Embed Size (px)
Citation preview
คำ�ชแจง
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน การงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท ๕
กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยเลมนจดพมพโดยสำานกพมพบรษทพฒนา
คณภาพวชาการ(พว.)จำากด
ผเรยบเรยง ๑.ดร.ธตยา จนทรพลาบรณ
๒.อาจารยสวฏ สอนจนทร
๓.อาจารยภญโญ ใจดำารงค
ผตรวจ ๑.อาจารยชลธชา ศรวะสทธ
๒.อาจารยศวพร อวมเลยง
๓.อาจารยเนาวรตน เพชรช
๔. อาจารยสดาพร ทมฤกษ
บรรณ�ธก�ร อาจารยเตอนใจ วสเกษม
หนงสอเลมนประกนคณภาพโดยผผลต และจะตองสงใหสำานกวชาการและมาตรฐาน
การศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานตรวจประเมนคณภาพทางวชาการ
เพอออกใบอนญาตใหใชในสถานศกษาแทนใบประกนคณภาพของสำานกพมพ กรณทพบ
ขอบกพรองหรอขอผดพลาดกรณาแจงใหสำานกพมพทราบเพอดำาเนนการตามทระบในใบประกน
คณภาพสอฯ (ปกหลง) พรอมทงแจงใหสำานกวชาการและมาตรฐานการศกษาทราบดวย
เพอใชเปนขอมลประกอบการพจารณาอนญาตใหใชหนงสอในสถานศกษาตอไป
สำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา
สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
website : www.iadth.com
ผเรยบเรยง
ผตรวจ
บรรณาธการ
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน
ชนประถมศกษาปท ๕
กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย
ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑
ดร.ธตยา จนทรพลาบรณ
อาจารยสวฏ สอนจนทร
อาจารยภญโญ ใจดำารงค
อาจารยชลธชา ศรวะสทธ
อาจารยศวพร อวมเลยง
อาจารยเนาวรตน เพชรช
อาจารยสดาพร ทมฤกษ
อาจารยเตอนใจ วสเกษม
การงานอาชพและเทคโนโลย
สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)
๑๒๕๖/๙ถนนนครไชยศรแขวงถนนนครไชยศรเขตดสตกรงเทพฯ๑๐๓๐๐
โทร.๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐(อตโนมต๑๕สาย),๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙
แฟกซ:ทกหมายเลข,แฟกซอตโนมต:๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑,๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
สงวนลขสทธ
สำานกพมพบรษทพฒนาคณภาพวชาการ(พว.)จำากด
พ.ศ.๒๕๖๒
พมพครงท๑จำานวน๑๕,๐๐๐เลม
งานบาน ๔
อาชพในชมชน ๑๐๐
งานเกษตร ๕๒
เสอผาและเครองแตงกาย ๒๖
งานธรกจ ๘๘
บรรณานกรม ๑๑๑
หนวยการเรยนรท
หนวยการเรยนรท
หนวยการเรยนรท
หนา
หนา
หนา
หนา
หนา
หนา
หนา
หนา
หนวยการเรยนรท
หนวยการเรยนรท
หนวยการเรยนรท
หนวยการเรยนรท
๑
๕
๗
๓
๒
๖
๔งานชาง ๖๔
งานประดษฐ ๗๒
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน การงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท ๕
กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ไดจดทำาขนตามมาตรฐานการเรยนร
ตวชวดและสาระการเรยนรของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑
ซงมงเนนเกยวกบทกษะอาชพในการทำางานทจำาเปนตอชวตประจำาวน การชวยเหลอตนเอง
ครอบครวและสงคมไดในสภาพเศรษฐกจทพอเพยงไมทำาลายสงแวดลอมเนนการปฏบตจรง
จนเกดความมนใจและภมใจในผลสำาเรจของงาน เพอใหคนพบความสามารถ ความถนด
และความสนใจของตนเองเหนความสำาคญของคณธรรมจรยธรรมและเจตคตทดตออาชพ
