อุดมการณ์ทางการเมือง ...grad.vru.ac.th/pdf-journal/JourTs1-13-3/18 พชร...Journal of Graduate Studies Valaya Alongkorn Rajabhat University

Journal of Graduate Studies Valaya Alongkorn Rajabhat University Vol. 13 No. 3 (September – December 2019)

อดมการณทางการเมอง : อดมการณทางการเมองไทย

THE POLITICAL IDEOLOGY: THAI POLITICAL IDEOLOGY

พชรวฒน เสนทอง Pacharawat Senthong

อาจารย ประจ าสาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา Social Sciences for Development Faculty of Humanities and Social Sciences

Bansomdejchaopraya Rajabhat University E-mail: [email protected]

บทคดยอ

วตถประสงคของบทความนจดท าขนเพอศกษา 1) พฒนาการของอดมการณและอดมการณทางการเมอง 2) ประเภทอดมการณทางการเมองทส าคญ และ 3) อดมการณทางการเมองทปรากฏในสงคมไทย จากการศกษาไดพบวา ขอ 1) อดมการณถกประดษฐขนโดยนกปรชญาชาวฝรงเศสชอ Antoine Louis Claude Destutt, Comte de Tracy ค านถกน ามาใชชวงปลายศตวรรษท 18 Tracy บญญตศพทนขนใชใน 4 ความหมาย คอ (1) เปนชอศาสตรเชงประจกษของความคด (2) เปนศพททบงบอกถงความเกยวของกบรปแบบทไมใชลทธสาธารณะเสร (3) ไมไดน าไปสการแสดงความเหยยดหยามทแสดงถงความมสตปญญาและไรสภาพทางการปฏบต และ (4) จ ากดใชในความหมายทเปนลทธทางการเมองทว ๆ ไป ขอ 2) ไดพบวาอดมการณม 2 ประเภททส าคญคอ อดมการณฝายซายประกอบดวยอดมการณแบบเสรนยม และเสรนยมสดโตงหรอหวรนแรงทเรยกวาเรดกล ( radical) และอดมการณฝายขวาคออนรกษนยมและขวาสดโตงหรอหวรนแรงท เรยกวาหวขดขวางความกาวหนา หรอปฏกรยา (reactionaries) ททราบกนในนามอดมการณฟาสซสต และขอ 3) ไดพบวา อดมการณทางการเมองไทย มลกษณะอนรกษนยมมากกวาเสรนยม บางครงมแนวโนมไปขางอนรกษนยมประเภทหรอหวรนแรงในลกษณะเดยวกบฟาสซสต ค าส าคญ อดมการณทางการเมอง อดมการณการเมองไทย อดมการณเสรนยม อนรกษนยม ฟาสซสต

ABSTRACT

The objectives of this article were to study; 1) the development of ideology and political ideology 2) the important categories of political ideology, and 3) the political ideology in Thai society. From the study, it was found that the Ideology was

Received: December 20, 2018 Revised: February 28, 2019 Accepted: February 28, 2019

วารสารบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ

ปท 13 ฉบบท 3 กนยายน – ธนวาคม 2562

231

created by Antoine Louis Claude Destutt, Comte de Tracy in the late of 18th century with four meaning ; firstly, to designate a new empirical science of ideas, secondly, to denote an affiliation to a form of secular liberal republicanism, thirdly, a pejorative connotation implying intellectual, and lastly, a limited sphere to denote political doctrine in general. It was also found that there were 2 important political ideologies; the far-left politics comprised of liberal and radical, and the far-right or the Fascism ideologies which were more conservative and reactive. The study also revealed that Thai politics was more conservative than liberal and sometimes it tend to be more conservative or reactive as Fascism. Keywords The Political Ideology, Thai Political Ideology, Liberal, Conservative, Fascism บทน า ปรากฏการณทางการเมองทปรากฏในประเทศตาง ๆ ทงทสงผลในแงบวกและแงลบตอระบบสงคมและเศรษฐกจ เชนผคนพลดพราก ไรทอยอาศย ผคนอดอยาก หวโหย บาดเจบ ลมตาย เชนเหตการณทางการเมองหรอสงครามกลางเมอง ในภมภาคตาง ๆ ของโลก ทงตะวนออกกลาง ยโรป เอเชย หรอเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชนเหตการณสงครามยดเยอ ในประเทศซเรย เปนตน ปรากฏการณทงหมดเกดขนผานตวขบเคลอนทเรยกวาอดมการณ (Ideology) ในอดตยคสงครามเยน โลกถกแบงออกเปน 2 ฝาย คอฝายประชาธปไตยและคอมมวนสต กถกแบงผานกรอบแนวคดอดมการณทางการเมองเปนส าคญ ในระดบทวป ภมภาคและระดบประเทศ สงคมกถกแบงเปน 2 ขวอ านาจเปนอยางนอย โดยแบงผานวาทกรรมทเรยกวาอดมการณหรออดมการณทางการเมอง กลาวไดวา คนทงโลกฆากนตายเพราะอางอดมการณ หรออดมการณถกอางขนเพอใหไดมาซงอ านาจหรอผลทางเศรษฐกจ การใชขออางเรองอดมการณกเพอสนบสนนการเขาสต าแหนง (Sargent, 2009) การเขาสต าแหนงดงกลาวได จ าเปนตองมความขดแยงและการตอสระหวางกนและกน สงผลใหผคนลมตาย เปนจ านวนมาก ทรพยสน เงนทอง ขาวของตาง ๆ เสยหายนบไมถวน ผคนอดอยาก พลดพราก อพยพ จากเมองหนงไปสเมองหนง หรอจากประเทศหนงไปสประเทศอน ๆ เปนตน ความขดแยงหรอการตอสแขงขนทางการเมองทงหมด สามารถกลาวไดวาผานคานยมเชงนามธรรมทเรยกวาอดมการณทางการเมอง (Political ideology)

บทความนจะศกษาและน าเสนอถง 1) พฒนาการของอดมการณ และอดมการณทางการเมอง 2) อดมการณทางการเมองทส าคญ และ 3) วเคราะหอดมการณทางการเมองทปรากฏในสงคมไทยถงปจจบน ความส าคญของอดมการณ ค าวาอดมการณ (Ideology) เปนค าทมความหมายกวาง สามารถน าไปใชขยายกจกรรมตาง ๆ ไดมากมาย เชนอดมการณทางการศกษา (Educational ideology) อดมการณดานสงแวดลอม


232

(Environmental ideology) อดมการณทางการเมอง (Political ideology) เปนตน กลาวไดวา คนในโลกนท ากจกรรมทกอยางเพอหรอมอดมการณรองรบเสมอ แมวากจกรรมนน ๆ จะเปนดานลบหรอผลราย หรอดานบวกคอผลด เชนฆากนตายกเพราะอางอดมการณ อดมการณถกอางขนเพอใหไดมาซงอ านาจ ผลประโยชนทางเศรษฐกจ หรออางอดมการณเพอรบการสนบสนนต าแหนงของ พวกเขา การเขาใจโลกในปจจบนสาระส าคญอยทการเขาใจอดมการณทขดแยงกน หวใจส าคญของความขดแยงกคออดมการณ (Sargent, 2009) ในอดตอดมการณถกสรางขนเพอใชศกษาศาสตรบางสาขาวชา ตอมาถกน าไปใชสรางความขดแยงในสงคม แมในปจจบนกพบกวาอดมการณไดกลายเปนบอเกดของความขดแยงในเกอบทกสงคมทงในระดบสงคมโลกและสงคมไทย เชนกรณการตอส หรอการสรบในประเทศซเรยหรอประเทศอนใดในโลกน ลวนมการกระท าผานอดมการณทงสน ขอสนบสนนทผเขยนกลาวถงจะน าเสนอภายในบทความน อดมการณเปนสงสะทอนในสถาบนทางการเมองและการปกครอง มกใชเปนเครองมอทางการเมองอยางมสตและไมมสต โดยผเลนทางการเมอง (Sargent,2009) ขอนแสดงใหเหนวาอดมการณถกใชเพอผลประโยชนของผเลน ซงนนคอนกการเมอง ซงค าวานกการเมองมความหมายครอบคลมถงบคคลใดกตามทกระท าหรอแสวงหาอ านาจทางการเมอง จะถกรวมเขาในค าวานกการเมองโดยพฤตนยเสมอ เจตคต /ทศนคต ทมาและความหมาย อดมการณ (Ideology) ไดรบการพฒนาขนมาจากเจตคตหรอทศนคต (Attitudes) ซงในภาษาไทยจะใชศพททคลายกนหลายศพท เชน ทศนะ ทศนคต หรอทรรศนะ ทรรศนะคต ศพทเหลานมการแปลความและตความแตกตางกนไปในแตละส านกคด ผ เขยนจะขอขามไมลงรายละเอยดของศพทน แตในบทความนหากกลาวถงทศนคตจะหมายความถงในภาษาองกฤษวา Attitudes เทานน ความหมายของทศนคต เปนค ากวาง ๆ เชน 1) แนวโนมของบคคลทจะเขาใจ (Cognitive) รสก (Fell of affective) และพฤตกรรม (Behavior) ของบคคล 2) การโนมเอยงทจะสนองตอสงกระตนดวยวธใดวธหนง 3) ความพงพอใจส าหรบสงใดสงหนง โดยทวไปใชเวลานานและยากตอ การเปลยนแปลง (Sereera, Luksitanon and Hiranyakiti, 1995) โดยทวไปถกน าไปใชกบหลาย ๆ เรอง เชนทางการเมองเรยกวาทศนคตทางการเมอง (Political attitudes) ทศนคตทางสงคม (Social attitudes) ทศนคตทางการศกษา (Educational attitudes) เปนตน ทศนคตเปนแนวคดระดบพนฐานททกคนสามารถมความคดเหนได ทกลาวเชนนไมใชวาทศนคตจะไมส าคญ เพราะพฤตกรรมทกอยางทสงผลกระทบตอผกระท าและสงคม ลวนแตเกดจากทศนคตทงสน เพราะทศนคตเปนรากฐาน บอเกดของอดมการณทจะสรางผลกระทบอยางใหญหลวงในอนาคต เชน การกอการราย ลทธชาตนยม ลทธเหยยดสผว ความเอออาทร ความเหนอกเหนใจผอน หรอความคดจองแตจะเอาเปรยบผอน เปนตน กลวนแตเกดจากทศนคตสวนบคคลและถกขยายไปสบคคลอน ๆ และในทสดมการรวมตวกนของบคคลทมทศนคตตรงกน มการถายทอด สบทอดทศนคตดงกลาวจนท าใหเกดการรวมกนของคนจ านวนมาก และกลายเปนเครอขาย โยงใย กนทงในระดบประเทศและขยายไปทวโลก ดงเชนกลมตาง ๆ ทปรากฏอยทวโลก หรอในอดต จนปจจบน แต



