การปฏิบัติซอดຌวง - Udon Thani Rajabhat Universityportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17L5N98199MLhl7M89L9.pdf · 2019-09-04 · การปฏิบัติซอดຌวง

การปฏบตซอดวง

ศญ ปญพทกป

ศศ.ม. (ดรยางคไทย)

สาขาวชาดนตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2559

ค ำน ำ

ต ำรำเลมนผเขยนไดวเครำะหและสงเครำะหจำกเอกสำร ต ำรำ หนงสอ งำนวจยทเกยวของกบซอดวง และประสบกำรณจำกกำรเรยนและกำรสอนดนตรไทย นอกจำกนยงไดมกำรอำงองจำกเกณฑมำตรฐำนดนตรไทยและเกณฑกำรประเมนน ำมำขยำยควำมเพมเตมจำกประสบกำรณทงหมดของผเขยน

ต ำรำกำรปฏบตซอดวง มเนอหำเกยวกบควำมรเกยวกบซอดวง ลกษณะกำรบรรเลงซอดวงและคณลกษณะของผบรรเลงซอดวงทด หลกปฏบตและวธกำรบรรเลงซอดวง แบบฝกหดส ำหรบ

ซอดวง วธกำรอำนโนตซอดวง และบทเพลงส ำหรบซอดวง ใชประกอบกำรสอนในรำยวชำ

MS11111 ทกษะดนตรไทย 1 ซงเปนวชำบงคบทเปดสอนในสำขำวชำดนตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร และสำขำวชำดนตรศกษำ คณะครศำสตร มหำวทยำลยรำชภฏอดรธำน

ผ เขยนขอกรำบขอบพระคณรองศำสตรำจำรยประภำกร แกววรรณำ และ ผชวยศำสตรำจำรยสปปวชญ กงแกว ทไดกรณำใหค ำแนะน ำเกยวกบกำรเขยนเนอหำ ตรวจสอบควำมถกตองในเนอหำอยำงละเอยด และปรบแกไขส ำนวนภำษำใหมควำมเปนวชำกำรมำกขน ผชวยศำสตรำจำรยวนชย เออจตรเมศ และอำจำรยธต ทศนกลวงศ ทไดถำยทอดควำมรทำงดำนกำรบรรเลงซอดวงใหกบผเขยน อำจำรยปรำโมทย เทยงตรง ทไดกรณำใหขอมลเกยวกบอตรำจงหวะหนำทบ คณำจำรยในสำขำวชำดนตรทกทำน ทใหก ำลงใจและชวยเหลอดวยดมำตลอด

ภำพเครองดนตรทใชประกอบในต ำรำเลมนสวนใหญผเขยนไดบนทกจำกเครองดนตรของสำขำวชำดนตร คณะมนษยศำสตรและสงคมศำสตร มหำวทยำลยรำชภฏอดรธำน โดยอำจำรยชนก วรรณกล อำจำรยธตพนธ ลกษณำภำคน และนำยศภกร สอนโคตร เปนผชวยถำยภำพ อำจำรยสรกล ศรธรรมขนต ทไดกรณำใหยมกลองถำยรป อำจำรยวรำภรณ ขยำยผล และนำยยทธศกด ชยฤกษวไลกล ทไดกรณำแนะน ำวธกำรตดตอรปภำพ

ผเขยนขอขอบพระคณอำจำรยและนกวชำกำรทผเขยนไดน ำหนงสอมำใชอำงองทกทำน หวงเปนอยำงย งวำต ำรำเลมนคงจะเปนประโยชนตอนกศกษำและผสนใจทว ไป ผ เขยนขอขอบพระคณทกทำนไว ณ ทน

ข

สารบญ

หนา ค าน า ......................................................................................................................................... ก

สารบญ ..................................................................................................................................... ค

สารบญภาพ ............................................................................................................................. ฌ

สารบญตาราง ........................................................................................................................... ฎ

บทท 1 ความรเกยวกบซอดวง .................................................................................................. 1

ลกษณะของซอดวง ............................................................................................................. 1

สวนประกอบของซอดวง ..................................................................................................... 3

การเทยบเสยงซอดวง ........................................................................................................ 11

ปญหาและการดแลรกษาซอดวง ....................................................................................... 12

บทบาทหนาทของซอดวงในวงดนตร ................................................................................. 17

สรป .................................................................................................................................. 24

บทท 2 ลกษณะการบรรเลงซอดวงและคณลกษณะของผบรรเลงซอดวงทด ............................ 25

ลกษณะการบรรเลงซอดวง ................................................................................................ 25

ทานงในการบรรเลงซอดวง ............................................................................... 25

การจบคนชก .................................................................................................... 30

การจบคนทวน .................................................................................................. 32

คณลกษณะของผบรรเลงซอดวงทด .................................................................................. 33

สรป .................................................................................................................................. 34

บทท 3 หลกปฏบตและกลวธการบรรเลงซอดวง ..................................................................... 35

หลกปฏบต ........................................................................................................................ 35

กลวธการบรรเลงซอดวง .................................................................................................... 36

การใชคนชก...................................................................................................... 36

การใชนว........................................................................................................... 37

การประ ............................................................................................................ 38

การสะบด ......................................................................................................... 39

การพรม ............................................................................................................ 40

การสะอก .......................................................................................................... 42

การขย .............................................................................................................. 43

ง สารบญ (ตอ)

หนา การรดนว .......................................................................................................... 44

การรวคนชก ..................................................................................................... 44

สรป .................................................................................................................................. 45

บทท 4 แบบฝกหดส าหรบซอดวง............................................................................................ 47

แบบฝกหดท 1 การสสายเปลา ......................................................................................... 47

แบบฝกหดท 2 การไลเสยง ............................................................................................... 48

แบบฝกหดท 3 การไลเสยงแบบ 2 เสยง ........................................................................... 48



แบบฝกหดท 6 การไลเสยงสลบนวแบบ 2 เสยง ............................................................... 50

แบบฝกหดท 7 การไลเสยงสลบนวแบบ 3 เสยง ............................................................... 50

แบบฝกหดท 8 การใชคนชก 1 ......................................................................................... 51

แบบฝกหดท 9 การใชคนชก 2 ......................................................................................... 51

แบบฝกหดท 10 การใชคนชก 4 ....................................................................................... 52

แบบฝกหดท 11 การประ ................................................................................................. 52

แบบฝกหดท 12 การสะบดนว .......................................................................................... 53

แบบฝกหดท 13 การสะบดคนชก ..................................................................................... 53

แบบฝกหดท 14 การพรมเปด ........................................................................................... 54

แบบฝกหดท 15 การพรมปด ............................................................................................ 54

แบบฝกหดท 16 การพรมปดและการพรมเปดตดตอกน ................................................... 55

แบบฝกหดท 17 การพรมสายเปลา .................................................................................. 55

แบบฝกหดท 18 การพรมจาก .......................................................................................... 56

แบบฝกหดท 19 การขย ................................................................................................... 56

แบบฝกหดท 20 การรดนว ............................................................................................... 57

สรป .................................................................................................................................. 57

บทท 5 ระบบการบนทกโนต .................................................................................................... 59

องคประกอบของโนตดนตรไทย ........................................................................................ 59

สญลกษณแทนระดบเสยง................................................................................. 60

สญลกษณแทนความสน - ยาวของเสยง ........................................................... 60

จ

สารบญ (ตอ) หนา

สญลกษณพเศษอน ๆ ...................................................................................... 61

ระบบโนตส าหรบซอดวง ................................................................................................... 62

สญลกษณแทนชวงเสยง .................................................................................... 62

สญลกษณแทนกลวธการบรรเลง ....................................................................... 64

สรป .................................................................................................................................. 69

บทท 6 บทเพลงส าหรบซอดวง ............................................................................................... 71

เพลงเกรด ......................................................................................................................... 71

เขมรพายเรอ สองชน ................................................................................................ 72

เขมรโพธสตว สองชน ................................................................................................ 72

จนขมเลก สองชน ..................................................................................................... 73

มอญดดาว สองชน .................................................................................................... 75

โยสลม สองชน .......................................................................................................... 75

ลมพดชายเขา สองชน ............................................................................................... 76

ลาวจอย สองชน ....................................................................................................... 77

สรอยสนตด สองชน .................................................................................................. 77

เพลงสามชน ...................................................................................................................... 78

เขมรไทรโยค สามชน ................................................................................................ 78

แปะ สามชน ............................................................................................................. 79

เพลงเถา ............................................................................................................................ 81

แขกตอยหมอ เถา ..................................................................................................... 81

แขกบรเทศ เถา ......................................................................................................... 83

นางครวญ เถา ........................................................................................................... 85

อาหน เถา ................................................................................................................. 88

เพลงโหมโรง ...................................................................................................................... 90

โหมโรงกระแตไตไมออกขบนก .................................................................................. 90

โหมโรงเยยมวมาน .................................................................................................... 93

โหมโรงไอยเรศ .......................................................................................................... 95

เพลงตบ ............................................................................................................................ 98

ตบววาหพระสมท ..................................................................................................... 98

ฉ


คลนกระทบฝง ............................................................................................... 98

บงใบ .............................................................................................................. 99

แขกสาหราย ................................................................................................ 100

ตบตนเพลงฉง สามชน ............................................................................................ 101

ตนเพลงฉง ................................................................................................... 101

จระเขหางยาว .............................................................................................. 102

ตวงพระธาต ................................................................................................. 103

นกขมน ........................................................................................................ 104

เพลงลา ........................................................................................................................... 105

เตากนผกบง สองชน ............................................................................................... 105

พระอาทตยชงดวง สองชน ...................................................................................... 106

ลาวดวงเดอน สองชน ............................................................................................. 108

สรป ................................................................................................................................ 109

บรรณานกรม ......................................................................................................................... 111

ภาคผนวก ............................................................................................................................. 113

เกณฑการประเมนการบรรเลงซอดวง ............................................................................. 115

เกณฑเพลงในขนตาง ๆ ................................................................................................. 131

บทเพลงส าหรบซอดวง ................................................................................................... 139

เพลงโหมโรง ................................................................................................................... 139

โหมโรงจอมสรางค .................................................................................................. 139

โหมโรงมหาจฬาลงกรณ .......................................................................................... 140

โหมโรงมหาราช ...................................................................................................... 142

โหมโรงมหาฤกษออกขยะแขยง ............................................................................... 145

โหมโรงมะลเลอย .................................................................................................... 148

โหมโรงรตนโกสนทร ............................................................................................... 150

โหมโรงสามมา ........................................................................................................ 152

เพลงเถา ......................................................................................................................... 156

ขอมเงน เถา ........................................................................................................... 156

ขอมทรงเครอง เถา ................................................................................................. 159

ช


เขมรพวง เถา .......................................................................................................... 162

เขมรลออองค เถา ................................................................................................... 165

แขกขาว เถา ........................................................................................................... 168

ครวญหา เถา .......................................................................................................... 171

เงยวร าลก เถา ......................................................................................................... 173

นกเขาขะแมร เถา ................................................................................................... 176

มอญร าดาบ เถา ...................................................................................................... 178

มอญออยอง เถา ..................................................................................................... 180

ราตรประดบดาว เถา .............................................................................................. 183

สารถ เถา ................................................................................................................ 186

แสนค านง เถา ......................................................................................................... 190

เพลงตบ .......................................................................................................................... 194

ตบนทราชาครต ...................................................................................................... 194

แขกกลอมเจา ............................................................................................... 194

แขกถอนสายบว ........................................................................................... 195

แขกหนง (แขกกลต) ..................................................................................... 195

แขกตอยหมอ ............................................................................................... 196

แขกเจาเซน .................................................................................................. 197

พราหมณดดน าเตา ....................................................................................... 197

เพลงใหญ ........................................................................................................................ 198

แขกลพบร สามชน .................................................................................................. 198

ทยอยญวน สามชน ................................................................................................. 202

ใบคลง สามชน ........................................................................................................ 205

พมาหาทอน สามชน ............................................................................................... 208

เพลงเรองประเภทเพลงฉง ............................................................................................... 213

เรองฉงชางประสานงา ............................................................................................. 213

เรองฉงตรง .............................................................................................................. 220

เพลงเกรด ....................................................................................................................... 224

จนไจยอ สองชน ..................................................................................................... 224

ซ


จนหอแห สองชน .................................................................................................... 225

เตาเห สองชน ......................................................................................................... 226

ธรณรองไห สองชน ................................................................................................. 228

นางเกยว สองชน .................................................................................................... 229

นางนาค สองชน ..................................................................................................... 230

ยาดเล สองชน ........................................................................................................ 231

ลาวสมเดจ สองชน ................................................................................................. 231

ลาวเสยงเทยน สองชน ............................................................................................ 232

เวสสกรรม สองชน .................................................................................................. 233

สรอยล าปาง สองชน ............................................................................................... 234

เพลงเดยว ....................................................................................................................... 235

เพลงเดยวแขกสาหราย สองชน .............................................................................. 235

เพลงเดยวน าลอดใตทราย สองชน .......................................................................... 237

ฌ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1.1 ซอดวงและดวงดกสตว ............................................................................................................... 3

1.2 ซอดวงและซอเออห ................................................................................................................... 3

1.3 กระบอกซอดวง ......................................................................................................................... 4

1.4 หนงหนาซอท าจากหนงงเหลอม ................................................................................................. 4

1.5 หยองซอดวงรปแบบตาง ๆ ........................................................................................................ 5

1.6 โขนซอดวง ................................................................................................................................. 5

1.7 ทวนลางประดบมก ลกแกว ฐานบว และปลายคนทวน .............................................................. 6

1.8 คนชก ........................................................................................................................................ 7

1.9 คนชกดานมอจบมหมดส าหรบยดหางมา.................................................................................... 7

1.10 คนชกดานปลายส าหรบขมวดหางมา ....................................................................................... 7

1.11 ลกบดซอดวง ........................................................................................................................... 8

1.12 รดอกซอดวง ............................................................................................................................ 9

1.13 ดายคลาลอนใชท ารดอกซอดวง ............................................................................................... 9

1.14 สายซอดวงทท าจากไหม .......................................................................................................... 9

1.15 สายเอนทน ามาใชแทน........................................................................................................... 10

1.16 ยางสนชนดหยอด .................................................................................................................. 10

1.17 ยางสนชนดฝน ....................................................................................................................... 11

1.18 ลกษณะการจบลกบดส าหรบเทยบเสยง ................................................................................. 12

1.19 สายซอเหลอมกน ................................................................................................................... 12

1.20 การปรบมมหกเหของสายซอเพอแกเสยงออก-เขาไมเทากน .................................................. 13

1.21 การใชดายพนรดอกเพอใหสายชดกน ..................................................................................... 13

1.22 วธการพนสายซอสวนปลายลกบด ......................................................................................... 14

1.23 วธการพนสายซอสวนปลายคนทวนลาง ................................................................................. 15

1.24 วธการผกรดอก ...................................................................................................................... 16

1.25 วงเครองสายเครองเดยว ........................................................................................................ 18

1.26 วงเครองสายเครองค .............................................................................................................. 19

1.27 วงเครองสายผสม ................................................................................................................... 19

1.28 วงเครองสายปชวา ................................................................................................................. 20

1.29 วงมโหรเครองเดยว ................................................................................................................ 21

ญ

สารบญภาพ (ตอ) ภาพท หนา

1.30 วงมโหรเครองค ..................................................................................................................... 22

1.31 วงมโหรเครองใหญ ................................................................................................................ 23

2.1 ทานงพบเพยบในลกษณะท 1 ส าหรบผชาย ............................................................................ 26

2.2 ทานงพบเพยบในลกษณะท 1 ส าหรบผหญง ........................................................................... 26

2.3 ทานงพบเพยบในลกษณะท 2 ส าหรบผชาย ............................................................................ 27

2.4 ทานงพบเพยบในลกษณะท 2 ส าหรบผหญง ........................................................................... 27

2.5 ทานงขดสมาธในลกษณะท 1................................................................................................... 28

2.6 ทานงขดสมาธในลกษณะท 2................................................................................................... 28

2.7 ทานงเกาอส าหรบผชาย ........................................................................................................... 29

2.8 ทานงเกาอส าหรบผชายมองจากดานขาง ................................................................................. 29

2.9 ทานงเกาอส าหรบผหญง .......................................................................................................... 30

2.10 ทานงเกาอส าหรบผหญงมองจากดานขาง .............................................................................. 30

2.11 การจบคนชกแบบสองหยบ ................................................................................................... 31

2.12 การจบคนชกแบบสามหยบ ................................................................................................... 31

2.13 การจบคนทวนแบบเปดฝามอ ................................................................................................ 32

2.14 การจบคนทวนแบบปดฝามอ ................................................................................................. 33

3.1 ลกษณะการใชนว .................................................................................................................... 38

3.2 การวางต าแหนงมอในการประ ................................................................................................ 39

ฎ

สารบญตาราง ตารางท หนา 3.1 เปรยบเทยบกลวธการประและการพรมส าหรบซอดวง ............................................................. 42

5.1 แสดงชวงเสยงปกต .................................................................................................................. 63

5.2 แสดงชวงเสยงพเศษของสายทม............................................................................................... 63

5.3 แสดงชวงเสยงพเศษของสายเอก .............................................................................................. 63

ฏ

บทท 1

ความรเกยวกบซอดวง

เครองดนตรไทยใชหลกเกณฑในการแบงประเภทเครองดนตรตามลกษณะวธการบรรเลง จ าแนกเปน 4 ประเภท ไดแก เครองดด เครองส เครองต และเครองเปา ซงเปนการจ าแนกทคนไทยโดยสวนใหญคนเคยกนด ในบรรดาเครองดนตรของไทยทงหมดทกลาวมา เครองสถอเปนเครองดนตรทมความยากทสดในดานวธการบรรเลง เนองจากเปนเครองดนตรทผบรรเลงจะตองหาระดบเสยงดวยตวเอง และหากพจารณากลมเครองดนตรทอยในประเภทเครองสของไทย ซอดวงถอเปนเครองดนตรทมบทบาทในวงเครองสายเปนอยางมาก สงคตาจารยไดจดใหซอดวงเปนเครองดนตรประเภทเครองน าวง เพราะดวยคณลกษณะของเสยงมความดงกงวาน ไดยนชดเจนขณะบรรเลงรวมวง ส าหรบในบทน ผ เขยนจะน าเสนอความร เกยวกบซอดวง ไดแก ลกษณะของซอดวง สวนประกอบของซอดวง ลกษณะการบรรเลง คณลกษณะของผบรรเลงทด และปญหาและวธการดแลรกษา

ลกษณะของซอดวง

ซอดวงเปนเครองดนตรไทยทจดอยในกลมประเภทเครองส ค าวาเครองส ราชบณฑตยสถาน ไดใหค านยามไววา เครองสายประเภทหนงทท าใหเกดเสยงดวยการใชคนชกสเขากบสาย เครองสายประเภทนในดนตรไทยเรยกวา “ซอ” แมแตเครองสของฝรงทเราน ามาใช เชน ไวโอลนกจดอยในประเภทซอเชนกน ซอทใชในวงดนตรไทยม 3 ชนด คอ ซอสามสาย ซออ และซอดวง นอกจากนยงมเครองสทเปนเครองดนตรพนบาน เชน สะลอ (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 39-40)

สงคตาจารยไดจดใหซอดวงเปนกลมเครองดนตรน าในวง เมอบรรเลงรวมวง กลาวคอซอดวงมหนาทในการขนตนบทเพลง รบรอง สงรอง และบรรเลงเปนพวกน าเมอมการลอหรอขด เปนตน เนองจากคณลกษณะของเสยงทดงกงวานและไดยนชดเจน ส าหรบลกษณะและชอเรยกของเครองดนตรชนน ผเชยวชาญดานดนตรไทยไดใหความเหนไวดงน

ราชบณฑตยสถาน (2545: 59) ไดใหค านยามซอดวงไววา ซอชนดหนงของไทย มเสยงสงแหลม การทเรยกซอชนดนวา “ซอดวง” เพราะสวนทเปนเครองอมเสยงมรปรางคลายเครองมอส าหรบดกสตวทเรยกวา ดวง

2

อทศ นาคสวสด (2525: 1) ใหความเหนวา ทเรยกวา “ซอดวง” เพราะมรปรางเหมอนกบ “ดวง” ทใชจบหน ซงสวนมากชาวสวนมะพราวนยมวางดกไวบนคอมะพราว เครองมอชนดนประกอบดวยกระบอกไมไผ คนของดวง เชอกส าหรบหวง และไก สวนกระบอกจะมความยาวกวากระบอกซอดวงเลกนอย มไวเพอใหหนคลานเขาไปกนเหยอ เมอหนเขาไปกนเหยอไกจะหลดท าใหเชอกรดคอหน แรงดงอยางแรงทท าใหหวงรดคอหนนนมาจากคนของดวง ซงท าดวยไมไผ โคนฝงตดอยกบตวกระบอก สวนปลายคนเรยวเอาเชอกดายขนาดพอประมาณดงเหนยวรงลงมา แลวสอดปลายเขาไปทางปลายกระบอก ท าเปนหวงพอทตวหนจะคลานลอดเขาไปได เสรจแลวท าไกไมไผอนเลก ๆ ไว ดงเชอกใหตงมาผกเขากบไก เอาเหยอตดเขากบไก พอหนลอดบวงเขาไปกนเหยอไกกหลดและปลอยใหคนดวงดดเชอกคนไป บวงทอยขางในถกกระตกขนไปรดคอหน

นอกจากซอดวงจะมลกษณะคลายกบเครองมอทใชดกสตวแลว ยงมความคลายคลงกบเครองดนตรของชนชาตอนในภมภาคเอเชยดวยกน ไดแก เครองดนตรของชนชาตจนทเรยกวา ซอเออห (Erhu) โดยคาดวาเปนเครองดนตรทมวฒนธรรมรวมกนระหวางวฒนธรรมจนและไทย กรมศลปากร (2545: 12) ไดอธบายไววา เครองสนน ยอมเปนทแนนอนวามไดเกดขนโดยตนเอง เปนสงทเปลยนแปลงมาจากเครองดดอกขนหนง เดมทเดยวกเปนซอ 2 สาย 3 สาย แลวจงเปน 4 สาย ซอ 2

สายของไทยทงซอดวงและซออ นยวาเปลยนแปลงมาจากจน สวนซอสามสายนน มทงของไทย ขอม มอญ ชวา และอนเดย ลวนแตมรปรางคลายคลงกนทงนน ตามความเขาใจ เหนวาอนเดยนาจะเปนตนก าเนด กลาวโดยเฉพาะซอสามสายของไทยเรา คงถอดแบบจากขอม ซงขอมเอาอยางจากอนเดยมากอนแลว

พงษศลป อรณรตน (2554: 81) ไดใหขอสนบสนนเกยวกบลกษณะรวมทางวฒนธรรมของซอดวงไวดงน ซอดวงเปนซอสองสายทไดรบอทธพลมาจากซอเออหของจน ซงเปนซอทมคนสอยระหวางสายซอทง 2 ไมใชคนชกสไดอสระอยางซอสามสาย โดยน ามาปรบปรง สดสวนและวสดใหเหมาะสม ทเรยกวาซอดวงนนคงจะเปนทรปรางของซอคลายกบดวงดกสตว ซงท ามาจากกระบอกไมไผนนเอง

จากทศนะดงกลาวสามารถสรปเกยวกบลกษณะของซอดวงไดวา ซอดวงคอซอชนดหนงของวฒนธรรมไทย มเสยงแหลมสง ลกษณะและชอเรยกของซอดวงมความคลายคลงกบเครองมอทเรยกวา “ดวง” ซงเปนเครองมอทใชส าหรบดกสตวตวเลก ๆ เชน หน และตน เปนตน อกทงซอดวงยงมลกษณะคลายกบซอเออหในวฒนธรรมจน ในสมยกอนนยมใชไมไผมาสรางเปนกระบอกซอดวง แตในปจจบนใชไมจรงเปนวสดในการสรางแทนไมไผ

3

ภาพท 1.1 ซอดวงและดวงส าหรบดกสตว ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

ภาพท 1.2 ซอดวงและซอเออห ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

สวนประกอบของซอดวง

ซอดวงเปนเครองดนตรทอาศยการสนสะเทอนของสายในการเกดเสยง สวนประกอบหลกของซอดวง ไดแก คนทวน กระบอกซอ และคนชก ทง 3 สวนนถอเปนปจจยส าคญทท าใหเกดเสยง นอกจากนยงมสวนประกอบอนทสงผลตอคณภาพเสยงของซอดวงเชนกน ในหวขอนจะกลาวถงสวนประกอบของซอดวง โดยอางองจาก ราชบณฑตยสถาน ส านกมาตรฐานอดมศกษา ส านกงานปลดทบวงมหาวทยาลย สวนประกอบของซอดวงสามารถแบงไดดงน

4

1. กระบอกซอ

กระบอกซอ คอ สวนทเปนเครองก าธรใหเกดเสยงกงวาน ทเรยกวา “กระบอก” เพราะมรปรางเหมอนกระบอกไมไผ ยาวประมาณ 13 เซนตเมตร หนาซอกวางประมาณ 6 เซนตเมตร กระบอกท าดวยไมเนอแขง เชน ไมชงชน ไมด าดง บางทท าดวยรากตนล าเจยกกม ถาตองการเสยงนมนวลจะใชไมล าเจยก ไมตาล เสยงแหลมกวางจะใชไมชงชน เสยงกลมจะใชไมพะยง และเสยงแหลมเลกจะใชไมประด

ภาพท 1.3 กระบอกซอดวง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

2. หนงหนาซอ

หนงหนาซอ คอ สวนทขงปดบนหนากระบอกซอ สวนใหญนยมใชหนงงเหลอม ถาไมมหนงงเหลอมจะใชหนงแพะ หนงลกวว หรอกระดาษวาวปดซอนกนหลาย ๆ ชนกได แตคณภาพเสยงจะสหนงงเหลอมไมได

ภาพท 1.4 หนงหนาซอท าจากหนงงเหลอม

ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

5

3. หยอง หยอง คอ วสดชนเลก สงประมาณ 0.5 เซนตเมตร กวางประมาณ 0.3 เซนตเมตร และ

ยาวประมาณ 1.5 เซนตเมตร นยมท าจากไมไผ ใชส าหรบหนนสายซอใหพนขอบกระบอก และเปนตวกลางรบความสนสะเทอนจากสายซอไปยงหนงหนาซอ รปแบบของหยองซอดวงทนยมใชในปจจบนมอย 2 แบบ ไดแก แบบสามเหลยมพระมด และแบบสเหลยมผนผา

ภาพท 1.5 หยองซอดวงรปแบบตาง ๆ


4. คนทวน

คนทวน หรอ คนซอ มลกษณะกลมยาว สอดปกทกระบอกซอและตงตรงขนไป ส าหรบวสดทนยมน ามาท าซอดวงนน ม 6 ชนด ไดแก ไมชงชน ไมพยง ไมงวด าหรอนางพญางวด า ไมด าดง ไมมะเกลอ และงาชาง คนทวนยาวทงหมด 68 เซนตเมตร คนทวนแบงเปน 2 ชวง คอ ชวงบนตงแตใตลกบดขนไปจนถงปลายคน มรปรางเปนเหลยมคลายโขนเรอ เรยกวา “โขน” ไมเรยก “ทวนบน” เหมอนซอสามสายหรอซออ โขนยาว 28 เซนตเมตร มรส าหรบใสลกบดทง 2 ลก ปลายโขนโคงงอนไปทางดานเปดของกระบอก ปลายสดของโขนซอดวงทอยตอกบทวนลาง เรยกวา “บวแปดเหลยม”

ภาพท 1.6 โขนซอดวง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

6

สวนคนซอตอนลางนบตงแตใตลกบดลงไป เรยกวา “ทวนลาง” ยาว 40 เซนตเมตร ถาเปนซองาชางมกมสวนพเศษท าดวยไมมะเกลอหรอมกประดบอยกลางทวนเพอความสวยงาม ถดลงมาจะเปนลกแกว ถดจากลกแกว คอสวนทอยตดกบกระบอกซอ เรยกวา “ฐานบว” หรอ “บวเหยยบ” สดสวนของฐานบวจะตองกลงใหไดรปรบกบกระบอกพอด สวนปลายคนทวนไว ส าหรบเสยบเขากบรบนกระบอกซอดวงเพอยดคนทวนใหตงตรงและมไวส าหรบผกสายซอ

ภาพท 1.7 ทวนลางประดบมก ลกแกว ฐานบว และปลายคนทวน


5. คนชก

คนชกของซอดวงนยมท าดวยไมเนอแขงหรองาชาง มลกษณะโคง ประกอบดวย 3 สวน คอ คนชก หางมา และหมด คนชกดานมอจบมหมดส าหรบเปนหลกใหเสนหางมาคลอง อกดานหนงเจาะรไวเพอรอยหางมาแลวขมวดใหแนนเพอใหเสนหางมาตง ใชเสนหางมาประมาณ 250 เสนรวมกนขงกบคนชกใหตงคลายคนธน คนชกยาวประมาณ 74 เชนตเมตร สวนทขงหางมายาวประมาณ 65 เซนตเมตร สอดเสนหางมาใหอยภายในระหวางสายเอกกบสายทม ส าหรบชกเขาออกซงเรยกวา “ส” ใหเสนหางมาถกบสายซอ เสนหางมานยมใชยางสนถเพอใหมความหนดมากพอทจะใชสกบสายซอใหเกดเสยงดง

7

ภาพท 1.8 คนชก


ภาพท 1.9 คนชกดานมอจบมหมดส าหรบยดหางมา


ภาพท 1.10 คนชกดานปลายส าหรบขมวดหางมา


8

6. ลกบด

ลกบด ม 2 ลก ไดแก ลกบดส าหรบใสสายเอก และลกบดส าหรบใสสายทม เสยบอยชวงลางของโขนหรอเหนอทวนลาง ปลายลกบดเจาะรไวส าหรบรอยสายซอเพอขงใหตงตามความประสงคของผบรรเลง หวลกบด (ทมอจบ) ประดษฐเปนรปคลายหวเมดทรงมณฑ บางครงเรยกวา “กลงลกแกว” หนไปทางเดยวกบสวนปลายของโขนซอ ใชส าหรบหมนใหสายตงหรอหยอน ลกบดลกลางส าหรบสายทมเสยงสง เรยกวา “ลกบดสายเอก” ลกบดดานบนส าหรบสายทมเสยงต า เรยกวา “ลกบดสายทม” ลกบดทง 2 ลกจะมความยาวไมเทากน ลกบดส าหรบสายเอกจะมขนาดสนกวาลกบดส าหรบสายทม เนองจากลกบดสายเอกจะเสยบอยดานลางลกบดสายทม

ภาพท 1.11 ลกบดซอดวง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

7. รดอก

รดอก คอ บวงเชอกส าหรบรงสายซอ นยมใชขนาดเดยวกบสายเอก ใชผกรงสายซอทง 2 เขากบทวนลาง พนโดยรอบประมาณ 4 รอบ หรอกวางประมาณ 0.5 เซนตเมตร เพอใหไดคเสยงของสายเปลาทชดเจน รดอกนจะอยต ากวาลกบดลกลางประมาณ 13 เซนตเมตร หรอต ากวาใตบวประมาณ 5 เซนตเมตร ระยะของรดอกระหวางคนทวนและสายซอประมาณ 2 เซนตเมตร นอกจากสายเอกของซอดวงทนยมน ามาท ารดอกแลว ในปจจบนนยมน าดายทมขนาดใกลเคยงกบสายเอกมาท ารดอก

9

ภาพท 1.12 รดอกซอดวง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

ภาพท 1.13 ดายคลาลอนใชท ารดอกซอดวง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

8. สายซอ

สายซอดวงม 2 สาย ไดแก สายเอก เสนจะเลก อยดานนอก และสายทม เสนจะใหญกวา อยดานใน นยมท าจากไหมและเอน สายไหมจะน าไหมไทยแทมาควนเปนสาย สวนสายเอนนยมใชเอนส าหรบขนไมแบดมนตน ขนาดเสนผานศนยกลาง 0.67-0.68 มลลเมตร มาใชแทนสายเอกซอดวง

ภาพท 1.14 สายซอดวงทท าจากไหม


10

ภาพท 1.15 สายเอนทน ามาใชแทนสายไหม


9. ยางสน

ยางสน คอ ยางของตนสนทน ามาผานกระบวนการการผลต เพอน ามาถทหางมาใหเกดความหนด ยางสนม 2 ชนด ไดแก ยางสนชนดหยอด และยางสนชนดฝน ยางสนชนดหยอดมรปรางเปนแทงมไสเชอกอยตรงกลางแทงยางสน วธการใชงานยางสนชนดหยอด คอ จดไฟทไสเชอก เมอยางสนโดนความรอนจะละลาย จากนนจงน ามาหยอดลงบนกระบอกซอในต าแหนงทหางมาเคลอนทผาน เพอใหฝนยางสนกระจายตดอยบนหางมา ยางสนชนดนมใชกนมาตงแตอดต

ภาพท 1.16 ยางสนชนดหยอด


สวนยางสนชนดฝน นยมบรรจในแมพมพทท าจากไมหรอพลาสตก รปรางเปนทรงสเหลยมผนผาหรอทรงกลม คณภาพของยางสนชนดฝนมตงแตธรรมดาจนถงอยางด วธการใชงานยางสนชนดฝน ดวยการน ายางสนมาถบนหางมาใหทวบรเวณสผานสายซอ ในปจจบนนยมใชยางสน

11

ชนดฝนมากกวายางสนชนดหยอด เนองจากยางสนชนดหยอดท าใหกระบอกซอเสยหาย อกทงการกระจายตวของฝนยางสนทหยอดบนกระบอก ไมสามารถกระจายทวหางมาไดดเทายางสนชนดฝน

ภาพท 1.17 ยางสนชนดฝน


การเทยบเสยงซอดวง

ซอดวงเปนเครองดนตรทใชสายเปนหลกในการบรรเลง ดงนน กอนทจะน าซอดวงไปบรรเลงหรอฝกซอมควรจะเทยบเสยงกอนทกครง ผฝกควรจะฝกการตงเสยงใหช านาญ ส าหรบการเทยบเสยงซอดวงนน ราชบณฑตยสถาน (2545: 61) ไดกลาวไววา การเทยบเสยงซอดวงใชสายเอกเปนหลก โดยเทยบเสยงใหตรงกบเสยงขลยเพยงออปดรทง 2 มอ เวนนวกอยรลาง แลวเปาแหบ (อนโลมเทากบเสยงเร (D) ของโนตสากล) สายทมตรงกบขลยเพยงออปดรมอบนทงหมด แลวเปาธรรมดา (อนโลมเทากบเสยงซอล (G) ของโนตสากล) หรอเทยบสายทมใหต าลงมาจากสายเอก 4 เสยงเปนค 5 กบสายเอก ส าหรบบรรเลงกบวงเครองสายหรอมโหร

การเทยบเสยงจะใชมอซายจบลกบดในลกษณะหนฝามอเขาหาตว ดงภาพท 1.18 และใชมอขวาจบคนชกสสายเปลาในขณะทเทยบเสยง ปรบลกบดจนไดเสยงทตรงกบขลยเพยงออหรอเครองมออน ๆ ทมระดบเสยงเดยวกน ผฝกจะตองพยายามจ าเสยงใหแมนย า สามารถเทยบเสยงใหใกลเคยงกบขลยเพยงออโดยไมตองฟงเสยง

12

ภาพท 1.18 ลกษณะการจบลกบดส าหรบการเทยบเสยง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

ปญหาและการดแลรกษาซอดวง

1. ปญหาทพบในการบรรเลงซอดวง ซอดวงเปนเครองดนตรทอาศยการสนสะเทอนของสายท าใหเกดเสยง มเสยงดงกงวานได

ยนชดเจนขณะบรรเลงรวมวง เหลานคอคณลกษณะของเสยงซอดวงทด แตในบางครงอาจจะประสบปญหาในการบรรเลง เนองจากความไมพรอมของเครองดนตร เชน เสยงออก-เขาไมเทากน ไมมเสยง สายขาด เปนตน ซงอาจเกดจากสาเหตหลายประการดงน

1.1 เสยงสายเปลาขณะสคนชกออก-เขาไมเทากน ในกรณเชนน เกดจากสายซอทพาดผานบรเวณรดอกไมอยในต าแหนงทเหมาะสม กลาวคอ สายเอกหรอสายทมตรงบรเวณรดอกไมไดอยชดกนหรอสายซอเหลอมกน ดงภาพท 1.19

ภาพท 1.19 สายซอเหลอมกน


13

วธการแกไข ม 4 วธ ไดแก ตรวจสอบรดอก ปรบมมหกเหของสายซอ ดายพนรดอกเพอใหสายชดกน และตรวจสภาพหยอง ดงน

1.1.1. ตรวจสอบรดอก โดยตรวจดวารดอกพนเรยงกนมความหนาประมาณ 0.5 เซนตเมตรหรอไม นอกจากนใหตรวจดระยะหางของรดอกระหวางสายซอกบคนทวนประมาณ 2 เซนตเมตรหรอไม ถารดอกไมอยในสภาพดงกลาวใหเปลยนรดอกใหม โดยผเขยนจะอธบายวธการเปลยนรดอกในหวขอรดอกเสอมสภาพตอไป

1.1.2. ปรบมมหกเหของสายซอ สามารถกระท าไดโดยการปรบต าแหนงมมหกเหของสายซอทพนอยบรเวณปลายลกบดผานลงมาทรดอกทงสายทมและสายเอก ใหออกมาอยใกลกบปลายลกบดทสด ดงภาพท 1.20 ถาหากเสยงยงไมปกตใหด าเนนการตอดวยวธท 3

ภาพท 1.20 การปรบมมหกเหของสายซอเพอแกเสยงออก-เขาไมเทากน


1.1.3 ใชดายพนรดอก สามารถกระท าไดโดยการน าดายเยบผามาพนรดอกบรเวณขาง ๆ กบสายซอ เพอใหสายซออยชดกนขณะสคนชกออก-เขา ดงภาพท 1.21 ถาหากเสยงยงไมปกตใหด าเนนตอดวยวธท 4

ภาพท 1.21 การใชดายพนรดอกเพอใหสายชดกน


14

1.1.4 ตรวจสภาพหยอง โดยตรวจดสภาพ ขนาด สง 0.5 เซนตเมตร กวาง 0.3 เซนตเมตร ยาว 1.5 เซนตเมตร นอกจากนใหตรวจสอบดต าแหนงของหยองวาอยกงกลางหนาซอหรอไม ถาหยองไมอยในสภาพดงกลาว ใหเปลยนหยองใหมแทน

1.2 ไมมเสยง ในกรณเชนนอาจเกดจากหลายสาเหต ประการท 1 อาจเกดจากสายทมและสายเอกไปพนกนบรเวณรดอก เนองจากไมระวงตอนเปลยนสาย วธการแกไข สามารถกระท าไดโดยการปลดสายทพนกนแลวใสสายใหม ประการท 2 อาจเกดจากหางมาไมมยางสน วธการแกไข สามารถกระท าไดโดยการน ายางสนมาถทหางมาใหทวทงหางมา

1.3 หางมาหยอน กรณเชนนอาจเกดจากการทอากาศเปลยนแปลง สวนมากจะพบปญหานในชวงทมความชนสงในอากาศ วธการแกไข สามารถกระท าไดโดยการน าเครองเปาผมมาเปาทหางมาเพอไลความชน นอกจากน ใหเกบซอดวงในกลองหรอในถงซอ เกบในสถานทแหง ไมเปยกชน

1.4 สายขาดหรอเสอมสภาพ เกดขนเนองจากสายซอทใชงานมานาน วธการแกไข สามารถกระท าไดโดยการเปลยนสายซอเสนใหม ส าหรบวธการพนสายซอ ผเขยนจะเลอกใชวธทสามารถกระท าไดงายและรวดเรว ดงน

วธการพนสายซอม 2 สวน ไดแก การพนสายซอสวนปลายลกบด และการพนสายซอสวนปลายคนทวนลาง ดงน

1.4.1 การพนสายซอสวนปลายลกบด สามารถกระท าไดโดย ขนท 1 น าปลายสายซอสอดผานคนชก รดอก จากนนสอดปลายสายซอเขารทปลายลกบด ขนท 2 พนสายทมวนลงเขาหาตว ประมาณ 2-3 รอบ โดยใหพนทบปลายสายทสอดเลยออกมาจากรทปลายลกบด ในกรณเปลยนสายเอก ใหพนสายเอกวนลงออกจากตว ขนท 3 ปรบลกบดเพอปรบสายใหตง ส าหรบลกบดสายทมใหบดออกจากตว ลกบดสายเอกใหบดเขาหาตว

ภาพท 1.22 วธการพนสายซอสวนปลายลกบด


15

1.4.2 การพนสายซอสวนปลายคนทวนลาง สามารถกระท าไดหลงจากทพนสายซอสวนปลายลกบดเรยบรอยแลว ดงน ขนท 1 น าปลายสายซอมวนทบลงเปนรปวงกลม ขนท 2 น าปลายสายพนออมเสนหลกแลวสอดเขาไปในวงกลมกลบมาทางเดม ขนท 3 พนวนปลายสายประมาณ 2-3 รอบ ขนท 4 น าสายซอทพนเสรจแลว น าไปคลองสวนปลายคนทวนลางทยนออกมาจากกระบอกซอ

ภาพท 1.23 วธการพนสายซอสวนปลายคนทวนลาง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

1.5 รดอกเสอมสภาพ รดอกทมการใชงานมากอาจเกดจากการเสอมสภาพได ท าใหคณภาพเสยงทออกมาไมดเทาทควร วธการแกไข สามารถกระท าไดโดยการเปลยนรดอกใหม ส าหรบวธการผกรดอกมอยหลายวธดวยกน ผเขยนเลอกใชวธการผกรดอกทสามารถกระท าไดงาย ดงน

ขนท 1 ตดดายยาวประมาณ 80 เซนตเมตร น าดายมาทบครงหนง น าดายททบครงแลวมาพนรอบระหวางสายซอกบคนทวน โดยน าปลายดายสอดเขาไปในหวง จากนนดงดายใหตง โดยเวนระยะหางระหวางสายซอกบคนทวน 1 นวโปง หรอประมาณ 2 เซนตเมตร

ขนท 2 พนดายรอบระหวางสายซอกบคนทวนประมาณ 2-3 รอบ หรอประมาณ 0.5

เซนตเมตร หลกส าคญ คอ จะตองพนดายใหเรยงกนใหเปนระเบยบ ไมใหเสนดายทบหรอซอนกน เพอความสวยงาม

ขนท 3 เกบปลายดายดวยการสอดปลายดายระหวางคนทวนกบดายทพนรอบคนทวน ดงปลายดายมาไวบรเวณจดทเรมตนพนดาย จากนนพนเกบปลายดายอก 1 รอบทฝงตรงกนขาม เพอกนไมใหปลายดายหลดจากรดอก เมอเกบปลายดายเรยบรอยแลวใหตดดายสวนทเกนออก

ขนท 1

16

ภาพท 1.24 วธการผกรดอก


2. การดแลรกษาซอดวง เครองดนตรถอเปนสงทส าคญมากส าหรบนกดนตรทกคน ถาเครองดนตรทใชบรรเลงไม

อยในสภาพทสมบรณหรอพรอมใชงาน จะสงผลตอการบรรเลงดนตร ดงนนหลงจากใชงานเครองดนตรเสรจแลว นกดนตรควรจะปฏบตดงน

2.1 ลดสายลงพอประมาณ หามลดสายจนกระทงสายหยอน มเชนนนกระบอกอาจจะหลดออกจากคนทวน และลกบดอาจจะหลดจากชองเสยบลกบด ท าใหเกดความเสยหายแกเครองดนตรได

2.2 เลอนหยองขนมาไวบนขอบกระบอกซอ เพอลดแรงกดของสายไมใหกดลงบนหนาซอตลอดเวลา เพราะหนาซออาจจะยบหรอขาดได

2.3 ใชผาเชดท าความสะอาดยางสนออกจากคนทวน กระบอกซอ คนชก และสายซอใหสะอาด ถาไมเชดท าความสะอาด ยางสนจะเกาะเปนคราบทคนทวน กระบอกซอ และคนชก ท าใหมองดแลวไมสวยงาม

2.4 เกบคนชกใหเขาท โดยน าคนชกเขาไปคลองกบลกบด ใหลกบดอยระหวางคนชกกบหางมา และไมใหปลายคนชกเลยขอบกระบอกซอดานบน

2.5 น าซอเกบเขาถงหรอกลองใหเรยบรอย โดยถงซอหรอกลองตองอยในสภาพทสมบรณ

2.6 น าถงหรอกลองวางราบกบพนหรอแขวนไวในตหรอวางบนชน ไมควรเกบซอในทเปยกชนหรอรอนจนเกนไป เพราะอาจจะสงผลตอหางมา หรอหนงหนาซอได

17

บทบาทหนาทของซอดวงในวงดนตร

ซอดวงไดรบบทบาทเปนเครองน าวงดนตร เนองดวยคณลกษณะของเสยงทดงกงวาน ผบรรเลงทกคนในวงไดยนเสยงซอดวงชดเจนขณะทบรรเลงรวมวง ส าหรบหวขอตอไปจะกลาวถงบทบาทของซอดวงในวงดนตรไทยแตละประเภทโดยละเอยด ดงน

1. วงเครองสายไทยเครองเดยว

วงเครองสายไทย เปนวงดนตรทประกอบไปดวยเครองดนตรใชสายเปนหลก มเครองดนตรอยางละ 1 ชน เรยกอกอยางหนงวา วงเครองสายไทยวงเลก เครองดนตรทผสมอยในวงเครองสายไทยเครองเดยวแตละเครองมความส าคญเทากนทกเครองและถอเปนหลกของวงเครองสายไทย เพราะเปนเครองด าเนนท านองและมหนาทแตกตางกน เมอผสมเปนวงแลว เสยงและหนาทของเครองดนตรแตละอยางจะผสมกลมกลนกนไดด เครองดนตรทผสมอยในวงเครองสายไทยเครองเดยว ไดแก

1.1 ซอดวง เปนเครองสทมระดบเสยงสงและไดยนชดเจน มหนาทด าเนนท านองเพลง เปนผน าวง และเปนหลกในการด าเนนท านอง

1.2 ซออ เปนเครองสทมระดบเสยงทม มหนาทด าเนนท านองหยอกลอยวเยา กระตนในเกดความครกครนสนกสนาน

1.3 จะเข เปนเครองดดด าเนนท านองเพลงเชนเดยวกบซอดวง แตมวธการบรรเลงแตกตางออกไป

1.4 ขลยเพยงออ เปนเครองเปาด าเนนท านอง โดยสอดแทรกดวยเสยงโหยหวนบาง เกบบางตามโอกาส

1.5 โทนและร ามะนา เปนเครองตทขงหนงหนาเดยว และทงโทนและร ามะนาอยางจะตองตสอดสลบรบกนสนทสนมเปนท านองเดยวกน มหนาทควบคมจงหวะหนาทบ บอกรสและส าเนยงเพลงในภาษาตาง ๆ และกระตนเรงเราใหเกดความสนกสนาน

1.6 ฉง เปนเครองต มหนาทควบคมจงหวะยอยใหการบรรเลงด าเนนจงหวะไปโดยสม าเสมอ หรอชาเรวตามความเหมาะสม

เครองดนตรในวงเครองสายไทยเครองเดยวอาจเพมเครองทจะท าใหเกดความไพเราะเหมาะสมไดอก เชน กรบ ฉาบเลก ส าหรบตหยอกลอยวเยาในจ าพวกก ากบจงหวะ โหมงส าหรบตเพอชวยควบคมจงหวะหาง ๆ (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 37-38)

18

ภาพท 1.25 วงเครองสายเครองเดยว

ทมา: (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 213)

2. วงเครองสายเครองค

วงเครองสายเครองค เปนวงดนตรทมเครองดนตรเหมอนกบเครองสายเครองเดยวแตเพมเครองดนตรขนเปน 2 ชนเพยงบางชนด คอ

2.1 ซอดวง 2 คน แตท าหนาทผน าวงเพยงคนเดยว อกคนหนงเปนเพยงผชวย

2.2 ซออ 2 คน ถาสเหมอนกนไดกใหด าเนนท านองอยางเดยวกน แตถาสเหมอนกนไมไดกใหคนหนงหยอกลอหาง ๆ อกคนหนงหยอกลอยวเยาอยางถ หรอจะผลดกนเปนบางวรรคบางตอนกได

2.3 จะเข 2 ตว ด าเนนท านองแบบเดยวกน

2.4 ขลย 2 เลา เลาหนงเปนขลยเพยงอออยางในวงเครองสายไทยเครองเดยว สวนเลาทเพมขนเปนขลยหลบ ซงมขนาดเลกกวาขลยเพยงออ และมเสยงสงกวาขลยเพยงออ 3 เสยง มหนาทด าเนนท านองหลบหลกปลกทางออกไป ซงเปนการยวเยาไปในกระบวนเสยงสง

ส าหรบโทน ร ามะนา และฉงไมเพมจ านวน สวนฉาบเลกและโหมง ถาจะใชกคงมจ านวนอยางละ 1 ชนเทาเดม (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 38)

19

ภาพท 1.26 วงเครองสายเครองค ทมา: (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 214)

3. วงเครองสายผสม

วงเครองสายผสม เปนวงเครองสายทน าเอาเครองดนตรตางชาตเขามารวมบรรเลงกบเครองสายไทย การเรยกชอวงเครองสายผสมนนนยมเรยกตามชอของเครองดนตรตางชาตทน าเขามาบรรเลงในวง เชน น าเอาขมมารวมบรรเลงกบซอดวง ซออ ขลย และเครองก ากบจงหวะตาง ๆ แทนจะเข กเรยกวา “วงเครองสายผสมขม” หรอน าเอาออรแกนหรอไวโอลนมารวมบรรเลงดวยกเรยกวา “วงเครองสายผสมออรแกน” หรอ “วงเครองสายผสมไวโอลน” เครองดนตรตางชาตทนยมน ามาบรรเลงเปนวงเครองสายผสมนนมมากมายหลายชนด เชน ขม ไวโอลน ออร แกน เปยโน หบเพลงชก แอกคอรเดยน เจง (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 39)

ภาพท 1.27 วงเครองสายผสมเปยโน


20

4. วงเครองสายปชวา วงเครองสายปชวา คอ วงเครองสายไทยทงวงบรรเลงประสมกบวงกลองแขก โดยไมใช

โทนและร ามะนา และใชขลยหลบแทนขลยเพยงออ เพอใหเสยงเขากบปชวาไดด เดมเรยกวา วงกลองแขกเครองใหญ วงเครองสายปชวานเกดขนในปลายรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

การบรรเลงเครองสายปชวานน นกดนตรจะตองมไหวพรบและความเชยวชาญในการบรรเลงเปนพเศษ โดยเฉพาะฉงก ากบจงหวะจะตองเปนคนทมสมาธดทสดจงจะบรรเลงไดอยางไพเราะ เพลงทวงเครองสายปชวานยมใชบรรเลงเปนเพลงโหมโรง ไดแก เพลงเรองชมสมทร เพลงโฉลก เพลงเกาะ เพลงระก า เพลงสะระหมา แลวออกเพลงแปลง เพลงภาษา แลวกลบมาออกเพลงแปลงอกครงหนง (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 39)

ภาพท 1.28 วงเครองสายปชวา ทมา: (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 215)

5. วงมโหรเครองเดยว วงมโหรเครองเดยว หรอ วงมโหรวงเลก คอ วงมโหรทไดเพมเครองดนตรและ มการ

เปลยนแปลงมาโดยล าดบตงแตสมยรตนโกสนทรตอนตน ครงแรกเพมระนาดเอกและฆองวง (ภายหลงเรยกวา ฆองกลางหรอฆองมโหร ) ตอมาจงไดเพมซอดวงและซออ สวนกระจบปนนเปลยนเปนใชจะเขแทน เนองจากเวลาบรรเลงจะเขวางราบไปกบพน ซงตางกบกระจบปทตองตงดด ทงนมทใชรองรบสายและบงคบเสยงกเรยงล าดบมระยะเหมาะสมกวากระจบป เวลาบรรเลงจงท าใหใชนวดดไดสะดวกและแคลวคลองกวา นอกจากนจะเขยงสามารถท าเสยงไดดงและท าเสยงไดมากกวากระจบป ปจจบนวงมโหรเครองเดยวประกอบดวยเครองดนตร ดงน (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 125)

21

5.1 ซอสามสาย 1 คน ท าหนาทคลอเสยงผขบรองและบรรเลงด าเนนท านองรวมในวง 5.2 ซอดวง 1 คน ด าเนนท านองโดยเกบบาง หวานบาง 5.3 ซออ 1 คน ด าเนนท านองเปนเชงหยอกลอยวเยาไปกบท านองเพลง 5.4 จะเข 1 ตว ด าเนนท านองโดยเกบบาง รวบาง และเวนหางบาง 5.5 ขลยเพยงออ 1 เลา ด าเนนท านองเกบบาง โหยหวนบาง 5.6 ระนาดเอกมโหร 1 ราง ด าเนนท านองเกบบาง กรอบาง ท าหนาทเปนผน าวง 5.7 ฆองวงใหญมโหร 1 วง (ฆองกลาง) ด าเนนท านองเนอเพลงเปนหลกของวง 5.8 โทน 1 ใบ และร ามะนา 1 ใบ ตสอดสลบกน ควบคมจงหวะหนาทบ

5.9 ฉง 1 ค ควบคมจงหวะยอย แบงใหรจงหวะหนกเบา

ภาพท 1.29 วงมโหรเครองเดยว

ทมา: (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 224)

6. วงมโหรเครองค

วงมโหรเครองค คอ วงมโหรเครองเดยวทไดเพมระนาดทมและฆองวงเลกเขาในวง ทงนเนองดวยในรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว วงปพาทยไดเพมระนาดทมและฆองวงเลกรวมเรยกวา วงปพาทยเครองค วงมโหรจงเพมเครองดนตรดงกลาวบาง นอกจากนนยงเพมซอดวงและซออขนเปนอยางละ 2 คน เพมจะเขเปน 2 ตว ขลยนนเดมมแตขลยเพยงออ จงเพมขลยหลบอก 1 เลา สวนซอสามสายกเพมซอสามสายหลบอก 1 คน และเพมฉาบเลกอก 1 คดวย ปจจบนวงมโหรเครองคประกอบดวยเครองดนตร ดงน (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 125-126)

6.1 ซอสามสาย 1 คน หนาทเหมอนในวงมโหรเครองเดยว

6.2 ซอสามสายหลบ 1 คน บรรเลงรวมกบเครองด าเนนท านองอน ๆ

6.3 ซอดวง 2 คน หนาทเหมอนในวงมโหรเครองเดยว

22

6.4 ซออ 2 คน หนาทเหมอนในวงมโหรเครองเดยว

6.5 จะเข 2 ตว หนาทเหมอนในวงมโหรเครองเดยว

6.6 ขลยเพยงออ 1 เลา หนาทเหมอนในวงมโหรเครองเดยว

6.7 ขลยหลบ 1 เลา ด าเนนท านองเกบบาง โหยหวนบาง สอดแทรกท านองเลนลอไปทางเสยงสง

6.8 ระนาดเอกมโหร 1 ราง หนาทเหมอนในวงมโหรเครองเดยว

6.9 ระนาดทมมโหร 1 ราง ด าเนนท านองเปนเชงหยอกลอยวเยาใหเกดอารมณครกครน

6.10 ฆองวงใหญมโหร 1 วง (ฆองกลาง) หนาทเหมอนในวงมโหรเครองเดยว

6.11 ฆองวงเลกมโหร 1 วง ด าเนนท านองเกบถ ๆ บาง สะบดบาง สอดแทรกท านองไปทางเสยงสง

6.12 โทน 1 ใบ และร ามะนา 1 ใบ หนาทเหมอนในวงมโหรเครองเดยว

6.13 ฉง 1 ค หนาทเหมอนในวงมโหรเครองเดยว

6.14 ฉาบเลก 1 ค

ภาพท 1.30 วงมโหรเครองค ทมา: (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 225)

7. วงมโหรเครองใหญ วงมโหรเครองใหญ คอ วงมโหรเครองคทเพมระนาดเอกเหลกและระนาดทมเหลกเขาไป

แตลกระนาดสวนมากนยมเปลยนเปนท าดวยทองเหลองเพราะเทยบเสยงไดไพเราะกวาเหลก เรยกวา ระนาดเอกทองและระนาดทมทอง ทงนเนองดวยในรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว วงปพาทยไดเพมระนาดเอกเหลกและระนาดทมเหลกขนอก 2 ราง เรยกวา วงปพาทยเครองใหญ วงมโหรจงเพมเครองดนตรดงกลาวบาง วงมโหรเครองใหญถอเปนแบบฉบบใชบรรเลงกนมาจนถงทก

23

วนน ปจจบนวงมโหรเครองใหญประกอบดวยเครองดนตร ดงน (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 126-

127) 7.1 ระนาดเอกมโหร 1 ราง 7.2 ระนาดเอกทองมโหร 1 ราง ด าเนนท านองเหมอนระนาดเอก แตมไดเปนผน าวง 7.3 ระนาดทมมโหร 1 ราง 7.4 ระนาดทมทองมโหร 1 ราง ด าเนนท านองยวเยาคลายระนาดทม แตเดนท านอง

หาง ๆ

7.5 ฆองวงใหญมโหร 1 วง (ฆองกลาง) 7.6 ฆองวงเลกมโหร 1 วง 7.7 ซอสามสายหลบ 1 คน

7.8 ซอสามสาย 1 คน

7.9 ซอดวง 2 คน

7.10 ซออ 2 คน

7.11 จะเข 2 ตว

7.12 ขลยหลบ 1 เลา 7.13 ขลยเพยงออ 1 เลา 7.14 โทน 1 ใบ และร ามะนา 1 ใบ

7.15 ฉง 1 ค 7.16 ฉาบเลก 1 ค

ภาพท 1.31 วงมโหรเครองใหญ ทมา: (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 226)

24

ส าหรบบทบาทหนาทของซอดวงในวงดนตรไทย สามารถสรปไดดงน ซอดวงมหนาทด าเนนท านองเปนหลกใหกบวงและเปนผน าวงเฉพาะวงดนตรบางวงเทานน วงดนตรทซอดวงเปนผน าวง ไดแก วงเครองสายไทยเครองเดยว (วงเครองสายไทยวงเลก) วงเครองสายไทยเครองค วงเครองสายผสม สวนวงดนตรทซอดวงมหนาทด าเนนท านองเทานน แตกยงจดอยในกลมเครองน าวง ไดแก วงเครองสายปชวา วงมโหรเครองเดยว วงมโหรเครองค และวงมโหรเครองใหญ ทงวงเครองสายและวงมโหรตางกมหนาทในการขบกลอมเพอความบนเทง

สรป

ความรเกยวกบซอดวง ประกอบดวย ลกษณะของซอดวง สวนประกอบของซอดวง การเทยบเสยงซอดวง ปญหาและการดแลรกษาซอดวง และบทบาทหนาทของซอดวงในวงดนตร ซงลกษณะของซอดวงคลายกบเครองมอส าหรบดกสตวของไทยทเรยกวา “ดวง” นอกจากนยงมลกษณะคลายคลงกบซอเออหของจน สมยกอนซอดวงท าจากกระบอกไมไผแตในปจจบนนยมท าจากไมจรง มสวนประกอบ 9 สวน ไดแก กระบอก หนงหนาซอ หยอง คนทวน คนชก ลกบด รดอก สายซอ และยางสน ปญหาทพบบอยคอ สายขาด รดอกเสอมสภาพ เสยงเขา-ออกไมเทากน ไมมเสยง วธการดแลรกษาหลงจากบรรเลงเสรจคอ เลอนหยองขนมาไวทขอบซอ ใชผาเชดท าความสะอาดยางสนออกจากคนทวน กระบอก คนชก และสายซอ เกบซอดวงไวในถงหรอกลอง น าไปเกบไวในต บนชน หรอวางกบพน ส าหรบบทบาทของซอดวงในวงดนตร คอ ซอดวงมหนาทเปนผน าวงและด าเนนท านองในวงเครองสาย สวนในวงมโหรมหนาทด าเนนท านองคกบระนาดเอกเทานน

บทท 2

ลกษณะการบรรเลงซอดวงและคณลกษณะของผบรรเลงซอดวง

พนฐานทส าคญส าหรบการฝกหดบรรเลงเครองดนตรคอ การฝกลกษณะทาทางในการบรรเลงใหถกตองตามแบบแผนทครบาอาจารยไดวางไว ถาผฝกหดเรมจากการฝกลกษณะทาทางทไมถกตองตามแบบแผนทวางไวนน อาจจะสงผลกระทบตอผฝกในระยะยาว หรออาจสงผลใหการเรยนดนตรไมประสบความส าเรจ ดงนนการฝกหดเครองดนตรไมวาจะเปนดนตรชนดใดกตาม ผฝกควรจะตองท าความเขาใจรปแบบในการบรรเลงใหเขาใจเสยกอน ส าหรบในบทนผเขยนจะอธบายลกษณะการบรรเลงซอดวง และคณลกษณะของผบรรเลงซอดวง

ลกษณะการบรรเลงซอดวง

1. ทานงในการบรรเลงซอดวง ทานงในการบรรเลงซอดวงทถกตองและเหมาะสม มทงหมด 3 ทา ไดแก ทานงพบเพยบ

ทานงขดสมาธ และทานงเกาอ ซงทานงพบเพยบและทานงขดสมาธเปนทาทนยมปฏบตกนโดยทวไป เพราะการบรรเลงดนตรไทยในสมยกอนจะตองนงบรรเลงบนพน สวนทานงเกาอในการบรรเลงเปนทาทเหมาะสมกบงานทผชมนงบนเกาอหรอยนเปนสวนมาก เพอใหนกดนตรทก าลงบรรเลงดนตร อยในระดบสายตาของผชม นอกจากนนกดนตรจะเลอกใชทานงเกาอในการบรรเลงรวมกบวงดนตรสากล ซงผบรรเลงเครองดนตรสากลสวนใหญจะยนหรอนงเกาอบรรเลง

1.1 ทานงพบเพยบ

ทานงพบเพยบในการบรรเลงซอเปนทาทนยมปฏบตกนมากทสดทงผหญงและผชาย เนองจากเปนทาทดสภาพและสวยงามทสด ทานงพบเพยบสามารถปฏบตได 2 ลกษณะ คอ

1.1.1 ทานงพบเพยบในลกษณะท 1 สามารถปฏบตไดโดยน าขาขวาทบขาซายและหนปลายเทาไปทางดานขวา เกบปลายเทาใหเรยบรอย นงหลงตรง หนาตรง ล าตวไมเอยงไปขางใดขางหนง การนงพบเพยบในลกษณะนจะท าใหหนาขาซายเรยบ เมอน ากระบอกซอไปวางทหนาขาซาย กระบอกซอจะไมโอนเอนท าใหมความถนดขณะบรรเลง

26

เมอนงพบเพยบไดถกตองและมนคงดแลว น ากระบอกซอวางใหใกลหวเขาขางซาย ตงคนทวนใหตรงไมเอนไปขางใดขางหนง การตงคนทวนใหตรงสงผลถงการเลอนมอขนลง เพอการรดเสยงใหไดเสยงทสงขนมากกวา 1 ชวงเสยง การนงในลกษณะนไมควรวางกระบอกซอทโคนขาเพราะจะท าใหกระบอกซอเอยง

ภาพท 2.1 ทานงพบเพยบในลกษณะท 1 ส าหรบผชาย


ภาพท 2.2 ทานงพบเพยบในลกษณะท 1 ส าหรบผหญง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

1.1.2 ทานงพบเพยบในลกษณะท 2 สามารถปฏบตไดโดยน าขาซายทบขาขวาและหนปลายเทาไปทางดานซาย เกบปลายเทาใหเรยบรอย นงหลงตรง หนาตรง ล าตวไมเอยงไปขางใดขางหนง เมอนงพบเพยบไดถกตองและมนคงดแลว น ากระบอกซอวางใหใกลโคนขาขางซาย

27

ชดกบหนาทอง ตงคนทวนใหเอนไปขางหนาเลกนอย ส าหรบทานงพบเพยบในลกษณะนไมคอยไดรบความนยมเทากบทานงพบเพยบในลกษณะท 1 เนองจากต าแหนงในการวางซอไมเอออ านวยตอการปฏบตกลวธการรดนว ซงจะกลาวถงกลวธการรดนวในบทท 3

ภาพท 2.3 ทานงพบเพยบในลกษณะท 2 ส าหรบผชาย


ภาพท 2.4 ทานงพบเพยบในลกษณะท 2 ส าหรบผหญง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

1.2 ทานงขดสมาธ ทานงขดสมาธเปนทาทใชส าหรบผทไมสามารถนงพบเพยบบรรเลงดนตรเปน

เวลานานได เนองจากปญหาสขภาพหรอสภาพรางกายไมเอออ านวย ทานงขดสมาธมความสะดวกมากกวาทานงพบเพยบ แตทานงขดสมาธสามารถปฏบตไดเฉพาะผชายเทานน ทานงขดสมาธสามารถปฏบตได 2 ลกษณะ คอ

28

1.2.1 ทานงขดสมาธในลกษณะท 1 สามารถปฏบตไดโดยน าขาขวาทบขาซาย เกบปลายเทาใหเรยบรอย โดยน าฝาเทาขวาซอนเขาชวงขอพบ นงหลงตรง หนาตรง ล าตวไมเอยงไปขางใดขางหนง เมอนงขดสมาธเรยบรอยแลว น ากระบอกซอวางไวหนาขาซายใกลบรเวณหวเขา ตงคนทวนใหตรงไมเอนไปขางใดขางหนง เพอใหสะดวกในการใชมอซายเลอนขนลงเวลารดสาย

ภาพท 2.5 ทานงขดสมาธลกษณะท 1


1.2.2 ทานงขดสมาธในลกษณะท 2 สามารถปฏบตไดโดยน าขาซายวางทบขาขวา เกบปลายเทาใหเรยบรอย โดยน าฝาเทาซายซอนเขาชวงขาพบ นงหลงตรง หนาตรง ล าตวไมเอยงไปขางใดขางหนง เมอนงขดสมาธเรยบรอยแลว วางกระบอกซอไวทหนาขาซายใกลบรเวณเขา ตงคนทวนใหตรง ไมเอนไปขางใดขางหนง

ภาพท 2.6 ทานงขดสมาธในลกษณะท 2


29

1.3 ทานงเกาอ การนงเกาอบรรเลงปฏบตโดย นงใหล าตวตรง หนาตรง เขาชดกนพองาม ทาทาง

ในการนงเกาอบรรเลงไมควรกางขาออกจากกนจนหนาเกลยด ควรวางเทาใหราบอยบนพนทงสองขาง ตงกระบอกซออยทหนาขาซาย พยายามตงคนทวนใหตรง

ภาพท 2.7 ทานงเกาอส าหรบผชาย


ภาพท 2.8 ทานงเกาอส าหรบผชายมองจากดานขาง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

30

ภาพท 2.9 ทานงเกาอส าหรบผหญง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

ภาพท 2.10 ทานงเกาอส าหรบผหญงมองจากดานขาง ทมา : ศญ ปญพทกป (2559)

2. การจบคนชก

ปจจยส าคญทสงผลตอคณภาพเสยงทเกดจากการบรรเลงซอดวงประการหนง คอ การใชคนชกซอ ถาผฝกหดจบคนชกไดอยางถกวธการจะชวยใหการฝกหดเปนไปอยางงายดายและรวดเรว แตถาผฝกหดจบคนชกไมถกวธจะเปนอปสรรคในการฝกหดได ส าหรบวธการจบคนชกซอทไดรบความนยมม 2 ลกษณะ ไดแก การจบคนชกแบบสองหยบ และการจบคนชกแบบสามหยบ ดงน

31

2.1 การจบคนชกแบบสองหยบ

การจบคนชกแบบสองหยบ ผฝกหดจะตองหงายมอขวาจบคนชกซอใหใกลกบหมดทตรงหางมา นวชอยดานนอกสด นวกลางอยระหวางหางมากบคนชก นวนางและนวกอยอยดานในล าตว นวโปงวางพาดบนคนชก ออกแรงจบคนชกใหพอด ไมจบคนชกหลวมหรอแนนเกนไป สาเหตทเรยกการจบคนชกในลกษณะนวา “จบสองหยบ” เนองจากลกษณะของการจบคนชกใช 2 นวในการจบคนชก (นวโปงและนวช)