เหนคณคาของอาชพสจรตและเหนแนวทางในการประกอบอาชพ
ดงนน คณะผจดทำาจงไดจดนำาเสนอเนอหาทสอดคลองกบหลกสตรแกนกลาง
การศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑ เกยวกบทกษะการทำางานเพอชวยเหลอตนเอง
ทมงใหผ เรยนไดเรยนรดวยการปฏบตจรง (Active Learning) อยางสมำาเสมอ
ในชวตประจำาวนใหเลอกใชวสดอปกรณและเครองมออยางงายๆในการทำางานอยางปลอดภย
มขอมลของสงทนาสนใจเกยวกบบคคลสตว สงของ เรองราวและเหตการณตาง ๆ อกทง
มแหลงขอมลทใกลตวประเภทบคคลสถานทและสอตางๆ
หนงสอเรยนเลมนไดพฒนาเนอหาใหทนสมยมสมรรถนะสำาคญสอดคลองกบทกษะ
ในศตวรรษท๒๑ดานการคดการแกปญหาการใชทกษะชวตตลอดจนการพฒนาผเรยน
ใหมคณลกษณะอนพงประสงค จงหวงเปนอยางยงวาหนงสอเรยนเลมนจะมประโยชน
แกผเรยนใหสามารถสรางองคความรดวยตนเอง และสามารถนำาไปปรบประยกตใชเพอให
เกดประโยชนสงสดตอไปในการดำาเนนชวต
คณะผจดทำา
คำ�นำ�คำ�นำ� ส�รบญส�รบญ
๑หนวยการเรยนรทแผนผงสาระการเรยนร
๑. อธบายเหตผลในการทำางานแตละขนตอนถกตองตามกระบวนการทำางาน(ง๑.๑ป.๕/๑)
๒. ใชทกษะการจดการในการทำางานอยางเปนระบบประณตและมความคดสรางสรรค
(ง๑.๑ป.๕/๒)
๓. ปฏบตตนอยางมมารยาทในการทำางานกบสมาชกในครอบครว(ง๑.๑ป.๕/๓)
๔. มจตสำานกในการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา(ง๑.๑ป.๕/๔)
ตวชวด
การจดการงานบานอยางเปนระบบ
งานบาน
จตสำานกในการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยด
และคมคา
การทำางานกบสมาชกในครอบครวลกษณะงานบานทสมาชกทกคนในครอบครวตองชวยกนทำา
มารยาทในการทำางานกบสมาชกในครอบครว
ประโยชนของการทำางานบานรวมกบสมาชกในครอบครว
ทกษะการจดการงานบาน
แผนการทำางานบานทด
กระบวนการทำางานบาน
การจดหองครว
การจดโตะอาหาร
การจดตอาหาร
การทำาความสะอาดหองนำาและหองสวม
การจดตเยน
งานบานงานบานงานบาน
การทำางานบานเปนกจกรรมทสมาชกในครอบครวไดทำางานรวมกน ชวยทำาให
บานสะอาดเรยบรอย นาอยอาศย และเมอบานนาอยอาศย ทกคนในบานกจะม
ความสข
งานบานมทงงานทำาความสะอาดบาน งานบรการในบาน งานบำารงรกษาและ
ดแลบรเวณบาน งานดแลรกษาและทำาความสะอาดเสอผาและเครองแตงกาย
งานเกบลาง และงานประกอบอาหาร ซงงานเหลานสมาชกทกคนในครอบครว
ควรชวยกนทำาตามความสามารถของตนเอง
๑.๑ ลกษณะงานบานทสมาชกทกคนในครอบครวตองชวยกนท�า
งานบานทสมาชกทกคนในครอบครวตองชวยกนทำา แบงไดเปน๒ลกษณะ
ดงน
๑) งานบานทไดรบมอบหมาย หมายถง งานทหวหนาครอบครวหรอ
ผปกครองมอบหมายใหสมาชกแตละคนในครอบครวทำาตามความสนใจและ
ความถนดซงเหมาะสมกบวยและความสามารถ
๒) งานบานทไมไดรบมอบหมายหมายถง งานทสมาชกในครอบครวชวยทำา
ดวยความสมครใจหรอชวยทำาแทนสมาชกในครอบครวคนอนๆในโอกาสตางๆ
งานประกอบอาหาร
งานเกบลาง
•ซอของมาประกอบอาหาร•เตรยมและปรงอาหาร•จดและตกแตงอาหาร
•เกบลางภาชนะทใช ประกอบอาหารและ รบประทานอาหาร
งานทำาความสะอาดบาน
งานดแลรกษาและทำาความสะอาด
เสอผาและเครองแตงกาย
งานบำารงรกษาและดแลบรเวณบาน
•จดเกบของใชใหเปนระเบยบ
•ปดกวาดเชดถหองตางๆ
ภายในบาน
•ทำาความสะอาดเครองเรอน
และเครองใชไฟฟา
•ขจดรอยเปอนบนเสอผา
•ซกเสอผา
•รดเสอผา
•ดแลตนไมในบรเวณบาน
•ทำาความสะอาด
ทางระบายนำา
•กำาจดขยะ
งานบรการในบาน
•ดแลนองและผสงอาย
•กรอกนำาใสขวด
•จดโตะอาหาร
•ชวยงานอาชพในครอบครว
