คํานําoaep.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2015/01/...ค าน า ค มอการจ ดการสารเคม อนตรายส ง กรดซ ลฟ

คานา

คมอการจดการสารเคมอนตรายสง กรดซลฟวรก (Sulfuric acid) จดทาขนตามโครงการจดทาคมอกากบดแลสถานประกอบการ (คมอดานความปลอดภยโรงงาน) : คมอเพอพฒนาระบบการจดการสารเคมอนตรายสงทมการใชในโรงงานอตสาหกรรมของปงบประมาณ 2553 ซงเปนโครงการตอเนองภายใตแผนยทธศาสตรการจดการสารเคมแหงชาต ฉบบท 3 (พ.ศ. 2550-2554) โดยจดทาการศกษา กาหนดเกณฑการพจารณาคดเลอกสารเคมอนตรายสงทมการผลตและการนาเขาเพอใชในโรงงานอตสาหกรรม จากฐานขอมลความเปนอนตรายของสารเคมทงดานกายภาพ สขภาพและสงแวดลอม รวมทงปรมาณการนาเขา การกระจายตวในการใชสารเคมอยางหลากหลาย และการเกดอบตเหต ซงควรจะตองไดรบการควบคมและตดตามตลอดอายการใชงานและจดทาเปนคมอการจดการสารเคมอนตรายสงแตละชนด

คมอการจดการสารเคมอนตรายสง กรดซลฟวรก (Sulfuric acid) เลมน ประกอบดวยรายละเอยดของขอมล ดงน

1) ขอมลเบองตนและตวอยางอบตเหตจากกรดซลฟวรก 2) กระบวนการผลตและอตสาหกรรมทมการใชกรดซลฟวรก 3) สมบตของกรดซลฟวรก 4) มาตรฐานภาชนะบรรจและการตรวจสอบ 5) การใชงานและการจดเกบอยางปลอดภย 6) การขนยาย การขนถาย และการขนสง 7) การระงบเหตและการปฐมพยาบาล 8) อปกรณคมครองความปลอดภย 9) การจดการของเสย 10) การฝกอบรมเพอการทางานทปลอดภย 11) การบรหารจดการความปลอดภยสารเคมอนตรายสง 12) กฎหมายทเกยวของ 13) แบบตรวจสอบโรงงานดานความปลอดภยการใชสารเคมอนตรายสง กรดซลฟวรก

กรมโรงงานอตสาหกรรมหวงเปนอยางยงวาคมอนจะเปนประโยชนตอผประกอบกจการโรงงานทมการผลต การใช การขนสง และการจดการของเสย เพอใชเปนแนวทางในการปฏบต ตลอดจนเพอประโยชนตอหนวยงานภาครฐในการกากบดแลการใชสารเคมชนดนใหเกดความปลอดภยตอไป

กตตกรรมประกาศ

คมอการจดการสารเคมอนตรายสง กรดซลฟวรก (Sulfuric acid) จดทาขนตามโครงการ

จดทาคมอกากบดแลสถานประกอบการ (คมอดานความปลอดภยโรงงาน) : คมอเพอพฒนาระบบการจดการสารเคมอนตรายสงทมการใชในโรงงานอตสาหกรรมของปงบประมาณ พ.ศ. 2553 ทกรมโรงงานอตสาหกรรมรบผดชอบภายใตแผนยทธศาสตรการจดการสารเคมแหงชาต ฉบบท 3 (พ.ศ. 2550-2554) โดยมวตถประสงคเพอพฒนาระบบการจดการสารเคมอนตรายสง ซงครอบคลมตงแตการนาเขา การใชการจดเกบ การขนสง และการจดการของเสย เพอใชเปนแนวทางในการดาเนนงานเพอความปลอดภยในโรงงาน การจดทาคมอเลมนไดรบความรวมมอจาก บรษท ทาไทย จากด บรษท สหไพศาล อนดสทร จากด บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) บรษท พรอมมตรเคม จากด บรษท แพค เดลตา จากด (มหาชน) และผเชยวชาญทใหขอคดเหนในการจดทาคมอ อานวยความสะดวกในการใหเจาหนาทฝกปฏบตในการนาคมอไปใชตลอดจนใหขอคดเหนและขอเสนอแนะ เพอใหคมอนมความสมบรณครบถวนและเกดประโยชนสงสด กรมโรงงานอตสาหกรรม จงขอขอบคณมา ณ โอกาสน กรมโรงงานอตสาหกรรม หวงเปนอยางยงวา คมอการจดการสารเคมอนตรายสง กรดซลฟวรก (Sulfuric acid) จะเปนประโยชนตอผประกอบกจการโรงงาน เจาหนาทกรมโรงงานอตสาหกรรมและผทเกยวของ กรมโรงงานอตสาหกรรม ตลาคม 2553

คณะทางาน

ทปรกษา

อธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม รองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม ผอานวยการสานกเทคโนโลยความปลอดภย

คณะกรรมการประสานและรบมอบงาน

นางเฮเลน อารมยด ประธานกรรมการ นางสาวอสราภรณ วจตรจรรยากล กรรมการ นางสาวรตนา รกษตระกล กรรมการ นายสทศน มงคละคร กรรมการ นางสาวปยะพร เธยรเจรญ กรรมการ นางสาวกฤตยา เหมอนใจ กรรมการและเลขานการ

คณะผเชยวชาญทใหขอคดเหนในการจดทาคมอ

นายมหาบร โกเดอร บรษท ไทยอาซาฮเคมภณฑ จากด นายสมชาย วงษเพง บรษท ผาแดง อนดสทร จากด (มหาชน) นายชยวศ ผาผอง บรษท แพค เดลตา จากด (มหาชน) นายสกล จนดาโชคสร บรษท สหไพศาล อนดสทร จากด นายสทธชย สาธกจกล บรษท เอสพพเทอรมนลทรานสปอรต จากด นางสาวพชรนทร โมทนยชาต บรษท พรอมมตรเคม จากด นายโรจนทรพย หมดวานช บรษท สยามฟรกาวา จากด นางศวพร แกวกระจาง ผเชยวชาญอสระ นายเอกบตร อตมพงศ กรมโรงงานอตสาหกรรม นายธญญะ บรรเลงจต กรมโรงงานอตสาหกรรม

คณะผจดทา : บรษท เอม ซ ซลลาบส จากด

นายมงคล พนธมโกมล นายกฤตพฒน จยเตย นางสาวปณตพร บญเปยมศกด

สารบญ

หนา

กรดซลฟวรก (Sulfuric Acid) 1

ตวอยางการเกดอบตเหต 2

กรณศกษา 1 เหตระเบดจากการซอมรอยรวของแทงกสาหรบขนสงกรดซลฟวรก 2

กรณศกษา 2 ถงเกบกรดซลฟวรก ขนาด 3,000 ตน แตก เนองจากการกดกรอน 4

กรณศกษา 3 ถงเกบกรดซลฟวรกระเบดจากการซอมทางเดนบนถงเกบ 7

บทท 1 กระบวนการผลตและอตสาหกรรมทมการใชกรดซลฟวรก 9 1.1 กระบวนการผลตกรดซลฟวรก 9 1.2 อตสาหกรรมทมการใชกรดซลฟวรก 15

บทท 2 สมบตของกรดซลฟวรก 25 2.1 สมบตทางกายภาพ (Physical properties) 25 2.2 สมบตทางเคม (Chemical properties) 26 2.3 อนตรายของกรดซลฟวรก 27 2.4 การจาแนกความเปนอนตราย ฉลาก และขอมลความปลอดภยสารเคม 28 ตามระบบ GHS

บทท 3 มาตรฐานภาชนะบรรจและการตรวจสอบ 41 3.1 ถงเกบ 41 3.2 บรรจภณฑ 50 3.3 แทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรง 54

บทท 4 การใชงานและการจดเกบอยางความปลอดภย 59 4.1 การใชงานและการจดเกบอยางปลอดภยสาหรบถงเกบ 59 4.2 การใชงานและการจดเกบอยางปลอดภยสาหรบบรรจภณฑ 64 4.3 การใชงานอยางปลอดภยสาหรบแทงกตดตรง 65

บทท 5 การขนยาย ขนถายและการขนสง 67 5.1 การขนยาย 67 5.2 การขนถาย 68 5.3 การขนสง 80

สารบญ(ตอ)

หนา

บทท 6 การระงบเหตและการปฐมพยาบาล 85 6.1 การระงบเหตฉกเฉน 85 6.2 การปฐมพยาบาล 94

บทท 7 อปกรณคมครองความปลอดภย 95 7.1 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลกรณปกต 95 7.2 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลกรณเกดเหตฉกเฉน 98 7.3 การจดเตรยมอปกรณระงบเหตเบองตน 100 7.4 อปกรณความปลอดภยในสถานททางาน 101

บทท 8 การจดการของเสย 105 8.1 ของเสยจากกระบวนการผลตกรดซลฟวรก 105 8.2 ของเสยจากภาชนะบรรจทปนเปอนกรดซลฟวรก 107 8.3 กรดซลฟวรกทเปนของเสย 107

บทท 9 การฝกอบรมเพอการทางานทปลอดภย 115 9.1 หลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภยทวไป 115 9.2 หลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภยสาหรบการผลต 116 9.3 หลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภยสาหรบการใชงาน 116 9.4 หลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภยสาหรบการขนสง 117

บทท 10 การบรหารจดการความปลอดภยสารเคมอนตรายสง 119 10.1 การใชอปกรณทเหมาะสมและไดมาตรฐาน 119 10.2 การสรางความตระหนก 119 10.3 การตรวจสอบดานความปลอดภยของสารเคมอนตรายสง 120 10.4 การประเมนความเสยงจากการใชและการปฏบตงานกบสารเคมอนตรายสง 120 10.5 การจดการเกยวกบการระงบเหตฉกเฉน 124

บทท 11 กฎหมายทเกยวของ 125

บทท 12 แบบตรวจสอบโรงงานดานความปลอดภยการใชสารเคมอนตรายสง 129

กรดซลฟวรก

สารบญ(ตอ)

หนา อกษรยอและคาอธบาย 137

เอกสารอางอง 142

เวบไซต 144

ภาคผนวก ก ตารางการจดเกบสารเคม 145

ภาคผนวก ข สมบตของกรดซลฟวรก 148

ภาคผนวก ค การพจารณาหาจดวดความหนาของถงเกบกรดซลฟวรก 150

ภาคผนวก ง แนวทางการเลอกวสดทเหมาะสมเพอใชงานกบกรดซลฟวรก 154

ภาคผนวก จ แสดงรปแบบของปนขาว (Type of lime) 156

ภาคผนวก ฉ แสดงผลของคาความเปนกรด-ดาง ตอการตกตะกอนของโลหะตาง ๆ 157

ภาคผนวก ช แสดง Neutralization characteristics of different alkalis 158

ภาคผนวก ซ ระดบการปองกนของชดปฏบตงานสารเคม 159

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2-1 สมบตทางกายภาพของกรดซลฟวรกทความเขมขนเทากบ 98% โดยนาหนก 25 3-1 อตราการไหลของอากาศทเขาและออกจากถงเกบ เนองจากผลของการเปลยนแปลง 45 ความรอนทเกดจากการเตมกรดเขาหรอขนถายกรดออกจากถงเกบ 3-2 ตวอยางการคานวณขนาดชองระบายอากาศของถงเกบกรดซลฟวรก 45 3-3 ขอกาหนดของบรรจภณฑทใชบรรจกรดซลฟวรก 51 3-4 ความหมายของเครองหมายสหประชาชาตของบรรจภณฑชนดถงทรงหลายเหลยม 52 3-5 ความหมายของเครองหมายสหประชาชาตและสญลกษณทตดกบบรรจภณฑชนด IBCs 53 3-6 รหสแทงกและรหสความเปนอนตรายในการขนสงกรดซลฟวรก 55 3-7 ความหมายของรหสแทงกทใชบรรจกรดซลฟวรก 55 3-8 สวนประกอบสาคญสาหรบรถขนสงกรดซลฟวรก 56 4-1 ความหนาตาสดทยอมใหสาหรบแทงกตดตรงสามารถใชงานได 66 5-1 เปรยบเทยบลกษณะการเลอกใชทอเหลกหลอ/เหลกเหนยว และอลลอยดในการขนถาย 69 กรดซลฟวรก 5-2 ตวอยางการเลอกใชวสดทาทอขนถายกรดซลฟวรกทระดบความเขมขนตาง ๆ และ 70 อณหภมสงสดทยอมใหใชงานได 6-1 แสดงหมายเลขในการระงบเหตฉกเฉน (ERG) ของกรดซลฟวรก 86 6-2 แนวทางการระงบเหตฉกเฉนกรดซลฟวรกตาม Guide no. 137 (UN 1830) 87 6-3 แนวทางการระงบเหตฉกเฉนกรดซลฟวรกตาม Guide no. 157 (UN 2796) 89 7-1 วสดทใชทาชดปองกนกรดซลฟวรกทเหมาะสม 96 7-2 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทใชงานทวไปสาหรบกรดซลฟวรก 97 7-3 ขอแนะนาในการเลอกใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดดดซบกาซและไอระเหย 99 ของกรดซลฟวรก 7-4 ตวอยางวสด อปกรณ และเครองมอ เพอระงบเหตเบองตน 100 7-5 ตวอยางอปกรณคมครองความปลอดภยในสถานททางาน 101 8-1 การจดการของเสยทเกดจากกระบวนการผลตกรดซลฟวรก 106 8-2 การจดการของเสยจากภาชนะทปนเปอนกรดซลฟวรก 107 8-3 การเลอกใชดางเพอปรบคาความเปนกรด-ดางในการบาบดกรดซลฟวรก 109 10-1 การจดระดบโอกาสในการเกดเหตการณตาง ๆ 121 10-2 การจดระดบความรนแรงของเหตการณตาง ๆ ทสงผลกระทบตอบคคล 121 10-3 การจดระดบความรนแรงของเหตการณตาง ๆ ทสงผลกระทบตอชมชน 121

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา 10-4 การจดระดบความรนแรงของเหตการณตาง ๆ ทสงผลกระทบตอสงแวดลอม 122 10-5 การจดระดบความรนแรงของเหตการณตาง ๆ ทสงผลกระทบตอทรพยสน 122 10-6 การจดระดบความเสยงอนตราย 122

สารบญรป

รปท หนา 1-1 กระบวนการผลตกรดซลฟวรกจากการเผากามะถน การแยกโลหะจากแร 9

และการฟนฟสภาพกรดซลฟวรกทใชงานแลว 1-2 ความสมพนธความเขมขนของกาซซลเฟอรไดออกไซดกบอณหภมในเตาเผา 10 1-3 คาอณหภมกาซเขา-ออกชนตวเรงปฏกรยาและอณหภมทสมดลของการเปลยนรปกาซ 12 1-4 ตวอยางรปแบบตวเรงปฏกรยาทใชในกระบวนการผลตกรดซลฟวรก 13 1-5 สดสวนการใชกรดซลฟวรกในอตสาหกรรมประเภทตาง ๆ ของประเทศไทย 15 1-6 อตสาหกรรมตอเนองและการใชประโยชนจากกรดซลฟวรก 16 1-7 ตวอยางกระบวนการผลตคาโปรแลคตม 17 1-8 ตวอยางกระบวนการผลตเสนใยวสโคสเรยอน 18 1-9 ตวอยางกระบวนการผลตสารสมจากอะลมเนยมไฮดรอกไซด 19 1-10 ตวอยางกระบวนการผลตผงชรสจากแปงมนสาปะหลง 21 1-11 ตวอยางกระบวนการผลตกรดแลคตก 22 1-12 ตวอยางกระบวนการผลตกรดซตรก 23 2-1 กราฟแสดงคาความถวงจาเพาะของกรดซลฟวรกทแปรผนตามความเขมขนทอณหภม 26 คงท 15.6 OC 2-2 การสลายตวของกรดซลฟวรก ณ ทอณหภมและทปรมาณออกซเจนคาตาง ๆ 27 3-1 ตวอยางถงเกบกรดซลฟวรก 42 3-2 รปแบบทอเตมกรดซลฟวรกเขาถงเกบในกรณททอเตมหางจากผนงนอยกวา 2.44 เมตร 43 และปลายทอเตมหางจากพนถงนอยกวา 0.914 เมตร 3-3 รายละเอยดของอปกรณดกความชนกอนเขาถงเกบกรดซลฟวรก 46 3-4 อปกรณดกความชนและทอหายใจของถงเกบกรดซลฟวรกรปแบบท 1 และ 2 ตามลาดบ 47 3-5 ฐานรากแบบแผนคอนกรตเสรมเหลก 47 3-6 ฐานรากแบบคานรบนาหนกชนดเหลกตวไอและคายนดวยคอนกรต 48 3-7 ฐานรากแบบผนงวงแหวนคอนกรต 48 3-8 เครองมอวดความหนาดวยคลนเสยงชนดอลตราโซนก 49 3-9 เครองหมายแสดงเดอน ป และกะทผลตบรรจภณฑชนดถงทรงหลายเหลยม 51 3-10 เครองหมายสหประชาชาตของบรรจภณฑชนดถงทรงหลายเหลยมทใชบรรจกรดซลฟวรก 52 3-11 บรรจภณฑชนด IBCs ทใชบรรจกรดซลฟวรก 53 3-12 รถขนสงกรดซลฟวรกชนดแทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรง ตามรหส L4BN 55

สารบญรป (ตอ)

รปท หนา 4-1 ถงเกบ แทงกฟารม และพนทกกเกบกรดซลฟวรก 59 4-2 ตวอยางเขอนกนเพอใชกกเกบกรดซลฟวรกทอาจรวไหลจากถงเกบ 60 4-3 ตวอยางเครองสบตดตงภายในเขอนกนทใชขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบไปยง 62 แทงกตดตรง 4-4 วาลวทตดตงกบถงเกบกรดซลฟวรก 62 5-1 การขนถายกรดซลฟวรกความเขมขน 98.5% โดยนาหนก ทางทอเหลกหลอเขาถงเกบ 69

ทอณหภม 45-50 °C 5-2 ความเรว (เมตรตอวนาท) สงสดทยอมใหมการขนถายกรดซลฟวรกความเขมขน 93% 71 และ 98.5% โดยนาหนก ทอณหภมตาง ๆ ทางทอททาจากวสดตางชนด 5-3 ปะเกนเทฟลอนทใชระหวางหนาแปลนทอในการขนถายกรดซลฟวรก 72 5-4 อปกรณปดคลมหนาแปลนและการตดตง 72 5-5 การบงชทอทใชขนถายกรดซลฟวรก 73 5-6 เครองสบกรดซลฟวรกแบบหนศนยกลางชนดตดตงแนวนอนและชนดจม 74 5-7 ลกษณะของเกทวาลว โกลบวาลว และบอลวาลวตามลาดบ ทใชกบกรดซลฟวรก 74 5-8 สวนประกอบและวสดของเกทวาลวทใชขนถายกรดซลฟวรก 75 5-9 เครองวดอตราการไหลกรดซลฟวรกแบบตาง ๆ 75 5-10 สถานขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบลงสแทงกตดตรง 76 5-11 การขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบลงสแทงกตดตรง 77 5-12 การขนถายกรดซลฟวรกจากแทงกตดตรงโดยใชแรงดนอากาศ 79 5-13 สญลกษณแสดงความเปนอนตรายกรดซลฟวรกและตาแหนงตดตงทแทงกทยดตดกบตวรถ 81 5-14 ตวอยางแผนเครองหมายสสมแสดงรหสความเปนอนตรายและหมายเลขสหประชาชาต 81 ของกรดซลฟวรกความเขมขนมากกวา 51% และความเขมขนไมมากกวา 51% โดยนาหนก ตามลาดบ 5-15 ตาแหนงการตดตงแผนเครองหมายสสมทดานหนาตวรถ ดานหลง และดานขางทงสองดาน 82 ของแทงกทยดตดกบตวรถขนสงกรดซลฟวรกความเขมขนมากกวา 51% โดยนาหนก 6-1 แสดงสญลกษณกรดซลฟวรกในระบบ NFPA 704 86 7-1 มาตรฐานและรายละเอยดตดตงฝกบวฉกเฉนและทลางตาฉกเฉน 103 8-1 ถงปรบสภาพใหเปนกลาง (Neutralization tank) 110 8-2 ระบบบาบดกรดเจอจางแบบ Conventional effluent treatment system 111 8-3 การทาใหกรดซลฟวรกเจอจางเปนกรดเขมขนแบบ Pot concentration 112

คมอการจด

กรมโรงงาน

ชอเรยกกรดกามVitriolic

1830 (เมอคว2796 (เมอควCAS Nu

EC Num

วตถอนการผลตไดรบยก

ดการสารเคมอนต

นอตสาหกรรม

ส

H2

กอน มะถน, Dihydro acid, Spirit o

UN

ามเขมขนมาก

ามเขมขนไมมumber

mber (EINECS

นตราย : ชนดทต การนาเขา กกเวนไมตองขน

ตามขอ

อ

ตามขอกา

ตามขอก

ตรายสง

สตรเคม

2SO4

ogen sulfate, f alum, Batter

N Number

กวา 51 % โด

ากกวา 51 % 76

S) 23

ท 3 (เฉพาะทคารสงออก หรอนทะเบยน

สญ

อกาหนด GHS

อนตราย

าหนด NFPA 7

กาหนด UNTD

กร(Su

Diothionic acry fluid acid

ยนาหนก)

โดยนาหนก) 664-93-9

31-639-5

ความเขมขนมาอการมไวในคร

ลกษณและ

S

704

DG

ดซลฟวulfuric Ac

id, Brown oil,

ER Guide

137

157

UN Clas

Hazche

ากกวา 50% โอบครองตองได

การชบงควา

รR35 เก

รหสS1/2 เกS26 ก

มS30 หS45 ก

ท

วรก cid)

สต

Oil of vitriol,

e

2807.000(เมอความ2807.000(เมอความ

ss

m Code

ดยนาหนก) ตาดรบใบอนญาต

ามเปนอนต

รหสแสดงควากดแผลไหมรน

สแสดงความปกบในสถานทปรณทสารเขาต

มาก ๆ และไปพหามเตมนาลงในรณเกดอบตเห

ทนท (นาฉลากข

กรดซล

ตรโครงสราง

Vitriol brown

พกดอตราศ

00.102 มเขมขนมากกว00.101 เขมขนไมมากก

าม พ.ร.บ. วตถตจากกรมโรงงา

ตราย

ามเสยง (Riskนแรงได

ปลอดภย (Safปดสนท และพนา ใหลางออกทพบแพทย นสารน หต หรอรสกไมของสารไปดวย

ลฟวรก (Sulfuric

0il, Dipping a

ศลกากร

วา 50 % โดยนา

กวา 50 % โดยน8

2R หรอ 2P

ถอนตราย พ.ศานอตสาหกรรม

k Phrases)

fety Phrasesนจากเดก ทนทดวยนาปร

สบาย ใหพบแย)

acid)

1

acid,

าหนก)

นาหนก)

ศ. 2535 ม แต

)

มาณ

แพทย

คมอการจดการสารเคมอนตรายสง กรดซลฟวรก (Sulfuric acid)

2 กรมโรงงานอตสาหกรรม

ตวอยางการเกดอบตเหต

กรดซลฟวรกเปนสารเคมทมประโยชน แตถาการผลต การใช การขนสง และการจดเกบอยางไมถกตอง อาจกอใหเกดอนตรายตอชวต ทรพยสนและสงแวดลอมอยางรนแรง ดงตวอยางอบตเหต ตอไปน

กรณศกษา 1 เหตระเบดจากการซอมรอยรวของแทงก สาหรบขนสงกรดซลฟวรก

วนทเกดเหต : ป พ.ศ. 2543

สถานทเกดเหต : โรงงานผลตกรดซลฟวรก จงหวดสมทรสาคร

รายงานการเกดอบตเหต ตรวจพบ รอยรวดานบนของแทงกรถขนสงกรดซลฟวรกและนาเขาไปซอม โดยจอดรถรอซอม

ประมาณ 1 วน ซงกอนวนทตรวจพบรอยรว มฝนตกหนกทาใหมนาเขาไปในแทงกทมกรดซลฟวรกเหลออยหลงจากไปสงลกคาแลว

กอนซอมรอยรว ไดเปดฝาชองทางเขา (Manhole) ดานบน ทงดานหวและทายของแทงก เพอระบายอากาศทมกาซไฮโดรเจนซงเปนกาซไวไฟทเกดขนจากการกดกรอนผนงของแทงกททาดวยเหลกกลา ประมาณ 2-3 ชวโมง โดยใชวธระบายตามธรรมชาตทไมไดใชพดลมเปาหรอดดออก กาซไฮโดรเจนมสมบตทเบากวาอากาศ (ความหนาแนนไอสมพทธของกาซไฮโดรเจน = 0.07 อากาศ = 1) สามารถลอยตวออกจากแทงกไดงาย เมอระบายตามระยะเวลาทกาหนด กเรมเชอมซอมรอยรว เมอมประกายไฟแทงกกระเบดทนท

ผลจากการเกดอบตเหต แรงระเบดทาใหพนกงานซอมบารง 1 คน ทกาลงเชอมรอยรวอยบนหลงแทงก กระเดนทะลผาน

หลงคาโรงซอมบารงทสงประมาณ 3 เมตรจากพน และตกลงกระแทกกบพน ซงมระยะหางจากแทงกทซอมประมาณ 20 เมตร ไดรบบาดเจบสาหส และไปเสยชวตทโรงพยาบาล สวนชางซอมบารงอก 2 คน ไดรบบาดเจบ หออชวคราวและชาภายในเลกนอย โดยแพทยปฐมพยาบาลและใหกลบได สวนทรพยสนอน ๆ ทเสยหาย คอ แรงระเบดทาใหผนงดานบนแทงกฉกขาด และเครองสบกรด (Acid pump) ทตดกบตวแทงกชารดเสยหาย ไมสามารถนากลบมาใชงานได หลงคากระเบองโรงซอมบารงแตกและเสยหาย ขนาดความกวาง 5 เมตร และยาว 5 เมตร แสดงดงรปท 1


กรมโรงงานอตสาหกรรม 3

รปท 1 ความเสยหายจากการระเบดตอตวรถ แทงกและอาคาร

ขอมลจากการสบคนหาสาเหต

1. การกดกรอน ทาใหเกดกาซไฮโดรเจนซงเปนกาซไวไฟ กรดซลฟวรกกดกรอนแทงกททาดวยเหลกกลา (Carbon Steel) ทมธาตเหลก (Fe) เปน

องคประกอบ เกดเปนเหลกซลเฟต (FeSO4) และ กาซไฮโดรเจน (H2) ซงเปนกาซไวไฟ ปฏกรยาดงสมการ

HydrogensulfateIronacidSulfuricIronHFeSOSOHFe 2442 +→+

2. มตวเรงใหเกดการกดกรอนและเกดกาซไฮโดรเจนในปรมาณมาก มนาฝนเขาไปตามรอยรวของแทงกทมกรดซลฟวรกเขมขนอยในแทงก ทาใหกรดเจอจาง

และเกดความรอน (Heat of dilution) ทาใหการกดกรอนรนแรงและเกดกาซไฮโดรเจนในปรมาณทมากกวาปกต

3. มการสะสมของไฮโดรเจนในแทงก ในวนเกดเหตเปนวนทฝนตกตลอดทงวน ทองฟาปดและเตมไปดวยเมฆ ลมหยดนง มลมพด

เพยงเลกนอยในบางชวงเวลา ทาใหการระบายกาซไฮโดรเจนออกจากแทงกโดยวธทางธรรมชาตทาไดไมด สงผลใหกาซไฮโดรเจนสะสมในแทงกจนมคาเกนขดจากดลางการระเบด (Lower explosion limit, LEL) ของกาซไฮโดรเจนซงมคาเทากบ 4% โดยปรมาตร และเมอมประกายไฟจากการซอมเชอมเกดขน จงเกดระเบดทนท

มาตรการปองกน ตองเปลยนระบบการระบายอากาศภายในแทงกโดยวธทางธรรมชาต มาเปนแบบใชพดลมดด

หรอเปาลมไลกาซไฮโดรเจนออกจากแทงก เพอใหแนใจวามการระบายกาซไฮโดรเจนออกอยางเพยงพอ และตองวดปรมาณกาซไฮโดรเจนเปนระยะ ๆ เพอใหแนใจวาไมมกาซไฮโดรเจนอยภายในแทงก โดยตวอยางเครองมอวด ดงรปท 2 การระบายกาซไฮโดรเจนออกจากแทงก ควรใชวธการเปาลมเขามากกวาดดลมออก แตถาใชวธดดออกควรใชพดลมชนดทนการระเบด (Explosion proof) กรณทไมม

ผนงแทงกทฉกขาด

หลงคาโรงซอม ทเสยหาย

เครองสบกรดทเสยหาย



เครองวดกาซไฮโดรเจน ตองลางแทงกใหสะอาดดวยนาปรมาณมาก ๆ และทาใหแหงกอนซอมรอยรวของแทงก

รปท 2 เครองมอวดปรมาณกาซไฮโดรเจน

กรณศกษา 2 ถงเกบกรดซลฟวรกขนาด 3,000 ตนแตก เนองจากการกดกรอน

วนทเกดเหต : วนท 16 มถนายน พ.ศ. 2518

สถานทเกดเหต : International Minerals and Chemicals Port Maitland Plant เมอง Dunnville มลรฐ Ontario ประเทศแคนาดา

รายงานการเกดอบตเหต ถงเกบกรดซลฟวรกขนาด 3,000 ตน (ขนาดเสนผานศนยกลาง 15.55 เมตร สง 7.92 เมตร ผนง

ของถงเกบทาดวยแผนเหลกกลาตามมาตรฐาน ASTM เกรด C มอายการใชงาน 14 ป ความหนาของผนงสวนลางเมอเรมใชงานเทากบ 12.7 มลลเมตร ผนงสวนบนเทากบ 9.5 มลลเมตรและหลงคาถงเทากบ 12.7 มลลเมตร) แตกและแยกจากพนถง ทาใหกรดซลฟวรกทบรรจในถงไหลทะลกออกจากถงเกบทงหมด โดยถงเรมแตกทแผนเหลกของผนงทตอกบพนถง ไปตามแนวตงกบผนง และตามแนวเดยวกบทอเตมกรดเขาถงเกบ (Roof inlet nozzle) โดยตาแหนงทแผนเหลกเรมแตก มความหนาของผนงเหลอเพยง 3 มลลเมตร (จากเดม 12.7 มลลเมตร) ซงบางมาก สวนความหนาของผนงถงตามรอยแตกในแนวตงบรเวณรอยตอระหวางผนงกบหลงคามความหนาเทากบ 9.5 มลลเมตร (ความหนาของถงบรเวณรอยแตกจากดานลางไปดานบนถงมความหนาระหวาง 3-9.5 มลลเมตร) แสดงลกษณะการกดกรอนของกรดซลฟวรกในถงเกบในทเกดเหต ดงรปท 3



รปท 3 ลกษณะการกดกรอนของกรดซลฟวรกในถงเกบทเกดเหต1

ผลจากการเกดอบตเหต

กรดซลฟวรกจานวน 2,590 ตน ทบรรจในถงเกบหมายเลขท 1 ไหลทะลกออกจากถงเกบทงหมด และไปชนกระแทกถงเปลาหมายเลข 2 และถงตวง (Measuring tank) ทาใหถงทงสองเคลอนออกจากฐาน และถงหมายเลข 2 ชนกระแทกกบถงเปลาหมายเลขท 3 รวมทงชนกระแทกกบผนงคอนกรตทเปนเขอนกนพงเสยหาย และพดพาเอาซากปรกหกพงตาง ๆ ไปไกลกวา 45.7 เมตร สวนถงทแตกกลมทบทอนาหลอเยนททาดวยเหลกหลอ ขนาดเสนผานศนยกลาง 304.8 มลลเมตร แตกหกเสยหายเกอบทงหมด แผนผงแสดงตาแหนงและการเคลอนตวของถง แสดงดงรปท 4 ผลของเหตการณดงกลาวทาใหโรงงานหยดงาน 5 สปดาห เพอทาความสะอาดและตดตงอปกรณตาง ๆ สวนถงใบท 1 และ 2 ไมสามารถนากลบมาซอมหรอใชงานได สวนถงใบท 3 นากลบมาซอมและใชงานไดตามเดม

1 www.sulphuric-acid.com

ผนงถง ณ จดนหนา 9.5 มลลเมตร

ผนงถง ณ จดทถงเรมแตกหนาเพยง 3 มลลเมตร



รปท 4 แผนผงแสดงตาแหนงและการเคลอนตวของถง1

ขอมลจากการสบคนหาสาเหต

สาเหตเกดจากการตดตงทอเตมกรดเขาถงเกบอยหางจากผนงเพยง 1 ฟต ซงนอยเกนไป ทาใหกรดทเตมเขาถง ไหลไปทผนงและทาลายฟลมของซลเฟตทใชเปนเกราะปองกนการกดกรอนหลดออกจากผนง สงผลใหผนงในสวนนถกกดกรอนเรวกวาผนงในสวนอน ๆ โดยมการกดกรอนเปนรปตว V และหลงจากเกดเหต มการตรวจสอบถงหมายเลข 2 และ 3 พบวา รปแบบการกดกรอนเหมอนกบถงหมายเลข 1 ทเกดเหต

มาตรการปองกน 1) ใหตรวจสอบความหนาของถงอยางนอยปละ 1 ครง 2) ทอเตมกรดเขาถงเกบ ตองอยในตาแหนงใกลศนยกลางของหลงคาถงเทาทเปนไปได เพอลด

การกดกรอนผนง ตาแหนงทตดตงควรอยหางผนงอยางนอย 2.44 เมตร และยนลงไปในถงอยางนอย 150 มลลเมตร เพอไมใหกรดไหลไปตามผนงและหลงคาถง ถาไมสามารถตดตงในระยะทกาหนดขางตน จะตองใชแบบทอจม (Dip pipe) โดยระยะตดตงควรหางจากผนงถงอยางนอย 1.8 เมตร และมระยะหางของทอกบพนถงในระยะประมาณ 0.914 เมตร รวมทงตดตงแผนปองกนการปะทะ (Protective impingement plate) ทพนถง ในบรเวณทมการปลอยกรดออกจากทอเตม เพอปองกนการกดกรอนพนถงจากการปะทะของกรดทเตมเขาถง และทอจมจะตองออกแบบใหมการปองกนการเกดกาลกนา (Syphon break) หรอใชทอจมทปลายทอปดและเจาะรดานขางทอในทศทางทกรดไหลเขากลางถงเกบ (ภาพแสดงดงรปท 3-2 ในบทท 3)




กรณศกษา 3 ถงเกบกรดซลฟวรกระเบด จากการซอมทางเดนบนถงเกบ

วนทเกดเหต : วนท 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2540

สถานทเกดเหต : โรงกลนนามน เมอง Motiva มลรฐ Delaware ประเทศสหรฐอเมรกา

รายงานการเกดอบตเหต

ถงเกบกรดซลฟวรกทใชงานแลว (Spent sulfuric acid) เกดระเบดเมอมประกายไฟจากการซอมทางเดนบนถงเกบ ทาใหไอระเหยไวไฟทอยในถงเกบกรดซลฟวรกทใชงานแลวตดไฟและระเบด มผลทาใหตวถงแตกและแยกจากพนถง และทาใหกรดซลฟวรกทใชงานแลวรวไหลไปยงพนทโดยรอบและทาใหถงขางเคยงเสยหาย แสดงดงรปท 5

รปท 5 ความเสยหายจากการระเบด

1

ถงทเกดเหตเปนถงหมายเลข 393 ตงอยในเขอนกนเดยวกนกบถงอน ๆ รวมทงหมด 6 ใบ สรางขนในป พ.ศ. 2522 มขนาดความจปรมาตรใบละ 1,571 m3 ทาดวยเหลกกลา (Carbon steel) ออกแบบเพอบรรจกรดซลฟวรก แตภายหลงเปลยนมาบรรจกรดซลฟวรกทใชงานแลว และตดตงระบบกาซเฉอยเพมเตม (กาซคารบอนไดออกไซด) เพอปองกนสารไวไฟไมใหระเหยออกจากถงเกบและปองกนประกายไฟจากภายนอก (Flame arrestor)

กอนเกดเหตถงไดผานการซอมมาทงหมด 9 ครง และผตรวจสอบไดพบผนงถงมรอยรวขนาดความกวาง 7.62 เซนตเมตร สง 0.32 เซนตเมตร หางจากรอยปะเดมประมาณ 2.54 เซนตเมตร ซงรอยปะเดมจะอยทระดบความสง 6.40 เมตรจากพนถง (ความสงของถง 9.75 เมตร) แสดงดงรปท 6 โดยผตรวจสอบไดแนะนาใหใชแผนเหลกขนาด 55.88 x 55.88 เมตร ซอมเชอมปดรอยรวและใหมการตรวจสอบภายในอยางละเอยด แตไมมการดาเนนการแตอยางใด


ถงทระเบด

Platform ทซอม



รปท 6 แสดงตาแหนงรอยรวถงเกบ

1 ผลจากการเกดอบตเหต

มผบาดเจบ 8 คน เขารกษาตวทโรงพยาบาลจากอาการบาดเจบทวไปและระคายเคองตอระบบทางเดนหายใจ โดยม 2 คน ตองพกรกษาตวทโรงพยาบาล สวนคนอน ๆ ใหกลบบานได

ถงเกบเสยหายจากการระเบด ทาใหรอยตอระหวางตวถงและพนถงแยกออกจากกน และไมสามารถซอมใหกลบมาใชงานไดอก

ขอมลจากการสบคนหาสาเหต เกดจากการใชงานถงผดประเภท สภาพถงทชารด และมรอยรวทผนงจนทาใหไอระเหยไวไฟรว

สภายนอก และเมอมประกายไฟจากการซอมเชอมทางเดนบนถง จงเกดการระเบดขน โดยมปจจยสนบสนนอน ๆ ไดแก

• ขนาดของทอเตมกาซเฉอย ซงไดแก กาซคารบอนไดออกไซด (CO2) มขนาดไมเพยงพอเหมาะสมกบขนาดของถง

• ไมมการดาเนนการแกไข เมอตรวจพบรอยรวทตวถง

• ไมมการตรวจสอบปรมาณไอระเหยไวไฟกอนการทางาน เพอปองกนการระเบด

• ขาดระบบการจดการความปลอดภย เชน คมอการปฏบตงานอยางปลอดภย ระบบใบอนญาตทางาน เปนตน

มาตรการปองกน

• ตองมการตรวจสอบถงอยางเหมาะสมเพยงพอ เชน ความหนา ระบบปองกนไอระเหยไวไฟ เปนตน และดาเนนการแกไขทนทเมอพบจดบกพรอง

• ไมควรใชถงผดประเภท นอกเหนอจากการออกแบบ

• ใหมการตรวจสอบปรมาณไอระเหยไวไฟกอนการทางาน

• จดทาคมอการปฏบตงานทปลอดภย

• จดทาระบบใบอนญาตทางาน




บทท 1 กระบวนการผลตและอตสาหกรรมทมการใชกรดซลฟวรก

กรดซลฟวรกเปนสารเคมพนฐาน ทมการใชอยางกวางขวางทวโลกประมาณ 180-200 ลานตนตอป1 ในอตสาหกรรมการผลตตาง ๆ เชน ป ย ไทเทเนยม โลหะ แบตเตอร สารอนทรย สารอนนทรย รวมทงใชในการบาบดนาเสย เปนตน กรดซลฟวรกผลตจากกาซซลเฟอรไตรออกไซดทละลายนา ซงกาซซลเฟอรไตรออกไซดนเปนผลผลตจากการออกซไดซกาซซลเฟอรไดออกไซดดวยคะตะลสต ในประเทศไทยกาซซลเฟอรไดออกไซดสวนมากไดจากการเผากามะถนกบออกซเจนในอากาศ นอกจากนนไดจากกระบวนการแยกโลหะจากแรโดยใชความรอน

1.1 กระบวนการผลตกรดซลฟวรก

กระบวนการผลตกรดซลฟวรกโดยทวไป จะมรปแบบและขนตอนหลกทคลายกน แตกตางกนเฉพาะในสวนการเตรยมกาซซลเฟอรไดออกไซด ทจะนาไปใชผลตในหนวยกระบวนการผลตกรดซลฟวรก (Sulfuric acid unit) เทานน การผลตกรดซลฟวรกจากการเผากามะถน การแยกโลหะจากแร และการฟนฟสภาพกรดซลฟวรกทใชงานแลว แสดงดงรปท 1-1

รปท 1-1 กระบวนการผลตกรดซลฟวรกจากการเผากามะถน การแยกโลหะจากแร และการฟนฟสภาพกรดซลฟวรกท

ใชงานแลว

1 นตยสาร SULPHUR ฉบบท 306 ป พ.ศ. 2549


10

1.1.1 โ

ท 1-1 (1


การผลตโรงงานผลตก1.1.1 Sulfur 1) พดลม (

ปองกนว(Drying (Sulfur b

2) หลอมกาของเหล

โดยใชค(Kg/cm2

ออกไป 3) สบกามะ

กบออกซ

โดยกามความดน

อณหของกาซเผากามะtemperaเตาเผา

รปท 1-

ตรายสง

ตกรดซลฟวรกรดซลฟวรกburning) แลCompressoวสดขนาดให tower) เพburning หรอามะถน (Sulfวทอณหภมป

Soความรอนจาก2) และนาไปกอนเขาเตาเะถนเหลวผานซเจนจากอาก

sulfMoltenlS )( +

มะถนจะตดไฟนบรรยากาศ หภมภายในเซซลเฟอรไดะถน (Furnacature) โดยแสดงดงรปท

-2 ความสมพน

รกจากการเกสวนใหญในละรายละเอยดr) ดดอากาศญเขาไปในพ

พอลดความชอ Furnace) fur melting) ประมาณ 115

sulfurolidsS )( +

กไอนาอมตวปผานเครองกเผา นหวฉด (Spกาศในขอ 1)

OxygelfurgO )(2+

ฟไดเองทอณ เตาเผามคาปออกไซดทตce temperความสมพนท 1-2

นธความเขมขน

ผากามะถนประเทศไทยดดงน ศจากบรรยาพดลมและทาในโดยใชกรด

โดยการทาใ5-120oC ดงส

Heat ⎯⎯

วทความดนปกรอง (Sulfu

ray nozzle) โดยมปฏกร

enHeat ⎯+

ณหภม (Ignit

ประมาณ 900องการหรอทrature) แลนธของความเ

นของกาซซลเฟ

น (Sulfur bur ผลตจากกา

กาศ ผานเครใหพดลมเสยดซลฟวรกเปน

ใหกามะถน (สมการ

sulfMoltenlS )(⎯→⎯

ประมาณ 4-5ur filter) เพ

ใหเปนละออรยาการเผา ด

Sulf

Combustion⎯⎯⎯ →⎯

tion temper

0-1,100 oC ขทออกแบบ ซะอณหภมขอเขมขนกาซซ

ฟอรไดออกไซด

กรดซล

rning) รเผากามะถน

รองกรองอากยหาย ผานเขนสารดดควา

(Sulfur) ในร

fur

5 กโลกรมพอกาจดสงส

องเขาไปในเดงสมการ

dioxidefurgSO )(2

rature) ประม

ขนกบปรมาณซงจะแปรผนตองอากาศทเขซลเฟอรไดออ

ดกบอณหภมใน

ลฟวรก (Sulfuric

กรมโรงงานอ

น โดยมข นต

กาศ (Air filtาหอทาใหอามชน กอนเข

รปของแขงเป

มตอตารางเซสกปรก (Filte

ตาเผาทรอน

มาณ 248-26

ณหรอคาควาตามอณหภมขาเตาเผา (Aอกไซดกบอณ

นเตาเผา

acid)

