การวิเคราะห์วาทกรรมชาตินิยมไทยในแบบเรียนสังคมศึกษาและ ...psaku.org/storage/attachments/JIRGS_4-1(13).pdfค

วารสารสหวทยาการวจย : ฉบบบณฑตศกษา ปท 4 ฉบบท 1 (ม.ค.-ม.ค. 2558)

[126]

การวเคราะห วาทกรรมชาตนยมไทยในแบบเรยนสงคมศกษาและประวตศาสตร Discourse Analysis of Thai Nationalism

in Social Studies and Historical Textbooks

สทธชย สขคะตะ * ดร.ณฐวณ บนนาค** Sittichai Sukata and Nadhawee Bunnag

บทคดยอ งานวจยเรอง “การวเคราะหวาทกรรมชาตนยมไทยในแบบเรยนสงคมศกษาและประวตศาสตร” มวตถประสงคเพอศกษาวาทกรรมชาตนยมไทยในแบบเรยนวชาสงคมศกษาและประวตศาสตรในระดบประถมศกษาตอนปลาย วธการวจยเปนการวจยเชงคณภาพโดยวเคราะหจากเอกสาร แบงเปน การวเคราะหตวบท และการวเคราะหปฏบตการทางวาทกรรม วเคราะหแบบเรยนสงคมศกษาและประวตศาสตร ส าหรบนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 4-6 ตามแนวคดชาตนยมไทย ทพฒนาโดย สายชล สตยานรกษ ซงแบงชาตนยมไทยออกเปนสดานไดแก เชอชาต พระมหากษตรย ศาสนา และวฒนธรรม ผลการวจยพบวาเนอหาในแบบเรยนวชาสงคมศกษาและประวตศาสตรของระดบประถมศกษาปท 4-6 สะทอนความพยายามของรฐในการสรางความรสกชาตนยมไทยโดยใหความส าคญกบชาตนยมไทย 3 ดาน ไดแก ดานเชอชาต เนนความสามคค การสบทอดของเชอชาต ความฉลาดของเชอชาต การรจกปรบตวและรจกเสยสละ ดานสถาบนพระมหากษตรยโดยเนนความส าคญของสถาบนดงกลาวกบเอกราช การสรางคณประโยชนดานการกนดอยดตามยคสมยและการเปนศนยรวมจตใจ ดานวฒนธรรม เนนความเหนอกวาของวฒนธรรมของกลม การรจกปรบตว ความคควรแกการอนรกษ และวฒนธรรมทเปนทยอมรบ สวนดานพทธศาสนาไมไดกลาวถงอยางเดนชด แตพดรวมๆ อยในประเดนชาตนยมดานสถาบนพระมหากษตรย โดยเปนพระราชภารกจส าคญประการหนง เนองจากตองการแสดงใหเหนถงความสมพนธของพทธศาสนาและสถาบนพระมหากษตรย ผลการวจยภาคปฏบตการทางวาทกรรม พบวาแบบเรยนมการเลอกเสนอขอมลเพยงดานเดยว โดยทไมใ หความส าคญกบเชอชาตอน สถาบนอน และวฒนธรรมอน ทงทในสงคมไทยนนมการรวมอยของหลายเชอชาต หลายสถาบน และหลายวฒนธรรม ทงนอาจเพอตอบสนองความจ าเปนของรฐ สงเสรมการสรางรฐไทยสมยใหมลกษณะทเหนอกวาและมความเปนพเศษของ “ความเปนไทย” จงถกแสดงออกมาเพอกระตนใหเกดการผสมกลนกลายทางวฒนธรรมและการสรางเอกราชแหงชาต ค าส าค ญ : ชาตนยมไทย, ชาตนยมในแบบเรยนสงคมศกษา, ชาตนยมในแบบเรยนประวตศาสตร

Abstract This research entitled “Discourse Analysis of Thai Nationalism in Social Studies and Historical Textbooks” has its objective to study Thai nationalism discourse as appeared in social studies and

* นสต หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร **ผชวยศาสตราจารย คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร


[127]

historical textbooks for students between grades 4 and 6. Qualitative research method was applied, focusing mainly on documentary analysis. The analysis was divided into two parts, namely textual analysis on the one hand and an analysis of the discursive practices on the other hand. The Thai nationalism discourse, especially the one developed by Saichon Sattayanurak, was applied to the text books. The specified Thai nationalism discourse has 4 main components, namely race, the royal institution, reli gion, and culture. The research result in the area of textual analysis found that the content of social studies and historical textbooks under studied reflected the state’s attempt to construct the sense of Thai nationalism divided into 3 main parts. The first part is race, emphasising on living in harmony, the inheritance of race, and various superior character of the Thai, including cleverness, and the readiness for adaptation, and personal sacrifice. As for the royal institution, it was emphasised that the institution was closely related to the independence of the nation, the construction of prosperity for the state and its people across various timeframes, and its serving as the centre of the nation’s mind. As for the area of culture, superior character of the Thai culture and civilization was emphasised, including the readiness for adaptation, the preciousness called for a good preservation, and the wide acknowledgement of its good name. The religious part was not emphasised in the textbooks. It was touched upon as an inclusive part of the royal institution, as one of the institution’s main duties. The research result in the analysis of the discursive practices demonstrated that the content of the textbooks was chosen in one-side story fashion, with an attempt to ignore the significance to other races, institutions, and culture. This was against the fact that in reality there has been the lives in harmony of various races, institutions and cultures in the Thai society. This attempt might cause by the need of the state to facili tate the construction of the Thai modern state. The superior character and distinct place of “Thainess” has, therefore, been demonstrated to encourage cultural assimilation and to strengthen the nation’s independence. . Key Word: Thai Nationalism, Nationalism in Social Studies Textbooks, Nationalism in Historical Textbooks

บทน า ปจจบนพระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ.2545 ไ ดก าหนดการศกษาภาคบงคบขนพนฐานในระดบมธยมศกษาปท 3 โดยใชแบบเรยนของกระทรวงศกษาธการ เนองจากแบบเรยนเปน “สอ” ทส าคญในการน าเสนอรายละเอยดเนอหาของหลกสตรเพอน ามาถายทอดและปลกฝงความรความเขาใจใหแกผเรยน โดยรฐใหเหตผลวาหากภาครฐตองการยกระดบความสามารถในการแขงขนดานการศกษา รฐบาลจ าเปนตองสรางพนฐานความรตงแตโดยกระทรวงศกษาจะเปนผก าหนดแบบเรยนทใชในโรงเรยนเฉพาะระดบประถมศกษา และวฒภาวะของเดกระดบชนประถมศกษาตอนปลาย (ประถมศกษาปท 4-6) เปนระยะทเดกมโอกาสเรยนรไดกวางขวางซงเปนผลมาจากการไดอาน ไดท ากจกรรม และไดรบการฝกสอนอบรมสงเสรมทางดานปญญาและความคดจากครและโรงเรยน ดวยเหตผลขางตน รฐกอาจอาศยแบบเรยนทางวชาการส าหรบเดกนกเรยนในระดบชวงอายดงกลาวเปนเครองมอในการกลอมเกลาอดมการณทางการเมองใหกบพลเมอง การเปนประชาธปไตยความสมพนธระหวางรฐ และพลเมอง หรอแมแตเรองชาตนยม


[128]

