บทความวิจัย การบูรณาการการ ...ssed.nida.ac.th/images/jsd/Y20_2/9-Integration of...คารพ฿นความหลากหลาย(Nathan

บทความวจย

การบรณาการการจดการเรยนรอาเซยนศกษาและชายแดนศกษา: บทสงเคราะหจากโรงเรยนชายแดนอาเซยนของ

ประเทศไทย*

**เกตชพรรณ ค ำพฒ

บทคดยอ บทควำมวจยนอธบำยผลกำรศกษำแนวทำงกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำดวยชดองคควำมร

ทองถนภำยใตบรบทของชมชนชำยแดนส ำหรบโรงเรยนชำยแดนอำเซยน (Buffer School) โดยกำรศกษำจำกกลมตวอยำงนกเรยนระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน 400 ตวอยำงจำกโรงเรยนชำยแดนทง 4 แหง อนไดแก โรงเรยนพนมดงรกวทยำ โรงเรยนสวนผงวทยำ โรงเรยนเวยงแกนวทยำคม และโรงเรยนเบตง วระรำษฎรประสำน ดวยวธกำรวจยแบบผสมผสำนเชงคณภำพและเชงปรมำณ โดยมผลกำรวจยดงน 1) ประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดนของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนพบวำ มกำรเรยนรชมชนชำยแดนอำเซยนเกยวกบภำษำทใชในทองถน ชนชำตพนธในทองถน และสถำนททองเทยวชำยแดนเปนประเดนส ำคญส ำหรบกำรเรยนร 2) ชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรของหลกสตรอำเซยนศกษำ พบวำมกำรใหล ำดบควำมส ำคญตอชองทำงกำรเรยนรในมตของผคนและควำมเปนเพอนบำนกนสดสวนสงทสด (รอยละ 37.8) 3) กำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำภำยใตอำณำบรเวณชำยแดนนนประกอบดวยองคควำมรเกยวกบประวตศำสตรทองถน รวมกบแหลงกำรเรยนรนอกหองเรยนภำยใตบรบทชมชนชำยแดนนนชวยเสรมสรำงทกษะทำงสงคมและกำรเรยนรขำมวฒนธรรม โดยมกรอบแนวคดกำรพฒนำหลกสตรเชงพนท (area-based curriculum) เพอส ำหรบกำรสงเครำะหแนวทำงกำรบรณำกำรกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำผำน 4 มต ควำมรส ำคญทงภมศำสตร ประวตศำสตร วฒนธรรม และชมชนทองถน เพอเชอมรอยสภมภำคบนพนฐำนของควำมเปนเพอนบำนดวยรำกรวมเดยวกน

ค าส าคญ หลกสตรแกนกลำงอำเซยน หลกสตรเชงพนท โรงเรยนชำยแดนอำเซยน

* บทควำมวจยนเปนสวนหนงของงำนวจยฉบบสมบรณเรอง “กำรวจยและพฒนำกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำส ำหรบโรงเรยน

ชำยแดนอำเซยน” โดยไดรบทนสนบสนนกำรวจยจำกส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำน กระทรวงศกษำธกำร ประจ ำปงบประมำณ 2558 ** ผชวยศำสตรำจำรยประจ ำ โครงกำรเอเชยตะวนออกเฉยงใตศกษำ คณะศลปศำสตร มหำวทยำลยธรรมศำสตร E-mail: [email protected]

152 กำรบรณำกำรกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำและชำยแดนศกษำ:บทสงเครำะหจำกโรงเรยนชำยแดนอำเซยนของประเทศไทย

Vol .20 No.2 / 2018Journal of Soc ia lDevelopment

Research

Integration of Learning Management

in ASEAN Studies and Borderland Studies

: Synthesis of the Buffer Schools in Thailand*

**Kedchapan Kamput

Abstract This research paper is to assess the guidelines for learning management in ASEAN

studies following the ASEAN curriculum sourcebook and local indigenous knowledge in cross border contexts for Buffer schools of Thailand. The studies were conducted in Buffer schools of Thailand involving 400 upper secondary students in Phanom Dong Rak Wittaya school, Suanphung Wittaya school, Wangnua Wittaya school and Betong Wiraratprasan school. The project is a mixed method research study which the result found that learning of border communities in Buffer schools were highly rated in indigenous languages, indigenous people and border tourist attractions; pathways of learning in ASEAN curriculum sourcebook was highly rated in the people and neighborhood (37.8%); and integration of ASEAN studies learning in border areas consists of knowledge; local history, outdoor learning resources in border communities to enhancing social and cross-cultural skills. This research was conducted with area-based curriculum concept as a synthesis of integration of learning management in ASEAN studies through four specific dimensions of knowledge comprises the geography of place; the history of place; the culture of place; and community, people and place. Strengthening regional cohesion was based on neighborhoods within collective roots of ASEAN community.

Keywords: ASEAN curriculum sourcebook, area-based curriculum, Buffer School

* This research article is extracted from research titled “The Research and Development of Learning Management in ASEAN Studies for Buffer Schools” The research for this article was partially funded by Office of the Basic Education Commission, Ministry of Education (Fiscal Year 2015). ** Assistant Professor, Southeast Asian Studies Program, Faculty of Liberal Arts, Thammasat University, E-mail: [email protected]

บทน า สบเนองจำกในป พ.ศ. 2555 ศนยตะวนตกและตะวนออกศกษำ ( he est Center:

C) รวมกบองคกำรรฐมนตรศกษำแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (SEAMEO) ไดภำยใตกำรสนบสนนโดย ASEAN US echnica istance and raining Facility (US ) ได เพ อ พ ฒ น ำ ห ล ก ส ต รแกนกลำงอำเซยน (ASEAN curriculu sourceboo ) ส ำหรบใชเปนแนวทำงจดกำรเรยนกำรสอนทงในระดบประถมศกษำและระดบมธยมศกษำของประเทศสมำชกอำเซยน ดวยวตถประสงคเพอสรำงควำมเขำใจตอประวตศำสตรและวฒนธรรมทมรำกเหงำรวมกนอนจะสงเสรมอตลกษณรวมแกเยำวชนอำเซยน (ASEAN Secretariat 2012: vii) ดงท i Steinemann ผอ ำนวยกำรโครงกำรกำรศกษำเอเชยแปซฟกแหงศนยตะวนตกและตะวนออกศกษำ ไดกลำวไว ส ำหรบหลกสตรนเพอสรำงกำรเรยนรแบบผเรยนเปนศนยกลำง กำรเรยนรแบบสบหำควำมร และเพอพฒนำทกษะกำรเรยนรในศตวรรษท 21 ทงกำรคดวเครำะห ควำมสำมำรถทำงเทคโนโลย กำรสอสำรขำมวฒนธรรม กำรมส ำนกแหงคณคำรวมและเคำรพในควำมหลำกหลำย (Nathan ociate nc., 2012) และในกำรประชมรฐมนตรศกษำอำเซยน ระหวำงวนท 3 5 กรกฎำคม พ.ศ. 2555 ณ ประเทศอนโดนเซยนนน ำมำสไดมขอตกลงรวมกนทจะน ำหลกสตรแกนกลำงอำเซยนไปใชเปนแนวทำงในกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำของแตละประเทศ (OBEC 2014 7)

ในป พ.ศ. 2557 กระทรวงศกษำธกำรของประเทศไทย โดยส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำนไดจดท ำหลกสตรแกนกลำงอำเซยน ฉบบแปลเปนภำษำไทยเพอน ำไปสกำรขบเคลอนกำรเรยนรเกยวกบอำเซยนศกษำพรอมกบกำรพฒนำทกษะกำรเรยนรในศตวรรษท 21 ภำยใตกรอบคดทส ำคญของหลกสตรแกนกลำงอำเซยนซงประกอบดวย 1) กำรเหนคณคำของอตลกษณและควำมหลำกหลำยอนจะกอใหเกดอตลกษณแหงชำวอำเซยนรวมกนใหมำกยงขน ผำนกำรเรยนกำรสอนวชำประวตศำสตรในหลำยมตทงทำงดำนวฒนธรรมและศลปะ รวมถงภำษำทหลำกหลำย 2) กำรเชอมโยงโลกและทองถน ดวยกรอบเนอหำเกยวกบควำมเปนชมชนทองถนทเชอมโยงสภมภำคภำยใตบรบทโลกยคโลกำภวตน 3) กำรสงเสรมควำมเสมอภำคและควำมยตธรรม อนจะชวยเสรมสรำงควำมมนคงทำงสงคม 4) กำรมพนธกจรวมกนเพออนำคตทยงยนภำยใตกรอบกำรพฒนำทยงยน (OBEC 2014B: 6) อนมงหวงสควำมเชอมโยงระหวำงกนในภมภำคอำเซยนดวยประชำชนสประชำชนผำนมำตรกำรส ำคญทำงดำนกำรศกษำทงกำรก ำหนดกรอบหลกสตรรวม กำรสรำงเนอหำกำรเรยนร และสอกำรสอนทเกยวกบประชำคมอำเซยน

กำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำดวยควำมรทองถนชมชนชำยแดนและภำษำเพอนบำนอำเซยนนนเลงเหนไดถงกำรสรำงเสรมกระบวนกำรเรยนรทดอยำงมนยส ำคญ และน ำมำสกำรศกษำวจยกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำของโรงเรยนชำยแดนอำเซยน (Buffer Schoo ) ทง 4 พนทชำยแดนทมอำณำเขตตดตอกบประเทศเพอนบำน ซงไดแก 1) โรงเรยนพนมดงรกวทยำทอยในพนทอ ำเภอพนมดงรก บรบทชำยแดนทมอำณำเขตตดตอกบประเทศกมพชำในฐำนะชมทำงกำรสญจรของผคนแหงอำรยธรรมเขมรโบรำณ มรดกของเหลำบรรพชนเหลำนนไดยดโยงรำกเหงำของผคนทมรวมกนผำนภำษำเขมรถน

153เกตชพรรณ ค�ำพฒ

ปท 20 ฉบบท 2 / 2561วารสารพฒนาสงคม

บทน า สบเนองจำกในป พ.ศ. 2555 ศนยตะวนตกและตะวนออกศกษำ (The East-West Center:

EWC) รวมกบองคกำรรฐมนตรศกษำแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (SEAMEO) ไดภำยใตกำรสนบสนนโดย ASEAN-US Technical Assistance and Training Facility (US-TATF) ได เพ อ พ ฒ น ำ ห ล ก ส ต รแกนกลำงอำเซยน (ASEAN curriculum sourcebook) ส ำหรบใชเปนแนวทำงจดกำรเรยนกำรสอนทงในระดบประถมศกษำและระดบมธยมศกษำของประเทศสมำชกอำเซยน ดวยวตถประสงคเพอสรำงควำมเขำใจตอประวตศำสตรและวฒนธรรมทมรำกเหงำรวมกนอนจะสงเสรมอตลกษณรวมแกเยำวชนอำเซยน (ASEAN Secretariat, 2012: vii) ดงท Namji Steinemann ผอ ำนวยกำรโครงกำรกำรศกษำเอเชยแปซฟกแหงศนยตะวนตกและตะวนออกศกษำ ไดกลำวไว “ส ำหรบหลกสตรนเพอสรำงกำรเรยนรแบบผเรยนเปนศนยกลำง กำรเรยนรแบบสบหำควำมร และเพอพฒนำทกษะกำรเรยนรในศตวรรษท 21 ทงกำรคดวเครำะห ควำมสำมำรถทำงเทคโนโลย กำรสอสำรขำมวฒนธรรม กำรมส ำนกแหงคณคำรวมและเคำรพในควำมหลำกหลำย” (Nathan Associates Inc., 2012) และในกำรประชมรฐมนตรศกษำอำเซยน ระหวำงวนท 3 – 5 กรกฎำคม พ.ศ. 2555 ณ ประเทศอนโดนเซยนนน ำมำสไดมขอตกลงรวมกนทจะน ำหลกสตรแกนกลำงอำเซยนไปใชเปนแนวทำงในกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำของแตละประเทศ (OBEC, 2014A: 7)

ในป พ.ศ. 2557 กระทรวงศกษำธกำรของประเทศไทย โดยส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำนไดจดท ำหลกสตรแกนกลำงอำเซยน ฉบบแปลเปนภำษำไทยเพอน ำไปสกำรขบเคลอนกำรเรยนรเกยวกบอำเซยนศกษำพรอมกบกำรพฒนำทกษะกำรเรยนรในศตวรรษท 21 ภำยใตกรอบคดทส ำคญของหลกสตรแกนกลำงอำเซยนซงประกอบดวย 1) กำรเหนคณคำของอตลกษณและควำมหลำกหลำยอนจะกอใหเกดอตลกษณแหงชำวอำเซยนรวมกนใหมำกยงขน ผำนกำรเรยนกำรสอนวชำประวตศำสตรในหลำยมตทงทำงดำนวฒนธรรมและศลปะ รวมถงภำษำทหลำกหลำย 2) กำรเชอมโยงโลกและทองถน ดวยกรอบเนอหำเกยวกบควำมเปนชมชนทองถนทเชอมโยงสภมภำคภำยใตบรบทโลกยคโลกำภวตน 3) กำรสงเสรมควำมเสมอภำคและควำมยตธรรม อนจะชวยเสรมสรำงควำมมนคงทำงสงคม 4) กำรมพนธกจรวมกนเพออนำคตทยงยนภำยใตกรอบกำรพฒนำทยงยน (OBEC, 2014B: 6) อนมงหวงสควำมเชอมโยงระหวำงกนในภมภำคอำเซยนดวยประชำชนสประชำชนผำนมำตรกำรส ำคญทำงดำนกำรศกษำทงกำรก ำหนดกรอบหลกสตรรวม กำรสรำงเนอหำกำรเรยนร และสอกำรสอนทเกยวกบประชำคมอำเซยน

กำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำดวยควำมรทองถนชมชนชำยแดนและภำษำเพอนบำนอำเซยนนนเลงเหนไดถงกำรสรำงเสรมกระบวนกำรเรยนรทดอยำงมนยส ำคญ และน ำมำสกำรศกษำวจยกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำของโรงเรยนชำยแดนอำเซยน (Buffer School) ทง 4 พนทชำยแดนทมอำณำเขตตดตอกบประเทศเพอนบำน ซงไดแก 1) โรงเรยนพนมดงรกวทยำทอยในพนทอ ำเภอพนมดงรก บรบทชำยแดนทมอำณำเขตตดตอกบประเทศกมพชำในฐำนะชมทำงกำรสญจรของผคนแหงอำรยธรรมเขมรโบรำณ มรดกของเหลำบรรพชนเหลำนนไดยดโยงรำกเหงำของผคนทมรวมกนผำนภำษำเขมรถน



