คมอ การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

เรยบเรยงโดยสำานกงานประกนคณภาพการศกษา

มหาวทยาลยศลปากร

25 สงหาคม 2552

1

คมอ การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ไดกำาหนดแนวทางการจดการศกษาไวในหมวด 4 มาตรา 22 ความวา “การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความสำาคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ เพอใหเปนไปตามแนวการจดการ”ศกษาดงกลาว มหาวทยาลยศลปากรจงไดพจารณาจดทำาคมอ “การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ” เพอเปนแนวทางการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญใหแกอาจารย ทกขนตอนเปนกระบวนการทมความสำาคญสงสดในการปฏบตตามภารกจของสถาบนอดมศกษาคอ การผลตบณฑต ซงประกอบไปดวย 9 ขนตอน ดงน

1. ศกษาวตถประสงค เปาหมายของการจดการศกษาของหลกสตรในสาขาทตนเปนผสอน

2. ศกษาและเตรยมเนอหาสาระในรายวชาทตนเปนผสอนทสอดคลองกบคำาอธบายรายวชา

3. กำาหนดรปแบบ วธการ เทคนคการสอนทสอดคลองกบเนอหาสาระและวตถประสงคของการเรยนรในแตละรายวชา โดยยดหลกการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

4. จดทำาประมวลการสอน5. จดทำาแผนการจดการเรยนรรายคาบ6. การประเมนตนเองกอนและหลงสอน7. สงผลประเมนตนเองใหแกภาควชา/คณะวชา8. รายงานประสทธภาพของการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

(สำาหรบภาควชา/คณะวชา)

2

9. รายงานขอมลไปยงกองบรการการศกษา มศก. (สำาหรบคณะวชา)

1. ศกษาวตถประสงค เปาหมายของการจดการศกษาของหลกสตรการศกษาระดบอดมศกษาในสาขาทตนเปนผสอน กลาวคอ ผสอนไดรบมอบหมายใหจดการเรยนการสอนในหลกสตรใดกตาม ตองศกษาเปาหมายของการจดการศกษาของหลกสตรนนใหชดเจน เพอนำาไปสการคดเลอกเนอหาสาระ การออกแบบการจดการเรยนรทจะทำาใหผเรยนมคณลกษณะตามเปาหมายของหลกสตรทกำาหนดไว (ก.พ.ร. ปงบฯ 52 ตชว.17 ประเดนท 1) ตวอยางเชน

ระดบปรญญาบณฑต หลกสตรศกษาศาสตรบญฑต สาขาวชาการประถมศกษา ม

วตถประสงค/เปาหมายของการจดการศกษาของหลกสตรดงน 1) เพอผลตบณฑตสาขาวชาการประถมศกษาใหเปนผมความร

มเจตคต คณธรรม และจรยธรรม ในการเปนครระดบประถมศกษา

2) เพอผลตบณฑตทตระหนกถงความสำาคญและบทบาทหนาทของการประถมศกษาตอการพฒนาผเรยนใหมคณภาพ การแกปญหาและพฒนาสงคม

3) เพอผลตบณฑตทรเทาทนความเปลยนแปลงทางการศกษา และความกาวหนาทางวทยาการ โดยสามารถนำาเทคนควธ วทยาการทกาวหนา ตลอดจนนวตกรรมการสอนมาปรบปรงการประถมศกษาใหดยงขน

4) เพอผลตบณฑตทรจกพฒนาตนเอง ทงดานวชาการทเนนการปฏบตจรงในวชาชพ และการศกษาตอในระดบสง

ระดบมหาบณฑต

3

หลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มวตถประสงค/เปาหมายของการจดการศกษาของหลกสตรดงน

วตถประสงคทวไป : เพอผลตมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารศกษาในเปนนกบรหาร และเปนผนำาทางการศกษาทพงประสงค และมประสทธภาพ

วตถประสงคเฉพาะ :1) เพอเตรยมบคคลทจะเขารบตำาแหนงทางการบรหารการ

ศกษา2) เพอปรบปรงคณภาพและสงเสรมวทยฐานะของผบรหาร

การศกษาในทองถนและภมภาคใหสงขน3) เพอใหผเขารบการศกษาเขาใจหลกการบรหาร ทฤษฎ และนำา

ไปปฏบตทสอดคลองกบสภาพสงคม เศรษฐกจ และการเมอง

4) เพอใหผเขารบการศกษาสามารถใชหลกและระเบยบวธวจยการศกษาไปวางแผน และพฒนาการศกษาตลอดจนการปฏบตงานดานตาง ๆ ทเกยวของ

ระดบดษฎบณฑต หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการศกษาตลอดชวต

และการพฒนามนษย มวตถประสงค/เปาหมายของการจดการศกษาของหลกสตรดงน

1) เพอผลตดษฎบณฑตทมความร ความเขาใจ และมทกษะในการจดและสงเสรมการศกษาตลอดชวต รวมทงเปนผมคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณในวชาชพ

2) เพอพฒนาบคลากรทางการศกษาตลอดชวต หรอผททำางานสงเสรมการศกษาตลอดชวต การศกษานอกระบบ หรอการศกษาอธยาศยใหมความสามารถในการปฏบตงานอยางมประสทธภาพ ทงงานระดบผบรหารและระดบผปฏบต

4

งานในชมชน รวมทงเปนนกวชาการ นกปฏบตการวชาชพดานการศกษาตลอดชวตและการพฒนามนษยและใหเปนผทมคณธรรมและจรรยาบรรณในวชาชพ

3) เพอพฒนาองคความรดานการศกษาตลอดชวตและพฒนามนษย สงเสรมงานวจยและผลงานวชาการในสาขาการศกษาตลอดชวต และสาขาวชาทเกยวของ

2. ศกษาและเตรยมเนอหาสาระในรายวชาทตนเปนผสอนเมอศกษาเปาหมายของการจดการศกษาของหลกสตรอยาง

ชดเจนแลว ขนตอไปคอ ผสอนควรศกษาและเตรยมเนอหาสาระในรายวชาทตนเปนผสอน ซงการเตรยมเนอหาสาระนนผสอนตองศกษาคำาอธบายรายวชาของหลกสตร แลวนำาสาระสำาคญมาวเคราะหแยกเปนหวขอยอย จะมกหวขอยอยนนขนอยกบดลพนจของผสอนวา ตองการใหผเรยนเรยนรเรองใดบางในชวงระยะเวลาหนงภาคเรยน แลวจงเขยนขอความขยาย วธนจะทำาใหเขยนเนอหาไดครบถวน (ก.พ.ร. ปงบฯ 52 ตชว.17 ประเดนท 1)

3. เลอกรปแบบ วธการ เทคนคการสอนทสอดคลองกบเนอหาสาระและวตถประสงคของหลกสตร โดยยดหลกการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ (ก.พ.ร. ปงบฯ 52 ตชว.17 ประเดนท 1, 3)

เมอเตรยมเนอหาสาระพรอมแลว ขนตอไปคอ ผสอนควรศกษารปแบบ วธการ เทคนคการสอนทสอดคลองกบเนอหาสาระทเตรยมไวโดยยดหลกการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ อาจารยจำานวนมากเกดความสบสน คดวาการจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญเปนรปแบบเดยว แททจรงการจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญเปนแนวคดหรอหลกการทสามารถนำาไปประยกตใชไดในหลายลกษณะ สามารถขยาย/ผลต (generate) เปนรปแบบและกระบวนการตางๆ ทหลากหลายได ซง

5

แมวาจะใชกระบวนการหรอวธการทดแตกตางกนไป แตหากวธและกระบวนการนนชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทตนตวได กถอไดวาการสอนนนๆ เปนการจดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนศนยกลางเหมอนกน

ดงนน การจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ จงหมายถง ผสอนจดสภาพการณของการเรยนการสอนทผเรยนมโอกาสไดเคลอนไหว ใชความคด ยำาความรสก และฝกสมพนธ กจกรรมดงกลาวจะชวยใหผเรยนมบทบาทหรอมสวนรวมอยางตนตว (active participation) รอบดานคอ ดานกาย สตปญญา อารมณ และสงคม อนจะสงผลใหเกดการเรยนรทดตาม โดยบทบาทการมสวนรวมในกจกรรมนนผเรยนตองมบทบาทมากกวาผสอน

ตวบงชของการจดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนสำาคญม 6 ประการ คอ