อตสาหกรรม

ตอนดงรป

ter) เพอากาศแหง ขาเตาเผา

ปลยนเปน

ซนตเมตร er cake)

เพอเผา

66 oC ท

ามเขมขนมจากการAir inlet ณหภมใน



4) กาซทไดจากการเผาไหม ซงประกอบดวย กาซไนโตรเจน กาซออกซเจน และกาซซลเฟอร

ไดออกไซดเปนสวนใหญ ผานเขาไปในหมอนา (Boiler) เพอลดอณหภมใหไดคาทเหมาะสม

(ประมาณ 420 oC) กอนเขาไปในหอเปลยนรปกาซ (Catalyst converter) ทมช นตวเรง

ปฏกรยา จานวน 4 ชน (บางกระบวนการอาจม 5 ชน ขนอยกบการออกแบบ) ในสวนนจะ

ไดไอนาเปนผลพลอยได ซงจะนาไปใชประโยชนในกระบวนการหรอขนตอนอนตอไป

5) กาซทมอณหภมเหมาะสม เขาไปในชนตวเรงปฏกรยาชนท 1 (Bed 1 ชนบนสด) ในหอ

เปลยนรปกาซ เพอเปลยนกาซซลเฟอรไดออกไซด (SO2) ใหเปนกาซซลเฟอรไตรออกไซด

(SO3) โดยปฏกรยาออกซเดชน ซงเปนปฏกรยาคายความรอนสง (Strong exothermic)

และทาใหอณหภมสงขน ดงสมการ

trioxideSulfurOxygendioxideSulfur

gSOgOgSO Catalyst )()(21)( 322 ⎯⎯ →⎯+

กาซทผานเขาไปในชนตวเรงปฏกรยาท 1 เมอทาปฏกรยาแลวจะมอณหภมสงขน (ประมาณ 628 oC) และถาปลอยใหอณหภมมคาสงถงสมดล (Equilibrium temperature) ตวเรงปฏกรยาจะไมทางาน ดงนน ตองลดอณหภมกาซ (Gas cooling) กอนถงคาสมดล โดยผานเขาไปเครองแลกเปลยนความรอนชนดตาง ๆ กอนเขาชนตวเรงปฏกรยาชนท 2

6) กาซจากชนตวเรงปฏกรยาท 1 ทผานการลดอณหภมและมคาทเหมาะสม (ประมาณ

440 oC) ผานเขาในชนตวเรงปฏกรยาท 2 เพอเปลยนกาซซลเฟอรไดออกไซดทเหลออยให

เปนกาซซลเฟอรไตรออกไซด ซงผลของการเปลยนรปจะทาใหอณหภมสงขน (ประมาณ

545 oC) และตองลดอณหภมกอนถงคาสมดล เชนเดยวกบชนตวเรงปฏกรยาท 1

7) กาซทลดอณหภมและมคาอณหภมทเหมาะสม (ประมาณ 440 oC) จากชนตวเรงปฏกรยาท

2 เขาไปในชนตวเรงปฏกรยาชนท 3 เพอเปลยนรปกาซซลเฟอรไดออกไซดทยงเหลออย

ซงจะมอณหภมสงขน (ประมาณ 485 oC) จากการเปลยนรป เชนเดยวกบชนตวเรงปฏกรยา

ท 1 และ 2

8) กาซทผานชนตวเรงปฏกรยาชนท 3 แลวไปผานเครองแลกเปลยนความรอนเพอลดอณหภม

กอนเขาหอดดซบ (ประมาณ 200-250 oC) และผานไปยงหอดดซบ (Absorption tower)

เพอดดซบกาซซลเฟอรไตรออกไซดทไดจากปฏกรยาออกซเดชนในชนตวเรงปฏกรยาชนท

1, 2 และ 3 ดวยกรดซลฟวรกเขมขนประมาณ 98-98.5% โดยนาหนก ดงสมการ

acidSulfuricWatertrioxideSulfurlSOHlOHgSO C )()()( 42

807523 ⎯⎯⎯ →⎯+ − o



จากสมการกาซซลเฟอรไตรออกไซดไมไดทาปฏกรยากบกรดซลฟวรก แตจะทาปฏกรยากบนาทอยในกรดซลฟวรกไดเปนกรดซลฟวรกเขมขนประมาณ 99% โดยนาหนก โดยคมอณหภมของกรดซลฟวรกกอนเขาหอดดซบทคาประมาณ 75-80oC

9) เตมนาเพอปรบความเขมขนใหเปน 98-98.5% โดยนาหนก เพอนาไปใชในการดดซบกาซซลเฟอรไตรออกไซดในหอดดซบท 2 ตอไป

10) กาซทผานหอดดซบแลวจากขนตอนท 8 ซงมอณหภมตา (ประมาณ 80 oC) และยงคงมกาซซลเฟอรไดออกไซดทยงไมเปลยนรปเปนกาซซลเฟอรไตรออกไซดเหลออย ไปเพมอณหภมใหมคาทเหมาะสม (ประมาณ 420 oC) โดยผานเครองแลกเปลยนความรอน (Heat exchanger) และสงเขาไปในชนตวเรงปฏกรยาชนท 4

11) กาซทผานเขาชนตวเรงปฏกรยาท 4 จะเปลยนกาซซลเฟอรไดออกไซดทเหลอใหเปนกาซ

ซลเฟอรไตรออกไซด และมอณหภมสงขน (ประมาณ 430 oC)

12) กาซทไดไปลดอณหภม เขาหอดดซบท 2 และเตมนาเพอปรบความเขมขน เหมอนดง

ขนตอนท 8-9

13) ผลตภณฑทไดจากขนตอนท 12 สงไปยงถงเกบ เพอรอจาหนายหรอสงลกคา สวนกาซท

เหลอนาไปบาบด กอนปลอยผานปลอง (Stack) สบรรยากาศภายนอก โดยตองมคณภาพ

อากาศเปนไปตามกฎหมาย

หมายเหต อณหภมทสมดลในแตละชนตวเรงปฏกรยามคาไมเทากน ขนกบสดสวนการเปลยนรป (Fractional conversion) ของกาซซลเฟอรไดออกไซดไปเปนกาซซลเฟอรไตรออกไซดของแตละชน โดยคาอณหภมของกาซเขา-ออกชนตวเรงปฏกรยา (Catalyst bed) และอณหภมทสมดลของการเปลยนรปกาซ แสดงดงรปท 1-3

รปท 1-3 คาอณหภมกาซเขา-ออกชนตวเรงปฏกรยาและอณหภมทสมดลของการเปลยนรปกาซ

เสนกราฟแสดงการเปลยนแปลงอณหภม ของตวเรงปฏกรยาในแตละชน (Bed)

เสนกราฟแสดงการลดอณหภม กอนเขาชนตวเรงปฏกรยาแตละชน



ตวเรงปฏกรยา (Catalyst) ทนยมใชและใชกนอยางแพรหลายในการผลตกรดซลฟวรก ไดแก วาเนเดยมเพนตาออกไซด (Vanadium pentaoxide) ซเซยม (Cesium) เปนตน โดยมตวอยางรปแบบตวเรงปฏกรยาทใชในกระบวนการผลตกรดซลฟวรก แสดงดงรปท 1-4

รปท 1-4 ตวอยางรปแบบตวเรงปฏกรยาทใชในกระบวนการผลตกรดซลฟวรก

1.1.2 การผลตกรดซลฟวรกจากการแยกโลหะออกจากแร (Metallurgical process)

การผลตกรดซลฟวรกโดยวธน จะไดกาซซลเฟอรไดออกไซดจากกระบวนการแยกแรดวยความรอน (Pyrometallurgical process) โดยการหลอมแร (Smelting) หรอยางแร (Roasting) ทมซลไฟดเปนองคประกอบ เชน แรเพอไรต (Pyrite, FeS2) แรคอปเปอร (Copper concentrates, CuFeS2) แรตะกว (Lead ore, PbS) แรสงกะส (Zinc ore, ZnS) เปนตน กาซทไดจากกระบวนการแยกแรดวยความรอนจะแตกตางจากกาซทไดจากการเผากามะถน เนองจากกาซทไดจะมสงเจอปนจาพวกโลหะหนกอยมาก เชน สารหน ซลเนยม ตะกว ปรอท ฟลออไรด คลอรน เปนตน ซงมปรมาณไมแนนอนขนกบแหลงแรทนามาผลต จงตองผานกระบวนการกาจดกอนนาไปใชผลตเปนกรดซลฟวรก โดยมตวอยางขนตอนการผลตดงรปท 1-1(1.1.2 Metallurgical process) โดยการยางแรสงกะส (Zinc roaster) และมรายละเอยด ดงน

1) เผาหรอยางแรสงกะส หรอซงคซลไฟด (Zinc sulfide) จะไดสงกะสออกไซด (Zinc oxide) และกาซซลเฟอรไดออกไซด ดงสมการ

dioxideSulfuroxideZincOxygensulfideZincSOZnOOZnS 22 2232 +→+

2) พดลมดดกาซจากขอ 1) ทไดจากกระบวนการแยกแรดวยความรอนซงจะมสงเจอปน เชน ฝน คลอไรด ฟลออไรด ซลเนยม ปรอท เปนตน ผานเขาหอฟอกกาซ (Scrubber) เพอดกจบสงเจอปนดงกลาว

3) กาซจากหอฟอกกาซไปยงหอทาใหกาซเยน (Gas cooling) เพอลดไอนาจากกาซ โดยอาจใชทงแบบทสมผสโดยตรงกบสารหลอเยน (Direct contact) หรอโดยการผานตวกลาง (Cooling media)

4) กาซผาน Mist precipitator หรอ Wet electrostatic precipitator เพอดกจบละอองไอกรด ของแขงตาง ๆ ทยงเหลออย และควบแนนฟมของโลหะหนก ไดเปนกาซทสะอาดพรอมทจะนาไปผลตกรดซลฟวรก

5) กาซสะอาดทได ผานหอทาใหอากาศแหง (Drying tower) เพอลดความชนในอากาศโดยใชกรดซลฟวรกเปนสารดดความชน



6) กาซจากหอทาใหอากาศแหง ผานเขาไปในเครองใหความรอน (Gas heating) เพอเพมอณหภมใหมคาทเหมาะสมทตวเรงปฏกรยาสามารถทางานได

7) กาซทไดจากขนตอนท 6) ซงเปนกาซทสะอาด ไมมความชน และมกาซซลเฟอรไดออกไซดเปนองคประกอบ เขาไปผลตเปนกรดซลฟวรก ตามขนตอนท 5) ถงขนตอนท 13) ในขอ 1.1.1 การผลตกรดซลฟวรกจากการเผากามะถน

1.1.3 การผลตกรดซลฟวรกโดยการฟนฟสภาพกรดซลฟวรกทใชงานแลว (Spent acid regeneration) การใชงานกรดซลฟวรกไมไดทาใหกรดซลฟวรกหมดไป แตอาจเสอมสภาพเนองจากสงเจอปน

หรอมการเปลยนแปลงความเขมขน เชน ใชเปนวตถดบในการผลตคาโปรแลคตม การผลตไทเทเนยมไดออกไซด และการผลตไนโตรเบนซน การใชเปนตวเรงปฏกรยาในอตสาหกรรมปโตรเลยมและการผลตโพลเมอร การใชเปนสารทาความสะอาดผวชนงานประเภทโลหะ เปนตน ซงนามาฟนฟสภาพเพอนากลบมาใชงานไดอก ดงรปท 1-1 (1.1.3 Spent acid regeneration) โดยมข นตอน ดงน

1) พนกรดซลฟวรกทเสอมสภาพจากการใชงานแลวหรอมสงเจอปน (Waste sulfuric acid) ใหเปนละอองเขาไปเผา (Combustion) กบนามนเชอเพลงหรอกาซธรรมชาตในเตาเผา ทอณหภมประมาณ 950-1,050 oC เพอใหกรดซลฟวรกสลายตวเปนกาซซลเฟอรไดออกไซด ออกซเจนและนา ดงสมการ

WaterOxygendioxideSulfuracidSulfuric

gOHgOgSOHeatlSOH )()(21)()( 22242 ++→+

2) กาซทไดจากการเผาไหม ผานหมอนา (Boiler) เพอลดอณหภม โดยไดไอนาเปนผลพลอยไดสาหรบใชในการสนบสนนกระบวนการผลตหรอใชในกระบวนการอน ๆ

3) ผานกาซไปยงหอฟอกกาซ (Scrubber) เพอแยกเอาสงเจอปนบางสวนออก และผานหอทาใหกาซเยน (Gas cooling) เพอดกจบไอนา โดยอาจใชทงแบบทสมผสโดยตรงกบสารหลอเยน (Direct contact) หรอโดยการผานตวกลาง (Cooling media)

4) กาซผาน Mist precipitator เพอดกจบฝน ควบแนนฟมของโลหะหนกและละอองไอกรด ไดเปนกาซทสะอาดทพรอมผลตเปนกรดซลฟวรก

5) กาซสะอาดทไดผานหอทาใหอากาศแหง (Drying tower) เพอลดความชนในอากาศโดยใชกรดซลฟวรกเปนสารดดความชน

6) กาซทไดจากหอทาใหแหง ผานเขาไปในเครองใหความรอน (Gas heating) เพอเพมอณหภมใหมคาเหมาะสมกบทตวเรงปฏกรยาทางานได

7) กาซทไดจากขนตอนท 6) ซงเปนกาซสะอาด ไมมความชน และมกาซซลเฟอรไดออกไซดเปนองคประกอบ เขาไปผลตเปนกรดซลฟวรก ตามขนตอนท 5) ถงขนตอนท 13) ในขอ 1.1.1 การผลตกรดซลฟวรกจากการเผากามะถน



1.2 อตสาหกรรมทมการใชกรดซลฟวรก

1.2.1 ปรมาณการใชกรดซลฟวรกในแตละประเภทอตสาหกรรม กรดซลฟวรกทใชในประเทศไทยมทงจากผลตภายในประเทศและนาเขาจากตางประเทศ โดยม

สดสวนการนาไปใชในอตสาหกรรมผลตตาง ๆ ไดแก คาโปรแลคตม เสนใยเรยอน สารสม ผงชรส กรดแลคตก สกดแร แบตเตอร ปโตรเคม ซลคอนไดออกไซด และอน ๆ ดงแสดงในรปท 1-5

รปท 1-5 สดสวนการใชกรดซลฟวรกในอตสาหกรรมประเภทตาง ๆ ของประเทศไทย 1

1.2.2 อตสาหกรรมตอเนองและประโยชนจากกรดซลฟวรก การนากรดซลฟวรกไปใชประโยชนในอตสาหกรรมตอเนอง และการนาไปใชประโยชนอน ๆ เชน

การบาบดนาเสย การทาความสะอาดผวโลหะ เปนตน แสดงดงรปท 1-6

1 จากการสารวจของทปรกษา ป 2553

เสนใยเรยอน



รปท 1-6 อตสาหกรรมตอเนองและการใชประโยชนจากกรดซลฟวรก



1.2.3 ตวอยางกระบวนการผลตทมการใชกรดซลฟวรก 1.2.3.1 การผลตคาโปรแลคตม (Caprolactam)

คาโปรแลคตมมสตรทางเคมวา C6H11NO เปนวตถดบในการผลตไนลอน-6 (Nylon-6) ซงใชประโยชนในอตสาหกรรมการผลตสงทอ อปกรณการประมง และพลาสตกในชนสวนยานยนต กระบวนการผลตคาโปรแลคตมเปนกระบวนการโพลเมอไรเซชนเชงซอน (Complex polymerization process) โดยมวตถดบหลก คอ แอมโมเนย กรดซลฟวรกหรอโอเลยม ซลเฟอรไดออกไซด และไซโคลเฮกเซน (Cyclohexane) โดยมตวอยางกระบวนการผลตดงรปท 1-7 ซงมข นตอนดงน

1) แอมโมเนย ซลเฟอรไดออกไซด และอากาศ ทาปฏกรยาไดไฮดรอกซลเอมน (Hydroxylamine)

2) ไซโคลเฮกเซน ทาปฏกรยาออกซเดชนกบอากาศ ไดไซโคลเฮกซาโนน (Cyclohexanone) 3) กรดซลฟวรกหรอโอเลยม ไฮดรอกซลเอมน และไซโคลเฮกซาโนน ทาปฏกรยาไดคาโปรแลคตม

และแอมโมเนยมซลเฟต ซงเปนผลตภณฑรวม (Co-product) โดยใชในอตสาหกรรมป ย 4) คาโปรแลคตมถกเตมดวยสารเตมแตง ไดไนลอน-6

รปท 1-7 ตวอยางกระบวนการผลตคาโปรแลคตม



1.2.3.2 การผลตเสนใยวสโคสเรยอน (Viscose rayon) การผลตเสนใยวสโคสเรยอนประกอบดวยกระบวนการผลตหลกทสาคญ 2 ขนตอน คอ ขนตอน

การเตรยมวสโคส และขนตอนสปนนง โดยมรายละเอยดดงตอไปน 1. การเตรยมวสโคสโดยนาเยอเซลลโลสซงอยในรปเยอกระดาษ (Dissolving grade wood

pulp) มากวนผสมกบโซดาไฟเพอทาใหเปนเยอดาง (Alkali Cellulose) ดงสมการ

WatercelluloseAlkalisodaCausticCelluloseOHnONaOHCNaOHnOHC nn 24965106 )()( +→+

2. ปรบสภาพเยอดางทไดใหเหมาะสม และสงไปทาปฏกรยากบสารคารบอนไดซลไฟด (CS2) เพอเปลยนเปนเซลลโลสแซนเทต (Cellulose xanthate) ดงสมการ

xanthateCellulosedisulfideCarboncelluloseAlkaliSNaCSOOHCCSnNaOOHC nn )()( 4962496 −−→+−−

3. ละลายเซลลโลสแซนเทตดวยโซดาไฟ ไดเปนสารละลายทเรยกวา วสโคส (Viscose) 4. ปรบสภาพวสโคสใหเหมาะสมแลวสบเขาไปยงหวฉดเสนใย (Spinning nozzle) ซงมรขนาด

เลกจานวนมากอยในสารละลายสปนนงบาท ซงจะทาปฏกรยากบกรดซลฟวรกไดเปนเสนใยเซลลโลส โซเดยมซลเฟตและคารบอนไดซลไฟด ซงเรยกขนตอนฉดเสนใยนวา สปนนง (Spinning) ดงสมการ

CellulosedisulfideCarbonsulfateSodiumacidSulfuricxanthateCellulose

OHCnCSSONanSOHnSNaCSOOHC nn )(22

)( 510624242496 ++→+−−−

5. เสนใยทไดจะถกปรบสภาพ และนาไปบรรจหบหอตอไป ตวอยางกระบวนการผลตเสนใยวสโคสเรยอน แสดงดงรปท 1-8

รปท 1-8 ตวอยางกระบวนการผลตเสนใยวสโคสเรยอน



1.2.3.3 การผลตสารสมชนดอะลมเนยมซลเฟต (Aluminium sulfate alum) การผลตอะลมเนยมซลเฟตซงเปนสารสมชนดหนง ทนยมใชเปนสารตกตะกอนในการผลต

นาประปาและในระบบบาบดนาเสย ผลตจากปฏกรยาระหวางกรดซลฟวรกและอะลมนา (Al2O3) ในอะลมเนยมไฮดรอกไซด (Al(OH)3) ในถงปฏกรยาไดเปนอะลมเนยมซลเฟต ดงสมการ

( ) OHxSOAlOxHSOHOAl 234224232 )3(3 ++→++ Alumina Sulfuric acid Water Aluminium sulfate Water

ผลตภณฑสารสมจะอยใน 2 สถานะ คอ ของเหลวและของแขง โดยมกระบวนการผลต ดงขนตอนตอไปน

• ขนตอนการผลตสารสมชนดทเปนของแขง 1. เตรยมสายละลายขน (Slurry) โดยนาอะลมเนยมไฮดรอกไซดผสมกบนาในถงกวน 2. นาสารละลายขนไปทาปฏกรยากบกรดซลฟวรกในถงปฏกรยา ประมาณ 30-45 นาท

จะไดสารสมทเปนของเหลวขนรอน ทมอณหภมประมาณ 110-120 oC 3. ปลอยสารสมจากถงปฏกรยาลงถาดหรอลานสารสม รอใหตกผลกเปนของแขงโดย

ปลอยใหเยน 4. นาไปบดยอยและบรรจถง พรอมสงใหลกคา

• ขนตอนการผลตสารสมชนดนา 1. ผลตตามขนตอนท 1 และ 2 ของการผลตสารสมชนดทเปนของแขง 2. ปลอยสารสมจากถงปฏกรยาลงบอสารสมนา 3. เตมนาปรบความเขมขนตามทตองการ 4. นาไปจดเกบในบอเกบสารสม พรอมสงใหลกคา

ตวอยางกระบวนการผลตสารสมจากอะลมเนยมไฮดรอกไซด แสดงดงรปท 1-9

รปท 1-9 ตวอยางกระบวนการผลตสารสมจากอะลมเนยมไฮดรอกไซด



1.2.3.4 การผลตผงชรส

ผงชรสมสตรทางเคม คอ C5H8NNaO4 ผลตจากกากนาตาลหรอแปงมนสาปะหลง และใชกรดซลฟวรกเพอปรบคาความเปนกรด-ดาง และตกตะกอนกรดกลตามก โดยมข นตอนการผลต ดงตอไปน

1) กระบวนการเปลยนแปงเปนนาตาลกลโคส (Liquefaction and saccharification) โดยใชเอนไซมอะไมเลสและอะไมโลกลโคลซเดส ยอยแปงมนสาประหลง (Tapioca starch) ใหเปนนาตาลกลโคส ทอณหภม 60 oC

2) กระบวนการหมก (Fermentation) เปลยนนาตาลกลโคสเปนกรดกลตามก โดยเตมเชอจลนทรยลงในสารละลายนาตาลกลโคส (Glucose) และเตมแอมโมเนย (NH3) เพอเปนแหลงไนโตรเจนของเชอจลนทรย ไดเปนแอมโมเนยมกลตาเมต

3) กระบวนการตกผลกกรดกลตามก (Precipitation) เมอกระบวนการหมกเสรจสน ในนาหมก (Broth) จะมสารละลายกรดกลตามกอยเปนจานวนมาก หลงจากนนจะปรบคาความเปนกรด-ดางดวยกรดซลฟวรก เพอตกผลกกรด กลตามก

4) กระบวนการทาใหเปนกลาง (Neutralization) โดยการเตมโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) เพอใหกรดกลตามคเปนโมโนโซเดยมกลตาเมต (ผงชรส) ทสภาวะเปนกลาง

5) กระบวนการกาจดสและสงเจอปน (Decolorization) โดยการผานสารละลายไปในถงถาน กมมนต (Activated carbon) และตกผลก (Crystallization) ไดผลกโมโนโซเดยมกลตาเมตบรสทธ

6) กระบวนการทาแหงและแบงบรรจ (Drying and packing) โดยการเปาผลกโมโนโซเดยม กลตาเมตบรสทธดวยลมรอน (ทกรองละอองฝนออกแลว) จนกระทงผลกแหง แลวคดแยกขนาด ตามจดประสงคการใชงานแลวแบงบรรจ ลงในบรรจภณฑตามมาตรฐาน

โดยมตวอยางกระบวนการผลตผงชรสจากแปงมนสาปะหลง แสดงดงรปท 1-10



แปงมนสาปะหลง

เอนไซม กระบวนการยอยสลายแปง

ผลกกรดกลตามก

สารละลายผงชรสใส

นาตาลกลโคส

แอมโมเนยมกลตาเมต

สารละลายผงชรส

โซเดยมไฮดรอกไซด

ถานกมมนต


แอมโมเนยหรอยเรย

ผลกผงชรสบรสทธ

ปรบคาความเปนกรด-ดาง

กระบวนการกาจดสและสงเจอปน

ทาใหเปนกลาง

กระบวนการหมก

กระบวนการตกผลก

รปท 1-10 ตวอยางกระบวนการผลตผงชรสจากแปงมนสาปะหลง

1.2.3.5 การผลตกรดแลคตก (Lactic acid) กรดแลคตก มสตรทางเคม คอ CH3CH(OH)CO2H เกดไดเองจากธรรมชาต สามารถสงเคราะห

หรอผลตไดโดยการหมก (Fermentation) คารโบไฮเดรต เชน กลโคส ซโครส หรอแลคโตส เปนตน โดยมข นตอนดงตอไปน

1) ผสมคารโบไฮเดรท ( กลโคส ซโครส หรอแลคโตส) ปนขาว และนา 2) เตมเชอแบคทเรย Streptococcus lactic bacteria และหมกรวมกน ไดเปนแคลเซยมแลค

เตท (Crude calcium lactate) 3) เตมกรดซลฟวรกในแคลเซยมแลคเตท เพอเปลยนใหเปนกรดแลคตก (Crude lactic acid)

ทมยปซมเจอปนอย 4) แยกยปซมออก (Gypsum removal) ใหเหลอเฉพาะกรดแลคตก (Crude lactic acid) เปน

สวนใหญ 5) นาไปทาใหบรสทธและทาใหเขมขนขนไดเปนกรดแลคตกบรสทธ



ตวอยางกระบวนการผลตกรดแลคตก แสดงดงรปท 1-11

รปท 1-11 ตวอยางกระบวนการผลตกรดแลคตก

1.2.3.6 การผลตกรดซตรก (Citric acid) การผลตกรดซตรกหรอกรดมะนาว จะอยในรปผลก Monohydrate มสตรทางเคม ดงน

C6H8O7.H2O ซงมนาประกอบอย 1 โมเลกล เปนผลกใส ไมมกลน มรสเปรยว การผลตจะใชมนสาปะหลงเปนวตถดบ และใชกรดซลฟวรกเพอเปลยนแคลเซยมซเตรทใหกลบมาอยในรปกรดซตรก มขนตอนดงตอไปน

1) นามนสาปะหลง ไปตากแหงและบดใหละเอยด (Crushing) 2) นามนสาปะหลงตากแหงทบดละเอยดมาผสมและเตมเอนไซมอะไมเลส เพอเปลยนแปงให

เปนนาตาล 3) จากนนเขาสกระบวนการหมกโดยใชเชอรา Aspergillus Niger เปลยนนาตาลใหกลายเปนกรด

ซตรกในถงหมก (Fermentation) 4) นากรดซตรกทไดไปผานกระบวนการกรองและทาใหเปนกลาง (Neutralization) โดยเตม

แคลเซยมออกไซด (ปนขาว) เพอเปลยนกรดซตรกใหอยในรปแคลเซยมซเตรท 5) จากนนนาไปกรอง (Filtration) เอากากออก และเขาสกระบวนการสลายกรด (Acidolysis)

โดยเตมผงถาน (Activated carbon) และกรดซลฟวรก เพอเปลยนแคลเซยมซเตรทใหกลบมาอยในรปกรดซตรกเหมอนเดม



6) นากรดซตรกทไดไปกรองอกครงเพอแยกแคลเซยมซลเฟตหรอยปซมออก และผานเขากระบวนการแลกเปลยนไอออน (Cation-anion exchanger) เพอกาจดไอออนสวนเกนออกไป

7) เขาสกระบวนการเพมความเขมขนโดยการเคยวใหระเหย (Evaporation) และทาใหเกดเมดโดยการตกผลก (Crystallization)

8) หลงจากทาการป นแยกเมดกรด โดยกระบวนการหมนเหวยง (Centrifugation) 9) อบไลความชน (Drying) และนาไปบรรจ (Packaging) สาหรบจาหนายตอไป โดยมตวอยางกระบวนผลตกรดซตรก ดงรปท 1-12

รปท 1-12 ตวอยางกระบวนการผลตกรดซตรก





บทท 2 สมบตของกรดซลฟวรก

กรดซลฟวรกทใชในอตสาหกรรมจะมสมบตทางกายภาพและเคมทแตกตางกน ขนกบ

วตถประสงคการนาไปใชงาน โดยสวนใหญจะกาหนดคาความเขมขนและสงเจอปนเปนสมบตหลกในการเลอกใช เชน ใชในอตสาหกรรมแบตเตอรจะตองมความเขมขนทเหมาะสมและมคาเหลกไมมาก หรอในกรณทใชในอตสาหกรรมอาหารจะตองมคาโลหะหนกไมมากเกนไป เปนตน ทงน การเลอกหรอกาหนดสมบตของกรดซลฟวรกกขนกบมาตรฐานหรอขอกาหนดทยอมใหมสงเจอปนตาง ๆ ในกรดซลฟวรก

2.1 สมบตทางกายภาพ (Physical properties)

กรดซลฟวรกทผลตและใชงานในประเทศไทย มสมบตเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมกรดซลฟวรกเขมขนสาหรบอตสาหกรรม กาหนดใหคาความเขมขนไมนอยกวา 98% โดยนาหนก และสมบตทางกายภาพของกรดซลฟวรกทความเขมขนเทากบ 98% โดยนาหนก แสดงดงตารางท 2-1

ตารางท 2-1 สมบตทางกายภาพของกรดซลฟวรกทความเขมขนเทากบ 98% โดยนาหนก

ความเขมขนกรดซลฟวรก 98% โดยนาหนก สถานะและสภาพปรากฏ เปนของเหลว ลกษณะคลายนามน ไมมสจนถงส

นาตาลออน กลน ไมมกลน1

นาหนกโมเลกล 98.08 จดหลอมเหลว/จดเยอกแขง 0 °C ทความดน 1 บรรยากาศ จดเดอด 315 °C ทความดน 1 บรรยากาศ ความถวงจาเพาะ (นา =1) 1.836 ทอณหภม 20 °C ความหนาแนนไอสมพทธ (อากาศ = 1) 3.4 ความสามารถในการละลายนา ละลายไดดมาก ความดนไอ 0.001 มลลเมตรปรอท ทอณหภม 20 °C แรงตงผว 54.53 dynes/cm ความหนด 28 cP ทอณหภม 25 °C สมประสทธการแพรกระจายในนา 1.97 x 10-5 cm2/sec คาความเปนกรด-ดาง (pH) 1 ทความเขมขน 1% โดยนาหนก

1 กรดซลฟวรกไมมกลน แตอาจไดกลนจากกาซซลเฟอรไดออกไซดทอยในกรดซลฟวรก



สมบตทางกายภาพของกรดซลฟวรกจะขนกบความเขมขน อณหภมและความดน ทอณหภมคงท คาความหนาแนนหรอความถวงจาเพาะของกรดซลฟวรกทอณหภมคงทคาใด ๆ จะเพมขนตามความเขมขนอยางชา ๆ และมคาสงสดทความเขมขน 98% และความเขมขนระหวาง 98% ถง100% จะคอย ๆ ลดลง ดงกราฟรปท 2-1

รปท 2-1 กราฟแสดงคาความถวงจาเพาะของกรดซลฟวรกทแปรผนตามความเขมขนทอณหภมคงท 15.6 OC

สวนสมบตอน ๆ ไดแก จดเยอกแขง จดเดอด คาความถวงจาเพาะ และคาความเปนกรด-ดาง ด

เพมเตมในภาคผนวก ข สมบตของกรดซลฟวรก

2.2 สมบตทางเคม (Chemical properties) กรดซลฟวรกเปนกรดแก (Strong acid) เปนไอออนซลเฟต (Sulfate ion) มสมบตดดความชน

(Hygroscopic) เปนสารออกซไดซ (Oxidizing agent) ไมตดไฟ และเสถยรตอความรอน กรดซลฟวรกเจอจาง (Diluted sulfuric acid) จะทาปฏกรยารนแรงกบโลหะตาง ๆ เกดเปนกาซ

ไฮโดรเจน โลหะซลเฟตและไบซลเฟต และทาปฏกรยากบดางไดเปนเกลอเชนเดยวกบกรดชนดอน ๆ ปฏกรยาของกรดซลฟวรกกบสารประกอบอนทรย (Organic compound) เปนปฏกรยาออกซเดชน

และทอณหภมสงประมาณ 900-925 oC จะสลายตวใหกาซซลเฟอรไตรออกไซดและนา เมอใหความรอน

เพมขนจนถงอณหภมประมาณ 1,010 °C กาซซลเฟอรไตรออกไซดจะสลายตวใหกาซซลเฟอร ไดออกไซด และกาซออกซเจนทงหมด ดงสมการ

OxygendioxideSulfurtrioxideSulfur

OSOSO

WaterxideSulfurtrioacidSulfuric

OHSOSOH

ggc

g

ggc

l

)(2)(21010

)(3

)(2)(3925900

)(42

21

+⎯⎯ →⎯

+⎯⎯⎯ →⎯

°

°−



ปฏกรยารวม คอ WaterOxygendioxideSulfuracidSulfuric

OHOSOSOH gggc

l )(2)(2)(21010

)(42 21

++⎯⎯ →⎯°

โดยเงอนไขของปฏกรยาขนกบอณหภมและปรมาณออกซเจนทมอย การสลายตวของกรดซลฟวรก ณ ทอณหภมและทปรมาณออกซเจนตาง ๆ แสดงดงรปท 2-2

รปท 2-2 การสลายตวของกรดซลฟวรก ณ ทอณหภมและทปรมาณออกซเจนคาตาง ๆ

วสดทเขากนไมไดกบกรดซลฟวรก เชน ดาง สารอนทรย โลหะทเปนผงละเอยด ความชนหรอนา คารไบด คลอเรต ไซยาไนด เอไซด ฟมเนต พเกรท ไนเตรต ซงคไอโอไดด อลคลเฮไลด เปอรแมงกาเนต ไฮโดรเจนเปอรออกไซด เพอคลอเรต ไนโตรมเทน ฟอสฟอรส ไทไตรไซโคลเพนตะไดอน ไซโคลเพนทาโนน ไนโตรเอรลเอมน ฟอสฟอรส(III)ออกไซด เบนซน เปนตน

2.3 อนตรายของกรดซลฟวรก กรดซลฟวรกสลายตวทอณหภมสงใหกาซซลเฟอรไดออกไซดทเปนกาซพษ กรดซลฟวรกเปน

สารเคมอนตรายททาใหเกดปฏกรยารนแรง สมผสกบสารอนทรยหรอสารอนนทรยบางชนดอาจตดไฟหรอระเบดได และถาสมผสกบโลหะจะเกดกาซไฮโดรเจนทไวไฟ รวมถงทาปฏกรยารนแรงกบนา

กรดซลฟวรกเปนสารทมความเปนพษ ถาหายใจ กนหรอกลนเขาไปจะเปนอนตรายมาก เปนสารกดกรอนตอดวงตา ผวหนง ระบบทางเดนหายใจ ทาใหตาบอด เปนแผลเปน และทาลายเนอเยอปอด ละอองไอกรดซลฟวรกซงเปนกรดของสารอนนทรย เปนสารทอาจกอใหเกดมะเรง (Carcinogenic)

ขอควรระวง หามเตมหรอเทนาลงในกรดซลฟวรกเขมขนโดยเดดขาด










32

2.

ควตวอยาง

ความเป

------

ขอควรร

------

การปฐม

-

-

-

-

รายละเอ

--

หมายเล


.4.2. ตวอยฉลาก

วามเปนอนตฉลากกรดซล

ปนอนตราย

- อาจเปนอน- เปนอนตรา- ทาใหผวหน- อาจกอใหเก- ทาอนตราย เปนอนตรา

ระวง

- หามใชงานห- บรรจในภาช- หามหายใจล- สวมชดและ- กรดซลฟวร- เกบใหหางจมพยาบาล

- ถาสดดมเขาหายใจลาบา

- กรณถกผวมาก เปนเวไหลผานปร

- กรณเขาตาแนใจวาไดลแลวรบนาส

- เมอกลนกนทาใหอาเจย

อยดผจาหนาย

- บรษท ซลฟ- โทรศพท 02ลขโทรศพทฉก

ตรายสง

ยางฉลากกรตามระบบ Gตราย และขอลฟวรก (Sulf

กรดซลCAS Num

ตรายเมอกลนกยถงตายได เมอนงไหมอยางรนแกดมะเรง (การหตออวยวะ (ระบยตอสงมชวตใน

หากยงไมอานหชนะทเหมาะสมละอองไอของสาอปกรณคมครอรกเมอกดกรอนโจากสารทเขากน

าไปใหยายผปวากใหออกซเจน หนง ใหถอดเสลาอยางนอย 15รมาณมากแลว ใ ใหลางดวยนาลางตาอยางเพงแพทย นเขาไป กรณผปยน ย

ฟวรก จากด เลข2 xxx xxxx โทเฉน xxxx

รดซลฟวรก GHS ประกควรระวง รวfuric acid) เขลฟวรก (Sul

mber 7664-9

อนตราย

น อหายใจเขาไป (แรง และทาลายดหายใจ) บบทางเดนหายในนา

หรอเขาใจขอควร ารเขาไป องความปลอดภโลหะจะใหกาซไนไมได

วยไปททมอากา แลวรบนาสงแพสอและรองเทาท5 นาท และถามใหหมดวยผาเพไหลผานปรมาณยงพอ โดยใชน

ปวยมสตอย ใหใ

ขท 1 ถนนพระรทรสาร 02 xxx x

ตามระบบ Gกอบดวย กามทงระบบรษขมขนไมนอยlfuric acid)

93-9 UN 18

ย

ละออง) ดวงตาอยางรนแ

ใจ)

รระวงดานความ

ยสวนบคคล ไฮโดรเจนทเปน

ศบรสทธ ถาไมพทย ทเปอนสาร ลางมการสมผสผวหอใหความอบอนณมาก ๆ เปนเนวมอแยกเปลอ

ใชนาบวนปาก

ราม 6 เขตราชเทxxxx

GHS รใชรปสญลกษททจดจาหนยกวา 98% โด 830

แรง

มปลอดภย

นกาซไวไฟ

มหายใจ ใหการช

งออกดวยนาไหนงเปนบรเวณกน แลวรบนาสงแวลาอยางนอย อกตาออกจากก

แลวรบนาสงแพ

ทว กรงเทพมหา

ก

กษณ คาสญนาย ดยนาหนก ต

ชวยหายใจ ถา

หลผานปรมาณกวาง เมอใชนาแพทย 15 นาท จนกนระหวางลาง

พทยทนท หาม

านคร 10400

กรดซลฟวรก (Su


ญญาณ ขอคว

ตามระบบ GHการบงชสา

รปสญลกษ

คาสญญาณ

ขอความแสความเปนอ

ขอความแสขอควรระว

ขอมลการปพยาบาล

รายละเอยดจาหนาย

โทรศพทฉก

ulfuric acid)


วามแสดง

HS ร

ษณ

ณ

สดง อนตราย

สดง ง

ปฐม

ดผ

กเฉน



2.4.3. ขอมลความปลอดภยของกรดซลฟวรก (Safety data sheet - SDS) ขอมลความปลอดภยเปนขอมลเกยวกบสารเคม ประกอบดวยขอมลความเปนอนตราย

มาตรการกรณเกดเหตฉกเฉน เพอสอสารใหผทเกยวของไดทราบถง อนตราย วธการควบคม วธการปองกน และวธการลดความเปนอนตราย จดทาตามระบบ GHS โดยมองคประกอบดงรายละเอยดในตวอยางตอไปน

ตวอยางขอมลความปลอดภยกรดซลฟวรกเขมขนไมนอยกวา 98% โดยนาหนก

1. การบงชสารเดยวหรอสารผสม และผผลต (Identification of the substance or mixture and of the supplier) 1.1 ตวบงชผลตภณฑตามระบบ GHS (GHS product identifier)

- ชอผลตภณฑ กรดซลฟวรกเขมขนไมนอยกวา 98% โดยนาหนก - ชอทางเคม กรดซลฟวรก (Sulfuric acid) - ชอเรยกอน กรดกามะถน Dihydrogen sulfate, Diothionic acid, Brown

oil, Oil of vitriol, Vitriol brown Oil, Dipping acid, Vitriolic acid, Spirit of alum

- สตรเคม H2SO4 - นาหนกโมเลกล 98.08 - CAS number 7664-93-9

1.2 ขอแนะนาและขอจากดตาง ๆ ในการใช กรดซลฟวรกเปนกรดทละลายนาไดด สามารถนาไปใชในการผลต เชน สารสม ผงชรส

คาโปรแลคตม เสนใยวสโคสเรยอน กรดแลคตก กรดซตรก เปนตน และยงนาไปใชประโยชนอน ๆ เชน การสกดแร ตวเรงปฏกรยา สารดดความชน เปนตน

หลกเลยงอยาใหนาเขาภาชนะทบรรจกรดซลฟวรก หลกเลยงการจดเกบรวมกบสารหรอวสดทเขากนไมได เชน ดาง สารอนทรย โลหะทเปนผงละเอยด ความชน คารไบด คลอเรต ไซยาไนด เอไซด ฟมเนต พเกรท ไนเตรต ซงคไอโอไดด อลคลเฮไลด เปอรแมงกาเนต ไฮโดรเจนเปอรออกไซด เพอคลอเรต ไนโตรมเทน ฟอสฟอรส ไทไตรไซโคลเพนตะไดอน ไซโคลเพนทาโนน ไนโตรเอรลเอมน ฟอสฟอรส(III)ออกไซด เบนซน เปนตน

สารเคมอนตรายทเกดจากการสลายตวเนองจากความรอน ไดแก กาซซลเฟอรไตรออกไซด และกาซซลเฟอรไดออกไซดทเปนพษ

1.3 รายละเอยดผผลต (ขอมลสมมต) ชอบรษท-ทอย xxxxxxxxxx โทรศพท 02 xxx xxxx โทรสาร 02 xxx xxxx

1.4 หมายเลขโทรศพทฉกเฉน xxxx


34

2. ก2

2


การบงชควา2.1 จาแนกป

ความเปความเป การกดการทาการกอความเปเฉพาะเความเปเฉพาะเความเปความเป

2.2 องคประ

ขอความ

- - - - - -

ขอควรร- - - -

ตรายสง

ามเปนอนตรประเภทตามรปนอนตรายปนพษเฉยบพทางปาก ทางการหากรอน/ระคายลาย/ระคายเคมะเรง ปนพษตอระบเจาะจงจากกปนพษตอระบเจาะจงจากกปนอนตรายปนพษเฉยบพ

ะกอบฉลากต

มเปนอนตรายอาจเปนอนตเปนอนตรายทาใหผวหนงอาจกอใหเกทาอนตรายตเปนอนตรายระวง หามใชงานหบรรจในภาชหามหายใจลสวมชดและอ

