สนกกบภาษา

55TPA news

สนกกบภาษา

October 2019 ● No. 274

สวสดคะ ชาว TPA NEWS ทเคารพรก วนท ๒๔

ตลาคม ๒๕๖๒ ทก�าลงจะมาถงน เราชาว

ไทยจะไดมโอกาสเหนภาพส�าคญทางประวตศาสตรอกครง ในการ

เสดจพระราชด�าเนนเลยบพระนคร โดยขบวนพยหยาตราทาง

ชลมารค เนองในพระราชพธบรมราชาภเษก พทธศกราช ๒๕๖๒ ใน

ชวงการพระราชพธทรงบ�าเพญพระราชกศลถวายผาพระกฐน ณ วด

อรณราชวราราม นบเปนครงแรกในรชกาลปจจบน และเปนครงแรก

ในรอบ ๗ ป นบจากป ๒๕๕๕ ดวยคะ ผเขยนขอใชพนทสนกกบภาษา

ฉบบนใหขอมล และความรทงดานภาษา และวฒนธรรมเกยวกบ

ขบวนพยหยาตราทางชลมารคนะคะ

เวบไซต https://phralan.in.th/coronation/index.php

“พระราชพธบรมราชาภเษก พทธศกราช ๒๕๖๒” ของคณะกรรมการ

ฝายประชาสมพนธงานพระราชพธบรมราชาภเษก ไดเผยแพรขอมล

เกยวกบพระราชพธเบองปลาย โดยใหความหมายของกระบวน

พยหยาตราชลมารคไววา “กระบวนพยหยาตราชลมารค หมายถง

รวกระบวนเรอพระราชพธทจดขนส�าหรบพระมหากษตรยเสดจ

พระราชด�าเนนไปในการตางๆ ทงเปนการสวนพระองค และทเปนการ

พระราชพธ ซงไดประกอบการมาแตโบราณ ตงแตสมยสโขทย กรง

ศรอยธยา กรงธนบร กรงรตนโกสนทร เรอยมาจนปจจบน” ค�าวา

กระบวน และขบวน มความหมายเหมอนกน พจนานกรม ฉบบ

ราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ เขยนไววา “กระบวน น. หมคนหรอ

พาหนะเปนตนทจดเปนแถวเปนแนวหรอเปนหมวดเปนหมตาม

แบบแผน เชน กระบวนพยหยาตรา กระบวนทพ, แบบแผน เชน

กระบวนหนงสอไทย, ชนเชง เชน ท�ากระบวน งามกระบวนเนตรเงา

เสนหง�า” และ “ขบวน [ขะ-] น. กระบวน, พวกทจดเปนแถวเปนแนว

หรอเปนหมวดเปนหมอยางขบวนแห ขบวนรถ ขบวนเรอ” ซงใน

เวบไซตพระราชพธบรมราชาภเษก พทธศกราช ๒๕๖๒ หมวดขอมล

เกยวกบพระราชพธเบองปลาย เรอง กระบวนพยหยาตราทาง

ชลมารค สมยโบราณ ไดใสหมายเหตไววา “ในพระราชพธบรม

ราชาภเษก พทธศกราช ๒๕๖๒ ใชวา การเสดจพระราชด�าเนนเลยบ

พระนคร โดยขบวนพยหยาตราทางชลมารค เนองในพระราชพธบรม

ราชาภเษก พทธศกราช ๒๕๖๒”

“พยหยาตรา (๑) [-ยาดตรา] น. กระบวนทพ, การเดนทพ,

เชน ยกพยหยาตรา. (๒) [-ยาดตรา] ก. ไปเปนกระบวนทพใหญ.”

“ชลมารค [-มาก] น. ทางน�า เชน กระบวนเสดจพระราชด�าเนน

ทางชลมารค. (ส.).”

