เอกสารองคความรชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน”

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

รายงานผลการสงเคราะหผ

ลการวจยและพฒ

นารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน สงพมพ สกศ.อนดบท 19/2561

ISBN 978-616-270-165-8

รายงานผลการสงเคราะห

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา

ระดบการศกษาขนพนฐาน

เอกสารองคความรชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน”

intro1-20.indd 1 9/7/18 1:08:46 PM

371.2 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาส691ร รายงานผลการสงเคราะหผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน/กรงเทพฯ:2561. 188หนา ISBN:978-616-270-165-8 1.การพฒนาวนย2.วนยสถานศกษา3.ชอเรอง

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

สงพมพ สกศ. อนดบท19/2561

พมพครงท 1 กนยายน2561

จำนวน 1,000เลม

ผจดพมพเผยแพร กลมพฒนานโยบายดานการเรยนร สำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ ถนนสโขทยเขตดสตกรงเทพฯ10300 โทรศพท0-2668-7974หรอ0-2668-07123ตอ2516,2560 โทรสาร0-2243-1129 Website:http://www.onec.go.th

พมพท บรษทพรกหวานกราฟฟคจำกด 90/6ซอยจรญสนทวงศ34/1 ถนนจรญสนทวงศแขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอยกรงเทพฯ10700 โทรศพท0-2424-32490-2424-3252 โทรสาร0-2424-32490-2424-3252

intro1-20.indd 2 9/7/18 1:08:46 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ก)

คำนำ

การเสรมสรางวนยใหเกดขนกบคนในชาต จำเปนตองเรมตนตงแตวยเยาว ซงเปนวย ทกำลงสรางลกษณะนสยและตอเนองถงวยเรยนใหเกดกระบวนการเรยนร คดอยางมเหตผล ตามลำดบของการพฒนาการของแตละ ชวงวย ทกสถาบนในสงคมจงมบทบาทในการปลกฝง การมวนยแกคนในชาตเชนสถาบนครอบครวสถาบนศาสนาสถาบนการเมองและการปกครองสอมวลชน องคกรอสระ โดยเฉพาะอยางยงสถาบนการศกษาทมสวนสำคญในการเสรมสราง วนยใหเกดขนกบคนทกวยทจะตองปลกฝงเยาวชนทอยในวยเรยนใหเกดคณลกษณะนสยท พงประสงคมระเบยบวนยเคารพกฎหมายเคารพกตกาของสงคมโดยไมลวงเกนสทธของผอน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ในฐานะหนวยงานทรบผดชอบดานนโยบายการศกษา เหนความสำคญของการเสรมสรางวนยของนกเรยนในระดบการศกษาขนพนฐาน จงไดสนบสนนใหมหาวทยาลยนครพนม โดย รศ.ดร.มนตร แยมกสกร และคณะทำการศกษาวจยองคความรชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน” ทำใหไดรายงานเอกสาร ชดองคความร จำนวน 8 เลม ประกอบดวย 1. บทสรปสำหรบผบรหารในเอกสารองคความร“การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน” 2. รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน3. สภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย 4. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศญปน5.รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม 6. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต 7. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน และ 8. ขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทสอดคลองเหมาะสม กบบรบทสงคมไทย

intro1-20.indd 3 9/7/18 1:08:46 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

สำหรบเอกสาร เรอง รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน เปนการนำเสนอผลการวเคราะหสงเคราะหจากรายงานผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4 ดาน คอ ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา ดานความซอสตยสจรต ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาละเทศะและเคารพสทธผอน และดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน โดยใชกระบวนการสมภาษณ นกวจยทดำเนน การวจยและพฒนาแตละดาน สำนกงานฯคาดหวงวาเอกสารฉบบนจะเปนประโยชนตอหนวยงาน ทางการศกษา โดยเฉพาะสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานและหนวยงานอนๆทเกยวของสามารถใชเปนแนวทางในการเสรมสรางวนยนกเรยน สามารถนำแนวคดและวธการปฏบตเพอเสรมสรางวนยแตละดานไปใชในสถานศกษา ซงจะชวยใหสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานสามารถจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพสำนกงานฯขอขอบคณคณะนกวจยและผเกยวของทมสวนในการดำเนนการใหเอกสารฉบบนสำเรจลลวงจนสามารถเผยแพรไปยงสถานศกษาและสาธารณชนในวงกวาง (นายชยพฤกษเสรรกษ) เลขาธการสภาการศกษา

(ข)

intro1-20.indd 4 9/7/18 1:08:46 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

คำนำคณะนกวจย

เอกสารฉบบน เปนการนำเสนอรายงานผลการวจยชดการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานซงเปนผลการวเคราะหสงเคราะหจากรายงานผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4 ดาน คอ ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา ดานความซอสตยสจรต ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑรจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนและดานการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอนประกอบดวย สวนนำ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา วธดำเนนการศกษาคนควา ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบรปแบบการเสรมสราง วนยฯ จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐานตลอดจนปจจยและเงอนไขความสำเรจของการเสรมสรางวนย

ทงน องคความรทนำเสนอ ผานกระบวนการการศกษา วเคราะห สงเคราะหเอกสารและขอมลจากการสมภาษณ การถอดบทเรยนทเปนแบบปฏบตทดจากหนวยงานทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ทงในและตางประเทศผานการพจารณาจากผทรงคณวฒทมความร ความเชยวชาญ และประสบการณทเกยวของ เพอใหไดองคความรทสอดคลองกบบรบทของประเทศไทยและสามารถนำไปใชประโยชนไดอยางเปนรปธรรม

มหาวทยาลยนครพนม

(ค)

intro1-20.indd 5 9/7/18 1:08:46 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

บทสรปสำหรบผบรหาร

รายงานผลการวจย ชดการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน เปนผลการวเคราะห สงเคราะหจากรายงานผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 4 ดาน คอ 1) ดานความรบผดชอบและ การตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจก กาลเทศะและเคารพสทธผอน และ 4) ดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน โดยม รายละเอยดของการดำเนนงานสรปไดดงน

ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบ รปแบบการเสรมสรางวนยฯ

ขนตอนท 1 การสรางรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 1.การสงเคราะหขอมลทางวชาการจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอศกษาแนวคด ทฤษฎ ทเปนรากฐานของการพฒนาและเสรมสรางวนยนกเรยน นำไปสการวเคราะหปจจยและตวบงชการเสรมสรางวนยนกเรยนทง 4 ดาน ตวแปรสำคญทใชในการศกษาครงนประกอบดวย ตวแปรตน ไดแก รปแบบ (Model) และตวแปรตาม ไดแก วนยของเดก(Discipline) เปนลกษณะของการศกษาวจยโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (Whole SchoolApproach) สอดคลองกบบรบททางการศกษาของหนวยทดลองและมหาวทยาลยทเปนเครอขายวจย 2.การถอดบทเรยนความสำเรจจากสถานศกษาทมผลการปฏบตด ดวยการศกษาดงานจากสถานศกษาทมชอเสยงดานการพฒนาวนยนกเรยนในทกภมภาคของประเทศ การสมภาษณเชงลกการสงเกตการสนทนากลมผมสวนเกยวของและการถอดบทเรยนแบบเลาเรองผทรงคณวฒ เพอใชเปนฐานในการยกรางรปแบบและกลไกฯ 3.การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (CFA) และตวชวดวนยในแตละดาน ดวย การสำรวจแบบสอบถามพฤตกรรมทางดานวนยของนกเรยนทง 4 ดาน และปจจยทสงผลตอ การเสรมสรางวนยของนกเรยนจากผบรหารครและนกเรยนในสถานศกษาทกภมภาคของประเทศ

(ง)

intro1-20.indd 6 9/7/18 1:08:46 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

4.การยกรางรปแบบและกลไกฯ ในแตละดาน เพอกำหนดปจจยนำเขา กระบวนการผลตผล ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจากการพฒนาวนยในสถานศกษา นำไปสการพฒนา รปแบบและกลไกฯทเหมาะสมและสอดคลองกบวตถประสงคการวจย 5.การวพากษรปแบบและกลไกฯ และองคประกอบของวนยในแตละดาน โดยการจดประชมวพากษผทรงคณวฒอยางนอย จำนวน 17 คน ดวยวธการสนทนากลม (Focus group)เพอตรวจสอบคณภาพของรางรปแบบและกลไกฯและปรบปรงแกไขใหมความสมบรณ

ขนตอนท 2 ขนปฏบตการใชรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 1.การคดเลอกโรงเรยนทจะเปนกลมเปาหมายในการพฒนา จำนวน 5 โรงเรยน เปนโรงเรยนขนาดเลก2โรงเรยนขนาดกลาง2โรงเรยนและขนาดใหญ1โรงเรยน 2. การจดทำแผนปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ ใหสอดคลองกบบรบทและความพรอม ของสถานศกษา 3.ปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯโดยใชแนวคดการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

ขนตอนท 3 การประเมน สงเคราะหรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 1.การประเมนสภาพจรงทเกดขนจากการนำไปใชในสถานการณจรง เพอสะทอน ผลการพฒนารปแบบและกลไกฯ 2.การพฒนาคมอรปแบบและกลไกการพฒนาวนยในสถานศกษาขนพนฐาน และ การจดทำรายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ ทงน ระหวางการปฏบตงานของแตละเครอขายมหาวทยาลย ไดมการจดประชม เครอขายมหาวทยาลยเดอนละ 1 ครง เพอรายงานความกาวหนาของการดำเนนงาน และเปนเวทใหนกวจยไดแลกเปลยนเรยนรรวมกนในเชงวชาการและประเดนตาง ๆ เพอใหการวจยของแตละเครอขายสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน

(จ)

intro1-20.indd 7 9/7/18 1:08:46 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ฉ)

การดำเนนงาน การดำเนนงาน

1.การศกษารายละเอยดตางๆทเกยวของกบการพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยของประเทศไทยและตางประเทศ

2.การถอดบทเรยนความสำเรจจากสถานศกษาทมผลการปฏบตด

3. การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (CFA)และตวชวดวนยในแตละดาน

4.การยกรางรปแบบและกลไกฯ5.การวพากษรปแบบและกลไกฯโดย

การประชมวพากษผทรงคณวฒ

1.การเตรยมการภาคสนามทจะใชปฏบตการรปแบบและกลไกฯ

2.การจดทำแผนปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ

3.ปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ

1.การวเคราะหขอมลเพอสะทอนการพฒนารปแบบและกลไกฯ

2.การพฒนาคมอรปแบบและกลไกฯ3.การจดทำรายงานผลการศกษา

การศ

กษาว

จยโด

ยใชโ

รงเรยน

เปนฐ

านแล

ะการ

วจยเชง

ปฏบต

การแ

บบมส

วนรว

ม

ขนตอนท 1 การสรางรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา

ขนตอนท 2 ปฏบตการใชรปแบบ

และกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา

ขนตอนท 3 การประเมน สงเคราะห

รปแบบและกลไก การเสรมสรางวนย ในสถานศกษา

1. โครงสรางของรปแบบและกลไกฯ ทเหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคการวจย

2.บทเรยนความสำเรจจาก สถานศกษาทมผลการปฏบตด

3.องคประกอบเชงยนยนและ ตวชวดวนยในแตละดาน

1.หนวยทดลองภาคสนาม2.แผนปฏบตการใชรปแบบและ

กลไกฯ3.ผลของการใชรปแบบและกลไกฯ

1.ผลการพฒนารปแบบและกลไกฯจากการประเมนตามสภาพจรง ทเกดขน

2.คมอรปแบบและกลไกฯ

ภาพท 1 ภาพรวมของกระบวนการวจยทใชในการดำเนนงาน

จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน

ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน จดแขง 1.ใชวธการ “สรางผนำ” ผานการจดคายผนำวนย เพอพฒนาครและนกเรยนแกนนำใหพฒนาวนยตอในโรงเรยน ชวยกนขบเคลอนและซมลกการดำเนนกจกรรมเสรมหลกสตร ในโรงเรยน 2.กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน เนนกจกรรมและกลไกเสรมสรางวนยระดบหองเรยนและสถานศกษา โดยออกแบบนบตงแตวนาทแรกทนกเรยนกาวเขาสประตโรงเรยนจนกระทง เลกเรยน(Dalylife)

intro1-20.indd 8 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ช)

3.เนนใหผเรยนสรางความศรทธาและเหนคณคาในตนเองมเหตผลและเปนคนด 4.กระบวนการมสวนรวมของโรงเรยนผแทนชมชนกรรมการสถานศกษาและผปกครอง จดออน 1.การจดคายพฒนาผนำ โดยการนำตวแทนแตละโรงเรยนมาเขาคายรวมกน ในทางปฏบตหลงจากจบการวจยโรงเรยนอนทนำรปแบบไปใชจะยากตอการดำเนนงาน 2.การเขาคายเพยง 1 ครง ไมไดรบรองวาแกนนำไดรบการพฒนาและนำไปปฏบตในโรงเรยนอยางมประสทธภาพ 3.ระบบและกลไกฯ เนนกจกรรมในคายและความรวมมอกบฝายปกครองมากเกนไปจนละเลยการสรางความรวมมอกบผเกยวของอน ๆ และการปฏบตตามกฎเกณฑมากเกนไป ผเรยนอาจละเลยการเคารพสทธของผอน 4.การฝกวนยโดยใหผเรยนฝกฝนหรอทำซำ ผเรยนอาจไมเหนคณคาและมทศนคตไมดตอการพฒนาวนย 5.ความเขมขนของการบรณาการเขากบการเรยนการสอน และกจกรรมทใหผเรยนดำเนนการดวยตนเอง

ดานความรบผดชอบและตรงตอเวลา จดแขง 1. เปดโอกาสใหผเกยวของรวมกนวเคราะห SWOT ตามบรบทของสถานศกษา เพอพฒนารปแบบและกลไกฯรวมกน 2. กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน ผานกระบวนการเรยนการสอนในชนเรยนบรณาการ กบกจกรรมการเรยนรทกชวโมงทกกลมสาระการเรยนร 3.กจกรรมการพฒนาวนย เนนการใหผเรยนเกดกระบวนการคดจากภายใน (Insideout)จนกลายเปน“แรงผลกดนภายใน”(Internalchangedrivers)ในการสรางจตสำนกเพอเสรมสรางการมวนยดวยตนเอง 4.เนนการมสวนรวมของผมสวนเกยวของ ความผกพนของครทมตอการทำงาน และความมงมนของคร จดออน 1.ความเขมขนของการปฏบตกจกรรมประจำวนในโรงเรยน 2.ความชดเจนของบทบาทผปกครอง ครอบครวและชมชน ทมตอการเสรมสรางวนยใหเกดขนกบผเรยน

intro1-20.indd 9 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ซ)

ดานจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน จดแขง 1.กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน เปนการบรณาการในรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมวชาหนาทพลเมอง/ทกรายวชา 2.ใชการสรางความรแบบ PDCA เปนกจกรรมการจดการเรยนร/ บรณาการวธการเรยนร 3.กจกรรมการพฒนาวนย เนนการใหผเรยนเกดกระบวนการคดจากภายใน (Insideout)จนกลายเปน“แรงผลกดนภายใน”(Internalchangedrivers)ในการสรางจตสำนกเพอเสรมสรางการมวนยดวยตนเอง 4.เนนกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวน ตามกระบวนการสรางชมชนการเรยนรทางวชาชพ จดออน 1.ความเขมขนของการปฏบตกจกรรมประจำวนในโรงเรยน 2.ความชดเจนของบทบาทผปกครอง ครอบครวและชมชน ทมตอการเสรมสรางวนยใหเกดขนกบผเรยน

ดานความซอสตยสจรต จดแขง 1.การพฒนาวนยนกเรยนตงอยบนพนฐานการเรยนรรวมกนเปนชมชนนกปฏบต 2.ใชวธการ “จดคายผนำวนย” โดยมตวแทนครและนกเรยนเขารวม เพอเปนครและนกเรยนแกนนำ 3.กจกรรมพฒนาผเรยนมงกระตนการคดโดยมอบบทบาทการคดเปนรายบคคลและนำมาเปรยบเทยบเรยนรรวมกนกบเพอนและกลมเพอน 4.สรางระบบการพฒนาความรและการจดการความร โดยความรวมมอกบโรงเรยนกรรมการบรหารโรงเรยนผปกครองและชมชน 5.การใชกระบวนการคดเชงระบบ เปนเครองมอวเคราะหและอธบายสถานการณปญหาวนยของนกเรยน 6.เสนอแนะการฝกวนยตามขนาดของโรงเรยน

intro1-20.indd 10 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ฌ)

รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน

1. การสรางทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน เปนกระบวนการจดตงคณะบคคลทเกยวของ มสวนไดสวนเสยกบคณภาพการศกษาโดยเฉพาะเรองวนยนกเรยน เขามารวมรบผดชอบ ผลกดน ขบเคลอนใหเกดการพฒนาวนยนกเรยนอยางจรงจง โดยคณะบคคลทจะเขามาเปนสมาชกของทมขบเคลอน ควรประกอบดวย ผบรหารสถานศกษาครทเกยวของผแทนผปกครองนกเรยนผแทนชมชนผนำทางความคดของคนในชมชน ผแทนคณะกรรมการสถานศกษา ศกษานเทศก ผทรงคณวฒ/ ครอาวโส และ ผเชยวชาญดานวชาชพคร

2. การกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน ดำเนนการโดยทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนดงน 2.1 การวเคราะหสถานการณการพฒนาวนยนกเรยนของสถานศกษาดวยกระบวนการ SWOTanalysis 2.2การสรางทางเลอกเปาหมายวนยนกเรยน ทสอดคลองกบโอกาสความเปน ไปไดทจะดำเนนการใหสำเรจ โดยคำนงถงความตองการของชมชนและผปกครอง ปญหาดานวนยของนกเรยน และนโยบายการพฒนาวนยนกเรยนทเปนภาพรวมของประเทศ ซงการสรางทางเลอกเปาหมายของการพฒนาวนยนกเรยน ควรมเปาหมายทหลากหลาย มเหตผล ความสำคญ และความจำเปนทแตกตางกนไปในแตละเงอนไข มความทาทายตอการพฒนาไปสเปาหมายมโอกาสและความเปนไปไดทจะพฒนาไดสำเรจในระยะเวลา3-5ป 2.3การตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน โดยการสรางโอกาสในประชาคมของผเกยวของและผมสวนไดสวนเสย ใหมสวนรวมตอการตดสนใจเลอกเปาหมาย การพฒนาวนย โดยการประชมชแจง อธบาย และสรางการมสวนรวมในการตดสนใจเลอก เปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน ดวยการใหมการอภปราย สราง การเรยนรรวมกนดวยเหตผลและดวยหลกการประชาธปไตยภายใตการใหขอมลและเงอนไขการพฒนารวมกน

intro1-20.indd 11 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ญ)

เปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน ของโรงเรยน

ปญหาชมชน ยทธศาสตรชาต20ป

ประวตศาสตรชมชน นโยบายชาต/รฐบาล

ประวตศาสตรโรงเรยน เปาหมายคณลกษณะหลกสตรระดบชาต

ภาพท 2ปจจยทตองคำนงถงในการกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนของโรงเรยน

3. กลยทธการดำเนนงานการพฒนาวนยนกเรยน 3.1การพฒนาวนยนกเรยนมหลกการพนฐานทเปนเงอนไขเบองตนดงน 3.1.1นกเรยนทกคนมคณคา แมจะมความแตกตางระหวางบคคล แตสามารถสอนและเรยนรวนยได 3.1.2การพฒนาวนยนกเรยน ตองเปนการดำเนนการแบบปฏบตการทว ทกภาคสวนทงโรงเรยน และการพฒนานกเรยนรวมกนระหวางครกบผปกครอง ซงจะตองม การวางแผนงานออกแบบและกำหนดลำดบขนตอนของกจกรรมอยางเปนระบบ 3.1.3หลกการการมวสยทศนรวม โดยผเกยวของจะตองมภาพทปรารถนา ในการพฒนาคณลกษณะของนกเรยนทชดเจนรวมกน มพนฐานการพฒนาแนวคดมาจาก สภาพแวดลอมบรบทและวฒนธรรมของชมชนเพอทจะทำใหภาพทพงประสงคมความเปนไปไดและสอดคลองกบวถของชมชน 3.1.4หลกการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวน ควรอยในรปแบบของคณะกรรมการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนระดบโรงเรยน 3.1.5กลยทธการจดกจกรรมการเรยนรเพอการพฒนาวนยนกเรยนควรจดใหมกจกรรมการเรยนรทองกรอบแนวคดทฤษฎการเรยนรแบบการวางเงอนไขของ Edward L.Thorndike ประกอบดวย กฎการฝกหด กฎแหงความพรอม กฎแหงผล และการใชหลก การเสรมแรง 3.1.6การพฒนาวนยโดยอาศยหลกการความเกยวของสมพนธกบชมชน วดโรงเรยน(Clustercommunitybase)โดยมงหวงใหชมชนชวยดแลในทกระดบการศกษา

intro1-20.indd 12 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ฎ)

ระดบการพฒนาวนยนกเรยน

PLC-1

PLC-2

PLC-3

3.1.7การพฒนาวนยนกเรยนตงอยบนพนฐานการเรยนรรวมกนเปนชมชนของนกปฏบตทตองปรบตวเรยนรปรบเปลยนวธการยดหยนและสอสารรวมกนตลอดเวลา 3.2กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน โดยผานกระบวนการเรยนการสอนในชนเรยนบรณาการไปกบกจกรรมการเรยนรทกชวโมงทกกลมสาระโดยครทกคน 3.3การพฒนาวนยโดยการใชกจกรรมเสรมหลกสตร (Extra curriculum) อยางเปนระบบ ตงแตตนนอนตอนเชา แตงตวไปโรงเรยน จนเลกเรยนเดนทางกลบบาน อยในความดแลของครอบครวและชมชน

ภาพท 3การปฏบตซำตามกระบวนการชมชนแหงการเรยนรวชาชพเพอการพฒนาวนยนกเรยน

3.4การออกแบบการเรยนรทด ควรคำนงถงการมสวนรวมของผเรยน การจดกจกรรมเพมความซำซอนของการเรยนรแบบคอยเปนคอยไป การใหขอมลยอนกลบของผล การกระทำ เพอใหนกเรยนไดมโอกาสปรบปรงพฒนาตนเอง การสรางประสบการณแหง ความสำเรจและการจดกจกรรมใหมการกระตนการคด 3.5สรางระบบการพฒนาความรและการจดการความรดานวนยอยางเปนระบบเพอรวมกนสรางสรรคองคความรจากการดำเนนงานและปรบปรงระบบการพฒนาวนยนกเรยนอยางตอเนอง 3.6การใชกระบวนการคดเชงระบบเปนเครองมอในการวเคราะหอธบายสถานการณ ปญหาของวนยนกเรยนในโรงเรยน 3.7การพฒนาวนยนกเรยน ควรกำหนดเปาหมายการพฒนาอยางรอบคอบ รอบดานคำนงถงบรบทตางๆอยางครบถวนพรอมกบกำหนดตวชวดความสำเรจและเครองมอวดความสำเรจของการพฒนาวนย เพอสะทอนความกาวหนาของการพฒนาวนยใหมความ นาเชอถอ(Contentvalidity)

intro1-20.indd 13 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ฏ)

กจกรรมการพฒนา

กำหนดตวชวดความสำเรจ

กำหนดเปาหมายการพฒนา

การแบงปนวสยทศน

การสรางคานยมรวม

การเรยนรรวมกน

การสรางนสยการเรยนรและ

พฒนาตนเองตลอดเวลา

การคดเชงระบบ

เพอการแกปญหา

กจกรรมเสรมหลกสตร/กจกรรมการพฒนาผเรยน

บรณาการกบการเรยนการสอน

วนยนกเรยน

โรงเรยน วด/ศาสนสถานบาน/ชมชน

การประเมนกำกบตดตาม

การเสรมแรง การมสวนรวม ความตอเนอง ความคงเสนคงวา การสอสาร

วเคราะหปรบปรง

ยกระดบสความเปนเลศ

NO

YES

ภาพท 4 รปแบบกลไกการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนทกระบบทงโรงเรยน(Wholeschoolapproach)

รายละเอยดของรปแบบกลไกการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน

1. การเตรยมความพรอมบคลากรทเกยวของ 1.1การสรางวสยทศนรวมกนของทมขบเคลอนการพฒนาวนยและบคลากรทกระดบ 1.2การสรรหาบคคลทจะเปนคณะรบผดชอบ 1.3การสอสารเพอสรางการรบรอยางกวางขวางกบชมชนและบคลากรทเกยวของ 1.4การปรบหรอสรางระบบการบรหารทสนบสนนสงเสรมการพฒนาวนยนกเรยน 1.5การสนทนาทมงสะทอนคดตอผลการปฏบต โดยใชกระบวนการชมชนแหง การเรยนรทางวชาชพ

intro1-20.indd 14 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ปญหาวนยนกเรยน เปาหมาย

สรางทมชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ

ปทสถานทางสงคมรวม

คานยมรวม รวมมอกน

ออกแบบ วางแผนกจกรรมรอบใหม ออกแบบกจกรรม

การจดการเรยนการสอน

วพากษ/สะทอนคด ตอแผนจดการเรยนร

ปฏบตการจดกจกรรม การเรยนการสอน

สงเคราะหผล

ปรบปรงแผน

บนทกวดทศน

สงเกตชนเรยน

2. กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนโดยใชกจกรรมเสรมหลกสตร 2.1กจกรรมลกเสอเนตรนารยวกาชาด 2.2กจกรรมฝกระเบยบวนยทไดรบการออกแบบเพอวตถประสงคเฉพาะ ไดแกกจกรรมการเดนแถวมาโรงเรยน กจกรรมการเดนแถวเขาชนเรยน กจกรรมการอบรมหนาเสาธงกจกรรมจตอาสา กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมเพอนชวยเพอน กจกรรมนองชวยพ และกจกรรมBodyscan 2.3กจกรรมฝกภาวะผนำ ไดแก กจกรรมสภานกเรยน กจกรรมคณะกรรมการนกเรยน และกจกรรม การสรางสรรคผลงานโดยนกเรยนเปนผออกแบบ (Learner generatedmedia:LGM) 2.4กจกรรมการเขาคายอยางเขมขน โดยแบงลกษณะของการออกแบบกจกรรม ทมการฝกฝนเพอทำกจกรรมรวมกนทงนกเรยนและครอยางตอเนอง ในชวงเวลา 1-2 วน เชนคายผนำ คายอนรกษศลปวฒนธรรม คายสงเสรมความซอสตยสจรต กจกรรมระดมสมองกจกรรมเพลงความซอสตย เปนตน นกเรยนทเกดจากการบรณาการกบการจดการเรยนการสอนของโรงเรยนแหงนนทนท

ภาพท 5 วงจรชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพเพอการพฒนาวนยนกเรยน

(ฐ)

intro1-20.indd 15 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ฑ)

3. กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนทบรณาการกบการจดการเรยนการสอน การออกแบบกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน ทเหมาะสมและมประสทธภาพ มากทสด คอการใชกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ เปนเครองมอสำคญ เหตทตองใชกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพเปนเครองมอในการพฒนาวนยนกเรยน ดวยเหตผลดงน 3.1การแกปญหาวนยนกเรยนมเงอนไขและบรบทของปญหาทแตกตางกนในแตละโรงเรยน การใชกระบวนการทำงานรวมกนของบคคลทเกยวของ ผานกระบวนการชมชนแหง การเรยนรทางวชาชพทบรณาการกบการเรยนการสอน จะชวยสะทอนแงมมของกระบวนการพฒนาวนยนกเรยนในทกมต 3.2ลดความโดดเดยวในการพฒนาคณลกษณะของนกเรยนของครรายบคคล มาเปนการทำงานรวมกนผานกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ เปนลกษณะของ การสรางวฒนธรรมในการทำงานรวมกน 3.3สรางพลงการพฒนาวนยนกเรยน ผานการทำงานรวมกนของครและผเชยวชาญเพอทำใหเกดพลง ในการสรางสรรคแนวทางการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน ผานกระบวนการจดการเรยนการสอน

4. การประเมน นเทศ ตดตามอยางเปนระบบและตอเนอง การดำเนนการพฒนาวนยนกเรยน จำเปนตองมระบบการประเมน นเทศ ตดตามการปฏบตอยางจรงจง ชดเจนและตอเนอง แลวนำผลการประเมนยอนกลบ เพอปรบปรง เปาหมายและกจกรรมการพฒนาใหเหมาะสม

ปจจยและเงอนไขความสำเรจของการเสรมสรางวนย

1. ปจจยดานผบรหาร เปนความสามารถของผบรหารทควรมในการเสรมสรางวนยใหกบนกเรยนซงเปนกลไกสำคญของการขบเคลอนการดำเนนงานใหประสบความสำเรจ 2. ปจจยดานคร มบทบาทในการขบเคลอนกจกรรมสงเสรมวนยนกเรยนอยางมประสทธภาพ สามารถบรณาการและประสานการเรยนรเพอพฒนาวนยของผเรยนกบการเรยนการสอนอยางเหมาะสม 3. ปจจยดานนกเรยน เปนคณลกษณะหรอพฤตกรรมของผเรยนทเมอมลกษณะหรอพฤตกรรมดงกลาวแลวจะทำใหการเสรมสรางวนยบรรลเปาหมาย 4. ปจจยดานเครอขายความรวมมอ เปนความรวมมอกนของสถาบนตาง ๆ ภายนอกโรงเรยนทสามารถชวยเหลอดแลแนะนำนกเรยนใหมวนยเมออยภายนอกโรงเรยน

intro1-20.indd 16 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ฒ)

5. ปจจยดานบรบท เปนการสรางบรรยากาศหรอสภาพแวดลอมทงภายในโรงเรยนและนอกโรงเรยนทเออตอการดำเนนชวตอยางมวนยของนกเรยน

การเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน เปนสงทจะตองใชพลงความรวมมอ และตองดำเนนการใหสอดคลองกบบรบทของสถานศกษาและชมชนโดยมเงอนไขทจะทำใหการเสรมสรางวนยประสบผลสำเรจดงน 1.ความสมครใจและเตมใจของผมสวนเกยวของ โดยอาศยความคดรเรมของคณะครและการมภาวะผนำของผบรหารเปนหลก 2.การกำหนดนโยบายเกยวกบการเสรมสรางวนยไวในแผนหรอหลกสตรสถานศกษาโดยมอบหมายผรบผดชอบหลกอยางเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทของสถานศกษา 3.การตดตามและประเมนผลอยางสมำเสมอ 4.การดำเนนงานหรอกจกรรมทเกยวของกบการเสรมสรางวนยใหเปนไปตามบรบทของสถานศกษาไมเปนการเพมงบประมาณจากปกตและไมใชการเพมภาระงานใหกบผสอน 5.การมสวนรวมของทกภาคสวน ทงบคลากรในสถานศกษา ผปกครอง และชมชน โดยรอบ 6.การสรางความยงยนของการเสรมสรางวนย โดยนำแนวคดชมชนแหงการเรยนร ปรบเขากบกระบวนการภายใน จะเปนการบรณาการการดำเนนงานและกลายเปนความรวมมอของครและผเกยวของอยางเปนระบบ

intro1-20.indd 17 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ณ)

สารบญ

เรอง หนา

คำนำ (ก)

คำนำคณะนกวจย (ค)

บทสรปสำหรบผบรหาร (ง)

สารบญ (ณ)

บทท 1 บทนำ 1 หลกการและเหตผล 1 วตถประสงคการวจย 2 เปาหมายการดำเนนงาน 2 ขอบเขตการดำเนนงาน 3 กระบวนการวจย 4 คำถามการวจย 9 ผลทคาดวาจะไดรบ 9

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 10 ความรเบองตนเกยวกบวนยในสถานศกษา 10 ทฤษฎการเสรมสรางวนยนกเรยน 19 แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 30 กรณศกษาและงานวจยทเกยวของ 48

บทท 3 วธดำเนนการศกษาคนควา 53 ขนตอนท1การศกษาเอกสารหลกการแนวคดทฤษฎ 53 ขนตอนท2การสงเคราะหผลการวจยและพฒนารปแบบและกลไกฯ 56 ขนตอนท3การเกบขอมลภาคสนาม 56 ขนตอนท4การประชมวพากษรายงานผลการศกษา 59 ขนตอนท5การปรบปรงรายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ 65

intro1-20.indd 18 9/7/18 1:08:47 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

(ด)

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

บทท 4 ผลการวจย 67 ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบ 67 รปแบบการเสรมสรางวนยฯ จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน 84 รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน 88 ปจจยและเงอนไขความสำเรจของการเสรมสรางวนย 105

บทท 5 สรปผลและขอเสนอแนะ 108 ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบ 108 รปแบบการเสรมสรางวนยฯ จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน 110 รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน 112 ปจจยและเงอนไขความสำเรจของการเสรมสรางวนย.. 117 ขอเสนอแนะในการดำเนนงาน. 118

บรรณานกรม 119

ภาคผนวก 123 ภาคผนวกก 124 ภาคผนวกข 126 ภาคผนวกค 139

intro1-20.indd 19 9/7/18 1:08:47 PM

intro1-20.indd 20 9/7/18 1:08:48 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

1

บทท 1 บทนำ

หลกการและเหตผล

โครงการศกษาและพฒนาองคความรฯ เปนโครงการทตอบสนองนโยบายของรฐบาล ทตองการใหเยาวชนมวนยในตนเอง โดยสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาไดมการจดประชมเครอขายอดมศกษา เพอระดมสมองในประเดนทตองการพฒนาและเสรมสรางวนยใหกบเยาวชนจดลำดบความสำคญของวนยทควรเรงพฒนา จนเปนทมาของการศกษาวนยใน 4 ดาน คอ 1) ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ 4) ดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน ภายใตการดำเนนงานของเครอขายสถาบนอดมศกษา 4 แหง ไดแกมหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยทกษณ มหาวทยาลยมหาสารคาม และมหาวทยาลยบรพาประกอบกบการศกษารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาของตางประเทศทมชอเสยง ดานการพฒนาวนยและทวโลกใหการยอมรบความมวนยของประชากรในประเทศ ไดแก เยอรมน ญปน เกาหลใตและเวยดนาม พรอมขอเสนอแนะการปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของไทย โดยคาดหวงใหเกดรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยนกเรยน ตลอดจนขอเสนอแนะเชงนโยบาย ทสามารถนำไปปฏบตไดจรงอยางมคณภาพ รายงานฉบบน เปนการวเคราะห สงเคราะหผลการพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานใน4ดานการสะทอนคดตอผลการพฒนาดงกลาวในภาพรวม และการวเคราะหจดออน-จดแขงของรปแบบการเสรมสรางวนยในแตละดาน ทพฒนาโดยเครอขายสถาบนอดมศกษาแตละแหง ตลอดจนรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาของตางประเทศ เพอนำผลการพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนย ในแตละดาน และแบบปฏบตทด (Best practice) ของตางประเทศ ไปปรบใชในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน สามารถนำไปใชประโยชนไดอยางเปนรปธรรมกบโรงเรยนในสงกดตลอดจนสามารถขยายผลสการศกษาทกระดบตอไป

1-66.indd 1 9/7/18 1:09:34 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

2

วตถประสงคการวจย

1.เพอศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย 2.เพอศกษารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาของตางประเทศ ไดแกเยอรมน ญปนเกาหลใตและเวยดนาม พรอมขอเสนอแนะการปรบใชใหเหมาะสมกบบรบท ของไทย 3.เพอศกษา วเคราะห สงเคราะห ผลการพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานใน 4 ดานคอ 1) ความรบผดชอบและการตรงตอเวลา2) ความซอสตยสจรต 3) การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนและ4)การมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอน 4.เพอจดทำขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย

เปาหมายการดำเนนงาน

รายงานผลการวจยชดการเสรมสรางวนยในสถานศกษาฯมจำนวน8เลมประกอบดวย เลมท 1บทสรปสำหรบผบรหาร เลมท 2 รายงานผลการสงเคราะหงานวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 4 ดาน ไดแก 1) ดานความรบผดชอบและการตรง ตอเวลา2)ดานความซอสตยสจรต3)ดานการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑรจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนและ4)ดานการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอน เลมท 3 การศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบ การศกษา ขนพนฐานของประเทศไทย เลมท 4-7 การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของตางประเทศ ไดแก เยอรมน เกาหลใต ญปนและเวยดนาม เลมท 8 ขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย

1-66.indd 2 9/7/18 1:09:34 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

3

ขอบเขตการดำเนนงาน

รายงานผลการวจยชดการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ผานการศกษาและวเคราะหขอมลทเกยวของ เพอนำมาประกอบการสงเคราะหขอมลในรปแบบ อภมาน(Meta-analysis)ภายใตการดำเนนงานดงน 1.การวเคราะหและสงเคราะหขอมลจากรายงานผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน4ดานคอ1)ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ 4) ดานการมจตอาสา เสยสละเหนอกเหนใจผอน ลกษณะการดำเนนงานเปนการสงเคราะหผลในภาพรวม พรอมทงวเคราะหจดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน และการนำขอเสนอทไดจากผลการพฒนาดงกลาว ไปปรบใชใหเกดประโยชนและสอดคลองกบบรบทของสถานศกษา 2.การศกษาสภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศไทย เปนการศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทยประกอบดวย 1)นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของ 2)มาตรฐานการศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน 3)หลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4 ดาน คอ 1) ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ4)ดานการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอน 4)แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 5) สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา อาทสถาบนครอบครวภาคเอกชนเปนตน 6)สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 7)ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

1-66.indd 3 9/7/18 1:09:34 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

4

3.การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของตางประเทศไดแก เยอรมน เกาหลใตญปนและเวยดนามพรอมขอเสนอแนะการปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทยประกอบดวย 1)นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของ 2)มาตรฐานการศกษาหลกสตรในระดบการศกษาขนพนฐานของแตละประเทศ 3)แนวทางการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาของประเทศทง4ประเทศ 4)ความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาอาทสถาบนครอบครวภาคเอกชนเปนตน 5) ระบบกลไกและความรวมมอทสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 6)ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

4.การจดทำขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย

กระบวนการวจย

กระบวนการศกษาวจยประกอบดวยวธการและแนวทางในการดำเนนงานดงน 1.การศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐาน 1.1การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทยประกอบดวยวธการดำเนนงานดงน คำถามการวจย 1)นโยบายของรฐบาล กฎ ระเบยบ ขอบงคบทเกยวของ มรายละเอยดและเปนปจจยทชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานอยางไรบาง 2)มาตรฐานการศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐานมรายละเอยดและปจจยทชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานอยางไรบาง 3)หลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน4ดานคอ1)ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา2)ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ4)ดานการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอนมรายละเอยดอยางไรบาง

1-66.indd 4 9/7/18 1:09:34 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

5

4)แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานมกรอบแนวคดกระบวนการและหลกการอยางไรบาง 5)สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคม ในการเสรมสรางวนยในสถานศกษามสภาพและเงอนไขเปนอยางไรบาง 6)สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานเปนอยางไรบาง 7)ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย มกรอบความคด หลกการและทฤษฎทเกยวของอยางไรบาง

วตถประสงคการวจย 1) เพอศกษาขอมล วเคราะหและสงเคราะหนโยบายของรฐบาลกฎ ระเบยบทเกยวของ ทเปนปจจยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 2) เพอศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 3) เพอศกษาหลกการ แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4 ดาน คอ 1) ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนและ4)ดานการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอน 4) เพอศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐาน 5) เพอศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 6) เพอศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนน การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 7) เพอศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

วธดำเนนการ 1)การศกษาเอกสาร หลกฐานทางวชาการ ทงทอยในรปของสอสงพมพ สอ ดจทลและแหลงขอมลตางๆทงทเปนแหลงขอมลปฐมภมและแหลงขอมลทตยภม 2)การวเคราะหเอกสารเพอสงเคราะหสรปความคด สรางภาพของผลการศกษา และอธบายกรอบแนวคดใหมความชดเจน

1-66.indd 5 9/7/18 1:09:34 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

6

3)การสมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณมากกวา 15 ปขนไป เพอนำผลการสมภาษณมาวเคราะหขอมล และสรางความเชอมนของขอมลดวยกระบวนการตรวจสอบสามเสา(Triangulation)ดวยวธการสมภาษณจากผใหขอมลทแตกตางกน 4)การสงเคราะหสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทยเพอจดทำเปนขอเสนอผลการศกษา 5)การตรวจสอบขอเสนอผลการศกษาโดยผทรงคณวฒทมประสบการณ มากกวา15ปอยางนอยจำนวน5คนเพอใหขอเสนอแนะและตรวจสอบผลการศกษา

1.2การศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของตางประเทศ ไดแก เยอรมน เกาหลใต ญปนและเวยดนามประกอบดวยวธดำเนนงานดงน คำถามการวจย 1)นโยบายของรฐบาล กฎ ระเบยบทเกยวของของแตละประเทศ (เยอรมนเกาหลใต ญปนและเวยดนาม) มรายละเอยดและเปนปจจยทชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานอยางไรบาง 2)มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานของแตละประเทศ(เยอรมน เกาหลใต ญปนและเวยดนาม) มรายละเอยดและเปนปจจยทชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานอยางไรบาง 3)แนวทางการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาของแตละประเทศ(เยอรมนเกาหลใตญปนและเวยดนาม)มกรอบแนวคดกระบวนการและหลกการอยางไรบาง 4)ความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษามสภาพและเงอนไขเปนอยางไรบาง 5)ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานเปนอยางไรบาง 6)ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยมกรอบความคดหลกการทฤษฎทเกยวของอยางไรบาง

วตถประสงคการวจย 1) เพอศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายของรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของ ของแตละประเทศ (เยอรมน เกาหลใต ญปนและเวยดนาม) ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

1-66.indd 6 9/7/18 1:09:34 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

7

2) เพอศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานของแตละประเทศ (เยอรมน เกาหลใต ญปนและเวยดนาม) ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 3) เพอศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐานของแตละประเทศ(เยอรมนเกาหลใตญปนและเวยดนาม) 4) เพอศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมของแตละประเทศ(เยอรมนเกาหลใตญปนและเวยดนาม)ในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 5) เพอศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนน การเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของแตละประเทศ (เยอรมนเกาหลใตญปนและเวยดนาม) 6) เพอศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยของแตละประเทศ(เยอรมนเกาหลใตญปนและเวยดนาม)

วธดำเนนการ 1)การศกษาเอกสาร หลกฐานทางวชาการ ทงทอยในรปของสอสงพมพ สอดจทลและแหลงขอมลตางๆทงทเปนแหลงขอมลปฐมภมและแหลงขอมลทตยภม 2)การวเคราะหเอกสารเพอสงเคราะหสรปความคด สรางภาพของผลการศกษา และอธบายกรอบแนวคดใหมความชดเจน 3)การสงเกตสภาพจรงในสถานศกษาของประเทศเวยดนามและประเทศญปนเปนกรณศกษาและนำผลการสงเกตมาใชอางองในการศกษา 4)การสมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณเกยวของ เพอนำผล การสมภาษณมาวเคราะหขอมล และสรางความเชอมนของขอมลดวยกระบวนการตรวจสอบ สามเสา(Triangulation)ดวยวธการสมภาษณจากผใหขอมลทแตกตางกน 5)การสงเคราะหสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเยอรมน เกาหลใต ญปนและเวยดนาม เพอจดทำเปนขอเสนอผลการศกษา 6)การตรวจสอบขอเสนอผลการศกษาโดยผทรงคณวฒทมประสบการณ เพอใหขอเสนอแนะและตรวจสอบผลการศกษา

1-66.indd 7 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

8

2.วางแผนและจดทำแผนปฏบตการพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา รวมกบคณะนกวจยโครงการวจยและพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา วตถประสงคการวจย วางแผนและจดทำแผนปฏบตการพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา รวมกบคณะนกวจยในโครงการวจยและพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา

วธการดำเนนการ 1)การสรางชองทางการตดตอสอสารกบโครงการวจยแตละพนท 2)การสอสารและวางแผนปฏบตการพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 3)การตดตามและเกบรวบรวมขอมลเชงลก ดวยการสงเกต การสมภาษณการสนทนากลม เพอเปนขอมลการวเคราะหและสงเคราะหรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาในภาพรวม

3.การวเคราะหและสงเคราะหรายงานผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทไดจากผลการดำเนนงานของเครอขายมหาวทยาลย 4 แหง การสะทอนคดตอผลการวจยและพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ในภาพรวม เพอตรวจสอบผลการวจยดงกลาวพรอมทงวเคราะหจดออน-จดแขงของการเสรมสราง วนยในแตละดาน และขอเสนอของการนำผลการพฒนาดงกลาวในแตละดาน ไปปรบใชใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4.จดทำรางรายงานผลการวจยชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน” 5.นำเสนอรางรายงานการวจยชดการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานตอผทรงคณวฒและผเกยวของเพอพจารณาใหขอคดเหนและขอเสนอแนะ 6.ปรบปรงรางรายงานผลการดำเนนงานแตละประเดนใหสมบรณตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒและผเกยวของเพอนำเสนอสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาตอไป

1-66.indd 8 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

9

คำถามการวจย

1.หลกการ แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมรายละเอยดอยางไรบาง 2.แนวทาง กระบวนการเสรมสรางวนย รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมกรอบแนวคดกระบวนการและหลกการอยางไรบาง 3.สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาตลอดจนปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยมสภาพและเงอนไขเปนอยางไรบาง 4.ขอเสนอเชงนโยบายเพอการสงเสรมการมวนยในสถานศกษาทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทยควรเปนอยางไร

ผลทคาดวาจะไดรบ

1.องคความร สภาพ และปจจยทสงผลตอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย 2. กลไกกระบวนการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาและกรณศกษาของ ตางประเทศเปนองคความรทจะนำมาใชประโยชนในการปรบใชในบรบทของประเทศไทย 3.รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานใน 4 ดาน สามารถนำไปเผยแพรและใชประโยชน เพอการขยายผลในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทวประเทศ 4.ขอเสนอเชงนโยบายและกลไกการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทประเทศไทย สามารถนำไปใชในการกำหนดทศทางการดำเนนงานดานการเสรมสรางวนยในสถานศกษาในภาพรวมของประเทศ

1-66.indd 9 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

10

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา ดานความซอสตยสจรต ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนตลอดจนดานการมจตอาสาเสยสละและเหนอกเหนใจผอนซงดำเนนงานโดยคณะนกวจยจากมหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยบรพา มหาวทยาลยทกษณ และมหาวทยาลยมหาสารคามตงอยบนพนฐานของหลกการแนวคดทฤษฎทสำคญสรปไดดงน 1.ความรเบองตนเกยวกบวนยในสถานศกษา 2.ทฤษฎการเสรมสรางวนยนกเรยน 3.แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4.กรณศกษาและงานวจยทเกยวของ

ความรเบองตนเกยวกบวนยในสถานศกษา

1. ความหมายของวนย หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา กระทรวงศกษาธการ, 2551) ใหนยามคำศพทเกยวของกบความเขาใจ ดานวนยไวดงน มวนย หมายถง คณลกษณะทแสดงออกถงการยดมนในขอตกลง กฎเกณฑ และระเบยบขอบงคบของครอบครวโรงเรยนและสงคม มวนยในตนเอง คอประพฤตปฏบตตนตามระเบยบแบบแผนอยางสมำเสมอ การมวนยในสงคม คอ การอยรวมกนในสงคมดวยความรบผดชอบ เปนระเบยบ ไมกระทบกระทงกนทกคนอยรวมกนอยางมความสข ผมวนย คอ ผทปฏบตตนตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบของครอบครวโรงเรยนและสงคม

1-66.indd 10 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

11

พฤตกรรมบงชการมวนยของนกเรยน ไดแก1)การปฏบตตนตามขอตกลงกฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ ของครอบครว โรงเรยน และสงคม และ 2) การตรงตอเวลาในการปฏบตกจกรรมตางๆในชวตประจำวนและมความรบผดชอบในการทำงาน วนยจงเปนลกษณะของการปฏบตตนใหอยในกฎระเบยบแบบแผนขอบงคบและขอปฏบตของสงคมหรอหนวยงานทสงกด เพอใหการปฏบตเปนไปในทศทางเดยวกน และกอใหเกดประโยชนตอความเปนระเบยบเรยบรอยของคนในสงคม (จรรยา กลสทธชย, 2547) ทงนการใหนยามหรอความหมายของวนย สามารถจำแนกใหสอดคลองกบลกษณะของการประพฤตปฏบตหรอแงมมทางสงคมไดดงน(ฉนทนาภาคบงกชและคณะ,2539;ประวณณนคร;2557และพนสหนนาคนทร,2542) 1)นยามเชงพฤตกรรมการกระทำการมวนยหมายถงการทบคคลปฏบตตนใหเปนไปตามกฎระเบยบแบบแผนขอบงคบหรอขอตกลงทสงคมกำหนดใหบคคลประพฤตปฏบตตามหรอทมงหวงสำหรบคนในองคกรเพอใหอยรวมกนไดอยางมความสข สามารถตรวจสอบไดจากการแสดงความประพฤตนนโดยตรงวาเปนไปตามวนยทไดกำหนดไวหรอไม 2)นยามเชงความรสกนกคด จตใจ การมวนย หมายถง ความรสกนกคด ความสำนกและจตวญญาณทมอยภายในตวบคคลเปนเครองกำกบใหบคคลประพฤตปฏบตตามวนยหรอเปนลกษณะเชงพฤตกรรมทแสดงออกในลกษณะของการควบคมตนเอง ยอมรบหรอปฏบตตามการนำหรอการบงคบบญชามความเปนระเบยบเรยบรอยอยในแบบแผน 3)นยามเชงจตใจและพฤตกรรม การมวนย หมายถง คณลกษณะโดยรวมของบคคลทแสดงออกดวยใจหรอความรสกความคดการตดสนใจและเลอกกระทำตามวนยทเปนไปในทางสรางสรรคดวยความสมครใจ เพอแกปญหาของตนและสวนรวมทเปนประโยชนตอการ อยรวมกนในสงคม 4)นยามเชงสมพนธกบจรยธรรม การมวนย หมายถง จรยธรรมทกำกบความประพฤตทสงคมยอมรบ การพฒนา สมพนธกบชวตความเปนอยทางสงคมในการปกครองระบอบประชาธปไตย เปนระเบยบและความสำนกในจตใจทจะควบคมความประพฤตทางกายใหเปนไปตามความตองการ สงทจะประกนไดวาคนจะไมประพฤตออกนอกระเบยบ คอความ มสตสมปชญญะ ความรสกผดชอบชวดหรอการมวนยทางจต ทจะบงคบความประพฤตใหเปนไปในแนวทางทถกตอง สรปไดวา วนย หมายถง แนวทางความประพฤต กฎเกณฑ ขอตกลง หรอระเบยบแบบแผนการปฏบต อนเปนทพงปรารถนาและเปนทยอมรบวามความถกตองเหมาะสม ตามความมงหวงของสงคมในแตละชมชน เพอใชเปนแนวทางใหบคคลประพฤตปฏบตตน ในการอย

1-66.indd 11 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

12

รวมกนในสงคมใหเปนไปดวยความเรยบรอยดงนน วนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน อาจหมายถง แนวทางความประพฤตหรอระเบยบแบบแผนการปฏบตตนทพงประสงค และเปน ทยอมรบวามความถกตองเหมาะสมตามความมงหวงของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

2. ความสำคญของการเสรมสรางวนย ระเบยบวนย มความสำคญตอความเปนระเบยบเรยบรอยของสงคม ทกคนตองรกษาระเบยบวนย เพอการเปนสมาชกทดของครอบครว โรงเรยนและสงคม การควบคมตนเองความมระเบยบวนย การชวยเหลอผอน มงมนพฒนา คอ พนฐานทจำเปนตอการอยรวมกนในสงคม (ประหยด ยางกลาง, 2546) การเสรมสรางวนยจงมความสำคญ ดงน (สชา จนทรเอม,2531อางถงในกรมวชาการ,2542;ElizabethBHerlock,1984) 1) เดกตองเรยนรการเปลยนแปลงพฤตกรรมทไมพงปรารถนาใหเปนพฤตกรรมทดและเปนทปรารถนาของสงคมประพฤตตนในสงทดและขจดพฤตกรรมทไมพงปรารถนา 2) เดกจะตองกระทำความดจนกระทงเกดเปนนสย โดยไมตองมใครคอยแนะนำรกษาแรงจงใจโดยการเสรมแรงเพอกระตนใหเดกไดรบสงทเปนความตองการทถกตองเกดความพอใจทจะปฏบตในสงทดทควรและหลกเลยงในการปฏบตตนในสงไมดไมควร 3) ชวยใหเดกรสกมนใจ โดยบอกวาสงใดควรทำสงใดไมควรทำหลกเลยงตอความรสกผดหรออบอาย ตอสงทผด ความรสกทหลกเลยงไมไดนจะทำใหไมมความสขและเกด การปรบตวยากซงวนยจะชวยใหเดกอยในมาตรฐานของสงคม 4)ชวยใหเดกเรยนรการประพฤตตนทจะเปนทางไปสการเปนผนำทนายกยองนบถอ เปนขอบงชของความรกและการยอมรบทสำคญ คอการปรบตวจนประสบความสำเรจและมความสข 5)ชวยใหเกดการพฒนาจตสำนก ศลธรรม ซงเปนแนวทางในการทำใหเดกมการตดสนใจและควบคมพฤตกรรมดวยตนเองกลาวไดวาวนยมความสำคญตอตนเองตอการอยรวมกนในครอบครว สงคม การพฒนาทางดานเศรษฐกจและการเมอง เพราะบคคลทมวนยนน จะรจกรกษาระเบยบรจกหนาทมความรบผดชอบและควบคมตนเองใหมพฤตกรรมทสงคมตองการสามารถปองกนไมใหเกดปญหาความวนวายได

3. ประเภทของวนย วนยแบงออกเปน2ประเภทดงน (กรมวชาการ,2541อางถงในคำพตรงกลาง,2551;พลแสงสวาง,2529อางถงในธดารตนธนะคำด,2552) 1)วนยทเกดจากภายในบคคลนนเองเปนผควบคมใหมวนย เรยกวนยประเภทนวา“วนยในตนเอง” หมายถง กระบวนการหรอวธการควบคมตนเองใหประพฤตไปตามแนวทางท

1-66.indd 12 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

13

เรยกวา “ด” เปนการตดสนใจและเลอกกระทำดวยความสมครใจของตน ซงเปนผลมาจาก ความเคยชนทมความรสกนกคด ความเชอหรอจรยธรรมในการปฏบตตามกฎระเบยบ เพอ แกปญหาของสวนรวม 2)วนยทเกดจากสงคมภายนอกหรอผอนเปนผควบคมใหมวนย เรยกวนยประเภทนวา “วนยภายนอก”หรอ “วนยในสงคมหรอในหมคณะ”หมายถง การใชระเบยบขอบงคบ กฎหมาย หรอกฎเกณฑ เพอเปนการรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยและความสงบสขของโรงเรยนการทสรางวนยขนมากเพอมงสงเสรมใหนกเรยนเกดความรสกทจะบงคบตนเองซงเกดจากการสำนกตวขนมาเอง ไมใชการถกบงคบหรอการเกรงกลวตอระเบยบ ขอบงคบ ทงตอหนาและลบหลงและสงททำนนเกดจากความรสกในใจ ซงการแนะนำและบอกกลาวอยางมเหตผล ชวยใหเกด การปฏบตตามดวยความเตมใจ นำไปสความเคยชนทด เปนพนฐานของจรยธรรมทนำไปส การมวนยในตนเอง

3. นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของกบการเสรมสรางวนย กรอบยทธศาสตรชาตระยะ20ป (พ.ศ.2558-2577)ใหความสำคญในการสงเสรมดานการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคน โดยการปลกฝงระเบยบวนย คณธรรม จรยธรรม คานยมทพงประสงค โดยคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ไดกำหนดใหการเสรมสรางวนยเปนหนงในคานยม 12 ประการ และมนโยบายใหกระทรวงศกษาธการจดทำแนวปฏบต เพอใหนกเรยนรหนาทของคนไทย มระเบยบวนย มคณธรรมจรยธรรม มความภมใจในชาตและ ความเปนคนไทยคานยม12ประการประกอบดวย1)มความรกชาตศาสนาพระมหากษตรย2)ซอสตย เสยสละอดทน3)กตญญตอพอแมผปกครองครบาอาจารย4)ใฝหาความรหมนศกษาเลาเรยน ทงทางตรงและทางออม 5) รกษาวฒนธรรมประเพณไทย 6) มศลธรรม รกษาความสตย7) เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย8)มระเบยบวนย เคารพกฎหมายผนอยรจกการเคารพผใหญ 9) มสตรตว รคด รทำ 10) รจกดำรงตนอย โดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจ พอเพยง 11) มความเขมแขงทงรางกายและจตใจ ไมยอมแพตออำนาจฝายตำ และ 12) คำนง ถงผลประโยชนของสวนรวมมากกวาผลประโยชนของตนเอง (สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน,2557) รฐบาลและหนวยงานทเกยวของใหความสำคญในการเสรมสรางวนยเพอเสรมสรางศกยภาพทรพยากรบคคลของชาต นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของกบการเสรมสรางวนยทสำคญมรายละเอยดดงน

1-66.indd 13 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

14

3.1 มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของกบการเสรมสราง วนยฯ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2)พ.ศ.2545ในหมวดท1มาตราท6ทกลาววาการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายจตใจสตปญญาความรและคณธรรมมจรยธรรมและวฒนธรรมในการดำรงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยาง มความสข และมาตราท 7 ทกลาวไววา ในกระบวนการเรยนรตองมงปลกฝงจตสำนกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รจกรกษาและสงเสรมสทธ หนาท เสรภาพความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาค และศกดศรความเปนมนษย มความภาคภมใจในความ เปนไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมและของประเทศชาต รวมทงสงเสรมศาสนา ศลปะวฒนธรรมของชาต การกฬาภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและความรอนเปนสากลตลอดจน อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มความสามารถในการประกอบอาชพ รจกพงตนเองมความรเรมสรางสรรค ใฝรและเรยนรดวยตนเอง อยางตอเนอง (สำนกงานคณะกรรมการ การศกษาแหงชาต,2545,หนา3) หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน กำหนดใหการมวนย เปนหนงในคณลกษณะอนพงประสงค ทมงพฒนาผเรยนใหเปนผมวนย เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ทงน สถานศกษาสามารถกำหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพมเตมใหสอดคลองตามบรบทและจดเนนของตนเองโดยคณลกษณะอนพงประสงคทสำคญม8ประการดงน(กระทรวงศกษาธการ,2551) 1.รกชาตศาสนกษตรย 5.อยอยางพอเพยง 2.ซอสตยสจรต 6.มงมนในการทางาน 3.มวนย 7.รกความเปนไทย 4.ใฝเรยนร 8.มจตสาธารณะ จากพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542และทแกไขเพมเตม(ฉบบท2) พ.ศ. 2545 และหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ไดใหความสำคญกบการเสรมสราง ผเรยนใหมคณลกษณะทพงประสงค โดยใหโรงเรยนมหนาทใหการศกษา เปนผกลอมเกลาและปลกฝงการมระเบยบวนยใหแกนกเรยนอยางอสระ

