ความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกาย

ของมารดาหลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

PATIENT SATISFACTION TOWARDS POSTPARTUM EXERCISE

TEACHING METHODS, HEALTH PROMOTING HOSPITAL,

HEALTH PROMOTION CENTER REGION 4, RATCHABURI

ศรวด ชมจต

SIRIWADEE CHUMJIT

งานผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ศนยอนามยท 4 ราชบร

พ.ศ. 2558

ก

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) เพอศกษาความพงพอใจตอ

รปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด 5 ดาน ไดแก ดานสอแผนพบ เรอง

การบรหารรางกายหลงคลอด ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด ดานเวลา/สภาพแวดลอม

ดานผสอน และดานการนาความรไปใชประโยชน ประชากรทศกษา คอ มารดาหลงคลอดทางชองคลอด

ทนอนพกฟนทตก 4 แผนกงานผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ระหวาง

วนท 1 พฤษภาคม ถงวนท 31 สงหาคม 2558 จานวน 110 ราย เกบรวบรวมขอมล โดยใชแบบสอบถาม

วเคราะหขอมลโดยใชคารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจย พบวา มารดาหลงคลอด สวนใหญอายระหวาง 20-34 ป (รอยละ 80) ภมลาเนา

อยในเขตจงหวดราชบร (รอยละ 67.3) เปนการตงครรภครงแรก (รอยละ 54.5) สมรสอยรวมกบสาม

(รอยละ 84.5) การศกษาระดบมธยมศกษา 4-6/ปวช. (รอยละ 30.9) มอาชพรบจาง (รอยละ 39.1)

รายไดเฉลยของครอบครวตอเดอน 5,001-10,000 บาท (รอยละ 30.9) สทธรกษาพยาบาลทมารดา

หลงคลอดใช คอ จายเอง (รอยละ 51.8)

ผลการวเคราะหขอมล พบวา มารดาหลงคลอดมคาเฉลยระดบความพงพอใจตอรปแบบการให

ความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด โดยภาพรวมมความพงพอใจดานผสอนมากทสด

(Χ = 4.27, S.D. = 0.093) รองลงมา คอ ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด (Χ = 4.22,

S.D. = 0.153) และดานการนาความรไปใชประโยชน (Χ = 4.18, S.D. = 0.095)

ขอเสนอแนะ ควรเพมระยะเวลาการฝกปฏบตทาบรหารรางกายในสอวดโอใหนานขน เพอให

มารดาหลงคลอดสามารถปฏบตตาม และนากลบไปฝกปฏบตตอทบานได

ข

Abstract

The purpose of this descriptive research paper is to study the patient satisfaction towards

postpartum exercise teaching methods covering 5 aspects from leaflet, video presentation,

timing/environment, demonstration by officer, and adaptive knowledge. Our sampling are 110

postpartum mothers during May 1, 2558 to August 31, 2558 at Internal Patient Department 4

Health Promoting Hospital, Health Promotion Center Region 4, Ratchaburi, collecting data by

enquiryform and data analysis by percentage, average and standard deviation.

The result of analysis finds that ages of postpartum mothers is between 20-34 years (80 %),

residing in Ratchaburi (67.3 %), first time pregnancy (54.5 %), married with spouse (80 %), education

from m.4-6 to diploma (30.9 %), wage profession (39.1 %), average income per month from 5,001-

10,000 baht ( 30.9 %), health coverage expense by oneself (51.8 %),

In overall for data analysis, patient highest satisfaction towards postpartum exercise teaching

methods are given to demonstration by officer (Χ = 4.27 ,S.D = 0.093), follow by video presentation

(Χ = 4.22, S.D = 0.153) and lastly adaptable knowledge. (Χ = 4.18 ,S.D = 0.095)

It is recommended that video presentation should take a longer time so it can be practiced

and be able to do it at home.

ค

กตตกรรมประกาศ

การวจย เรอง ความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดา

หลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร สาเรจลลวงไปดวยด ผวจยขอขอบคณ

นายแพทยชลทศ อไรฤกษกล ผอานวยการศนยอนามยท 4 ราชบร และนายแพทยสนต เตชาชยนรนดร

ผอานวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ทอนญาตและสนบสนนใหทาการศกษาวจยในครงน

ขอขอบคณคณพรณชา ชณหคนธรส หวหนากลมการพยาบาล คณสวรรณ นาคะ หวหนางาน

ผปวยใน คณบษบา แพงบปผา พยาบาลวชาชพชานาญการ และคณจตตมา ธาราพนธ พยาบาลวชาชพ

ชานาญการ และดร.พชรนทร สมบรณ นกวชาการสาธารณสขชานาญการทสนบสนนการศกษาวจย ให

คาปรกษา แนะนาขอคดเหนตาง ๆ อนเปนประโยชนอยางยง จนทาใหรายงานวจยฉบบนมความสมบรณ

ยงขน และขอขอบคณเจาหนาททกทานทใหความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลในการศกษาครงน

ดวยด

ขอขอบคณมารดาหลงคลอดผตอบแบบสอบถามทกทานทใหความรวมมอดวยด อนเปน

ประโยชนอยางยงตอการศกษาในครงน

ศรวด ชมจต

ง

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย................................................................................................................ ก

บทคดยอภาษาองกฤษ........................................................................................................... ข

กตตกรรมประกาศ................................................................................................................ ค

สารบญ…………………………………………………………………………………….. ง

สารบญตาราง……………………………………………………………………………… ฉ

สารบญภาพ……………………………………………………………………………….. ช

บทท 1 บทนา.................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา………………………………………… 1

วตถประสงคของการวจย……………………………………………………… 2

ขอบเขตการวจย……………………………………………………………....... 2

นยามศพทเฉพาะ……………………………………………………………….. 3

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากงานวจย………………………………………… 5

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ…………………………………………………. 6

แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ………………………………………. 6

รปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด.................................... 9

การบรหารรางกายในหญงหลงคลอด................................................................... 10

งานวจยทเกยวของ................................................................................................ 17

บทท 3 วธดาเนนงานวจย……………………………………………………………….. 19

ประชากรทศกษา……………………………………………………………….. 19

ตวแปรทศกษา…………………………………………………………………... 19

เครองมอทใชในการวจย………………………………………………………... 20

การสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอ………………………………………. 21

การเกบรวบรวมขอมล………………………………………………………….. 22

การวเคราะหขอมล…..………………………………………………………….. 23

จ

สารบญ (ตอ)

หนา

บทท 4 ผลการวจย………………………………………………………………………. 24

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายและขอเสนอแนะ........................................................... 34

สรปผลการวจย..................................................................................................... 34

อภปรายผลการวจย……………………………………………………………… 35

ขอเสนอแนะ…………………………………………………………………….. 38

บรรณานกรม......................................................................................................................... 39

ภาคผนวก …………………………………………………………………………………. 42

แบบสอบถาม…………………………………………………………………… 43

แผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด…………………………………….. 47

ประวตยอผวจย...................................................................................................................... 49

ฉ

สารบญตาราง

หนา

ตารางท

1 จานวนและรอยละของมารดาหลงคลอด จาแนกตามขอมลทวไป....................... 25

2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานสอแผนพบ เรอง

การบรหารรางกายหลงคลอด.....................................................................................

28

3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานสอวดโอ เรอง

การบรหารรางกายหลงคลอด.....................................................................................

29

4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานเวลา/

สภาพแวดลอม..............................................................................................................

30

5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานผสอน......................

31

6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานการนาความรไปใช

ประโยชน..................................................................................................................

32

7 ขอเสนอแนะของมารดาหลงคลอด............................................................................. 33

ช

สารบญภาพ

หนา

ภาพท

1 ฝกการหายใจ และบรหารปอด...................................................................... 11

2 บรหารไหล และแขน......................................................................................... 11

3 การบรหารคอและกลามเนอบรเวณศรษะ................................................ 12

4 ทาบรหารเพมความแขงแรง กลามเนอหนาทอง กลามเนอกนยอย

กลามเนอบรเวณฝเยบ....................................................................................... 13

5 การบรหารกลามเนอนอง และขอเทา............................................................... 14

6 การบรหารกลามเนอหนาทองและองเชงกรานพรอมกน............................ 15

7.1 การบรหารเพอใหกลามเนอหนาอกแขงแรง และเตานมไมหยอนยาน

แบบนงขดสมาธกบพน…………………………………………………...

