การเกดิโรคแอนแทรกซ ตาม ... · 2017-11-24 · กำรก ำหนดขอบเขตของกำรระบำดของโรค,

Copyright 2010 Kenan Institute Asia i

การเกดโรคแอนแทรกซ

ตามธรรมชาตในชมชน

กรณศกษา “One Health”

ประกอบดวย

เอกสารทแนะน าใหอานเพม

รปภาพประกอบ

ตารางตรวจสอบส าหรบวทยากร

ตารางการปฏบตเฉพาะประเทศทเกยวของกบโรคแอนแทรกซ

บทบรรยายการฝกปฏบตเพอการซอมแผน

จดท ำ เดอนมถนำยน 2553, ปรบปรง เดอนธนวำคม 2553

This case study was made possible by the generous support of the American people through the

United States Agency for International Development (USAID) under the terms of Cooperative

Agreement No. AID-486-09-00005. The contents are the responsibility of the Kenan Institute

Asia and the Greater Mekong Subregion-Responses to Infectious Diseases (GMS-RID) program

and do not necessarily reflect the views of USAID or the United States Government.

© 2010 Kenan Institute Asia – All Rights Reserved

Attribution

(by)

Licensees may copy, distribute, display the work and make derivative

works based on it only if they give the author or licensor credit, and make

note of any changes.

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Cc-by_new.svg

Copyright 2010 Kenan Institute Asia ii

[This page left intentionally blank]

Copyright 2010 Kenan Institute Asia iii

บทน า

เอกสำรประกอบกำรฝกอบรมและแบบฝกหดน น ำเสนอสถำนกำรณสมมตของโรคแอนแทรกซท

เกดขนตำมธรรมชำตในพนท ชมชน ซงเปนกำรออกแบบเพอเปำหมำย รวมถงทงเจำหนำททำงดำนสขภำพ

สตวและสขภำพอนำมยของมนษยในระดบภมภำค และมเปำหมำยเพอกระตนควำมคดเกยวกบทฤษฎ "หนง

สขภำพ (One Health)" ในกำรเขำถงโรคตดตอจำกสตวสคน (zoonotic diseases)

กรณศกษา

มวตถประสงคเพอ

o สรำงควำมคนเคย (หรอทบทวน) กบโรคตดตอจำกสตวสคนทพบในเอเชย

o สรำงควำมคนเคย (หรอทบทวน) กบขนตอนในกำรสอบสวนและตอบโตกำรระบำดของโรค

o สะทอนกำรท ำงำนรวมกนระหวำงทมงำนสขภำพของมนษยและสตว ในกำรตอบสนองตอเหตกำรณ

ท เก ยวของกบโรคตดตอจำกสตวสคน

กรณศกษำจะเปนกำรผสมผสำนระหวำงเรองรำวและค ำถำมทอยในลกษณะสมมตบรบท, และขอให

ผอำนพจำรณำกำรกระท ำของบคคลตำงๆ ในบทบำททแตกตำงกนไป มกำรเลำเรองโดยกำรใชค ำและวล

สนๆ, จ ำกดจ ำนวนของตวละคร (บคคล), กลำวถ งเหตกำรณในปจจบนและล ำดบเหตกำรณอยำง

ตรงไปตรงมำ, หลกกำรทำงระบำดวทยำทน ำมำใชนน จ ำกดเฉพำะขนตอนพนฐำนในกำรสอบสวนโรคใน

พนท เม อมแหลงทมำท ชดเจนของกำรตดเชอเทำนน (เชน มววปวย) ซงรวมถง กำรยนยนกำรวนจฉยโรค,

กำรก ำหนดขอบเขตของกำรระบำดของโรค, กำรรกษำผปวย และกำรก ำหนดมำตรกำรในกำรควบคมโรค

ระยะเวลำในกำรศกษำจำกกรณตวอยำงอำจใชเวลำแคประมำณสองชวโมง ขนอยกบขนำดของกลม

, ระดบควำมเขำใจในสำระส ำคญของกรณศกษำ, ทกษะภำษำองกฤษ (หรอภำษำทไดรบกำรแปลตำงๆ เพอ

ใชในกรณศกษำ) และแนวทำงกำรอภปรำยทวทยำกรของแตละกลมไดวำงไว

แบบปฏบตเฉพาะประเทศทเกยวของกบโรคแอนแทรกซ

วตถประสงคของสวนน คอ ท ำใหทรำบถงนโยบำยทชดเจนและวธกำรทจะเกดขนอนกยวของกบกำร

ควบคมปองกนโรคแอนแทรกซของแตละประเทศทรบกำรฝกอบรม และเพอใหรบทรำบโดยทวกนวำวธ กำร

ในกำรเขำถงกำรควบคมและปองกนโรคแอนแทรกซบำงวธนน ขนอยกบทรพยำกรในทองถ นตำงๆ หำกม

บคลำกรส ำคญในกลมผเขำรวมศกษำกรณตวอยำง (เชน ผท รบรขอมล, นโยบำย และวธกำร ใน

ระดบประเทศ) เอกสำรสวนนสำมำรถท ำกำรบนทกในชวงทำยของกำรศกษำกรณตวอยำง โดยอำจใชเวลำ

อก 1 ชวโมงเพอบนทก

เอกสำรนมประโยชนมำกในกำรฝกอบรมส ำหรบประเทศตำงๆ ท จดขนโดยสถำบนคนนแหงเอเซย

ซงแตละประเทศไดใชเอกสำรฉบบนเปนพนฐำนของกำรอภปรำยรวมกนเพอกำรเขำถ งและหำรอเกยวกบ

ควำมตองกำรตำงๆ เอกสำรเหลำนถอวำเปนเอกสำรท "ไมเปนทำงกำร" เนองจำกตวแทนประเทศทเขำรวม

ประชม ไมไดมกำรเตรยมค ำตอบหรอเอกสำรอำงองใดๆ ณ ขณะนน

Copyright 2010 Kenan Institute Asia iv

ล าดบเหตการณ (Serials) ส าหรบการฝกปฏบตเพอซอมแผนขามชายแดน

นอกจำกกำรศกษำกรณตวอยำงเพอกำรฝกอบรมทำงดำนเทคนคทวไป และอำจมกำรเพมเนอหำ

จำก “แบบบนทกอยำงไมเปนทำงกำรในกำรปฏบตเฉพำะประเทศ (Informal inventory of country

specific practices)” แลวนน กำรฝกปฏบตเพอซอมแผนขำมชำยแดน สำมำรถจดขนเพอเปนกำรทดลอง

หรอทดสอบระบบกำรตดตอสอสำรระหวำงหนวยงำนสำธำรณสขและหนวยงำนปศสตว และกำรด ำเนนกำร

ทำงดำนสำธำรณสขทเก ยวของกบกำรตดเชอโรคแอนแทรกซในสตวและประชำชนทวไป กำรฝกปฏบตนม

บรบททจ ำเพำะ (เนอหำจ ำเพำะจงหวดหรอประเทศของผเขำรวม) และคำดหวงวำผเขำรวมประชมแตละ

ทำนจะตอบสนองตอเหตกำรณตำงๆ โดยองจำกมมมองในสวนงำนของตนเอง

ล ำดบเหตกำรณในกำรฝกปฏบตท น ำเสนอน ถกเขยนขนเพอกำรจดประชมทไดรบกำรสนบสนนจำก

สถำบนคนนแหงเอเซย (Kenan Institute Asia) ส ำหรบคจงหวดชำยแดนของสองประเทศ และไดเพม

ควำมซบซอนและก ำหนดวตถประสงคเพมเตมเพอกำรฝกปฏบต: อำท กำรตรวจสอบวธสอสำรระหวำง

จงหวดเพอใหเขำถงขอมลเกยวกบโรคแอนแทรกซในพนท ชำยแดน และวธกำรประสำนกำรตอบสนอง ใน

กรณท มผปวยหรอสตวตดเชอในพนท พรมแดนระหวำงประเทศ

การจดท าเอกสารและการพมพ

ผเขำรวมฝกปฏบตกรณศกษำจะไดรบเอกสำรทงหมด 11 หนำ (อำงถ ง เลขทดำนลำงของแตละ

หนำ) หรอ 12 หนำ ในกรณท มกำรอภปรำยในสวนของแนวทำงกำรปฏบตเฉพำะประเทศทเก ยวของกบโรค

แอนแทรกซ เพอเปนกำรลดคำใชจำยในกำรพมพ ผจดอำจเลอกทจะพมพเอกสำรแบบขำว-ด ำ โดยใหม

เอกสำรสในหนำท 11 (รปภำพประกอบ) 1-2 แผนตอกลม เพอใชรวมกนในแตละกลม

เอกสำรในหนำท 13-17 จดท ำขนส ำหรบวทยำกรเทำนน โดยรวมถงรำยกำรตรวจสอบ (checklist)