3.2 พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 สำนกเลขาธการคณะรฐมนตร (2546) ประกาศใชพระราชบญญตฉบบน โดยประกาศของคณะปฏวตฉบบท 132 ลงวนท 22 เมษายน พ.ศ. 2515 และประกาศของ คณะปฏวตฉบบท 294 ลงวนท 27 พฤศจกายน พ.ศ. 2515 มสาระสำคญและรายละเอยด

1-66.indd 14 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

15

เกยวกบการสงเสรมความประพฤตเดกทไมเหมาะสมกบสภาพสงคมปจจบน สมควรกำหนด ขนตอนและปรบปรงวธการปฏบตตอเดกใหเหมาะสมยงขน โดยใหความหมายของนกเรยนวา“นกเรยน” หมายถง เดกซงกำลงรบการศกษาขนพนฐานระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ทงประเภทสามญศกษาและอาชวศกษาหรอเทยบเทาอยในสถานศกษาของรฐหรอเอกชน หมวด7การสงเสรมความประพฤตนกเรยนและนกศกษา มาตรา 63 โรงเรยนและสถานศกษา ตองจดใหมระบบงานและกจกรรมในการแนะแนว ใหคำปรกษาและฝกอบรมแกนกเรยน นกศกษาและผปกครอง เพอสงเสรมความประพฤตทเหมาะสมความรบผดชอบตอสงคมและความปลอดภยแกนกเรยนและนกศกษาตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขทกำหนดในกฎกระทรวง มาตรา64นกเรยนและนกศกษาตองประพฤตตนตามระเบยบของโรงเรยนหรอสถานศกษาและตามทกำหนดในกฎกระทรวง มาตรา 65 นกเรยนหรอนกศกษาผใดฝาฝนมาตรา 64 ใหพนกงานเจาหนาทปฏบตตามระเบยบทรฐมนตรกำหนดและมอำนาจนำตวไปมอบแกผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษา ของนกเรยนหรอนกศกษานน เพอดำเนนการสอบถามและอบรมสงสอนหรอลงโทษตามระเบยบในกรณทไมสามารถนำตวไปมอบได จะแจงดวยวาจาหรอเปนหนงสอกได เมอไดอบรมสงสอนหรอลงโทษนกเรยนหรอนกศกษาแลว ใหพนกงานเจาหนาท หรอผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษา แจงใหผปกครองวากลาวตกเตอนหรอสงสอนเดกอกชนหนงการลงโทษนกเรยนหรอนกศกษาใหกระทำเทาทสมควรเพอการอบรมสงสอนตามระเบยบทรฐมนตรกำหนด มาตรา 66 พนกงานเจาหนาทตามหมวดน มอำนาจดำเนนการเพอสงเสรมความประพฤตนกเรยนและนกศกษาดงตอไปน 1) สอบถามครอาจารยหรอหวหนาสถานศกษาเกยวกบความประพฤตการศกษา นสยและสตปญญาของนกเรยนหรอนกศกษาทฝาฝนมาตรา64 2)เรยกใหผปกครอง ครอาจารยหรอหวหนาสถานศกษาทนกเรยนหรอ นกศกษานนกำลงศกษาอยมารบตวนกเรยนหรอนกศกษาเพอวากลาวอบรมสงสอนตอไป 3)ใหคำแนะนำแกผปกครองในเรองการอบรมและสงสอนนกเรยนหรอ นกศกษา 4)เรยกผปกครองมาวากลาวตกเตอน หรอทาทณฑบนวาจะปกครองดแลมใหนกเรยนหรอนกศกษาฝาฝนมาตรา64อก 5)สอดสองดแลรวมทงรายงานตอคณะกรรมการเกยวกบพฤตกรรมของบคคลหรอแหลงทชกจงนกเรยนหรอนกศกษาใหประพฤตในทางมชอบ

1-66.indd 15 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

16

6)ประสานงานกบผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษาครผปกครองตำรวจหรอพนกงานเจาหนาทอนเพอดำเนนการใหเปนไปตามหมวดน มาตรา 67 ในกรณมเหตอนควรสงสยวามการฝาฝนกฎหมายหรอระเบยบ เกยวกบความประพฤตของนกเรยนหรอนกศกษา ใหพนกงานเจาหนาทมอำนาจเขาไปในเคหสถาน สถานท หรอยานพาหนะใด ๆ ในระหวางเวลาพระอาทตยขนถงพระอาทตยตก หรอในระหวางเวลาทำการเพอทำการตรวจสอบการฝาฝนดงกลาวได ในการปฏบตหนาทตามวรรคหนง พนกงาน เจาหนาทตองแสดงบตรประจำตวกอน และใหบคคลทเกยวของอำนวยความสะดวกตามสมควรบตรประจำตวพนกงาน เจาหนาท ใหเปนไปตามแบบทรฐมนตรกำหนดโดยประกาศใน ราชกจจานเบกษา

3.3 กฎกระทรวงกำหนดความประพฤตของนกเรยนและนกศกษา พ.ศ. 2548 สำนกเลขาธการคณะรฐมนตร (2549) ประกาศใชกฎกระทรวงฉบบน ดวยเหตโดยทมาตรา 64 แหงพระราชบญญต คมครองเดกพ.ศ. 2546บญญตใหนกเรยนและนกศกษาตองประพฤตตนตามระเบยบของโรงเรยนหรอสถานศกษา และตามทกำหนดในกฎกระทรวงจงจำเปนตองออกกฎกระทรวงน โดยอาศยอำนาจ ตามความในมาตรา 6 และมาตรา 64 แหง พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 มบทบญญตสำคญทเกยวของกบการพฒนาวนยเดกดงน ขอ1นกเรยนและนกศกษาตองไมประพฤตตนดงตอไปน 1)หนเรยนหรอออกนอกสถานศกษาโดยไมไดรบอนญาตในชวงเวลาเรยน 2)เลนการพนนจดใหมการเลนการพนนหรอมวสมในวงการพนน 3)พกพาอาวธหรอวตถระเบด 4)ซอ จำหนาย แลกเปลยน เสพสราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลสงมนเมาบหรหรอยาเสพตด 5) ลกทรพยกรรโชกทรพยขมขหรอบงคบขนใจเพอเอาทรพยบคคลอน 6)กอเหตทะเลาะววาท ทำรายรางกายผอน เตรยมการหรอกระทำการใด ๆอนนาจะกอใหเกดความไมสงบเรยบรอยหรอขดตอศลธรรมอนดของประชาชน 7)แสดงพฤตกรรมทางชสาวซงไมเหมาะสมในทสาธารณะ 8)เกยวของกบการคาประเวณ 9)ออกนอกสถานทพกเวลากลางคน เพอเทยวเตรหรอรวมกลมอนเปนการสราง ความเดอดรอนใหแกตนเองหรอผอน ขอ 2 ใหโรงเรยนหรอสถานศกษากำหนดระเบยบวาดวยความประพฤตของนกเรยนและนกศกษาไดเทาทไมขดหรอแยงกบกฎกระทรวงน

1-66.indd 16 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

17

3.4 ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษา พ.ศ. 2548 สำนกเลขาธการคณะรฐมนตร (2548)อาศยอำนาจตามความในมาตรา6และมาตรา 65 แหงพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ จงวางระเบยบวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาไวดงน ขอ 1 ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาพ.ศ.2548” ขอ2ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป ขอ 3 ใหยกเลกระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนหรอ นกศกษาพ.ศ.2543 ขอ4ในระเบยบน“ผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษา”หมายความวาครใหญอาจารยใหญ ผอำนวยการ อธการบด หรอหวหนาของโรงเรยนหรอสถานศกษาหรอตำแหนง ทเรยกชออยางอนของโรงเรยนหรอสถานศกษานน “กระทำความผด” หมายความวา การทนกเรยนหรอนกศกษาประพฤตฝาฝนระเบยบขอบงคบของสถานศกษาหรอของกระทรวงศกษาธการหรอกฎกระทรวงวาดวยความประพฤตของนกเรยนและนกศกษา “การลงโทษ” หมายความวา การลงโทษนกเรยนหรอนกศกษาทกระทำ ความผดโดยมความมงหมายเพอการอบรมสงสอน ขอ 5 โทษทจะลงโทษแกนกเรยนหรอนกศกษาทกระทำความผด ม 4 สถานดงน (1)วากลาวตกเตอน (3)ตดคะแนนความประพฤต (2)ทำทณฑบน (4)ทำกจกรรมเพอใหปรบเปลยนพฤตกรรม ขอ6หามลงโทษนกเรยนและนกศกษาดวยวธรนแรงหรอแบบกลนแกลงหรอลงโทษ ดวยความโกรธ หรอดวยความพยาบาท โดยใหคำนงถงอายของนกเรยนหรอนกศกษาและความรายแรงของพฤตการณประกอบการลงโทษดวย การลงโทษนกเรยนหรอนกศกษาใหเปนไปเพอเจตนาทจะแกนสยและความประพฤตไมดของนกเรยนหรอนกศกษาใหรสำนกในความผด และกลบประพฤตตนในทางทด ตอไป ใหผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษา หรอผทผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษามอบหมายเปนผมอำนาจในการลงโทษนกเรยนนกศกษา ขอ 7 การวากลาวตกเตอน ใชในกรณนกเรยนหรอนกศกษากระทำความผด ไมรายแรง

1-66.indd 17 9/7/18 1:09:35 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

18

ขอ 8 การทำทณฑบนใชในกรณนกเรยนหรอนกศกษาทประพฤตตนไมเหมาะสม กบสภาพนกเรยนหรอนกศกษา ตามกฎกระทรวงวาดวยความประพฤตนกเรยนและนกศกษาหรอ กรณทำใหเสอมเสยชอเสยงและเกยรตศกดของสถานศกษา หรอฝาฝนระเบยบของสถานศกษา หรอไดรบโทษวากลาวตกเตอนแลว แตยงไม เขดหลาบ การทำทณฑบนใหทำเปนหนงสอ และเชญบดามารดาหรอผปกครองมาบนทกรบทราบความผดและรบรองการทำทณฑบนไวดวย ขอ9การตดคะแนนความประพฤตใหเปนไปตามระเบยบปฏบตวาดวยการตดคะแนนความประพฤตนกเรยนและนกศกษาของแตละสถานศกษากำหนด และใหทำบนทกขอมลไวเปนหลกฐาน ขอ 10 ทำกจกรรมเพอใหปรบเปลยนพฤตกรรม ใชในกรณทนกเรยนและ นกศกษากระทำความผด ทสมควรตองปรบเปลยนพฤตกรรม การจดกจกรรมใหเปนไปตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการกำหนด ขอ 11 ใหปลดกระทรวงศกษาธการ รกษาการใหเปนไปตามระเบยบนและให มอำนาจตความและวนจฉยปญหาเกยวกบการปฏบตตามระเบยบน ปจจบนการจดการศกษายงไมเหนผลชดเจนมากนกวาสามารถเสรมสราง คณธรรมจรยธรรมใหแกผเรยนไดตามทพงประสงค ทง ๆ ทการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใหแก ผเรยนโดยเฉพาะกลมนกเรยนเปนสงทจำเปนและควรไดรบการพฒนาไปพรอมๆกบการพฒนาดานอน ๆ การจดกระบวนการเรยนรเพอพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนในโรงเรยน ยงมอปสรรคอยมากอาจเนองจากผบรหารและครยงไมตระหนกในเรองนเทาทควรหรอไมไดกำหนดทศทางและเปาหมายทแนนอน ประการสำคญคออาจจะขาดแนวคด ขาดองคความร ทถกตองและทนสมย (พรทพย อนทวโรทย, 2555) นอกจากน โรงเรยนยงมนโยบายเลงผลแตเฉพาะ การสอนวชาการตาง ๆ มงแขงขนใหเรยนเกงทางดานวชาการเพอจะไดสอบเขามหาวทยาลยไดการใหความสำคญกบ การสอนคณธรรม จรยธรรม ในโรงเรยนจงลดลง และการสอนสอดแทรกในวชาการตาง ๆ หรอกจกรรมเสรม เพอพฒนาจรยธรรมกลงลงหรอแทบจะไมม ประกอบกบการเรยนรโดยการสงเกต เปนวธเรยนรทางคณธรรมจรยธรรมอยางหนง ซงตองการตวแบบหรอแบบอยางทดใหแกนกเรยน แตครในโรงเรยนบางคนกลบเปนแบบอยางทไมเหมาะสมใหแกนกเรยน จากการสำรวจประจำป2542ของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามทจรตแหงชาต ปรากฏวา ขาราชการในกระทรวงศกษาธการ ถกรองเรยนและมความผดจรงอยในอนดบหนงมากกวากระทรวงอน ๆ สะทอนวานกเรยนตองไดพบเหนตวอยางทไมเหมาะสมอยภายในโรงเรยน คอ คร (นออน พณประดษฐ, 2555) ซงสอดคลองกบแนวคดของกลม จตวเคราะหทกลาววา ครอบครวและสงคมมบทบาทในการอบรมสงสอน ขดเกลาใหบคคลเปน

1-66.indd 18 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

19

สมาชกทดของสงคมโดยเดกจะเรยนรวาอะไรดอะไรชวจากบคคลใกลชดทเปนบคคลทมอำนาจและเปนบคคลทเดกรก เชน พอแม ญาตผใหญ คร โรงเรยน บคคลตวอยางในสงคม และสอมวลชนในรปแบบตาง ๆ กมอทธพลตอการพฒนาจรยธรรมของเดก กลมคนเหลาน คอตวแทนของสงคมทเดกจะเลยนแบบความคด การกระทำ และยอมรบมาเปนหลกปฏบตในชวตของเดกเองโดยอตโนมต ดงนน เดกจะดไดนนควรไดใกลชดผใหญทมจรยธรรมสง เพอใหเดกพรอมทจะเลยนแบบ (นออน พณประดษฐ, 2555 อางถงใน ดวงเดอน พนธมนาวน, 2524) ดงนนการศกษาควรเปนเครองหลอหลอมคนไทยใหมการพฒนาทงดานความรทกษะและจตใจบมเพาะใหเปนคนทมศกยภาพ มคณธรรม จรยธรรม และมความสข ชวยนำประเทศไปสระดบการพฒนาอยางสมดลและยงยน

ทฤษฎการเสรมสรางวนยนกเรยน

วนยในตนเอง เปนคณสมบตสำคญทบคคลควรจะม เพราะผทมวนยในตนเองจะม คณธรรม ประพฤตตนอยางมเหตผล ไมกอความวนวายแกสงคม การศกษาทฤษฎทวาดวย การเกดวนยจงเปนสงสำคญทจะใหทราบวาวนยในตนเองมทมาอยางไร เพอทจะไดปลกฝงและพฒนาใหเกดขนในตวบคคลได (ไพบลย ขาขนมะล, 2548) จากการวเคราะหทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยนกเรยนทง 4 เครอขายวจย พบวามแนวคดและทฤษฎสำคญทเกยวของ กบการเสรมสรางวนยดงน

1. ทฤษฎการเกดวนยในตนเองของเมาเรอร (Mowrer) การเกดวนยในตนเองของบคคลนน นกจตวทยาเชอวาจะตองมพนฐานมาตงแตแรกเกดจนกระทงเตบโตขน สงสำคญคอความสมพนธระหวางทารกกบบดามารดาหรอผเลยงด อนจะเปนทางนำไปสความสามารถในการใหรางวลตนเอง หรอความสามารถควบคมตนเองเมอโตขน ซงเมาเรอรอธบายวา ทารกหรอเดกจะตองเรยนรจากผทเลยงดตนเอง โดยการเรยนรน จะเกดในสภาพอนเหมาะสมเทานน ซงการเรยนรของเดกทารกหรอเดก จะเกดขนหลายระดบและมขนตอนดงน 1)บคคลทสำคญตอการเรยนรของทารกหรอเดก คอ บดามารดาหรอผเลยงด การททารกไดรบการบำบดความตองการ จะเกดความรสกสบายใจ มความสข และจะตดอยในสำนกของทารกไปจนเตบโตขน 2)ความรกและความผกพนของเดก นำไปสการปฏบตตามการอบรมสงสอน หรอการเลยนแบบผทตนรกและพอใจ กลาวคอ จากความรกและความพอใจของเดกทมตอบดามารดาหรอผเลยงด จงทำใหเดกเกดพฤตกรรมเลยนแบบและทำตามจากการเลยงด การอบรม

1-66.indd 19 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

20

สงสอน การกระทำหรอการพดจาของบดามารดาหรอผเลยงด ซงการเลยนแบบผเลยงดของเดกจะทำทงทางทดและไมดเทากน ตราบเทาทลกษณะนนเปนลกษณะของผทตนรกและพอใจ ดงนน จากทฤษฎของเมาเรอร การเกดวนยในตนเองจนเปนผทบรรลวฒภาวะทางจตนน จะตองเรมตนจากการเลยงดในวยทารกอยางมความสข ความอบอน และผานการอบรมสงสอน หรอเลยนแบบทดจากผเลยงดตนเอง จงจะพฒนามาเปนลกษณะทเดนชดในจตสานกของบคคลนนและกลายเปนพฤตกรรมทถกตองมเหตผลของบคคลนน

2. ทฤษฎแรงจงใจทางจรยธรรมหรอความมวนยในตนเองของเพกและฮาวกเฮอรส (Peck and Havighurst) เพกและฮาวกเฮอรสเชอวาการควบคมอโก(Egocontrol)และการควบคมซปเปอรอโก(Superegocontrol)รวมกนชวยใหเกดความตองการแสดงพฤตกรรมเพอผอนไดอยางสมเหตสมผล ซงพลงควบคมของอโกและซปเปอรอโกของแตละบคคลไมเทากน เนองจากไดรบความรจากจรยธรรมททำใหบคคลรผลของการกระทำของตนไมเทากน สงผลไปสความมวนยในตนเองทแตกตางกนทงนความแตกตางของบคลกภาพในตวบคคลแบงออกเปน5ประเภทดงน 1)บคคลทปราศจากจรยธรรม (Amoralperson)หมายถงบคคลทมพลงควบคมอโกและซปเปอรอโกนอยมากจะยดตนเองเปนศนยกลางและเหนแกตวโดยไมเรยนรทจะใหผอนไมสามารถควบคมตนเองไดและกระทำสงตางๆอยางไมไตรตรอง 2)บคคลทเอาแตได (Expedient person) หมายถง บคคลทมพลงควบคมอโกนอยแตพลงควบคมซปเปอรอโกมากขนในระดบปานกลางคอนขางนอย จะยดตนเองเปนศนยกลางและทำทกอยางเพอความพงพอใจและเพอผลประโยชนของตน ไมจรงใจ ยอมอย ภายใตการควบคมของผทมอำนาจ ถาหากทำใหตนไดรบผลประโยชน ลกษณะนจะปรากฏตงแตวยเดกตอนตนและบางคนจะตดตวไปตลอดชวต 3)บคคลทคลอยตาม (Conforming person) หมายถง บคคลทมพลงควบคม อโกนอยเหมอนสองประเภทแรก แตมพลงควบคมซปเปอรอโกมากกวา ในระดบปานกลาง คอนขางมาก จะยดพวกพองเปนหลกและคลอยตามผอนโดยไมไตรตรอง จะอยภายใตการควบคม ของสงคมและกลม 4)บคคลทตงใจจรงแตขาดเหตผล (Irrational conscientiousperson)หมายถงบคคลมพลงควบคมอโกปานกลางแตมพลงควบคมซปเปอรอโกมากจะเปนผทยอมรบกฎเกณฑและกฎหมายอยางยดมนและศรทธา ถกควบคมโดยคานยมและบรรทดฐานของสงคม ทำตามกฎหมายอยางเครงครด แมวาจะกอใหเกดความเสยหายแกผอนกจะไมสนใจ ขาดการยดหยนอยางมเหตผล

1-66.indd 20 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

21

5)บคคลทเหนแกผอนอยางมเหตผล (Rational altruistic person) หมายถงบคคลทมพลงควบคมอโกและซปเปอรอโกมาก เกดความสมดลระหวางการทำตามกฎเกณฑของสงคมและความสมเหตสมผล เหนแกผอน สามารถควบคมตนเองอยางมเหตผล ไมตกอยภายใตอทธพลของกลมในสงคม หรอตกอยใตอทธพลของกฎเกณฑอยางปราศจากเหตผล ตระหนกถงผลการกระทำของตนทมตอผอน พจารณาไตรตรองกอนตดสนใจกระทำ ใหความรวมมอกบสงคมมความรบผดชอบใหความเคารพเพอนมนษยเสยสละและเหนแกประโยชนสวนรวมซงมไมมากนกในสงคมเปนการพฒนาบคลกภาพทระดบสงสด

3. ทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรมนยม (Behaviorism) ทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรมนยม (Behaviorism) เนนการเรยนรทเกดขนโดยอาศยความสมพนธระหวางสงเรา (Stimulus) และการตอบสนอง (Response) โดยสงมชวตจะตองสรางความสมพนธระหวางสงเราและการตอบสนอง อนนำไปสความสามารถในการแสดงพฤตกรรมหรอการเรยนร ผนำทสำคญของกลมน คอ พาฟลอฟ (Ivan Pavlov) และสกนเนอร(B.F.Skinner)

3.1 หลกการสำคญของทฤษฎการวางเงอนไขแบบการกระทำของพาฟลอฟ (Ivan Pavlov) พาฟลอฟ เชอวาการเรยนรของสงมชวตเกดจากการวางเงอนไข (Conditioning) กลาวคอการตอบสนองหรอการเรยนรทเกดขนนน ตองมเงอนไขหรอมการสรางสถานการณใหเกดขนเชนสนขไดยนเสยงกระดงแลวนำลายไหลเปนตนโดยเสยงกระดงคอสงเราทตองการใหเกดการเรยนรจากการวางเงอนไข ซงเรยกวา“สงเรา ทวางเงอนไข” (Conditioned stimulus)และปฏกรยาการเกดนำลายไหลของสนขเรยกวา“การตอบสนองทถกวางเงอนไข”(Conditioned response)ซงเปนพฤตกรรมทแสดงถงการเรยนรจากการวางเงอนไข(วลภาสบายยง,2542) ทฤษฎการวางเงอนไขแบบคลาสสกของพาฟลอฟ นอกจากจะเปนการเรยนร ทเกดจากการวางเงอนไขหรอมการสรางสถานการณขนมาแลวยงหมายถงการสรางความสมพนธระหวางสงเรากบปฏกรยาตอบสนองอยางฉบพลนหรอปฏกรยาสะทอน (Reflex) ซงพาฟลอฟ ไดอธบายเรองราวการวางเงอนไขในแงของสงเรา (Stimulus - S) และการตอบสนอง(Response - R) วา อนทรยมการเชอมโยงสงเราบางอยางกบการตอบสนองบางอยางมาตงแตแรกเกด แลวพฒนาขนเรอย ๆ เมอเตบโตขนตามธรรมชาต โดยสงเราทเกดขนตามธรรมชาตเรยกวาสงเราทไมไดวางเงอนไข(Unconditionedstimulus=UCS)หมายถงสงเราทมอยในธรรมชาต และเมอนำมาใชคกบสงเราทวางเงอนไขแลวทำใหเกดการเรยนรหรอตอบสนองจากการวางเงอนไขได และการตอบสนองทเกดขนตามธรรมชาต เรยกวา การตอบสนองทไมได

1-66.indd 21 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

22

วางเงอนไข (Unconditioned response = UCR) ซงหมายถง การตอบสนองตามธรรมชาต ทไมตองมการบงคบเชนการเคาะเอนทสะบาหวเขาทำใหเกดการกระตกขนนน เปนปฏกรยาสะทอน โดยธรรมชาตสมมตวาเราสรางการเชอมโยงบางอยางขนในระบบประสาทเชนสนกระดงทกครงทมการเคาะหวเขาเขาจะกระตกเมอไดยนเสยงกระดงโดยไมตองเคาะหวเขาเปนตน จากหลกการขางตนสามารถสรปหลกการเรยนรของพาฟลอฟเปนแผนผงดงน

การวางเงอนไขแบบคลาสสค = สงเราทวางเงอนไข + สงเราทไมไดวางเงอนไข = การเรยนร

ในการทดลองของพาฟลอฟนนพบวา1)การวางเงอนไขแบบคลาสสคควรเรมจากการเสนอสงเรา ทวางเงอนไขกอน แลวจงเสนอสงเราทไมวางเงอนไข 2) ชวงเวลาในการให สงเราทวางเงอนไขและไมวางเงอนไข ทแตกตางกน ทำใหเกดการตอบสนองทแตกตางกน และ3)ถามการวางเงอนไขซอนกนมากครง(หมายถงการใหสงเราทวางเงอนไขหลายๆสง)การตอบสนอง กจะมกำลงออนลงยงขน สำหรบการประยกตใชในดานการเรยนการสอนประกอบดวยหลกการดงน 1) ในแงของความแตกตางระหวางบคคล ความแตกตางทางดานอารมณมแบบแผนการตอบสนองได ไมเทากน จำเปนตองคำนงถงสภาพทางอารมณผเรยนวาเหมาะสม ทจะสอนเนอหาอะไร 2)การวางเงอนไขเปนเรองทเกยวกบพฤตกรรมทางดานอารมณดวยโดยปกตผสอนสามารถทำใหผเรยนรสกชอบหรอไมชอบเนอหาทเรยนหรอสงแวดลอมในการเรยน 3)การลบพฤตกรรมทวางเงอนไข ผเรยนทถกวางเงอนไขใหกลวผสอน อาจชวยไดโดยปองกนไมใหผสอนทำโทษเขา 4)การสรปความเหมอนและการแยกความแตกตาง เชน การอานและ การสะกดคำ ผเรยนทสามารถสะกดคำวา “round” เขากควรจะเรยนคำทกคำทออกเสยง o-u-n-dไปในขณะเดยวกนได เชนคำวาfound,bound,sound,ground,แตคำวาwound(บาดแผล) ไมควรเอาเขามารวมกบคำทออกเสยง o-u-n-d และควรฝกใหรจกแยกคำนออก จากกลมเปนตน

3.2 หลกการสำคญของทฤษฎการวางเงอนไขแบบการกระทำของสกนเนอร (B.F.Skinner) สกนเนอรอธบายวาการตอบสนองในรปแบบการวางเงอนไขแบบคลาสสกเปนไปโดยเจาตวควบคม การตอบสนองโดยตรงไมได สวนการตอบสนองในแบบการวางเงอนไข แบบควบคมการกระทำของตนเองได สามารถทำอะไรหลายอยางเพราะรสกวาการกระทำนน

1-66.indd 22 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

23

จะใหผลดและทำอะไรอยางอนเพอหลกเลยงประสบการณทไมดเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมเมอไดรบผลดจากการกระทำ หรอเมอกระทำแลวถกลงโทษ ซงการเรยนรการวางเงอนไข แบบการกระทำ การตอบสนองตอเงอนไขแบบนตองมการกระทำ (Operate) ตอสงแวดลอม กฎของการวางเงอนไขแบบการกระทำจะอธบายถงการแตงพฤตกรรมทถกปรบแตง (Shapingbehavior) และการปรบพฤตกรรม (Behaviormodification) โดยการใชผลของการกระทำ ทจะไดรบการเสรมแรงหรอไดรบการลงโทษตามมากอนการทดลองการวางเงอนไข ถงแมวาทฤษฎการเรยนรแบบการกระทำของสกนเนอร จะไดรบอทธพลจากแนวความคดของพาฟลอฟ กตาม แตทงสองทฤษฎดงกลาวตางกมมมมองตอวธการวางเงอนไขททำใหเกดการเรยนรทแตกตางกน กลาวคอ ทฤษฎของพาฟลอฟใหความสำคญกบสงเราทจะกระตนใหเกดการตอบสนอง และเชอวาการเรยนรทเกดขนนนเปนปฏกรยาสะทอนโดยอตโนมตของรางกายทตอบสนองตอสงเราทถกวางเงอนไขไวแลวสวนทฤษฎของสกนเนอรใหความสำคญกบ “ผลกรรม” ทตามมาหลงจากการแสดงพฤตกรรม รวมทงเชอวาพฤตกรรมทปรากฏออกมาเกดจากการกระทำของตวบคคลเอง (Active) มากกวาทจะเกดขนจากการกระตนของสงเรา(Passive) การเรยนรการวางเงอนไขแบบการกระทำ (Operant conditioning theory) มแนวความคดพนฐานวาพฤตกรรมของมนษยตกอยภายใตการควบคมของเงอนไขการเสรมแรงและการลงโทษ และพฤตกรรมของบคคลเปนผลมาจากการปฏสมพนธกบสภาพแวดลอมพฤตกรรมทเกดขนของบคคลจะแปรเปลยนไป เนองจากผลกรรมทเกดขนในสภาพแวดลอม ซงสกนเนอรเชอวา พฤตกรรมเกดรวมกนระหวางตวผแสดงพฤตกรรม และเงอนไขสงแวดลอมใน รปผลกรรม ทำใหเกดพฤตกรรมทเรยกวา “พฤตกรรมทเกดขนเอง” ผแสดงพฤตกรรมแสดงเองและพฤตกรรมดงกลาวถกควบคมโดยผลกรรมนน รปแบบการเกดพฤตกรรม ม2 ประเภท คอ 1) ผลสบเนอง ทเปนตวเสรมแรง (Reinforce) ทำใหพฤตกรรมทบคคลกระทำอย มอตรา การกระทำเพมขน และ 2) ผลสบเนองทเปนการลงโทษ (Punisher) (สมโภชน เอยมสภาษต,2549)ซงสงผลใหพฤตกรรมทบคคลกระทำนนยตลง สกนเนอร มแนวคดวาการเรยนรเกดขนภายใตเงอนไขและสภาวะแวดลอม ทเหมาะสม เพราะทฤษฎนตองการเนนเรองสงแวดลอม สงสนบสนนและการลงโทษ สกนเนอรมองวาพฤตกรรมของมนษยเปนพฤตกรรมทกระทำตอสงแวดลอมของตนเอง ซงการทพฤตกรรมของมนษยจะคงอยตลอดไป จำเปนตองมการเสรมแรง ทง การเสรมแรงทางบวก (Positivereinforcement) และการเสรมแรงทางลบ (Negative reinforcement) วธการททำใหเกด การเรยนรตามทฤษฎการวางเงอนไขแบบการกระทำของสกนเนอรตงอยบนพนฐานทวาความสมพนธ

1-66.indd 23 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

24

A (Antecedent)คอสภาพแวดลอมเปนเหตการณกอนเกดพฤตกรรมB (Behavior)คอพฤตกรรม/สงเราC (Consequence)คอผลกรรมทมผลตอพฤตกรรมทเกดขนโดยถาเปนC+เปนผลกรรมทผกระทำพงพอใจและ มการเพมขนหรอทำซำของพฤตกรรมC-เปนผลกรรมทผกระทำไมพงพอใจและพฤตกรรมลดลงหรอไมเกดอก

A B C

C+

C-

ระหวางพฤตกรรมกบสงแวดลอม กอใหเกดพฤตกรรมและผลของการกระทำของพฤตกรรมนนโดยมอทธพลตอพฤตกรรม ผลกรรมทผกระทำพงพอใจจะมแนวโนมทำพฤตกรรมนนเพมขน หากเปนผลกรรมทผกระทำไมพงพอใจกจะมแนวโนมทำพฤตกรรมนนลดลงเหนไดจากแผนภาพ

จากแผนภาพจะเหนไดวา ในสภาพแวดลอมมสงเราททำใหผกระทำแสดงพฤตกรรมออกมาซงพฤตกรรมนนจะมผลกรรมตามมาและผลกรรมนนอาจจะทำใหเพมขนหรอระดบคงทหรอลดลงทงนขนอยกบวาเปนผลกรรมทพงพอใจหรอไมพงพอใจ

4. ทฤษฎคอนสตรคตวสต (Constructivist Theory) ทฤษฎคอนสตรคตวสต เปนปรชญาการศกษาทตงอยบนฐานความเชอทวา ผเรยนสามารถสรางความรไดดวยตนเอง ความรนจะฝงตดอยกบคนสราง ดงนน ความรของแตละคนเปนความรเฉพาะตว เปนสงทตนสรางขนเองเทานน โดยนกเรยนจะเปนผกำหนดหรอมสวนรวมในการกำหนดสงทจะเรยนและวธการเรยนของตนเอง เปนผตดสนวาตนเองจะไดเรยนรอะไรเรยนรและพฒนาการเรยนรของตนเองอยางไร สามารถนำสงทเรยนรไปใช ในบรบทอนไดอยางเหมาะสม เรยนรจากการปฏบต มอสระในการคดและทำสงตาง ๆ เกยวกบเรองทเรยนร ดวยตนเอง เรยนรจากบรรยากาศการเรยนทมการชวยเหลอซงกนและกน ภายใตการอำนวยความสะดวกของคร ทฤษฎคอนสตรคตวสต เปนทฤษฎทวาดวยการสรางความร เปนการเปลยนจากเดมทเนนการศกษาปจจยภายนอกมาเปนสงเราภายใน ไดแก ความรความเขาใจ หรอกระบวนการรคด (Cognitive processes) ทชวยสงเสรมการเรยนร ซงปจจยภายในมสวนชวยทำใหเกด การเรยนรอยางมความหมายและความรเดมมสวนเกยวของและเสรมสรางความเขาใจของผเรยน

1-66.indd 24 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

25

(โครงการพฒนากระบวนการเรยนร, 2544) นกการศกษาเชอวาความรเปนทสรางขนไดดวยตนเอง ซงสามารถจำแนกกลมนกการศกษาทมความเชอในลกษณะนได 2 กลม คอ (ยรวฒนคลายมงคล,2542) 1)กลมการสรางความรเชงความคด เนนการสรางความรทเกดจากปจเจกบคคลการเรยนรเปนกระบวนการเชงพลวต (Dynamic process) ของการสราง การจดระบบและ การสรางความร นกการศกษาทมความเชอลกษณะน มทศนะวาการสรางความรจะเกดขนในตว ผเรยนทจะตองสรางและลงมอปฏบตดวยตนเอง 2)กลมการสรางความรเชงสงคม-วฒนธรรม การเรยนรเปนกระบวนการทางสงคมซงครและนกเรยน มสวนรวมในการพดคยกนอยางมความหมาย ในลกษณะแลกเปลยนกนดวยบรรยากาศทเปนมตรการปฏสมพนธภายในหองเรยนจะเปนตวเชอมโยงการเรยนรและการสอนใหผสมผสานกนอยางกลมกลน ทงน บคคลทอยในสงแวดลอมทางสงคมของผเรยนจะมอทธพลตอทศนะและวธคดของผเรยน ขณะทผใหญ ภาษา และวฒนธรรมเปนองคประกอบทสำคญของการเรยนร

หลกการสรางความรตามทฤษฎคอนสตรคตวสตประกอบดวยรายละเอยดดงน 1)ผเรยนจะมปฏสมพนธกบทกสงทอยแวดลอมตว จะพยายามคนหาเพออธบาย สงตางๆ โดยผเรยนจะสราแบบจำลองหรอสญลกษณของสงตางๆทพบเหนไวในความคด เพอใชอธบายปรากฏการณและเหตการณ ตาง ๆ ในสงแวดรอบตว บทบาทของครจงเปนการชวย ผเรยนสรางและประกอบแบบจำลองทางความคดใหสมบรณแบบยงขน 2)ผเรยนทกคนจะสรางหรอรวมสรางสงทมความหมายดวยตนเอง 3)ผเรยนเปนผรบผดชอบการเรยนรของตน ครเปนผสนบสนนและอำนวยสะดวกการเรยนร 4)ผเรยนจะสรางสงทมความหมายแลกเปลยนกนจากการปฏสมพนธซงกนและกน

การนำแนวคดนไปใชในการจดการเรยนการสอนนน ครจะเรมตนจากการเสนอปญหาหรอคำถามทเปนจดเนนของบทเรยน จากนนใหผเรยนปฏสมพนธภายในระหวางกนในกลม เพอแกปญหาหรอตอบคำถามจนสำเรจ โดยครทำหนาทนำทาง ตงคำถามและยกตวอยางเพอเสรมหรอตรวจสอบความเขาใจของผเรยน หลกการพฒนาผเรยนตามทฤษฎคอนสตรคตวสตประกอบดวยรายละเอยดดงน(อดมลกษณกลพจตร,มปป.) 1) เดกตองมโอกาสวางแผนการเรยนรของตนเอง และมความยดหยนในเรอง ทจะเรยน

1-66.indd 25 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

26

2) เดกจะสรางความรและความเขใจจากการกระทำ ผานโลกทางกายภาพและทางสงคมโดยมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและการแลกเปลยนความคดเหนกบบคคลอน 3)ความผดพลาด (Error) นำไปสการสรางความรใหม ความผดพลาดจะทำใหเกดการพฒนาความคด 4)การเรยนรของเดกจะเกยวของสมพนธในทกดาน ไมมการแยกแยะออกเปนรายวชาเหมอนผใหญ ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามทฤษฎคอนสตรคตวสตประกอบดวยรายละเอยดดงน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนประกอบดวยขนตอนสำคญดงน(ยรวฒนคลายมงคล, 2542) 1)มจดมงหมายของเนอหาทชดเจน 2)การออกแบบและเตรยมงานหรอปญหาทเปนสภาพการณจรง 3)การออกแบบวธการนำเสนอปญหาหรอแนวคดทเปนนาม กระทำในรปแบบทหลากหลายเพอใหผเรยนไดรบรและมองเหนปญหาไดหลายมม 4)การจดกจกรรมและโอกาสใหผเรยนไดมบทบาท มสวนรวมและไดปฏสมพนธโดยตรงระหวางผเรยนกบบทเรยนและระหวางผเรยนดวยกนเองคองานกลมในรปแบบตางๆ 5)การประเมนความรความเขาใจและความตอเนองระหวางความรเดมกบความรใหมของผเรยน

สำหรบวธการกจกรรรมการเรยนการสอนนน ครจะเรมตนจากการเสนอคำถามหรอปญหาทเปนจดเนนของบทเรยนจากนนผเรยนจะใชประโยชนจากวธการทำความเขาใจกบปญหาและปฏสมพนธภายในกลม และระหวางกลม เพอแกปญหาหรอตอบคำถามจนสำเรจ ซงคร จะทำหนาทชวยนำทางดวยการใชกลยทธคำถาม และการใหตวอยางเพมเตม เพอสรางเสรมและตรวจสอบความเขาใจของผเรยน สรปไดวา กระบวนการเรยนรตามทฤษฎคอนสตรคตวสต เปนลกษณะทใหนกเรยนสรางความรจาก การรวมมอกนแกปญหา (Collaborative problem solving) กระบวน การเรยนการสอนจะเรมตนดวยปญหาทกอใหเกดความขดแยงทางปญญา(Cognitiveconflict)กลาวคอ ประสบการณและโครงสรางทางปญญาทม อยเดม ไมสามารถจดการแกปญหานนไดลงตวเหมอนปญหาทเคยแกมาแลวตองมการคดคนเพมเตมทเรยกวา“การปรบโครงสราง”หรอ“การสรางโครงสรางใหม”ทางปญญา(Cognitiverestructuring)โดยการจดกจกรรมใหผเรยนไดถกเถยงปญหา ซกคานจนกระทงหาเหตผลหรอหลกฐานในเชงประจกษมาขจดความขดแยงทางปญญาภายในตนเองและระหวางบคคลได การจดการเรยนรตามทฤษฎคอนสตรคตวสต

1-66.indd 26 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

27

เชอวา ครผสอน ไมสามารถปรบเปลยนโครงสรางทางปญญาของผเรยนได แตสามารถชวยให ผเรยนปรบขยายโครงสรางทางปญญา โดยการจดสภาพการณททำใหเกดภาวะเสยสมดล หรอ กอใหเกดความขดแยงทางปญญาขน ซงกคอสภาวะทโครงสรางทางปญญาเดมใชไมได ตองม การปรบเปลยนใหสอดคลองประสบการณมากขนหรอเกดโครงสราง ทางปญญาใหมนนเอง โดยมเงอนไขการเรยนรดงน(อนชาโสมาบตร,2556) 1)การเรยนรเปนกระบวนการปฏบต(Activeprocess)ทเกดขนในแตละบคคล 2)ความรตาง ๆ จะถกสรางขนโดยผเรยนเอง โดยการใชขอมลทไดรบมาใหมรวมกบขอมลหรอความรเดมทมอยแลว รวมทงประสบการณเดม มาสรางความหมายในการเรยนรของตนเอง 3)ความรและความเชอทแตกตางกนของแตละบคคล จะขนอยกบสงแวดลอมขนบธรรมเนยมประเพณ และประสบการณของผเรยน จะถกนำมาเปนพนฐานในการตดสนใจและจะมผลโดยตรงตอการสรางความรใหมแนวคดใหมหรอการเรยนร

5. ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก (Kohlberg’s moral development theory) การพฒนาทางจรยธรรม หมายความถง การเจรญเตบโตในการเขาสงคมของเดก มความเขาใจบทบาทและหนาทของตนทมตอบคคลอนและสงคมโดยสวนรวม จดมงหมายของการพฒนาทางจรยธรรมหรอศลธรรม คอ การทบคคลจะทำใหเกดความสงบสขและความเจรญทงทางวตถและจตใจ ในกลมของตน สงคม หรอโดยสวนรวม (ดวงเดอน พนธมนาวน, 2521) ซงพฒนาการทางจรยธรรมของมนษยแบงเปน 3 ระดบ แตละระดบแบงออกเปน 2 ขน ตามลกษณะการใหเหตผลทางจรยธรรมตามรายละเอยดดงน(พชรสวนแกว,2545) ระดบท 1 ระดบกอนเกณฑ (Pre-conventional level) การทบคคลสนองตอบ ตอกฎเกณฑทกำหนดไวโดยผมอำนาจเหนอตน จะเลอกกระทำพฤตกรรมเฉพาะทเปนประโยชนตอตนเอง โดยไมคำนงถงผลทเกดขนกบผอน ในระดบน เปนระดบจรยธรรมของเดกวย2-10ปแบงออกเปน2ขนคอ ขนท 1 การหลบหลกการถกลงโทษ (The punishment and obedienceorientation)ผทมจรยธรรมขนนโดยทวไปแลวอายจะตำกวา7ขวบลงมาและจะมพฤตกรรมตางๆในลกษณะทมงหลบหลกไมใหตนเองตองถกลงโทษเพราะกลววาตนเองจะเจบหรอลำบากเดกจะยอมทำตามคำสงหรอกฎเกณฑของผใหญเพราะไมตองการใหตนถกลงโทษมากกวา อยางอน

1-66.indd 27 9/7/18 1:09:36 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

28

ขนท 2 ขนยดหลกการแสวงหารางวล (The instrumental relativistorientation)ผทมจรยธรรมในขนน โดยทวไปจะมอายระหวาง 7-10ป ซงการแสดงพฤตกรรม มสาเหตมาจากตองการไดรบผลประโยชน จงเลอกกระทำพฤตกรรมในสวนทจะนำความพอใจความสขหรอประโยชนสขมาสตนเรมพยายามกระทำเพอตองการรางวล ระดบท 2 ระดบกระทำตามเกณฑ (Conventional level) ระดบนเปนระดบ ทกระทำตามความคาดหวงของบคคลอนการตำหนและยกยองชมเชยจากสงคมเปนสงทควบคมความประพฤต มการกระทำตามกฎเกณฑของกลมยอย ๆ ของตน ซงระดบนยงตองควบคม จากภายนอก แตยงมความสามารถในการเอาใจเขามาใสใจเรา สามารถแสดงบทบาททสงคมตองการไดระดบนเปนระดบจรยธรรมของเดกวย10-16ปแบงออกเปน2ขนคอ ขนท 3 หลกการทำตามผอนเหนชอบ (The interpersonal concordatorientation) ผมจรยธรรมในขนนมอายประมาณ 10-13 ป ผมจรยธรรมในขนนมงทจะทำให ผอนพอใจเพอใหยอมรบเขาเปนพวก ชอบคลอยตามผอน โดยเฉพาะเพอทำตามแบบแผนท คนสวนใหญยดถอ ขนท4ขนหลกการทำตามหนาททางสงคม(Thelawandorderorientation) ผทมจรยธรรมในขนน มอายประมาณ 13-16 ป ซงจะรถงบทบาทหนาทของตนและสามารถกระทำตามหนาทของตนตามเกณฑ ทสงคมกำหนด อาศยหลกความเหมาะสมตามบทบาทของตนและใหความเคารพกฎหมายผทมจรยธรรมในขนนถอวามจรยธรรมทดพอสมควร ระดบท 3 ระดบเหนอเกณฑ (Postconventional level) ระดบนเปนระดบทมจรยธรรมเปนของตนเองซงอยในวยผใหญเพยงสวนยอยและมกจะมในอาย16ปขนไประดบนมการตดสนขอขดแยงดวยการคด ตรกตรองดวยตนเองแลวตดสนใจ ขนอยกบวาจะเนนความสำคญของสงใดมากกวากน การยอมรบกฎเกณฑของสงคมจะตงอยบนพนฐานของจรยธรรมระดบนแบงออกเปน2ขนคอ ขนท 5 ขนยดหลกตามคำมนสญญา (The social contract legalisticorientation) ผทมจรยธรรมในขนน อายตงแต 16 ปขนไป ผทมจรยธรรมในขนนยดมนในสงทถกตองตามกฎหมายแตยงเหนวาการแกไขเปลยนแปลงกฎเปนสงททำไดเมอไดใชวจารญาณดวยเหตผลทจะทำใหเกดประโยชนแกสงคม ขนท 6 ขนยดหลกการยดอดมคตสากล (The universal ethical principleorientation) พฒนาการทางจรยธรรมขนสงสดน จะพบในผใหญทมความเจรญทางสตปญญา มประสบการณและความรอยางกวางขวางเกยวกบสงคมและวฒนธรรมทเปนสากลจงมความคดทกวางไกลไปกวากลมและสงคมทตนเปนสมาชกอย เปนบคคลทมอดมคต มความสมเหตสมผลคำนงถงความเทาเทยมกนของสทธมนษยชน

1-66.indd 28 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

29

6. ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของเพยเจท (Piaget) เพยเจท อธบายวา จรยธรรมจะแฝงอยในกฎเกณฑตาง ๆ ทกชนด และในการเลนตางๆของเดกจะตองมกฎเกณฑทเปนระบบซบซอนแอบแฝงอยในการเลนนนๆซงเพยเจทใหขอสงเกตเกยวกบกฎเกณฑในการเลนของเดก2ประการดงน ประการท1การฝกหดตามกฎเกณฑอยในชวงอายกอน8ประยะนเดกจะยดกฎเกณฑ ภายนอก คอ พอแม ผปกครอง หรอผใหญทมสวนเกยวของกบเดก จะมอทธพลตอพฒนาการทางจรยธรรมของเดก โดยกฎเกณฑจะมลกษณะตายตว และเดกจะไมคำนงถงแรงจงใจตาง ๆหรอเหตของการกระทำแบงเปน4ขนดงน ขนท1เดกพยายามกระทำตามอยางคนอนเพราะยงไมรจกกฎเกณฑของการเลน ขนท 2 เดกจะยดตนเองเปนจดศนยกลาง พฤตกรรมจะเกดจากตนเองรวมกบการตามอยางคนอนทเลนเปนโดยมจดมงหมายของการเลนคอการมงเอาชนะ ขนท 3 เดกเกดความรวมมอในระหวางผเลน ความสนใจจะอยทการเลนตาม กฎเกณฑไมมงเอาชนะ ขนท 4 เดก นอกจากจะมความรวมมอในการเลนตามกฎเกณฑแลว ยงทำตามกฎเกณฑดวยความรสกรบผดชอบเฉพาะตนเองซงเพยเจทอธบายวาการทเดกพฒนาจากการรบกฎเกณฑทตายตว จากอทธพลภายนอกมาเปนกฎเกณฑของตนเองได เนองจากพฒนาการทางสตปญญา ความสมพนธกบกลมเพอนและอาย ดงนน การจดประสบการณใหเดกไดเลนหรอทำงานรวมกบกลมเพอน จะทำใหเดกมพฒนาการทางจรยธรรมสงขน รจกควบคมตนเองและแสดงพฤตกรรมทพงประสงคโดยผใหญตองชแจงเหตผลและมปฏสมพนธทดตอเดก ประการท 2ความสำนกในกฎเกณฑ เดกเรมมกฎเกณฑของตนเองระยะนพฒนาการ ทางจรยธรรม เรมกาวไปสระดบทมความคดเปนของตนเอง ในลกษณะของการคดถงความยตธรรมคดถงเหตและผลของการกระทำ ทฤษฎดงกลาวขางตน เปนทฤษฎทเกยวของกบการพฒนาวนยนกเรยน เปนฐาน คดสำคญในการกำหนดรปแบบการพฒนาใหเกดขนในตวบคคล เพอใหสอดคลองกบธรรมชาตของเดกบรบทของโรงเรยนและสงคม

1-66.indd 29 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

30

แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

วนยในสถานศกษา(Schooldiscipline) เปนกระบวนการจดการศกษาทมงเนนพฒนานกเรยนใหมพฤตกรรมทพงประสงคประกอบดวยวนยนกเรยน(Studentdiscipline)และวนยในชนเรยน (Classroom discipline) ซงมความเกยวของและเชอมโยงกน แตมขอบเขตและ จดเนนทตางกน (ราชบณฑตยสถาน, 2542) วนยในสถานศกษาจะมงเนนใหนกเรยนสามารถควบคมตนเองรจกปกครองตนเองและเปนสมาชกทมคณคาของชนเรยนครและนกเรยนมความปลอดภยและเสรมสรางสงแวดลอมทเออตอการเรยนร(Gaustac,1992) การรกษาวนยในสถานศกษา หมายถง 1) ระวง ไดแก การเอาใจใส 2) ดแล ไดแก การตรวจสอบ กำกบ ตรวจตรา 3) ปองกน ไดแก การกระทำในทางทจะขจดเหตททำใหเกด การกระทำทผดวนย 4) เยยวยา ไดแก การแกไขและปรบปรงหรอสงเสรมใหมวนยทดขน ซงแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาประกอบดวยรายละเอยดสำคญดงน

1. ปจจยทเกยวของกบการพฒนาวนยในสถานศกษา 1.1 ครอบครว ประสบการณทนกเรยนไดรบจากครอบครว มอทธพลตอพฤตกรรมของนกเรยน หากผปกครองขาดการอบรมเลยงดหรอปลอยปละละเลย เดกจะไปแสวงหาประสบการณทางสงคมทไมพงปรารถนาจากทอน เงอนไขสำคญจากครอบครวทสงผลตอวนยของนกเรยนมดงน 1)การทำลายมโนทศนของเดก เดกไดรบการพฒนามโนทศนของตนกอนจะเขาโรงเรยน ความเชอมน ในตนเองของเดกเมอเขาโรงเรยน อาจไดรบการสงเสรมหรอสกดกนจากประสบการณในครอบครว 2)การขาดการเอาใจใสจากครอบครว สงใหผลใหเดกมกจะมาทดแทนทโรงเรยน นกเรยนบางคนอาจโชครายทจะไดรบการเอาใจใสหรอความสนใจเมอกระทำผดเทานนสภาพการณเชนนจะสงเสรมพฤตกรรมทไมพงปรารถนาและไปสกดกนพฤตกรรมทเหมาะสม 3)การขาดความรกหรอขาดความสนใจจากครอบครวเดกจะรสกขาดความรกเมอผปกครองไมสนใจผปกครองจะตองไตรตรองใหดวาการใหเวลากบบตรหลานตองใหทงในเชงปรมาณและคณภาพ 4)การควบคมทเขมงวดจนเกนไป เดกทไดรบการอบรมเลยงดแบบเขมงวดมกเกดปญหาทางวนยในสถานศกษา เพราะโดยธรรมชาตของมนษยตองการมเสรภาพ ดงนน จงประสงคจะควบคมตนเองมากกวาการคมคมทเขมงวดขาดความเปนอสระ

1-66.indd 30 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

31

1.2 สงคม บทบาทของสงคมอาจมอทธพลตอเดกนกเรยนมากกวาทบาน เนองจากบทบาททางสงคม บางประการอยเหนอการควบคมของครอบครวและผปกครอง อทธพลของสงคมทเกยวกบวนยนกเรยน ไดแก ยาเสพตด กลมเพอน และเทคโนโลย เชน โทรศพทมอถอ วดทศนโทรทศนตลอดจนเกมตางๆบนโลกออนไลนเปนตนซงสงเหลานสงผลใหเดกไมสนใจทจะเรยนรหรอไมมเวลาเรยน 1.3 สถานศกษา บทบาทของสถานศกษาตอการกระตนใหนกเรยนเกดการพฒนาวนย ไดแก การทำ ความเขาใจนกเรยนและสอนวนยทงในและนอกชนเรยน การสอนทกษะ การคด การกำหนดกฎระเบยบทเกดจากการมสวนรวมและยดหยนในกรณทควรยดหยน การสงเสรม การแขงขนในเชงสรางสรรค ไมเนนการควบคม จดบรรยากาศและสงแวดลอมใหมความอสระและเสรมสรางคานยมทางบวกใหกบนกเรยน ทงน สงทสถานศกษาควรตระหนกในการปองกนปญหาวนยในสถานศกษาและในชนเรยน ไดแก การสอนใหมความหมาย (Teaching formeaning)สอนการคดและการแกปญหาการใหการยอมรบเคารพศกดศรความเปนมนษยโดยไมควรใชวธการบงคบ ตระหนกถงขอบเขตและวธการทำโทษ และสงเสรมการคนหาตนเองอยางสรางสรรคตลอดจนการมโปรแกรมการจดการชนเรยนทด เชนสรางสงแวดลอมทางกายภาพในชนเรยน การจดกจวตรในชนเรยน การทำงานกบนกเรยนทมความแตกตาง และการจดการกบความรนแรงในชนเรยนและในสถานศกษา สรปวาการพฒนาวนยในสถานศกษาเปนกระบวนการเรยนรทบคคลสามารถเรยนรได ครอบครว สภาพสงคม และสถานศกษา เปนปจจยสำคญทจะเสรมสรางใหนกเรยนมวนยในตนเอง โดยพฒนานกเรยนใหม การควบคมตนเอง มความรบผดชอบในฐานะทเปนสวนหนงในชนเรยนในสถานศกษาสงคมและประเทศชาต

1-66.indd 31 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

32

ภาพท 1ปจจยทเกยวของกบการพฒนาวนยในสถานศกษา

2. แนวทางของการเสรมสรางวนยนกเรยน สำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2540) อธบายแนวคดทนาสนใจไว 5ประการดงน 1)การทำใหเกดพฤตกรรมทเคยชน โดยใหบคคลเรยนรและปฏบตพฤตกรรมทดเพอใหเกดการปฏบตอยางตอเนองจนเกดเปนพฤตกรรมเคยชนทด 2) การใชวฒนธรรมในสงคมเปนแนวปฏบต โดยผสมผสานกบหลกการทางวชาการเพอทำใหเกด พฤตกรรมทเคยชน เชน การทำความเคารพผใหญดวยการไหว เปนสงทเดก พงกระทำไดงายกวาการเขาแถว เพราะการเขาแถวไมใชวฒนธรรมไทยแตเปนระเบยบทถกกำหนดขน เดกจงไมไดเหนแบบอยางทดอยเสมอ แตการไหวเปนวฒนธรรมของไทยทพงปฏบตตอผทอาวโสกวาดงนนการไหวจงงายตอการปฏบตมากกวาการเขาแถวเปนตน 3)การใชองครวมเปนความสมพนธระหวางจตใจพฤตกรรมและสตปญญาซงเปนหลกการพฒนาจรยธรรมและหลกการทางการศกษากลาวคอมความเขาใจในความสำคญของสงทจะกระทำมความพอใจและยอมรบในสงทจะกระทำ

พฤตกรรม/วนย ของนกเรยน

ปจจยดานครอบครว 1. การทำลายอตมโนทศนของเดก2. การอบรมเลยงด3. ขาดความรกและการดแลเอาใจใส4. การควบคมทเขมงวดเกนไป

ปจจยดานสงคม 1. ยาเสพตด2. กลมเพอน3. เทคโนโลย

ปจจยดานสถานศกษา 1. การจดการเรยนการสอน2. ความรนแรงในชนเรยน/สถานศกษา3. บรรยากาศ/สภาพแวดลอม

1-66.indd 32 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

33

4)การใชแรงหนนสภาพจต เปนการกำหนดความมงมนและความพยายาม เพอปฏบตตามเปาหมาย ทกำหนดไว ซงอาจทำใหเกดการเปรยบเทยบในสวนของความภาคภมใจ ในผลการปฏบตเพราะหากใชมากเกนไปจะกลายเปนการดหมนผอน 5)การใชกฎเกณฑบงคบ เปนวธการหนงททำใหการพฒนาวนยประสบความสำเรจในชวระยะเวลาหนงแตเมอไมมผใดควบคมวนยเหลานนกจะหายไปจงอาจเปนวธการทไมยงยน