ภาพท 2.11 การจบคนชกแบบสองหยบ


2.2 การจบคนชกแบบสามหยบ

การจบคนชกแบบสามหยบ ผฝกหดจะตองหงายมอขวาจบคนชกซอใหใกลกบหมดทตรงหางมา นวชและนวกลางอยดานนอกสด นวนางอยระหวางหางมากบคนชก นวกอยอยดานในล าตว นวโปงวางพาดบนคนชก ออกแรงจบคนชกใหพอด ไมจบคนชกหลวมหรอแนนจนเกนไป สาเหตทเรยกการจบคนชกในลกษณะนวา “จบสามหยบ” เนองจากลกษณะของการจบคนชกใช 3 นวในการจบคนชก (นวโปง นวช และนวกลาง)

ภาพท 2.12 การจบคนชกแบบสามหยบ


32

ส าหรบการจบคนชก ผเขยนแนะน าใหใชการจบคนชกแบบสามหยบ เนองจากคนชกซอมน าหนกมาก การควบคมคนชกจงตองใชการจบคนชกในแบบสามหยบ เพราะใชนวมอ 3 นว คอ นวช นวกลาง และนวโปงสามารถควบคมคนชกไดดกวาการจบแบบสองหยบ อกทงการจบคนชกแบบสามหยบนเหมาะกบการบรรเลงบทเพลงทใชความเรวในการบรรเลง

3. การจบคนทวน

การจบคนทวนถอเปนปจจยหลกอกประการหนงทมผลตอคณภาพเสยง ถาผฝกหดจบคนทวนไมถกตองจะสงผลเสยมากกวาผลดในการบรรเลง อาท เสยงซอเพยน ปฏบตกลวธการบรรเลงไดไมด แตถาผฝกหดจบคนทวนไดถกตองจะสงผลใหการฝกมพฒนาการทด ส าหรบวธการจบคนทวนทไดรบความนยมม 2 ลกษณะ ไดแก การจบคนทวนแบบเปดฝามอ และการจบคนทวนแบบปดฝามอ ดงน

3.1 การจบคนทวนแบบเปดฝามอ

การจบคนทวนแบบเปดฝามอ เปนการจบคนทวนทมนคง สวยงาม และสะดวกในการบรรเลง สามารถปฏบตไดโดยใชมอซายในการจบคนทวนบรเวณใตรดอกประมาณ 1 นว ใหคนทวนอยชดงามนวมอระหวางนวโปงและนวช ไมตองออกแรงในการบบคนทวน คว าฝามอลงไมงอขอมอ วางขอศอกใหเปนธรรมชาตไมกางขอศอก ตงคนทวนใหตรงไมเอยงไปขางใดขางหนง ส าหรบการวางนวนนจะใชปลายนวดานขางทง 4 นว คอ นวช นวกลาง นวนาง และนวกอยกดเฉยงประมาณ 45 องศากบสายซอเพอใหเกดเสยง สวนนวโปงใหยกขนตลอดเวลาทจบคนทวน

ภาพท 2.13 การจบคนทวนแบบเปดฝามอ


33

3.2 การจบคนทวนแบบปดฝามอ

การจบคนทวนแบบปดฝามอจะมลกษณะในการวางนวมอทง 4 นว เรยงใกลกน สามารถปฏบตโดยใชมอซายในการจบคนทวนบรเวณใตรดอกประมาณ 1 นว ใหคนทวนอยชดงามนวมอระหวางนวโปงและนวช หนฝามอเขาหาล าตวไมงอขอมอ วางขอศอกใหเปนธรรมชาตไมกางขอศอก ตงคนทวนใหตรงไมเอยงไปขางใดขางหนง ส าหรบการวางนวนนจะใชปลายนวทง 4 นว คอ นวช นวกลาง นวนาง และนวกอยกดตงฉากกบสายซอเพอใหเกดเสยง สวนนวโปงใหยกขนตลอดเวลาทจบคนทวน

ภาพท 2.14 การจบคนทวนแบบปดฝามอ


ส าหรบการจบคนทวน ผเขยนแนะน าใหใชการจบคนทวนแบบเปดฝามอมากกวาแบบปดฝามอ เนองจากการจบคนทวนในลกษณะนสามารถเปลยนต าแหนงในบรรเลงจากชวงเสยงปกตไปชวงเสยงพเศษในเพลงเดยวไดสะดวก ทงยงสะดวกตอการใชกลวธการบรรเลงอกดวย

คณลกษณะของผบรรเลงซอดวงทด

เครองดนตรประเภทเครองน าวงทกชนด จะมคณลกษณะของเสยงทดงไดยนชดเจนขณะทบรรเลงรวมวง เนองจากในขณะทก าลงบรรเลงนน นกดนตรอาจจะไมไดยนเสยงของเครองดนตรอน อาจกอใหเกดการบรรเลงลมได จงเปนเหตใหเครองดนตรทจะเปนเครองน าวง ตองมเสยงทดงและไดยนชดเจน ดวยคณลกษณะดงกลาว ซอดวงถกจดอยในเครองดนตรประเภทเครองน าวง เชนเดยวกบระนาดเอก ดงนนผบรรเลงเครองดนตรประเภทเครองน าวงทด ควรจะมคณลกษณะดงตอไปน

34

1. มความจ าทด สามารถจดจ าและบรรเลงท านองเพลงไดอยางครบถวนสมบรณ เพอเปนผน าและเปนหลกของวงเครองสายได

2. มไหวพรบปฏภาณทดในการบรรเลง เพราะถาเกดเหตสดวสยระหวางการบรรเลงดนตร ผน าวงจะตองมความสามารถในการแกไขสถานการณใหทนทวงท มเชนนนทงวงอาจจะบรรเลงไมจบบทเพลงหรอทเรยกกนในภาษาดนตรวา “บรรเลงลม” กได

3. มความมนใจในการบรรเลง เพราะถาผน าวงขาดความมนใจในการบรรเลงแลว จะสงผลใหบรรเลงไดไมดเทาทควร

4. มจงหวะทแมนย า สามารถเปนหลกของวงได ถาผน าวงไมแมนย าในเรองของจงหวะแลว อาจจะสงผลใหการบรรเลงเกดการลมได

5. มรสมอทดในการบรรเลง สามารถบรรเลงกลวธตาง ๆ ของซอดวงไดอยางครบถวน ชดเจน เชน การพรม การสะบด การประ เปนตน นอกจากนยงสามารถถายทอดอารมณเพลง

แตละประเภทไดอยางเปนอยางด

สรป

ลกษณะการบรรเลงซอดวง มหลกปฏบตในการบรรเลงทส าคญ คอ ทานงในการบรรเลง การจบคนชก และการจบคนทวน ซงทานงในการบรรเลง ม 3 ลกษณะ คอ ทานงพบเพยบ ทานงขดสมาธ และทานงเกาอ แตทานงทนยมปฏบตกนมากทสด คอ ทานงพบเพยบในลกษณะท 1 โดยนงพบเพยบขาขวาทบขาซายและหนปลายเทาไปทางดานขวา เกบปลายเทาใหเรยบรอย นงหลงตรง หนาตรง ล าตวไมเอยงไปขางใดขางหนง น ากระบอกซอวางทหนาขาซาย ส าหรบการจบคนชก ม 2 ลกษณะ คอ การจบคนชกแบบสองหยบ และการจบคนชกแบบสามหยบ แตทนยมปฏบตกคอ การจบคนชกแบบสามหยบ โดยหงายมอขวาจบคนชกซอใหใกลกบหมดทตรงหางมา นวชและนวกลางอยดานนอกสด นวนางอยระหวางหางมากบคนชก นวกอยอยดานในล าตว นวโปงวางพาดบนคนชก สวนการจบคนทวน ม 2 ลกษณะ คอ การจบคนทวนแบบเปดฝามอ และการจบคนทวนแบบปดฝามอ แตทนยมปฏบต คอ การจบคนทวนแบบเปดฝามอ โดยใชมอซายในการจบคนทวนบรเวณใตรดอกประมาณ 1 นว ใหคนทวนอยชดงามนวมอระหวางนวโปงและนวช คว าฝามอลงไมงอขอมอ วางขอศอกใหเปนธรรมชาต ตงคนทวนใหตรง สวนคณลกษณะของผบรรเลงซอดวงทดม 5 ประการ คอ มไหวพรบทด มความจ าด มความมนใจในการบรรเลง มจงหวะทแมนย า และมรสมอทด

บทท 3

หลกปฏบตและกลวธการบรรเลงซอดวง

เครองสเปนกลมเครองดนตรทพฒนามาจากเครองดด อกทงยงเปนกลมเครองดนตรทเกดหลงจากเกดเครองตและเครองเปาแลว เครองสเปนเครองดนตรทผบรรเลงจะตองหาระดบเสยงดวยตนเอง สงผลใหการฝกหดเครองสมความยงยากมากกวาการฝกหดกลมเครองดนตรชนดอน เพราะนอกจากจะตองฝกหดการบงคบใหเกดเสยงแลว ยงจะตองฝกการหาระดบเสยงอกดวย ส าหรบการฝกหดบรรเลงกลมเครองส ผเรมฝกหดควรจะศกษาวธการฝกปฏบตและวธการบรรเลงเครองดนตรใหละเอยดรอบคอบและเขาใจเปนอยางดเสยกอน เพอเปนพนฐานไปสการฝกปฏบตทประสบความส าเรจและเปนนกดนตรมออาชพ แตถาผเรมฝกหดขาดความรความเขาใจทถกตองในวธการฝกปฏบตและวธการบรรเลงเครองดนตร อาจจะสงผลใหผเรมฝกท าไดไมดเทาทควรหรออาจจะเลกลมความตงใจทจะเรยนดนตรไปเลยกได ดงนนเพอใหการฝกประสบความส าเรจ ผฝกหดควรจะมความรความเขาใจเกยวกบล าดบขนตอนของการฝก ในบทนผเขยนจะอธบายถงหลกปฏบตและกลวธการบรรเลงส าหรบซอดวง โดยอางองจากเกณฑมาตรฐานดนตรไทยและเกณฑการประเมน สารานกรมศพทดนตรไทย ภาคคตะ-ดรยางค ฉบบราชบณฑตยสถาน

หลกปฏบต

ผเรมฝกหดซอดวง ควรจะเรมการบรรเลงทถกวธดงน 1. ฝกหดทาทางในการนงบรรเลง คอ นงพบเพยบในลกษณะท 1 (รายละเอยดอยในบทท 2

หวขอทาทางในการบรรเลงซอดวง) ทงผชายและผหญง การจบคนชก คอ จบคนชกแบบสามหยบ (รายละเอยดอยในบทท 2 หวขอการจบคนชก) การจบคนทวน คอ จบคนทวนแบบเปดฝามอ (รายละเอยดอยในบทท 2 หวขอการจบคนทวน) ใหถกตองและเหมาะสม เมอสามารถปฏบตไดแลว จงเรมฝกขนตอไป

36

2. ฝกการสสายเปลาทงสายทมและสายเอกโดยไมใชขอมอ ในการลากคนชกออกหรอคนชกเขาใหใชคนชกใหหมด ผฝกหดจะตองควบคมการใชแรงในการลากคนชก ใหเสยงดงออกมานงสม าเสมอกน ไมมเสยงแทรก โดยแรงในการลากนนมาจากหวไหลและขอศอก เมอฝกหดจนสสายเปลาไดนงดแลว จงเรมฝกขนตอไป

3. ฝกการวางต าแหนงนวบนสายทมทละนว โดยการใชปลายนววางลงบนสาย กดนวดวยน าหนกพอประมาณพรอมกบลากคนชก เพอใหไดเสยงทชดเจน หลงจากทจดจ าการวางนวบนต าแหนงสายทมไดแลว ใหผฝกเรมฝกการวางต าแหนงนวบนสายเอกทละนว เมอสามารถจดจ าต าแหนงนวทงสายเอกและสายทมไดแลวจงเรมฝกขนตอไป

4. ฝกการใชคนชกออก-เขา ในลกษณะคนชก 1 คนชก 2 และคนชก 4 ใหเกดความช านาญ เมอฝกการใชคนชกในรปแบบตาง ๆ ดแลว จงเรมฝกขนตอไป

5. เมอผฝกมความช านาญในการใชคนชกและการใชนวดแลว ล าดบขนตอไปผฝกจะตองเรยนรวธการปฏบตกลวธการบรรเลงตาง ๆ กลวธการบรรเลงส าหรบซอดวงทนยมปฏบตกนโดยทวไปมอย 4 ประเภท ไดแก การประ การสะบด การพรม และการสะอก เมอผฝกมความช านาญในกลวธการบรรเลงทง 4 ประเภทแลว ใหผฝกเรมฝกกลวธการอก 3 ประเภท ไดแก การขย การรดนว และการรวคนชก ซงเปนกลวธทมความยากมากขน โดยใหฝกกลวธการบรรเลงเหลานจากบทเพลงตามเกณฑมาตรฐานดนตรไทยตงแตขนท 1-9 ซงบทเพลงในแตละขนเปนเพลงทเหมาะสมกบการฝกหดสซอตงแตขนพนฐานเปนอยางยง

กลวธการบรรเลงซอดวง

การบรรเลงซอดวง มการใชกลวธในการบรรเลงทหลากหลาย ไดแก การใชคนชก การใชนว การประ การสะบด การพรม การสะอก การขย การรดนว และการรวคนชก โดยกลวธตาง ๆ มหลกการปฏบต ดงน

1. การใชคนชก

การใชคนชกเปนปจจยส าคญทสงผลตอการเกดเสยง ผฝกควรจะเรมฝกการใชคนชกใหดเสยกอน โดยใหผฝกใชการจบคนชกแบบสามหยบ (รายละเอยดอยในบทท 2 หวขอการจบคนชก) เนองจากเปนการจบคนชกทมนคง ค าวา คนชก ตามความหมายของราชบณฑตยสถาน หมายถง ชอเรยกวธการใชคนชกในการสซอ ปกตมตงแตคนชก 1 ถงคนชก 8 โดยตวเลขทตอทายคนชกจะบอก

37

จ านวนตวโนตทใชในการลากคนชกเขาหรอออก 1 ครง เชน คนชก 4 หมายถง ในคนชกเดยวม 4 ตวโนต (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 32) ส าหรบวธการใชคนชกสามารถปฏบตไดดงน

1.1. เรมฝกดวยการใชแขนและมอขวาบงคบคนชกออก-เขา โดยใชแรงจากหวไหล ขณะทลากคนชกนน คนชกจะตองขนานกบพน ไมยกคนชกขนหรอกดคนชกลง เพราะการใชคนชกขนานกบพนมองดสวยงามกวา

1.2. ทกครงทลากคนชก ผฝกตองพยายามสใหเสยงดงออกมาสม าเสมอกนทงคนชกออกและคนชกเขา

1.3. ฝกการใชในรปแบบตาง ๆ ใหเกดความช านาญ โดยมรายละเอยดดงน 1.3.1. คนชก 1 สามารถกระท าไดโดยการสคนชกออกหรอคนชกเขา 1 เสยง จะ

เปนเสยงเดยวกนหรอคนละเสยงกได สตดตอกนหลาย ๆ ครง ดวยความยาวเสยงทเทากน สใหไดเสยงทชดเจน สม าเสมอ และไมสะดด

1.3.2. คนชก 2 สามารถกระท าไดโดยการสคนชกออกหรอคนชกเขา 2 เสยง หลาย ๆ ครง โดยแตละคนชกเกดเสยง 2 เสยง จะเปนเสยงเดยวกนหรอคนละเสยงกได แตละคนชกตองสใหยาวเทากน สใหไดเสยงทชดเจน สม าเสมอ และไมสะดด

1.3.3. คนชก 4 สามารถกระท าไดโดยการสคนชกออกหรอคนชกเขา 4 เสยง หลาย ๆ ครง โดยแตละคนชกเกดเสยง 4 เสยง จะเปนเสยงเดยวกนหรอคนละเสยงกได แตละคนชกตองสใหยาวเทากน สใหไดเสยงทชดเจน สม าเสมอ และไมสะดด

1.3.4. เรมตนการสดวยการใชคนชกออก และจบวรรค ประโยค หรอตอนเพลงดวยการใชคนชกเขาทกครง เพราะตามหลกดรยางคศลปของไทย ทก ๆ ประโยคเพลงทส าคญทตรงกบจงหวะฉบ จะตองใชคนชกเขาเสมอจงจะถกตอง ถาหากใชคนชกออกตรงประโยคเพลงทส าคญและตรงกบจงหวะฉบ ถอวาใชคนชกผด

2. การใชนว

การใชนวถอเปนปจจยส าคญอกประการหนงทสงผลตอการเกดเสยง ผฝกหดควรจะเรมฝกหดการใชนวหลงจากทฝกควบคมการใชคนชกไดดแลว การใชนวนจะมความสมพนธกบการจบคนทวน (รายละเอยดอยในบทท 2 หวขอการจบคนทวน) โดยผฝกควรจะใชการจบคนทวนแบบเปด

ฝามอ เพราะเปนการจบคนทวนทสะดวกตอการใชนวและการปฏบตกลวธการบรรเลงแบบอน ๆ ส าหรบการใชนวของซอดวงสามารถปฏบตไดดงน

2.1 เรมฝกดวยการใชปลายนวช กลาง นาง และกอยกดลงบนสายซอใหถกตองตามต าแหนงระดบเสยงตาง ๆ ดงตอไปน

38

2.1.1 สายทม ตงเสยงสายเปลาเปนเสยงซอล กดนวชจะไดเสยงลา กดนวกลางจะไดเสยงท กดนวนางจะไดเสยงโด กดนวกอยจะไดเสยงเร (นวควง)

2.1.2 สายเอก ตงเสยงสายเปลาเปนเสยงเร กดนวชจะไดเสยงม กดนวกลางจะไดเสยงฟา กดนวนางจะไดซอลสง กดนวกอยจะไดเสยงลาสง

2.2 การใชนวทง 4 นวจะมความแตกตางกนเลกนอย กลาวคอ การใชนวช นวกลาง และนวนาง ผฝกหดจะใชปลายนวดานขางเลบฝงนวโปงในการกด แตส าหรบนวกอยจะใชปลายนวดานขางเลบฝงตรงกนขามกบทง 3 นว หรออาจจะใชขอนวในการกดได ซงการกดนวดวยวธนเปนวธทนยมปฏบตกนโดยทวไป

ภาพท 3.1 ลกษณะการใชนว


3. การประ

การประ เปนกลวธการบรรเลงอยางหนงของเครองดนตรประเภทเครองส ตามความหมายของราชบณฑตยสถาน ค าวา ประ หมายถง วธปฏบตใหเกดเสยงอยางหนงของเครองดนตรประเภททใชนวบงคบเสยงสงต า เชน ซอ ป เมอท านองเพลงตอนนนเปนเสยงยาว โดยใชกลางนวแตะเรว ๆ กจะเกดเปนเสยงทสงขนไปสลบกบเสยงเดมอยางถ ๆ (ราชบณฑตยสถาน, 2545:

91) การประเปนกลวธทท าใหเกดเสยงระหวางการพรมนวกบสายเปลา ถอเปนกลวธการ

บรรเลงทงายทสดในบรรดากลวธการบรรเลงทงหมด การประสามารถปฏบตไดดงน

39

3.1 การประส าหรบสายทม สามารถปฏบตไดโดยวางมอเฉยงขน 45 องศา นวมอทง 4 ไดแก นวช นวกลาง นวนาง และนวกอยเรยงชดกน ใหปลายนวมอทง 4 นว ชขนดานบน จากนนใชทองนวกลางแตะลงบนสายทต าแหนงเสยงลาสลบกบสายเปลา ยกนวสลบขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอ การปฏบตเชนนจะไดเสยงลาและเสยงซอล สลบกน

3.2 การประส าหรบสายเอก สามารถปฏบตไดโดยวางมอเฉยงขน 45 องศา นวมอทง 4 ไดแก นวช นวกลาง นวนาง และนวกอยเรยงชดกน ใหปลายนวมอทง 4 นว ชขนดานบน จากนนใชทองนวกลางแตะลงบนสายทต าแหนงเสยงมสลบกบสายเปลา ยกนวสลบขน -ลงเปนจงหวะทสม าเสมอ การปฏบตเชนนจะไดเสยงมและเสยงเร สลบกน

ภาพท 3.2 การวางต าแหนงมอในการประ


4. การสะบด

การสะบด เปนกลวธการบรรเลงทเครองดนตรทกประเภทสามารถปฏบตได ผฝกหดตองใชความพยายามในการฝกซอมเปนอยางมากจงจะสะบดไดคณภาพทด เนองจากตองใชก าลงทงมอขวาและมอซายใหมความสมดลกน ค าวา สะบด ตามความหมายของราชบณฑตยสถาน หมายถง วธการบรรเลงทแทรกเสยงเขามาในเวลาบรรเลงท านอง “เกบ” อก 1 พยางค รวมเปน 3 พยางค ซงแลวแตผบรรเลงจะเหนสมควรวาจะแทรกตรงไหน ท านองตรงทแทรกนนเรยกวา “สะบด” (ราชบณฑตยสถาน, 2545: 161)

40

นอกจากนราชบณฑตยสถาน (2545: 161) ไดกลาวถงประเภทของการสะบดเพมเตมอกวา หลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดกลาวไววา วธการบรรเลงสะบดมอย 2 แบบ คอ แบบ “สะบดคม” และแบบ “สะบดหนวง” สะบดคม คอ การตเกบ 3 พยางคทรวดเรว ท าใหเกดเสยงกราว สะบดหนวง คอ การตเกบ 3 พยางคทไมเรวมากนก ท าใหเกดเสยงนมนวลกวาสะบดคม ส าหรบการสะบดของซอดวง ม 2 ประเภท ไดแก การสะบดนว และการสะบดคนชก

4.1 สะบดนว การสะบดนว เปนการสะบดทเนนความสมพนธระหวางคนชกและนวทใชในการสะบด ถาผฝกปฏบตไมถกวธ อาจจะท าใหสะบดไมชดเจน ส าหรบการสะบดนวสามารถปฏบตไดโดยใชคนชกออกหรอคนชกเขา 1 ครง และใชปลายนวมอซายกดลงบนสายซอใหได 3 เสยงเรยงกนหรอขามเสยง ดวยความเรวพอประมาณ ใหเสยงดงออกมาชดเจนเทากนทกเสยง หลกส าคญในการสะบดนว ผฝกควรจะหยดคนชก (หยดเสยง) กอนการสะบดเลกนอย เพอใหไดเสยงทเปนกลมกอนและชดเจน

4.2 สะบดคนชก การสะบดคนชก เปนการสะบดทเนนการใชคนชก ถาผฝกควบคมคนชกไมด อาจจะสงผลตอเสยงในการสะบด ดงนนผฝกจะตองมก าลงแขนมากจงจะสามารถสะบดคนชกไดด ส าหรบการสะบดคนชกสามารถปฏบตไดโดยใชคนชก เขา ออก เขา ทเสยงใดเสยงหนงใหตดตอกนอยางรวดเรว ใหเสยงดงออกมาชดเจนเทากนทกเสยง หลกส าคญอยางหนงในการสะบดคนชก ผฝกควรจะหยดคนชก (หยดเสยง) กอนการสะบดเลกนอย เพอใหไดเสยงทเปนกลมกอนและชดเจน

5. การพรม

การพรมเปนกลวธการบรรเลงของเครองดนตรประเภทเครองส กลวธนเปนการเพมอรรถรสในการฟงมากยงขน ราชบณฑตยสถาน (2545: 105) ไดใหนยามไววา พรม คอ วธปฏบตใหเกดเสยงอยางหนงของเครองดนตรประเภททใชนวบงคบเสยงสงต า เชน ซอ ป เมอตองการใหท านองเพลงตอนนนมเสยงพลวและสนระรว เพอใหเกดความไพเราะ จงใชปลายนวแตะเรว ๆ กจะเกดเปนเสยงสงขนไปสลบกบเสยงเดมอยางถ ๆ และจบลงดวยเสยงเดม เสยงทเกดจากพรมนนละเอยดและนานกวาเสยงทเกดจากการประ

เครองดนตรประเภทเครองส สามารถแบงประเภทของการพรมได 4 ประเภท คอ การพรมเปด การพรมปด การพรมจาก และการพรมสายเปลา ซงผเขยนจะอธบายจากการประมวลความรทไดรบการถายทอดจากผชวยศาสตราจารยวนชย เออจตรเมศ มรายละเอยดดงน

41

5.1 พรมเปด การพรมเปดส าหรบซอดวง เปนกลวธการบรรเลงทสามารถปฏบตไดทง 2 สาย คอ สายทม และสายเอก ดงรายละเอยดตอไปน

5.1.1 การพรมเปดส าหรบสายทม สามารถปฏบตไดโดยใชนวชกดยนเสยงไวทต าแหนงเสยงลา จากนนจงกดนวกลางลงต าแหนงเสยงท ยกนวสลบขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกน การปฏบตเชนนจะไดเสยงทกบเสยงลา

5.1.2 การพรมเปดส าหรบสายเอก สามารถปฏบตไดโดยใชนวชกดยนเสยงไวทต าแหนงเสยงม จากนนจงกดนวกลางลงต าแหนงเสยงฟา ยกนวสลบขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกน การปฏบตเชนนจะไดเสยงฟากบเสยงม

5.2 พรมปด การพรมปดส าหรบซอดวง เปนกลวธการบรรเลงทสามารถปฏบตไดทง 2 สาย คอสายทม และสายเอก ดงรายละเอยดตอไปน

5.2.1 การพรมปดส าหรบสายทม สามารถปฏบตไดโดยใชนวชกดยนเสยงไว จากนนจงกดนวกลางกดลงทต าแหนงเสยงท ขยบนวขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกนโดยไมยกนวใหพนจากสายซอ การปฏบตเชนนจะไดเสยงทหนก-เบาสลบกน

5.2.2 การพรมปดส าหรบสายเอก สามารถปฏบตไดโดยใชนวชกดยนเสยงไว จากนนจงกดนวกลางกดลงทต าแหนงเสยงฟา ขยบนวขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกนโดยไมยกนวใหพนจากสายซอ การปฏบตเชนนจะไดเสยงฟาหนก-เบาสลบกน

5.3 พรมจาก

การพรมจาก เปนกลวธทท าใหเกดเสยงระหวางการพรมนวกบเสยงสายเปลา การพรมจากมความคลายคลงกบการพรมเปด แตมขอแตกตางกนตรงชวงทาย โดยการพรมจากจะยกนวทพรมอย (นวชและนวกลาง) ขนในทนท นอกจากนต าแหนงของการพรมทงสองชนดนแตกตางกน กลาวคอ การพรมเปดสามารถพรมไดตรงต าแหนงตวโนตท 2-3 และ 4-1 ของหองเพลง สวนการพรมจากสามารถพรมไดตรงต าแหนงตวโนตท 1-2 ของหองเพลงเทานน ประเดนส าคญของการพรมจาก คอ เสยงทดงออกมาจะตองมความคมชด จงจะถอวาเปนการพรมทด การพรมจากสามารถปฏบตไดดงน

5.3.1 การพรมจากส าหรบสายทม สามารถปฏบตไดโดยใชนวชและนวกลางเรยงชดตดกนพรมทเสยงลากบซอล จากนนจงยกนวทง 2 ขนทนท การปฏบตเชนนจะไดเสยงลากบซอล

5.3.2 การพรมจากส าหรบสายเอก สามารถปฏบตไดโดยใชนวชและนวกลางเรยงชดตดกนพรมทเสยงมกบเร จากนนจงยกนวทง 2 ขนทนท การปฏบตเชนนจะไดเสยงมกบเสยงเร

42

5.4 พรมสายเปลา

การพรมสายเปลาส าหรบซอดวง เปนกลวธทท าใหเกดเสยงระหวางการพรมนวกบเสยงสายเปลา อกทงเปนกลวธการบรรเลงทมความคลายคลงกบการประ แตมขอแตกตางตรงเสยงทดงออกมาเปนคนละเสยงกน คอ การประส าหรบสายทมจะไดเสยงลากบเสยงซอล สวนการพรมสายเปลาจะไดเสยงทกบเสยงซอล เปนตน การพรมสายเปลาสามารถปฏบตไดไดดงน

5.4.1 การพรมสายเปลาส าหรบสายทม สามารถปฏบตไดโดยใชปลายนวกลางแตะลงทต าแหนงเสยงทสลบกบสายเปลา ยกนวสลบขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกน การปฏบตเชนนจะไดเสยงทกบเสยงซอล

5.4.2 การพรมสายเปลาส าหรบสายเอก สามารถปฏบตไดโดยใชปลายนวกลางแตะลงทต าแหนงเสยงฟาสลบกบสายเปลา ยกนวสลบขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกน การปฏบตเชนนจะไดเสยงฟากบเสยงเร

กลวธการบรรเลงของซอดวง ทงการประและการพรมทง 4 ประเภท สามารถสรปเปรยบเทยบเพอใหเหนความเหมอนและความแตกตาง ดงน

ประเภทของการพรม สายทมซอดวง สายเอกซอดวง ลกษณะการปฏบต

การประ เสยงลา กบ เสยงซอล เสยงม กบ เสยงเร ทองนวกลาง กบ

สายเปลา การพรมเปด เสยงท กบ เสยงลา เสยงฟา กบ เสยงม นวกลาง กบ นวช การพรมปด เสยงท เสยงฟา นวกลาง

การพรมจาก เสยงลา กบ เสยงซอล เสยงม กบ เสยงเร นวกลาง กบ นวช

แลวยกขนแบบทนท

การพรมสายเปลา เสยงท กบ เสยงซอล เสยงฟา กบ เสยงเร นวกลาง กบ สายเปลา

ตารางท 3.1 เปรยบเทยบกลวธการประและการพรมส าหรบซอดวง

6. การสะอก

การสะอกเปนกลวธการบรรเลงทเครองดนตรจ าพวกเครองสนยมปฏบตกน เนองจากกลวธนเนนการใชคนชกสลงบนสายใหเสยงดงออกมาคลายกบเสยงสะอน ดงนนการสะอกจงนยมน าไปบรรเลงอยในเพลงจงหวะชา มทวงท านองเศรา นอกจากนยงพบการน ากลวธนไปบรรเลงใน

43

เพลงเดยว ทางโอด (ทางหวาน) อกดวย ส านกงานปลดทบวงมหาวทยาลย ส านกมาตรฐานอดมศกษา (2544: 292) ไดกลาวถงลกษณะของการใชคนชกสะอกไววา สะอก สามารถปฏบตไดโดยการสคนชกออกหรอคนชกเขาใหเสยงขาดเปนตอน ๆ เรมจากชา ๆ แลวคอย ๆ เรวขนตามล าดบจนหมดคนชก

การสะอก สามารถปฏบตไดโดยการลากคนชกออกหรอเขาใหเสยงขาดเปนชวง เรมจากจงหวะชา จากนนจงเรงจงหวะขนจนหมดคนชก สามารถปฏบตไดทกเสยง หลกส าคญ คอ ผฝกตองบงคบคนชกดวยแรงจากทงแขน ผบรรเลงจะตองมความเขาใจในเรองจงหวะและการเวนวรรคชองไฟเปนอยางด จงจะสามารถปฏบตอยางไพเราะ

7. การขย

การขยเปนกลวธการบรรเลงทมความยากมากกวากลวธอน ๆ ทกลาวมา เนองจากตองอาศยความสามารถและความช านาญของผบรรเลงเปนอยางมาก ถาผบรรเลงขาดการฝกซอม อาจสงผลใหปฏบตไดไมด การขย เปนกลวธท เครองดนตรนยมปฏบต เพราะเปนการแสดงถงความสามารถของผบรรเลง ค าวา ขย ตามความหมายของราชบณฑตยสถาน (2545: 17) ไดใหค านยามไววา การขย หมายถง วธการบรรเลงดนตรโดยเพมพยางคในประโยคเพลงใหมากขนกวาการบรรเลงปกต ท าได 2 วธ คอ 1. เพมโดยเตมพยางคใหมากขนกอนจะถงลกตกทายประโยค 2. เพมโดยการบรรเลงประโยคนนใหเรวขนเปนหลายครงในเวลาเทากบการบรรเลงเดม การขยวธหลงน ผมความสามารถสงอาจท าไดถง 6 ครงใน 1 ชวงเวลาบรรเลงปกต เรยกวา “ขย 6 ชน”

การขย นอกจากเปนการบรรเลงตวโนตดวยความเรวทเพมขนจากปกตไปอกเทาตวแลว ลกตกกบต าแหนงของลกตกตองตกในประโยคเพลงจะตองมเสยงและต าแหนงเดยวกบประโยคตนแบบ การขยส าหรบซอดวงแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก การขยนว และการขยคนชก ดงน

7.1 การขยนว สามารถปฏบตไดโดยลงนวถ ๆ ในคนชกออกหรอคนชกเขา 1 ครง เพอเพมตวโนตของท านองเพลงเปน 2 เทาของการสเกบแบบปกต โดยยงคงลกตกของท านองเดมไว การขยประเภทนใชเฉพาะนวมอเทานน

7.2 การขยคนชก สามารถปฏบตไดโดยลงนวและคนชกใหถขนเปน 2 เทา เพอเพมตวโนตของท านองเพลงของการสเกบแบบปกต โดยยงคงลกตกของท านองเดมไว การขยคนชกจะตองใชคนชกและนวใหสมพนธ กลาวคอ ความยาวในการใชคนชก และน าหนกมอจะตองเทา ๆ กนตลอดเวลาทท าการขย การขยประเภทนใชทงนวมอและคนชก

44

8. การรดนว

การรดนวเปนกลวธการบรรเลงทท าใหเสยงในการบรรเลงสงขนกวาชวงเสยงปกต กลาวคอ ชวงเสยงปกตของซอดวงมทงหมด 9 เสยง ไดแก ซอลไปจนถงลาสง นอกเหนอจากนไปถอเปนชวงเสยงพเศษทงหมด ส านกงานปลดทบวงมหาวทยาลย ส านกมาตรฐานอดมศกษา (2544:

292) ไดกลาวถงวธการรดนวไววา รดนวโดยการสขณะทใชนวเลอนต าแหนงใหระดบเสยงสงขนจากปกตอกหนงเสยงหรอมากกวา ซงบางครงเรยกวาโหนนว

การรดนวเปนกลวธทตองอาศยความแมนย าในเรองต าแหนงการวางนวเปนอยางมาก จงจะสามารถใชกลวธนไดเปนอยางด ถาผบรรเลงขาดการฝกซอมจะสงผลใหเสยงเพยนได เนองจากชวงเสยงพเศษมต าแหนงในการวางนวแคบกวาชวงเสยงปกต ส าหรบการรดนวสามารถปฏบตไดโดยเปลยนต าแหนงมอทบรรเลงจากชวงเสยงปกตไปเปนชวงเสยงพเศษ หลกส าคญ คอ ผฝกหดตองจบคนทวนตงใหตรงไมเอนไปขางใดขางหนง เปดนวโปงขนตลอดเวลา

9. การรวคนชก

การรวเปนกลวธการบรรเลงทเครองดนตรทกประเภทสามารถปฏบตได แตจะมชอเรยกเฉพาะทแตกตางออกไปตามประเภทของเครองดนตรทรว อาท เครองเปาจะเรยกวา รวนว เครองดดจะเรยกวา รวไมดด เครองสจะเรยกวา รวคนชก เปนตน การรวคนชกเปนกลวธทเนนการใชคนชกเปนพเศษ ค าวา รวคนชก ตามความหมายของราชบณฑตยสถาน (2545: 138) ไดใหค านยามไววา รว หมายถง วธบรรเลงทท าเสยงหลาย ๆ พยางคใหสนและถทสด ถาเปนเครองดนตรประเภทดด เชน จะเข กใชไมดด ดดเขาออกสลบกนเรว ๆ ทเรยกวา “รวไมดด” เครองดนตรประเภทส เชน ซอ กใชคนชกสเขาออกสน ๆ เรว ๆ ทเรยกวา “รวคนชก”

การรวคนชก มหลกส าคญอยประการหนง คอ ผบรรเลงจะตองจบคนชกใหแนนกวาการสปกต เนองจากจะตองใชแรงทงแขนในการรว นอกจากนผบรรเลงจะตองใชคนชกใหสม าเสมอกนทงคนชกออกและคนชกเขาขณะทปฏบตกลวธน จงจะถอวาเปนการรวคนชกทด

45

สรป

หลกปฏบตในการบรรเลงซอดวงนน มหลกปฏบตทส าคญ คอ ทาทางในการนงบรรเลง การสสายเปลาทงสายทมและสายเอกโดยไมใชขอมอ การวางต าแหนงนวบนสายทมและสายเอกทละนว การใชคนชกออก-เขา ในลกษณะคนชก 1 คนชก 2 และคนชก 4 การใชกลวธการบรรเลงตาง ๆ โดยฝกจากบทเพลงตามเกณฑมาตรฐานดนตรไทยตงแตขนท 1-9 สวนกลวธการบรรเลงซอดวงนน ม 9 ประเภท คอ 1) การใชคนชก โดยใชการจบคนชกแบบสามหยบ เรมฝกดวยใชแขนและมอขวาบงคบคนชกออก-เขา ใชแรงจากหวไหล คนชกจะตองขนานกบพน เสยงตองสม าเสมอกนทงคนชกออกและคนชกเขา ฝกการใชคนชกรปแบบตาง ๆ ใหเกดความช านาญ ไดแก คนชก 1 คนชก 2 คนชก 4 แตละคนชกตองลากใหยาวเทากน สใหไดเสยงทชดเจน สม าเสมอ และไมสะดด เรมการใชค นช กด ว ยคนช กออกและจบวรรค ประโยค หร อตอน เพลงด ว ยคนช ก เ ข าท กคร ง 2) การใชนว จะใชนวมอทง 4 ไดแก นวช นวกลาง นวนาง และนวกอย กดลงบนสายซอใหถกตองตามต าแหนงระดบเสยงตาง ๆ นวช นวกลาง นวนาง จะใชปลายนวดานขางเลบฝงนวโปงในการกดสาย สวนนวกอยจะใชปลายนวดานขางเลบฝงตรงกนขามกบทง 3 นว หรอจะใชขอนวในการกดสายกได 3) การประ เปนกลวธทท าใหเกดเสยงระหวางการพรมนวกบสายเปลา สามารถปฏบตไดโดยวางมอเฉยงขน 45 องศา นวมอทง 4 ไดแก นวช นวกลาง นวนาง และนวกอยเรยงชดกน ใหปลายนวมอทง 4 นว ชขนดานบน จากนนใชทองนวกลางแตะลงบนสายทต าแหนงการกดนวชกบสายเปลา ยกนวสลบขน -ลงเปนจงหวะทสม าเสมอ สามารถปฏบต ไดท งสายทมและสายเอก

4) การสะบด ม 2 ประเภท ไดแก การสะบดนว โดยใชปลายนวมอซายกดลงบนสายซอใหได 3 เสยงเรยงกนหรอขามเสยง ดวยความเรวพอประมาณ ใหเสยงดงออกมาชดเจนเทากนทกเสยง และการสะบดคนชก โดยใชคนชก เขา ออก เขา ทเสยงใดเสยงหนงใหตดตอกนอยางรวดเรว ใหเสยงดงออกมาชดเจนเทากนทกเสยง 5) การพรม ม 4 ประเภท คอ การพรมเปด โดยใชนวชกดยนเสยงไวทต าแหนงเดม จากนนจงใชนวกลางกดลงทต าแหนงเดม ยกนวสลบขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอ การพรมปด โดยใชนวชกดยนเสยงไว จากนนกดนวกลางทต าแหนงเสยงเดม ขยบนวขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอโดยไมยกนวใหพนจากสายซอ การพรมจาก โดยใชนวชและนวกลางเรยงชดตดกนพรมทต าแหนงการกดนวกลาง จากนนจงยกนวทง 2 ขนทนท และการพรมสายเปลา โดยใชปลายนวกลางแตะลงทต าแหนงเดมสลบกบสายเปลา ยกนวสลบขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอ การพรมทง 4 ประเภทสามารถปฏบตไดทงสายทมและสายเอก 6) การสะอก โดยการลากคนชกออกหรอเขาใหเสยงขาดเปนชวง เรมจากจงหวะชา จากนนจงเรงจงหวะขนจนหมดคนชก สามารถปฏบตไดทกเสยง 7) การขย ม 2 ประเภท ไดแก การขยนว ใชเฉพาะนวมอลงนวถ ๆ ในคนชกออกหรอคนชกเขา 1 ครง เพอเพมตวโนตของท านองเพลงเปน 2 เทาของการสเกบแบบปกต โดยยงคงลกตก

46

ของท านองเดมไว และการขยคนชก โดยลงนวและคนชกใหถขนเปน 2 เทา เพอเพมตวโนตของท านองเพลงของการสเกบแบบปกต โดยยงคงลกตกของท านองเดมไว 8) การรดนว โดยเลอนต าแหนงนวใหระดบเสยงสงขนจากปกตอกหนงเสยงหรอมากกวาขณะทก าลงบรรเลงอย และ 9) การรวคนชก โดยใชคนชกลากเขาออกใหเสยงสนดวยความเรว ท าใหเกดเสยงสนและถหลาย ๆ พยางค

บทท 4

แบบฝกหดส ำหรบซอดวง

การฝกซอมดนตร ถอเปนหวใจส าคญของนกดนตรทกคน ไมวาจะเปนดนตรประเภทใด ถาขาดการฝกซอมจนเกดความช านาญแลว กเปนการยากทนกดนตรจะบรรเลงดนตรไดไพเราะและนาฟง โดยทวไปของนกดนตรจะใชเวลาในการฝกซอมอยางนอยวนละ 2 - 5 ชวโมงตอวน โดยแบงการซอมแยกยอยออกไปตามความถนดของแตละบคคล เชน วนท 1 ฝกการลากคนชก วนท 2 ฝกเฉพาะกลวธในการบรรเลง วนท 3 ฝกบทเพลง บางคนมเวลาในการฝกซอมนอย อาจจะแบงรายละเอยดในการฝกซอมรวมไวในวนเดยว เชน ชวโมงท 1 ฝกการลากคนชก ชวโมงท 2 ฝกกลวธในการบรรเลง ชวโมงท 3 ฝกบทเพลง เปนตน นอกจากการฝกซอมคนเดยวแลว นกดนตรควรมการซอมรวมวง เพอจะไดฝกซอมใหมความสมพนธกบเครองดนตรชนอน ๆ ดวย ส าหรบหวใจของการฝกซอมส าหรบผเรมหดใหม สงทส าคญนอกจากเวลาในการฝกซอมแลวกคอแบบฝกหดส าหรบซอดวง ซงในบทนจะอธบายแบบฝกหดทมประโยชนตอการฝกการใชนวและการใชคนชกในรปแบบตาง ๆ

แบบฝกหดท 1 กำรสสำยเปลำ

แบบฝกหดนมจดมงหมายเพอฝกการสสายเปลาใหนง เพอท าใหเสยงทดงออกมากงวาน โดยในการฝกแตละครงนน ผฝกหดควรจะนบเลข 1 - 6 (นบในใจ) ตอการลากคนชกออกหรอคนชกเขา 1 ครง โดยจะตองใชคนชกใหยาวทสด ประการส าคญคอระหวางการลากคนชกใน 1 ครง ไมควรใหเกดเสยงแทรกขน ส าหรบแบบฝกหดนผฝกหดควรจะฝกซอมทงสายทมและสายเอกใหเกดความช านาญ การฝกสสายเปลาสามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

- - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ

สำยเอก

- - - ร - - - ร - - - ร - - - ร - - - ร - - - ร - - - ร - - - ร

48

แบบฝกหดท 2 กำรไลเสยง

การฝกไลเสยงส าหรบซอดวงถอเปนพนฐานทส าคญอกอยางหนงทผเรมหดใหมจะตองปฏบตใหเกดความช านาญ วธการฝกไลเสยงจะใชหลกการเดยวกนกบการสสายเปลาทกลาวมาแลว แตจะมการเพมการสไลระดบเสยงตาง ๆ เขามา เพอใหผฝกหดใหมวางนวไดถกตองกบต าแหนงของเสยงบนสายซอ และมคณภาพเสยงทด การไลเสยงสามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

- - - ซ - - - - ล - - - ท - - - ด - - - ร - - - ม - - - ฟ - - - ซ

สำยเอก

- - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ม - - - ร - - - ด - - - ท - - - ล

แบบฝกหดท 3 กำรไลเสยงแบบ 2 เสยง

การฝกไลเสยงแบบ 2 เสยง มจดมงหมายเพอลากสายใหนงและการใชคนชกใหตอเนอง โดยในการฝกแตละครง ผฝกควรจะลากคนชกใหมความยาวทสม าเสมอกนทงคนชกออกและคนชกเขา เรองของความเรวในการใชคนชก ควรจะมการฝกทงในอตราจงหวะทชาและเรวสลบกนไปจนเกดความช านาญ ส าหรบการฝกไลเสยงแบบ 2 เสยงน จะใชคนชกออกและคนชกเขาตอ 1 หองเพลง ประเดนทส าคญ คอ ระหวางการลากคนชกใน 1 ครงไมควรจะใหมเสยงแทรกเกดขน และตองใช คนชกใหยาวทสดเทาทจะท าได การไลเสยงแบบ 2 เสยง สามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

- ซ - ซ - ล - ล - ท - ท - ด - ด - ร - ร - ม - ม - ฟ - ฟ - ซ - ซ

สำยเอก

- ล - ล - ซ - ซ - ฟ - ฟ - ม - ม - ร - ร - ด - ด - ท - ท - ล - ล

49


การฝกไลเสยงแบบ 3 เสยงน มจดมงหมายเพอใหผเรมฝกหดใหม มความช านาญในการวางนวและฝกการใชคนชกใหเหมาะกบกระสวนท านองทแตกตางไปจากการไลเสยงแบบ 2 เสยง ส าหรบการฝกไลเสยงแบบ 3 เสยงจะใชคนชกออกทต าแหนง 2 กบ 3 ของตวโนตในแตละหองเพลง และใชคนชกเขาทต าแหนง 4 ของตวโนตในแตละหองเพลง การไลเสยงแบบ 3 เสยง สามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

- ซ ซ ซ - ล ล ล - ท ท ท - ด ด ด - ร ร ร - ม ม ม - ฟ ฟ ฟ - ซ ซ ซ

สำยเอก

- ล ล ล - ซ ซ ซ - ฟ ฟ ฟ - ม ม ม - ร ร ร - ด ด ด - ท ท ท - ล ล ล


การฝกดวยแบบฝกหดไลเสยงแบบ 4 เสยงน มจดมงหมายเพอใหผเรมฝกหดใหมมความช านาญในการวางนวและฝกความสมพนธระหวางนวกบคนชก ส าหรบการฝกไลเสยงแบบ 4 เสยงจะใชคนชกออกในต าแหนง 1 กบ 3 ของตวโนต และคนชกเขาในต าแหนง 2 กบ 4 ของตวโนตในแตละหองเพลง การไลเสยงแบบ 4 เสยง สามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

ซ ซ ซ ซ ล ล ล ล ท ท ท ท ด ด ด ด ร ร ร ร ม ม ม ม ฟ ฟ ฟ ฟ ซ ซ ซ ซ

สำยเอก

ล ล ล ล ซ ซ ซ ซ ฟ ฟ ฟ ฟ ม ม ม ม ร ร ร ร ด ด ด ด ท ท ท ท ล ล ล ล

50

แบบฝกหดท 6 กำรไลเสยงสลบนวแบบ 2 เสยง

การฝกไลเสยงสลบนวส าหรบซอดวง มจดมงหมายเพอฝกเปลยนนวในการบรรเลงใหมความคลองแคลว มคณภาพเสยงทชดเจน และการใชคนชกใหตอเนอง ส าหรบการฝกไลเสยงสลบนวแบบ 2 เสยงจะใชหลกการเดยวกนกบการไลเสยงแบบ 2 เสยง แตแบบฝกหดนจะเพมเตมการไลนวทซบซอนขน การไลเสยงสลบนวแบบ 2 เสยง สามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

- ล - ซ - ท - ล - ด - ท - ร - ด - ม - ร - ฟ - ม - ซ - ฟ - ล - ซ

สำยเอก

- ล - ซ - ล - ฟ - ซ - ม - ฟ - ร - ม - ด - ร - ท - ด - ล - ท - ซ

แบบฝกหดท 7 กำรไลเสยงสลบนวแบบ 3 เสยง

การฝกไลเสยงสลบนวส าหรบซอดวงน ใชหลกการเดยวกนกบการไลเสยงแบบ 3 เสยง แตแบบฝกหดนจะเพมการไลนว โดยมจดมงหมายเพอใหผฝกหดใหม สามารถกดนวไดคลองแคลวชดเจน สามารถใชคนชกใหมความสมพนธตอเนอง การไลเสยงสลบนวแบบ 3 เสยง สามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

- ซ ล ท - ล ท ด - ท ด ร - ด ร ม - ร ม ฟ - ม ฟ ซ - ฟ ซ ล

สำยเอก

- ล ซ ฟ - ซ ฟ ม - ฟ ม ร - ม ร ด - ร ด ท - ด ท ล - ท ล ซ

51

แบบฝกหดท 8 กำรใชคนชก 1

แบบฝกหดส าหรบการใชคนชก 1 มจดมงหมายเพอใหผฝกหดใหมสามารถใชคนชกไดอยางคลองแคลวและมความสอดคลองระหวางการใชคนชกกบการเปลยนนวในระดบเสยงตาง ๆ ไดอยางถกตองและไมสะดด ส าหรบวธการฝกปฏบตการใชคนชก 1 ผฝกจะตองลากคนชกออกหรอลาก

คนชกเขาอยางละ 1 ครงตอ 1 ตวโนต ซงเปนการใชคนชกทกระชบและคลองตวทสด การใชคนชก 1 สามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

ซ ล ท ด ท ล ท ด ท ล ร ด ท ล ท ด ซ ล ท ด ท ล ท ด ท ล ร ด ท ล ท ด

สำยเอก

ร ม ฟ ซ ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ล ซ ฟ ม ฟ ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ล ซ ฟ ม ฟ ซ


การใชคนชก 2 มจดมงหมายเพอใหผฝกหดใหมสามารถปฏบตการใชคนชกไดอยางคลองแคลว และมความสอดคลองระหวางการใชคนชกกบการเปลยนนว วธการฝกปฏบตการใช คนชก 2 ผฝกจะตองลากคนชกออกหรอลากคนชกเขาอยางละ 1 ครงตอ 2 ตวโนต (เครองหมาย - ในหองเพลงคอคาความยาวของตวโนตทอยขางหนาเครองหมาย ซงมคาเทากบตวโนต 1 ตว) การใช คนชก 2 สามารถปฏบตได 3 ลกษณะ ดงตวอยางตอไปน

แบบท 1 กำรใชคนชก 2 ส ำหรบโนต 2 ตว

- ซ - ซ - ล - ล - ท - ท - ด - ด - ร - ร - ม - ม - ฟ - ฟ - ซ - ซ


- ซ ซ ซ - ล ล ล - ท ท ท - ด ด ด - ร ร ร - ม ม ม - ฟ ฟ ฟ - ซ ซ ซ


ซ ล - ซ ล ท - ล ท ด - ท ด ร - ด ร ม - ร ม ฟ - ม ฟ ซ - ฟ ซ ล - ซ

52


การใชคนชก 4 มจดมงหมายเพอใหผฝกหดใหมลากคนชกใหนง และเนนเรองของความตอเนองระหวางการเปลยนคนชกออกและคนชกเขา วธการฝกการใชคนชก 4 ผฝกจะตองลากคนชกออกหรอคนชกเขาอยางละ 1 ครงตอ 4 ตวโนต หลกส าคญ คอ ระหวางการเปลยนคนชก ผฝกควรจะเบาน าหนกมอระหวางทเปลยนคนชก เพอใหเสยงทดงออกมาไมกระตก การใชคนชก 4 นเปนการใชคนชกทมความยาวมากทสดในบรรดาการใชคนชกทง 3 แบบ การใชคนชก 4 โดยสวนมากจะพบในบทเพลงทมลกษณะกลอนเสยงยาว แตในบางกรณกมการใชในบทเพลงกลอนเกบ นอกจากนการใชคนชก 4 ยงสามารถน าไปใชรวมกบคนชก 1 และคนชก 2 ดงตวอยางตอไปน

แบบท 1 กำรใชคนชก 4

- - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - - - ร - - - ด - - - ล - - - ซ

แบบท 2 กำรใชคนชก 4 รวมกบคนชก 1 และคนชก 2

- - - ด - - - ล - - - ซ - - - ม - - - - - - - ร ม ร ม ด - ร - ม

แบบท 3 กำรใชคนชก 4 ในเพลงกลอนเกบ

ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ฟ ร ซ ฟ ท ร ด ท ล ซ ล ท ร ด ท

แบบฝกหดท 11 กำรประ

การประส าหรบซอดวง สามารถปฏบตไดเฉพาะเสยงซอลกบเสยงเรเทานน วธการปฏบต คอ ใชทองนวกลางแตะลงทต าแหนงเสยงลากบเสยงซอล (ส าหรบสายทม) หรอเสยงมกบเสยงเร (ส าหรบสายเอก) สลบยกขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกน การประสามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

- - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ - - - ซ

สำยเอก

- - - ร - - - ร - - - ร - - - ร - - - ร - - - ร - - - ร - - - ร

53

แบบฝกหดท 12 กำรสะบดนว

การสะบดนวส าหรบซอดวง เปนกลวธทบรรเลงรวบตวโนต 3 ตวใหอยในต าแหนงโนตแค 2 ตว โดยใชนวบรรเลงตวโนต 3 ตวใหกระชบ วธการปฏบต คอ ผฝกหดจบคนชกใหมน วางคนชกในแนวระนาบเดยวกบพน เรมลากคนชกออกหรอคนชกเขาพรอมกบเปลยนต าแหนงนวใหมความสมพนธกบการใชคนชกใหมความสมดลกน (ความยาวในการใชคนชกกบน าหนกมอ) หลกส าคญ คอ ตองหยดคนชกกอนการสะบดนวเลกนอย เพอใหเสยงทดงออกมาชดเจน การสะบดนวสามารถปฏบตไดดงน เทยวขน

ทลซ ล ท ดทล ท ด รดท ด ร มรด ร ม ฟมร ม ฟ ซ ฟม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล

เทยวลง ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟม ฟ ซ ฟมร ม ฟ มรด ร ม รดท ด ร ดทล ท ด ทลซ ล ท

แบบฝกหดท 13 กำรสะบดคนชก

การสะบดคนชกและการสะบดนวส าหรบซอดวง เปนกลวธทมความคลายคลงกน เพยงแตการสะบดคนชกจะใชคนชกเพยงอยางเดยว วธการปฏบต คอ ผฝกหดจบคนชกใหมน วางคนชกในแนวระนาบเดยวกบพน เรมสะบดดวยคนชกเขา-ออก-เขา การสะบดคนชกจะตองใชคนชกใหเกดความสมดล (ความยาวในการใชคนชก และน าหนกมอ) หลกส าคญ คอ ตองหยดคนชกกอนการสะบดคนชกเลกนอย การสะบดคนชกสามารถปฏบตไดทกเสยง ดงตวอยางตอไปน

เทยวขน

- - ซ ซ ซ - - ล ล ล - - ท ท ท - - ด ด ด - - ร ร ร - - ม ม ม - - ฟ ฟ ฟ - - ซ ซ ซ

เทยวลง - - ล ล ล - - ซ ซ ซ - - ฟ ฟ ฟ - - ม ม ม - - ร ร ร - - ด ด ด - - ท ท ท - - ล ล ล

54

แบบฝกหดท 14 กำรพรมเปด

การพรมเปดส าหรบซอดวง สามารถปฏบตไดเฉพาะเสยงทกบเสยงลา (ส าหรบสายทม) และเสยงฟากบเสยงม (ส าหรบสายเอก) เทานน วธการปฏบต คอ กดนวชไวทต าแหนงเสยงลา (ส าหรบสายทม) หรอเสยงม (ส าหรบสายเอก) จากนนจงกดนวกลางลงต าแหนงเสยงท (ส าหรบสายทม) หรอเสยงฟา (ส าหรบสายเอก) สลบยกขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกน การพรมเปดสามารถปฏบตไดดงตอไปน

สำยทม

ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ร ด ด ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ร ด ด

สำยเอก

ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

แบบฝกหดท 15 กำรพรมปด

การพรมปดส าหรบซอดวง สามารถปฏบตไดเฉพาะเสยงท (ส าหรบสายทม) และเสยงฟา (ส าหรบสายเอก) เทานน วธการปฏบต คอ กดนวกลางไวทต าแหนงเสยงท (ส าหรบสายทม) หรอเสยงฟา (ส าหรบสายเอก) สลบยกขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกน โดยไมใหนวพนจากสายซอ การพรมปดสามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

ซ ล ท ด ท ล ท ด ท ล ร ด ท ล ท ด ร ด ซ ล ท ร ด ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

สำยเอก

ร ม ฟ ซ ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ล ซ ฟ ม ฟ ซ ล ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

55

แบบฝกหดท 16 กำรพรมปดและกำรพรมเปดตดตอกน

การพรมปดและพรมเปดตดตอกน เปนกลวธทผบรรเลงปฏบตพรมปดแลวเปลยนเปนพรมเปด เนองจากตวโนตทอยตอจากพรมปดนนเปนโนตทสามารถพรมเปดได วธการปฏบต คอ ส าหรบสายทม ใชนวกลางพรมเสยงท จากนนจงเปลยนเปนพรมเสยงลากบซอล ส าหรบสายเอกใชนวกลางพรมเสยงฟา จากนนจงเปลยนเปนพรมเสยงมกบเสยงเร การพรมปดและการพรมเปดตดตอกนจะพบในบทเพลงทว ๆ ไปทมท านองเพลงเปนกลอนเกบ ดงตวอยางตอไปน

สำยทม

ด ท ล ซ ด ท ล ซ ด ท ล ซ ด ท ล ซ ด ท ล ซ ด ท ล ซ ด ท ล ซ ด ท ล ซ

สำยเอก

ซ ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ซ ฟ ม ร

แบบฝกหดท 17 กำรพรมสำยเปลำ

การพรมสายเปลาส าหรบซอดวง สามารถปฏบตไดเฉพาะเสยงซอลกบเสยงเรเทานน วธการปฏบต คอ ใชปลายนวกลางแตะลงทต าแหนงเสยงทกบเสยงซอล (ส าหรบสายทม) หรอเสยงฟากบเสยงเร (ส าหรบสายเอก) แลวสลบยกขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอกน ดงตวอยางตอไปน

สำยทม

- ร - ฟ - ซ - ท - ซ - ซ ล ซ ฟ ร

สำยเอก

ฟ ฟ ร ฟ ร ด ท ซ ซ ฟ ร ฟ ร ด ท ซ

56

แบบฝกหดท 18 กำรพรมจำก

การพรมจากและการพรมเปดส าหรบซอดวง เปนกลวธทมวธการปฏบตเหมอนกน แตมขอแตกตางกนตรงชวงทายของการพรมจากจะยกนวทพรมอย (นวชและนวกลาง) ขนในทนท นอกจากนต าแหนงของการพรมทงสองชนดนแตกตางกน กลาวคอ การพรมเปดสามารถพรมไดตรงต าแหนงตวโนตท 2-3 และ 4-1 ของหองเพลง สวนการพรมจากสามารถพรมไดตรงต าแหนงตวโนตท 1-2 ของหองเพลงเทานน วธการปฏบต คอ ใชนวกลางพรมทเสยงลากบซอล (ส าหรบสายทม) หรอเสยงมกบเสยงเร (ส าหรบสายเอก) จากนนจงยกนวขนทนท ประเดนส าคญของการพรมจาก คอ เสยงทดงออกมาจะตองมความคมชด จงจะถอวาเปนการพรมทด การพรมจากสามารถปฏบตไดดงน

สำยทม

ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร

สำยเอก

ม ร ด ซ ด ซ ด ร ม ร ด ร ซ ร ม ฟ

แบบฝกหดท 19 กำรขย

การขย คอ การบรรเลงตวโนตดวยความเรวท เพมขนจากปกตไปอกเทาตว สวนลกตกจะตองเปนเสยงเดมและตองตกทต าแหนงเดมของประโยคเพลง วธการปฏบต คอ ผฝกหดจบคนชกใหมน วางคนชกในแนวระนาบเดยวกบพน การขยจะตองใชคนชกและนวใหสมพนธและสมดลกน (ความยาวในการใชคนชก และน าหนกมอ) หลกส าคญ คอ ตองหยดคนชกกอนการขยเลกนอย การขยสามารถปฏบตไดดงตวอยางตอไปน

ตวอยำงท 1

ซ ด ร ม ฟซ ฟมฟล ซ ฟ

ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร

ตวอยำงท 2 -ล ซ ล ซ มซ ม ล ซ มซ มรมร ซ มรมรดรด มรดรดทดท ร ท ล ซ ร ซ ล ท ล ซ ล ท ด ร - ร

57

แบบฝกหดท 20 กำรรดนว

การรดนว คอ การเลอนต าแหนงมอในการบรรเลงจากชวงเสยงปกตไปเปนชวงเสยงพเศษ วธการปฏบต คอ ผฝกหดจบคนทวนใหตรงไมเอนไปขางใดขางหนง เปดนวโปงขน เลอนนวชลงมาทต าแหนงนวนาง (เสยงซอลสง) ในกรณของสายเอก สวนนวอน ๆ จะไลเรยงเสยงดงน นวกลางเสยงลาสง นวนางเสยงทสง และนวกอยเสยงโดสง การรดนวสามารถปฏบตไดดงตอไปน


- - - - - - - ซ ล ซ ด ล ซ ฟ ล ซ ร ม ร ซ ด - - ร ม ร ด ร ม - ฟ - ซ ล


- ด - ล ด ซ ล ซ ซ ล ซ ฟม ล ซ ฟ - ม - ร ม ร ซ ด - - ร ม ร ด ร ม - ฟ - ซ

สรป

แบบฝกหดส าหรบการฝกซอดวงนน เนนการฝกการใชนวและการใชคนชกในรปแบบตาง ๆ ทงหมด 20 แบบฝก คอ 1) การสสายเปลา มจดมงหมายเพอฝกการสสายเปลาใหนง โดยการนบเลข 1 - 6 ตอการลากคนชกออกหรอคนชกเขา 1 ครง 2) การไลเสยง มจดมงหมายเพอใหผฝกวางนวไดถกตองกบต าแหนงของเสยงบนสายซอ และมคณภาพเสยงทด โดยไลระดบเสยงพรอมกบการนบเลข 1 - 6 ตอการคนชก 1 ครง 3) การไลเสยงแบบ 2 เสยง มจดมงหมายเพอลากสายใหนงและการใชคนชกใหตอเนอง โดยลากคนชกออกและคนชกเขาตอ 1 หองเพลง ใหยาวทเสมอกน ไมควรใหมเสยงแทรกเกดขนขณะลากคนชก 4) การไลเสยงแบบ 3 เสยง มจดมงหมายเพอใหผฝกมความช านาญในการวางนวและฝกการใชคนชกใหเหมาะกบกระสวนท านอง โดยจะใชคนชกออกตรงต าแหนงตวโนตท 2 กบ 3 ในหองเพลง และใชคนชกเขาตรงต าแหนงตวโนตท 4 ในหองเพลง 5) การไลเสยงแบบ 4 เสยง มจดมงหมายเพอใหผฝกมความช านาญในการวางนวและฝกความสมพนธระหวางนวกบคนชก โดยใชคนชกออกตรงต าแหนงตวโนตท 1 กบ 3 ในหองเพลง และคนชกเขาตรงต าแหนงตวโนตท 2 กบ 4 ในหองเพลง 6) การไลเสยงสลบนวแบบ 2 เสยง มจดมงหมายเพอฝกเปลยนนวในการบรรเลงใหมความคลองแคลว มคณภาพเสยงทชดเจน และการใชคนชกใหตอเนอง โดยลากคนชกออกและคนชกเขาตอ 1 หองเพลง ใหยาวทเสมอกน ไมควรใหมเสยงแทรกเกดขนขณะลากคนชก 7) การไลเสยงสลบนวแบบ 3 เสยง มจดมงหมายเพอใหผฝกกดนวไดคลองแคลวชดเจน

58

และใชคนชกใหมความสมพนธตอเนอง โดยจะใชคนชกออกตรงต าแหนงตวโนตท 2 กบ 3 ในหองเพลง และใชคนชกเขาตรงต าแหนงตวโนตท 4 ในหองเพลง 8) การใชคนชก 1 มจดมงหมายเพอใหผฝกสามารถใชคนชกไดอยางคลองแคลวและมความสอดคลองระหวางการใชคนชกกบการเปลยนนวในระดบเสยงตาง ๆ ไดอยางถกตองและไมสะดด โดยจะตองลากคนชกออกหรอคนชกเขาอยางละ 1 ครงตอ 1 ตวโนต 9) การใชคนชก 2 มจดมงหมายเพอใหผฝกสามารถปฏบตการใชคนชกไดอยางคลองแคลว และมความสอดคลองระหวางการใชคนชกกบการเปลยนนว โดยจะตองลากคนชกออกหรอคนชกเขาอยางละ 1 ครงตอ 2 ตวโนต 10) การใชคนชก 4 มจดมงหมายเพอใหผฝกหดใหมลากคนชกใหนง และเนนเรองของความตอเนองระหวางการเปลยนคนชกออกและคนชกเขา โดยจะตองลากคนชกออกหรอคนชกเขาอยางละ 1 ครงตอ 4 ตวโนต 11) การประ ปฏบตโดยการใชทองนวกลางแตะลงทต าแหนงการกดน วชกบสายเปลา สลบยกขน -ลงเปนจงหวะทสม าเสมอ 12) การสะบดนว ปฏบตโดยจบคนชกใหมน วางคนชกในแนวระนาบเดยวกบพน ใชนวบรรเลงตวโนต 3 ตวใหกระชบ 13) การสะบดคนชก ปฏบตโดยจบคนชกใหมน วางคนชกในแนวระนาบเดยวกบพน สะบดดวยคนชกเขา-ออก-เขา 14) การพรมเปด ปฏบตโดยกดนวชยนเสยงไว จากนนจงกดนวกลาง สลบยกขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอ 15) การพรมปด ปฏบตโดยกดนวกลาง สลบยกขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอ โดยไมใหนวพนจากสายซอ 16) การพรมปดและการพรมเปดตดตอกน เปนกลวธทผบรรเลงปฏบตพรมปดแลวเปลยนเปนพรมเปด เนองจากตวโนตทอยตอจากพรมปดนนเปนโนตทสามารถพรมเปดได ปฏบตโดยใชนวกลางท าการพรมปด จากนนจงเปลยนเปนพรมเปด 17) การพรมสายเปลา สามารถปฏบตไดเฉพาะเสยงซอลกบเสยงเรเทานน โดยใชปลายนวกลางแตะสลบกบสายเปลา ยกขน-ลงเปนจงหวะทสม าเสมอ 18) การพรมจาก สามารถพรมไดตรงต าแหนงตวโนตท 1-2 ของหองเพลงเทานน ปฏบตโดยใชนวชและนวกลางเรยงชดตดกนพรมทต าแหนงการกดนวกลาง จากนนจงยกนวทง 2 ขนทนท 19) การขย ปฏบตโดยจบคนชกใหมน วางคนชกในแนวระนาบเดยวกบพน บรรเลงตวโนตดวยความเรวทเพมขนจากปกตไปอกเทาตว การขยจะตองใชคนชกและนวใหสมพนธและสมดลกน และ 20) การรดนว ปฏบตโดยจบคนทวนใหตรง เปดนวโปงขน เลอนนวชลงมาทต าแหนงนวนาง (เสยงซอลสง) ในกรณของสายเอก สวนนวอน ๆ จะกไลเรยงเสยงดงน นวกลางเสยงลาสง นวนางเสยงทสง และนวกอยเสยงโดสง

