เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ISBN 978-616-202-357-6

บรรณาธการ ระววรรณ ภาคพรต มาล โตสกล เฉลมชย พนธเลศ

กองบรรณาธการ เบญจา ชวนวน สรกร กระสาทอง อนสวน สาธเม

ณรงค ชางยง สมปอง พงเนตร เยาวภา รตนบลลงค

ประนอม เคยนทอง วรตน บรรจง วไลวรรณ โอรส

รตนา พงษพานช กาญจนา พฒฉาย ชวน จนดาโชต

ชมพล แนวจำปา ภธร จนทะหงษ ปณยจรสธำรง

ออกแบบปก นางศรเมอง บญแพทย

พมพครงแรก มถนายน ๒๕๕๔

จำนวนพมพ ๔๕,๐๐๐ เลม

ผจดพมพเผยแพร สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ วงจนทรเกษม

ถนนราชดำเนนนอก เขตดสต กรงเทพมหานคร ๑๐๓๐๐

สำนกพมพ โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำกด

๗๙ ถนนงามวงศวาน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพมหานคร ๑๐๙๐๐

โทร. ๐-๒๕๖๑-๔๕๖๗ โทรสาร ๐-๒๕๗๙-๕๑๐๑

นายโชคด ออสวรรณ ผพมพผโฆษณา พ.ศ. ๒๕๕๔

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

สถาบนสงคมศกษา หนวยงานทมพนธกจในการเพมพนคณภาพการจดการเรยนรดานสงคมศกษาและการศกษาสงคม

http://social.obec.go.th

© สงวนลขสทธตามพระราชบญญต โดย สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

คำนำ

เมอแรกเรมโครงการพฒนาการเรยนรประวตศาสตรนน ขอมลชดหนงทใชเปนฐาน

ในการวางแผนการทำงานของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน คอ ประมวล

รายงานวจย ซงในสวนของสภาพการจดการเรยนรของครประวตศาสตร มรายงานหลายฉบบ

ใหขอมลตรงกน ในทำนองทวา

“...เนองจากครผสอนสวนใหญไมมความรพนฐานดานประวตศาสตร ครทสำเรจ

ดานประวตศาสตรมจำนวนนอย สวนใหญสอนในระดบมธยมศกษา ทงทผานมา

การพฒนาครผสอนประวตศาสตรกมนอยมาก เอกสารทใหความรดานการสอน

ประวตศาสตรทมอยกมเพยง ๑ เลม คอ “ประวตศาสตรไทย : จะเรยนจะสอนกน

อยางไร” ...เมอครขาดความรและความเขาใจในทกษะการเรยนรประวตศาสตร

ยอมไมสามารถจดกระบวนการเรยนรไดตามเปาหมายของหลกสตร รวมทง

ไมสามารถสนองความตองการของผเรยนในยคโลกาภวตนได...”

ทผานมาจงมความพยายามใหครผสอน ทถอวาเปนหวใจสำคญในการพฒนาคณภาพ

ผเรยน ไดพฒนาการจดการเรยนร และมการปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการเรยนร ดงทงาน

World Teachers’ Day ในป ค.ศ. ๒๐๑๐ ไดกำหนดคำขวญไววา Recovery begins with teacher

ดวยเหตฉะน เอกสารฉบบนจงไดกำเนดเกดมาเพอชวยเปนพลงหนงในการขบเคลอนคณภาพ

การจดการเรยนรประวตศาสตร

เอกสารเลมนไดอธบายขยายความเกยวกบการเรยนการสอนประวตศาสตรในสวนท

เชอมโยงกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ โดยเปนงานเขยนของ

คณะนกวชาการ ศกษานเทศก และคณครทไดรวมกระบวนการพฒนาการเรยนรประวตศาสตร

มาอยางตอเนอง ตางมเจตจำนงอนแรงกลาทจะเปนสวนหนงในการชวยใหครผสอน

ประวตศาสตรไดมความร ความเขาใจทงดานหลกสตรและการจดการเรยนรประวตศาสตร

ความปรารถนาของคณะผจดทำนน คงไมหยดอยทเพยงใหเอกสารนเปนเพยงความร

ประเภท “รไวใชวา ใสบาแบกหาม” หากแตประสงคใหลองนำความร ความเขาใจไปประยกต

หรอปรบใชตามภาระหนาทของตน เปนการตรวจสอบความรเกาน จนกระทงเกดความรหรอ

ประสบการณชดใหม

หวงวาจะเกดเอกสารในทำนองนจากประสบการณจรงๆ ทเกดขนในหองเรยนออกมาอก

(ดร.ชนภทร ภมรตน)

เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

สารบญ หนา

คำนำ

บทบรรณาธการ

๑. ประวตศาสตร คออะไร ก

๒. คณคาของประวตศาสตร ข

๓. ประวตศาสตรเพอการพฒนาคนในยคโลกาภวตน ค

๔. สอนประวตศาสตรไทยอยางไรจงจะด ง

๕. ความหมายของ “ประวตศาสตร” จ

สวนท ๑ บทนำ ๑

ความเขาใจเบองตน : ครประวตศาสตรกบการสอนประวตศาสตร ๒

ครประวตศาสตรสำคญไฉน ๒

ทำไมตองเรยนประวตศาสตร ๔

การสอนประวตศาสตร...จะเรมตนตรงไหนด ๑๒

จากหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานสการเรยนการสอนประวตศาสตร ๑๘

เสนทางจากหลกสตรสการจดการเรยนการสอนประวตศาสตร ๑๘

สาระประวตศาสตร ในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช ๒๕๕๑ ๒๒

● เวลาและยคสมยทางประวตศาสตร ๒๒

● วธการทางประวตศาสตร (Historical Method) ๒๔

● พฒนาการและการเปลยนแปลงของมนษยชาต ๒๕

● ความเปนไทย ๒๖

สวนท ๒ แนวทางการจดทำหนวยการเรยนรประวตศาสตร ๒๙

หนวยการเรยนรประวตศาสตร ๓๐

● หนวยการเรยนร...ชวยครไดอยางไร ๓๐

● ทำอยางไร...จงจะไดหนวยการเรยนรประวตศาสตร ๓๑

● อยางไร...จงจะเปนหนวยการเรยนรประวตศาสตรทด ๔๑

สวนท ๓ แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร ๗๗

● การจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร เรมตนทผสอน ๗๘

● เรยนรแนวใหมในคายประวตศาสตร ๘๐

● ประสบการณการสอนประวตศาสตรจากการศกษาสถานทจรง ๘๖

● time line คออะไร : สอนอยางไรจงจะเรยกวา time line ๙๐

สารบญ (ตอ) หนา

● ชวนนกเรยนสชมชน : สบคนประวตศาสตร ๙๕

● ดหนงดละครแลวยอนกลบหองเรยน ๑๐๐

● เรยนเพลนๆ กบเสนทางเดนประวตศาสตร ๑๐๓

● เรยนรเรองทองถนผานยววจยประวตศาสตร ๑๐๙

● แรลล สหวชา : บรณาการสอนวชาประวตศาสตรโดยใชแหลงเรยนร

ทางศลปวฒนธรรมและสงแวดลอมในทองถน (ราชบร) ๑๒๑

● ประวตศาสตรกบวธการสอนแบบ ๔ MAT : ครควรรอะไรบาง? ๑๒๕

● สอนโครงงาน วชาประวตศาสตรทองถน ม.ปลาย งายนดเดยว ๑๓๓

● หลากหลายคณคาจากทองถน : ดวยหนงวธการทางประวตศาสตร ๑๓๘

รายการอางอง ๑๔๒

ภาคผนวก ๑๔๓

๑. เอกสารเกยวกบนโยบายการสอนวชาประวตศาสตร ๑๔๔

๒. ตวชวดสาระประวตศาสตร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา

ศาสนาและวฒนธรรม ในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช ๒๕๕๑ ๑๕๐

๓. การวเคราะหความสมพนธระหวางมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/

สาระการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม :

สาระประวตศาสตร ๑๕๒

๔. โครงสรางเวลาเรยนประวตศาสตร ๑๗๑

๕. ตวอยางคำอธบายรายวชา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา

ศาสนาและวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช ๒๕๕๑ ๑๗๒

๖. บรรณานทศนเอกสารสำคญสำหรบครผสอนประวตศาสตร ๑๘๖

คณะผจดทำ ๑๙๐

บทบรรณาธการ

ประวตศาสตร คออะไร

● พฤตกรรมของมนษยในอดต

● การศกษาเรองราวทเชอวาเกดขนจรงบนพนฐานการวเคราะหหลกฐาน

ประวตศาสตรทรจกกนทวไป คอ “เรองราวเกยวกบพฤตกรรมของมนษยในอดต”

นยามนม งเนนไปท เนอหาวา เปนบทเรยนในการสอนผคนในสงคมไดอยางไร ในแงน

ประวตศาสตรจงมประโยชนทางดานการศกษา ทำใหคนในแตละสงคมอารยะไดเรยนรเรองราว

ของตนเอง ไดศกษาประสบการณทงทเปนความสำเรจและความลมเหลว เพอเปนเครองตดสนใจ

การดำเนนการตอไป ไมวาจะเปนเรองใดๆ กตาม ประวตศาสตรมสวนชวยใหคนในสงคมหนงรสกวา

ไดรวมชะตากรรมเดยวกน มอตลกษณของความเปนชาตและความหวงแหนอสรภาพ

ประวตศาสตรในฐานะเปนศาสตรหรอสาขาวชาการหนงนน อาจแตกตางกนออกไป

กลาวคอ หมายถง “การศกษาเรองราวสำคญๆ ทเชอวาไดเกดขนจรงเกยวกบประสบการณ

ดานตางๆ ของมนษยในสงคมใดสงคมหนง บนพนฐานของการวพากษวเคราะหหลกฐาน

เอกสารชนตน และหลกฐานรวมสมยอนๆ เพอความเขาใจปญหาในสงคมปจจบน”

เราจะเหนไดวา นยามหลงนมงเนนไปทคำวา “การศกษา” หรอ “วธการศกษา”

อนเปนลกษณะเฉพาะของประวตศาสตร ในแงนประวตศาสตรมคณคาในทางการศกษา เพราะ

เปน “กระบวนการสรางภมปญญา” (Intellectual process) และวธการทางประวตศาสตร

สามารถพฒนาศกยภาพของผศกษาใหเปนนกคดและปญญาชนของสงคม

เอกสารฉบบนมเปาประสงคเพอชวยใหครผสอนประวตศาสตรมความชดเจน

ทงดานความร ความเขาใจ (knowledge) ทกษะกระบวนการคด/ทกษะการทำงาน (process)

และเจตคตคานยม (attitude) ทตองการปลกฝงใหเกดขนในตวนกเรยน รวมทงสรางความชดเจน

ใหครผสอนตงคำถามและหาคำตอบใหไดวา “สอนเรองอะไร สอนเพอประโยชนใด สอนอยางไร”

ขอมลในเอกสารฉบบนเปนประมวลประสบการณการดำเนนการพฒนาการเรยนร

ประวตศาสตร ทคณะผเขยนไดเพยรพยายามเรยบเรยงออกมาเพอเปนฐานความร ความเขาใจ

สำหรบครผสอนใหนำไปใชในการจดการเรยนรประวตศาสตร

อยางไรกตามยงมขอความรดานประวตศาสตร มโนทศนสำคญ และกระบวนการ

จดการเรยนรทางประวตศาสตรทจำนวนมาก ทในระยะตอไป เมอการทำงานภาคปฏบต

ในชนเรยนไดรบการสะทอนและถอดเปนบทเรยน เราคงไดมขอความรเหลานนเพมมากขน

ก

ข

ค

ง

ความหมายของ “ประวตศาสตร”

“ประวตศาสตร” เปนคำทมความหมายหลากหลาย แตความหมายทสำคญ

ทใชโดยทวไป คอ ๑) เหตการณในอดตทงหมดของมนษย หรออดตทงหมดของมนษยตงแต

มมนษยเกดขนมาในโลกจนถงวนาททพงผานมา และ ๒) หมายถงเรองราวของบางเหตการณ

ทเคยเกดขนมาในอดตทเรารหรอเขาใจ นนคอสงทนกประวตศาสตรสรางขนมาเกยวกบอดต

ทผานพนไป

นกปรชญาประวตศาสตรทมชอเสยงใหคำอธบายถงคำวา “ประวตศาสตร” ไว เชน

อาร. จ. คอลลงวด (R. G. Collingwood) อธบายวา ประวตศาสตรคอวธการวจย

หรอการไตสวน...โดยมจดมงหมายจะศกษาเกยวกบ...พฤตการณของมนษยชาตทเกดขน

ในอดต (history is a kind of research or inquiry...action of human beings that have

been done in the past.)

อ. เอช. คาร (E. H. Carr) อธบายวา ประวตศาสตรนนกคอ กระบวนการอนตอเนอง

ของการปฏสมพนธระหวางนกประวตศาสตรกบขอมลของเขา ประวตศาสตรคอบทสนทนา

อนไมมทสนสดระหวางปจจบนกบอดต (What is history?, is that it is a continuous

process of interaction between the present and the past.)

สวน ศ.ดร.ธงชย วนจจะกล นกวชาการดานประวตศาสตรเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ในสหรฐอเมรกาอธบายถงคำวาประวตศาสตรและเตอนผศกษา/อานประวตศาสตรไวนาสนใจ

ดงน “การเขาใจอดตนนคอประวตศาสตร...เราตองเขาใจวาความร เกยวกบอดตนน

สรางใหมไดเรอยๆ เพราะทศนะมมมองของสมยทเขยนประวตศาสตรนนเปลยนอยเสมอ...”

จาก วกพเดย (http://th.wikipedia.org/wiki)

จ

สวนท ๑ บทนำ

� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ครประวตศาสตรสำคญไฉน

หากนบยอนชวงเวลาสอดต หลงอบตการณกำเนดมนษยบนพนโลกใบน และ

มววฒนาการอนยาวนานนบลานๆ ป จนกอเกดวฒนธรรมและอารยธรรมสมยโบราณในบรเวณ

ลมนำหลายแหง ไดแก แถบลมนำไนล ทางตอนเหนอของทวปแอฟรกา และในทวปเอเชย เชน

ลมนำไทกรส-ยเฟรทส ในเอเชยตะวนตกเฉยงใต ลมนำหวางเหอ (ฮวงโหหรอแมนำเหลอง)

ในเอเชยตะวนออก และลมนำสนธในเอเชยใต ซงอารยธรรมโลกสมยโบราณดงกลาวไดพฒนา

ตอเนองเปนอารยธรรมกรก-โรมน รากเหงาแหงอารยธรรมตะวนตก (ยโรปและอเมรกา) อารยธรรมจน

และอนเดย รากเหงาแหงวฒนธรรมตะวนออก (เอเชย) รวมทงวถของอารยธรรมอสลาม

การทจะสงเสรมใหเกดการเรยนรและชใหเหนพฒนาการของมนษยชาตตามชวง

ของเวลาตางๆ จนเกดความร ความเขาใจอารยธรรมของมนษย เขาใจความเหมอนและ

ความแตกตางของผคนในแตละพนท มเพยง “ครประวตศาสตร” เทานนทจะสามารถฉายภาพอดต

เหลานใหเหนไดอยางชดเจน

หากจะกลาวถงดนแดนไทยและภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ครภมศาสตรคงเนน

ถงดนแดนแหงความอดมสมบรณและความหลากหลายทางกายภาพทผคนในอาเซยนนาจะ

ภาคภมใจ สวนครประวตศาสตรไดรบบทบาทสรางความเขาใจในวถของกลมคนทสรางสม

ความเจรญรงเรอง รวมตวจดตงเปนรฐทแผขยายอำนาจชดเจน ตงแตประมาณพทธศตวรรษท ๖

เปนตนมา เชน ฟนน ศรวชย ศรทวารวด กมพชา จาม ศรเกษตร นามเวยด ซงกาลเวลาได

แปรเปลยนรฐโบราณเหลาน บางแหงไดลมสลายลง เหลอเพยงรองรอยมรดกทางวฒนธรรมท

สบทอดไวใหชนรนหลงไดศกษาเรยนร บางแหงไดปรบตวคงอยในรปรฐแบบใหมทมขอบเขต

ดนแดนชดเจน เชน ประเทศกมพชา สหภาพพมา เวยดนาม อาจกลาวไดวา การสราง “ความเปน

อาเซยน” เพอความเขาใจอนดและความแขงแกรงไดนนตองอาศยครประวตศาสตรเปนสำคญ

เมอหนมาพจารณาถงตวตนความเปนไทย ถาสบสานตามตำนานเรองเลาขาน

และวรรณกรรมในทองถน ปรากฏรองรอยคนไทยทอพยพเคลอนยายจากดนแดนทางตอนเหนอ

เขาสดนแดนลมแมนำทอดมสมบรณอาศยปะปนกบชาวพนเมองเดม รวมทงผลงานการสบคน

ของนกวชาการทางประวตศาสตรและภาษาศาสตร ทำใหพบกลมชาตพนธชาวไทกระจายอย

ทวไปในอาณาเขตทกวางขวาง ในแควนอสสม ประเทศอนเดย ในมณฑลกยโจว กวางส และ

ยนนาน ประเทศจน ในรฐกลนตน ประเทศมาเลเซย ในลาวและเวยดนาม รวมกวา ๑๐๐ ลานคน

ความเขาใจเบองตน :

ครประวตศาสตรกบการสอนประวตศาสตร

�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เฉพาะในพนททเปนประเทศไทยในปจจบน ในราวพทธศตวรรษท ๑๘ เมองตางๆ

เชน ละโว (ลพบร) สพรรณบร หรภญชย (ลำพน) เชยงแสน นครศรธรรมราช ลวนเปนเมองทม

ความเจรญรงเรองอยกอนแลว จนกระทงรฐไทยไดสถาปนาราชธานขนเปนศนยกลางอำนาจ

ทางการเมองทมนคงในชวงเวลาตางๆ กน ไดแก กรงสโขทย กรงศรอยธยา กรงธนบร และ

กรงรตนโกสนทร ซงมรองรอยความเจรญทางวฒนธรรมและศลปกรรมอนเปนเอกลกษณไทย

ทสบทอดมากวา ๗๐๐ ป เบองหลงการกอรางสรางบานแปลงเมองดงกลาวนน บรรพบรษไทย

ไดตอส เสยเลอด เสยเนอ ฝาฟนอปสรรคนานปการ ตองปรบกลยทธหลายกระบวนทา

จงสามารถปกปองรกษาผนแผนดนนไวสบตอถงรนเราในปจจบนได บทเรยนประวตศาสตร

“กวาจะถงวนนของชาวไทย” ควรคาตอการเลาขานใหเยาวชนไทยใสใจ ภมใจ และรกในศกดศร

ความเปนไทย แลวใครจะทำหนาทนไดดเทาครประวตศาสตร

หากเราเพยงใหประวตศาสตรเปนแคเรองเลาขาน สดทายกกลายเปนตำนาน

เลาตอๆ กนมา หรอเราจะเปลยนใหประวตศาสตรมชวตชวาและนาสนใจขน โดยใหเดกไดสบคน

ดวยตนเอง ไดสมผสจบตองและเขาถงเรองราวในอดต ไดรวบรวมหลกฐานขอมลตางๆ อยาง

ครบถวนและรอบดาน นำขอเทจจรงทไดมาวเคราะห สงเคราะห จนสามารถสรปความ

บนพนฐานของความเปนเหตเปนผลอนเปนกระบวนการเรยนรทเรยกวา “วธทางประวตศาสตร”

ทมจดเนนในเรองการตรวจสอบความถกตองของขอมล และประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน

กอนใชและเชอ ซงถอเปนสงจำเปนยงของโลกยคปจจบนทนำขอมลขาวสารแสวงหาผลประโยชน

อยางกวางขวาง เพอใหนกเรยนไดใชภมปญญาเพมพนทกษะการคดวเคราะห คดวพากษวจารณ

กอนคดวนจฉย เหนมเพยงแตครประวตศาสตรเทานนทกอใหเกดกระบวนการดงกลาวได

วกฤตชาตทรายแรงในอดต คอ การเสยเอกราชความเปนชาตทถกขมเหงรงแก

เปนความปวดราวทฝงรากลกอยางไมมทางแกไขใหยอนคนกลบมาได เพยงแตเรยนรถงทมาจาก

การขาดความสามคคของคนในชาต อนเปนอทาหรณสอนใจเพอปองกนไมใหเหตการณเชนนน

เกดขนอกในอนาคต แมวกฤตชาตปจจบน ซงไมพนเรองของการแบงฝาย แบงพรรค แบงพวก

การแตกแยกทางความคด การไมยอมรบความคดซงกนและกน การเปนคนใจแคบ ใครคด

ไมเหมอนกบตนถอวาเปนศตรทนท “ขาดจตวญญาณความเปนประชาธปไตย ไรซงคารวธรรม

สามคคธรรม และปญญาธรรม” เปนวกฤตชาตทรอวนแกไข และยงไรทศทางทจะสรปถงจดจบ

ครคนใดกคงไมสามารถทจะชชดหรอชวยใหนกเรยนเขาใจวกฤตชาตนได แตหากไดเสนอแนะ

ใหนกเรยนไดยอนศกษาขอเทจจรงในอดต สบสาวเรองราวเกยวกบการเสยชาต เสยบาน เสยเมอง

ซงลวนมเหตปจจย อนเกดจากคนไทยแตกแยกทางความคดและความสามคค หรอมวแตแยงชง

ผลประโยชนสวนตนหรอกลมตน โดยไมใสใจผลประโยชนของชาตทงสน กนาจะเปนแนวทางหนง

ททำใหเกดความเขาใจในเหตและผลเชอมโยงวกฤตชาตปจจบนได

� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การสรางจตสำนกในเรองของความรกชาต ครประวตศาสตรจำเปนตองบมเพาะ

ใหเกดใหมขนกบเยาวชนไทย แตไมใชสรางความรสกชาตนยม หรอการคลงชาตโดยไรเหตผล

การเรยนประวตศาสตรสำคญอยางไร เราเหนไดชดเจนในพระราชเสาวนยสมเดจ

พระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ทพระราชทานแกพสกนกร ในวนคลายวนพระราชสมภพ

เมอวนท ๑๑ สงหาคม ๒๕๕๑ ตอนหนงวา

“...แตนาเสยดายตอนนทานนายก เขาไมใหเรยนวชาประวตศาสตรแลวนะ

ฉนไมเขาใจ เพราะตอนทฉนเรยนอยสวตเซอรแลนด กแสนไมมประวตศาสตรอะไร

เทาไร เรากตองเรยนประวตศาสตร แตกตองเรยนประวตศาสตรของสวต แต

เมองไทยน โอโห บรรพบรษเลอดทาแผนดน กวาจะมาถงทใหพวกเราอยนงกนกนสบาย

มประเทศชาตเนย เรากลบไมไดเรยนประวตศาสตร ไมรวาใครมาจากไหน เอะ

เปนความคดทแปลกประหลาด อยางทอเมรกา ถามไปเขากสอนประวตศาสตร

สอนประวตศาสตรบานเมองของเขาทไหน ประเทศไหนเขากสอน แตประเทศไทยไมม

ไมทราบวาแผนดนนมนรอดมาอยจนบดนได เพราะใคร หรอวาอยางไรกน โอโห

อนนนาตกใจ...”

จากพระราชเสาวนย ดงกลาว กอใหเกดการเปลยนแปลงทางการศกษา และรกเราให

นำประวตศาสตรชาตไทยมาจดการเรยนการสอนอยางจรงจง เพราะปญหาเรองของชาตบานเมอง

ถกละเลยมาเปนเวลาชานาน ดงนนการทจะจดการเรยนการสอนประวตศาสตรใหบรรล

ตามพระราชประสงคและตรงตามเปาหมายของหลกสตรการศกษา ครผสอนวชาประวตศาสตร

เทานนทจะชวยรงสรรค พฒนาการเรยนรใหเกดความนาสนใจ โดยใชกระบวนการเรยนรทหลากหลาย

ดวยการเชอมโยงอดตเพอใหเขาใจเหตการณในปจจบน จนนำไปสการแกไขปญหาในอนาคต

ปลกฝงคานยม จตสำนกรกความเปนไทยและความเขาใจอนดตอความแตกตางและ

ความหลากหลายของกลมคน สรางเสรมลกษณะนสยใฝรใฝเรยน สงเสรมการคดวเคราะห

คดสงเคราะห และความเปนเหตเปนผลใหเกดในตวผเรยน ซงถอเปนภารกจสำคญและทาทาย

“ประโยชนและคณคาประวตศาสตร” จะเกดไดจาก “ครประวตศาสตรมออาชพ” ทมจตวญญาณ

ของการตงใจจรงและมานะพยายาม เฉกเชนเดยวกบนกประวตศาสตรทมงสรางความเขาใจ

ในอดตของสงคมมนษย

ทำไมตองเรยนประวตศาสตร

สงคมปจจบนเปนโลกยคขอมลขาวสาร ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย และ

โลกของตลาดเสรทผคนสวนใหญใหความสำคญกบความมงคงทางเศรษฐกจ การใชชวตแบบ

ทนสมยทมความเปนสากลทงภาษา การแตงกาย อาหารการกน ภาพยนตร ดนตร เปนยคทผคน

�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สวนใหญหลงใหลกบโลกตะวนตก แมจะมสไตลเกาหลและญปน ซงลำหนาและทนสมย ยคท

ผคน (สวนหนง) นยมคนเกง คนฉลาด ทนสมย ทนเหตการณ รเทาทนเทคโนโลย ยคทเดกไทย

เหนและหลงใหลความเปน “ปจเจกชน” มากกวาจตสาธารณะ ความคดของผคนในความเปนสากล

ยคโลกาภวตนสงผลกระทบตอ “คานยมความเปนไทย” อยางหลกเลยงไมได วฒนธรรมไทย

ภมปญญาไทยนบวนยงจะถกเมนจากเยาวชนมากยงขน

ทกวนน “ประวตศาสตร” สำหรบเยาวชนไทย จงอาจเปนเพยงเรองราวในอดต

ทเตมไปดวย พ.ศ. สงของเกาแก ผคนทลมหายตายไปหมดแลว เหตการณทตองจดจำและจำเรยน

เพอ “สอบ” ตามเกณฑในระบบการศกษาเทานน แมวาจะมผเรยนบางคนชอบ และสนกสนาน

ทจะฟงเกรดประวตศาสตร ไดเรยนรอดต มความภาคภมใจในชาตและบรรพบรษ แตอยางไรกตาม

ยงคงมคำถามเสมอวาจะเรยนประวตศาสตรไปทำไม ประวตศาสตรมประโยชนอยางไรในโลก

ยคโลกาภวตน จะใชประวตศาสตรไปประกอบอาชพอะไร ทสำคญยงมคำถามทเปนความคาดหวง

ของสงคม “หลกสตรประวตศาสตรควรเปนอยางไร เยาวชนไทยจงจะรก และภาคภมใจ

ในความเปนชาตไทย”

ในฐานะผสอนประวตศาสตร คำถามนนาจะทาทาย “ความเชอและความศรทธา”

ในอาชพของครประวตศาสตร ทาทาย “ความคดและความสามารถ” ของผเปนครทมบทบาท

หนาทในการพฒนาผเรยนใหเปนคนไทยทเหนคณคาของความเปนไทย แมวาครสวนหนง

ยงคงคลางแคลงใจวาประวตศาสตรจะสรางความเปนชาตไทยไดหรอไฉน

เราตองทำความเขาใจกอนวาประวตศาสตรเปนวชาทมคณคาทสดแขนงหนง

ของการเรยนร เพราะประวตศาสตรเปนศาสตรทมความสมพนธเกอกลกบศาสตรแขนงตางๆ

ไมวาจะเปนแพทยศาสตร วศวกรรมศาสตร สถาปตยกรรม สอสารมวลชน รฐศาสตร นตศาสตร

กตองมความรพนฐานทเปนประสบการณของมนษยในอดต หรอ “ประวตศาสตร” นนเอง

และทสำคญประวตศาสตรเปนศาสตรทเปนประโยชนตอการดำเนนชวตในปจจบน ดงน

๑. สรางความเขาใจปญหาและสงแวดลอมของสงคมปจจบน

ประวตศาสตรหรอการสบสวนอดตของมนษย ทำใหเราไดรวา พฤตกรรมและ

ความคด ความเชอของผคนในสงคมเกดขนไดอยางไร มการเปลยนแปลงหรอมพฒนาการมา

อยางไร อนจะนำไปสการวเคราะหเพอใหเขาใจปญหาอยางมเหตมผล มาตรการในการแกปญหา

จงจะมประสทธภาพ และเหมาะสมมากยงขน เรยกวาเปนการศกษาอดต เพอเขาใจปจจบน

เหนแนวทางกาวสอนาคต ผสอนประวตศาสตรตองทำความเขาใจใหชดเจนกอนวา แตละสงคม

ยอมมพฒนาการหรอการเปลยนแปลงตามกาลเวลา ซงเกดจากปจจยแวดลอมตางๆ อนเปน

เอกลกษณเฉพาะทเรยกวา “บรบทของเวลา” สงคมปจจบนกคอผลพวงจากอดต นนคอ

ขอเทจจรงทเราตองยอมรบวา สภาพของสงคมไทยในปจจบนไมวาดหรอเลว สงคมสมานฉนท

หรอแตกแยก ลวนเปนผลผลตของประสบการณในอดตทเราและบรรพบรษของเราไดกอไวทงสน

� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การทจะเขาใจปญหาสงคมไทยใหชดเจนได กดวยการศกษาอดต วามเรองใดเกดขนบาง

การเปลยนแปลงในแตละชวงเวลาเปนอยางไร ทำไมจงเปนเชนนน การเปลยนแปลงแตละครง

มผลอยางไร การเรยนรและทำความเขาใจเรองราวหรอเหตการณสำคญของสงคมมนษย

เพอเขาใจปจจบน ถอเปนคณคาทสำคญทสดของประวตศาสตร

๒. รรากเหงาความเปนไทย เขาใจและภมใจในชาตตน

เหตการณสำคญในอดตของสงคมไทย เรมตงแตการตงถนฐาน การสราง

บานเมอง การขยายอาณาเขตเพอสรางความมนคง ซงเปนผลมาจากวรกรรมและความเสยสละ

ของบรรพบรษ ลวนเปนความรจากประวตศาสตร ซงนอกจากจะสรางความเขาใจ และรจก

ความเปนมาของชาตแลว ยงจะทำใหผเรยนรรากเหงาความเปนไทยวา กวาจะถงวนนไดนน

บรรพบรษของเราในอดตไดอตสาหะบากบนพยายามสรางชาตไทยขนมาอยางไร ตองตอส

พลชพเพอปกปองดนแดนไทยไวกครง กหน ตองอดทน ตองปรบตว ตองยดหยนอยางไร

จงสามารถครอบครองดนแดนไทยบนแหลมทองทอดมสมบรณไวใหเปนมรดกสบจนถงปจจบนน

ความรประวตศาสตรในแงนยอมสรางความรก ความเขาใจ และภมใจในชาตตนใหกบผเรยน

ซงศาสตรอนๆ ยอมไมสามารถทำบทบาทหนาทนไดดเทาประวตศาสตร

๓. รบทเรยนในอดต เหนขอบกพรอง-ความผดพลาด ความสำเรจ ความดงาม

ของบรรพบรษ

ประวตศาสตรไมใชแตเพยงอดตของความสำเรจและความดงาม ซงยอมสราง

ความภมใจในบรรพบรษไทยเทานน แตการเรยนรเรองความลมสลายของอาณาจกรไทยในอดต

การเสยเอกราช การเสยดนแดน ลวนเปนความรจำเปนซงไดมาจากการวเคราะหเหตการณ

ในประวตศาสตร วาทำไม และอยางไร (why/how) ซงไมใชการสอนเพยงใหรวามใคร ไดทำอะไร

ทไหน และเมอไร (who what where when) อนเปนขอเทจจรงเบองตน หรอขอมลพนฐาน

เทานน แตผสอนประวตศาสตรจำตองชมลเหตปจจยของเหตการณตางๆ เพอใหผเรยนเขาใจ

ประวตศาสตรในแงทเปน “บทเรยนในอดต” วาความโลภ ความเหนแกตว ความออนแอของผนำ

ความลมหลงในอำนาจหรอการสะสมปญหาจนยากจะแกไขความขดแยงทางอดมการณทางการเมอง

หรอขดแยงเรองผลประโยชน ความไมรเทาถงการณ และอนๆ อกมากมาย รวมทงปจจย

ทางธรรมชาตลวนเปนปจจยทมอทธพลตอเหตการณสำคญในอดตไดทงสน การเรยนรในลกษณะน

จงจะทำให “อดต” เปนบทเรยนสำหรบการมองเหนปญหาในปจจบนไดชดเจน ซงจะสามารถ

นำไปสการเปนบทเรยนทมคาสำหรบใชเปนแนวทางปฏบตในอนาคตตอไป ซงยอมแนนอน

ประวตศาสตรไมใชเรองของคนใดคนหนง แตเปนเรองของความเปนชาต หรอสงคมโดยรวม

จงจำเปนตองรวมพลงกนชวยกนขบเคลอนโดยใชอดตเปนบทเรยน ความรในแงน แตจะเกดขน

หรอไม ยอมทาทายตอผสอนประวตศาสตรในระดบมออาชพ

�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๔. รความเปนมาและวฒนธรรมของประเทศตน และประเทศอนๆ

วฒนธรรมในนยของประวตศาสตร ยอมรวมถงวถคด วถปฏบต ซงสะทอน

ออกมาเปนรปแบบตางๆ เชนความเปนไทย คงไมไดแสดงทรปราง หนาตา การแตงกาย

การนบถอศาสนา อาหารการกน ซงแทบจะแยกแยะไดยากกบความเปนคนในภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต หรอผคนในภมภาคอนในยคโลกาภวตน การเรยนรความเปนมาของวถคด

และวถปฏบต หรอรากเหงาของวฒนธรรมไทยจะทำใหเราสามารถแยกแยะ “ความเปนคนไทย

วฒนธรรมไทย วถไทย” ออกจากสงคมมนษยอนๆ ได เชน ผเรยนนาจะไดเรยนร และเขาใจวา

ดนแดนไทยตงอยในระหวางแหลงอารยธรรมโบราณ ๒ แหง คอ อนเดยและจน ทำใหไทยตงอย

ในเสนทางคาขาย ซงสงผลใหไทยอยในกระแสวฒนธรรมจากภายนอกทหลากหลาย ไมเฉพาะ

อนเดยและจนเทานน แตหมายรวมทกชาตทเดนทางคาขายดวย ผนวกกบการทดนแดนไทย

มผคนตงถนฐานมาชานาน ซงยอมมวถการดำเนนชวตของตนเอง ปจจยทงภายนอกและภายใน

เหลานทำใหวฒนธรรมไทยมลกษณะผสมผสาน ซงมาจากการรบวฒนธรรมจากชาวตางชาต

มาผสมผสานกบความเปนทองถน ดงนนเราจงมทงพราหมณ พทธ ผ เทพารกษ ผสมผสาน

ในขนบธรรมเนยมประเพณไทยทางดานศลปกรรม มทงอนเดย จน เปอรเซย ตะวนตก ผสมผสาน

เปนรปแบบทางสถาปตยกรรมและประตมากรรม ทเปนเอกลกษณของไทยเชนกน ทสำคญ

ผสอนประวตศาสตรตองเชอมโยงดวยวา สภาพภมศาสตรเปนปจจยสำคญทำใหเกดวฒนธรรม

แตประวตศาสตรสรางความเขาใจ กาลเทศะทำใหสงคมมนษยมความแตกตางเปนเอกลกษณ

เฉพาะตว ซงหมายถงวา ผทอาศยอยในพนทราบลมทรอนชน ยอมมการปลกขาว มความคด

ความเชอ และพธกรรมเกยวกบขาวเหมอนกน แตในความเหมอนนยอมมความตางเกยวกบ

วถคด วถปฏบต ซงเราจะทำความเขาใจไดจากการเรยนรจากประวตศาสตรเทานน

อนง ประวตศาสตรไมไดหมายถงการทำความเขาใจรากเหงาความเปนไทยเทานน

แตหมายรวมถงความเขาใจรากเหงาของมนษยชาตทอยในพนทตางๆ กนดวย ดงนนการเรยนร

ประวตศาสตรอยางถกตองจะทำใหเขาใจลกษณะเฉพาะของชนชาตอน ประเทศอน หรอภมภาค

อนดวย อนเปนการสรางความเขาใจอนดอยางแทจรง

ในแตละประเดนทยกมาน เปนคณคาของประวตศาสตรทไดจากการเรยนร

ประวตศาสตรในฐานะเปนอดตของสงคมมนษย เปนการเรยนรเนอหา หรอสาระสำคญของ

ประวตศาสตร ซงหากผสอนประวตศาสตรจะเนนแควาแตละประเดนศกษา “มใคร ทำอะไร

ทไหน เมอไหร” เทานน นอกจากจะสรางความเบอหนายใหกบผเรยนแลวยงจะไมสามารถ

สรางประโยชนทมคณคาตอผเรยนได หากแตเมอไดสรางความเขาใจวา “ทำไมถงเกด ทำไมถงเปน

ทำไมถงเปลยน และเกดขนไดอยางไร เปลยนแปลงเปนอยางไร มผลตออะไรอยางไรบาง”

จงจะเปน “มออาชพ” อยางแทจรง

� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๕. รบนทกเกยวกบพฤตกรรมของมนษยในอดต

คณคาของประวตศาสตรในแงนมาจากแนวคดทวา การรบรเรองราวในอดต

ไมจำเปนทจะตองมาจากการเรยนจากครในหองเรยนเทานน แตผเรยนหาความรไดจากการอาน

บนทกของเหตการณ ในกรณนผสอนตองทำความเขาใจกอนวา บนทกของเหตการณ

ทนกประวตศาสตรบางทานเรยกวา “ภาพอดต” นนสรางขนในบรบททแตกตางกน ขนอยกบ

ขอมลทมอย คานยมของสงคมท เปลยนตามเวลา และการครอบงำ “มอทมองไมเหน”

ทมอทธพลตอผบนทกเหตการณ (การเมอง การปกครอง หรอเศรษฐกจ หรออาจรวมถงความเชอ

ความศรทธาในศาสนา) ดงนนในแงนประวตศาสตรจงเนนในเรองการอานอยางระมดระวง

ผสอนประวตศาสตรจงควรแนะนำวธการคนหาหนงสอทผเรยนตองการอานจากหองสมด หรอ

จากอนเทอรเนต ขอควรระวงคอ ขอมลจากอนเทอรเนตนน มใช “ภาพอดต” แตเปนเพยงขอมล

บางสวนทไดจากการตดตอทไมยนยนความถกตอง สงทสำคญคอ สวนทเปนการอางอง ซงผอาน

ควรจะไดตดตามและตรวจสอบ “ภาพอดต” ทตองการรตอไป

การอานทจำเปนในการเรยนรประวตศาสตร คอ การอานอยางกวางขวาง

ซงหมายถงไมใชอานเลมใดเลมหนงแลวเชอตามนน และการจบใจความสำคญใหชดเจน การอาน

เพอใหไดขอเทจจรงจำเปนตองใชทกษะการสงเกต การเปรยบเทยบ การแยกแยะ และจดระบบ

ขอมล การสรปใจความสำคญ ความสขมรอบคอบในการตรวจสอบขอมล ทสำคญคอ ความเพยร

พยายาม และความอดทน อดกลนทจะสบคนขอเทจจรง อนเปนพลงสำคญทจะทำใหเกด

การอานอยางกวางขวางได

สำหรบผอาน คำถามนาจะเรมตนดวย “อานอะไรถงจะด” ผสอนจงควรทจะ

แนะนำใหผอานรจกสงทตนกำลงจะอานใหดเสยกอน ไมใชวารแตชอเรองเทานน ควรจะรดวยวา

ใครเปนผบนทก หรอเขยนขน ผเขยนมประสบการณดานใด รหรอมสวนรวมกบเหตการณนน

อยางไร ทำไมจงเขยนขน เขยนขนจากประสบการณตนเอง หรอ “เรยบเรยง”

หรอปรบปรง หรอคนควาจากหนงสออะไรบาง

ทงหมดนไมใชการตดสนใจวาจะอานหรอไมอาน คมคากบเวลาทจะอานหรอไม

เพราะสำหรบผศกษาประวตศาสตร การอานอยางกวางขวางและหลากหลายจะชวยให

“ภาพอดต” ชดเจนขน แตคำแนะนำดงกลาวจะชวยในการกลนกรองวาอะไรคอขอเทจจรง

ทควรไดรบความเชอถอมากกวากน

คำถามวา อานอยางไรจงจะรเรองเรว เปนทกษะทจะตองฝกฝนอยางสมำเสมอ

และตอเนอง จงถอเปนเรองจำเปนทผสอนจะตองฝกทกษะใหผเรยนไดอาน สำหรบเดกประถม

ศกษาอาจจะเรมอานเพยงไมกบรรทดแลวตอบคำถามสนๆ แบบตรงไปตรงมา (ในกรณนผสอน

ตองฝกฝนตนเองใหอาน และเขาใจประเดนหลกของเรองทอานไดชดเจนกอน) จากนนจงเรม

ฝกฝนใหผเรยนแยกแยะวาอะไรคอขอมลหรอขอเทจจรงทพบในเรองการอาน แลวผอานเชอหรอไม

�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เชอดวยเหตผลใด กอนจะฝกฝนการอานเพอแยกแยะไดวาอะไรคอขอเทจจรง อะไรคอ

ความคดเหนสวนตว หรออะไรคอความคด ความเชอของผเขยนทสอดแทรกในบนทกนน

กอนจะกาวไปถงการตความอยางมเหตผลบนพนฐานของขอเทจจรง ซงนาจะเหมาะสมกบเดก

ในระดบมธยมศกษามากกวา

อยางไรกตามจดประสงคของการอานคอ การรเรอง โดยเฉพาะประเดนหลก

ของเรองวามอะไรบาง ทสำคญกคอ การอานบนทกเหตการณในประวตศาสตร เปนการศกษา

ในรปแบบหนง มใชการอานเพอพกผอนหยอนใจ จงตองมการจดชวยจำ เชน จดขอมลในลกษณะ

เสนเวลา (time line) (เรยงลำดบเหตการณตามวนเวลา) หรอสรปสาเหตททำใหเกดเหตการณ

โดยบนทกทมาของขอมลไวดวย เชน ชอผแตง ชอหนงสอ เลขหนา เพอทจะกลบไปคนหา

ขอความไดอก

จะเหนวาประวตศาสตรในแงของการเปน “บนทกเกยวกบพฤตกรรมของมนษย

ในอดต” จะสรางประโยชนโดยตรงในการฝกทกษะใหกบผเรยน ในแงของการคดวเคราะห

รเทาทนขอมล มความรความคดกวางขวาง ทนสมย ทนคน ทนเหตการณ ทสำคญคอ การพฒนา

ดานสตปญญา พฤตกรรมและความคดของมนษยนน “ลำลกเหลอกำหนด” เตมไปดวย

ความซบซอน ความขดแยง ความรก ความชง การพทกษ การปกปอง ในการทจะเขาใจสงคม

มนษยจงตองอาศยทงสตปญญาและความสามารถทกรปแบบ จงจะรจกอดตของสงคมมนษย

ไดอยางแทจรง

๖. รวธการศกษาเรองราวสำคญๆ ทเชอวาเกดขนจรง

ถอวาเปนหวใจของประวตศาสตรในแงของการสรางความรใหม ททกคนสามารถ

ทำได และมคณคาสำคญมากตอมนษยชาตเนองจากการสรางสรรคความรในเชงวทยาการ

ทงหลายในโลกนเจรญสบเนองไดตลอดมา กเพราะการศกษาในแงน ผสอนประวตศาสตร

ตองเขาใจกอนวา การเรยนรอดตของสงคมมนษยโดยผสอนเปนศนยกลางการเรยนร หรอจากการให

นกเรยนอานตามความสนใจใครรของนกเรยนเอง เปนการ “รบความร” ทมผอนไดศกษาไวกอนแลว

แตความรในโลกนยงมอกมากมายทยงไมมใครร โดยเฉพาะในเรองพฤตกรรม ความคด

ความเชอ และคานยมของมนษยทมอยในทกพนท เชน ประวตของตวเรา และครอบครว

ความเปนมาของตระกล หมบาน และชมชนทเราอาศยอย ศาสนสถาน ตลาด ประเพณ ลวนเปนเรอง

ทอยใกลตวเราเอง และเปนเรองทเราทกคนสามารถสบคนหาความรเหลาน แลวนำมาเสนอ

ใหผอนรได เรยกวา การสรางความร หรอการเตมความรใหแกโลก

วธการศกษาเรองราวทเกดขนมาแลวในสงคมมนษย มวธการทไมยาก และเปน

สงททกคนสามารถทำไดในชวตประจำวนเปนปกตอยแลว เพยงแตในประวตศาสตรไดจดระเบยบ

เรยงลำดบขนตอนเพอใหเปนระบบทชดเจนขน โดยเรมตนทความอยากรอยากเหนเรองใดเรองหนง

โดยทไมสามารถหาคำตอบไดจากคนใดคนหนง หรอหนงสอเลมใดเลมหนงได เราจงตอง

สบสวนคนควาหาคำตอบประเดนทอยากรดงกลาวดวยตนเอง

10 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

คำถามทเกดขนคอ เราจะหาคำตอบไดจากทไหน มหนงสอเลมไหนเขยนไว

หรอไมมผรอยทไหนใหเราสอบถามไดบาง มสถานทใดทเราควรไปเพอหาคำตอบนไดหรอไม

บทบาทของผสรางความรใหมคอ การรวบรวมขอมลทเกยวของใหครบถวน

สงทเปนรองรอยใหเราสบคนน เรยกวา “หลกฐานทางประวตศาสตร” ซง

หมายถงสงทจะบอกรองรอยในอดตได ไมวาคน สงของ สถานท จะเปนหลกฐานทมนษย

จงใจสราง หรอไมจงใจสราง หรอหลกฐานทมลายลกษณอกษร หรอไมมลายลกษณอกษร

ลวนเปนหลกฐานทางประวตศาสตรไดทงสน สงทเราไดจากหลกฐานเราเรยก “ขอมล” หรอ

“ขอเทจจรง” ซงหมายถงขอมลทไดอาจไมใชความจรงทงหมด ทงน เนองจากหลกฐาน

ทางประวตศาสตรไมวาจะเกดขนดวยเหตใดกตาม มนษยจะเปนผเสนอหลกฐานเหลานแทน เชน

นกโบราณคดจะเปนผอธบายโครงกระดก สงของทขดคน นกธรณวทยาอธบายชนดน ชนหน

ทพบรองรอยการตงถนฐานของมนษย นกภาษาโบราณเปนผอานศลาจารกทผคนโบราณ

จดสรางขน อนทจรงหลกฐานทางประวตศาสตรสวนใหญทใชในการสบคนเรองราวในอดตเปนสง

ทมนษยทำขน ซงอาจไมใหความจรงเสมอไป อาจเพราะความไมรจรง ไมรครบถวน อาจเพราะ

หลงลม หรอไมใหความสำคญกบเรองบางเรอง อาจเจตนาปดบงความจรงบางสวน อาจตองการ

ประชาสมพนธความยงใหญของตนหรอรฐตน เปนตน ดงนนผทจะแสวงหาความรจงตองตรวจสอบ

ความถกตองของขอมลจากหลกฐานทางประวตศาสตรเสยกอน เพอใหไดความจรงในอดต

เราเรยกขนตอนนวา ขนตรวจสอบประเมนคาความจรงจากหลกฐานทางประวตศาสตร

หรอ “วพากษวธทางประวตศาสตร”

ในขนตอนนเราตองใชหลกฐานทางประวตศาสตรอยางกวางขวาง ทงการอานเอกสาร

การสอบถามจากผร หรอผทมสวนเกยวของ และหลกฐานทางโบราณคดประกอบ ในขนน

เราจะไดขอเทจจรงทเกยวของกบเรองทสบคนจนสามารถตอบคำถามประเดนทเราตงไวได

สดทายคอการเลอกวธการนำเสนอเรองราวทคนพบไดใหสาธารณชนไดรบรเปน

“ความร” ตอไป การนำเสนอทนยมกนมากทสด คอ การเขยนความเรยงรายงานความร

ทไดสบคนมาพรอมอางองหลกฐานเพอใหผอนตรวจสอบไดภายหลง ถอเปนการสรางความร

ทางประวตศาสตร แตอยางไรกตามเราสามารถใชวธอนๆ เชน การเลาเรองพรอมภาพ การจด

นทรรศการ และอนๆ อกหลายวธ จะเหนวาการสรางความรทางประวตศาสตรเปนสงททำได

ไมยาก นกเรยนในระดบใดกสามารถทำได

คณคาของประวตศาสตรในแงของการเปน “วธการศกษาเรองราวสำคญๆ ทเชอวา

เกดขนจรง” นเรยกวา “วธการทางประวตศาสตร” (Historical method) หรอวธการสบคน

เรองราวสำคญของสงคมมนษยในอดต อนเปนกระบวนการสรางภมปญญา ทจะสามารถพฒนา

ผเรยนใหเปนปญญาชน กอใหเกดประโยชน ดงน

11เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๑. สงเสรมจตใจใฝร (Inquiring mind) เรองราวทเกยวของกบสงคม

๒. มทกษะในการจดระบบขอมล ตรวจสอบ และประเมนคาขอมล

๓. ปลกฝงแนวคดเชงวเคราะห (Critical thinking) วพากษวจารณบนพนฐาน

ขอเทจจรง

๔. มทกษะในการวนจฉย แยกแยะขอเทจจรงจากขอสนเทศทหลากหลาย

๕. ทกษะในการเขยนความเรยง การเลาเรอง การนำเสนออยางมเหตผล

ทสำคญ ประวตศาสตรในยคโลกาภวตน หรอโลกของขอมลขาวสารทรวดเรวและ

อทธพลขยายขอบเขตไดอยางกวางขวางน ประวตศาสตรมบทบาทสำคญในการพฒนาผเรยน

ใหเปนผรจกใชวจารณญาณในการรบร และประเมนความนาเชอถอของขอมลตางๆ ในขนตอน

ทเรยกวา “วพากษวธทางประวตศาสตร” ดวยการประเมนจากตวหลกฐาน ใครทำขน ทำขน

ทำไม ของจรงหรอของปลอม จากนนจงประเมนขอเทจจรงทปรากฏในหลกฐาน วาขดแยงกบ

หลกฐานอนๆ หรอไม ทำไมจงเหมอนกน ทำไมจงแตกตาง สงเหลานถอเปนกระบวนการศกษา

ขอมลทจำเปน เพอทจะฝกฝนผเรยนใหยดถอเหตผลเปนสำคญ ผานการตรวจสอบ และใหนำหนก

ความนาเชอถอของขอมลหลกฐาน รวมทงการขจดอคตสวนตว และความเชอดงเดมออกไป

อยางไรกตามผสอนประวตศาสตรควรเขาใจดวยวา การจดการเรยนรประวตศาสตรทด

จะกอคณคาดานเจตคตและคานยมใหแกผ เรยน ทองถน และประเทศชาต ตอบสนอง

คณลกษณะอนพงประสงคในหลกสตร คอ รกชาต ศาสน กษตรย และรกความเปนไทย ดงน

๑. สรางความรสกรวมเปนอนหนงอนเดยวกนทางสงคม

๒. ตระหนกในคณคาของมรดกทางวฒนธรรม

๓. ยอมรบและเขาใจความแตกตางของมนษยชาต

๔. อยรวมกบสงคมอนไดอยางสนตสข

๕. ใชเหตผลในการดำเนนชวต

คณคาของประวตศาสตร ในนยของความหมายดงกลาวนสามารถสรปไดวา

ประวตศาสตรเปรยบเสมอนกระจกทสองใหเหนสงคมมนษย ณ ชวงเวลาหนง

ในพนทหนงทมพฒนาการสบเนองมาจนปจจบน

ทำไมจงตองเรยนประวตศาสตร อาจเปนคำถามทผสอนประวตศาสตรตองตอบ

ผเรยน ซงนาจะเปน ดงน

๑. ประวตศาสตร สอนใหรจกตนเอง รประวตความเปนมาของทองถนและประเทศชาต

ของตน เขาใจพฒนาการของผคนทอาศยอยในแผนดนไทยตงแตอดต และความรงเรองท

ววฒนาการสบทอดมาอยางตอเนองจนถงปจจบน

๒. ประวตศาสตร สรางจตสำนกในความเปนชาต เกดความรกความภาคภมใจ

ในบรรพบรษทกอตงชาตบานเมอง ยงความเปนปกแผนดำรงเอกราชมาจนปจจบน รวมถง

1� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การสบทอดขนบธรรมเนยมประเพณ ศลปวฒนธรรมทคงความเปนเอกลกษณ ซงถอเปนหนาท

คนรนหลงจะตองสบทอดใหคงอยตลอดไป

๓. ประวตศาสตร สงเสรมผเรยนใหเปนนกคด มเหตมผล เพราะกระบวนการศกษา

ทางประวตศาสตร หรอวธการทางประวตศาสตรมงเสรมสรางจตใจใหใฝร (Inquiring mind)

ตงคำถาม คนควาหาคำตอบ โดยศกษาจากหลกฐานทเกยวของใหครบถวน วเคราะห กลนกรอง

ขอเทจจรง และสรปผลการสบคนอยางมเหตผล

๔. ประวตศาสตร เปนบทเรยนจากอดต ทำใหผคนในสงคมไดเรยนรความเปนมา

ในสงคม ในพนทและบรบทของเวลาตางๆ กน เหนบทเรยนในอดตทมทงความสำเรจและความ

ลมเหลว เพอเปนเครองเตอนใจ และชวยตดสนใจทจะดำเนนการในเรองทเกยวของกบสงคม

และชาตบานเมอง บทเรยนในอดตจะชวยสรางความรสกรวมในชะตากรรมใหกบคนในสงคม

เดยวกน ปลกฝงความรสกในความเปนชาต หวงแหนอสรภาพ และเอกราชของชาตตน

คำตอบในเรองประโยชน และคณคาประวตศาสตรดงกลาวนจะเกดไดจาก

“ครประวตศาสตรมออาชพ” ทมจตวญญาณของการตงใจจรงและมานะพยายาม (เพราะปญหา

เรองชาตบานเมองถกละเลยมาเปนเวลานาน) เชนเดยวกบนกประวตศาสตรทมงสรางความร

เกยวกบอดตของสงคมมนษยนนเอง

การสอนประวตศาสตร...จะเรมตนตรงไหนด

การเรยนรเรองราวทเกดขนมาแลวในสงคมมนษย มวธการทไมยาก และเปนสงท

ทกคนสามารถทำไดในชวตประจำวนเปนปกตอยแลว เพยงแตในประวตศาสตรไดจดระเบยบ

เรยงลำดบขนตอนเพอใหเปนระบบทชดเจนขน โดยเรมตนทความอยากรอยากเหนเรองใดเรองหนง

โดยทไมสามารถหาคำตอบไดจากคนใดคนหนง หรอหนงสอเลมใดเลมหนงได เราจงตอง

สบสวนคนควาหาคำตอบประเดนทอยากรดงกลาวดวยตนเอง ดงนนจดเรมตนของการสอน

ประวตศาสตรอนเปนภารกจของครประวตศาสตร กควรมจดเรมตนตรงทหลกสตรการศกษา

ในปจจบน แลวตอดวยการสรางความเขาใจในธรรมชาต และสาระสำคญของวชาประวตศาสตร

กอนเขาใจวธสอนและจตวทยาของการเรยนร ซงทงหมดนนคอการเรมตนจากตวครเปนสำคญ

นนเอง

กอนอนคณครลองตงคำถามกบตวเองวา วชาประวตศาสตรเปนสวนไหนของ

หลกสตรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม จะสอนอะไร สอนแคไหน

เปาหมายในการสอนคออะไร สงเหลานจะนำไปสความเขาใจวาควรจดกจกรรมการเรยนร

อยางไรจงจะตอบสนองหลกสตรอยางมประสทธภาพ

1�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

จากการศกษาเอกสารหลกสตรกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ คณครจะพบวาภารกจสำคญ

ของครสอนสงคมศกษา เรมดวยความเขาใจในสาระสำคญ ๓ ประการ คอ

๑. เปาหมายของการพฒนาผเรยน กำหนดไว ๕ ประการ คอ

๑.๑ พฒนาผเรยนใหเปนปจเจกชนทมคณภาพ ซงหมายถงผเรยนมความร

ความสามารถเฉพาะตน การจะเปนปจเจกชนทมคณภาพ กตองมพฤตกรรมใฝเรยนร ใฝร อตสาหะ

อดทน รศกยภาพ รบผดชอบในหนาท ปรบปรงและพฒนาตนเองอยางตอเนอง รกเกยรต

และศกดศรของตนเอง ฯลฯ

๑.๒ สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข นบเปนหวใจสำคญของสงคมศกษา

คณธรรมหลายอยางทตองสรางเสรมใหเดกตระหนกในความสำคญการอยรวมกน เชน รก

และเขาใจครอบครว รวมทงเพอนรวมงาน คนรก ผบรหาร รจกใหอภย ชวยเหลอผอน มเมตตากรณา

เคารพในสทธเสรภาพของตนเองและผอน ยอมรบในความแตกตางของบคคล ฯลฯ

๑.๓ เขาใจและเหนคณคาของการอยรวมกนในสงคม ซงหมายถงการเปนพลเมอง

พลโลก (ชมชน ทองถน ประเทศชาต สงคมโลก) เรมดวยการมสำนกในความสำคญของ

การอยรวมกนเปนสงคม มจตสาธารณะ รกและภมใจในความเปนไทย การเสยสละประโยชนสวนตน

และกลมพวกพองเพอรกษาประโยชนของสงคมและชาต การยอมรบในความแตกตาง การม

จตอาสา และมสวนรวมในการพฒนาทองถนและประเทศ ฯลฯ

๑.๔ เขาใจและเหนคณคา และรกษทรพยากร และสงแวดลอม อนเปนวกฤต

ของโลก ทนบวนจะรนแรง และมผลกระทบกวางขวาง เชน ใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ

(ประหยด คมคา) มจตสำนกและจตอาสาในการรกษาสงแวดลอม ฯลฯ

๑.๕ รเทาทนและปรบตวในโลกยคโลกาภวตน ไดอยางมประสทธภาพ เชน

การเขาใจการเปลยนแปลงตามบรบทของเวลา การพฒนาตนเองใหเปนผทนสมย ทนเหตการณ

รเทาทนขอมลขาวสาร มความสามารถในการใชเทคโนโลย มความสามารถในดานการสอสาร

ฯลฯ

๒. สมรรถนะสำคญของผเรยน กำหนดไว ๕ ประการ คอ ๑) ความสามารถใน

การสอสาร ๒) ความสามารถในการคด ๓) ความสามารถในการแกปญหา ๔) ความสามารถใน

การใชทกษะชวต และ ๕) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

๓. คณลกษณะอนพงประสงค ม ๘ ขอ คอ ๑) รกชาต ศาสน กษตรย ๒) ซอสตย

สจรต ๓) มวนย ๔) ใฝเรยนร ๕) อยอยางพอเพยง ๖) มงมนในการทำงาน ๗) รกความเปนไทย

และ ๘) มจตสาธารณะ

ทงเปาหมายในการพฒนาผ เรยน สมรรถนะสำคญของผ เรยน คณลกษณะ

อนพงประสงค เปนสงทหลกสตรคาดหวงวาจะเกดขนในตวผเรยนไมวาจะสอนวชาใด สำหรบวชา

1� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ประวตศาสตรหากครเขาใจธรรมชาตวชา ขอบเขต และหลกคด (Concept) ทางประวตศาสตร

และนำไปใชจดกจกรรมการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ยอมบรรลเปาหมายของหลกสตร

ดงกลาวดวย เชน ถาเขาใจความหมายของความวา “ประวตศาสตร คอเรองเลา” ซงเรมจากการ

“รเรอง” กอนแลวจง “เลาเรอง” ได ในแงของสมรรถนะสำคญของผเรยนประวตศาสตรจงเนน

การอาน การฟง เพอจบใจความเรองหรอสรปขอเทจจรงวา ใครทำอะไร ทไหน เมอไร ทำไม

และอยางไร พรอมทงคดวเคราะหประเมนคณคาของขอมลดงกลาวดวยวา นาเชอถอหรอไม

เพยงใด ดงนนหากครผสอนเขาใจและรจกประวตศาสตรอยางแทจรงแลวจะสามารถออกแบบ

การสอนใหบรรลเปาหมาย สมรรถนะสำคญ และคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนทง

๓ ประการ ทกลาวมาขางตนได

สำหรบสาระและมาตรฐานการเรยนรประวตศาสตร ในหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน ฉบบปจจบน มการจดรวมไวในสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