๑. การทำางานกบสมาชกในครอบครว
๑.๒มารยาทในการท�างานกบสมาชกในครอบครว
การทำางานรวมกบสมาชกในครอบครวควรปฏบตตนอยางมมารยาทดงน
๑. มความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมายไมเกยงกนทำางาน
๒. ใหความชวยเหลอหรอทำางานแทน
สมาชกในครอบครวตามความสามารถของ
ตนเอง เมอเจาของงานเจบปวยหรอตองการ
ใหงานเสรจเรวขน
๓. กลาวคำา “ขอบคณ” เมอผมอาย
มากกวาชวยงานหรอ “ขอบใจ” เมอผมอาย
นอยกวาชวยงานทกครง
๔. กลาวคำา “ขอโทษ”ทกครงททำางานผดพลาดและปรบปรงแกไขการทำางานของตนเองใหดขน
๕. รจกใหอภยซงกนและกนเมอเกดความผดพลาดในการทำางาน
๑.๓ประโยชนของการท�างานบานรวมกบสมาชกในครอบครว
การทำางานบานรวมกบสมาชกในครอบครวอยางมมารยาททดมประโยชน
ตอบานทอยอาศยและสมาชกในครอบครวดงน
๑. บานสะอาดเรยบรอยนาอยอาศย
๒. สมาชกในครอบครวมเวลาทำากจกรรมรวมกน จงมความสมพนธทดตอกน
และใหความรวมมอในการทำางานจนสำาเรจได
ขอบใจนะจะทชวยพรดนาตนไม
เดยวพจะไปกวาดลานบาน
งานบาน
6 7
กจกรรมสรางทกษะชวตและอาชพ
๒. การจดการงานบานอยางเปนระบบ
คำาถามพฒนากระบวนการคด
๑. นกเรยนทำางานบานเพราะเหตผลใด
๒. การทำางานรวมกบสมาชกในครอบครวมแนวทางอยางไร
๓. ถานกเรยนและสมาชกในครอบครวทำางานรวมกนอยางมมารยาทจะเกดผลดอยางไร
๑. นกเรยนยกตวอยางงานบานตามประเภททกำาหนด
งานทำาความสะอาดบาน
งานดแลรกษาทำาความสะอาดเสอผาและเครองแตงกาย
งานบรการในบาน งานเกบลาง
งานบำารงรกษาและดแลบรเวณบาน งานประกอบอาหาร
๒. นกเรยนสำารวจตนเองเกยวกบมารยาทในการทำางานบานรวมกบสมาชก
ในครอบครวแลวเขยนอธบายตามหวขอตอไปน
๒.๑ มารยาททดในการทำางานบานรวมกบสมาชกในครอบครวทฉนทำาเปนประจำา
๒.๒มารยาทในการทำางานบานรวมกบสมาชกในครอบครวทฉนตองปรบปรงใหดขน
การจดการงานบานอยางเปนระบบ เปนกระบวนการทำางานบานตามลำาดบ
ขนตอน ซงสามารถมอบหมายงาน ตดตาม ควบคม และตรวจสอบการทำางาน
จนไดผลงานทมคณภาพชวยประหยดเวลาแรงงานและคาใชจายในครอบครว
วางแผนกวาดพน กวาดพนตามแผนทวางไวประเมนผลงานพนทกวาดแลว
วาสะอาดหรอไม
▲ ตวอยางการจดการงานบานอยางเปนระบบ
๒.๒แผนการท�างานบานทด
แผนการทำางานบานทดควรมลกษณะดงน
๑. เรยงลำาดบความสำาคญของงานวางานใดสำาคญเปนอนดบแรกและงานใด
สำาคญรองลงมา
๒. ระบวนเวลาและกจกรรมในแผนงานอยางละเอยด เพอใหผอานเขาใจ
ไดงายและเขาใจตรงกน
๓. ระบผรบผดชอบในแตละงาน โดยเลอกใหเหมาะสมกบวย ความสนใจ
ความสามารถหรอเวลาวางของผรบผดชอบงานนนๆ
๓. เปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชน
๔. สรางลกษณะนสยทดใหแกสมาชกในครอบครว เชน ความรบผดชอบ
ความมระเบยบวนยในการดำาเนนชวต ความประณตรอบคอบ รกการทำางาน
ยอมรบฟงความคดเหนของผอน
๕. ฝกใหสมาชกในครอบครวทำางานอยางเปนกระบวนการตามลำาดบขนตอน
๒.๑กระบวนการท�างานบาน
การจดการงานบานอยางเปนระบบมกระบวนการดงน
๑. การวางแผนการทำางานบาน เปนการกำาหนดงานทจะทำา เปาหมายของงาน
ทจะทำา วธการทำางาน วสด อปกรณทใชในการทำางาน เวลาทใชในการทำางาน และ
ผรบผดชอบงานแตละงาน
๒. การทำางานบานตามแผนทวางไว เปนการทำางานบานตามแผนงานท
กำาหนดจะชวยลดความสบสนและความผดพลาดในการทำางานได
๓. การประเมนผลงาน เปนการตรวจสอบวางานททำามขอบกพรองหรอไม
ถามตองปรบปรงแกไขใหดขน
