Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 21
การจดทาสอเผยแพรงานวจยแบบพพธภณฑเสมอน:
เรอนพนถนในลมนานานตอนบน
เจษฎา สภาศร คณะศลปกรรม และสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ลานนา
บทคดยอ บทความนมทมาจากสวนหนงของ โครงการศกษาวจยเพอจดการองคความรเรองอตลกษณและภมปญญา
ดานทอยอาศยของทองถน : กรณศกษาพนทภาคเหนอ เรอนพนถนในลมนานานตอนบน โดยการเคหะแหงชาต ไดมขอกาหนดใหเผยแพรชดขอมลองคความรบนเวบไซต ในรปแบบ “พพธภณฑเสมอน” เพอใหทกคนสามารถเขาถงไดโดยงายทกททกเวลา ดวยเครองมอและอปกรณสอสารในปจจบน
บทความน จงมงนาเสนอแนวคดในการออกแบบพพธภณฑเสมอนเรอนพนถนในลมนานานตอนบน ในแนวทางซง “ทาใหผเขาชมเกดประสบการณดานการรบรทางสถาปตยกรรม ทเชอมโยงการจดแสดงชดขอมลองคความรอนเปนผลจากโครงการศกษาวจย กบวถชวตของผคนในเรอนพนถนทสมพนธกบสภาพแวดลอม เขาไวดวยกนแบบชมชนจาลอง” โดยผออกแบบ ใหความสาคญตอการกอรปและจดวางตวแบบสถาปตยกรรม ใน 2 สวนหลกคอ แบบการจดวางผงหมบานหรอชมชน และแบบการจดแสดงชดขอมลองคความรบนผงเรอน
ทงนจากการศกษาวจย ผออกแบบไดหยบยกเอาองคประกอบ “แมนานาน” และวฒนธรรมการใชทวาง “เตน” จากแบบเรอนพนถนททาการสารวจศกษา นามาเปนพนทสรางประสบการณการรบรดงกลาวใหเกดขนไดในพพธภณฑเสมอน โดยคาดหวงวาผลลพธจากการออกแบบดวยกระบวนการดงกลาว จะนามาซงรปแบบพพธภณฑเสมอน ทมอตลกษณของเรอนพนถนทตงอยในลมนานานตอนบน ตลอดจนสะทอนถงภมปญญาดานทอยอาศยของทองถนอกดวย คาสาคญ: พพธภณฑเสมอน I เรอนพนถน | ลมนานานตอนบน I แมนานาน
22 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
Presentation of Research Publications in Virtual museum:
Thai Vernacular Houses in the Upper Nan River Basin Jadsada Supasri Faculty of Arts and Architecture Rajamangala University of Technology Lanna abstract This article is from a part of Research Project for Knowledge Management of Thai identity and Local Wisdom on Housing Development in North Regions case study Thai verecular house in upper Nan river Basin By the National Housing Authority. they required to publish the knowledge pack on the website in the form of " Virtual Museum" So everyone can easily access anywhere, anytime. With today's communication tools and devices. This article aims to present the concept of architectural design. Thai verecular house in upper Nan river Basin virtual museum In the guidelines, Which is “ make the visitors to experience in architectural perception. Linked to the display of the knowledge set as a result of the research project. The people lifestyle in Vernacular house that related to the environment, As a Virtual community. ” The architect focus on forming and organizing Architectural style in 2 main parts; Layout of village or community and exhibition of Knowledge in vernacular house’s plan Based on the research. Designers have taken the elements of "Nan River" and the culture of space use " Teun" from the the surveyed Thai vernacular house. To form the experience place in virtual museums. Expect results from this design process will bring a virtual museum style, That have identity of Thai vernacular house that located in the Upper Nan Basin. It also reflects the wisdom of local residents as well. Key word: Virtual museum I Thai Vernacular houses | upper Nan river basin I Nan river