สรนทร 2) โรงเรยนสวนผงวทยำทอยในพนทอ ำเภอสวนผง บรบทชำยแดนทมอำณำเขตตดตอกบประเทศเมยนมำในฐำนะชมชนของผคนตำงถนในยคเหมองแร กำรอพยพเขำมำตงถนฐำนของผคนหลำกชำตพนธมวถของกำรอยรวมกนอยำงพงพำและผกสมพนธกนผำนพธกรรมควำมเชอ 3) โรงเรยนเวยงแกนวทยำคมทอยในพนทอ ำเภอเวยงแกน บรบทชำยแดนทมอำณำเขตตดตอกบประเทศลำวพนทของผคนชนเผำแหงอษำคเนยทตงถนฐำนอยตลอดลมน ำโขง กระจำยตวบนพนทพหวฒนธรรมซงด ำรงอตลกษณผำนภำษำพดทหลำกหลำย วถผคนอยรวมกนดวยสำยสมพนธผำนประเพณและกำรละเลน 4) โรงเรยนเบตง วระรำษฎรประสำนอยในพนทอ ำเภอเบตง บรบทชำยแดนทมอำณำเขตตดกบประเทศมำเลเซย ดนแดนทเตมไปดวยประวตศำสตรทองถนอนบอกเลำถงคนไทยปำเซะในประเทศมำเลเซยเมอครงเสยดนแดนไปในชวงยคอำณำนคม ขณะทเศรษฐกจกำรคำชำยแดนในปจจบนนนกลำยเปนกจกรรมทเชอมสมพนธระหวำงคนไทยและคนมำเลเซยนบเนองอยำงทเคยเปนมำดงเชนเมอครงอดตแหงหวเมองโบรำณของรฐปตตำน

จำกบรบทดงกลำวน ำมำสกำรศกษำแนวทำงกำรบรณำกำรกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำและชำยแดนศกษำ ดวยวำควำมเปนเพอนบำนของเรำนนจะเชอมประสำนในแตละสวนยอยของแตละทองถนสควำมเปนภมภำคอยำงทมงหมำยไวนนดวยอำศยบรบทควำมรจำกทองถนชำยแดน ภำยใตกรอบแนวคดชำยแดนศกษำ (borderland studies) ทวำดวยชำยแดนนนคอสญลกษณแหงควำมเปนรฐ ชำต และควำมเปนทองถน จำกกำรศกษำของ Machteld Venken (2017: 11-14) ในเรอง Borderland Studies Meets Child Studies: A European Encounter นนอธบำยไวอยำงเดนชดถงกระบวนกำรยโรปภวตน (Europeanisation) ทเกดขนอยำงเขมแขงรวมกนนนไดอำศยประวตศำสตรชวตประจ ำวนของผคนทองถน ณ พนทชำยแดนของหลำยรฐ ๆ เหลำนนซงผสมผสำนขนจำกควำมหลำกหลำยสประชำคมยโรปในปจจบน ในขณะทสมำคมประชำชำตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดขบเคลอนอยำงแขงขนตอกำรมงสประชำคมอำซยนผำนหลกสตรแกนกลำงอำเซยนเพอกำรเรยนรและบมเพำะส ำหรบเยำวชนอำเซยนดวยมโนภำพเชงภมภำคเปนส ำคญ แตในกำรศกษำครงนมงเพอเตมเตมควำมรในสวนลำง (bottom-up) ดวยกำรศกษำกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำรวมกบชดควำมรชำยแดนศกษำจำกโรงเรยนชำยแดนอำเซยนทง 4 พนทซงมควำมหลำกหลำยในมตควำมรเกยวกบชมชนเพอนบำน (neighboring communities) ทจะเปนสำระกำรเรยนรอำเซยนศกษำทส ำคญภำยใตกรอบกำรพฒนำหลกสตรเชงพนท (area-based curriculum) อยำงมพนธกจสมพนธกบบรบทใหมแหงชมชนชำวอำเซยน

วตถประสงคการวจย เพอวเครำะหแนวทำงกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำดวยชดองคควำมรทองถนภำยใตบรบท

ของชมชนชำยแดนส ำหรบโรงเรยนชำยแดนอำเซยน

การทบทวนเอกสาร แนวทำงกำรยกระดบคณภำพกำรศกษำเพอกำรเขำสประชำคมอำเซยน ป พ.ศ. 2558 นนวำไว

ดวยกำรศกษำขนพนฐำนในภมภำคอำเซยนทจะตองสำมำรถสรำงแรงกระตนตอควำมรวมมอของประเทศสมำชกอำเซยน ดวยแนวทำงทส ำคญอนไดแก กำรจดกำรควำมร กำรวำงแผนกำรสอน และกำรเรยนรทไมจ ำกดเฉพำะอยในหองเรยน เพอควำมรส ำหรบชวตประจ ำวนทตอบสนองตอสงคมยคใหมและภำยใตบรบทใหมแหงประชำคมอำเซยน ( he Singapore Teachers’ Union, 2012: 1 12) และตำมกรอบมำตรฐำนสมรรถนะกำรเรยนกำรสอนโดยศนยนวตกรรมและเทคโนโลยทำงกำรศกษำ องคกำรรฐมนตรศกษำแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (S M O NNO C 2010: 8 13) ภำยใตโครงกำรศกษำกำรบรณำกำรกำรเรยนรเพอกำรพฒนำทยงยนของหลกสตรสงคมศกษำในระดบมธยมศกษำในภมภำคเอเชยตะวนออกเฉยงใตนนไดสรปไวถงแนวทำงกำรศกษำส ำหรบกำรพฒนำทยงยนนนควรประกอบดวยแนวทำงทส ำคญ อนไดแก 1) กำรสงเสรมทกษะพนฐำนทำงกำรศกษำดวยทกษะกำรคดวเครำะหประเดนเกยวกบชมชน 2) กำรพฒนำกำรศกษำทงในเชงระบบทงเชงสำระกำรเรยนร ทกษะและคำนยมเพอน ำพำใหประชำชนมวถชวตทยงยน รวมถงกำรมสวนรวมกบสงคมประชำธปไตย 3) กำรเสรมสรำงควำมตระหนกรเชงสำธำรณะในมตควำมยงยนจำกกำรมสวนรวมทงกบนโยบำยของภำครฐ ภำคประชำสงคมและองคกรพฒนำระหวำงประเทศ 4) กำรสรำงเสรมควำมเปนพลเมองอนเปนแบบปฏบตทส ำคญเพอมงไปสควำมยงยน

อนน ำมำสแนวทำงกำรพฒนำหลกสตรเชงพนทซงวำดวยวธกำรปรบกำรเรยนรผำนเนอหำวชำเรยนใหลดนอยลงพรอมกบบทบำทของโรงเรยนทไดรวมออกแบบและสรำงหลกสตรทองถนอนสอดคลองกบลกษณะของโรงเรยนและตรงตำมควำมตองกำรและขดควำมสำมำรถของผเรยน รวมถงบรบทของชมชนทองถนนน ๆ (QCA, 2007: 5) ดงเชนท the Royal Society for th ncouragement of Arts,Manufactures and Commerc (RSA, 2012: 5 6) ไดนยำมหลกสตรเชงพนท ไววำเปนกำรเพมประสบกำรณกำรเรยนรของผเรยนดวยกำรสรำงควำมสมพนธกบชมชนและวฒนธรรมรอบตวของพวกเขำ โดยหลกสตรเชงพนทนนใหควำมส ำคญใน 3 ประเดนส ำคญ อนไดแก 1) เกยวกบสถำนท (abouplace) เพอกำรใชประโยชนจำกบรบททองถนและทรพยำกรควำมรส ำหรบกำรพฒนำกรอบกำรเรยนร 2) โดยสถำนท (by a place) เพอออกแบบใหโรงเรยนไดมบทบำทรวมกบผมสวนไดสวนเสยในทองถน และ 3) ส ำหรบสถำนท (for a place) เพอตอบสนองควำมตองกำรอยำงจ ำเพำะของผเรยนและชมชนทองถน ดวยเปำประสงคส ำคญเพอกำรสรำงประสบกำรณกำรเรยนรส ำหรบผเรยนจำกภมหลงเกยวกบทองถน เพอเสรมควำมรและควำมเขำใจของผเรยนตอถนทอย พรอมกบบทบำทของโรงเรยนตอกำรปลกฝงเรองรำวของชมชนทองถนแกนกเรยนใหมำกยงขน โดยทคณลกษณะของชมชนทองถนจะเปนปจจยส ำคญส ำหรบกำรพฒนำหลกสตรเชงพนท โดยม 4 คณลกษณะทส ำคญ อนไดแก 1) ภม ศำสตร 2) ประวตศำสตร 3) วฒนธรรม และ 4) ชมชนทองถน

ขณะทกำรพฒนำกำรสอนผำนกระบวนกำรหลกสตรเชงพนทเพอสรำงกำรเชอมโยงกบทองถนนนมหลำยวธ โดยสำมำรถสรปได 3 ล ำดบขนของกำรท ำควำมเขำใจเพอกำรพฒนำหลกสตรเชงพนทไดดงน 1) ควำมเขำใจกำรสอน ดวยวธกำรสอนทมำกกวำกำรบรรยำยแกนกเรยนในแตละวชำ (Alexander,



การทบทวนเอกสาร แนวทำงกำรยกระดบคณภำพกำรศกษำเพอกำรเขำสประชำคมอำเซยน ป พ.ศ. 2558 นนวำไวดวยกำรศกษำขนพนฐำนในภมภำคอำเซยนทจะตองสำมำรถสรำงแรงกระตนตอควำมรวมมอของประเทศสมำชกอำเซยน ดวยแนวทำงทส ำคญอนไดแก กำรจดกำรควำมร กำรวำงแผนกำรสอน และกำรเรยนรทไมจ ำกดเฉพำะอยในหองเรยน เพอควำมรส ำหรบชวตประจ ำวนทตอบสนองตอสงคมยคใหมและภำยใตบรบทใหมแหงประชำคมอำเซยน (The Singapore Teachers’ Union, 2012: 1-12) และตำมกรอบมำตรฐำนสมรรถนะกำรเรยนกำรสอนโดยศนยนวตกรรมและเทคโนโลยทำงกำรศกษำ องคกำรรฐมนตรศกษำแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (SEAMEO INNOTECH, 2010: 8-13) ภำยใตโครงกำรศกษำกำรบรณำกำรกำรเรยนรเพอกำรพฒนำทยงยนของหลกสตรสงคมศกษำในระดบมธยมศกษำในภมภำคเอเชยตะวนออกเฉยงใตนนไดสรปไวถงแนวทำงกำรศกษำส ำหรบกำรพฒนำทยงยนนนควรประกอบดวยแนวทำงทส ำคญ อนไดแก 1) กำรสงเสรมทกษะพนฐำนทำงกำรศกษำดวยทกษะกำรคดวเครำะหประเดนเกยวกบชมชน 2) กำรพฒนำกำรศกษำทงในเชงระบบทงเชงสำระกำรเรยนร ทกษะและคำนยมเพอน ำพำใหประชำชนมวถชวตทยงยน รวมถงกำรมสวนรวมกบสงคมประชำธปไตย 3) กำรเสรมสรำงควำมตระหนกรเชงสำธำรณะในมตควำมยงยนจำกกำรมสวนรวมทงกบนโยบำยของภำครฐ ภำคประชำสงคมและองคกรพฒนำระหวำงประเทศ 4) กำรสรำงเสรมควำมเปนพลเมองอนเปนแบบปฏบตทส ำคญเพอมงไปสควำมยงยน

อนน ำมำสแนวทำงกำรพฒนำหลกสตรเชงพนทซงวำดวยวธกำรปรบกำรเรยนรผำนเนอหำวชำเรยนใหลดนอยลงพรอมกบบทบำทของโรงเรยนทไดรวมออกแบบและสรำงหลกสตรทองถนอนสอดคลองกบลกษณะของโรงเรยนและตรงตำมควำมตองกำรและขดควำมสำมำรถของผเรยน รวมถงบรบทของชมชนทองถนนน ๆ (QCA, 2007: 5) ดงเชนท the Royal Society for the encouragement of Arts, Manufactures and Commerce (RSA, 2012: 5-6) ไดนยำมหลกสตรเชงพนท ไววำเปนกำรเพมประสบกำรณกำรเรยนรของผเรยนดวยกำรสรำงควำมสมพนธกบชมชนและวฒนธรรมรอบตวของพวกเขำ โดยหลกสตรเชงพนทนนใหควำมส ำคญใน 3 ประเดนส ำคญ อนไดแก 1) เกยวกบสถำนท (about a place) เพอกำรใชประโยชนจำกบรบททองถนและทรพยำกรควำมรส ำหรบกำรพฒนำกรอบกำรเรยนร 2) โดยสถำนท (by a place) เพอออกแบบใหโรงเรยนไดมบทบำทรวมกบผมสวนไดสวนเสยในทองถน และ 3) ส ำหรบสถำนท (for a place) เพอตอบสนองควำมตองกำรอยำงจ ำเพำะของผเรยนและชมชนทองถน ดวยเปำประสงคส ำคญเพอกำรสรำงประสบกำรณกำรเรยนรส ำหรบผเรยนจำกภมหลงเกยวกบทองถน เพอเสรมควำมรและควำมเขำใจของผเรยนตอถนทอย พรอมกบบทบำทของโรงเรยนตอกำรปลกฝงเรองรำวของชมชนทองถนแกนกเรยนใหมำกยงขน โดยทคณลกษณะของชมชนทองถนจะเปนปจจยส ำคญส ำหรบกำรพฒนำหลกสตรเชงพนท โดยม 4 คณลกษณะทส ำคญ อนไดแก 1) ภม ศำสตร 2) ประวตศำสตร 3) วฒนธรรม และ 4) ชมชนทองถน ขณะทกำรพฒนำกำรสอนผำนกระบวนกำรหลกสตรเชงพนทเพอสรำงกำรเชอมโยงกบทองถนนนมหลำยวธ โดยสำมำรถสรปได 3 ล ำดบขนของกำรท ำควำมเขำใจเพอกำรพฒนำหลกสตรเชงพนทไดดงน 1) ควำมเขำใจกำรสอน ดวยวธกำรสอนทมำกกวำกำรบรรยำยแกนกเรยนในแตละวชำ (Alexander,



