เอกสารประกอบการสอน ชุด สารละลาย ความหมายและองค์ประกอบของ ... · ว 8.1 ม.1/4

เอกสารประกอบการสอน เลมท 1 ความหมายและองคประกอบของสารละลาย

สารละลาย

1

จดท าโดย นางสาววนดา สวนดอกไม ต าแหนงคร วทยฐานะช านาญการ โรงเรยนสงวนหญง จงหวดสพรรณบร

โดย นางสาววนดา สวนดอกไม ต าแหนง คร วทยฐานะครช านาญการ โรงเรยนสงวนหญง จงหวดสพรรณบร

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9

เอกสารประกอบการสอน ชด สารละลาย ความหมายและองคประกอบของสารละลาย

ชนมธยมศกษาปท 1 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

เลมท 1



2


เอกสารประกอบการสอน ชด สารละลาย ชนมธยมศกษาปท 1. เลมท 1 ความหมาย

และองคประกอบของสารละลาย เลมน จดท าขนส าหรบใชประกอบการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร .ซงมเนอหาสาระส าคญสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท .1 นกเรยนสามารถศกษาเนอหา และฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรได

เอกสารประกอบการสอน ชด สารละลาย ชนมธยมศกษาปท 1..เลมน จะเปนประโยชนตอการจดกจกรรมการเรยนการสอน และเปนสวนส าคญในการพฒนางานวชาการ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรใหมประสทธภาพยงขน

ทายสดนผจดท าขอขอบคณผเชยวชาญทใหค าแนะน า เสนอแนะ วธการจดท าเอกสารประกอบการสอน เพอใหผลงานทางวชาการในครงนส าเรจลลวงดวยด

วนดา สวนดอกไม

ค าน า



3


เรอง หนา ค าน า......................................................................................................... ก

สารบญ..................................................................................................... ข สารบญตาราง............................................................................................ ง สาระและมาตรฐานการเรยนร.................................................................... 1 ตวชวดชนป .............................................................................................. 1 จดประสงคการเรยนร ............................................................................... 3 เวลาทใชในการจดการเรยนร .................................................................... 3 ค าแนะน าการใชส าหรบคร ........................................................................ 4 ค าแนะน าการใชส าหรบนกเรยน................................................................. 5 ผงมโนทศน เรอง ความหมายและองคประกอบของสารละลาย ..................... 6 แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ความหมายและองคประกอบของสารละลาย .... 7 กระดาษค าตอบ......................................................................................... 10 ใบความรท 1 เรอง ความหมายของสารละลาย ........................................ 11 แบบฝกทกษะท 1 ความหมายของสารละลาย .......................................... 12 กจกรรมการทดลอง ................................................................................. 13 ใบความรท 2 องคประกอบของสารละลาย.... ........................................... 16 แบบฝกทกษะท 2 ความแตกตางระหวางสารบรสทธกบสารละลาย............ 20 แบบฝกทกษะท 3 องคประกอบของสารละลาย.......................................... 21

สารบญ



4


เรอง

หนา

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ความหมายและองคประกอบของสารละลาย ... 22 กระดาษค าตอบ ....................................................................................... 25 บรรณานกรม .......................................................................................... 26 ภาคผนวกเฉลยเอกสารประกอบการสอน ................................................ 27 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน ..................................................................... 28 เฉลยแบบฝกทกษะท 1 ............................................................................. 29 แนวคดเฉลยการทดลอง .......................................................................... 30 เฉลยแบบฝกทกษะท 2 ............................................................................ 32 เฉลยแบบฝกทกษะท 3 ............................................................................ 34 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ...................................................................... 35 สรปผลการเรยน ...................................................................................... 36

สารบญ (ตอ)



5


ตารางท หนา ตารางท 1 แสดงสารละลายชนดตางๆ 17 ตารางท 2 แสดงขอแตกตางระหวางสารบรสทธกบสารละลาย 19

สารบญตาราง



6


สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบ

โครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการ สบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการ สบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณ ทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอย ในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวของสมพนธกน

ตวชวดชนป

ว 3.1 ม.1/1 ทดลองและจ าแนกสารเปนกลมโดยใชเนอสารหรอขนาดอนภาค เปนเกณฑและอธบายสมบตของสารในแตละกลมได

ว 8.1 ม.1/1 ตงค าถามทก าหนดประเดนหรอตวแปรทส าคญในการส ารวจตรวจสอบ หรอศกษาคนควาเรองทสนใจไดอยางครอบคลมและเชอถอได