1. ผเรยนมสวนรวมในกจกรรม/กระบวนการเรยนรอยางตนตวทางกาย (active participation : physical) คอ การใหผมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรทชวยใหผเรยนไดเคลอนไหวรางกายทำากจกรรมตางๆ ทหลากหลาย เหมาะสมกบวย วฒภาวะของผเรยน เพอชวยใหรางกายหรอประสาทการรบรตนตว พรอมทจะรบรหรอเรยนรไดด

2. ผเรยนมสวนรวมในกจกรรม/กระบวนการเรยนรอยางตนตวทางสตปญญา (active participation : intellectual) คอ การใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรทชวยใหผเรยนไดเคลอนไหวทางสตปญญาหรอทางสมอง ไดคด ไดกระทำาโดยใชความคด เปนการใชสตปญญาของตนสรางความหมาย ความเขาใจในสงทเรยนร

3. ผเรยนมสวนรวมในกจกรรม/กระบวนการเรยนรอยางตนตวทางอารมณ (active participation : emotional) คอ การใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรทชวยใหผเรยนไดมโอกาส

6

เคลอนไหวทางอารมณหรอความรสกตางๆ อนจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทดในเรองทเรยนร อารมณและความรสกของบคคลจะชวยใหการเรยนรมความหมายตอตนเอง และตอการปฏบตมากขน

4. ผเรยนมสวนรวมในกจกรรม/กระบวนการเรยนรอยางตนตวทางสงคม (active participation : social) คอ การใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรทชวยใหผเรยนไดมการปฏสมพนธทางสงคมกบผอนและสงแวดลอมรอบตว เนองจากการเรยนรเปนกระบวนการทางสงคม การไดแลกเปลยนเรยนรจากกนและกน จะชวยขยายขอบเขตของการเรยนรของบคคลใหกวางขวางขน และการเรยนรจะเปนกระบวนการทสนก มชวตชวามากขน หากผเรยนไดมโอกาสปฏสมพนธกบผอน

5. บทบาทการมสวนรวมในกจกรรม/กระบวนการเรยนรอยางตนตวทง 4 ดานของผเรยนมมากกวาผสอน

6. จำานวนผเรยนทมสวนรวมในกจกรรม/กระบวนการเรยนรอยางตนตว มเปนสวนใหญ (ขอนจำาเปนตองใชเปนตวบงชดวย เนองจากสภาพของการจดการเรยนการสอนโดยทงไปนน มลกษณะเปนชนเรยนทมจำานวนผเรยนมาก หากชนเรยนจำานวน 30 คน มนกเรยนตนตวเพยง 5 คน กคงไมมาสามารถนบไดวา การจดการเรยนการสอนนนเปนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ)

สอการสอนและแหลงเรยนรเมอผสอนเลอกรปแบบ วธการ เทคนคการสอนทสอดคลอง

กบเนอหาสาระและวตถประสงคของหลกสตรโดยยดหลกการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญไดแลว ลำาดบตอไปผสอนตองกำาหนดสอการสอน เพราะเปนองคประกอบสำาคญในการสรางประสบการณการเรยนรใหแกผเรยน สอการสอนมใหเลอกมากชนด สงสำาคญคอผสอนจะตองเลอกและใชสอการสอนใหเหมาะกบบทเรยน สอการสอนนนจะตองใชไดอยางสะดวกและทสำาคญกคอเมอนำา

7

มาใชแลวชวยใหการเรยนการสอนมประสทธภาพ ควรระบประเภทใหชดเจนวาจะใชสออะไรในการสอน เชน เครองมอวทยาศาสตร หนจำาลอง แผนภม แผนท คอมพวเตอร อปกรณ สารเคม Model ตางๆ สตวทดลอง สอสงพมพเอกสาร หนงสอ ตำารา หนงสอพมพ นตยสาร วารสาร จลสาร สอเทคโนโลย ไดแก แถบบนทกภาพ วดทศน เทปเสยง สไลด คอมพวเตอรชวยสอน (Computer-assisted instruction) สอบนเครอขาย (Web-based Iearning) การใชอนเทอรเนต โปรแกรมทเกยวของกบดนตรและระบบบนทกเสยง ฯลฯ สวนแหลงเรยนรควรระบชอสถานททผเรยนไปศกษาเรยนร คมอเลมนจะแบงสอการสอนโดยพจารณาจากตวสอทงในดานวสด อปกรณ วธการ การใชงาน และรปแบบการศกษา เปน 4 ประเภทคอ สอพนฐาน สออเลกทอรนกสระบบแอนะลอก สออเลกทรอนกสระบบดจทล และ ระบบเครองขาย รายละเอยดดงตอไปน

1. สอพนฐาน เปนสอรปแบบเกาทใชกนมาแตเดม เชน สงพมพ บตรคำา ของจรง ของจำาลอง กระดานชอลก กระดานผาสำาล แผนภม การสาธต ฯลฯ สอเหลานสามารถผลตขนใชเองไดและถายทอดเนอหาไดดวยตวเอง จะใชสอนและฝกอบรมในหองเรยนขนาดปกตทมผเรยนประมาณ 40 คน

2. สออเลกทรอนกสระบบแอนะลอก (Analog) เปนสออปกรณไฟฟาใชในการถายทอดเนอหาและแปลงสญญาณ แบงออกเปน

2.1 เครองฉาย ไดแก เครองฉายภาพขามศรษะ เครองฉายภาพทบแสง เครองฉายภาพยนตร เครองฉายสไลด และเครองฉายฟลมสทป (Filmstrips) เครองฉายเหลานเปนอปกรณไฟฟาในระบบแอนะลอกใชถายทอดเนอหาจากวสดทไมสามารถถายทอดเนอหาไดดวยตวเอง เชน แผนโปรงใส สไลด ฟลมภาพยนตร ยกเวนเครองฉายภาพทบแสงทใชขยายภาพของวสดทบแสง เชน ภาพจาก

8

หนงสอ วสด 2 มต และ 3 มต ซงปกตสามารถถายทอดเนอหาไดดวยตวเองแตอาจมขนาดเลกทำาใหผเรยนไมสามารถดไดทวถง จงนำามาใชกบเครองฉายภาพทบแสงเพอฉายภาพทบแสงเพอฉายใหมขนาดใหญขนบนจอภาพ

2.2 เครองเสยง เปนอปกรณใชแปลงสญญาณคลนไฟฟาความถใหเปนคลนเสยงใหเหมาะแกการไดยน ไดแก วทย ลำาโพง หรอใชอปกรณในการรบหรอบนทกเสยง ไดแก เครองเทปเสยง โดยเครองเทปเสยงจะมคณลกษณะทง 2 อยาง คอ การบนทกเสยงและแปลงสญญาณใหกลบเปนเสยงอกครงหนงในเครองเดยวกน

2.3 เครองแปลง/ถายทอดสญญาณ เพอแปลง/ถายทอดสญญาณภาพและเสยง อาทเชน

กลองโทรทศน (หรอกลองวดทศน) เปนอปกรณในการรบภาพและเสยงแลวแปลงเปนสญญาณไฟฟาเพอแปลงเปนสญญาณภาพและเสยงออกทางจอมอนเตอร

เครองเลนวดทศน (หรอวดโอ (Video)) เปนอปกรณทบนทกสญญาณภาพและเสยงในลกษณะแมเหลกไฟฟาลงบนแถบวดทศนและแปลงสญญากลบเปนภาพและเสยงอกครงหนงออกทางจอมอนเตอร

เครองวชวลไลเซอร (Visualizer) เปนอปกรณในการรบภาพเพอแปลงสญญาณไฟฟาใหเปนสญญาณภาพโดยตอกบจอมอนเตอรหรอตอกบเครองวดโอโพรเจกเตอร (Projector) ฉายขนบนจอภาพ

เครองวดโอโพรเจกเตอร ไดแก เครองแอลซด เปนอปกรณทรบสญญาณภาพจากอปกรณอน เชน เครองวชวลไลเซอร และเครองคอมพวเตอร เพอถายทอดเปนสญญาณภาพขนาดใหญฉายบนจอภาพแทนจอมอนเตอร

ตวอยางสออเลกทรอนกสระบบแอนะลอก (Analog)