โปรดสงเกตวามการใชคำวา “สาระการเรยนร” ไมใช “วชา” หมายความวา สาระการเรยนร

เปนกลมของศาสตร เนอหา กระบวนการ ทมลกษณะใกลเคยงกนมาไวดวยกน ประกอบดวย

ศลธรรม หนาทพลเมอง เศรษฐศาสตร ประวตศาสตร และภมศาสตร ซงกลมกอนทเปนกลมสาระ

การเรยนรนโรงเรยนสามารถนำไปจดใหมเปนวชาทหลากหลายวชา ในแนวปฏบตสำหรบสาระ

ประวตศาสตร จดใหเปนรายวชาตางหาก มเวลาเรยนเปนการเฉพาะ ทปรากฏในตารางเวลาเรยน

ของหลกสตรสถานศกษา

สาระประวตศาสตร มมาตรฐานการเรยนร ๓ มาตรฐาน เปนหลกการสำคญ

ของการเรยนรประวตศาสตร โดยมาตรฐานการเรยนรเขยนขมวดรวมเอาความร กระบวนการ

และเจตคต/คานยม ทสำคญ อนเปนลกษณะเฉพาะของประวตศาสตรเอาไวดวยกน

ในแตละมาตรฐานประกอบตวชวดทบอกขอบเขต (scope) ของสาระทควรเรยน

ในแตละระดบชน และมการเรยงลำดบขน (sequence) จากชนเลกๆ ไปจนถงระดบเดกโต

รายละเอยดของมาตรฐานและตวชวดในสาระประวตศาสตร มดงน

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ

อยางเปนระบบ

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความ

สมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถง

ความสำคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

1�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

จากมาตรฐานการเรยนร ๓ มาตรฐาน ขางตน สามารถวเคราะหและเชอมโยงสาระ

ของความร ทกษะกระบวนการ และเจตคตคานยม ของทง ๓ มาตรฐานการเรยนรประวตศาสตร

ใหสมพนธกน ดงน

ความร ทกษะกระบวนการ เจตคตและคานยม

เวลาและยคสมยทาง

ประวตศาสตร

ขอมลและหลกฐานทาง

ประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตร

พฒนาการมนษยชาต

จากอดตถงปจจบน

การเปลยนแปลงของ

เหตการณและผลกระทบ

ทเกดขน

ความเปนมาของชาตไทย

วฒนธรรมและภมปญญาไทย

บคคลสำคญทมสวนปกปอง

และสรางความเจรญรงเรอง

ของชาต

●

●

●

●

●

●

●

●

การอานอยางกวางขวาง

การสงเกต/เปรยบเทยบ

การรวบรวมขอมลและ

จดระบบขอมล

สรปจบประเดนไดชดเจน

ทกษะในการตรวจสอบ

ประเมนความนาเชอถอ

ของขอมลหลกฐาน

ทกษะในการวพากษวจารณ

อยางมเหตผล

ทกษะในการวนจฉยแยกแยะ

ขอเทจจรง

ทกษะการคดวเคราะหและ

คดอยางมวจารณญาณ

การยอความและเรยงความ

การเขยนดวยภาษาสละสลวย

การเลาเรองโดยอางองขอมล

หลกฐาน

●

●

●

●

●

●

●

●

●

●

●

ความรสกรวมเปนอนหนง

อนเดยวกนของสงคม

ตระหนกในคณคาของมรดก

ทางวฒนธรรม

ยอมรบในความแตกตาง

ของมนษยชาต

อยรวมกบสงคมอนได

อยางสนตสข

สามารถใชหลกเหตผล

ในการดำเนนชวต

ความรกชาตและภมใจ

ในความเปนไทย

●

●

●

●

●

●

ความร ทกษะกระบวนการ และเจตคต/คานยม จากมาตรฐานการเรยนร ทง ๓ ขอ

หากจะมงทเปาหมายทตองการใหผเรยนเปนคนไทยทรกชาต กคอ มาตรฐาน ส ๔.๓ เรมจาก

การรจกตนเอง ชมชน และสงคมไทย วฒนธรรมไทย และความเปนชาตไทย สวนมาตรฐาน ส ๔.๒

จะนำนกเรยนออกไปสสงคมโลกดวยการศกษาพฒนาการและความเปลยนแปลงของเหตการณ

เรมทชาตตนเอง กอนถงเพอนรวมภมภาคและรวมโลก รวมทงการเรยนรเพอวเคราะหสถานการณ

และการเปลยนแปลงและผลกระทบทเกดขนทมตอตนเอง สงคมชาตและสงคมโลก สวนมาตรฐาน

ส ๔.๑ เปนเสมอนเครองมอสำหรบการเรยนรประวตศาสตรดวยตนเอง ประกอบดวย

1� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(๑) เรองวธการทางประวตศาสตร ซงเปนขนตอนในการคนหาขอเทจจรงในอดต

ของสงคมมนษย โดยศกษาวเคราะหขอมลและหลกฐานทางประวตศาสตร

(๒) เรองเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร เปนพนฐานความรของการสราง

ความเขาใจ เหตการณ และเปนเสมอนเสนแบงขอบเขตในการศกษาประวตศาสตรของมนษยชาต

อนยาวนาน ทเชอมโยงเกยวเนองกนตงแตอดตถงปจจบน

ตวอยางการศกษามาตรฐานการเรยนรตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลางทครตอง

วเคราะห เพอใหเขาใจวาจะตองสอนอะไร แคไหน ฝกฝนทกษะกระบวนการใด จะสรางเจตคต

นยมดานใดบาง ในแตละมาตรฐานการเรยนรสาระประวตศาสตร ดงน

มาตรฐาน ส. ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทาง

ประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

สอนเรองอะไร ฝกทกษะอะไรบาง สรางเจตคตดานใด

เวลาและยคสมยทาง

ประวตศาสตร

ขอมลและหลกฐานทาง

ประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตร

●

●

●

วธการทางประวตศาสตร

ดวยการสบคนดวยตนเอง

การคดวเคราะหอยางเปน

ระบบ

การสงเกต/การเปรยบเทยบ/

การสำรวจ

การรวบรวมขอมลและ

จดระบบขอมล

การยอความและเรยงความ

การเขยนดวยภาษาสละสลวย

การเลาเรองทคนพบไดอยาง

นาสนใจ และนาเชอถอ

●

●

●

●

●

●

ความเปนเหตเปนผล

ความซอตรงตอหลกฐาน

และขอเทจจรง

ความเปนกลาง

ความเปนประชาธปไตย

การใฝร

ความเชอมนในตวเอง

●

●

●

●

●

●

1�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดาน

ความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญและ

สามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

สอนเรองอะไร ฝกทกษะอะไรบาง สรางเจตคตดานใด

พฒนาการมนษยชาตจากอดต

ถงปจจบน

วฒนธรรม/อารยธรรม

ของมนษยชาต

การเปลยนแปลงของ

เหตการณและผลกระทบ

ทเกดขน

●

●

●

การอานอยางกวางขวาง

การวเคราะหขอมล

การสรางความเขาใจเหตการณ

ตามเสนเวลา

การนำเสนอทนาสนใจ

และเชอถอได

●

●

●

●

ยอมรบความแตกตาง

ทางวฒนธรรม

ตระหนกถงความสำคญ

เหตการณในอดตตอปจจบน

และอนาคต

ความเปนเหตเปนผล

●

●

●

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย

มความรก ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

สอนเรองอะไร ฝกทกษะอะไรบาง สรางเจตคตดานใด

ความเปนมาของชาตไทย

พฒนาดานตางๆ ของไทย

วฒนธรรมและภมปญญาไทย

บคคลสำคญของไทย

●

●

●

●

การเขาถงหลกฐานชนตน

การสบคนขอเทจจรง

●

●

ความรก

มความภมใจในชาต

ธำรงความเปนไทย

●

●

●

จะเหนวาหากการเรมตน “สอนประวตศาสตรของครประวตศาสตร” คอการทำความรจก

กบสาระสำคญของหลกการ เปาหมาย มาตรฐาน และสาระการเรยนรประวตศาสตรดงกลาวน

เปนเพยงคำตอบแรกของคำถาม สอนประวตศาสตร จะเรมตนตรงไหนด บนไดขนตอไปของ

การสอนประวตศาสตร นาจะเปนเรองของการทำความเขาใจกบคำอธบายรายวชาประวตศาสตร

รวมถงความสามารถในการจดทำหนวยการเรยนรและการออกแบบการจดการเรยนรไดอยางม

ประสทธภาพ สามารถเพอให “สอนอยางไร ประวตศาสตรจงมคณคาอยางแทจรง” กนาจะ

ทาทายผสอนประวตศาสตรกบบทบาทและภารกจทสำคญตอชาตไทยไดตอไป

1� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เสนทางจากหลกสตรสการจดการเรยนการสอนประวตศาสตร

ครผสอนประวตศาสตรทกคนคงไดรบทราบคำสงของคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน (สพฐ.) ทกำหนดใหสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน (ป.๑-ม.๖) ในทกสงกด

จดการเรยนการสอนประวตศาสตรเปนรายวชาเฉพาะขนอยางนอยสปดาหละ ๑ ชวโมง ในกลม

สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โดยสถานศกษาจะตองดำเนนการปรบ

โครงสรางเวลาเรยนของหลกสตรสถานศกษาในรายวชาพนฐานใหสอดคลองกบคำสงทกำหนดไว

ดงกลาว (รายละเอยดในภาคผนวก) มขอมลสำคญโดยสงเขป ดงน

๑) ระดบประถมศกษา กำหนดใหเรยนรายวชาประวตศาสตร ๔๐ ชวโมง แนวปฏบต

สำหรบการจดตารางเรยนรายวชาประวตศาสตรนน สถานศกษาจดตารางเรยนสำหรบรายวชา

ประวตศาสตร เปนสปดาหละ ๑ ชวโมง เปนเวลา ๔๐ สปดาห รวม ๔๐ ชวโมง กรณ

ทสถานศกษาจดการศกษาเปนรายคาบ เชน คาบละ ๕๐ นาท ใหใชการคำนวณเพมจำนวนคาบ

เพอใหไดเรยนจำนวนชวโมงใหครบตามโครงสรางเวลาเรยนทกำหนด

๒) ระดบมธยมศกษาตอนตน กำหนดใหเรยนรายวชาประวตศาสตร ๔๐ ชวโมง

(๑ หนวยกต) แนวปฏบตสำหรบการจดตารางเรยนรายวชาประวตศาสตรนน สถานศกษา

สามารถจดเปน ๒ ภาคเรยน โดยจดเปนรายวชาละ ๐.๕ หนวยกต หรอจดไวในภาคเรยนใด

ภาคเรยนหนง โดยจดเปนรายวชาละ ๑ หนวยกต ทงนขนอยกบบรบทของสถานศกษา

๓) ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กำหนดใหเรยนรายวชาประวตศาสตร ๘๐ ชวโมง

(๒ หนวยกต) แนวปฏบตสำหรบการจดตารางเรยนรายวชาประวตศาสตรนน สถานศกษา

สามารถจดไดหลายแบบ เชน จดเปนรายวชาละ ๐.๕ หนวยกต จำนวน ๔ ภาคเรยน/จดเปน

รายวชาละ ๑ หนวยกต จำนวน ๒ ภาคเรยน การจดไวในระดบชนใด ภาคเรยนใด กขนอยกบ

บรบทของสถานศกษา และคำนงหลกของพฒนาการการเรยนรของผเรยนเปนสำคญ

การจดทำรายวชาประวตศาสตรเรมตนจากศกษามาตรฐานการเรยนรตวชวด และ

สาระการเรยนรแกนกลางของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ในสาระท ๔ ประวตศาสตรใหแจมชด แลวนำมาจดทำหลกสตรระดบสถานศกษา คำอธบาย

รายวชา เพอสการเรยนการสอนในชนเรยน ซงมแนวทางการดำเนนงานตามลำดบ ดงจะทบทวน

ตามลำดบขนตอนตอไปน

จากหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

สการเรยนการสอนประวตศาสตร

1�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๑. กำหนดวสยทศน และหลกสตรสถานศกษาใหสอดคลองกบสาระประวตศาสตร

เชน สรางจตสำนกและธำรงไวซงความเปนไทยและความเปนพลโลก

๒. วเคราะหสมรรถนะสำคญตอผเรยนวาเมอเรยนวชาประวตศาสตรแลว ผเรยน

จะตองเกดสมรรถนะทสำคญทง ๕ ประการอยางไรบางโดยพยายามเชอมโยงใหสอดคลองกบ

สมรรถนะทางประวตศาสตร เชน ความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด

ความสามารถในการแกปญหา ความสามารถในการใชทกษะชวต และความสามารถในการใช

เทคโนโลย

๓. กำหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพอพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะสำคญ

ทสอดคลองกบคณลกษณะทางประวตศาสตร โดยเนนการสรางความรสกรวมเปนอนหนง

อนเดยวกนของสงคม การตระหนกในคณคาของมรดกทางวฒนธรรม การยอมรบในความ

แตกตางของมนษยชาต การอยรวมกบสงคมอนไดอยางสนตสข และใชเหตผลในการดำเนนชวต

ซงรายวชาประวตศาสตรสามารถใชเปนรายวชาในการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคได

หลายประการ ผสอนสามารถศกษาเพมเตมไดจากเอกสาร “แนวทางการพฒนาการวดและ

ประเมนคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

๒๕๕๑”

๔. จดทำคำอธบายรายวชาในรายวชาประวตศาสตร ซงเปนรายวชาพนฐาน

โดยพจารณาจากตวชวดชนป และสาระการเรยนรจากสาระท ๔ ประวตศาสตร ตามมาตรฐาน

ส ๔.๑-ส ๔.๓ โดยเขยนในลกษณะความเรยง ซงประกอบดวยความร ทกษะกระบวนการ/

สมรรถนะและคณลกษณะ เจตคตทางประวตศาสตร คำอธบายรายวชาเปนการอธบายภาพรวม

ของการจดการเรยนรในรายวชานน ใหเหนขอมลวามเปาหมายทตองการใหเกดขนแกผเรยน

อยางไร มกระบวนการเรยนรอยางไร เนอหาสาระโดยสงเขปมอะไรบาง ซงในระดบของคำอธบาย

รายวชานน สถานศกษาสามารถพจารณาใชสาระการเรยนรในชมชนและทองถนมาบรณาการ

เขาไปไดดวย เพอใหการเรยนรมความหมายและเออตอการจดการเรยนรทมคณภาพมากยงขน

(ตวอยางคำอธบายรายวชาดงในภาคผนวก ซงควรพจารณานำไปปรบใชตามความเหมาะสม)

๕. วเคราะหคำอธบายรายวชา เพอจดทำโครงสรางหนวยการเรยนรทสอดคลอง

กบมาตรฐาน ตวชวด สาระการเรยนร โดยกำหนดสาระสำคญ เวลาเรยนและนำหนกคะแนน

แตละหนวยการเรยนร และเนนการบรณาการ

๖. ดำเนนการจดการเรยนรใหสอดคลองกบบรบทดงกลาวขางตน ผานการจด

กจกรรมการเรยนรทหลากหลาย โดยเนนทกษะสำคญของวธการทางประวตศาสตร เชน ทกษะ

ในการตรวจสอบความถกตองของขอมลหลกฐาน ทกษะการประเมนความนาเชอถอ ทกษะใน

การจดระบบขอมล ทกษะในการคดวเคราะห คดวพากษวจารณอยางมเหตผล ทกษะใน

การวนจฉยแยกแยะขอเทจจรง ฯลฯ ทงนครผสอนจะตองมงเนนใหผเรยนไดฝกทกษะยอย ทจะ

�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สงผลใหเกดทกษะตามกระบวนการดงกลาวขางตน อานอยางกวางขวาง สงเกตเปรยบเทยบ

แยกแยะและจำแนกขอมล การสำรวจและสบคน การนำเสนออยางมเหตผล

แผนภมจากหลกสตรแกนกลางสการเรยนการสอนประวตศาสตร

จากทกลาวมาแลว หากพจารณาอยางถองแทจะพบวา จดมงหมายของการจด

การเรยนการสอนประวตศาสตร คอ การสรางความเขาใจ “เหตการณ” ในเชงการคดวเคราะห

ความจรงในอดต ประวตศาสตรจงไมใชเปนเรองการสอนเนอหารายละเอยดซงเปนผลให

ประวตศาสตรกลายเปนขอมลทมากมายและนาเบอหนาย ครผสอนประวตศาสตรตองเขาใจวา

ขอมลสำหรบประวตศาสตร คอ “ฐานความคดเพอนำไปสการวเคราะหเรองราวทผานมา”

หากครผสอนเขาใจประวตศาสตรในฐานะเปนหนงในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา

และวฒนธรรม ทตองการพฒนา “คน” ในบรบทของสงคมไทยและสงคมโลกอยางมประสทธภาพ

อาจสามารถลดความเบอหนายของผเรยนลงได อกทงยงเปนการฝกฝนผเรยนใหเขาใจดวยวา

การแสดงความคดเหน การวพากษวจารณ ตองอยบนพนฐาน “ขอเทจจรง” ไมใชขอคดเหนหรอ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช ๒๕๕๑

หลกสตรสถานศกษา

- วสยทศน - สมรรถนะสำคญ

- พนธกจ - คณลกษณะอนพงประสงค

- เปาประสงค - โครงสรางหลกสตร

ฯลฯ

คำอธบายรายวชาสาระท ๔ ประวตศาสตร

โครงสรางรายวชาประวตศาสตร

หนวยการเรยนร

จดการเรยนรในระดบชนเรยนโดยเนน

ทกษะและวธการทางประวตศาสตร

ประว

ตศาส

ตรทอ

งถน

ลกษณ

ะสำค

ญขอ

งชมช

นและ

ทองถ

น

ภมปญ

ญา

อตลก

ษณขอ

งสถา

นศกษ

า

�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การวจารณโดยไมมขอมลพนฐาน ซงพบไดในผคนในสถานการณปจจบน ซงแสดงวา การสอน

ประวตศาสตรยงไมบงเกดผลตามเจตนารมณของหลกสตร จงเปนหนาทของพวกเรา ซงเปนคร

ผสอนประวตศาสตร ตองรวมกนพจารณาแนวทางแกไข ถงเวลาแลวหรอยงทพวกเราจะรวมกน

สรางชาตไทยใหมความเขมแขง โดยพฒนาการเรยนการสอนประวตศาสตรใหมคณคาและฝงรากลก

ในปจเจกชนทเปนคนไทยทกคน

เปนเรองทแนนอนวา การเตรยมตวทพรอมในเรองทตองสอน “รเนอหา รมโนทศน

(Concept) หรอแนวคดสำคญของเรอง รเปาหมายทจะสอนชดเจน”

การเลอกวธการสอนใหตรงเปาหมาย เปนคณสมบตสำคญอกประการหนงของ

ครผสอนประวตศาสตร หากมหลากหลายทงวธการสอนโดยทวไป และวธการสอนเฉพาะทาง

ประวตศาสตร กจะชวยใหการจดการเรยนรมคณภาพมากขน ทผานมาสำนกงานคณะกรรมการ

ศกษาขนพนฐานไดสนบสนนวธการสอนประวตศาสตร ไดแก การใชหลกฐานและเอกสารชนตน

การใชแหลงเรยนทางประวตศาสตรเปนสอ และการใชการทำโครงงานทางประวตศาสตร ดงจะ

ขยายรายละเอยดในลำดบตอไป

นอกจากนมเรองของใชทรพยากรทมอยอยางคมคา ไดแก สงคมรอบโรงเรยน

ผร-ปราชญทองถน ฯลฯ ครจงตองศกษาวาในทองถนและชมชนนน มสงเหลานอยไหน อยางไร

ทจะเชอมโยงมาใหการจดการเรยนรตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวดใหมความสอดคลองกบ

วถชวตของนกเรยน ใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย เนองจากหลกสตรกเปนแต

“แกนกลาง” แตเลอดเนอ จตวญญาณนนอยในระดบการสอนทจะเตมเขาไปใหการสอนนนมชวต

เหมาะกบผเรยนเพยงใด

และทสำคญคอ “การใสใจในการสอน” นาจะยงคงเปนสงสำคญสำหรบครมออาชพ

ไมวาจะสอนวชาใดกตาม แลวทานละเตรยมตวพรอมทจะเปนครประวตศาสตรมออาชพหรอยง

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สาระประวตศาสตร ในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

สาระเนอหาทนกเรยนในทกระดบชนไดเรยน ตามทกำหนดในหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ประกอบดวย

๑) เวลาและยคสมยทางประวตศาสตร

๒) วธการทางประวตศาสตร (Historied Method)

๓) พฒนาการและการเปลยนแปลงของมนษยชาต

๔) เหตการณสำคญทางประวตศาสตร

๕) ความเปนมาของชาตไทย รวมทงประวตและผลงานของบคคลสำคญทมสวน

สรางสรรค และปกปองรกชาตไทย

๖) วฒนธรรมไทย

๗) ภมปญญาไทย

ความรพนฐานทสำคญสำหรบครผสอนประวตศาสตรซงในเอกสารนขอนำเสนอสาระ

เนอหาในบางประเดน ดงน

เวลาและยคสมยทางประวตศาสตร

เนองจาก “ชวงเวลาทผานมาแลว” เปนคำสำคญ (Key Word) ของประวตศาสตร

เพราะเวลาจะชวยการวเคราะหเหตการณในอดตไดชดเจน ทำใหเขาใจลำดบของเหตการณตางๆ

ทมความสมพนธกน เนองจากเหตการณหนงยอมเปนผลมาจากอกเหตการณหนงทเกดขนกอน

แตเวลาเปนเรองของนามธรรม แตเครองมอในการกำหนดเวลาเปนสงทมนษยในแตละสงคม

กำหนดขนซงมความแตกตางกน นนคอมนษยในแตละสงคมไมไดใชเวลาเหมอนกน ผศกษา

ประวตศาสตรจงตองเรยนร

(๑) ระบบเวลาทงตามระบบจนทรคต (นบตามการโคจรของดวงจนทรรอบโลก)

ทสงคมไทยในอดตใชในการจดบนทกเรองราว แมในปจจบนสงคมไทยยงคงใชเวลาตามระบบ

จนทรคตในวนสำคญทางศาสนา และวนตามประเพณไทยบางวน เชน วนลอยกระทง รวมทง

ประเทศทนบถอศาสนาอสลามกยงคงใชอย (ฮจเราะหศกราชในระบบจนทรคต) สวนเวลา

ตามระบบสรยคต (นบตามการโคจรของโลกรอบดวงอาทตย) จดเปนเวลาสากล

(๒) ศกราช หรอชวงเวลาใน ๑ ป ทงของไทยและสากล รวมทงการเทยบศกราช

ในระบบตางๆ เชน พทธศกราช ครสตศกราช มหาศกราช รตนโกสนทรศก

(๓) ชวงสมยทางประวตศาสตร ทแบงออกตามพฒนาการของมนษยชาต

เวลาในสาระประวตศาสตรมเปาหมายในการเรยนร ดงน

(๑) เพอใหผเรยนมทกษะพนฐานในการศกษาเอกสารทางประวตศาสตร ความร

เรองเวลาจะทำใหเขาใจเรองราวทปรากฏในเอกสารนน แมวาจะตางพนทตางวฒนธรรม เรากจะ

เชอมโยงไดวามเหตการณสำคญใดเกดขน เมอไร ทไหน เหตการณใดเกดกอนและเหตการณใด

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เกดหลง (ใคร ทำอะไร ทไหน เมอไหร) ทำใหสามารถเรยงลำดบเหตการณตามเสนเวลา

(time line) และเชอมโยงเหตการณได

(๒) เพอใหผเรยนวเคราะหและตความเหตการณทางประวตศาสตรได การเขาใจ

เรองเวลาไดอยางถกตองจะเปนผลใหเราเขาใจเหตการณวา แตละเหตการณมความสมพนธกน

อยางไร ปจจยใด (เหตการณทเกดกอน) เปนเหตทำใหเกดเรองราวขน เรองราวมการเปลยนแปลง

หรอมการคลคลายไปอยางไรและเหตการณใดเปนผล (ทำไมและอยางไร) ซงถาหากไมเขาใจ

ความสมพนธระหวางเวลากบเหตการณยอมจะไมเขาใจเหตการณไดอยางแทจรง

(๓) เพอใหผเรยนใชเวลาในการบอกเลาเรองราวไดอยางถกตอง ซงจะเปน

หลกฐานทางประวตศาสตรไดตอไปในอนาคต

(๔) เครองมอบอกเวลาแสดงภมปญญาของมนษยชาตทเกดขนตามชวงเวลา

และสถานทตางๆ

เวลาในหลกสตรมลำดบขนตอนการเรยนร ดงน

สำหรบนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๑-๓ เครองมอในการเรยนรเรองเวลา คอ

ปฏทน (เวลาในนาฬกาไมสามารถแสดงการเปลยนแปลงของสงคมมนษยไดชดเจน) ซงมทงวน

สปดาห เดอน ป (ศกราชทงพทธศกราชและครสตศกราช) การใชวน เดอน ปในชวตประจำวน

(เชน วนพระยงใชระบบจนทรคตอย) จนมาถงการเทยบศกราชระหวางพทธศกราชกบครสตศกราช

พรอมเขาใจวาชวงเวลาอดตทสมพนธกบปจจบนและอนาคต

นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๔-๖ จะเรมเขาใจเวลาในการศกษาประวตศาสตร

ของมนษยชาต เรมดวยชวงเวลา ๑๐ ป (ทศวรรษ) ๑๐๐ ป (ศตวรรษ) ๑,๐๐๐ ป (สหสวรรษ)

สมยกอนประวตศาสตร (ชวงเวลาทสงคมนนยงไมสามารถใชตวอกษรบอกเลาเรองราว)

สมยประวตศาสตร (สงคมทมความอารยะเพราะสามารถประดษฐตวอกษรใชในการสอสารได)

สมยประวตศาสตรไทย ประกอบดวย สมยกอนสโขทย สมยสโขทย สมยอยธยา สมยธนบร

และสมยรตนโกสนทร

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๑-๓ จะเรยนรเรองศกราชทปรากฏในเอกสาร

ประวตศาสตรไทย ไดแก ม.ศ. (มหาศกราช) จ.ศ. (จลศกราช) ร.ศ. (รตนโกสนทรศก) ฮ.ศ.

(ฮจเราะหศกราช) เพมเตมจาก พ.ศ. และ ค.ศ. และสามารถเทยบศกราชตามระบบตางๆ ได

รวมทงเขาใจวา “เวลา” มความสำคญในการศกษาเหตการณในประวตศาสตรอยางไร

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ จะเรยนร เรองเวลาและยคสมยทาง

ประวตศาสตรในประวตศาสตรไทยและประวตศาสตรสากล รวมทงความสำคญของเวลา

ในประวตศาสตร

ผสอนประวตศาสตรสามารถศกษาความรเกยวกบเวลาไดจากหนงสอเรอง “วนวาร

กาลเวลา แลนานาศกราช” ของ ดร.วนย พงศศรเพยร

จะเหนวา เวลาสำหรบประวตศาสตร ไมใช “สปดาหหนงมกวน” แตเวลาจะเปน

เครองมอชวยใหการจดลำดบเหตการณ เพอชวยใหศกษาอดตเขาใจไดงายขน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตร (Historical Method)

ประวตศาสตรนบเปนศาสตรทมความนาเชอถอเชนเดยวกบวทยาศาสตรแขนงหนงได

กเพราะวธการทางประวตศาสตร ซงเปนกระบวนการทจะสบคนหาความจรงในสงคมมนษย

อยางเปนระบบ เครองมอทนกประวตศาสตรใชคนหาความจรง คอ หลกฐานหรอรองรอย

ทเกยวของ สงทจะแตกตางคอ วทยาศาสตรสามารถพสจนทฤษฎทางธรรมชาตดวยการทดลอง

ซำแลวซำอกได แตประวตศาสตรนนเนองจากเปนเรองพฤตกรรมของมนษยทเกดขนแลว

ดวยปจจยตางๆ ดวย

การวเคราะหขอเทจจรงจากหลกฐานและการสบคนทเปนระบบ

วธการทางประวตศาสตรเปน “ทกษะกระบวนการ” ทมงสรางสรรคการเรยนรดวย

ตนเองในยคโลกาภวตน โดยใหผเรยนไดออกนอกหองเรยนไปสโลกในความเปนจรงดวย

การสบคนเรองราวทตนอยากร อยากเหน และในโลกยคขอมลขาวสารน วธการทางประวตศาสตร

จะฝกฝนใหผเรยนตรวจสอบ กลนกรองขอมลใหไดขอเทจจรง และคดวเคราะหอยางเปนเหตเปนผล

กอนทจะคดวนจฉยวาสงใดจรงนาเชอถอ อนเปนการรเทาทนขอมลขาวสารอยางแทจรง

สำหรบนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๑-๓ ใหสบคนเรองราวของตนเอง

ครอบครว โรงเรยน และชมชนใกลตว ดวยวธการสอบถาม ศกษาจากหลกฐานทเกยวของกบ

ตนเองและครอบครวและแหลงขอมลทใกลตว

นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๔-๖ ไดสบคนเรองราวของทองถนอยางงายๆ

เรมดวยการรจกหลกฐานทางประวตศาสตรตามแหลงเรยนรในทองถน และฝกฝนแยกแยะขอมล

ทเปนความจรงออกจากขอเทจจรง แยกแยะขอคดเหน ไดอยางมเหตผล รวมทงรจกขนตอนของ

วธการทางประวตศาสตรอยางงายๆ

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๑-๓ ไดฝกฝนใชวธการทางประวตศาสตร

ในการศกษาเหตการณทางประวตศาสตร และศกษาเรองราวตางๆ ทใกลตว รวมฝกฝนทกษะ

การประเมนความนาเชอถอของขอมลจากหลกฐานประเภทตางๆ โดยเฉพาะหลกฐานทจะใชใน

การศกษาประวตศาสตรไทยสมยสโขทย อยธยา ธนบร และรตนโกสนทร

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ ไดใชวธการทางประวตศาสตรสบคนเรองราว

ทตนสนใจสรางความรใหมทางประวตศาสตรทเรยกวา “โครงงานทางประวตศาสตร”

ผสอนประวตศาสตรคงตองศกษาและใชวธการทางประวตศาสตร สรางความรใหม

ดวยตนเองซกครงจงจะเขาใจและเขาถง จงจะสามารถอธบายใหผเรยนเขาใจไดชดเจน อยางไร

กตามขนตอนของวธการทางประวตศาสตร นกประวตศาสตรไมไดจำกดวาตองม ๔ ขน

๕ ขน หรอ ๖ ขน เพราะการสบคนเรองหนงเรองอาจมประเดนทตองสบคนตอเนอง ลำดบขนตอน

ของวธการทางประวตศาสตร ประกอบดวย

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตร ๑. ตงประเดนศกษา

๒. เสาะหาแหลงขอมลหลกฐาน

๓. รวบรวมขอมลทเกยวของไดครบถวน

๔. วเคราะหตรวจสอบ ประเมนคณคาหลกฐาน

๕. ตความเพอตอบประเดนศกษาไดวาทำไมและอยางไร

๖. นำเสนอเรองราวทคนพบไดอยางมเหตผลและนาสนใจ

พฒนาการและการเปลยนแปลงของมนษยชาต

อดต ปจจบน และอนาคต แสดงธรรมชาตของสงคมมนษยท เปลยนแปลงอย

ตลอดเวลา และแมในชวงเวลาเดยวกน สงคมมนษยในแตละพนทยงมความเหมอนและความตาง

ทำใหประวตศาสตรมความแตกตางจากสงคมศกษาสาขาอนๆ เนองจากประวตศาสตรใหความ

สำคญอยางมากกบความแตกตางทเปนลกษณะเฉพาะในสงคมมนษย ลกษณะเฉพาะดงกลาว

ทเกดจากสาเหตปจจยของสงแวดลอมทแตกตางกน และยอมสงผลกระทบตอสงอนๆ ในสงคม

ดวยความเขาใจดงกลาวนคอ ลกษณะเดนของประวตศาสตร

ในนยนการศกษาประเดน “เหตการณในประวตศาสตร” จงมงทจะสบคนหา

ขอเทจจรงวา “มใคร ทำอะไร ทไหน เมอไหร” เพอเปนขอมลพนฐานทจะวเคราะหวา ทำไมจงเกด

เหตการณนนขน (มปจจยอะไรผลกดนใหเกดเหตการณนนบาง) เหตการณนนมการเคลอนไหว

หรอเปลยนแปลงอยางไร และมผลกระทบดานใดบาง นนเปนคำถามสำคญทมงใหผศกษา

ประวตศาสตรหาคำตอบใหชดเจนมากกวาการทองจำขอมลเทานน

ผสอนตองเขาใจดวยวา พฒนาการ หมายถง ความเจรญในสงคมมนษยซงกอใหเกด

วฒนธรรมและอารยธรรมขน สวนการเปลยนแปลง หมายถง พลวตของสงคมทเปลยนแปลง

ตามกาลเวลา และเหตการณสำคญ เชน การสงคราม การเปนพนธมตร เปนตน

สำหรบนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๑-๓ จะไดเขาใจการเปลยนแปลงของ

สภาพแวดลอมรอบตวเชนสงของเครองใช การดำเนนชวตของตน และชมชนทมการเปลยนแปลง

ตามชวงเวลาในอดตของสมยพอแม ปยา ตายาย วามการเปลยนแปลงอยางไร เปนเพราะเหตใด

หรอสาเหตใดททำใหเกดการเปลยนแปลง และการเปลยนแปลงนนเปนผลอยางไร รวมทง

ใหแยกแยะความเหมอน ความแตกตางของขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรมระหวาง

ชมชนตนกบชมชนอน

นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๔-๖ ไดเรยนรพฒนาการของมนษยชาตใน

ดนแดนไทยตามลำดบเวลาโดยใชหลกฐานทางประวตศาสตรในทองถนของตน ในชวงชนนผเรยน

จะไดเรยนรวถชวตโดยสงเขปของมนษยสมยกอนประวตศาสตรจนถงสมยประวตศาสตรทพบ

หลกฐานลายลกษณในราวพทธศตวรรษท ๑๒ เขาใจสงคมไทยทรบอารยธรรมอนเดยและจน

เชนเดยวกบชาตอนๆ ในภมภาคตะวนออกเฉยงใตทงดานภาษา และวรรณกรรม ศาสนา

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การแตงกาย อาหาร จนถงลกษณะสงคมไทยในปจจบนทมอทธพลของชาตทมความมนคงทาง

เศรษฐกจ และขยายความเขาใจไปยงประเทศเพอนบานของไทย ทางดานสงคม เศรษฐกจ และ

การเมองในปจจบน การรวมกลมของอาเซยน ซงจะเปนการเขาใจพฒนาการของอดตจนถง

ปจจบนของสงคมไทยทมความสมพนธเชอมโยงกบประเทศอนๆ ในภมภาคน

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๑-๓ เปนการเรยนรพฒนาการของมนษยชาตใน

พนทตางๆ เรมดวยภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภมภาคอนๆ ของเอเชย และภมภาคอนๆ

ของโลก เรยนรความเจรญทางวฒนธรรมของสงคมมนษยผานรปธรรมคอแหลงมรดกโลกใน

ประเทศตางๆ ทมพฒนาการสบตอมาจนถงโลกในครสตศตวรรษท ๒๐ ทมทงความรวมมอและ

ความขดแยง

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ ไดเรยนรประวตศาสตรโลก เชนเดยวกบ

นกเรยนของประเทศอนๆ เรมตงแตอารยธรรมโลกในยคโบราณ ทมความสมพนธระหวางโลก

ตะวนออกกบโลกตะวนตกโลกยคกลาง เหตการณสำคญของโลกในยคปฏวตวทยาการตางๆ

ยคจกรวรรดนยมโลกในครสตศตวรรษท ๒๐-๒๑ ซงเปนสถานการณของโลกปจจบน

ผสอนประวตศาสตรตองใชประสบการณในการอานหนงสออยางกวางขวางจงจะ

สามารถจดกจกรรมการเรยนร เรมดวย time line เหตการณสำคญ ตอดวยความเขาใจใน

การเปลยนแปลงของเหตการณ (วาเปนอยางไร) ปจจยททำใหเกดพฒนาการและการเปลยนแปลงนน

มอะไรบาง (ทำไมจงเกดขน) และผลของเหตการณนนเปนอยางไร

ความเปนไทย (ความเปนมาของชาตไทย บคคลสำคญของไทย วฒนธรรมไทย

ภมปญญาไทย)

สาระการเรยนรในเรองนไดบรรจอยในหลกสตรมาตงแตเรมมการจดการเรยน

การสอนใหเปนระบบตามแบบตะวนตก แตดจะเปนเรองทคอนขางมปญหามากในปจจบน ซงเปน

ยคโลกาภวตน และเศรษฐกจแบบทนนยม หรอตลาดเสรทผคนสวนใหญนยมชมชอบวฒนธรรม

ของชาตทเจรญมงคงทางเศรษฐกจ คนเกง คนกลา และคนรวยไดรบความชนชมมากกวาคนด

มจรยธรรม อยางไรกตามนาจะเปนเรองทาทายครมออาชพทจะนำเยาวชนของชาตให “มความ

รก ความภมใจ และธำรงความเปนไทย” อนเปนเปาหมายสำคญในการเรยนรสาระน ซงแมจะ

ไมใชเปาหมายหลกการเรยนรประวตศาสตร ทมงใหเขาใจความเปนชาตไทย มากกวาการรกชาต และ

ภมใจในชาต กตาม แตหากการจดกจกรรมการเรยนรทมงใหผเรยนไดรบรความเปนมาของชาตไทย

ทบรรพบรษไทยไดเสยสละชพเพอปกปองไว เขาใจในวฒนธรรมไทยอนเปนเอกลกษณเปน

ทยอมรบไปทวโลก รวมทงเปนชาตทมภมปญญาไทยทสามารถแกปญหาทงดานการดำเนนชวต

และวกฤตการณดานตางๆ ฝาฟนอปสรรคนานปการ เปนประเทศเอกราชสบถงปจจบนนได

กคงทำใหเยาวชนไทยไดตระหนกในความสำคญและสานตอเปน “ความเปนไทย” สบตอไป

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สำหรบนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๑-๓ จะไดเรยนรความเปนไทย

ผานสญลกษณสำคญของชาตไทย แหลงวฒนธรรม และสงทมอยในทองถน ทงบคคลท

นายกยอง วฒนธรรมประเพณ สถานท สงของ อาหาร ภาษาทองถน ทสำคญคอ บทบาทของ

พระมหากษตรย และบรรพบรษไทยทมสวนในการสรางและปกปองชาต

นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๔-๖ จะไดเรยนรพฒนาการของอาณาจกรไทย

ตงแตอดตจนถงปจจบนโดยสงเขป ซงรวมทงบคคลสำคญ วฒนธรรม และภมปญญาไทย

ในแตละชวงสมย

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๑-๓ จะไดวเคราะหพฒนาการของผคนใน

ดนแดนไทย และอาณาจกรไทยทงดานการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม และความสมพนธ

ระหวางประเทศ รวมทงบคคลสำคญ วฒนธรรม และภมปญญาไทย ตงแตอดตจนถงปจจบน

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๔-๖ จะไดว เคราะหประเดนสำคญใน

ประวตศาสตรไทยทผสอนเหนวาสำคญตอ “ความเปนไทย” ความสำคญของสถาบน

พระมหากษตรย บคคลสำคญ วฒนธรรม และภมปญญาทสงผลตอสงคมไทยในยคปจจบน

รวมทงการสงเสรมใหผเรยนไดมสวนในการอนรกษความเปนไทยสบตอไป

ผสอนประวตศาสตร อาจศกษาเพมเตมสาระสำคญจากหนงสอเรอง “คมอการจด

กจกรรมการเรยนการสอนประวตศาสตร : ประวตศาสตรไทยจะเรยนจะสอนกนอยางไร”

ทกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการจดพมพเผยแพร ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๓

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ประวตศาสตรสอนทกอยาง แมแตอนาคต

Alphonse de Lamartine

งานเขยนเกยวกบประวตศาสตรครงหนงนน

มการปกปดความจรง

Malcom Reynolds in Serenity [film](2005)

written and directed by Joss Whedon

บรรดาผใดเพกเฉยตอประวตศาสตร

เปนการกำหนดใหมนซำรอยอก

Middleton High School billboard from

Disney’s Kim Possible

ประวตศาสตรคอการเรยงลำดบเหตการณ

ของมนษย

Anonymous

อางอง

http://en.wikiquote.org/wiki/History

สวนท ๒ แนวทางการจดทำหนวยการเรยนร

ประวตศาสตร

�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

หนวยการเรยนร...ชวยครไดอยางไร

สงใดๆ กตามจะมความหมายขนกตอเมอสงนนมความจำเปนและขาดไมได สงนน

เปนประโยชนในการดำรงชวตในปจจบนหรอเตรยมสอนาคต หรอสงนนมคณคาทางรางกาย

อารมณ จตใจ และพฒนาสตปญญาเพยงไร ประวตศาสตรกเชนกน ถาครประวตศาสตรตอบไดวา

ประวตศาสตรมคณคาและความสำคญอยางไรทงตอผสอนเอง ตอผเรยน ตอทองถน ตอประเทศชาต

หรอตอโลกไดชดเจนเพยงระดบใดระดบหนง การสอนประวตศาสตรกจะมความหมายสงผลตอ

การพฒนาได ในอดตทผานมาพฤตกรรมการสอนของครบางคนทไรวญญาณความเปนครไดทำให

เกดขอครหาขนหลายประเดน เชน ไมชอบศกษา ไมหาวธการสอน ขนตอนไรสอ ไดชอแค

นกประเมน เพลนอยแตในหอง สอนไดเพยงแคจดจำ ไมนำพาสภาพแวดลอมรอบตว

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดประกาศใหทกสถานศกษาขนพนฐาน จดการเรยน

การสอนวชาประวตศาสตรสปดาหละ ๑ ชวโมง ตลอดทงป ครผสอนประวตศาสตรจะตอง

จดการเรยนรวชาประวตศาสตร รวมทงสน ๔๐ ชวโมง แลวครจะสอนอยางไร หรอจะนำอะไรไปสอน

ซงครจะตองปรบพฤตกรรมและพฤตการณในการสอนของตนเสยใหมเปน ชอบศกษาคนควา

วชาการ จนตนากวางไกล หลากหลายวธสอน ทกขนตอนมสอ นาเชอถอประเมน

ผลงาน ศกษาสถานทจรง แตเพยงการเปลยนพฤตกรรมและพฤตการณเทานน ใชวาจะแกปญหา

การสอนประวตศาสตร “สอนอยางไรจงจะด” ไดทกคน ถงตอนนครจำเปนจะตองคนควา

คนหาทางเลอกทดทสดในการจดการเรยนการสอน

อยางไรกตามการจะใหเดกเปนศนยกลาง ครเปนเพยงผกำกบ โดยการวางแผนให

สอดคลองกบความสนใจและตองการทจะเรยนรของผเรยน โดยอาศยพฤตกรรมอยากรอยากเหน

ของเดกนำไปสกจกรรมทสรางสรรค เกดจนตนาการในการเรยนร จดกจกรรมใหนกเรยนปฏบต

อยางหลากหลาย ตามปรชญาการสอนทวา “สอนคน ไมใชสอนหนงสอ” เพอใหนกเรยนสามารถ

ตดสนใจ แกปญหา และมคณลกษณะ คานยม และเจตคตทจำเปน ทางเลอกหนงกคอ

สรางหนวยการเรยนรประวตศาสตรทมประสทธภาพขน

หนวยการเรยนรประวตศาสตร จะมบทบาทสำคญชวยลบลางขอครหาขางตน และ

เปนเครองสนบสนนความเปนเลศทางวชาการของครผสอน เพราะหนวยการเรยนรประวตศาสตร

คอ แผนการเรยนรทประมวลเนอหา ประสบการณ แนวคด วธการ กจกรรม สอการเรยน

การสอน การวดประเมนผลเขาไวอยางกลมกลน สมพนธและครอบคลมสอดคลองกนกบ

หนวยการเรยนรประวตศาสตร

�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐานการเรยนรและตวชวดทหลกสตรกำหนดในแตละปการศกษา โดยหนวยการเรยนร

เปนหนวยประสบการณทจดไวอยางตงใจ โดยมงเนนใหผเรยนไดเรยนร มชนงานและคณลกษณะ

ตามทคาดหวง หนวยการเรยนรจงเปนสงทจะตอบโจทยดงกลาว เพราะมความสมบรณ

มความพรอมทจะสามารถใหครนำไปใชในการจดการเรยนการสอนไดในทนท

ทำอยางไร...จงจะไดหนวยการเรยนรประวตศาสตร

การสรางหนวยการเรยนรประวตศาสตร ผจดทำหนวยการเรยนรจะตองนำคำอธบาย

รายวชา (รายละเอยดภาคผนวก) ซงประมวลไวในหลกสตรสถานศกษา มาวเคราะหเพอจดทำ

เปนหนวยการเรยนร โดยมขนตอนในการสราง ๓ ขนตอน คอ กำหนดเปาหมาย กำหนดหลกฐาน

ทแสดงวาผเรยนบรรลเปาหมาย และออกแบบการจดประสบการณการเรยนร ซงมรายละเอยด

ในการดำเนนการ ดงน

ขนท ๑ กำหนดเปาหมาย ในการกำหนดเปาหมาย ผสอนจะตองพจารณาวา

ผเรยนควรรอะไร ควรมความเขาใจในเรองใด และควรทำอะไรไดบาง อะไรทควรคาแกการเรยนร

และควรมความเขาใจทยงยน

เปาหมายการจดการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

๒๕๕๑ หมายถงมาตรฐานการเรยนรและตวชวด ซงครประวตศาสตรพงทำความเขาใจ

โดยสามารถศกษาการวเคราะหตวชวดรายตวไดจากภาคผนวก นอกจากนการพจารณาหลอมรวม

ตวชวดตางๆ เขาดวยกนใหเปนความคดรวบยอด ซงก เปนเปาหมายการเรยนรท เปน

ความสามารถทผเรยนตองรและปฏบตได อนเปนภาพปลายทางทเราตองการใหเกดขนกบผเรยน

เปาหมายของการจดการเรยนรประวตศาสตรคงไมหยดอยเพยงการใหนกเรยนจดจำ

ขอมลจำนวนมาก และเลายอนใหมากทสด แตระดบทลมลกกวา คอ การเขาใจ การอธบาย

การตความ และสามารถนำความรนนไปประยกตใชในการสถานการณตางๆ ได

มครงหนง ครถามวา “นกเรยนควรจำเหตผลใหไดวา “โบสถ” “วหาร” และสถานท

สำคญทางศาสนามกหนหนาไปทางทศตะวนออก เนองจากเปนทศมงคลนน ถกตองหรอไม”

แสดงใหเหนวาเราไมควรมเปาหมายเพยงแค “ใหจำขอมล” แตควรไปใหยงกวา โดยอาจ

พจารณาโบสถ วหารในสถานทอนๆ เชน ซากโบสถวดกานโถง ทเวยงกมกาม กลบหนหนาไปทาง

ทศตะวนตก ปราสาทหนพมายหนหนาไปทศใต และบางทกพบวาไมไดสนใจเรองทศทาง

แตขนอยกบภมประเทศเปนตวกำหนดวาจะหนไปทางทศใด ประเดนเหลาน กนำไปสวาเปาหมาย

การเรยนรทลมลกกวางขวางกวาทงมตของการคดเชงวพากษและเชอมโยง

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ขนท ๒ กำหนดหลกฐานทแสดงวาผเรยนบรรลเปาหมาย วธการ Backward

Design กำหนดใหผสอนวางแผนการจดการเรยนรโดยคดถงหลกฐานทจะบงชวาผเรยนไดบรรล

เปาหมายการเรยนรทกำหนดไว ดวยวธการประเมนทหลากหลาย

เมอผสอนมความชดเจนในเปาหมายคณภาพของผ เรยนทตองการใหเกดขน

อยางชดเจนแลว คำถามตอไปคอ จะรไดอยางไรวาผเรยนบรรลเปาหมายการจดการเรยนรแลว

ซงถอเปนขนตอนในการวางแผนเกยวกบการวดและประเมนผลเพอตรวจสอบคณภาพผเรยนวา

๑) ผเรยนมความร ความสามารถตามเปาหมายของการจดการเรยนรหรอไม อยางไร

๒) ผ เรยนเกดสมรรถนะสำคญและคณลกษณะอนพงประสงคตามเปาหมาย

การจดการเรยนรหรอไม อยางไร

๓) มผลงานหรอชนงานอะไรทแสดงใหเหนวาผเรยนมความสามารถตามเปาหมาย

การจดการเรยนร และผเรยนตองแสดงออกอยางไรทแสดงวาความเกดสมรรถนะสำคญ

และคณลกษณะอนพงประสงค

๔) ความร ความสามารถหรอพฤตกรรมของผเรยนทปรากฏนนเพยงพอหรอไม

ในขนน ครผสอนควรมวธการ และเครองมอวดและประเมนการเรยนรทหลากหลาย

เพอเลอกใชใหเหมาะสมกบเปาหมายการเรยนรนนๆ โดยทวไป การประเมนผลการจดการเรยนร

มเปาหมาย ๓ ประการ คอ เพอรจกผเรยน เพอประเมนวธเรยนของผเรยน และเพอประเมน

พฒนาการของผเรยน ผสอนสามารถเลอกใชหรอคดคนวธการวดและประเมนผลใหเหมะสมกบ

จดมงหมายของการนำผลการประเมนไปใชเพอตอบสนองความตองการ ๓ ประการ ดงกลาว

ขางตน

การวดและการประเมนผลการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช ๒๕๕๑ ทงการประเมนผลการเรยนรกลมสาระการเรยนร การประเมนคณลกษณะ

อนพงประสงค และการประเมนผลการเรยนรทเกดจากการจดกจกรรมพฒนาผเรยนนน

มความเหมาะสมกบวธการและเครองมอวดและประเมนผลแบบไมเปนทางการ ขอมลทไดกจะเปน

ประโยชนในการพฒนาการเรยนรของผเรยนเปนรายบคคล ชวยใหผสอนเขาใจพฤตกรรม

ของผเรยนไดอยางลกซงกวา ทงยดหยนตามสถานการณตางๆ

ในเอกสาร “แนวปฏบตการวดและประเมนผลการเรยนรตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑” ไดเสนอแนะการประเมนแบบตางๆ ไว ดงน

๑. การสงเกตพฤตกรรม เปนการเกบขอมลจากการดการปฏบตของผเรยน โดย

ไมขดจงหวะการทำงานหรอการคดของผเรยน การสงเกตพฤตกรรมเปนสงททำไดตลอดเวลา

แตควรมวตถประสงคทชดเจนวา ตองการประเมนอะไร ควรสงเกตหลายครง หลายสถานการณ

เพอปองกนความลำเอยง ทงนอาจมเครองรวมดวย เชน สมดจดบนทก แบบมาตรประมาณคา

แบบตรวจสอบรายการ

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๒. การสอบปากเปลา เปนการใหผเรยนไดแสดงออกดวยการพด ตอบประเดน

เกยวกบการเรยนรตามมาตรฐาน รปแบบนผเรยนและผสอนมปฏสมพนธกนโดยตรง สามารถ

มการอภปราย โตแยง ขยายความ และปรบแกไขความคดเหนกนได

๓. การพดคย เปนการสอสารสองทางระหวางผสอนกบผเรยน สามารถดำเนนการ

เปนกลมหรอรายบคคลกได ใชในการตรวจสอบวาผเรยนเกดการเรยนรเพยงใด เปนขอมลสำหรบ

พฒนา

๔. การใชคำถาม การใชคำถามเปนเรองปกตมากในการจดการเรยนร แตควรเปน

คำถามททาทายใหผเรยนทำความเขาใจและเรยนรทลกซงขน

๕. การเขยนสะทอนการเรยนร (Journals) เปนรปแบบการบนทกการเรยนร

ทผเรยนเขยนทบทวนสงทตนเองรบรจากการเรยน แลวสะทอนการเรยนรของตนเองในลกษณะ

“นทานเรองนสอนใหรวา...” อาจเขยนในมตของความร กระบวนการ และเจตคตทไดจากการเรยน

นอกจากนยงสามารถใหผเขยนเขยนตอบกระทหรอขอคำถามของครทสอดคลองกบตวชวด

หรอเปาหมายการเรยนรทกำหนดไวได

๖. การประเมนการปฏบต เปนวธการประเมนงานหรอกจกรรมทผสอนมอบหมาย

ใหผเรยนปฏบตงานใหทราบถงผลการพฒนาของผเรยน การประเมนลกษณะน ผสอนตองเตรยม

สงสำคญ ๒ ประการ คอ ภาระงาน (tasks) หรอกจกรรมทจะใหผเรยนปฏบต เชน การทำ

โครงการ/โครงงาน การสำรวจ การนำเสนอ การสรางแบบจำลอง การทองปากเปลา การสาธต

การจดนทรรศการ การแสดงละคร เปนตน และเกณฑการใหคะแนน (Scoring Rubrics)

๗. การประเมนดวยแฟมสะสมงาน (Portfolio Assessment) เปนการเกบ

รวบรวมชนงานของผเรยนเพอสะทอนความกาวหนาและความสำเรจของผเรยน เชน แฟมสะสม

ผลงานทแสดงความกาวหนาของผเรยน ตองมผลงานในชวงเวลาตางๆ ทแสดงความกาวหนา

ของผเรยน หากเปนแฟมสะสมงานดเดนตองแสดงผลงานทสะทอนความสามารถของผเรยน

โดยผเรยนตองแสดงความคดเหนหรอเหตผลทเลอกผลงานนน เกบไวตามวตถประสงคของ

แฟมสะสมผลงาน แนวทางในการจดทำแฟมผลงาน มดงน

● กำหนดวตถประสงคของแฟมสะสมผลงานวาสะทอนความกาวหนาหรอ

ความสำเรจของผเรยนในเรองใด ดานใด ทงนอาจพจารณาจากตวชวด/

มาตรฐานการเรยนร

● วางแผนจดทำแฟมสะสมผลงานทเนนการจดทำชนงาน กำหนดเวลาของ

การจดทำแฟมสะสมผลงาน และเกณฑการประเมน

● จดทำแผนแฟมสะสมผลงานและดำเนนการตามแผนทกำหนด

● ใหผเรยนเกบรวบรวมชนงาน

● ใหมการประเมนชนงานเพอพฒนาชนงาน ควรประเมนแบบมสวนรวม ไดแก

ตนเอง เพอน ครผสอน ผปกครอง บคคลทเกยวของ

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

● ใหผเรยนคดเลอกชนงาน ประเมนตามชนงานตามเงอนไขทครผสอนและ

ผเรยนรวมกนกำหนด เชน ชนงานทยากทสด ชนงานทชอบทสด เปนตน

โดยดำเนนการเปนระยะอาจจะเปนเดอนละครงหรอบทเรยนละครงกได

● ใหผเรยนนำชนงานทคดเลอกแลวมาจดทำเปนแฟมทสมบรณ ซงควรประกอบดวย

หนาปก คำนำ สารบญ ชนงาน แบบประเมนแฟมสะสมงาน และอนๆ

ตามความเหมาะสม

● ผเรยนตองสะทอนความรสกและความคดเหนตอชนงานหรอแฟมสะสม

ผลงาน

● สถานศกษาควรจดใหผเรยนแสดงแฟมสะสมงานและชนงานเมอสนภาคเรยน/

ปการศกษา ตามความเหมาะสม

๘. การวดและประเมนดวยแบบทดสอบ เปนการประเมนตวชวดดานการรบร

ขอเทจจรง (knowledge) ผสอนควรเลอกใชใหตรงตามวตถประสงคของการวดและประเมนนนๆ

เชน แบบทดสอบเลอกตอบ แบบทดสอบถก-ผด แบบทดสอบจบค แบบทดสอบเตมคำ

แบบทดสอบความเรยง เปนตน ทงนแบบทดสอบทใชตองเปนแบบทดสอบทมคณภาพ มความ

เทยงตรง (Validity) และมความเชอมนได (Reliability)

๙. การประเมนความรสกนกคด เปนการประเมนคณธรรม จรยธรรม คณลกษณะ

และเจตคตทควรปลกฝงในการจดการเรยนร ซงการวดและประเมนผลเปนลำดบขนจากตำสดไป

สงสด ดงน

● ขนรบร เปนการประเมนพฤตกรรมทแสดงวารจก เตมใจ สนใจ

● ขนตอบสนอง เปนการประเมนพฤตกรรมทแสดงวาเชอฟง ทำตามอาสาทำ

พอใจทจะทำ

● ขนเหนคณคา (คานยม) เปนการประเมนพฤตกรรมทแสดงความเชอ

ซงแสดงออกโดยการกระทำหรอปฏบตอยางสมำเสมอ ยกยองชมเชย

สนบสนน ชวยเหลอ หรอทำกจกรรมทตรงกบความเชอของตน ทำดวย

ความเชอมนศรทธา และปฏเสธทจะกระทำในสงทขดแยงกบความเชอของตน

● ขนจดระบบคณคา เปนการประเมนพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม อภปราย

เปรยบเทยบ จนเกดอดมการณในความคดของตนเอง

● ขนสรางคณลกษณะ เปนการประเมนพฤตกรรมทมแนวโนมวาจะประพฤต

ปฏบตเชนนนอยเสมอในสถานการณเดยวกน หรอเกดเปนอปนสย

การประเมนผลดานจตพสย ควรใชการสงเกตพฤตกรรมการปฏบตเปนหลก และ

สงเกตอยางตอเนองโดยมการบนทกผลการสงเกต และอาจใชเครองมอการวดและประเมนผล

แบบอนๆ เพอใชในการรวบรวมขอมล เชน แบบตรวจสอบรายการ แบบวดเจตคต แบบวดเหตผล

เชงจรยธรรม แบบวดพฤตกรรมเชงจรยธรรม เปนตน

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๑๐. การประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) เปนการประเมนดวย

วธการทหลากหลายดงทกลาวมาแลวขางตน เพอใหไดผลการประเมนทสะทอนความสามารถ

ทแทจรงของผเรยน จงควรใชการประเมนการปฏบต (Performance Assessment) รวมกบ

การประเมนดวยวธการอน ภาระงาน (tasks) ควรสะทอนภาพความเปนจรงหรอใกลเคยงกบชวตจรง

มากกวาการปฏบตกจกรรมทวไป ดงนนการประเมนสภาพจรงจะตองออกแบบการจดการเรยนร

และประเมนผลไปดวยกน และกำหนดเกณฑการประเมน (Rubrics) ใหสอดคลองหรอใกลเคยง

กบชวตจรง

๑๑. การประเมนตนเองของผเรยน (Student Self-assessment) การประเมน

ตนเอง นบวาเปนทงเครองมอประเมนและเครองมอพฒนาการเรยนร เพราะทำใหผเรยนไดคด

ใครครวญวาไดเรยนรอะไร และผลงานนนทำไดดเพยงใด ทงยงสามารถชวยใหผเรยนไดเรยนร

ดวยตนเอง การใชเกณฑการประเมนทบงบอกความสำเรจของชนงาน/ภาระงาน และมาตรการ

การปรบปรงแกไขตนเอง เครองมอทใชในการประเมนตนเองมหลายรปแบบ เชน การอภปราย

การเขยนสะทอนผลงาน การใชแบบสำรวจ การพดคยกบผสอน เปนตน

๑๒. การประเมนโดยเพอน (Peer Assessment) เปนเทคนคการประเมนอก

รปแบบหนงทนาจะนำมาใชในการพฒนาผเรยนใหเขาถงคณลกษณะของงานทมคณภาพ

เพราะการทผเรยนจะบอกไดวางานชนนนเปนเชนไร ผเรยนตองมความเขาใจอยางชดเจนกอนวา

เขากำลงตรวจสอบประเดนใดในงานของเพอน ฉะนน ผสอนตองอธบายผลการเรยนทคาดหวง

ใหผเรยนทราบกอนทจะลงมอประเมน การทจะสรางความมนใจวาผเรยนเขาใจการประเมนรปแบบน

ควรมการฝกผเรยน โดยผสอนอาจหาตวอยางใหนกเรยนรวมกนตดสนวาควรประเมนอะไร

และควรใหคำอธบายเกณฑทบงบอกความสำเรจของภาระงานนน จากนนใหผเรยนประเมนงาน

ตามเกณฑทรวมกนสรางขน จากนนครตรวจสอบการประเมนของผเรยนและใหขอมลปอนกลบ

แกผเรยน

ขนท ๓ การออกแบบการจดประสบการณการเรยนร เมอผสอนเขาใจชดเจน

เกยวกบเปาหมายการเรยนร และหลกฐานเปนรปธรรมแลวเรมวางแผนการจดการเรยนร

โดยอาจตงคำถามสำหรบตนเอง ดงน

๑. ความรและทกษะอะไร จะชวยใหผเรยนมความสามารถตามเปาหมายทกำหนดไว

๒. กจกรรมอะไร จะชวยใหผเรยนไปสเปาหมายดงกลาว

๓. สอการสอนอะไร ถงจะเหมาะกบกจกรรมการเรยนรนนๆ

๔. การออกแบบโดยรวมสอดคลองและลงตวหรอไม

การออกแบบกจกรรมการเรยนรประวตศาสตรนน กจกรรมการเรยนรปกตท

ครผสอนมกใชกนมาก ไดแก การใหอานจากหนงสอ ตำรา หนงสออางอง แลวสรปรายงาน

เปนรปเลมหรอรายงานปากเปลา การเลาเรอง (Story Telling) เพอใหนกเรยนเหนภาพทเกดขน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ในประวตศาสตร การศกษาเรองราวจากบทความหรอใบงานทครเตรยมไวใหแลวตอบคำถาม

กจกรรมเหลานเปนกจกรรมทด ชวยใหผเรยนบรรลตามมาตรฐานการเรยนรของหลกสตรได

ทงสน ขนอยกบคณภาพของการใชวธการสอนนนๆ เปนสำคญ การใหนกเรยนตอบคำถาม

นอกจากถามเรองขอเทจจรงหรอขอมลในเรอง กควรมการถามคำถามทชวยใหนกเรยนไดคดมากขน

ใหแสดงความคดเหนและกระตนใหไปศกษาหาขอมลตางๆ มาสนบสนนความคดเหนของตนเอง

นอกจากกจกรรมการเรยนการสอนโดยทวไปแลว ครผสอนจำนวนหนงกมความพยายาม

นำนวตกรรมการสอนแบบตางๆ ทสงเสรมการจดการเรยนการสอนประวตศาสตรใหผเรยน

เกดความรกชาต ภาคภมใจในความเปนไทย และมทกษะกระบวนการคดขนสง ไดแก การใชหนงสอ

การตนประวตศาสตร การชมภาพยนตรประวตศาสตร นอกจากนในเอกสารฉบบนไดรวบรวม

ตวอยางการจดการเรยนรทผานการนำไปใชจรงของครผสอนในสวนท ๓ ของเอกสารน

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดดำเนนการพฒนาครผสอนใหมความร

ความเขาใจเกยวกบสาระประวตศาสตรในหลายมต ในดานการจดการเรยนร ไดมการสงเสรม

ใหครไดใชวธการสอนทจะชวยใหการจดการเรยนรมคณภาพมากขน ใน ๓ เรอง คอ

๑. การใชเอกสารและหลกฐานชนตนเปนสอ จากการดำเนนการพฒนาครผสอน

ประวตศาสตรไดมการนำเสนอใหครผสอนไดเหนความสำคญในการใชเอกสารและหลกฐานชนตน

ในฐานะทเปนสอการเรยนรอนทรงคณคาของการสอนประวตศาสตร ในระดบชนประถมอาจให

นกเรยนไดศกษา สบคนจากหลกฐานงายๆ เชน รปภาพเกาของคนในครอบครว จดหมายหรอ

โทรเลขทสะสมไว แผนปายประกาศตางๆ ขยายไปสเอกสารทางประวตศาสตรตางๆ ทผสอน

อาจตดบางตอนมาใชในการจดการเรยนการสอนได นอกจากนสำนกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐานไดเชญบคลากรในสงกดเขารวมประชมทางวชาการ “๑๐๐ เอกสารสำคญ : สรรพสาระ

