รายงานประจําป 2560nich.anamai.moph.go.th/download/2561/Report2017/Report... · 2017-11-15 · ผลการดำาเนินงานด้านการสนับสนุนวิชาการ

สถาบนพฒนาอนามยเดกแห�งชาต รายงานประจาป�2560

สถาบนพฒนาอนามยเดกแห�งชาต กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (National Institute of Child Health)511 ถนนตวานนท� ตาบลบางกระสอ อาเภอเมอง จงหวดนนทบร 1100002-591-8104, 02-590-4405 www.nich.go.th

ISBN : 978-616-11-3491-4

รายงานประจ�าป

สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

กนยายน 2560

2560

ชอหนงสอ : รายงานประจำาป2560สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตจดทำ�โดย : สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข โทรศพท025904405 โทรสาร025904406พมพครงท1 : กนยายน2560จำ�นวนพมพ : 200เลมพมพท : บรษทสามเจรญพาณชย(กรงเทพ)จำากดISBN : 978-616-11-3491-4

สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตเปนสวนหนงของกรมอนามยททำาหนาทอภบาลระบบสงเสรมสขภาพ

ของประเทศไทยโดยมพนธกจประกอบดวยพฒนาถายทอดองคความรประสานความรวมมอภาคเครอขาย/

เปนศนยการเรยนรและอางองดานสงเสรมพฒนาอนามยเดกแรกเกด–5ป

จากการเปลยนแปลงของสภาพเศรษฐกจ สงคม ของโลกและประเทศไทย ทเนนการแขงขน

คอนขางสง มการนำาเทคโนโลยททนสมยมาใชในการดำาเนนงาน สงผลใหการดำาเนนงานมความรวดเรวและ

มประสทธภาพเพมขนและโครงสรางของประชากรไทยแนวโนมเดกเกดนอยลงครอบครวเปนครอบครวเดยว

มากขน ทำาใหผปกครองสวนใหญไมมเวลาทจะเลยงดบตรหลานดวยตนเอง จงนำาบตรหลานไปฝากเลยง

ทศนยเดกเลก(Nursery/DayCare)มากขนดงนนศนยเดกเลกจงเปนสถานทๆมความสำาคญในการสงเสรม

และกระตนพฒนาการเดกตอจากพอแม/ผปกครอง จากสถานการณทกลาวมาน สถาบนพฒนาอนามย

เดกแหงชาตมการดำาเนนงานศนยเดกเลกตนแบบจำานวน2แหงและกำาหนดโครงการกจกรรมตางๆใหสอดคลอง

กบสถานการณในยคปจจบนเพอมงหวงใหเดกปฐมวยมพฒนาการสมวยในทกดาน

รายงานประจำาป2560สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตฉบบนจดทำาขนเพอรวบรวมผลการดำาเนนงาน

เปนเอกสารหลกฐานสำาหรบการสอสาร เผยแพรการดำาเนนงานดานการสงเสรมพฒนาการเดกของ

สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตใหกบภาคเครอขายและสาธารณชนไดรบทราบและนำาไปใชประโยชน

สดทายนขอขอบพระคณศนยอนามยท1-12สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง(สสม.)สำานกงาน

สาธารณสขจงหวดรวมทงภาคเครอขายทเกยวของทกหนวยงานทใหการสนบสนนขอมลเพอจดทำารายงาน

ประจำาปฉบบน และใหความรวมมอในการดำาเนนงานโครงการตางๆ ของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

ตลอดปงบประมาณ2560และหวงเปนอยางยงวารายงานประจำาปฉบบนจะเปนประโยชนตอการขบเคลอน

การดำาเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยตอไป

(ดร.พญ.ส�ยพณโชตวเชยร)

ผอำ�นวยก�รสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ต

กนย�ยน2560

ค�าน�า

สารบญ

หน�คำ�นำ�สวนท1 ขอมลหนวยง�น 1 ● วสยทศน/พนธกจ/พฤตกรรมทพงประสงคของบคลากร 1 สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ● ผบรหารสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต 2 ● โครงสรางองคกรและความรบผดชอบ 3 ● อตรากำาลงสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตป2560 4 ● งบประมาณรายจายปงบประมาณ2560 5

สวนท2 ผลก�รดำ�เนนง�นสงเสรมพฒน�ก�รเดกภ�ยใตโครงก�รเดกไทยรนใหม 6 พฒน�ก�รสมวยใฝเรยนรปงบประม�ณ2560 ● ความเปนมา 6 ● ผลการดำาเนนงานดานการสนบสนนวชาการ 7 - พฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) 7 - การพฒนาขบเคลอนยทธศาสตรพฒนาการเดกไทยป2560 9 - การขบเคลอนการเฝาระวงคดกรองการสมสำารวจพฒนาการเดกป2560 10 และรวมวางแผนการดำาเนนงานปงบประมาณ2561 ● การสนบสนนการดำาเนนงานกำากบตดตามเชงการบรหารจดการ 11 กลไกการดำาเนนงานและคณภาพการคดกรองพฒนาการเดก4ชวงวย - เยยมเสรมพลงพนทจงหวดชลบร 11 - เยยมเสรมพลงพนทจงหวดเพชรบร 12 - เยยมเสรมพลงพนทจงหวดเชยงใหม 13 - เยยมเสรมพลงพนทจงหวดขอนแกน 14 - เยยมเสรมพลงพนทจงหวดอบลราชธาน 15 - เยยมเสรมพลงพนทจงหวดนครศรธรรมราช 16 - เยยมเสรมพลงโดยสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต 17 ● บทเรยนจากการดำาเนนงานและสงทไดเรยนรจากการเยยมเสรมพลง 25 ● ผลการดำาเนนงานคดกรองพฒนาการเดก4ชวงวย 27

สารบญ (ตอ)

หน�สวนท3 ผลก�รดำ�เนนง�นก�รสมสำ�รวจคดกรองพฒน�ก�รเดกปฐมวยไทย 29 ดวยคมอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวยDevelopmental SurveillanceandPromotionManual(DSPM)ป2560 ● ความเปนมาและแนวทางการดำาเนนงาน 29 ● สรปบทเรยนการดำาเนนงานสมสำารวจฯ 48 ● ขอเสนอแนะสการพฒนานวตกรรมความร 49

สวนท4 ผลก�รดำ�เนนง�นสำ�รวจก�รใชคมอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวย 50 DevelopmentalSurveillanceandPromotionManual(DSPM) แบบออนไลนป2560 ● การอภปรายผล 55 ● ขอเสนอแนะสการพฒนานวตกรรมความร 56

สวนท5 ผลก�รดำ�เนนง�นม�ตรฐ�นศนยเดกเลกแหงช�ตปพ.ศ.2554 57 และเข�รวมจดทำ�(ร�ง)ม�ตรฐ�นสถ�นพฒน�เดกปฐมวยแหงช�ตพ.ศ.2560 NationalStandardforEarlyChildhoodCareDevelopmentand EducationalInstitutionsThailand2017 ● ผลการดำาเนนงานในปพ.ศ.2560 57 ● สรปผลการดำาเนนงาน 59

สวนท6 ก�รพฒน�ระบบฐ�นขอมลศนยเดกเลกคณภ�พสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ต 67 กรมอน�มยในรปแบบWebBasedApplicationประจำ�ปพ.ศ.2560

สวนท7 ProductInnovation 72 7.1 หลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา3ปสถาบนพฒนา 72 อนามยเดกแหงชาต 7.2การพฒนางานประจำาสงานวจย(R2R) 80

สวนท8 ผลง�นทดำ�เนนก�รรวมกบภ�คเครอข�ย 83 8.1 จดเรมของเดกไทยคณภาพเพอไปสSMARTKIDSThailand4.0 83 8.2 การพฒนาศกยภาพครพเลยง(ครก.)สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต 88

สารบญตาราง

หน�

ต�ร�งท1 ความเชอมโยงพฤตกรรมพงประสงคของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต 1

ต�ร�งท2 สถานการณพฒนาการเดกปฐมวยไทย4ชวงวยจากการสมสำารวจฯภาพรวมประเทศ 30

ต�ร�งท3 จำานวนผตอบแบบสอบถามออนไลนการใชคมอเฝาระวงและสงเสรม 51

พฒนาการเดกปฐมวยDevelopmentalSurveillanceandPromotion

Manual(DSPM)แยกกลมเปาหมายหลก3กลมจำานวน1,702คน

ต�ร�งท4 ภารกจ/งานตามเปาหมายตวชวดขาวคาดแดง 59

ต�ร�งท5 (ราง)มาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตพ.ศ.... 61

สำาหรบเดกแรกเกด-กอนเขาประถมศกษาปท1

ต�ร�งท6 จดการระบบฐานขอมลเวบไซต 68

สารบญแผนภม

หน�

แผนภมท1 งบประมาณไดรบปงบประมาณพ.ศ.2560งบดำาเนนงานแยกรายกลม 5

แผนภมท2 รอยละความครอบคลมการคดกรองพฒนาการเดก4ชวงวย 27

เขตสขภาพท1–12

แผนภมท3 รอยละพฒนาการสมวยและสงสยลาชา4ชวงวยเขตสขภาพท1–12 28

แผนภมท4 รอยละพฒนาการสมวยเปรยบเทยบกบกระตนตดตาม4ชวงวย 28 เขตสขภาพท1–12

แผนภมท5 ผลสำารวจพอแมผปกครองทเคยไดรบ“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการ 52

เดกปฐมวย(DevelopmentalSurveillance&PromotionManual:

DSPM)”N=688

แผนภมท6 ผลสำารวจแหลงทเคยไดรบ“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย 52

(DevelopmentalSurveillance&PromotionManual:DSPM)”N=305

แผนภมท7 ผลสำารวจบตรหลานเคยไดรบการคดกรองพฒนาการโดยเจาหนาทสาธารณสข 53

หรอครผดแลเดกN=691

แผนภมท8 ผลสำารวจพอแมผปกครองทรจก“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการ 53

เดกปฐมวย(DevelopmentalSurveillance&PromotionManual:

DSPM)”N=691

แผนภมท9 ความคดเหนตอการพฒนาขนาดเลมคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนา 54

การเดกN=976

แผนภมท10 ความคดเหนตอขนาดตวอกษรคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการ 55

เดกปฐมวย(DSPM)N=976

แผนภมท11 เปรยบเทยบพฒนาการสมวยของเดกกอนและหลงใชหลกสตรสงเสรม 75

และพฒนาเดกอายตำากวา3ปในศนยเดกเลกสงกดสถาบนพฒนาอนามย

เดกแหงชาต

แผนภมท12 เปรยบเทยบพฒนาการสมวยของเดกกอนและหลงใชหลกสตรสงเสรมและพฒนา 75

เดกอายตำากวา3ปในศนยเดกเลกสงกดศนยอนามย

แผนภมท13 ผลการศกษาParentingtrainingneeds 84

สารบญแผนภาพ

หน�

แผนภ�พท1 การคนพบเดกปฐมวยไทยมพฒนาการสงสยลาชา 32

จากการสำารวจคดกรองพฒนาการเดกดวยคมอเฝาระวง

และสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)อาย9เดอนป2560










แผนภ�พท5 สถานการณพฒนาการเดกไทยจากการสมสำารวจป2560เขตสขภาพท1 36





แผนภ�พท10สถานการณพฒนาการเดกไทยจากการสมสำารวจป2560เขตสขภาพท6 41







แผนภ�พท17(ราง)แนวทางการสงเสรมและสนบสนนการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต 66

แผนภ�พท18รปแบบการเชอมโยงขอมลศนยเดกเลกคณภาพ 69

แผนภ�พท19กรอบแนวทางการพฒนาหลกสตรโดยประยกตจากแนวคดของไทเลอร 73

1สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย

■วสยทศนสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ต

เปนสถาบนตนแบบดานการพฒนาอนามยเดกแรกเกด – 5 ป แบบองครวม (Holistic Health)

ระดบประเทศภายในป2563

■ พนธกจสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ต

พฒนาองคความร / ถายทอดองคความร /ประสานความรวมมอกบภาคเครอขาย / เปนศนยการเรยนร

และอางองดานสงเสรมพฒนาอนามยเดกแรกเกด–5ป

■ พฤตกรรมทพงประสงคของบคล�กรสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ต

กรมอนามยกำาหนดนโยบายการขบเคลอนคานยมกระทรวงสาธารณสขสวฒนธรรมกรมอนามย (MOPH

TOHEALTH) เมอวนท 13มนาคม2560และใหทกหนวยงานในสงกดกรมอนามยขบเคลอนการดำาเนนงาน

สการปฏบตเพอมงสพฤตกรรมทพงประสงค โดย สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตมการประกาศเจตนารมณ

การปฏบตตามคานยมกระทรวงสาธารณสข สวฒนธรรมกรมอนามย (MOPH TO HEALTH) เมอวนท

16กรกฎาคม2560ประกอบดวย5พฤตกรรมทพงประสงคและเรมขบเคลอนตงแตปพ.ศ.2560เปนตนไป

ต�ร�งท1ความเชอมโยงพฤตกรรมพงประสงคของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

CoreValue“MOPH” Culture“HEALTH” พฤตกรรมพงประสงค

M:Mastery(เปนนายตนเอง) H:HealthModel E:Ethics(มจรยธรรม)

“มวนยใฝเรยนรรอบรดานสขภาพ” (เปนตนแบบสขภาพ) - รวมกจกรรมสขภาพสมำาเสมอ

O:Originality(เรงสรางสงใหม) A:Achievement - แลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

“กลาคดกลาทำาพฒนานวตกรรม (มงผลสมฤทธ)

ทสรางสรรค” L:Learning(เรยนรรวมกน)

P:Peoplecentered(ใสใจประชาชน) T:Trust(เคารพและเชอมน) - รบฟงความคดเหนของประชาชน/

“เขาใจเขาถงพงตนเองไดอยางยงยน” H:Harmony ลกคา/ภาคเครอขายฯอยางตงใจ

(เปนอนหนงอนเดยวกน) - สอสารเพอสรางแรงจงใจใหเพอนรวมงาน

และคนรอบขางดแลแกปญหาตนเองได

H:Humility(ถอมตนออนนอม) T:Trust(เคารพและเชอมน) - มความรกความผกพนในทม

“มสมมาคารวะเปยมนำาใจใหอภย H:Harmony และองคกร

รบฟงความคดเหนมงเนนสวนรวม” (เปนอนหนงอนเดยวกน)

สวนท 1 ขอมลหนวยงาน

รายงานประจ�าป 25602

ดร.พญ.ส�ยพณโชตวเชยรผอำานวยการสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

นพ.ธรชยบญยะลพรรณรองผอำานวยการสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

น�งจนทรเพญปนทะรสหวหนากลมพฒนาศนยเดกปฐมวย

น�งกตม�พวพฒนกลหวหนากลมพฒนาอนามยเดกปฐมวย

น�ยสทนปณฑรกภกดหวหนากลมบรหารยทธศาสตร

น�งนภ�แยมพนธหวหนากลมอำานวยการ

2

ดร.พญ.สายพณ โชตวเชยร ผอ านวยการสถาบนพฒนาการเดกแหงชาต

นพ.ธรชย บญยะลพรรณ รองผอ านวยการสถาบนพฒนาการเดกแหงชาต

นางจนทรเพญ ปนทะรส หวหนากลมพฒนาศนยเดกปฐมวย

นางกตมา พวพฒนกล หวหนากลมพฒนาอนามยเดกปฐมวย

นายสทน ปณฑรกภกด หวหนากลมบรหารยทธศาสตร

นางนภา แยมพนธ หวหนากลมอ านวยการ

ผบรหารสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต 2




























ผบรหารสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

ผบรหารสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต


ผอำ�นวยก�รสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ต

กลมพฒน�ศนยเดกปฐมวย1. จดทำาขอเสนอแนะเชงนโยบาย

ยทธศาสตรและแผนงาน ระดบประเทศดานศนยเดกปฐมวย

2.เปนตนแบบศนยเดกปฐมวยระดบประเทศ

3.ศกษาวจย พฒนาองคความรและสรางนวตกรรมดานศนยเดกปฐมวย

4.ประยกตและถายทอดเทคโนโลยดานศนยเดกปฐมวย

5.ประสานความรวมมอระหวางเครอขายศนยเดกปฐมวย และตดตามประเมนผล

6.บรณาการดานการพฒนาศนยเดกปฐมวยกบหนวยงานภาครฐและเอกชนทงภายในและตางประเทศ

กลมพฒน�อน�มยเดกปฐมวย1. จดทำาขอเสนอแนะเชงนโยบายยทธศาสตร

และแผนงาน ระดบประเทศดานอนามยเดกปฐมวย

2. พฒนานโยบายยทธศาสตรและแผนงานระดบประเทศดานเดกปฐมวย

3. ศกษาวจย พฒนาองคความร และสรางนวตกรรม งานพฒนาการและอนามยเดกปฐมวย

4. ประยกต และถ ายทอดเทคโนโลยดานอนามยเดกปฐมวย

5. ประสานความรวมมอระหวางเครอขายเดกปฐมวยภายในประเทศพรอมตดตามประเมนผล

6. บรณาการงานพฒนาอนามยเดกปฐมวยกบหนวยงานภาครฐและเอกชนทงภายในประเทศและตางประเทศ

กลมบรห�รยทธศ�สตร1. วจย พฒนา จดทำายทธศาสตร

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย2. บรหารจดการงานแผนงานและ

งบประมาณ3. พฒนาคณภาพการบร หาร

จดการภาครฐ4. บรหารจดการระบบข อมล

สารสนเทศและตดตามประเมนผล

กลมอำ�นวยก�ร1. บรหารจดการงานสารบรรณและการ

เจาหนาท2. บรหารจดการงานการเงนและบญช3. บรหารจดการงานพสดครภณฑงานยาน

พาหนะและอาคารสถานท

โครงสรางองคกรและความรบผดชอบ


ข�ร�ชก�ร พนกง�นร�ชก�ร พนกง�นกระทรวง ลกจ�งประจำ� จ�งเหม� รวม

17อตรา 10อตรา 16อตรา 29อตรา 24อตรา 96อตรา

ผอำ�นวยก�รสถ�บนฯ1อตร�

รองผอำ�นวยก�รสถ�บนฯ1อตร�

กลมอำ�นวยก�ร12อตร�

ข�ร�ชก�ร(3)

-นกจดการงานทวไป

ปฏบตการ:1

- เจ าพนกงานธรการ

ชำานาญงาน:1

- เจาพนกงานการเงนและ

บญชชำานาญงาน:1

ลกจ�งประจำ�(8)

-พนกงานธรการ:3

-ผชวยเจาหนาทอนามย:1

-ชางไม:2

-พนกงานรกษาความ

ปลอดภย:1

-พนกงานขบรถยนต:1

จ�งเหม�บรก�ร(1)

-พนกงานขบรถยนต:1

ข�ร�ชก�ร(2)- นกวเคราะห นโยบาย

และแผนชำานาญการ:1-นกวชาการสาธารณสข



- พยาบาลวชาชพชพ.:1

- พยาบาลวชาชพชก.:3

- นกวชาการสาธารณสข


พนกง�นร�ชก�ร(7)

-นกวชาการศกษา:6

-นกโภชนาการ:1

พนกง�นกระทรวง(16)

-พเลยงเดก:11

- พนง.ประกอบอาหาร:2

- พนง.เกษตร/บรการ:3


- ผช.เจาหนาทอนามย:11

- พเลยงเดก/พนง.ประกอบ

อาหาร:3


- ผดแลและพเลยงเดก:8

-พนง.ประกอบอาหาร:1

- ผชวยประกอบอาหาร:1


- พยาบาลวชาชพชก.:2

- นกวชาการสาธารณสข

ชำานาญการ:2

- นกจตวทยาปฏบตการ:1

พนกง�นร�ชก�ร(3)

-นกวชาการศกษา:3


-ผชวยเจาหนาท

อนามย:7


-พเลยงเดก:8

-ผจดกจกรรมเดก:2

- ผชวยจดกจกรรมเดก:3

กลมพฒน�ศนยเดกปฐมวย

52อตร�

อตราก�าลงสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ปงบประมาณ 2560

กลมบรห�รยทธศ�สตร2อตร�

กลมพฒน�อน�มยเดกปฐมวย28อตร�


สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตไดรบการจดสรรงบประมาณรายจายประจำาปงบประมาณพ.ศ.2560จำานวน 35,149,300 บาท จำาแนกเปน งบลงทน(รายการกอสรางอาคารศนยเดกเลกคณภาพฯ)จำานวน 29,060,600 บาท งบดำาเนนงาน จำานวน 6,088,700 บาท ประกอบดวย แผนงานบรณาการพฒนาศกยภาพคนตามชวงวยจำานวน5,705,700บาทและแผนงานบคลากรภาครฐจำานวน383,000บาท

แผนภมท1งบประมาณไดรบปงบประมาณพ.ศ.2560งบดำาเนนงานแยกรายกลม

งบประมาณรายจาย ปงบประมาณ พ.ศ. 2560

สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ไดรบการจดสรรงบประมาณรายจาย ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 จ านวน 35,149,300 บาท จ าแนกเปน งบลงทน(รายการกอสรางอาคารศนยเดกเลกคณภาพฯ) จ านวน 29,060,600 บาท งบด าเนนงาน จ านวน 6,088,700 บาท ประกอบดวย แผนงานบรณาการพฒนาศกยภาพคนตามชวงวย จ านวน 5,705,700 บาท และ แผนงานบคลากรภาครฐ จ านวน 383,000 บาท

แผนภมท 1 งบประมาณไดรบปงบประมาณ พ.ศ. 2560 งบด าเนนงาน แยกรายกลม

กลมพฒนาศนยเดกปฐมวย1,075,200

กลมพฒนาอนามยเดกปฐมวย2,020,400

กลมบรหารยทธศาสตร580,500

กลมอ านวยการ1,886,000

งบกลางสถาบนฯ143,600

คาพตส./แพทยไมท าเวชฯ/คาเชาบาน383,000

งบด าเนนงาน ไดรบทงสน จ านวน 6,088,700 บาท

17.66 %2.36 %

9.53 %33.18 %

6.29 %

30.98 %

งบประมาณ ปงบประมาณ พ.ศ. 2560

งบดำ�เนนง�นไดรบทงสนจำ�นวน6,088,700บ�ท

งบกล�งสถ�บนฯ143,600บ�ท

กลมอำ�นวยก�ร1,886,000บ�ท

กลมบรห�รยทธศ�สตร580,000บ�ท

กลมพฒน�ศนยเดกปฐมวย1,075,200บ�ท

กลมพฒน�อน�มยเดกปฐมวย2,020,400บ�ท

ค�พตส./แพทยไมทำ�เวชฯ/ค�เช�บ�น383,000บ�ท


กลมพฒน�อน�มยเดกปฐมวย สถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ตกรมอน�มย

■ คว�มเปนม� กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข โดยสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตรบผดชอบดำาเนนงานภายใตโครงการสงเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารเนองในโอกาสฉลองพระชนมาย5รอบ2เมษายน2558ซงเปนหนวยงานทมบทบาทในการสนบสนนถายทอดองคความรพฒนาศกยภาพ รวมถงขดความสามารถใหกบหนวยงานในพนท เครอขายทงสวนกลางและสวนภมภาคในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยดวยคมอDSPMเพอใชเปนเครองมอในการสงเสรมสนบสนนการคดกรองพฒนาการเดกอาย 0 - 5 ป และสงเสรมใหพอแม ผปกครองใชในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกพรอมทงเยยมเสรมพลงในพนทเครอขายทกระดบทกเขตสขภาพศนยอนามยท 1 - 12และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง(สสม.)เพอประเมนพฒนาการเดกอาย0-5ปตามเกณฑอาย9,18,30และ42เดอนรวมถงพฒนาระบบการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกใหสามารถคนหาเดกทสงสยหรอมพฒนาการลาชาและดำาเนนการแกไขปญหาไดอยางเปนระบบและมประสทธภาพ สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตกรมอนามยไดจดทำาโครงการเดกไทยรนใหมพฒนาการสมวยพรอมเรยนรโดยมหนาทหลกดงน

1. การสนบสนนดานวชาการไดแก 1.1การพฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) - การทบทวนการพฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) - จดพมพคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)ฉบบปรบปรง - ขบเคลอนยทธศาสตรพฒนาการเดกไทย ป 2560 “พฒนาทกษะผประเมนพฒนาการเดก

ดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)” 1.2การขบเคลอนการเฝาระวงคดกรองการสมสำารวจพฒนาการเดกป2560และรวมวางแผนการ

ดำาเนนงานป2561 2. การสนบสนนการดำาเนนงาน กำากบ ตดตามเชงบรหารจดการ กลไกการดำาเนนงานและคณภาพการคดกรองพฒนาการเดก4ชวงวย 2.1เยยมเสรมพลงผปฏบตงานประเมนคดกรอง เฝาระวงพฒนาการเดก ในระดบเขตสขภาพ

ไดแกดานขอมลกลไกการดำาเนนงานในพนท - เยยมเสรมพลงรวมกบสำานกตรวจและประเมนผล สำานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

ในพนท6จงหวด/4ภาค -เยยมเสรมพลงโดยสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตในพนท4จงหวด

สวนท 2 ผลการด�าเนนงานสงเสรมพฒนาการเดก ภายใตโครงการเดกไทยรนใหม พฒนาการสมวย ใฝเรยนร ปงบประมาณ 2560


1.ผลก�รดำ�เนนง�นด�นก�รสนบสนนวช�ก�ร 1.1พฒน�คมอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวย(DSPM) 1.1.1ทบทวนการพฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) โดยประธานทปรกษาโครงการสงเสรมพฒนาการเดกฯ ผทรงคณวฒดานพฒนาการเดก และบคลากรจากสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชนกรมการแพทยสถาบนราชานกลสถาบนพฒนาการเดกราชนครนทรเชยงใหมกรมสขภาพจตและสำานกตรวจและประเมนผลสำานกงานปลดกระทรวงสาธารณสขจำานวน24คนในวนท8ธนวาคม2559ณสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชนกรมการแพทย

ผลลพธประเดนสำาคญจากการประชม 1. ปรบปรงคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) โดยผทรงคณวฒ ผเชยวชาญและผปฏบตงานในประเดนทกษะการประเมน วธประเมนเฝาระวงโดยพอแม ผปกครองและเจาหนาท วธประเมนทกษะโดยพอแมผปกครองและอสม.โดยขอแกไขวธการประเมนจำานวน38ขอขอสงเสรมExcecutivefunctionจำานวน30ขอขอสงเสรมExcecutivefunctionและแกไขวธการประเมนจำานวน23ขอรวมจำานวน45ขอ 2. จากการประชมการบรณาการโครงการของเหลากาชาดกบกรมการแพทยทผานมา ไดเสนอใหกรมการแพทยรวมเปนทมวทยากรในการจดอบรมพฒนาทกษะผดแลดานพฒนาการเดก เพอพฒนาศกยภาพและทกษะการตรวจคดกรองและการกระตนพฒนาการเดกปฐมวยแกกลมอาสาสมครสภากาชาดไทยและผดแลเดกในพนทและชมชนพรอมทงชวยคดโครงการตนแบบใหเหลากาชาดเพอใชเปนแนวทางในการดำาเนนโครงการเหลากาชาดประจำาจงหวดตางๆ มตทประชมมอบหมายใหสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชนคดโครงการตนแบบใหเหลากาชาดและกรมอนามยรวมเปนผชวย สวนการเปนวทยากรรวมในการพฒนาทกษะผดแลดานพฒนาการเดกแกกลมอาสาสมครสภากาชาดไทยและผดแลเดกในพนทและชมชน มอบหมายใหเปนการบรณาการรวมกนระหวาง 3 กรมวชาการ ไดแกกรมอนามย โดยสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตกรมการแพทย โดยสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน และกรมสขภาพจตโดยสถาบนราชานกลและสถาบนพฒนาการเดกราชนครนทรพรอมทงดำาเนนงานรวมกบศนยอนามยในพนท

7 1.การสนบสนนดานวชาการ

1.1พฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) 1.1.1การทบทวนการพฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) โดยประธานทปรกษา

โครงการสงเสรมพฒนาการเดกฯ ผทรงคณวฒดานพฒนาการเดก และบคลากรจากสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน กรมการแพทย สถาบนราชานกล สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร เชยงใหม กรมสขภาพจต และส านกตรวจและประเมนผล ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข จ านวน 24 คน ในวนท 8 ธนวาคม 2559 ณ สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน กรมการแพทย

ผลลพธ สรปประเดนส าคญจากมตทประชม คอ

1.ปรบปรงคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) โดยผทรงคณวฒ ผเชยวชาญและ ผปฏบตงานในประเดนทกษะการประเมน วธประเมนเฝาระวงโดยพอแม ผปกครองและเจาหนาท วธประเมนทกษะโดยพอแม ผปกครองและ อสม. โดยขอแกไขวธการประเมน จ านวน 38 ขอ ขอสงเสรม Excecutive function จ านวน 30 ขอ ขอสงเสรม Excecutive functionและ แกไขวธการประเมน จ านวน 23 ขอ รวมจ านวน 45 ขอ 2.จากการประชมการบรณาการโครงการของเหลากาชาดกบกรมการแพทยทผานมา ไดเสนอให กรมการแพทยรวมเปนทมวทยากรในการจดอบรมพฒนาทกษะผดแลดานพฒนาการเดก เพอพฒนาศกยภาพและทกษะการตรวจคดกรองและการกระตนพฒนาการเดกปฐมวยแกกลมอาสาสมครสภากาชาดไทยและผดแลเดกในพนทและชมชน พรอมทงชวยคดโครงการตนแบบใหเหลากาชาดเพอใชเปนแนวทางในการด าเนนโครงการเหลากาชาดประจ าจงหวดตางๆ มตทประชมจงมอบหมายใหสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชนคดโครงการตนแบบใหเหลากาชาและกรมอนามยรวมเปนผชวย สวนการเปนวทยากรรวมในการพฒนาทกษะผดแลดานพฒนาการเดกแกกลมอาสาสมครสภากาชาดไทยและผดแลเดกในพนทและชมชน มอบหมายใหเปนการบรณาการรวมกนระหวาง 3 กรมวชาการ ไดแกกรมอนามย โดยสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมการแพทยโดยสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน และกรมสขภาพจตโดยสถาบนราชานกลและสถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร พรอมทงด าเนนงานรวมกบศนยอนามย ในพนท


1.1.2จดพมพคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)ฉบบปรบปรง ●จดพมพคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)ฉบบปรบปรงครงท1จำานวน40,000เลมโดยใชงบประมาณสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตและจดสรรคมอไปยงศนยอนามยท1-12สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง(สสม.)และสถาบนพฒนาการเดกราชนครนทรเชยงใหม

● จดพมพคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (ปรบปรงลาสดเดอนมถนายน2560):DSPMจำานวน576,000เลมและคมอการประเมนและสงเสรมพฒนาการเดกกลมเสยง:DAIMจำานวน64,000 เลม โดยใส QR CODE LINK TO Clip VDO ตามชวงวยเพอใหผปกครองเขาถงไว เขาใจเรวและจดสรรคมอไปยงสำานกงานสาธารณสขจงหวดทกจงหวดสำานกอนามยสำานกการแพทยกรงเทพมหานครโรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลรฐ ทวประเทศ เพอจายใหเดกไทยแรกเกดและเดกปฐมวยทกคน โดยใชงบประมาณสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.)

