215

ตวอยางผลการด าเนนงานสนองพระราชด ารในกจกรรมของ อพ.สธ. ของหนวยงานทรวมสนองพระราชด าร ในปงบประมาณ 2555

กจกรรมท 3 กจกรรมปลกรกษาพนธกรรมพช

ด ำเนนงำนโดยกรมพฒนำทดน

ผลการด าเนนงานจดท าแปลงรวบรวมพนธพชของกรมพฒนาทดน ตามแผนแมบทระยะ 5 ปท หา ดงน (1) แปลงรวบรวมพนธหญาแฝกทใชในการรณรงคและสงเสรมการปลกหญาแฝก จ านวน 10 พนธหลก ไดแก พนธสราษฎรธาน สงขลา3 ก าแพงเพชร2 ศรลงกา ราชบร ประจวบครขนธ เลย นครสวรรค รอยเอด และก าแพงเพชร1 ในสถานพฒนาทดน 47 แหงทวประเทศ ส าหรบกจกรรมนกรมพฒนาทดนจะใหทกสถานพฒนาทดนทวประเทศไดมการจดท าแปลงรวบรวมพนธหญาแฝก โดยเฉพาะอยางยงพนธทไดรบการคดเลอกทใชในการรณรงคปลกหญาแฝกรวม 10 พนธ แสดงในตารางท 4 ตารางท 4 สถานพฒนาทดนทมการจดท าแปลงรวบรวมพนธหญาแฝกทใชในการรณรงคและสงเสรม

การปลกหญาแฝก จ านวน 10 พนธ สถานพฒนาทดน

เขต จ านวนสถานพฒนาทดน

สถานพฒนาทดน

1 3 สมทรปราการ ลพบร นครนายก 2 5 ฉะเชงเทรา ระยอง สระแกว จนทบร 3 3 นครราชสมา บรรมย สรนทร 4 4 รอยเอด อ านาจเจรญ ศรสะเกษ มกดาหาร 5 6 สกลนคร กาฬสนธ มหาสารคาม อดรธาน หนองคาย ขอนแกน 6 4 เชยงใหม ล าพน แมฮองสอน ล าปาง 7 2 แพร นาน 8 1 อตรดตถ 9 5 ตาก สโขทย อทยธาน ก าแพงเพชร นครสวรรค 10 5 ราชบร กาญจนบร ประจวบครขนธ สมทรสาคร เพชรบร 11 6 ชมพร สราษฎรธาน ระนอง พงงา นครศรธรรมราช ภเกต 12 3 พทลง ยะลา สตล รวม 47 สถาน

นอกจากน ยงมสถานพฒนาทดนอน ๆ ทมแปลงรวบรวมพนธหญาแฝกแตมจ านวนพนธไมครบทง 10 พนธ ประกอบดวย สถานพฒนาทดนชลบร สงขลา ตรง นราธวาส พะเยา เชยงราย ชยภม นครพนม ชยนาท อบลราชธาน ยโสธร และ หนองบวล าภ (2) แปลงรวบรวมพนธหญาแฝกทงในและตางประเทศ จ านวน 38 พนธ ในพนทสพด. เชยงใหม ราชบร กาญจนบร และระนอง ซงปจจบนมสถานพฒนาทดนเชยงใหมและกาญจนบร ทมแปลงรวบรวมพนธหญาแฝกครบทง 38 พนธ ส าหรบสถานพฒนาทดนราชบรม 34 พนธ และสถานพฒนาทดนระนองม 28 พนธ โดยแฝกทรวบรวมสามารถแบงออกเปน 3 ประเภท คอ พนธหญาแฝกลม เชน ก าแพงเพชร 2 เชยงราย สงขลา 1 สงขลา 2 สงขลา 3 สราษฎรธาน เปนตน พนธหญาแฝกดอน เชน อดรธาน 1 รอยเอด ชยภม เลย ราชบร นครพนม 1 นครพนม 2 เปนตน และ พนธหญาแฝกตางประเทศ เชน ฟจ ญปน มอนโต บราซล เวยดนาม อนโดนเซย ไทยปง อนเดย และกวเตมาลา เปนตน

216

(3) แปลงรวบรวมพนธพชปรบปรงบ ารงดนและพชอนรกษดนและน า กรมพฒนาทดนไดรวบรวมพนธพชอนรกษดนและน า จ านวน 29 ชนด และพนธพชปรบปรงบ ารงดน 13 ชนด เพอใชประโยชนในการอนรกษดนและน าและปรบปรงบ ารงดน ดงน

พชอนรกษดนและน า 29 ชนด

หญาเนเปยแคระ (Dwarfnapia)

Pennessetum purpureum

หญาเนเปย Pennessetum purpureum

Sechmach.