16

7.2 การบรหารเพอใหกลามเนอหนาอกแขงแรง และเตานมไมหยอนยาน

แบบเขาแตะพน นอนคว า…………………................................................

16

บทท 1

บทนา

1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา

การตงครรภเปนการแบกน าหนกทเพมขนของทงลกและตนเอง อวยวะหลายอยางของมารดา

จะใหญขนทงเตานม สะโพก ฯลฯ และขอตอตาง ๆ จะยดหยนมากกวาธรรมดา ทาใหสมรรถภาพ

ทางกายของมารดาหลงคลอดลดนอยลง รปรางไมสวย และเสยงตอการบาดเจบของเนอเยอในชวงของ

การดาเนนชวตประจาวน การบรหารรางกายหลงคลอดจงเปนสงทมประโยชนอยางมากสาหรบมารดา

หลงคลอด เพราะจะชวยปองกนและควบคมอาการแทรกซอนตาง ๆ ทอาจเกดขนหลงคลอดได

โดยเฉพาะอยางยงมารดาทมน าหนกตวกอนการตงครรภมากเทาไรยงมโอกาสทจะมน าหนกตวเพม

มากขนในอนาคต โดยนาหนกทเพมมากขนนมาจากนาหนกตวทคงคางหลงคลอดและน าหนกตวท

เพมขนจากพฤตกรรมภายหลงการคลอดไปแลวอาจทาใหมน าหนกตวทเพมมากขนในอนาคต ซง

จะสงผลกระทบระยะยาวตอสขภาพมารดา (ตรภพ เลศบรรณพงษ, 2551, หนา 86)

มารดาหลงคลอดมการเปลยนแปลงดานรางกาย เพอใหรางกายกลบคนสสภาพเดมเหมอน

กอนตงครรภ ดงนน มารดาหลงคลอดจงจาเปนตองมการดแลตนเองทเฉพาะ เชน การบรหารรางกาย

หลงคลอดเพอใหกลามเนอองเชงกรานและกลามเนอหนาทองกระชบคนสสภาพปกต และจาเปน

ตองมการบรหารรางกายทเหมาะสมและสมาเสมอ โดยการบรหารรางกายหลงคลอดควรคอย ๆ ทา

และเพมขนเรอย ๆ ระวงความเหนอยลา ควรทาสมาเสมออยางนอยวนละครง และควรทาตดตอกน

เปนเวลาหลายเดอนหลงคลอด (เทยมศร ทองสวสด, 2534 อางถงใน จนตนา ศรสพพตพงษ, 2550,

หนา 25) ในความเปนจรงกคอ มารดาหลงคลอดควรมการบรหารรางกายตงแตในระยะตงครรภ

เพราะการบรหารรางกายมสวนสาคญ สามารถชวยสงเสรมสขภาพทงของมารดาและทารกในครรภ

คอชวยใหการตงครรภของมารดามความปลอดภยและดาเนนไปอยางธรรมชาตมากทสด ตงแต

ระยะตงครรภ ระยะคลอด ไปจนถงระยะหลงคลอด ซงการบรหารรางกายทดนนจะตองมความเหมาะสม

กบสภาพรางกายของแตละบคคล และจะตองปฏบตอยางสมาเสมอตอเนองจงจะไดประโยชนสงสด

(สมพฒน จารสโรมรน, 2011, ออนไลน0)

มารดาหลงคลอดภายหลงจากคลอดลกออกมาแลวภายใน 6 - 8 ชวโมง ควรใหมารดาไดม

การเคลอนไหวรางกายเรวทสด และเรมตนบรหารรางกายทนท มารดาหลงคลอดสามารถฝกการบรหาร

2

รางกายไดทนทโดยเรมจากทางาย ๆ เบา ๆ ในวนแรกหลงคลอด หลงจากนนจงคอยเพมขนเรอย ๆ

ตามความสามารถและความพรอมของรางกาย แตไมตองหกโหมเพราะอาจจะทาใหเกดโทษแก

รางกายได ดงนน การบรหารรางกายหลงคลอดจงเปนวธแกปญหาวธหนงทชวยใหมารดาหลงคลอด

กลบคนสสภาพเดมไดโดยเรว เพราะการบรหารรางกายนอกจากจะทาใหการไหลเวยนโลหตดขน

นาคาวปลาไหลสะดวก แผลทเยบหายเรวแลว ยงทาใหกลามเนอหนาทอง กลามเนอหลง และเชงกราน

แขงแรงยดหยนด มดลกมการบบรดตวและเขาอเรวขน เอนและขอตอแขงแรง รางกายมความคลองตว

และเคลอนไหวไดสะดวก เปนการเตรยมความพรอมของมารดาในการดแลทารก ทาใหอาการปวดหลง

ปวดเขา ปวดขานอยลงมาก ในระยะ 3 เดอนหลงคลอด ทาใหมารดาหลงคลอดสดชน จตใจผองใส

และทาใหทรวดทรงกระชบสวยงามได (นวลอนงค ชยปยะพร, 2551, หนา 102)

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ไดมแนวทางในการดาเนนงานกจกรรม

โรงเรยนพอแมทมวตถประสงคเพอใหพอแมและผเลยงดเดกมความร ความเขาใจ และมทกษะท

ถกตองเหมาะสมตอการทาหนาทพอแม มทศนคตทดตอการทาหนาทพอแม และ นาความรไปวางแผน

และดแลสงเสรมสขภาพกายและจตใจแมในขณะตงครรภและหลงคลอด ตลอดจนดแลสงเสรม

พฒนาการบตรหลาน เลยงดไดเหมาะสมตงแตในครรภจนถง 5 ป โดยการใหความร เรอง การบรหาร

รางกายหลงคลอดเปนกจกรรมหนงทางการดาเนนงานตามโรงเรยนพอแม ซงงานผปวยในไดพฒนา

รปแบบการใหความรและดาเนนการสอนมาเปนระยะเวลาหนง และเพอเปนการประเมนความพงพอใจ

ตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายหลงคลอดดงกลาว ผวจยจงสนใจทจะศกษา

ความพงพอใจตอรปแบบ การใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด เพอนา

ขอมลทไดรบมาปรบปรงกระบวนการดาเนนงานใหมประสทธภาพและดยงขนตอไป

2. วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดา

หลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

3. ขอบเขตการวจย

การศกษาครงน เปนการศกษาความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกาย

ของมารดาหลงคลอดทางชองคลอดทนอนพกฟนทตก 4 แผนกงานผปวยในโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพ ศนยอนามย ท 4 ราชบร ระหวางวนท 1 พฤษภาคม ถงวนท 31 สงหาคม 2558

3

ขอบเขตดานประชากร

ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ มารดาหลงคลอดทางชองคลอดทนอนพกฟน ทตก 4

แผนกงานผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ระหวางวนท 1 พฤษภาคม

ถงวนท 31 สงหาคม 2558 จานวน 110 คน

ขอบเขตดานตวแปร

ความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด

ตามลกษณะความพงพอใจในดานตาง ๆ ไดแก ดานสอแผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด ดานเวลา/สภาพแวดลอม ดานผสอน และดานการนา

ความรไปใชประโยชน

4. นยามศพทเฉพาะ

รปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด หมายถง ลกษณะหรอ

วธการใหความร เรอง การบรหารรางกายหลงคลอดแกมารดาผานทางสอแผนพบ และสอวดโอ โดย

ผวจยจะแจกสอแผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอดใหกบมารดาหลงคลอดทางชองคลอดท

นอนพกฟน ทตก 4 หลงจากนนมารดาหลงคลอด 6-8 ชวโมง จะไดรบความรจากการดสอวดโอ เรอง

การบรหารรางกายหลงคลอด และฟงการอธบายขนตอนการปฏบตพรอมกบฝกปฏบตโดยผวจยคอย

ใหคาแนะนาจนสามารถปฏบตได

ความพงพอใจ หมายถง ความรสกของมารดาหลงคลอดทมตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายหลงคลอดจากผสอนตามลกษณะความพงพอใจในดานตาง ๆ ไดแก ดานสอ

แผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด ดาน

เวลา/สภาพแวดลอม ดานผสอน และดานการนาความรไปใชประโยชน

ความพงพอใจดานสอแผนพบ หมายถง ระดบของความพงพอใจทมารดาหลงคลอดไดรบจาก

การดแผนพบ คอ ความเหมาะสมของเนอหา ความเหมาะสมของลกษณะแผนพบ ความเหมาะสม

ของภาพ และความเหมาะสมของตวอกษร ซงไดกาหนดความพงพอใจเปน 5 ระดบ คอ พงพอใจ

มากทสด พงพอใจมาก พงพอใจปานกลาง พงพอใจนอย และพงพอใจนอยทสด

ความพงพอใจดานสอวดโอ หมายถง ระดบของความพงพอใจทมารดาหลงคลอดไดรบจาก

การดวดโอ คอ ความชดเจนของภาพ ความชดเจนของเสยงบรรยาย ความเหมาะสมของเนอหา

ความเหมาะสมของเสยงเพลงประกอบในวดโอ ความเหมาะสมของขนาดและสตวอกษร การสอ

4

ความหมายของสอวดโอ ซงไดกาหนดความพงพอใจเปน 5 ระดบ คอ พงพอใจมากทสด พงพอใจ

มาก พงพอใจปานกลาง พงพอใจนอย และพงพอใจนอยทสด

ความพงพอใจดานเวลา/สภาพแวดลอม หมายถง ระดบของความพงพอใจทมารดาหลงคลอด

ไดรบจากผสอน คอ ความเหมาะสมของระยะเวลาในการฉายวดโอ ความเหมาะสมของชวงเวลาท

ฝกบรหารรางกาย ความเหมาะสมของสถานทฝกบรหารรางกาย และชดบรหารรางกายททางโรงพยาบาล

จดให ซงไดกาหนดความพงพอใจเปน 5 ระดบ คอ พงพอใจมากทสด พงพอใจมาก พงพอใจปานกลาง

พงพอใจนอย และพงพอใจนอยทสด

ความพงพอใจดานผสอน หมายถง ระดบของความพงพอใจทมารดาหลงคลอดไดรบจาก

ผสอน คอ การอธบายขนตอนการฝกปฏบตของผสอน การใหคาแนะนา ชวยเหลอในการฝกปฏบตของ

ผสอน การเปดโอกาสใหซกถามปญหาของผสอน และการตอบขอซกถามของผสอน ซงไดกาหนด

ความพงพอใจเปน 5 ระดบ คอ พงพอใจมากทสด พงพอใจมาก พงพอใจปานกลาง พงพอใจนอย และ

พงพอใจนอยทสด

ความพงพอใจดานการนาความรไปใชประโยชน หมายถง ระดบของความพงพอใจทมารดา

หลงคลอดไดรบความรจากการไดสอแผนพบและดวดโอ คอ ความตรงตอความตองการของความร

ทไดรบ การสามารถนาไปปฏบตตอทบาน และความสามารถนาไปถายทอดแกผอน ซงไดกาหนด

ความพงพอใจเปน 5 ระดบ คอ พงพอใจมากทสด พงพอใจมาก พงพอใจปานกลาง พงพอใจนอย และ

พงพอใจนอยทสด

การบรหารรางกาย หมายถง การออกกาลงกายภายหลงคลอดบตรออกมาแลว 6-8 ชวโมง

ดวยทาบรหารรางกาย 7 ทา ไดแก ทาท 1 ฝกการหายใจ และบรหารปอด ทาท 2 บรหารไหล และ

แขน ทาท 3 การบรหารคอและกลามเนอบรเวณศรษะ ทาท 4 ทาบรหารเพมความแขงแรงกลามเนอหนา

ทอง กลามเนอกนยอย กลามเนอบรเวณฝเยบ ทาท 5 การบรหารกลามเนอนอง และขอเทา ทาท 6

บรหารกลามเนอหนาทองและองเชงกรานพรอมกน และทาท 7 การบรหารเพอใหกลามเนอหนาอก

แขงแรง และเตานมไมหยอนยาน

มารดาหลงคลอด หมายถง มารดาหลงคลอดทางชองคลอด ทนอนพกฟน ทตก 4 แผนกงาน

ผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

5

5. ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย

5.1 เพอใหทราบถงระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความรเรองการบรหารรางกาย

ของมารดาหลงคลอด

5.2 เพอนาผลการวจยนไปปรบปรงและพฒนารปแบบในการใหความรแกมารดาหลงคลอด

ใหมประสทธภาพมากยงขน

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงน เปนการศกษาความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกาย

ของมารดาหลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ผวจยไดทบทวนวรรณกรรม

และงานวจยทเกยวของ ดงน

1. แนวคดและทฤษฎทเกยวกบความพงพอใจ

2. รปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

3. การบรหารรางกายในหญงหลงคลอด

4. งานวจยทเกยวของ

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ

1.1 ความหมายของความพงพอใจ

ความพงพอใจ ตรงกบภาษาองกฤษวา “Satisfaction” ซงมความหมายโดยทว ๆ ไปวา

“ระดบความรสกในทางบวกของบคคลตอสงใดสงหนง” และจากพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน

(2542, หนา 775) ไดใหความหมายของ ความพงพอใจ หมายถง พอใจ ชอบใจ

ในการศกษาเกยวกบความพงพอใจ มผใหความหมายของความพงพอใจในลกษณะท

คลายกนวา ความพงพอใจเปนความรสกทดจากการไดรบการตอบสนองความตองการของบคคล

เชน

มอรส (Morse, 1955, pp.อางถงใน จงจต หงสเจรญ, 2550, หนา 12) ไดใหความหมาย

ของความพงพอใจวา หมายถง สงใดกตามทสามารถลดความตงเครยดของมนษยใหนอยลง และ

ความตงเครยดนเปนผลจากความตองการของมนษย เมอมนษยมความตองการมากกจะเกดปฏกรยา

เรยกรอง เมอใดความตองการไดรบการตอบสนองความตงเครยดกจะนอยลงหรอหมดไป ทาใหเกด

ความพงพอใจได

ลนเดอร เพลซ (Linder-Pelz, 1982, pp.579 อางถงใน จงจต หงสเจรญ, 2550, หนา 12)

ไดใหขอคดเหนวา ความพงพอใจของผปวย หมายถง การทบคคลแตละคนมการประเมนผลการดแล

สขภาพอนามยดานตาง ๆ ไปในทางบวก

7

กตมา ปรดดลก (2524, หนา 321 อางถงในสนย กลดแพ, 2550, หนา 6) ไดกลาววา

ความพงพอใจ หมายถง ความรสกชอบหรอพอใจทมองคประกอบและจงใจในดานตาง ๆ ทเกยวของ

ความรสกพอใจจะเกดขนเมอความตองการของบคคลไดรบการตอบสนอง หรอ บรรลจดมงหมายใน

ระดบหนง ความรสกดงกลาวจะลดลงหรอไมเกดขน หากความตองการหรอจดมงหมายนนไมไดรบ

การตอบสนอง

พวงทอง ตงธตกล (2542, หนา 10 อางถงในสนย กลดแพ, 2550, หนา 6) กลาววา

ความพงพอใจ เปนการแสดงออกซงความสขสมหวงของมนษย เมอไดรบการตอบสนองตาม

ความตองการ

เทพพนม เมองแมน และสวง สวรรณ (2540, หนา 98) กลาววา ความพงพอใจเปน

ภาวะของความพงพอใจหรอภาวะของการมอารมณในทางบวกทมผลเกดขนเนองจากการประเมน

ประสบการณของคน ๆ หนง สงทขาดหายไประหวางการเสนอใหกบสงทไดรบจะเปนรากฐานแหง

ความพอใจและไมพอใจได

ภากรณ นาวา และศรวมล วนทอง (2550, หนา 11) ไดสรปไววาความพงพอใจ หมายถง

ความรสก หรอการแสดงออกของบคคลตอการไดรบ การตอบสนองตามความคาดหวงของแตละ

บคคล โดยมความสมพนธกบสงทตองการถาหากไดรบ การตอบสนองในสงทตองการจะทาให

รสกพงพอใจ แตถาไมไดรบการตอบสนองตามความตองการจะเกดความรสกไมพงพอใจ

จากความหมายทกลาวมาสรปไดวา ความพงพอใจ หมายถง ภาวะการแสดงออกทเกด

จากการประเมนประสบการณทางดานบวกของบคคลทมตอสงใดสงหนง ซงจะเกดขนกตอเมอสงนน

สามารถลดความตงเครยดของบคคลนนใหนอยลง และตอบสนองความตองการใหแกบคคลนนได

กจะเกดความรสกพงพอใจ ในการวจยครงน ความพงพอใจ หมายถง ภาวะการแสดงออกของมารดา

หลงคลอดทคลอดทางชองคลอดในทางบวกทมตอการไดรบความร เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