9

เครองวชวลไลเซอร (Visualizer) เครองฉายภาพทบแสง

3. สออเลกทรอนกสระบบดจทล (digital) เปนอปกรณไฟฟาใชในการถายทอดเนอหาและแปลงสญญาณเชนเดยวกบสออเลกทรอนกสระบบแอนะลอก (Analog) แตเปนสอทใชเทคโนโลยระดบสงโดยการใชระบบดจทลแทนระบบแอนะลอก อปกรณทใชระบบดจทลจะมการทำางานดวยสญญาณ ปด“ ” หรอ เปด จงทำาใหม“ ”ความไดเปรยบในเรองของการบบอดและความเทยงตรงของขอมลทำาใหสามารถบรรจและถายขอมลทรบหรอบนทกมาไดมากแลแมนยำากวาระบบแอนะลอก นอกจากน อปกรณระบบดจทลยงมขอดทสามารถนำามาใชกบเครองคอมพวเตอรไดโดยตรง สออเลกทรอนกสระบบดจทลแบงออกเปน

3.1 เครองแปลง/ถายทอดสญญาณ เชน กลองดจทลถายภาพนง กลองวดทศนดจทล เครองเลน VCD และ DVD ซงอานขอมลจากแผน

CD, VCD และ DVD แลวแปลงสญญาณไฟฟาเพอแปลงสญญาณภาพและเสยงออกทางจอมอนเตอร

10

เครองวดโอโพรเจกเตอร ไดแก เครองดแอลพ เปนอปกรณทรบสญญาณภาพจากอปกรณอนเชนเดยวกบเครองแอลซด แตจะใหความคมชดของภาพดกวาเนองจากเปนระบบดจทล

3.2 สอมลตมเดย (multimedia) ไดแก คอมพวเตอร เปนอปกรทมสมรรถนะทงการบนทกและสงขอมลมลตมเดยในรปแบบของขอความตวอกษร ภาพนงทงภาพถายและภาพกราฟก ภาพกราฟกเคลอนไหว ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน และเสยง ไดอยางทรงอานภาพยง และสามารถมปฏสมพนธโตตอบกบผใชไดดวย การใชคอมพวเตอรในการสอนในหองเรยนจำาเปนตองตอกบเครองวดโอโพรเจกเตอรเพอเสนอภาพขนาดใหญบนจอภาพแทนจอมอนเตอรขนาดเลกเพอใหสามารถดขอความและภาพไดอยางทวถง การใชคอมพวเตอรในลกษณะสอมลตมเดยในการสอนสามารถใชได 2 ลกษณะคอ

- การใชคอมพวเตอรเปนฐานในการเสนอสารสนเทศโดยการควบคมอปกรณรวมตางๆ ในการทำางาน เชน ควบคมการทำางานของอปกรณในสถานงานสอประสม ควบคมการเสนอภาพสไลดมลตวชน เปนตน การใชในลกษณะนคอมพวเตอรจะเปนตวกลางในการควบคมการทำางานของเครองฉายสไลดหรอเครองเลนซดรอมใหเสนอภาพนงและภาพเคลอนไหวตามเนอหาบทเรยนทเปนตวอกษรทปรากฏอยบนจอคอมพวเตอร รวมถงควบคมเครองพมพในการพมพขอมลตางๆ ของบทเรยนและผลการเรยนของผเรยนแตละคนดวย

- การใชคอมพวเตอรเปนฐานในการผลตแฟมสอประสมโดยการใชโปรแกรมสำาเรจรปตางๆ เชน ToolBook และ AuthorWare และนำาเสนอแฟมบทเรยนทผลตแลวแกผเรยน โปรแกรมสำาเรจรปเหลานจะชวยในการผลตแฟมบทเรยน ฝกอบรม หรอการนำาเสนอ ในลกษณะของสอหลายมต โดยในแตละบทเรยนจะมเนอหาในลกษณะของตวอกษร ภาพกราฟก ภาพกราฟกเคลอนไหว

11

ภาพเคลอนไหวแบบบวดทศน และเสยง รวมอยในแฟมเดยวกน บทเรยนทผลตเหลานเรยกวา “บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน” หรอ ซเอไอ (computer assisted instruction) นนเอง เมอมการนำาบทเรยนมาใช ผใชเพยงแคเปดแฟมเพอเรยนหรอเสนองานตามโปรแกรมสำาเรจรปทไดจดทำาไวกจะไดเนอหาลกษณะตางๆ อยางครบถวน

4. ระบบเครอขาย (network system) เปนการเชอมตอการสอสารในลกษณะการสอสารสองทางเพอใชในการสอน แบงออกเปน 2 ประเภทคอ 1) เครอขายโทรคมนาคมใชในการสอน/ฝกอบรมในลกษณะของการประชมทางไกล (teleconference) และ 2) เครองขายคอมพวเตอร จะมตงแตขนาดเลกคอ แลน (local area network) ไปจนถงเครอขายใหญครอบคลมทวโลกคอ อนเทอรเนต (internet) รปแบบการสอนผานเครอขายทใชกนขณะนไดแกการศกษาทางไกลในลกษณะหองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) เปนการใชเครอขายคอมพวเตอรเพอใหผเรยนซงอยในทตางๆ สามารถนงเรยนหรอรบการอบรมในหองเรยนไดพรอมกน เสมอนเรยนอยในหองเรยนจรงทมผสอนสดในขณะนนจากหองเรยนในทหนงและสงการสอนไปยงทตางๆ ไดทวโลก โดยผสอนจะใชคอมพวเตอรในการสอนผานระบบเครอขายไปยงผเรยนซงเรยนจากคอมพวเตอรเชนกนและมการโตตอบกนทนทระหวางเรยน ถาผเรยนอยในสถาบนเดยวกบผสอนจะเปนการใชระบบอนทราเนตโดยเปนการใชเครอขายระบบแลนภายในหนวยงาน และตองมการนดหมายกนระหวางผสอนกบผเรยนเพอใหสามารถมการโตตอบกนทนท อปกรณการสอนประกอบดวย เครองคอมพวเตอร (computer) โมเดม (modem : modulate and demodulate) เครองบรการแฟม (file server) ซอฟตแวร (software) เนอหาบทเรยน และอาจมการใชกลองโทรทศน (web camera) เพอสงภาพผสอนและภาพสอการสอนประกอบการบรรยายไปดวยกได ฝายผ

12

เรยนกตองมเครองคอมพวเตอรและโมเดมเชนกน รวมทงการจดตงระบบเครองของสถาบนดวยเพอใหสามารถตอเขาอนเทอรเนตได ดวยรปแบบและลกษณะการเรยนการสอนดงกลาว จงทำาใหมผใหสมญานามอกอยางหนงวา หองเรยนระบบดจทล (Digital Classroom) เนองจากใชอปกรณระบบดจทลเปนหลกในการเรยนการสอน

เกณฑการเลอกสอการสอน ในการเลอกสอการสอนเพอใหสามารถนำามาใชไดอยางมประสทธภาพนน  ผสอนควรพจารณาดงตอไปน

1. สอการสอนชวยใหการเรยนการสอนบรรลวตถประสงคตามทตงไวหรอไม

2. สอการสอนชวยสรางสภาพการณทเปนจรงและใหความเปนรปธรรมหรอไม

3. สอการสอนนนเหมาะกบวยสตปญญา ความสนใจ และประสบการณของผเรยนหรอไม

4. สอการสอนนนชวยใหเกดการเรยนรงายขนและรวดเรวขนหรอไม

5. สอการสอนนนใหเนอหาทนาสนใจหรอไม6. สอการสอนนนกระตนใหผเรยนเกดความคดสรางสรรค

หรอไม7. สอการสอนนนใหเนอหาททนสมยหรอไม8. การใชสอการสอนนนคมกบเวลา คาใชจายและแรงงานท

สญเสยไปหรอไม9. สอการสอนนนชวยใหผเรยนพฒนาทกษะหรอไม10. คณภาพทางดานกายภาพของสอการสอนนนเปนทพอใจ

หรอไม11. สอการสอนนนชวยใหผเรยนไดแสดงออกและมกจกรรม

เชงสรางสรรคหรอไม

13

12. สอนนใชเวลาเหมาะสมหรอไมทจะชวยใหบรรลวตถประสงค

คณคาของสอการสอน มดงตอไปน1. ชวยสรางความเปนรปธรรมใหแกผเรยน เชน การสาธตวธ

การออกกำาลงกาย2. ชวยสรางความสนใจใหแกผเรยน เพราะผเรยนไดเหนภาพ3. ชวยใหผเรยนจำาไดมากและจำาไดนาน เพราะการใชสอ