บทท 5

ระบบการบนทกโนต

ระบบการเรยนดนตรไทยในสมยกอนเปนระบบการเรยนแบบมขปาฐะหรอทเราเรยกกนในภาษาพดวา “ปากตอปาก” ระบบการเรยนแบบมขปาฐะคอรปแบบการเรยนทผสอนหรอครใชวธการสาธตการปฏบตใหผเรยนดกอน 1 รอบ แลวใหผเรยนปฏบตตามแบบอยาง แตเมอการเรยนการสอนดนตรเรมเขาสระบบการศกษาขนพนฐานและระดบอดมศกษา สงผลใหรปแบบการเรยนการสอนดนตรตองปรบตวเพอใหเหมาะสมกบผเรยนในปจจบน เนองจากปจจยในดานเวลาทมจ ากด จงกอใหเกดระบบการบนทกโนตและน ามาใชในการเรยนการสอนทกระดบ โนตเพลงและการบนทกโนตจงเรมมบทบาทมากขน แตโนตของดนตรไทยไมสามารถบอกรายละเอยดไดทงหมดเหมอนกบโนตของดนตรสากล โดยวตถประสงคในการบนทกโนตของไทยกเพอเตอนความจ าเทานน ส าหรบบทนผเขยนจะอธบายสญลกษณทใชในการบนทกโนตส าหรบซอดวง

องคประกอบของโนตดนตรไทย

โนตเพลงเปนวฒนธรรมลายลกษณทใชส าหรบเตอนความจ าของนกดนตร ซงมหลายรปแบบ ไดแก โนตเพลงระบบตวเลข และโนตเพลงระบบตวอกษร แตไมวาจะเปนโนตเพลงประเภทใดจะตองมสญลกษณเพอบงบอกระดบเสยงเปนหลก นอกจากนจะตองมสญลกษณอนเพอเตมเตมใหการบนทกโนตเพลงมความสมบรณมากยงขน

การบนทกโนตเพลงในดนตรไทย เฉลมศกด พกลศร (2550: 5) ไดกลาวถงสญลกษณทใชในการบนทกโนตไววา การบนทกโนตดนตรแตละวฒนธรรมจะมการก าหนดกฎเกณฑมากนอยตางกนเพยงไรกตามสญลกษณทใชแทนเสยงมกจะประกอบดวย 3 สวนส าคญ คอ สญลกษณแทนระดบความสง-ต าของเสยง (Pitch) สญลกษณแทนความสน-ยาวของเสยง (Duration) และสญลกษณพเศษอน ๆ

ส าหร บต า ร า เ ล มน จ ะ ใช สญล กษณ ในการบ นท ก โน ต ตามหล ก เ กณฑ ของ รองศาสตราจารย เฉลมศกด พกลศร โดยแบงออกเปน 3 สวน ไดแก สญลกษณแทนระดบเสยง สญลกษณแทนความสน-ยาวของเสยง และสญลกษณพเศษอน ๆ มรายละเอยดดงน

60

1. สญลกษณแทนระดบเสยง

การใชสญลกษณแทนระดบความสง - ต าของเสยงในดนตรไทย นยมเลอกใชตวอกษรไทยจ านวน 7 ตว ซงเปนตวยอของเสยงประจ าระดบเสยงตาง ๆ เพอความชดเจนและงายตอการเขาใจในระบบการบนทกโนต โดยจะก าหนดตวอกษรแทนเสยง ใหมรายละเอยดดงน

ตวอกษร ด แทนเสยง เสยงโด

ตวอกษร ร แทนเสยง เสยงเร ตวอกษร ม แทนเสยง เสยงม

ตวอกษร ฟ แทนเสยง เสยงฟา ตวอกษร ซ แทนเสยง เสยงซอล

ตวอกษร ล แทนเสยง เสยงลา ตวอกษร ท แทนเสยง เสยงท

ส าหรบระดบเสยงสง -ต าของโนตแตละตวนน ในดนตรไทยนยมใชสญลกษณ (เครองหมายจด) เพอบงบอกระดบเสยงสงหรอเสยงต า เชน เสยงโดสง จะใชสญลกษณแทนเสยงเปน ด ถาเปนเสยงโดต า จะใชสญลกษณแทนเสยงเปน ด เปนตน

2. สญลกษณแทนความสน-ยาวของเสยง

ตวโนตทเปนสญลกษณแทนระดบเสยงในดนตรไทยนน ท าหนาทบอกเพยงระดบเสยงอยางเดยว ไมสามารถบอกคาสน-ยาวของตวโนตได จงตองน าสญลกษณอนเขามาประกอบแทนคาความสน-ยาวของตวโนต เฉลศกด พกลศร (2550: 7) ไดกลาวถงสญลกษณแทนความสน - ยาวของเสยงไววา อตราความสน - ยาว ของเสยงตามระบบโนตดนตรไทยจะเกดขนได ตองอาศยองคประกอบทส าคญ 2 สวน คอ หองเพลง และการจดเรยงตวโนต

2.1 หองเพลง ท าหนาทเชนเดยวกบจงหวะเคาะ (Beat) ในดนตรตะวนตก กลาวคอจะมการเคลอนทไปขางหนาในอตราความชา - เรวทสม าเสมอ บรรทดหนงจะประกอบไปดวย 8 หองเพลง จงหวะเคาะจะอยทายหองเพลง

61

2.2 การจดเรยงตวโนต สญลกษณทนยมใชแทนความสน-ยาวของเสยงนน ไดแก - (เครองหมายลบ) การจดเรยงตวโนตในแตละหองหรอจงหวะเคาะ จะบรรจไปดวยหนวยยอยของเวลามคาเทากบ 4 หนวยเคาะยอย ดงน

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

ตวโนตแตละตวและเครองหมาย - (เครองหมายลบ) แตละอนมคาของอตราความยาวเทากบ 1 หนวยเคาะยอย การบนทกสญลกษณนจะบนทกไวกงกลางของแตละหองเพลง และจะอยหลงตวโนตตาง ๆ เพอแทนความสน-ยาวของเสยง

3. สญลกษณพเศษอน ๆ

ระบบการบนทกโนตของดนตรไทยเปนระบบทไมสามารถบอกทกรายละเอยดของการบรรเลงไดทงหมด หากแตเปนระบบทมการจดท าขนเพอบนทกไวส าหรบเตอนความจ า เทานน ระบบการบนทกโนตจะใชสญลกษณแทนระดบเสยงและสญลกษณแทนความสน -ยาวของเสยงเหมอนกนทกเครองมอ แตมการใชสญลกษณพเศษอนทแตกตางกนไป เพอบงบอกถงกลวธการบรรเลงของแตละเครองมอ เชน การสะบด การพรม การเออน เปนตน ดงนน สญลกษณทนกดนตรเลอกใชส าหรบเครองดนตรแตละชนดจงขนอยกบเครองดนตรทจะบนทก ส าหรบสญลกษณทมการเลอกใชในซอดวงนน ไดแก

3.1 สญลกษณการใชคนชก (ตวอยางหนาท 64) 3.2 สญลกษณการสะบด (ตวอยางหนาท 64) 3.3 สญลกษณการพรมและการประ (ตวอยางหนาท 65) 3.4 สญลกษณการลอและการขด (ตวอยางหนาท 66-67) 3.5 สญลกษณการเหลอม (ตวอยางหนาท 68) 3.6 สญลกษณการซ า (ตวอยางหนาท 68)

หนวยเคาะยอย

62

ระบบโนตส าหรบซอดวง

ระบบโนตส าหรบซอดวง จะใชระบบการบนทกโนตเชนเดยวกบระบบการบนทกโนตทวไป คอ ใชสญลกษณตวอกษรไทย ไดแก ด ร ม ฟ ซ ล และ ท เพอแทนระดบเสยงของตวโนต และเครองหมาย - (เครองหมายลบ) เพอแทนความสน - ยาวของเสยง นอกจากนยงมลกษณะเฉพาะทผฝกหดควรจะทราบเกยวกบระบบโนตส าหรบซอดวง ดงน

1. สญลกษณแทนชวงเสยง

ซอดวงเปนเครองดนตรทมสายในการบรรเลง 2 สาย มชวงความกวางของเสยงปกต 9 เสยง และเสยงพเศษ 12 เสยง จงจ าเปนทจะตองก าหนดสญลกษณแทนเสยงส าหรบการบนทกโนตซอดวง โดยบนทกเปนบรรทดเดยวแบงออกเปน 2 ลกษณะดงตอไปน

1.1 ชวงทบเสยงสง สญลกษณแทนระดบเสยงสงใชสญลกษณนคหต (ซ ) แสดงไวบนตวอกษรดงน

ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

การบรรเลงในชวงเสยงปกต เสยงสงของซอดวงจะปรากฏเฉพาะ 2 ระดบเสยงเทานน คอ เสยงซอล (ซ ) และเสยงลา (ล ) สวนการบรรเลงในชวงเสยงพเศษ พบเฉพาะการบรรเลงเพลงเดยว ม 12 ระดบเสยง

1.2 ชวงทบเสยงต า สญลกษณแทนระดบเสยงต าใชสญลกษณ พนท (ร) แสดงไวดานลางของตวอกษรดงน

ซ ล ท ด ร ล ท ด ซ ล ท ด ร ด ท ล

การบรรเลงปกต เสยงต าของซอดวงจะปรากฏเพยงแคระดบเสยงเดยวเทานน คอ ร เสยงเรทปรากฏนเราจะเรยกเสยงนวาเสยงควง สวนเสยงซอลต าและเสยงลาต าในสายทมนนจะไมนยมใสจดเนองจากมแค 1 ชวงทบเทานน

63

ดงนนหากเราน าระดบเสยงทงหมดมาเรยงจากเสยงต าไปหาเสยงสง จะไดระดบเสยงของซอดวงแบงออกเปน 2 ชวงเสยง คอ ชวงเสยงปกต ม 9 เสยง ไดแก เสยงซอล (ซ) เสยงลา (ล) เสยงท (ท) เสยงโด (ด) เสยงเร (ร) เสยงม (ม) เสยงฟา (ฟ) เสยงซอลสง (ซ ) และเสยงลาสง (ล ) และชวงเสยงพเศษ ม 12 เสยง แบงออกเปนสายทมม 6 เสยง ไดแก เสยงม เสยงฟา เสยงซอล เสยงลา เสยงท และเสยงโด สวนสายเอกม 6 เสยง เสยงท เสยงโด เสยงเร เสยงม เสยงฟา และเสยงซอล ดงรายละเอยดตอไปน

ระดบเสยง สายซอ

สายเปลา นวช นวกลาง นวนาง นวกอย

สายทม ซ ล ท ด ร (เสยงควง) สายเอก ร ม ฟ ซ ล

ตารางท 5.1 แสดงชวงเสยงปกตของซอดวง



สายทม - ด 1 ร 2 ม ฟ

สายทม - - ซ ล ท และ ด

ตารางท 5.2 แสดงชวงเสยงพเศษของสายทมซอดวง



สายเอก - ซ 3 ล 4 ท ด สายเอก - - ร ม ฟ และ ซ

ตารางท 5.3 แสดงชวงเสยงพเศษของสายเอกซอดวง

1 เปนเสยงเดยวกนกบเสยงโดในสายทม

2 เปนเสยงเดยวกนกบเสยงเร (เสยงควง) ในสายทม

3 เปนเสยงเดยวกนกบเสยงซอลในสายเอก

4 เปนเสยงเดยวกนกบเสยงลาในสายเอก ดงนนชวงเสยงพเศษจงม 12 เสยง

64

2. สญลกษณแทนกลวธการบรรเลง

การบนทกรายละเอยดเกยวกบกลวธการบรรเลง จ าเปนตองก าหนดสญลกษณขนมาเพอใหงายตอการเขาใจ ส าหรบต าราเลมน ผเขยนจะก าหนดดสญลกษณใหกบกลวธการบรรเลง ตาง ๆ ไดแก การใชคนชก การสะบด การพรมและการประ การลอและการขด การเหลอม และการซ า ดงน

2.1 สญลษณการใชคนชก การใชคนชกของซอดวงมอย 2 ลกษณะ ไดแก การลากคนชกออก และการลากคนชกเขา โดยจะก าหนดใหใชสญลกษณ (เครองหมายเสนโคงหงาย) เพอแทนการลากคนชกออก และใชสญลกษณ (เครองหมายเสนโคงคว า) เพอแทนการลากคนชกเขา ส าหรบคนชกออกจะใสสญลกษณไวใตตวโนต สวนคนชกเขาจะใสสญลกษณไวบนตวโนต ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางการใชคนชก 1 และคนชก 2 - ฟ ซ ล ซ ด ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ร ด ท ล ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

ตวอยางการใชคนชก 4 - - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - - - ร - - - ด - - - ล - - - ซ

2.2 สญลกษณการสะบด การสะบดแบงออกเปน 2 ลกษณะ ไดแก การสะบดนว และการสะบดคนชก ถงแมการสะบดจะม 2 ลกษณะดงไดกลาวมาแลว แตการใชสญลกษณจะเหมอนกน โดยจะก าหนดใหใชสญลกษณ (เครองหมายเสนโคงคว า) เพอแทนการสะบด โดยใสสญลกษณไวบนตวโนตทมการสะบดทง 2 ลกษณะ ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางการสะบดคนชกและการสะบดนว

- - - - - - - - - - - ม - - มมม - - ล ซ ม ร ด ร ม - - ล ซ ม ซ - ล

65

2.3 สญลกษณการพรมและการประ ผเขยนจะก าหนดใหใชสญลกษณ (เครองหมายยามกการ) เพอแทนการพรมและการประ โดยใสสญลกษณไวบนตวโนตหรอคตวโนตทมการพรมและการประ ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางการพรมและการประ

- - - ร - - - ม - - - ฟ - - - ซ - ล - ซ - ฟ ม ร ด ร ม ฟ - ซ - ม

2.4 สญลกษณการลอและการขด ค าวา ลกลอ พชต ชยเสร (2556: 22-24) ไดอธบายไววา การลอ คอ การปฏบตทแบงพวกกนและใชท านองเดยวกน โดยหลกของไทยนนใหพวกเสยงสง เชน ระนาดเอก ซอดวง ปฏบตกอนแลวพวกเครองตามซงมเสยงต ากวา เชน ระนาดทม ซออ ปฏบตท านองเดยวกนเปนการลอตามหลง การลอสามารถแบงได 3 ชนด คอ ลกลอเปนสรอย หมายถง ส านวนท านองกอนจะเรมการลอควรจะจบความในตวแลว เชน ลงดวยเสยงควบคมทาง แสดงการจบประโยค เชน เพลงแปะ ลกลอเตมเตม หมายถง ส านวนท านองกอนจะเรมการลอลงเสยงอนซงไมเสถยร เพราะมงหมายจะใหลกลอตาง ๆ มาเตมความใหเตมรป เชน เพลงเขมรไทรโยค ทอน 2 และลกลอตงประเดน มลกษณะคลายกบลกลอเปนสรอย คอส านวนท านองกอนจะเรมลอนนแสดงการจบประโยค แตการลอตงประเดนจะเปนเอกเทศ ไมท าหนาทเปนค าสรอย เชน เพลงลาวดวงเดอน ทอน 3 เพลงตอยตรง เปนตน เมอการลอเสรจสนแลว ไมวาจะเปนการลอลกษณะใดจะตองมท านองตอทาย เพอเปนการสรปปดซงเปนการปฏบตพรอมกนทงเครองน าและเครองตาม

สวนค าวา ลกขด พชต ชยเสร (2556: 24-26) ไดอธบายไววา ลกลอกบลกขดนนตางกนทท านองเทานน สวนอน ๆ คงเหมอนกนทงสน การขดสามารถแบงได 4 ชนด คอ ลกขดแท เปนลกขดทท านองตางกนทงเครองน าเครองตาม และท านองเปนอสระตอกน ไมใชส านวนสบเนองกน ลกขดตอ เปนการน าส านวนสบเนองมาแบงเปนสวนน าและสวนตาม โดยปกตมกจะเกดหลงจากการลอกระสวนใหญเสรจสน จงน าลกลอนนมาแบงเปนสองสวน ลกลอนนจงกลายเปนลกขดไป ลกขดตาม เปนส านวนขดของเครองน าบรรเลงเหมอนส านวนของเครองตาม คลายกบเครองน าบรรเลงลกลอตอจากเครองตาม เชน โหมโรงมหาจฬาลงกรณ เปนตน และลกขดโอดพน เปนลกขดทเครองน าและเครองตามใชท านองเดยวกน แตบรรเลงคนละบนไดเสยง เชน เพลงเชดจนตวท 3

ส าหรบสญลกษณการลอและการขดนน ผเขยนจะก าหนดใหใชสญลกษณ ( ) (เครองหมายวงเลบ) และใชอกษรเปนตวเอน เพอแทนการลอและการขดส าหรบเครองดนตรประเภทเครองตามภายในวงดนตร เชน ซออ และขลย โดยใสสญลกษณไวหนาและหลงวลหรอประโยคทจะมการบรรเลงลกลอหรอลกขด ดงตวอยางตอไปน

66

ตวอยางลกลอเปนสรอย

- - - ร - ม ม ม - - - ซ - ม ม ม ซ ล ท ด ท ด ด ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ด ร ด ด ร ม ร ร ม ซ ม ม ซ ล ซ ซ ล ซ ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ด ซ ล ซ ร ม ซ ล ร ด ล ด ซ ล ด ร ซ ม ซ ร ม ร ด ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ

ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ล ท ด ร ซ ม ร ด

ซ ซ ซ ร ซ ซ ซ ม ล ล ล ร ซ ซ ซ ม ซ ล ท ด ร ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม

ด ร ด ด ร ม ร ร ม ซ ม ม ซ ล ซ ซ ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร


ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ล ซ ฟ ม ร ด ซ ล ท ด ร ซ ม ร ด

ม ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ม ม (ซ ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ซ ม) ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด (ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด) ท ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม (ท ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม) ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด (ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด) ล ล ด ล ซ ล ด ล (ล ล ด ล ซ ล ด ล) ซ ซ ล ซ ม ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ ม ซ ล ซ) ม ม ซ ม ร ม ซ ม (ม ม ซ ม ร ม ซ ม) ร ร ม ร ด ร ม ร (ร ร ม ร ด ร ม ร) ด ด ด ด - ร - ร ม ม ม ม - ร - ร ด ด ด ด - ร - ร ม ม ม ม - ซ - ซ - ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม - - - ร - - - ม - - ล ซ ม ซ - ล

ตวอยางลกลอเตมเตม

- ร ด ล - ซ - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - ด ด ด - ฟ - ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร

- - - - ด ร ฟ ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร (- - - - ด ร ฟ ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร) - - - - ฟ ซ ล ด ล ร ล ด ล ซ ฟ ร (- - - - ฟ ซ ล ด ล ร ล ด ล ซ ฟ ร) - - ล ซ ฟ ซ ล ด - - ฟ ร ด ล ซ ฟ (- - ล ซ ฟ ซ ล ด - - ฟ ร ด ล ซ ฟ)

ตวอยางลกลอตงประเดน

- ด - ม ซ ล ซ ด (- ด - ม ซ ล ซ ด) ซ ล ซ ด - ล ซ ม (ซ ล ซ ด - ล ซ ม) ร ม ซ ล ซ ด - - ร ด ท ล ซ ม - - ร ม ซ ล ซ ม - - ซ ม ร ม ซ ล - ซ - ด - ม ซ ล - ซ (- ด - ม ซ ล ด ซ) - - - - - ด - ล - ซ - ม - ร - ด

- - - - ด ร ม ซ ล ซ ด ล ซ ม ร ด ซ ล ด ร ด ล - ซ ล ซ ม ซ - ล - ด

67

ตวอยางลกขดแท - ด ร ม ซ ร ม ซ ( - ม ซ ล ด ซ ล ด) - ล ด ร ม ด ร ม (- ม ซ ล ซ ล ด ล)

ตวอยางลกขดตอ (บรรทดท 5-7) - - ล ซ ล ซ ล ม ซ ม ซ ร ม ร ม ด ร ด ร ล ด ล ด ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ

(- - ล ซ ล ซ ล ม ซ ม ซ ร ม ร ม ด ร ด ร ล ด ล ด ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ) - - ล ซ ล ซ ด ล ด ล ร ด ร ด ม ร ม ร ซ ม ซ ม ล ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ

(- - ล ซ ล ซ ด ล ด ล ร ด ร ด ม ร ม ร ซ ม ซ ม ล ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ) - - ล ซ ล ซ ล ม ซ ม ซ ร ม ร ม ด (ร ด ร ล ด ล ด ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ) - - ล ซ ล ซ ด ล ด ล ร ด ร ด ม ร (ม ร ซ ม ซ ม ล ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ) - - ล ซ ล ซ ด ล ด ล ร ด ร ด ม ร (ม ร ซ ม ซ ม ล ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ)

ตวอยางลกขดตาม

- - ม ร ม ร ม ด ร ล ด ซ - - ล ซ (- - ม ม ร ม ซ ล ซ ล ด ซ - - ล ซ) - - ม ม ร ม ซ ล ซ ล ด ม ล ด - ม (- - ด ล ซ ล ด ม ล ซ ม ร - - ม ร) - - ด ล ซ ล ด ม ล ซ ม ร - - ม ร (ด ซ ด ล ด ซ ด ล ด ซ ด ล ร ด ม ร) ด ซ ด ล ด ซ ด ล ด ซ ด ล ร ด ม ร (ม ร ด ซ ด ร ด ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ)

ตวอยางลกขดโอดพน

ด ด ร ด ร ด ร ด (ล ล ท ล ท ล ท ล) ด ด ร ด ร ด ร ด (ล ล ท ล ท ล ท ล) ร ม ร ด ร ม ร ด (ท ด ท ล ท ด ท ล) ร ม ร ด ร ม ร ด (ท ด ท ล ท ด ท ล) ล ซ ท ล ด ท ร ด (ฟ ม ซ ฟ ล ซ ท ล) ล ซ ท ล ด ท ร ด (ฟ ม ซ ฟ ล ซ ท ล) ซ ซ ซ ม ร ด ท ด (ซ ซ ซ ด ท ล ซ ล) ซ ซ ซ ม ร ด ท ด (ซ ซ ซ ด ท ล ซ ล)

2.5 สญลกษณการเหลอม ค าวา เหลอม พชต ชยเสร (2556:27) ไดอธบายไววา การเหลอม คอ พวกหนาและพวกหลงปฏบตท านองเดยวกนตงแตเรมตนและลงจบไมพรอมกน ดงนน ความยาวของส านวนควรพอด ใหผฟงจบกลมท านองพวกหนาไดทน โดยมพวกหลงตามย าการสนสดจงหวะเพอเตมเตมความรสกใหสมบรณ โดยทวไปควรมความยาวเทากบ 2 หองโนตไทย ส าหรบสญลกษณการเหลอมนน ผเขยนจะก าหนดใหใชสญลกษณ (เครองหมายดอกจน) เพอแทนการเหลอม โดยใสสญลกษณเปนตวยกไวหนาวลหรอประโยคทจะมการเหลอม ดงตวอยางตอไปน

68

ตวอยางการเหลอม

เครองน า ซ ม ร ท ร ท - - ม ร ท ล ท ล - - ร ท ล ซ ล ซ - - ท ล ซ ม ซ ม - -

เครองตาม

- - ซ ม ร ท ร ท - - ม ร ท ล ท ล - - ร ท ล ซ ล ซ - - ท ล ซ ม ซ ม

2.6 สญลกษณการซ า ค าวา ซ า คอ การท าอยางเดยวกนอกครงหนงหรอหลาย ๆ ครง ส าหรบสญลกษณการซ าผเขยนจะก าหนดใหใชสญลกษณ { } (เครองหมายวงเลบปกกา) เพอแทนการบรรเลงซ าตวโนตทอยภายในวงเลบปกกาอก 1 รอบ โดยใสสญลกษณไวหนาและหลงวลหรอประโยคทจะมการบรรเลงซ า ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางการซ า - ร - ร ด ร - ม - ซ - ซ ม ซ - ล - ด - ซ ล ด - ล - - - ซ ด ล ซ ม

- ด - ซ ล ด - ล - - - ซ ด ล ซ ม - - ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ซ

- ด ร ม ร ม ซ ร ม ร ด ล ด ซ ล ด ล ร ด ล - ด - - ม ร ด ล - ด - - ม ล ซ ม - ซ - - ด ล ซ ม - ซ - - ล ร ด ล - ด - - ม ล ซ ม - ซ - - - ม ม ม - ร - ม ซ ม ร ด - ร - ด

69

สรป

ระบบการบนทกโนตนน มองคประกอบของโนตทส าคญ 3 สวน คอ 1) สญลกษณแทนระดบเสยง จะใชตวอกษรไทยจ านวน 7 ตว ไดแก ด ร ม ฟ ซ ล และ ท ซงเปนตวยอของเสยงประจ าระดบเสยงตาง ๆ 2) สญลกษณแทนความสน - ยาวของเสยง ประกอบไปดวย 2 สวน คอ หองเพลง ท าหนาทเชนเดยวกบจงหวะเคาะในดนตรตะวนตก บรรทดหนงจะประกอบไปดวย 8 หองเพลง จงหวะเคาะจะอยทายหองเพลง และการจดเรยงตวโนต โดยจะใชเครองหมายลบเปนสญลกษณแทนความสน-ยาวของเสยง การจดเรยงตวโนตในแตละหองหรอจงหวะเคาะ จะบรรจไปดวยหนวยยอยของเวลามคาเทากบ 4 หนวยเคาะยอย และ 3) สญลกษณพเศษอน ๆ คอ สญลกษณทบงบอกถงกลวธการบรรเลงของแตละเครองมอ เชน การสะบด การพรม การเออน เปนตน สวนระบบโนตส าหรบซอดวงม 2 สวน คอ 1) สญลกษณแทนชวงเสยง ใชสญลกษณตวอกษรไทย ไดแก ด ร ม ฟ ซ ล และ ท เพอแทนระดบเสยงของตวโนต และเครองหมาย - (เครองหมายลบ) เพอแทนความสน - ยาวของเสยง ส าหรบชวงทบเสยงสง สญลกษณแทนระดบเสยงสงใชสญลกษณนคหต (ซ ) แสดงไวบนตวอกษร ชวงทบเสยงต า สญลกษณแทนระดบเสยงต าใชสญลกษณพนท (ร) แสดงไวดานลางของตวอกษร และ 2) สญลกษณแทนกลวธการบรรเลง ไดแก การใชคนชก มอย 2 ลกษณะ ไดแก การลากคนชกออก และการลากคนชกเขา โดยจะใชเครอหมายเสนโคงหงาย ( ) เพอแทนการลากคนชกออก และใชเครองหมายเสนโคงคว า ( ) เพอแทนการลากคนชกเขา ส าหรบคนชกออกจะใสสญลกษณไวใตตวโนต สวนคนชกเขาจะใสสญลกษณไวบนตวโนต การสะบด จะใชเครองหมายเสนโคงคว า ( ) เพอแทนการสะบด โดยใสสญลกษณไวบนตวโนตทมการสะบด การพรมและการประ จะใชเครองหมายยามกการ ( ) เพอแทนการพรมและการประ โดยใสสญลกษณไวบนตวโนตหรอคตวโนตทมการพรมและการประ การลอและการขด จะใชเครองหมายวงเลบ ( ) เพอแทนการลอและการขดส าหรบเครองดนตรประเภทเครองตามภายในวงดนตร เชน ซออ และขลย โดยใสสญลกษณไวหนาและหลงวลหรอประโยคทจะมการบรรเลงลกลอหรอลกขด การเหลอม จะใชเครองหมายดอกจน () เพอแทนการเหลอม โดยใสสญลกษณเปนตวยกไวหนาวลหรอประโยคทจะมการเหลอม และการซ า จะใชเครองหมายวงเลบปกกา ( { } ) เพอแทนการบรรเลงซ าตวโนตทอยภายในวงเลบปกกาอก 1 รอบ โดยใสสญลกษณไวหนาและหลงวลหรอประโยคทจะมการบรรเลงซ า

70

บทท 6

บทเพลงส ำหรบซอดวง

ความเชยวชาญในการบรรเลงเครองดนตรของนกดนตรนน เกดจากการเอาใจใสในการฝกซอม นอกจากแบบฝกหดทนกดนตรตองฝกซอมใหเกดความช านาญแลว การฝกทกษะการบรรเลงจากบทเพลงถอเปนปจจยทชวยสงเสรมพฒนาการของนกดนตรไดอยางดยง เพราะในแตละบทเพลงประกอบไปดวยการใชกลวธการบรรเลงทหลากหลายพรอม ๆ กน เชน การพรมตองปฏบตพรอมกบการใชคนชก 2 เปนตน นอกจากนบทเพลงไทยยงแบงออกเปนประเภทใหญ ๆ ได 2 ประเภท คอ เพลงบรรเลงอยางเดยว และเพลงรบรอง สงรอง เพลงแตละประเภทมบทบาททแตกตางกนไป เชน เพลงตบตนเพลงฉง นยมน ามาเปนแบบฝกส าหรบผเรมฝกหดบรรเลงเครองสายและมโหร เปนตน ในบทนจะน าเสนอบทเพลงทงหมด 6 ประเภท ไดแก เพลงเกรด เพลงสามชน เพลงเถา เพลงโหมโรง เพลงตบ และเพลงลา โดยผเขยนไดคดเลอกบทเพลงจากเกณฑมาตรฐานดนตรไทย ขนท 1-6 และบทเพลงสวนหนงผเขยนไดรบการถายทอดจากอาจารยสายพณ พทธสาร ผชวยศาสตราจารยวนชย เออจตรเมศ และอาจารยธต ทศนกลวงศ

เพลงเกรด

เพลงเกรด ตามค านยามของราชบณฑตยสถาน (2545: 108) หมายถง เพลงทขบรองหรอบรรเลงเปนเอกเทศโดยเฉพาะ ไมบรรเลงตดตอกบเพลงอน แมเพลงนนจะน ามาจากเพลงทอยในตบหรอในเรองใด ๆ กตาม ถาบรรเลงเฉพาะเพลงนนเพลงเดยวกเรยกวา “เพลงเกรด” จากความหมายดงกลาวสรปไดวา เพลงเกรดเปนบทเพลงขนาดยอม ไมไดถกจดเขาเปนชด ใชเวลาในการบรรเลงไมมาก บางครงนยมเรยก “เพลงเกรดนอกเรอง” การฝกซอมดวยเพลงเกรด เหมาะส าหรบผฝกหดใหม เนองจากเปนเพลงทไมยาว และงายตอการจดจ าบทเพลง ส าหรบหวขอเพลงเกรด ผเขยนคดเลอกบทเพลงทปรากฏอยในเกณฑมาตรฐานดนตรไทย ขนท 1-4 และเพลงจากประสบการณการเรยนดนตรไทย จ านวน 8 เพลง ไดแก เพลงเขมรพายเรอ เพลงเขมรโพธสตว เพลงจนขมเลก เพลงมอญดดาว เพลงโยสลม เพลงลมพดชายเขา เพลงลาวจอย และเพลงสรอยสนตด เพอเปนการวางพนฐานการฝกหดการบรรเลง

72

เขมรพำยเรอ สองชน

เพลงเขมรอมตก เดมเปนเพลงท านองเขมรแลวน ามาท าเปนเพลงอตรา 2 ชน ประเภทหนาทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนท 1 ม 4 จงหวะ ทอนท 2 ม 3 จงหวะ เรยกอกชอหนงวา “เพลงเขมร

พายเรอ” (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 20)

หนำทบปรบไก ทอน 1

- - - - - - - - ด ร ด ฟ - ซ - ล - - - - ซ ล ด ร ม ด ม ร - ด - ล

- - - ล - ล ล ล ฟ ร ด ฟ - ซ - ล - - - - ซ ล ด ร ม ด ม ร - ด - ล

- ร ด ล - ซ - ด - ร ด ล - ซ - ฟ ซ ล ด ร - ฟ - ซ ล ฟ ล ซ - ฟ - ร ฟ ร ด ล ด ซ ล ด ล ร ด ล ด ล ซ ฟ ซ ล ด ร ด ร ฟ ซ ล ฟ ล ซ - ฟ - ร

กลบตน

ทอน 2 ซ ฟ ร ซ - ฟ - ร - - - - ด ร ฟ ซ ล ฟ ล ซ - ฟ - ร - - - - - - - - - ร ด ล - ซ - ด - ร ด ล - ซ - ฟ ซ ล ด ร - ฟ - ซ ล ฟ ล ซ - ฟ - ร ฟ ร ด ล ด ซ ล ด ล ร ด ล ด ล ซ ฟ ซ ล ด ร ด ร ฟ ซ ล ฟ ล ซ - ฟ - ร

กลบตน

เขมรโพธสตว สองชน

เพลงเขมรโพธสตว อตรา 2 ชน ประเภทหนาทบปรบไก ม 3 ทอน ทอนท 1 และทอนท 2 มทอนละ 7 จงหวะ ทอนท 3 ม 9 จงหวะ กลาวกนวา ไดส านวนเพลงมาจากชาวเขมรเมองโพธสตวในประเทศกมพชาทเขามาพงพระบรมโพธสมภารอยทจงหวดราชบร (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 18)


- - ด ฟ ซ ล ท ด - - - ร ด ด ด ด - ร - ด - ล - ฟ - ซ ฟ ร - ด - ล

- ด - ฟ - - ซ ล - ร ด ล - ซ - ฟ - ซ ฟ ร - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - - - ซ - ล - - ด ร - ด - ฟ - ซ ฟ ร - ด - ฟ - ซ ฟ ร - ด - ล

- - - - - - - - - ด - ซ - ซ ซ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ซ - - ล ซ ด ล - ซ - ฟ

กลบตน

73

ทอน 2

- - - ด ร ม ฟ ซ - - - ล ซ ซ ซ ซ - ล - ซ - ฟ - ร ซ ล ด ร - ฟ - ซ - - - - - ฟ - ล - - ด ซ ล ซ ฟ ร - - - - ซ ล ด ร ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ร

ล ล ล ล - ด - ด ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ฟ ร ด ล ซ ล ด ร ซ ฟ ร ฟ ด ร ฟ ซ - - ล ซ ฟ ซ ล ด ร ด ฟ ร ด ล - ซ ล ซ ฟ ร ฟ ซ - - ล ซ ด ล - ซ - ฟ

กลบตน

ทอน 3

- - ด ฟ ซ ล ท ด - - - ร ด ด ด ด - ร - ด - ล - ด - ล - ร ด ด ด ด

- - - ฟ - - - ด - ร ด ล - ด - - ร ด ฟ ร ด ล - ด ร ด ฟ ร - ร - - ล ซ ฟ ร - ด - ร ฟ ด ร ฟ - ฟ - - ซ ล ซ ฟ - ด - ฟ - - - ซ - ล - - ด ร ด ล - ซ - ล ด ซ ล ด - ด - - ร ด ฟ ร ด ล - ด - - ฟ ร ด ร - ฟ

- - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ ล ซ ฟ ร - ด - ฟ - ฟ - ร ด ล - ด

- - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด ล ซ ฟ ร - ด - ฟ ล ซ ฟ ร - ด - ล

- ด ด ด - ล - ด - ล ร ด - ล ล ล ล ซ ฟ ร - ฟ - ร - ด ด ด ฟ ร ด ล

- - - - - - - ล - ล ล ล - ล - ล ล ซ ฟ ร - ฟ - ร - ด ด ด ฟ ร ด ล

- - - - ด ล ซ ฟ ซ ฟ ร ฟ ซ ล - ซ ล ซ ฟ ร ฟ ซ - - ล ซ ด ล - ซ - ฟ

กลบตน

จนขมเลก สองชน

เพลงจนขมเลก อตรา 2 ชน ประเภทหนาทบสองไม ม 3 ทอน มส าเนยงจน ปรากฏอยในเพลงเรองอาเฮย ในรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว พระประดษฐไพเราะ (ม ดรยางกร) หรอครมแขก แตงขนตามท านองเพลงทไดยนจากการบรรเลงเครองสายของชาวจน แล วตงชอวา “เพลงจนขม” แตชอพองกบชอเพลงในสมยอยธยา จงเปลยนชอเพลงใหมเปน “เพลงจนขมเลก” ราวรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว พระประดษฐไพเราะไดแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชน (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 39)

หนำทบสองไม ทอน 1

- - - ซ - ซ ซ ซ ล ซ ม ซ - ล - ด - ม ร ด - ล - ซ - ม ร ม ซ ล - ซ - ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ล ซ ม ซ ม ร ด ท ล ซ ล ด ม ร ด

กลบตน

74

ทอน 2

- - - ด - ด ด ด - ม ซ ร ม ร ด ล ด ล ด ซ - ล - ด - ล ซ ล ด ม ร ด

กลบตน

ทอน 3

- - - - - ซ - ด - - ร ม - ซ - ร - - - - ซ ล ซ ด - - ร ม - ซ - ร - ม ซ ร ม ร ด ล ด ล ด ซ - ล - ด - ม ร ด - ล - ซ - ม ร ม ซ ล - ซ - ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ล ซ ม ซ ม ร ด ท ล ซ ล ด ม ร ด

กลบตน

ทอน 1 ทำงเปลยน

- - - - - ท ล ซ - ท ล ซ - ม ร ด - - ร ท ร ล ท ซ - ม - - ซ ล - ซ - - - - - ม ร ด - ม ร ด - ซ ฟ ม - - ฟ ม ฟ ร ม ด - ล - - ด ร - ด

กลบตน


- - - - - ด - ด - - ม ร ม ด ร ล ด ล ด ซ ล ซ ล ม ซ ม ซ ร ม ร ม ด

- - - - - ด - ด - - ร ด ร ด ม ร ม ร ซ ม ซ ม ล ซ ล ซ ด ล ด ล ร ด

ไมกลบตน


- ซ ซ ซ - ล - ซ (- ล ด ร - ม ด ร) - ซ ซ ซ - ล - ซ (- ล ด ร - ม ด ร) - ม - ร - ด - ล ด ล ด ซ - ล - ด - ม ร ด - ล - ซ - ม - - ซ ล - ซ - ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ล ซ ม - ร - ด - ล - - ด ร - ด

กลบตน

75

มอญดดำว สองชน

เพลงมอญดดาว 2 ชน เปนเพลงท านองเกา ส าเนยงมอญ ประเภทหนาทบมอญ ม 11 จงหวะ เพลงนใชประกอบการแสดงละคร และประกอบลลาทาร าในละครเรอง ขนชางขนแผน เรยก ร าพลายชมพล ตอมาเมอ พ.ศ. 2472 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ทรงน าเพลงนมาพระราชนพนธขยายท านองเปนอตรา 3 ชน และพระราชนพนธตดเปนอตราชนเดยว เรยบเรยงเปนเพลงเถา ทรงก าหนดใหใชหนาทบปรบไกก ากบจงหวะ โดยทรงเพมท านองเดมตอนตนเพอใหเปนไปตามทฤษฎการแตงเพลงประเภทหนาทบปรบไก พระราชทานชอเพลงใหมวา เพลงราตรประดบดาว (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557: 517)

หนำทบมอญ

- - - ซ - ซ ซ ซ - ฟ - ร - ร ร ร - ฟ - ด - ร - ด - ด ซ ล ท ด - ท

- - - ซ - ซ ซ ซ - ฟ - ร - ร ร ร ด ร ฟ ด - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด - ซ ฟ ร - ด - ท - - ร ด ท ด - ร - - - - - ฟ - ร - - - - ด - ท - - - ด - ร - ท - - - ซ - ท - ด

- - - - - - - - ร ด ร ท - ด - ร - - - - - - - - - - - ซ - - - ล

- - - - - ซ - ล - ด - ซ - ซ ซ ซ

กลบตน

โยสลม สองชน

เพลงโยสลม อตรา 2 ชน ประเภทหนาทบฝรง มทอนเดยว เพลงนมผน ามาท าเปนเพลงเถาอย 2 ทางดวยกน คอ ทางของนายอทศ นาคสวสด ซงแตงทางรองใหมส าเนยงเปนฝรงปนแขก และทางของครสวทย บวรวฒนา (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 106)

หนำทบฝรง - - - - - - - - - ซ - ด - ร - ม - - - - - - - - ซ ล ซ ม - ร - ด

- - - - - - - - - ร - ม - ฟ - ซ - - - - - ซ - ล - - ซ ล - ด - ซ

- - - - - - - - - ม - ซ - ล - ด - - - - - - - ซ - - ล ซ - ฟ - ม

- - - - - ด - ร - ม - ซ - ฟ - ม - - ร ด ร ม - ร - ด - ท ด ร - ด

กลบตน

76

ลมพดชำยเขำ สองชน

เพลงลมพดชายเขา เปนเพลงเกาสมยอยธยา ปรากฏอยในเพลงตบเรองนางไห ประกอบไปดวยเพลงนางไห เพลงชมทะเล เพลงลมพดขายเขา เพลงค าหวาน เพลงเบ าหลด (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 108)


- - - ม - ซ ซ ซ - - - ล - ซ ซ ซ - ม - ร - ด - ท ล ซ ล ท - ด - ร - - - ท - ท ท ท - ล - ท - ร - ล - ล - ร - ร ม ฟ - ล - ฟ - ฟ ม ร

- - - ด - ร ร ร - - - ม - ร ร ร - ม ซ ร ม ร ด ท - ล - ท - ด - ร - - - ท - ท ท ท - ล - ท - ร - ล - ร - ซ - ล - ท ร ม ร ท - ล - ซ

กลบตน

ทอน 2

- - - ม - ซ ซ ซ - - - ล - ซ ซ ซ - ท - ล - ซ - ม ร ท ร ม - ซ - ล - ท ร ล ท ล ซ ม ร ท ร ม ร ม ซ ล ร ม ร ล ร ท ล ซ ซ ม ซ ร ม ซ ล ท

ล ซ ล ท ล ท ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ร ท ร ล ท ล ซ ม ร ท ร ม ร ม ซ ล ท ร ซ ด ท ล ซ ม ซ ท ร ม ร ม ซ ล ล ท ร ล ท ซ ล ท ร ม ซ ร ม ล ซ ม

กลบตน

เทยวหลงบรรเลงท านองตอไปนแทนบรรทดท 1

- - - ร - ม ม ม - - - ซ - ม ม ม - ท ร ล ท ล ซ ม ร ท ล ท ร ม ซ ล

77

ลำวจอย สองชน

เพลงลาวจอย 2 ชน ส าเนยงลาว ประเภทหนาทบลาว มชอเรยกแตกตางกนไป คอลาวตอไก ลาวเซง สรอยแสงแดง เปนเพลงทใชบรรเลง-ขบรองประกอบระบ าไก ในละครเรองพระลอ สวนชอลาวจอย เรยกตามสรอยของท านองเพลงทมบทวา “จอยแมนา” (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557: 626)

หนำทบลำว

- - - ด ร ม ซ ร - - - - - ม - ร - - - ด ร ม ซ ร ม ร ด ร - ม - ซ - - - ม ซ ล ด ซ - - - ม ร ด ร ม - - ซ ล - ด - ร ม ร ด ล ซ ม - ซ - - - ซ - ซ ซ ซ - ซ - ล ด ร ม ล - - ซ ม - - ซ ล - - ซ ล ด ซ ซ ซ

- - - ซ - ซ ซ ซ - - ซ ม ร ด ร ม - - - - ซ ล ด ร ม ร ด ร - ม - ด

กลบตน

สรอยสนตด สองชน

เพลงสรอยสนตด อตรา 2 ชน ของเกา ประเภทหนาทบปรบไก มทอนเดยว 4 จงหวะ ใชบรรเลงและขบรองประกอบการแสดง ไมมบทรองเฉพาะ ครจ าเนยร ศรไทยพนธ ไดน ามาแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชน และตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถา ใหชอใหมวา “เพลงเทพสรอยสน เถา” นายฐระพล นอยนตย ไดน ามาแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชน พรอมทงไดท าทางเปลยนขนอก 2 เทยว รวมเปนเพลง 3 ทอน และไดตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถา ใหชอใหมวา “เพลงสนทอง เถา” (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 120)

หนำทบปรบไก - ท ล ซ - ล - ซ - ด ร ม - ซ - ล - ด - ร ม ร ด ล - - - ซ ด ล ซ ม

- - - ล - ล ล ล ด ร ด ล - ซ - ม - - ซ ม ร ด ร ม - - ล ซ ม ซ - ล - - - ล - ล ล ล - ด - ล - ล ล ล - - ด ล ซ ม ซ ล - - ร ด ล ด - ร - ม - ล ซ ม - ร ซ ม ร ด ม ร ด ล - ซ - ด - ร - ม ซ ล ซ ม - ร - ด

กลบตน

78

เพลงสำมชน

ค าวา สามชน ตามค านยามของราชบณฑตยสถาน (2545: 162) คอ อตราประเภทหนงทมประโยคและจงหวะหนาทบคอนขางยาวทก ๆ ประโยค เพลงสามชนและจงหวะหนาทบสามชนไดแตงขนใหมใหมความยาวเปน 2 เทาของอตราสองชน ถาเทยบกบโนตสากล ในจงหวะหนาทบหนง ๆ ประเภทสองไมจะมความยาวเทากบ 4 หองของจงหวะ ประเภทปรบไกจะมความยาวเทากบ 8

หองของจงหวะ จากความหมายดงกลาวสรปไดวา เพลงสามชน คอ บทเพลงทประโยคเพลงและหนาทบมความยาวมากกวาเพลงสองชนและเพลงชนเดยว เพลงสามชนจะมความยาวเปน 1 เทาตวของเพลงสองชน และเปน 2 เทาตวของเพลงชนเดยว การฝกซอมดวยเพลงสามชน เหมาะส าหรบผฝกหดทเคยฝกฝนเพลงเกรดมาแลว เพราะเพลงสามชนมความยาวกวาเพลงสองชน นอกจากนการฝกซอมดวยเพลงสามชนยงเปนการฝกความอดทนในการบรรเลงและฝกระบบความจ าของผฝดหดไดเปนอยางด ส าหรบหวขอเพลงสามชน ผเขยนไดคดเลอกบทเพลงทปรากฏอยในเกณฑมาตรฐานดนตรไทยขนท 4 จ านวน 2 เพลง ไดแก เพลงเขมรไทรโยค และเพลงแปะ

เขมรไทรโยค สำมชน

เพลงเขมรไทรโยค อตรา 2 ชน ประเภทหนาทบปรบไก สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟากรมพระยานรศรานวดตวงศทรงนพนธขนโดยอาศยเคาโครงจากเพลงเขมรกลอมลกชนเดยว ของเกา ม 2 ทอน ทอนละ 4 จงหวะ แตลลาของเพลงเขมรไทรโยคเหมาะทจะเปนเพลงอตรา 3 ชน ครทางดนตรไทยจงอนโลมใหตหนาทบปรบไก 3 ชนได (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 16)

หนำทบปรบไก สำมชน ทอน 1

- - - - - ด - ล - - ด ล ซ ฟ - ซ - - ล ซ ฟ ร - ฟ - ร - ซ ฟ ฟ ฟ ฟ

- ล - ด - ร - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - ด ด ด - ฟ - ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร

- - - - - - - ล - - - ซ ฟ ซ ล ด - - - ร ด ม ร ร - - - - - - - - - ร ด ล - ซ - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - ด ด ด - ฟ - ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร

- - - - ซ ล ด ร ฟ ร ฟ ด - ร - ฟ - - - - ด ร ฟ ซ ล ซ ล ฟ - ซ - ล - - - - - - - ด - - - ร ฟ ร ด ล ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - - - - - - - -

ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ร - ฟ - - - - ด ร ฟ ซ - ฟ - ล ซ ซ ซ ซ - - - - - ด - ล - - ด ล ซ ฟ - ซ - - ฟ ซ ล ซ ฟ ร - ด - ม ร ร ร ร

กลบตน

79

ทอน 2

- - - ร - ด - ล - ฟ - ร - ด - ล - ร ด ล - ซ - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - - - - - ด - - - ร ฟ ร ด ล ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - - - - - - - - - ซ - ล - ด - ร - ด - ม ร ร ร ร - - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร - ร ด ล - ซ - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - ด ด ด - ฟ - ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร

- - - - ด ร ฟ ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร (- - - - ด ร ฟ ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร) - - - - ฟ ซ ล ด ล ร ล ด ล ซ ฟ ร (- - - - ฟ ซ ล ด ล ร ล ด ล ซ ฟ ร) - - ล ซ ฟ ซ ล ด - - ฟ ร ด ล ซ ฟ (- - ล ซ ฟ ซ ล ด - - ฟ ร ด ล ซ ฟ) - - ล ซ ฟ ร - ฟ (- - ล ซ - ร - ฟ) - - ล ซ ฟ ร - ร ฟ ร ด ร ฟ ซ - ฟ

กลบตน

แปะ สำมชน

เพลงแปะ บางครงเรยกวา “เพลงแปะปะแหละแหล” อตราสองชน ประเภทหนาทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนท 1 ม 3 จงหวะ ทอนท 2 ม 2 จงหวะ มสรอยตออก 4 จงหวะ อยในชดเพลงจน คอ เพลงแปะ เพลงจนแส เพลงอาเฮย เพลงชมสวนสวรรค พระประดษฐไพเราะ (ม ดรยางกร) หรอครมแขกเปนผแตง โดยแตงขนจากท านองเพลงจนทไดยนมา ตอมาไดน าเพลงทง 4 เพลงนมาแตงขยายขนเปนอตราสามชน เพลงแปะในอตราชนเดยวมอยดวยกน 2 ทาง คอ ทางของครมนตร ตราโมท แตงเมอ พ.ศ. 2484 ซงแตงทงทางดนตรและบทรอง และทางของหลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) แตงเมอ พ.ศ. 2493 (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 77)


ซ ม ซ ซ ซ ล ซ ซ ด ล ด ด ด ร ด ด ร ม ล ซ ม ร ด ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ

ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร


ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ล ซ ม ซ ม ร ด ท ซ ล ท ด ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ซ ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ม ซ ม ร ด

กลบตน

80

ทอน 2

- - - ร - ม ม ม - - - ซ - ม ม ม ซ ล ท ด ท ด ด ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ด ร ด ด ร ม ร ร ม ซ ม ม ซ ล ซ ซ ล ซ ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร


ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ล ท ด ร ซ ม ร ด

ซ ซ ซ ร ซ ซ ซ ม ล ล ล ร ซ ซ ซ ม ซ ล ท ด ร ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม





ทอนสรอย

ม ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ม ม (ซ ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ซ ม) ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด (ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด) ท ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม (ท ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม) ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด (ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด) ล ล ด ล ซ ล ด ล (ล ล ด ล ซ ล ด ล) ซ ซ ล ซ ม ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ ม ซ ล ซ) ม ม ซ ม ร ม ซ ม (ม ม ซ ม ร ม ซ ม) ร ร ม ร ด ร ม ร (ร ร ม ร ด ร ม ร) ด ด ด ด - ร - ร ม ม ม ม - ร - ร ด ด ด ด - ร - ร ม ม ม ม - ซ - ซ - ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม - - - ร - - - ม - - ล ซ ม ซ - ล


81

เพลงเถำ

เพลงเถา ตามค านยามของเฉลมศกด พกลศร (2542:126) หมายถง บทเพลงขนาดยาว ซงเกดจากการน าเอาเพลงอตราจงหวะทแตกตางกนตงแต 3 อตราจงหวะมาบรรเลงตดตอกน โดยจะแยกสวนใดสวนหนงมาบรรเลงอยางอสระไมได ตามประเพณนยมเพลงเถาจะเรมดวยสวนของอตราจงหวะสามชน (ชา) จงจะตามดวยอตราจงหวะสองชน (ปานกลาง) และจบดวยอตราจงหวะชนเดยว (เรว) ซงอตราจงหวะทง 3 ประเภทจะมอตราจงหวะชา-เรว และขนาดความสน-ยาวทลดหลนเปนครงของกนและกน จากความหมายดงกลาวสรปไดวา เพลงเถา คอ เพลงทบรรเลงตดตอกนตงแต 3 อตราจงหวะลดหลนกนโดยไมมสงใดคนระหวางการบรรเลง มการขบรองหรอไมมกได ท านองหลกทน ามาบรรเลงจะตองเปนท านองหลกเดยวกนทงหมดจงจะถอวาเปนเพลงเถา การฝกซอมดวยเพลงเถา เปนการฝกระบบความจ าไดเปนอยางด เนองจากเพลงเถามสดสวนทลดหลนกน นอกจากนยงชวยใหผฝกใหเขาใจเรองอตราจงหวะ การยดและการยบกระสวนท านองอกดวย ส าหรบหวขอเพลงเถา ผเขยนไดคดเลอกบทเพลงทปรากฏอยในเกณฑมาตรฐานดนตรไทยขนท 4-5 จ านวน 4 เพลง ไดแก เพลงแขกตอยหมอ เพลงแขกบรเทศ เพลงนางครวญ และเพลงอาหน

แขกตอยหมอ เถำ

เพลงแขกตอยหมอ อตรา 2 ชนและชนเดยว ของเกา ม 2 ทอน อตรา 2 ชนบรรเลงเปนเพลงสองไม และอตราชนเดยวบรรเลงเปนเพลงเรว รวมอยในเพลงเรองมอญแปลง ด าเนนท านองเปนพน ๆ ตอมามผน าเอาท านองเพลงแขกตอยหมอ อตรา 2 ชน ไปใชรองในการแสดงโขนละคร ในตอนทตวละครเรมจะเปลยนอรยาบถอยางใดอยางหนง เชน จะไป จะมา จะแปลงตว

เมอ พ.ศ. 2472 ครมนตร ตราโมท ไดน าท านองเพลงแขกตอยหมอมาแตงทางรองและทางดนตรขนเปนอตรา 3 ชน ทางดนตรนนแตงใหมส าเนยงแขกรวมกบ 2 ชนและชนเดยวของเดม ครบเปนเพลงเถา แตเมอไดทดลองรองและบรรเลงดแลวเหนวาท านอง 2 ชนกบชนเดยวของเดมซงเปนส าเนยงพน เขากนไมสนทสนม จงไดแกไขดดแปลงแตงท านองอตรา 2 ชนและชนเดยวขนใหม ใหเปนส าเนยงแขกเชนเดยวกน (ราชบณฑตยสถาน, 2549: 75)

หนำทบสองไม สำมชน ทอน 1

- - - ร - - - ม - - - ฟ - - - ซ - ล - ซ - ฟ ม ร ด ร ม ฟ - ซ - ม

- - - - - - - - - ด ร ม - ฟ - ซ - ร ร ร - ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ซ ล

- - - - - - - ด - - - ร - - - ฟ - - - - ซ ฟ ม ร ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ร ด ล ซ (ร ด ล ซ) ด ล ซ ฟ (ด ล ซ ฟ) ซ ฟ ม ร (ซ ฟ ม ร) ด ร ม ฟ - ม - ร

กลบตน

82

ทอน 2

- - - - - - - - - - - ซ - - - ม - - ร ม ร ด ท ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

- - - - - - - - ล ล ซ ล ซ ซ ฟ ซ ฟ ฟ ม ฟ ม ม ร ม ร ร ด ร ด ด ท ด

- - - ซ - - - ด - - - ซ - - - ฟ ซ ฟ ม ฟ ซ ล - ซ - - - - - - - - - - - ด - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ม - - - ร ด ร ม ฟ - ม - ร

กลบตน

สองชน ทอน 1

- - - - ร ม ฟ ซ - - - ร - - - ม ร ด ร ม - ฟ - ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ซ ล

- - - - ด ล ซ ฟ ซ ฟ ม ฟ - ซ - ล - - ซ ล ซ ฟ - ซ ฟ ม ร ม - - ด ร

กลบตน

ทอน 2

- - - - - - - - ซ ล ซ ด - ร - ม - - ร ม ร ด - ร ม ร ด ร ด ท - ด

- - - ซ - ด - - - ซ - ฟ - - - ฟ - - ซ ล ซ ฟ - ซ ฟ ม ร ม - - ด ร

กลบตน

ชนเดยว ทอน 1

- - - - ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ซ ล - - - - ด ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ม ร ด ร กลบตน

ทอน 2

- - - - ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด - - - - ซ ด ซ ฟ ซ ฟ ม ร ม ร ด ร

กลบตน

ลกหมด ร ร - - ร ร - - ร ร - - ร ร - - ม ร - ด ท ด - ด ท ด - ร ม ร - ม

ร ม - ร ด ท - ท ล ท - ท ล ซ - ซ ร ซ - ล ท ด - ด ท ด - ร ม ร - -

83

แขกบรเทศ เถำ

เพลงแขกบรเทศ อตราสองชนและชนเดยว ประเภทหนาทบสองไม ม 2 ทอน ตอมา พระประดษฐไพเราะ (ม ดรยางกร) หรอครมแขกไดแตงขยายขนเปนอตราสามชน ครบเปนเพลงเถา ใชบรรเลงตอทายเพลงเชดจนซงทานเปนผแตง (ราชบณฑตยสถาน, 2549: 79)


- - - ซ - ล ล ล - - - ด - ล ล ล - - ดรม - ซ - ด - - มรด - ท - ล

ซ ล ท ร ล ท ร ม ท ร ม ซ ร ม ซ ล ร ม ร ด ซ ด ท ล ด ท ร ด ท ล ซ ม

ซ ล ท ด ท ล ซ ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ด ท ซ ล ท ด ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ซ ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

กลบตน

เทยวหลงใหบรรเลงท านองตอไปนแทนบรรทดท 1

ล ซ ล ล ล ด ล ล ด ซ ล ด ซ ล ล ล ท ซ ล ท ด ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล

ทอน 2

- - - ม - ม ม ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ม ร ด ม ร ด ท ด ร ล ร ด ท ล ซ ล

ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ร ม ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ท ล ซ ล ท ด ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ด ท ซ ล ท ด ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ซ ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม ซ ล ซ ฟ ม ร ด ซ ล ท ด ร ซ ม ร ด

กลบตน


- - - ซ - ล ล ล - - - ด - ล ล ล - ซ ซ ซ - ล - ซ - - - ม - ม ม ม

- ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ซ ม ร ด ล ด ม ร ด

กลบตน


ล ซ ล ล ล ด ล ล ด ซ ล ด ซ ล ล ล ซ ม ซ ซ ซ ล ซ ซ ม ร ด ร ซ ม ม ม

84

ทอน 2

ม ด ร ม ซ ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล ด ร ม ซ ร ม ซ ล ม ร ด ซ ล ท ด ร


กลบตน


ด ล ล ล ด ล ล ล ด ซ ซ ซ ด ล ซ ม ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

กลบตน

ทอน 2

ร ม ซ ล ซ ด ซ ล ซ ม ซ ล ซ ล ด ร ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

กลบตน

ลกหมด

ด ด ด ด - ด - ด ด ด ด ด - ด - ด ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ซ ล ด ร ด ล ด ร ด ล ด ร ด ร - - ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ด ร ม ซ ม ซ - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ซ ล ด ล ด - - ซ ล ด ร ด ร - -

85

นำงครวญ เถำ

เพลงนางครวญ อตรา 3 ชน ของเกา ประเภทหนาทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนละ 4 จงหวะ ใน พ.ศ. 2476 ครมนตร ตราโมท ไดตดลงเปนอตรา 2 ชนและชนเดยว ครบเปนเพลงเถา โดยประดษฐทางใหมส าเนยงเปนมอญชดเจนยงขน เพอใหเขาคกบเพลงสดสงวน ซงเปนเพลงทมรปแบบและทวงท านองใกล เคยงกน แลวตอใหนางเจรญใจ สนทรวาทน ขบรองเปนคนแรก ออกอากาศทสถานวทยพญาไท อนง ในรชสมยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ไดมผแตงเพลงนางครวญ 3 ชนทางมอญขนอก เชน พนตรชน หงษรตน (ราชบณฑตยสถาน, 2549: 195)


- - - ท - ด ด ด - - - ร - ด ด ด - ซ ฟ ร - ด - ท - - ร ด ท ด - ร - ท ด ร - ฟ - ซ - ล - ซ - ฟ - ร ฟ ร ด ท ล ท ด ร ซ ซ ฟ ด ฟ ร ด ท

ท ซ ท ท ท ด ท ท ด ร ด ท ด ท ล ซ ด ซ ท ด ร ซ ท ด ร ด ท ด ร ซ ฟ ร

ท ด ท ร ด ฟ ร ล ซ ล ฟ ซ ร ฟ ดร ล ซ ฟ ด ฟ ร ด ท ล ซ ด ซ ล ท ด ร

ซ ล ซ ด ซ ด ร ม ฟ ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ล ซ ฟ ด ฟ ร ด ท ล ซ ด ซ ล ท ด ร ด ร ฟ ซ ฟ ท ร ด ท ล ซ ล ท ร ด ท

ด ซ ด ท ด ร ด ท ล ท ด ร ด ท ล ซ ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ฟ ซ ล ซ ด ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ร ด ท ล ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

กลบตน

เทยวหลงใหบรรเลงท านองตอไปนแทนบรรทดท 1-2

ด ท ด ด ด ร ด ด ฟ ซ ฟ ม ฟ ม ร ด ซ ซ ฟ ด ฟ ร ด ท ด ร ฟ ด ร ซ ฟ ร

ท ด ท ร ด ฟ ร ล ซ ล ฟ ซ ร ฟ ด ร ซ ซ ฟ ท ด ร ฟ ซ ท ด ร ซ ฟ ร ด ท

เทยวหลงใหบรรเลงท านองตอไปนแทนบรรทดสดทาย

- - - - - - - ด - ท - ร - ด - ท - - - ล - - - ซ - - ล ซ ล ฟ - ซ

86

ทอน 2

- - - ฟ - ซ ซ ซ - - - ล - ซ ซ ซ ม ร ด ซ ด ซ ด ร ม ร ด ร ซ ร ม ฟ

ด ม ร ฟ ม ซ ฟ ล ร ม ฟ ล ร ซ ด ฟ ล ซ ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ฟ ด ฟ ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ซ ฟ ร ซ ฟ ล ซ ล ฟ ซ ร ฟ ซ ล ร ซ ฟ ร ด

ซ ล ท ฟ ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ซ ร ด ร ฟ ร ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

ด ฟ ซ ล ฟ ซ ซ ซ ล ซ ฟ ด ร ซ ฟ ร ด ร ฟ ท ด ร ฟ ด ร ด ท ด ฟ ร ร ร ซ ฟ ล ซ ล ฟ ซ ร ฟ ซ ล ร ซ ฟ ร ด ร ด ท ล ซ ล ท ด ท ล ซ ล ท ร ด ท

ด ซ ท ด ซ ท ททท ด ร ฟ ร ด ท ล ซ ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ฟ ซ ล ซ ด ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ร ด ท ล ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

กลบตน

เทยวหลง ใหบรรเลงท านองตอไปนแทนบรรทดท 1

ซ ฟ ซ ซ ซ ล ซ ซ ด ร ด ท ด ท ล ซ ม ร ด ซ ล ท ด ร ม ร ด ร ซ ร ฟ ม

เทยวหลงใหบรรเลงท านองตอไปนแทนบรรทดสดทาย

- - - - - - - ด - ท - ร - ด - ท - - - ล - - - ซ - - ล ซ ล ฟ - ซ


ด ร ฟ ซ - ท - ด ร ด ท ด ฟ ร ร ร - ซ - ฟ - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- - - - ร ด ซ ล ท ด ซ ล ท ด ซ ซ - ล - ซ - ฟ - ด ร ม ด ร - - - - ซ ซ ร ซ ฟ ม ร ร ซ ซ ร ซ ฟ ม ร ร ซ ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด - ร - ด - ท

- - - - ร ด ซ ล ท ด ซ ล ท ด ซ ซ - ล ซ ฟ ซ ล ซ ด ท ล ซ ฟ ซ ล ฟ ซ กลบตน

ทอน 2

- - - ซ - ซ ซ ซ - ร ด ล - ซ - ฟ - ล - ซ - ฟ - - ม - ร ม ด ร ร ร - - - - - ร - ฟ - ร ซ ฟ - ร - ด - ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- - - - - ซ - ร - ด ท ด ฟ ร ร ร - ซ - ฟ - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- - - - ร ด ซ ล ท ด ซ ล ท ด ซ ซ - ล ซ ฟ ซ ล ซ ด ท ล ซ ฟ ซ ล ฟ ซ กลบตน

87


ฟ ซ ท ด ฟ ร ร ร ซ ฟ ร ด ฟ ร ด ท ด ล ด ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ม ด ร ร ร ฟ ซ ท ด ฟ ร ร ร ซ ฟ ร ด ฟ ร ด ท ด ฟ ซ ล ท ร ด ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

กลบตน

ทอน 2

- - - ซ - ซ ซ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ร ซ ฟ - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- - - - - - ซ ร - ด ท ด - ท ท ท ด ฟ ซ ล ท ร ด ท ฟ ซ ล ท ด ท ล ซ

กลบตน

ลกหมด

ฟ ซ ท ด ฟ ร ร ร ซ ฟ ร ด ฟ ร ด ท ฟ ฟ ฟ ฟ - ท - ท ด ด ด ด - ร - ร ด ท - ด ท ซ - ท ซ ฟ - ซ ฟ ร - ร ฟ ซ - ฟ ซ ท - ซ ท ด - ท ด ร - -

88

อำหน เถำ

เพลงอาหน อตรา 2 ชน ของเกา ประเภทหนาทบสองไม ม 2 ทอน เปนเพลงส าเนยงจน ดดแปลงเพมเตมมาจากเพลงของจน ครปย บาปยะวาทยไดแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชนอกทางหนง จางวางทว พาทยโกศลไดแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชนอกทางหนง พรอมทงไดตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถา (ราชบณฑตยสถาน, 2549: 386)


- - - ล - ด ด ด - - - ร - ด ด ด - ม - ล ซ ม - ร ซ ม ร ด ม ร ด ล

- ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ซ ล ซ ด ซ ล ซ ด ซ ล ซ ด ซ ล ซ ด ร ม ซ ล ซ ล ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ด ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ซ ด ร ม ร ม ซ ล ด ซ ล ด - ม - ซ (- ด ร ม ร ม ซ ล ด ซ ล ด -ม - ซ) ร ร ม ร ด ล - - ด ด ร ด ล ซ - - ล ล ด ล ซ ม - - ซ ซ ล ซ ม ร - - ม ม ร ม ร ม - - ร ร ด ร ด ร - - ด ด ล ด ล ด - - ล ล ซ ล ซ ล - - ล ซ ม ซ ล ด - - ซ ม ซ ร ม ด - - ล ซ ม ซ ล ด - - - ล - ร ด ด ด ด ล ล ด ล ซ ม - - ซ ซ ล ซ ม ร - - ม ม ซ ม ร ด - - ร ร ม ร ด ล - - ล ซ ม ซ ล ด - - ซ ม ซ ร ม ด - - ล ซ ม ซ ล ด - - - ล - ร ด ด ด ด

กลบตน


ด ล ด ด ด ร ด ด ม ร ด ล ด ร ด ด ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ทอน 2

- ม ม ม - ร - ม - - ซ ล ท ด ร ม (- ด ด ด - ท - ด - - ท ด ท ด ท ด) ด ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ด - ด (ด ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ด - ด) - ม ม ม - ร - ม (- ม ม ม - ร - ม) - ม - ซ - ร - ม ( - ม - ซ - ร - ม) ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ร ม ซ ล ด ซ ล ด ซ ล ด ร ม ด ร ม

- - - - - - - - ร ม ซ ล ซ ล ด ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ล ซ ม ซ ล ด - - ซ ม ซ ร ม ด - - ล ซ ม ซ ล ด - - - ล - ร ด ด ด ด ล ล ด ล ซ ม - - ซ ซ ล ซ ม ร - - ม ม ซ ม ร ด - - ร ร ม ร ด ล - - ล ซ ม ซ ล ด - - ซ ม ซ ร ม ด - - ล ซ ม ซ ล ด - - - ล - ร ด ด ด ด

กลบตน

89


- - - ด - - - ล - - - ด - - - ล - ร ด ล - ซ - ม - ร - ม - - - - - ด ด ด ม ร ด ล - ด ด ด ม ร ด ล ด ร ด ล ด ล ซ ม ซ ร - ม - - - - - ม ซ ล ซ ล ด ซ ร ม ซ ล ซ ล ด ซ - ม - ซ - ม - ร - ด - ร - - - - - ม - ล ซ ม - ร ซ ม ร ด ม ร ด ล ด ล ด ซ - ล - ด - ร - ม - - - - ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ด ล ด ซ - ล - ด - ล - ด - - - -