กระบวนพยหยาตราทางชลมารคในสมยตางๆ

สโขทย ปรากฏหลกฐานวาพระรวงทรงใชเรอออกไปลอย

กระทง หรอพธจองเปรยงลอยประทป ณ กลางสระน�า พรอมทงเผาเทยน

เลนไฟในยามคนเพญเดอนสบสอง

ศศธร มตซโมโตะ

โรงเรยนภาษาและวฒนธรรม

ขบวนพยหยาตราทางชลมารคขำวสด. (๒๔ กรกฎำคม ๒๕๖๒). ขบวนพยหยำตรำทำงชลมำรค ในพระรำชพธบรมรำชำภเษก 2562.

สบคนจาก https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_2735548 เมอ ๒๖ สงหาคม ๒๕๖๒.

56 TPA news

สนกกบภาษา

October 2019 ● No. 274

สมยกรงศรอยธยา ซงเปนเมองเกาะลอมรอบดวยแมน�า

ล�าคลองหลายสาย เสนทางน�าจงเปนเสนทางคมนาคมทส�าคญของ

ชาวกรงศรอยธยา ทงในยามศกสงคราม และยามสงบ มกระบวน

พยหยาตราชลมารคทส�าคญ และมหลกฐานบนทกไวชดเจน คอ

กระบวนพยหยาตราเพชรพวง ในรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราช

ซงเปนกระบวนพยหยาตราใหญ จดเปนกระบวนตางๆ มทงสถลวธ

(ทางบก) และชลวธ (ทางน�า) หรอในรชกาลพระเจาปราสาททองกได

ทรงสรางเรอพระทนงกงขน นอกจากน ในสมยกรงศรอยธยา

ยงเปนตนก�าเนดกาพยเหเรอของเจาฟาธรรมธเบศร ซงเปนแมแบบ

ของการแตงกาพยเหเรอมาจนทกวนน

สมยกรงธนบร พระเจาตากสนมหาราชทรงสรางเรอรบ และ

เรอราชพธขนใหม เนองจากเรอทมอยเดมแตครงกรงศรอยธยาถก

พมาเผาไปเปนจ�านวนมาก แตโดยสวนใหญจะเปนเรอรบ เนองจาก

ในรชสมยของพระองคเตมไปดวยการศกสงคราม เรอททรงสรางใน

สมยกรงธนบร ไดแก เรอพระทนงสวรรณพไชยนาวาทายรถ เรอ

พระทนงศรสกหลาด และเรอโขมดยาปดทองทบ

สมยกรงรตนโกสนทร ระยะเวลาประมาณ ๒๐๐ ปเศษ

นบตงแตป พ.ศ. ๒๓๒๕ เปนปทพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬา

โลกมหาราช ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหยายพระนครหลวงจาก

กรงธนบรมาฝงกรงเทพมหานคร บรเวณทศตะวนออกของแมน�า

เจาพระยา สบจนปจจบน พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก

มหาราชไดทรงสรางเรอขนมาใหมอก ๖๗ ล�า ซงมทงเรอพระทนง

เรอกระบวนปดทอง เรอพฆาต และเรอแซง ซงเปนเรอทส�าคญๆ เปน

ทรจกมาจนทกวนน และในรชกาลตอๆ มากยงมการสรางเรอเพมขน

มาอก รชกาลท ๒ จ�านวน ๒ ล�า รชกาลท ๓ จ�านวน ๒๔ ล�า รชกาล

ท ๔ จ�านวน ๗ ล�า รชกาลท ๕ จ�านวน ๑ ล�า และรชกาลท ๖ จ�านวน

๒ ล�า จากนนกมไดมการสรางเรออกจนถงรชกาลท ๙ จงไดมการ

สรางเรอพระทนงนารายณทรงสบรรณ รชกาลท ๙ เนองในโอกาส

กาญจนาภเษก สวนเรอทส�าคญๆ และตกทอดมาจนถงปจจบน ไดแก

เรอพระทนงอนนตนาคราช สรางขนครงแรกในรชกาลท ๔ และมา

สรางขนแทนล�าเดมอกในรชกาลท ๖ เรอพระทนงอเนกชาตภชงค

สรางขนในรชกาลท ๕ และเรอพระทนงสพรรณหงส สรางขนใน

รชกาลท ๖ และในรชสมยของพระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศร

มหาภมพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพตร ไดมการจดกระบวน

พยหยาตราชลมารคทงสน ๑๗ ครง ครงท ๑๗ เปนกระบวน

พยหยาตราชลมารค (ใหญ) การเสดจพระราชด�าเนนถวายผา

พระกฐน ณ วดอรณราชวราราม เมอวนท ๙ พฤศจกายน ๒๕๕๕

ขบวนพยหยาตราทางชลมารคทจะจดขนในเดอนตลาคมน

คณะอนกรรมการฝายจดขบวนพยหยาตราทางชลมารค เนองใน

พระราชพธบรมราชาภเษก พทธศกราช ๒๕๖๒ ด�าเนนการจดเตรยม

ความพรอมมาอยางตอเนอง ตามทมประกาศส�านกพระราชวง เมอ

วนท ๑ มกราคม ๒๕๖๒ เรองทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรด

กระหมอม ใหตงการพระราชพธบรมราชาภเษก ซงมการเสดจเลยบ

พระนครโดยขบวนพยหยาตราทางชลมารค ในชวงการพระราชพธ

ทรงบ�าเพญพระราชกศลถวายผาพระกฐน พ.ศ. ๒๕๖๒

โดยเรอพระราชพธในครงนมจ�านวนรวมทงสน ๕๒ ล�า

รวมถงเรอพระทนงส�าคญ ไดแก เรอพระทนงสพรรณหงส เรอพระทนง

อนนตนาคราช เรอพระทนงนารายณทรงสบรรณ รชกาลท ๙ และ

เรอพระทนงอเนกชาตภชงค พรอมเรอพระราชพธอนดวย เชน

เรอเอกชยเหนหาว เรอครฑเหนเหจ เรอกระบปราบเมองมาร

เรออสรวายภกษ เรอรปสตว เรอดง เรอแซง

ดานการจดขบวนเรอพระราชพธครงนจดรปขบวนตาม

รปแบบโบราณราชประเพณทกประการ โดยจดรปขบวนเรอ แบงออก

เปน ๕ รว ๓ สาย ดงน

ประชำชำตธรกจ. (๒ กนยำยน ๒๕๖๒). ประกำศกรมเจำทำ 3 กนยำ งดเดนเรอในแมน�ำเจำพระยำและคลองบำงกอกนอย ชวงซอมขบวนเรอพระรำชพธ. สบคนจำก https://www.prachachat.net/ พระรำชพธบรมรำชำภเษก/news-367187 เมอ ๖ กนยำยน ๒๕๖๒.