หญาเนเปยยกษ Pennessetum purpureum

cv. King

หญาทนเนเปย (Thinnapia) Pennessetum setosum

หญาบาเฮยใบกวาง Paspalum notatum

หญาบาเฮยใบแคบ Paspalum notatum

หญาพลแคทลม

Paspalum plicatulum

หญาซาคาเต Digitaria spp.

หญาควนแลนด Digitaria didaetyla

(Queensland blue couch gress)

217

หญาซาบ Urochloa mosacmbicensis (Hack) Dandy

หญาสตาร Cynodon pletettosachyum

หญาเบอรมวดา Cynodon dactylon (L.) Pres.

หญาโรด (คาลด)

Chloris gayana cv. Callidu

หญาโรด (ฮทซมาซ) Chloris gayana cv. Hatsumasu

หญาขน Brachiaria mutica (Forsk) stapf.

หญากน Panicum maximum Jacq.

หญากนมวง Panicum maximum TD58

หญากรนแพนค Panicum maximum cv.

trichoglume

หญาซกแนวตง

Brachiria brizantha

หญาซกแนวนอน Brachiria decumbens

หญาซกแนวเลอย Brachiria humidicola

218

หญาแพงโกลา Digitaria documbens

หญาแพงโกลาใบแคบ Digitaria documbens

หญาแพงโกลาใบกวาง Digitaria documbens

หญารซ

Brachiaria ruziziensis

หญาไมโลโปบฟเฟล Cenchrus cilidris (Molopo buffle)

หญาบฟเฟล Cenchrus cilidris

แฝกลม

Vetiveria zizanioides Nash.

แฝกดอน Vetiveria nemoralis A. Camus

พชปรบปรงบ ารงดน 13 ชนด

อญชนมวง

Clitoria ternatea Linn.

อญชนขาว Clitoria ternatea Linn.

ไมยราพไรหนาม Mimosa invisa

219

ถวทาพระสไตโล Stylosanthes guianensis

CIAT 184

ถวเซอราโตร Macroptilium

astropurpureum

ถวลสงนา Alysicarpus vaginalis (L.) DC

ถวเพอราเรย (คดซ)

Pueraria phaseoloides

ถวลาย Centrosema pubescens

ถวคาวาลเคด Centrosema pascuorum cv.

Cavalcade

ถวฮามาตา

Stylosanthes hamata cv. Verano

ถวลสงเถา(ถวปนโต) Arachis pintoi

ถวอมารลโล Arachis pintoi cv. Amarillo

กระดมทองเลอย Wedelia trilobata (L.)

Hitchc.

(3) แปลงพชสมนไพรทใชกบผลตภณฑของกรมฯ ในพนทของกรมพฒนาทดน โดยกรมพฒนาทดน ไดจดสรรงบประมาณไปยงสถานพฒนาทดนด าเนนการปลกพชสมนไพรภายในสถานพฒนาทดนทกสถาน สถานละ 4 ไร ครบทกจงหวด ซงบางหนวยงานมการจดท ารายละเอยดชอสมนไพร ชอวทยาศาสตร และ

220

สรรพคณของสมนไพรทรวบรวมไว อาท ศนยวจยและถายทอดเทคโนโลยการพฒนาทดน อ าเภอปากชอง ไดจดท ารายละเอยดสมนไพรทรวบรวมไวจ านวน 7 ชนด ไดแก อญชน สะเดาบาน ขมนชน ขง ตะแบก คณ และทบทม เปนตน ด ำเนนงำนโดยสวนสตวเปดเขำเขยว จงหวดชลบร

ด าเนนการเพาะปลกพชสมนไพร พชอาหารสตว พชหายาก รวมถงพชสมนไพรใกลสญพนธ น ามาปลกเกบรวบรวมไวในพนทสวนสตวเปดเขาเขยว จ านวน 35 ชนด