กลบตน

ทอน 2 - ม ม ม - ร - ม ซ ม ร ด - ร - ด ( - ซ ซ ซ - ล - ซ ม ซ ล ด - ร ล ด) - ม ม ม - ร - ม (- - ซ ล ท ด ร ม) - - - - - ม - ซ - ร - ม - - - - - ม - ล ซ ม - ร ซ ม ร ด ม ร ด ล ด ล ด ซ - ล - ด - ร - ม - - - - ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ด ล ด ซ - ล - ด - ล - ด - - - -

กลบตน


- ด ด ด ม ร ด ล ด ล ซ ม ซ ม - - - ด ด ด ม ร ด ล ด ล ซ ม ซ ม - - ร ม ซ ล ซ ล ด ซ ล ซ ม ร ม ร - - ร ม ซ ล ซ ล ด ซ ล ซ ม ร ม ร - - ซ ม ร ด ม ร ด ล ด ซ ล ด ร ม - - ซ ม ร ด ม ร ด ล ด ซ ล ด ล ด - -

กลบตน

ทอน 2

- ม ร ม ร ด ร ด (- ซ ล ซ ล ด ล ด) ซ ม ร ม ร ด ร ด (- ซ ล ซ ล ด ล ด) - ม ร ม - ม ร ม - - ร ม ร ม - - ซ ม ร ด ม ร ด ล ด ซ ล ด ร ม - - ซ ม ร ด ม ร ด ล ด ซ ล ด ล ด - -

กลบตน

ลกหมด

- ม ร ด ม ร ด ล ด ล ซ ม ซ ม - - ร ม ซ ล ด ซ - ล ซ ล ด ร ม ด - ร - - - ซ ม ซ ม ร ด ล ด ซ - ล - ซ - ม - ซ ล ด - ล - มซ - มซ - ล ด ร

90

เพลงโหมโรง

เพลงโหมโรง ตามค านยามของราชบณฑตยสถาน (2545: 116) หมายถง เพลงเรมตนของการบรรเลงหรอการแสดง มความมงหมายเพอบอกใหทราบวา พธหรองานไดเรมขนแลว และเปนการประกาศใหคนทอยหางไกลไดรดวย เพลงโหมโรงโดยมากจะใชกลองทด เพราะกลองทดเสยงดงไปไกล นอกจากนบางเพลงยงเปนการอญเชญเทวดาและสงศกดทงหลายใหมาประชมสโมสรในงานเพอจะไดเปนสรสวสดพพฒนมงคลแกเจาภาพและผรวมงาน จากความหมายดงกลาวสรปไดวา โหมโรง คอ เพลงทใชบรรเลงกอนการแสดงหรอพธกรรมจะเรมขน ม 7 ประเภท คอ โหมโรงเชาและโหมโรงเยน โหมโรงเทศน โหมโรงการแสดงมหรสพและโหมโรงกลางวน โหมโรงเสภา โหมโรงมโหร โหมโรงหนกระบอก และโหมโรงหนงใหญ สวนเพลงโหมโรงทวงเครองสายนยมบรรเลง คอ โหมโรงมโหร การฝกดวยเพลงโหมโรงนน เหมาะส าหรบฝกกระสวนท านอง จงหวะ ระบบความจ า ส าหรบหวขอเพลงโหมโรง ผเขยนไดคดเลอกบทเพลงทปรากฏอยในเกณฑมาตรฐานดนตรไทยขนท 4-6 จ านวน 3 เพลง ไดแก เพลงโหมโรงกระแตไตไมออกขบนก เพลงโหมโรงเยยมวมาน และเพลงโหมโรงไอยเรศ

โหมโรงกระแตไตไมออกขบนก

โหมโรงเพลงกระแตไตไมเปนเพลงทหลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) แตงเมอประมาณ พ.ศ. 2455-2456 โดยน าเพลงกระแตไตไม อตรา 2 ชนของเกา ประเภทหนาทบสองไม มาแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชน โหมโรงเพลงกระแตไตไมนใชบรรเลงกบวงดนตไทยไดทกประเภท ตอมาใน พ.ศ. 2481 ครมนตร ตราโมท ไดน าเพลงขบนก อตรา 2 ชน ซงเปนเพลงประเภทหนาทบสองไมมาแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชน เพอบรรเลงตอทาย อารมณเพลงมความสนกสนาน คลองแคลวเหมอนกรยาของกระแต (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 187)


- - - - - - - - - - - ด - - - ร - ด - ท ล ท ด ร ซ ด ร ม ฟ ซ - ซ - - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - - - ร - - - ด - - - ล - - - ซ

91

ทอน 1 (ตอ) - - ร ม ซ ล ซ ซ ด ล ซ ม ซ ล ซ ซ ด ด ด ด - ร - ม - - ล ซ ม ซ - ล - - - - - - - - ซ ด ร ม ร ม ซ ล ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด

ม ม ซ ม (ม ม ซ ม) ร ร ม ร (ร ร ม ร) ม ม ซ ม (ม ม ซ ม) ซ ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ) ซ ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ร ม ซ ล ซ ด ซ ล ซ ม ซ ล ซ ล ด ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ร ร ร ร - ด - ด ล ล ล ล - ด - ด ร ม ร ด - ล - ด ร ม ร ด - ล - ซ

กลบตน

ทอน 2

ร ม ร ร ร ม ร ร ม ด ร ม ร ม ด ร (ร ม ร ร ร ม ร ร ม ด ร ม ร ม ด ร) ล ท ล ล ล ท ล ล ท ซ ล ท ล ท ซ ล (ล ท ล ล ล ท ล ล ท ซ ล ท ล ท ซ ล) ร ม ซ ล ซ ด ซ ล ซ ม ซ ล ซ ล ด ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ร ม ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ (ฟ ฟ ซ ฟ ม ร ด ซ ด ด ซ ด ร ม ฟ ซ) ซ ด ร ม ซ ร ม ซ ร ม ซ ล ด ซ ล ด (ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด) ม ม ม ม - ซ - ซ ด ด ด ด - ร - ร ล ล ล ล - ด - ด ล ด มรด ร ซ - ล

- - - - - - - - ซ ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ม ซ ล ด ซ - ล

- - - - - - - - ซ ม - ซ - ล - ด - ด ร ม ร ด ล ด ล ด มรด ร ซ - ล

- - - - - ซ - ล - - ด ล ด ซ - ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ร ม ร ร ร ซ ม ม ม ล ซ ซ ซ ด ล ล ร ม ฟ ซ ฟ ม ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ร

ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ (ฟ ฟ ซ ฟ ม ร ด ซ ด ด ซ ด ร ม ฟ ซ) ซ ด ร ม ซ ร ม ซ ร ม ซ ล ด ซ ล ด (ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด) ม ม ม ม - ร - ร ด ด ด ด - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ม ม ม ม - ร - ร - ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ล ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ท ซ ล ท ด ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ล ซ ฟ ม ร ด ซ ล ท ด ร ซ ม ร ด

ซ ล ท ด ท ด ร ม ซ ม ร ด ร ด ท ล ท ล ซ ร ม ฟ ซ ล ท ล ซ ล ท ด ร ด

ร ม ร ล ร ท ล ซ ล ท ร ล ท ซ ล ท ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

กลบตน

92

เพลงขบนก สำมชน

เพลงขบนก อตรา 2 ชน ของเกา ประเภทหนาทบสองไม มทอนเดยว ตอมาครมนตร ตราโมท ไดน ามาแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชน เพอใชบรรเลงตอทายโหมโรงกระแตไตไม (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 12)

หนำทบสองไม - - - - - - - - - - - ร - - - ม - - ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ซ

- - - - - - - - ด ร ด ซ ด ล ซ ม - - ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ด ซ ล ด

- - - - - - - - - ด ด ด - ร - ม - - ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ซ

- - - - - - - - ม ร ด ซ ด ล ซ ม - - ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ด ซ ล ด

ม ร ด ล (ม ร ด ล) ร ม ซ ล (ร ม ซ ล) ม ร ด ล ด ล ซ ล ด ม ร ด (ด ร - ด) ล ล ด ล ซ ม - - ซ ซ ล ซ ม ร - - ร ร ม ร ด ล - - ซ ม ร ด - - - - ด ด ด ด - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ด - ด ท ล ซ ล ท ด ร ม - - - - - - - - ซ ซ ล ซ ฟ ม ร ม (ซ ซ ล ซ ฟ ม ร ม) ซ ซ ล ซ ฟ ม ร ม (ซ ซ ล ซ ฟ ม ร ม) ด ด ร ด ร ด ร ด (ล ล ด ล ด ล ด ล) ซ ซ ล ซ ล ซ ล ซ (ม ม ซ ม ซ ม ซ ม) ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ร ร ร ร - ด - ด ล ล ล ล - ซ - ซ

ม ร ด ล ด ซ - - ม ล ซ ล ด ซ - - ม ร ด ล ด ซ - - ล ซ ม ซ - ล - ด

ม ม ม ม - ซ - ซ ด ด ด ด - ร - ร ล ล ล ล - ด - ด ร ด ล ซ ม ซ ล ด

กลบตน

ลงวำ - ล ซ ม - ร - ซ - - - ม - - - ร - - - ด - - - ท - - - ล - - - ซ

93

โหมโรงเยยมวมำน

โหมโรงเยยมวมานเปนเพลงทครแตง (หรอทเรยกกนวา ครแตงป) แตงขยายขนจากทอน 1 และทอน 2 ของเพลงปฐมดสต อตรา 2 ชน ของเกา ซงเดมม 3 ทอน และน าเพลงน าลอดใตทราย อตรา 2 ชน มาแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชน บรรเลงออกทาย ท านองเพลงเพยบพรอมดวยลกลอ

ลกขด เหลอม และกรอ จดไดวาเปนเพลงทยอดเยยมเพลงหนง (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 197)


- - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล ซ ม - ซ - ล - ด - - มรด - ล - ซ

- - - - - - - ด - ท - ร - ด - ท - - - ล - - - ซ - - ล ซ ล ฟ - ซ - - - ด - - - ล - - - ซ - - - ม - - - ร - - - ม - - ล ซ ม ซ - ล - - - - - - - ล - ล ล ล - ล - ล - ซ ล ท ล ร ล ท ล ซ ล ท ล ท ด ร

ซ ด ร ม ซ ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ ท ล ซ ม

ซ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ซ ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม

ด ร ด ม ร ซ ม ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด

ซ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ซ ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม

ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ด ล ซ ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ม ด ร ม ร ม - - ซ ร ม ซ ม ซ - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ซ ล ด ล ด - -

กลบตน

เทยวหลงใหบรรเลงบรรทดนแทนบรรทดท 1

ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ม - ซ - ล - ด - - มรด - ล - ซ

เทยวหลงพอบรรเลงถง ใหบรรเลงตอดวยทอน 2

ทอน 2

ซ ซ ล ซ ล ด ล ด ซ ม ร ม ร ด ร ด ด ซ ล ซ ล ด ล ด ซ ม ร ม ร ด ร ด

ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ด ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ล

ม ร ด ล ด ล - - ด ล ซ ม ซ ม - - ซ ด ร ม ร ม - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ล ซ ม ซ ม - - ร ม ซ ล ซ ล - - ม ซ ร ม ซ ล - - ล ด ซ ล ด ร - - ล ล ซ ล ซ ล - - ซ ซ ม ซ ม ซ - - ม ม ร ม ร ม - - ร ร ด ร ด ร - - ด ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด

กลบตน

94

ทอน 3

ด ท ด ด ด ร ด ด ร ท ด ร ท ด ด ด ล ซ ฟ ด ฟ ร ด ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด

ด ท ด ด ด ร ด ด ท ล ท ท ท ด ท ท ล ซ ล ล ล ท ล ล ซ ฟ ซ ซ ซ ล ซ ซ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ซ ร ม ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด

ล ซ ฟ ด ฟ ร ด ท ด ร ฟ ด ร ซ ฟ ร ร ร ร ซ ซ ซ ร ด ด ด ด ฟ ฟ ฟ ด ท

ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ด ซ ล ท ร ด ท ร ด ท ล ท ฟ ซ ฟ ร ด ท ล ซ

กลบตน

ทอน 4

ฟ ด ฟ ฟ ซ ล ด ซ ล ซ ฟ ด - - - - ฟ ด ฟ ฟ ล ซ ฟ ซ ด ซ ล ท - - - - ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท ฟ ฟ ฟ ฟ - ท - ท ด ร ด ท ล ซ - ซ

ด ด ร ด ร ด - - ซ ซ ล ซ ล ซ - ด ร ด - ท ด ท - ล ท ล - ซ ล ซ - ซ

ด ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ร ด ท ด ท ล ซ ด ซ ล ท ด ท ล ซ ท ล ด ท ล ซ ฟ ม

ซ ร ซ ม ซ ล ซ ม ซ ร ซ ม ซ ล ซ ม ซ ม ร ด ซ ด ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด

ซ ล ซ ม ล ซ ม ร ม ซ ด ร ม ร ด ล ด ร ม ซ ร ม ซ ล ม ซ ล ด ซ ล ด ร - ซ - ซ ซ ซ - - ม ซ ร ม ซ ล - - - ด - ด ด ด - - ล ด ซ ล ด ร - - ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ซ ด ร ม ฟ ซ - - ซ ฟ ม ร ด ซ - - ซ ฟ ม ร ด ซ - - ซ ด ร ม ฟ ซ - - ฟ ฟ ฟ ฟ - ซ - ซ ล ล ล ล - ท - ท ด ด ด ด - ท - ท ล ล ล ล - ซ - ซ

กลบตน

เทยวหลงตดบรรทดสดทายแลวลงวา ลงวำ - ล ซ ม - ร - ซ - - - ม - - - ร - - - ด - - - ท - - - ล - - - ซ

95

โหมโรงไอยเรศ

เพลงไอยเรศ 3 ชน เปนเพลงโหมโรงเสภา ประเภทหนาทบปรบไก ม 4 ทอน สมฏฐานเดมของเพลงไอยเรศคอ เพลงไอยเรศชงา 2 ชน ม 2 ทอน และเพลงไอยราชงวง 2 ชน ม 2 ทอน ในชวงรชกาลพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว นายชอย สนทรวาทน ไดน าเพลงไอยเรศชงา 2 ชน และเพลงไอยราชงวง มาแตงขยายเปนอตรา 3 ชน ก าหนดใหบรรเลงตอเนองเปนเพลงเดยวกน เรยกชอเพลงวา โหมโรงไอยเรศ เพลงโหมโรงไอยเรศมวตถประสงค เพอใหเปนเพลงโหมโรงประจ าวงปพาทยของพระยาจรายมนตร (เนยม) เพลงนจดวาเปนยอดของเพลงโหมโรงเสภา ในจ านวนทง 4 ทอน ทอน 1 ม 3 จงหวะ ทอน 2 ม 4 จงหวะ ทอน 3 ม 7 จงหวะ และทอน 4 ม 6 จงหวะ นกดนตรนยมน าไปบรรเลงอยางกวางขวางทงวงปพาทย วงมโหร และวงเครองสาย (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557: 784)


- - - ม - ซ ซ ซ - ร ด ล - ซ - ม - ซ - ร - ม - ซ - ร ด ล - ซ - ม

- - - ด - - - ร - - - ม - - - ซ - - ดรม - ซ - ล - - มรด ล ด - ร ด ด ร ด ท ล ซ ร ซ ซ ร ซ ล ท ด ร ล ท ร ม ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

- ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล - ท ร ล ท ล ซ ม ซ ล ท ล ร ท ล ซ

ร ด ร ร ร ม ร ร ซ ล ซ ซ ร ม ร ร ซ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ร ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล ท ม ร ล ท ล ซ ม ซ ล ท ล ร ท ล ซ

กลบตน

เทยวหลงใหบรรเลงท านองนแทนบรรทดท 1-3

ซ ม ร ม ซ ล ซ ซ ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ด ม ร ซ ม ล ซ ม ร ด ซ ด ล ซ ม

ด ร ด ด ด ม ร ร ร ซ ม ม ม ล ซ ซ ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ซ ล ท ซ ล ท ล ท ด ท ม ท ด ร ม ร ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

96

ทอน 2

ซ ล ท ด ท ล ท ด ท ล ร ด ท ล ท ด ท ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม

ซ ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม ซ ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม

ซ ซ ซ ร ซ ซ ซ ม ซ ซ ซ ร ซ ซ ซ ม ซ ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ล ด ซ ด ล

ม ร ด ซ ด ล ซ ม ซ ด ร ม ร ม ซ ล ซ ม ร ม ซ ล ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ด ล ซ ล ด ร ด ด ม ร ด ล ด ร ด ด ซ ม ซ ร ม ร ด ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ

ซ ม มมม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ ซ ม ล ซ ม ร ด ล ซ ล ด ร ด ท ล ซ

ท ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม ซ ล ซ ฟ ม ร ด ซ ล ท ด ร ซ ม ร ด

ล ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ด ร ม ร ซ ม ร ด

กลบตน

ทอน 3

ท ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม ซ ล ซ ม ซ ล ซ ร ม ร ด ร ม ร ซ ม

ด ล ซ ล ด ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ด ล ซ ม ซ ร ม ร ด ล ซ ล ด ร ด ท ล ซ ด ล ด ด ร ม ซ ร ม ร ด ล - - - - ซ ม ซ ซ ม ร ด ซ ด ล ซ ม - - - - ซ ร ร ร ม ร ด ร ม ร ซ ม - - - - ซ ด ร ม ซ ร ม ซ ร ม ซ ล ด ซ ล ด ด ม ร ด ร ด - - ม ร ด ล ด ล - - ร ด ล ซ ล ซ - - ด ล ซ ม ซ ม - - ด ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

ร ม ซ ล ซ ม - ซ ล ซ ม ซ ล ซ ด ล ซ ด ร ม ร ม ซ ล ม ร ด ซ ด ล ซ ม

ซ ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ซ ล ซ ฟ ม ร ด ซ ล ท ด ร ซ ม ร ด

ร ม ซ ล ด ซ ล ด (ร ม ซ ล ด ซ ล ด) ท ล ซ ล ท ด ร ม (ท ล ซ ล ท ด ร ม) ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ม - ม ร ร ร ร - ด - ด

ซ ม ร ด ร ด - - ซ ล ท ด ท ด - - ซ ม ร ด ร ด - - ม ร ด ล ด ล - - ร ม ซ ล ซ ล - - ม ร ด ล ด ล - - ซ ด ร ม ร ม - - ซ ม ร ด ร ด - - ร ร ร ล ร ร ร ท ซ ซ ซ ล ร ร ร ท ม ร ซ ม ร ท ล ซ ท ล ซ ม ร ม ซ ล ร ม ซ ล ซ ด ซ ล ซ ม ซ ล ซ ล ด ร ซ ม ซ ร ม ร ด ล ซ ล ด ร ด ท ล ซ

กลบตน

97

ทอน 4

ม ม ร ม (ม ม ร ม) ซ ม ร ม (ซ ม ร ม) ซ ล ท ด ท ด - - ท ด ร ม ร ม - - ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ร ร ร ร - ด - ด ล ล ล ล - ซ - ซ

ฟ ฟ ซ ฟ ม ร ด ซ (ฟ ฟ ซ ฟ ม ร ด ซ) ด ด ซ ด ร ม ฟ ซ (ด ด ซ ด ร ม ฟ ซ) ด ด ด ด - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ม - ม ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ม ด ร ม ร ม - - ซ ล ด ร ด ร - - ด ซ ล ด ล ด - - ร ม ซ ล ซ ล - - ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ท ท ท ท - ด - ด ร ร ร ร - ม - ม

ซ ร ม ซ ม ซ - - ร ม ซ ล ซ ล - - ซ ร ม ซ ม ซ - - ม ด ร ม ร ม - - ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ม - ม ร ร ร ร - ด - ด ซ ม ร ด ร ด - - ม ร ด ล ด ล - - ร ด ล ซ ล ซ - - ด ล ซ ม ซ ม - - ซ ร ม ซ ม ซ - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ซ ล ด ล ด - - ซ ล ด ร ด ร - - ซ ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ล ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ท ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม ซ ล ซ ฟ ม ร ด ซ ล ท ด ร ซ ม ร ด

กลบตน

เทยวหลงตดบรรทดสดทายแลวลงวา ลงวำ - ล ซ ม - ร - ซ - - - ม - - - ร - - - ด - - - ท - - - ล - - - ซ

98

เพลงตบ

เพลงตบ ตามค านยามของเฉลมศกด พกลศร (2542: 128-132) หมายถง ชดของบทเพลงอกลกษณะหนง ทเกดจากการน าเอาบทเพลงหลาย ๆ เพลงมารองและบรรเลงใหตดตอกน อตราจงหวะของบทเพลงทรวมอยในชดนนจะเปนอตราใดกได สามารถแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก ตบเรอง เปนชดของบทเพลงทน าเอาบทเพลงหลาย ๆ เพลงมาขบรอง-บรรเลงรวมกน โดยยดเนอหาของค ารองเปนเกณฑส าคญ สวนส าเนยงหรอท านองของบทเพลงทน ามารวมชดไมจ าเปนตองสมพนธกน เชน ตบนางลอย ตบพรหมาสตร และตบนาคบาศ ตบเพลง เปนชดของบทเพลงทน าเอา

บทเพลงหลายเพลงทมความสอดคลองสมพนธทงในดานอตราจงหวะ ส าเนยงของเพลง ระดบเสยงมาจดเรยบเรยงใหเขาเปนชดเดยวกน เชน ตบลมพดชายเขา ตบประสม เปนการรวมชดของ

บทเพลงทมงเนนความสอดคลองสมพนธทงท านองและเนอหาของค ารองมารวมชด เชน ตบพระลอ ตบววาหพระสมท และตบลาวเจรญศร เปนตน จากความหมายดงกลาวสรปไดวา เพลงตบ คอ การน าบทเพลงหลาย ๆ บทเพลงมาบรรเลงและขบรองในคราวเดยวกนเปนชด ม 3 ประเภท ไดแก ตบเรอง ตบเพลง และตบประสม การฝกซอมดวยเพลงตบนน เปนการฝกซอมกลวธการบรรเลง เชน การพรม การใชคนชก 2 เปนตน ทงยงเปนการฝกระบบความจ าและฝกความเขาใจเรองกระสวนท านองอกดวย ส าหรบหวขอเพลงตบ ผเขยนไดคดเลอกบทเพลงทปรากฏอยในเกณฑมาตรฐานดนตรไทยขนท 3-5 จ านวน 2 ตบ ไดแก ตบววาหพระสมท และตบตนเพลงฉง สามชน

ตบววำหพระสมท

เพลงตบววาหพระสมท บทรองเปนบทพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทไดทรงพระราชนพนธไวเมอ พ.ศ. 2461 เปนบทละครพดสลบล า เรองววาหพระสมทร ไดพระราชทานใหคณะเสอปากองเสนาหลวงรกษาพระองคแสดงเปนครงแรก เพอเกบเงนบ ารงราชนาวสมาคมแหงกรงสยาม เมอวนท 16 กมภาพนธ พ.ศ. 2461 ณ พระราชวงสนามจนทร จงหวดนครปฐม เพลงตบววาหพระสมท ประกอบดวยเพลง 3 เพลงคอ เพลงคลนกระทบฝง บงใบ และแขกสาหราย (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557: 651-652)

1. คลนกระทบฝง สองชน

เพลงคลนกระทบฝง อตรา 2 ชน ของเกา ประเภทหนาทบสองไม ม 2 ทอน ปรากฏอยในเรองเพลงฉงโบราณ ซงประกอบดวยเพลงฟองน า เพลงฝ งน า และเพลงคลนกระทบฝ ง (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 31)

99


- - - ด - ด ด ด - ซ - ล - ซ - ด ร ม ซ ล - ด - ร - ม - ร ซ ม ม ม

- - - - ซ ม ม ม ซ ม ร ด - ร - ม - - - ร - - - ม - - ล ซ ม ซ - ล - - ซ ล ด ม ร ด - ล - ด - - - - ซ ล ด ร ด ล - ซ - - ซ ด ร ม ฟ ซ - - - - - - - ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ

กลบตน

ทอน 2

- - - ม - - - ร - - - ด - - - ล - - - - ซ ล ด ร - ม ซ ร ม ร ด ล

- - - ด - - - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - ม - - - ร - - - ด - - - ล

- - ซ ล ด ม ร ด - ล - ด - - - - ซ ล ด ร ด ล - ซ - - ซ ด ร ม ฟ ซ - - - - - - - ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ

กลบตน

2. บงใบ สองชน

เพลงบงใบ อตรา 2 ชน ของเกา ประเภทหนาทบสองไม ม 2 ทอน ปรากฏอยในเพลงตบเรองบงใบ (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 73)


- - - ด - - - ท - - - ด - ร - - - ซ - ล - ซ - ร - - - ม - ฟ - ซ - ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร - - - ซ ล ท ด ร - ร ร ร - ร - ร

กลบตน

ทอน 2

- - - ม - - ซ ร ม ร ท ร - ม - ซ ร ม ซ ล ร ท ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ท

ล ท ร ม ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ ล ท ร ม ร ม ซ ล ร ม ร ด ท ล ซ ม

ซ ล ท ล ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ร ม ซ ล ร ท ล ซ ล ท ร ท ท ซ ล ท

ล ท ร ม ท ร ล ท ซ ล ท ล ร ท ล ซ

กลบตน

100

3. แขกสำหรำย สองชน

เพลงแขกสาหราย อตรา 2 ชน ประเภทหนาทบปรบไก ม 3 ทอน ทอนท 1 และทอนท 2 มทอนละ 4 จงหวะ ทอนท 3 ม 6 จงหวะ ปรากฏเปนเพลงในเพลงตบววาหพระสมท จาเผน ผยองยง (จาโคม) เปนผแตงทงบทรอง ทางรอง และท านอง (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 27)


- - - ด - ด ด ด - ม - ร - ด ด ด ซ ด ร ม ซ ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล

ร ท ร ล ท ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ท ล ซ ล ร ล ท ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ล ท ร ล ท ซ ล ท ร ม ซ ร ม ท ร ม

ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ล ซ ล ท ล ท ร ม ร ท - ร - ม - ซ ร ท ล ซ - ม - ร กลบตน

ทอน 2 - - - ม - ม ม ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ล ท ร ล ท ซ ล ท ร ม ซ ร ม ท ร ม

ร ท ร ร ร ม ร ร ล ซ ล ล ล ท ล ล ท ม ร ล ท ล ซ ม ซ ท ร ม ร ม ซ ล ล ท ล ล ท ร ท ท ร ม ร ร ม ซ ม ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ล ซ ม ร ซ ม ร ท

ร ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล ท ล ซ ล ท ร - - ท ล ซ ม - ซ - ล กลบตน

ทอน 3

- - - ท - ร ร ร - - - ม - ร ร ร ม ร ซ ม ร ท ม ร ล ท ร ม ซ ร ม ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ท ด ร ม ร ด ท ล ซ - - ม ร ม ร - - ม ร ม ซ - ม - ร - - ม ร ม ร - - ม ร ม ซ - ล - ท - - - ท - ท ท ท ท ล ซ ล ท ซ ซ ซ

ท ล ซ ท ร ท ท ท ท ล ซ ล - ท - ร - - - ร - ร ร ร ท ล ซ ล ร ท ท ท

- - - - - - - ท - - - ร - ม - ซ - - - ซ - - - ม ซ ม ร ท ร ล ท ร ซ ล ท ด ร ด ท ล ร ท ล ซ ท ล ซ ม - ร - ซ - ล - ท ร ม ร ท - ล - ซ

กลบตน

101

ตบตนเพลงฉง สำมชน

ตบเพลงตนเพลงฉง 3 ชน เปนตบเพลง 3 ชน ของเกา ทน าบทรองมาจากกากค ากลอนของเจาพระยาพระคลง (หน) เนอรองเปนตอนทนางกากตอวาพญาครฑ (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 5)

1. ตนเพลงฉง สำมชน

โบราณไดน าเพลงฉงในอตราจงหวะสองชนจากเพลงเรองฉงพระฉนเชา มาขยายเปนสามชน เพลงตนเพลงฉงซงเปนเพลงอนดบแรกในเพลงเรองฉงพระฉนเชานมอยดวยกน 4 ทอน โดยน ามาเพยง 2 ทอนเทานน แลวท าการขยายออกเปนสามชน บรรจไวเปนเพลงประเภทเพลงตบชอวา ตบตนเพลงฉง สามชน ประกอบดวยเพลงตนเพลงฉง เพลงจระเขหางยาว เพลงตวงพระธาต และเพลงนกขมน (ข าคม พรประสทธ, 2545:227)


- ฟ ซ ล ซ ด ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ร ด ท ล ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ท ล ซ ล ท ด ร ด

ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ม ร ซ ม ร ด

ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ด

ซ ล ซ ซ ร ม ซ ล ด ร ด ด ซ ล ด ร ซ ซ ฟ ด ฟ ร ด ล ซ ด ร ม ฟ ล ซ ฟ

ล ฟ ซ ล ด ร ฟ ซ ล ด ร ฟ ซ ล ด ร ฟ ด ร ด ซ ล ด ร ซ ฟ ร ฟ ด ร ฟ ซ กลบตน

ทอน 2

ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ด ร ม ซ ร ม ซ ล ร ด ล ด ซ ล ด ร ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ด ซ ล ซ ร ม ซ ล ร ด ล ด ซ ล ด ร ฟ ซ ฟ ด ฟ ร ด ล ร ด ฟ ร ด ล ซ ฟ

ล ฟ ซ ล ซ ล ฟ ซ ฟ ล ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด ร ด ซ ล ด ร ซ ฟ ร ฟ ด ร ฟ ซ กลบตน

102

2. จระเขหำงยำว สำมชน

เพลงสามเสา อตรา 2 ชน ของเกา ประเภทหนาทบปรบไก ม 3 ทอน ทอนละ 2 จงหวะ เพลงนในอตรา 3 ชน เรยกชอวา “เพลงจระเขหางยาว” (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 122)


ซ ล ท ด ท ล ท ด ท ล ร ด ท ล ท ด ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด

ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ซ ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ท ม ท ด ร ม ร

ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ท ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร ม ด ร ม ด ร ม ซ ร ม ซ ล ร ซ ล ท ด ม ร ด

กลบตน

ทอน 2

ซ ล ท ด ท ล ท ด ท ล ร ด ท ล ท ด ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด

ล ร ด ฟ ร ซ ฟ ล ร ม ฟ ล ร ซ ด ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ม ม ร ม ด ร ม ร ด ม ด ร ม ร ด ล ล ล ล ร ร ร ร ซ ซ ซ ซ ด ด ด ด ฟ

ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ด ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ร ด ท ด ท ล ซ

กลบตน


ฟ ฟ ซ ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ด ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ด ฟ ร ด ท ล ซ ด ซ ด ท ล ซ

ทอน 3

ฟ ด ร ด ซ ล ด ร ซ ฟ ร ฟ ด ร ฟ ซ ล ฟ ซ ล ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ด ร ซ ฟ ร

ซ ซ ฟ ด ฟ ร ด ล ซ ล ด ฟ ร ฟ ด ร ฟ ด ร ด ซ ล ด ร ซ ฟ ร ฟ ด ร ฟ ซ ฟ ร ด ซ ด ล ล ล ด ล ซ ฟ ล ซ ซ ซ ล ซ ฟ ร ซ ฟ ฟ ฟ ซ ฟ ร ด ฟ ร ร ร

ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ซ ล ด ร ด ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

กลบตน

103

3. ตวงพระธำต สำมชน

เพลงตวงพระธาต อตรา 2 ชน ของเกา ประเภทหนาทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนละ 2 จงหวะ ปรากฏเปนเพลงในตบมโหรตบตนเพลงฉง สวนท านองเพลงในอตราชนเดยว ปรากฏอยในเพลงฉงเรองตวงพระธาต พระประดษฐไพเราะ (ม ดรยางกร) หรอครมแขก ไดน ามาแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชนและตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถา (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 54-55)


- - - ด - ร ร ร - - - ม - ร ร ร ซ ล ท ซ ล ท ล ท ด ท ม ท ด ร ม ร

ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ร ด ม ร ด ท ล ซ ท ล ซ ล ท ด ร ด

ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ด

ล ร ด ฟ ร ซ ฟ ล ร ม ฟ ล ร ซ ด ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล กลบตน

ทอน 2

- - - ร - ฟ ฟ ฟ - - - ซ - ฟ ฟ ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ม ร ด ฟ ล ร ด ฟ ร ซ ฟ

ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ ด ร ฟ ซ ฟ ม ร ด ซ ล ด ร ฟ ด ร ฟ

ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ร ด ซ ล ท ด ท ร ด ฟ ท ร ด ท ล ซ

ร ด ฟ ร ด ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ซ ล ด ร ด ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

กลบตน

104

4. นกขมน สำมชน

เพลงนกขมน อตรา 2 ชน ของเกา ประเภทหนาทบปรบไก ม 3 ทอน ทอนท 1 ม 3 จงหวะ ทอนท 2 และทอนท 3 มทอนละ 2 จงหวะ ปรากฏอยในเพลงชาเรองนกขมน เพลงทมชอวานกขมนมอยดวยกน 2 เพลง คอ เพลงนกขมนตวผและเพลงนกขมนตวเมย ในราวรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ครเพงไดน าเพลงนกขมนตวผ อตรา 2 ชน มาแตงขยายขนเปนอตรา 3 ชน สอดแทรกเพมการรองและปเปาวาดอกตามเสยงรองในทอน 3 แลวเรยกชอวา “เพลงนกขมน” ตอมานยมใชเปนเพลงเดยวอวดฝมอดวยเครองดนตรประเภทตาง ๆ (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 67)


ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด

ท ซ ล ท ด ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร

- ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร


ท ซ ล ท ร ม ซ ล ท ร ม ซ ล ท ร ม ซ ล ท ร ล ท ร ม ท ร ม ซ ร ม ซ ล ซ ม ร ล ร ท ล ซ ท ล ซ ล ท ล ร ท ล ท ร ม ซ ม ร ท ร ม ร ท ร ท ล ซ

กลบตน

ทอน 2

ซ ล ท ด ท ล ท ด ท ล ร ด ท ล ท ด ล ท ด ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร


ซ ล ท ด ร ด ท ล ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ร ม ร ล ท ร ม ล ซ ม ซ ร ม ซ ล ร ม ร ล ร ท ล ซ ท ล ซ ล ท ล ร ท ล ท ร ม ซ ม ร ท ร ม ร ท ร ท ล ซ

กลบตน

ทอน 3

ซ ล ท ด ร ล ท ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ล ท ร ล ท ร ม ท ร ม ซ ร ม ซ ล ร ซ ล ท ด ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล ท ซ ล ท ร ม ซ ล ท ร ม ซ ล ท ร ม

ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ล ซ ล ท ล ท ร ม ซ ร ม ร ล ท ร ม ล ซ ม ซ ร ม ซ ล ร ม ร ล ร ท ล ซ ท ล ซ ล ท ล ร ท ล ท ร ม ซ ม ร ท ร ม ร ท ร ท ล ซ

กลบตน

105

เพลงลำ

เพลงลา ตามค านยามของเฉลมศกด พกลศร (2542: 135) หมายถง บทเพลงทใชบรรเลงเปนเพลงสดทายของการบรรเลงดนตร เนอหาของค ารองจะเกยวของกบการลาจาก ปจจบนเพลงทนยมน ามาเปนเพลงลามกจะประกอบไปดวย “สรอย” ในสวนของท านองรองทเรยกกนวา “วาดอก” หรอ “ออกดอก” ซงผบรรเลงเครองดนตรประเภทเครองเปาหรอเครองสจะตองเลยนเสยงรองใหคลายคลงมากทสด จากความหมายดงกลาวสรปไดวา เพลงลา คอ เพลงทนยมบรรเลงเปนล าดบสดทายของการแสดงหรอมหรสพตาง ๆ เพอเปนสญลกษณของบอกการอ าลา การฝกดวยเพลงลานน เหมาะส าหรบฝกระบบความจ าในการเลยนแบบ และฝกไหวพรบปฏภาณของผบรรเลง เพราะเพลงลาจะมการวาดอกสอดแทรกระหวางการบรรเลง ผบรรเลงจะตองบรรเลงเลยนแบบการขบรอง ส าหรบหวขอเพลงลา ผเขยนไดคดเลอกบทเพลงทปรากฏอยในเกณฑมาตรฐานดนตรไทยขนท 3 5 และ 6 จ านวน 3 เพลง ไดแก เพลงเตากนผกบง เพลงพระอาทตยชงดวง และเพลงลาวดวงเดอน

เตำกนผกบง สองชน

เพลงเตากนผกบง อตรา 2 ชน ประเภทหนาทบปรบไก ม 3 ทอน ทอนท 1 ม 4 จงหวะ ทอนท 2 และทอนท 3 มทอนละ 2 จงหวะ ปรากฏเปนเพลงในเพลงชาเรองเตากนผกบ ง (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 57)


- - - ด - ร ร ร - - - ม - ร ร ร - ม - ล ซ - ม - ร - - - ด ม ร ด ท

ร ม ร ล ร ท ล ซ ล ท ร ล ท ซ ล ท ซ ล ซ ด ท ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

ซ ล ซ ซ ร ม ซ ล ด ร ด ด ซ ล ด ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ท

ล ท ร ม ล ซ ซ ซ ซ ล ซ ฟ ม ร ซ ล ท ม ซ ม ร ท ร ท ล ซ ล ท ล ร ท ล ซ

กลบตน


ร ด ร ร ร ม ร ร ซ ล ซ ซ ร ม ร ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ท

106

ทอน 2

ซ ร ม ร ล ท ร ม ล ซ ม ซ ร ม ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ด ท ร ด ท ล ซ ม

ล ซ ม ร ซ ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ท ด ร ม ร ด ท ล ซ

กลบตน

ทอน 3

ซ ล ท ด ท ด ร ม ร ม ฟ ล ซ ฟ ม ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ซ ท ล ด ท ร ด ม ร

ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ ล ท ร ม ร ด ท ล ท ล ซ ล ร ท ล ซ

กลบตน

ลกหมด

ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ซ - ล - - ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ซ ล ด ร ด ล ด ร ด ล ด ร ด ร - - ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ด ร ม ซ ม ซ - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ซ ล ด ล ด - - ซ ล ด ร ด ร - -

พระอำทตยชงดวง สองชน

เพลงพระอาทตยชงดวง อตรา 2 ชน ประเภทหนาทบปรบไกผสมหนาทบมอญ ม 4 ทอน ทอนท 1 ม 4 จงหวะ ทอนท 2 ม 2 จงหวะ ทอนท 3 ม 4 จงหวะ ทอนท 1-3 ใชหนาทบปรบไก ทอนท 4 ใชหนาทบมอญผสมหนาทบปรบไก ใชเปนเพลงลาหรอล าลา พระประดษฐไพเราะ (ม ดรยางกร) หรอครมแขก แตงขนตามพระประศาสนของสมเดจเจาพระยาบรมมหาศรสรยวงศ (ชวง บนนาค) (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 89)

หนำทบปรบไก

ทอน 1

- - - ท - ร ร ร - - - ม - ร ร ร - - ซลท - ร - ม - - ทลซ - ม - ร - - - ซ - ล - ท - ม ร ท - ล - ซ ล ท ร ม ร ท - ล ท ล ซ ม - ร - ซ ร ท ร ร ร ม ร ร ซ ล ซ ซ ร ม ร ร ซ ล ซ ท ล ท ร ม ฟ ม ฟ ล ซ ฟ ม ร

ล ซ ฟ ม ร ซ ล ท ด ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ร ม ร ท - ล ท ล ซ ม - ร - ซ ไมกลบตน

107

ทอน 2

ล ท ล ล ท ด ท ท ด ร ด ด ร ม ร ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ท

ซลท ร ม ล ซ ซ ซ ซ ล ซ ฟ ม ร ซ ล ท ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

กลบตน

ทอน 3

ซ ล ท ร ล ท ร ม ท ร ม ซ ร ม ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ด ท ร ด ท ล ซ ม

ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ท ร ด ท ล ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ท ด ร ม ร ด ท ล ซ

กลบตน

ทอน 4 (หนำทบปรบไกผสมหนำทบมอญ) ล ท ด ร ด ท ด ร ด ท ด ร ม ร ด ท ร ท ล ซ ล ท ล ท ล ซ ล ท ล ท ด ร

ล ท ด ซ ม ร ด ซ ท ล ด ท ร ด ม ร ซ ล ท ด ท ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

- ด ร ม ร ด ท ล ร ท ล ซ ล ท ล ท ล ซ ล ท ล ท ด ร ล ร ล ท ด ร - ด

- - รดท - ด - - - ท - ล - ล ล ล - - ทลซ - ล - - - ซ - ม - ม ม ม

- - - - ซ ร ม ซ ม ร ม ซ - ม - ร ล ท ด ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร - - - - - - - ล - ร ด ท ล ท ด ร - ด


ทอน 5 (เหมอนทอนท 3) ซ ล ท ร ล ท ร ม ท ร ม ซ ร ม ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ด ท ร ด ท ล ซ ม

ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ท ร ด ท ล ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ท ด ร ม ร ด ท ล ซ

กลบตน

ลกหมด


หมายเหต เมอบรรเลงจบทอนท 5 ใหบรรเลงทอนท 4 และทอนท 5 อกหนงรอบ

108

ลำวดวงเดอน สองชน

เพลงลาวด าเนนเกวยน อตรา 2 ชน ประเภทหนาทบลาว (เทยบเทาหนาทบสองไม) ม 3 ทอน พระเจาบรมวงศเธอ กรมหมนพไชยมหนทโรดม ทรงนพนธขนเมอคราวเสดจตรวจราชการโดยทางเกวยน ตงพระทยใหเขาคกบเพลงลาวด าเนนทราย เนองดวยบทรองมค าวา “ดวงเดอน” อยหลายแหง จงนยมเรยกชออกอยางหนงวา “เพลงลาวดวงเดอน” มาจนปจจบนน (ราชบณฑตยสถาน, 2550: 111)


ทอน 1

- - - - - - - - - ด ร ม - ซ - ด - - - ร ด ด ด ด ซ ล ด ล ซ ม - ซ - - - ล ซ ซ ซ ซ - ม ซ ม ซ ล ด ล - - ด ล - ซ - ม ร ม ซ ม ร ด - ร - - - ม ร ร ร ร ซ ล ซ ด - ร - ม - ซ - - ซ ล ด ร - ม ซ ร ม ร ด ล

- - - - ด ล ซ ม ร ด ร ม - ซ - ล - - ด ล ซ ม ซ ล ซ ล ด ล - ซ ซ ซ

กลบตน

เทยวหลงใหบรรเลงบรรทดนแทนบรรทดสดทาย

- - - - ด ล ซ ม ร ด ร ม - ซ - ล - - ด ล ซ ม ซ ล - ด ร ม - ร - ด

ทอน 2

- - - ร ด ด ด ด - ม ซ ร ม ร ด ล - - ด ล ซ ม ซ ล - ด - ร - ม - ซ ด ร ด ล ด ซ ล ด (ด ร ด ล ด ซ ล ด) ซ ล ซ ม ซ ร ม ซ (ซ ล ซ ม ซ ร ม ซ) ด ร ด ล ด ซ ล ด (ด ร ด ล ด ซ ล ด) ด ร ด ล - ซ - ม (ด ร ด ล - ซ - ม) - - - - ร ม ซ ด - - - - - ร - ม ด ร ม ซ - - - - ร ม ซ ม ร ด - ร - - - - ด ร ม ซ ล ซ ด ล ซ ม - ร - ด ร ม - ล - ด - - ล ซ ม ซ ล ด

กลบตน

ทอน 3

- ด - ม ซ ล ซ ด (- ด - ม ซ ล ซ ด) ซ ล ซ ด - ล ซ ม (ซ ล ซ ด - ล ซ ม) ร ม ซ ล ซ ด - - ร ด ท ล ซ ม - - ร ม ซ ล ซ ม - - ซ ม ร ม ซ ล - ซ - ด - ม ซ ล - ซ (- ด - ม ซ ล ด ซ) - - - - - ด - ล - ซ - ม - ร - ด

- - - - ด ร ม ซ ล ซ ด ล ซ ม ร ด ซ ล ด ร ด ล - ซ ล ซ ม ซ - ล - ด

กลบตน

109

สรป

บทเพลงส าหรบซอดวงในต าราเลมน ไดคดเลอกจากเกณฑมาตรฐานดนตรไทย ขนท 1-6 แบงออกเปน 6 ประเภท คอ เพลงเกรด เปนบทเพลงทมขนาดยอม เหมาะแกการวางพนฐานการฝกซอมใหกบผฝกหดใหม เพลงสามชน เปนเพลงทมความยาวมากกวาเพลงเกรด เหมาะส าหรบฝกความอดทนในการบรรเลงและฝกระบบความจ า เพลงเถา เปนเพลงทมการบรรเลงตดตอกนตงแต 3 อตราจงหวะ เหมาะส าหรบฝกระบบความจ า ความเขาใจเรองอตราจงหวะและเรองการยด การยบของกระสวนท านองเพลง เพลงโหมโรง เปนเพลงทนยมบรรเลงกอนการแสดงหรอมหรสพตาง ๆ เหมาะส าหรบฝกกระสวนท านอง จงหวะ ระบบความจ า เพลงตบ เปนเพลงทน าบทเพลงหลาย ๆ เพลงมาบรรเลงตดตอกนเปนชด เหมาะส าหรบฝกซอมกลวธการบรรเลง ไดแก การพรม การใชคนชก 2 และฝกระบบความจ าและกระสวนท านองเพลง เพลงลา เปนเพลงทนยมบรรเลงล าดบสดทายกอนทจะจบการแสดงหรอมหรสพตาง ๆ เหมาะส าหรบฝกระบบความจ าในการเลยนแบบ และฝกไหวพรบปฏภาณในการบรรเลงของผบรรเลง เพราะผบรรเลงจะตองบรรเลงเลยนแบบการขบรอง

110

บรรณานกรม

กรมศลปากร. (2545). ค าบรรยายวชาดรยางคศาสตร. กรงเทพมหานคร: กรมฯ. ข าคม พรประสทธ. (2545). อตลกษณของเพลงฉง. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เฉลมศกด พกลศร. (2542). สงคตนยมวาดวยดนตรไทย. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร:

โอเดยนสโตร. เฉลมศกด พกลศร. (2550). อกษราดรยางคทางฆองวงใหญ ฉบบไมนวม. กรงเทพมหานคร:

โอเดยนสโตร. ณรงคชย ปฎกรชต. (2557). สารานกรมเพลงไทย. นครปฐม: ส านกพมพมหาวทยาลยมหดล

พงษศลป อรณรตน. (2554). ปฐมบทดนตรไทย. พมพครงท 2. นครปฐม: มหาวทยาลยศลปากร. พชต ชยเสร. (2556). การประพนธเพลงไทย. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ราชบณฑตยสถาน. (2549). สารานกรมศพทดนตรไทย ภาคประวตและบทรองเพลงเถา. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน.

ราชบณฑตยสถาน. (2550). สารานกรมศพทดนตรไทย ภาคประวตและบทรองเพลงตบ ประวตเพลงหนาพาทยและเพลงโหมโรง. กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน.

ราชบณฑตยสถาน. (2550). สารานกรมศพทดนตรไทย ภาคประวตเพลงเกรดและเพลงละครรอง. กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน.

ราชบณฑตยสถาน. (2545). สารานกรมศพทดนตรไทย ภาคคตะ-ดรยางค. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน.

ส านกงานปลดทบวงมหาวทยาลย ส านกมาตรฐานอดมศกษา. (2544). เกณฑมาตรฐานดนตรไทยและเกณฑการประเมน. กรงเทพมหานคร: ส านกงานปลดทบวงมหาวทยาลย.

ส านกงานปลดทบวงมหาวทยาลย ส านกมาตรฐานอดมศกษา. (2545). เกณฑมาตรฐานดนตรไทย. กรงเทพมหานคร: ส านกงานปลดทบวงมหาวทยาลย.

อทศ นาคสวสด. (2525). ทฤษฎและการปฏบตดนตรไทย ภาค 2 คมอฝกเครองสายไทย.

พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: ประยรวงศ.

112

ภาคผนวก

เกณฑการประเมนการบรรเลงซอดวง ตามเกณฑมาตรฐานสาขาวชาและวชาชพดนตรไทย

1. การส ารวจความพรอมและปรบเครองดนตร กอนการบรรเลง 1.1 กระบอกซอ

1.1.1 กระบอกซออยในแนวขนานกบลกบดโดยหนหนาซอไปทางเดยวกนกบปลายลกบดดานทพนสายซอ

1.2 หนงหนาซอ

1.2.1 หนงหนาซอไมช ารดฉกขาด หรอยบลงไปมากจนสายกระทบขอบหนาซอขณะส (หนาทรด)

1.2.2 หนงหนาซอตงพอประมาณ โดยระบความตงหยอนได

1.3 สายซอ

1.3.1 ม 2 สาย (สายเลกและสายใหญ) 1.3.2 ถกตองตามต าแหนงของสายเอก (สายเลก) สายทม (สายใหญซงอยดานในใกลตว

ผบรรเลง) 1.3.3 สายพาดอยบนหยองและไมสมผสกบขอบบนของกระบอกซอ

1.3.4 เลอกขนาดและชนดของสายได (ควรเปนสายไหม) 1.3.5 ระยะหางระหวางทงสองสายทพาดอยบนหยองหางกนประมาณ 0.5 เซนตเมตร 1.3.6 สายซอตงแตบรเวณใตรดอกลงมาตองสะอาดไมมคราบยางสน สงเกตไดจากการ

ใชนวสมผสจะไมรสกเหนยว

1.3.7 ใสหรอเปลยนสายซอไดถกตอง โดย

1) สายทมเรมจากพนเขาหาตวแลววนลง สายเอกเรมจากพนออกวนลงเขาหาตว แลวรอยผานรดอกทงสองสาย สายทมผกเงอนแลวน าไปคลองกบปลายทวนใตกระบอกซอ สวนสายเอกตองสอดระหวางคนชกกบหางมา แลวผเงอนกอนน าไปคลองกบทคลอยสายใตกระบอกซอ

2) การใสหรอเปลยน 2 สายจะตองผสายทมกอนสายเอก ใหสายทมอยดานในใกลตวผบรรเลง สายเอกอยดานนอก

3) การใสหรอเปลยนสายเอกสายเดยว ใหใสสายเอกไดเลย

4) การใสหรอเปลยนสายทมสายเดยว ตองถอดสายเอกออกเสยกอน โดยถอดจากปลายทวนใตกระบอกซอ แลวจงเปลยนสายซอตามขอ 3) แลวจงใสสายเอกกลบคน

116

1.4 หยอง 1.4.1 มหยองตงอยกงกลางหนาซอ

1.4.2 หยองตองท ามมฉากกบสายซอทพาดอย 1.4.3 จดฐานหยองตงอยบนกงกลางหนาซอ และตงฉากกบสายทพาดอยบรเวณกลาง

หยอง 1.4.4 บอกขนาดของหยองถกตอง คอความสงประมาณ 0.5 เซนตเมตร กวาง

ประมาณ 0.3 เซนตเมตร และยาวประมาณ 1.5 เซนตเมตร 1.4.5 วางหยองและจดหยองไดเหมาะสม คอใหอยประมาณกงกลางหนาซอ โดยให

สายซอพาดอยขางบนและตงฉากกบแนวยาวของหยอง 1.4.6 สามารถเลอกและจดหยองใหไดคณภาพเสยงดทสด

1.5 รดอก

1.5.1 บอกความหนาของรดอกซอทจดไวใหวาถกตองเหมาะสม (ประมาณ 0.5

เซนตเมตร) 1.5.2 วสดทใชท ารดอกเหมาะสมโดยเมอสสายเปลาเขาออกตองเปนเสยงเดยวกน (วสด

ทเหมาะสม ควรใชสายเอกซอดวงมาท ารดอก) 1.5.3 ระยะของรดอก ระหวางคนทวนและสายซอประมาณ 2.0 เซนตเมตร 1.5.4 ปรบระยะของรดอกระหวางสายซอและคนทวนไดเหมาะสมกบการส 1.5.5 ปรบระยะของรดอกระหวางสายซอและคนทวนไดเหมาะสม

1.5.6 พนและผกรดอกไดถกตอง

1.6 คนชก

1.6.1 หางมาไมหยอน

1.6.2 มจ านวนเสนของหางมาไมนอยกวา 200 เสน โดยส ารวจดวยสายตา 1.6.3 หางมามยางสนพอเหมาะ ทดสอบดวยการฟงคณภาพเสยง 1.6.4 ถยางสนทหางมาไดประมาณ 3 ใน 4 สวนจากปลายคนชก

1.7 การเทยบเสยง 1.7.1 การตงเสยงหรอเทยบเสยงทง 2 สาย ใชมอซายจบลกบด โดยหนฝามอเขาหาตว

ใชมอขวาจบคนชก

1.7.2 ขณะเทยบเสยง ใชมอขวาจบคนชกสสายเปลา มอซายบดลกบดปรบจนไดเสยงทถกตอง แตอาจไดเสยงทไมสมบรณ

117

1.7.3 เทยบเสยง หรอตงเสยงซอดวง ไดดงน สายทม ตงเสยงซอล เทาเสยงซอลต าของขลยเพยงออ หรอเครองมออน ๆ ทม

ระดบเสยงเดยวกน

สายเอก ตงเสยงเร เทาเสยงเรสงของขลยเพยงออหรอเครองมออน ๆ ทมระดบเสยงเดยวกน

1.7.4 ระบเครองดนตรทเพยนมาก ๆ ในวงได 1.7.5 ขนเสยงไดใกลเคยงขลยเพยงออโดยไมตองฟงเสยงขลย

1.7.6 ปรบเสยงซอทเพยนในขณะบรรเลงใหตรงกบเครองดนตรอนในวงได 1.7.7 ระบเครองดนตรในวงทระดบเสยงไมตรงกบมาตรฐานซอดวงได 1.7.8 ระบเครองดนตรในวงทระดบเสยงเพยนสงหรอเพยนต าได

1.8 การทดสอบและปรบเสยง 1.8.1 ตงเสยงสายเปลาไดตรงเสยง 1.8.2 หากสสายเปลาออก-เขาแลวระดบเสยงไมเทากน แกไขไดโดย

1.8.2.1 ตรวจรดอก

1) วสดทท ารดอกคอสายไหม สายเอกซอดวง 2) ความหนาของรดอกพนเรยงกน ประมาณ 4 รอบ (ประมาณ 0.5

เซนตเมตร) 3) ระยะหางของรดอกระหวาง คนทวนซอกบสายซอ ประมาณ 2.0

เซนตเมตร 1.8.2.2 ตรวจขนาดของสายและมมหกเหของสายทพนจากปลายลกบดผานลง

มาทรดอก ทงนสายทผานรดอกตองอยชดกน

1.8.2.3 หากเสยงยงไมปกตตรวจสอบทหยอง 1) สภาพของหยอง 2) ขนาดของหยอง 3) ต าแหนงของหยอง

2. ทานง นงพบเพยบ ล าตวตรง ไมกมหรอเงยหนา

3. ทาจบซอดวง แบงออกเปนมอซายและมอขวา 3.1 มอซาย จบคนทวนซอ

3.1.1 ฝามอหนเขาหาล าตว ไมหกหรองอขอมอ

118

3.1.2 มออยใตรดอก ต ากวารดอกประมาณ 2.5 เซนตเมตร 3.1.3 คนทวนอยชดงามนวระหวางนวหวแมมอกบนวช 3.1.4 นวหวแมมออยในทาประคองควทวน

3.1.5 นวทงสเรยงอยบนสาย

3.1.6 กระบอกซอวางอยประมาณกงกลางของหนาขาซาย

3.1.7 คนทวนอยในแนวตง

3.2 แขนซาย

อยในทางอขอศอก หางจากล าตวพองาม

3.3 มอขวา หงายมอจบคนชกแบบสามหยบ ใหคนชกขนานกบพน วธจบแบบสามหยบ คอ มอ

ขวาจบคนชกหางจากหมดตรงหางมาเขามาประมาณหนงฝามอ โดยใชนวหวแมมอ นวช และนวกลางจบกานคนชก และใหนวหวแมมอวางอยบนคนชก นวช และนวกลางรองรบอยดานลาง สวนนวนางสอดเขาไปในระหวางกานคนชกกบหางมา นวกอยอยนอกหางมา โดยเรยบล าดบนวใหสวยงาม อนงผบรรเลงอาจใชนวกอยสอดเขาไปคกนกบน วนางเพอการบงคบ การสสายทมไดเหมาะสมตามทตองการ

3.4 แขนขวา ไมหนบหรอกางขอศอกจนเกนงาม

4. วธสซอดวง วธสซอดวงมองคประกอบ ดงตอไปน

4.1 การใชคนชก

4.1.1 ใชแขนและมอขวาบงคบคนชก แบบครงขอครงแขนใหออก - เขา ในแนวขนานกบพนราบ ดวยการตรงหวไหลไวแตไมใชเกรง

4.1.2 สใหมเสยงดงสม าเสมอ

4.1.3 ตองสามารถสคนชกตอไปนได 4.1.3.1 สคนชกออก - เขา หมายถง การสคนชกออกหนงเสยง เขาหนงเสยง 4.1.3.2 การสแบบลกคนชก หมายถง การสคนชกออกหรอเขาตงแต 2 เสยง

ขนไปในคนชกใดคนชกหนง เพอปรบเปนคนชกเขาใหลงจงหวะฉบ

4.1.3.3 เรมตนการสดวยคนชกออก และเมอจบวรรค ประโยค ตอน ตองใหคนชกเขา

119

4.2 การใชนว

มอซายท าใหเกดเสยงดงตอไปน 4.2.1 ใชทองปลายนวของนวช กลาง นาง หรอกอยของมอซาย กดลงบนสายให

ถกตองตามต าแหนงเพอใหไดระดบเสยงตาง ๆ 4.2.2 ไลเสยงตามทตองการดวยการลงนวบนสายทละนว

4.3 ลกษณะการสซอดวง มวธการปฏบต ดงตอไปน 4.3.1 การสสายเปลา

4.3..1.1 การสสายเอก ผสบงคบคนชกใหหางมาสมผสสายเอก

การสสายทม ผสบงคบหางมาใหสมผสสายทม

4.3.1.2 สสายเปลาแตละสายไดเสยงชดเจน ดงสม าเสมอ ไมเกดเสยงทเรยกวา “สะดด” โดยสออกใหมความยาวหนงฉงหนงฉบ และสเขาใหมความยาวหนงฉงหนงฉบ ในอตราจงหวะสองชน

4.3.1.3 สสายเปลาในลกษณะเปลยนสาย คอ สคนชกออกทสายทม และสคนชกเขาทสายเอกไดเสยงดงชดเจน สม าเสมอ และไมสะดด ใหมความยาวหนงฉงหนงฉบ และสเขาใหมความยาวหนงฉงหนงฉบ ในอตราจงหวะสองชน

4.3.2 การสไลเสยง 4.3.2.1 สไลเสยงดวยการลงนวทละนว ยกเวนนวกอย โดยการสคนชกออก -

เขา เตมคนชก นวละหนงคนชก จากเสยงต าไปหาเสยงสง และจากเสยงสงมาหาเสยงต าตามล าดบ ในแตละเสยงใหดงสม าเสมอและไมสะดด มความยาวเทากนในอตราจงหวะชา ปานกลาง และเรว

4.3.2.2 สไลเสยงโดยเพมนวกอย สไลเสยงดวยการลงนวทละนวและเพมนวกอยเขาไปอก 1 นว ทสายเอก แตละเสยงมความยาวเทากนสม าเสมอ และไมสะดด ในอตราจงหวะชา ปานกลาง และเรว

4.3.3 การใชคนชกสออก - เขา ในลกษณะคนชกหนง คนชกสอง และคนชกส คนชกหนง คอ การสคนชกออก - เขา โดยแตละคนชกเกดเสยง 1 ครง จะเปน

เสยงเดยวกนหรอตางเสยงกได โดยสตดตอกนหลาย ๆ ครง ดวยความยาวเสยงเทากน ไดเสยงชดเจนดงสม าเสมอและไมสะดด แตกอนเรยกวาคนชกเลอยซง

คนชกสอง คอ การสคนชกออก - เขา หลาย ๆ ครง โดยแตละคนชกเกดเสยงสองครง จะเปนเสยงเดยวกนหรอตางเสยงกนกได ใหแตละคนชกยาวเทากนไดเสยงชดเจนดงสม าเสมอและไมสะดด

120

คนชกส คอ การสคนชกออก - เขา หลาย ๆ ครง โดยแตละคนชกเกดเสยงสครงจะเปนเสยงเดยวกนหรอตางเสยงกนกได ใหแตละคนชกยาวเทากน ไดเสยงชดเจนดงสม าเสมอและไมสะดด

4.3.4 สเกบ

โดยการสด าเนนท านองถ ๆ ดวยคนชกหนง ถาเขยนเปนโนตไทย 1 หอง จะมโนต 4 ตว

4.3.5 นวประ

โดยการสสายเปลาแลวใชทองนวบรเวณกงกลางของนวกลางแตะยกในความเรวพอประมาณ จะเกดเปนเสยงสงต าสลบกนภายในหนงคนชก

4.3.6 สะบด

สะบดม 2 ลกษณะ

4.3.6.1 สะบดนว

โดยการใชคนชกออกหรอคนชกเขา 1 ครง และใชปลายนวมอซายกดลงบนสายซอใหได 3 เสยงเรยงกนหรอขามเสยง ดวยความเรวพอประมาณ ใหเสยงชดเจนเทากนทกเสยง

4.3.6.2 สะบดคนชก

โดยการใชคนชก “เขา - ออก - เขา” ทเสยงใดเสยงหนงใหตดตอกนอยางรวดเรว

4.3.7 พรมนว

โดยการใชทองปลายนวแตะเรว ๆ ใหเกดเปนเสยงทสงขนไปสลบกบเสยงเดมถ ๆ และชวงยาวกวานวประ แบงออกเปน

4.3.7.1 พรมนวเปด

พรมนวเปดสายเปลา โดยการสสายเปลายนเสยงไว และสวนใหญใชนวกลางหรอนวนางพรม

นว จบลงดวยการยกนวทพรมขน ซงจะท าใหเสยงจากสายเปลาเดนขน ทงหมดน โดยการสคนชกออกหรอคนชกเขา 1 ครง

พรมนวเปดยนเสยงอน โดยการใชนวใดนวหนงยนเสยงไวแลวตามดวยการแตะนวถดไปดวยวธ

พรมนว จบลงดวยการยกนวทพรมขน ซงจะท าใหเสยงจากนวทกดยนเสยงไวเดนขน ทงหมดน โดยการสคนชกออกหรอคนชกเขา 1 ครง

121

4.3.7.2 พรมนวปด

โดยการใชนวใดนวหนงยนเสยงไว แลวตามดวยการแตะนวถดไปดวยวธพรมนว จบลงดวยการกดนวทพรมลง ซงจะท าใหเสยงจากนวทพรมเดนขน ทงหมดนโดยการสคนชกออกหรอคนชกเขาหนงครง

4.3.7.3 พรมนวจาก หรอครนนว

โดยการใชนวชและนวกลางเรยงชดตดกน กระทบลงไปบนสายพรอมกนโดยเรว 2-3 ครง โดยนวชอยทต าแหนงปกตและเปดไปสสายเปลา เสยงเดนทเกดขนจะเปนเสยงของสายเปลาคละเคลากบเสยงจากนวกลางทจงใจกดผดต าแหนง

4.3.8 พรมคลงนว

โดยสวนใหญใชนวชกดยนเสยง ตามดวยแตะนวกลาง แลวเลอนนวขนลง จากนวกลางต าแหนงปกตมาเปนต าครงเสยง แลวไปพรมเปดดวยนวกลางในต าแหนงปกต

4.3.9 สใหเสยงเบาลงหรอดงขน

โดยการสในวรรคตอนหรอประโยคทก าลงบรรเลงตามปกตใหคอย ๆ เบาลง แลวสใหคอย ๆ ดงขนกลบคนเปนปกตโดยไมมเสยงสะดด หรอ โดยการสในวรรคตอนหรอประโยคทก าลงบรรเลงตามปกตใหคอย ๆ ดงขน แลวสใหคอย ๆ เลาลงสระดบเสยงทดงตามปกตโดยไมมเสยงสะดด

4.3.10 สะอก (จากชาไปหาเรว) โดยการสคนชกออกหรอเขาใหเสยงขาดเปนตอน ๆ เรมจากชา ๆ แลวคอย ๆ

เรวขนตามล าดบจนหมดคนชก นยมบรรเลงตามหลงรวหลงจากทอดจงหวะลง 4.3.11 ควงเสยง

โดยการสใหเกดเสยงไดระดบเสยงเดยวกนดวยวธใชนวตางกน เชน ใชนวกอยกดลงบนสายทม ใหไดระดบเสยงเดยวกนกบสายเปลาของสายเอก คอการควงเสยงเรอนเปนเสยงทนยมปฏบต

4.3.12 นวแอ (คนชกออก) โดยการใชนวแตะตรงต าแหนงรดอก เรมตนดวยคนชกออกพรอมกนกบเลอน

นวลงมายงต าแหนงปกต นยมบรรเลงคลอการขบรองและวาดอก

4.3.13 ขยนว (ดวยนวเทานน) โดยการใชคนชกออกหรอเขา 1 คนชก ลงนวถ ๆ เพอใหท านองเพลงทตอง

ละเอยดเปนสองเทาของการสเกบ โดยยงคงลกตกของท านองเดมไว 4.3.14 ขยคนชก (ทงนวและคนชก)

โดยการใชนวและคนชกใหถขนเปน 2 เทา เพอใหท านองเพลงทตองการละเอยดเปนสองเทาของการสเกบ โดยยงคงลกตกของท านองเดมไว

122

4.3.15 สแผว

โดยการสในวรรคตอนหรอประโยคทตองการใหเบาทสดและยงคงคณภาพเสยง 4.3.16 สดง

โดยการสในวรรคตอนหรอประโยคทตองการใหมความดงขนกวาปกตและยงคงคณภาพเสยง

4.3.17 รดนว

โดยการสขณะทใชนวเลอนต าแหนงใหระดบเสยงสงขนจากปกตอกหนงเสยงหรอมากกวา (บางครงเรยกวาโหนนว)

4.3.18 การเปลยนต าแหนงนวใหระดบเสยงสงขน

โดยการใชนวเปลยนลงไปกดทต าแหนงของนวอน เพอสใหเสยงสงขนตอไปอก ปฏบตไดทงสายเอกและสายทม (เดมรวมอยในวธการรดนว)

4.3.19 สรว

โดยการใชสวนปลายของคนชกอยางมากไมเกน 1 ใน 3 ของหางมา สซอยออก - เขา สลบกนใหถ ๆ และเรวทสด บางครงจะสรวจากชาไปหาเรวหรอจากเรวไปหาชา

4.3.20 ควงนว

โดยการสใหเกดเสยงเปนเสยงเดยวกน ดวยการเปลยนนวอนเลอนลงมาแทนทนวทก าลงกดใหเกดเสยงนนอย อาจจะปฏบตสลบไปมากได สวนใหญนยมควงนวเสยงซอล โดยเลอนนวชมากดแทนทต าแหนงของนวนางทสายเอก ส าหรบการใชคนชกนนอาจสควงนวใน 1 คนชก หรอเปลยนคนชกเมอเปลยนนวกได

4.3.21 สะอก (จากเรวมาชา) โดยการสคนชกเขาใหเสยงขาดเปนตอน ๆ เรมจากเรวลงมาหาชา น ยม

บรรเลงในทางเดยวตอจากสรว

5. ความแมนย าของท านองหลก

ความแมนย าของท านองหลก หมายถง ถกตองตามท านองเพลงของผประพนธ

6. ความแมนย าตามทางบรรเลงของซอดวง แนวการด าเนนท านองและจงหวะ

6.1 ความแมนย าตามทางบรรเลงของซอดวง เปนการประเมนความสามารถในการบรรเลงทางเพลงส าหรบซอดวง ตามทไดฝกฝนกน

มาตามหลกทฤษฎการบรรเลงซอดวง ทางเพลงเหลานไดประดษฐขนมาจากท านองหลกของผประพนธใหเหมาะสมกบลกษณะและบทบาทของแตละเครองมอ ซงจะผสมผสานกลวธการบรรเลงตาง ๆ ใหเหมาะสมในการบรรเลงเพลงตามเกณฑมาตรฐานดนตรไทยแตละขน อนอาจเปนทางเพลง

123

ทครผใหญทางดนตรไทยไดประดษฐขนเปนทนยมถายทอดทางกนมา หรอเปนทางทครดนตรไทยผสอนไดประดษฐขนเพอใหนกเรยนฝกปฏบตกได 6.2 แนวการด าเนนท านอง หมายถง บรรเลงไดถกตองตามความชาเรวของท านองเพลง 6.3 จงหวะ หมายถง บรรเลงไดถกตองตามจงหวะสามญ

7. คณภาพเสยงและรสมอ

7.1 คณภาพเสยง หมายถง สไดเสยงดงพอด หนกเบาชดเจน ไมเพยน

7.2 รสมอ หมายถง มความสามารถในการปฏบต เพอบงคบใหเกดเสยงซงฟงแลวกอใหเกดความไพเราะ เกดความพอใจ ทงฝายผฟงและผบรรเลง 8. การแปลท านองของซอดวง หมายถง ความสามารถในการประดษฐท านองเพลงโดยยดท านองหลกเปนแนวทางใหเกดเปนทวงท านองซงเปนทางของซอดวงขนไดหลายทาง (ยกเวนเพลงบงคบทาง) การประเมนการแปลท านองแบงออกเปน

8.1 ส าหรบทางบรรเลงทวไป ในขนท 5 และ 6

8.2 ส าหรบเพลงทางเดยวซอดวง (ตามลกษณะแบบแผนของทางเดยว) ในขนท 7 8 9 10

และ 11

9. ความสามารถและสนทรยะ

หมายถง ความสามารถของผบรรเลง ประกอบดวย การแมนมอ แมนเสยง แมนจงหวะ แมนทาง สามารถประดษฐเปนท านองดวยกลวธตาง ๆ ของซอดวงใหมความหนก เบา ชา เรว เขากบจงหวะไดอยางถกตอง สามารถใสอารมณเหมาะสมกบบทเพลงและตามหลกวชาทงเพลงบรรเลงทางหมและทางเดยว จนเกดเปนความงามและความพงพอใจ ทงฝายผฟงและผบรรเลง

10. การดแลรกษาซอดวงหลงการบรรเลง 10.1 ลดสายพอประมาณ

10.2 ลมและเลอนหยองไปไวทขอบบนของกระบอกซอโดยไมใหหยองหลด

10.3 ใชผาแหงเนอนมท าความสะอาดคนชก กระบอกซอ คนทวน และเชคสายซอตงแตะบรเวณใตรดอกลงมาใหสะอาด ไมมคราบยางสน สงเกตไดจากใชนวสมผสจะไมรสกเหนยว

10.4 เกบคนชกเขาทใหสวนทมอจบดานขวามอขนไปคลองกบลกบด แลวจดระดบคนชกกบตวซอใหเขาท โดยไมใหปลายคนชกลงไปเลยขอบหนาซอดานบน

10.5 น าเกบเขาถงผาหรอกลองซอทเตรยมไว 10.6 น าเกบเขาทใหเรยบรอยในลกษณะวางราบกบพนหรอแขวนไว

124

เกณฑการประเมนการบรรเลงซอดวง หวขอ

ประเมน ขนท 1 ขนท 2 ขนท 3 ขนท 4 ขนท 5 ขนท 6

1. การส ารวจความพรอมและปรบเครองดนตรกอนการบรรเลง

สาย

1.3.1 ครบจ านวน

1.3.2 ถกต าแหนง 1.3.3 พาดบนหยอง หยอง 1.4.1 มหยองตงอยกลางหนาซอ

1.4.2 ตงฉากกบสายรดอก

รดอก

1.5.1 บอกความกวางของรดอกทจดไวใหไดถกตอง

กระบอกซอ

1.1.1 อยในแนวเดยวกบลกบด

หนงหนาซอ

1.2.2 ระบความตง/หยอนได

สาย

1.3.4 เลอกสายซอทเปนไหมไดถกตอง 1.3.5 จดระยะหางระหวางสายบนหยองได

หยอง 1.4.3 จดหยองอยในแนวนอนบนกงกลางหนาซอ

1.4.4 เลอกหยองไดเหมาะสม (1.5 ซ.ม.) รดอก

1.5.3 บอกระยะของรดอกระหวางสายและคนทวนประมาณ 2.0 ซ.ม.