7


ว 8.1 ม.1/2 สรางสมมตฐานทสามารถตรวจสอบไดและวางแผนการส ารวจตรวจสอบหลาย ๆ วธ ว 8.1 ม.1/3 เลอกเทคนควธการส ารวจตรวจสอบทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ ทไดผลเทยงตรงและปลอดภย โดยใชวสดและเครองมอทเหมาะสม ว 8.1 ม.1/4 รวบรวมขอมล จดกระท าขอมลเชงปรมาณและคณภาพ ว 8.1 ม.1/5 วเคราะหและประเมนความสอดคลองของประจกษพยานกบขอสรป ทงทสนบสนนหรอขดแยงกบสมมตฐาน และความผดปกตของขอมลจากการส ารวจตรวจสอบ ว 8.1 ม.1/6 สรางแบบจ าลอง หรอรปแบบ ทอธบายผลหรอแสดงผลของ การส ารวจตรวจสอบ ว 8.1 ม.1/7 สรางค าถามทน าไปสการส ารวจตรวจสอบ ในเรองทเกยวของ และน าความรทไดไปใชในสถานการณใหมหรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ ว 8.1 ม.1/8 บนทกและอธบายผลการสงเกต การส ารวจ ตรวจสอบ คนควาเพมเตมจากแหลงความรตาง ๆ ใหไดขอมลทเชอถอได และยอมรบการ เปลยนแปลงความรทคนพบเมอมขอมลและประจกษพยานใหมเพมขนหรอโตแยงจากเดม ว 8.1 ม.1/9 จดแสดงผลงาน เขยนรายงาน และ/หรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ



8


จดประสงคการเรยนร

1. บอกความหมายและระบองคประกอบของสารละลายได 2. ทดลองและอธบายองคประกอบของสารละลายได

3. อธบายวธตรวจสอบองคประกอบของสารละลายได

เวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนร

เอกสารประกอบการสอน เลมท 1 ความหมายและองคประกอบของสารละลาย เวลาเรยน 2 คาบ



9


ค าแนะน าการใชส าหรบคร

1. เอกสารประกอบการสอน ชด สารละลาย มทงหมด 6 เลม 2. เอกสารประกอบการสอน ชด สารละลาย เลมนเปนเลมท 1 เรอง

ความหมายและองคประกอบของสารละลาย 3. สวนประกอบของเอกสารประกอบการสอน ชด สารละลาย เลมน

ประกอบดวย 3.1 จดประสงคการเรยนร 3.2 แบบทดสอบกอนเรยน 3.3 แบบฝกหดระหวางเรยน 3.4 แบบทดสอบหลงเรยน 3.5 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 3.6 เฉลยแบบฝกหดระหวางเรยน 3.7 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 3.8 สรปผลการเรยน

4. ควรศกษาค าแนะน าในการใชเอกสารประกอบการสอน กอนใชทกเลม



10


ค าแนะน าการใชส าหรบนกเรยน

นกเรยนศกษารายละเอยดของกจกรรมในเอกสารประกอบการสอนและปฏบตกจกรรมตามล าดบขนตอน ดงน

ศกษาจดประสงคการเรยนร

ท าแบบทดสอบกอนเรยน

แบงกลม ศกษาเอกสารประกอบการสอน

น าเสนอผลการศกษา มสวนรวมอภปราย

ท าแบบฝกหดระหวางเรยน

ท าแบบทดสอบหลงเรยน

เฉลยแบบทดสอบและแบบฝกหดระหวางเรยน

บนทกคะแนนสรปผลการเรยน

ศกษาค าชแจงการใชเอกสาร



11



ความหมายและองคประกอบ

ของสารละลาย

ความหมาย


องคประกอบ


ผงมโนทศน

เรอง ความหมายและองคประกอบของสารละลาย



12


แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ความหมายและองคประกอบของสารละลาย

ค าชแจง 1 . แบบทดสอบกอนเรยนจ านวน 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน ใชเวลา 10 นาท

2. นกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดในแตละขอ แลวท าเครองหมายกากบาท ( × ) ทบตวอกษร ก ข ค หรอ ง ตรงกบตวเลอกทตองการในกระดาษค าตอบ

1. สารทประกอบดวยสารอยางนอย 2 ชนดมาผสมกนจนมลกษณะเปนเนอเดยวกน เรยกวาอะไร

ก. สารบรสทธ ข. สารละลาย ค. สารเนอผสม ง. สารละลายน า

2. ขอใด ตอไปนเปนสารละลายทงหมด ก. น าอดลม อากาศ นาก ข. น าเกลอ น าแปง น าโซดา ค. น าเชอม น าแปง น าโซดา ง. น าตาลสด น ากะท ทองเหลอง

3. ในสารละลายทกชนดประกอบดวยสารประเภทใดบาง ก. ตวละลาย – ตวไมละลาย ข. ตวละลาย – ตวท าละลาย ค. ตวละลาย – ตวสารละลาย ง. ตวท าละลาย – ตวชอบละลาย