ราย (Hazardระบบ GHS ยตอสขภาพ พลน

ยใจ ยเคองตอผวหคองตอดวงต

บบอวยวะเปาารรบสมผสคบบอวยวะเปาารรบสมผสซตอสงแวดลพลนตอสงแว

ามระบบ GH

ย ตรายเมอกลนยถงตายได เมงไหมอยางรนดมะเรง (การตออวยวะ (ทยตอสงมชวตใ

หากยงไมอานชนะทเหมาะสละอองไอของอปกรณคมคร

ds identific

หนง ตา

าหมายอยางครงเดยว าหมายอยางซา ลอม วดลอมในนา

HS รวมถงขอ

อนตราย

นกน มอหายใจเขานแรง และทารหายใจ) ทางเดนหายใจในนา

นหรอเขาใจขสม งสารเขาไป รองความปล

ation)

อควรระวง (P

าไป (ละออง)าลายดวงตาอ

จ)

อควรระวงดา

อดภยสวนบ

ก

กลมท 5 - รกลมท 2 - อกลมท 1 - อกลมท 1 - อกลมท 1 - อกลมท 1 - อ

กลมท 1 - อ

กลมท 3 -

Precautionar

) อยางรนแรง

านความปลอ

คคล



ระวง อนตราย อนตราย อนตราย อนตราย อนตราย

อนตราย

-

ry statement

อดภย

ulfuric acid)


t)



2. การบงชความเปนอนตราย (Hazards identification) (ตอ)

- กรดซลฟวรกเมอกดกรอนโลหะจะใหกาซไฮโดรเจนทเปนกาซไวไฟ - เกบใหหางจากสารทเขากนไมได

รหสแสดงความเสยง (Risk Phrases) R35 เกดแผลไหมรนแรงได

รหสแสดงความปลอดภย (Safety Phrases) S1/2 เกบในสถานทปดสนท และพนจากเดก S26 กรณทสารเขาตา ใหลางออกทนทดวยนาปรมาณมาก ๆ และไปพบแพทย S30 หามเตมนาลงในสารน S45 กรณเกดอบตเหตหรอรสกไมสบายใหไปพบแพทยทนท (นาฉลากของสารไป

ดวย)

3. องคประกอบและขอมลเกยวกบสวนผสม (Composition/information on ingredients)

3.1 ชอทางเคม (Chemical name) และความเขมขน กรดซลฟวรก ความเขมขนไมนอยกวา 98% โดยนาหนก

3.2 ชอสามญ (Common name) และชอเรยกอน (Synonym) ชอสามญ : กรดซลฟวรก ชอเรยกอน : กรดกามะถน Dihydrogen sulfate, Oil of vitriol, Vitriol brown oil,

Vitriolic acid, Diothionic acid, Spirit of alum, Dripping acid สวนประกอบสาคญ

องคประกอบ CAS number % โดยนาหนก กรดซลฟวรก 7664-93-9 ไมนอยกวา 98%

นา นอยกวา 2%

3.3 การบงชดวยวธอน ๆ หมายเลข CAS 7664-93-9 หมายเลขสหประชาชาต (UN number) 1830 หมายเลข EC (EINECS ) 231-639-5

4. มาตรการปฐมพยาบาล (First aid measures) การหายใจเขาไป ใหยายผปวยไปททมอากาศบรสทธ ถาหายใจลาบากใหออกซเจน ถา

หยดหายใจใหผายปอด การสมผสผวหนง กรณทถกผวหนงใหถอดเสอและรองเทาทเปอนสาร ลางออกดวยนา



4. มาตรการปฐมพยาบาล (First aid measures) (ตอ) ไหลผานปรมาณมาก เปนเวลาอยางนอย 15 นาท และถามการสมผสผวหนงเปนบรเวณกวาง เมอใชนาไหลผานปรมาณมากแลว ใหหมดวยผาเพอใหความอบอน แลวรบนาสงแพทยทนท

การสมผสดวงตา ในกรณทเขาตาใหลางดวยนาไหลผานปรมาณมาก ๆ เปนเวลาอยางนอย 15 นาท หากใสคอนแทกเลนสอย ใหถอดออกหากทาไดโดยปลอดภย และลางทาความสะอาดตอไป ตองแนใจวาไดลางตาอยางเพยงพอ โดยใชนวมอแยกเปลอกตาออกจากกนระหวางลาง แลวรบนาสงแพทยทนท

การกนหรอกลนเขาไป กรณผปวยมสตอย ใหใชนาบวนปาก แลวรบนาสงแพทยทนท หามทาใหอาเจยน

5. มาตรการผจญเพลง (Fire-fighting measures) 5.1 สารดบเพลงทหามใชและสารดบเพลงทเหมาะสม

ไมควรใชนาดบไฟโดยตรง (หามฉดเปนลา) ใหใชนาฉดเปนฝอย หรอใชคารบอนได ออกไซดหรอผงเคมแหงในการดบเพลง ไมควรฉดนาเขาไปในภาชนะทบรรจกรดซลฟวรก และใหหลอเยนภาชนะบรรจโดยใชนาในปรมาณมากจนแนใจวาไฟดบสนทแลว

5.2 ความเปนอนตรายเฉพาะทเกดขนจากกรดซลฟวรก สลายตวเปนกาซซลเฟอรไดออกไซด ซงเปนกาซพษ เมอไดรบความรอน

5.3 อปกรณปองกนพเศษและขอควรระวงสาหรบนกผจญเพลง กรณเกดไฟไหมและกรณเกดการหกรวไหลทมการสมผสโดยตรง ชดผจญเพลงไม

สามารถใชปองกนอนตรายจากกรดซลฟวรกได

6. มาตรการจดการเมอมการหกรวไหลของสาร (Accident release measures) 6.1 ขอควรระวงสวนบคคล อปกรณคมครองความปลอดภย และขนตอนปฏบตงานฉกเฉน

ขอควรระวงสวนบคคล - หามสดดมไอระเหย ละอองไอ และไมควรสมผสกบสาร

อปกรณคมครองความปลอดภย - สวมชดปองกนสารเคม แวนครอบตากนสารเคม ทครอบหนา หมวกนรภยพรอมกระ

บงหนา ถงมอกนสารเคม และรองเทากนสารเคม ขนตอนปฏบตงานฉกเฉน

สวมอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทเหมาะสมทนตอการกดกรอนกรดซลฟวรกในขณะเกดเหตฉกเฉน และถาไมทราบความเขมขนของสาร ใหสวมอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดถงบรรจอากาศแบบพกพา (SCBA)



6. มาตรการจดการเมอมการหกรวไหลของสาร (Accident release measures) (ตอ)

- กนบรเวณเพอปองกนไมใหมผไดรบอนตราย - ควบคมหรอจากดบรเวณทสารหกรวไหล - อพยพคนออกจากบรเวณทเกดเหตไปในทศทางเหนอลม - ทาใหเปนกลางโดยใชสารเคมประเภทดาง เชน ปนขาว หนปน เปนตน และนาไปบาบดหรอฝงกลบตามกฎหมาย หรอพจารณาการนาสารเคมกลบมาใชใหม (ถาทาได)

- ฟนฟสภาพและตรวจตดตามสงแวดลอม 6.2 ขอควรระวงทางสงแวดลอม

- กนบรเวณเพอปองกนไมใหแพรกระจายสดน นา หรอสงแวดลอม 6.3 วธการและวสด สาหรบกกเกบและทาความสะอาด (Cleaning up)

- กกเกบกรดซลฟวรกทหกรวไหล หรอสารเคมทบาบดแลวในภาชนะทปดมดชด และวสดของภาชนะตองทนตอการกดกรอนของกรดซลฟวรกหรอสารเคมทไดจากการบาบด

7. การขนถาย เคลอนยาย ใชงาน และเกบรกษา (Handling and storage)

- เกบในภาชนะบรรจทปดมดชด ปองกนการเสยหายทางกายภาพ - เกบในบรเวณทเยน แหง และมการระบายอากาศเพยงพอ เกบหางจากความรอน ความชน

และสารทเขากนไมได - ใหสวมชดปองกนสารเคม ทครอบหนา แวนครอบตากนสารเคม รองเทากนสารเคม และถง

มอกนสารเคมชนดททนตอการกดกรอนของกรดซลฟวรก - ใหทาการลางมอทกครงทมการสมผสกรดซลฟวรก

8. การควบคมการรบสมผสและการปองกนสวนบคคล (Exposure controls / personal

protection)

8.1 คาทยอมรบในการสมผสกบกรดซลฟวรกของหนวยงานทเกยวของอน ๆ IDLH : 15 mg/m3 (NIOSH, 1997) TLV-TWA : 1 mg/m3 (ACGIH, 1991) TLV-STEL : 3 mg/m3 (ACGIH,1991) PEL-TWA : 1 mg/m3 (OSHA, 1998)

ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองความปลอดภยในการทางานเกยวกบภาวะแวดลอม (สารเคม) พ.ศ. 2520

TLV-TWA ความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาทางานปกต 1 mg/m3



8. การควบคมการรบสมผสและการปองกนสวนบคคล (Exposure controls / personal protection) (ตอ) 8.2 การควบคมทางวศวกรรมและมาตรการปองกนสวนบคคลทเหมาะสม

- การทางานทเกยวกบกรดซลฟวรก ควรพจารณาใหมการทางานในระบบปดเปนลาดบแรก

- ในขณะปฏบตงานปกตใหสวมอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล เชน ชดปองกนสารเคม อปกรณปกปองทางเดนหายใจ หมวกนรภยพรอมกระบงหนา แวนครอบตากนสารเคม รองเทากนสารเคม และถงมอกนกรดซลฟวรก และจดใหมวธการระบายอากาศทเหมาะสม โดยเฉพาะการทางานในระบบเปด

9. สมบตทางกายภาพและทางเคม (Physical and chemical properties)

ความเขมขนกรดซลฟวรก ไมนอยกวา 98% โดยนาหนก สถานะและสภาพปรากฏ เปนของเหลว ลกษณะคลายนามน ไมมสจนถงส

นาตาลออน กลน ไมมกลน นาหนกโมเลกล 98.08 จดหลอมเหลว/จดเยอกแขง 0 °C ทความดน 1 บรรยากาศ จดเดอด 315 °C ทความดน 1 บรรยากาศ ความถวงจาเพาะ (นา =1) 1.836 ทอณหภม 20 °C ความหนาแนนไอสมพทธ (อากาศ = 1) 3.4 ความสามารถในการละลายนา ละลายไดดมาก ความดนไอ 0.001 มลลเมตรปรอท ทอณหภม 20 °C แรงตงผว 54.53 dynes/cm ความหนด 28 cP ทอณหภม 25 °C สมประสทธการแพรกระจายในนา 1.97 x 10-5 cm2/sec คาความเปนกรด-ดาง (pH) 1 ทความเขมขน 1 % โดยนาหนก

10. ความเสถยรและการเกดปฏกรยา (Stability and reactivity) 10.1 วสดทเขากนไมได

ดาง สารอนทรย โลหะทเปนผงละเอยด ความชนหรอนา คารไบด คลอเรต ไซยาไนด เอไซด ฟมเนต พเกรท ไนเตรต ซงคไอโอไดด อคคาลเฮไลด เปอรแมงกาเนต ไฮโดรเจนเปอรออกไซด เพอคลอเรต ไนโตรมเทน ฟอสฟอรส ไทไตรไซโคลเพนตะไดอน ไซโคลเพนทาโนน ไนโตรเอรลเอมน ฟอสฟอรส(III)ออกไซด เบนซน เปนตน



10. ความเสถยรและการเกดปฏกรยา (Stability and reactivity) (ตอ) 10.2 ความเปนอนตรายทเกดจากการสลายตวของผลตภณฑ

การสลายตวเนองจากความรอนเปนกาซอนตราย ไดแก กาซซลเฟอรไตรออกไซดและกาซซลเฟอรไดออกไซด

11. ขอมลดานพษวทยา (Toxicological information)

11.1 ขอมลเกยวกบทางสมผส อาการทปรากฏ และผลกระทบทอาจเกดขน - อาจเปนอนตรายเมอกลนกน - เปนอนตรายถงตายได ถาหายใจเขาไป (ละออง) - ทาใหผวหนงไหมอยางรนแรง และทาลายดวงตาอยางรนแรง - อาจกอใหเกดมะเรง (การหายใจ) - ทาอนตรายตออวยวะ (ระบบทางเดนหายใจ) - เปนอนตรายตอสงมชวตในนา

11.2 คาความเปนพษ - ความเปนพษเฉยบพลนทางปาก

คา LD50 เทากบ 2,140 mg/kg ทดลองกบหน (rat) - ความเปนพษเฉยบพลนทางการหายใจ

คา LC50 เทากบ 0.375 mg/l ทดลองกบหน (rat) เปนระยะเวลา 4 ชวโมง

12) ขอมลดานนเวศวทยา (Ecological information)

- ความเปนพษเฉยบพลนตอสงมชวตในนา คา LC50 เทากบ 16-28 mg/l ทดลองกบปลา Blue Gill ระยะเวลา 96 ชวโมง

13) ขอพจารณาในการกาจด (Disposal consideration)

- หามทงลงสแหลงนาหรอดน เนองจากสารนเปนอนตรายตอสงมชวตในนาและทาใหเกดการเปลยนแปลงคาความเปนกรด-ดาง

- ของเสยทเกดขนสวนใหญมสมบตเปนกรดตองปรบสภาพใหเปนกลางดวยดาง เชน ปนขาว หนปน เปนตน และนากากของเสยทไดไปฝงกลบตามกฎหมาย



14) ขอมลการขนสง (Transport information) ชอในการขนสง : กรดซลฟวรก (Sulfuric acid) มากกวา 50% โดยนาหนก หมายเลขสหประชาชาต (UN number) : 1830 ประเภทความเปนอนตรายสาหรบการขนสง : ประเภทท 8 กลมการบรรจ : กลม II มาตรฐานรหสแทงกทยดตดกบตวรถ : L4BN

15) ขอมลดานกฎขอบงคบ (Regulatory information)

- พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 เปนวตถอนตรายชนดท 3 การผลต การนาเขา การสงออก หรอการมไวในครอบครองตองไดรบใบอนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรม แตไดรบยกเวนไมตองขนทะเบยน

- ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การขนสงวตถอนตรายทางบก พ.ศ. 2546 - ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ความปลอดภยในการทางานเกยวกบภาวะแวดลอม (สารเคม)

พ.ศ. 2520 - ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ความปลอดภยในการทางานเกยวกบสารเคมอนตราย พ.ศ.

2534 - ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง คมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550

16) ขอมลอน ๆ รวมทงขอมลการจดทาและการปรบปรงแกไขเอกสารขอมลความปลอดภย

(Other Information) เอกสารอางอง : xxx วนทจดทา : ตลาคม 2553 ปรบปรงครงท : xxx



บทท 3 มาตรฐานภาชนะบรรจและการตรวจสอบ

การจดเกบกรดซลฟวรกตองจดเกบในภาชนะบรรจทมมาตรฐาน มการตรวจสอบทงกอน ขณะใชงาน และหลงใชงานแลว โดยรปแบบของภาชนะบรรจทนยมใชในประเทศไทยตามวตถประสงคตาง ๆ ดงน

1. ถงเกบ (Storage tank) ใชเกบกรณทมการจดเกบปรมาณมาก ๆ 2. บรรจภณฑขนาดเลกและใหญ ไดแก ถงรปทรงหลายเหลยม (Jerricans) และบรรจภณฑ

ชนด Intermediate bulk container (IBCs) ใชเพอขนสงหรอเคลอนยายในปรมาณไมมาก 3. แทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรง (Fixed tank) ใชเพอขนสงทางถนนในปรมาณมาก

โดยมรายละเอยดของมาตรฐานและการตรวจสอบ ดงตอไปน 3.1 ถงเกบ

ปจจบน ขอกาหนดหรอมาตรฐานสาหรบการออกแบบถงเกบ ไมเพยงพอสาหรบการออกแบบถงเกบกรดซลฟวรก ซงตองกาหนดคาเผอการกดกรอนทยอมรบได และยงไมมขอกาหนดในการออกแบบและสรางถงเกบกรดซลฟวรกโดยเฉพาะ ดงนน จงใชขอกาหนดจากมาตรฐานหรอกฎระเบยบตาง ๆ ทมอยมาปรบใช ไดแก

API standard 650 ขอกาหนดการออกแบบถงเกบนามนขนาดใหญ (Welded steel tanks for oil storage)

API standard 620 ขอกาหนดการสรางถงเกบขนาดใหญททางานภายใตแรงดนตาหรอทความดนบรรยากาศ (Recommend rules for construction of large, welded, low-pressure tanks)

API 2000 เปนขอกาหนดขนาดของชองระบายอากาศสาหรบถงททางานภายใตแรงดนตาหรอความดนบรรยากาศ (Venting atmospheric and low-pressure tanks)

ASME, section VIII, Division I ขอกาหนดสาหรบการออกแบบ สรางหมอนาหรอถงความดนททางานภายใตแรงดน (Boiler and pressure vessel code)

ขอกาหนดดงกลาวขางตน เพยงพอสาหรบออกแบบทางกล (Mechanical design) แตไมเพยงพอทจะจดการปญหาการกดกรอนจากกรดซลฟวรกทมลกษณะเฉพาะตวได

สมาคมวศวกรรมการกดกรอนแหงชาต (National association of corrosion engineers, NACE) ของสหรฐอเมรกาไดประกาศมาตรฐาน SP0294 เพอใชเปนแนวทางในการออกแบบการกอสรางและตรวจสอบระบบถงเกบ สาหรบจดเกบกรดซลฟวรกทอณหภมหอง

ตวอยางถงเกบกรดซลฟวรก แสดงดงรปท 3-1



รปท 3-1 ตวอยางถงเกบกรดซลฟวรก

3.1.1 ขอควรพจารณาในการออกแบบและสรางถงเกบ ในการออกแบบและสรางถงเกบกรดซลฟวรกจะตองคานงถงปจจยตาง ๆ ทสาคญ ไดแก

คาการกดกรอนทยอมรบได ลกษณะของทอเตมกรดเขาถง ขนาดของถงเกบ การระบายอากาศ การปองกนความชน รปแบบของฐานราก พน ผนง และหลงคาของถง รวมถงการเชอมสรางถง โดยมรายละเอยดดงน 1) คาการกดกรอนทยอมรบได (Corrosion allowance) ขนกบอายการใชงานทตองการ

ความเขมขน อณหภม ตาแหนงทางภมศาสตร การออกแบบหลงคาจะกาหนดใหมคาการกดกรอนทยอมรบไดตาสด เทากบ 3 มลลเมตร สวนผนงและพนจะกาหนดใหมคาการกดกรอนทยอมรบไดตาสด เทากบ 6 มลลเมตร ตลอดอายการใชงาน

2) ทอเตมกรดเขาถง (Acid inlet nozzle) ควรตดตงหางจากผนงไมนอยกวา 2.44 เมตร เพอปองกนกรดไหลไปตามผนง และทอเตมควรยนเขาไปในถงเกบอยางนอย 150 มลลเมตร เพอปองกนไมใหกรดไหลไปตามผนงของหลงคา (Underside of roof) แตถาไมสามารถตดตงในระยะดงกลาวไดใหตดตงในตาแหนงทใกลจดศนยกลางของถงเทาทเปนไปได เพอลดการกดกรอนผนงจากกรดซลฟวรก

ถาไมสามารถตดตงในระยะทกาหนดขางตน ควรใชแบบทอจม (Dip pipe) โดยมระยะหางของทอกบพนถงในระยะประมาณ 0.914 เมตร และตดตงหางจากผนงถงอยางนอย 1.8 เมตร และตดตงแผนปองกนการปะทะ (Protective impingement plate) ทพนถง ในบรเวณทมการปลอยกรดออกจากทอเขาถง ทอจมควรออกแบบใหมการปองกนการเกดกาลกนา (Syphon break)



การตดตงทอเตมกรดเขาถงเกบทระยะหางจากผนงนอยกวา 2.44 เมตร และปลายทอเตมหางจากพนถงนอยกวา 0.914 เมตร อาจทาไดแตตองใชทอปลายปด และเจาะรดานขางทอในทศทางทกรดไหลเขากลางถงเกบ (จดทเจาะจะอยใกลปลายทอ) โดยรปแบบทอเตมกรดซลฟวรกเขาถงเกบในกรณททอเตมหางจากผนงนอยกวา 2.44 เมตร และปลายทอเตมหางจากพนถงนอยกวา 0.914 เมตร แสดงดงรปท 3-2

รปท 3-2 รปแบบทอเตมกรดซลฟวรกเขาถงเกบในกรณททอเตมหางจากผนงนอยกวา 2.44 เมตร และปลายทอเตมหางจากพนถงนอยกวา 0.914 เมตร

การเตมกรดเขาถงอาจเตมจากดานลาง แตไมแนะนาใหใช แตถาจะใชควรใชกบ

ถงขนาดเลกทมขนาดไมเกน 20 ตน และสวนใหญจะใชเปนถงตวง (Measuring tank) กอนบรรจเขาแทงกเพอการขนสงหรอนาไปใชในกระบวนการผลตเทานน โดยเฉพาะกรณทถายกรดจากแทงกเพอการขนสงไปยงถงเกบ การเตมจากดานลางจะอนตรายมาก เนองจากเมอเตมเสรจจะมกรดไหลยอนกลบเนองจากแรงดนจากระดบของกรดทอยในถง และมกรดเหลอคางในทอทตองถายออกจานวนมาก การใชงานตองตดตงวาลวเพมเตม ทาใหตนทนการตดตงเพมขน

3) ขนาดของถงเกบ (Tank sizing) ควรมขนาดจดเกบเพอใชในการผลตไดอยางนอย 5 วน แตถามการใชงานและสงมอบโดยรถแทงกควรเกบไดอยางนอย 1.5 เทา ของการจดสงปกต หรอการจดสงปกตรวมกบการใชงานไดอยางนอย 2 สปดาห โดยความสามารถในการจดเกบ (Tank capacities) จะยดหลกนาหนกมากกวาปรมาตร เชน 1,000 ตน 2,000 ตน 5,000 ตน 10,000 ตน เปนตน

4) ชองระบายอากาศของถงเกบ (Storage tank vents) ทาหนาทเปนชองหายใจหรอชองระบายความดนเพอปองกนถงเสยหายจากความดนทสงหรอจากสญญากาศทเกดขนภายในถง และปองกนการสะสมของกาซไฮโดรเจนทเปนกาซไวไฟทเกดขนจากการ



กดกรอนผนงและพนของถงเกบทเปนเหลกกลา ซงอาจเปนเหตใหเกดการระเบดภายในถงไดถามประกายไฟ

• ชองระบายอากาศควรตดตงในตาแหนงสงสดของถงเพอใหอากาศหรอกาซไฮโดรเจนระบายออกไดทงหมด และหลงคาถงควรลาดเอยง ไมมหลมหรอโพรงททาใหกาซอนตรายสะสมจนเปนเหตใหเกดอนตรายหรอความเสยหายได ดงนน ชองระบายอากาศตองมขนาดทเพยงพอ โดยควรมขนาดเสนผานศนยกลางอยางนอยเทากบเสนผานศนยกลางของทอเตมหรอทอถายออกอยางใดอยางหนง (ใหใชคามากเปนเกณฑ)

• ทอทางออก (Vent opening) ของชองระบายอากาศ ควรอยบรเวณทเขาไปทางานหรอตรวจสอบไดงาย และควรงอคลายคอหาน (Goose neck) (ดรปท 3-3) เพอปองกนฝน นาคางหรอลกเหบเขาไปในถง และตดตะแกรงเพอปองกนนก สตว หรอวสดตาง ๆ เขาไปในถง

• ขนาดชองระบายอากาศ (Sizing of vent) ตองมขนาดทเหมาะสม เชน ตามขอกาหนด American petroleum institute (API) 2000 เปนตน โดยขนาดชองระบายอากาศของถงเกบททางานภายใตความดนบรรยากาศหรอทความดนตา ๆ ควรพจารณาปจจยตาง ๆ ดงน - การเตมกรดซลฟวรกเขาถงเกบ จะทาใหอากาศภายในถงป นปวน ความดน

ในถงเพมขน ตองมการระบายความดนเพอไมใหมคาสงเกนไป - การสมผสความรอนหรอไฟ (Fire exposure) จะทาใหกรดซลฟวรก

กลายเปนไอและขยายตวออกสภายนอก ดงนน ตองมการระบายออกทเพยงพอ โดยผานทางชองระบายอากาศ

- การขนถายกรดซลฟวรกออกจากถง จะทาใหอากาศทเขาถงเหมอนกบการหายใจเขา (In-breathing) ของคน โดยมอตราการไหลของอากาศเขาเทากบกรดซลฟวรกทสบออก ทาใหความดนเพมขน อณหภมภายในถงจะลดลง และมการเปลยนแปลงความรอน การเตมกรดซลฟวรกเขาถง จะทาใหอากาศออกจากถงเหมอนกบการหายใจออก (Out-breathing) ของคน ทาใหความดนลดลง อณหภมเพมขน โดยมอตราการไหลของอากาศออกเทากบการเตมกรดซลฟวรกเขาถง และมการเปลยนแปลงความรอน โดยอตราการไหลของอากาศทเขาและออกจากถงเกบ เนองจากผลของการเปลยนแปลงความรอนทเกดจากการเตมกรดเขาหรอขนถายกรดออกจากถงเกบ (Thermal in-breathing and out-breathing) แสดงดงตารางท 3-1



ตารางท 3-1 อตราการไหลของอากาศทเขาและออกจากถงเกบ เนองจากผลของการเปลยนแปลง ความรอนทเกดจากการเตมกรดเขาหรอขนถายกรดออกจากถงเกบ

ความจของถงเกบ (Tank capacity, m3)

อตราการไหลเขาของอากาศ (In-breathing) จากการจายกรดซลฟวรกออกจากถงเกบ (m3/h)

อตราการไหลออกของอากาศ (Out-breathing) การเตมกรดซลฟวรกเขาถงเกบ (m3/h)

10 1.69 1.01

20 3.37 2.02

100 16.9 10.1

200 33.7 20.2

300 50.6 30.3

500 84.3 50.6

700 118 70.8

1000 169 101

1500 253 152

2000 337 202

3000 506 303

4000 647 472

5000 787 537

ตวอยางการคานวณขนาดชองระบายอากาศของถงเกบกรดซลฟวรก แสดงดงตารางท 3-2

ตารางท 3-2 ตวอยางการคานวณขนาดชองระบายอากาศของถงเกบกรดซลฟวรก

ขอกาหนด : ถงเกบกรดซลฟวรกความเขมขน 98.5% โดยนาหนก มรปรางเปนถงทรงกระบอกแนวตง มเสนผานศนยกลาง (D) 16 เมตร ความสง (H) 7.5 เมตร ปรมาตร 1,500 m3 มอตราการเตมกรดเขา 5 m3/h (9 ตนตอชวโมง) และขนถายกรดออก 15 m3/h (27ตนตอชวโมง)

เงอนไข อากาศเขาถง

(In-breathing,m3/h) อากาศออกจากถง

(Out-breathing,m3/h) อตราการไหลอากาศทระบายออก ( Venting requirements)

1. อตราการไหลเขา/ออก (Liquid in/out flow) 15 5 2. ความรอนจากการเตมและถายออก (Thermal in/out breathing)

(ดตารางท 3-1) 253 152

3. รวมอากาศทระบายออก (Total venting requirement = 1 + 2 )และใชคามากไปคานวณหาขนาดของทอระบายอากาศ เชน จากตารางจะใชคา 268 m3/hr ไปคานวณหาขนาดของทอระบายอากาศ

268 157

หมายเหต การคานวณตามตารางท 3-2 ไมรวมผลของกรณเกดไฟไหมหรอจากแหลงความรอนอนทมตอถงเกบ



• อปกรณดกความชน (Vent dryers) เปนอปกรณทสาคญ ซงมหนาทปองกนความชนจากอากาศเขาไปในถงเกบ การไมมอปกรณดกความชนจะทาใหผวหนากรดซลฟวรกทอยในถงเจอจาง และเรงใหมการกดกรอนมากขน อกทงถาระดบกรดซลฟวรกภายในถงอย น งทระดบใดระดบหนงนาน ๆ โดยไมมการเปลยนแปลงระดบ กรดซลฟวรกทเจอจางจะกดกรอนผนงจนเปนวงแหวนและรวไหลได อปกรณดกความชนแบงออกได 2 ลกษณะ คอ 1. แบบมชนแพคกง เปนแบบทมช นตวกลางเพอเพมพนทผวสมผสของอากาศ

กบกรดซลฟวรก ขอดคอขนาดของอปกรณไมใหญมาก ขอเสยคอมโอกาสอดตนภายในชนตวกลางได

2. แบบไมมชนแพคกง เปนแบบทไมมช นตวกลาง ขอดคอโอกาสอดตนภายในชนตวกลางนอย ขอเสยคอขนาดของอปกรณคอนขางใหญ

ตวอยางอปกรณดกความชนแบบมชนของแพคกงและไมมชนของแพคกง (Sealing pot / Vent dryer) แสดงดงรปท 3-3

แบบท 1 มชนแพคกง แบบท 2 ไมมช นแพคกง

รปท 3-3 รายละเอยดของอปกรณดกความชนกอนเขาถงเกบกรดซลฟวรก

และอปกรณดกความชนและทอหายใจของถงเกบกรดซลฟวรก แบบท 1 และ 2 แสดงดงรปท 3-4

ชนแพคกง



รปท 3-4 อปกรณดกความชนและทอหายใจของถงเกบกรดซลฟวรกรปแบบท 1 และ 2 ตามลาดบ

การใชสารดดความชน (Desiccant dryers) เปนอกวธหนงทใชกนทวไป ขนาดของอปกรณ

ขนอยกบปรมาณอากาศทเขา-ออกถงหรออตราการถายกรดเขา-ออกถง ควรมปรมาณทใชงานไดในชวงเวลา 1-6 เดอน และตองเปลยนหรอฟนฟสภาพใหกลบมาใชงานไดใหมทนทเมอเสอมสภาพ

5) ฐานราก (Foundation) ตองรองรบนาหนกสงสดของการบรรจได และพนถงแหงอยเสมอเพอปองกนการกดกรอน รปแบบฐานรากทนยมใชกนม 3 รปแบบ คอ

• ฐานรากแบบแผนคอนกรตเสรมเหลก (Reinforced concrete slab foundation) ฐานรากแบบนเหมาะกบถงทมเสนผานศนยกลางนอยกวา 12 เมตร สวนลางของถงจะอยบนแผนคอนกรตเสรมเหลกทยกขน รอบ ๆ ฐานจะลาดเอยง และลาดแอสฟลทคลม เพอใหนาไหลออกและไมสะสมทฐานราก ฐานรากแบบแผนคอนกรตเสรมเหลก แสดงดงรปท 3-5

รปท 3-5 ฐานรากแบบแผนคอนกรตเสรมเหลก

• ฐานรากแบบคานรบนาหนกชนดเหลกตวไอ และคายนดวยคอนกรต (Steel I-beam and concrete supports) เหมาะกบถงทมเสนผานศนยกลางนอยกวา 12 เมตร สวนลางของถงจะตงอยบนคานรบนาหนกชนดเหลกตวไอ ทตงอยบนหรอหนนดวยคอนกรตอกทหนง ชองวางทอยใตถงและระหวางเหลกตวไอจะปลอยใหเปดโลง เพอตรวจสอบใตถงไดงาย ฐานรากแบบคานรบนาหนกชนดเหลกตวไอ และคายนดวยคอนกรต แสดงดงรปท 3-6

อปกรณดกความชน

ทอเตมกรดซลฟวรกเขา

แบบท 1 แบบท 2

ทอหายใจ



รปท 3-6 ฐานรากแบบคานรบนาหนกชนดเหลกตวไอและคายนดวยคอนกรต

• ฐานรากแบบผนงวงแหวนคอนกรต (Concrete ring wall foundation) เหมาะกบถงทมเสนผานศนยกลางมากกวา 12 เมตร ขอบถงตงอยบนวงแหวนคอนกรต ททาหนาทรบนาหนกของถงทงหมด ชองวางภายในฐานรากและใตถงจะเตมดวยเมดวสดอดแนนจนเตม (Compacted granular fill) และโรยหนาดวยเมดหนขนาดไมเกน 19 มลลเมตร และตองมทอระบายจากผนงวงแหวน เพอใชตรวจสอบและระบายกรดทอาจจะรวไหล ฐานรากแบบผนงวงแหวนคอนกรต แสดงดงรปท 3-7

รปท 3-7 ฐานรากแบบผนงวงแหวนคอนกรต

6) พนถง ผนง และหลงคาของถงเกบกรดซลฟวรกตองทาจากวสดททนตอการกดกรอนไดโดยมคาการกดกรอนทยอมรบไดตามทระบในขอ 1) ความหนาของพนและหลงคาถงสวนใหญกาหนดใหมคาความหนาเทากน แตสาหรบผนงอาจมความหนาทแตกตางกนได โดยความหนาของผนงจะเรยงลาดบจากมากไปนอยจากลางไปยงสวนบนของถง แตความหนาในการออกแบบจะตองเพมคาการกดกรอนนอกเหนอจากคาทไดจากการคานวณความแขงแรงของโครงสราง สวนรปแบบของหลงคาถงจะเปนแบบหลงคาคงท (Fixed roof) ยดตดกบตวถง

7) การเชอมถงเกบ (Storage tank welds) การเชอมมความสาคญตอความมนคงแขงแรงของถง การเชอมตองมคณภาพด ไมมขเชอม (Slag) และความพรนหรอตามดเกดขน เพราะจะทาใหถงเกบรวได และเมอเชอมเสรจแลวตองมการตรวจสอบรอยเชอม เพอใหแนใจวาถงเกบสามารถใชงานไดอยางปลอดภย



3.1.2 การตรวจสอบถงเกบ (Storage tank inspection) เพอใหแนใจวากรดซลฟวรกถกจดเกบอยางปลอดภยตลอดเวลา จงตองมขอพจารณาดงน

• เอกสารและการบนทก (Documentation and record) ควรมการจดเกบเอกสารและบนทกตาง ๆ เชน รายละเอยดของโครงสราง ความหนาของผนง รายละเอยดการเชอม ขนาดของถง วสดทใชทาโครงสราง คาการกดกรอนทยอมรบได รายละเอยดของฐานรากและตวคายน บนทกการซอมบารง บนทกการตรวจสอบ รายละเอยดเหตการณสาคญ เชน การรวไหล จานวน ชนดของสาร ความเขมขน และอณหภมทบรรจ เปนตน เพอใชในการตรวจสอบ ทดสอบ แกไขปรบปรง รวมถงไวใชวางแผนในการซอมบารงตอไป

• การตรวจสอบตามปกต (Routine inspection) เปนการตรวจสอบภายนอกถงดวยสายตาเปนประจา โดยการเดนรอบทงดานขางและดานบนถงเพอใหมนใจวาไมมปจจยใด ๆ ททาใหถงเกดความเสยหายหรอเกดอบตเหตจนทาใหไมสามารถใชงานได โดยควรมการตรวจสอบดงรายการตอไปน - การรวไหล - การชารดของฐานรากและตวคายน - การกดกรอนภายนอก - การชารดของผนงและหลงคา - การรวไหลของทอ - พนถงเกบและรปลกษณะเหลกเสรมความแขงแรง

โดยทวไป ถงเกบจะตงหางจากสวนโรงงานผลตและไมมคนไปดบอยนก ดงนน ควรมการตรวจสอบถงเกบวนละครงหรออยางนอยไมควรตากวา 1 ครงตอสปดาห

• การตรวจสอบขณะใชงาน (In-service inspection) เปนการตรวจสอบภายนอกดวยสายตาอยางละเอยด และวดความหนาของผนงขณะทมการใชงาน โดยควรวดความหนาอยางนอยปละ 1 ครง โดยเฉพาะพนทหรอจดทเสยงตอการกดกรอนสง (รายละเอยดพนทหรอจดทควรวดความหนาของถงดในภาคผนวก ค) โดยตวอยางเครองวดความหนาดวยคลนเสยงชนดอลตราโซนก (Ultrasonic thickness

gauge) แสดงดงรปท 3-8

รปท 3-8 เครองมอวดความหนาดวยคลนเสยงชนดอลตราโซนก



โดยนาคาทวดไดไปเปรยบเทยบกบขอมลเดมทมอย เพอตรวจสอบการกดกรอนของผนง หลงคา และพนถง วาเพมขนหรอไมอยางไร ถาพบวา มสวนทมการ กดกรอนสง ตองเพมการทดสอบเพอยนยนผล ประเมนความรนแรงของการ กดกรอนเพอหามาตรการแกไขและปองกนตอไป และเพอใหการตรวจวดความหนาดวยคลนอลตราโซนกไดอยางถกตอง ควรปฏบตดงตอไปน - ตองแนใจวาพนทททดสอบประกอบดวยผวโลหะทวดดวยคลนเสยงไดด

ไมมสหรอสารตานการกดกรอน - ถาผนงมการทาส ความหนาของสไมควรเกน 0.075 มลลเมตรหรอ 3

มลซ (mils)1 และตองหกความหนาของสออก โดยความเรวทเสยงผานสจะมคาประมาณ 1/3 ของความเรวทผานเหลก

- ตองมการสอบเทยบเครองมอตรวจวดตามกาหนดเวลา - ผตรวจสอบตองมประสบการณ

• การตรวจสอบภายในถง (Internal inspector) เปนการตรวจสอบการกดกรอนภายในถง และควรตรวจสอบทนทเมอมโอกาส เชน เมอมการลางทาความสะอาดภายในถง เปนตน โดยรายละเอยดการพจารณาหาจดวดความหนาของถงเกบกรดซลฟวรก ดในภาคผนวก ค

• ควรมการทบทวนขอมล (Review of data) เพอนาผลทไดไปประเมนผล วางแผนการทดสอบในอนาคต พจารณาความจาเปนในการซอมบารง และการเปลยนวธปฏบตงาน โดยควรทบทวนขอมล ดงตอไปน

- คาการกดกรอนทยอมรบได - ปรมาณการบรรจสงสด - อายการใชงานของถง - แผนการตรวจสอบภายในถง - ความถในการตรวจสอบถง

3.2 บรรจภณฑ

บรรจภณฑทบรรจกรดซลฟวรกซงเปนสารกดกรอน ตองมเครองหมายหรอสญลกษณสหประชาชาต (UN mark) ปรากฏทบรรจภณฑ เพอแสดงวาไดผานการทดสอบความแขงแรงและความคงทน เพอใหผผลต ผใช ผขนสงหรอผทมไวครอบครอง มนใจวาบรรจภณฑทใชงานมความปลอดภย

1 1 mils เทากบ 0.025 มลลเมตร



3.2.1 มาตรฐานบรรจภณฑ ชนดของบรรจภณฑทใชบรรจกรดซลฟวรกในประเทศไทย ทนยมใชจะม 2 ชนด คอ ถงทรง

หลายเหลยม (Jerricans) และถง IBCs (Intermediate bulk containers) โดยทาจากวสดชนดโพลเอททลนชนดความหนาแนนสง (HDPE) หรอวสดอนทเหมาะสม โดยมขอกาหนดของบรรจภณฑทใชบรรจกรดซลฟวรก ดงตารางท 3-3

ตารางท 3-3 ขอกาหนดของบรรจภณฑทใชบรรจกรดซลฟวรก

โดยบรรจภณฑทใชบรรจกรดซลฟวรก ตองมเครองหมายสหประชาชาต (UN mark) เพอแสดง

วาเปนบรรจภณฑไดผานการตรวจสอบและทดสอบตามมาตรฐานสหประชาชาต เรอง การขนสงสนคาอนตราย

1) ถงรปทรงหลายเหลยม ขนาดทใชบรรจสวนใหญจะมขนาดประมาณ 20 ลตร โดยมตวอยางเครองหมายแสดงเดอน ป และกะทผลตบรรจภณฑชนดถงทรงหลายเหลยม แสดงดงรปท 3-9

รปท 3-9 เครองหมายแสดงเดอน ป และกะทผลตบรรจภณฑชนดถงทรงหลายเหลยม

ตวอยางการแสดงเครองหมายสหประชาชาต (UN Mark) ของบรรจภณฑชนดถงทรงหลายเหลยมทใชบรรจกรดซลฟวรก แสดงดงรปท 3-10

หมายเลขสหประชาชาต

ชอ

ประเภท (Class)

กลมการบรรจ (Packing Group)

1830 กรดซลฟวรกเขมขนมากกวา 51 % โดยนาหนก 8 II

1832 กรดซลฟวรกทใชงานแลว (Spent) 8 II

2796 กรดซลฟวรกเขมขนไมมากกวา 51 % หรอ กรดแบตเตอร (battery fluid, acid)

8 II


52

ของบรรภณฑชน

ตาราง

เ


รปท 3

จากรปท 3-1รจภณฑชนดถนดถงทรงหล

งท 3-4 ความ

ครองหมายหสญลกษณ

3H1

Y

200

09 TH

MD154/5PD

ตรายสง

3-10 เครองหม

10 แสดงเครอถงทรงหลายายเหลยมดง

หมายของเครอ

หรอณ

รหส

ระ

ควา

ปร52 หมา

เครอ(โด

ายสหประชาช

องหมายสหปเหลยม โดยแตารางท 3-4

องหมายสหปร

คาท

สแสดงชนดวสด

ะดบความแขงแ

ามสามารถในก(กโลป

ปทระเทศทอนญาายเลขเฉพาะข

รหสหร

สญลกษณส

องหมายแสดงเยปกตใชเพยงแ

ชาตของถงทรงห

ประชาชาต คแสดงความห4

ระชาชาตของบ

ทแสดงถง

และฝาของบรรจ

แรงของบรรจภ

การทนแรงดนทปาสกาล) ทผลต าตใหใชเครองหองผออกเลขทอชอผผลต

สหประชาชาต

เดอน ป และกะแคปและเดอนท

หลายเหลยมท

คอ 3H1/Y/20มายของเคร

รรจภณฑชนด

จภณฑ

ภณฑ มคบรร

ทดสอบ

หมาย ะเบยน

เพอขอบ

ะทผลต ทผลต)

รปวกลาผลต201กลาผลต

ก

ทใชบรรจกรดซ

00/09 และ THองหมายสหป

ดถงทรงหลายเห

ควา

3 = ถงทรงหลH = วสดพลา1 = ฝาดานบน

ความแขงแรง ใรจ (Packaging

200 กโล

ป ค.ศ. 2ประเทศไกรมเจาทอกษรยอ

อรบรองวาบรรจบงคบ

วงกลมซายมอ างกบลกศรชไปตเดอน 3 หรอ10 สวนรปวงกางและลกศรชไตโดยกะ A และ



ลฟวรก

H/MD154/52ประชาชาตขอ

หลยม

ามหมาย

ลายเหลยม สตก นเปดไมได ใชบรรจสารทเปg Group) ท II

ลปาสกาล

2009 ไทย ทา อบรษทผผลต

จภณฑไดปฏบ

มเลข 10 ปทเลข 3 หอเดอนมนาคม กลมขวามอมตวไปทเลข 3 หะผลตวนท 3

ulfuric acid)