การสรางความเปนชาตนยมจากรฐโดยใชแบบเรยนจง ถอเปนเครองมอทมประสทธภาพมากในการเผยแพรอดมการณของชาต กลอมเกลาใหคนเชอฟงและปฏบตตามสงทรฐก าหนด เพอเปนพลเมองทดและงายตอการชน าตามทศทางและการควบคมของรฐ ประกอบกบความพรอมของรฐในการครองอ านาจในการก าหนดแบบเรยนในระดบประถมศกษาผนวกกบความพรอมของวฒภาวะของเดกวยประถมศกษาตอนปลาย แบบเรยนจงยงมประสทธภาพมากขนในการเปนเครองมอครอบง าผเรยน โดยเฉพาะแบบเรยนวชาสงคมศกษาและวชาประวตศาสตร กลมวชาสงคมศกษา(หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการด าเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และภมศาสตร) จงนาจะเปนวชาทมงสรางการอยรวมกนของคนในสงคม ตามลกษณะทรฐตองการ สวนกลมวชาประวตศาสตรสามารถสะทอนใหเหนไดอยางชดเจนวา รฐตองการบอกเรองราวทผานมาใหเรารในลกษณะใด ซงรายละเอยดเนอหาของทงวชาสงคมศกษาและประวตศาสตรมจดมงหมายทจะสรางความเปนเอกภาพและความมนคงของชาต การวเคราะหวาทกรรมชาตนยมไทยในแบบเรยนวชาสงคมศกษาและประวตศาสตร เปนการศกษาแบบเรยนในระดบประถมศกษาตอนปลาย โดยวธการวเคราะหวาทกรรม ทแบงเปนการวเคราะหตวบทและภาคปฏบตการทางวาทกรรม เพอตอบสมมตฐานในการศกษาทวา แบบเรยนสงคมและประวตศาสตรถกสรางขนใหเกดวาทกรรมชดหนงขนมาเพอความเปนชาตนยมและหลอหลอมความเปนชาตไทย โดยวเคราะหจากหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ประวตศาสตร และหนง สอเรยน รายวชา หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการด าเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และ ภมศาสตร ชนประถมศกษาปท 4-6 ฉบบปจจบน จ านวน 6 เลม ดงน 1. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 (กระทรวงศกษาธการ, 2553ก) 2. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 5 (กระทรวงศกษาธการ, 2553ข) 3. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 (กระทรวงศกษาธการ, 2553ค) 4. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการด าเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และภมศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 (กระทรวงศกษาธการ, 2553ง) 5. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการด าเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และ ภมศาสตร ชนประถมศกษาปท 5 (กระทรวงศกษาธการ, 2553จ) 6. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการด าเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และ ภมศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 (กระทรวงศกษาธการ, 2553ฉ) โดยวเคราะหจากกรอบแนวคดชาตนยมไทยของ ศาสตราจารย ดร.สายชล สตยานรกษ (2551) โดยวเคราะหวาชาตนยมไทย คอ การทรฐปลกฝงความเปนไทย ใหความส าคญของเชอชาตโดยเชอมโยงกนอยางซบซอนของสถาบนพระมหากษตรยกบพทธศาสนา โดยความเปนไทยจะเนนอยางชดเจนในเรองของศลปะ ขนบธรรมเนยมประเพณของไทย โดยปลกฝงชาตนยมทางวฒนธรรมอยางเขมขน หลอหลอมอตลกษณชาตโดยเฉพาะพทธศาสนา รวมถงแนวคดการพฒนา จากการเจรญทางวตถแตตองรกษาจตใจอยางไทย เนนการท าหนาทตามสถานภาพของตน และตองสามคค เสยสละเพอชาต ชาตนยมไทยยงใหความส าคญและความหมายของ “พระมหากษตรย” และ “พทธศาสนา” สมพนธกนอยางซบซอนในเ รองของพระราชกรณยกจของพระมหากษตรย กบวฒนธรรมและความเปนไทยดานอนๆ เชน พวกศลปะไทย กลายเปนข อจ ากดของความเปนไทย โดยชาตนยมไทยยงสรางองคประกอบนยามความเปนไทย ทส าคญ ไดแก 1. ความส าคญของเชอชาต ชใหเหนถงความส าคญของเชอชาตไทย และชใหเหนถงความภมใจในประวตศาสตรตอเชอชาตของตนเอง 2. ความส าคญของสถาบนพระมหากษตรย แสดงถงความจงรกภคดตอสถาบน โดยมงเนนใ หเหนถงบทบาทของสถาบนพระมหากษตรยในเรองความมนคงของชาตและความรสกรวมกน ความเปนชาตไทยจงจ าเปนตองมพระมหากษตรยเปนหลกส าคญ


[129]

3 .ความส าคญของพทธศาสนาหมายถงค าสงสอนของพทธศาสนาทชวยสรางความความมนคงแหงรฐ มองวาศาสนาสามารถชวยใหสงคมเกดความสงบสข 4. ความส าคญของการแสดงออกถงวฒนธรรมตน หมายถงความเจรญงอกงามของหมคณะ และขนบธรรมเนยมอนดงาม เพอสะทอนใหเหนถงอตลกษณทเหนอกวาวฒนธรรมอน

ชาตนยมจากแบบเรยนเชงเนอหา จากการวเคราะ หตวบทสามารถแ บงการสราง วาทกรรมชาตนยมได เปน 3 ดานคอ ดานเชอชาต ดา นพระมหากษตรย และดานวฒนธรรม สวนเ รองพทธศาสนามการกลาวถงในบรบทของพระราชกรณของสถาบนพระมหากษตรย วาทกรรมชาตนยมดาน เชอชาต 1. ความสามคคของเชอชาต เชอชาตของไทยในแบบเรยนนนไมใชเปนเพยงแคเชอชาตไทยทเปนเ ชอสายไทยแทเทานน แตความเปนคนไทยในแบบเรยนหมายถง คนไทยทกเชอสาย ซงสามารถอยรวมกนไดจากลกษณะของความสามคคทมในเชอชาต 2. ความสบทอดมายาวนานของเชอชาต แบบเรยนไทยยงสรางความภมใจของเชอชาต โดยมความสมพนธกบพนทและความสบเนองยาวนานเชงวฒนธรรม 3. ความฉลาดและรจกประดษฐของเชอชาต แบบเรยนยงสรางความภาคภมใจตอเชอชาตของเรา ซงถอเปนลกษณะเดนทางเชอชาต โดยสอใหเหนวา บรรพบรษ ของเรานนมความเฉลยวฉลาด มาตงแตสมยอดต 4. การรจกปรบตวของเชอชาตและชาตพนธ แบบเรยนยงสอใหเหนลกษณะเดนอกประการของเชอชาตและเผาพนธ เพอใหเกดความภาคภมใจ ในลกษณะทเรารจกปรบตวใหเขากบสถานการณตางๆ 5. การรจกเสยสละและมจตใจดของเชอชาต ตวบทแบบเรยนยงสอถงลกษณะเดนของเชอชาต โดยแสดงใหเหนวา เชอชาตของเรา มจตใจดรจกการเสยสละ จดมงหมายของการเสยสละนนจะเนนไปในเรองของ “เอกราช”ของชาตเปนส าคญ ความเปนเชอชาตเดยวกนในแบบเรยนจะเรยกโดยรวมวา “บรรพบรษ” วาทกรรมชาตนยมดาน สถาบนพระมหากษตรย 1. สถาบนพระมหากษตรยกบการคงไวซงเอกราชของชาต แบบเรยน มจดมงหมายเดยวกนคอ เ รองของเอกภาพของชาต ดงนนเอกภาพของชาตกบสถาบนพระมหากษตรยจงมความสมพนธกนมาอยางยาวนาน และเมอเอกภาพหรอเอกราชของชาตสญสนไป สถาบนพระมหากษตรยกมบทบาทส าคญในการเปนผน าหลกเพอน าเอกราชของชาตนนคนมา สอใหเหนถงบทบาทพระมหากษตรยสงผลตอความมนคงของความเปนชาตไทย 2. พระราชกรณยกจดานเศรษฐกจและความกนดอยด สรางความชอบธรรมใหสถาบนพระมหากษตรยจากการสรางคณประโยชนในดานการเสรมสรางความกนดอยดของประชาชนเพอสอใหผอานยอมรบในสถาบนพระมหากษตรยและสรางความภาคภมใจใหในสถาบนพระมหากษตรยเพอคงไวซงการยดถอสถาบนพระมหากษตรยรวมกนของคนในสงคม 3. พทธศาสนากบการอปถมภของสถาบนพระมหากษตรย โดยแบบเรยนมการ แสดงใหเหนวาสถาบนพระมหากษตรยนนอปถมภพทธศาสนา จากการใหความส าคญกบศาสนาสถาน และยงสอใหเหนวาพทธศาสนานนมการสบทอด โดยสอดคลองกบสถาบนพระมหากษตรย 4. พระราชอจฉรยภาพของพระมหากษตรย ในรชกาลปจจบนของเศรษฐกจพอเพยง เพอสรางความม นคงในยคปจจบน นอกจากนนตวบทแบบเรยนไดสอใหเหนถงสถาบนพระมหากษตรยทมบทบาทในการชวยแกปญหาเศรษฐกจ เพอเสรมสรางความมนคงของชาต