233

ทกวนนอาจเรยกวาทศนคตแบบสงคมนยม แบบคอมมวนสต แบบประชาธปไตย แบบเผดจการ แบบตอตานเผดจการ แบบฟาสซสต หรอฟาสซสตใหม แบบมารกซสต และหรอมารกซสตใหม เปนตน ทงหมดลวนเกดจากทศนคตของบางคนหรอบางกลม นนเอง ทมาและความหมายอดมการณ ค าวาอดมการณ (ideology) เปนค าทมาจากภาษากรก คอ eidos และ logos ถกประดษฐขนโดยนกปรชญาชาวฝรงเศส ชอ Antoine Louis Claude Destutt, Comte de Tracy (1754 -1836) ในป 1790 ค านถกน ามาใชชวงปลายศตวรรษท 18 แตชวง ศตวรรษท 19 (Sargent, 2009) ศพทนถกน ามาใชในงานของมารก ในชวงป 1840 แลวหายเงยบไป และถกน ามาใชอกในชวงศตวรรษท 20 ในกระบวนการทางอดมการณ Tracy บญญตศพทนขนใชใน 4 ความหมาย คอ 1) เปนชอศาสตรเชงประจกษของความคด 2) เปนศพททบงบอกถงความเกยวของกบรปแบบทไมใชลทธสาธารณะเสร 3) ไมไดน าไปสการแสดงความเหยยดหยามทแสดงถงความมสตปญญาและไรสภาพทางการปฏบต และ 4) จ ากดใชในความหมายทเปนลทธทางการเมอง ในเรองทว ๆ ไป (Vincent, 1995) และกลาวไดวา ค าวาอดมการณ (ideology) เปนศาสตรแหงความคด มความหมายถง ความส าคญของการอางถงความจรงทวา อดมการณเกดขนหลงจากโครงสรางของรฐใหม อดมการณเปนทศนะทเปนทางเลอกเพอจดตงคณคาตามจารตประเพณ เชนเดยวกบเรองศาสนา ซงตงอยบนพนฐานทางความคดทมเหตผล คอนไปทางความคดเชงจตวญญาณของความดและความชว (O'neil, 2010) มารกซสตชาวอตาเลยนคนส าคญเชน อนโตนโอ กรมช (Antonio Gramsci ค.ศ.1891-1937) มความเหนวา อดมการณ ( Ideology) เปนเรองของความพยายามครองอ านาจระหวางผปกครองกระท าตอผถกปกครอง ซงอดมการณในทรรศนะของกรมซ มความเกยวของกบค าวา Hegemony อนหมายถงการครองอ านาจน า หรอการน า (leading) และการมอ านาจเหนอผอน (prominent power) (Kaewthep, 2014) โดยการครอบครองความเปนเจา สามารถอธบายไดใน 2 มต คอ 1) การครอบครองความเปนเจาในทางการเมอง (Political Hegemony) หมายถงการสถาปนาระบอบ (Regime) ระบอบหนงใหเปนระบอบหลกของสงคม อาจเปนระบอบประชาธปไตย เผดจการหรอสงคมนยม เปนตน 2) การครอบครองความเปนเจาทางวฒนธรรม (Cultural Hegemony) หมายถงการสถาปนาระบบความคดและวฒนธรรมหนงใหกลายเปนระบบความคดหลกของสงคม เชน ความคดเรองความด ความงาม ความพอเพยง หรอยดหลกค าสอนในบางศาสนา มาใชก าหนดเปนแนวคดหลกของหรอส าหรบสงคม เปนตน สวนทรรศนะของหลย อลธแชร (Louis Althusser ค.ศ. 1918-1990) ชวา อดมการณมลกษณะเปนพลวตมสวนผสมทงทเปนสวนจรงและจนตนาการ อดมการณดงกลาวถกผลตผานสอมวลชน วทยโทรทศน เทานน (Kaewthep & Hinviman, 2010) อดมการณเปนสงทไมเคยม ในประวตศาสตร เปนภาพแสดงตวแทน (Representation) ของความสมพนธในระดบจนตนาการระหวางปจเจกบคคลกบการด ารงอยทเปนจรงของเขา อดมการณโดยทวไปหรออดมการณเฉพาะ (ศาสนา จรยธรรม กฎหมายหรอการเมอง) ลวนแตแสดงลกษณะจดยนทางชนชน (Class position) ทงสน (Kaewthep, 2014)


234

อดมการณเปนมโนทศน (Concept) ทจบตองไดมากทสดของศาสตรทางสงคมศาสตร เปนระบบความเชอทยดโยงกบหลายสถาบน และกระบวนการทางสงคมทยอมรบขอเทจจรงหรอความจรงโดยกลมบคคล อดมการณเตรยมพรอมผเชอในภาพแหงจนตนาการของโลกทง 2 ทเปนอยจะเปนและในสงทก าลงท า (Sargent, 2009) ยคตอมา ความหมายของอดมการณถกโจมตและมคนมองกลมคนเหลานเปน นกอดมการณ (Ideologues) ทถกมองในแงลบวาคนเหลาน (นกอดมการณ) ตองการปฏรปสงคมดวยการใชสมองและปากกาเทานน คนกลมนนถกกลาวหาวาเปนพวกพดเพอเจอ ไรสาระ ไมท างานอะไรอน นอกจากท าการวพากษวจารณผมอ านาจทางการเมอง นกอดมการณในทรรศนะของนโปเลยนจงเปนเพยงพวกทสตปญญาเปนหมน ลมเหลวในการปฏบตงาน และถอวาเปนพวกทมแนวความคดทเปนภยตอบานเมอง คารล มารกซ (Karl Marx, 1818-1883) ความหมายของอดมการณถกท าใหเปนภาพลบมากกวาสมยนโปเลยน โดยมารกซ และเองเกลล (Friedrich Engels, 1770-1831) (Wantana, 2001) กลาวไวในหนงสอ The German Ideology โจมตนกอดมการณวาเปนพวกทดแตอธบายโลกออกมาในภาพตาง ๆ แตไมมปญญาความสามารถทจะเปลยนแปลงหรอปฏวตโลกใหนาอยขน และกลาววา ปญญาชนเสรนยมกระฎมพ (Bourgeois liberal intellectuals) กคอนกอดมการณประเภทหนงทดแตคดและพดโดยไมมความสามารถในทางปฏบต มารกซและเองเกล (Marx and Engels) (Sargent, 2009) เหนวาอดมการณถกสรางใหประชาชนเผชญหนากบพนทของพวกเขาในสงคม อดมการณเปนมายาทางการเมองทผลตขนโดยประสบการณทางสงคมของชนชนใหกลมทางสงคมไดก าหนดถงบทบาททางเศรษฐกจ เชน เจาของหรอคนงาน มารกซ และเองเกล เรยกอดมการณวาจตวญญาณทลมเหลวหรอ ส านกจอมปลอม (False consciousness) อดมการณเปนเครองมอทชนชนผปกครองใชมอมเมาใหชนชนผถกปกครองมองไมเหนธาตแทของการทตนถกกดขขดรดโดยชนชนทไดเปรยบ ในทรรศนะของมารกซ ศาสตรหรอวทยาศาสตร (Science) กบอดมการณ (Ideology) แยกจากกนอยางชดเจน ศาสตรคอการเปดเผยหรอกรยทางไปสสจจะ (Truth) สวนอดมการณคอการสรางความส านกทผดพลาด (Falsehood) มขนเพอกลบเกลอนหรอบดเบอนสจจะ อดมการณตามทรรศนะของมารกซ เปนทแพรหลายทสดในศตวรรษท 20 จะเหนไดวา ความหมายของอดมการณดงเดม หมายถงเพยงศาสตรแหงความคด โดยผบญญตศพทนขนมาประสงคใหเปนความรหรอศาสตรทเกยวกบความคดของมนษย ซงพสจนไดในเชงประจกษ อดมการณและนกอดมการณ ดงเดม ถกโจมตและถกมองในภาพลบวาเปนเครองมอสรางความชอบธรรมใหกบผปกครอง มารกซ และเองเกลล ถอวาอดมการณเปนเพยงมายาทถกสรางขนหลอกอกชนชนผอยใตปกครองใหยอมศโรราบตอการปกครองของชนชนผปกครอง เทานน

https://www.google.com/search?q=%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%B4+%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B0+Somkiet+wantana&spell=1&sa=X&ved=0ahUKEwipzra94prjAhVLwI8KHVgfBf8QBQgrKAA



