Embed Size (px)
Citation preview
85.00
วทยาศาสตร
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน
รศ.ดร.สมพงศ จนทรโพธศร
๑. ดร.ศรชย หวงเจรญตระกล
๒. รศ.วทศน จนทรโพธศร
๓. กลพนธาดา จนทรโพธศร
๑. รศ.ดร.สวสด ประทมราช
๒. จารณ กาญจะโนสถ และคณะ
ผเรยบเรยง
ผตรวจ
บรรณาธการ
๒ชนประถมศกษาปท
ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐)
ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑
วทยาศาสตร
ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกหอสมดแหงชาตNational Library of Thailand Cataloging in Publication Data
สมพงศ จนทรโพธศร.
วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 2.-- กรงเทพฯ : ศนยสงเสรมวชาการ, 2562.
116 หนา.
1. วทยาศาสตร. -- การศกษาและการสอน (ประถมศกษา). I. ชอเรอง.
372.35
ISBN 978-616-418-075-8
พมพครงท 1
จ�านวนทพมพ 5,000 เลม
บรรณาธการบรหารรองศาสตราจารย ดร.สรศกด อมรรตนศกด กศ.บ., กศ.ม., ค.ด. (วดผลการศกษา) Cert. in Informatic for Researchบรรณาธการวชาการรองศาสตราจารย ดร.สวสด ประทมราช B.S.E.E., กศ.ม., M.A., Ph.D.จารณ กาญจะโนสถ ค.บ., ค.ม. (การบรหารการศกษา)กรรมการผจดการจตรา มนมณ พ.ม., กศ.บ.
สงวนลขสทธตามพระราชบญญตหามท�าซ�า ดดแปลง ออกจ�าหนาย แจกจาย และกระท�าโดยประการอน
ในตอนใดตอนหนงของหนงสอเลมน ไมวาจะเปนขอความ และสงอนใด
ดวยวธการเรยงพมพ พมพส�าเนา หรอดวยวธอนใดทกกรณ หากผใด
ละเมดลขสทธจะถกด�าเนนคดทางกฎหมายบญญตไวขนสงสด เวนแตจะ
ไดรบความยนยอมเปนลายลกษณอกษรจากส�านกพมพศนยสงเสรมวชาการ
๒ชนประถมศกษาปท
จดจ�าหนายโดย
ส�านกพมพศนยสงเสรมวชาการ 43 ซอยกาญจนาภเษก003 แขวงหลกสอง เขตบางแค กรงเทพมหานคร 10160
โทรศพท 02-451-1122 (อตโนมต 10 คสาย)
โทรสาร 02-451-2544
อเมล [email protected]
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท ๒ เลมน ไดพฒนาขน
ใหสอดคลองกบธรรมชาตและลกษณะเฉพาะของวทยาศาสตรทมความคดเปนเหตเปนผล มทกษะทส�าคญ
ในการคนควาหาความรและมความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ ตามมาตรฐานการเรยนรและ
ตวชวด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา
ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ เปนหนงสอเรยนทมงพฒนาใหนกเรยนท�ากจกรรมการเรยนรทหลากหลาย
เชน การส�ารวจตรวจสอบ การปฏบตการทดลอง การคดวเคราะห การสบคนขอมล การอภปราย
ซงกจกรรมเหลานจะท�าใหนกเรยนเกดทกษะและกระบวนการทส�าคญ เชน ทกษะกระบวนการทาง