13


4. สารละลายมสถานะใดไดบาง 1 ของแขง 2 ของเหลว 3 กาซ 4 ไอ ขอท ถกตอง คอขอใด

ก. ขอ 1, 2 ข. ขอ 1, 2, 4 ค. ขอ 2, 3, 4 ง. ขอ 1, 2, 3

5. สารละลายชนดหนงมสถานะเปนของแขง ประกอบดวยสาร A 31% สาร B 29% สาร C 20% สาร D 20% สารใดเปนตวท าละลาย

ก. สาร B ข. สาร A ค. สาร C และ สาร D ง. สาร A สาร C และ สาร D

6. นากประกอบดวย ทองค า 35% ทองแดง 60% และเงน 5% อยากทราบวาสารชนดใด เปนตวท าละลาย

ก. เงน ข. ทองค า ค. ทองแดง ง. ทองค าและเงน

7. องคประกอบของสารละลายขอใดตอไปน ไมถกตอง ก. ทองแดง + นกเกล = เหรยญทอง ข. ทองแดง + ทองค า = ทองเหลอง ค. แกสคารบอนไดออกไซด + น า = น าโซดา ง. แกสไนโตรเจน + แกสออกซเจน + แกสอนๆ = อากาศ



14


8. สารละลายโซเดยมคลอไรด จ านวน 200 ลกบาศกเซนตเมตร มโซเดยมคลอไรด ละลายอย 30 กรม สารละลายโซเดยมคลอไรดมความเขมขนรอยละเทาใด ก. 15 กรม ข. 20 กรม ค. 25 กรม ง. 30 กรม

9. น าสารชนดหนงทมสถานะเปนของแขง ไปทดสอบดวยวธตางๆ จะตองไดผลการทดลอง ตามขอใด จงจะสรปไดวาสารนนเปนสารละลาย

ก. มจดหลอมเหลวคงท ข. อณหภมขณะเดอดคงท ค. มชวงการหลอมเหลวแคบ ง. น าไประเหยแหงปรากฏวามแขงแขงเหลออย

10. ขอใดตอไปน ไมถกตอง ก. สารละลายเขมขน หมายถง สารละลายทมตวละลายมาก ข. สารละลายเจอจาง หมายถง สารละลายทมตวท าละลายมาก ค. ผลก หมายถง ของแขงรปทรงเรขาคณต เกดจากสารละลายไมอมตว ง. สารละลายอมตว หมายถง สารละลายทมตวละลายอยเตมท จนไมสามารถ

ละลายในตวท าละลายไดเพมอกทอณหภมขณะนน



15


กระดาษค าตอบ แบบทดสอบกอนเรยน

เอกสารประกอบการสอน ชด สารละลาย เลมท 1 ความหมายและองคประกอบของสารละลาย

ชอ.....................................นามสกล..................................หอง......../...........เลขท.............

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงค าตอบเดยวโดยกาเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบ

กอนเรยน ขอ ก. ข. ค. ง. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10



16


ใบความรท 1 เรอง ความหมายของสารละลาย

ความหมายของสารละลาย

สารละลาย(Solution) หมายถง สารเนอเดยวทไมบรสทธ เกดจากสารตงแต 2 ชนดขนไปรวมตวเปนเนอเดยวกน ( Homogeneous) มไดทง 3 สถานะ คอ สารละลายของแขง สารละลายของเหลว และสารละลายกาซ

- สารละลายของแขง หมายถง สารละลายทมตวท าละลายมสถานะ เปนของแขง เชน ทองเหลอง นาก เหรยญบาท เหลกกลา เปนตน

- สารละลายของเหลว หมายถง สารละลายทมตวท าละลายมสถานะ เปนของเหลว เชน น าเชอม น าเกลอ น าปลา น าหวาน น าสมสายช เปนตน

- สารละลายกาซ หมายถง สารละลายทมตวท าละลายมสถานะเปนกาซ เชน อากาศ แกสหงตม ลกเหมนในอากาศ ไอน าในอากาศ เปนตน

น าตาลอยางฉนละลายน าไดไหมนะ แลวแปงมนอยางฉน

จะละลายน าไดไหมละ



17


ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอทถก และท าเครองหมาย × หนาขอทผด (10 คะแนน)

แบบฝกหดท 1 ความหมายของสารละลาย

1. สารละลายเปนของผสม

2. สาละลาย คอ สารเนอเดยวทไมบรสทธ

3. สารละลายประกอบดวยสาร 2 ชนด

4. สารทไมละลายน า คอ สารละลาย

5. สารละลายม 3 สถานะ คอ ของแขง ของเหลว และกาซ

6. สารละลายคอสารทอยในสถานะของเหลวเทานน

7. ไอน าในอากาศคอสารละลายทเปนของเหลว

8. การละลายไดของสาร หมายความวา รวมเปนเนอเดยวกน

9. ตวละลายตางชนดกน ละลายในน าไดเหมอนกน

10. การละลายของสารขนอยกบชนดของตวละลายและตวท าละลาย



18


จดประสงคการท าการทดลอง 1. ทดลองและอธบายองคประกอบของสารละลาย 2. อธบายวธตรวจสอบองคประกอบของสารละลาย ค าถามกอนทดลอง ……………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………..………………………… สมมตฐาน ……………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………..……………………… ตวแปรตน(ตวแปรอสระ) ……………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………….. ตวแปรตาม ……………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………….. ตวแปรควบคม ……………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………….

