วธ ดำเน นการว จ ย

บทท 3

รปแบบการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเซงพรรณนา (Descriptive study) ศกษา ณ จดเวลาใดเวลา หนง (Cross Sectional) เพอศกษ'าค'วามร เจตคต และพฤตกรรมการบรโภคตอภาวะโภชนาการ ของเดกวยรนตอนตนในเขตพนทการศกษาท 2 ของกรงเทพมหานคร

ประชากรและกลมตวอยางประชากรเปาหมาย (Target population) คอ นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน (ม.ไ-ม.3)

ในเขตพนทการศกษาท 2 ในจงหวดกรงเทพมหานครประชากรทส กษา (Study population) คอ นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน (ม.ไ-ม.3)

ในเขตพนทการศกษาท 2 ในจงหวดกรงเทพมหานคร มสำนกงานเขตทงหมด 18 เขต และม โรงเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนตงอยทงหมด30 โรงเรยน จำนวนนกเรยนรวมทงสน 17,904 คน

ตวอยาง (Sample) คอ นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน (ม.ไ-ม.3) ในเขตพนทการศกษา ท 2 ในจงหวดกรงเทพมหานคร ทลมเลอกโดยวธการลมตวอยางแบบหลายชนตอน (Multi-stage Cluster Sample)

ขนาดตวอยาง (Sample Size) คำนวณโดยใชสตรการคำนวณขนาดตวอยางแบบFinite Population ของ Taro Yamane(93) ทระดบความเชอมน 95% ความคลาดเคลอนใน การลมตวอยาง เทากบ 0.05 โดยประชากรทงหมดมจำนวน 17,904 คน การคำนวณดงน

ท = Nไ + Ne2

เมอ ท = ขนาดตวอยางN = ขนาดของประชากรe = ความคลาดเคลอนทยอมใหเกดขนไดจากการเกบรวบรวมขอมลไมเกน 0.05

4 3

การแทนคาในสตรท = 17,904

1 + (17,904) (0.05)(2)

ไดขนาดกลมตวอยาง = 392 คน

วธการสมตวอยาง

ขนแรก ลมเลอกจากสำนกงานเขต 18 เขต ในเขตพนทการศกษาท 2 และโรงเรยนทมการสอนชนมธยมศกษาตอนตน (ม.1 - ม.3) โดยการลมตวอยางอยางงาย (Simple Random Sampling) ดวยวธจบฉลากมาทงหมด 7 เขต ไดแก เขตบางกะป เขตบงทม เขต ลาดพราว เขตลาดกระมง เขตมนบร เขตหนองจอก เขตประเวศ

ขนทสอง ลมเลอกโรงเรยนจาก 7 เขตทลมไดในพนท 2 โดยการลมตวอยางอยางงาย (Sample Random Sampling) ดวยวธจบฉลากไดทงหมด 7 โรงเรยน ไดแกโรงเรยนมธยมวดบงทองหลาง 650 คน จำนวนนกเรยนทเปนตวอยาง 43 คนโรงเรยนบดนทรเดชา (สงหสงหเสน) 1140 คน จำนวนนกเรยนทเปนตวอยาง 80 คนโรงเรยนบางกะป 1042 คน จำนวนนกเรยนทเปนตวอยาง 70 คนโรงเรยนเทพลลา 632 คน จำนวนนกเรยนทเปนตวอยาง 38 คนโรงเรยนรตนโกสนทรสมโภชลาดกระมง 820 คน จำนวนนกเรยนทเปนตวอยาง 54 คนโรงเรยนเทพศรนทรรมเกลา 846 คน จำนวนนกเรยนทเปนตวอยาง 58 คนโรงเรยนพรตพทยพยต 1068 คน จำนวนนกเรยนทเปนตวอยาง 75 คน

ขนทสาม จำแนกนกเรยนแตละชนในแตละโรงเรยน แบงเปนมธยมศกษาปท 1มธยมศกษาปท 2 และมธยมศกษาปท 3 แลวจงลมหองเรยนเพอใหครบตามจำนวนขนาดตวอยางจากหองเรยนทงหมดในแตละชนของโรงเรยน โดยการลมตวอยางงาย (Simple Random Sampling) ดวยวธการจบฉลาก ไดตวอยางทงหมด