2008: 141) พนทกำรใชชวตและบรบทแวดลอมนนถอวำมอทธพลตอผเรยนและถอวำเปนจดเรมตนทส ำคญของกำรสอนโดยอำศยสำระควำมรเกยวกบสงคมและวฒนธรรมซงม 3 มตทควรใหควำมส ำคญอนไดแก มตชมชน มตวฒนธรรม และมตของผเรยน 2) ควำมเขำใจนกเรยนตอบทบำทรวมในกำรพฒนำหลกสตรซงถอเปนขนตอนแรกของกำรพฒนำหลกสตรโดยอำศยกำรพจำรณำควำมตองกำรและส ำคญส ำหรบของผเรยน (Kushner, 1993: 39) และ 3) ควำมเขำใจในเชงวชำกำรตอกำรพฒนำหลกสตร ครผสอนตองมภมรในสำระวชำทเนนมรดกทำงประวตศำสตรและดวยเพรำะขอมลพนฐำนเชงพนทนนมควำมแตกตำงกนในแตละทองถนจงจ ำเปนตองด ำเนนกำรโดยผเชยวชำญดำนกำรศกษำทองถน รวมถงผสนบสนนกำรเรยนรดำนตำง ๆ (Jephcote & Davies, 2007: 208) ทงพนธมตรทองถนดำนกำรศกษำ (educational partners) ในฐำนะองคกรทสนบสนนกำรท ำงำนของโรงเรยน และผประสำนงำนในพนทส ำหรบวชำเรยนหรอหลกสตรทตองอำศยกำรสนบสนนจำกผรในทองถน รวมถงพนธมตรอำสำสมคร (voluntary sector partners) ของแตละทองถนซงในทนหมำยรวมถงศนยมรดกทองถน พพธภณฑ รวมถงชมชนศลปน เปนตน กำรเรยนรของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนนนอยภำยใตบรบทของชมชนชำยแดนจงส ำคญตอกำรทบทวนกรอบแนวคดชำยแดนศกษำ (borderland studies) ซงเรมตนดวยค ำอธบำยของ Daphne Berdahl (1999: 3) ทกลำวถงชำยแดนนนเกยวของในเชงสญลกษณแหงควำมเปนรฐ ชำต และควำมเปนทองถนซ งถกนยำมไวรวมกน ใน เชงขอบเขตของดนแดนและพ นท ทำงส งคมและวฒนธรรม (sociocultural space) ในสวนของเขตแดนนนอำงไวถงเสนแบงแยก ในขณะทชำยแดนนนวำดวยพนททตวงหอมลอมไวดวยกำรแบงสวนของเสนเขตแดนทถกสรำงขนและน ำมำซงกำรมอยของพนทรวม (Zwischenräume/ interspace) ทงในดำนภำษำ วฒนธรรม ศำสนำและหลกแหงศลธรรมทมอย ณ พนทรอยตอนน ๆ (Ther, 2010: 74) ในขณะทกำรอธบำยดวยมมมองเชงประวตศำสตรนนวำไวดวยกำรมอยซงเขตแดนนนเพอบงชเรองพฒนำกำรควำมเปนรฐสมยใหมเกยวกบดนแดนและอำณำเขต ขณะทกระบวนกำรสรำงชำตนนวำดวยกำรแยงชงอ ำนำจโดยศนยกลำงและปฏเสธตออ ำนำจสวนภมภำคตำง ๆ แมแตพนทชำยขอบอนเพอกำรเสรมสงอ ำนำจอธปไตยแหงรฐ ขณะเดยวกนหำกภำวะชำตนยมนนมอย ณ พนทชำยแดนนน ๆ จะเปนอปสรรคส ำคญตอกระบวนภมภำคนยมทจะเกดขน ดงตวอยำงกระบวนกำรยโรปภวตน (Europeanization) ทเกดขนอยำงเขมแขงรวมกนนนไดอำศยชนกลมนอย ณ พนทชำยแดนทผสมผสำนจำกควำมหลำกหลำยเชอชำตทอพยพและตงถนฐำนใหมหลงชวงภำวะสงครำม และดวยอำศยซงวธกำรประวตศำสตรชวตประจ ำวน (Alltagsgeschichte) เปนแนวทำงของกำรปลดปลอยผคนทอำศยในพนทชำยแดนออกจำกควำมคดทำงกำรเมองและชำตนยมเชงเชอชำต (Oates-Indruchová & Blaive, 2014: 195) ควำมทรงจ ำในวยเดกจำกชวตครอบครวและประสบกำรณในโรงเรยนถอเปนกลไกทส ำคญตอกำรประกอบสรำงควำมทรงจ ำแหงสนตภำพทมรวมกน (peaceful annexation) และมสวนส ำคญตอกำรเชอมประสำนอำณำบรเวณชำยแดนสภมภำคนยม (Werther, 2014: 85-108) ในสวนภมภำคอำเซยนนนไดเรมขบเคลอนกำรพฒนำหลกสตรกำรศกษำส ำหรบประชำคมอำเซยนภำยใตบรบทชมชนชำยแดน และตำมท Thithimadee Arphattanano (2015: 17-32) ได

ศกษำเกยวกบกำรสอนสงคมศกษำภำยใตบรบทประชำคมอำเซยนนนวำดวยกำรบรณำกำรควำมรในยคโลกำภวตนกบควำมรในแตละทองถนเขำดวยกนถอเปนกระบวนกำรทส ำคญของโรงเรยนทตงอยบรเวณใกลชำยแดนกบประเทศอน ๆ ทง 68 โรงเรยนทเขำรวมโครงกำรมงมนสอำเซยนซงไดก ำหนดสำระควำมรอำเซยนศกษำเปนแกนหลกส ำหรบกำรเรยนกำรสอนพรอมกบผสมผสำนกบควำมรทองถนและควำมรเฉพำะตำมกลมสำระกำรเรยนร รวมถงกำรอำศยอำณำบรเวณควำมรชมชนเพอนบำนทมควำมเกำะเกยวกนทำงวฒนธรรมและภำษำนนเปนสำระของกจกรรมกำรเรยนรทส ำคญ รวมถงแนวทำงกำรศกษำสงคมพหวฒนธรรมซงส ำคญตอกำรอธบำยถงควำมจ ำเพำะของชมชนชำยแดน ดงเชนท

arin Sungtong (2014 94 103) ไดศกษำเกยวกบกำรจดกำรศกษำในสงคมพหวฒนธรรมของจงหวดชำยแดนภำคใตนนไดมขอเสนอเชงหลกกำรจดกำรศกษำดวยกำรบรณำกำรกบวถชวต อตลกษณ ควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรม และหลกศำสนำ บนพนฐำนของควำมตองกำรของทองถนซงสมพนธกบแนวคดพหวฒนธรรมนยม (multiculturalism) และพหวฒนธรรมศกษำ (multicultural education)ดวยแนวทำงกำรจดกำรศกษำทยดโยงกบผเรยนเพอกำรอยรวมกนไดอยำงสนต ดวยแนวทำงสรำงกำรเรยนรทเชอมโยงกบของมตทำงสงคมตำมแตละบรบทของทองถนเปนส ำคญ

วธด าเนนการวจย กำรศกษำโดยกำรวจยแบบผสมผสำนเชงคณภำพและเชงปรมำณ (mixed methods

research) อนประกอบดวย 1) กำรศกษำวจยเอกสำร 2) กำรศกษำวจยภำคสนำม โดยกำรศกษำวจยครงนอำศยวธคดเลอกกำรวจยกรณศกษำ (case study research) พรอมกบมเกณฑกำรเลอกตำมประเภท (cr rion pling) จำกกลมโรงเรยนตนแบบกำรพฒนำสประชำคมอำเซยน (Spirit of ASEAN) ของกลมโรงเรยนชำยแดนอำเซยนในระดบชนมธยมศกษำตอนปลำยภำยใตสงกดส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำน เพอเปนหนวยพนทวจยส ำหรบกำรวจยกรณศกษำทง 4 แหง อนไดแก โรงเรยนพนมดงรกวทยำ โรงเรยนสวนผงวทยำ โรงเรยนเวยงแกนวทยำคม และโรงเรยนเบตง วระรำษฎรประสำน

ในสวนขนตอนกำรสมเลอกกลมตวอยำงนนก ำหนดขนำดกลมตวอยำงจำกนกเรยนในระดบชนมธยมศกษำปท 4 6 โรงเรยนละ 100 ตวอยำง รวมทงสนจ ำนวน 400 ตวอยำง โดยวธกำรสมแบบแบงกลม (cluster random sampling) เพอใหไดสดสวนในแตละระดบชนมธยมศกษำตอนปลำย โดยทผวจยไดรวมกบผบรหำรโรงเรยนและอำจำรยผสอนวชำอำเซยนศกษำส ำหรบกระบวนกำรเลอกกลมตวอยำง (purposiv pling) ในระดบชนมธยมศกษำละ 1 2 หองเรยนเพอใหไดกลมตวอยำงตำมสดสวนชนมธยมศกษำละประมำณ 30 35 ตวอยำง เพอส ำรวจประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดนของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนดวยเครองมอกำรวจยทประกอบดวย 1) แบบกำรสมภำษณ ประกอบดวยค ำถำมแบบเลอกรำยกำรและแบบเตมค ำตอบเกยวกบประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดน 2) แนวกำรสมภำษณเชงลกเกยวกบชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรของหลกสตรอำเซยนศกษำ และ 3) กำรสนทนำกลมเกยวกบวธกำรเรยนกำรสอนเพอกำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำภำยใตอำณำบรเวณชำยแดน



ศกษำเกยวกบกำรสอนสงคมศกษำภำยใตบรบทประชำคมอำเซยนนนวำดวยกำรบรณำกำรควำมรในยคโลกำภวตนกบควำมรในแตละทองถนเขำดวยกนถอเปนกระบวนกำรทส ำคญของโรงเรยนทตงอยบรเวณใกลชำยแดนกบประเทศอน ๆ ทง 68 โรงเรยนทเขำรวมโครงกำรมงมนสอำเซยนซงไดก ำหนดสำระควำมรอำเซยนศกษำเปนแกนหลกส ำหรบกำรเรยนกำรสอนพรอมกบผสมผสำนกบควำมรทองถนและควำมรเฉพำะตำมกลมสำระกำรเรยนร รวมถงกำรอำศยอำณำบรเวณควำมรชมชนเพอนบำนทมควำมเกำะเกยวกนทำงวฒนธรรมและภำษำนนเปนสำระของกจกรรมกำรเรยนรทส ำคญ รวมถงแนวทำงกำรศกษำสงคมพหวฒนธรรมซงส ำคญตอกำรอธบำยถงควำมจ ำเพำะของชมชนชำยแดน ดงเชนท Ekkarin Sungtong (2014: 94-103) ไดศกษำเกยวกบกำรจดกำรศกษำในสงคมพหวฒนธรรมของจงหวดชำยแดนภำคใตนนไดมขอเสนอเชงหลกกำรจดกำรศกษำดวยกำรบรณำกำรกบวถชวต อตลกษณ ควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรม และหลกศำสนำ บนพนฐำนของควำมตองกำรของทองถนซงสมพนธกบแนวคดพหวฒนธรรมนยม (multiculturalism) และพหวฒนธรรมศกษำ (multicultural education) ดวยแนวทำงกำรจดกำรศกษำทยดโยงกบผเรยนเพอกำรอยรวมกนไดอยำงสนต ดวยแนวทำงสรำงกำรเรยนรทเชอมโยงกบของมตทำงสงคมตำมแตละบรบทของทองถนเปนส ำคญ

วธด าเนนการวจย กำรศกษำโดยกำรวจยแบบผสมผสำนเชงคณภำพและเชงปรมำณ (mixed methods

research) อนประกอบดวย 1) กำรศกษำวจยเอกสำร 2) กำรศกษำวจยภำคสนำม โดยกำรศกษำวจยครงนอำศยวธคดเลอกกำรวจยกรณศกษำ (case study research) พรอมกบมเกณฑกำรเลอกตำมประเภท (criterion sampling) จำกกลมโรงเรยนตนแบบกำรพฒนำสประชำคมอำเซยน (Spirit of ASEAN) ของกลมโรงเรยนชำยแดนอำเซยนในระดบชนมธยมศกษำตอนปลำยภำยใตสงกดส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำน เพอเปนหนวยพนทวจยส ำหรบกำรวจยกรณศกษำทง 4 แหง อนไดแก โรงเรยนพนมดงรกวทยำ โรงเรยนสวนผงวทยำ โรงเรยนเวยงแกนวทยำคม และโรงเรยนเบตง วระรำษฎรประสำน

ในสวนขนตอนกำรสมเลอกกลมตวอยำงนนก ำหนดขนำดกลมตวอยำงจำกนกเรยนในระดบชนมธยมศกษำปท 4-6 โรงเรยนละ 100 ตวอยำง รวมทงสนจ ำนวน 400 ตวอยำง โดยวธกำรสมแบบแบงกลม (cluster random sampling) เพอใหไดสดสวนในแตละระดบชนมธยมศกษำตอนปลำย โดยทผวจยไดรวมกบผบรหำรโรงเรยนและอำจำรยผสอนวชำอำเซยนศกษำส ำหรบกระบวนกำรเลอกกลมตวอยำง (purposive sampling) ในระดบชนมธยมศกษำละ 1-2 หองเรยนเพอใหไดกลมตวอยำงตำมสดสวนชนมธยมศกษำละประมำณ 30-35 ตวอยำง เพอส ำรวจประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดนของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนดวยเครองมอกำรวจยทประกอบดวย 1) แบบกำรสมภำษณ ประกอบดวยค ำถำมแบบเลอกรำยกำรและแบบเตมค ำตอบเกยวกบประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดน 2) แนวกำรสมภำษณเชงลกเกยวกบชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรของหลกสตรอำเซยนศกษำ และ 3) กำรสนทนำกลมเกยวกบวธกำรเรยนกำรสอนเพอกำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำภำยใตอำณำบรเวณชำยแดน



กำรวเครำะหขอมลนนประกอบดวย 1) กำรวเครำะหดวยสถตพรรณนำ (descriptive statistics) ส ำหรบกำรวเครำะหขอมลจำกกลมตวอยำงโดยใชสถตเบองตนเกยวกบควำมถคำรอยละ (percentage) พรอมน ำเสนอเกยวกบคำเฉลย ดวยโปรแกรมวเครำะหทำงสถต ( IBM SPSS Statistics) เพอกำรประเมนประเดนกำรเรยนรและชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรของหลกสตรอำเชยนศกษำในมตชมชนชำยแดนอำเซยน 2) กำรวเครำะหขอมลเชงคณภำพจำกกลมตวอยำงโดยกำรน ำเสนอขอมลดวยกำรอธบำยเนอหำควำมบรรยำย (content analysis) ส ำหรบกำรวเครำะหและอภปรำยกำรเรยนกำรสอนตำมหลกสตรอำเซยนศกษำของโรงเรยนชำยแดนอำเซยน

สรปผลการวจย 1) การจดการเรยนรอาเซยนศกษาดวยชดความรชมชนชายแดน

กำรศกษำแนวทำงกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำดวยชดควำมรทองถนภำยใตบรบทของชมชนชำยแดนส ำหรบโรงเรยนชำยแดนอำเซยนนนมผลของกำรศกษำวจยสรปไดดงน ในสวนขอมลคณลกษณะทวไปของกลมตวอยำง จ ำนวน 400 ตวอยำง โดยเปนนกเรยนในระดบมธยมศกษำตอนปลำย (มธยมศกษำปท 4-6) จำกโรงเรยนชำยแดนอำเซยนทง 4 แหง อนไดแก โรงเรยนพนมดงรกวทยำ โรงเรยนสวนผงวทยำ โรงเรยนเวยงแกนวทยำคม และโรงเรยนเบตง วระรำษฎรประสำน นนแบงเปนเพศชำยรอยละ 24.5 และเพศหญงรอยละ 75.5 และมชวงอำยระหวำง อำย 15 ป รอยละ 18.3 อำย 16 ป รอยละ 41 อำย 17 ป รอยละ 29.8 และอำย 18 ป รอยละ 10.5 และมระดบชนกำรศกษำดงน ระดบมธยมมธยมศกษำปท 4 รอยละ 44.3 ระดบชนมธยมศกษำปท 5 รอยละ 36.3 และระดบชนมธยมศกษำปท 6 รอยละ 19.5 โดยกลมตวอยำงมกำรใชภำษำเพอนบำนในชวตประจ ำวน รอยละ 65.9 โดยจ ำแนกไดดงน โรงเรยนพนมดงรกวทยำ รอยละ 85 โรงเรยนสวนผงวทยำ รอยละ 43.9 โรงเรยนเวยงแกนวทยำคม รอยละ 78.3 และโรงเรยนเบตง วระรำษฎรประสำน รอยละ 57 พรอมกบสรปผลของกำรศกษำวจยโดยมประเดนทส ำคญอนไดแก 1) ประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดนของโรงเรยนชำยแดนอำเซยน 2) ชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรของหลกสตรอำเซยนศกษำ 3) กำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำภำยใตอำณำบรเวณชำยแดน โดยมรำยละเอยดดงตอไปน