57TPA news

สนกกบภาษา

TPAnews

รวสายกลาง ซงเปนเรอสายส�าคญ ประกอบดวย เรอพระทนง

๔ ล�า มเรอพระทนงสพรรณหงส เรอพระทนงอนนตนาคราช เรอ

พระทนงนารายณทรงสบรรณ รชกาลท ๙ และเรอพระทนงอเนกชาต

ภชงค นอกจากน มเรออเหลอง เรอกลองนอก เรอแตงโม ซงเปนเรอ

ของผบญชาการขบวนเรอ เรอกลองใน พรอมดวยเรอต�ารวจนอก และ

เรอต�ารวจใน

รวสายใน ขนาบขางสายเรอพระทนง มเรอทองขวานฟา

และเรอทองบาบน เปนเรอประตหนา เรอเสอทยานชล และเรอเสอ

ค�ารณสนธ เปนเรอพฆาต เรอรปสตว ๘ ล�า และปดทายสายในดวย

เรอเอกไชยเหนหาว และเรอเอกไชยหลาวทอง ซงเปนเรอคชก

รวสายนอก ประกอบดวยเรอดง และเรอแซง สายละ ๑๔ ล�า

ดานก�าลงพลประจ�าเรอพระราชพธ คดเลอกก�าลงพลจาก

หนวยตางๆ ของกองทพเรอจ�านวน ๒,๒๐๐ นาย สวนใหญเปน

ก�าลงพลทไมเคยเปนก�าลงพลประจ�าเรอพระราชพธมากอน และได

มการฝกซอมมาอยางตอเนอง

เสนทางเดนเรอหรอเสนทางเสดจพระราชด�าเนนเปนเสน

ทางเดยวกบทเคยใชมาตงแต พระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศร

มหาภมพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพตร คอ เสนทางจาก

ทาวาสกรถงวดอรณราชวราราม การซอม กองทพเรอ โดยคณะ-

กรรมการจดเตรยมความพรอมขบวนเรอพระราชพธ ไดก�าหนด

แผนการซอม ๑๒ ครง แยกเปนการซอมยอย ๑๐ ครง และการซอม

ใหญ ๒ ครง โดยการซอมยอยเปนรปขบวนในแมน�าเจาพระยาครง

แรกมขนในวนท ๒๒ สงหาคม การซอมใหญ ครงท ๑ ก�าหนดใหเปน

วนท ๑๗ ตลาคม การซอมใหญ ครงท ๒ วนท ๒๑ ตลาคม ๒๕๖๒

รฐบาลไดประชาสมพนธเชญชวนประชาชนเฝาทลละออกธล

พระบาทรบเสดจพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระนางเจาฯ

พระบรมราชน ในโอกาสทเสดจพระราชด�าเนนเลยบพระนคร โดย

ขบวนพยหยาตราทางชลมารค เนองในพระราชพธบรมราชาภเษก

พทธศกราช ๒๕๖๒ วนพฤหสบดท ๒๔ ตลาคม ๒๕๖๒

มารวมเปนสวนหนงในประวตศาสตรครงส�าคญของชาตไทย

และชาวไทย รวมสมผสบรรยากาศ ชมความงดงามตระการตาของ

รวขบวนเรอพยหยาตราทางชลมารค มรดกทางวฒนธรรมอนยงใหญ

ของชาตไปดวยกนนะคะ

ทมาขอมล

ขาวสด. (๒๔ กรกฎาคม ๒๕๖๒). ขบวนพยหยำตรำทำงชลมำรค

ในพระรำชพธบรมรำชำภเษก 2562. สบคนจาก https://www.khaosod.co.th/

special-stories/news_2735548 เมอ ๒๖ สงหาคม ๒๕๖๒.

ประชาชาตธรกจ. (๒ กนยายน ๒๕๖๒). ประกำศกรมเจำทำ 3 กนยำ

งดเดนเรอในแมน�ำเจำพระยำและคลองบำงกอกนอย ชวงซอมขบวนเรอ

พระรำชพธ. สบคนจาก https://www.prachachat.net/ พระราชพธบรม

ราชาภเษก/news-367187 เมอ ๖ กนยายน ๒๕๖๒.

พระราชพธบรมราชาภเษก พทธศกราช ๒๕๖๒. (๒๕๖๒). กระบวน

พยหยำตรำทำงชลมำรค สมยโบรำณ. สบคนจาก https://phralan.in.th/

coronation/finalceremoniesdetail.php?id=810 เมอ ๒ กนยายน ๒๕๖๒.

วกพเดย. (๒๕๖๒). กระบวนพยหยำตรำชลมำรค. สบคนจาก https://

th.wikipedia.org/wiki/กระบวนพยหยาตราชลมารค เมอ ๓๐ สงหาคม ๒๕๖๒.

ส�านกงานราชบณฑตยสภา. (๒๕๕๘). พจนำนกรม. สบคนจาก http://

www.royin.go.th/dictionary/index.php เมอ ๖ กนยายน ๒๕๖๒.

October 2019 ● No. 274