คำ�บรรย�ยวช� รอ.640 ก�รจดก�รเชงกลยทธ รศ.ปกรณ ปรย�กร วนท 3 กนย�ยน พ.ศ.2549

ชวงแรกอาจารยทบทวนสงทสอนไปถงการวเคราะหสถานการณทใชแนวความคดของ Henry Mintzberg ผเสนอวาตวแบบของ Harvard Business School ทเรยกวา Core Design School Model ตวแบบนพฒนามาจากแนวความคดของซนว แตแนวคดของซนวไมไดแยกแยะประเดนของการบรหารกจการแนวใหมไดโดยตรง

ตวแบบหลกทใชในการวเคราะหคอ SWOT ซง SW คอการวเคราะหภายใน สวน OT เปนการวเคราะหภายนอก แลวนำามากำาหนดเปนกลยทธทางสงคมทเรยกวากฎกตกาทางสงคม หากใครไมมมารยาททางสงคมจะทำาใหสงคมเสยหายได ขณะเดยวกนกพยายามจะเสนอคณคาทางดานการจดการออกไป แลวมการกำาหนดกลยทธ เลอกกลยทธ และนำากลยทธนนไปปฏบต

ในครงทแลวอาจารยไดสอนถงสปดาหการวเคราะหภายนอกกอนแลวคอยวเคราะหภายใน (Outside in before Inside out หรอ Come out of the Box)

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก แบงออกเปน 2 สวน คอ1.สภาพแวดลอมทวไป ใช PEST Analysis เปนเครองมอในการ

วเคราะห ประกอบดวยP = Political Components นโยบายและกฎเกณฑของรฐ E = Economic Components เศรษฐกจระดบมหภาคS = Socio-cultural Components สงคมและวฒนธรรม T = Technological Components วทยาการตางๆเราตองประเมนแรงกดดนทเขามาใหไดวาเปนโอกาส

(Opportunity) และอปสรรค (Threat) 2.สภาพแวดลอมของงาน Michael E. Porter เสนอตวแบบ 5

พลงของการแขงขนของ เปนเครองมอในการวเคราะห โดยเราเลอกทจะเปนพนธมตรแบบถาวรกบผซอ และผจดหา (Supplier) ทางดานการแขงขนก

จะเลอกแขงกบคน 2 ประเภทคอคแขงขนในสนามเดมกบคแขงรายใหมทจะเขามาในสนามขนอยกบวาจะเลอกจบมอกบใคร สนคาทดแทนทเขามาแขงขนจากคแขงเดมหรอการแทรกเขามาของคแขงใหม เราตองวเคราะหใหไดวาแรงกดดนทเขามาสเราเปนโอกาสหรออปสรรค

แผนทยทธศาสตรเบองตน หมายถงตวเราทอยในสนามการแขงขนน เราตองรวาใครเขามาสรบในสนามนบางถงแมเราจะเปนผผกขาดในสนามนกตาม เพราะความเปนจรงแลวเราจะผกขาดเฉพาะบางตลาดเทานน ภาพลกษณโดยรวมมนอยมากทไมมการแขงขน

หนวยงานทไมมการแขงขน เชน ตำารวจ อยการ ศาล ราชทณฑ แตกรณตำารวจกมแรงกดดนสงเพราะหากทำางานสมสสมหาอาจจะเสยหายทงกองได ยกตวอยางศาลตดสนไมใหตำารวจจบฝายพนธมตรเพราะเปนสทธสวนบคคล ถงแมไมมคแขงแตกมแรงกดดนเพราะจะมการคานอำานาจกนเองภายในกระบวนการ

2. ก�รวเคร�ะหสภ�พภ�ยในกจก�ร การวเคราะหภายในเปรยบเทยบกบการวเคราะหตวเราเอง เปนการด

ตวเราและตองเหนตวเราโดยไมมอคต (อคต เชน เหนตวเองดไปหมด หรอเหนตวเองแยไปหมด) ซงปกตแลวมนษยทกคนมอคตในตวเอง ดงนนจงตองหาวธทจะไมทำาใหเอนเอยง

จดมงหมายของการวเคราะห คอการพจารณา/ วเคราะห ทรพยากรและสมรรถนะขององคการในการใชทรพยากรเพอประเมนจดแขง (Strengths) และจดออน (Weaknesses)

เราตองเหนทรพยากรอยเสมอเวลาทสองกระจก หมายถงเราตองมทรพยากรพรอมและพอเพยงทจะใชงานอยเสมอ บางกจการมทรพยากรพรอมและพอเพยง แตจะมสมรรถนะหรอไมเปนอกสวนหนง เชน ไทยมความพรอมดานทรพยากรทกดานสงกวาสงคโปร สงคโปรไมมแมนำาดมจงตองซอมาจากมาเลเซย แตคนสงคโปรมสมรรถนะในการใชทรพยากรมากกวาคนไทย ในประเทศไมมแมโรงงานสกปรกทปลอยควนพษ ดงนนไมสามารถมองทรพยากรเพยงอยางเดยวแตตองมองความสามารถดวย ขณะ

ทคนไทยมคนจนทหอบเสอผนหมอนใบหรอฝรงทหวกระเปาใบเลกๆมาจดการทรพยากรในประเทศ

ขอบเขตของก�รวเคร�ะห1.ปจจยของความสำาเรจ (Critical Success Factors = CSFs)

หรอการสรางสมรรถนะสำาคญทจะเปนประโยชนตอการจดการ (Core Competencies) ธรกจและรฐกจไมใชเพอการกศล การลงมอทำามแตความสญเสยดงนนตองคำานงถงปจจยความสำาเรจใหมากทสด

2.โซรอยคานยมหรอสายโซคณคา (Value chain)3.กระบวนการหลกและระบบการจดสรรทรพยากร (Core

Processes and Resource Allocation Systems)

ปจจยของความสำาเรจ (Critical Success Factors = CSFs) ปจจยความสำาเรจ หมายถง เงอนไขทชใหเหนถงสมรรถนะหลกของ

กจการอยางชดเจน เชน กอตงมหาวทยาลยตองมอาจารยผสอน มแหลงคนควาหาความร มหลกสตร มความ สามารถนำาเสนอสงทสงคมตองการ

1.คณลกษณะของกจการหรอสมรรถนะหลกทจำาเปนตอการจดการทรพยากรเพอดำาเนนกจการทด เปนเรองทยากทสดในการพจารณา

2.ตำาแหนงขององคการในการแขงขน เชน ธนาคารมคณลกษณะเปนกจการโดยเฉพาะ (1) ขายความนาเชอถอใหผฝากเงนและผก (2) กระบวนการการจดการทำาใหปลายนำาและตนนำาไปดวยกนได (3) ทกธนาคารจะมตำาแหนงการแขงขนทแตกตางกน ซงขนาดของธนาคารคอ ธนาคารขนาดใหญ (กสกรไทย ไทยพาณชย กรงไทย กรงศร) ขนาดกลาง และธนาคารเฉพาะ (ธนาคารอาคารสงเคราะห ธนาคารเพอการเกษตรฯ) นกธรกจตองสนใจตำาแหนงของกจการ เพราะคนเลอกซอจะดตำาแหนงของกจการวานาเชอถอหรอไม

3.สภาพแวดลอมทวไป สภาพแวดลอมจากภายนอกจะตดไมขาดจากสภาพแวดลอมภายใน

4.การพฒนาองคการ ตวอยางคณลกษณะของกจการทถอเปนปจจยแหงความสำาเรจ

1.รานสะดวกซอทมหลากสาขา (Convenient-Store Chain) -การผสมผสานผลตภณฑ (Product Mix) เลอกผสมผสานสนคา

อยางเหมาะสม-การจดการสนคาคงคลง (Inventory Turnover) เปนเรองทยาก

สำาหรบราน Stand Alone เพราะตองนำารองสนคาเผอขายตลอด 24 ชวโมง ซงเปนตนทนขนาดใหญ

-การสงเสรมการขาย (Sales Promotion) คอการหาพนธมตรดานการขาย เชน ตงต ATM, Counter Service, Pay Point สวนการโฆษณากจะเลอกสอทมอทธพล เชน สอหนงสอพมพจะเลอกไทยรฐ เพราะมยอดขาดมากทสด เลอกลงหนาหลงสดของ Section ท 2 (กฬา สงคม บนเทง และนยาย)