[130]

5. สถาบนพระมหากษตรยในฐานะเปนศนยรวมจตใจ ตวบทแบบเรยนสอถงสถาบนพระมหากษตรย ในลกษณะของการสรางความรสกรวมกนของคนในสงคม ความศรทธา ความจงรกภกดทมตอพระมหากษตรยรวมกน 6. สถาบนพระมหากษตรยในฐานะเปนสถาบนทผใดละเมดมได มความสมพนธกบเรองของเอกภาพของชาตไวอยางซบซอน จงตรงกบความตองการของรฐ กลาวคอการทหามผใดกลาวหาหรอฟองรองพระมหากษตรย กหมายถงการหาม ผใดแตะตองเรองเอกภาพของชาตดวย วาทกรรมชาตนยมดาน วฒนธรรม ในแบบเรยน วฒนธรรมไทยหมายถง วถชวต ศลปะ ขนมธรรมเนยมประเพณ ภาษาไทย มารยาทไทย ดนตรไทยและแบบเรยนยงสอใหเหนถงความงดงาม เหมาะสม มเอกลกษณ วฒนธรรมไทย 1. จตใจอยางไทย ซงประกอบดวยหนาทตามสถานภาพและความเสยสละเพอชาต รฐตองการใหชาตพฒนาทงทางเศรษฐกจและการเมองไปพรอมกบการมจตใจแบบไทย แสดงใหเหนถงวฒนธรรมไทยนนหลอหลอมความเปนชนชนทางสงคม 2. วฒนธรรมไทยคควรแกการอนรกษ ตวบทแบบเรยนสอใหเหนความส าคญของวฒนธรรม ในฐานะทเปนสง ทมคา คควรแกการรกษา สอใหเหนถงผลประโยชนทผรกษาและสบทอดจะไดรบจากผลประโยชนทางเศรษฐกจ 3. วฒนธรรมไทยเปนทยอมรบอยางสากล ตวบทแบบเรยนสรางความภาคภมใจตอวฒนธรรมของไทยโดยสอใหเหนวาวฒนธรรมของของไทย เปนทยอมรบของคนสวนใหญ 4. วฒนธรรมทองถน วฒนธรรมทองถนนนในแบบเรยนไดน าเสนอโดยผานสนคาในชมชนหรอ “สนคาโอทอป” นอกจากเปนการสรางความรวมมอ ความรสกรวมกนและยงแสดงใหเหนถงวฒนธรรมหรอเอกลกษณของชาต สงเสรมใหเกดความเปนชาตนยม 5. วฒนธรรมจาการทวฒนธรรมรจกปรบตว นอกจากนนตวบทแบบเรยนสอใหเหนวา วฒนธรรมของเรารจกการปรบตว การเลอกรบและปรบจนกลายเปนเอกลกษณของไทย 6. ความเหนอกวาของวฒนธรรมดานการสรางทอยอาศย (บานทรงไทย) ตวบทแบบเรยนสอใหเหนวา ภมปญญาทองถนทางดานทอยอาศยนน มลกษณะทโดดเดน จากการเปรยบเทยบเพอแสดงความชดเจนของความเหนอกวาของวฒนธรรมของไทย การสรางบานแบบไทยซงเปนภมปญญาของไทยนน เปนการสรางจากไม ลกษณะทเดนกวาของไมคอไมกกเกบความรอนเทาคอนกรต และเลอกทจะไมกลาวถงความแขงแรงของคอนกรต เปนการสรางความภาคภมใจ 7. ความเหนอกวาของวฒนธรรมดานการประกอบอาหาร (อาหารไทย) วฒนธรรมดานอาหารของไทยนน มความโดดเดนและมประโยชน อยางมากจากวตถดบทใชในการปรงอาหารไทย ตวบทแบบเรยนพยายามสรางใหผอานเกดความรสกวาอาหารไทยมลกษณะทเหนอกวา ชาต นยมจากแบบเร ยนเช งภาค ปฏ บต การทางวาทกรรม จากการวเคราะหภาคปฏบตการทางวาทกรรม วเคราะหจากสงกดทบและผทไดรบประโยชนจากการสรางชาตนยมไดเปน 3 ดานคอ ดานเชอชาต ดานพระมหากษตรย และดานวฒนธรรม พบวาแบบเรยนมการเลอกเสนอขอมลเพยงดานเดยว โดยเลอกทไมใหความส าคญของเชอชาตอน สถาบนอน และวฒนธรรมอน ทงทในสงคมไทยนนมการรวมอยของหลายเชอชาต หลายสถาบน และหลายวฒนธรรม ทงนเพอตอบสนองความตองการของรฐ เพอใหรฐนนเปนรฐสมยใหม สงทถกกดทบและผทได ร บประโยชน ข องช าต นยมไทยด านเช อช าต สงทถกกดทบ จากการวเคราะหวาทกรรมชาตนยมไทยในแบบเรยน ความส าคญของเชอชาตนน มการกลาวถง วาสมาชกในสงคมไทยนนมความสามคคกน อยรวมกนอยางสงบสข กลาวคอคนทอยในสงคมไทยนนไมไดมเพยงแตเชอชาตไทยเทานน ยงคงมเชอชาตอนๆรวมอยดวย และถงแมวาในแบบเรยนขางตนจะไมมการกลาวในลกษณะทดถกชาตพนธอน แตกม ง


[131]