วนดา เสวดรณทร (อางถงใน ไพบลย ขาขนมะล, 2537) นำเสนอแนวคดและแนวทางในการเสรมสรางวนยใหแกนกเรยนดงน 1)ผใหญกบการเสรมสรางวนย คอ การประพฤตตนและเปนตวอยางทดใหกบเดกใหการชแนะตกเตอนชแจงเหตผลยกขอดขอเสยของการประพฤตปฏบตในเรองตางๆได 2)ชนเรยนกบการเสรมสรางวนย คอ การจดการเรยนการสอนและกจกรรมตาง ๆทงในและนอกชนเรยนการกำกบ ควบคมระเบยบขอบงคบ และบทลงโทษตาง ๆอยางจรงจงและสมำเสมอ 3)กจกรรมโฮมรมกบการเสรมสรางวนยกลาวคอในระดบประถมศกษาครประจำชนมอทธพลและ มความใกลชดกบนกเรยนมาก เหมาะสมทจะเสรมสรางนสยใหกบนกเรยน ในหลายโอกาสทเอออำนวย โดยเฉพาะในตอนเชาหลงการเคารพธงชาต โรงเรยนสวนใหญมก มการจดกจกรรมโฮมรม เพอจดกจกรรมทชวยใหนกเรยน ไดมโอกาสเพมพนความร ประสบการณ การปรบตวตลอดจนการฝกทกษะตางๆทจำเปนตอการดำรงชวตซงกจกรรมตางๆนนควรกำหนดจดประสงค การปฏบต และการประเมนผลทชดเจน เพอใหการเสรมสรางทกษะตาง ๆบรรลเปาหมายการพฒนา

กองวจยทางการศกษา (2542) นำเสนอรปแบบการพฒนาศกยภาพดานความมวนยในตนเองของนกเรยนไว7ขนตอนโดยมรายละเอยดสำคญดงน 1)ผบรหารตองกำหนดใหการพฒนาศกยภาพดานวนยเปนนโยบายของโรงเรยนอยางชดเจน เปนลายลกษณอกษร โดยผบรหารโรงเรยนจดประชมชแจงรายละเอยดใหครและบคลากรในโรงเรยนรบรถงความสำคญและสรางความเขาใจถงนโยบาย วตถประสงค และประโยชนของการพฒนาวนยในตนเองของนกเรยน กำหนดใหเปนนโยบายททกคนในโรงเรยนตองปฏบตรวมกน 2)แตงตงคณะกรรมการเพอรบผดชอบในการดำเนนการพฒนาวนยนกเรยน โดยแตงตงเปนลายลกษณอกษร ซงการแตงตงคณะกรรมการดำเนนงานตองสอดคลองกบบรบทของโรงเรยน กลาวคอ ขนอยกบความพรอม ขอจำกดของบคลากร สภาพแวดลอมและงบประมาณของโรงเรยน

1-66.indd 33 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

34

3)กำหนดกจกรรมการพฒนาศกยภาพดานวนยในตนเองของนกเรยน โรงเรยนตองดำเนนการอยางตอเนองเปนระบบและดำเนนการกบนกเรยนอยางทวถงทกคน 4)การดำเนนการตามกจกรรมทกำหนด โดยผบรหารโรงเรยนและคณะกรรมการดำเนนการจดประชมและบคลากรทางการศกษาทกคนในโรงเรยน เพอชแจงรายละเอยดของกจกรรมการพฒนาศกยภาพดานวนย ของนกเรยน พจารณามอบหมายใหครรบผดชอบการดำเนนงานของแตละกจกรรม ใหสอดคลองกบบทบาทหนาทและความรบผดชอบของแตละคนอยางทวถง 5)การนเทศตดตามและการประเมนผลระหวางดำเนนการพฒนาศกยภาพ 6)การประเมนและสรปผลการดำเนนงานของแตละกจกรรมทไดดำเนนการ และภาพรวมของการพฒนาโดยมเครองมอในการประเมนผลเชนแบบทดสอบแบบสอบถามแบบสงเกต เปนตน โดยสรปผลการดำเนนงานเปนขนตอนและเปนระบบอยางชดเจน หากพบวา การดำเนนงานไมบรรลวตถประสงค ตองปรบปรงแกไข แลว ดำเนนการใหมจนบรรลวตถประสงค ทกำหนด 7)ดำเนนการตามกจกรรมทกำหนดอยางตอเนอง จนเปนงานประจำทตองปฏบตและสามารถเปลยนแปลงกจกรรมไดตามความเหมาะสม

พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต) (2539) กลาวถง วธการเสรมสรางวนยใหเจรญงอกงามดงน 1)สรางวนยดวยการทำใหเปนพฤตกรรมทเคยชน ควรใหพฤตกรรมทดและกนพฤตกรรมทไมดไมใหเกดขน นำเอาพฤตกรรมทดมาเปนพนฐานและฝกจนกลายเปนความเคยชนเปนวธการเบองตนในการเสรมสรางวนยเพอทำใหเกดพฤตกรรมเคยชนทด 2)สรางวนยดวยวฒนธรรม เชน พอแมพาเดกไปในสถานททตองใหบรการแกคนจำนวนมาก พอแม ไปเขาแถวรอคว เดกกไปเขาแถวรอควดวย พอเจอครงแรกกเขาแถวรอคว ตอไปครงท 2 เดกกเขาแถวรอคว ตอไปครงท 3 เดกกเขาแถวรอคว จากนนเดกกเขาแถวรอควเองโดยไมตองตงใจฝกไมตองอบรมเปนตน 3)สรางวนยใหไดผลดวยระบบสมพนธขององครวม คอเปนระบบองครวมทตองประสานกนกลาวคอ ในการฝกฝนพฒนามนษยหรอการศกษานจะตองใหองคประกอบ3สวนคอดานพฤตกรรมดานจตใจและดานปญญาบรณาการและประสานไปดวยกน เพอทำใหเกดองครวมทสมบรณ 4)สรางวนยโดยใชปจจยอนชวยเสรม วนยจะทำใหเกดความสขและประพฤตปฏบตดวยความพอใจศรทธาและความรกจงเปนปจจยสำคญและเปนตนแบบทดของพฤตกรรม(ศล) มความรก ทำใหเกดความอบอน มความเปนกนเองพรอมทงศรทธาและความสข (จตใจ)

1-66.indd 34 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

35

กลยาณมตรรเหตรผลสามารถบอกไดวาทำอยางนนแลวมผลอยางไรสงผลใหเดกเขาใจเหตผลและเหนคณคาในสงทม(ปญญา) 5)สรางวนยดวยแรงหนนของสภาพจตใจ คอการตงเปนอดมคตในจตใจ ทำใหใจ มความฝกใฝมงมนอยางแรงกลาวธนทางธรรมไมสนบสนนถาจะใชตองพงระมดระวง 6)สรางวนยโดยใชกฎเกณฑบงคบ คอการสรางวนยโดยใชกฎหมายหรอกฎเกณฑบงคบ ควบคมโดยมการลงโทษ วธนสรางวนยได แตเปนวธทไมดและไมถกตอง ไมเขากบหลกการ ของธรรม

ใจจรงบญเรองรอด(ม.ป.ป.)กลาวถงกระบวนการควบคมระเบยบวนยไวดงน 1)การวางระเบยบวนย ไดแก การกำหนดกฎเกณฑเกยวกบระเบยบวนย เพอใชเปนเกณฑของพฤตกรรมนกเรยนถอเปนภารกจทตองดำเนนการเปนอนดบแรก เพอมหลกยดในการพจารณาพฤตกรรมนกเรยน 2)การตดตามประเมนผลไดแกกระบวนการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบพฤตกรรมของเดกในโอกาสตางๆตามความเปนจรงเพอนำพฤตกรรมนนมาพจารณาตดสนใจตอไป 3)การเปรยบเทยบไดแกกระบวนการทนำพฤตกรรมจรงมาเปรยบเทยบกบเกณฑหรอระเบยบวนย ทวางไว เพอดภาวะเบยงเบนหรอความผดปกต เปนขอมลในการตดสนใจ ดำเนนการอยางใดอยางหนงตอไป 4)การปรบปรงแกไข ไดแก การดำเนนการแกไขและพฒนาสภาพความผดปกตตลอดจนการพฒนาใหเดกมบคลกภาพทถกตองตอไป

ดงนนการเสรมสรางวนยนกเรยนตองกำหนดแผนงานวธการขนตอนและผเกยวของ หรอผรบผดชอบในการดำเนนงานอยางชดเจน โดยการบรณาการชนเรยนกบการเสรมสรางวนยกจกรรม/โครงการพเศษตาง ๆ ในโรงเรยนและนอกโรงเรยน กำกบ ตดตาม อยางตอเนองสมำเสมอจนเปนงานประจำทตองปฏบต

3. หลกการกำหนดระเบยบวนยแกนกเรยน ธรวฒ ประทมนพรตน (ม.ป.ป.) อธบายวา โรงเรยนสามารถกำหนดวนยทจะใหนกเรยนประพฤตปฏบตเองไดโดยควรกำหนดใหอยภายใตหลกการดงน 1)หลกการเสรมสรางพฒนาบคลกภาพ ไมควรสรางหรอวางระเบยบวนยในสถานการณของ “การหาม” ควรมการวางระเบยบวนยในลกษณะของการ “แนะ” เปนถอยคำทางบวกมากกวาทางลบขอความทางบวกเปนการชแนะเพอการพฒนาบคลกภาพมากกวาเพยงเพอหยดพฤตกรรมเบยงเบน

1-66.indd 35 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

36

2)หลกกฎหมาย ระเบยบวนยทกำหนดขน จะตองเปนไปตามกฎหมายของ บานเมองและไมกอใหเกดการขดแยงในสถานศกษา เพราะสถานศกษาเปนตวแทนของสงคม ในการเตรยมความพรอมใหกบเยาวชน เพอการเขาสสงคม หากระเบยบวนยขดกบกฎหมาย บานเมองยอมเปนการฝกคนใหขดกบกฎหมายบานเมองดวย 3)หลกการปฏบตจรง โดยระเบยบวนยทกำหนดขน จะตองปฏบตหรอบงคบใชไดมฉะนนระเบยบวนยทกำหนดขนจะไมมความหมาย 4)หลกการเขารวมเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการออกหรอกำหนดระเบยบวนยรวมดวย เพราะจะชวยใหนกเรยนมความเตมใจทจะปฏบตตาม ซงการเขารวมของนกเรยนจะมากหรอนอยขนอยกบวฒภาวะของนกเรยน 5)หลกการปองกน การปองกนไมใหนกเรยนประพฤตผดระเบยบวนย ยอมดกวาการแกไขปญหาความประพฤตทเกดขนแลว 6)หลกการลงโทษ ระเบยบวนยทศกดสทธตองมบทลงโทษ ซงจะชวยหยดหรอปองกนการประพฤตผดในโอกาสตอๆไป 7)หลกประโยชน การวางระเบยบจะตองคำนงถงประโยชนของนกเรยนสวนใหญมงประโยชนใหนกเรยนแตละคนไดเปนบคคลทมคณภาพเปนประโยชนตอสงคมสวนรวม 8)หลกพฒนาการของเดก การวางระเบยบวนยใหกบนกเรยน จะตองเหมาะสมกบพฒนาการในแตละชวงวย ไดแก ระดบปฐมวย กอนประถมศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลายซงระเบยบวนยจะตองงายตอการทำความเขาและปฏบต 9)หลกเรยบงาย หลกการนเปนการใชภาษาในระเบยบวนย กลาวคอ ควรเปนภาษาทเขาใจงาย ชแจงรายละเอยดเพมเตมนอย เพอปองกนการตความผด ซงอาจกอใหเกดปญหาในการปฏบต 10) หลกการเปนปจจบน วนยทดจะตองเหมาะสมกบสภาพสงคมทเปลยนแปลงสถานศกษาจะตองมการทบทวนและปรบเปลยนระเบยบวนยใหเปนปจจบนเสมอ

4. บทบาทของผบรหารและครในการเสรมสรางวนยนกเรยน 4.1 บทบาทของผบรหารสถานศกษา ผบรหารมบทบาทอยางยงในการปองกนและแกไขปญหาการขาดระเบยบวนยการออกคำสงลงโทษ การวากลาวตกเตอน และการอบรมสงสอน รวมทงการประพฤตตนเปนตวอยางทดตอครในโรงเรยนและนกเรยน (สรเกยรต จอมไพรศร, 2550) บทบาทของผบรหารสถานศกษาทสำคญมดงน(สาเภาพทธปวน,2548;ประกตวงษมอญ,2550) 1)ผบรหารโรงเรยนตองศกษารายละเอยดเกยวกบระเบยบวนยทระทรวงศกษาธการกำหนดไว การออกคำสงหรอระเบยบตาง ๆ ควรจะพจารณาอยางรอบคอบวา

1-66.indd 36 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

37

มสวนชวยใหนกเรยนมพฤตกรรมทพงปรารถนาโดยรวมมอกบคณะครอยางเหมาะสมสอดคลองกบสภาพสงคม ระเบยบตาง ๆ ทเกยวของและแผนพฒนานกเรยนและแจงรายละเอยดเกยวกบระเบยบวนยทกำหนดไวใหเขาใจตรงกนทงครและนกเรยน 2) ปฏบตตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเกยวกบเรองวนยและการรกษา วนยนกเรยนในโรงเรยนและควรจดสภาพของโรงเรยนและสงแวดลอมใหมสภาพนาอยนาเรยน 3) เปนทปรกษาและประสานงานตาง ๆ ทงในโรงเรยนและชมชน เพอให เกดผลในการเสรมสรางวนยนกเรยน และสงเสรมใหมการจดกจกรรมตาง ๆ อนจะชวยใหการเสรมสรางวนยในโรงเรยนเกดแกนกเรยนยงขน 4)ครเปนบคคลสำคญทอาจกอใหเกดปญหาเกยวกบระเบยบวนยได ผบรหารควรพฒนาครใหประพฤตตนเปนแบบอยางทดแกนกเรยน เชน ความสามคค การแตงกายมารยาท การพดจา เปนตน ครจะตองมเหตผลไมใชเปนคนเจาอารมณหรอมอารมณราย เพราะจะสงผลทำใหเกดปญหาทางวนยได และกระตนใหคณะครมกำลงใจในการปฏบตงานเกยวกบวนยนกเรยน 5) ประพฤตตนใหเปนแบบอยางทดเกยวกบการรกษาวนยในโรงเรยน ตลอดจน การประพฤตปฏบตในดานอน ๆ และเสรมสรางวนยใหเกดกบนกเรยน โดยการแนะแนวหรอใหคำปรกษา 6)ควบคมดแลนกเรยนใหปฏบตตามระเบยบวนยอยางเครงครด และเปน แบบอยางทดในการรกษาระเบยบวนยทไดกำหนดไวแลว พยายามหลกเลยงการลงโทษ ซงไมมผลดมากนกตอการสรางระเบยบวนยตลอดจนการปรกษาหารอกบคณะครเพอแกไขปญหา ทเกดขนตลอดจนประเมนผลการดำเนนการเกยวกบวนยในโรงเรยนเปนระยะๆอยางสมำเสมอ

4.2 บทบาทของคร ครผสอนตองยดเกณฑ 3 ประการ เปนจดมงหมายของการพฒนาวนยนกเรยนคอ 1) วนยตองทำใหเดกเกดการเปลยนแปลงในทางทพงประสงค หรอสรางความเจรญงอกงามใหเกดขนในตวเดก 2) วนยตองคง รกษาเกยรตและศกดศรของเดกไว และ 3) วนยจะตองสามารถพยงความสมพนธอยางใกลชดระหวางผปกครองและตวเดกเอง ลดดาวลย เกษมเนตรและคณะ(2539,อางถงในกลชาศรเฉลมพงศ,2544)ใหขอเสนอแนะแนวทางการปฏบตของครในการเสรมสรางวนยนกเรยนดงน 1)ความแนนอนสมำเสมอ ครควรมตารางสอนและตารางกจกรรมเสรมหลกสตรในแตละภาคเรยน อยางชดเจน แนนอน การตงกฎเกณฑและระเบยบปฏบตตองใหนกเรยนสามารถปฏบตตามได เพอใหนกเรยนรบรวาครและโรงเรยนตองการอะไร และหากม

1-66.indd 37 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

38

การเปลยนแปลง ครตองอธบายเหตผลวาเปนเพราะเหตใด ซงจะทำใหนกเรยนจะรสกสบายใจหากมโอกาสไดรบรกำหนดการทแนนอนของตนเองลวงหนา 2)การชมเชยและใหกาลงใจ นกเรยนตองการความสนใจและการยอมรบทสมำเสมอจากคร ครจง ควรบอกใหนกเรยนรบรถงความตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด 3)ปฏบตตนเปนแบบอยาง นกเรยนจะเกดการเลยนแบบสงตาง ๆ รอบตว ดงนนครจงควรปฏบตตนเปนแบบอยางทดใหกบนกเรยนเพอใหเดกเกดพฤตกรรมทคาดหวง 4)การใชเหตผลทถกตองตามสถานการณ นกเรยนแตละคนมความแตกตางกน ทงดานรางกายและอารมณ ขนอยกบเวลาและสถานการณ ซงกอนทจะพฒนาหรอเสรมสรางวนยกบนกเรยน ครตองพจารณาวานกเรยนกาลงเหนอย ปวย หว หรออกำลงไมสบายใจ หรอไม ครตองทำความเขาใจ และใหโอกาสนกเรยนปรบตวใหเขากบสถานการณอยางถกตองตามกาลเทศะ 5)การลงโทษ อาจทำได หากครพดชแจงหรอกระทำโดยวธตาง ๆ แลว แตกไมสามารถเปลยนแปลงแกไขพฤตกรรมทไมพงปรารถนาของนกเรยนได อาจจำเปนตองมการลงโทษแตไมควรรนแรงเกนเหตเชนครอาจแสดงการไมยอมรบในสงทนกเรยนกระทำหรอแสดงพฤตกรรมทไมถกตอง การงดปฏบตบางอยางหรอบางประการ การจำกดบรเวณหรอการไมม ปฏสมพนธดวยในชวงเวลาทเหมาะสมเปนตน โรงเรยนเปนสถาบนทมหนาทอบรมและใหการเรยนรแกเดก โดยใหการปลกฝงและสงเสรมพฒนาการดานตาง ๆ การเอาใจใสดแลตอนกเรยนเปนสงสำคญรองจากพอแม เดกมกจะเลยนแบบครหากครมพฤตกรรมดและสงเสรมนกเรยนใหมพฤตกรรมทด โดยตองดแลเดกอยางใกลชดมความรกความเมตตาและเอาใจใสมความเขาใจเดกทงดานพฒนาการความรสกนกคดและปญหาของเดก ความใกลชดและความเขาใจ จะทำให ครสามารถปองกนเดกได มากกวาการแกไข ควรใชวธการเสรมแรงจงใจมากกวาการลงโทษคร ผปกครอง และผเกยวของตองคำนงถงสทธมนษยชนของเดกดวย คอการลดความรนแรงตอเดกในบานและโรงเรยน สงเสรมวธการสอสารและสรางความสมพนธทไรความรนแรง โดยคำนงถงศกดศรของความเปนมนษยและความตองการดานพฒนาการของเดก ตลอดจนการทครควรเพมพนความรเกยวกบพฒนาการของเดก และตองคำนงถงสงทเกยวของกบเดก คอ การใหเกยรตและเหนคณคาเดกแตละคน การรบฟงเดกและเรยนรจากเดก และยอมรบวาเดกทกคนมความหวงและโอกาสเพราะเดกมความแตกตางระหวางบคคล และความแตกตางเกดจากหลายสาเหต ปจจยสำคญไดแกธรรมชาตของเดกพนธกรรมและสงแวดลอมการอบรมเลยงดของพอแมผปกครองสภาพ

1-66.indd 38 9/7/18 1:09:37 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

39

ครอบครว โรงเรยนและการเอาใจใสของคร ทางเลอกทดทสด คอการอบรมบมนสยเดกดวยการสรางวนยเชงบวก การเขาใจธรรมชาตของเดกและปฏบตตอเดกอยางสรางสรรค ปราศจากความรนแรง

5. การเสรมแรงและการลงโทษ 5.1 การเสรมแรง (Reinforcement) หากบคคลไดรบผลกรรมทเปนตวเสรมแรง(Reinforce) กจะทำใหพฤตกรรมทบคคลกระทำนนมแนวโนมทจะเกดขนซำอก ซงการเสรมแรงม2ประเภทคอ1)การเสรมแรงทางบวก(Positivereinforcement)คอการใหสงใดสงหนง ทบคคลพงพอใจแลวทำใหพฤตกรรมทบคคลนนกระทำอยมความถเพมขน หรอทำใหพฤตกรรม ทเกดขนนนมความสมำเสมอ และ 2) การเสรมแรงทางลบ (Negative reinforcement) เปน การทำใหความถของพฤตกรรมคงทหรอเพมมากขน อนเปนผลมาจากการท เราทำพฤตกรรม ดงกลาวแลวสามารถหลกหนจากสงทเราไมพงพอใจ(Aversivestimuli)ได 5.2 การลงโทษ (Punishment) หากบคคลไดรบผลกรรมทเปนตวลงโทษ(Punisher) จะทำใหพฤตกรรมทบคคลกระทำนนมแนวโนมทจะลดลงหรอยตลง คอการให ผลกรรมหลงจากทบคคลแสดงพฤตกรรมเพอทำใหความถของพฤตกรรมลดลงหรอยตลงวธการลงโทษมหลายวธดงน 1)การลงโทษโดยการทำใหเกดความเจบปวดทางดานรางกาย (Physicalpain)เชนแมลงโทษลกดวยการตทลกแอบขโมยเงนเปนตน 2)การตำหน (Reprimands) คอ การใชถอยคำเพอใหบคคลไดยตพฤตกรรมบางอยางทเขาแสดงออกมา เชน ครตำหนนกเรยนทพดคยในหองเรยนวา “หยดคยกนไดแลวนะ” เปนตน 3)การใชเวลานอก (Time-out) คอ การทำใหบคคลสญเสยโอกาสทจะไดรบการเสรมแรงทางบวกในชวงระยะเวลาหนง เพอใหบคคลยตการกระทำเชนนน เชน การใหเดกพดคยเลนในหองเรยนออกไปยนตรงมมหอง โดยไมใหมสวนรวมในการทำกจกรรมในชนเรยนเปนตน 4)การปรบสนไหม(Responsecost)คอการถอดถอนการเสรมแรงทางบวกออกไป เมอบคคลกระทำพฤตกรรมทไมพงประสงค เชน การหกคะแนนนกศกษาทแตงตวเรยบรอยการถกปรบเมอขบรถแลวไมคาดเขมขดนรภยเปนตน 5)การแกไขใหเกนกวาททำผด (Overcorrection) เปนวธการลงโทษโดยการใหบคคลแกไขพฤตกรรมทไมพงประสงคอนประกอบดวย2วธการคอ1)การใหบคคลแกไขในสงททำผด ใหเกนกวาความผดทเกดขน เชน เดกททงขยะไมเปนท กทำโทษโดยการใหเดก

1-66.indd 39 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

40

ทำความสะอาดบรเวณโดยรอบนนทงหมด และ 2) การแกไขให เกนกวาททำผด โดยการฝกใหกระทำในสงทถกตองเชนลงโทษเดกททงขยะไมเปนทโดยการใหเดกนำขยะไปทงลงถงซำกนไปมาหลายๆรอบเปนตน

รวมจตร ศรวงศ (2552, ออนไลน) อธบายเพมเตมวา การเสรมสรางวนยนกเรยนม2แนวทางคอ 1)การเสรมสรางวนยเชงลบหรอเชงรบ เปนกระบวนการเสรมสรางวนย ทมงกำกบควบคมไมใหนกเรยนแสดงพฤตกรรมทผดกฎระเบยบตามทโรงเรยนกำหนด ซงครสวนใหญทงในอดตและปจจบน ตางเหนวา การสรางวนยโดยวธน เปนวธการทไดผลรวดเรว เพราะสามารถหยดพฤตกรรมของนกเรยนไดทนททนใด และนยมใชการลงโทษทงทกระทำตอรางกายและจตใจของนกเรยน โดยไมไดคำนงถงผลเสยทจะเกดขนกบนกเรยนในระยะยาว สวนใหญมกเปนการแกไขปญหาพฤตกรรมทเดกไดกระทำมากอนหนาแลว จงเรยกอกอยางหนงวา การสรางวนยเชงรบ 2)การเสรมสรางวนยเชงบวกหรอเชงรก เปนกระบวนการเสรมสรางวนยนกเรยน ทมงจะพฒนาและปลกฝงพฤตกรรมทพงประสงคใหกบนกเรยน ครในปจจบนอาจจะยงไมเขาใจวธการ หรอเขาใจแตไมคอยเหนดวยเพราะเปนวธการทตองใชเวลากวาจะเหนผล เปนวธทครจะตองมความอดทนอดกลนสง จะตองใชความเปนกลยาณมตร ความรก ความเมตตา ตอศษยอยางจรงใจและจรงจง และครกมขอจำกดในเรองของเวลา ตลอดจนภาระหนาททไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชาใหพฒนาผเรยน ใหเปนคนดมความร มความสขภายในระยะเวลาจำกดแตถาครทำไมไดกอาจจะถกเพงเลงจากผบงคบบญชาไดดงนนครจงไมนยมการเสรมสรางวนยเชงบวกเพราะเหนผลชา แตจรง ๆ แลวการเสรมสรางวนยเชงบวกจะไหผลทมนคงถาวรกวาและเปนวธการปองกนกอนทจะเกดพฤตกรรมทไมพงประสงคกบนกเรยนจงเรยกอกอยางหนงวาการเสรมสรางวนยเชงรก

ขอควรพจารณาในการลงโทษ ถงแมวาในหลาย ๆ สภาพการณ วธการลงโทษ กดจะเปนวธการหยดยงพฤตกรรมทอาจกอใหเกดความเสยหายไดอยางรวดเรวกตาม แตยงม ขอโตแยงกนอยวาควรจะใชวธการลงโทษหรอไม เพราะการลงโทษอาจนำมาซงผลขางเคยงท ไมพงประสงค ดวยเหตดงกลาว จงควรพจารณาถงขอด และขอจำกดของการนำวธการลงโทษ ไปใชใหถองแทเสยกอนเพอใหการปรบพฤตกรรมบรรลผลทตงไวขอดของการลงโทษคอชวยใหพฤตกรรมทไมตองการ ลดลงหรอยตลงไดอยางรวดเรว และทำใหพฤตกรรมทพงปรารถนามโอกาสเพมขนไดทงนขอจำกดของการลงโทษมดงน

1-66.indd 40 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

41

1)การลงโทษอาจกอใหเกดปญหาทางอารมณ เชน โกรธ ผดหวง รองไหเปนตน 2)การลงโทษอาจกระตนใหเกดความกาวราวได เชน การดาวาผทลงโทษตนการขมขการกระทบเทาหรอแมกระทงการทำรายรางกายผอนเปนตน 3)การลงโทษอาจกอใหเกดพฤตกรรมการหลกหน หรอหลกเลยงจากสภาพแวดลอม ทตนถกลงโทษเชนการวงหนหรอการแยกไปอยคนเดยวเปนตน 4)การลงโทษไมไดใหผลของการหยดพฤตกรรมอยางถาวร เมอบคคลแสดงพฤตกรรมอยางใดอยางหนงแลวถกลงโทษ แตเมอไปอยในอกสถานการณหนงทไมมผทจะลงโทษไดพฤตกรรมอยางเดมกสามารถเกดขนไดอก ทงน ควรใชการลงโทษเปนวธสดทาย ซงแนวทางทดสำหรบการหยดยงพฤตกรรมทไมพงประสงค คอ การใชหลกการเสรมแรง เมอบคคลแสดงพฤตกรรมทพงประสงคควบคกบการหยดยง เมอบคคลแสดงพฤตกรรมทไมพงประสงค และหากจะใชวธการลงโทษ กควรจะบอกถงการกระทำททำใหถกลงโทษ พรอมทงทำการชแนะพฤตกรรมทเหมาะสมแกผทถกลงโทษดวย และเมอบคคลไดแสดงพฤตกรรมทเหมาะสม กตองไมละเลยทจะใหการเสรมแรงแกพฤตกรรมทเกดขนนนดวย

5.3 ประเภทของตวเสรมแรง สงทมศกยภาพเปนตวเสรมแรงไดนน มดงน 1)ตวเสรมแรงประเภทสงของ(Materialreinforces)คอการใหการเสรมแรงดวยสงของประเภทตางๆเชนของเลนของขวญอาหารเปนตน 2)ตวเสรมแรงทางสงคม (Social reinforces) คอ การใหการเสรมแรงดวยการชมเชย และการแสดงออกโดยใชทาทาง เชน การยม การโอบกอด การพยกหนาแสดง การมองดวยความชนชมเปนตน 3)ตวเสรมแรงทเปนกจกรรม (Activity reinforces) คอ การใหตวเสรมแรงเปนกจกรรมทบคคลชนชอบ มาชวยเสรมแรงในกจกรรมทบคคลไมคอยชนชอบ หรอทเรยกวา“หลกการพรแมค” (Premark principle) เชน การใหเดกเลนคอมพวเตอรเมอเดกทำการบานเสรจแลวโดยวางเงอนไขวาเดกจะตองทำการบานใหเสรจกอนทจะไปเลนคอมพวเตอรไดเปนตน 4)ตวเสรมแรงทเปนเบยอรรถกร (Token reinforces) การใหการเสรมแรงดวยการใชเงนคปองดาว เบยแตมแสตมป เปนตวเสรมแรงการทตวเสรมแรงเหลานมคณคาเปนตวเสรมแรงได เพราะสามารถนำไปแลกเปนตวเสรมแรงอน ๆ ได เชน หางสรรพสนคาใหคปองสวนลด1ใบเมอซอสนคาครบ500บาทซงคปอง1ใบมคาเทากบสวนลด15%ในการซอสนคาครงตอไปเปนตน

1-66.indd 41 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

42

5)ตวเสรมแรงภายใน (Covert reinforces) คอ ตวเสรมแรงทเปนความรสก ทเกดขนภายในใจเชนความสขความสบายใจความภมใจเปนตนเชนการทคนเราชอบทำบญเปนประจำเพราะทำแลวรสกสบายใจความสบายใจทไดรบจาการทำบญจงเปนตวเสรมแรงจากภายในททำใหเราทำบญอยเสมอเปนตน

5.4 ตารางการเสรมแรง ปจจยสำคญในการสรางพฤตกรรมการเรยนรใหเกดขนไดอยางมประสทธภาพนน ผใหการเสรมแรงจะตองมความเขาใจถงวธการกำหนดระยะเวลาในการเสรมแรง สกนเนอรไดกำหนดวธการใหการเสรมแรงไวดงน กรณท 1 คอ การเสรมแรงแบบตอเนอง (Continuous reinforcement) คอใหการเสรมแรงอยางตอเนองในทกครงทบคคลแสดงพฤตกรรมเปาหมายได เหมาะกบการสรางพฤตกรรมการเรยนรในระยะเรมแรก กรณท 2 คอ การเสรมแรงแบบครงคราว (Intermittent reinforcement) คอ ใหการเสรมแรงเปนครงคราวเมอบคคลแสดงพฤตกรรมเปาหมายได สามารถใหการเสรมแรงตามชวงเวลาทแสดงพฤตกรรม หรอ ตามจำนวนครงของการแสดงพฤตกรรมกได แบงออกเปน 4ลกษณะดงน 1)การเสรมแรงตามชวงเวลาทแนนอน (Fixed interval scheduleหรอ FI)เปนการเสรมแรงทกำหนดเวลาของการเสรมแรงแบบตายตว ไมวาจะแสดงพฤตกรรมเปาหมาย กครงกตาม ซงการเสรมแรงเชนน จะทำใหความถของพฤตกรรมเพมมากขนเมอใกลถงชวงเวลาของการเสรมแรง และจะลดความถลงเมอไดรบการเสรมแรงแลว เชน พฤตกรรมการสงงานของนกศกษา จะเหนไดวาเมอใกลถงชวงกำหนดสงงาน นกศกษา จะมความขยนทำงานสงกนมากแตเมอสงงานไปแลว ความขยนตรงนกจะลดลง และจะไปเพมขนอกเมอใกลถงชวงเวลา การสงงานชนตอๆไปเปนตน 2)การเสรมแรงตามชวงเวลาทไมแนนอน (Variable interval scheduleหรอ VI) เปนการเสรมแรง ทไมไดกำหนดระยะเวลาของการเสรมแรงทตายตวเอาไว โดยจะกำหนดเปนชวงเวลาในการใหการเสรมแรง เชน การจดใหมการทดสอบในระหวางการเรยน หลายครง โดยไมไดระบวนสอบไวลวงหนา ทำใหผเรยนตองเตรยมตว ดหนงสอไวลวงหนาตลอดเวลาเพราะการทดสอบเกดขนในวนใดกไดเสมอเปนตน 3)การเสรมแรงตามจำนวนครงทแนนอน (Fixed ratio schedule หรอ FR)เปนการใหการเสรมแรง เมอบคคลแสดงพฤตกรรมเปาหมายไดครบจำนวนครงทกำหนดไว เชนถาตอบคำถามถก 4 ครง จงจะไดคะแนน 1 คะแนน หรอถาเยบผาได 100 ชนจะไดเงน 200 บาท เปนตน ซงการใหการเสรมแรงเชนน จะทำใหบคคลแสดงพฤตกรรมเปาหมายอยาง

1-66.indd 42 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

43

รวดเรว แตจะลดลงเมอไดรบการเสรมแรงในแตละครง หลงจากนนจงจะแสดงพฤตกรรมเปาหมาย เพมขนอยางรวดเรวจนกวาจะไดรบการเสรมแรงครงตอไป 4)การเสรมแรงตามจำนวนครงทไมแนนอน (Variable ratio schedule หรอ VR) เปนการเสรมแรงตามจำนวนครงของการแสดงพฤตกรรมเปาหมายทไมคงท ซงการให การเสรมแรงลกษณะน บคคลจะไมรไดเลยวาตนเองจะตองแสดงพฤตกรรมเปาหมายมากนอยเพยงใด จงจะไดรบการเสรมแรง ดงนน อตราการแสดงพฤตกรรมเปาหมายจงสงและมความสมำเสมอ เชน พฤตกรรมการซอสลากกนแบงรฐบาล พฤตกรรมการเลนการพนน พฤตกรรม การขอทานเปนตนซงระยะเวลาในการใหการเสรมแรงจะมอทธพลตอการเรยนร

6. ลกษณะกจกรรมสงเสรมพฒนาผเรยน นรนดร จลทรพย (2548, อางถงใน ศภวด บญญวงศ, 2555) อธบายถงเปาหมายสำคญในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนไวดงน 1)ผเรยนไดรบประสบการณทหลากหลาย เกดความรความชำนาญทงวชาการวชาชพและเทคโนโลย 2)ผเรยนเหนคณคาขององคความรตาง ๆ สามารถนำความรและประสบการณ ไปใชในการพฒนาตนเองและประกอบอาชพสจรต 3)ผเรยนรจกและเหนคณคาในตนเองและผอน มวฒอารมณ มการะบวนการคด มทกษะในการดำเนนชวตอยางเหมาะสมและมความสข 4)ผเรยนคนพบและพฒนาศกยภาพของตนเอง มองเหนชองทางการประกอบอาชพในอนาคต 5)ผเรยนพฒนาบคลกภาพ เจตคต คานยมทดในการดำเนนชวต เสรมสราง คณธรรมจรยธรรม 6) ผเรยนมจตสำนกในความรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว สงคมและประเทศชาต ตลอดจนความมระเบยบวนยคณธรรมและจรยธรรม

สถานศกษา ตองสงเสรมการพฒนาความสามารถของผเรยนตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551ดวยกจกรรม3ลกษณะดงน(กระทรวงศกษาธการ,2551) 1. กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหรจกตนเอง รรกษ สงแวดลอมสามารถตดสนใจคดแกปญหากำหนดเปาหมายวางแผนชวตทงดานการเรยนและอาชพ สามารถปรบตนไดเหมาะสม นอกจากน ยงชวยใหครรจกและเขาใจผเรยน ทงยงเปนกจกรรมทชวยเหลอและใหคำปรกษาแกผปกครอง ใน การมสวนรวมพฒนาผเรยน โดยม องคประกอบ3ดานคอ(สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน,2555)

1-66.indd 43 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

44

1) ดานการศกษาใหผเรยนไดพฒนาตนเองในดานการเรยนอยางเตมศกยภาพรจกแสวงหาและใชขอมลประกอบการวางแผนการเรยนหรอการศกษาตอไดอยางมประสทธภาพ มนสยใฝร ใฝเรยน มวธการเรยนร และสามารถวางแผนการเรยนหรอการศกษาตอไดอยาง เหมาะสม 2)ดานอาชพ ใหผเรยนไดรจกตนเองในทกดาน รและเขาใจโลกของงานและอาชพอยางหลากหลาย ม เจตคตทดตออาชพสจรต มการเตรยมตวสอาชพ สามารถวางแผนเพอประกอบอาชพตามทตนเองถนดและสนใจ 3)ดานสวนตวและสงคม ใหผเรยนรจกและเขาใจตนเอง รกและเหนคณคาของตนเองและผอน รกษสงแวดลอม มวฒภาวะทางอารมณ มเจตคตทดตอการมชวตทมคณภาพ มทกษะชวตอยในสงคมอยางมความสข

ลกษณะของกจกรรมแนะแนว มดงน (ณฐชยา ฐานสร, นรา บรณรช, วรรณ ลมอกษร,อษาเหมตะศลป,ดวงจนทรเดชรกษาและศภวดบญญวงศ,2553) 1) เปดโอกาสใหผเรยนไดคนพบความถนด ความสามารถ และความสนใจของตนเอง 2)สนบสนน สงเสรมใหผเรยนไดรบขอมลขาวสารดานการศกษา การงานอาชพชวต และสงคม เพอใชในการวางแผนการเรยน การศกษาตอ การประกอบอาชพทเหมาะสมกบตนเอง 3) เสรมสรางทกษะตาง ๆ ใหผเรยนพฒนาบคลกภาพและปรบตวกบสงแวดลอมสามารถดำเนนชวตไดอยางมความสข 4) เสรมสรางคานยมทดวนยคณธรรมและจรยธรรม 5) เพมพนประสบการณเพอสงเสรมใหผเรยนมความรและทกษะตางๆมความคดรเรมสรางสรรค มนสยรกการทำงาน มเจตคตทดตออาชพและสามารถเลอกอาชพไดเหมาะสมกบตนเอง 6) จดกลมผเรยนเพอทำกจกรรมหรอครเปนผรเรม เปนทปรกษา โดยอยบนพนฐาน ความตองการของผเรยน เพอทำกจกรรมทชวยใหผเรยนไดรบการสงเสรมพฒนาการดานตาง ๆและแกปญหาผเรยนได 7)จดกจกรรมเพอแกปญหาสงเสรมพฒนาการเรยนรของผเรยน 8) เปนกจกรรมทไมเนนเนอหาวชาการ แตเนนการสรางคณลกษณะอนพงประสงคและบรณาการใหสอดคลองกบชวตจรง

1-66.indd 44 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

45

9) วดและประเมนผลในแตละกจกรรม โดยมการประเมนผลจากเวลาการเขารวมกจกรรม การผานจดประสงคของกจกรรม ทแสดงถงการพฒนาของผเรยน เพอนำไปใชในการผานชวงชน 10) สรปการประเมนผลพฒนาการของผเรยนตามเกณฑทสถานศกษากำหนดและนำเสนอผทเกยวของ

แนวทางของการจดกจกรรมแนะแนว มดงน (สำนกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน,2555) 1)ศกษาวเคราะหสภาปญหาความตองการความสนใจธรรมชาตของผเรยน 2)วเคราะหสมรรถนะสำคญของผเรยน คณลกษณะทพงประสงค วสยทศนของสถานศกษาและวเคราะหขอมลของผเรยนเปนรายบคคล 3)กำหนดสดสวนของกจกรรมแนะแนวใหครอบคลมดานการศกษา ดานอาชพดานสวนตวและสงคม โดยยดสภาพปญหา ความตองการ ความสนใจ ตลอดจนธรรมชาตของ ผเรยนและเปาหมายของสถานศกษาโดยครผปกครองและผเรยนมสวนรวม 4)กำหนดวตถประสงคการจดกจกรรมแนะแนวของสถานศกษาเปนระดบการศกษา และชนป 5)ออกแบบการจดกจกรรมแนะแนว ประกอบดวย วตถประสงค การจดกจกรรมเวลาจดกจกรรมหลกฐานการทำกจกรรมและการประเมนผล 6)จดแผนการจดกจกรรมแนะแนวรายชวโมง ประกอบดวย ชอกจกรรมวตถประสงคเวลาเนอ/สาระวธดำเนนกจกรรมสอ/อปกรณและการประเมนผล 7)จดกจกรรมแนะแนวตามแผนการจดกจกรรมแนะแนว และประเมนผลการจดกจกรรม 8)ประเมนเพอตดสนผลและสรปรายงาน

การใหบรการกจกรรมแนะแนวทควรจดในสถานศกษามดงน(สมจตราเรองศร,2550) 1)บรการสำรวจหรอศกษานกเรยนเปนรายบคคล ทำใหเขาใจตวผเรยนในทก ๆดานใหมากทสดขอมลหรอสารสนเทศตางๆทจำเปนตองรวบรวมจากผเรยนเพอใหการแนะแนว เกดผลดจะตองไดขอมลจากครอบครวทถกตองมากทสด เชน ขอมลเรองสวนตวและครอบครวขอมลเรองกจกรรมในโรงเรยนและผลสมฤทธทางการเรยน ขอมลเรองสขภาพและอนามย สตปญญาความสามารถความสนใจบคลกภาพความตองการและปญหาตางๆสงคมสภาพอารมณกจกรรมและประสบการณตางๆนอกโรงเรยนและแผนการชวตในอนาคต

1-66.indd 45 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

46

2)บรการสนเทศ ควรจดใหผเรยนไดรบรขาวสารในดานการศกษา อาชพ สงคมดวยวธการและกจกรรมตาง ๆ เพอชวยใหเดกมความรกวางขวาง เทาทนตอเหตการณ จะไดมวจารณญาณในเลอกการตดสนใจและการแกปญหาเรองตางๆตลอดจนการปรบปรงบคลกภาพ และสมพนธภาพกบคนอนใหเปนไปดวยด นอกจาก จะใชวธการรวบรวมขาวสาร จดหองสมดแนะแนว และจดศนยสนเทศในหองสมดของโรงเรยนแลว ยงอาจสอดแทรกไปในการสอนใน ชนเรยน ใหผเรยนคนควาดวยตนเอง ในชมนมตาง ๆ จดใหมการศกษานอกสถานท และอาชพตาง ๆ เพอใหไดประสบการณตรง อาจเชญวทยากรมาชแจง จดรายการพเศษ วนพเศษนทรรศการละครและการแสดงสมมตและอาจใชโสตทศนปกรณเชนภาพยนตรโทรทศนวทยวดทศน ความรตาง ๆ นน ควรใหทราบรายละเอยดทงสวนดและสวนไมด ถกตองตรงกบความเปนจรง ชดเจน นาสนใจ มเหตผล มหลกฐานอางอง และเปนประโยชนตามความตองการ(สมจตราเรองศร,2550อางถงในรจรภสาระ,2536) 3)บรการใหคำปรกษาเปนบรการทชวยใหผเรยนรจกตนเองเขาใจตนเองและผอนยอมรบตนเอง ยกยองใหเกยรตนบถอคนอน รบรโลกการศกษาอาชพ และสงคมอยางกวางขวางเพอชวยใหสามารถตดสนใจเลอกแนวทางทดถกตองและเหมาะสมกบตนเอง 4)บรการจดวางตวบคคล เปนบรการทจดขนเพอใหผเรยนไดควรอยในททเหมาะสม ตามความสามารถ ความเหมาะสมและความสนใจ ทงการเลอกวชาเรยน เลอกหลกสตร เลอกกจกรรมพฒนาผเรยนโดยมงสนองความตองการตามความแตกตางระหวางบคคลเปนหลก 5)บรการตดตามผล เปนบรการทจดขนเพอตดตามผลผทไดการแนะแนวไปแลวทงทกำลงศกษาอยหรอเรยนจบจากสถานศกษานนไปแลว โดยไปศกษาตอในสถานศกษาอนหรอออกไปประกอบอาชพ รวมทงผทออกจากโรงเรยนกลางคนไมวาจะดวยเหตผลใดกตามบรการตดตามผลชวยใหทราบวาบรการแนะแนวทจดทำไป แลวนน ไดผลดเพยงใด ผเรยนสามารถชวยเหลอตนเองรจกตดสนใจเลอกทางเลอกทเหมาะสมหรอแกปญหาไดดเพยงใดหรอผเรยนทออกไปแลวสามารถใชชวตไดอยางมความสข หรอมปญหาอะไรบาง มความตองการ ชวยเหลอในดานใดบางไดรบความสำเรจในสถานภาพตางๆหรอไมมปญหาในสงคมหรอไดรบความสำเรจจากสงคมมากนอยเพยงใดเพอจะไดหาทางชวยเหลอเพมเตมหรอเพอนำขอมลทไดมาประเมนผลและปรบปรงบรการแนะแนวของสถานศกษาใหไดผลตอไป

2. กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทมงพฒนาความมระเบยบวนยความเปนผนำผตามทด การทำงานรวมกน ความรบผดชอบการรจกปญหาการตดสนใจทเหมาะสมความมเหตผลการชวยเหลอแบงปน เอออาทรและสมานฉนท โดยจดใหสอดคลองกบความสามารถความถนดและความสนใจของผเรยน ใหผเรยนไดปฏบต ดวยตนเองในทกขนตอน ไดแก การศกษา

1-66.indd 46 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

47

วเคราะห วางแผนปฏบตตามแผนประเมนและปรบปรงการทำงาน เนนการทำงานรวมกนเปน กลมตามความเหมาะสมและสอดคลองกบวฒภาวะของผเรยน บรบทสถานศกษาและทองถนกจกรรมนกเรยนประกอบดวยกจกรรมตาง ๆ ดงน (สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2555) 1)กจกรรมลกเสอเนตรนารยวกาชาดผบำเพญประโยชนและนกศกษาวชาทหารสถานศกษาใหผเรยนเลอกกจกรรมใดกจกรรมหนง ตามความถนดและความสนใจของผเรยน ใหสอดคลองกบบรบทของสถานศกษาและครบตามหลกสตรของแตละกจกรรม 2)กจกรรมชมนม/ชมรมสถานศกษาสงเสรมใหผเรยนจดกจกรรมอยางหลากหลายและเขารวมกจกรรมตามถนดและความสนใจ 3)กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนบำเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคมชมชนทองถนและประเทศชาตโดยคำนงถงความแตกตางระหวางบคคลและพฒนาการทางสมอง เนนใหความสำคญทงความรและคณธรรมจรยธรรม จดกจกรรมโดยใหผเรยนคดสรางสรรคออกแบบกจกรรมอยางหลากหลายรปแบบเพอแสดงถงความรบผดชอบตอสงคมในลกษณะจตอาสา เพอชวยขดเกลาจตใจผเรยนใหมความเมตตากรณามความเสยสละและมจตสาธารณะ ชวยสรางสรรคสงคมใหอยรวมกนอยางมความสข เชนกจกรรมอาสาพฒนาตางๆกจกรรมสรางสรรคสงคมเปนตน

แนวการจดกจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชนมดงน 1)จดกจกรรมในลกษณะบรณาการใน 8 กลมสาระการเรยนร โดยผเรยนสามารถจดกจกรรมตามองคความรทไดจากการเรยนรของแตกลมสาระการเรยนรตามความเหมาะสม 2)จดกจกรรมลกษณะโครงการ/โครงงาน/กจกรรม หมายถง กจกรรมทผเรยน นำเสนอการจดกจกรรมตอโรงเรยน เพอขอความเหนชอบในการจดทำโครงการ/โครงงาน/กจกรรมมระยะเวลาเรมตนและสนสดทชดเจน 3)จดกจกรรมรวมกบองคกรอน หมายถง กจกรรมทผเรยนอาสาสมครเขารวมกจกรรมกบหนวยงาน หรอองคกรอน ๆ ทจดกจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน ผเรยนสามารถเลอกเขารวมกจกรรมได โดยรวมกบหนวยงานอนทเขามาจดกจกรรมในโรงเรยน หรอรวมกบหนวยงานอนทจดกจกรรมนอกโรงเรยน

หลกการจดกจกรรมนกเรยนประกอบดวย(ณฐชยาฐานสรและคณะ,2553) 1) เปนกจกรรมทเกดจากความสมครใจของผเรยนโดยมครเปนทปรกษา 2) เปนกจกรรมทผเรยนชวยกนคดชวยกนทำและชวยกนแกปญหา 3) เปนกจกรรมทพฒนาผเรยนตามสาระนอกเหนอจากการเรยนการสอน

1-66.indd 47 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

48

4) เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาศกยภาพของผเรยน 5) เปนกจกรรมทเหมาะสมกบสภาพของสถานศกษาหรอทองถน สรปไดวา แนวทางการพฒนาวนยในสถานศกษาขนพนฐาน ควรดำเนนการผานการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำคญ รวมทงกจกรรมพฒนาผเรยนทใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง นกเรยนไดปฏบตจรงดวยตนเอง โดยการศกษา วเคราะห วางแผน การทำงานเปนกลม ปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะอนพงประสงค สงผลใหชวยใหผเรยนไดนำองคความร ทกษะจากการเรยนร และประสบการณ ของผเรยนมาปฏบตกจกรรมพฒนาตนเอง

กรณศกษาและงานวจยทเกยวของ

เรขา ดลยรตน (2549 อางถงใน กระทรวงศกษาธการ, 2547) ไดเสนอแนะมาตรการและกจกรรมตาง ๆ ใหสถานศกษาดำเนนการ เพอเสรมสรางอดมการณ ปลกฝงและเสรมสรางการพฒนาวนยนกเรยน จนเกดเปนคณลกษณะประจำตวทจะควบคมตนเองใหประพฤตปฏบตตามกฎระเบยบนนประกอบดวย3แนวทางดงน 1.จดการเรยนการสอนและกจกรรมการศกษา ใหนกเรยนไดเรยนร เขาใจ และตระหนกในเหตผลทมาคณคาคณประโยชนของกฎระเบยบทมตอบคคลสงคมสวนรวมและประโยชนของการประพฤตปฏบตตามกฎระเบยบ 2.ฝกใหนกเรยนประพฤตปฏบตตามกฎระเบยบจากหนวยงานตางๆตงแตระดบทงายไปสระดบทยากหรอละเอยดออนมากขน จนเกดความเคยชนเปนอปนสยหรอคณลกษณะประจำทจะควบคมตนเองใหประพฤตปฏบตตามกฎระเบยบไดดวยตนเองเชนกาแตงกายระเบยบแถวการแสดงความเคารพครอาจารย การตรง ตอเวลา การปฏบตตามคำสง การมความรบผดชอบตามทไดรบมอบหมายการทำกจวตรประจำวนการรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบในหองเรยนและบรเวณโรงเรยน การทงขยะเปนท การปฏบตตามกฎจราจรการรกษามารยาทในหองสมดและหองประชมเปนตน 3.จดใหมการยกยอง ชมเชย สรรเสรญนกเรยนเปนรายบคคลหรอกลมทเปนผประพฤต ปฏบตตามกฎระเบยบไดเปนอยางด การฝกนกเรยนใหประพฤตปฏบตตามกฎระเบยบจนเกดเปนอปนสยซงสามารถควบคมความประพฤตไดดวยตนเองจะตองอาศยการฝกฝนอยางตอเนองในระยะเวลาทยาวนาน โดยอาศยรปแบบ วธการ หรอกระบวนการตาง ๆ เขามาปรบใชใหมความเหมาะสมกบปจจยทแวดลอมหรอเกยวของอยอยางสมดลดงนนผปกครองผบรหารและครอาจารยทกคนจะตองรวมมอกนฝกฝนนกเรยนดวยความเอาใจใส ดวยความรกและความปรารถนาดตลอดเวลาผลทดจงจะเกดขนได

1-66.indd 48 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

49

ถรพงศ ฤกษขา (2558) ศกษาและพฒนารปแบบการพฒนาวนยนกเรยนของ สถานศกษาสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาในกรงเทพมหานครมการดำเนนการ3ขนตอนไดแก ขนตอนท 1 การพฒนารปแบบการพฒนาวนยนกเรยนฯ ดำเนนการดงน 1) วเคราะหสงเคราะห แนวคดและงานวจยทเกยวของ เพอเปนขอมลพนฐานในการศกษารปแบบการพฒนาวนยนกเรยน 2) ศกษาสภาพและปญหาการดำเนนการพฒนาวนยในปจจบน ประชากรทใชในการวจยขนตอนนไดแกรองผอานวยการกลมบรหารงานทดแลเกยวกบกจการนกเรยนโดยเกบขอมลดวยแบบสอบถามความคดเหนและวเคราะหขอมลดวยคาความถและรอยละ3) รางรปแบบ การพฒนาวนยนกเรยน4) วพากษรางรปแบบทรางขน โดยใชเทคนคการสนทนากลม 5)ปรบปรง รปแบบทไดจากการสนทนากลม 6) ศกษาความเปนไปไดและตรวจสอบ ความสอดคลองของ รปแบบกบขอมลเชงประจกษ ประชากรทใชในการวจยขนตอนน ไดแก ผอำนวยการโรงเรยนโดยเกบขอมลดวยแบบสอบถามความคดเหน วเคราะหขอมลดวยคาความถ รอยละ และทำการตรวจสอบความสอดคลองของรปแบบกบขอมลเชงประจกษขนตอนท2การทดลองใชรปแบบฯขนตอนท 3การประเมนรปแบบฯดำเนนการดงน 1)การประเมนรปแบบฯหลงจากทดลองใชโดยนำมาตรฐานการประเมนของ JCSEE (Maduas, Scriven and Stufflebeam, 1983 : 399 - 402) มาปรบใชเปนเกณฑในการประเมน แบงออกเปน 4 ดาน ไดแก มาตรฐานดานอรรถประโยชน มาตรฐานดานความเปนไปได มาตรฐานดานความเหมาะสม และมาตรฐาน ดานความถกตอง โดยเกบขอมลดวยแบบสอบถามความคดเหน และวเคราะหขอมลดวย คาความถ รอยละคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน 2) นำผลการประเมนดงกลาว มาปรบปรง รปแบบทนำไปทดลองใช เพอใหเกดความสมบรณในทางปฏบต ผลการวจยพบวา 1) รปแบบ การพฒนาวนยนกเรยนของสถานศกษาฯ ประกอบดวย 6 ดาน คอ ดานการบรหาร ดานการจดการเรยนการสอนดานการจดกจกรรมดานการจดสภาพแวดลอมดานการสรางความสมพนธผปกครองและดานการวดและประเมนผลทางวนย สรกร อนสม (2558) ศกษาปจจยทมผลตอความมวนยในตนเองของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนมธยมศกษา จงหวดนนทบร สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา เขต 3 มวตถประสงคเพอศกษาระดบความมวนยในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนเพอเปรยบเทยบพฤตกรรมความมวนยในตนเอง ของนกเรยนตามสถานภาพของครอบครว เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยดานสภาพการอบรมเลยงดและสภาพแวดลอมสถานศกษากบความมวนยในตนเองของนกเรยน เพอศกษาชดปจจยทสามารถพยากรณความมวนยในตนเองและเพอศกษาปญหาและขอเสนอแนะเพอพฒนาความมวนยในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผลการศกษาระดบความมวนยในตนเองของนกเรยน พบวา 1) นกเรยน

1-66.indd 49 9/7/18 1:09:38 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

50

มวนยดานพฤตกรรมในหองเรยนและดานพฤตกรรมทวไปอยในระดบมาก2)ผลการเปรยบเทยบพฤตกรรมดานความมวนยในตนเองของนกเรยนตามสถานภาพของครอบครว พบวานกเรยนทมสถานภาพทางครอบครวตางกน มพฤตกรรมทเกยวกบความมวนยในตนเองทงภาพรวมและ รายดานไมแตกตางกน3)ตวแปรทมความสมพนธทางบวกกบความมวนยในตนเองของนกเรยนอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01 ไดแก ดานการอบรมเลยงด คอการอบรมเลยงดแบบใชอำนาจ ทมเหตผล ดานสภาพแวดลอมสถานศกษา ไดแก การปฏบตตนของคร พฤตกรรมกลมเพอนและระบบดแลชวยเหลอนกเรยนสำหรบตวแปรทมความสมพนธทางลบกบความมวนยในตนเองของนกเรยน ดานการอบรมเลยงด คอ การอบรมเลยงดแบบตามใจ 4) ชดตวแปรทพยากรณความมวนยในตนเองของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนตน อยางมนยสำคญทางสถต ประกอบดวย พฤตกรรมกลมเพอน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การปฏบตตนตามครและการอบรมเลยงดแบบใชอำนาจทมเหตผล ปญหาของการพฒนาพฤตกรรม ดานความมวนยในตนเองของนกเรยนในดานการปฏบตตนของคร คอการทครบางคนสอนไมคอยเขาใจ ทำใหนกเรยนชวนกนหนเรยน ในดานพฤตกรรมกลมเพอน นกเรยนมพฤตกรรมเลยนแบบ เชน การแตงกายผดระเบยบ ดานพฤตกรรมทวไป คอ ขาดความรบผดชอบ สนใจเทคโนโลยทไมจำเปนมากเกนไปครควรหาสอหรอกจกรรมตางๆททำใหนกเรยนเขาใจในบทเรยนงายขน ใหมการกำหนดบทลงโทษอยางชดเจนสำหรบนกเรยนทหนเรยนควรจดกจกรรมปลกจตสานกหาสอการสอนททาใหนกเรยนตระหนกถงความสำคญของการศกษา และม ความรบผดชอบตอตนเองสำหรบผปกครองควรใหความรกและเอาใจใสนกเรยน ตดตามความเปนอยและผล การเรยนตลอดจนการคบเพอนของนกเรยน ควรมการสอนจรยธรรมและศลธรรมใหมากขน ผปกครองควรปรบตวลดชองวางระหวางวยลง โดยการโนมเขาใกลกบลกทเปนวยรนใหไดมากทสด เพอสรางความสมพนธและความเขาใจทดตอกน ณฐวฒบรแสง(2556)ศกษาวจยเชงปฏบตการเพอพฒนาวนยนกเรยนโรงเรยนบานกดจาน สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสกลนคร เขต 3 มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสภาพและปญหาวนยนกเรยน 2) หาแนวทางในการพฒนาวนยนกเรยน และ 3) ศกษาผลของการพฒนาวนยนกเรยน ผลการวจย พบวา 1) สภาพและปญหาวนยนกเรยน ประกอบดวย 2ดานดงน (1) ดานสภาพวนยนกเรยนพบวา นกเรยนแตงกายไมถกระเบยบวนยของโรงเรยนไมแสดงความเคารพครผปกครองและผมาเยยมโรงเรยน มพฤตกรรมการแตงกายและดาน การทำความเคารพอยในระดบนอย (2) ดานปญหาวนยนกเรยน พบวา นกเรยนไมมวนยในตนเอง ผปกครองไมมเวลาอบรมสงสอน ครขาดการเอาใจใสดแลนกเรยน นกเรยนเขนอายและ ไมกลาแสดงออก มพฤตกรรมดานการแตงกายและดานการทำความเคารพอยในระดบนอย 2)แนวทางในการพฒนาวนยนกเรยนม2แนวทางคอ (1)การจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยน

1-66.indd 50 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

51

ประกอบดวย การเยยมบานนกเรยน การอบรมนกเรยนหนาเสาธง การยนรบ-สงนกเรยนกจกรรมโฮมรม และ (2) การนเทศภายใน ซงผลของการพฒนาวนยนกเรยน พบวา นกเรยน แตงกายถกตองตามระเบยบวนยของโรงเรยน และทำความเคารพครผปกครอง/ผมาเยยมโรงเรยนไดอยางถกตองตามระเบยบวนยของโรงเรยน ชาญชย ศรเพชร (2557) ศกษาการเสรมสรางวนยนกเรยน โรงเรยนสวางแดนดนสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสกลนคร เขต23 เพอศกษาสภาพและปญหาการมวนยของนกเรยน คนหาแนวทางเสรมสรางวนยและตดตามผลการเสรมสรางวนยนกเรยน โดยใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการ (Action research) ตามแนวคดของเคมมสและแมกแทกการท(KemmisandMcTaggart)ประกอบดวย4ขนตอนคอการวางแผน(Planning)การปฏบต(Action)การสงเกต(Observation)และการสะทอนผล(Reflection)พบวาสภาพและปญหาการมวนยของนกเรยน มพนฐานความรบผดชอบตอตนเองและตอโรงเรยนคอนขางนอย คณะครและนกเรยนมความตระหนกทจะไดรบการเสรมสรางวนยดานความรบผดชอบตอตนเองและตอโรงเรยน ซงแนวทางการเสรมสรางวนยดงกลาว ใชแนวทางประชมสมมนา นำดแทนทนำเสยการมสวนรวม และทำทกวนอยางตอเนองและสมำเสมอ พบวา นกเรยนกลมเปาหมาย มวนย มความรบผดชอบตอตนเองและตอโรงเรยนมากขนอยางเหนไดชดทงการแตงกายตามปกตและการแตงกายตามกจกรรมตรงตามวนทโรงเรยนกำหนดไดถกตอง หองเรยนและบรเวณทมอบหมาย สะอาดเรยบรอย ไมมขยะ นกเรยนมความรบผดชอบตอตนเอง รและเขาใจกฎระเบยบของโรงเรยนมากขน สามารถปฏบตตนและแตงกายใหถกตองตามระเบยบของโรงเรยน แตงกาย ไดอยางถกตองทกประการจาก ออนนอม รจกทำความเคารพครและเคารพสทธของ มความ รบผดชอบตอโรงเรยน เขตพนทรบผดชอบและบรเวณอาคาร การดแลหองเรยนใหสะอาดเรยบรอยและพนททแบงใหรบผดชอบ วสตร ไรด (2553) ศกษาการพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความรบผดชอบโดยใชกจกรรมชมนม โรงเรยนบานหนองปรอคมมวง อ.บวใหญ จ.นครราชสมา เพอพฒนาการดำเนนงานดานการเสรมสรางวนยนกเรยน ดานความรบผดชอบ และเพอเปรยบเทยบผลการพฒนาวนยดานความรบผดชอบของนกเรยน ระหวางกอนไดรบการพฒนากบหลงไดรบการพฒนาวธการศกษาคนควาใชหลกการวจยปฏบตการดำเนนการพฒนา2วงรอบประกอบดวยการวางแผนการปฏบตการการสงเกตและการสะทอนผลพบวาการเสรมสรางวนยนกเรยนโดยใชกจกรรมชมนมดวยกลยทธการมสวนรวม ทำใหนกเรยนสวนใหญมความรบผดชอบสงขน แตมนกเรยนสวนนอยทมวนยดานความรบผดชอบไมผานเกณฑ จงมการพฒนาในวงรอบท 2 โดยใชกลยทธ การเสรมแรงในการพฒนา ทำใหนกเรยนมวนยดานความรบผดชอบผานเกณฑทตงไว ทกคนและการเปรยบเทยบผลการพฒนาวนยดานความรบผดชอบของนกเรยน ระหวางกอนไดรบ

1-66.indd 51 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

52

การพฒนากบหลงไดรบการพฒนาพบวานกเรยนทง4ชมนมคอชมนมดนตรและนาฏศลปพนบาน อสาน ชมนมกฬา ชมนมยวบรรณารกษ และชมนมเกษตรอนทรย มคะแนนการพฒนาวนยดานความรบผดชอบหลงไดรบการพฒนาสงกวากอนเรยนอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ.05 Weisfeld (1974) ศกษาแบบการคดทางวนยของบดามารดาทมตอเดก เครองมอทใชคอแบบทดสอบวดการมวนยของเดก ซงจะแสดงเปนรปภาพสถานการณ 36 ภาพ กลมตวอยางไดรบการสมเปน3กลมกลมแรกเปนกลมทมเดกเปนปกตกลมท2 เปนกลมเดกทมปญหาทางอารมณ และกลมท 3 จะเปนกลมทเดกม ความเจรญทางสมองชา โดยใหบดามารดาของเดกดรปภาพแลวใหจดอนดบความตองการของตนเอง ทตองการเกยวกบการควบคมวนยของเดกจากตวเลอก6อนดบผลจากการศกษาพบวาบดามารดามแนวโนมในการควบคมทางวนยของเดกมากขนเมอเดกโตขน โดยไมคำนงถงสภาพความสามารถทางสมองหรอวฒภาวะทางอารมณ ซงอาจกลาวไดวาระดบอายมความสมพนธกบการมวนยในตนเอง หรอระดบชนเรยนตางกนจะทำใหเดกมวนยในตนเองตางกนดวย Martinson (1991) ศกษาการควบคมความประพฤตของนกเรยนโดยอาจารยใหญและครผทำหนาทดแลความประพฤตและระเบยบวนยของนกเรยน ผลของการวจย พบวาผบรหารและอาจารยผควบคมความประพฤตตางกตองการใหนกเรยนลดความประพฤตหรอพฤตกรรมทเปนปญหา วธแกไขความประพฤตทเปนปญหา ของนกเรยน คอ การใชยทธวธทสภาพ ไมดดาหรอทำโทษ ถานกเรยนมการตอบสนองโดยมความประพฤตทดขนกจะไดรบรางวล แตถานกเรยนไมรวมมอกจะมการบงคบมากขน และจากการสงเกตพบวา การใชความสภาพแกปญหาความประพฤตของนกเรยนไดดกวาวธการอนๆ จากกงานวจยดงกลาวขางตน สรปไดวา ปจจยทสงผลตอการแสดงออกทางดานวนยและการพฒนาวนยของนกเรยนไดแกผปกครองครอบครวรปแบบการเลยงด โรงเรยนสภาพแวดลอม ซงวธการเสรมสรางวนยใหประสบความสำเรจนน ใหเนนความสำคญทตวเดก โดยใช วธการทางบวก ใชสมพนธภาพทด และคำนงถงพฒนาการของเดกแตละวยพฒนาใหสอดคลองกบธรรมชาตและความแตกตางของเดก

1-66.indd 52 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

53

บทท 3 วธดำเนนการศกษาคนควา

รายงานผลการวจย ชดการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานเปนการสงเคราะหรปแบบและกลไกฯ ในภาพรวม โดยใชวธการสงเคราะหแบบอภมาน (Meta-analysis)แบงการศกษาคนควาออกเปน2สวนหลกๆไดแก 1.การศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานของประเทศไทยและตางประเทศ 2.การวเคราะหและสงเคราะหรายงานผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทไดจากผลการดำเนนงานของเครอขายมหาวทยาลย 4 แหง ซงดำเนนการศกษาวนยใน 4 ดาน ไดแก 1) ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดาน การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนและ4)ดานการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอน การดำเนนงานทง2สวนดงกลาวมวธดำเนนการศกษาคนควาดงน

ขนตอนท 1 การศกษาเอกสาร หลกการ แนวคดทฤษฎ

การวจยในขนตอนน มวตถประสงคเพอสงเคราะหเอกสารทางวชาการ และสราง เครองมอทใชในการวจย เพอคนหาพนฐานแนวคดทใชในการพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน โดยการศกษาเอกสาร หลกฐานทางวชาการ ทอยในรปของสอสงพมพ สอดจทล และแหลงขอมลตาง ๆ ทงทเปนแหลงขอมลปฐมภมและแหลงขอมลทตยภม ในประเทศและตางประเทศ เพอเปนกรอบการดำเนนงานและสรางเครองมอ วจยประกอบดวยประเดนการศกษาดงน

1-66.indd 53 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

54

1.การศกษารายละเอยดตางๆทเกยวของกบการพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทยดงน 1.1นโยบายของรฐบาล กฎ ระเบยบทเกยวของ ทเปนปจจยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1.2มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐาน ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1.3 หลกการ แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน4ดานคอ1)ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา2)ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ4)ดานการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอน 1.4แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1.5 สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 1.6สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1.7ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

2.การศกษารายละเอยดตางๆทเกยวของกบการพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของตางประเทศ ไดแก เยอรมนเกาหลใตญปนและเวยดนามดงน 2.1นโยบายของรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของของแตละประเทศ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 2.2มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานของแตละประเทศ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน 2.3แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของแตละประเทศ 2.4สภาพความรวมมอของทกภาคสวนในสงคมแตละประเทศ ทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 2.5 สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของแตละประเทศ 2.6 ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยของแตละประเทศ

1-66.indd 54 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

55

3.การศกษารายละเอยดตาง ๆ ทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา ดานความซอสตยสจรต ดาน การปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑรจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนตลอดจนดานการมจตอาสาเสยสละ และเหนอกเหนใจผอน ซงดำเนนงานโดยคณะนกวจยจากมหาวทยาลยเชยงใหมมหาวทยาลยบรพา มหาวทยาลยทกษณ และมหาวทยาลยมหาสารคาม ตงอยบนพนฐานของหลกการแนวคดทฤษฎทสำคญดงน 3.1ความรเบองตนเกยวกบวนยในสถานศกษา 3.2ทฤษฎการเสรมสรางวนยนกเรยน 3.3แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

4.การพฒนาเครองมอวจยประกอบดวย 4.1แนวคำถามเพอใชในการสนทนากลมคร ผบรหาร ทรวมดำเนนการพฒนาตามรปแบบและกลไกลฯ และแนวคำถามเพอใชในการสนทนาผเรยนทไดรบการพฒนา ซงแนวคำถามดงกลาวคณะนกวจยไดรวมกนพจารณาถงความเหมาะสม เพอใหสอดคลองกบวตถประสงค ของการดำเนนงาน 4.2การจดทำแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบองคประกอบและตวบงชการมวนยของนกเรยน ระดบมธยมศกษาตอนตน โดยการสำรวจและสอบถามพฤตกรรมทางดานวนยของนกเรยนทง 4 ดาน ตลอดจนปจจยทสงผลตอการเสรมสรางวนยของนกเรยนจากผบรหาร ครและนกเรยนในสถานศกษาทกภมภาคของประเทศ ดำเนนการพฒนาแบบสอบถามภายใต หลกคด“การปฏบตการทวทกภาคสวนทงโรงเรยน”(Wholeschoolapproach)โดยคำนงถงผบรหารครนกเรยนสภาพแวดลอมและองคประกอบอนๆตามบรบททางการศกษาของแตละมหาวทยาลยกำหนดใหระดบของการแสดงความคดเหนเปนมาตราวด 5 ระดบ (Likert scale)วเคราะหขอมลโดยใชวธการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน(CFA)

1-66.indd 55 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

56

ขนตอนท 2 การสงเคราะหผลการวจยและพฒนารปแบบและกลไกฯ

การดำเนนงานในขนตอนน มวตถประสงคเพอสงเคราะหผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย 4 ดาน คอ 1) ความรบผดชอบและตรง ตอเวลา 2) ความซอสตยสจรต 3) การปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑรจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนและ4)การมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจ ผอน จากเอกสารรายงานและคมอการพฒนารปแบบและกลไกฯ ของ เครอขายมหาวทยาลย ในประเดนตางๆดงน 1.ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบรปแบบการเสรมสรางวนยฯ 2.ผลการศกษาปจจยและตวบงชในการเสรมสรางวนยนกเรยน 3.จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน 4.รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน

ขนตอนท 3 การเกบขอมลภาคสนาม

การเกบขอมลภาคสนามแบงการดำเนนงานตามวตถประสงคของการวจยดงน 1.การศกษาดงานโรงเรยนคณธรรม/ โรงเรยนตนแบบทมชอเสยงดานการพฒนาวนยนกเรยน ซงเปนการศกษาในสวนของการพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของในบรบทของประเทศไทย 2.การสงเกตการณการจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยน ของเครอขายมหาวทยาลยและโรงเรยนทเปนหนวยทดลองแตละแหงซงดำเนนการใน2ลกษณะดงน 2.1การเขารวมประชมเครอขายนกวจยทจดขนโดยแตละมหาวทยาลยมรายละเอยด ดงตารางท1

1-66.indd 56 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

57

ตารางท 1 รายละเอยดของการเขารวมประชมและตดตามความกาวหนาในการดำเนนงานของ เครอขายวจย ครงท วนท/สถานท วตถประสงคของการจดประชม

1 วนท12มกราคมพ.ศ.2560 รวมกนออกแบบและสรางเครองมอวจยสำหรบ ณสำนกงานเลขาธการครสภา การพฒนารปแบบและกลไกฯ

2 วนท23มนาคมพ.ศ.2560 ตดตามความกาวหนาการดำเนนงานของเครอขาย ณโรงแรมเชยงใหมแกรนดววจ.เชยงใหม มหาวทยาลย

3 วนท29มถนายนพ.ศ.2560 ตดตามความกาวหนาการดำเนนงานของเครอขาย ณโรงแรมบพสมหลาบชจ.สงขลา มหาวทยาลยและรวมกนระดมความคดเหนเกยวกบ แนวทางการออกแบบคมอรปแบบและกลไกฯ เพอใหการพฒนาคมอเปนไปในทศทางเดยวกน

4 วนท26กรกฎาคมพ.ศ.2560 ตดตามความกาวหนาการดำเนนงานของเครอขาย ณโรงแรมตกสลาจ.มหาสารคาม มหาวทยาลย

5 วนท1กนยายนพ.ศ.2560 ตดตามความกาวหนาการดำเนนงานของเครอขาย ณสำนกงานอธการบดม.บรพา มหาวทยาลย

6 วนท14กนยายนพ.ศ.2560 การจดประชมวชาการเรอง“รปแบบและกลไก ณโรงแรมรอยลเบญจากรงเทพฯ เสรมสรางวนยในถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน: การเสรมสรางวนยนกเรยนไทยเพอรองรบสงคม ศตวรรษท21”เพอนำเสนอรปแบบและกลไกฯ ทดำเนนการโดยเครอขายมหาวทยาลยทง4แหง การวเคราะหปจจยทสงผลตอความสำเรจปญหา/ อปสรรคทคนพบจากการดำเนนงานและการนำไป ประยกตใชกบสถานศกษา

1-66.indd 57 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

58

2.2การเขารวมสงเกตการณ ระหวางการจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนของแตละมหาวทยาลย และการสมภาษณเชงลก (Inept interview) ผเกยวของ ไดแก คร ผบรหารโรงเรยนนกเรยนและผมสวนเกยวของกบการดำเนนงานซงดำเนนการอยในชวงเดอนกนยายน-ตลาคม พ.ศ. 2560 เพอตรวจสอบผลการพฒนาและ เปนการสรางความเชอมนของผลการพฒนาวนยนกเรยน ดวยกระบวนการตรวจสอบสามเสา (Triangulation) โดยวธการสมภาษณ ผใหขอมลทแตกตางกนแบงพนทความรบผดชอบในการตดตามและเขารวมสงเกตการณดงน ทมท 1 รองศาสตราจารยดร.มนตรแยมกสกร ผชวยศาสตราจารยดร.สรรธงยศ รบผดชอบตดตามมหาวทยาลยทกษณ ทมท 2 ดร.มณเทยรชมดอกไม อาจารยกมลวรรณพลรกด รบผดชอบตดตามมหาวทยาลยบรพา ทมท 3 ดร.เบญจกตตคณ ดร.วลาวลยโพธทอง รบผดชอบตดตามมหาวทยาลยเชยงใหม ทมท 4ดร.นาฎยาพรบญเรอง ดร.ภาณวชรปรณะศร รบผดชอบตดตามมหาวทยาลยมหาสารคาม

3.การสงเกตสภาพจรงในสถานศกษาของประเทศเวยดนามและประเทศญปน เพอเปนกรณศกษาและนำผลการสงเกตมาใชในการอางองผลการศกษา 4.การสำรวจและสอบถามพฤตกรรมทางดานวนยของนกเรยนทง 4 ดาน ตลอดจนปจจยทสงผลตอ การเสรมสรางวนยของนกเรยนจากผบรหาร คร และนกเรยนในสถานศกษา ทกภมภาคของประเทศ โดยใชแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบองคประกอบและตวบงช การมวนยของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนดำเนนการสำรวจใน2รปแบบคอ1)การใชแบบสอบถามในระบบออนไลน ผานGoogle formภายใตลงค http://bit.ly/2FK1p70 และ2) การใชแบบสอบถามในรปแบบเอกสาร ดำเนนการจดเกบขอมลโดยเครอขายมหาวทยาลยแตละแหง

1-66.indd 58 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

59

ขนตอนท 4 การประชมวพากษรายงานผลการศกษา

ในขนตอนน เปนการจดประชมวพากษผทรงคณวฒทมประสบการณมากกวา 15 ปอยางนอย 10 คน เพอใหขอเสนอแนะและตรวจสอบผลการศกษา โดยแบงการวพากษออกเปน2ครงดงน ครงท 1 การประชมเพอวพากษผลการศกษาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทยและตางประเทศ เมอวนท 28มถนายนพ.ศ.2560เวลา09.00-12.00น.ณหองประชมไทยาจารยอาคาร2ชน3สำนกงาน เลขาธการครสภากรงเทพฯโดยมผเขารวมการวพากษดงน ผทรงคณวฒ 1.ศาสตราจารยดร.อารสณหฉว ผอำนวยการโรงเรยนสาธตบางนา 2.ศาสตราจารยดร.ไพฑรยสนลารตน รองอธการบดฝายวจยมหาวทยาลยธรกจบณฑตย 3.ดร.ชวลตโพธนคร ผเชยวชาญดานการพฒนาเครองมอวดผลสพฐ. 4.ดร.ผดงชาตสวรรณวงศ ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา 5.ดร.บญลอทองอย ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา 6.ดร.ดเรกพรสมา สำนกงานเลขาธการครสภา 7.ดร.ศรลกษณเสงม ผอำนวยการโรงเรยนวดบญญราศจ.ชลบร 8.นายวทยาอรณแสงฉาน ผอำนวยการโรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลยชลบร 9.นายสำเนาเนอทอง สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา 10.นายสมชายนยเนตร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

1-66.indd 59 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

60

คณะนกวจยทรวมนำเสนอผลงาน 1. รองศาสตราจารยดร.มนตรแยมกสกร หวหนาโครงการวจย 2.ผชวยศาสตราจารยดร.สรรธงยศ คณะครศาสตรมหาวทยาลยนครพนม (ประเทศเวยดนาม) 3.ดร.เบญจกตตคณ คณะครศาสตรมหาวทยาลยนครพนม (ประเทศเกาหลใต) 4.ดร.นาฎยาพรบญเรอง คณะครศาสตรมหาวทยาลยนครพนม (ประเทศญปน) 5.ดร.ภาณวชรปรณะศร โรงเรยนบรรมยพทยาคม (ประเทศญปน) 6.ดร.มนเทยรชมดอกไม คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา (ประเทศเยอรมน) 7.อาจารยกมลวรรณพลรกด คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา (ประเทศเยอรมน) 8.ดร.วลาวลยโพธทอง วทยาลยการศกษามหาวทยาลยพะเยา (ประเทศไทย) 9.ดร.พชรทองอำไพ คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา (นกวจย) 10.Mr.PhacDinhVan HàTĩnh-College&University (ประเทศเวยดนาม) 11.Mr.KatsunoriKaneko OsakaCityUniversity,Japan (ประเทศญปน)

จากการประชมดงกลาว นกวจยของแตละประเทศนำขอคดเหนและขอเสนอแนะ อนเปนประโยชนจากผทรงคณวฒ ไปปรบปรงรายงานผลการศกษา ซงรายละเอยดปรากฏอยในรายงานผลการศกษาของแตละเทศ

ครงท 2 การประชมเพอวพากษรายงานผลการวจยชดการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ในประเดนของกลไกการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษา และขอเสนอเชงนโยบายทสามารถนำไปใชกำหนดทศทางการดำเนนงานดานการเสรมสรางวนยในสถานศกษาทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย เมอวนท 25มกราคมพ.ศ.2561

1-66.indd 60 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

61

เวลา 09.00-12.00 น.ณหองประชมไทยาจารย อาคาร 2 ชน 3 สำนกงานเลขาธการครสภากรงเทพฯโดยมผเขารวมการวพากษดงน

ผทรงคณวฒ 1.ศาสตราจารยดร.ไพฑรยสนลารตน รองอธการบดฝายวจยมหาวทยาลยธรกจบณฑตย 2.นายวรทพฤกษากลนนท ผอ.สำนกการลกเสอยวกาชาดและกจการนกเรยน 3.ดร.บญลอทองอย ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา 4.ผชวยศาสตราจารยนาวาตรดร.พงศเทพจระโร คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา 5.นายสำเนาเนอทอง สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา 6.นายสมชายนยเนตร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา 7.นายสมควรวรสนต ขาราชการบำนาญ(ศกษานเทกศ) 8.นายทองสขรวยสงเนน ขาราชการบำนาญ(ศกษานเทกศ) 9.นายจรฏฐแจมสวาง ขาราชการบำนาญ(ครรางวลสมเดจเจาฟามหาจกร) 10.ดร.ศรลกษณเสงม ผอ.โรงเรยนวดบญญราศจ.ชลบร 11.ดร.นพดลเดนดวง ผอ.โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยนครปฐม 12.นายวนชยทองเกด ผอ.โรงเรยนมธยมวดหนองแขมกรงเทพฯ 13.นางพยงศรวงโส ผอ.โรงเรยนวดเขาชจรรย

1-66.indd 61 9/7/18 1:09:39 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

62

14.ครชไมพรงามยงยวด ครโรงเรยนมธยมวดหนองแขมกรงเทพฯ 15.ครเกศนหลาปนตา ครโรงเรยนสามเสนวทยาลย

คณะนกวจย 1.รองศาสตราจารยดร.มนตรแยมกสกร หวหนาโครงการวจย 2.ดร.พชรทองอำไพ คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา

การประชมดงกลาว ผทรงคณวฒไดรวมกนใหขอคดเหนและขอเสนอแนะอนเปนประโยชนดงน

1. หลกการกำหนดนโยบายการพฒนาวนยนกเรยนในสถานศกษา 1.1 ปจจยสำคญของการพฒนาวนยนกเรยนประการหนง คอผบรหารโรงเรยน ซงตองมKIPAคอ -Knowledge หมายถง ความรหรอความรอบรในเรองทจะเปลยนแปลงพฒนาสรางสรรค - Ideaหมายถงความคดอยางสรางสรรคคดทจะเปลยนแปลง -Processหมายถงกระบวนการดำเนนงาน -Actionหมายถงการทำงานและตองทำใหสำเรจ 1.2สถานศกษาโดยการนำของผบรหารโรงเรยนรวมกนกำหนดวนยทจะพฒนาและตวชวดใหชดเจน โดยไมตองกำหนดตวชวดจำนวนมาก และใหสอดคลองกบบรบทของสถานศกษา เปนสำคญ เพอใหการพฒนาเปนไปอยางมประสทธภาพและเกดผลสมฤทธมากทสด ทงน การพฒนาวนยนกเรยนตองคดแบบองครวมกลาวคอ หากตองการสรางวนยใหเกดขนกบผเรยนนอกจากจะกำหนดตวชวดทผเรยนแลว ตองกำหนดทตวผสอนดวย เพอใหการพฒนาเปนไปอยางมทศทาง และตองดำเนนการพฒนาวนยนกเรยนทงโรงเรยน ไมจำกดเฉพาะระดบชนใด ชนหนงหรอนกเรยนเพยงกลมเดยว 1.3สงคมปจจบน เปนสงคมออนไลนหรอสงคมยคเทคโนโลย ซงเปนยคทบคคล มความเปนสาธารณะเพมมากขน การใหเกยรตหรอการเคารพในสทธสวนบคคลจงมขอจำกดมากขน ดงนน การกำหนดนโยบายหรอกฎเกณฑการพฒนาวนยนกเรยน ควรคำนงถงการใชเทคโนโลยหรอสอสงคมออนไลนในการเคารพสทธสวนบคคลของผอนรวมดวย

1-66.indd 62 9/7/18 1:09:40 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

63

1.4การจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยน ไดแกกจกรรมลกเสอ เนตรนารยวกาชาดตามทศนคตของบคลากรในสถานศกษา เหนวาเปนกจกรรมหรอโครงการตามนโยบายของกระทรวงศกษาธการจงกำหนดใหเปนเพยงกจกรรมเพอใหผานตามนโยบายพฒนาผเรยนไมเกน120 ชวโมง เทานน และมกระบวนการในการพฒนาตอสปดาหไมเกน 1 ชวโมง ซงถอวาเปนสดสวนทคอนขางนอย ดงนน หากคำนงถงกจกรรมทใชในการพฒนาวนยนกเรยนเปนตวตงสถานศกษาควรปรบระยะเวลาของกจกรรมเสรมเหลานเพมมากขน ในสวนของกจกรรมโฮมรมยงคงเปนกจกรรมทสำคญ นอกจากจะเปนการใหครทปรกษาไดพดคยหรอแจงขาวสาวใหกบ ผเรยน ยงเปนชวงเวลาทครไดเรยนรลกษณะนสยพฤตกรรม และรวมกนแลกเปลยนประสบการณ ตางๆกบผเรยน 1.5 การนเทศ ตดตามอยางสมำเสมอและตอเนอง จากผบรหารโรงเรยนและ ผเกยวของ ตองดำเนนการโดยทำใหผปฏบตงานรสกวามาชวยเหลออยางแทจรง ไมใชการมาจบผดหรอกลาวโทษ เพอใหผปฏบตงานมกำลงใจและสามารถเปดเผยความรสกตาง ๆ ตอการทำงานไดอยางแทจรง

2. กลไกการพฒนาวนยนกเรยน 2.1เพมเตมการมสวนรวมของทกภาคสวน ประกอบดวย กลไกระดบจงหวด เชนเขตพนทการศกษา เครอขายปญจภาค หนวยงานพระพทธศาสนา เปนตน กลไกระดบในโรงเรยนเชนชมชนกรรมการสถานศกษาสมาคมผปกครองเปนตน 2.2กระบวนการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนทสำคญคอการรจกตนเองดวยการวเคราะหบรบททงภายในและภายนอกกลาวคอผบรหารและครในโรงเรยนรวมกนวเคราะหปญหาดานตาง ๆ ของโรงเรยน และตองยอมรบผลการวเคราะหหรอยอมรบตนเองใหได ซงการรจกและยอมรบตนเอง เปนสงสำคญของการสรางวนย แลวเมอวเคราะหแลว ตองเกดความรสกวาตนเองเปนเจาของเรองนน เพอใหการพฒนาหรอการแกไขปญหาเปนไปดวยความเตมใจเกดความมงมนทจะพฒนาใหเกดผล 2.3กระบวนการพฒนานกเรยนตองกำหนดเปาหมายใหชด เชน โรงเรยนมวธการพฒนาวนยนกเรยนอยางไรกำหนดคณสมบตทคาดหวงของครและผเรยนและประกาศใหชดเจนวาเมอผเรยนจบการศกษาจะตองเปนแบบใด เพอใหกลมเปาหมายเหลานน รบรทศทาง การพฒนาตนเองทงนครทกคนจะตองมสวนรวมและดำเนนการอยางจรงจงทงระบบการพฒนาไมปดใหเปนหนาทของผใดผหนงหรอฝายใดฝายหนง 2.4กจกรรมในสวนของการประชมชแจงและการทำโครงการโดยโรงเรยน หากเปนไปไดควรละเวนหรอดำเนนการใหนอยทสด กจกรรมหรอโครงการตาง ๆ ควรใหผเรยนเปน

1-66.indd 63 9/7/18 1:09:40 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

64

เจาของโครงการ มาจากการทผเรยนรวมกนคดและหาวธแกไขปญหา ตวอยางเชน การพฒนาวนยนกเรยนตามรปแบบโรงเรยนคณธรรม เปนการใหผเรยนคดเอง ดำเนนการเอง ผอำนวยการโรงเรยนหรอคร เปนเพยงผอำนวยความสะดวกเทานน ซงการดำเนนการเชนน ผเรยนจะสรางทางเลอกของการแกไขปญหาทเหมาะสมเชนการตดบหรผเรยนแกปญหาดวยการทำสญญากบตวเองวาจะลดลงเทาไหร ทำอยางไร ไมใชละ ลด เลก เพราะการบงคบจากครและโรงเรยนเปนตน สงเหลานจะทำใหเดกเหนคณคาของการกระทำ รจกวธการแกปญหาความขดแยงไดอยางสรางสรรคและไมมการใชความรนแรงสงสำคญอกประการคอการม“นกเรยนแกนนำ”ในระดบตาง ๆ เชน แกนนำระดบมธยมศกษาตอนตน แกนนำระดบมธยมศกษาตอนปลายเปนตน เพอเปนตวแทนของเพอน/ ระดบชน ในการกำหนดนโยบายและแลกเปลยนเรยนรรวมกนกบกลมเพอนหรอคร 2.5แผนผงกลไกการเสรมสรางวนย ควรเพมเตมการนเทศตดตามและกระบวนการ/ รปแบบ ตองยอนกลบมาทโรงเรยน โดยมโรงเรยนนอยตรงกลาง วด ชมชน และศาสนา เปนบรบทรอบๆ

3. การสรางสภาพแวดลอมในสถานศกษาเพอการเสรมสรางวนยนกเรยน 3.1บรรยากาศในสถานศกษาตองดเปนประชาธปไตย 3.2ครรวมกนพฒนาวฒนธรรมองคกร ใหครรนใหมเหนแบบฏบตทดของครรนพ/ครอาวโส โดยการจดประชมเชงปฏบตการรวมกนในองคกรทงในแลกนอกสถานท รวมกน แลกเปลยนเรยนรและนำแนวทางทไดรบปฏบตอยางจรงจงในองคกร

4. ขอเสนอเชงนโยบาย มขอเสนอแนะเพมเตม ดงน 4.1ควรนำเสนอรายละเอยดการพฒนาวนยของผเรยนในแตละระดบวามวธการอยางไร ใหผเรยนม การตรวจสอบตนเองหรอไม อยางไร และควรนำเสนอเปนหมวดหม เปน ขอเสนอหลก ๆ โดยใหขอเสนอแนะ ทชดเจน ฟนธงวาควรดำเนนการอยางไรเพอประโยชนตอการนำไปใชในเชงปฏบต 4.2ควรเนนการนำเสนอและการปฏบตในเชงบวก (Positive) เชน ควรอธบายเหตผลใหกบผเรยนไดวาทำไมตองเขาแถวในเวลา07.45น.เปนตน 4.3คำวา “กฎของโรงเรยน” ควรเปลยนเปน ระเบยบ กตกา ขอบงคบ เพอใหเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย และเพมเตมในสวนของการปฏบตตนเปนแบบอยางทดของ ผเกยวของ

1-66.indd 64 9/7/18 1:09:40 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

65

4.4นโยบาย กฎเกณฑ หรอขอบงคบตาง ๆ ควรมความมนคง ไมปรบเปลยน บอยครงและผอนปรน

ขนตอนท 5 การปรบปรงรายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ

ในขนตอนน เปนการนำขอมลจากขอเสนอแนะของผทรงคณวฒทไดจากการวพากษการสงเคราะหเอกสารงานวจยและการเกบขอมลตางๆจากทกสวนของการดำเนนงานสการเขยน รายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ

1-66.indd 65 9/7/18 1:09:40 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

66

การดำเนนงาน การดำเนนงาน

1.การศกษารายละเอยดตางๆทเกยวของกบการพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยของประเทศไทยและตางประเทศ

2.การศกษารายละเอยดตางๆทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน

3.การพฒนาเครองมอวจย

การสงเคราะหผลการวจยและพฒนรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยฯของเครอขายมหาวทยาลยใน4ดาน

1.การศกษาดงานโรงเรยนคณธรรม/โรงเรยนตนแบบทมชอเสยงดานการพฒนาวนยนกเรยน

2.การสงเกตการณการจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนของเครอขายมหาวทยาลยและหนวยทดลอง

3.การสงเกตสภาพจรงในสถานศกษาของประเทศเวยดนามและญปน

4.การสำรวจแบบสอบถาม

ครงท1การวพากษผลการศกษาองคความรรปแบบและกลไกฯของประเทศไทยและตางประเทศครงท2การวพากษในประเดนของกลไกการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาและขอเสนอเชงนโยบาย

ขอเสนอแนะของผทรงคณวฒทไดจากการวพากษ/การสงเคราะหเอกสารงานวจยและการเกบขอมลตางๆจากทกสวนของการดำเนนงาน

การส

งเคร

าะหข

อมลใ

นรปแ

บบอภ

มาน

(Met

a-an

alys

is)

ขนตอนท 1 การศกษาเอกสาร

หลกการ แนวคดทฤษฎ

ขนตอนท 2 การสงเคราะห

ผลการวจยและพฒนารปแบบและกลไกฯ

ขนตอนท 3 การเกบขอมล

ภาคสนาม

ขนตอนท 4 การประชมวพากษราย

งานผลการศกษา

ขนตอนท 5 การปรบปรงรายงาน

ผลการศกษา ฉบบสมบรณ

1.หลกการแนวคดทฤษฎทเปน ฐานคดนำไปสการกำหนด กรอบการดำเนนงานวจย

2.แนวคำถามและแบบสอบถาม ความคดเหนเกยวกบองคประกอบและตวบงชการมวนยของนกเรยน

1.กระบวนการและแนวทางทเกยวของกบการพฒนารปแบบ การเสรมสรางวนยฯ

2.จดออนและจดแขงของ การเสรมสรางวนยในแตละดาน

3.รปแบบและกลไกฯ

1.แบบปฏบตทดจดออนจดแขง ของสถานศกษาตนแบบ เครอขายวจยและหนวยทดลอง

2.กรณศกษาของตางประเทศ นำผลการสงเกตไปใชในการอางองผลการศกษา

3.องคประกอบและตวบงชการมวนยของนกเรยนระดบมธยมศกษา ตอนตนทง4ดาน

ขอคดเหนและขอเสนอแนะอนเปนประโยชนเพอนำไปสการปรบปรงรายงานผลการศกษา

รายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ

ภาพท 2 ภาพรวมของกระบวนการวจยทใชในการดำเนนงาน

1-66.indd 66 9/7/18 1:09:40 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

67

บทท 4 ผลการวจย

ผลการวจยชดการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน เปน การวเคราะห สงเคราะหผลในภาพรวม พรอมวเคราะหจดออน-จดแขง ของการเสรมสรางวนย ในแตละดาน และขอเสนอแนะการปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของไทย โดยคาดหวงใหเกด รปแบบและกลไกในการเสรมสรางวนยนกเรยน ตลอดจนขอเสนอแนะเชงนโยบายทสามารถ นำไปปฏบตไดจรงอยางมคณภาพโดยมรายละเอยดดงน 1.ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบรปแบบการเสรมสรางวนยฯ 2.จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน 3.รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน 4.ปจจยและเงอนไขความสำเรจของการเสรมสรางวนย

ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบรปแบบการเสรมสรางวนยฯ

การพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน แบงความ รบผดชอบในการศกษาวจยดงน 1.มหาวทยาลยบรพา พฒนาวนยดานการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน 2.มหาวทยาลยเชยงใหม พฒนาวนยดานความรบผดชอบและตรงตอเวลา 3.มหาวทยาลยทกษณ พฒนาวนยดานจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอน 4.มหาวทยาลยมหาสารคาม พฒนาวนยดานความซอสตยสจรต

67-168.indd 67 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

68

กระบวนการศกษาและพฒนารปแบบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน เปนลกษณะของการวจยเชงผสมผสานทางการศกษา (Mixed method ineducation research) ซงเปนการนำวธการวจยเชงปรมาณและวธการวจยเชงคณภาพ(Quantitativeandqualitativemethodastechnique)รวมกนศกษาหาคำตอบทเกยวของกบการพฒนารปแบบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาเปนลกษณะของการศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (Whole school approach) เกยวของกบกระบวนการจดการเรยนรและ การบรหารจดการในโรงเรยนโดยมกลมเปาหมายเปนนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนจำนวน5โรงเรยนซงเปนโรงเรยนขนาดเลก2โรงเรยนขนาดกลาง2โรงเรยนและขนาดใหญ1โรงเรยน ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบรปแบบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานประกอบดวยรายละเอยดดงตารางท2ถงตารางท4

67-168.indd 68 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

69

ตารา

งท 2

กระ

บวนก

ารแล

ะแนว

ทางท

เกยว

ของก

บการ

ศกษา

และพ

ฒนา

รปแบ

บการ

เสรม

สราง

วนยฯ

หน

วยงา

น กร

ะบวน

การ

การด

ำเนน

งาน

รปแบ

บ สภ

าพแว

ดลอม

ปจ

จย/

เงอน

ไข

พฒ

นารป

แบบ

ตามก

ระบว

นการ

วจย

การเ

สรมส

รางว

นย

ในโร

งเรย

ผเ

กยวข

อง

ความ

สำเร

จ

มห

าวทย

าลย

1.ก

ารศก

ษา

1.ก

ารศก

ษาดง

านจา

กสถา

นศกษ

า1.ก

จกรร

มสรา

งวนย

(จำแ

นก

1.โร

งเรยน

1.สภา

พแวด

ลอม

1.ก

ารรว

มแสด

ง

บรพ

า

องคค

วามร

ทมชอ

เสยง

ดานก

ารมว

นยขอ

ง

ตามช

วงเวลา

ซงเปน

กจกร

รม

มบ

รรยา

กาศ

ได

แกบ

าน

คว

ามเห

น

(วนย

เพอใ

ชเปน

ฐาน

นก

เรยน

และถ

อดบท

เรยน

ทดำเนน

การในแ

ตละว

น)

สง

เสรม

การเรย

น

โรงเร

ยนช

มชน

รว

มทดล

องแล

ะด

านกา

รปฏบ

ต

ในกา

รยกร

าง

เพ

อใชเ

ปนฐา

นในก

ารยก

ราง

เป

นกจก

รรมส

รางว

นยตา

ม

ดวยก

จกรร

ม2.ผ

เกยว

ของได

แก

ปฏ

บตกา

รเขา

คาย

ตา

มระเบย

บ

รป

แบบแ

ละกล

ไกฯ

รป

แบบแ

ละกล

ไกฯ

อง

คประ

กอบ

ไดแก

ตามร

ะเบย

บ

-ผปก

ครอง

2.ก

ารถา

ยทอด

กฎ

เกณฑ

รจก

แล

ะถอด

บทเรยน

2.ก

ารสร

ปองค

ประก

อบ/

กา

รปฏบ

ตตนต

ามระ

เบยบ

2.เน

นใหผ

เรยน

-ผบร

หาร

แน

วคดแ

ละ

กา

ลเทศ

ะและ

ความ

สำเรจจ

าก

ตว

บงชข

องวน

ยแตล

ะดาน

ตามก

ฎของ

โรงเร

ยนก

ารรจ

ก

มสตร

ะลกร

-คร

กา

รปฏบ

ตเคา

รพสท

ธผอน

สถาน

ศกษา

3.ก

ารยก

รางร

ปแบบ

และก

ลไกฯ

กาลเ

ทศะ

และก

ารรจ

กเคา

รพ

ทำ

ใหบร

รยาก

าศ

-เ

พอน

โด

ยโรง

เรยน

ตอง

ทม

ผลกา

รปฏบ

ตด

4.ก

ารวพ

ากษร

ปแบบ

และก

ลไกฯ

สทธข

องผอ

น

สงบ

ตงแต

เขาเขต

-ผนำ

ชมชน

นำแน

วปฏบ

ตไป

2. การ

ยกรา

งรปแ

บบ

โด

ยผทร

งคณวฒ

และผ

มสวน

2.ก

จกรร

มและ

กลไก

สราง

เสรม

บรเวณโรงเร

ยน

กำ

หนดเ

ปน

แล

ะกลไ

กฯ

เก

ยวขอ

งจา

กนนจ

งปรบ

ปรง

วน

ยระด

บหอง

เรยน

/

ใน

ตอนเ

ชาจน

ถง

ระ

เบยบ

ของ

3.ก

ารตร

วจสอ

บ

ผลงา

น

สถาน

ศกษา

เวลา

เดนอ

อกจา

ก

โรงเร

ยนต

ามคม

อ

รปแบ

บและ

5.ท

ดลอง

ใชรป

แบบ

-

การส

รางใหเ

กดคว

ามศร

ทธา

โรงเร

ยน

วน

ยททก

คน

กล

ไกฯ

โดยก

ารเขาค

ายพฒ

นาผน

ำ

ใน

ตนเอ

ง

ตอนเ

ลกเรยน

รวมพ

ฒนา

ขน

โด

ยผทร

งคณวฒ

นกเรยน

การ

ประช

มและ

-กา

รทำใหเ

หนคณ

คา

4.ก

ารนำ

รปแบ

บ

นำเส

นอแผ

นการ

ดำเน

นงาน

ใน

ตนเอ

ง

และก

ลไกฯ

ตามโ

ครงก

ารฯ

ของแ

ตละ

-

การม

เหตม

ผลแล

ะ

ทดลอ

งใช

สถ

านศก

ษา

เปนค

นด

ในสถ

านศก

ษา

6.ก

ารนเ

ทศงา

นสงเสร

มวนย

นกเรยน

67-168.indd 69 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

70

ตารา

งท 2

(ตอ)

หน

วยงา

น กร

ะบวน

การ

การด

ำเนน

งาน

รปแบ

บ สภ

าพแว

ดลอม

ปจ

จย/

เงอน

ไข

พฒ

นารป

แบบ

ตามก

ระบว

นการ

วจย

การเ

สรมส

รางว

นย

ในโร

งเรย

ผเ

กยวข

อง

ความ

สำเร

จ

มห

าวทย

าลย

ระยะ

ท1

ระ

ยะท

1 ขน

ท1

การเตร

ยมคว

ามพร

อม

1.ม

บรรย

ากาศ

ผบ

รหาร

คร

1.ค

วามส

มครใจ

เช

ยงให

ม

การส

รางร

ปแบบ

1.ก

ำหนด

นยาม

เชงป

ระจก

ษ1.ก

ารจด

ประช

มเพอ

สราง

ความ

ร

ทเตม

ไปดว

ยนก

เรยน

และ

และเตม

ใจขอ

ง

(วนย

ดาน

และก

ลไกฯ

ตวชว

ดและ

วเคร

าะหเ

อกสา

ร

ความ

เขาใจแ

กผมส

วนเก

ยวขอ

ง

ความ

รก

เครอ

ขาย

ผเ

กยวข

อง

ควา

มรบผ

ดชอบ

ระ

ยะท

22.ต

รวจส

อบคณ

ภาพแ

ละ

2.วเค

ราะห

จดแข

งจด

ออน

โอกา

ส

ความ

เมตต

าคว

ามรว

มมอ

โด

ยเฉพ

าะคร

แ

ละตร

งตอเ

วลา)

ปฏบต

การท

ดลอง

ใช

อง

คประ

กอบข

องตว

ชวด

แล

ะอปส

รรคต

อการ

เสรม

สราง

2.ท

กคนใ

หเกย

รต

แล

ะผบร

หาร

รปแบ

บและ

กลไก

ฯ

โดยก

ารวเคร

าะห

CFA

วน

ยของ

โรงเร

ยน

ซง

กนแล

ะกน

2.ก

ารตด

ตามแ

ละ

ระยะ

ท3

3.พ

ฒนา

รปแบ

บและ

กลไก

ฯขน

ท2

การว

างแผ

นเสร

มสรา

งวนย

ไมอค

ตตอก

น

ประเมน

ผลอย

าง

การป

ระเม

นผล

และค

มอ

1.โร

งเรยน

ประช

มระด

มสมอ

ง3.ก

จกรร

ม

สมำเสม

อและ

แล

ะจดท

ำคมอ

4.ต

รวจส

อบคณ

ภาพข

องรป

แบบ

เพ

อกำห

นดวน

ยเปา

หมาย

/

ใน

โรงเร

ยน

นำ

ผลขอ

ง

และก

ลไกฯ

และ

คมอ

วนยท

เปนอ

ตลกษ

ณ

เน

นควา

มรวม

มอ

กา

รประ

เมน

โด

ยผทร

งคณวฒ

2.แตง

ตงคณ

ะทำง

านแ

ละจด

ทำ

มา

กกวา

แขงข

น

มาปร

บปรง

5.ป

รบปร

งรปแ

บบแล

ะกลไ

กฯ

โค

รงกา

รเสร

มสรา

งวนย

4.จดส

ภาพแ

วดลอ

ม

การป

ฏบตง

าน

ระยะ

ท2

เปาห

มาย

โดยม

3แ

นวทา

งดง

น

ทเออ

ตอกา

รเสร

ม

อยาง

ตอเน

อง

การท

ดลอง

ใชรป

แบบแ

ละกล

ไกฯ

2.1

การบ

รณาก

ารเขาก

บ

สราง

วนย

3.โค

รงกา

รหรอ

ระ

ยะท

3

การเรย

นการ

สอนใ

นกลม

กจกร

รมให

เปน

การป

ระเม

นผล

สะทอ

นคด

สาระ

การเรย

นร

ไป

ตาม

บรบท

(R

efle

ct)ส

รปผล

การท

ดลอง

ใช

โดยค

รผสอ

น

ของโรง

เรยน

แล

ะจดท

ำคมอ

การใชร

ปแบบ

2.2

การจ

ดทำโคร

งงาน

เพอ

ตอ

งไมเ

นน

และก

ลไกฯ

เส

รมสร

างวน

ยฯ

กา

รเพม

โด

ยนกเรย

น

งบปร

ะมาณ

2.3

การจ

ดบรร

ยากา

ศ/

จา

กงบป

กต

สงแว

ดลอม

ในโรงเร

ยน

ใหเอ

อตอก

ารเส

รมสร

าง

วนย

โดยฝ

ายบร

หาร

67-168.indd 70 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

71

ตารา

งท 2

(ตอ)

หน

วยงา

น กร

ะบวน

การ

การด

ำเนน

งาน

รปแบ

บ สภ

าพแว

ดลอม

ปจ

จย/

เงอน

ไข

พฒ

นารป

แบบ

ตามก

ระบว

นการ

วจย

การเ

สรมส

รางว

นย

ในโร

งเรย

ผเ

กยวข

อง

ความ

สำเร

จ

มห

าวทย

าลย

3.ก

ำหนด

วธกา

รวดแ

ละ

เชย

งใหม

(ตอ)

ประเมน

ผล

ขนท

3กา

รรวม

กนลง

มอปฏ

บต

1.ด

ำเนน

การต

ามกจ

กรรม

ทวาง

ไว

2.A

AR(A

fterA

ction

Review

)

ขน

ท4

การน

เทศ

ตดตา

ม

ประเมน

ผลแ

ละให

ขอมล

ยอนก

ลบ

(Fee

dbac

k)เพ

อนำไปป

รบปร

ง

พฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

มห

าวทย

าลย

ตอนท

1ก

ารกำ

หนด

ตอนท

1

กจกร

รมใน

ชนเรยน

1.สถา

นศกษ

าผบ

รหาร

สถาน

ศกษา

1.ก

ารเรยน

ร

ทกษณ

กร

อบกา

รดำเนน

งาน

การก

ำหนด

กรอบ

การด

ำเนน

งาน

-กา

รบรณ

าการ

(ในร

ายวช

า

ใหคว

ามรว

มมอ

ครผ

ปกคร

อง

หล

กการ

(วนย

ดาน

ตอนท

2ก

ระบว

น1.ก

ารวเคร

าะห

สงเค

ราะห

สง

คมศก

ษาศ

าสนา

ในกา

รกำห

นด

ชมชน

สงค

ม

ตอบส

นองผเรย

น จตอ

าสาเส

ยสละ

กา

รวจย

และพ

ฒนา

องคค

วามร

ทเกย

วของ

ทงใน

แล

ะวฒนธ

รรม

วชาห

นาท

โค

รงกา

รแล

ะ

ตงปร

ะเดน

คำถา

ม

เหนอ

กเหน

ใจ

แล

ะตาง

ประเทศ

พล

เมอง

)/ทก

รายว

ชา

ปฏ

บตกจ

กรรม

ทนำไปส

การท

ำ

ผอน

2.ก

ารปร

ะชมร

วมกบ

ผทรง

คณวฒ

*กา

รสอด

แทรก

สราง

เสรม

วนย

โค

รงกา

รพฒนา

3.ก

ารจด

ทำแผ

นปฏบ

ตการ

*บร

ณาก

ารวธ

การเรย

นร

2.อ

ำนวย

วนย

โดยก

ารดแ

ล

ดำเน

นงาน

กจ

กรรม

นอกช

นเรย

น

ความ

สะดว

ก

ตดตา

มให

กำลง

ใจ

ตอนท

2

หนวย

ท1

การส

รางส

รรคส

งคม

ดา

นสถา

นทเว

ลา

ใส

ใจรกแ

ละ

กระบ

วนกา

รวจย

และพ

ฒนา

จต

อาสา

พฒนา

และค

ณะค

ร

เมตต

า

ขน

ท1

สราง

รปแบ

บและ

กลไก

ฯ

สถาน

ศกษา

ทรวม

พฒนา

1.ก

ารรว

บรวม

ขอมล

จากแ

หลง

หนวย

ท2

เพอน

ชวยเ

พอนะ

อางอ

งเพ

อสงเคร

าะห

ประเดน

พช

วยนอ

งนอ

งชวย

พ

ทเกย

วของ

หน

วยท

3สภ

านกเรย

น

67-168.indd 71 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

72

ตารา

งท 2

(ตอ)

หน

วยงา

น กร

ะบวน

การ

การด

ำเนน

งาน

รปแบ

บ สภ

าพแว

ดลอม

ปจ

จย/

เงอน

ไข

พฒ

นารป

แบบ

ตามก

ระบว

นการ

วจย

การเ

สรมส

รางว

นย

ในโร

งเรย

ผเ

กยวข

อง

ความ

สำเร

จ

มห

าวทย

าลย

2.ก

ารศก

ษาขอ

มล

หนวย

ท4

จรรโลง

ศาสน

า

2.ระบ

บสงค

ม

ทกษณ

(ตอ)

จากผ

ทรงค

ณวฒ

หน

วยท

5อน

รกษศ

ลปวฒ

นธรร

ม

การม

ทกษะ

และผ

เกยว

ของอ

น

การท

ำงาน

รวมก

น

3.ก

ารถอ

ดบทเ

รยนค

วามส

ำเรจ

แล

ะการ

สราง

จากส

ถานศ

กษาท

มผล

ความ

รดวย

ตนเอ

ง

การป

ฏบตด

ดวย

การส

มภาษ

ณ

จากก

ารศก

ษา

สง

เกต

สนทน

ากลม

ทเ

นน

4.ก

ารสร

างเค

รองม

อและ

ตวชว

ด

กระบ

วนกา

รกลม

และก

ารเก

บรวบ

รวมข

อมล

3.สงส

นบสน

น

จากผ

มสวน

เกยว

ของ

ในสถ

านศก

ษา

5.ก

ารรา

งรปแ

บบแล

ะกลไ

กฯ

4.ก

ารดแ

ลและ

และค

มอ

การแ

ลกเป

ลยน

6.ก

ารวพ

ากษร

ปแบบ

และก

ลไกฯ

เรยน

รรวม

กน

โด

ยผทร

งคณวฒ

17

คน

(PLC

)ทงน

กเรย

น

ขน

ท2

ปฏบต

การใชร

ปแบบ

ฯ

แล

ะคร

ขนท

3กา

รประ

เมนร

ปแบบ

แล

ะกลไ

กฯ

ขนท

4กา

รสะท

อนผล

67-168.indd 72 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

73

ตารา

งท 2

(ตอ)

หน

วยงา

น กร

ะบวน

การ

การด

ำเนน

งาน

รปแบ

บ สภ

าพแว

ดลอม

ปจ

จย/

เงอน

ไข

พฒ

นารป

แบบ

ตามก

ระบว

นการ

วจย

การเ

สรมส

รางว

นย

ในโร

งเรย

ผเ

กยวข

อง

ความ

สำเร

จ

มห

าวทย

าลย

1.ก

ารศก

ษาระ

บบ

1.ก

ารศก

ษาแน

วคด

ทฤษฎ

ระ

บบหล

กท1

ระบ

บวาง

แผน

1.ก

ารปฏ

บตตน

โรงเร

ยนขน

าดให

ญ

1.วสย

ทศนแ

ละ

มห

าสาร

คาม

โรงเร

ยนตน

แบบ

ทเ

กยวข

องต

ลอดจ

นกา

รเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ของค

ร-ผ

บรหา

รโรง

เรยน

,

ภาวะ

ผนำ

(วนย

ดาน

2.ส

รางร

ะบบ

กา

รลงพ

นทสำ

รวจส

ภาพป

ญหา

1.จดเ

ตรยม

ความ

พรอม

2.พ

ฤตกร

รมขอ

ง-ฝ

ายวช

าการ

ของผ

บรหา

ร

ความ

ซอสต

ย

เสรม

สราง

วนยฯ

เกยว

กบระ

บบเส

รมสร

างวน

ย

ในกา

รพฒนา

กลมเ

พอน

-ตวแ

ทนคร

ฝาย

สถ

านศก

ษา

สจ

รต)

3.ท

ดลอง

ใชระ

บบฯ

ในสถ

านศก

ษาด

วยแบ

บ2.แตง

ตงคณ

ะทำง

านโค

รงกา

ร3.ระบ

บดแล

พ

ฒนา

นกเรยน

2.พ

นฐาน

ดาน

ใน

สถาน

ศกษา

สมภา

ษณแบ

บมโค

รงสร

าง

3.จดท

ำโคร

งการ

เสรม

สราง

วนย

ชว

ยเหล

อนกเรย

น-ต

วแทน

ครกล

มสาร

ะ

ความ

ใฝเรยน

ร

4.รบร

องแล

ะ2.ก

ารสร

างตน

แบบร

ะบบ

เพ

อเสน

อตอค

ณะก

รรมก

าร

4.บ

รรยา

กาศ

สงค

มศกษ

า

และก

ารม

นำ

เสนอ

ระบบ

ตรวจ

สอบต

นแบบ

ระบบ

บรหา

รโรง

เรยน

ภายใ

นโรง

เรยน

-ต

วแทน

ครแน

ะแนว

เปาห

มายช

วต

โด

ยใชเ

ทคนค

การส

นทนา

4.ด

ำเนน

งานต

ามแผ

นงาน

-ป

ระธา

นนกเรย

น

ของน

กเรย

น

กลมผ

เชยว

ชาญ

ระบบ

หลกท

2ระบ

บดำเนน

การ

โรงเร

ยนขน

าดเล

ก3.ค

วามม

นคงข

อง

3.ก

ารนำ

ตนแบ

บระบ

บไป

เสรม

สราง

วนยน

กเรย

น

-ผ

อำนว

ยการ

ครอบ

ครวแ

ละ

ทด

ลองใช

โดยก

ารลง

พนท

1.ก

ารสร

างคว

ามรค

วามเขา

ใจ

-ตวแ

ทนคร

ฝาย

ฐา

นะทา

ง

แบบก

ารวจ

ยเชง

ปฏบต

การ

ใน

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

พ

ฒนา

นกเรยน

เศรษ

ฐกจข

อง

ใน

โรงเร

ยน

2.ก

ารสร

างกล

ไกภา

ยใน

-ประ

ธานน

กเรย

น

ชมชน

รอบ

4.ก

ารรบ

รองร

ะบบท

ปรบป

รง

3.ก

ารนเ

ทศตด

ตาม

ชวยเ

หลอ

สถ

านศก

ษา

ขน

ใหมห

ลงกา

รทดล

อง

ใน

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

4.ขนา

ดและ

ทตง

โด

ยใชเ

ทคนค

การส

นทนา

4.ก

ารนำ

เสนอ

และแ

ลกเป

ลยน

สถ

านศก

ษา

กล

มผเชยว

ชาญ

เรยน

รรวม

กนเก

ยวกบ

5.ค

วามต

อเนอ

ง

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ในกา

รดำเนน

งาน

ระบบ

หลกท

3ระบ

บประ

เมน

แล

ะควา

มพรอ

ม

กา

รเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ดานท

รพยา

กร

ของส

ถานศ

กษา

67-168.indd 73 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

74

ตารา

งท 3

กระ

บวนก

าร/กจ

กรรม

การเสร

มสรา

งวนย

ในแต

ละดา

น

ก

ระบว

นการ

/ กจ

กรรม

หน

วยงา

น กจ

กรรม

กจ

กรรม

กา

รเตร

ยม

การว

างแผ

น

กจ

กรรม

กจ

กรรม

สร

างวน

ย เส

รมวน

ย คว

ามพ

รอม

เสรม

สราง

วนย

การล

งมอป

ฏบต

การน

เทศต

ดตาม

ใน

ชนเร

ยน

นอกช

นเรย

น

มหา

วทยา

ลย

กจกร

รมสร

างวน

ย กจ

กรรม

และก

ลไก

การจ

ดคาย

ผนำว

นย

1.โร

งเรยน

จดทำ

โรงเร

ยนดำ

เนนก

าร

1.ก

ารนเ

ทศ

1.เน

นกจก

รรม

1.ก

จกรร

ม

บรพ

า ตา

มองค

ประก

อบ

สราง

เสรม

วนย

โดยม

ตวแท

นครแ

ละ

แผ

นปฏบ

ตการ

ปฏ

บตตา

มคมอ

วนย

ตด

ตามเ

ดอนล

ะ

ประจ

ำวน

นอ

กหอง

เรยน

(วนย

ดาน

เปนก

จกรร

มระ

ดบหอ

งเรย

น/

นกเรยน

จาก

โด

ยการ

ประช

มนก

เรยน

และ

แบบ

2

ครงพร

อมเก

บ

20ก

จกรร

ม

เชน

การเดน

เขา

กา

รปฏบ

ตปร

ะจำว

นได

แก

สถาน

ศกษา

5

โรงเร

ยนเข

ารวม

ครแล

ะผบร

หาร

กำกบ

ตดตา

มซงเปน

ขอมล

บนทก

ตงแต

เดนเ

ขา

โรงเร

ยนกา

รเดน

ต

ามระ

เบยบ

-ก

ารปฏ

บตตน

-ก

ารสร

างให

เกด

กจกร

รมเพ

อสรา

ง2.ก

ำหนด

กจกร

รม

แบบบ

นทก

DDn

ote

กา

รปฏบ

ตของ

ประต

โรงเร

ยน

เขาแ

ถวก

ารยน

กฎเก

ณฑ

ต

ามระ

เบยบ

ค

วามศ

รทธา

นก

เรยน

แกนน

ำและ

การป

ฏบตล

งใน

ตลอด

โครง

การ

นก

เรยน

DDn

ote

จน

ถงเขาน

อน

แถ

วการ

เดนอ

อก

รจก

กาลเ

ทศะ

-การ

ปฏบต

ตน

ในต

นเอง

คร

แกนน

ำของ

แตละ

ระเบ

ยบขอ

งอย

างตอ

เนอง

เดอน

ละ1

ครง

2.ก

จกรร

ม

จากแ

ถวก

ารเด

นแล

ะเคา

รพสท

ธต

ามกฎ

ของ

-การ

ทำให

เหน

โรงเร

ยน

โรงเร

ยนกอ

น

2.ก

ารนำ

เสนอ

ในหอ

งเรยน

ระหว

างหอ

ง

ผอน)

