ๆ รวมถง การทลก ๆ จะสงขอความเพอขอความชวยเหลอจากพอและแม เชน การมารบมาสงสถานทตาง ๆ การไหววานใหหาสงของในบาน สอดคลองกบงานวจยของ ภสรา พงษสขเวชกล (2554) ทกลาววา การสอสารประจ าวน

61

ของสมาชกครอบครวเปนทงแบบเหนหนาคาตาและแบบผานเทคโนโลยสอใหม โดยเฉพาะโทรศพทมอถอ ดวยวธการพดคยเพอแจงขอมลขาวสาร นดหมาย รวมถงการขอความชวยเหลอระหวางกน 5.2.2 การสอสารระหวางบคคลซงหนา จากผลการวจยทพบวา ผใหขอมลทกคนใหความส าคญในการสอสารระหวางบคคลซงหนามากกวาการสอสารระหวางบคคลโดยใชสอใหม นนคอ ใชวธคยกนตอหนามากกวาคยผาน LINE สอดคลองกบงานวจยของภสรา พงษสขเวชกล (2554) ทกลาววา สมาชกในครอบครวยงคงใหความส าคญกบการพดคยหรอการมปฏสมพนธแบบเหนหนาคาตา เนองจากในผลการวจยทพบวา การสนทนาซงหนารบรความรสกไดมากกวา รวมถงสามารถสอสารอารมณและความรสกในบคคลไดเตมท สอดคลองกบแนวคดของ Owen Hargie (2011) ทกลาววา อวจนภาษาเปนภาษาทใชรวมกบวจนภาษาเพอใหการสอสารมความหมายมากขน อวจนภาษาถกใชในตวบคคลเพอแสดงออกถงทศนคต อารมณและความรสกรวมกบการสนทนาหรอบรบทการสอสารทมความหมาย เชน การแตงกาย พนท เวลา สภาพแวดลอม ความเงยบ ฯลฯ ซงท าใหบคคลเกดความเชอถอทมากขน ท าใหเกดอรรถรสในการสอสาร รวมทงท าใหผสอสารมความนาเชอถอมากขนเมอใชอวจนภาษาประกอบการสอสาร จากทกลาววา อวจนภาษาถกใชในตวบคคลเพอแสดงออกถงทศนคต อารมณและความรสกรวมกบการสนทนาหรอบรบทการสอสารทมความหมาย ประกอบกบผลการวจย ท าใหคนพบวา บคคลในครอบครวจะสนทนากบซงหนา เพราะจะไดรบรความหมายทบคคลตองการสอสารผานวจนภาษาและอวจนภาษา ทบคคลผรบสารสามารถสมผสไดผานผสสะทง 5 ไดแก การมองเหนกรยาการกระท า การไดยนน าเสยงเพอสอความหมาย การไดกลนของคสนทนา การลมรสทางปาก (ทกระท ากบบคคล เชน การหอม การจบ) และการสมผสระหวางบคคล (เชน การจบมอ การลบหว การโอบไหล ฯลฯ) ซงการรบรการสอสารระหวางบคคลซงหนา จะรบรความหมายของการสอสารไดมากกวาสอใหมทรบรแคก ารใชสายตาอานขอความหรอเหนภาพนง ภาพเคลอนไหว และการทหไดยนเสยงสตกเกอรเคลอนไหวทางแอพพลเคชน LINE ดงนน การสอสารระหวางบคคลซงหนาของบคคลในครอบครว หากแทนบคคลภายในครอบครวในฐานะผสงสาร จะสามารถน าเสนอความตองการไดเตมทผานการกระท า อากปกรยา การแสดงออกเชงอวจนภาษาของผพด ทงน ขนอยกบความร ความสามารถและประสบการณของบคคลในครอบครววาสามารถเขาใจวจนภาษาและอวจนภาษาของบคคลในครอบครวรวมกนหรอไม ผวจยเสนอความคดเหนวา การทบคคลในครอบครวจะรบรความหมายรวมกนได ตองเกดจากการกระท าใหผรบสารในครอบครวไดรบรผานผสสะทง 5 รวมไปถงหากบคคลในครอบครวไมเขาใจความหมายของการกระท า อากปกรยาท