2/PD องบรรจ

ปนกลม และ III

บตตาม

อยตรงหมายถง ป ค.ศ. ว A อยหมายถง



ตวอยาง

ตารางท 3

เครองหรอสญ

31H

Y

01TP

MD 01717



2) บรรจภIBCs

เครองหมาย

3-5 ความหมา

หมายญลกษณ

HA1

Y

6 0 H D 27/53 61 61 นา

ตรายสง

ภณฑชนด IBทใชบรรจกร

รปท 3

สหประชาชา

ยของเครองหม

รหสแสดงชนด

ระดบความ

ประเทศทอรห

หมายเลขเฉพนาหนกทดสอบาหนกรวมสงส

สญลก

BCs ขนาดบดซลฟวรก แ

-11 บรรจภณฑ

าต (UN Mark

มายสหประชาช

คาแสดงถง

ดวสดและฝาขอ

มแขงแรงของบ

เดอนทผลต ปทผลต

อนญาตใหใชเคหสหรอชอผผลพาะของผออกบการวางซอนทสดทอนญาตใหบ

กษณสหประชา

รรจ 1 ลกบาแสดงดงรปท

ฑชนด IBCs ท

ks) บรรจภณ

ชาต และสญลก

องบรรจภณฑ

บรรจภณฑ

ครองหมาย ต เลขทะเบยน ทบ (กโลกรม) บรรจ (กโลกรม

าชาต

31HA1TH/PD M

1761

าศกเมตร โด 3-11

ทใชบรรจกรดซ

ณฑชนดถง IB

กษณทตดกบบ

31 = ถง HA = บรเหลกดาน1 = ฝาดมความแและ III เดอนมถป ค.ศ. 2ประเทศไอกษรยอกรมเจาท

1761 กโม) 1761 กโ

เพอรบรอขอบงคบ

1/Y/06 10 MD 027/53 1/1761

ก

ดยมรปตวอย

ซลฟวรก

BCs ทใชบรร

บรรจภณฑชนด

ความ

IBCs สาหรบบรรจภณฑประกนนอก ดานบนเปดออกแขงแรง ใชบรรจ

นายน 2010 ไทย อบรษทผผลต ทา และ หมายเโลกรม โลกรม

องวาบรรจภณบ


างบรรจภณฑ

รจกรดซลฟวร

ด IBCs

มหมาย

บรรจของเหลวกอบ พลาสตกด

กไมได จสารกลมบรรจ

เลขเอกสาร

ณฑไดปฏบตตา

ulfuric acid)

53

ฑชนดถง

รก

ว ดานใน

จท II

ม



3.2.2 วธการตรวจสอบและทดสอบบรรจภณฑ ขอบงคบในการตรวจสอบและทดสอบบรรจภณฑ ใหเปนไปตามมาตรฐานสหประชาชาต เรอง

การขนสงสนคาอนตราย โดยกาหนดใหบรรจภณฑตองผานการทดสอบกอนนาไปใชงาน และตองทดสอบซา หากมการแกไขปรบปรงการออกแบบ โดยการตรวจสอบและทดสอบตามหวขอสาคญ มรายละเอยดดงน

1) การทดสอบการตกกระทบ (Drop test)

• เปาการตกกระทบตองเปนพนราบ แนน ไมยดหยน และมผวเรยบ

• เพอใหแนใจวาบรรจภณฑทบรรจของเหลวปองกนการรวไหลได 2) การทดสอบการปองกนการรวไหล (Leakproofness test)

• ตองทดสอบการปองกนการรวไหลกบบรรจภณฑทกชนดทบรรจของเหลว เพอใหแนใจวาไมมการรวไหลเกดขนเมอใชงาน

3) การทดสอบความดนภายใน (Internal pressure test)

• บรรจภณฑทเปนพลาสตกและบรรจภณฑประกอบรวมทงฝาปด ตองทาการทดสอบทความดนทดสอบเปนเวลา 30 นาท ความดนทใชทดสอบตองคงทและมความตอเนองตลอดเวลาของการทดสอบ โดยการทดสอบจะตองไมมการรวไหลเกดขน

4) การทดสอบการวางซอนทบ (Stacking test)

• การทดสอบตองไมมรอยรวหรอปรแตก

• บรรจภณฑตวอยางตองไมเสอมสภาพจนมผลตอความปลอดภยในขณะทาการขนสง

• บรรจภณฑตวอยางตองไมเกดการบดเบยวจนทาใหความแขงแรงของบรรจภณฑตวอยางลดนอยลงทาใหการวางซอนทบไมเสถยร

3.3 แทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรง แทงกบรรจเพอการขนสงกรดซลฟวรก ตองเปนไปตามแนบทายประกาศมตคณะกรรมการวตถ

อนตราย เรองการขนสงวตถอนตรายทางบก พ.ศ. 2545 ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองการขนสงวตถอนตรายทางบก พ.ศ. 2546 และสอดคลองกบความตกลงรวมวาดวยการขนสงสนคาอนตรายระหวางประเทศทางถนนของคณะกรรมาธการเศรษฐกจแหงสหภาพยโรปภายใตสหประชาชาต (ADR) หรอขอกาหนดการขนสงสนคาอนตรายทางถนนของประเทศไทย เลมท 2 (Thai provisions volume II concerning the transport of dangerous goods by road -TP2) ซงสวนใหญจะใชแทงกชนดทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรง (Fixed tank) ตามรหส L4BN แสดงตวอยางรถขนสงกรดซลฟวรกชนดแทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรงตามรหส L4BN ดงรปท 3-12



รปท 3-12 รถขนสงกรดซลฟวรกชนดแทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรง ตามรหส L4BN

3.3.1 แทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรงทใชขนสงกรดซลฟวรก ในการขนสงกรดซลฟวรกทางถนนโดยแทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรง จะมรหส

แทงก และความหมายรหสแทงกและรหสความเปนอนตรายในการขนสงกรดซลฟวรก แสดงดงตารางท 3-6

ตารางท 3-6 รหสแทงกและรหสความเปนอนตรายในการขนสงกรดซลฟวรก

หมายเลขสหประชาชาต

ชอทถกตอง ในการขนสง

ประเภท กลมการบรรจ

รหสแทงก รหสความเปนอนตราย

1830 Sulfuric Acid with more than 51 %

8 II L4BN 80

2796 Sulfuric acid, with not more than 51 % acid

8 II L4BN 80

และความหมายของรหสแทงกทใชบรรจกรดซลฟวรก แสดงดงตารางท 3-7

ตารางท 3-7 ความหมายของรหสแทงกทใชบรรจกรดซลฟวรก

รหสแทงก รายละเอยด

L แทงกสาหรบสารทอยในสภาวะของเหลวหรอของแขงทขนสงในสถานภาพหลอมเหลว

4 คาตาสดของความดนคานวณหรอความดนทดสอบ คอ 4 บาร

B แทงกทมชองสาหรบเปดบรรจหรอชองถายเทอยดานลาง ซงตดตงอปกรณตดระบบ 3 ชด

N แทงกทมวาลวนรภยและไมปดสนท อยางทไมมอะไรเขาออกได อาจมวาลวสญญากาศ (Vacuum valves) ตดตงอย



สวนประกอบสาคญสาหรบรถขนสงกรดซลฟวรก แสดงดงตารางท 3-8

ตารางท 3-8 สวนประกอบสาคญสาหรบรถขนสงกรดซลฟวรก

สวนประกอบ รปตวอยาง รายละเอยด แทงกตดตรงกบตวรถ

วสดทใชทาแทงกควรเปนเหลกกลาหรอเหลกกลาไรสนม สามารถทนแรงดนไดอยางนอย 4 บาร

รหสความเปนอนตรายและหมายเลขสหประชาชาต

80 หมายถง เปนวตถกดกรอนหรอกดกรอนเลกนอย 1830 คอ หมายเลขสหประชาชาตกรดซลฟวรกความเขมขนมากกวา 51% โดยนาหนก

สญลกษณและการชบงอนตรายตามขอกาหนด UNTDG

แสดงและชบงวากรดซลฟวรกเปนสารกดกรอนประเภทท 8

หมายเลขแสดงรหสแทงก และทะเบยนแทงก

แสดงรหสแทงกทใชสาหรบกรดซลฟวรก คอ L4BN สวน 04 003 00011 เปนทะเบยนแทงกทออกใหโดยกรมโรงงานอตสาหกรรม เพอบงชผขนสงและตวแทงกทตดกบตวรถ

เครองสบกรด (Acid pump)

เปนเครองสบกรดซลฟวรกจากแทงก เพอจายใหลกคา นยมใชเปนแบบเครองสบชนดขบดวยแมเหลก (Magnetic pump) โดยวสดสวนทสมผสกบกรดซลฟวรกตองทนการกดกรอนได

วาลวภายใน (Internal valve) หรอ วาลวฉกเฉน (Emergency valve)

เปนวาลวปดภายใน ซงเปนอปกรณตดระบบทสาคญ ของแทงกตามรหสตว B ตามตารางท 3-7 ทตองตดตงภายในตวแทงก วาลวจะตองออกแบบใหปดสนท เพอปองกนการเปดอนเกดจากการกระแทกโดยไมตงใจ วาลวจะตองใชงานไดแมวาลวควบคมภายนอกชารดเสยหาย

วาลวภายนอก

เปนอปกรณตดระบบของแทงกตามรหสตว B ตามทระบในตารางท 3-7 ทกาหนดใหมอปกรณตดระบบอยางนอย 3 ชด และใชเปนจดเตมกรดเขาแทงก ตามรหสแทงกทใหเตมกรดซลฟวรกเขาดานลางของแทงก ฝาปดปลายทอ

ทอสงกรดทตดกบตวรถ

เปนทอทออกจากเครองสบทตดกบตวรถ เพอสงกรดซลฟวรกไปถงเกบของผรบ โดยการเชอมตอดวยทอออน วสดทใชทาทอควรเปนเหลกกลาหรอเหลกกลาไรสนม โดยปกตทอมขนาด 2.5-3 นว ซงขนาดทอจะกาหนดโดยความเรวการสบกรดซลฟวรกในทอ ปกตไมควรเกน 1.2 เมตรตอวนาท



สวนประกอบ รปตวอยาง รายละเอยด ชองคนเขา (Manholes)

ชองคนเขาอยดานบนแทงก ปกตม 2 จด อยดานหวและทายแทงก มขนาดเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 400 มลลเมตร

วาลวนรภย

ควรเปนทงชนดทเปน Positive และ Negative valve เพอปองกนทงกรณทมความดนสงและเปนสญญากาศ เปนสวนหนงของรหสแทงก คอ ตว N ตามระบในตารางท 3-7

สวทชฉกเฉน

เปนสวทซตดการทางานของเครองสบหรอจายกรดออกจากแทงก เมอระบบมปญหา

ถงดบเพลง

ถงดบเพลงชนดคารบอนไดออกไซดหรอผงเคมแหง ใชดบเพลงกรณมเหตฉกเฉนไฟไหม

ตควบคมระบบ

ใชควบคมการทางานของระบบไฟฟา ระบบลม เครองสบ วาลวทงกรณปกตและเมอมเหตฉกเฉน

ทอออน (Flexible Hose)

ใชเชอมตอระหวางแทงกเพอการขนสงกบถงเกบ เพอถายกรดจากรถไปยงถงเกบหรอจากถงเกบไปยงแทงกเพอการขนสง โดยใชรวมกบขอตอ (Adaptor) ชนดตาง ๆ โดยชนดของทอออนทเหมาะสมในการใชงานกบกรดซลฟวรก คอ ทอทเปนสารประกอบของโพลเอททลน (Polyethylene composite hose) หรอทอเทฟลอน และมความดนสงสดในการใชงานท 1724 กโลปาสกาล หรอ 250 psig

ขอตอ (Adaptor or coupling)

หมายเหต การเลอกใชวสดทใชทาอปกรณตาง ๆ ในสวนทสมผสกบกรดซลฟวรกตองทนตอการกดกรอน โดยพจารณาขอมลเพมเตมจากภาคผนวก ง แนวทางการเลอกวสดเพอใชงานกบกรดซลฟวรก



ขอกาหนดอน ๆ ของแทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรง 1. กอนการสรางแทงกตองมการอนมตตนแบบ และออกใบรบรองผลการทดสอบตนแบบเพอ

ยนยนผลการทดสอบ โดยกรมโรงงานอตสาหกรรม 2. ทอออนสาหรบใชบรรจหรอถายเทจะตองไมมกรดซลฟวรกคางอยภายในทอขณะขนสง 3. ผนงโครงสรางตองทาจากโลหะทเหมาะสม ทนตอการกดกรอนกรดซลฟวรกได ตวอยางเชน

เหลกกลา เหลกกลาไรสนม หรอวสดเคลอบหรอบปองกนภายในททนตอการกดกรอนของกรดซลฟวรกได เปนตน

4. ตองเผอความหนาเนองจากการกดกรอนของผนงโครงสรางแทงก นอกเหนอจากการคานวณทางวศวกรรม

5. ตองมการปองกนอปกรณและทอเชอมตอ ซงตดตงอยสวนบนของแทงก กรณรถเกดพลกควา 6. เครองมอและอปกรณทใชตองทนตอการกดกรอนจากกรดซลฟวรกได 7. ปะเกนตองทาจากวสดททนตอการกดกรอน และสามารถถอดหรอเปลยนไดเมอหมดอายการใชงาน 8. แทงกทกใบตองมแผนโลหะทแสดงรายละเอยดของแทงกตดอยกบตวแทงก เชน ชอผผลต ป

ทผลต การทดสอบ เงอนไขการออกแบบและใชงาน เปนตน

3.3.2 การตรวจสอบและทดสอบแทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรง ทใชขนสงกรดซลฟวรก แทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรงทใชบรรจกรดซลฟวรกเพอการขนสงทางถนน ตอง

ตรวจสอบและทดสอบผนงโครงสราง และอปกรณประกอบ ดงตอไปน

• ตรวจสอบความถกตองใหเปนไปตามตนแบบทไดรบการอนมต

• ตรวจสอบทงสภาพภายนอกและภายใน

• ทดสอบแทงกดวยแรงดนนาหรอความดนอทก (Hydrostatic) ทความดน 4 บาร

• ตรวจสอบการใชงานของอปกรณตาง ๆ โดยการทดสอบดวยแรงดนนาขณะทตดอยกบแทงกทงหมด

• ตองทดสอบการรวไหล

• ตองมการตรวจสอบและทดสอบ ตามรายการขางตน ทก ๆ 3 หรอ 6 ป ขนอยกบขอกาหนดตามกฎหมาย



บทท 4 การใชงานและการจดเกบอยางปลอดภย

การใชงานและจดเกบกรดซลฟวรกอยางปลอดภย ขนกบปจจยหลายอยางทสาคญ ไดแก การ

ออกแบบ การสราง หรอการใชภาชนะบรรจทมมาตรฐาน การตรวจสอบอยางถกตองและสมาเสมอเมอถงรอบการตรวจสอบ การจดวางภาชนะบรรจ การจดเกบรวมกบสารเคมชนดอน การตรวจสอบปรมาณการจดเกบ การซอมบารง และยกเลกเมอหมดอายการใชงาน

ดงนน เพอใหการใชงานและการจดเกบกรดซลฟวรกมความปลอดภย จงจาเปนตองมระบบการบรหารจดการทด บคคลากรหรอพนกงานทเกยวของมความร ความชานาญ มจตสานกและความตระหนกในความปลอดภย

การใชงานและจดเกบกรดซลฟวรกอยางปลอดภยแบงตามประเภทภาชนะบรรจ ดงน

4.1 การใชงานและการจดเกบอยางปลอดภยสาหรบถงเกบ การจดเกบกรดซลฟวรกทปลอดภย โดยเฉพาะการจดเกบโดยใชถงเกบมากกวา 1 ใบ ในพนท

เดยวกน ซงเรยกวา แทงกฟารม (Tank farms) ตองอยในพนททสามารถกกเกบกรดซลฟวรก (Containment area) ในกรณรวไหลได ตวอยางถงเกบ แทงกฟารม และพนทกกเกบกรดซลฟวรก แสดงดงรปท 4-1

รปท 4-1 ถงเกบ แทงกฟารม และพนทกกเกบกรดซลฟวรก



4.1.1 พนทกกเกบเพอควบคมการรวไหล ถงเกบจะตองตงในพนททมเขอนกนหรอผนงกนรอบ (Dike) เพอปองกนไมใหมการรวไหลส

สงแวดลอม และเพอนาไปบาบดหรอนากลบมาใชใหม 1) ขนาดของพนทกกเกบ (Sizing of containment area) กรณถงเดยวตองมพนทท

สามารถกกเกบไดทงหมด สวนกรณแทงกฟารมหรอมถงเกบมากกวา 1 ใบ ในพนทเดยวกนจะตองมพนททสามารถกกเกบ 110% ของถงทมขนาดใหญสดได ผนงกนรอบตองมความแขงแรง ความสงและระยะถงขอบถงเกบของเขอนกน ตองแนใจวาเมอรวไหลจะเกบไดเพยงพอ และแรงดนทร วจะตองไมทาใหกรดกระเดนออกนอกเขอน ตวอยางเขอนกนเพอใชกกเกบกรดซลฟวรกทอาจเกดการรวไหลจากถงเกบ แสดงดงรปท 4-2

รปท 4-2 ตวอยางเขอนกนเพอใชกกเกบกรดซลฟวรกทอาจรวไหลจากถงเกบ

2) พนทกกเกบตองเปนพนททแขงแรง ไมแตกหก ไมมรอยรวไหล สามารถปองกนการรวไหลกรดซลฟวรกสสงแวดลอม และตองลาดเอยงเพอใหของเหลวตาง ๆ ไหลไปรวมกนทบอดกรวม (Sump pit) ซงตดตงในตาแหนงตาสดของพนทกกเกบ และควรตดตงเครองสบเพอใชสบระบายของเหลวทร วไหล (Drainage) ออกเปนระยะ ๆ บอดกรวมอาจมมากกวา 1 บอถาพนทขนาดใหญ และตองตรวจสอบเปนระยะวาของเหลวทอยในบอดกรวมเปนนาหรอกรดซลฟวรก ถาเปนกรดตองทาใหเปนกลางกอนสงบาบดตอไป

3) ทางเขาออก (Access) ไปยงพนทกกเกบเพอทางานหรอซอมบารงถงเกบตองมความปลอดภย เมอมการหกรวไหลตองเขา-ออกไดงายและรวดเรว และควรมบนไดฉกเฉนไวใชในกรณมเหตฉกเฉนหรอไมสามารถเขา-ออกในทางปกตได โดยเฉพาะถงเกบทมผนงกนรอบสง

4) การบรองภายใน (Lining) พนทกกเกบ เพอปองกนการกดกรอนพนจากกรดซลฟวรกทร วไหล และปองกนสงสกปรกจากพนปนเปอนกรดซลฟวรก สาหรบโครงสรางพนท

เขอนกน (Dike)



กกเกบทเปนคอนกรต จะบรองภายในดวยอฐทนกรดหรอเมมเบรนชนดยดหยนได (Flexible membrane) โดยวสดสวนใหญทใชทาเมมเบรนจะเปนโพลเอททลน (Polyethylene) ความหนาตาสดทแนะนาใหเคลอบผว คอ 1.5 มลลเมตร เมอบรองภายในเสรจพนจะมนเปนเงา แตพนททมความลาดเอยงตองเปนพนแบบหยาบเพอปองกนลน

4.1.2 เครองสบกรด (Acid pump) เครองสบกรดทจาเปนตองตดตงหรอใชงานทถงเกบ จะประกอบดวยเครองสบเพอถายกรด

ออกจากถง และเครองสบเพอระบายนาหรอกรดทอาจหกรวไหลจากถงเกบทบอดกรวม มรายละเอยดดงน

1) เครองสบเพอถายกรดออกจากถงเกบ ตดตงไดทงภายในและภายนอกเขอนกน ขนกบ

การออกแบบและพนทการกกเกบ โดยเครองสบทใชสวนใหญควรเปนแบบหน

ศนยกลาง (Centrifugal pump) และวสดทใชทาเครองสบจะตองทนตอการกดกรอนของ

กรดซลฟวรก โดยตวอยางวสดทใชทาเครองสบแบบหนศนยกลางทใชงานกบกรด

ซลฟวรกเขมขน 98% ทอณหภมปกต เชน

• วสดทใชทาเสอเครองสบ (Casing pump) และใบพด (Impeller) เชน

เหลกหลอ เหลกกลาไรสนม เปนตน

• วสดทใชทาปะเกนเชอก (Packing) ของเครองสบ เชน เทฟลอน เปนตน

หมายเหต แนวทางการเลอกวสดทเหมาะสมเพอใชงานกบกรดซลฟวรกท

อณหภมและความเขมขนตาง ๆ ดเพมเตมในภาคผนวก ง

การตดตงเครองสบทถงเกบมทงตดตงภายในและภายนอกถง แตกรณทใชเครองสบชนดจม (Submerge pump) จะตดตงภายในถง โดยตองตดตงถงตวงเพมเตมดวย

เครองสบตดตงภายในเขอนกน มขอด คอ อยใกลถงเกบและทอดดไมยาวเกนไป แตขอเสย คอ ไมปลอดภยจากกรณถงเกบมกรดหกรวไหล เนองจากไมสามารถใชงานได ตวอยางเครองสบตดตงภายในเขอนกนทใชขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบไปยงแทงกตดตรง แสดงดงรปท 4-3

สวนเครองสบทตดตงภายนอกเขอนกน มขอด คอ เครองสบจะปลอดภยและสามารถใชงานไดเมอมการหกรวไหล แตมขอเสยคอ ทอดดจากถงเขาเครองสบทยาวเกนไป ดงนน การเลอกขนาดของเครองสบ และทอ จะตองเหมาะสม เพอหลกเลยงการเกดฟองอากาศในเครองสบ (Cavity)



รปท 4-3 ตวอยางเครองสบตดตงภายในเขอนกนทใชขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบไปยงแทงกตดตรง

2) เครองสบเพอระบายนาหรอกรดซลฟวรกทอาจหกรวไหลจากถงเกบออกจากเขอนกน

เพอนาไปบาบดหรอกลบมาใชใหม ปองกนการรวไหลสสงแวดลอม และควรเปนชนดท

ทาจากวสดททนตอการกดกรอนได

4.1.3 การเลอกวาลวตดกบถงเกบ วาลวทตดกบถงเกบมหนาทเปด-ปดเพอใชในการขนถายกรดหรอเตมกรด ควรเปนชนดเกท

วาลว (Gate valve) โดยสวนประกอบของวาลวในสวนทสมผสกบกรดซลฟวรกตองมความแขงแรงและทนตอการกดกรอนจากกรดซลฟวรกไดด วสดทาดวยเหลกกลาไรสนม (Stainless steel) แตถาขนาดถงเกบมขนาดใหญมาก ควรทาดวยอลลอยด 20 (Alloy 20) จะเหมาะสมกวา แตถาขนาดเลกอาจเลอกใชวาลวชนดบอลวาลว (Ball Valve) ททาจากเหลกกลาไรสนมได สวนประเกนเชอกหรอแพคกง ของวาลวควรทาจากเทฟลอน (Teflon) ตวอยางวาลวทตดตงกบถงเกบกรดซลฟวรก แสดงดงรปท 4-4

รปท 4-4 วาลวทตดตงกบถงเกบกรดซลฟวรก

วาลวตดกบถงเกบ



4.1.4 การทาความสะอาดถงเกบ (Storage cleaning) ในการใชงานถงเกบมาระยะหนง จะมกากตะกอน (Sludge) สขาวขนของเหลกซลเฟตอดแนน

เปนของแขง ซงอาจมความหนาถง 250-300 มลลเมตร (10-12 นว) สะสมอยทพ นภายในถง การทาความสะอาดทาไดโดยการสบกรดออกจากถงใหหมดและเขาไปขนกากตะกอนซลเฟต

ทอยภายในถงออกมา หรออาจใชระบบสญญากาศ (Vacuum) ดดออกมา หรออาจใชกรดฉดเขาไปในถงและนามาฉดหมนเวยนกลบเขาไปอก (Circulate) จนชนของกากตะกอนซลเฟตทอดแนนคลายตวและสามารถขนออกไดงาย หรอบางครงอาจใชนาฉดเขาไปในถงแตตองดดนาทผสมกบกากตะกอนซลเฟตออกมาทนท

เมอขนกากตะกอนซลเฟตออกมาแลว ตองทาความสะอาดดวยนาปรมาณมาก ๆ และปลอยใหแหงกอนเขาไปตรวจสอบหรอซอมบารง

การกาจดกากตะกอนซลเฟตอาจใชสารเคมพเศษ (Special additive) ผสมกบกรด เตมและสบหมนเวยนเขาไปในถงโดยตรง จากนนนาไปบาบดในลาดบตอไป

กระบวนการลางถงมความเปนอนตรายสง ตองดาเนนการโดยผทมประสบการณและมความชานาญ โดยเฉพาะขนตอนทเขาไปขนยายกากตะกอนซลเฟตออกจากถง ซงภายในถงจะมกรดเกาะตดทผนงถงตลอดเวลา ดงนน ตองเขมงวดกบทมงานทเขาไปลาง โดยตองปฏบตตามขนตอนปฏบตงานในทอบอากาศและใชอปกรณคมครองความความปลอดภยทเหมาะสมอยางเครงครด

แนวทางปฏบตงาน เรอง การลางทาความสะอาดถงเกบ 1) เตรยมภาชนะรองรบกากตะกอนจากการลางถงและสารเคมสาหรบใชปรบสภาพ

สารละลายจากการลางถง 2) ถายกรดออกจากถงเกบจนหมด 3) ถอดทอ เครองสบ วาลว และอปกรณอน ๆ 4) ระบายอากาศภายในถงเกบอยางตอเนองตลอดเวลา 5) ลางถงดวยนาในปรมาณมาก ๆ และตรวจสอบปรมาณกาซไฮโดรเจนเปนระยะ ๆ 6) ทาถงใหแหงโดยใชอากาศรอน 7) ตอทอ เครองสบ วาลว และอปกรณอน ๆ เขากบถง 8) เตมกรดเขมขนเขาในถงจนถงระดบใชงานสงสดเมอเรมใชงาน หรอฉดพนกรดเจอ

จาง 5-10% ไปทผนงภายในถง และปลอยใหแหงเพอใหเกดฟลมของเหลกซลเฟตเคลอบผนงถง และฉดพนซาอกครงจนกระทงชนฟลมของซลเฟตเคลอบตดทผนงถง กอนทจะนาไปใชงานตอไป

4.1.5 ขอควรปฏบตในการใชงานและจดเกบอยางปลอดภย 1) ไมควรใหระดบกรดซลฟวรกในถงเกบหยดนงทระดบใดระดบหนงนาน เพราะอาจทา

ใหเกดการกดกรอนเปนวงแหวนรอบ ๆ ถง ทบรเวณผวสมผสระหวางกรดซลฟวรกกบอากาศ

2) ตรวจสอบสภาพถงเกบดวยสายตา ตามรายการดงตอไปน



• สภาพเขอนกนใหพรอมใชงานเมอมการหกรวไหล

• ระบบระบายอากาศและระบบดกความชนไมใหมสงอดตนจากเหลกซลเฟตหรอสงสกปรกอน ๆ

• เตรยมอปกรณในการขนถายกรดจากถงเกบใหพรอมใชงานอยเสมอ เชน เครองสบ วาลว และระบบทอ เปนตน

• การรวไหลตามผนง พนถง หลงคา ของถงเกบ

• ระบบและอปกรณฉกเฉนใหพรอมใชงานอยเสมอ เชน ทลางตาฉกเฉน ฝกบวฉกเฉน อปกรณดบเพลง เปนตน

3) ควรมการตรวจสอบระดบกรดซลฟวรกทกวน เพอทราบถงปรมาณชองวางทสามารถจดเกบได การวดระดบมหลายวธ เชน

• มาตรวดระดบชนดแทงจม (Dip stick) เปนการวดโดยตรงโดยใชแทงโลหะหรอวสดจมไปในของเหลว

• มาตรวดระดบของเหลวแบบกระจกแกว (Glass gauge)

• มาตรวดระดบชนดลกลอย (Float type meter) โดยใชรวมกบแผนเสกลในการอานระดบ

• มาตรวดระดบชนดวดความแตกตางของความดน (Differential pressure method) และแปลงคามาเปนระดบของเหลวในถง

• มาตรวดระดบโดยการวดคาประจไฟฟา (Capacitance type)

• มาตรวดระดบชนดคลนอลตราโซนก (Ultrasonic method)

หมายเหต ควรมระบบการทวนสอบเพอยนยนความถกตอง เชน การตดตงอปกรณการวดอยางนอย 2 ชด หรอระบบเตอนเมอระดบของเหลวถงคาสงสดทยอมใหบรรจได และควรใชระบบทแตกตางกน

4.2 การใชงานและการจดเกบอยางปลอดภยสาหรบบรรจภณฑ การใชงานและการจดเกบกรดซลฟวรกในบรรจภณฑอยางปลอดภย ควรดาเนนการตามแนวทาง

ปฏบต ดงน • ใชบรรจภณฑทมมาตรฐาน มการตรวจสอบ ทดสอบทงกอนและขณะใชงาน ตามระยะเวลา

ทกาหนด

• หามนาบรรจภณฑทไมมมาตรฐาน หมดอาย ยกเลกการใชงาน หรอใชบรรจภณฑทบรรจสารชนดอนทมมาตรฐานความปลอดภยไมเหมาะสมกบกรดซลฟวรกมาใช

• เลอกใชบรรจภณฑททาจากวสดทเหมาะสม ทนตอการกดกรอนของกรดซลฟวรก



• สถานทจดเกบ จะตองมหลงคาคลม ไมเปยกชน มการระบายอากาศทด และมปายแสดงชนดของสารทจดเกบ

• การจดเกบโดยวางซอนบรรจภณฑมากกวา 1 ชน ใหจดวางดวยความระมดระวง ปองกนการตกหลน และหามวางซอนทบเกนขอกาหนดและมาตรฐานความแขงแรงของบรรจภณฑ

• มฉลากแสดงประเภทและความเปนอนตรายทบรรจภณฑ ตามขอกาหนด GHS และ UNTDG เมอมการขนสง

• หามเกบบรรจภณฑกรดซลฟวรกรวมกบสารทเขากนไมได ซงอาจเกดปฏกรยาหรอระเบดได

• สวมอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทเหมาะสม

• หลกเลยงการสมผสกรดซลฟวรกโดยตรง

• ตรวจสอบความปลอดภยของภาชนะ เชน สภาพบรรจภณฑไมมการรวไหล ฝาปดสนททงกอนและหลงการใชงาน

• ควรมเขอนกนเพอปองกนการรวไหลไปสส งแวดลอม เมอมการหกรวไหล

• ควรเตรยมวสดดดซบและสารเคมทใชบาบด เชน ทราย ปนขาว เปนตน กรณมการหกรวไหล

• มอปกรณฉกเฉน เชน ทลางตาฉกเฉน ฝกบวฉกเฉน เมอเกดสมผสผวหนงหรอดวงตา

• ตองมขอมลความปลอดภย และขนตอนปฏบตงานตดไวทบรเวณทางานและผปฏบตงานตองปฏบตตามอยางเครงครด

• ใหปฏบตตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรองคมอการเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย พ.ศ. 2550 ซงการจดเกบกรดซลฟวรกกาหนดเปนการจดเกบประเภท 8B ตามตารางการจดเกบสารเคม ภาคผนวก ก

4.3 การใชงานอยางปลอดภยสาหรบแทงกตดตรง

การใชงานอยางปลอดภยสาหรบแทงกทยดตดกบตวรถหรอแทงกตดตรงทใชขนสงกรดซลฟวรก ซงเปนสนคาอนตรายประเภทท 8 สารกดกรอน ควรดาเนนการตามแนวทางปฏบต ดงน

• แทงกตดตรงทใชขนสงกรดซลฟวรกทางถนน ตองขนทะเบยนและตดทะเบยนแทงกทไดรบอนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรม ซงมรหสแทงก คอ L4BN

• แทงกทใชขนสงกรดซลฟวรก ตองไมนาไปบรรจสารทเขากนไมไดกบกรดซลฟวรก

• เพอความปลอดภยในขบขรถขนสง ปรมาณการบรรจกรดซลฟวรกลงในแทงก ตองไมนอยกวา 80% ของความจแทงก และควรถายออกใหหมด ถาไมสามารถทาไดไมควรมกรดเหลออยในแทงกเกน 20% ของความจแทงก

• ตองมมาตรการปองกนการรวไหล ระหวางการขนถายหรอการเตมกรดซลฟวรก

• ตรวจสอบแทงกตามรายการและระยะเวลาทกาหนด



• ตลอดอายการใชงาน ความหนาผนงโครงสรางของแทงกตองไมนอยกวาคาความหนาตาสดทยอมใหตามทระบไวในตารางท 4-1

ตารางท 4-1 ความหนาตาสดทยอมใหสาหรบแทงกตดตรงสามารถใชงานได

ผนงโครงสรางแทงก

เสนผานศนยกลาง ≤ 1.80 เมตร > 1.8 เมตร

ความหนาตาสดของผนงโครงสรางแทงก

เหลกกลาไรสนม (Stainless steel) 2.5 มลลเมตร 3 มลลเมตร เหลกกลา (Carbon steel) 3 มลลเมตร 4 มลลเมตร



บทท 5 การขนยาย การขนถายและการขนสง

การขนยาย การขนถาย และการขนสงกรดซลฟวรกอยางปลอดภย ควรปฏบตตามกฎหมายหรอ

มาตรฐานความปลอดภย เชน ขนตอนปฏบตงาน การใชอปกรณคมครองความปลอดภยในการดาเนนงานดงกลาว เปนตน

5.1 การขนยาย

การขนยายกรดซลฟวรกอยางปลอดภยควรใชบรรจภณฑทไดมาตรฐาน มความมนคง แขงแรง และใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทเหมาะสม เพอปองกนหรอหลกเลยงเหตฉกเฉนทอาจเกดขน เชน การลม การหลน การกระแทก เปนตน จนเปนเหตใหบรรจภณฑชารดหรอแตกจนกรดซลฟวรกทบรรจอยเกดการรวไหลเปนเหตใหเกดอนตรายขณะขนยาย โดยมแนวทางปฏบตตามลกษณะการขนยายดงน

5.1.1 การขนยายแบบไมใชแทนรองสนคา (Pallet) มแนวทางปฏบตดงน

1) บรรจภณฑขนาดเลกทสามารถเคลอนยายโดยคน ใหระมดระวงเรองการยกของหนก การใชทาทางการยกของใหถกตองตามหลกการยศาสตร (Ergonomic) เชน ไมกมยกโดยใชแรงจากลามเนอสวนหลงเพราะจะทาใหบาดเจบได เปนตน

2) กรณขนยายภาชนะบรรจชนด IBCs ควรใชรถยก (Forklift) หรอ อปกรณยกดวยมอ (Handlift) ทเหมาะสมในการขนยายอยางปลอดภย

3) กอนการขนยายขนลงรถขนสง ตองดบเครองยนต ดงเบรกมอ และหนนลอ ปองกนการเคลอนตวของรถ

4) ในการขนยายบรรจภณฑขนรถ บรเวณพนรถทรองรบบรรจภณฑ หรอบรเวณพนของสถานทรองรบบรรจภณฑจากการขนยายลงจากรถ ควรเปนพนเรยบไมลาดเอยง ปราศจากวสดและของมคม และมพนทเพยงพอ

5) การขนยายบรรจภณฑลงจากรถ ควรยกระดบพนทจดรบของใหอยในแนวเดยวกบพนรถบรรทก หากมพนตางระดบตองจดใหมแทนทแขงแรงรองรบ เพอปองกนภาชนะบรรจกระทบพนอยางแรง จนทาใหเกดความเสยหายและเกดอนตรายจากรวไหล ควรใชรถบรรทกทมระบบการลดระดบพนททายรถดวยไฮดรอลก (Tail Gate Lifting) ใหสามารถยกบรรจภณฑขนลงไดอยางปลอดภย

6) เมอเสรจสนการขนยายขนบนรถ ตองผกยดบรรจภณฑใหแนน ปองกนการเคลอน กระแทก และตกหลนของบรรจภณฑในระหวางการขนสง



5.1.2 การขนยายแบบใชแทนรองสนคา (Pallet) มแนวทางปฏบตดงน 1) กอนการขนยายขนลงรถขนสง ตองดบเครองยนต ดงเบรกมอ และหนนลอ เพอ

ปองกนการเคลอนตวของรถ 2) พนกงานขบรถยก ตองผานการอบรมและมใบอนญาตใหขบรถยกเพอปฏบตงานได

อยางถกตองปลอดภย และหามพนกงานทไมผานการอบรมและไมมใบอนญาตปฏบตงานขบรถยกโดยเดดขาด

3) จดวางบรรจภณฑบนแทนรองสนคาใหปลอดภย โดยจดวางบรรจภณฑใหเตมพนทแทนรองสนคา หากไมเตมตองวางใหสมดล ไมวางเอยงไปดานใดดานหนง ไมควรวางซอนกนในขณะขนยายดวยรถยก

4) หากขนยายบรรจภณฑหลายใบดวยแทนรองสนคาในระยะไกล หรอพนทไมเรยบ ตองยดบรรจภณฑใหรวมกนบนแทนรองสนคา เพอปองกนการเคลอนหรอตกหลน

5) การขนยายดวยรถยก ตองปฏบตดวยความระมดระวง ขบขอยางปลอดภยและใชความเรวทกาหนด ปองกนอบตเหตจากการชนกระแทกบรรจภณฑ ชนคนหรอตวอาคารทาใหเกดการบาดเจบและทรพยสนเสยหาย

6) บรเวณพนรถทรองรบบรรจภณฑเพอการขนยาย หรอบรเวณพนทรองรบบรรจภณฑจากการขนยายลงจากรถ ควรเปนพนเรยบไมลาดเอยง ปราศจากวสดและของมคม และมพนทเพยงพอ

7) เมอเสรจสนการขนยายขนบนรถ ตองผกยดบรรจภณฑใหแนนปองกนการเคลอน กระแทกและตกหลนของบรรจภณฑในระหวางการขนสง

5.2 การขนถาย

การขนถายกรดซลฟวรกจะเปนการขนถายทางทอ (Piping) ในระยะสน โดยใชระบบสงกาลงซงควบคมอตราการไหลดวยวาลวและเครองมอวดชนดตาง ๆ ทเชอมตอกนจากตนทางไปยงปลายทาง การขนถายมองคประกอบดงน

- ระบบทอ เชน ทอ ของอ ขอตอ ปะเกนตาง ๆ เปนตน - ระบบสงกาลง เชน เครองสบ แรงโนมถวง แรงดนจากลม เปนตน - ระบบควบคม เชน วาลว เครองมอวด เปนตน

การขนถายผานทอควรมขอพจารณาดงรายละเอยดตอไปน 1) ระบบทอ

• วสดทใชทาทอ สวนใหญนยมใชเหลกหลอ (Cast iron) เหลกเหนยว (Ductile iron) และอลลอยด (Alloy) โดยมตารางเปรยบเทยบลกษณะการเลอกใชทอเหลกหลอ/เหลกเหนยว และอลลอยดในการขนถายกรดซลฟวรก แสดงดงตารางท 5-1



ตารางท 5-1 เปรยบเทยบลกษณะการเลอกใชทอเหลกหลอ/เหลกเหนยว และอลลอยในการขนถายกรดซลฟวรก

เหลกหลอ (Cast iron) / เหลกเหนยว (Ductile iron) ทออลลอยด (Alloy system)

• ตองตอดวยหนาแปลน ทาใหมโอกาสรวไหลมาก

• กรณมการไหลแบบป นปวน การกดกรอนจะสง อาจมากถง 2 มลลเมตรตอป

• มนาหนกมาก ทาใหตนทนการตดตงสง

• ตนทนการซอมบารงสง • ตองเกบอปกรณอะไหลมาก

• ตองใชทอขนาดใหญ เพอควบคมความเรวในทอ

• ทอเหลกหลอจะเปราะ และแตกหกงาย

• ตอทอโดยการเชอมเปนหลก มหนาแปลนนอย ทาใหมโอกาสรวไหลนอย

• การกดกรอนตา นอยกวา 0.1 มลลเมตรตอป

• นาหนกนอย ไมตองมหนาแปลน ทาใหตนทนการตดตงตา

• ตนทนการซอมบารงตา • ไมตองเกบอปกรณอะไหลจานวนมาก

• ใชความเรวสงได โดยไมตองเพมขนาดทอ

• มความเหนยว ไมเปราะหรอแตกหกงาย

ตวอยางการขนถายกรดซลฟวรกความเขมขน 98.5% โดยนาหนก ทางทอเหลกหลอเขาถงเกบทอณหภม 45-50 OC แสดงดงรปท 5-1

รปท 5-1 การขนถายกรดซลฟวรกความเขมขน 98.5% โดยนาหนก ทางทอเหลกหลอเขาถงเกบทอณหภม 45-50 °C

ตวอยางการเลอกใชวสดทาทอขนถายกรดซลฟวรกทระดบความเขมขนตาง ๆ และอณหภมสงสดทยอมใหใชงาน (OC) แสดงดงตารางท 5-2



ตารางท 5-2 ตวอยางการเลอกใชวสดทาทอขนถายกรดซลฟวรกทระดบความเขมขนตาง ๆ และอณหภมสงสดทยอมใหใชงานได

วสด ความเขมขนกรดซลฟวรก (% H2SO4)

10 20 30 40 50 60 70 80 90 95 98 100 PVC 60 60 60 60 60 60 60 60 23 X X X CPVC 82 82 82 82 82 82 82 82 66 66 38 X PP 82 - 66 66 66 60 60 X X X X X PVDF 121 121 121 - 93 93 93 93 93 82 60 X PE 60 60 60 60 60 X X X X X X X XLPE 60 60 60 60 60 21 21 21 21 21 X X PTFE 177 177 177 177 177 177 177 177 177 177 177 - Epoxy 38 38 38 38 38 X X X X X X Vinyl Ester 93 - 82 82 82 49 X X X X X X Nylon X X X X X X X X X X X X Viton 93 93 93 93 93 93 93 93 93 93 93 38 Viton A A A A A A 121 - - A 70 A A 70 - EPDM 60 60 60 60 60 60 60 21 X X X X Neoprene 38 38 38 38 38 38 X X X X X X Neoprene A - 70 70 70 B B-C B-C C C - - Hypalon A - 107 107 107 70 70 70 A A-B B 50 - Carbon A - - - - - - - - - - - Ceramic A - - - - - - - - - - - 304 SS X X X X X X X X X C C C 316 SS X X X X X X X C C B B B Hastelloy C A A A A A A B B B B B B Cast Iron X X X X X X C C C B - - Aluminum - - - - X X X X X X X X Monel A A A A A C C C C C C C

ทมา : Handbook of Sulfuric Acid Manufacturing, Second Edition, 2008 หมายเหต

1) ความหมายของตวอกษรตาง ๆ

A : ดมาก (Excellent)

B : ด (Good, Minor effect) C : พอใช (Fair, Further testing required) X : ไมเหมาะสม (Unsuitable, Not recommended) - : ไมมขอมล (No Data)

2) หนวยของอณหภมในตารางมหนวยเปน องศาเซลเซยส

3) ความเขมขนของกรดซลฟวรก (Acid concentration) มหนวยเปนเปอรเซนตโดยนาหนก

4) ตวอยางการอานคาในตารางท 5-2

- ในชองทระบเปนตวอกษร มความหมายตามขอ 1) เงอนไขการใชงานทอณหภมปกต (25°C) เชน ในชอง

วสด (Material) PVC ทความเขมขน 95% โดยนาหนก มขอมลความเหมาะสมแสดงเปนตวอกษร X หมายถง