1.2 แนวคด ทฤษฎทเกยวกบความพงพอใจ

ศรวรรณ เสรรตน (2541, อางถงใน สมหมาย เปยถนอม, 2551, หนา 7) ไดอธบายแนวคด

ของ Philip Kotler เกยวกบความพงพอใจของผรบบรการไว ดงน ความพงพอใจเปนความรสกหลง

รบบรการของบคคล ซงเปนผลจากการเปรยบเทยบระหวางการรบรตอการปฏบตงานของผใหบรการ

ถาการบรการตากวาความคาดหวง ทาใหผรบบรการเกดความไมพอใจ แตถาระดบของผลทไดรบ

จากบรการตรงกบความคาดหวงของผรบบรการ กจะทาใหผรบบรการเกดความพงพอใจ

อเดยและแอนเดอรเซน(1978 อางถงใน สมหมาย เปยถนอม, 2551, หนา 8-9) กลาวถง

ทฤษฎทชพนฐาน 6 ประเภท ทเกยวกบความพงพอใจของผมาใชบรการ และความรสกทผใชบรการ

8

ไดรบจากการบรการเปนสงสาคญทจะชวยประเมนวาไดมการเขาถงผใชบรการ ความพงพอใจ

6 ประเภทนน คอ

1.2.1 ความพงพอใจตอความสะดวกทไดรบจากบรการ ซงแยกออกเปน

1.2.1.1 การใชเวลารอคอยในสถานทบรการ

1.2.2.2 การไดรบการดแลเมอมความตองการ

1.2.2.3 ความสะดวกสบายทไดรบในสถานบรการ

1.2.2 ความพงพอใจตอการประสานงานของการบรการ ซงแยกออกเปน

1.2.2.1 การไดรบบรการทกประเภทในสถานท คอ ผใชบรการสามารถขอรบบรการ

ตามความตองการของผใชบรการ

1.2.2.2 ผใชบรการใหความสนใจผใชบรการ

1.2.2.3 ไดมการตดตามผลงาน

1.2.3 ความพงพอใจตอขอมลทไดรบจากบรการ

1.2.4 ความพงพอใจอธยาศย ความสนใจของผใชบรการ ไดแก การแสดงอธยาศย ทาทาง

ทด เปนกนเองของผใหบรการ และความสนใจ หวงใยตอผใชบรการ

1.2.5 ความพงพอใจตอคณภาพของบรการ ไดแก คณภาพของการบรการตอผใชบรการ

1.2.6 ความพงพอใจตอคาใชจายเมอใชบรการ ไดแก คาใชจายตาง ๆ ทเกดขนของผใช

บรการ

สรปไดวา ทฤษฎทชพนฐาน 6 ประเภทนน เปนสงสาคญทจะชวยประเมนวาไดมการเขาถง

ผใชบรการ ผใชบรการกจะเกดความพงพอใจ ซงในการวจยครงนผวจยไดนาประเภทตาง ๆ ใน

ทฤษฎทชพนฐานนมาสรางแบบสอบถามเพอเกบขอมลความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายหลงคลอดของมารดาหลงคลอดทคลอดทางชองคลอด ทนอนพกฟนหลงคลอด

6-8 ชวโมง ทตก 4 แผนกงานผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

1.3 การวดระดบความพงพอใจ

เนองจากความพงพอใจเกดจากการประเมนความแตกตางระหวางสงทคาดหวงกบสงท

ไดรบจรง ดงนน การวดความพงพอใจจงเปนการวดทศนคต หรอความรสกของบคคล ซงสามารถ

ทาไดหลายวธ ดงตอไปน (สาโรช ไสยสมบต, 2543, หนา 39 อางถงใน วนทน ผลสมบรณ และ

คณะ, 2554, หนา 19)

1.3.1 การใชแบบสอบถาม ซงเปนวธทนยมกนอยางแพรหลายวธหนง โดยการขอรอง

หรอขอความรวมมอจากบคคลทตองการวด แสดงความคดเหนลงในแบบฟอรมทกาหนดคาตอบไว

9

ใหเลอกตอบ หรอเปนคาตอบอสระ โดยคาตอบทถามอาจจะถามถงความพงพอใจในดานตาง ๆ ท

หนวยงานกาลงใหบรการอย เชน ลกษณะของการใหบรการ สถานทใหบรการ ระยะเวลาในการให

บรการ บคลากรทใหบรการ เปนตน

1.3.2 การสมภาษณ เปนอกวธหนงทไดทราบถงระดบความพงพอใจของผมาใชบรการ

ซงเปนวธการทตองอาศยเทคนคและความชานาญพเศษของผสมภาษณทจะจงใจใหผถกสมภาษณ

ตอบคาถามใหตรงกบขอเทจจรง การวดความพงพอใจโดยวธสมภาษณนบเปนวธทประหยด และม

ประสทธภาพมากอกวธหนง

1.3.3 การสงเกต เปนอกวธหนงทจะทาใหทราบถงระดบความพงพอใจของผมาใชบรการ

ไดโดยวธการสงเกตจากพฤตกรรม ทงกอนมารบบรการ ขณะรอรบบรการ และหลงจากการไดรบ

การบรการแลว เชน การสงเกตกรยาทาทาง การพด สหนา และความถของการมาขอรบบรการ เปนตน

การวดความพงพอใจโดยวธนผวดจะตองกระทาอยางจรงจงและมแบบแผนทแนนอน จงจะสามารถ

ประเมนถงระดบความพงพอใจของผใชบรการไดอยางถกตอง

จะเหนไดวา การวดความพงพอใจตอการใหบรการสามารถทาไดหลายวธ ขนอยกบ

ความสะดวก ความเหมาะสม ตลอดจนจดมงหมาย หรอเปาหมายของการวด จงจะสงผลใหการวดนน

มประสทธภาพเปนทนาเชอถอ ในงานวจยน ผวจยไดเลอกใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการวด

ความพงพอใจ เพราะจะไดขอมลทตรงกบความตองการ และใชเวลานอยกวาวธอน

2. รปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

การ�จดโปรแกรมการสอนใหความร เรอง การบรหารรางกายหลงคลอดแก�มารดาหลง

คลอดของแผนกงานผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ซงเปนการสอน

รายกลมเพอมงเนนให�มารดาหลงคลอดมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพของตนเองได�อยางถกตอง

เหมาะสม และสามารถนากลบไปปฏบตตวตอทบานดวยตนเองได โดยรปแบบของโปรแกรมการ

สอน คอ

2.1 การสอนใหความรโดยใชเอกสารแผนพบ เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด

โดยแจกใหเมอมารดาหลงคลอดเขามานอนพกฟนทตก 4 แผนกงานผปวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ศนยอนามยท 4 ราชบร

2.2 การสอนใหความรโดยใชวดโอประกอบการสอน โดยในแตละวน เวลา 18.00-18.30 น.