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 23
1. ทมาและความสาคญ โครงการศกษาวจยเพอจดการองคความรเรองอตลกษณและภมปญญาดานทอยอาศยของทองถน :
กรณศกษาพนทภาคเหนอ เรอนพนถนในลมนานานตอนบน โดยการเคหะแหงชาต ไดมขอกาหนดใหเผยแพรชดขอมลองคความรบนเวบไซต ในรปแบบ “พพธภณฑเสมอน” ททกคนสามารถเขาถงไดงาย ทกททกเวลาดวยเครองมอและอปกรณสอสารในปจจบน
พพธภณฑเสมอน (Virtual museum)1 คอรปแบบการจดแสดงนทรรศการ ทอาศยความกาวหนาของเทคโนโลยคอมพวเตอรและระบบอนเตอรเนท เพอนาเสนอสอมลตมเดยหรอสอผสม เนนการสรางภาพแบบ 3 มต เพอใหผชมเกดความรสกคลายกบไดเขาไปชมพพธภณฑจรง เกดขนจากแนวความคดเรองความเปนจรงเสมอน (Virtual Reality) เปนวธการหนงของการเผยแพรขอมลและความรสสาธารณะโดยการนาเทคโนโลยสมยใหมมาเปนกลไกสาคญ ในการรวบรวมและเผยแพรขอมลไดอยางเทาเทยม ทวถง ทนสมย รวดเรวและมประสทธภาพ กรณศกษาตวแบบพพธภณฑเสมอนทนาสนใจและมลกษณะของโครงการทคลายคลงกน ไดแก พพธภณฑสถานแหงชาตพระนคร (Bangkok National Museum) ทจดแสดงผานเวบไซต โดยมแผนผงการเขาถงชดขอมลตางๆ ทนาสนใจและเปนแนวทางตอผออกแบบในการกาหนดรปแบบผงเวบไซดโครงการ (Site map) ตอไป
ภาพท 1: กรณศกษา แผนผงการเขาถงชดขอมล (site map) พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร
1 พพธภณฑเสมอนเรองทอยอาศยแบบประเพณลานนา. (2560). [ออนไลน}. เขาถงไดจาก: http://vmmaejam.nha.co.th/ (วนทคนขอมล: 1
พฤศจกายน 2560).
24 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
ขอสงเกตตอแบบสถาปตยกรรมพพธภณฑเสมอนดงกลาว กอรปขนจากการจาลองงานสถาปตยกรรมอาคาร พระราชวงบวรสถานมงคล หรอวงหนา ซงเปนสถาปตยกรรมไทยททรงคณคา2 ไดแก พระทนงศวโมกขพมาน พระทนงพทไธสวรรย พระทนงอศราวนจฉย เปนตน ซงในปจจบนไดทาหนาทเปนพพธภณฑสถานแหงชาต จดแสดงและเกบรกษาโบราณวตถ ศลปวตถ อนเปนสมบตสาคญของชาต ในการน รปแบบการนาเสนอดงกลาวจงเหมาะสมตอการยกขนเปนกรณศกษา ในการพฒนาสกระบวนการออกแบบสถาปตยกรรมพพธภณฑเสมอนเรอนพนถนลมนานานตอนบน ทนอกจากผเขาชมจะไดศกษาเรยนรวตถจดแสดงตางๆ แลวยงไดประสบการณการรบรทางดานสถาปตยกรรมอนเปนเอกลกษณชวยสงเสรมไปพรอมกนดวย
ภาพท 2: กรณศกษาตวแบบสถาปตยกรรมพพธภณฑเสมอนพพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร ซงเลอกใชวธการจาลองอาคารทใชเปนพนทจดแสดง
2. ชดขอมลองคความร เนอหาทประมวลไดจากการสารวจรงวดและวจย จะจดทาเปนชดองคความร สาหรบเปนวตถจดแสดงใน
พพธภณฑเสมอนเปน 6 สวน ไดแก โปสเตอร จานวน 18 แผน, อลบมภาพถายเรอน จานวน 17 ชด แบบสถาปตยกรรม 2 มต จานวน 7 หลง รป 3 มต 360 องศา จานวน 10 หลง วดทศน จานวน 4 เรอง และเกมสหรอสอการสอน interactive จานวน 1 เรอง
2 พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร. (2560). [ออนไลน}. เขาถงไดจาก: http://www.virtualmuseum. finearts.go.th/bangkoknational
museums/index.php/th/virtual-museum/25-พพธภณฑสถานแหงชาต-พระนคร.html (วนทคนขอมล: 1 พฤศจกายน 2560).