235

ปรชญาการเมอง ทฤษฎการเมอง และอดมการณการเมอง (Political Philosophy Political Theory and Political Ideology) ปรชญา ทฤษฎ และอดมการณทางการเมอง ทง 3 ขางตนเปนสาเหตและผลของกนและกน วชาการเมอง (Politics) หรอรฐศาสตร (Political Science) ทฤษฎการเมองทเราศกษากนอยทกวนน กอาศยศกษาบนฐานปรชญาส านกตาง ๆ อาท กลมสโตอก เปนตน หรอแนวคดของนกปรชญาเรองนาม เชน โสเครตส เพลโต และอรสโตเตล เปนตน แนวคดของนกปรชญา (ผรกความร) เมอมการน ามาศกษา วเคราะห วจย มหลกการและเหตผลเชงประจกษ กกลายเปนทฤษฎ จากทฤษฎกพฒนาเปนอดมการณทางการเมอง ทนกการเมองตลอดจนผสนใจทวไปใชเปนแนวคดและทศนคตทางการเมอง กลาวไดวา ปรชญาการเมองเปนรากฐานของทฤษฎการเมอง อดมการณทางการเมองกมทฤษฎการเมองเปนรากฐานทเปนสงประกาศวา ประชาชนและรฐบาลควรมพฤตกรรมแลวและจะกระท าพฤตกรรม ใด ๆ กตาม เพราะทกอดมการณทางการเมอง ไดกลายเปนความเชอทคอนขางเปนหลกการเชงประจกษหรอเชงปทฏฐานเกยวกบพฤตกรรม (Sargent, 2009) ปรชญาการเมอง ทฤษฎการเมองและอดมการณทางการเมองมความสมพนธกน ดงภาพ

ปรชญาทางการเมอง ภาพท 1 ความสมพนธระหวางปรชญาการเมอง ทฤษฎการเมองและอดมการณทางการเมอง (ปรบจาก Sargent, 2009) ขบวนการและอดมการณทางสงคม (Social Movements and Ideology) อดมการณทงหมดเรมตนพฒนามาจากการเปนสมาคม พรอมกบการเตบโตและบมเพาะของขบวนการทางสงคม เชนกรณประชาธปไตยใหม (Modern democracy) ในศตวรรษท 17 ลทธมารกซสม และอนาซสต ในศตวรรษท 19 ลทธฟาสซสม (Fascism) สงคมชาตนยม (National Socialism) สตรสทธนยม (Feminism) เสรนยม (Liberation) เทววทยา (Theology) และลทธสงแวดลอม (Environmentalism) ในศตวรรษท 20 แตอดมการณแบบมสลม พบในชวงศตวรรษท 19 และ 20 (Sargent, 2009) เมอกลาวถงนกการเมองหรออดมการณทางการเมอง ผน าทางการเมองมกจะใชการรบร อดมการณทโดดเดน ส าหรบประเทศของพวกเขาเพอยนยนการกระท าของพวกเขา นกการเมองมกใชอ านาจเชงอดมการณเมอออกจากอ านาจมากกวาการใชอดมการณเมออยในอ านาจ อดมการณกลายมาเปนสวนของพนททางการเมองในครงศตวรรษทผานมา (Sargent, 2009) ซงสอดคลองกบทศนะของมารกซ และเองเกลล (Wantana,2001) ทเหนวาอดมการณทางการเมอง

ทฤษฎทางการเมอง

อดมการณทางการเมอง



236

เปนมายา และเปนเครองมอทชนชนปกครองและผมอ านาจทางการเมองน ามาใชเพอประโยชนทางการเมองของตน การแบงประเภทและระดบอดมการณทางการเมอง หากกลาวถงอดมการณทเกยวของกบการเมองหรออดมการณทางการเมอง (Political ideology) จะหมายถงอดมการณทมขอบขาย 2 เรองหลก คอเสรภาพ (Freedom) และความ เทาเทยม (Equality) (O'neil, 2010) ความส าคญของอดมการณทางการเมองอยทเสรภาพและ เสมอภาคหรอความเทาเทยม ทง 2 เรองนจะเนนระหวางผปกครองและผถกปกครองทควรจะไดรบเสรภาพและความเทาเทยม เพราะตางฝายตางอาง 2 เรองนเสมอ การจดอดมการณทางการเมองตามประเภททมงหมาย 2 ขาง อาจแบงเปนฝายขวาและซายของตวบคคล และทตอสขบเคยว แยงชงจนถงเขนฆากนมากทสดกคอ อดมการณทจดวาเปนฝายขวา และฝายซาย ในแตละฝายกยงสามารถจดแบงแยกยอยไดอก เชน อดมการณฝายซาย คอซายสดโตง สดก (Extreme left) ประกอบไปดวย อดมการณประเภท เรดกล (Radical) ลเบอรล (Liberal) สวนอดมการณฝายขวามอ ประกอบไปดวยอดมการณอนรกษนยม (Conservative) และอดมการณทเปนขวาสดหรอขวาสดโตง สดก (Extreme right) ประเภท คดคานความกาวหนาหรอปฏกรยา (Reactionaries) (O'neil, 2010) สามารถท าเปนภาพไดดงน Left Center Right Radicals Liberals Conservative Reactionaries ภาพท 2 ประเภทการจดอดมการณทางการเมอง (O'neil, 2010)

ในแตละอดมการณ กมอดมการณแยกยอยไปอกมากมาย อาจกลาวไดวา อดมการณซายสด ซงผเขยนจะไดน าเสนอไว เพอเปนแนวทางในการวเคราะหและเปรยบเทยบไดวา สงคมไทยหรอ การเมองไทยองแอบอยกบอดมการณกลมใด หรออดมการณแบบใดมอทธพลครอบง าสงคมหรอ การเมองไทยมากทสด กลมอดมการณฝายซาย (Left Ideology) อดมการณทจดวาเปนฝายซายมหลายกลม เชน เรดกล (Radical) และเสรนยมหรอลเบอรล (Liberalism) แตบางทศนะจดใหลเบอรลและอนรกษนยม (Conservative) เปนอดมการณสายกลาง อดมการณแบบคอมมวนสต อรฐนยม (Annarchists) จดเปนฝายซาย ในบทความนจะกลาวถงเพยงอดมการณประเภทเรดกล (Radical) และเสรนยม (Liberal) ดงน



237

1. อดมการณแบบเรดกล (Radical) จดเปนอดมการณซายสดเพราะเปนพวกหวรนแรงทเชอวาระบบการเมองปจจบนจะตองเปลยนแปลงโดยการปฏวต และกระท าอยางเรงดวน เพราะสภาพทเปนอยไมสามารถท าใหสภาพสงคม เศรษฐกจ การเมองดขนได ความเทาเทยมกน และเสรภาพในสงคม ถกจ ากด และถกรวบอยในมอของบคคลเพยงกลมเดยว หากจะใหระบบการเม อง เศรษฐกจ สงคมววฒนาการไปตามธรรมชาต กจะชาและไมทนการณ จ าเปนตองท าการเปลยนแปลงโดยรวดเรว โดยการปฏวตเพอเขาไปมอ านาจปรบเปลยนโครงสรางทางการเมองใหมทงหมด อดมการณกลมนจงจดวาเปนพวกหวรนแรงทตองการเปลยนแปลงทกอยาง อยางรวดเรวตามความตองการของพวกตน พวกอดมการณเรดกล บางกลมจงสามารถท าลายลางผทขดขวางการเปลยนแปลงของพวกเขาไดเชนกน แตกมเรดกลบางกลมทยอมใหการเปลยนแปลงดงกลาวเปนไปอยางสนต (O'neil, 2010) อดมการณเรดกล จงมบางสวนคลายคลงกบพวกคดคา นความกาวหนา หรอพวกปฏกรยา(reactionaries) ทจะกลาวถงรายละเอยดขางหนา 2. อดมการณเสรนยม (Liberalism) จดไดเปนเสรนยมเกา (Classic liberals) และเสรนยมใหม (Modern liberals) ค าวาเสรนยม มาจากรากศพทภาษาละตนวา Liber หมายถงอสระ (Free) แนวความคดอดมการณเสรนยม ไดพบครงแรกตงแตศตวรรษท 17 ปรากฏในงานเขยนของ John Locke และในงานเขยนของ Adam Smith ในศตวรรษท 18 ทรจกกนวาเปนเสรนยมคลาสสค และในศตวรรษท 19 เปนยคของนกคดนาม Green และ Jane Addams ทรจกกนวาเปนนกเสรนยมใหม (Modern liberals) (Grigsby, 2012) เสรนยมเปนอดมการณทใหความส าคญกบเสรภาพทางการเมองและเศรษฐกจ ของปจเจกบคคล เสรภาพระดบสงสดคอ ทกคนตองมเสรภาพทางการพด การแสดงความคดเหน โดยรฐจะตองไมเขามาลดรอนสทธขนพนฐาน เสรภาพทต าสด คอ เสรภาพทรฐสามารถเขามาแทรกแซงกจการ กจกรรมของประชาชนไดบาง (O'neil, 2010) เสรภาพทรฐบาลเขามาแทรกแซงกาวกายกจกรรมของประชาชนกจดวาเปนเสรภาพในระดบต าสด ซงฝายรฐบาลอาจน ามาอางไดวาไดเปดเสรใหกบประชาชนผ ถกปกครองแลว แตนนมนเปนเพยงเสรภาพขนต าสด และไมควรนบวาเปนเสรภาพดวยซ าไป เพราะเสรภาพทแทจรงในทศนะของลเบอรล ตองเปนเสรภาพของปจเจกบคคล ทงดานการเมอง สงคมและเศรษฐกจทอนญาตใหทกคนมเสรภาพในการพด แสดงความคดเหน มความชอบธรรมในการแสดงออกทางการเมองทกอยางทกดาน (O'neil, 2010) หากระบรายละเอยดปลกยอยของเสรภาพยคคลาสสค (Classical liberalism) และโมเดน (Modern liberalism) จะพบวามความแตกตางกนบางประเดนเชน 2.1 อดมการณเสรนยมคลาสสค (Classical liberalism) มหลกการทส าคญ คอ