ตารางท 1 รอยละของประเดนการเรยนรชมชนชายแดนของโรงเรยนชายแดนอาเซยน

ประเดนการเรยนร ชมชนชายแดนอาเซยน

โรงเรยนชายแดนอาเซยนของประเทศไทย (n=400)*

x S.D. โรงเรยน

พนมดงรกวทยา โรงเรยน

สวนผงวทยา โรงเรยน

เวยงแกนวทยา โรงเรยนเบตง

วระราษฎรประสาน

ประวตศำสตรทองถน 8.91 11.54 6.66 4.23 0.46 0.49 วฒนธรรมและประเพณ 11.19 12.94 12.40 8.46 0.66 0.47 พนททำงภมศำสตร 9.29 12.01 12.24 5.84 0.58 0.49 ลกษณะทำงประชำกร 7.96 11.54 11.16 9.27 0.58 0.49 ตลำดกำรคำชำยแดน 17.64 9.82 13.95 18.95 0.85 0.35


โรงเรยนชายแดนอาเซยนของประเทศไทย ( =400)*

¯ .D. โรงเรยน





สถำนททองเทยวชำยแดน 17.83 13.88 15.19 18.54 0.92 0.26

ชนชำตพนธในทองถน 8.91 13.88 14.26 15.92 0.76 0.42ภำษำทใชในทองถน 18.21 14.35 14.10 18.75 0.93 0.25

รวม 100.00 100.00 100.00 100.00หมายเหต: * ตอบไดมำกกวำ 1 ค ำตอบของประเดนกำรเรยนร

จำกตำรำงท 1 แสดงผลประเมนประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดนอำเซยนของโรงเรยนชำยแดนอำเซยน โดยกลมตวอยำงเลอกแบบเลอกตอบไดหลำยขอ (multiple response) นนพบวำ กลมตวอยำงของโรงเรยนพนมดงรกวทยำและโรงเรยนสวนผงวทยำนนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบภำษำทใชในทองถน ขณะทโรงเรยนเวยงแกนวทยำคมนนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบสถำนททองเทยวชำยแดน และโรงเรยนเบตง วระรำษฎรประสำนนนมประเดนกำรเรยนร เกยวกบตลำดกำรคำชำยแดนในสดสวนทสง โดยมรำยละเอยดตำมประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดนอำเซยน ดงน 1) ประวตศำสตรทองถนของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบอำรยธรรมและแหลงโบรำณสถำน ประวตศำสตรสงครำม และต ำนำนพนบำนในแตละทองถน 2) วฒนธรรมประเพณทองถนของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบพธกรรมทำงศำสนำ ขนบวฒนธรรมและประเพณ และกำรละเลนตำมเทศกำล 3) พนททำงภมศำสตรมประเดนกำรเรยนรเกยวกบพรมแดนตำมธรรมชำต และเขตพนทชำยแดน 4) ลกษณะทำงประชำกรตำมกจกรรมทำงเศรษฐกจของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบกำรประกอบอำชพทงกำรเกษตรกรรมและกำรพำณชยกรรม 5) ตลำดกำรคำชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบประเภทสนคำโภคภณฑและตลำดนดชำยแดน 6) สถำนททองเทยวมประเดนกำรเรยนรเกยวกบสถำนททองเทยวเชงประวตศำสตร สถำนททองเทยวทำงธรรมชำต และสถำนททองเทยวเชงวฒนธรรม 7) ชนชำตพนธของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบกลมคนทหลำกหลำยเชอชำตทตงถนฐำนและอยอำศยในทองถน 8) ภำษำทองถนของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบภำษำถน ภำษำของประเทศเพอนบำน และภำษำไทยถน (regional Thai languages) ทมกำรใชทวไปทกภมภำคของประเทศ

ตารางท 2 รอยละของชองทางการเรยนรตามกรอบการเรยนรของหลกสตรอาเซยนศกษา

ชองทางการเรยนร


¯ .D. โรงเรยน

พนมดงรกวทยา

โรงเรยนสวนผงวทยา

โรงเรยนเวยงแกนวทยา

โรงเรยนเบตง วระราษฎรประสาน

ผคนและควำมเปนเพอนบำน 33.3 35.2 33.5 49 2.02 1.01

ภมศำสตรอนใกลชดรวมกน 17.3 11.4 19.1 6.7 2.82 1.03










สถำนททองเทยวชำยแดน 17.83 13.88 15.19 18.54 0.92 0.26

ชนชำตพนธในทองถน 8.91 13.88 14.26 15.92 0.76 0.42 ภำษำทใชในทองถน 18.21 14.35 14.10 18.75 0.93 0.25

รวม 100.00 100.00 100.00 100.00 หมายเหต: * ตอบไดมำกกวำ 1 ค ำตอบของประเดนกำรเรยนร

จำกตำรำงท 1 แสดงผลประเมนประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดนอำเซยนของโรงเรยนชำยแดนอำเซยน โดยกลมตวอยำงเลอกแบบเลอกตอบไดหลำยขอ (multiple response) นนพบวำ กลมตวอยำงของโรงเรยนพนมดงรกวทยำและโรงเรยนสวนผงวทยำนนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบภำษำทใชในทองถน ขณะทโรงเรยนเวยงแกนวทยำคมนนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบสถำนททองเทยวชำยแดน และโรงเรยนเบตง วระรำษฎรประสำนนนมประเดนกำรเรยนร เกยวกบตลำดกำรคำชำยแดนในสดสวนทสง โดยมรำยละเอยดตำมประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดนอำเซยน ดงน 1) ประวตศำสตรทองถนของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบอำรยธรรมและแหลงโบรำณสถำน ประวตศำสตรสงครำม และต ำนำนพนบำนในแตละทองถน 2) วฒนธรรมประเพณทองถนของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบพธกรรมทำงศำสนำ ขนบวฒนธรรมและประเพณ และกำรละเลนตำมเทศกำล 3) พนททำงภมศำสตรมประเดนกำรเรยนรเกยวกบพรมแดนตำมธรรมชำต และเขตพนทชำยแดน 4) ลกษณะทำงประชำกรตำมกจกรรมทำงเศรษฐกจของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบกำรประกอบอำชพทงกำรเกษตรกรรมและกำรพำณชยกรรม 5) ตลำดกำรคำชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบประเภทสนคำโภคภณฑและตลำดนดชำยแดน 6) สถำนททองเทยวมประเดนกำรเรยนรเกยวกบสถำนททองเทยวเชงประวตศำสตร สถำนททองเทยวทำงธรรมชำต และสถำนททองเทยวเชงวฒนธรรม 7) ชนชำตพนธของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบกลมคนทหลำกหลำยเชอชำตทตงถนฐำนและอยอำศยในทองถน 8) ภำษำทองถนของชมชนชำยแดนมประเดนกำรเรยนรเกยวกบภำษำถน ภำษำของประเทศเพอนบำน และภำษำไทยถน (regional Thai languages) ทมกำรใชทวไปทกภมภำคของประเทศ ตารางท 2 รอยละของชองทางการเรยนรตามกรอบการเรยนรของหลกสตรอาเซยนศกษา








ผคนและควำมเปนเพอนบำน 33.3 35.2 33.5 49 2.02 1.01

ภมศำสตรอนใกลชดรวมกน 17.3 11.4 19.1 6.7 2.82 1.03










ทรพยำกรธรรมชำต และมรดกทำงวฒนธรรมรวมกน

17.3 8.6 18 14.2 2.72 1.03

คณคำของกำรอยรวมกน 29.3 43.5 29.3 30 2.41 1.20

รวม 100.00 100.00 100.00 100.00 หมายเหต: * เลอกค ำตอบล ำดบท 1 ของชองทำงกำรเรยนร

จำกตำรำงท 2 แสดงผลประเมนชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรหลกสตรอำเซยนศกษำของกลมตวอยำงในโรงเรยนชำยแดนอำเซยนนน พบวำกลมตวอยำงเลอกล ำดบท 1 ของชองทำงกำรเรยนรในมตของผคนและควำมเปนเพอนบำนกนมสดสวนมำกทสด และเมอจ ำแนกผลประเมนกำรใหล ำดบควำมส ำคญตอชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรหลกสตรอำเซยนศกษำของกลมตวอยำงในแตละโรงเรยนนนพบวำ ในสวนมตของผคนและควำมเปนเพอนบำนกนนนมกลมตวอยำงของโรงเรยนเบตง วระรำษฎรประสำนใหล ำดบควำมส ำคญมำกทสด (รอยละ 49) ในสวนมตของภมศำสตรอนใกลชดรวมกนนนมกลมตวอยำงของโรงเรยนเวยงแกนวทยำใหล ำดบควำมส ำคญมำกทสด (รอยละ 19.1) ในสวนมตของกำรมทรพยำกรธรรมชำตและมรดกทำงวฒนธรรมรวมกนนนมกลมตวอยำงของโรงเรยนเวยงแกนวทยำใหล ำดบควำมส ำคญมำกทสด (รอยละ 18) และในสวนมตของคณคำของกำรอยรวมกนนนมกลมตวอยำงของโรงเรยนสวนผงวทยำใหควำมส ำคญมำกทสด (รอยละ 43.5)

โดยมรำยละเอยดของชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรหลกสตรอำเซยนศกษำทกลมตวอยำงไดอธบำยรำยละเอยดไวดงน 1) ชองทำงกำรเรยนรในมตของผคนและควำมเปนเพอนบำนกนนนอธบำยถงควำมส ำคญเกยวกบเศรษฐกจกำรคำชำยแดน ภำษำและวฒนธรรมรวม เครอญำตพนองรวมกน กำรแตงงำนขำมชำต และแรงงำนจำกประเทศเพอนบำน 2) ชองทำงกำรเรยนรในสวนมตของภมศำสตรอนใกลชดรวมกนนนอธบำยถงควำมส ำคญเกยวกบเชงภมศำสตรทมอำณำเขตตดตอกน พรมแดนทำงธรรมชำตเดยวกน สถำนททองเทยวชำยแดน และตลำดกำรคำชำยแดน 3) ชองทำงกำรเรยนรในสวนมตของกำรมทรพยำกรธรรมชำตและมรดกทำงวฒนธรรมรวมกนนนอธบำยถงควำมส ำคญเกยวกบแหลงมรดกโลก ขนบประเพณทองถน และศำสนสถำนอนเปนแหลงศรทธำรวมกน และ 4) ชองทำงกำรเรยนรในสวนมตของคณคำของกำรอยรวมกนนนอธบำยถงควำมส ำคญเกยวกบควำมเปนเครอญำตกน ควำมรวมมอดำนกำรพฒนำเศรษฐกจ และควำมสมพนธระหวำงประเทศ

2) การบรณาการการเรยนรอาเซยนศกษาภายใตอาณาบรเวณชายแดน กำรศกษำแนวทำงกำรจดกำรเรยนรอำเซยนศกษำดวยชดควำมรทองถนภำยใตบรบทของชมชน

ชำยแดนส ำหรบโรงเรยนชำยแดนอำเซยนนนเลงเหนถงมตควำมรภำยใตบรบทชมชนชำยแดนทส ำคญตอกำรบรณำกำรเรยนรอำเซยนศกษำใหมควำมลมลกทงในมตประวตศำสตรและวฒนธรรมอนส ำคญตอกำรสรำงประชำคมสงคมและวฒนธรรมอำเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community: ASCC) โดยอำศย

ตนแบบของกระบวนกำรเรยนกำรสอนจำกโรงเรยนชำยแดนอำเซยนทง 4 แหงซงเปนพนทควำมรอนครอบคลมมตควำมเปนเพอนบำนทมชำยแดนตดตอกนอยำงชดใกลนจะชวยเสรมสรำงจนตนำกำรตอกำรเรยนรเพอนบำนอำเซยนอยำงเขำใจและเขำถงกนไดมำกยงขน โดยมประเดนส ำคญดงน

2.1) การเรยนการสอนตามสาระการเรยนรอาเซยนศกษา กำรเรยนกำรสอนในชนเรยนนนเกยวกบควำมรเบองตนทำงประวตศำสตร โดยเฉพำะในวชำ

สงคมศกษำและวชำอำเซยนศกษำนนมสำระกำรเรยนรเกยวกบประชำคมอำเซยนทงในมตเศรษฐกจกำรคำ ควำมรวมมอดำนกำรพฒนำ และกำรแลกเปลยนทำงวฒนธรรม พรอมกบมแนวทำงกำรจดกำรเรยนกำรสอนทเนนกำรบรณำกำรกลมสำระกำรเรยนรโดยใชโครงงำนเปนฐำน (project based learning: PBL) ตวอยำงเชน โครงงำนประเทศอำเซยนศกษำ (country studies) ซงเปนกจกรรมในชนเรยนทจ ำลองสถำนกำรณของกำรเดนทำงไปใชชวตในประเทศเพอนบำนทชวยเสรมสรำงจนตนำกำรของผเรยนไดอยำงหลำกหลำยมตควำมรมำกยงขน

ในสวนของวชำภำษำอำเซยน (ภำษำท 3) นนถอเปนวชำเรยนทนกเรยนมควำมรควำมเขำใจมำกทสด เนองดวยมกจกรรมเสรมกำรเรยนรนอกหองเรยนทงกจกรรมชมนมภำษำ และกำรฝกฝนทกษะทำงภำษำกบสมำชกในครอบครวและเพอนบำนในยำนชมชน ดวยวำเปนภำษำทใชตดตอสอสำรกนในชวตประจ ำวนซงโดยสวนใหญผคนแถบชำยแดนจะสำมำรถพดสอสำรกนได 2 3 ภำษำซงนนเปนชองทำงส ำคญของกำรเปดใจยอมรบซงกนและกน ในขณะทกำรเรยนรผำนค ำบอกเลำประเพณควำมเชอ ผำนนทำนค ำกลอนและเพลงพนบำนตำง ๆ กยงท ำใหเขำใจเพอนบำนไดอยำงลกซงยงขน กำรเรยนรภำยใตบรบทชมชนชำยแดนนนมสวนส ำคญอยำงยงตอกำรสรำงกำรรบรและตระหนกรตอประชำคมอำเซยนในมตควำมเปนเพอนบำนกนและโดยทวไปนกเรยนชำยแดนจะมวถชวตทเชอมโยงกบพนทชวตนอกหองเรยนและทก ๆ ชวตของผคนชำยแดนนนกวำดวยกำรผกสมพนธผำนขนบวฒนธรรมประเพณและควำมเปนเครอญำตทคอยชวยเหลอเกอกลซงกนและกนและกำรทนกเรยนมทกษะทำงภำษำเพอนบำน ภำษำทองถนนนมสวนส ำคญตอระดบควำมรควำมเขำใจเกยวกบประเทศเพอนบำนมำกยงขน ทงนจำกกลมตวอยำงทมกำรใชภำษำเพอนบำนในชวตประจ ำวน (รอยละ 72.4) นนจะมคำเฉลยของระดบควำมรควำมเขำใจตอสำระกำรเรยนรในวชำอำเซยนศกษำทสงกวำนกเรยนทไมไดใชภำษำเพอนบำ นในชวตประจ ำวน (รอยละ 27.6) อยำงมนยส ำคญ