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 25
ภาพท 3: กระบวนการดาเนนงานวจย
ภาพท 4: ตวอยางโปสเตอรและภาพถายเรอนทจดแสดงในพพธภณฑเสมอน
ภาพท 5: แบบสถาปตยกรรมสองมต (ประกอบดวย ผงบรเวณ, ผงพน, ผงหลงคา, รปดาน, รปตด, แบบ ขยายประตหนาตาง) และรป 3 มต 360 องศา
26 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
ภาพท 6: สอวดทศน ไดแก ภมปญญาดานทอยอาศยแบบดงเดมของทองถนในลมนานานตอนบน, การตง ถนฐานในลมนานานตอนบน และ เรอนพนถนลมนานานตอนบน เปนตน
ภาพท 7: เกมสหรอสอการสอน interactive 1 เรอง ไดแก “เกมสลบสมองหลงเรยนรจากชมพพธภณฑ” เปนเกมสตอบคาถามภายในเวลาทกาหนด เนอหาของคาถามมาจากสอจดแสดงในพพธภณฑ
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 27
ถดจากการจดเตรยมชดองคความรสาหรบเปนวตถหรอสอจดแสดง คอการสรางแบบจาลอง 3 มต ซงสวนหนงคอตวแบบสถาปตยกรรมเรอนพนถนทง 10 หลง อกสวนหนงกคอการนาวตถจดแสดงดงกลาว มาจดทาใหอยในรปแบบจาลอง 3 มต โดยปรบใหมขนาดวตถทเหมาะสมเมอเทยบเคยงกบขนาดของตวเรอน ตลอดจนจาลองวตถอนเปนองคประกอบสนบสนนอนๆ เตมเตมบรรยากาศในโลกเสมอนใหสมบรณดงตวอยางจากกรณศกษา ทงนสามารถจาแนกขนตอนการทางานไดดงน
ภาพท 8: แสดงขนตอนการดาเนนงาน การจดทาสอเผยแพรงานวจยแบบพพธภณฑเสมอนเรอนพนถนในลมนานานตอนบน
3. แนวคดในการออกแบบ เมอพจารณา ทมาและความสาคญของโครงการ รวมกบทรพยากรแบบจาลอง 3 มตทจดเตรยมไว จง
สามารถสรปเปนแนวทางในการออกแบบสถาปตยกรรมพพธภณฑเสมอน โดย “ทาใหผเขาชมเกดประสบการณดานการรบรทางสถาปตยกรรมทเชอมโยงการจดแสดงชดขอมลองคความรอนเปนผลจากโครงการศกษาวจยกบวถชวตของผคนในเรอนพนถนทสมพนธกบสภาพแวดลอมเขาไวดวยกนในรปแบบของชมชนจาลอง”
28 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
ภาพท 9: แสดงลกษณะภมประเทศเขตพนทลมนานาน และลกษณะการตงฐาน ชมชนบานหาดงว
ลกษณะชมชนจาลองดงกลาว ผออกแบบนารปแบบหมบานทพบเหนไดใน 2 ลกษณะ3 คอ แบบเกาะกลม
(Cluster) และแบบเกาะตวเปนแนวยาว (Linear) ขนานไปตามแมนาหรอเสนทางสญจรมาปรบใช และกาหนดใชเรอนไมพนถนเสมอนทจดเตรยมไว จานวน 10 หลง มาใชเปนอาคารหลกในการจดแสดง เปนเรอนไมทมอยจรงในเขตพนทลมนานานตอนบนในเขตจงหวดนานและอตรดตถ4 นามาจดวางบนพนทจาลองในโลกเสมอนนน เพมเตมองคประกอบตางๆ ใหสมบรณตามประเพณ เชน นาบอ สวนครว (เรยกในภาษาถนวา สวนฮ) โรงหอม (เรยกในภาษาถนวา โฮงหอม) เสาใจบาน เปนตน ตลอดจนสรางภมประเทศจาลอง เชน ลาเหมอง ตนไม ทงนา ฯลฯ และทสาคญทสด คอ องคประกอบแมนานาน เพอใหเกดเปนบรรยากาศเสมอนชมชนลานนาตอนบน เขตลมนานาน เปนตน และจากแนวทางการออกแบบดงกลาว ผออกแบบจงใหความสาคญตอการกอรปและจดวางตวแบบสถาปตยกรรมใน 2 สวนหลก คอ