ประวตศาสตรไทย” ท ดร.วนย พงศศรเพยร เมธวจยอาวโส เปนหวหนาโครงการ โดย

การสนบสนนของสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) มการรวมเลมบทความวจยเอกสาร

มาแลวหลายฉบบ เอกสารจากโครงการวจยนสามารถเลอกนำมาเปนสอการจดการเรยนรได

อยางด เนองจากมทงหลกฐานทเปนจารก เชน จารกพระธาตศรสองรก งานภาษา และ

วรรณกรรม เชน หนงสอหลกภาษาไทยของพระยาศรสนทรโวหาร (นอย อาจารยางกร) เอกสาร

ตางประเทศเกยวกบประวตศาสตรไทย เชน สยามชาต-สยามชนในรชสมยพระเจาปราสาททอง:

ภาพสะทอนจากจดหมายเหตไคสแบรต เฮก (Gijsbert Heeck) และเอกสารทเกยวกบ

ประวตศาสตรทองถน เชน “สมเดจฯ กรมพระยาดำรงราชานภาพเสดจไปตรวจราชการมณฑล

นครราชสมาและมณฑลอดรอสาน ร.ศ. ๑๒๕ (พ.ศ. ๒๔๔๙)” เปนตน

๒. การใชแหลงเรยนรทางประวตศาสตรเปนสอและแหลงเรยนร ในประเทศไทย

มสถานทสำคญตางๆ ทเปนแหลงเรยนร มทงพพธภณฑสถานแหงชาต พพธภณฑชมชน

แหลงโบราณสถาน ครผสอนสามารถเลอกใชเปนแหลงเรยนรทเชอมโยงกบบทเรยนในหองเรยน

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

โดยเนนการจดการเรยนรทใหความสำคญกบชมชนทนกเรยนอาศยอยในฐานะเปนแหลงเรยนร

ขนตนของนกเรยน ทนกเรยนควรมความรเกยวกบประวตศาสตร วฒนธรรม และสงแวดลอม

ทอยรอบตนเอง กอนทจะขยายไปสการเรยนรทอยไกลตวออกไป การจดการศกษาแนวน

เนนใหนกเรยนมสำนกเกยวกบสถานท (sense of place) ทมสวนรบผดชอบและใชความรทเรยนมา

ไปแกปญหาทเกดขนในชมชนทตนเองอย การเรยนรในลกษณะนจงรวมไปถงกจกรรมทใหผเรยน

ไดลงมอปฏบต (hand-on activities) และการเรยนรแบบโครงงาน (project-based learning)

๓. การทำโครงงานทางประวตศาสตร หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช ๒๕๕๑ กำหนดตวชวด ส ๔.๑ (๒) ระดบมธยมศกษาปท ๔-๖ กำหนดไววา

“สรางองคความรใหมทางประวตศาสตรโดยใชวธการทางประวตศาสตรอยางเปนระบบ” และ

สาระการเรยนรแกนกลางในสาระนระบชดเจนวา “ผลการศกษาหรอโครงงานทางประวตศาสตร”

โครงงานทางประวตศาสตร หมายถง กจกรรมการเรยนรทใหผเรยนไดสบคน

เรองราวในอดตในสงคมมนษยในพนทใดพนทหนง ชวงเวลาใดชวงเวลาหนง (มตของเวลา)

โดยใชวธการทางประวตศาสตร โดยทวไปการทำโครงงาน ไมวาจะเปนรายวชาใดกตาม

จะเปนกระบวนการศกษาคนควาของผเรยนทมลกษณะเฉพาะหลายประการ เรมตนคอ ประเดนเรอง

ทจะสบคน ตองมาจากความสนใจของผเรยน วธการทางประวตศาสตรประกอบดวยขนตอนหลก

๖ ขนตอน คอ (๑) ตงประเดนศกษา (๒) รวบรวมขอมลจากหลกฐาน (๓) วเคราะหตรวจสอบ

หลกฐาน (๔) การตความหลกฐาน (๕) การสงเคราะหขอมล และ (๖) การนำเสนอผลการศกษา

ผลทเกดขน คอ ผเรยนสามารถสรางองคความรใหมเกยวกบประวตศาสตร

แมวาโครงงาน หรอการจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนไดพฒนาตนเองใหงอกงาม

ในทกมตตามศกยภาพและความสนใจ แตครประวตศาสตรยงคงแสดงความหวงใยในขอมล

เนอหามากกวาทกษะกระบวนการ และการสรางเจตคตทถกตองตอความเปนไทย วฒนธรรมไทย และ

ภมปญญาไทย สวนศกษานเทศกผรบผดชอบประวตศาสตร กยงคงผกมดตวเองกบกรอบแนวคด

ทางการศกษา ทฤษฎ และรปแบบทตายตว ขณะทบรบทของสงคมในแตละพนทแตกตางกน

ตามสภาพแวดลอมและเวลา ซงเปนเอกลกษณเฉพาะตว

เรานาจะยอนกลบมาพจารณาการใช วธการทางประวตศาสตร ในโครงงาน

ประวตศาสตรใหชดเจน

อนทจรง วธการทางประวตศาสตรนน หลกสตรกำหนดใหฝกทกษะกระบวนการ

สบคนเรองราวตามขนตอนของวธการทางประวตศาสตรตงแตชน ป.๑ (สอบถามและเลาเรอง)

และฝกฝนตอเนองทกชนปจนถงชน ม.๓ “ใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวตางๆ

ทตนสนใจ” และ ม.๔-๖ ทให “ใชวธการทางประวตศาสตรสรางองคความรใหมในโครงงาน

ทางประวตศาสตร”

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สำหรบวธการทางประวตศาสตรนน แตเดมผศกษาประวตศาสตรในระดบปรญญาโท

ขนไป จะใชทกขนตอนเปนกระบวนการหลกในการสบคนเรองราวในอดตทตนตงประเดนศกษา

“อะไร ทไหน ชวงเวลาใด” โดยสวนใหญเนนอยทการวเคราะหเอกสารทเกยวของกบเรองทจะ

ศกษาใหครอบคลมครบถวน สวนหลกฐานอนๆ นนมกใชเปนสาระประกอบเพอตรวจสอบ

ความถกตองของเอกสาร เชน หลกฐานทางศลปกรรม พธกรรม สถานทจรง การสมภาษณบคคล

เปนตน

ในปจจบนวธการทางประวตศาสตร ไดเปน “ทกษะกระบวนการ” หนงในการเรยนร

ประวตศาสตร เชนเดยวกบทกษะในการคดวเคราะห การสรป การตความ และทกษะอนๆ

ทหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ และหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช ๒๕๕๑ ไดกำหนดใหผเรยนไดเรยนรในทกชนปตอเนองจนจบหลกสตร โดยแตละ

ชนปจะไดฝกฝนทกษะแตละขนตอน (ไมใชทกขนตอน) ดงน

ป.๑ : สอบถามและเลาเรองประวตความเปนมาของตนเองและครอบครว

ป.๒ : ใชหลกฐานทเกยวของกบตนเองและครอบครว ลำดบเหตการณทเกดขน

ป.๓ : ระบหลกฐาน และแหลงขอมลเกยวกบโรงเรยนและชมชน และลำดบ

เหตการณสำคญทเกดขน

ป.๔ : แยกแยะประเภทหลกฐานทใชในการศกษาความเปนมาของทองถน

ป.๕ : สบคนความเปนมาของทองถนโดยใชหลกฐานทหลากหลาย รวบรวมขอมล

จากแหลงตางๆ และแยกแยะความแตกตางระหวางความจรงกบขอเทจจรง

เกยวกบเรองราวในทองถน

ป.๖ : อธบายความสำคญของวธการทางประวตศาสตร (อยางงายๆ) และนำเสนอ

ขอมลจากหลกฐานทหลากหลายในการทำความเขาใจเรองราวในอดต

ม.๑ : นำวธการทางประวตศาสตรมาใชศกษาเหตการณทางประวตศาสตร (สโขทย)

ม.๒ : ประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน วเคราะหความแตกตางระหวาง

ความจรงกบขอเทจจรง และเหนความสำคญของการตความหลกฐาน

ทางประวตศาสตร (อยธยากบธนบร)

ม.๓ : ใชวธการทางประวตศาสตร วเคราะหเหตการณสำคญ (รตนโกสนทร) และ

ในการศกษาเรองราวตางๆ ทตนสนใจ

ม.๔-๖ : สรางองคความรใหมทางประวตศาสตร โดยใชวธการทางประวตศาสตร

อยางเปนระบบ (ผลการศกษาหรอโครงงานทางประวตศาสตร)

โครงงานทางการศกษา เปนรปแบบหนงของการจดการเรยนร ทผเรยนตองนำความร

จากกลมการเรยนรตางๆ มาบรณาการ เพอกำหนดแผนการทำงาน และสรางสรรคงานขน

แมวาโครงงานมหลายประเภท แตโครงงานทางประวตศาสตร จะมลกษณะของการสบคนสำรวจ

และรวบรวมขอมล ไดเพยงประเภทเดยวเทานน

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การออกแบบการเรยนร ตองวเคราะหความสมพนธของมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

ทสามารถนำมาจดกจกรรมการเรยนรรวมกนได โดยหนวยการเรยนรควรมองคประกอบสำคญ

คอ ๑) ชอหนวยการเรยนร ๒) มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ๓) สาระสำคญ/ความคดรวบยอด

๔) สาระการเรยนร ทงสาระการเรยนรแกนกลาง และสาระการเรยนรทองถน (ถาม) ๕) สมรรถนะ

สำคญของผเรยน ๖) คณลกษณะอนพงประสงค ๗) ชนงาน/ภาระงาน ๘) การวดและประเมนผล

๙) กจกรรมการเรยนร ๑๐) สอ/แหลงเรยนร และ ๑๑) เวลาเรยน/จำนวนชวโมง

โดยรายการท ๑)-๖) เปนเปาหมายการเรยนร รายการ ๗)-๘) เปนหลกฐาน

ของการเรยนร และรายการท ๙)-๑๑) เปนกจกรรมการเรยนร ซงมแนวในการสราง ดงน

๑. ชอหนวยการเรยนร

การกำหนดชอของหนวยการเรยนร ตองสะทอนใหเหนถง สาระสำคญหรอ

ประเดนสำคญในหนวยการเรยนรนนๆ ซงชอหนวยการเรยนร ควรมลกษณะสำคญ คอ มความ

นาสนใจ โดยอาจเปนประเดนปญหา ขอคำถาม หรอขอโตแยงทสำคญ สอดคลองกบชวตประจำวน

และสงคมของผเรยน และตองเหมาะสมกบวย ความสนใจและความสามารถของผเรยน

๒. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

ในการจดทำหนวยการเรยนรนน มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ทนำมาจดทำเปน

หนวยการเรยนรตองมความสอดคลอง สมพนธกนและนำมาจดกจกรรมการเรยนรรวมกนได

ประการสำคญ ผเรยนตองไดรบการพฒนาครบถวนตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดนนๆ

๓. สาระสำคญ/ความคดรวบยอด

ในการเขยนสาระสำคญหรอความคดรวบยอดจะไดมาจากการวเคราะห สงเคราะห

แกนความรในสาระการเรยนรทผเรยนจะไดรบจากการจดกจกรรมการเรยนรตามมาตรฐาน

การเรยนร/ตวชวด ซงวธเขยนควรเขยนใหสน กระชบ ไดใจความสมบรณครบถวน แนวการเขยน

มหลกการงายๆ ในการเขยน คอ ตอบคำถามวาเรองทจะเรยนร เปน อะไร (อยาใชคำวา “คอ”

หรอ “หมายถง” ซงจะกลายเปนเนอหา) และหรอมความสำคญอยางไร (เรยนแลวจะไดอะไร)

๔. สาระการเรยนร

สาระการเรยนรทนำมาใชในการจดกจกรรมการเรยนรในหนวยการเรยนร

ตามตวชวด ประกอบดวย สาระการเรยนรแกนกลางและสาระการเรยนรทองถน (ถาม)

๕. สมรรถนะสำคญของผเรยน

สมรรถนะสำคญของผเรยน สามารถวเคราะหไดจากสมรรถนะสำหรบผเรยน

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ และทกษะ/กระบวนการ

ตามธรรมชาตวชาทนำมาในการจดกจกรรมการเรยนร

�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๖. คณลกษณะอนพงประสงค

สามารถวเคราะหไดจากคณลกษณะอนพงประสงคของหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ เปนไปตามจดเนนของเขตพนทการศกษา สถานศกษา

และกลมสาระการเรยนร

๗. ชนงาน/ภาระงาน

ชนงาน/ภาระงานทกำหนด ตองสะทอนถงความสามารถของผเรยนจากการใช

ความรและทกษะทกำหนดไวในหนวยการเรยนรทสอดคลองกบตวชวด

ชนงาน/ภาระงาน เปนสงทครกำหนดหรอครผสอนและผเรยนรวมกนกำหนดขน

เพอใหผเรยนไดลงมอปฏบตในแตละหนวยการเรยนร ชนงาน/ภาระงาน ตองแสดงใหเหนถง

พฒนาการในการเรยนรของผเรยน และเปนรองรอยหลกฐานแสดงวาผเรยนมความรและทกษะ

ถงมาตรฐานและตวชวดทกำหนดไวในหนวยการเรยนร ชนงาน/ภาระงาน อาจเกดขนไดใน

ระหวางการจดการเรยนการสอน และชนงาน/ภาระงานรวบยอดทแสดงใหเหนวาผเรยนไดนำ

ความรและทกษะทไดจากการเรยนรในหนวยการเรยนรนนออกมา

ตวอยางชนงาน

● รายงาน เรยงความ จดหมาย โคลงกลอน หนงสอเลมเลก แผนภาพ

แผนผง แผนภม ภาพวาด กราฟ ตาราง งานประดษฐ งานแสดงนทรรศการ

หนจำลอง แฟมสะสมงาน ฯลฯ

ตวอยางภาระงาน

● การพดรายงานปากเปลา การอภปราย การอาน กลาวรายงาน โตวาท

รองเพลง เลนดนตร การเคลอนไหวรางกาย ฯลฯ

ตวอยางงานทผสมผสานกนระหวางชนงาน/ภาระงาน

● โครงงาน การทดลอง การสาธต ละคร วดทศน ฯลฯ

๘. การวดและประเมนผล

การวดและการประเมนผล ควรกำหนดใหครอบคลมทงระหวางการจดกจกรรม

การเรยนรและเมอสนสดกจกรรมการเรยนร การกำหนดวธการวดและประเมนผล ตลอดจน

เกณฑการประเมน ตองเชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดทกำหนดในหนวยการเรยนร

ครผสอนและผเรยนควรตกลงรวมกนสรางเกณฑการประเมนชนงาน/ภาระงาน หรอการปฏบตงาน

เพอเปนแนวทางในการประเมนคณภาพผเรยน

�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๙. กจกรรมการเรยนร

กจกรรมการเรยนรเปนเครองมอทสำคญ การทผเรยนจะบรรลเปาหมายการเรยนร

หรอไมขนอยกบการจดกจกรรมการเรยนร จงตองจดกจกรรมใหครอบคลมดวยการนำเทคนค

วธการจดการเรยนร ซงจะนำผเรยนไปสการสรางชนงาน/ภาระงาน และสอดแทรกดวยการใช

ทกษะ (สมรรถนะสำคญของผ เรยน) กระบวนการตามธรรมชาตวชา และคณลกษณะ

ทพงประสงค ทกำหนดไวในหนวยการเรยนร และประเดนสำคญในกจกรรมการเรยนร

ตองมความหลากหลายและยดผเรยนเปนสำคญ

๑๐. สอ/แหลงเรยนร

สอและแหลงเรยนร คอ แหลงทจะชวยสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร ทำหนาท

ถายทอดความร ความเขาใจ ความรสก เพมพนทกษะประสบการณ กระตนใหผเรยนเปน

ผแสวงหาความรดวยตนเองจนเกดการพฒนาดานตางๆ ทงดานความร ทกษะกระบวนการ

และเจตคตหรอคานยม

๑๑. เวลาเรยน/จำนวนชวโมง

เวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนรในแตละหนวยการเรยนร จะตองวเคราะห

ความเหมาะสมกบการจดกจกรรมการเรยนร จะตองวเคราะหความเหมาะสมกบการจดกจกรรม

การเรยนรใหสอดคลองกบจำนวนมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ทปรากฏในหนวยการเรยนรจาก

โครงสรางรายวชา

อยางไร...จงจะเปนหนวยการเรยนรประวตศาสตรทด

หนวยการเรยนรประวตศาสตรทผสอนสรางขน จะเปนหนวยการเรยนทมมาตรฐาน

และองมาตรฐานการเรยนร ๑๐ มขอสงเกต ดงน

๑. มาตรฐานการเรยนรหรอตวชวดในหนวยมความเชอมโยงกน

๒. มาตรฐานการเรยนรหรอตวชวดกบชนงานหรอภาระงานของผเรยนมความ

สอดคลองกน

๓. มาตรฐานการเรยนรหรอตวชวดกบวธการประเมนและเกณฑการประเมนมความ

สอดคลองกน

๔. มาตรฐานการเรยนรหรอตวชวดกบกจกรรมการเรยนรมความสอดคลองกน

๕. มาตรฐานการเรยนรหรอตวชวดกบสอ แหลงการเรยนรมความสอดคลองกน

๖. ชนงานหรอภาระงานของผเรยนกบวธการประเมนและเกณฑการประเมนมความ

สอดคลองกน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๗. ชนงานหรอภาระงานของผเรยนกบกจกรรมการเรยนรมความสอดคลองกน

๘. ชนงานหรอภาระงานของผเรยนกบสอ แหลงการเรยนรมความสอดคลองกน

๙. กจกรรมการเรยนรกบสอ แหลงการเรยนรมความสอดคลองกน

๑๐. หนวยการเรยนรสามารถนำไปจดการเรยนรใหกบผเรยนไดจรง

จากผลการพจารณาหนวยการเรยนรประวตศาสตรทผานมา ไดขอคนพบตางๆ ตามท

คณะกรรมการพฒนาการเรยนรประวตศาสตรใหขอเสนอแนะในการพจารณาในการจดทำ

หนวยการเรยนร ดงน

๑) มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ไมสอดคลองกบวธสอน และเนอหาทใชในการจด

กจกรรมการเรยนร

๒) เวลาเรยน ทใชจดกจกรรมนอยเกนไปสำหรบเนอหาทใชสอน

๓) กจกรรมการเรยนการสอนสวนใหญยงยดการอานเอกสาร เชน ใบความร หนงสอ

อานเพมเตมทครทำใหแลวตอบคำถาม ซงเนนความร ความจำ ความเขาใจในเนอหา ควรม

ขนตอนการสอนทใชวธการทางประวตศาสตร และมรายละเอยดของแตละขนตอน

๔) เอกสารทครทำขาดการอางอง ถามการอางองจะใชเวบไซตเปนสวนใหญ ซงสวนหนง

เปนขอมลทคลาดเคลอนและยงไมมการใชเอกสารชนตน (ทงทเปนนกเรยนระดบมธยมศกษา)

๕) ขอมลทครใชสอน ใชตงคำถาม ในเอกสารประกอบการสอน พบขอมลทลาสมย

มขอมลทผดพลาด และครจะใชขอมลทควาไดทงหมด โดยไมมการตรวจสอบความถกตอง

๖) ครยงเนนหนวยการเรยนรทมแบบทดสอบกอน-หลงเรยน ซงเนนความรความจำ

ขอมล ทำใหขาดการเนนทกษะกระบวนการ เชน การคดวเคราะห การสรป การตความ และ

ทสำคญไมสามารถสรางเจตคตคานยม

๗) ครยงมความเขาใจผดเกยวกบโครงงาน เชน ใหนกเรยนไปทศนศกษา และแบง

กลมคนควากเรยกวาโครงงาน การสำรวจภมปญญาในทองถนแลวกลบมาทำรายงาน กเรยกวา

โครงงานสำรวจทองถน

อยางไรกตามในชวงระยะเวลาทผาน เปนชวงเปลยนผานทเรมมการใชหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ครผสอนประวตศาสตรตางทบทวนประสบการณ

การออกแบบการเรยนรเดมเพอปรบรปแบบ และวธการออกแบบหนวยการเรยนร ทงนหลกการ

ออกแบบการเรยนรยงคงเดม จะตางตรงรายละเอยดบางสวนเทานน หากในแงของคณภาพ

การออกแบบการเรยนรกยงอยในเสนทางพฒนากนอยางตอเนอง ซงครผสอนจำเปนตองเรยนร

เกยวกบมโนทศนสำคญ (Key Concept) ทอยในตวชวดและสาระการเรยนร รวมทงกระบวนการ

จดการเรยนรสำคญของสาระประวตศาสตร

ตวอยางหนวยการเรยนร

❖ หนวยการเรยนรประวตศาสตร ระดบประถมศกษา (ชนประถมศกษาปท ๑)

❖ หนวยการเรยนรประวตศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน (ชนมธยมศกษาปท ๑)

❖ หนวยการเรยนรประวตศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลาย (ชนมธยมศกษาปท ๔)

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยางหนวยการเรยนรระดบประถมศกษา

โครงสรางรายวชา

ชอ รายวชา ส๑๑๑๐๒ ประวตศาสตร

ชนประถมศกษาปท ๑ เวลา ๔๐ ชวโมง

หนวย มาตรฐาน/ เวลา นำหนก ชอหนวย สาระสำคญ/ความคดรวบยอด ท ตวชวด (ชม.) คะแนน

๑ กาลเวลา ส ๔.๑ ป.๑/๑ การเรยนรเกยวกบวน เดอน ป และการนบ ๗ ๑๐

ส ๔.๑ ป.๑/๒ ชวงเวลาในระบบสรยคตและจนทรคต

ลำดบเหตการณของตนเองและครอบครว

สามารถนำไปใชในการดำเนนชวตประจำวน

๒ ครอบครว ส ๔.๑ ป.๑/๓ การไดรจกตนเอง ครอบครว การเปลยนแปลง ๘ ๑๔

ของเรา ส ๔.๒ ป.๑/๑ ของสภาพแวดลอมของสงของ เครองใช

ส ๔.๒ ป.๑/๒ และการดำเนนชวตและเหตการณสำคญ

ทงในอดตและปจจบน รวมทงสาเหตและ

ผลกระทบดงกลาวทำใหไดแนวทางใน

การแกปญหาในการดำเนนชวต

๓ รกถนตน ส ๔.๓ ป.๑/๒ คณคาและประโยชนของแหลงวฒนธรรม ๑๐ ๑๖

ส ๔.๓ ป.๑/๓ ในชมชนกอใหเกดความรกและภาคภมใจ

ในทองถนตน

๔ รกภมใจ ส ๔.๓ ป.๑/๑ ความสำคญของสญลกษณทสำคญของ ๑๓ ๓๐

ในชาตไทย ส ๔.๓ ป.๑/๓ ชาตไทยเกยวกบชาต ศาสนา และ

พระมหากษตรย ซงเปนเอกลกษณทำใหเกด

ความรกและภาคภมใจในชาตไทย

รวมระหวางป ๓๘ ๗๐

ปลายภาค ๒ ๓๐

รวม ๔๐ ๑๐๐

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

หนวยการเรยนรท ๓

หนวยการเรยนรท ๓ รกถนตน

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

รายวชา ส๑๑๑๐๒ ประวตศาสตร ระดบชนประถมศกษาปท ๑ เวลา ๑๐ ชวโมง

ผสอน………………………………………โรงเรยน……………………………………………….

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด

ส ๔.๓ ป.๑/๒ บอกสถานทสำคญซงเปนแหลงวฒนธรรมในชมชน

ส ๔.๓ ป.๑/๓ ระบสงทตนรกและภาคภมใจในทองถน

สาระสำคญ/ความคดรวบยอด

คณคาและประโยชนของแหลงวฒนธรรมในชมชนกอใหเกดความรกและภาคภมใจ

ในทองถน

สาระการเรยนร

สาระการเรยนรแกนกลาง

๑. ตวอยางของแหลงวฒนธรรมในชมชนทใกลตวนกเรยน เชน วด ตลาด พพธภณฑ

มสยด โบสถครสต โบราณสถาน โบราณวตถ

๒. คณคาและความสำคญของแหลงวฒนธรรมในชมชนในดานตางๆ เชน เปนแหลง

ทองเทยว เปนแหลงเรยนร

๓. ตวอยางสงทเปนความภาคภมใจในทองถน เชน สงของ สถานท ภาษาถน

ประเพณ และวฒนธรรม ฯลฯ ทเปนสงทใกลตวนกเรยน และเปนรปธรรมชดเจน

๔. คณคาและประโยชนของสงตางๆ เหลานน

สาระการเรยนรทองถน

แหลงวฒนธรรมในชมชนทใกลตวนกเรยน เชน วด ตลาด พพธภณฑ มสยด โบสถ

ครสต โบราณสถาน โบราณวตถ

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สมรรถนะสำคญของผเรยน

๑. ความสามารถในการสอสาร

๒. ความสามารถในการคด

๓. ความสามารถในการแกปญหา

คณลกษณะอนพงประสงค

๑. มวนย

๒. ใฝเรยนร

๓. รกความเปนไทย

๔. มงมนในการทำงาน

ชนงาน/ภาระงาน

๑. แผนผงความคด

๒. เขยนเรองประกอบภาพ

๓. การเลาเรองหรอวาดภาพสงทประทบใจ

การวดและประเมนผล

๑. วธการ

๑.๑ ตรวจผลงาน

๑.๒ สงเกต

๒. เครองมอ

๒.๑ แบบตรวจผลงาน

๒.๒ แบบสงเกต

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๓.๒ การวาดภาพประทบใจ

ระดบคณภาพ ประเดนการประเมน ๓ ๒ ๑

สามารถบอกสถานทสำคญ

ในชมชนของตนเองได

มากกวา ๑-๒ ชอ

บอกประโยชนของแหลง

วฒนธรรมในชมชนของ

ตนเองไดแตไมสอดคลอง

กบแหลงทศกษา

สามารถบอกสถานทสำคญ

ในชมชนของตนเองได

๓-๕ ชอ

บอกประโยชนของแหลง

วฒนธรรมในชมชนของ

ตนเองไดสอดคลองกบ

แหลงทศกษาไดบาง

แตไมครอบคลมสมบรณ

สามารถบอกสถานทสำคญ

ในชมชนของตนเองได

มากกวา ๕ ชอ

บอกประโยชนของแหลง

วฒนธรรมในชมชนของ

ตนเองไดสอดคลองกบ

แหลงทศกษาและ

ครอบคลมสมบรณ

๑. การบอกสถานทสำคญ

ทเปนแหลงวฒนธรรม

๒. ประโยชนและคณคา

ของแหลงวฒนธรรม

ในชมชน

ระดบคณภาพ ประเดนการประเมน ๓ ๒ ๑

วาดภาพทประทบใจได

วาดภาพทประทบใจและ

เขยนชอเรองทสอดคลอง

กบภาพ

วาดภาพทประทบใจ

เขยนชอเรองทสอดคลอง

กบภาพและเขยนขอความ

ประทบใจของตนเองได

ชดเจน

วาดภาพประทบใจ

๓.๓ การพดนำเสนอ

ระดบคณภาพ ประเดนการประเมน ๓ ๒ ๑

ลำดบเรองราววกวน

หรอนำเสนอไมได

เลาเรองราวเกยวกบ

สถานท สงของทพบเหน

และประทบใจได

แตไมชดเจน

เลาเรองไดเหมาะสม

ไมวกวน ตรงประเดน

เกยวกบสถานท สงของ

ทพบเหนและประทบใจ

เลาเรอง

๓. เกณฑการประเมน

๓.๑ แผนผงความคด

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

กจกรรมการเรยนร

ขนกระตกกระตนใหสนใจเรองทเรยน

๑. นกเรยนรวมกจกรรมทายภาพปรศนา “สถานทสำคญทเปนแหลงวฒนธรรม

ในชมชน” เชน ภาพวด ภาพตลาด ภาพโบราณสถาน ภาพโบราณวตถ ฯลฯ โดยคำถาม

“อะไรเอย”

ขนสรางความตระหนกใหเหนคณคาและความสำคญของเรองทเรยน

๒. ครและนกเรยนรวมกนสนทนาในประเดน “ประสบการณเดมเกยวกบสถานท

สำคญทเปนแหลงวฒนธรรม” พรอมทงบอกความสำคญจากภาพทนกเรยนทายภาพปรศนา

โดยสรปความสำคญของสถานทนนๆ เชน

- ภาพทด คอภาพอะไร

- นกเรยนเคยไปหรอไม และไปทำอะไร

- ในหมบานของนกเรยนมสถานทหรอสงนนหรอไม

๓. ครสรปใหเหนความสำคญของสถานทท เปนแหลงวฒนธรรม ประเพณ

หรอสงของในประเดนสนทนา จากนนครสอบถามความสนใจของนกเรยนวา อยากไปดสงใด

โดยใหนกเรยนแสดงความคดเหน และลงมตจดลำดบความสนใจมากทสดและรองลงมา

๔. แบงนกเรยนเปนกลม โดยใหกำหนดบทบาทหนาท และการเตรยมตวเพอไปเรยนร

นอกโรงเรยน เกยวกบสถานทสำคญทเปนแหลงวฒนธรรมตามลำดบความสนใจมากทสดกอน

ขนตรตรองและวเคราะหเรองราวทเกยวของ

๕. ครและนกเรยนรวมกนวางแผนศกษาสถานทสำคญทเปนแหลงวฒนธรรม

ตามใบงานท ๑ : ชวนกนคด โดยมขนตอน ดงน

- ตงประเดนคำถามสงทอยากร

- กำหนดวธการศกษาหาคำตอบในสงทอยากร (สงเกต/สมภาษณ/วาดรป)

ตามหวขอทนกเรยนอยากร (ใคร ทำอะไร ทไหน เมอไร)

- กำหนดผรบผดชอบในแตละกจกรรม วน เดอน ป ทไปศกษาและเตรยม

คำถาม

ตวอยาง ประเดนคำถามเกยวกบสงทตองการร ทนกเรยนแตละกลมตองเตรยม

- สงทพบเปนอะไร หรอชออะไร

- ตงอยทไหน

- ใครเปนคนสราง

- สรางตงแตเมอไร

- มความสำคญอยางไร (มประโยชนอะไรบาง)

- มเรองราวเหตการณเกยวของ อะไรเกดขนบาง

- เหตการณทเกดขนมผลตอคนในปจจบนอยางไร

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ขนตรวจสอบและตอบสนองการเรยนร

๖. ครพานกเรยนแตละกลมออกไปสำรวจ/ศกษาแหลงเรยนรตามทวางแผนไว และ

บนทกลงในใบงานท ๒ : รวมกนทำ

๗. นกเรยนแตละกลม รวมกนทบทวนประเดนทไดไปศกษานอกสถานท ดงน

- ชอ สถานทสำคญทเปนแหลงวฒนธรรมทไดไปศกษามา

- มความสำคญอยางไร (อดต/ความสำคญในปจจบน)

- สงทประทบใจ

ขนตลบคดนำสงทไดเรยนรมาสรางสรรคประโยชน

๘. ใหนกเรยนนำความรทได จดทำชนงาน ดงน

- สรปเปนแผนผงความคดในใบงานท ๓ ผงความคด และสงตวแทนนำเสนอ

หนาชน

- วาดภาพทนกเรยนประทบใจ และเขยนชอและขอความทประทบใจ

ในใบงานท ๔

สอและแหลงเรยนร/ภมปญญา

๑. ภาพสถานทสำคญในชมชน

๒. แหลงเรยนรในชมชน/สถานทสำคญ/แหลงวฒนธรรมในชมชน

๓. ภมปญญาทองถน

๔. กจกรรมทายภาพปรศนา

๕. ใบงานท ๑-๔

๖. แบบสงเกตพฤตกรรมนกเรยน

�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

กจกรรม : ทายภาพปรศนาสถานทสำคญในชมชน

ชนประถมศกษาปท ๑ เวลา ๑๐-๑๕ นาท

วตถประสงค

เพอใหนกเรยนรจกสถานทสำคญทเปนแหลงวฒนธรรมของชมชน

สอ-อปกรณ

ภาพสถานทสำคญทเปนแหลงวฒนธรรมของชมชน เชน โบราณสถาน ตลาด

ศาสนสถาน (วด มสยด โบสถ)

วธการ

๑. แบงนกเรยนเปนกลมๆ (ตามความเหมาะสม ตามจำนวนภาพทครเตรยมมา)

๒. ครตดภาพสถานทสำคญท เปนแหลงวฒนธรรมของชมชนหนาหอง/บอรด

โดยควำภาพไว

๓. แตละกลมสงตวแทนเลอกภาพ ๑ ภาพ และเปดภาพพรอมทงใหนกเรยนบอกวา

สถานทในภาพคอสถานทใด (บอกชอสถานทนน)

๔. สมาชกในหองชวยกนเฉลยวาสถานทในภาพเปนสถานทใด กลมใดบอกไดถกตอง

ใหตบมอชมเชยและถามนกเรยนทตอบไมถก คร นกเรยนรวมกนเฉลยใหฟง

๕. ปฏบตกจกรรมในขอ ๓-๔ จนหมดภาพทครเตรยมมา

กจกรรมเพมเตม

ครและนกเรยนรวมกนเลาประสบการณเดมเกยวกบภาพสถานทสำคญทเปนแหลง

วฒนธรรมของชมชนและการดแลรกษาสถานทนนๆ

�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

ใบงานท ๑

ชวนกนคด

สงทหนตองทำ ใหนกเรยนวางแผนการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบสถานทสำคญทไปเรยนร

และบนทกลงในแบบทกำหนดให

ตวอยาง วธการบนทก (กรณศกษาวด)

(ตวอยาง)

แบบบนทกของนกเรยน

สมาชกกลมท…………….

๑. .........................................................................................................

๒. .........................................................................................................

๓. .........................................................................................................

๔. .........................................................................................................

๑๕ พ.ค. ๕๓

- สงเกตดจากปายชอวด

- สอบถาม

วดนชออะไร

สงทอยากร ทำอยางไรจงจะร ผรบผดชอบ วน เดอน ป

๑๕ พ.ค. ๕๓

ด.ช.ณรงค เรยนด - สงเกตดจากปายชอวด

- สอบถาม

วดนชออะไร

สงทอยากร ทำอยางไรจงจะร ผรบผดชอบ วน เดอน ป

ด.ช.ณรงค เรยนด

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

ใบงานท ๒ รวมกนทำ

สงทหนตองทำ ใหนกเรยนบนทกสงทไดไปศกษาเรยนรลงในแบบทกำหนด

ตวอยาง วธการบนทก (กรณศกษาวด)

วดชอ วดโคกหมอ (ตามชอวดทศกษา)

หมท ๓ ตำบลโพธเกาตน อำเภอเมอง

จงหวดลพบร

วดนชออะไร

อยทไหน

สงทอยากร คำตอบทได

สงทอยากร คำตอบทได

แบบบนทกสำหรบนกเรยน

สมาชกกลมท…………….

๑. .........................................................................................................

๒. .........................................................................................................

๓. .........................................................................................................

๔. .........................................................................................................

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

ใบงานท ๓

ผงความคด

สงทหนตองทำ ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนสรปเปนแผนผงความคด และสงตวแทนนำเสนอ

หนาชน

ชอ

..........................................

..........................................

ประโยชน/ความสำคญในอดต

๑. ..........................................

๒. ..........................................

๓. ..........................................

๔. ..........................................

ประโยชน/ความสำคญในปจจบน

๑. ..........................................

๒. ..........................................

๓. ..........................................

๔. ..........................................

สงทประทบใจ

๑. ....................................................

๒. ....................................................

๓. ....................................................

๔. ....................................................

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

ใบงานท ๔

วาดภาพประทบใจ

สงทหนตองทำ ใหนกเรยนวาดภาพสถานททประทบใจจากการไปศกษานอกสถานท เขยนชอสถานทนน

และเขยนขอความประทบใจ

ชอ..........................................................................................

ความประทบใจ................................................................................................................................

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

แบบสงเกตพฤตกรรมนกเรยน

แบบสงเกตพฤตกรรมนกเรยน ชน ป.๑ โรงเรยน………………………

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม หนวยการเรยนรท ๓ เรอง รกถนตน

คำชแจง ใหทำเครองหมายถก ✓ในชองทตรงกบความเปนจรง

๕ หมายถง มากทสด ๔ หมายถง มาก

๓ หมายถง ปานกลาง ๒ หมายถง นอย

๑ หมายถง นอยทสด

มควา

มตงใ

จในก

ารทำ

งาน

รวมก

นวาง

แผนท

ำงาน

ในกล

ม

และร

บผดช

อบงา

นทได

รบมอ

บหมา

ย

อดทน

ตอปญ

หาอป

สรรค

ทพบ

สนใจ

ซกถ

าม ช

างสง

เกต

และแ

สวงห

าควา

มร

ใชภา

ษาไท

ยไดเ

หมาะ

สมกบ

วย

รายการประเมน

ชอ-สกล

ผาน/ รวม ไมผาน

๕ ๕ ๕ ๕ ๕ ๒๕

๑.

๒.

๓.

๔.

๕.

ฯลฯ

เกณฑการตดสน

นกเรยนไดคะแนนรอยละ ๘๐ ขนไปถอวาผาน (๒๐ คะแนนขนไป)

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยางหนวยการเรยนรระดบมธยมศกษาตอนตน

โครงสรางรายวชา

ชอ รายวชา ส๒๑๑๐๑ ประวตศาสตร ภาคเรยนท ๑

ชนมธยมศกษาปท ๑ จำนวน ๐.๕ หนวยกต เวลา ๒๐ ชวโมง

หนวย มาตรฐาน/ เวลา นำหนก ชอหนวย สาระสำคญ/ความคดรวบยอด ท ตวชวด (ชม.) คะแนน

๑ ประวตศาสตร ส ๔.๑ เวลา ชวงเวลา และการเทยบ ๖ ๒๕

บนเสนแบงเวลา ม.๑/๑ ศกราชมความสำคญตอการศกษา

ม.๑/๒ ประวตศาสตร

๒ วธศกษาประวตศาสตร ส ๔.๑ วธการทางประวตศาสตรเปน ๕ ๒๐

ม.๑/๓ กระบวนการศกษาเรองราวเกยวกบ

สงคมมนษยและเหตการณในอดต

อยางเปนระบบ

๓ พฒนาการทาง ส ๔.๒ ปจจยทางภมศาสตรและความเปนมา ๗ ๒๕

ประวตศาสตรเอเชย ม.๑/๑ ทางประวตศาสตร มความสำคญ

ตะวนออกเฉยงใต ม.๑/๒ ตอความรวมมอและพฒนาการ

ทางสงคม เศรษฐกจ และการเมอง

การปกครองของประเทศตางๆ

ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

สอบกลางภาค ๑ ๑๐

สอบปลายภาค ๑ ๒๐

รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ชอ รายวชา ส๒๑๑๐๒ ประวตศาสตร ภาคเรยนท ๒

ชนมธยมศกษาปท ๑ เวลา ๒๐ ชวโมง ๐.๕ หนวยกต

หนวย มาตรฐาน/ เวลา นำหนก ชอหนวย สาระสำคญ/ความคดรวบยอด ท ตวชวด (ชม.) คะแนน

๑ รฐไทยในอดต ส ๔.๑ การศกษารฐโบราณในดนแดนไทย ๕ ๒๐

ม.๑/๓ โดยใชวธการทางประวตศาสตร

ส ๔.๓ ทำใหเกดความเขาใจเรองราวทาง

ม.๑/๑ ประวตศาสตรสมยกอนสโขทย

๒ อาณาจกรสโขทย ส ๔.๑ สโขทยเปนอาณาจกรทมพฒนาการ ๗ ๓๐

ม.๑/๓ ในดานตางๆ ทมอทธพลตอวฒนธรรม

ส ๔.๓ และภมปญญาไทย

ม.๑/๒

๓ วฒนธรรมและ ส ๔.๓ วฒนธรรมและภมปญญาของ ๖ ๒๐

ภมปญญาไทย ม.๑/๓ อาณาจกรสโขทยเปนความภาคภมใจ

สมยสโขทย ของประเทศไทยจนถงปจจบน

สอบกลางภาค ๑ ๑๐

สอบปลายภาค ๑ ๒๐

รวมตลอดภาคเรยน ๒๐ ๑๐๐

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

หนวยการเรยนรท ๑

หนวยการเรยนรท ๑ รฐไทยในอดต

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

รายวชา ส๒๑๑๐๒ ประวตศาสตร ระดบชนมธยมศกษาปท ๑ ภาคเรยนท ๒ เวลา ๕ ชวโมง

ผสอน………………………………….......................……โรงเรยน……………........………………………………….

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญา มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด

ส ๔.๓ ม.๑/๑ อธบายเรองราวทางประวตศาสตรสมยกอนสโขทยในดนแดนไทย

โดยสงเขป

สาระสำคญ/ความคดรวบยอด

การศกษาเรองรฐโบราณ ในดนแดนไทยโดยใชวธทางประวตศาสตร ทำใหเกดความ

เขาใจเรองราวทางประวตศาสตรสมยกอนสโขทย

สาระการเรยนร

สาระการเรยนรแกนกลาง

๑. ประวตศาสตรสมยกอนสโขทยในดนแดนไทยโดยสงเขปเกยวกบรฐโบราณ

ในดนแดนไทย เชน ฟนน ศรวชย อาณาจกรเขมรโบราณ ตามพรลงค ทวาราวด

๒. รฐไทยในดนแดนไทยในชวงกอนพทธศตวรรษท ๑๘ เชน ละโว สพรรณบร

หรภญชย นครศรธรรมราช

๓. ความเปนมาของชนชาตไทย

๔. อทธพลของอารยธรรมโบราณในดนแดนไทยทมตอพฒนาการของสงคมไทย

ในปจจบน

สมรรถนะสำคญของผเรยน

๑. ความสามารถในการสอสาร

๒. ความสามารถในการคด

๓. ความสามารถในการแกปญหา

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

คณลกษณะอนพงประสงค

๑. ใฝเรยนร

๒. มงมนในการทำงาน

ชนงาน/ภาระงาน

๑. รายงาน

๒. ผงความคด

การวดและประเมนผล

๑. ประเมนผลงานกลม

๒. ประเมนรายบคคล

เกณฑการประเมน

ประเมนผลงานกลม

ระดบคณภาพ ประเดนการประเมน ดมาก (๔) ด (๓) พอใช (๒) ปรบปรง (๑)

ขาดความรวมมอ

ในการทำงาน

ขอมลไมตรงประเดน

ไมสรางสรรค

ตกแตงไมสวยงาม

รปแบบไมนาสนใจ

และไมตรงประเดน

รวมมอกนในการ

ทำงานบางสวน

ขอมลถกตอง ชดเจน

เปนบางสวน

ตกแตงสวยงาม

สะอาด

รปแบบไมนาสนใจ

แตตรงประเดน

รวมมอกนในการ

ทำงานเปนสวนใหญ

ขอมลถกตอง ชดเจน

ตรงประเดน

มความคดสรางสรรค

ตกแตงสวยงาม

รปแบบนำเสนอ

นาสนใจ

ตรงประเดน

เปนสวนใหญ

สมาชกในกลมทกคน

รวมมอทำงาน

ขอมลจากหลายแหลง

ถกตอง ชดเจน

ตรงประเดน

มความคดสรางสรรค

ตกแตงสวยงาม

สะอาด

รปแบบนำเสนอ

ตรงประเดน

และนาสนใจ

๑. การมสวนรวม

ในการทำงาน

๒. การสบคนขอมล

๓. การจดทำรายงาน

๔. การนำเสนอ

ผลงาน

�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

แบบประเมนผงความคด

ระดบคณภาพ ประเดนการประเมน ดมาก (๔) ด (๓) พอใช (๒) ปรบปรง (๑)

ขอมลไมครบถวน

และไมตรงตาม

ประเดนทกำหนด

ใชภาษาถกตอง

ชดเจนและ

ผดไวยากรณ

เกน ๔ แหง

รปแบบไมเหมาะสม

และไมสอดคลองกบ

เนอหาสาระ

ไมครบถวนและ

ไมตรงตามเวลา

ขอมลไมครบถวน

ตามประเดน

ทกำหนดแตถกตอง

ใชภาษาถกตอง

ชดเจนและ

ผดไวยากรณ

ไมเกน ๔ แหง

รปแบบเหมาะสม

สอดคลองกบเนอหา

สาระเปนสวนใหญ

ไมครบถวนตาม

ประเดนทกำหนด

แตตรงเวลา

ขอมลครบถวนตาม

ประเดนทกำหนด

และถกตอง

เปนสวนใหญ

ใชภาษาถกตอง

ชดเจนและ

ผดไวยากรณ

ไมเกน ๒ แหง

รปแบบเหมาะสม

สอดคลองกบเนอหา

สาระ

ครบถวนตาม

ประเดนและไมตรง

ตามเวลาทกำหนด

ขอมลครบถวนตาม

ประเดนทกำหนด

และถกตอง

ใชภาษาถกตอง

ชดเจนไมผด

ไวยากรณทงหมด

รปแบบเหมาะสม

สอดคลองกบเนอหา

สาระนาสนใจ

ครบถวนตาม

ประเดนและตรงเวลา

ทกำหนด

๑. การลงขอมล

๒. การใชภาษา

๓. การเลอกใช

ผงความคด

๔. การนำเสนอ

กจกรรมการเรยนร

๑. ครนำภาพโบราณสถาน (บานคบว พระปรางคสามยอด ปราสาทพนมรง)

โบราณวตถ (พระพทธรปในชวงเวลากอนสมยสโขทย) มาใหนกเรยนด แลวสนทนาซกถามประเดน

ทเกยวของกบภาพ อาท เปนภาพอะไร อยทไหน สำคญอยางไร ฯลฯ

๒. แบงนกเรยนออกเปน ๗ กลม โดยคละนกเรยน ๓ ระดบ เกง กลาง ออน

(สดสวน ๑ : ๒ : ๑) โดยครจดกจกรรม “ลายแทงแหลงอารยธรรม” มขนตอน ดงน

- ครแจกแผนทประเทศไทยแสดงทตง “รฐโบราณในดนแดนไทย” พรอม

ลายแทงบอกใบแหลงอารยธรรม ใหแตละกลมๆ ละ ๑ ชด โดยใหตวแทนกลมออกมารบ

- ใหสมาชกแตละกลม ชวยกนตความในลายแทง โดยใหไดแหลงอารยธรรมของ

ตนเองจากขอมลในแผนท

- ใหแตละกลมไปคนหาสมบต (ใบความรและใบงาน) ตามทลายแทงระบเปน

หมายเลขทตงรฐโบราณ ทครเตรยมไวหลงหองเรยน ดงน

�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

หมายเลข ๑ อาณาจกรทวาราวด

หมายเลข ๒ อาณาจกรละโว

หมายเลข ๓ อาณาจกรหรภญชย

หมายเลข ๔ อาณาจกรเขมรโบราณ

หมายเลข ๕ อาณาจกรศรวชย

หมายเลข ๖ อาณาจกรตามพรลงค

หมายเลข ๗ อาณาจกรลานนา

๓. ใหนกเรยนศกษาใบความรและใบงาน โดยครอธบายเพมเตมรายละเอยด

กจกรรม ใหนกเรยนไปศกษาคนควาเพมเตม จากแหลงเรยนรอนๆ อาท หองสมด, เวบไซต ฯ

แลวทำรายงานพรอมเตรยมนำเสนอผลงาน โดยใชวธนำเสนอทนกเรยนถนด เชน PowerPoint

หรอนทรรศการ

หวขอรายงาน

๑. ชอ อาณาจกรโบราณและความเปนมา

๒. ศนยกลางของอาณาจกรโบราณทกลาวถง

๓. ชวงเวลารงเรองของอาณาจกรโบราณนนโดยเทยบ

- พทธศกราชหรอพทธศตวรรษ

- ครสตศกราชหรอครสตศตวรรษ

- มหาศกราช

- จลศกราช

๔. รองรอยทแสดงอารยธรรม ความเจรญรงเรองในอดต

- โบราณสถาน/โบราณวตถ

- วฒนธรรมประเพณ

๕. อทธพลของอารยธรรมโบราณในดนแดนไทยทมตอพฒนาการของสงคมไทย

ในปจจบน

๔. ครแจงกตกาการนำเสนอผลงานรายงานของแตละกลม โดยครจะจบสลากชอ

แหลงอารยธรรมใดขนมาใหกลมนนออกมานำเสนอตามทกลมเตรยมโดยใชเวลา ๑๐-๑๕ นาท

๕. เมอแตละกลมนำเสนอเสรจแลว เปดโอกาสใหนกเรยนคนอนซกถาม โดยครจะ

คอยชวยเหลอ (หากในกลมตอบไมได) และครสรปความรเพมเตมใหแตละกลม (ชวโมงละ

๔ กลม) จนครบทง ๘ กลม

๖. ครทบทวนบทเรยนทเรยนมาแลวอกครง จากนนใหนกเรยนแตละกลมรวมกน

วเคราะหอทธพลของแหลงอารยธรรมของตน (ทกลมไดศกษาคนความาตงแตตน) ทมผลกระทบ

ตอประเทศไทยในปจจบนและคาดการณในอนาคตอยางไร ในประเดนตอไปน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๑) ความเชอ/ศาสนา

๒) ศลปวฒนธรรม

๓) การเมองการปกครอง

๔) ประเดนอนๆ ทนกเรยนเพมเตมตามความเหมาะสม

๗. ใหนกเรยนวเคราะหโดยใชแผนภมความคด ตามอสระ และใหนกเรยนไปสบคน

ขอมลเพมเตมทหองสมดโรงเรยน แลวสรปขอมลการวเคราะหลงในกระดาษปรฟ

๘. ใหนกเรยนแตละกลมนำเสนอผลงาน แผนภมความคด โดยการจบสลาก ใชเวลา

ไมเกน ๑๐ นาท ถาไมครบใหนำเสนอชวโมงตอไป

๙. ใหนกเรยนกลมทเหลอนำเสนอตอจนครบทกกลม

๑๐. ใหนกเรยนทำแบบทดสอบทายหนวย จำนวน ๒๐ ขอ โดยใชเวลา ๒๐ นาท

เมอครบกำหนดแลวใหทกคนสงกระดาษคำตอบตอคร

๑๑. นกเรยน ครรวมกนสรปบทเรยนโดยการอภปรายจากการเฉลยขอสอบททำไปแลว

สอและแหลงเรยนร

สอ

๑. ภาพโบราณสถาน โบราณวตถ

๒. แผนทเอเชยตะวนออกเฉยงใตโบราณ แสดงทตงแหลงอารยธรรม

๓. ลายแทงแจงแหลงอารยธรรม

๔. ใบความรแหลงอารยธรรม ๘ แหลง

๕. แบบทดสอบทายหนวยการเรยนร

๖. ใบงาน

แหลงเรยนร

๑. หองสมด

๒. Website

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

แผนทลายแทง

“แหลงอารยธรรมไทย”

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

คำอธบายลายแทง

ลายแทงทแจงน ดใหด มความนย “ตวเลข” ทซอนไว คอทให ไปคนด

อยใกล ไมไกลบาน ตดถนฐาน เมองแมพมพ มงหนาทศประจม เหนหลกลม เพยงหนงเดยว

มงหนาอยาชาชก ทหมายหลกทศอดร ขามเขาดานสงขร ทพพอนสองตนเรยง

เดนทางทศอดร เมองวานร ทมากมาย มองเหนเดนแตไกล พระปรางคใหญสามยอดยล

ตองมงทศอสาน ดงกนดาร กวาจะถง เลขหมายใหคำนง นบใหถงสนวมอ

เดนทางทศทกษณ เขาสถนอสลาม มสยดและอาราม ตงเดนงามหาวดเรยง

อยทศ หรด สญญาณม ใหระวง มงไปอยางใจหวง ภผาตงหกยอดงาม

สดดน ถนอดร อยางพกผอน จงรบไป ขมทรพยทนบได ขนเอาไปเจดเลมเกวยน

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ใบความร ๑

“อาณาจกรทวาราวด”

อาณาจกรทวาราวด เปนอาณาจกรทมความเจรญรงเรอง ประมาณพทธศตวรรษ

ท ๑๒-๑๖ (พทธศกราช ๑๑๐๑-๑๕๙๙) โดยมศนยกลางอยทเมองนครปฐม มอทธพลครอบคลม

บรเวณภาคกลางของประเทศไทยและมการแผอทธพลไปยงดนแดนใกลเคยงในเขตภาคเหนอและ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พมา ลาว เวยดนาม และตอนใตของจน

ชนชาตดงเดมของอาณาจกรทวาราวด คอ ชนชาตมอญ เพราะมการขดพบจารก

อกษรมอญในบรเวณน

หลกฐานทสำคญทางประวตศาสตร คอ เหรยญเงนทมการจารกภาษาสนสกฤต

อานไดวา ศรทวาราวดศวรปณยะ แปลวา บญของผเปนเจาแหงศรทวาราวด และสนนษฐานวา

แควนทวาราวด เปนศนยกลางพระพทธศาสนา เพราะมการขดพบพระพทธรปจำนวนมาก

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

ใบงาน

หนวยการเรยนรท ๑ อาณาจกรโบราณ

ตวชวด

ส ๔.๓ ม.๑/๑ อธบายเรองราวทางประวตศาสตรสมยกอนสโขทยในดนแดนไทย

โดยสงเขป

ตอนท ๑

คำชแจง ใหนกเรยนศกษาใบความรและคนควาความรเพมเตมจากแหลงเรยนรอนๆ

และสรปทำรายงาน (งานกลม) ตามประเดนตอไปน

๑. ชอ อาณาจกรโบราณและความเปนมา

๒. ศนยกลางของอาณาจกรโบราณทกลาวถง

- ภมภาค/จงหวด/ประเทศ

๓. ชวงเวลารงเรองของอาณาจกรโบราณนน

- พทธศกราชหรอพทธศตวรรษ

- ครสตศกราชหรอครสตศตวรรษ

- มหาศกราช

- จลศกราช

๔. รองรอยทแสดงอารยธรรม ความเจรญรงเรองในอดต

- โบราณสถาน/โบราณวตถ

- วฒนธรรมประเพณ

๕. อทธพลของอารยธรรมโบราณในดนแดนไทยทมตอพฒนาการของสงคมไทย

ในปจจบน

ตอนท ๒

คำชแจง ใหนกเรยนแตละกลม นำเสนอผลงานดวยการรายงานหนาชนเรยน โดยใชรปแบบ/

วธการ หรอสอตามความถนด/ความสนใจ อาท

- การใช PowerPoint

- การจดนทรรศการ ฯลฯ

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยางหนวยการเรยนรระดบมธยมศกษาตอนปลาย

โครงสรางรายวชา

ชอ รายวชา ส๓๒๑๐๒ ประวตศาสตร

ชนมธยมศกษาปท ๔ จำนวน ๐.๕ หนวยกต เวลา ๒๐ ชวโมง

หนวย มาตรฐาน/ เวลา นำหนก ชอหนวย สาระสำคญ/ความคดรวบยอด ท ตวชวด (ชม.) คะแนน

๑ เวลาและยคสมย ส ๔.๑ เวลาและยคสมยทางประวตศาสตร ๔ ๑๕

ม.๔-๖/๑ ทปรากฏในหลกฐานบอกถง

การเปลยนแปลงของมนษยชาต

๒ วธการทาง ส ๔.๑ การศกษาประวตศาสตร ๔ ๑๕

ประวตศาสตร ม.๔-๖/๒ โดยใชขนตอนวธการทางประวตศาสตร

๓ คณคาโครงงาน ส ๔.๑ โครงงานประวตศาสตร ๑๑ ๔๐

ประวตศาสตร ม.๔-๖/๑ เพอการสรางสรรคผลงาน

ม.๔-๖/๒ อยางมประโยชนและมคณคา

รวมระหวางภาค ๑๙ ๗๐

ปลายภาค ๑ ๓๐

รวม ๒๐ ๑๐๐

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยาง

โครงสรางรายวชา

ชอ รายวชา ส๓๑๑๐๔ ประวตศาสตร

ชนมธยมศกษาปท ๔ จำนวน ๐.๕ หนวยกต เวลา ๒๐ ชวโมง

หนวย มาตรฐาน/ เวลา นำหนก ชอหนวย สาระสำคญ/ความคดรวบยอด ท ตวชวด (ชม.) คะแนน

๑ ภาคภมใจ ส ๔.๓ ประวตศาสตรไทยมความเปนมา ๕ ๒๐

ประวตศาสตรไทย ม.๔-๖/๑ ทยาวนาน มความสำคญทบรรพบรษ

สรางไวควรแกความภาคภมใจ

ทเกดเปนคนไทย

๒ พระมหากษตรย ส ๔.๓ บทบาทของพระมหากษตรยและ ๙ ๓๐

นกพฒนา ม.๔-๖/๒ สถาบนพระมหากษตรยมความสำคญ

ส ๔.๑ ในการพฒนาชาตไทยดานอนๆ

ม.๔-๖/๑ เชน การปองกนเอกราชของชาตไทย

การสรางสรรควฒนธรรม

๓ วฒนธรรมสรางสรรค ส ๔.๓ วฒนธรรมตะวนตกและตะวนออก ๕ ๒๐

ม.๔-๖/๓ มอทธพลตอภมปญญาไทย

และวฒนธรรมไทย มปจจยทสงเสรม

สรางสรรคภมปญญาไทย

และวฒนธรรม

รวมระหวางภาค ๑๙ ๗๐

ปลายภาค ๑ ๓๐

รวม ๒๐ ๑๐๐

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยาง

โครงสรางรายวชา

ชอ รายวชา ส๓๑๒๐๖ ประวตศาสตร

ชนมธยมศกษาปท ๕ จำนวน ๐.๕ หนวยกต เวลา ๒๐ ชวโมง

หนวย มาตรฐาน/ เวลา นำหนก ชอหนวย สาระสำคญ/ความคดรวบยอด ท ตวชวด (ชม.) คะแนน

๑ บคคลสำคญ ส ๔.๓ ผลงานของบคคลสำคญในอดต ๑๖ ๔๐

ม.๔-๖/๔ ทงชาวไทยและตางประเทศทม

ส ๔.๑ ผลงานปรากฏในประวตศาสตรไทย

ม.๔-๖/๑ มสวนรวมสรางสรรควฒนธรรมและ

ประวตศาสตรชาตไทย

๒ วางแผนเพออนรกษ ส ๔.๓ การวางแผนกำหนดแนวทางในการ ๑๓ ๓๐

ภมปญญาไทย ม.๔-๖/๕ มสวนรวมการอนรกษภมปญญาไทย

ส ๔.๑ และวฒนธรรมไทย โดยเรยนรเกยวกบ

ม.๔-๖/๑ สภาพแวดลอมทมผลตอการ

สรางสรรคภมปญญาไทย

และวฒนธรรมไทย วถชวตของคนไทย

ในสมยตางๆ การสบทอด

และเปลยนแปลงของวฒนธรรมไทย

แนวทางการอนรกษมสวนรวม

ภมปญญาวฒนธรรมไทยอยาง

สรางสรรค

รวมระหวางภาค ๑๙ ๗๐

ปลายภาค ๑ ๓๐

รวม ๒๐ ๑๐๐

�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยาง

โครงสรางรายวชา

ชอ รายวชา ส๓๒๑๐๘ ประวตศาสตร

ชนมธยมศกษาปท ๕ จำนวน ๐.๕ หนวยกต เวลา ๒๐ ชวโมง

หนวย มาตรฐาน/ เวลา นำหนก ชอหนวย สาระสำคญ/ความคดรวบยอด ท ตวชวด (ชม.) คะแนน

๑ อารยธรรมโบราณ ส ๔.๒ อารยธรรมโบราณและการตดตอ ๑๐ ๓๕

ม.๔-๖/๑ ระหวางโลกตะวนออกและตะวนตก

ส ๔.๑ มอทธพลตอการเปลยนแปลง

ม.๔-๖/๑ วฒนธรรมโลกเพอการเรยนรตาม

ยคสมยและวธการทางประวตศาสตร

๒ เหตการณสำคญ ส ๔.๒ เหตการณสำคญของโลกมอทธพลตอ ๓ ๑๕

ของโลก ม.๔-๖ /๒ การเปลยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจ

การเมองตอโลกปจจบน

๓ การขยายอาณานคม ส ๔.๒ การขยายอาณานคมในยค ๓ ๑๐

ม.๔-๖/๓ ประวตศาสตรของประเทศยโรป

ไปยงทวปอเมรกา แอฟรกา และ

เอเชย มผลกระทบตอการเปลยนแปลง

ทางสงคมของมนษย

๔ สงคมโลกปจจบน ส ๔.๒ สงคมโลกปจจบนมความรวมมอ ๓ ๑๐

ม.๔-๖/๑ และความขดแยง เหตการณตางๆ

ในครสตศตวรรษท ๒๐ มผลปรากฏ

ใหเหนอยางตอเนอง

รวมระหวางภาค ๑๙ ๗๐

ปลายภาค ๑ ๓๐

รวม ๒๐ ๑๐๐

�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

(ตวอยาง)

หนวยการเรยนรท ๓

หนวยการเรยนรท ๓ การพฒนาสงคมและวฒนธรรมไทย

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

รายวชา ส๓๑๑๐๔ ประวตศาสตร ระดบชนมธยมศกษาปท ๔ เวลา ๕ ชวโมง

ผสอน………………………………….......................……โรงเรยน……………........………………………………….