2.2) องคความรเกยวกบประวตศาสตรทองถน สำระควำมรเกยวกบประวตศำสตรทองถนนนถอเปนชดควำมรอนส ำคญตอโรงเรยนชำยแดน

อำเซยนดวยนยส ำคญทแตกตำงไปจำกบทเรยนของประวตศำสตรชำต เมอกำรบมเพำะควำมคดเกยวกบประวตศำสตรทองถนนนวำดวยกำรมส ำนกรวมกนเพอน ำสงสสงคมแหงควำมเอออำทร ดวยกรอบเชงเนอหำดำนประวตศำสตรทองถนซงจะชวยเชอมโยงกบภมศำสตรทตงซงมเขตชำยแดนและสบยอนไดถงควำมสมพนธขำมพรมแดนทงวถวฒนธรรม ขณะทภำษำทใชสอสำรกนนนไดชวยสบตอกำรรบรเกยวกบชนชำตพนธและผคนในประเทศเพอนบำน โดยสำระกำรเรยนรวชำอำเซยนศกษำในชนเรยนนนจะเรมตงแตประวตศำสตรควำมเปนมำ กำรอพยพและตงถนฐำน ขนบวฒนธรรมประเพณของชนชำตพนธอน



ตนแบบของกระบวนกำรเรยนกำรสอนจำกโรงเรยนชำยแดนอำเซยนทง 4 แหงซงเปนพนทควำมรอนครอบคลมมตควำมเปนเพอนบำนทมชำยแดนตดตอกนอยำงชดใกลนจะชวยเสรมสรำงจนตนำกำรตอกำรเรยนรเพอนบำนอำเซยนอยำงเขำใจและเขำถงกนไดมำกยงขน โดยมประเดนส ำคญดงน

2.1) การเรยนการสอนตามสาระการเรยนรอาเซยนศกษา กำรเรยนกำรสอนในชนเรยนนนเกยวกบควำมรเบองตนทำงประวตศำสตร โดยเฉพำะในวชำ

สงคมศกษำและวชำอำเซยนศกษำนนมสำระกำรเรยนรเกยวกบประชำคมอำเซยนทงในมตเศรษฐกจกำรคำ ควำมรวมมอดำนกำรพฒนำ และกำรแลกเปลยนทำงวฒนธรรม พรอมกบมแนวทำงกำรจดกำรเรยนกำรสอนท เนนกำรบรณำกำรกลมสำระกำรเรยนรโดยใชโครงงำนเปนฐำน (project based learning: PBL) ตวอยำงเชน โครงงำนประเทศอำเซยนศกษำ (country studies) ซงเปนกจกรรมในชนเรยนทจ ำลองสถำนกำรณของกำรเดนทำงไปใชชวตในประเทศเพอนบำนทชวยเสรมสรำงจนตนำกำรของผเรยนไดอยำงหลำกหลำยมตควำมรมำกยงขน

ในสวนของวชำภำษำอำเซยน (ภำษำท 3) นนถอเปนวชำเรยนทนกเรยนมควำมรควำมเขำใจมำกทสด เนองดวยมกจกรรมเสรมกำรเรยนรนอกหองเรยนทงกจกรรมชมนมภำษำ และกำรฝกฝนทกษะทำงภำษำกบสมำชกในครอบครวและเพอนบำนในยำนชมชน ดวยวำเปนภำษำทใชตดตอสอสำรกนในชวตประจ ำวนซงโดยสวนใหญผคนแถบชำยแดนจะสำมำรถพดสอสำรกนได 2-3 ภำษำซงนนเปนชองทำงส ำคญของกำรเปดใจยอมรบซงกนและกน ในขณะทกำรเรยนรผำนค ำบอกเลำประเพณควำมเชอ ผำนนทำนค ำกลอนและเพลงพนบำนตำง ๆ กยงท ำใหเขำใจเพอนบำนไดอยำงลกซงยงขน กำรเรยนรภำยใตบรบทชมชนชำยแดนนนมสวนส ำคญอยำงยงตอกำรสรำงกำรรบรและตระหนกรตอประชำคมอำเซยนในมตควำมเปนเพอนบำนกนและโดยทวไปนกเรยนชำยแดนจะมวถชวตทเชอมโยงกบพนทชวตนอกหองเรยนและทก ๆ ชวตของผคนชำยแดนนนกวำดวยกำรผกสมพนธผำนขนบวฒนธรรมประเพณและควำมเปนเครอญำตทคอยชวยเหลอเกอกลซงกนและกนและกำรทนกเรยนมทกษะทำงภำษำเพอนบำน ภำษำทองถนนนมสวนส ำคญตอระดบควำมรควำมเขำใจเกยวกบประเทศเพอนบำนมำกยงขน ทงนจำกกลมตวอยำงทมกำรใชภำษำเพอนบำนในชวตประจ ำวน (รอยละ 72.4) นนจะมคำเฉลยของระดบควำมรควำมเขำใจตอสำระกำรเรยนรในวชำอำเซยนศกษำทสงกวำนกเรยนทไมไดใชภำษำเพอนบำ นในชวตประจ ำวน (รอยละ 27.6) อยำงมนยส ำคญ

2.2) องคความรเกยวกบประวตศาสตรทองถน สำระควำมรเกยวกบประวตศำสตรทองถนนนถอเปนชดควำมรอนส ำคญตอโรงเรยนชำยแดน

อำเซยนดวยนยส ำคญทแตกตำงไปจำกบทเรยนของประวตศำสตรชำต เมอกำรบมเพำะควำมคดเกยวกบประวตศำสตรทองถนนนวำดวยกำรมส ำนกรวมกนเพอน ำสงสสงคมแหงควำมเอออำทร ดวยกรอบเชงเนอหำดำนประวตศำสตรทองถนซงจะชวยเชอมโยงกบภมศำสตรทตงซงมเขตชำยแดนและสบยอนไดถงควำมสมพนธขำมพรมแดนทงวถวฒนธรรม ขณะทภำษำทใชสอสำรกนนนไดชวยสบตอกำรรบรเกยวกบชนชำตพนธและผคนในประเทศเพอนบำน โดยสำระกำรเรยนรวชำอำเซยนศกษำในชนเรยนนนจะเรมตงแตประวตศำสตรควำมเปนมำ กำรอพยพและตงถนฐำน ขนบวฒนธรรมประเพณของชนชำตพนธอน



สอดคลองสมพนธกบระหวำงกลมผคนตำมวถวฒนธรรมซงเหลำนถอเปนประวตศำสตรชวตประจ ำวนทนกเรยนสำมำรถวเครำะหเปรยบเทยบเรองรำวของทองถนตนเองกบประเทศเพอนบำนได

ดงตวอยำงวธกำรสอนประวตศำสตรทองถน ดวยวธกำรน ำภำพถำยเกำ ๆ และเรองเลำทชวยสบยอนเรองรำว ตำมทมอบหมำยใหนกเรยนท ำผงเครอญำตของชมชนโดยอำศยค ำบอกเลำจำกพอแมปยำและน ำมำแลกเปลยนในชนเรยนประกอบกำรใชเทคโนโลยสำรสนเทศทำงภมศำสตร ขอมลแผนทภำพถำยทำงอำกำศ (Google Earth) นนชวยสรำงควำมเขำใจเนอหำเกยวกบประวตศำสตรของหมบำนและภมนำมของชมชนไดงำยยงขน กำรสงเสรมควำมรทำงวฒนธรรมดวยบรบทของชมชนชำตพนธนนน ำมำสกำรเคำรพซงอตลกษณทำงวฒนธรรม รวมถงกำรเรยนรผำนกำรแสดงพนบำนของชมชนทอำศยภำคสวนตำง ๆ ในทองถนทเขำมำมสวนในกำรสบยอนรำกเหงำของผคนในทองถนนนกเลงเหนไดถงควำมส ำคญของประวตศำสตรทองถนทมรวมกน ทงนกำรเรยนรประวตศำสตรทองถนนนถอเปนสงส ำคญยงส ำหรบนกเรยนเนองดวยบรบทของชมชนชำยแดนนนมควำมซบซอนทำงประวตศำสตรและกำรทนกเรยนไดเขำถงชดควำมรเชงขอเทจจรงเหลำนนกจะชวยยดโยงพรอมทงอธบำยเรองรำวในทองถนของตนเองได ดวยเชอมนวำสงคมแหงควำมเอออำทรกนนนตองอำศยกำรบมเพำะควำมคดเกยวกบประวตศำสตรทองถนดวยส ำนกทมรวมกน

2.3) แหลงการเรยนรนอกหองเรยนภายใตบรบทชมชนชายแดน กำรเรยนรนอกหองเรยนกบควำมรในหองเรยนนนมสวนเชอมรอยกนผำนภำษำ ประวตเรองเลำ

ของชมชน และวถชวตผคนชำยแดน นกเรยนไดเรยนรควำมเปนชำยแดนทเกยวพนกบชมชนเพอนบำนผำนกำรปฏสมพนธกบผคนชำยแดนซงไดสงผำนประสบกำรณชวตใหแกนกเรยนนนไดชวยเสรมควำมรควำมเขำใจเกยวกบเพอนบำนทงเรองเลำของหมบำนจำกพอแมปยำ เรองรำวควำมเปนมำของขนบวฒนธรรมในแตละชนชำตพนธทตดตวมำจำกครอบครวและชมชนของตนเอง ตวอยำงกำรแสดงพนบำนของนกเรยนทอำศยผคนในชมชนเปนผถำยทอดและฝกสอนใหเหลำนถอกจกรรมสงเสรมกำรเรยนรพรอม ๆ กบกำรเปนแบบอยำงของกำรสบสำนวถวฒนธรรมชมชนทองถนและควำมรสกรวมถงรำกเหงำของตนเอง

ขณะทกจกรรมสงเสรมกำรเรยนรตำง ๆ นนไดสงเสรมใหนกเรยนชำยแดนเหลำนมกำรเรยนรทเชอมโยงกบพนทชวตนอกหองเรยนจำกเหตกำรณในชวตประจ ำวนของทก ๆ วน ผำนฉำกชวตในหมบำนของพวกเขำเอง ดงเชนกจกรรมแรลลส ำรวจภมปญญำชำตพนธถอเปนตวแบบทดตอกำรเรยนรนอกหองเรยนดวยองคควำมรพนถนและดวยชวตจรงทสมผสไดถงควำมสมพนธระหวำงเรำกบเพอนบำน เรองรำวของชมชนทอยบรเวณชำยแดนจงเปนสงทชวยเสรมควำมเขำใจของกำรอยรวมกนใหมำกยงขนและกอใหเกดควำมฉลำดทำงวฒนธรรม (cultural intelligence: CQ) รวมถงกจกรรมสงเสรมกำรเรยนรอำเซยนของโรงเรยน อนไดแก กจกรรมสปดำหอำเซยน คำยภำษำอำเซยน และกจกรรมแขงขนตอบปญหำวชำกำรอำเซยน (ASEAN quiz) นนชวยสรำงบรรยำกำศทำงวชำกำรอำเซยนศกษำภำยในโรงเรยนไดด ทงนทกษะกำรเรยนรทดทงในและนอกหองเรยนนนจะชวยสงตอกำรอธบำยถงรปแบบกำรปรบตวและกำรใชชวตภำยใตบรบทใหมในเชงภมภำคไดดยงขน

2.4) หลกสตรแกนกลางอาเซยนกบการเรยนรทองถนของเรา ควำมส ำคญของหลกสตรแกนกลำงอำเซยนในฐำนะกรอบคดส ำคญในกำรจดกระบวนกำรเรยน

กำรสอนในรำยวชำตำง ๆ อยำงบรณำกำรควำมร พรอมกบกำรเสรมสรำงทกษะทำงสงคมทดซงรปแบบกำรบรณำกำรกำรเรยนรตำมหลกสตรแกนกลำงอำเซยนนนไดก ำหนดใหทกกลมสำระมวธกำรสอนทสอดแทรกสำระควำมรเกยวกบภมภำคอำเซยน รวมถงกำรบรณำกำรหลกสตรแกนกลำงอำเซยนผำนสำระกำรเรยนรทองถน ทงนแนวทำงกำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนนนมแนวทำงกำรพฒนำในหลำยรปแบบของกำรขบเคลอนรวมกน อนไดแก 1) กำรแลกเปลยนเรยนรเพอพฒนำตนแบบผำนแบบกำรเรยนรผำนโรงเรยนเครอขำยอำเซยน 2) กำรสนบสนนจำกมหำวทยำลยในพนทเพอรวมพฒนำหลกสตร และ 3) กำรอบรมสมมนำเพอพฒนำเครอขำยควำมรหลกสตรแกนกลำงอำเซยน โดยแนวทำงส ำคญเหลำนไดชวยสนบสนนใหเกดกระบวนควำมคดและกำรคดตอยอดกำรเรยนกำรสอนผำนกำรจดกำรควำมรและน ำเทคนควธกำรเรยนกำรสอนของโรงเรยนตนแบบจำกพนทอน ๆ มำปรบใชในพนทไดดยงขน

ภำยใตควำมรเกยวกบทองถนทหลำกหลำยของชมชนชำยแดนซงเชอมโยงกบเพอนบำนนนมหลำกหลำยมต ทงลกษณะภมประเทศ เสนทำงสญจรของผคน ควำมกลมกลนทำงวฒนธรรม รวมถงภำษำถนในแตละพนท ขณะทแบบแผนกำรใชชวตของผคนทเกำะเกยวไวรวมกนในเชงภมสงคมและภมวฒนธรรมซงสะทอนผำนวถชวตชมชนชำยแดนทงกำรมขนบวฒนธรรมประเพณรวมกน กำรแตงงำนขำมชนเผำ แบบแผนกำรรกษำกำรเจบปวยไขตำมควำมเชอและพธกรรม รวมถงรำกฐำนกำรเปนชมทำงกำรคำจนกอเกดเปนชมชนพหวฒนธรรม ในขณะกำรทจะเปดมมมองเพอท ำควำมเขำใจเกยวกบภมภำคดวยสำระควำมรเกยวกบภมศำสตรทตง ลกษณะทำงเชอชำตพนธ อำหำรประจ ำถน วฒนธรรมและขนบประเพณนนลวนแลวแตตองอำศยซงบรบทของชมชนชำยแดนเหลำนทจะชวยรอยเรยงเรองรำวอนเชอมสภมภำค จำกชวตผคนอนสมพนธกบเพอนบำนจำกควำมคนเคยของกำรอยรวมกนสควำมเขำใจตอรปแบบของสงคมใหมทจะปรบตวไปสกำรแลกเปลยนวฒนธรรมกบประเทศเพอนบำนในภ มภำคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ในปจจบนหลกสตรแกนกลำงอำเซยนไดกลำยเปนกรอบคดใหมทส ำคญในกำรจดกระบวนกำรเรยนกำรสอนในรำยวชำตำง ๆ อยำงมทศทำง พรอมกบกำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำดวยหลกกำรส ำคญทเกยวกบกำรวำงกรอบควำมรทมเนอหำอนสำมำรถปรบประยกตไดกบทกสวนของกระบวนกำรเรยนร ทงดวยวธกำรสอดแทรกเนอหำในวชำหลก ผำนสอกจกรรมหรอแผนกำรเรยนรทเนนกำรคดวเครำะหอนเปนทกษะของผเรยนทพงประสงค กำรพฒนำศกยภำพของผเรยนดวยกำรเสรมสรำงทกษะทำงสงคมและกำรเรยนรขำมวฒนธรรม (social and cross cultural s ills) ผำนกำรปฏสมพนธกบผคนชนชำตอน ๆ ซงนนจะชวยบมเพำะกำรเคำรพตอคณคำของควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรมอนส ำคญตอกำรอยรวมกนในบรบทพหสงคมและถอเปนทกษะทส ำคญตอควำมเปนพลเมองอำเซยน