1. แบบการจดวางผงหมบานหรอชมชน โดยใหผชมเดนชมจากเรอนหลงแรกผานพนทสาธารณะจนถงหลงสดทาย สอนทรรศการจะถกจดวางไวบนเรอนแตละหลงและองคประกอบตางๆ ในผงกใชเปนสอนทรรศการ มขอมลรายละเอยดใหสามารถเลอกอาน เลอกดได
2. แบบการจดแสดงชดขอมลองคความรบนผงเรอน โดยนาเอาลกษณะอนเปน เอกลกษณ ขององคประกอบเรอน มาจดวางสอนทรรศการ ตลอดจนจาลองสถาพวถชวตความเปนอยบนเรอน ใหผเขาชมพงจนตนาการไดวาพนทดงกลาวมประโยชนใชสอยอยางไร เปนตน
3 ดเพมใน “การตงถนฐานในลมนานานตอนบน”. (2560). [ออนไลน}. เขาถงไดจาก: https://www.youtube.com/watch?v=JM7u1V1r7Ts
(วนทคนขอมล : 3 พฤศจกายน 2560). 4 คณะวจย กาหนดใหเรอนพนถนในเขตจงหวดนาน ใชรหส NA และในเขตจงหวดอตรดตถ ใชรหส UD ในการกาหนดชอเรอนททาการเกบสารวจ
ขอมล
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 29
ภาพท 10: แผนภมแสดงแนวคด การนาเสนอสอนทรรศการ (ชดขอมลองคความร) บนเรอนแตละหลงโดยจาแนกกลมเรอนเปน กลมเรอนนาน อตรดตถ และองคประกอบสนบสนน แตละหลงมสอโปสเตอรอลบมภาพเรอน แบบ 2 และ 3 มต เปนตน
4. ผงเวบไซตและตวแบบพพธภณฑเสมอน พพธภณฑเสมอนทจดแสดงผานเวบไซต มแผนผงการเขาถงชดขอมลตางๆ (site map) เบองตนดงน หนา
หลก I พพธภณฑเสมอน I E-book I ฐานขอมลทอยอาศย I การเคหะแหงชาต I อธบายศพท I ชมวดทศนเอกลกษณฯ I เกมส I เกยวกบเรา เปนตน5 โดยผออกแบบกาหนดใชรปแบบการเขาถงใน 2 ลกษณะ คอ
1. การเขาถงพพธภณฑเสมอน ในลกษณะจาก “จดสจด” เคลอนทตามเสนทางทกาหนดตามลาดบและมวตถประสงคทจะใชผเขาชมไดผานชมเรอนครบทกหลงตามลาดบ ขอดคอ ทาใหผเขาชมพพธภณฑเหนรายละเอยด ตามทผออกแบบวามแผนและกาหนดไว ตลอดจนทาใหผเขาชมพพธภณฑ เขาถงขอมลไดตามลาดบ โดยไมตกหลน
2. การเขาถงพพธภณฑเสมอนในลกษณะทผชมม “อสระ” ในการเขาแตละจดไดจากจดเรมตน โดยผเขาชมสามารถเลอกทจะเขาชมเรอนแตละหลงหรอไมกได มขอดคอ สาหรบผทเคยเขาชมมาแลว การเขาถงในลกษณะนกเสมอนทางลด ทจะทาใหเขาถงเรอนแตละหลงตามทตองการไดสะดวกรวดเรวยงขน
5 Site map ดงกลาวอาจมการเปลยนแปลงไดเมอโครงการแลวเสรจ
30 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