-การกำาหนดราคา (Pricing) เปนเรองเกยวกบตำาแหนงทางการตลาด

2.รานอาหาร-รสชาตและคณคาของอาหารทไดมาตรฐาน ลกคาปจจบนจะเรมคำานง

ถงคณคาอาหารมากขน-กำาหนดราคาอาหารทด-การจดบรรยากาศทสะอาดและรนรมย-การบรการตางๆทดเยยม3.สายการบน-ประสทธภาพการใชเชอเพลง-การกำาหนดขนาดและระวางบรรทก-ความเปนเลศในการจดระบบสำารองทนงการวเคราะหหวงโซคณคาหรอโซรอยคานยม (Value Chain

Analysis)การวเคราะหหวงโซคณคาหรอโซรอยคานยมจะมงวเคราะหความเชอม

โยงระหวางคานยมของลกคากบการดำาเนนกจการValue หมายถงคณคา คานยม มลคา ทง 3 คำาจะมความหมายเชอม

โยงกน อาจารยจะใชคากลางคอคำาวาคานยม คานยมของผรบบรการหรอ

ลกคาเปนตวกำาหนดมลคาของตวผลตภณฑ ทางกลบกนเมอกจการหนงๆสามารถพฒนาผลตภณฑไดอยางดและสามารถเชอมโยงคานยมของลกคาได ตวคณคาผลตภณฑจะกลายเปนตวกำาหนดคานยมของลกคาได เนองจากลกคาจะผกพนหรอความนยมในตวยหอสนคา เมอซอสนคาสวนมากจะพจารณาราคากอน หากราคาแพงมากกจะไมซอ ดงนนมลคาจะสมพนธกบคานยมและคณคาดวย เชน ดอกกหลาบสแดงแทนความรก ชาวสวนจงเรงผลตดอกกหลาบเพอขายในวนวาเลนไทน มการจดดอกกหลาบอยางสวยงาม

คานยมหลกของลกคาประกอบดวย 3 สวน คอ1.คานยมดานคณคาของผลตภณฑ (Better Products) ลกคาทก

คนยอมซอผลตภณฑแลวคำานงถงคณคา ลกคาไมชอบการผกขาด ทำาใหตองพฒนาผลตภณฑตลอดเวลา ยกเวนผลตภณฑนนจะหมดวาระแหงชวตในตลาด เชน เพจเจอรหายไปกลายเปน SMS ซงในอนาคต SMS อาจจะหายไปอกกไดและมสง email เขามาแทนทซงรวดเรวมากกวา

2.คานยมดานราคา (Cheaper Price or Lower Cost) ลกคาจะเนนสนคา/บรการราคาถก สวนสนคาทซอไปผลตตอหรอขายตอตองมตนทนตำา

3.คานยมดานบรการ (Faster Service) ลกคาตองการการตอบสนองดานบรการจากผคา เดมการบรการจะเนนหลงการขาย แตปจจบนการบรการจะมองตงแตกอนขาย ระหวางขายและหลงขาย เชน อปกรณผลตไฟฟาทบางปะกงทยงไมหมดอายการใชงานแตตองการเปลยนอปกรณใหม ไทยเราจงเอาอปกรณเหลานไปขายใหแอฟรกา เปนคานยมดานการบรการอยางหนงเพราะไทยขายสนคาใหตลาดทยโรปไมสนใจ

พอรตเตอร ไดแบงกจกรรมออกเปน 2 กลม คอ กจกรรมหลกและกจกรรมสนบสนน กำาไรทตองการเกดจากการเชอมโยงคณคาของคนในกจกรรมทงหมดเขาดวยกน ดงรปดานลาง

หวงโซคณคา

โครงสรางพนฐานของกจการ (การบรหารทวไป, บญช, การเงน, การจดการทรพยากรมนษย (การสรรหา การฝกอบรม การพฒนา)การพฒนาเทคโนโลย (การวจยและพฒนา การพฒนาผลตภณฑ

การจดหา (การจดซอวตถดบ, เครองจกร, ปจจยตางๆ)

การขนสงเขามา (การจดเกบและการจดสงวตถดบ

การผลต (การดำาเนนการผลต การประกอบการ

การขนสงออกไป (การจดเกบและการกระจายสนคา

การตลาดและขาย (การโฆษณา การสงเสรมการขาย การกำาหนดราคา

การบรการ (ตดตงซอมบำารง การดแล การสำารองอะไหล)

กจกรรม กจกรรม

กำาไร

จากรปดานลาง กำาไร (Margin or Profit) คอสวนตางระหวางราคาขายหกดวยตนทนทงหมด นกศกษาตองรวาการทำาธรกจหนงๆควรจะได Margin จรงๆจำานวนเทาไร หากมากกวานนคงไมมทางเปนไปได หรอหากตำากวากจการกไมสามารถอยได ดงนนตองอานคาความพอดใหออก ธรกจคอการทำากำาไรสงสด ซงกำาไรสงสดตองไมเกด Margin ในตลาด

ลกคาจะอยปลายนำาซงความตองการคอ Better, Cheaper or Lower, Faster แลวตอเสนทอจากปลายนำาไปสกลางนำา ซงบนเสนกลางนำาของกจกรรมพนฐานประกอบดวยใครบาง เชน ทำาเอง หรอใครคอ Out Source ซงคนทอยกลางนำาจะตองเตมกานำาใหพอดไมมากหรอนอยเกนไป การใหบรการแกลกคากตองเตมสงทตองการใหลกคา หนวยใหบรการตองอาศยหลายหนวย เชน ฝายการตลาด ฝายขาย ซงคณคาของฝายกตอง Better, Cheaper or Lower, Faster ดวย

ฝายผลตไมไดอยทตนนำาอยางเดยวแตจะตองผลตสนคาใหดกวา ถกกวา เรวกวาดวย มตของ Better, Cheaper, Faster เปลยนไปตามสถานภาพของการเขาสทอ หากเทยบกบนำาประปาทไหลดแสดงวาผผลตสามารถรกษาดลยภาพของนำาไดด ซงปลายนำามความหลากหลายแตทกฝายกไดนำาตามทตองการ

การผลตขนอยกบการจดสงวตถดบซงวตถดบมหลายประเภท เชน ของแขง ของเหลว อากาศ นำามน ของเสยงาย สงเหลานจะม Logistic แตกตางกน ผผลตปจจบนจะไมออกไปซอวตถดบเองเพราะผจดสงวตถดบอำานวยความสะดวกใหทกอยางซงสามารถนำามาผลตไดเลยยกตวอยางรานอาหารม Delivery มากขน เชน พซซา KFC สก แตคน Delivery และคนขนสงวตถดบจะไมเหมอนกนเพราะความชำานาญตางกน คนเหลานจะไปสฝายดแลตนทนดวย

เราม Value Chain ทตองดแลตงแตตนนำาไปจนถงปลายนำา ซงตองมฝายจดหา จดซอ จดจาง เพอดแลสวนทเกยวของทงหมด คนทอยฝายนจะเกงมากเพราะตองเขาไปเกยวของกบผลประโยชน หากไมเกงกจะไมสามารถควบคมตนทนได และตองตดตอกบ Suppliers หลายราย

Corporation’s Value Chain

การพฒนาโครงสรางพนฐาน

การจดการทรพยากรมนษย

การพฒนาเทคโนโลย

การจดหา จดซอ จดจาง

การสงวตถดบใหฝาย

การจดการดานการผลต

การสงสนคาใหฝาย

การตลาด & การขาย

การใหบรการแกลกคา

สนบสนนSupplyChai

ลกคกำาไ

Margin

กจกรรมพน

กลาง

ปลาย

ตนนำา

ฝายพฒนาเทคโนโลยเปนฝาย Support ดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เพอเชอมโยงทกสวนเขาดวยกน เปรยบเสมอนกบการหายใจเขาทมผลตอรางกายทงหมด

การจดการทรพยากรมนษย ทำาหนาท HRM (Human Resource Management) ตองรความตองการกำาลงคนในกจกรรมเหลานทงหมด ศกยภาพ การสรรหา การบรรจแตงตง การกำาหนดอตราคาตอบแทน การพฒนา การรกษา การคดเขาและออก

การพฒนาโครงสรางพนฐาน เชน การเงน บญช กฎหมาย หาก 3 แผนกนไมแขงแรงพอจะเสยเปรยบคแขงขน บางครงตองเชอมโยงกบปจจยภายนอกดวย

จากแผนผงสามารถยกตวอยางใหเหนชดเจน เชน เสอทอาจารยใสออกแบบทกรงปารส ผลตทกบณฑบร เพอขายยงตลาดทวภมภาคเอเชย ซงสามารถใหบรการทไหนกได ดไซเนอรสามารถออกแบบมาใหลกคาหลายคนเกดความพงพอใจ เปนการเชอมโยงระหวาง Value Chain และ