วทยาศาสตร กระบวนการคด กระบวนการสบเสาะหาความร การแกปญหา การสอสาร และการตดสนใจ
เปนตน
นอกจากน หนงสอเรยนเล มนน�าเสนอการเรยนร ให เหมาะสมกบวยของผ เรยนใน
ชนประถมศกษาปท ๒ โดยใชภาพ แผนภม ตารางขอมล ชวยในการน�าเสนอสาระการเรยนรตาง ๆ เพอ
ใหผเรยนสามารถเรยนรไดงายขน
ผจดท�าหวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท ๒
เล มน จะเปนสอการเรยนการสอนทอ�านวยประโยชนต อการเรยนวทยาศาสตรใหสมฤทธผล
ตามมาตรฐานการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรทกประการ
(สมพงศ จนทรโพธศร)
ในนามผจดท�า
ค�าน�า
กลมส
าระก
ารเร
ยนรว
ทยาศ
าสตร
ชนป
ระถม
ศกษา
ปท ๒
ตารา
งวเค
ราะห
ความ
สมพ
นธขอ
งหนว
ยการ
เรยน
รและ
ตวชว
ด
สาระ
ท ๑
สาระ
ท ๒
สาระ
ท ๓
มฐ.ว
๑.๑
มฐ.ว
๑.๒
มฐ.ว
๑.๓
มฐ.ว
๒.๑
มฐ.ว
๒.๒
มฐ.ว
๒.๓
มฐ.ว
๓.๑
มฐ.ว
๓.๒
–๑
๒๓
๑๑
๒๓
๔–
๑๒
–๑
๒
หนวย
การเ
รยนร
ท ๑
สงรอ
บตวเรา
หนวย
การเ
รยนร
ท ๒
ชวตพ
ช
หนวย
การเ
รยนร
ท ๓
สารร
อบตว
เรา
หนวย
การเ
รยนร
ท ๔
แสงแ
ละกา
รมอง
เหน
หนวย
การเ
รยนร
ท ๕
ดนใน
ทองถ
นของ
เรา
สาระ
และม
าตรฐ
านกา
รเรย
นร
หนวย
การเ
รยนร
สารบญ
๑
๒
๕
๑๖
๑๗
๑๘
๒๙
๓๕
๓๖
๔๐
๔๑
๔๒
๕๗
๕๙
๖๓
๖๖
สงรอบตวเรา
สงแวดลอมรอบตวเรา
สงมชวตและสงไมมชวต
ค�าถามทายหนวยการเรยนรท ๑
ชวตพช
ปจจยทจ�าเปนตอการด�ารงชวตของพช
ปจจยทจ�าเปนตอการเจรญเตบโตของพช
การดแลรกษาพช
ประโยชนของพช
ค�าถามทายหนวยการเรยนรท ๒
สารรอบตวเรา
สมบตของวสดชนดตาง ๆ
สมบตของวสดทน�ามาท�าของเลนของใช
ประโยชนและการดแลรกษาของเลนของใช
การประดษฐของเลนของใช
ค�าถามทายหนวยการเรยนรท ๓
หนวยการเรยนรท ๑
หนวยการเรยนรท ๒
หนวยการเรยนรท ๓
หนวยการเรยนรท ๕
หนวยการเรยนรท ๔
๖๗
๖๘
๗๔
๗๘
๘๔
๘๘
๘๙
๙๐
๙๙
๑๐๑
๑๐๙
แสงและการมองเหน
แสงกบการมองเหน
ตวกลางและการเคลอนทของแสงผานตวกลาง
การสะทอนแสง
ความสวาง
ค�าถามทายหนวยการเรยนรท ๔
ดนในทองถนของเรา
การเกดดนและสมบตของดน
ดนกบการเจรญเตบโตของพช
การใชประโยชนของดนในทองถน
ค�าถามทายหนวยการเรยนรท ๕
บรรณานกรม
หนวยการเรยนรท ๑ : สงรอบตวเรา 1
ตวชวด
สงแวดลอมรอบตวเรา
สงมชวตและสงไมมชวต
สงรอบตวเรา
แผนผงสาระการเรยนร
เปรยบเทยบลกษณะของสงมชวตและสงไมมชวต จากขอมลทรวบรวมได
(มฐ. ว ๑.๓ ป.๒/๑)
๑ สงรอบตวเรา
หนวยการเรยนรท
วทยาศาสตร ป.๒2
สงรอบตวเรา ประกอบไปดวยสงมชวตและสงไมมชวต ซงมความสมพนธกบ
การด�ารงชวตของมนษย
สงแวดลอม หมายถง สงตาง ๆ ทอยรอบตวเรา มทงสงมชวตและสงไมมชวต
บางชนดเกดขนเองตามธรรมชาต บางชนดมนษยสรางขน