ภาพท 11: แผนภมแสดงแบบการเขาถงพพธภณฑเสมอนในลกษณะ ผเขาชมเคลอนทจากจดสจด ตามลาดบกลมเรอนนาน 6 หลง และกลมเรอนอตรดตถ 4 หลง
\\\
ภาพท 12: แสดงแบบการเขาถงพพธภณฑเสมอนในลกษณะ ผเขาชมมอศระในการเขาถง และ ออกจากแตละจดไดจากจดเรมตน
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 31
5. การจดวางผงหมบานหรอชมชน การจดวางผงชมชนจาลอง ผออกแบบเรมจากการพจารณาพกดตาแหนงเรอนพน ทง 10 หลง ในแผนท ท
ไดทาการเกบสารวจ โดยแยกประเภทกลมเรอนตามสญลกษณสทตางกน โดยใชสฟา (รหส NA) แทนกลมเรอนในเขตจงหวดนาน และใชสสม (รหส UD) แทนกลมเรอนในเขตจงหวดอตรดตถ
ภาพท 13: ผออกแบบ พจารณาพกดตาแหนงเรอนพนถน ทง 10 หลง ในแผนท
ภาพท 14: แสดงพกดตาแหนงเรอนพนถนในเขตจงหวดนาน 6 หลง แตละหลง อางองกบแมนานาน
32 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
ภาพท 15: แสดงพกดตาแหนงเรอนพนถนในเขตจงหวดอตรดตถ 4 หลง แตละหลงอางองกบแมนานาน
ภาพท 16: แผนภมแสดงแผนภาพแนวคดการกอรปผงหมบานหรอชมชนจาลอง
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 33
จากแผนภม 5 แสดงแผนภาพแนวคดการกอรปผงหมบานหรอชมชนจาลองทคลลลายมาจากตาแหนงซงระบในแผนท โดยอาศยแมนานานเปนเครองอางอง รวมกบรปแบบลกษณะหมบานทพบ คอ แบบเกาะกลม และแบบวางตวเปนแนวยาว ทงน สญลกษณลกศรขนาดใหญหรอบานแทนเรอนพนถนทง 10 หลง การหนหวลกศรแทนคาทศทางการหนหนาเรอนตามทศความเปนจรง (พบวาม 8 ใน 10 หลงหนหนาเรอน ตามแนวทศเหนอ–ใต) ตวเลขทระบไวแทนคาลาดบการเขาถงเรอนแตละหลง ซงผออกแบบกาหนดใหสอดคลองกบทศทางการไหลของแมนานาน และลาดบการชมนทรรศการของผเขาชมซงเคลอนทผานเขตจงหวดนานเขาสเขตจงหวดอตรดตถ สญลกษณแนวลกศรขนาดเลกทเรยงตอกน แทนคาถงแนวเสนทางการเดนของผชมในชมชนเสมอนแหงน เปนตน ในสวนขององคประกอบสนบสนนงานสถาปตยกรรมในระดบผง ททาใหเนอหาเรองราวของการนาเสนอมความสมบรณมากยงขน ผออกแบบเลอกแบบอาคารยงขาว (เรยกในภาษาถนวา หลองขาว) โรงหอม (เรยกในภาษถนวาโฮงหอม) หอเสอบาน และองคประกอบเสาใจบาน ศาลเจาท นาบอ สวนครว (ในภาษาถนวา สวนฮ) สะพาน (เรยกในภาษาถนวา ขว) ครกตาขาวเปลอก (เรยกในภาษาถนวา ครกมอง) มารวมจดวางลงในผง ในภาพรวมของบรรยากาศ กาหนดใชทศนยภาพทงนาในทราบลมแมนาโลงกวาง เปนฉากหลง มลาเหมอง มรวบานประเภาตางๆ อาท รว (ฮว) ตาแสง รว (ฮว) ไมสะลาบ พชพรรณธรรมชาตซงพบในพนท เชน ตนตาล ตนหมาก ตนมะพราว ตนโกสนทบนไดทางขนเรอน เปนตน