อปกรณและสารเคม 1. น า 1 cm3 2. น าเชอม 1 cm3 3. น าเกลอ 1 cm3 4. น าโซดา 1 cm3

กจกรรมการทดลองเรอง องคประกอบของสารละลาย



19


5. น าอดลมทไมเจอส 1 cm3 6. น าสมสายช 1 cm3 7. จานหลมโลหะ 1 อน 8. ตะเกยงแอลกอฮอลพรอมทกนลม 1 ชด 9. คมคบโลหะ 1 อน 10. หลอดหยดสาร 1 อน ขนตอนการท าการทดลอง 1. สงเกตลกษณะและระบองคประกอบของ น า น าเกลอ น าเชอม น าโซดา น าอดลมทไมเจอส น าสมสายช แลวบนทกผลลงในตารางผลการทดลอง 2. น าของเหลวทง 5 ชนด ชนดละ 1 cm3 (20 หยด) ใสลงในหลมโลหะ ชนดละหลม 3. น าจากหลมไปตงบนตะเกยงแอลกอฮอล 4. ใหความรอนจนของเหลวระเหยแหงไปหมด สงเกตและบนทกผลการเปลยนแปลง ตารางบนทกผลการทดลอง

สาร ลกษณะของเหลวทสงเกตไดกอนใหความรอนจนแหง

ลกษณะทสงเกตไดเมอใหความรอนจนแหง

น า น าเกลอ น าเชอม น าโซดา น าอดลม

น าสมสายช



20


อภปรายผลการทดลอง ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ......................................................................................................... สรปผลการทดลอง ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................ ค าถามทายการทดลอง 1. สงทเหลออยบนจานหลมโลหะแตละหลมเหมอนหรอตางกนอยางไร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. มสารอยในหลมทกหลมหรอไม เพราะเหตใด ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. เราจะมวธการตรวจสอบองคประกอบของสารเหลานไดอยางไร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4. ในกรณทน าสารตวอยางมาระเหยแหงบนจานหลมโลหะแลวพบวาไมเหลอสารใดๆ จะสรปวาสารตวอยางมองคประกอบเพยงชนดเดยวไดหรอไม เพราะเหตใด ............................................................................................................................................................................................................................................................................................



21


องคประกอบของสารละลาย สารละลายสามารถแบงสวนประกอบออกไดเปน 2 สวน ไดแก 1. ตวท าละลาย ( Solvent) หมายถง สารทมความสามารถในการท าให

สารตางๆละลายได โดยไมท าปฏกรยาเคมกบสารนน ตวท าละลายจะเปนองคประกอบ ทมปรมาณมากทสดในสารละลาย

2. ตวละลาย ( Solute) หมายถง สารทละลายอยในตวท าละลาย ตวท าละลายจะกระจายออกไปทวในตวท าละลายโ ดยไมท าปฏกรยาเคมตอกน เปนองคประกอบอนๆ ทมปรมาณนอยกวาในสารละลาย

สารละลาย (Solution) = ตวท าละลาย (Solvent) + ตวละลาย (Solute)

หลกการพจารณาตวท าละลายและตวละลาย 1. สารทมสถานะเดยวกน เมอน าสารทมสถานะเดยวกนมาผสมกนเกดเปนสารละลาย สารทมปรมาณมากกวาจดเปนตวท าละลาย เชน - แอลกอฮอลฆาเชอ มเอทานอล 70 % และน า 30% - ฟวสไฟฟา มบสมท 50 % ตะกว 25% ดบก 25% 2. สารทมสถานะตางกน เมอน าสารทมสถานะตางกนมาผสมกนเกดเปนสารละลาย สารทมสถานะเดยวกบสารละลายจดเปนตวท าละลาย เชน - น าเชอม น าเปนตวท าละลาย น าตาลเปนตวละลาย - น าโซดา น าเปนตวท าละลาย กาซคารบอนไดออกไซด ( CO2) เปนตวละลาย

ใบความรท 2 เรอง องคประกอบของสารละลาย



22


ตวละลายแตละชนดจะใชตวท าละลายทแตกตางกน ทงนขนอยกบความสมพนธ

ระหวางตวท าละลายและตวละลาย ซงสารทง 2 ชนดนนจะตองรวมเปนเนอเดยวกนและไมท าปฏกรยาเคมตอกน เชน