8

1.1.2 จดพมพคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) ฉบบปรบปรง ผลลพธ 1.จดพมพคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) ฉบบปรบปรง ครงท 1

โดยจดสรรคมอไปยงศนยอนามยท 1 - 12 และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง(สสม.) สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร เชยงใหม และสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตจ านวน 40,000 เลม ใชงบประมาณสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

2.จดพมพคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (ปรบปรงลาสดเดอนมถนายน 2560):

DSPM จ านวน 576,000 เลม และคมอการประเมนและสงเสรมพฒนาการเดกกลมเสยง : DAIM จ านวน 64,000 เลม โดยใส QR CODE LINK TO Clip VDO ตามชวงวยเพอใหผปกครองเขาถงไว เขาใจเรว และจดสรรคมอไปยงส านกงานสาธารณสขจงหวดทกจงหวด ส านกอนามย ส านกการแพทย กรงเทพมหานคร โรงพยาบาลรฐและเอกชน ทวประเทศ เพอจายใหเดกไทยแรกเกดและเดกปฐมวยทกคน ใชงบประมาณส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

8





8





8






1.2ก�รพฒน�ขบเคลอนยทธศ�สตรพฒน�ก�รเดกไทยป2560 พฒนาทกษะผ ประเมนพฒนาการเดกดวยเครองมอ DSPM เมอวนท 14 ธนวาคม 2559ณ โรงแรมมราเคลแกรนด คอนเวนชน กรงเทพมหานคร ผเขาประชมประกอบดวย สำานกงานสาธารณสขจงหวด สำานกการแพทยกรงเทพมหานคร กรมแพทยทหารบก สำานกพฒนาสงคม ศนยอนามยท 1 - 12สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง(สสม.)เขตสขภาพท1-13และสำานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต1-13รวมทงสน220คน

ผลลพธของก�รประชม ประเดนสำาคญจากการประชมเกดการพฒนาแนวทางการขบเคลอนงานพฒนาการเดกไทยป2560และพฒนาทกษะผประเมนพฒนาการเดกดวยเครองมอDSPMรปแบบการประชมมการแบงกลมผเขาประชมเปน4กลมยอยตามอายการคดกรองเดกปฐมวย(9,18,30,42เดอน)และกำาหนดใหมการแลกเปลยนเรยนรและพฒนาทกษะโดยมขอสงเกตและขอเสนอแนะจากการประชม1)การทำาความเขาใจในขอประเมนคมอDSPMใหตรงกน2)มาตรฐานของวสดอปกรณทใชในการประเมนพฒนาการและ3)วธการประเมนในแนวทางเดยวกนและสงสำาคญทสดในการดำาเนนงานคดกรองพฒนาการเดก คอ การคนพบเดกทมพฒนาการสงสยลาชาไดจำานวนมาก เรว รายงานขอมลตามความเปนจรง พฒนาทกษะผประเมนใหมความเชยวชาญในทกษะการคดกรองพฒนาการเดกและเขาใจการดำาเนนงานพฒนาการเดกทเปนแนวทางเดยวกน

9 1.2 การพฒนาขบเคลอนยทธศาสตรพฒนาการเดกไทย ป 2560 พฒนาทกษะผประเมนพฒนาการเดกดวยเครองมอ DSPM เมอวนท 14 ธนวาคม 2559 ณ โรงแรมมรา

เคลแกรนด คอนเวนชน กรงเทพมหานคร ผเขาประชมประกอบดวย ส านกงานสาธารณสขจงหวด ส านกการแพทย กรงเทพมหานคร กรมแพทยทหารบก ส านกพฒนาสงคม ศนยอนามยท 1 - 12 และ สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง(สสม.) เขตสขภาพท 1-13 และส านกงานสนบสนนบรการสขภาพ เขต 1-13 จ านวน 220 คน

ผลลพธของการประชม สรปประเดนส าคญจากมตทประชม เกดการพฒนาแนวทางการขบเคลอนงานพฒนาการเดกไทย

ป 2560 และพฒนาทกษะผประเมนพฒนาการเดกดวยเครองมอ DSPM โดยแบงกลมตามอายการคดกรอง 9, 18, 30, 42 เดอน รปแบบการแบงกลมโดยการแลกเปลยนเรยนรและพฒนาทกษะ ซ งไดขอสงเกตและขอเสนอแนะ ในประเดนการท าความเขาใจในขอประเมนใหตรงกน มาตรฐานของวสดอปกรณทใชในการประเมนพฒนาการ และวธการประเมนในแนวทางเดยวกน ซงสงส าคญทสดในการด าเนนงานคดกรองพฒนาการเดก คอ การคนพบเดกทมพฒนาการสงสยลาชาไดจ านวนมาก เรว และรายงานขอมลตามความเปนจรง และพฒนาทกษะผประเมนใหมความเชยวชาญในทกษะการคดกรองพฒนาการเดกและเขาใจการด าเนนงานพฒนาการเดกทเปนแนวทางเดยวกน

การประชมเชงปฏบตการขบเคลอนยทธศาสตร วนท 14 ธนวาคม 2560 ณ โรงแรมมราเคล แกรนด คอนเวนชน การประชมเชงปฏบตการขบเคลอนยทธศาตร วนท 14 ธนวาคม 2559 ณ โรงแรมมราเคล แกรนด คอนเวนชน


1.3 ก�รขบเคลอนก�รเฝ�ระวง คดกรองก�รสมสำ�รวจพฒน�ก�รเดก ป 2560 และรวมว�ง แผนก�รดำ�เนนง�น ปงบประม�ณ 2561 สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตดำาเนนการจดการประชมเชงปฏบตการระหวางวนท29-30มถนายน2560ณโรงแรมบดดโอเรยนทอลรเวอรไซดผเขารวมประชมประกอบดวย เจาหนาทจากศนยอนามยท 1 - 12 สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง(สสม.) และผรบผดชอบChildProjectManager/งานพฒนาการเดกของจงหวดจำานวน75คน

ภาพกจกรรม การประชม ณ โรงแรมบดด โอเรยนทอล รเวอไซด

ประเดนสำาคญจากมตทประชม คอ มมมองการดำาเนนงานสงเสรมพฒนาการเดก รากฐานทสำาคญ คอการพฒนาเดกสงสำาคญคอการบรหารจดการตองอาศยความชวยเหลอกนคมอDSPMเปนสงทจำาเปนทจะตองเปลยนเรองเดมๆทเคยทำาการสอสารใหผปกครองมเวลากบลกโดยครอบครวรจก เขาใจเขาถงDSPMและนำาไปใชในการเลยงดลกการถอดบทเรยนและแลกเปลยนเรยนรการดำาเนนงานคดกรองสมสำารวจและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ซงกาวตอไปของแนวทางการจดทำาแผนเดกปฐมวยในพนทและการพฒนาศกยภาพบคลากรผดแลเดกคอการเยยมเสรมพลงผปฏบตงานประเมนคดกรอง เฝาระวงพฒนาการเดกอยางตอเนองเพอนำาประเดนปญหาอปสรรคและความสำาเรจในพนทมาเปนประเดนในการขบเคลอนและพฒนานำาสขอเสนอแนะเชงนโยบาย โดยการบรณาการความรวมมอของ 4 กระทรวง ขบเคลอนผานคณะอนกรรมการเดกปฐมวยพรอมทงการประชาสมพนธการใชคมอ DSPM ทกชองทางแกพอแม ผปกครองใหเขาถงงาย เขาใจเรว และเพมเตมการใหความรการประเมนคดกรองและเฝาระวงพฒนาการเดกปฐมวยดวยคมอDSPMแกสถานบรการในคลนกเอกชนและโรงพยาบาลเอกชนใหสามารถเขาถงคมอและประเมนคดกรองโดยใชคมอDSPMไดทวถง

10 1.3 การขบเคลอนการเฝาระวง คดกรองการสมส ารวจพฒนาการเดก ป 2560 และรวมวาง แผนการด าเนนงาน ปงบประมาณ 2561 วนท 29 – 30 มถนายน 2560 ณ บดด โอเรยนทอล รเวอรไซด ผเขารวมประชมประกอบดวย เจาหนาทจากศนยอนามยท 1 - 12 และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง(สสม.) และผรบผดชอบ Child Project Manager/งานพฒนาการเดกของจงหวด จ านวน 75 คน

ผลลพธ สรปประเดนส าคญจากมตทประชม คอ มมมองการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการเดก รากฐาน

ทส าคญ คอ การพฒนาเดก สงส าคญคอการบรหารจดการตองอาศยความชวยเหลอกน DSPMจงเปนสงทจ าเปน ทเราตองเปลยนเรองเดมๆทเคยท า การสอสารใหผปกครองมเวลากบลก โดยครอบครวรจก เขาใจ เขาถงDSPM และน าไปใชในการเลยงดลก การถอดบทเรยนและแลกเปลยนเรยนรการด าเนนงานคดกรอง สมส ารวจ และสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ซงกาวตอไปของแนวทางการจดท าแผนเดกปฐมวยในพนทและการพฒนาศกยภาพบคลากร ผดแลเดก คอ การเยยมเสรมพลงผปฏบตงานประเมนคดกรอง เฝาระวงพฒนาการเดกอยางตอเนองเพอน าประเดนปญหาอปสรรคและความส าเรจในพนทมาเปนประเดนในการขบเคลอนและพฒนาน าสขอเสนอแนะเชงนโยบาย โดยการ บรณาการความรวมมอของ 4 กระทรวงขบเคลอนผานคณะอนกรรมการปฐมวย พรอมทงการประชาสมพนธการใชคมอDSPMทกชองทางแกพอแม ผปกครองใหเขาถงงาย เขาใจเรว และเพมเตมการใหความรการประเมนคดกรองและเฝาระวงพฒนาการเดกปฐมวยดวยคมอDSPMแกสถานบรการในคลนกเอกชนและโรงพยาบาลเอกชนใหสามารถเขาถงคมอและประเมนคดกรองโดยใชคมอDSPMไดทวถง

ภาพกจกรรม การประชมโรงแรมบดด โอเรยนทอล รเวอรไซด














2.ก�รสนบสนนก�รดำ�เนนง�นกำ�กบตดต�มเชงก�รบรห�รจดก�รกลไกก�รดำ�เนนง�นและคณภ�พก�รคดกรองพฒน�ก�รเดก4ชวงวย 2.1 เยยมเสรมพลงผปฏบตง�นประเมนคดกรองเฝ�ระวงพฒน�ก�รเดก ผทรงคณวฒผบรหารจากสวนกลางเขตบรการสขภาพจงหวดนกวชาการพยาบาลและเจาหนาทสาธารณสขจาก4ภาค/6จงหวดลงเยยมเสรมพลงประกอบดวย

2.1.1 พนทจงหวดชลบร ผลก�รดำ�เนนง�นโครงก�รสงเสรมพฒน�ก�รเดกในพนท พบเดกทพฒนาการสงสยลาชาจำานวน9คน(รอยละ22.5)แนวทางการกระตนพฒนาการสงสยลาชา เนนกจกรรมพฒนา 4 ดาน ประกอบดวย ดานรางกาย ดานอารมณจตใจ ดานสงคมดานสตปญญา แนวทางการจดประสบการณการเรยนรเพอสงเสรมพฒนาการของเดกปฐมวยผานมมพฒนาการตางๆไดแกพฒนาครผดแลเดกโครงการเสรมสรางความฉลาดทางปญญา(IQ)ทางอารมณ(EQ)และสงคม (SQ) การดำาเนนงานในเขตเทศบาลเมองบานสวน ประจำาป 2559 ประกอบดวย อบรมการใชคมอ DSPM โดยศนยอนามยท 6 ใหกบพนกงานครในศนยเดกเลกและเจาหนาทกองสาธารณสขฯ ทกคนตดตามการดำาเนนการตรวจพฒนาการเดกปฐมวยโดยใหผปกครองมสวนรวมในการชวยกระตนพฒนาการของเดก เยยมบานเดกโดยทมสหวชาชพ ลงตรวจพฒนาการเดกแรกเกดถง 5 ป โดยทมสหวชาชพ และเขารวมโครงการ“ชวนลกเลนตามรอยพระยคลบาทเพอเสรมสรางสตปญญาเดกไทย”

เยยมพนทศนยพฒน�เดกเลกเทศบ�ลเมองบ�นสวนจ.ชลบร

11

2. การสนบสนนการด าเนนงาน ก ากบตดตามเชงการบรหารจดการ กลไกการด าเนนงาน และคณภาพการคดกรองพฒนาการเดก 4 ชวงวย

2.1เยยมเสรมพลงผปฏบตงานประเมนคดกรองเฝาระวงพฒนาการเดก ผทรงคณวฒ ผบรหารจากสวนกลาง เขตบรการสขภาพ จงหวด นกวชาการ พยาบาล และเจาหนาท

สาธารณสขจาก 4 ภาค/6 จงหวด ลงเยยมเสรมพลง 2.1.1พนทจงหวดชลบร

ผลการด าเนนงานในพนท เดกทพฒนาการสงสยลาชา 9 คน (รอยละ 22.5) แนวทางการกระตน พฒนาการสงสยลาชา เนนกจกรรมพฒนา 4 ดาน คอ ดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม ดานสตปญญา แนวทางการจดประสบการณการเรยนรเพอสงเสรมพฒนาการของเดกปฐมวยผานมมพฒนาการตางๆไดแก พฒนาครผดแลเดก โครงการเสรมสรางความฉลาดทางปญญา ( IQ) ทางอารมณ (EQ) และสงคม (SQ) ในศนยเดกเลก เขตเทศบาลเมองบานสวน ประจ าป 2559 อบรมการใชคมอ DSPM โดยศนยอนามยท 6 อบรมใหกบพนกงานครและเจาหนาทกองสาธารณสขฯครบทกคน การตดตามด าเนนการตรวจพฒนาการเดกปฐมวยโดยใหผปกครองมสวนรวม ในการชวยกระตนพฒนาการของเดก เยยมบานเดกโดยทมสหวชาชพ , ลงตรวจพฒนาการเดกแรกเกดถง 5 ป โดยทมสหวชาชพ เทศบาลเมองบานสวนเขารวมโครงการ”ชวนลกเลนตามรอยพระยคคลบาทเพอเสรมสรางสตปญญาเดกไทย”

เยยมพนทศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลเมองบานสวน จ.ชลบร

11






11







2.1.2 พนทจงหวดเพชรบร ผลก�รดำ�เนนง�นโครงก�รสงเสรมพฒน�ก�รเดกในพนท การบรหารจดการในระดบจงหวดกำาหนดใหผ บรหารทรบผดชอบงานสงเสรมพฒนาการเดกระดบจงหวด(CPM) กำากบตดตามโดยนำาเสนอรายงานผลการดำาเนนงานและปญหาอปสรรค ก�รจดระบบบรก�รการจดบรการดานการสงเสรมพฒนาการเดกกำาหนดเปน2รปแบบคอ1)การจดบรการพฒนาเดกเขตเมอง2)การจดบรการพฒนาเดกเขตชนบทคลนกคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกแยกจากคลนกวคซนพฒนาระบบการสงเสรมพฒนาการเดกกลมเสยงใหครอบคลมรพศ/รพท./รพช.สปสช.สนบสนนงบประมาณในการคดกรองTEDA4Iพฒนาระบบสงตอเดกทมพฒนาการสงสยลาชาในภาพรวมเขตสขภาพท5 ผลลพธก�รดำ�เนนง�น 1) ผลการคดกรองพฒนาการเดก 4 ชวงอาย สมสำารวจเดอนมกราคม - กมภาพนธ 2560 พบวา พฒนาการสมวยรอยละ 78.4 2) จากการสมสำารวจ พบวาสวนใหญจะคนหาเดกพฒนาการสงสยลาชาไดมากกวารอยละ20จงหวดเพชรบรและสมทรสงครามพบรอยละ67.20และรอยละ 33.12 สวนจงหวดประจวบครขนธและนครปฐม คนหาเดกพฒนาการสงสยลาชารอยละ 2.90และรอยละ11.78 คว�มค�ดหวงของพนทในก�รสนบสนนจ�กสวนกล�งตองการการสนบสนนคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) ใหกบพอแมผปกครองเดกในพนทครบทกคน การสนบสนนดานวชาการการฝกอบรมเปนพเลยงใหบคลากรในพนท คว�มพงพอใจและก�รใชประโยชนของ DSPM / DAIM ในผปกครอง ผดแลเดก และเจ�หน�ทรพ.สต.พบวาการดำาเนนงานอยในเกณฑดการนำาไปใชกบเดกรายบคคลคนพบและคดกรองเดกไดเรวใชงายสามารถพบเดกทมพฒนาการลาชาไดรวดเรวปจจยความสำาเรจเกดจากการทำางานเปนทมมการบรณาการความรวมมอจากทกภาคสวน

เยยมพนทศนยพฒน�เดกเลกบ�นศ�ล�เขอนต.ตำ�หรอ.บ�นล�ดจ.เพชรบร

12 2.1.2 พนทจงหวดเพชรบร

ผลการด าเนนงานโครงการสงเสรมพฒนาการเดกในพนท การบรหารจดการในระดบจงหวดก ำหนดใหผบรหำรทรบผดชอบงำนสงเสรมพฒนำกำรเดกระดบจงหวด(CPM) ก ำกบตดตำมโดยนำเสนอรำยงำนผลกำรด ำเนนงำนและปญหำอปสรรค

การจดระบบบรการ กำรจดบรกำรดำนกำรสงเสรมพฒนำกำรเดก ก ำหนดเปน 2 รปแบบคอ 1) กำรจดบรกำรพฒนำเดกเขตเมอง 2) กำรจดบรกำรพฒนำเดกเขตชนบท คลนกคดกรองและสงเสรมพฒนำกำรเดก แยกจำกคลนกวคซน พฒนำระบบกำรสงเสรมพฒนำกำรเดกกลมเสยงใหครอบคลมรพศ/รพท./รพช. สปสช.สนบสนนงบประมำณในกำรคดกรอง TEDA4I พฒนำระบบสงตอเดกทมพฒนำสงสยลำชำในภำพรวมเขตสขภำพท 5

ผลลพธการด าเนนงาน 1) ผลกำรคดกรองพฒนำกำรเดก 4 ชวงอำย สมส ำรวจเดอนมกรำคม - กมภำพนธ 2560 พบวำ พฒนำกำรสมวยรอยละ 78.4 2) จำกกำรสมส ำรวจ พบวำ สวนใหญจะคนหำเดกพฒนำกำรสงสยลำชำไดมำกกวำรอยละ 20 จงหวดเพชรบรและสมทรสงครำมพบรอยละ 67.20 และรอยละ 33.12 สวนจงหวดประจวบครขนธและนครปฐม คนหำเดกพฒนำสงสยลำชำรอยละ 2.90 และรอยละ 11.78

ความคาดหวงของพนทในการสนบสนนจากสวนกลาง ตองกำรกำรสนบสนนคมอเฝาระวงและ สงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) ครบทกคน สวนกลำงใหกำรสนบสนนดำนวชำกำร กำรฝกอบรม เปนพเลยง จำกหนวยงำนตำงๆ

ความพงพอใจและการใชประโยชนของDSPM/DAIMในผปกครองและผดแลเดก เจำหนำท รพ.สต. กำรด ำเนนงำนอยในเกณฑด กำรน ำไปใชกบเดกรำยบคคล คนพบและคดกรองเดกไดเรว ใชงำย สำมำรถ พบเดกทมพฒนำกำรลำชำไดรวดเรว ปจจยความส าเรจ กำรท ำงำนเปนทม มกำรบรณำกำรควำมรวมมอจำกทก ภำคสวน

เยยมพนทศนยพฒนาเดกเลกบานศาลาเขอน ต.ต าหร อ.บานลาด จ.เพชรบร























2.1.3พนทจงหวดเชยงใหม ผลก�รดำ�เนนง�นโครงก�รสงเสรมพฒน�ก�รเดกในพนท ระดบจงหวดผลการดำาเนนงานประสบผลสำาเรจมการปรบคมอDSPMมาใชภายในจงหวดใหใชงายการคดกรองพฒนาการไดครอบคลมทกพนทและตดตามเดกสงสยลาชาไดครบทกคน ระดบตำ�บลผลการประเมนพฒนาการในป2560พฒนาการสมวยรอยละ75สงสยลาชารอยละ 25 ตดตามกระตนพฒนาการไดรอยละ 80 ซงผลการตดตามเพมขนมากกวาปทผานมาจงถอวาประสบความสำาเรจไปอกระดบหนง ปจจยคว�มสำ�เรจ เกดจากการทำางานเปนทม มการบรณาการความรวมมอจากทกภาคสวนเทศบาลใหความสำาคญกบการพฒนาเดกและการทำางานรวมกนมการประชมแบบมสวนรวม คว�มค�ดหวงของพนทในก�รสนบสนนจ�กสวนกล�ง อยากใหสนบสนนคมอ DSPMในเดกทเกดกอนป 2558 ทยงไมไดรบคมอ การสนบสนนดานวชาการ การฝกอบรม และใหสำานกงานสาธารณสขจงหวด/ศนยอนามยท1เปนพเลยง คว�มพงพอใจและก�รใชประโยชนของ DSPM/DAIM ในผปกครองและผดแลเดก DSPMเปนสงทดมากเปนเครองมอทดใชงายชวยใหรถงพฒนาการของเดกในแตละวยไดชดเจน

เยยมพนทโรงพย�บ�ลสงเสรมสขภ�พตำ�บลออนใตจ.เชยงใหม

13 2.1.3 พนทจงหวดเชยงใหม

ผลลพธการด าเนนงานโครงการสงเสรมพฒนาการเดกในพนท ระดบจงหวดมผลการด าเนนงานประสบผลส าเรจมการปรบคมอDSPM ขนมาใชภายในจงหวดใหใชงายและ จากผลการคดกรองพฒนาการไดครอบคลมทกพนท และตดตามเดกสงสยลาชาไดครบทกคน

ระดบต าบล ผลการประเมนพฒนาการในป 2560 พฒนาการสมวยรอยละ 75 สงสยลาชารอย ละ 25 ตดตามกระตนพฒนาการไดถงรอยละ 80 ซงผลการตดตามไดเพมขนกวาปกอนจงถอวาประสบความส าเรจไปอกระดบหนง

ปจจยความส าเรจ เกดไดจากการท างานเปนทม มการบรณาการความรวมมอจากทกภาคสวน เทศบาลใหความส าคญกบการพฒนาเดก และการท างานรวมกน มการประชมแบบมสวนรวม

ความคาดหวงของพนทในการสนบสนนจากสวนกลาง อยากใหสนบสนนคมอ DSPM ในเดก ทเกดกอนป 2558 ทยงไมไดรบคมอ การสนบสนนดานวชาการ การฝกอบรม เปนพเลยงจากสสจ.และศนยอนามยท1

ความพงพอใจและการใชประโยชนของ DSPM/DAIM ในผปกครองและผดแลเดก DSPM เปน สงทดมากเปนเครองมอทด ใชงาย ชวยใหรถงพฒนาการของเดกในแตละวยไดชดเจน

เยยมพนทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลออนใต จ.เชยงใหม























2.1.4 พนทจงหวดขอนแกน ผลก�รดำ�เนนง�นโครงก�รสงเสรมพฒน�ก�รเดกในพนท สรปปญหาและอปสรรคยงพบบคลากรและเจาหนาทสาธารณสขบางสวนขาดความชำานาญในการใชเครองมอDSPMพอแมผปกครองยงขาดความตระหนกและความรในการสงเสรมพฒนาการเดก ปจจยความสำาเรจ การดำาเนนงานขบเคลอนโดยคณะทำางานและภาคเครอขายทกภาคสวนเชนเจาหนาทสาธารณสขครพเลยงองคกรปกครองสวนทองถนอสม.และผสงอายในชมชนโดยใชกระบวนการDHSมการดำาเนนงานเฝาระวงคดกรองและคนหาเดกสงสยลาชาทำาใหเกดการมสวนรวมโดยทมสขภาพทเขมแขง รวมคด รวมทำา รวมประเมนผล และรวมรบผดชอบเพอสงเสรมพฒนาการเดกในชมชนอยางตอเนอง ดงนน พฒนาการเดกเปนเรองทตองทำาอยางตอเนองการลงทนทคมคาคอการลงทนกบวยเดกบคลากรของหนวยงานทงสวนกลางสวนภมภาครวมถงภาคเครอขายทเกยวของทงในระดบจงหวดอำาเภอตำาบลและองคกรปกครองสวนทองถนจงเปนกำาลงสำาคญในการผลกดนใหการดำาเนนงานประสบความสำาเรจ

เยยมพนทโรงพย�บ�ลสงเสรมสขภ�พตำ�บลกดกว�งอำ�เภอหนองเรอจ.ขอนแกน

14

2.1.4 พนทจงหวดขอนแกน ผลลพธการด าเนนงานโครงกำรสงเสรมพฒนำกำรเดกในพนทจงหวดขอนแกน สรปปญหาและ

อปสรรค คอ ยงพบบคลำกรและเจำหนำทสำธำรณสข บำงสวนขำดควำมช ำนำญในกำรใชเครองมอ DSPM และพอแม ผปกครองยงขำดควำมตระหนกและควำมรในกำรสงเสรมพฒนำกำรเดก ปจจยความส าเรจ คอกำรด ำเนนงำนขบเคลอนโดยคณะท ำงำนและภำคเครอขำยทกภำคสวน เชน เจำหนำทสำธำรณสข ครพเลยง องคกรปกครองสวนทองถน อสม. และผสงอำยในชมชน โดยใชกระบวนกำร DHS มกำรด ำเนนงำนเฝำระวง คดกรองและคนหำเดกสงสยลำชำท ำใหเกดกำรมสวนรวมโดยทมสขภำพทเขมแขง รวมคด รวมท ำ รวมประเมนผล และรวมรบผดชอบ เพอสงเสรมพฒนำกำรเดกในชมชนอยำงตอเนอง ดงนน พฒนำกำรเดกเปนเรองทตองท ำอยำงตอเนอง กำรลงทนทคมคำคอกำรลงทนกบวยเดก บคลำกรของหนวยงำนทงสวนกลำง สวนภมภำครวมถงภำคเครอขำยทเกยวของทงในระดบจงหวด อ ำเภอ ต ำบลและองคกรปกครองสวนทองถน จงเปนก ำลงส ำคญในกำรผลกดนใหกำรด ำเนนงำนประสบควำมส ำเรจ

เยยมพนทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลกดกวาง อ าเภอหนองเสอ จ.ขอนแกน

14




14




14





2.1.5 พนทจงหวดอบลร�ชธ�น ผลก�รดำ�เนนง�นโครงก�รสงเสรมพฒน�ก�รเดกในพนท อำาเภอวารนชำาราบ จงหวดอบลราชธานพบเดกไดรบการประเมนคดกรองมากขนและมการดแลชวยเหลอเดกตามสภาพปญหา มการทำางานรวมกนระหวางเครอขายทกภาคสวนเกดความรวมมอรวมใจในการดำาเนนงาน เกดระบบการสงเสรม ประเมนคดกรอง กระตนพฒนาการและระบบการสงตอเดกลาชา ปจจยคว�มสำ�เรจนโยบายมความชดเจนมระบบการทำางานทชดเจนมเครอขายการทำางานทเขมแขง ผบรหารเหนความสำาคญของงานพฒนาการเดก งานสขภาพจตเดกและวยรน และเครอขายภาคประชาชนเขมแขงมการสนบสนนงบประมาณจากองคการบรหารสวนตำาบล คว�มค�ดหวงของพนทในก�รสนบสนนจ�กสวนกล�ง - บคลากรทมความรความเชยวชาญดานพฒนาการเดก เชนจตแพทยเดกและวยร น