ผวจยจะใหมารดาหลงคลอด 6-8 ชวโมง ทมความพรอมประมาณวนละ 4-6 คน ไดดวดโอ เรอง

การบรหารรางกายหลงคลอดและฟงการอธบายขนตอนการปฏบตประมาณ 10 นาท

10

2.3 การฝกปฏบต โดยมารดาหลงคลอดจะตองผานการฝกปฏบตการบรหารรางกายทง 7 ทา

ผวจยจะคอยใหคาแนะนาจนสามารถปฏบตได

สรปรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด คอ การสอนเปนรายกลม โดย

มการนาสอการสอน เชน เอกสารแผนพบ และวดโอมาใชประกอบการสอน พรอมกบใหมารดา

หลงคลอดทไดรบความรแลวไดฝกปฏบตจนสามารถปฏบตได

3. การบรหารรางกายในหญงหลงคลอด

ในภาวะปกตรางกายคนเราควรออกกาลงกายเพอใหระบบตาง ๆ เชน ปอด หวใจ กลามเนอ

ขอตอการไหลเวยนของเลอดทางานไดด สาหรบคนทเพงคลอดบตรการออกกาลงกาย กยงจาเปน

เพอใหการขบของเสยตาง ๆ เชนน าคาวปลาเปนไปโดยสะดวก ชวยเสรมสรางและซอมแซมกลามเนอ

สวนตาง ๆ เชน ฝเยบ กลามเนอในเชงกราน กลามเนอหนาทอง ดขนอยางรวดเรว แตการออกกาลงกาย

ของผทเพงผานการคลอดมขอควรปฏบตคอ ผทคลอดทางชองคลอด ควรพกผอนรางกายอยางนอย 6-8

ชวโมงมาแลวจงสามารถออกกาลงกายเบา ๆ ได สวนผทผาตดคลอดควรใหรางกายพกผอน 3-6 วน

กอน และตองงดการออกกาลงกายแบบหกโหม หรอยกของหนกจนกวาจะพนชวง 6-8 สปดาหไป

แลว ขอควรระวงอยางยงในมารดาผาตดคลอด คอ หามออกกาลงกายในทานอนคว าเดดขาด เพราะ

อาจทาใหเกดภาวะลมอดตนในเลอดได (ณรงคศกด องคะสวพลา, มปป., หนา 9)

2.1 จะบรหารรางกายหลงคลอดไดเมอไร

ผทคลอดปกต ควรพกผอนรางกายอยางนอย 6-8 ชวโมงมาแลว จงสามารถออกกาลงกาย

เบา ๆ ได

สวนผทผาตดคลอดควรใหรางกายพกผอน 3-6 วนกอน และตองงดการออกกาลงกายแบบ

หกโหม หรอยกของหนกจนกวาจะพนชวง 6-8 สปดาหไปแลว

ขอควรระวงอยางยงในผทผาตดคลอด คอ หามออกกาลงกายในทานอนคว าเดดขาด เพราะ

อาจทาใหเกดภาวะลมอดตนในเลอดได

การออกกาลงกายใหไดผลดควรทาเปนประจาสมาเสมอ อยางนอยสปดาหละ 3 วน ๆ ละ

ประมาณ 30นาท

11

2.2 ทาบรหารรางกายหลงคลอด

3 วนแรกหลงคลอด บรหารทาท 1-5 วนท 4 เปนตนไปบรหาร ทาท 1-7

ทาท 1 ฝกการหายใจ และบรหารปอด

วธการบรหาร นอนหงายราบชนเขา เอามอ 2 ขางวางบนหนาทองสดหายใจเขาลก ๆ ทางจมก

(ภาพท 1)

ภาพท 1 ฝกการหายใจ และบรหารปอด

ทาท 2 บรหารไหล และแขน

วธการบรหาร นอนหงายแขนเหยยดตรงอยขางลาตว ยกแขนทง 2 ขางขนในทาเหยยดตรง ชขนตงฉาก

กบลาตวจนมอทง 2 จบกนได แลวคอยปลอยแขนลงชา ๆ จนกลบมาแนบลาตว ทาประมาณ 10 ครง

(ภาพท 2)

ภาพท 2 บรหารไหล และแขน

12

ทาท 3 การบรหารคอและกลามเนอบรเวณศรษะ เพอลดความเครยด

วธการบรหาร

1. หมนศรษะไปทางขวามาซายพรอมหายใจเขาชา ๆ แลวหมนกลบมาในทาศรษะตงตรง

พรอมหายใจออกชา ๆ หมนศรษะสลบซายขวา (ทา 10 ครง) ภาพท 3(1)

2. ตงศรษะตรงพรอมกบหายใจเขา แลวกมศรษะเลกนอยพรอมกบหายใจออก ทาเชนน 10 ครง

ภาพท 3(2)

3. เอยงศรษะไปทางขวา พรอมกบหายใจเขา แลวเอยงศรษะตงตรงพรอมกบหายใจออก

เอยงศรษะสลบซายขวา (ทา 10 ครง) ภาพท 3(3)

ภาพท 3(1) ภาพท 3(2) ภาพท 3(3)

ภาพท 3 การบรหารคอและกลามเนอบรเวณศรษะ

13

ทาท 4 ทาบรหารเพมความแขงแรง กลามเนอหนาทอง กลามเนอกนยอย กลามเนอบรเวณฝเยบ

เพอใหมดลกเขาอเรว และลดอาการปวดหลง

วธการบรหาร นอนหงายชนเขา 2 ขาง กดหลงใหแนบชดกบพน ขมบกนพรอมกบยกกนใหลอยพนพน

เกรงคางไวนบ 1-10 จงปลอยกนลง ทาเชนน 10 ครง (ภาพท 4)

ภาพท 4(1)

ภาพท 4(2)

ภาพท 4 ทาบรหารเพมความแขงแรง กลามเนอหนาทอง

กลามเนอกนยอย กลามเนอบรเวณฝเยบ

14

ทาท 5 การบรหารกลามเนอนอง และขอเทา

วธการบรหาร นอนหงายราบขาเหยยดตรงทง 2 ขาง กระดกปลายเทาทง 2 ขางขน พรอมกบเกรง

กลามเนอ ดนขาไว นบ 1-10 แลวกดปลายเทาลง นบ 1-10 ทาเชนน 10 ครง (ภาพท 5)

ภาพท 5(1)

ภาพท 5(2)

ภาพท 5 การบรหารกลามเนอนอง และขอเทา

15

ทาท 6 บรหารกลามเนอหนาทองและองเชงกรานพรอมกน

วธการบรหาร นอนหงายชนเขา 2 ขาง สดหายใจเขาลก ๆ แขมวทอง ขมบกนและเหยยดขา 2 ขาง

ออกไปจากลาตว พรอมกบหายใจออก นบ 1-5 แลวดงขากลบมาเขาหาลาตวพรอมกบการคลาย

การเกรงกลามเนอ และหายใจเขา ทาเชนนซ า ๆ กน 10-12 ครง (ภาพท 6)

ภาพท 6(1)

ภาพท 6(2)

ภาพท 6 บรหารกลามเนอหนาทองและองเชงกรานพรอมกน

16

ทาท 7 การบรหารเพอใหกลามเนอหนาอกแขงแรง และเตานมไมหยอนยาน มจานวน 2 ทา

ทาท 7.1 วธการบรหาร นงขดสมาธกบพน หลงตงตรง ยกมอ 2 ขาง พนมมอเขาหากนโดย

ไมชดหนาอก เกรงกลามเนอบรเวณหนาอก ตนแขน และดนฝามอทง 2 ขาง ใหแนนทสด คางไวนบ

1-10 ทาซ า 10 ครง (ภาพท 7.1)

ภาพท 7.1 การบรหารเพอใหกลามเนอหนาอกแขงแรง และเตานมไมหยอนยาน

แบบนงขดสมาธกบพน

ทาท 7.2 วธการบรหาร วดพน แบบเขาแตะพน นอนคว า แลวใชมอ 2 ขาง ยนลาตวให

สวนบนลอยสงพนพน เกรงกลามเนอหนาอกและตนแขนคางไวนบ 1-10 แลวปลอยตวลง ทาซ า 10 ครง

ทานจะทาใหกลามเนอหนาทอง และหลงแขงแรงขน (ภาพท 7.2)

ภาพท 7.2(1)

ภาพท 7.2(2)