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด

ส ๔.๓ ม.๔/๑ วเคราะหประเดนสำคญของประวตศาสตรไทย

สาระสำคญ/ความคดรวบยอด

ประวตศาสตรไทย มความเปนมาทยาวนานมความสำคญทบรรพบรษสรางไวควรคา

แกความภาคภมใจทเกดเปนคนไทย

สาระการเรยนร

สาระการเรยนรแกนกลาง

๑. ความร

๑.๑ สงคมกอนการปฏรป

- สงคมสมยสโขทยและอยธยา พ.ศ. ๑๗๙๒-๒๓๑๐

- สงคมสมยรตนโกสนทรตอนตน พ.ศ. ๒๓๒๕-๒๓๙๔

๑.๒ สงคมสมยปฏรป

- การเปลยนแปลงสงคมไทยสมยรชกาลท ๔

- การเปลยนแปลงสงคมไทยสมยรชกาลท ๕

- สงคมไทยหลงการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕

- นโยบายสรางชาตของจอมพล ป. พบลสงคราม พ.ศ. ๒๔๘๑-๒๔๘๓

- การเปลยนแปลงสงคมไทยหลงสงครามโลกครงท ๒-ปจจบน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สมรรถนะสำคญของผเรยน

๑. ความสามารถในการสอสาร

๒. ความสามารถในการคด

- ทกษะการคดวเคราะห

- ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

- ทกษะการคดแกปญหา

๓. ความสามารถในการใชทกษะชวต

๔. กระบวนการกลม

- กระบวนการปฏบต

- กระบวนการทางประวตศาสตร

๕. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

คณลกษณะอนพงประสงค

๑. มวนย

๒. ใฝเรยนร

๓. มงมนในการทำงาน

๔. มความรกชาต ศาสน กษตรย

ชนงาน/ภาระงาน

๑. นทรรศการ การศกษาผลงานจากศนยการเรยนร

๒. การอภปราย เรอง “ปญหาวยรนไทยในปจจบน”

การวดและประเมนผล

๑. การประเมนชนงาน/ภาระงาน

๑.๑ ตรวจผลงาน

๑.๒ สงเกต

๒. การประเมนระหวางการจดกจกรรมการเรยนร

๒.๑ สงเกตพฤตกรรมการทำงานกลม

๒.๒ การนำเสนอผลงาน

๒.๓ การทำแบบฝกหด

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๓. เกณฑการประเมน

๓.๑ นทรรศการ

ระดบคณภาพ ประเดนการประเมน ๑ ๒ ๓

๑. เนอหาสาระ

๒. การเสนอ

ครอบคลมเนอหาสาระ

ครบถวนสมบรณทกศนย

การเรยนร

มรปแบบการนำเสนอ

นาสนใจ มความสอดคลอง

และเหมาะสม

ครอบคลมเนอหาสาระ

เกอบทกศนยการเรยนร

การนำเสนอนาสนใจ

มเนอหาสาระ

บางศนยการเรยนร

การนำเสนอไมนาสนใจ

๓.๒ การอภปราย เรอง ปญหาวยรนไทยในปจจบน

ระดบคณภาพ ประเดนการประเมน ๑ ๒ ๓

๑. เนอหาสาระ

๒. การนำเสนอ

มความเปนเหตเปนผล

ขอมลอางองนาเชอถอ

ถกตอง เหมาะสม

และเปนจรง

วธการพดไมวกวน

ตรงประเดน ชดเจน

มความเปนเหตเปนผล

ขอมลอางองนาเชอถอ

วธการพดชดเจน

หรอตรงประเดน

เนอหาสาระ

ไมสมเหตสมผล

ไมมขอมลอางอง

การพดวกวน

ไมตรงประเดน

กจกรรมการเรยนร

ชวโมงท ๑

๑. ผเรยนทำแบบทดสอบกอนเรยนเพอทดสอบประสบการณเดมของนกเรยน

๒. ผเรยนดภาพการแตงกายสมยสโขทย สมยอยธยา นกเรยนแสดงความคดเหนวา

เปนการแตงกายสมยใด

๓. แจงจดประสงคการเรยนร

๓.๑ อธบายสาเหตการเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรมไทยในชวงสมย

ตางๆ ได

๓.๒ วเคราะหผลกระทบจากการปฏรปสงคมและวฒนธรรมไทยในชวงสมย

ตางๆ ได

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๔. นกเรยนศกษาคนควาเอกสาร เรอง สงคมไทยสมยสโขทย-สมยรตนโกสนทรตอนตน

๕. สมนกเรยน ๒-๓ คน ออกมาสรปเนอหาใหเพอนตามความเขาใจของนกเรยน

๖. ผสอนและผเรยนรวมกนสรป เรอง สงคมไทยสมยสโขทย-สมยรตนโกสนทรตอนตน

ชวโมงท ๒

๑. ผ เรยนดภาพการแตงกายสมยรชกาลท ๕ สมยจอมพล ป. พบลสงคราม

ใหผเรยนแสดงความคดเหนวาเปนการแตงกายสมยใด

๒. ผสอนสนทนากบนกเรยนถงวน “ปยมหาราช” วามความสำคญอยางไร

๓. แบงผเรยนออกเปน ๖ กลม ใหคละความสามารถของผเรยน โดยพจารณาจาก

ผลสมฤทธทางการเรยนในรายวชาสงคมศกษาเพอศกษาความร เรอง สงคมไทยรชกาลท ๔ ถงปจจบน

๔. ผเรยนแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลมทกครงทเปลยนศนยการเรยนร

โดยใชหลกประชาธปไตย ประธานกลมมารบคำชแจงการใชศนยการเรยนร ใหเลขานการกลม

อานใหสมาชกฟงจนเขาใจในการใชศนยการเรยน

๕. ผเรยนแตละกลมเขาศกษาศนยการเรยนรทครเตรยมไว และปฏบตตามคำสง

อยางเครงครด โดยหมนเวยนจากศนยท ๑-๔ ดงน

ศนยท ๑ เรอง การเปลยนแปลงสงคมไทยสมยรชกาลท ๔

ศนยท ๒ เรอง การปฏรปสงคมไทยสมยรชกาลท ๕

- การเลกไพร

- การเลกทาส

ศนยท ๓ เรอง การปฏรปสงคมไทยสมยรชกาลท ๕

- การปฏรปการศกษา

- การปรบปรงดานการยตธรรม

ศนยท ๔ เรอง การเปลยนแปลงคานยมสมยรชกาลท ๕ และการเปลยนแปลง

สงคมไทยสมยราชกาลท ๖

ศนยท ๕ เรอง การเปลยนแปลงสงคมไทยหลงการเปลยนแปลงการปกครอง

พ.ศ. ๒๔๗๕-สมยจอมพล ป. พบลสงคราม

ศนยท ๖ เรอง สงคมไทยหลงสงครามโลกครงท ๒-ปจจบน

๖. ผเรยนแตละกลมเรยนรรวมกนดวยการระดมความคดจากสมาชกภายในกลม

กำหนดเวลาในการเรยนศนยการเรยนละ ๑๕ นาท หากผเรยนกลมใดศกษาเสรจกอนเวลา

ทกำหนดใหไปเขาศนยสำรองเปนการชวคราวกอน

๗. ในระหวางทผเรยนเขากลมทำกจกรรมตามศนยการเรยนร ผสอนใหคำปรกษา

เมอผเรยนมปญหาหรอขอสงสย พรอมใชแบบสงเกตการณทำงานกลม เพอประเมนผลการทำงาน

เปนกลมของผเรยน

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ชวโมงท ๓

๑. ทบทวนกลมใดเขาศนยการเรยนใดมาแลว

๒. ผเรยนแตละกลมเขาศนยการเรยนทตนยงไมไดศกษาคนควาทกศนยการเรยน

๓. ผเรยนแตละกลมเสนอผลงานกลมละ ๑ ขอ กลมใดมความคดเหนแตกตาง

เสนอความคดเหนเพมเตมได

๔. ผสอนชมเชยและเสนอแนะเพมเตมในการเสนอผลงานกลม

๕. ผเรยนแตละกลมนำผลงานไปจดนทรรศการ เพอแลกเปลยนความคดเหนกบ

กลมอน จะทำใหเขาใจบทเรยนมากขน ผสอนและผ เรยนรวมกนสรปเรอง สงคมไทย

และวฒนธรรมไทยหลงการปฏรป

๖. มอบหมายใหผเรยนไปสมภาษณวยรนในจงหวดพระนครศรอยธยา เกยวกบ

สาเหตของปญหาวยรนในจงหวดพระนครศรอยธยา และศกษาขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร

ในโรงเรยน

ชวโมงท ๔

๑. อาสาสมครผเรยนออกมาอานขาวปญหาวยรน และใหผเรยนแสดงความคดเหน

วาเปนขาวเกยวกบอะไร สาเหตเกดจากอะไร

๒. อาสาสมครนกเรยน ๒-๓ คน นำผลการสมภาษณ สาเหตของปญหาวยรนใน

จงหวดพระนครศรอยธยา ผใดมความคดเหนแตกตาง เสนอความคดเหนเพมเตมได

๓. ผเรยนแบงกลมๆ ละ ๖ คน โดยคละเพศและความสามารถ ใหแตละกลม

เลอกประธานและเลขานการ แตละกลมใหสมาชกนงในลกษณะททกคนมองเหนและรบฟงกนไดด

๔. ใหแตละกลมจดกลมหางกนพอสมควร เพอไมใหเสยงอภปรายรบกวนกลมอน

๕. ใหแตละกลมอภปราย “ปญหาวยรนไทยในปจจบน” เกยวกบสาเหตและวธการแกไข

โดยใหประธานกลมเปนผดำเนนการอภปรายและควบคมการอภปราย เลขานการเปนผบนทก

ใหสมาชกมโอกาสแสดงความคดเหนทกคน ไมใหผใดผหนงผกขาดการอภปราย ใหอภปราย

ทละประเดน ใชเวลา ๒๐ นาท

๖. ผสอนเปนผดแลชวยเหลอใหการอภปรายดำเนนการไปดวยความเรยบรอย

ชวโมงท ๕

๑. ทบทวนสอบถามการอภปรายของแตละกลม

๒. สมนกเรยน ๒-๓ กลม นำเสนอผลงานอภปรายเพอแลกเปลยนเรยนรกน กลมใด

มความคดเหนแตกตาง เสนอความคดเหนเพมเตมได

๓. ผสอนชมเชยและเสนอความคดเหนเสรมจากความคดเหนของผเรยน

๔. ผสอนและผเรยนชวยกนสรป เรอง ปญหาวยรนไทยในปจจบน และวธการ

แกปญหา (สรปมงเนนใหเรยนรวาปญหาวยรนเปนผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงสงคมไทย)

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๕. มอบหมายใหผเรยนทำแบบฝกหด เรอง การพฒนาสงคมและวฒนธรรมไทย

๖. ผเรยนทำแบบทดสอบหลงเรยน เรอง การพฒนาสงคมและวฒนธรรมไทย

เพอวดการเปลยนแปลงการเรยนรของผเรยน

สอและแหลงเรยนร/ภมปญญา

๑. สอการเรยนร

๑.๑ ภาพการแตงกายสมยสโขทย

๑.๒ ภาพการแตงกายสมยอยธยา

๑.๓ ภาพการแตงกายสมยรชกาลท ๕

๑.๔ ภาพการแตงกายสมยจอมพล ป. พบลสงคราม

๑.๕ ขาวปญหาวยรน

๑.๖ ศนยการเรยนร

๒. แหลงเรยนร

๒.๑ หองสมดโรงเรยน

๒.๒ หองศนยประวตศาสตร

๒.๓ หอง IT โรงเรยน

สวนท ๓ แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร

ประวตศาสตร

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร เรมตนทผสอน

พนฐานความร ความเขาใจทางดานประวตศาสตรเปนรากฐานความเขาใจปญหาตางๆ

ท เกดขนในยคปจจบนทนำไปสการวเคราะหอยางมเหตผล และกอใหเกดมาตรการใน

การแกปญหาอยางมประสทธภาพ ปญหาสำคญในการเรยนประวตศาสตรคอ ผเรยนไมเหนความ

สำคญของวชาประวตศาสตร วธการสอนและวดผลแบบทองจำไมทาทายหรอกระตนใหคด

ทำใหผเรยนเบอหนาย รวมถงบรบทการศกษาทเปลยนไป ผเรยนไมสนใจเรยนประวตศาสตร

เนองจากไมใชวชาทสามารถนำไปประกอบอาชพทไดผลตอบแทนสง ประกอบกบในมมมองของ

ครผสอน การเรยนการสอนประวตศาสตรมขอจำกดหลายประการ ประวตศาสตรเปนนามธรรม

เปนอดตทหลงเหลอเพยงรองรอยการเลาขานทพสจนไมได เปนบทเรยนในอดตทไมนาสนใจ

เพราะตองเคยวเขญใหเดกอานขอมลมากมาย ใหทำรายงาน และสอนใหสนกยาก

การจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตรทมประสทธภาพ นาจะเรมตนทผสอน

ตระหนกในความสำคญของตนเองทมตอประเทศชาต และความสำคญของประวตศาสตร

ทงในแงบทเรยนจากอดต ศาสตรทจำเปนสำหรบการจดการขอมลในยคโลกาภวตน และศาสตร

ของการสบคนและทำความเขาใจสงคมมนษยในปจจบน คณคาดงกลาวจะนำไปสความตงใจ

ทจะปรบเทคนคการสอนทหลากหลาย เปนกจกรรมการเรยนรทไมนาเบอหนาย ผเรยนได

ปรบเปลยนทาทมาเปนสวนหนงของชมชน สนใจในเอกลกษณทองถน และสำนกในความเปนชาต

ทมศาสนาเปนผนำทางจตวญญาณ กอใหเกดวฒนธรรมไทยทนานาประเทศยกยอง

ทงขนบประเพณ ศลปกรรม มารยาท ความเออเฟอ ความเมตตา และพระมหากษตรยไทย

จากอดตถงปจจบน ทเปนผนำกอรางสรางเมองในดนแดนทอดมสมบรณเปนครวของโลก

เปนประเทศทมความเจรญรงเรองเปนเอกราชสบมาถงปจจบนน

ทงนผสอนตองศกษามาตรฐานการเรยนร ตวชวด และคำอธบายรายวชาใหเขาใจ

ชดเจน (สอนอะไร สอนเรองนไปทำไม) เมอผสอนเขาใจเปาหมาย วตถประสงคของการสอน

โดยไมลมเปาหมายในการพฒนาผเรยน สมรรถนะสำคญและคณลกษณะอนพงประสงคทหลกสตร

คาดหวงวาจะเกดขนในตวผเรยน รวมทงตรวจสอบความรอบรของตนเองในเรองทจะสอน

เกยวกบมโนทศน (Concept) เนอหาสาระและแหลงเรยนร กอนเลอกแนวทางการเรยนร

ทสอดคลองกบหลกสตรและความตองการ และความสนใจของผเรยน การจดกจกรรมการเรยนร

ประวตศาสตรทดจะสงเสรมใหผเรยนเกดความตระหนกถงความสำคญและเหนคณคาของ

การเรยนประวตศาสตร ไดเรยนรความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย สามารถ

ดำรงชวตไดอยางมประสทธภาพ

ทศทางของการสอนประวตศาสตรในปจจบน ไมใชการสอนเรองราวในอดต หรอ

เหตการณในอดตอยางเดยว แตตองเชอมโยงประวตศาสตรกบการคดวเคราะห การคดโดยใช

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ขอมลพนฐานทเปนขอเทจจรงในอดต คดวพากษวจารณอยางมเหตผลและคดตดสนใจอยาง

มวจารณญาณ โดยโยงเขากบปญหาปจจบน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

๒๕๕๑ ใหความสำคญกบการศกษาแหลงเรยนรในทองถน โดยเปดโอกาสใหนกเรยนสงเกต

สำรวจจากสถานทจรง และไดสอบถาม ฟง อานจากผร เพอใหผเรยนรสกเปนสวนหนงของ

เรองราวซงจะสรางแรงบนดาลใจและความเขาใจใหกบผเรยนไดมากขน อกเปาหมายหนงใน

การพฒนาวธการสอนประวตศาสตร คอ การสอนใหรจกตงคำถามและหาคำตอบดวยตนเองซงนำไปส

การคนควาจากสถานทจรง ทงการสบคนขอมลจากแหลงตางๆ เชน หองสมด พพธภณฑ

ในทองถน รวมทงการสมภาษณผรในชมชน ผเชยวชาญเฉพาะดาน องคความรทไดจะมาจาก

ความเขาใจ ไมใชการทองจำ ผสอนตองเปลยนบทบาทจากการเปนผใหความรเปนผกระตกกระตน

ใหผเรยนเกดความสนใจ เกดประเดนคำถาม ใชคำถามททาทายสรางความตระหนกใหผเรยน

เหนวา สงทเรยนรเปนสงทชวยใหตนเปนมนษยทสมบรณ ฝกใหคดตรตรอง เมอไดรบขอมลตางๆ

ทสามารถหาไดจากแหลงตางๆ ครตองเปลยนบทบาทตนเองโดยตระหนกวาครไมใชผรทกเรอง

หรอนกเรยนจะตองรบฟงขอมลความรจากครฝายเดยว แตครตองชแนะ จดบรรยากาศและ

กจกรรมทเออใหนกเรยนไดศกษาคนควาหาความรดวยตนเองดวยวธการตางๆ โดยใหนกเรยน

ไดคดวเคราะห ตรวจสอบขอมลจากแหลงความรทหลากหลาย เพอคดพจารณาวาขอมลความร

ทไดรบนาเชอถอมากนอยเพยงใด

แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตรมมากมายหลายวธ เชน การจดคาย

ประวตศาสตร โครงงานประวตศาสตร ทศนศกษา บทบาทสมมต การใช time line ชวยใน

การคดวเคราะห การสอนดวยวธการทางประวตศาสตร เปนตน การสอนเหลานผสอนสามารถ

เลอกใหเหมาะสมกบเนอหา ระดบ และวยของผเรยน แตหวใจสำคญของการเรยนการสอน

ประวตศาสตรแบบใหม คอ การฝกใหผเรยนสามารถวเคราะหตความ ตรวจสอบความนาเชอถอ

ของขอมลหลกฐานอยางรอบดานและระมดระวง เพอใหไดขอเทจจรงกอนจะนำขอมลมาสรป

เรยบเรยงในรปแบบทนาสนใจ และมเหตผล การจดกจกรรมการเรยนรอยางเหมาะสม ทำให

ผเรยนเรยนรอยางเพลดเพลน กระตนใหอยากเรยนรตอเนอง ตอบสนองความอยากรอยากเหน

เปนสวนหนงของสงคม และเกดความรสกรวมกบความเปนชาต

�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เรยนรแนวใหมในคายประวตศาสตร

กจกรรมการเขาคายพกแรม ถอเปนกจกรรมทสรางสสนใหกบนกเรยนมากทสด

กจกรรมหนงสำหรบนกเรยน เพราะไดเดนทางออกจากบาน และไดพบปะผคนมากมาย

ไดทำกจกรรมตางๆ ทสรางความเพลดเพลนและความร คายทจดขนในปจจบนมจดประสงค

ในการจดทตางกน เชน คายวทยาศาสตร คายพทธศาสนา คายสงแวดลอม เปนตน โดยท

คายเหลานมงสรางความรและทกษะทจำเปนเปนหลก

คายประวตศาสตร เปนหนงกจกรรมการเรยนรแบบใหมทมเพยงจะสรางความ

เพลดเพลน และไดเรยนรสงใหมๆ เทานน แตยงเปนการปลกฝงความร ความรก และความเขาใจ

ในทองถนของตน ใหผรวมคายไดมจตสำนกรก เขาใจประวตและความเปนมาของเรองราวตางๆ

ทอยรอบตวของตน รวมทงไดรบประสบการณจรงดวยกจกรรมทหลากหลาย สรางแรงบนดาลใจ

กระตนการเรยนรเชงบวก สนก ประทบใจ ไดความร ภาคภมใจในผลงานตนเอง ไดฝกฝนทกษะ

การทำงานเปนทมและการแกไขปญหาดวยตนเอง

แนวทางการจดคายประวตศาสตร

ในการเตรยมคายมกจกรรมทจะตองดำเนนการหลายประการ ผจดคายจะตอง

จดลำดบความสำคญกอนหลงแลวกำหนดปฏทนการทำงานเพอกำหนดเวลาทเหมาะสมใน

การจดคาย ประกอบดวย

๑. เปาหมายของการจดคาย ควรเกดประโยชนและเปนไปไดจรง เกดแนวคดใหมๆ

ทผเรยนสนใจ สอดคลองเชอมโยงกบสถานการณและแนวโนมการเปลยนในสงคมปจจบน

๒. วตถประสงคของคาย ควรไดความร เกดความตระหนก และไดลงมอปฏบต

ความรทจะถายทอดใหผเรยนตองมความเหมาะสม ไมมากไมนอยจนเกนไป ไดรบประสบการณตรง

ครอบคลมความคดรวบยอด คณลกษณะอนประสงค และทกษะกระบวนการทตองการฝกฝน

๓. ระยะเวลาในการจดคาย ตองสมดลกบเนอหา กจกรรมสอดคลองกบการเรยนร

และพฒนาการของสมาชกคาย ระยะเวลาการจดคายยงขนอยกบกลมเปาหมายทมพฒนาการ

และชวงความสนใจแตกตางกน ชวงเวลาทเหมาะสมจะทำใหสมาชกคายไมเบอ อกทงเปดรบ

และเรยนรไดอยางเตมศกยภาพ

๔. การสรางบรรยากาศภายในคาย ตองใหเกดความอบอนเปนมตร ปลอดภย

มความเปนประชาธปไตย และการรวมมอกน หลกเลยงการแขงขนหรอการเอาชนะ เพราะคาย

มจดประสงคสำคญในการกระตนความคดสรางสรรค และพฒนาสมาชกคายใหเตมศกยภาพของ

แตละบคคลใหมากทสด การสรางบรรยากาศภายในคาย เปนปจจยสำคญในการเรยนรและ

พฒนาการ มสวนสงเสรมใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสมพนธอนดระหวางเพอนรวมคาย

สงผลโดยตรงตอความประทบใจโดยรวมตอกจกรรมทงหลายในคาย

�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

คายทดชวยนกเรยนแตละคนและทกคนไดเรยนรเพมเตมตามความสามารถ

และศกยภาพของตนเอง กจกรรมในระหวางการจดคายควรนำไปสการบรรล

เปาหมายและวตถประสงคของคายทสรางสรรค สนก สอดแทรกสาระสนๆ การจด

ตารางกจกรรม เนอหาควรจดจากงายไปหายาก เหมาะสมกบวยและการเรยนร

ของสมาชกคาย สภาพแวดลอมเหมาะสม กจกรรมทจดขนมทงกจกรรมเชงวชาการ

และนนทนาการเพราะเปนสอสำคญสำหรบการพฒนาผเรยน มกจกรรมทสามารถ

เลอกได เชน กจกรรมงานฝมอและหตถกรรม เกมกฬา การเตนรำ การฟอนรำ

การอาน การพด การเขยน การศกษานอกสถานท การบรการสงคม อาสาสมคร

ในกจกรรมสาธารณะ กจกรรมเขาจงหวะ ฯลฯ

วตถประสงคในการเลอกกจกรรมเขาคาย สามารถแบงออกเปน ๓ กจกรรมใหญๆ คอ

๑. กจกรรมเพอกลมสมพนธ (การละลายพฤตกรรม) เปนการสรางความตนตว

ใหพรอมการเรยนร (นนทนาการ อนเครอง)

๒. กจกรรมเพอการเรยนรเนอหาหลก ผานกระบวนการทสรางสรรค ควรมความ

หลากหลาย เหมาะสมกบวยของสมาชกคายเพอใหบรรลวตถประสงคของคายนนๆ เชน

กระบวนการกลม การระดมความคดเหน การประชมปรกษาหารอ การแลกเปลยน การจดฐาน

เรยนรในการเรยนรในสถานทจรง การสงเกตการณ การสบคนความรดวยตนเอง กจกรรมคาย

ทมการจดเรองกระบวนการเรยนรอยางมขนตอน จะสามารถพฒนาสมาชกคายไดอยาง

มประสทธภาพ สงผลใหสมาชกคายสามารถนำความรและประสบการณทไดรบไปสราง

องคความรใหมและประยกตใชในการดำรงชวตประจำวนได

๓. กจกรรมเสรมคณลกษณะสรางสรรคและพฤตกรรมทดดานตางๆ สอดแทรก

ในระหวางการใชชวตในคาย ไดแก ทกษะการเปนผนำ ผตาม การทำงานเปนทม ทกษะชวต

คณธรรม การแกปญหา ความคดสรางสรรค การปะทะสงสรรค การมสวนรวมกบชมชน และ

การอยรวมกบผอนอยางเปนสข เชน การนำเสนอผลงานนทรรศการ ควรคำนงถงการแลกเปลยน

เรยนรและการสอสารกบผอนดวย

๔. กจกรรมสรป สะทอนการเรยนรและประเมนผล การสรปกจกรรมสามารถทำได

หลายวธ เชน การอภปราย การวาดรป สรปกจกรรมรวมกน ตองสะทอนตวกจกรรมและ

ใหผเรยนสามารถนำไปประยกตใชในชวตประจำวนได การสะทอนการเรยนรของตนเองควรให

สมาชกคายทกคนมสวนรวมในการพด และรบฟงความคดเหน ตลอดจนแลกเปลยนขอคด

ทไดจากกจกรรม เขยนบนทก สรางชนงานรวมกน ออกแบบกจกรรมรวมกนในชวงกอนปดคาย

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ควรมเวลาทบทวนสงทไดเรยนรของตนเอง มการเปลยนแปลงมากนอยเพยงใด การประเมนผล

แบงเปนประเมนผลกอนเรมกจกรรม ระหวางดำเนนการ และเมอสนสดคาย มทงการประเมน

ตนเองและการประเมนการจดคาย จะเหนไดวา “การจดคายประวตศาสตร ไมไดยาก

อยางทคด”

ในทน จะไดเสนอตวอยางคายประวตศาสตรระดบมธยมศกษาตอนตนท จงหวด

สพรรณบร เพอเปนแนวทางในการจดกจกรรมรปแบบนในจงหวดอนๆ ตอไป

เมอเรมตนมความคดทจะจดคายประวตศาสตร ครผจดตองตระหนกกอนวาบทบาท

หนาทและกจกรรมทจะเกดขนในคายนนแตกตางไป เมอพจารณาวาจงหวดสพรรณบรมความพรอม

ในการจดคายเรยนรแลว คำถามสำคญคอ จงหวดสพรรณบรมความสำคญอยางไรในฐานะ

เมองประวตศาสตร และจะกำหนดประเดนยอยของการเรยนรประวตศาสตรของเมองสพรรณบร

ไวอยางไร เชน

● เมองสพรรณบรในตำนาน เรองเลา

● เรองเมองสพรรณบรในเอกสารประวตศาสตร

● กลมชาตพนธในเมองสพรรณบร

● ศลปกรรมเมองสพรรณบร

● ความเปลยนแปลงของเมองสพรรณบร ตลาดรมนำสพรรณ

สำหรบผทยงไมเคยจดคายมากอน คงตองเรมจากการสรางพนฐานความรเกยวกบ

แหลงเรยนรประวตศาสตร โดยประมวลเอกสาร หนงสอ ซด วดทศน รปภาพ ผร สถานทสำคญ

ตลอดจนสงของเครองใชทเกยวของไวกอน เพอเปนฐานขอมลทผรวมดำเนนการจดคาย

ตองศกษาคนควา ตลอดจนวสดอปกรณตางๆ เชน เครองเขยน เครองมอในการสรางผลงาน

ควรมใหพรอมเพอใชในการเตรยมการนำเสนอ เนอหาหนงสอ บทความตางๆ น กลมผจดควรหารอ

พจารณากอนวามเอกสารอะไร สำคญอยางไร และเหมาะสมหรอไม โดยจดหมวดหมเอกสาร

ไวกอน เชน

๑. กลมเอกสารตำนานมขปาฐะ เชน ตำนานพระเจาอทอง ตำนานศาลหลกเมอง

๒. กลมเอกสารลายลกษณอกษร เชน พระราชพงศาวดารฉบบตางๆ ทเกยวกบสพรรณบร

๓. หนงสอนำเทยวเมองสพรรณ หนงสอเกยวกบศลปกรรมวดตางๆ ฯลฯ

๔. สอเทคโนโลยอนๆ ทเกยวของ รวมทงรปภาพทแสดงอดตของสพรรณบร

สถานทจดคาย ควรพจารณากอนวามความสะดวก ปลอดภย มรวรอบขอบชด

และมสถานทหรออปกรณพรอมในการจดกจกรรมฐานกลมยอยได ฐานกจกรรมตางๆ ทสามารถ

กำหนดขนไดงาย วทยากรประจำกจกรรมในคายทมความเชยวชาญถอวามความจำเปนมาก

สำหรบการดำเนนกจกรรม ซงควรมการประชมปรกษาหารอกบเพอนรวมงาน หาความรจาก

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ผทเคยมประสบการณจดคายประวตศาสตร โดยเฉพาะรวบรวมปญหาและอปสรรคทเคยเกดขน

เพอเตรยมการปองกนไวกอน

ฐานกจกรรมทจดควรเปนอยางไร และเกยวของกบประเดนทางประวตศาสตร

อยางไร

๑. ฐานเลาเรอง เปนการจดกจกรรมเพอใหเกดทกษะการอานจบใจความ นำส

การเลาเรองเพอสอสารใหคนอนเขาใจตอๆ กน โดยผจดกจกรรมแบงกลม ใหนกเรยนทมาเขาคาย

แตละกลมเลอกตวแทน ๑ คน อานเรองเลาสนๆ ทเกยวกบพระเจาอทอง และใหเลาเรอง

ใหสมาชกกลม ๑ คนฟงแลวใหเลาตอๆ กน เปนการเลาคนตอคน จากนนใหคนสดทายของ

กลมมาเลาเรองนนใหเพอนๆ ฟง โดยเนนใหเลาใหนาสนใจ (ผเลากลมอนถกเกบตวไวกอน จนกวา

จะเลาแลว) เมอนกเรยนไดฟงเรองเดยวกนจากเพอนหลายๆ คน กจะเหนวาเนอหาเดยวกน

ถกดดแปลงไป ทกษะกระบวนการนเปนการฝกใหผรวมคายไดเหนวาตำนานเรองเลาแบบ

มขปาฐะนนเปนเรองเลาจากปากตอปาก และอาจเกดความผดเพยนของเนอหาได ฉะนนการใช

ขอมลทนำมาจากตำนานมขปาฐะ และเรองเลาทมในทองถนนนตองคดพจารณาอยางรอบคอบ

เพราะไมสามารถตรวจสอบความถกตองจากผรเรองจรงในอดตได

๒. ฐานแผนท เปนฐานฝกนกเรยนใหรจกกำหนดทตง อาณาเขต ขอบเขตของเมอง

หรอสถานท ตามเรองราวทไดเรยนรจากเอกสารทางประวตศาสตรทบอกเลาเรองราวในอดตของ

จงหวดสพรรณบร เชน การใชแผนทเมองสพรรณบรทแสดงกายภาพปจจบนมาเปนตนแบบ

ใหนกเรยนลงรายละเอยดเมองสพรรณในสมยตนรตนโกสนทร โดยลงรายละเอยดตามประเดน

ทกำหนดตามเอกสารทางประวตศาสตร ใชทกษะการวาดภาพเขามาชวย ผเขาคายอาจสำรวจ

พนท หรอใชสถานทใกลเคยงใหเปนประโยชนในการทำแผนท รวมทงการใชเอกสารประกอบ

การศกษาอนๆ เพมเตมเพอแสดงใหเหนวาเมองสพรรณบรในอดตเปนอยางไร (ทสำคญกจกรรมน

ผดำเนนการตองตรวจสอบโดยทำดวยตนเองกอน และขอความในเอกสารทางประวตศาสตร

ควรปรบใหเหมาะสมกบผเรยนโดยใหมความซบซอนพอใหนกเรยนไดตความบาง)

๓. ฐานสรางสรรคผลงานทเปนภมปญญาทองถน เชน การวาดภาพ การปะตดเศษวสด

การปนดน เปนฐานทฝกใหนกเรยนไดสะทอนคณคาทเปนภมปญญาทองถนทตนเองไดเรยนร

และประทบใจออกมาเปนผลงาน (โดยผดำเนนการเลอกภมปญญาทเหมาะสมทจะสรางผลงาน

และมวทยากรทชำนาญเฉพาะดาน เชน พระพทธรป เจดย เครองปนดนเผา) เพอถายทอด

ความงดงามสงทพบเหน ไดสมผส จากการไดไปชมหรอฟงการบรรยายเรองราวทางประวตศาสตร

๔. ฐานวพากษหลกฐาน เปนฐานฝกใหผ เรยนไดจกการนำหลกฐานขอมล

มาประกอบการอภปรายในการสรปองคความร ซงเปนการฝกใหผเรยนเปนคนชางสงเกต แยกแยะ

ขอมลและหลกฐาน ฝกฝนการตความจากขอมล การลงขอสรปอยางมเหตมผล ครฝก

อาจจะจดใหผเรยนไดทำการวพากษหลกฐานทางประวตศาสตร เชน ศลาจารก พระราช

พงศาวดาร ภาพวาดจตรกรรมฝาผนง สถาปตยกรรม เปนตน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๕. ฐานสบคน เปนฐานทมงฝกใหผเรยนไดแสวงหาความจรงของเรองราวทาง

ประวตศาสตรโดยผานหลกฐานทางประวตศาสตรตางๆ ซงผเรยนตองกำหนดประเดนใน

การสบคนไวกอน เชน รานคาในตลาดเมองสพรรณบร สนคาในตลาด อาชพในชมชน ประวต

เมองสพรรณบร วดสำคญ กลมชาตพนธในเมองสพรรณบร ศลปกรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ

เปนตน ผเขาคายจะไดใชทกษะทไดเรยนรในการสบคนจากวธการทางประวตศาสตรทหลากหลาย

เชน การสบคนเอกสาร การศกษาจากสถานทจรง การสมภาษณ การสำรวจ ฯลฯ ทสำคญ

คอประเดนในการสบคนตองเปนประเดนเลกๆ ทเหมาะกบการสบคนในระยะเวลาสนๆ

๖. ฐานนำเสนอ เปนฐานฝกการนำเสนอสงทผเรยนไดคนพบจากการศกษา คนควา

และปฏบต ในการเขาคายประวตศาสตรเพอใหผชมหรอผฟงไดรบรขอมลใหมๆ ครผฝกอาจจะม

ตวอยางในการนำเสนอหลากรปแบบ เชน นทรรศการ ละครสน บทบาทสมมต เพลงพนบาน

เปนตน

ฐานกจกรรมตางๆ เชนน ผจดคายตองเลอกใหเหมาะสมกบพนท โดยจะตองกำหนด

ใบงานหรอใบกจกรรมลวงหนา อาจเชญวทยากร/นกปราชญ ตลอดจนผอาวโสของชมชน

ใหเขามามสวนรวมในฐานใหความรตางๆ เพมขน เชน เจาหนาทของหนวยงานกรมศลปากร

ในพนทใหความรเกยวกบศลปะ นมนตพระภกษทมความรอธบายสงตางๆ ในวดและประโยชน

ใชสอยของอาคารเหลานน เชญผอาวโสของชมชนเลาเรองราวความเปลยนแปลงของตลาดเมอง

สพรรณบร เปนตน นอกจากนผจดคายตองรวมสงเกตการณเพอประเมนผลการจดคายวา

นกเรยนทเขาคายมทศนคตและไดรบความร ความเขาใจอยางไร สามารถจดทำพาสปอรตคาย

(Camp Passport) ใหนกเรยนบนทกสงทพบเหน บนทกรายละเอยดของเพอน ตลอดจนบนทก

ความรสกของผเขาคายในฐานตางๆ ได

คณคาของคายประวตศาสตร

คณคาทไดรบจากกจกรรมคายประวตศาสตร เปนปจจยสำคญในการพฒนาผเรยน

ใหมความรและทกษะกระบวนการเรยนร การอยรวมกน การทำงานชวยเหลอเกอกลกน

ไดประสบการณจรง เกดความร ความเขาใจ ความภาคภมใจในทองถน สรางจตสำนกคานยมทด

รวมทงการเปนผนำ เปนทมงานทด ทำงานอยางเปนระบบ เปดโอกาสใหเดกไดเรยนร

ตามความถนดและความสนใจของตนเอง มสวนรวมมอในการปฏบตสรางสรรคผลงานทมคณคา

ตอตนเองและผอน รวมทงการเรยนรทกษะการอยรวมกนกบผอนในสงคมอยางมความสข

คายประวตศาสตรมไดหมายความวาจะตองนำนกเรยนเขามาอยในพนทใดพนทหนง และม

การจดกจกรรม “ตดท” เพยงอยางเดยว หรอจำเปนตองแบงเปนฐานกจกรรม หากแตกจกรรม

ทสามารถกำหนดขนในคายนน สามารถปฏบตไดอยางหลากหลายและขนอยกบพนทนนๆ

คายประวตศาสตรจงมเพยงเปนกจกรรมทจะสรางความสามคคในหมคณะหรอเพอฝกปฏบตเรองใด

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เรองหนงโดยเฉพาะเทานน แตเนอหาสาระของการเรยนรประวตศาสตรจะเปนสงทกระตน

ใหนกเรยนทมาเขาคายมความสนกสนานและเหนคณคาประวตศาสตรวาเปนเรองใกลตว

และสามารถนำไปปรบใชไดในทกสถานการณ

ผลทเปนรปธรรมของการจดคายทจงหวดสพรรณบรนน คอ รบรวาเอกสารทาง

ประวตศาสตรทเกยวกบสพรรณบรมเปนจำนวนมาก จำเปนตองเลอกใชโดยตองวเคราะหและ

ประเมนคาของเอกสารกอน ยงไปกวานน การรบฟงและไดฝกปฏบตจรง เชน ออกสำรวจเสนทาง

สมภาษณผอาวโส กทำใหนกเรยนมความเพลดเพลนและไดเหนสภาพสงคมจรงทอาจจะม

ความเหมอน หรอตางจากสงคมทนกเรยนอาศยอย สมดพาสปอรตคายจะเปนผลงานทเปนรปธรรม

ของนกเรยนในการเกบความรและความทรงจำไปพรอมๆ กน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ประสบการณการสอนประวตศาสตรจากการศกษาสถานทจรง

ประวตศาสตรเปนสาระหนงของกลมสาระสงคมศกษาฯ เนอหาวชาประวตศาสตร

สามารถนำมาพฒนาการคด ทงการคดวเคราะห คดประเมนคา คดใครครวญ ตลอดจนการสราง

องคความรของนกเรยน และทสำคญวชาประวตศาสตรเปนวชาทชวยพฒนาความภาคภมใจ

ในความเปนชาต ซงครผสอนประวตศาสตรนบวามความสำคญทจะชวยพฒนาผเรยนใหเกด

คณลกษณะดงกลาวขางตน แตการจะทำเชนนไดครผสอนตองหมนศกษาคนควาเอกสารเรองราว

ทางประวตศาสตร ตดตามขอมลใหมๆ ทมคนพบและเผยแพร รวบรวมเอกสารประกอบการสอน

สอการเรยนการสอน แหลงขอมล การฝกฝนทกษะวธการทางประวตศาสตรดวยการสบคน

เรองราวในทองถนทสนใจดวยตนเอง และทสำคญคอ หาความรทเปนแนวทางการจดกจกรรม

การเรยนการสอนประวตศาสตรหลายๆ รปแบบ ทงนเพอใหนกเรยนไมรสกเบอหนาย และเหนวา

ไมใชวชาทองจำ แตเปนวชาฝกทกษะการคดวเคราะหจากขอมลหลกฐานทสบคนได ฝกการวพากษ

วจารณโดยอางองเหตผล ตลอดจนการนำเสนอใหนาสนใจ

ขาพเจาในฐานะครผสอนในกลมสาระสงคมศกษาฯ คนหนง จงอยากบอกเลา และ

แลกเปลยนประสบการณการสอนประวตศาสตรกบเพอนครทวประเทศ ดงเรองทขาพเจาจะเลา

ตอไปน

“ทโรงเรยนของขาพเจา มครทานหนงชอ ครภทรวด คงไทย เปนครทมนสยใฝร

ใฝเรยน และมการพฒนาตนเองอยเสมอ ทำการสอนเนอหาประวตศาสตรไทยสมยสโขทยมา

เปนเวลาหลายป ขาพเจาและครภทรวดมกจะสนทนาและพดคยกนอยเสมอในเรองเกยวกบ

การเรยนการสอน ครภทรวดไดเสนอกจกรรมการศกษานอกสถานทจงหวดสโขทย เพอใหนกเรยน

ไดศกษาจากสถานทจรง และเกดเจตคตทดตอวชาประวตศาสตร กจกรรมนเปนสวนหนงของ

โครงการพฒนาการเรยนการสอน ซงขาพเจาและคณะครในกลมสาระสงคมศกษาฯ เหนดวยกบ

กจกรรมดงกลาว”

ขนตอนกระบวนการในการจดกจกรรม เรมตนดวย

ครภทรวดทำความเขาใจเกยวกบหลกสตร มาตรฐานการเรยนร

ตวชวด และสาระการเรยนร แลวรวมกบนกเรยนวางแผน

จดนทรรศการเกยวกบสโขทยในแงมมตางๆ เชน ทตงทาง

ภมศาสตรของอาณาจกรสโขทย การเมองการปกครอง สงคม

เศรษฐกจ วฒนธรรม หลงจากนนใหนกเรยนในแตละหอง

ระดบชนมธยมศกษาปท ๑ หมนเวยนกนเขาศกษา

นทรรศการ จดบนทกยอสงทไดศกษาจากนทรรศการ ทงน

เพอเปนการใหนกเรยนไดรบความรพนฐานเรองราวของ

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สโขทยกอนทจะศกษาจากสถานทจรง ในการจดนทรรศการนครภทรวดไดขอความชวยเหลอจาก

ครศลปะ ในการตกแตงตวหนงสอ บรรยากาศ องคประกอบอนๆ เพอใหไดบรรยากาศแบบยอนยค

ทำใหเปนทสนใจของนกเรยน มการนำประเดนมาซกถามในชนเรยนวานกเรยนไดอะไรบาง

จากการศกษานทรรศการ สงเกตการตอบของนกเรยน และพดถงการเตรยมตวเพอศกษา

นอกสถานทจงหวดสโขทย ในเรองการสงเกต การซกถาม การบนทกเรองทดหรอฟง

การมวนยในขณะเดนทาง มารยาทในการศกษานอกสถานท และในการนไดมการบรณาการ

กบกลมสาระวชาอนๆ ดวยการประชมรวมกนของครทสอนในระดบเดยวกนในระดบชน ม.๑

ทสอนตางกลมสาระ โดยใหกลมสาระสงคมศกษาฯ เปนแกน

๓. นกเรยนหมนเวยน

เขาศกษานทรรศการ

จดบนทกสงทศกษา

ตอบขอซกถามคร

ในชนเรยน

๔. พดคยตกลงกบนกเรยน

เรองการเตรยมตวใน

การศกษานอกสถานท

ตวอยาง กจกรรมสรปความรจากการชมนทรรศการ

๑. เรองทศกษา................................................................................

๒. สรปความรทไดจากการศกษา....................................................

๓. ขอสงสย/สงทสนใจ/หรอสงทอยากรเพมเตม.............................

...................................................................................................

...................................................................................................

ประเดนการพดคย

- การแตงกาย ความระมดระวงระหวางการเดนทาง

- มารยาทในการพด/ฟง การสงเกต การซกถาม การจดบนทก

- การตรงตอเวลา

ครภทรวดจงไดตงหวเรองและรวมอภปรายกบครในระดบชนเดยวกน ในทสด

ทประชมไดสรปหวเรองวา “สโขทยมรดกโลก” แตละกลมสาระไดรบมอบหมายใหคดกจกรรม

ทสอดคลองกบหวเรอง ตอมาจงนำกจกรรมมาพจารณา วพากษวจารณ เพอไมใหกจกรรม

มากเกนไปจนทำใหนกเรยนรสกเบอหนาย กลมสาระสงคมฯ นำมาจดพมพในรปของแบบบนทก

กจกรรมเพอมอบใหกบนกเรยนทำในขณะศกษานอกสถานท ในสวนของกลมสาระสงคมฯ

ไดกำหนดกจกรรมใหนกเรยนไดบนทกโดยสรปความรจากสงทนกเรยนไดเขาชม สงทประทบใจ

หรอความรสกทมตอสถานททเขาชมพรอมเหตผล บนทกการสงเกต การสรปคำบรรยาย

การซกถาม และการตอบคำถามวาจะมสวนรวมในการอนรกษโบราณสถานโบราณวตถอยางไร

การทำกจกรรมนอกสถานทน ใชบรการรถทวรปรบอากาศและมมคคเทศกประจำรถ ซงสวนใหญ

จะเปนเดกหนมสาว และมความรสามารถจดกจกรรมบนรถทำใหนกเรยนสนกสนาน การบรรยาย

ประกอบสถานทเขาชม ตลอดจนควบคมนกเรยนขณะทนำชมสถานทตางๆ ทางประวตศาสตร

ของจงหวดสโขทย และเนองจากมนกเรยนจำนวนมาก การเขาชมสถานทตางๆ จงตองม

การวางแผนหมนเวยนการใชแหลงเรยนรใหมประสทธภาพ

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การเขาชมเพอไมใหแออด เชน การเขาชมพพธภณฑ การควบคมนกเรยนใหอยในกลม

อยางมระเบยบ และฟงบรรยายประกอบของวทยากรจากพพธภณฑ ครผควบคมจงตอง

คอยดแล แตจากการสงเกตทผานมาครไดใหความรวมมอเปนอยางด ทำใหนกเรยนคอนขางมวนย

ในการศกษานอกสถานท และในขณะทนกเรยนศกษาสถานทตางๆ ทางประวตศาสตรของ

สโขทย นกเรยนจะมการบนทกสงทสงเกต ขอคดเหนเพมเตม บนทกการฟงคำบรรยาย

การซกถามวทยากรลงในแบบบนทกกจกรรม เขยนตอบขอคำถามและกจกรรมของสาระอนๆ

นกเรยนบางคนอาจทำแบบบนทกกจกรรมไมครบ กใหโอกาสมาทำตอทบานหรอโรงเรยน

และสงครผสอน

ตวอยาง แบบบนทกกจกรรม

๑. ชอสถานท................................

๒. สรปคำบรรยาย........................

๓. ขอซกถาม/การตอบปญหา......

................................................

๔. ขอสงเกต.................................

๕. ความรสก/สงทประทบใจ........

................................................

ฯลฯ

ตวอยาง แบบบนทกกจกรรม

๑. ใหนกเรยนดผงทตงของอาณาจกรสโขทย

แลวเขยนชอวดตางๆ ทตงในผงดงกลาว

๒. เปรยบเทยบจำนวนวดในผงกบชมชนของ

นกเรยนวาตางกนอยางไร

ทำไมถงเปนเชนนน..........................................

หลงจากกลบจากการศกษานอกสถานท ครภทรวดไดเลอกแบบบนทกกจกรรมของ

นกเรยนมาสนทนาพดคยในประเดน สงทนกเรยนสงเกตเหนจากการเขาชมมอะไรบาง

ขอคดเหนของนกเรยน การสรปการฟงบรรยาย การซกถาม การตอบขอคำถาม และยกยอง

ชมเชยผลงานของนกเรยน ในกจกรรมนใหครกลมสาระอนๆ ชวยใหขอสงเกตในสวนของ

แบบบนทกกจกรรมทไดรวมกบกลมสาระสงคมฯ จดทำ ตอมาใหนกเรยนแตละกลมรวมกนอภปราย

เรองทสนใจ เมอนกเรยนเสนอหวเรองทสนใจ ครภทรวดจะถามวา “ทำไมถงสนใจ รอะไร

เกยวกบเรองทสนใจบาง คดวาจะไปคนควาเพมเตมไดจากทไหน” ในทนครภทรวดไดแนะนำ

เอกสารทนกเรยนจะคนควาเพมเตมทงจากหองศนยสงคมศกษาฯ หองสมดโรงเรยน และหอสมด

มหาวทยาลยรามคำแหง รวมทงพดคยซกถามผรจากพพธภณฑสถานแหงชาตพระนคร ซงกลม

สาระสงคมศกษาฯ เปนเครอขายและรวมมอกบแหลงเรยนรดงกลาวในการจดกจกรรมการใช

แหลงเรยนรจากพพธภณฑ และในการคนควานนตองตอบคำถามใหไดวา ใคร ทำอะไร ทไหน

เมอไร ทำไม อยางไร นกเรยนรวมกนศกษาคนควาจากแหลงขอมล อางองแหลงทมา วางแผน

นำเสนอรายงานผลการศกษาคนควา เมอนกเรยนนำเสนอแลวครภทรวดไดซกถามสงทนกเรยน

ไดคนควาวามแหลงทมาจากทใด ขอมลทนำเสนอนาเชอถอไดหรอไม ในการนำเสนอรายงานน

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

นกเรยนบางกลมมานำเสนอดวยการเลาปากเปลา บางกลมนำเสนอประกอบ PowerPoint

หรอนำเสนอสรปในรปของแผนทความคด เปนตน

ครภทรวดไดสรปขอสงเกตของตนเองวา การจดกจกรรมขางตนของตนเอง

อาจไมครบขนตอนของวธการทางประวตศาสตรทงหมด แตกชวยปลกฝงเจตคตทดตอวชา

ประวตศาสตร นกเรยนรจกจดบนทกและสรปความรดวยตนเอง ไดบรณาการสอนรวมกบ

วชาอนๆ นกเรยนรจกสบคนขอมลและประเมนความนาเชอถอของขอมล ไดทำงานรวมกน

รจกวางแผน และนำเสนอสงทตนคด ไดเรยนรเรองราวของบรรพบรษในอดต จะเหนวาการจด

กจกรรมการสอนประวตศาสตรของครภทรวด ดวยการจดกจกรรมนอกสถานท หากพจารณา

ในแงของวธการประวตศาสตร ยงอยในขนเตรยมการ แตมการฝกทกษะยอยๆ เชน การกระตน

ใหผเรยนเกดความสนใจดวยการใหมสวนรวมในการจดนทรรศการ การศกษาขอมลจาก

นทรรศการ การเขยนสรปหรอจดบนทก การซกถาม การศกษาจากสถานทจรง มการทำกจกรรม

ตางๆ ระหวางการศกษา ดวยการจดบนทกผล การสงเกต ความรทได ความรสก การตอบคำถาม

การซกถาม เปนการจดประกายสงทนกเรยนสนใจและตองการศกษาในเชงลก อยางไรกตามยงได

มการนำเอาแบบบนทกกจกรรมทนกเรยนปฏบตมาพดคยซกถาม ชมเชย ใหกำลงใจ ใหนกเรยน

รวมอภปรายเรองทสนใจจะศกษาคนควา โดยในระหวางนน มการตงคำถาม และแนะนำแหลง

คนควาใหแกนกเรยนดวย นกเรยนไดมโอกาสคนควา สบคนขอมล และนำมารายงาน

กจกรรมหลงกลบจากการศกษานอกสถานท

๑. ครนำผลงานของนกเรยนจากแบบบนทกกจกรรมมาสนทนาใหขอสงเกต

ยกยองชมเชย

๒. ใหนกเรยนจดกลม กลมละ ๔-๕ คน เสนอเรองทกลมสนใจ พรอมเหตผล

และแหลงทจะไปศกษาคนควา

๓. ครแนะนำเอกสาร และแหลงการศกษาคนควา หรอแหลงขอมล

๔. นกเรยนรวมกนศกษาคนควา ตอบคำถามเรองทคนควาใหไดวา

ใคร ทำอะไร ทไหน เมอไร ทำไม อยางไร

๕. วางแผนนำเสนอรายงาน บอกแหลงทมาของขอมล ความนาเชอถอ

โดยสรป กจกรรมการเรยนการสอนประวตศาสตรดวยการศกษาสถานทจรงชวยให

นกเรยนเกดความร ความเขาใจมากขน เพราะไดสมผสกบบรรยากาศจรง นกเรยนรสกสนกสนาน

ไดเคลอนไหว ไมจำเจซำซาก อยแตในบทเรยนหรอหองเรยน ในขณะเดยวกนการออกแบบ

กจกรรมใหนกเรยนไดทำ ไมวาจะเปนการสรปความร การสงเกต การซกถามความรสก การตอบ

คำถาม ชวยในการฝกวธการทางประวตศาสตรในขนตอนตางๆ กอนทนกเรยนจะไดไปวางแผน

ทำโครงงานประวตศาสตรในระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ซงเปนขนตอนทนกเรยนไดสราง

องคความรหรอคนพบความรอยางเปนระบบ

�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

time line คอ อะไร : สอนอยางไรจงจะเรยกวา time line

สำหรบครประวตศาสตรทสนใจการวเคราะหหลกสตรสาระประวตศาสตรคงพบ

คำสำคญในตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง เชน เสนเวลา หรอ time line ความจรงกบ

ขอเทจจรง ความคดเหนกบขอเทจจรง การวเคราะหตความขอมล วธการทางประวตศาสตร หรอ

Historical method ซงสำหรบผทไมไดเรยนมาทางประวตศาสตรโดยตรง คำเหลานนาจะ

สรางความหงดหงดใหไมนอย ในทนจะเสนอแนวทางการใช time line ในกจกรรมการเรยนร

ประวตศาสตร

time line หรอเสนเวลา คอ การเรยงลำดบเหตการณตามลำดบเวลา ซงจะทำหนาท

เปนเครองมอสำหรบการทำความเขาใจอดตใหชดเจนขน

ชอของ time line ชดเจนวาเกยวเนองกบมาตรฐาน ส ๔.๑ (เขาใจความหมาย

ความสำคญของเวลาและยคสมยตามประวตศาสตร สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะห

เหตการณตางๆ อยางเปนระบบ) จะเหนวา time line เปนเรองของการใชเวลา (สวนหนง)

เพอวเคราะหเหตการณไดอยางเปนระบบ

ทงนผสอนตองเขาใจกอนวา “เวลา” ในประวตศาสตรมจดหมายสำคญคอ

(๑) เขาใจเรองราวในอดตของมนษยชาตซงมกบนทกไวในรปแบบตางๆ กน ดงนนการจะเรยนร

อดตไดกตองเรยนรเวลาในระบบตางๆ เชน จนทรคต สรยคต ศกราช (ค.ศ. พ.ศ. ฮ.ศ. ร.ศ. จ.ศ.