นกอรรถบำาบด -งบประมาณในการสนบสนนเพอจดทำาคลนกกระตนพฒนาการ คว�มพงพอใจและก�รใชประโยชนของDSPM/DAIMในผปกครองและผดแลเดก -อยากไดคมอDSPMDAIMรวมอยในเลมเดยวกนกบสมดสชมพ -ผดแลทเปนผสงอายและดแลเดกหลายคนถาเปนครอบครวใหญ จะมลกหลานอาน

คมอDSPMใหฟง -คมอDSPMมความงายในการใชงาน -เปนประโยชนสำาหรบผ ปกครองและผดแลเดกเพอใชในการประเมนและสงเสรม

พฒนาการเดก

ณหองประชมโรงแรมสนยแกรนดแอนดคอนเวนชนเซนเตอร

15

2.1.5 พนทจงหวดอบลราชธาน ผลลพธการด าเนนงาน : โครงกำรสงเสรมพฒนำกำรเดกในพนทอ ำเภอวำรนช ำรำบ จงหวด อบลรำชธำนพบวำเดกไดรบกำรประเมนคดกรองมำกขนและมกำรใหกำรดแลชวยเหลอเดกไดตำมสภำพปญหำ มกำรท ำงำนรวมกนระหวำงเครอขำยทกภำคสวนเกดควำมรวมมอรวมใจในกำรด ำเนนงำน เกดระบบกำรสงเสรม ประเมนคดกรอง กระตนพฒนำกำรและระบบกำรสงตอเดกลำชำ ปจจยความส าเรจ : นโยบำยมควำมชดเจน มระบบกำรท ำงำนทชดเจน มเครอขำยกำรท ำงำนท เขมแขง ผบรหำรเหนควำมส ำคญในงำนพฒนำกำรเดกและ งำนสขภำพจตเดกและวยรน เครอขำยภำคประชำชนเขมแขง มกำรสนบสนนงบประมำณจำกองคกำรบรหำรสวนต ำบล ความคาดหวงของพนทในกำรสนบสนนจำกสวนกลำง

- บคลำกรทมควำมรควำมเชยวชำญดำนพฒนำกำรเดก เชนจตแพทยเดกและวยรน นกอรรถบ ำบด - งบประมำณในกำรสนบสนนเพอจดท ำคลนกกระตนพฒนำกำร

ความพงพอใจและการใชประโยชนของ DSPM/DAIM ในผปกครองและผดแลเดก - อยำกไดคมอ DSPM DAIM รวมอยในเลมเดยวกนกบสมดสชมพ - ผดแลทเปนผสงอำยและดแลเดกหลำยคนถำเปนครอบครวใหญ จะมลกหลำนอำน คมอDSPMใหฟง - คมอ DSPM มควำมงำยในกำรใชงำน - เปนประโยชนส ำหรบผปกครองและผดแลเดกเพอใชในกำรประเมนและสงเสรม พฒนำกำรเดก

หองกจกรรม ณ หองประชมโรงแรมสนยแกรนด แอนด คอนเวนชนเซนเตอร

15

2.1.5 พนทจงหวดอบลราชธาน ผลลพธการด าเนนงาน : โครงกำรสงเสรมพฒนำกำรเดกในพนทอ ำเภอวำรนช ำรำบ จงหวด อบลรำชธำนพบวำเดกไดรบกำรประเมนคดกรองมำกขนและมกำรใหกำรดแลชวยเหลอเดกไดตำมสภำพปญหำ มกำรท ำงำนรวมกนระหวำงเครอขำยทกภำคสวนเกดควำมรวมมอรวมใจในกำรด ำเนนงำน เกดระบบกำรสงเสรม ประเมนคดกรอง กระตนพฒนำกำรและระบบกำรสงตอเดกลำชำ ปจจยความส าเรจ : นโยบำยมควำมชดเจน มระบบกำรท ำงำนทชดเจน มเครอขำยกำรท ำงำนท เขมแขง ผบรหำรเหนควำมส ำคญในงำนพฒนำกำรเดกและ งำนสขภำพจตเดกและวยรน เครอขำยภำคประชำชนเขมแขง มกำรสนบสนนงบประมำณจำกองคกำรบรหำรสวนต ำบล ความคาดหวงของพนทในกำรสนบสนนจำกสวนกลำง

- บคลำกรทมควำมรควำมเชยวชำญดำนพฒนำกำรเดก เชนจตแพทยเดกและวยรน นกอรรถบ ำบด - งบประมำณในกำรสนบสนนเพอจดท ำคลนกกระตนพฒนำกำร

ความพงพอใจและการใชประโยชนของ DSPM/DAIM ในผปกครองและผดแลเดก - อยำกไดคมอ DSPM DAIM รวมอยในเลมเดยวกนกบสมดสชมพ - ผดแลทเปนผสงอำยและดแลเดกหลำยคนถำเปนครอบครวใหญ จะมลกหลำนอำน คมอDSPMใหฟง - คมอ DSPM มควำมงำยในกำรใชงำน - เปนประโยชนส ำหรบผปกครองและผดแลเดกเพอใชในกำรประเมนและสงเสรม พฒนำกำรเดก

หองกจกรรม ณ หองประชมโรงแรมสนยแกรนด แอนด คอนเวนชนเซนเตอร


2.1.6 พนทจงหวดนครศรธรรมร�ช ผลก�รดำ�เนนง�นสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวยในจงหวดนครศรธรรมร�ช ป 2560ผลก�รคดกรองพฒน�ก�รเดกทง4ชวงวยมพฒน�ก�รสมวยต�มเป�หม�ยมากกวารอยละ85 ก�รบรห�รจดก�ร1)มการประสานงานกบทมสงเสรมสขภาพเดกจงหวดในการใหความรแกผปกครองและเจาหนาทสาธารณสขในชมชน ในการเฝาระวงและประเมนสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยผานเครองมอ DSPMและDAIM 2) พฒนาแนวทางการสงตอเดกทพฒนาการสงสยลาชา/ลาชา ทไดจากการประเมนคดกรองโดยใชคมอDSPM/DAIMในเครอขายเพอใหเดกกลมนไดรบการดแล/รกษาอยางถกตองและรวดเรว3)การประชมชแจงเจาหนาทเกยวกบการบนทกขอมลและฝกทกษะเจาหนาทในการสงเสรมและคดกรองพฒนาการเดก และ 4) การดำาเนนงานเปนทมโดยเครอขายสขภาพในชมชน มอสม.ชวยตดตามกลมเปาหมายและชวยตดตามในการกระตนสงเสรมพฒนาการ ปญห�อปสรรค 1) ผปกครองขาดความร/ความเขาใจทถกตองเกยวกบการเฝาระวงและประเมนสงเสรมพฒนาการเดก เนองจากในบางโรคอาการทแสดงอาจยงไมชดเจนทำาใหคดวายงสามารถรอไดจงไมไดนำาเดกกลมนมาพบบคลากรทางการแพทยเพอรบการดแลรกษาทถกตอง2)ทกษะของเจาหนาทในการตรวจพฒนาการDSPM/DAIMเนองจากบางแหงเปลยนผรบผดชอบ3)การบนทกขอมลการคดกรองพฒนาการเดกและ4)กลมเปาหมายไมมาตามนด ปจจยคว�มสำ�เรจ ดงน 1) ทมอสม.เชยวชาญ ครผดแลเดกในศนยเดกเลกทเขมแขง2)การตดตามผลการดำาเนนงานอยางตอเนอง3)การดำาเนนการเชงรกในพนทโดยทมอสม.และเจาหนาทสาธารณสข4)การจดกจกรรมโรงเรยนพอแมในสถานบรการ5)การประดษฐเครองมอตรวจพฒนาการเดกใหมและใชอยางเพยงพอ 6) การบรณาการ เพอการใชคมอทมประสทธภาพ กบแผนกกอนและหลงคลอดและ7)ศนยสงเสรมพฒนาการเดกแบบมสวนรวมของชมชน23อำาเภอ

เยยมพนทศนยพฒน�เดกเลกองคก�รบรห�รสวนตำ�บลป�กนคร

16

2.1.6 พนทจงหวดนครศรธรรมราช ผลการด าเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยในจงหวดนครศรธรรมราช ป 2560 พบผล

การคดกรองพฒนาการเดกทง 4 ชวงวย มพฒนาการสมวยตามเปาหมาย คอ มำกกวำรอยละ 85 การบรหารจดการ : 1) มกำรประสำนงำนกบทมสงเสรมสขภำพเดกจงหวดในกำรใหควำมรแก

ผปกครองและเจำหนำทสำธำรณสขในชมชน ในกำรเฝำระวงและประเมนสงเสรมพฒนำกำรเดกปฐมวยผำนเครองมอ DSPM และ DAIM 2) พฒนำแนวทำงกำรสงตอเดกทพฒนำกำรสงสยลำชำ/ลำชำ ทไดจำกกำรประเมนคดกรองโดยใชคมอ DSPM/DAIM ในเครอขำยเพอใหเดกกลมนไดรบกำรดแล/รกษำอยำงถกตองและรวดเรว 3)กำรประชมชแจงเจำหนำทเกยวกบกำรบนทกขอมลและฝกทกษะเจำหนำทในกำรสงเสรมและคดกรองพฒนำกำรเดก และ 4) กำรด ำเนนงำนเปนทมโดยเครอขำยสขภำพในชมชน มอสม.ชวยตดตำมกลมเปำหมำยและชวยตดตำมในกำรกระตนสงเสรมพฒนำกำร

ปญหาอปสรรค : 1) ผปกครองขำดควำมร/ควำมเขำใจทถกตองเกยวกบกำรเฝำระวงและ ประเมนสงเสรมพฒนำกำรเดก เนองจำกในบำงโรคอำกำรทแสดงอำจยงไมชดเจนท ำใหคดวำยงสำมำรถรอได จงไมไดน ำเดกกลมนมำพบบคลำกรทำงกำรแพทยเพอรบกำรดแลรกษำทถกตอง 2) ทกษะของเจำหนำทในกำรตรวจพฒนำกำร DSPM/DAIM เนองจำกบำงแหงเปลยนผรบผดชอบ 3) กำรบนทกขอมลกำรคดกรองพฒนำกำรเดก และ4)กลมเปำหมำยไมมำตำมนด

ปจจยความส าเรจ ดงน 1) ทมอสม.เชยวชำญ ครผดแลเดกในศนยเดกเลกทเขมแขง 2) กำรตดตำมผล กำรด ำเนนงำนอยำงตอเนอง 3)กำรด ำเนนกำรเชงรกในพนทโดยทม อสม . และเจำหนำทสำธำรณสข 4) กำรจดกจกรรมโรงเรยนพอแม ในสถำนบรกำร 5) กำรประดษฐเครองมอตรวจพฒนำกำรเดกใหมและใชอยำงเพยงพอ 6) กำรบรณำกำร เพอกำรใชคมอทมประสทธภำพ กบแผนกกอนและหลงคลอด และ7)ศนยสงเสรมพฒนำกำรเดกแบบมสวนรวมของชมชน 23 อ ำเภอ

เยยมพนทศนยพฒนาเดกเลกองคการบรหารสวนต าบลปากนคร

16







16







16








2.2 เยยมเสรมพลงโดยสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ตกรมอน�มย ผบรหาร และนกวชาการของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย เยยมเสรมพลงพนทในเขตรบผดชอบของศนยอนามยประกอบดวย

2.2.1ศนยอน�มยท3จงหวดอทยธ�นและนครสวรรค ประเดนท1ก�รขบเคลอนก�รดำ�เนนง�นพฒน�ก�รเดก(ระดบจงหวด/อำ�เภอ/ตำ�บล) การดำาเนนงานขบเคลอนงานพฒนาการเดกมการจดตงคณะกรรมการสถานศกษาแบงงานในกองการศกษาเปนสดสวนเพอสงเสรมนวตกรรมและ Best Practice ในการสงเสรมพฒนาการเดกโดยจดทำาโครงการอบรมจดทำาสอพฒนาการเดกโดยใชงบประมาณของหนวยงาน/โครงการ ซงไดรบการสนบสนนงบประมาณจาก สปสช. และบรณาการความรจากภมปญญาทองถนของผสงอายเพอใหผสงอายมสวนรวมการจดกจกรรมในการสงเสรมพฒนาการเดกแผนการดำาเนนงานรณรงคคดกรองในพนทเดอนกรกฎาคม2560มการจดทำาแผนการคดกรองพฒนาการเดกตามKPIเขต/จงหวดโดยประชมชแจงหวหนาสวน/ผนำาทองถน/ผนำาชมชนเพอรบรและสนบสนนในการดำาเนนงานในพนท สำารวจกลมเปาหมายในแตละพนทเพอการกำากบตดตาม/เตรยมความพรอมในการดำาเนนงานทกษะความพรอมของบคลากรและอปกรณในการประเมนพฒนาการและดำาเนนงานโดยประสานงานผอำานวยการศนยเดกเลกเพอกำาหนดวนลงคดกรองและวนเกบตกเดกทยงไมไดคดกรอง ปญห�อปสรรค - ดานเจาหนาท เจาหนาทขาดการฝกทกษะและความเชยวชาญในการใชคมอ DSPM

และมภาระงานหลายอยางจงทำาใหการปฏบตงานลาชา - ดานความเพยงพอของคมอDSPMและชดประเมนพฒนาการ : จำานวนนอยไมเพยงพอ

ตองการชดประเมนพฒนาการ12ชดตอ1หองเรยน(ศนยเดกเลก) - ดานรปเลมรปเลมของคมอประเมนDSPMเลมใหญเนอหาเยอะใชลำาบากเสนอแนะ

ใหรวมเลมสมดสชมพกบคมอDSPM - ดานการใชและการเขาถงคมอ การเขาถงเลม DSPM โดยการดาวนโหลดเองไมสะดวก

เนองจากผปกครองบางสวนเปนปยาตายาย ประเดนท2ก�รบรณ�ก�รง�นในพนท - มการประสานความความรวมมอจากหนวยงานในระดบตำาบล อำาเภอ และจงหวดและปฏบตตามแนวนโยบายการปฏบตงานตามแผนการดำาเนนงานรณรงคคดกรองเดอนกรกฎาคม 2560และมการวางแผนการดำาเนนงานโดยจดทมเพอชวยเหลอพนทๆ เขาถงยากโดยขอความรวมมอไปยงเครอขายในการนดหมายและตดตามเดกกลมเปาหมายใหมาตรวจพฒนาการ

ประเดนท3ผลลพธและปจจยคว�มสำ�เรจ 1.เดกในศนยเดกเลกมพฒนาการดขน และไดรบการตรวจพฒนาการครอบคลมทกพนทในสวนเดกทมพฒนาการลาชาไดรบการกระตนและสงเสรมพฒนาการไดทนทวงท


2.พอแม/ผปกครองมสวนรวมในการสงเสรมพฒนาการเดกและสรางความสมพนธระหวางครอบครวเจาหนาทสาธารณสข/บคลากรในโรงพยาบาลมความมนใจในการใชคมอDSPMเพราะมการอบรมพฒนาบคลากรในสวนของจงหวด 3.การประเมนพฒนาการโดยใชคมอDSPMโดยพอแมผปกครองเปนสอสรางความสมพนธทดระหวางพอแม/ผปกครองรวมถงเจาหนาททเกยวของ

ประเดนท4คว�มตองก�รก�รสนบสนนต�งๆ 1.ตองการรบการพฒนาเทคนคการพดคย/จงใจ เพอผ ปกครองเหนความสำาคญและใชคมอประเมนพฒนาการDSPMใหมากขน 2.ตองการการพฒนาโปรแกรมการคยขอมลใหงายตอการใช เนองจากพบวาเจาหนาทไมสามารถคยขอมลไดหรอบางครงคยขอมลแลวแตขอมลไมเขาในระบบ 3.ตองการใหมการฟนฟศกยภาพเจาหนาทDSPMป60เพมขนอยางละเอยด 4.ตองการการอบรมเพอพฒนาศกยภาพบคลากรอยางตอเนองเปนประจำา 5.ตองการสอประชาสมพนธหรอใหความรในเรองของการประเมนพฒนาการเดกเพมมากขน

เยยมพนทศนยอน�มยท3จงหวดนครสวรรค

18

ประเดนท 3 ผลลพธและปจจยความส าเรจ 1.เดกในศนยเดกเลกมพฒนาการดขน และไดรบการตรวจพฒนาการครอบคลมทกพนท ในสวนเดกทมพฒนาการลาชาไดรบการกระตน และสงเสรมพฒนาการไดทนทวงท 2.พอแม/ผปกครอง มสวนรวมในการสงเสรมพฒนาการเดก และสรางความสมพนธระหวางครอบครว เจาหนาทสาธารณสข/บคลากรในโรงพยาบาลมความมนใจในการใชคมอDSPMเพราะมการอบรมพฒนาบคลากรในสวนของจงหวด 3.การประเมนพฒนาการโดยใชคมอ DSPMโดยพอแม ผปกครองเปนสอสรางความสมพนธทดระหวางพอแม/ผปกครองรวมถงเจาหนาททเกยวของ

ประเดนท 4 ความตองการการสนบสนนตางๆ 1.ตองการรบการพฒนาเทคนคการพดคย/จงใจ เพอผปกครองเหนความส าคญและใชคมอประเมนพฒนาการ DSPM ใหมากขน 2.ตองการการพฒนาโปรแกรมการคยขอมลใหงายตอการใช เนองจากพบวาเจาหนาทไมสามารถคยขอมลไดหรอบางครงคยขอมลไปขอมลไมขน 3.ตองการใหทางกรมอนามยปรบการคยขอมลหนาหลกสวนสงเดกวยเรยนเพราะมปญหาเกยวกบขอมล HDC คยไมได 4.ตองการใหมการฟนฟศกยภาพเจาหนาท DSPM ป 60 เพมขนอยางละเอยด 5.ตองการการอบรมเพอพฒนาศกยภาพบคลากรอยางตอเนองเปนประจ า ตองการสอประชาสมพนธหรอใหความรในเรองของการประเมนพฒนาการเดกเพมมากขน

เยยมพนทศนยอนามยท 3 จงหวดนครสวรรค

18




18




18





2.2.2 ศนยอน�มยท5จงหวดร�ชบร ประเดนท1 ก�รขบเคลอนก�รดำ�เนนง�นพฒน�ก�รเดก(ระดบจงหวด/อำ�เภอ/ตำ�บล) การดำาเนนงานขบเคลอนงานพฒนาการเดก โดยมคณะกรรมการและคณะอนกรรมการซงเปนทมบรหารจดการดานแมและเดกในระดบอำาเภอและมคณะอนกรรมการระดบจงหวดรวมประสานงานขบเคลอนการดำาเนนงานสการจดทำาแผนพฒนาการเดกปฐมวย แผนการดำาเนนงานรณรงคคดกรองในพนทเดอนกรกฎาคม2560มการจดทำาแผนการคดกรองพฒนาการเดกโดย1)ประชมวางแผนการดำาเนนงานรณรงคคดกรองในระดบพนทโดยเจาหนาทของสำานกงานสาธารณสขจงหวด โรงพยาบาลชมชน รพ.สต. ผนำาทองถนและผนำาชมชน เพอรวมวางแผนการดำาเนนงานและมอบหมายหนาทความรบผดชอบ 2) เตรยมความพรอมในการดำาเนนงานและเตรยมทกษะความพรอมของบคลากรและอปกรณในการประเมนพฒนาการ 3) จดอบรมพฒนาศกยภาพและทบทวนองคความรบคลากรในระดบพนทและระดบจงหวด 4) กำาหนดวน เวลาการรณรงคคดกรองและวนเกบตกเดกทยงไมไดคดกรอง และ 5) เมอพบเดกพฒนาการสงสยลาชาและตดตามกระตนพฒนาการ : อสม.หรอเจาหนาทในระดบพนทแจงประสานขอมลผานคณะอนกรรมการซงเปนทมบรหารจดการดานแมและเดกในระดบอำาเภอและจงหวดโดยประสานงานทางโทรศพทและทางไลน ปญห�อปสรรค 1.ดานสถานทมศนยเดกเลกหลายแหงอยในตำาบลทำาใหมปญหาการบรหารจดการและ

ศนยเดกเลกบางแหงตงอยในโรงเรยนทำาใหมขอจำากดในการบรหารจดการ 2.ดานเจาหนาท เจาหนาทยงมความเขาใจไมตรงกนในการประเมนตามคมอเฝาระวงและ

สงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) และขาดการฝกทกษะและความเชยวชาญในการใชคมอฯ

3.ดานความเพยงพอของคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) และชดประเมนพฒนาการ:จำานวนนอยไมเพยงพอ

4.ดานรปเลม รปเลมของค มอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)เลมใหญพกพายากเนอหาเยอะ

5.ดานการใชและการเขาถงคมอผปกครองทเปนปยาตายายบางสวนอานหนงสอไมออกหรออานออกแตไมเขาใจการประเมนและหาชวงวยเพอจะประเมนพฒนาการเดกไมเจอ

ประเดนท2ก�รบรณ�ก�รง�นในพนท มการบรณาการความรวมมอระหวาง 4 กระทรวงหลกและสภากาชาดไทยเพอผลกดนใหเกดการขบเคลอนการทำางานพฒนาเดกปฐมวย และม Project Manager ซงเปนทมบรหารจดการดานแมและเดกในระดบอำาเภอและระดบจงหวด ประเดนท3ผลลพธและปจจยคว�มสำ�เรจ 1.มผรบผดชอบหลกดานแมและเดกชดเจนคอProjectManagerซงเปนทมบรหารจดการ

ดานแมและเดกในระดบอำาเภอและระดบจงหวด


2.มการบรณาการความรวมมอระหวาง 4 กระทรวงหลกและสภากาชาดไทยเพอผลกดนใหเกดการขบเคลอนการทำางานพฒนาเดกปฐมวย

3.พยาบาล/เจาหนาทสาธารณสข/บคลากรในโรงพยาบาลไดรบการอบรมพฒนาศกยภาพทำาใหเกดความมนใจในการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)

4.มการประชาสมพนธในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกในชมชนแบบเชงรก 5.มการสนบสนนในดานการบรหารจดการ อปกรณการเรยน-เลน และงบประมาณ

จากเทศบาลและองคกรปกครองสวนทองถน ประเดนท4คว�มตองก�รก�รสนบสนนต�งๆ 1.ตองการการพฒนาศกยภาพบคลากรอยางตอเนอง 2.ตองการการสนบสนนขอมลดานวชาการ สอความร หรอเอกสารคมอเรองการประเมน

พฒนาการเดก 3.ตองการการสนบสนนชดประเมนพฒนาการ

เยยมพนทศนยพฒน�เดกเลกเทศบ�ลตำ�บลป�กทอจงหวดร�ชบร

20

ประเดนท 4 ความตองการการสนบสนนตางๆ 1. ตองการการพฒนาศกยภาพบคลากรอยางตอเนอง 2. ตองการการสนบสนนขอมลดานวชาการ สอความร หรอเอกสารคมอเรองการประเมนพฒนาการเดก 3. ตองการการสนบสนนชดประเมนพฒนาการ

เยยมพนทศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต าบลปากทอ จงหวดราชบร

20



20




2.2.3 ศนยอน�มยท10จงหวดอบลร�ชธ�น ประเดนท1ก�รขบเคลอนก�รดำ�เนนง�นพฒน�ก�รเดก(ระดบจงหวด/อำ�เภอ/ตำ�บล) แผนการดำาเนนงานรณรงคคดกรองในพนทเดอนกรกฎาคม 2560 มการจดทำาแผนการคดกรองพฒนาการเดกระดบเขต/จงหวด โดยประชมชแจงหวหนาสวน/ผ นำาทองถน/ผ นำาชมชนเพอรบรและสนบสนนในการดำาเนนงานในพนท มการประชาสมพนธแผนการรณรงคคดกรอง พรอมทงเตรยมความพรอมในการดำาเนนงานทกษะของบคลากรและอปกรณในการประเมนพฒนาการ ระดบเขต - ประชมและวางแผนการดำาเนนงานพฒนาการเดกรวมกบคณะกรรมการอนามยแมและเดก

ตงแตตนปงบประมาณและคณะกรรมการPMสตรและเดกมการประชมทก3เดอนเพอตดตามประเมนผลตดตามความกาวหนาการดำาเนนงาน

- มชองทางการสอสารผานทางไลนPMสตรและเดก ศนยพฒน�เดกเลก - วางแผนรณรงค การตรวจสอบวนเดอนปเกดในกลมเปาหมายประจำาศนยเดกประเมน

พฒนาการแจงผลผปกครอง - ตดตามประเมนซำาแจงผลการประเมนแกผปกครองและสสจ.อบลราชธาน ปญห�อปสรรค - เปนพนทใหบรการหลายคลนกทำาใหเดกมารบบรการไมตรงกบการจดรณรงค แนวท�งแกไข - จดบรการสำาหรบรณรงคโดยเฉพาะเจาหนาทใหพรอมสำาหรบการจดรณรงค

ประเดนท2ก�รบรณ�ก�รง�นในพนท - รบนโยบายมาดำาเนนงานประสานงานมาสชมชนมคณะกรรมการ เจาหนาทมสวนรวม

ในการขบเคลอนการดำาเนนงานจนสำาเรจ -นวตกรรมในพนทภมปญญาทองถนเชนทำาแมงมมจากกะลามะพราว

ประเดนท3ผลลพธและปจจยคว�มสำ�เรจ - เดกมการพฒนาการตามวยสงผลใหมการพฒนาทกษะดานตางๆไดด - เดกทกคนมการพฒนาการทสำาเรจไมพบปญหาเดกลาชา - สนบสนนงบประมาณอยางเพยงพอสศนยเดกเลกโดยมคณะกรรมการตดตามกำากบ

ดแลและใหความเชอมนเปนอยางดกบทางศนยเดกเลก

ประเดนท4คว�มตองก�รก�รสนบสนนต�งๆ 1.ตองการสอประชาสมพนธหรอใหความรในเรองของการประเมนพฒนาการเดกเพมมากขน 2.ตองการอบรมพฒนาทกษะแกผประเมนพฒนาการเปนประจำาทกป 3.ตองการหนงสอนทานเพอสงเสรมพฒนาการเดก


22

เยยมพนทศนยพฒนาเดกบานผงออก อ.วารนช าราบ จ.อบลราชธาน

22


22


เยยมพนทศนยพฒน�เดกบ�นผงออกอ.ว�รนชำ�ร�บจ.อบลร�ชธ�น


2.2.4สถ�บนพฒน�สขภ�วะเขตเมองกรงเทพมห�นคร ประเดนท1ก�รขบเคลอนก�รดำ�เนนง�นพฒน�ก�รเดก(ระดบจงหวด/อำ�เภอ/ตำ�บล) แผนการดำาเนนงานรณรงคคดกรองในพนทเดอนกรกฎาคม 2560 มการจดทำาแผนการคดกรองพฒนาการเดกระดบเขต/จงหวด โดยประชมชแจงหวหนาสวน/ผนำาทองถน/ผนำาชมชนเพอรบรและสนบสนนในการดำาเนนงานในพนท มการประชาสมพนธเสยงตามสาย พรอมทงเตรยมความพรอมในการดำาเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกในพนทและดำาเนนงานโดยประสานงานผอำานวยการศนยเดกเลกเพอกำาหนดวนลงคดกรองและวนเกบตกเดกทไมไดคดกรอง ปญห�อปสรรค - เดกทมารบการตรวจสวนใหญเปนเดกนอกเขตรบผดชอบ - เดกทมชออยในขอมลทะเบยนราษฎรแตไมมตวตนอยในเขตพนทบรการ - การรายงานขอมลในระบบ HDC คอนขางยงยาก ซบซอน กำาหนดรหสของขอมล

มากเกนไป ประเดนท2ก�รบรณ�ก�รง�นในพนท - มการบรณาการกบทองถน เชน เทศบาล อบต. เพอพฒนาบคลากรและเพมทกษะ

ใหกบเจาททกภาคสวนในเรองการดแลคดกรองพฒนาการเดกในชมชนเชนแกนนำาอสม.ผนำาชมชนมสวนรวมในการดแลเดกตงแตแรกเกดและมแนวทางการสงตอและชวยเหลอเปนลำาดบ

ประเดนท3ผลลพธและปจจยคว�มสำ�เรจ - เจาหนาทชมชน อสม. และทองถนมสวนรวมและใหความรวมมอในการดแลสงเสรม

พฒนาการเดกซงสามารถชวยเจาหนาทและสำารวจชมชนไดเปนอยางด - ความพงพอใจและการใชประโยชนของ DSPM/DAIM ในครพเลยง/ผปกครองและ

ผดแลเดกสวนใหญเปนอาชพรบจาง กอสราง ทำาใหไมมเวลาในการใหความสนใจDSPMผปกครองไมเหนถงความสำาคญของDSPM

ประเดนท4คว�มตองก�รก�รสนบสนนต�งๆ - ตองการปรบเลมคมอ DSPM ใหมรปเลมทสามารถพกพาสะดวกและใสเนอหาทสำาคญ

จรงๆ - ตองการรปภาพประกอบใหมากขน


เยยมพนทศนยพฒน�เดกเลกบ�นค�ยส�มต.พมลร�ชอ.บ�งบวทองจ.นนทบร

24

เยยมพนทศนยพฒนาเดกเลกบานคายสาม ต.พมลราช อ.บางบวทอง จ.นนทบร

เยยมพนทศนยเดกเลกสถาบนสขภาวะเขตเมอง กรงเทพมหานคร

24



24



24



เยยมพนทศนยเดกเลกสถ�บนพฒน�สขภ�วะเขตเมองกรงเทพมห�นคร


■ บทเรยนจ�กก�รดำ�เนนง�นและสงทไดเรยนรจ�กก�รเยยมเสรมพลง จากดำาเนนงานสงเสรมพฒนาการเดกและการเยยมเสรมพลงผปฏบตงานประเมนคดกรอง เฝาระวงพฒนาการเดกไดเรยนร บทเรยนจากปญหาและอปสรรคการดำาเนนงาน ทำาใหเกดการพฒนาสปจจยความสำาเรจคอการบรณาการความรวมมอของ4กระทรวงรวมทงสภากาชาดไทยผบรหารใหความสำาคญและสนบสนนการดำาเนนงานดานสงเสรมพฒนาการเดก ซงจะเหนไดจากผลการดำาเนนงานของเขตสขภาพทมกระบวนการทชดเจนทำาใหเกดความครอบคลมในการคดกรองและตดตามพฒนาการมากขนโดยตวอยางของBestPracticeในพนทเปนแรงบนดาลใจในการขบเคลอนการทำางานนำาสการขยายผลในพนทอน