ภาพท 17: ตวแบบเรอนพนถน 3 มตทง 10 หลง (นาน 6 หลง อตรดตถ 4 หลง) จดเตรยมไวเปนวตถจดแสดง หนดานหนาเรอนตามทศททาการลงพนทสารวจ ภาพ 18: องคประกอบเสรมสรางบรรยากาศใหกบชมชนจาลองในพพธภณฑเสมอน มทงในสวนทจดวางในระดบผงชมชน เชน หลองขาว เรอนครวไฟ ครกมอง สตวเลยง ฯลฯ และในสวนทจดวางในระดบผงเรอน เชน ขนโตก ตกบขาว เครองเรอนตางๆ ฯลฯ
34 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
การออกแบบวางผงในลกษณะดงกลาวสามารถสรางภาพจาใหกบผเขาชมไดวา การเคลอนทจากเขตพนท
จงหวดนานสเขตพนทจงหวดอตรดตถ ผานเรอนพนถนทง 10 หลงนน แตละหลงมพกดตาแหนงอยฝงซายหรอฝงขวาของแมนานาน ตามลาดบกอนและหลงจากทศเหนอสดลงสทศใต ผเขาชมสามารถเทยบเคยงรปแบบของเรอนทตงอยในเขตบรเวณพนทใกลเคยงกน ตลอดจนจดจาการหนหนาเรอนตามดานทศตางๆ ของแตละหลงไดดวยมมมองภาพและแบบการเดนเขาถงเรอนทผออกแบบกาหนด โดยรายละเอยดดานการออกแบบอาจมการปรบแกตามความเหมาะสม เชน แมนานานทมความกวางใหญอาจปรบใหลดขนาดลงเปนแมนาหรอลาเหมองขนาดเลกตามขนาดชมชน หรอการใชวสดแสดงขอบเขตพนททแตกตางกนระหวางเขตนานกบอตรดตถ เปนตน
ภาพท 19: ผลจากการออกแบบแผนผงหมบานหรอชมชนจาลองตามแนวคด
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 35
ภาพท 20: ผลจากการออกแบบแผนผงหมบานหรอชมชนจาลอง ตามแนวคด (ทศนยภาพตามลกษณะสายตาคนมอง มมสง)
6. การจดแสดงชดขอมลองคความรบนผงเรอน ผลจากการลงพนทสารวจ พบวาเรอนหลายหลงมองคประกอบพนทใชสอย “เตน” ในผงเรอน โดยมขนาด
เลกใหญแตกตางกนไป “เตน” คอพนทกงเปดโลง ยกพน เอนกประสงค เปรยบเหมอน Living room หรอ Living area ใชงานสารพด ตงแตทางานตางๆ นงพกผอน ตอนรบแขก ตลอดจนกางมงนอน ฝาเรอนบรเวณเตนน ในโอกาสเฉพาะอาจใชเปนทตงศพ เปนตน บางครงจะทาฝาไหล เปดรบลมเมอนงอยทเตนได6 โดยทวไปพนทเตนจะเชอมตอกบชานแดดกบฮอมรนและเรอนนอน ในเรอนกาแล เตนจะเชอมกบหองนอนเจาของเรอน ดวยชองเปดประต ซงมกจะตดประดบเหนอชองเปดดงกลาวดวยองคประกอบ “หายนต” อาจกลาวอกนยหนงไดวา องคประกอบพนทใชสอย “เตน” พบไดในเรอน พนถนลานนาโดยทวไป เชนใน เรอนกาแล เรอนบะเกา และเรอนสมยกลางบางหลง เปนพนทกงเปดโลงทเชอมระหวางพนทสาธารณะและพนทสวนตว และดวยลกษณะอนเฉพาะของพนทนเองจงสงผลตอแนวคดการจดวางวตถจดแสดงของผออกแบบบนผงเรอน