อธบายเพยงแคลกษณะเดนเชอชาตไทยเพยงเดยวเทานน ทงๆ ทคนในสงคมไทยนนประกอบดวยคนหลากหลายเชอชาต จงกลาวไดวาแบบเรยนมความพยามทจะใหความส าคญกบเชอชาตไทย ดงนนเชอชาตอนจงเสมอนถกกดทบจากแบบเรยนทพยายามสอใหเหนแตลกษณะทดของเชอชาตไทย โดยแบบเรยนพยายามสรางภาพของลกษณะของเชอชาตไทยมลกษณะทด เชนการทกลาววาคนไทยนนมความยาวนานของชาตพนธ ซงแบบเรยนพยายามอธบายใหเหนวาคนไทยมการสบทอดมาเปนเวลานาน ซงบางทชาตพนธอนอาจมการสบทอดมายาวนานกวาไทยกเปนได เชนชาตพนธจนอาจมการสบทอดมายาวนานกวาชาตพนธไทยแตแบบเรยนกเลอกทจะไมกลาวถง หรอการทแบบเรยนพยายามอธบายใหเหนวาคนไทยนนรจกประดษฐคดคน เพอเปนการสรางความภาคภมใจใหแกเชอชาตไทย ซงเปนทนาสงเกตวาแบบเรยนพยายามเสนอวาสงประดษฐเหลานนเปนสงซงคนทมชาตไทยเปนคน คดคนเอง โดยในความเปนจรงอาจเกดจากการเรยนรหรอการถายทอดมาจากอาณาจกรอนกเปนได กลาวไดวาแบบเรยนพยายามสอถงความสามารถของเชอชาตไทยเพอสรางความรสกชาตนยม อยางไรกตามแบบเรยน มการซอนกนอยของการสบทอดของพนและเรองของเชอชาต โดยแบบเรยนขางตนกลาวถงความตอเนองของพนท นนมคนไทยอยอยางไมขาดสาย ซงแบบเรยนนนบางครงใชพนทเปนเกณฑในการก าหนดความเปนเชอชาตไทย บางครงพนทกเปลยนไปไดแตคนในพนทนนกยงเปนคนเชอชาตไทยอย กลาวคอถาบอกวาคนเชอชาต ไทยคอคนทตองอยบนพนทเดยวกน ถาเชนนนอาณาจกรอยธยากบรตนโกสนทรสอดคลองกบคนทมเชอชาตไทยไดอยางไร ทงทอยกนคนละพนท ซงอาจเปนการกดทบความรบรจากรฐ โดยรฐตองการเสนอใหเหนวามคนเชอชาตไทยทอยในประเทศไทยมานาน จงเสนอแบบเรยนโดยอธบายถงความยาวนานเชอชาตไทย และเลอกทจะอธบายในคนละแงมม เพอผลประโยชนคอการแสดงใหเหนการสบทอดของเชอชาตไทยนนมมานาน ทงนเปนการสรางความชอบธรรมกบเรองของพนททชดเจน ตามความตองการของรฐเพอใหเกดความชดเจนในเรองของดนแดนและประชาชน ตามแนวคดรฐสมยใหม ผทไดรบประโยชนจากการทแบบเรยนพยามสรางใหเหนวาเชอชาตและชาตพนธของไทยนนมลกษณะทด กเพอทจะตองการใหผอานเกดความภาคภมใจในเชอชาตและชาตพนธของไทย สรางความรสกตอความเปนชาตนยม เพอให สอดคลองกบความตองการของรฐ เชอชาตตามแบบทหนงสอแบบเรยนตองการสอ เปนการสรางคนไทยตามอดมคตของรฐ โดยรฐสรางความชอบธรรมของเชอชาตไทยทมการสบทอดมายาวนานตงแตครงอดต รวมถงรฐพยายามเสนอใหเหนวาคนเชอชาตไทย นนมลกษณะเดนหลายดาน ลวนแตสรางความภาคภมใจเพอใหเกดความรสกภมใจของผอานและยงถอเปนการก าหนดคณลกษณะรวมถงบงบอกถงความเปนคนไทยเพอใหสอดคลองกบความตองการของรฐสมยใหมในปจจบน กลาวคอ รฐสมยใหมประกอบดวย ประชาชน ดนแดนทแนนนอน รฐบาล และอ านาจอธปไตย ดงนนองคประกอบของรฐสมยใหมจงจ าเปนทจะตองมประชาชน รฐจงตองพยายามเลอกสรางเชอชาตใดเชอชาตหนงขนมาใหชดเจนเพอแสดงใหเหนถงการมประชาชนทชดเจนตามรฐสมยใหม การสรางชาตนยม จากการทแบบเรยนสอใหเหนวาคนไทยมลกษณะทมการสบทอดมายาวนาน มความสามคค เปนคนฉลาด รจกปรบตว และรจกเสยสละ ลวนแตมจดมงหมายเพอสรางความภาคภมใจ ซงลกษณะดงกลาวท าใหเกดความ รสกถงความเปนชาตนยม โดยใหความส าคญกบเรองเอกราชของชาตเปนส าคญ เอกราชเปนสงทรฐใหความส าคญมาเปนล าดบตนๆ อาจเปนเพราะประเทศไทยเปนประเทศเลกในภมภาค รฐจงตองพยายามรกษาใหประเทศอยรอด เพราะในแตละยคเรากตองปรบตวเองมาทกยค มการถวงดลอ านาจมาโดยตลอด ตงแตหลงสงครามโลกครงทสองเรากเปนพนธมตรกบอเมรกา เพอถวงดลอ านาจเพอใหเราอยรอด แมแตในสมยปจจบนมหาอ านาจโลกเรมมการเปลยนเราเองกเรมเปนพนธมตรทงกบประเทศจนและอเมรกา เหนไดวาประเทศไทยมการเปลยนแปลงมาตงแตยคอดต ดงนนการเตรยมคนในแบบทรฐตองการใหพ รอมกเปนเรองทส าคญ การทแบบเรยนอธบายวาเชอชาตไทยนน เปนคนทรจกปรบตว รจกเสยสละ โดยใหความส าคญกบเอกราชมาแตครงอดต กเปนการเตรยมคนใหพรอมเพอรบการเปลยนแปลงของการเมองโลกในอนาคต ซงการเตรยมคนใหพรอมน กสงผลทดตอรฐบาล เพอใหรฐบาลนนงายตอการปกครอง


[132]