4 4

เครองมอท'ใชในการ'วจยเครองมอทใชในการเกบ'ขอมล ความร เจตคต พฤตกรรมการบรโภคตอภาวะโภชนาการ

ของเดกวยรนตอนตนในเขตพนทการศกษาท 2 ในกรงเทพมหานคร เปนแบบสอบถามทผวจย สรางขนเองโดยแบงแบบสอบถามเปน 4 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบนกเรยนสวนท 2 ความรเกยวกบโภชนาการสวนท 3 เจตคตเกยวกบโภชนาการสวนท 4 พฤตกรรมการบรโภคเกยวกบโภชนาการ

การสรางแบบสอบถาม1. ศกษาหลกสตรระดบมธยมศกษา พทธศกราช 2544 ในเรองหลกการจดหมาย

กระบวนการเรยนการสอน โครงสรางเนอหาสาระของกลมการเรยนรสขศกษาและพลศกษา พบวามเนอหาเกยวกบโภชนาการ อาหาร หลกการบรโภคอาหารอยในเรองโภชนาการของกลม การเรยนรสขศกษาและพลศกษาชนมธยมศกษาปท 1 -3

4 5

2. ศกษาคมอคร แผนการสอน หนงสอเรยนในกลมการเรยนรสขศกษาและพลศกษา และเครองมอวดผลการเรยนรตามวตถประสงคในหนงสอของชนมธยมศกษาปท 1 -3

3. ศกษารวบรวมขอมลเกยวกบโภชนาการ จากหนงสอ เอกสารวารสาร และงานวจย ทเกยวของกบเรองโภชนาการในวยรนตอนตน

4. สรางแบบสอบถามความร เจตคต และพฤตกรรมการบรโภคตอภาวะโภชนาการใน เรอง โภชนาการ การบรโภคอยางเหมาะสม โรคทเกยวของกบโภชนาการซงลกษณะแบบสอบถาม ประกอบดวย 4 ตวนคอ

สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบนกเรยน ไดแก เพศ อาย นาหนก ตวนสง จำนวน พนอง ลำดบการเกด การศกษาของบดามารดา อาชพของบดามารดา สถานภาพสมรสของ บดามารดา รายไดเฉลยของบดามารดา รายละเอยดเกยวกบบรโภคของนกเรยน และครอบครว มจำนวน 27 ขอ

สวนท 2 ความรเกยวกบโภชนาการเปนแบบใหเสอกถก ผด จำนวน 30 ขอ สวนท 3 เจตคตเกยวกบโภชนาการ เปนแบบมาตราไลเกอรท (Likert Scale)

5 ระดบคอ เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไม'เหนดวยอยางยง จำนวน2 0 ขอ โดยแยกเปนเจตคตทางบวก 10 ขอ ไดแก ขอ 1, 4, 7, 8, 14, 15, 16, 17, 18, 19 และเจตคต ทางลบ 10 ขอ ไดแกขอ 2, 3, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 20

สวนท 4 พฤตกรรมการบรโภคเกยวกบโภชนาการ เปนมาตราตวนประเมนคา(Rating Scale) 5 ระดบ คอ ทำเปนประจำทกครง ทำเกอบทกครง ทำเปนบางครง ทำนาน ๆครง ไมเคยทำ จำนวน 25 ขอ โดยแยกเปนพฤตกรรมการบรโภคทางบวก 14 ข อได แก ข อ1, 2 ,3 ,4 ,7 ,1 0 ,1 3 ,1 4 ,1 7 ,2 0 ,2 1 ,2 2 ,2 4 เปนพฤตกรรมการบรโภคทางลบ 11 ขอไดแก ขอ 5, 6,8, 9, 11, 12, 15, 16, 18, 19, 25

5. นำแบบสอบถามทสรางเสรจไปใหอาจารยทปรกษาตรวจ พรอมทงขอคำแนะนำใน การปรบปรงแกไขแบบสอบถาม

6. ตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content validity) โดยนำแบบลอบถามไปให ผทรงคณวฒทางดานโภชนาการ จตแพทย กมารแพทย จำนวน 6 ทาน (ดในภาคผนวก) ตรวจความตรงตามเนอหาความถกตองของเนอหา สำนวนภาษาทใช และใหคาลกษณะขอความ ทเปนเจตคตและพฤตกรรมการบรโภคทางบวกและทางลบ พรอมทงขอคำแนะนำในการปรบปรง แกไขแบบสอบถามใหเหมาะสมกบการนำไปใช