โ

รงเรยน

ค

ณคา

ในตน

เอง

เป

ดการ

ศกษา

ขอมล

ยอนก

ลบ

ปร

ะกอบ

ดวยก

าร

กา

รรบป

ระทา

น

-ก

ารรจ

กกาล

เทศะ

-ก

ารมเ

หตมผ

ล

รายเ

ดอนใ

หคร

นง

สมาธ

ใน

อา

หารเป

นตน

-การ

รจกเ

คารพ

แ

ละเป

นคนด

และผ

บรหา

รรบร

กจกร

รมH

ome

2.น

อกโรงเร

ยน

สทธ

ของผ

อน

และป

ระเม

น

Room

การ

ทำ

ขณ

ะกลบ

ถงบา

น

ครงส

ดทาย

ดวย

สม

าธระ

ลกรส

ต

เชน

การช

วยงา

น

แบบว

ดวนย

กอนเ

รยนท

กวชา

ผปกค

รอง

นก

เรยน

การต

งใจเรย

น

การร

บผดช

อบ

ดว

ยสต

การท

ำ

ตนเอ

งกา

รทำ

สม

าธระ

ลกรส

ต

การบ

านแ

ละ

หล

งเรยน

กอน

การส

วดมน

ต

เปลย

นวชา

กอนน

อน

67-168.indd 74 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

75

ตารา

งท 3

(ตอ)

บรณ

าการ

เขาก

บการ

เรยน

การส

อนใน

ชนเร

ยน

บรณาการเขากบการเรยนการสอนในชนเรยน

บรณาการเขากบการเรยนการสอนในชนเรยน

ก

ระบว

นการ

/ กจ

กรรม

หน

วยงา

น กจ

กรรม

กจ

กรรม

กา

รเตร

ยม

การว

างแผ

น

กจ

กรรม

กจ

กรรม

สร

างวน

ย เส

รมวน

ย คว

ามพ

รอม

เสรม

สราง

วนย

การล

งมอป

ฏบต

การน

เทศต

ดตาม

ใน

ชนเร

ยน

นอกช

นเรย

น

มหา

วทยา

ลย

1.จ

ดประ

ชมเพ

อ1.ป

ระชม

1.ด

ำเนน

ตาม

1.ส

มภาษ

ณ

1.ก

ารบร

ณาก

ารเขา

การจ

ดบรร

ยากา

ศ

เชยง

ใหม

สร

างคว

ามเขาใจ

ระ

ดมสม

อง

โค

รงกา

รทวา

งไว

สอ

บถาม

ผล

กบ

การเรย

นแล

ะสงแ

วดลอ

ม

(วนย

ดาน

ผม

สวนเ

กยวข

อง

2.ก

ำหนด

วนย

ดว

ยการ

ทำงา

น

การป

ฏบตง

าน

กา

รสอน

ในกล

มใน

โรงเร

ยน

ควา

มรบผ

ดชอบ

2.ผ

มสวน

เกยว

ของ

เป

าหมา

ย/วน

ย

เปนท

ม

ตามโ

ครงก

าร/

สา

ระกา

รเรย

นร

ใหเอ

อตอก

าร

แล

ะตรง

ตอ

รว

มกนว

เครา

ะห

ทเ

ปนอต

ลกษณ

2.เม

อจบก

จกรร

ม

โครง

งาน

โด

ยผสอ

นเส

รมสร

างวน

ย

เวลา

)

SWOT

3.แ

ตงตง

รวมก

นทำAA

R

ในระ

ดบกจ

กรรม

2.ก

ารจด

ทำ

3.จ

ดเตร

ยม

คณ

ะทำง

านแ

ละ

เพ

อปรบ

ปรง

2.ป

ระเม

น

โครง

งานเ

พอ

ผเขา

รวมป

ระชม

มอบห

มายง

าน

กา

รทำง

าน

ให

ขอมล

ยอนก

ลบ

เส

รมสร

างวน

ย

เพอร

ะดมส

มอง

4.จ

ดทำโคร

งการ

/

ใหดข

น

ภาพร

วม

โด

ยนกเรย

น

กจกร

รมเสรม

สราง

3.น

กเรย

นแกน

นำ

ทง

โรงเร

ยน

วน

ยเปา

หมาย

ขยาย

ผลรวม

คด

3.จ

ดประ

ชมเพ

อ

5.ก

ำหนด

วธกา

รวด

รว

มทำโคร

งการ

สะทอ

นผลก

าร

แล

ะประ

เมนผ

ล

เสรม

สราง

วนย

ดำ

เนนง

าน

มหา

วทยา

ลย

การบ

รณาก

ารใน

1.ก

ารสร

างสร

รค

ทก

ษณ

รายว

ชาสง

คมศก

ษา

สง

คมจต

อาสา

(วนย

ดาน

ศาสน

าและ

พฒนา

โรงเร

ยน

จต

อาสา

วฒ

นธรร

มวช

า2.เพ

อนชว

ยเพอ

น

เสยส

ละ

หนาท

พลเม

อง/

พช

วยนอ

งเหน

อกเห

นใจ

ทกรา

ยวชา

โดย

นอ

งชวย

พ

ผอน

วธกา

รสอด

แทรก

/

3.ส

ภานก

เรยน

บร

ณาก

ารวธ

การ

4.จ

รรโล

งศาส

นา

เรยน

รโด

ยใชก

าร

5.อ

นรกษ

สร

างคว

ามรแ

บบ

ศล

ปวฒนธ

รรม

PDCA

เปนก

จกรร

ม

การจ

ดการ

เรยน

ร

67-168.indd 75 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

76

ตารา

งท 3

(ตอ)

ก

ระบว

นการ

/ กจ

กรรม

หน

วยงา

น กจ

กรรม

กจ

กรรม

กา

รเตร

ยม

การว

างแผ

น

การป

ระเม

นการ

กจกร

รม

กจกร

รม

สราง

วนย

เสรม

วนย

ความ

พรอ

ม เส

รมสร

างวน

ย กา

รลงม

อปฏบ

ต เส

รมสร

างวน

ย กา

รนเท

ศตดต

าม

ในชน

เรยน

นอ

กชนเ

รยน

มหา

วทยา

ลย

1.จด

เตรย

ม1.ส

รางแ

กนนำ

ของ

1.ร

ะบงา

นและ

1.ก

ารนเ

ทศต

ดตาม

1.ส

อนเรอง

กา

รจดส

งแวด

ลอม

มหา

สารค

าม

คว

ามพร

อม

สถ

านศก

ษา

บค

คลทจ

ะ

ชวยเ

หลอภ

ายใน

การท

จรตโ

ดยตร

งใน

โรงเร

ยนทเ

ออ

(วนย

ดาน

ใน

การพ

ฒนา

ในกา

รเสร

มสรา

ง

ประเมน

สำหร

บโรง

เรยน

ในชน

เรยน

ตอ

การเสร

มสรา

งค

วามซ

อสตย

วนยน

กเรย

น

วนย

2.ก

ำหนด

ขนาด

ใหญแล

ะ2.ส

งเสร

มให

คร

วนย

สจ

รต)

2.แ

ตงตง

2.ก

ารพฒ

นากล

ไก

วต

ถประ

สงค

ขน

าดกล

าง

นำ

สอแล

ะ

คณะท

ำงาน

ภายใ

น

การป

ระเม

น

โดยผ

บรหา

ร

หนงส

อทเก

ยวขอ

ง

โครง

การ

สถ

านศก

ษา

3.ส

รางเกณ

ฑ

โรงเร

ยนตว

แทน

กบ

ความ

ซอสต

ย

เสรม

สราง

วนย

3.ก

ารนเ

ทศตด

ตาม

กา

รประ

เมน

คร

และน

กเรย

น

สจรต

ไปใช

เสรม

นกเรยน

ชวยเ

หลอเ

พอ

4.ก

ำหนด

วธกา

ร2.ก

ารนเ

ทศตด

ตาม

ใน

การเรย

น

3.จ

ดทำโคร

งการ

สราง

ชมชน

และส

ราง

ชว

ยเหล

อภาย

นอก

กา

รสอน

เสรม

สราง

วนย

การเรย

นรใน

การ

เค

รองม

อ

โดยผ

เชยว

ชาญ

3.จ

ดทำค

มอ

เพ

อเสน

อตอ

เส

รมสร

างวน

ย

ในกา

รประ

เมน

ภา

ยนอก

และ

การฝ

กอบร

ม

คณะก

รรมก

าร

4.ก

ารจด

เวท

5.ป

ระชม

ชแจง

ครแก

นนำจ

าก

นก

เรยน

ในดา

น

บรหา

รโรง

เรยน

แลกเ

ปลยน

ร

วธกา

รและ

เกณฑ

โรงเร

ยนอน

คณธร

รมตา

งๆ

4.ด

ำเนน

งาน

ระ

หวาง

ของก

ารปร

ะเมน

แกคร

และ

ตา

มแผน

งาน

สถ

านศก

ษา

6.ด

ำเนน

การ

นก

เรยน

ในกา

รเสร

มสรา

ง

ประเมน

วนย

7.ร

ายงา

นและ

ทบทว

นผลก

าร

ปร

ะเมน

67-168.indd 76 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

77

ตารา

งท 4

หนา

ทของ

ผมสว

นเกย

วของ

กบกา

รเสร

มสรา

งวนย

ฯ

ผมสว

นเกย

วของ

หน

วยงา

น ผบ

รหาร

คร

นก

เรยน

คณ

ะกรร

มการ

บา

น/

โรงเ

รยน

ชมชน

/ เพ

อน

ภาค/

สถาน

ศกษา

ผป

กครอ

ง

สงคม

นก

เรยน

เค

รอขา

ย

มหา

วทยา

ลย

ดแลน

กเรย

นและ

เป

นครท

ปรกษ

าผน

ำวนย

นกเรยน

ผน

ำชมช

นทได

รบ

บดามา

รดาญาต

สถ

านศก

ษา

วดห

นวยง

าน

คอยเ

ปน

ครผ

บรหา

ร

บรพ

า คร

ในกา

รขบเ

คลอน

คร

ฝายป

กครอ

งหว

หนาช

นเรย

น

การย

อมรบ

จาก

พนอง

ครอ

บครว

มน

โยบา

ยมงเนน

ทง

ภาคร

ฐและ

กล

ยาณมต

รผป

กครอ

ง

(วนย

ดาน

กจกร

รมสง

เสรม

หร

อครเวร

แล

ะผทเ

รยนอ

ยใน

ชมชน

ใหชว

ยดแล

ทอ

าศยอ

ยดวย

กน

สงเส

รมให

นกเรยน

เอ

กชนใ

นพนท

แน

ะนำตก

เตอน

ผน

ำชมช

น

การป

ฏบต

วนย

ในแต

ละวน

เปน

โรงเร

ยนท

เปน

คนใน

ชมชน

และ

แล

ะสาม

ารถเ

ปน

เปนผ

มวนย

ผน

ำชมช

นแล

ะเม

อเพอ

นทำผ

ดวด

และ

ต

ามระ

เบยบ

กลยา

ณมต

รกล

ยาณมต

ร

สามา

รถชว

ยเหล

อกล

ยาณมต

รทก

ดาน

อยาง

ผท

อาศย

อยใน

แล

ะชวย

กนฝก

ฝน

หนวย

งาน

กฎ

เกณฑ

มบทบ

าทใน

การ

แนะน

ำตก

เตอน

ดแ

ลแน

ะนำ

ในกา

รชวย

เหลอ

ชด

เจนแ

ละเป

นชม

ชนท

ให

ทงตน

เองแ

ละ

อนๆ

ใน

ร

จกกา

ลเทศ

ะ

ขบเค

ลอนก

จกรร

มแล

ะชวย

กนฝก

ฝน

นกเรยน

ใหมว

นย

แนะน

ำใหน

กเรย

นรป

ธรรม

กา

รชวย

เหลอ

เพ

อนให

มวนย

พน

ทและ

และเคา

รพ

สงเส

รมวน

ยทง

ตนเอ

งและ

เม

ออยภ

ายนอ

กเป

นผทม

วนย

โรงเร

ยนข

บเคล

อน

และไ

ดรบก

าร

หนวย

งาน

สท

ธผอน

)

นกเรย

นทแ

ตกตา

งเพ

อนให

มวนย

และ

โรงเร

ยนได

รบ

ทกดา

น

กจกร

รมสง

เสรม

แต

งตงใหเ

ปน

สวนท

องถน

กนตา

มบรบ

ทได

รบกา

รแตง

ตง

การแ

ตงตง

ใหเป

น

วนยน

กเรย

นคณ

ะกรร

มการ

ของก

จกรร

มนน

ๆให

เปน

กรรม

การว

นย

ในดา

นการ

สอดส

อง

วนยน

กเรย

น

คณะก

รรมก

าร

นกเรยน

ดแล

ขณะท

วนยน

กเรย

น

นกเรยน

อยนอ

ก

โรงเร

ยนแ

ละ

เปนส

วนหน

งของ

คณะก

รรมก

าร

วนยน

กเรย

น

67-168.indd 77 9/7/18 1:09:06 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

78

ตารา

งท 4

(ตอ)

ผมสว

นเกย

วของ

หน

วยงา

น ผบ

รหาร

คร

นก

เรยน

กร

รมกา

ร บา

น/

ชมชน

/ โร

งเรย

น

เพอน

ภา

ค/

สถ

านศก

ษา

ผปกค

รอง

สงคม

นกเร

ยน

เครอ

ขาย

มหา

วทยา

ลย

คณลก

ษณะ

คณลก

ษณะ

-ตร

ะหนก

และ

-เขาใจว

สยทศ

นจด

หมาย

เปาห

มาย

การส

ราง

ตกเต

อนชว

ยกน

ความ

รวมม

อ

เชยง

ใหม

-มค

วามร

สกดต

อการ

-มค

วามร

สกดต

อการ

สราง

เห

นควา

มสำค

ญ

ขอ

งการ

พฒนา

วนยน

กเรย

นบร

รยาก

าศหร

อดแ

ลเพอ

นและ

กน

ของ

(วนย

ดาน

สร

างวน

ยวน

ยเขาใจว

สยทศ

นขอ

งการ

มวนย

-มส

วนรว

มและ

สนบส

นนใน

กจกร

รม

สภาพ

แวดล

อม

เปนแ

รงผล

กดน

สถาบ

นตาง

ๆ

คว

าม

-มค

วามเ

ปนกล

ยาณมต

รจด

มงหม

ายขอ

งการ

สราง

-คด

กจกร

รม

กา

รพฒนา

วนยน

กเรย

นภา

ยในโ

รงเรยน

ทจ

ะชวย

กน

ภายน

อก

รบ

ผดชอ

บ-ปฏ

บตตน

เปนแ

บบอย

าง

วน

ยทแ

ละลง

มอทำ

-สร

างเค

รอขา

ยควา

มรวม

มอ

ทเออ

ตอ

เสรม

สราง

วนย

โรงเร

ยน

แล

ะตรง

ทด

-เห

นควา

มสำค

ญแ

ละ

กจ

กรรม

การด

ำเนน

ชวต

ไดแก

ตอเวลา

)คว

ามร

ปฏ

บตตน

เปนแ

บบอย

าง

เส

รมสร

างวน

ย

อยาง

มวนย

ของ

กรรม

การ

-มค

วามร

เกยว

กบนโ

ยบาย

คว

ามร

ดว

ยตนเ

อง

นกเรยน

สถาน

ศกษา

แน

วทาง

การเสร

มสรา

ง

-มค

วามร

และจ

ด-นำ

เสนอ

ครอบ

ครว

วน

ยกา

รเรย

นรทส

งเสร

มกจ

กรรม

ของน

กเรย

น

-กา

รวเค

ราะห

หลกส

ตร

ให

นกเรยน

มวนย

ทเ

สรมส

ราง

ชมชน

บร

บทขอ

งโรง

เรยน

-กา

รวเค

ราะห

หลกส

ตร

วน

ยดวย

ตนเอ

ง

โดยร

อบ

-กา

รออก

แบบก

ารจด

บร

บทขอ

งโรง

เรยน

-มส

วนรว

ม

และส

ถาบน

กา

รเรย

นรเพ

อเสร

มสรา

ง

-กา

รออก

แบบก

ารจด

ใน

กจกร

รม

ทางศ

าสนา

วน

ยกา

รเรย

นรเพ

อเสร

มสรา

งเส

รมสร

างวน

ย

คว

ามสา

มารถ

วน

ย

-กำ

หนดว

สยทศ

น/ปร

ชญา

ความ

สามา

รถ

ทเ

กยวก

บวนย

-กา

รจดก

ารเรยน

ร

-กร

ะตน

โนมน

าวบค

ลากร

-กา

รวเค

ราะห

หลกส

ตร

ใน

โรงเร

ยนส

งเสร

ม

แล

ะบรบ

ทของ

โรงเร

ยน

กา

รจดก

ารเรยน

รของ

คร

-จด

การเรย

นการ

สอน

-ปร

ะสาน

ความ

รวมม

อทบ

รณาก

ารกา

รเสร

มสรา

ง

-จด

สรรง

บประ

มาณ

วน

ยแล

ะเสร

มแรง

-นเ

ทศก

ำกบ

ตดตา

ม

นก

เรยน

ให

ขอเส

นอแน

ะ

67-168.indd 78 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

79

ตารา

งท 4

(ตอ)

ผ

มสวน

เกยว

ของ

หน

วยงา

น ผบ

รหาร

คร

นก

เรยน

คณ

ะกรร

มการ

บา

น/

โรงเ

รยน

ชมชน

/ เพ

อน

ภาค/

สถาน

ศกษา

ผป

กครอ

ง

สงคม

นก

เรยน

เค

รอขา

ย

มหา

วทยา

ลย

-กำ

หนดน

โยบา

ย-ออ

กแบบ

และ

-มส

วนรว

ม-รว

มกำห

นด

-ดแ

ลพฤต

กรรม

สภ

าพแว

ดลอม

-สร

างทศ

นคตท

ดชว

ยกนด

แล

-สร

างทศ

นคต

ทก

ษณ

กา

รพฒนา

วนย

จด

กจกร

รม

ใน

การพ

ฒนา

วนย

นโ

ยบาย

บต

รหลา

นทเ

ออตอ

ตอ

การพ

ฒนา

เพ

อนแล

ะเปน

ทด

ตอ

(วนย

ดาน

รว

มกบค

รกา

รเรย

นรเพ

อพฒนา

ใน

สถาน

ศกษา

กา

รพฒนา

วนย

รว

มกบ

การเสร

มสรา

งวน

ย

แรงผ

ลกดน

กา

รพฒนา

จตอา

สา

แล

ะผเก

ยวขอ

งวน

ยในส

ถานศ

กษา

-รว

มออก

แบบ

ใน

สถาน

ศกษา

สถ

านศก

ษา

วนยใ

น-ชว

ยกนก

ำหนด

ทจ

ะชวย

กน

วน

ย

เส

ยสละ

-สน

บสนน

และ

-เป

นทปร

กษาแ

ละ

กจ

กรรม

การพ

ฒนา

-เป

นตนแ

บบ

-ให

กำลง

ใจ

สถาน

ศกษา

กต

กากา

รพฒนา

เส

รมสร

าง

-ชว

ยกน

เหน

อกเห

นใจ

อำ

นวย

ชว

ยเหล

อผเรยน

วน

ยในส

ถานศ

กษา

พฤตก

รรม

ใน

การส

รางว

นย

วน

ยในช

มชน

วนย

กำ

หนดก

ตกา

ผอ

นคว

ามสะ

ดวก

ให

ปฏบต

พฤตก

รรม

-ชว

ยกนด

แลเพ

อน

กา

รมวน

ยแล

ะตดต

าม

-รว

มมอด

แล

กา

รพฒนา

ใน

การด

ำเนน

งาน

เส

รมสร

างวน

ยนก

เรยน

ในพ

ฒนา

-รว

มให

ปร

ะเมน

พฤ

ตกรร

ม

วน

ยในช

มชน

-ตด

ตามช

วยเห

ลอ

-ปร

ะเมน

พฤต

ตน

เองแ

ละ

ขอ

เสนอ

แนะ

พฤ

ตกรร

ม

กา

รมวน

ย

-รว

มมอด

แล

ให

ขอเส

นอแน

ะกร

รมกา

รมวน

ยมท

ศนคต

ทดตอ

ตา

มประ

เมน

ขอ

งบตร

หลาน

-เป

นตนแ

บบ

พฤ

ตกรร

ม

แล

ะประ

เมน

ขอ

งผเรยน

กา

รพฒนา

วนย

กา

รพฒนา

วนย

-ปร

ะสาน

สรา

ง

พฤ

ตกรร

ม

กา

รมวน

ย

กา

รพฒนา

วนย

-ปร

ะสาน

งาน

ใน

สถาน

ศกษา

ใน

สถาน

ศกษา

สม

พนธภ

าพ

กา

รมวน

ย

-เป

นตนแ

บบ

-รว

มแลก

เปลย

นสร

างสม

พนธภ

าพ

-รว

มมอก

บคร

กบ

ครผ

บรหา

ร

-รว

มประ

เมน

พฤ

ตกรร

ม

เรยน

รกบค

รกบ

ผเรย

นผป

กครอ

งผบ

รหาร

ในกา

ร

สถ

านศก

ษา

ตด

ตาม

กา

รมวน

ย

ใน

สถาน

ศกษา

ชม

ชน

พฒ

นาวน

ย

-เป

นตนแ

บบ

พฤ

ตกรร

ม

-รว

มประ

เมน

-เป

นตนแ

บบทด

-รว

มแลก

เปลย

นใน

สถาน

ศกษา

พฤ

ตกรร

ม

กา

รมวน

ยของ

ตด

ตาม

สร

างแร

งจงใจ

เรยน

รเกย

วกบ

-รว

มประ

เมน

กา

รมวน

ย

นก

เรยนใ

นชมช

น

พฤ

ตกรร

ม

เส

รมแร

งสร

าง

กา

รพฒนา

วนย

พฤ

ตกรร

ม

แก

บตรห

ลาน

-ปร

ะสาน

งานก

บ

กา

รมวน

ย

พล

ง(Em

powe

r)ใน

สถาน

ศกษา

กา

รมวน

ย

สถ

านศก

ษา

ขอ

งนกเรย

น

กบ

เพอน

คร

-บน

ทกเรอง

ราว

ผป

กครอ

ง

ใน

ชมชน

-เป

นตนแ

บบ

ดว

ยเทค

นควธ

การ

ผท

เกยว

ของ

-ปร

ะสาน

งาน

พฤ

ตกรร

มกา

รมวน

ยตา

งๆ

กบ

สถาน

ศกษา

สร

างคว

ามตร

ะหนก

ผป

กครอ

ง

เส

รมแร

งใหก

ำลงใจ

ผท

เกยว

ของ

ระ

หวาง

การเรย

นร

-ดแ

ล

ให

กำลง

ใจ

67-168.indd 79 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

80

ตารา

งท 4

(ตอ)

ผมสว

นเกย

วของ

หน

วยงา

น ผบ

รหาร

คร

นก

เรยน

กร

รมกา

ร บา

น/

โรงเ

รยน

ชมชน

/ เพ

อน

สถาน

ศกษา

ผป

กครอ

ง

สงคม

นก

เรยน

มหา

วทยา

ลย

1. ก

ำหนด

ทศทา

ง 1.ก

ารอบ

รม

1.พ

นฐาน

ดาน

1.ม

โครง

สราง

1.ก

ารอบ

รม

1.ข

นาดแ

ละทต

ง1.ฐาน

ะทาง

1.ม

จตเม

ตตาจต

อาสา

รบฟ

ง

สารค

าม

ขอ

งโรง

เรยน

สงสอ

นดาน

ความ

ใฝเรยน

ร

ผรบผ

ดชอบ

เลยง

ดแบบ

ของโรง

เรยน

เศรษ

ฐกจ

ชว

ยเหล

อผอน

มทศ

นคตท

ด

(วนย

ดาน

-ก

ำหนด

วสยท

ศนแล

ะ

วนยจ

ากคร

และก

ารม

กา

รพฒนา

ประช

าธปไ

ตย

2.ค

วามต

อเนอ

ง

ขอ

งชมช

น

ตอสง

รอบต

วค

วามซ

อสตย

สรา

งควา

มเขา

ใจ

2.อ

อกแบ

บ

เปาห

มายช

วต

วน

ยนกเรย

น2.ค

วามม

นคง

ใน

การ

โด

ยรอบ

2.ส

ามาร

ถดแล

ใหคำ

ปรกษ

า

สจรต

)

ทตร

งกนต

อการ

พฒนา

กจกร

รมตา

ม

ของน

กเรย

น

อยาง

ชดเจน

ขอ

งครอ

บครว

ดำเน

นงาน

และ

สถ

านศก

ษา

แล

ะแนะ

แนวท

งแกต

นเอง

สคว

ามเป

นโรง

เรยน

สภาพ

แวดล

อม2.เข

ารวม

และ

ทง

ระดบ

และฐ

านะท

าง

คว

ามพร

อม

2.เข

ารวม

นเทศ

และผ

อนอย

างเห

มาะส

ม

แหง

การเรย

นร

แล

ะบรบ

ท

ปฏบต

ตาม

ผบ

รหาร

และ

เศ

รษฐก

จของ

ดานท

รพยา

กร

ตด

ตามก

าร

3.ห

าแนว

ทางในก

ารชว

ยเหล

อ

-สรา

งควา

มคาด

หวงต

อ

ของต

นเอง

กจกร

รม

ผส

อนโด

ยม

ชม

ชนโด

ยรอบ

ของโรง

เรยน

ดำเน

นงาน

ผอนใ

นเบอ

งตนไ

ด

การ

ทำงา

นในร

ะดบส

ง

โดยใ

ชวธก

าร

กา

รพฒนา

คำสง

แตงต

ง

สถาน

ศกษา

3.เน

นสรา

ง

พฒนา

วนย

4.ม

ทกษะ

ในกา

รสอส

ารอย

างม

-ช

กจงแ

ละสง

เสรม

ใหคร

แลกเ

ปลยน

ร

วนยน

กเรย

น

ใหปฏ

บตหน

าท

วฒ

นธรร

ม

นกเรยน

ประส

ทธภา

พ

ยอม

รบเป

าหมา

ยของ

ทงภา

ยในแ

ละ

3.ค

ดรเรม

กจกร

รม2.ก

ารตด

ตามผ

ล

ภายใ

น

5.ไดร

บการ

ฝกทก

ษะทจ

ำเปน

กลม

ตดต

ามดแ

ลการ

จด

ภา

ยนอก

กจกร

รมพฒ

นา

การด

ำเนน

งาน

สถ

านศก

ษา

เพ

อสาม

ารถใ

หควา

ม

การ

เรยนร

และง

านอน

ๆ

สถ

านศก

ษา

วน

ยดวย

ตนเอ

ง

ประเดน

ท

ใหมว

ถปฏบ

ต

ชวยเ

หลอเ

พอนไ

ดอยา

งม

2. ก

ารพ

ฒนา

บคลา

กร

3. ก

ระตน

สงเส

รม

เชน

โครง

งาน

เก

ยวกบ

ความ

ททำใหเ

กดกา

ร

ประส

ทธภา

พ

-สงเสร

มกจก

รรมพ

ฒนา

ผเรย

นให

คณธร

รม/

กา

วหนา

ของ

เรยน

รรวม

กน

ค

รระห

วาง

ปฏ

บตตา

ม

โครง

การ

งา

นดาน

กบสง

คม

ก

ารปฏ

บตงา

นสรา

ง

พฤตก

รรม

ธน

าคาร

ขยะ/

การเสร

มสรา

ง

ชมช

นแหง

วชาช

พ

กา

รพฒนา

วนย

โค

รงกา

ร

วนย

-ส

อนผอ

นดวย

พฤตก

รรม

คว

รใหผ

เรยน

ธนาค

ารคว

ามด

แ

บบอย

าง

ได

ลงมอ

ปฏบต

เปนต

น

3.

การ

พฒ

นาอง

คการ

ดวยต

นเอง

-สรา

งควา

มแขง

แกรง

ดาน

วฒนธ

รรม

ข

องโรงเร

ยน

-ส

รางค

วามร

วมมอ

รวม

ใจแ

ละจด

สภา

พแวด

ลอม

67-168.indd 80 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

81

จากผลการสงเคราะหขอมลดงกลาวขางตน กระบวนการและแนวทางทเกยวของกบ การศกษาและพฒนารปแบบการเสรมสรางวนยนกเรยน ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน มดงน

ขนตอนท 1 การสรางรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา เปนขนตอนของการศกษาองคความร เพอใชเปนฐานในการยกรางรปแบบและกลไกฯตามขนตอนดงน 1.การสงเคราะหขอมลทางวชาการจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอศกษาแนวคด ทฤษฎ ทเปนรากฐานของการพฒนาและเสรมสรางวนยนกเรยน ใน 4 ดาน ไดแก 1) ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ 4) ดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอนนำไปสการวเคราะหปจจยและตวบงชในการเสรมสรางวนยนกเรยนทง4ดานโดยมหลกการพจารณาเลอกขอมลจากความถกตองของเนอหา ความทนสมยและแหลงขอมล ทนาเชอถอ เพอสงเคราะหโครงสรางของรปแบบและกลไกฯ ทเหมาะสมและสอดคลองกบวตถประสงคการวจย ตวแปรสำคญทใชในการศกษาครงน ประกอบดวย ตวแปรตน ไดแก รปแบบ(Model)และตวแปรตามไดแกวนยของเดก(Discipline)เปนลกษณะของการศกษาวจยโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (Whole School Approach) คำนงถงผบรหาร คร นกเรยน สภาพแวดลอมและองคประกอบอน ๆ ตามบรบททางการศกษาของหนวยทดลองและมหาวทยาลยทรวมเปนเครอขายวจย ซงประเดนสำคญของการศกษาครงน คอ “ขอมลเชงคณภาพ” ทเกยวของกบ 3ประเดน คอ 1) การมสวนรวมของผมสวนเกยวของ (Participate) 2) ความผกพนของครทมตอการทำงาน (Engagement) และ 3) ความมงมนของคร (Passion) ซงเปนปจจยสำคญ ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษา

67-168.indd 81 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

82

รปแบบ (Model) วนยของเดก (Discipline)

1.การมสวนรวมของผเกยวของ2.ความผกพนของครตอการทำงาน3.ความมงมนของครการวจยโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

ภาพท 3 กรอบแนวคดหลกในการวจย

2.การถอดบทเรยนความสำเรจจากสถานศกษาทมผลการปฏบตด (Best practice)ดวยการศกษาดงานจากสถานศกษาทมชอเสยงดานการมวนยของนกเรยนในทกภมภาคของประเทศ การสมภาษณเชงลก (In-depth interview) การสงเกต การสนทนากลมผมสวนเกยวของ และการถอดบทเรยนแบบเลาเรอง (Story telling) จากผทรงคณวฒ เพอใชเปนฐาน ในการยกรางรปแบบและกลไกฯ 3.การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (CFA) และตวชวดวนยในแตละดาน ดวยการสำรวจแบบสอบถามพฤตกรรมทางดานวนยของนกเรยนทง 4 ดาน และปจจยทสงผลตอการเสรมสรางวนยของนกเรยนจากผบรหาร คร และนกเรยนในสถานศกษาทกภมภาคของประเทศเพอนำขอมลทไดมาวเคราะหองคประกอบเชงยนยน(CFA) 4.การยกรางรปแบบและกลไกฯ ในแตละดาน เพอกำหนดปจจยนำเขา กระบวนการผลตผล ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจากการพฒนาวนยในสถานศกษา นำไปสการพฒนา รปแบบและกลไกฯทเหมาะสมและสอดคลองกบวตถประสงคการวจย 5.การวพากษรปแบบและกลไกฯ และองคประกอบของวนยในแตละดาน โดยการจดประชมวพากษผทรงคณวฒอยางนอย จำนวน 17 คน ดวยวธการสนทนากลม (Focus group)เพอตรวจสอบคณภาพของรางรปแบบและกลไกฯและปรบปรงแกไขใหมความสมบรณ

ขนตอนท 2 ขนปฏบตการใชรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา เปนขนตอนของการนำรปแบบและกลไกฯไปใชในสถานการณจรง(Implementation)เพอประเมนความเปนไปไดในเชงปฏบตการ หลงจากประเมนความเปนไปไดในเชงทฤษฎโดย ทรงคณวฒมรายละเอยดดงน 1.การเตรยมการภาคสนามทจะใชปฏบตการรปแบบและกลไกฯ โดยการคดเลอกโรงเรยนทจะเปนกลมเปาหมายในการพฒนา จำนวน 5 โรงเรยน เปนโรงเรยนขนาดเลก 2โรงเรยนขนาดกลาง2โรงเรยนและขนาดใหญ1โรงเรยน

67-168.indd 82 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

83

2. การจดทำแผนปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ ใหสอดคลองกบบรบทและความพรอม ของสถานศกษา 3.ปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ โดยใชแนวคดการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม(ParticipatoryActionResearch:PAR)

ขนตอนท 3 การประเมน สงเคราะหรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา เปนขนตอนของการประเมนความสำเรจของรปแบบและกลไกฯ หลงจากนำไปใชในสถานการณจรงเพอปรบปรงแกไขกระบวนการ/ขนตอนตางๆภายในรปแบบและกลไกฯโดยมรายละเอยดดงน 1.การวเคราะหขอมล เพอสะทอนผลการพฒนารปแบบและกลไกฯ โดยการประเมนจากสภาพจรงทเกดขนจากการนำไปใชในสถานการณจรงตามบรบทของสถานศกษา 2.การพฒนาคมอรปแบบและกลไกการพฒนาวนยในสถานศกษาขนพนฐานฉบบสมบรณสาระในคมอดงกลาวประกอบดวย 2.1 วตถประสงค/เปาหมายของรปแบบ 2.2 กรอบแนวคดพนฐาน(ภายใตความเชอหลกการหรอทฤษฎ) 2.3 กระบวนการทไดมาของคมอเพอสรางความเชอมนใหกบผใชประโยชนจากคมอ 2.4บรบท(การอธบายรายละเอยดของของรปแบบวาเหมาะสมกบบรบทใด) 2.5รายละเอยดของรปแบบ ประกอบดวย คำอธบายตาง ๆ เชน การเตรยมการเงอนไขการใชรปแบบบทบาทของผเกยวของ(ผบรหาร/คร/ชมชน)เครองมอทใชในการดำเนนการ ตามรปแบบเปนตน 2.6 ขนตอนการนำรปแบบและกลไกฯ สการปฏบตทชดเจน (เงอนไข ขอสงเกต สงทพงระวงกจกรรม) 2.7 วธการนำไปใชและการประเมนผล ทงน ระหวางการปฏบตงานของแตละเครอขายมหาวทยาลย ไดมการจดประชมเครอขายมหาวทยาลยเดอนละ 1 ครง เพอรายงานความกาวหนาของการดำเนนงาน และเปนเวทใหนกวจยไดแลกเปลยนเรยนรรวมกนในเชงวชาการและประเดนตาง ๆ ทคนพบจากการลงพนทภาคสนาม เพอใหการดำเนนงานวจยของแตละเครอขายสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน ดงรายละเอยดทปรากฏในบทท 3 ตารางท 3 รายละเอยดของการเขารวมประชมและตดตามความกาวหนาในการดำเนนงานของเครอขายวจย 3.การจดทำรายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ

67-168.indd 83 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

84

การดำเนนงาน การดำเนนงาน

1.การศกษารายละเอยดตางๆทเกยวของกบการพฒนาองคความรรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยของประเทศไทยและตางประเทศ

2.การถอดบทเรยนความสำเรจจากสถานศกษาทมผลการปฏบตด

3. การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (CFA)และตวชวดวนยในแตละดาน

4.การยกรางรปแบบและกลไกฯ5.การวพากษรปแบบและกลไกฯโดย

การประชมวพากษผทรงคณวฒ

1.การเตรยมการภาคสนามทจะใชปฏบตการรปแบบและกลไกฯ

2.การจดทำแผนปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ

3.ปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ

1.การวเคราะหขอมลเพอสะทอนการพฒนารปแบบและกลไกฯ

2.การพฒนาคมอรปแบบและกลไกฯ3.การจดทำรายงานผลการศกษา

การศ

กษาว

จยโด

ยใชโ

รงเรยน

เปนฐ

านแล

ะการ

วจยเชง

ปฏบต

การแ

บบมส

วนรว

ม

ขนตอนท 1 การสรางรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา

ขนตอนท 2 ปฏบตการใชรปแบบ

และกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา

ขนตอนท 3 การประเมน สงเคราะห

รปแบบและกลไก การเสรมสรางวนย

ในสถานศกษา

1. โครงสรางของรปแบบและกลไกฯ ทเหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคการวจย

2.บทเรยนความสำเรจจาก สถานศกษาทมผลการปฏบตด

3.องคประกอบเชงยนยนและ ตวชวดวนยในแตละดาน

1.หนวยทดลองภาคสนาม2.แผนปฏบตการใชรปแบบและ

กลไกฯ3.ผลของการใชรปแบบและกลไกฯ

1.ผลการพฒนารปแบบและกลไกฯจากการประเมนตามสภาพจรง ทเกดขน

2.คมอรปแบบและกลไกฯ

ภาพท 4 ภาพรวมของกระบวนการวจยทใชในการดำเนนงาน

ผลการศกษาปจจยและตวบงชในการเสรมสรางวนยนกเรยน

การวเคราะหปจจยและตวบงชในการเสรมสรางวนยนกเรยน โดยการสำรวจและสอบถามพฤตกรรมทางดานวนยของนกเรยนใน 4 ดาน จากผบรหาร คร และนกเรยนใน สถานศกษาทกภมภาคของประเทศ จำนวน 1,500 คน วเคราะหขอมลโดยใชวธการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน(CFA)พบวาปจจยทสงผลตอการเสรมสรางวนยนกเรยนมดงน

จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน

การพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน ทง 4 ดาน ซงดำเนนงานโดยเครอขายมหาวทยาลย มภาพรวมจดออน-จดแขงของรปแบบและกลไกฯ ทสงผลตอการพฒนาวนยดงปรากฏรายละเอยดในตารางท5

67-168.indd 84 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

85

ตารางท 5 จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน เปาหมาย ของการ จดแขง จดออน พฒนาวนย

การปฏบต 1. ใชวธการ“สรางผนำ”ผานการจดคาย 1. การจดคายพฒนาผนำโดยการนำตวแทน ตามระเบยบ ผนำวนยเพอพฒนาครและนกเรยนแกนนำ แตละโรงเรยนมาเขาคายรวมกน กฎเกณฑ ใหพฒนาวนยตอในโรงเรยนชวยกนขบเคลอน ในทางปฏบตหลงจากจบการวจยโรงเรยนอน รจกกาลเทศะ และซมลกการดำเนนกจกรรมเสรมหลกสตร ทนำรปแบบไปใชจะยากตอการดำเนนงาน และเคารพ (Extracurriculum)ซงเปนกจกรรมทเพม 2. การเขาคายเพยง1ครงไมไดรบรองวา สทธผอน ความซำซอนของการเรยนรแบบ ผนำ/แกนนำมคณภาพไดรบการพฒนา คอยเปนคอยไปทละเลกทละนอย และนำไปปฏบตในโรงเรยนไดอยางแทจรง ในโรงเรยน 3. ระบบและกลไกฯเนนกจกรรมในคาย 2. กลยทธการพฒนาวนยนกเรยนเนนกจกรรม และความรวมมอกบฝายปกครอง และกลไกเสรมสรางวนยระดบหองเรยน มากเกนไปจนละเลยการสราง และสถานศกษาโดยออกแบบนบตงแต ความรวมมอกบผเกยวของอนๆทงใน วนาทแรกทนกเรยนกาวเขาสประตโรงเรยน และนอกสถานศกษาตลอดจนการปฏบต จนกระทงเลกเรยนอยในครอบครว ตามระเบยบกฎเกณฑมากเกนไปผเรยน และชมชน(Dalylife) อาจละเลยเรองการเคารพสทธของผอน 3. กจกรรมสรางเสรมวนยระดบหองเรยน/ 4. การฝกวนยโดยใหผเรยนฝกฝนหรอทำซำนน สถานศกษาเนนใหผเรยนสรางความศรทธา ผเรยนอาจไมเหนคณคาและมทศนคต และเหนคณคาในตนเองมเหตผลและ ทไมดตอการพฒนาวนย เปนคนด 5. ความเขมขนของการพฒนาวนย 4. กระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวน โดยบรณาการเขากบการจดการเรยน ทงสถานศกษาผบรหารครนกเรยน การสอนและกจกรรมพฒนาวนยทใหผเรยน ผแทนชมชนกรรมการสถานศกษา ไดคดกระทำและดำเนนการดวยตนเอง และผปกครอง

67-168.indd 85 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

86

ตารางท 5 (ตอ) เปาหมาย ของการ จดแขง จดออน พฒนาวนย

ความ 1. การเตรยมความพรอมในการพฒนารปแบบ 1. ความเขมขนของการปฏบตกจกรรมประจำวน รบผดชอบและ และกลไกฯเปดโอกาสใหผเกยวของ ในโรงเรยน ตรงตอเวลา รวมกนวเคราะหSWOTตามบรบท 2. ความชดเจนของบทบาทผปกครองครอบครว ของสถานศกษา และชมชนทมตอการเสรมสรางวนย 2. กลยทธการพฒนาวนยนกเรยนผาน ใหเกดขนกบผเรยน กระบวนการเรยนการสอนในชนเรยน บรณาการไปกบกจกรรมการเรยนรทกชวโมง ทกกลมสาระดำเนนการโดยครทกคน 3. กจกรรมการพฒนาวนยเนนการใหผเรยน เกดกระบวนการคดจากภายใน(Insideout) จนกลายเปน“แรงผลกดนภายใน” (Internalchangedrivers)ในการสราง จตสำนกเพอเสรมสรางการมวนยดวยตนเอง 4. เนนความเกยวของใน3ประเดนคอ 1)การมสวนรวมของผมสวนเกยวของ 2)ความผกพนของครทมตอการทำงานและ 3)ความมงมนของคร จตอาสา 1. กลยทธการพฒนาวนยนกเรยนเปน 1. ความเขมขนของการปฏบตกจกรรม เสยสละ การบรณาการในรายวชาสงคมศกษาศาสนา ประจำวนในโรงเรยน เหนอกเหนใจ และวฒนธรรมวชาหนาทพลเมอง/ 2. ความชดเจนของบทบาทผปกครองครอบครว ผอน ทกรายวชา และชมชนทมตอการเสรมสรางวนย 2. ใชการสรางความรแบบPDCAเปนกจกรรม ใหเกดขนกบผเรยน การจดการเรยนร/บรณาการวธการเรยนร 3. กจกรรมการพฒนาวนยเนนการใหผเรยน เกดกระบวนการคดจากภายใน(Insideout) จนกลายเปน“แรงผลกดนภายใน” (Internalchangedrivers)ในการสราง จตสำนกเพอเสรมสรางการมวนยดวยตนเอง 4. เนนกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวน ตามกระบวนการสรางชมชนการเรยนร ทางวชาชพ(ProfessionalLearning Community:PLC)

67-168.indd 86 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

87

ตารางท 5 (ตอ) เปาหมาย ของการ จดแขง จดออน พฒนาวนย

ความ 1. การพฒนาวนยนกเรยนตงอยบนพนฐาน 1. เนนการพฒนาวนยจากโรงเรยนมากเกนไป ซอสตยสจรต การเรยนรรวมกนเปนชมชนนกปฏบต จนละเลยกระบวนการมสวนรวมของผเรยน (Communityofpractice) 2. กจกรรมเสรมสรางวนยในชวตประจำวน 2. ใชวธการ“จดคายผนำวนย”โดยมตวแทน หรอการบรณาการกบกาเรยนการสอน ครและนกเรยนเขารวมเพอเปนครและ ยงนอยเกนไปอกทงการใหผเรยนเกดการรบร นกเรยนแกนนำ ดานวนยยงคงเปนการสอนแบบตรง 3. กจกรรมพฒนาผเรยนมงกระตนการคด (Directteaching)ซงตามหลกจตวทยา โดยมอบบทบาทการคดเปนรายบคคล การเรยนรการเสรมสรางวนยใหกบผเรยน (Individualthinking)และนำมา ตองใหเกดการเรยนรดวยตนเอง เปรยบเทยบเรยนรรวมกนกบเพอน(Pair) 3. ความชดเจนของกจกรรมการนเทศ/ และกลมเพอน(Share) กระบวนการตดตามการพฒนาวนยของ 4. สรางระบบการพฒนาความรและการจดการ ผเรยนในเชงรปธรรมสำหรบการปฏบตงาน ความร(Knowledgemanagement) เกยวกบการดำเนนงานพฒนาวนยนกเรยน โดยความรวมมอกบโรงเรยนกรรมการ บรหารโรงเรยนผปกครองและชมชน 5. การใชกระบวนการคดเชงระบบ (Systemthinking)เปนเครองมอ ในการวเคราะหและอธบายสถานการณ ปญหาของวนยนกเรยนในโรงเรยน 6. เสนอแนะการฝกวนยตามขนาดของโรงเรยน

67-168.indd 87 9/7/18 1:09:07 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

88

รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน

รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองและเหมาะสม กบบรบทของประเทศไทยประกอบดวยรายละเอยดดงน

1. การสรางทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน (School discipline development core team) สถานศกษา จำเปนตองมกระบวนการสรางความตระหนก (Awareness) ถอความจำเปนทตองมการพฒนาวนยนกเรยนใหเกดขนในกลมแกนนำของการบรหารสถานศกษากอน ใหได โดยเฉพาะอยางยง ผบรหารสถานศกษา เปนบคคลทเปนปจจยเงอนไขเรมตนทสำคญ มากทสด การสรางทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน เปนกระบวนการจดตงคณะบคคล ทเกยวของ มสวนไดสวนเสยกบคณภาพการศกษา โดยเฉพาะเรองวนยนกเรยน เขามารวม รบผดชอบ ผลกดน ขบเคลอนใหเกด การพฒนาวนยนกเรยนอยางจรงจง โดยคณะบคคลทจะ เขามาเปนสมาชกของทมขบเคลอนควรประกอบดวย 1.1ผบรหารสถานศกษา ประกอบดวย ผอำนวยการโรงเรยน รองผอำนวยการโรงเรยน 1.2ครทเกยวของ รบผดชอบการกำกบดแลการจดการเรยนการสอนในทกระดบชวงชนครทดแลการจดกจกรรมพฒนาผเรยนครทกำกบดแลกจการนกเรยน 1.3ผแทนผปกครองนกเรยน ทมความเขาใจและสามารถเสยสละเวลามารวมกจกรรมของโรงเรยนได 1.4ผแทนชมชน และ/หรอ ผนำทางความคดของคนในชมชน ทมนกเรยนอยในชมชนนนๆ 1.5ผแทนคณะกรรมการสถานศกษา ทมความร ความเขาใจ ความตระหนกถงความจำเปนของการพฒนาวนยนกเรยนและตองเปนบคคลทจะนำความคดไปสอสารสนบสนนใหคณะกรรมการสถานศกษาไดชวยกนขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนอยางจรงจง ใหได มากทสด 1.6ศกษานเทศก ทมหนาทรบผดชอบการนเทศก การพฒนาผเรยนในพนท การศกษานน 1.7ผทรงคณวฒ/ครอาวโส หมายถง ครทเกษยณอายราชการ แตมความเขาใจ เกยวกบการพฒนาวนยนกเรยนเปนอยางด และสามารถเสยสละเวลามารวมกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนได

67-168.indd 88 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

89

1.8ผเชยวชาญดานวชาชพครหมายถงคณาจารยจากคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรทมความรและประสบการณการพฒนาวนยนกเรยน

2. การกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน การกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน จะตองดำเนนการโดยทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนโดยมกระบวนการดงน 2.1 การวเคราะหสถานการณการพฒนาวนยนกเรยนของสถานศกษาดวยกระบวนการ SWOT analysis ซงจะทำใหเหนภาพของสถานการณการพฒนาวนยนกเรยน โอกาสการพฒนาวนยนกเรยนทมความเปนไปได จดแขงทจะสามารถนำมาใชประโยชนกบการพฒนาวนยนกเรยนและจะไดระมดระวงถงภยคกคามและความเสยงทจะทำใหการพฒนาวนยนกเรยนไมสำเรจตามเปาหมาย 2.2การสรางทางเลอกเปาหมายวนยนกเรยน ทสอดคลองกบโอกาสความเปนไปไดทจะดำเนนการใหสำเรจ เพอกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนรวมกน โดยคำนงถงบรบทดงน 2.2.1ตรงกบความตองการของชมชนและผปกครองใหมากทสด ซงการทชมชนและผปกครองสะทอนความตองการและความปรารถนาทอยากจะเหนลกหลานของตน มวนยในบางดาน ถอวาเปนการตอบสนองตอการสรางวฒนธรรมในชมชนนน และยอมจะไดรบความรวมมอจากสมาชกของชมชนไดโดยไมยาก 2.2.2ปญหาดานวนยของนกเรยน ทมสถานการณแนวโนมวาจะออนดอยลงเรอยๆหรอเปนสถานการณทเปนจดออนของสถานศกษาและชมชนนนๆ 2.2.3นโยบายการพฒนาวนยนกเรยนทเปนภาพรวมของประเทศ ซงถอวาเปนแนวโนมทสำคญและตอบสนองตอทศทางทถกกำหนดไว ประกอบการพจารณาการกำหนด เปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนรวมดวย การสรางทางเลอกเปาหมายของการพฒนาวนยนกเรยนควรมเปาหมายทหลากหลาย แตทกเปาหมาย มเหตผล ความสำคญ และความจำเปนทแตกตางกนไปในแตละเงอนไขซงเปาหมายของการพฒนาควรมลกษณะสำคญดงน ก. เปาหมายตองมความทาทาย(Challenge)ตอการพฒนาไปสเปาหมาย ซงไมงายจนเกนไปและกไมยากจนแทบจะเปนไปไมไดดวย ข. เปาหมายตองมโอกาสและความเปนไปไดทจะพฒนาไดสำเรจ ในระยะเวลา3-5ป(Possibility)

67-168.indd 89 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

90

2.3การตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน เมอทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนดำเนนการสรางเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน โดยมทางเลอกทหลากหลาย และตงอยบนพนฐานความตองการจำเปนของสถานศกษา ชมชน และสนองตอบตอนโยบายของชาตแลว กระบวนการขนตอไป คอการสรางโอกาสในประชาคมของผทเกยวของและผมสวนไดสวนเสย ใหมสวนรวมตอการตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนย โดยมแนวทางการดำเนนงาน ดงน 2.3.1การประชมชแจง อธบาย และสรางการมสวนรวมในการตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนจากผปกครองนกเรยนศษยเกาและผนำชมชนทโรงเรยนตงอยดวยการใหมการอภปราย สราง การรบร การเรยนรรวมกนดวยเหตและผล และดวยหลกการประชาธปไตย 2.3.2การประชมชแจง อธบาย และสรางการมสวนรวมในการตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนจากครและบคลากรของโรงเรยนทกคน ทกฝาย โดยใหทกคน มโอกาสรวมเลอกเปาหมายภายใตการใหขอมลและเงอนไขการพฒนารวมดวย 2.3.3การประชมชแจง อธบาย และสรางการมสวนรวมในการตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนจากกลมผนำนกเรยน ไดแก ประธานนกเรยน ผแทนสภานกเรยนคณะกรรมการนกเรยนและหวหนาหองเพอสรางการรบรและไดรบคำอธบายถงกระบวนการ ทไดมาซงทางเลอกของเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน และรบฟงความเหนจากผแทนนกเรยนรวมดวย เมอทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน ไดรบขอมลจากประชาคมของผทเกยวของและผมสวนได สวนเสย นบตงแตกลมผปกครองนกเรยน ผนำชมชน ครและบคลากรภายในโรงเรยน กลมศษยเกา กลมผนำนกเรยน เรยบรอยสมบรณแลว ทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนจะตองนำความเหนและขอมลทไดรบทงหมดมาประมวลผลและจดทำขอเสนอทางเลอกของการกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน การตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนขนสดทาย จะตดสนใจเลอกโดยคณะกรรมการสถานศกษาทจะเปนผกำหนดวาขอมลททมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนไปดำเนนการมาทงหมดนน จะตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนในประเดนใด ซงจะตองเปนประเดนทชดเจนไมคลมเครอและไมตองกวางขวางหรอเปนการกำหนดแบบตคลม“รกพเสยดายนอง”จนขาดจดเนน

67-168.indd 90 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

91

3. กลยทธการดำเนนงานการพฒนาวนยนกเรยน 3.1หลกการพนฐาน การพฒนาวนยนกเรยน ใหมประสทธภาพและประสบผลสำเรจไดนน จาก ผลการศกษาทงจาก การดำเนนงานพฒนารปแบบการเสรมสรางวนยนกเรยนของมหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยบรพา มหาวทยาลยมหาสารคาม และมหาวทยาลยทกษณ รวมถงกรณศกษาโรงเรยนทประสบความสำเรจในการสรางวนยนกเรยนทงในและตางประเทศ มหลกการ พนฐานทเปนเงอนไขเบองตนของรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานดงน 3.1.1 นกเรยนทกคนมคณคาสามารถสอนไดและเรยนรไดครผบรหารผปกครอง และบคลากรทางการศกษาทกคน ตองมความเชอพนฐานเดยวกนกอนวา นกเรยนทกคนแมจะมความแตกตางระหวางบคคลทงดานความรทกษะคณลกษณะรวมถงนกเรยนทอาจจะตองการความชวยเหลอพเศษ ซงทกคนลวนเปนมนษย เปนทรพยากรบคคลทมคณคา สามารถเรยนรและพฒนาได เพยงแตเขาเหลานนอาจตองการเวลาและวธการพฒนาทแตกตางกน การพฒนาวนยนกเรยนจงถอเปนคณลกษณะพนฐานของนกเรยน ททกคนมสทธทจะไดรบการพฒนาคณลกษณะทเทาเทยมกน ซงแนวคดการใหคณคาและความสำคญกบนกเรยนทกคนลกษณะนจะพบวา ระบบการศกษาของฮองกงกมความเชอขนพนฐานในลกษณะนเชนเดยวกน (Education bureau,http://www.edb.gov.hkเขาถงเมอ7มกราคม2561) 3.1.2การพฒนาวนยนกเรยน ตองเปนการดำเนนการแบบปฏบตการทว ทกภาคสวนทงโรงเรยน (Whole school approach) กลาวคอ ทงระบบการเรยนการสอนระบบกจกรรมนกเรยน การกำหนดวสยทศนและเปาหมายของโรงเรยน การสรางวฒนธรรม การพฒนานกเรยนรวมกนระหวางครกบผปกครอง ทงหมดจะตองมการวางแผนงาน แผนกจกรรมตองกลมกลน สอดรบกนอยางเปนระบบ หรอหากจะกลาวถงการใชเวลา ในโรงเรยนกจกรรมจะถกออกแบบนบตงแตวนาทแรกทนกเรยนกาวเขาสประตโรงเรยน การเขาสบรเวณโรงเรยนการเขาสอาคารเรยนการเขาสหองเรยนกจกรรมกอนเวลาเขาเรยนกจกรรมหนาเสาธงโรงเรยน กจกรรม การเรยนการสอน กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมเสรมหลกสตร จนกระทงเลกเรยน การเดนทางกลบจากโรงเรยนไปสบาน ความรวมมอระหวางโรงเรยนกบผแทนชมชนกรรมการสถานศกษาและผปกครอง สงตาง ๆ เหลาน ตองไดรบการออกแบบและกำหนดลำดบขนตอนของกจกรรมอยางพถพถนเปนระบบชดเจน การพฒนาวนยนกเรยนจะสำเรจไดยาก หากไมไดรบความรวมมอกนปฏบตอยางจรงจงจากทกภาคสวนในโรงเรยนนบตงแตการออกแบบโครงสรางการบรหารโรงเรยนตองมสวนทเออและสนบสนนการปฏบต การพฒนาวนยนกเรยน ระบบการเรยนการสอนในทกวชา

67-168.indd 91 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

92

ครทกคนตองนำเรองการพฒนาวนยนกเรยนเปนเรองทตองปฏบตอยางเขมขน จรงจง มงศรทธา“กดไมปลอย” และจะไมยอมตอรองหรอออนขอกบความยอหยอน ตอการไรประสทธภาพ การพฒนาวนยนกเรยน ระบบกจกรรมการการพฒนาผเรยนตองชดเจน นำกจกรรมลกเสอ- เนตรนารเขามาเปนเครองมอในการฝกพฒนาวนยอยางจรงจงและทมเท 3.1.3หลกการการมวสยทศนรวม โดยผบรหาร คร บคลากรทางการศกษาผนำชมชน คณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง จะตองมภาพทปรารถนา ในการพฒนาคณลกษณะของนกเรยนทชดเจนรวมกน โดยภาพทปรารถนาจะตองมพนฐานการพฒนาแนวคดมาจากสภาพแวดลอม บรบทและวฒนธรรมของชมชน เพอทจะทำใหภาพทพงประสงคมความเปนไปไดและสอดคลองกบวถของชมชน ในฐานะทนกเรยนเปนบตรหลานของคนในชมชนนนอาจเปนคณลกษณะหรอวนยนกเรยนทเปนคณลกษณะทพงประสงคหลกของชาต 3.1.4 หลกการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวน หมายความวาการดำเนนการพฒนาวนยนกเรยน มความจำเปนนอยางยงทตองเกดจากความรวมมอรวมใจอยางแทจรงจากผนำชมชนสมาชกชมชนผปกครองผบรหารสถานศกษาครศกษานเทศกทกคนตองทมเททงกำลงกาย เสยสละเวลา รวมปฏบต รวมรบผดชอบ โดยดำเนนการอยางเขมแขงเขมขนแบบ“กดไมปลอย”อยางตอเนองจนกวาจะไดรบการปฏบตทดตลอดจนมการปรบปรงแกไขปญหารวมกนอยางตอเนอง เชอมน ใหเกยรต ยอมรบซงกนและกน ซง การดำเนนการทงหมดนควรจะอยในรปแบบของคณะกรรมการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนระดบโรงเรยนทมการดำเนนการอยางจรงจงและตอเนอง 3.1.5กลยทธการจดกจกรรมการเรยนรเพอการพฒนาวนยนกเรยน ควรตองมการจดใหมกจกรรม การเรยนรทองกรอบแนวคดทฤษฎการเรยนรแบบการวางเงอนไข(Conditional learning theory) โดยใชแนวคด หลกการของนกจตวทยาการเรยนรของEdward L. Thorndike ประกอบดวย กฎการฝกหด (Law of exercise) เนนการฝกกระทำ ซำ ๆ กฎแหงความพรอม (Row of readiness) นกเรยนจะเกดการเรยนรไดด หากมการสรางความพรอมใหเกดขนกบเขา หรอทำใหผเรยนมความพรอมมากทสด จะชวยทำใหผเรยนเรยนร ไดดขนและกฎแหงผล(Lawofeffect)ผเรยนทกคนจะเกดการเรยนรปรบตวเองไดหากเขาไดรบรวาผลการกระทำของเขานนเปนการกระทำทถกตอง เปนไปตามทศทางทครปรารถนา จะทำใหเขากระทำเชนนนหรอไม และ การจะทำใหพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปนน เกดความคงทนและกระทำซำจนเกดเปนพฤตกรรมทเปลยนแปลง ไปเปนพฤตกรรมทถาวร จนกลายเปนนสยของนกเรยนคนนนคอการใชหลกการเสรมแรง(Reinforcement)เพอสงเสรมใหพฤตกรรมทเกดขนกลายเปนพฤตกรรมทเปลยนแปลงอยางถาวร จนกลายเปนลกษณะนสย กลายเปนคณลกษณะทพงประสงค

67-168.indd 92 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

93

3.1.6 การพฒนาวนยโดยอาศยหลกการความเกยวของสมพนธกบชมชน วดโรงเรยน (Cluster community base) (สรปพระราชกระแสรบสงสมเดจพระเจาอยหว วชราลงกรณบดนทรเทพยวรางกรเมอวนท2กมภาพนธ2560)โดยมงหวงใหชมชนชวยดแลในทกระดบการศกษา ทงน การสรางสายสมพนธกบชมชน การทำใหคนในชมชน ผปกครอง ผนำทางศาสนาเขามาชวยแบบผกพน (Engagement)อยางจรงจงตอเนองทมเท เสยสละนนคอเงอนไขทจะชเปนชตายของความสำเรจการพฒนาวนยนกเรยน หากการพฒนาวนยนกเรยนเปนการดำเนนการของโรงเรยนเพยงลำพงกจะเปนเพยง“กจกรรมเชงสญลกษณ”แตจะไมเปนกจกรรมทมความหมายตอตวนกเรยนเลยดงนน การสรางความผกพน ความเกยวของกบชมชนวดและโรงเรยนจงเปนเรองทมความสำคญอยางยง 3.1.7 การพฒนาวนยนกเรยนตงอยบนพนฐานการเรยนรรวมกน เปนชมชนของนกปฏบต (Community of practice) ทตองมการปรบตว เรยนร ปรบเปลยนวธการ ยดหยน และสอสารรวมกนตลอดเวลา เพอคนหาวธการทดทสดสำหรบการพฒนานกเรยน รายคนรายกลมทอาจจะมธรรมชาตทแตกตางกนออกไป 3.2กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน โดยผานกระบวนการเรยนการสอนในชนเรยนบรณาการไปกบกจกรรมการเรยนรทกชวโมงทกกลมสาระโดยครทกคนการพฒนาวนยโดยการออกแบบการเรยนรทสอดแทรกไปกบการจดกจกรรมการเรยนรในทกกลมสาระนนหมายความวา โรงเรยนจะตองทำใหครมศรทธาอยางแรงกลา เพอจะทำใหนกเรยนเปนคนด มวนย ตองม การฝกฝนพฒนาภายใตเงอนไขทกกจกรรมทางวชาการ ในทกชวโมง ทนกเรยนไดพบกบครทกคน และครทกคนมการเนนยำ ซำ เตอน จนเกดเปนกระแสวานกเรยนทกคนตองปฏบตตงแตหองเรยน นอกหองเรยน ระหวางทางเดนกลบบาน และเมอถงบานกปฏบตเปนมาตรฐานเดยวกนจนเกดเปนนสยตดตวเปนวฒนธรรมขององคกรวฒนธรรมของชมชนในทสด 3.3 การพฒนาวนยโดยการใชกจกรรมเสรมหลกสตร (Extracurriculum)ดวยการตงใจออกแบบกจกรรมการพฒนาวนย โดยมกลมแกนนำชวยกนขบเคลอนและซมลก มกจกรรมทเกดขนตลอดเวลาตงแตตนนอนตอนเชาแตงตวไปโรงเรยนเดนทางไปโรงเรยนผปกครองและชมชน กำกบ ฝกฝน ดแล ในชวงตนของวนเมอมาถงประตโรงเรยน ครเรมรบลกตอเขาสบรเวณโรงเรยน มทงเพอน พนอง นกเรยน ครประจำชน ผอำนวยการโรงเรยน นกการภารโรง ทกคนชวยกนฝกฝนจนเขาชนเรยนกยำเตอนในทกชวโมงเรยนจนเลกเรยนเดนทางกลบบานกถกฝกรบตอโดยผปกครองจนถงบาน นนหมายความวากจกรรมทงในชนเรยนและนองชนเรยน ตองไดรบการออกแบบจดกจกรรมเปนอยางดและตงใจ

67-168.indd 93 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

94

ระดบการพฒนาวนยนกเรยน

PLC-1

PLC-2

PLC-3

ภาพท 5การปฏบตซำตามกระบวนการชมชนแหงการเรยนรวชาชพเพอการพฒนาวนยนกเรยน

3.4 การออกแบบการเรยนรทด ลกษณะของกจกรรมการเรยนรทด ควรมการออกแบบกจกรรมดงน 3.4.1 สรางการมสวนรวมอยางแขงขนของผเรยน ในกจกรรมทจะนำไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรม(Actionparticipation) 3.4.2การจดกจกรรมเพมความซำซอนของการเรยนรแบบคอยเปนคอยไป ทละเลกทละนอย(Gradualapproximation) 3.4.3 การใหขอมลยอนกลบของผลการกระทำวานกเรยนทำถกหรอทำผดทำไดดเพยงใดเพอใหนกเรยนไดมโอกาสปรบปรงพฒนาตนเอง(Immediatefeedback) 3.4.4 การสรางประสบการณแหงความสำเรจใหนกเรยนไดเกดความภาคภมใจในตนเองบาง(Successexperience) 3.4.5 การจดกจกรรมใหมการกระตนการคด โดยมอบบทบาทการคดเปนรายบคคล (Individual thinking) จากนนจดกจกรรมใหมการนำผลการปฏบตการคดรายบคคล มาเปรยบเทยบเรยนรรวมกนกบเพอน (Pair) และนำผลการเรยนรดงกลาวนำเสนอแบงปนในกลมใหญ(Share) 3.5 สรางระบบการพฒนาความรและการจดการความร (Knowledgemanagement) เกยวกบ การดำเนนงานพฒนาวนยนกเรยนอยางเปนระบบ เพอรวมกนสรางสรรคองคความรจากการดำเนนงานและปรบปรงระบบการพฒนาวนยนกเรยนอยางตอเนอง

67-168.indd 94 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

95

เปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน ของโรงเรยน

ปญหาชมชน ยทธศาสตรชาต20ป

ประวตศาสตรชมชน นโยบายชาต/รฐบาล

ประวตศาสตรโรงเรยน เปาหมายคณลกษณะหลกสตรระดบชาต

3.6 การใชกระบวนการคดเชงระบบ (System thinking) มาเปนเครองมอในการวเคราะห อธบายสถานการณปญหาของวนยนกเรยนในโรงเรยน (Events) ซงเปนปญหาท ซบซอน และมปจจยสาเหต (Cause) ทสงใหเกดผล (Effect) คอ ปญหาวนยนกเรยน สงททมทำงานรบผดชอบการพฒนาวนยนกเรยนตองทำ ความเขาใจใหไดวา รปแบบของปญหา(Patterns) เปนอยางไร และตองพฒนาคนหาปจจยทเปนสาเหต คนหาความสมพนธระหวางปจจยสาเหตเหลานนและสามารถสรางโครงสรางของปญหา(Systemstructure)ของประเดนวนยนกเรยนออกมาใหได ในรปแบบของวงจรสาเหตแหงปญหาวนยนกเรยนในแตละดาน ทโรงเรยนกำหนดเปนเปาหมายการพฒนา(Causalloopsdiagram)

4. ขนการดำเนนการพฒนาวนยนกเรยน การพฒนาวนยนกเรยนมลำดบขนตอนการดำเนนการดงน 4.1 การกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน เปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน ทควรจะไดรบการกำหนดใหเปนเปาหมายควรพจารณาอยางรอบคอบ รอบดาน นบตงแตปญหาของชมชน ประวตศาสตรของชมชนประวตศาสตรของโรงเรยน เปาหมายคณลกษณะตามหลกสตรแกนกลางระดบชาต นโยบายของชาต ยทธศาสตรชาต 20 ป สงเหลานเปนปจจยสำคญทโรงเรยนตองนำมาประกอบการกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน

ภาพท 6 ปจจยทตองคำนงถงในการกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนของโรงเรยน

67-168.indd 95 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

96

เปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนทเสนอแนะผานกระบวนการวจยและพฒนารปแบบการพฒนาวนยนกเรยนทอาจใชเปนแนวคดประกอบการพฒนา ไดแก ความรบผดชอบและการตรงตอเวลา ความซอสตยสจรต การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอน

4.2 การกำหนดตวชวดความสำเรจและเครองมอวดความสำเรจ การดำเนนงานพฒนาวนย จะเกดการพฒนากาวหนาไมได หากไมทราบวา การดำเนนการตามแนวทาง ทกำหนดนน สามารถพฒนาวนยนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ เพมขนหรอกาวหนาไปมากนอยเพยงใด ซงการพจารณาคนหาตวชวดความสำเรจ (Keyperformance indicators) ของการพฒนาวนย ถอเปนสงทสะทอนความกาวหนาของ การพฒนาวนยใหมความนาเชอถอได (Content validity) และสงสำคญอกประการหนงคอเครองมอวดและ/หรอแบบประเมนตวชวดความสำเรจ โดยเครองมอวดและ/หรอแบบประเมนตองมความเชอมนได (Reliability) ตวอยางตวชวดความสำเรจดานความรบผดชอบและตรงตอเวลาดานการมจตอาสาเสยสละเหนอกเหนใจผอนดานความซอสตยสจรตและดานการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑรจกกาลเทศะและเคารพสทธผอนมรายละเอยดดงตารางท6 ตารางท 6 ตวอยางตวชวดความสำเรจของวนยในแตละดาน วนย ตวบงช

ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา (งานวจยของมหาวทยาลยเชยงใหม)

ดานความรบผดชอบของนกเรยน 1.การแตงกายถกตองตามระเบยบ 2.ความรบผดชอบตอหนาททไดรบมอบหมาย 3.ความขยนรบผดชอบตอสงคม 4.การรกษาสขภาพอนามยของตนเอง 5.มความอดทนเพยรพยายาม

ดานความรบผดชอบตอครอบครว 1.ชวยทำงานบาน 2.การเคารพเชอฟงผปกครอง 3.ไมนำความเดอดรอนมาสครอบครว

ดานความรบผดชอบตอสงคม 1.ชวยดแลรกษาสาธารณสมบต 2.รวมกจกรรมของโรงเรยน 3.รวมกจกรรมของชมชน

67-168.indd 96 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

97

ตารางท 6 (ตอ)

วนย ตวบงช

ดานการตรงตอเวลาในการทำกจกรรมตางๆ 1.มาโรงเรยนทนการเขารวมกจกรรมหนาเสาธง เกยวกบตวนกเรยนเอง 2.เขาเรยนทนเวลา 3.เขารวมกจกรรมตามเวลา 4.สงงาน/การบานภายในเวลาทกำหนด 5.เขาหองสอบตรงเวลา

ดานการตรงตอเวลาในการทำภารกจ 1.ไมผดเวลานด ทเกยวของกบผอน 2.เมอยมของแลวสงคนตามเวลา

วนยดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน(งานวจยของมหาวทยาลยทกษณ)

ดานจตอาสาตอบคคล 1.นกเรยนแนะนำสงทเปนประโยชนตอผอน 2.นกเรยนใหความชวยเหลอตอผทตองการความชวยเหลอ 3.นกเรยนแบงปนสงของใหกบผอนเออเฟอเผอแผ 4.นกเรยนทำประโยชนแกผอนโดยไมหวงผลตอบแทน 5.นกเรยนพยายามทจะแบงเบา/บรรเทาความตองการ ของผอน 6.นกเรยนเปนผใหมากกวาผรบไมเอาเปรยบผอน 7.นกเรยนเปนผชกจงเพอนใหทำในสงทดงาม

ดานจตอาสาตอสงคม 1.นกเรยนใชเวลาวางใหเกดประโยชนตอสงคม 2.นกเรยนทำกจกรรมทเปนสาธารณประโยชน 3.นกเรยนเปนผทอำนวยความสะดวกในการทำกจกรรม เพอสงคม 4.นกเรยนเสนอความคดทจะพฒนาโรงเรยน 5.นกเรยนตงใจทจะทำงานของสวนรวมจนสำเรจ 6.นกเรยนเหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน 7.นกเรยนสละประโยชนทตนพงไดรบเพอแลกกบ ประโยชนของคนหมใหญหรอคนทออนแอกวา

ดานความเสยสละ 1.นกเรยนเสยสละสงของเพอแบงปนใหแกบคคลอน 2.นกเรยนแสดงความคดเหนเพอชวยแกปญหา หแกบคคลอน 3.นกเรยนชวยเหลอผอนททำกจการงาน 4.นกเรยนเสยสละเวลาและแรงงานชวยเหลอ งานสาธารณประโยชน

67-168.indd 97 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

98

ตารางท 6 (ตอ)

วนย ตวบงช

ดานความเสยสละ(ตอ) 5.นกเรยนยนดเมอผอนมความสขและประสบความสำเรจ 6.นกเรยนแบงปนเครองอปโภคบรโภคใหแกผทขดสน และสละทรพยเพอสาธารณกศล

ดานความเหนอกเหนใจผอน 1.นกเรยนเขาใจความรสกของผอน 2.นกเรยนเปนผทเอาใจเขามาใสใจเรา 3.นกเรยนแสดงออกทางอารมณไดเหมาะสมกบ สถานการณ 4.นกเรยนคาดเดาความรสกของผอนจากการแสดงทาง สหนาได 5.นกเรยนใชประสบการณความรสกของตนเองเพอเขาใจ สถานการณของคนอนไดอยางเหมาะสม 6.นกเรยนใชภาษาทาทางและภาษาพดทบงบอกถง ความเขาใจและเหนใจผอน

ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน(งานวจยของมหาวทยาลยบรพา)

ดานการปฏบตตนตามระเบยบ 1.ระเบยบเกยวกบการแตงกายของนกเรยน 2.ระเบยบเกยวกบทรงผมของนกเรยนทงชายและหญง 3.ระเบยบเกยวกบเวลามาโรงเรยนและการเขาแถว เคารพธงชาต 4.ระเบยบการเขาหองเรยนเมอนกเรยนมาสาย 5.ระเบยบเกยวกบการปฏบตตนทงในและนอกโรงเรยน 6.ระเบยบเกยวการปฏบตตนขณะทอยในหองเรยน หรอในเวลาเรยน 7.ระเบยบเกยวกบการดแลรกษาความสะอาด ของหองเรยน 8.ระเบยบเกยวกบการสรางความรกความผกพน ภายในโรงเรยน 9.ระเบยบเกยวกบการนำอปกรณอเลคทรอนคส มาโรงเรยน 10.ระเบยบเกยวกบการนำยานพาหนะมาโรงเรยน 11.ระเบยบเกยวกบการปฏบตตนตามกฎจราจรอยาง เครงครดเพอความปลอดภย

67-168.indd 98 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

99

ตารางท 6 (ตอ)

วนย ตวบงช

ดานการปฏบตตนตามระเบยบ(ตอ) 12.ระเบยบในการขออนญาตออกนอกบรเวณโรงเรยนหรอ กลบบานกอนเวลาเลกเรยน 13.ระเบยบในการรบประทานอาหาร,การพกกลางวน 14.ระเบยบเกยวกบการลาปวย–ลากจ 15. ระเบยบเกยวกบการชวยกนดแลรกษาความสะอาด หองเรยนบรเวณโรงเรยนใหสวยงามและปลอดภย

ดานการปฏบตตามกฎของโรงเรยน 1.กฎของการตรงตอเวลา 2.กฎของการเชอฟงคำสงสอนของผใหญ 3.กฎของการมสมมาคารวะตอผใหญ 4.กฎของการใชหองเรยนหรอหองประกอบการ 5.กฎของการมมารยาทในขณะทครทำการสอน 6.กฎของการนำอาหารมารบประทานในหองเรยน 7.กฎของการเลนใหเปนเวลา 8.กฎของการปฏบตตนในชวโมงเรยน 9.กฎของการเดนเมอเปลยนหองเรยน 10.กฎของการไมนำสงทเปนอนตรายเขามาในโรงเรยน 11.กฎของการไมยงเกยวกบอบายมขทกชนด 12.กฎของการไมนำอปกรณเครองเลนเกม หรอสงทเปนไปเพอความบนเทงเขามาในโรงเรยน 13.กฎของการรกษาความปลอดภยทอาจเกดจากบคคล ภายนอก

ดานการวางตนใหถกตองตามกาลเทศะ 1.การแตงการใหเหมาะสมตามกาลเทศะ 2.การพดไดถกตองตามกาลเทศะ 3.การมความเกรงใจผอน 4.การรจกใหเกยรตผอน 5.การรจกกาลเทศะในการแสดงความขอบคณ หรอขอโทษไดอยางเหมาะสม 6.การมมารยาทในการทกทายใหเหมาะสมกบบคคล 7.การมกรยามารยาททออนนอมวางตวใหเหมาะสม กบเวลาบคคล 8.การรจกวางตนใหเหมาะสมรจกเดกรจกผใหญ

67-168.indd 99 9/7/18 1:09:08 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

100

ตารางท 6 (ตอ)

วนย ตวบงช

ดานการวางตนใหถกตองตามกาลเทศะ(ตอ) 9.การมมารยาทในการยนใหถกตองเหมาะสมกบโอกาส และบคคล 10.การมมารยาทในการเดน 11.การมมารยาทในการนง 12.การมมารยาทในหองเรยนหรอหองประชม 13.การมมารยาทในการรบประทานอาหาร 14.การมมารยาทบนรถโดยสารประจำทาง

ดานการเคารพสทธของผอน 1.การรจกยอมรบฟงความคดเหนของเพอนและผอน 2.สทธในการพดทตองไมพดไปรบกวนคนอนทกำลงเรยน หรอตองการความสงบ 3.สทธการฟงเพลงทไมเปดเสยงดงจนคนอนรำคาญ 4.การรจกรอคอยไมแซงควเพอนหรอผอน 5.การไมนำความลบของเพอนหรอผอนมาเปดเผย โดยไมไดรบอนญาต 6.การไมสงเสยงดงจนเปนทรบกวนเพอนหรอผอน ในขณะทเรยนหรอฟงประชมหรอในทสาธารณะ 7.การระลกถงความแตกตางระหวางบคคลไมพด หรอแสดงทาทางใหเพอนหรอผอนเสยใจหรอสะเทอนใจ 8.การไมพดหรอกลาวถงปมดอยของเพอนหรอผอน อนจะทำใหอกฝายอบอายหรอเสยหาย 9.การยอมรบและทำตามกฎขอบงคบของโรงเรยน หรอสงคมเพอไมใหผอนเดอดรอน 10.การไมแอบอางใชสทธของเพอนหรอผอน เพอผลประโยชนของตน 11.การไมหยบหรอใชอปกรณหรอทรพยสมบตของเพอน หรอผอนโดยไมไดรบอนญาต 12.การไมแยงพดหรอพดสอดแทรกขณะทเพอนหรอ ผอนกำลงพด

67-168.indd 100 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

101

ตารางท 6 (ตอ)

วนย ตวบงช

ความซอสตยสจรต(งานวจยของมหาวทยาลยมหาสารคาม)

ดานการไมบดเบอนขอมลจากความเปนจรง 1.การไมกระทำอนใดใหผดแผกไปจากเดมหรอ จากขอเทจจรง 2.การไมพดในสงทผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง 3.การไมคดสงผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง

การละอายและเกรงกลวตอการกระทำผด 1.รสกละอายและเกรงกลวทจะคดในสงทไมถกไมควร 2.รสกละอายและเกรงกลวทจะพดในสงทไมถกไมควร 3.รสกละอายและเกรงกลวทจะทำในสงทไมถกไมควร

การปฏบตตามคำมนสญญาในทางทถกตอง 1.การใหขอตกลงหรอคำสญญาโดยคำนงถงความถกตอง 2.การปฏบตสอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญา

การไมเบยดเบยนใหเกดความเดอดรอน 1.ไมกระทำอนใดทกอใหเกดความเดอดรอน 2.ไมพดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอน 3.ไมคดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอน

การไมแสวงหาประโยชนในทางทเสอมเสย 1.ไมประพฤตหาประโยชนในทางทไมถกตอง 2.ไมพดเพอหาประโยชนในทางทไมถกตอง 3.ไมคดหาประโยชนในทางทไมถกตอง

67-168.indd 101 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

102

กจกรรมการพฒนา

กำหนดตวชวดความสำเรจ

กำหนดเปาหมายการพฒนา

การแบงปนวสยทศน

การสรางคานยมรวม

การเรยนรรวมกน

การสรางนสยการเรยนรและ

พฒนาตนเองตลอดเวลา

การคดเชงระบบ

เพอการแกปญหา

กจกรรมเสรมหลกสตร/กจกรรมการพฒนาผเรยน

บรณาการกบการเรยนการสอน

วนยนกเรยน

โรงเรยน วด/ศาสนสถานบาน/ชมชน

การประเมนกำกบตดตาม

การเสรมแรง การมสวนรวม ความตอเนอง ความคงเสนคงวา การสอสาร

วเคราะหปรบปรง

ยกระดบสความเปนเลศ

NO

YES

ภาพท 7 รปแบบกลไกการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนทกระบบทงโรงเรยน(Wholeschoolapproach)

5. รายละเอยดของรปแบบกลไกการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน การเตรยมความพรอม การพฒนาวนยนกเรยนของสถานศกษา ตองเรมตนจากการเตรยมความพรอมของบคลากรทเกยวของมประเดนสำคญทตองเตรยมการดงน 1. การสรางวสยทศนรวมกนใหชดเจนของทมขบเคลอนการพฒนาวนยและบคลากรทกระดบ เพอให ทกคนทเกยวของและผมสวนไดสวนเสย นบตงแตผบรหารโรงเรยน ผปกครองนกเรยน ศษยเกา ผนำชมชน คร บคลากรของโรงเรยนทกคน ทกระดบ ไดเรยนรถง เปาหมายของการพฒนาวนยนกเรยนของโรงเรยน 2. การสรรหาบคคลทจะเปนคณะรบผดชอบ ทมศกยภาพ มภาวะความเปนผนำสามารถทำงานรวมกบผอนไดมความมงมนเสยสละทมเทและมความศรทธาเชอถอคณคาของการมวนยของนกเรยนจะชวยสรางสรรคคณคาใหกบนกเรยนชมชนและสงคมได

67-168.indd 102 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

103

ปญหาวนยนกเรยน เปาหมาย

สรางทมชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ

ปทสถานทางสงคมรวม

คานยมรวม รวมมอกน

ออกแบบ วางแผนกจกรรมรอบใหม ออกแบบกจกรรม

การจดการเรยนการสอน

วพากษ/สะทอนคด ตอแผนจดการเรยนร

ปฏบตการจดกจกรรม การเรยนการสอน

สงเคราะหผล

ปรบปรงแผน

บนทกวดทศน

สงเกตชนเรยน

3. การสอสารเพอสรางการรบรอยางกวางขวางกบชมชนและบคลากรทเกยวของ เพอทำใหเกดการยอมรบการเปลยนแปลงทจะตองเกดขนกบระบบการจดการภายในโรงเรยนรวมถงตองไดรบการสนบสนนทงเชงนโยบายและดานการดำเนนงานของโรงเรยน 4. การปรบหรอสรางระบบการบรหารทสนบสนนสงเสรมการพฒนาวนยนกเรยน เพอมใหระบบ การบรหารภายในโรงเรยนเปนอปสรรคขดขวางตอการดำเนนงานการพฒนาวนยนกเรยน 5. การสนทนาทมงสะทอนคดตอผลการปฏบต (Reflection dialogue) โดยททกขนตอนของการใชกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ จะตองมการสะทอนความคดของสมาชกในทมทกขนตอน เพอนำความเหนของทกคนมาหลอมรวมและปรบปรงกระบวนการพฒนาวนยนกเรยนใหมประสทธภาพสงขนเรอยๆและจะตองดำเนนการอยางตอเนองจนตวชวด ความสำเรจของการพฒนาวนยสะทอนวามพฒนาการทดขน ตามลำดบขนตอนทปฏบตซำ จนยนยนไดวาเปนวธการทสามารถพฒนาวนยนกเรยนทผานกระบวนการ จดกจกรรมการเรยนการสอนไดมประสทธภาพทสด กระบวนการนนจะกลายเปน “นวตกรรมการพฒนาวนยนกเรยน” ทเกดจากการบรณาการกบการจดการเรยนการสอนของโรงเรยนแหงนนทนท

ภาพท 8วงจรชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพเพอการพฒนาวนยนกเรยน

67-168.indd 103 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

104

กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนโดยใชกจกรรมเสรมหลกสตร การจดกจกรรมเพอสงเสรมการพฒนาวนยนกเรยน มขอเสนอแนะประเภทของกจกรรมดงน 1. กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด เปนกจกรรมทมวฒนธรรมและระบบการปฏบตทชดเจน สรางการมสวนรวมไดมากและมภาพของการปฏบตทเปนทยอมรบ นกเรยน ทเขารวมกจกรรมมโอกาสของการไดรบการพฒนาทงบคลกภาพระเบยบวนยและอดมการณ 2. กจกรรมฝกระเบยบวนยทไดรบการออกแบบเพอวตถประสงคเฉพาะ ไดแกกจกรรมการเดนแถวมาโรงเรยน กจกรรมการเดนแถวเขาชนเรยน กจกรรมการอบรมหนาเสาธงกจกรรมจตอาสา กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมเพอนชวยเพอน กจกรรมนองชวยพ และกจกรรมBodyscan 3. กจกรรมฝกภาวะผนำ ไดแก กจกรรมสภานกเรยน กจกรรมคณะกรรมการนกเรยน และกจกรรม การสรางสรรคผลงานโดยนกเรยนเปนผออกแบบ (Learner generatedmedia:LGM) 4. กจกรรมการเขาคายอยางเขมขน โดยแบงลกษณะของการออกแบบกจกรรมทมการฝกฝนเพอทำกจกรรมรวมกนทงนกเรยนและครอยางตอเนอง ในชวงเวลา 1-2 วน เชน คายพฒนาผนำ คายอนรกษศลปวฒนธรรม คายสงเสรมความซอสตยสจรต กจกรรมระดมสมองกจกรรมเพลงความซอสตยเปนตน กจกรรมการพฒนานกเรยน เปนการออกแบบอยางตงใจและมวตถประสงคทชดเจนลกษณะของกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน จำเปนตองดำเนนการอยางนอย 2 ลกษณะ พรอมกน และดำเนนการใหสอดคลอง เพอสนบสนนสงเสรมการพฒนาวนยนกเรยนไปในแนวทางเดยวกน

กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนทบรณาการกบการจดการเรยนการสอน การออกแบบกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน ทเหมาะสมและมประสทธภาพ มากทสดคอการใชกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพเปนเครองมอสำคญเหตทตองใชกระบวนการชมชนแหงการเรยนร ทางวชาชพ เปนเครองมอในการพฒนาวนยนกเรยน ดวยเหตผลดงน 1.การแกปญหาวนยนกเรยน มเงอนไขและบรบทของปญหาทแตกตางกนในแตละโรงเรยน การใชกระบวนการทำงานรวมกนของบคคลทเกยวของ ผานกระบวนการชมชนแหง การเรยนรทางวชาชพทบรณาการกบการเรยนการสอน จะชวยสะทอนแงมมของกระบวนการพฒนาวนยนกเรยนในทกมต

67-168.indd 104 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

105

2.ลดความโดดเดยวในการพฒนาคณลกษณะของนกเรยน ของครรายบคคล มาเปนการทำงานรวมกนผานกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ เปนลกษณะของ การสรางวฒนธรรมในการทำงานรวมกน 3.สรางพลงการพฒนาวนยนกเรยน ผานการทำงานรวมกนของครและผเชยวชาญเพอทำใหเกดพลง ในการสรางสรรคแนวทางการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน ผานกระบวนการจดการเรยนการสอน

การประเมน นเทศ ตดตามอยางเปนระบบและตอเนอง การดำเนนการพฒนาวนยนกเรยน ทดำเนนการพฒนาทงกจกรรมทบรณาการผานกระบวนการจดกจกรรมการเรยนการสอน และกจกรรมเสรมหลกสตร จำเปนตองมระบบ การประเมน นเทศ ตดตามการปฏบตอยางจรงจง ชดเจน และตอเนอง แลวนำผลการประเมนยอนกลบปรบปรงเปาหมายและกจกรรมการพฒนาใหมความเหมาะสม

ปจจยและเงอนไขความสำเรจของการเสรมสรางวนย

การเสรมสรางวนยในสถานศกษาและการสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย ประกอบดวยปจจยสำคญ ทจะเปนพลงขบเคลอนใหการพฒนาประสบความสำเรจหรอใกลเปาหมาย มากทสดดงน 1. ปจจยดานผบรหาร หมายถง คณลกษณะ ความร และความสามารถของผบรหาร ทควรมในการเสรมสรางวนยใหกบนกเรยน ซงเปนกลไกสำคญของการขบเคลอนการดำเนนงานใหประสบความสำเรจ ดแลนกเรยนและครในการขบเคลอนกจกรรมสงเสรมวนยใหบรรลผลปฏบตตนเปนแบบอยางทดสงเสรมการจดการเรยนรของครประสานความรวมมอนเทศกำกบตดตาม และใหขอเสนอแนะอนเปนประโยชนตอ การเสรมสรางวนยในสถานศกษาอยางมประสทธภาพ 2. ปจจยดานคร หมายถง คณลกษณะ ความรและความสามารถของครทควรมในการเสรมสรางวนยใหกบนกเรยนทำหนาทเปนครทปรกษา ครฝายปกครอง ครเวรในแตละวน เปนกลยาณมตรและปฏบตตน เปนแบบอยางทด มบทบาทในการขบเคลอนกจกรรมสงเสรมวนยนกเรยนอยางมประสทธภาพ สามารถบรณาการและประสานการเรยนรเพอพฒนาวนยของ ผเรยนกบการเรยนการสอนอยางเหมาะสม 3. ปจจยดานนกเรยน หมายถง คณลกษณะหรอพฤตกรรมของผเรยนทเมอมลกษณะหรอพฤตกรรมดงกลาวแลว จะทำใหการเสรมสรางวนยบรรลเปาหมาย ทงการเปนผนำวนย

67-168.indd 105 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

106

นกเรยน หวหนาชนเรยน และผทเรยนอยในโรงเรยน เปนกลยาณมตร แนะนำ ตกเตอน และ ชวยกนฝกฝนทงตนเองและเพอนใหมวนย 4. ปจจยดานเครอขายความรวมมอ หมายถง ความรวมมอกนของสถาบนตาง ๆภายนอกโรงเรยนไดแกผปกครองนกเรยนกรรมการสถานศกษาชมชนโดยรอบทงภาครฐและเอกชน และสถาบนศาสนาในพนท ทสามารถชวยเหลอ ดแล แนะนำนกเรยนใหมวนย เมออยภายนอกโรงเรยน เปนกลยาณมตรทด ใหการชวยเหลอ แนะนำใหนกเรยนเปนผทมวนยทกดานชวยเหลอโรงเรยนในดานการสอดสองดแลขณะทนกเรยนอยนอกโรงเรยน และปฏบตตนเปนแบบอยางทด 5. ปจจยดานบรบท (Context) หมายถง การสรางบรรยากาศหรอสภาพแวดลอมทงภายในโรงเรยนและนอกโรงเรยน ทเออตอการดำเนนชวตอยางมวนยของนกเรยน ซงเปนบรรยากาศทงทางกายภาพและจตใจ เพอสงเสรมและสนบสนนการพฒนาวนยของผเรยนอยางมประสทธภาพ

ความสำเรจของการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน เปนสงทจะตองใชพลงความรวมมอเปดใจยอมรบการพฒนาและตองดำเนนการใหสอดคลองกบบรบทของสถานศกษาและชมชนโดยรอบโดยมเงอนไขทจะทำใหการเสรมสรางวนยประสบผลสำเรจดงน 1.ความสมครใจและเตมใจของผมสวนเกยวของ โดยเฉพาะอยางยงผบรหารและ คณะคร เปนปจจยสำคญททกคนตองใหความตระหนก มนใจในคณคาและความสำคญของ การมวนย ซงจะชวยใหทกคนในโรงเรยนอยรวมกนไดอยางมความสข โดยอาศยความคดรเรมของคณะครและการมภาวะผนำของผบรหารเปนหลกสำคญ 2.การกำหนดนโยบายเกยวกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ไวในแผนหรอหลกสตรสถานศกษาอยางชดเจน มอบหมายผรบผดชอบหลกอยางเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทของสถานศกษาอยางเปนรปธรรมสามารถปฏบตไดจรง 3.ควรมการตดตามและประเมนผลอยางสมำเสมอ และนำผลการประเมนมาปรบปรงแผนการปฏบตงานเสรมสรางวนยอยางตอเนองรวมใหกำลงใจครและนกเรยนทรวมทำกจกรรม 4.การดำเนนงานหรอกจกรรมทเกยวของกบการเสรมสรางวนยใหเปนไปตามบรบทของสถานศกษา ตองไมเปนการเพมงบประมาณจากปกตและไมใชการเพมภาระงานใหกบผสอนซงการดำเนนกจกรรมทเกยวของกบ การเสรมสรางวนย ควรเปนกจกรรมทใกลตวและเปน สวนหนงในแบบแผนการปฏบตของโรงเรยนตาม ความเหมาะสม เพอใหเดกไดซมซบและ กลายเปนสวนหนงในวถชวตประจำวน มการเสรมแรงจงใจทางบวก เชน การใหรางวล การชมเชย และการเสรมแรงจงใจทางลบเชนการลงโทษหรอการตกเตอนเปนตน

67-168.indd 106 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

107

5.การมสวนรวมของทกภาคสวน ทงบคลากรในสถานศกษา ผปกครอง และชมชน โดยรอบ เพราะการเสรมสรางวนยไมใชหนาทของโรงเรยนทจะบมเพาะวนยใหกบนกเรยน เพยงลำพงและการพฒนาวนยแตละเรองไมใชปญหาทเปนเพยงมตเดยวยงมปญหาอนๆรวมดวย เชน การมเพศสมพนธกอนวยอนควร การสบบหร เปนตน ซงเปนเรองทเกดจากทศนคต สภาพแวดลอม และการเหนตวอยางจากสงทไมพงประสงคของเดก ดงนน การแกไขปญหาจะตองไดรบความรวมมอจากทกฝาย ทงผบรหารโรงเรยน คร และชมชน เรมจากครอบครว ทผปกครองตองมความเขาใจ เอาใจใสและใหความรวมมอสอดสองดแลขณะทนกเรยนอยนอกโรงเรยน และปฏบตตนเปนแบบอยางทด ประกอบกบความรวมมอของทกภาคสวนในสงคม ทเปนกลยาณมตรทด ใหการชวยเหลอ รวมสรางบรรยากาศหรอสภาพแวดลอมทเออตอการดำเนนชวตอยางมวนยของนกเรยน 6. การสรางความยงยนของการเสรมสรางวนย ขนอยกบการกำหนดระเบยบกฎเกณฑของสถานศกษา ซงเปนเรองปกตทตองม แตทงนผบรหารและครเปนปจจยสำคญทตองเหนดวยเปนเบองตน รวมกนวพากษ ใหขอเสนอแนะ สะทอนความคดเหนจากปญหาทเกดขนใน สถานศกษา เพอมงประเดนทตองการพฒนาและเสรมสรางวนยใหกบนกเรยน หากนำแนวคดการสรางชมชนแหงการเรยนร (Professional Learning Community : PLC) ไปปรบเขากบกระบวนการภายใน จะเปนการบรณาการการดำเนนงานและกลายเปนความรวมมอของครและ ผเกยวของอยางเปนระบบ

67-168.indd 107 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

108

บทท 5 สรปผลและขอเสนอแนะ

รายงานผลการวจย ชดการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน เปนผลการวเคราะห สงเคราะหจากรายงานผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน4ดานคอ 1) ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา2)ดานความซอสตยสจรต3)ดานการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑรจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ 4) ดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน โดยมรายละเอยดของการดำเนนงานสรปไดดงน

ผลการสงเคราะหกระบวนการและรายละเอยดทเกยวของกบรปแบบการเสรมสรางวนยฯ

จากผลการสงเคราะหกระบวนการและแนวทางทเกยวของกบการศกษาและพฒนา รปแบบการเสรมสรางวนยนกเรยน ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของ 4 เครอขายมหาวทยาลยสรปไดดงน

ขนตอนท 1 การสรางรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา เปนขนตอนของการศกษาองคความร เพอใชเปนฐานในการยกรางรปแบบและกลไกฯตามขนตอนดงน 1.การสงเคราะหขอมลทางวชาการจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอศกษาแนวคด ทฤษฎ ทเปนรากฐานของการพฒนาและเสรมสรางวนยนกเรยน นำไปสการวเคราะหปจจยและตวบงชการเสรมสรางวนยนกเรยนทง 4 ดาน ตวแปรสำคญทใชในการศกษาครงนประกอบดวยตวแปรตนไดแกรปแบบ(Model)และตวแปรตามไดแกวนยของเดก(Discipline) เปนลกษณะของการศกษาวจยโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (WholeSchoolApproach)สอดคลองกบบรบททางการศกษาของหนวยทดลองและมหาวทยาลยทเปนเครอขายวจย

67-168.indd 108 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

109

2.การถอดบทเรยนความสำเรจจากสถานศกษาทมผลการปฏบตด ดวยการศกษาดงานจากสถานศกษาทมชอเสยงดานการพฒนาวนยนกเรยนในทกภมภาคของประเทศ การสมภาษณเชงลก การสงเกต การสนทนากลมผมสวนเกยวของ และการถอดบทเรยนแบบเลาเรองผทรง คณวฒเพอใชเปนฐานในการยกรางรปแบบและกลไกฯ 3.การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (CFA) และตวชวดวนยในแตละดาน ดวย การสำรวจแบบสอบถามพฤตกรรมทางดานวนยของนกเรยนทง 4 ดาน และปจจยทสงผลตอ การเสรมสรางวนยของนกเรยนจากผบรหาร คร และนกเรยนในสถานศกษาทกภมภาคของประเทศ 4.การยกรางรปแบบและกลไกฯ ในแตละดาน เพอกำหนดปจจยนำเขา กระบวนการผลตผล ผลลพธ และผลกระทบทเกดขนจากการพฒนาวนยในสถานศกษา นำไปสการพฒนา รปแบบและกลไกฯทเหมาะสมและสอดคลองกบวตถประสงคการวจย 5. การวพากษรปแบบและกลไกฯ และองคประกอบของวนยในแตละดาน โดยการจดประชมวพากษผทรงคณวฒอยางนอย จำนวน 17 คน ดวยวธการสนทนากลม (Focus group)เพอตรวจสอบคณภาพของรางรปแบบและกลไกฯและปรบปรงแกไขใหมความสมบรณ

ขนตอนท 2 ขนปฏบตการใชรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา เปนขนตอนของการนำรปแบบและกลไกฯ ไปใชในสถานการณจรง เพอประเมน ความเปนไปไดในเชงปฏบตการโดยมรายละเอยดดงน 1.การคดเลอกโรงเรยนทจะเปนกลมเปาหมายในการพฒนา จำนวน 5 โรงเรยน เปนโรงเรยนขนาดเลก2โรงเรยนขนาดกลาง2โรงเรยนและขนาดใหญ1โรงเรยน 2. การจดทำแผนปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ ใหสอดคลองกบบรบทและความพรอม ของสถานศกษา 3.ปฏบตการใชรปแบบและกลไกฯ โดยใชแนวคดการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม(ParticipatoryActionResearch:PAR)

ขนตอนท 3 การประเมน สงเคราะหรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา เปนขนตอนของการประเมนความสำเรจของรปแบบและกลไกฯโดยมรายละเอยดดงน 1.การประเมนจากสภาพจรงทเกดขนจากการนำไปใชในสถานการณจรง เพอสะทอนผลการพฒนารปแบบและกลไกฯ 2.การพฒนาคมอรปแบบและกลไกการพฒนาวนยในสถานศกษาขนพนฐาน และ การจดทำรายงานผลการศกษาฉบบสมบรณ

67-168.indd 109 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

110

ทงน ระหวางการปฏบตงานของแตละเครอขายมหาวทยาลย ไดมการจดประชม เครอขายมหาวทยาลยเดอนละ 1 ครง เพอรายงานความกาวหนาของการดำเนนงาน และเปนเวทใหนกวจยไดแลกเปลยนเรยนรรวมกนในเชงวชาการและประเดนตาง ๆ ทคนพบจากการลงพนทภาคสนาม เพอใหการดำเนนงานวจยของแตละเครอขายสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน

จดออน-จดแขงของการเสรมสรางวนยในแตละดาน

การพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน ทง 4 ดาน ซงดำเนนงานโดยเครอขายมหาวทยาลย มภาพรวมจดออน-จดแขงของรปแบบและกลไกฯ ทสงผลตอการพฒนาวนยดงน

ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน จดแขง 1.ใชวธการ “สรางผนำ” ผานการจดคายผนำวนย เพอพฒนาครและนกเรยนแกนนำใหพฒนาวนยตอในโรงเรยน ชวยกนขบเคลอนและซมลกการดำเนนกจกรรมเสรมหลกสตรในโรงเรยน 2.กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน เนนกจกรรมและกลไกเสรมสรางวนยระดบหองเรยนและสถานศกษา โดยออกแบบนบตงแตวนาทแรกทนกเรยนกาวเขาสประตโรงเรยนจนกระทง เลกเรยน(Dalylife) 3.เนนใหผเรยนสรางความศรทธาและเหนคณคาในตนเองมเหตผลและเปนคนด 4. กระบวนการมสวนรวมของโรงเรยนผแทนชมชนกรรมการสถานศกษาและผปกครอง จดออน 1.การจดคายพฒนาผนำ โดยการนำตวแทนแตละโรงเรยนมาเขาคายรวมกน ในทางปฏบตหลงจากจบการวจยโรงเรยนอนทนำรปแบบไปใชจะยากตอการดำเนนงาน 2.การเขาคายเพยง 1 ครง ไมไดรบรองวาแกนนำไดรบการพฒนาและนำไปปฏบตในโรงเรยนไดอยางมประสทธภาพ 3.ระบบและกลไกฯ เนนกจกรรมในคายและความรวมมอกบฝายปกครองมากเกนไปจนละเลยการสรางความรวมมอกบผเกยวของอน ๆ และการปฏบตตามกฎเกณฑมากเกนไป ผเรยนอาจละเลยการเคารพสทธของผอน 4.การฝกวนยโดยใหผเรยนฝกฝนหรอทำซำ ผเรยนอาจไมเหนคณคาและมทศนคตไมดตอการพฒนาวนย

67-168.indd 110 9/7/18 1:09:09 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

111

5.ความเขมขนของการบรณาการเขากบการจดการเรยนการสอน และกจกรรมทให ผเรยนดำเนนการดวยตนเอง

ดานความรบผดชอบและตรงตอเวลา จดแขง 1.เปดโอกาสใหผเกยวของรวมกนวเคราะห SWOT ตามบรบทของสถานศกษา เพอพฒนารปแบบและกลไกฯรวมกน 2. กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน ผานกระบวนการเรยนการสอนในชนเรยนบรณาการ กบกจกรรมการเรยนรทกชวโมงทกกลมสาระการเรยนร 3.กจกรรมการพฒนาวนย เนนการใหผเรยนเกดกระบวนการคดจากภายใน (Insideout)จนกลายเปน“แรงผลกดนภายใน”(Internalchangedrivers)ในการสรางจตสำนกเพอเสรมสรางการมวนยดวยตนเอง 4.เนนการมสวนรวมของผมสวนเกยวของ ความผกพนของครทมตอการทำงาน และความมงมนของคร จดออน 1.ความเขมขนของการปฏบตกจกรรมประจำวนในโรงเรยน 2.ความชดเจนของบทบาทผปกครอง ครอบครวและชมชน ทมตอการเสรมสรางวนยใหเกดขนกบผเรยน

ดานจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน จดแขง 1.กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน เปนการบรณาการในรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมวชาหนาทพลเมอง/ทกรายวชา 2.ใชการสรางความรแบบ PDCA เปนกจกรรมการจดการเรยนร/ บรณาการวธการเรยนร 3.กจกรรมการพฒนาวนย เนนการใหผเรยนเกดกระบวนการคดจากภายใน (Insideout)จนกลายเปน“แรงผลกดนภายใน”(Internalchangedrivers)ในการสรางจตสำนกเพอเสรมสรางการมวนยดวยตนเอง 4.เนนกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวน ตามกระบวนการสรางชมชนการเรยนรทางวชาชพ จดออน 1.ความเขมขนของการปฏบตกจกรรมประจำวนในโรงเรยน

67-168.indd 111 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

112

2.ความชดเจนของบทบาทผปกครอง ครอบครวและชมชน ทมตอการเสรมสรางวนยใหเกดขนกบผเรยน

ดานความซอสตยสจรต จดแขง 1.การพฒนาวนยนกเรยนตงอยบนพนฐานการเรยนรรวมกนเปนชมชนนกปฏบต 2.ใชวธการ “จดคายผนำวนย” โดยมตวแทนครและนกเรยนเขารวม เพอเปนครและนกเรยนแกนนำ 3. กจกรรมพฒนาผเรยนมงกระตนการคดโดยมอบบทบาทการคดเปนรายบคคลและนำมาเปรยบเทยบเรยนรรวมกนกบเพอนและกลมเพอน 4. สรางระบบการพฒนาความรและการจดการความร โดยความรวมมอกบโรงเรยนกรรมการบรหารโรงเรยนผปกครองและชมชน 5. การใชกระบวนการคดเชงระบบ เปนเครองมอในการวเคราะหและอธบายสถานการณ ปญหาของวนยนกเรยนในโรงเรยน 6.เสนอแนะการฝกวนยตามขนาดของโรงเรยน

รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน

รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน ทสอดคลองและ เหมาะสมกบบรบทของประเทศไทยประกอบดวยรายละเอยดดงน

1. การสรางทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน เปนกระบวนการจดตงคณะบคคลทเกยวของ มสวนไดสวนเสยกบคณภาพการศกษาโดยเฉพาะเรองวนยนกเรยน เขามารวมรบผดชอบ ผลกดน ขบเคลอนใหเกดการพฒนาวนยนกเรยนอยางจรงจงโดยคณะบคคลทจะเขามาเปนสมาชกของทมขบเคลอนควรประกอบดวย 1.1ผบรหารสถานศกษา 1.2ครทเกยวของ รบผดชอบการกำกบดแลการจดการเรยนการสอนในทกระดบชวงชนการจดกจกรรมพฒนาผเรยนและกำกบดแลกจการนกเรยน 1.3 ผแทนผปกครองนกเรยน ทมความเขาใจและสามารถเสยสละเวลามารวมกจกรรมของโรงเรยนได 1.4ผแทนชมชนและ/หรอผนำทางความคดของคนในชมชน 1.5ผแทนคณะกรรมการสถานศกษา 1.6 ศกษานเทศก

67-168.indd 112 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

113

1.7 ผทรงคณวฒ/ครอาวโส หมายถง ครทเกษยณอายราชการ แตมความเขาใจ เกยวกบการพฒนาวนยนกเรยนเปนอยางด 1.8ผเชยวชาญดานวชาชพครหมายถงคณาจารยจากคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรทมความรและประสบการณการพฒนาวนยนกเรยน

2. การกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน ดำเนนการโดยทมขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนโดยมกระบวนการดงน 2.1การวเคราะหสถานการณการพฒนาวนยนกเรยนของสถานศกษา ดวยกระบวนการSWOTanalysis 2.2การสรางทางเลอกเปาหมายวนยนกเรยน ทสอดคลองกบโอกาสความเปนไปไดทจะดำเนนการใหสำเรจ โดยคำนงถงความตองการของชมชนและผปกครอง ปญหาดานวนยของนกเรยน และนโยบายการพฒนาวนยนกเรยนทเปนภาพรวมของประเทศ ซงการสรางทางเลอกเปาหมายของการพฒนาวนยนกเรยน ควรมเปาหมายทหลากหลาย มเหตผล ความสำคญและความจำเปนทแตกตางกนไปในแตละเงอนไข มความทาทายตอการพฒนาไปสเปาหมาย มโอกาสและความเปนไปไดทจะพฒนาไดสำเรจในระยะเวลา3-5ป 2.3การตดสนใจเลอกเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยน โดยการสรางโอกาสในประชาคมของผเกยวของและผมสวนไดสวนเสย ใหมสวนรวมตอการตดสนใจเลอกเปาหมาย การพฒนาวนย โดยการประชมชแจง อธบาย และสรางการมสวนรวมในการตดสนใจเลอก เปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนดวยการใหมการอภปรายสรางการเรยนรรวมกนดวยเหตและผล และดวยหลกการประชาธปไตย ภายใตการใหขอมลและเงอนไขการพฒนารวมกน การตดสนใจเลอกประเดนเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนขนสดทาย จะตดสนใจเลอกโดยคณะกรรมการสถานศกษา ซงจะตองเปนประเดนทชดเจน ไมคลมเครอ และไมตองกวางขวาง หรอเปนการกำหนดแบบตคลม“รกพเสยดายนอง”จนขาดจดเนน

3. กลยทธการดำเนนงานการพฒนาวนยนกเรยน 3.1การพฒนาวนยนกเรยนมหลกการพนฐานทเปนเงอนไขเบองตนดงน 3.1.1 นกเรยนทกคนมคณคา สามารถสอนไดและเรยนรได แมจะมความ แตกตางระหวางบคคลทงดานความรทกษะคณลกษณะรวมถงนกเรยนทอาจจะตองการความชวยเหลอพเศษ ทกคนเปนทรพยากรบคคลทมคณคา สามารถเรยนรและพฒนาได การพฒนาวนยนกเรยนจงถอเปนคณลกษณะพนฐานของนกเรยน ททกคน มสทธทจะไดรบการพฒนาคณลกษณะทเทาเทยมกน

67-168.indd 113 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

114

3.1.2 การพฒนาวนยนกเรยน ตองเปนการดำเนนการแบบปฏบตการทวทกภาคสวนทงโรงเรยน ทงระบบการเรยนการสอน ระบบกจกรรมนกเรยน การกำหนดวสยทศนและเปาหมายของโรงเรยน การสรางวฒนธรรม และการพฒนานกเรยนรวมกนระหวางครกบ ผปกครองซงจะตองมการวางแผนงานออกแบบและกำหนดลำดบขนตอนของกจกรรมอยางเปนระบบ 3.1.3หลกการการมวสยทศนรวม โดยผเกยวของจะตองมภาพทปรารถนา ในการพฒนาคณลกษณะของนกเรยนทชดเจนรวมกน โดยภาพทปรารถนาจะตองมพนฐาน การพฒนาแนวคดมาจากสภาพแวดลอม บรบทและวฒนธรรมของชมชน เพอทจะทำใหภาพ ทพงประสงคมความเปนไปไดและสอดคลองกบวถของชมชน 3.1.4หลกการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวน หมายความวาการดำเนนการพฒนาวนยนกเรยน มความจำเปนนอยางยงทตองเกดจากความรวมมอรวมใจอยางแทจรงจากผนำชมชน สมาชกชมชน ผปกครอง ผบรหารสถานศกษา คร ศกษานเทศก ซงควรจะอยในรปแบบของคณะกรรมการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยนระดบโรงเรยนทมการดำเนนการอยางจรงจงและตอเนอง 3.1.5กลยทธการจดกจกรรมการเรยนรเพอการพฒนาวนยนกเรยนควรจดใหมกจกรรมการเรยนรทองกรอบแนวคดทฤษฎการเรยนรแบบการวางเงอนไข ของ Edward L.Thorndike ประกอบดวย กฎการฝกหด (Law of exercise) กฎแหงความพรอม (Row ofreadiness)กฎแหงผล(Lawofeffect)และการใชหลกการเสรมแรง(Reinforcement) 3.1.6การพฒนาวนยโดยอาศยหลกการความเกยวของสมพนธกบชมชน วดโรงเรยน(Clustercommunitybase)โดยมงหวงใหชมชนชวยดแลในทกระดบการศกษา 3.1.7การพฒนาวนยนกเรยนตงอยบนพนฐานการเรยนรรวมกนเปนชมชนของนกปฏบตทตองปรบตวเรยนรปรบเปลยนวธการยดหยนและสอสารรวมกนตลอดเวลา 3.2กลยทธการพฒนาวนยนกเรยน โดยผานกระบวนการเรยนการสอนในชนเรยนบรณาการไปกบกจกรรมการเรยนรทกชวโมงทกกลมสาระโดยครทกคน 3.3การพฒนาวนยโดยการใชกจกรรมเสรมหลกสตร (Extracurriculum)ดวยการตงใจออกแบบกจกรรมการพฒนาวนย โดยมกลมแกนนำชวยกนขบเคลอนและซมลก มกจกรรมทเกดขนตลอดเวลาตงแต ตนนอนตอนเชา แตงตวไปโรงเรยน จนเลกเรยนเดนทางกลบบานหมายความวากจกรรมทงในชนเรยนและนองชนเรยน ตองไดรบการออกแบบและจดกจกรรมอยางเปนระบบ 3.4การออกแบบการเรยนรทด ควรคำนงถงการมสวนรวมของผเรยน ในกจกรรม ทจะนำไปส การเปลยนแปลงพฤตกรรม การจดกจกรรมเพมความซำซอนของการเรยนรแบบ

67-168.indd 114 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

115

คอยเปนคอยไป การใหขอมลยอนกลบของผลการกระทำ เพอใหนกเรยนไดมโอกาสปรบปรงพฒนาตนเองการสรางประสบการณแหงความสำเรจและการจดกจกรรมใหมการกระตนการคด 3.5สรางระบบการพฒนาความรและการจดการความร เกยวกบการดำเนนงานพฒนาวนยนกเรยน อยางเปนระบบ เพอรวมกนสรางสรรคองคความรจากการดำเนนงานและปรบปรงระบบการพฒนาวนยนกเรยนอยางตอเนอง 3.6การใชกระบวนการคดเชงระบบ มาเปนเครองมอในการวเคราะห อธบายสถานการณปญหาของวนยนกเรยนในโรงเรยน (Events) ซงเปนปญหาทซบซอน และมปจจยสาเหต (Cause)ทสงใหเกดผล(Effect)คอปญหาวนยนกเรยนในรปแบบของวงจรสาเหตแหงปญหาวนยนกเรยนในแตละดาน ทโรงเรยนกำหนดเปนเปาหมายการพฒนา (Causal loopsdiagram) 3.7การดำเนนการพฒนาวนยนกเรยน ควรกำหนดเปาหมายการพฒนาวนยนกเรยนอยางรอบคอบ รอบดาน ตงแตปญหาของชมชนและโรงเรยน เปาหมายคณลกษณะตามหลกสตรแกนกลางระดบชาต และนโยบายของชาต เพอนำมาประกอบการกำหนดเปาหมาย การพฒนาวนยนกเรยน ตลอดจนการกำหนดตวชวดความสำเรจและเครองมอวดความสำเรจ(Key performance indicators) ของการพฒนาวนย ซงถอเปนสงทสะทอนความกาวหนาของการพฒนาวนยใหมความนาเชอถอ(Contentvalidity)และตองมความเชอมนได(Reliability)

รายละเอยดของรปแบบกลไกการขบเคลอนการพฒนาวนยนกเรยน 1. การเตรยมความพรอม ตองเรมตนจากการเตรยมความพรอมบคลากรทเกยวของดงน 1.1การสรางวสยทศนรวมกนใหชดเจนของทมขบเคลอนการพฒนาวนยและบคลากรทกระดบ เพอให ทกคนทเกยวของและผมสวนไดสวนเสย ไดเรยนรถงเปาหมายของ การพฒนาวนยนกเรยนของโรงเรยน 1.2การสรรหาบคคลทจะเปนคณะรบผดชอบ ทมศกยภาพ มภาวะความเปนผนำสามารถทำงานรวมกบผอนได 1.3การสอสารเพอสรางการรบรอยางกวางขวางกบชมชนและบคลากรทเกยวของ 1.4การปรบหรอสรางระบบการบรหารทสนบสนนสงเสรมการพฒนาวนยนกเรยน 1.5การสนทนาทมงสะทอนคดตอผลการปฏบต (Reflection dialogue) โดยททกขนตอนของการใชกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ จะตองมการสะทอนความคดของสมาชกในทมทกขนตอน เพอนำความเหนของทกคนมาหลอมรวมและปรบปรงกระบวนการพฒนาวนยนกเรยนใหมประสทธภาพสงขนและตองดำเนนการอยางตอเนอง

67-168.indd 115 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

116

2. กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนโดยใชกจกรรมเสรมหลกสตร กจกรรมการพฒนานกเรยน เปนการออกแบบอยางตงใจและมวตถประสงคทชดเจนลกษณะของกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน จำเปนตองดำเนนการอยางนอย 2 ลกษณะ พรอมกน และดำเนนการ ใหสอดคลอง เพอสนบสนนสงเสรมการพฒนาวนยนกเรยนไปในแนวทางเดยวกนการจดกจกรรมเพอสงเสรมการพฒนาวนยนกเรยนมขอเสนอแนะประเภทของกจกรรมดงน 2.1กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด เปนกจกรรมทนกเรยนมโอกาสของการ ไดรบการพฒนาทงบคลกภาพระเบยบวนยและอดมการณ 2.2กจกรรมฝกระเบยบวนยทไดรบการออกแบบเพอวตถประสงคเฉพาะ ไดแกกจกรรมการเดนแถวมาโรงเรยน กจกรรมการเดนแถวเขาชนเรยน กจกรรมการอบรมหนาเสาธงกจกรรมจตอาสา กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมเพอนชวยเพอน กจกรรมนองชวยพ และกจกรรมBodyscan 2.3กจกรรมฝกภาวะผนำ ไดแก กจกรรมสภานกเรยน กจกรรมคณะกรรมการนกเรยน และกจกรรม การสรางสรรคผลงานโดยนกเรยนเปนผออกแบบ (Learner generatedmedia:LGM) 2.4กจกรรมการเขาคายอยางเขมขน โดยแบงลกษณะของการออกแบบกจกรรมทมการฝกฝนเพอทำกจกรรมรวมกนทงนกเรยนและครอยางตอเนอง ในชวงเวลา 1-2 วน เชน คายผนำ คายอนรกษศลปวฒนธรรม คายสงเสรมความซอสตยสจรต กจกรรมระดมสมอง กจกรรมเพลงความซอสตยเปนตน

3. กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนทบรณาการกบการจดการเรยนการสอน กระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ เปนเครองมอสำคญในการออกแบบกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนทเหมาะสมและมประสทธภาพมากทสดดวยเหตผลดงน 3.1การแกปญหาวนยนกเรยนมเงอนไขและบรบทของปญหาทแตกตางกนในแตละโรงเรยน การใชกระบวนการทำงานรวมกนของบคคลทเกยวของ ผานกระบวนการชมชนแหง การเรยนรทางวชาชพทบรณาการกบการเรยนการสอน จะชวยสะทอนแงมมของกระบวนการพฒนาวนยนกเรยนในทกมต 3.2 ลดความโดดเดยวในการพฒนาคณลกษณะของนกเรยนของครรายบคคลมาเปน การทำงานรวมกนผานกระบวนการชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ เปนลกษณะของการสรางวฒนธรรมในการทำงานรวมกน

67-168.indd 116 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

117

3.3สรางพลงการพฒนาวนยนกเรยน ผานการทำงานรวมกนของครและผเชยวชาญเพอทำใหเกดพลง ในการสรางสรรคแนวทางการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน ผานกระบวนการจดการเรยนการสอน

4. การประเมน นเทศ ตดตามอยางเปนระบบและตอเนอง การดำเนนการพฒนาวนยนกเรยน ทดำเนนการพฒนาทงกจกรรมทบรณาการผานกระบวนการจดกจกรรมการเรยนการสอน และกจกรรมเสรมหลกสตร จำเปนตองมระบบ การประเมน นเทศ ตดตามการปฏบตอยางจรงจง ชดเจนและตอเนอง แลวนำผลการประเมนยอนกลบเพอปรบปรงเปาหมายและกจกรรมการพฒนาใหมความเหมาะสม

ปจจยและเงอนไขความสำเรจของการเสรมสรางวนย

การเสรมสรางวนยในสถานศกษาประกอบดวยปจจยสำคญดงน 1. ปจจยดานผบรหาร เปนความสามารถของผบรหารทควรมในการเสรมสรางวนยใหกบนกเรยนซงเปนกลไกสำคญของการขบเคลอนการดำเนนงานใหประสบความสำเรจ 2. ปจจยดานคร เปนคณลกษณะความรและความสามารถของครทควรมในการเสรมสราง วนยใหกบนกเรยน มบทบาทในการขบเคลอนกจกรรมสงเสรมวนยนกเรยนอยางมประสทธภาพสามารถบรณาการและประสานการเรยนรเพอพฒนาวนยของผเรยนกบการเรยนการสอนอยางเหมาะสม 3. ปจจยดานนกเรยน เปนคณลกษณะหรอพฤตกรรมของผเรยนทเมอมลกษณะหรอพฤตกรรมดงกลาวแลวจะทำใหการเสรมสรางวนยบรรลเปาหมาย 4. ปจจยดานเครอขายความรวมมอ เปนความรวมมอกนของสถาบนตาง ๆ ภายนอกโรงเรยนทสามารถชวยเหลอ ดแล แนะนำนกเรยนใหมวนย เมออยภายนอกโรงเรยน ชวยเหลอโรงเรยนในดานการสอดสองดแลขณะทนกเรยนอยนอกโรงเรยนและปฏบตตนเปนแบบอยางทด 5. ปจจยดานบรบท เปนการสรางบรรยากาศหรอสภาพแวดลอมทงภายในโรงเรยนและนอกโรงเรยนทเออตอการดำเนนชวตอยางมวนยของนกเรยน

การเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน เปนสงทจะตองใชพลงความรวมมอ เปดใจยอมรบการพฒนา และตองดำเนนการใหสอดคลองกบบรบทของสถานศกษาและชมชนโดยรอบโดยมเงอนไขทจะทำใหการเสรมสรางวนยประสบผลสำเรจดงน 1.ความสมครใจและเตมใจของผมสวนเกยวของ เปนปจจยสำคญททกคนตองใหความตระหนก มนใจในคณคาและความสำคญของการมวนย โดยอาศยความคดรเรมของคณะครและการมภาวะผนำของผบรหารเปนหลก

67-168.indd 117 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

118

2.การกำหนดนโยบายเกยวกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ในแผนหรอหลกสตรสถานศกษาอยางชดเจน มอบหมายผรบผดชอบหลกอยางเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทของสถานศกษา 3.การตดตามและประเมนผลอยางสมำเสมอ 4.การดำเนนงานหรอกจกรรมทเกยวของกบการเสรมสรางวนยใหเปนไปตามบรบทของสถานศกษาตองไมเปนการเพมงบประมาณจากปกตและไมใชการเพมภาระงานใหกบผสอนซงการดำเนนกจกรรมการเสรมสรางวนย ควรเปนกจกรรมทใกลตวและเปนสวนหนงในแบบ แผนการปฏบตของโรงเรยนตามความเหมาะสม 5.การมสวนรวมของทกภาคสวน ทงบคลากรในสถานศกษา ผปกครอง และชมชน โดยรอบ 6.การสรางความยงยนของการเสรมสรางวนย โดยนำแนวคดชมชนแหงการเรยนร ปรบเขากบกระบวนการภายใน จะเปนการบรณาการการดำเนนงานและกลายเปนความรวมมอของครและผเกยวของอยางเปนระบบ

ขอเสนอแนะในการดำเนนงาน

1.การเสรมสรางวนยในสถานศกษา ควรกำหนดนโยบายเกยวกบการเสรมสรางและพฒนาวนยในแตละดานในแผนหรอหลกสตรสถานศกษาอยางชดเจน สอดคลองกบปญหา ความจำเปน และบรบทของสถานศกษาอยางเหมาะสม และสามารถปฏบตการพฒนาไดจรงโดยมอบหมายผมสวนรบผดชอบอยางชดเจนและเปนระบบ 2.กำหนดแบบแผนในการกำกบตดตามการเสรมสรางและพฒนาวนยอยางตอเนอง 3.เปดโอกาสใหผปกครองและชมชนเขามามสวนรวมในการเสรมสรางและพฒนาวนยอยางเปนรปธรรมสอดคลองกบหลกสตรของสถานศกษาและความตองการของสงคมและชมชน 4.การดำเนนการเสรมสรางและพฒนาวนยผเรยนตองดำเนนการอยางตอเนองใหเปนสวนหนงในชวตประจำวนของผเรยนทงในและนอกโรงเรยน และเปนกจกรรมการพฒนาทเปนสวนหนงในการจดการเรยนการสอนไมสงผลกระทบตอการทำงานของคร 5.สถานศกษาควรดำเนนการพฒนาหลกสตรสถานศกษาทบรณาการการพฒนาและเสรมสรางวนยของผเรยนในลกษณะของการทำงานวจย

67-168.indd 118 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

119

บรรณานกรม

กรมวชาการ. (2542).กรอบความคดเพอสงเสรมและพฒนาคณธรรมจรยธรรมทเนนความมวนยและความเปนประชาธปไตย.กรงเทพฯ:กรมวชาการ.

กระทรวงศกษาธการ. (2547).พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา. กรงเทพฯ:พรกหวานกราฟฟค.

กองวจยทางการศกษากระทรวงศกษาธการ. (2542).คมอครแนวการจดทำแผนการสอนพฒนาศกยภาพ โครงการทดลองพฒนาศกยภาพของเดกไทย. กรงเทพฯ:โรงพมพชวงพมพ

กลชาศรเฉลมพงศ.(2544).แนวทางการพฒนาความมวนยในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนบรรมยพทยาคม จงหวดบรรมย. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑตบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยขอนแกน.

โครงการพฒนากระบวนการเรยนร. (2544). แนวคดคอนสตรสชนนสซม. คนเมอ 1 กนยายน2560,จากwww.edu.nu.ac.th/selfaccess/researches/admin.

จรรยา กลสทธชย. (2547).การดำเนนงานเสรมสรางความมวนยในตนเองของนกเรยนโรงเรยนบานสำโรง (ภญโญอนสรณ) อำเภอกระสง จงหวดสรนทร. ปรญญานพนธการศกษา มหาบณฑตสาขาวชาการบรหารการศกษาบณฑตวยาลยมหาวทยาลยมหาสารคาม.

ใจจรงบญเรองรอด.(ม.ป.ป.).การบรหารกจการนกเรยน. กรงเทพฯ:วฒนาพานช.

ฉนทนา ภาคบงกช และคณะ. (2539).การปลกฝงวนยของคนในชาต: โครงการวจย. รายงานการวจย กรงเทพฯ: สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

ชาญชยศรเพชร. (2557).การเสรมสรางวนยนกเรยน โรงเรยนสวางแดนดน สำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสกลนคร เขต 23. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต. สกลนคร:มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร.

ณฐชยา ฐานสร และคณะ. (2553). ศกษาสภาพการจดกจกรรมพฒนาผเรยนของสถานศกษา. สงขลา: มหาวทยาลยทกษณ.

ณฐวฒ บรแสง. (2556). การวจยเชงปฏบตการเพอพฒนาวนยนกเรยน โรงเรยนบานกดจานสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสกลนคร เขต 3. วารสารบณฑตศกษา, 10(48),17-26.

67-168.indd 119 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

120

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2527). จตวทยาการปลกฝงวนยแหงตน. วารสารแนะแนว, 18(91), 58-59.

ถรพงศ ฤกษขา. (2558). การพฒนารปแบบการพฒนาวนยนกเรยนของสถานศกษา สงกดสำนกงานเขต พนทการศกษามธยมศกษา ในกรงเทพมหานคร. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, 9(ฉบบพเศษ), 169-185.

ธดารตน ธนะคำด. (2552).การพฒนาแบบวดความมวนยในตนเองสำหรบนกเรยนชวงชนท 2 โรงเรยนในสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษา กรงเทพมหานคร เขต 1. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑตบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ธรวฒประทมนพรตน.(ม.ป.ป.).การบรหารกจการนกเรยน. กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร.

นรนดรจลทรพย.(2548).การแนะแนว เพอพฒนาผเรยน. สงขลา:นำศลปโฆษณา.

ประกต วงษมอญ. (2550). สภาพการปฏบตตามวนยนกเรยนในโรงเรยนขยายโอกาสทาง การศกษาตามความคดเหนของครฝายปกครองสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสระบรเขต 1 และเขต 2. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฎพระนคร.

ประวณ ณ นคร. (2557). เอกสารคำบรรยายเสรมทกษะดานการบรหารทรพยากรบคคล. กรงเทพฯ:สำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน.

ประหยด ยางกลาง. (2546). การปฏบตงานตามระเบยบวนยและการสงเสรมระเบยบวนยของนกเรยนประถมศกษา ตามทศนะของผบรหารโรงเรยนและครผสอน ในสงกดสำนกงานการประถมศกษา จงหวดนครราชสมา. งานนพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษาบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยบรพา.

พนสหนนาคนทร.(2542).หลกการบรหารโรงเรยน. กรงเทพฯ:วฒนาพานช.

พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยต. โต.). (2539). วนยเรองใหญกวาทคด. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

พลแสงสวาง.(2529).อาชพศกษาและแนะแนวอาชพ.สงขลา:เทมการพมพ.

พชร สวนแกว. (2545). เอกสารประกอบการสอนวชา 2173107 จตวทยาพฒนาการและ การดแลเดกปฐมวย. กรงเทพฯ:ดวงกมล.

67-168.indd 120 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

121

ไพบลย ขาขนมะล. (2548). การพฒนาการการดำเนนงานเสรมสรางวนยดานความรบผดชอบของนกเรยน โรงเรยนหนองตอวทยา อำเภอจตรพกตรพมาน จงหวดรอยเอด. รายงานการศกษาคนควาอสระ การศกษามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ยรวฒนคลายมงคล. (2542).Constructivist.คนเมอ1กนยายน2560,จากhttp://pioneer. netserv.chula.ac.th/~kyurawat/doc/constructivist.pdf.

รวมจตร ศรวงศ. (2552). วธเสรมสรางวนยนกเรยนยคใหม. คนเมอ 10 มกราคม 2560, จากhttps://www.gotoknow.org/posts/410846.

รจร ภสาระ และคณะ. (2536). แบบเรยนแนวหนาชดพฒนากระบวนการหลกสตรใหม กลมสรางเสรมลกษณะนสยชนประถมศกษาปท 6.กรงเทพฯ:อกษรเจรญทศน.

เรขา ดลยรตน. (2549). ความสมพนธระหวางการอบรมเลยงดการจดกระบวนการกลมและ การจดการเกยวกบการสอนกบพฤตกรรมความมระเบยบวนยในหองเรยนของนกเรยนชนประถมศกษา. วทยานพนธ การศกษาศาสตรมหาบณฑต. สงขลา: มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

ลดดาวลยเกษมเนตรและคณะ.(2539).ปจจยทมอทธพลตอการมวนย. กรงเทพฯ:สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วลภาสบายยง.(2542).จตวทยาเพอการดำรงชวต.นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

วสตร ไรด. (2553). การพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความรบผดชอบโดยใชกจกรรมชมนม โรงเรยนบานหนองปรอคมมวง อำเภอบวใหญ จงหวดนครราชสมา.วทยานพนธการศกษามหาบณฑต.มหาสารคาม:มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ศภวด บญญวงศ. (2555). ปจจยเชงเหตของการเสรมสรางคณธรรม จรยธรรม คานยม และบคลกลกษณะนสยทดงาม ในการจดกจกรรมพฒนาผเรยน. วารสารวชาการคณธรรมความด, 1(1),59-78.

สมจตรา เรองศร. (2550). การใชแบบทดสอบเพอการแนะแนวในโรงเรยน. กรงเทพฯ:มหาวทยาลยรามคำแหง.

สมโภชน เอยมสภาษต. (2549).ทฤษฎและเทคนคการปรบพฤตกรรม. กรงเทพ: สำนกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

67-168.indd 121 9/7/18 1:09:10 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

122

สาเภา พทธปวน. (2548). การศกษาการสงเสรมพฒนาวนยนกเรยนในโรงเรยนสงกดสำนก เขตพนทการศกษาเลย เขต 1. ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารการศกษามหาวทยาลยราชภฏเลย.

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2555). รายงานการศกษาประสทธภาพการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. มปท.

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545. กรงเทพฯ:พรกหวานกราฟฟค.

สำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. (2540). ขอมลวนสำคญโครงการปรณรงควฒนธรรมไทยและแนวทางในการจดกจกรรม/ สำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรม แหงชาต. กรงเทพฯ:สำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต.

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2553). แนวทางการพฒนา การวดและประเมนคณลกษณะอนพงประสงค ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจำกด.

สรกร อนสม. (2558).ปจจยทมผลตอความมวนยในตนเองของนกเรยนระดบชนมธยมศกษา ตอนตน โรงเรยนมธยมศกษา จงหวดนนทบร สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษา เขต 3. วทยานพนธศกษาศาสตร มหาบณฑต สาขาการจดการศกษา วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

สชาจนทรเอม.(2531). จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ:ไทยวฒนาพานช.

สรเกยรต จอมไพรศร. (2550). การพฒนาวนยนกเรยนในโรงเรยน สงกดสำนกงานเขตพนท การศกษาขอนแกน เขต 5. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหาร การศกษามหาวทยาลยราชภฎเลย.

อนชา โสมาบตร. (2556). ทฤษฎคอนสตรคตวสต. คนเมอ 1 กนยายน 2560, จาก https://teacherweekly.wordpress.com/2013/09/25/constructivist-theory/.

อดมลกษณ กลพจตร. (ม.ป.ป.). วธเลยงดเดกวยทารกและวยเตาะแตะ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

The Government of the Hong Kong Special Administrative Region. (2561).Education bureau.คนเมอวนท7มกราคม2561,จากhttp://www.edb.gov.hk

67-168.indd 122 9/7/18 1:09:10 PM

ภาคผนวก

67-168.indd 123 9/7/18 1:09:11 PM

ภาคผนวก ก Interview Form

67-168.indd 124 9/7/18 1:09:11 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

125

Interview Form Interviewer: Researcher

Interviewee: Principal and teachers at schools, all sectors of Japanesesocietyrelatedtotheschoolstostrengthendisciplinesinschools.

1. Do the relevant Japanese government policies and Japaneseregulationspromoteorhindertostrengthendisciplinesinschools? 2. How do the relevant Japanese government policies and Japaneseregulationspromotetostrengthendisciplinesinschools? 3. How do the relevant Japanese government policies and Japaneseregulationshindertostrengthendisciplinesinschools? 4. Do the Educational Standards and Japanese Basic EducationCurriculumpromoteorhindertostrengthendisciplinesinschools? 5. How do the Educational Standards and Japanese Basic EducationCurriculumpromotetostrengthendisciplinesinschools? 6. How do the Educational Standards and Japanese Basic EducationCurriculumhindertostrengthendisciplinesinschools? 7. What are theprocedures andprocesses to strengthendisciplines inschoolsinJapan? 8. What concepts, processes and principles are applied in eachproceduresandeachprocessestostrengthendisciplinesinschoolsinJapan? 9. Are there the cooperation of all sectors of Japanese society tostrengthendisciplinesinschool? 10. Whatarethey? 11. Howdotheystrengththendisciplinesinschools? 12. What are states and condition applied in the cooperation of allsectorofJapanesesocietytostrengthendisciplinesinschools? 13. AretherethemechanismsystemsofthecooperationofallsectorofJapanesesocietytostrengthendisciplinesinschools? 14. WhatarethemechanismsystemsofthecooperationofallsectorofJapanesesocietytostrengthendisciplinesinschools? 15. What are the concepts, principles and theories of factors thatstrengthenJapanesepeopletohavedisciplines?

67-168.indd 125 9/7/18 1:09:11 PM

ภาคผนวก ข แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบองคประกอบ

และตวบงชการมวนยของนกเรยน

ระดบมธยมศกษาตอนตน

67-168.indd 126 9/7/18 1:09:11 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

127

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบองคประกอบและตวบงชการมวนย ของนกเรยน ระดบมธยมศกษาตอนตน

คำชแจง

ขอความอนเคราะหทานชวยพจารณาความเหมาะสมองคประกอบและตวบงชการมวนยของนกเรยน ตามโครงการวจยและพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานประกอบดวย5ตอนดงน ตอนท 1ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 องคประกอบและตวบงชเกยวกบการมวนยดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน ตอนท 3องคประกอบและตวบงชเกยวกบการมวนยดานความความซอสตยสจรต ตอนท 4 องคประกอบและตวบงชเกยวกบการมวนยดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา ตอนท 5 องคประกอบและตวบงชเกยวกบดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน ตอนท 1 ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม 1. สถานภาพของผตอบ ❏ ผบรหารสถานศกษา ❏ คร ❏ อนๆ(ระบ)............................................ 2.สงกด ❏ สพป.เขต........................................จงหวด......................................................... ❏ สพม.เขต............................................................................................................ ❏ อนๆ(ระบ).......................................................................................................... ตอนท 2 องคประกอบและตวบงชเกยวกบการมวนยดานการมจตอาสา เสยสละเหนอก เหนใจผอน (ระดบชนมธยมศกษาตอนตน) โปรดพจารณาความเหมาะสมองคประกอบและตวบงชการมวนยของนกเรยนในแตรายการโดยทำเครองหมาย✓ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทานดงน 5 หมายถง องคประกอบ/ตวบงชการมวนยของนกเรยนมความเหมาะสมในระดบ มากทสด

67-168.indd 127 9/7/18 1:09:11 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

128

4 หมายถง องคประกอบ/ตวบ งช การมวนยของนกเรยนมความเหมาะสม ในระดบมาก 3 หมายถง องคประกอบ/ตวบงชการมวนยของนกเรยนมความเหมาะสมในระดบ ปานกลาง 2 หมายถง องคประกอบ/ตวบ งช การมวนยของนกเรยนมความเหมาะสม ในระดบนอย 1 หมายถง องคประกอบ/ตวบงชการมวนยของนกเรยนมความเหมาะสมในระดบ นอยทสด

นยามศพท การมวนย หมายถง คณลกษณะ/พฤตกรรมของนกเรยนทแสดงออกถงการยดมนใน ขอตกลงกฎเกณฑและระเบยบขอบงคบของโรงเรยนครอบครวและสงคม จตอาสา หมายถง จตทมความสขเมอไดชวยเหลอผอนและสงคมสวนรวมดวย สงของเงนทอง เวลา แรงกายและสตปญญาเพอสาธารณประโยชนอยางสมครใจ ไมมงหวงสงใดตอบแทนประกอบดวยพฤตกรรมดงน 1. ตอบคคล เออเฟอเผอแผ ชวยเหลอผอนดวยปจจยส ทนหรอทรพยสนสงของ ความรชแนะในสงทมประโยชนชกจงในสงทดงามไมเอาเปรยบผอนเพอบรรเทาความตองการของผอนโดยไมหวงผลตอบแทน 2. ตอสงคม รวมมอกบผอนในการพฒนาสงคม บำเพญสาธารณประโยชน ใหบรการและอำนวยความสะดวกในสวนทเปนประโยชนตอสงคม ตงใจทำงานสวนรวมจนสำเรจ เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาสวนแสดงออกโดยไมหวงผลตอบแทน 3. ความเสยสละ หมายถง การแบงปนใหแกบคคลอนทควรใหดวย กำลงกาย ทรพยสนสตปญญาพฤตกรรมทแสดงออกถงความเสยสละ 4. ความเหนอกเหนใจผอน หมายถง ความสามารถทจะเขาใจความรสกของผอนเอาใจเขามาใสใจเรา เขาใจความรสกของผอนทกำลงประสบกบเหตการณตาง ๆ และม การแสดงออกทางอารมณไดเหมาะสมกบสถานการณนนๆ

67-168.indd 128 9/7/18 1:09:11 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

129

ท องคประกอบ/ตวบงช ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

1. จตอาสาตอบคคล

1.1 นกเรยนแนะนำสงทเปนประโยชนตอผอน 1.2 นกเรยนใหความชวยเหลอตอผทตองการความชวยเหลอ 1.3 นกเรยนแบงปนสงของใหกบผอนเออเฟอเผอแผ 1.4 นกเรยนทำประโยชนแกผอนโดยไมหวงผลตอบแทน 1.5 นกเรยนพยายามทจะแบงเบาหรอบรรเทาความตองการของผอน 1.6 นกเรยนเปนผใหมากกวาผรบไมเอาเปรยบผอน 1.7 นกเรยนเปนผชกจงเพอนใหทำในสงทดงาม

2. จตอาสาตอสงคม

2.1 นกเรยนใชเวลาวางใหเกดประโยชนตอสงคม 2.2 นกเรยนทำกจกรรมทเปนสาธารณประโยชน 2.3 นกเรยนเปนผทอำนวยความสะดวกในการทำกจกรรมเพอสงคม 2.4 นกเรยนเสนอความคดทจะพฒนาโรงเรยน 2.5 นกเรยนตงใจทจะทำงานของสวนรวมจนสำเรจ 2.6 นกเรยนเหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน 2.7 นกเรยนสละประโยชนทตนพงไดรบเพอแลกกบประโยชน ของคนหมใหญหรอคนทออนแอกวา

3. ความเสยสละ

3.1 นกเรยนเสยสละสงของเพอแบงปนใหแกบคคลอน 3.2 นกเรยนเสยสละเวลาและแรงกานชวยเหลองานสาธารณประโยชน 3.3 นกเรยนชวยเหลอผอนททำกจการงาน 3.4 นกเรยนแสดงความคดเหนเพอชวยแกปญหาใหแกบคคลอน 3.5 นกเรยนยนดเมอผอนมความสขและประสบความสำเรจ 3.6 นกเรยนแบงปนเครองอปโภคบรโภคใหแกผทขดสนและสละทรพย เพอสาธารณกศล

4. ความเหนอกเหนใจผอน

4.1 นกเรยนเขาใจความรสกของผอน 4.2 นกเรยนเปนผทเอาใจเขามาใสใจเรา 4.3 นกเรยนแสดงออกทางอารมณไดเหมาะสมกบสถานการณ 4.4 นกเรยนคาดเดาความรสกของผอนจากการแสดงทางสหนาได 4.5 นกเรยนใชประสบการณความรสกของตนเองเพอเขาใจสถานการณ ของคนอนอยางเหมาะสม 4.6 นกเรยนใชภาษาทาทางและภาษาพดทบงบอกถงความเขาใจ และเหนใจผอน

67-168.indd 129 9/7/18 1:09:11 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

130

ตอนท 3 ความคดเหนตอองคประกอบและตวบงชเกยวกบการมวนยดานความความซอสตย สจรต

นยามศพท การมวนย หมายถง คณลกษณะ/พฤตกรรมของนกเรยนทแสดงออกถงการยดมนใน ขอตกลงกฎเกณฑและระเบยบขอบงคบของโรงเรยนครอบครวและสงคม ความซอสตยสจรต หมายถง การกระทำหรอการแสดงพฤตกรรมทเปนจรง ทงกายวาจาและใจทงตอตนเองและตอผอนอยางถกตองและดงามประกอบดวย 1. การไมบดเบอนขอมลจากความจรง หมายถง การไมพดหรอแสดงพฤตกรรมใหผดแผกไปจากสงทเกดขนตามสภาพความเปนจรงทจะทำใหเกดความเสอมเสยและเสยหายทง ตอตนเองและผอน จำแนกเปนการไมกระทำอนใดใหผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง การไมพดในสงทผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง และการไมคดสงผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง 2. การละอายและเกรงกลวตอการกระทำผด หมายถง ความรสกอายทจะทำบาปทำความชว/ทำสงไมถกไมควรและความกลวบาป เกรงกลวตอความชวและผลของกรรมชว เชนความละอายและเกรงกลวทจะคดจะพดหรอจะกระทำความชว 3. การปฏบตตามคำมนสญญาในทางทถกตอง หมายถง การใหขอตกลงหรอคำสญญา โดยคำนงถงความถกตองเหมาะสมตามหลกศลธรรมและหลกกฎหมาย และแสดงพฤตกรรมในการปฏบตตนหรอดำเนนกจกรรมตางๆ สอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญาทใหไวกบตนเองบคคลหนวยงานและสงคมจำแนกเปนการใหขอตกลงหรอคำสญญาโดยคำนงถงความถกตองและการปฏบตสอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญา 4. การไมเบยดเบยนใหเกดความเดอดรอน หมายถง การไมคด ไมพด และไม กระทำการใด ๆ ทสรางความเดอดรอนใหกบตนเองและผอน ประกอบดวย ไมกระทำอนใด ทกอใหเกดความเดอดรอนไมพดและไมคดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอน 5. การไมแสวงหาประโยชนในทางทเสอมเสย หมายถง ไมประพฤตปฏบต พด และคดในทางทไมถกไมควร เพอใหไดตามความตองการของตนเองอาจเปนทรพยสน สทธบางอยางหรอไดรบบรการใหความสะดวกสบายอยางเปนพเศษกวาคนอน

67-168.indd 130 9/7/18 1:09:11 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

131

ท องคประกอบ/ตวบงช

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

1. ดานการไมบดเบอนขอมลจากความเปนจรง

1.1การไมกระทำอนใดใหผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง

1) การไมกระทำตอตนเองอนใดใหผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง 2) การไมกระทำตอผอนอนใดใหผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง

1.2การไมพดในสงทผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง

1) การไมพดในสงทผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรงเกยวกบตนเอง 2) การไมพดในสงทผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรงเกยวกบผอน

1.3การไมคดสงผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง

1) การไมคดสงผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรงเกยวกบตนเอง 2) การไมคดสงผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรงเกยวกบผอน

2. การละอายและเกรงกลวตอการกระทำผด

2.1รสกละอายและเกรงกลวทจะคดในสงทไมถกไมควร

1) รสกละอายใจทคดจะเอาของของคนอนมาเปนของตน 2) รสกละอายใจทคดเขาขางตนเองทงทรวาตนเองทำผด

2.2รสกละอายและเกรงกลวทจะพดในสงทไมถกไมควร

1) รสกละอายทจะพดใหตวเองดดในสายตาคนอน 2) รสกละอายทจะนนทาวารายผอน

2.3รสกละอายและเกรงกลวทจะทำในสงทไมถกไมควร

1) รสกละอายทจะลอกการบานเพอน 2) รสกละอายทจะทจรตในหองสอบ 3) รสกเกรงกลวการทำผดกฎระเบยบของโรงเรยน 4) รสกเกรงกลวการทำผดกฎจราจร

3. การปฏบตตามคำมนสญญาในทางทถกตอง

3.1การใหขอตกลงหรอคำสญญาโดยคำนงถงความถกตอง

1) ใหขอตกลงหรอคำสญญาโดยคำนงถงหลกศลธรรมอนด 2) ใหขอตกลงหรอคำสญญาโดยคำนงถงความถกตองตามหลกกฎหมาย

67-168.indd 131 9/7/18 1:09:11 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

132

ท องคประกอบ/ตวบงช ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

3.2การปฏบตสอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญา

1) การปฏบตสอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญาตอตนเอง 2) การปฏบตสอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญาตอบคคล 3) การปฏบตสอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญาตอหนวยงานตางๆ 4) การปฏบตสอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญาตอสงคม

4. การไมเบยดเบยนใหเกดความเดอดรอน

4.1ไมกระทำอนใดทกอใหเกดความเดอดรอน

1) ไมกระทำอนใดทกอใหเกดความเดอดรอนตอตนเอง 2) ไมกระทำอนใดทกอใหเกดความเดอดรอนตอผอน

4.2ไมพดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอน

1) ไมพดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอนตอตนเอง 2) ไมพดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอนตอผอน

4.3ไมคดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอน

1) ไมคดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอนตอตนเอง 2) ไมคดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอนตอผอน

5. การไมแสวงหาประโยชนในทางทเสอมเสย

5.1ไมประพฤตหาประโยชนในทางทไมถกตอง

1) ทำการหาประโยชนใหแกตนเองหรอผอนไมทำการใดๆ ทเปนการหาประโยชนจากผอน 2) ไมรวมมอกนทำการใดๆทไมถกไมควร

5.2ไมพดเพอหาประโยชนในทางทไมถกตอง

1) ไมชกชวนผอนไปในทางทเสอมเสยเพอประโยชนสวนตน 2) ไมพดสอพลอพดโกหกเพอหาประโยชนสวนตน

5.3ไมคดหาประโยชนในทางทไมถกตอง

1) ไมคดหาประโยชนในทางทไมถกไมควร 2) ไมเหนแกประโยชนของตนหรอเอาดเขาตน

67-168.indd 132 9/7/18 1:09:11 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

133

ตอนท 4 ความคดเหนตอองคประกอบและตวบงชเกยวกบการมวนยดานความรบผดชอบ และการตรงตอเวลา

นยามศพท การมวนย หมายถง คณลกษณะ/พฤตกรรมของนกเรยนทแสดงออกถงการยดมนใน ขอตกลงกฎเกณฑและระเบยบขอบงคบของโรงเรยนครอบครวและสงคม วนยดานความรบผดชอบ หมายถง ลกษณะของนกเรยนทแสดงออกถงความเอาใจใสจดจอตงใจมงมนตอการศกษา และการเปนอยของตนเอง ผอยในความดแลและสงคมอยางเตมความสามารถเพอใหบรรลผลสำเรจตามความมงหมายในเวลาทกำหนด วนยดานการตรงตอเวลา หมายถง ความตรงตอเวลาในการทากจกรรมตางๆ ทก ๆเรอง ทงเรองกจวตรประจำวนของตวนกเรยนเอง และความตรงตอเวลาในการทาภารกจทเกยวของกบผอน

67-168.indd 133 9/7/18 1:09:11 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

134

ท องคประกอบ/ตวบงช

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

1. ความรบผดชอบตอตนเอง

1.1 แตงกายถกตองตามระเบยบ 1.2 รบผดชอบตอหนาททไดรบมอบหมาย 1.3 รบผดชอบตอการเรยน 1.4 ขยนศกษาเลาเรยน 1.5 รกษาสขภาพอนามยของตนเอง 1.6 มความอดทนเพยรพยายาม

2. ความรบผดชอบตอสงคม

2.1 ชวยดแลรกษาสาธารณสมบต 2.2 เขารวมกจกรรมของโรงเรยนและ/หรอชมชน

3. ความรบผดชอบตอครอบครว

3.1 ชวยทำงานบาน 3.2 เคารพเชอฟงผปกครอง 3.3 ไมทำใหพอแมเสยใจ 3.4 ไมนำความเดอดรอนมาสครอบครว

4. การตรงตอเวลาในการทำกจกรรมตางๆ ทกๆ เรอง ทงเรองกจวตรประจำวนของตวนกเรยนเอง

4.1 มาโรงเรยนทนการเขารวมกจกรรมหนาเสาธง 4.2 เขาเรยนทนเวลา 4.3 เขารวมกจกรรมตามเวลา 4.4 สงงานภายในเวลาทกำหนด 4.5 สงการบานภายในเวลาทกำหนด 4.6 เขาหองสอบตรงเวลา

5. การตรงตอเวลาในการทำภารกจทเกยวของกบผอน

5.1 ไมผดเวลานด 5.2 เมอยมของแลวสงคนตามเวลา

67-168.indd 134 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

135

ตอนท 5 ความคดเหนตอองคประกอบและตวบงชเกยวกบดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน

นยามศพท การมวนย หมายถง คณลกษณะ/พฤตกรรมของนกเรยนทแสดงออกถงการยดมนใน ขอตกลงกฎเกณฑและระเบยบขอบงคบของโรงเรยนครอบครวและสงคม การปฏบตตนตามระเบยบ หมายถง การปฏบตตนตามระเบยบของนกเรยนเกยวกบการแตงกายการไวทรงผมการเขาหองเรยนการปฏบตตนทงในและนอกโรงเรยนการปฏบตตนขณะทอยในหองเรยน หรอในเวลาเรยน การดแล รกษาความสะอาดของหองเรยน การสรางความรกความผกพนภายในโรงเรยนการนำอปกรณอเลคทรอนคสมาโรงเรยนการนำยานพาหนะ มาโรงเรยน การปฏบตตนตามกฎจราจรอยางเครงครดเพอความปลอดภย การขออนญาต ออกนอกบรเวณโรงเรยนหรอกลบบานกอนเวลาเลกเรยนการรบประทานอาหารการพกกลางวนการลาปวย และการชวยกนดแลรกษาความสะอาดหองเรยน บรเวณโรงเรยน ใหสวยงามและปลอดภย การปฏบตตามกฎของโรงเรยน หมายถง การปฏบตตนของนกเรยนตามกฎของโรงเรยนเกยวกบ การตรงตอเวลา การเชอฟงคำสงสอนของผใหญ การมสมมาคารวะตอผใหญการใชหองเรยน หรอหองประกอบการ การมมารยาทในขณะทครทำการสอน การนำอาหาร มารบประทานในหองเรยน การเลนใหเปนเวลา การปฏบตตนในชวโมงเรยน การเดนเมอเปลยนหองเรยนการไมนำสงทเปนอนตรายเขามาในโรงเรยนการไมยงเกยวกบอบายมขทกชนดการไมนำ อปกรณ เครองเลน เกม หรอสงทเปนไปเพอความบนเทงเขามาในโรงเรยน และการรกษาความปลอดภยทอาจเกดจากบคคลภายนอก การรกาลเทศะ หมายถง การวางตนใหถกตองในเรอง การแตงกาย การพด การม ความเกรงใจผอน การรจกใหเกยรตผอน การแสดงความขอบคณหรอขอโทษไดอยางเหมาะสมการมมารยาทในการทกทาย ใหเหมาะสมกบบคคล การมกรยามารยาททออนนอม วางตวใหเหมาะสมกบเวลา บคคล การรจกวางตนใหเหมาะสม รจกเดก รจกผใหญ การมมารยาท ในการยน ใหถกตองเหมาะสมกบโอกาสและบคคล การมมารยาทในการเดน การมมารยาท ในการนง การมมารยาทในหองเรยน หรอหองประชม การมมารยาทในการรบประทานอาหารและการมมารยาทบนรถโดยสารประจำทาง การเคารพสทธของผอน หมายถง การรจกยอมรบฟงความคดเหน และสทธของเพอนและผอน ในเรอง การพด การฟง การรจกรอคอย การไมสงเสยงดงจนเปนทรบกวนเพอนหรอ ผอนการระลกถงความแตกตางระหวางบคคลการยอมรบและทำตามกฎขอบงคบของโรงเรยน

67-168.indd 135 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

136

ท องคประกอบ/ตวบงช

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

1. ดานการปฏบตตนตามระเบยบ

1.1 ระเบยบเกยวกบการแตงกายของนกเรยน 1.2 ระเบยบเกยวกบทรงผมของนกเรยนทงชายและหญง 1.3 ระเบยบเกยวกบเวลามาโรงเรยนและการเขาแถวเคารพธงชาต 1.4 ระเบยบการเขาหองเรยนเมอนกเรยนมาสาย 1.5 ระเบยบเกยวกบการปฏบตตนทงในและนอกโรงเรยน 1.6 ระเบยบเกยวการปฏบตตนขณะทอยในหองเรยนหรอในเวลาเรยน 1.7 ระเบยบเกยวกบการดแลรกษาความสะอาดของหองเรยน 1.8 ระเบยบเกยวกบการสรางความรกความผกพนภายในโรงเรยน 1.9 ระเบยบเกยวกบการนำอปกรณอเลคทรอนคสมาโรงเรยน 1.10 ระเบยบเกยวกบการนำยานพาหนะมาโรงเรยน 1.11 ระเบยบเกยวกบการปฏบตตนตามกฎจราจรอยางเครงครด เพอความปลอดภย 1.12 ระเบยบในการขออนญาตออกนอกบรเวณโรงเรยนหรอกลบบาน กอนเวลาเลกเรยน 1.13 ระเบยบในการรบประทานอาหาร,การพกกลางวน 1.14 ระเบยบเกยวกบการลาปวย-ลากจ 1.15 การชวยกนดแลรกษาความสะอาดหองเรยนบรเวณโรงเรยน ใหสวยงามและปลอดภย

2. ดานการปฏบตตามกฎของโรงเรยน

2.1 กฎของการตรงตอเวลา 2.2 กฎของการเชอฟงคำสงสอนของผใหญ 2.3 กฎของการมสมมาคารวะตอผใหญ 2.4 กฎของการใชหองเรยนหรอหองประกอบการ 2.5 กฎของการมมารยาทในขณะทครทำการสอน 2.6 กฎของการนำอาหารมารบประทานในหองเรยน 2.7 กฎของการเลนใหเปนเวลา

หรอสงคม เพอไมใหผอนเดอดรอน การไมแอบอางใชสทธของเพอนหรอผอน เพอผลประโยชนของตนเอง และการไมหยบหรอใชอปกรณหรอทรพยสมบตของเพอนหรอผอนโดยไมได รบอนญาต

67-168.indd 136 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

137

ท องคประกอบ/ตวบงช

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

2.8 กฎของการปฏบตตนในชวโมงเรยน 2.9 กฎของการเดนเมอเปลยนหองเรยน 2.10 กฎของการไมนำสงทเปนอนตรายเขามาในโรงเรยน 2.11 กฎของการไมยงเกยวกบอบายมขทกชนด 2.12 กฎของการไมนำอปกรณเครองเลนเกม/สงทเปนไปเพอความบนเทง เขามาในโรงเรยน 2.13 กฎของการรกษาความปลอดภยทอาจเกดจากบคคลภายนอก

3. ดานการวางตนใหถกตองตามกาลเทศะ

3.1 การแตงการใหเหมาะสมตามกาลเทศะ 3.2 การพดไดถกตองตามกาลเทศะ 3.3 การมความเกรงใจผอน 3.4 การรจกใหเกยรตผอน 3.5 การรจกกาลเทศะในการแสดงความขอบคณหรอขอโทษ ไดอยางเหมาะสม 3.6 การมมารยาทในการทกทายใหเหมาะสมกบบคคล 3.7 การมกรยามารยาททออนนอมวางตวใหเหมาะสมกบเวลาบคคล 3.8 การรจกวางตนใหเหมาะสมรจกเดกรจกผใหญ 3.9 การมมารยาทในการยนใหถกตองเหมาะสมกบโอกาสและบคคล 3.10 การมมารยาทในการเดน 3.11 การมมารยาทในการนง 3.12 การมมารยาทในหองเรยนหรอหองประชม 3.13 การมมารยาทในการรบประทานอาหาร 3.14 การมมารยาทบนรถโดยสารประจำทาง

4. ดานการเคารถสทธของผอน

4.1 การรจกยอมรบฟงความคดเหนของเพอนและผอน 4.2 สทธในการพดทตองไมพดไปรบกวนคนอนทกำลงเรยนหรอตองการ ความสงบ 4.3 สทธการฟงเพลงทไมเปดเสยงดงจนคนอนรำคาญ 4.4 การไมนำความลบของเพอนหรอผอนมาเปดเผยโดยไมไดรบอนญาต 4.5 การรจกรอคอยไมแซงควเพอนหรอผอน

67-168.indd 137 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

138

ความคดเหนเพมเตม ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

***ขอบคณสำหรบการตอบแบบสอบถาม***

ท องคประกอบ/ตวบงช

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

4.6 การไมสงเสยงดงจนเปนทรบกวนเพอน/ผอนในขณะทเรยน/ ฟงประชม/ทสาธารณะ 4.7 การระลกถงความแตกตางระหวางบคคลไมพด/แสดงทาทาง ใหเพอน/ผอนเสยใจ 4.8 การไมพดหรอกลาวถงปมดอยของเพอน/ผอนอนจะทำใหอกฝาย อบอายหรอเสยหาย 4.9 การยอมรบและทำตามกฎขอบงคบของโรงเรยนหรอสงคม เพอไมใหผอนเดอดรอน 4.10 การไมแอบอางใชสทธของเพอนหรอผอนเพอผลประโยชนของตน 4.11 การไมหยบหรอใชอปกรณหรอทรพยสมบตของเพอนหรอผอน โดยไมไดรบอนญาต 4.12 การไมแยงพดหรอพดสอดแทรกขณะทเพอนหรอผอนกำลงพด

67-168.indd 138 9/7/18 1:09:12 PM

ภาคผนวก ค รายงานการประชมเครอขายวจย

67-168.indd 139 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

140

สรปประเดนการประชมคณะวจยโครงการศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ณ หองประชมสวนกลาง ชน 5 อาคาร 2 สำนกงานเลขาธการครสภา วนพฤหสบดท 12 มกราคม พ.ศ. 2560 เวลา 09.00-12.00 น.

---------------------------------------------------------- เรมประชมเวลา09.00น. รองศาสตราจารยดร.มนตรแยมกสกรประธานกลาวเปดการประชมและกลาวตอนรบผเขารวมประชมซงเปนนกวจยจากมหาวทยาลยตางๆ รวม 5 สถาบน คอ 1) มหาวทยาลยเชยงใหม 2) มหาวทยาลยมหาสารคาม 3) มหาวทยาลยนครพนม 4) มหาวทยาลยบรพา และ 5) มหาวทยาลยทกษณ ซงเปาหมายการดำเนนงานประชม เพอรวมกนออกแบบและสราง เครองมอในการดำเนนการศกษาและพฒนาองคความรรปแบบและกลไก การเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ซงประธานไดใหนโยบายและแนวทางการทำงานของโครงการสรปไดดงน 1.นกวจยตองไปดำเนนการจดประชมวพากษกอนดำเนนการทดลองและปฏบตจรงเพอใหผทรงคณวฒรวมกนใหขอเสนอแนะและประเมนความไปเปนไปไดของระบบ ซงควรดำเนนงานไมเกนวนท15พฤษภาคมพ.ศ.2560(กอนดำเนนการทดลองระบบ) 2.ตวอยางเอกสารเพอใชในการพฒนาแนวคด แนะนำของ ศาสตราจารย ดร.สวมลวองวาณช ซงไดรบทนจากสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ศกษากระบวนการในการสรางพฤตกรรมของเดก (Characteristic) ทงรปแบบของกระบวนการใหเดกคดจากขางใน การวางเงอนไขและปญญานยม 3.การศกษาประเดนศกษา ควรมองครวมทเปน First order (ภาพรวมสวนกลาง) ซงภาพรวมของวนยม 4 ดาน และแตละองคประกอบทแตละมหาวทยาลยดำเนนการศกษา จะเปนองคประกอบยอย 4.เครอขายและมหาวทยาลยนำเสนอองคความรทไดดำเนนการศกษาเพอพฒนา (ราง)ระบบฯโดยมรายละเอยดดงน 4.1 มหาวทยาลยเชยงใหม รบผดชอบในการศกษาประเดนความรบผดชอบ และการตรงตอเวลา โดยดำเนนการสงเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของ การสำรวจเบองตนจากโรงเรยนในเครอขาย และหนวยงานตาง ๆ และการถอดบทเรยนแบบเลาเรอง (Story

67-168.indd 140 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

141

telling) จากผทรงคณวฒ ซงพบปจจยและตวชวดทสำคญ คอ ผบรหาร คร/บคลากร นกเรยนสภาพแวดลอมในโรงเรยนเครอขายความรวมมอซงจะมคณลกษณะเฉพาะทแตกตางกน 4.2 มหาวทยาลยทกษณ รบผดชอบในการศกษาประเดนการมจตอาสา เสยสละและเหนอกเหนใจผอน สรปเปนปจจยทเกยวของกบการสรางวนยในตวเดก ประกอบดวย ดานครอบครวดานสถานศกษาและดานชมชน 4.3 มหาวทยาลยมหาสารคาม รบผดชอบในการศกษาประเดนความซอสตยสจรตการกระทำการแสดงพฤตกรรมทเปนจรงทงกายวาจาใจทงตอตนเองและผอนประกอบดวยองคประกอบดงน 1) การใหขอมลทถกตองตามความเปนจรง 2)การปฏบตตนตามหลกปฏบตทถกตอง 3)การละอายและเกรงกลวตอการทำผด 4)การปฏบตตามคำมนสญญา 5)การไมเบยดเบยนตนเองและผอน 6)การปฏบตตอผอนอยางมมนษยธรรม 7)การหาประโยชนในทางทถกตอง ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมดงกลาว ประกอบดวยกลมเพอน สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยนการอบรมเลยงดของครอบครวและระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 4.4มหาวทยาลยบรพา รบผดชอบในการศกษาประเดนการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน นำเสนอเครองมอวดและศกษาตวบงช พบวาในสวนของการสรางวนยตามระเบยบกฎเกณฑ ควรอยภายใตหลกการดานการปฏบตตนตามระเบยบ การบงคบ และการลงโทษ การใหแรงจงใจ และการสรางจตสำนก ซงประกอบดวย องคประกอบดงน(สอบถามจากครผบรหารผปกครองและนกเรยน) 1)ดานการปฏบตตนตามระเบยบ 2)กฎเกณฑ 3)การปฏบตตนใหถกตองตามกาลเทศะ 4)การเคารพสทธผอน 5.หลกจากดำเนนการประชม แตละมหาวทยาลยควรดำเนนการแลกเปลยนและสงเอกสารการประชมใหกบมหาวทยาลยเครอขาย เพอใหการดำเนนงานเปนไปในทศทางเดยวกนและสะดวกตอการดำเนนงานในสวนกลาง

67-168.indd 141 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

142

6.ขอสงเกตจากการประชม เหนวาผลงาน (Output) ทรฐบาลตองการจะไดรบ ตองสามารถตอบโจทยของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาไดอยางชดเจน ควรดำเนนการทงโรงเรยนไมไดทำแคเสยวเดยวดงนนองคใหญ(Firstorder)ทตองดำเนนการควรปรกษาหารอเพอหาขอสรปถงแนวทางการดำเนนงาน ทงน องคประกอบยอย ๆ ทแตละมหาวทยาลยศกษาถอเปนความเชยวชาญเฉพาะดาน 7.รปแบบ (Model) ตองมององครวมของโรงเรยน ซงมหาวทยาลยตองไปดำเนนการซงจะมความแตกตางกนในแตละมหาวทยาลยกได โดยในแตละประเดนและองคประกอบจะม จดเนนอะไร เชน ผบรหารตองมคณลกษณะอยางไร ตองมลกษณะพเศษและโดดเดนอยางไร อาจจะออกมาในรปของรปแบบ (Model) ทมชดคำอธบาย เครองมอ และคมอ (จดททำใหเกดวนยตองมอะไรบาง ผานกระบวนการ เงอนไข และมขอเสนอแนะในกาเรยนการสอนอยางไรเปนตน)ซงการเขยนรปแบบของแตละมหาวทยาลยจะไมมการบงคบ 8. แนวทางในการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (CFA) มขอสงเกตวาโครงการวจยนประกอบดวย2ตวแปรคอ1)รปแบบ(Model)ตวแปรตงตนและ2)วนยของเดก(Discipline) ตวแปรตาม ซงควรดำเนนการออกเปนแบบในลกษณะของHold school approach คำนงถง ผบรหารครนกเรยนสภาพแวดลอมและองคประกอบอนๆตามบรบททางการศกษาของแตละมหาวทยาลย ซงกำหนดใหระดบของการแสดงความคดเหน เปนมาตราวด 5 ระดบ (Likertscale) ดงนน ตองจดทำแบบวดและประเมนผลทเปนรปแบบเดยวกน เพอใหงายตอการดำเนนการวเคราะหขอมล สำหรบวธการเกบขอมลคอการนำเครองมอของทง4มหาวทยาลยมารวมกนเพอใหครผบรหาร ผปกครองนกเรยน และนกเรยน รวมกนตอบแบบสอบถาม โดยดำเนนการทงแบบกระดาษและแบบออนไลน แหงละ 200 ชด หรอตามความเหมาะสม โดยท รศ.ดร.มนตร แยมกสกร ดำเนนการจดทำในรปแบบออนไลน ทงนใหทกมหาวทยาลยสงเครองมอให ผศ. ดร.ฤตนนท สมทรทย มหาวทยาลยเชยงใหม ภายในวนท 20 มกราคม 2560 ทงรปแบบWord และ Pdf ทอเมล ruetinan@gmail.com เพอดำเนนการในสวนของการหลอมรวมและจดทำระบบออนไลนตอไป 9.การประชมครงตอไปใน กำหนดจดขนในวนพฤหสบดท 23 มนาคมพ.ศ. 2560ณจงหวดเชยงใหมวตถประสงคคอการยก(ราง)รปแบบและกลไกโดยการนำเสนอรางคำอธบายแนวปฏบตกรอบแนวคดและอนๆตอทประชมโครงการ

67-168.indd 142 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

143

การประชมวนท 15 มถนายน 2560 เพอตดตามความกาวหนา จดประชมทมหาวทยาลยทกษณจ.สงขลา การประชมวนท 31 สงหาคม 2560 เพอเขยนคมอ จดประชมทสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา การประชมเพอนำเสนอผลงานโครงการ ในวนท 1 กนยายน 2560 โดยดำเนนการ ในลกษณะของการจดประชมเชงวชาการ ประกอบดวย 1) ผลการดำเนนงานของมหาวทยาลย2)การนำเสนอของโรงเรยนนำรองและ3)การจดนทรรศการของโรงเรยน เลกประชมเวลา12.00น. นางสาวพชรทองอำไพผจดบนทกการประชม รศ.ดร.มนตรแยมกสกรผตรวจทาน

67-168.indd 143 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

144

สรปประเดนการประชมคณะวจยโครงการศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ณ หองพณทอง โรงแรมเชยงใหมแกรนดวว จงหวดเชยงใหม วนพฤหสบดท 23 มนาคม พ.ศ. 2560 เวลา 08.30-16.00 น.

------------------------------------------------------------------------------- เรมประชมเวลา08.30น. ผชวยศาสตราจารย ดร.ฤตนนท สมทรทย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ในฐานะผรบผดชอบหลกในการจดประชมครงน กลาวตอนรบผ เขารวมประชม ซงเปน คณะทำงานจากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาและทมนกวจยจากมหาวทยาลยทเขารวมโครงการการประชมในครงนมเปาหมายเพอรวมกน(ราง)รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน โดยมรายละเอยดและประเดนทไดจากการประชมดงน คณสมรชนกร อองเอบ ผอำนวยการสำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนรสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดอธบายทมาและความสำคญของโครงการศกษาและพฒนาองคความรฯซงเปนโครงการทตอบสนองนโยบายของรฐบาลทตองการใหเยาวชนมวนยในตนเองโดยสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาไดมการจดประชมคณะนกวจยในแตละมหาวทยาลย เพอระดมสมองในประเดนทตองการศกษาทางดานวนย และจดลำดบความสำคญของวนยทควรเรงพฒนาใหเกดขนกบเยาวชน จงเปนทมาของการศกษาวนย 4 ดาน คอ 1) ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตยสจรต 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน และ 4) ดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน โดยมอบหมายใหแตละมหาวทยาลยดำเนนการศกษา ซงความคาดหวงของโครงการน คอ ขอเสนอแนะเชงนโยบาย รปแบบและกลไกทสามารถนำไปปฏบตไดอยางมคณภาพ โดยเฉพาะคมอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ทสำนกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐานสามารถนำไปใชประโยชนไดอยางเปนรปธรรมกบโรงเรยนในสงกด คณสำเนา เนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนร จากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดชแจงและอธบายถงภาพรวมของการดำเนนงานโครงการฯ ในประเดนดงตอไปน 1)กรอบระยะเวลาการดำเนนงานของทปรกษา ซงเปนรายละเอยดของโครงการ ผรบผดชอบโครงการวนเรมตนและสนสดสญญา(รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม)

67-168.indd 144 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

145

2)เปาหมายการดำเนนงาน ซงเปนรายละเอยดเปาหมายผลผลตของแตละมหาวทยาลย (รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) 3)เงอนไขการสงงานของทปรกษา เปนรายละเอยดของผลงานแตละงวดทตองสงใหกบสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา(รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) 4)ประมาณการชวงระยะเวลาการสงงานของทปรกษา โดยใหคณะทำงานแตละมหาวทยาลยกำหนดชวงระยะเวลาสงงานในแตละงวด และแจงใหกบสำนกงานเลขาธการ สภาการศกษาตอไปทงน การสงงานงวดท 2ซงเนนเรองของกระบวนการไดมาของรปแบบและการนำไปใชกบโรงเรยน ใหแตละมหาวทยาลยเตรยมความพรอมในการสงงานไดตงแตบดน และสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดรางปฏทนการตดตามงานในพนท ซงคาดวาจะดำเนนการตดตามแตละมหาวทยาลยจำนวน3ครง(กำหนดการอาจมการเปลยนแปลงตามความเหมาะสม) ในสวนของการดำเนนงาน หากแตละมหาวทยาลยมความพรอมในการทดลองและปฏบตการรปแบบในสถานศกษา (Implement) ขอใหแตละมหาวทยาลยสงชอและทอยของโรงเรยน โครงการฯ แผนการดำเนนงาน และรปแบบการเสรมสรางวนยฯ ทแตละมหาวทยาลยรบผดชอบ ใหกบสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา เพอสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา จะสงหนงสอแนะนำมหาวทยาลยและโครงการฯ เปนการสรางการรบรและใหเกยรตกบโรงเรยนทเขารวมเปนกลมตวอยางของการพฒนา ซงขณะน มหาวทยาลยบรพาไดสงชอโรงเรยนและกำหนดวนจดคายผนำทำวนย(DDLC)วนท2-4พฤษภาคมพ.ศ.2560จงหวดชลบร สำหรบกำหนดการจดประชมในครงตอไป เปลยนแปลงจาก วนท 15 มถนายน พ.ศ. 2560 เปนวนท 29 มถนายน พ.ศ. 2560ณ มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา และ ทประชมไดพจารณารวมกนเพมเตมถงกำหนดการประชมในครงตอๆไปดงน ตารางท 1กำหนดการดำเนนการจดประชม ท รายละเอยด กำหนดการ สถานทดำเนนงาน/ผรบผดชอบ

1 การประชมเพอรายงานความกาวหนา 29มถนายน2560 มหาวทยาลยทกษณ

2 การประชมเพอรายงานความกาวหนา 27กรกฎาคม2560 มหาวทยาลยมหาสารคาม

3 การประชมเพอรายงานความกาวหนา 24สงหาคม2560 มหาวทยาลยบรพา

4 การจดประชมวชาการโครงการฯ 14กนยายน2560 ยงไมระบ(สกศ.รบดำเนนงาน)

5 สรปผลการดำเนนงาน พฤศจกายน2560 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

67-168.indd 145 9/7/18 1:09:12 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

146

แนวทางการจดประชมวชาการ ในเบองตนกำหนดจดงาน1วนและขอเสนอใหแตละมหาวทยาลยเขยนบทความวชาการแหงละ2 เรองและขอฝากเปนการบานใหผมสวนเกยวของนำไปขบคดถงรปแบบและกจกรรมการดำเนนงาน โดยมคณะทำงานทง 5 สถาบน เปนเจาภาพรวม(Co-host) รองศาสตราจารย ดร.มนตร แยมกสกร กลาวขอบคณคณะทำงานมหาวทยาลยเชยงใหม ในฐานะผรบผดชอบหลกในการจดประชมในครงน และทบทวนการประชมในครงทผานมา โดยหลกการการศกษาและพฒนาองคความร รปแบบ และกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน เปนลกษณะของแนวทางการจดการศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (Whole School Approach) และเกยวของกบกระบวนการจดการเรยนรและ การบรหารจดการในโรงเรยน และใหคณะทำงานในแตละมหาวทยาลยนำเสนอความกาวหนาของการดำเนนงานตามลำดบดงน 1. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ศกษาประเดนการตรงตอเวลา) นำเสนอโดย ผชวยศาสตราจารย ดร.ฤตนนท สมทรทย (รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1) จากการนำเสนอความกาวหนาของการดำเนนงาน พบวา การออกแบบงานวจยมขนตอนการดำเนนงานในเชงวชาการทด และเหนวาผลการดำเนนงานดงกลาว พบเงอนไขสำคญทเกยวของกบการดำเนนงานและความสำเรจของการศกษาและพฒนารปแบบและกลไกดานวนยฯของโรงเรยนนำรองทมหาวทยาลยเชยงใหมดำเนนงานคอ“ผบรหารโรงเรยน” 2)มหาวทยาลยเชยงใหม ออกแบบขนตอนการดำเนนงานในเชงวชาการไดด และพบวาประเดนสำคญของการศกษาในครงน คอ “ขอมลเชงคณภาพ” ทจะเกยวของกบ 3ประเดนหลกคอ1)การมสวนรวมของผมสวนเกยวของ(Participate)2)ความผกพนของครทมตอการทำงาน(Engagement)และ3)ความมงมนของคร(Passion)ดงนนจงตองใหความสำคญในการศกษาประเดนดงกลาวอยางชดเจน เพราะเปนปจจยสำคญตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 3) เนองจากการศกษาโครงการ ฯ เปนลกษณะของการจดการศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (Whole School Approach) หากนำแนวคดการสรางชมชนแหงการเรยนร(Professional LearningCommunity) ไปปรบเขากบกระบวนการภายใน จะเปนการบรณาการ ดำเนนงานและการสานตอการทำงานทด เปรยบเสมอนกบเปนระบบยอยในระบบใหญ เชน การรวมกลมครในระดบมธยมศกษาตอนตน เพอดำเนนการ PLC เปนตน ทงน การดำเนนงาน

67-168.indd 146 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

147

ดงกลาว นกวจยตองทำงานอยางรวดเรว เพอใหโรงเรยนไดมองเหนประโยชนจากการดำเนนงานไดอยางชดเจน

2. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม (ศกษาประเดนความซอสตยสจรต)นำเสนอโดย ผชวยศาสตราจารย ดร.มนตร วงษสะพาน (รายละเอยดดงเอกสารประกอบ การประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1)ขอใหมหาวทยาลยมหาสารคาม อธบายรายละเอยดทมาของการสรางรปแบบและกลไกในการเสรมสรางวนยฯ เพมเตมใหชดเจน เชน โรงเรยนนำรองมความสำคญอยางไรสงเคราะหขอมลอน ๆ อยางไร การพสจนและตรวจสอบการดำเนนงานของโรงเรยนทำอยางไรกระบวนการทำความเขาใจกบโรงเรยนเพอใหเกดความรวมมอทำอยางไร สอทใชในการพฒนา มจดเดนอยางไรมกจกรรรมอยางไรบางสะทอนออกมาเปนคำอธบายทมาของรปแบบเครองมอและกจกรมทชดเจน 2) โมดล ท 1 ใหอธบายแนวคด (Concept) ของกระบวนการเรยนรใหชดเจนเพราะจากการนำเสนอ พบวาการใหเดกเกดการรบรทางดานความซอสตยสจรตยงคงเปน การสอนแบบตรง(DirectTeaching)หากมองในหลกการทางจตวทยาการเรยนรการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตใหเกดขนกบเดกใหประสบผลสำเรจ ตองใหเดกเกดการเรยนรดวยตนเอง สอดคลองกบทฤษฎของเพยรเจต ทกระตนใหเกดความขดแยงทางความคด เกดความสงสย และคนหาคำตอบ ตกผลกทางความคดดวยตนเอง (Constructivist) จะทำใหเดกเกด การรบรและฝงความคดทางดานวนยไดอยางมประสทธภาพ

3. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา (ศกษาประเดนปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน) นำเสนอโดยดร.ศจ จระโร (รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1) โรงเรยนนำรองทง5แหงนนแตละพนทอยหางไกลกนและอยหางจากมหาวทยาลย บรพา จงมขอสงเกตในเรองของระยะทางทจะสงผลตอกระบวนการเกบขอมล การดแลให คำปรกษา ตลอดจนการตดตามหลงการพฒนา คณะนกวจยจะสามารถเกบขอมลไดมากนอยเพยงใดในระยะเวลา 4 เดอน สวนกลางเกดความกงวลวาหากผนำไดรบการพฒนาและฝกอบรมแลว เมอนำไปปฏบตจรงในโรงเรยน ปลอยใหโรงเรยนดแลและบรหารจดการดวยตนเอง จะไมเปนไปตามทตองการ เพราะพนทหางไกล ความสมำเสมอในการดแลและตดตามอาจจะเกดปญหาดงนนจะตองวางแผนการดำเนนงานอยางชดเจนและมประสทธภาพ

67-168.indd 147 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

148

2)การเขาคายเพยง 1 ครง จะมนใจไดอยางไรวาผนำเหลานนเปนผนำทมคณภาพไดรบการพฒนา และนำไปปฏบตในโรงเรยนอยางแทจรง เพราะหากผานการเขาคายแลวไมได นำไปสการปฏบตคณะนกวจยมแผนดำเนนงานอยางไรมสงไดการนตหรอรบรองไดวาผนำทผานการเขาคายจะไดรบการพฒนาและนำไปปฏบตจรง เพราะการเขาคายตองใชเทคนคและวธการพอสมควรในการพฒนา ดงนน คณสมบตของวทยากร กจกรรมการดำเนนงาน แผนการตดตามควรเปนอยางไร 3) การไปศกษาดงานโรงเรยนแตละแหง ซงสวนใหญเปนโรงเรยนทจดมงหมาย ฝกอบรมคนอยแลวหากมองในมมทตองนำรปแบบไปใชกบโรงเรยนปกตจะมความเปนไปอยางไรจงอยากใหมคมอทเกยวของกบการจดคายทใชคำอธบายงายๆมรปภาพและสองายๆไมซบซอน อธบายการดำเนนงานทงายตอการปฏบตเพอใหโรงเรยนในบรบทใดกไดสามารถนำแนวคดและวธการไปใชไดอยางมประสทธภาพจะเปนประโยชนอยางยง 4)กรณศกษาของโรงเรยนสตยาไส จงหวดลพบร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา เคยศกษาวถชวตเดกใน1 วน เหนวานาจะเปนประโยชนตอคณะนกวจย จงขอดำเนนการคนหาสอดงกลาวและจะนำมาเปนเผยแพรใหกบนกวจยตอไป 5)จากการนำเสนอทง3มหาวทยาลยจงทำใหคนพบรปแบบทมความแตกตางกนในสวนของมหาวทยาลยบรพา ใชวธการสรางกลมแกนนำแบบจากหวขบวนลงสดานลาง (Topdown)ดำเนนการศกษา5โรงเรยนแตเมอทำคายผนำกลบนำตวแทนในและละโรงเรยนมาเขาคายรวมกน จงมขอสงเกตวา หากโรงเรยนอนจะดำเนนการตาม จะทำอยางไร ตองคำนงถง ดวยวาหากโรงเรยนทนำรปแบบไปใชเปนโรงเรยนปกตไมมการสรางความรวมมอกบโรงเรยนใดจะทำไดหรอไมเปนตน 6)รปแบบของมหาวทยาลยบรพามขอสงเกตวาเนนเชงกจกรรมคายและเนนความรวมมอฝายปกครองมากจนเกนไปหรอไม ซงมหาวทยาลยเชยงใหมและมหาวทยาลยมหาสารคาม เนนการปฏบตงานในหองเรยน ลงไปทกระบวนการเรยนการสอน ดงนน จงควรตองยอนกลบไปใหกบสำคญกบหนาทของโรงเรยนคอ การเรยนการสอนในหองเรยน ในลกษณะทวา“จะทำอยางไรใหการเสรมสรางวนยมอยในรอบรวของโรงเรยน”ไมใชการเขาคายแลวฝกอยเพยงอยางเดยว ควรเตมเตมในสวนของบรบทโรงเรยน วาจะใชกระบวนการทออกแบบสอดแทรก ลงไปอยางไรหากดำเนนการรวมกบฝายปกครองแลวครคนอนในโรงเรยนตองทำอยางไร 7)มหาวทยาลยบรพา ศกษาประเดนปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน คณะทำงานจงไปศกษาดงานเรองการฝกระเบยบวนยในเชงกฎเกณฑทงโรงเรยนทหารและโรงเรยนอนๆตามทนำเสนอซงจะเปนการเนนระเบยบและกฎเกณฑมากเกนไป หรอไม จนอาจละเลยเรองการเคารพสทธของผอน ซงเขาใจวารปแบบของแตละมหาวทยาลย

67-168.indd 148 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

149

ควรมความหลากหลายแตไมควรแตกตางกนมากจนเกนไป เพราะเปาหมายหลกของโครงการฯคอการทำชดการเสรมสรางวนย แตละรปแบบจะถกสงไปพรอมกนทงหมดยงโรงเรยนตาง ๆเพราะฉะนน การจดทำรปแบบควรพจารณาเรองความเชอมโยงกบรปแบบของมหาวทยาลย อนดวย

4. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ (ศกษาประเดนจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน) นำเสนอโดย ผชวยศาสตราจารย ดร.อมลวรรณ วระธรรมโม (รายละเอยด ดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1)การสรางรปแบบมความชดเจนแตเปนหวงเรองพนทวจยใน3พนท 2)กจกรรมทผานการพจารณาจากผทรงคณวฒ สวนกลางมความกงวลเรอง วชาการจากบคคลเหลานน ซงเกรงวาวชาการจะตดไปกบงานวจยดวย ซงในทางปฏบตตองการการนำเสนอแบบงาย ๆ ไมซบซอน เพอใหโรงเรยนนำไปใชไปอยางเปนรปธรรม และงายตอ การปฏบตและไมเปนการสรางภาระใหกบโรงเรยน 3)การททำงานรวมกบโรงเรยน อยากใหครไดมสวนรวมในการคดกบมหาวทยาลยไมตองการใหฟงมหาวทยาลยเพยงอยางเดยว ดงนน มหาวทยาลยตองมวธการทจะดงความตองการของครออกมาใหไดมากทสด เพอใหรปแบบและการทำงานสอดคลองกบความตองการของครและความเปนจรงของพนทมากทสด

สดทายน ทประชมขอใหแตละมหาวทยาลย สงเอกสารการดำเนนงาน และ Powerpointการนำเสนอในครงนรายชอโรงเรยงนำรองทลงไปปฏบตการ(Implement)และแผนการดำเนนงานของแตละมหาวทยาลยกลบมายงสวนกลาง เพอสวนกลางดำเนนการรวบรวมและจดทำลงในระบบของGoogleSiteซงจะเปนระบบรวบรวมขอมลแบบปดใชสำหรบสมาชกนกวจยในโครงการฯนเทานน เลกประชมเวลา16.30น. นางสาวพชรทองอำไพผจดบนทกการประชม รศ.ดร.มนตรแยมกสกรผตรวจทาน

67-168.indd 149 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

150

สรปประเดนการประชมคณะวจยโครงการศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ณ หองเฟองฟา โรงแรมบพ สมหลา บช อำเภอเมอง จงหวดสงขลา วนพฤหสบดท 29 มถนายน พ.ศ. 2560 เวลา 08.30-17.30 น.

------------------------------------------------------------------------------- เรมประชมเวลา08.30น. รองศาสตราจารยสเทพสนตวรานนทคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยทกษณในฐานะผรบผดชอบหลกในการจดประชมครงน กลาวตอนรบผเขารวมประชม ซงเปนคณะทำงานจากสำนกงานเลขาธการ สภาการศกษาและทมนกวจยจากมหาวทยาลยทเขารวมโครงการ การประชม ในครงนมเปาหมายเพอตดตามความกาวหนาการดำเนนงานของเครอขายมหาวทยาลย และ การชแจงรายละเอยดตาง ๆ จากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา โดยมรายละเอยดและประเดนทไดจากการประชมดงน คณสมรชนกร อองเอบ ผอำนวยการสำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนรสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดอธบายทมาและความสำคญของโครงการศกษาและพฒนาองคความรฯ ซงเปนโครงการทตอบสนองนโยบายของของกระทรวงศกษาธการและนโยบายของรฐบาล เพราะโครงการศกษาและพฒนาองคความรฯ เปนการพฒนาตนแบบ (Model) ทเปนกลไกการเสรมสรางวนยใหกบเยาวชน มงานวจยรองรบผลการศกษาและนำไปทดลองใชจรงในสถานศกษา ตลอดจนมคมอทสามารถนำไปใชในการปฏบตจรงอยางเปนรปธรรม เปนการสรางความเชอมนใหกบสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) หนวยงานหลกทจะนำรปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยฯ ไปใชประโยชน ตลอดจนอาจจะมการขยายผลไปส หนวยงานทางดานการศกษาอน ๆ ดวย ดงนน จงอยากเหนโครงการนประสบความสำเรจอยางเปนรปธรรมและยงยน ทงน จากการดำเนนงานของเครอขายวจยทผานมา สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาไดเหนความกาวหนาของการดำเนนงานแตละมหาวทยาลย ผานกระบวนการทำงานขนตอนทฤษฎทมคณภาพถกตองตามหลกวชาการซงสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา สามารถนำไปเสนอใหกบหนวยงานอน ๆ ไดอยางมนใจ ประกอบกบไดเหนนมตใหมของ การทำงานระหวางนกวจยรนใหมและนกวจยอาวโสทไดรวมมอกนทำงาน ถายทอดประสบการณ สงตอความรและทกษะการทำงานไปยงนกวจยรนใหมอยางมประสทธภาพ

67-168.indd 150 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

151

คณสำเนา เนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนรฯ จากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดชแจงและอธบายถงภาพรวมของการดำเนนงานโครงการฯ ในประเดนดงน 1)ความคบหนาเรองการเบกจายงบประมาณโครงการฯ ซงขณะนไดดำเนนการเบกจายเงนงวดท 1 เรยบรอยแลวในทกมหาวทยาลย และขณะนอยระหวางเบกจายเงนงวด 2 ของมหาวทยาลยบรพา มหาวทยาลยทกษณ และมหาวทยาลยมหาสารคาม ทงนขอเปลยนแปลง ผประสานงานของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาจากคณสมพรพรหมด เปนคณจนทมาและคณณตตรา 2)กรมบญชกลาง กระทรวงการคลง ไดเปลยนแปลงระเบยบการจดซอจดจางระหวางหนวยงานของรฐ ในเรองของการขอใหสงขอมลหลกผซอผขายทมการเปลยนแปลง โดย คณณตตราไดจดทำรายละเอยดดงปรากฏในเอกสารประกอบการประชม และชแจงเพมเตมตอ ทประชมดงน - มหาวทยาลยใดทยงไมแจงการเปลยนแปลงเลขทบญชการโอนเงนเขาสระบบ ใหดำเนนการตดตอกบกรมบญชกลางทงนมหาวทยาลยทออกนอกระบบจะเปลยนเปนระบบเดยวกบมหาวทยาลยเอกชน สวนมหาวทยาลยทยงอยในกำกบของรฐจะอยในอกระบบหนง โดยมเอกสารทใชเปนหลกฐานในการขอเปลยนแปลงขอมล คอ สมดบญชเงนฝากธนาคาร/เอกสารบญชธนาคาร สำเนาพระราชบญญตมหาวทยาลย และสำเนาบตรประจำตวผเสยภาษ รบรองสำเนาถกตองสงมายงสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา1ชดกรมบญชกลาง1ชด -สำนกงานตรวจเงนแผนดน (สตง.) ตองการตรวจสอบสถานะการขนทะเบยน วนหมดอาย และสาขาททกมหาวทยาลยไดขนทะเบยนไวกบศนยขอมลทปรกษาไทย ซงขอให ทกมหาวทยาลยดำเนนการตรวจสอบขอมล เพราะหากเกดปญหาอาจจะสงผลตอการเบกจายคาจางงวดงานของแตละมหาวทยาลย 3)คณจกษณา อธรตนปญญา นำเสนอรายละเอยดแนวคด STAR STEMS สรางพลเมองด มวนย ภมใจไทย ไปสรางชาต บรรยายโดย พล.อ.ดร.พหล สงาเนตร รองประธาน คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการศกษา สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศซงเปนแนวคดทสอดคลองกบโครงการศกษาและพฒนาองคความรฯ โดยมรายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม

67-168.indd 151 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

152

ลำดบตอไป คณะนกวจยแตละมหาวทยาลยนำเสนอความกาวหนาของการดำเนนงานตามลำดบดงน 1. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ (ศกษาประเดนจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน)นำเสนอโดยผชวยศาสตราจารยดร.อมลวรรณวระธรรมโมและดร.ฐากรสทธโชค(รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1)จากรปแบบทสำเสนอ เหนวากรอบความคดหลกเปนไปในลกษณะของ “แรงผลกดนภายใน”(InternalChangeDrivers)ประเดนคอจะมกระบวนการกระตนอยางไรใหเกดกระบวนการดงกลาว ครตองดำเนนการอยางไรใหนกเรยนเกดกระบวนการคด ตองมกจกรรมอะไรบาง เปนตน ทงนวธการทจะทำใหเกดแรงผลกดนภายในตวเดกเปนรายบคคลควรใหเดกเกดการสรางองคความรดวยตนเอง(Constructivism)คอใหเดกสรางขอขดแยงในใจและนำไปสการเรยนรดวยตนเอง ตองมกจกรรม หรอมสงททาทาย กระตนใหเดกเกดความตองการแสวงหาคำตอบ ดำเนนการทงในกลมนกเรยนและโรงเรยน ทงน สามารถนำไปบรณาการไดในทกกลมสาระการเรยนรไมจำเปนตองเปนวชาหนาทพลเมองเทานน 2)สำหรบบรบทของประเทศไทยนน หากเราสรางหรอกำหนดกฎเกณฑเพอเสรมสราง วนยมากเกนไป อาจไมสงผลทดเทาใดนก เพราะจะกลายเปนการบงคบจนเกดการขดขน ไมปฏบตตาม ดงนน จะทำอยางไรเพอใหเดกเกดจตสำนกทมาจากตนเองอยางแทจรง ซงโดยธรรมชาตของการทดลองนน จะมนใจไดอยางไรวาหลงจากผานการอบรมไปสกระยะเดกเหลานจะยงคงมวนยอยางตอเนองดงนนควรใหความสำคญกบเรองของการสรางความยงยนยกตวอยาง เชน ประเทศเยอรมนและประเทศญปน ทวนยไดฝงรากลกในจตวญญาณของพลเมอง จงอยากใหนกวจยไดพฒนารปแบบในระดบไมโคร (Micro) เชน หากครเรมตนดวยการใหเดกตงคำถามจะมกระบวนการตออยางไร และควรจดทำเปนแผนการสอน เพอใหมการสะทอนออกมาอยางชดเจนมากทสด 3)คณะวจยควรใหขอเสนอแนะงานวจย ในประเดนของการบรณาการกบรายวชาอนควรดำเนนอยางไร และในระหวางการดำเนนงานพบเจออะไรบาง นกวจยควรจดบนทก ใหเสนอแนะและขอสงเกตอยางชดเจน เพอใหคณะนกวจยทรบผดชอบสงเคราะหขอมลได มองเหนภาพรวมไดอยางชดเจน

67-168.indd 152 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

153

2. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ศกษาประเดนการตรงตอเวลา) นำเสนอโดยผชวยศาสตราจารยดร.ฤตนนทสมทรทยและคณะนกวจย (รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1)นยาม “คณลกษณะ” หมายถง ความร ความสามารถ และทกษะ หรอไม หากใชจะเปนความหมายเดยวกบคำวา“สมรรถนะ”ซงตรงกบกรอบของครสภา 2) งบประมาณทมอบใหกบโรงเรยนเพอการพฒนานน ทประชมไดจดสรรไวเพอใหโรงเรยนดำเนนงานไดอยางคลองตว แตมหาวทยาลยตองมเทคนคและวธการทชดเจนทจะสรางความเขาใจกบโรงเรยนใหนำงบประมาณดงกลาวไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาทแทจรง ขนอยกบดลพนจของแตละมหาวทยาลยทจะดำเนนการ 3)นกวจยมวธดำเนนการอยางไรทจะทำให “ครอบครว” เขามามบทบาทตอการเสรมสรางวนยอยางชดเจน ซงจากการถอดบทเรยนของตางประเทศ พบวาประเทศทประสบความสำเรจในดานการพฒนาวนย ครอบครวเปนปจจยและมบทบาทสำคญตอการพฒนา ซงในประเทศไทย กรณศกษาทครอบครวเขามามบทบาทและมความชดเจน คอ โรงเรยนบางมลนากจงหวดพจตรทสามารถนำชมชนและผปกครองเขามามสวนรวมในการพฒนาคณธรรมของผเรยนจนกลายเปนโรงเรยนคณธรรมทมชอเสยงระดบประเทศ 4)สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาดำเนนโครงการ“เครอขายการศกษาประชารฐ” เปนโครงการสงเสรมเครอขายความรวมมอและสมชชาการศกษาระดบภมภาค ซงตอนนจงหวดลพบรถอวาเปนตนแบบทประสบความสำเรจในระดบหนง เปนตวอยางของชมชนทเขมแขง ทไมไดมองเพยงแคปญหาของชมชน แตมองถงศกยภาพหรอจดเดนของชมชนเขามาชวย เสรมสรางการจดการศกษาของตนเอง หากชมชนเขมแขงกสามารถบรหารจดการสงใดกไดเพราะขณะนการพฒนามองแตเฉพาะในโรงเรยนไมไดนำบรบทของชมชนมารวมดวย 5) เปาหมายของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ทตองการใหเกดขนกบ โครงการวจยฯ คอนอกจากพฤตกรรมของเดกไดรบการพฒนาอยางเปนรปธรรม บทบาทของชมชนและครอบครวกเปนสงสำคญในการขบเคลอนกระบวนการพฒนา ทงน กระบวนตาง ๆ ทนกวจยไดดำเนนการนน ขอใหดำเนนการบนทกขอมลทกขนตอน ทงปญหา อปสรรค วธการแกไข สำเรจหรอลมเหลว เพอถอดเปนบทเรยน เชน พบปญหาทเกดจากผปกครอง ดำเนนการแกไขอยางไรแกไขแลวเปนอยางไรสำเรจหรอไม อยางไร เปนตน เพอเปนการแสดงออกใหเหนถงขอเทจจรงทเกดขน เพราะงานวจยถงแมจะพบความลมเหลว แตสามารถใชเปนขอควรระวงเพอการพฒนา

67-168.indd 153 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

154

3. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม (ศกษาประเดนความซอสตยสจรต)นำเสนอโดย ผชวยศาสตราจารย ดร.มนตร วงษสะพาน และคณะนกวจย (รายละเอยด ดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1)จากการนำเสนอ เหนวาเปนลกษณะของการเสรมสรางวนยรปแบบจตปญญาซงเปนการเสรมแรงผลกดนจากภายใน (Internal Change Drivers) ในรายละเอยดมการกลาวถงกระบวนการสรางชมชนการเรยนรทางวชาชพ(ProfessionalLearningCommunity:PLC)ดงนน ผวจยควรจะอธบายหรอใหรายละเอยดกระบวนการดงกลาวอยางชดเจน และตองสอดคลองกบแนวคดหลกของครสภา 2)การนำการคดเชงระบบ (System thinking) มาใชในการพฒนาผเรยนในลกษณะของการเขยนวงจร (Loop) ของปญหา ซงเปนวงรอบของกระบวนการคด ทเดกตอง คดวามปญหาอะไรจะตดวงจรของปญหาอยางไรและมกระบวนการอยางไรผวจยควรจะอธบายหรอใหรายละเอยดกบกระบวนการดงกลาวอยางชดเจน 3) ในสวนของกจกรรมการนเทศทเปนหวใจสำคญของกระบวนการตดตามการพฒนา ผเรยน ควรมองไปทการนำไปใชจรงหลงจากสนสดการทดลอง หรอหลงจากทคมอไดเผยแพรออกไปสโรงเรยน ควรระบในคมอถงคณสมบตของผทำการนเทศตดตาม ตองมความร มทกษะอยางไร ผใดมสทธทำการนเทศ ซงรปแบบทเผยแพรนน ตองเปนรปแบบทเขาใจงาย มความชดเจน และสามารถนำไปใชไดจรง ทงน มขอสงเกตวาระบบการนเทศตดตามในประเทศไทย ยงไมประสบความสำเรจเทาใดนก จงเสนอใหใชกระบวนการของ PLC ในกระบวนการของ รปแบบ ซงจะเปนลกษณะของเพอนชวยเพอน ถงแมวาจะระบใหศกษานเทศกเปนผตดตามในระบบ แตในทางปฏบตหากไมมบคคลกลมน รปแบบทพฒนาขนกยงคงเดนตอไปไดดวยกระบวนการของ PLC ทงนในสวนของกระบวนการดำเนนงานของมหาวทยาลยมหาสารคาม ยงขาดความชดเจนในเชงรปธรรมจงควรปรบกระบวนการใหสมบรณ

4. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา (ศกษาประเดนปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน) นำเสนอโดย ผชวยศาสตราจารย นาวาตร ดร.พงศเทพจระโรและดร.ศจจระโร(รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1)กรอบแนวคดของมหาวทยาลยบรพามความแตกตางจากมหาวทยาลยอนเพราะมความเปนแนวคดเชงพฤตกรรมอยางชดเจน ซงโดยหลกการหากนำไปปฏบตจรงในโรงเรยนหลกการและแนวคดทแตละมหาวทยาลยออกแบบ โรงเรยนตองสามารถปรบเปลยนและออกแบบใหเขากบบรบทของแตละพนท ซงรปแบบของมหาวทยาลยบรพา เปนลกษณะของ

67-168.indd 154 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

155

“การสรางผนำ” เพอใหผนำเปนกลไกสำคญในการพฒนาตอในโรงเรยน ซงการพฒนาผนำเปนลกษณะของการเขาคาย ดงนนควรระบในคมอถงรายละเอยดของการสรางคายตองทำอยางไรคณสมบตของครฝก คณสมบตของนกเรยน ตองมลกษณะอยางไร ตองระบใหชดเจน ทงน การสรางคายผนำหรอคายลกเสอนน สอดคลองกบหลกการของยทธศาสตรชาต ทพฒนาวนยโดยผานกจกรรมเขาคายลกเสอ ซงนกวจยสามารถไปศกษาเพมเตมเพอความสมบรณของ งานวจย

5. มหาวทยาลยนครพนม นำเสนอโดยนกวจยทรบผดชอบศกษาวนยของไทยและ ตางประเทศ ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม จากการนำเสนอ มขอสงเกตวาปจจยทสงผลตอการพฒนาทางดานวนยของแตละประเทศ คอ สภาพแวดลอมและผนำ เพราะจากประวตศาสตรของแตละประเทศพบวาเปนประเทศทแพสงคราม ดงนนการพฒนาประเทศใหสามารถแขงขนทดเทยมได ผนำจะตอง มองเหนความสำคญของการพฒนาประชากรในชาต ทเรมตงแตสถาบนครอบครวเปนจดเรมตนและขยายสสถานศกษาชมชนและสงแวดลอม จากการนำเสนอโดยภาพรวม เหนวางานวจยแตละเรองเนนการฝกฝนผเรยน ซงผทรงคณวฒตองการใหนยามคำสำคญ หรอ วนยแตละดานใหมความชดเจน เชน ความซอสตยคออะไรความตรงตอเวลาคออะไรแตละตวมความสำคญอยางไรเหตใดจงตองใหความสำคญกบความซอสตย เปนตน ทงนมหาวทยาลยแตละแหงสามารถนำขอมลจากมหาวทยาลยนครพนม ทไดถอดบทเรยนจากตางประเทศไดอยางนาสนใจ นำมาศกษาและปรบใชใหเขากบกระบวนการของตน และขณะนประเดนทรฐบาลใหความสำคญนอกเหนอจากการศกษาของนกวจยแตละมหาวทยาลย คอเรองความซอสตยและความพอเพยง ซงเปนศาสตรของพระราชา หากนกวจยนำประเดนดงกลาวสอดแทรกหรอเสรมใสเขาไปในงานวจย จะเปนเรองทดและมประโยชน ตอการพฒนาเยาวชนเปนอยางยง ทงน มขอสงเกตเพมเตมวา รปแบบของแตละมหาวทยาลยมจดรวมทนาสนใจ และแตละมหาวทยาลยสามารถนำจดเดนของแตละรปแบบ ไปปรบใชหรอเสรมสรางระบบของตนใหมความสมบรณมากยงขนขอสำคญคอตองนยามวนยทรบผดชอบใหมความชดเจน ประเดนตอมา ทประชมรวมกนยนยนกำหนดการประชมครงตอไปในวนท 27กรกฎาคม พ.ศ. 2560 โดยมมหาวทยาลยมหาสารคามเปนเจาภาพในการจดประชม และทประชมรวมกนปรกษาหารอในเรองของกจกรรมการจดประชมวชาการโครงการฯทกำหนดจดขนในวนท 13-14 กนยายน พ.ศ. 2560 เพอเปนเวทแลกเปลยนความรและประสบการณดาน การพฒนารปแบบและกลไกเสรมสรางวนยฯ ในสถานศกษา ซงรปแบบของการจดประชมวชาการ

67-168.indd 155 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

156

เบองตนเปนการบรรยายพเศษ การบรรยายทางวชาการ และการจดนทรรศการของสถานศกษาทเขารวมเปนกลมตวอยาง ทงนมอบหมายใหนกวจยนำเสนอผทรงคณวฒจากตางประเทศ เพอรวมกนอภปรายและเปนการถอดบทเรยนดานการเสรมสรางวนยของตางประเทศ สดทายนทประชมขอใหแตละมหาวทยาลยสงเอกสารการดำเนนงานและPowerpoint การนำเสนอในครงน กลบมายงสวนกลาง เพอจดทำลงในระบบของGoogle Site และมอบหมายใหนกวจยในแตละมหาวทยาลยสงบทความคนละ2-3หนา ตพมพลงในวารสารของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาเพอเผยแพร เลกประชมเวลา17.30น. นางสาวพชรทองอำไพผจดบนทกการประชม รศ.ดร.มนตรแยมกสกร ผตรวจทาน

67-168.indd 156 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

157

สรปประเดนการประชมคณะวจยโครงการศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ณ หองโกสมพ โรงแรมตกสลา จงหวดมหาสารคาม วนพฤหสบดท 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2560 เวลา 09.00-16.30 น.

------------------------------------------------------------------------------- เรมประชมเวลา09.00น. คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามในฐานะผรบผดชอบหลกในการจดประชมครงน กลาวตอนรบผเขารวมประชม ซงเปนคณะทำงานจากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาและทมนกวจยจากมหาวทยาลยทเขารวมโครงการ ซงการประชมในครงนมเปาหมายเพอตดตามความกาวหนาการดำเนนงานของเครอขายมหาวทยาลย และการชแจงรายละเอยดตาง ๆ จากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาโดยมรายละเอยดและประเดนทไดจากการประชมดงน คณสำเนา เนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนรฯ สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดชแจงและอธบายถงภาพรวมของการดำเนนงานโครงการฯ ในประเดนดงตอไปน 1.ความคบหนาในการเบกจายงบประมาณของแตละมหาวทยาลย และการตดตามเรองเอกสารประกอบการชแจงขอมลหลกผขาย 2. การจดสงรายงานใหกบสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา โดยใหแตละมหาวทยาลย จดทำเอกสารจำนวน3 เลม ไดแกคมอของรปแบบรายงานฉบบสมบรณและบทสรปสำหรบ ผบรหารทงนเอกสารทกเลมจะเปนลขสทธของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา สำหรบเลมคมอ ทประชมรวมกนระดมสมอง เพอกำหนดกรอบและแนวทางในการจดทำคมอใหเปนไปในทศทางเดยวกนโดยมรายละเอยดดงน

แนวทางในการจดทำคมอ 1)วตถประสงค/เปาหมายของรปแบบ 2)กรอบแนวคดพนฐาน(ภายใตความเชอหลกการหรอทฤษฎ) 3)กระบวนการทไดมาของคมอ เพอสรางความเชอมนใหกบผใชประโยชนจากคมอโดยการอธบายสนๆ 4)บรบท(การอธบายรายละเอยดของของรปแบบวาเหมาะสมกบบรบทใด)

67-168.indd 157 9/7/18 1:09:13 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

158

5)รายละเอยดของรปแบบ ประกอบดวย คำอธบายตาง ๆ เชน การเตรยมการเงอนไขการใชรปแบบบทบาทของผเกยวของ (ผบรหาร/คร/ชมชน)เครองมอทใชในการดำเนนการ ตามรปแบบเปนตน 6)ขนตอนในการนำรปแบบไปสการปฏบตทชดเจน (เงอนไข/ขอสงเกต/สงท พงระวง)ตวอยางกจกรรม 7)วธการนำไปใชและการประเมนผล โดยแนบเครองมอทใชในการประเมนผล (วดอะไรและมวธการวดอยางไร

3. สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ(สปท.)มความสนใจในเรองประเดนของการเสรมสราง คณธรรมใหกบเยาวชน ซงสอดคลองกบประเดนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐานฯ ทสกศ. และคณะนกวจยกำลงดำเนนงานกนอยในขณะน ประกอบกบโครงการโรงเรยนคณธรรมของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ซงทกหนวยงานเหนวาการดำเนนงานของทกหนวยงานควรมงไปในทศทางเดยวกน และทกหนวยงานมความยนดทจะสานตอหาก การดำเนนงานโครงการสำเรจเปนรปธรรม ดงนน การจดประชมในครงตอไปทมหาวทยาลยบรพาเปนเจาภาพอาจจะมตวแทนจากหนวยงานตางๆ เขารวมสงเกตการณเพมเตมจงขอฝากเรองการวางแผนการจดประชมและการศกษาดงานในครงตอไป ลำดบตอไป คณะนกวจยแตละมหาวทยาลยนำเสนอความกาวหนาของการดำเนนงานตามลำดบดงน 1. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม (ศกษาประเดนความซอสตยสจรต)นำเสนอโดย ผชวยศาสตราจารย ดร.มนตร วงษสะพาน และคณะนกวจย (รายละเอยด ดงเอกสารประกอบการประชม) 2. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา (ศกษาประเดนปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน) นำเสนอโดย ผชวยศาสตราจารย นาวาตร ดร.พงศเทพจระโร(รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) 3. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ (ศกษาประเดนจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน)นำเสนอโดยผชวยศาสตราจารยดร.อมลวรรณวระธรรมโมและคณะ(รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) 4. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ศกษาประเดนการตรงตอเวลา) นำเสนอโดยผชวยศาสตราจารยดร.ฤตนนทสมทรทยและคณะนกวจย (รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม)

67-168.indd 158 9/7/18 1:09:14 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

159

ทประชมมขอสงเกตและขอเสนอแนะตอการดำเนนงานของแตละมหาวทยาลยดงน 1.การดำเนนงานโครงการในระยะตอไปหากเรานำไปขยายตอทโรงเรยนจะมความเปนไปไดหรอไมทงนปจจยสำคญตอความสำเรจคอตองมผบรหารโรงเรยนทเขมแขงทงนการสรางความยงยนของกจกรรมการดำเนนงานการเสรมสรางวนย ครในแตละโรงเรยนมสวนรวมในการดำเนนการอยางไรกบกจกรรมตามทรปแบบกำหนด ซงในอนาคตเกณฑการเลอนวทยฐานะของครจะมการเปลยนแปลง1ในนนคอเงอนไขการปฏบตPLCจำนวน50ชวโมงดงนนกจกรรมของโครงการวนยเปน PLCหรอไม หากสามารถนบรวมได จะเปนแรงจงใจใหครมแรงบนดาลใจและเหนความสำคญในการเขารวมกจกรรม เพราะถอวาเปนบทบาทหนาทหนงของครทตองปฏบต ทงน มขอสงเกตวา ในการปฏบต PLC แลวเดกไดอะไร ครทำแลวเดกไดจรงหรอไมหากเดกไดจรง การทำงานของครจงจะมศกดศรมากขน และเปนหวงเรองของวธการทอาจมความไมตรงไปตรงมาเพราะเราไมไดเอาเดกเปนตวตงแตเอาตวผลประโยชนครเปนตวตง การทำPLCทถกตองคอการเอาผลการเรยนรของผเรยนเปนตวตงครตองเลอกปญหาของผเรยนแลวออกแบบแผนการจดการเรยนร เพอใหเพอนครรวมกนวพากษและนำไปจด การเรยนการสอนหาขอดขอดอยทำซำกนไปจนกวาจะไดเปนแบบปฏบตทด(Bestpractice)สำหรบครหรอโรงเรยนนนๆ 2.ในสวนของกระบวนการเพอพฒนา ตวสดทายตวแปรทกำหนด เปาหมายตองระบ ทตวเดกดวย ดงนน ในแตละเรองควรมการกำหนดเปาหมายและโยงไปทผลสมฤทธของผเรยนจะทำใหการพฒนาตนเองของครมความชดเจน ซงโดยหลกการควรจะเปนเชนนน อกประเดน ทควรขบคดและใหความสำคญคอผอำนวยการโรงเรยนทตองสรางความเขาใจทถกตอง 3. เรากำลงใหผลประโยชนกบครทเขารวมโครงการกบเรา ทงน กจกรรมททำกบโรงเรยนมทงการพฒนาครในลกษณะตาง ๆ การใหความรและการตดตาม ทปรากฏในทกสวนและในขณะเดยวกนกมการจดทำPLCอยางนอย1-2ครงดงนนเพอความเปนไปไดหลกสตรทครจะPLCไปใชไดตองผานการรบรองจากสถาบนครพฒนาดงนนในงานวจยของเราสามารถเสนอไปยงครพฒนาแลวนำไปใชกบโรงเรยน 4.โรงเรยนทประสบความสำเรจในการสรางวนย เพราะมผบรหารทมความเขมแขงสามารถกำหนดทศทางและกำกบการดำเนนงานไดอยางมประสทธภาพ ปจจยทสำคญอกประการคอครซงจะทำอยางไรทจะใหครเกดการนำไปใชและสวนสดทายคอนกเรยน 5.หลกสตรน หากดำเนนการทนทแลวเสนอมาทครพฒนา ครสามารถนำไปนบชวโมงไดทนท ทงน ในการนำเสนอหลกสตร จำเปนตองจดทำหลกสตรใหสอดคลองกบทสถาบน ครพฒนากำหนดหรอไม และหลกสตรทดำเนนการในขณะนไมสามารถแบงกลมครทจะเรยนรได

67-168.indd 159 9/7/18 1:09:14 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

160

ดงนนหากเปนไปได ขอใหเปนหลกสตรกลางไดหรอไม หรอจดทำเปนหลกสตรตวรวมและคอยจดอนดบหรอทำใหหลกสตรอนๆมเกณฑทสงขน 6.การจดทำหลกสตรเพอเสนอไปทสถาบนครพฒนา เปนการสรางความยงยนของการดำเนนงานเสรมสรางวนยของผเรยน หากทกเครอขายรวมมอกนจดทำหลกสตร และดความพรอมของตนเองวาสามารถดำเนนการไดมากนอยเพยงใด ซงทงนทงนน ควรจดทำหลกสตรใหมความชดเจนกอนทจะนำหลกสตรไปใชพฒนาตอ 7.สมรรถนะกบคณลกษณะตามหลกสตรแกนกลาง แตละโรงเรยนมจดออนอยางไรเอาสงนนเปนตวตงแลวดำเนนการตามกระบวนการของรปแบบ 8.ดำเนนการจดทำหลกสตรท 5 คอการรวมมอกนจดทำหลกสตรของทกมหาวทยาลยเพอใหเกดการเสรมสรางวนยในทก ๆ ดาน ทไดจากการผานกระบวนการคด การทดลอง การประเมนผลตามกระบวนการวจย 9.นยามศพทของแตละมหาวทยาลย มความชดเจนและอางองไดแลวหรอไม เชนซอสตยและสจรต มความใกลเคยงกน นยามใหชดเจนวาแตกตางกนอยางไร มคณลกษณะอยางไร และงานวจยมความคลอบคลมหรอยง ตองอธบายรปแบบและกลไกใหมความชดเจน ซงประเดนทงสองมความแตกตางกน 10.ขอใหในคมอของแตละมหาวทยาลยการใหขอแนะนำในการใชใหเนน/อธบายเรองบรบท เชน โรงเรยนขนาดใหญ กลาง เลก บรบทเมอง ชานเมอง ความพรอม ไมพรอม สถานศกษาเปนตน 11.กจกรรมทรายงานในคมอ ขอใหพจารณาความซอนทบกนของหลาย ๆ เรอง ซงวนยทแบงนน มนควรเดนทางไปคกน ไมอยากใหไปในเชงเดยวเฉพาะเรองทรบผดชอบเทานนอยากใหมองประเดนของมหาวทยาลยอนรวมดวย 12.การสงงานหากมวดทศนแนะนำขอใหแนบใสวดทศนมาดวยมตวอยางใหเหนเมอเวลานำไปเผยแพรจะดมากแนบเครองมอทกอยาง 13.การตรวจเยยมตามโรงเรยนตาง ๆ ในกรณททำเปนคมอเพอใหโรงเรยนทำเอง ควรระบบทบาทหนาทวาใครเปนคนทำใครมบทบาทแลวตองดำเนนการอยางไร 14.ความหลากหลายของเดกนกเรยนทไปลงพนท บรบททตางกน ควรระบและให คำแนะนำแนวทางการแกไขปญหาทชดเจน

67-168.indd 160 9/7/18 1:09:14 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

161

สดทายน ทประชมขอใหแตละมหาวทยาลย สงเอกสารการดำเนนงาน และ Powerpoint การนำเสนอในครงน กลบมายงสวนกลาง เพอจดทำลงในระบบของGoogle Site และขอเปลยนแปลงกำหนดการจดประชมครงตอไปจากวนท 14กนยายนพ.ศ. 2560 เปนวนท 1กนยายนพ.ศ.2560ณมหาวทยาลยบรพาจงหวดชลบร เลกประชมเวลา16.30น. นางสาวพชรทองอำไพผจดบนทกการประชม รศ.ดร.มนตรแยมกสกรผตรวจทาน

67-168.indd 161 9/7/18 1:09:14 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

162

สรปประเดนการประชมคณะวจยโครงการศกษาและพฒนาองคความร รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ณ หองประชม 903 ชน 9 สำนกงานอธการบด มหาวทยาลยบรพา วนศกรท 1 กนยายน พ.ศ. 2560 เวลา 09.00-16.30 น.

------------------------------------------------------------------------------- เรมประชม เวลา09.00น. รองศาสตราจารย ดร.วชต สรตนเรองชย คณบดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพาในฐานะผรบผดชอบหลกในการจดประชมครงน กลาวตอนรบผ เขารวมประชม ซงเปน คณะทำงานจากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาและทมนกวจยจากมหาวทยาลยเครอขาย ทเขารวมโครงการ ซงการประชมในครงนมเปาหมายเพอตดตามความกาวหนาการดำเนนงานของเครอขายมหาวทยาลย และการชแจงรายละเอยดตาง ๆ จากสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา โดยมรายละเอยดและประเดนทไดจากการประชมดงน คณสำเนา เนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนรฯ สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กลาวขอบคณคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ในการเปนผรบ ผดชอบหลกจดประชม ซงครงนนบเปนครงท 4 ของการจดประชม โดยแตละมหาวทยาลยไดหมนเวยนกนเปนเจาภาพ เพอแลกเปลยนเรยนรรวมกนในเชงวชาการและประเดนตาง ๆ ทคนพบในการลงพนทภาคสนาม ทงน สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาจะใชการดำเนนการจดประชมในลกษณะน เปนแนวทางแลกเปลยนในเชงวชาการกบการดำเนนงานโครงการวจยอน ๆตอไป สำหรบการจดประชมเชงวชาการ เรองรปแบบและกลไกในการเสรมสรางวนยนกเรยนเพอรองรบสงคมในศตวรรษท 21 กำหนดจดขนในวนท 14 กนยายน พ.ศ. 2560 ณ หองเบญจงค โรงแรมรอแยลบญจากรงเทพมหานคร โดยมรายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชมทงนทประชมมขอเสนอแนะรวมกนดงน 1.รปแบบของการเสวนา ทดำเนนการโดย รศ.ดร.มนตร แยมกสกร และตวแทน จากเครอขายมหาวทยาลย ใหแตละมหาวทยาลยนำเสนอผลงานของตน การวเคราะหปจจย ทสงผลตอความสำเรจ ปญหา/อปสรรคทคนพบจากการดำเนนงาน และการนำไปประยกตใชกบสถานศกษา

67-168.indd 162 9/7/18 1:09:14 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

163

2.ขอใหแตละมหาวทยาลยจดทำบทความวจย ความยากประมาณ 10-15 หนา เพอเผยแพรในงาน ประชม โดยสงใหกบผประสานงานภายในวนศกรท 8 กนยายน พ.ศ. 2560 (ควรสงลวงหนาเพอความรวดเรว)สำหรบอเมลทใชสงงานมดงน -คณสำเนาเนอทอง อเมลsamnaonuethong@gmail.com -คณสมชายนยเนตรอเมลsn_york@hotmail.com -คณจนทมา อเมลchantima1975@hotmail.com ***สำเนาอเมลทกฉบบถงคณพชรทองอำไพอเมลkokokrunt@gmail.com

3. มหาวทยาลยเชยงใหมเสนอแนะใหจดทำคมอการเสรมสรางวนยเพอเสนอแนะตอทประชมวนท14กนยายนพ.ศ.2560เพอใหทประชมรวมกนใหขอเสนอแนะ

ลำดบตอไป คณะนกวจยแตละมหาวทยาลยนำเสนอความกาวหนาของการดำเนนงานตามลำดบดงน 1. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา (ศกษาประเดนปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน) นำเสนอโดย ผชวยศาสตราจารย นาวาตร ดร.พงศเทพจระโร(รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1.จากการนำเสนอผลงาน ขอเสนอแนะใหมหาวทยาลยบรพาเนนการรายงานผลเชงคณภาพ โดยมขอมลเชงปรมาณเปนสวนสนบสนนขอมล เพราะธรรมชาตของคนจะใหความสนใจขอมลเชงคณภาพมากกวาเชงปรมาณทเขาใจยาก และในสวนของรายละเอยดทปรากฏในคมอควรระบผใชงานหรอผมสวนเกยวของใหชดเจน(ครกรรมการนกเรยนนกเรยนเปนตน) 2. หากจะสรางความยงยนของการปฏบตดานวนยในโรงเรยน มกรรมวธอยางไรและจะขยายผลไปสระดบชนและโรงเรยนอน ๆ อยางไร เพอใหเปนวถของโรงเรยน ควรให ขอเสนอแนะและขอสงเกตรวมดวย 3.การดำเนนงานของมหาวทยาลยบรพาเนนการฝกวนยนกเรยนเปนกระบวนการทใหเดกฝกฝนหรอทำซำ ๆ จงมขอสงเกตวาเดกจะรซงและเหนคณคาหรอไม มทศนคตอยางไรและการฝกฝนวนยในลกษณะนนาจะเหมาะสมกบเดกทกำลงวาวน หรออยในชวงหวเลยวหวตอซงงานวจยของ อ.นงลกษณ วรชชย และ อ.สวมล วองวานช เปนการศกษาในรปแบบMeta-analysis ทพบวาปจจยทสงผลตอความสำเรจของการปฏบตงานในโรงเรยน คอ โรงเรยน คร ผเรยนและผบรหารชมชน

67-168.indd 163 9/7/18 1:09:14 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

164

2. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ศกษาประเดนการตรงตอเวลา) นำเสนอโดยผชวยศาสตราจารยดร.ฤตนนทสมทรทยและคณะนกวจย (รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1. ความแตกตางของการเสรมสรางวนยนกเรยนระหวางมหาวทยาลยบรพา และมหาวทยาลยเชยงใหม คอ มหาวทยาลยบรพาจะเนนการฝกฝนนกเรยน แตมหาวทยาลยเชยงใหมเนนการใหเดกเกดการคดจากภายใน(Insideout)ซงปจจยรวมระหวาง2สถาบนคอผบรหาร ทจะเปนกลไกสำคญของการขบเคลอนการดำเนนงานใหประสบความสำเรจ ดงนนแตละมหาวทยาลยควรใหขอเสนอแนะวา ทำอยางไรทจะใหผมบรหารมสวนรวมตอกระบวนการเสรมสรางวนยของผเรยนอยางมประสทธภาพ 2. จากการนำเสนอคลปวดโอของมหาวทยาลยเชยงใหม ทเปนการใหเดกผลตสอ ซงสอทปรากฏออกมานนเปนลกษณะของการอธบายการดำเนนงานของเดก ทงน หากเปนไปไดขอเสนอใหเดกจดทำสอในลกษณะของการสงเคราะห กลาวคอ เปนสอ/หนงสนทอธบายถง ความร ความเขาใจ (Concept) สน ๆ ทเกยวของกบการพฒนาวนยของตนเอง ซงสงเหลาน จะบงบอกไดวาเดกมความเขาใจตอการเสรมสรางวนยมากนอยเพยงใด

3. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ (ศกษาประเดนจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน)นำเสนอโดยผชวยศาสตราจารยดร.อมลวรรณวระธรรมโมและคณะ(รายละเอยดดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1.ในสวนของกจกรรมทเนนการบรณาการในชนเรยนทมหาวทยาลยทกษณ ดำเนนการมาในระยะหนงแลวนน มผลอยางไรบาง ขอใหนำเสนอรายละเอยดในสวนนอยางชดเจน 2.สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา เหนวาการมจตอาสาและการเหนอกเหนใจ ผอนเปนเรองเรงดวนทจะตองดำเนนการพฒนาจะมความเปนไปไดหรอไมถากจกรรมทออกมาแบบนนมรายละเอยดทแสดงใหเหนวาวนยดงกลาวเปนเรองทใกลตวเดก ใหเดกไดพดถงเรองนตลอดเวลา และเปนสวนหนงในวถชวตประจำวน ซงกจกรรมหนงทนาสนใจคอการใหผบรหารโรงเรยนไดพดยำ ๆ ในโรงเรยน ตามความเหมาะสมและความสะดวกของโรงเรยน เพอใหเดกไดซมซบและกลายเปนสวนหนงในวถชวตประจำวน

67-168.indd 164 9/7/18 1:09:14 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

165

4. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม (ศกษาประเดนความซอสตยสจรต)นำเสนอโดย ผชวยศาสตราจารย ดร.มนตร วงษสะพาน และคณะนกวจย (รายละเอยด ดงเอกสารประกอบการประชม) ขอสงเกตและขอเสนอแนะจากทประชม 1.การพฒนาวนยแตละเรองไมใชปญหาทเปนมตเดยว ยงมปญหาอน ๆ รวมดวยเชน การมเพศสมพนธกอนวยอนควร การสบบหร เปนตน ซงเปนเรองทเกดจากทศนคต สภาพแวดลอม และการเหนตวอยางจากสงทไมพงประสงคของเดก ดงนน การแกไขปญหา จะตองไดรบความรวมมอจากทกฝาย ทงผบรหารโรงเรยน คร และชมชน ซงจากการรบฟง การเสรมสรางวนยของแตละมหาวทยาลยเหนวาผบรหารเปนปจจยทสำคญทสด 2.โรงเรยนนำรองของมหาวทยาลยของมหาสารคาม ขอใหวเคราะหบรบทตาง ๆของโรงเรยนปจจยทสงผลตอความสำเรจ/ไมสำเรจและรายละเอยดอนๆทสอดคลองกบสภาพจรงทเกดขนจากการดำเนนงาน

5. มหาวทยาลยนครพนม รศ.ดร.มนตร แยมกสกร รายงานความคบหนาการดำเนนงานวจยในสวนของมหาวทยาลยนครพนมซงขณะนอยในขนตอนของการสงเคราะหงานวจยในภาพรวมทงหมดทงการสงเคราะหงานวจยของ4มหาวทยาลยและการจดทำรายงานของแตละประเทศ ทงน หากดำเนนการเสรจสน จะมการจดงานวพากษผลงานดงกลาวโดยผทรงคณวฒซงคาดวาจะมขนในวนพฤหสบดท30พฤศจกายนพ.ศ.2560ทงน โครงการระยะตอไปควรมโรงเรยนกลมเปาหมายจำนวน30โรงเรยนโดยมอบหมายให6มหาวทยาลยรบผดชอบแหงละ5โรงเรยนซงเปาหมายในการพฒนาขนอยกบเปาหมายของแตละโรงเรยน คณสำเนา เนอทอง ไดขอใหทประชมรวมกนระดมสมองและใหขอเสนอแนะตอการจดประชมใหญ เพอเผยแพรผลงานวจยของโครงการเสรมสรางวนยฯ เบองตนทประชมเหนวาควรกำหนดจดการประชมใหญในวนท14-15มนาคมพ.ศ.2561หรอ21-22มนาคมพ.ศ.2561ซงสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาขอตรวจสอบความเปนไปไดและจะแจงใหทประชมทราบตอไป สดทายน ทประชมขอใหแตละมหาวทยาลย สงเอกสารการดำเนนงาน และ PowerpointการนำเสนอในครงนกลบมายงสวนกลางเพอจดทำลงในระบบของGoogleSiteตอไป เลกประชมเวลา16.30น. นางสาวพชรทองอำไพผจดบนทกการประชม รศ.ดร.มนตรแยมกสกรผตรวจทาน

67-168.indd 165 9/7/18 1:09:14 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

166

คณะผจดทำรายงานการวจย รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถาน

ศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ทปรกษา ดร.ชยพฤกษเสรรกษ เลขาธการสภาการศกษา ดร.ชยยศอมสวรรณ รองเลขาธการสภาการศกษา นางเกอกลชงใจ ผอำนวยการสำนกมาตรฐานการศกษา และพฒนาการเรยนร

รายนามผทรงคณวฒวพากษงานวจย ศาสตราจารยดร.พจนสะเพยรชย ผทรงคณวฒ ศาสตราจารยดร.ไพฑรยสนลารตน คณบดวทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย นายวรทพฤกษากลนนท ผอำนวยการสำนกการลกเสอยวกาชาด และกจการนกเรยน ดร.บญลอทองอย ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ดร.ผดงชาตสวรรณวงศ ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ผชวยศาสตราจารยนาวาตรดร.พงศเทพจระโร อาจารยประจำคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา นายสมควรวรสนต ขาราชการบำนาญตำแหนงศกษานเทศก นายทองสขรวยสงเนน ขาราชการบำนาญตำแหนงศกษานเทศก นายจรฏฐแจมสวาง ขาราชการบำนาญ โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลยนนทบร ดร.ศรลกษณเสงม ผอำนวยการโรงเรยนวดบญญราศร นางพยงศรวงโส ผอำนวยการโรงเรยนบานเขาชจรรย นายวนชยทองเกด ผอำนวยการโรงเรยนมธยมวดหนองแขม นายนพดลเดนดวง ผอำนวยการ โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยนครปฐม (พระตำหนกสวนกหลาบมธยม)

67-168.indd 166 9/7/18 1:09:14 PM

รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

167

นายวทยาอรณแสงฉาน ผอำนวยการ โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลยชลบร นางชไมพรงามยงยวด ครประจำการโรงเรยนมธยมวดหนองแขม นางสาวเกศนหลาปนตา ครประจำการโรงเรยนสามเสนวทยาลย

รายชอนกวจย รองศาสตราจารยดร.มนตรแยมกสกร อดตรองอธการบดมหาวทยาลยนครพนม ผชวยศาสตราจารยดร.สรรธงยศ มหาวทยาลยนครพนม ดร.มณเทยรชมดอกไม มหาวทยาลยบรพา อาจารยกมลวรรณพลรกด มหาวทยาลยบรพา ดร.เบญจกตคณ มหาวทยาลยนครพนม ดร.วลาวลยโพธทอง มหาวทยาลยพะเยา ดร.นาฎยาพรบญเรอง มหาวทยาลยนครพนม ดร.ภาณวชรปรณะศร มหาวทยาลยนครพนม

บรรณาธการเอกสาร นายสำเนาเนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนร

ประสานการจดพมพ นายสภสทธภภกด นกวชาการศกษาชำนาญการ

ผรบผดชอบโครงการ นายสำเนาเนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนร นางสาวจกษณาอธรตนปญญา นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ นางสาวจนทมาศภรพงศ นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ นางสาวสมพรพรมด นกวชาการศกษาชำนาญการ นางสาวณตตราแทนขำ นกวชาการศกษาชำนาญการ นายสมชายนยเนตร นกวชาการศกษาชำนาญการ นายสภสทธภภกด นกวชาการศกษาชำนาญการ

หนวยงานทรบผดชอบ กลมพฒนานโยบายดานการเรยนรสำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ โทร.026687123ตอ2516และ2560โทรสาร022431129

67-168.indd 167 9/7/18 1:09:14 PM

67-168.indd 168 9/7/18 1:09:14 PM