การทำางานบานรวมกบสมาชกในครอบครวอยางมมารยาทจะชวยใหสมาชกในครอบครวรกใครสามคคกนสรางนสยทดและบานสะอาดเรยบรอยนาอยอาศย
สรปความร
8 9
๔ ๓ ๒ ๑
๑
๒
๓
๔
๔
๓๒๑
๑
๒๔
๓
๒
๑
๓
๔
ตวอยางแผนการทำางานบานในวนหยด๑วน
๒.๓ทกษะการจดการงานบาน ทกษะการจดการ หมายถง ความพยายามของบคคลทจะจดระบบงานในการทำางานเปนรายบคคลและจดระบบคนในการทำางานเปนกลม เพอใหทำางานสำาเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ ทกษะการจดการงานบานจงเปนการทำางานบานดวยตนเองเพยงคนเดยวหรอการทำางานบานรวมกบสมาชกในครอบครวอยางเปนระบบ ประณต และมความคดสรางสรรค รจกใชพลงงานและทรพยากรในการทำางาน เชน ไฟฟานำา กระดาษ อยางประหยดและคมคา เพอใหงานสำาเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ โดยนำาความรเรอง การจดการงานบานอยางเปนระบบและการเขยนแผนการทำางานบานมาประยกตใชกบงานแตละงานทจะทำา
๔. จดสรรเวลาใหเหมาะสมกบงาน โดยงานทใชแรงงานมากและใชเวลาในการทำางานมาก เชน พรวนดน ตดหญา ตกนำา ทำาความสะอาดบานครงใหญควรทำาในตอนเชาหรอทำาเฉพาะวนหยด สวนงานทใชแรงงานนอยและใชเวลาทำาไมมากนกเชนงานปดกวาดเชดถควรทำาทกวน ๕. ตองจดสรรเวลาวางรวมกนหลงจากทำางานบานแลว เพอใหสมาชกในครอบครวไดพดคยและทำากจกรรมรวมกนเชนดโทรทศนออกกำาลงกายทำาสวนรบประทานอาหารเยน ๖. แผนงานทกำาหนดไวตองปรบปรงหรอเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม ๗. แผนงานทกำาหนดไวทกคนตองปฏบตได
๒.๔การจดหองครว หองครวเปนหองทใชเตรยมอาหาร ประกอบอาหาร จดวางและเกบสงของเครองใชในครวตางๆ และบางครอบครวอาจมโตะรบประทานอาหารในหองครวดวย ๑) การจดวางสงของเครองใชในหองครว
การจดวางสงของเครองใชในหองครวในตำาแหนงทเหมาะสม จะชวยใหเดนเขา-ออกไดสะดวก มความคลองตวในการทำางาน ดแลรกษาและทำาความสะอาดไดงายโดยมแนวทางดงน
นอกจากนควรมถงขยะสำาหรบใสเศษอาหารแหง อาหารสดและปลกไฟเพอใชงานกบเครองใชไฟฟา เชน ตเยน กระตกนำารอนไฟฟา เตาไมโครเวฟหมอหงขาวไฟฟา
การจดแบบชดผนงดานเดยวหรอ
แบบเสนตรง นยมใชกบบานทม
เนอทจำากด
การจดแบบชดผนงสองดานหรอตวแอล (L) ใช กบห องคร วลกษณะแคบและยาว
การจดแบบชดผนงสามดานหรอแบบตวย (U) เหมาะสำาหรบหองครวทมลกษณะเปนสเหลยมดานเทา
การจดแบบเสนขนาน
ใชสำาหรบหองครวทม
ประตอย ตรงขามกน
๒ประต
หมายถง ตเยน หมายถง โตะเตรยมอาหารสด
หมายถง อางลาง หมายถง เตาปรงอาหาร
หมายถง โตะจดและตกแตงอาหารทปรงเสรจแลว
เวลา งานบานผรบผดชอบ
แม พอ ลกชาย ลกสาว
๘.๐๐-๑๐.๐๐ น. กวาดบานถบาน ✓ ✓ ✓
๑๐.๐๐-๑๑.๐๐ น. ซกผาตากผา ✓ ✓ ✓
๑๑.๐๐-๑๓.๐๐ น. ประกอบอาหารจดโตะอาหาร ✓ ✓
๑๓.๐๐-๑๓.๓๐ น. เกบโตะอาหารและลางจาน ✓ ✓
๑๓.๓๐-๑๕.๐๐ น. ลางรถตดหญาทสนาม ✓ ✓
การจดวางสงของเครองใชในหองครว
10 11
๒) การจดเกบอปกรณประกอบอาหารและรบประทานอาหารในหองครว
อปกรณประกอบอาหารและรบประทานอาหารในหองครวทลางสะอาด
และผงใหแหงแลวควรนำามาจดเกบดงน
๏ หมอลงถงควำาไวบนชนวางหรอเกบในตโปรง
๏ ครกควำาไวบนชนวางโปรงๆสากและเขยงวางไวขางๆ
๏ กระทะตะหลวทพพ และกระชอนทมรสำาหรบแขวน ใหแขวนไวบน
ทแขวนสวนทไมมรแขวนใหวางไวในทวาง
๏ มดเกบไวในทเสยบเพอปองกนคมมดกระทบกนและเสยคม
๏ จานชามถวยควำาไวบนชนวางโปรงๆหรอเกบในต
๏ แกวนำาถวยควำาไวบนชนวางหรอเกบในต