4 6

7. ปรบปรงแบบสอบถามตามทผทรงคณวฒเสนอแนะ โดยทำแบบสอบถามมาปรบปรง แกไข ตดขอทไมเหมาะสมออก และขอคำแนะนำจากอาจารยทปรกษา แลวนำแบบลอบถามไป ทดลองใช (Try out) กบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ม.1-ม.3 ท,โรงเรยนราชดำร กรงเทพ- มหานคร ซงเปนโรงเรยนในเขตพนทการศกษาท 2 ทไมใชกลมตวอยาง จำนวน 40 คน นำ แบบลอบถามมาตรวจใหคะแนนและทำการวเคราะหดงน

7.1 แบบสอบถามความรเกยวกบโภชนาการ นำมาวเคราะหหาคาความยาก และ คาอำนาจของขอกระทงคดเอาขอทมความยากตงแต 0.20-0.80 คาอำนาจจำแนกตงแต 2 0 ขน ไป โดยใหครอบคลมเนอหาตามทไดกำหนดไวในการสรางแบบสอบถาม ไดจำนวน 25 ขอ

7.2 นำขอกระทงทคดไดไปคำนวณหาลมประสทธแหงความเทยงตรง โดยใชสตร ของคเดอร - รชารดลน 20 (Kuder - Richardson Formula 20) ไดคาความเทยงของ แบบสอบถามเทากบ 0.7566

7.3 แบบสอบถามเจตคตเกยวกบโภชนาการ นำมาวเคราะหหาคาสมประสทธแหง ความเทยงของแบบสอบถามตามวธของครอนบค (Cronbach) โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (OC-Coefficient) ไดคาความเทยงของแบบลอบถามเทากบ 0.7793

7.4 แบบลอบถามพฤตกรรมการบรโภคเกยวกบโภชนาการ นำมาวเคราะหหาคา สมประสทธใเหงความเทยงของแบบลอบถามตามวธของครอนบค (Cronbach) โดยใชสตร สมประสทธแอลฟา (Ot-Coefficient) ไดคาความเทยงของแบบสอบถามเทากบ 0.8685

8. ปรบปรงแกไขแบบสอบถามจนไดแบบสอบถามฉบบสมบรณเพอใชกบตวอยาง ประชากร

การรวบรวมขอมล1. ผวจยขอทำหนงสอจากภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณ-

มหาวทยาลย ถงผอำนวยการโรงเรยนทง 7 โรงเรยนทไดรบการสมตวอยางเพอขออนญาตดำเนนการเกบขอมลในโรงเรยนตาง ๆ โดยผวจยเปนผนำจดหมายไปยนพรอมทงชแจงรายละเอยด และวตถประสงคของการทำวจยใหโรงเรยนทราบโดยละเอยด

2. การเกบรวบรวมขอมลดำเนนการในชวงเดอนธนวาคม-มกราคม 2546 โดยผวจยได ทำการนดหมายวนและเวลากบทางโรงเรยนเพอเขาไปเกบขอมลจากนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ตามหองเรยนทไดรบการลมเลอกในแตละระดบชนของโรงเรยนทไดรบการสมตวอยาง

4 7

3. ผวจยเกบขอมลโดยนำแบบสอบถามทใชในการเกบรวมรวมขอมล ใปยงโรงเรยนตาง ๆ ตามวน เวลา และสถานททไดนดหมายกบทางโรงเรยน เพอใหนกเรยนทไดรบการสม ตวอยางในแตละขนตอนตอบแบบสอบถาม โดยนกเรยนจะไดรบแบบสอบถามทนกเรยนจะเปน ผตอบเองคนละ 1 ชด ประกอบดวย แบบลอบถามขอมลทวไป แบบสอบถามความรเกยวกบ โภชนาการ เจตคตเกยวกบโภชนาการ พฤตกรรมการบรโภคเกยวกบโภชนาการ ในกรณท นกเรยนไดรบการสมตวอยางยงไปบรรลนตภาวะหรอมอายนอยกวา 18 ป จะตองไดรบอนญาต จากผปกครอง หรอผอปการะโดยชอบดวยกฎหมายเปนลายลกษณอกษรในใบยนยอม จงสามารถตอบแบบสอบถามได