ส ำหรบวทยำกรทอำจเปนประโยชนในกำรใหขอแนะน ำเบองตนและเฉลยค ำตอบส ำหรบค ำถำมในกรณศกษำ

หนำทเหลอ คอ ล ำดบเหตกำรณ (serials) ส ำหรบกำรอภปรำย ซงไมจ ำเปนตองพมพออกมำ แตให

มกำรน ำเสนอบนหนำจอในหองประชมแทน ซงนอกจำกจะเปนกำรประหยดแลว ยงชวยใหกำรอภปรำย

เปนไปโดยไมมกลมไหนขำมไปยงล ำดบเหตกำรณตอๆ ไป

กำรเกดโรคแอนแทรกซตำมธรรมชำตในชมชน - กรณศกษำ “One Health”

ฉบบปรบปรง: เดอนธนวำคม 2553

Copyright 2010 Kenan Institute Asia 1

การเกดโรคแอนแทรกซตามธรรมชาตในชมชน:

กรณศกษา “One Health”

วตถประสงคกำรเรยนร

o สรำงควำมคนเคย (หรอทบทวน) กบโรคตดตอจำกสตวส คนทพบในเอเชย

o สรำงควำมคนเคย (หรอทบทวน) กบขนตอนในกำรสอบสวนและตอบโตกำรระบำดของ

โรค

o สะทอนกำรท ำงำนรวมกนระหวำงทมงำนสขภำพของมนษยและสตวในกำรตอบสนองตอ

เหตกำรณทเกยวของกบโรคตดตอจำกสตวส คน

ฉากท 1, วนพฤหสบด 8 กรกฎาคม, หมบาน A

เกษตรกรพบววของเขำตำย ซงดแขงแรงดเมอเยนวนกอน เรองนถอเปนเรองทแยมำก

ส ำหรบเขำเพรำะเขำมฐำนะยำกจน เขำไดชวนเกษตรกรเพอนบำนอก 4 คนมำชวยในกำรช ำแหละ

และเอำสวนตำงๆไปใชประโยชน ซงพวกเขำกยนดทจะชวย พวกเขำช ำแหละววในคอกววหำงจำก

บำนของเกษตรกร ววมเลอดออกเลกนอยจำกกำรช ำแหละ [ตำมภำพ 1] ซำกสตวถกเปดออกและ

ภำยในของววดมสขภำพด (แตอวยวะภำยในดเหมอนใหญกวำปกตเลกนอย) เยนวนเดยวกนน แต

ละครอบครวไดท ำอำหำรและกนเนอบำงสวนจำกทพวกเขำไดช ำแหละไว

แอนแทรกซเปนโรคของสตวกนพช โดยเฉพำะอยำงยงสตวเค ยวเออง สตวทต ดเช ออำจ

ตำยลงอยำงรวดเรวหลงจำกมมสญญำณเตอนเพยงบำงอยำง มนษยมควำมตำนทำนตอกำรตดเช อ

แตอำจตดเช อไดจำกกำรสมผสหรอกนเนอสตวทตดเช อ หรอสดดมสปอรทมควำมเขมขนส ง เมอ

ซำกสตวตดเช อถกเปดออก (โดยผบรโภคอนทรยสำรหรอมนษย) แบคทเรยทผลตสปอรจะมกำร

เพมจ ำนวนและปนเปอนในดน สปอรเหลำนนอำจตดตอไปยงสตวอนไดในชวงปนนหรอนำนกวำ 10

ปหลงจำกนน ส งเหลำนเปนวงจรของกำรตดตอของเช อแอนแทรกซ

กำรตำยโดยไมมสำเหตในปศสตวควรไดรบกำรรำยงำน เพอใหบคลำกรทมสขภำพสตว ทง

ในระดบจงหวด/อ ำเภอ สำมำรถตอบสนองตอเหตกำรณได ส งนเปนปจจยส ำคญในกำรหยดวงจร

ของกำรตดเช อในหลำยประเทศ

http://dict.longdo.com/search/ผบรโภคซากอนทรย




1. อะไรคอคณลกษณะโครงสรางเฃอแบคทเรยของโรคแอนแทรกซ Bacillus anthracis?

A. แกรมบวก (Gram-positive)

B. ใชออกซเจนในกำรด ำรงชพ (Aerobic)

C. มแคปซล (Encapsulated)

D. มสปอร (Spore-forming)

E. ผลตสำรพษ (Toxin-producing)

F. ถกทกขอ

2. สญญาณใดจะบงบอกไดวาสตวเสยชวตจากโรคแอนแทรกซ?

A. กำรมไขอำจเปนสญญำณบงบอกกำรตดเชอเพยงสญญำณเดยว

B. สตวลมลงอยำงกระทนหนคลำยลมชก

C. หลงจำกกำรตำย พบเลอดออกจำกทวำรหนก / จมก / ปำก

D. หลงจำกกำรตำย ไมพบกำรแขงตวของกลำมเนอ (rigor mortis)

E. ถกทกขอ

3. มาตรการทางสาธารณสขทส าคญในการหยดยงวงจรการตดเชอแอนแทรกซรวมถง;

A. กำรรำยงำนกำรเสยชวตโดยไมมสำเหตของสตว และจดกำรซำกสตวอยำงเหมำะสม

B. กฎระเบยบในกำรฆำสตว

C. วคซนในสตว

D. ถกทกขอ

4. โปรดระบความทาทายส าหรบประเทศของคณทเกยวเนองกบเหตการณการเฝาระวง

และตอบสนองตอเหตการณ ในสตว (ขอ "A" ในค าถามท 3)




ฉากท 2, วนอาทตยท 11 กรกฏาคม, หมบาน A

เกษตรกรและผทชวยช ำแหละวว เกดแผลทผวหนงบรเวณแขนและมอของพวกเขำ ภรรยำ

ของเกษตรกรกเกดแผลทมอขำงหนง แผลทผวหนงมลกษณะเหมอนในรปท 2 (ดรปภำพ 2

ประกอบ) คน แตไมเจบปวด

โรคแอนแทรกซชนดผวหนง (cutaneous anthrax) พบไดสวนใหญในผปวยแอนแทรกซ

หำกไมไดรบกำรรกษำ มำกถง 20% อำจจะเสยชวต แผลทผวหนงจำกโรคแอนแทรกซมลกษณะ

พบพอง มวงของของเหลว และพนผวบรเวณกลำงแผลจะยบตวและกลำยเปนสด ำในวนหลงจำก

นน โรคอนๆ กอำจท ำใหเกดแผลลกษณะเชนนได ไดแก กำรเกดอำกำรแพ, กำฬโรค, แผลรมออน

ซฟลส, แผลเปอยเฉพำะท, แมงมมกด และโรค rickettsial ลกษณะแผลทบวม ไมเจบปวด ม

พนผวตรงกลางแบนราบสด า ("eschar") เปนลกษณะของการตดเชอแอนแทรกซ

5. ขอใดคอลกษณะของรอยโรคแอนแทรกซชนดผวหนงทเกดขนในมนษย ?

A. ลอมรอบดวยผน

B. ไมเจบปวด

C. คน

D. บวม

E. Eschar

F. ถกทง B, C, D และ E

G. ถกทกขอ

6. ภรรยาของเกษตรกรไมไดชวยเหลอในการช าแหละ เธอเกดแผลทผวหนงไดอยางไร ?

7. รปทงสองน (รปท 2 และ 3) แสดงถงโรคแอนแทรกซทผวหนง มนแตกตางกนอยางไรและท าไมจงแตกตาง ?