หวงโซ คณคาของกระบวนการ

ออกแ พฒนา ผลต ตลาด บรการ

ระยะเวลาออกส หวงโซ

การตอบสนองและสรางความ

การระบและรบร ความตองการ

กระบวนการดำาเนนงานในภาพรวมกระบวนการดานนวตกรรม กระบวนการปฏบตการ-การออกแบบผลตภณฑ -การผลต-การพฒนาผลตภณฑ -การตลาด

-การบรการหลงการขาย

Supply Chain หรอปลายนำากบตนนำา การอานธรกจจะตองอานแบบตวอยางน เพราะบางสวนเราไมไดทำาเองทงหมด

ก�รวเคร�ะหหวงโซคณค�หรอโซรอยค�นยมเพอใหไดผลกำาไร กจการควรจะสามารถตอบสนองคานยมของลกคา

โดยเชอมโยงกจการ ซงกจกรรมทเชอมโยงเปนลกโซ 2 ดาน คอ1.สายงานหลก (Line Function) คอกจกรรมพนฐานทตองไปดวย

กน เชน ฝายผลต ฝายตลาด และฝายบรการ2.สายงานอำานวยการ (Staff Function) คอกจกรรมสนบสนน

เปนฝายศนยกลางทสำาคญ จะไมมไมไดวเคร�ะหกระบวนก�รและระบบดำ�เนนง�นเปนการพจารณาสมรรถนะขององคการในการจดระบบทรพยากร

ตางๆ คอ ระบบคน ระบบทนและปจจยการดำาเนนงาน และระบบสารสนเทศในการจดการ ซงระบบสารสนเทศจะเปนตวเชอมใหการจดการตนนำาและปลายนำาถงกน ทงนเพอจดสรรทรพยากรเหลานเขาสกระบวนการดำาเนนงานดานตางๆของกจการ กระบวนการหลกม 3 สวน คอ

1.ดานการพฒนาการผลตสนคาหรอบรการ (Product Development Process) การผลตจะตองมการพฒนาอยตลอดเวลา

2.ดานความตองการของลกคาหรอดานการตลาด (Demand Management Process) คอกลไกระหวาง Supply และ Demand

3.ดานการบรการลกคา (Order Fulfillment Process) คอการเตมความตองการใหลกคาใหเตม

ตนนำา ปลายนำา

กจการผ Sup

ply

สนบสนน

กจการValue

กจการระบบ

ทรพยากร (คน ขอมล ทน) ดกวา

ถกกวา เรวกวา

กระบวนการพฒนาการผลตบรการกระบวนการจดการทางการตลาดกระบวนการพฒนาการใหบรการระบบการควบคม

จากรป ตนนำาคอกจการผจดหา กจการของเราทอยตรงกลางคอผเปดปดวาวนำาโดยมระบบทรพยากร (คน ขอมล ทน) เมอนำาทรพยากรเขาสกระบวนการทง 3 กระบวนการ จงมการทำางานทแตกตางกนมาก ดงนนคนๆหนงจงไมจำาเปนตองมทกษะเพยงอยางใดอยางหนง ทงนตองมความสามารถหลายดานในเวลาเดยวกน แผนแรเงาดานหลงกระบวนการทง 3 คอระบบสนบสนนตางๆ เชน จดหา จดซอ จดจาง การสนบสนนดานเทคโนโลย การเงน กฎหมาย หวลกศรจะมงไปทปลายนำา นกศกษาตองถามตวเองวากำาลงอยทจดไหน

วธก�รประเมนจดแขงและจดออนเพอใหการประเมนเปนไปอยางครอบคลมจงจำาเปนตองสรปและ

วเคราะห 2 สวนดงน1.ความพรอมหรอความพอเพยงของทรพยากรดานตางๆ (ระบบคน,

ระบบทนและปจจยการดำาเนนงาน, ระบบสารสนเทศ) 2.พจารณาสมรรถนะของการจดการทรพยากร โดยประยกตแนวคด

การบนทกคะแนนอยางมดลยภาพ หรอการวดผลการดำาเนนงานแบบสมดล (Balanced Scorecard) ของ Robert S. Kaplan and David P. Norton

ก�รวดหรอก�รบนทกคะแนนอย�งสมดล (Balanced Scorecard)

แนวความคดนใชวธการวดผลการดำาเนนงานจากมมมอง 4 ดาน (The 4 Perspectives) คอ

1.ดานการเงน (Finance Perspective) เปนคำาตอบสดทายแตตองมคำาตอบอนมากอน ธรกจจะมการเงนดไมได หากลกคาไมด

2.ดานลกคา (Customer Perspective) ลกคาจะดไมไดถากระบวนการภายในของกจการไมด

3.ดานกระบวนการภายใน (Internal Process) กระบวนการภายในจะด หากการพฒนาภายในด หากกระบวนการภายในด การบรการลกคาภายนอกจะดดวย หากการบรการดการเงนและผลประกอบการจะด

4.ดานการเรยนรและเตบโต (Learning and Growth) หรอการเรยนรเพอการพฒนา

Financial

Customer Vision and StrategyInternal Business Process

Learning and Growthจากรป หากจะใหกจการประสบความสำาเรจในดานการเงน กจการจะ

เปนอยางไรในทศนะของผถอหน ตองกำาหนดวตถประสงคโดยบรรจตวชวดหลกเขาไป, กำาหนดเปาหมาย, กำาหนดการทำางาน

-กระบวนการภายในตองสามารถตอบสนองความตองการของลกคาได และควรมความเปนเลศ

-Learning and Growth เพอบรรลวสยทศน สามารถดำารงและเปลยนแปลงการพฒนา

-Customer คอการตอบสนองการใหบรการลกคาดหรอไม ซงลกคาแตละกลมจะม better, cheaper, faster ทแตกตางกน

Financial

Customer

Internal/ Business

Learning & Growth

Return-on-Capital-Employed Customer LoyaltyOn-time Delivery

Process Qualit

Process Cycle

Employee Skills

จากภาพ การเรยนรและการเตบโตมตวชวดคอทกษะของลกจาง กระบวนการภายในคอกระบวนการทมคณภาพและความสามารถทจะผลตไดในรอบระยะเวลาทกำาหนด หากคณภาพสนคา/บรการด แตผลตสนคาไมทนเวลากจะทำาใหเสยหาย ดงนนลกคาจะตองไดรบสนคาภายในเวลาทกำาหนด แลวลกคาจะรสกผกพนกบสนคา สงผลทำาใหการเงนของกจการดขน

กรอบก�รประเมนก�รปฏบตร�ชก�ร 4 มต คอ1.ประสทธผลตามยทธศาสตร แสดงผลงานทบรรลวตถประสงคและ

เปาหมายของยทธศาสตรตามทไดรบงบประมาณดำาเนนงาน เพอประโยชนสขของประชาชน

2.คณภาพการใหบรการ แสดงการใหความสำาคญแกผรบบรการ ในการบรการทมคณภาพและสรางความพงพอใจแกผรบบรการ

3.ประสทธภาพการปฏบตราชการ แสดงความสามารถในการปฏบตราชการ เชน การลดรอบระยะเวลาการใหบรการและการประหยดคาใชจาย เปนตน

4.การพฒนาองคการ แสดงความสามารถในการบรหารการเปลยนแปลงขององคกรเพอสรางความพรอมในการจดการสนบสนนยทธศาสตร

ประยกต Balanced Scorecard กบองคก�รภ�ครฐหนวยงานภาครฐไดใชวธการวดผลการดำาเนนงานจากมมมอง 4 ดาน

คอ1.ดานประสทธผลโดยพจารณาจากการใชงบประมาณทมตอประโยชน

ของประเทศ2.ดานคณภาพการบรการ3.ดานประสทธภาพกระบวนการ

4.ดานการพฒนาองคการยกตวอยาง Balanced Scorecard และตวชวดการดำาเนนงาน

ขององคกรภาคเอกชน

ยกตวอยาง Balanced Scorecard และตวชวดการดำาเนนงานขององคกรภาครฐ

การจดทำาตารางสรปจดแขงและจดออนขององคการประเดนพจารณา จดแขง จดออน

1.ระบบทรพยากร -ระบบคน -ระบบทนและปจจยการดำาเนนงาน -ระบบสารสนเทศ

การเงน

ลกคา

การปฏบต

พฒนา

มลคาเพมทางเศรษฐกจการทำากำาไรผลตภณฑดกวาราคาถกกวาบรการรวดเรวกวาการพฒนาการผลตการจดการดานการใชภาวะผนำาการเรยนรในองคการ

ประสทธภ

ผรบ

การปฏบต

พฒนา

มลคาเพมดานคณภาพชวตการยอมรบการไดรบบรการดกวาราคาถกกวาการพฒนาการบรการการสนองความการใชภาวะผนำาการเรยนรในองคการ