สงทถกกดทบและผทได ร บประโยชน จากช าต นยมไทยด านสถาบนพระมหากษตร ย สงทถกกดทบ เปนทนาสงเกตวาแบบเรยนมการอธบายถงสถาบนกษตรยโดยกลาวเฉพาะสงทดของพระมหากษตรย หรอเลอกเขยนเฉพาะพระมหากษตรยทสรางคณประโยชนเทานน ซงอาจจะมพระมหากษตรยบางพระองคทอาจจะประพฤตไมเหมาะไมควร แตกไมมการเสนอในแบบเรยน ซงอาจมองไดวาแบบเรยนจงใจทจะสรางใหผอานเกดความรสกทดตอสถาบนพระมหากษตรยเพยงดานเดยว ประเดนถดมาแบบเรยนพยายามผกสถาบนพระมหากษตรยเขากบเรองของความมนคงของชาต โดยการมงอธบายใหเหนวากษตรยเปนผเรยกคนความมนคงของชาตกลบคนมาได โดยยกยองเพยงแคสถาบนกษตรยเทานน และไมมการกลาวถงสถาบนอนทกมสวนชวยในการไดคนมาซงเอกราชเทาไรนก เชน สถาบนทหาร หรอแมแตชาวบาน ถงแมในแบบเรยนจะมการกลาวถงการสเพอเอกราชของชาตจากชาวบานทวไป เชน เหตการณเรองของชาวบานบางระจน แตกเปนการสทไมประสบความส าเรจ ซงอาจจะมนยยะวาประชาชนหรอชาวบานทวไปนนไมมความสามารถมากพอในการรกษาหรอเรยกคนเอกราชของชาตได หากมเพยงแตสถาบนพระมหากษตรยเทานนทสามารถท าใหชาตไดมาซงเอกราช สถาบนพระมหากษตรยนนถกผกเขากบพทธศาสนา ซงในความเปนจรงแลวประเทศไทยนนมคนหลายเชอชาตอาศยอย ศาสนาทมคนนบถอในประเทศไมใชมเพยงพทธศาสนาเทานน แตพทธศาสนาถกยกขนมาเพอสรางความเปนหนงเดยวกนของคนในชาต ดวยการทค าสอนของพทธศาสนานนอาจสอดคลองกบความตองการของรฐ กลาวคอพทธศาสนาเนนค าสอนเรอง กฎแหงกรรม คอการท าดไดดท าชวไดชว ซงงายตอรฐในการควบคมดแลใหคนสงคม และปฏบตตวไปในทางทด โดยการทยกพทธศาสนาขนมาเปนหลกน เปนการมองขามศาสนาอนในประเทศซงกมคนนบถอเหมอนกนแตไมมการใหความส าคญหรอพดถง จงเสมอนเปนการปดกนหรอกดทบศาสนาอนไว เพอพยายามทจะชพทธศาสนาขนมา ซงค าสอนของศาสนาอนนนกเปนค าสอนทดและเปนประโยชนเหมอนกนแตอาจจะไมเออตอประโยชนตอรฐในการปกครองใหงายขนจงไมถกหยบยกขนมาใหความส าคญเหมอนพทธศาสนา ผทไดรบประโยชน จากการสรางภาพการรบรของสถาบนพระมหากษตรยในแบบเรยน มงอธบายถงสถาบนพระมหากษตรยนนมพระอจฉรยภาพในหลายดาน ทรงสงเสรมการกนดอยด เพอสรางใหเกดความภาคภมใจและยอมรบในสถาบนพระมหากษตรย เพราะเมอคนเคารพและจงรกภคดในสถาบนพระมหากษตรยแลวนน รฐกจะไดรบประโยชนจากการปกครองทงายขน เชน การน าสถาบนพระมหากษตรยถกเชอโยงกบเรองของการแกไขปญหาทางเศรษฐกจ เชน เศรษฐกจพอเพยง เพราะเมอคนยดถอในสถาบนพระมหากษตรยแลว การรบเอาเศรษฐกจพอเพยงไปปรบใชในชวตประจ าวน กจะเปนเรองทงายขนและยอมรบไดเรวขน การทผอานเกดความรสกยดถอและยอมรบในสถาบนกษตรยแลว การทน าสถาบนพระมหากษตรยเชอมโยงเขากบพทธศาสนา ยงท าใหสงผลดตอรฐในการปกครองทงายขน กลาวคอค าสอนของพทธศาสนานนสอดคลองกบความตองการของรฐ คอพทธศาสนานนเนนเรองผลจากการกระท า ท าความดกจะไดรบสงผลด ท าความชวกจะไดรบผลไมดซง เรองของ บาป บญ กเปนตวชวยใหรฐปกครองไดงายขน ซงเหมาะกบรฐในการปกครอง เพราะเมอคนเกรงกลวบาป กจะไมท าความผด กลาวคอพทธศาสนาจะเปนตวชวยทจะท าใหรฐเกดความสงบสขได สถาบนพระมหากษตรยมความสมพนธกบเรองของเอกราชของชาต ยงท าใหคนรสกเคารพและยอมรบใ นสถาบนพระมหากษตรยมากขน ซงเปนผลดตอรฐ กลาวคอรฐจ าเปนทจะตองรกษาเอกราชของชาตเปนส าคญ รฐจง เลอกสถาบนพระมหากษตรยขนมาเพอใหคนในสงคมยดถอรวมกน และแสดงใหเหนวาสถาบนพระมหากษตรยนนเปนผรกษาเอกราชของชาตมาตงแตครงอดต จงกลาวไดวาการยดมนในสถาบนพระมหากษตรยกเปนการยดมนในเอกราชของชาตเชนกน


[133]

สงทถกกดทบและผทได ร บประโยชน จากช าต นยมไทยด านวฒนธ รรม สงทถกกดทบ จากแบบเรยนขางตนมการเสนอใหเหนถงดานดเพยงดานเดยวของวฒนธรรมของไทย ซงแบบเรยน กเลอกทจะไมพดถงขอเสยของวฒนธรรมของไทย เชน เรองการปลกบานทรงไทย แบบเรยนกจะอธบายวาบานทรงไทยทสรางมาจากไมนน อากาศถายเทและเยนสบายกวาบานทสรางจากคอนกรต ซงแบบเรยนเลอกทจะพดเพยงดานเดยวคอสอแคขอดของไมทใชสรางบานแบบทรงไทย โดยไมกลาวถงขอเสยของมน เชน คอนกรตนนมความแขงแรงกวาไม เหนไดวาแบบเรยนพยายามสรางใหเกดความภาคภมใจในวฒนธรรมของตน แบบเรยนพยายามสรางความภาคภมใจแกผอานโดยพยายามบอกแตขอดของวฒนธรรมนนๆ เชน เรองของอาหารไทย แบบเรยนกพยายามสอใหเหนวาอาหารไทยนนมประโยชนมากเพราะใชพชผกตางๆ (สมนไพร) ทปรงในอาหารไทย สามารถรกษาหรอบรรเทาอาการตางๆได ซงไมมการกลาวถงขอเสยของสมนไพรทใชในการปรงอาหารไทยวา หากใสมากเกนไปจะกอใหเกดผลเสยตอรางกายอยางไร แบบเรยนสอเพยงดานเดยววาสมนไพรไทยทใชปรงอาหารไทยนนดตอรางกาย แบบเรยนกลาวถงวฒนธรรมของไทยนนหมายถงภาษาไทยทตรงตามมาตรฐาน เสมอนเปนการกดทบวฒนธรรมอนในชาต เพราะในชาตนนไมไดมเพยงการสอสารไทยทเปนไทยกลางหรอไทยมาตรฐานเพยงภาษาเดยวเทานน แตยงมภาษาถนทคนในชาตกยงคงมใชกนอย แตกไมถอเปนภาษาหลกทใชในการสอสาร ซงถอไดวาภาษาถนอนถกกดทบดวยการก าหนดเรองของวฒนธรรมไทย ในทางพฒนาดานเศรษฐกจ แบบเรยนกยงตองการใหมการพฒนาทางเศรษฐกจไปพรอมกนการมจตใจแบบไทย กลาวคอแบบเรยนพยายามอธบายวาวฒนธรรมไทย หรอการบรโภคของไทยนนจะชวยใหชาตมการพฒนาและกาวหนาทางเศรษฐกจ โดยไมมการกลาวถงสนคาหรอการบรโภคจากภายนอก โดยแบบเรยนเลอกเสนอขอมลเพยงดานเดยววา หากเราใ ชสนคาไทย กจะสงผลดท าใหเกดการหมนเวยนของเงนในประเทศ ท าใหประเทศมการพฒนาทางเศรษฐกจ หรอการทเรารกษาวฒนธรรมไทยและประเพณของไทยเอาไวนนท าใหเราสามารถสรางรายไดจากการทองเทยวได โดยแบบเรยนไมมการกลาวถงคณภาพของสนคาเลยวา สนคาไทยนนคณภาพเปนอยางไรแตกตางกบคณภาพสนคาทมการน าเขาหรอไมอยางไร ท าใหผอานไดรบสารเพยงดานเดยว ผทไดรบประโยชน รฐไดรบประโยชนจากการท มการก าหนดรปแบบของวฒนธรรมไทย จาการวเคราะหพบวาในแบบเรยน วฒนธรรมไทยหมายถง วถชวต ศลปะ ขนมธรรมเนยมประเพณ ภาษาไทย มารยาทไทย ดนตรไทยและแบบเรยนยงสอใหเหนถงความงดงาม เหมาะสม มเอกลกษณ วฒนธรรมไทยนนเปนอยางไร เพราะในประเทศไทยนน มผคนอาศยอยมากมายหลายเชอชาต ดงนนวฒนธรรมของแตละเชอชาตจงมความแตกตางกนอยางมาก ดงนนเมอรฐตองการทจะสรางชาตแลวนน สงทรฐพงปฏบตคอการท าใหคนในชาตนนปฏบตตนไปในทศทางเดยวกน ดงนนการชวฒนธรรมใดวฒนธรรมหนงขนมาเปนวฒนธรรมหลกของคนในชาตนนจงจ าเปนตอรฐ วฒนธรรมไทย จงเปนเครองมอหนงของรฐในการรวมคนในชาต แบบเรยนวชาสงคมและประวตศาสตรจากหนงสอ รายวชาพนฐาน หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการด าเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และภมศาสตรและหนงสอแบบเรยนวชาประวตศาสตรรายวชาพนฐาน ประวตศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ชนประถมศกษาปท 4 ชนประถมศกษาปท 5 และชนประถมศกษาปท 6 มการใชภาษาไทยมาตรฐาน(ภาษาไทยกลาง)เปนเครองมอในการสอสาร ซงตอกย าใหเหนถงมาตรฐานและความเปนทางการของหนงสอเรยน เพราะภาษาไทยมาตรฐานเปนภาษาราชการและเปนเครองมอในการสอสารของคนในสงคมไทยสวนใหญ ท าใหหนงสอสามารถสอสารเขาถงคนสวนใหญของประเทศ และการใชภาษาไทยกลางเปนภาษาหลกในการตพมพหนง สอแบบเรยน กเปนหนาทของรฐ ดงนนจงกลาวไดวาภาครฐเปนผเลอกภาษาไทยกลางเปนสอหลกในการสอสาร แตอยางไรกตามประเทศไทยนนไมไดมเพยงภาษาไทยกลางเพยงเทานน แตยงมภาษาถนอนๆ ซงหากผอานไมไดใ ชภาษาไทยกลางเปนหลกกอาจจะไมเขาใจในบางบรทบหรอบางค า เพราะค าแตละค าในแตละทองถนกมการออกเสยงแตกตางกนออกไป จงสะทอนใหเหนไดวาผทไมไดใชภาษาไทยกลางเปนหลกนนจะเปนผทเสยประโยชน โดยรฐบาลเองจะเปนผทไดรบประโยชน เพราะการท