สงรอบตวเราหนวยการเรยนรท ๑
๑. สงแวดลอมรอบตวเรา
สงแวดลอมในบาน
สงแวดลอมในบาน ไดแก พอแม พนอง ของใช ของเลน ตนไม สตวเลยง เปนตน
เราใชประโยชนจากสงแวดลอมบรเวณบาน เชน ใชหองน�าอาบน�าช�าระรางกาย
ใชหองนอนส�าหรบนอนหลบพกผอน ใชสนามหนาบานออกก�าลงกาย และเลยงสตว
ไวเพอความเพลดเพลน
หนวยการเรยนรท ๑ : สงรอบตวเรา 3
1. สงตาง ๆ ในภาพมอะไรบาง
2. ในภาพมคนกคน มสตว มพช กชนด อะไรบาง
3. ในภาพมสงทคนสรางขนหรอไม อะไรบาง
4. รอบตวเรามสงตาง ๆ เหมอนในภาพหรอไม อะไรบาง
ค�าถาม
ภาพท ๑.๑ สงแวดลอมในบาน
หนวยการเรยนรท ๑ : สงรอบตวเรา 3
วทยาศาสตร ป.๒4
1. สงแวดลอมรอบตวคณครมอะไรบาง2. สงแวดลอมรอบตวนกเรยนมอะไรบางค�าถาม
ในหองเรยนจะพบคณคร เพอน ๆ โตะคณคร โตะนกเรยน เกาอ กระดานด�า สมด หนงสอเรยน ถงขยะ และอน ๆ สงเหลานเปนสงแวดลอมรอบตวนกเรยน
ทงสน
รอบตวเรามสงตาง ๆ มากมาย เชน คน พช สตว สงของ ดน กอนหน โตะ
เกาอ และหนงสอเรยน ถาสงเกตใหดจะเหนวา คน พช และสตว จะมความ
แตกตางจากดน กอนหน โตะ เกาอ และหนงสอเรยน เพราะสามารถกนอาหาร
ได เคลอนทได เจรญเตบโต และออกลกออกหลานได เราจงเรยกคน พช และ
สตว วา สงมชวต สวนดน กอนหน โตะ เกาอ และหนงสอ เราเรยกวา สงไมมชวต
สงแวดลอมในหองเรยน
ภาพท ๑.๒ สงแวดลอมในหองเรยน
1 2 34 5
กขค ง จ
หนวยการเรยนรท ๑ : สงรอบตวเรา 5
นกเรยนบอกไดไหมวา สงใดมชวต สงใดไมมชวตค�าถาม
สงมชวต คอ สงทตองการอาหาร น�า ตองการอากาศหายใจ มการ
เจรญเตบโตและเปลยนแปลงรปรางตงแตแรกเกดจนโต สามารถเคลอนทและ
เคลอนไหวเองได มการสบพนธและออกลกออกหลานได
ภาพท ๑.๓ สงมชวต
สตวตาง ๆ เปนสงมชวต ตนไมเปนสงมชวต
กจกรรมท ๑ ส�ารวจสงตาง ๆ
เพอส�ารวจสงตาง ๆ ในบรเวณทก�าหนดใหจดประสงค
๑. ใหนกเรยนส�ารวจสงตาง ๆ ในหองเรยนและทสวนหยอมหนาอาคารเรยน
๒. เขยนชอสงทส�ารวจพบ บรเวณละ 5 ชนด ลงในตารางบนทกผลการส�ารวจ
วธท�า
๒. สงมชวตและสงไมมชวต
สงมชวต
คนเปนสงมชวต
วทยาศาสตร ป.๒6
สงมชวตทพบในบานแตละบรเวณทส�ารวจไดมอะไรบางค�าถาม
เพอส�ารวจสงมชวตในบรเวณบานจดประสงค
1. ใหนกเรยนส�ารวจสงมชวตในบรเวณบานของนกเรยน
2. เขยนชอบรเวณทส�ารวจและสงมชวตทส�ารวจพบลงในตาราง
บนทกผลการส�ารวจ
วธท�า
1. สงมชวตมกประเภท อะไรบาง
2. ตวอยางของสงมชวตแตละประเภทมอะไรบางค�าถาม
กจกรรมท ๒ ส�ารวจสงมชวต
เพอส�ารวจสงมชวตภายในโรงเรยนจดประสงค
1. ใหนกเรยนส�ารวจสงมชวตภายในโรงเรยน
2. บนทกผลลงในตารางบนทกผลการส�ารวจ พรอมทงบอกเหตผล
วา เพราะเหตใดสงนนจงเปนสงมชวต
วธท�า
กจกรรมท ๓ ส�ารวจสงมชวตในบรเวณบาน