2.การเงนหรอผลการพฒนา -มลคาเพม -กำาไรหรอการยอมรบ -เตบโตหรอใชประโยชน3.ลกคาหรอผรบบรการ -ดกวา -ถกกวา -เรวกวา4.กระบวนการจดการ -การผลต -การตลาด -การบรการ5.การพฒนาองคการ -ภาวะผนำา -การเรยนรในองคการ -การปรบตว

การประเมนจดแขงจดออนตองเปรยบเทยบกบมาตรฐาน ประวต และกจการชนนำา ซงการทำา Benchmarks สามารถทำาได 2 ลกษณะคอ

-Benchmarks กบคแขงในกจการประเภทเดยวกน-Benchmarks ทวไป เชน นดาไมจำาเปนตอง Benchmarks ดาน

การเงนกบมหาวทยาลยอนผบรหารจะตองทำา Benchmarks เพราะเปนผตดสนใจเพอกำาหนด

กลยทธและเปนการวเคราะหครอบทงกจการ ก�รจดทำ� SWOT Matrixการกำาหนดกลยทธจะกำาหนดไวหลายแผน ซงนำาผลการวเคราะหสภาพ

แวดลอมมาสรปเปนแผน1.สภาพแวดลอมภายนอก คอ สรปโอกาส/ อปสรรค ออกมา 5-10

รายการ

2.สภาพแวดลอมภายใน คอ สรปจดแขง/ จดออน ออกมา 5-10 รายการ

3.จากนนใหจำาลองสถานการณ (Scenario Planning มาจากการบญญตศพทของนกวางแผนบรษทเชลส) หรอ SWOT Matrix ดงตอไปน

SWOT Matrix Table (หนงสอหนา 131-132)

จากตาราง สงทตองกำาหนดม 4 Scenario ชองทไดเปรยบทสดคอ SO Strategies (Best Case Scenario) รปแบบการรกมหลายวธ แตควรเลอกอยางนอยทสด 2-3 วธ

WT Strategies เปนจดออนขององคการทถกโจมตงายทสดซงเราไมสามารถสได ธรรมชาตของมนษยเมอเขาสมมอบกยอมจะหาทางเอาตวรอดใหได เกราะปองกนทเขมแขงคอหลบหรอถอยออกไป

WO Strategies เปนการพฒนาคนภายในใหพรอมอยเสมอ งานวจยของนดาบอกวาประเทศไทยลงทนพฒนาคนนอยกวามาเลเซย 6 เทาตว นอยกวาสงคโปร 12 เทาตว นอยกวาเกาหลและไตหวน 24 เทา นอยกวาญปน จน และเวยดนาม 30 เทาตว แตการพฒนาเปน Cost แตเปน Cost ททำาใหการรกไปขางหนาเปนระบบระเบยบ

ST Strategies เปนการใชจดแขงปองกนตวเอง เมอจดแขงปะทะกบจดแขงจะทำาใหเกดการรบกน ดงนนจงพยายามใชจดแขงภายในกบจดออนภายนอกและสรางพนธมตรเพอทำาใหทงสองฝายชนะเหมอนกน (Win Win)

ภายในภายนอก

จดแขง (Strengt

จดออน (Weakne

โอกาส (Opportu

อปสรรค (Threats)

So Strategies รกไปขาง

WO Strategies พฒนาST

Strategies สราง

WT Strategie

s ปรบ

สรปประเดนคำ�ถ�มเชงกลยทธ ผบรหารไมตองการคำาตอบของคำาถามเหลาน แตตองการรจดแขงจดออนของแตละคำาถาม

1.Who are we? (เราคอใคร มพนธกจอะไร มสมรรถนะทเปนจดแขงและจดออนอยางไร)

2.Who are our customers and suppliers? (ผรบบรการและผจดหาคอใคร เรามโอกาสและอปสรรคอยางไรในการตอรอง)

3.Who are our competitors? (ใครคอคแขงขนของเรา เมอเปรยบเทยบกบคแขงขนหรอกจการชนนำา เรามโอกาสและอปสรรคอยางไร)

4.Where are we going? (เราจะไปไหน วสยทศน ภารกจ จดมงหมาย และวตถประสงค ควรจะมจดมงเนนอะไร)

5.Where are we standing? (ขณะนเราอยทไหน สภาพแวดลอมทวไปในการดำาเนนงาน เมอพจารณาจาก นโยบาย สภาพเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ตลอดจนเทคโนโลย เปน PEST)

6.How do we get there? (เราจะไปถงทนนไดอยางไร ควรมกลยทธอะไร อยางไร เปน SWOT Matrix)

7.How much do we have to pay? (ตองใชจายเทาไร กอนลงทนควรมโครงการวาจะใชงบประมาณเทาไร)

8.How do we know if we are on track? (เราจะรไดอยางไรวาเราเลอกเสนทางไดถกตอง เพอทจะมนใจวาการดำาเนนงานเปนไปอยางถกตอง ควรจะมตวชวดความสำาเรจอะไร อยางไร)

9.What is our blueprint for action? (จะกำาหนดแผนดำาเนนงานอะไรบาง พอขยายจากพมพเขยวจะสามารถนำาไปทำางานไดเลย)

แนวคว�มคดทใชในก�รว�งแผนโดยทวไป1.อธบายเครองมอทางความคดทเปนประโยชนสำาหรบการวางแผน

โดยทวไป2.พจารณาความสมพนธระหวางเครองมอแตละประเภท3.ระบแนวทางในการจดลำาดบความสำาคญของปญหาทางรฐกจเครองมอท�งคว�มคดในก�รว�งแผน

เพอใหการวางแผนมความสมบรณ ควรใชเครองมอทางความคดดงตอไปน

1.กระบวนการแกปญหา2.กระบวนและเนอหาของวธการ (ขอ 1-2 เปนเครองมอหลก)3.ความคดสรางสรรค4.กระบวนการตดสนใจ (ขอ 3-4 เปนเครองมอเสรม หากใครมมากจะ

ทำาใหขอ 1-2 ดไปดวย)1. กระบวนการแกปญหา งานทกงานมปญหาดงนนอยากลวปญหา อยาหน อยาหมกปญหา

และอยาหมกมนกบปญหา ทกคนตองรจกเผชญกบมน กระบวนการแกปญหาม 4 ขนตอน โดยตองเรยงตามลำาดบขนจาก 1 ไป 4 เสมอ คอ

1.ปญหาและความตองการคออะไร 2.ปญหาและความตองการมสาเหตและทมาจากอะไร ปญหา 1 ปญหา

จะมสาเหตไดมากกวา 1 สาเหต เชน พนกงานมาทำางานสาย สาเหตมาจากตนสาย รถตด หากวเคราะหสาเหตผดจะมโอกาสผด เชนเดยวกบหมอ หากวเคราะหโรคผดกจะรกษาไมได และอาจจะทำาใหเกดโรคขางเคยงดวย

3.จดมงหมาย/ วตถประสงคในการแกปญหาคออะไร หรอสภาพทพงประสงค

4.วธการแกปญหาคออะไร

ความสมพนธระหวางปญหากบวตถประสงค

ปจจบนดานลบ ดานบวก

ปญหา วตถประส

Gap Analysi

สาเหต

Trend Analysis

วธการ

จากภาพ การวเคราะหปญหาตองหาขอมลยอนหลงทเปนดานลบ เชน ยอดขาดตำากวาประมาณการทกำาหนด หากปญหาสะสมมานานกจะแกไขไดยาก ขณะเดยวกนหากปญหาเพงเกดกจะแกไขไดงายขน ปญหาหนงปญหามสาเหตไดมากกวาหนงสาเหต เชน สาเหตดานคน ดานเศรษฐกจ ดานอปกรณเครองมอ ถอวาเปนชองวางระหวางคาเปาหมายกบสงทเกดขน (Gap Analysis) เชน นำาโคกแตละขวดจะมคณภาพโดยเฉลยแลวเปนไปตามทกำาหนด แตหากไมเปนไปตามนนอาจมสาเหตมาจากคน เครองมอ หรอสารพด

ธรรมชาตของนกบรหารตองเปลยนลบใหเปนบวก แตความเปนจรงตองเปลยนสภาพปญหาใหเปนวตถประสงค วตถประสงคไมสามารถกำาหนดไดหากไมรปญหา/ความตองการ ซงวตถประสงคจะตองมตวชวด ปรมาณ คณภาพ เวลา กลมคน และควรบอกวธการทจะดำาเนนการในอนาคตทสามารถควบคม ขจด และลดสาเหตของปญหาใหได ซงวธการแกปญหาอาจมหลายวธ โดยกำาหนดโอกาสทจะเปนไปไดในอนาคต (Trend Analysis)