ฉากท 3, วนอาทตยท 11 กรกฏาคม, จงหวด A

หนงในเพอนบำนของเกษตรกรผทชวยในกำรช ำแหละ ไดเดนทำงไปยงตวเมองของจงหวด

หลงจำกกำรช ำแหละ เกดแผลขนทบรเวณแขนของเขำ ลกษณะคลำยในภำพท 2 เมอเขำ

สงเกตเหนแผลทแขน เขำไมไดคดวำจะเกยวของกบวว เขำไปทคลนกเอกชนเพรำะกงวลเกยวกบ

อำกำรบวมและคน แพทยทคลนกเอกชน (Doctor X) คำดวำเปนกำรตดเชอจำกแมลงกด Doctor

X ถำมเกยวกบอำกำร แตไมไดพจำรณำรำยละเอยดเทำทควร โดย Doctor X ใหยำ Bactrim ชนด

เมด (trimethoprim - sulfamethoxazole) ส ำหรบกำรรกษำ 1 สปดำห

แอนแทรกซชนดผวหนงสำมำรถรกษำไดดวยยำปฏชวนะหลำยชนด; trimethoprim –

sulfamethoxazole และ Cephalosporins เปนยำทไมมผลในกำรร กษำ สวน Ciprofloxicin และ

tetracycline เปนยำทส ำคญล ำดบแรก

แอนแทรกซในมนษยเปนเหตกำรณทตองเฝำระวงส ำหรบกำรระบำดของโรคในปศสตว ควรม

กำรสงสญญำณเพอกำรด ำเนนกำรขนตอไป ฉำกนแสดงกำรเขำส ระบบสขภำพเปนครงแรก สมมต

ใหกำรวนจฉยแอนแทรกซถกตอง ส งนจะเปนโอกำสแรกในกำรใแจงเตอนระบบสำธำรณสข

8. Doctor X ควรท าอะไรทแตกตางไปจากน เพอใหเขาสงสยหรอระบถงแอนแทรกซ ?

9. แมวา Doctor X จะไมคดวาเปนแอนแทรกซ แตเขาไดส งจายยาปฏชวนะไป ยานจะ

ชวยรกษา แอนแทรกซไดหรอไม ?

10. สมมตวา Doctor X ระบวาเปนผปวยโรคแอนแทรกซชนดผวหนง ซงเปนโรคในสตว

เขาควรจะแจงเจาหนาทสาธารณสขจงหวด แจงเจาหนาทสตวแพทยจงหวด หรอไมตอง

แจงใครเลย ?




ฉากท 4, วนจนทรท 12 กรกฏาคม, สถานอนามยในอ าเภอ A

หลงจำกทเธอน ำผกไปทตลำด ภรรยำของเกษตรกรจงถอโอกำสไปทสถำนอนำมยใน

บรเวณใกลเคยงเนองจำกเธอกงวลถงแผลทบรเวณมอ Doctor Y แพทยทสถำนอนำมย ไดถำม

ค ำถำมทดกวำ Doctor X โดย Doctor Y ไดเปรยบกวำตรงทผ ปวยของเขำตระหนกถงบคคลอนๆ ท

มแผลลกษณะคลำยกน Doctor Y นกถงโรคแอนแทรกซ และไดไปศกษำขอมลในต ำรำทำง

กำรแพทยอยไมกนำท จำกนน Doctor Y ไดฉดยำ penicillin และจำยยำ doxycycline เพอกนตอ

อก 10 วน ใหแกภรรยำของเกษตรกรและดอำกำรหลงจำกใหยำชดแรกไป Doctor Y ไดทรำบจำก

ภรรยำของเกษตรกรวำไมมเนอหรอซำกชนส วนของววทตำยแลวหลงเหลออยเลย ดวยเหตน

Doctor Y จงไดสรปวำยงมภำรกจทจะตองดแลรกษำสำมของเธอและเกษตรกรรำยอนๆ ทมแผลท

ผวหนง Doctor Y ไดแนะน ำวำควรใหชำยเหลำนนมำรบกำรรกษำ ภรรยำของเกษตรกรบอกวำเธอ

จะพยำยำม แตเธอบอกวำชำยเหลำนนคอนขำงยงและตองกำรทจะรกษำดวยตนเอง

แพทยบนทกภำพแผลทผวหนง หลงจำกทภรรยำของเกษตรกรกลบไปแลว Doctor Y จงแจง

ขอมลใหแกเจำหนำทสำธำรณสขอ ำเภอ (DHO) เกยวกบผปวยทสงสยกำรตดเชอแอนแทรกซ และ

สงภำพไปยงโทรศพทมอถอ เจำหนำทสำธำรณสขอ ำเภอไดแจงตอไปยงเจำหนำทสำธำรณสข

จงหวด (PHO) ทนท ตอมำชวงเยน เจำหนำทสำธำรณสขจงหวดไดโทรศพทถง Doctor Y เพอ

ทบทวนสงทตรวจพบทำงคลนกและเหตกำรณตำงๆ ทภรรยำของเกษตรกรกลำวถง จำกนน

เจำหนำทสำธำรณสขจงหวดไดโทรศพทถงเจำหนำทสตวแพทยจงหวด (PVO) และเสนอกำร

เดนทำงไปยงหมบำน A ดวยกนในวนถดไป

11. สงใดท Doctor Y ท าไดถกตอง ? สงใดทท าไมถกตอง ? และสงใดทไมไดท า ?

12. จงบอกเหตผลวาท าไมเจาหนาท สสจ. จงควรหรอไมควรตดตอเจาหนาทสตวแพทย

จงหวด ในเหตการณน

13. โชคดทเจาหนาท สสจ. และ เจาหนาทสตวแพทยจงหวดสามารถไปตรวจเยยมท

หมบาน A ไดคอนขางไว แตวาเหตการณนคอเหตการณเรงดวนหรอไม ?

14. จ าเปนหรอไมทเจาหนาท สสจ. และเจาหนาทสตวแพทยจงหวดตองไปตรวจเยยม

หมบาน A ดวยกน ?

15. จงบอกถงสงทเจาหนาทสตวแพทยจงหวดควรน ากลบมา หลงจากการไปตรวจเยยมท

หมบาน A

16. จงบอกถงสงทเจาหนาท สสจ. ควรน ากลบมา หลงจากการไปตรวจเยยมทหมบาน A




ฉากท 5A, วนองคารท 12 กรกฏาคม, หมบาน A

เจำหนำทสตวแพทยจงหวดและเจำหนำท สสจ. ไดเด นทำงไปยงหมบำน A ระหวำงทำง

พวกเขำไดแวะไปรบเจำหนำทจำก สสอ., Doctor Y และเจำหนำทปศสตวอ ำเภอ (DLO) เมอพวก

เขำมำถงหมบำน A แตละทม (ทมสขภำพสตวและทมสขภำพของมนษย) จงไดเรมตนกำรท ำงำน

ทมสขภำพสตว (เจำหนำทสตวแพทยจงหวดและเจำหนำทปศสตวอ ำเภอ) พดคยกบเกษตรกรเปน

ล ำดบแรก และท ำเครองหมำยบรเวณพนทช ำแหละสตว เจำหนำทสตวแพทยจงหวดไดรำดน ำยำ

ฆำเชอบรเวณพนนน แลวเขำกพดคยกบเกษตรกรทมส วนเกยวของในกำรช ำแหละววพรอม

สอบถำมวำสวนอนๆ ของววนนไปไหนหมด เขำทรำบมำวำหนงของววไดถกขำยใหกบคนใน

หมบำนใกลเคยง จำกนนทมงำนไดเดนไปทวๆหมบำนพรอมบนทกสถำนททสตวกนหญำ พวกเขำ

ยงไดพดคยกบเกษตรกรอนๆ สอบถำมเกยวกบสขภำพสตวของพวกเขำ ซงสตวทงหมดในหมบำน

มสขภำพแขงแรงด อยำงไรกตำม เจำหนำทสตวแพทยจงหวดไดแนะน ำกบเกษตรกรและผน ำ

หมบำนวำ ไมควรช ำแหละววจำกหมบำนในชวงเวลำ 3 สปดำหน ในระหวำงกำรสงเกตอำกำรของ

โรค นอกจำกน เขำยงไดตดตอไปทโรงฆำสตวของรฐบำลทอยใกลทสด เพอจะแจงพวกเขำถงขอ

ควรระวงในชวงนส ำหรบสตวเล ยงจำกหมบำน A

17. จงบอกถงสงทเจาหนาทสตวแพทยจงหวดท าไดถกตอง? สงทท าไมถกตอง? และสงท

ไมไดท า?

18. เจาหนาทสตวแพทยจงหวดควรคาดวาจะพบสตวทปวยดวยโรคแอนแทรกซ ในชวงน

หรอไม (5 วนหลงจากทพวกเขาเปดซากสตว)

19. การตดตามสขภาพสตวใดทจ าเปน? สงนจะส าเรจไดอยางไร?