หนวยการเรยนรท ๑ : สงรอบตวเรา 7 เราจะเหนไดวา สงมชวต มทงมนษย สตวและพช มนษยและสตวมการ
ด�ารงชวตทเหมอนกน คอ สามารถกนอาหาร เคลอนทไดดวยตวเอง หายใจ และ
ออกลกออกหลานได
มนษย กนอาหารโดยใชปาก มการเจรญเตบโต เคลอนทโดยการเดน วง
กระโดด หายใจทางจมก และมลกหลานได
ภาพท ๑.๔ การด�ารงชวตของมนษย
สตว กนอาหารโดยใชปาก มการเจรญเตบโต เคลอนทโดยการเดน วง
กระโดด บน เลอยคลาน วายน�า มการหายใจและออกลกหลานได
ภาพท ๑.๕ การด�ารงชวตของสตว
วว
นก
มา
หอยทาก
กระตาย
ปลาคารพ
วทยาศาสตร ป.๒8 พช ดดสารอาหารทางราก มการเจรญเตบโตและเคลอนไหวได ขยายพนธได
ภาพท ๑.๖ การด�ารงชวตของพช
กจกรรมท ๔ จ�าแนกสงมชวต
เพอจ�าแนกสงมชวตในกจกรรมท 3จดประสงค
สรป สงมชวต ตองมการเคลอนท กนอาหาร ขบถาย หายใจ
เจรญเตบโต สบพนธ และตอบสนองตอสงเรา
วธท�า ใหนกเรยนน�าชอสงมชวตทส�ารวจไดในกจกรรมท 3
มาจ�าแนกลงในตารางบนทกผล สงมชวตมอะไรบาง
การเจรญเตบโต คอ การทรางกายมขนาดใหญขน
การสบพนธ คอ การเกดลก เกดหลานเพมขน
การตอบสนอง คอ การรบรและแสดงออกมาเมอมสงกระตน สวนสงเรา
คอ สงทมากระตน เชน แสง การสมผส
ใบแท
ใบเลยง
ใบเลยง
ล�าตน
รากแกว
เมลด
ใบแท
หนวยการเรยนรท ๑ : สงรอบตวเรา 9 สงมชวตทกชนดจะมลกษณะพเศษ
เฉพาะ คอ ปรบตวตามสภาพแวดลอม
ทอาศยอย เพอความอยรอด เชน ตน
กระบองเพชรทอย ในทะเลทรายจะ
เปลยนใบเปนหนาม เพอลดการคายน�า
สงไมมชวต ไมสามารถกนอาหาร ไมหายใจ ไมมการเจรญเตบโต เคลอนท
เองไมได ไมมการสบพนธและออกลกออกหลาน
ภาพท ๑.๗ ตนกระบองเพชรปรบตวเปลยนใบเปนหนาม
กจกรรมท ๕ ส�ารวจสงไมมชวตภายในบรเวณโรงเรยน
เพอส�ารวจสงไมมชวตภายในบรเวณโรงเรยนจดประสงค
1. ใหนกเรยนส�ารวจและสงเกตสงไมมชวตภายในบรเวณโรงเรยน
2. วาดภาพสงไมมชวตทส�ารวจมา 5 ชนด ลงในตารางบนทกผล
การส�ารวจ บอกชอภาพนนพรอมทงบอกเหตผลวาเพราะเหตใดสงนน
จงเปนสงไมมชวต
วธท�า
สงไมมชวต
วทยาศาสตร ป.๒10
เพอจ�าแนกสงมชวตและสงไมมชวตภายในบรเวณโรงเรยนจดประสงค
1. ใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 5-6 คน ส�ารวจภายในบรเวณโรงเรยน
2. บนทกสงทส�ารวจได โดยจ�าแนกออกมาเปนสงมชวตและสงไมมชวต
ลงในตารางบนทกผลการส�ารวจ
3. น�าผลมารายงานทหนาชนเรยน อภปรายรวมกนวาสงนนเปนสงมชวต
หรอสงไมมชวต เพราะเหตใด
วธท�า
เพอจ�าแนกสงไมมชวตทส�ารวจพบในบานจดประสงค
1. ใหนกเรยนส�ารวจสงไมมชวตในบานของตนเอง
2. น�ารายชอสงไมมชวตทส�ารวจพบในบานมาจ�าแนกลง
ในตารางบนทกผลการส�ารวจ
วธท�า
1. สงไมมชวตมกประเภท อะไรบาง
2. ตวอยางของสงไมมชวตแตละประเภทมอะไรบางค�าถาม