สารละลาย สถานะ องคประกอบ ต าท าละลาย ตวละลาย

ทองเหลอง ของแขง ทองแดง+สงกะส สงกะส ทองแดง เหรยญบาท ของแขง ทองแดง+นกเกล ทองแดง นกเกล

นาก ของแขง ทองค า+ทองแดง ทองแดง ทองค า น าเชอม ของเหลว น า+น าตาล น า น าตาล

แอลกอฮอลเชดแผล

ของเหลว เอทานอง+น า เอทานอล น า

อากาศ กาซ ไนโตรเจน+ออกซเจน+กาซ

อนๆ

ไนโตรเจน ออกซเจน+กาซอนๆ

กาซหงตม กาซ โพรเพน+บวเทน+สารมกลน

โพรเพน บวเทน+สารมกลน

ตารางท 1 แสดงสารละลายชนดตางๆ

นเปนองคประกอบของสารละลายบางชนดเทาน นนะ



23


ชนดของสารละลาย 1. สารละลายอมตว สารละลายอมตว คอ สารละลายทมปรมาณตวถกละลายอยมากทสด ณ อณหภมหนง เมอใสตวถกละลายเพมลงไปอกจะไมละลายจงตกตะกอนอยทกนภาชนะ 2. สารละลายไมอมตว สารละลายไมอมตว คอ สารละลายทยงมตวละลายอยนอย เมอใส ตวละลายเพมลงไปอก จะสามารถละลายไดอก 3. สารละลายเขมขน สารละลายเขมขน คอ สารละลายทมตวละลายอยเปนจ านวนมาก เมอเทยบกบปรมาณตวท าละลาย 4. สารละลายเจอจาง สารละลายเจอจาง คอ สารละลายทมปรมาณตวละลายอยนอย เมอ เทยบกบปรมาณตวท าละลาย

ภาพท 1 สารละลาย

ทมา : http://www.mwit.ac.th/~webmaster/mssql/data/chem/t2040101/Stoichiometry.pdf สบคนเมอวนท 25 พฤษภาคม 2559



24


สมบตของสารละลาย 1. เปนสารเนอเดยว ทมสดสวนในการรวมกนของธาต หรอสารประกอบท ไมคงท 2. จดเดอด จดหลอมเหลวไมคงท 3. สารละลายมจดเดอดสงกวา และจดเยอกแขงต ากวาสารละลายบรสทธ เชน น าเกลอมจดเดอดสงกวาน า และมจดเยอกแขงต ากวาน า

สารบรสทธ (pure substance) จดเปนสารเนอเดยวทมองคประกอบเพยง ชนดเดยวเทานน และมองคประกอบทางเคมทแนนอน สารบรสทธจะมสมบตทางเคมและทางกายภาพเฉพาะตว สารละลาย( solution) จดเปนของผสมเนอเดยว มองคประกอบตงแตสองชนด ขนไปมาผสมกน

ตารางท 2 แสดงขอแตกตางระหวางสารบรสทธกบสารละลาย สงเปรยบเทยบ สารบรสทธ สารละลาย

1. จ านวนชนดของสาร มเพยงสารเดยว มสารมากกวาหนงชนด 2. จดเดอด คงท ไมคงท 3. จดหลอมเหลว คงท ไมคงท 4. จดเยอกแขง คงท ไมคงท 5. ความหนาแนน คงท แปรเปลยนไดขนอยกบ

ความเขมขนของสารละลาย

เอ! แลวสารบรสทธกบสารละลายมอะไรบางนา



25


ค าชแจง : ใหนกเรยนพจารณาวาสารใดตอไปนเปนสารละลาย หรอสารบรสทธ และท าเครองหมาย ลงในชองทเลอกใหถกตอง ( 10 คะแนน)

ล าดบ สารเนอเดยว สารบรสทธ สารละลาย 1 น าอดลม 2 น ามนพช 3 น ากลน 4 น าเกลอ 5 โซเดยมคลอไรด 6 น าเชอม 7 น าตาลทราย 8 ทองเหลอง 9 ทองแดง 10 เหรยญบาท 11 นาก 12 ดบก 13 สงกะส 14 ก ามะถน 15 สารหน 16 น าโซดา 17 ยาหมอง 18 แกสหงตม 19 น าสมสายช 20 ฟวส

แบบฝกหดท 2 เรอง สารบรสทธหรอสารละลาย



26


ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนองคประกอบของสารละลายวาสารใดเปนตวท าละลาย สารใดเปนตวละลายใหถกตอง ( 10 คะแนน)

สารละลาย สวนประกอบ ตวท าละลาย(solvent)

ตวละลาย (solute)