ทความเขมขน 95% โดยนาหนก ทอณหภมปกตไมแนะนาใหใชงานกบวสด PVC เปนตน



- ในชองทกาหนดเปนตวเลข หมายถง อณหภมสงสดทยอมใหใชงานได ทความเขมขนทกาหนด เชน ใน

ชองวสด CPVC ทความเขมขน 90% โดยนาหนก มขอมลความเหมาะสมแสดงเปนตวเลข 66 หมายถง

ทความเขมขน 90% โดยนาหนก ยอมใหใชงานกบวสด CPVC ไดทอณหภมปกตจนถงอณหภมสงสดท

66 °C เปนตน

- ในชองทกาหนดทงตวอกษรและตวเลข หมายถง ใชความหมายทงตวอกษรและตวเลขรวมกน เชน ใน

ชองวสด Viton ทความเขมขน 60% โดยนาหนก มขอมลความเหมาะสมแสดงเปน A 121 หมายถง

ทความเขมขน 60% โดยนาหนก ทอณหภมปกต การเลอกใชวสด Viton ใชงานไดด และยอมใหใชงานได

ทอณหภมปกตจนถงอณหภมสงสดท 121 °C เปนตน

• ความเรวในการขนถายกรดซลฟวรกทางทอ จะเปลยนแปลงตามชนดวสดทใชทาทอ เชน ทอเหลกกลา (Carbon steel) จะเหมาะสมทสดทใชทาทอกรดซลฟวรก ทอณหภมปกต แตตองใชความเรวในทอตา เนองจากทอเหลกกลาจะถกกดกรอนเปนฟลมบาง ๆ ของเหลกซลเฟตเคลอบทผวทอเพอปองกนการกดกรอน แตฟลมจะไมเสถยรโดยจะหลดออกจากผวทอเมอถกรบกวน (จากความเรวในทอทเพมขน) เปนตน ความเรว (เมตรตอวนาท) สงสดทยอดใหมการขนถายกรดซลฟวรกความเขมขน 93% และ 98.5% โดยนาหนก ทอณหภมตาง ๆ ทางทอททาจากวสดตางชนด แสดงดงรปท 5-2

รปท 5-2 ความเรว (เมตรตอวนาท) สงสดทยอมใหมการขนถายกรดซลฟวรกความเขมขน 93% และ 98.5% โดย

นาหนก ทอณหภมตาง ๆ ทางทอททาจากวสดตางชนด



จากรปท 5-2 ตวอยางการใชคา ถาเลอกใชทอเหลกกลา (Carbon Steel) ขนถายกรดซลฟวรก ความเขมขน 98.5% โดยนาหนก ความเรวทใชขนถายไมควรเกน 0.8 เมตรตอวนาท ทอณหภมปกตจนถงอณหภมสงสดทยอมใหใชงานไดท 35 OC

• ปะเกน (Gasket) ทใชระหวางหนาแปลนทอตองทนตอการกดกรอน ทงนการเลอกใชจะตองคานงถงเงอนไขของความเขมขนและอณหภมทใชงาน ซงควรใชปะเกนเทฟลอน (Teflon, PTFE) ททนตอการกดกรอนทกชวงความเขมขนของกรดซลฟวรกและใชงานไดทอณหภมตงแตประมาณ -212 ถง 271 OC รปตวอยางปะเกน แสดงดงรปท 5-3

รปท 5-3 ปะเกนเทฟลอนทใชระหวางหนาแปลนทอในการขนถายกรดซลฟวรก

• การปดคลมหนาแปลน (Flange guards or Safety shield) เพอปองกนอนตราย

จากกรดซลฟวรกรวไหลทจดเชอมตอจากการขนถายทางทอ โดยควรตดตงตามจดทมการเชอมตอดวยหนาแปลน เชน ระหวางหนาแปลนของทอ ระหวางหนาแปลนของทอกบวาลว หรอทอกบเครองมอวดตาง ๆ เปนตน อปกรณปดคลมหนาแปลนและการตดตง แสดงดงรปท 5-4

รปท 5-4 อปกรณปดคลมหนาแปลนและการตดตง



ทงน สาเหตของการรวไหลจากการขนถายกรดซลฟวรกดวยระบบทอ มกเกดจากปะเกนบอยครง ซงอาจเกดจากหลายสาเหต เชน การเตรยมและการตดตงปะเกนไมเหมาะสม การเลอกใชชนดของวสดทาปะเกน ไมเหมาะสม การขนนอตไมแนนหรอไมถกตอง การนาปะเกนเกามาใชใหม เปนตน

• การชบงทอ (Pipeline identification) ควรมปายหรอสญลกษณทมความชดเจนและมองเหนไดงาย การชบงทนยมใชม 2 แบบ คอ การใชส และการใชตวอกษรรวมกบหวลกศรบอกทศทาง

- ส (Color) ใชสชบงเปนระยะ ๆ ตามทอ สทนยมใช เชน สมวง เปนตน เพอบอกวาทอมกรดซลฟวรก และเพอแยกทอกรดซลฟวรกออกจากทออน ๆ

- ตวอกษร(Text) และหวลกศร (Direction arrow) เพอชบงชนดของสารเคมทขนถายโดยระบบทอ จะใชคาวา “กรดซลฟวรก” หรอ “SULFURIC ACID” และอาจอธบายถงอนตรายอน ๆ เพมเตม เชน “HOT” ซงหมายถง กรดอณหภมสง หรอ “CONCENTRATED” ซงหมายถง กรดเขมขน และใชหวลกศรชทศทางการไหล ซงจะอยในตาแหนงถดจากตวอกษร โดยขนาดของตวอกษรและหวลกศรทเหมาะสมขนกบขนาดของทอ ตวอยางการชบงทอทใชขนถายกรดซลฟวรก แสดงดงรปท 5-5

รปท 5-5 การบงชทอทใชขนถายกรดซลฟวรก

2) ระบบสงกาลง โดยสวนใหญจะใชเครองสบแบบหนศนยกลาง ในการขนถายเพอสงกรดซลฟวรกผานทอไปยงทตาง ๆ ซงมหลายรปแบบ เชน ชนดจมซงตดตงในแนวตง ชนดตดตงตามแนวนอน เปนตน โดยจะตองเลอกใหเหมาะสมตามลกษณะการใชงาน เพอยดอายการใชงาน ตวอยางเครองสบกรดซลฟวรกแบบหนศนยกลางชนดตดตงแนวนอน (Horizontal centrifugal pump) และชนดจม (Centrifugal submersible pump) แสดงดงรปท 5-6



รปท 5-6 เครองสบกรดซลฟวรกแบบหนศนยกลางชนดตดตงแนวนอนและชนดจม

3) ระบบควบคม ระบบควบคมมสวนประกอบ 2 สวน ดงน

• วาลว การเลอกชนดและวสดทใชเปนชนสวนของวาลว ตองคานงถงวตถประสงคการใชงาน ความเขมขน อณหภม และสงปนเปอนตาง ๆ ในกรดซลฟวรก เพอความปลอดภยและยดอายการใชงาน เชน ถาใชวาลวทาหนาทเปด-ปด จะนยมใชเกทวาลวหรอบอลวาลว แตถาใชในการควบคมอตราการไหลจะใชวาลวชนดโกลบวาลว (Globe valve) เปนตน ตวอยางเกทวาลว โกลบวาลว และบอลวาลวทใชกบกรดซลฟวรก แสดงดงรปท 5-7

รปท 5-7 ลกษณะของเกทวาลว โกลบวาลว และบอลวาลวตามลาดบ ทใชกบกรดซลฟวรก

ตวอยางสวนประกอบและวสดของเกทวาลวทใชขนถายกรดซลฟวรก แสดงดงรป ท 5-8



รปท 5-8 สวนประกอบและวสดของเกทวาลวทใชขนถายกรดซลฟวรก

• เครองวดปรมาณ และอตราการไหล เพอวดปรมาณของกรดซลฟวรกทขนถาย และควบคมใหเปนไปตามปรมาณทตองการมหลายรปแบบ เชน แบบแมเหลกไฟฟา(Electromagnetic) แบบคลนอลตราโซนก (Ultrasonic) แบบการไหลวน (Vortex) แบบความดนแตกตาง (Differential pressure) เปนตน ตวอยางเครองมอวดอตราการไหลกรดซลฟวรกแบบตาง ๆ แสดงดงรปท 5-9

รปท 5-9 เครองวดอตราการไหลกรดซลฟวรกแบบตาง ๆ



ขอควรพจารณาทเกยวของตามลกษณะการขนถาย มรายละเอยดดงน 5.2.1 การขนถายจากถงเกบลงสแทงกตดตรง (Truck loading) บนรถขนสง

การขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบลงสแทงกตดตรง จะดาเนนการทสถานขนถาย (Loading Station) ซงสถานขนถายควรมพนยกระดบ (Platform) ทเขาถงจดบนสดของแทงกตดตรงได สถานขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบลงสแทงกตดตรง แสดงดงรปท 5-10

รปท 5-10 สถานขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบลงสแทงกตดตรง

การขนถายลกษณะนสวนใหญจะใชเครองสบกรดซลฟวรกจากถงเกบผานทอลงสแทงกตดตรง

มแนวทางปฏบตอยางปลอดภยดงน 1) ผปฏบตงานตองมความรและประสบการณเกยวกบความเปนอนตรายของกรดซลฟวรก

และตองปฏบตตามขนตอนตาง ๆ ทงในกรณปกตและกรณฉกเฉน 2) ตองมการเตรยมนาปรมาณมาก และพรอมใชงานไดทนท เพอลางกรดซลฟวรกทหกรวไหล 3) ตองมภาชนะรองรบจดทอาจรวไหลจากการขนถาย เชน ปลายทอขนถายทตอเขาแทงกตด

ตรง เปนตน 4) ตองมฝกบวฉกเฉนและทลางตาฉกเฉนในบรเวณขนถายทพรอมใชงาน สามารถเขาถงได

อยางรวดเรวเมอเกดเหตฉกเฉน และตองทดสอบเปนประจา 5) หามสบบหรหรอทาใหเกดประกายไฟขณะปฏบตงานโดยเดดขาด 6) การขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบลงสแทงกตดตรง (Loading procedure) มขนตอน

ปฏบตดงน



• ตาแหนงของแทงกตดตรง (Locating the container) พนกงานขบรถจะตองนารถใหอยในตาแหนงทถกตอง โดยทอขนถายกรดซลฟวรกเขาแทงกตดตรงตองอยในแนวเดยวกบชองเตมกรดซลฟวรกเขาแทงก โดยขณะทมการขนถายกรดซลฟวรก จะตองดบเครอง ดงเบรคมอ และหนนลอ ตวอยางการขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบลงสดานบนของแทงกตดตรง แสดงดงรปท 5-11

รปท 5-11 การขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบลงสแทงกตดตรง

• ตรวจสอบความพรอมแทงกตดตรง ไมใหมสารอนตกคางกอนการบรรจ

• การตรวจสอบแทงกตดตรง พนกงานขบรถตองตรวจสอบรถบรรทกกอนการขนถายอยางเขมงวดตามแบบตรวจสอบ และตองไมมการรวไหลหรอเสยหาย

• สวมอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล ไดแก ชดปองกนสารเคม รองเทากนสารเคม ทครอบหนา แวนครอบตากนสารเคม หมวกนรภยพรอมกระบงหนากนสารเคม

• ตรวจสอบระบบกอนการขนถายลงแทงกตดตรง โดยเฉพาะชองระบายอากาศ วาลว ขอตอ ทอทางออกของกรดซลฟวรกกบทอจายหรอขอตออน ๆ ตองอยในตาแหนงทถกตองและปลอดภย

• การขนถายกรดซลฟวรกเขาแทงกตดตรง โดยเดนเครองสบเพอเรมถายกรดซลฟวรกจากถงเกบเขาแทงกตดตรง แตถามกรดซลฟวรกรวไหลเกดขนใหหยดเดนเครองสบและบาบดดวยดางหรอลางดวยนาปรมาณมาก ๆ และตองระมดระวงไมใหนาเขาไปสวนทมกรดซลฟวรกบรรจอย และจะตองปดสวทซเครองสบกอนทจะขนไปบนพนยกระดบ เพอลดความเสยงอนตรายจากกรดซลฟวรก ทอาจลนหรอกระเดนไปสมผสกบพนกงานขณะขนถายได

กรณทขนถายจากดานลาง (Bottom loading) จะตองมวาลวภายใน (Internal valve) 1 ตว และวาลวภายนอก (External valve) อก 1 ตว โดยมข นตอนดงน

ทอจายกรดซลฟวรกเขาแทงกตดตรง



- ตรวจสอบวาลวภายใน เพอใหแนใจวาอยในตาแหนงเปด (เปดขณะขนถาย) - ถอดฝาปดปลายทอ (Cap) หรอหนาแปลนออกจากทอขนถายกรดซลฟวรก - เปดวาลวภายนอก - ตรวจสอบทอ วาลวจายกรดซลฟวรกทงหมดอกครง เพอใหแนใจวาวาลวอย

ในตาแหนงทถกตอง - เปดสวทซเครองสบ เพอขนถายกรดซลฟวรกเขาแทงกตดตรง ขอแนะนา - ควรมเครองวดปรมาณกรดซลฟวรกหรอระบบอน ๆ ทสามารถตด ระบบการจายกรดเมอถงปรมาณทกาหนด ทงน ควรม 2 ระบบเพอ เปนการทวนสอบความถกตอง

- จดกดปมเดนเครองสบควรอยหางจากจดทอาจมการรวไหลของกรดซลฟวรก และควรตดตงเครองปองกนสญญากาศ (Vacuum relief) เพอปองกนแทงกหรอถงเกบเสยหาย

• เมอการขนถายกรดซลฟวรกเสรจสน ใหหยดเครองสบ และปดวาลวทตดกบทอขนถายกรดซลฟวรก

• ถาตองการเกบตวอยาง ควรทาหลงการขนถายเสรจสน โดยเอาทอขนถายกรดซลฟวรกออกจากจดตอของแทงกตดตรง รวมถงจดจายของถงเกบออกกอน จงจะเกบตวอยางได

• ปดฝาชองเตมใหแนน ตรวจสอบแทงกตดตรง ตดปายทถกตองบนแทงกตดตรงเพอสงลกคา และลางกรดซลฟวรกทหกรวไหลทดานบนของแทงกตดตรงและทพนยกระดบ

• ทวนสอบเอกสารการขนสง เอกสารความปลอดภย คมอพนกงานขบรถ และอปกรณคมครองความปลอดภยตาง ๆ

• ตรวจสอบการรวไหลแทงกตดตรงใหอยในสภาพปลอดภย

5.2.2 การขนถายกรดซลฟวรกจากแทงกตดตรงไปยงถงเกบ (Truck unloading) การขนถายจากแทงกตดตรงไปยงถงเกบ เปนการขนถายโดยใชเครองสบทตดกบตวรถสงกรด

ซลฟวรกผานทอไปยงถงเกบ โดยควบคมอตราการไหลดวยวาลวและเครองมอวดชนดตาง ๆ ซงวธการขนถายทใชม 2 วธ คอ

1) การขนถายโดยใชอากาศ (Air unloading procedure) เปนการทางานจากดานบน (Top unloading) โดยใชแรงดนอากาศ ซงมขอจากด คอ ไมสามารถใชงานไดทกลกษณะ และไมเปนทนยมใชในประเทศไทย โดยการขนถายกรดซลฟวรกออกจากแทงกตดตรงไปยงถงเกบโดยใชแรงดนอากาศ แสดงดงรปท 5-12



รปท 5-12 การขนถายกรดซลฟวรกจากแทงกตดตรงโดยใชแรงดนอากาศ

2) การขนถายโดยใชเครองสบ (Pump unloading) เปนการขนถายกรดจากดานลาง (Bottom unloading) ของแทงก ซงในประเทศไทยสวนใหญจะใชวธน โดยมแนวทางปฏบตเชนเดยวกบขอ 5.2.1 และมขอกาหนดเพมเตม ดงน

• ทอออน (Flexible hose) ใชเชอมตอระหวางแทงกตดตรงและทอเขาถงเกบ ตองมลกษณะดงน

- ทนตอการกดกรอนของกรดซลฟวรก ณ อณหภมทใชงาน - นาหนกเบา และยดหยนได - ทนตอการขดถหรอการกดกรอนจากภายนอก - มความดนทเหมาะสมในการใชงาน - ทนทานตอการใชงานหนก เชน ทนตอการลากผานพน ทนตอการสมผสกบ

กรดซลฟวรกหรอสารเคมอน ๆ เปนตน หมายเหต ทอออนมโอกาสทจะหกงอ หรอเสอมสภาพจากการใชงาน ดงนน ควรมการตรวจสอบและกาหนดระยะเวลาทจะตองเปลยน

• ควรระบายอากาศออกจากแทงกตดตรงกอนขนถายอยางชา ๆ จนไมมแรงดน เนองจากแทงกอาจอยภายใตความดนจากการขยายตวของอากาศ เมอมการเปลยนแปลงอณหภมหรอการเกดขนของไฮโดรเจนจากการกดกรอน โดยคอย ๆ เปดชองเตม กอนการเปดฝาครอบทอ เพราะอาจมกรดซลฟวรกกระเซนออกมาได (Acid spray) และดาเนนการเกบตวอยาง

• ตรวจสอบใหแนใจวาวาลวเตมกรดทถงเกบเปดอย และวาลวอน ๆ อยในตาแหนงทถกตอง พรอมรบกรดซลฟวรกเขาถงเกบ

• จดกดปมเดนเครองสบควรอยหางจากจดทอาจมการกระเดนของกรดซลฟวรกทอาจเกดขนโดยไมคาดคดได และควรตดตงอปกรณนรภยทแทงกตดตรงหรอถงเกบ เชน วาลวนรภย จานระเบด (Rupture disc) เปนตน เพอปองกนทงกรณทมความดนสงและเปนสญญากาศ

• กอนขนถายตองแนใจวาถงเกบมชองวางเพยงพอ ถามการรวไหลจะตองหยดถายกรดทนท ถาตองการถอดขอตอตาง ๆ ตองถายกรดทคางในทอตาง ๆ ออกกอน



โดยหาจดถายกรดออกในตาแหนงทตาทสด และไมมกรดคางในทอ กอนถอดหรอปลดขอตอตาง ๆ

• หยดเครองสบกรด ปดวาลวตามจดตาง ๆ ถอดจดตอของขอตอตาง ๆ ปดฝาครอบทอกรด และตรวจสอบแทงกตดตรงและถงเกบ วายงอยในสภาพด และพรอมใชงานตอได

5.2.3 การขนถายจากถงเกบลงบรรจภณฑ (การแบงบรรจ)

การแบงบรรจกรดซลฟวรกลงบรรจภณฑมหลายรปแบบ เชน จากกระบวนการผลต จากถงเกบขนาดเลก จากถงพกหรอถงตวง เปนตน การแบงบรรจลกษณะนเปนการขนถายโดยใชแรงโนมถวงหรอเครองสบ ซงควบคมการไหลดวยการปด-เปดวาลวและควบคมปรมาณดวยเครองชงหรอขดบอกระดบขางบรรจภณฑ โดยชนดบรรจภณฑ เชน ถงทรงหลายเหลยม ถง IBCs เปนตน ซงมแนวทางปฏบตดงน

• ใชบรรจภณฑทไดมาตรฐาน

• สวมใสอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทเหมาะสม ไดแก ชดปองกนสารเคม แวนครอบตากนสารเคม ทครอบหนาแบบครอบครงใบหนา กระบงหนากนสารเคม รองเทากนสารเคม และถงมอปองกนสารเคม

• ควรทาการบรรจในบรเวณทมเขอนกน หรอมการกกเกบกรดซลฟวรกทอาจหกรวไหลจากการขนถายและนาไปบาบดหรอกาจดตอไป

• ผปฏบตงานตองมความรและประสบการณเกยวกบความเปนอนตรายของกรดซลฟวรก และตองปฏบตตามขนตอนตาง ๆ ทงในกรณปกตและกรณฉกเฉน

• ตองมแหลงนาพรอมใชงานไดทนท เพอลางกรดซลฟวรกทหกรวไหล

• ตองมฝกบวฉกเฉนและทลางตาฉกเฉนในบรเวณบรรจทพรอมใชงาน สามารถเขาถงไดอยางรวดเรวเมอเกดเหตฉกเฉน และตองทดสอบเปนประจา

• หามสบบหรหรอทาใหเกดประกายไฟขณะปฏบตงานโดยเดดขาด หมายเหต - ไมแนะนาใหใชทอออนในการแบงบรรจ - ควรมระบบควบคมปรมาณกรดซลฟวรกเมอการบรรจถงเกณฑทกาหนด

5.3 การขนสง

การขนสงกรดซลฟวรกภายในประเทศสวนใหญเปนการขนสงทางถนน โดยเปนไปตามขอกาหนดการขนสงสนคาอนตรายทางถนนของประเทศไทย (Thai Provision Volume II, TP2 concerning the transport of dangerous goods by road) ซงมขอกาหนดทสาคญดงน



รปท 5-14



5.3.1 การขน 5.3.

5.3.

รปท 5-13 สญ

5ma

30 ซ.ม.

4 ตวอยางแผนความเขมขน

ตรายสง

นสงดวยแท1.1 แทงกท

ขอ 3.3 1.2 ตองตดส

มาตรฐา เดยวกบ 5 มลลเ อนตรา ตดไวทด

ญลกษณแสดงค

5.3.1.3 รถขนarking) ทสะทแสดงรหสค

818

4

นเครองหมายสนมากกวา 51%

ทงกทยดตดกยดตดกบตวแทงกทยดตสญลกษณแสาน UNTDG โบรปสญลกษเมตร อยภายยตองมขนาดดานขางทง 2

ความเปนอนตร

นสงกรดซลฟทอนแสง มลความเปนอน

สหปร

80830

40 ซ.ม.

สสมแสดงรหสค% และความเข

กบตวรถหรรถหรอแทงกตดกบตวรถหสดงความเปนโดยมขนาดไม

ษณ ขนาดควายในขนานกบขดความสงไมน2 ดาน และดา

รายกรดซลฟว

ฟวรก ตองตดกษณะเปนรปนตราย (Hazaระชาชาต แส

15 ซ.ม.

15 ม.ม.

10 ซ.ม.

ความเปนอนตมขนไมมากกว

อแทงกตดตกตดตรงตองเหรอแทงกตดตนอนตรายของมนอยกวา 25ามกวางเสน ขอบสญลกษนอยกวา 25 านทายของแท

รก และตาแหน

ดแผนเครองหปสเหลยมผนard identificaสดงตวอยางด

รายและหมายวา 51% โดยนา

ก

ตรง เปนไปตามขตรง งกรดซลฟวร50 x 250 มล12.5 มลลเม

ษณ หมายเลขมลลเมตร (หทงก แสดงดงร

นงตดตงทแทง

หมายสสม (Oนผาสองสวนตation numbeดงรปท 5-14

เลขสหประชาชาหนกตามลาด


อกาหนด ใน

รกทแทงกตดลลเมตร มเสนมตร หางจากขประเภทวตถหมายเลข 8 ในรปท 5-13

กทยดตดกบต

Orange coloตดกนตามแนer) และหมาย

ชาตของกรดซลดบ

ulfuric acid)

81

นบทท 3

ตรง ตามนส ขอบปาย ถ นรปปาย)

วรถ

r plate นวยาว ทยเลข

ลฟวรก



โดยมความหมายดงน คอ 80 เปนหมายเลขแสดงรหสความเปนอนตรายของกรดซลฟวรก ซงมความหมาย คอ

เปนวตถกดกรอนหรอวตถกดกรอนเลกนอย 1830 เปนหมายเลขสหประชาชาตหรอ UN number ของกรดซลฟวรกความเขมขน

มากกวา 51% โดยนาหนก 2796 เปนหมายเลขสหประชาชาตหรอ UN number ของกรดซลฟวรกความเขมขนไม

มากกวา 51% โดยนาหนก โดยตดไวทดานหนาของตวรถ ดานขางทงสองดาน และดานหลงของแทงกทยดตดกบตวรถใหมองเหนไดชดเจน แสดงดงรปท 5-15

รปท 5-15 ตาแหนงการตดตงแผนเครองหมายสสมทดานหนาตวรถ ดานหลง และดานขางทงสองดานของแทงกทยดตดกบตวรถขนสงกรดซลฟวรกความเขมขนมากกวา 51% โดยนาหนก

5.3.2 การขนสงดวยรถบรรทกบรรจภณฑ 1) รถบรรทกบรรจภณฑขนาดตาง ๆ ควรมคอกกนเพอปองกนการตกกระเดนของ

บรรจภณฑออกจากรถ รวมทงอาจมตาขายคลมดานบนคอกกน 2) เมอขนยายบรรจภณฑขนรถ ตองรดบรรจภณฑใหแนนหนา ไมสามารถเคลอน

ออกจากตาแหนง หรอกระแทก หรอลมได ในขณะขนสง 3) ผประกอบการขนสง ตองตดปาย สญลกษณ และเครองหมายระบสารเคมททา

การขนสงใหถกตองตามประกาศกรมการขนสงทางบก พ.ศ. 2543 เรองการตดปายอกษรภาพและเครองหมายของรถบรรทกวตถอนตราย และ ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม พ.ศ. 2546 เรองการขนสงวตถอนตรายทางบก รวมทงมการจดทาเอกสารกากบการขนสงอยางถกตอง และดแลรถใหอยในสภาพทเหมาะสมกบการขนสง

4) หามขนสงสารทเขากนไมไดกบกรดซลฟวรกทอาจทาใหเกดปฏกรยารนแรง เกดความรอน หรอใหกาซไวไฟ

5) ปฏบตตามกฎหมาย เรอง การขนสงวตถอนตรายทางบก



6) รถบรรทกบรรจภณฑ ตองมสงดงตอไปน - ปายคาเตอนและสญลกษณ ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรมกาหนด - ขอมลความปลอดภยสารเคม (SDS) - ขอมลการระงบเหตฉกเฉนในขณะขนสง (Transport Emergency Card

– TREMCARD) ดงตวอยางทายบท - หมายเลขโทรศพทของผจดสง เพอตดตอในกรณฉกเฉน - อปกรณและเครองมอสาหรบแกไขเมอเกดการรวไหลของกรดซลฟวรก - ถงดบเพลง - อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล - นาประมาณ 5 ลตร เพอใชในการชาระลางและประโยชนอน

5.3.3 หนาทและขอควรปฏบตของพนกงานขบรถขนสงกรดซลฟวรก มดงตอไปน

1) พนกงานขบรถบรรทกกรดซลฟวรกทมความจเกนกวา 1,000 ลตร หรอนาหนกรวมกนเกนกวา 1,000 กโลกรม ตองเปนผทไดรบใบอนญาตขบขชนดท 4

2) ตองผานการอบรมตามหลกสตรทเหมาะสมครบถวน 3) ปฏบตตามกฎหมายวาดวยการจราจรอยางเครงครด 4) ปฏบตตามขอแนะนาหรอวธปฏบตงานกรณเกดเหตฉกเฉน 5) ตรวจความพรอมของรถ ภาชนะบรรจหรอแทงกใหอยในสภาพพรอมใชงานอยาง

ปลอดภยอยเสมอ 6) มเอกสารขอมลการระงบเหตฉกเฉนในขณะขนสง (Transport Emergency Card –

TREMCARD) โดยมรายละเอยดตวอยางขอมลการระงบเหตฉกเฉนในขณะขนสง แสดงดงตวอยางตอไปน



ตวอยางขอมลการระงบเหตฉกเฉนในการขนสง (Transport Emergency Card – TREMCARD)

ขอมลการระงบเหตฉกเฉนในขณะขนสง

(Transport Emergency Card – TREMCARD)

ประเภทท 8 Class 8

ชอสนคา กรดซลฟวรกเขมขนมากกวา 51% โดยนาหนก

ลกษณะทวไป ของเหลว ไมมสจนถงสนาตาลออน หมายเลขสหประชาชาต สนคาอนตรายประเภทท รหสความเปนอนตราย

1830 8 80

ลกษณะความเปนอนตราย สารกดกรอน • อาจเปนอนตรายเมอกลนกน • เปนอนตรายถงตายได เมอหายใจเขาไป

(ละออง) • ทาใหผวหนงไหมและทาลายดวงตาอยางรนแรง • อาจกอใหเกดมะเรง (การ

หายใจ) • ทาอนตรายตออวยวะ (ระบบทางเดนหายใจ) • เปนอนตรายตอสงมชวตในนา

อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล

ชดปองกนสารเคม อปกรณปกปองทางเดนหายใจ ถงมอปองกนสารเคม รองเทา

ปองกนสารเคม • แวนครอบตากนสารเคม • หมวกนรภยพรอมกระบงหนากนสารเคม

ขอปฏบตโดยคนขบรถในกรณเกดเหตฉกเฉน (General Actions to be Taken by Driver) ขอปฏบตท วไป ดบเครองยนต ไมทาใหเกดประกายไฟ หามสบบหร กนเขตบนถนนและเตอน

ผใชรถหรอผทผานไปมาใหใชความระมดระวง แจงชมชนเกยวกบความเปนอนตรายและแนะนาใหอยเหนอลม แจงตารวจและหนวยกภยโดยเรวทสด

ขอปฏบตเฉพาะ สวมอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลและออกหางจากบรเวณทเปนอนตราย ถาสารเคมร วลงแหลงนาหรอลงในดน ใหแจงหนวยกภย

ขอปฏบตเพมเตม/พเศษ (Additional and/or Special Actions) กรณเพลงไหม หามจดการดวยตนเองกรณเพลงไหมสารเคม การปฐมพยาบาล ถาสดดมเขาไป ใหยายผปวยไปททมอากาศบรสทธ แลวรบนาสงแพทย • กรณถก

ผวหนง ใหถอดเสอและรองเทาทเปอนสาร ลางออกดวยนาไหลผานปรมาณมาก

อยางนอย 15 นาท แลวรบนาสงแพทย • กรณเขาตา ใหลางดวยนาไหลผานปรมาณ

มากอยางนอย 15 นาท แลวรบนาสงแพทย • เมอกลนกนเขาไป กรณผปวยมสตอย ใหใชนาบวนปาก แลวรบนาสงแพทยทนท หามทาใหอาเจยน

ขอมลใหกบเจาหนาทกภย ใหตดตอผเชยวชาญสารเคมหรอบรษทเจาของสนคา ไมควรใชนาดบไฟโดยตรง (หามฉดเปนลา) ใหใชนาฉดเปนฝอย หรอใชคารบอนไดออกไซดหรอผงเคมแหงใน

การดบเพลง • ไมควรฉดนาเขาไปในภาชนะทบรรจกรดซลฟวรก และใหหลอเยนภาชนะบรรจโดยใชนาในปรมาณมาก ปองกนสารและนาทใชระงบเหตฉกเฉน ไมใหไหลลงไปยงแหลงนาสาธารณะและพนดน เกบกซากและสารปนเปอนดวยภาชนะบรรจปดมดชด และนาสงผกาจดทไดรบอนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรม

หมายเลขตดตอฉกเฉน • บรษทขนสง หมายเลข xx xxx xxxx

• บรษทเจาของสนคาอนตราย หมายเลข xx xxx xxxx

• หนวยกภย หมายเลข xx xxx xxxx

• ผเชยวชาญสารเคม หมายเลข xx xxx xxxx

80

1830



บทท 6 การระงบเหตและการปฐมพยาบาล

กรดซลฟวรกเปนกรดแก เกดปฏกรยารนแรง เมอสมผสกบสารอนทรยหรออนนทรยบางชนด

อาจตดไฟหรอระเบดได และถาสมผสกบโลหะจะเกดกาซไฮโดรเจนทไวไฟ รวมทงทาปฏกรยารนแรงกบนา กรดซลฟวรกมการใชงานอยางกวางขวางในปรมาณมาก ซงหากเกดอบตเหตรวไหล จะสงผลกระทบตอสขภาพอนามยและสงแวดลอมอยางรนแรง ดงนน การมแผนฉกเฉนและระงบเหตทสามารถตอบสนองตอสภาวการณไดอยางทนการ ทงกอนเกดเหต ขณะเกดเหต และหลงเกดเหต จะทาใหลดการเสยหายตอชวตและทรพยสนลงไดมาก

6.1 การระงบเหตฉกเฉน

กอนเตรยมพรอมรบภาวะฉกเฉน ในขนตนตองกาหนดสถานการณฉกเฉนทอาจเกดขน โดยการสารวจพนทปฏบตงาน และกจกรรมหลกขององคกรทมความเสยงทจะเกดอบตเหต และเมอกาหนดสถานการณฉกเฉนแลว ตองเตรยมพรอมรบภาวะฉกเฉนทจะเกดขน ไดแก ขอมลทจาเปนในการระงบเหต การจดทาแผนฉกเฉน การเตรยมทมและอปกรณในการระงบเหตฉกเฉน ขนตอนการระงบเหตฉกเฉน โดยมรายละเอยด ดงตอไปน

6.1.1 ขอมลทจาเปนในการระงบเหต

1) ความเปนอนตรายของสารเคมตามมาตรฐานสมาคมปองกนอคคภยแหงชาต (National fire protection association, NFPA) ประเทศสหรฐอเมรกา ของกรดซลฟวรกในแงความไวไฟ คอ ไมตดไฟ สวนเรองสขภาพ คอ อนตรายตอสขภาพสง และหากพจารณาในแงความไวในปฏกรยา คอ เกดปฏกรยาเคมรนแรง และขอมลพเศษ คอ หามผสมนา ดงสญลกษณกรดซลฟวรกในระบบ NFPA 704 ตามรปท 6-1



รปท 6-1 แสดงสญลกษณกรดซลฟวรกในระบบ NFPA 704

2) รหสปฏบตการฉกเฉน (Emergency Action Code – EAC) ในระบบฮาซเคมของกรดซลฟวรกแสดงดวยตวเลขและตวอกษร “2R” โดยหมายเลข “2” หมายถง ใหฉดนาเปนละอองคลม สวนอกษร “R” หมายถง สวมชดปองกนทงรางกายและสวมอปกรณปกปองทางเดนหายใจ ละลายหรอชะลางดวยนาใหเจอจางกอนปลอยทงลงสรางระบายนา หรออาจแสดงดวยตวเลขและตวอกษร “2P” โดยหมายเลข “2” หมายถง ใหฉดนาเปนละอองคลม สวนตวอกษร “P” หมายถง อนตรายจากปฏกรยาเคมรนแรง อาจระเบดได สวมชดปองกนทงรางกายและสวมอปกรณปกปองทางเดนหายใจ ละลายหรอชะลางดวยนาใหเจอจางกอนปลอยทงลงสรางระบายนา

3) ขอมลการระงบเหตฉกเฉน (Emergency response guide, ERG) ใชเปนแนวทางตอบโตเหตฉกเฉนสาหรบพนกงานดบเพลง ตารวจ และบคคลทเกยวของ ในการจาแนกชนดและความเปนอนตรายของสาร และสามารถปองกนตวเองและสาธารณชนในชวงแรกของการเกดเหตไดอยางรวดเรว โดยหมายเลขการระงบเหตฉกเฉน (Guide No.) ของกรดซลฟวรก แสดงดงตารางท 6-1

ตารางท 6-1 แสดงหมายเลขการระงบเหตฉกเฉน (ERG) ของกรดซลฟวรก

สารเคม UN number Guide no. ชอเรยก (Title) กรดซลฟวรก ความเขมขนมากกวา 51% โดยนาหนก

1830 137 สาร-ทาปฏกรยากบนา-กดกรอน

กรดซลฟวรก ความเขมขนไมมากกวา 51% โดยนาหนก

2796 157 สาร-เปนพษ และ/หรอ กดกรอน (ไมตดไฟ/นา-ไวตอการกระตนดวยนา)

ความไวไฟ 4 – จดวาบไฟตากวา 22oC 3 – จดวาบไฟตากวา 38oC 2 – จดวาบไฟตากวา 93oC 1 – จดวาบไฟสงกวา 93oC 0 – ไมตดไฟ

0

ความไวในปฏกรยา 4 – ระเบดได 3 – ความรอนและการกระแทก

อาจเกดการระเบด 2 – ปฏกรยาเคมรนแรง 1 – ไมเสถยรถาโดนความรอน 0 – เสถยร

2

สขภาพ 4 – อนตรายถงตาย 3 – อนตรายสง 2 – อนตรายปานกลาง 1 – อนตรายนอย 0 – ปลอดภย

3

ขอมลพเศษ ออกซไดเซอร OXY กรด ACID กดกรอน COR ดาง ALK หามผสมนา W

W



แนวทางการระงบเหตฉกเฉนของกรดซลฟวรกทมความเขมขนมากกวา 51% โดยนาหนก (Guide 137) แสดงดงตารางท 6-2

ตารางท 6-2 แนวทางการระงบเหตฉกเฉนของกรดซลฟวรกตาม Guide No. 137 (UN 1830)

อนตรายทอาจเกดขน

อคคภยหรอการระเบด - อาจทาใหวตถบางชนด เชน ไม กระดาษ นามน ผา เปนตน ลกตดไฟได - ทาปฏกรยากบนาและเกดปฏกรยารนแรง - เมอสมผสกบโลหะ อาจเกดกาซไฮโดรเจนซงเปนกาซไวไฟ

สขภาพอนามย - กดกรอน และหรอ เปนพษ การรบสมผสไอระเหยของกรดซลฟวรก โดยทางการหายใจ การกน

การสมผส (ผวหนง ตา) อาจทาใหเกดการบาดเจบอยางรนแรง แผลไหม หรอตายได - หากทาปฏกรยากบนา ทาใหเกดความรอนสง ซงทาใหไอสารในอากาศมความเขมขนสงขน - การสมผสทาใหเปนแผลไหมผวหนงหรอตา - นาเสยจากการดบเพลงหรอชะลางทาใหเกดมลพษตอสงแวดลอม

ความปลอดภยตอสาธารณะ

- โทรแจงเจาหนาทระงบเหตฉกเฉนตามเบอรในเอกสารกากบการขนสงหรอเอกสารอนทเกยวของ หากไมพบเอกสารหรอไมมคนรบสายใหโทรแจงหนวยงานอนทเกยวของ

- กนแยกบรเวณทมการหกรวไหลทนทอยางนอย 50 เมตร (150 ฟต) ในทกทศทาง - กนบคคลทไมเกยวของออกจากบรเวณ

ชดปองกนอนตราย - อยเหนอลม อยาอยทตา ระบายอากาศในทอบกอนเขาระงบเหต - กรณทไมทราบความเขมขนใหใสอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดถงบรรจอากาศแบบพกพา

(SCBA) กรณททราบความเขมขนใหใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจตามความเหมาะสมกบความเขมขนของสาร

- สวมใสชดปองกนสารเคมตามคาแนะนาจากผผลต ทงนชดปองกนสารเคมไมสามารถปองกนความรอนได

- ชดผจญเพลงทวไปปองกนอนตรายจากสารเคมไดจากด การอพยพ

- กรณกรดซลฟวรกหกรวไหล ใหเพมระยะกนในบรเวณใตลม (ถาจาเปน) จากหวขอความปลอดภยตอสาธารณะ

- กรณเกดอคคภย หากภาชนะบรรจขนาดใหญหรอรถบรรทกเกดไฟไหม ใหกนบรเวณโดยรอบ 800 เมตร รวมทงอพยพประชาชนในบรเวณ 800 เมตร ทกทศทาง



การดาเนนการเมอเกดเหตฉกเฉน

อคคภย เพลงไหมขนาดเลก

- ใชผงเคมแหงหรอคารบอนไดออกไซด - เคลอนยายภาชนะบรรจออกจากบรเวณเพลงไหม หากทาไดโดยไมเสยงอนตราย

เพลงไหมขนาดใหญ - ใชนาปรมาณมากควบคมเพลงทลกไหม รวมทงใหฉดนาเปนละอองฝอยเพอจบไอระเหย หาก

บรเวณนนมนาไมเพยงพอใหฉดนาเปนละอองฝอยเพอจบไอเทานน เพลงไหมถงเกบ รถหรอรถไฟขนสงสารเคม

- ฉดนาปรมาณมากหลอเยนภาชนะบรรจ จนกวาเพลงจะสงบ ระวงอยาฉดนาเขาไปในภาชนะบรรจ - อยใหไกลจากภาชนะบรรจทถกไฟลกทวม

การหกหรอรวไหล - สวมชดปองกนแบบคลมทงตว หากตองเขาปฏบตหนาทในบรเวณทสารเคมรวไหล แตไมมเพลง

ไหม - หามสมผสภาชนะบรรจทเสยหายหรอสารทหกรวไหล หากสวมชดปองกนไมเหมาะสม - ระงบการรวไหล หากทาไดโดยไมเสยงอนตราย - ใชนาฉดเปนฝอยดกจบไอเพอลดการระเหย หามฉดนารดสารทหกรวไหลโดยตรงหรอฉดนาเขาไป

ในภาชนะบรรจ - แยกวสดทตดไฟได เชน ไม กระดาษ นามน เปนตน ออกจากบรเวณทสารหกรวไหล การรวไหลขนาดเลก - ปดทบดวยดนแหง หรอทรายแหง เพอลดการแพรกระจาย - ใชอปกรณทสะอาดไมกอใหเกดประกายไฟกบสารทหก แลวเกบในภาชนะทเปนพลาสตก ปดฝา

ใหสนท เพอนาไปกาจดตอไป - ปองกนไมใหสารเคมหกรวไหลลงนา ทอระบายนา ชนใตดน หรอบรเวณอบอากาศ

การปฐมพยาบาล - นาผบาดเจบไปยงททมอากาศบรสทธ - โทรเรยกรถพยาบาลหรอหนวยแพทยฉกเฉน - ใหออกซเจน หากผบาดเจบหายใจลาบาก ถาผบาดเจบหยดหายใจ ใหใชเครองชวยหายใจ - หามผายปอดดวยวธเปาปากแกผบาดเจบหรอหายใจเอาสารเคมเขาไป ใหใชเครองชวยหายใจ

ชนดมทครอบใหอากาศแบบวาลวทางเดยว หรออปกรณปกปองทางเดนหายใจอนทเหมาะสม - ถอดเสอผาและรองเทาทปนเปอนออก - ถาผวหนงหรอตาสมผสกบสารเคม ใหลางออกทนท โดยวธใหนาไหลผานอยางนอย 20 นาท - รกษาอณหภมของรางกายของผบาดเจบใหอบอน - เฝาระวงอาการของผบาดเจบ - ตองมนใจวาหนวยแพทยทราบชนดและอนตรายของสารเคม รวมทงมการปองกนตนเองอยาง

เหมาะสม



แนวทางการระงบเหตฉกเฉนของกรดซลฟวรกทมความเขมขนไมมากกวา 51% โดยนาหนก (Guide 157) แสดงดงตารางท 6-3

ตารางท 6-3 แนวทางการระงบเหตฉกเฉนกรดซลฟวรก ตาม Guide No.157 (UN 2796)

อนตรายทอาจเกดขน

อคคภยหรอการระเบด

- ไมตดไฟ ตวสารเองจะไมลกไหม แตอาจสลายเมอไดรบความรอน ทาใหเกดไอสารมฤทธกดกรอน และเปนพษ