ฉากท 5B (ฉากตอเนองจาก 5A), วนองคาร 12 กรกฎาคม ในหมบาน A

ทมสขภำพไดพบกบผทเกยวของในกำรช ำแหละทงหมด ในแตละคน Doctor Y ตรวจสอบ

บำดแผลทผวหนงของพวกเขำและซกถำมเกยวกบอำกำรไขและอำกำรอนๆ พรอมใหกำรรกษำและ

ค ำแนะน ำส ำหรบกำรดแลรกษำ ปศสตวอ ำเภอ (DHO) ไดคยกบสมำชกของแตละครอบครวทไดรบ

ประทำนเนอนน เพอถำมถงอำกำรเจบปวยตงแตมกำรช ำแหละ มกำรพบสญญำณส ำคญ 2 อยำงใน

บำนหลงหนง ประกำรแรก คอ พวกเขำเพงทรำบวำมคณยำย (ยำ) ในครอบครวไดเส ยชวตลง ใน

สองวนทผำนมำ เธออำเจยนเปนเลอดและมอำกำรปวดทอง และถกน ำสงไปยงโรงพยำบำลจงหวด

ซงเธอไดเสยชวตลงไมนำนหลงจำกนน ประกำรทสอง หลำนชำยวยรนมไข เจบคอและตอม

น ำเหลองโต เขำดคลำยกบภำพท 4 (ดภำพท 4) Doctor Y สงสยวำกำรเจบปวยของทงสองคนม

ควำมสมพนธกบแอนแทรกซ เนองมำจำกกำรปรงเนอสตวไมสก ทมงำนรบท ำงำนใหเสรจ และเมอ

กลบออกมำจำกหมบำน พวกเขำไดน ำผปวย (หลำนชำย) กลบมำดวย เพอเขำรบกำรรกษำใน

โรงพยำบำลจงหวด

โรคแอนแทรกซของระบบยอยอำหำร (Ingestional anthrax) -- มรำยงำนถงโรคนนอยมำก --

สำมำรถเกดได 2 รปแบบ คอ (1) แอนแทรกซของกระเพำะและล ำไส (Gastrointestinal (GI) anthrax) จะ

สงผลกระทบตอกระเพำะอำหำรและล ำไส ท ำใหเกดกำรอำเจยนและทองรวง (บำงครงมเลอดปน) และปวด

ทอง; กรณในรำยปวยทมอำกำรรนแรงทมกำรทะลของทำงเดนอำหำร อำจจะน ำไปสกำรตดเชอในกระแส

เลอดและเสยชวตได (2) แอนแทรกซของปำกและคอหอย (Oropharyngeal (OP) anthrax) จะสงผล

กระทบตอปำก ล ำคอและตอมน ำเหลองในล ำคอ หำกเกดกำรบวมอยำงรนแรง ทำงเดนหำยใจอำจเกดกำร

ตบตนได เพอเปนประโยชนตอกำรอภปรำย ฉำกนจงรวมทงกรณเขำดวยกน แตไมใชส งท เก ดขนเปนปกต

ทวไป โดยมำกมกจะพบเพยงอยำงเดยว คอ GI type หรอ OP type ไมใชทงสองชนดพรอมกน คนทกนเนอ

ท ปรงไมสกหรอสกๆดบๆ ท ปนเปอนดวยเชอแอนแทรกซนน จ ำเปนโรคแอนแทรกซของกระเพำะและล ำไส

ขนรนแรง (แตเกดขนนอยมำก) หรอไมกไมเกดขนเลย (ทวไป) ซงไมมใครทรำบวำเปนเพรำะเหตใดเปนไป

ไดวำปจจยจำกผใหเชอและ/หรอผรบเชอมบทบำท แตกเปนไปไดวำโรคแอนแทรกซของระบบยอยอำหำร

เปนเรองท ไมคอยมใครนกถง และ/หรอมกำรรำยงำนนอยมำก

กำรระบำดของโรคแอนแทกซไดเคยถกรำยงำนไววำ อำกำรทเกดขนน น จะเปนอำกำรทำงระบบ

ยอยอำหำรมำกกวำกำรเกดบำดแผลทผวหนง นอกจำกน กำรระบำดไดรวมถงผรบประทำนเนอสตวท ซ อจำก

พอคำคนกลำงหรอจดเตรยมโดยบคคลทสำม ซงหมำยควำมวำกำรสอบสวนโรคแอนแทรกซในบำงครงอำจ

มควำมเกยวของกบทกษะทำงระบำดวทยำในกำรคนหำควำมเส ยงทวไป (เนอสตวท ตดเชอ) ในหมบคคลท

ไมไดเชอมโยงโดยตรงกบสตวท ถกช ำแหละ

โรคแอนแทรกซของระบบยอยอำหำร (Ingestional anthrax) ตองไดรบกำรรกษำอยำงจรงจงดวย

ยำปฏชวะประเภททฉดเขำทำงหลอดเลอดด ำ (intra-venous) หรอประเภททฉดเขำท กลำมเนอ ( intra-

muscularเนองจำก แอนแทรกซชนดน มอตรำกำรเสยชวตสงกวำแอนแทรกซชนดผวหนง

20. สงใดทเจาหนาท สสจ./สสอ. ท าไดถกตอง? สงใดทท าไมถกตอง? สงใดทไมไดท า?




21. เจาหนาทสาธารณสขจงหวดควรคาดวาจะพบผปวยดวยแอนแทรกซชนดผวหนง

ในชวงน หรอไม (5 วนหลงจากทพวกเขาเปดซากสตว)

22. ทมงานพบวาครอบครวทมผปวยจากระบบยอยอาหาร (แอนแทรกซของปากและคอ

หอย : Oropharyngeal (OP) anthrax)) จากเนอสตวทปรงไมสก พวกเขาควรจะใหการ

รกษาแกสมาชกในครอบครวสองคนทเหลอซงยงไมมอาการหรอไม ? ท าไมจงควรท าหรอ

ท าไมจงไมควรท า ?

23. ทมงานอาจพบกบผปวยกรณของแอนแทรกซระบบทางเดนอาหาร (คณยายท

เสยชวตไป) อะไรคอสงทเปนนยส าคญส าหรบการสอบสวนโรค

24. จ าเปนหรอไมทตองมคณะท างาน 5 คน จากหนวยงานสาธารณสขมนษยและสตว

(PHO, DHO, PVO, DLO และ แพทย) เขาตรวจเยยมหมบาน A ?




ฉากท 6 วนศกรท 18 กรกฏาคม, หมบาน A

เพอนบำนของเกษตรกรมววทตำยกะทนหน ครำวนผน ำหมบำนได แจงกบปศสตวอ ำเภอ

(DLO) ปศสตวอ ำเภอไดเขำตรวจเยยมพรอมน ำตวอยำงเลอดจำกหลอดเลอดด ำบรเวณคอของวว

(jugular vein) และหำรอกบพวกเขำถงกำรวำงแผนทจะจดกำรกบซำกสตว เพอทจะลดกำร

แพรกระจำยของสปอร ปศสตวอ ำเภอยงอภปรำยและเปรยบเทยบพนททกนหญำของโคทงสองท

เสยชวตลง ทำยทสด เขำกไดฉดวคซนใหกบววทงหมดในหมบำน

25. ในกรณนซากสตวยงไมถกเปดออกและทกอยางไดรบการจดการอยางเหมาะสม ควร

จะมการรบมอกบซากสตวอยางไร ?

บทสรป

ไมมผปวยรำยอนๆ จำกหมบำน A ผทมบำดแผลทผวหนงไดรบกำรรกษำอยำงครบถวน และ

แผลหำยดหลงจำกนนอกหลำยสปดำห ชำยผซ งมอำกำรทำงปำกและคอหอยกมอำกำรดข นจำก

กำรใหยำปฏชวนะ กำรเพำะเชอจำกเลอดของคณยำยทเสยชวตกพบกำรเจรญเตบโตของโคโลน

เมอท ำกำรยอมสกแสดงผลดงภำพท 5 (ดภำพท 5)

ตวอยำงเลอดจำกววตวทสองไดแสดงถงโรคแอนแทรกซ ยงไมพบกำรตำยทไมสำมำรถอธบำยได

ในปศสตวของหมบำน A เพมเตม ไดมกำรวำงแผนวำววทมำจำกหมบำน A จะไดรบกำรฉดวคซน

ซ ำเปนประจ ำทกป ตลอดระยะเวลำ 5 ป ไมมกำรตรวจพบหนงของววตวแรก

บคลำกร 5 คน ทมสวนรวมในกำรตอบสนองตอเหตกำรณน (เจำหนำทจำกส ำนกงำนสำธำรณสข

จงหวด, ส ำนกงำนสำธำรณสขอ ำเภอ, แพทย, สตวแพทยจงหวด และปศสตวอ ำเภอ) ไดเขยน

ค ำอธบำยสนๆ จำกกำรสอบสวนโรคของพวกเขำ และสงไปยงแถลงกำรณสขภำพแหงชำต

ประจ ำเดอน เจำหนำท สสจ. ยงไดท ำกำรน ำเสนอเกยวกบประสบกำรณของพวกเขำในกำรประชม

รำยไตรมำสของคณะกรรมกำรสขภำพระดบจงหวด




ขอมลศกษาเพมเตม

1. Anthrax in humans and animals -- 4th edition. WHO 2008.

2. Beatty M et al. Gastrointestinal anthrax: review of the literature. Archives of

Internal Medicine 2003; 163; 2527-2531.