■ ปจจยคว�มสำ�เรจ 1. การดำาเนนงานขบเคลอนเพอพฒนาเดกปฐมวยมการบรณาการความรวมมอของ 4 กระทรวง

รวมทงสภากาชาดไทย 2. ผบรหารใหความสำาคญและสนบสนนการดำาเนนงานดานสงเสรมพฒนาการเดกทงในระดบพนท

และระดบประเทศ 3. ผลการดำาเนนงานของเขตสขภาพมกระบวนการทชดเจน ผปฏบตงานการประเมนพฒนาการเดก

ในระดบพนท มความเขาใจหลกการและสามารถประยกตแนวทางการประเมนพฒนาการเดกทเหมาะสมกบสถานการณได ทำาใหเกดความครอบคลมในการคดกรองและตดตามพฒนาการเดกปฐมวยมากขน

4. ทม CPM ระดบจงหวดเหนความสำาคญของการดำาเนนงานพฒนาการเดกและมสวนรวมในการสนบสนบขอมลระดบพนทเพอการสรางแนวทางการดำาเนนงานรวมกนใหมความชดเจนและเปนแนวทางเดยวกนในระดบประเทศ

5. ตวอยางของBestPracticeในพนทเปนแรงบนดาลใจใหการขบเคลอนการทำางานนำาสการขยายผลในพนทอนตอไป

■ ผลทไดรบ 1. CPM ของแตละเขตสขภาพ ไดรบการพฒนาศกยภาพและนำาความรทไดรบจากการอบรมไปใชตอ

ในพนทและถายทอดสผปฏบตงานได 2. มแนวทางการดำาเนนงานทชดเจนของCPMระดบเขตไปในทศทางเดยวกน 3. ไดรบการสะทอนปญหาจากพนทในการดำาเนนโครงการฯจากการเยยมเสรมพลงและนำาผลทไดรบ

มาปรบปรงรปแบบการดำาเนนงานและเสนอเปนขอมลปรบปรงคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)

■ ปญห�และอปสรรค 1.ด�นนโยบ�ยแนวโนมการถายทอดใหกบผปกครองมการแจกคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการ

เดกปฐมวย (DSPM) ใหกบพอแมผปกครองทมลกตงแตแรกเกด แตยงไมเปนนโยบายเดยวกนทงประเทศ


2.ด�นบคล�กร - ขาดผเชยวชาญดานพฒนาการเดกในระดบ รพช. /รพศ. เจาหนาทผปฏบตงานในการประเมน

พฒนาการเดกไมเพยงพอและผปฏบตงานเปลยนงานบอย - เจาหนาทขาดทกษะและยงไมมนใจในการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย

(DSPM)

3. ด�นระบบขอมล ระบบการจดเกบขอมลใน Special pp. มรหสขอมลอนนอกเหนอจากขอมลพฒนาการ ทำาใหมความยงยากในการลง Code ขอมล โปรแกรมการลงขอมล การจดหมวดหมขอมลในโปรแกรม J ไมสะดวกตอผใชงาน ควรมการตดตามและปรบปรงระบบใหมเนองจากมความสำาคญมากตอการคยขอมลผดพลาดและเสยเวลาในการลงขอมลสงผลตอขอมลพฒนาการเดกในภาพรวม 4.ก�รขบเคลอนก�รดำ�เนนง�นและก�รตดต�ม - ระบบการตดตามเดกพฒนาการสงสยลาชาในเขตพนทยงทำาไดไมครอบคลม เนองจากการยด

ผรบบรการดวยขอมลทะเบยนราษฎรทำาใหการตดตามเดกทเปนประชากรแฝงไมได - ระบบสงตอและการตดตามขอมลยงลาชา - การประสานงานการนเทศตดตามขาดความตอเนอง

5.ด�นพอแมผปกครองพอแมผปกครองยงขาดความรความตระหนกถงความสำาคญของการสงเสรมพฒนาการและใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)นอย

■ บทเรยนก�รดำ�เนนง�นและขอเสนอแนะ 1. ด�นคมอ - พฒนาค มอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) เพอใชเปนเครองมอทม

ประสทธภาพในการสงเสรมสนบสนนการคดกรองพฒนาเดกอาย0-5ปใหเขาถงไวเขาใจเรวและตองการการสนบสนนคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)ครบทกคน

2. ด�นบคล�กร - ตองการการอบรมพฒนาศกยภาพเจาหนาทดานการตรวจคดกรองพฒนาการในหนวยงานแบบ

เขมขนเนนWorkShopและฟนฟความรอยางสมำาเสมอ - ตองการเทคนคการพดคย/จงใจ เพอผปกครองเหนความสำาคญและใชคมอเฝาระวงและสงเสรม

พฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)ใหมากขน สงสำาคญทสดในการดำาเนนงานคดกรองพฒนาการเดก คอ การคนพบเดกทมพฒนาการสงสยลาชาไดจำานวนมากเรวและรายงานขอมลตามความเปนจรงซงจะบงบอกไดวาพนทและผประเมนพฒนาการเดกดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)นนมความเชยวชาญในทกษะการคดกรองพฒนาการเดกและเขาใจการดำาเนนงานพฒนาการเดกทเปนแนวทางเดยวกน


3. ด�นก�รลงขอมล - ตองการปรบโปรแกรมการคยขอมล เนองจากพบวาเจาหนาทไมสามารถคยขอมลได บางครง

คยขอมลแลวแตขอมลไมเขาในระบบ - ตองการสอประชาสมพนธหรอใหความรในเรองของการประเมนพฒนาการเดกเพมมากขน - เสนอแนะใหมการปรบระบบการนำาเขาขอมลใหงายขนเนองจากการบนทกขอมลมหลายขนตอน

ปดระบบเรวทำาใหบางพนทรายงานขอมลเขาระบบไมทน

ก�รประช�สมพนธคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)(ฉบบปรบปรง)ทพฒนาแลว เพอใชในการคดกรองเฝาระวง และการสงเสรมพฒนาการเดก ควรเนนประชาสมพนธ ใหสามารถเขาถงในกลมของเจาหนาทระดบพนท รวมถงพอแม ผปกครอง เพอการดำาเนนงานทเปนแนวทางเดยวกนและชดเจนมากขน

■ ผลก�รดำ�เนนง�นคดกรองพฒน�ก�รเดก 4 ชวงวย เดอน ตล�คม 2559 - กรกฎ�คม 2560 (โดยใชขอมลHDCสำ�นกนโยบ�ยและยทธศ�สตรกระทรวงส�ธ�รณสข)ขอมลณวนท29กรกฎ�คม2560

27

แผนภมท 1 รอยละความครอบคลมการคดกรองพฒนาการเดก 4 ชวงวย เขตสขภาพท 1 – 12

แผนภมท 2 รอยละพฒนาการสมวยและสงสยลาชา 4 ชวงวย เขตสขภาพท 1 – 12

แผนภมท 3 รอยละพฒนาการสมวยเปรยบเทยบกบกระตนตดตาม 4 ชวงวย เขตสขภาพท 1 – 12

ผลการด าเนนงานคดกรองพฒนาการเดก 4 ชวงวย เดอน ตลาคม 2559 – กรกฎาคม 2560 (โดยใชขอมล HDC ส านกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข)

ขอมล ณ วนท 29 กรกฎาคม 2560

แผนภมท2รอยละความครอบคลมการคดกรองพฒนาการเดก4ชวงวยเขตสขภาพท1–12


27

แผนภมท 1 รอยละความครอบคลมการคดกรองพฒนาการเดก 4 ชวงวย เขตสขภาพท 1 – 12

แผนภมท 2 รอยละพฒนาการสมวยและสงสยลาชา 4 ชวงวย เขตสขภาพท 1 – 12

แผนภมท 3 รอยละพฒนาการสมวยเปรยบเทยบกบกระตนตดตาม 4 ชวงวย เขตสขภาพท 1 – 12

ผลการด าเนนงานคดกรองพฒนาการเดก 4 ชวงวย เดอน ตลาคม 2559 – กรกฎาคม 2560 (โดยใชขอมล HDC ส านกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข)

ขอมล ณ วนท 29 กรกฎาคม 2560

แผนภมท3รอยละพฒนาการสมวยและสงสยลาชา4ชวงวยเขตสขภาพท1–12

แผนภมท4รอยละพฒนาการสมวยเปรยบเทยบกบกระตนตดตาม4ชวงวยเขตสขภาพท1–12

92.9 93.6 94.5 95.7 93.4 96 94.1 94.4 96.3 92.7 92.3 95 94.4

75 74.9 65.3

54.2

74.7 69.9

87.3

59.3

86.6 74.7 78.9

89.4 78.4

0

20

40

60

80

100

สมวย

ตดตาม

แผนภมท 4 รอยละพฒนาการสมวยเปรยบเทยบกบกระตนตดตาม 4 ชวงวย เขตสขภาพท 1-12


กลมพฒน�อน�มยเดกปฐมวยสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ตกรมอน�มย

■ คว�มเปนม�และแนวท�งก�รดำ�เนนง�น ดวยนโยบายการพฒนาประเทศไทยส ยค Thailand 4.0 ตามยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป(พ.ศ.2560-2579) ยทธศาสตรท 3 การพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคนตลอดชวงชวต และยทธศาสตรของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข การสงเสรมสขภาพ 5 กลมวย ประเดนยทธศาสตร 1.1 สงเสรมการเกดและเตบโตคณภาพเปาประสงคท2เดกอาย0-5ปมพฒนาการสมวยสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ภายใตสงกดกรมอนามย เปนหนวยงานซงมภารกจหลกในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาเดกปฐมวยไทยใหมพฒนาการสมวยดวย3กลยทธหลกคอ1)สงเสรมบทบาทพอแมหรอผปกครองในการเลยงดเดกทถกตองเหมาะสม 2) การพฒนาระบบบรการและกลไกในการสงเสรมพฒนาการเดก 3) บรณาการและสรางการมสวนรวมในการพฒนาเดกองครวม จากผลของการรณรงคการคดกรองพฒนาการเดกปฐมวยไทยทผานมาในชวงเดอนกรกฎาคมภายใต การดำาเนนงาน “โครงการสงเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรต สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เนองในโอกาสฉลองพระชนมาย 5 รอบ 2 เมษายน 2558”ไดเรมทดลองคดกรองพฒนาการเดกอาย42เดอนในปพ.ศ.2558และในปพ.ศ.2559ไดคดกรองพฒนาการเดกปฐมวย อาย 9,18,30,42 เดอน ทวประเทศพรอมกนนน พบเดกไทยมพฒนาการสมวยรอยละ 76.7พฒนาการสงสยลาชารอยละ23.3เดกทพฒนาการสงสยลาชาไดใหพอแมผปกครองกลบไปสงเสรมพฒนาการเดกทบาน1เดอนแลวกลบมาใหเจาหนาทประเมนพฒนาการซำาพบวาเดกทเคยมพฒนาการสงสยลาชานนพอแมผปกครองสามารถสงเสรมใหมพฒนาการสมวยรอยละ96.0และในปพ.ศ.2560ผลการคดกรองพฒนาการเดกปฐมวยไทยพบเดกไทยมพฒนาการสมวยรอยละ78.4พฒนาการสงสยลาชารอยละ21.6จากผลการดำาเนนงานดงกลาวและขอมลเชงคณภาพจากการเยยมเสรมพลงพนทสามารถสะทอนใหเหน ขอสงเกตและแนวทางในการพฒนาการดำาเนนงานในป2560ใน4ประเดนหลกคอ1)กลไกการขบเคลอนงานพฒนาการเดกไทยระดบเขตระดบประเทศ2)ความเพยงพอของคมอDSPM3)คณภาพของการคดกรองพฒนาการเดก4) การเขาถงคมอ DSPM ในกลมพอแม หรอผปกครองใหสามารถใชในการสงเสรมพฒนาการเดกทบานไดดวยตนเอง การดำาเนนงานเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดก ในป 2560 สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต จงไดศกษาสถานการณพฒนาการเดกไทยวยแรกเกด-5ปโดย“การสมสำารวจคดกรองพฒนาการเดก4ชวงวย”ในกลมเดกไทยอาย9,18,30,42เดอนดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)ในชวงเดอนมกราคม-กมภาพนธป2560ผรบผดชอบดำาเนนการไดแกChildProjectManager(CPM)ของจงหวดโดยมวตถประสงคหลกคอ1)เพอศกษาสถานการณพฒนาการเดกปฐมวยไทยเทยบเคยงกบการดำาเนนงานประจำาป 2)เพอทราบคณภาพของการคดกรองพฒนาการเดกปฐมวยไทยดวยฝมอเจาหนาทสาธารณสข3)เพอหาแนวทางในการพฒนาการดำาเนนงานคดกรองพฒนาการเดกปฐมวยไทย ภายใต “โครงการสงเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรต สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เนองในโอกาสฉลองพระชนมาย 5 รอบ2เมษายน2558”ในปตอไปโดยมแนวทางในการสมสำารวจ“STANDARDIZATIONOFECDSAMPLINGMETHOD”

สวนท 3ผลการด�าเนนงานการสมส�ารวจคดกรองพฒนาการเดกปฐมวยไทยดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM) ป พ.ศ. 2560


การคำานวณจำานวนตวอยาง (n) ของจำานวนเดกแตละชวงวย (อาย 9,18,30,42 เดอน) ในจงหวดนนๆ (N) และทกหนวยบรการทสมได จดสรรจำานวนเดกทตองประเมนตามสดสวนของจำานวนเดก (Proportional to size)และการสมอยางงายจากรายชอเดกคดกรองพฒนาการในหนวยบรการปฐมภมโดยเจาหนาทสาธารณสข

การคำานวณหาจำานวนตวอยางใชสตรn= Z2N(P)(1–P) Z2P(1-P)+(N-1)E2 n=จำานวนตวอยาง Z=Standardnormalscoreat95%ofconfidenceinterval=1.96 P=คาความชกเดกทมพฒนาการตำากวาเกณฑ=0.3(คากลาง) N=Totalnumberofpopulation=จำานวนเดกแตละชวงอาย(9,18,30,42เดอน)ทมอยในจงหวดนน E=Acceptableerror=0.05

ต�ร�งท2สถานการณพฒนาการเดกปฐมวยไทย4ชวงวยจากการสมสำารวจฯภาพรวมประเทศ

ตารางท 2 สถานการณพฒนาการเดกปฐมวยไทย 4 ชวงวย จากการสมสำรวจฯ ภาพรวมประเทศ

การสมสำรวจคดกรองพฒนาการเดกดำเนนการในชวงเดอน มกราคม – กมภาพนธ 2560 จงหวดทเขารวมดำเนนการ จำนวน 69 จงหวด (สรปขอมล ณ เดอนมถนายน พ.ศ. 2560) จำนวนเดกปฐมวยทไดรบการคดกรองพฒนาการทงหมด จำแนกตามชวงอาย ดงน

อาย 9 เดอน 18 เดอน 30 เดอน 42 เดอน

n = จำนวนเดกปฐมวยทไดรบการคดกรองพฒนาการ(คน)

8,232 9,178 9,567 9,857

จากการศกษาดงกลาวคนพบเดกทมพฒนาการสงสยลาชาในภาพรวมระดบประเทศ รอยละ 23 และพบวาสถานการณพฒนาการเดกปฐมวยไทย รายเขตสขภาพท 1-12 เขตสขภาพท 11 สามารถคนพบเดกพฒนาการสงสยลาชาไดมากทสด รอยละ 34.18 รองลงมาคอเขตสขภาพท 12 รอยละ 28.43 ซงแสดงใหเหนความสามารถของเจาหนาทสาธารณสขในการคดกรองพฒนาการเดกและสามารถคนพบเดกทมพฒนาการสงสยลาชาไดจำนวนมาก เมอเปรยบเทยบกบผลการดำเนนงานประจำปจากฐานขอมล HDC (ขอมลชวงเดอนมกราคม ป 2560) คนพบเดกพฒนาการสงสยลาชาไดเพยง รอยละ 13

อาย 9 เดอนอาย 9 เดอนอาย 9 เดอน อาย 18 เดอนอาย 18 เดอน อาย 30 เดอนอาย 30 เดอน อาย 42 เดอนอาย 42 เดอน

เขตสขภาพท

สมวย (รอยละ)

สงสยลาชา(รอยละ)

สมวย(รอยละ)






1 78.35 21.86 72.08 27.92 72.02 27.80 65.01 34.99

2 83.20 16.80 80.25 19.75 84.03 15.97 82.43 17.57

3 79.72 20.28 70.90 29.10 73.12 26.88 75.25 24.75

4 78.20 21.53 76.45 23.99 79.91 20.09 78.58 21.73

5 60.47 27.91 57.50 26.85 44.44 55.56 75.45 24.01

6 83.66 15.67 78.89 20.68 78.31 21.49 77.60 20.90

7 79.57 20.43 73.81 26.19 79.07 20.93 75.09 24.21

8 89.77 10.39 83.60 16.80 86.24 13.62 79.52 19.95

9 85.81 14.19 82.77 17.07 87.33 12.67 84.93 14.64

10 83.56 16.25 81.30 18.88 82.41 17.67 85.63 13.63

11 69.46 30.44 65.02 33.50 67.16 33.17 60.10 39.63

12 76.16 23.93 70.45 29.55 73.85 26.40 66.15 33.85

รวมประเทศ 79.98 19.84 75.30 24.50 77.65 22.38 74.20 25.33

พฒนาการเดกปฐมวยไทยสงสยลาชา รอยละ 23พฒนาการเดกปฐมวยไทยสงสยลาชา รอยละ 23พฒนาการเดกปฐมวยไทยสงสยลาชา รอยละ 23พฒนาการเดกปฐมวยไทยสงสยลาชา รอยละ 23พฒนาการเดกปฐมวยไทยสงสยลาชา รอยละ 23พฒนาการเดกปฐมวยไทยสงสยลาชา รอยละ 23พฒนาการเดกปฐมวยไทยสงสยลาชา รอยละ 23พฒนาการเดกปฐมวยไทยสงสยลาชา รอยละ 23พฒนาการเดกปฐมวยไทยสงสยลาชา รอยละ 23


อ�ย 9เดอน 18เดอน 30เดอน 42เดอน

n=จำานวนเดกปฐมวยทไดรบการคดกรองพฒนาการ(คน)

8,232 9,178 9,567 9,857

จากการศกษาดงกลาวคนพบเดกทมพฒนาการสงสยลาชาในภาพรวมระดบประเทศ รอยละ 23และพบวาสถานการณพฒนาการเดกปฐมวยไทย รายเขตสขภาพท 1-12 เขตสขภาพท 11 สามารถคนพบเดกพฒนาการสงสยลาชาไดมากทสด รอยละ 34.18 รองลงมาคอเขตสขภาพท 12 รอยละ 28.43ซงแสดงใหเหนความสามารถของเจาหนาทสาธารณสขในการคดกรองพฒนาการเดกและสามารถคนพบเดกทมพฒนาการสงสยลาชาไดจำานวนมากเมอเปรยบเทยบกบผลการดำาเนนงานประจำาปจากฐานขอมลHDC(ขอมลชวงเดอนมกราคมป2560)คนพบเดกพฒนาการสงสยลาชาไดเพยงรอยละ13 ขอมลพฒนาการเดกสงสยลาชาแยกรายดานพบวา มพฒนาการสงสยลาชา อนดบ 1: ดานการเขาใจภาษา(Receptivelanguage)พบมากในกลมเดกชวง18และ30เดอนอนดบ2:ดานกลามเนอมดเลกและสตปญญา (Finemotor) พบมากในกลมเดกชวง 42 เดอน และ อนดบ 3: ดานกลามเนอมดใหญ(Gross motor) พบมากในกลมเดกชวง 9 เดอน ซงกลมเปาหมายดงกลาวเปนตวแทนของการเฝาระวงพฒนาการเดกทสำาคญทสามารถสะทอนใหเหนพฒนาการทมผลตอการเรยนรทสำาคญของเดกไทยในปจจบนและหากไดรบการตรวจวนจฉยความลาชาดงกลาวแลว อาจพบกลมโรคทมปญหาดานพฒนาการและพฤตกรรมเดกเชนภาวะพดชา(Child’sdelayedlanguage)โรคออทสตก(Autisticspectrumdisorder)โรคสมาธสน(AttentionDeficitHyperactivitydisorder:ADHD)เปนตนซงการคนพบความสงสยลาชาไดเรวจะสามารถกระตนและสงเสรมพฒนาการใหเดกกลบมาสมวยไดเรว ตลอดจนสงตอเดกทพบพฒนาการลาชาใหไดรบการวนจฉยรกษาไดอยางทนทวงท ทำาใหเดกกลมนไดรบโอกาสในการเรยนรตามวยไดเตมศกยภาพและสามารถเตบโตไดอยางมคณภาพ โดยมรายละเอยดขอมลการสมสำารวจฯแยกรายจงหวดและรายเขตสขภาพตามแผนภาพท1-16

การสมสำารวจคดกรองพฒนาการเดกดำาเนนการในชวงเดอน มกราคม – กมภาพนธ 2560 จงหวดทเขารวมดำาเนนการจำานวน69จงหวด(สรปขอมลณเดอนมถนายนพ.ศ.2560)จำานวนเดกปฐมวยทไดรบการคดกรองพฒนาการทงหมดจำาแนกตามชวงอายดงน


30

อาย 9 เดอน

แผนภาพท 1 การคนพบเดกปฐมวยไทยมพฒนาการสงสยลาชา จากการส ารวจคดกรองพฒนาการเดก ดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) อาย 9 เดอน ป 2560

แผนภ�พท 1 การคนพบเดกปฐมวยไทยมพฒนาการสงสยลาชา จากการสำารวจคดกรองพฒนาการเดกดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)อาย9เดอนป2560



31

อาย 18

เดอน

แผนภาพท 2 การคนพบเดกปฐมวยไทยมพฒนาการสงสยลาชา จากการส ารวจคดกรองพฒนาการเดก ดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) อาย 18 เดอน ป 2560




32

แผนภาพท 3 การคนพบเดกปฐมวยไทยมพฒนาการสงสยลาชา จากการส ารวจคดกรองพฒนาการเดก ดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) อาย 30 เดอน ป 2560




33

แผนภาพท 4 การคนพบเดกปฐมวยไทยมพฒนาการสงสยลาชา จากการส ารวจคดกรองพฒนาการเดก ดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) อาย 42 เดอน ป 2560



แผนภ�พท5แสดงสถานการณพฒนาการเดกไทยจากการสมสำารวจป2560เขตสขภาพท1 34

แผนภาพท 5 แสดงสถานการณพฒนาการเดกไทยจากการสมส ารวจ ป 2560 ของเขตสขภาพท 1


35

แผนภาพท 6 แสดงสถานการณพฒนาการเดกไทยจากการสมส ารวจ ป 2560 ของเขตสขภาพท 2 แผนภ�พท6แสดงสถานการณพฒนาการเดกไทยจากการสมสำารวจป2560เขตสขภาพท2


แผนภ�พท7แสดงสถานการณพฒนาการเดกไทยจากการสมสำารวจป2560เขตสขภาพท3

36



37




38



แผนภ�พท10แสดงสถานการณพฒนาการเดกไทยจากการสมสำารวจป2560เขตสขภาพท6 39 แผนภาพท 10 แสดงสถานการณพฒนาการเดกไทยจากการสมส ารวจ ป 2560 ของเขตสขภาพท 6





41










44






■ สรปบทเรยนก�รดำ�เนนง�นสมสำ�รวจคดกรองพฒน�ก�รเดกปฐมวยไทย4ชวงวย(9,18,30,42เดอน)ดวยคมอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวย(DSPM)ป2560


■ ขอเสนอแนะสก�รพฒน�นวตกรรมคว�มร 1. พฒนาศกยภาพเจาหนาทสาธารณสข/ผคดกรองพฒนาการดวยคมอDSPMใหดยงขน 2. เฝาระวงและประเมนพฒนาการเดกดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)

ทกเดอนโดยพอแมผปกครองเพอใหสามารถสงเกตพฒนาการสงสยลาชา 3. EarlyInterventionโดยพอแมผปกครองเนนการตระหนกความสำาคญของการสงเสรมพฒนาการ

และความสามารถในการเลยงดเดกเพอสงเสรมพฒนาการตามวย

47 ขอเสนอแนะสการพฒนานวตกรรมความร 1.การพฒนาศกยภาพเจาหนาทสาธารณสข/ผคดกรองพฒนาการดวยคมอ DSPM ใหดยงขน 2.การเฝาระวงและประเมนพฒนาการเดกดวยคมอคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย DSPM ทกเดอน โดยพอแม ผปกครอง เพอใหสามารถสงเกตพฒนาการสงสยลาชา 3.Early Intervention โดยพอแม ผปกครอง เนนการตระหนกความส าคญของการ สงเสรมพฒนาการและความสามารถในการเลยงดเดกเพอสงเสรมพฒนาการตามวย

เฝาระวง สงเสรม

พฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย Developmental Surveillance and Promotion

Manual (DSPM) ส าหรบพอแม ผปกครอง

Well train DSPM (Intensive course) และแบบวดความรออนไลน

พฒนารปแบบครอบครวคณภาพ


ผลการด�าเนนงานส�ารวจการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM) แบบออนไลน ป พ.ศ. 2560

กลมพฒน�อน�มยเดกปฐมวยสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ตกรมอน�มย

ค มอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวย Developmental Surveillance andPromotionManual (DSPM) ไดถกจดทำาขนภายใต โครงการสงเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารเนองในโอกาสฉลองพระชนมาย5รอบ2เมษายน2558โดยคณะผทรงคณวฒและคณะกรรมการโครงการฯ เพอใชเปนเครองมอสำาหรบพอแม ผปกครอง ในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยไดดวยตนเอง และเปนหนาทหลกของเจาหนาทสาธารณสขในการสงเสรมใหพอแม ผปกครอง เกดความร ความเขาใจ สามารถนำาไปใชในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยดวยตนเองไดอยางเหมาะสมใหความดแลคดกรองพฒนาการเดกอาย9,18,30และ42 เดอน ตดตามประเมนพฒนาการซำาในเดกทพบพฒนาการสงสยลาชา รวมทงสงตอเดกทพบพฒนาการลาชาใหไดรบการแกไขรกษาไดอยางทนทวงท จากบทสรปการเยยมเสรมพลงในป 2559 “โครงการสงเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารเนองในโอกาสฉลองพระชนมาย5รอบ2เมษายน2558”

48

กลมงานพฒนาอนามยเดกปฐมวย

สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย

คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM) ไดถกจดท าขนภายใต โครงการสงเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรต สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เนองในโอกาสฉลองพระชนมาย ๕ รอบ ๒ เมษายน ๒๕๕๘ โดยคณะผทรงคณวฒและคณะกรรมการโครงการฯ เพอใชเปนเครองมอส าหรบพอแม ผปกครอง ในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยไดดวยตนเอง และเปนหนาทหลกของเจาหนาทสาธารณสขในการสงเสรมใหพอแม ผปกครอง เกดความร ความเขาใจ สามารถน าไปใชในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยดวยตนเองไดอยางเหมาะสม ใหความดแลคดกรองพฒนาการเดกอาย 9, 18, 30 และ 42 เดอน ตดตามประเมนพฒนาการซ าในเดกทพบพฒนาการสงสยลาชา รวมทงสงตอเดกทพบพฒนาการลาชาใหไดรบการแกไข รกษาไดอยางทนทวงท จากบทสรปการเยยมเสรมพลงในป 2559 “โครงการสงเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรต สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เนองในโอกาสฉลองพระชนมาย ๕ รอบ ๒ เมษายน ๒๕๕๘” พบขอสงเกต คอ 1) การถายทอดการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) ใหกบพอแม ผปกครอง มการแจกคมอฯตงแตแรกเกดยงไมเปนนโยบายเดยวกนทงประเทศ 2) ดานการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) ทกษะการใชคมอฯเจาหนาทไมมนใจในการใชคมอฯ และขนตอนการประเมนตามขอพฒนาการในคมอฯไมชดเจนและสรางความสบสนใหกบผปฏบตงานคดกรองพฒนาการเดก สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย จงไดท าการส ารวจการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) ใชรปแบบการประเมนผลออนไลน โดยมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาการใชประโยชนจากคมอฯ ในกลมพอแม ผปกครอง เจาหนาทสาธารณสข และครผดแลเดก 2) สรางแนวทางการพฒนาคมอฯ ใหเหมาะสมตอการน าไปใช กลมเปาหมายหลก 3 กลม คอ 1) พอแม ผปกครอง 2) เจาหนาทสาธารณสข 3) ครผดแลเดก จ านวน

สวนท 4 ผลการด าเนนงานส ารวจการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM)