- ละอองไออาจสะสมในทอบ เชน ชนใตดน ถงเกบในรถ ภาชนะบรรจสาร - ทาปฏกรยากบนา และเกดปฏกรยารนแรง - เมอสมผสกบโลหะ เกดกาซไฮโดรเจนซงเปนกาซไวไฟ - ภาชนะบรรจอาจระเบดเมอถกปนเปอนดวยนา

สขภาพอนามย

- เปนพษ การหายใจ การกนหรอสมผส (ผวหนง ตา) ทาใหเกดการบาดเจบอยางรนแรง แผลไหม หรอเสยชวตได - เมอทาปฏกรยากบนาหรอความชนในอากาศ ทาใหเกดความรอนสง และทาใหความเขมขนของไอสารในอากาศสงขน - หากสารไดรบความรอน ทาใหเกดกาซพษทมฤทธระคายเคอง กดกรอน และเปนพษ

- นาทเกดจากการดบเพลงหรอชะลาง มฤทธกดกรอน และกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอม ความปลอดภยตอสาธารณะ

- โทรแจงเจาหนาทระงบเหตฉกเฉนตามเบอรในเอกสารกากบการขนสงหรอเอกสารอนทเกยวของ หากไมพบเอกสารหรอไมมคนรบสายใหโทรแจงหนวยงานทเกยวของ

- กนแยกบรเวณทมการหกรวไหลทนทอยางนอย 50 เมตร (150 ฟต) ในทกทศทาง - กนบคคลทไมเกยวของออกจากบรเวณ อยเหนอลม อยาอยในทตา

ชดปองกนอนตราย

- กรณทไมทราบความเขมขนใหใสอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดถงบรรจอากาศแบบพกพา (SCBA) กรณททราบความเขมขนใหใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจตามความเหมาะสมกบความเขมขนของสาร - สวมใสชดปองกนสารเคมตามคาแนะนาจากผผลต ทงนชดปองกนสารเคมไมสามารถปองกนความรอนได

- ชดผจญเพลงทวไปปองกนอนตรายจากสารเคมไดจากดในกรณสารเคมเกดลกไหม และอาจใชปองกนอนตรายจากสารเคมไมได กรณเกดการรวไหลทมการสมผสสารโดยตรง

การอพยพ

- กรณกรดซลฟวรกหกรวไหล ใหเพมระยะกนในบรเวณใตลม (ถาจาเปน) จากหวขอความปลอดภยตอสาธารณะ

- กรณเกดอคคภย หากภาชนะบรรจขนาดใหญหรอรถบรรทกเกดไฟไหม ใหกนบรเวณโดยรอบ 800 เมตร รวมทงอพยพประชาชนในบรเวณ 800 เมตรในทกทศทาง



การดาเนนการเมอเกดเหตฉกเฉน

อคคภย เพลงไหมขนาดเลก

- ใชคารบอนไดออกไซด หรอผงเคมแหง ทรายแหง เพลงไหมขนาดใหญ

- ใชนาฉดเปนฝอย หรอหมอก หามใชนาฉดเปนลาตรง - เคลอนยายภาชนะบรรจออกจากบรเวณเพลงไหม หากทาไดโดยไมเสยงอนตราย - ทาทานบดกนาดบเพลงอยาใหสารกระจายตว เพอนาไปกาจดตอไป

เพลงไหมถงเกบ รถหรอรถไฟขนสงสารเคม - ดบเพลงจากระยะไกลทสด หรอใชหวฉดนาชนดไมตองใชคนถอ หรอใชแทนฉดนาแทน - อยาฉดนาเขาไปในภาชนะบรรจ - ฉดนาปรมาณมากหลอเยนภาชนะบรรจ จนกวาเพลงจะสงบ - อยใหไกลจากภาชนะบรรจทถกไฟลกทวม

การหกหรอรวไหล - กาจดแหลงกาเนดไฟทกชนด (หามสบบหร จดพลไฟ หรอทาใหเกดประกายไฟ เปลวไฟในพนทเกดเหต) - หามสมผสภาชนะบรรจทเสยหายหรอสารทหกรวไหล หากสวมชดปองกนไมเหมาะสม - ระงบการรวไหล หากทาไดโดยไมเสยงอนตราย - อยาฉดนาเขาไปในสารเคมทหกรวไหลหรอภาชนะบรรจ - ใชนาฉดเปนฝอยเพอลดไอระเหย หรอเปลยนทศทางการเคลอนทของไอระเหย - ปองกนไมใหสารเคมหกรวไหลลงนา ทอระบายนา ชนใตดน หรอบรเวณอบอากาศ การรวไหลขนาดเลก - ปดทบดวยดนแหง หรอทรายแหง เพอลดการแพรกระจาย - ใชอปกรณทสะอาดไมกอใหเกดประกายไฟกบสารทหก แลวเกบในภาชนะทเปนพลาสตก ปดฝา

ใหสนท เพอนาไปกาจดตอไป การปฐมพยาบาล

- นาผบาดเจบไปยงททมอากาศบรสทธ - โทรเรยกรถพยาบาลหรอหนวยแพทยฉกเฉน - ใหออกซเจน หากผบาดเจบหายใจลาบาก ถาผบาดเจบหยดหายใจ ใหใชเครองชวยหายใจ - หามผายปอดดวยวธเปาปากแกผบาดเจบหรอหายใจเอาสารเคมเขาไป ใหใชเครองชวยหายใจ

ชนดมทครอบใหอากาศแบบวาลวทางเดยว หรออปกรณปกปองทางเดนหายใจอนทเหมาะสม - ถอดเสอผาและรองเทาทปนเปอนออก - ถาผวหนงหรอตาสมผสกบสารเคม ใหลางออกทนท โดยวธใหนาไหลผานอยางนอย 20 นาท - รกษาอณหภมของรางกายของผบาดเจบใหอบอน - เฝาระวงอาการของผบาดเจบ - ตองมนใจวาหนวยแพทยทราบชนดและอนตรายของสารเคม รวมทงมการปองกนตนเองอยางเหมาะสม



6.1.2 การจดทาแผนฉกเฉน (Emergency plan) การดาเนนงานทมความเสยงทอาจทาใหเกดเหตฉกเฉน ตองจดเตรยมแผนตอบโตหรอระงบ

เหตฉกเฉน เพอกาหนดขนตอนการดาเนนงาน บคลากร รายการเครองมอและอปกรณทตองจดเตรยม รวมถงแผนการฝกซอมเพอใหเกดความชานาญและปฏบตการไดอยางมประสทธภาพ แผนทมประสทธภาพจะตองมการวางแผน การเตรยมการ และการฝกอบรม ตวอยางองคประกอบแผนฉกเฉนตามขอกาหนดมาตรฐานองคกรอาชวอนามยและความปลอดภย (OSHA) รหส 29 CFR 1910.38 มรายละเอยดดงน

1) จดทาแผนฉกเฉนเปนลายลกษณอกษร แตถาพนกงานนอยกวาหรอเทากบ 10 คน ไมตองทาเปนลายลกษณอกษร แตตองสอสารดวยการพดหรอบอกกลาวกบพนกงาน

2) แผนฉกเฉนตองมองคประกอบเปนอยางนอยดงตอไปน

• ตองมวธปฏบตงาน เรองการแจงเหตฉกเฉน

• ตองมวธปฏบตงาน เรองการอพยพเมอเกดเหตฉกเฉน

• ตองมวธปฏบตงานของพนกงาน ทตองปฏบตงานหรอดาเนนการกบอปกรณตาง ๆ ทอาจทาใหเกดอนตราย (Critical equipment) กอนอพยพออกจากพนท เชน การตดแยกอปกรณ เปนตน

• ตองมวธปฏบตงาน เรองการตรวจนบจานวนคนทงหมด

• ตองมวธปฏบตงาน เรองการชวยเหลอหรอชวยชวต และการปฐมพยาบาล

• ตองกาหนดผร บผดชอบ ทาหนาทสอสารขอมลเกยวกบแผนฉกเฉน รวมถงระบบการสอสารซงมความสาคญอยางยงในการระงบเหตฉกเฉน

3) ควรมระบบเตอนภยอยางนอย 2 ระบบ เชน ระบบเสยง (Audible alarm) และระบบการมองดวยตา (Visual alarm) เปนตน โดยเสยงหรอไซเรนทใชเตอนจะตองเปนเสยงทแตกตางจากเสยงอน ๆ หรอมเสยงเฉพาะทสอเหตการณนนโดยเฉพาะ และไมควรใชรวมหรอเหมอนกบสญญาณเสยงอน ๆ เชน เสยงสญญาณการเขาทางานตามปกต เปนตน

4) ตองมการกาหนดความตองการฝกอบรม จดทาแผนและจดฝกอบรม เพอสอสารใหพนกงานทกคนไดทราบขอมลตาง ๆ เชน หนาททตองรบผดชอบ ขนตอนปฏบตงาน การใชเครองมอหรออปกรณกรณเกดเหตฉกเฉน เปนตน ตองมการปฏบตตามแผนทกาหนดไวไดอยางถกตองและปลอดภย และตองมการทบทวนเมอ

• มการปรบเปลยนตาแหนงหนาทหรอรบพนกงานใหม

• มการเปลยนแปลงผรบผดชอบตามแผน

• มการเปลยนแปลงหรอปรบปรงแผน



6.1.3 การเตรยมทมฉกเฉนและอปกรณในการระงบเหตฉกเฉน การจดเตรยมทมฉกเฉน โดยกาหนดจานวนคนทเหมาะสมในแตละเหตการณ จดใหมการฝกอบรมและฝกซอมอยเปนประจาอยางนอยปละครง เพอใหมความร ความเขาใจ และความชานาญในขนตอนการปฏบตงาน การใชอปกรณความปลอดภย การใชอปกรณระงบเหตฉกเฉน ขอควรระวงตาง ๆ โดยมข นตอนการฝกซอมตามแผนฉกเฉน ดงน

• กาหนดสถานการณ

• ดาเนนการฝกซอม

• ตรวจประเมน

• ปรบปรงและแกไขแผน สวนอปกรณในการระงบเหตฉกเฉนตองพรอมใชงาน มการตรวจสอบอปกรณระงบเหตฉกเฉน

เปนประจา เชน อปกรณความปลอดภยสวนบคคล เครองสบสารเคม อปกรณเกบก อปกรณกนพนท อปกรณใหแสงสวาง วสดดดซบ สารเคมจาพวกดาง ชดเครองมอระงบเหต เปนตน

6.1.4 ขนตอนการระงบเหตฉกเฉน ในกรณทมการหกรวไหลของกรดซลฟวรก ควรจะดาเนนการตามขนตอน ดงตอไปน

1) กนพนท (Isolation) เพอปองกนบคคลไมใหไดรบอนตราย ในระยะอยางนอย 50 เมตร (150 ฟต) จากจดทมการหกรวไหลทกทศทาง กรณทเกดอคคภย ใหกนบรเวณโดยรอบและอพยพประชาชนไปบรเวณเหนอลม ในระยะ 800 เมตร จากจดเกดเหต

2) กรณรวไหลทภาชนะบรรจ หากสามารถดาเนนการไดโดยปลอดภย ควรหยดการรวไหล เชน การอดหรอการรดปดรอยรว หรอใชภาชนะรองรบ เปนตน

3) ควบคมหรอจากดบรเวณ (Containment) ทกรดหกรวไหล เพอไมใหแพรกระจายออกสส งแวดลอม กรณหกรวไหลจากการขนสงเพยงเลกนอย ใหใชทรายหรอดนแหงกลบหรอวสดดดซบทเหมาะสมและนาไปบาบดตามกฎหมาย แตถามการรวไหลในปรมาณมาก ใหใชคนดนหรอทรายกนในจดเกดเหต เพอปองกนไมใหกรดไหลลงแหลงนา ไมควรใชนาฉดลางเพราะทาใหการจากดบรเวณทาไดยากและปรมาณกรดทตองบาบดเพมขน

4) เมอระงบเหตฉกเฉนไดแลว ควรตรวจสอบคณภาพอากาศ เพอใหแนใจวามความปลอดภยกอนตดสนใจนาประชาชนกลบเขาพนท

5) กรดทหกรวไหลจะตองพจารณานากลบมาใชใหมกอนเปนลาดบแรก ใหเหลอกรดทจะทาใหเปนกลางหรอบาบดนอยทสด

6) การบาบดกรดทหกรวไหล โดยใชสารเคมประเภทดาง เชน ปนขาว หนปน เปนตน และตองสงกาจดตามกฎหมาย



ตวอยางปรมาณการใชปนขาวบาบดกรดซลฟวรกทหกรวไหล สวนใหญปนขาวจะระบปรมาณคาเปนเปอรเซนตของแคลเซยมออกไซด ซง

ตองแปลงคาใหอยในรปแคลเซยมไฮดรอกไซด, Ca(OH)2 โดยการคณดวย 1.3214 ดงตวอยางเชน ปนขาว 65% ของแคลเซยมออกไซด เมอคณดวย 1.3214 จะไดคาเปอรเซนตของแคลเซยมไฮดรอกไซดเทากบ 85.89 ดงนน ถานาไปบาบดกรดซลฟวรกเขมขน 98.5% โดยนาหนก จานวน 1,000 กโลกรม จะตองใชปนขาวดงสตรตอไปน

AcidSulfuricofWMLimeofConcAcidSulfuricofConcAcidSulfuricofWeightLimeofWMnConsumptioLime

......

×××

=

โดยท Lime Consumption = ปรมาณปนขาวทใชบาบด มหนวยเปนกโลกรม Weight of Sulfuric Acid = นาหนกกรดซลฟวรกทตองบาบด มหนวยเปนกโลกรม Conc. of Lime = ความเขมขนปนขาว (Ca(OH)2) มหนวยเปนเปอรเซนตโดยนาหนก Conc. of Sulfuric Acid = ความเขมขนกรดซลฟวรก มหนวยเปนเปอรเซนตโดยนาหนก M.W. of Lime = นาหนกโมเลกลของปนขาว มคาเทากบ 74 M.W. of Sulfuric Acid = นาหนกโมเลกลของกรดซลฟวรก มคาเทากบ 98

ดงนน Lime Consumption = 74 x 1,000 ก.ก. x 98.5% 85.89% x 98.08 = 865.26 กโลกรม สรปตองใชปนขาวนาหนก 865.26 กโลกรม บาบดกรดซลฟวรก ความเขมขน 98.5% โดยนาหนก จานวน 1,000 กโลกรม

7) ตองมการตรวจตดตามและฟนฟสภาพแวดลอม เชน นา ดน เปนตน โดยตรวจสอบความเปนกรด-ดาง และปรบใหเปนกลาง กอนสงกาจดตามกฎหมาย

ปญหาอปสรรคในการระงบเหตฉกเฉนทมกจะพบบอยและสงผลตอประสทธภาพในการระงบเหต

ไดแก

• ระบบการสอสารใชงานไมได

• ผเขาระงบเหตขาดความรความเขาใจ

• อปกรณฉกเฉนไมพรอมใชงาน

• ผไมเกยวของเขามาในทเกดเหต



6.2 การปฐมพยาบาล การปฐมพยาบาลกรณเกดเหตฉกเฉนนนตองมการจดตงทมปฐมพยาบาล (First aid team) โดยม

หนาทและวธการดาเนนการดงน 6.2.1 หนาทของทมปฐมพยาบาล

• จดเตรยมอปกรณทจาเปนทใชในการปฐมพยาบาล

• ทาการปฐมพยาบาลผไดรบบาดเจบ

• คดแยกผปวย

• บนทกรายละเอยดของผบาดเจบ

• ประสานงานกบหนวยพยาบาลจากภายนอก 6.2.2 การปฐมพยาบาลผบาดเจบจากกรดซลฟวรก

• ถาสดดมเขาไป ใหยายผปวยไปททมอากาศบรสทธ ถาหยดหายใจ ใหใชเครองชวยหายใจ ถาหายใจลาบากใหออกซเจน

• กรณทถกผวหนง ใหถอดเสอและรองเทาทเปอนสาร ลางออกดวยนาไหลผานปรมาณมาก เปนเวลาอยางนอย 15 นาท และถามการสมผสผวหนงเปนบรเวณกวาง เมอใชนาไหลผานในปรมาณมากแลว ใหหมดวยผาเพอใหความอบอน แลวรบนาสงแพทยทนท

• กรณทเขาตา ใหลางดวยนาไหลผานปรมาณมาก ๆ เปนเวลาอยางนอย 15 นาท หากใสคอนแทกเลนสอย ใหถอดออก หากทาไดไมยาก และลางทาความสะอาดตอไป ตองแนใจวาไดลางตาอยางเพยงพอ โดยใชนวมอแยกเปลอกตาออกจากกนระหวางลาง แลวรบนาสงแพทยทนท

• เมอกลนกนเขาไป กรณผปวยมสตอย ใหใชนาบวนปาก หามทาใหอาเจยน แลวรบนาสงแพทยทนท



บทท 7 อปกรณคมครองความปลอดภย

การผลต การใช การจดเกบ และการขนสง กรดซลฟวรกทมความเปนอนตรายสง เกยวของกบ

บคลากรหลายกลม ดงนน ถาการดาเนนการผดพลาด ยอมสงผลกระทบตอผทเกยวของอยางหลกเลยงไมได

เครองมอ อปกรณ วธปฏบตงาน นโยบาย และกฎหมายทเกยวของ ตองมความเหมาะสม เพยงพอ ทจะทาใหการดาเนนงานมความปลอดภย เพราะหากดาเนนการไมดจะสงผลกระทบอยางรนแรง

เครองมอและอปกรณความปลอดภยทใช เพอใหเกดความปลอดภย ไดแก เอกสารความปลอดภย (Safety data sheets, SDS) รหสฮาสเคม (HAZCHEM Code) สญลกษณความเปนอนตรายตามมาตรฐาน NFPA เปนตน

ทงน ความปลอดภยจะเกดได ขนกบความตระหนกถงความเปนอนตรายของบคลากรทเกยวของ และผทมหนาทรบผดชอบในเรองความปลอดภยเปนสาคญ

7.1 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลกรณปกต

อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล ตองปองกนอวยวะหลกของรางกาย คอ

• การปองกนลาตว • การปองกนระบบทางเดนหายใจ • การปองกนดวงตาและใบหนา

7.1.1 การปองกนลาตว

ชดปองกนสารเคม (Protective clothing) เปนอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล ทาหนาปองกนสารเคมสมผสผวหนงในชวงเวลาทสารเคมรวไหล วสดทใชทาจะตองทนสารเคมไดในชวงกวาง โดยมปจจยพจารณาหลก เชน ชนดของสารเคม ความเขมขน อณหภม เปนตน เนองจาก ผสวมใสอาจมโอกาสสมผสกบสารเคมหลายชนด หรอชนดเดยวแตมคณลกษณะทแตกตางกน

ความสามารถในการปองกนของชดปองกนสารเคม ขนกบปจจยหลายอยาง เชน ความเขมขน อณหภม ระยะเวลาทสมผส วสดทใชทาชด และโครงสรางของชด เปนตน

ลกษณะการปองกนลาตวดวยการสวมใสชดปองกนสารเคมตลอดเวลาขณะทางานกบกรดซลฟวรก และชดตองคลมตลอดจากคอจนถงเทา เปนชนเดยวหรอสองชนกได ดานหลงของศรษะตองมการปองกนดวยหมวกคลมศรษะทตดกบชดปองกนสารเคม (Attached hood) และชนดของวสดทใชทาชดขนกบความเขมขนของกรดซลฟวรก และระยะเวลาทสมผส ดงแสดงในตารางท 7-1



ตารางท 7-1 วสดทใชทาชดปองกนกรดซลฟวรกทเหมาะสม

ความเขมขนกรดซลฟวรก

มากกวา 8 ชวโมง (แนะนาใหใช)

นอยกวา 8 ชวโมง(แนะนาใหใช)

1-4 ชวโมง (ใชอยางระมดระวง)

นอยกวา 1 ชวโมง (ใชอยางระมดระวง)

ทกชวงความเขมขน

Butyl rubber Polyethylene

TeflonTM SaranexTM

4HTM Barricade®

CPF®3

VitonTM (เฉพาะทความเขมขน

>70 wt %)

Neoprene Polyvinyl chloride

VitonTM Nitrile rubber (30-

70 wt%)

Natural rubber Nitrile rubber

Polyvinyl alcohol

หมายเหต จากตารางท 7-1 สามารถนาไปใชเปนแนวทางในการเลอกวสดทใชทาถงมอและรองเทาดวย และไมแนะนาใหใชวสดดงตอไปนทาถงมอ ไดแก Natural rubber, Neoprene, Nitrile และ PVC ตองมความหนาไมนอยกวา 0.3 มลลเมตร

7.1.2 การปองกนระบบทางเดนหายใจ (Respiratory protection)

อปกรณปกปองทางเดนหายใจ ใชเพอปองกนกาซทเปนอนตรายหรอสงปนเปอนทมากบอากาศ เชน ฝน ไอ หมอก ควน เปนตน

ในอตสาหกรรมทเกยวของกบกรดซลฟวรก ความเปนอนตรายตอระบบทางเดนหายใจจะรวมถงกาซซลเฟอรไดออกไซด ซลเฟอรไตรออกไซด ไอกรดซลฟวรก และกาซไฮโดรเจนซลไฟด

7.1.3 การปองกนดวงตาและใบหนา (Eye/face protection)

การปองกนดวงตาและใบหนาตองสวมแวนครอบตากนสารเคม (Chemical safety goggles) รวมกบกระบงหนา โดยแวนครอบตาตองเปนประเภททปองกนไอกรดไมใหเขาไปในรระบายอากาศของแวนครอบตา และตองสวมใสตลอดเวลาขณะททางานกบกรดซลฟวรกในระบบเปด



ตารางท 7-2 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทใชงานทวไปสาหรบกรดซลฟวรก

รายการอปกรณและการใชงาน การใชงานและลกษณะของอปกรณ มาตรฐานอปกรณ

1. ชดปองกนสารเคม

ใชปองกนสารเคมสมผสผวหนง โดยชดตองคลมตลอดจากคอจนถงเทา ม 2 แบบ คอ แบบชนเดยวและแบบสองชน ดานหลงของชดตองมหมวกคลมศรษะทตดกบชดปองกนสารเคม (Attached Hood) วสดทใชทาจะตองทนอณหภมและความเขมขนกรดซลฟวรกในชวงกวาง และมคาการซม

ผานของสารเคมไมเกน 0.1 μg/cm2/min หรอ 1 mg/m2/min โดยการเลอกใชวสดทาชดทเหมาะสม แสดงดงตารางท 7-1

EN standard หรอเทยบเทา

2. ถงมอปองกนสารเคม

ใชปองกนมอและแขนบางสวนจากการสมผสสารเคม โดยเวลาทยอมใหสารเคมซมผานผนงของถงมอ (Permeation breakthrough time) ตองมากกวา 480 นาท แนวทางการเลอกใชวสดทาถงมอทเหมาะสม แสดงดงตารางท 7-1

EN 374 หรอเทยบเทา

3. อปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดดดซบกาซและไอระเหยสารเคม

สวมใสเพอปองกนระบบทางเดนหายใจ จากสงปนเปอนทมากบอากาศ เชน กาซพษ ฝน ละอองไอ หมอก ควนของสารเคม เปนตน การเลอกประเภทอปกรณปกปองทางเดนหายใจใหเปนไปตามตารางท 7-3 โดยมใหเลอกทงชนดตวกรองแบบตลบเดยวและตลบค

EN 140, EN 136 NIOSH/MSHA AS/NZS 1716 หรอเทยบเทา

4. ตวกรองแบบตลบทใชรวมกบอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดดดซบกาซและไอระเหยสารเคม

เปนชนสวนหนงของอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดดดซบกาซและไอระเหยสารเคมทใชตวกรองแบบตลบชนดทปองกนละอองไอกรด กาซซลเฟอรไดออกไซด และกาซไฮโดรเจนซลไฟด

EN 14387 NIOSH/MSHA AS/NZS 1716 หรอเทยบเทา

5. กระบงหนากนสารเคม

ใชปองกนสารเคมกระเดนเขาใบหนาควรใชงานรวมกบแวนครอบตากนสารเคม เพอปองกนสารเคมกระเดนเขาดานลางและดานขางของกระบงหนา และถามความเสยงตอของแขงหลนใสศรษะ ควรใชแบบกระบงหนารวมกบหมวกนรภย

ANSI Z87.1 EN166 AS/NZS 1337 หรอเทยบเทา



รายการอปกรณและการใชงาน การใชงานและลกษณะของอปกรณ มาตรฐานอปกรณ

6. โครงยดกระบงหนากบหมวกนรภย

ใชยดกระบงหนากบหมวกนรภย

7. แวนครอบตากนสารเคม

ปองกนไอ ละอองไอสารเคมทอาจกระเดน และอนภาคหรอวตถขนาดใหญกระเดนเขาตา ตองเปนประเภททปองกนไอกรดไมใหเขาไปในรระบายอากาศของแวนครอบตากนสารเคมได ขนาดของแวนครอบตาตองกระชบพอดกบใบหนา แวนครอบตากนสารเคมไมสามารถใชปองกนใบหนาได ตองใชคกบกระบงหนา และสวมใสตลอดเวลาขณะทางานกบกรดซลฟวรก

ANSI Z87.1 EN 166 AS/NZS 1337 หรอ เทยบเทา

8. หมวกนรภย

ปองกนอนตรายจากการตกหลนของของแขงมากระทบศรษะ ใชงานรวมกบกระบงหนาชนดตดกบหมวกนรภยได

ANSI Z89.1 EN 397 AS/NZS 1801 หรอ เทยบเทา

9. รองเทากนสารเคม

ปองกนสารเคมและจากการตกหลนของของแขงมากระทบเทา ตองเปนแบบทมหวเหลก และวสดทใชตองทนตอการกดกรอนกบสารเคมประเภทกรดได และตองทาความสะอาดทกครงเมอสมผสหรอเปอนสารเคม

EN 345 มอก.810-2531, มอก.809-2531 หรอเทยบเทา

หมายเหต การเลอกใชอปกรณความปลอดภยดงกลาวขางตน ใหเลอกใชตามความเหมาะสมกบลกษณะงาน

7.2 อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลกรณเกดเหตฉกเฉน อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทใชงานระงบเหตฉกเฉน จะเหมอนกบการใชงานทวไป

แตกตางเฉพาะในสวนการปองกนระบบทางเดนหายใจ ซงจะขนกบชนดและความเขมขนของสารเคมทเกยวของทอาจปะปนอยในอากาศ โดยการเลอกใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดหรอแบบใด จะขนอยกบคาการปองกน (Assigned protection factor, APF) และความเขมขนของสารนน การเลอกใชจะเปนไปตามตารางท 7-3 แตตองคานงถงกรณทเกดไฟไหม กรดซลฟวรกจะสลายตวกลายเปนกาซซลเฟอรไตรออกไซดและกาซซลเฟอรไดออกไซดทเปนกาซพษดวย



ตารางท 7-3 ขอแนะนาในการเลอกใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดดดซบกาซและไอระเหยของกรดซลฟวรก

คา APF ประเภทอปกรณ

กรณความเขมขนกรดซลฟวรกในอากาศไมเกน 15 mg/m3

25 ใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจประเภทจดสงอากาศสาหรบการหายใจ (Air supplying respirator) ซงมอตราการไหลของอากาศแบบตอเนอง

25 ใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจประเภททาใหอากาศสะอาด (Air - purifying Respirator) ซงมตวกรองแบบตลบ (Cartridge) สาหรบปองกนกาซของสารจาพวกกรด

50

ใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจพรอมทครอบหนาแบบครอบเตมใบหนา พรอมตวกรองแบบตลบ (Cartridge) ซงใชสารเคมประเภททเหมาะสมเปนตวดดซบ สาหรบปองกนกาซประเภทกรด และอปกรณกรองอนภาคประสทธภาพสง (HEPA Filter)

50

ใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจประเภททาใหอากาศสะอาด (Air purifying respirator) พรอมทครอบหนาแบบครอบเตมใบหนา (Gas mask) ซงมตวกรองแบบกระปอง (Canister) สาหรบปองกนกาซประเภทกรด และอปกรณกรองอนภาคประสทธภาพสง (HEPA Filter)

50 ใหใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจประเภทถงบรรจอากาศแบบพกพา (SCBA) พรอมทครอบหนาแบบครอบเตมใบหนา

50 ใหใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจประเภทจดสงอากาศสาหรบการหายใจ (Air supplying respirator) พรอมทครอบหนาแบบครอบเตมใบหนา



คา APF ประเภทอปกรณ

กรณไมทราบความเขมขนหรอกรณเหตฉกเฉนหรอชวงความเขมขนของไอสารในบรรยากาศททาใหเกดอนตรายตอชวตและสขภาพอยางเฉยบพลน (IDLH = 15 mg/cm3)

10,000

ใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจประเภทถงบรรจอากาศแบบพกพา (SCBA) พรอมทครอบหนาแบบครอบเตมใบหนา ซงมการทางานแบบลนควบคมการจายอากาศชนดแรงดนบวก ( Demand valve : Positive pressure mode)

10,000

ใชอปกรณปกปองทางเดนหายใจประเภทจดสงอากาศสาหรบการหายใจ (Supplied air respirator) พรอมทครอบหนาแบบเตมใบหนา ซงมการทางานแบบลนควบคมการจายอากาศชนดแรงดนบวก (Demand valve : Positive pressure type)

ทมา : ศนยขอมลวตถอนตราย และเคมภณฑ กรมควบคมมลพษ

7.3 การจดเตรยมอปกรณระงบเหตเบองตน ตวอยางวสด อปกรณ และเครองมอ เพอระงบเหตเบองตน แสดงดงตารางท 7-4

ตารางท 7-4 ตวอยางวสด อปกรณ และเครองมอ เพอระงบเหตเบองตน

รายการอปกรณ ตวอยางเครองมอและอปกรณ ลกษณะและการใชงาน

1. วสดดดซบสารเคม •ชนดแผน (Pad)

•ชนดมวน (Roll)

วสดดดซบสารเคม ชวยควบคมการแพรกระจายและกาจดสารเคมทเปนของเหลวซงร วไหลจากแหลงเกบ ทาจากเสนใยโพลโพรพลน ชนดแผนเหมาะสาหรบรวไหลปรมาณนอย สวนชนดมวนเหมาะสาหรบการรวไหลและแพรกระจายในวงกวาง

2. อปกรณปดคลมหนาแปลน (Flange Shield)

ใชปองกนอนตรายจากสารเคม ทอาจรวไหล หยด หรอกระเดน จากรอยตอของทอชนดหนาแปลน ใชงานโดยปดคลมหนาแปลนหรอขอตอของทอทค นดวยปะเกน (Gasket joint) วสดทใชอาจเปนใยแกวและคลมดวยแผนเทฟลอน



รายการอปกรณ ตวอยางเครองมอและอปกรณ ลกษณะและการใชงาน

3. เทปกนเขตอนตราย

ใชกนเขตอนตรายกรณเกดสารเคมร วไหลหรอเกดเหตฉกเฉน

4. เครองมอวดกาซ

ซลเฟอรไดออกไซด

และไอกรดซลฟวรก

วดกาซ ไอ และละอองไอไดหลายชนด เปลยนเฉพาะหลอดตรวจวด (Detector tube) ใหเหมาะสมกบกาซหรอไอชนดนน ๆ

5. ถงลมบอกทศทางลม (Wind Sock)

ตรวจสอบและบอกทศทางลมไดอยางรวดเรวและถกตอง เพอใชในการอพยพกรณเกดเหตฉกเฉนทมการปลอยหรอรวไหลของกาซ ฝน หรอไอ โดยการอพยพคนตองอพยพไปในทศทอยเหนอลมทเปนจดทมความปลอดภยทสด ถงลมควรตดตงในตาแหนงทสงมากพอและมองเหนงายจากทกพนท ทงเวลากลางวนและกลางคน

7.4 อปกรณคมครองความปลอดภยในสถานททางาน

นอกจากอปกรณความปลอดภยดงกลาวมาแลว ยงมอปกรณความปลอดภยทจาเปนอน ๆ ซงจาเปนตองจดเตรยมไวเพอปองกนอนตรายทอาจเกดขนจากกรดซลฟวรก ทงในกรณปกตและกรณทเกดเหตฉกเฉน ตวอยางอปกรณคมครองความปลอดภยในสถานททางาน แสดงในตารางท 7-5 ตารางท 7-5 ตวอยางอปกรณคมครองความปลอดภยในสถานททางาน

รายการอปกรณ ตวอยางรปแสดงเครองมอและอปกรณ การใชงานและลกษณะของอปกรณ

1. ฝกบวฉกเฉน

ใชลางตวเมอสมผสกบสารเคม โดยตองมมาตรฐานและการตรวจสอบ แสดงดงรปท 7-1



รายการอปกรณ ตวอยางรปแสดงเครองมอและอปกรณ การใชงานและลกษณะของอปกรณ

2. ทลางตาฉกเฉน

ใชลางตาเมอดวงตาสมผสกบละอองไอ ฝน หรอสารเคมกระเดนเขาตา โดยตองมมาตรฐานและการตรวจสอบ แสดงดงรปท 7-1

3. ถงลางตาฉกเฉนแบบ

เคลอนทได

ชดลางตาฉกเฉน ชนดเคลอนทได สามารถใชงานไดนาน 15 นาท

4. ขวดลางตาฉกเฉน

ใชบรรจนาสะอาด สาหรบลางตาฉกเฉน ใชงานโดยการบบขวดนา นาทลางตาแลว จะไมไหลยอนกลบ



โดยมาตรฐานและรายการตรวจฝกบวฉกเฉนและทลางตาฉกเฉน แสดงดงรปท 7-1

รปท 7-1 แสดงมาตรฐานและรายละเอยดตดตงฝกบวฉกเฉนและทลางตาฉกเฉน





บทท 8 การจดการของเสย

การจดการของเสยจากกรดซลฟวรกตองดาเนนการอยางระมดระวง โดยของเสยอาจมาจาก

กระบวนการผลต หรอแหลงอน ๆ ดงนนการตดสนใจและดาเนนการใด ๆ เชน การลางภาชนะบรรจ การบาบดนาเสย เปนตน ตองตรวจสอบสงปนเปอนในของเสยกอนการจดการอยางถกตอง

ของเสยจากกรดซลฟวรกมฤทธกดกรอนและอาจมสงปนเปอนอน ๆ เชน สารพษ โลหะหนกตาง ๆ เปนตน ดงนน การปรบสภาพใหเปนกลาง การแยกสงปนเปอน เพอปองกนไมใหเกดปญหาการกดกรอน ความเปนพษ หรอเกดกลนเหมน ซงอาจเปนปญหาในการกาจด รวมถงปญหากบชมชน หากปลอยออกสภายนอก

ของเสยจากกรดซลฟวรก มดงตอไปน

8.1 ของเสยจากกระบวนการผลตกรดซลฟวรก 8.1.1 ประเภทของเสยทเกดจากกระบวนการผลต

• ตวเรงปฏกรยาทใชงานแลว โดยกระบวนการผลตกรดซลฟวรก จะใชวาเนเดยม เพนตาออกไซดหรอซเซยม เปนตวเรงปฏกรยาออกซเดชน ซงเมอใชไประยะหนงกจะเสอมสภาพ และมสภาพเปนกรด

• กากของเสยจากการหลอมกามะถน ซงเปนกากตะกอนหรอสงสกปรกทปนเปอนจากการหลอมกามะถน กากตะกอนทไดจะเปนของแขงทมฤทธเปนกรดและกดกรอน สามารถบาบดทาใหเปนกลางดวยดาง เชน ปนขาว หนปน หรอดางชนดอน ๆ เปนตน และนาไปฝงกลบในพนททไดรบอนญาต หรอสงไปกาจดโดยผประกอบการทไดรบอนญาตจากกรมโรงงานอตสาหกรรม

• ของเสยจากการบาบดอากาศเสย เกดจากการดกจบกาซซลเฟอรไดออกไซดและละอองไอกรดซลฟวรก โดยใชไฮโดรเจนเปอรออกไซดหรอดาง เชน โซดาไฟ เปนตน ตวอยางการใชโซดาไฟดกจบ ดงสมการ

OHSONaOSONaOH 24222 212 +→++

Sodium hydroxide Sulfur dioxide Oxygen Sodium sulfate Water • ของเสยจากการผลตนาใช จะเปนตะกอนของเกลอทไดจากการใชกรด ดาง และ

เกลอในการฟนฟสภาพเรซนในระบบผลตนาทใชในกระบวนการผลต ทงนของเสยอาจมสภาพทเปนกรดหรอดาง

• ของเสยกอนเขาระบบบาบดนาเสย สวนใหญเปนกรดซลฟวรกเจอจางผสมอย



• ของเสยทเปนฉนวน ในกระบวนการผลตกรดซลฟวรกจะเกดความรอนจากการเผาและกระบวนการเปลยนรปกาซซลเฟอรไดออกไซดใหเปนกาซซลเฟอรไตรออกไซด ความรอนทนาไปใชประโยชนในขนตอนตาง ๆ ผานทางทอทตองหมฉนวน เพอไมใหเกดการสญเสยความรอน ของเสยทเปนฉนวนเกดขนเมอมการซอมทอหมฉนวนหรอกรณฉนวนเสอมสภาพ โดยชนดของฉนวนทเปนของเสย เชน แรใยหน ใยแกว เปนตน

• ของเสยทเปนวสดบผวภาชนะบรรจและอปกรณเพอปองกนการกดกรอน เชน ยาง เทฟลอน เปนตน เมอวสดเคลอบชารดหรอหมดอายจะปนเปอนกรดซลฟวรก เปนกากของเสยทเปนสารกดกรอน

• ของเสยทเปนชนตวกลาง (Packing) ทชวยเพมพนทส มผสระหวางกาซและของเหลวในหอดดซบ เมอใชไประยะหนงจะชารดหรอเสอมสภาพและมการปนเปอนกรดซลฟวรก

8.1.2 การจดการของเสยทเกดจากกระบวนการผลต ดงแสดงตามตารางท 8-1

ตารางท 8-1 การจดการของเสยทเกดจากกระบวนการผลตกรดซลฟวรก

ประเภทของเสย วธการจดการ 1. ตวเรงปฏกรยาทใชงานแลว การฟนคนสภาพโลหะทใชทาตวเรงปฏกรยาซงมวาเนเดยมเพนตาออกไซด

(Vanadium pentaoxide) หรอซเซยมเปนองคประกอบจะถกนากลบไปใชประโยชนได (ดาเนนการไดเฉพาะผผลตตวเรงปฏกรยาเทานน) การทาใหเสถยร หรอทาใหเปนกอนแขง (Stabilization and solidification) หรอทาใหเปนผลกแกว (Vitrified) และนาไปฝงกลบตามกฎหมาย

ปรบสภาพใหเปนกลางดวยดาง และนาไปฝงกลบตามกฎหมาย

2. กากของเสยจากการหลอมกามะถน

ปรบสภาพใหเปนกลางดวยดาง และนาไปฝงกลบตามกฎหมาย

3. นาเสยจากระบบบาบดอากาศเสย ปรบสภาพใหเปนกลาง ถามตะกอนใหแยกตะกอน และนาไปฝงกลบตามกฎหมาย

4. นาเสยจากกระบวนการผลตนา ปรบสภาพใหเปนกลางโดยการใชกรดหรอดาง และถามตะกอนใหแยกตะกอน และนาไปฝงกลบตามกฎหมาย

5. ระบบบาบดนาเสย ปรบสภาพใหเปนกลางโดยการใชกรดหรอดาง และถามตะกอนใหแยกตะกอน และนาไปฝงกลบตามกฎหมาย

6. ของเสยทเปนฉนวน สงไปกาจดและฝงกลบตามกฎหมาย 7. ของเสยจากวสดเคลอบผว ปรบสภาพใหเปนกลาง และสงไปกาจดตามกฎหมาย

8. ของเสยทเปนชนตวกลาง ปรบสภาพใหเปนกลาง และสงไปกาจดตามกฎหมาย



8.2 ของเสยจากภาชนะบรรจทปนเปอนกรดซลฟวรก

8.2.1 ของเสยจากการลางภาชนะบรรจ ประเภทตาง ๆ มดงน

• ภาชนะบรรจชนดถงเกบ เกดจากการลางถงเกบเพอกาจดกากตะกอนซลเฟตทอยกนถง ตามทกลาวไวในบทท 4

• ภาชนะบรรจชนดบรรจภณฑ เกดจากการลางบรรจภณฑทผานการบรรจกรดซลฟวรกมาแลวและจะนาไปบรรจใหม โดยของเสยจะมสภาพเปนกรดเจอจาง

• ภาชนะบรรจชนดแทงกตดตรง จะเกดจากการลางแทงกเพอซอมและเปลยนชนดบรรจภณฑทจะบรรจ

8.2.2 ภาชนะบรรจทชารด หมดอาย หรอเสอมสภาพจากการใชงาน 8.2.3 การจดการของเสยจากภาชนะบรรจทปนเปอนกรดซลฟวรก แสดงดงตารางท 8-2

ตารางท 8-2 การจดการของเสยจากภาชนะทปนเปอนกรดซลฟวรก

ประเภทของเสย วธการจดการ

1. นาจากการลางถงเกบ แยกกากตะกอนซลเฟต ปรบสภาพใหเปนกลางดวยดาง และนาตะกอนไปฝงกลบตามกฎหมาย

2. นาจากการลางบรรจภณฑ ปรบสภาพใหเปนกลางดวยดาง 3. นาจากการลางแทงกเพอการ

ขนสง ปรบสภาพใหเปนกลางดวยดาง

4. บรรจภณฑเสอมสภาพ ลางดวยนาและปรบสภาพนาใหเปนกลาง บรรจภณฑสงไปกาจดหรอฝงกลบตามกฎหมาย

8.3 กรดซลฟวรกทเปนของเสย (Waste Acid)

8.3.1 ประเภทของกรดซลฟวรกทเปนของเสย (Waste acid) กรดซลฟวรกทเปนของเสยมาจากหลายแหลง ซงแตละแหลงจะมวธการจดการทคลายกน คอ

การปรบคาความเปนกรด-ดาง และการแยกสงเจอปนทอาจสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดยของเสยทอยในรปของกรดซลฟวรก ไดแก

1) กรดซลฟวรกทเปนของเสยจากกระบวนการผลต มหลายประเภท เชน ประเภทท

นากลบมาใชใหมได ประเภททนากลบมาใชใหมไดแตตองผานกระบวนการ หรอประเภททไมสามารถนากลบมาใชใหมไดตองนาไปบาบดหรอกาจด โดยมตวอยางกรดทเปนของเสยจากการใชงาน ดงตอไปน



• การผลต เมทล เมทาครเลต (Methyl methacrylate, MMA) โดยกรดทเปนของเสยจะประกอบดวยกรดซลฟวรก แอมโมเนยมซลเฟต และสารอนทรย

• การผลตคาโปรแลคตม (Caprolactam) โดยกรดทเปนของเสยจะประกอบดวย กรดซลฟวรก 50% เกลอ และนา