3. Heymann, David L, editor. Control of Communicable Diseases Manual, 19th

edition, 2008, American Public Health Association, Washington, D.C.

4. Hinsworth, Chelsea G. The danger of lime use in agricultural anthrax disinfection

procedures: the potential role of calcium in the preservation of anthrax spores.

Canadian Veterinary Journal 2008; 49: 1208-1210.

5. Sirisanthana S. Outbreak of oral-oropharyngeal anthrax: an unusual

manifestation of human infection with Bacillus anthracis. American Journal of

Tropical Medicine and Hygiene 1984; 33(1); 144-150.

6. Sirisanthana S. and Brown A. Anthrax of the gastrointestinal tract. Emerging

Infectious Diseases, 2002 July; 8(7); 649-651.




ตารางของการปฏบตเฉพาะประเทศทเกยวของกบการควบคมโรคแอนแทรกซ

ในชวงไมกปทผำนมำ มเหตกำรณของโรคแอน

แทกซใดบำง ทเกดข นในประเทศของคณ? โปรดระบป, พนท, ชนดของสตว

ป :

พนท : สตวทเกยวของ : ผปวย : ผวหนง __ (ใช / ไมใช) ทำงเดน

อำหำร __ (ใช / ไมใช) ขอมลอน ๆ :

มนโยบำยกำรฉดวคซนในสตวส ำหรบโคกระบอ

อยำงไร? -- ท ำเปนประจ ำ (รำยป) หรอเปนรอบ (สมพนธกบกำรระบำดของโรค)?

หำกคณฉดวคซนแบบรอบ (ring vaccination) อกกปทคณตองฉดวคซนซ ำอกครง?

ประเทศของคณใหวคซนโรคแอนแทรกซทใด?

คณรบมอกบซำกสตวอยำงไร ? (เผำ, ผงกลบ หรอครอบ)

คณท ำกำรดแลรกษำจดทมกำรช ำแหละอยำงไร (เผำ, ฝงกลบ หรอขจดส งปนเปอนในดน)?

สำรเคมฆำเชอใดทมกจะใชในพนท?

ชวงใดคอชวงเวลำส ำหรบกำรสงเกต ส ำหรบววทถกระบวำเปนววทสมผสกบววทตดเชอแอน

แทรกซ

กำรทดสอบเพอระบเชอแอนแทรกซวธใดทถก

ใชในกำรสำธำรณสขและหองปฏบตกำรทำงสตวแพทยของคณ?

คณรกษำโรคแอนแทรกซชนดผวหนงในคนอยำงไร ? (ยำปฏชวนะชนดใด, ระยะเวลำ

เทำไร)

อะไรคอโอกำสทคณจะสำมำรถแบงปนขอมลขำวสำรระหวำงเจำหนำทของจงหวดและ

เจำหนำทปศสตว?




Photo

1

Credits: Photos 1, 2, 3, 5 from: Anthrax in humans and

animals -- 4th edition. WHO 2008.

Photo 4 from: Sirisanthana S. and Brown A. Anthrax of the Gastrointestinal tract. Emerging Infectious Diseases. 8(7) July 2002,

649-651.

2 3

4 5




รายการตรวจสอบส าหรบวทยากรกลม

• ใหสมำชกในกลมแนะน ำตวเอง, ตำมควำมเหมำะสม

• ทบทวนวตถประสงค

• เลอกวธทดทสดในกำรอำนส ำหรบกลม(ผลดกนรอบๆ กลม หรอ แตงตงตวแทนผอำน)

• ใช Flip-Chart ส ำหรบทกค ำถำมทเรมตนดวยค ำวำ “อภปรำย” แตงตงผจดบนทกบน Flip-

chart เพอน ำเสนอ และ จดบนทกส ำหรบแตละกลม

• สรำงควำมกระตอรอรนใหกบผเขำรวมประชม และ ก ำหนดสทธส ำหรบผเสนอควำมเหน

เพอใหทกคนไดแสดงควำมคดเหนอยำงพอด และเหมำะสม

• จดบนทดขอมลในสวนทถกเพมเตมขน (เปนประโยชนอยำงมำกส ำหรบผทตองท ำรำยงำนสง)

• ตรงตอเวลำ, โดยเฉพำะชวงทตองกรอกรำยละเอยดลงใน “ตำรำงของกำรปฏบต เฉพำะ

ประเทศ”ใน ชวงทำยของกรณศกษำ ในฉำกท 1-2, ฉำกท 3-4 และ ฉำกท 5-6 ควรจดสรร

อยำงเทำกนเปน 3 ชวง

• ควรจดสรรรปภำพกรณศกษำโรคแอนแทรกซดวยภำพทมควำมคมชด (1-2 ชด ตอกลม)

• หำกตองกำรขอมลเพมเตม สำมำรถตดตอไดท : _________________________




ค าตอบส าหรบวทยากรกลม

ฉากท 1

1. F

2. E

3. D

4. ตำมตำรำงดำนลำงน เปนกำรชแนะค ำตอบทเปนไปได.

ปจจย / ตวประกอบ ตวอยำง กฎหมำย; ภำระหนำทควำมรบผดชอบ

กฎหมำยเกยวกบสตว, เกษตกรควรทรำบวำจะตองมกำรรำยงำนผลอยำงไร

ค ำแนะน ำ เกษตรกรควรทรำบวำจะตดตอใครได

กำรสอสำร เกษตรกรควรแจงขอมลเมอเกดเหต เจำหนำท ควรมเจำหนำทรบแจงขอมล ควำมสำมำรถในกำรเขำถง เจำหนำทรบแจงขอมลควรมควำมสำมำรถในกำรรบเรองและตอบ

โตได

กำรฝกอบรม เจำหนำทรบเรองควรไดรบกำรฝกเพอกำรตอบโต สงคม ไมเกรงกลวตอบทลงโทษหรอกำรประณำม เศรษฐกจ คำสนไหมทดแทน

กำรเดนทำง เจำหนำท ภำครฐจดเตรยมกำรเขำเยยมพนเพอกำรส ำรวจ งบประมำณในกำรปฏบตภำคสนำม

เจำหนำทภำครฐเปนผดแลซำกสตว (เชอเพลง อนๆ)

ฉากท 2

5. F

6. ผปวยนำจะเกดแผลในชวงระหวำงกำรเตรยมอำหำรขณะทเธอสมผสกบชนเนอ ผปวยมไดได

บำดแผลมำจำกสำม (คนสคน)

7. รอยผวหนงทเกดแผลพพองดำนซำยทงรอยไวเลกนอย มลกษณะเปนแผลทพพอง มวงของ

ของเหลว แสดงใหเหนถงกำรเรมตนของโรค ซงมกจะเกดอำกำรภำยใน 2-3 วนหลงจำกตดเชอ

แผลทำงดำนขวำพนผวบรเวณตรงกลำงมกำรยบตวรำบและกลำยเปนสด ำ แสดงใหเหนไดวำกำรตด

เชอเขำสระยะสดทำย มกจะเกดขนภำยหลงจำกกำรตดเชอ 6-7 วน

ฉากท 3

8. เปนทเขำใจไดอยำงดวำ ดร. X วนจฉยโรคไมถกตอง แคใชกำรสนนฐำนพนฐำนจำกแผลทปรำกฎ

ขนเทำนน กรณนเปนอำกำรเรมตดเชอของโรคแอนแทรกซชนดผวหนง และไมไดมลกษณะทเปน

รปแบบพนฐำนของกำรเกดโรคดงกลำว ดร. X ควรสมภำษณเกษรตกรคนดงกลำวใหมำกขน และ

สอบถำมถงอำชพและกำรสมผสกบสตว หำกเขำสอบถำมถงเรองรำวเหลำน เขำจะไดทรำบขอมล

เรองกำรช ำแหละววทตำยแลว ซงจะท ำใหตระหนกถงกำรตดเชอจำกโรคแอนแทรกซ




9. ในกรณน Trimethoprim-sulfamethoxazole and cephalosporins ไมควรน ำมำใชเพอกำรรกษำ