๏ ชอนสอมวางไวในทวางและปดฝาไว
๓) การจดเกบเครองปรงรสขาวสารและอาหารแหงในหองครว
หลงใชงานปดฝาขวดหรอฝาภาชนะเครองปรงรสขาวสารและอาหารแหง
ใหแนนสนทกอนนำาไปจดเกบดงน
๏ ขวดเครองปรงรสวางรวมกนไวบนชนวางหรอใกลเตาปรงอาหารเพอให
หยบใชสะดวก
๏ ขาวสารนำาตาลเกลอกะปวางไวในทโปรงไมอบชนและไมรอน
๏ หอมกระเทยมแขวนไวในทโปรงหรอวางไวในตะกราโปรง
๏ บะหมกงสำาเรจรปปลากระปองวนเสนเกบในตมประตปด
๒.๕การจดตเยน
ตเยนเปนเครองใชไฟฟาทใชเกบรกษาอาหารใหคงความสดไวและไมเนาเสย
ในระยะเวลาหนง เพอรอการนำามารบประทานหรอประกอบอาหาร การใชตเยน
อยางมประสทธภาพทำาไดโดยไมเปด-ปดตเยนบอย ๆ ละลายนำาแขงในชองแขง
ทก๑-๒สปดาหทำาความสะอาดชนวางตางๆ ในตเยนอยเสมอและจดวางอาหาร
ใหเปนระเบยบตามอณหภมทเหมาะสมในชองและชนวางภายในตเยน เพราะอาหาร
แตละชนดมลกษณะและระยะเวลาในการเนาเสยแตกตางกน
๕
๒
๓
๔
๑
12 13
จดประกายโครงงานปลอดภยไวกอน
การจดตเยนมแนวทางดงน
▲ ตเกบอาหาร
“วธการกำาจดกลนในตเยนทำาอยางไร”
นกเรยนแบงกลมสบคนวธการกำาจดกลนอาหารในตเยน แลวนำาขอมลมารวมกน
คดคนวธการกำาจดกลนในตเยนดวยวธการใหม ๆซงทำาไดงายและไดผลจรง อาจทดลอง
หลายๆวธวาไดผลลพธแตกตางกนอยางไรจากนนนำาเสนอและเผยแพรความร
อาหารกระปองควรสงเกตฉลาก วน เดอนปทผลต ลกษณะกระปองทไมบบ
หรอโปงพอง กระปองตองไมเปนสนม เพราะอาหารในกระปองอาจเกด
เชอแบคทเรยจากบรรจภณฑทไมไดมาตรฐาน เมอรบประทานเขาไปอาจเกด
อาการปวดทองทองรวงทองอดอาหารไมยอยคลนไสอาเจยนได
๒.๖การจดตอาหาร
ตอาหารเปนตทใชเกบอาหารทเหลอ
จากการรบประทาน อาหารทปรงเสรจ
แลวรอการเสรฟ และอาหารแหง เชน
หอม กระเทยม อาหารกระปอง บะหม-
กงสำาเรจรป วนเสน ตอาหารสวนใหญ
ทำาจากอะลมเนยม มประตเปดและปดได
ชวยปองกนมดและแมลงมาไตตอมอาหาร
การจดวางอาหารในตอาหารใหเปน
ระเบยบมวธปฏบตดงน
๑. แยกประเภทของอาหาร
๒. จดวางอาหารแตละประ เภท
บนชนตางๆโดยวางอาหารทตองการใชกอน
หรอหมดอายเรวทสดไวดานนอกสด
๑ ชองแชแขง (อณหภมประมาณ -๑๘ ำC) เปนชองทมความเยนมากทสด
เหมาะกบการแชอาหารแชแขงตางๆเชนไอศกรมนำาแขง
๒ ชองใตชองแชแขง (อณหภมประมาณ -๑ถง ๑ ำC) ใชเกบอาหารประเภท
เนอสตวตาง ๆหมแฮม ไสกรอก และอาหารทะเล โดยกอนแชควรหอปด
ใหมดชด
๓ ชองเกบของทวไป (อณหภมประมาณ๒-๕ ำC) เหมาะสำาหรบเกบของท
บรโภคหรอใชไมหมดแลวตองการนำามาใชอก เชนขนมหวานอาหารสำาเรจรป
ยาและไมควรนำาอาหารหรอขนมหวานทซอมาแชทงถงควรเปลยนใสภาชนะ
ทสะอาดมฝาปดมดชดกอนจงนำาไปเกบในตเยน
๔ ชองแชผกและผลไม (อณหภมประมาณ ๖-๘ ำC) เหมาะสำาหรบบรรจ
ผกและผลไมทงผลหรอผกและผลไมทปอกเปลอกแลวหอหมดวยพลาสตก
หรอถงสวนผกทเปนใบเชนผกชขนฉายควรเดดใบเนาเสยทงกอนแลวจง
นำาไปหอดวยใบตองหรอใสถงเกบโดยไมวางถงทบซอนกน เพราะจะทำาให
ผกชำา
๕ ชองประตเปด-ปด (บานพบ) เหมาะสำาหรบวางของทหยบใชบอย ๆ เชน
ไขนำาดมนมนำาผลไม
14 15
๒.๗การจดโตะอาหาร
การจดโตะอาหารเปนงานบรการในบานทชวยแบงเบาภาระของสมาชกใน
ครอบครวทำาใหอปกรณรบประทานอาหารเปนระเบยบพรอมใชงานและชวยสราง
บรรยากาศทดในการรบประทานอาหาร
บางครอบครวทมโตะอาหารขนาดใหญ อาจตกแตงใหสวยงามดวยการ
วางแจกนดอกไมตะกราหรอกระจาดใสผลไมไวกลางโตะ
๑) อปกรณทใชในการจดโตะอาหาร
๑. จาน ๒. ชอนสอม
๓. แกวนำา ๔. ผาเชดปาก
๕. ผาปโตะ ๖. ผารองจาน