ปลกพนธไมน า บรเวณทเปนทางน าไหล เพอชะลอความแรงของกรแสน าและดกตะกอน

และปลกในบรเวณรอบสวนสตว ปลกพชอาหารสตว และพชสมนไพร ในพนทสวนแสดงสตว รอบสระสวนพฤกษศาสตร ในพนทปกปกพนธกรรมพช เพออนรกษพนธพชไวในพนทและเพอเปนพชอาหารสตวทปลอยคนสธรรมชาต ใน “โครงการฟนฟปาตามสภาพพนท พรอมปลกพชอาหารสตวในสวนแสดง” ด าเนนการปลก จ านวน 24 ชนด

221

มะขาม จ านวน 100 ตน ขนน 100 ตน ด ำเนนงำนโดยจงหวดสรำษฎรธำน พนทปลกโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ บานทงตาหนอน หมท 13 ต าบลคลองชะอน อ าเภอพนม จงหวดสราษฎรธาน เนอท 100 ไร 2 งาน งานรวบรวมพนธกรรม และพฒนาพนธกรรมพช ไดจดแบงพนทและมอบหมายใหหนวยงานตางๆ รบผดชอบ ดงน

แปลงหมายเลข

พนธกรรมพช หนวยงานทรบผดชอบ

1 แปลงอนรกษพนธกรรมปาลมไทย ส านกบรหารพนทอนรกษท 4 2 แปลงไมดอก ไมประดบ ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพการเกษตร

จงหวดสราษฎรธาน (พชสวน)

3 แปลงพรรณไมน า ส านกงานประมงจงหวดสราษฎรธาน

4 แปลงไมดอกหอม อทยานแหงชาตเขาสก กองรอยต ารวจตระเวนชายแดนท 416 เขตหามลาสตวปาหนองทงทอง

5 แปลงสมนไพรและเครองเทศ ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน นคมสหกรณพนม

6 แปลงพชผกพนบาน ผใหญบาน หมท 13 ต.คลองชะอน อ.พนม จ.สราษฎรธาน และกลมเกษตรกร

7 แปลงไมผล ส านกวจยและพฒนาการเกษตรเขตท 7

222

แปลงหมายเลข

พนธกรรมพช หนวยงานทรบผดชอบ

8 แปลงกลวยไม องคการบรหารสวนจงหวดสราษฎรธาน

9 แปลงผลผลตพชทเกดจากการพฒนาสายพนธ องคการบรหารสวนจงหวดสราษฎรธาน

10 เรอนอนบาลพนธไม องคการบรหารสวนจงหวดสราษฎรธาน

11 แปลงพนธไมทองถน เทศบาลต าบลคลองชะอนและกลมเกษตรกร 12 แปลงไมดด องคการบรหารสวนต าบลตนยวน 13 แปลงหญาแฝกและพชปรบปรงบ ารงดน สถานพฒนาทดนสราษฎรธาน

ด าเนนงานในแปลงอนรกษพนธกรรมพช ดงน 1. แปลงอนรกษพนธกรรมปาลมไทย พนท 13 ไร หนวยงานรบผดชอบ : ส านกบรหารพนทอนรกษท 4 งบประมาณ 200,000 บาท (งบปกต) ผลการด าเนนงาน

1. ส ารวจเกบรวบรวมพนธปาลม 20 ชนด 2. ก าจดวชพชและตกแตงสถานท 13 ไร

3. วางระบบน าเพมเตม 1 ระบบ 4. ดแลรกษากลาไม 2,000 กลา 5. ปลกและบ ารงรกษาพนธไมในแปลงอนรกษพนธกรรม 13 ไร 6. จดท าฐานขอมลพนธไม 20 ชนด 7. จดท าเสนทางเดนศกษาพนธไม 400 เมตร

223

2. แปลงไมดอก ไมประดบ พ นท 4 ไร หนวยงานรบผดชอบ : ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพการเกษตรจงหวดสราษฎรธาน (พชสวน) งบประมาณ รวมเปนเงน 214,000 บาท ผลการด าเนนงาน 1. พฒนาและดแลแปลงไมดอกไมประดบ แปลงไมดอกไมประดบ พนท 4 ไร ในโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ ไดด าเนนการพฒนาและดแลรกษาอยางตอเนอง ส าหรบเปนแปลงรวบรวมพนธ/ แปลงแมพนธในการผลตขยายพนธสนบสนนแกเกษตรกรและชมชนใหเกดการอนรกษและพฒนาการใชประโยชนตอไป พนธไมดอกไมประดบทรวบรวมไดแก 1.1 ไมดอกไมประดบพนเมอง รวบรวมและปลกรกษาพนธกรรมพชภายในแปลง เชน - ดาหลา เชน ดอกสแดง สชมพ และสขาว - พชสกลขง ขา เชน กระทอ ขงแดง เปราะ เอองหมายนา - พชสกลเฟรน เชน เฟรนกนกนาร เฟรนกนกนกยง เฟรนขาหลวง - พชสกลเตย เชน เตยหอม - พชอนๆ เชน พด นมสวรรค เสนหจนทร คลา 1.2 ไมดอกไมประดบทพฒนาสายพนธเหมาะสมกบสภาพพนทภาคใต รวบรวมและปลกส าหรบการศกษาเรยนรภายในแปลงไดแก พทธรกษา ธรรมรกษา หนวดปลาหมก แกว โมกพวง โมกลา ชองนาง พดสามส แยมปนง บานบรมวง แฮปปเนส 2. สงเสรมกลมผปลกไมดอกไมประดบบานทงตาหนอน ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพการเกษตรจงหวดสราษฎรธาน (พชสวน) รวมกบส านกงานเกษตรอ าเภอพนมและนคมสหกรณพนม สงเสรมและสนบสนนกลมผปลกไมดอกไมประดบบานทงตาหนอน ต าบลคลองชะอน อ าเภอพนม จงหวดสราษฎรธาน มสมาชก 30 ราย 3. แปลงพชพรรณไมน า

หนวยงานรบผดชอบ : ส านกงานประมงจงหวดสราษฎรธาน งบประมาณ - บาท ผลการด าเนนงาน

1. ส ารวจพนธไมน าทเสยหาย และท าการปกช าและปลกแซม 2. ปรบปรงภมทศน ภายในบรเวณแปลงพนธไมน า 2 เดอน/ครง 3. ปรบปรงซอมแซมฝายน าลน 4. ตดหญาและก าจดวชพช จ านวน 5 ครง

224

4. แปลงไมดอกหอม พนท 4 ไร

หนวยงานรบผดชอบ : อทยานแหงชาตเขาสก เขตหามลาสตวปาหนองทงทองและกองรอยต ารวจตระเวนชายแดนท 416

งบประมาณ - บาท ผลการด าเนนงาน

1. ใสปยบ ารงดน พนท 4 ไร จ านวน 4 ครง 2. แผวถางก าจดวชพช 4 ไร จ านวน 8 ครง 3. ดแลรกษาพนธไมดอกหอม จ านวน 15 ครง 4. ปรบปรงภมทศนภายในแปลง จ านวน 8 ครง 5. แปลงพชสมนไพรและเครองเทศ พนท 2.5 ไร หนวยงานรบผดชอบ : ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธานและนคมสหกรณพนม งบประมาณ 139,200 บาท (งบปกต) ผลการด าเนนงาน 1. รวบรวมพนธพชสมนไพร 2. ปลกและดแลรกษาปราบวชพช 3. ขยายพนธพชสมนไพรและเครองเทศ 4. ปลกพชสมนไพรและเครองเทศ เพมจ านวน 10 ชนด เปนตน - ฟาทะลายโจร 100 ตน - เพชรสงฆาต 100 ตน - ขมนชน 100 กโลกรม - ไพรด า 100 ตน - มะรม 50 ตน - มะขามปอม 50 ตน

225

- พรกไทยด า 20 ตน - กระชายด า 20 กโลกรม - วานชกมดลก 25 ตน - ดปล 30 ตน 6. แปลงพชผกพ นบาน พนท 4 ไร

หนวยงานรบผดชอบ : ผใหญบาน หมท 13 ต.คลองชะอน อ.พนม จ.สราษฎรธานและกลมเกษตรกร

งบประมาณ 3,600 บาท (งบเทศบาลต.คลองชะอน) ผลการด าเนนงาน

1. รวบรวมพนธผกพนบาน จ านวน 3 ชนด 2. วางระบบน าภายในแปลง 3. ก าจดวชพชภายในแปลง

7. แปลงไมผล พนท 10 ไร

หนวยงานรบผดชอบ : ส านกวจยและพฒนาการเกษตรเขตท 7 งบประมาณ 130,000 บาท (งบปกต)

ผลการด าเนนงาน 1. ส ารวจ รวบรวมและปลกพนธไมผล ป 2555 ไดการรวบรวมพนธไมผลในเขตภาคใต จ านวน

10 สายพนธ ไดแก ไมผลทองถน จ านวน 7 สายพนธ และ ไมผลเศรษฐกจ จ านวน 3 สายพนธ 2. ดแลรกษาพนธไมผลและปรบภมทศน 3. ตกแตงสนทางศกษาพนธพชและปรบปรงจดเรยนร 4. วดการเจรญเตบโตทก 3 เดอน เปนตน

226

8. แปลงพชสกลกลวยไม หนวยงานรบผดชอบ : องคการบรหารสวนจงหวดสราษฎรธาน งบประมาณ 51,500 บาท (งบปกต) ผลการด าเนนงาน 1. ดแลรกษากลวยไมหลกในแปลงกลวยไมดน จ านวน 400 ตน 2. ดแลรกษากลวยไมสายพนธเอองพราว จ านวน 300 ตน 3. ดแลรกษากลวยไมปาสายพนธอน ๆ จ านวน 200 ตน

4. จางเหมาดแลและปรบปรงภมทศนภายในแปลง 9. แปลงผลผลตพชทเกดจากการพฒนาสายพนธ

หนวยงานรบผดชอบ : องคการบรหารสวนจงหวดสราษฎรธาน งบประมาณ 51,500 บาท (งบปกต) ผลการด าเนนงาน - จางเหมาดแลและปรบปรงภมทศนภายในแปลง

227

10. โรงเรอนอนบาลพนธไม จ านวน 2 หลง หนวยงานรบผดชอบ : องคการบรหารสวนจงหวดสราษฎรธาน งบประมาณ 51,500 บาท (งบปกต) ผลการด าเนนงาน - จางเหมาดแลและปรบปรงภมทศนภายในและบรเวณโดยรอบโรงเรอนอนบาลพนธกรรมพชฯ 11. แปลงพนธ ไมทองถน พนท 5 ไร

หนวยงานรบผดชอบ : เทศบาลต าบลคลองชะอน และกลมเกษตรกรอ าเภอพนม งบประมาณ 6,000 บาท (งบเทศบาลต.คลองชะอน)

ผลการด าเนนงาน 1. รวบรวมพนธไมทองถน จ านวน 5 ชนด 2. ปรบปรงภมทศนและก าจดวชพชภายในแปลง 12. แปลงไมดด

หนวยงานรบผดชอบ : องคการบรหารสวนต าบลตนยวน งบประมาณ 45,000 บาท (งบปกต) ผลการด าเนนงาน 1. รวบรวมพนธไมดด ไมแคระ จ านวน 9 ชนด 2. ปรบปรงภมทศนและก าจดวชพชภายในแปลง 3. ปรบปรงภมทศนบรเวณสองขางทางถนนสายหวยหวแปรง-ทงตาหนอนทก 3 เดอน 4. ศกษารวบรวมขอมลการใชประโยชนพนธไมทองถน จ านวน 3 เรอง

228

13. แปลงหญาแฝกและพชปรบปรงบ ารงดน หนวยงานรบผดชอบ : สถานพฒนาทดนสราษฎรธาน งบประมาณ - บาท ผลการด าเนนงาน - ดแลรกษา และปรบปรงภมทศนภายในแปลง 14. การปลกดแลรกษาพนธกรรมพชอนๆ ในพ นทโครงการฯ หนวยงานรบผดชอบ : เทศบาลต าบลคลองชะอน งบประมาณ 707,278 บาท

ผลการด าเนนงาน 1. ดแลก าจดวชพชหนาปายทางเขาสาย 415 และสองขางทางแตงตนไมสองขางทางและทางเขาสาย 401 จ านวน 12 ครง 2. ดแลก าจดวชพชแปลงไมประจ าจงหวด , แปลงไมเลอย, แปลงไมตดดอก, แปลงมะพราวน าหอม, แปลงปาลมน ามน จ านวน 12 ครง 3. ดแลก าจดวชพชรอบๆอาคารเอนกประสงคและอาคารส านกงาน จ านวน 24 ครง 4. ขยายพนธไมชนดตางๆทมอยในแปลงทง 14 แปลง จ านวน 3,000 กระถาง 5. ขยายพนธไมตดดอกและไมตดใบลงปลกในแปลง 3 ไร 6. ดแลก าจดวชพชแปลงไมดดไมแคระ จ านวน 24 ครง 7. ดแลก าจดวชพชรอบๆ แปลงปาอนรกษ จ านวน 3 ไร 8. ปลกไมยนตนสองขางทางดานหนาและภายในโครงการ จ านวน 1,000 ตน