ได Ciprofloxacin คอยำปฏชวนะตวเลอกหนงในยำปฏชวนะหลำยตวทใชไดผล

10. เกษตรกรคนดงกลำวควรแจงใหเจำหนำทสำธำรณะสขประจ ำจงหวดทรำบ และเมอ เจำหนำท

สำธำรณะสขประจ ำจงหวงไดรบทรำบถงขอมลดงกลำวแลว ควรมกำรประสำนงำนไปทสตวแพทย

ประจ ำจงหวดดวยเชนกน ในประเทศตำงๆ สวนใหญ มกจะมกำรรำยงำนกำรเกดโรคแอนแทรกซ

เมอเกดเหตเสมอ

ฉากท 4

11. ดร. Y ถำมค ำถำมทเปนประโยชน, วนจฉยโรคไดถกตอง, ใหยำปฏชวนะทเหมำะสมพรอมกบ

ระยะเวลำกำรรกษำทถกตอง ,สอบถำมถงบคคลรำยอนๆ ท จ ำเปนตองไดรบกำรรกษำ และแจงปศ

สตวอ ำเภอ (DHO) ใหทรำบถงเหตกำรณท เกดขน อยำงไรกตำม เขำคดไปเองวำเมอซำกววไดยอย

สลำยไปแลวนน กไมจ ำเปนตองใหสตวแพทยเขำตรวจสอบอก ดงนน เขำควรทจะใหภรรยำของ

เกษตรกรอยท สถำนอนำมยในขณะแจงปศสตวอ ำเภอ เผอวำเจำหนำทจำกปศสตวอ ำเภอ (DHO)

ตองกำรทจะสอบถำมขอมลเพมเตมจำกเธอ ซงเจำหนำท อำจจะตองกำรขอมลเพมเตมเกยวกบ

อำกำรตำงๆ ท สงผลตอกะเพำะอำหำรและล ำไส ของเพอนบำนทงหลำยรบประทำนเนอเขำไป หรอ

อำกำรปวยอนๆ ท ส ำคญ ดร. Y ควรเกบตวอยำงเนอเยอจำกแผลเพอสงไปตรวจสอบกบทำง

หองปฏบตกำร (ตวอยำงเนอเยออำจจะไมไดผล หำกผปวยไดรบยำปฏชวะนะ)