[134]

รฐมความพยายามสรางอตลกษณของความเปนไทยขน โดยหยบยกเอาภาษาไทยกลางขนมาเปนภาษาเพอใชเปนสอกลางในการสอสารหลกของคนในประเทศไทย โดยผทถกกดทบหรอปดกนในองคความรตางๆทแบบเรยนตองการสอใหกคอกลมคนทไมรภาษาไทยกลางนนเอง ในหนงสอแบบเรยน จะมการใชฉากในการสอใหเหนถงการเรยนการสอนในหองเรยน และนอกหองเรยน โดยจะมการกลาวถงคณครซงมหนาทเปนผสงสารโดยถายทอดองคองคความรตางๆใหแกนกเรยน และหากนกเรยนมขอสงสยหรอตองการซกถามกตองยกมอขนเพอขออนญาต ซงสะทอนใหเหนถงสงคมและวฒนธรรมของไทยทยกยองคณครใหความเคารพ และมองคณครเปนผมสถานภาพทางสงคมสง ดงนนการมฉากครในการสอนหรอถายทอดความรตางๆใหนกเรยน โดยนกเรยนกรบการถายทอดและคลอยตาม จงสะทอนใหเหนถงอ านาจทเหนอกวาระหวางผรบและผสงสาร นอกจากมคณครในฉากการสอนสอนนกเรยนในหนงสอแบบเรยนแลว ยงมบคคลอนๆ อกดวยเชน คณตา คณพอ(ผปกครอง) มคคเทศกเปนตน โดยแบบเรยนจะสอใหเหนถงความสมพนธของคนในครอบครบโดย เวลานกเรยนมการบานหรอขอสงสย นอกชนเรยนกจะมาปรกษาผปกครอง แสดงใหเหนถงผปกครองสามารถชวยนกเรยนในการแกปญหาตางๆได นกเรยนจะเชอฟงและเคารพผปกครอง สะทอนใหเหนถงสงคมไทยในลกษณะทเดกเชอฟงผใหญ รวมถงการทแบบเรยนมฉากมคคเทศกทมความรเฉพาะ บอกเลาถงเรองราวประวตศาสตรตางๆใหแกนกเรยน เปนสง ทพยายามแสดงใหเหนถงความนาเชอถอมากขน ท าใหผอานรสกเชอมนในขอมลทไดรบมากขน อยางไรกตามจะเหนไดวาหนงสอแบบเรยนนน ผเรยบเรยงจะมาจากหนวยงานภาครฐและผทรงคณวฒ ในการเรยบเรยง ในฐานะของผมความเชยวชาญทสามารถก าหนดเนอหา วาหนงสอแบบเรยนนนๆควรมลกษณะอยางไร สงใดทเหมาะสมกบการเรยนรของผเรยนในระดบนนๆ โดยผเรยนไมสามารถเลอกเนอหาสาระได จงสะทอนใหเหนไดชดเจนในเรองของ ผสงสาร (ภาครฐ) เปนผมอ านาจเหนอกวาผรบสาร (ผเรยน) เมอพจารณาแลวจะเหนไดวาผรบสาร(ผเรยน)ถกใชอ านาจในการครอบง า โดยหนงสอแบบเรยนจะพยายามสรางใหเหนวาองคความรทเกดขนในแบบเรยนนน มมาตรฐานโดยมการเรยบเรยงจากผททรงคณวฒ และมความพยายามสอใหเหนวาองคความรตางๆในแบบเรยนนนถกตอง โดยใชฉากทมบคคลทมองคความรเฉพาะมาอธบายใหแกนกเรยน เชน มคคเทศก และยงความสมพนธของสงคมในลกษณะล าดบขนทางสงคม หรอการเชอฟงผใหญ ดงนนหากหนงสอแบบเรยนขางตน จงสามารถสอถงอดมการณชาตนยมทปรากฏขนในแบบเรยนไดอยางเปนทยอมรบ โดยผรบสาร(ผเรยน)จงรบอดมการณชาตนยมไดจากหนงสอแบบเรยนขางตนไดอยางไมกงขาสงสย นอกจากน เมอพจารณาวตถประสงคของการผลตหนงสอแบบเรยนยงพบวา นอกจากหนงสอแบบเรยนวชาสงคมศกษาและประวตศาสตรจะผลตขนเพอใหเปนเอกสารประกอบการเรยนทใหความรเกยวกบสงคมและประวตศาสตรไทยแลว หนงสอแบบเรยนยงผลตขนเพอปลกฝงลกษณะหรอความคดทรฐเหนวามความถกตอง เหมาะสม หรอเปนสง ทนกเรยนควรปฏบตไปสผเรยนดวย จงกลาวไดวาหนงสอแบบเรยนนนเปนเครองมอทรฐใชถายทอดอดมการณบางประการแกผเ รยนเพอเตรยมใหเปนสมาชกตามทรฐตองการในสงคม สวนดานการกระจายตวบทพบวา หนงสอแบบเรยนเปนวาทกรรมทไดรบการรบรองใหใชในระบบการจดการศกษาขนพนฐานของรฐ ซงทกคนจ าเปนตองเขารบการศกษาในระดบนตามทรฐก าหนด เดกทกคนทเขารบการศกษาตามระบบนซงเปนคนกลมใหญและกระจายอยในสวนตางของประเทศจงจ าเปนตองใชแบบเรยนเหลานในการศกษา หนงสอแบบเรยนจงเปนวาทกรรมทเขาถงผเรยนของประเทศไดอยางมาก ประกอบกบแบบเรยนยงมลกษณะเปนสอสงพมพจงสามา รถผลตซ าตามความตองการไดอยางไมจ ากด หนงสอแบบเรยนจงเปนวาทกรรมทสามารถเขาถงคนกลมใหญของประเทศและสามารถถายทอดอดมการณได หากพจารณากระบวนการบรโภคและตความตวบทจะเหนวา ดานเหตทหนงสอเรยนผลตขนโดยผทรงคณวฒและผเชยวชาญและผานการตรวจสอบดแลจากภาครฐ จงท าใหสารเหลานนไดรบการตความวาเปนความรทเปนมาตรฐานและเชอ