▲ โตะอาหารทจดเรยบรอย
๒) ขนตอนการจดโตะอาหารมดงน
๑. ปผาปโตะบนโตะอาหาร ถามผารองจาน
ใหวางบนผาปโตะตามจำานวนผรบประทาน
อาหาร
๒. วางจานขาวบนผารองจาน ตามจำานวน
ผรบประทานอาหาร
๓. วางชอนไวดานขวา และวางสอมไวดานซาย
ของจานบนผารองจาน
๔. วางแกวนำาทางขวามอเยองไปดานบน
๕. วางผาเชดปากไวบนจานขาวหรอทางขวามอ
๖. วางกบขาวไวกลางโตะอาหาร และกอน
รบประทานอาหาร ใหคลผาเชดปากวางไว
บนตกแลวจงตกขาวเสรฟบนจานขาว
๑
๒
๓
๔
๕ ๖
16 17
ปลอดภยไวกอน
๒.๘การท�าความสะอาดหองน�าและหองสวม
หองนำาและหองสวมเปนหองทใชสำาหรบอาบนำาชำาระลางรางกายและขบถาย
เปนประจำา จงตองทำาความสะอาดอยเสมอ เพราะถาปลอยใหเศษผงฟองสบ หรอ
ตะกอนของนำาเกาะตดสขภณฑและพนผนงหองนานๆ จะทำาใหเกดคราบสกปรก
เปนแหลงสะสมเชอโรค มกลนเหมน ทำาความสะอาดไดยาก และอาจทำาใหเกด
อบตเหตลนลมได
๑) วสดอปกรณทใชในการทำาความสะอาดหองนำาและหองสวม
(๒) แปรงขดใชขดพนและสขภณฑตางๆแปรงขดมหลายชนดดงน
▲ น�ายาและผงท�าความสะอาดหองน�าและหองสวม
▲ แปรงใยสงเคราะหใชขดพน ผนงกระเบองและสขภณฑ
▲ แปรงพลาสตกและแปรงใยมะพราวมดามจบยาวใชขดโถสวม
(๓) อปกรณอนๆ
๏ ถงนำาใชรองนำาสำาหรบลางคราบนำายาและผงทำาความสะอาด
๏ ถงมอยางใชสวมใสเพอปองกนผวหนงสมผสนำายาและผงทำาความ
สะอาด
๏ ขนนำาใชตกนำาสำาหรบลางคราบนำายาและผงทำาความสะอาด
๏ ฟองนำาใชขดอางลางทวางสบและทวางยาสระผม
๏ ผาปดจมกและปากใชปดจมกและปากขณะทำาความสะอาดหองนำา
และหองสวมเพอปองกนการสดดมกลนของนำายาและผงทำาความสะอาดโดยตรง
การทำาความสะอาดหองนำาและหองสวมตองใช
วสดอปกรณดงน
(๑) นำายาและผงทำาความสะอาด ใชกำาจด
คราบสกปรกตางๆในหองนำา
กอนใชนำายาและผงทำาความสะอาดหองนำาและหองสวมควรอานขอแนะนำาวธใช
ในฉลากทตดบนผลตภณฑ เพอความปลอดภยของผใชและสขภณฑไมชำารด
เสยหายทสำาคญควรสวมรองเทายางและใชผาปดจมกทกครง
๏ รองเทายางหรอรองเทาบต ใชสวมใสขณะทำาความสะอาดหองนำา
และหองสวมเพอปองกนการสมผสนำายาและผงทำาความสะอาดโดยตรง
๒) วธทำาความสะอาดสขภณฑในหองนำาและหองสวม
(๑) อางลางมอ ใชฟองนำาชบนำายาทำาความสะอาดขดใหทวทงดานในและ
ดานนอกจากนนลางดวยนำาสะอาดแลวเชดดวยผาแหง
(๒) โถสวมเทนำายาทำาความสะอาดลงไปแลวใชแปรงดามยาวขดดานใน
ใหทว สวนภายนอกใชฟองนำาชบนำายาขดใหทว จากนนใชนำาลางใหสะอาดทง
ภายนอกและภายในแลวทงไวใหแหง
(๓) พนและผนงหองนำาททำาจากกระเบองพนทำาความสะอาดโดยเทนำายา
หรอผงขดลงบนพนทเปยกแลวใชแปรงใยสงเคราะหขดใหสะอาดถาเปนพนซเมนต
ควรใชแปรงลวดขด สวนผนงหองนำาทเปนกระเบองใหใชฟองนำาชบนำายาทำาความ
สะอาดเชดใหทวแลวลางดวยนำาสะอาดจากนนปลอยไวใหแหง
๓) การจดวางของใชในหองนำาและหองสวม
๑. ของใชในหองนำาและหองสวมเชนสบยาสระผมยาสฟนแปรงสฟน
ควรจดวางใหเปนระเบยบเพอความสะดวกในการหยบใชและดสวยงาม
๒. อปกรณในการทำาความสะอาดหองนำาและหองสวมควรลางใหสะอาด
ผงใหแหงกอนนำาไปเกบในบรเวณทอากาศถายเทไดด สวนนำายาทำาความสะอาด
ควรปดฝาใหสนทแลวนำาไปเกบในทเยนไมมแสงแดดสองถง
การจดการงานบานอยางเปนระบบจะชวยประหยดเวลาในการทำางานแรงงานคาใชจายและไดผลงานทมคณภาพ
สรปความร
18 19
๓. จตสำานกในการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา
กจกรรมสรางทกษะชวตและอาชพ
คำาถามพฒนากระบวนการคด