ม.ศ. และเทยบเวลาเหลานได) ชวงเวลา เชน ทศวรรษ ศตวรรษ สหสวรรษ จะไดเขาใจวา

มเหตการณอะไร เกดขนทใด และเหตการณนนๆ มความสมพนธกนอยางไร (๒) ใชเวลาบอกเลา

เรองราวตางๆ ไดถกตอง ซงการบอกเลาดงกลาวจะกลายเปนหลกฐานทางประวตศาสตรตอไป

(๓) เวลาเปนเรองของนามธรรมและเกดขนตามระบบธรรมชาต แตเครองมอบอกเวลา

เปนภมปญญาของมนษยในอดตทควรจะเรยนรเพอพฒนาตอไปในอนาคต สำหรบ time line

จะเปนเครองมอทจะชวยใหผเรยนเขาใจเหตการณในอดต และฝกฝนทกษะการคดวเคราะห

(บรรลเปาหมายขอท ๑) คอ ความเชอมโยงเหตการณทเกดขนในพนทตางๆ วาเหตการณใด

เกดกอน เหตการณใดเกดหลง เหตการณแตละเหตการณมความสมพนธกนหรอไมอยางไร อนจะ

นำไปสบทสรปไดวา ปจจยใดเปนเหตททำใหเกดเรองราวตางๆ ขน เรองราวมการเปลยนแปลง

หรอคลคลายไปอยางไร และสงผลกระทบตอสงคมอยางไรบาง นอกจากน time line ยงชวยให

เขาใจลกษณะเฉพาะ หรอเอกลกษณของแตละสงคมดวย

�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยางบตรขอความ เหตการณสำคญในโรงเรยน

....................... โรงเรยนไดรบรางวลชนะเลศการประกวดดนตร

....................... อาคารเรยน “เฉลมพระชนมพรรษา” เปดใชครงแรก

....................... มหองดนตรในอาคารเรยนเฉลมพระชนมพรรษา

....................... คณยายบญม บรจาคเครองดนตรไทยใหโรงเรยน ๕๐ ชน

....................... โรงเรยนมครดนตร (อาจารยมณ ดวงชย) คนแรก

....................... นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑ เรมเรยนดนตรไทยทหองดนตร

....................... นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑-๓ ซอมเลนดนตรไทยทกวนศกร

....................... โรงเรยนไดรบรางวลโรงเรยนรางวลพระราชทานเปนครงแรก

……………...….. โรงเรยนสงคณะ “ดนตรไทย” เขารวมกจกรรมในชมชนเปนครงแรก

....................... โรงเรยนจดซอเครองดนตรประเภทเครองสายเพมเตมอก ๕ ชน

ถาจะสงเกตเหตการณทจะนำมาเรยงลำดบเหตการณน จะพบวาเปนเรอง ใคร ทำอะไร

ทไหน เมอไร เทานน ซงกคอขอมลหรอขอเทจจรง ซงปราศจากการตความหรอขอคดเหน

และเหตการณทกเหตการณจะมความสมพนธเชอมโยงกน (อนเกดจากการรวบรวมขอมลของคร)

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยางบตรคำสง สำหรบนกเรยน

๑. นกเรยนจบค (๒ คน) ใหทกคเลอกบตรขอความ ๑ ขอความ

๒. ศกษาขอความในบตรของตน และรวมคดวาจะหา “วน เดอน ป” ทตรงกบ

เหตการณในขอความนนจากทใด หรอถามใคร อานจากทไหน ดไดจากแหลงใด แลวไปดำเนนการ

คนหา “วน เดอน ป” ทเกดเหตการณนนขน เตมลงในบตรขอความ

๓. นำบตรขอความนนมาเรยงลำดบเหตการณท เกดกอนไปหลงจนครบถวน

ทกเหตการณ และชวยกนตรวจสอบความถกตอง

๔. อานเหตการณเรยงตามลำดบเวลาพรอมกน

๕. คดวเคราะหเหตการณตามลำดบเวลาดงกลาว แลวตอบคำถามตอไปน

๕.๑ ทำไมโรงเรยนจงกำหนดใหมหองดนตรไทยในอาคารเรยนหลงใหม

๕.๒ นกเรยนไดมกจกรรมเลนดนตรไทยอยางตอเนองเปนผลมาจากสาเหตใด

๕.๓ ทำไมโรงเรยนจงไดรบรางวลชนะเลศการประกวดดนตรไทย ฯลฯ

ตวอยาง time line

๒๕๐๘ โรงเรยนไดรบรางวลโรงเรยนรางวลพระราชทานเปนครงแรก

๒๕๐๗ โรงเรยนไดรบรางวลชนะเลศการประกวดดนตร

๒๕๐๓ โรงเรยนสงคณะ “ดนตรไทย” เขารวมกจกรรมในชมชนเปนครงแรก

มถนายน ๒๕๐๒ นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑-๓ ซอมเลนดนตรไทยทกวนศกร

๒๕๐๒ โรงเรยนจดซอเครองดนตรประเภทเครองสายเพมเตมอก ๕ ชน

๑๐ มกราคม ๒๕๐๐ นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑ เรมเรยนดนตรไทยทหองดนตร

๑ สงหาคม ๒๔๙๖ โรงเรยนมครดนตร (อาจารยมณ ดวงชย) คนแรก

๑๗ พฤษภาคม ๒๔๙๖ มหองดนตรในอาคารเรยนเฉลมพระชนมพรรษา

๑ ตลาคม ๒๔๙๕ อาคารเรยน “เฉลมพระชนมพรรษา” เปดใชครงแรก

๒๖ กรกฎาคม ๒๔๙๔ คณยายบญม บรจาคเครองดนตรไทยใหโรงเรยน ๕๐ ชน

ตวอยางน ผสอนประวตศาสตรสำหรบนำไปปรบเรองราวในครอบครวหรอในชมชน

สำหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท ๔-๖ ครอาจกำหนดแหลงศกษาหรอแหลงสบคนใหนกเรยน

แตละกลม เชน วดสำคญในชมชน องคการบรหารสวนตำบล ศนยวฒนธรรม พพธภณฑ

ในชมชน โดยใหแตละกลมสบคนวาในแหลงศกษาทตนไดรบมอบหมายใหรบผดชอบนน มขอมล

เกยวกบเหตการณสำคญในชมชนอะไรบาง แลวจดชวงเวลากบเหตการณนนๆ จดทำเปน

บตรขอความ หลงจากตรวจสอบความถกตองแลว จงใหทกกลมนำทกเหตการณมาเรยงลำดบ

เปนเสนเวลา หรอ time line แลววเคราะหความเปนเหตเปนผลของเหตการณตางๆ

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

อนทจรง เดกๆ อาจสบคนเหตการณสำคญทเกยวของกบตนเองและครอบครว

“วามอะไรเกดขน เมอไหร” แลวนำมาเรยงเปน time line ได แตทกษะน

เปนทกษะพนฐานเบองตน มงหมายเพยงแตการเรยงลำดบเหตการณเปนเทานน

ซงอาจจะไมไดวเคราะหในเชงประวตศาสตรวา ทำไม อยางไร หรอเปนผลอยางไรได

ยกเวนบางครอบครวทมความเปลยนแปลงในวถชวตอยางชดเจน ซงครอาจหยบยก

นำมาเปนตวอยาง เชอมโยงความสมพนธของเรองราวตางๆ ในอดตได

ในกรณทนกเรยนเปนผสบคนขอมลเหตการณสำคญดวยตนเองนน ครตองสอน

การแยกแยะขอมล โดยแยกขอเทจจรงจากขอคดเหน และการตความออกจากกน สวนประกอบ

ของ time line คอ ชวงเวลากบขอเทจจรง (ใคร ทำอะไร ทไหน เมอไร) เทานน

สำหรบนกเรยนระดบมธยมศกษา

ครอาจกำหนดสถานการณหรอประเดนเรอง

(ซงควรสอดคลองกบเนอหาทนกเรยนตองเรยน

ตามหลกสตร เชน ม.๑ เรยนสโขทย ม.๒

เรยนอยธยาและธนบร ม.๓ เรยนรตนโกสนทร)

เชน การปฏวต พ.ศ. ๒๔๗๕ เหตการณพฤษภาทมฬ

เปนตน แลวใหนกเรยนสบคนแหลงขอมล รวบรวม

ชวงเวลากบขอเทจจรงมาจดทำเปน time line

แลวจงวเคราะหใหเขาใจ ทำไม (Why) และ

อยางไร (How) รวมทงผลกระทบทเกดขน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ในการกำหนดใหนกเรยนศกษาชวงสมย เชน สมยสมยอยธยาตอนตน สมยธนบร

สมยรตนโกสนทร ครอาจแบงกลมแลวแลวใหนกเรยนวางแผนสบคน หาขอมล “ชวงเวลากบ

ขอเทจจรง” ของเหตการณสำคญในสมยนนๆ แลวชวยกนสราง time line ตดไวบนบอรด

(ฝาผนง) เพอใหนกเรยนมฐานความร วาในชวงเวลาทศกษานนมเหตการณสำคญใดเกดขนบาง

(มพระมหากษตรยพระองคใด มพระราชกรณยกจใด มสงครามกบใคร เมอไหร...) จากนน

ครจงเขาประเดนศกษาตามตวชวดทกำหนด เชน

สมยสโขทย : วเคราะหปจจยทสงผลกระทบตอการสถาปนาอาณาจกรสโขทย

สมยอยธยาตอนตน : ว เคราะหป จจยท ส งผลกระทบตอความเจรญร ง เร อง

ของอาณาจกรอยธยา

สมยธนบร : วเคราะหปจจยทสงผลกระทบตอพฒนาการทางเศรษฐกจ

สมยธนบร

ในกรณน time line จะมบทบาทเปนฐานความร “Who What Where When”

สำหรบการสรางความรใหม “Why และ How” ตอไป

สำหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย หรอนกเรยนทมความพรอม time line

จะเปนเครองมอสำคญในการวเคราะห วพากษวจารณ และวนจฉย โดยเฉพาะตวชวดทกำหนดให

“วเคราะหประเดนสำคญของประวตศาสตรไทย” การทจะสามารถมขอสรปดงกลาวไดนน

นกเรยนตองมพนฐานความรในเรองทเกยวของมากเพยงพอจงจะวเคราะหได time line จะชวยให

ผเรยนตรวจสอบตนเองไดวาตนมฐานความรเดมเพยงพอหรอไม จำเปนตองหาขอมลเพมเตม

หรอไม

การทำ time line ของนกเรยนทมความพรอม ครอาจมอบใหศกษาเอกสารทาง

ประวตศาสตร เชน พระราชพงศาวดารกรงเกา ฉบบหลวงประเสรฐ จดหมายเหตฟานฟลต

จดหมายเหตของโยสต สเคาเตน ประชมศลาจารก พระราชพงศาวดารกรงธนบร เปนตน

แลวนำมาจดทำ time line ซงจะชวยใหนกเรยนหลดพนจากความนาเบอหนายทจะตองจดจำขอมล

อนมากมายได time line จะชวยใหเขาใจเรองราวโดยขจดการทองจำออกจากกระบวนการเรยนร

ประวตศาสตรไดอยางสนเชง โดยจะทำหนาทเปนความรเดมทนกเรยนจะนำมาเปนขอมลสำหรบ

การคดวเคราะห คดวพากษวจารณ คดวนจฉย นบเปนความรใหมไดอยางแทจรง

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ชวนนกเรยนสชมชน : สบคนประวตศาสตร

นกเรยนจำนวนไมนอยทชอบนงมองออกนอกหนาตางชนเรยนในขณะทครกำลงสอน

อยทหนาชน สดสายตาของนกเรยนเหลานนอาจเปนปาเขยวและภเขาเทาทมน หรออาจเปน

ชมชนทมบานเขาอยดวย เดกๆ คงไมเขาใจวา ทำไมชวตการเรยนของเขาจงวนเวยนอยแตตำรา

และชนเรยนในเมอนอกชนเรยนมองคความรทนาตนตาตนใจอยเตมไปหมด

แหลงเรยนรนอกชนเรยนเปนเสมอนหองเรยนชวตขนาดใหญ ทนอกจากไมตอง

ลงทนสรางแลว ยงเปนขมทรพยมหาศาลทเราสามารถคนพบความรไดไมรจบ เนองจาก

แหลงเรยนรในชมชนมวถชวตการทำมาหากนและวฒนธรรมทสะสมสบทอดสงตอกนมาจาก

อดตจนถงปจจบน จงมความรซกซอนอยทกหนแหง ชมชนมตลาด วด บาน โบสถ ภาพถายเกาแก

จตรกรรมฝาผนง อนสรณสถาน พพธภณฑ ประเพณ พธกรรม และผคนของชมชน ซงยงมชวต

อยในปจจบน เปนผรประจำถน ปราชญชาวบาน แมเพลงพนบาน ฯลฯ และในธรรมชาตรอบๆ

ชมชนยงมสรรพชวตทอยในปา บง หนองนำ ทชาวบานไดใชเปนแหลงอาหาร เกบหนอไม

เกบเหด หาปลา และรวมกนรกษาทรพยากรเพอชวตทยงยน บางชมชนอาจมสภาพนเวศ

ชายฝงทะเลทเปนแหลงทำมาหากน ประกอบอาชพของชาวชมชน ซงสภาพจรงเหลานเปนแหลง

เรยนรทมคณคา ราคาไมแพง ทรอใหคณครพานกเรยนกาวจากหองเรยนไปคนหาความร

ทซกซอนอยใหพบ

คณครทานหนงไดเลาความประทบใจเมอจดการเรยนรจากแหลงเรยนรใหกบนกเรยน

ระดบชนมธยมศกษาตอนปลายหองทายๆ ทไมคอยสนใจเรยนวชาประวตศาสตรเทาไรนกวา

นกเรยนเรมตนเตนและตนตวต งแตทราบวาเขาจะไดไปคนหาความเปนมาของชมชน

ในสภาพจรงดวยตวของเขาเอง สงผลใหหลายเรองทคดวายากกลายเปนเรองงาย นกเรยน

ใหความรวมมอในทกขนตอนของการจดการเรยนร ตงแตขนตอนของการวางแผนรวมกบคณคร

ในประเดนทจะเรยนร ตงใจอยางดในกจกรรมการเกบรวบรวมขอมล ทงจากการสมภาษณชาวชมชน

การจดบนทกขอมล การบนทกงาน การพยายามเขาถงชมชน แมจะดขดเขนเกงกางบาง

แตเดกๆ กเรยนรอยางสนก มประกายมาก เปนสข ไมเหลอแววเบอหนายเหมอนอยางทอยใน

ชนเรยน ผเฒาในชมชนกเปนสขทไดเลาประสบการณในอดตใหเดกๆ ฟง เปนการลดชองวาง

ระหวางคนรนเกากบเดกรนใหมอยางกลมกลน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๕. ขนประยกตความรและเผยแพรผสาน

๔. ขนนำไปใช

๓. ขนประเมนผล

๒. ชนเรยนร

๑. ชนสำรวจ

ความสำเรจของการจดการเรยนรจากแหลงเรยนรในชมชนครงนน เรมตนจาก

คำถามงายๆ ของครทกระทบความรสกของนกเรยนวา “หนจะตอบวาอะไร ถามคนตางถนถามวา

รานขายยาในชมชนของเรามกราน อยตรงไหนบาง” หลงจากใชเวลาคดหลายนาท เดกๆ

กใหคำตอบทไมตรงกน คำถามตอมาคอ มอะไรอกบางทคดวารแตเราไมรเปนทมาของกจกรรม

“ตามลาหาคำตอบ” โดยมแผนผงถนนใหญและตรอกซอกซอยของชมชนเปนเสมอน “ลายแทง”

ทนกเรยนแตละกลมถอเปนกรอบขอบเขตของการคนหาขอมลเบองตน เพอหาคำตอบเกยวกบ

ศาลเจาจน รานขายกวยเตยวผดไทย รานขายขนมหวาน รานกาแฟโบราณ รานสงฆภณฑ

รานขายยา บานไมเกา รานขายวสดกอสราง รานขายเครองจกสาน ฯลฯ

แตละกลมพยายามใชทกษะกระบวนการ

ความสามารถเฉพาะตวในการสำรวจ สมภาษณขอมล

เบองตนในชมชนของตนเอง เพอใหรจกชมชนอยาง

แทจรง ทงในเรองของสถานททนาสนใจ การประกอบ

อาชพของชมชน วถการดำเนนชวต “บตรงานหรอ

บตรคำสง” ทใหนกเรยนหาคำตอบดวยตนเองจงเปน

สงจำเปนควบคกบแผนผงชมชนทใหเดกระบชอสถานท

ตางๆ กจกรรมนควรจบทการใหเดกบอกเลาความรสก

ประทบใจ หรอแสดงความคดเหน จากนนใหเดกระดม

ความคดเหนในกลมของตนวา อยากรเรองอะไรเพมเตม เรองอะไรในชมชนทกลมสนใจอยากร

เพมขน ขนตอน “รจกชมชน” นจงเปนการกระตนความคดของนกเรยนส “ประเดนศกษา”

ซงเปนขนตอนสำคญของการสบคนทางประวตศาสตร

บนได ๕ ขน สความสำเรจ

เรมทรจกชมชน

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ประเดนสบคน

ความสนใจของเดกๆ ทไดสงเกตและสำรวจชมชนของตนเองตามแงมมทครได

วางแผนใหคดวเคราะห กอใหเกดคำถามอยางมากมาก หวขอทกลมเลอก การแสดงความคดเหน

ของเพอนๆ ทงในกลมและนอกกลม ทำใหเกดความเขาใจสภาพพนทวถชวต วฒนธรรม

และความสมพนธทเชอมโยงกบการกอรางสรางชมชนตงแตอดต รวมทงการเปลยนแปลงในชวงเวลา

ทผานมา ซงเมอนำขอมลเหลานนมาแลกเปลยนเรยนรกนในชนเรยน นกเรยนไดพบเคารางของ

เรองราวทนาสนใจในหลายประเดน เชน กลมหนงทสนใจการเปลยนแปลงของวถชวตจาก

“ตลาดรมนำ” มาเปน “ตลาดบก” ในชวงหลงสงครามโลกครงท ๒ คำถามทตามมา คอ ทำไม?

อยางไร? โดยใคร? เกดอะไรกบชมชนในชวงเวลานน

�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ดนดนหาคำตอบจากแหลงเรยนร

จากการวางแผนรวมกนในการสบคนหาคำตอบเบองตน เดกๆ ชวยกนคดวา มขอมล

จากทไหนบางทจะไขปรศนาเรองน การอานประวตความเปนมาของชมชน ศกษาขอมลการสราง

เขอนใหญกนแมนำ ขอมลการสรางถนนสายหลก และเรองราวของการอพยพเขามาของคนตางถน

จากการสบคนขอมลเบองตนจากเอกสารของหองสมดประชาชน รายงานของทางราชการ

แมจะยงไมพบคำตอบทชดเจนนก แตกทำใหเดกๆ เขาใจปรบทาทางสงคมในชวงเวลาแหง

การเปลยนแปลงทางสงคมของชมชน รวมทงตดสนใจเดนเขาสชมชนแหงนอกครงเพอสบเสาะ

เจาะขอมลใหตรงประเดน

ความมงมนในการแสวงหาคำตอบ ทำใหเดกๆ และคณครตองวางแผนกนอยาง

ละเอยด เพอทจะไดขอมลทตองการใหมากทสดโดยรบกวนชาวชมชนนอยทสด การกำหนด

หวขอ การสมภาษณเปนไปอยางรอบคอบรดกม แบงงานรบผดชอบในแตละสวนอยางชดเจน

เทคนคการตงคำถามสมภาษณ การใชมารยาท การถายภาพ การบนทกขอมล ไดรบความสนใจ

จากทกกลมทเตรยมความพรอมกนอยางตงใจ

หลงจากทคณครประสานงานกบชมชนเพอขอโอกาสและขอความอนเคราะหขอมล

ใหแกนกเรยนแลว กถงเวลาทเดกๆ ทกกลมเดนเขาสชมชนอกครงอยางมเปาหมายชดเจน ขอมล

ทไดจากการสมภาษณคณยายเจาของรานสงฆภณฑซงเคยเปนรานคาใหญรมทานำ ขอมลจากกง

ทรานขายวสดกอสรางซงเปนชาวจนรนแรกๆ ทอพยพเขามาตงรกรากทชมชนน คณยายทยงอย

บานเรอนไทยรมแมนำซงมชวตวยเดกในชวงเวลานน ภาพเกาแกของศาลเจาพอกวนอ และ

ศาลเจาแมทบทม ขอมลจากความทรงจำของคณยายทรายขายนำแขงใสเลกๆ เกยวกบรถประจำทาง

สายแรกทวงผานชมชนแหงนไปยงเขอน เปนเพยงสวนหนงของขอมลจากอดตทเดกๆ ไดรบ

ทสำคญกระบวนการเรยนรทตอเนองทเกดจากความอยากรอยากเหนของนกเรยน

จะนำไปสการพฒนาทางดานทกษะ เจตคต คานยม และคณธรรมตางๆ ทำใหเกดการปรบเปลยน

ทาท การแกปญหา ความรวมมอรวมใจกน การทำงานเปนทม และทสำคญคอ การสรปผล

การเรยนรทศาลเจากลางชมชนในบายวนนน นอกจากเดกๆ จะไดเกดองคความรใหมจาก

การเรยนรในแหลงเรยนรแลว ยงคนพบวา มทกษะการทำงานอกหลายดานทเขาตองฝกฝน

เพมเตม เชน การใชภาษาพด การเขาถงผใหญในชมชน การจดบนทกขอมลใหไดใจความ

ครบถวนอยางรวดเรว เปนตน

��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สการประเมนผล

คณครบอกวา ขอมลทเดกๆ ไดรบครงนนเปนเสมอนภาพตดตอเปนชนๆ ทตองตรวจ

สอบความถกตอง ตความ และสงเคราะหขอมล ซงหลายกลมตองคนควาเพมเตมและเกบขอมล

จากชมชนอกครง เพอทำใหคำตอบทแตละกลมไดรบมความสมบรณขน ความภาคภมใจใน

การคนพบคำตอบ ทำใหเดกๆ แตละกลมชวยกนออกแบบนำเสนอขนตอนและวธการแสวงหา

ความร ความรทกลมไดรบ ปญหาและอปสรรคทพบรวมทงแนวทางแกไข ซงจะทำใหนกเรยน

และคร สามารถประเมนผลการเรยนรของนกเรยนไดอยางเปนรปธรรม

ถนนสายบรณาการ

ผลจากการจดการเรยนรจากแหลงเรยนร ทำใหเดกๆ ทกกลมมผลงานทเขาภาคภมใจ

เกบไวเปนขอมลสบคนในหองสมดของโรงเรยน สำหรบผสนใจจะนำไปใชศกษา และเกด

ประโยชนในการพฒนาชมชนตอไป

วนน สายตาของเดกๆ ทมองออกไปนอกหนาตางหองเรยนเปลยนไปแลว การเรยนร

อดตไมใชเรองนาเบออกตอไป และคณครกไมลำบากใจทจะจดประสบการณการเรยนรใหมๆ

แกนกเรยนทรจกการจดการเรยนรดวยตวเองอยางเปนระบบแลว

100 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ดหนงดละครแลวยอนกลบหองเรยน

ชวโมงแรกของทกเชาแตละหองเรยนจะถกยดเยยดใหเรยนคณตศาสตร เพราะเชอวา

เวลาเชาสมองของเดกยงวาง ปลอดโปรง สอนอะไรกจะจำไดงายจงจดใหเรยนเลขกอน จะได

จำไดด ผเขยนไดรบมอบหมายใหสอนคณตศาสตรและสงคมศกษารวมทงประวตศาสตรดวย

ซงทงสองวชานใครๆ กทราบวาเปนยาหมอใหญสำหรบเดกเกอบทกคนทมทศนคตปลกฝง

สบทอดกนมาแตไหนไมทราบ วาไมชอบ ผเขยนตองใชจตวทยาบวกความตงใจเปนอยางมาก

ทจะเยยวยารกษาอาการไมชอบเรยนสองวชาน

ผเขยนสงเกตเหนวาทกเชาทเดกเขาหองเรยน ในหองเรยนจะมเสยงแยงกนคยเสยงดงมาก

ไมรวาเสยงใครเปนเสยงใครทเดยว เขาไมไดทะเลาะกน เพราะมทงเสยงพดเลาเรอง เสยงหวเราะ

และแสดงทาทาง ซงกเปนไปตามภาวการณของละครดง จบประเดนไดวาแยงกนเลาเรอง

“คมแฝก” ออกทาทางเปนทสนกสนาน ตนเตน ครเขาไปยนจองมองในหองแลวยงไมมใครสนใจเลย

กวาเหตการณจะสงบไดกตองใชเวลาพอสมควรทเดยว หากครเขมงวดหกหาญนำใจใหเขา

หยดการกระทำ แตใจเขายงกงวลตดคางอยเขากจะแอบวพากษกนเมอลบหลงคร และเรยนไมรเรอง

สดทายพาลเกลยดวชาทครพยายามยดเยยดใหเขาเรยนอกดวย นเปนชวงเวลาวกฤตสำหรบคร

ในชวงเชา ทครตองผจญ ยงไมหมดเพยงเทาน ภาคบายวชาประวตศาสตรกไมทราบวาใชสตรใด

จดตารางสอน ทำไมตองจดวชาประวตศาสตรไวชวโมงบาย หนงทองกตง หนงตาเรมหยอน

สอนเรองกโบราณ นามธรรม มองกไมเหนเปนแตเรองเลา ของจรงอยทไหน ไกลกไกล ถงไปด

กไมรอะไรเปนอะไร มแตกอนอฐ กอนหนแตกๆ หกๆ รอนกรอน นาเบอไปหมด ไมเหนประโยชน

ในการเรยน ฟงครเลาเพลนด หลบดกวา นคอปญหาในการเรยนภาคบาย ทำยงไงจะใหเขายนด

ตนขนมาเรยนรดวยความเตมใจ

ผ เขยนนกถงคมแฝกทนท เราตองใชคมแฝกมาจดการกบเดกท ไมชอบเรยน

ประวตศาสตร ซงผสอนเองกอดอดใจพอสมควรทจะจงใจใหเดกๆ สนใจวชาประวตศาสตร

เอาละยอมเสยเวลาคยกบพวกเขาแบบเปดใจสกชวโมง ครงแรกคดอยางนน แตผดความคาดหมาย

แทนทจะเสยกลบได ไดอะไรจะเฉลยภายหลง เปนอนวาชวโมงนนไมมครและไมมนกเรยน

มแตคมแฝก รวมเลา รวมวพากษวจารณ รวมแสดงความคดเหนตวละครทแตละคนชอบ

ชอบเพราะอะไร บางคนออกทาออกทางตวละครทตนเองประทบใจ ทาไมตายตางๆ เปนทสนกสนาน

ไมมใครวอกแวกไปทางอนเลย แมแตเดกทเงยบขรมไมยงเกยวกบใครยงนงอมยมอยางมความสข

เมอผเขยนใหพวกเขาสรปขอคดเหน เขากรวมแสดงความคดเหนไดอยางหลากหลาย มความคด

ทเราคาดไมถงทเดยว สหนาแววตาแตละคนบงบอกถงความสข ชวโมงนนนกวาจะเสยเวลา

โดยเปลาประโยชนเสยแลว แตผดความคาดหมายแทนทจะเสยเวลา เรากลบได ไดรจกเดก ไดเขาใจ

101เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ธรรมชาตของเดก ความตองการของเดก ไดกระบวนการทจะจดการกบเดกๆ เมอจบจดเดกๆ ได

แลววาการเรยนในตำรานนนาเบอ สงทเขาสนใจและมสวนรวมตางหากทจะชวยใหเขาเกด

การเรยนรอยางมความสขและคงทน เราจะตองทำนามธรรมใหเปนรปธรรม โดยใหเขามสวนรวม

จะไดเรยนรอยางมความหมาย และจดจำไดคงทน

จากขอคนพบดงกลาวผเขยนไดนำมาจดการเรยนการสอนแบบแสดงบทบาทสมมต

โดยมวตถประสงค

๑. เพอปรบเปลยนเจตคตใหนกเรยนสนใจวชาประวตศาสตร

๒. เพอใหนกเรยนมสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนร

๓. เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรทคงทน

หลงจากนนผ เขยนเรมวางแผนซอนแผนโดยทพวกเขาไมรตววาเปนบทเรยน

โดยเมอถงชวโมงเรยน ผเขยนไมสงใหหยบหนงสอเรยนขนมาจากโตะแบบทกครง บอกวาวนน

เราจะคยกนแลวผเขยนกเรมนำสนทนาวา ชวโมงนใครอยากรเรองอะไร ไมถามวาใครอยากเรยน

เรองอะไร นกเรยนทำหนางงกบคำถาม เงยบไมมเสยงตอบ ถามใหม กชวโมงนเปนวชาประวตศาสตร

ใชไหม ใครอยากรเรองเกยวกบอะไร ใหบอก ครจะไดนำเสนอใหถกใจไงละ เงยบอกไมมเสยงตอบ

รอคำตอบอยนานพอสมควร สดทายจงรวาทพวกเขาไมตอบเพราะไมรจะตอบอยางไร วาไมอยากร

และกไมอยากเรยนสกเรอง ถาอยางนนเรามาเลนละครกนเอาไหม คราวนเสยงตอบรบดมาก

กวาจะเขาทางครไดนกตองเดนออมเสยเหนอยทเดยว หลงจากนนผเขยนเรมตงคำถามนำวา

จะแสดงละครอะไร เรองอะไร มตวละครกตว อะไรบาง แสดงอยางไร ทำยงไง ละครเรองน

จะใหอะไรกบนกเรยนหรอผชม อนนนกเรยนไดเรมกระบวนการคดโดยไมรตวแลว ครถามนำ

ไปเรอยๆ ใหเขาไดรวมกนวางแผนจดการเรองราวหรอเหตการณในประวตศาสตร การสบคนหา

ขอมลไดเขาสเดกๆ โดยไมมการเกยงงอน บทเรยนในประวตศาสตรถกหยบยกมาสการวพากษ

วจารณเพอการจดทำละคร

สดทายกรวมกนกำหนดสถานการณ หวขอเรอง วางตวผแสดงรวมเตรยมการกำหนด

วตถประสงค สรางสถานการณและกำหนดบทบาทสมมต เลอกผแสดง ผสงเกตการณ/ผชม

ซงผสงเกตการณ/ผชมนนมความสำคญไมนอยทเดยว ตองรวาการแสดงบทบาทสมมตทจดขนน

มไดมงนำเสนอเพอความสนกสนานความบนเทง แตทจรงแลวจดประสงคทสำคญมงใหเกดการเรยนร

เหตการณสำคญในประวตศาสตรไทย ฝายวสดอปกรณ กไมตองซอหาราคาแพง ควรใชวสดเหลอใช

ขอนปลกฝงการประหยดและปลกจตสำนกในการใชทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนคมคา

ฝายฉากตองใหดสมจรง เวลาทใชในการแสดงตองกระชบ นดหมายวนแสดง ขนตอนมากมาย

แตทกคนกแบงงานกนไดลงตวไมเกยงงอน มผเสนอวาทกคนมหนาทตองปฏบต แลวใครจะเปน

ผตอนรบและบรการละ ขอนทกคนลม แตกมผเสนอแนวทางแกปญหาไดวา เขาสามารถ

ชวนนองชนเลกกวามาชวยดแลเรองนำดม หยบของใชได ตอนรบผชมได เปนอนวาหมดปญหาไป

10� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาถงขนตอนสำคญคอ ขนวเคราะหและอภปรายผลการแสดง ขนตอนนจะชวยให

นกเรยนเกดการเรยนรตรงตามจดประสงคการเรยนร ผเขยนจงตองรวมอภปรายสะทอน

ความคดเหนและสรปประเดนสำคญในการเรยนร เปนการแลกเปลยนประสบการณและสรป

เพอใหเกดแนวคดกวางขวางขน โดยใหขอคดวาสงทไดเรยนรหรอพบเหนมานน เปนสงทม

สวนเกยวของบนพนฐานความเปนจรงในวถชวตทงนน

บรรยากาศการเรยนรในครงนนเปนทประทบใจของทกฝาย นกเรยนเปนอสระเสร

สนกสนาน มชวตชวา นกเรยนสมครใจทจะแสดงโดยคดเลอกจากอาสาสมคร ไมบงคบ

แบงหนาทและความรบผดชอบ รวมมอกนทำงานเปนทม เชน การตกแตงฉาก การแตงกาย

การเตรยมสถานทการชวยกนซกซอมบทบาท ทกคนมอสระทางความคด ผสอนเปนผใหคำปรกษา

และผสนบสนนการทำงานของผเรยน

จากขอมลทงหมดทเลามานสรปวาผเขยนไดนำวธการจดการเรยนรแบบแสดงบทบาท

สมมต มาจดการเรยนรสาระประวตศาสตรเรองชาวบานบางระจน นกเรยนตนเตน กระตอรอรน

วางแผนงาน เขยนบท คดเลอกคน แบงหนาทความรบผดชอบ จดเตรยมอปกรณ สถานท

ฉาก ฝกซอมการแสดง โดยครเปนทปรกษา จบการแสดงดวยรอยยม สงทไดรบทกคนมเจตคตทด

ตอชาวบานบางระจน รกหมคณะ รกความสามคค รกประเทศชาต หวงแหนแผนดน ทสำคญ

แตละคนไดแสดงศกยภาพในการแสดง การคด สรปองคความรไดดวยตนเอง จดจำคงทน

สนกสนาน ทสำคญคนทอานไมคลองเรยนไมเกงเกดความภมใจในตนเอง คนพบตนเอง

กลาแสดงออก เหนคณคาของตนเอง และทกคนในชนเรยนวเคราะหไดแตกฉาน ไทยเสย

กรงศรอยธยาครงท ๒ เมอไหร ทำไม และมผลอยางไรตอสงคมไทย

ประวตศาสตรไมใชการทองจำอกตอไปสำหรบหองเรยนน

10�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เรยนเพลนๆ กบเสนทางเดนประวตศาสตร

(การจดการเรยนรโดยการไปทศนศกษา)

บรรยากาศตอนคำ ในวงสนทนาอาหารมอเยน “นองแนน” บตรสาวของขาพเจา

มกจะมเรองเลาจากโรงเรยนมาเลาใหฟงและขอความคดเหนอยเสมอ วนนกเชนกน นองแนนเลาถง

การเรยนวชาประวตศาสตรสมยอยธยาวา ครบรรยายถงความเจรญรงเรองของอาณาจกร

อยธยา แตปญหาของนองแนน กมองภาพของความเจรญรงเรองของอาณาจกรอยธยาไมออก

เหนแตภาพเลกๆ และสทมๆ ในหนงสอเทานน ขาพเจาเองไดแตสายหนา แมจะเรยนดานนมา

โดยตรง พรอมกบพดวา

“พอกคงจะอธบายใหเขาใจไดพอๆ กบคณครของนองแนนนนแหละ

ถาใหดตองไปดสถานทจรงและไปฟงวทยากรทมความรอยางแทจรง”

นองแนนรบเสนอความคดวา “งนเราไปดสถานทจรงทอยธยากนดกวา”

ขาพเจานกถงวธการเรยนการสอนนวา “วธการสอนแบบการไปทศนศกษา” เปน

กระบวนการเรยนรทนำผเรยนออกไปศกษาเรยนร ณ สถานททเปนแหลงเรยนร นาจะเปน

กระบวนการเรยนรทดกวาการบรรยายหรอวธสอบแบบอนๆ หลายวธ เราตกลงกนวา

จะไปพระนครศรอยธยากนในวนเสาร-อาทตยทเรากำหนดเปนวนครอบครวของเรา

กอนไปขาพเจากบอกกบภรรยาและบตรสาววา เราจะตองมารวมกนวางแผนกอน

เราจะไมเพยงไปเทยวเทานน แตการไปครงนเราตองบอกไดวาไปเพออะไร (วตถประสงค)

ไปทใด (แหลงเรยนร) เดนทางอยางไร (พาหนะ) จะศกษาในประเดนใด ใชวธการศกษาแบบไหน

คาใชจายเทาไหร ชวงเวลาไหน ใครจะมหนาทความรบผดชอบอะไรบาง ซงทงหมดเปน

กระบวนการเรยนรศกษาแหลงเรยนร ขาพเจาตองการฝกใหภรรยาและบตรสาวไดเรยนร

กระบวนการเรยนรแบบน หลงจากทพวกเราตกลงรวมกนวา จะไปศกษาสภาพจรงของอาณาจกร

อยธยาทจงหวดพระนครศรอยธยาแลว เรารวมกนเลอกการเดนทางดวยรถยนตสวนตว

โดยใชคาใชจายจากงบประมาณทจดสรรไวสำหรบใชในครอบครวในวนหยดเสาร-อาทตย ม

การแบงหนาทกนรบผดชอบ ดงนคอ ขาพเจารบผดชอบการเตรยมพาหนะและวางแผนการเดนทาง

โดยใชขอมลเบองตนจากอนเทอรเนตในการหารายละเอยด เชน เสนทางการเดนทาง สถานท

ทจะไปศกษา เบอรโทรศพทในการตดตอประสานงานกบเจาหนาทของสถานท ของฝากเลกๆ นอยๆ

สำหรบวทยากร รวมทงตระเตรยมเครองมอในการถายภาพสำหรบการเกบรวมรวมขอมล

ดวยภาพถายของวธการทางประวตศาสตรซงเปนสงทขาพเจาถนดและเปนของชอบอยแลว

สวนภรรยาของขาพเจากรบผดชอบในเรองของอาหารและเครองดมแบบประหยดและคมคา

ทงยงเนนในเรองเปนการพกผอนแบบสนกสนานดวย

10� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

นองแนนบตรสาวสดทรกรบผดชอบประเดนทจะศกษา รายละเอยด หวขอคำถาม

และเครองมอการบนทก นองแนนแสดงความคดเหนในกลมครอบครวของเราวาจะใชวธการ

ฟงบรรยาย การสมภาษณเจาหนาท ศกษาจากเอกสารทไดรบแจก โดยไดตระเตรยมความพรอม

ดวยการไปขอปรกษาการตงประเดนคำถามจากครผสอนประวตศาสตรมาเปนอยางด ในการ

ประชมกลมขาพเจาไดเนนยำกบภรรยาและบตรสาวซงเปนสมาชกใหเหนความสำคญของผนำ

(ซงกคอขาพเจานนเอง)

ขาพเจาไดพดกบครอบครวของขาพเจาวา “นถาเปนการพานกเรยนไปทศนศกษา

นอกสถานท พอตองไปสำรวจสถานทจรง ระยะเวลา และเสนทางการเดนทาง สถานทรบประทานอาหาร

ตดตอประสานงานกบสถานทจรงและวทยากร รคาใชจาย นำมารวมกนวางแผนการเดนทาง

กบคณะทำงาน จะผดพลาดหรอผดเวลาไมได ทงนเพราะเราตองรบผดชอบชวตนกเรยน

เปนจำนวนมาก แลวพอกตองชแจงทำความเขาใจถงบทบาทหนาท รวมทงมารยาทของนกเรยน

ใหชดเจนกอน ตองใหมการวางแผนรวมกน นบวามขนตอนทยงยากพอสมควร แตเพราะเหนวา

เปนวธการเรยนรทเปนผลด คมคากบความเหนอยยาก และเหมาะแกการเรยนรในวชาประวตศาสตร

วธหนง”

แตการเดนทางครงนเปนการเดนทางภายในครอบครว ผดเวลาไดและสามารถเปลยน

ตามสถานการณได ขาพเจาจงใชวธการตดตอประสานงานเพอขอทราบรายละเอยดทางโทรศพท

แทนการไปสำรวจในสถานทจรง เมอไดขอสรปทแนนอน การเตรยมการในดานตางๆ เรยบรอย

จงไดกำหนดวนเดนทางในวนเสารหลงเทศกาลวนสงกรานต ดแลวคนทตนเตนมากทสดคอ

บตรสาวของขาพเจานนเอง ทงยงไปคยใหเพอนบานและเพอนทโรงเรยนฟงอกดวยวาพอจะพาไปด

อทยานประวตศาสตรอยธยา กอนถงวนเดนทาง ๑ วน ขาพเจากกำหนดนดหมายเวลาในการเดนทาง

ใหทราบทงภรรยาและบตรสาว เพอฝกการตรงตอเวลา ถงแมจะเปนสมาชกในครอบครวกตาม

เมอถงวนเดนทาง เราออกเดนทางตอนเชาประมาณ ๐๖.๐๐ น. เพราะเปนตอนท

อากาศยงไมรอน ไมเปลองแอร เปนการชวยประหยดพลงงานไปในตว และทสำคญไมมปญหา

การจราจรตดขดอยางแนนอน ดวยเครองแตงกายททะมดทะแมง เหมาะสมกบการไปทศนศกษา

นอกสถานทจรงๆ พวกเรารดวาจะตองเดนศกษาและเทยวชมเปนระยะทางไกลและทลมเสยไมได

สำหรบภรรยาและบตรสาวของขาพเจากคอ รมกนแดดและหมวกปกกวาง สำหรบขาพเจามเพยง

หมวกใบเลกๆ และกลองถายภาพคกายเพอเกบภาพความประทบใจเทานน แตททกคนมเหมอนกน

คอ กระตกนำตดตวใบเลก ในระหวางการเดนทางเราไดมการพดคยถงมารยาทของการไป

ทศนศกษาแหลงเรยนรทเปนพระบรมมหาราชวงและวดเกาแก วาเราควรจะตองปฏบตตวอยางไร

อะไรควรทำ อะไรไมควรทำ เพอเปนการเคารพสถานท เชน เมอเขาสวด อโบสถ วหาร เราควร

ถอดหมวก ถอดรองเทา ไมสงเสยงดง ไมทงขยะ ไมขดเขยนหรอทำลายโบราณสถาน ตงใจฟง

10�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

วทยากรเพอใหไดรบความรอยางเตมท เราใชเวลาในการเดนทางแบบสบายๆ ประมาณ ๑ ชวโมง

๓๐ นาท เรากเดนทางถงอทยานประวตศาสตรอยธยา ดวยความดใจของบตรสาวและรอยยม

ของพวกเราทกคน

จดแรกท เราไปคอ สำนกงานของอทยานประวตศาสตรอยธยา ซงอทยาน

ประวตศาสตรอยธยาไดรบการยกยองวาเปน มรดกโลก เราพบเจาหนาทและวทยากรของทาง

อทยานถง ๒ คน ไดรบฟงคำชแจงถงสถานทและรายละเอยดในดานตางๆ เราโชคดทไดรวมกลม

กบครและครอบครวทเดนทางมาจากจงหวดระยองและจนทบร ทำใหทางอทยานประวตศาสตร

จดวทยากรทมความรมาเปนวทยากรประจำกลม เพราะดกวาการศกษาดวยตนเอง หลงจาก

ทเราเสยคาธรรมเนยมเรยบรอย การศกษาจากแหลงเรยนรในสถานทจรงกเรมตน วทยากร

เรมดวยการพากลมของเราไปไหวพระประธานในวหารวดมงคลบพตรเพอความเปนสรมงคลและ

นดหมายใหไปพบกนทประตทางเขาดานวดพระศรสรรเพชญ บรรยากาศทเตมไปดวยผคนและ

กลนธปมากมาย แตครอบครวของเราไหวพระเสรจเรยบรอยกอนคนอนๆ จงมเวลาสนทนากบ

วทยากรประจำกลม วทยากรบอกใหเราทราบวาวนเสาร-อาทตยหรอวนหยดราชการจะมคนมา

ทองเทยวเปนจำนวนมาก แตถาเปนวนธรรมดาจะมคนนอย เมอเรมเขาสประตพระบรมมหาราชวง

เราทกคนตนตาตนใจกบสงกอสรางและสถาปตยกรรมลำคาเหลานดมชวตชวา

หลงจากการใหขอมลของวทยากร นองแนนกกระซบถามกบขาพเจาเบาๆ วา

“พระมหากษตรยสมยอยธยาคงมความเลอมใสในพระพทธศาสนาเปนอยางมากเลยนะพอ”

ขาพเจายอนถามนองแนนกลบไปวาแลวลกร ไดอยางไร? หนดจากการสราง

พระพทธรปองคใหญ มการสรางวดในวงและสรางเจดยใหกบคนสำคญในราชวงศ นองแนน

ดตนเตนมากเปนพเศษเพราะไดประสบการณตรง ไดเรยนรสมผสสภาพความเปนจรง และยง

สามารถเชอมโยงระหวางการเรยนในหองเรยนทเรยนมากบสภาพความเปนจรงทไดเหน บตรสาว

ของขาพเจาจงสนกสนานและสนใจกบการเรยนร ไดเปลยนบรรยากาศ ไดสอบถามและสมภาษณ

เจาหนาทวทยากรและประชาชนทอยในบรเวณนนและดวยคำถามทเตรยมมา ตลอดการเดนศกษา

แหลงเรยนร ขาพเจาสงเกตวาบตรสาวของขาพเจาไดเพอนใหมหลายคน อาจจะเปนเพราะวา

อยในวยเดยวกนและสนใจในประวตศาสตรเหมอนกนกเปนได ทงยงมการแลกเปลยนความคดเหน

วพากษวจารณ รจกใชทกษะในการแสวงหาความร มการจดบนทกขอมลตางๆ และสรปเปน

องคความรได อนนขาพเจาสงเกตจากการรวมกนสรปความรของกลมลงในสมดบนทก ทงยงม

นำใจเออเฟอเผอแผและชวยเหลอซงกนและกนในระหวางการทศนศกษารวมกน ผดกบเดกกลม

อนๆ ทไดแตถายภาพและวงเลนกนไปมาในบรเวณวงเกาและบรเวณวด และยงมการสงเสยงดง

รบกวนคนอนเปนระยะๆ อาจจะเปนเพราะเดกๆ กลมนไมไดมการเตรยมการสำหรบการศกษา

โดยเฉพาะแบบครอบครวเรา นองแนนดตนตาตนใจไมหายกบเคาโครงความยงใหญของ

อาณาจกรอยธยาตามทคณครไดเคยสอนไว เพราะวทยากรสามารถบรรยายใหจนตนาการเหน

10� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เหมอนเหตการณในอดต และใหขาพเจาถายภาพไวตลอดเวลาเพอเปนภาพประทบใจ โดยเฉพาะ

บรเวณพระทนง วหารหรอเจดยตางๆ โดยมภรรยาหรอนองแนนเปนสวนหนงของภาพ ภรรยา

ของขาพเจาไดพดในทำนองแสดงความคดเหนวา “ในสมยอยธยาคงมความเจรญรงเรองและ

ผคนเปนจำนวนมาก เพราะสงเกตจากพระบรมมหาราชวงทใหญโตกวางขวางมาก และถาไมถก

ทำลายเพราะขาศก อาณาจกรอยธยาคงจะเจรญรงเรองมาจนถงปจจบน” นองแนนแอบกระซบ

กบขาพเจาวา กลบไปบานแลวจะไปศกษาเพมเตมจากอนเทอรเนต รวมทงหองสมดสวนตว

ของขาพเจาทบาน ซงนองแนนไมเคยสนใจมากอน ทงทมหนงสอประวตศาสตรและภาพ

ประวตศาสตรเปนจำนวนมาก ตอมาเมอวทยากรพากลมของเราไปชมวดราชบรณะซงอยไมไกล

จากพระบรมมหาราชวงมากนก พบซากปรกหกพงของวด โบสถ วหาร เจดยเกา ทไดรบ

การบรณะจากทางราชการและทำใหดดมาก แตททำใหอารมณความรสกเศราใจมากกคอ วทยากร

ไดพาลงไปดกรเจดยองคใหญทเคยถกคนไทยลกลอบเขาไปขดทรพยสมบต แมอากาศทรอน

จะทำใหทกคนเหนอยลาเรวแตกประทบใจกนทกคน

ในระหวางพกกลางวนเราเอาอาหารมารบประทานรวมกน บางคนไมไดเอามาจากบาน

กซอมารบประทานรวมกน มการแบงปนอาหารและนำใหแกกน กสนกไปอกแบบ หลง

รบประทานอาหารตางคนกนงพกผอนเอาแรง นองแนนใชหมวกปกกวางพดใหทงพอและแม

ทแสดงอาการเหนอยลาใหเหน บตรสาวถามขาพเจาวา “พอเปนคร สอนเหนอยมากไหม?”

พลนขาพเจากนกถงอดตทเรมเปนครใหมๆ นกถงลกศษยแตละรน และนกถงลกศษยทสำเรจ

การศกษาแลวมากราบขาพเจาในวนไหวคร กตอบบตรสาวไปวา “อาชพคร เปนอาชพ

ทเหนอยมาก แตกมความสขนะ” บตรสาวซกตอวา “แลวตอนทพอพานกเรยนไปศกษาแหลงเรยนร

พอตองทำอะไรบาง ยงยากไหม?” ขาพเจาเหนวายงมเวลาพกผอนอกมากกวาจะถงเวลานดหมาย

ภาคบาย จงไดตอบลกสาววา “ตองเตรยมการใหพรอมทกดานทงกอนเดนทาง ขณะเดนทางและ

หลงจากเดนทางกลบโรงเรยนแลว กลบถงบานพอจะเลารายละเอยดใหลกฟง” บตรสาวตงใจฟง

แตยงพดเอาใจขาพเจาวา “พอเกงมาก และแนนภมใจในตวพอมากๆ คะ” ขาพเจายมตอบ

หลงรบประทานอาหารและพกผอนเรยบรอยแลว พวกเราเรมมเรยวมแรง

พรอมทจะศกษาแหลงเรยนรในภาคบายตอไปแลวละ วทยากรพาพวกเราไปศกษาปชนยวตถและ

โบราณวตถทแสดงไวทพพธภณฑเจาสามพระยาทมจำนวนมาก และเปนสดเปนสวน เราทกคน

ตนตาตนใจทไดพบเหนหลกฐานทประวตศาสตรเหลานดมคณคาขนมากเมอมาจดแสดงไว และ

เมอไดฟงคำบรรยายจากผอำนวยการพพธภณฑเจาสามพระยาแลว ทำใหพวกเราทกคนรถง

ความยงใหญและมงคงของอาณาจกรอยธยาเปนอนมากและรสกภาคภมใจในความเปนคนไทยอกอกโข

แตททำใหกลมเรารสกอดสใจกการทมคนไทยลบลอบขดสมบตของชาตไปเปนของสวนตน

ทางพพธภณฑไดจดแสดงสวนทเหลอไว สวนทขดเอาไปคงมากมายแตไปอยทไหนไมมใครร

ภรรยาขาพเจาพดขนหลงจากใชความพนจพเคราะหสมบตทหลงเหลอจากการถกลกลอบขดไปวา

10�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

“ในสมยอยธยามความเจรญทางดานศลปะมากเลยคณ ดไดจากพระพทธรป เครองทอง

และโบราณวตถเหลาน” พรอมกบบอกใหขาพเจาถายภาพเกบไว นองแนนพดเสรมกบขาพเจาวา

“เราตองหวงแหนสมบตของชาตเพราะเปนสงแสดงถงสงเหลานแสดงถงความเจรญรงเรอง

ของอารยธรรมทบรรพบรษสรางไวในอดต ควรจดใหมพพธภณฑทงเลกและใหญใหมากเพราะเปน

แหลงเรยนรใกลตวเรา” ภรรยากลาวสนบสนนความคดบตรสาวทนทวา “เรากรวมกนจด

มมประวตศาสตรทบานและโรงเรยนกอนซ” ขาพเจาไดแตพยกหนาเพอแสดงถงการเหนดวย

แตตอมาเจาหนาทพพธภณฑไดแจงวาตามระเบยบจะไมอนญาตใหถายภาพสงทแสดงอยใน

พพธภณฑ เราขอโทษและปฏบตตามแตโดยด พลนนองแนนกระซบถามวา “เพราะอะไรพอ”

ภรรยาเสนอความเหนใหบตรสาววา “จากการทแมอานหนงสอพมพพบวา ตอนนมขบวนการ

ลกลอบเขามาขโมยโบราณวตถตามพพธภณฑตามใบสง การถายภาพอาจจะเอาไปเสนอ

ผทอยากนำไปไวเปนสมบตสวนตว” นองแนนพดแสดงความคดเหนเสรมแมวา “พวกนเปนคน

เหนแกตวมากเลยพอ” ขาพเจาพยกหนาเพอแสดงถงการเหนดวยอกครง

กอนกลบนองแนนไดรบการคดเลอกใหเปนตวแทนกลาวขอบคณวทยากรและ

เชญขาพเจาเปนตวแทนมอบของทระลกรวมกบคนอนๆ อกหลายคน ขาพเจาจงรสกภมใจใน

ตวบตรสาวมากขนทมความสามารถในการพดและกลาแสดงออก พวกเราลำลาวทยากรกลบบาน

ดวยความเสยดาย และไมลมทจะขอเบอรโทรศพทไวสำหรบตดตอเมอพานกเรยนมาศกษาแหลง

เรยนรอทยานประวตศาสตรอยธยาในคราวหนา นองแนนบอกกบขาพเจาวาใหอดภาพใหเรวดวย

เพราะตองการนำภาพไปประกอบในการทำเปนสมดบนทกการไปทศนศกษาเอาไปใหคณคร

ทสอนประวตศาสตรดและจะเอาไปอวดเพอนๆ ดวย ขาพเจาพยกหนารบคำและทลมเสยไมได

กคอ การซอของฝากญาตและเพอนๆ ไมวาจะเปนการซอโรตสายไหมของภรรยา ปลาตะเพยนสาน

ทสวยงามมากของบตรสาว สวนขาพเจากเปนเครองปนดนเผาอนมชอของจงหวดพระนครศรอยธยา

สำหรบตกแตงบานและฝากเพอนๆ กอนจะขบรถออกจากอทยานประวตศาสตรอยธยา เราหนไป

มองอดตของอาณาจกรอยธยาทเคยยงใหญ ลากอนอยธยา แลวใหคำมนสญญาเราจะกลบมาอก

ขณะเดนทางกลบขาพเจาถามบตรสาววา “การเดนทางมาครงนนองแนนไดอะไรบาง? สรปไดวา

อยางไร? และไมรวาคมคากบการเดนทางมาหรอเปลา? นองแนนกระแอมในลำคอกอนสรป

ใหเราฟงวา “อาณาจกรอยธยาเปนอาณาจกรทยงใหญในอดต เคยมความเจรญรงเรองทงดาน

การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคม ศลปะและวฒนธรรม การตดตอกบตางประเทศ

ความเจรญดงกลาวเปนพนฐานสบทอดมาถงปจจบน ถาไมมอยธยาในอดตกไมมชาตไทย

ในปจจบน เราทกคนตองสามคคกนและรวมกนรกษาชาตไว เปนไง คมคาไหม?” เราสองคน

หนมายมใหแกกนดวยความสข แตททำใหเรายมไดไมเตมทนกเมอไดยนคำถามของบตรสาววา

“คราวหนาเราจะไปทศนศกษาทไหนดละพอ แนนชอบการไปศกษาแบบนมากเลยและจะไดชวน

เพอนๆ ไปรวมดวยสกคนสองคน” เราสองคนหนมาหวเราะใหกน แลวกทำใหขาพเจานกไปถง

10� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การพาลกศษยในชนเรยนของขาพเจา ซงไมเคยไปทศนศกษาทไหนเลย เขาเหลานนกคงตองการ

ไปศกษาแหลงเรยนรแบบทศนศกษาเชนกน “คราวหนาเราจะไปพรอมๆ กบนกเรยนในชนเรยน

ของพอ” นเปนคำสญญาทขาพเจาไดใหไว

ขนตอนการพานกเรยนไปทศนศกษา

๑. ขนวางแผน (กำหนดวตถประสงค กำหนดเรอง กำหนดสถานท กำหนดโปรแกรม

กำหนดวธเดนทาง กำหนดคาใชจาย กำหนดกจกรรม กำหนดหนาทความรบผดชอบ

ขออนญาตผบงคบบญชา ขออนญาตผปกครอง ทำประกนชวต)

๒. ขนการเดนทางไปทศนศกษา (ดำเนนการตามโปรแกรมทวางไว อาจใหความร

ระหวางการเดนทางและคำนงถงความปลอดภย)

๓. ขนการศกษาเรยนรนอกสถานท (ใหนกเรยนศกษาและดำเนนการตาม

กจกรรมทวางไวใหมการบนทกผลการศกษา)

๔. ขนเดนทางกลบ (ดำเนนการตามโปรแกรมทวางไว ระหวางทางอาจใหแนวทาง

การทำงานหลงกลบจากการไปทศนศกษาและใหคำนงถงความปลอดภยระหวาง

การเดนทาง)

๕. ขนสรปผลการเรยน (หลงสรปผลการเรยนใหนกเรยนทำกจกรรมและชนงาน)

๖. ขนประเมนผล (ใหมการประเมนผลหลงการไปทศนศกษาในดานตางๆ

เพอการพฒนา ควรประเมนทงคณครและนกเรยน)

10�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เรยนรเรองทองถนผานยววจยประวตศาสตร

หลายๆ คนคงเคยไดยนชอ “โครงการยววจยประวตศาสตรทองถน” มาบางไมมาก

กนอย โครงการนเปนความรวมมอระหวางสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) กบ

มหาวทยาลยตางๆ ในแตละภมภาค เชน ยววจยประวตศาสตรภาคกลาง อยในความรบผดชอบ

ของสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล ภาคเหนอเปนความรบผดชอบ

ของมหาวทยาลยเชยงใหม และภาคตะวนออกเฉยงเหนออยในความรบผดชอบของมหาวทยาลย

มหาสารคาม โดยการสนบสนนใหโรงเรยนมธยมศกษาในภมภาคตางๆ สมครเขารวมโครงการ

พรอมทงใหทนสนบสนนการวจยในครงน

ในฐานะครผสอนประวตศาสตรทผานการเปนครทปรกษายววจยประวตศาสตร

ทองถนภาคกลาง เรอง การปรบเปลยนอตลกษณของคนลาวเวยงในโพธาราม ของโรงเรยน

โพธาวฒนาเสน จงหวดราชบร ประสบการณ ๑ ป กบการคลกคลกบการสบคนเรองราว

ในทองถนรวมกบยววจย ตลอดจนไดผานกระบวนการแลกเปลยนเรยนรของโครงการยววจย

ประวตศาสตรทองถน ทำใหคนพบวา การเรยนการสอนประวตศาสตรในโรงเรยนในหองสเหลยม

แคบๆ หรอกมหนาอานในตำราเรยนเพยงอยางเดยวนนไมเพยงพอ

กระบวนการเรยนรประวตศาสตรททำใหนกเรยนสนกสนาน มสวนรวม ทาทาย

ความรความสามารถ เกดความตระหนก เหนความสำคญของการสบคนเรองราวตางๆ และไดร

ในสงทตนเองอยากรอยางแทจรงหรอรจกการเตรยมการวางแผนสบคนและสามารถแกปญหา

เฉพาะหนาไดดวยการเรยนรประวตศาสตรแบบยววจย

การเรยนรแบบยววจยประวตศาสตรควรเรมตนทครกระตนใหนกเรยนเหนความสำคญ

ของการรบรเรองราวเกยวกบทองถนของตนเอง เพราะเปนเรองทนกเรยนสามารถสบคนไดงาย

ใกลตว การดำเนนการสอนประวตศาสตรดวยวธการแบบยววจยประวตศาสตร ครอาจให

นกเรยนแบงออกเปนกลม โดยใหนกเรยนทมความสนใจเรองเดยวกนอยกลมเดยวกน แลวไป

สบคนเรองราวเกยวกบทองถนของตนเอง โดยกระบวนการเรยนรทอยบนพนฐานการวจย

ตองเรมตนจากประเดนดงตอไปน

การตงโจทยในการวจย

การศกษาประวตศาสตรทองถนนน การตงโจทยในการวจยเรมตนจากการสงเกต

สภาพแวดลอม ลกษณะเดน วถชวตผคนในทองถนวาเปนใคร มาจากไหน อยกนอยางไร มความ

นาสนใจในเรองใดบาง โดยนกเรยนทเปนกลมยววจยจะเปนผมองหาหรอสบคน หรออาจเกดจาก

ความอยากรอยากเหนเกยวกบทองถนของตนเอง รวมทงเหนวาเรองราวในทองถนในสวนใด

ทควรจะนำเสนอหรอคนควาเพมเตม เพอเปนประโยชนตอการเรยนรแกเดกและเยาวชน

รวมถงคนในทองถน

110 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การตงคำถามตางๆ

เมอไดโจทยหรอหวขอในการวจยแลว ลำดบตอไปคอ การตงคำถามทจะใชในการวจย

โดยเรมระดมความคดของสมาชกในกลมยววจยประวตศาสตร เพอตอบคำถามสำคญทาง

ประวตศาสตรวา ใคร ทำอะไร ทไหน เมอไร อยางไร เพราะเหตใดจงเปนเชนนน หรอนกเรยน

อยากรอะไรบางเกยวกบทองถนตามหวขอทตกลงจะศกษาบาง ในขนตอนนทำใหไดขอคำถาม

ทตองไปสบคนอยางหลากหลายและรอบดาน

จากการระดมความคดเหนของสมาชกเพอใหไดขอสงสยเกยวกบเรองทศกษาทำใหได

คำถามหลากหลายคำถามหรอหลากหลายขอสงสย ตอมาจงไดนำคำถามเหลานมาสรปเปนหวขอ

ทใชในการสมภาษณชาวบาน ซงประกอบดวยผสงอาย ผรในทองถน เดกๆ เยาวชน และพระสงฆ

ซงการทตองมกลมตวอยางทใชในการศกษา เพอใหเหนวถชวตความเปนอย ทศนคตของ

คนในทองถนทครอบคลมตวแทนคนในทองถนและเพอเปรยบเทยบทศนคตวามผลเปลยนแปลง

ตามชวงอายหรอไมอยางไร

วธการทใชรวบรวมหลกฐานขอมลในงานยววจยประวตศาสตร

เมอนกเรยนกำหนดประเดนของเรองทจะศกษา ตงคำถามทตองการหาคำตอบอยาง

รอบดานแลว ประการตอมาคอ นกเรยนตองใชวธการทางประวตศาสตรในการรวบรวมขอมล

จากทงหลกฐานทเปนลายลกษณอกษร ทเปนเอกสารทบอกเลาเรองราวเกยวกบทองถนของ

ตนเอง จากเอกสารทมผเขยนขนในทองถน หนงสอเอกสารทวไปทตพมพแลว หนงสอพมพ

พงศาวดาร เอกสารของทางราชการทบอกเลาเรองราวเกยวกบทองถน ซงอาจเปนหลกฐานชนตน

หรอชนรองเทาทนกเรยนจะหาได ตลอดจนการคนหาขอมลเกยวกบเรองนในอนเทอรเนต

ซงในขนตอนน ครอาจเปนผชวยในการแนะนำใหนกเรยนไดรจกการสบคนหาหลกฐาน

อยางหลากหลาย

นอกจากนการศกษาเรองราวเกยวกบทองถนโดยการใชหลกฐานจากเอกสาร หนงสอ

บอกเลาเรองราวเพยงอยางเดยว อาจทำใหวชาประวตศาสตรดแหงแลงไมมชวตชวา เพราะขาด

ลมหายใจของผคนทมชวตอย ดงนนจงจำเปนตองใชวธการทางประวตศาสตรบอกเลาวธการ

ทางมานษยวทยา โดยใหนกเรยนไดเขาไปสงเกต มสวนรวมในชมชน เพอสอบถามผรซงเปน

คนเฒาคนแก หรออาจเปนพระสงฆในหมบานนนๆ ทเปนผรหรอมบทบาทในการรอฟนประเพณ

อนเกาแกของชมชน เหนความเปลยนแปลงของชมชน นอกจากนเมอเขาไปในหมบานแลว

จะทำใหนกเรยนไดรวาใครเปนแหลงขอมลทจะไปสอบถามตอไปไดอก

การเขาไปในชมชนหมบานยงทำใหนกเรยนไดพบกบหลกฐานทางโบราณคด หลกฐาน

ทเปนโบราณสถาน โบราณวตถ งานสถาปตยกรรม จตรกรรมฝาผนง จารกตางๆ ทแสดงรองรอย

หรอบอกเลาเรองราวเกยวกบทองถนไดดวามประวตความเปนมา มอตลกษณ หรอแสดงรองรอย

วถชวต ททำใหนกเรยนสามารถอธบายเรองราวประวตศาสตรในทองถนของตนเองไดด

111เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

หากเรองทศกษาเกยวของกบทศนคตของผคนในชมชน การเกบขอมลดวย

การสมภาษณอาจใชเวลานาน ครอาจแนะนำใหนกเรยนสรางแบบสอบถามเพอสะดวก

ในการเกบขอมล

การวพากษหลกฐาน

เมอนกเรยนรวบรวมหลกฐานทงหลกฐานทเปนลายลกษณอกษร หลกฐานทไมเปน

ลายลกษณอกษร ขอมลจากคำบอกเลา ตำนานในทองถน หรอหลกฐานอนๆ แลว นกเรยนตอง

ดำเนนการวพากษความนาเชอถอของหลกฐานวามมากนอยเพยงใด เพราะเหตใดจงเปนเชนนน

ในขนตอนนครอาจใชวธการแบบยววจยประวตศาสตรดวยการจดเสวนาใหนกเรยนแตละกลม

ไดเปดเวทแลกเปลยนเรยนรวพากษหลกฐานของกลมตนเองวาหลกฐานใดมความนาเชอถอ

มากนอยเพยงใด หรออาจใหนกเรยนแตละกลมชวยกนวพากษหลกฐานทกลมรวบรวมได

แลวเขยนการวพากษหลกฐานสงใหครชวยแนะนำชแนะ

การเลอกสรรและจดความสมพนธของหลกฐาน

ในขนตอนน นกเรยนตองนำขอมลจากหลกฐานตางๆ ทนกเรยนสบคนได มาจดกลม

แยกตามประเดนทมความคลายคลงหรอสนบสนนกนเปนประเดนตางๆ ซงสามารถอธบาย

เรองราวเกยวกบประวตศาสตรทองถนไดหลากหลายประเดน ในขนตอนนครตองทำหนาทแนะนำ

โดยอาจใหนกเรยนทดลองจดกลมความสมพนธของหลกฐานแลวใหครชวยวพากษวจารณ

หรอชแนะ

ขนการนำเสนอเรองราวทศกษาคนควา

การนำเสนอเรองราวของนกเรยนยววจยประวตศาสตร อาจนำเสนอไดหลายรปแบบ

อยางใดอยางหนง หรอหลายอยางรวมกน เชน การเขยนเปนรายงานการคนควาของยววจย

ประวตศาสตร การนำเสนอดวยการจดนทรรศการแสดงผลงานการสบคนเรองราวประวตศาสตร

ทองถน การนำเสนอดวยโปรแกรม PowerPoint การเผยแพรขอมลในอนเทอรเนตในรปแบบ

ของเวบบลอก (Weblog) หรอดวยวธการอนๆ ตามความคดรเรมสรางสรรคของนกเรยน

ทเปนยววจยกได

การสรางเวททางประวตศาสตรใหแกยววจย

การเรยนแบบยววจยประวตศาสตรไมใชการสงใหนกเรยนไปทำรายงาน เมอถง

กำหนดเวลาแลวถงมาสง แตการเรยนดวยการใชวธการแบบยววจยประวตศาสตรคอ การเรมตน

ใหนกเรยนไดคดวางแผนดวยตนเองวาจะศกษาเรองอะไร เพราะอะไร เรองเหลานมความสำคญ

อยางไร จะไปสบคนขอมลอยางไร แลวระหวางดำเนนการสบคนขอมลใน ๑ ภาคเรยนนน ครตอง

วางแผนใหนกเรยนไดมเวทนำเสนอความกาวหนายววจยเปนระยะๆ มกระบวนการแลกเปลยน

เรยนรระหวางนกเรยนแตละกลม และระหวางนกเรยนกบคร หรออาจมการแลกเปลยน

11� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ความคดเหน ความรกบนกเรยนในโรงเรยนทอยใกลเคยงกน รวมทงอาจใหคนในทองถนทนกเรยน