62

ตองการสอสารไป ผสงสารในครอบครวอาจตองอธบายเพมเตมเพอใหผรบสารในครอบครวรบรความหมายส าเรจ ตวอยางเชน พอบอกลกวาจะชวยสอนการบานเพอใหลกไดท าเสรจเรวและไมเครยด แมบอกลกวาขอใหไปซงของใหเพราะแมท างานอยไมสะดวก ลกอยากใหพอซอของใหเพราะเหตผลตาง ๆ เปนตน 5.2.3 สอใหมในฐานะเครองมอเชอมความสมพนธ จากผลการวจยทพบวา บคคลในครอบครวทเปนพอหรอแมบางคนไมสามารถใชเทคโนโลยการสอสารไดอยางคลองแคลว นนคอ ผ ใหขอมลบางคนตองใหลกชวยลงแอพพล เคชน LINE ในโทรศพทมอถอ รวมถงการ Add friend คอการเพมผตดตอใน LINE ในโทรศพทมอถอ ผวจยเสนอความคดเหนวา สอใหมอาจเปนเครองมอเชอมความสมพนธภายในครอบครวทด เพราะหากสงเกตจากกรณน ผใหญจะใหเดกชวยเหลอเรองเทคโนโลยการสอสาร ซงเยาวชนในยคปจจบน (บรบทป พ.ศ. 2560) มทกษะจากการเตบโตในชวงเวลาทเทคโนโลยการสอสารถกใชในชวตประจ าวน เดกจะเตบโตกบเครองมอสอสารทพฒนาไปเรอย ๆ แตผใหญทใชเทคโนโลยการสอสารในชวตประจ าวนนนผานพนชวงวยกลางคนไปแลว ผใหญจงไมมทกษะการเรยนรเทคโนโลยการสอสารทดกวาเดกยคปจจบน ท าใหผใหญตองพงพาเดกในการชวยเหลอการใชสอใหม ท าใหเกดการสรางความสมพนธภายในครอบครวในทางออม ผใหญจะมชองทางการสอสารเพอใหเขาถงลกหลานไดเพมขน ขณะเดยวกน เดกทชวยเหลอเรองสอใหมกบผใหญในครอบครว เดกจะเหนคณคาของตวเอง วาสามารถชวยเหลอผใหญได ท าใหเดกไดรบการยอมรบจากผใหญ เกบความใกลชดขนไดเพราะมสอใหมเปนตวกลางสรางความสมพนธทด ขณะเดยวกน ในเรองการใชสอใหม ในการสนทนาผานแอพพลเคชน LINE จากการวจยทพบวา ผใหขอมลมเหตผลในการใชแอพพลเคชน LINE บนโทรศพทมอถอ ซงนนตองใชสญญาณอนเทอรเนตจากคลนความถโทรศพทเคลอนท ไมกใชสญญาณ Wi-Fi ในการเขาถงสญญาณอนเทอรเนต ผวจยวเคราะหวา เนองจากปจจยดานคาใชจายในการเขาถงชองทางการสอสารจาก LINE มคาใชจายถกกวาการใชโทรศพทมอถอในลกษณะการโทรเขาออกสาย สอดคลองกบงานวจยของอวยพร พานช และ ทศนย ด าเกงศกด (2557) ทกลาววา จากการส ารวจกลมตวอยางพบวา กจกรรมทท าบอยมากทสด คอ การแชท (Chat) โดยใชแอพพลเคชน LINE ผานโทรศพทมอถอ เนองจากประหยดคาใชจายกวาการสนทนาทางสญญาณโทรศพท รวมถงการสงขอความสน (SMS) ผานเครอขายโทรศพทมอถอ จากทกลาวมาในเรองสอใหม จะเหนวา จากผลการวจยและงานวจยทเกยวของ ท าใหรวา ลกษณะของการสอสารในแอพพลเคชน LINE มทงการสงขอความ สงรปภาพหรอภาพถาย สงสตกเกอร LINE หรอแมแตการใช Video call ระหวางบคคลภายในครอบครว ไมวาจะใชในเวลาหลงเลกเรยน หรอ