๑. การจดตเยนอยางเปนกระบวนการมแนวทางอยางไร
๒. การจดตอาหารอยางประณตและมความคดสรางสรรคควรทำาอยางไร
๓. เพราะเหตใดขณะทำาความสะอาดหองนำาและหองสวมจงตองสวมถงมอยาง
และรองเทายาง
๔. ถาใชทกษะการจดการกบการจดหองครวจะเกดผลดอยางไร
๑. นกเรยนเลอกงานบานทกำาหนด๑งานแลวอธบายการจดการงานนนอยางเปนระบบ
โดยนำาทกษะการจดการมาใชและเขยนเปนแผนภาพความคด
การจดหองครว การจดตเยน การจดตอาหาร
การจดโตะอาหาร การทำาความสะอาดหองนำาและหองสวม
๒. นกเรยนทำางานบานทกำาหนดในขอ๑โดยมผปกครองประเมนผลงานลงใน
แบบประเมนผลดงตวอยาง
แบบประเมนผลสำาหรบผปกครอง
ลงชอ ผปกครอง
งานบานผลการประเมน
ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง
๑. การจดหองครว
๒. การจดตเยน
๓. การจดตอาหาร
๔. การจดโตะอาหาร
๕. การทำาความสะอาดหองนำาและหองสวม
จตสำานกในการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา เปนความเขาใจถงสาเหตหรอเหตผลของการประหยด การรวมมอกนเพอรกษาควบคมดแลหาวธการใชพลงงานและทรพยากรทมอยใหเหมาะสมและเปนไปตามความจำาเปน รวมถงการมสวนรวมในกจกรรมหรอโครงการทจดขนเพอรณรงคใหเกดการประหยดตลอดจนการกระตนและสนบสนนใหทกคนในครอบครวสงคมและประเทศชาตมสวนรวมในการใชพลงงานและทรพยากรให เกดประโยชนสงสด
สามารถนำามาสรางกระแสไฟฟาได
พลงงานจากนำาตก
สามารถนำามาสรางกระแสไฟฟาได
นำาจากเขอน
สามารถนำามาสรางกระแสไฟฟาได
พลงงานแสงอาทตย
20 21
๓.๑สาเหตทตองใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยด
การทมนษยเราตองใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดมสาเหตดงน
๑. มนษยมจำานวนเพมขน ความตองการใชพลงงานและทรพยากรทม
วนหมดไปไดเชนนำามนปาไมแรจงเพมขนตามไปดวย
๒. มนษยใชพลงงานและทรพยากรอยางสนเปลองทงในการดำาเนนชวต
ประจำาวนและการทำางาน
๓. คาใชจายเกยวกบพลงงานและทรพยากรทมนษยตองใชเปนประจำา
สงขนตามภาวะเศรษฐกจของโลกเชนราคานำามนคานำาประปาคาไฟฟา
๔. การสรางพลงงานและทรพยากรทดแทนยงไมแพรหลายเชนการสรางเขอน
เพอผลตไฟฟาการสรางอปกรณเกบกกพลงงานแสงอาทตยไวใช การสรางพลงงาน
ชวมวลการแปรรปวสดเหลอใชเพอนำากลบมาใชใหม
๓.๒แนวทางการมสวนรวมในการใชพลงงานและทรพยากรทมอย
อยางประหยดและคมคา
การมสวนรวมในการใชพลงงานและทรพยากรทมอยอยางประหยดและคมคา
มแนวทางดงน
๑. ใชนำาไฟฟากระดาษอยางประหยดและใชเมอจำาเปนดงตวอยาง
การใชนำาอยางประหยด การใชไฟฟาอยางประหยด การใชกระดาษอยางประหยด
๏ไมทงเศษอาหารกระดาษ
สารเคมทกชนด
และผาอนามยลงใน
โถชกโครกหรออาง
ชำาระลางเพราะจะทำาให
สญเสยนำาในการกดลาง
สงเหลานและทำาให
ทอชกโครกอดตน
๏ปดสวตชไฟและถอดปลก
เครองใชไฟฟาทกครง
เมอเลกใชงาน
๏เลอกซอเครองใชไฟฟา
ทมฉลากประหยดไฟฟา
เบอร ๕ เพราะคณภาพ
ไดมาตรฐานและประหยด
พลงงาน
๏ ใชกระดาษถายเอกสาร
ทงสองหนา
๏สงเอกสารชนเดยวอานกน
หลายๆคนโดยไมตอง
ทำาสำาเนา
๏นำากระดาษทไมใชแลวมา
ประดษฐเปนของเลน ของใช
เชนทำากลองใสของ
การใชนำาอยางประหยด การใชไฟฟาอยางประหยด การใชกระดาษอยางประหยด
๏ตรวจสอบการร วไหล
ของนำา โดยดจากทอนำา
กอกนำาหรอสายยางถาพบ
ควรรบแจงผปกครอง
หรอครใหซอมแซมทนท
๏ ลางผกผลไมและลางจาน
ในภาชนะท เกบกกนำ า
ไดเพยงพอ โดยไมตอง
เปดนำาไหลทงตลอดเวลา
๏ใชอปกรณประหยดนำา