1) ปจเจกบคคลมความส าคญกวารฐ (state) และการเปนพลเมองของรฐจะถกอนญาตใหกระท าไดเทานน

2) ปจเจกบคคลมเหตผลและความสามารถทจะตดสนใจดวยตนเอง สงนท าใหปจเจกบคคลสามารถมอสระและควบคมตนเองได

3) ความกาวหนาทเปนไปไดในกจกรรมทางการเมองควรเปลยนแปลงไมใชเพราะเหตแหงความหวาดกลว

4) อ านาจรฐควรมขอจ ากด หรอรฐควรมขอจ ากดในการใชอ านาจ 5) ความเทาเทยมกนทางเศรษฐกจเปนสงทไมสามารถหลกเลยงได


238

6) เสรภาพทางเศรษฐกจเปนสงทส าคญกวาความเทาเทยมทางเศรษฐกจ 2.2 อดมการณเสรนยมใหม (Modern liberalism) มหลกการส าคญคอ

1) รฐบาลเขามาแทรกแซงวถชวตของปจเจกบคคลและสงคมไดในบางครง เพอเปนการหลกเลยงในการปองกนปจเจกบคคลบางคนปฏเสธเสรภาพของบคคลอน

2) เสรภาพจะตองเขาใจในกระบวนการมองโลกในแงด เชนกบพวกเสรภาพหาแนวทางพฒนาศกยภาพมนษยและประโยชนใหมความหมายในทางสงคม

3) ความไมเทาเทยมกนทางเศรษฐกจตองถกขจดออกไป ดงเงอนไขเกยวกบสวสดการของผมรายไดนอยทบอนเซาะเสรภาพทเปลยนแปลงไป (Grigsby, 2012)

เฉพาะขอท 3 น อดมการณเสรนยมใหมใหความส าคญดานความเสมอภาค (Equality) มากกวาเสรภาพ (Freedom)

Green (1836-1882) (Grigsby, 2012) นกปรชญาชาวองกฤษเปนผสนบเสรนยมใหม (Modern liberalism) โดยปรบทศนะใหม ส าหรบทฤษฎลเบอรล พวกเขาสนบสนนใหรฐบาลแทรกแซงและใหเสรภาพอยางกวางขวาง Interventionist government คอ การทรฐบาลถอวา บทบาทในการควบคมเศรษฐกจและการแทรกแซงทางสงคม Expansive liberty คอ วตถประสงคโดยรฐบาลจ ากดในบางเรอง

อดมการณซายสด (Far-left Ideology) ในส วนของอดมการณซ ายและซายสดน ม 2 กล ม อดมการณ คอ คอมมวนสต (Communism) และอนาธปไตย หรออรฐนยม (Anarchism) เชนอดมการณคอมมวนสต ทง 2 อดมการณจดอยในจ าพวก เรดกล (Radical) มหลกการส าคญ คอ การก าจดเสรภาพสวนบคคลและท าใหรฐเขมแขงในระเบยบเพอใหบรรลเปาหมาย คอ ความเทาเทยมกนของคนในสงคม ทรพยสน (Property) ทงหมดในรฐ (State) รฐบาลเปนเจาของและผกขาดอ านาจการตลาด รฐ (State) ควบคมการผลตและการตดสนใจในการผลต ทางเศรษฐกจทกอยาง หลกการของอดมการณแบบอนาธปไตยหรออรฐนยม ใหความส าคญกบการขจดอ านาจรฐ (State) และทรพยสนเอกชน เพอเปนหนทางไปสการบรรลเสรภาพและเสมอภาคแกทกคน อนาธปไตยเชอวาเสรภาพสวนบคคลและความเสมอภาคทางสงคมในระดบสง มความเปนไปได (O'neil, 2010) จะเหนไดวา อดมการณคอมมวนสตและอนาธปไตยมลกษณะตรงกนขามกน คอมมวนสตตองการใหรฐเขมแขง แตประชาชนไรเสรภาพ เปาหมายเพอใหเกดความเทาเทยมกน ในสงคม ทรพยสนของเอกชนถกรวมเขามาเปนสมบตหรอทรพยสนของรฐ และรฐบาล ควบคมการผลตทกอยาง แตอนาธปไตยจ ากดอ านาจรฐและทรพยสนเอกชน แตใหเสรภาพและเสมอภาคกบทกคน ซงหากพเคราะหใหด ดเสมอนวา อนาธปไตยไรกฎระเบยบ เพราะอนาธปไตยเชอวาอ านาจหนาทของรฐบาลในทกรปแบบไมมความจ าเปนและไมพงปรารถนา มงผลกดนใหสงคมเกดความรวมมอกนโดยสมครใจและการรวมตวกนของปจเจกชนและกลมคนอยางเปนอสระ เสรนยม (Liberalism) ไดแกสงคมประชาธปไตย (Social democracy) สนบสนนสนทรพยสวนบคคล (เอกชน) และการตลาดแตเชอวารฐมบทบาทเขมแขงเพอใชการควบคมเศรษฐกจ และเงอนไขประโยชนเพอสาธารณะ แสวงหาความสมดลทางเสรภาพและเสมอภาค (O'neil, 2010)



239

กลมอดมการณขวาและขวาสด (Right or Far-right Ideology) บางทศนะจดอดมการณขวาเปนแบบอ านาจนยม (Authoritarians) ซงประกอบดวย ฟาสซสต และพวกหวรนแรงทวไป (Radical right) ในบทความนผเขยนจดตามทศนะของ O'neil (2010) จดอดมการณฝายขวาไว 2 สาย คอ สายอดมการณแบบอนรกษนยม (Conservative) และอดมการณแบบรแอคชนหรอปฏกรยา (Reactionaries) หรอพวกขดความหรอคดคานความกาวหนา เมอกลาวถง อดมการณแบบอนรกษนยม กลมนมความเหนตรงกนขามกบอดมการณลเบอรล ทง 2 กลม อนรกษนยมไมชอบการเปลยนแปลง เพราะเชอวาการเปลยนแปลงน ามาซงปญหาตาง ๆ ท าใหระบบเดมทมอย เปนอยอยางดแลวเสยหาย การเปลยนแปลงกอใหเกดปญหามากมายเขามาแทนการแกไข เปนตน สวนอดมการณขวาสดหรอขวาสดโตง สดก (Extreme right or far-right) เชนพวกรแอกชน (Reactionaries) หรอพวกคดคานความกาวหนา มหลกการบางอยางคลายอดมการณอนรกษนยม แตมบางหลกการตรงกนขาม ไมเหมอนพวกอนรกษนยมและเหมอนพวกเรดกล (Radical) เพราะพวกปฏกรยาหรอรแอคชน (Reactionaries) หาวธการรกษาสถาบนทางการเมอง สงคมและเศรษฐกจ สนบสนนใหคงหรอรกษาคณคาเดม การคงไวซงรปแบบเดมพวกเขาเชอวาเปนผสนบสนนระเบยบทเปนอยในปจจบนอยางทสด อดมการณของกลมนไมคดจะกลบไปหายคทก าหนดในประวตศาสตร กลมนมบางสวนทคลายพวกเรดกล (Radical) ตรงทชอบใชความรนแรงเพอใหพวกเขาสามารถคงอยในรปแบบเดมหรอจารตประเพณเดม ๆ ได แมวาพวกเรดกลและพวกรแอคชนจะอยคนละสวนสดปลาย แตหากขดเสนท าใหเปนวงกลม กจะมความใกลชดและเหมอนกนในเรองทว ๆ ไป ทง 2 อดมการณ (ซายสดและขวาสด) เชอในการเปลยนแปลงทเปนละครหรอการแสดง (Dramatic) ความคดทางตรงแตกตางกน ทงสองอดมการณนยมความรนแรงเพอบรรลถงการเปลยนแปลงแมวาเปาหมายจะคอนขางแตกตางกน เจตนารมยของสองกลมคอนขางเหมอนกน ในบางครงพวกเสรนยมกกลายเปนพวกอนรกษนยม ทง 2 มกจะเปนมารยาของกนและกน เชนพวกหวขดขวางความกาวหนาในระบอบฟาสซสต หลายคนในยโรปกกลายเปนพวกสนบสนนพรรคคอมมวนสตหวรนแรง หลงสงครามโลกครงท 2 (O'neil, 2010) อดมการณทงซายสด และขวาสด แมจะอยปลายสดโตงของแตละขาง แตหากท าเปนรปวงกลม จะพบวามความใกลเคยงกน ดงภาพ ภาพท 3 อดมการณทงซายสด และขวาสด (O'neil, 2010)

Radicals Reactionaries

Liberals Conservative


240

อดมการณในกลม Reactionaries O'neil (2010) จดอดมการณขวาสดเปนพวกปฏกรยา (Reactionaries) หรอพวกคดคานความกาวหนา ไดแกระบอบฟาสซสต (Fascism Regime) เปนปฏปกษกบแนวคดหรออดมการณเสรภาพสวนบคคลและปฏเสธแนวความคดเรองความเทาเทยม (Equality) ระบอบฟาสซสตตงอยบนแนวคดทวาประชาชนและกลมสามารถแยกเปนระดบดวยคณภาพและความเหนอกวา กลมและบคคลทมลกษณะพเศษเปนผมคณสมบตเหนอกวาบคคลอน หลกการจงเปนระบบการปกครองโดยล าดบชน ระหวางพวกเขาเอง ขณะทพวกลเบอรล ประชาธปไตยสงคม (Social Democracy) และคอมมวนสตเหนศกยภาพในทกคนทมมาแตก าเนด แตระบอบฟาสซสมไมคดเชนนน ค าอปมา อปไมยของลทธหรอระบอบฟาสซสต ถอประหนงวาสงคมเปนเพยงองคประกอบ สวนรางกายเปนลกษณะโดดเดยวและรฐเปนเชนกบอปกรณทจ าเปนตอชวตทแสดงถงความปรารถนาของชาต รฐเปนอสระและมพลง จะตองอยในฐานะสงสงและประชาธปไตยไมมความจ าเปนทจะนยามถง และเปนสงทนาขยะแขยง เชนกบเสรภาพและเสมอภาคกเปนสงทนาปฏเสธระบอบฟาสซสมไมอยในโลกปจจบน ถงกระนนลทธหรอระบอบฟาสซสม กรจกกนดจากระบบพรรคนาซ (Nazi) (O'neil, 2010) ผเขยนไดกลาวถงลกษณะของกลม Reactionaries ไวบางแลว อดมการณของกลมนมทมา 2 สาย คอ แตอาจเรยกวาเปนระบอบฟาสซสต (Fascism regime) เหมอนกน ทมา 2 สาย คอ 1) สายของเบนโต มสโสลน (Benito Mussolini) (ค.ศ. 1883 - 1945) ชาวอตาล และ 2) สายของ อดอฟ ฮตเลอร (Adolf Hitler) (ค.ศ.1922 - 1943) ชาวเยอรมน (Grigsby, 2012) ระบอบฟาสซสต เปนอดมการณขวาสดโตง (Extreme Right) ฟาสซสมเปนปรากฏการณทางการเมองของศตวรรษท 20 เปนขบวนการชาตนยมหวรนแรง (Radical) ของ Fasci Italiani di Combattimento ถกจดองคกรโดย เบนโต มสโสลน และคณะในป 1919 Fascio ในภาษาอตาล หมายถง มดหรอหอ (Bundle) หรอสหภาพ (Union) ทหมายถงกลมการเมองใหมมลกษณะหวรนแรง 2 ปตอ มามการตงพรรคการเมอชอ the Partito Nazionale Fascista หรอพรรคฟาสซสต (Mary, 2002) ฟาสซสตมลกษณะส าคญคอการใหเสรภาพและความเทาเทยมกนของบคคลอยในระดบต าในการจดระเบยบเพอผลประโยชนแหงรฐ (state) ใหมอ านาจสมบรณ (O'neil, 2010) โดยการ 1) สนบสนนใหเปนรฐเผดจการเบดเสรจ (Totalitarian) ทควบคมบางสวนและทกสวนของชวต โดยถอวามความสมพนธกบการเมอง เปนเสมอนก าหนดขนโดยขาราชการ (รฐขาราชการ) (State officials) 2) ยนยนวารฐมความส าคญกวาปจเจกบคคล 3) ปฏเสธแนวคดทวาสถาบนพลเรอน (Civil institutions) จะมบทบาทมากในการจ ากดอ านาจรฐและวพากษกฎหมายของรฐได 4) ยนยนวาปจเจกบคคลตองรบรเปาหมายโดยทางจตวทยา และถอวารฐตองมอ านาจเบดเสรจ (Totalistic state) และปจเจกบคคลตองอทศตนเองเพอรบใชรฐนน 5) ปฏเสธมโนทศน (Concept) ทเทาเทยมกน 6) สนบสนนลทธชาตนยม (Nationalism) และหรอลทธชนชาตหรอเหยยดผว (Racism) (Grigsby, 2012)



241

ทฤษฎหรอลทธทเปนฐานระบอบฟาสซสต ระบอบฟาสซสต ไดมการผสมผสานหลายทฤษฎเขามาเปนหลกการส าคญของระบอบ เชน 1) ทฤษฎหรอลทธไรเหตผล (Irrationalism) หลกการขอนใหความส าคญกบชาตสงคมนยม (National socialism) 2) ทฤษฎลทธดารวนดานสงคม (Social Darwinism) เปนทฤษฎทยนยนวาสงมชวตเพราะเกยวกบ Species ผใชค าวา Social Darwinism คอ Herbert Spencer ในหลกการของ Biology ซงฟาสซสตและพวกชาตนยมสงคม ไดประยกตแนวคดนไปใสในสปซมนษยเพอยนยนชาตพนธและเชอชาตทสมบรณ 3) ทฤษฎหรอลทธชาตนยม (Nationalism) ตงอยบนฐานคดเรองชาต (nation) และเชอชาต (ethnicity) อนเปนทมาของชาตสงคมนยม (National socialism) 4) ทฤษฎหรอลทธยกยองเชดชรฐ (Glorification of the state) เพราะมโสลนถอวารฐ (State) คอ ผสงตอวฒนธรรมและวญญาณของชาตทเปนอดต ปจจบนและอนาคต รฐคอสงสมบรณ (Absolute) รฐเปนตวขบเคลอนอ านาจพรอมประชาชน รฐจงตองเขมแขง ตองมอ านาจทจ าเปนเพอการบรรลเปาหมายของรฐ ประชาชนเปนเพยงสญลกษณ และรฐเปนโครงสรางทสงผานไปถงสญลกษณนนอยางรวดเรว 5) หลกภาวะผน า (The leadership principle) ซงค าวา The leadership principle หรอ Fuhrer princilpl ในภาษาเยอรมน สวนภาษาอตาเลยน คอ II Duce หมายถง ผน า (The leader) หลกการขอน สนบสนนใหผน ามอ านาจสมบรณ เปนผน าทมบารม (Charismatic leader) ค าวา Charismatic กมาจากค าวา Kharisma ในภาษาเยอรมน บารมในทศนะของฟาสซสต เปนสงทพระเจาประทานมาให จงถอวาพวกตนเปนผทพระเจาเลอกสรรแลว 6) ลทธเหยยดผว (Racism) ค านใชเพออางถงความเชอทวาสงคมชาตนยม (National socialists) และฮตเลอรเชอวาเขาเปนชาตอารยน นอรดก ขาว (Aryan, Nordic, White) ชนชาตเยอมนเปนชนชาตทเขมแขงทสด มความเปนอารยน มความเดนดานวฒนธรรม มมรดกทางวฒนธรรมทดทสดของโลกตะวนตก และจะมวฒนธรรมทดกวาในอนาคต เปนตน 7) ลทธคดคานคอมมวนสต (Anticommunism) (Sargent, 2009) หลกการน เพราะฟาสซสตเปนลทธและอดมการณทางการเมองทเปนปฏปกษกบลทธหรออดมการณคอมมวนสต ระบอบฟาสซสต เปนอดมการณหรอระบอบการเมองทยกยองสนบสนนชนชนน า (Elite) ทมมโนทศนเกยวกบเชอชาต (Nationalism) และการเหยยดผว (Racism) อยางรนแรง พรรคนาซ (Nazi) ของฮตเลอร กเชนกน สนบสนนเชอชาตนยมและลทธเหยยดผวดงกลาว จงกอใหเกดประโยชนกบชนชนน าในเยอรมน จนสงผลใหมการเกลยดกลมชาตพนธอน และกดกนชาตพนธอนออกจากการเปนพลเมองเยอรมน (Grigsby, 2012) ตลอดจนฆาลางเผาพนธชาวยว ไปรวม 6 ลานคนในยคสงครามโลกครงท 2 โดยฝมอของพรรคนาซของฮตเลอร (Cheeppensuk, 2014) ทงนเพราะฮตเลอรถอตนวาเปนชนชนน า (Elite) มความบรสทธทางเชอชาต และกลาวหาชาวยว (อสราเอล) วาเปนคนมคณภาพต ากวาตน (Inferior) (Grigsby, 2012) กลาวไดวา แมฮตเลอรและพรรคนาซ จะถกหามจดตงพรรคหลงสงครามโลกครงท 2 ทงในประเทศอตาลและเยอรมน (Grigsby, 2012) แตอดมการณแบบฟาสซสตหรอ Reactionaries ยงคงอย และมการสบสานอดมการณดงกลาวตอมา และเกดเปน

https://www.google.com/search?q=%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B4%E0%B8%A3+%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%9E%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82+Skin+Cheeppensuk&spell=1&sa=X&ved=0ahUKEwil3ajW5prjAhXEQI8KHX4EBXgQBQgrKAA


242

ฟาสซสตใหม (Neo-fascists) จดตงเปนพรรคการเมองทงในประเทศอตาล ฝรงเศส ซงถอเปนตวแทนทางชนชาต ทงพรรค National Front ในฝรงเศส พรรค Republikaner Party และพรรค National Democratic ในเยอรมน พรรค Freedom ในออสเตรย (Austria) (FPO) และพรรค National Party ในองกฤษ เวลส และสกอตแลนด (Great Britain) เปนตน (Grigsby, 2012) กลาวไดวา อดมการณฟาสซสต เปนอดมการณแบบเผดจการเบดเสรจ จดตงขนเพอปฏเสธเสรนยม (Liberals) อนรกษนยม (Conservative) และสงคมนยม (Socialism) ฟาสซสตจดวางอดมการณของตวเองในฐานะเปนตวแทน (Alliance) ของกลมคนชนสงหรอชนชนน า (Elite) ตอสงคมใหม และเขามาเพอแกปญหาทางการเมองทมอดมการณกอนหนาน (เสรนยม อนรกษนยมและสงคมนยม) ไมสามารถแกปญหาได (Grigsby, 2012) อดมการณฟาสซสต จงจดเปนประเภทขวาสดโตงหรอสดขอบ (Extreme right or far-right) เพราะท าการขดขวาง คดคานกลมบคคลทไมเหนดวยกบแนวคดของกลมตนเองอยางสดก าลง เชนกรณฆาชาวยว ในสมยสงครามโลกครงท 2 ซงใชวธอนพสดาร เชนการใหรมแกสพษ จนมการเรยกขานวาเปนการฆาลางเผาพนธ (Genocide) และการก าจดชาตพนธ (Ethnic cleansing) ฟาสซสต (Fascism) เปนปฏปกษกบแนวคดหรออดมการณเสรภาพสวนบคคลและปฏเสธความคดเรองความเทาเทยม (Equality) ฟาสซสตตงอยบนแนวคดทวาประชาชนและกลมสามารถแยกเปนระดบดอยคณภาพและความเหนอกวา กลมและบคคลพเศษเปนผมคณสมบตเหนอกวาบคคลอน หลกการจงเปนระบบการปกครองโดยล าดบชน ระหวางพวกเขา ขณะทพวกลเบอรล สงคมนยม (Social Democracy) และคอมมวนสตเหนศกยภาพในทกคนทมมาแตก าเนดฟาสซสตไมคดเชนนน ค าอปมา อปไมยของลทธฟาสซสต ถอเปนหนงของสงคมวาเปนเพยงองคประกอบ สวนรางกายเปนลกษณะโดดเดยวและรฐเปนเชนกบอปกรณทจ าเปนตอชวตทแสดงถงความปรารถนาของชาต รฐเปนอสระและมพลง จะตองอยในฐานะสงสง และประชาธปไตยไมมความจ าเปนทจะนยามถงเปนสงทนาขยะแขยง เชนกบเสรภาพและเสมอภาคกเปนสงทนาปฏเสธ ระบอบฟาสซสมไมอยในโลกปจจบน ถงกระนนลทธฟาสซสต กรจกกนดจากระบบนาซ (Nazi) (O'neil, 2010) อดมการณทปรากฏในสงคมการเมองไทย การเปลยนแปลงการปกครองของไทย เมอ พ.ศ. 2475 จากระบอบสมบรณาญาสทธราชย มาเปนระบอบประชาธปไตย อดมการณทางการเมองกขดแยงกนเรอยมา การปฏวต รฐประหารของกลมทหารกบกลมการเมอง (นกการเมอง) กด าเนนมาตามล าดบ โดยเรมจากการยดอ านาจของคณะราษฎร ในวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 การตอสแยงชงอ านาจกนเองภายในคณะราษฎร การรฐประหาร พ.ศ. 2476 โดยพนเอก พระยาพหลพลพยหเสนาและคณะกบฏบวรเดช ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2476 (Nakata, 2012) กลาวไดวา ความขดแยงทางอดมการณทางการเมองของไทยมทงขดแยงในระดบเลก ๆ คอปฏวตยดอ านาจ ฝายคมอ านาจกจบไป โดยไมมความสญเสยชวตผคนมากมาย แตบางครงกเกดความเสยหาย เชนเหตการณวนเสยงปนแตก (7 สงหาคม พ.ศ. 2508) ในสมยนนความขดแยงถกเรยกวาฝายซาย (อดมการณคอมมวนสต) ฝายขวา (อดมการณอนรกษนยม) (Baker & Pongpaijit, 2014) แตในภาพรวมใหญ การตอสครงนนเปนการตอสระหวางอดมการณเสรนยมกบอนรกษนยม ซงฝาย



243

อนรกษนยม สามารถยดกมอ านาจทางการเมองไดมากกวา มความไดเปรยบทางการเมองและการทหารการกวาดลาง เขนฆา นสต นกศกษาประชาชนในแตละครง เชนเหตการณวนมหาวปโยค (14 ตลาคม พ.ศ. 2516) เหตการณ 6 ตลาคม พ.ศ.2519 เหตการณพฤษภาทมฬ (พฤษภาคม พ.ศ. 2535) พฤษภาคม พ.ศ. 2553 เหตการณนองเลอดทราชประสงค และวดปทมวนาราม 99 ศพ (Baker & Pongpaijit, 2014) เปนตน ลวนเกดเพราะอดมการณ 2 ฝายทเปนปรปกษกน การท ารฐประหาร (ยดอ านาจรฐบาล) ทกครงกอใหเกดความสญเสยชวตและทรพยสนและอสระภาพของบคคลเปนจ านวนมาก ดงเชนเหตการณ 14 ตลาคม พ.ศ.2516 เปนตนมา แมจะถอเปนยคทอดมการณสงคมนยมเฟองฟ (Yimprasert, 2008) ความขดแยงทางการเมองหรอการท ารฐประหารทกครง สามารถกลาวไดวาเปนความขดแยงทางอดมการณทแตกตางกนระหวางอดมการณเสรนยม และอนรกษนยม แตอดมการณทมพลงมากคออดมการณอนรกษนยม ซงมการผสมผสานเอาอดมการณขวาสด เชนฟาสซสต เขามาดวย เชนเหตการณปลายป 2517 มการจดตงพวกขวาจด ฝายทหาร เพอลมลางฝายซายทถกกลาวหาวาเปนคอมมวนสตใหสนซาก หรอการสรางวาทกรรมวา ฆาคอมมวนสตไมบาปของพระกตตวฑโฒ แหงจตภาวนวทยาลย บางละมง จงหวดชลบร (Baker & Pongpaijit, 2014) หรอการรณรงคของพรรคชาตไทยในการเลอกตงเดอนเมษายน พ.ศ.2519 ภายใตค าขวญ ขวาพฆาตซาย ท าใหมคนตายในวนเลอกตง 30 คน ส านกงานพรรคการเมองฝายซายถก ปาระเบด ถกเผา เปนตน (Baker & Pongpaijit, 2014) ค าวาขวาพฆาตซายหมายถงอดมการณอนรกษนยม เขนฆาฝายซายคออดมการณเสรนยมหรอคอมมวนสต สงผลใหนสต นกศกษา ประชาชนจ านวนมากถกฆา

การตอสทางอดมการณการเมองชวง 14- 16 ตลาคม พ.ศ. 2516 จบลงในเหตการณ 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 เปนการตอสในอดมการณแบบขวาพฆาตซาย (Bamrungsuk, 2009) ในสองเหตการณ ตงแต 14 ตลาคม พ.ศ. 2516 สงผลใหนสต นกศกษาประชาชนจ านวนมากถกฆาตาย บางสวนรอดหนเขาปาในแถบจงหวดเพชรบรณ เลย พษณโลก เปนตน เหตการณครงนน เรยกวา วนมหาวปโยค สวนเหตการณวนท 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 ปดลอมมหาวทยาลยธรรมศาสตรและฆานสตนกศกษาทชมนมเรยกรองในมหาวทยาลย สงผลใหมผเสยชวตจ านวนมากเชนกน ทง 2 เหตการณนเกดขนจากการสรางอดมการณทางการเมองแบบขวาพฆาตซาย ซงจดเขาในฝายอดมการณขวาสดโตง หรอทเรยกวาปฏกรยา (Reactionaries) หรอหวคดคานความกาวหนา เหตการณครงนนท าให ศ.ดร.ปวย องภากรณ อธการบดมหาวทยาลยธรรมศาสตรตองลาออกจากต าแหนงและลภยทางการเมองในตางประเทศ จนกระทงสนชวตทตางประเทศ

หลงจากเหตการณ 2 ครงใหญนน มความขดแยงเรอยมา จนกระทงมการท ารฐประหารรฐบาลพลเอกชาตชาย ชณหะวณ เมอวนเสารท 23 กมภาพนธ พ.ศ. 2534 น าโดยพลเอกสนทร คงสมพงษ ในนามคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) เขายดอ านาจและแตงตงใหนายอานนท ปนยารชน เขามาด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรภายหลงรฐประหาร และมความพยายามเพอผลกดนใหพลเอก สจนดา คราประยร ผบญชาการทหารบกและผบญชาการทหารสงสดในเวลานนเขามาด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร หลงการเลอกตงใหม เพอสบทอดอ านาจของคณะรฐประหาร โดยมพรรคการเมองทสนบสนนและถกเรยกวาพรรคมาร คอพรรคทสนบสนนพลเอกสจนดา คราประยร ประกอบดวยพรรคการเมอง 5 พรรค ไดแกพรรคสามคคธรรม มสมาชกสภาผแทนราษฎร 79 คน (79


244

เสยง) พรรคชาตไทย (74 เสยง) พรรคกจสงคม (31 เสยง) พรรคประชากรไทย (7 เสยง) พรรคราษฎร (4 เสยง) สวนพรรคเทพ ประกอบดวย 4 พรรคการเมองคอ พรรคความหวงใหม มสมาชกสภาผแทนราษฎร 72 คน (72เสยง) พรรคประชาธปตย ( 44 เสยง) พรรคพลงธรรม (41 เสยง) พรรคเอกภาพ (6 เสยง) ไมสนบสนนการด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร เพราะไมไดมาจากการเลอกตง และเคยประกาศตอสาธารณะมาตลอดวาจะไมรบต าแหนงนายกรฐมนตร แตพลเอก สจนดา คราประยร ดงดนเปนนายกรฐมนตร จงมการชมนมประทวงของประชาชนทวไปจนกระทงเกดเหตการณนองเลอดหรอพฤษภาทมฬ ระหวางวนท 17 - 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 จนกระทงนายกรฐมนตร จ าตองลาออก ความขดแยงทางการเมองไทยดเหมอนจะหมดสนไป แตหลงการรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549 เกดกลมขวาใหม โดยการสรางอดมการณตอตานการเมอง ( Ideology of Anti-politics) ตอตานนกการเมองทมาจากการเลอกตงวาเอาแตประโยชนสวนตว คอรปชน ไรประสทธภาพ ไรความรในการบรหารประเทศ และจะน าประเทศไปสการลมสลาย กลมขวาใหมน องแอบอยกบชาตนยม จารตนยม ซงเปนปรากฏการณแบบขวาสดโตง ปรากฏการณเชนนนอาจเรยกไดวาเปนอดมการณแบบขวาอ านาจนยม ซงใชกลไกส าคญ 2 ดาน ไดแก ขยายบทบาทางการเมองของสถาบนตลากร หรอทเรยกวาตลาการภวตน ใชการเปลยนแปลงรฐบาลผานกระบวนการทางกฎหมาย และการขยายบทบาททางการเมองของสถาบนทหาร (Bamrungsuk, 2009) ขวาจารตนยมซงเปนสวนหนงของอดมการณแบบอนรกษนยม มการผสมผสานดวยชาตนยมและทหารนยม (Bamrungsuk, 2009) กลาวไดวาแนวคดชาตนยม (Nationalism) ขวานยม ชาตนยม จารตนยมและองแอบกบสถาบนทหาร สะทอนและสอดคลองกบแนวคดของฟาสซสต (Fascism) และนโอฟาสซสต (Neo-fascism) ทงกรณการฆาชาวยว การเขนฆาคนผวด าและผวขาวทสนบสนนคนผวด าของอเมรกาในอดต สอดคลองกบเหตการณในไทยตงแตสมย 14 ตลาคม พ.ศ.2516 สมย 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 ในการมองคนไทยทมาจากภมภาคอนวาเปนคอมมวนสต ฝกใฝคอมมวนสต เปนคนญวนทแฝงตวเขามาปลกระดมในมหาวทยาลยธรรมศาสตร เพอบอนท าลายประเทศชาต เปนตน Bamrungsuk (2012) กลาววา ปจจบนน ระบอบการปกครองของไทยเปนระบอบการปกครองแบบพนธทาง (hybrid regime) หรอการเมองลกผสม (hybrid politics) ส าหรบชนชนน า ผน าทหาร และกลมอนรกษนยมไทยอยางมาก เชนกรณรฐประหารเดอนกนยายน พ.ศ. 2549 แลว เปดเผยโฉมพลงของการขบเคลอนของปกขวาในการเมองไทย ค าวาปกขวาในทน หมายถงอดมการณอนรกษนยม ซงนอกจากมกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย องคการพทกษสยาม ปจจบนกจะเหนถงกลมขวาตาง ๆ ทเขาไปรวมในการเคลอนไหวอยางหลากหลาย ไดแก 1) กลมทหาร ผน าทหารสวนใหญมแนวคดทางการเมองในแบบอนรกษนยม 2) กลมชนชนสง เปนอกกลมหนงทมความคดทางการเมองแบบอนรกษนยม 3) กลมชนชนกลาง ซงชนชนกลางในสงคมไทยเตบใหญขนพรอมกบการขยายตวของระบบเศรษฐกจทนนยม 4) กลมปญญาชน ซงกลมนอาจจะรวบเอากลมเอนจโอ (NGO) (กลมองคกรพฒนาเอกชน) เพราะคนกลมนมอดมการณแบบตอตานการเมอง (anti-politics) ทไมชอบการเมองแบบเลอกตง



245

เพราะเหนวาเปนเรองของการโกง ไมชอบนกการเมองเพราะมองเหนแตเรองของการทจรต ซอเสยงในการเลอกตง และมกจะชอบผบรหารประเทศทเปนแบบคนกลาง โดยมองวาคนกลางเปนทางเลอกทดทสด เพราะไมใชตวแทนจากพรรคการเมอง 5) กลมขาราชการ โดยเฉพาะในขาราชการระดบสงมกจะมทศนะการเมองแบบอนรกษนยม กลมขาราชการเหลานรวมถงตลาการ ทเรยกกนในยคนนวา ตลาการภวตน 6) กลมนกธรกจ เปนสวนหนงทสนบสนนหลกในทางการเงนใหแกการเคลอนไหวของกลมปกขวาในการชมนม 7) กลมผรวมพฒนาชาตไทย หมายถงกลมอดตสมาชกพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทย หรอบรรดา สหายเกากเปนองคประกอบอยางส าคญอกสวนหนงในการเคลอนไหวของการเมองปกขวา 8) กลมศาสนา เชน กลมสนตอโศก ซงมาจากการเคลอนไหวของกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย 9) กลมวฒสมาชก ซงหลงจากการรฐประหารและมการแตงตงวฒสมาชกใหมตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 มกลมวฒสมาชกทมาจากการแตงตง หรอทเรยกกนวากลม 40 ส.ว. ซงเปนตวแบบของพลงอนรกษนยม และ 10) พรรคการเมอง พลงการเคลอนไหวของกลมการเมองปกขวาจะขยายฐานมวลชนไมไดหากปราศจากการสนบสนนของพรรคการเมองปกขวา (Bamrungsuk, 2012) กลาวโดยสรป การเมองไทยมแนวคดและอดมการณคอนมาทางฟาสซสต หรอพวกปฏกรยา (Reactionaries) ทพยายามขดขวางความกาวหนาของฝายลเบอรล (Liberal) อยางสดก าลงในการทจะอนรกษสภาพเดมทางการเมองไวใหไดมากทสด แมจะตองเขนฆาฝายตรงขามมากเทาไรก ตาม ในอดตยงไมพบวาฝายลเบอรลเปนฝายเขนฆาฝายขวา เชนฝายอนรกษนยมหรอฝายปฏกรยา(Reactionaries) ในทางตรงกนขาม ฝายปฏกรยา (Reactionaries) เองกลบเปนฝายเขนฆาเสยมากกวา เชนในการเมองไทยบางคราวมการประกาศวาฆาคนสก 5 หมนเพอใหประเทศชาตอยรอด การฆาคอมมวนสตไมบาป (ฆาอดมการณซาย)เปนตน หรอกลาวหาฝายลเบอรล (ฝายซาย)วาเปนพวกเผาบาน เผาเมอง ดงกรณสลายการชมนมทางการเมองทถนนราชประสงค กรงเทพมหานคร ป พ.ศ. 2553 เปนตน แนวคดหรออดมการณเชนนลวนองอยกบทฤษฎชาตนยม (Nationalism) และเหยยดผว (Racism) ของอดมการณฟาสซสต (Fascism) การท ารฐประหาร 2 ครงหลง คอยคของ พล.อ.สนธ บญยรตกลน ซงยดอ านาจการปกครองจาก พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร เมอวนท 19 กนยายน พ.ศ. 2549 ในชอคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (คปค.) และแตงตง พล.อ.สรยทธ จลานนทเปนนายกรฐมนตร และครงลาสดรฐประหารรฐบาลนางสาวยงลกษณ ชนวตร นายกรฐมนตร เมอวนท 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 โดยคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) น าโดย พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา หวหนาคณะ และขนมาด ารงต าแหนงเปนนายกรฐมนตรดวยตนเอง จากวนท 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 ถง ปจจบน (พ.ศ. 2562) รฐบาลประวงเวลาคนอ านาจใหกบประชาชน โดยเลอนการเลอกตงถง 5 ครง ดงน เลอนครงแรก เมอวนท 9 กมภาพนธ 2558 พลเอกประยทธ แถลงขาวรวมหลงการหารอกนระหวางนายชนโซ อาเบะ นายกรฐมนตรญปน ทกรงโตเกยว ประเทศญปน กลาววาไทยจะมการ


246

เลอกตงในปลายป 2558 หรอตนป 2559 โดยนายบวรศกด อวรรณโณ น าทมกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญ จดท ารางรฐธรรมนญเพอเสนอใหสภาปฏรปแหงชาต (สปช.) พจารณาแตแลวเมอวนท 6 กนยายน พ.ศ. 2558 สปช. มมตไมเหนชอบรางรฐธรรมนญฉบบบวรศกดดวยมต 135 ตอ 105 งดออกเสยง 7 จงท าใหการเลอกตงไมสามารถเกดขนได เพราะรฐธรรมนญยงไมแลวเสรจ เลอนครงท 2 โดยพลเอกประยทธ กลาวกบนายบน คมน เลขาธการสหประชาชาต ระหวางการประชมสหประชาชาต ครงท 70 ทนครนวยอรก สหรฐอเมรกา เมอวนท 23 กนยายน ถง 1 ตลาคม พ.ศ. 2558 โดยคาดวาจะมการเลอกตงทวไปภายในกลางป 2560 ในเวลานนนายมช ย ฤชพนธ รบหนาทน าทมกรรมการรางรฐธรรมนญ (กรธ.) เรมประชมนดแรก 6 ตลาคม 2558 จดท ารางรฐธรรมนญเพอใหประชาชนลงประชามตวนท 7 สงหาคม 2559 แตเนองจากรฐธรรมนญฉบบ มชยก าหนดไวในมาตรา 267 วา กรธ. จะตองรางกฎหมายประกอบรฐธรรมนญ 10 ฉบบใหเสรจภายใน 8 เดอน นบตงแตรฐธรรมนญมผลบงคบใช เปนทมาของสตรโรดแมปเลอกตง 6+4 และ 8+5 คอรางรฐธรรมนญ 6 เดอน ท าประชามต 4 เดอน จากนนรางกฎหมายลก 8 เดอน และอก 5 เดอนส าหรบจดการเลอกตง หลายฝายทเกยวของทงคณะกรรมการการเลอกตง (กกต.) และรฐบาล คาดการณวาการเลอกตงนาจะเกดขนในชวงเดอนธนวาคม ป 2560 แตกไมสามารถเกดขนได เลอนครงท 3 จากปลายป 2560 สปลายป 2561 การเลอกตงกไมสามารถเกดขนไดจรงในชวงปลายป 2560 เนองจากรฐธรรมนญ พ.ศ. 2560 มผลบงคบใชเมอวนท 6 เมษายน พ.ศ. 2560 ดงนนกระบวนการรางกฎหมายประกอบรฐธรรมนญ 10 ฉบบใหเสรจภายใน 8 เดอนจงเพงเรมนบหนงได ตามโรดแมปน สภานตบญญตแหงชาตจะผานรางกฎหมายลกครบ 10 ฉบบภายในเดอนมกราคม 2561 และการเลอกตงจะเกดขนไดในชวงปลายป 2561 กไมสามารถเกดขนได เลอนครงท 4 จากพฤศจกายน พ.ศ. 2561 โรดแมปการเลอกตงของ คสช. ทชดเจนทสดปรากฏขนเมอวนท 8 ตลาคม พ.ศ. 2560 เมอพลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรและหวหนา คสช. ประกาศกลางท าเนยบรฐบาลวาในเดอนมถนายน พ.ศ. 2561 จะประกาศวนเลอกตง เดอนพฤศจกายน 2561 จะใหมการจดการเลอกตงทวไป โรดแมปนสอดรบกบกระบวนการจดท ากฎหมายลกทง 10 ฉบบ และมความเปนไปไดอยางมากทสด ส าหรบการประกาศวนเลอกตงดงกลาวมขนหลงจากพลเอกประยทธ บนไปเยอนท าเนยบขาวเพอพบกบโดนลด ทรมป ประธานาธบดสหรฐฯ การเลอนเลอกตงยงมตอเปนระยะ ๆ โดยมกระแสขาววาสภานตบญญตแหงชาตอาจลงมตคว ารางกฎหมายลกฉบบใดฉบบหนง และเปนจรงดงขาวลอ เมอคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง พ.ร.บ. ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตง ส.ส. มมตเสยงขางมากใหปรบแกในมาตรา 2 เกยวกบการก าหนดวนบงคบใชกฎหมายใหมผลบงคบใชหลงจากประกาศในราชกจจานเบกษา 90 วน ขณะทประชมสภานตบญญตแหงชาต เมอวนท 25 มกราคม พ.ศ. 2561 มมตเหนชอบกบกรรมาธการเสยงขางมากในการขยายเวลาบงคบใชกฎหมายเลอกตง ส.ส. ออกไปอก 90 วน เพอใหทกฝายทงพรรคการเมองและหนวยงานทเกยวของมเวลาเตรยมความพรอมมากขน โรดแมปการเลอกตงจงตองเลอนจากก าหนดการเดมอกครง มากทสดคอ 3 เดอน จากเดอนพฤศจกายน 2561 เปนวนท 24 เดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2562 (Songsakul, 2019)

เลอนครงท 5 จากวนท 24 เดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2562 บางกระแสกลาววาเพราะสาเหต 1) กกต.พมพบตรเลอกตงไมทน 2) พรรคหนาใหมใกลชดรฐบาล ขดของทางการดด ไมพรอม 3) ยง

https://www.google.com/search?q=%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%B8%E0%B8%92%E0%B8%B4+%E0%B8%AA%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%81%E0%B8%B8%E0%B8%A5+songsakul&spell=1&sa=X&ved=0ahUKEwiWh4rr6prjAhUIPo8KHYNvDeoQBQgrKAA



247

ไมมพระราชกฤษฎกาเลอกตง (https://voicetv.co.th/read/Z14WBSH2s) ลาสดไดมพระราชกฤษฎกาเลม ๑๓๖ ตอนท ๘ ก วนท 23 มกราคม พ.ศ. 2562 ใหมการเลอกตงทวไปในวนอาทตยท 24 มนาคม พ.ศ. 2562 (Ratchakitcha, 2019) กลาวไดวาการเลอนเลอกตงครงแลวครงเลา คอการประวงเวลาเพอการอยในอ านาจตอของกลมอดมการณทางการเมองแบบอนรกษนยม ทงน กลาวไดวา อดมการณทางการเมองแบบฟาสซสต ดเสมอนวาสญหายไป แตในความเปนจรงยงคงด ารงอยในสงคมไทยเพราะแนวคดเรองชาตนยม (Nationalism) และเหยยดผว (Racism) ยงคงด ารงอย เชนกรณ กลาวอางหรอแบงแยกภมภาค (ภาคเหนอ อสาน) ยกเรองเสอเหลอง เสอแดง เสอหลากส เสอสฟา เรองความจงรกภกด หรอไมจงรกภกดตอสถาบน เปนตน ขนมากลาวหา กลาวอางใหพวกตนเองไดประโยชน ฝายตรงขามเสยประโยชน กยงคงมพลงอย ดงเชน Sargent (2009) กลาววาในความเปนจรง ขบวนการทน าเสนออดมการณฟาสซสต และชาตสงคมนยม (National socialism) ยงคงมอยในหลาย ๆ ประเทศ รวมถงประเทศสหรฐอเมรกา หากเปนเชนนน ประเทศไทยกคงผนวกรวมเขาดวย เพราะประเทศสหรฐอเมรกา ทไดรบการยกยองวาเปนเสรนยม ยงมอดมการณฟาสซสตและชาตสงคมนยมปะปนอย ประเทศไทยทคนในชาตและตางชาตกยอมรบวามการปกครองผานอดมการณอนรกษนยม จงเปนเรองทหลกเลยงอดมการณฟาสซสต ไมพน

References Baker, C. & Pongpaijit, P. (2014). prawattisa t Thai ru amsamai. [A History of Thailand].

Bangkok : Matichon. Bamrung, S. (2016) . ka nmư ang rabo p phantha ng so ngphanha ro iyi sipʻet ʻudomkhati

ʻanuraksaniyom Thai patc huban [Politics of the Regime, 1978, Modern Thai Conservative Ideology]. Matichonweekly Vol. 2 - 8 September 2016. Retrieved from https://www.matichonweekly.com/in-depth/article%6103.

Bamrungsuk, S. (2009). kanmư ang Thai so ngphanha ro iha sipso ng [Thai politics 2009]. Security Studies Pamphlet Vol. 52. Bangkok: Square Print'93 Printing House.

Bamrungsuk, S. (2012). sip phalang khwa nai ka nmư ang Thai : næ oru am to ta n ratthaban hæ ng cha t [10 Right Power in Thai Politics: Coalition Against National Government!]. Matichonweekly Vol. 1 – 15 November 2012. Retrieved from http://www.matichon.co.th/news%detail.php?newsid.

Cheeppensuk, K. (translated). (2014). khwa msamphan rawa ng prathe t : khwa mru chabap phok pha [International Relation: A very short Introduction]. Krung The p...: samnakphim Openworlds.

Grigsby, E. (2012). Analyzing Political: An Introduction to Political Science. Fifth Edition, United States of America. University of New Mexico.

https://www.google.com/search?q=%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B4%E0%B8%A3+%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%9E%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82+Skin+Cheeppensuk&spell=1&sa=X&ved=0ahUKEwil3ajW5prjAhXEQI8KHX4EBXgQBQgrKAA


248

Mary, H. and Kogan, M. (2002). Encyclopedia of government and politics. Volume 1. London, New Fetter Lane.

O'neil, P.H. (2010). Essentials of Comparative Politics. third Edition. New York London. W. W. Norton & Company, Inc.

Kaewthep, K. & Hinwiman, S. (2010). sa i tha n hæ ng nak khit thritsadi se tthasa t ka nmư ang kap sư sa n sưksa [Stream of Thinkers, Political Economy Theory and Communication Education]. Bangkok: Parbpim.

Kaewthep, K. (2014). ʻudom ka n læ konkai tha ng ʻudom ka n kho ng rat [Ideology and Ideological State Apparatuses]. Bangkok: Ruenkaew Printing.

Nakata, T. (2012). ka nmư ang Thai rabop thi mai mi su t samretru p nai ka n kæ panha [Thai Politics Systems that do not have a Ready-Made Formula for Solving Problems]. Bangkok: Panyachon.

Ratchakitcha. (2019). Retrieved from http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF//A//T%0001.PDF.

Sargent,T.L. (2009). Contempory Political Ideologies: A Comparative Analysis, Fourteenth Edition, Canada. Webcom.

Sereera, S., Luksitanon, P. & Hiranyakiti, S. (1995). sap ka nbo riha n Management/ Administration [Vocabulary in Management/Administration]. Bangkok: Visit Pattana Co., Ltd.

Songsakul, P. (2019) 4 pi คสช. lư an lư aktang khrang c ha k pla i pi su Kumpha phan [4 years Election Postponed 4 times from the end of 2015 to February 2019]. Retrieved from https://thestandard.co/-years-election-postponed-4-times.

Vincent, A. (1995). Modern Political Ideology.Second Edition, Blackwell Publishing.United Kingdom.

Wantana, S. (2001). ʻudomka n tha ngka n mư angra samai [The Contemporary Political Ideologies]. Bangkok: Master's Program Political Science, Department of Political Science and Public Administration, Faculty of Social Sciences, Kasetsart University.

Yimprasert, S. (2008). sa i tha n prawattisa t pracha thipatai Thai [Stream of Thai democratic history]. Bangkok: P Press Co Ltd.

http://www.mratchakitcha.soc.go.th/announce.html


Documents

อุดมการณ์ทางการเมือง ...grad.vru.ac.th/pdf-journal/JourTs1-13-3/18 พชร...Journal of Graduate Studies Valaya Alongkorn Rajabhat University