ประกอบการสอนทำาใหผเรยนไดรบรโดยผานประสาทสมผสอยางนอย 2-3 ทาง

4. ชวยประหยดเวลาในการเรยนการสอน เพราะสอการสอนชวยใหผเรยนเกดความคดรวบยอดโดยใชเวลาเพยงเลกนอยเชนในการสอนเรองกลองดจทล ผเรยนเหนกลองกจะเขาใจไดถงลกษณะของกลอง

5. ชวยใหผเรยนเกดความคดตอเนอง เชน ภาพยนตรแสดงการผลตผลไมกระปอง

6. ชวยใหผเรยนเกดทศนคตทดตอการเรยน เพราะเมอใชสอการสอนผเรยนสามารถเขาใจไดอยางรวดเรว ผสอนไมตองพดซำาใหผเรยนเกดความเบอหนาย

7. ชวยใหผเรยนไดรบประสบการณตรงมากทสด แตทงนตองขนอยกบการทผสอนเลอกสอการสอนมาใช

8. ชวยใหผสอนจดกจกรรมใหผเรยนไดมสวนรวมในบทเรยนไดมากขน เชน อาจใหผเรยนอธบายลำาดบขนของการยอยอาหารผานอวยวะตางๆ โดยใชแผนภมประกอบ

วธการวดผลและประเมนผลขนนเปนการตรวจสอบผเรยนวา มพฤตกรรมตามทระบไวใน

จดประสงคการเรยนรของหลกสตร/รายวชาหรอไม การวดผลและประเมนผลเปนกระบวนการทเกยวของกน และตอเนองกน

14

การวดผล หมายถง กระบวนการรวบรวมขอมลเชงปรมาณของพฤตกรรม สงของ หรอเหตการณตาง ๆ โดยการใหคาของสงทตองการวดเปนตวเลข ในการวดผลควรระบสงตอไปน

ก. สงทวด เชน ความร ทกษะการทำางาน เจตคต เปนตนข. วธการวด เชน ทดสอบ สงเกตการทำางาน สงเกตพฤตกรรม

เปนตนค. เครองมอทใช เชน แบบทดสอบ แบบสงเกตการทำางาน

แบบสงเกตพฤตกรรม การประเมนผล หมายถง กระบวนการทใชในการตดสนคณภาพ

ของพฤตกรรม สงของ หรอเหตการณ โดยนำาตวเลขทวดไดมาเทยบกบเกณฑหรอมาตรฐานในการตดสนคณคา เกณฑทใชแตกตางกนไปตามสงทวด การประเมนผลควรคำานงถงสงตอไปน

1)สงทประเมน คอ พฤตกรรมทระบไวในจดประสงคการเรยนร2) เวลาประเมน คอ ควรประเมนระหวางจดการเรยนรเปนระยะ

และประเมนรวบยอดปลายภาคเรยน3) ลกษณะการประเมน คอ ประเมนทง 2 ลกษณะ คอ ประเมน

เปนกลม และรายบคคลดงนนผสอนตองกำาหนดวธการวดผลและประเมนผลการเรยน

รทสอดคลองกบสภาพการเรยนรทจดใหและองพฒนาการของผเรยน เพอตดสนผลการเรยนรของผเรยนทง 3 ดานไดแก ดานความรความเขาใจ ทกษะ และเจตคต ตามสดสวนทสอดคลองกบธรรมชาตของวชานนๆ และนำาผลทไดมาปรบเปลยนการจดการสอนครงตอไปเพอพฒนาผเรยนใหเตมตามศกยภาพ ตวอยางการกำาหนดวธการวดผลและประเมนผล ดงน

การวดผล สงทวด - ผลงาน, การมสวนรวมวธการ - ตรวจผลงาน, สงเกตการณทำากจกรรม

15

เครองมอ - แบบตรวจผลงาน, แบบสงเกตการณทำากจกรรมการประเมนผลคะแนนผลงาน แบงเปน 4 ระดบ ไดแก 4-3-2-1การทำากจกรรม แบงเปน ความถ 3 ระดบ ไดแก มาก-ปานกลาง-นอยการประเมนผลตามสภาพจรง (Authentic

Assessment) มความหมายดงนก. เปนวธการทสามารถคนหาความสามารถและความกาวหนา

ในการเรยนรทแทจรงของผเรยน ขอมลทไดสามารถนำามาใชประกอบการตดสนผลการเรยนรของผเรยน

ข. เปนการประเมนเชงคณภาพอยางตอเนองในดานความร ความคด พฤตกรรม วธการปฏบต ผลการปฏบต และเจตคตผเรยน

ดงนนในการประเมนผล ผสอนตองนำาสงทตองการประเมนมาผสมผสาน แลวเลอกวธวดผลใหเหมาะสม ไมมวธวดผลวธเดยวทสามารถวดผลการเรยนรของผเรยนไดทกดาน วธวดผลแบงได 4 วธ ดงน

1) การใชแบบทดสอบแบบคำาตอบมตวเลอก (Selected response) แบบทดสอบนมลกษณะเปนคำาถามทมหลายคำาตอบ ใหผเรยนเลอกคำาตอบทดทสด ตวบงชผลสมฤทธคอจำานวนหรออตราสวนของคำาถามและคำาตอบทถกตอง

2) การใชแบบทดสอบแบบอตนย (Essay) แบบทดสอบอาจเปนคำาถาม การอธบายวธการแกปญหา การเปรยบเทยบเหตการณ หรอการตความขอมลทางวทยาศาสตร ผเรยนจะตองรวบรวมขอมลแลวเขยนเปนคำาตอบทแสดงมโนทศนของเรองนน ตวบงชผลสมฤทธคอจำานวนคะแนนทไดรบจากคะแนนเตม

3) การสงเกตการณแสดงพฤตกรรม (Performance) ผเรยนทำากจกรรมทกำาหนด โดยมผสอนคอยสงเกตกระบวนการใช

16

ทกษะตางๆ หรอวดจากผลผลตซงสะทอนใหเหนวาผเรยนมทกษะในการผลตอยางมคณภาพ เชน รายงาน นทรรศการทางวทยาศาสตร หรองานประดษฐ ตวบงชผลสมฤทธ คอการจดระดบ (Rating) คณภาพของพฤตกรรมหรอผลผลต

4) การสอความหมายระหวางคร และเรยน (Personal communication) ครอาจใชวธถามคำาถามระหวางสอน สมภาษณ สนทนา ประชม ฟงการอภปรายของผเรยน หรอสอบปากเปลา

ผลของการประเมนจะเกดประโยชนเมอการประเมนผลมคณภาพสง คณภาพหมายถงสงตอไปน

- สงทประเมนชดเจน- วธการเหมาะสม- การเปนตวแทนและอางองได- มความเทยงตรงปราศจากอคตและการบดเบอน

4. จดทำาประมวลการสอน4.1 หนาแรกของประมวลรายวชา ใหผสอนนำาวตถประสงค

เปาหมายของการจดการศกษาของหลกสตรในสาขาทตนเปนผสอนมาใสไว (แตไมตองแจกนกศกษา) เพอเปนการสงเสรมใหคณาจารยมความรความเขาใจเปาหมายของการจดการศกษาในหลกสตรทตนเปนผสอน (ก.พ.ร. ปงบฯ 52 ตชว.17 ประเดนท 1)

4.2 ประมวลการสอนกคอแผนการสอนระยะยาว (Long Plan) จดทำาขนเพอเปนการชแจงหรอทำาความเขาใจกบผเรยนถงวตถประสงคของการเรยนร และชวยใหผสอนสามารถจดการเรยนการสอนทมความยดหยนและหลากหลายและสนองตอบตอความตองการของผเรยนได ประมวลการสอนนนไมมรปแบบทแนนอนหรอตายตว แตองคประกอบทควรจะมเพอใหครอบคลมจงควรจะประกอบไปดวย 20 หวขอ ไดแก รหสวชา ชอวชา จำานวนหนวยกต คณะ/สาขาวชา ภาคการศกษา ปการศกษา ชอผสอน ลกษณะวชา ชอหลกสตร วชาระดบ จำานวนชวโมงทสอนตอสปดาห เนอหาราวชา

17

วตถประสงคทวไปและ/หรอวตถประสงคเชงพฤตกรรม หวขอรายวชา กำาหนดการเรยนการสอนรายสปดาห วธการจดการเรยนการสอน สอการสอน เกณฑการประเมน การวดและประเมนผล รายชอหนงสออานประกอบแบงเปนหนงสอบงคบ หนงสออานเพมเตม งานวจนย/บทความวจย/บทความวชาการ และสออเลกทรอนกสหรอเวบไซตทเกยวของ ดงตวอยางตอไปน