63

ในวนหยด หรอเวลากลางคน กสามารถกระท าได หากบคคลภายในครอบครวมเครองมอสอสาร นนคอ โทรศพทมอถอ สงนเองจะเปนตวกลางในการสอสารระหวางบคคลในครอบครว สอดคลองกบแนวคดของ Autumn Edwards et al (2013) ทกลาววา สอใหมมลกษณะการสงขอมลขาวสารโดยใชคอมพวเตอรเปนตวกลาง (CMC) ทเขารหสและถอดรหสคอมพวเตอรเพอรบสงขอมลขาวสารทสอสารระหวางบคคล ในลกษณะ (1) ขอความ (2) ภาพนงหรอภาพเคลอนไหว และ (3) เสยงประกอบ รวมไปถงผใชสอใหมสามารถแสดงลกษณะเปนปจเจกไดสง และมผลตอปจเจกในเรองของเวลาและพนท เนองจากใชเทคโนโลยการสอสารไรสาย (ผานเครอขายสญญาณไรสาย หรอ เครอขายโทรศพทเคลอนท ) จงลดขอจ ากดเรองเวลาและพนท สามารถเขาถงขอมลและรบสงขอมลขาวสารทใดกได เวลาใดกได 5.3 ขอเสนอแนะ ในเรองขอเสนอแนะ ผวจยขอแบงเปนสองสวน คอ ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใช และ ขอเสนอแนะเพอการวจยในอนาคต 5.3.1 ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใช ขอเสนอแนะขอแรก คอการแนะน าแกประชาชนทวไปทใชสอใหมในชวตประจ าวน จากผลการวจยทกลาวมา ท าใหพบวา แอพพลเคชน LINE เปนแอพพลเคชนทสามารถสรางความสมพนธภายในครอบครวไดจรง แตผปกครองหรอเยาวชนทวไปอาจไมทราบขอดของมน ดงนนผวจยจงเสนอวา ผปกครองหรอเยาวชนทใชโทรศพทมอถอในชวตประจ าวนอยแลว ควรใชสอใหมใหเปนประโยชนในการสรางความสมพนธภายในครอบครว ยกตวอยางเชน เมอตองการสอสารกบบคคลภายในครอบครว แตมเวลาไมมากนก สามารถใชรปภาพหรอสตกเกอร สงแทนความหมายได หรอใช Video call กได ขอเสนอแนะตอมา คอ ประชาชนทวไปทใชสอใหมในชวตประจ าวน ไมจ าเปนตองใชแอพพลเคชน LINE ในการสอสารภายในครอบครวเสมอไป แตอาจใชแอพพลเคชนโทรศพทมอถออน ๆ ทสามารถเขาถงบคคลภายในครอบครวได เชน Messenger ของ Facebook, Skype , BeeTalk ฯลฯ ซงมคณสมบตเหมอนแอพพลเคชน LINE ทงนทงนน ผปกครองทตองการสรางความสมพนธกบบตรหลานจ าเปนตองศกษาวาบตรหลานของผปกครองใชแอพพลเคชนโทรศพทมอถออะไร นนกเพอเปนการศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมของผปกครองทศกษากบบตรหลาน เพอใหผปกครองเขาถงบตรหลานและสามารถสรางความสมพนธภายในครอบครวผานสอใหมได ขอเสนอแนะตอมา คอ ประชาชนทวไปทใชสอใหมในชวตประจ าวน อาจไมเขาใจหรออาจมองขามไดวา สอใหมบนโทรศพทมอถอสามารถสรางความสมพนธภายในครอบครวได ดงนน