• กระบวนการอลคลเลชน (Alkylation) โดยกรดทเปนของเสยจะประกอบดวย กรดซลฟวรก 90% ไฮโดรคารบอน และนา

• การผลตไนโตรเซลลโลส (Nitrocellulose) โดยกรดทเปนของเสยจะประกอบดวย กรดซลฟวรก 30% กรดไนตรก สารอนทรย และนา ของเสยนสามารถทาใหกรดซลฟวรกคนสภาพและนากลบมาใชใหมได

2) กรดทเปนของเสยจากการหกรวไหลและการระงบเหตฉกเฉน

• การหกรวไหลภายนอกโรงงาน o กรดทปนเปอนในดน นา และวสดตาง ๆ o การปนเปอนอปกรณในการระงบเหต o การปนเปอนชดปองกนสารเคม o วสดดดซบทใชงานแลว o การปนเปอนภาชนะบรรจและรถขนสง o ของเสยจากการปรบสภาพใหเปนกลาง

• การหกรวไหลภายในโรงงาน o การหกรวไหลจากการใชงาน o การรวไหลจากทอ o การรวไหลจากภาชนะบรรจ o การหกรวไหลจากการขนถาย

8.3.2 การจดการกรดซลฟวรกทเปนของเสย การจดการกรดซลฟวรกทเปนของเสย มวธการจดการทแตกตางกน ขนอยกบชนด ลกษณะของ

ของเสย และตนทนในการจดการ โดยรายละเอยดดงตอไปน

1) การฟนฟสภาพกรดซลฟวรกทใชงานแลว (Spent sulfuric acid regeneration, SAR) เปนวธการนาของเสยทมกรดซลฟวรกใชงานแลวมาเผาใหเปลยนเปนกาซซลเฟอรไดออกไซดและนา แลวนาไปผลตกรดซลฟวรกอกครงหนง ดงกลาวแลวในบทท 1

2) การบาบดของเสยทเปนกรดซลฟวรกเจอจาง (Weak sulfuric acid effluent treatment) ของเสยทเปนกรดซลฟวรกเจอจาง ซงมาจากหลายแหลง เชน จากระบบการบาบดอากาศเสย การฉดลางกรดดวยนา การหกรวไหลจากอบตเหต การลางทาความสะอาดภาชนะบรรจ เปนตน มวธการและขนตอนหลก คอ ปรบคาความ



เปนกรด-ดาง การตกตะกอนสงปนเปอน และการแยกของแขงออกจากของเหลว โดยมรายละเอยดดงน

• การปรบสภาพใหเปนกลางและการตกตะกอน โดยการเตมดางใหคาความเปนกรด-ดางเปนกลาง โดยการพจารณาเลอกดางเพอการปรบสภาพใหเปนกลางและการเกดตะกอน ดงตารางท 8-3

ตารางท 8-3 แสดงการเลอกใชดางเพอปรบคาความเปนกรด-ดางในการบาบดกรดซลฟวรก

ชอเรยก ชอทางเคม สตรเคม ขอด ขอเสย หมายเหต ปนขาว (Lime)

แคลเซยม ไฮดรอกไซด

Ca(OH)2 หางาย ใชงาย ราคาถก พรอมใชงานไดทนท

มตะกอนยปซมและมภาระตองนาไปบาบด

รปแบบของปนขาวดในภาคผนวก จ

โซดาไฟ (Caustic Soda)

โซเดยม ไฮดรอกไซด

NaOH ราคาแพง ไมมตะกอน

ทาปฏกรยากบ กรดรนแรง

ไมควรใชในกรณเกดเหต

ฉกเฉนภายนอก หนปน

(Lime Stone) แคลเซยมคารบอเนต

CaCO3 หางาย ราคาถก ใชปรบคาความเปนกรด-ดาง ชวงแคบ ๆ

ได

มตะกอนยปซมและมภาระตองนาไปบาบด

โซดาแอช (Soda Ash)

โซเดยมคารบอเนต

NaCO3 หางาย ราคาถก ใชปรบคาความเปนกรด-ดาง ชวงแคบ ๆ

ได

กรณของเสยทเปนกรดเจอจางและมโลหะหนกเจอปน การปรบคาความเปนกรด-ดางโดยการเตมดาง จะสงผลใหโลหะหนกบางตวตกตะกอนทคาความเปนกรด-ดางตาง ๆ กน ดงภาคผนวก ฉ การปรบสภาพกรดซลฟวรกใหเปนกลางโดยการเตมปนขาว (Lime) หรอแคลเซยมไฮดรอกไซด (Ca(OH)2) เพอเปลยนเปนแคลเซยมซลเฟต (CaSO4) หรอยปซม (gypsum) ดงสมการ

02)( 24242 HCaSOOHCaSOH +→+ ในปนขาวสวนใหญจะมแมกนเซยมไฮดรอกไซด (Mg(OH)2) ซงจะทาปฏกรยากบกรดซลฟวรก ดงสมการ

02)( 24242 HMgSOOHMgSOH +→+ โดยแมกนเซยมซลเฟต (MgSO4) ทได จะเรมตกตะกอนทคาความเปนกรด-ดางมากกวา 9 และไมละลายทคาความเปนกรด-ดางเทากบ 9.2



กรณการปรบสภาพกรดซลฟวรกใหเปนกลางโดยการเตมโซดาไฟ จะเกดความรอนและปฏกรยารนแรง เปนโซเดยมซลเฟต (Na2SO4) ทละลายอยในสารละลาย (ไมตกตะกอน) ดงสมการ

WatersulfateSodiumhydroxideSodiumacidSulfuricHSONaNaOHSOH 022 24242 +→+

ดงนน การใชโซดาไฟจงตองใชอยางระมดระวง ควรใชบาบดภายใน

โรงงานทมระบบทเหมาะสม และไมควรใชโซดาไฟบาบดกรณหกรวไหลจากการขนสงหรอหกรวไหลภายนอกโรงงาน

การใชโซดาไฟและปนขาวปรบสภาพใหเปนกลาง คาความเปนกรด-ดางจะเพมขนอยางทนท ทาใหไมสามารถควบคมคาความเปนกรด-ดางได ดงนน ถาตองปรบคาความเปนกรด-ดางเพอตกตะกอนโลหะ เชน ทคาความเปนกรด-ดางเทากบ 5 โซดาไฟและปนขาวจะไมสามารถใชงานได โดยดางทใชควบคมคาความเปนกรด-ดางไดด คอ โซดาแอช และหนปน โดยสามารถปรบเปลยนคาความเปนกรด-ดางไดละเอยดหรอในชวงแคบ ๆ ดงแสดงในภาคผนวก ซ

ช ว ง เ ว ล า ในกา รท าปฏก รย า ในถงป รบสภาพ ให เ ป นกลา ง (Neutralization tank) จะตองไมนอยกวา 1 ชวโมง เพอใหแนใจวาปฏกรยาเกดสมบรณ และถงปรบสภาพใหเปนกลางควรตดตงใบกวน เพอชวยใหมการผสมและเกดปฏกรยาไดดยงขน ดงรปท 8-1

รปท 8-1 ถงปรบสภาพใหเปนกลาง (Neutralization tank)



• การแยกของแขงออกจากของเหลว เรมจากการปรบคาความเปนกรด-ดางใหเหมาะสม ทาใหตะกอนรวมตวหนามากขน และแยกตะกอนดวยวธกรองผานผากรองเมอตะกอนตกชา หรอดวยวธการตกตะกอนทาขน (Clarifier/Thickener) โดยกากตะกอนทไดจากการแยกของแขงออกจากของเหลวตองนาไปบาบดหรอกาจดตามทกฎหมายกาหนด

• การบาบดกรดเจอจางทมองคประกอบ ความเขมขน และสงเจอปนแตกตางกน ดงนนการบาบดตองใชหลายวธและหลายขนตอนทตางกนไป ตวอยางระบบบาบดกรดเจอจางแบบ Conventional effluent treatment system แสดงดงรปท 8-2

รปท 8-2 ระบบบาบดกรดเจอจางแบบ Conventional effluent treatment system

จากรปท 8-2 เปนระบบบาบดกรดเจอจางทมอารซนกหรอสารหนเจอปนแบบ Conventional effluent treatment system ระบบประกอบดวยการตกตะกอน (Precipitation) และทาใหใส (Clarifying Stage) อยางละ 2 ขนตอนสลบกน โดยมข นตอนดงน

• นากรดเจอจากจากถงเกบ มาปรบใหคาความเปนกรด-ดางอยทประมาณ 12

• เต มป นขาวเพอใหแคลเซยมทาปฏก ร ยากบอาร ซน กเปนตะกอนแคลเซยมอาซไนต (Ca (As3O)2) ในถงตกตะกอน



• นาสารละลายทมตะกอนไปยงถงตกตะกอนทาขน (Thickener) เพอแยกตะกอนทเปนสารประกอบของอารซนกออก

• นาตะกอนจากดานลางของถงตกตะกอนทาขน สงไปยงเครองรดตะกอน เพอแยกนาทเหลอในตะกอนออก

• สวนทเปนนาจากถงตกตะกอนทาขนทมอารซนกทเหลอปนเปอนอย จะถกนาไปปรบคาความเปนกรด-ดางทประมาณ 8.5 ถง 9 และเตมเฟอรสซลเฟต (Ferrous sulphate) ซงเปนสารตกตะกอน เพอแยกอารซนกทเหลอในสารละลายใหตกตะกอนเปนเฟอรกอาซไนต (Ferric arsenite, FeAsO3)

• นาไปแยกตะกอนในถงตกตะกอนทาขน เหมอนขนตน

• นาใสจากถงตกตะกอนทาขนขนตอนสดทายจะเปนนาใสทมคาอารซนกตากวา 1 มลลกรมตอลตร

3) การทาใหกรดซลฟวรกเจอจางเปนกรดเขมขน (Sulfuric acid concentration) โดย

กรดซลฟวรกทผานการใชงานแลวเปนกรดเจอจางและเจอปนดวยของแขง และมสารอนทรยตาง ๆ ทไมสามารถนาไปใชงานไดอก การทาใหกรดเจอจางกลบมามความเขมขนและนากลบมาใชงานไดอกจงเปนอกทางเลอกหนง การทาใหกรดซลฟวรกเจอจางเปนกรดเขมขน ทาไดโดยการใหความรอนเพอระเหยนา (Evaporation) ตวอยางดงรปท 8-3

รปท 8-3 การทาใหกรดซลฟวรกเจอจางเปนกรดเขมขนแบบ Pot Concentration

จากรปท 8-3 การทาใหกรดเจอจางเปนกรดเขมขนแบบ Pot concentration ประกอบดวย ถงทมใบกวนทเปนเหลกหลอ (Cast iron) ซงมองคประกอบของ

Packed Tower



ซลคอนสงทชวยเพมคณสมบตตานการกดกรอนจากกรดซลฟวรกเขมขนไดด การ

เพมความเขมขนจะกระทาทอณหภม 300°C ความดน 1 บรรยากาศ โดยปอนกรดซลฟวรกเจอจางผานหอชนตวกลาง (Packed tower) ทอยดานบนถง จนไดกรดซลฟวรกเขมขน 95-96% โดยนาหนก

การดาเนนการตามกฎหมาย

กากของเสยหรอวสดทไมใชแลวตามทไดกลาวมาทงหมดถอวาเปนของเสยอนตราย ดงนนผกอกาเนดของเสยเหลานภายในโรงงาน จะตองปฏบตตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ระบบเอกสารกากบการขนสงของเสยอนตราย พ.ศ. 2547 และประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองหลกเกณฑและวธการแจงรายละเอยดเกยวกบสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวจากโรงงาน โดยทางสออเลกทรอนกส (Internet) พ.ศ. 2547

นอกจากนนผกอกาเนดของเสย จะตองปฏบตตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองการกาจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว พ.ศ. 2548 กลาวคอผทกอกาเนดสงปฏกลหรอวสดไมใชแลว สามารถครอบครองไวภายในโรงงานไดไมเกน 90 วน หากถาจะตองครอบครองสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวเกนระยะเวลา 90 วน จะตองปฏบตตามหมวด 2 ผกอกาเนดสงปฏกลหรอวสดไมใชแลว

ขอ 6 ตองขออนญาตตอกรมโรงงานอตสาหกรรม ตามแบบ สก.1 ขอ 9 การนาสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวออกนอกบรเวณโรงงาน จะตองขออนญาตตอกรม

โรงงานอตสาหกรรม ตามแบบ สก.2 และ ขอ 13 ตองสงรายงานประจาปใหแกกรมโรงงานอตสาหกรรม ตามแบบ สก.3 ภายในวนท 1

มนาคมของปถดไป





บทท 9

การฝกอบรมเพอการทางานทปลอดภย

การจดการกรดซลฟวรกไดอยางปลอดภย ขนอยกบการใหความร การฝกอบรม การฝกซอมและการใชอปกรณคมครองความปลอดภยอยางเหมาะสม เพยงพอ และมประสทธภาพ

การฝกอบรมบคลากรทเกยวของเปนประจา เพอคงไวซงความปลอดภยตองไดรบความร การฝกฝน หรอการทบทวนอยางเปนประจา โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1) ตองไดรบแจงขอมลความเปนอนตรายในการทางานกบกรดซลฟวรกอยางครบถวน 2) ตองปฏบตตามขนตอนปฏบตงานอยางเครงครด 3) ขอมลทงหมดทเกยวของกบมาตรการการปฐมพยาบาล 4) ตองไดรบการเตอนเพอปองกนการรวไหล 5) การตอบโตเหตการณตาง ๆ ในกรณฉกเฉนทอาจกอใหเกดความเปนอนตรายอยางละเอยด 6) การใชงานและตาแหนงทต งของอปกรณฉกเฉน อปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล

สญญาณเตอนตาง ๆ 7) หลกเลยงการหายใจเอาไอหรอละอองไอของกรดซลฟวรก และสมผสโดยตรงกบของเหลว 8) การรายงานกรณทอปกรณความปลอดภยทใชทงกรณปกตและไมปกตไมสามารถใชงานได

ทงน ตามขอกาหนดองคกรอาชวอนามยและความปลอดภย หรอ OSHA เรอง PSM (Process

safety management) เสนอแนะใหตองมการอบรม ทบทวนความร ใหกบพนกงานหรอผเกยวของเปนระยะ ๆ ภายในกาหนดไมควรเกน 3 ป สาหรบหลกสตรทวไป แตหลกสตรเฉพาะทมกฎหมายกาหนดใหเปนไปตามกฎหมายหรอหลกสตรทตองใชความชานาญมาก ๆ ควรพจารณาตามความเหมาะสม ซงตองมความถในการฝกอบรมมากวาหลกสตรทวไป โดยมตวอยางหลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภย ดงตอไปน

9.1 หลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภยทวไป

หลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภยทวไปเกยวกบกรดซลฟวรก สาหรบพนกงานทกคน ประกอบดวยหวขอหลกสตรดงน

1) ขอมลพนฐาน สมบต ประโยชนและอนตรายของกรดซลฟวรก 2) กระบวนการผลตและขนตอนปฏบตงานทเกยวของ 3) วธการปฏบตงานทถกตองและปลอดภย 4) เครองจกร อปกรณและเครองมอทเกยวของ 5) ขอมลความปลอดภย 6) จตสานกเรองความปลอดภย



7) ตาแหนงทต งและการใชอปกรณคมครองความปลอดภย 8) วธการหลกเลยงการสมผสหรอสดดมกรดซลฟวรกเมอมการรวไหล 9) แผนฉกเฉน และขอควรปฏบตเมอเกดเหตฉกเฉน 10) การปฐมพยาบาล

9.2 หลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภยสาหรบการผลต หลกสตรการฝกอบรมความปลอดภยสาหรบผทเกยวของกบการผลต ซงมกจกรรมหลก คอ

การผลต การขนถาย และการจดเกบผลตภณฑทไดจากการผลต ประกอบดวยหวขอของหลกสตรดงน

1) หวขอตามหลกสตรฝกอบรมดานความปลอดภยทวไป (ดงรายละเอยดในหวขอ 9.1) 2) ขนตอน ขอควรปฏบต และขอควรระวงในการปฏบตงาน 3) การเดนเครอง การหยดเครอง และการควบคมกระบวนการผลต 4) การบารงรกษาเครองจกร อปกรณ และเครองมอทเกยวของ 5) มาตรฐาน การเลอกใช และการตรวจสอบภาชนะบรรจทเหมาะสม 6) เทคนคการประเมนความเสยง 7) การเลอกใชอปกรณคมครองความปลอดภยทเหมาะสม ในแตละความเสยงทอาจเกดขน

จากการปฏบตงาน 8) การตรวจสอบความปลอดภย 9) ชนดหรอประเภทของเสยทเกดขน รวมทงการบาบดและกาจดทถกตอง 10) การจดบนทก การรายงาน และการสบหาสาเหตของอบตเหต เพอหาแนวทางแกไขและ

ปองกนไมใหเกดเหตซา 11) ตวอยางอบตเหตในอดต เพอใชเปนแนวทางปองกนการเกดซา รวมถงการสรางความ

ตระหนกถงความอนตรายหรอความเสยหายทเกดขน หากละเลยไมปฏบตตามขนตอนปฏบตงานทปลอดภย

12) กฎหมายทเกยวของ

9.3 หลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภยสาหรบการใชงาน หลกสตรการฝกอบรมความปลอดภยสาหรบผทเกยวของกบการใชงาน ซงมกจกรรมหลก

คอ การใช การขนถาย และการจดเกบผลตภณฑกอนทจะนาไปใชงาน ประกอบดวยหวขอของหลกสตรดงน

1) หวขอตามหลกสตรฝกอบรมดานความปลอดภยทวไป (ดงรายละเอยดในหวขอ 9.1) 2) ขนตอน ขอควรปฏบต และขอควรระวงในการปฏบตงาน 3) การบารงรกษาเครองจกร อปกรณ และเครองมอทเกยวของ 4) มาตรฐาน การเลอกใช และการตรวจสอบภาชนะบรรจทเหมาะสม



5) เทคนคการประเมนความเสยง 6) การเลอกใชอปกรณคมครองความปลอดภยทเหมาะสม ในแตละความเสยงทอาจเกดขน

จากการปฏบตงาน 7) การตรวจสอบความปลอดภย 8) ชนดหรอประเภทของเสยทเกดขน รวมทงการบาบดและกาจดทถกตอง 9) การจดบนทก การรายงาน และการสบหาสาเหตของอบตเหต เพอหาแนวทางแกไขและ

ปองกนไมใหเกดเหตซา 10) ตวอยางอบตเหตในอดต เพอใชเปนแนวทางปองกนการเกดซา รวมถงการสรางความ



9.4 หลกสตรการฝกอบรมดานความปลอดภยสาหรบการขนสง หลกสตรการฝกอบรมความปลอดภยสาหรบผทเกยวของกบการขนสง ซงมกจกรรมหลก คอ

การขนสง การขนถาย ประกอบดวยหวขอของหลกสตรดงน 1) หวขอตามหลกสตรฝกอบรมดานความปลอดภยทวไป (ดงรายละเอยดในหวขอ 9.1) 2) การขบขอยางปลอดภย 3) ขนตอนปฏบตงานในการขนสง และขนถาย รวมถงขอควรปฏบตและขอควรระวงในการ

ปฏบตงาน 4) การใชงานและบารงรกษารถ อปกรณและเครองมอทใชในการขนสงและขนถาย 5) การดแล การบารงรกษา ขอควรปฏบต และขอควรระวงตาง ๆ ในขนสงและขนถาย

อยางปลอดภย 6) มาตรฐาน การเลอกใช และการตรวจสอบภาชนะบรรจทใชในการขนสงทเหมาะสม 7) การใชอปกรณคมครองความปลอดภยอยางเหมาะสม 8) ชนดหรอประเภทของเสยทเกดขน รวมทงการบาบดและกาจดทถกตอง 9) ตวอยางอบตเหตในอดต เพอใชเปนแนวทางปองกนการเกดซา รวมถงการสรางความ







บทท 10 การบรหารจดการความปลอดภยสารเคมอนตรายสง

สถานประกอบกจการโรงงานทมการผลต การใช การจดเกบ การขนถาย การขนยาย และการ

ขนสงสารเคมอนตรายสงจะตองมมาตรการดานความปลอดภยในการจดการรปแบบทดของสถานประกอบกจการโรงงานจะมลกษณะเปนระบบการจดการสารเคมอนตรายเชงปองกน ซงประกอบดวย 10.1 การใชอปกรณทเหมาะสมและไดมาตรฐาน

การใชอปกรณในการผลต การจดเกบ การขนถาย การขนยาย และการขนสงสารเคมทเหมาะสมกบสารเคมอนตรายสง และเปนอปกรณไดมาตรฐานดานความปลอดภย เพอปองกนการเกดอบตเหตรายแรงจากการชารดเสยหายเนองจากการใชงาน และเปนเหตใหสารเคมอนตรายสงรวไหลและอาจเปนอนตรายตอชวต ทรพยสนและสงแวดลอม ซงประกอบดวย

10.1.1 การออกแบบและการสรางอปกรณเปนไปตามมาตรฐาน เชน มาตรฐาน API เปนตน 10.1.2 อปกรณผานการตรวจสอบ ทดสอบ และรบรองมาตรฐานกอนการใชงาน

10.1.3 อปกรณผานการตรวจสอบและทดสอบตามวาระในระหวางการใชงาน 10.1.4 อปกรณไดรบการซอมบารงตามวาระอยางสมาเสมอ 10.1.5 จดทาขนตอนปฏบตงานทเปนมาตรฐานเกยวกบการใชและซอมบารงอปกรณและจดใหมการฝกอบรมแกบคลากรทเกยวของใหปฏบตงานอยางถกตองโดยเครงครดและปลอดภย รวมถงการสอสารถงความเสยงและอนตรายจากการไมทาตามขนตอนการปฏบตงาน

การใชอปกรณทไมไดมาตรฐานและไมมการซอมบารงตามวาระ เปนตนเหตสาคญของอบตเหตทเกดจากสารเคมอนตรายสงรวไหลอนเนองมาจากอปกรณชารดเสยหายระหวางการใชงานกบสารเคมอนตรายสง 10.2 การสรางความตระหนก

การสรางความตระหนกในความสาคญของการจดการสารเคมอนตรายสงเพอความปลอดภยในการปฏบตงาน ประกอบดวย

10.2.1 การกาหนดนโยบายดานความปลอดภยในการปฏบตงานเกยวกบสารเคมอนตรายสงและประกาศใหทราบทวกนเปนลายลกษณอกษร โดยทผบรหาร ผจดการ และหวหนางานจะตองปฏบตตวเปนแบบอยางในการปฏบตอยางปลอดภยตามนโยบายทกาหนด

10.2.2 การตงเปาหมายดานความปลอดภยในการปฏบตงานกบสารเคมอนตรายสงซงมกเปนสวนหนงของเปาหมายดานความปลอดภยในการปฏบตงานทงหมดของโรงงาน ตวอยางการตงเปาหมาย เชน การกาหนดอตราการปฏบตงาน 1,000,000 ชวโมงการ



ทางานโดยไมมอบตเหตถงขนเสยชวตหรอถงขนตองหยดงาน การตงเปาหมายประกอบกบตวชวดทเปนมาตรฐานของโรงงานอตสาหกรรม มการจดทาสถตและวเคราะหประสทธภาพดานการจดการความปลอดภยของโรงงาน สรางแรงจงใจในการยกระดบความปลอดภย ในขณะเดยวกนกสรางความตระหนกดานความปลอดภยตลอดเวลา เชน จดทาปายระบสถตดานความปลอดภยบรเวณทางเขาโรงงานหรอสถานททสามารถมองเหนไดงาย เปนตน

10.2.3 การประเมนผลปฏบตงานดานความปลอดภยและการจดทาแผนพฒนาปรบปรง สถานประกอบกจการโรงงานอาจมตวชว ดดานความปลอดภยหลายดาน เชน จานวนอบตเหตถงขนเสยชวต จานวนอบตเหตถงขนหยดงาน จานวนอบตเหตถงขนตองรกษาตวทโรงพยาบาลหรอสถานพยาบาล จานวนครงทเกดเหตสารเคมรวไหลและปรมาณทร วไหล จานวนอบตเหตระหวางการขนสงสารเคม เปนตน การมตวชวดหลายดานทาใหสามารถแยกประเภทการเกดอบตเหตและความรนแรง เพอนาไปสแนวทางการแกไขทถกตอง ตรงประเดนยงขน

10.2.4 การฝกอบรมพนกงานเกยวกบการปฏบตงานกบสารเคมอนตรายสง 10.2.5 ศกษาการเกดเหตการณ ตนเหตของปญหา แนวทาง มาตรการแกไขและปองกน จาก

อบตเหตทเคยเกดขนกบสถานประกอบการอนทงในและตางประเทศ เพอใชเปนขอมลในการประเมนความเสยง และพฒนากจกรรมเพอพฒนาระบบความปลอดภยในเชงปองกน

10.3 การตรวจสอบดานความปลอดภยของสารเคมอนตรายสง

10.3.1 จดตารางการตรวจสอบขนตอนปฏบตงาน เครองจกรอปกรณ 10.3.2 การตดตามผลการดาเนนงานการพฒนาดานความปลอดภยจากการประเมนความเสยง

และการตรวจสอบดานความปลอดภย 10.3.3 จดใหมการตรวจสอบและเตอนกนเองของพนกงานในขณะปฏบตหนาท (Behavior

based safety) เมอเหนพฤตกรรมทมความเสยง หรอไมปฏบตตามขนตอนปฏบตงานอนอาจกอใหเกดอบตเหตได เชน ไมใสอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทเหมาะสม เปนตน

10.4 การประเมนความเสยงจากการใชและการปฏบตงานกบสารเคมอนตรายสง

10.4.1 จดใหมการประเมนความเสยงในสถานประกอบกจการโรงงานทเกยวของกบสารเคมอนตรายสง โดยทความเสยงจากการใชและการปฏบตงานกบสารเคมอนตรายสง เปนการพจารณาจากระดบโอกาสในการเกดเหตการณและระดบความรนแรงของเหตการณ



10.4.2 การประเมนความเสยงใหใชหลกเกณฑดงตอไปน

1) พจารณาถงโอกาสในการเกดเหตการณตาง ๆ วามมากนอยเพยงใด โดยจดระดบโอกาสเปน 4 ระดบ ดงตวอยางในตารางท 10-1

ตารางท 10-1 การจดระดบโอกาสในการเกดเหตการณตาง ๆ ระดบ รายละเอยด

1 มโอกาสในการเกดยาก เชน ไมเคยเกดเลยในชวงเวลาตงแต 10 ปขนไป 2 มโอกาสในการเกดนอย เชน ความถในการเกด เกดขน 1 ครงในชวง 5-10 ป 3 มโอกาสในการเกดปานกลาง เชน ความถในการเกด เกดขน 1 ครงในชวง 1-5 ป 4 มโอกาสในการเกดสง เชน ความถในการเกด เกดมากกวา 1 ครงใน 1 ป

2) พจารณาถงความรนแรงของเหตการณตาง ๆ วาจะกอใหเกดผลกระทบทอาจ

เกดตอบคคล ชมชน สงแวดลอม หรอทรพยสน มากนอยเพยงใด โดยจดระดบความรนแรงเปน 4 ระดบ ดงตวอยางในตารางท 10-2 10-3 10-4 และ 10-5

ตารางท 10-2 การจดระดบความรนแรงของเหตการณตาง ๆ ทสงผลกระทบตอบคคล ระดบ ความรนแรง รายละเอยด

1 เลกนอย มการบาดเจบเลกนอยในระดบปฐมพยาบาล เชน มนงง ปวดศรษะจากการสดดมกรดซลฟวรก ระคายเคองผวหนงและเกดอาการแพ เปนตน

2 ปานกลาง มการบาดเจบทตองไดรบการรกษาทางการแพทย เชน ระคายเคองดวงตา หายใจลาบากหรอหมดสตจากการสดดมกรดซลฟวรก เปนตน

3 สง มการบาดเจบหรอเจบปวยทรนแรง เชน มอาการแพหรอระคายเคองตอระบบทางเดนหายใจอยางรนแรง เปนตน

4 สงมาก ทพพลภาพหรอเสยชวต เชน จากการระเบดของกาซกรดซลฟวรกทาใหทพพลภาพหรอเสยชวต เปนตน

ตารางท 10-3 การจดระดบความรนแรงของเหตการณตาง ๆ ทสงผลกระทบตอชมชน ระดบ ความรนแรง รายละเอยด

1 เลกนอย ไมมผลกระทบตอชมชนรอบโรงงาน หรอมผลกระทบเลกนอย 2 ปานกลาง มผลกระทบตอชมชนรอบโรงงาน และแกไขไดในระยะเวลาสน 3 สง มผลกระทบตอชมชนรอบโรงงาน และตองใชเวลาในการแกไข 4 สงมาก มผลกระทบรนแรงตอชมชนเปนบรเวณกวาง หรอหนวยงานของรฐตองเขา

ดาเนนการแกไข หมายเหต ผลกระทบตอชมชน หมายถง เหตราคาญตอชมชน การบาดเจบ เจบปวยของประชาชน ความเสยหายตอทรพยสนของชมชนและประชาชน กรดซลฟวรกทร วไหลอาจกระจายไปเปนบรเวณกวาง



ตารางท 10-4 การจดระดบความรนแรงของเหตการณตาง ๆ ทสงผลกระทบตอสงแวดลอม ระดบ ความรนแรง รายละเอยด

1 เลกนอย ผลกระทบตอสงแวดลอมเลกนอย สามารถควบคมหรอแกไขได 2 ปานกลาง มผลกระทบตอสงแวดลอมปานกลาง สามารถแกไขไดในระยะเวลาสน 3 สง มผลกระทบตอสงแวดลอมรนแรง ตองใชเวลาในการแกไข 4 สงมาก มผลกระทบตอสงแวดลอมรนแรงมาก ตองใชทรพยากรและเวลานานใน

การแกไข หมายเหต ผลกระทบตอสงแวดลอม หมายถง การเสอมโทรมและเสยหายของ สงแวดลอม เชน อากาศ ดน แหลงนา เปนตน มความเปนพษตอสงมชวตในนา ตารางท 10-5 การจดระดบความรนแรงของเหตการณตาง ๆ ทสงผลกระทบตอทรพยสน ระดบ ความรนแรง รายละเอยด

1 เลกนอย ทรพยสนเสยหายนอยมากหรอไมเสยหายเลย 2 ปานกลาง ทรพยสนเสยหายปานกลางและสามารถดาเนนการผลตตอไปได 3 สง ทรพยสนเสยหายมากและตองหยดการผลตในบางสวน 4 สงมาก ทรพยสนเสยหายมากและตองหยดการผลตทงหมด

หมายเหต ความเสยหายของทรพยสนในแตละระดบโรงงานสามารถกาหนดขนเองตามความเหมาะสม โดยพจารณาถงขดความสามารถของโรงงาน

10.4.3 จดระดบความเสยง โดยพจารณาถงผลลพธของระดบโอกาสคณกบระดบความรนแรงท

มผลกระทบตอบคคล ชมชน สงแวดลอม หรอทรพยสน หากระดบความเสยงทมผลกระทบตอบคคล ชมชน สงแวดลอม หรอทรพยสน มคาแตกตางกนใหเลอกระดบความเสยงทมคาสงกวา เปนผลของการประเมนความเสยงในเรองนน ๆ ระดบความเสยงจดเปน 1 ถง 4 ระดบ ดงรายละเอยดในตารางท 10-6 ตารางท 10-6 การจดระดบความเสยงอนตราย ระดบความเสยง ผลลพธ รายละเอยด

1 1-2 ความเสยงเลกนอย 2 3-6 ความเสยงทยอมรบได ตองมการทบทวนมาตรการควบคม 3 8-9 ความเสยงสง ตองมการดาเนนงานเพอลดความเสยง 4 12-16 ความเสยงทยอมรบไมได ตองหยดดาเนนการและปรบปรงแกไข

เพอลดความเสยงลงทนท

10.4.4 เมอทราบระดบความเสยงอนตราย จะตองจดทาแผนงานบรหารจดการความเสยง ซง

หมายถงแผนงานลดความเสยงและแผนงานควบคมความเสยง ผประกอบกจการโรงงานจะตองดาเนนการจดทาแผนงานลดความเสยงและแผนงานควบคมความเสยงสาหรบความเสยงระดบ 3 และจดทาแผนควบคมความเสยงสาหรบความเสยงระดบ 2



10.4.5 แผนงานลดความเสยง เปนแผนงานปรบปรงแกไขการดาเนนงานในเรองตาง ๆ ในการลดความเสยงใหอยในระดบความเสยงทยอมรบได มาตรการหรอกจกรรมหรอการดาเนนการเพอลดความเสยงประกอบดวย

1) มาตรการปองกนและควบคมสาเหตของการเกดอนตราย ไดแก การดาเนนงานในเรองตาง ๆ เรองใดเรองหนงหรอหลายเรองรวมกน รวมทงมการควบคม และตรวจสอบการดาเนนงานในเรองเหลานน โดยจดทาเปนขนตอนการปฏบตดงตอไปน

• ลดหรอกาจดอนตรายดวยวธการทางวศวกรรม เชน การออกแบบ การสราง การตดตงเครองจกรอปกรณ และการตดตงระบบความปลอดภย การเลอกใชวสดทไดมาตรฐาน โดยนาผลจากการชบงอนตรายและการประเมนความเสยงมาดาเนนการ

• กาหนดวธการทางานหรอการปฏบตงานตามขนตอนทถกตอง

• กาหนดวธการทดสอบ ตรวจสอบ และการซอมบารง เครองจกรอปกรณ และระบบความปลอดภย

• กาหนดกระบวนการ วธการ หรอขนตอนสาหรบการเปลยนแปลงกระบวนการผลต วตถดบ เครองจกรอปกรณ โดยใหมการพจารณาทบทวนการชบงอนตรายและการประเมนความเสยงกอนเรมดาเนนการ

• จดใหมการฝกอบรมแกผปฏบตงาน

• จดใหมการตรวจประเมนความปลอดภย

• กาหนดวธการควบคมใหมการปฏบตตามขอกาหนดของโรงงาน

• จดใหมการทบทวนการชบงอนตรายและการประเมนความเสยงเมอมอบตภยรายแรงเกดขน

• ดาเนนการอน ๆ เพอปองกนและควบคมการเกดอนตราย 2) มาตรการระงบและฟนฟเหตการณ ไดแก

• จดทาและจดใหมการซอมแผนฉกเฉน

• จดใหมการสอบสวนอบตเหต และอบตการณ

• จดใหมแผนฟนฟโรงงาน ชมชน และสงแวดลอมซงเปนผลจากการชบงอนตรายและการประเมนความเสยง

10.4.6 แผนงานควบคมความเสยง เปนแผนงานในการควบคม และตรวจสอบมาตรการปองกน

และควบคมสาเหตของการเกดอนตราย และมาตรการระงบและฟนฟเหตการณใหคงประสทธภาพและประสทธผลในการปองกน ลด และควบคมความเสยง ซงเปนการ



ควบคมและตรวจสอบการดาเนนงานเพอรกษาใหความเสยงอยในระดบความเสยงทยอมรบไดตลอดเวลา

10.5 การจดการเกยวกบการระงบเหตฉกเฉน

10.5.1 การเตรยมแผนฉกเฉนในสถานการณตาง ๆ เชน กรณสารเคมรวไหล เพลงไหม ระเบด เปนตน เพอใหครอบคลมทกความเสยงทอาจเกดขนได พรอมกบการสอสารแผนฉกเฉนในสถานการณตาง ๆ ดงกลาว จดใหมการฝกซอมแผนฉกเฉนตามสถานการณ ประเมนผลการซอม จดทารายงานรวมถงบญชรายการทตองปรบปรงแกไข และทบทวนแผนฉกเฉน

10.5.2 ขอกาหนดในการแจงเหต จดใหมแบบฟอรมและขนตอนปฏบตเพอใหผเกยวของ เชน โรงงานผผลต ผขนสง หนวยกภย เปนตน ไดรบทราบเหตโดยเรวทสด จดใหมหมายเลขโทรศพททใชสาหรบการแจงเหตฉกเฉนโดยเฉพาะ และสามารถตดตอไดตลอด 24 ชวโมง เพอใหการรบแจงเหตและการดาเนนการแกไขปญหามความรวดเรวและมประสทธภาพ

10.5.3 ใหมสายการบญชาการและการสอสารในการระงบเหตฉกเฉนทชดเจน 10.5.4 ความพรอมของบคลากรและอปกรณทใชในการระงบเหตฉกเฉน 10.5.5 การประเมนผลการปฏบตงานในการระงบเหตฉกเฉน 10.5.6 การจดทารายงานอบตเหตตามรปแบบมาตรฐาน โดยมขอมลเกยวกบ วนท

สถานทเกดเหต สารเคมทเกยวของ ลาดบเวลาของเหตการณโดยละเอยด ความเสยหายทเกดขน ผลการวเคราะหหาสาเหตหลกของการเกดเหต มาตรการแกไขและปองกน เพอยกระดบมาตรฐานการปฏบตงานทปลอดภยเกยวกบสารเคมอนตรายสง











บทท 12 แบบตรวจสอบโรงงานดานความปลอดภยการใชสารเคมอนตรายสง

กรดซลฟวรก ขอมลสถานประกอบการ ชอสถานประกอบการ ………………………………………………………………………………………………………… เลขทะเบยนโรงงาน ………………………………………………………………………………………………………….. ทอยโรงงาน …………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………………. หมายเลขโทรศพท …………………………………………………………………………………………………………… ผลตภณฑ …………………………………………………………………………………………………………………….. กาลงการผลต ตน/ป ………………………………………………………………………………………………………….. สารเคมอนตรายทใชหรอผลต ……………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………. อตราการใชกรดซลฟวรกตอป ………………………………………………………………………………………………. กระบวนการผลตอยางยอ ……………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. แหลงชมชนใกลเคยง ทศเหนอ …………………………..……………..ระยะหางโดยประมาณ………………………….

ทศใต…………………………………..………….ระยะหางโดยประมาณ…………………………. ทศตะวนออก……………………………..………ระยะหางโดยประมาณ…………………………. ทศตะวนตก…………………………………..…..ระยะหางโดยประมาณ………………………….