กจกรรมท ๖ จ�าแนกสงมชวตและสงไมมชวตภายในบรเวณโรงเรยน
กจกรรมท ๗ จ�าแนกสงไมมชวตทส�ารวจพบในบาน
หนวยการเรยนรท ๑ : สงรอบตวเรา 11 สงไมมชวต มทงทเกดขนเองตามธรรมชาตและสงไมมชวตทมนษยสรางขน
สงไมมชวตทเกดขนเองตามธรรมชาต เชน น�า ดน กอนหน ทราย อากาศ
กอนเมฆ ภเขา
ภาพท ๑.๘ สงไมมชวตทเกดขนเองตามธรรมชาต
น�า ดน
กอนหน
อากาศ
ทราย
กอนเมฆ
ภเขา
วทยาศาสตร ป.๒12
สงไมมชวตทมนษยสรางขน เชน
พดลม โตะ เกาอ รถยนต นาฬกา
เครองบน รถจกรยาน รถจกรยานยนต
ภาพท ๑.๙ สงไมมชวตทมนษยสรางขน
พดลม
โตะเกาอ
เครองบน
รถจกรยาน รถจกรยานยนต
นาฬกา
รถยนต
หนวยการเรยนรท ๑ : สงรอบตวเรา 13
เปรยบเทยบสงมชวตและสงไมมชวต
สงมชวต
1. เคลอนทและเคลอนไหวได
2. กนอาหารและดมน�าได
3. ขบถายได
4. หายใจได
5. เจรญเตบโตได
6. สบพนธและมลกได
7. ตอบสนองตอสงเราได
สงไมมชวต
1. เคลอนทและเคลอนไหวไมได
2. กนอาหารและดมน�าไมได
3. ขบถายไมได
4. หายใจไมได
5. เจรญเตบโตไมได
6. สบพนธและมลกไมได
7. ตอบสนองตอสงเราไมได
เราจะเหนวาสงทอยรอบตวเรามทงสงมชวตและสงไมมชวต ซงมความ
เกยวของสมพนธกบชวตของเราทงสน ดงนน เราจงควรชวยกนดแลรกษาและใช
สงตาง ๆ อยางประหยดและคมคา
วทยาศาสตร ป.๒14
เพอบอกวาสงใดเจรญเตบโตไดจดประสงค
ใหนกเรยนสงเกตภาพตอไปนแลวบอกวาสงใดบาง
เจรญเตบโตได
วธท�า
กจกรรมการเรยนรท ๑ สงมชวตกบสงไมมชวต
ตนไม
หมอน
กระรอก
ปลา
จาน
หนยนต
ผเสอ
สมด
นกเรยน
หนวยการเรยนรท ๑ : สงรอบตวเรา 15
ใหสงเกตภาพแลวตอบค�าถามจดประสงค
ใหนกเรยนตอบค�าถามวธท�า
1. สงไมมชวตในหองครว ไดแกภาพใด
2. สงไมมชวตในหองนงเลน ไดแกภาพใด
3. สงไมมชวตในหองเรยน ไดแกภาพใด
4. สงไมมชวตในหองนอน ไดแกภาพใด
5. สงไมมชวตในสนามหญา ไดแกภาพใด
กจกรรมการเรยนรท ๒ ใหสงเกตภาพตอไปน แลวตอบค�าถาม
หมอ
หนงสอเรยน
นกแกว
ลกโปง
โทรทศน
ดอกไม
เตยงนอน
กอนหน
รถไฟ
วทยาศาสตร ป.๒16
1. รถยนตตองการน�ามนและเคลอนทได รถยนตเปนสงมชวต
หรอไม เพราะเหตใด
2. สงมชวตแตกตางจากสงไมมชวตในเรองใดบาง
3. สงแวดลอมมความสมพนธกบการด�ารงชวตของมนษยอยางไร
4. ท�าไมตนไมหรอพชจงเปนสงมชวต
5. จงยกตวอยางสงไมมชวตทเกดขนเองตามธรรมชาตกบสงไมมชวต
ทมนษยสรางขนมาอยางละ 5 ชนด
ค�าถามทายหนวยการเรยนรท ๑
1. สงแวดลอม หมายถง สงตาง ๆ ทอยรอบตวเรา มทงสงมชวตและ
สงไมมชวต
2. สงมชวตตองมการเคลอนท กนอาหาร ขบถาย หายใจ เจรญเตบโต
สบพนธและตอบสนองตอสงเรา
๓. สงไมมชวตจะมลกษณะตรงกนขามกบสงมชวต
๔. สงไมมชวต มทงสงทเกดขนเองตามธรรมชาตและสงทมนษย
สรางขน
สาระส�าคญทนกเรยนไดเรยนรจากหนวยการเรยนรน