64

สถาบนอดมศกษา หรอหนวยงานทเกยวของ เชน ภาครฐ สวนงานราชการทดแลเรองครวเรอน โรงพยาบาลสขภาพจต หรอ องคกรทไมแสวงหาก าไร สามารถน าผลการวจยไปเผยแพรตอในรปแบบการจดสมมนา หรอสามารถเผยแพรทางสอมวลชนได โดยการใหความร วธการสอสารและเสนอผลของการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว เพอใหประชาชนทวไปเหนคณคาของสอใหมบนโทรศพทมอถอในฐานะเปนเครองมอชวยสรางความสมพนธภายในครอบครวได 5.3.2 ขอเสนอแนะเพอการวจยในอนาคต จะเหนวาการวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ โดยใชวธการสมภาษณเชงลก เกบขอมลจากผใหขอมลทงผปกครองและเยาวชน ดวยขอจ ากดเรองชวงเวลาในการท าวจย จงไดรบขอมลจากผใหสมภาษณในจ านวนทปรากฏ ทงน การวจยหวขอนยงจ าเปนตองตอยอดเพอพสจนขอมลทไดเกบไว ซงตองอธบายเพม ดงน ขอเสนอแนะแรก จ าเปนตองเกบขอมลในเชงปรมาณดวยการส ารวจ โดยใชแบบสอบถามกบกลมตวอยางทงผปกครองและเยาวชน เพอใหไดขอมลเชงประจกษ ขอเสนอแนะทสอง จ าเปนตองเกบขอมลในเชงคณภาพดวยการสมภาษณเชงลกกบกลมตวอยางทมากขน จากขอเสนอแนะทงสองขอ หากด าเนนการวจยรวมกนแบบงานวจยแบบผสม คอ มระเบยบวธวจยทงเชงคณภาพและเชงปรมาณควบคกน จะสามารถท าใหการวจยไดเหนขอคนพบทสามารถพสจนเรองพฤตกรรมการใชสอใหมทสามารถสรางความสมพนธในครอบครวไดมากขน อยางไรกตาม การวจยครงตอไป อาจด าเนนการระเบยบวธวจย โดยการเปลยนกลมตวอยาง อาจเปนครอบครวเลยงเดยวทเปนพอ ครอบครวเลยงเดยวทเปนแม ครอบครวขยายเพอหาพฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว รวมถง การศกษาลกษณะการใชสอใหมในรปแบบอน ๆ เชน Facebook , Skype หรอแอพพลเคชนอน ๆ ทอาจจะเกดขน ไดรบความนยมและเปนกระแสสงคมในอนาคต เพอพฒนาองคความรเรองการสอสารระหวางบคคล เรองเทคโนโลยการสอสาร และสามารถพฒนาเปนแบบอยางในการใชเทคโนโลยเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว

65

บรรณานกรม ภาษาไทย ชตาภา สขพล า. (2548). การสอสารระหวางบคคล. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง เฮาส ฐตนน บญภาพ คอมมอน. (2556). บทบาทของสอใหมในการสรางคานยมทางสงคมและอตลกษณของ

เยาวชนไทยในเขตกรงเทพมหานคร . งานวจยมหาวทยาลยธรกจบณฑตย . กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

ณฐพฒน ชลวณช. (2556). พฤตกรรมการใชและความคดเหนทมตอแอพพลเคชน LINE ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร. การคนควาอสระ วารสารศาสตรมหาบณฑต (การบรหารสอสารมวลชน), คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2538). ทฤษฎตนไมจรยธรรม การวจยและพฒนาบคคล. โครงการสงเสรมเอกสารวชาการ สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. กรงเทพฯ.

พรรณทพย ศรวรณบศย. (2550). จตวทยาครอบครว. กรงเทพฯ: ธนาเพรส. ภสรา พงษสขเวชกล. (2554). เทคโนโลยสอใหมกบการสอสารในครอบครว. วทยานพนธนเทศศาสตร

ดษฎบณฑต สาขาวชานเทศศาสตร, มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. ภาสกร จตรใครครวญ. (2553). เทคโนโลยของสอใหมและการน าเสนอตวตนตอสงคมกบพฤตกรรม

การสอสารบนเครอขายสงคมออนไลน . วทยานพนธนเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการประชาสมพนธ, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มลน สมภพเจรญ. (2556). ทฤษฎการสอสารระหวางบคคล. กรงเทพฯ: สองขาครเอชน. ราชบณฑตยสถาน. (2556) พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ 2554 เฉลมพระเกยรต

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธนวาคม 2554. กรงเทพฯ: ศรวฒนาอนเตอรพรนท.