[135]

วาถกตองเหมาะสม ความคดหรออดมการณทปรากฏอยในหนงสอเรยนจงไดรบการตความในลกษณะเดยวกน ผอานจงพรอมทจะเรยนร ท าความเขาใจ จดจ าและปฏบตตามอดมการณเหลานนดวย เมอพจารณาจากการใชหนงสอเรยนในการสอบจะพบวา หนงสอเรยนเปนตวบททครผสอนเปนผถายทอดเนอหาตางๆไปสนกเรยนทเปนผรบสาร เนองจากครเปนผมหนาทถายทอดความ รแกนกเรยนโดยตรง อกทงครยง เปนบคคลทสงคมไทยใหความเคารพ ยกยอง ความรและความคดตางๆจากหนงสอเรยนเมอถกถายทอดผานครแลวจงกลายเปนสง ทนกเรยนเชอวาถกตอง หรอเหมาะสมควรทจะปฏบตตาม หนงสอแบบเรยนทวเคราะหขางตนนนชวยใหเหนวา กระบวนการผลตตวบทหนงสอแบบเรยนมความเกยวของกบรฐและประชาชน หนงสอเรยนมกระบวนการและเปนแบบแผนซงอยในการควบคมของรฐ แบบเรยนขางตนจงมบทบาทในการถายทอดอดมการณทรฐเหนวาเหมาะสมไปยงผเรยน เพอมงสรางสมาชกของสงคมตามความตองการของรฐ แบบเรยนเลอกทจะอธบายถงความส าคญของเชอชาตไทย สถาบนพระมหากษตรย และวฒนธรรมไทยเทานน เพอใหมความชดเจนของเชอชาตและวฒนธรรมซงสอดคลองกบความตองการของรฐสมยใหม ทตองมองคประกอบ 4 ประการ คอ ประชาชน ดนแดนทแนนนอน รฐบาล และอ านาจอธปไตย รฐยงมความจ าเปนทจะตองรกษาเอกราชของชาตไว การสรางความ รสกชาตนยมจงเปนสงส าคญส าหรบรฐในการสรางรฐ ผเสยประโยชน คอผรบสารหรอนกเรยน กลาวคอแบบเรยนเปนการน าเสนอขอมลดานเดยว การน าเสนอขอมลนนถกคดวเคราะหและบรรจดวยนกวชาการซงรฐเปนผควบคมอยเบองหลง ดงนนเนอหาทผรบสารไดรบกจะเปนสารเพยง ดานเดยวทรฐบาลตองการสงถงผเรยน ซงในความเปนจรงแลวนนขอมลหรอเหตการณตางๆจ าเปนตองใหผอานรบรทงสองดาน แตรฐกเลอกทจะบรรจขอมลเพยงดานเดยวลงไปในตวบทแบบเรยน เชน ขอมลอางองหรอเอกสารอางองในการสราง ตวบทแบบเรยนนน จะเหนไดวาเปนขอมลอางองทฝายไทยเปนผเขยนขนมา เชน การทไทยท าสงครามกบประเทศพมา เหตการณตางๆไดถกอางองหรอเขยนมาจากพงศวดารของไทย ดงนนผอานกจะไดรบทราบเพยงแคดานเดยวเทานน ดงนนจงกลาวไดวารฐเปนผทไดรบผลประโยชนจากการทผลตแบบเรยนขนมาเพอใหผอานปฏบตและอยในกรอบของสงคมตามแบบอยางทรฐทตองการ แบบเรยนจงถอเปนเครองมอของรฐ

ขอเสนอแนะ ข อเสนอแนะจากผลการวจย จากผลการวจย เรอง “การวเคราะหวาทกรรมชาตนยมไทยในแบบเรยนสงคมศกษาและประวตศาสตร” จากหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการด าเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และภมศาสตร ระดบชนประถมศกษาปท 4-6 และหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ประวตศาสตร ระดบชนประถมศกษาปท 4-6 ผวจยหวงเปนอยางยงวา งานวจยฉบบนจะเปนสวนหนงทจะน ามาปรบใช และเปนการเพมเตมองคความรในเรองชาตนยมไทยในแบบเรยนวชาสงคมศกษาและประวตศาสตร อาจเปนแนวทางในการแกไขปญหา เพอใหเกดประโยชนตอการรองรบการรวมตวของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทก าลงจะเกดขนในป พ.ศ.2558 อยางไรกตามจะเหนไดวาหนงสอแบบเรยนนน ผเรยบเรยงจะมาจากหนวยงานภาครฐและผทรงคณวฒ ในการเรยบเรยง ในฐานะของผมความเชยวชาญทสามารถก าหนดเนอหา วาหนงสอแบบเรยนนนๆควรมลกษณะอยางไร สงใดทเหมาะสมกบการเรยนรของผเรยนในระดบนนๆ โดยผเรยนไมสามารถเลอกเนอหาสาระได จงสะทอนใหเหนไดชดเจนในเรองของ ผสงสาร (ภาครฐ) เปนผมอ านาจเหนอกวาผรบสาร(ผเรยน) ซงผเขยนแบบเรยนนนไมควรมาจากสวนกลางหรอภาครฐเพยง สวนเดยว เพราะองคความรทได จะเปนองคความรทภาครฐตองการจะสอเพอผลประโยชนของรฐเปนส าคญ อาจท าใหผเรยนไมไดรบองคความรทครอบคลม กลาวคอรเฉพาะสงทภาครฐตองการใหรเทานน ดงนนการเขยนแบบเรยนควรใหเอกชนหรอกลมผม


[136]

ความรโดยตรงเชน ชาวบานหรอผอยในเหตการณนนๆ มาเปนผรวมเขยนแบบเรยนดวย เพอจะท าใหผอานไดรบทราบขอมลในลกษณะทรอบดานมากขน แบบเรยนควรมขอมลอางองจากแหลงขอมลหลายดาน ไมใชมเพยงแคแหลงขอมลเพยงดานเดยว เชน หากเขยนเรองของการท าสงครามระหวางไทยกบประเทศเพอนบาน กควรทจะอางองแหลงขอมลทมาจากประเทศเพอนบานดวย เพราะการอางองขอมลจากไทยเพยงดานเดยวจะท าใหหนงสอแบบเรยนนนดไมเปนธรรม และการใชขอมลอางองจากหลายๆ ดานกสามารถชวยเกดความรในสงใหมๆขน หนงสอแบบเรยน จะมฉากการเรยนการสอน โดยจะมการกลาวถงคณครซงมหนาทเปนผสงสารโดยถายทอดองคองคความรตางๆใหแกนกเรยน และหากนกเรยนมขอสงสยหรอตองการซกถามกตองยกมอขนเพอขออนญาต ซงสะทอนใหเหนถงสงคมและวฒนธรรมของไทยทยกยองคณครใหความเคารพ และมองคณครเปนผมสถานภาพทางสงคมสง ดงนนการมฉากครในการสอนหรอถายทอดความรตางๆใหนกเรยน โดยนกเรยนกรบการถายทอดและคลอยตาม จงสะทอนใหเหนถงอ านาจทเหนอกวาระหวางผรบและผสงสาร ดงนนในแบบเรยนไมควรมฉากทแสดงใหเหนวาครมอ านาจในการฐานะของผสงสารมากเกนไป เพอลดการกดทบการรบรของผเรยน ซงจะท าใหผเรยนไดใชความคดมากขน แบบเรยนควรมการกลาวถงประเดนเชอชาตอน สถาบนอนและวฒนธรรมอนในสงคม เพอลดการกดทบในสงคม การวเคราะหแบบเรยนขางตนแสดงใหเหนวา แบบเรยนมงอธบายถงความส าคญ และสรางความภาคภมใจแกเชอชาตไทย เพยงเชอชาตเดยวมากเกนไป ซงสงผลกดทบ คนเชอชาตอนทอาศยอยในประเทศไทย และในสวนของวฒนธรรมนนแบบเรยนกเสนอขอมลเพยงดานเดยวเพอสรางความภาคภมใจใหแกผอานตอวฒนธรรมไทย แบบเรยนจงควรน าเสนอขอมลทรอบดานมากขน และควรอธบายถงเชอชาตอน หรอวฒนธรรมอนในสงคมไทยบาง เพอลดการกดทบ ซงจะท าใหผอานลดความรสกของความเปนชาตนยมไปไดบาง เพอใหสอดคลองกบการเปดเสรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน การเขยนแบบเรยนควรมความรวมมอกนของประเทศในภมภาคอาเซยน ในการรวมกนเขยนแบบเรยนขนมาเพอใหเกดความเปนหนงเดยวกนของประเทศสมาชก และตอบสอนงความตองการของการรวมกลมประเทศอาเซยนในเรองของเสาหลกความมนคงทางวฒนธรรม โดยควรมการจดประชมของประเทศสมาชกในการรวมกนเขยนแบบเรยนรวมกน โดยตองมการด าเนนงานในลกษณะของรปธรรม เชนการรวมกนบงคบใชแบบเรยนทมการรวมกนเขยนของประเทศสมาชก เพอลดความเขมขนของความรสกชาตนยมของแตละประเทศสมาชก ควรมการแกไขแบบเรยนใหทนกบสถานการณบานเมองอยเสมอ เพราะจะท าใหผอานไดรบทราบถงขอมลทปจจบน และเพอเปนการกระตนใหผสอนจ าเปนตองพฒนาตวเองหรอหาความรอยเสมอเพอใหเขาใจและสามารถถายทอดแบบเรยนไดอยางถกตอง โดยการแกไขแบบเรยนใหทนตามสถานการณของบรบทสงคมในขณะนนๆควรมการรวมกนแกไขจากการระดมความคดของทกภาคสวน ไมใชเปนเพยงการแกไขโดยสวนกลางหรอภาครฐเทานน แบบเรยนควรมลกษณะใหผอานไดคดเพมเตมจากขอมลหรอเนอหาในแบบเรยน ไมควรก าหนดรปแบบของการกระท าของผอานมากเกนไปวาสงใดถกหรอผด แตควรใหเนอหาขอมลทถกตองและชดเจนเพอใหผอานไดเกดการวเคราะหดวยตนเองบาง เพราะแบบเรยนทไดวเคราะหนนมลกษณะครองง าผเรยนมากเกนไป จงท าใหผรบสารหรอผเรยนไมไดคดวเคราะหเพมเตม การตรวจสอบเนอหาของแบบเรยนควรรวมมอกนระหวางภาครฐและในสวนของภมภาค รวมถงประเทศสมาชก การตรวจสอบขอมลควรมการปรบเปลยนไปในแตละป เพอใหขอมลเนอหาทไดนนครอบคลม และถกตองและสอดคลองกบการมอตลกษณรวมกนของประเทศสมาชกอาเซยน ควรมการประเมนแบบเรยนโดยผทรงคณวฒจากหลายภาคสวน ไมควรประเมนจากสวนกลางหรอภาครฐเพยงอยางเดยว เพอเปนการสรางความมนใจวาแบบเรยนดงกลาวมขอมลทถกตอง และสามารถพฒนาความรใหแกผเรยนไดอยางสมบรณ


[137]

ข อเสนอแนะในการท าวจยค ร งต อไป การศกษาวจยครงตอไป อาจจะศกษาไดทงการวจยเชงคณภาพ และการวจยเชงปรมาณ การวจยเชงคณภาพ การศกษาครงตอไป อาจจะศกษาหนงสอแบบเรยนสงคมศกษา และประวตศาสตรในชวงทตางออกไป เชน ชนมธยมศกษาตอนตน-ปลาย เพราะการสงผานความรของรฐนนอาจยงคงสงผานในแบบเรยนสงคมศกษา และประวตศาสตรในชวงมธยมศกษาตอนตน-ปลาย ดงนนหากศกษาในระดบชวงชนทสง ขน กจะท าใ หทราบความตองการทตองการสงผานอดมการณของรฐครอบคลมในระดบชวงชนการศกษามากขน การศกษาครงตอไป อาจจะศกษากระบวนการสรางชาตนยมไทยในแบบเรยนในรายวชาทตางออกไป เพอดวาภาครฐนนมการสงผานอดมการณไปยงรายวชาอนหรอไมอยางไร เชน การศกษากระบวนการสรางชาตนยมไทยในรายวชาภาษาไทย การศกษากระบวนการสรางชาตนยมไทยในวชาพระพทธศาสนา เปนตน การศกษาครงตอไป อาจใชกรอบแนวคดหรอเครองมอทใชในการวเคราะหทตางออกไปในการวเคราะหวาทกรรมชาตนยมไทยในแบบเรยนสงคมศกษาและประวตศาสตร เพอดผลการวจยทเกดขนวา หากใชกรอบแนวคดหรอเครองมอทตางออกไปแลวจะไดผลการวจยทตางหรอเปนไปในลกษณะทคลายคลงกนอยางไร การวจยเชงปรมาณ การศกษาครงตอไป อาจจะเปลยนวธการศกษาจากการศกษาเชงคณภาพ เปนการศกษาวจยเชงปรมาณ ในการศกษาชาตนยมไทย เพอใหไดเนอหาของผลการวจยในอกลกษณะหนง และจะท าใหความรในเรองของชาตนยมไทยและผลการวจยครอบคลมมากขน เชน การศกษาอตราการรบรถงความเปนชาตนยมของนกเรยนระดบชนประถมศกษาตอนปลาย เปนตน

เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ. 2553ก. หนงสอเร ยน รายวช าพนฐาน ประวต ศ าสตร ช นประถมศ กษาปท 4. กรงเทพมหานคร:

สกสค. __________. 2553ข. หนงสอเร ยน รายวช าพนฐาน ประวต ศ าสตร ช นประถมศ กษาปท 5. กรงเทพมหานคร: สกสค. __________. 2553ค. หนงสอเร ยน รายวช าพนฐาน ประวต ศ าสตร ช นประถมศ กษาปท 6. กรงเทพมหานคร: สกสค. __________. 2553ง. หนงสอเร ยน รายวช าพนฐาน หนาทพลเม อง วฒนธ รรม และการด าเนนช วตในสง ค ม

เศ รษฐศ าสตร และภม ศ าสตร ช นประถมศ กษาปท 4. กรงเทพมหานคร: สกสค. __________. 2553จ. หนงสอเร ยน รายวช าพนฐาน หนาทพลเม อง วฒนธ รรม และการด าเนนช วตในสง ค ม

เศ รษฐศ าสตร และภม ศ าสตร ช นประถมศ กษาปท5. กรงเทพมหานคร: สกสค. __________. 2553ฉ. หนงสอเร ยน รายวช าพนฐาน หนาทพลเม อง วฒนธ รรม และการด าเนนช วตในสง ค ม

เศ รษฐศ าสตร และภม ศ าสตร ช นประถมศ กษาปท6. กรงเทพมหานคร: สกสค. สายชล สตยานรกษ. 2551. งานประช มวช าการ ช าต นยมกบพหวฒนธ รรม . เชยงใหม: มหาวทยาลยเชยงใหม.

Documents

การวิเคราะห์วาทกรรมชาตินิยมไทยในแบบเรียนสังคมศึกษาและ ...psaku.org/storage/attachments/JIRGS_4-1(13).pdfค