18

ตวอยาง ประมวลการสอน* (Course Syllabus)

*ทมา : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

ตอนท 1 เปาหมายของหลกสตรศกษาศาสตรบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา

1. เพอผลตบณฑตสาขาวชาการประถมศกษาใหเปนผมความร ความสามารถ มเจตคต คณธรรม และจรยธรรม ในการเปนครระดบประถมศกษา

2. เพอผลตบณฑตทตระหนกถงความสำาคญและบทบาทหนาทของการประถมศกษาตอการพฒนาผเรยนใหมคณภาพ การแกปญหาและพฒนาสงคม

3. เพอผลตบณฑตทรเทาทนความเปลยนแปลงทางการศกษา และความกาวหนาทางวทยาการ โดยสามารถนำาเทคนควธ วทยาการทกาวหนา ตลอดจนนวตกรรมการสอนมาปรบปรงการประถมศกษาใหดยงขน

4. เพอผลตบณฑตทรจกทรจกพฒนาตนเอง ทงดานวชาการทเนนการปฏบตจรงในวชาชพ และการศกษาตอในระดบสง

ตอนท 21. รหสวชา 471202 2. ชอวชา (ภาษาไทย) วรรณกรรมสำาหรบเดก

(ภาษาองกฤษ) Literature for Children3. จำานวนหนวยกต 2(1-2-3)4. คณะศกษาศาสตร ภาควชา หลกสตรและวธสอน5. ภาคการศกษา ปลาย 6. ปการศกษา 2551 7. ชอผสอน อาจารยดวงหทย โฮมไชยะวงศ

อาจารยวลาพณย อรบญนวลชาต

19

8. ลกษณะวชา วชาเอกบงคบ9. ชอหลกสตร ศกษาศาสตรบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา10. วชาระดบ ปรญญาตร11. จำานวนชวโมงทสอน/สปดาห 2 ชวโมงตอสปดาห 12. เนอหารายวชา (Course description)

ศกษาธรรมชาต คณสมบต และคณคาของวรรณกรรมสำาหรบเดก สวนประกอบและโครงสรางของวรรณกรรมประเภทบนเทงคดและสารคด เทคนคการเขยนเรองบนเทงคดและสารคดสำาหรบเดก การผลตหนงสอบนเทงคดและสารคด การประเมนคณคาวรรณกรรมและการเลอกสรรวรรณกรรมใหเหมาะสมกบเดก13. วตถประสงคทวไปและ/หรอวตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. เพอใหผเรยนสามารถอธบายความหมาย ธรรมชาต คณสมบตและคณคาของวรรณกรรมสำาหรบเดกได

2. เพอใหผเรยนสามารถสรปประวตความเปนมาของวรรณกรรมสำาหรบเดกในประเทศไทยและตางประเทศได

3. เพอใหผเรยนสามารถอธบายสวนประกอบ โครงสรางของวรรณกรรมประเภทบนเทงคดและสารคดได

4. เพอใหผเรยนสามารถวเคราะหและจำาแนกเทคนคการเขยนเรองบนเทงคดและสารคดสำาหรบเดกได

5. เพอใหผเรยนสามารถจดทำาโครงงานการผลตหนงสอบนเทงคดหรอสารคดได

6. เพอใหผเรยนสามารถประเมนคณคาวรรณกรรมและเลอกสรรวรรณกรรมทเหมาะสมกบเดกได 14. ก ำา ห น ด ก า ร เ ร ย น ก า ร ส อ น ต อ ส ป ด า ห (Course outline)

ครงท

เนอหา วธการ

1 ปฐมนเทศ แนะนำารายวชา / ทบทวน สอบถามพนความร บรรยาย /

20

ครงท

เนอหา วธการ

เดม อภปราย2 ความหมาย ธรรมชาต คณสมบตและคณคาของ

วรรณกรรมสำาหรบเดกบรรยาย

3 ประวตความเปนมาของวรรณกรรมสำาหรบเดก บรรยาย / สรปรายงานกลม

4 สวนประกอบ โครงสราง และเทคนคการเขยนเรองของวรรณกรรมประเภทบนเทงคด

บรรยาย / อภปรายกจกรรมกลม

5 สวนประกอบ โครงสราง และเทคนคการเขยนเรองของวรรณกรรมประเภทสารคด

บรรยาย / อภปรายกจกรรมกลม

6 การผลตหนงสอบนเทงคดหรอสารคดสำาหรบเดก บรรยาย / ฝกปฏบตจากวทยากร

7 นำาเสนอบทความเกยวกบหนงสอสำาหรบเดก นำาเสนอ / วจารณ

8 การจดทำาโครงงานการผลตหนงสอบนเทงคดและสารคดสำาหรบเดก

บรรยาย / กจกรรมกลม

9 การจดทำาโครงงานการผลตหนงสอบนเทงคดหรอสารคดสำาหรบเดก

ฝกปฏบตงาน

10 นำาเสนอการจดทำาโครงงานผลตหนงสอบนเทงคดหรอสารคดสำาหรบเดก

นำาเสนอผลงาน / อภปราย

11 การศกษานอกสถานทเพอรวบรวมขอมลในการจดทำาโครงงานฯ

ศกษาดงาน

12 การประเมนคณคาวรรณกรรม และการเลอกสรรวรรณกรรมใหเหมาะสมกบเดก

บรรยาย ฝกปฏบต

13 การนำาเสนอวรรณกรรมทเหมาะสมสำาหรบเดก นำาเสนอผลงาน / วจารณ

14 การนำาเสนอวรรณกรรมทเหมาะสมสำาหรบเดกและการสรปการจดทำาโครงงานฯ

นำาเสนอผลงาน / วจารณ /

21

ครงท

เนอหา วธการ

อภปราย15 การแสดงนทรรศการการจดทำาโครงงานฯ นำาเสนอผลงาน16 สอบปลายภาคเรยน สอบ

15. วธจดการเรยนการสอน การบรรยาย การบรรยายเชงอภปราย การระดมสมองและการอภปรายกรณศกษา การสรปประเดนสำาคญ หรอการนำาเสนอ การเรยนรแบบแสวงหาความรไดดวยตนเอง (Self - Study) การเรยนรจากการทำางาน (Work – Based Learning) การเรยนรแบบโครงงาน (Project Approach) การสาธต การเรยนรแบบสรรคนยม (Constructivism) การสอนแบบผลตภาพ (Productivity – based Learning)

16. สอการสอน สอนำาเสนอในรปแบบ PowerPoint สออเลกทรอนกส / เวบไซต สอของจรง เชน ตวอยางวรรณกรรมสำาหรบเดก ตวอยาง

หนงสอทำามอ และตวอยางผลงานการสรางสรรควรรณกรรมของรนพ

แผนภมประกอบการอธบาย17. การวดผลการเรยน

1. การเขาชนเรยนและความประพฤต 10 คะแนน

22

2. ผลงานภาคปฏบต 45 คะแนน

- สมดบนทกรกการอาน (10)- การผลตหนงสอทำามอ (5)- การประเมนคณคาวรรณกรรม (5)- โครงงานการผลตหนงสอสำาหรบเดก (5)- การผลตหนงสอสำาหรบเดก

(10)- บทความเกยวกบหนงสอสำาหรบเดก (10)

3. การนำาเสนอ 25 คะแนน - การเลอกและการนำาเสนอวรรณกรรมสำาหรบเดก (5)

- การจดนทรรศการโครงงานฯ (10) - การนำาเสนอบทความ (10)

4. สอบปลายภาคเรยน 20 คะแนน18. เกณฑการประเมน

คะแนน (รอยละ)

เกรด

80-100 A75-79 B+70-74 B65-69 C+60-64 C55-59 D+50-54 D

ตำากวา 50 F

23

19. หนงสออานประกอบ

หนงสออานเพมเตม กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการเขยนเรองบนเทงคด

และสารคดสำาหรบเดก. กรงเทพฯ : สถาบนภาษาไทย, 2542.

ครรชต มนญผล. เคลดไมลบในการจดทำาหนงสอสำาหรบเดก. กรงเทพฯ : องคการคาครสภา, 2547.

จนตนา ใบกาซย. เทคนคการเขยนหนงสอสำาหรบเดก. กรงเทพฯ : กรมวชาการ, 2542.

ฉววรรณ คหาภนนทน. วรรณกรรมสำาหรบเดก. กรงเทพฯ : บรพาสาสน, 2545.