ชอผใหขอมล 1…………………………………………..ตาแหนง ………………………: โทรศพท …………………… 2……………………………………..……ตาแหนง ………………………. โทรศพท …………………… 3………………………………..…………ตาแหนง ………………………..โทรศพท ……………………

ผตรวจสอบโรงงาน ………………………………………..…………………………………………………………………. วนทตรวจสอบโรงงาน ………………………………………………………………………..………………………………

ขอแนะนาสาหรบผประเมนและการใหคะแนน

การใหคะแนน 1 = มการจดการและขอปฏบตตามทระบครบถวน พรอมเอกสารประกอบ 0 = ไมมการจดการและขอปฏบตตามทระบ 0 = ไมมเอกสารยนยนวามการจดการและขอปฏบตตามทระบ X = คาถามไมสอดคลองกบกจกรรมของบรษท และใหระบสาเหตของความไมสอดคลอง

หมายเหต/ขอควรปรบปรง ใหระบเหตผลและขอเทจจรงตามทพบจากการตรวจประเมนเพอสนบสนนการใหคะแนนในแตละขอ และเพมเตมขอแนะนาเพอใหสถานประกอบการนาไปปรบปรงหรอแกไข



1. การสอสารความเปนอนตรายกรดซลฟวรกทใชหรอผลต

ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง 1.1 สอสารสมบตและความเปนอนตรายของกรดซลฟวรกท

นามาใช

1.2 มการสอสารและจาแนกความเปนอนตรายของกรดซลฟวรกตามระบบ GHS

1.3 ไดจดทาหรอจดหาขอมลความปลอดภย (Safety Data Sheet) เพอสอสารความเปนอนตราย มาตรการปองกน และขอแนะนาการใชกรดซลฟวรกและเผยแพรใหผปฏบตงาน ผรบจาง ลกคา และผเกยวของทราบ

1.4 เอกสารขอมลความปลอดภย (SDS) มขอมลครบถวน 16 หมวดตามระบบ GHS

1.5 มปายระบความเปนอนตราย ขอควรระวงและขอควรปฏบตในบรเวณสถานททางานกบกรดซลฟวรก สามารถเหนไดอยางชดเจน

1.6 มปายสอสารใหใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลในขณะปฏบตหนาทเกยวกบกรดซลฟวรก

1.7 มปายเตอนหามกอใหเกดประกายไฟ หามสบบหร ณ บรเวณทปฏบตงานกบกรดซลฟวรก

1.8 จดทาฉลากระบความเปนอนตรายตดทบรรจภณฑทบรรจกรดซลฟวรก

1.9 ฉลากบนบรรจภณฑมขอความเปนอนตรายทถกตองตามระบบ GHS หรอตามทกฎหมายกาหนด

1.10 มการศกษาและสอสารรายชอสารเคมอนทมใชในโรงงานซงเขากนไมไดกบกรดซลฟวรกใหผเกยวของทราบ

2. การผลต การใช การปฏบตงานและการจดการดานความปลอดภยกรดซลฟวรก

ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง 2.1 มข นตอนปฏบตงานเกยวกบการผลตหรอการใชกรด

ซลฟวรก ทงกรณทเดนเครองใหม เดนเครองตามปกต การหยดเครอง และกรณไมปกต เขยนเปนลายลกษณอกษร และปฏบตอยางสอดคลอง

2.2 มการประเมนความเสยงของการปฏบตงานในสวนทเกยวของกบกรดซลฟวรก หาวธการลดความเสยงทอาจจะเกดขนอยางครบถวน และจดทารายงานประเมนความเสยงตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม

2.3 มการประเมนความเสยงตอสงแวดลอมของการปฏบตงานเกยวกบกรดซลฟวรก

2.4 จดใหมอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลสาหรบ



ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง ผปฏบตงานกบกรดซลฟวรกอยางเหมาะสมและเพยงพอ

2.5 พนกงานสวมใสอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทเหมาะสมในขณะปฏบตงาน และมการดแล บารงรกษาใหพรอมใชงานตลอดเวลา

2.6 จดใหมการตรวจสขภาพประจาปสาหรบพนกงานทปฏบตงานกบกรดซลฟวรก

2.7 มการตรวจสอบเพอการปองกนการรวไหลของกรดซลฟวรก และกาหนดมาตรการแกไขเมอตรวจพบ

3. ถงเกบและการจดเกบกรดซลฟวรกในถงเกบ

ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง 3.1 ถงเกบกรดซลฟวรกสรางตามมาตรฐานความปลอดภยเปน

ทยอมรบ และมวศวกรรบรองความปลอดภย

3.2 ถงเกบไมมรอยรวซม มระบบปองกนความชน ระบบระบายอากาศหรอระบบบาบดไอและกาซทอาจเกดจากกรดซลฟวรก

3.3 ถงเกบกรดซลฟวรกทาจากวสดททนตอการกดกรอนในเงอนไขทมการจดเกบ

3.4 มอปกรณสาหรบวดปรมาณกรดซลฟวรกภายในถงเกบ มความถในการตรวจวดทเหมาะสม และมการบนทกเปนลายลกษณอกษร

3.5 มขอความระบวาเปนถงเกบกรดซลฟวรก และจานวนทสามารถบรรจไดพรอมแสดงสญลกษณความเปนอนตรายทถกตอง

3.6 มเขอนกนรอบถงเกบกรดซลฟวรกเพอกกสารในกรณรวไหลอยางเพยงพอ

3.7 มอปกรณระงบเหตฉกเฉน ณ บรเวณใกลกบถงเกบ เชน สารดดซบ สารประเภทดาง ฝกบวฉกเฉน ทลางตาฉกเฉน และนา เปนตน

3.8 มแผนและขนตอนการปฏบตงานเปนลายลกษณอกษร เรอง การซอมบารงถงเกบ การตรวจสอบถง และการซอมบารงอปกรณสวนควบของถงเกบกรดซลฟวรก และปฏบตอยางสอดคลอง

3.9 กาหนดขนตอนการปฏบตงานทปลอดภยเขยนเปนลายลกษณอกษร กรณทการปฏบตงานนนมความเสยงทอาจทาใหผปฏบตงานมอนตราย ไดแก การสมผสกบกรดซลฟวรก การทางานในทอบอากาศ หรอการระเบดทอาจจะเกดขนจากกาซไฮโดรเจน



4. แทงกเพอการขนสงกรดซลฟวรก

ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง 4.1 แทงกยดตดกบตวรถขนสงมทะเบยนแทงกถกตองตาม

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม มรหสแทงก L4BN และไดรบอนญาตใหบรรจกรดซลฟวรกอยางถกตอง

4.2 รถขนสงตดปายแสดงความเปนอนตรายและหมายเลขสหประชาชาตของกรดซลฟวรก

4.3 มการทดสอบตรวจสอบแทงกทยดตดกบตวรถขนสงทก 3 ป ตามรายการทกฎหมายกาหนด

4.4 มการประกนภยความเสยหายเนองจากการรวไหลขณะขนสง

5. บรรจภณฑและการจดเกบ

ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง 5.1 มข นตอนปฏบตงานทหามการจดเกบกรดซลฟวรกใน

บรเวณใกลเคยงกบสารทเขากนไมได

5.2 ใชบรรจภณฑชนดทมมาตรฐานตามทเหมาะสมกบกรดซลฟวรก เชน มาตรฐานตามขอกาหนดของการขนสงสนคาอนตราย เปนตน

5.3 บรรจภณฑทใชบรรจกรดซลฟวรกอยในสภาพทสมบรณ 6. การขนยาย ขนถายและขนสง

ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง 6.1 มการระบายอากาศทดในบรเวณทมการขนยาย ขนถาย


6.2 มข นตอนปฏบตงานสาหรบการขนยาย ขนถายและขนสงเปนลายลกษณอกษร

6.3 ในขนตอนปฏบตงาน มการระบถงขนตอนการรดตรงบรรจภณฑทกใบใหแนนหนาเมอขนยายขนรถขนสง

6.4 รถขนสงบรรจภณฑกรดซลฟวรกมคอกกนและมอปกรณรดตรงบรรจภณฑขณะขนสง

6.5 มอปกรณชวยขนยายบรรจภณฑลงจากรถอยางปลอดภย 6.6 มระเบยบปฏบตหามกลงทงบรรจภณฑลงจากรถขนสง 6.7 กรณขนสงโดยรถแทงก มระเบยบปฏบตและขนตอนปฏบต

งานทปลอดภย สาหรบการขนถายกรดซลฟวรกจากแทงกไปยงถงเกบหรอจากถงเกบไปยงแทงกเปนลายลกษณอกษร

6.8 พนกงานทปฏบตงานขนยาย ขนถาย ขนสง สวมอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลอยางเหมาะสมขณะปฏบตงาน



7. การระงบเหตฉกเฉนและปฐมพยาบาล

ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง 7.1 มแผนฉกเฉนกรณสารเคมหกรวไหลเขยนเปนลายลกษณ

อกษรและมความถการฝกซอมทเหมาะสม (อยางนอยปละ 1 ครง)

7.2 จดใหมอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลสาหรบกรณฉกเฉนอยางเพยงพอสาหรบพนกงานทเกยวของ

7.3 ใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลทไดมาตรฐานและเหมาะสมกบการใชงาน

7.4 มระบบหยดอตโนมตเพอหยดการทางานในกรณฉกเฉน 7.5 มอปกรณดบเพลงอยางเพยงพอ และพรอมใชงาน 7.6 มอปกรณระงบเหตกรดซลฟวรกรวไหล และพรอมใชงาน 7.7 มอปกรณตรวจวดทศทางลมซงสามารถเหนไดชดเจน 7.8 มระบบการรายงานอบตเหตทเกยวของกบกรดซลฟวรก 7.9 มระบบสบหาสาเหตของอบตเหตและสรปมาตรการปองกน

และแกไขทกครง

7.10 จดใหมหมายเลขโทรศพทใชเฉพาะในกรณฉกเฉน รบแจงเหตไดตลอด 24 ชวโมง

7.11 มการสอสารหมายเลขโทรศพทฉกเฉนใหผทเกยวของทราบ 7.12 มบนทกการตรวจสอบฝกบงและทลางตาฉกเฉน 7.13 มอปกรณเพอการปฐมพยาบาลจดเกบใกลบรเวณท

ปฏบตงานกบกรดซลฟวรกและมสภาพพรอมใชงาน

7.14 มหมายเลขตดตอแพทย และสถานพยาบาลทอยใกลเคยง 7.15 มขอมลการระงบเหตฉกเฉนในขณะขนสง (TREMCARD) 8. การจดการของเสย

ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง 8.1 มข นตอนปฏบตงานเปนลายลกษณอกษรเรองการจดการ

ของเสยทเกดขนจากกรดซลฟวรก

8.2 มการคดแยกของเสยและสารปนเปอนกรดซลฟวรก 8.3 มการตดปายเพอบงบอกประเภทและขอมลของเสยและ

วสดปนเปอนกรดซลฟวรก

8.4 ใชภาชนะสาหรบเกบของเสยเหมาะสมกบประเภทของเสยและวสดปนเปอนกรดซลฟวรก

8.5 มการกาหนดพนทเกบของเสยชดเจนและแยกตางหากจากพนทเกบสารเคมอน

8.6 มการขออนญาตดาเนนการเกยวกบการจดการของเสยและสารปนเปอนกรดซลฟวรกถกตองตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม



9. การฝกอบรมเพอการทางานทปลอดภย

ขอ การจดการและขอปฏบต คะแนน หมายเหต / ขอควรปรบปรง 9.1 มแผนการฝกอบรมประจาปเกยวกบการจดการความ

ปลอดภยกรดซลฟวรก

9.2 มหลกสตรการฝกอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองขอมลพนฐาน สมบต ประโยชน และอนตรายของกรดซลฟวรก

9.3 มหลกสตรการฝกอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองกระบวนการผลตและการปฏบตงานทเกยวของกบกรดซลฟวรก

9.4 มหลกสตรการฝกอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองขอมลความปลอดภย (Safety Data Sheet) กรดซลฟวรก

9.5 มหลกสตรการฝกอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล

9.6 มหลกสตรการฝกอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองขอควรปฏบตเมอเกดเหตฉกเฉน และการซอมแผนฉกเฉน

9.7 มหลกสตรการฝกอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองการปฐมพยาบาลอนเนองจากไดรบสมผสกรดซลฟวรก

9.8 ในกรณทบรษทเปนผขนสงกรดซลฟวรกเอง บรษทมหลกสตรการอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองการขบขอยางปลอดภย

9.9 ในกรณทบรษทเปนผขนสงกรดซลฟวรกดวยรถแทงก บรษทมหลกสตรการอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองรถแทงกและอปกรณสาหรบรถขนสง

9.10 มหลกสตรการอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองขนตอนการปฏบตงานในการขนถายกรดซลฟวรกจากถงเกบเขารถแทงก

9.11 มหลกสตรการอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองขนตอนปฏบตงานในการขนถายกรดซลฟวรกจากรถแทงกเขาถงเกบ

9.12 มหลกสตรการอบรมพนกงานและผเกยวของในเรองขนตอนปฏบตงานในระหวางการขนสง



สรปผลการตรวจสอบโรงงาน

หมวด หมวดการจดการและขอปฏบต คะแนนทได คะแนนเตม รอยละ 1 การสอสารความเปนอนตรายกรดซลฟวรกทใชหรอผลต 2 การผลต การใช การปฏบตงานและการจดการกรดซลฟวรก 3 ถงเกบและการจดเกบกรดซลฟวรกในถงเกบ 4 แทงกเพอการขนสงกรดซลฟวรก 5 บรรจภณฑและการจดเกบ 6 การขนยาย ขนถาย และขนสง 7 การระงบเหตฉกเฉนและปฐมพยาบาล 8 การจดการของเสย 9 การฝกอบรมเพอการทางานทปลอดภย รวมคะแนน

หมายเหต คะแนนทได : รวมหวขอทไดคะแนน 1 ทงหมดของแตละหมวด คะแนนเตม : รวมหวขอทไดคะแนน 0 และ 1 ทงหมดของแตละหมวด (ไมรวมหวขอทมเครองหมาย x) รอยละ : สดสวนเปนรอยละของคะแนนทไดกบคะแนนเตม





อกษรยอและคาอธบาย ACGIH American Conference of Governmental Industrial Hygienists หมายถง สมาคม

นกสขศาสตรอตสาหกรรมภาครฐของประเทศสหรฐอเมรกา ADR The European Agreement Concerning the International Carriage of

Dangerous Goods by Road หมายถง ขอกาหนดการขนสงสนคาอนตรายระหวางประเทศทางถนนของยโรป

APF Assigned Protection Factor (Classifications of Respirators for Protection Against Gas/Vapor Exposures) หมายถง คาทแสดงถงระดบการปองกนของอปกรณปกปองทางเดนหายใจททางานปกต ตวอยางคา APF = 10 หมายความวา ผทใชอปกรณอาจไดรบจากการสดดมไดไมเกน 1 ใน 10 ของปรมาณสารทปนเปอนอยในบรรยากาศ

API American Petroleum Institute หมายถง สถาบนปโตรเลยมแหงสหรฐอเมรกา AS/NZS Australia / New Zealand Standard มาตรฐานซงกาหนดโดยคณะกรรมการ

มาตรฐานแหงประเทศออสเตรเลยและนวซแลนด ASME American Society of Mechanical Engineers หมายถง สมาคมวศวกรรมเครองกล

แหงสหรฐอเมรกา มหนาทกาหนดรหสมาตรฐานทางวศวกรรม และเผยแพรความรและเทคโนโลย

ASTM American Society for Testing and Materials เปน สมาคมวชาชพ ทางดานวทยาศาสตร และเทคโนโลย ทกาหนด และจดทามาตรฐาน ซงเปนทนยมใช และเปนทยอมรบทวโลก

BCF Bioconcentration Factor เปนสดสวนความเขมขนของสารเคมในเนอเยอจลชพในนาตอความเขมขนของสารเคมนนในนา

CAS Number Chemical Abstracts Service Registry Number หมายถง หมายเลขขนทะเบยนของสารเคม

CARB The California Air Resources Board หมายถง คณะกรรมการทเกยวของกบการระบายไอของแคลฟอรเนย

CFR Code of federation regulations CPVC Copolymer polyvinyl chloride CSI The Construction Specification Institute เปนสถาบนทมหนาทกาหนดมาตรฐาน

คณลกษณะดานการกอสรางเพอใหเกดความปลอดภย EC Number European Commission Number หมายถง หมายเลขสารเคมของคณะกรรมาธการ

ยโรป



EC50 เปนปรมาณความเขมขนของสารเคมททาใหสตวนามความผดปกต 50% EINECS European Inventory of Existing Chemical Substances หมายถง หมายเลข

สารเคมทมอยในยโรป EN EN Standards หรอ European Committee for Standardization คณะกรรมการ

มาตรฐานแหงสหภาพยโรป EPA Environmental Protection Agency หมายถง องคกรพทกษสงแวดลอม EPDM Ethylene propylene diene monomer ERG Emergency Response Guidebook เปนคมอแนะนาการตอบโตเหตฉกเฉนในการ

ขนสงวตถ/สนคาอนตรายในขนแรก ของประเทศสหรฐอเมรกา ERPG Emergency Response Planning Guideline เปนขอแนะนาแผนโตตอบเหตฉกเฉน

ทระดบความเขมขนของไอสารเคมตาง ๆ ERPG 1 – ระดบความเขมขนของไอสารในบรรยากาศทไมมผลตอสขภาพ (Without Heal Effect) เมอมระยะเวลาการสมผสซา ๆ ตลอด 1 ชวโมง และอาจสามารถไดรบกลนได ERPG 2 – ระดบความเขมขนของไอสารในบรรยากาศทมผลเสยตอสขภาพ (Adverse Health Effect) หรอไมกลบคนสสภาพเดม (Irreversible Health Effect) ทาใหรางกายออนแองายตอการเจบปวย เมอมระยะเวลาการสมผสซา ๆ ตลอด 1 ชวโมง ERPG 3 – ระดบความเขมขนของไอสารในบรรยากาศทมผลตอสขภาพแบบรายแรงถงขนเสยชวต เมอมระยะเวลาการสมผสซา ๆ ตลอด 1 ชวโมง

GHS Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals การจาแนกประเภทและการตดฉลากสารเคมทเปนระบบเดยวกนทวโลก

HAZCHEM Code

Hazardous chemical code รหสแสดงความเปนอนตรายของสารเคม ไดแก การลกตดไฟ การทาปฏกรยาเคม การกดกรอน และสมบตทางเคมและกายภาพอน ๆ ของสารเคม

HEPA High efficiency protection aspiration IARC International Agency for Research on Cancer หมายถง องคกรนานาชาตเพอ

การวจยมะเรง IDLH Immediately Dangerous to Life and Health เปนความเขมขนของไอสารใน

บรรยากาศทเปนอนตรายตอชวตและสขภาพอยางทนททนใด IMDG The International Maritime Dangerous Goods Code ขอจากดการขนสงตาม

ขอกาหนดการขนสงสนคาอนตรายทางทะเลระหวางประเทศ ISO International Organization for Standardization องคการระหวางประเทศวาดวย

การมาตรฐาน



Kow Octanol-Water Partition Coefficient เปนสมประสทธการแบงสวนของสารทสามารถละลายในออคทานอลตอการละลายนาทจดสมดล

LC50 Lethal Concentration 50 เปนความเขมขนของสารในอากาศหรอในนาททาใหสตวทดลองตายได 50%

LD50 Lethal Dose 50 เปนปรมาณของสารทใหกบสตวทดลองในขณะททดลองในหองปฏบตการแลวทาใหสตวทดลองตาย 50% ในการใหครงเดยว มหนวยเปนมลลกรมหรอกรมของสารทใหตอนาหนกของสตวทดลองในหนวยกโลกรม (mg/kg หรอ g/kg)

LEL Lower Explosive Limit เปนคาความเขมขนของไอสารในบรรยากาศตาสด (คดเปนเปอรเซนต) ทสามารถเกดการระเบดไดเมอสมผสกบแหลงจดตดไฟ (Ignition Source)

LFL Lower Flammable Limit เปนความเขมขนของไอสารในบรรยากาศตาสด (คดเปนเปอรเซนต) ทสามารถลกตดไฟไดเมอสมผสกบแหลงจดตดไฟ (Ignition Source)

MSHA Mine safety and health act NFPA National Fire Protection Association หมายถง สมาคมปองกนอคคภยแหง

สหรฐอเมรกาไดกาหนดรหสและมาตรฐานครอบคลมในทก ๆ ดานทเกยวของกบความปลอดภยจากอคคภย ระบบ NFPA ไดมการกาหนดสญลกษณแสดงอนตรายเปนรปสเหลยมจตรสทวางตงตามแนวเสนทแยงมม (Diamond Shape) ภายในแบงออกเปนสเหลยมยอยขนาดเทากน 4 รป 4 ส ไดแก สแดงแสดงความไวไฟ (Flammability) สนาเงนแสดงอนตรายตอสขภาพ (Health) สเหลองแสดงความไวตอปฏกรยาของสาร (Reactivity) ใชตวเลข 0 ถง 4 แสดงถงระดบอนตรายจากนอยไปมาก และสขาวแสดงขอมลพเศษของสาร

NIOSH The National Institute for Occupational Safety and Health เปนหนวยงานของรฐทมบทบาทอยางสงในงานอาชวอนามยและความปลอดภยของประเทศสหรฐอเมรกา มหนาทหลกในการศกษาวจยเพอกาหนดเกณฑมาตรฐานดานความปลอดภยและมาตรฐานสงแวดลอมดงกลาวใหกบ OSHA ทาการพจารณากาหนดเปนมาตรฐานทางกฎหมายตอไป รวมทงมหนาทใหการศกษา ฝกอบรม และบรการทางเทคนคแกนายจาง ลกจางทรองขอ

NTP National Toxicology Program หมายถง หนวยงานทจดทาโปรแกรมเพอประเมนปจจยตาง ๆ ทางดานสาธารณสขของประเทศสหรฐอเมรกา โดยตระหนกถงการพฒนาและการประยกตใชเครองมอดานพษวทยาสมยใหมและชวโมเลกล

NZS New Zealand standard



OECD SIDS Organisation for Economic Co-operation and Development Screening Information Data Sets หมายถง รายงานการประเมนเบองตนของชดขอมลการกรองขององคกรความรวมมอและพฒนาทางเศรษฐกจ

OSHA Occupational Safety and Health Administration หมายถง องคกรอาชวอนามยและความปลอดภย

PE Polyethylene PELs Permissible Exposure Limits เปนความเขมขนสงสดทยอมรบไดของไอสาร

บรรยากาศของอาคารททางาน พจารณาแบงเปน PEL-TWA เปนคาความเขมขนเฉลยของไอสารในบรรยากาศของอาคารท

ทางานตลอดเวลาการทางาน ซงโดยทวไปคอ 8 ชวโมงตอวน หรอ 40 ชวโมงตอสปดาห ทผปฏบตงานอาจสมผสซาๆ โดยปราศจากผลกระทบตอสขภาพ

PEL-STEL เปนคาความเขมขนเฉลยของไอสารในบรรยากาศของอาคารททางานทผปฏบตงานอาจสมผสซาๆ ตลอดเวลา 15-30 นาท

PEL-C เปนคาความเขมขนเฉลยสงสดของไอสารในบรรยากาศของอาคารททางานทผปฏบตงานไมควรสมผส ไมวาเวลาใดๆ (ยกเวนจะมการกาหนดเปนอน เชน 5 นาท)

PP Polypropylene psig Pound per square inch guage หนวยวดความดนเกจปอนดตอตารางนว PTFE Polytetrafluoroethylene PVC Polyvinyl chloride PVDF Polyvinyl diene fluoride SCBA Self-Contained Breathing Apparatus เปนอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดถง

บรรจอากาศแบบพกพา SDS Safety Data Sheet เปนขอมลความปลอดภย TIS 18001 Thai Industrial Standard มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ระบบการจดการอาชว

อนามยและความปลอดภย TLV-C Threshold Limit Value – Ceiling Exposure Limit เปนคาความเขมขนของไอสาร

ในบรรยากาศสงสดไมวาเวลาใด ๆ ของการปฏบตงาน TLV-STEL Threshold Limit Value – Short Term Exposure Limit เปนคาความเขมขนของ

สารทคนงานสมผสในชวงเวลา 15 นาทตอเนองกนโดยไมเกดอนตรายจากการระคายเคองอนตรายเรอรงตอเนอเยอ หมดสต ซงถาความเขมขนของสารสงขนมาถงระดบ STEL ไมควรสมผสเกน 15 นาทตอเนองกน และไมควรมากกวา 4 ครงตอวน แตละครงควรหางกนอยางนอย 60 นาท



TP2 Thai Provision Volume 2 เปนขอกาหนดการขนสงสนคาอนตรายทางถนนของประเทศไทย ซงแปลและเรยบเรยงจาก Restructured ADR 2003 European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road

TLV-TWA Threshold Limit Value – Time Weighted Average เปนคาความเขมขนเฉลยของไอสารในบรรยากาศตลอดเวลาการทางาน ซงโดยทวไปคอ 8 ชวโมงตอวน หรอ 40 ชวโมงตอสปดาห ทผปฏบตงานอาจสมผสซา ๆ โดยปราศจากผลกระทบตอสขภาพ

TREM CARD Transport Emergency Card หมายถง เอกสารขอแนะนาในการปฏบตหากเกดเหตฉกเฉนในการขนสง

UEL Upper Explosive Limit เปนความเขมขนของไอสารในบรรยากาศสงสด (คดเปนเปอรเซนต) ทสามารถเกดการระเบดไดเมอสมผสกบแหลงจดตดไฟ (Ignition Source)

UN Class United Nations Class เปนการจาแนกสารเคมหรอวตถอนตรายออกเปน 9 ประเภท เพอใชในการขนสง โดย United Nations Committee of Experts on the Transport of Dangerous Goods สาหรบในประเทศไทย กใชการจาแนกสารเคมตาม UN Class เชนเดยวกน ตามประกาศกรมการขนสงทางบก เรองกาหนดประเภทหรอชนดของวตถอนตราย

UN Mark United Nations Mark เปนการรบรองมาตรฐานบรรจภณฑสาหรบสนคาอนตรายตามระบบ UNTDG

UN Number United Nations Number เปนระบบเลขอางอง 4 หลก ของสารอนตรายตามขอกาหนดขององคกรสหประชาชาต (UN Recommendation on the Transport of Dangerous Goods, 10th edition) ใชประโยชนรวมกบขอแนะนาของสหประชาชาต เพอการตอบโตเหตฉกเฉนในระหวางการขนสง

UNTDG United Nations Recommendations on the Transport of Dangerous Goods เปนขอแนะนาของสหประชาชาตทเสนอแนะสาหรบการขนสงสนคาอนตราย

XLPE Cross-linked polyethylene



เอกสารอางอง

ลาดบ รายละเอยด 1 กรมโรงงานอตสาหกรรม “คมอการนาเขาวตถอนตราย” 2552 2 กรมโรงงานอตสาหกรรม “คมอปฏบตงาน การขนสงวตถอนตรายทางบก” 2550 3 สมาคมผประกอบการวตถอนตราย “การสอสารความเปนอนตรายของวตถอนตราย” 2552 4 กรมควบคมมลพษ ”คมอการระงบเหตเบองตนจากวตถอนตราย” 2008 5 สานกควบคมวตถอนตราย กรมโรงงานอตสาหกรรม “พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.

2535” พ.ศ. 2543 6 สานกควบคมวตถอนตราย กรมโรงงานอตสาหกรรม “บญชรายชอวตถอนตรายฉบบรวม”

พ.ศ. 2543 7 ศนยเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรม “คมอระงบอบตภยจากสารเคม”

พ.ศ. 2543 8 ศนยเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรม “คมอความปลอดภยในโรงงาน

อตสาหกรรมผลตกรดดาง” พ.ศ. 2542 9 ศนยเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรม “ขอกาหนดความปลอดภยในอาคาร

เกบสารเคม” พ.ศ. 2540 10 สานกควบคมวตถอนตราย กรมโรงงานอตสาหกรรม “คมอผประกอบการเกยวกบวตถ

อนตราย” พ.ศ. 2544 11 สานกควบคมวตถอนตราย กรมโรงงานอตสาหกรรม “หลกเกณฑการขนสงสารเคมและวตถ

อนตรายของประเทศไทย” พ.ศ. 2543 12 กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยสงแวดลอม “คมอระบบเอกสารกากบ

การ ขนสงเคลอนยายและกาจดของเสยอนตราย” พ.ศ. 2544 13 กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยสงแวดลอม “การจดการอบตภย

เบองตนจากสารเคม” พ.ศ. 2543 14 กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยสงแวดลอม “บทสรปสาหรบผบรการ

โครงการจดทาระบบขนสงลาเลยงสารอนตราย” พ.ศ. 2542 15 กรมการขนสงทางบก กระทรวงคมนาคม “คมอสาหรบผขอรบใบอนญาตชนดท 4 (รถบรรทก

วตถอนตราย)” พ.ศ. 2543 16 WERNER W. DUECKER, “The Manufacture of Sulfuric Acid” , 2005 17 WERNER W. DUECKER, “The Manufacture of Sulfuric Acid” , 2008 18 Production of Sulphuric Acid “European Sulfuric Acid Association (ESA)” , 2000 19 OSCAR T. FASULLO, “Sulfuric Acid Use and Handing” , 1965 20 WERNER W. DUECKER, “The Manufacture of Sulfuric Acid” , 1959



ลาดบ รายละเอยด 21 Philip A. Schweitzer,P.E. “Corrosion Resistance Tables” 22 Robert H.Perry “Chemical Engineers’HandBook” 1984 23 Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry Vol 35 ”Sulfuric Acid and Sulfur

trioxide” 24 TIM J. BROWDER, “Operation Instrution Sulfuric Acid Plant” 25 Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS),

Third revised edition, United Nations, New York and Geneva, 2009



เวบไซต ลาดบ รายละเอยด

1 TOXNET, Toxicology Data Network, Hazardous Substances Data Bank (HSDB), FORMALDEHYDE; http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/f?./temp/~XxQATa:1

2 http://www.sulphuric-acid.org/

3 http://www.sulphuric-acid.com/ 4 http://en.wikipedia.org/wiki/Sulfuric_acid 5 ฐานความรเรองความปลอดภยดานสารเคม; http://www.chemtrack.org/Chem.asp 6 ศนยขอมลวตถอนตรายและเคมภณฑ, กรมควบคมมลพษ;

http://msds.pcd.go.th/searchID.asp 7 http://www.chem.unep.ch/irptc/sids/oecdsids/7664939.pdf





เงอนไขการจดเกบสารเคมและวตถอนตรายตามตารางการจดเกบ

1. การจดเกบของเหลวไวไฟ และกาซภายใตความดนในภาชนะบรรจขนาดเลก (กระปองสเปรย) สามารถจดเกบไดโดยมเงอนไขดงน ตองจดใหมการระบายอากาศ และปรมาณการจดเกบสารตองไมเกน 60% ของปรมาณการจดเกบทงหมด ทงนปรมาณรวมของของเหลวไวไฟและกาซภายใตความดนในภาชนะบรรจขนาดเลก (กระปองสเปรย) ตองไมเกน 100,000 ลตร

2. กาซภายใตความดนในภาชนะบรรจขนาดเลก (กระปองสเปรย) เกบคละกบสารพษได โดยมเงอนไขตอไปน หองทมผนงทนไฟขนาดพนทตองไมเกน 60 ตารางเมตร และปรมาณการจดเกบสารไมเกน 60% ของปรมาณการจดเกบทงหมด อณหภมของหองตองไมเกน 50OC ตองมการระบายอากาศ และตองมทางออกฉกเฉน 2 ทาง ทางออกฉกเฉนทงสองทางตองมอปกรณดบเพลงประเภทผงเคมแหง ABC ขนาด 6 กโลกรม แหงละ 1 เครอง ถาหองเกบมขนาดใหญกวา 60 ตารางเมตร การเกบวตถอนตรายเหลานตองจดเกบแบบแยกหางดวยวธการทเหมาะสมหรอแยกบรเวณ

3. วสดทเปนสาเหตใหเกดการลกตดไฟหรอลกลามไดอยางรวดเรว เชน วสดทใชทาบรรจภณฑ ควรจดเกบแยกบรเวณออกจากสารพษหรอของเหลวไวไฟ

4. ผลตภณฑทไมทาปฏกรยากบสารอนในขณะเกดอบตเหต สามารถเกบคละกนไดโดยการจดเกบแบบแยกหาง เชน แยกออกจากกน โดยมกาแพงกน เวนระยะปลอดภยใหหาง เกบในบอแยกจากกน หรอในตเกบทปลอดภย

5. หองเกบรกษาใหจดเกบกาซภายใตความดนไดไมเกน 50 ทอ ในจานวนดงกลาวอนญาตใหเกบเปนกาซภายใตความดนทมคณสมบตไวไฟ ออกซไดซ หรอกาซพษ เกบรวมกนไดไมเกน 25 ทอ สารตดไฟได (ประเภท 8A และ 11) (ยกเวนของเหลวไวไฟ) อาจนามาเกบรวมได โดยจดเกบแบบแยกหางจากกาซภายใตความดนดวยผนงททาจากวสดทไมตดไฟ ทมความสงอยางนอย 2 เมตร และมระยะหางจากผนงอยางนอย 5 เมตร

6. อนญาตใหเกบคละได ถามขอกาหนดความปลอดภยสาหรบสนคาคงคลงทงหมด โดยใหเปนไปตามขอกาหนดการจดเกบวตถอนตรายประเภท 2B

7. อนญาตใหเกบคละกบของเหลวไวไฟทมจดวาบไฟสงกวา 60OC ถาการเกบคละกนนไมทาใหเกดปฏกรยาทเปนอนตราย (การลกตดไฟและ/หรอใหความรอนออกมา หรอใหกาซไวไฟ หรอใหกาซททาใหเกดภาวะการขาดออกซเจน หรอใหกาซพษ หรอทาใหเกดบรรยากาศของการกดกรอน หรอทาใหเกดสารทไมเสถยร หรอเพมความดนจนเปนอนตราย) หากพบวามโอกาสเกดอนตรายตามทกลาวใหจดเกบโดยเวนระยะหางทปลอดภย (5 เมตร)

8. สารตดไฟทมคณสมบตความเปนพษ (ประเภท 6.1A) เกบคละกบของแขงไวไฟ (ประเภท 4.1B) ได 9. หามเกบของเหลวไวไฟ (ประเภท 3A) คละกบสารกดกรอนทบรรจในภาชนะทแตกงาย ยกเวนม

มาตรการปองกนไมใหสารทาปฏกรยากนได ในกรณทเกดอบตเหตขน 10. อนญาตใหเกบคละกนได ยกเวนกาซไวไฟ 11. ตองจดทามาตรการปองกนเพมเตมเพอใหเกดความปลอดภยในการเกบรกษาโดยไดรบความ

เหนชอบจากกรมโรงงานอตสาหกรรม



12. ของแขงไวไฟ (ประเภท 4.1A) ทมคณสมบตการระเบดอาจเกบคละกบสารอน คอ ประเภท 3B 4.1B 8A 8B 10 11 12 หรอ 13 ได ถาระยะหางทปลอดภยซงจดไวเพอปองกนอนตรายทจะมตอบรเวณโดยรอบอาคารคลงสนคามเพยงพอหรออาจตองกาหนดใหมากขน ซงตองตรวจสอบเปนกรณ ๆ ไป

13. อนญาตใหเกบสารเปอรออกไซดอนทรย (ประเภท 5.2) คละกบของแขงไวไฟ (ประเภท 4.1B) ได 14. อนญาตใหเกบคละกบดนขบ (propellants) และตวจดชนวน (radical initiators) ถาสารนนไมม

สวนผสมของโลหะหนก 15. การเกบสารออกซไดซ (ประเภท 5.1B) อาจอนญาตใหเกบคละสารตดไฟทมคณสมบตความเปนพษ

(ประเภท 6.1A) และสารไมตดไฟทมคณสมบตความเปนพษ (ประเภท 6.1B) ไดซงสามารถเกบไดปรมาณสงถง 20 เมตรกตน โดยตองมมาตรการความปลอดภยดงน อาคารคลงสนคาตองมระบบเตอนภยไฟไหม ระบบดบเพลงอตโนมต และทมผจญเพลงระดบกงมออาชพของบรษท (พนกงานบรษททาหนาทดบเพลงอยางเดยวพรอมมรถดบเพลงของบรษท) ถามสารไมถง 1 เมตรกตน ไมตองมมาตรการเสรมดงกลาว

16. การเกบสารเปอรออกไซดอนทรยรวมกบสารเคมและวตถอนตรายอน ๆ จาเปนตองออกแบบและตรวจสอบแตละกรณวาระยะหางปลอดภย (ระหวางอาคารคลงสนคาและชมชน) ทกาหนดขนโดยรอบอาคารคลงสนคามเพยงพอหรอตองกาหนดใหมากขน เพอปองกนโอกาสทจะเกดอนตราย

17. ใหพจารณาตามขอกาหนดดานความปลอดภยเฉพาะของสารแตละประเภท 18. วสดกมมนตรงสควรแยกจดเกบตามขอกาหนดดานความปลอดภยของทบวงการพลงงานปรมาณ

ระหวางประเทศ (International Atomic Energy Agency; IAEA) และไดรบการอนมตจากหนวยงานของรฐทเกยวของ


148

1. กรา

2. กรา


ฟแสดงจดเย

ฟแสดงจดเด

ตรายสง

ยอกแขง (Fre

ดอด (Boiling

ภาสมบตข

eezing Point

Point) ของก

าคผนวกของกรดซ

) ของกรดซล


ก ข ซลฟวรก

ลฟวรกทควา

ก ทความเขม

ก

มเขมขนตาง

ขนตาง ๆ



ง ๆ

ulfuric acid)




3. คาความถวงจาเพาะ(Specific Gravity, S.G) ของกรดซลฟวรกทอณหภม 15.6 oC ณ ความเขมขนตาง ๆ

หมายเหต : ( )

BèGSGravitySpecific ο−

=145

145..

4. กราฟแสดงคาความเปนกรด-ดาง (pH) ของกรดซลฟวรก



ภาคผนวก ค การพจารณาหาจดวดความหนาของถงเกบกรดซลฟวรก

(ก) เงอนไข : ถาระยะหางของทอทางเขาทางดานบนถง (Roof Nozzle) ถงขอบถงนอยกวา 2.44 เมตร

จดทตองวด : พนทจากบนลงลางในแนวตง ซงอยในแนวเดยวกบทอทางเขาดานบนถง และขยายออกไปในแนวนอนดานละ 1.83 เมตร (6 ฟต) จากเสนแนวตงบนผนงดานขางถง โดยจดวดแตละจดจะอยในแนวเสนกรดขนาด 300 x 600 มลลเมตร หรอ 1 x 2 ฟต ดงรป ก.

รปท ก. แสดงจดวดความหนาผนงถงดานขาง (Side Wall) สาหรบทอทางเขาดานบนหางจากผนงถงนอยกวา 2.44 เมตร

(ข) เงอนไข : มจดเปดดานบน (Top opening) จดทตองวด : วดจากบนลงลางตามแนวตงของผนงทอยใกลทางเขามากทสด โดยมชวงหางจดละ

300 มลลเมตรหรอ 1 ฟต ดงรป ข.

รปท ข. แสดงจดวดความหนาของผนงถงกรณมจดเปดดานบน (Roof Nozzle)



(ค) เงอนไข : มจดเปดหรอตาแหนงทเปนทางเขา จดทตองวด : วดในแนวตงทก 90 องศา รอบถง จากแนวตงทขนานกบชองเปดหรอชองทางเขา

โดยชวงหางการวดในแนวตงเทากบ 300 มลลเมตร จดวดอาจสอดคลองกบพนทมการวดตามขอ ก. และ ข. ดงรป ค.

รปท ค. แสดงจดวดความหนาของผนงถงทก ๆ 90 องศา รอบผนงถงโดยอางองจากชองเปด (Roof Nozzle)

(ง) เงอนไข : มทางเปดหรอทางเขาออกดานขาง จดทตองวด : วดความหนารอบ ๆ พนทมการเสรมความแขงแรง ในระยะ 300 มลลเมตร หรอ 1 ฟต

จากขอบของทอทางเขาและตวเสรมความแขงแรงของปลายทอ (Nozzle) ดงรป ง.

รปท ง. แสดงจดวดความหนารอบ ๆ ทอทางเขาดานขาง (Side Nozzle)



(จ) ตองวดความหนาอยางละ 2 จด ระยะหาง 125 มลลเมตร (5 นว) ตามตะเขบแนวเชอม (Seam Weld) ในแนวตงของผนงถง ดงรป จ.

รปท จ. แสดงจดวดความหนาตามตะเขบแนวเชอม(Seam Weld)

(ฉ) วดความหนาฝาหรอหลงคาถง ตามแนวเสนจากศนยกลางไปยงผนงดานขางถง ในทก ๆ 90 องศา โดยมความหางชวงละ 300 มลลเมตรหรอ 1 ฟต ดงรป ฉ.

รปท ฉ. แสดงจดวดความหนาฝาหรอหลงคาถง

(ช) ตรวจวดความหนาสวนลางสดของผนงถงเกบ ทระดบความสง 25, 75, 914, 1829 มลลเมตร จาก

ดานลางของถง โดยแตละระดบความสงทอยระหวางแนวเชอมในแนวตง โดยระหวางแนวเชอมกบแนวเชอมในแนวตง ตองวดคาอยางนอย 4 จด โดยจดทดสอบแรกจะตองหางจากตะเขบแนวเชอมไมเกน 25 มลลเมตร หรอ 1 นว ดงรป ช.

รปท ช. แสดงจดวดความหนาของสวนลางสดของผนงถง



(ซ) ตองวดความหนาของผนงตามแนวเชอมทอยในแนวนอน โดยจดทวดจะอยหางจากตะเขบแนวเชอมในแนวตงและแนวนอนไมเกน 25 มลลเมตร หรอ 1 นว โดยตองวดอยางนอย 4 จด ในชวงระหวางแนวเชอมในแนวตง ดงรป ซ.

รปท ซ. แสดงจดวดความหนาของผนงถงตามแนวเชอมทอยในแนวนอน

(ฌ) การตรวจสอบภายในถง (Internal Inspector) การตรวจสอบภายในถงเกบ ควรวดความหนาผนงดานใน หลงคา และพนถง โดยการวดความหนาของพนถง ใหตรวจวด ดงรป ฌ.

รปท ฌ. แสดงตาแหนงการตรวจวดความหนาภายในถงเกบ

• ทก ๆ 22.5 องศา ทระดบ 25 มลลเมตร, 914 มลลเมตร, 1829 มลลเมตร จากผนงถง

• ทก ๆ 45 องศา จากจดศนยกลางถงผนงดานขาง โดยมระยะหางแตละจด เทากบ 300 มลลเมตร

ถาถงอยบนคานเหลกรบนาหนก (Steel Beam) การวดความหนาควรทาทพนถงภายใน ในสวนทอยเหนอคานเหลกโดยตรง โดยวดระยะหางแตละจด เทากบ 300 มลลเมตร



ภาคผนวก ง แนวทางการเลอกวสดทเหมาะสมเพอใชงานกบกรดซลฟวรก

การเลอกวสดเพอใชงานกบกรดซลฟวรก จะเลอกวสดททนตอการกดกรอนจากกรดซลฟวรก

ซงขนกบความเขมขน อณหภม และสงเจอปนในกรดซลฟวรก โดยวสดทนยมใช ดงตวอยางตอไปน

1. เหลกกลา (Carbon Steel)

รปท 1 แสดงคาการกดกรอนของกรดซลฟวรกตอเหลกกลา

2. เหลกกลาไรสนม (Stainless Steel)

รปท 2 แสดงคาการกดกรอนเหลกกลาไรสนม เกรด 316 ของกรดซลฟวรก



รปท 3 แสดงคาการกดกรอนเหลกกลาไรสนม เกรด 304 L ของกรดซลฟวรก

3. พลาสตก (Plastic) การใชงานพลาสตกกบกรดซลฟวรกจะใชไดดในชวงอณหภมและความเขมขนตาเทานน ท

อณหภมสงความแขงแรงในการใชงานจะลดลง และทความเขมขนสงจะมกาซซลเฟอรไตรออกไซดในกรดซลฟวรกซงจะมผลเสยตอพลาสตกได

รปท 4 แสดงการใชงานของพลาสตกกบกรดซลฟวรก ทความเขมขนและอณหภมตาง ๆ (อณหภมมหนวยเปน °F)

ทมา : Handbook of Sulfuric Acid Manufacturing



ภาคผนวก จ แสดงรปแบบของปนขาว (Type of Lime)

Lime Description Reactions

High Calcium Lime

Contains less than 5% magnesium oxide (MgO) Balance CaO

-

Magnesium Lime

Contains between 5 to 35% magnesium oxide (MgO) Balance Cao

-

Dolomitic Lime Greater than 35% magnesium oxide (MgO) Balance CaO

-

Quicklime

Manufactured by calcining limestone at about 1315 OC (2400 OF) which drives off the chemically bound carbon dioxide.

CaCO3 + heat = CaO + CO2 CaCO3 MgCO3 + heat = CaO MgO + 2CO2

Slaked Lime Slaked lime is a slurry formed by reacting quicklime with water. Slaking is an exothermic reaction with considerable amounts of heat evolved. Dolomite lime does not completely hydrate, only the CaO component.

CaO + H2O = Ca(OH)2 + heat CaO MgO + H2O = Ca(OH)2 MgO + heat

Hydrated Lime Lime manufacturer hydrates quicklime, drying the hydrated lime and selling it as a product. Hydrated lime is an ultra-fine white power.

-

Hydrated Dolomite Lime

A highly hydrated dolomite lime made using steam and under pressure.

CaO MgO + 2H2O = Ca(OH)2 Mg(OH)2 + heat



ภาคผนวก ฉ แสดงผลของคาความเปนกรด-ดาง ตอการตกตะกอนของโลหะตาง ๆ

Metal Metal Ion pH Ferric Iron Fe+3 2.0 Aluminum Al+3 4.1 Chromium Cr+3 5.3 Copper Cu+2 5.3 Ferrous Iron Fe+2 5.5 Lead Pb+2 6.0 Nickel Ni+2 6.7 Cadmium Cd+2 6.7 Cobalt Co+2 6.9 Zinc Zn+2 7.0 Mercury Hg+2 7.3 Manganese Mn+2 8.5



ภาคผนวก ช แสดง Neutralization Characteristics of Different Alkalis



ภาคผนวก ซ ระดบการปองกนของชดปฏบตงานสารเคม

ระดบ A (Level A) หมายถง ชดปองกนไอระเหยของสารเคม (Vapour-tight chemical protective clothing) สามารถปองกนรางกายทกสวน ตองใชรวมกบอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดถงบรรจอากาศแบบพกพา (SCBA) ชดปองกนระดบนมหลายแบบ

ระดบ B (Level B) หมายถง ชดปองกนสารเคมเหลว (Liquid-tight chemical protective clothing) ไมสามารถปองกนการซมผานของไอระเหยได ตองสวมใสรวมกบอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดถงบรรจอากาศแบบพกพา (SCBA) หากเปนของเหลวไวไฟ ตองสวมชดระดบนในการดบเพลง

ระดบ C (Level C) หมายถง ชดดบเพลงทสามารถปองกนความรอนได ตองสวมใสรวมกบอปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดถงบรรจอากาศแบบพกพา (SCBA) ชดนไมไดออกแบบใหใชในการกภยสารเคม แตสามารถใชไดในพนททไมสมผสโดยตรงกบสารเคม หรอใชในการชวยเหลอชวตผบาดเจบออกจากพนทเกดเหต

ระดบ D (Level D) หมายถง ชดปฏบตงานในสภาพการทางานปกต การปกปองเพยงพอสาหรบสภาพทไมมสารเคมกระเดน ไมตองจมแชในสารเคม ไมมการหายใจเอาสารเคมโดยไมคาดคด หรอสมผสสารเคมในระดบทเปนอนตราย

Documents

คํานําoaep.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2015/01/...ค าน า ค มอการจ ดการสารเคม อนตรายส ง กรดซ ลฟ