4. ผวจยไดอธบายคำชแจงรายละเอยดตาง ๆ ในแบบสอบถามใหนกเรยนทราบในกรณทมขอสงสย ผวจยจะเปนผตอบคำถามและอำนวยความสะดวกใหกบนกเรยนจนกวาจะตอบแบบสอบถามเสรจครบทกคน

5. ในกรณทโรงเรยนไม,สะดวกใหผวจยเขาไปเกบดวยตนเอง ผวจยจงตองฝากแบบสอบถาม ไวกบอาจารยทรบผดชอบในการดแลประลานงานในการเกบรวบรวมขอมล โดยไดมการชแจงใน วตถประสงคของการทำวจย และรายละเอยดตาง ๆ ของแบบสอบถามจนเขาใจตรงกน จากนน ผวจยนดวนเวลาไปรบแบบสอบถามกบอาจารย

6. ผวจยรวบรวมแบบสอบถามทนกเรยนคนมาทงหมดนำมาตรวจสอบความลมบรณของแบบสอบถาม เมอพบวาไมมสมบรณจะขอประลานงานกบทางโรงเรยน เพอขอใหนกเรยนตอบใหสมบรณ

การวเคราะหขอมลใชโปรแกรม SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมลทางสถต โดยดำเนนการวเคราะห

ขอมลดงน1. แบบสอบถามตอนท 1 ขอมลทวไปของนกเรยน นำขอมลแจกแจงความถ รอยละ

แยกตามเพศ อาย อาชพของบดามารดา การศกษาของบดามารดา รายไดของบดามารดา จำนวนเพอนสนท จำนวนพนอง

คำนวณหาคาดชนความหนาของรางกาย (Body massindex) โดยใชสตรของกาโลว (Garrow) ดชนความหนาของรางกาย = นาหนกเปนกโลกรม / สวนสงเปน(เมตร)2 ไดแบงดชน มวลกายตามเกณฑดงน

4 8

นอยกวา 16.0 กโลกรม/ตารางเมตร แสดงวา ผอมระดบ 316.0-16.9 กโลกรม/ตารางเมตร แสดงวา ผอมระดบ 217.0-18.4 กโลกรม/ตารางเมตร แสดงวา ผอมระดบ 118.5-24.9 กโลกรม/ตารางเมตร แสดงวา นาหนกอยในเกณฑปกต25.0-29.9 กโลกรม/ตารางเมตร แสดงวา อวนระดบ 130.0-39.9 กโลกรม/ตารางเมตร แสดงวา อวนระดบ 2มากกวา 40.0 กโลกรม/ตารางเมตร แสดงวา อวนระดบ 3

นำขอมลมาแสดงเปนรอยละ

2. แบบสอบถามตอนท 2 ความรเกยวกบโภชนาการ ผวจยตรวจใหคะแนนเปนรายขอ ขอใดตอบถกให 1 คะแนน ขอใดตอบผดหรอไมตอบให 0 คะแนน รวมคะแนนของแตละคน นำมาแจกแจงความถ รอยละ คะแนนเฉลย และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน โดยสวนรวม

ในการประเมนคะแนนความรเรองโภชนาการ ผวจยจำแนกเปน 3 ระดบ โดยดคะแนนสอบองกลมของนกเรยน

คะแนนอยในชวง มากกวา 7 + รอ แสดงวา ความรอยในระดบดคะแนนอยในชวง 7 ± ร อ แสดงวา ความรอยในระดบพอใชคะแนนอยในชวง นอยกวา 7 -รอ แสดงวา ความรอยในระดบควรปรบปรง

3. แบบสอบถามตอนท 3 เจตคตเกยวกบโภชนาการ ผวจยนำขอมลมาแจกแจงความถ หาคารอยละ คาเฉลย (X) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (ร.อ.) โดยสวนรวม โดยกำหนดคา คะแนนดงน

เจตคตทางบวก เจตคตทางลบเหนดวยอยางยง 5เหนดวย 4ไมแนใจ 3ไมเหนดวย 2ไมเหนดวยอยางยง 1

คะแนน 1 คะแนนคะแนน 2 คะแนนคะแนน 3 คะแนนคะแนน 4 คะแนนคะแนน 5 คะแนน

4 9

การประเมนเจตคตเกยวกบโภชนาการของนกเรยนโดยสวนรวม อาดยคะแนนเฉลย โดยใชเกณฑดงน

เจตคตทางบวกคาเฉลย 4.50-5.00 หมายถง เหนดวยอยางยง

เจตคตทางลบ ไมเหนดวยอยางยง

คาเฉลย 3.50-4.49 หมายถง เหนดวย ไมเหนดวยคาเฉลย 2.50-3.49 หมายถง ไมแนใจ ไมแนใจคาเฉลย 1.50-2.49 หมายถง ไมเหนดวย เหนดวยคาเฉลย 1.00-1.49 หมายถง ไมเหนดวยอยางยง เหนดวยอยางยง

การจดระดบของเจตคตเกยวกบโภชนาการของนกเรยนโดยสวนรวม อาศยค: โดยใชเกณฑดงน

ระดบของเจตคตคาเฉลย 4.50-5.00 (90-100) หมายถง ดมากคาเฉลย 3.50-4.49 (70-81.9) หมายถง ดคาเฉลย 2.50-3.49 (50-69.9) หมายถง คอนชางดคาเฉลย 1.50-2.49 (30-49.9) หมายถง พอใชคาเฉลย 1.00-1.49 (20-20.9) หมายถง ตองแกไข

4. แบบสอบถามตอนท 4 พฤตกรรมการบรโภคเกยวกบโภชนาการ ผวจยนำขอมลมา แจกแจงความถ หาคาเฉลย (X) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (ร.อ.) โดยสวนรวม โดยกำหนดคา คะแนนดงน

พฤตกรรมการบรโภค พฤตกรรมการบรโภคทางบวก ทางลบ

ทำเปนประจำ 5 คะแนน 1 คะแนนทำเกอบทกวน 4 คะแนน 2 คะแนนทำเปนบางครง 3 คะแนน 3 คะแนนทำนาน ๆ ครง 2 คะแนน 4 คะแนนไมเคยทำ 1 คะแนน 5 คะแนน

5 0

พฤตกรรมการบรโภคเกยวกบโภชนาการ โดยสวนรวม อาศยคะแนนเฉลยโดยใชเกณฑดงน

พฤตกรรมการบรโภค พฤตกรรมการบรโภคทางบวก ทางลบ

คาเฉลย 4.50-5.00 หมายถง ทำเปนประจำ ไมเคยทำคาเฉลย 3.50-4.49 หมายถง ทำเกอบทกวน ทำนาน ๆ ครงคาเฉลย 2.50-3.49 หมายถง ทำเปนบางครง ทำเปนบางครงคาเฉลย 1.50-2.49 หมายถง ทำนาน ๆ ครง ทำเกอบทกวนคาเฉลย 1.00-1.49 หมายถง ไมเคยทำ ทำเปนประจำทกวนการจดระดบพฤตกรรมการบรโภคเกยวกบโภชนาการของนกเรยนโดยสวนรวม อาศย

คะแนนเฉลย โดยใชเกณฑดงนระดบของพฤตกรรมการบรโภค 5 6 7

คาเฉลย 4.50-5.00 (112.5-125) หมายถง ดมากคาเฉลย 3.50-4.49 (87.5-112.4) หมายถง ดคาเฉลย 2.50-3.49 (62.5-87.4) หมายถง คอนขางดคาเฉลย 1.50-2.49 (37.4-62.4) หมายถง พอใชคาเฉลย 1.00-1.49 (25-37.4) หมายถง ตองแกไข

5. เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของคะแนนความร เจตคต และพฤตกรรมการ บรโภค และภาวะโภชนาการ โดยวเคราะหความแตกตาง ดวย t-test One-way ANOVA และ Chi-square เมอพบความแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถตทจงนำมาทดสอบเปนรายคดวย วธ Scheffe’ method

6. หาความสมพนธของความร เจตคต และพฤตกรรมการบรโภค และภาวะโภชนาการ ดวยวธ Pearson correlation coefficient

7. ทำนายปจจยทเกยวของกบความร เจตคต และพฤตกรรมการบรโภคและภาวะ โภชนาการ ดวยวธวเคราะหถดถอยพหแบบปกต (Multiple Regression Analysis : MRA)