ทองเหลอง ทองแดง 60% สงกะส 40%

น าโซดา

น า แกส CO2

ฟวสไฟฟา

บสมท50 % ตะกว 25 % ดบก 25 %

นาก

ทองแดง 60% ทองค า 35%

เงน 5%

น าสมสายช น า 80 % กรดน าสม 20 %

แบบฝกหดท 3 องคประกอบของสารละลาย



27


แบบทดสอบหลงเรยน

เรอง ความหมายและองคประกอบของสารละลาย ค าชแจง 1 . แบบทดสอบหลงเรยนจ านวน 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน ใชเวลา 10 นาท

2. นกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดในแตละขอ แลวท าเครองหมายกากบาท ( × ) ทบตวอกษร ก ข ค หรอ ง ตรงกบตวเลอกทตองการในกระดาษค าตอบ

1. สารทประกอบดวยสารอยางนอย 2 ชนดมาผสมกนจนมลกษณะเปนเนอเดยวกน เรยกวาอะไร

ก. สารบรสทธ ข. สารเนอผสม ค. สารละลาย ง. สารละลายน า

2. ขอใด ตอไปนเปนสารละลายทงหมด ก. น าอดลม อากาศ นาก ข. น าเกลอ น าแปง น าโซดา ค. น าเชอม น าแปง น าโซดา ง. น าตาลสด น ากะท ทองเหลอง

3. ในสารละลายทกชนดประกอบดวยสารประเภทใดบาง ก. ตวละลาย – ตวท าละลาย ข. ตวละลาย – ตวไมละลาย ค. ตวละลาย – ตวสารละลาย ง. ตวท าละลาย – ตวชอบละลาย



28


4. สารละลายมสถานะใดไดบาง 1 ของแขง 2 ของเหลว 3 กาซ 4 ไอ ขอท ถกตอง คอขอใด

ก. ขอ 1, 2 ข. ขอ 1, 2, 3 ค. ขอ 2, 3, 4 ง. ขอ 1, 2, 4

5. สารละลายชนดหนงมสถานะเปนของแขง ประกอบดวยสาร A 31% สาร B 29% สาร C 20% สาร D 20% สารใดเปนตวท าละลาย

ก. สาร A ข. สาร B ค. สาร C และ สาร D ง. สาร A สาร C และ สาร D

6. นากประกอบดวย ทองค า 35% ทองแดง 60% และเงน 5% อยากทราบวาสารชนดใด เปนตวท าละลาย

ก. เงน ข. ทองค า ค. ทองแดง ง. ทองค าและเงน

7. องคประกอบของสารละลายขอใดตอไปน ไมถกตอง ก. ทองแดง + ทองค า = ทองเหลอง ข. ทองแดง + นกเกล = เหรยญทอง ค. แกสคารบอนไดออกไซด + น า = น าโซดา ง. แกสไนโตรเจน + แกสออกซเจน + แกสอนๆ = อากาศ



29


8. สารละลายโซเดยมคลอไรด จ านวน 200 ลกบาศกเซนตเมตร มโซเดยมคลอไรดละลายอย 30 กรม สารละลายโซเดยมคลอไรดมความเขมขนรอยละเทาใด ก. 15 กรม ข. 20 กรม ค. 25 กรม ง. 30 กรม

9. น าสารชนดหนงทมสถานะเปนของแขง ไปทดสอบดวยวธตางๆ จะตองไดผลการทดลอง ตามขอใด จงจะสรปไดวาสารนนเปนสารละลาย

ก. มจดหลอมเหลวคงท ข. อณหภมขณะเดอดคงท ค. มชวงการหลอมเหลวแคบ ง. น าไประเหยแหงปรากฏวามแขงแขงเหลออย

10. ขอใดตอไปน ไมถกตอง ก. สารละลายเขมขน หมายถง สารละลายทมตวละลายมาก ข. สารละลายเจอจาง หมายถง สารละลายทมตวท าละลายมาก ค. ผลก หมายถง ของแขงรปทรงเรขาคณต เกดจากสารละลายไมอมตว ง. สารละลายอมตว หมายถง สารละลายทมตวละลายอยเตมท จนไมสามารถ

ละลายในตวท าละลายไดเพมอกทอณหภมขณะนน



30


กระดาษค าตอบ แบบทดสอบหลงเรยน

เอกสารประกอบการสอน ชด สารละลาย เลมท 1 ความหมายและองคประกอบของสารละลาย

ชอ.....................................นามสกล..................................หอง......../...........เลขท.............

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงค าตอบเดยวโดยกาเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบ

หลงเรยน ขอ ก. ข. ค. ง. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10



31


บรรณานกรม

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2554). หลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว.

กอบนวล จตตนนทน. (ม.ป.ป.). หนงสอคมอ-เตรยมสอบวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1. กรงเทพมหานคร. : ส านกพมพภมบณฑต.