2.4) หลกสตรแกนกลางอาเซยนกบการเรยนรทองถนของเรา ควำมส ำคญของหลกสตรแกนกลำงอำเซยนในฐำนะกรอบคดส ำคญในกำรจดกระบวนกำรเรยน

กำรสอนในรำยวชำตำง ๆ อยำงบรณำกำรควำมร พรอมกบกำรเสรมสรำงทกษะทำงสงคมทดซงรปแบบกำรบรณำกำรกำรเรยนรตำมหลกสตรแกนกลำงอำเซยนนนไดก ำหนดใหทกกลมสำระมวธกำรสอนทสอดแทรกสำระควำมรเกยวกบภมภำคอำเซยน รวมถงกำรบรณำกำรหลกสตรแกนกลำงอำเซยนผำนสำระกำรเรยนรทองถน ทงนแนวทำงกำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนนนมแนวทำงกำรพฒนำในหลำยรปแบบของกำรขบเคลอนรวมกน อนไดแก 1) กำรแลกเปลยนเรยนรเพอพฒนำตนแบบผำนแบบกำรเรยนรผำนโรงเรยนเครอขำยอำเซยน 2) กำรสนบสนนจำกมหำวทยำลยในพนทเพอรวมพฒนำหลกสตร และ 3) กำรอบรมสมมนำเพอพฒนำเครอขำยควำมรหลกสตรแกนกลำงอำเซยน โดยแนวทำงส ำคญเหลำนไดชวยสนบสนนใหเกดกระบวนควำมคดและกำรคดตอยอดกำรเรยนกำรสอนผำนกำรจดกำรควำมรและน ำเทคนควธกำรเรยนกำรสอนของโรงเรยนตนแบบจำกพนทอน ๆ มำปรบใชในพนทไดดยงขน

ภำยใตควำมรเกยวกบทองถนทหลำกหลำยของชมชนชำยแดนซงเชอมโยงกบเพอนบำนนนมหลำกหลำยมต ทงลกษณะภมประเทศ เสนทำงสญจรของผคน ควำมกลมกลนทำงวฒนธรรม รวมถงภำษำถนในแตละพนท ขณะทแบบแผนกำรใชชวตของผคนทเกำะเกยวไวรวมกนในเชงภมสงคมและภมวฒนธรรมซงสะทอนผำนวถชวตชมชนชำยแดนทงกำรมขนบวฒนธรรมประเพณรวมกน กำรแตงงำนขำมชนเผำ แบบแผนกำรรกษำกำรเจบปวยไขตำมควำมเชอและพธกรรม รวมถงรำกฐำนกำรเปนชมทำงกำรคำจนกอเกดเปนชมชนพหวฒนธรรม ในขณะกำรทจะเปดมมมองเพอท ำควำมเขำใจเกยวกบภมภำคดวยสำระควำมรเกยวกบภมศำสตรทตง ลกษณะทำงเชอชำตพนธ อำหำรประจ ำถน วฒนธรรมและขนบประเพณนนลวนแลวแตตองอำศยซงบรบทของชมชนชำยแดนเหลำนทจะชวยรอยเรยงเรองรำวอนเชอมสภมภำค จำกชวตผคนอนสมพนธกบเพอนบำนจำกควำมคนเคยของกำรอยรวมกนสควำมเขำใจตอรปแบบของสงคมใหมทจะปรบตวไปสกำรแลกเปลยนวฒนธรรมกบประเทศเพอนบำนในภ มภำคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ในปจจบนหลกสตรแกนกลำงอำเซยนไดกลำยเปนกรอบคดใหมทส ำคญในกำรจดกระบวนกำรเรยนกำรสอนในรำยวชำตำง ๆ อยำงมทศทำง พรอมกบกำรบรณำกำรกำรเรยนรอำเซยนศกษำดวยหลกกำรส ำคญทเกยวกบกำรวำงกรอบควำมรทมเนอหำอนสำมำรถปรบประยกตไดกบทกสวนของกระบวนกำรเรยนร ทงดวยวธกำรสอดแทรกเนอหำในวชำหลก ผำนสอกจกรรมหรอแผนกำรเรยนรทเนนกำรคดวเครำะหอนเปนทกษะของผเรยนทพงประสงค กำรพฒนำศกยภำพของผเรยนดวยกำรเสรมสรำงทกษะทำงสงคมและกำรเรยนรขำมวฒนธรรม (social and cross-cultural skills) ผำนกำรปฏสมพนธกบผคนชนชำตอน ๆ ซงนนจะชวยบมเพำะกำรเคำรพตอคณคำของควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรมอนส ำคญตอกำรอยรวมกนในบรบทพหสงคมและถอเปนทกษะทส ำคญตอควำมเปนพลเมองอำเซยน



อภปรายผลการวจย กำรบรณำกำรกำรจดกำรเรยนรอำเชยนศกษำรวมกบชดควำมรเกยวกบชมชนชำยแดนของ

ประเทศไทยทมอำณำเขตตดตอกบประเทศกมพชำ ประเทศเมยนมำ ประเทศลำว และประเทศมำเลเซยนนถอเปนบรบทอยำงจ ำเพำะเชงพนทอนส ำคญตอสำระกำรเรยนรทสมพนธกบภมสงคมและภมวฒนธรรม ณ ชมชนชำยแดนแหงนน ๆ และจำกผลกำรศกษำเกยวกบประเดนกำรเรยนรชมชนชำยแดนในชนเรยนของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนนนมประเดนทเกยวของกบภำษำทใชในทองถน สถำนททองเทยวชำยแดน และตลำดกำรคำชำยแดนในสดสวนทสง อนเลงเหนไดถงกำรเรยนรควำมเปนภมภำครวมกนนนจ ำเปนตองมกำรเรยนรเชงพนท (area-based) ตงแตต ำนำนทองถน ประวตศำสตรชมชนอนเปนควำมรเชงขอเทจจรง จวบจนถงกำรเรยนรเพอสรำงควำมเขำใจตอปรำกฏกำรณทำงสงคมทพลวตไปทงยำนชมชนชำตพนธในทองถน ประเพณพธกรรมทำงศำสนำ วถหำอยหำกน รวมถงกจกรรมทำงเศรษฐกจในตลำดกำรคำชำยแดนซงกำรเคลอนยำยในทก ๆ กจกรรรมของผคนเหลำนไดสรำงใหอำณำบรเวณชำยแดนเปนพนทแหงกระบวนกำรไหลเวยน (a process of circulation) (Sangkamanee, 2016: 10) ขณะทกำรเสรมตอองคควำมรชำยแดนอยำงตอเนองนนจะชวยเปดมมมองทเทำทนตออำณำบรเวณใหมแหงควำมเปนภมภำคทไดกอรปขนแลว

จำกกำรทพนทกำรเรยนรของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนนนเปนบรบทจ ำเพำะเชงพ นทซงมพรมแดนตดกบประเทศเพอนบำน มตพรมแดนจงมควำมส ำคญและตำมท Yos Santasombat (2014: 183) อธบำยเกยวกบมมมองตอพรมแดนนนม 3 ลกษณะอนไดแก 1) พรมแดนทำงภมรฐศำสตร (geo-political border) 2) พรมแดนทำงชำตพนธ (ethnic border) และ 3) พรมแดนทำงวฒนธรรม (cultural border) จำกกรอบคดดงกลำวแนวทำงกำรพฒนำหลกสตรเชงพนทชำยแดนเหลำนควรจะตองมมตกำรเรยนรทกระชบแนนควำมหมำยเชงพนทในหลำยระดบเพอผสำนพรมแดนสควำมเปนเพอนบำนกน และในขณะเดยวกนนแนวทำงกำรศกษำขำมพรมแดนกถอไดวำเปนกำรศกษำทเขำถงปรำกฏกำรณของโลกไรพรมแดนในปจจบน ภำยใตภมภำคเอเชยตะวนออกเฉยงใตแหงนเลงเหนไดถงกำรมอยของพรมแดนทำงชำตพนธทส ำคญตอควำมรสกเปนพวกพองเครอญำต กำรมอยแหงอตลกษณทำงวฒนธรรม พรอม ๆ กบกำรสงผำนส ำนกทำงประวตศำสตรทมรวมกน (Barth, 1969: 9-38) และดงเชนกำรอธบำยของ Hastings Donnan และ Thomas M. Wilson (1999 : 19-41) เกยวกบชำยแดนและขอบเขตชำยแดนนนพบวำมกำรนยำมดวย 3 กลมแนวคดทส ำคญ อนไดแก 1) แนวคดขอบเขตทำงสงคมและขอบเขตทำงสญลกษณ (social and symbolic boundaries) 2) แนวคดขอบเขตของรฐภมศำสตรและเขตแดนแหงรฐ (geopolitical and state boundaries) และ 3) แนวคดขอบเขตวฒนธรรมและควำมเปนชำยแดนในยคหลงสมยใหม (cultural and postmodern borderlands) ซงในสวนแนวคดสดทำยนเองทสำมำรถอธบำยตอปรำกฏกำรณเครอขำยขำมพรมแดนบนพนฐำนของควำมใกลชดทำงวฒนธรรมของชมชนชำยแดนไดเปนอยำงด

แนวคดกำรพฒนำหลกสตรเชงพนท (area-based curriculum) ถอเปนกรอบคดส ำคญเพอกำรสงเครำะหแนวทำงกำรบรณำกำรกำรจดกำรเรยนรในระดบมธยมศกษำทเนนชดควำมรทองถนเพอกำร

เสรมสรำงทกษะทำงสงคมทดและส ำคญตอกำรบมเพำะควำมเปนพลเมองของชมชนทองถน (Evans & Savage, 2015 1 8) โดยหลกส ำคญของหลกสตรเชงพนทนนจะอำศยคณลกษณะของชมชนเปนตวกระตนส ำหรบกำรพฒนำหลกสตรเชงพนทซงไดแก ภมศำสตร ประวตศำสตร วฒนธรรม และชมชนทองถน โดยทลกษณะทำงภมศำสตรนนมสวนเกยวของกบกำรพฒนำหลกสตรเชงพนทดวยอำศยลกษณะทำงภมศำสตรของทองถนเปนสวนหนงของสำระกำรเรยนรทนกเรยนจะไดมพนฐำนควำมรและควำมเขำใจตอลกษณะภมศำสตรเชงพนทนน ๆ กำรเรยนรผำนขอมลสำรสนเทศภมศำสตร แผนทและภำพถำยของทองถนนนจะเปนเสมอนแผนทควำมคดทชวยจะใหนกเรยนมควำมเขำใจอยำงลกซงมำกขนตอภำพรวมของประวตศำสตรทองถน ดงนนแลวบทเรยนในหลกสตรเชงพนทจงตองอำศยพนฐำนของวชำภมศำสตรเพอเชอมสวชำประวตศำสตรดวยลกษณะกำรเรยนรขำมกลมวชำ (cross curricularity) ซงถอเปนหลกกำรส ำคญของหลกสตรเชงพนททวำดวยกำรสรำงสรรคกำรเรยนรพรอม ๆ กบกำรเหนคณคำควำมเปนทองถน ทงนองคประกอบหลกของลกษณะหลกสตรเชงพนท ทเกยวของกบภมศำสตรนนประกอบดวย 1) กระบวนสรำงแรงบนดำลใจใหนกเรยน 2) กำรบรณำกำรทรพยำกรกำรเรยนรรวมกบสถำนทในชมชนทองถน 3) กำรพฒนำทกษะกำรปฏสมพนธ (human in raction ) กบผคนในสถำนทนน ๆ 4) กำรพฒนำผลงำนควำมคดสรำงสรรคทอำศยแรงบนดำลใจจำกทองถน โดยกระบวนกำรเหลำนสำมำรถประยกตเชอมโยงสพนทประเทศอน ๆ ได ดวยวธกำรเรยนกำรสอนทสรำงกำรเรยนรเชงส ำรวจซงถอเปนกระบวนวธทส ำคญของหลกสตรเชงพนททอำศยกำรเปดพนทกำรส ำรวจทองถนและสรำงควำมเชอมโยงสกำรเรยนร (Facer, 2010: 3)

ในล ำดบตอมำวำดวยประวตศำสตรทองถนซงมสวนส ำคญในเชงสำระกำรเรยนรตำมหลกสตรเชงพนทในมตของกระบวนกำรสรำงควำมสมพนธกบชมชนทองถนโดยอำศยยำนชมชนและวฒนธรรมพนถน ขณะเดยวกนพนฐำนควำมรและควำมเขำใจเกยวกบอำรยธรรมโบรำณและประวตศำสตรโลกนนจะยงชวยเปดมมมองทำงประวตศำสตรอยำงสมพนธเชงสถำนทซงจะเปนชดควำมรทเกดขนพรอม ๆ กนและจะสำมำรถเชอมโยงกำรอธบำยในหลำย ๆ บรบทไดในเชงของควำมสมพนธระหวำงประวตศำสตรทองถน ประวตศำสตรภมภำค ประวตศำสตรชำต และประวตศำสตรสำกล ทงในมตทำงกำรเมอง เศรษฐกจ วฒนธรรมและศำสนำ โดยทประวตศำสตรทองถนจะใหควำมส ำคญตอชมชนทองถนดวยกำรศกษำผำนประวตศำสตรสงคม (social history) ประวตศำสตรชวตประจ ำวนอนเพอกำรเสรมสรำงควำมเขำใจอยำงลกซงตอกำรเปลยนแปลงทำงสงคมทเกดขน (Sunthonphe 2005 70)

อนตอยอดสควำมเขำใจในวฒนธรรมพนถน ดวยวำวฒนธรรมนนคอวถชวต กำรศกษำวฒนธรรมจงเปนเรองของกำรเรยนรกำรด ำรงอยของเรำและถอวำเปนรำกฐำนส ำคญในกำรสงเสรมควำมคดสรำงสรรคของมนษย หลกสตรเชงพนทจงอำศยวฒนธรรมพนถนทสบสำนรวมกนมำนนเปนสำระกำรเรยนร อนไดแก ศลปะพนถน เพลงพนบำน งำนหตถศลป กำรรำยร ำ ซงวธกำรออกแบบกำรเรยนรโดยใชวฒนธรรมพนถนสกำรเรยนรนนม 4 ขนตอน อนไดแก 1) กำรมคลงควำมรทำงวฒนธรรมทองถนวำมอย ณ สถำนทใดบำง ทงจำกปรำชญชำวบำน กลมชำตพนธ กลมวสำหกจชมชน เปนตน 2) กำรเรยนรนอกหองเรยนดวยกำรส ำรวจเชงทศนศกษำตำมแหลงเรยนรในทองถ น เชน พพธภณฑ แหลงเรยนรทำงวฒนธรรม รวมถงวตถทำงวฒนธรรมในฐำนะสอกำรเรยนร 3) กำรเรยนรเชงปฏบตกำร