สมน อมรววฒน และคณะ. (2534) การอบรมเลยงดเดกตามวถไทย. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรตน ตรสกล. (2550). หลกนเทศศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม.

66

ส านกงานสถตแหงชาต. (2557). สรปผลทส าคญ ส ารวจการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในครวเรอน พ.ศ.2557. ส านกสถตเศรษฐกจและสงคม ส านกงานสถตแหงชาต . กรงเทพฯ: ส านกสถตพยากรณ ส านกงานสถตแหงชาต.

อวยพร พานช และ ทศนย ด าเกงศกด. (2557). พฤตกรรม การใชประโยชน และความพงพอใจในการสอสารเพอสรางความหมายในแอพพลเคชนไลน . งานวจยมหาวทยาลยราชพฤกษ. นนทบร: มหาวทยาลยราชพฤกษ

ภาษาองกฤษ Autumn Edwards et al. (2013). The Communication age: Connecting & Engaging,

Canada: Sage Publication Ltd. Brant R. Burleson. (2010). The nature of interpersonal communication: a message-

centered approach, in C. Berger, M. Roloff and D. Roskos-Ewoldsen (editors) The Handbook of Communication Science. Thousand Oaks, CA: Sage Publication Ltd.

Kory Floyd. (2011). Communication Matters, New York: McGraw-Hill. Owen Hargie. (2011). Skilled Interpersonal Communication: Research, Theory and

Practice (fifth Edition), East Sussex: Routledge.

67

ภาคผนวก

แบบสมภาษณงานวจย

68

แบบสมภาษณงานวจย เรอง “พฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธภายในครอบครว”

โดย คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยราชพฤกษ มวตถประสงค ดงน 1. เพอศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมของบคคลในครอบครว 2. เพอศกษาพฤตกรรมการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธของบคคลในครอบครว ขอมลของผใหสมภาษณ เยาวชนทใชสอใหม เพศชาย เพศหญง อาย......................ป ศกษาในชนมธยมศกษาปท...................... มพนอง......................คน เปนลกคนท...................... ผปกครองทใชสอใหม พอ แม อาย......................ป อาชพ...................................................................................... มลก......................คน ผชาย......................คน ผหญง......................คน ค าถาม 1. พฤตกรรมการสอสารโดยทวไปกบบคคลในครอบครวของผใหสมภาษณ 2. พฤตกรรมการใชสอใหมของผใหสมภาษณ 3. พฤตกรรมการสอสารในครอบครวและการใชสอใหมเพอสรางความสมพนธในครอบครวของผใหสมภาษณ

ขอบพระคณอยางสงในความรวมมอของทาน อาจารยสทธา อปนกขต

คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยราชพฤกษ

69

ประวตผวจย

ชอ นายสทธา อปนกขต วน เดอน ปเกด 5 ตลาคม พ.ศ. 2528 กรงเทพมหานคร ประวตการศกษา ระดบปรญญาตรในป พ.ศ. 2550 สาขาวชาการสอสารบรณาการ คณะเทคโนโลยการสอสารมวลชน มหาวทยาลยรามค าแหง จบการศกษาระดบปรญญาโทในป พ.ศ. 2554 สาขาวชานเทศศาสตร พฒนาการ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ต าแหนงและสถานทท างาน อาจารยประจ าสาขาวชาการโฆษณาและการประชาสมพนธ คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยราชพฤกษ ตงแตป พ.ศ. 2554 อาจารย พ เศษ คณะสอสารมวลชน มหาวทยาลยรามค าแหง ตงแตป พ.ศ. 2556 ผลงานทางวชาการทเผยแพร เผยแพรงานวจยเรอง “สถานภาพของสอมวลชนทองถนในจงหวด นนทบร” เผยแพรเมอป พ.ศ. 2557