นวยา คมประวต. (2560).หลกวทยาศาสตร ม.ตน 1-2-3 ฉบบสมบรณ.นนทบร : ธงค บยอนด บคส.

บญชา แสนทว และคณะ. (2551). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1. กรงเทพมหานคร : วฒนาพานช.

พมพพนธ เดชะคปต และคณะ. (2553). วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพมหานคร : พฒนาคณภาพวชาการ.

พมพพนธ เดชะคปต และคณะ. (2558). วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพมหานคร : พฒนาคณภาพวชาการ.

ศรลกษณ ผลวฒนะ และคณะ. (2555). กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1. กรงเทพมหานคร : นยมวทยา.

สมพงศ จนทรโพพธศร.(2560). ตวโจทยเขม วทยาศาสตร ม.1 เลมรวม เทอม 1-2. กรงเทพมหานคร : ไฮเอดพบลชชง.

สพจน แสงมณ และคณะ. (2546). กจกรรมวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1. กรงเทพมหานคร. : ส านกพมพประสานมตร.



32


ภาคผนวก เฉลย

เอกสารประกอบการสอน



33


ขอท ค าตอบ 1 ข 2 ก 3 ข 4 ง 5 ข 6 ค 7 ข 8 ก 9 ง 10 ค

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน



34


1

.

ส

า

ร

ล

ะ

ล

า

ย

เ

ป

น

ข

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอทถก และท าเครองหมาย ×

หนาขอทผด (10 คะแนน)

เกณฑการวดและประเมนผล ตอบถกขอละ 1 คะแนน ไดคะแนนตงแต 8 คะแนนขนไป จงผานเกณฑการประเมนผล ชวงคะแนน ระดบคณภาพ ได 8 - 10 คะแนน ไดระดบ 3 ด ได 7 - 5 คะแนน ไดระดบ 2 พอใช ได 0 – 4 คะแนน ไดระดบ 1 ปรบปรง

1. สารละลายเปนของผสม

2. สาละลาย คอ สารเนอเดยวทไมบรสทธ

3. สารละลายประกอบดวยสาร 2 ชนด

4. สารทไมละลายน า คอ สารละลาย

5. สารละลายม 3 สถานะ คอ ของแขง ของเหลว และกาซ

6. สารละลายคอสารทอยในสถานะของเหลวเทานน

7. ไอน าในอากาศคอสารละลายทเปนของเหลว

8. การละลายไดของสาร หมายความวา รวมเปนเนอเดยวกน

9. ตวละลายตางชนดกน ละลายในน าไดเหมอนกน

10. การละลายของสารขนอยกบชนดของตวละลายและตวท าละลาย

เฉลยแบบฝกหดท 1



35


ค าถามกอนทดลอง สารละลายมองคประกอบอะไรบาง สมมตฐาน สารละลายตางชนดกนมองคประกอบแตกตางกน ตวแปรตน(ตวแปรอสระ) สารละลาย ตวแปรตาม องคประกอบของสารละลาย ตวแปรควบคม ปรมาณของสาร, ปรมาณความรอน, ภาชนะทใช

ตารางบนทกผลการทดลอง

สาร ลกษณะของเหลวทสงเกตไดกอนใหความรอนจนแหง

ลกษณะทสงเกตไดเมอใหความรอนจนแหง

น า ของเหลวใสไมมส ไมมอะไรเหลออย น าเกลอ ของเหลวใสไมมส มผลกสขาว น าเชอม ของเหลวใสไมมส มสน าตาลไหม น าโซดา ของเหลวใสไมมส ไมมอะไรเหลออย น าอดลม ของเหลวใสไมมส มสน าตาลไหม

น าสมสายช ของเหลวใสไมมส,มกลนฉน ไมมอะไรเหลออย,มกลนฉน

แนวคดเฉลยการทดลอง



36


อภปรายผลการทดลอง ลกษณะของเหลวทสงเกตไดกอนใหความรอน น า น าเกลอ น าเชอม น าโซดา น าอดลมไมมส และน าสมสายช เปนของเหลวใส เนอเดยว ไมมส ยกเวนน าสมสายชทมกลนฉน เมอน าของเหลวไปใหความรอนจนแหง ทงน าเกลอ น าเชอม และน าอดลม มสารทเปนของแขงเหลออย แสดงวา น าเกลอ น าเชอม และน าอดลม มองคประกอบมากกวา 1 ชนด ประกอบดวย ตวท าละลายซงเปนน าระเหยไป และตวละลายทเปนของแขง อยางนอย 1 ชนด สรปผลการทดลอง สารละลายเปนของผสม ประกอบดวย 2 สวน คอ ตวท าละลายทมปรมาณมากทสดในของผสมและตวละลายทอาจมสถานะเปนของแขง ของเหลว และแกสได การใหความรอนแกสารละลายจนของเหลวระเหยกลายเปนไอแหงจนหมด ใชตรวจสอบองคประกอบของสารละลายได เปนวธแยกสารโดยใหความรอน เรยกวา การระเหยแหง เปนวธทใชตรวจสอบไดดกบตวละลายทเปนของแขงระเหยยาก ค าถามทายการทดลอง 1. สงทเหลออยบนจานหลมโลหะแตละหลมเหมอนหรอตางกนอยางไร ตอบ ตางกน เพราะองคประกอบของสารละลายแตละชนดไมเหมอนกน 2. มสารอยในหลมทกหลมหรอไม เพราะเหตใด ตอบ ไม เพราะ สารละลายบางชนดเมอไดรบความรอนกจะระเหยจนไมเหลออะไรอย 3. เราจะมวธการตรวจสอบองคประกอบของสารเหลานไดอยางไร ตอบ ใชวธกลนแทน 4. ในกรณทน าสารตวอยางมาระเหยแหงบนจานหลมโลหะแลวพบวาไมเหลอสารใดๆ จะสรปวาสารตวอยางมองคประกอบเพยงชนดเดยวไดหรอไม เพราะเหตใด ตอบ ไมได เพราะ องคประกอบของสารละลายบางชนด เมอไดรบความรอน จะระเหยไป จนไมเหลอสารใดๆ



37


ค าชแจง : ใหนกเรยนพจารณาวาสารใดตอไปนเปนสารละลาย หรอสารบรสทธ และท าเครองหมาย ลงในชองทเลอกใหถกตอง ( 10 คะแนน)

ล าดบ สารเนอเดยว สารบรสทธ สารละลาย 1 น าอดลม 2 น ามนพช 3 น ากลน 4 น าเกลอ 5 โซเดยมคลอไรด 6 น าเชอม 7 น าตาลทราย 8 ทองเหลอง 9 ทองแดง 10 เหรยญบาท 11 นาก 12 ดบก 13 สงกะส 14 ก ามะถน 15 สารหน 16 น าโซดา 17 ยาหมอง 18 แกสหงตม 19 น าสมสายช 20 ฟวส




38


เกณฑการวดและประเมนผล ตอบถกขอละ 0.5 คะแนน ไดคะแนนตงแต 8 คะแนนขนไป จงผานเกณฑการประเมนผล ชวงคะแนน ระดบคณภาพ ได 8 - 10 คะแนน ไดระดบ 3 ด ได 7 - 5 คะแนน ไดระดบ 2 พอใช ได 0 – 4 คะแนน ไดระดบ 1 ปรบปรง



39


ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนองคประกอบของสารละลายวาสารใดเปนตวท าละลาย สารใดเปนตวละลายใหถกตอง ( 10 คะแนน)

สารละลาย สวนประกอบ ตวท าละลาย(solvent)

ตวละลาย (solute)

ทองเหลอง ทองแดง 60% สงกะส 40%

ทองแดง 60%

สงกะส 40%

น าโซดา

น า แกส CO2

น า

แกส CO2

ฟวสไฟฟา

บสมท50 % ตะกว 25 % ดบก 25 %

บสมท50 %

ตะกว 25 % ดบก 25 %

นาก

ทองแดง 60% ทองค า 35%

เงน 5%

ทองแดง 60%

ทองค า 35% เงน 5%

น าสมสายช น า 80 % น า 80 % กรดน าสม 20 % กรดน าสม 20 %

เกณฑการวดและประเมนผล

ตอบถกชองละ 1 คะแนน ไดคะแนนตงแต 8 คะแนนขนไป จงผานเกณฑการประเมนผล ชวงคะแนน ระดบคณภาพ ได 8 - 10 คะแนน ไดระดบ 3 ด ได 7 - 5 คะแนน ไดระดบ 2 พอใช ได 0 – 4 คะแนน ไดระดบ 1 ปรบปรง




40


ขอท ค าตอบ 1 ค 2 ก 3 ก 4 ข 5 ก 6 ค 7 ก 8 ก 9 ง 10 ค

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน



41


คะแนน แบบฝกหดระหวางเรยน รวม คะแนน 1 2 3

เตม 10 10 10 30 ได

คะแนน แบบทดสอบกอน-หลงเรยน

กอนเรยน หลงเรยน พฒนา เตม 10 10 ได

เกณฑการประเมน 8 – 10 มผลสมฤทธทางการเรยนในระดบสง 6 - 7 มผลสมฤทธทางการเรยนในระดบปานกลาง 0 - 5 มผลสมฤทธทางการเรยนในระดบต า

สรปผลการเรยน เรอง ความหมายและองคประกอบของสารละลาย

Documents

เอกสารประกอบการสอน ชุด สารละลาย ความหมายและองค์ประกอบของ ... · ว 8.1 ม.1/4