เสรมสรำงทกษะทำงสงคมทดและส ำคญตอกำรบมเพำะควำมเปนพลเมองของชมชนทองถน (Evans & Savage, 2015: 1-8) โดยหลกส ำคญของหลกสตรเชงพนทนนจะอำศยคณลกษณะของชมชนเปนตวกระตนส ำหรบกำรพฒนำหลกสตรเชงพนทซงไดแก ภมศำสตร ประวตศำสตร วฒนธรรม และชมชนทองถน โดยทลกษณะทำงภมศำสตรนนมสวนเกยวของกบกำรพฒนำหลกสตรเชงพนทดวยอำศยลกษณะทำงภมศำสตรของทองถนเปนสวนหนงของสำระกำรเรยนรทนกเรยนจะไดมพนฐำนควำมรและควำมเขำใจตอลกษณะภมศำสตรเชงพนทนน ๆ กำรเรยนรผำนขอมลสำรสนเทศภมศำสตร แผนทและภำพถำยของทองถนนนจะเปนเสมอนแผนทควำมคดทชวยจะใหนกเรยนมควำมเขำใจอยำงลกซงมำกขนตอภำพรวมของประวตศำสตรทองถน ดงนนแลวบทเรยนในหลกสตรเชงพนทจงตองอำศยพนฐำนของวชำภมศำสตรเพอเชอมสวชำประวตศำสตรดวยลกษณะกำรเรยนรขำมกลมวชำ (cross-curricularity) ซงถอเปนหลกกำรส ำคญของหลกสตรเชงพนททวำดวยกำรสรำงสรรคกำรเรยนรพรอม ๆ กบกำรเหนคณคำควำมเปนทองถน ทงนองคประกอบหลกของลกษณะหลกสตรเชงพนท ทเกยวของกบภมศำสตรนนประกอบดวย 1) กระบวนสรำงแรงบนดำลใจใหนกเรยน 2) กำรบรณำกำรทรพยำกรกำรเรยนรรวมกบสถำนทในชมชนทองถน 3) กำรพฒนำทกษะกำรปฏสมพนธ (human interaction skill) กบผคนในสถำนทนน ๆ 4) กำรพฒนำผลงำนควำมคดสรำงสรรคทอำศยแรงบนดำลใจจำกทองถน โดยกระบวนกำรเหลำนสำมำรถประยกตเชอมโยงสพนทประเทศอน ๆ ได ดวยวธกำรเรยนกำรสอนทสรำงกำรเรยนรเชงส ำรวจซงถอเปนกระบวนวธทส ำคญของหลกสตรเชงพนททอำศยกำรเปดพนทกำรส ำรวจทองถนและสรำงควำมเชอมโยงสกำรเรยนร (Facer, 2010: 3)

ในล ำดบตอมำวำดวยประวตศำสตรทองถนซงมสวนส ำคญในเชงสำระกำรเรยนรตำมหลกสตรเชงพนทในมตของกระบวนกำรสรำงควำมสมพนธกบชมชนทองถนโดยอำศยยำนชมชนและวฒนธรรมพนถน ขณะเดยวกนพนฐำนควำมรและควำมเขำใจเกยวกบอำรยธรรมโบรำณและประวตศำสตรโลกนนจะยงชวยเปดมมมองทำงประวตศำสตรอยำงสมพนธเชงสถำนทซงจะเปนชดควำมรทเกดขนพรอม ๆ กนและจะสำมำรถเชอมโยงกำรอธบำยในหลำย ๆ บรบทไดในเชงของควำมสมพนธระหวำงประวตศำสตรทองถน ประวตศำสตรภมภำค ประวตศำสตรชำต และประวตศำสตรสำกล ทงในมตทำงกำรเมอง เศรษฐกจ วฒนธรรมและศำสนำ โดยทประวตศำสตรทองถนจะใหควำมส ำคญตอชมชนทองถนดวยกำรศกษำผำนประวตศำสตรสงคม (social history) ประวตศำสตรชวตประจ ำวนอนเพอกำรเสรมสรำงควำมเขำใจอยำงลกซงตอกำรเปลยนแปลงทำงสงคมทเกดขน (Sunthonphesat, 2005: 70)

อนตอยอดสควำมเขำใจในวฒนธรรมพนถน ดวยวำวฒนธรรมนนคอวถชวต กำรศกษำวฒนธรรมจงเปนเรองของกำรเรยนรกำรด ำรงอยของเรำและถอวำเปนรำกฐำนส ำคญในกำรสงเสรมควำมคดสรำงสรรคของมนษย หลกสตรเชงพนทจงอำศยวฒนธรรมพนถนทสบสำนรวมกนมำนนเปนสำระกำรเรยนร อนไดแก ศลปะพนถน เพลงพนบำน งำนหตถศลป กำรรำยร ำ ซงวธกำรออกแบบกำรเรยนรโดยใชวฒนธรรมพนถนสกำรเรยนรนนม 4 ขนตอน อนไดแก 1) กำรมคลงควำมรทำงวฒนธรรมทองถนวำมอย ณ สถำนทใดบำง ทงจำกปรำชญชำวบำน กลมชำตพนธ กลมวสำหกจชมชน เปนตน 2) กำรเรยนรนอกหองเรยนดวยกำรส ำรวจเชงทศนศกษำตำมแหลงเรยนรในทองถ น เชน พพธภณฑ แหลงเรยนรทำงวฒนธรรม รวมถงวตถทำงวฒนธรรมในฐำนะสอกำรเรยนร 3) กำรเรยนรเชงปฏบตกำร



และสรำงสรรคชนงำนหตถศลปพนถนขนไดเอง เชน งำนประดษฐ งำนแกะสลก เหลำนนจะไดมำพรอม ๆ กบกำรไดเรยนรภมปญญำพนบำนของตนเอง และ 4) ภำยหลงบทเรยนกำรฝกปฏบตนนจะถกสะทอนผำนกำรเขยนบนทกเพอกำรแบงปนเรองรำวทำงวฒนธรรมและสรำงกำรเรยนรรวมกนทงในโรงเรยนและชมชนซงถอเปนเจตจ ำนงทส ำคญ ทงนควำมจ ำเพำะของบรบทชมชนชำยแดนนนประกอบขนดวยควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรม (cultural mosaic) และในทก ๆ ชำยแดน (frontierห) นนหมำยถงรอยตอเขตวฒนธรรมซงส ำคญยงตอกำรเรยนร (Leach, 1954: 108-125)

กำรขยำยพนทกำรเรยนรสวฒนธรรมเพอนบำน จำกกำรนยำมควำมหมำยของวฒนธรรมนนวำดวยกำรแบงปนเชงคณคำ รปแบบของพฤตกรรมทมลกษณะแตกตำงกนตำมแตละกลมทำงสงคมและชมชน (NACCCE, 1999: 47) และภำยใตบรบทของชมชนชำยแดนนนคออำณำบรเวณทำงวฒนธรรมเดยวกน กรอบแนวคดพหวฒนธรรมศกษำในสถำนศกษำจงมควำมส ำคญตอกำรเรยนรส ำหรบพนทซงมควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรม และตำมท James A. Banks (2013: 4-17) ไดอธบำยถงองคประกอบของพหวฒนธรรมศกษำ อนไดแก 1) กำรบรณำกำรเนอหำ 2) กำรสรำงองคควำมร 3) กำรลดอคต 4) กำรสรำงใหเกดควำมเทำเทยมกน และ 5) กำรสงเสรมวฒนธรรมของโรงเรยน ซงจำกกำรศกษำตนแบบกำรเรยนรของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนท ง 4 แหงนนนเหนถงศกยภำพทสำมำรถปรบเนอหำบทเรยนไปสระดบขนของกระบวนกำรปฏบตกำรทำงสงคม (the social action approach) ซงท ำใหโรงเรยนมบทบำทอยำงใกลชดกบชมชนชำยแดน ขณะเดยวกนไดสรำงกระบวนกำรเรยนรจำกประสบกำรณจรง จำกทก ๆ เรองรำวชวตของชมชนชำยแดน นกเรยนไดเรยนรเกยวกบควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรมตำมวถชวตของผคนในพนทนน ๆ และถอเปนตนแบบทดของพหวฒนธรรมศกษำทวำดวยกำรจดกำรศกษำทเชอมโยงกบบรบททเกยวของอยำงส ำคญในสงคมพหวฒนธรรม

และคณลกษณะสดทำยในมตชมชนทองถนดวยกำรศกษำชมชนทงมตผคนและสถำนท กระบวนกำรเรยนรดวยหลกสตรเชงพนททอำศยวธกำรเรยนรผำนกจกรรมส ำรวจทองถนนนจะมกำรสรำงควำมเชอมโยงของกระบวนกำรเรยนกำรสอนในหลำยขนตอน อนไดแก 1) ควำมเขำใจกำรสอน ดวยกระบวนควำมคดและวธกำรของควำมรทมอยในควำมสมพนธระหวำงผคนภำยในทองถนผำน อตลกษณทำงวฒนธรรม 2) ควำมเขำใจนกเรยน ดวยควำมสมพนธระหวำงโรงเรยน นกเรยนและชมชนทองถน และ 3) ควำมเขำใจวชำกำร ส ำหรบกำรพฒนำหลกสตรดวยบทบำทส ำคญของครผสอนทสำมำรถขบเคลอนกำรเรยนรไปสโครงงำนทำงสงคม (social project) นนถอเปนแนวทำงทดตอกำรขยำยเครอขำยกำรเรยนรในทองถนและถอเปนขนตอนทส ำคญของกำรพฒนำกำรเรยนรซงเรมตนจำกหองเรยนและขยำยออกไปสชมชนทองถนเพรำะสวนนจะชวยสงเสรมเครอขำยกำรเรยนรกบคลงควำมรในทองถน ซงสอดคลองกบศำสตรและศลปแหงกำรสอน 3 ระดบขนของ Robin J. Alexander (2008: 141) ทไดอธบำยไวอนไดแก 1) ชมชน อนหมำยถงครอบครวและบรบทของทองถน 2) วฒนธรรม อนหมำยถงคณคำรวมอนสมพนธตอมมมองทำงสงคม และ 3) ตวของผเรยน อนหมำยถงอตลกษณทไดรบกำรบมเพำะและสงสมมำ โดยทกระบวนกำรเรยนกำรสอนของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนทง 4 แหงนสำมำรถออกแบบกระบวนกำรเรยนรผำนเครอขำยกำรเรยนรและคลงควำมรในทองถนไดอยำงเหมำะสมตำมบรบทของแตละทองถนไดเปนอยำงด

กำรพฒนำหลกสตรเชงพนทเพอกำรเสรมสรำงประชำคมอำเซยนตำมเปำประสงคของหลกสตรแกนกลำงอำเซยนทเชอมรอยกบชดควำมรทองถนภำยใตบรบทของชมชนชำยแดนส ำหรบประเทศไทยนนสำมำรถประยกตใชตำมรปแบบกำรพฒนำหลกสตรทองถนของ th oyal Society for thEncouragement of Ar Manufactures and Commerc ( SA, 2012: 14) ทไดน ำเสนอรปแบบไว 4 ระดบส ำคญ อนไดแก 1) กำรเพมสวนหลกสตรทองถน (add on local curriculu ) 2) กำรยกระดบควำมเปนทองถนของหลกสตร (locally enhanced curriculu ) 3) กำรรวมสรำงหลกสตรกบทองถน (co constructed curriculu ) 4) โรงเรยนทมงสหลกสตรทองถน (school led local curriculu ) นนสอดรบกบกรอบคดของหลกสตรแกนกลำงอำเซยนใน 2 ประเดนส ำคญซงไดแก 1) กำรเหนคณคำของอตลกษณและควำมหลำกหลำยซงอำศยกำรเรยนรควำมหลำกหลำยทเกดขนรอบตวทงในระดบผคน ชมชน สงคม ทงภำยในประเทศและในประเทศเพอนบำน 2) กำรเชอมโยงโลกและทองถน ผำนกำรศกษำกลมชำตพนธตำง ๆ ภำษำ ระบบควำมเชอ รปแบบศลปะ จำกภำพกวำงเชงภมภำคลงไปสทองถน ซงมตควำมรดงกลำวเลงเหนไดถงควำมมงหมำยเพอเชอมประสำนทองถนนยมสภมภำคนยมและดงเชนทโรงเรยนชำยแดนอำเซยนทง 4 แหงของกรณศกษำนนมกำรพฒนำหลกสตรทองถนชำยแดนทงในระดบขนกำรยกระดบควำมเปนทองถนของหลกสตรและในระดบกำรรวมสรำงหลกสตรกบทองถนซงถอเปนตนแบบทด

ในสวนผลกำรศกษำเกยวกบชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรของหลกสตรอำเซยนศกษำทพบวำนกเรยนไดเรยนรผำนชองทำงกำรเรยนรเกยวกบผคนและควำมเปนเพอนบำนทมสดสวนทสงทสดนนดวยเพรำะนยส ำคญจำกบรบทของชมชนชำยแดนทลวนมชนชำตพนธอนหลำกหลำยอยรวมกนนนไดกลำยเปนชองทำงกำรเรยนรทส ำคญ ดงนนแลวกรอบแนวคดชำตพนธสมพนธทอธบำยถงกำรมอยของชนชำตพนธของรฐประชำชำตสมยใหมนนกสำมำรถสบยอนและเชอมโยงอยำงมนยส ำคญกบกำรมอยเดมของประชำคมทำงชำตพนธ ( hnic communit ) ดงเชนท Anthony D. Smith (1986: 22 30)กลำวไวถงองคประกอบส ำคญของประชำคมทำงชำตพนธ อนไดแก 1) กำรมชอรวมกน 2) กำรมต ำนำนปรมปรำเกยวกบก ำเนดและกำรสบเชอสำย 3) กำรมประวตศำสตรรวมกน 4) กำรมวฒนธรรมรวมกน 5) กำรมอำณำเขตรวมกน และ 6) กำรมควำมส ำนกเปนหนงเดยวกน ประชำคมทำงชำตพนธดงเชนทด ำรงอยนถอเปนกรอบแนวคดหนงทส ำคญตอกระบวนกำรเรยนรเพอสรำงประชำคมชมชนชำยแดนอนจะน ำไปสจนตภำพสดทำยของประชำคมอำเซยนดวยควำมเขมแขงทำงสงคม ดวยควำมสนตสขบนพนฐำนของควำมเอออำทรและแบงปน ดวยควำมเปนเอกภำพทกอเกดขนทำงกลำงควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรมของผคนชำวอำเซยน กำรไดเรยนรเพอนบำนของเรำบนพนททองถนของเรำจะชวยเนนย ำถงควำมเกำะเกยวอยำงชดใกลทมรวมกนของเพอนบำนอำเซยนของเรำ