และเนองดวยการใชงานสารพดดงกลาว ฝาผนงของเรอนบรเวณสวนเตนนมกพบวาผอยอาศยจะนารปภาพมาตดประดบฝาเรอน ซงอาจจาแนกไดเปนภาพพระพทธเจาหรอพระสงฆรปสาคญตางๆ ภาพบรพกษตรย ภาพครอบครวของเจาของเรอน เปนตน โดยมากภาพของพระสงฆและบรพกษตรยจะตดไวในตาแหนงทสงกวาภาพเรองราวของผอยอาศย หรอใชฝาผนงเรอนแยกสวนกน
6 สบพงษ จรรยสบศร. (2558). เอกสารประกอบการบรรยาย วชาสถาปตยกรรมไทยพนถน. {ออนไลน}. เขาถงไดจาก: http://suebpong.
rmutl.ac.th/Vernweb/VernArchBook58.pdf (วนทคนขอมล: 3 พฤศจกายน 2560).
36 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
ภาพท 21: (01-03) พนทเตนบนเรอนสองจองยายสบน บานดอนนาครก ต.กองควาย อ.เมอง จ.นาน และ (04) ฝาเรอนรานคา นายสทธชย โอวาสทธ บานหาดงว ต.หาดงว อ.เมอง จ.อตรดตถ
ภาพท 22: บางสวนของผลการออกแบบ การจดแสดงชดองคความรบนผงเรอนพนถนทง 10 หลง
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 37
ภาพท 23: แสดงตาแหนงพนทใชสอยเตน บนแบบเรอนพนถนทง 10 หลง ทผออกแบบ กาหนดใชเปนพนทตงวตถจดแสดงชดองคความรทง 6 สวน
38 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
ภาพท 24: แบบชมชนจาลองพพธภณฑเสมอนจากโมเดล 3 มต
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 39
ภาพท 25: ภาพหนาจอเมอเขาสพพธภณฑเสมอน จากผง site map
ภาพท 26: สรางทางเลอกสาหรบผเขาชมพพธภณฑตามแนวคดของผออกแบบ ใหบรรลวตถประสงคของโครงการทตงไว
40 | B: Vernacular Architecture and Cultural Environment
เรอนพนถนทง 10 หลงมรปแบบทางสถาปตยกรรมทแตกตางกน อยางมลกษณะเฉพาะของเรอนแตละหลง ผออกแบบกาหนดใชพนทเตนบนผงเรอนเชอมและสอถงวถชวตและวฒนธรรมการใชทวางของผอยอาศยบนเรอน เขากบชดขอมลองคความรตางๆ ซงถกบางสวนเปนแบบวตถลอยตว เชน แบบเรอน 3 มต และบางสวนถกจดวางไวบนฝาผนงเรอนรวมกบรปถาพของเจาของเรอน แตตดตงในระดบทตากวาหรอใชฝาผนงดานทตางกน เสมอนใหกลมกลนไปกบสภาพแวดลอมทเจาของเรอนใชอยอาศย โดยชดขอมลจดแสดงตางๆ จะมปายสอความหมายใหผเขาชมนทรรศการสามารถแยกแยะไดวาสงไหนคอวตถจดแสดงและสงไหนคอองคประกอบบนเรอนเพอตกแตงสรางบรรยากาศ โดยลาดบการเขาเขาถงและชมวตถจดแสดงตางๆ ทจดไวบนเรอน ผออกแบบยงคงกาหนดใชรปแบบลกษณะเดยวกบระดบผงชมชนคอ ลกษณะจากจดสจด เคลอนทตามเสนทางและมมมองทกาหนด แตมอศระหรอทางเลอกทจะสามารถชมหรอไมชมชดขอมลองคความรทเปนวตถจดแสดงกได