คว�มหม�ยของปญห�ปญหาตงรบ คอปญหาทยงไมเกดขน เชน ความไมพงพอใจในผลงาน

ขอขดของ/อปสรรคในการทำางาน หรอขอเรยกรองตางๆ ปญหาเหลานตองตงรบและแกปญหาใหได แตหากตงรบตลอดเวลากไมสามารถชนะปญหาได ดงนนจงตองพยายามหาวธปองกนปญหา ดวยการเสนองานใหม หรอสรางโอกาสในการพฒนาขนมา ถอวาเปนการปองกนปญหาเชงรก นกบรหารรนใหมจะมองปญหาในเชงรก คอตงรบปญหา ขณะเดยวกนกจะปองกนปญหาเชงรกดวย

กรณตวอยางในหนงสอหนา 68-72

ก. อธบายสาระสำาคญของปญหาและสาเหตในลกษณะของแผนภมปญหา หรอตนไมปญหา (Problem Tree) ทแยกแยะระหวางอาการและสภาพปญหาทชดเจน

เชน การจราจรตดขดในชวโมงเรงดวน อตราการเคลอนตวของรถ = 10 ก.ม./ ช.ม.

ปญหาหลกคอ (1) ขาดระบบขนสงมวลชน (2) ขาดการวางผงเมองทด หากทงสองสาเหตไมไดรบการแกไข จะทำาใหเกดสาเหตอนตามมา คอ (3) รถทกชนดวงไดในเวลาเดยวกน (4) ขาดการจดระบบวศวกรรมจราจรทด (5) ขาดความรและขาดวนยการจราจร

ข. อธบายวตถประสงคและวธการในการแกปญหาในรปของแผนภมวตถประสงคหรอตนไมวตถประสงค (Objective tree)

เชน การจราจรคลองตวในชวโมงเรงดวน อตราการเคลอนตวของรถ = 60 ก.ม. / ช.ม.

เรองหลกทตองทำาใหเสรจคอ (1) กอสรางระบบขนสงมวลชนทเพยงพอ (2) วางมาตรการดานผงเมองและการจดระเบยบชมชน ระหวางททงสองโครงการยงทำาไมเสรจกจะมการแกไขแบบอนไปพรางๆกอน ซงเรยกวาเปนงานประจำาทตองขนนอต คอ (3) กำาหนดประเภทรถและควบคมจำานวนรถ (4) การจดระบบวศวกรรมจราจรและอำานวยการจราจร (5) ใหการศกษาและรณรงคดานวนยการจราจร

ขอพจ�รณ�เกยวกบก�รกำ�หนดวธก�รในกรณทงานประจำาเดมสามารถดำาเนนการได กมองหมายงานให

หนวยงานทรบผดชอบไปดำาเนนงานทนท แตกรณทงานประจำาเดมไมสามารถดำาเนนการได จงตองคดโครงการ (Project) มารองรบ

กระบวนก�รและเนอห�ของวช�ก�ร คอ1.ทำาทำาไม (Why) หมายถง หลกการและเหตผลทจะตองดำาเนนการ

เรองนน โดยคำานงถงความสมพนธกบปญหาและสาเหต2.ทำาอะไร (What) หมายถงการคดกจกรรมทจะตองปฏบตโดยคำานง

ถงเทคนคทถกตอง

3.ทำาทไหน (Where) หมายถงสถานทในการดำาเนนงานทเหมาะสม4.ทำาเมอไร (When) หมายถงเวลาทใชในการดำาเนนงานหรอ

กจกรรมตางๆ5.ทำาโดยใคร (Who) หมายถงผทรบผดชอบในการดำาเนนงาน6.ทำาเพอใคร (Whom) หมายถงกลมคน หรอพนทเปาหมายท

ตองการใหไดรบประโยชน7.ทำาอยางไร (How) หมายถงรปแบบและกรรมวธในการดำาเนน

กจกรรม รวมทงการใช Know how ตางๆ8.จายเทาไร (How much) หมายถงการคดคำานวณคาใชจายตางๆ

ในการดำาเนนกจกรรมตาทกำาหนด คำาถามเหลานจะเรยงลำาดบอยางไรกได แตคำาวา จายเทาไร ตองเปน“ ”

คำาถามสดทายเสมอ และแตละขนตอนตองคำานงถงเงอนไขดานการจดทำางบประมาณทหนวยงานกำาหนดดวย

ขอสงเกตเกยวกบก�รกำ�หนดวธก�ร1.กำาหนดวตถประสงคชดเจนหรอไม2.กำาหนดวธการในการดำาเนนงานครอบคลมสาเหตหรอไม3.กำาหนดเวลาทจะดำาเนนงานสอดคลองกบปญหาทเกดขนหรอไม4.กำาหนดคาใชจายเทาไรจงจะเหมาะสม5.กำาหนดตวผรบผดชอบเหมาะสมหรอไม6.จะรไดอยางไรวาทำาเสรจและสำาเรจหรอไม กลาวคอกำาหนดตวชวด

ของผลงานละผลลพธชดเจนหรอไม ทงนเสรจและสำาเรจแตกตางกน ความสำาเรจเปนสงททำายากและความสำาเรจทยงยนเปนสงททกคนปรารถนา

หากดงชารตความสมพนธระหวางปญหากบวตถประสงคมาเปรยบเทยบ

ปจจบนดานลบ ดานบวก

ปญหา วตถประส

Gap Analysiสาเหต

Trend Analysisวธการ

จากชารตจะเหนวา 6W & 2H จะเขามาอยในขนตอนของวธการ ซงไดรวบรวมปญหา สาเหต วตถประสงค และวธการ แลวมาทำารายละเอยดของวธการ ผวางแผนตองวเคราะหปญหาและสาเหตกอนจงจะกำาหนดวตถประสงค และทำารายละเอยดวธการได

3. คว�มคดสร�งสรรค ความคดสรางสรรคเปนการใช ความรและภมปญญา เพอนำามา“ ”

วเคราะหปญหาและสาเหตไดงายขน แหลงทมาของความรและปญญาคอ1.การเรยนรจากประสบการณ (Intuition แปลลงตวการหยงร สวน

ภาษาปรชญาเรยกวาญาณวสย เปนความรทเกดขนจากภายใน) การมชวโมงบนมากจะทำาใหมความคดสรางสรรคมากขน

2.การเรยนรในองคการ องคการจะสอนคนไมรใหร สอนคนใหเปนผเชยวชาญ และสอนผเชยวชาญใหตดดนไดหรอการเรยนรจากภายนอก เชน อบรมจากภายนอก ใหลดความรของตนลงแลวรบความรจากผอน คำาทผร ไมควรพดคอ รแลวไมตองบอก เพราะจะทำาใหไมเกดความรอนหลายดาน“ ”

3.การเรยนรจากผอน เชน ลกคา คแขง Supplier หรอการเปรยบเทยบกบกจการชนนำา

4.การวเคราะหสถานการณ จะตองวเคราะหตลอดเวลา ไมใชทำาเฉพาะวาระของการกำาหนดกลยทธเทานน

ภาพดานลางนคอการบรณาการความคดทง 3 เขาดวยกน

6W + 2H

ดานลบ ดานบวก

ปญหา วตถประส

ปจจบน

มการนำาโปรแกรมดานความคดสรางสรรคใสเขาไป ซงทกเรองจะมการตดสนใจเปนเครองมอทเขามาเกยวของโดยพจารณาวา เปนปญหาหรอยง เปนปญหาแบบไหน สาเหตใดเปนสาเหตหลก สาเหตใดควรเปนสาเหตรอง วตถประสงคเหมาะสมหรอไม ควรจะเลอกวธการใด ทงนเรองทยากมากทสดคอการตดสนใจ

มหาบรษของโลกชาวแทนซาเนยผหนงชอ J.K. Nyerere (จเลยต นาย เนยเรเร) เขาเปนผนำาในการเปลยนแปลงประเทศจากประเทศอาณานคมเปนประเทศประชาธปไตย และเขาไดรบการเลอกตงใหเปนประธานาธบดคนแรกหลงจากไดรบเอกราช ปกตประธานาธบดจะมวาระ 5 ป แตเนยเรเร ไดเปนประธานาธบดถง 25 ป (5 สมย) แสดงวาเขาไดรบการยอมรบจากประชาชนสงมาก เนยเรเร ไดเขยนหนงสอหลายเลม และเลมทดทสดมชอวา การพฒนาโดยใชคนเปนศนยกลาง เพอสรางเศรษฐกจทพอเพยง (ในหลวงเรากเปนมหาบรษของโลกเชนกน ดวยแนวคดเศรษฐกจแบบพอเพยง)