ไปเกบขอมลไดมสวนรวมในเวทวจยครงน ซงโรงเรยนอาจมสวนรวมในการจดกจกรรมหรอมเวท

ใหนกเรยนนำเสนอผลงานในการจดนทรรศการของโรงเรยน แลวเชญผรในทองถนมาใหขอมล

ยอนกลบแกยววจย

การถอดบทเรยนจากประสบการณ การเปนทปรกษายววจยประวตศาสตร

การเดนทางไปสำรวจหมบานรวมกบเดกๆ ทำใหเกดการเรยนรวธทำงานรวมกน

ทงระหวางเดกๆ ดวยกนเอง และเดกๆ กบคร ทำใหรถงวธการทำงาน การสรางสมาธ

ในการทำงาน การรจกเอาใจเขามาใสใจเรา การปรบตวใหเขากบผอน การเหนอกเหนใจกน

และความเปนเพอนทดตอกนทงเดกและคร สงเกตไดจากครกบเดกมความใกลชดกนมากขน

มเรองทจะคยแลกเปลยนความคด มความไววางใจซงกนและกนหลงจากรวมกจกรรมรวมเดนทาง

ในเสนทางยววจยประวตศาสตรมากวา ๗ เดอน

การทเดกๆ มโอกาสเขารวมเปนยววจยประวตศาสตรทำใหเดกๆ ไดมเวททจะแสดง

ความสามารถของตนเอง ทงในดานการนำเสนอความร การพด การแกปญหาเฉพาะหนา

การปรบตวใหเขากบสถานการณและคนแปลกหนาได ซงในสวนนทมยววจยประวตศาสตร

ลาวเวยงทำไดด นอกจากนการจดเวทสมมนาขนาดใหญแลวใหยววจยมสวนรวมทงในการนำเสนอ

และการเขารวมกจกรรมอนๆ นน ถอวาเปนประโยชนและเปนประสบการณทดทจะทำให

โลกของเดกๆ กวางขนกวาเดม อกทงประสบการณเหลานนาจะทำใหเดกๆ เกบเกยว

เปนประโยชนตอการดำรงชวตตอไปในอนาคตได

การมองเดกๆ จากวนแรกๆ ทเขารวมโครงการจนสนสดโครงการน หากไมไดตงตน

มองทผลสมฤทธคณภาพงานของยววจยทตองไปเทยบกบงานวจยประวตศาสตรหรอมองทผลงาน

ทเปนรปเลมรายงานเนอหาเลมโตๆ ทอาจไปหาอานจากหนงสออนๆ ทมผเขยนมากมายเกยวกบ

เรอง ลาวเวยงแลว พบวาเดกๆ มพฒนาการการเรยนรเพมมากขนกวาเดม เขาใจกระบวนการ

หาความร เขาใจวธการทางประวตศาสตรและสามารถนำวธการเหลานมาใชประโยชน

ในการสบคนขอมลได รวมทงการรจกตงคำถามกบสงตางๆ ทอยรอบๆ ตว รวธการหาคำตอบ

การเปนยววจยของเดกๆ เหลานทำใหเขาไดรบการยอมรบจากทงสงคมภายนอก

และภายในโรงเรยนทเหนวาเดกๆ เหลานมคณภาพทสามารถทำอะไรไดหลายสงหลายอยาง

และเปนการเปดโอกาสใหเดกๆ ไดแสดงความสามารถของตนเองใหเปนประโยชน จนเปนทยอมรบ

และชนชมของสงคม

การปรบตวของเดก

เดกๆ ในทมยววจยประวตศาสตรลาวเวยงมความสนใจเกยวกบการเรยนประวตศาสตร

อยแลว แตเปนประวตศาสตรทอยในหองเรยน ในตำราเรยน เมอตองออกมาสำรวจชมชน

มาสบคนเรองราวประวตศาสตรในทองถน ทำใหเดกๆ เรยนรวธการหาขอมลจากการสมภาษณ

รจกพดคยกบผสงอาย รจกการวเคราะหขอมล เดกๆ ถกกระตนใหคนควาขอมลเพมเตม

11�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เดกๆ เกดการเรยนรเกยวกบการเขยนงานสารคด ซงเปนเรองทคอนขางยาก

สำหรบเดก เพราะไมไดรบการฝกฝนมากอน และการเขยนงานในลกษณะนอาจเปนเรองทเดกๆ

ตองมพรสวรรคพอสมควร แตเดกๆ กปรบตวในการพยายามจะเขยนใหออกมาใหได

ในขณะเดยวกนเดกๆ บางคนกลบยงมความสนกสนานทจะเรยนรเรองราวเกยวกบ

ประวตศาสตรชมชนของตนเอง รวมทงมความภาคภมใจทเหนชมชนทองถนมอตลกษณ

เปนของตนเอง นาภาคภมใจ และเดกบางคนทมเชอสายลาวเวยงจากเดมทไมเคยสนใจ

เรองในครอบครว ในชมชน กลบมความสนใจอยากรอยากเหน อยากเรยนร และรสกวา

ไมใชเรองนาอายทจะบอกใครๆ วาตนเองมเชอสายลาวเวยงมาจากไหนอยางไร

การไดพาเดกๆ เขาไปยงหมบานตางๆ ทเดกๆ บางคนหรออาจจะทกคนไมเคยเขาไป

อยางนอยทำใหเดกๆ ไดเรยนรเกยวกบชมชนดวยตนเองจากการสงเกต การพดคยกบคนในชมชน

และเปนการเผยแพรประชาสมพนธกจกรรมของโรงเรยนไปในตว ทำใหชมชนรจกโรงเรยนมากขน

และมมมมองทดตอโรงเรยนมากยงขน จากการทเหนเดกๆ เสยสละเวลาในวนหยดหรอตอนเยน

เพอเขาไปศกษาเรองราวในชมชน รวมทงการเหนบคลกทาทาง อธยาศยไมตรทดของเดกๆ เหลาน

ซงถอวาทมยววจยลาวเวยงปรบตวเขากบสถานการณไดด

ทศนคตของเดกตอชมชน

ทศนคตของเดกตอชมชน จากเดมทเดกอาจจะไมเคยสนใจวาคนในชมชนอยกน

อยางไร มคนเชอสายใดอยบาง รวมทงอาจไมเคยสนใจวาเพอนนกเรยนในโรงเรยนเปนใครมาจากไหน

มวถชวตอยางไร มอะไรเปนอตลกษณเฉพาะตว ชอบหรอไมชอบอะไร จากการรวมเปนทม

ยววจยแลวทำใหเดกๆ เรมเรยนรและสงเกตวาใครเปนใคร มทมาอยางไร รวมทงเผยแพรความร

ใหกบเพอนในหองเรยนไดร ใหเพอนทเปนคนเชอสายลาวเวยงไดภาคภมใจในความมอตลกษณ

เปนของตนเอง รวมทงเปนการสอสารใหคนเชอสายลาวเวยงไดรบรถงทศนคตทดๆ

จากคนภายนอกทมตอคนเชอสายลาวเวยง

ทศนคตของเดกตอชมชนในทางทดยงปรากฏใหเหนจากการทเดกไดมโอกาสเขารวม

ประเพณในชมชนลาวเวยง ทำใหเดกๆ เหนแงงามชวตของคนในชมชนทศรทธาในพทธศาสนา

กตญญตอบรรพบรษ และการมจตใจดเออเฟอเผอแผตอคนอนๆ

นอกจากนทศนคตตอชมชนยงสอผานใหเหนจากการทเดกทมยววจยไดมโอกาส

ใหสมภาษณหนงสอพมพมตชน ในคราวทมาทำสกปพเศษเกยวกบเรองยววจยประวตศาสตร เชน

สงทไดจากการเปนยววจย ปนสยา บอกวาไดเหนความหลากหลายของชมชน “เราอยรวมกน

ในชมชนแตไมรวาใครเปนใคร ถารอาจทำใหเขาใจเขามากขน การทเราอยรวมกนไดโดยทรวา

เขาเปนใคร มทมาอยางไร นาจะชวยใหสงคมไมแตกแยก คอคยกนได เขาใจกน เพราะทกคน

คอสวนหนงของสงคม”

11� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สวนปารฉตรเหนวา อยางแรกคอไดความรเรองการวจย ซงจะเปนประโยชนตอ

การเรยน และอยางทสองทำใหเหนคณคาของความเปนคนลาวเวยง

“รสกภาคภมใจแทนคนลาวเวยง เขามประเพณทดและนาอนรกษ อยากให

คนลาวเวยงไดภาคภมใจในตนเอง อยางเรองการแตงกาย คนลาวเวยงจะนงผาซน

ซงสวยมาก อยากใหรกษาผาซนไวเพราะเปนเอกลกษณ ถาไมรกษา ตอไปคนรนหลง

กจะไมไดเหนสงทแสดงอตลกษณของคนลาวเวยง”

จากการเขารวมเปนสวนหนงของทมยววจยประวตศาสตรลาวเวยงของเดกๆ ในครงน

นอกจากทำใหเขาเหลานรบรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของชมชนมากขนกวาการเรยน

ในหองเรยนแลว ยงทำใหทศนคตตอการอยรวมกนของคนในชมชนทมความหลากหลายยงเปนไป

ในทางทด เกดความภาคภมใจ และรสกถงความเปนสวนหนงของชมชนมากขนกวาเดม โดยท

อาจไมตองมความผกพนทางเชอสายชาตพนธแตอยางใด แตเปนความภมใจรวมกนในฐานะ

เปนสมาชกหนงของชมชนโพธาราม

ผลลพธของโครงการ

โครงการยววจยประวตศาสตรทองถน ถอวาเปนโครงการทมประโยชนตอการพฒนา

ความรเกยวกบประวตศาสตรทองถนใหกบทงเดกและตวคร ทำใหเดกๆ ไดฝกประสบการณ

ไดเรยนรการใชวธการทางประวตศาสตรนอกหองเรยน เดกๆ ไดเรยนรเรองราวเกยวกบทองถน

ศกษารากเหงาของตนเอง กอใหเกดความรกความภาคภมใจในทองถนของตนเอง

โครงการนยงทำใหเดกๆ ไดมเวทแสดงความร ความสามารถ กลาคด กลาทำ

กลาแสดงออก เกดความเชอมนในตนเองมากขน รวมทงทำใหเดกๆ ไดเปดโลกทศนใหกวางไกล

ไดพบปะแลกเปลยนประสบการณกบเดกๆ ดวยกน และไดรบความรจากการเขารวมสมมนา

ซงหากสามารถใหเดกๆ ทกคนทเปนยววจยใหเขารวมกจกรรมการสมมนาทางประวตศาสตร

จะเปนประสบการณทเปนประโยชนอยางยง

ในสวนของครเองกไดรบความร ประสบการณ และมโอกาสพบปะแลกเปลยนความร

กบครในกลมยววจยประวตศาสตรดวยกนเอง นบเปนประสบการณทดและทำใหมเครอขาย

ในการทำงานอนๆ ตอไป ถอวาเปนประโยชนมาก นอกจากนการเขารวมสมมนาทางประวตศาสตร

ทำใหสามารถนำความรทไดไปประยกตใชกบการเรยนการสอนในโรงเรยนไดเปนอยางด

โดยเฉพาะในสวนทเกยวของกบวชาประวตศาสตร

โครงการยววจยประวตศาสตรยงเปนโครงการทแสดงถงความรวมมอของหนวยงาน

ของรฐหลายองคกร ทงในสวนของสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย สถาบนวจยภาษาและ

วฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล และโรงเรยนมธยมศกษาทเขารวมโครงการ ซงแตละ

หนวยงานมวฒนธรรมในการทำงาน และมปจจยในการทำงานทตางกน แตสามารถประสานกน

11�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ทำงานรวมกนไดเปนอยางด แมผลผลตทไดอาจไมสมบรณแบบตามงานวจยปกตทคนชนทวไป

แตสงทสำคญยงกวาผลผลตจากงานเขยน นาจะเปนกระบวนการในการสบคนขอมล การใหโอกาส

แกเดกๆ ในทำงานภาคสนาม กระบวนการในการทำงาน การแกปญหาเฉพาะหนา เวทใหเดก

และเยาวชนเหลานไดแสดงออก ใหไดชอวาเปนยววจยหรอนกวจยตวนอย นาจะเปนประโยชน

ยงกวาผลผลตทเปนรปธรรม

การสอนแบบนสรางความสำเรจได

การสอนประวตศาสตรโดยใหเดกๆ ไดเรยนรจากประสบการณจรง การตงประเดน

ขอสงสย การคนหาหลกฐานทงจากเอกสาร การสมภาษณ การสงเกตดวยการลงพนทจรง

การวเคราะหขอมล และการเขยนเรองราวนำเสนอ หรอการนำเสนอดวยการรายงาน

ความกาวหนา มเวทใหเดกๆ ไดนำเสนอ ถอวาเปนการสอนทจะทำใหเดกเกดการเรยนรไดด

สามารถสรปองคความรไดดวยตนเอง และเปนความรทยงยนกวาการเรยนแตในหองเรยนเทานน

การสอนดวยวธนเปนการพาเดกๆ กลบสชมชนของตนเอง เพอหารากเหงาตวตน

ของตนเองวาเปนใคร มาจากไหน มสงใดนาภาคภมใจบาง และจะอยในชมชนอยางมคณคา

ไดอยางไร

การเปลยนบทบาทของคร

ครเปนเหมอนพเลยงทคอยใหคำแนะนำชแนะวธการทางประวตศาสตร การสบคน

ขอมล คอยใหคำปรกษา คอยกระตนเพอใหงานสำเรจ ใหกำลงใจ ในขณะเดยวกนครไดเรยนร

ไปพรอมๆ กบเดก

ทศนคตของครตอเดกและชมชน

ทศนคตของครตอเดก เดกมความรบผดชอบในการทำงานมาก แมจะไมคอยมเวลา

กตาม และในบางชวงเวลาเดกอาจเกดความทอถอยเนองจากทำงานไมทนกตาม แตเดกยงม

ความรบผดชอบ การเลอกเดกในการทำยววจยอาจไมไดเลอกดวยความละเอยดเทาทควร

และเดกๆ อาจไมมเวลาคดจรงๆ วาชอบงานในลกษณะนหรอไม พอทำไปสกระยะหนงจงเกด

ความออนลาในการทำงานเปนระยะ แตไมถงกบถอดใจ สามารถทำงานจนสำเรจลลวงได ผลทได

เดกสวนหนงยงคงชอบงานในลกษณะแบบน ชอบการสบคนเรองราวในประวตศาสตรและ

เดกๆ สามารถนำความรประสบการณทไดรบไปใชประโยชนจรงได คดวเคราะหงานไดดมากขน

นาจะสงเสรมการเรยนในทางออม

ทศนคตของครตอชมชน จากเดมทมโอกาสเหนชมชนลาวเวยงอยางฉาบฉวย แตเมอ

มโอกาสเขาชมชนไดรจกชมชนคนลาวเวยงมากขน ทำใหรวาคนลาวเวยงเปนคนทมจตใจด

โอบออมอาร มวถชวตอยกนแบบงายๆ เครงครดในประเพณ พทธศาสนา และมจตสำนกในทาง

ประวตศาสตร ดวยการบอกเลาเรองราวเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของคนลาวเวยง

11� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ใหลกหลานฟง โดยหวงเพยงใหลกหลานรวาเปนใคร มาจากไหน และควรจะทำอยางไรตอไป

ตอวถชวตของตนเองเพอใหอยรวมกบคนชาตพนธอนๆ ไดอยางมความสข

ชมชนลาวเวยงมการรวมกลมกนอยางเหนยวแนน มกจกรรมรวมกน ในขณะเดยวกน

กยนดตอนรบบคคลจากภายนอกเปนอยางด และสามารถผสมกลมกลนทงดานวถชวต วฒนธรรม

ความเปนอยกบคนกลมตางๆ ไดเปนอยางด

โครงการเกดความงอกงาม

โครงการเกดความงอกงาม เพราะสามารถปลกปญญาใหเดกๆ รจกการคดวเคราะห

รจกการเขาชมชน กลาคดกลาแสดงออก สามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมทไมคนเคยได

จดเดนของโครงการ คอ การทโครงการนใหความสำคญกบการทำวจยประวตศาสตร

ทองถนของเดกๆ ตามแตเดกจะเสนอโครงการเขามา ทำใหเรองทจะทำวจยสวนใหญเปนเรอง

ทเดกๆ สนใจอยากรอยากเหนจรงๆ ซงเปนโครงการทใหอสระทางความคดคอนขางมาก

นอกจากนการปรบวธการ หลกเกณฑ โดยเฉพาะการสงงานเปนรปเลมทไมยดหลกรปแบบ

งานวจยทวไป นบเปนสงทด เนองจากความเชยวชาญในการเขยนงานวจยจรงๆ ของเดกยงทำไมได

ตามรปแบบนน การยดหยนจงถอวาเปนความเขาใจในความสามารถและศกยภาพทแตกตาง

ของเดกจรงๆ

กลไกของงานวจยสรางความเปลยนแปลงตอโรงเรยนอยางไร

หลงจากเดกๆ ในโรงเรยนไดเขารวมโครงการยววจยประวตศาสตรแลว ทำใหเดกๆ

ในโรงเรยนรบรเกยวกบเรองราวในทองถนเพมมากขนและเกดความตนตวทจะสบคนเรองราว

เกยวกบทองถนวามอะไรทสำคญนาสนใจบาง

เมอมคณะกรรมการมาประเมนคณภาพโรงเรยน ผอำนวยการโรงเรยนไดมอบหมาย

ใหเดกๆ ทมยววจยประวตศาสตรลาวเวยงนำเสนอรายงานความกาวหนาของการสบคนเรองราว

ประวตศาสตรในทองถน ซงคณะกรรมการทมาประเมนคณภาพโรงเรยนใหความสนใจ สอบถามถง

ความเปนไปของโครงการกจกรรมททำ รวมทงชนชมทมยววจย

การขยายผลเกดเปนชมรม ชมนมตางๆ

การขยายผลโดยครทปรกษายววจยประวตศาสตรไดนำวธการสบคนเรองราว

ในทองถนไปใชสอนนกเรยนในชนเรยนแลว ใหนกเรยนทเรยนวชาประวตศาสตรชน ม.๓ ไปสบคน

เรองราวในทองถนของตนเองเกยวกบชาตพนธตางๆ ทเกยวกบชาตพนธของตนเอง แลวมา

นำเสนอใหเพอนในชนเรยนฟง

นอกจากนยงไดนำแนวคดเกยวกบโครงการยววจยประวตศาสตรไปใชในการเขยน

หลกสตรวชาเพมเตมเพอศกษาเรองราวเกยวกบทองถนในหลกสตรใหม รวมทงรวมจด

นทรรศการนำเสนอผลงานของยววจยประวตศาสตรลาวเวยง ในงานนทรรศการทางวชาการของ

11�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

โรงเรยนโพธาวฒนาเสน เมอวนท ๒๘-๒๙ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๓ ซงไดรบความสนใจจากนกเรยน

เปนอยางด

โดยสรปแลวโครงการยววจยประวตศาสตรเปนโครงการดทมประโยชน ทจะกอใหเกด

ความร ความเขาใจเกยวกบตนเองและทองถนอยางถกตอง ซงจะนำมาซงความรกและความ

ภาคภมใจในทองถนของตนเอง ดงนนโครงการยววจยประวตศาสตรทองถนเปนโครงการทควร

ไดรบการสนบสนนใหเดกๆ จำนวนทเพมมากขน ไดมโอกาสฝกปฏบต ทดลอง สบคนเรองราว

ในทองถนของตนเอง เพอสงเสรมใหสามารถฝกคดวเคราะหเปน ซงจะสามารถนำแนวคดไปใช

ในชวตประจำวนไดด ตลอดจนกอเกดความรกความภมใจในรากเหงาของตนเองอยางถกวธ

ภาพท ๑ ทมยววจยประวตศาสตรลาวเวยง รายงานความกาวหนา

11� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ภาพท ๒ การรายงานยววจยประวตศาสตร ณ โรงเรยนโพธาวฒนาเสน

๑๕ สงหาคม ๒๕๕๓

11�เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ภาพท ๓ นทรรศการยววจยประวตศาสตรลาวเวยง

1�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ภาพท ๔ ลาวเวยง (จากรายการ พนแสงรง ตอน ลาวเวยงโพธาราม)

ลาวเวยง เปนชอเรยกกลมคนทมเชอสายลาว อพยพจากเมองเวยงจนทน สาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาว คนลาวเวยงเรมอพยพเขามาอยในราชบรตงแตสมยกรงธนบร

ถงสมยตนกรงรตนโกสนทร แตการอพยพครงใหญ อยในชวงป พ.ศ. ๒๓๖๙-๒๓๗๑ ในสมย

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว เหตการณครงนนนำไปสการกวาดตอนชาวลาวเวยงและ

หวเมองใกลเคยงมาไวในหวเมองชนในเปนจำนวนมาก แมในพระราชพงศาวดารจะมไดระบวา

การกวาดตอนครงนไดสงคนลาวเวยงมาอยทราชบรอกหรอไม แตกเชอวาตองมบาง เพราะ

ดวยเปนเมองหนาดาน และเคยมพวกพองมาอาศยอยกอนแลว

1�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

แรลล สหวชา : บรณาการสอนวชาประวตศาสตรโดยใชแหลงเรยนรทางศลปวฒนธรรม และสงแวดลอมในทองถน (ราชบร)

สอนประวตศาสตรอยางไรใหสมพนธกบวชาอนๆ เปนการเรยนการสอนทครหลายคน

มงหวงอยากใหเกด การหากจกรรมการเรยนการสอนใหเกดความสมพนธและเชอมโยงระหวาง

การเรยนการสอนวชาตางๆ เปนเรองทาทายความสามารถของคร ซงมความตงใจทจะนำนกเรยน

ใหไดรบการพฒนาความร ทกษะ และสามารถลงมอปฏบตได โดยมสวนรวมกบกจกรรมทหลากหลาย

และครอบคลมวชาตางๆ มากมาย โดยใชแหลงเรยนรทางศลปวฒนธรรมและสงแวดลอม

ในทองถน

เรมตนอยางไร

ตองวางแผนรวมกนกบเพอนครวาเสนทางทนกเรยนจะไปศกษานนเกยวของกบ

วชาใดบาง ตองเชญผสอนในวชาทตองการสอนบรณาการมาพดคย แลวตงหวเรองทเกยวของกบ

วชาของตนพรอมกบรวมกนกำหนดเสนทางและแหลงเรยนร

- เนอหาสาระ

- มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

- กจกรรม/สอนวตกรรม

แลวนำมาเขยนรวมเปนแผนภมใยแมงมม เพอใชเปนแนวทางการดำเนนงาน

ดงแผนภมตอไปน

ตวอยางเสนทางแรลล แหลงเรยนร สหวชา : บรณาการประวตศาสตรไทย

โดยใชแหลงเรยนรทางศลปวฒนธรรมและสงแวดลอมในทองถน

กลมสาระ/วชา แหลงเรยนรเสนทางท ๑ แหลงเรยนรเสนทางท ๒

ประวตศาสตร ดานเจาเขวา : ดานสำคญของราชบร พพธภณฑภโวทย ภมปญญาไทย

วทยาศาสตร เหมองแรเกา โปงยบ

คณตศาสตร หนวยอทกวทยา อางเกบนำบานทงแฝก

เกษตร การทำสบปะรดชวภาพ การปลกหนอไมนำ

สงคมศกษา เยยมบานไทยวน เยยมบานกะเหรยง

ศาสนา วดประชมพลแสน วดครสตในชมชนกะเหรยง

จากนนตองเตรยมการตดตอ วทยากร ในแหลงเรยนรในเสนทางทนกเรยนจะเขาพบผร

ในหองนน หรอหนวยงานทกำหนดใหเปนแหลงเรยนร โดยตองเตรยมการ ดงน

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

● ทำหนงสอเชญวทยากร/แจงผปกครอง

● แจงจดประสงคและเปาหมาย

● ระบกจกรรมและภาระงาน

สวนการสรางความเขาใจและชแจง

ขอมลกบนกเรยน กตองพดคยและตกลงใหชดเจน

โดยครอาจแจกแนวปฏบตหรอแนวทางการศกษา

แหลงเรยนร เชน

๑. เตรยมพรอมดานการแตงกาย อาหาร นำ พาหนะ (จกรยาน)

๒. เลอกเสนทางศกษาแหลงเรยนร

๓. กลมตองปฏบตตามคำสงทมอบหมายอยางเครงครด

๔. กลมตองใชกระบวนการกลมในการรวมกนทำกจกรรมใหบรรลเปาหมาย

๕. แบงหนาท รวมกจกรรม และสงงานใหครบภาระงานทกำหนดไวทกแหลงเรยนร

๖. แจงเกณฑการประเมนผลใหนกเรยนรโดยมเกณฑการประเมนอยางชดเจน

ดำเนนการอยางไร

แรลลเปนกจกรรมใหนกเรยนได สบคน จากแหลงขอมลดวยตนเองทงจากบคคล

ผรในชมชน และจากหลกฐานชนตน แตทำอยางไรจะใหนกเรยนซกถามเรองราวใหชดเจน

ตรงประเดน หรอเกยวของกบเรองราวของประวตศาสตรในแหลงเรยนรนนๆ อาจจะตองม

คำถามทวไปทนกเรยนอยากร หรอคำถามสำคญทครรวมกบนกเรยนกำหนดขนมา เชน

● สบปะรดเขามาในสวนผงตงแตเมอไร เพราะเหตใด

● หนวยอทกวทยามบทบาทสำคญอยางไรในอดต

● โปงยบเกดขนไดอยางไร

การสบคนดงกลาวครจะใหโจทยเปนชอบคคล (วทยากร) และทอยเทานน นกเรยน

ตองใชความสามารถ มนษยสมพนธ คนหาบคคล ณ จดตางๆ เขารบความร สำรวจตามท

วทยากรแนะนำ จากนนนกเรยนตองใชวจารณญาณทงหมดรวมกนทงกลม จนถงการขอบคณ

และกลาวลาวทยากร ครตองตดตามและรบผลจากวทยากรทานตางๆ ดวย และควรใหนกเรยน

เขยนแผนภมสรปความสมพนธเหตการณเพอเชอมโยงความสมพนธในเรองตางๆ ทไดเรยนร

ในวนน หรอวาดแผนภมทบทวนกจกรรมทดำเนนงานมา (ดงตวอยาง)

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตองระวงเรองใดบาง

เมอกำหนดกจกรรมตางๆ ขนมา ครตองระวงเรองตางๆ เพราะอาจจะเกดปญหา

ขนได ฉะนน

● กำหนดเรองทตองการใหวทยากรพดใหตรงประเดน

● สมาชกตองปฏบตตามกฎเกณฑ เวลา มารยาท ความปลอดภย

● ทกเสนทางควรมผดแล มหนาทเสรมแรงและพรอมทจะใหคำปรกษาตลอดเวลา

● ถาอยากจะรวาเดกนกเรยนคดเหนอยางไรตอเรองน กควรใหนกเรยนเขยน

ความรสก ความประทบใจสงเพอเปนการประเมนความพงพอใจ

● การสอนบรณาการดวยวธน เปนการปพนฐานการสบคน หรอคนควาทาง

ประวตศาสตร ซงยงไมครบขนตอนวธการทางประวตศาสตร จงควรใชวธสอนน

กอนการสอนดวยวธน

● ควรใชวธการสอนนกอนการสอนวธการทางประวตศาสตร หรอกอนทจะสอน

โครงงาน

● หลงจากจบกจกรรมตองมการรวมกลมเพอเสนอผลงานกลมเพอแลกเปลยน

เรยนรรวมกนเพราะแตละเสนทางมแหลงเรยนรทแตกตางกน

● หลงการเรยนรควรมการสรปสงทไดเรยนรใหม หรอเกดความคดใหม ความรใหม

หรอตกผลกเปน โดยเขยนเปนบทความ ความประทบใจ หรอสรปเปนแผนภม

ทบทวน

การจดกจกรรมเรยนรนอกหองเรยนมผลดแกนกเรยนคอไมเบอหนายและ

เปนการรวมมอกบวชาอนๆ เพอเกดการเชอมโยงกบความรเรองอนๆ เชน รวธการทำการเกษตร

แบบอนทรย รวธการวดความเรวของกระแสนำ และทสำคญการเรยนรวชาประวตศาสตร

จะเกดขนทกจดทจดใหเปนแหลงเรยนร เชน เรยนรการเปลยนแปลงของการปลกสบปะรด

ตงแตอดตถงปจจบน ในเบองตนคอ ใคร ทำอะไร ทไหน เมอไร และไมรวมถงความสนกสนาน

ความรก ความสามคค ความเอออาทร ทจะตดตามผลเมอกจกรรมจบลง

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยางแผนภมความสมพนธระหวางแหลงเรยนรในทองถน

ศาสนา (กำเนดศาสนาครสต)

เกษตรกรรม (อาชพสำคญของทองถน)

สงคมศกษา (การเรยนรวถชวต

กะเหรยง)

แหลงเรยนร

ทางประวตศาสตร

ศลปะ (ความประทบใจ)

คณตศาสตร (การไหลของกระแสนำ กบการเปลยนแปลง)

วทยาศาสตร (ธรณวทยา)

ตวอยางแผนภมทบทวน

วดครสต ไรสบปะรด

โรงเรยน หนวยอทกวทยา

บานกะเหรยง โปงยบ

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

MAT แปลวา เสอ การสาน หรอผสมผสาน ดงนนวธการสอนแบบ ๔ MAT คอ

การจดกจกรรมการเรยนใหเพอเออแกผเรยนทง ๔ แบบ คอ ผสอนตองรจกผเรยนทง ๔ แบบน

ผเรยนแบบท ๑ ผเรยนถนดการใชจนตนาการ

ผเรยนแบบท ๒ ผเรยนถนดการวเคราะห

ผเรยนแบบท ๓ ผ เรยนถนดใชสามญสำนกรบรโดยผานจากกระบวนความคด

และสงทเปนนามธรรม

ผเรยนแบบท ๔ ผเรยนทสนใจคนพบความรดวยตนเอง

การเรยนรแบบ ๔ MAT เปนการสอนทเนนความแตกตางระหวางบคคล พฒนา

ศกยภาพผเรยนใหเปนคนด มปญญา และมความสข การพฒนาผเรยนใหมความรและทกษะ

ในดานการสอสาร การคดวเคราะห การแกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย

เพอนำไปสการสรางองคความรนน ครสามารถจดกจกรรมการเรยนรใหกบผเรยนไดหลากหลาย

วธการ เพอปลกฝงใหผเรยนเหนความสำคญของขอมล การจดระบบขอมล การวเคราะหขอมล

และการนำเสนอ

ผเขยนขอเสนอกจกรรมการเรยนการสอนประวตศาสตรโดยการจดการเรยนรแบบ

๔ MAT ซงถอวาเปนวธการหนงทนาสนใจเปนอยางยง เพราะครผสอนสามารถนำไปประยกตใช

ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนประวตศาสตร ใหผเรยนทกคนมโอกาสประสบความสำเรจ

ในการเรยนรอยางเทาเทยมกนตามความถนดของตนเอง การเรยนรแบบ ๔ MAT : จะใชวงกลม

เปนสญลกษณ แทนการเคลอนไหวของกจกรรมการเรยนร พนทของวงกลมจะถกแบงออก

โดยเสนแหงการเรยนรและเสนแหงกระบวนการจดขอมลรบรเปนสสวน กำหนดใหแตละสวน

ใชแทนกจกรรมการเรยนการสอน ๔ ลกษณะ ดงน

สวนท ๑ คอ ผเรยนทถนดจนตนาการเปนผเรยนทเรยนรจากประสบการณและ

กระบวนการเฝาสงเกตไตรตรองของผเรยน ซงผเรยนกลมนจะสงสยและตงคำถามตรงกนวา

“ทำไม” (Why) ทำไมตองเรยนเรองน เชน ทำไมเราตองเรยนรเกยวอดตทผานมาแลว

สวนท ๒ คอ ผ เรยนทถนดการวเคราะหเปนผ เรยนท เรยนร โดยการรบรจาก

การสงเกตการไตรตรอง แลวนำไปสการสรางประสบการณนามธรรมหรอความคดรวบยอด

ผ เรยนกลมนจะตงคำถามวา “อะไร” (What) เราจะเรยนอะไรกน เชน อดตใหขอคด

หรอใหบทเรยนแกผเรยนอะไรบาง

ประวตศาสตรกบวธการสอนแบบ ๔ MAT : ครควรรอะไรบาง?

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สวนท ๓ คอ ผ เรยนทถนดการใชสามญสำนกหรอประสาทสมผส หมายถง

กลมผเรยนทเรยนรจากการสรางความคดรวบยอดไปสการปฏบตทสะทอนระดบความเขาใจ

ของตนเอง กลมผเรยนกลมนจะตงคำถามวา “อยางไร” (How) เราจะเรยนเรองนอยางไร เชน

เรามแนวทางแกไขไมใหเหตการณเหลานเปนเหมอนอดตทผานมาไดอยางไร

สวนท ๔ คอ กลมผเรยนทถนดการเรยนรจากประสบการณไปสการลงมอปฏบต

ผเรยนกลมนจะตงคำถามวา “ถา” (if) ถา...แลวจะนำไปใชอยางไร

ผเรยนแบบท ๔

ผเรยนทถนด

การเรยนรจาก

ประสบการณ

ผเรยนแบบท ๑

ผเรยนทถนด

จนตนาการ

ผเรยนแบบท ๓

ผเรยนทถนด

การใชสามญสำนก

ผเรยนแบบท ๒

ผเรยนทถนด

การวเคราะห

What “อะไร” How “อยางไร”

Why “ทำไม” If “ถา...แลว...”

การปฏบต การสงเกต

ความคดรวบยอด

ประสบการณตรง

ขนตอนการจดการเรยนร โดยแบงวงลอออกเปน ๘ ขนตอน ดงน

๑. ผงการวเคราะหสาระการเรยนร

๒. ผงการวเคราะหประเดนของการเรยนร

๓. มโนมตทผเรยนพงไดรบ

๔. สาระการเรยนร

๕. ศกยภาพทตองการพฒนา (เปาหมายของการเรยนร)

● ใหผเรยนเปนคนด โดย...

● ใหผเรยนเปนคนเกง โดย...

● ใหผเรยนเปนคนมความสข โดย...

๖. ผงการวางแผนการจดกจกรรม (วงลอแหงการเรยนร)

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๗. รายละเอยดของการจดกจกรรมการเรยนร ๔ MAT

๗.๑ เรยนรจากประสบการณและกระบวนการเฝาสงเกตไตรตรองของผเรยน

(Why) เชน ทำไมตองเรยนเรองน

๗.๒ เรยนรจากการสงเกตอยางไตรตรองแลวนำไปสการสรางความคดรวบยอด

(What) เชน เราจะเรยนอะไรกน

๗.๓ การสรางความคดรวบยอดไปสการปฏบตและสรางชนงาน

๗.๔ การเรยนรจากประสบการณไปสการลงมอปฏบตจรง ซงผเรยนสามารถ

ประยกตใชและแลกเปลยนประสบการณเรยนรกบผอน

๘. สอ/แหลงการเรยนร

๙. การวดและประเมนผล

๑๐. สรปผลการสอน

ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนประวตศาสตรกบวธสอนแบบ ๔ MAT น

ครจำเปนตองใชวธการสอนทเหมาะสมทง ๔ แบบ อยางเสมอภาคกน เพอใหผเรยนเกด

ความสนกสนานตามรปแบบการเรยนรทตนถนด จากการหมนเวยนรปแบบการสอนทง ๔ อยางน

ทำใหนกเรยนมโอกาสไดพฒนาความสามารถดานอนทตนไมถนดดวย

ตวอยางแนวการจดกจกรรม

(ประวตศาสตรกบวธสอนแบบ ๔ MAT)

ระดบชนประถมศกษาปท ๔ เรอง ศตวรรษ เวลา ๒ ชวโมง

๑. ผงการวเคราะหสาระการเรยนร

ในการเขยนผงการวเคราะหสาระการเรยนร ครผสอนนำมาจากมาตรฐาน

การเรยนร ส ๔.๑/๑

การนบชวงเวลา

ศตวรรษ

สหสวรรษ ๓

การบนทกเหตการณ

ทางประวตศาสตร

ทศวรรษ

๔

๑

๒

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๒. ผงการวเคราะหประเดนของการเรยนร

ประเดนของการเรยนรนครตองวเคราะหจากมาตรฐานการเรยนรและตวชวด

ศตวรรษ

๒ ความหมาย

การเปรยบเทยบ

ชวงเวลา

การนำไปใช

การบนทกฯ

๓. มโนมตทผเรยนพงไดรบ หรอการสรปความร

การนบชวงเวลาเปนศตวรรษทำใหเขาใจชวงเวลาของเหตการณทปรากฏ

ในเอกสารตางๆ

๔. สาระการเรยนร

ในการเขยนสาระการเรยนร ครผสอนควรเขยนองคความรในประเดน/เรอง

ทจะสอน ความหมาย และชวงเวลาของทศวรรษ ศตวรรษ และสหสวรรษ การใชทศวรรษ ศตวรรษ

และสหสวรรษ เพอทำความเขาใจชวงเวลาทปรากฏในเอกสารตางๆ เชน หนงสอพมพ

๕. ศกยภาพทตองการพฒนา (เปาหมายของการเรยนร)

๕.๑ ใหผเรยนเปนคนด มความรบผดชอบ และใหความรวมมอกบกลม

๕.๒ ใหผเรยนเปนคนเกง สามารถสรางแผนผงมโนมต และนำเสนอผลงานได

๕.๓ ใหผเรยนเปนคนมความสข ภาคภมใจในผลงานตนเอง

๖. ผงการวางแผนการจดกจกรรม (วงลอแหงการเรยนร)

การจดกจกรรมการสอนในขนตอนดงกลาวนเราเรมทสวนบนสดของวงจร

โดยเรมจากประสบการณทเปนรปธรรม และหมนตามเขมนาฬกาไปรอบๆ

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๗. รายละเอยดของการจดกจกรรมการเรยนร ๔ MAT

๗.๑ ครใหนกเรยนศกษาเรอง “ศตวรรษ” ในหนงสอเรยน แลวตงประเดน

คำถามวา นกเรยนไดความรอะไรบางจากการศกษา โดยครสมถามนกเรยน ๓-๔ คน

เมอใครตอบเสรจครจะอธบายเพมเตมเพอใหนกเรยนเขาใจมากยงขน

๗.๒ ครนำนกเรยนรองเพลงตามความเหมาะสมเพอใหผเรยนไดบรหารสมอง

เชน ครนำนกเรยนรองเพลงปรบมอ ๕ ครง (นกเรยน ปรบมอ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕) ปรบใหดงกวาน

(นกเรยน ปรบมอ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕) ปรบใหมอกท (นกเรยน ปรบมอ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕) ปรบใหดงกวาเดม

(นกเรยน ปรบมอ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕)

๗.๓ ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ ๔-๕ คน แลวใหนกเรยนแตละกลม

คดเลอกหวหนา รองหวหนา และเลขานการกลมใหม เพอผลดเปลยนกนฝกการเปนผนำ

และผตามทด

๗.๔ นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาและอภปรายในกลมเรอง “ศตวรรษ”

ในหนงสอเรยน จากนนรวมกนวเคราะหเปรยบเทยบกบเรอง “ทศวรรษ” วามความแตกตางกน

อยางไร

๑. ครใหนกเรยน ศกษาเรอง “ศตวรรษ” ในหนงสอเรยน แลวตงประเดนคำถามวา นกเรยนไดความร อะไรบาง จากการศกษา

๒. ครนำนกเรยนรองเพลง ตามความเหมาะสม เพอบรหารสมอง

๓. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ ๔-๕ คน แลวใหนกเรยนแตละกลม

คดเลอกหวหนา รองหวหนา และเลขานการกลม ๔. นกเรยน

แตละกลม รวมกนศกษาและ อภปรายในกลม เรอง “ศตวรรษ” เกยวของกบเราอยางไรบาง

๕. รวมกนวเคราะห เปรยบเทยบกบเรอง “ทศวรรษ” วาม ความแตกตางกน อยางไร

๖. ครใหตวแทนนกเรยนแตละกลม ออกมานำเสนอผลงานทหนาชนเรยน

๗. ครตงประเดน คำถามจากเรอง “ศตวรรษ” ทนกเรยน ไดศกษาและเรยนรแลว วานกเรยนไดความรอะไรบาง

๘. สนทนาแลกเปลยน ประสบการณเรยนร กบผอน

ปฏบต การสงเกต

ประสบการณ

ความคดรวบยอด

1�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๗.๕ ครใหตวแทนนกเรยนแตละกลมออกมานำเสนอผลงานทหนาชนเรยน

๗.๖ ครใหนกเรยนทำใบงานท ๒.๑ ชวงเวลาของเหตการณ โดยใหนกเรยน

เขยนอธบายวา เหตการณทกำหนดใหอยในชวงเวลาใด พรอมทงหาเหตการณทบอกเกยวกบ

ศตวรรษมาอก ๒ เหตการณ

๗.๗ ครและนกเรยนรวมกนเฉลยคำตอบของใบงาน

๘. การวดและประเมนผล

วธการวด เครองมอ เกณฑ

ตรวจใบงานท ๒.๑ ใบงานท ๒.๑ รอยละ ๖๐ ผานเกณฑ

สงเกตพฤตกรรมการทำงานกลม แบบสงเกตพฤตกรรมการทำงานกลม ระดบคณภาพ ๒ ผานเกณฑ

๙. สอ/แหลงการเรยนร

๙.๑ สอการเรยนร

๑) หนงสอเรยนประวตศาสตร ป.๔

๒) ใบงานท ๒.๑ ชวงเวลาของเหตการณ

๙.๒ แหลงการเรยนร

ผปกครอง และ/หรอผร

๑๐. สรปผลการสอน

ขอคดสำหรบครผสอน : ไมมรปแบบการเรยนรใดดทสด เพราะแตละรปแบบ

การเรยนรมความแตกตางกน แตในการจดกจกรรมการเรยนการสอนประวตศาสตรโดยใชรปแบบ

๔ MAT นน เราจะเหนไดวานกเรยนทกคนมโอกาสประสบความสำเรจในการเรยนรอยางเทาเทยม

เพราะกระบวนการเรยนรนนนกเรยนไดเรยนรตามความถนดของตนเอง เชน นกเรยนบางคน

มความถนดในการรองเพลง วาดภาพ หรอการนำเสนอ เปนตน จะทำใหนกเรยนเรยนรอยางม

ความสข มชวตชวามากยงขน เพราะการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบ ๔ MAT เปนอกวธการหนง

ทครไดจดกจกรรมพฒนานกเรยน เพราะสมองซกซายจะถนดในเรองรายละเอยด ภาษา

ความจำ การจดลำดบ วเคราะห และเหตผล และสมองซกขวาซงนกเรยนบางคนอาจจะถนด

ในเรองการมองภาพรวม จนตนาการ อารมณความรสก การเคลอนไหว มตสมพนธ ศลปะ

และสนทรยภาพไดอยางสมดล อกทงเปนการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำคญ เนนความแตกตาง

ระหวางบคคล ทำใหนกเรยนมความสขในการเรยนรจากการคนพบสงตางๆ ดวยตนเอง

และผเรยนสามารถนำความรและประสบการณไปใชในชวตไดจรง อนง ในการจดกจกรรมการเรยน

การสอนแบบ ๔ MAT น ครตองรจกนกเรยนเปนรายบคคล และฝกใหนกเรยนมความรบผดชอบ

ใหมากๆ เพราะวธการแบบ ๔ MAT จะสอนเปดโอกาสใหผ เรยนเลอกวธการหาความร

ตามความถนดและความสนใจ

1�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยาง ใบงานท ๒.๑

ชวงเวลาของเหตการณ

ชอ...............................................................................ชนประถมศกษาปท ๔ เลขท......................

คำชแจง เขยนอธบายวาเหตการณทกำหนดใหอยในชวงเวลาใด พรอมทงหาเหตการณทบอก

เกยวกบศตวรรษมาอก ๒ เหตการณ

เหตการณทกำหนดให อยในชวงเวลา

๑. กรงรตนโกสนทรมอายยนยาวกวา ๒ ศตวรรษ ....................................................................................

แลว

๒. ศตวรรษหนา ทกครอบครวจะมคอมพวเตอร ....................................................................................

เหตการณ (ทกำหนดเองหรอสบคนจากสอตางๆ) อยในชวงเวลา

๑. ............................................................................. ....................................................................................

๒. ............................................................................. ....................................................................................

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยางแบบสงเกตพฤตกรรมการทำงานกลม

กลมท (ชอกลม) ....................................................................................................................

สมาชกในกลม ๑. .............................................. ๒. ........................................................

๓. .............................................. ๔. ........................................................

๕. .............................................. ๖. ........................................................

คำชแจง : ใหนกเรยนทำเครองหมาย ✓ ในชองทตรงกบความเปนจรง

เกณฑการใหคะแนน

พฤตกรรมททำเปนประจำ ให ๓ คะแนน

พฤตกรรมททำเปนบางครง ให ๒ คะแนน

พฤตกรรมททำนอยครง ให ๑ คะแนน

คะแนน พฤตกรรมทสงเกต ๓ ๒ ๑

๑. มสวนรวมในการแสดงความคดเหน

๒. มความกระตอรอรนในการทำงาน

๓. รบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย

๔. มขนตอนในการทำงานอยางเปนระบบ

๕. ใชเวลาในการทำงานอยางเหมาะสม

รวม

เกณฑการใหคะแนน

ชวงคะแนน

๑๑-๑๕ หมายถง ด

๖-๑๐ หมายถง พอใช

๑-๕ หมายถง ปรบปรง

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การนำเสนอบทความน มแรงจงใจมาจากการไดศกษาผลงานของนกเรยนและคร

จากการทไดเปนพเลยง วทยากร ทปรกษาดานสอนวตกรรม ซงจะพบปญหาประการหนง คอ

เมอจบกระบวนการทำงาน ไมแนใจวา ผลงานชนนนๆ จะเปนโครงงานไดหรอไม ในขณะท

กระแสรณรงคการจดการเรยนการสอนประวตศาสตร ถกยกระดบเปนนโยบายสำคญของ

กระทรวงศกษาธการและหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ กำหนด

ตวชวด ส ๔.๑ (๒) ชนมธยมศกษาปท ๔-๖ วา “สรางองคความรใหมทางประวตศาสตร

โดยใชวธการทางประวตศาสตรอยางเปนระบบ” และสาระการเรยนรแกนกลาง ในสาระน

ระบอยางชดเจนวา “ผลการศกษาหรอโครงงานทางประวตศาสตร”

โครงงานจะเปนการจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนไดพฒนาตนเองใหงอกงาม

ในทกมต ตามศกยภาพ ความสนใจ แตพบวาครผสอนประวตศาสตรสวนใหญยงคงหวงใยในเนอหา

มากกวาทกษะกระบวนการ และการสรางเจตคตทถกตอง ตอความเปนไทย วฒนธรรม

และภมปญญาไทย

ปจจบนวธการทางประวตศาสตรถกจดใหเปนทกษะกระบวนการหนงในการเรยนร

ประวตศาสตร เชนเดยวกบทกษะในการคดวเคราะห การสรป การตความ การเชอมโยง

และทกษะอนๆ ตามทหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ กำหนดไว

ในฐานะทเปนครผดแลโครงงาน ขอทำความเขาใจในองคประกอบของโครงงาน

ทางประวตศาสตร ซงประกอบดวย ขอบเขตของสงคมมนษยในพนททศกษา ชวงเวลาทกำหนด

อยางชดเจน ขอมลจากหลกฐานประเภทตางๆ ทมากพอในการวเคราะหตความและกระบวนการ

สบคน ตรวจสอบความถกตองของขอเทจจรง ผลงานของการสบคนนเราเรยกวา “องคความรใหม

ทางประวตศาสตร”

สรปวาโครงงานทางประวตศาสตร หมายถง กจกรรมการเรยนรทมงฝกฝนทกษะ

วธการทางประวตศาสตร หรอวธการสบคนเรองราวเหตการณทเกยวของกบสงคมมนษย

จากหลกฐานทางประวตศาสตรอยางเปนระบบแกผเรยน ตงแตการเลอกสมาชกกลม (ประธาน

๔-๕ คน) เรองทตองการทราบ ตองการทำ ตองการหาคำตอบ โดยผสอนอาจจดกจกรรมกระตน

ความสนใจของผเรยน เชน การเลาเรองตำนานตางๆ นำภาพเกามาเลาอดต เหตการณสำคญ

ในอดต ฯลฯ จากนนครผสอนตงคำถามเพอเปนตวอยางใหผเรยนคดตอวา มเรองอะไรในชมชน

ทตนเองยงไมทราบ พรอมกบแนะนำใหสมาชกรวมกนหาคำตอบแลวบนทกลงในแผนภม

แนวทางการคนหาคำตอบ ดงน

สอนโครงงาน วชาประวตศาสตรทองถน ม.ปลาย งายนดเดยว

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

แผนภมแนวทางดำเนนการคนหาคำตอบ

เรอง................................

วธการ แหลงขอมล

ตวอยาง คำถาม

อปกรณ

หลงจากทผเรยนรวมกนกำหนดแนวทางคนหาคำตอบแลว ควรจดกรอบเนอเรอง

ทผเรยนตองการทราบวาอยในกรอบประวตทองถนตอไปนหรอไม เชน การตงถนฐาน ภมนามวทยา

อาชพในชมชน การละเลน ขนบธรรมเนยมประเพณ พธกรรม การเปลยนแปลงสภาพแวดลอม

บคคลสำคญและเครอญาตในชมชน ความเปนมาของชอถนน เปนตน

เรมแรก คอ ขนกำหนดหวเรอง โดยการตงประเดนศกษาทตองการสบคน ตองมาจาก

ความสนใจของผเรยน ผเรยนตองคดและเลอกประเดนศกษาดวยตนเองวาตองการศกษา

เรองอะไร มความสำคญอยางไรตอสงคมบาง ดงทกลาวแลวขางตนขอยกตวอยางการกำหนด

เนอหา เรอง การเดนทางของปลาทนง” ดงน

การเดนทางของปลาทนง

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยางการกำหนดเนอหา เรอง การเดนทางของปลาทนง

เนอหา ขอมล (คำถาม) เบองตน ขอมล (คำถาม) เชงลก

คนหาปลาท - หาปลามาจากไหน

- ใครเปนผหา

- ฤดใดทจบปลา

- ใชเวลานานไหม

- ตนทนตอเขงเทาไหร

คนนงปลาท - วนหนงนงมากหรอไม

- นงครงละเทาไร

- มผประกอบการมากไหม

- ทำมานานหรอยง

คนขายปลาท - นำไปขายทใด

- ใครมาซอ

- ราคาตนทน

- กำไรมากไหม

- ขายมานานหรอยง

คนกนปลาท - ราคาแพงไหม

- รสชาตเหมอนเดมไหม

- ซอบอยไหม

- ทำไมจงไปหาไกล

- ทำไมตองใชแรงงานชาวพมา

- วธจบปลาทำอยางไร

- จางแรงงานชาวตางชาตอยางไร

- ตนทนในการหาปลาแตละครง

ตางจากเดมหรอไม อยางไร

- มวธนงปลาอยางไร

- ทำไมจงทำวธน

- ๑๐ ปทแลว-ปจจบน มอะไร

เปลยนแปลงหรอไม อยางไร

- การทำการคาขาย มปจจยอะไร

ทเกยวของบาง

- การขายแตกอน-ปจจบน

ตางกนไหม/อยางไร

- แตกอน-ปจจบน มอะไร

ตางกนบาง เพราะอะไร

- รสชาต ราคาเปนอยางไร

- มวธเลอกซออยางไร

จากนนขนตอนตอไปตองกำหนดขอบเขตใหนกเรยนรวมกนพจารณาวา เนอเรอง

ทนกเรยนอยากรอยในกรอบใดดงตอไปนหรอไม

จะเหนไดวา คำถามทจะหาคำตอบได ม ๒ ลกษณะ คอ คำถามเกยวกบขอมล

เบองตน (ใคร อะไร ทไหน เมอไร) และคำถามเชงลก (ทำไม เหตใด ผลกระทบกบอะไรบาง)

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ขนเกบรวบรวมขอมล

หลงจากนกเรยนเตรยมวางแผนในเรองเครองมอ วธการ แหลง ตวอยางคำถาม

ตามแผนภมวธดำเนนการเรยบรอยแลว ครควรตรวจสอบและเพมเตมในเรองการเตรยมตว

๑. เตรยมเครองมอ วางแผน

๒. เทคนคการจดการ นดหมายกลม

๓. มารยาทการสมภาษณ

๔. ตรวจ/ทบทวนคำถาม และเสนอแนะงานของนกเรยนทกกลม (สมภาษณ)

ผเกยวของ โดยการบนทกหรออดเทปเพอหาคำตอบขอตางๆ ทนกเรยนอยากร เปนการตรวจสอบ

ขอมลทไดจากการศกษาคนควาในเบองตนและสมภาษณประเดนปญหาเชงลกทอยากร

จนสามารถหาคำตอบได ครบทกขอคำถาม ถายงคนหาคำตอบไมครบในเรองใด ตองลงพนท

ไปสอบถามเพม

ขนตรวจสอบ

หลงจากการเกบขอมลกลบมาแลวสมาชกกลมตองมารวมกนคดเลอกขอมลทไดมา

ดวยการวพากษ พจารณาวา เรองใดเปนเรองจรง/ไมจรง เรองใดควรตดทงไป เชน

๑. เรองใดทเกบเอกสาร คำถาม หรอรปภาพไว ถาไมเกยวของใหตดออก

๒. เรองจรงบางเรองทพบอาจตองขามไป โดยพจารณาจากความปลอดภยของ

คณะผทำโครงงาน

ขนตความ

สมาชกรวมกนพจารณาขอมลทไดตรวจสอบแลว นำมาอธบายบอกเลาเรองราว

ทศกษาทงหมด โดยการตอบสงทอยากรทงหมดใหกระจางทกกรณ คณครตองชวยเสรม

หรอตรวจสอบทกขอคำถาม

ขนสงเคราะห/เสนอขอมล

เมอสมาชกสามารถตอบคำถาม (ทเกยวของกบเรองทสบคน) ทง ๓ ประเดนได

แสดงวาการสบคนไดมาถงขนตอนการสงเคราะหขอมลเพอเขยนรายงานโครงงาน ๓ ขอ ไดแก

๑. รขอเทจจรงเบองตน (ใคร ทำอะไร ทไหน เมอไร อยางไร)

๒. ตอบไดวาทำไมจงเกดเรองราวนนขน ทำไมจงเกดการเปลยนแปลง

๓. แสดงผลหรอผลกระทบของเหตการณทมตอสงคมไดวาเปนอยางไร

การเขยนเคาโครงของโครงงานเปนการแสดงแนวคด แผนงาน และขนตอนการทำ

โครงงาน โดยครผสอนจะตองบอกรายละเอยดของการเขยนหวขอตางๆ ใหผเรยนมความเขาใจ

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตรงกนในทกประเดน ซงประเดนทมกจะเขยนผด เขยนไมสมบรณกคอ หลกการและเหตผล

บทคดยอ และการสรปผล

การเขยนเคาโครงของโครงงาน ควรประกอบดวย

รปแบบท ๑

เสนอตามหวขอโครงงาน

๑. ปก/รองปก

๒. บทคดยอ

๓. แผนภมแสดงขอบขาย

๔. จดประสงค

๕. หลกการและเหตผล

๖. วธดำเนนการ

๗. ผลการศกษา

๘. สรป

๙. เอกสารอางอง

๑๐. ภาคผนวก

รปภาพ

ครถอดบทเรยน

รปแบบท ๒

เสนอในรปสารคด

๑. ปก/รองปก

๒. คำนำ

๓. สารบญ

๔. แผนภมแสดงขอบขาย

๕. เนอหา

บทนำ

เนอเรอง/รปภาพ

สรป

๖. เอกสารอางอง

๗. ภาคผนวก

ครถอดบทเรยน

นกเรยนถอดบทเรยน

อนง สงทผสอนและผเรยนไมสามารถปลอยใหผานไปได คอ การเผยแพรผลงาน

ใหผเกยวของไดรบรรบทราบ ไดอานผลงานดวย เชน คนนงปลาท คนขายปลาท และคนกนปลาท

หรอจดเวทแลกเปลยนเรยนรรวมกนวพากษวจารณ เพอนำไปตอยอดใหกวาง คม ชด ลกยงๆ ขนไป

เมอทานไดอานมาถงตรงน แสดงวาทานไดศกษาวธการเขยนโครงงานทางประวตศาสตร

มาครบทกขนตอนแลว ทานจะเหนไดวาโครงงานนนสามารถสรางคนใหงอกงามในทกมต ชวยให

ผเรยนคดเปน ทำเปน และแกปญหาเปน มความคดทเปนระบบ ทำงานมแบบแผน ขนตอน

เปนระบบ นกเรยนไดมประสบการณตรงนอกเหนอจากหลกสตร ไดฝกฝนคณธรรม

และจรยธรรมในการดำเนนชวต มเจตคตทด เหนคณคา และมความผกพนตอชมชน ทองถน

และประเทศชาต และทสำคญโครงงานชวยพฒนากระบวนการคดระดบสงไดเปนอยางด

เหนไหมครบ งายนดเดยวสำหรบการสอนโครงงานวชาประวตศาสตร

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

หลากหลายคณคาจากทองถน : ดวยหนงวธการทางประวตศาสตร

“คร” มความสำคญทสดขององคประกอบการจดการเรยนร โดยเฉพาะการจด

การเรยนรประวตศาสตร ซงเปนภารกจอนยงใหญ นาภาคภมใจอยางยงททำใหเดกๆ รจกวถชวต

ตนเอง เกดความรกมาตภม เขาใจอตลกษณวฒนธรรมของชมชนตนเอง รกษเอกลกษณชาต

และสามารถดำรงชวตไดอยางมความสข

แมวาจะมคำกลาวขานถงบทบาทของ “คร” ในการจดการเรยนรอยางหลากหลายวา

“ถายทอดความรมากกวาการสรางองคความร”

“เนนการทองจำมากกวาการวเคราะห วจารณ ตความ สรปผล”

“เปนผถายทอดมากกวาเปนมคคเทศกทางความร”

“ยดวชาเปนตวตงมากกวายดผเรยนเปนตวตง”

แตในฐานะทเปน “คร” เปนผมบทบาทในการจดการเรยนรทมความสำคญทสด

คงจะปฏเสธหรอยอมรบทนทไมได คำกลาวขานเหลานควรแกการมองยอนหลง ทบทวนบทบาท

ของตนเองทผานมาวา คำกลาวขานดงกลาวมความเปนจรงบางหรอไม การสอนทผานมา

ถอวามคณภาพ ถกตอง เหมาะสม สอดคลองกบเจตนารมณพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

จดหมายของหลกสตรการศกษาและความคาดหวงของสงคมทตองการใหการจดการเรยนร

สอดคลองกบวถการดำรงชวต และการเปลยนแปลงบนพนฐานของสถานการณในยคโลกาภวตน

โลกไรพรมแดนหรอไม ถงเวลาหรอยง และทำอยางไร “คร” จงจะเปลยนแปลงพฤตกรรม

การจดกจกรรมการเรยนรทยดผเรยนเปนสำคญเตมตามศกยภาพ เพราะผเรยนสำคญทสด

เปนหวใจสงสดของการจดการเรยนร

ขอเสนอแนะสำหรบครประวตศาสตรกบการจดการเรยนร เพอความคงอยของ

ความเปนชาต คอ การเรยนรประวตศาสตรทองถน อนเปนการเรยนรเกยวกบสงคมของผคน

ในทองถนเดยวกน ซงมจารต ขนบธรรมเนยม ประเพณ พธกรรม ความเชอ และกตกาในทาง

เศรษฐกจและสงคมรวมกน เปนการสรางเจตคต คานยม สำนกความเปนทองถน เกดความรก

ความภาคภมใจในทองถน ซงเปนการนำไปสความรกและความภมใจในความเปนชาต ทงยง

สอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ทกำหนดการเรยนร

สำหรบนกเรยนระดบประถมศกษาไวดวย

วธการ/กระบวนการทจะใชในการจดการเรยนรทยดผ เรยนเปนสำคญมอยาง

หลากหลาย “คร” ควรเลอกทมความเหมาะสม เพอใหตรงตาม “ตวชวด” ทกำหนดในหลกสตร

แตกระบวนการสำหรบการเรยนรประวตศาสตรทองถนเนนทใหเดกๆ ไดลงมอปฏบตจรง

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สามารถสรางองคความรดวยตนเอง เกดทกษะการคดวเคราะห การแกไขปญหา กลาเผชญ

สถานการณ ไดมสวนรวม และไดรวมมอพงพาซงกนและกน อนเปนพนฐานของการอยรวมกน

การจดการเรยนรประวตศาสตรทองถน ควรเลอกใชวธการจดการเรยนรทเรยกวา “วธการ

ทางประวตศาสตร” (Historical method) ซงเปนวธการทกำหนดไวในหลกสตรและเหมาะสม

กบการพฒนาผเรยนในยคโลกาภวตน เพราะเดกจะไดฝกฝนทจะเรยนรดวยตนเอง เรมดวย

การรจกรวบรวมขอมลจากหลกฐานทมอยในทองถนทหลากหลาย ไดฝกทกษะแยกแยะขอเทจจรง

ไดอยางมเหตผล อนเปนทกษะทจำเปนในการดำรงชวตในโลกยคขอมลขาวสาร

การจดกจกรรมการเรยนรดวยวธการทางประวตศาสตร (Historical method)

ซงสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดกำหนดการจดการเรยนรโดยวธการทาง

ประวตศาสตร (Historical method) เปน ๕ ขนตอน ดงน

ขนตอนวธการทางประวตศาสตร

๕. นำเสนอผลงาน ๑. กำหนดหวขอประเดน

๔. ตความ/สงเคราะห ๒. รวบรวมขอมล

๓. วเคราะห/ประเมนคณคา

ภาพประกอบ ขนตอนวธการทางประวตศาสตร

การจดการเรยนรโดยวธการทางประวตศาสตร (Historical method) สำหรบ

นกเรยนระดบประถมศกษา ควรคำนง ดงน

๑. การกำหนดหวขอทจะศกษา ครควรกำหนดหวขอ ใหผเรยนเลอกศกษาหวขอ

ทกำหนด ควรเปนหวขอเลกๆ เปนเรองทใกลตว เหมาะสมกบระดบความร ความสามารถ

ของผเรยน

๒. การรวบรวมขอมล ควรจะเปนการศกษาจากหลกฐานงายๆ ควรแนะนำถงวธการ

การสอบถาม การเลาเรอง การระบหลกฐาน แหลงขอมล การแยกแยะประเภทหลกฐาน

ครควรแนะนำ เตรยมเอกสารและสอทเกยวของไวใหผเรยนไดศกษาคนควาตามความเหมาะสม

กบระดบความร ความสามารถของผเรยน

1�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๓. การวเคราะห/ประเมนคณคา ควรใหผเรยนไดรวบรวม เรยบเรยง หรอลำดบ

เหตการณเรองทจะศกษา ตามหลกฐานทหลากหลาย จากหลกฐานงายๆ เหมาะสมกบระดบ

ความร ความสามารถของผเรยน ควรใหคำแนะนำ ชแนะ ในขณะทนกเรยนศกษา

๔. การตความ/สงเคราะห ควรใหผ เรยนไดตความจากหลกฐานทศกษาทม

ความขดแยงกน ไมสอดคลองกน ผเรยนตดสนวาจะเลอกสงใด ดวยเหตผลอะไร ควรใหคำแนะนำ

ชแนะ ในขณะทนกเรยนศกษา

๕. การนำเสนอผลงาน ควรคำนงถงความสามารถของผเรยน อาจเปนการเลาเรอง

ลำดบเหตการณทเกดขน การแสดงผงความคด ภาพวาด เปนตน

การสบคนเรองราวในทองถนโดยใชวธการทางประวตศาสตร (Historical method)

สำหรบนกเรยนชนประถมศกษา ไมมความจำเปนทจะตองเรยนรทกขนตอนในครงเดยว

ทงไมตองสอนความหมาย ความสำคญ ตามรปแบบทนาเบอหนายสำหรบนกเรยน แตสามารถ

ทจะจดกจกรรมเพอสรางความร ความเขาใจทละขนตามลำดบ ขนอยกบความเหมาะสม

กบชนเรยน วยของผเรยน ดงน

ป.๑ : สอบถามและเลาเรองประวตความเปนมาของตนเองและครอบครว

ป.๒ : ใชหลกฐานทเกยวของกบตนเองและครอบครวลำดบเหตการณทเกดขน

ป.๓ : ระบหลกฐานและแหลงขอมลเกยวกบโรงเรยนและชมชน และลำดบ

เหตการณสำคญทเกดขน

ป.๔ : แยกแยะประเภทหลกฐานทใชในการศกษาความเปนมาของทองถน

ป.๕ : สบคนความเปนมาของทองถนโดยใชหลกฐานทหลากหลาย รวบรวม

ขอมลจากแหลงตางๆ และแยกแยะความแตกตางระหวางความจรง

กบขอเทจจรงเกยวกบเรองราวในทองถน

ป.๖ : อธบายความสำคญของวธการทางประวตศาสตร (อยางงายๆ) และ

นำเสนอขอมลจากหลกฐานทหลากหลายในการทำความเขาใจเรองราว

ในอดต

แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตรทองถน กำหนดในระดบ

ชนประถมศกษาปท ๖ เรอง เมองฟาแดดสงยาง ดงน

๑. กระตนใหนกเรยนสนใจ เขาใจเกยวกบพนฐาน เรอง เมองฟาแดดสงยาง ดงน

๑.๑ แนะนำเกยวกบเรอง เมองฟาแดดสงยาง โดยเลอกใชสอ VCD หรอ

ภาพเกยวของกบเมองฟาแดดสงยาง

๑.๒ แนะนำหนงสอทกลาวถง เรอง เมองฟาแดดสงยาง เชน หนงสอ

พระราชวงศจกรกบ ๒๐๐ ป กาฬสนธ หนงสอตำนานนางฟาหยาด หนงสออานเพมเตม

จงหวดกาฬสนธของเรา หนงสอวฒนธรรมพฒนาการทางประวตศาสตร เอกลกษณ และภมปญญา

จงหวดกาฬสนธ

1�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๒. แบงนกเรยนออกเปนกลมๆ ละ ๕-๖ คน ใหผ เรยนแตละกลมเลอกเรอง

ทกลมตนเองสนใจ ตามทครกำหนดใหเปนเรองยอยเลกๆ เชน ใบเสมา พระธาตยาค พระพมพ

เมองฟาแดดสงยาง ลกษณะเมองฟาแดดสงยาง บญประเพณ

๓. ใหผเรยนแตละกลมกำหนดประเดนทจะศกษา หากจะศกษาเกยวกบพระธาตยาค

กำหนดหวขอ เชน รปทรง ขนาด ลกษณะ ความเปนมา ความสำคญ เพอเปนแนวทางการศกษา

๔. ใหผเรยนแตละกลมรวมกนวเคราะหขอมลจากหลกฐาน เพอเรยบเรยงเปนเรองราว

ตามหวขอทกำหนด

๕. ใหผเรยนแตละกลมรวมกนตความและสงเคราะหเพอคนหาขอเทจจรง เมอพบวา

ขอมล หลกฐานมความขดแยงกน ไมสอดคลองกน ใหผเรยนตดสนวาจะเลอกสงใด ดวยเหตผล

อะไร

๖. ใหผเรยนแตละกลมรวมกนสรปความรทคนพบ นำเสนอผลงานตามความสามารถ

ของผเรยน และความเหมาะของเนอหา เชน นำเสนอปากเปลา เลาเรอง ภาพวาด ผงความคด

คณคาของการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธการทางประวตศาสตร เปนการใหผ เรยน

ไดลงมอปฏบตดวยตนเอง เกดความสนใจ อยากร อยากเรยน สงผลใหไดรบการพฒนาทกษะ

ดานการวางแผนการทำงาน การกำหนดประเดน การตดสนใจ การวเคราะห สงเคราะห

ตความ ประเมนคา การแสดงความคดเหน การทำงานกลม การแสดงออก การนำเสนอ

และทกษะการคดไดเปนอยางด ผเรยนไดประสบการณตรง ไดรบการพฒนาบคลกภาพผาน

การทำงานอยางเปนระบบ ไดฝกฝนคณธรรมและจรยธรรมในการดำเนนชวต มเจตคตทดตอ

การเรยนรเรองราวตางๆ เขาใจสงคมทองถนเพมขน มความผกพนกบชมชน ทองถน เกดความรก

และภมใจในทองถนและประเทศชาต และมทกษะชวต รเทาทนโลกในยคโลกาภวตน จะเหนวา

วธการทางประวตศาสตรเปนวธการจดการเรยนรงายๆ แตผลทเกดกบผเรยนอยางหลากหลาย

ยอมจะสงผลตอการเรยนรประวตศาสตรไดอยางมคณคา ผเรยนจะไดรบการพฒนาอยางมคณคา

ผทมความสำคญทสดคอ “คร”

พระธาตยาค เมองฟาแดดสงยาง อำเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

รายการอางอง

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, สำนกงาน. ๒๕๕๑. ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม. โรงพมพชมนมสหกรณ

การเกษตรแหงประเทศไทย : กรงเทพมหานคร.