กำรพฒนำหลกสตรเชงพนทเพอกำรเสรมสรำงประชำคมอำเซยนตำมเปำประสงคของหลกสตรแกนกลำงอำเซยนทเชอมรอยกบชดควำมรทองถนภำยใตบรบทของชมชนชำยแดนส ำหรบประเทศไทยนนสำมำรถประยกตใชตำมรปแบบกำรพฒนำหลกสตรทองถนของ the Royal Society for the Encouragement of Arts, Manufactures and Commerce (RSA, 2012: 14) ทไดน ำเสนอรปแบบไว 4 ระดบส ำคญ อนไดแก 1) กำรเพมสวนหลกสตรทองถน (add-on local curriculum) 2) กำรยกระดบควำมเปนทองถนของหลกสตร (locally enhanced curriculum) 3) กำรรวมสรำงหลกสตรกบทองถน (co-constructed curriculum) 4) โรงเรยนทมงสหลกสตรทองถน (school-led local curriculum) นนสอดรบกบกรอบคดของหลกสตรแกนกลำงอำเซยนใน 2 ประเดนส ำคญซงไดแก 1) กำรเหนคณคำของอตลกษณและควำมหลำกหลำยซงอำศยกำรเรยนรควำมหลำกหลำยทเกดขนรอบตวทงในระดบผคน ชมชน สงคม ทงภำยในประเทศและในประเทศเพอนบำน 2) กำรเชอมโยงโลกและทองถน ผำนกำรศกษำกลมชำตพนธตำง ๆ ภำษำ ระบบควำมเชอ รปแบบศลปะ จำกภำพกวำงเชงภมภำคลงไปสทองถน ซงมตควำมรดงกลำวเลงเหนไดถงควำมมงหมำยเพอเชอมประสำนทองถนนยมสภมภำคนยมและดงเชนทโรงเรยนชำยแดนอำเซยนทง 4 แหงของกรณศกษำนนมกำรพฒนำหลกสตรทองถนชำยแดนทงในระดบขนกำรยกระดบควำมเปนทองถนของหลกสตรและในระดบกำรรวมสรำงหลกสตรกบทองถนซงถอเปนตนแบบทด

ในสวนผลกำรศกษำเกยวกบชองทำงกำรเรยนรตำมกรอบกำรเรยนรของหลกสตรอำเซยนศกษำทพบวำนกเรยนไดเรยนรผำนชองทำงกำรเรยนรเกยวกบผคนและควำมเปนเพอนบำนทมสดสวนทสงทสดนนดวยเพรำะนยส ำคญจำกบรบทของชมชนชำยแดนทลวนมชนชำตพนธอนหลำกหลำยอยรวมกนนนไดกลำยเปนชองทำงกำรเรยนรทส ำคญ ดงนนแลวกรอบแนวคดชำตพนธสมพนธทอธบำยถงกำรมอยของชนชำตพนธของรฐประชำชำตสมยใหมนนกสำมำรถสบยอนและเชอมโยงอยำงมนยส ำคญกบกำรมอยเดมของประชำคมทำงชำตพนธ (ethnic communities) ดงเชนท Anthony D. Smith (1986: 22-30) กลำวไวถงองคประกอบส ำคญของประชำคมทำงชำตพนธ อนไดแก 1) กำรมชอรวมกน 2) กำรมต ำนำนปรมปรำเกยวกบก ำเนดและกำรสบเชอสำย 3) กำรมประวตศำสตรรวมกน 4) กำรมวฒนธรรมรวมกน 5) กำรมอำณำเขตรวมกน และ 6) กำรมควำมส ำนกเปนหนงเดยวกน ประชำคมทำงชำตพนธดงเชนทด ำรงอยนถอเปนกรอบแนวคดหนงทส ำคญตอกระบวนกำรเรยนรเพอสรำงประชำคมชมชนชำยแดนอนจะน ำไปสจนตภำพสดทำยของประชำคมอำเซยนดวยควำมเขมแขงทำงสงคม ดวยควำมสนตสขบนพนฐำนของควำมเอออำทรและแบงปน ดวยควำมเปนเอกภำพทกอเกดขนทำงกลำงควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรมของผคนชำวอำเซยน กำรไดเรยนรเพอนบำนของเรำบนพนททองถนของเรำจะชวยเนนย ำถงควำมเกำะเกยวอยำงชดใกลทมรวมกนของเพอนบำนอำเซยนของเรำ



ขอเสนอแนะจากการวจย 1) ขอเสนอแนะเชงนโยบำย กำรเรยนกำรสอนวชำอำเซยนศกษำภำยใตหลกสตรแกนกลำง

อำเซยน (ASEAN curriculum sourcebook) ของส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำนนนควรมกำรพฒนำกลมสำระควำมรชำยแดนศกษำส ำหรบกำรเรยนกำรสอนของโรงเรยนทวประเทศไทย

2) ขอเสนอแนะเชงปฏบตกำร กำรเรยนกำรสอนวชำอำเซยนศกษำของโรงเรยนชำยแดนอำเซยนทง 4 แหงนนมกำรมงเนนกำรเรยนรแบบลงมอปฏบตและกำรบรณำกำรกลมสำระกำรเรยนรขำมกลมวชำโดยใชโครงงำนเปนฐำน (project based learning: PBL) ซงถอเปนแนวปฏบตทดส ำหรบครผสอนเพอพฒนำกำรเรยนกำรสอนอำเซยนศกษำอยำงสมฤทธผลยงขน

3) ขอเสนอแนะเชงวชำกำร กรอบแนวคดชำยแดนศกษำนนส ำคญตอกำรเสรมสรำงประชำคมดงเชนควำมส ำเรจอยำงมนคงของประชำคมยโรป ดงนนกำรวจยและพฒนำหลกสตรทองถนชำยแดนจงถอเปนพนธกจทส ำคญเพอกำรขบเคลอนองคควำมรส ำหรบกำรพฒนำกำรศกษำของไทยสประชำคมอำเซยน

กตตกรรมประกาศ บทควำมวจยนเปนสวนหนงของงำนวจยฉบบสมบรณเรอง “กำรวจยและพฒนำกำรจดกำร

เรยนรอำเซยนศกษำส ำหรบโรงเรยนชำยแดนอำเซยน” ส ำเรจไดตำมเปำประสงคจงใครขอขอบพระคณผทรงคณวฒประจ ำส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำน 1) ศำสตรำจำรย ดร.บญเรยง ขจรศลป 2) ดร.ศรสมร พมสะอำด และ 3) ผชวยศำสตรำจำรย ดร.ไพรช สแสนสข ดวยขอวพำกษและขอชแนะทำงวชำกำรทส ำคญยง และขอขอบคณทกควำมมงมนทมรวมกนในกำรถอดบทเรยนกำรเรยนกำรสอนอำเซยนศกษำทงคณะผบรหำรโรงเรยน คณะครและนกเรยนในฐำนะกลยำณมตรทำงปญญำ

เอกสารอางอง Alexander, R. J. (2004). Still Pedagogy? Principle, Pragmatism and Compliance in Primary

Education. Cambridge Journal of Education, 34(1), 7-34.

Alexander, R. J. (2008). Essays on Pedagogy (p. 141). London: Routledge.

Arphattanano, T. (2015). How Does the Current Wave of Globalization Affect Thailand’s

Curriculum? Teaching Social Studies under AEC and ASEAN Community (pp. 17 -32).

Nakhon Pathom: Research Institute for Languages and Cultures of Asia, Mahidol University.

ASEAN Secretariat. (2 0 1 2 ) . ASEAN Curriculum Sourcebook (p .v ii ) . Washington: USAID

(United States Agency for International Development).

Bank J. A. (2013 ) An ntroduction to Multicultural Education (pp. 4 17). Boston M

Pearson Education.B rth, (1969). ntroduc on. n B rth (Ed ) thnic roup and Boundar he Soc al

Organi ation of Culture D fferenc (pp. 9 38). Prosp c gh L v nd Pr

Berdahl, D. (1999) here th orld Ended: Unification and den in th rman Borderland (p. 3). Berk y/ Los Ang University of California Press

C nnon, M (2005) Cros border egonal Co operativ uropeani ation or Comp v

obal ation? (pp. 3 22). World Society Focus Paper Serie A series edited by th

orld Society FoundationDonnan, ilson, . M. (1999). Borders Fron rs of den Nation and Sta (pp.

19 41). Oxford: Berg PresEvans, W Savage, J. (2 0 1 5 ) Developing a Local Curriculu Using Your Locality to

nspire Teaching and Learning (pp. 1 8) York ou dge.

Facer, K. (2 0 1 0) owards an Area Based Curriculu nsigh and Direction fro th

esearch (p. 3) London: RSA Action and Research Centre

Jephcot M Dav B. (2007). School Subjec Subjec Communi s and CurriculuChange he Social Construction of Economic in th School CurriculuCambridge Journal of Education, 37(2), 207 227.

Kushner, S. (1993) One in Million? he ndividual at the Centre of Quality Control. n Ellio (Ed.) econstructing Teacher Education: Teacher Developmen (pp. 39

50) London: Falmer PressLeach, E. (1954). Political Sys of Highland Burma: A Study of Kachin Social

Structure. (pp. 108 125). London: The Ashlore Pres

Libora Oat ndruchová, L. & Blaive M (2014 ) Border Communi Micro studies on

ver day L fe, Pol c and M or n European Soc from 1945 to the Pr ent

ntroduction to a Special I ue of Nationali s Papers, 42(1), p 195.NACCCE (National Advisory Co on Creativ and Cultural Education) (1999)

Our Future Creativity, Culture and Education (p. 47) London: DFE



Banks, J. A. (2013 ). An Introduction to Multicultural Education (pp. 4-17). Boston, MA:

Pearson Education. Barth, F. (1969). Introduction. In F. Barth (Ed.) Ethnic Groups and Boundaries: The Social

Organization of Culture Difference (pp. 9-38). Prospect Heights, IL: Waveland Press.

Berdahl, D. (1999). Where the World Ended: Re-Unification and Identity in the German Borderland (p. 3). Berkeley/ Los Angeles: University of California Press.

Cannon, M. (2005). Cross-border Regionalism Co-operative Europeanisation or Competitive

Globalisation? (pp. 3-22). World Society Focus Paper Series, A series edited by the

World Society Foundation. Donnan, H. & Wilson, T. M. (1999). Borders: Frontiers of Identity, Nation and State (pp.

19-41). Oxford: Berg Press. Evans, W. & Savage, J. (2 0 1 5 ) . Developing a Local Curriculum: Using Your Locality to

Inspire Teaching and Learning (pp. 1-8). New York: Routledge.

Facer, K. (2 0 1 0) . Towards an Area-Based Curriculum: Insights and Directions from the

Research (p. 3). London: RSA Action and Research Centre.

Jephcote, M. & Davies, B. (2007). School Subjects, Subject Communities and Curriculum Change: The Social Construction of Economics in the School Curriculum. Cambridge Journal of Education, 37(2), 207-227.

Kushner, S. (1993). One in a Million? The Individual at the Centre of Quality Control. In Elliott, J. (Ed.) Reconstructing Teacher Education: Teacher Development (pp. 39-

50). London: Falmer Press. Leach, E. R. (1954). Political System of Highland Burma: A Study of Kachin Social

Structure. (pp. 108-125). London: The Ashlore Press.

Libora Oates-Indruchová, L. & Blaive M. (2 014 ). Border Communities: Micro-studies on

Everyday Life, Politics and Memory in European Societies from 1945 to the Present.

Introduction to a Special Issue of Nationalities Papers, 42(1), p. 195. NACCCE (National Advisory Committee on Creative and Cultural Education). (1999). All

Our Futures: Creativity, Culture and Education (p. 47). London: DFEE.



Nathan Associates Inc. ( 2 0 1 2 ) . Building the ASEAN Community in the Classroom.

Retrieved from https://www.nathaninc.com/building-the-asean-community-in-the-classroom/

OBEC (Office of the Basic Education Commission). (2014A). Introducing ASEAN Curriculum

Sourcebook, [in Thai] (p. 7). Bangkok: National Office of Buddhism.

______________________________________________. (2014B). Handbook of ASEAN

Studies (ASEAN Curriculum Sourcebook), [in Thai]. Bangkok: The Agricultural Co-

operative Federation of Thailand, LTD. QCA (Qualifications and Curriculum Authority). (2007). The New Secondary Curriculum:

What has changed and why? (p. 5). London: QCA.

RSA ( the Royal Society for the Encouragement of Arts, Manufactures and Commerce) . (2012). Thinking about an Area Based Curriculum: A Guide for Practitioners (pp.

5-6). London: RSA Action and Research Centre. SEAMEO (Southeast Asian Ministers of Education Organization). (2010). Integrating Education for

Sustainable Development into Secondary Education Social Studies Curriculum in

Southeast Asia: A Toolkit for Educators, Curriculum Developers, and ESD Advocates (pp.

8-13). Regional Center for Education Innovation and Technology. Quezon City: Philippines. Smith, A. D. (1986). The Ethnic Origins of Nation (pp. 22-30). Oxford: Blackwell.

Sangkamanee, J. (2016). Methodology of Boundaries: Methodology at Boundaries, [in Thai]. Journal of Sociology and Anthropology, 35(1), 3-22.

Santasombat, Y. ( 2 0 1 4 ) . Frontier and Border: Dimensions of Culture and History. In W. Panyakaeo (Ed.). Society in Transition: Transformation of Society, Academic Article on

the Anniversary 50 Years of Faculty of Social Sciences, Chiangmai University, [in Thai]

(pp. 181-217). Chiangmai: Vanida Printing. Sungtong, A. (2014). Perspectives of Public School Administrators in the Three Southern

Border Provinces on Multiculturalism and Multicultural Education, [in Thai]. Songklanakarin Journal of Social Sciences and Humanities, 20(3), 89-112.

Sunthonphesat, S. (2005). Anthropology and History, [in Thai] (pp. 68-78). Bangkok:

Muang Boran Publishing House.

he Sng por cher ’ Unon. (2012) nhancng Qual ducation toward the eal ation

of ASEAN Communi 2015 (pp. 1 12) he 27th ASEAN Council of eachers (AC )

Convention.Venken, M (2017). Borderland Studies M ts Child Studies: A European Encounter (pp.

11 14). Frankfurt am Main: P er Lang Editionerther, S. (2 0 1 4 ) . An Unimaginable Communi he SS Idea of a Greater Germanic

eich and the German Minorit in Denmark n N Göt ( Ed.) he Sea of

Iden A Century of Baltic and East European Experiences ith Nationa

Cla , and Gender (pp. 85 108) Huddinge: Södertörn University.



The Singapore Teachers’ Union. (2012). Enhancing Quality Education towards the Realisation

of ASEAN Community 2015 (pp. 1-12). The 27th ASEAN Council of Teachers (ACT)

Convention. Venken, M. (2017). Borderland Studies Meets Child Studies: A European Encounter (pp.

11-14). Frankfurt am Main: Peter Lang Edition. Werther, S. (2 0 1 4 ) . An Unimaginable Community: The SS Idea of a Greater Germanic

Reich and the German Minority in Denmark. In N. Götz ( Ed.) . The Sea of

Identities: A Century of Baltic and East European Experiences with Nationality,

Class, and Gender (pp. 85-108). Huddinge: Södertörn University.

Documents

บทความวิจัย การบูรณาการการ ...ssed.nida.ac.th/images/jsd/Y20_2/9-Integration of...คารพ฿นความหลากหลาย(Nathan