ไนเยเร (อดตประธานาธบดของแทนซาเนย)เปนประธานมลนธโลกท 3 ทำางานเพอชวยเหลอโลกท 4 ซงเปนโลกทยากจนมากๆ สวนใหญอยในแถบแอฟรกา เอเชย และหมเกาะตางๆ งานททำาคอการชวยเหลอดานการศกษาและสาธารณสข เพราะเชอวาทงสองดานเปนฐานสำาคญของการสรางความพอเพยง และสรางคนเพอใหสามารถดำารงชวตได

Gap Analysis/ ความคด

สาเหต

Trend Analysis/ ความคด

วธการ

6W + 2H

วธการหาเงนของไนเยเร คอ จดสมมนา เขาไปปาฐกถาแลวขายบตร เขาเคยเขามาบรรยายทเมองไทยดวย ไนเยเร กลาววาการบรหารมเรองทยากทสดคอการตดสนใจ การแบงปนจะตองมคนไดและคนไมได การตดสนใจทดทสดคอทำาใหมคนไดใหมากทสด และรบประกนการสญเสยของคนทไมไดทงหมดดวย

การกระจายผลประโยชน มคนได (มหลายระดบคอ ไดมาก ไดบาง ไดนอย) และคนไมได (ไมเสย และเสย) ซงคนทเสยจะมทงเสยนอย เสยบาง เสยมาก และเสยหมด ซงทกคนยอมไมอยากเสย ดงนนจงตองชวยเหลอผทเสยหมด เพราะผทเสยหมดแค 10,000 คนสามารถขวางคนไดทงโลก

ทางธรกจ หากมคนไดกำาไร ตองมคนขาดทน นกบรหารตองตดสนใจ แตหากไมยอมตดสนใจจะกลายเปนเสยหมด

ก�รตดสนใจ1.การวเคราะหสถานการณทดและแมนตรงจะเปนประโยชนตอการ

ตดสนใจเพอกำาหนดวธการดำาเนนงาน2.ผบรหารควรทจะสามารถแยกแยะสถานการณแวดลอมไดวา เรอง

ใดเปนสถานการณวกฤต และเรองใดเปนสถานการณปกตสถานการณ (Situation)

ปรบ เปลยน ปกต วกฤต

วธการเดม วธการใหมเสนดลพนจ (Value Judgment)

จากภาพ ทกคนสวนใหญจะชอบปกต แตกตองเจอภาวะวกฤตบาง ดงนนจงตองทำาใหเกดดลพนจใหได โดยแยกปกตและวกฤตออกเปนคนละสวนกน หากวเคราะหสถานการณในวนนพบวาปกตเหมอนเมอวาน ดงนนจงสามารถใชวธการเดมได แตหากเปนสถานการณวกฤตจะไมสามารถใชวธการ

เดมไดเลยจงตองหาวธการใหม และตองเปลยนแปลงวธการกอนทจะเกดวกฤต

ก�รตดสนใจต�มสถ�นก�รณ (Contingency Approach)1.จากแผนภาพจะเหนวา แนวคดเหตผลนยม (Rational

Comprehensive Model) ยนยนวา กรณสถานการณสำาคญหรอสถานการณวกฤต จำาเปนตองเปลยนแปลงวธการ

2.ถาผลการวเคราะหพบวา สถานการณยงคงเปนปกตดงเชนทผานมา อาจจะใชวธการตดสนใจดงน

-ใชตวแบบสวนเพมนยม (Incrementalism) หรอตวแบบพงพอใจนยม (Satisfacting) เพอปรบปรงวธการ

-การแกปญหาเฉพาะหนา โดยแยกเฉพาะสวนนนออกมา แลวแสวงหาวธการเฉพาะกจเพอแกไขปญหาทเกดขน

สรปภ�พรวมของกระบวนก�รว�งแผนและตดสนใจ

1.รวบรวมขอมล/

2.วเคราะหปญหา3.กำาหนด

4.พจารณา

ร

ร

ร ไม ปรบ

5.คดคนทางเลอก

6.วเคราะหเปรยบ

7.พจารณา (โดยผ

8.จดทำาเอกสาร

รวธการ (6W

อนมต

ร ไม ปรบ

อนมต

การ

การ

(เกบขอมลเทาใดจงจะพอ ซงการเรยนรและประสบการณสามารถ

(การกำาหนดวตถประสงคจะมตวช

(ขนตอนท 1-3 ตดสนใจโดยฝายวเคราะห แลวนำาใหฝายบรหารตดสนใจ หากขอมลไมชดเจนกจะถกตกลบ(กำาหนดทางเลอกขนมา

(เลอกทางเลอกทดทสดในทางเลอกทมอย อาจมนโยบายของรฐเขามาดวย)(ผบรหารจะพจารณาวาอนมตหรอไม หากยงมปญหากจะสงยอนไปยง 4 หรอ 1 ได แตหาก

จากแผนภมนแสดงถงขนตอนในเสนทางเดนของงาน (Work Flow) ในกระบวนการวางแผนและการตดสนใจจากจดเรมตนและจดสนสด จะเหนไดวาแผนภมนเปนการเชอมโยงหรอบรณาการเครองมอทางดานความคดทกลาวมาแลวทงหมด

เบองหลงของแผนภมนจะเตมไปดวยการตดสนใจ เพราะการตดสนใจทำาใหออนชอย ราบรน และราบเรยบในบางกรณ

สรป ผวเคราะหจะรวบรวมขอมล/ขอเทจจรง ซงการรบรและประสบการณจะเปนตวบอกวาขอมลเทาใดจงจะพอ เมอรปญหาแลวกวเคราะหปญหาเพอหาสาเหต แลวกำาหนดวตถประสงคโดยกำาหนดตวชวดทงดานคณภาพและปรมาณเพอนำาเสนอใหผบรหารพจารณาตอไป

ผบรหารจะพจารณาขอมลทงหมด หากขอมลไมชดเจนกจะสงกลบไปใหนกวเคราะหเพอรวบรวมขอมลอกครง หรอหากตองปรบปรงกจะสงคนใหวเคราะหปญหาหรอกำาหนดวตถประสงคใหมอกครง

เมอผบรหารพจารณาอนมตแลวกจะคดคนหาทางเลอกเพอแกปญหา ซงตองทางเลอกหลายๆทาง และเมอรวธการ (6W + 2H) แลวกจะวเคราะหเปรยบเทยบเพอหาทางเลอกทดทสดของบรรดาทางเลอกทมอย ในการเปรยบเทยบนอาจจะมนโยบายของรฐเขามาดวยกได

หลงจากทจดลำาดบทางเลอกแลวกเสนอผบรหารเพอพจารณา หากผบรหารไมเหนดวยกจะสงยอนกลบไปพจาณาวตถประสงคหรอรวบรวมขอมลอกครง แตหากตองปรบปรงแกไขกจะสงใหคดคนทางเลอกหรอวเคราะหเปรยบเทยบใหม แตหากผบรหารอนมตกจะจดทำาเอกสารแผน เพอนำาไปปฏบตตอไป

ขอพงสงวรในก�รบรห�รรฐกจ (หนงสอหนา 78)

การ

การหยบปญหาใดขนมาแกตองมหลกคด เรองทยากและสลบซบซอนในทางรฐกจคอการพจารณาปญหาและความตองการของสาธารณะชน ดงนนจงควรดำาเนนการจดลำาดบความสำาคญของปญหา โดยใชกรรมวธของหนวยงานดานการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของสหประชาชาตทนาสนใจ คอกรรมวธการจดลำาดบความสำาคญของปญหา

กำาหนดเกณฑทจะใช ม 5 เกณฑ คอ1.กลมคนทไดรบผลกระทบ ปญหาทมคนไดรบผลกระทบมากแสดงวา

ปญหามความสำาคญจำาเปนตองแกไข แตปญหาบางอยางมความสำาคญเหมอนกนแตอาจสงผลกระทบตอคนสวนนอยกเปนไปได

2.ความรายแรงและเรงดวน เชน คลนสนามเกดขนกบ 6 จงหวดเทานน หรอปญหาความรนแรงของ 3 จงหวดภาคใต เปนปญหาทสงผลกระทบกบคนกลมนอยแตมความรายแรงจำาเปนตองแกไขอยางเรงดวน

3.ความเสยหายในอนาคต ปจจบนปญหานอาจจะไมรนแรงแตหากปลอยทงไวจะทำาใหเกดความเสยหายในอนาคตสง เชน ปญหาโรคเอดส อดตคนจะไมรความสำาคญของปญหา แตคณมชยหยบยกขนมาเสนอเพอใหรบแกไขปญหา หรอปญหาการกนเปอรเซนตในระบบราชการ ซงเกดขนกบทกภาคสวน หากไมสามารถแกไขไดอาจทำาใหอนาคตของประเทศไดรบความเสยหาย

4.การยอมรบรวมกนของชมชน เปนการนำาปญหาไปหาประชาชนเพอชวยกนหาทางแกไข

5.ความเปนไปไดในการแกไข เปนมมมองของนกปฏบตทมองวาปญหาใดแกไขไดกจะรบแกกอนแลวปญหานนจะคอยๆหมดไป

กรรมวธก�รจดลำ�ดบคว�มสำ�คญของปญห�การกำาหนดนำาหนกของเกณฑแตละเกณฑ จากสำาคญมากทสด = 5

สำาคญมาก = 4 สำาคญ = 3 สำาคญนอย = 2 สำาคญนอยทสด = 1 โดยอาจจะใหนำาหนกเทากนในแตละเกณฑกได

จากนนใหนำาปญหาทคนพบมาสมพนธกบเกณฑ โดยใหคะแนนความสมพนธดงน มากทสด = 5 มาก = 4 ปานกลาง = 3 นอย = 2 และนอยทสด = 1

ยกตวอยางการจดลำาดบความสำาคญของปญหาสมมตวาจากการสำารวจปญหาของหมบานในชนบทแหงหนง พบวาม

ปญหาทสำาคญๆรวม 5 ปญหา ทหนวยงานของรฐตองดำาเนนการแกไข ไดแก

1.ขาดแหลงนำาเพอการเกษตรทเพยงพอ2.ขาดถนนเชอมระหวางหมบานกบทางหลวง3.ขาดความปลอดภยในชวต4.มลภาวะจากภาคอตสาหกรรมมผลกระทบตอชาวบาน5.การตลาดภาคเกษตรกรรมไมด

เกณฑทใช

กลมคนทถกกระทบ

ความรายแรงเรงดวน

ความเสยหายในอนาคต

การยอมรบของชมชน

ความเปนไปไดในการปฏบต

รวม

นำาหนก 4 5 3 5 493ขาด

แหลงนำา

5 20

4 20

4 12

5 25

4 16

ขาดถนน

4 16

4 20

3 9

5 25

5 20

90

ไมปลอดภย

3 12

5 25

5 15

4 20

4 16

88

มลภาวะ 3 3 5 3 4 73

12 15 15 15 16ตลาดไมด

4 16

3 15

4 12

3 15

3 12

70

จากตาราง เกณฑการใหนำาหนกคอ Subjective สวนเกณฑการใหคะแนนคอ Objective นำาคะแนนจาก Subjective x Objective จะไดนำาหนกคะแนน แลวรวบรวมผลของคะแนนทงหมด จากตวอยางนปญหาทสำาคญมากทสดคอ ปญหาขาดแหลงนำาเพอการเกษตรทเพยงพอ สวนปญหาทสำาคญนอยทสดคอ การตลาดภาคเกษตรกรรมไมด

การกำาหนดคะแนนแบบนเพอปองกนการตอบตามใจ เพราะธรรมชาตคนจะตอบแบบการเมอง คอพดเพอทำาใหคนอนชอบ แตการพดปดมกจะไมมมาตรฐาน บางครงพดกบคน 10 คนแตขอมลไมเหมอนกนเลย

ก�รกำ�หนดกลยทธและก�รนำ�ไปปฏบตเนอหาการบรรยายคอ1.แนวทางในการกำาหนดกลยทธทงในเชงรกและรบ (กรณาอาน

หนงสอ อ.ปกรณ หนา 8 เพอใหเหนภาพรวมของการบรหารระดบตางๆ)2.การประยกตตวแบบการวางแผนกลยทธของ Sun Tzu และ

Harvard Business School สำาหรบองคการภาครฐ3.วธการนำากลยทธไปปฏบตทครอบคลมกวางขวางกระบวนก�รว�งแผนยทธศ�สตรและก�รกำ�หนดกลยทธของ

องคก�รภ�ครฐJohn Bryson พจารณาวา กระบวนการวางแผนทงในระดบ

ยทธศาสตรและแปลงเปนกลยทธดานตางๆขององคการภาครฐ อาจแบงเปน 10 ขนตอน คอ (ดจาก John Bryson, Strategic Planning for Public and Nonprofit Organizations, 1995, Chapter 2) (หนงสอหนา 96)

1. การรเรมและการรบรรวมกนเกยวกบยทธศาสตรชาต2. การระบอำานาจหนาทขององคการ

3. การกำาหนดพนธกจและคานยมขององคการทชดเจน (ขอ 1-3 มาจากภาคเอกชน)

4. ประเมนสภาพแวดลอมโดยใช SWOT Analysis5. ระบประเดนยทธศาสตรโดยใช SWOT Matrix6. กำาหนดกลยทธดานตางๆเพอการจดการเชงยทธศาสตร7. การพจารณาและอนมตแผนงานและโครงการ8. กำาหนดและประกาศวสยทศนของกจการ9. พฒนากระบวนการปฏบตการทมงเนนผลสมฤทธ10. การประเมนผลยทธศาสตรและการจดการเชงกลยทธไทยเราเรมมแผนยทธศาสตรรฐตงแตหลงปฏรปการปกครอง

ปพ.ศ.2475 ทงภาครฐและเอกชนจะตองทำางานใหเปนผลประโยชนแหงชาตรวมกน หากไมมแผนนจะทำาใหสถานะความเปนชาตของเราถกดดซบจากชาตภายนอกมาก โดยเฉพาะสงคโปรทดดซบผลประโยชนจากไทยเราไปจำานวนมหาศาล เชนเดยวกบสหรฐฯ หรอชาตอนๆ รฐบาลทกษณไดนำากลยทธการวเคราะหทางธรกจเขามาใชในภาครฐ

หนวยงานของรฐภายใตยทธศาสตรเดยวกน จะไดตามแผนผงดานลาง

(กำาหนดยทธศาสตรชาต)

(กำาหนดยทธศาสตรกระทรวง)

รฐบา

กระทรวง (20

สวนทองถนคอ เทศบาล อบจ. อบต. ทองถนพเศษ

จงหว กร รฐวสาห องคการของรฐรปแบบอน

ประชาชน

จากแผนผง ประชาชนจะเปนผรบบรการของรฐบาลทกภาคสวน ภาคเอกชนไดเขามาทำางานในสวนตางๆ ภาคเอกชนทสามารถอานยทธศาสตรของรฐไดดจะมประโยชนมาก

1. หนวยงานภาครฐควรมการรเรมและการรบรรวมกนเกยวกบ ยทธศาสตรชาต

1) คำาแถลงนโยบายของรฐบาล วาระแหงชาตและยทธศาสตรตางๆตามแผนบรหารราชการแผนดน

2) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม เปนแผนทไมเกยวกบการเมอง มความตอเนอง และเปนแผนทศทางของประเทศ จากความลมเหลวของการประกาศใชแผนในอดต ทำาใหแผนพฒนาฯฉบบท 10 เนนเรองปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงจะประกาศใชในวนท 1 ตลาคม พ.ศ.2549 (แผนเปนพระบรมราชโองการ เปนธรรมดาทไมมใครเขาไปแกไข)

3) กฎหมายทเกยวของ ประเทศไทยเปนนตรฐ คอรฐทใชกฎหมายเปนลายลกษณอกษร รฐบาลชดใหมจงไมยกเลกกฎหมายทงหมด เพราะเปนกฎหมายมหาชนทสำาคญ แตอาจจะปรบแกบางบางสวน

4) มตคณะรฐมนตร เปนผบอกวาวาระแหงชาตจะทำาหรอไมอยางไร 5) ปญหา/ ความตองการของประชาชน เนองจากแผนไดวางไวลวง

หนาแลว แตปญหา/ความตองการของประชาชนมกจะมาแทรกอยตลอดเวลา เชน สนาม ปญหานำาทวม ดงนนแผนจงไมสามารถยดตายตว จำาเปนตองแกใหสอดคลองกบสถานการณ

วาระแหงชาตในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม (สามารถศกษาเพมเตมในเวปไซต)

1.การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

2.การพฒนาระบบโลจสตกสของประเทศไทย เปนปญหาใหญของประเทศ เพราะระบบโลจสตกสเดมหมดสภาพไป เชน การขนสงทางบก ไทยเราจงตองพยายามพฒนาการขนสงทางนำาและทางอากาศ

3.การแกปญหาความยากจนและการกระจายรายได ปญหาความยากจนไมมทางทจะขจดออกไปใหหมดได ทางทดควรกระจายรายไดใหทวถงโดยใหประชาชนทำางานเอง ไมใชใหรฐปอนใหตลอดเวลา

4.การพฒนาทนมนษยและทนทางสงคม ไทยเรามทนทางสงคมสงมาก มขนาดพอเหมาะ ซงถอวาไดเปรยบ หากเราไมพฒนาทนมนษย ทนทางสงคมกจะไมด เชน การนำาทอนซงขนาดใหญมาทำาไมจมฟน ทำาใหสญเสยทรพยากรมากแตกลบไดผลตอบแทนนอยซงไมคมคา

5.การพฒนาทยงยนโดยยดแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง2. พจารณาอำานาจหนาทหรอาณตขององคการ 1.อำานาจหนาททไดรบมอบหมาย2.คณลกษณะเฉพาะขององคการ3.ธรรมเนยมปฏบตหรอวฒนธรรมทางวชาชพทยดถอ3. พนธกจหรอภารกจและคานยมขององคการ 1.กำาหนดพนธกจหรอภารกจตลอดจนคานยมหลก (Core Value)

ขององคการ2.คำานงถงคานยมและหวงโซคณคาของผรบบรการ (คอ Better/

Cheaper/ Faster)3.วเคราะหผลประโยชนไดเสยของผมสวนเกยวของ4. การวเคราะหสภาพแวดลอม 1.วเคราะหโอกาสและอปสรรคหรอขอจำากด-วเคราะหสภาพทวไปโดยใช PEST Analysis-ประยกตแนวคด Five Competitive Forces Model ของ

Michael E. Porter มาวเคราะหลกคาและผสนบสนน รวมทงการแขงขนและความรวมมอขากพนธมตร (ถาม)

2.วเคราะหจดแขง/ จดออนจากสภาพแวดลอมภายใน

-สภาพและสมรรถนะการใชทรพยากรโดยประยกตแนวคด Balanced Scorecard

-กลยทธและกระบวนการทใชในการปฏบตราชการ-ผลการดำาเนนงานทผานมา5. การระบประเดนเชงกลยทธ 1.การจดทำา SWOT Matrix2.ระบกลยทธเชงรกและรบในรปแบบของ SO, WO, ST, WT

Strategies6. การกำาหนดกลยทธ (ใหนกศกษาดของอ.บรรลอตอ)1.การจดทำาขอเสนอในรปของทางเลอก2.การกำาหนดแผนงานประจำา/ โครงการ3.การศกษาและวเคราะหความเปนไปไดและความเหมาะสมของทาง

เลอกตางๆ4.การจดทำาเอกสารแผน7. การเลอกกลยทธ 1.การพจารณาและอนมตกลยทธโดยผบรหาร2.กำาหนดแนวทางการแปลงกลยทธไปสการดำาเนนงานของหนวยงาน

ระดบปฏบตการ8. การประกาศวสยทศน ภารกจ กลยทธ 1.การประกาศวสยทศน/ ภารกจ ตอสาธารณชน2.การระบจดมงหมายและกลวธการดำาเนนงาน9. การนำาแผนไปดำาเนนงาน การปฏบตงานตามแผนดำาเนนงานของหนวยงานในระดบปฏบต10. การประเมนผล 1.การตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน2.การนำาผลการปฏบตปอนกลบสระบบงานภายใน3.การปอนขอมลกลบสภายนอกคว�มสมพนธระหว�งก�รว�งแผนกลยทธกบก�รนำ�กลยทธไป

มวลทบอกวา แผนดมชยไปกวาครง หรอ แผนดมชยไปเกอบ“ ” “ครง สวนทเหลออกครงหนงคอการนำาไปสการปฏบต เพราะการมแผนดไม”ไดหมายความวาประสบความสำาเรจเสมอไป แตการนำาไปปฏบตดดวยจะมโอกาสประสบความสำาเรจสง

ทงนการกำาหนดกลยทธจะใชเครองมอทางความคดทงหมด ซงกลยทธทออกมาจะดเปนสวนใหญ แตกมดานทไมดบางสวนซงอาจมาจากขอมลหรอปจจยทคาดไมถง/มองขาม/มองเหนแตควบคมไมได เชน ราคานำามน ภย และอปสรรคตางๆ ดงนนกลยทธทออกมาจงมโอกาสทไมดได ซงไมไดเปนความผดของผกำาหนด

การดำาเนนงานมโอกาสไดทงดและไมด ความสำาเรจสมบรณแบบ (Success) อยทการวางแผนดและการดำาเนนงานด หากกลยทธไมดแตคนทำางานตงใจด จะทำาใหโอกาสสำาเรจนอย (Roulette) สวนการกำาหนด กลยทธดแตการปฏบตไมดอาจ เพราะความไมเขาใจหรอการขาด ความสามารถ ทำาใหเกดความยง ยาก (Trouble) แกไขไดงายโดยการปรบคนใหมความรความสามารถ และแกไขไดงายกวา Roulette ความลมเหลว (Failure) ทไมอยากใหเกดคอการกำาหนดกลยทธไมดและการปฏบตไมดดวย

กลยทธกบก�รนำ�ไปปฏบต (หนา 166 ขอ 3)1.การนำากลยทธไปปฏบต มความสำาคญเชนเดยวกบการกำาหนด

กลยทธ2.ผบรหารจะตองมวจารณญาณในการกำาหนดแนวทางในการนำาไป

ปฏบตทไดผลดวย

Successสำาเรจ

Rouletteโอกาสสำาเรจ

นอยTrouble

ยงยากFailureลมเหลว

ความลมเหลวทเกดขนไมควรโทษผปฏบต อยางท ผบ.ทบ.สนธ กลาวถงฝายการเมองวาไมควรตำาหนผปฏบตกรณปญหา 3 จงหวดชายแดนภาคใต ซงอาจารยเหนดวยกบประโยคน เพราะกลยทธบางอยางไมสามารถนำาไปปฏบตได

แนวคด Seven S FrameworkRobert H. Waterman, Thomas J. Peters and Julien R.

Philips ทปรกษาบรษท McKinsey and Company เสนอกรอบความคดในการจดการเชงกลยทธทไดผล โดยใชชอวา 7S Framework

จากแผนภาพ (หนา 168) 1.Strategy: กลยทธดานตางๆทกำาหนดขนมาดวยความชดเจน

สอดคลองกบสถานการณ สามารถนำาไปปฏบตได 2.Structure: กำาหนดแนวทางการปฏบตงาน การแบงงาน อำานาจ

หนาทและความรบผดชอบของทมงาน3.Systems: การกำาหนดกระบวนการทำางานแตละดาน และการเชอม

โยงกระบวนการระหวางกลมงานทง 3 ตวจะตองเชอมโยงกนเพราะเปนโครงสรางหลก (Super

Structure) เชน เดมเปดรานขายของ ลกคาตองเดนทางมาซอของทรานเอง แตภายหลงปรบกลยทธไปขายตรง สงผลทำาใหโครงสรางเปลยน เชน

Structure

Systems

Style

Staff

Skills

Strategy

Shared

Values

พนกงานขาย สถานทขาย โกดงสนคา และทำาใหกระบวนการทำางานของแตละแผนกเปลยนไป

4.Style: การปรบเปลยนแนวคดและแนวทางในการทำางานของพนกงานใหเปนไปตามกลยทธ

5.Staff: การพฒนาพนกงานในดานตางๆทจำาเปน รวมทงการสรางพลงในการทำางานเปนทม

6.Skills: การเพมพนความรและทกษะเฉพาะดานทจะเปนประโยชนตอการทำางานใหมประสทธผล

7.Shared Values: คอ-การสรางคานยมรวมขององคการและพนกงาน โดยยดเอา

เจตนารมณเชงกลยทธเปนหลก เชน ผลประโยชนของประเทศเหนอกวาผลประโยชนสวนตน

-กระบวนการสรรคสรางคานยมรวมกนดวยแนวทางการรณรงคษทสำาคญอนนำาไปสการสรางพลงความรวมมอ

ก�รวดผล: เปนการวดความสามารถในการวเคราะหและการประยกตใช โดยไมเนนความจำา ขอสอบม 2 ขอ คอ

1.จะไดประโยชนจากการทำา Case2.การแสดงความคดเหนทวไป

ตดตอ อ.ปกรณ ปรย�กร ไดทpakorn@nida.nida.ac.th หรอ 01-6430862 หรอเบอรโทรศพทบาน 02-8191275*******