ภาพท 7.2 การบรหารเพอใหกลามเนอหนาอกแขงแรง และเตานมไมหยอนยาน

แบบเขาแตะพน นอนคว า

17

2.3 ประโยชนของการออกกาลงกายหลงคลอด

2.3.1 ทาใหนาคาวปลาไหลสะดวกด37

2.3.2 ทาใหแผลทบรเวณฝเยบหายเรวขน37

2.3.3 ทาใหมดลกมการบบตว และเขาอไดเรวขน37

2.3.4 ทาใหกลามเนอหนาทอง กลามเนอหลง และกลามเนอองเชงกรานมความแขงแรง

และยดหยนด37

2.3.5 ทาใหเอน และขอตอตาง ๆ เกดความแขงแรง ซงมสวนชวยใหรางกายเกด

ความคลองตว และเคลอนไหวไดสะดวก37

2.3.6 ทาใหกลามเนอทชวยในการหายใจ ทางานไดดขน ปอดขยายตวดขนและการทางาน

ของหวใจดขน37

2.3.7 ชวยกระตนการทางานของตอมน านม เพอใหผลตน านมออกมาเปนจานวนมาก

เพยงพอแกการเลยงดบตร

4. งานวจยทเกยวของ

ภากรณ นาวา และศรวมล วนทอง (2550) ไดศกษาระดบความพงพอใจของผรบบรการแผนก

ผปวยนอก โรงพยาบาลดานมะขามเตย อาเภอ ดานมะขามเตย จงหวดกาญจนบร พบวา กลม

ตวอยางเปนหญงทมมากทสด อยในกลมอาย 30-39ปคดเปนรอยละ 23.8 มสถานภาพสมรสคดเปน

รอยละ 70 ในดานการศกษา พบวากลมตวอยางทมมากทสดมการศกษา อยในระดบประถมศกษา

คดเปนรอยละ 43.2 กลมตวอยางทมมากทสดมรายไดต ากวา 5,000 บาทคดเปนรอยละ 41.4 ภาพรวม

ของระดบความพงพอใจของผรบบรการแผนก ผปวยนอก โรงพยาบาลดานมะขามเตย อาเภอดาน

มะขามเตย จงหวดกาญจนบร ผรบบรการมความพงพอใจอยในระดบมาก (Χ = 3.87, S.D. = 0.72)

เมอเปรยบเทยบความแตกตาง ความพงพอใจของผรบบรการแผนกผปวยนอกจาแนกตามลกษณะ

บคคล พบวา ดานอายและดานการศกษา พบวา มผลตอ ความพงพอใจของผรบบรการแผนกผปวย

นอก อยางนอย 1 ค อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

ชนตา พงษสมรวย ,วาสนา สงขทอง และปวณา สกรฑา ( 2554) ไดศกษาความพงพอใจของ

ผปวยทนอนรกษาตว ทหอผปวยพเศษ 3 โรงพยาบาลเมตตาประชารกษ (วดไรขง ป 2554 พบวา กลม

ตวอยางเปนเพศหญงรอยละ 54.3, สวนใหญมอายนอยกวา 45ป มมากถงรอยละ 67.1, มสถานภาพค

รอยละ 54.3, มรายไดนอยกวา 10,000 บาทตอเดอนรอยละ 42.9, มการศกษาระดบมธยมศกษาหรอ

อนปรญญารอยละ 35.7 ภาพรวมของความพงพอใจดานการรกษาพยาบาลอยในระดบด (Χ =4.36 )

เมอเปรยบเทยบความแตกตางความพงพอใจของผรบบรการแผนกผปวยนอกจาแนกตามลกษณะ

18

บคคล พบวา อายทแตกตางกนมความพงพอใจแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต สวนปจจยอน ๆ

ไดแก เพศ สถานภาพสมรส รายได การศกษาไมแตกตาง

จนตหรา ราชแลน และคณะ (2556) ไดศกษาความพงพอใจในการออกกาลงกายดวยยางยด

(กรณศกษา)กลมสตรทออกกาลงกายดวยยางยดในชมชนบานใหมคลองเตย ตาบลสะแกราช อาเภอ

ปกธงชย จงหวดนครราชสมา จานวน 30 คน พบวา กลมสตรทออกกาลงกายดวยยางยดสวนใหญมอาย

อยในชวง 50 ปขนไปรอยละ 53.30 มสถานภาพสมรสคดเปนรอยละ 80.00 การศกษาอยในระดบ

ประถมศกษาคดเปนรอยละ 83.30 ประกอบอาชพเปนพนกงานบรษทเอกชน/โรงงาน คดเปน

รอยละ 36.70 มรายไดนอยกวา 10,000 บาท/เดอน คดเปนรอยละ 66.70 มระดบความพงพอใจใน

การออกกาลงกายดวยยางยด พบวา ในภาพรวม มความพงพอใจอยในระดบมาก (Χ = 3.83) เมอ

พจารณาเปนรายขอ พบวา มความพงพอใจมากทสด คอ การออกกาลงกายดวยเชอกยางยดสามารถ

นาไปปฏบตตอเนองไดทบาน (Χ = 4.46)

จากการศกษาวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของสรปไดวา การออกกาลงกายดวยการบรหาร

รางกายของมารดาหลงคลอด สามารถชวยเพมความแขงแรงสมบรณของรางกายและมผลดตอจตใจ

สงคม การออกกาลงกายอยางสมาเสมอทาใหกระดก กระดกออนและขอตาง ๆ แขงแรงขน ไดแก

กลามเนอ เอนจะมความสามารถในการยดและหดตวไดด ขอตอจะสามารถเคลอนไหวไดตลอดชวง

การเคลอนไหว หรอเคลอนไหวไดมากกวาปกต เมอองคประกอบสาคญทชวยในการเคลอนไหวน

กลบมาแขงแรงเหมอนเดม การบรหารรางกายสาหรบมารดาหลงคลอดยงเปนการกระตนการปรบเปลยน

ทางสรรวทยาหลงคลอด และลดอาการเหนอยลาในระยะหลงคลอด ทงอาการเหนอยลาดานรางกาย

และดานจตใจอกดวย ดงนน การบรหารรางกายหลงคลอดจงเปนวธแกปญหาวธหนงทชวยใหมารดา

หลงคลอดกลบคนสสภาพเดมไดโดยเรว ซงทางโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพไดจดใหมการสอนทา

บรหารรางกายใหกบมารดาหลงคลอดอยางตอเนองในตกผปวยในแลวนน ผวจยจงตองการศกษา

ความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด 5 ดาน ไดแก

ดานสอแผนพบ ดานสอวดโอ ดานเวลา/สภาพแวดลอม ดานผสอน และดานการนาความรไปใช

ประโยชน เพอนาผลการวจยไปปรบปรง และหาแนวทางพฒนารปแบบการใหความรแกมารดา

หลงคลอดใหมประสทธภาพมากยงขน ซงจะสงผลใหมารดาหลงคลอดเกดความพงพอใจในการสงเสรม

สขภาพของตนเองหลงคลอดไดอยางเหมาะสม

บทท 3

วธดาเนนการวจย

รปแบบการวจย

เปนวธวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) เพอศกษาระดบความพงพอใจตอรปแบบการให

ความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด ทแผนกงานผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร โดยการเกบขอมลดวยแบบสอบถามจากมารดาหลงคลอด และเพอให

การวจยครงนบรรลวตถประสงคทตงไว ผวจยจงไดกาหนดระเบยบวธดาเนนการวจย ดงน

1. ประชากรทศกษา

2. ตวแปรทศกษา

3. เครองมอทใชในการวจย

4. การสรางและพฒนาเครองมอ

5. การเกบรวบรวมขอมล

6. การวเคราะหขอมล

1. ประชากรทศกษา

ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ มารดาหลงคลอดทางชองคลอด ทนอนพกฟน ทตก 4

แผนกงานผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ระหวางวนท 1 พฤษภาคม

2558 ถง 31 สงหาคม 2558 จานวน 110 คน

2. ตวแปรทศกษา

ความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอดใน

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

20

3. เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการทาวจยครงน คอ แบบสอบถาม ซงม 3 สวน ไดแก

สวนท 1 แบบบนทกขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สวนท 2 แบบสอบถามความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของ

มารดาหลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

สวนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ

สวนท 1 แบบบนทกขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามประกอบดวยขอมลเกยวกบ อาย

ภมลาเนา จานวนครงของการตงครรภ สถานภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ รายไดครอบครว

โดยเฉลยตอเดอน และสทธรกษาพยาบาล จานวน 8 ขอ ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบเลอกตอบ

และเตมคาในชองวาง

สวนท 2 แบบสอบถามความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของ

มารดาหลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ทง 5 ดาน คอ ดานสอแผนพบ