แบบออนไลน ป พ.ศ. 2560

สวนท 4


พบขอสงเกต คอ 1) การถายทอดการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) ใหกบพอแม ผปกครอง มการแจกคมอฯตงแตแรกเกดยงไมเปนนโยบายเดยวกนทงประเทศ 2) ดานการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) ทกษะการใชคมอฯเจาหนาทไมมนใจในการใชคมอฯและขนตอนการประเมนตามขอพฒนาการในคมอฯไมชดเจนและสรางความสบสนใหกบผ ปฏบตงานคดกรองพฒนาการเดก สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย จงไดทำาการสำารวจการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)ใชรปแบบการประเมนผลออนไลนโดยมวตถประสงคเพอ1)ศกษาการใชประโยชนจากคมอฯในกลมพอแมผปกครองเจาหนาทสาธารณสขและครผดแลเดก2)สรางแนวทางการพฒนาคมอฯใหเหมาะสมตอการนำาไปใชกลมเปาหมายหลก3กลมคอ1)พอแมผปกครอง2)เจาหนาทสาธารณสข3)ครผดแลเดกจำานวนผตอบแบบสอบถาม1,504คนแบบสอบถามการใช“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)” ไดพฒนาขนจากการสงเคราะหประเดนการเยยมเสรมพลงพนทของคณะทำางานพฒนาอนามยเดกปฐมวย สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ประกอบดวย ขอคำาถาม6สวนไดแก สวนท1ขอมลทวไป สวนท2ความคดเหนตอการรบรและเขาถงคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) สวนท3ความเขาใจในเนอหาและการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) สวนท4ความพงพอใจตอเนอหาและรปเลมคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) สวนท5ความคดเหนตอการพฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)ฉบบใหม สวนท6ขอเสนอแนะ

ต�ร�งท 3 จำานวนผตอบแบบสอบถามออนไลนการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยDevelopmental Surveillance and PromotionManual (DSPM) แยกกลมเปาหมายหลก 3 กลมจำานวน1,702คน

พอแมผปกครอง(คน) เจ�หน�ทส�ธ�รณสข(คน) ครผดแลเดก(คน)

671 719 292

39.4% 42.2% 17.2%

ผลการสำารวจการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย Developmental SurveillanceandPromotionManual(DSPM)แบบออนไลนแบงตามกลมเปาหมายดงน

กลมพอแมผปกครองพบวา 1) ขอมลทวไปผตอบแบบสอบถามสวนมากรอยละ80เปนผหญงรอยละ55.4อยในกลมวยทำางานอาย 31-40 ป สวนมากวฒการศกษาระดบปรญญาตรอาชพรบราชการ ชวงอายบตรหลานทอยในความดแลคอมากกวา3ป6เดอนรองลงมาคอชวงอาย2ป7เดอน-3ป6เดอนและอาย1ป7เดอน-2ป6เดอน


50 แผนภมท 5 ผลส ารวจแหลงทเคยไดรบ“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (Developmental

Surveillance & Promotion Manual :DSPM)” N =305

แผนภมท 6 ผลส ารวจบตรหลานเคยไดรบการคดกรองพฒนาการ โดยเจาหนาทสาธารณสขหรอ

ครผดแลเดก N =691

แผนภมท 7 ผลส ารวจพอแม ผปกครองทร จก “คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (Developmental Surveillance & Promotion Manual :DSPM)” N =691

49 ผตอบแบบสอบถาม 1,504 คน แบบสอบถามการใช “คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)” ไดพฒนาขนจากการสงเคราะหประเดนการเยยมเสรมพลงพนทของคณะท างานพฒนาอนามยเดกปฐมวย สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ประกอบดวย ขอค าถาม 6 สวน ไดแก สวนท 1 ขอมลทวไป สวนท 2 ความคดเหนตอการรบร และเขาถงคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) สวนท 3 ความเขาใจในเนอหาและการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) สวนท 4 ความพงพอใจตอเนอหา และรปเลมคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)

สวนท 5 ความคดเหนตอการพฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) ฉบบใหม สวนท 6 ขอเสนอแนะ

ตารางท 4 จ านวนผตอบแบบสอบถามออนไลนการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM) แยกกลมเปาหมายหลก 3 กลม จ านวน 1,702 คน

พอแม ผปกครอง (คน) เจาหนาทสาธารณสข (คน) ครผดแลเดก (คน) 671 719 292

39.4% 42.2% 17.2% ผลการส ารวจการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย Developmental Surveillance and

Promotion Manual (DSPM) แบบออนไลน แบงตามกลมเปาหมาย ดงน กลมพอแม ผปกครอง พบวา 1) ขอมลทวไป ผตอบแบบสอบถามสวนมาก รอยละ 80 เปนผหญง รอยละ 55.4 อยในกลมวยท างาน อาย

31-40 ป สวนมากวฒการศกษาระดบปรญญาตร อาชพรบราชการ ชวงอายบตรหลานทอยในความดแลคอ มากกวา 3 ป 6 เดอน รองลงมาคอชวงอาย 2 ป 7 เดอน - 3 ป 6 เดอน และอาย 1ป 7 เดอน-2ป 6เดอน ผตอบแบบสอบถามสวนมากรอยละ 87.3 เกยวของกบบตรหลานโดยเปนพอแม รอยละ 75.7 อาศยอยในเขตเมอง ทอยอาศยปจจบนสวนมาก คอ จงหวดนนทบร

2) ดานความคดเหนตอการรบร และเขาถงคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) พอแมผปกครองสวนมากเคยไดรบ“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)” คดเปนรอยละ 56.1 (แผนภมท 1) สวนมากรอยละ 34.8 ไดรบแจกคมอจากศนยเดกเลก รองลงมารอยละ 21.6 คอหอผปวยหลงคลอด คลนกสขภาพเดกด แหลงอนๆ คลนกฝากครรภ และดาวนโหลดจากเวบไซต ตามล าดบ สวนมากรอยละ 65.1 บตรหลานเคยไดรบการคดกรองพฒนาการโดยเจาหนาทสาธารณสขหรอครผดแลเดก สวนมากรอยละ 41 พอแม ผปกครองสวนมากไมรจก“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)” รองลงมารอยละ 32.9 รจกและเคยใช และรจกแตไมเคยใช คดเปนรอยละ 26.2

แผนภมท 4 ผลส ารวจพอแม ผปกครอง ทเคยไดรบ“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (Developmental Surveillance & Promotion Manual :DSPM)” N =688

ผตอบแบบสอบถามสวนมากรอยละ 87.3 เกยวของกบบตรหลานโดยเปนพอแม รอยละ 75.7 อาศยอยในเขตเมองทอยอาศยปจจบนสวนมากคอจงหวดนนทบร 2) ด�นคว�มคดเหนตอก�รรบรและเข�ถงคมอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวย(DSPM) พอแมผปกครองสวนมากเคยไดรบ“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)” คดเปนรอยละ 56.1 (แผนภมท 5) สวนมากรอยละ 34.8 ไดรบแจกคมอจากศนยเดกเลก รองลงมารอยละ 21.6คอ หอผปวยหลงคลอด คลนกสขภาพเดกด แหลงอนๆ คลนกฝากครรภ และดาวนโหลดจากเวบไซตตามลำาดบ สวนมากรอยละ 65.1 บตรหลานเคยไดรบการคดกรองพฒนาการโดยเจาหนาทสาธารณสขหรอครผดแลเดกสวนมากรอยละ41พอแมผปกครองสวนมากไมรจก“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)”รองลงมารอยละ32.9รจกและเคยใชและรจกแตไมเคยใชคดเปนรอยละ26.2

แผนภมท 5 ผลสำารวจพอแม ผปกครอง ทเคยไดรบ“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DevelopmentalSurveillance&PromotionManual:DSPM)”N=688

แผนภมท6ผลสำารวจแหลงทเคยไดรบ“คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DevelopmentalSurveillance&PromotionManual:DSPM)”N=305

56.1%

43.9%







แผนภมท 7 ผลสำารวจบตรหลานเคยไดรบการคดกรองพฒนาการ โดยเจาหนาทสาธารณสขหรอครผดแลเดกN=691

แผนภมท 8 ผลสำารวจพอแม ผ ปกครองทร จก “ค มอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DevelopmentalSurveillance&PromotionManual:DSPM)”N=691

3) ด�นคว�มเข�ใจในเนอห�และก�รใชคมอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวย (DSPM) จากจำานวนพอแม ผปกครอง ทรจกและเคยใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)จำานวน 227 คน สวนมากเขาใจวธการประเมน เฝาระวง และคดกรองพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอายคดเปนรอยละ98.7ไมเขาใจรอยละ1.3 เขาใจวธฝกทกษะเพอสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอายคดเปนรอยละ97.8ไมเขาใจรอยละ2.2







51 3) ดานความเขาใจในเนอหาและการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) : จาก

จ านวนพอแม ผปกครอง ทรจกและเคยใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) จ านวน 227 คน สวนมากเขาใจวธการประเมน เฝาระวง และคดกรองพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอาย คดเปนรอยละ 98.7 ไมเขาใจ รอยละ 1.3 เขาใจวธฝกทกษะเพอสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอาย คดเปนรอยละ 97.8 ไมเขาใจ รอยละ 2.2

4) ดานความพงพอใจตอเนอหาและรปเลมคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) : จากจ านวนพอแม ผปกครอง ทรจกและเคยใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) จ านวน 227 คน พบวาความพงพอใจตอเนอหาอธบายชดเจน เขาใจงาย อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 66.5 ความพงพอใจตอล าดบเนอหาสอดคลองเชอมโยงกน อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 69.6 ความพงพอใจตอขนาดรปเลม อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 51.1 ความพงพอใจตอรปเลมนาสนใจ นาอาน อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 59.9 ความพงพอใจตอความสะดวงตอการใชงาน อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 53.3 ความพงพอใจตอขนาดตวอกษรอานงาย อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 67.4 ความพงพอใจตอรปประกอบชดเจน สอดคลองกบเนอหา อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 67.4 ความพงพอใจตอการน าไปใชในการสงเสรมพฒนาการบตรหลานได อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 82.8 ความพงพอใจตอการน าไปใชในการเฝาระวงพฒนาการบตรหลานได อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 84.6 ความพงพอใจตอการน าไปใชใหค าปรกษาผปกครองดวยกนได อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 82.4

5) ดานความคดเหนตอการพฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) ฉบบใหม ในกลมพอแม ผปกครองและเจาหนาทสาธารณสข พบวา สวนมากเหนดวยกบการพฒนาขนาดเลมใหมขนาด A5 เทาขนาดสมดสชมพ คดเปนรอยละ 51.3 รองลงมาคอ เหนดวยกบการพฒนาขนาดเลมใหมขนาด A4 แนวตง คดเปนรอยละ 41.7 ดานความคดเหนตอขนาดตวอกษรสวนมากเหนดวยกบขนาดอกษร 18 คดเปนรอยละ 55.9 รองลงมาคอขนาดอกษร 16 คดเปนรอยละ 41.9 ดานการเรยบเรยงเนอหาสวนมากเหนดวยกบการเรยบเรยงเนอหาแบบเดม (เรยบเรยงเนอหาตามอาย) คดเปนรอยละ 55.6 รองลงมาคอ การเรยบเรยงเนอหาโดยใหมตวหนงสอนอยลง มรปภาพมากขน คดเปนรอยละ 29.8 และ การเรยบเรยงเนอหาตามดานพฒนาการ 5 ดาน คดเปนรอยละ 23.9 ดานรปแบบของคมอฯ สวนมากเหนดวยใหมการแยกเลมคมอฯเปนเลมส าหรบเจาหนาทและส าหรบพอแม ผปกครอง คดเปนรอยละ 47.2 รองลงมาคอเหนดวยกบรปแบบเดม คดเปนรอยละ 35.2 และเหนดวยใหมการเชอมโยงคลปวดโอDSPM ดวยคอมพวเตอรพกพา คดเปนรอยละ 31.5

แผนภมท 8 ความคดเหนตอการพฒนาขนาดเลมคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดก N=976

4)ด�นคว�มพงพอใจตอเนอห�และรปเลมคมอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวย(DSPM)จากจำานวนพอแม ผปกครอง ทรจกและเคยใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)จำานวน227คนพบวาความพงพอใจตอเนอหาอธบายชดเจนเขาใจงายอยในอนดบมากคดเปนรอยละ66.5ความพงพอใจตอลำาดบเนอหาสอดคลองเชอมโยงกน อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 69.6 ความพงพอใจตอขนาดรปเลม อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 51.1 ความพงพอใจตอรปเลมนาสนใจ นาอาน อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 59.9 ความพงพอใจตอความสะดวกตอการใชงาน อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ53.3ความพงพอใจตอขนาดตวอกษรอานงายอยในอนดบมากคดเปนรอยละ67.4ความพงพอใจตอรปประกอบชดเจน สอดคลองกบเนอหา อยในอนดบมาก คดเปนรอยละ 67.4 ความพงพอใจตอการนำาไปใชในการสงเสรมพฒนาการบตรหลานได อยในอนดบมากคดเปนรอยละ 82.8 ความพงพอใจตอการนำาไปใชในการเฝาระวงพฒนาการบตรหลานไดอยในอนดบมากคดเปนรอยละ84.6ความพงพอใจตอการนำาไปใชใหคำาปรกษาผปกครองดวยกนไดอยในอนดบมากคดเปนรอยละ82.4 5)ด�นคว�มคดเหนตอก�รพฒน�คมอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวย(DSPM)ฉบบใหมในกลมพอแม ผ ปกครองและเจาหนาทสาธารณสข พบวา สวนมากเหนดวยกบการพฒนาขนาดเลมใหมขนาด A5 เทาขนาดสมดสชมพ คดเปนรอยละ 51.3 รองลงมาคอ เหนดวยกบการพฒนาขนาดเลมใหมขนาด A4 แนวตง คดเปนรอยละ 41.7 ดานความคดเหนตอขนาดตวอกษรสวนมากเหนดวยกบขนาดอกษร18คดเปนรอยละ55.9รองลงมาคอขนาดอกษร16คดเปนรอยละ41.9ดานการเรยบเรยงเนอหาสวนมากเหนดวยกบการเรยบเรยงเนอหาแบบเดม (เรยบเรยงเนอหาตามอาย) คดเปนรอยละ 55.6รองลงมาคอ การเรยบเรยงเนอหาโดยใหมตวหนงสอนอยลง มรปภาพมากขน คดเปนรอยละ 29.8 และการเรยบเรยงเนอหาตามดานพฒนาการ 5 ดาน คดเปนรอยละ 23.9 ดานรปแบบของคมอฯ สวนมากเหนดวยใหมการแยกเลมคมอฯเปนเลมสำาหรบเจาหนาทและสำาหรบพอแม ผปกครอง คดเปนรอยละ 47.2รองลงมาคอเหนดวยกบรปแบบเดม คดเปนรอยละ 35.2 และเหนดวยใหมการเชอมโยงคลปวดโอ DSPMดวยคอมพวเตอรพกพาคดเปนรอยละ31.5

แผนภมท9ความคดเหนตอการพฒนาขนาดเลมคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกN=976


แผนภมท10ความคดเหนตอขนาดตวอกษรคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)N=976

■ ก�รอภปร�ยผล จากผลการสำารวจการใช “คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)” ในกลมพอแมผปกครองพบขอสงเกตดงน 1. ดานการรบรและเขาถงคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) พบวา พอแม

ผปกครองสวนมากเคยไดรบคมอฯแตไมรจกคมอฯ(DSPM) 2. ดานความเขาใจในเนอหาและการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)

พบวาพอแม ผปกครอง ทรจกและเคยใชคมอฯ จำานวน 227 คน สวนมากเขาใจวธการประเมนเฝาระวง และคดกรองพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอาย และวธฝกทกษะเพอสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอาย

3. ดานความพงพอใจพบวา พอแม ผปกครอง เหนวาเนอหาอธบายชดเจน เขาใจงาย การลำาดบเนอหาสอดคลองเชอมโยงกน ขนาดรปเลม นาสนใจ นาอาน ความสะดวกตอการใชงาน ขนาดตวอกษรอานงาย รปประกอบชดเจน สอดคลองกบเนอหา การนำาไปใชในการสงเสรมพฒนาการบตรหลานไดการนำาไปใชในการเฝาระวงพฒนาการบตรหลานได การนำาไปใชใหคำาปรกษาผปกครองดวยกนไดอยในอนดบมาก

4. ดานความคดเหนตอการพฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) ฉบบใหมในกลมพอแม ผปกครองและเจาหนาทสาธารณสข พบวาความคดเหนสวนมากเหนดวยกบการพฒนาคมอฯ ใหมขนาดเลม A5 เทาขนาดสมดสชมพ ขนาดตวอกษร 18 การเรยบเรยงเนอหาใชเนอหาแบบเดม (เรยบเรยงเนอหาตามอาย) ดานรปแบบของคมอฯ ใหมการแยกเลมค มอฯเปนเลมสำาหรบเจาหนาทและสำาหรบพอแมผปกครอง

52 แผนภมท 6 ความคดเหนตอขนาดตวอกษรคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) N=976

การอภปรายผล

จากผลการส ารวจการใช “คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)” ในกลมพอแม ผปกครอง พบขอสงเกต ดงน

1) ดานการรบรและเขาถงคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) พบวา พอแมผปกครองสวนมากเคยไดรบคมอฯ แตไมรจกคมอฯ (DSPM)

2) ดานความเขาใจในเนอหาและการใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) พบวาพอแม ผปกครอง ทรจกและเคยใชคมอฯ จ านวน 227 คน สวนมากเขาใจวธการประเมน เฝาระวง และคดกรองพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอาย และวธฝกทกษะเพอสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอาย

3) ดานความพงพอใจ พบวา พอแม ผปกครอง ตอเนอหาอธบายชดเจน เขาใจงาย การล าดบเนอหาสอดคลองเชอมโยงกน ขนาดรปเลม รปเลมนาสนใจ นาอาน ความสะดวกตอการใชงาน ขนาดตวอกษรอานงาย รปประกอบชดเจน สอดคลองกบเนอหา การน าไปใชในการสงเสรมพฒนาการบตรหลานได การน าไปใชในการเฝาระวงพฒนาการบตรหลานได การน าไปใชใหค าปรกษาผปกครองดวยกนได อยในอนดบมาก

4) ดานความคดเหนตอการพฒนาคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM) ฉบบใหม ในกลมพอแม ผปกครองและเจาหนาทสาธารณสข พบวาความคดเหนสวนมากเหนดวยกบการพฒนาคมอฯ ใหมขนาดเลม A5 เทาขนาดสมดสชมพ ขนาดตวอกษร 18 การเรยบเรยงเนอหาเนอหาแบบเดม (เรยบเรยงเนอหาตามอาย) ดานรปแบบของคมอฯ ใหมการแยกเลมคมอฯเปนเลมส าหรบเจาหนาทและส าหรบพอแม ผปกครอง

ขอเสนอแนะสการพฒนานวตกรรมความร จากการศกษา พบขอเสนอแนะสแนวทางการพฒนาการใช “คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการ

เดกปฐมวย (DSPM)” ในกลมพอแม ผปกครอง ดงน 1.Health Literacy พฒนาศกยภาพเจาหนาทสาธารณสขในการสงเสรมใหเกดการเขาถงสราง

ความตระหนกในเรองความส าคญของพฒนาการเดก0-5 ป การใหความรและใหพอแม ผปกครอง สามารถน าคมอฯ ไปใชประโยชนในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการลกทบานไดดวยตนเอง

-จดท าหนงสนสรางความตระหนกถงความส าคญของพฒนาการลกทสงผลตออนาคตเมอเตบใหญ สะทอนครอบครวยคใหมทสงผลตอพฒนาการเดก

-พฒนาศกยภาพเจาหนาทสาธารณสขในการสอสารและใหความรเพอสงเสรมใหพอแม ผปกครองสามารถน าคมอฯ ไปใชประโยชนในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดก 0-5 ป ทบานไดดวยตนเอง


■ ขอเสนอแนะสก�รพฒน�นวตกรรมคว�มร จากการศกษา พบขอเสนอแนะสแนวทางการพฒนาการใช “คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย(DSPM)”ในกลมพอแมผปกครองดงน 1. HealthLiteracyพฒนาศกยภาพเจาหนาทสาธารณสขในการสงเสรมใหเกดการเขาถงสรางความตระหนกในเรองความสำาคญของพฒนาการเดก0-5 ป การใหความรและใหพอแม ผปกครอง สามารถนำาคมอฯไปใชประโยชนในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการลกทบานไดดวยตนเอง - จดทำาหนงสนสรางความตระหนกถงความสำาคญของพฒนาการลกทสงผลตออนาคตเมอเตบใหญ

สะทอนครอบครวยคใหมทสงผลตอพฒนาการเดก - พฒนาศกยภาพเจาหนาทสาธารณสขในการสอสารและใหความรเพอสงเสรมใหพอแมผปกครอง

สามารถนำาคมอฯไปใชประโยชนในการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดก0-5ปทบานไดดวยตนเอง

2. จดทำ�“คมอเฝ�ระวงและสงเสรมพฒน�ก�รเดกปฐมวย(DSPM)”สำ�หรบพอแมผปกครอง ใหมขนาดเลม A5 เทาขนาดสมดสชมพ ขนาดตวอกษร 18 การเรยบเรยงเนอหาใชแบบเดม(เรยบเรยงเนอหาตามอาย)โดยใหมการแยกเลมคมอฯเปนเลมสำาหรบเจาหนาทและสำาหรบพอแมผปกครอง

53 2.จดท า “คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)” ส าหรบพอแม

ผปกครอง ใหมขนาดเลม A5 เทาขนาดสมดสชมพ ขนาดตวอกษร 18 การเรยบเรยงเนอหาเนอหาแบบเดม (เรยบเรยงเนอหาตามอาย) โดยใหมการแยกเลมคมอฯเปนเลมส าหรบเจาหนาทและส าหรบพอแม ผปกครอง

53 2.จดท า “คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM)” ส าหรบพอแม

ผปกครอง ใหมขนาดเลม A5 เทาขนาดสมดสชมพ ขนาดตวอกษร 18 การเรยบเรยงเนอหาเนอหาแบบเดม (เรยบเรยงเนอหาตามอาย) โดยใหมการแยกเลมคมอฯเปนเลมส าหรบเจาหนาทและส าหรบพอแม ผปกครอง


กลมพฒน�ศนยเดกปฐมวยสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ตกรมอน�มย

มาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต (ปพ.ศ.2560ปรบชอเปนมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต)เปนเครองมอพนฐานในระบบการประกนคณภาพ คอ การประกนคณภาพภายในทหนวยปฏบตหรอศนยเดกเลกจะไดนำาไปใชในการประเมนการดำาเนนงานของหนวยงานตนเอง (Self-Assessment) กำาหนดแนวทางปรบปรงการดำาเนนงานของตนเอง(Self-Improvement)และดำาเนนการปรบปรงดวยความรวมมอของบคลากรในศนยฯ เพอใหศนยฯพรอมรบการประเมนจากหนวยงานภายนอก เชน สำานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา(สมศ.) กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข เปนหนวยงานหนงทเปนกลไกการขบเคลอนงานดานเดกปฐมวยซงไดมการจดทำาเกณฑการประเมนศนยเดกเลกคณภาพรวมกบกรมควบคมโรคและกรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสขมาเปนระยะเวลา 3 ป เพอตดตามงานดานสขภาพของเดกปฐมวยผานการประเมนศนยเดกเลกคณภาพ และเพอใหการทำางานดานเดกปฐมวยมความครอบคลมในทกมต และในป 2560กระทรวงสาธารณสข จงไดนำาเกณฑศนยเดกเลกคณภาพไปบรณาการรวมกบ 4 กระทรวงหลกเพอใหเกดเกณฑมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตทมเกณฑการประเมนมาตรฐานเดยวกนและครอบคลมงานทกดาน

■ ผลก�รดำ�เนนง�นในปพ.ศ.2560 1. ก�รดำ�เนนง�นสนบสนนก�รใชม�ตรฐ�นศนยเดกเลกแหงช�ตปพ.ศ.2554 เพอใหสบเนองและสอดคลองกบยทธศาสตรชาต20ป“พฒนาศกยภาพเดกปฐมวยและวยเรยน”และยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข“การพฒนาคณภาพชวตคนไทยทกกลมวย”กำาหนดนโยบาย และยทธศาสตรใหศนยเดกเลกทวประเทศใชมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตเพยงมาตรฐานเดยว

ผลการด�าเนนงานมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตป พ.ศ. 2554 และ เขารวมจดท�า (ราง) มาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต พ.ศ. 2560 National Standard for Early Childhood Care, Development and Educational Institutions Thailand 2017

สวนท 5


ก�รพฒน�ศกยภ�พเดกปฐมวยและวยเรยน

ยทธศ�สตรช�ต20ป

ยทธศ�สตรกระทรวงสธ.

ยทธศ�สตรท1(P&PExcellence)พฒนาคณภาพชวตคนไทยทกกลมวย

ยทธศ�สตรท1การเสรมสรางและพฒาศกยภาพทนมนษย

ยทธศ�สตรท3พฒนาและเสรมสรางศกยภาพคน พฒนาศกยภาพคนตลอดชวงชวต

คนไทยทกชวงวยมคณภาพชวตทดขนมสขภาวะความรและมาตรฐานการครองชพทด

พฒน�และสร�งเสรมศกยภ�พคนไทย(กลมสตรและเดกปฐมวยกลมวยเรยนและ

วยรนกลมวยทำางานกลมผสงอาย)

แผนฯ12


ต�ร�งท4ภารกจ/งานตามเปาหมายตวชวดขาวคาดแดง

เป�หม�ย/ผลผลต จำ�นวน หนวยนบ

1.พฒนาศนยเดกเลกเตาะแตะ (3 เดอน- 2 ป 6 เดอน )ตนแบบประจำาจงหวดๆละ1แหง

2.สงเสรมและสนบสนนศนยเดกเลก(3-5ป)ใหมมาตรฐานตามมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตจงหวดๆละ1แหง

77 จงหวด

76 จงหวด

หม�ยเหต : เนองจากมการปรบชวงอายของการใชมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต จากเดม 3-5 ป เปน 0-6 ป ทำาใหการพฒนาจดทำาตนแบบศนยเดกเลกวยเตาะแตะ (3 เดอน - 2 ป 6 เดอน) จำาเปนตองใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต และไมมความจำาเปนตองจดทำามาตรฐานศนยเดกเลกวยเตาะแตะขนใหม และใหหนวยงานทมศนยเดกเลกภายใต

การกำากบดแลมงเนนสนบสนนและสงเสรมการใชมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต

สรปผลก�รดำ�เนนง�น ผลผลตไมไดตามเกณฑเปาหมายเนองจาก 1. ไมมคำาสงการจากตนสงกดใหใชมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตอยางชดเจนแกพนท และสวนใหญ

ศนยเดกเลกสงกดกบองคกรปกครองสวนทองถนกระทรวงมหาดไทย ทำาใหเจาหนาทศนยเขตกรมอนามยไมสามารถดำาเนนการขบเคลอนและสนบสนนการใชมาตรฐานฯไดเตมท

2. ศนยเขตเปนหนวยงานในสงกดของกระทรวงสาธารณสขไมมอำานาจในการขบเคลอนงานทชดเจนหากพนทปฏเสธการทำางานรวมในเรองนกจะไมสามารถดำาเนนการใดๆได

3. จากการเยยมเสรมพลงทกพนทเหนความสำาคญของการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตพ.ศ. 2560 เพยงมาตรฐานเดยวและยนดใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตพ.ศ.2560เมอมการประกาศใช

2.เข�รวมจดทำ�(ร�ง)ม�ตรฐ�นสถ�นพฒน�เดกปฐมวยแหงช�ตพ.ศ.2560 (National Standard for Early Childhood Care, Development and EducationalInstitutionsThailand2017) ก�รดำ�เนนง�นก�รบรณ�ก�ร4กระทรวงในก�รดแลเดกปฐมวย คว�มเปนม� จากมตคณะรฐมนตรป 2552 และนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาเดกปฐมวย(0-5ป)ระยะยาวพ.ศ.2550-2555ไดมการจดทำามาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตแบบบรณาการโดยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) เปนผดำาเนนการหลก แตเมอนำามาตรฐานฯ กระจายลงสพนทเมอ พ.ศ. 2554 แลวไมไดมการนำาไปใช เนองจากแตละทมมาตรฐานเดมทใชอย แลว เชนมาตรฐานขององคกรปกครองสวนทองถน มาตรฐานศนยเดกเลกคณภาพของกรมอนามย และมาตรฐานศนยเดกเลกปลอดโรคของกรมควบคมโรค เปนตน ดงนนเมอมการตดตามการดำาเนนงานในป 2559 มมต


ใหทางกระทรวงพม.หาสาเหตและดำาเนนงานปรบปรงมาตรฐานฯซงไดดำาเนนการใหทมงานวจยลงพนทเกบและวเคราะหขอมลพบวารอยละ70มคนรจกและใชมาตรฐานนแตไมไดเปนมาตรฐานฯหลกหลงจากนนกระทรวง พม. ไดดำาเนนการปรบปรงมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต โดยเชญคณะทำางานซงมาจาก4กระทรวงหลกประกอบดวยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยศกษาธการมหาดไทยสาธารณสขและกรงเทพมหานคร รวมพจารณาใหมในทกประเดนและนำาผลการวจยของกระทรวง พม.มารวมพจารณาดวยตงแตเดอนตลาคม2559 กระทรวงสาธารณสข โดยกรมอนามย เขารวมพจารณาและจดทำามาตรฐานฯดงกลาว ตงแตเรมดำาเนนการจนถงปจจบน เมอดำาเนนการจดทำา (ราง) มาตรฐานฯเสรจเรยบรอยไดนำาเขาคณะอนกรรมการเฉพาะกจฯของคณะกรรมการพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต(ก.พ.ป)และคณะกรรมการสงเสรมการพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต (กดยช.) พจารณาซงมมตใหปรบปรงเปลยนแปลงมาตลอด จนกระทงลาสดเมอวนท5มถนายน2560ไดผานการพจารณาเหนชอบใหดำาเนนงานตอเพอใชเปนมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตไดโดยใชชอวา(ราง) มาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต พ.ศ. 2560 (National Standard for Early Childhood Care, Development and Educational Institutions Thailand 2017) ประกอบดวยมาตรฐาน 3 ดาน คอ