ถวลย มาศจรส. ตวอยางการเขยนเรองบนเทงคดและสารคดรบเดก. กรงเทพฯ : ธารอกษร, 2544.

บนลอ พฤกษะวน. วรรณกรรมสำาหรบเดก. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2526.

ปราณ เชยงทอง. วรรณกรรมสำาหรบเดก. กรงเทพฯ : ชมรมเดก, 2526.

พรจนทร จนทวมล. การเขยนและจดทำาสอหนงสอสำาหรบเดกและเยาวชน. กรงเทพฯ : ตะเกยง, 2534.

วรยะ สรสงห. การสรางสรรควรรณกรรมสำาหรบเดกและเยาวชน. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, 2537.

สพตรา ชมเกต. วรรณกรรมสำาหรบเดกและวยรน. นครปฐม : ภาควชาพนฐานทางการศกษา มหาวทยาลยศลปากร, 2522.

สวรยา สรสงห. หนงสอทำามอ. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, มปป.หทย ตนหยง, การสรางสรรควรรณกรรมและหนงสอสำาหรบ

เดก. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒกบอกษรเจรญทศน, 2529.

24

อภวรรณ วระสมทธ. หนงสอสำาหรบเดกกบการปฏรปการเรยนร. กรงเทพฯ : ธารอกษร, 2544.

อญญาณ คลายสบรรณ. วรรณกรรมสำาหรบเดก. กาญจนบร : คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สถาบนราชภฏกาญจนบร, 2542.

ตอนท 3 (ไมตองแจกนกศกษา)20. การทบทวนเพอปรบปรงวธสอนและระบบการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ไมทบทวน ทบทวน โดย

ไมแกไขปรบปรง เนองจาก..................................................................................................................................

แกไขปรบปรง ดงน..................................................................................................................................

21. การปรบปรงการสอนจากผลการประเมน เพอพฒนาผเรยนใหเตมตามศกยภาพ ไมมการประเมนผลการสอน เนองจาก............................................................................................................................................... มการประเมนผลการสอนทางระบบเครอขาย reg.su.ac.th

โดย ไมแกไขปรบปรง เนองจาก...............................................................................................................................................

แกไขปรบปรง ดงน

25

องพฒนาการ ดงน......................................................................................................................

ไมองพฒนาการ ดงน......................................................................................................................

22. กระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญ ม

มการออกแบบการเรยนการสอนและจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยน

เปนสำาคญ มการใชสอและเทคโนโลยหรอนวตกรรมในการสอน

เพอสงเสรมการเรยนร มการจดการเรยนการสอนทมความยดหยนและหลาก

หลาย ทจะ สนองตอบตอความตองการของผเรยน มการประเมนผลการเรยนการสอนทสอดคลองกบ

สภาพการเรยนรทจดให ผเรยนและองพฒนาการของผเรยน มระบบการปรบปรงวธการเรยนการสอนและพฒนาผ

เรยนอยางตอเนอง มการนำาผลการประเมนมาปรบเปลยนการเรยนการ

สอนเพอพฒนาผเรยน ใหเตมตามศกยภาพ มการวเคราะหศกยภาพของผเรยนและเขาใจผเรยน

เปนรายบคคล23. โครงการหรอกจกรรมทสนบสนนการพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอน ซงบคคลองคกรและชมชนภายนอกมสวนรวม

ม

26

ไมม 24. การนำาความรและประสบการณจากการบรการวชาการและวชาชพมาใชในการพฒนาการเรยนการสอน ม

มแผนในการนำาความรและประสบการณจากการบรการวชาการและ วชาชพมาใชในการพฒนาการเรยนการสอน

มการนำาความรและประสบการณจากการบรการวชาการและวชาชพมาใช ในการพฒนาการเรยนการสอน

มการบรณาการการจดการเรยนการสอนกบการบรการวชาการ/วชาชพ 25. การนำาความรเกยวกบงานดานศลปวฒนธรรมมาใชในการจดการเรยนการสอน ม

ไมม

27

5. จดทำาแผนการจดการเรยนรรายคาบการทำาแผนการจดการเรยนรรายคาบ/แผนการสอนรายคาบ

(Lesson Plan) จะชวยใหผสอนไดมโอกาสวางแผนการสอนโดยการออกแบบการสอนคดเลอกรปแบบ วธการ เทคนคตางๆ เพอใหบรรลวตถประสงคของหลกสตร มความสอดคลองกบสภาพการเรยนรทจดใหผเรยนและองพฒนาการของผเรยน

แผนการจดการเรยนรไมมรปแบบทแนนอนหรอตายตว แตองคประกอบทควรจะมเพอใหครอบคลมในการสอนของคาบนน ๆ ควรมหวขอดงน ชอวชา ระดบชนทสอน เรองทสอน ชอผสอน วนท ความคดรวบยอด จดประสงคการเรยนร สาระสำาคญ กจกรรมการเรยนรประกอบไปดวย 3 ขนตอนยอย ๆ คอ ขนนำา ขนสอน ขนสรป สอการสอน/แหลงเรยนร การวดผลและประเมนผล บนทกผลหลงสอน

การทำาบนทกหลงสอนเปนการบนทกผลการสอนทเกดจากการทผสอนสงเกตผเรยนวา เปนไปตามจดประสงคการเรยนรทกำาหนดไวหรอไม อยางไร และระบปญหาทเกดขนพรอมแนวทางทผสอนใชแกไขปญหานน เมอผสอนนำาผลไปใชปรบปรงการสอนหรอสงเสรมพฒนาการเรยนรของผเรยนใหดยงขนในครงตอไป กสามารถเปนการวจยเลกๆ ไดดวย เพราะเปนการวจยททำาอยางรวดเรว นำาผลไปใชทนท จะทำาใหผสอนเขาใจผเรยนเปนรายบคคลและสามารถใหคำาแนะนำาทตอบสนองศกยภาพความสามารถของผเรยนไดอกดวย และผลวจยเลกๆ นยงสะทอนขอมลเกยวกบการปฏบตงานตางๆ ในชวตประจำาวนของผสอนได และควรมการแลกเปลยนเรยนรระหวางผสอนในแนวทางทไดปฏบตและผลทเกดขนเพอพฒนาการเรยนรทงของผสอนและผเรยน (ก.พ.ร. ปงบฯ 52 ตชว.17 ประเดนท 2, 5, 6)

ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายคาบดงน

28

ตวอยาง แผนการจดการเรยนร

วชา .......................................................................... ระดบ ปรญญาตร ชนปท …

เรอง .......................................................................... เวลา ...... นาทผสอน ..........................................................................

วนท .................................

ความคดรวบยอด

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..จดประสงคการเรยนร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..สาระสำาคญ

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..กจกรรมการเรยนร

ขนนำา

29

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ขนสอน………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ขนสรป………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..สอการสอน/แหลงเรยนร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..การวดและประเมนผล

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

30

บนทกผลหลงสอน ผลการสอน

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ปญหาอปสรรค………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

แนวทางแกไขและขอเสนอแนะ………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ลงชอ.....................ผสอนวนท................................

31

6. การประเมนตนเองกอนและหลงสอนผสอนควรประเมนตนเองเพอพฒนาการสอนไปสกระบวนการ

เรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญทงกอนและหลงสอน โดยทำาแบบประเมนตนเองทสำานกงานประกนคณภาพการศกษาไดสบคนและรวบรวมขอมลสรางขนเพอใหผสอนใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ ในระยะแรกนนผสอนอาจจะไมจำาเปนตองประเมนตนเองครบทง 58 ขอ เนองจากแบบสอบถามครอบคลมกระบวนการเรยนการสอนหลายลกษณะ ซงผสอนแตละทานมเทคนคการสอนทหลากหลาย และขนาดชนเรยนบางขนาดเหมาะสมกบบางวธ บางวชาเนนทกษะการคดวเคราะห บางวชาผสอนเนนเนอหาสาระ ดงนน ในการสอนแตละรายวชาผสอนสามารถเลอกใชรปแบบของกระบวนการสอนทแตกตางกนตามวตถประสงคของรายวชาไดจากแบบประเมนตนเองในหนาถดไป (ก.พ.ร. ปงบฯ 52 ตชว.17 ประเดนท 3)

ประโยชนทไดจากการทำาแบบประเมน (คงเดม/ปรบใหม) นคอ 1. ไดผลมาใชในการปรบปรงการจดการเรยนการสอนหรอสง

เสรมพฒนาการเรยนรของผเรยนใหดยงขน เพอใหเกดประโยชนสงสดกบผเรยน

2. ไดงานวจยเพอพฒนาการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ กลาวคอ เมอผสอนทงภาควชานำาแบบประเมนตนเองมาวเคราะหและประมวลผลรวมกนกจะไดผลการจดการเรยนการสอนทเนนผเปนสำาคญระดบภาควชา และเมอนำาของแตละภาควชามาวเคราะหและประมวลผลรวมกนกจะไดผลการวจยระดบคณะวชา และนำาไปสผลระดบสถาบนตอไป

3. ไดขอมลซงสะทอนผลการปฏบตงานของผสอน ใหทงตนเองและผสอนทานอนในสถาบนเดยวกนไดมโอกาสวพากษ อภปราย แลกเปลยนเรยนรในแนวทางทไดปฏบตและผลทเกดขนเพอพฒนาการเรยนรทงของผสอนและผเรยน

32

33

แบบประเมนตนเองของอาจารยเพอพฒนาการสอนไปสกระบวนการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

ตอนท 1โปรดเขยนเครองหมาย ลงในชองระดบการปฏบตทตรงกบความเปนจรง โดยใชเกณฑตอ

ไปน5 = หมายถง การปฏบตมากทสด ประมาณรอยละ 81 –

1004 = หมายถง การปฏบตมาก ประมาณรอยละ 61 – 803 = หมายถง การปฏบตปานกลาง ประมาณรอยละ

41 – 602 = หมายถง การปฏบตนอย ประมาณรอยละ 21 – 401 = หมายถง การปฏบตนอยทสดหรอไมไดปฏบตเลย ประมาณรอยละ 0

– 20

ทการปฏบตของผสอนดานจดการการเรยนการ

สอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ

ระดบการปฏบต

5 4 3 2 1

1 ทานจดทำาแผนการสอนทมกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญ          

2 ทานใหผเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนเพอจดกลมผเรยนระดบเกง ปานกลาง ออน          

3 ทานมการชแจง/ทำาความเขาใจกบผเรยนถงวตถประสงคของการเรยน          

4 ทานมการดงความรเดมของผเรยนในเรองทจะเรยน เพอชวยใหผเรยนมความพรอมในการเชอมโยงความรใหมกบความรเดม          

5 ทานเปดโอกาสใหผเรยนไดแสวงหาขอมลความรใหมโดยทานเตรยมเอาไวให แลวใหผเรยนศกษาเอง          

6 ทานเปดโอกาสใหผเรยนไดแสวงหาขอมลความรใหมโดยใหผเรยนไปศกษาแหลงขอมล/แหลงความรเองทอน          

7 ทานเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหนตาง ๆ เกยวกบเรองเรยน          

8 ทานเปดโอกาสใหผเรยนไดทำางานรวมกนเปนกลม          

9 ทานเปดโอกาสใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง          10 ทานจดกจกรรมทเกยวของกบชวต ประสบการณ

และความเปนจรงของผเรยน          

ทการปฏบตของผสอนดานจดการการเรยนการ

สอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ

ระดบการปฏบต

5 4 3 2 118 ทานเปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกปญหาทตรงกบ

ความสนใจหรอความตองการของผเรยนเมอมอบหมายใหไปคนควาเพมเตม

19 ทานเปดโอกาสใหผเรยนออกไปเผชญสถานการณปญหาจรงหรอมการจดสภาพการณใหผเรยนเผชญปญหาในหองเรยน

20 ทานเปดโอกาสใหผเรยนรวมกนวเคราะหปญหา และหาสาเหตของปญหา

21 ทานเปดโอกาสใหผเรยนมการวางแผนการแกปญหารวมกน

22 ทานใหคำาปรกษาแนะนำา และชวยอำานวยความสะดวกแกผเรยนในการแสวงหาแหลงขอมล การศกษาขอมล และการวเคราะหขอมล

23 ทานเปดโอกาสใหผเรยนไดตดสนใจกระทำาอยางใดอยางหนงเพอแกปญหารวมกน

24 ทานกระตนใหผเรยนมการศกษาคนควา และแสวงหาความรดวยตนเอง

25 ทานกระตนใหผเรยนแสวงหาทางเลอกในการแกปญหาทหลากหลายและพจารณาเลอกวธทเหมาะสม

26 ทานตดตามการปฏบตงานของผเรยนเปนรายบคคล และใหคำาปรกษา

27 ทานนำาผลการวจยมาใชประกอบการสอนเนอหาสาระของตน

28 ทานใหผเรยนประมวลผลงานวจยทเกยวของกบเนอหาสาระทเรยนเพอขยายขอบเขตความรในเรองนน

29 ทานใหผเรยนประมวลผลงานวจยทเกยวของกบเนอหาสาระทเรยนเพอเรยนรเกยวกบวธการและกระบวนการวจย

30 ทานใชกระบวนการวจยในการสอน กลาวคอ ดำาเนนการวจยตามกระบวนการวจยบางขนตอน หรอครบทกขนตอน

31 ทานมการใชรปแบบ วธการ เทคนคการสอนตางๆ ในการกระตนใหผเรยนเกดความคดขยายจากความคดเดมในลกษณะใดลกษณะหนง (คดหลาก

34

ทการปฏบตของผสอนดานจดการการเรยนการ

สอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ

ระดบการปฏบต

5 4 3 2 138 ทานสอนแบบเนนประสบการณ (Experiential

Learning)39 ทานสอนโดยใชโครงการเปนหลก (Project-

Based Instruction)40 ทานสอนโดยเนนกระบวนการคด (Thinking-

Based Instruction)41 ทานสอนแบบเนนการบรณาการ          42 ทานมการใชรปแบบ วธการ เทคนคการสอนอนๆ

(โปรดระบ).......................................................................................................

43 ทานเปดโอกาส และใหเวลาแกผเรยน ในการใชความคดและแสดงความคด

44 ทานและผเรยนมการรวมกนสรปประเดนทเกดขนในกจกรรมเรยนการสอน

45 ทานใชสอและเทคโนโลยตาง ๆ เพอสงเสรมการเรยนรของผเรยน

46 ทานมเอกสาร วสด หรอสอทผเรยนสามารถใชประกอบการคดวเคราะห หรอการศกษาคนควาหาความรในเรองทเรยน

47 ทานใชสอทเชอมโยงกบวถชวต/ปญหาในชมชน48 ทานใชสอทมกระบวนการ/ขนตอนซบซอนเพอ

กระตนใหผเรยนเกดการคดวเคราะห49 ทานใชสอทใหประสบการณตรงแกผเรยน50 ใชสอของจรงทหาไดในทองถน51 ทานมการประเมนผลการเรยนร ทงดานเนอหา

สาระ ผลงานกระบวนการและทกษะตาง ๆ 52 ทานประเมนผลตามสภาพจรง (Authentic

Assessment) โดยยดผลการเรยนร (Learning Outcomes) ของหลกสตรเปนหลก

53 ทานประเมนพฤตกรรมของผเรยนตลอดเวลาการสอน

54 ทานทำาบนทกหลงสอน

35

ตอนท 2

1. ปจจยทเออตอความสำาเรจในการจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………2. เรองททานสนใจและตองการเรยนรเพมเตมเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………3. ปญหาทยงตองการแกไขปรบปรงเพมเตมในการจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………การใหคะแนนและการแปลผลท ทมาของคะแนน ประเดน คะแนนทได แปลผล1 ขอ 1 การวางแผนการสอน2 ขอ 2 การวเคราะหศกยภาพผเรยน3 ขอ 3-13, 15-25, 27-

31, 41, 43-44, 58การจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ

4 ขอ 14, 26, 53, 56-57

การใหความสำาคญกบผเรยนเปนรายบคคล

36

7. สงผลประเมนตนเองใหแกภาควชา/คณะวชาเมอผสอนประเมนตนเองเพอพฒนาการสอนไปสกระบวนการ

เรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญทงกอนและหลงสอนเรยบรอยแลว ใหผสอนนำาแบบประเมนตนเองฉบบนไปสงใหภาควชา/คณะวชา/ผรบผดชอบตอไป เพอใหภาควชา/คณะวชา/ผรบผดชอบนำาขอมลไปประเมนประสทธภาพการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญของคณาจารยในระดบหลกสตร และ/หรอ ระดบสาขาวชา และ/หรอ ระดบคณะวชาเพอสรปผลการดำาเนนงานโดยรวมของคณะวชาตอไป

ผลประเมนดงกลาวสามารถนำาไปใชในการวางแผน ปรบปรง พฒนาการจดการเรยนการสอนของคณาจารยโดยใชกระบวนการวจยพรอมจดทำารายงานขน กสามารถใชเปนงานวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนระดบหลกสตรได ตลอดจนการปรบปรงหลกสตรดวย

8. รายงานประสทธภาพของการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ (สำาหรบภาควชา/คณะวชา)

เพอใหการรายงานประสทธภาพของการสอนทเนนผเปนสำาคญโดยรวมของภาควชา/คณะวชาเปนไปดวยความเรยบรอย มประสทธภาพและประสบความสำาเรจ ภาควชา/คณะวชาควรดำาเนนการดงตอไปน

1)กำาหนดผรบผดชอบทชดเจน 2)รวบรวมขอมลทไดจากแบบประเมนตนเองของอาจารยมา

สรปเปนผลการประเมนประสทธภาพการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญของคณาจารยประจำาของคณะวชา

3)รวบรวมขอมลจากนกศกษา/บคคลอนดวยเพอเปนการสอบทานขอมลใหนาเชอถอ

4)วเคราะหคณคาทเกดขน ตอ อาจารย นกศกษา ผบรหาร อนๆ

5)นำารายงานนเขาสทประชมภาควชา/คณะวชา เมอมการประชมแลวสงผลใหมการปรบปรงเรอง................. และใหปรากฏ

37

ในรายงานการประชมในวาระทคณาจารยเขาประชมอยางนอยรอยละ 75 ของภาควชา/คณะวชา

9. รายงานขอมลไปยงกองบรการการศกษา มศก. (สำาหรบคณะวชา)

คณะวชาสงรายงานประสทธภาพของการสอนทเนนผเปนสำาคญของคณาจารยโดยรวมของคณะวชาไปทยงกองบรการการศกษา มหาวทยาลยศลปากร เพอสรปผลการดำาเนนงานโดยรวมของระดบสถาบนตอไป

สรปผล ก.พ.ร. ตชว. 17 ประเดนท 3

คณะ...มการสำารวจประสทธภาพการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญของคณาจารยประจำาของคณะวชา โดยใชแบบสอบถามแบบมาตรประมาณคา (rating scale) 4 ระดบ (คณะวชาอาจมการปรบเปลยน) เกยวกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญทหลากหลาย เพอนำาขอมลทไดมาปรบปรงพฒนาการจดการสอนของคณาจารยใหเปนการจดประสบการณทเนนผเรยนเปนสำาคญไดโดยการลดสดสวนการถายทอดความรของคณาจารย และเพมสดสวนการปฏบตจรง และการแลกเปลยนเรยนรระหวางผเรยนใหมากขน

จากผลการสำารวจสรปไดดงน1. คณะ...มคณาจารยจำานวนทงสน ... คน ตอบแบบสอบถาม

... คนคดเปนรอยละ .../

38

2. คณาจารยมการวางแผนการสอนโดยจดทำาแผนการสอนทมกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญสวนใหญรอยละ ...80… อยในระดบ ...มาก... คณาจารยมการวเคราะหศกยภาพของผเรยนโดยการใหผเรยนทำาแบบทดสอบกอนเรยนเพอจดกลมผเรยนระดบเกง-ปานกลาง-ออน/โดย... (กรณอาจารยตอบวา วเคราะหศกยภาพผเรยนโดยวธอนๆ) สวนใหญรอยละ ... อยในระดบ ...

3. คณาจารยมการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ ดงน

ขอ กจกรรมการเรยนการสอน รอยละ

ระดบ

1 มการชแจง/ทำาความเขาใจกบผเรยนถงวตถประสงคของการเรยน

99 มากทสด

2 มการดงความรเดมของผเรยนในเรองทจะเรยน เพอชวยใหผเรยนมความพรอมในการเชอมโยงความรใหมกบความรเดม

3 เปดโอกาสใหผเรยนไดแสวงหาขอมลความรใหมโดยทานเตรยมเอาไวให แลวใหผเรยนศกษาเอง

4 เปดโอกาสใหผเรยนไดแสวงหาขอมลความรใหมโดยใหผเรยนไปศกษาแหลงขอมล/แหลงความรเองทอน

5 เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหนตาง ๆ เกยวกบเรองเรยน

6 เปดโอกาสใหผเรยนไดทำางานรวมกนเปนกลม7 เปดโอกาสใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง8 จดกจกรรมทเกยวของกบชวต ประสบการณ

และความเปนจรงของผเรยน9 เปดโอกาสใหผเรยนไดสรปความเขาใจเกยว

39

ขอ กจกรรมการเรยนการสอน รอยละ

ระดบ

กบเรองทเรยน10 เปดโอกาสใหผเรยนไดอภปราย แลกเปลยน

ความรความเขาใจ สะทอนความคดเกยวกบการเรยนรของตน

11 เปดโอกาสใหผเรยนซกถาม12 อนๆ ตามทคณะวชาปรบเปลยน

4. คณาจารยมการใชสอการการเรยนการสอนดงนขอ กจกรรมการเรยนการสอน รอย

ละระดบ

1 ใชสอและเทคโนโลยตาง ๆ เพอสงเสรมการเรยนรของผเรยน

99 มากทสด

2 มเอกสาร วสด หรอสอทผเรยนสามารถใชประกอบการคดวเคราะห หรอการศกษาคนควาหาความรในเรองทเรยน

3 ใชสอทเชอมโยงกบวถชวต/ปญหาในชมชน4 ใชสอทมกระบวนการ/ขนตอนซบซอนเพอ

กระตนใหผเรยนเกดการคดวเคราะห5 ใชสอทใหประสบการณตรงแกผเรยน6 ใชสอของจรงทหาไดในทองถน7 อนๆ ตามทคณะวชาปรบเปลยน

5. คณาจารยมการประเมนผลการเรยนรของผเรยนดงนขอ กจกรรมการเรยนการสอน รอย

ละระดบ

1 ประเมนผลการเรยนร ทงดานเนอหาสาระ ผลงานกระบวนการและทกษะตาง ๆ

99 มากทสด

40

ขอ กจกรรมการเรยนการสอน รอยละ

ระดบ

2 ประเมนผลตามสภาพจรง (Authentic Assessment) โดยยดผลการเรยนร (Learning Outcomes) ของหลกสตรเปนหลก

3 อนๆ ตามทคณะวชาปรบเปลยน

6. คณาจารยมการใหความสำาคญกบผเรยนเปนรายบคคลดงนขอ กจกรรมการเรยนการสอน รอย

ละระดบ

1สงเกตผเรยนเปนรายบคคล

99 มากทสด

2 ตดตามการปฏบตงานของผเรยนเปนรายบคคล และใหคำาปรกษา

3 ประเมนพฤตกรรมของผเรยนตลอดเวลาการสอน

4 ชมเชย ชแนะการปรบพฤตกรรมของผเรยนใหสอดคลองกบวตถประสงคของการเรยนรตามหลกสตร

5 สอดสอง ดแล ประเมน ปรบปรงแกไขพฤตกรรมของผเรยนใหสอดคลองกบวตถประสงคของการเรยนรตามหลกสตร

6 อนๆ ตามทคณะวชาปรบเปลยน

7. คณาจารยมการพฒนาและปรบปรงการจดการเรยนการสอนดงน

41

ขอ กจกรรมการเรยนการสอน รอยละ

ระดบ

1ทำาบนทกหลงสอน

99 มากทสด

2 ปรบปรงการจดการเรยนการสอน3 อนๆ ตามทคณะวชาปรบเปลยน

คณะ... มการนำาผลจากการสำารวจมาใชปรบปรงพฒนาการจดการสอนในเรอง ... โดยมการ ...

42

บรรณานกรม

กดานนท มลทอง. สอการสอนและฝกอบรม : จากสอพนฐานถงสอ ดจทล. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544.

ชนาธป พรกล. การออกแบบการสอน : การบรณาการการอาน การ คดวเคราะห และการเขยน. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.

ทศนา แขมมณ. ศาสตรการสอน : องคความรเพอการจด กระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. พมพครงท 7 ฉบบพมพเพมเตม. กรงเทพฯ : สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.

มหาวทยาลยศรปทม. สอการสอน [online]. 2551. แหลงทมา : http://blog.spu.ac.th/ssong/2008/05/09/entry-1 [14 มถนายน 2552]

43