12. กำรตรวจสอบสขภำพสตวและสำธำรณสขเปนสงท จ ำเปนมำกส ำหรบเขตพนท ท คำดวำจะเกดกำร

ระบำดของโรค ถงแมวำซำกววดงกลำวไดยอยสลำยไปหมดแลวกตำม หนำทของเจำหนำสตว

แพทยจงหวด (PVO) กยงคงตองด ำเนนตำมขนตอนตอไป อำจมควำมคดเหนทตำงกนออกไป

13. กำรตรวจเยยมอำจจะไมไดส ำคญเปนอนดบตนๆ ส ำหรบวนนน แตกำรเขำเยยมพนท ยงคงเปนหนำท

ส ำคญของสตวแพทยจงหวด (PVO) ทควรจะเขำถงพนท โดยเรวท สด สตวอ นๆ อำจจะกนหญำจำก

พนท ท มกำรตดเชอและแพรกระจำย อำจจะมกำรคนพบกำรเจบปวยหรอลมตำยของสตวมำกขน

ผปวยตดเชอควรไดรบกำรรกษำ รวมถงคนทเกดอำกำรเจบปวยอำจจะมมำกขนตำมมำดวยเชนกน

14. เปนสงท มประโยชนมำก แสดงใหเหนถ งกำรประสำนงำน พวกเขำสำมำรถกนรวบรวมขอมล

ตวอยำงเชน สตวแพทยจงหวด (PVO) อำจจะตรวจพบบคคลอนท มสวนรวมในกำรช ำแหละสตว ซง

อำจเปนขอมลทเจำหนำทสำธำรณสขจงหวดตองกำรทรำบ เจำหนำสำธำรณสขจงหวดอำจจะได

รบทรำบขอมลวำมชำวบำนบำงคนทววของพวกเขำตำยในกรณอยำงนมำแลวและเกดขนซ ำอ ก ซง

อำจจะเปนขอมลทสตวแพทยจงหวดเองกตองกำรทรำบเชนกน เปนตน

15. สำรทใชในกำรเผำ และ/หรอ สำรเคมในกำรฆำเชอ -- ไมแนะน ำใหใชปนขำวอกตอไป (ด

ขอเสนอแนะทอำงองโดย Hinsworth and Heymann) วตถปองกนเขตแดน (ในกรณท คนพบกำร

ตำยของสตวอ น) ตวอยำงอปกรณส ำหรบกำรเกบเลอดเพอทดสอบ เชน ผำใบกบน ำท สำมำรถคลม

สตวไดทงตว ถงมอ รองเทำท ปดมดชดทสำมำรถเผำทงได สมดจดเพอกำรจดบนทกจำกกำร

สมภำษณ




16. ยำส ำหรบรกษำโรคผวหนง กำรเกบตวอยำงของเหลวจำกแผล (ส ำลฆำเชอ และ หลอดทดลองหรอ

ภำชนะ) สมดเพอกำรจดบนทกจำกกำรสมภำษณ (หมำยเหต อปกรณในกำรวนจฉย – จนกระทงถง

ป 2010 ยงไมสำมำรถหำกำรทดสอบกำรวนจฉยอยำงรวดเรวของโรคแอนแทรกซใดๆ ได

ฉากท 5A

17. เจำหนำท สตวแพทยจงหวดไดพดคยกบทกคนทเก ยวของ ท ำใหเก ดควำมรวมมอและควำมเปน

อนหนงอนเดยวกนของคนในหมบำน รวมถงพนท ทงหมดทมกำรเคลอนยำยววควำย เขำยงระบพนท

กำรปนเปอนและพยำยำมทจะก ำจดสปอรของแอนแทรกซออกจำกพนท เหลำนน แมจะไมมกำรระบ

ชดเจนวำสำมำรถเขำตดตำมกำรเคลอนยำยของชนสวนของววทกๆ ชนสวนไดทงหมด แตอยำงนอย

เขำสำมำรถระบไดวำหนงของววถกเคลอนยำยไปทไหนบำง เขำอำจจะใชเวลำมำกขนในกำรให

ควำมรเก ยวกบโรคแอนแทรกซแกเกษตรกรและเกษตรกรควรท ำอยำงไรเมอพบวำมสตวตำย (เขำ

อำจใหปศสตวเปนผจดกำรงำนสวนน) แมวำเกษตรกรไมไดขอใหมกำรฉดวคซนแกกบววในหมบำน

แตเขำควรจะตดสนใจทจะฉดวคซนใหแกววในหมบำน

18. ใช เจำหนำท สสจ. ควรตดตอเจำหนำท สตวแพทยจงหวด สตวอ น ๆ อำจมำกนหญำในบรเวณทวว

เหลำนนไดรบสปอรแอนแทรกซเขำไป ระยะฟกตวในววควำย คอ 1-14 วน แตเนองจำกบรเวณนน

ยงไมไดรบกำรตรวจสอบทชดเจน สตวเหลำนนกอำจไดรบสปอรไปแลว

19. ววในหมบำนควรไดรบกำรเฝำดอำกำรอยำงใกลชด และควรไดรบกำรฉดวคซน หนงววท งหมดควร

หำใหพบและท ำลำยโดยกำรเผำหรอฝง

ฉากท 5B

20. เจำหนำทสำธำรณสขจงหวดและเจำหนำทสำธำรณสขอ ำเภอไดพบกบผท ตดเชอ และไดพำไปรบ

กำรรกษำอยำงถกตอง และอำจพบอก 2 กรณ คอ เสยชวตจำก GI Anthrax และ กรณของ

oropharyngeal anthrax พวกเขำท ำถกตองแลวทตดสนใจรบผปวย oropharyngeal ดวยอำกำร

คอบวมทเพมขนและหำยใจไมออกเขำรกษำ

ไมมจดไหนทเขำท ำไมถกตองหรอไมไดท ำ พวกเขำไดทรำบถงกรณตองสงสยของกำรตดเชอแอน

แทรกซชนดระบบยอยอำหำรอยแลว ดงน น จงไมจ ำเปนตองถำม แตควรลองพจำรณำดวำผ

สอบสวนโรคอำจมองหำเพยงแคอำกำรทำงผวหนง และมองขำมอำกำรอน ๆ ไป (ในกำรระบำดครง

หนงท เก ยวของกบกำรบรโภคเนอท มกำรปนเปอนของเชอ หลำยฝำยรำยงำนถงอำกำรทองรวงวำ

เปนอำกำรทเพมขนมำก นอกเหนอจำกอำกำรทำงผวหนงอกเพยงอำกำรเดยวเทำนน

21. ใช เขำอำจคำดวำจะพบได ระยะฟกตวของแอนแทรกซชนดผวหนง คอ 1-10 วน ดงนนอำจมผปวย

รำยใหมเพมมำกขน เชนเดยวกบระยะฟกตวของแอนแทรกซชนดระบบยอยอำหำรกเชนเดยวกน

(เชอแอนแทรกซชนดระบบทำงเดนหำยใจมระยะฟกตวนำนกวำ แตในสถำนกำรณท ไมไดเกดขนใน

ภำคอตสำหกรรมเชนน แอนแทรกซชนดระบบทำงเดนหำยใจจงไมนำเปนไปได)




22. ถำสมำชกคนอนในครอบครวไมมอำกำรเจบปวย ประวตเก ยวกบอำหำรของพวกเขำควรไดรบกำร

ชแจง หำกพวกเขำไมไดรบประทำนเนอท ปรงไมสก ซงไดรบกำรปนเปอน ก ไมจ ำเปนตองรกษำ

เฉกเชนคนในครอบครวทมกำรสมผสเชอ อยำงไรกด หำกพวกเขำกนเนอท ปรงไมสกซงปนเปอน

เชอเขำไปนน พวกเขำควรไดรบกำรรกษำ เนองจำกระยะเวลำฟกตวของเชอยงไมหมดลง

เพรำะฉะนนจงมควำมเปนไปไดท พวกเขำจะปวยกำรเนอชนนนได

23. เจำหนำทสำธำรณสขจงหวดควรตำมเรองนไปยงโรงพยำบำลประจ ำจงหวดดวย หำกผปวยมอำกำร

คลำย GI Anthrax จะสำมำรถระบไดเปน 2 กรณ คอ 1) ทำงหองปฏบตกำรสำมำรถน ำตวอยำง

เลอดของคณยำย (สนนษฐำนวำมกำรตดเชอ) มำท ำกำรตรวจสอบหำเชอแอนแทรกซชนด Bacillus

anthracis ซงมรปรำงเปนแทงยำว (ดงรป) และ 2) สงท ควรระมดระวงเปนพเศษ (ถงบรรจศพ) ควร

ถกน ำไปไวกบศพ เนองจำก แมวำเชอแอนแทรกซจะไมไดตดตอจำกคนสคน –แตศพอำจเตมไป

ดวยเชอแอนแทรกซ (Note: สวนนของเรองถกสรำงขนเพอแนะน ำโรคแอนแทรกซมำกกวำ

เฉพำะเจำะจงไปทแอนแทรกซชนดผวหนง อำจดไมสมจรงท วำ ในครอบครวหนง ม 4-5 คนท

รบประทำนอำหำรเนอท ปนเปอนปรงไมสก 2 คนทเปนแอนแทรกซชนดระบบยอยอำหำร และ 1 คน

เปนตวอยำงของ GI ในขณะทคนอน ๆ เปนตวอยำงของ OP มเพยงกำรระบำด 1-2 ครง ท ม กำร

รำยงำน ขณะท GI และ OP ถกพบ และนนกเปนรำยปวยทเกดขนทำมกลำงกลมคนอกจ ำนวนมำก)

24. มนขนอยกบวำหมบำน A มขนำดใหญแคไหนและมคนอกกคนทไดรบเชอ กำรมจ ำนวนคนในทม

มำกท ำใหกำรท ำงำนงำยขน มนท ำใหเกดสมดลระหวำงเพศและท ำใหสถำนกำรณบำงสถำนกำรณ

งำยขน (เชน กำรสมภำษณคนในหมบำน) กำรท Doctor Y ท ำกำรรกษำทนทท หมบำนนน ท ำให

ยงยำกนอยลง เนองจำกกำรเขำเยยมในหมบำน A ของ Doctor Y ยอมงำยกวำใหหลำยคนเดนทำง

ไปทสถำนอนำมยประจ ำต ำบล กำรมเจำหนำทจ ำนวนมำกขนยงชวยเพมโอกำสในกำรเรยนรใหแก

เจำหนำทท ประสบกำรณนอยกวำ

ฉากท 6

25. ควรจะเผำซำกสตว มเชนนนกฝงใหลกทสดเทำท จะท ำได หรอคลมซำกใหม ดชด ค ำตอบจะ

แตกตำงกนไปตำมประเทศ ขนอยกบทรพยำกรของแตละประเทศ แตควรจะทรำบไววำกำรใชปน

ขำว (บนซำกสตว ในหลมฝงศพหรอในพนท ท ปนเปอน) ไมแนะน ำใหใชอกตอไป กำรวจยชใหเหน

วำแคลเซยมในปนขำวอำจเปนกำรชวยรกษำสภำพสปอรของแอนแทรกซ และเพมระยะเวลำกำรอย

รอดของมน (โปรดดในเอกสำรอำงองท แนะน ำใหอำน ในล ำดบท 3 และ 4) ถำคณวำงแผนทจะท ำ

อภปรำยกลมและใสขอมลใน "แบบบนทกขอมลกำรปฏบตเฉพำะประเทศทเก ยวของกบแอน

แทรกซ" คณอำจจะผำนค ำถำมขอนไป แลวไปอำนในสวนสรปของกรณศกษำ และจำกนนกน ำ

ควำมสนใจของกลมไปทแผนบนทกขอมลฯ




ล าดบเหตการณเพอการอภปรายฝกซอมแผน

วตถประสงคของกำรอภปรำยและกำรซอมแผน คอ เพอทดสอบหรออภปรำยถงกำรตอบสนองและ

กำรตดตอสอสำรระหวำงบคลำกรดำนสขอนำมยของมนษยและสตวในพนท แนวชำยแดน ผเขำรวมอบรม คอ

สมำชกของทมงำนสขภำพสตวและสขภำพมนษยจำกแตละคจงหวดในแนวชำยแดน ล ำดบเหตกำรณและ

กำรแบงสวนของเนอหำ พยำยำมทจะใหผแทนกลมสขภำพของสตวและสขภำพของมนษยหำรอเก ยวกบสง

ท จ ำเปนตองท ำและตองตดตอสอสำรอยำงเปนล ำดบขนตอนในแตละพนท ตำมแนวชำยแดน

ล าดบเหตการณ

วนท 1

ชำยหนมจำกประเทศ X ไปพบแพทยทแผนกผปวยนอก (OPD) ของโรงพยำบำลในประเทศ Y เพอรบกำรรกษำ

บำดแผลทผวหนงซ งสงสยวำเปนกำรตดเชอโรคแอนแทรกซ (ไมมอำกำรเจบปวด, มอำกำรคนและลกษณะเปน

แผลเปอย) ชำยผนนเลำวำ เขำไดชวยเพอนช ำแหละววในหมบำนของเขำ เม อ 7 วนทแลว

-----------------------------------------

ประเทศ X ไดรบกำรตดตอจำกประเทศ Y วำ มผปวยทคำดวำจะตดเชอแอนแทรกซจำกหมบำน X ซงรบเชอใน

หมบำน X (ทำงเลอก : ผส อขำวจำกหนงสอพมพทองถ นไดมำทแผนกผปวยนอก (ประเทศ Y) และไดยน

พยำบำลพดถงผปวยโรคแอนแทรกซ; ขณะน เขำก ำลงซกถำมแพทยทำนหนงเก ยวกบผปวยคนน เขำ

กระตอรอลนทจะหำขำวใหม)

-----------------------------------------

วนท 2

ทมงำนจำกประเทศ X ไดมำตรวจเยยมทหมบำน X (ทซ งมกำรช ำแหละวว) และไดทรำบวำ:

บคคลอ นๆ มบำดแผลทตองรกษำ

มววอกตวเสยชวตลง

เน อบำงสวนทไดจำกกำรช ำแหละ ไดถกน ำไปใชในงำนเลยงในวนถดมำ; เน อไดถกปรงแบบสกๆดบๆ

และน ำไปจดเลยงแขกโดยรวมถงบคคลจำกประเทศ Y ซ งพวกเขำกไดเดนทำงกลบประเทศ Y ในคนนน

ทมงำนไดรบชอและหมำยเลขโทรศพทของแขกเหลำนน

-----------------------------------------

ประเทศ Y ไดรบกำรตดตอจำกประเทศ X วำ มประชำกรบำงคนจำกประเทศ Y (ตำมรำยชอและหมำยเลย

โทรศพททไดรบ) ไดรบประทำนอำหำรทมกำรปนเปอนของเน อทตดเชอโรคแอนแทรกซ

-----------------------------------------

วนท 3 (ทางเลอก)

เจำหนำทปศสตวอ ำเภอในประเทศ Y ไดยนขำวววตำยกะทนหนในหมบำน Y เม อชวงเชำเขำเดนทำงไปยง

หมบำน Y เพอยนยนวำววไดตำยจรงและไดรบทรำบวำมนคอหนงในววอกหลำยตวในหมบำน Y ทไดมำจำก

หมบำน X (ประเทศ X) ประมำณ 1 สปดำหทผำนมำ

--------------------- จบ เหตกำรณท 5 --------------------------




แตละจงหวด (แตละพนท ตำมแนวชำยแดน) ท ำกำรอภปรำยกลม ถำกลมใหญเกนไป สำมำรถแบงอกได แต

ตองไมเปนกำรขดตอคอนเซปของ “One Health”

ทงหมดแบงไดเปน 3 วนในเหตกำรณ (วนท 1, 2 และ 3) แตในควำมจรงมจ ำนวน 5 ล ำดบเหตกำรณ (วนท

1 และ 2 ถกแบงออกเปนวนละ 2 ล ำดบเหตกำรณโดยดจำกเสนแบง) สมำชกในกลมไมควรเหนเนอหำของ

วนหรอล ำดบเหตกำรณถดไปจนกระทงเสรจสนกำรอภปรำยเหตกำรณกอนหนำ และไดมกำรน ำเสนอขอสรป

ถงกำรอภปรำยของพวกเขำโดยกำรใช flip-chart แลว

เนอหำและขอเสนอแนะตอไปน อำจชวยวทยำกรกลมในกำรอภปรำยใหไดขอมลตำมทตองกำร

วนท 1 (A)

กลมจำกประเทศ Y ควรอภปรำยถงเรองท วำใครจ ำเปนจะตองทรำบเรองผปวย และกำรตดตอสอสำรใดบำง

ทตองกระท ำตอมำ และควรจะตดตอสอสำรกบประเทศ X อยำงไร และอะไรคอเหตกำรณท จะตอง

ตดตอสอสำร พวกเขำอำจอภปรำยเกยวกบควำมเปนจรงถงเหตกำรณท ผลกำรวนจฉยทำงหองปฏบตกำร

ไมไดรบกำรยนยน แตลกษณะบำดแผล รวมกบกำรมประวตของกำรสมผสเมอมกำรช ำแหละ กเพยงพอทจะ

ตอบสนองตอเหตกำรณ พวกเขำอำจจะหำรอเกยวกบกำรควบคมกำรตดเชอหรอควำมเสยงตอพนกงำน

แผนกผปวยนอกทใหกำรรกษำผปวย อำจตองเตอนใหทรำบวำแอนแทรกซชนดผวหนงไมไดแพรจำกคน

หนงสอกคนหนง

กลมประเทศ X ควรอภปรำยถงวำใครควรเปนคนแรกทจะรบกำรตดตอสอสำรจำกประเทศ Y พวกเขำควร

แบงปนขอมลรวมกบกลมประเทศ Y

วนท 1 (B)

กลมประเทศ X ควรอภปรำยวำ ใครคอผท ตองทรำบขำวเกยวกบกำรสอสำรทไดรบจำกประเทศ Y, และกำร

ตอตอสอสำรเฉพำะทจะตำมมำคออะไร ถำไดวำงแผนทจะเขำตรวจเยยมหมบำน X ใครทควรจะไปและอะไร

คอสงท พวกเขำควรจะน ำกลบมำดวยคออะไร

กลมประเทศ Y มทำงเลอกทจะหำรอวำใครทควรพดคยกบผส อขำว และอะไรคอสงท ควรจะพด แต

อยำงไรกตำมวธกำรทกลมควรรบร คอ หลกกำรของกำรรกษำควำมลบของผปวยและควำมส ำคญของกำรม

โฆษกเดยวทกลำวถงกรอบควำมเสยงดำนสขภำพของรฐไดอยำงเหมำะสม(ถำม) (ในขนตอนน เรำก ำลง

จดกำรกบผปวยทสงสยกำรตดเชอ ท มำจำกแหลงทอยนอกพนท ของจงหวด ในบคคลทไมมควำมเสยงตอ

ผอ น แตบรกำรสำธำรณสขในพนท จะสอบสวนเพมเตมเพอใหควำมมนใจถงควำมปลอดภยของอำหำร)

วนท 2 (A)

กลมประเทศ X ควรหำรอเก ยวกบสงท ควรจะท ำกบวว (เผำหรอฝงศพ), พนท ปนเปอนใด ๆ (พนท เผำหรอฝง

ศพวว) และววควำยในพนท ใกลเคยงอน ๆ (กำรฉดวคซน -- ring vaccination, และกำรเคลอนยำยจำก

บรเวณทมววควำยกนหญำแลวตำย) ส ำหรบแขกคนอนๆ พวกเขำควรจะถำมวำเปนเนอไดถกปรงอยำงไร

และยงมแขกทเหลออยท มอำกำรระบบทำงเดนอำหำรหรอไม หำกไมมใครในหมบำน X (ประเทศ X) ปวย

จำกกำรกนเนอ จะกลำยเปนวำมโอกำสนอยทคนทมำจำกประเทศ Y จะตดเชอ ทงน พวกเขำสำมำรถ

อภปรำยถงวำใครควรจะทรำบเรองแขกเหลำน และกำรตดตอสอสำรเฉพำะทควรด ำเนนกำรคออะไร พวกเขำ

จะสอสำรกบประเทศ Y อยำงไร และอะไรคอเหตกำรณท ควรจะกำรสอสำร ?




กลมประเทศ Y ควรหำรอวำ ใครคอผท จะเปนคนแรกทไดรบกำรตดตอจำกประเทศ X เก ยวกบแขกในงำน

พวกเขำควรแบงปนขอมลรวมกบกลมประเทศ X

วนท 2 (B)

กลมประเทศ Y ควรหำรอวำ ใครทตองทรำบเกยวกบกำรสอสำรเรองแขกทไปรวมงำน และกำรตอตอสอสำร

เฉพำะทควรด ำเนนกำรคออะไร เปนไปไดวำแขกคนไหนกตำมทปวยดวยอำกำรทำงระบบทำงเดนอำหำรจะม

อำกำรปวยหนก – มำกพอทจะตองไปโรงพยำบำล ดงนน กำรตรวจสอบกบโรงพยำบำลในทองถ นอำจจะ

เปนขนตอนแรกทควรจะท ำกอนทจะตดตอกบแขกเปนรำยบคคล สมำชกในกลมอำจตอบสนองมำกเกนไปใน

แงของสงท ตองท ำกบคนเหลำน โดยลมเรองกำรปรงอำหำรประเภทเนอสตวท อำจจะเพยงพอหรออำจจะไม

เพยงพอทจะฆำเชอแอนแทรกซ และลมไปวำไดผำนมำแลว 7 วน ในควำมเปนจรง หำกคนเหลำนไดมำถงท

บำนและแจงวำรสกสบำยดในชวงน มนเปนไปไดยำกวำมกำรรบเชอใด ๆ

วนท 3

ประเทศ Y ควรมกำรอภปรำยตำมแนวทำงของประเทศ X ในเหตกำรณวนท 1 (ดขำงตน)

Documents

การเกดิโรคแอนแทรกซ ตาม ... · 2017-11-24 · กำรก ำหนดขอบเขตของกำรระบำดของโรค,