● มาตรฐานดานท1การบรหารจดการสถานพฒนาเดกปฐมวย ● มาตรฐานดานท2การดแลและกระบวนการจดประสบการณการเรยนรและการเลนเพอพฒนาเดกปฐมวย ● มาตรฐานดานท3คณภาพของเดก

สรปผลก�รดำ�เนนง�น สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตกรมอนามยในฐานะเปนกรมวชาการ:

1. เขารวมจดทำา (ราง) มาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตพ.ศ. 2560 โดยใหการสนบสนนขอมลวชาการดานสขภาวะของเดกในมาตรฐานดานตางๆดงน - มาตรฐานท 1ตวบงชท1.2และ1.4 - มาตรฐานท 2ตวบงชท2.2 - มาตรฐานท 3ตวบงชท3.1ก,ขและ3.2ก 2. ผลกดน DSPM (developmental surveillance and promotionmanual)ใหเปนเครองมอในการประเมนพฒนาการใน(ราง)มาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตพ.ศ.2560ในสวนมาตรฐานดานท3คณภาพของเดกอาย0-2ปตวบงชท3.1กและ3.2ก


ต�ร�งท 5 (ราง)มาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตพ.ศ.... สำาหรบเดกแรกเกด -กอนเขาประถมศกษาปท1

ม�ตรฐ�นด�นท1ก�รบรห�รจดก�รสถ�นพฒน�เดกปฐมวย

ตวบงชท ชอตวบงช เกณฑก�รพจ�รณ�(ขอ)

1.1 บรหารจดการอยางเปนระบบ 3

1.2 การบรหารจดการบคลากร 4

1.3 การจดสภาพแวดลอมเพอความปลอดภย 8

1.4 การจดการเพอสขภาพและการเรยนร 7

1.5 สงเสรมการมสวนรวมของครอบครวและชมชน 4

ม�ตรฐ�นด�นท2ก�รดแลและกระบวนก�รจดประสบก�รณก�รเรยนรและก�รเลนเพอพฒน�เดกปฐมวย


2.1 ดแลและพฒนาเดกอยางรอบดาน 5

2.2 สงเสรมและดแลสขภาพ 4

2.3 สงเสรมพฒนาการดานสตปญญาภาษาและการสอสาร 5 2.4 สงเสรมพฒนาการดานสงคมปลกฝงคณธรรมและความเปนพลเมอง 2

2.5 สงเสรมเดกในระยะเปลยนผานใหปรบตวสการเชอมตอในขนถดไป 1

ม�ตรฐ�นด�นท3คณภ�พของเดก


สำ�หรบเดกแรกเกด-อ�ย2ป(2ป11เดอน)

3.1 กเดกมการเจรญเตบโตสมวย 1

3.2 กเดกมพฒนาการสมวย 7

สำ�หรบเดกอ�ย3ป–อ�ย6ป(กอนเข�ประถมศกษ�ปท1)

3.1 ขเดกมการเจรญเตบโตสมวยและมสขนสยทเหมาะสม 3

3.2 ขเดกมพฒนาการดานการเคลอนไหว 2

3.3 ขเดกมพฒนาการดานจตใจอารมณ 3 3.4 ขเดกมพฒนาการดานสตปญญาเรยนรและสรางสรรค 5 3.5 ขเดกมพฒนาการดานภาษาและการสอสาร 4 3.6 ขเดกมพฒนาการดานสงคมคณธรรมมวนยและความเปนพลเมอง 4

ซงขณะนอย ระหวางดำาเนนการโดยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.)เปนผดำาเนนการจดทำาเกณฑการประเมนและรวบรวมคมอ ทางสำานกเลขาธการสภาการศกษา ดำาเนนการจดพมพรางมาตรฐานฯและทำาการทดลองนำาไปใชใน6แหลงขอมลซงจะเกบและวเคราะหขอมลการทดลองนำาไปใชใหแลวเสรจปลายเดอนกนยายน 2560 และกรมอนามยไดเสนอใหศนยเดกเลกภายใตสงกดทกแหงเขารวมทดลองใชในครงน


ภ�พกจกรรมก�รประชมและเข�รวมจดทำ�(ร�ง)ม�ตรฐ�นสถ�นพฒน�เดกปฐมวยแหงช�ตพ.ศ.2560

3. เยยมเสรมพลงเพอตดต�มสงเสรมสนบสนนก�รใชม�ตรฐ�นศนยเดกเลกแหงช�ตปพ.ศ.2554เพอนำ�ขอมลและขอเสนอแนะในพนทม�พฒน�ก�รดำ�เนนง�นพฒน�ศนยเดกเลกคณภ�พป2561 กลมพฒนาศนยเดกปฐมวย สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามยไดรบการอนมตใหดำาเนนงานโครงการพฒนาศนยเดกเลกคณภาพ ซงมกจกรรมการเยยมเสรมพลงศนยเดกเลกคณภาพโดยสนบสนนและสงเสรมการใชมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต วตถประสงคเพอใหหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาคมการแลกเปลยนเรยนร การดำาเนนงานรวมกน และนำาขอมลทไดรบมาพฒนางานในปตอไปไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลสงสด ซงในป พ.ศ. 2560 ไดลงพนทในการเยยมเสรมพลง 4 แหง ไดแก ศนยอนามยท 3,5,10 และ13 (เปลยนเปนสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง)ระหวางเดอนมถนายน-สงหาคม2560ซงมขอมลสรปดงตอไปน

สรปผลก�รดำ�เนนง�น 1. ก�รรบรม�ตรฐ�นศนยเดกเลกแหงช�ตปพ.ศ.2554 เจาหนาทในพนทรจกและเคยเหนมาตรฐานฯนมานานแลว และมความพงพอใจในการนำาไปใช

58 ภาพกจกรรมการประชมและเขารวมจดท า(ราง)มาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตพ.ศ. 2560

3.เยยมเสรมพลงเพอตดตาม สงเสรมสนบสนนการใชมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตปพ.ศ. 2554 เพอน าขอมลและขอเสนอแนะในพนทมาพฒนาการด าเนนงานพฒนาศนยเดกเลกคณภาพป 2561

กลมพฒนาศนยเดกปฐมวย สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามยไดรบการอนมตใหด าเนนงานโครงการพฒนาศนยเดกเลกคณภาพ ซงมกจกรรมการเยยมเสรมพลงศนยเดกเลกคณภาพโดยสนบสนนและสงเสรมการใชมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต วตถประสงคเพอใหหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาคมการแลกเปลยนเรยนรการด าเนนงานรวมกน และน าขอมลทไดรบมาพฒนางานในปตอไปไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลสงสด ซงในป พ.ศ. 2560 ไดลงพนทในการเยยมเสรมพลง 4 แหง ซงไดแก ศนยอนามยท 3 ,5,10 และ13 (เปลยนเปนสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง) ระหวางเดอน มถนายน-สงหาคม 2560 ซงมขอมลสรปดงตอไปน สรปผลการด าเนนงาน

1. เจาหนาทในพนทรจกและเคยเหนมาตรฐานฯนมานานแลว ตอบรบและมความพงพอใจการน ามาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตไปใช แตยงไมสามารถปฏบตไดจรง เนองจากมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตปพ.ศ. 2554 เนอหาเขาใจยาก ไมมเจาหนาทลงมาท าความเขาใจ อยากไดรบการสนบสนนการสอนมาตรฐานฯรายขอทกขอ อกทงมมาตรฐานศนยเดกเลกคณภาพกรมอนามยใชอยแลว ท าใหเลมนลงมาในพนทจงไมมการน ามาใช

2. การขบเคลอนการด าเนนงาน 2.1 ระดบเขต (ศนยอนามย): มการขบเคลอนการด าเนนงานในป พ.ศ.2560 อย 2 รปแบบ ซงไดแก

- เปลยนแปลงการท างานเปน Technical supporter เชน มการจดประชมโดยเชญจงหวดและเครอขายทเกยวของการด าเนนงานศนยเดกเลกคณภาพเขารวมประชมชแจงการเปลยนแปลงรปแบบการประเมนและ


























แตยงไมสามารถปฏบตไดจรง เนองจากมเนอหาเขาใจยาก ไมมเจาหนาทลงมาทำาความเขาใจ อยากไดรบการสนบสนนการสอนมาตรฐานฯรายขอทกขอ อกทงมมาตรฐานศนยเดกเลกคณภาพกรมอนามยใชอยแลวทำาใหเลมนลงมาในพนทจงไมมการนำามาใช 2. ก�รขบเคลอนก�รดำ�เนนง�น 2.1ระดบเขต(ศนยอน�มย):มการขบเคลอนการดำาเนนงานในปพ.ศ.25602รปแบบไดแก - เปลยนแปลงการทำางานเปน Technical supporter เชน มการจดประชมโดยเชญจงหวด

และเครอขายทเกยวของการดำาเนนงานศนยเดกเลกคณภาพเขาร วมประชมชแจงการเปลยนแปลงรปแบบการประเมนและการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต(ใหอางองมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตปพ.ศ.2554เนองจากเลมปพ.ศ.2560อยระหวางดำาเนนปรบแกไขใหสมบรณกอนประกาศใชทวประเทศ)

- รอการเปลยนแปลงคอขอใหสวนกลางมคำาสงใหมการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตจงจะสามารถดำาเนนงานในพนทได

2.2ระดบจงหวด(คณะอนกรรมก�รสงเสรมพฒน�เดกปฐมวยจงหวด):การขบเคลอนการดำาเนนงานในปพ.ศ. 2560 ไมมการขบเคลอนงานอยางเปนระบบ สวนใหญแกนนำาการขบเคลอนงานศนยเดกเลกในพนทยงคงเปนทางดานกระทรวงสาธารณสขและกระทรวงมหาดไทยซงมการพดคยและแลกเปลยนการดำาเนนงานเดมอยเชนการใชมาตรฐานเดมคอศนยเดกเลกคณภาพศนยเดกเลกปลอดโรคมาตรฐานกรมการปกครองสวนทองถน ซงทางคณะกรรมการสงเสรมพฒนาเดกปฐมวยจงหวด ซงมเลขาคณะกรรมการ4กระทรวงประกอบดวยพมจ./สธ/มท./ศธ.ขอใหทางสวนกลางมคำาสงมาถงพนทใหชดเจน 2.3ระดบอำ�เภอ(คณะกรรมก�รพฒน�คณภ�พชวต[ระบบสขภ�พอำ�เภอ]):ไมมการขบเคลอนผานคณะกรรมการชดนอยางเปนรปธรรมมบางพนทคณะกรรมชดนขบเคลอนอยางเปนรปธรรมแตเนองานมงเนนงานอนามยสงแวดลอมและความปลอดภยหรอเปนงานทเรงดวน 2.4(ศนยเดกเลก):การดำาเนนงานในปพ.ศ.2560พนทใหความรวมมอกบทกภาคสวนในการพฒนาและยกระดบศนยเดกเลก หากมการเปลยนแปลงโดยการใชมาตรฐานชาตเพยงหนงเดยวเปนสงทดเพราะทผานมามหลายมาตรฐานทำาใหคณครในศนยเดกตองมาทำางานเอกสารมากกวาการดแลเดกซงหากมการจดทำามาตรฐานเดยวแลวขอใหประกาศใชมาถงพนทใหชดเจนเพอถอเปนแนวทางปฏบต 3.ก�รสนบสนนจ�กผบรห�ร ผบรหารทกแหงใหการสนบสนนการดำาเนนการศนยเดกเลกทงดานอาคารสถานท บคลากรและงบประมาณเชนนายกเทศมนตรนายกองคการบรหารสวนตำาบลผอำานวยการกองการศกษาผอำานวยการกองการสาธารณสข

ปญห�-อปสรรคและขอเสนอแนะ 1. ระดบเขต(ศนยอน�มย): - ความชดเจนของกรอบการบรณาการเนองจากศนยเขต เปนหนวยงานในสงกดของกระทรวงสาธารณสขไมมอำานาจในการขบเคลอนงานทชดเจนหากพนทปฏเสธการทำางานรวมในเรองนกจะไมสามารถดำาเนนการใดๆได


- ควรมการชแจงรายละเอยดการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต พ.ศ.2560 และคมอตอไป 2. ระดบจงหวด (คณะอนกรรมก�รสงเสรมพฒน�เดกปฐมวยจงหวด): ขอคำาสงการทประกาศใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตพ.ศ.2560ทชดเจน 3.ระดบอำ�เภอ(คณะกรรมก�รพฒน�คณภ�พชวต[ระบบสขภ�พอำ�เภอ]):- 4.พนท(ศนยเดกเลก): - ขอคำาสงการทประกาศใชมาตรฐานสถานพฒนาศนยเดกเลกแหงชาตทชดเจน - มาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต ป 2554 เนอหากวางและเขาใจยาก ไมมเจาหนาทลงมาทำาความเขาใจทำาใหการประเมนตนเองเปนไปตามความเขาใจของเจาหนาทในศนยเดกเลกเอง - ตองการสนบสนนเครองมอ / คมอและดานวชาการใหมความรและความเขาใจในมาตรฐานฯรายดานและรายขอ

■ แนวท�งก�รดำ�เนนง�นในปพ.ศ.2561 จากขอมลการเยยมเสรมพลงสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตไดจดประชมเชงปฏบตการพฒนาแนวทางการขบเคลอนการพฒนาศนยเดกเลกคณภาพ วนท 10-11 สงหาคม 2560 ณ โรงแรมเอเซยแอรพอรตจ.ปทมธาน วตถประสงคเพอหาแนวทางการพฒนาศนยเดกเลกของกรมอนามย ชแจงรายละเอยดการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต ป 2560 (ดานการแพทย) โดยการเชญผรบผดชอบงานศนยเดกเลกจาก ศนยอนามยท1-12 สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง (สสม.) สำานกงานปองกนและควบคมโรค1-12กรมควบคมโรคนกวชาการกรมอนามยและนกวชาการกรมควบคมโรคเขารวมประชม

■ ผลก�รประชมจดทำ�แนวท�งก�รพฒน�ศนยเดกเลกคณภ�พของกรมอน�มย มการแบงกลมผเขารวมประชมเปนกลมยอยเพอรวมกนกำาหนดแนวทางการขบเคลอนการพฒนาศนยเดกเลกโดยใชกรอบแนวคด A2IM เปนเครองมอในการประชมระดมสมองและกำาหนดใหกลมยอยทกกลมนำาเสนอแนวทางการขบเคลอนทกลมรวมกนกำาหนด และกำาหนดใหมการอภปรายในกลมใหญเพอนำาขอเสนอของแตละกลมยอยมากำาหนดเปนแนวทางขบเคลอนการพฒนาศนยเดกเลกในภาพรวมผลผลตทไดคอ“(ราง)แนวทางการสงเสรมและสนบสนนการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต”โดยมรายละเอยดตามแผนภาพท17


แผนภ

�พท

17(ร

าง)แ

นวทา

งการ

สงเส

รมแล

ะสนบ

สนนก

ารใช

มาตร

ฐานส

ถานพ

ฒนา

เดกป

ฐมวย

แหงช

าต

กากบ

ตดตา

ม/ ส

นบสน

น โด

ย กร

มวชา

การ

/ประ

กนคณ

ภาพ

โดย

สมศ

.*

(ราง

)แนว

ทางก

ารสง

เสรม

และส

นบสน

นการ

ใชมา

ตรฐา

นสถา

นพฒ

นาเด

กปฐม

วยแห

งชาต

ยท

ธศาส

ตรชา

ต 1

: พฒ

นาแล

ะสรา

งเสร

มศกย

ภาพค

นไทย

ทกกล

มวย

แผนพ

ฒนา

ฯ 12

: กา

รเสร

มสรา

งและ

พฒนา

ศกยภ

าพทน

มนษย

ยท

ธศาส

ตรกร

ะทรว

งสาธ

ารณ

สข 1

: พฒ

นาคณ

ภาพช

วตคน

ไทยท

กกลม

วย

เป

าหมา

ยหลก

การพ

ฒนา

ศนยเ

ดกเล

กคณ

ภาพ

กระ

ทรวง

สาธา

รณสข

: 1.

พฒ

นาศน

ยเดก

เลกแ

ละโร

งเรย

นอนบ

าลคณ

ภาพ

70%

2.

เดกท

กคนท

อยใน

ศนยเ

ดกเล

กมสข

ภาวะ

ทด ค

อ กา

รเจร

ญเต

บโตท

งทาง

ดานร

างกา

ย อา

รมณ

สงค

ม แล

ะสตป

ญญ

าทด

Asse

ssm

ent

Man

agem

ent/

Gove

rnan

ce

Inte

rven

tion

Advo

cacy

ประเ

มนแล

ะวเค

ราะห

สถาน

การณ

กลมเ

ปาหม

าย

เดกป

ฐมวย

เชน

แบงต

ามกล

มอาย

หนว

ยงาน

ตนสง

กด เศ

รษฐก

จ เช

อชาต

กลมร

จกแล

ะใช

มาตร

ฐานส

ถานพ

ฒนา

เดกป

ฐมวย

แหงช

าต

-สถา

นการ

ณขอ

งพนท

-Key

Act

ors/

Partn

ersh

ip

ระดบ

นโยบ

าย/ผ

บรหา

ร -จ

ดทาข

อเสน

อเชง

นโยบ

าย

-บรณ

าการ

ภาพข

องกร

ม/กร

ะทรว

ง/หน

วยงา

นทเก

ยวขอ

ง -ข

บเคล

อนยท

ธศาส

ตรต

ามบท

บาทข

องกร

มอน

ามย

-พฒ

นาระ

บบฐา

นขอม

ลศน

ยเดก

เลกเ

พอกา

รบร

หารจ

ดการ

ภา

คเคร

อขาย

-ส

งเสร

มและ

สนบส

นนกา

รมสว

นรวม

ของ

เครอ

ขาย

-สงเ

สรมค

วามเ

ขาใจ

สนบส

นนดา

นวชา

การใ

หกบ

เครอ

ขาย

-สงเ

สรมใ

หมกา

รพฒ

นาแล

ะยกร

ะดบต

นเอง

ศน

ยเดก

เลก/

สถาน

รบเล

ยงเด

กออน

(Nur

sery

) -พ

ฒนา

ตนเอ

งและ

เปนต

นแบบ

ศนยเ

รยนร

-ม

บทบา

ทรวม

กบหน

วยงา

นภาค

เครอ

ขายใ

นกา

รพฒ

นาเด

กปฐม

วย

Prom

otio

n (ก

ารสง

เสรม

) -ศ

นยกา

รเรย

นร/ต

นแบบ

Key

activ

ity

1.กล

มรจก

และใ

ชมาต

รฐาน

สถาน

พฒ

นาเด

กปฐม

วยแห

งชาต

-k

now

ledg

e pa

ckag

e:

Dep

ende

nt: จ

ดอบร

ม/ปร

ะชมช

แจง

Inde

pend

ent:

ผลตช

ดควา

มร

-พฒ

นาระ

บบฐา

นขอม

ล 2.

ไมรจ

กมาต

รฐาน

สถาน

พฒ

นาเด

กปฐม

วยแห

งชาต

-พ

ฒนา

ตนเอ

งโดย

ใชมา

ตรฐา

นสถ

านพฒ

นาเด

กปฐม

วยแห

งชาต

-ส

งเสร

มแล

ะสนบ

สนนก

ารใช

มา

ตรฐา

นสถา

นพฒ

นาเด

กปฐม

วยแห

งชาต

-เย

ยมเส

รมพล

ง/พฒ

นาคร

ผดแล

พนท

เข

ต/จง

หวด/

อาเภ

อ ปร

ะเทศ

/กระ

ทรวง

ศนยเดก

เลก

ทกสงกด

-คณ

ะอนก

รรมก

ารสง

เสรม

พฒนา

การเ

ดกปฐ

มวยร

ะดบจ

งหวด

-ค

ณะก

รรมก

ารพฒ

นาคณ

ภาพช

วตแล

ะระบ

บสข

ภาพอ

าเภอ

(Dist

rict

heal

th S

yste

m)

บรณ

าการ

4 กร

ะทรว

ง

M&

E

Ope

rate

Coop

erat

e &

Su

ppor

t

กลมไ

มรจก

มาตร

ฐาน

สถาน

พฒ

นา

เดกป

ฐมวย

แหงช

าต

ดมาก

ด ผาน

ไมผา

น

ตองก

าร

พฒ

นา

ไมตอ

งการ

พฒ

นา

Polic

y

*สมศ

: สา

นกงา

นรบร

องมา

ตรฐา

นและ

ประเ

มนคณ

ภาพก

ารศก

ษา


60 ภาพกจกรรมการลงพนท ในการเย ยมเสรมพลง 4 แหง ซงไดแก ศนยอนามยท 3 ,5,10 และ13

(เปลยนเปนสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง) ระหวางเดอนมถนายน-สงหาคม 2560

แนวทางการด าเนนงานในป พ.ศ. 2561 จากขอมลการเยยมเสรมพลง พฒนาอนามยเดกแหงชาตไดจดการประชมเชงปฏบตการพฒนาแนวทางการ

ขบเคลอนการพฒนาศนยเดกเลกคณภาพ วนท 10-11 สงหาคม 2560 วตถประสงค เพอหาแนวทางการพฒนาศนยเดกเลกของกรมอนามย ชแจงรายละเอยดการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตป 2560 (ดานการแพทย) โดยการเชญผรบผดชอบงานศนยเดกเลกจากศนยอนามยท1-12 สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง ส านกงานปองกนและควบคมโรค 1-12 กรมควบคมโรค นกวชาการกรมอนามยและนกวชาการกรมควบคมโรคเขารวมประชม

ผลการประชมจดท าแนวทางการพฒนาศนยเดกเลกคณภาพของกรมอนามย

น ากรอบแนวคด A2IM มาเปนเครองมอในการก าหนดแนวทางขบเคลอนการพฒนาศนยเดกเลกผลผลตทไดคอ (ราง)แนวทางการสงเสรมและสนบสนนการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต

แผนภาพท 17 (ราง) แนวทางการสงเสรมและสนบสนนการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต

สวนท 6 การพฒนาระบบฐานขอมลศนยเดกเลกคณภาพในรปแบบ Web Based Application ประจ าป พ.ศ. 2560

























ภ�พกจกรรมก�รลงพนทในก�รเยยมเสรมพลง4แหงซงไดแกศนยอน�มยท3,5,10และ13(เปลยนเปนสถ�บนพฒน�สขภ�วะเขตเมอง)ระหว�งเดอนมถน�ยน-สงห�คม2560



■ คว�มเปนม� ดวยกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข รบผดชอบการจดทำามาตรฐานศนยเดกเลกนาอย ตอมาไดมการพฒนามาตรฐานรวมกบกรมสขภาพจตกรมควบคมโรคและเปลยนชอเปนมาตรฐานศนยเดกเลกคณภาพกระทรวงสาธารณสข เพอใหศนยเดกเลก มการพฒนาศกยภาพในทกดานเพอผลลพธทสำาคญคอ ตวเดกแตเนองดวยทผานมาไมมการจดทำาฐานขอมลในสวนกลางสำาหรบรวบรวมขอมล ผลลพธการตดตามการดำาเนนงานศนยเดกเลกคณภาพอยางเปนระบบ ทำาใหขาดแหลงขอมลสำาหรบชเปาใหพนททำางานไดอยางมประสทธภาพ ซงการดำาเนนงานนนสอดคลองกบเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐหมวด4คอการวดการวเคราะหและการจดการความร (Measurement,Analysis,andKnowledgeManagement) เปนหมวดหลกของเกณฑในดานสารสนเทศทสำาคญทงหมด เพอผลกดนใหเกดการปรบปรง การสรางนวตกรรมและการเพมความสามารถในการแขงขนของสวนราชการ เปน “สมอง”ขององคกรทเปนศนยกลางในการปฏบตการตางๆททำาใหเกดความสอดคลองและเปนไปในแนวทางเดยวกน จากสถานการณดงกลาวในป2560สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตกรมอนามยจงไดจดทำาฐานขอมลศนยเดกเลกคณภาพ เพอใหสวนกลางและสวนภมภาคมฐานขอมลในการจดเกบขอมลและมความสะดวกในการทำางานสามารถนำาสงคนขอมลไปใชในการทำางานไดอยางมคณภาพ

■ วตถประสงค เพอใหมระบบฐานขอมลศนยเดกเลกซงเขาถงไดในรปแบบWebBasedApplicationทมความครอบคลมและนำาไปใชในการทำางานในพนทได

การพฒนาระบบฐานขอมลศนยเดกเลกคณภาพในรปแบบ Web Based Application ประจ�าป พ.ศ. 2560 สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย

สวนท 6


■ ก�รจดก�รระบบฐ�นขอมลเวบไซต

ต�ร�งท6จดการระบบฐานขอมลเวบไซต

ระดบ ก�รจดก�รขอมล ประโยชนตอก�รนำ�ไปใช

สวนกล�ง (ศนยอนามยและสวนกลางกรมอนามย)

ทำาหนาท ลงขอมล วเคราะหขอมล รวมถงแชรขอมลระหวางหนวยงานทเกยวของ

61

กลมพฒนาศนยเดกปฐมวย สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย

1.ความเปนมา ดวยกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข รบผดชอบการจดท ามาตรฐานศนยเดกเลกนาอย ตอมาไดมการพฒนามาตรฐานรวมกบ กรมสขภาพจต กรมควบคมโรค และเปลยนชอเปนมาตรฐานศนยเดกเลกคณภาพ กระทรวงสาธารณสข เพอใหศนยเดกเลก มการพฒนาศกยภาพในทกดานเพอผลลพธทส าคญคอตวเดก แตเนองดวยทผานมาไมมการจดท าฐานขอมลในสวนกลางส าหรบรวบรวมขอมล ผลลพธการตดตามการด าเนนงานศนยเดกเลกคณภาพอยางเปนระบบ ท าใหขาดแหลงขอมลส าหรบชเปาใหพนท ท างานไดอยางมประสทธภาพ ซงการด าเนนงานนนสอดคลองกบเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ หมวด 4 คอ การวด การวเคราะห และการจดการความร (Measurement, Analysis, and Knowledge Management) เปนหมวดหลกของเกณฑในดานสารสนเทศทส าคญทงหมด เพอผลกดนใหเกด การปรบปรง การสรางนวตกรรมและการเพมความสามารถในการแขงขนของสวนราชการ คอ เปน “สมอง” ขององคกรทเปนศนยกลางในการปฏบตการตาง ๆ ทท าใหเกดความสอดคลองและเปนไปในแนวทางเดยวกน จากสถานการณดงกลาว ในป 2560 สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย จงไดจดท าฐานขอมลศนยเดกเลกคณภาพ เพอใหสวนกลางและสวนภมภาคมฐานขอมลในการจดเกบขอมลและมความสะดวกในการท างาน สามารถน าสงคนขอมลไปใชในการท างานไดอยางมคณภาพ 2.วตถประสงค เพอใหมระบบฐานขอมลศนยเดกเลกซงเขาถงไดในรปแบบ Web Based Application ทมความครอบคลมและน าไปใชในการท างานในพนทได 3.การจดการระบบฐานขอมลเวบไซต ตารางท 7 จดการระบบฐานขอมลเวบไซต

ระดบ การจดการขอมล ประโยชนตอการน าไปใช ส ว น ก ล า ง ( ศ น ย อ น าม ย แ ล ะสวนกลางกรมอนามย)

ท าหนาท ลงขอมล วเคราะหขอมล รวมถงแชรขอมลระหวางหนวยงานทเกยวของ

1.ขอมลน ามาวเคราะหและก าหนดแนวทางการด าเนนงาน ในระดบนโยบาย 2.แลกเปลยนขอมลระดบกระทรวงและสามารถก าหนดทศทางการด าเนนงานรวม (sharing resource) 3.ว เคราะหความ คมคาทางดานสาธารณสขในการจดท าโครงการ (ตอบตวชวดผลผลต)

1.ขอมลนำามาวเคราะหและกำาหนดแนวทางการดำาเนนงานในระดบนโยบาย2.แลกเปลยนขอมลระดบกระทรวงและสามารถกำาหนดทศทางการดำาเนนงานรวม(sharingresource)3.ว เคราะห ความค มค าทางด านสาธารณสขในการจดทำาโครงการ(ตอบตวชวดผลผลต)

จงหวด ทำาหนาท ตรวจสอบขอมลความถกตองและรวมวเคราะหขอมลกบศนยเขต

62 ตารางท 7 จดการระบบฐานขอมลเวบไซต (ตอ)

ระดบ การจดการขอมล ประโยชนตอการน าไปใช จงหวด

ท าหน าท ตรวจสอบขอมลความถกตองและรวมวเคราะหขอมลกบศนยเขต

1.น ามาขอมลมาก าหนดชเปาการพฒนางานในพนท 2.มแหลงขอมลใหกบหนวยงานในการอางอง และก ากบตดตามงาน

พ นท /อ า เภอ (ศน ย เดก เลกและหนวยงานตนสงกด)