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, สำนกงาน. ๒๕๕๑. หลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑. โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย :

กรงเทพมหานคร.

ชยวฒน สทธรกษ. ๒๕๕๓. สอนประวตศาสตรใหเดกมความสข สนกคด. พมพครงท ๓.

สหมตรพรนตงแอนดพลบลชชง : นนทบร.

นธ เอยวศรวงศ และอาคม พฒยะ. หลกฐานทางประวตศาสตรในประเทศไทย ตรงตามหลกสตร

มธยมศกษาตอนปลาย พ.ศ. ๒๕๒๔. บรรณกจ : กรงเทพมหานคร.

วชาการและมาตรฐานการศกษา, สำนก. ๒๕๕๓. แนวทางการจดการเรยนรตามหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑. โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตร

แหงประเทศไทย : กรงเทพมหานคร.

วชาการและมาตรฐานการศกษา, สำนก. ๒๕๕๓. แนวปฏบตการวดและประเมนผลการเรยนร

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑. โรงพมพ

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย : กรงเทพมหานคร.

วชาการ, กรม. ๒๕๔๒. คมอการจดกจกรรมการเรยนการสอนประวตศาสตร : ประวตศาสตรไทย

จะเรยนจะสอนกนอยางไร. โรงพมพการศาสนา : กรงเทพมหานคร.

วนย พงศศรเพยร. ๒๕๕๒. วนวาร กาลเวลา แลนานาศกราช. พมพครงท ๒. ศกดโสภา

การพมพ : กรงเทพมหานคร.

ภาคผนวก ๑. เอกสารเกยวกบนโยบายการสอนวชาประวตศาสตร

๒. ตวชวดสาระประวตศาสตร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม ในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

๓. การวเคราะหความสมพนธระหวางมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/สาระการเรยนร

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม : สาระประวตศาสตร

๔. โครงสรางเวลาเรยนประวตศาสตร

๕. ตวอยางคำอธบายรายวชา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

๖. บรรณนทศนเอกสารสำคญสำหรบครผสอนประวตศาสตร

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เอกสารเกยวกบนโยบายการสอนวชาประวตศาสตร

ท ศธ ๐๔๐๑๐/ว ๘๑๐ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ กทม. ๑๐๓๐๐

๑๔ พฤษภาคม ๒๕๕๒

เรอง ชแจงแนวปฏบตทสอดคลองกบนโยบายการจดการเรยนการสอนประวตศาสตร

เรยน ผอำนวยการสำนกงานเขตพนทการศกษาทกเขต/ผอำนวยการสถานศกษา

อางถง หนงสอ สพฐ. ท ศธ ๐๔๐๑๐/ว ๓๐ ลงวนท ๑๕ มกราคม ๒๕๕๒ เรอง การดำเนนการ

ตามโครงการประชมสมมนาเชงปฏบตการ เรอง การเรยนรประวตศาสตร

ตามหนงสอทอางถง ใหสถานศกษาจดการเรยนการสอนประวตศาสตรเปนวชาเฉพาะ

อยางนอยสปดาหละ ๑ ชวโมง จงมขอคำถามเกยวกบเรองนตลอดเวลา เพอใหมความชดเจน

ในการปฏบต สพฐ. ขอเรยนชแจงรายละเอยด ดงน

๑. ปรบโครงสรางเวลาเรยนหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ดงน

ระดบประถมศกษา (ชนประถมศกษาปท ๑-๖) เพมเวลาเรยนสาระพนฐาน

ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม จาก ๘๐ ชวโมงตอป เปน ๑๒๐ ชวโมงตอป

โดยกำหนดใหเรยนสาระประวตศาสตร ๔๐ ชวโมงตอป และเรยนสาระศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

สาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำเนนชวตในสงคม สาระเศรษฐศาสตรและสาระภมศาสตร

๘๐ ชวโมงตอป ปรบเวลาเรยนรวม (พนฐาน) จาก ๘๐๐ ชวโมงตอป เปน ๘๔๐ ชวโมงตอป

และปรบเวลาเรยนรายวชา/กจกรรมทสถานศกษาจดเพมเตมตามความพรอมและจดเนนจาก

๘๐ ชวโมงตอป เปนปละไมเกน ๔๐ ชวโมงตอป

ระดบมธยมศกษาตอนตน (ชนมธยมศกษาปท ๑-๓) เพมเวลาเรยนสาระพนฐาน

ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม จาก ๑๒๐ ชวโมงตอป (๓ หนวยกต)

เปน ๑๖๐ ชวโมงตอป (๔ หนวยกต) โดยกำหนดใหเรยนสาระประวตศาสตร ๔๐ ชวโมงตอป (๑ หนวยกต)

และเรยนสาระศาสนา ศลธรรม จรยธรรม สาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดำเนนชวตในสงคม

สาระเศรษฐศาสตรและสาระภมศาสตร ๑๒๐ ชวโมงตอป (๓ หนวยกต) ปรบเวลาเรยนรวม (พนฐาน)

จาก ๘๔๐ ชวโมงตอป (๒๑ หนวยกต) เปน ๘๘๐ ชวโมงตอป (๒๒ หนวยกต) และปรบรายวชา/

กจกรรมทสถานศกษาจดเพมเตมตามความพรอมและจดเนนจาก ๒๔๐ ชวโมงตอป เปนปละไมเกน

๒๐๐ ชวโมงตอป

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย (ชนมธยมศกษาปท ๔-๖) เพมเวลาเรยนสาระพนฐาน

ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม จาก ๒๔๐ ชวโมง ตลอด ๓ ป (๖ หนวยกต)

เปน ๓๒๐ ชวโมง ตลอด ๓ ป (๘ หนวยกต) โดยกำหนดใหเรยนสาระประวตศาสตร ๘๐ ชวโมง

ตลอด ๓ ป (๒ หนวยกต) และเรยนสาระศาสนา ศลธรรม จรยธรรม สาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม

และการดำเนนชวตในสงคม สาระเศรษฐศาสตรและสาระภมศาสตร ๒๔๐ ชวโมง ตลอด ๓ ป

(๖ หนวยกต) ปรบเวลาเรยนรวม (พนฐาน) จาก ๑,๕๖๐ ชวโมง ตลอด ๓ ป (๓๙ หนวยกต)

เปน ๑,๖๔๐ ชวโมง ตลอด ๓ ป (๔๑ หนวยกต) และปรบรายวชา/กจกรรมทสถานศกษาจดเพมเตม

ตามความพรอมและจดเนนจากไมนอยกวา ๑,๖๘๐ ชวโมง ตลอด ๓ ป เปนไมนอยกวา ๑,๖๐๐ ชวโมง

ตลอด ๓ ป

๒. ปรบเกณฑการจบการศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

๒๕๕๑ ระดบมธยมศกษาตอนตนและระดบมธยมศกษาตอนปลาย ดงน

ระดบมธยมศกษาตอนตน ปรบเกณฑการจบการศกษา รายวชาพนฐาน จากเดม

๖๓ หนวยกต เปน ๖๖ หนวยกต และรายวชาเพมเตมจากเดมไมนอยกวา ๑๔ หนวยกต เปนไมนอยกวา

๑๑ หนวยกต

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ปรบเกณฑการจบการศกษา รายวชาพนฐานจากเดม

๓๙ หนวยกต เปน ๔๑ หนวยกต และรายวชาเพมเตมจากเดมไมนอยกวา ๓๘ หนวยกต เปนไมนอยกวา

๓๖ หนวยกต

จงเรยนมาเพอโปรดทราบและพฒนาหลกสตรสถานศกษาใหเปนไปตามแนวปฏบต

ดงกลาว ทงน สพฐ. กำลงดำเนนการจดทำคำสง สพฐ. เรอง การปรบปรงโครงสรางเวลาเรยน

และเกณฑการจบการศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ขอแสดงความนบถอ

(คณหญงกษมา วรวรรณ ณ อยธยา)

เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา

กลมพฒนาหลกสตร

โทร. ๐ ๒๒๘๘ ๕๗๗๖, ๕๗๗๘

โทรสาร ๐ ๒๒๘๘ ๕๗๗๒

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

คำสงสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ท ๖๘๓/๒๕๕๒

เรอง การปรบปรงโครงสรางเวลาเรยนและเกณฑการจบการศกษาตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

อนสนธคำสงกระทรวงศกษาธการ ท สพฐ. ๒๙๓/๒๕๕๑ เรอง ใหใชหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ลงวนท ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๕๑

กระทรวงศกษาธการเหนสมควรปรบปรงโครงสรางเวลาเรยนและเกณฑการจบการศกษา

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ เพอใหสอดคลองกบนโยบายของ

กระทรวงศกษาธการทตองการเนนการเรยนการสอนประวตศาสตร จงใหมการปรบปรงโครงสราง

เวลาเรยน และเกณฑการจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน และระดบมธยมศกษาตอนปลาย

ทแนบ

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป

สง ณ วนท ๑๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๒

(คณหญงกษมา วรวรรณ ณ อยธยา)

เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

โครงสรางเวลาเรยน (แนบทายคำสง สพฐ. ท ๖๘๓/๒๕๕๒ ลงวนท ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๕๒) หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ กำหนดกรอบโครงสรางเวลาเรยน ดงน

เวลาเรยน

กลมสาระการเรยนร ระดบมธยมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษาตอนตน กจกรรม ตอนปลาย ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔-๖

● กลมสาระการเรยนร

ภาษาไทย ๒๐๐ ๒๐๐ ๒๐๐ ๑๖๐ ๑๖๐ ๑๖๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๒๔๐ (๓ นก.) (๓ นก.) (๓ นก.) (๖ นก.)

คณตศาสตร ๒๐๐ ๒๐๐ ๒๐๐ ๑๖๐ ๑๖๐ ๑๖๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๒๔๐ (๓ นก.) (๓ นก.) (๓ นก.) (๖ นก.)

วทยาศาสตร ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๒๔๐ (๓ นก.) (๓ นก.) (๓ นก.) (๖ นก.)

สงคมศกษา ศาสนา ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๖๐ ๑๖๐ ๑๖๐ ๓๒๐ และวฒนธรรม (๔ นก.) (๔ นก.) (๔ นก.) (๘ นก.)

❍ ประวตศาสตร ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๘๐ (๑ นก.) (๑ นก.) (๑ นก.) (๒ นก.)

❍ ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

❍ หนาทพลเมอง วฒนธรรม และ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๒๔๐ การดำเนนชวตในสงคม (๓ นก.) (๓ นก.) (๓ นก.) (๖ นก.)

❍ เศรษฐศาสตร

❍ ภมศาสตร

สขศกษาและพลศกษา ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๑๒๐ (๒ นก.) (๒ นก.) (๒ นก.) (๓ นก.)

ศลปะ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๑๒๐ (๒ นก.) (๒ นก.) (๒ นก.) (๓ นก.)

การงานอาชพและเทคโนโลย ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๑๒๐ (๒ นก.) (๒ นก.) (๒ นก.) (๓ นก.)

ภาษาตางประเทศ ๔๐ ๔๐ ๔๐ ๘๐ ๘๐ ๘๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๒๔๐ (๓ นก.) (๓ นก.) (๓ นก.) (๖ นก.)

รวมเวลาเรยน ๘๔๐ ๘๔๐ ๘๔๐ ๘๔๐ ๘๔๐ ๘๔๐ ๘๘๐ ๘๘๐ ๘๘๐ ๑,๖๔๐ (พนฐาน) (๒๒ นก.) (๒๒ นก.) (๒๒ นก.) (๔๑ นก.)

● กจกรรมพฒนาผเรยน ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๑๒๐ ๓๖๐

● รายวชา/กจกรรมท สถานศกษาจดเพมเตม ปละไมเกน ๔๐ ชวโมง ปละไมเกน ๒๐๐ ชวโมง ไมนอยกวา

ตามความพรอมและจดเนน ๑,๖๐๐ ชวโมง

รวม ๓ ป รวมเวลาเรยนทงหมด ไมเกน ๑,๐๐๐ ชวโมง/ป ไมเกน ๑,๒๐๐ ชวโมง/ป ไมนอยกวา ๓,๖๐๐ ชวโมง

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

เกณฑการจบการศกษา (แนบทายคำสง สพฐ. ท ๖๘๓/๒๕๕๒ ลงวนท ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๕๒)

เกณฑการจบการศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

๒๕๕๑

๑. เกณฑการจบระดบมธยมศกษาตอนตน

(๑) ผเรยนเรยนรายวชาพนฐานและเพมเตมไมเกน ๘๑ หนวยกต โดยเปน

รายวชาพนฐาน ๖๖ หนวยกต และรายวชาเพมเตมตามทสถานศกษากำหนด

(๒) ผเรยนตองไดหนวยกตตลอดหลกสตร ไมนอยกวา ๗๗ หนวยกต โดยเปน

รายวชาพนฐาน ๖๖ หนวยกต และรายวชาเพมเตม ไมนอยกวา ๑๑ หนวยกต

(๓) ผ เรยนมผลการประเมน การอาน คดวเคราะห และเขยน ในระดบ

ผาน เกณฑการประเมนตามทสถานศกษากำหนด

(๔) ผเรยนมผลการประเมนคณลกษณะอนพงประสงค ในระดบผานเกณฑ

การประเมนตามทสถานศกษากำหนด

(๕) ผเรยนเขารวมกจกรรมพฒนาผเรยนและมผลการประเมนผานเกณฑ

การประเมนตามทสถานศกษากำหนด

๒. เกณฑการจบระดบมธยมศกษาตอนปลาย

(๑) ผเรยนเรยนรายวชาพนฐานและเพมเตม ไมนอยกวา ๘๑ หนวยกต โดยเปน

รายวชาพนฐาน ๔๑ หนวยกต และรายวชาเพมเตมตามทสถานศกษากำหนด

(๒) ผเรยนตองไดหนวยกตตลอดหลกสตร ไมนอยกวา ๗๗ หนวยกต โดยเปน

รายวชาพนฐาน ๔๑ หนวยกต และรายวชาเพมเตม ไมนอยกวา ๓๖ หนวย

(๓) ผ เรยนมผลการประเมน การอาน คดวเคราะห และเขยน ในระดบ

ผานเกณฑการประเมนตามทสถานศกษากำหนด

(๔) ผเรยนมผลการประเมนคณลกษณะอนพงประสงค ในระดบผานเกณฑ

การประเมนตามทสถานศกษากำหนด

(๕) ผเรยนเขารวมกจกรรมพฒนาผเรยนและมผลการประเมนผานเกณฑ

การประเมนตามทสถานศกษากำหนด

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ดวนทสด

ท ศธ ๐๔๐๑๐/ว ๙๔๐ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ กทม. ๑๐๓๐๐

๒๙ พฤษภาคม ๒๕๕๒

เรอง ชแจงแนวปฏบตทสอดคลองกบนโยบายการจดการเรยนการสอนประวตศาสตร สำหรบสถานศกษา ทใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔

เรยน ผอำนวยการสำนกงานเขตพนทการศกษาทกเขต

อางถง หนงสอ สพฐ. ท ศธ ๐๔๐๑๐/ว ๘๑๐ ลงวนท ๑๔ มกราคม ๒๕๕๒

ตามหนงสอทอางถงสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไดออกแนวปฏบตเพอให สอดคลองกบนโยบายการจดการเรยนการสอนประวตศาสตรของกระทรวงศกษาธการ ทกำหนดใหสถานศกษา จดใหผเรยนทกคน ไดเรยนวชาประวตศาสตรเปนรายวชาพนฐานสปดาหละ ๑ ชวโมง ตามหลกสตร แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ แลวนน เนองจากในปการศกษา ๒๕๕๒-๒๕๕๔ ยงมสถานศกษาทใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๔ ดงนนเพอใหสถานศกษาดงกลาว มแนวปฏบตทสอดคลองกบนโยบายในการจดการเรยนการสอนประวตศาสตร สพฐ. ขอเรยนชแจง แนวปฏบตสำหรบสถานศกษาทใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๔ ดงน ๑. ชวงชนท ๑-๓ (ชนประถมศกษาปท ๑ ถงชนมธยมศกษาปท ๓) ใหสถานศกษาจดการเรยนการสอน สาระประวตศาสตรเปนรายวชาพนฐานในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเปนการเฉพาะ สปดาหละ ๑ ชวโมง ๒. ชวงชนท ๔ (ชนมธยมศกษาปท ๔-๖) ใหสถานศกษาจดการเรยนการสอนสาระประวตศาสตร ดงน - ชนมธยมศกษาปท ๔-๖ ใหสถานศกษาจดการเรยนการสอนสาระประวตศาสตร เปนรายวชาพนฐานในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สปดาหละ ๑ ชวโมง จำนวน ๒ หนวยกต ภายใน ๓ ป - ชนมธยมศกษาปท ๕-๖ ใหสถานศกษาจดการเรยนการสอนสาระประวตศาสตรเปนรายวชาพนฐานในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สปดาหละ ๑ ชวโมง ทกภาคเรยน ในกรณทสถานศกษาจดใหเรยนสาระประวตศาสตรครบทกมาตรฐานการเรยนรตามทกำหนดไว ในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ ในชนมธยมศกษาปท ๔-๕ แลว อาจไมตอง จดใหเรยนรายวชาประวตศาสตรในชนมธยมศกษาปท ๖ อกกได

จงเรยนมาเพอทราบและแจงสถานศกษาในสงกดทราบและถอปฏบต

ขอแสดงความนบถอ (นายวนย รอดจาย) รองเลขาธการ รกษาราชการแทน เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา กลมพฒนาหลกสตร โทร. ๐ ๒๒๘๘ ๕๗๗๖, ๕๗๗๘ โทรสาร ๐ ๒๒๘๘ ๕๗๗๒

1�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวชวดสาระประวตศาสตร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ตวชวดระบสงทผเรยนพงรและปฏบตได รวมทงคณลกษณะของผเรยนในแตละระดบชน

ซงสะทอนถงมาตรฐานการเรยนร มความเฉพาะเจาะจงและมความเปนรปธรรมนำไปใชใน

การกำหนดเนอหา จดทำหนวยการเรยนร จดการเรยนการสอน และเปนเกณฑสำคญสำหรบ

การวดประเมนผลเพอตรวจสอบคณภาพผเรยน ในสวนของตวชวดของสาระประวตศาสตร

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ไดกำหนดไว ดงน

ระดบประถมศกษา

มาตรฐาน ชน ตวชวด รวมตวชวด รวมทงชน การเรยนร

ส ๔.๑ ป.๑/๑, ป.๑/๒, ป.๑/๓ ๓

ป.๑ ส ๔.๒ ป.๑/๑, ป.๑/๒ ๒ ๘

ส ๔.๓ ป.๑/๑, ป.๑/๒, ป.๑/๓ ๓

ส ๔.๑ ป.๒/๑, ป.๒/๒, ป.๒/๓ ๒

ป.๒ ส ๔.๒ ป.๒/๑, ป.๒/๒ ๒ ๖

ส ๔.๓ ป.๒/๑, ป.๒/๒ ๒

ส ๔.๑ ป.๓/๑, ป.๓/๒ ๒

ป.๓ ส ๔.๒ ป.๓/๑, ป.๓/๒, ป.๓/๓ ๓ ๘

ส ๔.๓ ป.๓/๑, ป.๓/๒, ป.๓/๓ ๓

ส ๔.๑ ป.๔/๑, ป.๔/๒, ป.๔/๓ ๓

ป.๔ ส ๔.๒ ป.๔/๑, ป.๔/๒ ๒ ๘

ส ๔.๓ ป.๔/๑, ป.๔/๒, ป.๔/๓ ๓

ส ๔.๑ ป.๕/๑, ป.๕/๒, ป.๕/๓ ๓

ป.๕ ส ๔.๒ ป.๕/๑, ป.๕/๒ ๒ ๙

ส ๔.๓ ป.๕/๑, ป.๕/๒, ป.๕/๓, ป.๕/๔ ๔

ส ๔.๑ ป.๖/๑, ป.๖/๒ ๒

ป.๖ ส ๔.๒ ป.๖/๑, ป.๖/๒ ๒ ๘

ส ๔.๓ ป.๖/๑, ป.๖/๒, ป.๖/๓, ป.๖/๔ ๔

รวม ๔๗

1�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ชน ตวชวด รวมตวชวด รวมทงชน การเรยนร

ส ๔.๑ ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓ ๓

ม.๑ ส ๔.๒ ม.๑/๑, ม.๑/๒ ๒ ๘

ส ๔.๓ ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓ ๓

ส ๔.๑ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓ ๓

ม.๒ ส ๔.๒ ม.๒/๑, ม.๒/๒ ๒ ๘

ส ๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓ ๓

ส ๔.๑ ม.๓/๑, ม.๓/๒ ๒

ม.๓ ส ๔.๒ ม.๓/๑, ม.๓/๒ ๒ ๘

ส ๔.๓ ม.๓/๑, ม.๓/๒, ม.๓/๓, ม.๓/๔ ๔

รวม ๒๔

ระดบมธยมศกษาตอนตน

มาตรฐาน ชน ตวชวด รวมตวชวด รวมทงชน การเรยนร

ส ๔.๑ ม.๔-๖/๑, ม.๔-๖/๒ ๒

ม.๔-๖ ส ๔.๒ ม.๔-๖/๑, ม.๔-๖/๒, ม.๔-๖/๓, ม.๔-๖/๔ ๔ ๑๑

ส ๔.๓ ม.๔-๖/๑, ม.๔-๖/๒, ม.๔-๖/๓, ม.๔-๖/๔, ๕

ม.๔-๖/๕

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การวเคราะหความสมพนธระหวางมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/สาระการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม : สาระประวตศาสตร

ชนประถมศกษาปท ๑

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปน

ระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

ใชปฏทนแสดงวน เดอน ป

กบเหตการณสำคญในชวต

๑. ใชคำทแสดงชวงเวลา วนน

เดยวน ปน ตอนเชา ตอนกลางวน

ตอนเยน บอกเลาเหตการณ

ในชวต

๒. ใชวน เดอน ป เรยงลำดบ

เหตการณในชวต

๑. ตงประเดนคำถามตวบคคล

หลกฐานทเกยวของ ออกแบบ

เกบขอมล

๒. สบคนขอมลทางประวตความ

เปนมาของตนเองและครอบครว

เวลามความสำคญตอการบนทก

ทางประวตศาสตร

เหตการณทมความสำคญควรจดจำ

ตามวน เวลาทเกดขน

การสบคนขอมลมความสำคญตอ

การเรยนรประวตศาสตร

๑. บอกวน เดอน ป และการนบ

ชวงเวลาตามปฏทนทใช

ในชวตประจำวน

๒. เรยงลำดบเหตการณ

ในชวตประจำวน ตามวน

เวลาทเกดขน

๓. บอกประวตความเปนมา

ของตนเองและครอบครว

โดยสอบถามผเกยวของ

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. บอกสงทเปลยนแปลงจาก

สมยของพอแม ปยา ตายาย

กบสมยของปจจบน

๒. บอกสาเหตททำใหเกด

การเปลยนแปลง

๓. บอกผลของการเปลยนแปลง

ทมตอการดำเนนชวตในปจจบน

ความเปลยนแปลงของ

สภาพแวดลอมและการดำเนนชวต

สมยของตนเองกบสมยของพอแม

ปยา ตายาย

๑. บอกความเปลยนแปลงของ

สภาพแวดลอมสงของ เครองใช

หรอการดำเนนชวตของตนเอง

กบสมยของพอแม ปยา ตายาย

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. บอกเหตการณสำคญทเกดขน

ในครอบครว เชน การยายบาน

ยายโรงเรยน การสญเสยบคคล

ในครอบครว

๒. บอกผลกระทบทเกดขน

จากเหตการณในอดตของ

ในครอบครว

เหตการณในอดตสงผลตอ

การดำเนนชวตของตนเอง

ในปจจบน

๒. บอกเหตการณทเกดขนในอดต

ทมผลกระทบตอตนเอง

ในปจจบน

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. บอกความหมายและความสำคญ

ของสญลกษณสำคญ

ของชาตไทย

๒. ปฏบตตนไดถกตองตอสญลกษณ

สำคญของชาตไทย

๑. บอกลกษณะแหลงวฒนธรรม

ในชมชน

๒. เชอมโยงจากสงของจากแหลง

วฒนธรรมสการดำเนนชวตของ

คนในชมชน

เลอกและแสดงวธการอนรกษสงท

ผเรยนรกและประทบใจในชมชน

รกและภาคภมใจในความเปน

คนไทย

รก ภาคภมใจ และหวงแหน

วฒนธรรมในชมชน

รกและภาคภมใจในความเปน

ทองถน

๑. อธบายความหมายและ

ความสำคญของสญลกษณสำคญ

ของชาตไทยและปฏบตตน

ไดถกตอง

๒. บอกสถานทสำคญ ซงเปน

แหลงวฒนธรรมในชมชน

๓. ระบสงทตนรกและภาคภมใจ

ในทองถน

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ชนประถมศกษาปท ๒

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปน

ระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. บอกเวลาทเปนอดต ปจจบน

และอนาคต

๒. ระบวนสำคญทปรากฏในปฏทน

ทแสดงเหตการณสำคญในอดต

และปจจบน

๑. ระบหลกฐานและเหตการณ

ทเกดขนในครอบครวในอดต

ปจจบน และอนาคต ททำให

เขาใจการเปลยนแปลงชวต

ในแตชวงเวลา

๒. ระดมความคด สราง และนำเสนอ

time line ในการลำดบ

เหตการณทเกดขนกบตนเอง

และครอบครวในแตละชวงเวลา

ชวงเวลาของอดต ปจจบน และ

อนาคตมผลตอการดำเนนชวต

หลกฐานทเกยวของมความสำคญ

ตอการเรยนรเหตการณในอดต

๑. ใชคำระบเวลาทแสดงเหตการณ

ในอดต ปจจบน และอนาคต

๒. ลำดบเหตการณทเกดขนใน

ครอบครวหรอในชวตของตนเอง

โดยใชหลกฐานทเกยวของ

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. สบคนการเปลยนแปลงใน

วถชวตประจำวนของคนในชมชน

ของตนจากอดตถงปจจบน

๒. ระบสาเหตของการเปลยนแปลง

วถชวตของคนในชมชน

วเคราะหผลกระทบของ

การเปลยนแปลงทมตอวถชวต

ของคนในชมชน

ชมชนเปลยนไปวถชวตเปลยนตาม

ชมชนเปลยนไปวถชวตเปลยนตาม

๑. สบคนถงการเปลยนแปลงใน

วถชวตประจำวนของคน

ในชมชน ของตนจากอดต

ถงปจจบน

๒. อธบายผลกระทบของ

การเปลยนแปลงทมตอวถชวต

ของคนในชมชน

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. บอกลกษณะของบคคลททำ

ประโยชนตอทองถน

๒. อธบายคณประโยชนและ

ผลงานของบคคลในทองถน

๑. บอกลกษณะของวฒนธรรม

ประเพณ และภมปญญาไทย

ทควรอนรกษ

๒. เลอกวธการดแล รกษา

วฒนธรรม ประเพณ

และภมปญญาทองถน

คนดของทองถนเปนบคคลททำ

ประโยชนตอแผนดนประเทศชาต

สมควรไดรบการยกยอง

วฒนธรรม ประเพณ

และภมปญญาไทย เปนสงท

ทรงคณคาควรแกความภาคภมใจ

และควรอนรกษไว

๑. ระบบคคลททำประโยชนตอ

ทองถนหรอประเทศชาต

๒. ยกตวอยางวฒนธรรม ประเพณ

และภมปญญาไทยทภาคภมใจ

และควรอนรกษไว

ชนประถมศกษาปท ๓

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปน

ระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. ระบความหมายและทมาของ

ศกราชทปรากฏในปฏทน

๒. ใชศกราชในการบนทกเหตการณ

สำคญทเกยวของกบตนเองและ

ครอบครว

๑. สบคนขอมลโดยการตงประเดน

ตวบคคล หลกฐานทเกยวของ

วธการเกบขอมล เชน รปภาพ

แผนผง โรงเรยน แผนท

ชมชน หองสมด โรงเรยน

แหลงโบราณคดประวตศาสตร

ในทองถนได

๒. แสดงลำดบเหตการณสำคญ

ของโรงเรยนและชมชนโดยระบ

หลกฐานแหลงขอมลทเกยวของ

ชวตประจำวนสมพนธกบศกราช

วธการ หลกฐาน แหลงขอมล

มความสำคญตอการเรยนร

ประวตศาสตร

๑. เทยบศกราชทสำคญตามปฏทน

ทใชในชวตประจำวน

๒. แสดงลำดบเหตการณสำคญ

ของโรงเรยนและชมชนโดยระบ

หลกฐานและแหลงขอมล

ทเกยวของ

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. อธบายสภาพทางภมศาสตร

ทางสงคมเปนปจจยสำคญตอ

การตงถนฐานของชมชน

๒. ระบปจจยทมอทธพลตอ

การตงถนฐานของชมชน

และพฒนาการของชมชน

บอกลกษณะของขนบธรรมเนยม

ประเพณ และวฒนธรรมของชมชน

ทเกดจากปจจยทางภมศาสตรและ

ปจจยทางสงคม

ระบความเหมอนความตาง

ทางวฒนธรรมของชมชนตนเอง

กบชมชนใกลเคยงได เชน อาหาร

ภาษา การแตงกาย

พฒนาการของชมชนขนอยกบ

ปจจยการตงถนฐาน

วฒนธรรมคอเอกลกษณของชมชน

วฒนธรรมคอเอกลกษณของชมชน

๑. ระบปจจยทมอทธพลตอ

การตงถนฐานและพฒนาการ

ของชมชน

๒. สรปลกษณะทสำคญของ

ขนบธรรมเนยมประเพณ

และวฒนธรรมของชมชน

๓. เปรยบเทยบความเหมอน

ความตางทางวฒนธรรม

ของชมชนตนเองกบชมชนอนๆ

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. ระบพระนามพระมหากษตรย

ทสถาปนาอาณาจกรสโขทย

อยธยา ธนบร และรตนโกสนทร

๒. อธบายพระราชกรณยกจของ

พระมหากษตรยทสถาปนา

อาณาจกรสโขทย อยธยา ธนบร

และรตนโกสนทรโดยสงเขป

๑. เลาพระราชประวตและ

พระราชกรณยกจของพระบาท-

สมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช

และสมเดจพระนางเจาสรกต

๒. ยกตวอยางพระราชกรณยกจ

ทสำคญทเดกภาคภมใจ

การเรยนรพระราชกรณยกจ

ของพระมหากษตรยไทยกบ

การสรางชาตไทยในอดตกอใหเกด

ความภาคภมใจและเหนคณคา

ของความเปนชาตไทย

พระราชกรณยกจของ

พระมหากษตรยในรชกาลปจจบน

กอใหเกดคณประโยชนตอคนในชาต

การแสดงออกถงความรก

ความกตญญตอพระองคทาน

เปนสงททกคนตองถอปฏบต

๑. ระบพระนามและพระราช-

กรณยกจโดยสงเขปของ

พระมหากษตรยไทยทเปน

ผสถาปนาอาณาจกรไทย

๒. อธบายพระราชประวตและ

พระราชกรณยกจของ

พระมหากษตรยในรชกาล

ปจจบนโดยสงเขป

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

ระบวรกรรมของบรรพบรษไทย

ทมสวนปกปองประเทศชาต เชน

ทาวเทพสตร ทาวศรสนทร

ชาวบานบางระจน พระยาพชย

ดาบหก พระนเรศวรมหาราช

และพระเจาตากสนมหาราช

วรกรรมการปองกนชาตของ

วระบรษ

๓. เลาวรกรรมของบรรพบรษไทย

ทมสวนปกปองประเทศชาต

ชนประถมศกษาปท ๔

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปน

ระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. บอกความหมายและนบชวงเวลา

เปนทศวรรษ ศตวรรษ

และสหสวรรษได

๒. ใชทศวรรษ ศตวรรษ และ

สหสวรรษทปรากฏในหนงสอพมพ

๑. บอกเกณฑการแบงยคสมย

ในทางประวตศาสตรของ

มนษยชาตได

๒. บอกเกณฑการแบงชวงสมย

ในการศกษาประวตศาสตรไทย

๑. ระบประเภทของหลกฐาน

ทางประวตศาสตร

๒. วเคราะหไดวาหลกฐานชนตน

และหลกฐานชนรอง มความ

สำคญอยางไรในการศกษาขอมล

ทางประวตศาสตร

ชวงเวลามความสำคญตอการบนทก

ทางประวตศาสตร

ชวงเวลามความสำคญตอการบนทก

ทางประวตศาสตร

หลกฐานเปนตวบงชเหตการณ

ทางประวตศาสตร

๑. นบชวง เวลา เปนทศวรรษ

ศตวรรษ และสหสวรรษ

๒. อธบายยคสมยในการศกษา

ประวตของมนษยชาต

โดยสงเขป

๓. แยกแยะประเภทหลกฐานทใช

ในการศกษาความเปนมาของ

ทองถน

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

ระบปจจยและลกษณะการตง

หลกแหลงและพฒนาการของมนษย

ยคกอนประวตศาสตรและ

ยคประวตศาสตรได

ยกตวอยางหลกฐานทาง

ประวตศาสตรทพบในทองถนท

แสดงพฒนาการของมนษยชาต

หลกฐานเปนขอมลบงบอก

พฒนาการของมนษยชาต

หลกฐานเปนขอมลบงบอก

พฒนาการของมนษยชาต

๑. อธบายการตงหลกแหลง

และพฒนาการของมนษย

ยคกอนประวตศาสตรและ

ยคประวตศาสตรโดยสงเขป

๒. ยกตวอยางหลกฐานทาง

ประวตศาสตรทพบในทองถนท

แสดงพฒนาการของมนษยชาต

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. เลาประวตความเปนมาของ

ชาตไทยในสมยสโขทยได

๒. วเคราะหการพฒนาการ

ทางการเมองการปกครอง

และเศรษฐกจในสมยสโขทย

๑. ระบชอบคคลสำคญ

ในสมยสโขทย

๒. อธบายเกยวกบประวต

และวเคราะหผลงานทเปน

คณประโยชนตอสงคม

๑. ระบภมปญญาไทยในสมยสโขทย

๒. วเคราะหคณคาของภมปญญา

ในสมยสโขทย

อาณาจกรสโขทย

อาณาจกรสโขทย

อาณาจกรสโขทย

๑. อธบายพฒนาการของอาณาจกร

สโขทยโดยสงเขป

๒. บอกประวตและผลงานของ

บคคลสำคญสมยสโขทย

๓. อธบายภมปญญาไทยทสำคญ

สมยสโขทยทนาภาคภมใจ

และควรคาแกการอนรกษ

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ชนประถมศกษาปท ๕

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. ตงประเดน เลอกตวบคคล

หลกฐาน แหลงขอมล

ทหลากหลายในทองถน

๒. สบคนความเปนมาของทองถน

โดยใชหลกฐานทหลากหลาย

๑. รจกแหลงขอมลหลกฐาน

ทางประวตศาสตรในทองถน

๒. รวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ

เพอตอบคำถามทาง

ประวตศาสตรได

๑. ระบขอมลหลกฐาน

ทางประวตศาสตรทแสดง

ความจรงกบขอเทจจรงได

๒. ใหเหตผลกบขอมล

ทางประวตศาสตรทพบเหน

๓. เลา/เขยนเรองเกยวกบ

ความเปนมาของทองถนได

วธการทางประวตศาสตรเปนวธ

การเรยนรอารยธรรม วถชวตของ

คนในอดตโดยอาศยการศกษา

หลกฐาน วธการ และแหลงขอมล

ทางประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตรเปนวธการ

เรยนรอารยธรรม วถชวตของคน

ในอดตโดยอาศยการศกษาหลกฐาน

วธการ และแหลงขอมล

ทางประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตรเปนวธการ

เรยนรอารยธรรม วถชวตของคน

ในอดตโดยอาศยการศกษาหลกฐาน

วธการ และแหลงขอมล

ทางประวตศาสตร

๑. สบคนความเปนมาของทองถน

โดยใชหลกฐานทหลากหลาย

๒. รวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ

เพอตอบคำถามทาง

ประวตศาสตรอยางมเหตผล

๓. อธบายความแตกตางระหวาง

ความจรงกบขอเทจจรงเกยวกบ

เรองราวในทองถน

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. บอกลกษณะของอารยธรรม

อนเดยและจน

๒. การเขามาของอารยธรรมอนเดย

และจนสประเทศไทยและ

เอเชยตะวนออกเฉยงใต

๒. อธบายอทธพลของอารยธรรม

อนเดยและจนทมตอไทย และ

เอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยสงเขป

อธบายอทธพลของวฒนธรรม

ตะวนตกและตะวนออกทมตอ

สงคมไทยปจจบน

การเผยแผอารยธรรมอนเดยและจน

สงผลตอสงคม วฒนธรรมไทย

และเอเชยตะวนออกเฉยงใต

การเผยแผวฒนธรรมตะวนตก

สงผลตอสงคมไทยปจจบน

๑. อธบายอทธพลของอารยธรรม

อนเดยและจนทมตอไทย

และเอเชยตะวนออกเฉยงใต

โดยสงเขป

๒. อภปรายอทธพลของวฒนธรรม

ตางชาตทมตอสงคมไทยปจจบน

โดยสงเขป

1�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. เลาเรองเกยวกบพฒนาการของ

อาณาจกรอยธยาและธนบร

๒. เปรยบเทยบความแตกตางของ

การสถาปนาอาณาจกรอยธยา

กบธนบร

วเคราะหปจจยทสงเสรม

ความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจ

และการปกครองของอาณาจกร

อยธยา

๑. อธบายเกยวกบผลงานสำคญ

ของพระมหากษตรยใน

อาณาจกรอยธยาและธนบรได

๒. วเคราะหผลงานของ

พระมหากษตรยในสมยอยธยา

ทสงผลตอสงคมไทยปจจบน

๑. ระบภมปญญาไทยทสำคญสมย

อยธยาและธนบรทนาภาคภมใจ

และควรคาแกการอนรกษไว

๒. อธบายถงวธการอนรกษ

ภมปญญาทมคณคา

ทางประวตศาสตร

อาณาจกรอยธยาและธนบร

อาณาจกรอยธยาและธนบร

คนดศรอยธยาและธนบร

อนรกษภมปญญาสมยอยธยา

และธนบร

๑. อธบายพฒนาการของ

อาณาจกรอยธยาและธนบร

โดยสงเขป

๒. อธบายปจจยทสงเสรม

ความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจ

และการปกครองของอาณาจกร

อยธยา

๓. บอกประวตและผลงาน

ของบคคลสำคญสมยอยธยา

และธนบรทนาภาคภมใจ

๔. อธบายภมปญญาไทยทสำคญ

สมยอยธยาและธนบรทนา

ภาคภมใจและควรคาแก

การอนรกษไว

1�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ชนประถมศกษาปท ๖

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. ตงประเดน เลอกตวบคคล

หลกฐาน แหลงขอมล

ทหลากหลายในทองถน

๒. อธบายและใชวธการทาง

ประวตศาสตรในการศกษา

เรองราวทางประวตศาสตร

อยางงายๆ ของทองถนได

๑. ยกตวอยางหลกฐานทเหมาะสม

ทจะนำมาศกษาเหตการณ

ในประวตศาสตร

๒. นำเสนอขอมลและวธการทได

จากหลกฐานทางประวตศาสตร

ได

๓. จำแนกขอเทจจรงและความจรง

จากหลกฐานทางประวตศาสตร

ได

วธการทางประวตศาสตร

เปนวธการเรยนรอารยธรรม วถชวต

ของคนในอดต โดยอาศยการศกษา

หลกฐาน วธการ และแหลงขอมล

ทางประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตรเปน

วธการเรยนรอารยธรรม วถชวต

ของคนในอดต โดยอาศยการศกษา

หลกฐาน วธการ และแหลงขอมล

ทางประวตศาสตร

๑. อธบายความสำคญของวธการ

ทางประวตศาสตรในการศกษา

เรองราวทางประวตศาสตร

อยางงายๆ

๒. นำเสนอขอมลจากหลกฐานท

หลากหลายในการทำความเขาใจ

เรองราวสำคญในอดต

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

อธบายสภาพสงคม เศรษฐกจ และ

การเมองของประเทศเพอนบาน

ในปจจบน

๑. อธบายขอตกลงของกลมอาเซยน

๒. เปรยบเทยบความเปนมาของ

ประเทศไทยกบกลมอาเซยน

สภาพสงคม เศรษฐกจ และ

การเมองของประเทศเพอนบาน

กลมประชาคมอาเซยน

เปนการรวมตวเพอรวมมอกน

ดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง

๑. อธบายสภาพสงคม เศรษฐกจ

และการเมองของประเทศ

เพอนบานในปจจบน

๒. บอกความสมพนธของ

กลมอาเซยนโดยสงเขป

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. อธบายเกยวกบพฒนาการของ

สมยรตนโกสนทรได

๒. วเคราะหจดเดนของการพฒนา

สมยรตนโกสนทร

วเคราะหปจจยทสงเสรม

ความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจ

และ การปกครองของอาณาจกร

อยธยา

๑. อธบายเกยวกบพระกรณยกจ

ของพระมหากษตรยในสมย

รตนโกสนทรได

๒. วเคราะหพระราชกรณยกจ

ของพระมหากษตรยในสมย

รตนโกสนทรทสงผลตอ

สงคมไทยปจจบน

๑. ระบภมปญญาไทยทสำคญ

สมยรตนโกสนทรทนาภาคภมใจ

และควรคาแกการอนรกษไว

๒. อธบายถงวธการอนรกษ

ภมปญญาทมคณคา

ทางประวตศาสตร

สมยรตนโกสนทร

สมยรตนโกสนทร

คนดศรรตนโกสนทร

อนรกษภมปญญาไทย

สมยรตนโกสนทร

๑. อธบายพฒนาการของไทย

สมยรตนโกสนทรโดยสงเขป

๒. อธบายปจจยทสงเสรม

ความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจ

และการปกครองของไทย

สมยรตนโกสนทร

๓. ยกตวอยางผลงานของ

บคคลสำคญดานตางๆ

สมยรตนโกสนทร

๔. อธบายภมปญญาไทยทสำคญ

สมยรตนโกสนทรทนาภาคภมใจ

และควรคาแกการอนรกษไว

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ชนมธยมศกษาปท ๑

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. อธบายความสำคญของเวลา

และชวงเวลาในการศกษา

ประวตศาสตร

๒. อธบายความสำคญของอดต

ทสงผลตอพฒนาการในปจจบน

และอนาคต

๓. ยกตวอยางของชวงเวลา

และยคสมยทปรากฏชอตางๆ

๑. บอกทมาของศกราช รวมทง

วธการเทยบศกราชตางๆ

๒. ยกตวอยางของศกราชทใช

ในเอกสารทางประวตศาสตร

๑. อธบายความหมายและ

ความสำคญของประวตศาสตร

๒. อธบายวธการทางประวตศาสตร

ไดถกตอง

๓. ยกตวอยางหลกฐานทาง

ประวตศาสตร ทงหลกฐานชนตน

และหลกฐานชนรอง

เวลามความสำคญตอการแบงยค

ทางประวตศาสตร

การศกษาประวตศาสตรไทย

เพอใหเกดความเขาใจชดเจน

ตองมความรระบบการเทยบศกราช

วธการทางประวตศาสตรเปน

วธการเรยนรของคน เหตการณ

ในอดต ตองอาศยหลกฐานชนตน

ชนรอง และวธการอยางมเหตผล

๑. วเคราะหความสำคญของเวลา

ในการศกษาประวตศาสตร

๒. เทยบศกราชตามระบบตางๆ

ทใชศกษาประวตศาสตร

๓. นำวธการทางประวตศาสตร

มาใชศกษาเหตการณ

ทางประวตศาสตร

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. อธบายปจจยทางภมศาสตร

ทมผลตอพฒนาการในภมภาค

เอเชยตะวนออกเฉยงใต

๒. อธบายเกยวกบสงคม เศรษฐกจ

การเมองการปกครองในภมภาค

เอเชย

อธบายความสำคญของแหลง

อารยธรรมในกลมเอเชยพรอมกบ

แหลงมรดกโลกทมผลตอพฒนาการ

สงคมไทยในปจจบน

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

๑. อธบายพฒนาการทางสงคม

เศรษฐกจ และการเมองของ

ประเทศตางๆ ในภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต

๒. ระบความสำคญของแหลง

อารยธรรมในภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. อธบายความเปนมาของแตละ

อาณาจกรกอนสมยสโขทย

๒. อธบายเกยวกบการสถาปนา

อาณาจกรสโขทย

วเคราะหพฒนาการดานตางๆ

ของสมยสโขทย

๑. อธบายความสมพนธระหวาง

วฒนธรรมกบภมปญญา

ในสมยสโขทย

๒. อธบายถงความเสอมของ

อาณาจกรสโขทย

อาณาจกรกอนสมยสโขทย

อาณาจกรสโขทย

อาณาจกรสโขทย

๑. อธบายเรองราวทาง

ประวตศาสตรสมยกอนสโขทย

ในดนแดนไทยโดยสงเขป

๒. วเคราะหพฒนาการของ

อาณาจกรสโขทยในดานตางๆ

๓. วเคราะหอทธพลของวฒนธรรม

และภมปญญาไทยสมยสโขทย

และสงคมไทยในปจจบน

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มธยมศกษาปท ๒

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. ประเมนความนาเชอถอของ

หลกฐานทางประวตศาสตร

อยางงาย

๒. ยกตวอยางหลกฐานทาง

ประวตศาสตรทมความนาเชอถอ

สามารถแยกขอเทจจรงกบความจรง

โดยใชวธการหลกฐาน

ทางประวตศาสตร

วเคราะหขอมลและตความหลกฐาน

ทางประวตศาสตร

การเลอกและการประเมนหลกฐาน

ทางประวตศาสตรทนาเชอถอ

ทำใหไดขอคนพบทางประวตศาสตร

ทชดเจน

การเลอกและการประเมนหลกฐาน

ทางประวตศาสตรทนาเชอถอ

ทำใหไดขอคนพบทางประวตศาสตร

ทชดเจน

การเลอกและการประเมนหลกฐาน

ทางประวตศาสตรทนาเชอถอ

ทำใหไดขอคนพบทางประวตศาสตร

ทชดเจน

๑. ประเมนความนาเชอถอของ

หลกฐานทางประวตศาสตรใน

ลกษณะตางๆ

๒. วเคราะหความแตกตางระหวาง

ความจรงกบขอเทจจรงของ

เหตการณทางประวตศาสตร

๓. เหนความสำคญของการตความ

หลกฐานทางประวตศาสตร

ทนาเชอถอ

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. อธบายปจจยทางภมศาสตร

ของภมภาคตางๆ ในทวปเอเชย

ยกเวนเอเชยตะวนออกเฉยงใต

๒. อธบายพฒนาการทาง

ประวตศาสตร สงคม เศรษฐกจ

การเมอง ของภมภาคเอเชย

ยกเวนเอเชยตะวนออกเฉยงใต

๑. บอกแหลงอารยธรรมตะวนออก

แหลงมรดกโลกของประเทศ

ในภมภาคเอเชย

๒. อธบายความสมพนธของ

อทธพลอารยธรรมโบราณ

ทมตอภมภาคเอเชยในปจจบน

ภมภาคเอเชย

ภมภาคเอเชย

๑. อธบายพฒนาการทางสงคม

เศรษฐกจ และการเมอง

ของภมภาคเอเชย

๒. ระบความสำคญของ

แหลง อารยธรรมโบราณ

ในภมภาคเอเชย

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. อธบายถงการสถาปนา

อาณาจกรอยธยาและธนบร

๒. สรปพฒนาการของไทย

สมยอยธยาและธนบรในดานตางๆ

อธบายปจจยทสงผลตอความมนคง

และความเจรญรงเรองของ

อาณาจกรอยธยาและธนบร

อธบายพฒนาการอาณาจกรอยธยา

และธนบรในทกๆ ดาน

อาณาจกรอยธยาและธนบร

อาณาจกรอยธยาและธนบร

อาณาจกรอยธยาและธนบร

๑. วเคราะหพฒนาการของไทย

สมยอยธยาและธนบรในดานตางๆ

๒. ปจจยทสงผลตอความมนคงและ

ความเจรญรงเรองของอาณาจกร

อยธยาและธนบร

๓. ระบภมปญญาและ

วฒนธรรมไทยสมยอยธยา

และธนบร และอทธพลของ

ภมปญญาดงกลาวตอการพฒนา

ชาตไทยในยคตอมา

ชนมธยมศกษาปท ๓

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

อธบายขนตอนของวธการ

ทางประวตศาสตรในการศกษา

เหตการณทเกดขนในทองถน

๑. ศกษาเรองราวของทองถน

โดยใชวธการทางประวตศาสตร

ไดอยางถกตอง

๒. วเคราะหเหตการณสำคญ

ในสมยรตนโกสนทรโดยใช

วธการทางประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตรเปนการ

ศกษาเรองราวเหตการณสำคญ

ทางประวตศาสตรตองอาศยวธการ

หลกฐานแหลงขอมลทนาเชอถอ

ประกอบการตความ

วธการทางประวตศาสตรเปนการ

ศกษาเรองราวเหตการณสำคญ

ทางประวตศาสตรตองอาศยวธการ

หลกฐานแหลงขอมลทนาเชอถอ

ประกอบการตความ

๑. วเคราะหเรองราวเหตการณ

สำคญทางประวตศาสตร

ไดอยางมเหตผลตามวธการ

ทางประวตศาสตร

๒. ใชวธการทางประวตศาสตร

ในการศกษาเรองราวตางๆ

ทตนสนใจ

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

อธบายเกยวกบปจจยทางภมศาสตร

ตอการพฒนาของโลก

ยกเวนเอเชย

๑. อธบายพฒนาการในดานตางๆ

ของโลก ยกเวนเอเชย

๒. วเคราะหอทธพลของอารยธรรม

ตะวนตกทมผลตอการ

เปลยนแปลงของสงคมโลก

๓. อธบายความเชอมโยงของ

เหตการณ ทงความรวมมอ

และความขดแยง

ในครสตศตวรรษท ๒๐

ปจจยทางภมศาสตรมอทธพลตอ

พฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ

การเมองของโลก

อารยธรรมตะวนตกสงผลตอ

การเปลยนแปลงสงคมโลก

ในครสตศตวรรษท ๒๐

๑. อธบายพฒนาการทางสงคม

เศรษฐกจ และการเมองของ

ภมภาคตางๆ ในโลกโดยสงเขป

๒. วเคราะหผลของ

การเปลยนแปลงทนำไปส

ความรวมมอ และความขดแยง

ในครสตศตวรรษท ๒๐

ตลอดจนความพยายามในการ

ขจดปญหาความขดแยง

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

อธบายเกยวกบการสถาปนา

กรงเทพมหานครเปนราชธาน

๑. วเคราะหปจจยทสงผลตอความ

มนคงและความเจรญรงเรอง

ของไทยในสมยรตนโกสนทร

๒. อธบายถงบทบาทของ

พระมหากษตรยไทยในราชวงศจกร

ในการสรางสรรคความเจรญ

และความมนคงของชาต

๓. อธบายพฒนาการในดานตางๆ

ของชาต พรอมกบเชอมโยงไปยง

เหตการณสำคญทสงผลตอ

การพฒนาชาตไทย

สมยรตนโกสนทร

สมยรตนโกสนทร

๑. วเคราะหพฒนาการของไทย

สมยรตนโกสนทรในดานตางๆ

๒. วเคราะหปจจยทสงผลตอความ

มนคงและความเจรญรงเรอง

ของไทยในสมยรตนโกสนทร

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

วเคราะหอทธพลของภมปญญา

และวฒนธรรมทมตอการพฒนาชาต

๑. วเคราะหบทบาทของไทยตงแต

การเปลยนแปลง พ.ศ. ๒๕๗๕

ถงปจจบน

๒. วจารณสถานการณเกยวกบ

ประชาธปไตยในปจจบน

สมยรตนโกสนทร

สมยรตนโกสนทร

๓. วเคราะหภมปญญาและ

วฒนธรรมไทยสมยรตนโกสนทร

และอทธพลตอการพฒนา

ชาตไทย

๔. วเคราะหบทบาทของไทย

ในสมยประชาธปไตย

ชนมธยมศกษาปท ๔-๖

มาตรฐาน ส ๔.๑ เขาใจความหมาย ความสำคญของเวลา และยคสมยทางประวตศาสตร

สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

๑. เวลาและยคสมย

ทางประวตศาสตรทปรากฏ

ในหลกฐาน

๒. ประวตศาสตรแสดงถง

การเปลยนแปลงของมนษยชาต

การศกษาประวตศาสตรมคณคา

และประโยชนตอการศกษา

ซงทำใหทราบความเปนมา

ของมนษยชาต

ความสำคญของเวลาและยคสมย

ทางประวตศาสตรบงบอกถง

การเปลยนแปลงมนษยชาต

การศกษาประวตศาสตร

ควรใชวธการทางประวตศาสตร

อยางเปนระบบ

๑. ตระหนกถงความสำคญของเวลา

และยคสมยทางประวตศาสตร

ทแสดงถงการเปลยนแปลง

ของมนษยชาต

๒. สรางองคความรใหม

ทางประวตศาสตรโดยใชวธการ

ทางประวตศาสตร

อยางเปนระบบ

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๒ เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ

และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

อารยธรรรมโบราณและการตดตอ

ระหวางโลกตะวนออกและ

โลกตะวนตกมอทธพลตอการ

เปลยนแปลงวฒนธรรมของโลก

เหตการณทสำคญของโลกมผลตอ

การเปลยนแปลงทางสงคม

เศรษฐกจ การเมองของโลกปจจบน

การขยาย การลาอาณานคมในยค

ประวตศาสตรของประเทศยโรป

ไปยงทวปตางๆ มผลกระทบตอการ

เปลยนแปลงทางสงคมของมนษย

สงคมโลกปจจบนมทงความรวมมอ

และความขดแยง เหตการณตางๆ

ในครสตศตวรรษท ๒๑

มปรากฏใหเหนอยางตอเนอง

อารยธรรมโบราณมอทธพลตอ

การเปลยนแปลงของโลก

อารยธรรมโบราณมอทธพลตอ

การเปลยนแปลงของโลก

ในยคปจจบน

ผลกระทบในอดตมผลตอ

การพฒนาในปจจบน

ผลกระทบในอดตมผลตอ

การพฒนาในปจจบน

๑. วเคราะหอทธพลของอารยธรรรม

โบราณ และการตดตอระหวาง

โลกตะวนออกกบโลกตะวนตก

ทมผลตอพฒนาการและ

การเปลยนแปลงของโลก

๒. วเคราะหเหตการณสำคญตางๆ

ทสงผลตอการเปลยนแปลงทาง

สงคม เศรษฐกจ และการเมอง

เขาสโลกสมยปจจบน

๓. วเคราะหผลกระทบของ

การขยายอทธพลของประเทศ

ในยโรปไปยงทวปอเมรกา

แอฟรกา และเอเชย

๔. วเคราะหสถานการณของโลก

ในครสตศตวรรษท ๒๑

1�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐาน ส ๔.๓ เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก

ความภมใจ และธำรงความเปนไทย

ตวชวด ผเรยนรอะไร ผเรยนทำอะไรได

วเคราะหประเดนสำคญของ

ประวตศาสตรไทย

สถาบนพระมหากษตรยมบทบาท

สำคญในการพฒนาชาตไทย

วฒนธรรมตะวนตกและตะวนออก

มอทธพลตอภมปญญาไทย

และวฒนธรรมไทย แตมปจจย

หลายอยางทสงเสรมการสรางสรรค

วเคราะหผลงานของบคคลในอดต

ทงทเปนคนไทยและตางประเทศ

มบทบาทสำคญทมผลงานปรากฏ

ตามประวตศาสตรไทย

มสวนในการสรางสรรควฒนธรรม

และประวตศาสตรไทย

วางแผนกำหนดแนวทาง

ในการอนรกษภมปญญาไทย

และวฒนธรรมไทย

ประวตศาสตรไทยมความเปนมา

ยาวนาน บรรพบรษสรางไว

ควรแกการศกษาและภมใจในการ

เกดเปนคนไทย

พระมหากษตรยกบปวงชน

ภมปญญาไทย

ภมปญญาไทย

ภมปญญาไทย

๑. วเคราะหประเดนสำคญของ

ประวตศาสตรไทย

ประเดนทางประวตศาสตร

๒. วเคราะหความสำคญของ

สถาบนพระมหากษตรย

ตอชาตไทย

๓. วเคราะหปจจยทสงเสรม

การสรางสรรคภมปญญาไทย

และวฒนธรรมไทย ซงมผลตอ

สงคมไทยในยคปจจบน

๔. วเคราะหผลงานของบคคล

สำคญทงชาวไทยและ

ตางประเทศทมสวนสรางสรรค

วฒนธรรมไทย

และประวตศาสตรไทย

๕. วางแผนกำหนดแนวทาง

และการมสวนรวมการอนรกษ

ภมปญญาไทยและวฒนธรรมไทย

1�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

กลมสาระการเรยนร รวม ๔ สาระ สาระประวตศาสตร รวม ชนเรยน

ประถมศกษาปท ๑ ๘๐ ชม./ป ๔๐ ชม./ป ๑๒๐ ชม./ป

ประถมศกษาปท ๒ ๘๐ ชม./ป ๔๐ ชม./ป ๑๒๐ ชม./ป

ประถมศกษาปท ๓ ๘๐ ชม./ป ๔๐ ชม./ป ๑๒๐ ชม./ป

ประถมศกษาปท ๔ ๘๐ ชม./ป ๔๐ ชม./ป ๑๒๐ ชม./ป

ประถมศกษาปท ๕ ๘๐ ชม./ป ๔๐ ชม./ป ๑๒๐ ชม./ป

ประถมศกษาปท ๖ ๘๐ ชม./ป ๔๐ ชม./ป ๑๒๐ ชม./ป

รวมระดบประถมศกษา ๔๘๐ ชม./๖ ป ๒๔๐ ชม./๖ ป ๗๒๐ ชม./๖ ป

มธยมศกษาปท ๑ ๑๒๐ ชม./ป ๔๐ ชม./ป -๒๐ ชม./ภาคเรยน ๑๖๐ ชม./ป

มธยมศกษาปท ๒ ๑๒๐ ชม./ป ๔๐ ชม./ป -๒๐ ชม./ภาคเรยน ๑๖๐ ชม./ป

มธยมศกษาปท ๓ ๑๒๐ ชม./ป ๔๐ ชม./ป -๒๐ ชม./ภาคเรยน ๑๖๐ ชม./ป

รวมระดบมธยมศกษา ๓๖๐ ชม./๓ ป ๑๒๐ ชม./๓ ป ๔๘๐ ชม./๓ ป ตอนตน ๙ หนวยกต ๓ หนวยกต ๑๒ หนวยกต

รวมระดบมธยมศกษา ๒๔๐ ชม./๓ ป ๘๐ ชม./๓ ป ๓๒๐ ชม./๓ ป ตอนปลาย ๖ หนวยกต ๒ หนวยกต ๘ หนวยกต

โครงสรางเวลาเรยนประวตศาสตร

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ตวอยางคำอธบายรายวชา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท ๑

ศกษาและใชปฏทนในการบอกวน เดอน ปทใชในชวตประจำวน ซงมทงระบบ

สรยคตและจนทรคต คำทแสดงชวงเวลาเพอใชเลาเหตการณปจจบน วนน เดอนน ตอนเชา

ตอนกลางวน ตอนเยน ตอนคำ และเรยงลำดบเหตการณในชวตประจำวนตามวนเวลาทเกดขน

โดยใชทกษะการสงเกต การบอกเลา การเชอมโยง เพอใหสามารถใชเวลาตามปฏทนแสดงเหตการณ

ในปจจบน และใชคำแสดงชวงเวลาเรยงลำดบเหตการณทเกดขนได

รวธสบคนประวตความเปนมาของตนเองและครอบครวอยางงายๆ โดยสอบถาม

ผเกยวของและการบอกเลาเรองราวทสบคนได โดยใชทกษะการสอบถาม การรวบรวมขอมล

การสรปความ การเลาเรอง เพอฝกทกษะพนฐานของวธการทางประวตศาสตรในการสบคน

เรองราว จากแหลงขอมล (เชน บคคล) และบอกเลาขอเทจจรงทคนพบไดอยางนาสนใจ

ศกษาการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม สงของเครองใช หรอการดำเนนชวต

ของตนเองในสมยปจจบนกบสมยของพอแม ปยา ตายาย ทเปนรปธรรมและใกลตวผเรยน เชน

เตารด (การรดผาดวยเตาถานกบเตาไฟฟา) หมอหงขาว (การหงขาวทเชดนำดวยฟนหรอถาน

กบหมอหงขาวไฟฟา) เกวยนกบรถยนต (การเดนทาง) ถนน บานเรอน การใชควายไถนากบรถไถนา

รวมทงเหตการณสำคญของครอบครวทเกดขนในอดตทมผลกระทบตอตนเองในปจจบน เชน

การยายบาน การยายโรงเรยน การเลอนชนเรยน การไดรบรางวล การสญเสยบคคลสำคญของ

ครอบครว โดยใชทกษะการสงเกต การใชเหตผล การเปรยบเทยบ การแยกแยะ การยกตวอยาง

และการบอกเลา เพอใหเขาใจการเปลยนแปลงตามกาลเวลาและความสำคญของอดตทมตอ

ปจจบนและอนาคต สามารถปรบตวใหเขากบวถชวตปจจบนไดอยางมประสทธภาพ

ศกษาความหมายและความสำคญของสญลกษณของชาตไทย ไดแก ธงชาต เพลงชาต

เพลงสรรเสรญพระบารม ภาษาไทย อกษรไทย มารยาทไทย อาหารไทย การแตงกายแบบไทย

วฒนธรรม และขนบธรรมเนยมประเพณไทย และการปฏบตตนไดถกตองตามกาลเทศะ รวมทง

รจกสถานทสำคญซงเปนแหลงวฒนธรรมในชมชน ศาสนสถาน ตลาด พพธภณฑ และสงทเปน

ความภาคภมใจในทองถน ทใกลตวผเรยนและเหนเปนรปธรรม โดยใชทกษะการสงเกต การแสดง

ความคดเหนอยางมเหตผล การอธบาย การปฏบตตนอยางถกตอง เพอกอใหเกดความรก

และความภาคภมใจในความเปนไทย ทองถน และประเทศชาต ภมใจในสถาบนชาต ศาสนา

และพระมหากษตรย ตระหนกและเหนคณคาทจะธำรงรกษาและสบทอดตอไป

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐานการเรยนร/ระดบชน/ตวชวด

ส ๔.๑ ป.๑/๑, ป.๑/๒, ป.๑/๓

ส ๔.๒ ป.๑/๑, ป.๑/๒

ส ๔.๓ ป.๑/๑, ป.๑/๒, ป.๑/๓

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท ๒

รจกวนเวลาตามระบบสรยคตและจนทรคตทปรากฏในปฏทนทแสดงเหตการณสำคญ

ในอดตและปจจบน รวมทงการใชคำทแสดงชวงเวลาในอดต ปจจบน และอนาคต วนน เมอวานน

พรงน, เดอนน เดอนกอน เดอนหนา, ปน ปกอน ปหนา ในการอธบายเหตการณทเกดขน

โดยใชทกษะการสงเกต การสอบถาม เชอมโยง เรยงลำดบ การเลาเรอง การรวบรวมขอมล

การอธบาย เพอใหสามารถใชวนเวลาเรยงลำดบเหตการณสำคญไดถกตอง วาเหตการณใด

เกดกอน เหตการณใดเกดหลง

รวธสบคนเหตการณทเกดขนในครอบครว โดยใชหลกฐานทเกยวของ ไดแก ภาพถาย

สตบตร ทะเบยนบาน เครองมอเครองใช มาอธบายเรองราวตางๆ และวธสบคนขอมลในชมชน

อยางงายๆ ในเรองเกยวกบการเปลยนแปลงในวถชวตของคนในชมชนในดานตางๆ จากอดต

ถงปจจบน เชน ทางดานการประกอบอาชพ การแตงกาย การสอสาร ขนบธรรมเนยมประเพณ

ในชมชน เขาใจสาเหตและผลกระทบของการเปลยนแปลงทมตอวถชวตของคนในชมชน สามารถ

เรยงลำดบเหตการณทสบคนไดโดยใชเสนเวลา ฝกทกษะการสอบถาม การสงเกต การวเคราะห

การอธบายอยางมเหตมผล ทำผงความคด และการจดนทรรศการ เพอใหเขาใจวธการทาง

ประวตศาสตรในเรองเกยวกบการใชหลกฐานทางประวตศาสตรสบคนเรองราวในอดต และเขาใจ

การเปลยนแปลงทเกดขนตามกาลเวลาอยางตอเนอง มความเขาใจชมชนทมความแตกตาง

และสามารถปรบตวอยในชวตประจำวนไดอยางมประสทธภาพ

ศกษา สบคนประวตและผลงานของบคคลททำประโยชนตอทองถนหรอประเทศชาต

ในดานการสรางสรรควฒนธรรม/การสรางความเจรญรงเรองและความมนคงโดยสงเขป รวมทง

วฒนธรรมไทย ประเพณไทย และภมปญญาไทยทภาคภมใจและควรอนรกษไว เชน การทำความ

เคารพแบบไทย ประเพณไทย ศลปะไทย ดนตรไทย โดยใชทกษะการสบคนการสงเกต การอาน

การรวบรวมขอมล การวเคราะห การใชเหตผล การอธบาย และการนำเสนอ เพอใหเหนคณคา

และแบบอยางการกระทำความดของบรรพบรษทไดสรางประโยชนใหทองถนและประเทศ

เกดความรกและความภาคภมใจในความเปนไทย วฒนธรรมไทย ภมปญญาไทย และธำรง

ความเปนไทย

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

มาตรฐานการเรยนร/ระดบชน/ตวชวด

ส ๔.๑ ป.๒/๑, ป.๒/๒

ส ๔.๒ ป.๒/๑, ป.๒/๒

ส ๔.๓ ป.๒/๑, ป.๒/๒

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท ๓

ศกษาความหมายและทมาของศกราชทปรากฏในปฏทน ไดแก พทธศกราช

ครสตศกราช (ถาเปนชาวมสลม ใหศกษาฮจเราะหศกราชดวย) วธการเทยบครสตศกราชกบ

พทธศกราช และใชศกราชในการบนทกเหตการณสำคญทเกยวของกบตนเองและครอบครว เชน

ปเกดของผเรยน เหตการณสำคญของตนเอง และครอบครว โดยใชทกษะการเปรยบเทยบ

การคำนวณ การเชอมโยง การอธบาย เพอใหมพนฐานในการศกษาเอกสารทแสดงเหตการณ

ตามกาลเวลา สามารถเรยงลำดบเหตการณไดถกตอง วาเหตการณใดเกดกอน เหตการณใดเกดหลง

อนเปนทกษะทจำเปนในการศกษาประวตศาสตร

รวธสบคนเหตการณสำคญของโรงเรยนและชมชนโดยใชหลกฐานและแหลงขอมล

ทเกยวของ เชน รปภาพ แผนผงโรงเรยน แผนทชมชน หองสมดโรงเรยน แหลงโบราณคด-

ประวตศาสตรในทองถน สามารถใชเสนเวลา (Time line) ลำดบเหตการณทเกดขนในโรงเรยน

และชมชน โดยใชทกษะการสำรวจ การสงเกต การสอบถาม การอาน การฟง การเลาเรอง

การสรปความ เพอฝกทกษะพนฐานของวธการทางประวตศาสตรในการสบคนเรองราว

รอบตวอยางงายๆ โดยการใชหลกฐานและแหลงขอมลทเกยวของ สามารถนำเสนอเรองราว

ทคนพบไดตามลำดบเวลา

ศกษาปจจยทมอทธพลตอการตงถนฐานและพฒนาการของชมชน ปจจยททำใหเกด

วฒนธรรมและประเพณในชมชน ซงประกอบดวย ปจจยทางภมศาสตร (ภมประเทศ ภมอากาศ

ทรพยากร) และปจจยทางสงคม (ความเจรญทางเทคโนโลย เชอชาต ศาสนา ความเชอ

การคมนาคม ความปลอดภย) ศกษาและเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตาง

ของขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมของชมชนตนเอง และชมชนใกลเคยง เชน ในเรอง

ความเชอและการนบถอศาสนา อาหาร ภาษาถน การแตงกาย โดยใชทกษะการอาน การสอบถาม

การสงเกต การสำรวจ การฟง การสรปความ เพอใหเกดความเขาใจและภมใจในชมชนของตนเอง

ยอมรบความแตกตางทางวฒนธรรม เขาใจพฒนาการของชมชน สามารถดำเนนชวตอยรวมกน

ในสงคมไดอยางสนตสข รวมอนรกษสบสานขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมไทย

ศกษาพระราชประวตและพระราชกรณยกจโดยสงเขปของพระมหากษตรย

ผสถาปนาอาณาจกรสโขทย อยธยา ธนบร และรตนโกสนทร ตามลำดบ ไดแก พอขนศรอนทราทตย

สมเดจพระรามาธบดท ๑ (พระเจาอทอง) สมเดจพระเจาตากสนมหาราช และพระบาท-

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

สมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ศกษาพระราชประวตและพระราชกรณยกจของ

พระบาทสมเดจพระเจาหวอยภมพลอดลยเดช และสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ

โดยสงเขป และศกษาวรกรรมของบรรพบรษไทยทมสวนปกปองประเทศชาต เชน สมเดจ

พระนเรศวรมหาราช ทาวเทพกระษตร-ทาวศรสนทร ชาวบานบางระจน พระยาพชยดาบหก

ทาวสรนาร เปนตน โดยใชทกษะการอานและสอบถาม การฟง การสรปความ การเขยน การเลาเรอง

เพอใหเขาใจความเปนมาของชาตไทย เกดความรก ความภมใจ และเหนแบบอยางการเสยสละ

เพอชาต และธำรงความเปนไทย

มาตรฐานการเรยนร/ระดบชน/ตวชวด

ส ๔.๑ ป.๓/๑, ป.๓/๒

ส ๔.๒ ป.๓/๑, ป.๓/๒, ป.๓/๓

ส ๔.๓ ป.๓/๑, ป.๓/๒, ป.๓/๓

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท ๔

ศกษาความหมาย วธการนบ และการใชชวงเวลาเปนทศวรรษ ศตวรรษ และ

สหสวรรษ เกณฑการแบงยคสมยในทางประวตศาสตรของมนษยชาตทแบงเปนสมยกอน

ประวตศาสตรและสมยประวตศาสตร รวมทงชวงสมยในการศกษาประวตศาสตรไทย สมยกอน

สโขทย สมยสโขทย สมยอยธยา สมยธนบร และสมยรตนโกสนทร ตวอยางการใชชวงเวลา

ในเอกสารตางๆ โดยใชทกษะการอาน การสำรวจ การวเคราะห การคำนวณ เพอใหใชชวงเวลา

ในการบอกเลาเรองราวไดถกตอง และเขาใจเหตการณทเกดขนตามชวงเวลาทปรากฏ

ในเอกสารทางประวตศาสตร

ศกษาลกษณะสำคญและเกณฑการจำแนกหลกฐานทางประวตศาสตรทใชในการ

ศกษาความเปนมาของทองถนอยางงายๆ ตวอยางของหลกฐานทพบในทองถนทงหลกฐานชนตน

กบชนรอง หลกฐานทเปนลายลกษณอกษรกบไมเปนลายลกษณอกษร โดยใชทกษะการสำรวจ

การวเคราะห การตรวจสอบขอมล การจำแนก การตความ เพอฝกทกษะการสบคนขอมล

ดวยวธการทางประวตศาสตร

ใชหลกฐานทางประวตศาสตรในการศกษาปจจย การตงถนฐาน และพฒนาการของ

มนษยชาตในสมยกอนประวตศาสตรและสมยประวตศาสตรในดนแดนไทยโดยสงเขป การกอตง

อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย เชน ทวารวด ศรวชย ตามพรลงค เปนตน โดยใชทกษะ

การสำรวจ การวเคราะห การตความ การสรปความ เพอใหเขาใจพฒนาการของมนษยชาต

ทมการเปลยนแปลงอยางตอเนองจากอดตจนถงปจจบน

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ศกษาประวตศาสตรเปนมาของชาตไทยในสมยสโขทยโดยสงเขป ในเรองเกยวกบ

การสถาปนาอาณาจกร พฒนาการทางการเมองการปกครอง เศรษฐกจ ประวต และผลงานของ

บคคลสำคญ เชน พอขนศรอนทราทตย พอขนรามคำแหงมหาราช พระมหาธรรมราชาท ๑

(พระยาลไทย) และภมปญญาไทยในสมยสโขทยทนาภาคภมใจ ซงเปนผลใหอทยาน

ประวตศาสตรในสโขทยและศรสชนาลยไดรบการยกยองเปนมรดกโลก โดยใชทกษะการอาน

การสำรวจ การสบคน การวเคราะห การตความ เพอเขาใจความเปนมาของชาตไทยในสมยสโขทย

รวมทงวฒนธรรมไทย ภมปญญาไทย และบคคลสำคญในสมยสโขทย เกดความรกและ

ความภมใจในความเปนไทย ตระหนกถงความพากเพยรพยายามของบรรพบรษไทยทได

ปกปองและสรางสรรคความเจรญใหบานเมอง ตกทอดเปนมรดกทางวฒนธรรมสบตอถง

ปจจบน

มาตรฐานการเรยนร/ระดบชน/ตวชวด

ส ๔.๑ ป.๔/๑, ป.๔/๒, ป.๔/๓

ส ๔.๒ ป.๔/๑, ป.๔/๒

ส ๔.๓ ป.๔/๑, ป.๔/๒, ป.๔/๓

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท ๕

สบคนความเปนมาของทองถนโดยใชหลกฐานหลากหลาย ดวยการตงประเดนคำถาม

ทางประวตศาสตรทเกยวของกบทองถน เชน ความเปนมาของชอหมบาน ชอตำบล ชอถนน

ความเปนมาของสถานทสำคญ ความเปนมาของขนบธรรมเนยมประเพณในทองถน รจกแหลง

ขอมลหลกฐานทางประวตศาสตรทอยในทองถน สามารถรวบรวมขอมลจากหลกฐานทเกยวของ

รจกวเคราะห ตรวจสอบขอมลอยางงายๆ เขาใจความแตกตางระหวางความจรงกบขอเทจจรง

ทปรากฏในขอมลจากหลกฐานตางๆ แยกแยะความคดเหนกบขอเทจจรงทอยในขอมลได

โดยใชทกษะการสงเกต การสอบถาม การสำรวจ การเปรยบเทยบ การวเคราะห การเชอมโยง

และการสงเคราะหอยางงายๆ เพอฝกฝนทกษะวธการทางประวตศาสตร วเคราะหเหตการณ

ทเกดขนในทองถนอยางเปนระบบ สามารถใชขอมลขาวสารไดอยางมประสทธภาพ

ศกษาการเขามาและอทธพลของอารยธรรมอนเดยและจนในดนแดนไทยและ

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยสงเขป เชน การปกครอง การนบถอศาสนา ความเชอ

วฒนธรรม ประเพณ ภาษา อาหาร และการแตงกาย ศกษาอทธพลของวฒนธรรมตางชาต

ทงตะวนตกและตะวนออกทมตอสงคมไทยในปจจบนโดยสงเขป โดยใชทกษะการอาน การสบคน

ขอมล การสงเกต การเปรยบเทยบ การวเคราะห การเชอมโยง เพอใหเกดความเขาใจใน

วฒนธรรมไทยในสงคมปจจบน และวฒนธรรมของประเทศเพอนบานในภมภาคเอเชยตะวนออก

เฉยงใตทมทงความคลายคลงและความแตกตาง เพอใหเกดการยอมรบในความแตกตาง

ทางวฒนธรรมและอยรวมกนไดอยางสนตสข

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ศกษาพฒนาการของอาณาจกรอยธยาและธนบร ในเรองเกยวกบการสถาปนา

อาณาจกร ปจจยทสงเสรมความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจและการปกครอง พฒนาการทางการเมอง

การปกครองและเศรษฐกจโดยสงเขป ประวตและผลงานบคคลสำคญในสมยอยธยาและธนบร

เชน สมเดจพระรามาธบดท ๑ สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ สมเดจพระนเรศวรมหาราช สมเดจ

พระนารายณมหาราช ชาวบานบางระจน สมเดจพระเจาตากสนมหาราช และภมปญญาไทย

ในสมยอยธยาและธนบร ทนาภาคภมใจควรคาแกการอนรกษไว ซงเปนผลใหพระนครศรอยธยา

ไดรบการยกยองเปนมรดกโลก เชน ทางดาน ศลปกรรม วรรณกรรม และการคา โดยใชทกษะ

การอาน การสบคนขอมล การเชอมโยง การวเคราะห การอธบาย การสรปความ การเรยงความ

เพอใหเกดความรกและภาคภมใจในความเปนชาตไทย ตระหนกและเหนความสำคญทจะธำรง

รกษาความเปนไทยสบตอไป

มาตรฐานการเรยนร/ระดบชน/ตวชวด

ส ๔.๑ ป.๕/๑, ป.๕/๒, ป.๕/๓

ส ๔.๒ ป.๕/๑, ป.๕/๒

ส ๔.๓ ป.๕/๑, ป.๕/๒, ป.๕/๓, ป.๕/๔

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท ๖

ศกษาความหมายและความสำคญของวธการทางประวตศาสตรอยางงายๆ และ

ใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราว หรอเหตการณสำคญตามลำดบขนตอน

อยางเปนระบบ ไดแก การตงประเดนศกษาเรองราวทตนสนใจ การสำรวจแหลงขอมลทเกยวของ

การรวบรวมขอมลจากหลกฐานทหลากหลาย การวเคราะหความนาเชอถอของขอมล การตความ

การเรยบเรยง และนำเสนอความรทคนพบไดอยางนาสนใจ โดยใชทกษะการสำรวจ การอาน

การเปรยบเทยบ การวเคราะห การสงเคราะห การอธบาย การสรปความ การเขยนเรยงความ

การจดทำโครงงานและการจดนทรรศการ เพอฝกทกษะการสบคนเหตการณสำคญดวยวธการ

ทางประวตศาสตร

ศกษาสภาพสงคม เศรษฐกจ การเมองของประเทศเพอนบานในปจจบนโดยสงเขป

เชอมโยงและเปรยบเทยบกบประเทศไทย ศกษาความเปนมาและความสมพนธของกลมอาเซยน

โดยสงเขป โดยใชทกษะการอาน การสำรวจ การเปรยบเทยบ การวเคราะห เพอใหเขาใจ

พฒนาการของประเทศเพอนบานทมความสมพนธกบประเทศไทย เกดความเขาใจอนด

ระหวางประเทศ ยอมรบความแตกตางทางวฒนธรรม และอยรวมกนไดอยางสนตสข

ศกษาประวตศาสตรความเปนมาของชาตไทยในสมยรตนโกสนทร ในเรองเกยวกบ

การสถาปนาอาณาจกร ปจจยทสงเสรมความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจและการปกครอง

พฒนาการทางดานตางๆ โดยสงเขป ผลงานของบคคลสำคญ เชน พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟา

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

จฬาโลกมหาราช สมเดจพระบวรราชเจามหาสรสงหนาท พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

และภมปญญาไทยทสำคญทนาภาคภมใจควรคาแกการอนรกษไว โดยใชทกษะการอาน

การสบคนขอมล การเชอมโยง การวเคราะห เพอใหเกดความรกและภาคภมใจในความเปนชาตไทย

ตระหนกถงความพากเพยรพยายามของบรรพบรษทไดปกปองและสรางสรรคความเจรญ

ใหบานเมองตกทอดเปนมรดกทางวฒนธรรมสบตอถงปจจบน

มาตรฐานการเรยนร/ระดบชน/ตวชวด

ส ๔.๑ ป.๖/๑, ป.๖/๒

ส ๔.๒ ป.๖/๑, ป.๖/๒

ส ๔.๓ ป.๖/๑, ป.๖/๒, ป.๖/๓, ป.๖/๔

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท ๑

ศกษา วเคราะหความสำคญของเวลาในการศกษาประวตศาสตร ตวอยางการใชเวลา

(ทงระบบสรยคตและจนทรคต) ชวงเวลา (เชน ทศวรรษ ศตวรรษ) และยคสมยทปรากฏในเอกสาร

ประวตศาสตรไทย (สมยกอนประวตศาสตร สมยประวตศาสตร) ศกษาทมาของศกราชและ

การเทยบศกราชทปรากฏในเอกสารประวตศาสตรไทย ไดแก พ.ศ./ค.ศ./จ.ศ./ม.ศ./ร.ศ. โดยใช

ทกษะของการสงเกต การสำรวจ การคำนวณ การเปรยบเทยบ เพอใหสามารถเขาใจเหตการณ

สำคญทางประวตศาสตร (วามเรองราวใด เกดขนเมอไร ทไหน เหตการณใดเกดกอน เหตการณใด

เกดหลง) และเขาใจความสมพนธและความสำคญของอดตทมตอปจจบนและอนาคต

ศกษาความหมาย ความสำคญของประวตศาสตร และวธการทางประวตศาสตร

ใชวธการทางประวตศาสตรสบคนเหตการณทางประวตศาสตรไทยทมอยในทองถน ตวอยาง

การวเคราะหหลกฐานทางประวตศาสตรไทยสมยสโขทย ทงหลกฐานชนตน และหลกฐานชนรอง

โดยใชทกษะการวเคราะห การตความ การแยกแยะ การวนจฉย การสรางความรใหม การให

เหตผล การสำรวจ การรวบรวมขอมล เพอเขาใจและเหนความสำคญของประวตศาสตรในการ

ดำเนนชวต และสามารถใชวธการทางประวตศาสตรสบคนเรองราวในทองถนของตนเอง

(ความรใหมทตนสบคนได)

ศกษาพฒนาการของมนษยชาตในสมยกอนประวตศาสตรในดนแดนไทย และ

สมยประวตศาสตรไทย เกยวกบรฐโบราณทมอทธพลทางการเมองในดนแดนไทย เชน ฟนน

ศรวชย ตามพรลงค ทวารวด รฐไทยในดนแดนไทยในชวงกอนพทธศตวรรษท ๑๘ เชน ละโว

หรภญชย นครศรธรรมราช และพฒนาการของรฐไทยในสมยสโขทยเกยวกบการสถาปนา

อาณาจกร ปจจยทสงเสรมความเจรญรงเรองทงปจจยภายในและภายนอก พฒนาการดาน

การเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม ความสมพนธระหวางประเทศ รวมทงความเสอมของ

อาณาจกรสโขทย ศกษาวฒนธรรมและภมปญญาไทยสมยสโขทย ไดแก ภาษา วรรณกรรม

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ประเพณ ศลปกรรม การชลประทาน เครองสงคโลก ประวตและผลงานของบคคลสำคญ อทธพล

ของวฒนธรรมและภมปญญาสมยสโขทยทมตอสงคมไทยในปจจบน โดยใชทกษะการรวบรวม

หลกฐาน การตรวจสอบขอเทจจรง การวเคราะห การวพากษขอมล การตความ การใหเหตผล

การสงเคราะห การนำเสนอดวยวธการตางๆ (เชน การทำผงความคด การจดนทรรศการ)

เพอเขาใจความเปนมาของชาตไทย เหนแบบอยางการกระทำความดของบรรพบรษไทยทได

สรางชาตดวยความเสยสละ ตลอดจนเกดความรก ความภมใจในชาตไทย วฒนธรรมไทย

และภมปญญาไทย

ศกษาปจจยทางภมศาสตรทสงผลตอพฒนาการของประเทศตางๆ ในภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต ศกษาพฒนาการทางดานสงคม เศรษฐกจ การเมองการปกครองของประเทศ

ตางๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และความรวมมอในสมาคมประชาชาตเอเชยตะวนออก

เฉยงใต (อาเซยน) ศกษาความสำคญของแหลงอารยธรรมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ทไดรบการยกยองเปนมรดกโลกทางวฒนธรรม อทธพลของอารยธรรมโบราณในดนแดนไทย

ทมตอพฒนาการของสงคมไทยในปจจบน โดยใชทกษะการรวบรวมขอมล การวเคราะห และ

การสงเคราะหขอมล เพอใหเขาใจพฒนาการของมนษยชาตทมความเปลยนแปลงจากอดต

จนถงปจจบนและผลกระทบทมตอสงคมไทย เขาใจและอยรวมกบสงคมทมความหลากหลาย

ทางวฒนธรรมไดอยางมประสทธภาพ

มาตรฐานการเรยนร/ระดบชน/ตวชวด

ส ๔.๑ ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓

ส ๔.๒ ม.๑/๑, ม.๑/๒

ส ๔.๓ ม.๑/๑, ม.๑/๒, ม.๑/๓

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท ๒

ศกษาวธการประเมนความนาเชอถอของหลกฐานทางประวตศาสตรในลกษณะตางๆ

อยางงายๆ เชน การศกษาภมหลงของผทำหรอผเกยวของ สาเหตการจดทำ ชวงระยะเวลา

การจดทำหรอจดสรางหลกฐาน รปลกษณของหลกฐานทางประวตศาสตรวาเปนหลกฐานชนตน

หรอหลกฐานชนรอง (ใครสราง สรางขนเมอไหร สรางขนทำไม เชอถอไดหรอไม) ศกษาวเคราะห

สารสนเทศทอยในหลกฐานทางประวตศาสตร วเคราะหขอมลโดยสามารถแยกแยะขอจรงกบ

ขอเทจจรงทปรากฏในหลกฐาน รวมทงแยกแยะขอคดเหนกบขอเทจจรงจากขอมล ตวอยาง

การประเมนความนาเชอถอของหลกฐานทางประวตศาสตรไทยทอยในทองถนของตนเอง หรอ

หลกฐานสมยอยธยา ตวอยางการตความขอมลจากหลกฐานทางประวตศาสตรไทย โดยใชทกษะ

การรวบรวมขอมล การวเคราะห การเปรยบเทยบ เพอใหตระหนก เหนคณคา และความสำคญ

ของประวตศาสตร และวธการทางประวตศาสตร ในการวเคราะห ตรวจสอบ ประเมนคณคา

ของขอมลทมอยอยางหลากหลายในโลกยคโลกาภวตน

1�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ศกษาวเคราะหพฒนาการของอาณาจกรอยธยาและธนบร ในเรองเกยวกบการสถาปนา

อาณาจกร ปจจยทสงผลตอความเจรญรงเรองและความมนคง พฒนาการดานการเมอง

การปกครอง สงคม เศรษฐกจ และความสมพนธระหวางประเทศ เหตการณสำคญในสมยอยธยา

และธนบร เชน การเสยกรงศรอยธยาครงท ๑ และการกเอกราช การเสยกรงศรอยธยาครงท ๒

และการกเอกราช วเคราะหภมปญญาไทยและวฒนธรรมไทยสมยอยธยาและธนบร เชน

การควบคมกำลงคน ศลปกรรมไทย วรกรรมของบรรพบรษไทยสมยอยธยาและธนบร เชน

สมเดจพระรามาธบดท ๒ สมเดจพระสรโยทย สมเดจพระนเรศวรมหาราช สมเดจพระนารายณ

มหาราช สมเดจพระเจาตากสนมหาราช โดยใชทกษะการรวบรวม การวเคราะห การอางอง

การสงเคราะห การสรป การตความ เพอเขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรมไทย และ

ภมปญญาไทย เหนความพยายามของบรรพบรษทปกปองชาตและสรางสรรคความเจรญสบตอมา

ถงปจจบน

ศกษาปจจยทางภมศาสตรทสงผลตอพฒนาการของภมภาคตางๆ ในทวปเอเชย

(ยกเวนเอเชยตะวนออกเฉยงใต) ศกษาพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาค

เอเชย ความสำคญของแหลงอารยธรรมโบราณ และแหลงมรดกโลกในภมภาคเอเชย และอทธพล

ของอารยธรรมโบราณทมตอภมภาคเอเชยในปจจบน โดยใชทกษะการสบคน การรวบรวมขอมล

การสรป การวเคราะห เพอใหเขาใจพฒนาการของมนษยชาตทมความเปลยนแปลงจากอดต

จนถงปจจบนและผลกระทบทมตอสงคมไทย เขาใจความแตกตางทางวฒนธรรม สามารถปรบตว

อยรวมกนในสงคมโลกไดอยางมประสทธภาพ

มาตรฐานการเรยนร/ระดบชน/ตวชวด

ส ๔.๑ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

ส ๔.๒ ม.๒/๑, ม.๒/๒

ส ๔.๓ ม.๒/๑, ม.๒/๒, ม.๒/๓

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท ๓

ศกษาและใชวธการทางประวตศาสตร ในการศกษาวเคราะหเหตการณสำคญทาง

ประวตศาสตรไทยและศกษาเรองราวทเกยวของกบตนเอง ครอบครว และทองถนของตน

ตามความสนใจ โดยจดทำโครงงานทางประวตศาสตร โดยใชทกษะการสงเกต การสบคน การสำรวจ

การวพากษขอมล การวเคราะห การสงเคราะห การสรางความรใหม การใหเหตผล ทงน

เพอฝกฝนทกษะการใชวธการทางประวตศาสตรสบคนเรองราวตางๆ อยางเปนระบบ

ศกษาวเคราะหพฒนาการทางประวตศาสตรของไทยในสมยรตนโกสนทร ในเรอง

เกยวกบการสถาปนากรงเทพมหานครเปนราชธานไทย ปจจยทสงผลตอความมนคงและ

ความเจรญรงเรอง บทบาทของพระมหากษตรยไทยในราชวงคจกรในการสรางสรรคความเจรญ

1�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

และความมนคงของชาต พฒนาการทางดานการเมองการปกครอง สงคม เศรษฐกจ และ

ความสมพนธระหวางประเทศ ศกษาวเคราะหสาเหตปจจยและผลของเหตการณสำคญทมตอ

การพฒนาชาตไทย เชน การทำสนธสญญาเบาวรงในรชกาลท ๔ การปฏรปประเทศในสมยรชกาล

ท ๕ การเขารวมสงครามโลกครงท ๑ และครงท ๒ ศกษาวเคราะหบทบาทของไทยในสงคมโลก

ตงแตเปลยนแปลงการปกครองจนถงปจจบน รวมทงวเคราะหภมปญญาและวฒนธรรมไทย

ในสมยรตนโกสนทร และวรกรรมของบรรพบรษไทยทมอทธพลตอการพฒนาและสรางสรรค

ชาตไทย โดยใชทกษะการรวบรวมขอมล การสบคน การเชอมโยง การวเคราะห การสงเคราะห

การอธบาย การสรปความ ทงนเพอใหเขาใจความเปนมาของชาตไทย เกดความรก และความ

ภาคภมใจในวฒนธรรมไทย ภมปญญาไทย ตระหนกและเหนความสำคญในบรรพบรษไทย

ทไดปกปองและสรางสรรคความเจรญใหกบประเทศชาตจนถงทกวนน

ศกษาปจจยทางภมศาสตรทมผลตอพฒนาการของภมภาคตางๆ ของโลก และ

พฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆ โดยสงเขป (ยกเวนเอเชย)

อทธพลของอารยธรรมตะวนตกทมตอพฒนาการและการเปลยนแปลงของสงคมโลกโดยสงเขป

วเคราะหความรวมมอและความขดแยงในครสตศตวรรษท ๒๐ เชน สงครามโลกครงท ๑ ครงท ๒

สงครามเยน องคการความรวมมอระหวางประเทศ ตลอดจนความพยายามในการขจดปญหา

ความขดแยง โดยใชทกษะการรวบรวมขอมล การสบคน การวเคราะห การสงเคราะห การให

เหตผล ทงนเพอใหเขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ทงดานความสมพนธ

และการเปลยนแปลงอยางตอเนอง ตระหนกและเหนความสำคญทจะอยรวมกนอยางสงบสข

มาตรฐานการเรยนร/ระดบชน/ตวชวด

ส ๔.๑ ม.๓/๑, ม.๓/๒

ส ๔.๒ ม.๓/๑, ม.๓/๒

ส ๔.๓ ม.๓/๑, ม.๓/๒, ม.๓/๓, ม.๓/๔

คำอธบายรายวชาประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท ๔-๖

ศกษาวเคราะหความหมาย คณคา และใชวธการทางประวตศาสตรตามลำดบขนตอน

อยางเปนระบบ โดยนำเสนอตวอยางทละขนตอนอยางชดเจน และนำวธการทางประวตศาสตรไปใช

สบคนเรองราวทตนสนใจ จดทำโครงงานทางประวตศาสตร โดยใชทกษะการไตสวน การตรวจสอบ

การวพากษขอมล การตความ การเปรยบเทยบ การแปลความ การสรปอางอง การใหเหตผล

การสงเคราะห การสรางองคความรใหม และการนำเสนอ เพอฝกฝนทกษะตามวธการ

ทางประวตศาสตรไดอยางเปนระบบ และสามารถประยกตใชในชวตประจำวนไดอยาง

มประสทธภาพ

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ศกษาวเคราะหประเดนและแนวคดสำคญของประวตศาสตรไทย เชน แนวคด เกยวกบความเปนมาของชนชาตไทย อาณาจกรโบราณในดนแดนไทยและอทธพลทมตอการสถาปนา อาณาจกรไทยในชวงเวลาตางๆ สาเหตและผลของการปฏรปการปกครองบานเมอง การเลกทาส การเลกระบบไพร การเสดจประพาสยโรปและหวเมองในสมยรชกาลท ๕ การเปลยนแปลง การปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ ศกษาวเคราะหความสำคญของสถาบนพระมหากษตรยไทยตอการพฒนา ชาตไทยในดานการปองกนและรกษาเอกราชของชาต การสรางสรรควฒนธรรมไทย การสงเสรมการศกษาและการแกปญหาเศรษฐกจของประชาชน เพอใหตระหนกในความสำคญของสถาบนพระมหากษตรยทมตอสงคมไทยตงแตอดตจนถงปจจบน ศกษาวเคราะหปจจยทสงเสรมและสรางสรรคภมปญญาไทยและวฒนธรรมไทย อทธพลของวฒนธรรมตะวนตกและตะวนออกทมตอสงคมไทยสบตอมาจนถงปจจบน วถชวตของคนไทยสมยตางๆ การสบทอดและการเปลยนแปลงของวฒนธรรมไทย วเคราะหแนวทางและ มสวนรวมในการอนรกษภมปญญาไทยและวฒนธรรมไทย ศกษาวเคราะหปจจยและบคคล ทสงเสรมและสรางสรรคภมปญญาไทยทมผลตอสงคมไทยในปจจบน โดยเนนพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช และสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ศกษาวเคราะหผลงานของบคคลสำคญทงชาวไทยและชาวตางประเทศทมสวนสรางสรรควฒนธรรมไทยและประวตศาสตรชาตไทยในสมยตางๆ เชน พระราชกรณยกจของ พระมหากษตรยแหงราชวงศจกร สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงวงษาธราชสนท ทปรกษาชาวตางประเทศสมยรชกาลท ๕-๗ สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยานรศรานวดตวงศ สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดำรงราชานภาพ ศาสตราจารยศลป พระศร เปนตน โดยใชทกษะการอาน การสำรวจ การรวบรวมขอมล การวเคราะห การเปรยบเทยบ การตความ การสรปความ การสงเคราะห การนำเสนอผลงานประวตศาสตรดวยวธการตางๆ เพอใหเขาใจประเดนสำคญทางประวตศาสตรไทย เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรมไทย ภมปญญาไทย เขาใจพฒนาการทางประวตศาสตรของไทยทางดานตางๆ ทมความเปลยนแปลง ตงแตอดตจนถงปจจบน เหนแบบอยางในการพฒนาตน เหนความมงมนและความพยายามของพระมหากษตรยและบรรพบรษไทยในการปกปองเอกราชและวฒนธรรมของชาต ตระหนก ในคณคาของการใชภมปญญาในการแกปญหาเพอพฒนาสงคมและประเทศชาต เขาใจเอกลกษณ ทางสงคมไทยทเปนพหสงคมทมความหลากหลายทางวฒนธรรม มความรกและภาคภมใจ และมสวนรวมอนรกษมรดกทางวฒนธรรมของชาตสบตอไป

ความสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด ส ๔.๑ : ม.๔-ม.๖/๑, ม.๔-ม.๖/๒ ส ๔.๓ : ม.๔-ม.๖/๑, ม.๔-ม.๖/๒, ม.๔-ม.๖/๓, ม.๔-ม.๖/๔, ม.๔-ม.๖/๕ รวม ๗ ตวชวด

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

คำอธบายรายวชาเพมเตมประวตศาสตร เรอง ชมชนของเรา ชนประถมศกษาปท ๑

ศกษาเอกลกษณโดดเดนทสนใจในชมชนตนเองเกยวกบอาหาร การแตงกาย ขนบธรรมเนยมประเพณ โดยใชทกษะการสงเกต การสอบถาม การเลาเรองจากผเกยวของ แสดงความคดเหนอยางมเหตผล เพอกอใหเกดความรกและความภาคภมใจในชมชนของตน ตระหนก และเหนคณคาทจะธำรงรกษาสบตอไป

ผลการเรยนร ๑. ระบเอกลกษณในชมชนตนเองได ๒. อธบายความสำคญของเอกลกษณในชมชนตนเองได ๓. ปฏบตตามแนวทางของเอกลกษณในชมชนตนเองได

คำอธบายรายวชาเพมเตมประวตศาสตร เรอง บคคลสำคญในชมชน ชนประถมศกษาปท ๒

สบคนประวตบคคลสำคญในชมชน โดยใชหลกฐานวธการสบคนอยางงายๆ ในเรองเกยวกบประวตการเกด การศกษา ครอบครว การดำเนนชวต โดยใชการสงเกต การสอบถาม เรยงลำดบเหตการณ การวเคราะห การใหเหตผล การอธบาย และนำเสนอ สบคนผลงานของบคคลสำคญททำประโยชนตอชมชนและประเทศชาต ในการสรางสรรควฒนธรรม ความเจรญ ความมนคง และเปนแบบอยางในการดำเนนชวตของคน ในชมชน ทงนเพอใหเหนคณคาและแบบอยางในการดำเนนชวตของคนในชมชน ทงนเพอให เหนคณคาและแบบอยางการกระทำความดของบรรพบรษทไดสรางประโยชนใหกบชมชน และประเทศชาต

ผลการเรยนร ๑. อธบายประวตความเปนมาและผลงานของบคคลสำคญในชมชนได ๒. อธบายผลงานและคณงามความดของบคคลสำคญในชมชนได ๓. นำวธการดำเนนชวตของบคคลสำคญในชมชนมาเปนแนวทางการดำเนนชวตของตนเองตามความเหมาะสม

คำอธบายรายวชาเพมเตมประวตศาสตร เรอง ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม ในทองถน ชนประถมศกษาปท ๓

ศกษาความหมาย ความสำคญ ประวตความเปนมา ขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรมในทองถน และศกษาปจจยทมอทธพลตอขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมในดานความเชอ สภาพทางภมศาสตร อาหาร ภาษา การแตงกาย โดยใชทกษะการสงเกต การสำรวจ การสอบถาม การอาน การฟง และสรปความ เพอใหเกดความเขาใจรกและภมใจ ในทองถนของตนเอง และรวมอนรกษสบสานขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมทองถน

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

ผลการเรยนร ๑. อธบายความหมาย ความสำคญ ประวตความเปนมา ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมในทองถน ๒. วเคราะหปจจยทมอทธพลตอขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมในทองถนได

คำอธบายรายวชาเพมเตมประวตศาสตร เรอง บคคลสำคญและภมปญญาในทองถน ชนประถมศกษาปท ๔

ศกษาความเปนมา ความสำคญเกยวกบบคคลสำคญในทองถนและภมปญญาทองถน ดานตางๆ เชน ดานอาหาร ดนตร การละเลนพนบาน โดยใชทกษะการสำรวจ การวเคราะห การตความ และการนำเสนอ เพอเขาใจความเปนมาของบคคลสำคญในทองถนและภมปญญาทองถน เกดความรกและความภาคภมในความเปนไทย ทองถนและบรรพบรษ

ผลการเรยนร อธบายความเปนมา ความสำคญของบคคลสำคญในทองถนและภมปญญาทองถน

คำอธบายรายวชาเพมเตมประวตศาสตร เรอง ตำนานทองถนของเรา ชนประถมศกษาปท ๕

สบคน ตำนานทองถนของตนเองอยางงายๆ โดยรวบรวมขอมลจากแหลงขอมลและหลกฐานทางประวตศาสตรทหลากหลาย บอกความแตกตางระหวางความจรงกบขอเทจจรง เกยวกบเรองราวในทองถน โดยใชทกษะการสงเกต การสอบถาม การสำรวจ การเปรยบเทยบ การเชอมโยง การวเคราะห และการสงเคราะหอยางงายๆ เพอฝกฝนทกษะกระบวนการใชวธการ ทางประวตศาสตร เพอใหเกดความรกและภาคภมใจในทองถน ตระหนกและเหนความสำคญ ทจะธำรงรกษาตอไป

ผลการเรยนร ๑. ลำดบตำนานทองถนของตนเองได ๒. อธบายความแตกตางระหวางความจรงกบขอเทจจรงเกยวกบเรองราวในทองถน ๓. ใชกระบวนการใชวธการทางประวตศาสตรได

คำอธบายรายวชาเพมเตมประวตศาสตร เรอง การนำเสนอความรประวตศาสตรทองถนของเรา ชนประถมศกษาปท ๖

การนำเสนอความรทางประวตศาสตร ทไดศกษาคนควาในรปของโครงงานการศกษา ประวตศาสตรทองถนอยางงายๆ ประวตและผลงานของบคคลสำคญ ภมปญญาทองถน โดยใชทกษะการอาน การสำรวจ การวเคราะห การสงเคราะห การอธบาย และเขยนเรยงความ

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

การจดนทรรศการ เพอฝกทกษะการสบคนความเปนมาหรอเหตการณสำคญในทองถนตามวธการ ทางประวตศาสตร

ผลการเรยนร นำเสนอความรทางประวตศาสตร ทไดศกษาคนควาในรปของโครงงานการศกษาประวตศาสตรทองถนได

คำอธบายรายวชาประวตศาสตรสากล ชนมธยมศกษาปท ๔-๖

ศกษาวเคราะหอารยธรรมของโลกยคโบราณทมผลตอพฒนาการและการเปลยนแปลง ของโลก ไดแก อารยธรรมลมแมนำไทกรส-ยเฟรตส แมนำไนล แมนำฮวงโห และแมนำสนธ และอารยธรรมกรก-โรมน การตดตอระหวางโลกตะวนออกกบโลกตะวนตกและอทธพล ทางวฒนธรรมทมตอกนและกน ศกษาวเคราะหเหตการณสำคญตางๆ ทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของโลก เชน ระบอบศกดนาสวามภกด สงครามครเสด การฟนฟศลปวทยาการ การปฏวตทางวทยาศาสตร การสำรวจทางทะเล การปฏรปศาสนา การปฏวตอตสาหกรรม แนวคดเสรนยม แนวคดจกรวรรดนยม แนวคดชาตนยม การขยายอทธพลของประเทศยโรปไปยงทวปอเมรกา แอฟรกา และเอเชย การลาอาณานคมและผลกระทบความรวมมอ และความขดแยงของมนษยชาตในโลกในครสตศตวรรษท ๒๐ วเคราะหสถานการณสำคญของโลก ในครสตศตวรรษท ๒๑ เชน เหตการณระเบดตกเวลดเทรดเซนเตอร ๑๑ กนยายน ๒๐๐๑ การกอการรายและการตอตานการกอการราย ความขดแยงทางศาสนา ตลอดจนถงเหตการณปจจบนของโลก โดยใชทกษะการสบคน การตรวจสอบ การวพากษ การเปรยบเทยบ การใหเหตผล การวเคราะห การสงเคราะห เพอใหเขาใจพฒนาการของมนษยชาตทมความเปลยนแปลงจากอดตจนถงปจจบนอยางตอเนอง โดยใชภมปญญาทงของทองถนและภมปญญาจากตางประเทศมาแกไขปญหา ทเกดขนในประเทศไทยทงดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม เหนความสำคญและความจำเปนของการรวมมอกนสรางสนตสข สามารถปรบตวใหดำรงชวตอยในโลกยคโลกาภวตนไดอยาง มประสทธภาพ

ความสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด ส ๔.๑ : ม.๔-ม.๖/๒ ส ๔.๒ : ม.๔-ม.๖/๑, ม.๔-ม.๖/๒, ม.๔-ม.๖/๓, ม.๔-ม.๖/๔ ส ๔.๓ : ม.๔-ม.๖/๑, ม.๔-ม.๖/๒ รวม ๗ ตวชวด

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

บรรณานทศนเอกสารสำคญสำหรบครผสอนประวตศาสตร

“วนวาร กาลเวลา แลนานาศกราช” ของ ดร.วนย พงศศรเพยร

ถอเปนตำราภาษาไทยเพยงเลมเดยวทใหความรอยางครบถวน

เกยวกบระบบการนบวน เวลา และศกราชสำคญตางๆ ของโลก

และอธบายทมาของศกราชท งหมดทปรากฏในเอกสาร

ประวตศาสตรไทย

“คมอการจดกจกรรมการเรยนการสอนประวตศาสตร :

ประวตศาสตรไทยจะเรยนจะสอนกนอยางไร” กรมวชาการ

กระทรวงศกษาธการ จดพมพเผยแพร ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๓

เนอหาในเอกสารประกอบดวย ๒ สวน คอ สวนแรก

อธบายถงปรชญา ความสำคญ และวธการทางประวตศาสตร

ครกบการเรยนการสอนประวตศาสตรไทย สวนทสอง เนนไปท

หลกฐาน เนอหาสาระ และความกาวหนาทางประวตศาสตรใน

ชวงสมยตางๆ ดนแดนไทยในสมยโบราณ จนถงตนพทธศตวรรษ

ท ๒๐

ในเอกสารยงกลาวถงเหตการณเกยวกบการเรยนการสอนประวตศาสตร ทเชอวา

เรากอาจพบเจอไดแมกระทงทกวนน ซงอาจเปนจดตงตนในการพฒนาการสอนประวตศาสตรตอไป

อยากจะเลาใหฟงวา ผเขยนเคยพบสถานการณอยางหนงขณะอยในหองสมด ของมหาวทยาลย เพอนอาจารยหญงจากคณะวทยาศาสตรไดเดนเขามาขอคำปรกษา เรองลกสาว ซงเรยนอยชนมธยมศกษาตอนปลายทโรงเรยนสตรมชอแหงหนงในกรงเทพฯ ตองทำรายงานประวตศาสตรสงครในหวขอหนงและตองหารปภาพประกอบ ทานบอกวาลกสาวของทานทำการบานนไมไดและเปนกงวลมากจนไมเปนอนกนอนนอน เดกนกเรยนทเปนทกขเพราะ “ตองทำรายงาน” มอยเปนจำนวนมากและเปนวธการสอนทไมไดผล ประเพณการตดแปะ (scissors and paste) ในการทำรายงานสงคร บางครงยงเปน โรคตดตอไปจนถงเมอเขาเรยนในมหาวทยาลยแลว ในฐานะครสอนประวตศาสตรไทย ทานจะมสวนชวยใหสงคมปลอดโรค “ตดแปะ” โดยถอนรากถอนโคนมนตงแตเรม ตดเชอกนในโรงเรยน

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

คำอธบายปกหนา

๑. หมอดนลายเขยนสบานเชยง อดรธาน แหลง

โบราณคดบานเชยง เปนแหลงโบราณคดสำคญแหงหนง

อยทอำเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน ททำใหรบร

ถงการดำรงชวตในสมยกอนประวตศาสตรยอนหลง

ไปกวา ๕,๐๐๐ ป

๒. พระอจนะ วดศรชม จงหวดสโขทย

“พระอจนะ” คำวา อจนะ มผใหความหมายวา

หมายถง คำในภาษาบาลวา “อจละ” ซงแปลวา “ผไม

หวนไหว มนคง” “ผทควรแกการเคารพกราบไหว”

พระอจนะเปนพระพทธรปปางมารวชย ขดสมาธราบ

วสดปนปน แกนในกออฐและศลาแลง หนาตกกวาง

๑๑.๓๐ เมตร สง ๑๕ เมตร องคพระพทธรปมขนาดใหญ

เตมวหาร ศลปะแบบสโขทย วดศรชม หรอวดฤๅษชม

เปนโบราณสถานในเขตอทยานประวตศาสตรสโขทย

จงหวดสโขทย ตววดเปนโบราณสถานตงอยทางทศ

ตะวนตกเฉยงเหนอ นอกกำแพงเมองสโขทย

๓. วดพระศรสรรเพชญ

วดพระศรสรรเพชญ เดมในสมย

สมเดจพระรามาธบดท ๑ ใชเปนทประทบ ตอมา

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ ทรงสรางพระราช-

มณเฑยรขนใหมทางตอนเหนอ แลวจงโปรดฯ

ใหยกเปนเขตพทธาวาส เพอประกอบพธสำคญ

ตาง ๆ ของบานเมอง จงเปนวดในเขตพระราชวง

ทไมมพระสงฆจำพรรษา แตกตางกบวดมหาธาต

สโขทย ทมพระสงฆจำพรรษา ทงวดมหาธาต

สโขทย วดพระศรสรรเพชญ อยธยา และ

วดพระศรรตนศาสดาราม ตางกถกสถาปนาขน

ในมลเหตการสรางวดเดยวกน นนคอ “สรางเพอเปนวดประจำพระราชวง”

1�� เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๔. ยกษวดแจง

ทศกณฐ เปนหนงในยกษทวารบาลสองตน ทยนเฝา

ประตทางเขาพระอโบสถวดอรณราชวรารามคกบสหสเดชะ เพราะ

ถอวาเปนยกษทมฤทธมากเทาเทยมกน

มการวเคราะหกนวา ตวละครอยางทศกณฐ หรอ

บรรดายกษในเรอง เปนตวแทนของชาวทสย หรอดารวเดยน

ซงเปนชนชาวผวดำทอยทางตอนใตของอนเดยในสมยโบราณ

และพระราม หรอพลพรรคลง เปนตวแทนของชาวอารยน หรอ

ชาวผวขาวทอยทางตอนเหนอ และชาวอารยนกไดทำสงคราม

ชนะชาวทสย ซงตอมากไดมการแตงวรรณกรรมเรองรามเกยรตนขนมา

เพอยกยองพวกตนเอง

คำอธบายปกหลง

๑. ปราสาทหนพมาย

รปพระวษณในซมเรอนแกว

ทบหลงทปราสาทหนพมาย สรางสมย

พระเจาสรยวรมนท ๑ พทธศตวรรษ

ท ๑๖

๒. เจดยวดชางลอม ศรสชนาลย

วดชางลอม เปนโบราณสถานสำคญ

ตงอยในอทยานประวตศาสตรศรสชนาลย อำเภอ

ศรสชนาลย จงหวดสโขทย มเจดยทรงลงกาทตงอย

บนฐานประทกษณรปสเหลยมจตรส มชางปนปน

เตมตวลอมรอบ ซงเปนทมาของชอโดยรอบฐาน

ทง ๔ ดาน รวม ๓๙ เชอก หมายถง โพธปกขยธรรม

๓๗ ประการ ซงเปนธรรมอนเปนเครองหมาย

การตรสร ประกอบกบวมตต ๒ ประการ

1��เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

๓. พระปรางควดราชบรณะ

ตงอยตำบลทาวาสกร อำเภอพระนครศรอยธยา

จงหวดพระนครศรอยธยา บรเวณเชงสะพานปาถาน

ตดกบวดมหาธาตทางบรเวณทศตะวนออก หางจาก

พระราชวงโบราณเพยงเลกนอย จดเปนหนงในวดทใหญ

และมความเกาแกมากทสดในพระนครศรอยธยา สราง

โดยสมเดจพระบรมราชาธราชท ๒ หรอเจาสามพระยา

ในป พ.ศ. ๑๙๖๗ วดราชบรณะมชอเสยงและความโดงดง

มากในเรองการถกกลมคนรายจำนวนหนง ลกลอบขดกร

ภายในพระปรางคประธาน ในป พ.ศ. ๒๔๙๙ และชวงชง

ทรพยสมบตจำนวนมากมายมหาศาลหลบหนไป ตอมากรมศลปากรเขาทำการบรณะขดแตง

ตอภายหลง พบทรพยสมบตทหลงเหลอและเครองทองจำนวนมากมาย ปจจบนทรพยสมบต

ภายในกรถกเกบรกษาไวทหองราชบรณะ ภายในพพธภณฑสถานแหงชาตเจาสามพระยา

๔. เงนพดดวง

เปนเงนตราของไทยโบราณ ใชแลกเปลยนหมนเวยนในประเทศไทยเปนเวลายาวนาน

ประมาณกวา ๖๐๐ ป ตงแตกรงสโขทย อยธยา จนถงกรงรตนโกสนทรตอนตน โดยทำจาก

แทงเงนบรสทธตามนำหนกพกดของราคา ทบปลายทงสองขางใหงอเขาหากน มรปรางคลาย

ลกปนโบราณ ชาวตางประเทศเรยกเงนชนดนวา “Bullet Coin”

ในสมยสโขทยยงไมมการผกขาดการผลต เงนพดดวงจงมความหลากหลายในเนอเงน

ทใชทำ ตลอดจนนำหนกและขนาด ตอมาในสมยกรงศรอยธยาทางการจงหามราษฎรผลตเงนตรา

ขนเอง เงนพดดวงจงไดมาตรฐาน และมตราประทบ ๒ ดวงเปนสำคญ คอ ตราประจำแผนดน

และตราประจำรชกาล เงนพดดวงใชหมนเวยนอยเปนระยะเวลายาวนาน จนถงในสมยพระบาท-

สมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท ๔) การคาเฟองฟ การผลตเงนพดดวงดวยแรงงานคน

ไมสามารถจะผลตไดทนความตองการ

ดวยความจำเปนตองรบผลตเงนตรา

จ งทรงพระกรณาโปรดเกล าฯ

ใหส ง เครองทำเหรยญกษาปณ

เขามา แตกยงใหใชเงนพดดวงตอไป

จนมการประกาศยกเลก วนท ๒๐

ตลาคม พ.ศ. ๒๔๔๗ และใหใช

เหรยญกษาปณกลมแบนตามแบบ

ของยโรปเปนเงนตราของประเทศไทย

1�0 เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร

คณะผจดทำ เอกสาร “เพอนคคด มตรคคร : แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร”

ทปรกษา ดร.ชนภทร ภมรตน เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ดร.ชยพฤกษ เสรรกษ รองเลขาธการคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน ดร.เบญจลกษณ นำฟา ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการ ดร.อองจต เมธยะประภาส ทปรกษาดานนโยบายและแผน ดร.อรทย มลคำ ทปรกษาดานพฒนาระบบเครอขายและการมสวนรวม นางสาววณา อครธรรม ผอำนวยการสำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา ดร.สดาวรรณ เครอพานช หวหนากลมสถาบนสงคมศกษา สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา ดร.วงเดอน นาราสจจ ภาคสมาชกราชบณฑตยสถาน สาขาประวตศาสตร นางระววรรณ ภาคพรต ขาราชการบำนาญ นางสาวมาล โตสกล ขาราชการบำนาญ ผเขยน สวนท ๑ บทนำ นางเยาวภา รตนบลลงค ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสงหบร นายสมปอง พงเนตร ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอางทอง สวนท ๒ หนวยการเรยนร นายณรงค ชางยง ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอทยธาน เขต ๑ นายชมพล แนวจำปา ศกษานเทศกเชยวชาญ สำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต ๒๙ นายเจรญ พมพนธ ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต ๓ สวนท ๓ แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร นางเบญจา ชวนวน ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานนทบร เขต ๑ นางสาวสรกร กระสาทอง ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาลพบร เขต ๑ นางรตนา พงษพานช ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากรงเทพมหานคร นางสาววไลวรรณ โอรส ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต ๒ นายอนสวน สาธเม ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต ๑ นางประนอม เคยนทอง ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต ๑ นายวรตน บรรจง ศกษานเทศกชำนาญการพเศษ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษามกดาหาร วาทรอยตรสนอง บวงาม ครโรงเรยนวดจนดาราม สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต ๒ นางวภารตน จตจกร ครโรงเรยนบานงว สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษามกดาหาร นางพมพนภา ทรพยโชคคณกล ครโรงเรยนวดศรมหาโพธ สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต ๒ นายสรเศรษฐ บญเกต ครโรงเรยนสวนผงวทยา สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาราชบร เขต ๑ นายอนสรณ สชาตานนท ครโรงเรยนวดเทพลลา กรงเทพมหานคร นางวรรษดา พทกษพเศษ ครโรงเรยนรตนราษฎรบำรง สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาราชบร เขต ๑ นางสาวสายพณ แกวงามประเสรฐ ครโรงเรยนโพธาวฒนาเสน สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาราชบร เขต ๑ บรรณาธการ นางระววรรณ ภาคพรต นางสาวมาล โตสกล ดร.เฉลมชย พนธเลศ กองบรรณาธการ นางเบญจา ชวนวน นางสาวสรกร กระสาทอง นายอนสวน สาธเม นายณรงค ชางยง นายสมปอง พงเนตร นางเยาวภา รตนบลลงค ดร.ประนอม เคยนทอง นายวรตน บรรจง นางสาววไลวรรณ โอรส นางรตนา พงษพานช นางกาญจนา พฒฉาย นายชวน จนดาโชต นายชมพล แนวจำปา ดร.ภธร จนทะหงษ ปณยจรสธำรง

1�1เพอนคคด มตรคคร แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร