หน่วยการเรียนร้ที่ ู1 เรื่อง ...academic.kus.ku.ac.th/ctech/Drawing/P1_10.pdf · 2016. 5. 24. · 2. ช่วยในการจัดสัดส่วนของงานให้มีความงดงามลงตัว

1

หนวยการเรยนรท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบงานเขยนแบบ

จดประสงคการเรยนร

เมอศกษาหนวยการเรยนนแลวใหนกเรยนมความรความสามารถตอไปน

1. อธบายความหมาย ความสาคญของงานเขยนแบบได

2. บอกประเภทของงานเขยนแบบได

3. บอกประโยชนของงานเขยนแบบได

4. จดทาแผนผงมโนทศนเรองงานเขยนแบบได

สาระการเรยนร

1. ความหมาย ความสาคญ ของงานเขยนแบบ

2. ประเภทของงานเขยนแบบ

3. ประโยชนของงานเขยนแบบ

ความหมายของงานเขยนแบบ

งานเขยนแบบคอ การถายทอดความคดและจนตนาการของวศวกรหรอสถาปนก

ออกมาใหปรากฏเปนรปราง ลกษณะและรปทรงตาง ๆ ในกระดาษเขยนแบบ ซงสามารถนาไป

ปฏบตและทาไดจรง ดงนนการเขยนแบบจงเปนงานทถายทอดความคดอยางสรางสรรค โดย

การบรณาการความคดและจนตนาการเขาดวยกนอยางถกตองเหมาะสมและสวยงาม

ความสาคญของงานเขยนแบบ

แบบคอหวใจของงานชางทกสาขา โดยเฉพาะงานชางอตสาหกรรม เปน

ภาษาสากลทใชแสดงหรอสอความหมายของงานทจะสราง หรอทตองการผลต ภาพหรอรปรางท

เราเรยกกนวาแบบนน เขยนขนโดยอาศย เสนชนดตาง ๆ เชน เสนตรง เสนประ สญลกษณ

และเครองหมายเฉพาะอน ๆ เมอประกอบกนขนเปนรปทรง กใชสอความหมายทใหผท

เกยวของไดเหนรปราง เหนขนาด เหนลกษณะของผว ส ชนดของวสด เหนวธการและ

ขนตอนในการนาไปสรางหรอประกอบ ผ ทเกยวของสามารถนาแบบมาแยกแยะ เพอคานวณ

ปรมาณของวสด ประมาณราคา และระยะเวลาในการผลตได เปนการยากทจะพดวาอาชพใดบาง

ทไมตองการความสามารถในการอาน เขยน และเขาใจแบบ สาหรบอาชพชางอตสาหกรรมแลวถอ

วาแบบเปนหวใจสาคญของงาน

2

การจะสรางอาคาร สรางรถยนต โทรทศน วทย ต เยน ของใชทผลตขนในงาน

อตสาหกรรม ทเราอปโภค บรโภคอยทกวนน ลวนแลวแตตองออกแบบและเขยนแบบขนมากอน

ทงสน เมอพดถงการเขยนแบบเรามกจะรวมถงการออกแบบไวดวย หากเราออกแบบไดสวยงาม ม

ประโยชน เปนทประทบใจแกผใช ยอมถอวาแบบมความสาคญ การออกแบบ เขยนแบบ จง

เปรยบเสมอนเปนการวางแผน คอหาวธทจะสรางหรอผลตของสงหนงขนมาลวงหนา ผ ท

คดวางแผนอาจไมใชผสรางหรอผผลต เมออกแบบหรอเขยนแบบสาเรจขนมาแลว ผผลตตอง

สามารถเขาใจแบบ ดงนน การเขยนแบบจะตองชดเจน แมนยา และตความหมายแบบได

อยางเดยวกน

ประเภทของงานเขยนแบบ

งานเขยนแบบแบงออกเปน ๒ ประเภท คอ

1. งานเขยนแบบดานสถาปตยกรรม ( Architectural Drawing) เปนงานเขยน

แบบทเกยวกบสงกอสรางทกชนด เชน อาคาร บานเรอนตาง ๆ แบงออกเปน 4 ชนด คอ

1.1 แบบภาพเหมอน เปนการแสดงใหเหนรปสาเรจของชนงานวา เมอ

สรางเสรจแลวผลงานจะมรปรางหนาตาเปนอยางไร ดงรปท 1.1

รปท 1.1

3

1.2 แบบรปดาน แสดงใหเหนดานตาง ๆ ของวตถ หรอสงกอสรางนน

อยางชดเจน เชน ดานหนา ดานบน ดานขาง เปนตน ดงรปท 1.2

รปท 1.2

1.3 แบบโครงสราง เปนการแสดงใหเหนรายละเอยดของโครงสรางของอาคาร

หรอสงกอสราง เชน แปลนพน โครงหลงคา เปนตน ดงรปท 1.3

รปท 1.3

4

1.4 แบบรปตด เปนการแสดงใหเหนรายละเอยดภายในของโครงสรางในสวนท

สาคญใหเหนอยางชดเจนมากขน ดงรปท 1.4

รปท 1.4

2. งานเขยนแบบดานวศวกรรม (Engineering Drawing) เปนงานเขยนแบบท

เกยวกบเครองจกรกล ชางกลโรงงาน แบงออกเปน 4 ชนด คอ

2.1 เขยนแบบเครองกล(Mechanical Drawing) เปนการแสดงใหเหนถงแบบ

ชนสวนตาง ๆ ของเครองจกรกล เนองจากเครองจกรกลจะประกอบดวยรายละเอยดมากจนไม

สามารถจะเขยนรปแบบทงหมดไดในแบบเดยว จาเปนตองแยกเขยนเปนชนสวนตาง ๆ เชน เกลยว

นอต ลกสบ เฟอง เปนตน ดงรปท 1.5

รปท 1.5

5

2.2 การเขยนแบบงานโลหะ และ โลหะแผน (METAL&SHEETMETAL

DRAWING) เปนงานเขยนแบบทเกยวกบงานหลอโลหะ แบบแผนคลตาง ๆ ดงรปท 1.6

รปท 1.6

2.3 เขยนแบบงานไฟฟา อเลคโทรนคส (ELECTRICAL DRAWING) เปน

งานเขยนแบบเกยวกบอปกรณไฟฟา วงจรไฟฟา การวางตาแหนงของวรจร อปกรณจบยดไฟฟา

วงจรวทย โทรทศน เปนตน ดงรปท 1.7

รปวงจรสวตซ 2 ทาง

รปท 1.7

2.4 การเขยนแบบชางสารวจ( Survey Drawing) แสดงแผนผงของเมอง

กรรมสทธทดน รวมทงตาแหนงของทอนาประปา ทอกาซ เปนตน ดงรปท 1.8

รปท 1.8

6

ประโยชนของงานเขยนแบบ

1.เพอชวยบนทกแนวคดสรางสรรคขนไวเปนรปแบบทเปนรปธรรม

2. ชวยในการจดสดสวนของงานใหมความงดงามลงตว

3. ชวยในการคานวนณวสดทใชในการสรางใหพอดกบการทางาน

4. ชวยใหผ อนเขาใจในความคดและความตองการของผออกแบบ

5. ชวยใหผ อนสามารถนาแบบนนไปสรางไดอยางถกตองตามกระบวนการ ตรงตามความ

ตองการของผออกแบบ

6. ชวยจดนตอน วธการทางานไดอยางถกตอง

7. ชวยแกปญหาของชางทนาแบบไปปฏบตจรง

8. ชวยประหยดเวลาและคาใชจายในการปฏบตงานตามแบบ

7


เรอง มาตรฐานเสนทใชในงานเขยนแบบ

และ มาตราสวน



1. บอกชอ และ ความหมายของเสนชนดตาง ๆ ได

2. บอกมาตรฐานในการเขยนแบบเสนทใชในงานเขยนแบบได

3. บอกความสาคญของมาตราสวนได

4. อธบายมาตราสวนทใชในงานเขยนแบบได


1. ชนดและความหมายของเสนทใชในงานเขยนแบบ

2. มาตรฐานการเขยนแบบเสนทใชในงานเขยนแบบ

3. ความสาคญของมาตราสวน

4. ชนดของมาตราสวน

ชนดและความหมายของเสน

แบบประกอบขนดวยเสนชนดตาง ๆ เพอใหเกดเปนรปทตองการ เสนกเหมอนตวอกษร

เวลาเรยนเขยนอานผ เรยนจะเรมรจกตวอกษรและการผสมตวอกษร เขยนแบบกเชนเดยวกน

ผ เรยนจะตองรจกลกษณะของเสน ทงนไมวาจะเปนเสนชนดใดกตามจะตองสะอาด ทบ และ

สมาเสมอตลอดสน โดยจะตองแสดงใหเหนความแตกตางระหวางเสนหนากบเสนบาง

เสนทใชในงานเขยนแบบมหลายชนด แตละชนดจะมลกษณะและความหมายทตางกน

ออกไป

1. เสนรางแบบ(Construction or Guide line) เปนเสนรางเบา ๆ ทใชรางรปทรง

ของแบบหรอวตถทตองการผลต นอกจากนเสนรางแบบยงนามาใชรางเปนแนวกอนการเขยน

ตวอกษรประกอบแบบ เสนจะตองมนาหนกเบา ลบไดงาย ดงรปท 2.1

รปท 2.1

8

2. เสนขอบหรอเสนกรอบ ( Border line) เปนเสนแสดงกรอบรป เพอ

กาหนดใหเหนถงขอบเขตทจะเขยนรปใหอยภายในกรอบทกาหนด เสนกรอบเปนเสนทหนาและ

หนกมาก มความหนาของเสน 0.5 - 1 มม. ดงรปท 2.2 เมอตดกระดาษลงบนโตะเขยนแบบแลว

เราจะตกรอบใหเสนหางจากขอบกระดาษ 1 ซม. โดยรอบทง 4 ดานของกระดาษเขยนแบบ เพอ

กาหนดใหแบบหรอรปทรงทจะเขยนขนอยภายในกรอบนน

รปท 2.2

3. เสนรปทรงหรอเสนรปวตถ (Visible Object line) เปนเสนหนกแตไมหนก

และหนากวาเสนกรอบ แสดงรปทรงของแบบหรอของวตถทตองการสรางหรอผลต เสนรปทรงเปน

เสนหนกทสรางทบเสนรางแบบ หรอเสนรปรางใหชดเจนขนอก เสนรปทรงควรจะมนาหนกเทากน

ตลอดเสน ทกเสนทประกอบกนขนเปนรปทรง เสนรปทรงควรมความหนา 0.25 มม. ดงรปท 2.3

รปท 2.3

4. เสนบอกขนาด ( Dimension line) เปนเสนหนกปานกลาง หนกกวาเสนราง

แตหนกนอยกวาเสนรป ใชสาหรบบอกขนาด กวาง ยาว สง หรอหนาของรปทรง ดงรปท 2.4 โดยม

หลกเกณฑการเขยนดงน

เสนบอกขนาดตองขนานกบเสนรปมความยาวเทากบขนาดของชนงาน

ใสหวลกศรทปลายทงสองขาง ขนาดของลกศรทใชยาว 3 มม. ความหนาของหวลกศร 1 มม.

เสนบอกขนาดตองลากยาวตดตอกน และมตวเลขบอกขนาดอยตรงกลางเหนอเสน

เสนรปทรง

9

เสนบอกขนาดเสนแรกควรหางจากเสนรปไมนอยกวา 8 มม. หากมการบอกขนาดซอนกน 2

เสน เสนทสองจะหางจากเสนแรกอยางนอย 5 มม.

เสนบอกขนาดจะเขยนรวมกบเสนกาหนดขนาดเสมอ

หากชองทตองการบอกขนาดมความยาวนอยกวา 10 มม. ลงมา หวลกศรควรอยดานนอกช

เขาดานใน และมเสนบอกขนาดเชอมโยงระหวางหวลกศร

รปท 2.4

5. เสนตอ หรอเสนชวยกาหนดขนาด (Extension line) เปนเสนหนกปาน

กลาง หนกกวาเสนรางแตหนกนอยกวาเสนรป ดงรปท 2.5 โดยมหลกเกณฑการเขยน ดงน

5.1 เปนเสนทลากตอออกมาจากเสนรปของแบบ โดยมระยะหางจากขอบรป

ประมาณ 1-2 มม.และลากยาวเลยหวลกศรไปประมาณ 3 มม.

5.2 ไมควรลากเสนชวยกาหนดขนาดจากภาพฉายดานหนงขามไปยงภาพฉาย

อกดานหนง

เสนบอกขนาด

เสนชวยกาหนดขนาด

10

รปท 2.5

6. เสนประหรอเสนไขปลา(Hidden or Dotted line) เปนเสนแสดงวตถในสวน

ทถกบงเอาไว หรอดานหลงซงมองไมเหน เชน วตถหรอรปทรงทเขยนขนมมมเวา หรอรปทรงตางไป

จากดานหนา กสามารถแสดงมมเวา หรอรปทรงดานหลงทมองไมเหนนนดวยเสนประ เสนประม

เปนเสนเตมบาง เสนประมลกษณะเปนเสนสน ๆ แตละเสนมความยาว 3 มม. ชองวางระหวางเสน

1 มม. สลบกนไป ขอสาคญ เสนประจะตองเรมตดกบเสนรปวตถ และจบลงทจดสดทายสมผสกบ

เสนวตถ ดงรปท 2.6

รปท 2.6

7. เสนศนยกลาง ( Center line) ใชแสดงศนยกลางของวตถทมขนาดสองขาง

สมดลกน เชน แสดงศนยกลางของวงกลม รปทรงกระบอก เปนเสนเตมบาง ยาวและสนสลบกนไป

เสนยาว ยาวประมาณ 15.มม. เวนชองวา 1 มม. และเสนยาว 1 5 มม. สลบกนไป เชนนจนสนสด

รปของวตถ เสนศนยกลางควรเรมตนและสนสดลงดวยเสนยาว และไมควรมเสนอนลากผานเสน

ยาวและเสนสนของเสนศนยกลาง แตควรผานทชองวางระหวางเสรทงสอง ดงรปท 2.7

รปท 2.7

เสนประ

เสนศนยกลาง

11

8. เสนตดหรอเสนทใชในการแสดงแนวการผาวตถ ( Cutting Plane line)

ปกตแบบจะแสดงรายละเอยดรปรางของวตถภายนอก ผออกแบบและเขยนแบบตองแสดงสวนไม

สามารถสองเหนภายในไวดวย โดยเฉพาะสวนภายในของวตถทคดวาซบซอน การแสดงวาแบบ

หรอรปรางของวตถนนถกผา ณ จดใดบาง จงแสดงดวยเสนตด หรอเสนแสดงแนวการผาวตถ เปน

เสนหนกหนกกวาเสนรปทรง แตเบากวาเสนกนขอบ ม ๒ ชนด คอ

8.1 เสนทบยาว 15 – 35 มม. เสนสนยาว 3 มม. 2 เสน โดยเวนชองวางระหวาง

เสน 1 มม. ปลายทงสองขางของเสนหกเปนมมฉากชไปในทศทางทวตถถกผา และใสหวลกศรท

ปลายทงสองขาง ดงรท 2.8

รปท 2.8

8.2 มลกษณะเหมอนเสนประ คอเปนเสนสน ๆ โดยขนาดของเสนยาว 6 มม. เวน

ชองวางระหวางเสน 1 มม. ปลายทงสองขางหกเปนมมฉากชตามทศทางทถกผา และมหวลกศรท

ปลายเสนทงสองขาง ดงรปท 2.9

รปท 2.9

9. เสนแสดงผวทถกตด เสนแสดงหนาตด ( Section line) เปนเสนเตมหนา

ใชแสดงใหทราบวาผวของวตถนนเปนผวภายใน เปนผวทถกผาออกมา เสนดงกลาวยงแสดงชนด

ของวตถดวย คอบอกใหทราบวาเปนผวของวตถทเปนโลหะ หรอไม หรออน ๆ ลกษณะเปนเสนยาว

ตลอด โดยเขยนใหเอยงทามมตามมมของฉากสามเหลยม เชน 30 องศา 45 องศา และ 60 องศา

เมอเขยนเสนแสดงผวของวตถทถกตดในแบบเปนมมเทาไร กควรรกษามมเดมไวตลอดในแบบอน

เดยวกน ดงรปท 2.10

12

รปท 2.10

10. เสนยนรป เสนแสดงรอยตดยอสวน ( Break line) เสนนใชในกรณทไม

ตองการเขยนรปทงหมด เชน เขยนรปสวนใดสวนหนงของวตถเทานน ดงรปท 2.11

รปท 2.11

13

มาตราสวน (Scale) ความสาคญของมาตราสวน

แมวาขนาดของกระดาษเขยนแบบจะมอยหลายขนาดตงแตขนาด A0 ถงขนาด

A6 กตามการเขยนแบบลงในแบบงานกยงไมสามารถใชขนาดจรงของชนงานไดทกกรณ เนองจาก

บางครงชนงานนนมขนาดใหญกวากระดาษเขยนแบบมาก ทาใหไมสามารถเขยนแบบของชนงาน

ลงในกระดาษทมอยได และในบางครงชนงานกมขนาดเลกมากจนเราไมสามารถกาหนดขนาด

และเขยนแบบออกมาใหเหนไดอยางชดเจน หรอแบบทเขยนมขนาดไมเหมาะสมกบขนาดของ

กระดาษ ดงนนการเขยนแบบงานจงตองมการยอหรอขยายภาพจากขนาดของจรงของชนงาน ใหม

ความเหมาะสมกบขนาดของกระดาษ และขนาดทพอจะเขยนไดงาย มอย 2 ชนด คอ

1. การยอสวน ในกรณทขนาดของวตถทเรานามาเขยนแบบมขนาดใหญมาก

เกนกวาขนาดของกระดาษเขยนแบบ เราจาเปนตองยอสวนใหมขนาดเลกลงเหมาะกบขนาดของ

กระดาษ เชน มาตราสวน 1:20 หมายความวา ขนาดของจรง 20 สวน ยอลงเหลอเพยง 1 สวน ใน

กระดาษเขยนแบบ

ตวอยาง ชนงานมความกวาง 500 มม. และยาว 1,000 มม. ใชมาตราสวน 1 :10 ขนาดของ

ภาพทเขยนลงในแบบจะมความกวางเทากบ (500/10) 50 มม. ความยาวเทากบ(1,000/10) 100

มม. ซงมขนาดเลกลง 10 เทา

2. การขยายสวน ในกรณทขนาดของจรงเลกมาก จนไมสามารถกาหนดขนาด

ลงในกระดาษเขยนแบบใหเหนอยางชดเจนได เราจาเปนตองขยายสวนใหมขนาดใหญขน เพอให

สามารถกาหนดขนาดไดอยางชดเจนและเขยนลงบนกระดาษเขยนแบบได เชน มาตราสวน 20 :1

หมายความวา ขนาดของจรง 1 สวน นาไปขยาย 20 เทา เขยนลงในกระดาษเขยนแบบ

ตวอยาง ชนงานมความยาว 5 มม. และกวาง 2 มม. เมอเขยนดวยมาตราสวน 10 :1 ขนาดท

เขยนจะมความยาวเทากบ (5x10) 50 มม. ความกวางเทากบ(2x10) 20 มม.

หมายเหต

1. ใหสงเกตตาแหนงของเลข 1 ถาเลข 1 อยหนาเครองหมาย : แสดงวาเปนการยอสวน

ถาเลข 1 อยหลงเครองหมาย : แสดงวาเปนการขยายสวน

2. ในการยอหรอขยายเราจะยอหรอขยายเฉพาะขนาดของวตถเทานน คอ ความกวาง

ความยาว ความสง รปทรงของวตถจะไมมการเปลยนแปลง ดงนนวตถจะทามมเทาไร

กตาม ไมวาจะเปนการยอหรอขยายมมของวตถจะตองเทาเดม

3. จะตองเขยนบอกมาตราสวนทใชในการเขยนแบบทกครง

4. มาตราสวน 1:1 หมายความวา ขนาดในแบบกบขนาดของจรงเทากน

14

ตารางแสดงการเปรยบเทยบมาตราสวน

มาตราสวน ขนาดทเขยนลงในแบบงาน

ขนาดองจรง 1:1 2:1 5:1 10:1 1:2 1:5 1:10

10 10 20 50 100 5 2 1

20 20 40 100 200 10 4 2

30 30 60 150 300 15 6 3

5. ระบบการวดทใชในงานเขยนแบบปจจบนใชระบบเมตรก ซงมหนวยเปน

มลลเมตร = มม. เซนตเมตร = ซม. เมตร = ม.

การแปลงหนวยระบบเมตรกเปนระบบองกฤษ(นว)

1 มลลมตร = 0.03937 นว

1 เซนตเมตร = 0.3937 นว

1 เมตร = 39.37 นว

1 กโลเมตร = 0.6214 ไมล

15


เรอง ตวเลขและตวอกษร



1. อธบายวธการเขยนตวอกษรได

1. อธบายวธการเขยนตวเลขได

2. เขยนตวอกษรและตวเลขไดถกตองตามหลกเกณฑ


1. การเขยนตวเลขและตวอกษร

2. ฝกเขยนตวเลขและตวอกษรตามมาตรฐาน

ตวเลขและตวอกษร

การเขยนแบบนอกจากจะใชภาษาแบบทสรางขนแลว ยงตองใชภาษาหนงสอ

(written language) สาหรบอธบายเพอใหแบบสมบรณยงขน กลาวคอ ภาษาหนงสออาจอธบาย

ชนดของวสด ขนาด ระยะ และจานวน ตลอดจนประเภทของสงของในแบบ ภาษาหนงสอดงกลาว

น มาในรปของตวเลขและตวอกษร ดงนนนอกจากตวอกษรและตวเลขมความหมายตอแบบ

กลาวคอ จะตองเปนตวอกษรและตวเลขทสะอาด ชดเจน อานไดงาย เขาใจไดงาย ผเรยน

จะตองหาประสบการณและทาความเขาใจเรองการเขยนตวเลขและตวอกษรอกดวย

ตวอกษรและตวเลขทใชในการเขยนแบบโดยทวไป คอ ถาแบบจะใชประโยชนกวางขวางถง

ประเทศอน ๆ กนยมใชตวอกษรภาษาองกฤษ และตวเลขอาราบค แตการใชภาษาไทยและตวเลข

ไทยกควรศกษาไว

ตวอกษรภาษาองกฤษ

นยมใชอกษรทเรยกวา Single Stroke Gothic เปนตวอกษรทเขยนงาย เขยนได

รวดเรวและอานไดเรว คาวา Single Stroke หมายถงตวอกษรทมความกวาง หรอความหนาของ

เสนเทากบความหนาของไสดนสอ พดงาย ๆ กคอ ตวอกษรทเปนเสนชนเดยว การเขยนตวอกษร

เพอใชในแบบนน จะใช ตวอกษรแบบตรง (vertical) หรอแบบเอยง (inclined) กได ขอสาคญ

16

คอ ในแบบชดหนง ๆ ถาใชตวอกษรแบบใดกควรใชแบบนนตลอด ไมควรปนกนทงสองแบบ ดงรป

ท 3.1

A B C D E F H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

A B C D E F H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z รปท 3.1

การเขยนตวอกษรนนไมยากนก ในขนตนควรเรยนรรปรางลกษณะตวอกษร เรยน

หลกการเขยน เชน ชองไฟ ความสง และการฝกปฏบต เวลาเขยนควรหมนดนสอเพอใหไดเสน

ตวอกษรคม และมนาหนกสมาเสมอ ขยนเหลาหรอฝนไสดนสอเมอเหนวาเสนแตกหนา

เสนนา(Guide Line) จากรปแสดงการใชเสนนาในการเขยนตวอกษร เปนเสน

เบามาก ไมตองลบเมอเขยนตวอกษรเสรจแลว แตเสนนานจะไมปรากฏเมอนาแบบไปทาพมพ

เขยว เสนนาเปนเสนทกาหนดความสง ความตรง หรอเอยงของตวอกษรอกดวย (ตวอกษรเอยงทา

มม 67.5 องศา) ดงรปท 4.2

รปท 3.2

ชองไฟ ( Spacing) ไมมกฎเกณฑทแนนอนและรวดเรว เพอใชในการกาหนด

ชองไฟในการเขยนตวอกษรแบบ Single Stroke แตใชสายตาจดระยะชองไฟระหวางตวอกษร

มากกวาใชการวด หลกการกคอ พยายามใหตวอกษรอยหางจากกนเทากน โดยสายตา ขอสงเกต

สาหรบตวอกษรภาษาองกฤษคอ ตวอกษรทสรางขนดวยเสนตรง จะตองการเนอทมากกวา

ตวอกษรทสรางขนดวยเสนโคง ตวอยางเชน ตว M และ W โตกวา O และ D เปนตน สาหรบ

ระยะหางระหวางคาและระหวางประโยคนน ควรมความหางเทากบความสงของตวอกษรสวน

ระยะหางระหวางแถว เชน แถวบนกบแถวลางหางกนเทากบความสงของตวอกษร หรอนอยกวา

ความสงของตวอกษรเลกนอย ดงรปท 3.3

BANGBUATHONG SCHOOL

LABSCHOOL IN AMPURBANGBUATHONG

NONTHABURI รปท 3.3

17

ความสงของตวอกษรทใชเขยนแบบทวไป นยมสงประมาณ 3 มม. สาหรบ

ตวอกษรทใชเปนหวเรองหรอหวขอ สง 5-6 มม. กรณทแบบมขนาดใหญ ตองการตวหนงสอทใหญ

กวาทกลาวมาแลวกได เพอใหอานไดงายขน ตวอกษรภาษาองกฤษนยมเขยนตวพมพใหญ

มากกวาตวพมพเลก ในการฝกหดเขยนนยมสรางเปนรปสเหลยมจตรส แบงออกเปน 6 หนวย ทก

ดานรวมกนเปน 36 ชองสเหลยมจตรสเลก ในสเหลยมจตรสใหญ ควรศกษาวาตวอกษรมรปราง

สดสวนและลาดบการเขยนเปนอยางไร เชน ตว I เปนตวอกษรทอยกงกลางรปสเหลยมจตรสพอด

เวลาลากเสนหรอตวอกษรทสรางขนตามแนวดง กตองลากเสนจากบนลงลาง ถาเปนอกษรทเขยน

ในแนวราบ เชน ทอนลางของตว L หรอสวนบนของตว T กตองลากจากซายไปขวา ตวอกษรบาง

ตวใชเพยง 5 ชองเลก (สเหลยมจตรสเลก) และมตวอกษรหลายตวทเขยนเตม 6 ชองเลก เชน M ,

T ,V , A สวนตวอกษรบางตว ดงรปท 3.4

18

รปท 3.4

การเขยนตวเลข (Numberals)

ตองการใหผ เขยนเอาใจใสเปนพเศษ คอ สงเกตลกษณะของตวเลขตาง ๆ ดความ

แตกตางในรปรางและขนาด เชน เลข 1 ขนาดเลกกวา 2 , 4 , 6 และ 9 โดยปกตเวลาเขยนตวเลข

ในระยะฝกหด มกสรางเปนรปสเหลยมเชนเดยวกบตวอกษร โดยทาเปนสเหลยมจตรสใหญ แลว

แบงเปน 5 ชอง สรางเปนสเหลยมจตรสเลกในนนใหได 25 ชอง ใหสงเกตการณสรางเลข 1 , 4 , 7

และ 2 ดงรปท 3.5

รปท 3.5

สาหรบเลข 0 , 3 , 5 , 6 , 8 , 9 มนาดโตกวา 4 , 7 , 2 คาวา ”และ” อาจใช

เครองหมายอยางใดอยางหนงใน 3 แบบ แทน แบบ A เปนแบบทนยมใชมากทสด และ แบบ C

เปนแบบทสะดวกในการเขยนดวยมอเปลาเวลาปฏบตงานจรง ดงรปท 3.6

19

รปท 3.6

การเขยนตวอกษรภาษาไทย

การเขยนตวอกษรภาษาไทยเพออธบายแบบหรอประกอบแบบ นยมเขยนเปน

ตวหนงสอคดลายมอ คอ ตวหนงสอทมความหนาหรอความกวางของเสนเทากบขนาดไสดนสอ

ความหมายเดยวกบคาวา Single Stroke ทใชในการเขยนตวอกษรภาษาองกฤษ ตวหนงสอท

เขยนม 2 แบบ คอ แบบตวตรง หรอแบบตวอยง ไมวาจะเปนตวอกษรชนดใด ขอสาคญเวลา

เลอกใชในแตละครง ขอใหใชชนดใดชนดหนงเพยงชนดใด ตวอยางตวอกษร ดงรปท 3.7

ก ข ค ฆ ง จ ฉ ช ซ ฌ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ด ต ถ ท ธ

น บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ อ ฮ

ก ข ค ฆ ง จ ฉ ช ซ ฌ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ด ต ถ ท ธ

น บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ อ ฮ

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๐

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๐ รปท 3.7

ตวอกษรภาษาไทยอกแบบหนงเปนแบบทมความหนา หนามากกวาการคด

ลายมอ ตวอกษรแบบนตองใชเครองมอทมปลายคอนขางหนาเขยน เชน ปากกาปลายแบน หรอไส

ดนสอแบนใหญ แมจะเปนตวหนงสอทอานงาย ไมมลวดลาย ไมเหมาะทจะนามาใชประกอบการ

เขยนแบบ เหมาะทจะใชสาหรบการเขยนเปนปายชอสถานทตาง ๆ ดงรปท 3.8

20

รปท 3.8

การปฏบตเพอเขยนตวอกษรทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ มลกษณะคลายคลง

กน กลาวคอจะตองมชองไฟ(Spacing) มความสง ( Height) มชนดของตวอกษรทจะเลอกใช เวลา

เรมตนเขยนจะตองสรางหรอกาหนดสวนสง กาหนดเสนนา สวนสงของอกษรภาษาไทยควร

มากกวาสวนกวางถากาหนดใหเปนรปสเหลยมใหแตละตวอกษรแลวจะไมเปนสเหลยมจตรส แต

จะเปนรปสเหลยมทมความสงมากกวาความกวาง ตวอกษรประกอบแบบในภาษาองกฤษ จะม

ความสงประมาณ 3 มม. สาหรบภาษาไทย อาจเปนขนาดความสง 5 มม. กวาง 3 มม. เมอแบง

ความกวางออกเปนสสวนแลว จะใชเขยนตวอกษรเพยงสามสวน อกหนงสวนทเหลอเปนชองไฟ

ฉะนนการจดชองไฟของตวอกษรภาษาไทย จงเทากนทกตว เพราะหกออกมาหนงในสสวนของ

ความกวางของตวอกษรแตละตว ยกเวนสระบงตว เชน สระ เ และ สระ า

21


เรอง เครองมอและอปกรณงานเขยนแบบ



1. บอกชอเครองมอและอปกรณงานเขยนแบบได

2. อธบายหนาทการใชงานและวธการใชเครองมองานเขยนแบบได

3. ปฏบตงานโดยใชเครองมองานเขยนแบบไดอยางมประสทธภาพ


1. ชนดของเครองมอและอปกรณงานเขยนแบบ

2. หนาทและวธการใชเครองมอและอปกรณงานเขยนแบบ

เครองมอและอปกรณงานเขยนแบบ

ในการทางานเขยนแบบผ เรยนจาเปนตองรจกเครองมอและอปกรณทใชในงาน

เขยนแบบทจาเปน รจกหลกการใชอยางถกวธ เพอใหการทางานเกดประสทธภาพ สามารถทางาน

ไดอยางรวดเรว ถกตองและสวยงาม ตลอดจนวธการดแลรกษา เพอใหเครองมออยในสภาพด

สมบรณในระยะเวลายาวนาน

1. โตะเขยนแบบ(DRAWING TABLE) โตะเขยนแบบโดยทว ๆ ไป จะมขนาด

มาตรฐานจาก 600X900 มม. ถง 1,050 X 2,100 มม. คณลกษณะทดของโตะเขยนแบบ คอ

1.1 พนโตะตองราบเรยบสนทใชวสดแขงเรยบ ทาความสะอาดงาย

1.2 มขอบดานหนงเรยบและไดฉากกบพนผว

1.3 ปรบพนโตะใหสง ตา หรอเอยงไดเพอความสะดวกในการเขยนแบบ

ดงรปท 4.1

รปท 4.1

22

การบารงรกษา

1. ทาความสะอาดพนโตะทกครงกอนและหลงจากการใชงาน

2. รกษาพนผวไมใหมรอยแตก หรอรอยบม

2. กระดานเขยนแบบ(DRAWING BORAD) ในกรณทไมสามารถจดหาโตะ

เขยนแบบได กอาจใชกระดานเขยนแบบแทน กระดานเขยนแบบทาจากแผนกระดานไมเนอออน

พนเรยบ ปพนโตดวยวสดแผนเรยบเชนฟอรไมกา และมขอบตงไดฉากกบพน เมอตดกระดาษลง

บนแผนกระดานแลว วางกระดานบนโตะอกครงหนง แลวใชปฏบตงานเขยนแบบได ดงรปท 4.2

รปท 4.2


1. ทาความสะอาดพนกระดานทกครงกอนและหลงจากการใชงาน

2. รกษาผวกระดานอยาใหมรอยแตกหรอบม

3. การจดเกบควรจดเกบในแนวตง

3.ไมท (T-SQUARE) ใชเปนแนวในการลากเสนตรงในแนวนอน (180 องศา)

และใชเปนฐานรองรบฉากสามเหลยม เพอเขยนเสนในแนวตงหรอในแนวดง (90 องศา) ซงจะตอง

ใชรวมกบโตะเขยนแบบหรอกระดานเขยนแบบ ฉากตวทประกอบดวยสวนหว( Head) และสวนใบ

(Blade) ตดกนเปนรปตวททามมฉากตอกน ดงรปท 42.3

รปท 4.3

23

ขอบบนของสวนใบซงเปนทใชเพอเขยนเสนในแนวนอนมกหมดวยพลาสตก เพอ

รกษาขอบใหตรง และสามารถมองเหนเสนขณะเขยนได ความยาวของไมทมตงแต 45 ซม. จนถง

180 ซม. การเลอกใชไมทขนาดยาวเทาใดขนอยกบระดบงานของผใช และขนอยกบขนาดของโตะ

และกระดาษเขยนแบบ ปกตขนาดของไมททเลอกใช ควรมขนาดความยาวเกอบเทาหรอเทากบ

ความยาวของโตะเขยนแบบ

เวลาทใชไมท จะตองใหสวนหวของไมทเกาะแนนขนานกบขอบของโตะหรอ

กระดานเขยนแบบ และสวนใบแบนราบทบบนพนโตะบนกระดาษเขยนแบบ เวลาเขยนเสนใน

แนวนอนเพยงใชแรงกดเลกนอย ใหสวนใบแบนราบกบพนโตะ และใหสวนหวเกาะแนนกบขอบ

โตะเขยนแบบ แลวลากเสนไปตามขอบบนสวนใบของไมท เลอนไมทขนลงตามวธทกลาว เมอ

ตองการเขยนเสนในตาแหนงตาง ๆ ดงรปท 4.4,4.5 และ 4.6

รปท 4.5

รปท 4.4

24

การใชไมทสาหรบลากเสนในแนวนอน

รปท 4.6


การรกษาไมทใหใชไดนาน และมประสทธภาพ คอ

1. อยาทาหลน ระวงใหสวนหวยดแนนกบใบ ถาโยกจะทาใหเสนไมตรง

2. ไมใชสวนใบตสงของอน ๆ แทนคอน จะทาใหขอบใบเสยหายเปนรอย

3. การเกบใหใชวธการแขวนปลายสวนใบซงมรกลมเจาะไวแลว

4. กอนและหลงจากการใชงานทกครงควรใชผาเชดทาความสะอาด

ทสไลด เปนเครองมอทใชทางาน ในลกษณะเดยวกบไมทธรรมดา สามารถนามาประกอบกบโตะ

เขยนแบบหรอกระดานเขยนแบบได ใชหลกการทางานของเชอกและรอก มความสะดวก รวดเรว

และมความขนานเทยงตรงกวาไมท ดงรปท 4.7

รปท 4.7

4. ฉากสามเหลยม หรอ เซตสแควร(TRIANGLE SET-SQUARE) ชดหนงม

อย 2 แบบ มมมตางกนดงน อนแรกเรยกวา ฉาก 30,60 และ 90 องศา สวนอนท 2 เรยกวา ฉาก

25

45, 45, และ 90 องศา การเขยนมมของฉากสามเหลยมทง 2 อนน จะตองใชนงบนขอบไมทเพอ

เขยนเสนในแนวดงหรอเสนในแนวตง(90 องศา) นอกจากนนยงใชเขยนเสนทามม 30 , 45 , 60

องศา ฉากเหลานทาดวยเซลลลอยด หรอพลาสตก มขนาดตาง ๆ กน ทนยมใชกนมากเปนขนาด

8”,10” และ 12” ดงรปท 4.8 และ 4.9

รปท 4.8

การใชฉากสามเหลยมในการลากเสนตงฉาก

รปท 4.9

ยงมฉากอกชนดหนงทปรบองศาได ( ADJUSTABLE TRIANGLE) แทนทจะใชฉากสามเหลยม

สองอนดงกลาวขางตน เราสามารถใชฉากปรบองศาแทนได เพราะสะดวกกวา ฉากทปรบองศาน

จะมโปรแทรกเตอรรวมอยดวยในตว ระบองศาใหปรบ ดงรปท 4.10 องศาดงกลาวมตงแต 0 ถง 90

องศา

26

รปท 4.10


1. ไมใหฉากสามเหลยมบดงอ

2. ตองเกบโดยการวงาในแนวราบเสมอ

3. ควรใชผาเชดทาความสะอาดทกครงทงกอนและหลงการใชงาน

4. ไมควรทาฉากตกหลน โดยเฉพาะฉากปรบองศา เพราะอาจทาใหตวยดหลวม

ไมแนน เสนทไดจะไมเทยงตรง

5. บรรทดสเกล (SCALE) มหนาทสาหรบวดระยะและชวยในการเขยนแบบให

ได ขนาดตามทตองการ โดยใชมาตราสวนทเหมาะสม บรรทดสเกลมทงแบบแบน ดงรปท 4.11

และแบบหนาตดเปนสามเหลยม ดงรปท 4.12 ซงจะมผวหนาสาหรบวดมากขนในบรรทดเพยงอน

เดยว เวลาใชบรรทดสเกลแบบนมกจะมตวหนบหนบไว เพอใหผวหนาทตองการจะใชหนขน

ขางบนสาหรบใชงานไดทนท ดงรปท 4.13

รปท 4.11

27

รปท 4.12

รปท 4.13

6. วงเวยน ( COMPASS) เปนอปกรณสาหรบเขยนวงกลมและเสนโคง ดงรปท

4.14 ตางจากดไวเดอรตรงทมขาแหลมเพยงขางเดยว สวนอกขางหนงเปนทใสไสดนสอ ในกรณท

ตองการเขยนวงกลมทมขนาดใหญ จะมชดตอขาวงเวยน(LENGTHENING BAR) ใหยาวออกเพอ

เขยนวงกลมใหโตขนได ดงรปท 4.15

รปท 4.14

28

รปท 4.15


รกษาปลายแหลมของขาสวนทจะใชเปนจดศนยกลางใหแหลมคม สวนปลาย

ดนสอตองเหลาใหแหลมคมอยเสมอ

6. วงเวยนวดระยะ (DIVIDER) มลกษณะคลายวงเวยน แตปลายทงสองขาง

แหลมเหมอนกน ใชสาหรบแบงเสน แบงระยะ ถายระยะ เนองจากปลายทงสองขางของดไวเดอร

แหลมคมมาก การถายระยะออกเปนสวน ๆ ทาไดแมนยากวาเครองมอ ดงรปท 4.16

รปท 4.16

7. สวนโคงหรอเครฟ ( IRREGULAR OR CURVES) ในกรณทจะเขยนสวน

โคงซงไมปกต กลาวคอสวนโคงทไมสามารถสรางดวยวงเวยนได กจาเปนตองใชโคงอปกตนเขยน

แทน ดงรปท 4.17 การจะใชเครฟเพอเขยนสวนโคงนน ควรจะกาหนดจดทจะใหสวนโคงผานไปไว

29

ลวงหนากอน อาจจะโดยการคานวนณ โดยการทดลอง แลวรางเสนเบา ๆ ดวยมอเปลาไวกอน จง

นาเอาเครฟมาทาบแลวลากเสนตามแนวเครฟ ดงรปท 4.18

รปท 4.17

รปท 4.18

8. เทมเพลท ( TEMPLATES) เปนอปกรณทชวยลดเวลาในการทางานของชาง

เขยนแบบ เทมเพลทเปนแผนพลาสตกเจาะร รปวงกลม วงร หาเหลยม ฯ ขนาดตาง ๆ กน ดงรป

4.19 ใชทาบรปทรงทตองการเขยนจากแผนเทมเพลทบนกระดาษ แลวใชดนสอลากตามรปในเทม

เพลทเหลานน ไมตองเสยเวลาในการเขยนตามหลกการ

รปท 4.19

30

9. ดนสอเขยนแบบ (DROWING PENCIL) งานเขยนแบบแตกตางกบงาน

เขยนอน ๆ ตรงทจะตองพจารณาเลอกชนดของไสดนสอใหเหมาะสมกบชนดของเสน และของ

กระดาษทใชเขยนแบบ ไสดนสออาจทาจากแกรไฟท ดนเหนยว และยางสนหรอสวนผสมของยาง

ไม ดนสอชนดทใชแกรไฟททาไส ใชมาแลวเปนเวลากวา 200 ป และเหมาะทจะใชกบกระดาษ

เขยนแบบ ปจจบนดนสอไสแกรไฟท ทมความแขงออนแตกตางกน 17 ชนด เรมจากออนทสดคอ

เวลาเขยนเสนจะดามากไปจนถงแขงทสดเสนจะเบาดานอย โดยใชอกษรยอดงน 6 B,5B,4B,

3B,2B,B,HB,F,H,2H,3H,4H,5H,6H,7H,8H,9H ดนสอทไสออนทสดมความดามาก ๆ นน ไสจะม

ขนาดเสนผาศนยกลางโตกวาทมไสแขงทสด เชน ดนสอ 6 B ไสจะโตและเสนดากวาไส F และ 9 H

เปนตน ดงรปท 4.20

รปท 4.20

การเลอกดนสอเกรดใดใชกบงานชนดใดขนอยกบผวของวสดทใชทากระดาษ

เขยนแบบ ขนอยกบชนดของเสนทตองการ เชน เวลาเขยนเสนราง ( LAYOUT) ใชดนสอไสแขง

ขนาด 4H และ 6H เวลาลงเสนหนก อาจใช HB หรอ 2H ถาเขยนตวหนงสอ ลกศร เสนกรอบรป

อาจใชดนสอ HB, F, H และ 2H เปนตน

ชางเขยนแบบในปจจบนนยมใชดนสอแบบทเรยกวา MECHANICAL PENCIL

เปนดนสอทคลายปากกาเปลยนไสได ทงนเพราะดนสอประเภทนคงความยาวของดนสอเทาเดม

ตลอดเวลา และสามารถเปลยนไสไดงาย ดงรป 4.21

รปท 4.21

31

10 . กระดาษเขยนแบบ (DRAWING SHEET) กระดาษเขยนแบบโดยทวไปม

ลกษณะและหนาทใชสอยตางกนออกไป ดงน

กระดาษราง มลกษณะเหมอนกระดาษลอกลายทวไป มความทบนอยจนมอง

ทะลผานถงแบบทรางไวขางใต

กระดาษปอนด มลกษณะเหมอนกระดาษวาดเขยนทวไป แตมความหนาบาง

ตางกนหลายขนาดตามนาหนกคอตงแต 80-100 ปอนด สวนขนาดกวางยาวของแผนกระดาษม

ขนาดมาตรฐาน

กระดาษไข กระดาษชนดนมเนอเรยบแขงและมความขนนอยกวากระดาษราง

บางทกเรยกกนวากระดาษแกว และผลดออกขายเปนมวน มความยาวประมาณ 30 เมตร กวาง

1.10 ม. มความหนาบางตางกนตามเบอรตงแต 60,70,80,90 และ 100

ยงมกระดาษไขอกชนดหนงทาจากพลาสตก ซงถกนาจะไมหดตวหรอยน แมการ

พมพกไดผลด ไมแตกตางกบกระดาษไขธรรมดา ผวหนาทางดานหนงเปนผวดานจบดนสอและ

หมกไดด แตอกดานจะลน อายการใชงานสน เพราะมกกรอบแตกเรวกวากระดาษไขธรรมดามาก

กระดาษอน ๆ ทใชในการเขยนแบบ เชน กระดาษส กระดาษขาว-เทา และ

กระดาษสาหรบพมพแบบ

กระดาษทใชในการเขยนแบบโดยทวไปจะใชกระดาษขนาด AO ซงมพนทเทากบ

1 ตารางเมตร ความสมพนธระหวางขนาดของกระดาษหลาย ๆ ขนาด แสดงดงรปท 4.22

รปท 4.22

32

วธตดกระดาษเขยนแบบบนโตะหรอกระดานเขยนแบบ ใหใชไมทวางทบกระดาษ

โดยใหหวไมทแนบขนานกบขอบโตะหรอขอบกระดาษเขยนแบบ และใหขอบบนของกระดาษเขยน

แบบขนานกบขอบบนของไมท กระดาษเขยนแบบควรวางหางจากขอบโตะทง 4 ดาน เทา ๆ กน

(ใหอยตรงกลางโตะ)เพอสะดวกในการทางาน เมอขอบบนของกระดาษเขยนแบบขนานกบขอบบน

ของไมทแลว เลอนไมทลงดานลางเลกนอยและกดทบกรดาษไว ใชสกอตเทปตดทมมทง 4 ดาน ดง

รป 4.23

รปท 4.23

11. ยางลบ ( RULER) รปรางโดยทวไปของยางลบจะเปนรปสเหลยมผนผา

ยางลบทดไมควรแขงเกนไป เพราะจะทาใหผวของกระดาษเขยนแบบชา ดงรปท 4.24

รปท 4.24

กอนจะใชยางลบควรตรวจดใหแนใจกอนวายางลบอยในสภาพทสะอาด วธทา

ความสะอาดยางลบงาย ๆ กโดยการถกบกระดาษสะอาด ในกรณทตองการจะลบเสนทตดอยกบ

สวนอนซงไมตองการลบ ควรใชชลดกนลบ(ERASING SHIRLD) จะทาใหทางานไดสะดวกขน

33

ดงรปท 4.2 5 ชลดกนลบมชองรปรางตาง ๆ กน สาหรบเลอกใชใหเหมาะสมกบสวนทตองการจะ

ลบ จบชลดกนลบใหแนนแลวลบผานชองวางดงกลาว เมอลบเสรจแลวใชแปรงปด หรอผาสะอาด

ปดเศษยางลบทง

รปท 4.25

12. เทปกาว (Scotch Tape) ใชตดกระดาษเขยนแบบกบโตะเขยนแบบ หรอ

กระดานเขยนแบบใหแนนในขณะเขยนแบบทกครง ดงรปท 4.2 6 เพอปองกนกระดาษเลอน การ

ตดกระดาษเขยนแบบทถกวธนน ตองตดขวางมมกระดาษเขยนแบบทง 4 มม

รปท 4.26

34


เรอง ภาพทใชในงานเขยนแบบ



1. บอกลกษณะของภาพ 2 มต และ ภาพ 3 มต ได

2. อธบายลกษณะของภาพออบบลก(Oblique)ได

3. อธบายลกษณะของภาพไดเมตรก(Dimetric)ได

4. อธบายลกษณะของภาพไอโซเมตรก(Isometric)ได

5. อธบายลกษณะของภาพไอโซเมตรก(Isometric)ได


1. ภาพ 2 มต และ ภาพ 3 มต

2. ภาพออบบลก (Oblique)

3. ภาพไดเมตรก(Dimetric)

4. ภาพไอโซเมตรก(Isometric)

5. เพอรสเปกทฟ(Perspective)

ภาพทใชในงานเขยนแบบ

ในงานเขยนแบบชนสวนของเครองจกรกล หรอแบบงานทวไป ภาพทใชมอยดวยกน 2

ชนด คอ ภาพ 2 มต และ ภาพ 3 มต ดงรปท 5.1

ภาพ 3 มต

ภาพ 2 มต

รปท 5.1

35

ภาพ 2 มต

ภาพ 2 มต คอภาพทแสดงรปทรงของภาพใน 2 มต คอ ความกวาง และคงวามสง

หรอ ความกวางและความยาว โดยจะมองเหนเปนลกษณะองพนท เชน รปสามเหลยม สเหลยม

หาเหลยม หกเหลยม วงกลม หรอรปทรงอน ๆ ดงรปท 5.2

รปท 5.2

ภาพ 3 มต

ภาพ 3 มต คอภาพทแสดงรปทรงของภาพใน 3 มต คอ ความกวาง ความยาว

หรอความสง และความลก ลกษณะของภาพจะแสดงปรมาตรของสงทอยในภาพนน ๆ ดงรปท 5.3

รปท 5.3

36

ภาพสามมตทนยมใชในงานเขยนแบบ มอยดวยกน 4 ชนด คอ






ลกษณะของภาพออบบลก

(1) โครงรางของขอบภาพจะประกอบดวยเสน 3 เสน คอ เสนในแนวนอน(180 องศา) เสน

ในแนวดง(90 องศา) และ เสนเอยง 45 องศา ดงแสงดในรปท 5.4

(2) ขนาดความกวาง ความสงของภาพจะมขนาดเทากบของจรง(1 :1) สวนความลกของ

ภาพจะมขนาดเพยงครงหนง(1:2) ของขนาดของจรง

(3) ขอบของชนงานหรอสวนทถกบงเอาไวจะแสดงดวยเสนประ

ในกรณทรปทรงของวตถมวงกลมหรอรปไมปกตเขยนยาก จะนามาเขยนไว

ดานหนาของภาพออบบลก เพราะเปนดานทสามารถเขยนเปนรปจรง ขนาดจรงได เชน ถามรป

วงกลมอย เมอนามาเขยนไวทรปดานหนาของภาพออบบลก กยงคงสภาพเปนวงกลมตามเดม แต

ถานารปวงกลมไปเขยนทดานทเปนมมเอยงแลว รปวงกลมนนจะกลายเปนรปเอลลพส ซงเขยน

ยากตองมหลกการและวธการเขยนทซบซอนขนไปอก

รปท 5.4

37


ลกษณะของภาพไดเมตรก

(1) โครงรางของขอบภาพจะประกอบดวยเสนสามเสน คอ เสนเอยง 7 องศา เสนใน

แนวดง และเสนเอยง 42 องศา ดงแสดงในรปท 5.5

(2) ขนาดความกวาง ความสง จะมขนาดเทาของจรง (1 :1) สวนความลกจะมขนาด

เพยงครงหนง(1:2) ของขนาดของจรง

(3) ขอบของชนงานหรอสวนทถกบงมองไมเหนใสเปนเสนประ

ภาพไดเมตรกเปนภาพทเขยนไดยาก เนองจากมเสนเอยงทามม 7 องศา และ 42 องศา ตองใช

ฉากทปรบมมได แตรปรางของภาพจะเหมอนจรงมากกวาภาพ 3 มต แบบอน ๆ

รปท 5.5


ลกษณะของภาพไอโซเมตรก

(1) โครงรางของขอบภาพจะประกอบดวยเสน 3 เสน คอ เสนเอยง 30 องศา 2 เสน และ

เสนในแนวดง(90 องศา) 1 เสน ดงรปท 5.6

(2) ขนาดความกวาง ความสง และความลกของภาพจะมขนาดเทากบขนาดของจรง

(3) ขอบของชนงานหรอสวนทถกบงเอาไวหรอมองไมเหนจะถกเขยนดวยเสนประ

38

รปท 5.6


ภาพเพอรสเปกทฟ เปนภาพทเหมอนทคลายภาพจรงมากทสด หรอคลายกบภาพ

จรงทตามองเหนมากทสด คอสงทอยใกลตวจะมขนาดใหญ สงทอยไกลออกไปจะมขนาดเลกลง

เชนการมองภาพทางรถไฟทรางทงสองขางพงบรรจบกนทปลายสดสายตาดงรปท 5. 7 นยมใชกน

มากในงานดานสถาปตยกรรม

รปท 5.7

ลกษณะของภาพเพอรสเปกทฟ

โครงรางของขอบภาพจะประกอบดวยเสน 3 เสน คอ เสนเอยง 2 เสน และเสนในแนวดง 1

เสน และมจดปลายสายตามองเหนทเรยกวา Vanishing Point (VP) 1-3 จด ดงรปท 5.8

รปท 5.8

39


เรอง ภาพฉาย



1. บอกหลกการเขยนภาพฉายได

2. อธบายหลกการและมาตรฐานในการมองภาพฉายได


1. หลกการเขยนภาพฉาย

2. มาตรฐานในการมองภาพฉาย

หลกการเขยนภาพฉาย(Orthographic projection)

Orthographic projection คอ วธการฉายภาพหรอถายทอดภาพจรงองวตถจากลกษณะ

ภาพสามมต ออกมาเปนภาพสองมต ภาพทตามองเหน เชน โตะ เกาอ ฯลฯ เปนภาพสามมต คอ

มองเหนความกวาง ความยาว หนา สง หรอลก เมอนาไปเขยนในแบบหรอถายทอดออกมาเปน

เพยงรปดาน เชน ดานบน ดานหนา ฯ รปดานตาง ๆ จะมเพยงสองมต เชน รปดานบนกจะแสดงให

เหนเพยงความกวางกบความยาว หรอรปดานหนาแสดงใหเหนเพยงความยาวกบความสงเทานน

วธการของ Orthographic กคอ การถายทอดรปรางจรงของวตถแตละมมแตละดานออกไปสพน

ราบนนเอง

การมองภาพฉาย

การมองภาพฉายเปนการมองตงฉากกบระนาบดานตาง ๆ ทชนงานตงอย ซง

ระนาบดานจะมอย 6 ดาน เหมอนชนงานตงอยในกลองแกวสเหลยมทมผนงของกลองแกวเปน

ระนาบดานตาง ๆ ดงตวอยางในรปท 6.1

40

รปท 6.1

ภาพทเกดขนจากการมองจะมลกษณะเปนพนทของผวชนงานทมเสนขอบของ

ชนงานลอมรอบอย การมองชนงานในแตละดาน จะเกดภาพทแตกตางกนไปตามรปรางของ

ชนงาน และจานวนพนทผวของชนงานในแตละดาน

1. การมองชนงานตามทศทางหมายเลข 1

การมองตามทศทางหมายเลข 1 จะเหนผวของชนงาน 1 สวน รปรางเหมอนตว L กลบ

ดาน ดงในรปท 6.2

รปท 6.2

41

2. การมองชนงานตามทศทางของหมายเลข 2

การมองตามทศทางของหมายเลข 2 จะเหนพนทผวองชนงาน 2 สวน เปนรปสเหลยม 2

รปตดกน ในแนวตง ดงรปท 6.3

รปท 6.3


การมองตามทศทางองหมายเลข 3 จะเหนพนผวของชนงาน 1 สวน รปรางเหมอนตว L

ซงจะตรงกนขามกบทศทางการมองตามหมายเลข 1 ดงรปท 6.4

รปท 6.4

42


การมองตามทศทางของหมายเลข 4 จะเหนพนทผวของชนงาน 1 สวน เปนรปสเหลยม ม

เสนประตรงกลางรปสเหลยม ซงแสดงใหเปนสวนทบงเอาไว ดงรปท 6.5

รปท 6.5


การมองตามทศทางของหมายเลข 5 จะเหนพนทผวองชนงาน 2 สวน เปนรปสเหลยม 2

รปตดกน ดงในรปท 6.6

รปท 6.6

43


การมองตามทศทางของหมายเลข 6 จะเหนพนทผวองชนงาน 1 สวน เปนรป

สเหลยมผนผา มเสนประแสดงชนงานสวนทถกบงเอาไวตรงกลาง ดงรปท 6.7

รปท 6.7

มาตรฐานในการมองภาพฉาย

การมองภาพฉายจากชนงานสามารถมองได 6 ดาน ภาพทเกดจากการมองในทศทางของ

หมายเลข 1 จะเหมอนกบทศทางหมายเลข 3 ภาพทเกดจากการมองในทศทางของหมายเลข 2 จะ

เหมอนกบทศทางของหมายเลข 4 และภาพทเกดจากการมองในทศทางของหมายเลข 5 จะคลาย

กบทศทางการมองของหมายเลข 6 ดงนนอาจสรปไดวา ภาพฉายเพยงสามดานสามารถให

รายละเอยดของชนงานไดครบถวน

เพอใหการมองภาพฉายเปนไปในรปแบบทเปนมาตรฐาน และมความเขาใจตรงกน

ระหวางผ เขยนแบบกบผอานแบบ ไดมการกาหนดวธการมองภาพฉายโดยใชหลกการของฉากรบ

ภาพทม 4 มม เปนตวกาหนดความสมพนธของภาพฉาย 3 ดาน ดงในรปท 6.8

44

รปท 6.8

จากรปท 6.8 เปนฉากรบภาพสเหลยมทมแผนฉากกนกงกลาง ทาใหแบงฉากเปน 4 สวน

แตละสวนจะมลกษณะเปนมม โดยกาหนดให

- มมทอยดานบนขวา เปนฉากรบภาพมมท 1 (First Angle Projection)

- มมทอยดานบนซาย เปนฉากรบภาพมมท 2 (Second Angle Projection)

- มมทอยดานลางซาย เปนฉากรบภาพมมท 3 (Third Angle Projection)

- มมทอยดานลางขวา เปนฉากรบภาพมมท 4 (Fourth Angle Projection)

การมองภาพจะอาศยฉากรบภาพมมใดมมหนงมาเปนฉากรบภาพ ในระบบทใชในยโรปท

เรยกวา ISO Method E (E=European) จะใชฉากรบภาพมมท 1(First Angle Projection) สวน

ระบบอเมรกนทเรยกวา ISO Method A(A=American) จะใชรบภาพมมท 3 (Third Angle

Projection)

หลกการมองภาพฉายมมท 1

เปนฉากรบภาพมมท 1 มาพจารณา จะไดฉากรบภาพทม 3 ดาน ดงในรปท 6.9

รปท 6.9

ภาพ : นพดล เวชวฐาน. เขยนแบบเทคนคเบองตน. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย

(ไทย-ญป น). 2547

45

เมอนาชนงานมาวางระหวางฉากรบภาพทง 3 ดาน แลวมองชนงานตามทศทางของลกศร

3 ทศทาง จะไดภาพฉายทมองเหนเกดขนทฉากรบภาพดานหลงทง 3 ดาน ดงในรปท 6.10(การ

วางชนงานระหวางฉากรบภาพ และภาพฉายทเกดขนบนฉากรบภาพเปนเพยงจนตนาการเทานน)

เมอนาชนงานออกจะไดภาพ 2 มตของรปดานทง 3 ดานของชนงาน ดงรปท 6.11

รปท 6.10

รปท 6.11


(ไทย-ญป น). 2547

จากรปท 6.11 ภาพฉายทเกดขนบนฉากทง 3 ดาน จะมรปรางทแตกตางกนตามภาพท

มองเหนในแตละทศทาง แตภาพทเกดขนบนฉากรบภาพททามมตงฉากซงกนและกนทาใหดยาก

เพอความสะดวกในการดแบบภาพฉาย จงหมนฉากรบภาพดานขวาไป 90 องศา และหมนฉากรบ

ภาพดานลางลงไป 90 องศา ใหฉากรบภาพทงสามอยในระนาบเดยวกน ดงแสดงในรปท 6.12

46

รปท 6.12

จากนนนาฉากรบภาพ 3 ดานทแผออกเปนระนาบเดยวกนมาพจารณา กาหนดใหภาพ

ฉายทอยบนฉากรบภาพรปบนดานซายเปนภาพดานหนา ภาพฉายรปบนดานขวาเปนภาพ

ดานขาง และภาพฉายดานลางทเกดจากการมองดานบนของชนงานเปนภาพดานบน ดงแสดงใน

รปท 6.13

รปท 6.13


(ไทย-ญป น). 2547

F=Front view ภาพดานหนา

S=Side view ภาพดานขาง

T=Top view ภาพดานบน

47

เมอพจารณาภาพ 3 มต และภาพฉายของชนงานตามระบบการมองภาพฉายมมท 1 จะ

พบวา ภาพฉายทง 3 ดาน มความสมพนธกน คอ

1. ภาพดานขางเกดจากการมองทางดานซายของภาพดานหนา ภาพดานบนเกดจาก

การมองทางดานบนของดานหนา

2. ขนาดความสงของภาพดานหนาจะเทากบความสงของภาพดานขาง

3. ขนาดความกวางของภาพดานหนาจะเทากบความกวางของภาพดานบน

4. ขนาดความสงของภาพดานบนจะเทากบความกวางของภาพดานขาง

หลกการมองภาพฉายมมท 3

การมองภาพฉายของชนงานแบบนจะใชฉากรบภาพในสวนของมมท 3 มาพจารณา โดย

ใหฉากรบภาพทง 3 ดาน มคณสมบตเหมอนแผนกระจกใส ดงในรปท 6.14

รปท 6.14


(ไทย-ญป น). 2547

เมอจนตนาการวานาชนงานมาวางระหวางฉากรบภาพทง 3 ดาน ดงในรปท 6.15 แลว

มองชนงานตามทศทางของลกศร 3 ทศทางผานฉากรบภาพ ทาใหภาพฉายทมองเหนเกดขนบน

ฉากรบภาพทง 3 ดาน

48

รปท 6.15

เมอนาชนงานออกมาจะไดภาพ 2 มต ของรปดานทง 3 ดานของชนงาน ดงแสดงในรปท 6.16

รปท 6.16


(ไทย-ญป น). 2547

จากรปท 6.16 ภาพฉายทเกดขนบนฉากทง 3 ดาน จะมรปรางทแตกตางกนตามภาพ

ทมองเหนในแตละทศทาง และดวยเหตผลทฉากรบภาพตงฉากซงกนและกนทาใหดไดยาก

จงทาการหมนฉากรบภาพดานบนขน 90 องศา และหมนฉากรบภาพหลงออกมา 90 องศา

ใหฉากรบภาพทงสามอยในแนวระนาบเดยวกน ดงแสดงในรป 6.17

49

รปท 6.17

จากนนนาฉากรบภาพทง 3 ดาน ทแผออกมาเปนระนาบเดยวกนมาพจารณากาหนดให

ภาพทเกดขนจากการมองทางดานบนของชนงานเปนภาพดานบน ภาพทอยดานลางซายเปนภาพ

ดานหนา และภาพทอยทางดานลางขวาเปนภาพดานขาง ดงแสดงในรปท 6.18

รปท 6.18


(ไทย-ญป น). 2547

เมอพจารณาภาพ 3 มต และภาพฉายของชนงานตามระบบการมองภาพฉายมมท 3 จะ

พบวา ภาพฉายทง 3 ดาน มความสมพนธกน คอ

1. ภาพดานขางเกดจากการมองทางดานขวาของภาพดานหนา ภาพดานบนเกดจากการ

มองภาพทางดานบนของภาพดานหนา

2. ขนาดความสงของภาพดานหนาจะเทากบความสงของภาพดานขาง

3. ขนาดความกวางของภาพดานหนาจะเทากบความกวางของภาพดานบน

50

4. ขนาดความกวางของภาพดานบนจะเทากบความกวางของภาพดานขาง

จากหลกการมองภาพฉายมมท 1 และมมท 3 จะเหนวามทศทางในการมอง 3 ทศทาง

เหมอนกน แตลกษณะการพจารณาการเกดภาพฉายบนฉากรบภาพจะแตกตางกน ดงรปท 6.19

ในดานการใชงาน การมองภาพฉายมมท 1 จะมใชกนในกลมยโรป สวนการมองภาพฉาย

มมท 3 จะใชในประเทศสหรฐอเมรกา สาหรบในประเทศไทยจะมใชทง 2 ระบบ เนองจากประเทศ

ไทยรบเทคโนโลยมาจากยโรปและอเมรกา แตระบบทใชกนในมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมคอ

การมองภาพฉายมมท 1 ทเราจะศกษาวธการเขยนกนตอจากนไปจะเปนการเขยนแบบภาพฉาย

ทเกดจากการมองภาพฉายมมท 1 เทานน

รปท 6.19


(ไทย-ญป น). 2547

51

ขนตอนในการมองภาพฉายของชนงาน

รปท 6.20

จากภาพสามมตของชนงานรปท 6.20 เราสามารถมองภาพฉาย 3 ดาน ตามกระบวนการ

มองภาพฉายมมท 1 ไดตามขนตอน ดงน

1. กาหนดทศทางการมองภาพดานหนาเปนภาพหลก โดยภาพดานหนาควรเปนภาพท

มองเหนรปรางและรายละเอยดของชนงานไดดทสด

2. กาหนดทศทางในการมองภาพดานขาง โดยมองจากทางดานซายของภาพดานหนา

3. กาหนดทศทางการมองภาพดานบน โดยมองจากทางดานบนของภาพดานหนา

4. มองชนงานตามทศทางทกาหนดจะไดภาพฉายของชนงาน 3 ภาพ คอ ภาพดานหนา

ภาพดานขาง และภาพดานบน ดงแสดงในภาพฉาย 3 ดาน

ตวอยางการมองภาพฉายของชนงาน รปท 6.21-6.27

รปท 6.21


(ไทย-ญป น). 2547

52

รปท 6.22

รปท 6.24


(ไทย-ญป น). 2547

รปท 6.23

53

รปท 6.25

รปท 6.26

รปท 6.27


(ไทย-ญป น). 2547

54


เรอง การเขยนภาพฉาย



1. อธบายวธการเขยนภาพฉาย

2. เขยนแบบภาพฉายได


1. การเขยนภาพฉาย

2. ปฏบตงานเขยนแบบภาพฉายได

การเขยนภาพฉาย (Orthographic Drawing)

การเขยนภาพฉายทกดาน ในแตละดานจะตองมความสมพนธกนทงขนาด สดสวนและ

ทศทาง โดยการลากเสนฉาย ( Projection Line) เปนเสนรางเบา ๆ จากจดตดทกจดของภาพฉาย

โยงไปยงภาพฉายอกดานหนง ซงจดทไดจะเปนสวนหนงของภาพฉายอกดาน การเขยนภาพฉาย

จะใชภาพดานหนาเปนดานหลกฉายไปยงภาพดานขางและภาพดานบน สวนภาพดานขางกบ

ภาพดานบนกสามารถใชเสนฉายเชอมโยงกน โดยใชเสนมม 45 องศา เปนเสนเชอมโยงกน

ดงแสดงในรปท 7.1

ภาพ ; www.jet4.net

รปท 7.1

http://www.jet4.net/

55

วธการเขยนภาพฉาย

1. ลากเสนรางในแนวดง (90 องศา) และเสนในแนวนอน(180 องศา)ตดกน โดยแบง

หนากระดาษออกเปน 4 สวน

2. กาหนดใหเขยนภาพลงในแตละสวนดงน

สวนท 1 เขยนภาพดานหนา

สวนท 2 เขยนภาพดานบน

สวนท 3 ลากเสนเอยงทามม 45 องศา

สวนท 4 เขยนภาพดานขาง ดงรปท 7.2

สวนท 1 สวนท 4

สวนท 2 สวนท 3

รปท 7.2

3. เขยนภาพดานหนาของชนงานเปนภาพหลก โดยลากเสนในแนวนอน และ แนวตง

เพอเปนฐานในการวางรป กาหนดขนาดและเขยนภาพดานหนา โดยเขยนเปน

เสนรางเบาๆ กอน

4. จากภาพดานหนา ลากเสนฉายในแนวนอนตอจากเสนขอบรปไปยงสวนท 4 ซงเปน

สวนสงของภาพดานขาง ซงสงเทากบภาพดานหนา

5. จากภาพดานหนาลากเสนในแนวดงลงมายงสวนท 2 เพอถายขนาดความยาวของ

ภาพดานหนา ซงเทากบความยาวของรปดานบน เขยนภาพดานบน

6. จากภาพดานบนลากเสนฉายในแนวนอนตอจากเสนขอบรปของภาพดานบน ไปตด

กบเสน 45 องศาในสวนท 3 จากจดทเสนตดกน ลากเสนตงฉากขนไปยงสวนท 4

เปนการถายขนาดความกวางของรปดานบนไปยงรปดานขางซงมความกวางทเทากน

ดงรปท 7.3

เสนเอยงทามม 45 องศา

56

รปท 7.3

7. ลากเสนฉายตอจากสวนอน ๆ ของภาพ ไปยงภาพดานขาง จากนนเขยนภาพดานขาง

ใหสมบรณ ดงรปท 7.4

รปท 7.4


(ไทย-ญป น). 2547

57


เรอง การเขยนภาพออบบลก(Oblique)



1. อธบายวธการเขยนภาพออบบลกได

2. เขยนแบบภาพออบบลกได


1. วธการเขยนภาพออบบลก

2. ปฏบตงานเขยนแบบภาพออบบลกได

การเขยนภาพออบบลก(Oblique)

มขนตอนและรายละเอยดดงน คอ

1. เขยนเสนรางเรมตนของภาพ 3 เสน คอ เสนในแนวนอน เสนในแนวดง และ

เสนเอยง 45 องศา ดงแสดงในรปท 8.1 เสนเอยง 45 องศา อยทางดานซาย

หรอทางดานขวาของเสนในแนวดงกได

รปท 8.1


(ไทย-ญป น). 2547

58

2. เขยนเสนรางรปทรงกลองสเหลยม ทมขนาดเทากบความกวาง(W) และความ

สง(H) ของชนงาน และมความลก( D) เปนครงหนงของความลกจรงตาม

หลกการของภาพออบบลก ดงในรปท 8.2 การเขยนใหเรมตนจากการเขยน

เปนรปกลองสเหลยมกอน แลวคอยใสรายละเอยดเพมเตมในภายหลง

รปท 8.2


(ไทย-ญป น). 2547

3. กาหนดทศทางการมองภาพทกลองสเหลยมดานทตองการใหเปนภาพ

ดานหนา จากนนนาภาพฉายดานหนาทมองเหนรปรางของชนงานมาเขยน

ลงในดานของกลองทกาหนดใหเปนภาพดานหนา โดยลดขนาดความกวาง

ของภาพลงครงหนงตามหลกการของภาพฉาย ดงรปท 8.3

รปท 8.3


(ไทย-ญป น). 2547

59

4. ลากเสนในแนวนอนตอจากมมของภาพทเปนดานหนาไปทางซายใหมความ

ยาวเทากบความกวางของชนงาน เสนขอบของชนงานทถกบงใหเขยนเปน

เสนประ ดงรปท 8.4

รปท 8.4


(ไทย-ญป น). 2547

5. ในภาพออบบลก ทมม ๆ หนงของชนงาน จะประกอบดวยเสน 3 เสน คอ เสน

ในแนวนอน เสนในแนวดง และเสนทเอยง 45 องศา จนครบทกมม เสนขอบ

ของชนงานทถกบงใหเขยนดวยเสนประ ดงรปท 8.5

รปท 8.5


(ไทย-ญป น). 2547

ขอควรจา

1. การเขยนภาพออบบลก จะตองเขยนเสนรางรปกลองสเหลยม ซงจะมเสนแกนหลก 3

เสน คอ เสนในแนวนอนแสดงความกวาง เสนในแนวดงแสดงความสง และ เสนเอยง

45 องศา แสดงความลกของภาพ

60

2. ทมมของชนงาน จะตองประกอบดวยเสน 3 เสนมาพบกน

3. ดานหรอสวนใดของชนงานทถกบงเอาไวมองไมเหนใหแสดงดวยเสนประ

4. ขนาดของภาพในแนวเสนเอยง 45 องศา จะมขนาดลดลงครงหนงจากขนาดใน

ภาพฉาย

61


เรอง การเขยนภาพไอโซเมตรก(Isometric)



1. อธบายวธการเขยนภาพไอโซเมตรกได

2. เขยนแบบภาพไอโซเมตรกได


1. วธการเขยนภาพไอโซเมตรก

2. ปฏบตงานเขยนแบบภาพไอโซเมตรก

การเขยนภาพไอโซเมตรก(Isometric)

ในการเขยนภาพไอโซเมตรกมขนตอนและรายละเอยด ดงน

1. เขยนเสนรางเรมตนของภาพเปนเสนแกนหนก 3 เสน ดวยกน คอ เสนในแนวดงหรอ

เสนตงฉาก (90 องศา) และเสนในแนวเอยงทามม 30 องศา กบแนวระนาบ 2 เสน ดง

แสดงในรปท 9.1

รปท 9.1


(ไทย-ญป น). 2547

2. กาหนดขนาดลงบนเสนแกนหลกทง 3 เสน กาหนดขนาดความสง( H) ลงบนเสนใน

แนวดง กาหนดขนาดความกวาง( W) ลงบนเสนแนวเอยง 30 องศาทางดานซายมอ

และกาหนดขนาดความลก(D) ลงบนเสนในแนวเอยง 30 องศา ทางดานขวามอ แลว

เขยนเสนรางเปนรปทรงกลองสเหลยม ดงแสดงในรปท 9.2

62

รปท 9.2

3. กาหนดทศทางการมองภาพทกลองสเหลยมดานทตองการใหเปนภาพดานหนา

จากนนนาภาพฉายดานหนาทมองเหนรปรางของชนงานมาเขยนลงในกลองทกาหนด

เปนดานหนาตามขนาดจรง ดงแสดงในรปท 9.3

รปท 9.3

4. ลากเสนเอยงทามม 30 องศา ตอจากมมของภาพดานหนาไปทางซายมอใหมความ

ยาวเทากบความกวางของชนงาน เสนขอบของชนงานทถกบงใหเขยนแสดงดวย

เสนประ ดงในรปท 9.4

รปท 9.4


(ไทย-ญป น). 2547

63

5. ปลายสดของเสนเอยง 45 องศาทลากตอออกไปกคอมมของชนงาน ซงใน

ภาพไอโซเมตรก ทกมมของชนงานจะมเสนมาพบกน 3 เสน คอ เสนในแนวดง และ

เสนเอยง 30 องศา 2 เสน ใหเขยนเสนทขาดอย 2 เสน คอเสนในแนวดง และเสนเอยง

30 องศาไปทางดานขวามอ จนครบทกมม เสนขอบของชนงานทถกบงเอาไวใหเขยน

แสดงดวยเสนประ ดงรปท 9.5

รปท 9.5


(ไทย-ญป น). 2547

ขอควรจา

1. การเขยนภาพไอโซเมตรก จะตองเกดจากเสนแกนหลก 3 เสน คอ เสนในแนวดง

1 เสน และ เสนเอยงทามม 30 องศา 2 เสน

2. การเขยนจะตองขนเปนรปกลองสเหลยมกอนเสมอแลวจงคอยใสหรอเพมเตม

รายละเอยดในภายหลง

3. ขนาดของภาพจะมขนาดเทากบขนาดของภาพฉายทกดาน

การเขยนวงรในภาพไอโซเมตรก

ในกรณทชนงานมรปรางเปนทรงกระบอก หรอชนงานรปสเหลยมทเจาะรตรงกลาง เราม

วธการเขยนรปรางของวงกลมในภาพไอโซเมตรก เนองจากการมองวงกลมในภาพไอโซเมตรกจะ

เหนเปนรปวงร

ขนตอนการเขยนรปวงร

1. สรางรปสเหลยมขนมเปยกปนทมขนาดความกวางเทากบเสนผาศนยกลางของ

วงกลม ดงรปท 9.6

64

รปท 9.6

2. วดแบงครงทกดานของกรอบสเหลยม

3. จากจดกงกลางของดานทงส ลากเสนไปมมตรงกนขาม

4. ใชจดตดทง 4 จด เปนจดศนยกลางเขยนสวนโคง จะไดเสนโคงตอกนเปนรปวงร ดง

แสดงในรป 9.7

รปท 9.7


(ไทย-ญป น). 2547

65

แบบฝกหดชดท 1

เรอง การเขยนแบบภาพ ISOMETRIC

ชอ................................................................ชน.......................เลขท.......................

จากภาพฉาย 3 ดานของชนงานทกาหนดให จงเขยนภาพ ISOMETRIC ใชมาตราสวน 1:1

66

ลาดบท รายการทตรวจ คะแนนเตม คะแนนทได/ขอ

1 ความถกตองตามหลกเกณฑการเขยนภาพไอโซเมตรก 5

2 ความถกตองตามหลกเกณฑการกาหนดขนาด 5

3 ความสะอาดเรยบรอยในการเขยนภาพไอโซเมตรกและกาหนดขนาด 5

รวมคะแนน 15

หลกเกณฑการใหคะแนน 1 = แกไข 2 = ปรบปรง 3= พอใช 4= ด 5 = ดมาก

67

แบบฝกหดชดท 2

เรอง การเขยนแบบภาพ ISOMETRIC

ชอ................................................................ชน.......................เลขท.......................

จากภาพฉาย 3 ดานทกาหนดให จงเขยนภาพไอโซเมตรก โดยใชมาตราสวน 1.1

ลาดบท รายการทตรวจ คะแนนเตม คะแนนทได

1 ความถกตองตามหลกเกณฑการเขยนภาพไอโซเมตรก 5

2 นาความรมาประยกตใชอยางเหมาะสม 5

3 ความสะอาดเรยบรอยในการเขยนภาพไอโซเมตรก 5



68


เรอง การเขยนภาพแผนคล



1. อธบายวธการเขยนภาพแผนคลได

2. เขยนภาพแผนคลได

3. สรางผลงานจากแบบแผนคลได


1. วธการเขยนภาพแผนคล

2. ปฏบตงานเขยนแบบแผนคล

การเขยนภาพแผนคล

คาวาคล กคอ กางออกใหแบน เชน เรากางเรอกระดาษ หรอหมวกกระดาษทนกเรยนหด

พบ ออกเปนแผนกระดาษแบน ๆ หรอถาเราคลกลองกระดาษรปสเหลยมออกเปนแผน กเรยกวา

แผนคล งานชางอตสาหกรรมทเกยวกบแผนคลมากกวางานชางอน ๆ ไดแกงานโลหะแผน การทา

กระปองนา รางนา กานา กรวย ทอควน ทอความเยนเครองปรบอากาศ งานตวถงรถยนต

เครองบน ฯลฯ กอนจะประกอบโลหะแผนใหเปนรปทรงของสงทกลาวมาขางตน จะตองสรางแบบ

(pattern) ตดโลหะแผนใหไดขนาดตามรปแบบ แลวประกอบโลหะแผนเหลานนเปนรปทรงท

ตองการได เราเรยกแบบแผนคลวา pattern development หรอ Development and

Intersections คาวา development เกยวกบการสรางเลเอาท(คลผว) ของรปทรง คาวา

Intersections เกยวกบตาแหนงของเสนตาง ๆ ทตดกน หรอประกอบกนขนเปนรปทรงทตองการ

กลาวคอ แผนคลกคอการออกแบบและเขยนแบบคลรป( pattern) ลงวสดแผน เชน โลหะแผน

กระดาษ ผา หนง เพอนาไปมวน พบ งอ ฯลฯ และทาเปนรปทรงทตองการเชน รปกรวย กลอง

ผลตภณฑ เปนตน

การเขยนแผนคลจะไมเขยนเสนบอกขนาดกากบเหมอนการเขยนแบบอน และตองกาหนด

ขนาดใหมสวนเผอสาหรบขอบเพอพบซอน เขาขอบลวดไวดวยเสมอ

69

การเขยนแบบแผนคลโดยวธเสนขนาน

วตถทมรปทรงเปนทรงกระบอก รปปรซม ประกอบขนเปนรปรางดวยเสนตรงขนานกนเปน

หลกใหญ ฉะนนเมอคลออกกยงคงหลกการเดม คอใชเสนตรงขนาน

1. ภาพคลรปทรงกระบอก มวธการเขยนดงน

1.1 เขยนรปดานหนาและรปดานบน ของรปทรงกระบอกทตองการกอนแลวแบง

รปดานบนออกเปนสวนเทา ๆ กน ในทนแบงออกเปน 12 สวน มเลข 1-12 กากบ

1.2 เนองจากความกวาง (ความสง) ของแผนคลจะกวางเทากบความสงของรป

ดานหนาของทรงกระบอกนน ฉะนนใหลากเสนตรงจากขอบบนและขอบลางของรปดานหนา

ออกไปทางขวาหรอทางซายของรปดานหนา แลวกาหนดทตงของรปแผนคลวาจะใหอย ณ ทใดใน

กระดาษเขยนแบบ

1.3 ลากเสนในแนวดง(เสนตงฉาก) ตดเสนขนานทตอจากความสงของดานหนาน

หนงเสน และใสเลข 1 กากบไว

1.4 กางวงเวยนหรอดไวเดอร เพอตงระยะจากเลข 1 ไป 2 ไป 3 ฯลฯ ตามทแบงไว

ในรปดานบน และถายระยะลงบนเสนคขนานทสรางไวบนขอ 2 โดยเรมจากเสนท 1 ทสรางไวใน

ขอ 3

1.5 เมอถายระยะจนไดถงเลข 12 แลวใหเพมถงเลข 1 เพราะตองม 12 ชอง และ

ใหมสวนยนออกอกประมาณ 6 มม. สาหรบเปนรอยตอหรอเพมเพอพบเปนขอเกยวเปนตะเขบ ดง

ในรปท 10.1

1.6 ในกรณทรปทรงกระบอกนมฝาหรอมกน กตองสรางฝาและกนไวดวย โดย

เขยนวงกลมทมขนาดโตกวาเสนศนยกลางของรปทรงกระบอกเลกนอย ใหมสวนเผอสาหรบเปน

รอยตอหรอครอบฝาหรอกนดวย

70

รปท 10.1

ภาพ : สวสด อดมโภชน. เขยนแบบเทคนค 1-2. กรงเทพฯ: วฒนาพานช, 2536

2. ภาพคลของรปปรซม มวธการเขยนดงน

2.1 เขยนรปดานหนา และรปดานบนของรปปรซม

2.2 ลากเสนคขนานจากความสงของรปดานหนาออกไปทางขวามอหรอซายมอ

เพอกาหนดทตงของรปแผนคล(ในทนลากไปทางดานขวามอ)

2.3 ลากเสนในแนวดงตดเสนคขนานทตอออกไปจากดานหนานน และกากบเลข

1 ไวทเสนน

2.4 ตงดไวเดอรเพอถายขนาด 1-2 , 2-3, 3-4 และ 4-1 จากรปดานบนลงบนรป

แผนคล เรมตนจากเสนในแนวดงเลข 1 ในขอ 3 และใหมสวนยนออกไปประมาณ 6 มม. เพอเปน

แนวตอเชนกน

2.5 สรางสวนทเปนฝาและเปนกน โดยหนากวางมขนาดเทากบ 2-3 หรอ 1-4 แต

ใหอยในตาแหนงของ 2-3 ความลกของฝานเทากบขนาดจาก 1-2 หรอ 3-4 ในรปดานหนา และให

เผอรอยตะเขบหรอรอยตอไวโดยรอบสามดาน(ดานละ 6 มม.)

2.6 แผนคลดงกลาวเมอพบเปนรปจะไดรปปรซมสเหลยม ดงรปท 10.2

71

รปท 10.2

สวสด อดมโภชน. เขยนแบบเทคนค 1-2. กรงเทพฯ: วฒนาพานช, 2536

การเขยนแผนคลโดยวธเสนรศม

1. ภาพคลรปกรวย มวธการเขยน ดงน

1.1 สรางรปดานหนาและรปดานบนของกรวย แลวแบงรปดานบนของกรวย

ออกเปนสวนเทา ๆ กน ในทนแบงเปน 12 สวน

1.2 กาหนดให X เปนจดศนยกลาง และเปนทตงของรปแผนคล

1.3. ใชวงเวยนกางรศมจากจด X ถงเลข 1 ในรปดานหนานาไปถายเปนสวนโคง

A-B โดยใชจด X ของรปแผนคลเปนจดศนยกลาง

1.4 จากจด X ซงเปนจดศนยกลางในรปแผนคล ลากเสนดงผานตดสวนโคง A-B

ทจดเลข 7

1.5 ณ จดเลข 7 น ใหสรางสวนแบงบนเสน AB ไปทางซายและขวาของจดเลข 7

ขนไปยงจด A และ B ขางละ 6 ชอง ๆ ละเทากบสวนทแบงไวในรปดานบน และใหมสวนยน

ประมาณ 6 มม. ไวเปนรอยตอดวย ดงแสดงในรป 10.3

72

รปท 10.3


2 ภาพคลรปปรามด มวธการเขยนดงน

2.1สรางรปดานหนาและรปดานบนของรปปรามดทตองการ และกากบหมายเลข

และอกษรไวทรปทงสอง

2.2 กาหนดจด X เปนจดศนยกลาง และทตงของรปแผนคล

2.3 ใชวงเวยนกางใหไดรศม X - 1 ในรปดานหนาและนาไปถายลงทแผนคลโดย

ใช X ของรปแผนคล(ขอ 2) เปนศนยกลางเขยนสวนโคง A - B

2.4 ลากเสนในแนวดงผานจด X ในรปแผนคลตดสวนโคง A - B ทจด ๆ หนง (ใน

ทนคอทจดเลข 3)

2.5 ณ จดบนเสน A-B น จะใชเปนศนยกลางในการถายระยะคอ ใหถายขนาดลง

ขางละสองสวนจากกจดตดน หมายความวาจากจดตดนใหถายขนาด 3 – 2 , 2 - 1 ทแบงไวในรป

ดานบนลงทางซายของจดตดน และถายขนาด 3 – 4 , 4 - 1 ในรปดานบนลงทางขวาของจดตดน

แลว

2.6 ลากเสนตรงเชอมตอจดทงบนโคง A - B และลากไปยงจด X

2.7 สรางฝาดานลางของรปปรามด ซงฝานจะมขนาดกวางยาวเทากบฐานดานใด

ดานหนงของรปปรามด และใหมสวนยนมาเปนรอยตอดวย ดงรปท 10.4

73

รปท 10.4


74

แบบทดสอบ

เรอง การเขยนภาพแผนคล

ชอ..................................................................ชน......................เลขท.................

ตอนท 1 จงตอบคาถามตอไปนใหไดใจความสมบรณ

1. แผนคล คอ...........................................................................................................

...........................................................................................................................

2. การเขยนภาพแผนคลตางจากการเขยนแบบอน ๆ คอ

2.1................................................................................................................

2.2................................................................................................................

3. การเขยนภาพแผนคลม 2 วธ คอ

3.1....................................................................................................... ........

3.2 …………………………………………………………………………………

4. ภาพคลรปทรงกระบอกเราใชวธการเขยนแบบ..........................................................

5. ภาพคลรปกรวย เราใชวธการเขยนแบบ...................................................................

6. ภาพคลรปปรซม เราใชวธการเขยนแบบ..................................................................

7. ภาพคลรปปรามด เราใชวธการเขยนแบบ................................................................

ตอนท 2 จงเขยนแบบภาพแผนคล รายละเอยดดงน

1. การเขยนภาพแผนคลโดยวธเสนขนาน มา 1 รป

2. การเขยนภาพแผนคลโดยวธเสนรศม มา 1 รป

โดยกาหนดขนาด ใหเหมาะกบหนากระดาษทจดให

75


1 ความถกตองตามหลกเกณฑการเขยนภาพแผนคล 5

2 การกาหนดขนาดเหมาะสมกบหนากระดาษ 5

3 ความสะอาดเรยบรอยในการเขยนภาพแผนคล 5



76


1 ความถกตองตามหลกเกณฑการเขยนภาพแผนคล 5

2 การกาหนดขนาดเหมาะสมกบหนากระดาษ 5

3 ความสะอาดเรยบรอยในการเขยนภาพแผนคล 5



77

บรรณานกรม

www.tumcivil.com

www.krusommai.com

www.tanti.ac.th

www.hhkint.com

www.mindmapper.com

www.jet4.net

เจ.ดบบลว เกยไชชนและคณะ. เขยนแบบเทคนค. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน, 2531

ปานเพชร ปนนทร. เขยนแบบเทคนค 1-2. กรงเทพฯ: ศนยสงเสรมวชาการ, ม.ป.ป

พงศวทย วฒวรยะ. เขยนแบบเทคนค 1. กรงเทพฯ: ศนยสงเสรมอาชวะ, ม.ป.ป

นพดล เวชวฐาน. เขยนแบบเทคนคเบองตน. กรงเทพฯ: สมาคมสงเสรมเทคโนโลย

(ไทย-ญป น). 2547


อนศกด ฉนไพศาล. เขยนแบบเทคนคเบองตน. กรงเทพฯ:แมค, 2547

http://www.tumcivil.com/

http://www.krusommai.com/

http://www.tanti.ac.th/

http://www.hhkint.com/

http://www.mindmapper.com/

http://www.jet4.net/

78

ผสรางสรรคผลงาน นางทฆมพร จนเพชร

ทปรกษา

นายเกษยร มแตม ผอานวยการโรงเรยนบางบวทอง

นางจรรยา ปนทอง รองผอานวยการโรงเรยนบางบวทอง

นางขวญใจ สายนย ครชานาญการพเศษ

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและ

เทคโนโลย

ผจดทาตนฉบบ นางทฆมพร จนเพชร

ครชานาญการโรงเรยนบางบวทอง

ผตรวจสอบโครงสราง เนอหา

นายเกษยร มแตม ผอานวยการโรงเรยนบางบวทอง

นางจรรยา ปนทอง รองผอานวยการโรงเรยนบางบวทอง

นางขวญใจ สายนย ครชานาญการพเศษ

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและ

เทคโนโลย

พสจนอกษร

นายมนส ถงเสยบญวน ครชานาญการกลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร

นางเบญจมาศ สองเมอง ครชานาญการกลมสาระการเรยนรภาษาไทย

จดพมพจานวน 200 เลม

พมพเมอวนท 3 พฤษภาคม 2550

หนวยงานทรบผดชอบ

โรงเรยนบางบวทอง โทร. 0-2920-1183 , 0-2920-1387 ตอ 104

79

Documents

หน่วยการเรียนร้ที่ ู1 เรื่อง ...academic.kus.ku.ac.th/ctech/Drawing/P1_10.pdf · 2016. 5. 24. · 2. ช่วยในการจัดสัดส่วนของงานให้มีความงดงามลงตัว