ท าหนาท ใหขอมลและตรวจสอบความถกตองของขอมล

1.พนทสามารถน าขอมลภาพรวมของศนยเดกเลกทอยในพนทเดยวกนมาพฒนาและจดกลมเพอยกระดบการท างาน 2.มแห ลงขอมลส าหรบ ใชอ างอ ง เมอมการตรวจประเมน

4.รปแบบการเชอมโยงขอมล

แผนภาพท 18 รปแบบการเชอมโยงขอมลศนยเดกเลกคณภาพ

สวนกลาง

จงหวด

พนท/อ าเภอ

Data











จงหวด


Data

1.นำามาขอมลมากำาหนดช เป าการพฒนางานในพนท2.มแหลงขอมลใหกบหนวยงานในการอางองและกำากบตดตามงาน

พนท/อำ�เภอ(ศนยเดกเลกและหนวยงานตนสงกด)

ทำาหนาทใหขอมลและตรวจสอบความถกตองของขอมล

1.พนทสามารถนำาขอมลภาพรวมของศนย เดกเลกทอย ในพนท เดยวกนมาพฒนาและจดกล มเพอยกระดบการทำางาน2.มแหล งข อมลสำาหรบใช อ างองเมอมการตรวจประเมน












จงหวด


Data

■ รปแบบก�รเชอมโยงขอมล แผนภ�พท18รปแบบการเชอมโยงขอมลศนยเดกเลกคณภาพ

■ ก�รจดเกบขอมลในฐ�นระบบ ในฐ�นขอมลจะมก�รจดก�รขอมลประกอบดวย4หน�หลกไดแก 6.1หน�หลกเปนการแสดงขอมลขาวสารกจกรรมของศนยเดกเลกทนาสนใจและมผลงานเดนรวมถงแหลงขอมลเรยนร ซงจะประกอบดวย ประวตความเปนมาของการจดทำามาตรฐานศนยเดกเลกคณภาพสงกดกรมอนามยและแหลงอางองทเปนประโยชนตอการดำาเนนงานศนยเดกเลก

63 5.การจดเกบขอมลในฐานระบบ ในฐานขอมลจะมการจดการขอมลประกอบดวย 4 หนาหลก ซงไดแก 5.1 หนาหลก เปนการแสดงขอมลขาวสาร กจกรรมของศนยเดกเลกทนาสนใจและมผลงานเดน รวมถงแหลงขอมลเรยนร ซงจะประกอบดวย ประวตความเปนมาของการจดท ามาตรฐานศนย เดกเลกคณภาพ สงกดกรมอนามย และแหลงอางองทเปนประโยชนตอการด าเนนงานศนยเดกเลก 5.2 ขอมลสถานพฒนาเดกปฐมวย เปนหนาแสดงกราฟและแผนทระดบประเทศ เขต และจงหวด (Dash board) ของศนยเดกเลก

61

กลมพฒนาศนยเดกปฐมวย สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย

1.ความเปนมา ดวยกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข รบผดชอบการจดท ามาตรฐานศนยเดกเลกนาอย ตอมาไดมการพฒนามาตรฐานรวมกบ กรมสขภาพจต กรมควบคมโรค และเปลยนชอเปนมาตรฐานศนยเดกเลกคณภาพ กระทรวงสาธารณสข เพอใหศนยเดกเลก มการพฒนาศกยภาพในทกดานเพอผลลพธทส าคญคอตวเดก แตเนองดวยทผานมาไมมการจดท าฐานขอมลในสวนกลางส าหรบรวบรวมขอมล ผลลพธการตดตามการด าเนนงานศนยเดกเลกคณภาพอยางเปนระบบ ท าใหขาดแหลงขอมลส าหรบชเปาใหพนท ท างานไดอยางมประสทธภาพ ซงการด าเนนงานนนสอดคลองกบเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ หมวด 4 คอ การวด การวเคราะห และการจดการความร (Measurement, Analysis, and Knowledge Management) เปนหมวดหลกของเกณฑในดานสารสนเทศทส าคญทงหมด เพอผลกดนใหเกด การปรบปรง การสรางนวตกรรมและการเพมความสามารถในการแขงขนของสวนราชการ คอ เปน “สมอง” ขององคกรทเปนศนยกลางในการปฏบตการตาง ๆ ทท าใหเกดความสอดคลองและเปนไปในแนวทางเดยวกน จากสถานการณดงกลาว ในป 2560 สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต กรมอนามย จงไดจดท าฐานขอมลศนยเดกเลกคณภาพ เพอใหสวนกลางและสวนภมภาคมฐานขอมลในการจดเกบขอมลและมความสะดวกในการท างาน สามารถน าสงคนขอมลไปใชในการท างานไดอยางมคณภาพ 2.วตถประสงค เพอใหมระบบฐานขอมลศนยเดกเลกซงเขาถงไดในรปแบบ Web Based Application ทมความครอบคลมและน าไปใชในการท างานในพนทได 3.การจดการระบบฐานขอมลเวบไซต ตารางท 7 จดการระบบฐานขอมลเวบไซต

ระดบ การจดการขอมล ประโยชนตอการน าไปใช ส ว น ก ล า ง ( ศ น ย อ น าม ย แ ล ะสวนกลางกรมอนามย)

ท าหนาท ลงขอมล วเคราะหขอมล รวมถงแชรขอมลระหวางหนวยงานทเกยวของ

1.ขอมลน ามาวเคราะหและก าหนดแนวทางการด าเนนงาน ในระดบนโยบาย 2.แลกเปลยนขอมลระดบกระทรวงและสามารถก าหนดทศทางการด าเนนงานรวม (sharing resource) 3.ว เคราะหความ คมคาทางดานสาธารณสขในการจดท าโครงการ (ตอบตวชวดผลผลต)











จงหวด


Data











จงหวด


Data


6.2 ขอมลสถ�นพฒน�เดกปฐมวย เปนหนาแสดงกราฟและแผนทระดบประเทศ เขต และจงหวด(Dashboard)ของศนยเดกเลก

6.3ก�รจดก�รขอมลแสดงขอมลระดบเขตจงหวดอำาเภอ เพอแสดงรายละเอยดขอมลศนยเดกเลกแตไมสามารถปรบแกไขขอมลได

63 5.การจดเกบขอมลในฐานระบบ ในฐานขอมลจะมการจดการขอมลประกอบดวย 4 หนาหลก ซงไดแก 5.1 หนาหลก เปนการแสดงขอมลขาวสาร กจกรรมของศนยเดกเลกทนาสนใจและมผลงานเดน รวมถงแหลงขอมลเรยนร ซงจะประกอบดวย ประวตความเปนมาของการจดท ามาตรฐานศนย เดกเลกคณภาพ สงกดกรมอนามย และแหลงอางองทเปนประโยชนตอการด าเนนงานศนยเดกเลก 5.2 ขอมลสถานพฒนาเดกปฐมวย เปนหนาแสดงกราฟและแผนทระดบประเทศ เขต และจงหวด (Dash board) ของศนยเดกเลก

64 5.3 การจดการขอมล แสดงขอมลระดบเขต จงหวด อ าเภอ เพอแสดงรายละเอยดขอมลศนยเดกเลก แตไมสามารถปรบแกไขขอมลได

5.4 เขาสระบบ เปนหนาทจะใหผรบผดชอบงานแตละพนทปรบเพม/แกไข ขอมลของตนเองได 1.ขอมลเดม การจดท าฐานขอมลครงนจะเปนการน าขอมลการด าเนนงานศนยเดกเลกคณภาพยอนหลง 5 ป ไดแก พ.ศ.2555 – 2560 มาเปนฐานขอมลเดม ซงไดรบการสนบสนนขอมลจากศนยอนามย 1-12และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง 2.ขอมลใหม เปนการน าเขาขอมลจากศนยอนามย 1-12 และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง ในป พ.ศ.2560 ทไดด าเนนงานในพนทโดยการสนบสนนและสงเสรมการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต(เปนการตอบการด าเนนงานตามส านกงบประมาณป พ.ศ.2560) หมายเหต ; 1.การเขาถงขอมล http://nichdata.anamai.moph.go.th/?home 2.ศนยเดกเลก เปลยนชอเปน สถานพฒนาเดกปฐมวย


64 5.3 การจดการขอมล แสดงขอมลระดบเขต จงหวด อ าเภอ เพอแสดงรายละเอยดขอมลศนยเดกเลก แตไมสามารถปรบแกไขขอมลได

5.4 เขาสระบบ เปนหนาทจะใหผรบผดชอบงานแตละพนทปรบเพม/แกไข ขอมลของตนเองได 1.ขอมลเดม การจดท าฐานขอมลครงนจะเปนการน าขอมลการด าเนนงานศนยเดกเลกคณภาพยอนหลง 5 ป ไดแก พ.ศ.2555 – 2560 มาเปนฐานขอมลเดม ซงไดรบการสนบสนนขอมลจากศนยอนามย 1-12และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง 2.ขอมลใหม เปนการน าเขาขอมลจากศนยอนามย 1-12 และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง ในป พ.ศ.2560 ทไดด าเนนงานในพนทโดยการสนบสนนและสงเสรมการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต(เปนการตอบการด าเนนงานตามส านกงบประมาณป พ.ศ.2560) หมายเหต ; 1.การเขาถงขอมล http://nichdata.anamai.moph.go.th/?home 2.ศนยเดกเลก เปลยนชอเปน สถานพฒนาเดกปฐมวย

6.4เข�สระบบเปนหนาทจะใหผรบผดชอบงานแตละพนทปรบเพม/แกไขขอมลของตนเองได 6.4.1ขอมลเดมการจดทำาฐานขอมลครงนจะเปนการนำาขอมลการดำาเนนงานศนยเดกเลกคณภาพยอนหลง5ปไดแกพ.ศ.2555-2560มาเปนฐานขอมลเดมซงไดรบการสนบสนนขอมลจากศนยอนามย1-12และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง 6.4.2ขอมลใหมเปนการนำาเขาขอมลจากศนยอนามย1-12และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมองในปพ.ศ.2560ทไดดำาเนนงานในพนทโดยการสนบสนนและสงเสรมการใชมาตรฐานสถานพฒนาเดกปฐมวยแหงชาต(เปนการตอบการดำาเนนงานตามสำานกงบประมาณปพ.ศ.2560)

หม�ยเหต: 1. การเขาถงขอมลhttp://nichdata.anamai.moph.go.th/?home

2. ศนยเดกเลกเปลยนชอเปนสถานพฒนาเดกปฐมวย


Product Innovationสวนท 7

7.1 หลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต�ากวา 3 ป สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

■ หลกก�รและเหตผล เดกปฐมวยเปนวยทมความสำาคญยงตอการสรางรากฐานคณภาพชวตใหเดกพฒนาไปสการเปนผใหญทมคณภาพชวงอาย0-5ปเปนชวงทเหมาะสมสำาหรบการปพนฐานใหเกดทกษะตางๆเพอใหมพฒนาการทสมวยไมวาจะเปนรางกายจตใจอารมณสงคมและสตปญญารวมถงการมจรยธรรมทดสงทขาดไมไดคอเดกควรทจะไดอยในสภาพแวดลอมทดและปลอดภย เพอนำาไปสกระบวนการพฒนาทางดานความคดและจตใจเปนการหลอหลอมใหเกดบคลกภาพและอปนสยทดของเดกตอไป ปจจบนรปแบบสงคมเปลยนแปลงไปทำาใหผปกครองสวนใหญไมมเวลาทจะเลยงดบตรหลานดวยตนเองจงนำาบตรหลานไปฝากเลยงทศนยเดกเลก (Nursery/Day care) ดงนนศนยเดกเลกจงเปนสถานททมความสำาคญในการสงเสรมและกระตนพฒนาการเดกตอจากพอแม/ผปกครอง จากสถตขอมลศนยพฒนาเดกเลกทวประเทศ ประจำาป 2555 ทกสงกดกระทรวง/หนวยงานทวประเทศ เชน กระทรวงศกษาธการกระทรวงมหาดไทยกระทรวงแรงงานรวมถงเอกชนมประมาณ20,000กวาแหงโดยในแตละศนยเดกเลกจะมการบรหารจดการทแตกตางกนไปขนอยกบแนวทางการดำาเนนงานของหนวยงานและสงกดนนๆและจากการตดตามพฒนาการเดก0-5ปของกระทรวงสาธารณสขประจำาป2558ภาพรวมเดกมพฒนาการสมวยรอยละ81.80(อนามย55)ซงผลการประเมนยอนหลง10ปเดกไทยยงคงมพฒนาการสมวยประมาณรอยละ 70 ซงขอมลแนวโนมไมมการเปลยนแปลงแสดงใหเหนวาทศทางการดำาเนนงานของทกหนวยงานดานเดกยงไมสามารถแกปญหาไดอยางแทจรง จงจำาเปนตองรวมมอกนและเรงดำาเนนการโดยมงเนนใหความสำาคญในการดแลเดกในกลมปฐมวย โดยเฉพาะชวงตำากวา 3 ป เพราะเปนชวงเวลาทสำาคญของเซลลสมองหรอการเจรญเตบโตตางๆกำาลงอยในระยะพฒนาอยางรวดเรว จากสถานการณดงกลาวทำาใหกรมอนามยภายใตการดำาเนนงานของกระทรวงสาธารณสขไดเลงเหนความสำาคญดงกลาวจงไดมแนวคดในการจดตงสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตขน เพอเปนศนยตนแบบในการจดกจกรรมเพอสงเสรมพฒนาการของเดกอายตำากวา3ปใหแกภาคเครอขายทงภายในและภายนอกองคกร

■ วตถประสงค 1.เพอใหเดกไดรบการสงเสรมพฒนาการอยางเหมาะสมทกชวงวย 2. เพอใชเปนคมอในการจดประสบการณสำาคญและสงเสรมพฒนาการในเดกอายตำากวา 3 ป ของครผดแลเดก


■ กรอบแนวคด กรอบแนวทางการพฒนาหลกสตรโดยประยกตจากแนวคดของไทเลอร(ค.ศ.1949)อางถงในทศนยบญเตม(พ.ศ.2551) ซงแบงการจดทำาออกเปน 4 กระบวนการ ดงภาพท 19 และไดทำาขอตกลงความรวมมอทางวชาการ กบทางคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในการจดทำาและพฒนาหลกสตรเพอใหเกดผลสมฤทธสงสดในการดแลเดกโดยใชระยะเวลาในการจดทำาหลกสตรฯ3ป

แผนภ�พท19กรอบแนวทางการพฒนาหลกสตรโดยประยกตจากแนวคดของไทเลอร

ปพ.ศ.2559ไดดำาเนนการอยในกระบวนการท1และ2ซงมขนตอนสำาคญคอการใช(ราง)หลกสตรฯในศนยเดกเลก2แหงของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตและระหวางการใช(ราง)หลกสตรฯนนไดมการประชาสมพนธและสอสารใหเครอขายผปกครองรวมถงผปกครองทราบถงแนวทางการดำาเนนงานเพอใหเกดการทำางานรวมกนในทกฝายทเกยวของกบการดแลเดกและจากการทกรมอนามยไดมนโยบายเปลยนแปลงการบรหารจดการภายในหรอChangeสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตไดสงหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา3ปเปนProductLineของหนวยงานและใชรปแบบการLeanกระบวนการเนนปรบลดระยะเวลาในการจดทำาหลกสตรจาก 3 ป เหลอ 2 ป โดยการเพมแหลงทดลองใช ซงไดแก ศนยเดกเลกทอยภายใตการกำากบดแลของศนยอนามยท1-12และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมองซงในปพ.ศ.2561ไดเรมกระบวนการท3และ4คอการใช (ราง)หลกสตรฯระหวางเดอนกมภาพนธ-เมษายน2560และกระบวนการท4คอการประเมนผลในเดอนพฤษภาคม2560เพอใหครบกระบวนการจดทำาหลกสตรตอไป

1.ประวตและปรชญาการศกษา2.สงคมและวฒนธรรม3.ความเกยวของกบผเรยน4.ทฤษฎการเรยนร5.ธรรมชาตของเนอหาสาระ

ขอมลพนฐ�น

1.วเคราะหขอมลพนฐาน2.กำาหนดจดมงหมายของหลกสตร3.คดเลอกและจดเนอหา4.กำาหนดวธการประเมน5.(อาจจะ)ทดลองใชหลกสตรฯ6.ประเมนหลกสตรกอนนำาไปใช

ระบบก�รร�งหลกสตร

1.จดทำาเอกสารประกอบหลกสตร2.เตรยมบคลากร3.บรหารและบรการหลกสตร4.ดำาเนนการสอนตามหลกสตร5.นเทศการใชหลกสตร

ระบบก�รใชหลกสตร

หลกสตร1.ประเมนผลสมฤทธของหลกสตรฯ2.ประเมนระบบหลกสตรฯ

ระบบประเมน

ก�รปรบปรง


■ ผลก�รดำ�เนนง�น ป พ.ศ.2559 เปนปแรกทไดเรมกระบวนการจดทำาหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา 3 ปมวตถประสงคหลกเพอใชเปนคมอในการจดประสบการณสำาคญและสงเสรมพฒนาการในเดกอายตำากวา3 ป ของคร ผดแลเดก โดยหลกสตรทนำามาพฒนาตอยอดนนอางองจากหลกสตรเตรยมความพรอมเดกกอนปฐมวย(0-3ป)ของกระทรวงศกษาปพ.ศ.2546มาผนวกรวมกบคมอการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) มาใชในการจดทำาแผนการเรยนการสอนและมการตดตามประเมนผล โดยใชผลการประเมนพฒนาการทง 5 ดานของ DSPM เปนฐาน ไดแก กลามเนอมดใหญ (GM) กลามเนอมดเลกและสตปญญา(FM)การเขาใจภาษา(RL)การใชภาษา(EL)และการชวยเหลอตนเองและสงคม(PS)การพฒนาหลกสตรมงหวงใหเดกปฐมวยของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตมพฒนาการทสมวยทกชวงวย โดยไดมการทดลองการใช (ราง) หลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา 3 ป กลมตวอยาง เดกอายระหวาง3เดอนถง3ปจำานวน220คนของศนยเดกเลกสงกดสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตจำานวน2ศนยไดแกศนยเดกเลกวลลภไทยเหนอจำานวน52คนและสถานอนามยเดกกลางจำานวน168คนมการตรวจพฒนาการของเดกกอนใชหลกสตรฯ ของศนยเดกเลกวลลภ ไทยเหนอ พบวา เดกมพฒนาการสมวยรอยละ72.91และสถานอนามยเดกกลางมพฒนาการสมวยรอยละ47.56 เมอใชหลกสตรฯครบจำานวน3เดอน(กรกฎาคม-กนยายนพ.ศ.2559)และตดตามผลพฒนาการเดกพบวาศนยเดกเลกวลลภไทยเหนอเดกมพฒนาการสมวยรอยละ97.91และสถานอนามยเดกกลางมพฒนาการสมวยรอยละ87.80ผลการศกษานแสดงใหเหนวาการจดประสบการณเรยนรของครผดแลเดก โดยใช (ราง) หลกสตรสงเสรมและพฒนาการเดกอายตำากวา3ปทำาใหเดกมผลลพธทางดานพฒนาการทดขน และในปพ.ศ.2560เปนการขยายผลการใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา3ปและเพอยกระดบการพฒนาศนยเดกเลกในสงกดศนยอนามยใหเปนศนยสาธตการใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา 3ปซงศนยเดกในสงกดกรมอนามยใหความสนใจเขารวมทงสน จำานวน7แหง ไดแก ศนยเดกเลกเขตท1,3,5,7,10,12และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมองกลมตวอยางคอเดกในชวงอาย3เดอน-3ป(0-1 ป 1-2 ป และ 2-3 ป) จำานวนรวม 96 คน มการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณเชงลกครพเลยงทใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา 3ป จำานวน 7 คน และเกบขอมลพฒนาการเดกทไดใชหลกสตรฯโดยตดตามการใช3เดอน(ระหวางเดอนกมภาพนธ-เมษายนพ.ศ.2560)ผลการศกษาพบวา การจดกจกรรมทเหมาะสมใหกบเดก ทำาใหเดกมพฒนาการสมวยทกชวงวยและสามารถสงตอเดกทมพฒนาการสงสยลาชาใหแพทยรกษาตอไปไดสงสำาคญคอครผดแลเดกตองมความรความเขาใจพฒนาการของเดกในแตละวยและสามารถจดกจกรรมไดเหมาะสม ผลการตดตามพฒนาการของเดกโดยการใชเครองมอเฝาระวงพฒนาการโดยใชคมอการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) กอนและหลงใชหลกสตรฯ พบวา ภาพรวมกอนใชเดกมพฒนาการสมวยรอยละ 63.54 หลงใชเดกมพฒนาการรอยละ83.33แสดงใหเหนวาการใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา3ปเปนปจจยหนงทสำาคญททำาใหเดกมพฒนาการสมวยตามชวงวย และจากการศกษาในครงนยงพบวาเดกสวนใหญขาดโอกาสทจะไดรบการดแลและสงเสรมพฒนาการใหเหมาะสมตามวยแมวาเดกเหลานนจะอยในครอบครวทมความพรอมกตาม จากผลขอมลทไดจากการศกษาในปพ.ศ.2559-2560สามารถสรปไดวาการจดทำาหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา 3 ป ของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต เปนเครองมอหนงทสำาคญชวยทำาให


ผดแลเดกจดกจกรรมไดเหมาะสมกบเดกในแตละชวงวยรวมถงเขาใจแนวทางการประเมนพฒนาการเดกและสามารถเฝาระวงพฒนาการเดกทกชวงวยได

แผนภมท 11 เปรยบเทยบพฒนาการสมวยของเดกกอนและหลงใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา3ปในศนยเดกเลกสงกดสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

แผนภมท 12 เปรยบเทยบพฒนาการสมวยของเดกกอนและหลงใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา3ปในศนยเดกเลกสงกดศนยอนามย

68 การตรวจพฒนาการของเดกกอนใชหลกสตรฯ ของศนยเดกเลกวลลภ ไทยเหนอ พบวา เดกมพฒนาการสมวยรอยละ 72.91 และสถานอนามยเดกกลางมพฒนาการสมวยรอยละ 47.56 เมอใชหลกสตร ฯ ครบจ านวน 3 เดอน (กรกฎาคม-กนยายน พ.ศ.2559) และตดตามผลพฒนาการเดก พบวา ศนยเดกเลกวลลภ ไทยเหนอ เดกมพฒนาการสมวยรอยละ 97.91 และสถานอนามยเดกกลางมพฒนาการสมวยรอยละ 87.80 ผลการศกษานแสดงใหเหนวาการจดประสบการณเรยนรของครผดแลเดก โดยใช (ราง) หลกสตรสงเสรมและพฒนาการเดกอายต ากวา 3 ป ท าใหเดกมผลลพธทางดานพฒนาการทดขน

และในป พ.ศ.2560 เปนการขยายผลการใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต ากวา 3 ป และเพอยกระดบการพฒนาศนยเดกเลกในสงกดศนยอนามยใหเปนศนยสาธตการใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต ากวา 3 ปซงศนยเดกในสงกดกรมอนามยใหความสนใจเขารวมทงสน จ านวน 7 แหง ไดแก ศนยเดกเลก เขตท 1,3,5,7,10,12 และสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง กลมตวอยาง คอ เดกในชวงอาย 3 เดอน – 3 ป ( 0-1 ป 1-2 ป และ 2-3 ป) จ านวนรวม 96 คน มการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณเชงลกครพเลยงทใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต ากวา 3 ป จ านวน 7 คน และเกบขอมลพฒนาการเดกทไดใชหลกสตร ฯ โดยตดตามการใช 3 เดอน (ระหวางเดอนกมภาพนธ-เมษายน พ.ศ. 2560) ผลการศกษาพบวา การจดกจกรรมทเหมาะสมใหกบเดก ท าใหเดกมพฒนาการสมวยทกชวงวยและสามารถสงตอเดกทมพฒนาการสงสยลาชาใหแพทยรกษาตอไปได สงส าคญคอครผดแลเดกตองมความรความเขาใจพฒนาการของเดกในแตละวยและสามารถจดกจกรรมไดเหมาะสม ผลการตดตามพฒนาการของเดกโดยการใชเครองมอเฝาระวงพฒนาการโดยใชคมอการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (DSPM) กอนและหลงใชหลกสตร ฯ พบวา ภาพรวมกอนใชเดกมพฒนาการสมวยรอยละ 63.54 หลงใชเดกมพฒนาการ รอยละ 83.33 แสดงใหเหนวาการใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต ากวา 3 ป เปนปจจยหนงทส าคญทท าใหเดกมพฒนาการสมวยตามชวงวย และจากการศกษาในครงนยงพบวาเดกสวนใหญขาดโอกาสทจะไดรบการดแลและสงเสรมพฒนาการใหเหมาะสมตามวย แมวาเดกเหลานนจะอยในครอบครวทมความพรอมกตาม จากผลขอมลทไดจากการศกษาในป พ.ศ.2559-2560 สามารถสรปไดวาการจดท าหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต ากวา 3 ป ของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต เปนเครองมอหนงทส าคญชวยท าใหผดแลเดกจดกจกรรมไดเหมาะสมกบเดกในแตละชวงวย รวมถงเขาใจแนวทางการประเมนพฒนาการเดกและสามารถเฝาระวงพฒนาการเดกทกชวงวยได แผนภมท 10 เปรยบเทยบพฒนาการสมวยของเดกกอนและหลงใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต ากวา 3 ป ในศนยเดกเลก สงกดสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

ทดลองใช : ศนยเดกเลกของสถาบนพฒนาอนามย เดกแหงชาต ไดแก ศนยเดกเลกวลลภ ไทยเหนอ และสถานอนามยเดกกลาง (ระหวางกรกฎาคม -กนยายน พ .ศ .2559)

69 แผนภมท 11 เปรยบเทยบพฒนาการสมวยของเดกกอนและหลงใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต ากวา 3 ป ในศนยเดกเลกสงกดศนยอนามย

5. ผลลพธการด าเนนงาน

5.1 มหลกสตรแกนกลางในการสงเสรมและพฒนาการทกดานในเดกอายต ากวา 3 ปอยางเตมศกยภาพ 5.2 นกวชาการและครพเลยงไดรบการพฒนาศกยภาพ และองคความรใหม 5.3 ศนยเดกเลกในสงกดกรมอนามยเปนตนแบบในการจดรปแบบการจดประสบการณการเรยนรของกลม

เดกอายต ากวา 3 ป

6. ปจจยความส าเรจ และนวตกรรม/องคความรทได 6.1 ปจจยความส าเรจ

1. ผบรหารสนบสนนและใหความส าคญในการด าเนนการพฒนาหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดก อายต ากวา 3 ป 2 . น ก ว ช าก าร ค ร ป ฐม ว ย /ค ร ผ ด แ ล เด ก แ ละภ า ค เคร อ ข าย (อ าจารย คณ ะ ศ ก ษ าศ าสต ร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร) รวมมอกนจดท าและพฒนาหลกสตร 3. สงส าคญทสดคอการใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต ากวา 3 ป ไดกอกระแสการตนตวของพอแม/ครอบครวเดกในการเฝาระวงพฒนาการเดกในความดแลทกชวงวย

6.2 นวตกรรม/ องคความรทได 1. เปนหลกสตรส าหรบเดกต ากวา 3 ป ทมการบรณการระหวางการศกษากบดานสขภาพเขาดวยกน (education-care) และสามารถวดผลเดกไดอยางชดเจน 2. ท าใหครพเลยงทอยในหนวยงานศนยเดกเลกทไมใชโรงเรยนอนบาล มหลกสตรแกนกลางในการจดกจกรรมและสงเสรมการจดประสบการณส าคญใหกบเดกไดอยางเหมาะสมตามวย 3. เปนการสงเสรมใหบคลากรในศนยเดกเลกมความกระตอรอรนในการคดรปแบบการจดกจกรรมใหเหมาะสมกบเดก (ประเมนสมรรถนะครพเลยงเดก) 4. ท าใหผดแลเดกในศนยเดกเขาใจแนวทางการประเมนพฒนาการเดกและสามารถเฝาระวงมพฒนาการเดกทกชวงวยได เปนการตดตามพฒนาการเดกอยตลอดเวลา

ทดลองใช : ศนยเดกเลกสงกดก ร ม อ น าม ย ไ ด แ ก ศ น ยอ น า ม ย ท 1,3,5,7,10,12,13 (ระหวางเดอนกมภาพนธ -เมษายน พ.ศ. 2560)

ทดลองใช : ศนยเดกเลกของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ไดแก ศนยเดกเลกวลลภ ไทยเหนอ และสถานอนามยเดกกลาง (ระหวางกรกฎาคม-กนยายนพ.ศ.2559)

ทดลองใช : ศนยเดกเลกสงกดกรมอนามยไดแก ศนยอนามยท 1,3,5,7,10,12,13 (ระหวางเดอนกมภาพนธ -เมษายนพ.ศ.2560)

รอยละผลพฒน�ก�รสมวยของเดกในศนยเดกเลกสงกด


■ ผลลพธก�รดำ�เนนง�น 1.มหลกสตรแกนกลางในการสงเสรมและพฒนาการทกดานในเดกอายตำากวา3ปอยางเตมศกยภาพ 2.นกวชาการและครพเลยงไดรบการพฒนาศกยภาพและองคความรใหม 3.ศนยเดกเลกในสงกดกรมอนามยเปนตนแบบในการจดรปแบบการจดประสบการณการเรยนรของกลมเดกอายตำากวา3ป

■ ปจจยคว�มสำ�เรจและนวตกรรม/องคคว�มรทได 1.ปจจยคว�มสำ�เรจ 1.1 ผบรหารสนบสนนและใหความสำาคญในการดำาเนนการพฒนาหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดก

อายตำากวา3ป 1.2นกวชาการครปฐมวย/ครผดแลเดกและภาคเครอขาย(อาจารยคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลย

เกษตรศาสตร)รวมมอในการจดทำาและพฒนาหลกสตร 1.3สงสำาคญทสดคอการใชหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา3ปไดกอกระแสการตนตว

ของพอแม/ครอบครวเดกในการเฝาระวงพฒนาการเดกในความดแลทกชวงวย 2.นวตกรรม/องคคว�มรทได 2.1 เปนหลกสตรสำาหรบเดกตำากวา 3 ป ทมการบรณาการระหวางการศกษากบดานสขภาพ

เขาดวยกน(education-care)และสามารถวดผลเดกไดอยางชดเจน 2.2ทำาใหครพเลยงทอยในหนวยงานศนยเดกเลกทไมใชโรงเรยนอนบาล มหลกสตรแกนกลาง

ในการจดกจกรรมและสงเสรมการจดประสบการณสำาคญใหกบเดกไดอยางเหมาะสมตามวย 2.3เปนการสงเสรมใหบคลากรในศนยเดกเลกมความกระตอรอรนในการคดรปแบบการจดกจกรรม

ใหเหมาะสมกบเดก(ประเมนสมรรถนะครพเลยงเดก) 2.4 ทำาใหผดแลเดกในศนยเดกเขาใจแนวทางการประเมนพฒนาการเดกและสามารถเฝาระวง

มพฒนาการเดกทกชวงวยไดเปนการตดตามพฒนาการเดกอยตลอดเวลา


70

ภาพกระบวนการจดท าหลกสตร

ป พ.ศ.2559 เรมกระบวนการจดท าหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายต ากวา 3 ป ตามกรอบแนวคดของไทเลอร (ค.ศ.1949) ซงด าเนนการใน ขนตอนท 1 ขอมลพนฐาน และ ขนตอนท 2 ระบบการรางหลกสตร

ขนตอนท 1 เตรยมขอมลพนฐาน

เรมกระบวนการจดทำาหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา 3 ปตามกรอบแนวคดของไทเลอร (ค.ศ.1949) ซงดำาเนนการในขนตอนท 1ขอมลพนฐ�นและขนตอนท2ระบบก�รร�งหลกสตร

ป พ.ศ. 2559

ภาพกระบวนการจดท�าหลกสตร


เรมกระบวนการจดทำาหลกสตรสงเสรมและพฒนาเดกอายตำากวา 3 ปตามกรอบแนวคดของไทเลอร (ค.ศ.1949) ซงดำาเนนการในขนตอนท 1ขอมลพนฐ�นและขนตอนท2ระบบก�รร�งหลกสตร

ดำาเนนการในขนตอนท3ใชหลกสตรและขนตอนท4ประเมนผล

ป พ.ศ. 2559

ป พ.ศ. 2560

71

ภาพกระบวนการจดท าหลกสตร (ตอ)


ขนตอนท 2 การรางหลกสตร

ด าเนนการใน ขนตอนท 3 ใชหลกสตร และ ขนตอนท 4 ประเมนผล

ขนตอนท 3 ใชหลกสตร

ป พ.ศ.2560

71



ขนตอนท 2 การรางหลกสตร


ขนตอนท 3 ใชหลกสตร

ป พ.ศ.2560

ภาพกระบวนการจดท�าหลกสตร (ตอ)


ดำาเนนการในขนตอนท3ใชหลกสตรและขนตอนท4ประเมนผล

ภ�พตวอย�งกจกรรม

ป พ.ศ. 2560

72

1.แผนการจดกจกรรมกลมอาย 3 เดอน - 1 ป 2.แผนการจดกจกรรมกลมอาย 1-2 ป 3.แผนการจดกจกรรมกลมอาย 2-3 ป


ป พ.ศ.2560


ขนตอนท 4 ประเมนผล

ภาพตวอยางกจกรรม

72

1.แผนการจดกจกรรมกลมอาย 3 เดอน - 1 ป 2.แผนการจดกจกรรมกลมอาย 1-2 ป 3.แผนการจดกจกรรมกลมอาย 2-3 ป


ป พ.ศ.2560


ขนตอนท 4 ประเมนผล

ภาพตวอยางกจกรรม

1. แผนก�รจดกจกรรมกลมอ�ย3เดอน-1ป 2. แผนก�รจดกจกรรมกลมอ�ย1-2ป 3 แผนก�รจดกจกรรมกลมอ�ย2-3ป

ภาพกระบวนการจดท�าหลกสตร (ตอ)


7.2 การพฒนางานประจ�าสงานวจย (R to R)

73

นางอรญญา ทบนอย กลมพฒนาอนามยเดกปฐมวย


งานวจยทไดรบคดเลอกใหน าเสนอผลงานวชาการดวยโปสเตอร (Poster Presentation) ในการประชมวชาการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมแหงชาต ครงท 10 พ.ศ.2560

7.2 การพฒนางานประจ าสงานวจย (R to R)

หม�ยเหต:งานวจยทไดรบคดเลอกใหนำาเสนอผลงานวชาการดวยโปสเตอร(PosterPresentation)ในการประชมวชาการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมแหงชาตครงท10พ.ศ.2560


บทคดยอ

ประสทธผลของก�รพฒน�ศกยภ�พด�นภ�ษ�ทสองของครผดแลเดกตอก�รจดกจกรรมก�รเรยนรภ�ษ�ทสองเดกอ�ย3-5ปสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ต

(Effectivenessofsecondlanguagedevelopmentofchildcareteacherstowardsorganizesecondlanguage)

learningactivitiesfor3-5yearsold,childrenNationalInstituteofChildHealth,MOPH

โดยอรญญ�ทบนอยกลมพฒน�อน�มยเดกปฐมวยสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ต

ความสำาคญของการจดการศกษาปฐมวยเปน การเตรยมสรางพลเมองทดมคณภาพการวางรากฐานทดใหกบเดกปฐมวยทำาใหเดกเจรญเตบโตตามวยไดอยางมคณภาพและเตมศกยภาพซงจะนำาไปสการเปนพลเมองทดมคณภาพของประเทศไดในอนาคตความสำาคญของการเรยนรภาษาทสองของเดกไทยมการจดการเรยนการสอนในทกระดบการศกษาเปนผลใหสถานศกษาตางๆและผปกครองในปจจบนเหนความสำาคญของการเรยนรภาษาท2มากขน ดวยแรงผลกดนจากสภาวะทางสงคมทเปลยนไปสงผลใหการจดการศกษาระดบปฐมวยตองขยายขอบเขตจาก3-5ปเปนการดแลจดการศกษาใหกบเดกตงแตแรกเกดถงอาย5ปเพอเปนการเตรยมความพรอมในการศกษาในระดบทสงขน ไดมการเปดสอนภาษาทสองเปนวชาบงคบเรยน มการจดการเรยนรดานภาษาทสองใหกบเดกปฐมวยตามนโยบายของรฐบาล ในการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยนและความตองการของผปกครองทตองการใหบตรหลานมความสามารถดานภาษามากกวาหนงภาษาดงนนครผดแลเดกจงตองมการพฒนาความรเพอถายทอดสเดกไดอยางถกตองเหมาะสมกบเดกปฐมวยการพฒนาศกยภาพดานภาษาทสองใหกบครผดแลเดกจงมความสำาคญตอการจดกจกรรมการเรยนรในเดกปฐมวยอยางมากศนยเดกเลกวลลภไทยเหนอภายใตการดแลของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตกรมอนามยจดทำาการศกษาวจยเพอทราบถงประสทธผลของการพฒนาศกยภาพดานภาษาทสองของครผดแลเดกตอการจดกจกรรมการเรยนรภาษาองกฤษสำาหรบ เดกอาย 3 - 5 ปรวมถงทราบปญหาอปสรรคความตองการอนจะนำาไปสการแกไขและการปรบปรงคณภาพการศกษาดานการเรยนรภาษาทสองในระดบปฐมวยใหดยงขน วตถประสงคเพอศกษาประสทธผลของการพฒนาศกยภาพดานภาษาทสองของครผดแลเดกตอการจดกจกรรมการเรยนรภาษาทสองเดกอาย3-5ปสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ขอบเขตของก�รวจยคอครผดแลเดกสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตจำานวน28คนใชวธการสมตวอยางแบบเจาะจงและศกษาเนอหาของการวจยคอศกษาประสทธผลของการพฒนาศกยภาพดานภาษาทสองของครผดแลเดกตอการจดกจกรรมการเรยนรภาษาทสองเดกอาย3-5ปสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ประโยชนทค�ดว�จะไดรบการวจยนเปนการศกษาเกยวกบครผดแลเดกถงความรทไดรบจากการอบรมพฒนาศกยภาพดานภาษาทสองโดยสามารถนำาความรทไดรบ สงเสรมและจดกจกรรมใหกบเดกปฐมวยอาย3-5ปไดครผดแลเดกสามารถจดกจกรรมสงเสรมพฒนาการดานภาษาทสองใหกบเดกปฐมวยอาย3-5ปในดานการใชเทคนคการสอนดานสอประกอบการสอนไดถกตองเหมาะสม เพอหาแนวทางวธการในการจดการเรยนรภาษาทสองสำาหรบคร ผ ดแลเดกอยางมประสทธภาพ สรางองคความรใหมดานการจดกระบวนการเรยนรภาษาทสองสำาหรบคร ผดแลเดกรวมถงเปนประโยชนตอผบรหารดานการศกษา และครผดแลเดกในการจดกระบวนการเรยนรภาษาทสองในเดกปฐมวยไดอยางถกตองและมประสทธภาพ


75 ภาพประกอบวธศกษา

ฝกอบรมคร ผดแลเดกโดยเชญอาจารยพเศษ (อาจารยคมคาย พนเพม) เพอถายทอดการเรยนรภาคทฤษฏ การใชค าและการผลตสอการสอนทใชในการจดกจกรรมการเรยนรภาษาทสองในเดกปฐมวย

พฒนาทกษะใหกบคร ผดแลเดกโดยเชญอาจารยพเศษ (อาจารยเนรญชรา ภทรปทมทอง) เพอถายทอดการเรยนรภาคปฏบตการน ากจกรรมการเรยนรภาษาทสองในเดกปฐมวย

สอสการจดกจรรมเดก

สอบวดผล

ครผดแลเดกถาย ทอดประสบการณ สเดก โดยผานการ

จดกจกรรม

สอบทบทวนการจดกจกรรม

พฒนาทกษะใหกบครผดแลเดกโดยเชญอาจารยพเศษ(อาจารยเนรญชราภทรปทมทอง)เพอถายทอดการเรยนรภาคปฏบตการนำากจกรรมการเรยนรภาษาทสองในเดกปฐมวย

















ถายทอด

ภ�พประกอบวธศกษ�

ฝกอบรมครผดแลเดกโดยเชญอาจารยพเศษ(อาจารยคมคายพนเพม)เพอถายทอดการเรยนรภาคทฤษฏการใชคำาและการผลตสอการสอนทใชในการจดกจกรรมการเรยนรภาษาทสองในเดกปฐมวย


ผลงานทด�าเนนการรวมกบภาคเครอขายสวนท 8

8.1 จดเรมของเดกไทยคณภาพ เพอไปส SMART KIDs Thailand 4.0

กลมพฒน�อน�มยเดกปฐมวยและกลมพฒน�ศนยเดกปฐมวยสถ�บนพฒน�อน�มยเดกแหงช�ตกรมอน�มย

■ คว�มเปนม� ยทธศาสตรชาตระยะ20ป(พ.ศ.2560–2579)กำาหนดวสยทศนคอ“ประเทศมความมนคงมงคงและยงยน เปนประเทศพฒนาแลวดวยการพฒนาตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” ประกอบดวย6ยทธศาสตร โดยเฉพาะยทธศาสตรท 3การพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคนซงใหความสำาคญอยางมากกบการพฒนาศกยภาพคนตลอดชวงชวตและทกมตทงการศกษาสขภาวะความอบอนในสถาบนครอบครวกระทรวงสาธารณสขไดกำาหนดยทธศาสตรชาตดานสาธารณสขระยะ20ปตามนโยบายของรฐบาลทจะนำาประเทศไทยกาวส Thailand4.0คอการพฒนาและสรางเสรมศกยภาพคนไทยทกกลมวยในปพ.ศ.2560และเพอใหเกดการขบเคลอนกรมอนามยสDOH4.0ดานสตรและเดกปฐมวยกระทรวงสาธารณสขไดทำาขอตกลงการทำางานดานเดกปฐมวยซงเปนการบรณาการรวม4กระทรวงไดแกกระทรวงสาธารณสขกระทรวงมหาดไทยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยและกระทรวงศกษาธการโดยสงทมงเนนคอการทำางานในกลมเปาหมายเดยวกน คอ เดกปฐมวย ซงเปนวยทมความสำาคญอยางยงตอการสรางรากฐานคณภาพชวตใหเดกพฒนาไปสความเปนมนษยทสมบรณโดยเดกควรไดรบการดแลใหมการเจรญเตบโตและสงเสรมการเรยนรอยางเตมศกยภาพเพอพฒนาอนาคตเดกไทยสเดกไทย4.0ตามหลก4Hคอ 1. Heart = เดกดมวนย 2. Head = เกง 3. Hand = ใฝเรยนรมทกษะ 4. Health = แขงแรง สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ไดทำาการศกษาเพอคนหา Smart kids Product โดยเสนอการสรางหลกสตรอบรมพอแม เพอใหเกด Smart kids ใช Parenting training needs เพอคนหาความตองการของพอแม กำาหนดกลมเปาหมายททำาการศกษา คอ พอแมผปกครองและเจาหนาทของศนยเดกเลกทอยในกำากบของสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต ไดแกศนยเดกเลกสถานอนามยเดกกลางและศนยเดกเลกวลลภไทยเหนอจำานวน113คนผลสรปParentingtrainingneedsประกอบดวย


78

แผนภมท 12 ผลการศกษา Parenting training needs

แผนภมท13ผลการศกษาParentingtrainingneeds

13.1ภาพบตรหลานในอนาคต

จากแผนภมพบวา 1. ในชวง 5 ปแรก พอแมผปกครองสวนใหญอยากเหนบตรหลานของตนมพฒนาการทดตามวยเปนลำาดบแรก จำานวน 27 คน รองลงมาคอ สามารถชวยเหลอตนเองไดและมสขภาพแขงแรงสมวย จำานวน 15และ14คนตามลำาดบ 2. ในชวง 10 ป พอแมผปกครองสวนใหญอยากเหนบตรหลานของตนตงใจเรยนเปนลำาดบแรก จำานวน24คน(รอยละ23.89)รองลงมาคอสามารถปรบตวไดดและชวยรบผดชอบงานไดจำานวน16และ11คนตามลำาดบ 3. ในชวง 20 ป พอแมผปกครองสวนใหญอยากเหนบตรหลานของตนสามารถชวยเหลอตนเองไดเปนลำาดบแรกจำานวน21คนรองลงมาคอเปนคนดมคณธรรมและมความรบผดชอบจำานวน12และ9คนตามลำาดบ


78


78


41%18%

29%

5%7%

13.2ชองทางคนหาความรในการเลยงดลกของพอแม จากแผนภมพบวาพอแมสวนใหญใชInternet/Youtube/Facebook/คลบแมและเดกเปนชองทางการคนหาความรในการเลยงดลกมากทสดคดเปนรอยละ41ใชหนงสอ/ตำารา/นตยสารและใชประสบการณจากผใหญ/คนรอบขาง/แมทมวยเดยวกนเปนชองทางการคนหาความรในการเลยงดลกรองลงมาคดเปนรอยละ29และ18ตามลำาดบ

13.2ชองทางการสอสารความร จากแผนภมพบวาพอแมสวนใหญตองการใหมชองทางการสอสารความรเรองการเลยงดลกจากInternet/Facebook/Pageตางๆมากทสดคดเปนรอยละ52จากหนงสอและApplicationsรองลงมาคดเปนรอยละ18และ9ตามลำาดบ


79

การด าเนนงานเพอขบเคลอนใหเกดการสรางเดกไทยคณภาพ (SMART KIDs) กรมอนามย

จดการประชมการจดท าแนวทางเพอขบเคลอนใหเกดการสรางเดกไทยคณภาพ (SMART KIDs) จ านวน 2 ครง ครงท 1/2560 ในวนศกรท 5 พฤษภาคม 2560 และครงท 2/2560 ในวนศกรท 9 มถนายน 2560 โดยม

นายแพทยวชระ เพงจนทร อธบดกรมอนามย เปนประธานการประชม ผเขารวมประชม ประกอบดวย Cluster สตรและเดกปฐมวย ส านกอนามยการเจรญพนธ ส านกสงเสรมสขภาพ ส านกโภชนาการ ส านกทนตสาธารณสข กองกจกรรมทางกายเพอสขภาพ ศนยอนามยท 1 -12 สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง และสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

79




79




79




■ ก�รดำ�เนนง�นเพอขบเคลอนใหเกดก�รสร�งเดกไทยคณภ�พ(SMARTKIDs)กรมอน�มย ประชมจดทำาแนวทางเพอขบเคลอนใหเกดการสรางเดกไทยคณภาพ (SMART KIDs) จำานวน 2 ครงครงท 1/2560 วนศกรท 5 พฤษภาคม 2560 และ ครงท 2/2560 วนศกรท 9 มถนายน 2560 โดยมนายแพทยวชระ เพงจนทร อธบดกรมอนามย เปนประธานการประชม ผเขารวมประชม ประกอบดวยCluster สตรและเดกปฐมวย สำานกอนามยการเจรญพนธ สำานกสงเสรมสขภาพ สำานกโภชนาการสำานกทนตสาธารณสขกองกจกรรมทางกายเพอสขภาพศนยอนามยท1-12สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมองและสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต


เดกปฐมวยเปนวยทมการเจรญเตบโตและการเปลยนแปลงทางรางกายอยางรวดเรวการเจรญเตบโตของเดกขนอยกบปจจยหลายดาน ไดแก พนธกรรม ภาวะโภชนาการ โรคทางกายและสภาพแวดลอมการเลยงด เดกมการเจรญเตบโตและเปลยนแปลงเกดขนอยางตอเนองตลอดเวลา การเจรญเตบโตในแตละชวงอายกแตกตางกน โดยในชวงแรกเกดและ วยทารกจะมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว อาหารเปนปจจยทมบทบาทอยางมากตอการเจรญเตบโตของเดก การใหอาหารทมคณคาทางโภชนาการ นอกจากชวยใหมชวตรอดเจรญเตบโตพฒนาตามศกยภาพชวยใหเดกแขงแรง และมสขภาพด ในวยเดกการเลอกอาหารทเหมาะสมตองคำานงถงการสรางเสรมภมคมกนโรคนมแมเปนอาหารทดทสดของทารกในชวง 6 เดอนแรกของชวตและควรใหนมแมรวมกบอาหารทเหมาะสมตามวยจนลกอายครบ2ปหรอนานกวานนเพอใหเกดผลดตอสขภาพลกและแมอยางเตมทนอกเหนอจากนนแลวการทพอแมผดแลมความรเรองการสงเกตความผดปกตและปญหาทพบบอยในเดกปฐมวยยงชวยปองกนและแกไขสงทมาบนทอนพฒนาการทกสวนของรางกาย สมอง และสขภาพของเดกปฐมวยได เดกในชวงปฐมวย มการเจรญเตบโตของรางกายและสมองรวดเรวกวาวยอนๆกระบวนการกนกอดเลนเลานอนเฝาดฟนและเฝาระวงพฒนาการจะเปนแนวทางในการสงเสรมพฒนาการเดกในทกๆ ดาน และเพอใหการพฒนาเดกไทยเปนรปธรรม จำาเปนตองสรางความรวมมอระหวางหนวยงานทกภาคสวน ภายใตการกำากบของรฐบาล โดยเฉพาะกระทรวงสาธารณสขกระทรวงมหาดไทยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยและกระทรวงศกษาธการรวมทงหนวยงานอนๆทเกยวของอยางชดเจนทงระยะสนและระยะยาว

สรป


8.2 การพฒนาศกยภาพครพเลยง (คร ก)สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต


■ คว�มเปนม� การลงทนเพอพฒนาทรพยากรมนษยในชวงตงแตแรกเกดถอเปนการลงทนทคมคาทสดจากการศกษาของJames J. Heckmanนกเศรษฐศาสตรรางวลโนเบล (2542)ไดตดตามศกษาเดกและเยาวชนอยางตอเนองหลายทศวรรษในตางประเทศ พบวา การพฒนาทรพยากรมนษยตงแตชวงปฐมวย เปนการลงทนทคมคาโดยเดกทไดรบการพฒนาแบบองครวมในชวงแรกของชวตจะมทกษะทางรางกายและอารมณทดกวามโอกาสทจะประสบความสำาเรจทงทางการศกษาและการทำางานในอนาคตเปนทรพยากรทมคณภาพของประเทศสำาหรบการดแลเดกปฐมวยในประเทศไทยพบวา เดกวย0-2ปจะอยในการดแลของผปกครองและเมอเขาสชวงอาย3-5ปจะสงเขาสถานรบเลยงเดกปฐมวยตางๆเชนศนยพฒนาเดกเลกหรอโรงเรยนอนบาลในหลายสงกด โดยสวนใหญอยภายใตการดแลขององคกรปกครองสวนทองถนซงในป 2554มศนยพฒนาเดกเลกทงสน19,718แหงเดกปฐมวย911,143คนและครผดแลเดก/ผดแลเดก51,193คนกลาวคอคร/ผดแลเดก 1 คน ตองรบผดชอบเดกปฐมวย 17 คน โดยสดสวนทเหมาะสมนนไดกำาหนดไวในมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตแตสงหนงทผบรหารศนยเดกเลกไมควรละเลยคอการจดใหมการพฒนาศกยภาพผดแลเดกแตทผานมาพบวาผดแลเดกไมไดรบการพฒนาศกยภาพดานการดแลเดกปฐมวยอยางตอเนองเทาทควร สถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตกรมอนามยเปนหนวยงานหนงทมหนาทในการสนบสนนงานวชาการดานการดแลเดกปฐมวย(0-5ป)ใหพฒนาเปนเดกวยเรยนทมคณภาพตอไป

■ ผลก�รดำ�เนนง�น

- จดกจกรรมการอบรมพฒนาศกยภาพครพเลยง(ครก)ภายใตการดำาเนนโครงการพฒนาศนยเดกเลกคณภาพมวตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพเพมพนทกษะครพเลยง(ครก)ใหสามารถถายทอดการดำาเนนงานศนยเดกเลกคณภาพ(0-5ป)และเปนครพเลยงใหแกพนทจำานวน190คน

- บรณาการทำางานรวมกบสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชนกรมการแพทย

■ ประเดนก�รอบรม บรรยายและฝกปฏบตในหวขอเรองการประเมนพฒนาการเดกและEFสทธเดกและกฎหมายเกยวกบการคมครองเดก ปญหาพฤตกรรมทพบบอยและแนวทางการปรบพฤตกรรมในเดกปฐมวย มาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาตบทบาทผดแลเดกปญหาพฒนาการในเดกปฐมวยการแกไขและการสงตออบตเหตและ


การปฐมพยาบาลเบองตนการจดประสบการณการเรยนรเพอพฒนาเดกปฐมวยแบบองครวม(6กจกรรมหลกตามหลกสตร) ทกษะการสอสารและแนวทางการใหคำาปรกษาสำาหรบผปกครองและแบงกลมฝกปฏบตการพฒนาทกษะการประเมนพฒนาการเดกปฐมวยโดยใชเครองมอDSPM วทยากรผ บรรยายและฝกปฏบต ประกอบดวย วทยากรจากสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตกรมอนามย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชนกรมการแพทย อาจารยจากคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และทมวทยากรกลมจากสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาตและสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน

■ก�รประเมนผลก�รอบรม ผเขาอบรมทตอบแบบสอบถามจำานวน98คนพบวาสวนใหญเปนคร/พเลยง/ผชวย/ผดแลเดกจำานวน 94 คน คดเปนรอยละ 95.9 รองลงมาเปน นกวชาการศกษา จำานวน 4 คน คดเปนรอยละ 4.1สวนใหญสงกดองคการบรหารสวนตำาบล/จงหวดจำานวน35คนคดเปนรอยละ49.3รองลงมาใกลเคยงกนคอสงกดเทศบาลจำานวน17คนคดเปนรอยละ23.9สงกดกรงเทพมหานครจำานวน15คนคดเปนรอยละ21.1ตามลำาดบผตอบแบบสอบถามมประสบการณการดแลเดกปฐมวยมากกวา4ปจำานวน73คนคดเปนรอยละ 74.4 รองลงมาคอ 3-4 ป จำานวน 19 คน คดเปนรอยละ 19.4 และชวง 1 ปทผานมาผตอบแบบสอบถามสวนใหญไดรบการอบรมพฒนาตนเองดานผดแลเดกโดยอบรม1-2ครงจำานวน54คนคดเปนรอยละ54.1รองลงมามากกวา2ครงจำานวน26คนคดเปนรอยละ26.5 ความพงพอใจของผเขาอบรมฯ ในภาพรวม รอยละ 83.8 พจารณาประเดนคำาถาม พบวาประเดนทผเขาอบรมมความพงพอใจมากทสด คอ การแบงกลมฝกปฏบตโดยใชเครองมอ DSPM คดเปนรอยละ 89รองลงมา คอ บทบาทผดแลเดกรอยละ 88 มาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต คดเปนรอยละ 85.7 ประเดนทมความพงพอใจนอยทสด คอ สทธเดกและกฎหมายเกยวกบการค มครองเดกพงพอใจรอยละ 81สรปโดยรวมทกหวขอการบรรยายผเขาอบรมมความพงพอใจมากกวารอยละ 80 ประเดนเรอง รปแบบการอบรมพงพอใจรอยละ89.4รองลงมาคอการดำาเนนงานและการประสานงานของผรบผดชอบโครงการคดเปนรอยละ82.7และมความพงพอใจนอยทสดคอการบรการอาหารและเครองดมคดเปนรอยละ76.5 ความตองการในการฝกอบรมพฒนาศกยภาพครพเลยง สวนใหญสนใจเรองการจดกระบวนการเรยนรเพอสงเสรมพฒนาการเดกคดเปนรอยละ56.5

■ ขอเสนอแนะอนๆ 1.ควรจดการอบรมพฒนาศกยภาพครพเลยงทงประเทศ โดยสงตวแทนเขตละศนยพฒนาเดกเลก

ครพเลยงควรไดรบการเรยนร เพอใหแนวทางไปในทศทางเดยวกน อยากใหคณครทมาเรยนทกทานนำาไปขยายผลตอ

2.ดานเนอหา ควรเปนเรองเดยวกนเพอใหเกดทกษะและความชำานาญ ควรเพมเนอหาทเปนการฝกปฏบตเชนฝกทกษะการเขยนแผนการผลตสอชวงวางการบรรยายควรมกจกรรมเคลอนไหวหรอนนทนาการอนๆ

คำ�ชนชม สวนใหญชนชมรปแบบการจดอบรม โดยอยากใหจดการอบรมแบบนอยางตอเนองเพราะเปนการจดการอบรมทมประโยชนมากและนำาไปใชไดจรง


ภ�พกจกรรมก�รอบรมพฒน�ศกยภ�พครพเลยง(ครก)

84

ภาพกจกรรมการอบรมพฒนาศกยภาพครพเลยง(คร ก)

84


84


84


84


84



คณะผจดท�า

ทปรกษ� ดร.แพทยหญงสายพณโชตวเชยร ผอำานวยการสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต นายแพทยธรชยบญยะลพรรณ รองผอำานวยการสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต

คณะบรรณ�ธก�ร นางจนทรเพญ ปนทะรส หวหนากลมพฒนาศนยเดกปฐมวย นางกตมา พวพฒนกล หวหนากลมพฒนาอนามยเดกปฐมวย นายสทน ปณฑรกภกด หวหนากลมบรหารยทธศาสตร

คณะจดทำ�เนอห� นางสรพร เกยรตวงศคร พยาบาลวชาชพชำานาญการ นางภทราพร ศรสงเนน นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ นางสาวเปรมฤทย ไชยฮะนจ พยาบาลวชาชพชำานาญการ นางสาวกญจนา กนทะศร พยาบาลวชาชพชำานาญการ นางสาวพรชเนตต บญคง นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ นางอรญญา ทบนอย นกวชาการศกษา

คณะทำ�ง�น นางสาวพชชานนททองหลอ นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ นางพรทพย วรวชญ นกวชาการศกษา นางสาวชาณภา เจรญรตน นกวชาการศกษา นางสาวอนญญา รกปญญา นกวชาการศกษา นางเบญจวรรณ วงศใหญ นกวชาการศกษา นางสาวมาน เนกขมม นกวชาการศกษา นางสาวพณวด เฮาหน ผประสานโครงการ

เฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ดวยคมอ DSPM เขาถงไว ..เขาใจงาย !

แบบสอบถามการใชคมอ

โหลดคมอ

โหลด Video ไดในเลม


สถาบนพฒนาอนามยเดกแห�งชาต รายงานประจาป�2560

สถาบนพฒนาอนามยเดกแห�งชาต กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (National Institute of Child Health)511 ถนนตวานนท� ตาบลบางกระสอ อาเภอเมอง จงหวดนนทบร 1100002-591-8104, 02-590-4405 www.nich.go.th

ISBN : 978-616-11-3491-4

Documents

รายงานประจําป 2560nich.anamai.moph.go.th/download/2561/Report2017/Report... · 2017-11-15 · ผลการดำาเนินงานด้านการสนับสนุนวิชาการ