สาย

1.3.6 ส ารวจยางสนบนสาย

1.3.7 ใสหรอเปลยนสาย

1)

2)

3)

4)

คนชก

1.6.4 เตมยางสนทสายคนชกไดถกตอง เทยบเสยง 1.7.3 ไดสมบรณ

รดอก

1.5.4 ปรบความกวางของรดอกระหวางคนทวนกบสายซอไดเหมาะสมกบการส

รดอก

1.5.6 พนและผกรดอกไดเหมาะสม

เทยบเสยง 1.7.4 ระบเครองดนตรทเพยนมาก ๆ ได

หยอง 1.4.5 สามารถเลอก และจดหยองเพอสใหไดคณภาพเสยงทดทสด

เทยบเสยง 1.7.5 ขนเสยงไดใกลเคยงเสยงขลยเพยงออโดยไมตองฟงเสยงขลย

1.7.6 ปรบเสยงซอทเพยนไปขณะบรรเลงใหตรงกบเครองดนตรอนในวงได 1.7.7 ระบเครองดนตรในวงทระดบเสยงไมตรงกบมาตรฐานของวง

125

หวขอประเมน ขนท 1 ขนท 2 ขนท 3 ขนท 4 ขนท 5 ขนท 6

1.5.4 บอกขอบบนของรดอกอยต ากวาใตบวประมาณ 5.0 ซ.ม. คนชก

1.6.3 บอกความเหมาะสมของยางสนทหางมาดวยการทดสอบคณภาพเสยง เทยบเสยง 1.7.1 ขนสายดวยมอซายจบลกบดลางโดยเอาฝามอหนเขาหาตวและจบลกบดบนโดยหนฝามอออกตวขณะเทยบเสยง ใชมอขวาจบคนคนชกส สสายเปลาจนไดเสยงทตองการ 1.7.2 เทยบเสยงไดแตไมสมบรณ

ทดสอบและปรบเสยง 1.8.1 ตงเสยงสายเปลาไดตรงเสยง

2. ทานง / / / / / / 3. ทาจบซอดวง 3.1 3.2

3.3 3.4

/ /

/ /

/ /

/ /

/ /

126

หวขอประเมน ขนท 1 ขนท 2 ขนท 3 ขนท 4 ขนท 5 ขนท 6

4. วธสซอดวง โปรดดในสรปเกณฑขนตาง ๆ ของการประเมนวธการสซอดวง 5. ความแมนย าของท านองหลก

- - / / / /

6.1 ความแมนย าตามการบรรเลง

/ / / / / /

6.2 แนวการด าเนนท านอง

/ / / / / /

6.3 จงหวะ / / / / / / 7.1 คณภาพเสยง

- เสยงดงสม าเสมอเทากนตลอดคนชกทงเขาและออก

- ไมเพยน

- ชดเจน

7.2 รสมอ - - - / / / 8. การแปลท านอง

- - - - 8.1 จากท านองทก าหนดให 2 ประโยค

8.1 จากท านองทก าหนดให 4 ประโยค

9. ขดความสามารถและสนทรยะ

- - - / / /

10. การดแลเครองดนตรหลงการบรรเลง

/ / / / / /

127

สรปเกณฑขนตาง ๆ ของการประเมนวธการสซอดวง ขนท 1 4.3.1 การสสายเปลา 4.3.1.1 การสสายเอกและสายทม

4.3.1.2 สสายเปลาแตละสาย

4.3.1.3 สสายเปลาในลกษณะเปลยนสาย

4.3.2 การสไลเสยง 4.3.2.1 สไลเสยงดวยการกดสายทละนว ยกเวนนวกอย

ขนท 2 4.3.2 การสไลเสยง 4.3.2.2 สไลเสยงโดยใชนวกอยรวมดวยได 9 เสยง 4.3.3 การใชคนชกสออก - เขา ในลกษณะคนชกหนง คนชกสอง และคนชกส 4.3.4 สเกบ

ขนท 3 4.3.5 นวประ

4.3.6 สะบด

4.3.6.1 สะบดนว


4.3.7.1 พรมนวเปด

ขนท 4 4.3.6 สะบด

4.3.6.2 สะบดคนชก


4.3.7.2 พรมนวปด

4.3.8 ครนนว

ขนท 5 4.3.9 สใหเสยงเบาลงหรอดงขน

4.3.10 สะอก (จากชาไปเรว) 4.3.11 ควงเสยง ขนท 6 4.3.12 นวแอ (คนชกออก) 4.3.13 ขยนว

4.3.14 ขยคนชก

4.3.15 สแผว

4.3.16 สดง ขนท 7 4.3.17 รดนว

128

ขนท 8 4.3.7 พรมนว

4.3.7.3 พรมนวจาก หรอครนนว

4.3.18 การเปลยนต าแหนงนวใหระดบเสยงสงขน

4.3.19 สรว

4.3.20 ควงนว

4.3.21 สะอก (จากเรวมาชา)

เกณฑการประเมนการบรรเลงซอดวงระดบอดมศกษา ประเมนความแมนย า พรอมดวยความสามารถทเหมาะสมตามเกณฑทก าหนดไว ตามหวขอการประเมนดงน 1. การส ารวจความพรอมและปรบเครองดนตรกอนการบรรเลง 2. วธสซอดวง 3. ความแมนย าของท านองหลก

4. ความแมนย าตามทางบรรเลงของซอดวง พรอมดวยแนวการด าเนนท านองและจงหวะ

5. คณภาพเสยงและรสมอ

6. การแปลท านองของซอดวง 7. ขดความสามารถและสนทรยะ

8. การดแลรกษาซอดวงภายหลงการบรรเลง

การประเมนหวขอท 1 การส ารวจความพรอมและปรบเครองดนตรกอนการบรรเลง

ขนท 7 1.8 การทดสอบและปรบเสยง 1.8.2 หากสสายเปลาแลวมเสยงเขาออกไมเทากน แกไขไดโดย

1.8.2.1 ตรวจรดอก

1) วสดทรดอกคอสายไหมสายเอกซอดวง 2) ความหนาของรดอกประมาณ 0.5 เซนตเมตร 3) ระยะห างของร ดอก ระหวางคนทวนซอกบสาย

ประมาณ 2.0 เซนตเมตร 1.8.2.2 ตรวจขนาดของสายและมมหกเหของสายทพนจากปลาย

ลกบดผานลงมาทรดอก ทงนสายทผานรดอกตองอยชดกน

1.8.2.3 หากเสยงยงไมปกตตรวจสอบทหยอง 1) สภาพของหยอง

129

2) ขนาดของหยอง 3) ต าแหนงของหยอง

ขนท 8 1.7.7 ระบเครองดนตรในวงทระดบเสยงไมตรงกบมาตรฐานของวงได 1.7.8 ระบเครองดนตรทเพยนเลกนอยในวงได ขนท 9 1.7.9 บอกไดวาระดบเสยงเครองดนตรเพยนสง หรอเพยนต า

การประเมนหวขอท 4 วธสซอดวง

โปรดดรายละเอยดจากสรปเกณฑขนตาง ๆ ของการประเมนวธการสซอดวง

การประเมนการบรรเลงซอดวงขนตาง ๆ ในระดบอดมศกษา ขนท 7 1. ตรวจสอบเกณฑพนฐาน ตงแตขนท 1 - 6

2. ประเมนความแมนย าพรอมดวยความสามารถทเหมาะสมตามเกณฑทก าหนดไวในขนท 7 ตามหวขอการประเมนท 1 4 5 6 7 8 และ 9

3. ประเมนความสามารถในการแปลท านองทก าหนดไว 4. ประเมนขดความสามารถในการบรรเลงรวมวงตามเกณฑ

ขนท 8 1. ตรวจสอบเกณฑพนฐาน ตงแตขนท 1 - 7


3. ประเมนความสามารถในการบรรเลงเพลงเดยวไดตามเกณฑทก าหนดไวในขนท 8

4. ประเมนความสามารถในการแปลท านองทก าหนดไว 5. ประเมนขดความสามารถในการบรรเลงรวมวงตามเกณฑก าหนด

ขนท 9 1. ตรวจสอบเกณฑพนฐาน ตงแตขนท 1 - 8


3. ประเมนความสามารถในการบรรเลงเพลงเดยวไดตามเกณฑทก าหนดไวในขนท 9

4. ประเมนความสามารถในการแปลท านองทก าหนดไว 5. ประเมนขดความสามารถในการบรรเลงรวงวงตามเกณฑก าหนด

ขนท 10 1. ตรวจสอบเกณฑพนฐานทก าหนดไวในขนท 1 - 9

2. ประเมนความสามารถการบรรเลงดวยความช านาญดานการสซอดวงตามกรอบของเนอหาทก าหนด และความรอบรในกลวธการบรรเลงอยางสมบรณ 3. ประเมนความสามารถในระดบผมความช านาญการดนตรไทยในแขนงทศกษา

130

4. ประเมนผลงานวจยขนพนฐานและการน าเสนอ หรอผลงานทเทยบเทา ขนท 11 1. ตรวจสอบเกณฑพนฐานทก าหนดไวในขนท 10

2. ประเมนความสามารถการบรรเลงดวยความช านาญดานการสซอดวงตามกรอบของเนอหาทก าหนด และความรอบรในกลวธการบรรเลงอยางสมบรณ 3. ประเมนความสามารถในการขบรอง หรอบรรเลงเครองดนตรไทยชนดอนทศกษา 4. ประเมนความสามารถในระดบผมความเชยวชาญดนตรไทยในแขนงทศกษา 5. ประเมนผลงานการวจยเพอการแสวงหาระบบ กฎเกณฑ และกลวธ ทน าไปสววฒนาการเฉพาะเรองเชงการสรางสรรคดานดนตรไทยทมประสทธภาพในระดบสงและหรอการอนรกษทเสรมสรางประสทธภาพในระดบสง หรอผลงานทเทยบเทา

หมายเหต ในระยะแรกของการน าเกณฑมาตรฐานดนตรไทยมาด าเนนการซงจะมการเทยบคณวฒของศลปนดนตรไทยในชวงทขาดแคลน จะยกเวนการเทยบคณวฒดานการวจยหรอผลงานทเทยบเทา

131

เกณฑเพลงในขนตาง ๆ

เพลงและหนาทบทก าหนดใหบรรเลงและขบรอง ในขนท 1 มดงตอไปน ประเภท

เกณฑ ปพาทย เครองสาย ขบรอง

เครองก ากบจงหวะหนาทบ

ขนท 1 นาคราช ชนเดยว นาคราช ชนเดยว นาคราช ชนเดยว หนาทบปรบไก

พมาเขว สองชน พมาเขว สองชน พมาเขว สองชน หนาทบพเศษ

โยสลม สองชน โยสลม สองชน โยสลม สองชน หนาทบพเศษ

ตอยตรง สองชน ตอยตรง สองชน ตอยตรง สองชน หนาทบสองไม ลาวตอนก สองชน ลาวตอนก สองชน ลาวตอนก สองชน หนาทบสองไม ลาวจอย สองชน ลาวจอย สองชน ลาวจอย สองชน หนาทบสองไม




ขนท 2 แขกบรเทศ สองชน แขกบรเทศ สองชน แขกบรเทศ สองชน หนาทบสองไม มอญดดาว สองชน มอญดดาว สองชน มอญดดาว สองชน หนาทบพเศษ

ลาวพงด าสองชน ลาวพงด าสองชน ลาวพงด าสองชน หนาทบสองไม สามเสา สองชน สามเสา สองชน สามเสา สองชน หนาทบปรบไก

ขอมกลอมลก สองชน ขอมกลอมลก สองชน ขอมกลอมลก สองชน หนาทบปรบไก

แขกกลอมเจา สองชน แขกกลอมเจา สองชน แขกกลอมเจา สองชน หนาทบพเศษ




ขนท 3 จนขมเลก สองชน จนขมเลก สองชน จนขมเลก สองชน หนาทบสองไม ลาวดวงเดอน สองชน ลาวดวงเดอน สองชน ลาวดวงเดอน สองชน หนาทบสองไม คลนกระทบฝง สองชน คลนกระทบฝง สองชน คลนกระทบฝง สองชน หนาทบสองไม บงใบ สองชน บงใบ สองชน บงใบ สองชน หนาทบสองไม แขกสาหราย สองชน แขกสาหราย สองชน แขกสาหราย สองชน หนาทบปรบไก

เขมรโพธสตว สองชน เขมรโพธสตว สองชน เขมรโพธสตว สองชน หนาทบปรบไก

132




ขนท 4 โหมโรงเชา - -

กระบวนหนาทบส าหรบโหมโรงเชา

โหมโรงกระแตไต ไม สามชน

โหมโรงกระแตไต ไม สามชน

- หนาทบสองไม

ตบตนเพลงฉง สามชน

(ตนเพลงฉง จระเขหางยาว)





หนาทบปรบไก

แปะ สามชน แปะ สามชน แปะ สามชน หนาทบปรบไก เขมรไทรโยค สามชน เขมรไทรโยค สามชน เขมรไทรโยค สามชน หนาทบปรบไก

แขกบรเทศ เถา แขกบรเทศ เถา แขกบรเทศ เถา ห น า ท บ ส อ ง ไ มและ/หรอปรบไก

อาหน เถา อาหน เถา อาหน เถา หนาทบสองไม ลมพดชายเขา สองชน ลมพดชายเขา สองชน ลมพดชายเขา สองชน หนาทบปรบไก เขมรพายเรอ สองชน เขมรพายเรอ สองชน เขมรพายเรอ สองชน หนาทบพเศษ

ลาวด าเนนทราย สองชน ลาวด าเนนทราย สองชน ลาวด าเนนทราย สองชน หนาทบสองไม




ขนท 5 โหมโรงเยน - -

กระบวนหนาทบส าหรบโหมโรงเยน

โหมโรงไอยเรศ สามชน





(ตวงพระธาต นกขมน) ตบตนเพลงฉง สามชน

(ตวงพระธาต นกขมน) ตบตนเพลงฉง สามชน

(ตวงพระธาต นกขมน) หนาทบปรบไก

กลอมนาร เถา กลอมนาร เถา กลอมนาร เถา หนาทบปรบไก การะเวก เถา การะเวก เถา การะเวก เถา หนาทบปรบไก นางครวญ เถา นางครวญ เถา นางครวญ เถา หนาทบปรบไก แขกตอยหมอ เถา แขกตอยหมอ เถา แขกตอยหมอ เถา หนาทบปรบไก มหาฤกษ (ทางไทย) มหาฤกษ (ทางไทย) มหาฤกษ (ทางไทย) หนาทบปรบไก มหาชย (ทางไทย) มหาชย (ทางไทย) มหาชย (ทางไทย) หนาทบปรบไก เตากนผกบง สองชน เตากนผกบง สองชน เตากนผกบง สองชน หนาทบปรบไก

133




ขนท 6 ฉงมลง ชนเดยว ฉงมลง ชนเดยว - -

โหมโรมเยยมวมาน โหมโรมเยยมวมาน - หนาทบปรบไก

เรองสรอยสน เรองสรอยสน - กระบวนหนาทบส าหรบเพลงเรอง

เรองท าขวญ

(นางนาค-มหาชย) เรองท าขวญ

(นางนาค-มหาชย) - เพลงเรองท าขวญ

แสนสดสวาท สามชน แสนสดสวาท สามชน แสนสดสวาท สามชน หนาทบปรบไก

สดสงวน เถา สดสงวน เถา สดสงวน เถา หนาทบปรบไก

ตนบรเทศ เถา ตนบรเทศ เถา ตนบรเทศ เถา หนาทบสองไม แขกมอญบางขนพรหม เถา

แขกมอญบางขนพรหม เถา

แขกมอญบางขนพรหม เถา


ตบนางนาค สองชน ตบนางนาค สองชน ตบนางนาค สองชน หนาทบปรบไก

พระอาทตยชงดวง สองชน







ขนท 7 เพลงชาต เพลงชาต เพลงชาต หนาทบเฉพาะ

เพลงสรรเสรญพระบารม เพลงสรรเสรญพระบารม เพลงสรรเสรญพระบารม หนาทบเฉพาะ

เพลงประโคมงานมงคล

- เหาะ

- เขามาน

- ปฐม

- กลม

- กราวใน

- -

หนาทบเฉพาะ





เรองลงสรง เรองลงสรง - หนาทบลงสรง เรองพระรามเดนดง เรองพระรามเดนดง

- กระบวนหนาทบส าหรบเพลงเรอง

- ขบไม (เหกลอมชาง) - -

134

เพลงและหนาทบทก าหนดใหบรรเลงและขบรอง ในขนท 7 (ตอ) ประเภท



ขนท 7

- -

พากย-เจรจา เหกลอมชาง สวดโอเอ

-

โหมโรงแปดบท สามชน

โหมโรงแปดบท สามชน

- หนาทบปรบไก

โหมดรงปฐมดสต สามชน

โหมดรงปฐมดสต สามชน


นาคเกยว สองชนฉาย นาคเกยว สองชนฉาย นาคเกยว สองชนฉาย หนาทบปรบไก สรนทราห สามชน สรนทราห สามชน สรนทราห สามชน หนาทบปรบไก แสนเสนาะ สามชน แสนเสนาะ สามชน แสนเสนาะ สามชน หนาทบปรบไก เขมรปแกว สามชน เขมรปแกว สามชน เขมรปแกว สามชน หนาทบปรบไก สารถ เถา สารถ เถา สารถ เถา หนาทบปรบไก ถอนสมอ เถา ถอนสมอ เถา ถอนสมอ เถา หนาทบปรบไก ราตรประดบดาว เถา ราตรประดบดาว เถา ราตรประดบดาว เถา หนาทบปรบไก เขมรลออองค เถา เขมรลออองค เถา เขมรลออองค เถา หนาทบปรบไก ตบสมโภชพระแกวมรกต

ตบสมโภชพระแกวมรกต

ตบสมโภชพระแกวมรกต

กระบวนหนาทบส าหรบ เพลงตบพระแกวมรกต

ระบ าสบท ระบ าสบท ระบ าสบท กระบวนหนาทบส าหรบระบ าสบท

หมายเหต เพลงหนาพาทยทก าหนดใหบรรเลงในขนท 7 ไดแก เพลงเหาะ เพลงเขามาน เพลงปฐม เพลงกลม และเพลงกราวใน เปนเพลงทใชบรรเลงประโคมงานมงคล เพลงเหลานสามารถน าเพลงอนๆ มาบรรเลงเชอมตอโดยใชหนาทบและไมกลองประเภทเดยวกนได ซงเปนความลมลกทางวชาการประการหนง

135




ขนท 8 มหาชย (ทางเกยรตยศ) มหาชย (ทางเกยรตยศ) มหาชย (ทางเกยรตยศ) หนาทบพเศษ

มหาฤกษ (ทางสากล) มหาฤกษ (ทางสากล) มหาฤกษ (ทางสากล) หนาทบพเศษ

ฉงพระฉน ฉงพระฉน - -

- เหกลอมพระบรรทม - -

- -

สกวา - สรอยสกวา - ดอกสรอยสกวา

ห น า ท บ ส อ ง ไ มและ/หรอปรบไก

โหมโรงคลนกระทบฝง สามชน

โหมโรงคลนกระทบฝง สามชน

- หนาทบสองไม

โหมโรงครอบจกรวาล

สามชน

โหมโรงครอบจกรวาล

สามชน -


แขกมอญ สามชน แขกมอญ สามชน แขกมอญ สามชน หนาทบปรบไก

ตอยรป สามชน ตอยรป สามชน ตอยรป สามชน หนาทบปรบไก

เขมรใหญ สามชน เขมรใหญ สามชน เขมรใหญ สามชน หนาทบปรบไก

แขกลพบร สามชน แขกลพบร สามชน แขกลพบร สามชน หนาทบสองไม บงใบ สามชน บงใบ สามชน บงใบ สามชน หนาทบสองไม แขกโอด สามชน แขกโอด สามชน แขกโอด สามชน หนาทบสองไม พมาเห เถา พมาเห เถา พมาเห เถา หนาทบปรบไก

แขกกลต เถา แขกกลต เถา แขกกลต เถา หนาทบพเศษ

เขมรพวง เถา เขมรพวง เถา เขมรพวง เถา หนาทบปรบไก

มอญร าดาบ เถา มอญร าดาบ เถา มอญร าดาบ เถา หนาทบปรบไก

โสมสองแสง เถา โสมสองแสง เถา โสมสองแสง เถา หนาทบสองไม แสนค านง เถา แสนค านง เถา แสนค านง เถา หนาทบสองไม ลาวเสยงเทยน เถา ลาวเสยงเทยน เถา ลาวเสยงเทยน เถา หนาทบสองไม เขมรโพธสตว เถา เขมรโพธสตว เถา เขมรโพธสตว เถา หนาทบปรบไก

อาถรรพณ เถา อาถรรพณ เถา อาถรรพณ เถา หนาทบปรบไก

ขอมเงน เถา ขอมเงน เถา ขอมเงน เถา หนาทบปรบไก

แขกขาว เถา แขกขาว เถา แขกขาว เถา หนาทบพเศษ

ตบลมพดชายเขา สามชน ตบลมพดชายเขา สามชน ตบลมพดชายเขา สามชน หนาทบปรบไก

ตบนาคบาศ ตบนาคบาศ ตบนาคบาศ กระบวนหนา ทบส า ห ร บ เ พ ล ง ต บนาคบาศ

อกทะเล สามชน อกทะเล สามชน อกทะเล สามชน หนาทบสองไม

136




ขนท 9 โหมโรงกลางวน

- -

กระบวนหนา ทบส า ห ร บ โ ห ม โ ร งกลางวน

เรองนางหงส - -

กระบวนหนา ทบส า ห ร บ เ ร อ งนางหงส

-

เรองเครองสายปชวา -

กระบวนหนา ทบส า ห ร บ เ ร อ งเครองสายปชวา

- -

เสภา - กระบวนกรบเสภา - เสภาไหวคร - เสภาทรงเครอง

-

โหมโรงมะลเลอย สามชน

โหมโรงมะลเลอย สามชน


โหมโรงพมาวด สามชน

โหมโรงพมาวด สามชน


โหมโรงรตนโกสนทร สามชน

โหมโรงรตนโกสนทร สามชน


โหมโรงจอมสรางค สามชน

โหมโรงจอมสรางค สามชน


โหมโรงขวญเมอง สามชน

โหมโรงขวญเมอง สามชน


ตนเพลงยาว ตนเพลงยาว ตนเพลงยาว หนาทบปรบไก พมาหาทอน สามชน พมาหาทอน สามชน พมาหาทอน สามชน หนาทบสองไม จระเขหางยาว (เสภา) สามชน

จระเขหางยาว (เสภา) สามชน

จระเขหางยาว (เสภา) สามชน


สบท สามชน สบท สามชน สบท สามชน หนาทบปรบไก บหลน สามชน บหลน สามชน บหลน สามชน หนาทบปรบไก ทยอยเขมร สามชน ทยอยเขมร สามชน ทยอยเขมร สามชน หนาทบสองไม ทยอยนอก สามชน ทยอยนอก สามชน ทยอยนอก สามชน หนาทบสองไม ทยอยใน สามชน ทยอยใน สามชน ทยอยใน สามชน หนาทบสองไม เขมรราชบร สามชน เขมรราชบร สามชน เขมรราชบร สามชน หนาทบสองไม

137

เพลงและหนาทบทก าหนดใหบรรเลงและขบรอง ในขนท 9 (ตอ) ประเภท



ขนท 9 เชดจน สองชน

(ออกแขกบรเทศ เถา) เชดจน สองชน

(ออกแขกบรเทศ เถา) เชดจน สองชน

(ออกแขกบรเทศ เถา) -

หนาทบสองไมและ/หรอปรบไก

พราหมณเขาโบสถ สามชน




นารายณแปลงรป สามชน




โอลาว เถา โอลาว เถา โอลาว เถา หนาทบสองไม ปลาทอง เถา ปลาทอง เถา ปลาทอง เถา หนาทบปรบไก

- - -

กระบวนหนาทบส าหรบเพลงสระหมาใหญ

จนขมใหญ สองชน หรอ

ทะแย สามชน หรอ

นกขมน สามชน หรอ

แขกมอญ สามชน หรอ

พญาโศก สามชน หรอ

เชดนอก หรอ

ลาวแพน

หนาทบสองไม หนาทบปรบไก




หนาทบพเศษ

หนาทบสองไม

หมายเหต 1. หากมความจ าเปนใหเลอกเรยนเพลงเรองเปนกจกรรมเสรม เชน เพลงเรองเตากนผกบง เพลงเรองจนแส เปนตน

2. ขนท 10-11 เปนการศกษาใหครบสมบรณในระดบช านาญและเชยวชาญเปนกรณหรอกลมหรอองคความร หรอหลกเกณฑเฉพาะดาน ดวยกระบวนการวจยกรณศกษาเฉพาะ จงขนอยกบนโยบายในการบรหารการศกษาของแตละหลกสตร

138

บทเพลงส ำหรบซอดวง

บทเพลงส ำหรบซอดวงในภำคผนวก เปนบทเพลงเพมเตมจำกบทเพลงทน ำเสนอในบทท 6

เพอใหผฝกไดฝกฝนทกษะกำรบรรเลงจำกบทเพลงประเภทตำง ๆ อยำงครบถวน ซงบทเพลงทน ำเสนอในสวนนอำงองจำกเกณฑมำตรฐำนดนตรไทย ขนท 1-9 และจำกประสบกำรณกำรเรยนกำรสอนดนตรของผเขยน โดยแบงเนอหำออกเปน 8 ประเภท ไดแก เพลงโหมโรง เพลงเถำ เพลงตบ เพลงใหญ เพลงเรองประเภทเพลงฉง เพลงเกรด และเพลงเดยว สวนประเภทของบทเพลงทเพมเตมจำกบทท 6 คอ เพลงใหญ เพลงเรองประเภทเพลงฉง และเพลงเดยว เนองจำกลกษณะของบทเพลงทง 3 ประเภท มลกษณะกำรด ำเนนท ำนองทแตกตำงจำกบทเพลงประเภทอน ๆ กำรฝกฝนดวยบทเพลงเหลำน ชวยเสรมสรำงทกษะดำนกำรบรรเลงไดเปนอยำงด

เพลงโหมโรง

โหมโรงจอมสรำงค โหมโรงเพลงจอมสรำงคน สนนษฐำนวำ นำยดำบ ขนเจรญดนตรกำร (เจรญ โรหตะโยธน)

เปนผแตง เปนเพลงทมท ำนองซบซอนซอนเงอนเปนสวนมำก และใหควำมรสกสนกสนำนรำเรง ใชเพลงสะบดสบงเปนเพลงตอทำย เปนเพลงโหมโรงทนยมใชบรรเลงมำก (รำชบณฑตยสถำน, 2550:

189)


- ฟ ซ ล - ด - ร - ซ ฟ ร - ด - ล - - - ซ - - - ล ด ล ซ ล ด ร ฟ ด

- - - ด - ด ด ด - ล - ด ร ฟ - ร - - ซ ซ ล ซ ฟ ร ซ ล ด ร - ฟ - ซ - - - ซ - ซ ซ ซ ซ ล ด ร - ฟ - ซ ล ร ล ซ ฟ ร ด ร ซ ซ ล ซ ฟ ร - -

ซ ซ ล ซ ฟ ร - - ร ร ฟ ร ด ล - - - ล - ด ร ฟ - ร ร ร - - ร ร - - ฟ ฟ ซ ฟ ร ด - - ร ร ฟ ร ด ล - - ด ด ร ด ล ซ - - ล ฟ ซ ล - ร - ฟ

- - - ฟ - ฟ ฟ ฟ ซ ล ด ร - ฟ - ซ - - ล ร ล ซ - - ล ร ล ซ ฟ ร ฟ ด

- - ร ร ฟ ร ด ล ด ซ ล ด - ร ล ด - - ซ ซ ล ซ ฟ ร ด ล ซ ฟ - ซ ร ฟ ฟ ด - - ฟ ด - - ฟ ด ฟ ล ซ ฟ - - ซ ซ ล ซ ฟ ร - - ด ล ซ ฟ - ซ ร ฟ

กลบตน

140

ทอน 2

ด ล - - ซ ล - - ด ร ฟ ร ด ล - - ด ร ม ฟ ม ฟ - - ม ร ซ ร ม ฟ ซ ล - - ล ซ ล ซ ล ฟ ซ ฟ ร ด ล ด ฟ ร ( - - ซ ฟ ซ ฟ ร ด ล ด ร ฟ ล ซ ด ล ) - - ล ซ ล ซ ล ฟ ซ ฟ ร ด ล ด ฟ ร ( - - ซ ฟ ซ ฟ ร ด ล ด ร ฟ ล ซ ด ล )

- ฟ ฟฟฟ ซ ฟ ร ด ล ด ร ฟ ซ ฟ ร ด (- ฟ ฟฟฟ ซ ฟ ร ด ล ด ร ฟ ล ซ ด ล ) - ฟ ฟฟฟ ซ ฟ ร ด ล ด ร ฟ ซ ฟ ร ด (- ฟ ฟฟฟ ซ ฟ ร ด ล ด ร ฟ ล ซ ด ล ) ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ฟ ร ด ซ ด ล ซ ฟ ซ ฟ ล ซ ล ร ซ ฟ ซ ด ฟ ร ฟ ล ร ด

ฟ ร ด ล ซ ฟ ร ด ล ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ฟ ม ฟ ซ ล ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ร ม ร ด ซ ล ล ล ล ร ม ฟ ซ ด ฟ ฟฟฟ

กลบตน

เทยวหลงตดบรรทดสดทำยแลวลงวำ ลงวำ - ม ร ท - ล - ร - - - ท - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ม - - -ร

โหมโรงมหำจฬำลงกรณ เพลงมหำจฬำลงกรณ 3 ชน เปนเพลงโหมโรง นำยเทวำประสทธ พำทยโกศล แตงเมอ

พ.ศ. 2467 โดยดดแปลงและเปลยนทำงจำกเพลงพระรำชนพนธของพระบำทสมเดจพระเจำอยหว

ภมพลอดลยเดชมหำรำช ชอ “มหำจฬำลงกรณ” เพลงนทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหผแตงเขำเฝำและรบสงใหเปลยนทำง ทไดทรงพระรำชนพนธตำมแบบแผนดนตรตะวนตกไว ใหมลกษณะและลลำแบบเพลงไทย เมอปลำยป พ.ศ. 2497 นำยเทวำประสทธ พำทยโกศล ไดน ำเพลงนไปบรรเลงถวำยพระบำทสมเดจพระเจำอยหวภมพลอดลยเดช ทพระทนงอมพรสถำน พระรำชวงดสต เพลงน ใชเปนเพลงโหมโรงของวงดนตรไทย จฬำลงกรณมหำวทยำลย (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557: 506-507)

หนำทบสองไม ทอนเดยว

- - - ม - ซ ซ ซ - ร ด ล - ซ - ด - - มรด - ซ - ด - ม - ร ด ร - ม

- มรด - ด - - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - - - ซ - - - ม - - - ร ม ด ม ร ม ด ม ร ม ด ม ร ม ด ร ล ด ซ ด ล ด ซ ด ล ด ซ ด ล ร ด ม ร

ม ด ม ร ม ด ร ล ด ซ ด ล ร ด ม ร ม ร ด ซ - ด - ร - ม - - ซ ล - ซ

141

ทอนเดยว (ตอ) - - ม ร ม ร ม ด ร ล ด ซ - - ล ซ (- - ม ม ร ม ซ ล ซ ล ด ซ - - ล ซ) - - ม ม ร ม ซ ล ซ ล ด ม ล ด - ม (- - ด ล ซ ล ด ม ล ซ ม ร - - ม ร) - - ด ล ซ ล ด ม ล ซ ม ร - - ม ร (ด ซ ด ล ด ซ ด ล ด ซ ด ล ร ด ม ร) ด ซ ด ล ด ซ ด ล ด ซ ด ล ร ด ม ร (ม ร ด ซ ด ร ด ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ) ม ร ด ซ ด ร ด ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ (ม ร ด ซ ด ร ม ซ ม ร ด ร ม ซ ซ ซ) ม ร ด ซ ด ร ม ซ ม ร ด ร ม ซ ซ ซ (ม ร ด ซ ด ร ม ซ ม ร ด ท ล ซ - ซ) - - - - - - - - - - - - - - - ด - - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด

- - - ล - - - ซ - - - ล - - - ม (- - - ล - - - ซ - - - ล - - - ม) - - - ล - - - ซ - - - ม - - - ร (- - - ล - - - ซ - - - ม - - - ร) - ม - ร - ม - ล - - - ด - - - ร (- ม - ร - ม - ล - - - ด - - - ร) - ม - ร - ม - ซ - - - ล - - - ด (- ม - ร - ม - ซ - - - ล - - - ด) ด ด ด ด (ด ด ด ด) ด ด ด ด (ด ด ด ด) ด ด ด ด - - ล ซ ล ม ซ ร - - - - ซ ซ ซ ซ (ซ ซ ซ ซ) ซ ซ ซ ซ (ซ ซ ซ ซ) ซ ซ ซ ซ - - ซ ม ซ ร ม ด - - - -

ด ฟ ซ ล ท ด - - ด ฟ ซ ล ท ด - - ด ฟ ซ ล ท ด - - ซ ด ร ม ฟ ซ - ซ - - - - - - - ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด

กลบตน

เทยวหลงใหบรรเลงท ำนองนแทนบรรทดท 1-2

ซ ม ซ ซ ซ ล ซ ซ ด ล ซ ล ด ร ด ด ท ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ด ซ ด ด ด ม ร ร ร ซ ม ม ม ล ซ ซ ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

เทยวหลงใหบรรเลงบรรทดนแทนบรรทดสดทำยลงวำ - - - - - - - ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ - ล ซ ม - ร - ท - - - ล - - - ซ

142

โหมโรงมหำรำช

โหมโรงมหำรำชเปนเพลงทกรมศลปำกรกบธนำคำรกรงเทพ จ ำกด ไดมอบใหครมนตร ตรำโมท แตงเมอ พ.ศ. 2530 เพอทลเกลำฯ ถวำยพระบำทสมเดจพระเจำอยหวภมพลอดลยเดช เนองในวำระมหำมงคลเฉลมพระชนมพรรษำ 5 รอบ โดยอญเชญเพลงใกลรงและเพลงเรำส ซงเปนเพลงพระรำชนพนธ มำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ตอนทำยอญเชญท ำนองเพลงพระรำชนพนธ สำยฝน 3 ประโยคมำตอไว เพอใหมท ำนองจงหวะ Waltz ผสม โหมโรงมหำรำชนมทงทำงเกบอสระ (ทำงพน) และบงคบท ำนองทำงกรอ ลกลอลกขด และลกจงหวะ (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 196)


- - - ท - - - ร - - - ม - - - ท - - ซ ซ ซ ม ซ - ล ท ล ท ม - ร - ท

- - - ซ - - - ล - - - ท - - - ร - - มมม ซ ม ร ท ล ท ร ท ล ซ - ล

รรร ท ร ท ร ท ร ท ร ท ร ท ล ซ ล รรร ท ร ท ล ซ ล ท ล ซ ม - ร - ท รรร ท ร ท ม ท ร ท ม ท ร ท ล ซ ล ท ม ท ร ท ล ซ ล ท ล ซ ม - ร – ซ - - - ท - - - ร - - - ม - - - ซ - - - ม - ร - ซ - - - ม - ร - ท

- - - - - ซ - ม - ซ - ร - ม - ท - ท - ร ม ซ - ม - ร - ท ร ท - ล

ม ม ซ ม - - ซ ล (ม ม ซ ม - - ซ ล) ม ร ท ร - - ท ล (ม ร ท ร - - ท ล) ท ท - - ร ร - - ท ท - - ล ล - - - - - ล - ล - - ร - ร ม - ร - ซ

- - - - - - - ร - - - ม - ซ - ล - - - ท - - ร ม - ร - ท ล ซ - ล

- - - - - ท - ร - - ม ร - ท - ล - ท - ล - ซ - ล - ซ - ม ซ ม - ร ร ร ซ ม ล ซ ท ล (ซ ซ ท ล ร ท ม ร) ซ ซ ท ล ร ท ม ร (ท ท ม ร ซ ม ล ซ) - - - ซ - - - ร - - - ม - - - ท - - - ร - - - ล - - - ท - - - ซ

- - - ร - ร ร ร - ท - ม - ร - ท - - ซ ซ ซ ม ซ - ล - ท - ล ร ท ท ท

ซ ล ซ ซ ล ท ล ล ท ร ท ท ร ม ร ร ล ซ ม ร ซ ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล

ร ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล ร ท ร ล ท ล ซ ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ท

ร ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล ร ท - ล - ซ - ม - ร ร ร - ม - ซ กลบตน


- - - ท - - - ร - ท - ร - ม - ท - - ซ ซ ซ ม ซ - ล ท ล ท ม - ร - ท

143

ทอน 2

- - - - - - - ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ - - - ซ - - - ล - ท - ร - ม ร ท

- - - ท - ท ท ท - ล - ท - ร - ล - ท - ล - ซ - ม ร ท ร ม - ซ - ล ร ม ฟ ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ร ซ ม ร ท ม ร ล ท ร ม ซ ร ม ซ ม ซ ม ม ซ ล ซ ซ ม ซ ม ม ล ท ล ล ท ล ซ ร ม ฟ ซ ล ท ล ซ ล ท ล ร ท

ร ซ ล ท ด ร ด ม ร ซ ด ม ร ด ท ล ร ท ร ล ท ล ซ ล ท ซ ล ท ล ท ด ร

ท ล ท ท ท ร ท ท ล ซ ล ท ล ท ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ล ท ร ท ล ซ - ล

- - - - - - - - - - - ท - - - ร - - - - - ท - ร ม ร ท ร ม ซ - ม

- - - - - - - - ซ ม ร ท ล ซ - ล - - - - ร ท - ล ซ ล ท ร - ม - ซ - - - - - - - - ท ซ ล ท - ร - ซ - - ล ซ ม ร - - ม ร ท ร ม ซ - ม

(- - - - - - - - ท ซ ล ท - ร - ม - - ซ ร ซ ม - - ร ท ซ ม - ร - ท) - - - - - - - - ท ซ ล ท - ร - ซ - - ล ซ ม ร - - ม ร ท ร - ม - ซ (- - - - - - - - ท ซ ล ท - ร - ซ ล ซ ม ร ม ซ - - ร ซ ล ท - ล - ร) - ท - ร (- ท - ร) - ม - ท (- ม - ท) - ล - ท (- ล - ท) - ร - ซ (- ร - ซ) -ซ - ล (-ซ - ล) - ท - ม (- ท - ม) ร ท ร ม - ซ - ล ท ซ - ล - - - - - ท - ร (- ท - ร) - ซ - ม (-ซ - ม) - ร - ท - ร - ท ล ซ - ล - - - - - ม - ร (- ม - ร) - ท - ล (- ท - ล) - ท - ม ร ท - ล ซ ล ท ร - ม - ซ - - - ท - - - ร - - - ม - - - ซ - - - - ม ร ม ซ - ซ - ม ซ ม ร ท

- - - ซ - - - ม - - - ร - - - ท - - - - ร ท ล ซ - ม - ล ซ ม - ร ร ร ม ร (ร ร ม ร) ม ม ซ ม (ม ม ซ ม) ซ ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ) ล ล ท ล (ล ล ท ล)

ซ ซ - - ล ล - - ท ท - - ซ ซ - - ร ร - - ซ ซ - - ล ซ ร ซ ล ท ด ร

- - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร - ท - - - ร - ม (- ท - - - ร - ม) - ร - - - ม - ท (- ร - - - ม - ท) - ร - - - ท - ล (- ร - - - ท - ล)

- ซ - - - ร - - - ท - - - ม - - - ร - - - ล - - ซ ล ท ร - - - - - ม - - - ร - - - ท - - - ล - - - ซ - - - ม - - ร ท - ร - ม - ซ ล ล ท ล (ล ล ท ล) ท ท ร ท (ท ท ร ท) ร ร ม ร (ร ร ม ร) ม ม ซ ม (ม ม ซ ม) - ซ - - - ม - - - ร - - - ท - - - ล - - - ท - - ล ท ร ม - ร - ซ

144

ทอน 2 (ตอ) - - - - - - - - ซ ม ร ท - ล - ซ - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - -

- - - - - ล - - - ล - - - ล - - - ซ - - - ล - - - ท - - - ร - - - - - - - ร - - - ร - - - ร - - - ซ - - - ม - - - ร - - - ท - - - - - - - ท - - - ท - - - ท - - - ม - - - ร - - - ท - - - ล - - - ร ม ฟ ซ ล - - - ซ ล ท ด ร - - - ม ร ด ท ล - - - ร ด ท ล ซ - - - ซ - - - ล - - - ท - - - ม - - - - - ม ม ม - - - ม - - - ร - ซ

กลบตน

จงหวะวอลตซ - - - - - - - - - - - ร - - - - - - - ม - - - ซ - - - - - - - ม - - - ฟ - - - - - - - ม - - - ร - - - - - - - - - - - ซ - - - - - - - ล - - - ท - - - ม - - - ร - - - ล - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ร - - - - - - - ฟ - - - ล - - - - - - - ม - - - ฟ - - - - - - - ซ - - - ร

ลงวำ - ม ร ท - ล - ร - - - ท - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ม - - - ร

145

โหมโรงมหำฤกษออกขยะแขยง โหมโรงมหำฤกษเปนเพลงทครมนตร ตรำโมท แตงเมอ พ.ศ. 2476 โดยน ำเพลงมหำฤกษ

อตรำ 2 ชน ซงอยในเพลงเรองท ำขวญ มำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ควำมหมำยของเพลงแสดงวำถงเวลำอนเปนสวสดมงคลทควรเรมกจกำรทงปวง (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 189)


- - - ล - - - ท - - - ร - - - ม - ล ซ ม - ร - ด - - - ท - - - ล - - - ท - - - ล - - - ซ - - - ม - - ซลท - ร - ม - - ล ซ ม ซ - ล

- - - - - - - - - - - ร - - - ท - - - - ล ซ ล ท ร ท ร ล - ท - ร - - - - ล ท ร ม ซ ล ซ ม - ร - ท ล ท ร ท ร ล - ท ล ท ร ม ซ ร - ม

- - - ท - - - ล - - - ซ - - - ท - - - - ร ท ล ซ ท ล ซ ม - - - - - - - ซ - - - ม - - - ร - - - ซ - - ล ล ท ล ซ ร ซ ม ร ท - - - -

ล ซ ล ท ล ท ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ท ร ม ซ ล ร ท ล ซ

ร ร ร ร - ซ - ซ ล ล ล ล - ท - ท ล ท ด ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร - ร - - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร ด ด ร ด ท ล ซ ร ซ ซ ร ซ ล ท ด ร

กลบตนตรง

ทอน 2

ท ท ท ท - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ม - ม ซ ม ร ท - ร - ม - - ล ซ ม ซ - ล ร ล ท ร (ร ล ท ร) ซ ม ร ท (ซ ม ร ท) #ล ซ - - ท ล - - ร ท ม ร - - - - ซ ซ ซ ซ - ม - ม ร ร ร ร - ซ - ซ - - - - ร ม ซ ล ท ซ ล ท - - - - ล ท ร ท (ล ท ร ท) ซ ล ท ล (ซ ล ท ล) ม ซ ล ซ (ม ซ ล ซ) ม ม ซ ม - - - ซ

ล ซ - ล ท ล - ท ร ท - ร ม ร - ท ร ท - ร ม ร - ม ซ ม - ซ ล ซ - - - ร - ร ร ร - - ท ร ล ท ร ม - - - ซ - ซ ซ ซ - - ม ซ ร ม ซ ล - - ซ ซ ซ ซ - ล - ล ท ท ท ท - ด - ด - - ร ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ล

- - - - - - - ล - ล ล ล - ล - ล ล ท ร ม ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

กลบตน

146

เพลงขยะแขยง เพลงขยะแขยง อตรำ 3 ชน ประเภทหนำทบปรบไก ครจนทร นกดนตรในรชสมย

พระบำทสมเดจพระจอมเกลำเจำอยหวและพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว เปนผแตง เพลงนน ำไปบรรเลงตอทำยโหมโรงจนโล และโหมโรงอน ๆ บำงเพลง นอกจำกนสมเดจพระเจำ บรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ทรงพระนพนธเพลงขยะแขยง อตรำ 3 ชน ขนอกทำงหนง โดยบนทกเปนโนตสำกล นอกจำกนคณะดรยประณตยงแตงขนเปนเพลงโหมโรงอกทำงหน ง โดยใชบรรเลงประชนกบคณะสำล มำลย มำลย ท ศนยส งคตศำลำ (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 9)

หนำทบปรบไก ล ฟ ฟ ฟ ล ฟ ม ร ล ท ร ม ซ ร ม ซ ล ท ร ม ซ ร ม ซ ร ม ซ ล ท ซ ล ท

ม ม ม ม - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท ล ล ล ล - ท - ท ร ร ร ร - ม - ม

ล ท ร ม ร ม ซ ล ซ ท ล ซ ท ล ซ ม ร ท ม ร ท ล ซ ซ ม ร ท ร ซ ม ร ท

ม ร ฟ ม ซ ฟ ล ซ ล ฟ ซ ม ฟ ร ม ท ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

ท ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล ท ม ร ล ท ล ซ ม ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ - ร - ร ซ ม ร ท ล ท ร ม ร ม ซ ร ล ท ร ม ร ม ซ ล ร ท ล ซ ท ล ซ ม

ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ ท ซ ล ท ล ท ร ล ท ล ซ ม ซ ท ล ซ

ท ซ ล ท ร ล ท ร ล ท ร ม ซ ร ม ซ ร ท ล ซ ท ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ท ร ท ล ซ ล ซ - - ร ซ ล ท ล ท - - ม ร ด ท ล ท - - ล ท ด ร ด ร - - ซ ม ร ท ร ท - - ม ร ท ล ท ล - - ร ท ล ซ ล ซ - - ท ล ซ ม ซ ม - -

ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ล ซ ล ท ล ท ร ม ร ม ร ร ม ซ ม ม ซ ล ซ ซ ล ท ล ล

ร ร ร ร - ม - ม ฟ ฟ ฟ ฟ - ซ - ซ ล ล ล ล - ท - ท ล ซ ล ท ด ร - ร ซ ม ร ท ร ท - - ม ร ท ล ท ล - - ม ร ท ล ร ท ล ฟ ร ม ฟ ล ร ฟ ม ร

- - - - - ซ - ซ ซ ซ ซ ซ - ล - ล - - - - - ท - ท ล ล ล ล - ซ - ซ

147

เพลงขยะแขยง (ตอ) - ฟ ฟฟฟ ล ฟ ม ร (ล ท ร ม ซ ร ม ซ) ล ท ร ม ซ ร ม ซ (ร ม ซ ล ท ซ ล ท) ม ม ม ม - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท ล ล ล ล - ท - ท ร ร ร ร - ม - ม

ล ท ร ม ร ม ซ ล ซ ท ล ซ ท ล ซ ม ร ท ล ซ ท ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ท

ร ม ร ล ร ท ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ท ล ท ร ม ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

ด ด ท ด (ด ด ท ด) ล ล ซ ล (ล ล ซ ล) ร ท ร ล ท ล ซ ม (ซ ล ท ล ร ท ล ซ) - ร - ร ซ ม ร ท (ล ท ร ม ร ม ซ ร) ล ท ร ม ร ม ซ ล (ร ท ล ซ ท ล ซ ม) ล ซ ม ร ซ ม ร ท (ม ร ท ล ร ท ล ซ) ท ซ ล ท ล ท ร ล (ท ล ซ ม ซ ท ล ซ) ท ซ ล ท ร ล ท ร ล ท ร ม ซ ร ม ซ (ร ท ล ซ ท ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ท)

ร ท ล ซ ล ซ - - ร ซ ล ท ล ท - - ม ร ด ท ล ท - - ล ท ด ร ด ร - - ซ ม ร ท ร ท - - ม ร ท ล ท ล - - ร ท ล ซ ล ซ - - ท ล ซ ม ซ ม - - ซ ม ร ท ร ท - - ร ซ ล ท ร ม - ท ร ม - ล ซ ม - ท ล ซ - ร ท ล - - - ร - - - ม - - - ฟ - - - ซ - - - ล - - - ท - - ล ซ ล ท ด ร - ร


ลงวำ - ม ร ท - ล - ร - - - ท - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ม - - -ร

148

โหมโรงมะลเลอย

โหมโรงเพลงมะลเลอยน ครมนตร ตรำโมท กลำววำ ครชอย สนทรวำทน เปนผแตง โดยน ำเพลงมะลเลอย อตรำ 2 ชน ของเกำ มำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน (รำชบณฑตยสถำน, 2550:

196)


- - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - ด - - มรด - ล - - - ซ - - - ม

- - - ซ - - - ล - - ด ซ ล ซ - ม - - - ล - ซ - ม - - รดล - ซ - ด

- - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด ร ด ร ม ม ร ด ล ด ล ร ด ร ล ด ซ


ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ด ร ม ร ซ ม ร ด

- - - ซ - - - ล - - ร ด ท ล ซ ม - - ซ ล ด ร ม ซ ม ร ด ร ม ซ - ด

- - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด ร ด ร ม ม ร ด ล ด ล ร ด ร ล ด ซ


ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ด ร ม ร ซ ม ร ด

ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร (ม ร ม ด ร ล ด ซ ล ม ซ ร - - ม ร) ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร (ม ร ม ด ร ล ด ซ ล ม ซ ร - - ม ร) ซ ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ซ ล (ร ด ม ร ม ด ร ล ด ล ร ด ร ล ด ซ) ซ ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ (ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร)

ด ล ซ ม ซ ม - - ล ซ ม ร ม ร - - ซ ม ร ด ร ด - - ม ร ด ล ด ล - - ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ม ม ม ม - ซ - ซ ด ด ด ด - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ร - ร

ม ด ร ม ร ม - - ซ ล ด ร ด ร - - ด ซ ล ด ล ด - - ร ม ซ ล ซ ล - - ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ด ท ร ด ท ล ซ ม

ร ม ฟ ล ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ม ม ซ ม - ด ล ซ - - - - - - - - กลบตน



149

ทอน 2

ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ม ม ซ ม - ด ล ซ - - - - - - - - ด ล ด ด ด ร ด ด ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม

ซ ล ท ร ล ท ร ม ท ร ม ซ ร ม ซ ล ร ด ม ร ม ด ร ล ด ล ร ด ร ล ด ซ

ซ ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร ด ล ซ ม ซ ม - - ล ซ ม ร ม ร - - ซ ม ร ด ร ด - - ม ร ด ล ด ล - -

ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร

ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ด ม ซ ล ซ ล ด ร - ด - ม ร ร ร ร ร ด ม ร ม ด ร ล ด ล ร ด ร ล ด ซ ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร

ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ด ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ล

ด ซ ด ล ด ร ด ล ด ซ ด ล ด ร ด ล ด ม ร ด ม ร ด ล ด ม ร ด ม ร ด ล

ด ซ ด ล ซ ล ด ร ม ล ซ ร ม ร ด ล ด ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม

ซ ซ ซ ซ - ซ - ซ ซ ล ซ ฟ ม ร - - ร ร ร ร - ร - ร ซ ด ร ม ฟ ซ - - ซ ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ ม ม ซ ม - ด ล ซ - - - - - - - - ร ด ม ร ม ด ร ล ด ล ร ด ร ล ด ซ (ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ) ด ร ด ล ซ ม ซ ล ด ร ด ล ด ล ซ ม (ซ ร ซ ม ซ ร ซ ม ซ ร ซ ม ซ ร ซ ม) ซ ด ร ม ร ม ซ ล ร ด ร ม ร ม ซ ล (ซ ท ล ซ ซ ท ล ซ ซ ท ล ซ ซ ท ล ซ) ร ด ม ร ม ด ร ล (ด ล ร ด ร ล ด ซ) ล ซ ด ล ด ซ ล ม (ซ ม ล ซ ล ม ซ ร)

ด ล ซ ม ซ ม - - ล ซ ม ร ม ร - - ซ ม ร ด ร ด - - ม ร ด ล ด ล - - ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ซ ซ ซ ซ - ม - ม ร ร ร ร - ด - ด ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ม ม ม ม - ร - ร

ร ด ท ล ซ ร - - ร ซ ล ท ด ร - - ม ด ร ม ฟ ซ - - ฟ ล ซ ฟ ม ร - - ซ ซ ซ ซ - ม - ม ร ร ร ร - ด - ด ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ม ม ม ม - ร - ร

ม ด ร ม ร ม - - ซ ล ด ร ด ร - - ด ซ ล ด ล ด - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ด ด ด - ซ - ล (ด ด ด ด - ซ - ล) ด ล ด ม - ซ - ล (ด ล ด ม - ซ - ล)

ซ ม ร ด ร ด - - ม ร ด ล ด ล - - ร ด ล ซ ล ซ - - ด ล ซ ม ซ ม - - ซ ซ ซ ซ - ซ - ซ ซ ล ซ ฟ - ม - ร ร ร ร ร - ร - ร ซ ด ร ม ม ซ - -

ซ ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ ม ม ซ ม - ด ล ซ - - - - - - - - กลบตน

ลงวำ

- ม ร ท - ล - ร - - - ท - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ม - - - ร

150

โหมโรงรตนโกสนทร โหมโรงเพลงรตนโกสนทรเปนเพลงทกรมศลปำกรและธนำคำรกรงเทพ จ ำกด ไดมอบใหคร

มนตร ตรำโมท แตง เนองในกำรสมโภชกรงรตนโกสนทรครบ 200 ป เมอ พ.ศ. 2525 เพอเปนอนสรณและใหใชบรรเลงกนทวไปเนองในโอกำสนน ครมนตร ตรำโมท เหนวำเพลงนแตงขนในรชสมยของพระบำทสมเดจพระเจำอยหวภมพลอดลเดช จงไดเลอกเพลงสระบหรงใน อตรำ 2 ชน ซงม 9 จงหวะหนำทบ มำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน และเลอกเพลงทเปนสรมงคลอกเพลงหนง คอ เพลงตระนมต อตรำ 2 ชน แตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน เปนเพลงออกทำย (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 197)


- - - ร - - - ม - - ล ซ ม - ร - ซ - - ล ซ ม - ร - ซ - - ท ล ซ ล - ท

- - ซลท - ร - ม - ล ซ ม - ร - ท - - - ม - - - ร - - - ท - - - ล

รรร ม ร ม ร ม ร ฟมร ล ร ม ฟ ซ ล ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ ท ล ซ ม

ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ล ซ ล ท ล ท ร ม มมม ซ ม ร ท ร ม ลลล ท ล ซ ม ซ ล รรร ม ร ม ร ม ร ลลล ท ล ท ล ท ล ท ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ท ล

ร ม ร ล ร ท ล ซ ซ ม ซ ร ม ซ ล ท ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

- ซ - ม (- ซ - ม) - ร - ม (- ร - ม) - ท - ร - ม - ซ - ล - รท - - - - - ล - ทร (- ล - ร) - ม - ท (- ม - ท) ร ท ล ซ ล ซ ม ซ ล ท - ล - - - - ร ร ท ร ซ ล ท ล (ร ร ท ร ซ ล ท ล) ท ม ท ร ซ ล ท ล (ท ม ท ร ซ ล ท ล) ท ร ท ล ซ ล - - ม ร ท ล ซ ล - ร ม ร - ท ร ท - ล ท ล - ซ ล ซ - ซ

- ซ - ม (- ซ - ม) - ร - ม (- ร - ม) - ท - ร ม ซ - ม - ร - ท - ล - ซ

ร ร ร ร - ม - ม ฟ ฟ ฟ ฟ - ซ - ซ - - ล ท ล ซ ฟ ล ซ ฟ ม ซ ฟ ม ร ม

ซ ล ซ ท ล ท ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ร ล ล ล ร ท ท ท ม ร ร ร ซ ม ม ม

- ซ - ม - ร - ท ล ซ ล ท - ร - ม - ซ - ม - ร - ท ล ท ร ท ล ซ - ล

ร ร ร ร - ซ - ซ ร ร ร ร ท ม ร ท (ล ล ล ล - ร - ร ท ล ล ล ซ ท ล ซ) ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล (ท ท ท ท - ล - ล - ม ร ด ท ล ซ ม)

- ร - ร ร ร - - ท ร ล ท ร ม - - - ซ - ซ ซ ซ - - ม ซ ร ม ซ ล - - - ร - ซ - ล - ท ร ม ร ท - ล - ซ ร ท - ร - ม - ล ซ - ล ท ม - ร - ท

กลบตน

เทยวหลงทอน 1 ใหบรรเลงท ำนองนแทนบรรทดท 1-2

- - - ท - - - ท ท ท ท ท - ท - ท ร ท ล ซ ท ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ท

ล ซ ล ท ล ท ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ม ม ซ ม ร ร ม ร ท ท ร ท ล ล ท ล

151

ทอน 2

ท ท ท ท (ท ท ท ท) ม ม ม ม (ม ม ม ม) ท ท ท ท (ท ท ท ท) ร ร ร ร (ร ร ร ร) ท ท - - ล ล - - ซ ซ - - ม ม - - ร ร - - ด ด - - ท ท - - ล ล - -

ร ร ร ร (ร ร ร ร) ล ล ล ล (ล ล ล ล) ร ร ร ร (ร ร ร ร) ล ล ล ล (ล ล ล ล) ร ร ร ร - ม - ม ฟ ฟ ฟ ฟ - ซ - ซ ร ร ร ร - ซ - ซ ล ล ล ล - ท - ท

ล ท ร ท (ล ท ร ท) ล ท ร ท (ล ท ร ท) ร ม ฟ ซ - - ร ม ฟ ซ ล ท - - - - ล ล ล ล - ท - ท ร ร ร ร - ม - ม ร ร ร ร - ด - ด ท ท ท ท - ล - ล

ม ร ม ท ร ล - - ม ร ม ท ร ล - - ซ ม ซ ม ซ ร ม ร ม ท ร ท ร ล - - ม ม ซ ม ร ท - - ท ท ร ท ล ซ - - ร ม ฟ ซ ฟ ซ - - ฟ ซ ล ท ล ท - -

ล ล ล ล - ท - ท ร ร ร ร - ม - ซ - ล ซ ม - ร - ซ - ล ซ ม - ร - ท

- - - ท - ท ท ท ร ท ล ซ ท ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ท - - - - - - - - ม ม ซ ม ร ท - - ร ร ม ร ท ล - - ท ท ร ท ล ซ - - ล ล ท ล ซ ม - - ซ ม - - ร ท - - ล ซ - - ม ร - - ท ล - - ซ ม - - ร ท - - ล ซ - - ล ท ร ม ฟ ซ - ซ (ล ท ร ม ฟ ซ - ซ) ร ม ฟ ซ ล ท - รท (ร ม ฟ ซ ล ท - ท)

ม ร - - ล ท - - ร ท - - ซ ล - - ท ล - - ม ซ - - ล ซ - - ร ม - - ท ร - - ท ม - - ร ซ - - ร ม - - ท ร - - ท ม - - ร ม ซ ล - - - - ร ม ร ล ร ท ล ซ ท ล ซ ล ท ล ร ท ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

กลบตน

เทยวหลงใหตดบรรทดสดทำยออกแลวลงวำ ลงวำ - ม ร ท - ล - ร - - - ท - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ม - - - ร

152

โหมโรงสำมมำ

โหมโรงสำมมำประกอบดวยเพลง 3 เพลง คอ เพลงมำร ำ เพลงมำสะบดกบ และเพลงมำยอง ท ำนอง 2 ชนของทง 3 เพลงนเปนเพลงเกำ มมำแตครงสมยอยธยำ โบรำณำจำรยจดรวมไวในเพลงเรองกลองแขกปชวำ ใชส ำหรบบรรเลงประกอบกำรตกระบกระบองหรอร ำงำวร ำทวน ตลอดจนบรรเลงและขบรองในกำรแสดงโขนละคร

ใน พ.ศ. 2470 หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำเพลงมำร ำอตรำ 2 ชน ของเกำ มำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน โดยรกษำทวงท ำนองลลำใหละมำยคลำยคลงกบท ำนองเดม ตอมำใน พ.ศ. 2473 ทำนไดน ำเพลงมำสะบดกบ อตรำ 2 ชน ของเกำ มำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชนอกเพลงหนง แลวน ำทง 2 เพลงมำใชบรรเลงเปนเพลงโหมโรง โดยแยกบรรเลงเปนคนละเพลง ไมไดบรรเลงตอเนองกน ตอมำทำนไดน ำเพลงมำยอง อตรำ 3 ชน ซงครชอย สนทรวำทน ไดแตงไวแลวมำบรรเลงตอเนองกนตำมล ำดบดงน คอ เรมดวยเพลงมำร ำ มำสะบดกบ และมำยอง จงเกดเปนเพลงโหมโรงสำมมำขน และนยมบรรเลงสบตอกนมำจนถงทกวนน (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 201)

เพลงมำร ำ

เพลงมำร ำ อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบปรบไก มทอนเดยว 7 จงหวะ ปรำกฏอยในเพลงตบเรองมำยอง หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ใชเปนเพลงโหมโรง จดเขำเปนเพลงชดมำ มมำร ำ มำสะบดกบ และมำยอง ถำน ำมำบรรเลงรวมกนทง 3 เพลง เรยกวำ “เพลงโหมโรงสำมมำ” (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 99)

หนำทบปรบไก ทอนเดยว

- ด - - - ร - - - ม - - - ล ช ม - ร - ด - ม - ร - ด - ท - ล - - - ด - - มรด - ล - - - ช - - - ฟ - ฟ ช ล ด ล ช ฟ ช ล ช ฟ ช ฟ ม ร รรร ช ร ช ร ช ร ดดด ท ด ท ด ท ด ล ท ด ร ม ร ด ท ล ช ล ท ล ท ด ร ชชช ด ช ด ช ด ช รรร ช ร ช ร ช ร ช ม ร ด ช ด ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ช ดดด ร ด ร ด ร ด ชชช ล ช ล ช ล ช ม ร ด ล ร ด ล ช ด ล ช ฟ ล ช ฟ ม

ช ล ช ด ช ล ช ด ช ล ช ด ช ล ช ด - - ช ด ร ม ฟ ช - - - - - - - - ร ร ม ร ด ล - - ร ร ม ร ด ล - - ร ร ม ร ด ล - - ร ด ล ช ด ล ช ฟ

ด ร ม ฟ ม ฟ ช ล ด ร ด ช ด ล ช ฟ ล ช ฟ ล ช ฟ ม ฟ ด ร ม ฟ ช ฟ ม ร ช ช ล ช ล ช ล ช (ซ ซ ล ซ ล ซ ล ซ) ร ร ม ร ม ร ม ร (ร ร ม ร ม ร ม ร) ล ท ด ร ม ร ด ท ล ช ล ท ล ท ด ร ม ร ด ท ล ช ล ท ม ร ด ร ด ท ล ช

153

ทอนเดยว (ตอ) ร ร ร ร - ม - ม ฟ ฟ ฟ ฟ - ช - ช ร ร ร ร - ช - ช ล ล ล ล - ท - ท

ช ล ช ท ล ท ร ม ช ล ช ร ช ม ร ท ล ช ม ร ช ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ช

กลบตน

เทยวหลงเทยวแรกใหบรรเลงท ำนองนแทนบรรทดท 1-2

ท ช ล ท ล ท ด ร ม ร ด ร ม ร ช ม ช ด ร ม ช ม ร ด ช ล ท ด ร ด ท ล

ร ม ด ร ล ด ช ล ช ด ร ม ร ม ฟ ช ด ฟ ช ล ด ล ช ฟ ช ล ช ฟ ช ฟ ม ร

ทำงเปลยน

ด ด ด ด - ล - ล ช ช ช ช - ฟ - ฟ (- ด ร ม ฟ ร ม ฟ ซ ม ฟ ซ ล ฟ ซ ล) ด ด ด ด - ล - ล ช ช ช ช - ฟ - ฟ (- ฟ ซ ล ซ ฟ ม ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ด ร)

ช ล ท ด ร ม - - ช ม - - ช ม - - ร ช ล ท ด ร - - ม ร - - ม ร - - ร ด ท ล ช ร - - ร ช ล ท ด ร - - ช ม ร ด ช ด ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ช ดดด ร ด ร ด ร ด ชชช ล ช ล ช ล ช ม ร ด ล ร ด ล ช ด ล ช ฟ ล ช ฟ ม

ช ล ช ด ช ล ช ด ช ล ช ด ช ล ช ด - - ช ด ร ม ฟ ช - - - - - - - - ร ร ม ร ด ล - - ร ร ม ร ด ล - - ร ร ม ร ด ล - - ร ด ล ช ด ล ช ฟ

ด ร ม ฟ ม ฟ ช ล ด ร ด ช ด ล ช ฟ ล ช ฟ ล ช ฟ ม ฟ ด ร ม ฟ ช ฟ ม ร ช ช ล ช ล ช ล ช (ซ ซ ล ซ ล ซ ล ซ) ร ร ม ร ม ร ม ร (ร ร ม ร ม ร ม ร) ล ท ด ร ม ร ด ท ล ช ล ท ล ท ด ร ม ร ด ท ล ช ล ท ม ร ด ร ด ท ล ช

ช ร ม ช ม ร ม ช ม ร ม ช ม ช - ช (ท ซ ล ท ล ซ ล ท ล ซ ล ท ล ท ร ท) ช ล ซ ท ล ท ร ม ช ล ช ร ช ม ร ท ล ช ม ร ช ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ช

กลบตน

154

เพลงมำสะบดกบ

เพลงมำสะบดกบ 2 ชน เปนเพลงท ำนองเกำ ประเภทหนำทบปรบไก เมอ พ.ศ. 2473 หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำมำแตงขยำยเปนอตรำ 3 ชน ใชรวมบรรเลงในชดโหมโรงสำมมำ เมอน ำมำบรรเลงเปนโหมโรงเอกเทศ นยมบรรเลงออกดวยเพลงมำยอง 3 ชน (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557: 535)


ล ล ล ล - ท - ท ด ด ด ด - ร - ร ช ด ร ม ร ม ฟ ช ฟ ล ช ฟ ช ฟ ม ร ช ร ม ฟ ช ฟ ม ร ม ฟ ช ฟ ม ร ด ท ร ท ล ช ล ท ล ท ล ช ล ท ล ท ด ร ช ล ท ด ท ด ร ม ช ล ช ร ช ม ร ด ช ด ร ม ร ม ฟ ช ฟ ล ช ฟ ช ฟ ม ร ฟ ม ช ฟ ม ร ด ช ท ล ด ท ร ด ม ร ช ม ร ด ช ด ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ช ด ด ด ด - ร - ร ด ด ด ด - ช - ช - - ช ด ร ม ฟ ช - - - - - - - - ช ล ช ร ช ม ร ด ท ล ช ล ท ด ร ม ช ล ช ฟ ม ร ด ช ล ท ด ร ช ม ร ด

ช ช ช ช - ม - ม ร ร ร ร - ด - ด - - ด ฟ ช ล ท ด - - - - - - - - ฟ ร ด ท ร ด ฟ ร ช ฟ ล ช ฟ ร ด ท ร ท ด ร ด ท ล ท ด ช ล ท ด ท ล ช

ด ด ด ด - ล - ล ช ช ช ช - ฟ - ฟ ช ฟ ม ฟ ช ฟ ล ช - - - - - - - - ร ม ฟ ช ล ช ฟ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ช ด ล ช ฟ ด ฟ ช ล ช ฟ ช ล ช ล ท ด

ช ช ช ช - ล - ล ท ท ท ท - ด - ด ช ช ช ช - ด - ด ร ร ร ร - ม - ม

ช ด ร ม ร ม ช ล ม ร ด ช ด ล ช ม ด ร ม ล ช ด ร ม ล ร ล ท ด ม ร ด

ช ช ช ช - ม - ม ร ร ร ร - ด - ด ช ช ช ช - ด - ด ท ท ท ท - ล - ล

ล ช ฟ ม ร ช ล ท ด ร ม ร ด ท ล ช ล ท ร ม ร ม ช ล ท ล ช ม ช ท ล ช

กลบตน

155

เพลงมำยอง เพลงมำยอง อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบปรบไก มทอนเดยว 7 จงหวะ ปรำกฏอยในเพลงตบเรองมำยอง ครชอย สนทรวำทน ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน เพอบรรเลงตอจำกเพลงโหมโรงครอบจกรวำล เรยกวำ “เพลงโหมโรงครอบจกรวำลออกมำยอง” นอกจำกนน ครเพชร จรรยนำฏ ไดน ำเพลงมำยอง อตรำ 2 ชน มำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชนอกทำงหนง

ตอมำครพม บำปยะวำทย และครบญยงค เกตคง ไดน ำเพลงโหมโรงมำยอง อตรำ 3 ชนของครชอย สนทรวำทน และของครเพชร จรรยนำฏ มำบรรเลงตอกน สวนอตรำ 2 ชน เทยวแรกใชทำงของเดม สวนเทยวหลงใชท ำนองเพลงอศวลลำของครมนตร ตรำโมท เขำมำผสม แลวตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ และน ำมำบรรเลงเปนเพลงโหมโรง (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 99)


ช ร ม ฟ ช ฟ ม ร ฟ ม ช ฟ ม ร ด ช ท ล ท ช ล ท ล ท ด ท ม ท ด ร ม ร - - - - - - - - - ช - ร ร ร - ม ร ด ร ม ร ม ด ร - - - - - - - -

ช ล ช ม ช ม ร ด ร ด ร ม - - - - ช ล ท ด ท ด ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ช ล ช ฟ ม ร ช ล ท ด ร ม ร ด ท ล ช ร ท ร ล ท ล ช ม ฟ ม ฟ ล ช ฟ ม ร ช ด ร ม ร ช ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ล ช ฟ ม ฟ ช ร ม ฟ ด ร ม ฟ ช ฟ ม ร ร ม ฟ ช ฟ ม ร ท ด ร ม ร ด ท ล ช ฟ ม ร ล ร ม ฟ ช ฟ ช ล ช ฟ ม ร ท

ร ม ร ล ร ท ล ช ล ท ร ล ท ช ล ท ล ท ด ร ม ร ด ท ล ช ล ท ล ท ด ร - - - - - - - - - ช - ร ร ร -ม ร ด ร ม ร ม ฟ ช - - - - - - - -

ร ม ฟ ช ฟ ม ร ท ด ร ม ร ด ท ล ช ร ท ร ล ท ล ช ม ฟ ม ฟ ล ช ฟ ม ร ช ช ช ช - ม - ม ร ร ร ร - ด - ด ร ด ท ด ร ด ร ม - - - - - - - - ช ล ช ม ช ม ร ด ร ด ร ม - - - - ช ล ท ด ท ด ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ช ฟ ช ล ช ฟ ม ร ท ด ร ม ร ด ท ล ช ท ม ร ล ท ล ช ม ฟ ม ฟ ล ช ฟ ม ร ช ด ร ม ร ช ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ช ล ช ฟ ล ช ฟ ม ช ฟ ม ร ฟ ม ร ด ร ช ร ม ร ช ฟ ม ร ด ร ม ร ช ฟ ม ร ช ด ร ม ร ม ฟ ช ฟ ล ช ฟ ช ฟ ม ร

กลบตน

เทยวหลงตดบรรทดสดทำยแลวลงวำ ลงวำ - ม ร ท - ล - ร - - - ท - - - ล - - - ช - - - ฟ - - - ม - - - ร

156

เพลงเถำ

ขอมเงน เถำ

เพลงเขมรขำว อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบเขมร (เทยบเทำหนำทบปรบไก) ม 3 ทอน ทอนท 1 ม 3 จงหวะ ทอนท 2 และทอนท 3 มทอนละ 4 จงหวะ เมอ พ.ศ. 2470 ครมนตร ตรำโมท ไดน ำเพลงเขมรขำวมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน และตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ พรอมทงแตงทำงรองดวย แลวใหชอใหมวำ “เพลงขอมเงน เถำ”(รำชบณฑตยสถำน, 2549: 30)


- - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ ซ ล ด ร - ฟ - ซ ล ซ ด ล - ซ - ฟ

- - - - - - - ซ - - - - - - - ล - - - ด - - - ร - -ฟ ซ ฟ ร - ด

- - - - - - - - - ล ด ล - ฟ - ร - - - ด - - - ฟ - - - ซ ล ซ ด ล

- - - - ด ล ซ ฟ - ด - ด ฟ ร ด ล - - ล ซ ฟ ร - - - ด - ล ด ล ซ ฟ

- - - ฟ - - - ซ - - - ล - - - ด - - ร ร ฟ ร ด ล ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - - - - ฟ ซ ล ด ร ด ฟ ร ด ล ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ร - - ล ซ ด ล - ซ - ฟ

กลบตน

ทอน 2

- - - ร - - ด ร ฟ ร ด ร - ฟ - - ซ ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ร ด ร - ฟ - - - - - ฟ - - - ร - - - ด - ล - - ล ล ด ล ด ซ - ล ซ ล ด ร ฟ ด - ร - - - - - - - - ด ล - ด - ร - ฟ - - - - - - - ซ - - - ล - - - ร

ฟ ร ด ล (ฟ ร ด ล) ซ ล ด ร (ซ ล ด ร) ซ ม ร ด - ร - - ม ด ม ร - ด - ล ร ด ล ร - ด - ล - - - - ซ ล ด ร ม ด ม ร - ด - ล - - - - - - - -

- - - ด - - - ล - - - ซ - - - ฟ ล ล ล ล - ด - ล - ซ - ฟ - ร - - - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ร ฟ ร ด ร ฟ ร ด ร ฟ ร ด ร ฟ ซ - - - ซ - - ฟ ซ ล ด ร ด ฟ ร ด ล ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ร - - ล ซ ด ล - ซ - ฟ

กลบตน

157

ทอน 3

ด ล ล ล - ซ - ล - ด - ร - ฟ - - ร ซ ฟ ร - ฟ - - ด ร ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ

- - - ซ - ล - - - ร - - ฟ ด - ร - ล ด ร ฟ ด - ร ด ร ฟ ซ ล ฟ - ซ ร ร ฟ ร ด ล - - ร ร ฟ ร ด ล - - ร ร ฟ ร ด ล ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - - - ฟ - ซ - ล - - - ร - ฟ - ซ - - - ด - ร - ฟ - - - ล - ด - ร - - ล ด ล ซ ฟ ร - - ร ด ล ซ ฟ ร - - ล ด ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ซ ฟ ร - ด - -

- - - ร - - - ด - - - ล - ด - - ร ร ฟ ร ด ล - ด - ร - - ด ร - - - ฟ - - ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ซ - ล - - ด ล - ด ร ฟ - ร ฟ ร ด ล ซ ฟ - - - ซ - - ฟ ซ ล ด ร ด ฟ ร ด ล ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ร - - ล ซ ด ล - ซ - ฟ

กลบตน


- - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ - ม - ร - ด - ม ซ ม ร ด - ร - ด

- - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด - ม ซ ร ม ร ด ล - - - ด - ร - ฟ

- - - ล - ล ล ล ซ ล ด ร ด ล - ซ ล ซ ฟ ร - ด - ฟ - ร ด ล - ซ - ฟ

กลบตน

ทอน 2

- - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ - - - ร - - - ด ร ด ล ด ร ฟ - ร - - - ล - ล ล ล ซ ฟ ซ ล - ด - ร - ฟ - ด ร ฟ - ร - - - ด ฟ ร ด ล

ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล - ร - ร ฟ ร - ด ร ด ล ด ร ฟ - ร - - - ล - ล ล ล ซ ล ด ร ด ล - ซ ล ซ ฟ ร - ด - ฟ - ร ด ล - ซ - ฟ

กลบตน

ทอน 3

- - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร ด ล ด ร - ฟ - ซ - - -ซ - ซ ซ ซ ซ ล ด ร ด ร ฟ ซ - ล ซ ฟ ซ ล - ซ - - - ฟ - - - ร - - - ม - ม ม ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ร ด ฟ ร ด ล ร ด ซ ล ด ร ฟ ด ร ฟ

- - ด ร ม ฟ ซ ล ซ ล ด ร ด ล - ซ ล ซ ฟ ร - ด - ฟ - ร ด ล - ซ - ฟ

กลบตน

158


- - ฟ ฟ - ฟ - ฟ ซ ล ด ร ด ล - ด - ล ด ร ด ล - ด - - - ร - ฟ - - ล ฟ ซ ล ซ ล ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ

กลบตน

ทอน 2

- - ฟ ฟ - ฟ - ฟ ล ฟ ซ ล ซ ล ด ร ด ล - ด ร ฟ - - - ร - - ฟ ร ด ล

- - - - ซ ฟ ซ ล - - - ด - ร - - ล ด ร ด ล ซ ฟ ร ฟ ร ด ร ฟ ล ซ ฟ

กลบตน

ทอน 3

- - ฟ ฟ - ฟ - ฟ ล ซ ฟ ร ด ร ฟ ซ ด ล - ซ ฟ ล - - - ซ - - ล ซ ฟ ร ซ ม ร ม ซ ม ร ด ร ด ล ด - ร - ฟ ซ ล ด ร ด ท ล ซ ล ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ

กลบตน

ลกหมด

ร ร ฟ ร ด ล - - ซ ซ ล ซ ฟ ร - - ร ร ฟ ร ด ล - - ซ ซ ล ซ ฟ ร - - ซ ซ ล ซ ฟ ร - - ซ ซ ล ซ ฟ ร - - ท ท ล ท ร ซ - - ร ซ ล ท ด ร - -

159

ขอมทรงเครอง เถำ

เพลงขอมทรงเครอง อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบปรบไก มทอนเดยว 5 จงหวะ เมอ พ.ศ. 2474 ครมนตร ตรำโมท ไดน ำเพลงนมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ใชส ำนวนกำรด ำเนนท ำนองเขมร ซงไดเคยแตงไวในเพลงเขมรเอวบำง 3 ชนมำดดแปลงแกไขใชในเพลงขอมทรงเครอง อตรำ 3 ชน เกอบตลอดเพลง และตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ แลวมอบใหวงมโหรหลวงขบรองและบรรเลงออกอำกำศทำงสถำนวทย นอกจำกไดส ำนวนกำรเดนท ำนองส ำเนยงเขมรจำกเพลงเขมรเอวบำงมำใชในเพลงขอมทรงเครอง อตรำ 3 ชนแลว ครมนตร ตรำโมท ยงไดน ำท ำนองลกหมดเพลงหนง ซงหลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดแตงไวมำใชเปนลกหมดประจ ำเพลงขอมทรงเครอง เถำ ดวย (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 32)

หนำทบปรบไก สำมชน

- - - - - - - - - - - ร - - - ฟ - - - ซ - - - ล - ด - ร ด ม ร ร

- - - ด - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - - - - - ซ - - - ล - - - ร - - - - - - - - - - - ล - - - ด - - - ฟ - - - ร - - มรด ซ ด - ซ - - - - - - - - - ฟ - ซ - ล - ร ฟ ร ด ล - ด - - - ฟ - - - ซ - ล - - - - - - - - - - - ด - - - ล - - - - - ด - ล ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - - - - - ล - ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ร - ฟ - - - ร - ฟ - - - ด - ร ด ม ร ร

- - - - - - - - - - - ฟ - - - ร - - - - - - - - - ฟ - ซ - ล - ด

ฟ ฟ ฟ ฟ - ซ - ซ ล ล ล ล - ด - ด ซ ล ด ร ฟ ด - - - ล ด ซ ล ซ ฟ ร ล ฟ ซ ล (ล ฟ ซ ล) ด ล ซ ฟ (ด ล ซ ฟ) ด ร ฟ ซ (ด ร ฟ ซ) ล ซ ฟ ร (ล ซ ฟ ร) ล ฟ ซ ล - ด - ร ฟ ซ ฟ ร - ด - ล - - - ซ - - - ล ด ล ซ ฟ - ซ - ร

กลบตน

160

สำมชน ทำงเปลยน

- - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร - ฟ - ซ ล ซ ฟ ร - - - ด ฟ ร ด ล

ด ด ด ด - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ล ล ล ล - ซ - ซ ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ฟ ร ด ล (ฟ ร ด ล) ซ ล ด ร (ซลดร)- ด - ร - - - ด - ร ฟ ด ร ฟ - - - - ล ซ ฟ ร (ล ซ ฟ ร) ด ร ฟ ซ (ดรฟซ)-ฟ - ซ - - - ฟ - ซ ล ด - ล - - - - ด ร ด ล ด ซ ล ด (ด ร ด ล ด ซ ล ด) ด ร ด ล ซ ฟ - ซ (ด ร ด ล ซ ฟ - ซ)

- ฟ - ซ - ล - - - ร - ฟ - ซ - - - ด - ร - ฟ - - - ล - ด - ร - - ฟ ร ด ร ด ล ด ล (ฟ ร ด ร ด ล ด ล) ร ด ล ด ล ซ ล ซ (ร ด ล ด ล ซ ล ซ) ด ล ซ ล ซ ฟ ซ ฟ (ด ล ซ ล ซ ฟ ซ ฟ) ล ซ ฟ ซ ฟ ร ฟ ร (ล ซ ฟ ซ ฟ ร ฟ ร)

ฟ ร ด ล ด ล - - ร ด ล ซ ล ซ - - ด ล ซ ฟ ซ ฟ - - ล ซ ฟ ร ฟ ร - - ล ฟ ซ ล - ด - ร ฟ ซ ฟ ร - ด - ล - - - ซ - - - ล ด ล ซ ฟ - ซ - ร

กลบตน

สองชน

- - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร - - - ร - - - ฟ - - - ซ - ล - ร - - - ร - ร ร ร ล ซ ฟ ร - ฟ - ซ ด ร ด ล ด ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล - - - ล - ล ล ล ด ล ซ ฟ - ซ - ล - ด - ร ม ร ด ล ซ ฟ - ซ - ล - ร - - - ร - ร ร ร ล ซ ฟ ร - ฟ - ซ - - - - - ด - ล ด ล ซ ฟ - ม - ร - - - ด - - - ฟ ซ ล ซ ฟ - ม - ร - ม - ร - ด - ล - - ร ด ล ด - ร

กลบตน

ชนเดยว

- - ร ร - ร - ร ด ร ฟ ซ ฟ ซ ล ร - ร - ร ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ด - ล

ด ซ ล ด - ล - ล ด ล ซ ฟ - ซ - ร - - - - - ฟ - ซ - - - ล - ร - - ม ด ร ม ร ม ซ ร ม ร ด ล - ด - ร

กลบตน

161

ลกหมด

ร ร - - ร ร - - ล ด ล ซ ฟ ร - - ล ด ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ร - ร - ร - - ด ร ฟ ซ ล ร ฟ ซ ล ร ฟ ซ ล ด - - ร ด ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ร - ร - ร - - ฟ ร - - ฟ ร - - ฟ ร ด ล ด ล - - ล ฟ ซ ล ซ ล - - ซ ล ด ร ด ร - - ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด - ร ฟ ซ - ฟ ซ ล - ร ฟ ซ - ด ร ฟ - ล ด ร - - ร ร - - ร ร - - ล ด ล ซ ฟ ร - - ล ด ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ร - ร - ร - - ด ร ฟ ซ ล ร ฟ ซ ล ร ฟ ซ ล ด - - ร ด ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ร - ร - ร - - ฟ ร - - ฟ ร - - ฟ ร ด ล ด ล - - ล ฟ ซ ล ซ ล - - ซ ล ด ร ด ร - - ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด - ร ฟ ซ - ฟ ซ ล - ซ ล ท - ล ท ด - ท ด ร - -

162

เขมรพวง เถำ

เพลงเขมรพวง อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนท 1 ม 4

จงหวะ ทอนท 2 ม 6 จงหวะ ในรชสมยพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำกรมพระยำนรศรำนวดตวงศทรงปรบเพลงรองส ำหรบประกอบ “กำรแสดงภำพนง” (Tableau Vivant) ขนถวำยสมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำมหำวชรณหศ สยำมมฎรำชกมำร มอย 8 เรอง แตเฉพำะในเรองขอมด ำดนทรงบรรจท ำนองเขมรพวงใหรองในบทของพระ ประทม (ทำวพนธม) พระนพนธนนขนตนวำ “เมอนนพระประทมสรยวงศทรงขรรค” เนอรองและทำงดนตรในชดนไดรบควำมนยมอยำงแพรหลำยจนแมแตผทม ใชนกรองนกดนตรกจ ำเอำไปรองกน ดวยควำมทจ ำแตเนอรองจงท ำใหผทไมรจกชอเพลงทแทจรงเรยกเพลงเขมรพวงไปตำมบทรองวำ “เขมรพระประทม”

ประมำณ พ.ศ. 2460-2462 สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ไดทรงพระนพนธขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน โปรดใหจำงวำงทว พำทยโกศล แตงชนเดยวตอจนครบเปนเพลงเถำ ทรงเขยนโนตสำกลประทำนกองดรยำงคทหำรเรอบรรเลงดวยวงโยธวำทต มทงทำงรองและทำงดนตรทงเทยวตนและเทยวกลบอยำงละ 2 เทยวไมเหมอนกน จงตองรองทงเถำยำวถง 12 ทอน ใชเวลำบรรเลงนำนมำก บทรองโปรดใหนำงเจรญ พำทยโกศล ตดตอนมำจำกบทเสภำเรองขนชำงขนแผน ตอนขนแผนขนเรอนขนชำงแลวชมมำนฝมอวนทอง ทำงรองทรงพระกรณำตอประทำนคณหญงไพฑรย กตตวรรณดวยพระองคเอง

รำว พ.ศ. 2460 หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำเพลงเขมรพวงมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ใหมส ำนวนเปนทำงกรอส ำเนยงเขมร แบบเดยวกบเพลงเขมรเลยบพระนคร และเรยกชอตำมของเดมวำ “เพลงเขมรพวง” แมเพลงนจะแตงภำยหลงเพลงเขมรเลยบพระนครแตกเปนเพลงทำงกรอทไดรบควำมนยมอยำงแพรหลำยทสด ยงกวำเพลงใด ๆ ในบรรดำเพลงทำงกรอของหลวงประดษฐ ไพเรำะ และถอ เปนแบบฉบบของ เพลงประเภททำงกรอ (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 53)

163


- - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ - ล ด ร - ฟ - ซ ล ซ ด ล - ซ - ฟ

- - ฟซ ล - ด - ร - ซ ฟ ร - ด - ล - - - ซ - - - ล - - ร ด ล ด - ร - - - - - - - - - - - ฟ - - - ซ - ฟ - ล - ซ ฟ ร - - - - - - - - - - - ฟ - - - ร ด ร ฟ ด - - - - ซ ล ด ร ฟ ร ด ล ด ล ซ ล ด ร ฟ ด

- - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด - - - ฟ - - - ร ฟ ร ฟ ด - ร - ฟ

- - - - - - - - ซ ล ด ร ฟ ด ร ฟ ซ ล ด ร ฟ ด ร ฟ ด ร ฟ ซ ล ฟ ซ ล - - - - - - - - - - - ฟ - - - ซ - - - ร - - - ฟ - - ล ซ ฟ ซ ด - ร - - - - - - - - - ด ด ด ล ร ด ล - - - - ด ร ฟ ซ ล ซ ด ล - ซ - ฟ

กลบตน

ทอน 2

- - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ - ล ด ร - ฟ - ซ ล ซ ด ล - ซ - ฟ

- - - ด - - - ล - - - ซ - - - ฟ - ล ซ ฟ - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - - - - - - - - - ซ - - - ล - - ด ล ซ ฟ ซ ล - - ร ด ล ด - ร - - - - - - - - - ฟ ซ ล - ด - ร - ซ ฟ ร - ด - ล ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - - - - - - - - ซ ล ด ร - ฟ - ซ ฟ ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ฟ ล ซ ฟ ร - - - ฟ - - - ร - - - ด - - - ล ซ ฟ ซ ล - ด - ร - - - - - - - -

ฟ ฟ ซ ฟ (ฟ ฟ ซ ฟ) ซ ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ) ฟ ฟ ซ ฟ (ฟ ฟ ซ ฟ) ร ร ฟ ร (ร ร ฟ ร) ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ล - ล ด ด ด ด - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ

- - - - - - - - - ด ด ด ล ร ด ล ด ล ซ ฟ - ซ - - ฟ ร - ฟ - ล ด ร - - - - - - - - - ด ด ด ล ร ด ล - - - - ด ร ฟ ซ ล ซ ด ล - ซ - ฟ

กลบตน


- - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ - - - ซ - - - ล - - - ด - - - ร - ฟ - ด - ร - ฟ - ล ซ ฟ - ด - ร ฟ ร ด ล - ด - - - ซ - ล ด ซ ล ด

- - - ด - ด ด ด - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ซ ฟ ร - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - ล - ล ล ล - - ด ซ ล ซ ฟ ร - - - ฟ - - - ด ร ด ล ด - ร - ฟ

กลบตน

164

ทอน 2

- - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ - ซ ฟ ร - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - - - - - ด - - - ร ด ม ร ร - - - - - ด - ล ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - - - ซ - ซ ซ ซ - ฟ - ซ ล ซ ฟ ร - - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร - - - ด - - - ม - - - ซ - - - ร - - - ฟ - - - ด ร ด ล ด - ร - ฟ

- - - - ด ร ฟ ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร ด ร ฟ ซ ฟ ร - ด ร ด ล ด - ร - ฟ

กลบตน


- - ฟ ฟ - ฟ - - ล ฟ ซ ล - ด - ร - - ด ฟ - - ด ร ฟ ร ด ล ด ซ ล ด

- - ฟ ฟ - ฟ - - ม ร ด ร ม ฟ ซ ล - - ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ร ด ร ฟ ซ - ฟ

กลบตน

ทอน 2

- - ฟ ฟ - ฟ - - ซ ฟ ด ฟ - ซ - ล - - ซ ล ด ร ด ร ฟ ร ด ล ซ ฟ - ซ - - ฟ ล - ซ ฟ ร - ร ฟ ร ฟ ด - ร ด ล - - ร ด - - ฟ ร ซ ฟ - - - - ด ล ด ด ด ร ด ด ฟ ร ฟ ฟ ฟ ซ ฟ ฟ ล ฟ ซ ล ซ ล ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ซ - ฟ

กลบตน

ลกหมด

ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ด ด ล ด ล ซ ฟ ร (ด ด ล ด ล ซ ฟ ร) ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ร (ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ร) ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร

ล ด ซ ล ด ร - - ร ฟ ด ร ฟ ซ - ฟ ซ ล - ร ฟ ซ - ด ร ฟ - ล ด ร - - ล ด ซ ล ด ร - - ร ฟ ด ร ฟ ซ - ฟ ซ ล - ซ ล ท - ล ท ด - ท ด ร - -

165

เขมรลออองค เถำ

เพลงเขมรเอวบำง อตรำ 2 ชน ของเกำ เปนเพลงทกลำยมำจำกเพลงเขมรแทเพลงหนง เพลงเขมรเอวบำง 2 ชนน ในชนแรก พวกลเกบนตนไดน ำไปใชรองกนกอน มบทรองขนตนวำ “นกเอยงเตำนำ” แลวมค ำเขมรแทรกเปนตอน ๆ ตอมำภำยหลงจงมผปรบปรงท ำนองใหนมนวลขนใชรองในกำรแสดงละครและอน ๆ เพลงทปรบปรงขนใหมนเปนเพลงประเภทหนำทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนละ 4 จงหวะ

พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ไดทรงพระรำชนพนธขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน แลวจงทรงตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ ตอจำกนนจงทรงพระรำชนพนธทำงรองขนประกอบทก ๆ อตรำ บทรองนนทรงใชบทซงคดมำจำกบทละครร ำเรองพระรวง พระรำชนพนธในพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว แตไดทรงพระรำชนพนธแกไขเพมเตมบำงบำงค ำ แลวทรงตงชอเพลงขนใหมเลยนชอเดมคอ “เพลงเขมรเอวบำง” มำเปน “เพลงเขมรลออองค” เมอเสดจนวตพระนครจำกสหรฐอเมรกำใน พ.ศ. 2473 มพระรำชด ำรสใหขำรำชกำรในกรมปพำทยและโขนหลวงน ำวงปพำทยไปเฝำ ณ พระทนงอมพรสถำน ทรงตอเพลงนพระรำชทำนและโปรดเกลำฯ ใหน ำกลบไปฝกซอมใหเรยบรอย เพอบรรเลงถวำยทรงตรวจแกในโอกำสตอไป

ขณะทก ำลงฝกซอมอยนน พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหวกทรงแกไขท ำนองเพลงเขมรลออองค 3 ชน ทอนตนเปลยนใหมประโยคหนงและทรงตอประโยคทเปลยนนนพระรำชทำนใหม แตบรรดำขำรำชกำรทบรรเลงอยในวงปพำทยซงไดรบพระรำชทำนตอเพลงนน คดเหนกนวำของเดมททรงพระรำชนพนธไวในครงแรกมชนเชงดมำก จะทงกเสยดำย เพรำะฉะนนในขณะทน ำวงไปบรรเลงถวำยเพอทรงตรวจสอบ จงไดใชท ำนองทง 2 แบบ บรรเลงท ำนองททรงเปลยนใหมเปนเทยวแรก และบรรเลงท ำนองททรงพระรำชนพนธไวกอนเปนเทยวหลง และยดถอเปนแบบทถกตองสบตอมำจนปจจบน (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 61)

166


- - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร ด ร ฟ ซ ฟ ร - ด ร ด ล ด ร ฟ - ร - - - ฟ - - - ร ด ร ฟ ด - ร - ฟ - ล ซ ฟ - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - ล - ด ด ด - ล - ร - ด ด ด - ร - ด - ล - ด - ฟ ซ ล - ด - ร - - ซ ซ ล ซ ฟ ด ร ด ล ด ร ฟ - ร - - ซ ล ด ร - - ฟ ด ฟ ร - ด - ล

- - - - - - - ล - ล ล ล - ล - ล ด ร ด ล ด ซ ล ด ( ด ร ด ล ด ซ ล ด) ด ร ด ล ด ล ซ ฟ (ด ร ด ล ด ล ซ ฟ) ล ซ ฟ ร - ด - ฟ - ซ - ล - - - - ด ซ ล ด - ล - ด (ด ซ ล ด - ล - ด) ด ซ ล ด - ซ - ล (ด ซ ล ด - ซ - ล) - ซ - ด ( - ซ - ด) - ซ - ล (- ซ - ล) ด ล ซ ฟ ซ ล - ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด - ร

กลบตน

เทยวหลงใหเปลยนท ำนองนแทนบรรทด 3-4

- - - ล - ด ด ด - ล - ร ด ด ด ด - ฟ ฟ ฟ ล ซ ฟ ร ด ร ฟ ร ด ล - ด

- ล - ร ด ล - ด ร ด ล ด ร ฟ - ร - - ช ล ด ร - - ฟ ด ฟ ร - ด - ล

ทอน 2

- - - - - - - ด - - - ร ด ด ด ด - ร - ด - ล - ร ด ร ฟ ร ด ล - ด

- - - - ฟ ร ร ร ด ร ฟ ร ด ล - ด - ล - ร ด ล - ด ร ด ล ด ร ฟ - ร - - - ล - - - ด - - - ฟ - - - ร - - ซ ซ ล ซ ฟ ร ซ ฟ ร ด ฟ ร ด ล

- - - ด - - ซ ล ซ ล ด ร ด ล - ซ - ล - ซ - ฟ - ซ ล ซ ด ล - - - - ด ร ด ล ซ ล ด ซ (ล ซ ฟ ซ ล ซ ด ล) ด ร ด ล ซ ล ด ซ (ล ซ ฟ ซ ด ล ซ ฟ) - ล - - - ด - - - ร - - - ฟ - - - - ด ร ม ฟ ซ ล - - - - - - - - ด ซ ล ด - ล - ด (ด ซ ล ด - ล - ด) ด ซ ล ด - ล - ด (ด ซ ล ด - ซ - ล) - ล - ร ( - ล - ด) - ล - ด (- ซ - ล) ด ล ซ ฟ ซ ล - ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด - ร

กลบตน

167


- - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร ฟ ซ ฟ ร - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - ด - ด ด ด - ฟ ซ ล - ด - ร - ฟ - ด ร ฟ - ร - - - ด ฟ ร ด ล

- - - ล - ล ล ล ด ร ด ล - ซ - ฟ ล ซ ฟ ร - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - ซ - ด (- ซ - ด) - ซ - ล (- ซ - ล) ด ล ซ ฟ ซ ล - ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด - ร

กลบตน

ทอน 2

- - - - - - - ด - - - ร ด ด ด ด - ร - ด - ล - ด - ร - ฟ - ซ ฟ ร - - - - - ด ด ด ร ด ล ด ร ฟ - ร - - ล ด ร ฟ - - - ด ด ด ฟ ร ด ล

- - - ล - ล ล ล ด ร ด ล - ซ - ฟ ล ซ ฟ ร - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - ซ - ด (- ซ - ด) - ซ - ล (- ซ - ล) ด ล ซ ฟ ซ ล - ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด - ร

กลบตน


- - ร ร - ร - - ฟ ร ด ฟ - ซ - ล - - ซ ล ด ร ด ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ด ล

- - ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ฟ ด ฟ - ซ - ล - - ซ ด - - ซ ล ด ล ซ ฟ - ด - ร กลบตน

ทอน2

- - ด ด - ด - - ซ ล ด ซ ล ซ ฟ ร - - ด ฟ ซ ฟ ม ร ม ร ด ร ม ฟ ซ ล - - ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ฟ ด ฟ - ซ - ล - - ซ ด - - ซ ล ด ล ซ ฟ - ด - ร

กลบตน

ลกหมด

- - ด ด - ด - - - ล ด ซ ล ซ ฟ ร ล ด ล ซ ฟ ร - - ล ด ล ซ ฟ ร - - - ท ล ท ร ซ - ซ - ซ ล ท ด ร - ร

168

แขกขำว เถำ

เพลงแขกขำว อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนละ 4 จงหวะ เปนเพลงทหลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) แตงใหวงปพำทยวงวงสวนกหลำบของสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำอษฎำงคเดชำวธ กรมหลวงนครรำชสมำ ใชรองและบรรเลงแทรกในตบนำงลอยแทนเพลงจนขมเลกเมอรำว พ.ศ. 2464 ตอมำประมำณ พ.ศ. 2473 ทำนจงแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน และตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 71)


- - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร - - มรด - ร - ม - ฟ - ซ - ล - ร - - - ซ ล ท ด ร - ร ร ร - ร - ร - - - ด - - - ล ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - - - - - - - - - - - ฟ - ม - ร - - - ม ร ร ร ร ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ - - - ล ซ ซ ซ ซ - ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ซ ล

- - ทลซ ล ท ด ร - - - - ม ร ซ ม - - - ร - - - ด - - ร ม ร ด ท ล

- - ทลซ ล ท ด ร - - ด ม ร ด ท ล ท ล ซ ด - ท - ล ท ล ซ ล ซ ฟ ม ฟ

- - - - - - - - - ซ - ฟ - ม - ร - - ร ด ม ร - - ร ด ม ร ฟ ม ซ ฟ

- - - - - - - - ด ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ม ฟ - - ซ ฟ ม ร ม ร ด ร

กลบตน


- - - ด - - - ซ - - - ด - - - ฟ - - ซ ล ซ ฟ ม ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ด ร

สำมชน ทอน 2

- - - ซ ล ท ด ร - - - - ด ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ล ท ด - ท - ล

- - - - - - - - ซ ซ ฟ ซ ล ล ซ ล ซ ซ ฟ ซ ฟ ฟ ม ฟ ม ม ร ม ร ร ด ร - - - - ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ซ - ล - ร (- - - - ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ซ - ล - ร) - - - - ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ซ ล (- - - - ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ซ ล) - - - - ล ท ล ร ล ท ล ร ล ท ล ล - - ร ม ด ร ท ด ท ร ท ด ล ท ซ ล

- - - - ล ท ล ร ล ท ล ร ล ท ล ล - - ท ด ล ท ซ ล ซ ท ซ ล ฟ ซ ม ฟ

- - - - - - - - - ซ - ฟ - ม - ร - - ร ด ม ร - - ร ด ม ร ฟ ม ซ ฟ

- - - - - - - - ด ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ม ฟ - - ซ ฟ ม ร ม ร ด ร

กลบตน

169


- - - ร - - - ม - - - ฟ - - - ซ - - ฟมร - - - - ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ - - - ล ซ ซ ซ ซ - ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ซ ล

- - - - - - - - ท ล ซ ด - ท - ล ท ล ซ ด - ท - ล ท ล ซ ล ซ ฟ ม ฟ

- - - - - ซ - ร ม ร ด ร - ม - ฟ - - ซ ล ซ ฟ ม ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ด ร

กลบตน

ทอน 2

- - - ซ ล ท ด ร - - - - ม ร ด ล - - ด ซ - - ด ล - - ซ ล ซ ฟ ม ร

- - - - ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ซ - ล ด - ร (- - - - ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ซ ล) - - - - ล ท ล ร ล ท ล ร ล ท ล ล - - ล ล ด ซ ล ด - - ล ล ด ล ซ ฟ

- - - - - ซ - ร ม ร ด ร - ม - ฟ - - ซ ล ซ ฟ ม ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ด ร

กลบตน


- ร - ม - ฟ - ซ ( - ร - ม - ฟ - ซ ) ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ - ล - ซ ฟ ซ - ล ซ ล - ซ ฟ ซ - ฟ ม ฟ - ม ร ม - ฟ ม ฟ - ม ร ม - ร ด ร - -

กลบตน

ทอน 2

- - ร ร ม ร ด ล ด ล ซ ล ซ ฟ ม ร - - ด ฟ ซ ฟ ม ร ม ร ด ฟ ซ ล -ซ ฟ ซ - ล ซ ล - ซ ฟ ซ - ฟ ม ฟ - ม ร ม - ฟ ม ฟ - ม ร ม - ร ด ร - -

กลบตน

170

ลกหมด

- - ด ร ม ฟ ซ ล - - - - - - - ซ - - - ฟ - - - ม - - ร ม ร ม ด ร

ล ล ด ล (ล ล ด ล) ซ ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ) ฟ ฟ ซ ฟ (ฟ ฟ ซ ฟ) ร ร ฟ ร (ร ร ฟ ร) ล ล ด ล (ล ล ด ล) ซ ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ) ฟ ฟ ซ ฟ (ฟ ฟ ซ ฟ) ร ร ฟ ร (ร ร ฟ ร) ล ร - - ล ร - - ล ร ล ร ล ด - - ล ด - - ล ด - - ล ด ล ด ล ร - - ล ร - - ล ร - - ล ร ล ร ล ด - - ล ด - - ล ด - - ล ด ล ด ล ร - - ล ล ด ล (ล ล ด ล) ซ ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ) ฟ ฟ ซ ฟ (ฟ ฟ ซ ฟ) ร ร ฟ ร (ร ร ฟ ร) ล ล ด ล (ล ล ด ล) ซ ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ) ฟ ฟ ซ ฟ (ฟ ฟ ซ ฟ) ร ร ฟ ร (ร ร ฟ ร) ล ร - - ล ร - - ล ร ล ร ล ด - - ล ด - - ล ด - - ล ด ล ด ล ร - - ล ร - - ล ร - - ล ร ล ร ล ด - - ล ด - - ล ด - - ล ด ล ด ล ร - ล

ด ล - ซ ล ซ - ฟ ซ ฟ - ร ฟ ร - ล ด ล - ซ ล ซ - ฟ ซ ฟ - ร ฟ ร - ฟ

ซ ฟ - ร ฟ ร - ฟ ซ ฟ - ร ฟ ร - - - ท ล ท ร ซ - - ร ซ ล ท ด ร - -

171

ครวญหำ เถำ

เพลงครวญหำ อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบสองไม ม 5 ทอน มมำแตสมยอยธยำ ใชเพลงสองไมบรรเลงตอจำกเพลงชำเรองเขมรใหญ เมอน ำมำบรรเลงเปนเอกเทศ ใชเพยง 3 ทอนแรก บรรเลงทงในงำนมงคล เชน กำรอวยชยใหพร และบรรเลงรวมในเพลงเรองบวลอยซงใชในงำนศพ

พระยำประสำนดรยศพท (แปลก ประสำนศพท) ไดแตงเปนอตรำ 3 ชนขนกอน ตอมำใน พ.ศ. 2481 สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ไดทรงพระนพนธขนเปนเพลงเถำ ทรงบนทกเปนโนตสำกลไวทงทำงรองและทำงดนตร เปนเพลงบรรเลงดวยวงปพำทย แตไมสแพรหลำยนก ใน พ.ศ. 2490 หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดแตงเปนเพลงเถำอกทำงหนงคกบเพลงครนคด เถำ (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 98)


- - - ซ - - - ด - - - ร - - - ม - ฟ - ซ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม - ฟ - ซ - - - ด - - - ล - - - ซ - - - ฟ ซ ฟ ม ฟ ซ ล - ซ - - - - - - - - - - - ล - - - ด - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ม ร ด ร ม - - - -

ร ม ซ ล ด ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด - ม ซ ล - ด - ร ซ ม ร ด - - - - กลบตน

ทอน 2

- - - ด - - - ล - - - ซ - - - ฟ - ล ซ ฟ - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล ด ด ด ด - - ร ร ม ร ด ล - - - - ซ ซ ซ ซ - - ล ล ด ล ซ ม - - - - - - - ล - - - ซ - - - ม - - - ร - - - ด - - - ซ ด ร ม ซ - - - - - - - ล - - - ซ - - - ม - - - ซ - - ล ล ด ล ซ ม ร ด - ร - - - -

กลบตน

ทอน 3

- - - ซ - - - ล - - ทลซ ล ท ด ร - - - - ม ร ด ท ล ซ - ม - - - - ดรม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด

- ร - ม (- ร - ม) - ด - ร (- ด - ร) - ล - ด (- ล - ด) - ซ - ล (- ซ - ล) - - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - - - ซ - - - ร ม ร ด ล - - - -

กลบตน

172


- ซ - ด - ร - ม ร ด ร ม - ฟ - ซ - ล ล ล - ด - ฟ ซ ล - ซ - - - - - ล - ด - ล - ซ - - - ฟ - - - ม - - ร ม ซ ม ร ด - ร - ด - - - -

กลบตน

ทอน 2

- ซ ฟ ม - ฟ - - - ด - ฟ - ซ - ล - ด - ร ม ร ด ล - ซ - ม - - - - - ซ - - ฟมร - ซ - ซ - - ฟมร - ซ - ร - ม - ล - ซ - ฟ ม ร - - - -

กลบตน

ทอน 3

- - - ร - ร ร ร ม ร ซ ด - ร - ม - ซ - ล ด ล ซ ม - ร - ด - - - - - - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - - - ซ - - - ร ม ร ด ล - - - -

กลบตน


ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ - ล ด ฟ ล ซ - - ซ ล ฟ ซ ม ฟ ร ม ซ ม ร ด ร ด - - กลบตน

ทอน 2

- ฟ ฟ ฟ ด ฟ ซ ล - - ด ล ซ ม - - ล ซ ม ร ด ม ร ซ ล ซ ม ร ม ร - - กลบตน

ทอน 3

- ร ร ร ม ด ร ม - - ซ ม ร ด - - ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ล - - กลบตน

ลกหมด

ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ - ล ด ฟ ล ซ - - ร ม ซ ล ด ซ - ล ซ ล ด ร ม ด - ร ม ร ด ล ด ซ - - ด ล ซ ม ซ ร - ร ม ซ - ม ซ ล - ซ ล ด - ล ด ร - -

173

เงยวร ำลก เถำ

นำยบญยงค เกตคง สมยทรบรำชกำรอยแผนกดนตรไทย กรมประชำสมพนธ ไดน ำท ำนองของเพลงสดทำยในชดฟอนเงยวของภำคเหนอ ซงเปนเพลงทอนเดยวมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน และตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำเมอ พ.ศ. 2495 และไดท ำทำงเปลยนไวดวย สวนหนำทบอนโลมใหใชหนำทบสองไม นำยคงศกด ค ำศร หวหนำแผนกดนตรไทย กรมประชำสมพนธ เปนผแตงบทรอง ใหมควำมหมำยเทดทนองคพระมหำกษตรยของไทย และนำยจ ำเนยร ศรไทยพนธ เปนผแตงทำงรอง (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 108)

หนำทบสองไม ดนตรน ำ

- - - ม - - - ร - - - ด - - - ล - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - - - - - - - - - - - - - - - -

สรอยเพลงสำมชน

- - - - - - - ล - - - - - - - ล - - - - - - - ล - - ดรม - ม - ล

- - - - - - - ล - - ดรม - ม - ล - - ดรม - ม - ล ดรม ม ม - ม - ล

กลบตน


- - - - - - - - - - - ม - - มมม - - ล ซ ม ร ด ร ม - - ล ซ ม ซ - ล - - - - - - - - - - - ร - - - ม - - ล ซ ม ร ด ร ม - - ล ซ ม ซ - ล

- - - - ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม มรด ร ม มรด ซ ม มรด ร ม ร ด ซ ล - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - - - ซ - - - ด - - - ร - ม - ซ - - - ร - ม (- ร - ม) - ซ - ล (- ซ - ล) - - ล ซ ม - - ดลซ รดล มรด - - - - - - ดลซ - - ล ซ ม ร ด - ร - - - - - - รดล - - มรด ซ มร ล ซ ม - - - -

ม ม ซ ม ร ด - - ร ร ม ร ด ล - - ด ด ร ด ล ซ - - ม ซ ล ด - - - - ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร ล ซ ม ซ มร มรด รดล ซ ล ซ ม - ซ - ล

กลบตน

174

ทอน 2

มมม ซ ด ร ม ซ ด ร ม ซ ด ร ม ร ม (ม ม ซ ด ร ม ร ม ซ ม ร ม ซ ล ซ ล) ม ด ร ม (ม ด ร ม) ด ล ซ ม (ด ล ซ ม) ม ด ร ม (ม ด ร ม) ร ม ซ ล (ร ม ซ ล) - - - - ม ร ด ล ด ล ซ ม ซ ม ร ม - - ร ม ร ม - - ม ร ด ล ด ล ซ ล

ด ล ซ ล (ด ล ซ ล) ด ล ซ ล (ด ล ซ ล) - - ด ล ซ ล - - ด ล ซ ด - ร ม ซ - ร - ม (- ร - ม) - ซ - ล (- ซ - ล) - - ล ซ ม - - ดลซ รดล มรด - - - - - - ดลซ - - ล ซ ม ร ด - ร - - - - - - รดล - - มรด ซ มร ล ซ ม - - - -

ม ม ซ ม ร ด - - ร ร ม ร ด ล - - ด ด ร ด ล ซ - - ม ซ ล ด - - - - ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร ล ซ ม ซ มร มรด รดล ซ ล ซ ม - ซ - ล

กลบตน

สรอยเพลงสองชน

- - - - - - - ล - - ดรม - ม - ล - - ดรม - ม - ล ดรม ม ม - ม - ล

กลบตน

สองชน ทอน 1 (หนำทบลำวเฉพำะสองชน) - - - - - - - ม - - - - - ซ - ล - - - - - ร - ม ร ด ร ม - ซ - ล - - - - ด ล ซ ม ร ด ร ม - ซ - ล - ร ด ล - ซ - ด - - - ร - ม - ซ - - - - - ร - ม - - - - - ซ - ล - ด - ล - ซ - ด - - - ร ม ร ซ ม

- - ร ม ซ ม ร ด ร ด ม ร ด ล - ด - ล ล ล - ม ซ ร ม ร ด ล - ซ - ล

กลบตน

ทอน 2

- - - - - ด ร ม ซ ม ร ด - ซ - ล - - - - ซ ด ร ม ซ ม ร ด - ซ - ล

- - - - ร ม ซ ล - - ด ร ด ล ซ ล - ด ร ม - ซ - ล - ด - ร - ม - ซ - ร - ม (- ร - ม) - ซ - ล (- ซ - ล) - ร ด ล - ซ - ด - - - ร - - - ม

- ล ล ล - ซ - ม - ร - ด - ล - ด - ล ล ล - ม - ร - ด - ล - ซ - ล

กลบตน

175

สรอยเพลงชนเดยว

- ล ล ล - ม - ล ดรม ม ม - ม - ล - ล ล ล - ม - ล ดรม ม ม - ม - ล

กลบตน


- - ร ม ซ ล ซ ล ซ ล ด ม ซ ล ซ ล ด ล ด ม ซ ล ซ ล ด ล ซ ด ร ม ร ซ - - ร ม ซ ล ซ ล ด ล ซ ด ร ม ร ม ซ ม ร ม ร ด ล ด ล ด ม ร ด ล ซ ล

กลบตน

ทอน 2

- - - ม ร ด ซ ล ซ ด ร ม ร ด ซ ล - ด ร ม ร ม ซ ล ด ล ซ ด ร ม ร ซ - - ร ม ซ ล ซ ล ด ล ซ ด ร ม ร ม ล ล ซ ม ร ด ล ด ล ด ม ร ด ล ซ ล

กลบตน

ลกหมด

- ล ล ล - ม - ล ดรม ม ม - ม - ล - ล ล ล - ม - ล ดรม ม ม - ม - ล

- - ร ม ซ ล ซ ล ด ล ด ม ซ ล ซ ล - - ร ม ซ ล ซ ล - ด ล ด - ร ด ร - - ซ ล ด ร ด ร - มซ - มซ - ล ด ร ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร

- - ซ ล ด ร ด ร - มซ - มซ - ล ด ร ม ซ - ม ซ ล - ซ ล ด - ล ด ร - - - - ซ ล ด ร ด ร - มซ - มซ - ล ด ร ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร

- - ซ ล ด ร ด ร - มซ - มซ - ล ด ร ม ซ - ม ซ ล - ซ ล ด - ล ด ร - -

หมำยเหต สำมชน สองชน และชนเดยว ใหบรรเลงสรอยเพลงของแตละอตรำจงหวะทกครง กอนทจะบรรเลงทกทอน

176

นกเขำขะแมร เถำ

เพลงนกเขำขะแมร อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนละ 4 จงหวะ เปนเพลงเขมรแท ๆ หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดตอเพลงนมำจำกขนส ำเนยงไพเรำะ เจำกรมปพำทยหลวงในรำชส ำนกพระเจำมณวงศ ประเทศกมพชำ เมอครงตำมเสดจพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหวเสดจประพำสอนโดจน เมอ พ.ศ. 2473

ตอมำเมอ พ.ศ. 2476 หลวงประดษฐไพเรำะ ขณะเปนหวหนำแผนกดรยำงคไทยของกรมศลปำกร ไดน ำเพลงนมำปรบปรงใหมใหครบเปนเพลงเถำตอใหนำงเจรญใจ สนทรวำทน รองสงกระจำยเสยงเปนครงแรกทสถำนวทยวงพญำไท (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 190)


- - - - - - - - - ด ร ม - ซ - ล - ลด - - - ด - ซ ล ซ ม ซ ล ด - ล

- - - - - - - - ล ด ม ซ - ล - ด - ลด - - ร ม ซ ล ด ซ ด ล - ซ - ม

- - - - - - - - ซ ล ซ ด - ร - ม - มซ - - - ร - ม - ซ ร ม - ร - ด

- - - - ด ล ด ซ ล ซ ม ซ - ล - ด - ลด - - ร ม ซ ล ด ซ ด ล - ซ - ม

- - - - - - - - - - - ร - - - ม - - ซ ม ร ด ร ม - - ล ซ ม ซ - ล - - - - - - - - ซ ด ร ม - ซ - ล ท ล ซ ม ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ

- - - - - - - - ล ล ซ ล ท ล ซ ม ล ล ซ ล ท ล ซ ม ร ด ร ม - ซ - ล - - - - - - - - - ด ร ม - ซ - ล ท ล ซ ม ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ

กลบตน

เทยวหลงใหบรรเลงท ำนองนแทนบรรทดท 1- 2

- - - - - - - - - ด ร ม - ซ - ล - ด - ล (- ด - ล) - ซ - ล (- ซ - ล) - ม - ซ (- ม - ซ) - ล - ด (- ล - ด) - ลด - - ร ม ซ ล ด ซ ด ล - ซ - ม

ทอน 2

- - - - - ม ด ล - ม ด ล - ม ด ล - - ด ล ซ ล ด ม - - ร ม ซ ล ซ ล (- - - - - ล ร ด - ล ร ด - ล ร ด - - ล ซ ม ซ ล ด - ม ซ ล ด ล ซ ม) - ร - ม (- ร - ม) - ร - ม (- ร - ม) - ร - ม ร ด ร ม - ซ - ล (- ซ - ล) - - - - - - - - ซ ด ร ม - ซ - ล ท ล ซ ม ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ

- - - - - - - - ล ล ซ ล ท ล ซ ม ล ล ซ ล ท ล ซ ม ร ด ร ม - ซ - ล - - - - - - - - - ด ร ม - ซ - ล ท ล ซ ม ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ

กลบตน

177


- - - - ร ม ซ ล - ร ด ล - ซ - ล ซ ม - ซ - ล - ด - - ล ซ ล ด - ม

- - - - - ด ร ม ซ ล ซ ม - ร - ด - - ล ซ ม ซ ล ด - ม ซ ล ด ล ซ ม

ด ร ม ซ (ด ร ม ซ) ร ม ซ ล (ร ม ซ ล) ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ (- ล - ซ) ด ร ม ซ (ด ร ม ซ) ร ม ซ ล (ร ม ซ ล) ท ล ซ ม ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ

กลบตน

ทอน 2

- - - - - ม ด ล - ม ด ล - ม ด ล (- - ล ซ ม ซ ล ด - ม ซ ล ด ล ซ ม) - - - - - ร ซ ม - ร ซ ม - ร - ด (- - ล ซ ม ซ ล ด - ม ซ ล ด ล ซ ม)

ด ร ม ซ (ด ร ม ซ) ร ม ซ ล (ร ม ซ ล) ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ (- ล - ซ) ด ร ม ซ (ด ร ม ซ) ร ม ซ ล (ร ม ซ ล) ท ล ซ ม ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ

กลบตน


- - - - ร ม ซ ล ด ร ด ล ด ล ซ ม - ม ร ม ซ ม ร ด ร ม ซ ล ด ล ซ ม

- - - - ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ - - - - ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ

กลบตน

ทอน 2

ด ล - - ด ล - - ด ล ซ ล ด ม - ม ร ม ซ ม ร ด ร ม ซ ล ด ล ซ ม - - - - - - ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ - - - - ร ม ซ ล ท ล ร ท - ล - ซ

กลบตน

ลกหมด

ด ล - - ด ล - - ด ล ซ ล ด ม - - ร ม ซ ล ด ซ - ล ซ ล ด ร ม ด - ร ม ร ด ล ด ซ - - ด ล ซ ม ซ ร - ร ม ซ - ม ซ ล - ซ ล ด - ล ด ร - -

178

มอญร ำดำบ เถำ

เพลงมอญร ำดำบ อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนละ 4 จงหวะ เปนเพลงส ำเนยงมอญ ใชรองประกอบกำรแสดงโขนละคร และในตบตำง ๆ มำแตโบรำณ พ.ศ. 2475 ครมนตร ตรำโมท ไดน ำเพลงมอญร ำดำบ อตรำ 2 ชน มำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ใหมส ำเนยงมอญมำกขน พรอมกนนนกไดแตงทำงดนตร 2 ชนขนใหม ดดแปลงท ำนองใหเปนมอญมำกกวำเดม และตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ ใชบทรองจำกเสภำพระรำชพงศำวดำรทสนทรภแตง ตอมำมผน ำบทพระรำชนพนธเรองรำชำธรำชมำรองดวย (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 255)

หนำทบปรบไก สำมชนทอน 1

- - - ฟ - - - ซ - ล - ร ด ล - ซ - ร ฟ ซ - ท - ด ร ด ท ด ฟ ร ร ร

- - - ซ - - - ฟ - - - ร - - - ด - ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- ฟ ซ ล ซ ล ท ด - ร ฟ ด ร ด ท ล ด ล ซ ฟ ด ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด

- - - ร - - - ฟ - - ล ซ ฟ - ร - ด - ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ด ฟ ร ร ร

ซ ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ฟ ร ฟ ซ ฟ ร ด - ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ด ฟ ร ร ร

ซ ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ฟ ร ฟ ซ ฟ ร ด - ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- - - - - - - - - ด - ร - ด - ซ ล ซ ฟ ด - ฟ - ซ ล ซ ฟ ซ - ล - ท

- - - ฟ - - - ร - - - ด - - - ท - - - ล - - - ซ - - ล ซ ล ฟ - ซ กลบตน

ทอน 2

- - - ด ร ม ฟ ซ ซ ซ ซ ซ - ซ - ซ - ร - ด - ท - - ล - ซ ล ฟ ซ - ซ - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ม ร ด ร ม ฟ ซ - ซ - - - - - - - - - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ซ - ร ฟ ซ ท ฟ ซ ท - - - - - - - -

ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด - ร รรร ฟ ร - ซ - - ซซซ ร ซ - ร - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ร - - - ฟ - - - ท - - - ด - - - ร - - - ล - - - ซ - - - ฟ - - - ร - ฟ - ฟ - ด - ร - - - ด ท ร ด ท

- - - - - - - - - ด - ร - ด - ซ ล ซ ฟ ด - ฟ - ซ ล ซ ฟ ซ - ล - ท

- - - ฟ - - - ร - - - ด - - - ท - - - ล - - - ซ - - ล ซ ล ฟ - ซ กลบตน

179


- - ฟซ ล - ซ ซ ซ - ท - ท - ด - ร - ซ - ซ ฟ ร - ด - ฟ ซ ล ซ ท - - ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด - ร รรร ฟ ร - ซ - ซ ซซซ ร ซ - ร - - - ฟ - - - ซ - ล ซ ฟ - ร - - - ล ซ ฟ - ด - ร - - - ด - รดท - - - ฟ ร ด - ฟ - ล ซ ล ฟ ซ - ท - - ร ซ ร ด - ท - ล ซ ฟ ซ ล ฟ ซ ซ ซ

กลบตน

ทอน 2

- - - ด ร ม ฟ ซ ซ ซ ซ ซ - ซ - ซ - ม ร ม ซ ด - - ซ ด ร ม ฟ ซ - ซ - - - ร - - - ซ - ล ซ ฟ - ซ - - - ร - ซ - ฟ - ซ - ท - ด - ร - - - ซ - - - - - - ล ซ ฟ ซ ล ท ด ร - ด ร ม - ร - ซ - ร รรร ฟ ร ด ท

- - - - - - ร ด - - ซ ด - ท - - ร ซ ร ด - ท - ล ซ ฟ ซ ล ฟ ซ ซ ซ กลบตน


ซ ซ ซ ซ - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท - ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ด ฟ ร ร ร

ซ ล ซ ซ ร ฟ ร ร ด ร ด ด ท ด ท ท ล ฟ ซ ล ท ร ด ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

กลบตน

ทอน 2

ซ ซ ซ ซ - ร - ร ม ด ร ม ร ม ฟ ซ ด ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ด ร ด ท ด ร ซ ฟ ร

ซ ซ ซ ซ - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท - ฟ ซ ล ท ร ด ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

กลบตน

ลกหมด

ซ ซ ซ ซ - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท ฟ ฟ ฟ ฟ - ท - ท ด ด ด ด - ร - ร ด ท - ด ท ซ - ท ซ ฟ - ซ ฟ ร - ร ฟ ซ - ฟ ซ ท - ซ ท ด - ท ด ร - -

180

มอญออยอง เถำ

เพลงมอญออยอง อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบปรบไก มทอนเดยว 4 จงหวะ เขำใจวำหมอมหลวงตวนศร วรวรรณ จะเปนผแตงขนใชขบรองในละครคณะปรดำลยของพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระนรำธปประพนธพงศ

ครเฉลม บวทง ในสมยทรบรำชกำรอยในกองดรยำงค กรมต ำรวจ ไดน ำเพลงนมำแตงขยำยเปนอตรำ 3 ชน และตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ

นอกจำกนยงไดท ำทำงพเศษส ำหรบเครองดนตรเดยวสอดแทรกไวในท ำนองเครองตลอดทงเถำอกดวย สวนทำงรองตอใหนำงบญช ทองเชอ เปนคนแรก ตอมำทง 2 ทำนไดรวมกนดดแปลงแกไขจนส ำเรจเรยบรอย เปนทำงทใชรองกนในปจจบนน

ตอมำ นำยเออ สนทรสนำน หวหนำวงดนตรคณะสนทรำภรณ ไดน ำเพลงมอญออยอง อตรำ 3 ชน ทครเฉลม บวทง แตง มำดดแปลงเปนเพลงไทยสำกลชอ “ฟำแดง” เปนทนยมกนมำจนทกวนน (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 258)


- - - ซ - - - ฟ - - - ร - - - ด - - - - ท ด ร ด - ท - ฟ ซ ล ฟ ซ - - - - - - - ร - - ฟ ซ ฟ ล ซ ซ - ด ท ซ - ฟ - ดท - - ร ด ท ด - ร - - - - - - - ฟ - - ซ ล ซ ล ฟ ซ - - - ซ ล ซ ฟ ร ด ร ฟ ร ด ท - ด

- - - - - ท ด ร - ซ ฟ ร - ด - ท - ล ซ - ล ซ ฟ ซ - ท ด ร - ด - ท

- - - - - - - - - - - ซ - - - ร - - - - - ซ - ร - ด ท ด ฟ ร ร ร - - - - - - - - - ซ - ฟ - ร - ด - ท - ล ซ ฟ ซ ล - ท ด ร - ด - ท

- - - - - - - - - - - ด - - - ซ - - - - - ด - ซ ล ซ ฟ ซ - ล - ท

- - - - - ท ด ร - ซ ฟ ร - ด - ท - ฟ ซ ล - ซ ซ ซ ซ ล ซ ฟ ร - ฟ - ซ กลบตน

181

ทอน 2

ซ ล - - ฟ ซ ร ฟ ด ร ท ด ซ ท - - ด ร ด ท ล ด ท ล ซ ท ล ซ ฟ ซ - - ซ ล - - ฟ ซ - - ด ร ฟ ซ ฟ ซ - ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ด ร - - - - - - - - ซ ฟ ร ฟ ซ ร - - ซ ฟ ร ฟ ซ ร - - ซ ฟ ล ซ ล ฟ ซ ร ฟ ร ซ ฟ ซ ร ฟ ด

ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ฟ ร ซ ร ฟ ร ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

ฟซ ล ซ ซ ร ซ - - - ร - - - ด - ร - ฟ - ซ - ล - ท ล ท ด ร ฟ ด - - - ร - - - ด - ฟ - - - - - ด - ร - ฟ - - - ด - ร - - - ด - - - ท

- - - - - - - - - - - ด - - - ซ - - - - - ด - ซ ล ซ ฟ ซ - ล - ท

- - - - - ท ด ร - ซ ฟ ร - ด - ท - ฟ ซ ล - ซ ซ ซ ซ ล ซ ฟ ร - ฟ - ซ กลบตน


- - - ด ร ม ฟ ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ - ด ท ซ - ฟ - ท - - ร ด ท ด - ร - - - ร - - รรร - ซ - ฟ - ร - ด - ท - ล ซ ฟ ซ ล - ท ด ร - ด - ท

- - - - - - - - - ฟ - ร - ร ร ร - ฟ - ซ ล ซ ฟ ร - - - ด ท ร ด ท

- - - - - - - - - ด - ล - ล ล ล ซ ฟ - ซ - ล - ท - ร ด ท - ล - ซ

กลบตน

ทอน 2

- - ซ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด ฟ ร ด ท ล ซ ซ ล - - ฟ ซ - - ล ซ ฟ ซ ล ท ด ร ซ ซ - - ร ร - - ซ ซ - - ร ร - - - ฟ -ฟ - ด - ร - - - ด ท ร ด ท

- ล - ซ - ฟ - - - ร - - - ด - ร - ฟ - - - ด - ร - - - ด - - - ท

- - - - - - - - - ด - ล - ล ล ล ซ ฟ - ซ - ล - ท - ร ด ท - ล - ซ

กลบตน


- - ซ ซ - ซ - ซ ล ซ ฟ ซ ล ท ด ร ฟ ร ซ ฟ - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- ฟ - ร - ร - ร - ด ท ด - ท - ท - ฟ ซ ล ท ร ด ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

กลบตน

182

ทอน 2

- - ซ ซ - ซ - ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ร ซ ฟ - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- - - - - ซ - ร - ด ท ด - ท - ท - ฟ ซ ล ท ร ด ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

กลบตน

ออกทำยเพลง - ล ซ - ล ซ ฟ ท - ล ซ - ล ซ ฟ ร - ซ - ฟ - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- ล ซ ซ - ด ฟ ฟ - ล ซ ล ท ร ด ท ร ซ ร ด - ท - ล ซ ฟ ซ ล - ซ ซ ซ กลบตน

ลกหมด - ฟ - - ซ ล - - - ซ - - ล ท - - - ล - - ท ด - - - ท - - ด ร - - ฟ ท - - ด ร - - ฟ ท - - ด ร - - ฟ ร ด ท ด ท - - ร ท ด ร ด ร - - ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท ฟ ฟ ฟ ฟ - ท - ท ด ด ด ด - ร - ร

ท ร ด ท ด ท - - ร ด ท ซ ท ซ - - ด ท ซ ฟ ซ ฟ - - ล ซ ฟ ร ฟ ร - - ด ร ฟ ซ ฟ ซ - - ร ฟ ซ ท ซ ท - - ท ซ ท ด ท ด - - ร ท ด ร ด ร - -

183

รำตรประดบดำว เถำ

พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ไดทรงฟงเพลงแขกมอญบำงขนพรหม เถำ อนเปนพระนพนธในสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ซงเปนเพลงทมส ำเนยงมอญ บทรองตอนหนงมวำ “แขกมอญบำงขนพรหมมสมญำ ฉนไดมำแตวงบำงขนพรหม” จงมพระรำชประสงคจะทรงพระรำชนพนธเพลงในส ำเนยงมอญบำง กทรง เลอกไดเพลงมอญดดำว 2 ชน ของเกำ แตเพลงมอญดดำว 2 ชน เดมใชหนำทบมอญ ม 11 จงหวะ ถำจะน ำมำใชในหนำทบปรบไกกจะม 5 จงหวะครง จงทรงเพมเตมเนอท ำนองเพลงใหครบเปน 6 จงหวะ (หนำทบปรบไก) แลวทรงแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน กบทรงตดลงเปนชนเดยว เพอใหบรรเลงครบเปนเถำ พรอมทงทรงพระรำชนพนธบทรองขนประกอบโดยบรบรณ บทรองตอนหนงมวำ “ขอเชญเจำฟงเพลงวงเวงใจ เพลงของทำนแตงใหมในวงหลวง” นยเดยวกบเพลงแขกมอญบำงขนพรหม เพอเปนสญลกษณวำเปนเพลงทพระมหำกษตรยทรงพระรำชนพนธเพลงรำตรประดบดำวนบเปนเพลงพระรำชนพนธเพลงแรกในพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว

เมอทรงพระรำชนพนธเสรจแลว ยงมไดทรงตงชอ มเจำนำยหลำยพระองคเสนอชอเพลง ตำง ๆ ถวำย ถอชอเพลงมอญดดำวของเดมเปนหลก เชน ดำวประดบฟำ ดำรำรำมญ แตกยงมไดทรงเลอกเอำชอใด ตอมำวงมโหรหลวงไดน ำเพลงนไปรองและบรรเลงสงกระจำยเสยง ณ สถำนวทยทศำลำแดง ประกำศชอวำ “เพลงรำตรประดบดำว” อนเปนชอทพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหวทรงคดตงขน จงไดใชชอนตลอดมำ นำงทวม ประสทธกล เปนผขบรองคนแรก (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 279)

หนำทบปรบไก สำมชน

- - - ซ - ซ ซ ซ - ฟ - ล ซ ซ ซ ซ - ร - ด - ท - ด ร ด ร ฟ - ร ร ร - ซ ซ ซ ซ ฟ ล ซ ฟ ด ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ด - ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- - - ท - ด ด ด - - - ร - ด ด ด - ร - ด - ท - ด - ท - ร - ด ด ด

ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด - ร - ด - ท - ด - ร - ซ - ฟ - ร - - - - - ฟ - ร - - - - - ด - ท - - ด ซ - - ด ท - ซ - ท - - - - - - ด ซ - - ด ท - - ด ร ฟ ร ด ท - - ด ซ - - ด ท - ซ - ท ซ ท - ด

- - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด

- ร - ฟ - ร - ด - ท - ด - - - - ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ด ฟ ท - ด - ร - - - ซ - - - ล - - ซ ด - - ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - ล ด ล ซ ฟ - - - -

ล ซ ล ฟ - ซ - ล - - ซ ด - - ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - ล ซ ฟ - ซ - ซ ซ ซ กลบตน

184

สำมชน ทำงเปลยน

- - - ซ - ซ ซ ซ - ฟ - ล ซ ซ ซ ซ - ร - ด - ท - ด ร ด ร ฟ - ร ร ร - ซ ซ ซ ซ ฟ ล ซ ฟ ด ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ด - ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

ฟ ซ - - ฟ ล - - ด ร ฟ ซ ฟ ซ - - ฟ ล - - ฟ ซ - - ฟ ซ ล ซ ฟ ร - - - ซ ซ ซ ซ ฟ ล ซ ฟ ด ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ด - ร - ซ - ร - ด ซ ด ซ ล ท ร ด ท

ฟ ซ ท ด (ฟ ซ ท ด) ร ซ ท ด (ร ซ ท ด) ฟ ซ ท ด (ฟ ซ ท ด) ร ซ ท ด (ร ซ ท ด) ฟ ซ ท ด ร ซ ท ด ฟ ซ ท ด ร ซ ท ด ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ด ฟ ท - ด - ร - - ฟ ร - - ด ท (- ซ - ท - - - -) - - ด ซ - - ด ท (- ซ - ท - - - -) ด ซ ด ท ด ร ด ท ด ซ ด ท ด ร ด ท ด ร ด ท ด ร ด ท ร ด ท ซ - ท - ด

ฟ ร ซ ฟ ซ ฟ ร ด (ฟ ร ซ ฟ ซ ฟ ร ด) ฟ ร ซ ฟ ร ฟ ร ด (ฟ ร ซ ฟ ร ฟ ร ด) ร ฟ ร ด (ร ฟ ร ด) ร ฟ ซ ฟ ร ด - - ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ด ฟ ท - ด - ร - ซ - ซ - - - ล (- ซ - ซ - - - ล) - - ซ ด - - ซ ล (ด ล ซ ฟ - ซ - ฟ) ล ซ ล ฟ - ซ - ล - - - ซ ด ซ ล - - ด ล ซ ฟ - ซ - ล ซ ฟ - ซ - ซ ซ ซ

กลบตน

เทยวหลงสำมชนใหบรรเลงท ำนองนแทนบรรทดท 1-4

ฟ ล - - ฟ ซ - - ด ร ฟ ซ ฟ ซ - - ฟ ล - - ฟ ซ - - ฟ ซ ล ซ ฟ ร - - - ซ ซ ซ ซ ฟ ล ซ ฟ ด ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ด - ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

ฟ ซ - - ฟ ล - - ด ร ฟ ซ ฟ ซ - - ล ด - - ฟ ซ - - ร ฟ ซ ฟ ด ร - - - ซ ซ ซ ซ ฟ ล ซ ฟ ด ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ด - ร - ซ - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

สองชน

- - - ซ - ซ ซ ซ - ฟ - ร - ร ร ร ด ร ฟ ด - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

- ฟ ซ ล ฟ ซ ซ ซ ซ ล ซ ฟ ด ฟ ร รรร ด ร ฟ ด - ร - ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

ซ ล ท ด ร ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด - ร - ด - ท - ด - - ร ฟ - ซ ฟ ร - - - - - ฟ - ร - - - - ด - ท - - - ด ฟ ร ด ท ร ด ท ซ - ท - ด

- - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด ซ ซ ฟ ร - ด - ท - - ร ด ท ด - ร

- - - ร - ร ร ร - - - ซ - - - ล - - - - - ซ - ล ซ ฟ - ซ - ซ ซ ซ กลบตน

185

ชนเดยว

ซ ซ ซ ซ - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท ซ ซ ซ ซ - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท

ร ด ท ด ร ด ท ด ร ด ท ด ร ฟ - ร - - ฟ ร - ด - ท - ซ - ท ซ ท - ด

- - - - - ท - ด ร ด ฟ ท - ด - ร - - - - - ซ - ล ซ ฟ ซ ล ฟ ซ ซ ซ กลบตน

ลกหมด

ซ ซ ซ ซ - ร - ร ด ด ด ด - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท ด ด ด ด - ร - ร ด ท - ด ท ซ - ท ซ ฟ - ซ ฟ ร - ร ฟ ซ - ฟ ซ ท - ซ ท ด - ท ด ร - -

186

สำรถ เถำ

เพลงสำรถ อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบปรบไก ม 3 ทอน ทอนท 1 และทอนท 2 มทอนละ 4 จงหวะ ทอนท 3 ม 5 จงหวะ เดมมชอเตมวำ “เพลงสำรถชกรถ” อยในเพลงเรองเพลงชำ เปนเพลง 3 ทอน แตเวลำน ำมำใชเปนเพลงรองในกำรแสดงละคร มกใชเพยง 2 ทอนแรก พระประดษฐไพเรำะ (ม ดรยำงกร) หรอครมแขก ไดน ำเพลงนมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ในรำวปลำยรชสมยพระบำทสมเดจพระนงเกลำเจำอยหว แพรหลำยมำจนทกวนน ตอมำถงสมยทนยมบรรเลงเพลงเถำจงมผตดลงเปนชนเดยวใหครบเปนเถำ (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 329)


- - ทลซ ร ซ - ด - - มรด - ท - ล - ด - ร - ม - ซ ล ซ ม ซ - ล - ด

ซ ล ท ด ท ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ร ม ล ซ ม ร ด ล ท ล ท ร ด ท ล ซ

ร ม ร ด ท ล ล ล ล ร ม ฟ ซ ด ฟ ฟฟฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ฟ ด ฟ ฟ ซ ล ซ ซ ล ฟ ล ซ ฟ ม ร ด ร ด ท ร ด ท ล ท ด ซ ล ท ด ท ล ซ

ซ ล ท ด ท ล ท ด ท ล ร ด ท ล ท ด ฟ ล ซ ฟ ล ซ ฟ ม ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ด

ฟ ร ด ท ล ท ด ร ซ ซ ฟ ด ฟ ร ด ท ด ท ล ซ ด ซ ล ท ด ล ท ด ร ท ด ร

ซ ล ซ ซ ร ม ร ร ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ด ร ด ด ท ล ซ ซ ด ฟ ซ ล ซ ล ท ด

ร ม ร ด ล ด ซ ล ซ ด ร ม ฟ ล ซ ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล กลบตน


ซ ล ท ด ร ล ท ด ร ม ร ด ซ ด ท ล ร ด ม ร ด ท ล ซ ท ล ซ ล ร ล ท ด

เทยวหลงใหบรรเลงบรรทดนแทนบรรทดสดทำย

ร ม ร ด ล ด ซ ล ซ ด ร ม ฟ ล ซ ฟ - ล - ด - ร - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล

187

ทอน 2

- - - ล - ล ล ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ฟ ซ ฟ ล ซ ล ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ด ล ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

ซ ฟ ล ซ ล ร ซ ฟ ซ ด ฟ ร ฟ ล ร ด ฟ ร ด ล ซ ฟ ร ด ล ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ

ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ร ม ฟ ล ร ซ ด ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ด ล ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ร ฟ ร ซ ฟ ร ฟ ร ด ร ด ฟ ร ด ร ด ล ด ล

ด ซ ด ล ร ด ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

ซ ล ด ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ล ฟ ร ด ร ฟ ซ ด ฟ ซ ล ล ร ฟ ซ ล ด ร ฟ ซ ล ด ร ซ ล ท ซ ล ท ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ซ ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ท ม ท ด ร ม ร

กลบตน


ซ ล ท ซ ล ท ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ซ - ร - ซ - ล - ท ล ซ ล ท - ด - ร

ทอน 3

- - - ร - ม ม ม - - - ซ - ม ม ม ซ ล ท ด ร ล ท ด ท ล ซ ล ท ด ร ม


ซ ซ ซ ร ซ ซ ซ ม ล ล ล ร ซ ซ ซ ม ซ ล ท ด ท ด ดดด ท ด ร ม ร ม มมม

ด ร ด ด ร ม ร ร ม ซ ม ม ซ ล ซ ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ร

ด ซ ด ล ร ด ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ด ซ ล ซ ร ม ซ ล ร ด ล ด ซ ล ด ร ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ล ซ ล ล ล ด ล ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ฟ ซ ฟ ล ซ ล ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

ซ ล ด ร ฟ ซ ฟ ร ด ล ด ร ด ร ฟ ซ ล ฟ ซ ล ด ร ฟ ซ ล ด ร ฟ ซ ล ด ร ซ ล ท ซ ล ท ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ซ ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ท ม ท ด ร ม ร

กลบตน


ซ ล ท ด ร ม มมม ร ด ท ล ซ ม มมม ซ ล ท ด ร ล ท ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

เทยวหลงสำมชน ทอน 3 ใหบรรเลงบรรทดนแทนบรรทดสดทำย

ซ ล ท ซ ล ท ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ซ - ร - ซ - ล - ท ล ซ ล ท - ด - ร

188


- - - ล - ด ด ด - - - ร - ด ด ด - ม ร ม ซ ม ร ด ซ ล ด ร ด ท ล ซ

ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ด ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ร ด ท ด ท ล ซ

ด ท ด ด ด ร ด ด ฟ ซ ฟ ม ท ม ร ด ซ ซ ฟ ด ฟ ร ด ท ล ซ ด ซ ล ท ด ร

ฟ ซ ฟ ฟ ซ ล ซ ซ ล ด ล ล ด ร ด ด - ร ด ล - ซ - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล กลบตน

ทอน 2

- - - ล - ล ล ล ด ล ซ ฟ - ซ - ล ซ ล ด ร ด ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

ซ ฟ ล ซ ฟ ร ฟ ด ฟ ล ร ด ฟ ร ซ ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ล ซ ล ล ล ด ล ล ด ล ซ ฟ ล ซ ด ล ซ ล ด ร ด ฟ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ล ซ ฟ

ล ด ล ร ด ฟ ร ล ซ ล ฟ ซ ร ฟ ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ซ ท ล ด ท ร ด ม ร

กลบตน

ทอน 3

- - - ร - ม ม ม - - - ซ - ม ม ม ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร

ซ ซ ซ ร ซ ซ ซ ม ล ล ล ร ซ ซ ซ ม ล ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ด ร ม ซ ร ม ซ ล ม ร ด ซ ล ท ด ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ล ซ ล ล ล ด ล ล ด ล ซ ฟ ล ซ ด ล ซ ล ด ร ด ฟ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ล ซ ฟ

ล ด ล ร ด ฟ ร ล ซ ล ฟ ซ ร ฟ ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ซ ท ล ด ท ร ด ม ร

กลบตน


ม ร ม ม ม ซ ม ม ซ ร ม ซ ร ม ม ม ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร

189


- ด ด ด - ล - ด ซ ล ด ร ด ล - ซ ด ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ร ด ท ด ท ล ซ

ด ท ด ด ด ร ด ด ฟ ร ด ท ล ท ด ร ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล กลบตน

ทอน 2

ล ซ ล ล ล ด ล ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ซ ด ร ม ล ร ม ฟ ท ม ฟ ซ ด ฟ ซ ล ล ซ ล ล ล ด ล ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ล ซ ร ม ร ด ซ ท ล ด ท ร ด ม ร

กลบตน

ทอน 3

ม ร ม ม ม ซ ม ม ฟ ม ฟ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ซ ร ม ซ ล ม ร ด ซ ล ท ด ร

ม ซ ม ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ด ล ล ซ ล ล ล ด ล ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ

ม ล ซ ร ม ร ด ซ ท ล ด ท ร ด ม ร

กลบตน

ลกหมด

- ด ด ด - ล - ด ซ ล ด ร ด ล - ซ ร ม ซ ล ด ซ - ล ซ ล ด ร ม ด - ร ม ร ด ล ด ซ - - ด ล ซ ม ซ ร - ร ม ซ - ม ซ ล - ซ ล ด - ล ด ร - -

190

แสนค ำนง เถำ เพลงแสนค ำนงเปนเพลงทหลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) แตงขนใหมทงเถำ

จดเปนเพลงทใชหนำทบสองไม เฉพำะท ำนอง 2 ชน อำศยเคำโครงท ำนองจำกเพลงส ำเนยงลำวของเกำเพลงหนง (ไมทรำบชอ) ซงมกนยมใชบรรเลงเปนเพลงเกรดหำงเครองในกำรบรรเลงของวงปพำทยนำงหงส เพลงส ำเนยงลำวดงกลำวเปนเพลงทเขำคกนมำกบเพลงลำวตอยตรง หลวงประดษฐไพเรำะไดน ำมำแตงท ำนองเพมเตมใหบำงตอน ใหครบถวนถกตองตำมหลกของกำรบรรเลงเพลงเถำ ในชนแรกไดแตงไวเปนท ำนองเรยบ ๆ เมอ พ.ศ. 2483 ตอมำใน พ.ศ. 2485 จงคดประดษฐทวงท ำนองเพลงนใหมควำมไพเรำะมำกยงขน

เหตทหลวงประดษฐไพเรำะไดแตงเพลงแสนค ำนงขนนน เนองจำกมควำมหวงใยดนตรไทยในยคนน ซงถกทำงรำชกำรหำมรองเพลงหรอบรรเลง เพรำะถอวำเปนของลำสมยไมเทยบทนกบวฒนธรรมตำงประเทศ อำรมณเพลงจงเนนหนกไปในทำงแสดงควำมโศกเศรำอำลยอำวรณและครนคดค ำนงหำ เปนกำรแสดงควำมในใจของนกดนตรไทยในยคนนออกมำเปนเสยงดนตรไดสมกบทตงชอวำ “แสนค ำนง”

เพลงแสนค ำนงยงเรมควำมคดใหมในกำรบรรเลงเพลงไทยคอ ท ำนองน ำใชระนำดเอกเดยวน ำขนกอนแลวรบทงวง แลวจงจะทอดลงสงรอง เปนกำรเรยกควำมสนใจของผฟงไดเปนอยำงดย ง นอกจำกนนในตอนทำยของเพลงยงมท ำนอง “หำงเครอง” ทใชบรรเลงเดยวอวดฝมอนกดนตรครบทงวงดวย

บทรองเดมใชบทททำนผแตงประพนธขนเอง (บทนนสญหำยไปแลว) ภำยหลงจงไดเปลยนมำใชบทรองจำกเสภำเรองขนชำงขนแผน และนยมรองกนมำจนทกวนน (รำชบณฑตยสถำน, 2549:

356)

หนำทบสองไม ทอนน ำ (ไมมจงหวะก ำกบ)

- - - - - - - ด - - - - - - - ล - - - - - - - ซ - - - - - - - ม

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ล - - - - - - - ซ

- - - - - - - ม - - - - - - - ร - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ซ - - - - - - - ม - - - - - - - ร - - - - - - - ด

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - ด - - - ล - ซ - ม - - - - - - - ซ - - - ม - ร - ด - - - - - - - ด - - - ล - ซ - ม - ร - ด

191


- - - - - - - - - - - ร - - - ม - - ซ ม ร ด ร ม - - ล ซ ม ซ - ล ม ซ ล ด - - - - - ม - ร - ด - ล - - - - ร ม ซ ล ด ซ ด ล - ซ - ม

- - - - - - - - - - - ด - - - ล - - - - ร ม ซ ล ด ซ ด ล - ซ - ม

- - - - - - - - - - - ร - - - ม - - ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ซ

- - - - - - - - ด ล ซ ม ล ซ ม ร ม ร ด ล ด ล - - ม ร ซ ม - ร - ด

- - - - - - - - ร ม ซ ล ซ ม - ซ - ล ซ ม - ซ - - ซ ล ด ร ด ล - ด

- - - - - - - - ซ ล ด ร ด ล - ด - ร ด ล - ด - - ร ม ซ ล ด ล ซ ม

- - - - - - - - ซ ล ด ร ด ล - ด - ร ด ล - ด - - ซ ด ร ม ซ ร - ม


กลบตน

ทอน 2

- - - - - - - - - - - ร - - - ม - - ร ด - ร - - ด ล - ด - ม ซ ล - - - - - - - - ล ซ ม ซ ล ด - ล - - ด ซ ด ล - - ซ ม - ซ - ด ร ม

- - - - - - - - ม ร ด ล - ด - ล - - - - - ซ - ล - ด - ร - ม - ซ ล ซ ม ร ด ล - - ซ ล ด ร ม ซ - - ซ ล ด ร ม ซ - - ล ซ ม ซ ม ร ด ล

- - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล - - ด ล ซ ม ซ ล - ด ร ม - ร - ด

- - - - - - - - ร ม ซ ล ซ ม - ซ - ล ซ ม - ซ - - ซ ล ด ร ด ล - ด

- - - - - - - - ซ ล ด ร ด ล - ด - ร ด ล - ด - - ร ม ซ ล ด ล ซ ม

- - - - - - - - ซ ล ด ร ด ล - ด - ร ด ล - ด - - ซ ด ร ม ซ ร - ม


กลบตน


- ร - ร ด ร - ม - ซ - ซ ม ซ - ล - ด - ซ ล ด - ล - - - ซ ด ล ซ ม

- ด - ซ ล ด - ล - - - ซ ด ล ซ ม - - ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ซ

- ด ร ม ร ม ซ ร ม ร ด ล ด ซ ล ด ล ร ด ล - ด - - ม ร ด ล - ด - - ม ล ซ ม - ซ - - ด ล ซ ม - ซ - - ล ร ด ล - ด - - ม ล ซ ม - ซ - - - ม ม ม - ร - ม ซ ม ร ด - ร - ด

กลบตน

192

ทอน 2

- ร - ม (- ร - ม) - ด - ร ด ล - ด ล ซ - ล ซ ม - ซ ม ร - ม (ม ร - ม) - ร - ม (- ร - ม) - ร - ม (- ร - ม) - ร - ม ซ ม ร ม ซ ล ด ซ (ซ ล - ซ) - ด ร ม ร ม ซ ร ม ร ด ล ด ซ ล ด ล ร ด ล - ด - - ม ร ด ล - ด - -

ม ล ซ ม - ซ - - ด ล ซ ม - ซ - - ล ร ด ล - ด - - ม ล ซ ม - ซ - - - ม ม ม - ร - ม ซ ม ร ด - ร - ด

กลบตน


- - ร ม - ซ - ล ด - ซ ล - ซ - ม ด - ซ ล - ซ - ม ซ ม ร ม ซ ล - ซ ม ม ซ ม ร ด - ร ล ด - ร ล ด - ล ม ซ - ล ม ซ - ล ซ ม ซ ม ร ด - ร

ล ด - ร ล ด - ล ม ซ - ล ม ซ - ร ล ด - ล ม ซ - - - ล ซ ม - ร - ด

กลบตน

ทอน 2

ร ม - - ด ร ล ด ซ ล ม ซ ร ม - - ร ม ซ ม ร ม ซ ม ร ม ซ ล - ซ - - ม ม ซ ม ร ด - ร ล ด - ร ล ด - ล ม ซ - ล ม ซ - ล ซ ม ซ ม ร ด - ร

ล ด - ร ล ด - ล ม ซ - ล ม ซ - ร ล ด - ล ม ซ - - - ล ซ ม - ร - ด

กลบตน

ออกทำยเพลง ด ด ร ด ล ล ด ล ซ ซ ล ซ ม ม ซ ม (- ด ม ซ - ด ม ซ - ด ม ซ - ด ม ซ) ซ ซ ล ซ ม ม ซ ม ร ร ม ร ด ด ร ด (- ซ ล ด - ซ ล ด - ซ ล ด - ซ ล ด) ล

ม ซ - ล ม ซ - ล ซ ม ซ ม ร ด - ร ล ด - ร ล ด - ล ม ซ - ล ม ซ - ร ล ด - ล ม ซ - ซ - ล ซ ม - ร - ด กลบตน

193

จงหวะมำรช

- - - - - - - ม - - - - - - - ด - - - - - - - ซ - - - - - - - ม

- - - - - - - ด - - - - - - - ม - - - - - - - ซ - - ล ซ ฟ ม ร ด

- - - - - - - ม - - - - - - - ด - - - - - - - ซ - - - - - - - ม

- - - - - - - ด - - - - - - - ม - - - - - - - ซ - - ม ฟ ซ ล ท ด

กลบตน

เดยวทำยเพลง - - ซ ด ร ม ฟ ซ ฟ ซ ล ท ด ท ล ซ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ด

- - ร ม ซ ล ท ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ด ท ด ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ด

- - ด ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ม - - ซ ล ซ ฟ ม ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ท ด

- - ซ ล ท ด ท ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ด ร ม ร ม ซ ล ซ ม ล ซ ด ซ ล ด

- - ซ ด ร ม ฟ ซ ซ ซ ซ ด ซ ซ ซ ซ ซ ซ ด ซ ซ ด ซ ซ ซ ซ ซ ม ซ ร ซ ด

- - ซ ล ท ด ท ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ซ ม ซ ซ ม ซ ร ซ ซ ร ซ ซ ร ซ ด

- - ร ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ล ซ ฟ ม ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ด ม ร ด ท ด

ล ซ ท ล ด ท ร ด ท ด ร ด ม ร ฟ ม - - ดรม - ซ - ล ซ ม - ซ - ล - ด

ลกหมด

ด ด - - ด ด - - ด ด - - ร ร - - ร ร - - ร ร - - ร ร - - ม ม - - ม ม - - ม ม - - ม ม - - ร ร - - ร ร - - ร ร - - ร ร - - ด ด - - ด ด ด ด - ด - ด ด ด ด ด - ร - ร ร ร ร ร - ร - ร ร ร ร ร - ม - ม

ม ม ม ม - ม - ม ม ม ม ม - ร - ร ร ร ร ร - ร - ร ร ร ร ร - ด - ด

ด ด ด ด - ด - ด ด ด ด ด - ด - ด ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ซ ล ด ร ด ล ด ร ด ล ด ร ด ร - - ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร

ด ร ม ซ ม ซ - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ซ ล ด ล ด - - ซ ล ด ร ด ร - -

194

เพลงตบ

ตบนทรำชำครต

เพลงตบนทรำชำครต เปนเพลงตบส ำหรบบรรเลง ขบรองเพลงประกอบกำรแสดงรปภำพทเรยกวำ ตำโบลว ววองต (Tableaux Vivants) สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำกรมพระยำ นรศรำนวดตวงศ ทรงปรบปรงขนส ำหรบบรรเลงถวำยสมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำ มหำวชรณหศ และใชรบรองแขกเมองชำวตำงประเทศ ในสมยรชกำลพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว เพลงตบเรองนทรำชำครต ทรงปรบปรงจำกลลต เรองนทรำชำครต พระรำชนพนธในพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ซงทรงพระรำชนพนธไวเมอ พ .ศ. 2421 โดยพระองคทรงเกบควำมจำกเรอง สลพเพอร อวำเกน (Sleeper Awaken) โดยเลอกใชตอนแตงงำนอำบหะซนกบนำงนอซำตอลอวดด ตบนประกอบดวยเพลงแขกกลอมเจำ เพลงแขกถอนสำยบว เพลงแขกหนง เพลงแขกตอยหมอ เพลงแขกเจำเซน และเพลงพรำหมณดดน ำเตำ เพลงตบชดนเรยกอกชอหนงวำ ตบอแมน โดยเรยกตำมชอตวละครทปรำกฏในเพลงแขกกลอมเจำ ซงเปนเพลงแรกของตบ ควำมทขนตนมวำ “บนำนจงอแมน ผแทนศำสดำจำรย” (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557:

360)

1. แขกกลอมเจำ

เพลงแขกกลอม อตรำ 2 ชน สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำกรมพระยำนรศรำนวดตวงศ ทรงพระนพนธ ตอมำ ส.อ. เปลง แจงจรส ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชนและตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 21)

หนำทบแขก

ทอน 1

- - - - - - - ล - - - ท ล ล ล ล - ร - ม - ฟ - ซ - ร - ท ล ซ ล ท

- - - - - - - - - ด - ซ - ด - ร - ด ด ด - ท - ด - ม ซ ร ม ร ด ท

- - - - ล ซ ล ท ร ม ร ท - ล - ซ - ร - ซ - ล - ท ล ท ร ท ล ซ - ล

กลบตน

ทอน 2

ร ท ล ซ ท ล ร ท (ร ท ล ซ ท ล ร ท) ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ท (ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ท) - - - - ล ท ด ร ม ด ม ร - ด - ท - ล ล ล - ซ - ล ท ล ร ท - ล - ซ

กลบตน

195

2. แขกถอนสำยบว

เพลงแขกถอนสำยบว อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบสดำยง (เทยบเทำหนำทบปรบไก) มทอนเดยว ใชบรรเลงและขบรองในวงมโหร และใชประกอบกำรแสดงละครสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำกรมพระยำนรศรำนวดตวงศ ทรงน ำมำบรรจเปนเพลงในตบนทรำชำครต (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 23)

หนำทบสดำยง - - - - - - - ร - - - ล - ล ล ล ร ท ล ซ - ล - ท ล ท ร ท ล ซ - ล

- - - - - - - ร - - - ล - ล ล ล ร ท ล ซ - ล - ท ล ท ร ท ล ซ - ล

- - - - ซ ฟ - ซ - ฟ - ซ - ล ซ ฟ - - ซ ล ซ ฟ ม ร ร ร ม ร ม ด - ร - - - - ซ ฟ - ซ - ฟ - ซ - ล ซ ฟ - - - ซ - ล - ท ล ท ร ท ล ซ - ล

กลบตน

3. แขกหนง (แขกกลต) เพลงแขกหนง อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบปรบไก มทอนเดยว 4 จงหวะ เพลงนมผน ำมำ

ท ำเปนเพลงเถำ 2 ทำงดวยกน คอ ทำงของสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ประทำนชอใหมวำ “เพลงแขกมสหร เถำ” และทำงของครมนตร ตรำโมท ใหชอใหมวำ “เพลงแขกกลต เถำ” (ค ำวำ กลต แปลวำ หนง) (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 28)

หนำทบปรบไก - - - - - - - - - ซ ล ท - ด - ร - - - - - ซ - ม ซ ม ร ด - ท - ล

- - - - - ร ร ร - - ด ม ร ด ท ล - - ซ ฟ ซ ด - - ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ - - - - - - - - - ด - ล ล ล ล ล - - ซ ล ด ร ด ล - - - ซ ฟ ล ซ ฟ

- - - - - ด - ฟ - - - - - ซ - ล - - ซ ด - - - - ซ ล ด ล ซ ฟ - ซ

กลบตน

196

4. แขกตอยหมอ

เพลงแขกตอยหมอ อตรำชนเดยวและอตรำ 2 ชน ม 2 ทอน อตรำชนเดยวใชบรรเลงเปนเพลงเรว และอตรำ 2 ชนใชบรรเลงเปนเพลงสองไม ปรำกฏอยในเพลงชำเรองมอญแปลง และใชขบรองอยในเพลงตบโอพระพำยของจำงวำงทว พำทยโกศล ครมนตร ตรำโมท ไดน ำมำขยำยขนเปนอตรำ 3 ช น ครบเปน เพลง เถำเม อ พ .ศ . 2472 โดยดดแปลงทกทอนใหมส ำ เนยงแขก (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 23)


- ซ ซ ซ - ล - ซ - ฟ - ซ - ด ร ม ฟ ซ ฟ ด - ฟ - ซ - ด - ล ล ล ล ล

- ร ด ล - ซ - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - ร ด ล - ซ - ฟ - ล ซ ฟ - ม - ร กลบตน

ทอน 2

- ล ซ ม - ร - ด - - ม ร ด ร - ม - ซ - ล ด ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด

- - - ฟ - ซ ซ ซ - - - ล - ซ ซ ซ - ร ด ล - ซ - ฟ - ล ซ ฟ - ม - ร ซ ล ซ ม ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด

ซ ฟ ซ ซ ซ ล ซ ซ ด ร ด ด ซ ล ซ ซ ด ร ด ล - ซ - ฟ - ล ซ ฟ - ม - ร ไมกลบตน

197

5. แขกเจำเซน

เพลงแขกเจำเซน อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบสองไม ม 2 ทอน เรยกอกชอหนงวำ “เพลงแขกแดง” หรอ “เพลงเจำเซน” พนโท หลวงสรำวธวชย (สรำวธ เสนยวงศ ณ อยธยำ) ไดน ำท ำนองเพลงแขกเจำเซน มำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน และ 4 ชน ครบเปนเพลงเถำ ใหชอใหมวำ “เพลงแขกแดง เถำ” (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 22)

หนำทบเจำเซน

ทอน 1

- - - - - - - ร - - - ซ - ซ ซ ซ - ล - ซ - ฟ - ซ - - ล ท - ร - ล

- - - - - ซ - ด - - ร ม ร ด ท ล ท ล ซ ฟ ม ฟ ซ ล ท ล ซ ล ซ ฟ - ซ กลบตน

ทอน 2

- ท - - ล ท - - ร ท - - ล ท - - ร ม ร ท - ล - ซ - - ท ล ซ ล - ท

- - - - ล ท ด ร ม ด ม ร - ด - ท - ล ล ล - ซ - ล ท ล ร ท - ล - ซ

กลบตน

6. พรำหมณดดน ำเตำ

เพลงพรำหมณดดน ำเตำ อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบสองไม มทอนเดยว หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ตอมำตดลงเปนอตรำชนเดยวครบเปนเพลงเถำ เมอ พ.ศ. 2460 ตอมำไดน ำท ำนองอตรำ 3 ชน ไปแตงขยำยขนไปอกเปน 4 ชน เพอใชบรรเลงเปนเถำใหญ เพลงนบำงทเรยกกนวำ เพลงแขกพรำหมณ” (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 89-90)

หนำทบสองไม - ล - ด - ร - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - ล - ล ล ล - ซ - ล - ด - ร - ด - ม - ร - ด - - - ท - - - ล - - - - - ด - ล - ล ล ล - - - - - ด - ซ - ซ ซ ซ - - - ฟ - - - ซ - - - ฟ - - ซ ล - ด - ซ - - - - - ฟ ซ ล - ซ - ฟ ซ ล ซ ฟ - ม - ร - ม ซ ร ม ร ด ล - - ร ด ล ด - ร

กลบตน


- ซ ฟ ร - ด - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - ล - ล ล ล - ซ - ล - ด - ร

198

เพลงใหญ

เพลงใหญ ตำมค ำนยำมของรำชบณฑตยสถำน (2545: 120) หมำยถง เพลงทแตงขนใหมควำมยำวเปนพเศษ ใชเวลำในกำรบรรเลงแตละเพลงเปนเวลำนำน ๆ มลลำทเรำใจเนองจำกลกษณะกำรบรรเลงใชลกลอ ลกขด และเมดพรำยตำง ๆ มำก หำกมกำรขบรอง โดยมำกทำงรองจะสนกวำทำงรบของเครองดนตรหลำยเทำ เพลงใหญซงเปนทรจกกนด เชน เพลงเชดจน เพลงทยอยนอก เพลงทยอยใน เพลงเขมรรำชบร เพลงแขกลพบร ครดนตรทมชอเสยงในกำรแตงเพลงใหญ คอ พระประดษฐไพเรำะ (ม ดรยำงกร) หรอครมแขก ครเพง ครแตง (ป) พระยำประสำนดรยศพท (แปลก ประสำนศพท) จำกควำมหมำยดงกลำวสรปไดวำ เพลงใหญเปนบทเพลงใชเวลำในกำรบรรเลงมำก มกำรสอดแทรกลกโยนในบทเพลงเพอควำมสนกสนำน ถำมกำรขบรอง เนอรองจะสนกวำท ำนองดนตร บำงครงนยมเรยก “เพลงลกลอลกขดประเภทโยน” หรอ “เพลงทยอย”

แขกลพบร สำมชน

เพลงแขกลพบร อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบสองไม มทอนเดยว ใชบรรเลงประกอบกำรแสดง ครชอย สนทรวำทน ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน โดยเพมเพลงโสนนอยไวในตอนทำยของเทยวท 2 ตอมำครมนตร ตรำโมท ไดน ำเพลงแขกลพบร 3 ชนของครชอย มำตดลงเปนอตรำ 2 ชนและชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 26-27)


- - มรท - ล - ซ - ร - ซ - ล - ท - ด - ร ม ร ด ท ล ซ ล ท - ด - ร - ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ - ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร - ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ท ร ท ล ซ ร ซ ล ท ล ซ ล ท ด ร - ร - - - - - - - ซ - - ล ซ ล ด - ร - - - - - - - ร ร ร ร ร - ร - ร - ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ซ ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ด ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ด ฟ ม ร รรร ม ร ม ร ม ร ม ร ม ร - ม - ร - - - - - - - ด - - - ท - - - ด ล ท ด ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร

- ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ - ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร - ซ - ด ท ล ซ ล ท ด ร ด - - - - - ล - ร ด ท ล ท ด ร ม ร - - - - - ร - ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ - - - - - ร - ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ - ด - - - - ม ร ด ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ล ท ล ซ ร ซ ร ซ ล ท ล ซ ล ท ด ร ด

ม ร ด ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ล ร ท ล ซ ล ท ล ท ร ม ร ท ร ท ล ซ

199

ทอน 1 (ตอ) ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ซ ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ท ร ท ล ซ ล ท ล ท ล ซ ล ท ด ร - ร - - - - - - - ซ - - ล ซ ล ด - ร - - - - - - - ร ร ร ร ร - ร - ร

ซ ล ท ด ร ด ท ล ท ล ซ ล ซ ร ซ ร (ซ ล ท ด ร ด ท ล ท ล ซ ล ซ ร ซ ร) ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ร ด ร (ด ด ด ซ ด ด ด ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ร ด ร) ซ ล ท ด ร ด ท ล (ท ล ซ ล ซ ร ซ ร) ม ร ด ซ ด ร ม ฟ (ม ร ซ ฟ ม ร ด ร) ม ร ด ซ ด ร ม ฟ (ม ร ซ ฟ ม ร ด ร) ม ร ด ซ ด ร ม ฟ (ม ร ซ ฟ ม ร ด ร) ซ ร ซ ฟ ม ร ด ร (ซ ร ซ ฟ ม ร ด ร) ด ซ ด ฟ ม ร ด ร (ด ซ ด ฟ ม ร ด ร) ซ ฟ ม ร (ซ ฟ ม ร) ด ฟ ม ร (ด ฟ ม ร) ซ ฟ ม ร (ซ ฟ ม ร) ด ฟ ม ร (ด ฟ ม ร) ซ ฟ ม ร ด ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ด ฟ ม ร รรร ม ร ม ร ม ร ม ร ม ร - ม - ร ด ด ท ด (ด ด ท ด) ร ด ท ด (ร ด ท ด) ร ร ด ร (ร ร ด ร) ม ร ด ร (ม ร ด ร)

ด ร ม ฟ ม ฟ - - ม ฟ ซ ล ซ ล - - ด ล ซ ฟ ซ ฟ - - ซ ฟ ม ร ม ร - - - ซ - - - ล - - - ท - - - ด - - - ร - - - ท - - - ด - - - ร - - - ม - - - ด - - - ร - - - ม - - - - - ม - ม ม ม ซ ล ซ ม ซ ม ร ด

ม ร ด ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ล ท ล ซ ร ซ ร ซ ล ท ล ซ ล ท ด ร ด

ม ร ด ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ล ร ท ล ซ ล ท ล ท ร ม ร ท ร ท ล ซ

ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ซ ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ท ร ท ล ซ ล ท ล ท ล ซ ล ท ด ร - ร - - - - - - - ซ - - ล ซ ล ด - ร - - - - - - - ร ร ร ร ร - ร - ร


ทอน 2

- - มรท - ล - ซ - ร - ซ - ล - ท - ด - ร ม ร ด ท ล ซ ล ท - ด - ร - ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ - ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร - ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ท ร ท ล ซ ร ซ ล ท ล ซ ล ท ด ร - ร - - - - - - - ซ - - ล ซ ล ด - ร - - - - - - - ร ร ร ร ร - ร - ร - ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ซ ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ด ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ด ฟ ม ร รรร ม ร ม ร ม ร ม ร ม ร - ม - ร ร ร ร ร - ม - ม ฟ ฟ ฟ ฟ - ซ - ซ - ซ ซ ซ ซ ฟ ล ซ ฟ (- ซ ล - ซ ล ฟ ซ) ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ม ม ม ม - ร - ร - ร - ร ด ม ร ด (- ร ม - ร ม ด ร) ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ม ม ม ม - ร - ร - ร - ร ด ม ร ด (- ร ม - ร ม ด ร)

200

ทอน 2 (ตอ) - ร - ร ด ม ร ด (- ร ม - ร ม ด ร) - ร - ร ด ม ร ด (- ร ม - ร ม ด ร)

ม ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ด ร (ม ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ด ร) ม ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ซ ล ด ร (ม ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ซ ล ด ร) ด ซ ด ล ด ซ ด ล ด ซ ด ล ร ด ม ร (ด ซ ด ล ด ซ ด ล ด ซ ด ล ร ด ม ร) ด ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร (ด ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร) ด ซ ด ล ร ด ม ร (ด ซ ด ล ร ด ม ร) ด ล ด ซ ล ม ซ ร (ด ล ด ซ ล ม ซ ร) ด ม ด ร ด ม ด ร (ด ม ด ร ด ม ด ร) ด ม ด ร ด ม ด ร (ด ม ด ร ด ม ด ร) ด ม ด ร (ด ม ด ร) ด ม ด ร (ด ม ด ร) ด ม ด ร (ด ม ด ร) ด ม ด ร (ด ม ด ร) ด ม ด ร ด ม ด ร ด ม ด ร ด ม ด ร รรร ม ร ม ร ม ร ม ร ม ร - ม - ร ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ซ ล ท ด ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ซ ร ม ร ล ท ร ม ล ซ ม ซ ร ม ซ ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ร ท ล ซ ท ล ซ ม

ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ม ซ ม ร ด - - ทลซ - ล - ด - - รมซ - ร - ม

ล ท ด ร ด ท ด ร ด ท ล ท ด ร ม ร (ซ ล ท ด ท ล ท ด ท ล ซ ล ท ด ร ด) ด ร ด ด ด ร ด ด ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ - ด

(- ท - ล - ซ - ร - - ซ ร - ซ - ล ท ล ซ ร - ซ - ล ท ล ซ ล ท ด ร ด) ด ร ด ด ท ด ร ม ร ด ร ม ร ด ท ด (ด ร ด ด ท ด ร ม ร ด ร ม ร ด ท ด) ร ซ ล ท ล ท ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ท (ร ซ ล ท ล ท ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ท) ร ร ร ท ร ร ร ล ท ล ซ ล ท ล ร ท (ร ร ร ท ร ร ร ล ท ล ซ ล ท ล ร ท) ร ร ร ท ร ร ร ล ท ล ซ ท ล ซ ล ซ (ร ร ร ท ร ร ร ล ท ล ซ ท ล ซ ล ซ) ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร (ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ม ร ด ซ ด ซ ด ร ม ร ด ร ด ซ ด ซ) ม ร ด ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ล ท ล ซ ร ซ ร ซ ล ท ล ซ ล ซ ร ซ ร (- - ซ ร -- ซ ร -- ซ ร - ซ - ด ท ล ซ ร - ซ - ด ท ล ซ ท ล ซ ล ซ) - ซ - ด ท ล ท ด (- ซ - ด ท ล ท ด) - ล - ร ด ท ด ร (- ล - ร ด ท ด ร) ซ ล ท ด ท ล ท ด (ซ ล ท ด ท ล ท ด) ล ท ด ร ด ท ด ร (ล ท ด ร ด ท ด ร) ซ ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ล ซ ฟ ม ซ ฟ ม ร ฟ ม ร ด ร ซ ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ท ร ท ล ซ ร ซ ล ท ล ซ ล ท ด ร - ร - - - - - - - ซ - - ล ซ ล ด - ร - - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร

201

โสนนอย

เพลงโสนนอย 2 ชน เปนเพลงท ำนองเกำ สมยอยธยำ นำยชอย สนทรวำทน ไดน ำท ำนองเพลงนไปแตงขยำยและเพมไวในสวนทำยของท ำนองเทยวท 2 ของเพลงแขกลพบร 3 ชน (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557: 730)

หนำทบสองไม ร ร ร ร - ซ - ซ ล ล ล ล - ท - ท ล ท ด ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร - ซ - ม - ซ - ด - - ม ร ซ ม - - - ล - ท - ด - ร - ด - ม ร ร ร ร ม ร ม ด - ร - ม - ซ ล ท ล ท ด ร - ซ ล ท ล ท ด ร ด ท ล ท ด ร - ด

ท ท ท ท - ล - ล ร ร ร ร - ด - ด ท ท ท ท - ล - ล ท ล ซ ล ซ ฟ - ซ - - - ล ท ล ซ ร - - ซ ร - ซ - ล ท ล ซ ร - ซ - ล ท ล ซ ล ท ด ร ด

- ซ - ด ท ล ท ด (- ซ - ด ท ล ท ด) - ล - ร ด ท ล ร ( - ล - ร ด ท ล ร) - ด - ม ร ด ร ม ( - ด - ม ร ด ร ม) #ซ ม ร ด ร ด - - ร ด ท ล ท ล - - - ล ท ล ร ด ท ล ซ ล ท ล ร ด ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล

ร ม ร ล ร ท ล ซ ท ล ซ ล ท ล ร ท ล ท ร ม ซ ม ร ท ม ร ท ล ร ท ล ซ

- ด - ล - ด - ฟ - - ล ซ ด ล - - - ร - ม - ฟ - ซ - ฟ - ล ซ ซ ซ ซ ล ซ ล ฟ - ซ - ล - ด ร ม ร ม ฟ ซ - ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ม ฟ ซ - ฟ

ม ม ม ม - ร - ร ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ม ม ม ม - ร - ร ม ร ด ร ด ท - ด

- - - ร ม ร ด ซ - - ด ซ - ด - ร ม ร ด ซ - ด - ร ม ร ด ร ม ฟ ซ ฟ

- ด - ฟ ม ร ม ฟ (- ด - ฟ ม ร ม ฟ) - ร - ซ ฟ ม ฟ ซ (- ร - ซ ฟ ม ฟ ซ) - ฟ - ล ซ ฟ ซ ล ( - ฟ - ล ซ ฟ ซ ล) #ด ล ซ ฟ ซ ฟ - - ซ ฟ ม ร ม ร - -

ร ด ท ล ซ ร - - ร ซ ล ท ด ร - - ม ด ร ม ฟ ซ - - ฟ ล ซ ฟ ม ร - - ไมกลบตน

ลกหมด

ม ม ม ม - ร - ร ด ด ด ด - ซ - ซ ล ล ล ล - ท - ท ด ด ด ด - ร - ร ซ ล ด ร ด ล ด ร ด ล ด ร ด ร - - ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ด ร ม ซ ม ซ - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ซ ล ด ล ด - - ซ ล ด ร ด ร - -

202

ทยอยญวน สำมชน

เพลงทยอยญวน อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบสองไม มทอนเดยว เดมเรยกวำ “เพลงกะเหรยงไกวเปล” ใชบรรเลงและขบรองในกำรแสดงทวไป เพลงนมผน ำมำท ำเปนเพลงเถำ 2 ทำงดวยกน คอ ทำงของครพม บำปยะวำทย แตงเมอ พ.ศ.2498 ใชชอเดมคอ “เพลงทยอยญวน เถำ” และทำงของครสวทย บวรวฒนำ แตงเมอ พ.ศ. 2498 ใหชอใหมวำ “เพลงองเชยงสอ เถำ” (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 59)

หนำทบสองไม สำมชน

- - - ด - - - ซ - - - ด - - - ร - - - ซ - - - ม ซ ม ซ ร - ม - ซ ซ ล ท ด ท ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร - - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล ซ ม - ซ - ล - ด - - มรด - ล -ซ

- - - - - ล - ล - - - ซ - - - - ซ ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ด ล - ซ

- - - - ด ล ด ซ ด ล ด ซ - - - - ร ด ม ร ม ด ร ล ด ล ร ด ร ล ด ซ

- - - - ร ม ซ ล ซ ม - ซ - - - - ร ม ซ ล ซ ม - ซ ล ซ ม ซ ล ด - ล

- - - - - ด - ด - - - ล - - - - ร ด ม ร ม ด ร ล ด ล ร ด ร ล ด ซ


- - - - - ร - ร - - - ด - - - - ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด

- - - - - ร - ร - - - ด - - - - ซ ด ร ม ซ ร ม ซ ร ม ซ ล ด ซ ล ด

- - - ด - - - ซ - - - ด - - - ร - - - ซ - - - ม ซ ม ซ ร - ม - ซ ซ ล ท ด ท ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ม - ซ - ล - ด - - มรด - ล - ซ

- - - - - - - ด - - ร ด - ฟ - ซ - - - - - - - ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ ร ร ม ร ม ร ม ร (ม ม ฟ ม ฟ ม ฟ ม) ฟ ฟ ซ ฟ ซ ฟ ซ ฟ (ซ ซ ล ซ ล ซ ล ซ) ด ด ร ด ร ด ร ด (ท ท ด ท ด ท ด ท) ล ล ท ล ท ล ท ล (ซ ซ ล ซ ล ซ ล ซ) ฟ ฟ ฟ ฟ - ด - ด ฟ ฟ ฟ ฟ - ท - ท ด ด ด ด - ท - ท ล ล ล ล - ซ - ซ

ด ด ด ด - ร- ร ด ด ด ด - ท - ท ด ด ด ด - ท - ท ล ล ล ล - ซ - ซ

ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ท - ท ด ด ด ด - ท - ท ล ล ล ล - ซ - ซ

ด ด ด ด - ท - ท ล ล ล ล - ซ - ซ ด ด ด ด - ท - ท ล ล ล ล - ซ - ซ

ด ท ล ซ (ด ท ล ซ) ฟ ท ล ซ (ฟ ท ล ซ) ด ท ล ซ (ด ท ล ซ) ฟ ท ล ซ (ฟ ท ล ซ) ด ท ล ซ ฟ ท ล ซ ด ท ล ซ ฟ ท ล ซ - - ล ซ ล ซ ล ซ ล ซ ล ซ - ล - ซ


203

สำมชน (ตอ) - - - - - ด - ด - - - ล - - - - ร ด ม ร ม ด ร ล ด ล ร ด ร ล ด ซ


- - - - - - - ฟ - - ซ ฟ - ท - ด - - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด

ม ด ร ม ซ ร ม ซ ร ม ซ ล ด ซ ล ด ซ ล ด ร ด ม ร ด (- - - ด - - - -

ด ม ร ด ม ร ด ล ร ด ล ช ด ล ช ม ล ช ม ร ช ม ร ด) - - - ด - - - -

ม ด ร ม ซ ร ม ซ (ร ม ซ ล ด ซ ล ด) ซ ล ด ร ด ม ร ด (- - - ด - - - -

ด ม ร ด ม ร ด ล) ร ด ล ช ด ล ช ม (ล ช ม ร ช ม ร ด) - - - ด - - - -

ม ด ร ม (ม ด ร ม) ซ ร ม ซ (ซ ร ม ซ) ร ม ซ ล (ร ม ซ ล) ด ซ ล ด (ด ซ ล ด) ม ร ด ล (ม ร ด ล) ร ด ล ซ (ร ด ล ซ) ด ล ซ ม (ด ล ซ ม) ซ ม ร ด (ซ ม ร ด) ม ร ด ล (ม ร ด ล) ร ด ล ซ (ร ด ล ซ) ด ล ซ ม (ด ล ซ ม) ซ ม ร ด (ซ ม ร ด) ด ล ซ ม (ด ล ซ ม) ซ ม ร ด (ซ ม ร ด) ด ล ซ ม (ด ล ซ ม) ซ ม ร ด (ซ ม ร ด) ซ ม ร ด (ซ ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ซ ม ร ด (ซ ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ซ ม ร ด ร ม ร ด ซ ม ร ด ร ม ร ด ด ด ร ด ร ด ร ด ร ด ร ด - ร - ด


สำมชน เทยวกลบ

- - - ด - - - ซ - - - ด - - - ร - - - ซ - - - ม ซ ม ซ ร - ม - ซ ซ ล ท ด ท ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร - - - ร - - - ม - - - ซ - - - ล ซ ม - ซ - ล - ด - - มรด - ล - ซ

- - - - - ล - ล - - - ซ - - - - ซ ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ด ล ด ซ

- - - - ด ล ด ซ ด ล ด ซ - - - - ร ด ม ร ม ด ร ล ด ล ร ด ร ล ด ซ

ด ล ร ด ร ล ด ซ (ด ล ร ด ร ล ด ซ) ม ร ม ด ร ล ด ซ (ม ร ม ด ร ล ด ซ) ล ด ล ซ (ล ด ล ซ) ล ด ล ซ (ล ด ล ซ) ล ด ล ซ (ล ด ล ซ) ล ด ล ซ (ล ด ล ซ) ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ - - ล ซ ล ซ ล ซ ล ซ ล ซ - ล - ซ




- - - - - ร - ร - - - ด - - - - ร ด ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด

- - - - - ร - ร - - - ด - - - - ซ ด ร ม ซ ร ม ซ ร ม ซ ล ด ซ ล ด

ร ด ล ซ ด ล ซ ม (ล ซ ม ร ซ ม ร ด) ซ ด ร ม ซ ร ม ซ (ร ม ซ ล ด ซ ล ด) ซ ด ร ม ซ ร ม ซ (ร ม ซ ล ด ซ ล ด) ซ ด ร ม ซ ร ม ซ (ร ม ซ ล ด ซ ล ด)

204

สำมชน เทยวกลบ (ตอ) ร ม ซ ล ด ซ ล ด (ร ม ช ล ด ซ ล ด) ร ม ซ ล ด ซ ล ด (ร ม ช ล ด ซ ล ด) ซ ล ท ด (ซ ล ท ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ซ ล ท ด (ซ ล ท ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด ร ม ร ด ร ม ร ด ร ม ร ด - - ร ด ร ด ร ด ร ด ร ด - ร - ด

ด ด ด ด - ซ - ซ ด ด ด ด - ร - ร ซ ซ ซ ซ - ม - ม ซ ม ซ ร - ม - ซ ซ ล ท ด ท ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร ร ร ร ร - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ม - ซ - ล - ด - - มรด - ล - ซ

- - - - - - - ด - - ร ด - ฟ - ซ - - - - - - - ซ - ซ ซ ซ - ซ - ซ - - ล ซ ล ซ ล ม ซ ม ซ ร ม ร ม ด ร ด ร ล ด ล ด ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ

(- - ล ซ ล ซ ล ม ซ ม ซ ร ม ร ม ด ร ด ร ล ด ล ด ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ) - - ล ซ ล ซ ด ล ด ล ร ด ร ด ม ร ม ร ซ ม ซ ม ล ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ

(- - ล ซ ล ซ ด ล ด ล ร ด ร ด ม ร ม ร ซ ม ซ ม ล ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ) - - ล ซ ล ซ ล ม ซ ม ซ ร ม ร ม ด (ร ด ร ล ด ล ด ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ) - - ล ซ ล ซ ด ล ด ล ร ด ร ด ม ร (ม ร ซ ม ซ ม ล ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ) - - ล ซ ล ซ ด ล ด ล ร ด ร ด ม ร (ม ร ซ ม ซ ม ล ซ - ม ซ ล ซ ล ด ซ) ร ด ม ร ซ ม ล ซ (ร ด ม ร ซ ม ล ซ) ร ด ม ร ซ ม ล ซ (ร ด ม ร ซ ม ล ซ) ร ม ซ ล ซ ล ด ซ (ร ม ซ ล ซ ล ด ซ) ร ม ซ ล ซ ล ด ซ (ร ม ซ ล ซ ล ด ซ) ล ด ล ซ (ล ด ล ซ) ล ด ล ซ (ล ด ล ซ) ล ด ล ซ (ล ด ล ซ) ล ด ล ซ (ล ด ล ซ) ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ - - ล ซ ล ซ ล ซ ล ซ ล ซ - ล - ซ




- - - - - - - ฟ - - ซ ฟ - ท - ด - - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด

- ด - - ร ม - - - ร - - ม ซ - - - ม - - ซ ล - - - ซ - - ล ด - - - ร - - ม ซ - - - ล - - ด ร - - - ด - - ร ม - - - ซ - - ล ด - - - ด - - ร ม - - - ซ - - ล ด - - - ร - - ม ซ - - - ช - - ล ด - - - ร - - ม ซ - - - ซ - - ล ด - - - ร - - ม ซ - - - ซ - - ล ด - - ซ ล ท ด (ซ ล ท ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ซ ล ท ด (ซ ล ท ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ร ม ร ด ร ม ร ด ร ม ร ด ร ม ร ด ด ด ร ด ร ด ร ด ร ด ร ด - ร - ด


205

ใบคลง สำมชน

เพลงใบคลง อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบสองไม ม 4 ทอน เพลงนเดมชอวำ “เพลงใบคลงบำงชำง” ครหนำย ครดนตรชำวบำงชำง จงหวดสมทรสงครำม เปนผแตง ครชอย สนทรวำทน ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน และครมนตร ตรำโมท ไดแตงขยำยอตรำชนเดยวขน 3 ทำงดวยกน คอ ส ำหรบบรรเลงเปนเพลงเถำทำงหนง เปนเพลงเรวทำงหนง และเปนเพลงลกหมดอกทำงหนง นอกจำกนน ครพม บำปยะวำทย ไดแตงท ำนองอตรำ 2 ชนและชนเดยว โดยถอดจำกเพลงอตรำ 3 ชนของครชอย สนทรวำทน ครบเปนเพลงเถำอกทำงหนง (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 75)


- - - ฟ - - - ร - - - ด - - - ล - ด - ร - ด - ล - - ซ ฟร - ด - ฟ

- ล - ลลล ซ ล ด ร ด ร ฟ ด - ร - ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ล - ล ซ ล ด ร ด ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

- ล - ลลล ซ ล ด ร ฟ ร ฟ ด - ร - ฟ ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ร ร ร ร - ด - ด

ล ล ล ล - ซ - ซ ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ร ร ร ร - ด - ด

- - - ซ - - - ล ด ล ด ซ - ล - ด - - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด

- ล ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด (- ล ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด) - ล ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ด ล ร ล ด (- ล ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ด ล ร ล ด) ซ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด (ซ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ด) ฟ ซ ล ด ล ร ล ด (ฟ ซ ล ด ล ร ล ด) ล ซ ฟ ด (ล ซ ฟ ด) ฟ ซ ล ด (ฟ ซ ล ด) ล ซ ฟ ด (ล ซ ฟ ด) ฟ ซ ล ด (ฟ ซ ล ด) ฟ ซ ล ด (ฟ ซ ล ด) ล ร ล ด (ล ร ล ด) ฟ ซ ล ด (ฟ ซ ล ด) ล ร ล ด (ล ร ล ด) ฟ ซ ล ด ล ร ล ด ฟ ซ ล ด ล ร ล ด ดดด ร ด ร ด ร ด ร ด ร ด - - ร ด


ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ล - ล - - ด ร ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ล ด - - - - - - - - - ด ล ซ ฟ ซ ล ด - ฟ - - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ

ซ ล ด ร ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ (ซ ล ด ร ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ) ด ร ด ล ด ร ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ (ด ร ด ล ด ร ด ซ ล ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ) ด ร ฟ ซ ร ฟ ฟฟฟ (ด ร ฟ ซ ร ฟ ฟ ฟ) ล ซ ฟ ซ ร ฟ ฟฟฟ (ล ซ ฟ ซ ร ฟ ฟ ฟ) ร ด ร ฟ (ร ด ร ฟ) ซ ล ซ ฟ (ซ ล ซ ฟ) ร ด ร ฟ (ร ด ร ฟ) ซ ล ซ ฟ (ซ ล ซ ฟ) ด ล ซ ฟ (ด ล ซ ฟ) ซ ล ซ ฟ (ซ ล ซ ฟ) ด ล ซ ฟ - - ซ ล ด ล ซ ฟ - - - - ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ด ซ ล ซ ฟ ร ด ล ด ร ด ร ฟ ซ

206

ทอน 1 (ตอ) ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ล ฟ ม ฟ ซ ล ซ ล ซ ซ ร ม ซ ล ร ด ล ด ฟ ด ร ฟ

ฟ ร ฟ ฟ ร ด ร ร ด ล ด ด ล ซ ล ล ร ม ร ด ล ด ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

- ล - ลลล ซ ล ด ร ด ร ฟ ด - ร - ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ล - ล ซ ล ด ร ด ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

- ล - ลลล ซ ล ด ร ฟ ร ฟ ด - ร - ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ร ร ร ร - ด - ด

ล ล ล ล - ซ - ซ ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ซ ซ ซ ซ - ฟ - ฟ ร ร ร ร - ด - ด

- - - ซ - - - ล ด ล ด ซ - ล - มรด - - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด

ด ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ด - ด (ด ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ด - ด) มมม ร ม ซ ม ร ม ซ ม ร ม ร ด - ด (ม ม ร ม ซ ม ร ม ซ ม ร ม ร ด - ด) ด ซ ล ด ล ด - ด (ด ซ ล ด ล ด - ด) ซ ม ร ม ร ด - ด (ซ ม ร ม ร ด - ด) ด ซ ล ด (ด ซ ล ด) ซ ม ร ด (ซ ม ร ด) ด ซ ล ด (ด ซ ล ด) ซ ม ร ด (ซ ม ร ด) ซ ม ร ด (ซ ม ร ด) ร ม ร ด (ร ม ร ด) ซ ม ร ด - ด ร ม ร ม ร ด - - - - ซ ม ร ด ร ม ร ด ซ ม ร ด ร ม ร ด ด ด ร ด ร ด ร ด ร ด ร ด - - ร ด


ฟ ฟ ฟ ฟ - ร - ร ด ด ด ด - ล - ล - - ด ร ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ล ด - - - - - - - - - ด ล ซ ฟ ซ ล ด - ฟ - - - - - - - ฟ - ฟ ฟ ฟ - ฟ - ฟ

ฟ ด ร ฟ ร ด ร ฟ ร ด ร ฟ ร ฟ - ฟ (ฟ ด ร ฟ ร ด ร ฟ ร ด ร ฟ ร ฟ - ฟ) ล ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ซ ฟ - ฟ (ล ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล ซ ฟ - ฟ) ฟ ด ร ฟ ร ฟ - ฟ (ฟ ด ร ฟ ร ฟ - ฟ) ด ล ซ ล ซ ฟ - ฟ (ด ล ซ ล ซ ฟ - ฟ) ร ด ร ฟ (ร ด ร ฟ) ซ ล ซ ฟ (ซ ล ซ ฟ) ร ด ร ฟ (ร ด ร ฟ) ซ ล ซ ฟ (ซ ล ซ ฟ) ด ล ซ ฟ (ด ล ซ ฟ) ซ ล ซ ฟ (ซ ล ซ ฟ) ด ล ซ ฟ - ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ - - - - ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ด ซ ล ซ ฟ ร ด ล ด ร ด ร ฟ ซ ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ล ฟ ม ฟ ซ ล - - - ซ - - - ล - - - ด - ร - ฟ


ทอน 2 (หนำทบลำว) - - - - - ด - ฟ - - ซ ล - ด - ฟ ล ซ ฟ ร - ด - ร - ฟ ซ ล - ซ - ฟ

- - - - - ด - ฟ - - ซ ล - ด - ฟ ล ซ ฟ ร - ด - ร - ฟ - ซ - ล - ด

207

ทอน 2 (ตอ) - ล - ร - - ฟ ร ด ล - ด - - - - - ล - ร ด ล - ด - ล ด ซ ล ซ ฟ ร

ซ ซ ล ซ ร ม ซ ล ด ร ด ด ซ ล ด ร ฟ ซ ฟ ด ฟ ร ด ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ

กลบตน


- - - ซ - - - ล - - - ด - - - ร - ซ ฟ ร - ด - ล - ร ด ล - ซ - ฟ

ทอน 3 (หนำทบปรบไก สำมชน) - - - ซ - ล ล ล - - - ด - ล ล ล ซ ซ ล ซ ล ด ล ล ร ด ล ด ฟ ด ร ฟ

ซ ล ด ร ด ร ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ล ซ ฟ ร - ล ซ ฟ ล ซ ฟ ร ซ ฟ ร ด ฟ ร ด ล

ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ฟ ซ ฟ ล ซ ล ด ร ล ซ ฟ ด ฟ ร ด ล ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

ล ด ล ร ด ฟ ด ร ล ด ล ร ด ฟ ร ซ ล ฟ ซ ล ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ด ร ซ ฟ ร

ซ ซ ฟ ด ฟ ร ด ล ซ ล ด ฟ ร ฟ ด ร ฟ ด ร ด ซ ล ด ร ซ ฟ ร ฟ ด ร ฟ ซ ฟ ร ด ซ ด ล ล ล ด ล ซ ฟ ล ซ ซ ซ ล ซ ฟ ร ซ ฟ ฟ ฟ ซ ฟ ร ด ฟ ร ร ร ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ซ ล ด ร ด ฟ ซ ล ฟ ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ

กลบตน

เทยวหลงบรรเลงบรรทดนแทนบรรทดท 1

ด ร ม ฟ ซ ล ล ล ล ซ ฟ ม ร ด ล ลลล ซ ซ ล ซ ล ด ล ล ร ด ล ด ฟ ด ร ฟ


ม ร ด ซ ด ร ม ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล - ด - ร - ด - ล - - - ซ - - - ฟ

ทอน 4 (หนำทบลำว) - ล - ซ (- ล - ซ) - ล - ซ (- ล - ซ) - ด - ร - ฟ - ซ ล ฟ - ซ - - - - - ฟ - ซ - - ล ซ ล ฟ - ซ - - - - - ฟ - ซ ล ซ ฟ ซ - ล - ด - - - - - ล - ร - - ฟ ร ด ล - ด - - - - - - ล ร ด ล - ด - ล ด ซ ล ซ ฟ ร

ซ ล ซ ซ ร ม ซ ล ด ร ด ด ซ ล ด ร ฟ ซ ฟ ด ฟ ร ด ล ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ

กลบตน

เทยวกลบใหบรรเลงบรรทดนแทนบรรทดสดทำย

- - - ซ - - - ล - - - ด - - - ร - ซ ฟ ร - ด - ล - ร ด ล - ซ - ฟ

208

พมำหำทอน สำมชน

เพลงไทยส ำเนยงพมำ อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบสองไม ม 5 ทอน ทอนท 1 เปนเพลงทม “โยน” ซงสำมำรถแตงพลกแพลงไดตำง ๆ ไมก ำหนดจ ำนวนจงหวะ เพรำะฉะนนผแตงจงแทรกภำษำตำง ๆ เชน พมำ มอญ ลำว ฝรงได ทอนท 2 ถง 5 มจงหวะจ ำกด เพมเตมไมได เพลงนมผแตงกนหลำยทำง เชน ทำงของหลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ทำงของจำงวำงทว พำทยโกศล ทำงของพระยำเสนำะดรยำงค (แชม สนทรวำทน)

สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ทรงพระนพนธขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน และตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ ทรงท ำทำงแปลกออกไปเปนภำษำตำง ๆ เชน มส ำเนยงพมำ มอญ ลำวปนอยดวย และทรงแยกเสยงประสำนไวส ำหรบวง โยธวำทตแทรกกอนทจะเดยวปโอโบเพอใหไพเรำะนำฟง

ถง พ.ศ. 2466 มกำรประชนปพำทยทวงบำงขนพรหม สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ทรงก ำหนดใหประดษฐท ำนองเพลงพม ำหำทอนเปนทำง 4 ชน มวงปพำทยเขำประกวด 3 วงดวยกน คอ

1. วงวงบำงขนพรหม จำงวำงทว พำทยโกศล เปนผปรบวง 2. วงวงบรพำภรมย หลวงประดษฐไพเรำะ เปนผปรบวง 3. วงเจำพระยำธรรมธกรณำธบด (ม.ร.ว.ปม มำลำกล) เสนำบดกระทรวงวง พระยำเสนำะ

ดรยำงค เปนผปรบวง ตอมำ สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ได

ทรงท ำเพลงพมำหำทอนขนเปนเพลงเถำ ประทำนวงปพำทยบรรเลงตอจำกเพลงโหมโรงเสภำ ซงยำวมำก มรองรบถง 15 ทอน ดงน

3 ชน เฉพำะทอนท 1 ใหขยำยขนไปอก 1 ชน เปน 4 ชน สวนทอนท 2-3-4-5 คงเปน 3 ชนทงหมด

2 ชน เฉพำะทอนท 1 ใหขยำยขนไปอก 1 ชน เปน 3 ชน สวนทอนท 2-3-4-5 คงเปน 2 ชนทงหมด

ชนเดยว เฉพำะทอนท 1 ใหขยำยขนไปอก 1 ชน เปน 2 ชน สวนทอนท 2-3-4-5 คงเปนชนเดยวทงหมด

แบบแผนกำรบรรเลงเพลงพมำหำทอนแบบนนบวำเปนแบบแผนทแปลกและเปนเพลงทไพเรำะใชแสดงควำมสำมำรถของนกดนตรไดดยงเพลงหนง นำงเจรญ พำทยโกศล เปนผเลอกบทรองจำกเสภำเรองขนชำงขนแผน และเปนผชวยคดทำงรองถวำยดวย เพลงพมำหำทอน เถำ ในแบบแผนนไดรบควำมนยมแพรหลำยตอมำ (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 227)

209


- - - - - - - ด - - - - - - - ด - - - - - - - ด - ด ด ด - ด - ด

ล ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล - ด - - ม ร ด ร ม ร ด ร ม ร ด ร - ม - - ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม - - ม ร ด ร ม ร ด ร ม ร ด ร - ด - - ล ล ซ ล - ด - - ม ร ด ร - ม - - ล ซ ฟ ซ ฟ ม - - ม ร ด ร - ด - - - ฟ ซ ล - ซ - ซ ล ซ ฟ ม - - ร ม - ร ด ร ม ร ด ร ม ร ด ร - ด - - - ฟ ซ ล - ซ - ซ ล ซ ฟ ม - - ร ม - ร ด ร ม ร ด ร ม ร ด ร - ด - - - ม - ซ - ร ด ร ม ร ด ร - ม - - ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล - ด - - - ม - ซ - ร ด ร ม ร ด ร - ม - - ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล - ด - - - ด ด ด - ซ - ล ด - ด ซ - ล - ด - ซ - ล - ด - ซ - ล - ด - - - - - ด ด ด - ซ - ล ด - ด ซ - ล - ด - ซ - ล - ด - ซ - ล - ด - - - - ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ท ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด

ล ล ซ ล ด ล ซ ล ด ล ซ ล - ด - - ม ร ด ร ม ร ด ร ม ร ด ร - ด - - - ซ - - - ซ - ม - - ซ ม ร ด - ร ร ม ซ ล ซ ล ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ร ม ฟ ซ ฟ ม ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ร

ซ ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ซ ท ล ท ซ ล ท ล ท ล ซ ล ท ด ร - ร - - - - - - - ซ - - ล ซ - ด - ร - - - - - - - ร - ร ร ร - ร - ร

ท ำนองเงยว

- - - - - ร ร ร - ม - ร - ด - ล - ซ - ล - ด - ร - ม - ร - ด - ล

- ด ด ด - ร - ด - ล - ด - ร - ฟ - ซ - ล - ด - ร - ม - - มรด - ร - - - ด - - - ร - - - ม - - - ร - ม - ร - ด - ร - ด ล ด - ล - - - ด ล ด - ล - ด - ล ร ด - ร - ฟ - ซ - ล - ด - ร - ม - - มรด - ร - - - - - ร ร ร - ม - ร - ด - ฟ - ซ - ล - - - ซ - ล - - - ซ - ด

- - - ร - ม - ร - ด - ล - ร - ฟ - ซ - ล - ด - ร - ม - - มรด - ร ซ ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ) ร ร ม ร (ร ร ม ร) ซ ซ ล ซ (ซ ซ ล ซ) ร ร ม ร (ร ร ม ร) ซ ฟ ม ร (ซ ฟ ม ร) ด ฟ ม ร (ด ฟ ม ร) ซ ฟ ม ร (ซ ฟ ม ร) ด ฟ ม ร (ด ฟ ม ร) ซ ฟ ม ร ด ฟ ม ร ซ ฟ ม ร ด ฟ ม ร - - ม ร ม ร ม ร ม ร ม ร - ม - ร ร ม ซ ล ซ ล ด ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล ซ ล ท ด ท ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

ร ท ล ซ ร ซ ล ท ซ ล ท ล ร ท ล ซ ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ร ม ซ ล ด ซ ล ด

210

ทอน 1 (ตอ) ร ท ล ซ ท ล ร ท ซ ล ท ล ร ท ล ซ ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ด ล ด ม ร ด

ซ ด ท ล ท ด - - ร ด ท ล ท ด - - ซ ด ท ล ท ด - - ร ด ท ล ท ด - - ซ ล ท ด ท ด ท ด ท ด ท ด ท ด ท ด ม ร ด ม ร ด ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ล

ร ท ล ซ ท ล ร ท ซ ล ท ล ร ท ล ซ ล ซ ด ล ซ ม ล ซ ม ร ด ล ด ม ร ด

ซ ม ร ม ซ ด - - ซ ม ร ม ซ ด - - ซ ล ท ด ท ด - - ร ด ท ล ท ล - - ท ท ท ท - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ม - ม ร ร ร ร - ด - ด ร ร ร ร - ม - ม

ซ ซ ซ ซ - ล - ล ท ท ท ท - ด - ด ซ ซ ซ ซ - ด - ด ร ร ร ร - ม - ม

ซ ม ร ด ร ด - - ม ร ด ล ด ล - - ร ด ล ซ ล ซ - - ด ล ซ ม ซ ม - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ซ ล ด ล ด - - ซ ล ด ร ด ร - - ม ด ร ม ร ม - - ซ ซ ซ ร ซ ซ ซ ม ซ ซ ซ ร ซ ซ ซ ม ซ ร ซ ม ซ ร ซ ม ซ ร ซ ม ซ ร ซ ม


ร ม ซ ล ซ ล - - ซ ล ด ร ด ร - - ร ม ซ ล - ด - ร ม ร ซ ม - ร - ด


ทอน 2

- ร - ท - ล - ร - ม - ร - ท - ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ร ท ล ซ ท ล ซ ม

ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ซ ล ท ด ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ซ ด ร ม ร ซ ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ด ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด

ซ ม ร ท ร ท - - ม ร ท ล ท ล - - ร ท ล ซ ล ซ - - ท ล ซ ม ซ ม - - ซ ด ร ม ร ม - - ซ ม ร ด ร ด - - ซ ล ท ด ท ด - - ซ ด ร ม ร ม - - ด ร ม ซ ม ซ - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ซ ล ด ล ด - - ซ ล ด ร ด ร - - ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม - ซ - ล - ซ - ม - - - ร - - - ด


211

ทอน 3

- - - ม - ม ม ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล

ม ร ด ซ ด ล ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร


ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด ม ด ร ม ร ม - - ซ ม ร ด ร ด - - ซ ล ท ด ท ด - - ร ด ท ล ซ ล - - ด ม ซ ล ซ ล - - ด ล ซ ฟ ซ ฟ - - ด ร ม ฟ ม ฟ - - ซ ฟ ม ร ด ร - -

ซ ซ ซ ซ - ล - ล ด ด ด ด - ร - ร ม ม ม ม - ฟ - ฟ ซ ซ ซ ซ - ล - ล ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม - ซ - ล - ซ - ม - - - ร - - - ด


ทอน 4

- ท ล ซ - ล - ซ - ม - ซ - ล - ด - ซ - ม - ร - ด - - - ร - - - ม

ซ ร ซ ม ซ ล ซ ม ซ ร ซ ม ซ ล ซ ม ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร

ซ ม ร ด ซ ด ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ซ ล ท ด ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม


ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด ร ม ซ ล ซ ม - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ล ซ ม ซ ม - - ล ซ ม ร ม ร - - ซ ล ท ด ร ม - - ซ ม ร ด ร ด - - ซ ล ท ด ท ด - - ซ ด ร ม ร ม - - ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม - ซ - ล - ซ - ม - - - ร - - - ด


ทอน 5

- ท ร ล ท ล ซ ม ร ด ร ม ร ม ซ ล ร ม ฟ ซ ฟ ม ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ร

ร ด ม ร ม ด ร ล ด ล ร ด ร ล ด ซ ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร

ด ร ม ซ ม ล ม ซ ร ม ซ ล ซ ด ซ ล ด ซ ล ด ล ร ล ด ซ ล ด ร ด ม ด ร ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด

ม ม ม ม - ซ - ซ ด ด ด ด - ล - ล ซ ซ ซ ซ - ม - ม ซ ซ ซ ซ - ร - ร ร ร ม ร ด ล - - ด ด ร ด ล ซ - - ล ล ด ล ซ ม - - ซ ซ ล ซ ม ร - - ด ร ม ซ ม ซ - - ร ม ซ ล ซ ล - - ด ซ ล ด ล ด - - ซ ล ด ร ด ร - - ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ม ซ ล ม ซ ร ม ด ร ล ท ด ม ร ด


212

ลกหมด

- ท ล ซ - ล - ซ ล ซ ม ซ - ล - ด ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม


ออกเพลงหำงเครอง - ด ร ม - ร - ด - ท - ล - ซ - ม - ซ - - - ร - ม - - - ร - ด - - ร ม ร ด - ซ - ด - - - ร - ม - - - ฟ ม ร ม ฟ ม ม - ฟ ม ร ม ฟ ม ม

- ด ร ม - ร - ด - ท - ล - ซ - ม - ซ - - - ร - ม - - - ร - ด - - ซ ท ล ท ร ซ - - ร ซ ล ท ด ร - - ร ร - - ร ร - - ร ร - - ร ร - -

- ด ร ม - ร - ด - ท - ล - ซ - ม - ซ - - - ร - ม - - - ร - ด - - ร ม ร ด - ซ - ด - - - ร - ม - - - ฟ ม ร ม ฟ ม ม - ฟ ม ร ม ฟ ม ม

- ด ร ม - ร - ด - ท - ล - ซ - ม - ซ - - - ร - ม - - - ร - ด - - ซ ท ล ท ร ซ - - ร ซ ล ท ด ร - - ร ร - - ร ร - - ร ร - - ร ร - -

ด ด ด ด - ท - ท ด ด ด ด - ร - ร - ด ร ม - ท ด ร - ล ท ด - ซ ล ท

- ฟ ซ ล - ซ ล ท - ล ท ด - ท ด ร

213

เพลงเรองประเภทเพลงฉง

เพลงเรอง ตำมควำมหมำยของรำชบณฑตยสถำน (2545: 113) หมำยถง ชอเรยกเพลงหลำยๆ เพลงทน ำมำรวมบรรเลงตดตอกนไป ไมมกำรรองสง กำรเรยกชอนยมเรยกชอเพลงอนดบแรกหรอเพลงส ำคญ ๆ ในเรอง เชน เพลงเรองพระนเรศวรชนชำง ซงมเพลงนเรศวรชนชำงเปนเพลงแรก เรองเพลงยำว มเพลงทะแยเปนอนดบแรก แตเพลงยำวเปนเพลงส ำคญ ยกเวนบำงเรองเรยกชอตำมกจกำรทบรรเลงประกอบ เชน เรองท ำขวญหรอเรองเวยนเทยน ซงเพลงอนดบแรกเปนเพลงนำงนำค ใชกรณท ำขวญหรอเวยนเทยนสมโภช บำงเรองเรยกตำมหนำทบ เชน เรองนำงหงส ซงใชประโคมศพ เพลงขนตนคอเพลงพรำหมณเกบหวแหวน โดยกลองมลำยตก ำกบจงหวะดวยหนำทบนำงหงส เพลงเรองแบงเปนหลำยประเภท คอ ประเภทเพลงชำ เชน เพลงเรองเตำกนผกบง เพลงเรองสำรถ ประเภทเพลงสองไม เชน เพลงเรองสนวล เพลงเรองทยอย ประเภทเพลงเรว เชน เพลงเรองแขกมดตนหม เพลงเรองแขกบรเทศ ประเภทเพลงฉง เชน เพลงเรองมลง เพลงเรองชำงประสำนงำ

เพลงฉง ตำมควำมหมำยของ ข ำคม พรประสทธ (2545: 22) หมำยถง เพลงทใชฉงประกอบกำรบรรเลง เพอกำรก ำหนดจงหวะใหกบนกดนตรท ำกำรรกษำแนวไมใหเรวจนเกนไป กำรรกษำแนวในเพลงฉงนเปนไปเพอใหนกดนตรสำมำรถใชปฏภำณและไหวพรบในกำรด ำเนนท ำนองอสระไปตำมท ำนองหลกทบรรเลงโดยฆองวงใหญ ประดษฐท ำนองใหไดท ำนองทเหมำะสม ท ำนองหลกเดยวกนสำมำรถแปลท ำนองไดหลำยท ำนองไมซ ำกน และกลมกลนกบเครองดนตรอน ๆ ในวงทบรรเลงไปพรอม ๆ กน โดยทวไปเพลงไทยจะถกก ำหนดจงหวะสำมญดวยฉงและจงหวะหนำทบดวยกลองประเภทตำง ๆ แตเพลงฉงจะไมมกลองบรรเลงเพอก ำหนดอตรำจงหวะหนำทบ ท ำใหเพลงฉงเปนเพลงทมท ำนองไมลงตวอยำงท ำนองของเพลงประเภทอน ๆ จำกควำมหมำยดงกลำวสรปไดวำ เพลงเรองประเภทเพลงฉง คอ เพลงหลำย ๆ เพลงทน ำมำบรรเลงตดตอกน ไมมกำรขบรอง ใชฉงเปนเครองก ำกบจงหวะเพยงอยำงเดยว นยมบรรเลงขณะทพระฉนภตตำหำร

เรองฉงชำงประสำนงำ

กำรบรรเลงเพลงฉงพระฉนเชำ นอกจำกจะมเพลงซงเปนรปแบบมำตรฐำนคออตรำสำมชน สองชน ชนเดยว และเพลงรวฉงพระฉน เพลงเชด และเพลงแทรกอน ๆ แลว หำกเวลำยงมเหลอโดยทกำรบรรเลงเพลงตำมปกตจบสนแลว นกดนตรมกจะยงไมลงจบดวยเพลงรวฉงพระฉนหรอเพลงเชด จะมกำรน ำเอำเพลงฉงซงเปนเพลงอตรำชนเดยวมำบรรเลงตอไปดงมรำยชอเพลงทนยมน ำมำบรรเลงแทรกดงตอไปน 1. เพลงฉงชำงประสำนงำ 2. เพลงฉงตวงพระธำต 3. เพลงฉงคำงคกปำกสระ 4. เพลงฉงปลำยมลง (ฉงปลม) 5. เพลงฉงตรง เปนตน (ข ำคม พรประสทธ, 2545: 71)

214

1. ฉงชำงประสำนงำ

เพลงชำงเจดเชอก ชนเดยว เปนเพลงประเภทฉง อยในเพลงเรองพระฉน โดยบรรเลงตอจำกเรองพระฉน เพลงนม 7 ทอน เพลงนเรยกอกชอหนงวำ ฉงชำงประสำนงำ (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557: 202)

ฉงชนเดยว

ทอน 1

- - - - ร ร ร ร - ร - - ม ม ม ม - ม - - ซ ซ ซ ซ - ล - ท ร ท - ล

- - - - ร ร ร ร - ร - - ม ม ม ม - ม - - ซ ซ ซ ซ - ล - ท ร ท - ล

- ร ร ร ด ร ม ซ ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ม ร ล ท ด ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล

- ร ร ร ด ร ม ซ ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ม ร ล ท ด ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล

- ฟ - ม - ม ม ม - ร ม ฟ ม ฟ ซ ล - ท ร ล ท ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ม ฟ ซ ล - ท ร ล ท ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด ซ ล ด ร ม ร ด ล - ซ - ม - ม ม ม

- ร ม ฟ ม ฟ ซ ล - ท ร ล ท ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ม ฟ ซ ล - ท ร ล ท ล ซ ม

ล ซ ม ร ซ ม ร ด ซ ล ด ร ม ร ด ล - ซ - ม - ม ม ม - ล ด ร ม ร ด ล

- ซ - ม - ม ม ม - ล ด ร ม ร ด ล ท ซ ล ท ล ท ด ร - ร ร ร ซ ม ร ด

ซ ล ท ด ร ด ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ร ซ ม ซ ร ซ ม ซ ร ม ร ล ท ด ม ร ด

ซ ล ท ด ร ด ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ร ซ ม ซ ร ซ ม ซ ร ม ร ล ท ด ม ร ด

ม ด ร ม ซ ม ร ด ร ด ท ล ซ ล ท ด ม ด ร ม ซ ม ร ด ม ด ร ม ร ม ซ ล - ล ท ล ร ด ท ล ซ ล ท ล ร ด ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล

กลบตน

ทอน 2

- ล - ล ท ล ท ซ ล ซ ม ร ด ร ม ซ - ล - ล ท ล ท ซ ล ซ ม ร ม ร ด ร - ล - ล ท ล ท ซ ล ซ ม ร ด ร ม ซ - ล - ล ท ล ท ซ ล ซ ม ร ม ร ด ร - ม ซ ล ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ท ด ร - ม ซ ล ซ ม ซ ร ม ร ด ท ด ม ร ด

- ม ซ ล ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ท ด ร - ม ซ ล ซ ม ซ ร ม ร ด ท ด ม ร ด

ล ร ด ล ร ด ล - ด - ล ร ล ด - - ล ร ด ล ร ด ล - ด - ล ร ล ด - - ม ด ร ม ร ม ซ ร ม ด ร ม ร ม ฟ ซ ร ด ม ร ซ ม ล ซ ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

ม ด ร ม ร ม ซ ร ม ด ร ม ร ม ฟ ซ ร ด ม ร ซ ม ล ซ ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

ล ร ด ล ร ด ล - ด - ล ร ล ด - - ล ร ด ล ร ด ล - ด - ล ร ล ด - - ม ด ร ม ซ ม ร ด ม ด ร ม ร ม ซ ล

- ล ท ล ร ด ท ล ซ ล ท ล ร ด ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล

กลบตน

215

ทอน 3

- ล ล - ม ล - ซ - ม ม - ท ม - ร - ซ ล ท ล ซ ม ซ

- ล ล - ม ล - ซ - ม ม - ท ม - ร - ซ ล ท ล ซ ม ซ

- ซ ซ ซ ด ม ร ด ร ด ล ซ ด ซ ล ด ร ด ม ร ด ล - ด ม ด ร ม ร ม ซ ล - ล ล ล ด ม ร ด ร ด ล ซ ด ซ ล ด ร ด ม ร ด ล - ด ม ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ซ ม ซ ล ด ร ม ร ซ ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ร ด ม ร ด ล - ด

ม ด ร ม ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ซ ม ซ ล ด ร ม ร ซ ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด

ร ด ม ร ด ล - ด ม ด ร ม ร ม ซ ล

- ล ล ล ด ม ร ด ร ด ล ซ ด ซ ล ด ร ด ม ร ด ล - ด ม ด ร ม ร ม ซ ล - ล ล ล ด ม ร ด ร ด ล ซ ด ซ ล ด ร ด ม ร ด ล - ด ม ด ร ม ร ม ซ ล - ล ท ล ร ด ท ล ซ ล ท ล ร ด ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล

กลบตน

ทอน 4

- ล ล - ม ล - ซ - ล ล ล - ร - ล - ล ล - ม ล - ซ - ล ซ ม - ม - - - ล - ซ - ม - ร - ล ซ ม - ม - - ด ล ด ซ ล ซ ม ร ซ ด ร ม ร ม ซ ร ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ

ซ ซ ล ซ ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ด ท ล ซ ท ซ ล ท ร ท ล ซ ท ล ซ ม ร ม ซ ล - ล ท ล ร ด ท ล ซ ล ท ล ร ด ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล

กลบตน

ทอน 5

- ซ ล ท - ล ซ ม - ด ร ม - ซ - ล - ซ ล ท - ล ซ ม - ด ร ม - ด - ด

- ซ ล ท - ล ซ ม - ด ร ม - ซ - ล - ซ ล ท - ล ซ ม - ด ร ม - ด - ด

ซ ด ร ม ซ ม ร ด ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ซ ด ร ม ซ ม ร ด ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ - ซ ล ซ ด ท ล ซ ฟ ซ ล ซ ด ท ล ซ ท ซ ล ท ร ท ล ซ ท ล ซ ม ร ม ซ ล - ล ท ล ร ด ท ล ซ ล ท ล ร ด ท ล ท ซ ล ท ล ท ด ร ด ม ร ด ร ด ท ล

กลบตน

216

ทอน 6

ม ร ด ล ซ ล ด ร ม ด ร ม ร ม ซ ล ท ซ ล ท ร ท ล ซ ท ล ซ ม ร ม ซ ล - ล ท ล ร ด ท ล ซ ล ท ล ร ด ท ล ม ร ล ท ด ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล

ม ร ด ล ซ ล ด ร ม ด ร ม ร ม ซ ล ซ ด ร ม ซ ม ร ด ม ด ร ม ร ม ซ ร - ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ซ ร ม ร ซ ฟ ม ร ม ร ล ท ด ม ร ด

ซ ล ท ด ร ด ท ล

- ล ท ล ร ด ท ล ซ ล ท ล ร ด ท ล ม ร ล ท ด ม ร ด ซ ล ท ด ร ด ท ล

- ม ซ ร ม ร ด ล ซ ม ซ ล ซ ล ด ร

- ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ซ ร ม ร ซ ฟ ม ร ม ร ล ท ด ม ร ด

ซ ล ท ด ร ด ท ล


กลบตน

ทอน 7

- ม ซ ม ร ม ซ ล - - ร ม ซ ล - - ซ ล ท ด ร ด ท ล


- ม ซ ม ร ม ซ ล - - ร ม ซ ล - - ซ ล ท ด ร ด ท ล


ร ด ท ล ร ด ท ล - - ท ร ซ ล - - ซ ล ท ด ร ด ท ล


ร ด ท ล ร ด ท ล - - ท ร ซ ล - - ซ ล ท ด ร ด ท ล


- ล ท ล ซ ล ท ร - - ซ ล ท ร - - ซ ล ท ล ซ ฟ ม ร

- ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร - ล ท ล ซ ล ท ร - - ซ ล ท ร - - ซ ล ท ล ซ ฟ ม ร

- ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร กลบตน

217

2. ฉงตวงพระธำต เพลงตวงพระธำต อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนละ 2 จงหวะ

ปรำกฏเปนเพลงในตบมโหรตบตนเพลงฉง สวนท ำนองเพลงในอตรำชนเดยวปรำกฏอยในเพลงฉงเรองตวงพระธำต (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 54)


ล ท ร ม - ซ - ล ล ท ร ม ร ม ซ ล ร ด ด ด ล ด ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ซ ด ล

ล ท ร ม - ซ - ล ล ท ร ม ร ม ซ ล ร ด ด ด ล ด ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ซ ด ล

- - - - - ร ร ร ฟ ร ด ล - ด ด ด ด ร ฟ ซ ร ซ ล ด ล ซ ฟ ร ด ฟ ซ ล - - - - - ร ร ร ฟ ร ด ล - ด ด ด ด ร ฟ ซ ร ซ ล ด ล ซ ฟ ร ด ฟ ซ ล

ฟ ซ ฟ ด ฟ ซ ฟ ฟ ซ ซ ล ซ ฟ ร ซ ฟ ล ฟ ซ ล ซ ล ด ซ ซ ด ร ม ฟ ล ซ ฟ

ฟ ซ ฟ ด ฟ ซ ฟ ฟ ซ ซ ล ซ ฟ ร ซ ฟ ล ฟ ซ ล ซ ล ด ซ ซ ด ร ม ฟ ล ซ ฟ

ฟ ซ ฟ ด ฟ ซ ฟ ฟ ด ล ล ล ซ ฟ ซ ล ฟ ร ด ล ด ล ซ ฟ ซ ซ ล ซ ฟ ร - ฟ

ฟ ซ ฟ ด ฟ ซ ฟ ฟ ด ล ล ล ซ ฟ ซ ล ฟ ร ด ล ด ล ซ ฟ ซ ซ ล ซ ฟ ร - ฟ

- ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ ด ล ซ ฟ ล ซ ฟ ร - ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ ด ล ซ ฟ ล ซ ฟ ร ร ม ร ด ร ม ร ร ด ล ล ล ซ ฟ ซ ล ม ร ม ด ร ด ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ซ ด ล

ล ท ล ล ล ท ล ล ด ล ล ล ซ ฟ ซ ล ม ร ม ด ร ด ล ซ ฟ ร ฟ ซ ล ซ ด ล

ล ท ล ล ล ท ล ล ร ร ม ร ด ด ร ด ท ด ท ท ล ล ท ล - ซ ล ท ล ท ด ร ร ม ร ด ร ม ร ร ร ร ม ร ด ด ร ด ท ด ท ท ล ล ท ล ซ ซ ล ซ ฟ ฟ ซ ฟ

ฟ ซ ฟ ด ฟ ซ ฟ ฟ ซ ซ ล ซ ฟ ฟ ซ ฟ ม ม ฟ ม ร ร ม ร ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ซ ซ ล ซ ฟ ฟ ซ ฟ ม ม ฟ ม ร ร ม ร ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ซ ล ท ด ท ด ร ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ท ล ซ ม ร ม ซ ล ร ด ล ด ซ ล ด ร - ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ซ ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร

กลบตน

218

3. ฉงคำงคกปำกสระ

เพลงคำงคกปำกทอ อตรำชนเดยว ประเภทหนำทบสองไม ใชบรรเลงประกอบกำรแสดงละคร หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 2 ชนและ 3 ชน เพลงนเรยกอกชอหนงวำ “เพลงคำงคกปำกสระ” (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 31)


- - - - - ล ล ล - ซ ฟ ซ - ล - ร - - - - - ล ล ล - ร - ด - ฟ ซ ล - - - - - ล ล ล - ซ ฟ ซ - ล - ร - - - - - ล ล ล - ร - ด - ฟ ซ ล - - - - - ร ร ร - ซ ล ท ล ท ด ร - ม - ร - ด - ท ล ซ ล ท ซ ล ล ล

- - - - - ร ร ร ท ซ ล ท ล ท ด ร ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ซ ล ล ล

- ซ ฟ ซ - ฟ ม ฟ - ม ร ม - ร ด ร - - - - - ซ ซ ซ - ด ร ม - ฟ - ซ - ล - ซ - ฟ - ม - ด ร ม - ร ร ร - - - - - ซ ซ ซ ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ด ล ด ซ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ด ร ร ร ซ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ด ร ม ซ ร ม ซ ล ม ซ ล ด ซ ล ด ร

- ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ม ร ด ล - ซ - ฟ ม ร ด ร ด ม - ร กลบตน

4. ฉงปลำยมลง (ฉงปลม) ไมทรำบประวตเพลง


ทอน 1

- ร - ร ด ร ฟ ซ ล ซ ด ซ ล ซ ฟ ร - ร ร ร ด ร ฟ ซ ล ซ ด ซ ล ซ ฟ ร ซ ม ซ ร ซ ม ซ ร ม ร ล ท ด ม ร ด ซ ม ซ ร ซ ม ซ ร ม ร ล ท ด ม ร ด

ซ ด ร ม ซ ม ร ด ซ ด ร ม ร ม ซ ล


กลบตน

219

ทอน 2

- ล ล ล ท ด ร ม ซ ม ร ด ร ด ท ล ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ม ร ด ร ด ท ล

- ล ล ล ท ด ร ม ซ ม ร ด ร ด ท ล ท ล ซ ล ท ด ร ม ซ ม ร ด ร ด ท ล

- ด ร ม ร ด ท ล ด ร ม ร ด ร ล ด ม ด ร ม ร ด ท ล ด ร ม ร ด ร ล ด

- ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ซ ซ ล ซ ฟ ซ ร ฟ ล ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ซ ซ ล ซ ฟ ซ ร ฟ

- ด ร ม ร ด ท ล ด ร ม ร ด ร ล ด ม ด ร ม ร ด ท ล ด ร ม ร ด ร ล ด

ด ล ซ ร ซ ม ร ด ม ด ร ม ร ม ซ ล


กลบตน

5. เพลงลำ

เพลงหนำพำทยทใชบรรเลงตอทำยเพลงเรวหรอเพลงฉงชนเดยว เพอบอกกำรจบ สนสด หรอถงทหมำย (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 180)

หนำทบพเศษ

- ล ท ล ซ ม ร ท ล ซ ล ท ล ท ร ม - ท ร ล ท ล ซ ม ร ท ร ม ร ม ซ ล ร ม ร ล ร ท ล ซ ล ท ร ล ท ซ ล ท ซ ล ซ ท ล ท ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ท

ร ล ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ด ซ ด ท ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ร ท ล ซ ท ล ซ ม

ซ ม ซ ร ท ร ม ซ ล ท ม ร ท ล ซ ม - ร - ม - ร - ท - - - ล - - - ซ

เรองฉงตรง กำรบรรเลงเพลงฉงพระฉนเชำ นอกจำกจะมเพลงซงเปนรปแบบมำตรฐำนคออตรำสำมชน

สองชน ชนเดยว และเพลงรวฉงพระฉน เพลงเชด และเพลงแทรกอน ๆ แลว หำกเวลำยงมเหลอโดยทกำรบรรเลงเพลงตำมปกตจบสนแลว นกดนตรมกจะยงไมลงจบดวยเพลงรวฉงพระฉนหรอเพลงเชด จะมกำรน ำเอำเพลงฉงซงเปนเพลงอตรำชนเดยวมำบรรเลงตอไปดงมรำยชอเพลงทนยมน ำมำบรรเลงแทรกดงตอไปน 1. เพลงฉงชำงประสำนงำ 2. เพลงฉงตวงพระธำต 3. เพลงฉงคำงคกปำกสระ 4.

เพลงฉงปลำยมลง (ฉงปลม) 5. เพลงฉงตรง เปนตน (ข ำคม พรประสทธ, 2545: 71)

1. ฉงตรง เพลงฉงตรง อตรำชนเดยว ใชบรรเลงประกอบกำรแสดงตอจำกเพลงฉงพระฉน โดยบรรเลง

กอนหรอหลงเพลงฉงมลงกได (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 45)

220


วรรคท 1

- ท ล ซ - ร - ซ ร ซ ท ล ซ ร - ซ ร ซ ท ล ซ ฟ ม ร ล ซ ท ล ซ ฟ ม ร

ร ด ท ล ซ ร - ซ ร ซ ท ล ซ ร - ซ ร ซ ท ล ซ ฟ ม ร ล ซ ท ล ซ ฟ ม ร

ล ท ด ร ด ท ด ร ด ท ด ร ท ล ล ล ท ล ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ฟ ม ร ม ร ด ร

ล ท ด ร ด ม ด ร ด ม ด ร ท ล ล ล ท ล ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ฟ ม ร ม ร ด ร

กลบตน

วรรคท 2

ร ม ร ร ร ม ร ร ร ท ท ท ร ท ล ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ท ร ท ล ซ ท ล ร ท

ม ร ม ด ร ท ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ด ร ม ร ด ร ด ท ล ท ล ซ ท ล ซ ล ซ

กลบตน


ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ร ท ท ท ร ท ล ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ท ร ท ล ซ ท ล ร ท

วรรคท 3

ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ร ท ท ท ร ท ล ซ ม ซ ล ซ ร ม ซ ม ด ร ม ร ล ด ร ด

ด ร ด ซ ด ร ด ด ท ซ ล ท ล ท ด ร ด ร ม ซ ม ล ม ซ ม ร ด ม ร ด ร ด

ด ร ด ซ ด ร ด ด ท ซ ล ท ล ท ด ร ม ร ด ท ล ท ด ร ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ กลบตน

วรรคท 4

ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ - ร ร ร ด ม ร ด ด ร ด ด ด ร ด ด ม ร ด ล ด ซ ล ด

ซ ล ท ด ท ด ร ม ซ ม ร ด ร ด ท ล ล ท ล ล ล ท ล ล - ร ร ร ด ม ร ด

ด ด ร ด ร ด ร ด ม ร ด ล ด ซ ล ด ซ ล ท ด ซ ด ร ม ซ ม ร ด ร ด ท ล

ล ท ล ล ล ท ล ล ร ล ท ด ท ล ซ ฟ ฟ ซ ฟ ด ฟ ซ ฟ ฟ ล ซ ฟ ร ฟ ด ร ฟ

ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ร ม ร ร ร ม ร ร ร ล ท ด ท ล ซ ฟ

ฟ ซ ฟ ด ฟ ซ ฟ ฟ ล ซ ฟ ร ฟ ด ร ฟ ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ด ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร

กลบตน


ร ม ร ร ร ม ร ร - ร ร ร ด ม ร ด ด ร ด ด ด ร ด ด ม ร ด ล ด ซ ล ด

221

วรรคท 5

- - - - - - - - ด ด ซ ด ร ม ซ ร - - ซ ซ ร ซ - ร ด ท ล ท ด ร - ซ

- - - - ท ท ท ท - - ม ร ท ร ล ท - - ม ล ซ ม ซ ร ม ร ซ ม ร ท - ร ร ม ร ร ร ม ร ร ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม - - ด ด ซ ด - ซ ฟ ม ร ม ร ด ท ล

ล ท ล ล ล ท ล ล ท ซ ล ท ล ท ด ร - ด - ล - - ร ด ด ล ร ด - ล - ซ

ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ท ซ ล ท ล ท ซ ล - ท ล ล ล ท ด ร ด ท ล ท ด ร - ซ

กลบตน

2. ไมทรำบชอเพลง


วรรคท 1

ร ม ฟ ซ ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ล ซ ฟ ม ฟ ซ ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ท ล ซ ฟ ซ ล ร ม ฟ ซ ฟ ม ฟ ซ ม ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ล ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ท ล ซ ล ซ

กลบตน

วรรคท 2

ร ซ ล ท ด ร - - ด ม ร ด ท ล - - ร ซ ล ท ด ร - ล ซ ม ร ม ซ ร - - ร ซ ล ท ด ร - - ด ม ร ด ท ล - - ซ ล ท ร ด ท ล ด ท ล ซ ท ล ซ ล ซ

กลบตน

222

3. เพลงแขกเงำะ

ไมทรำบประวตเพลง


- - - - ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ท ล - - - - ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ท ล

ร ร ม ร ท ท ร ท ล ล ท ล ซ ซ ล ซ

- - - - ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ท ล - - - - ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ล ซ ท ล

ร ร ม ร ท ท ร ท ล ล ท ล ซ ซ ล ซ

- ล ซ ซ - ล ซ ซ ร ม ซ ล ซ ม ซ ร - ม ร ร - ม ร ร ร ม ซ ล ซ ม ซ ร ท ซ ล ท ล ท ร ล ท ล ซ ม ซ ล - ซ

- ล ซ ซ - ล ซ ซ ร ม ซ ล ซ ม ซ ร - ม ร ร - ม ร ร ร ม ซ ล ซ ม ซ ร ท ซ ล ท ล ท ร ล ท ล ซ ม ซ ล - ซ




- - - - - - - - ร ม ร ร ด ม ร ด ร ม ร ด ร ด ท ล ท ล ซ ฟ ม ฟ ซ ล - - - - - - - - ร ม ร ร ด ม ร ด ร ม ร ด ร ด ท ล ท ล ซ ล ซ ฟ - ซ - - - - - - - - ร ม ร ร ด ม ร ด ร ม ร ด ร ด ท ล ท ล ซ ฟ ม ฟ ซ ล - - - - - - - - ร ม ร ร ด ม ร ด ร ม ร ด ร ด ท ล ท ล ซ ล ซ ฟ - ซ


223



ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ม ด ร ม ร ม ฟ ซ ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ล ท ล ล ล ท ล ล ท ล ซ ท ล ท ด ร ร ม ร ร ร ม ร ร ซ ด ร ม ร ด ท ล

ล ท ล ล ร ม ร ร - - ด ม ร ด ท ล - - ซ ด - ท - ล ท ล ซ ล ซ ฟ - ซ ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ม ด ร ม ร ม ฟ ซ ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ด ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ล ท ล ล ล ท ล ล ท ล ซ ท ล ท ด ร ร ม ร ร ร ม ร ร ซ ด ร ม ร ด ท ล

ล ท ล ล ร ม ร ร - - ด ม ร ด ท ล - - ซ ด - ท - ล ท ล ซ ล ซ ฟ - ซ - - - - ร ม ร ท - - ร ล ท ซ ล ท - ร - ร ท ร - ท - - ร ล ท ซ ล ท

(- ด ร ม - ท ด ร - ล ท ด - ซ ล ท) - - - - ร ม ร ท - - ร ล ท ซ ล ท - ร - ร ท ร - ท - - ร ล ท ซ ล ท

(- ล ท ด - ซ ล ท - ฟ ซ ล - ม ฟ ซ) - - - - ร ม ร ท - - ร ล ท ซ ล ท - ร - ร ท ร - ท - - ร ล ท ซ ล ท

(- ด ร ม - ท ด ร - ล ท ด - ซ ล ท) - - - - ร ม ร ท - - ร ล ท ซ ล ท - ร - ร ท ร - ท - - ร ล ท ซ ล ท

(- ล ท ด - ซ ล ท - ฟ ซ ล - ม ฟ ซ) ไมกลบตน



ซ ล ซ ซ ซ ล ซ ซ ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ม ร ด ท ล ท ด ร

ร ม ร ร ร ม ร ร ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ร ม ร ด ร ด ท ล - ซ ซ ซ - ฟ - ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ท ล ซ ล ท ล ท ด ร ร ม ร ร ล ท ด ร ม ร ด ร ด ท ล ซ

ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ท ล ซ ล ท ล ท ด ร - ร - ม - ร - ท - - - ล - - - ซ


224

7. เพลงลำ

เพลงหนำพำทยทใชบรรเลงตอทำยเพลงเรวหรอเพลงฉงชนเดยว เพอบอกกำรจบ สนสด หรอถงทหมำย (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 180)

หนำทบพเศษ

- ล ท ล ซ ม ร ท ล ซ ล ท ล ท ร ม - ท ร ล ท ล ซ ม ร ท ร ม ร ม ซ ล ร ม ร ล ร ท ล ซ ล ท ร ล ท ซ ล ท ซ ล ซ ท ล ท ร ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ท

ร ล ท ล ซ ล ท ด ร ม ร ด ซ ด ท ล ซ ล ท ด ร ด ท ล ร ท ล ซ ท ล ซ ม

ซ ม ซ ร ท ร ม ซ ล ท ม ร ท ล ซ ม - ร - ม - ร - ท - - - ล - - - ซ

เพลงเกรด

จนไจยอ สองชน

เพลงจนไจยอ อตรำ 2 ชน ของเกำ มส ำเนยงจน ใชบรรเลงและขบรองประกอบกำรแสดงละครทมเนอรองเกยวกบจน (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 40)

หนำทบจน

- - - - - - - ด - - - ม - - - ซ - - - ล - - - ด - ล ด ร - ม ร ด

- - - - - ซ - ด - ร - ม - ซ - ร - ม - ร - ด - ล - ม ร ด - ล - ซ

- - - - - ม - ซ - ล - ด - - - ล - ด - ล - ซ - ม - ซ - ร - ม - ซ - ร ร ร - ม - ร - ม - ซ - - - ม - ซ - ม - ร - ด - ล - - ด ร - ด

กลบตน

สรอย

- - - - - ด - ม - - ซ ล ซ ล ด ซ - ด - - - ด - ม - ม ซ ล ซ ล ด ซ

- ร ร ร - ม - ร - ม - ซ - - - ม - ซ - ม - ร - ด - ล - - ด ร - ด

กลบตน

225

จนหอแห สองชน

เพลงจนหอแห อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบสองไม ม 2 ทอน เดมใชบรรเลงในกำรแสดงงว ปจจบนน ำมำใชในกำรแสดงละครพนทำงและน ำมำบรรเลงในกำรออกภำษำและกำรแสดง เขยนเปน “เพลงฮอแห” กม หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ใหชอใหมวำ “เพลงจนน ำเสดจ” ตอมำไดน ำมำตดลงเปนชนเดยว นยมใชบรรเลงทำยเครองเชนเดยวกบท ำนอง 2 ชน ครบเปนเพลงเถำ ชอวำ “เพลงจนน ำเสดจ เถำ”(รำชบณฑตยสถำน, 2550: 44)

หนำทบเฉพำะ

ทอน 1

- - - ร - ม - ซ - - - ด - ล - ซ - ด - ล - ซ - - - ด - ล - ซ - ม

- ซ - ม - ร - ด - - - ร - ม - ด - - - ร - ม - ร - - - ล - ซ - ล - ซ - ม - ซ - ล - ซ - ล - ด - ร - ม - ซ - ม - ร - ม - ร - ด - ล

- ร - ด - ล - ซ - - - ม - ซ - - - ม - ซ - ล - ด - - - ร - ม - ด

กลบตน

ทอน 2

- - - ร - ม - ร - ม - ซ - ล - ซ (- - - ซ - ล - ซ - ล - ด - ร - ด) - - - ร - ม - ร - ม - ซ - ล - ซ (- - - ซ - ล - ซ - ล - ด - ร - ด) - - - ซ - ด - ล - ด - ซ - ด - ล - ด - ล - ซ - ม - ซ - ม - ร - ด

- - ซ ซ - ล - ซ - ฟ - ม - ร - ด - - - ร - ม - ด - - - ร - ม - ร - - - ล - ซ - ล - ซ - ม - ซ - ล - ซ - ล - ด - ร - ม - ซ - ม - ร - ม - ร - ด - ล - ร - ด - ล - ซ - - - ม - ซ - - - ม - ซ - ล - ด

- - - ร - ม - ด

กลบตน

เทยวหลงเมอบรรเลงถงเครองหมำย ใหลงจบดวยท ำนองตอไปน - - รดล - ซ - ม - - มรด - ล - ซ

226

เตำเห สองชน

เพลงเตำเห 2 ชน เปนเพลงท ำนองเกำสมยอยธยำ ประเภทหนำทบปรบไก ม 3 ทอน ทอน 1 ม 4 จงหวะ ทอน 2 และ 3 ม 2 จงหวะ โบรำณำจำรยทำงดนตรไทยไดเรยบเรยงเพลงนไวเปนเพลงอนดบท 2 ของเพลงชำเรองเตำกนผกบง คณะละครรองของเจำพระยำเทเวศรวงศววฒน (ม.ร.ว. หลำน กญชร) ไดน ำเพลงนไปประกอบละคร โดยแทรกใหมท ำนองตอทำย ตอมำสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำกรมพระยำนรศรำนวดตวงศ ทรงรวมกบหลวงเสนำะดรยำงค (ทองด) ขำรำชกำรสงกดกรมพณพำทยในตนรชกำลพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ไดทรงปรบปรงเพลงน ทงนท ำนองทน ำมำปรบปรงยงเปนท ำนองทมชอวำ เตำกนผกบง ท ำนองททงสองทำนรวมกนปรบปรง เรมดวย ทอนน ำ 2 เทยว เนอท ำนองเพลงม 3 ทอน ทอน 1 ม 4 จงหวะ ทอน 2 และ 3 ม 2 จงหวะ ตอนทำยของทอน 3 ท ำเปนสรอยท ำนองใหผขบรองเหสอดปพำทย ประสำนกนคนละแนว ดวยควำมไพเรำะของท ำนองและควำมกลมกลนของทอนเหทสอดประสำน เปนควำมแปลกใหมส ำหรบวงกำรดนตรไทยในสมยนน จงไดรบควำมนยมน ำไปขบรองประกอบกำรแสดง และขบรองเอกเทศกนอยำงแพรหลำย ทงยงเรยกชอเพลงตำมแนวกำรเหนวำ เพลงเตำเห (ณรงคชย ปฎกรชต, 2557: 284)

หนำทบปรบไก สรอย (เห)

- - - ซ ล ท - ท - - - - - - - ล - - - - - - - ซ - - - ม - ซ - ล เครองตำมรบเหมอนกน

- - - - - - - ม - - - ม - - - ซ - - - - - - - ล - ซ - ท - ล - ซ

เครองตำมรบเหมอนกน

ทอน 1

- ม ร ท - ล - ซ - ร - ซ - ล - ท - ด - ร ม ร ด ท ล ซ ล ท - ด - ร - - - ด - ด ด ด ม ร ด ท ด ม ร ด ร ม ซ ล ซ ฟ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ท

ล ท ด ร ด ท ล ซ ร ม ร ด ล ด ซ ล ด ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

ซ ฟ ล ซ ร ด ฟ ร ด ท ร ด ท ซ ด ท - ล ล ล - ซ - ล - ร ด ซ - ซ ซ ซ


227

ทอน 2

ด ร ฟ ซ ฟ ร ฟ ด ร ด ท ด ร ซ ฟ ร ร ฟ ร ซ ร ฟ ร ด ท ด ซ ล ท ร ด ท

ซ ล ซ ซ ร ฟ ร ร ด ร ด ด ท ด ท ท ด ร ฟ ซ ฟ ร ด ท ล ซ ด ซ ล ท ด ร

- ล ล ล ด ล ซ ฟ ซ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร ด ร ฟ ซ ฟ ท ร ด ท ล ซ ล ท ร ด ท

ซ ล ซ ฟ ด ร รรร ซ ล ท ด ซ ท ททท - ล ล ล - ซ - ล - ร ด ซ - ซ ซ ซ


ทอน 3

- - - ท - ท ท ท ร ม ร ล ร ท ล ซ ม ฟ ซ ล ท ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ม ฟ ซ ล ฟ ม ฟ ฟ ฟ ล ฟ ฟ ร ม ฟ ล ซ ฟ ม ร ม ร ซ ม ร ท ม ร ล ท ร ม ซ ร ม ซ

กลบตน

สรอย (เห) - - - ซ ล ท - ท - - - - - - - ล - - - - - - - ซ - - - ม - ซ - ล


- - - - - - - ม - - - ม - - - ซ - - - - - - - ล - ซ - ท - ล - ซ


228

ธรณรองไห สองชน

เพลงธรณรองไห อตรำชนเดยว ของเกำ ประเภทหนำทบสองไม มหลำยทอน ปรำกฏอยในประเภทเพลงเรวเรองแขกมอญ ตอมำมผน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 2 ชน เฉพำะทอนท 1 และทอนท 2 น ำมำใชบรรเลงในกำรแสดง พระยำประสำนดรยศพท (แปลก ประสำนศพท) ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน ทงทำงรองและทำงดนตร โดยทำงรองคงด ำเนนท ำนองเชนเดยวกบอตรำ 2 ชนของเดม ทใชประกอบกำรแสดง สวนทำงดนตรตอนทเปนโยนไดสอดแทรกลกลอลกขดใหนำฟงยงขน

นอกจำกน ยงมผน ำมำท ำเปนเพลงเถำหลำยทำง เชน ทำงของจำงวำงทว พำทยโกศล ทำงของหลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) เพลงนยงมชอเรยกอน ๆ อก เชน ธรณกนแสง พสธำกนแสง สธำกนแสง และก ำสรดพสธำ (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 66)


- ล - ซ - ฟ - ร - - ซ ฟ ร ฟ - ซ - - - - - ฟ - ซ ล ซ ด ล - ล ล ล

- ล ด ซ ล ซ ฟ ร - - ซ ฟ ร ฟ - ซ - - - - - ฟ - ซ ล ซ ด ล - ล ล ล

- - - ซ - ล - ด - ม ร ด - ท - ล - - - - - - - ล - ล ล ล - ล - ล

กลบตน

ทอน 2 - ร ร ร ด ม ร ด - ล ล ล ซ ฟ ซ ล - ร ร ร ด ม ร ด - ล ล ล ซ ฟ ซ ล - - - - - ฟ - ซ - ล - ด - ล - ซ - - ล ซ ฟ ร - ฟ - - - ซ ฟ ล ซ ฟ

- ด - ฟ - ซ - ล - ร ด ล - ซ - ฟ - - - ด - - - ฟ - - ล ซ ฟ ซ - ล - - - - - - - ล - ล ล ล - ล - ล

กลบตน

229

นำคเกยว สองชน

เพลงนำคเกยว อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนละ 8 จงหวะ ปรำกฏอยในเพลงตบเรองนำงกรำย เพลงนเดมชอวำ “เพลงนำคเกยวพระสเมร” ภำยหลงเรยกกนวำ เพลงนำคเกยว บำง เพลงนำคเกยว บำง หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน และตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำเมอ พ.ศ. 2463 (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 69)


- ด - ร - ม - ซ - ล - ซ - ม - ร - ม ซ ล ซ ฟ ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ล

ม ร ด ซ ด ล ซ ม ซ ด ร ม ร ม ซ ล ร ม ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร

- ร ม ร ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ซ ฟ ม ร ซ ล ท ด ท ล ซ ม ล ซ ม ร ซ ม ร ด

ซ ด ร ม ฟ ม ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ฟ ม ร - ม ซ ร ม ร ด ล ด ร ม ร ซ ม ร ด

ล ด ซ ล ด ร ด ด ม ร ด ล ด ม ร ด ร ม ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ด ม ร ด

ม ร ด ซ ม ร ด ล ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ม ร ด ซ ม ร ด ฟ ม ร ด ล ซ ฟ ม ร

ร ด ร ร ร ม ร ร ร ซ ร ร ร ม ร ร ล ซ ม ร ซ ม ร ท ม ร ซ ม ร ท ล ซ

ร ซ ล ท ด ร ด ม ร ซ ด ม ร ด ท ล ท ม ร ล ท ล ซ ม ฟ ม ร ม ฟ ซ ล ซ กลบตน

ทอน 2

- - - ร - ม ม ม - - - ซ - ม ม ม ซ ด ร ม ร ม ฟ ซ ฟ ล ซ ฟ ซ ฟ ม ร

- ซ - - ม ซ - ม ร ม ซ ล ซ ฟ ม ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ซ ม ร ด ม ร ด ล

- ด - - ล ด - ล ซ ล ด ร ด ท ล ซ ด ซ ล ท ด ท ล ซ ด ล ซ ฟ ล ซ ฟ ร ซ ล ด ร ด ฟ ด ร ด ล ด ร ด ร ฟ ซ ซ ล ด ร ด ร ฟ ซ ล ซ ฟ ร ฟ ล ซ ฟ

ซ ล ด ร ด ฟ ด ร ด ล ด ร ด ร ฟ ซ ซ ล ด ร ด ท ล ซ ด ล ซ ฟ ล ซ ฟ ร ล ซ ฟ ด ฟ ร ด ล ด ซ ล ด ซ ล ด ร ด ซ ล ด ซ ล ด ร ซ ฟ ร ฟ ด ร ฟ ซ ล ฟ ซ ล ซ ล ท ด ท ร ด ท ด ท ล ซ ด ซ ล ท ด ท ล ซ ด ล ซ ฟ ล ซ ฟ ร ด ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ซ ล ด ร ฟ ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ฟ

กลบตน

230

นำงนำค สองชน

เพลงนำงนำค เดมเปนเพลงเขมร อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบปรบไก มทอนเดยว 4 จงหวะ ใชบรรเลงในตบมโหรโบรำณ (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 70)


- - - ซ - ซ ซ ซ ด ร ด ล - ซ - ม ซ ล ซ ม - ร - ด - - ม ร ด ร - ม

- ฟ - ซ ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ร ม ฟ ซ ม ร ด ซ ด ล ซ ฟ ม ร ด ร ม ฟ ซ ล ล ซ ล ล ล ด ล ล ด ล ซ ฟ ด ฟ ซ ล ซ ล ด ร ม ร ด ล ร ด ล ซ ด ล ซ ม

ซ ม ซ ซ ซ ล ซ ซ ล ซ ด ล ซ ม - ร - ม ซ ร ม ร ด ล - - ร ด ล ด - ร กลบตน

ทอน 2

- - - ซ - ซ ซ ซ ด ร ด ล - ซ - ม ซ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

- - - ล - ล ล ล ซ ม ซ ล ซ ล ด ร ซ ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ม ซ ด ฟ ม ร ด ล

ซ ล ด ร ด ท ล ซ ท ล ซ ล ท ด ร ด ท ซ ล ท ด ม ร ด ท ล ซ ด ม ร ซ ม

ซ ม ซ ซ ซ ล ซ ซ ล ซ ด ล ซ ม - ร - ม ซ ร ม ร ด ล - - ร ด ล ด - ร กลบตน

231

ยำดเล เพลงยำดเล อตรำ 2 ชน มส ำเนยงมอญ มชอเรยกอกอยำงหนงวำ “มอญยำดเล”

(รำชบญฑตยสถำน, 2550: 103)

หนำทบมอญ

ทอน 1

- - - - - - - - - ล - ซ - - - ม - - - - ซ ม - ร - ด - ซ ล ท ซ ล

- - - - - ม - ร - ด - ซ ล ท ล ด - - - - - - - ซ - - ล ท ล ท ซ ล

กลบตน

ทอน 2

- - - - - - - - - - - ม - - - ร - - - ด - - ม ร - ด - ซ ล ท ซ ล

- - - - - ม - ร - - ด ซ ล ท ล ด - - - - - - - - - ท ล - ท ล ซ ม

- - - - - - - - - - - ซ - - - ม - - - ร - - ซ ม - - ร ม ร ด ท ล

- - - - - - - - - ท ล - ท ล ซ ด - ท ล - ท ล ซ ล - ด ร ม - ร - ด

กลบตน

ลำวสมเดจ สองชน

เพลงลำวสมเดจ อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบลำว (เทยบเทำหนำทบสองไม) มทอนเดยว ปรำกฏอยในชดเพลงเรองลำวแพนใหญ (รำชบณฑตยสถำน, 2549: 114)


- - - - - - - ล - - ซ ล ด ร - ด - - - ล - - ด ซ - - - ฟ ล ซ ฟ ร - - - - ด ร ฟ ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร - ร ด ล ด ซ ล ด - - ฟ ร ด ล ซ ด

- - - - ด ร ฟ ซ - ล ด ซ ล ซ ฟ ร - - ฟ ร ด ล ด ร - ฟ - ล ซ ฟ - ซ - ฟ ฟ ฟ - ซ - ฟ - ม - ร ด ล ด ร - ฟ ฟ ฟ - ซ - ฟ - ม - ร ด ล ด ร - - - ฟ - - - ล - - - - ซ ล ด ร - ฟ ฟ ฟ - ซ - ฟ - ม - ร ด ล ด ร

กลบตน

232

ลำวเสยงเทยน

เพลงลำวเสยงเทยน อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบลำว (เทยบเทำหนำทบสองไม) มทอนเดยว หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชน โดยท ำทำงเปลยนเปนเสมอนทอน 2 ไวดวย พรอมทงตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำเมอ พ.ศ. 2476

ตอมำทำนไดท ำทำงเปลยนของทอนท 1 และทอนท 2 ใหแปลกใหมออกไปอก โดยบรรเลงตอกนเปนเสมอนทอนท 3 และทอนท 4 เฉพำะอตรำ 3 ชนและอตรำ 2 ชน สวนชนเดยวมเพยง 2 ทอนเหมอนเดม (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 115)


ทอน 1

- - - - - - - - - ล ล ล - ด - ซ - - - ฟ - ม - - - ร - ซ - ล ซ ซ - - - ล ซ ซ ซ ซ ด ล ล ล ซ ล ด ซ - - - ฟ - ม - - - ร ม ซ - ล ซ ซ - - - ม - ร ม ซ - - ด ร ม ร ด ล - - ด ล ซ ม ซ ล - ด ร ม - ร - ด

- ม - ร - ด ร ม - - ด ร ม ร ด ล - - ด ล ซ ม ซ ล - ด ร ม - ร - ด

กลบตน

ทอน 2

ซ ล ซ ม ซ ร ม ซ (ซ ล ซ ม ซ ร ม ซ) ซ ล ซ ม ร ด - ร (ซ ล ซ ม ร ด - ร) ซ ล ซ ม ซ ร ม ซ (ซ ล ซ ม ซ ร ม ซ) ซ ล ซ ม ร ด - ร (ซ ล ซ ม ร ด - ร) - ม - ร - ด ร ม - - ด ร ม ร ด ล - - ด ล ซ ม ซ ล - ด ร ม - ร - ด

- ม - ร - ด ร ม - ซ ด ร ม ร ด ล - - ด ล ซ ม ซ ล - ด ร ม - ร - ด

กลบตน


- - - ล ด ร ม ล ด ร ม ม ซ ล ม ซ - - - ม ซ ล ด ม ซ ล ด ม ซ ล ม ซ - - - ล ด ร ม ล ด ร ม ม ซ ล ม ซ - - - ม ซ ล ด ม ซ ล ด ม ซ ล ม ซ - ด ร ม ร ด ซ ม ร ด ร ม ร ด ซ ล - ด ซ ล - ด ซ ล - ด ร ม - ร - ด

- ด ร ม ร ด ซ ม ร ด ร ม ร ด ซ ล - ด ซ ล - ด ซ ล - ด ร ม - ร - ด

กลบตน


ม ด ร ม ร ด ล ซ (- ซ ล ด ล ซ ม ซ) ล ด ล ซ ม ซ ล ม ( - ร ม ซ ม ร ด ร) ม ด ร ม ร ด ล ซ (- ซ ล ด ล ซ ม ซ) ล ด ล ซ ม ซ ล ม ( - ร ม ซ ม ร ด ร) - ด ร ม ร ด ซ ม ร ด ร ม ร ด ซ ล - ด ซ ล - ด ซ ล - ด ร ม - ร - ด

ม ด ร ม ซ ด ซ ม ร ด ร ม ร ด ซ ล - ด ซ ล - ด ซ ล - ด ร ม - ร - ด

กลบตน

233

เวสสกรรม สองชน

เพลงหงสทอง อตรำชนเดยว ประเภทหนำทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนท 1 ม 2 จงหวะ ทอนท 2 ม 4 จงหวะ ใชรองเลนกนมำแตโบรำณ ตอมำมผน ำไปแตงขยำยเปนอตรำ 2 ชน ใหชอวำ “เพลงเวสสกรรม” อตรำชนเดยวและอตรำ 2 ชน ใชส ำหรบบรรเลงอยในเพลงเรองเพลงชำและใชประกอบกำรแสดงโขนละคร สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำกรมพระยำนรศรำนวดตวงศ ทรงน ำเพลงเวสสกรรมอตรำ 2 ชน และอตรำชนเดยว ไปบรรจในบทละครดกด ำบรรพเรองสงขศลปชย ภำคปลำย โดยใสท ำนองดนตรสลบกบกำรขบรอง และทรงน ำไปบรรจเปนเพลงสดทำยในตบเร องนำง ซลเดอเรลลำ สวนในอตรำ 3 ชน ของเดม ทนยมบรรเลงอยทวไป ไมทรำบนำมผแตง (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 128)


- ฟ ม ร - ม - ร ม ร ท ร - ม - ซ - - - ร - ร ร ร - ซ - ม - ร - ท

- - - ท - - - ล - - - ซ - - - ม - ร - ซ - ล - ท - ม ร ท - ล - ซ

กลบตน

ทอน 2

- ล ซ ม ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม ล ซ ด ล ด ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ม ซ ร

- - - ร - ร ร ร - ม - ร - ด - ท - ท ล ซ ล ท ล ท ล ซ ล ท - ด - ร - ฟ ม ร - ม - ร ม ร ท ร - ม - ซ - - - ร - ร ร ร - ซ - ม - ร - ท

- - - ท - - - ล - - - ซ - - - ม - ร - ซ - ล - ท - ม ร ท - ล - ซ

กลบตน

234

สรอยล ำปำง สองชน

เพลงสรอยล ำปำง หรอลำวล ำปำง หรอลำวสอยดำว อตรำ 2 ชน ของเกำ ประเภทหนำทบสองไม ม 2 ทอน นยมน ำท ำนองไปบรรเลงประกอบกำรแสดงระบ ำฟอนชมเดอน ครบญยงค เกตคง ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชนและตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 119-120)


ทอน 1

- - - - - - - ซ - - - ด - ด ด ด - ม - ร - ด - ร - ม - ด - ด ด ด

- - - - - - - ซ - - - ด - ด ด ด - ม - ร - ด - ร - - - ม - - - ซ - - - - - ด - ร - ม - ร - ด - ซ - - - - - ด - ร - ม - ร - ด - ซ

- - - - - - - ม - - - - - ซ - ล - ด - ซ ล ด - ล - - - ซ - - - ม

- ซ - ด - ร - ม ซ ล ซ ม - ร - ด ซ ล ด ร ด ล ด ซ ล ซ ม ซ - ล - ด


กลบตน

ทอน 2

- - - - - - - ม - - - - - ซ - ล - ด - ซ ล ด - ล - - - ซ - - - ม

- - - - - ด - ล - ซ - ล - ด - ม - - - - - ร - ม - ซ - ล - ด - ซ

- - - - - ด - ร - ม - ร - ด - ซ - - - - - ด -ร - ม - ร - ด - ซ

- - - - - - - ม - - - - - ซ - ล - ด - ซ ล ด - ล - - - ซ - - - ม



กลบตน

235

เพลงเดยว

เพลงเดยว ตำมค ำนยำมของรำชบณฑตยสถำน (2545: 109) หมำยถง เพลงทครดนตรไดแตงขนเปนทำงพเศษส ำหรบบรรเลงเฉพำะเครองดนตร ใชบรรเลงในโอกำสพเศษเพอเปนกำรแสดงภมปญญำของผคดทำงดนตรใหเหมำะสมกบชนดของเครองดนตร และแสดงไหวพรบปฏภำณ ฝมอ และควำมแมนย ำของผบรรเลงดวยเพลงทนยมน ำมำท ำเพลงเดยว เชน เพลงลำวแพน เพลงนกขมน เพลงพญำโศก เพลงสำรถ โดยปกตกำรบรรเลงเพลงเดยว ผแตงมกประดษฐทำงบรรเลงแตละทอนออกเปน 2 ทำง คอ ทำงกรอหรอทำงหวำนเทยวหนง และทำงเกบเทยวหนง แตเพลงเดยวบำงเพลงอำจมเฉพำะทำงเกบเพยงทำงเดยวกได เชน เพลงกรำวใน เพลงเชดนอก จำกควำมหมำยดงกลำวสรปไดวำ เพลงเดยว คอเพลงทประพนธขนเปนทำงพเศษส ำหรบเครองดนตรประกอบไปดวย 2 ทำง คอ ทำงหวำนหรอทำงโอดและทำงเกบหรอทำงพน แตบำงเพลงอำจจะมเฉพำะทำงเกบกได เพอแสดงภมปญญำของผประพนธและแสดงควำมสำมำรถของผบรรเลง

สวนลกษณะส ำคญของเพลงเดยวจะตองประกอบไปดวยคณสมบต 3 ประกำร คอ เปนเพลงทนยมบรรเลงโดยทวไป เปนเพลงทมครบ 7 เสยง และเปนเพลงทมท ำนองซ ำกนในทก ๆ ทอนเพลง เพอเปดโอกำสใหผประพนธไดประดษฐทำงเดยวทแตกตำงกนออกไปในลกฆองทซ ำกน นอกจำกนยงแสดงควำมสำมำรถในกำรจ ำบทเพลงของผบรรเลงอกดวย

เพลงเดยวแขกสำหรำย สองชน

เพลงแขกสำหรำย อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบปรบไก ม 3 ทอน ทอนท 1 และทอนท 2 มทอนละ 4 จงหวะ ทอนท 3 ม 6 จงหวะ ปรำกฏเปนเพลงในเพลงตบววำหพระสมทร จำเผน ผยองยง (จำโคม) เปนผแตงทงบทรอง ทำงรอง และท ำนอง หลวงประดษฐไพเรำะ (ศร ศลปบรรเลง) ไดน ำมำแตงขยำยขนเปนอตรำ 3 ชนและตดลงเปนชนเดยว ครบเปนเพลงเถำ (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 27)

ส ำหรบเพลงเดยวแขกสำหรำย สองชน ทำงครหลวงไพเรำะเสยงซอ (อน ดรยชวน) ผเขยนไดรบกำรถำยทอดเมอ พ.ศ. 2548 จำกผชวยศำสตรำจำรยวนชย เออจตรเมศ ขณะทผเขยนยงศกษำอยระดบชนปรญญำตร โปรแกรมวชำดนตรไทย มหำวทยำลยรำชภฏบำนสมเดจเจำพระยำ

หนำทบปรบไก ทอน 1 ทำงโอด

- - - ด - - ดดด - ม ซ ร มรด - ท ล - ทร - - ม ร ด - ท - ด รดทลซทลซทล

- ร - ล ทลรทลซ - ฟ มร - มฟ - ซ - ล - ซ - ม ซ ร.มร ร มร.มรด ซร มรมรด- รม

- ด - ร ฟมรฟม- ฟ ซ - ซ รฟ ซ ฟมรด

มรดมร - ล ทลซ-ลท - - ซ ร มรท - รม

- ล ซ ม ซ ร.มร มรท - - - ร ฟมรฟม-ซ

- ล ท ร ล ท ล ร ท ล ซ ม รท - รม ซ ฟซ ล ซ - ร

236

ทอน 1 ทำงพน

- - - ด - ด ด ด - ม ซ ร มรด ดดด ท ล ร ซ ล ท ด ร ม ร ซ ม ร ด ท ล

ท ร ซ ด ท ล ซ ร ล ร ล ร ม ฟ ซ ล ด ร ม ล ซ ม ร ด ท ล ซ ล ท ด ร ม

ล ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ล ท ร ล ท ซ ล ท ร ม ซ ร ม ท ร ม

ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ล ซ ล ท - ร - ม ร ท - ร - ม - ซ - ล - ซ - ม - ร

ทอน 2 ทำงโอด

- - - ม - - มมม - ล ซ ม ซ รมร - มรท

- ร - ล ทลซ-ลท - - ซ ร มรท- รม

- - - ม ซ ฟซ ล ซ ร ม ร ซ ร มรท - ร ทลซทล ร ล

ทลรทลซ ม รท - รม - ซ - ล - - - ล ท ล ซ - ล ท - ร - ร มรท - รม - ซ - ล ท ล ร ท ล ซ ม รท - รม

ซ รมร - มรท

- - - ร - - - ม - ล - ล ซ ม - ซ - ล - ท ร ล ท ล ร ท ล ซ ม ซ รมร ด ท ร - -

ทอน 2 ทำงพน ทลซทล

- - ม - - มมม ซ ล ซ ร ซ ม ร ท ร ล ท ซ ล ท ร ล ท ร ม ท ล ท ร - ม - ซ ท ร ม ซ ร ม ร ซ ม ร ด ท ล ท ร ซ ด ท ล ซ ม ร ท ล ท ร ม ซ ล ท ล ซ ล ท ม ร ท ม ร ท ร ม ล ซ ม ซ ท ซ ล ม ซ ร ซ ม ร ท ร ซ ม ร ซ

ล ท ด ร ซ ม ร ด ท ด ร ม ร ด ท ล ท ล ซ ล ท ร - ร ท ล ซ ม - ซ - ล


- - - ท - ร ร ร มรท - รม ซ ร.มร รรร มซ ซ ร มรท - รม - ล ซ - ร ทรมล ซ ซ

- - - ซ ล ซ ร ซ - ท ล ซ ล ท - ร - ท - ล - ทร ล ท ล ซ - - - - - ม ซ มรท.รม ซ ฟซ ล ซ ร

- - - - มรซ - ซ - ร - ล ทลซทลรท - - - - - - ททท ทลซ - ล ทลซ - ซ

ท ล ร ซ ทลซ-ทลรท ทลซ - ล - ท - ร - - - - มรซ - ซ - ร - ล ทลซทลรท

- - - - - - - ท - - - ร ฟมร.ฟม - ซ - ร - ล ท ล ซ ม ซ มรท.รม ซ ฟซ ล ซ ร - ท ร ม - ซ - ล ท ล ร ล ทลรทลซ ม - ร - ม ซ ร.มร มรท ลซ - ลท ลรท-ทลซ


- - - ท - ร ร ร มรท - รม ซ ร.มร- ร - ม - ร - ท - ร - ซ - ร - ม - ซ - - ล ซ ฟ ม ร ท ด ร ม ร ด ท ล - ซ - ม ร ท ร ม ซ ม ร ท ร ม ซ ม - ร - ซ ท ร ซ ม ร ท ร ม ซ - ล - ท - - - - - - - - ท ล ซ ล ท ซ -ซ ซ ซ ท ล ซ ม รท-ททท ร ซ ล ท ด ร - ร - - - - - - - - ท ล ซ ล ท ม ร ท

- - - - - - - ท - - - ร ซ ร ม ซ - - ม ซ ม ล ซ ม ซ ม ร ท ร ซ ม ร

ซ ล ท ด ร ด ท ล ดท-มรด ท ล ซ ม - ร - ม ซ ร.มรมรท ทลซ-ลท ลรท-ทลซ

237

เพลงเดยวน ำลอดใตทรำย สองชน

เพลงน ำลอดใตทรำย อตรำ 2 ชน ประเภทหนำทบปรบไก ม 2 ทอน ทอนท 1 ม 3 จงหวะ ทอนท 2 ม 4 จงหวะ นยมใชบรรเลงและขบรองในกำรแสดง เพลงนมผน ำไปแตงเปนเพลงเถำ 2 ทำงดวยกน คอ ทำงของสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรค วรพนต แตงเมอ พ.ศ. 2480 และทำงของครบญยงค เกตคง แตงเมอ พ.ศ. 2520 (รำชบณฑตยสถำน, 2550: 72)

ส ำหรบเพลงเดยวน ำลอดใตทรำย สองชน ผเขยนไดรบกำรถำยทอดจำกผชวยศำสตรำจำรยวนชย เออจตรเมศ เมอ พ.ศ. 2554 ทมหำวทยำลยรำชภฏนครศรธรรมรำช

หนำทบปรบไก ทอน 1 ทำงโอด

- - - - - - - ซ ล ซ ด ล ซ ฟ ล ซ ร ม ร ซ ด - - ร ม ร ด ร ม - ฟ - ซ ล - ด - ล ด ซ ล ซ ซ ล ซ ฟม ล ซ ฟ - ม - ร ม ร ซ ด - - ร ม ร ด ร ม - ฟ - ซ - ด ร ม รซ มรดล ล ซ ฟร ล ล ซ ฟ ล ซ ล ซ ฟ

- ด - ซ - ด - ฟ - ม - ล ซ ฟ - ม - ร


- - ซ ด ร ม ฟ ซ ล ฟ ซ ล ซ ฟ ม ร ม ร ซ ด ท ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ม ฟ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ร ม ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ล ร ล ซ ฟ ซ ร ม ฟ ซ ร ซ ร ม ฟ ซ ล ร ล ร ล ร ล ซ ฟ ม ร ม ฟ ล ซ ฟ - ด - ซ - ด - ฟ - ม - ล ซ ฟ - ม - ร


- - - ด ร ด ร ฟ - ซ - ฟ ซ ฟ มรดมร - ล - ร - ล - ท ดทล ซ ล ท - ด - ร - - - - - - - ม ซ มรท ร ม - ล ซ - ร - ท - ร ฟมรฟม ซ - - ร ล ท ล ซ ล ท - - - - - - - ท - ร - ท ล ซ ท ล ร ล ท ล ซ

- - ร ล ท ล ซ ฟ ม ร ม ฟ - ซ - ล - ร - ม ซ รมร - ล ทลซ ลท - ด - ร - ด - ร ฟมรฟม ฟ - ซ - ฟ มรด มรดมร


ซ ด ร ม ฟซ ฟมฟล ซ ฟ ด ร ม ฟ ซ ฟ ม ร ซ ม ซ ร ม ร ด ท ล ซ ล ท ล ท ด ร

ซ ล ท ซ ล ท ล ท ด ท ล ท ด ร ม ซ ท ล ด ท ร ด ม ร ฟ ม ซ ฟ ม ร ด ท

ล ท ร ม ซ ล ล ท ร ม ซ ล ร ม ซ ซ ฟ ม ล ร ล ร ม ฟ ซ ล ซ ฟ ม ฟ ซ ล - ร - ม ซ รมร - ล ทลซ ล ท - ด - ร - ด - ร ฟมรฟม ฟ - ซ - ฟ มรด มรดมร

Documents

การปฏิบัติซอดຌวง - Udon Thani Rajabhat Universityportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17L5N98199MLhl7M89L9.pdf · 2019-09-04 · การปฏิบัติซอดຌวง