เชนชกโครกประหยดนำา
ฝกบวประหยดนำา
กอกประหยดนำา
๏ รดนำาตนไมในตอนเชา
ขณะทอากาศเยนจะชวย
ประหยดนำามากกวาการ
รดนำาตอนแดดจด
๏ ซกผาดวยมอและรองนำา
แคพอใชไมเปดนำาไหลทง
ตลอดเวลา
๏ ใชนำาสดทายของการ
ซกผาไปรดนำาตนไม
๏ปดนำาไมใหไหลทงขณะ
อาบนำาสระผม
ฟอกสบแปรงฟน
ลางจาน
๏หมนตรวจสอบสายไฟ
และเครองใชไฟฟา
อยเสมอหากพบวาชำารด
ใหรบบอกผปกครอง
หรอครซอมแซมทนท
๏ ไมเปดเครองใชไฟฟา
พรอมกนหลายชนด
๏ ใชหลอดไฟฟาประหยด
พลงงานเชนหลอดไฟ
แบบตะเกยบ
๏ ถาอากาศไมรอนมาก
ควรเปดพดลมแทนการ
เปดเครองปรบอากาศ
๏ปดตเยนใหสนทไมเปด
ตเยนบอยทำาความสะอาด
ตเยนเปนประจำา
และไมใสของรอนในตเยน
๏ไมควรพรมนำาเสอผา
จนแฉะเพราะทำาให
สนเปลองไฟฟาขณะรดผา
๏ไมเปดใชเครองใชไฟฟา
ขณะมฟารองฟาผาเกดขน
ในบรเวณใกลบาน
๏ สงผานขอมลขาวสารทาง
ไปรษณยอ เลกทรอนกส
แทนการสงเอกสารทาง
ไปรษณย
๏ไมใชจานกระดาษแกวนำา
กระดาษในงานเลยง
สงสรรคตางๆ
๏ กระดาษหนงสอพมพ
กลองกระดาษ
กระดาษนตยสาร
สมดหนงสอเกา
และกระดาษทไมใชแลว
ใหเกบรวบรวมไปขายหรอ
นำามาประดษฐเปนสงของ
เครองใชหรอของตกแตง
ไวใชในครอบครว
๏ใชผาเชดมอแทน
กระดาษชำาระ
๏ จดเกบขอมลลงใน
คอมพวเตอรและอปกรณ
บนทกขอมลตางๆเชน
แผนซดแผนดวด
หนวยความจำาแบบ
แฟลชไดรฟแทนการพมพ
ลงในกระดาษ
22 23
อาชพนาร
เวบไซตแนะนำา
กจกรรมสรางทกษะชวตและอาชพ
คำาถามพฒนากระบวนการคด
๑. เพราะเหตใดจงตองใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา
๒. นกเรยนควรปฏบตตนอยางไรจงจะถอวาเปนผมจตสำานกในการใชพลงงาน
และทรพยากรอยางประหยดและคมคา
๓. นกเรยนจะนำาความรเรองการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา
ไปใชประโยชนอยางไร
๑. นกเรยนเสนอแนวทางการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา
และผลทเกดขนหากปฏบตเปนประจำาและไมปฏบตบนทกเปนแผนภาพความคดดงน
๒. นกเรยนสำารวจการปฏบตตนในการประหยดนำา ประหยดไฟฟา และประหยดกระดาษ
ของตนเอง แลวเขยนบรรยายวามการปฏบตตนใดบางทตองปรบปรงและปรบปรง
อยางไร
๒. มสวนรวมในกจกรรมหรอโครงการทจดขนเพอรณรงคใหเกดการประหยด
พลงงานและทรพยากรเชน
๏ โครงการโรงเรยนสเขยว เปนการรณรงคเพอเสรมสรางทศนคตและ
คานยมในการใชไฟฟาอยางมประสทธภาพแกเยาวชนของชาต ตงแตระดบอนบาล
จนถงระดบมธยมศกษา โดยผานระบบการศกษาของประเทศ เพอปลกฝงอปนสย
การใชไฟฟาอยางมประสทธภาพใหยงยน
๏ โครงการ ๕๕๕ ชวยลดคาไฟฟาของคนไทย รวมใจลดภาวะโลกรอน
ซงมเปาหมายรณรงคสงเสรมใหเกดการใชอปกรณไฟฟาเบอร ๕ ในชวงฤดรอน
เพอใหเกดการประหยดพลงงานของประเทศ
๏ โครงการชวยลดภาวะโลกรอน
๏ โครงการปลกปาถาวร
๓. กระตนและสนบสนนใหทกคนในครอบครวและสงคมทอยอาศย
มสวนรวมในการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา
อาชพนกวทยาศาสตร เปนอาชพททำางานเกยวกบการคดคนและผลตสงของ
เครองใชทมประโยชนและประหยดพลงงานใหมนษยไดใชสอยในชวตประจำาวน
ความรเกยวกบการประหยดพลงงาน
http://www.eppo.go.th
แนวทางการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา
ผลทเกดขน
ผลทเกดขน
ถาปฏบต
ถาไมปฏบต
การมจตสำานกในการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา และปฏบตตนตามแนวทางทเหมาะสมจะชวยใหมพลงงานและทรพยากรใชอยางไมมวนหมด
สรปความร
24 25