การใชเรอนพนถนเสมอนเปนสถานทจดแสดง เปนการนาเสนองานสถาปตยกรรมทผเขาชมนอกเหนอจากจะไดรบชมชดขอมลองคความรในมตอนๆ แลวยงไดรบประสบการณทางดานสถาปตยกรรมอนแตกตางกนไปของเรอนแตละหลงอกดวย ทงนผออกแบบเองยงกาหนดขอบเขตของพนทสวนตว คอสวนหองนอน ทผชมพพธภณไมสามารถผานเขาไปยงพนทดงกลาวได แตสามารถมองเหนไดเลกนอยผานชองเปดประตทผออกแบบตงใจเปดแงมเอาไว
7. ผลสรปและขอเสนอแนะ ณ ปจจบนน เรอนพนถนทเปนแบบอยางทางภมปญญาดานทอยอาศย ในพนทลมนานานตอนบนหลายหลง
อาจตกอยในสภาพทเผชญกบการเปลยนแปลงใหเสอมสลายไปตามกาลเวลา จากเหตและปจจยหลายอยาง ความพยายามเกบรวบรวมแบบเรอนพนถนใหเสมอนวาหยดเวลาแหงโลกของความเปนจรงทมการเปลยนแปลง ไปไวในโลกจาลองเสมอนจรง ทผสนใจสามารถเขาถงไดทกชวงเวลา เปนหนงในแนวทางการอนรกษและเผยแพรทสามารถทาไดดวยขอบเขตความสามารถดานเทคโนโลยปจจบนและอาจมการเปลยนแปลงพฒนาใหขนในอนาคต
ทงนจากผลการออกแบบ ผศกษาวจยและผออกแบบ หวงผลวาการเผยแพรองคความร เรองอตลกษณและ ภมปญญาดานทอยอาศยของทองถน : กรณศกษาพนทภาคเหนอ ผานตวแบบสถาปตยกรรม พพธภณฑเสมอนเรอนพนถนในลมนานานตอนบน ทกอรปจากแนวความคดดานการวางผง อนองอาศย “แมนานาน” เปนสงอางองการจดวางและกาหนดตาแหนงเรอนทง 10 หลง ลงในผงตลอดจนใชพนท “เตน” บนผงเรอนแตละหลง เชอมและสอถงวถชวตและวฒนธรรมการใชทวางกบชดขอมลองคความรตางๆ ซงมลกษณะแตกตางกนเชนน จะเปนแนวทางหนงทสามารถสรางประสบการณทางดานสถาปตยกรรมเสมอน เรอนพนถนลมนานานตอนบนใหมลกษณะเฉพาะหรอมเอกลกษณได
การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560
B: สถาปตยกรรมพนถน และสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม | 41
บรรณานกรม - พพธภณฑเสมอนเรองทอยอาศยแบบประเพณลานนา, Retrieved November 1, 2017. From http://vm
maejam.nha.co.th/ - พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร, Retrieved November 1, 2017. From http://www.virtualmuseum.
finearts.go.th/bangkoknationalmuseums/index.php/th/virtual-museum/25-พพธภณฑสถาน แหงชาต-พระนคร.html
- การตงถนฐานในลมนานานตอนบน, Retrieved November 3, 2017. From https://www.youtube.com /watch?v=JM7u1V1r7Ts
- Suebpong Chansuebsri. (2017). Eak ka luk khong Reun ka lae. (In Thai). [เอกสารประกอบการบรรยาย วชาสถาปตยกรรมไทยพนถน]. Retrieved November 3, 2017. From http://suebpong. rmutl. ac.th/Vernweb/VernArchBook58.pdf