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด ดานเวลา/

สภาพแวดลอม ดานผสอน และดานการนาความรไปใชประโยชน ประกอบไปดวยขอคาถาม 21 ขอ

ดงน

ดานสอแผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด 4 ขอ ไดแก ขอ 1-4

ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด 6 ขอ ไดแก ขอ 5-10

ดานเวลา/สภาพแวดลอม 4 ขอ ไดแก ขอ 11-14

ดานผสอน 4 ขอ ไดแก ขอ 15-18

ดานการนาความรไปใชประโยชน 3 ขอ ไดแก ขอ 19-21

เปนขอคาถามแบบมาตรวดแบบลเครต (Likert scale) ในแตละขอใหเลอกตอบตามระดบ

ความพงพอใจมากนอย 5 ระดบ ไดแก

มากทสด หมายถง ขอความนนตรงกบความรสกของทานมากทสด

มาก หมายถง ขอความนนตรงกบความรสกของทานมาก

ปานกลาง หมายถง ขอความนนตรงกบความรสกของทานเพยงครงเดยว

นอย หมายถง ขอความนนตรงกบความรสกของทานนอย

นอยทสด หมายถง ขอความนนตรงกบความรสกของทานนอยทสด

21

5

ใหผตอบเลอกตอบเพยง 1 ตวเลอก โดยมเกณฑการใหคะแนน คอพงพอใจมากทสด ได 5

คะแนน พงพอใจมาก ได 4 คะแนน พงพอใจปานกลาง ได 3 คะแนน พงพอใจนอย ได 2 คะแนน

และพงพอใจนอยทสด ได 1 คะแนน

การแปลผลคะแนนรายขอและโดยรวม ใชคาเฉลยทมคาตงแต 1.00 -5.00 โดยพจารณาตาม

เกณฑของเบสท (Best, 1977, p. 14) คอ ใชคาคะแนนสงสดลบดวยคาคะแนนตาสดและหารดวยระดบ

ทตองการแบงได ดงน

คะแนนสงสด - คะแนนตาสด = 5 - 1

จานวนชน

= 0.80

การแปลผลคะแนนของการความพงพอใจ โดยรวบรวมรายดานและรายขอ จากคาคะแนนเฉลย

( X ) โดยถอเกณฑ ดงน

คะแนนเฉลยอยระหวาง 1.00 – 1.79 หมายถง มความพงพอใจนอยทสด

คะแนนเฉลยอยระหวาง 1.80 – 2.59 หมายถง มความพงพอใจนอย

คะแนนเฉลยอยระหวาง 2.60 – 3.39 หมายถง มความพงพอใจปานกลาง

คะแนนเฉลยอยระหวาง 3.40 – 4.19 หมายถง มความพงพอใจมาก

คะแนนเฉลยอยระหวาง 4.20 – 5.00 หมายถง มความพงพอใจมากทสด

สวนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ

4. การสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอ

แบบสอบถามนผวจยไดสรางขนเอง มขนตอนในการสราง ดงน

1. ศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของในเรอง รปแบบการออกกาลงกาย จากนน

นามากาหนดแนวคดทใชในการวจย กาหนดนยาม และเพอใชเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม

2. สรางแบบสอบถามเกยวกบความพงพอใจในรปแบบใหความรเรองการบรหารรางกายของ

มารดาหลงคลอดในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ทง 5 ดาน และตรวจสอบเนอหา

ของแบบสอบถามวาครอบคลมวตถประสงคหรอไม จากนนนาไปใหทปรกษาตรวจสอบแลวนามา

ปรบปรงตามคาแนะนา

3. นาแบบสอบถามทปรบปรงตามคาแนะนาของทปรกษาใหผเชยวชาญ 3 ทานตรวจสอบ

ความเทยงตรงของเนอหาและความเหมาะสมของภาษาทใช (Content validity) จากนนผวจยนา

22

แบบสอบถามมาปรบปรงแกไขเพมเตมขอความใหมความเหมาะสมของภาษา ความชดเจนในเนอหา

ตามคาแนะนาของผเชยวชาญ

4. นาแบบสอบถามไปทาการทดสอบความนาเชอถอ (Reliability Test) โดยไปทดลองใช (Try

Out) กบมารดาหลงคลอดในแผนกผปวยใน ของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

จานวน 30 ราย เพอหาแลวคานวณหาความเชอมนโดยใชสมประสทธอลฟา (ธานนทร ศลปจาร,

2553, หนา 50)

สตร )1(1 2

2

t

i

SS

nn ∑−−

=α

โดยท α คอ สมประสทธแอลฟา

n คอ จานวนขอคาถาม

∑ 2iS คอ ผลรวมของความแปรปรวนของคะแนนแตละขอ

2tS คอ ความแปรปรวนของคะแนนรวม

ผลการหาความเชอมนของแบบสอบถามความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอดในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ทง 5

ดาน ไดเทากบ 0.96 ซงถอวาแบบสอบถามนมความเชอถอไดสามารถนาไปเกบขอมลไดจรงตอไป

5. การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยจะดาเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน

1. ผวจยทาเรองเสนอหวขอวจยตอผอานวยการโรงพยาบาลเพอขออนมตในการทาวจย

2. ผวจยพบหวหนางานผปวยในเพอขออนญาตในการเกบขอมลพรอมขอความรวมมอให

เจาหนาทพยาบาลประจาตก 4 แผนกงานผปวยในชวยเกบรวบรวมแบบสอบถามให โดยขอชแจง

รายละเอยดของแบบสอบถามใหเขาใจตรงกนในวนทมการประชมประจาเดอนของเจาหนาทงาน

ผปวยใน

3. ผวจยจะสอบถามความสมครใจของผปวย อธบายการเขารวมโครงการวจย วตถประสงค

โครงการ ซงผปวยสามารถขอยกเลกออกจากการศกษาเมอใดกได โดยไมมผลกระทบตอการดแล

รกษาทโรงพยาบาลแตอยางใด

23

4. ผวจยแจกสอแผนพบเรองการบรหารรางกายหลงคลอดใหกบมารดาหลงคลอดทาง

ชองคลอด ทนอนพกฟน ทตก 4 หลงจากนนในแตละวน เวลา 18.00-18.30 น.ผวจยใหมารดาหลงคลอด

6-8 ชวโมง ทมความพรอมประมาณวนละ 4-6 คน ไดดวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอดและ

ฟงการอธบายขนตอนการปฏบตประมาณ 10 นาท พรอมกบใหฝกปฏบตโดยผวจยคอยใหคาแนะนา

จนสามารถปฏบตได

5. ผวจยนาแบบสอบถามความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกาย

ของมารดาหลงคลอดใหมารดาหลงคลอดตอบดวยตนเองภายหลงไดรบความร เรอง การบรหาร

รางกายแลว และใหพยาบาลเวรบายชวยเกบรวบรวมให

6. ผวจยตรวจสอบความครบถวนของแบบสอบถามอกครงกอนเกบรวบรวมและนาไป

วเคราะหหาคาทางสถตตอไป

6. การวเคราะหขอมล

ผวจยไดวเคราะหขอมลโดยใชสถตในการวจย ดงน

1. วเคราะหขอมลทวไปของมารดาหลงคลอด ไดแก อาย ภมลาเนา จานวนครงของการตงครรภ

สถานภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ รายไดครอบครวโดยเฉลยตอเดอน และสทธรกษาพยาบาล

โดยการแจกแจงความถ (Frequency) และหาคารอยละ (Percentage)

2. วเคราะหขอมลเกยวกบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของ

มารดาหลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร โดยใชคาเฉลย (Χ ) และสวน

เบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

บทท 4

ผลการวจย

เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจย ผวจยขอนาเสนอผลการวเคราะหขอมลการวจย

เรอง ความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด โรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร จานวน 110 คน มาวเคราะหและเสนอผลการวเคราะหโดยใช

ตารางประกอบคาบรรยาย จาแนกออกเปน 3 สวน มรายละเอยด ดงตอไปน

สวนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของมารดาหลงคลอด โดยการแจกแจงความถ (Frequency)

และหาคารอยละ (Percentage)

สวนท 2 การวเคราะหระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกาย

ของมารดาหลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร วเคราะหโดยใชคาเฉลย

(Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

สวนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ โดยการหาคารอยละ

ขอตกลงเกยวกบการวเคราะหและแปลผล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล

ในการนาเสนอทสะดวกและอานเขาใจงาย ผวจยไดกาหนดสญลกษณทใชในการเสนอผล

ของการวเคราะหขอมล ดงน

N แทน ประชากรทใชในการศกษา

Χ แทน คาเฉลย

S.D. แทน คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

25

ผลการวเคราะหขอมล

สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ซงเปนมารดาหลงคลอดในโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร จานวน 110 คน ดงมรายละเอยดในตารางท 1

ตารางท 1 จานวนและรอยละของมารดาหลงคลอด จาแนกตามขอมลทวไป

ขอมลทวไป จานวน (คน) N = 110 รอยละ

1. อาย

นอยกวา 20 ป

20 - 34 ป

> 35 ป

Χ = 25.63, S.D. = 6.16

16

88

6

14.5

80.0

5.5

รวม 110 100.0

2. ภมลาเนา

ในเขตจงหวดราชบร

นอกเขตจงหวดราชบร

74

36

67.3

32.7

รวม 110 100.0

3. จานวนครงของการตงครรภ

1 ครง

2 ครง

3 ครง

> 3 ครง

Χ = 1.67, S.D. = 0.88

60

32

12

6

54.5

29.1

10.9

5.5

รวม 110 100.0

4. สถานภาพสมรส

โสด

สมรส

หมาย / หยา

แยกกนอยกบสาม

14

93

2

1

12.7

84.5

1.8

0.9

รวม 110 100.0

26

ตารางท 1 จานวนและรอยละของมารดาหลงคลอด จาแนกตามขอมลทวไป (ตอ)

ขอมลทวไป จานวน (คน) N = 110 รอยละ

5. ระดบการศกษา

ประถมศกษา 1- 6

มธยมศกษา 1- 3

มธยมศกษา 4 - 6 /ปวช.

ปวส./ อนปรญญา

ปรญญาตรหรอเทยบเทา

สงกวาปรญญาตรขนไป

7

22

34

15

31

1

6.4

20.0

30.9

13.6

28.2

0.9

รวม 110 100.0

6. อาชพ

นกเรยน/นกศกษา

คาขาย/ธรกจ

รบจาง

เกษตรกร

แมบาน

รบราชการ/รฐวสาหกจ

พนกงานเอกชน

15

26

43

3

13

1

9

13.6

23.6

39.1

2.7

11.8

0.9

8.2

รวม 110 100.0

7. รายไดครอบครวโดยเฉลยตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท

5,001 - 10,000 บาท

10,001 - 15,000 บาท

15,001 - 20,000 บาท

20,001 - 25,000 บาท

มากกวา 25,000 บาท

Χ = 17,204.55, S.D. = 9,327.94

0

34

26

27

10

13

0

30.9

23.6

24.5

11.1

11.8

รวม 110 100.0

27

ตารางท 1 จานวนและรอยละของมารดาหลงคลอด จาแนกตามขอมลทวไป (ตอ)

ขอมลทวไป จานวน (คน) N = 110 รอยละ

8. สทธรกษาพยาบาล

เบกจายขาราชการ

ประกนสงคม

อปท.

จายเอง

8

40

4

57

7.3

36.4

3.6

51.8

รวม 110 100.0

จากตารางท 1 พบวา มารดาหลงคลอด สวนใหญ อายระหวาง 20-34 ป รอยละ 80 ภมลาเนา

อยในเขตจงหวดราชบร รอยละ 67.3 เปนการตงครรภครงแรก รอยละ 54.5 สมรสอยรวมกบสาม รอยละ

84.5 การศกษาระดบมธยมศกษา 4-6/ปวช. รอยละ 30.9 มอาชพรบจาง รอยละ 39.1 รายไดเฉลยของ

ครอบครวตอเดอน 5,001-10,000 บาท รอยละ 30.9 สทธรกษาพยาบาลทมารดาหลงคลอดใช คอ จายเอง

รอยละ 51.8

28

สวนท 2 การวเคราะหความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของ

มารดาหลงคลอดในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร วเคราะหโดยใชคาเฉลย

(Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานสอแผนพบ เรอง การบรหาร

รางกายหลงคลอด

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานสอแผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

1. ความเหมาะสมของเนอหา

2. ความเหมาะสมของลกษณะแผนพบ

3. ความเหมาะสมของภาพ

4. ความเหมาะสมของตวอกษร

33

(30.0)

28

(25.5)

22

(20.0)

22

(20.0)

69

(62.7)

67

(60.9)

68

(61.8)

76

(69.1)

8

(7.3)

15

(13.6)

20

(18.2)

12

(10.9)

-

-

-

-

-

-

-

-

4.23

4.12

4.02

4.09

0.569

0.617

0.620

0.551

มากทสด

มาก

มาก

มาก

คาเฉลยรวม 4.12 0.087 มาก

จากตารางท 2 พบวา ดานสอแผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด มารดาหลงคลอด

มความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมาก (Χ = 4.12, S.D. = 0.087) และเมอพจารณาแตละหวขอ

พบวา ความเหมาะสมของเนอหา มารดาหลงคลอดมความพงพอใจอยในระดบมากทสด (Χ = 4.23,

S.D. = 0.569) รองลงมา คอ ความเหมาะสมของลกษณะแผนพบ (Χ = 4.12, S.D. = 0.617) และ

ความเหมาะสมของตวอกษร(Χ = 4.09, S.D. = 0.551)

29

ตารางท 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกาย

หลงคลอด

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

5. ความชดเจนของภาพ

6. ความชดเจนของเสยงบรรยาย

7. ความเหมาะสมของเนอหา

8. ความเหมาะสมของเสยงเพลงประกอบในวดโอ

9. ความเหมาะสมของขนาดและสตวอกษร

10. การสอความหมายของวดโอ

43

(39.1)

46

(41.8)

42

(38.2)

25

(22.7)

23

(20.9)

36

(32.7)

62

(56.4)

53

(48.2)

63

(57.3)

60

(54.6)

71

(64.6)

67

(60.9)

5

(4.5)

11

(10.0)

5

(4.5)

25

(22.7)

16

(14.5)

7

(6.4)

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

4.35

4.32

4.34

4.00

4.06

4.26

0.566

0.649

0.563

0.677

0.595

0.570

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มาก

มาก

มากทสด

คาเฉลยรวม 4.22 0.153 มากทสด

จากตารางท 3 พบวา ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด มารดาหลงคลอด ม

ความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมากทสด (Χ = 4.22, S.D. = 0.153) และเมอพจารณาแตละหวขอ

พบวา ความชดเจนของภาพ มารดาหลงคลอดมความพงพอใจอยในระดบมากทสด (Χ = 4.35, S.D. =

0.566) รองลงมา คอ ความเหมาะสมของเนอหา (Χ = 4.34, S.D. = 0.563) และความชดเจนของ

เสยงบรรยาย (Χ = 4.32, S.D. = 0.649)

30

ตารางท 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานเวลา/สภาพแวดลอม

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานเวลา/สภาพแวดลอม

11. ความเหมาะสมของระยะเวลาในการฉายวดโอ

12. ความเหมาะสมของชวงเวลาทฝกบรหารรางกาย

13. ความเหมาะสมของสถานทฝกบรหารรางกาย

14. ชดบรหารรางกายททาง รพ. จดให

25

(22.7)

36

(32.7)

27

(24.5)

16

(14.6)

71

(64.6)

65

(59.1)

65

(59.1)

69

(62.7)

14

(12.7)

9

(8.2)

18

(16.4)

25

(22.7)

-

-

-

-

-

-

-

-

4.10

4.25

4.08

3.92

0.590

0.593

0.637

0.608

มาก

มากทสด

มาก

มาก

คาเฉลยรวม 4.09 0.135 มาก

จากตารางท 4 พบวา ดานเวลา/สภาพแวดลอม มารดาหลงคลอด มความพงพอใจโดยรวมอย

ในระดบมาก (Χ = 4.09, S.D. = 0.135) และเมอพจารณาแตละหวขอ พบวา ความเหมาะสมของ

ชวงเวลาทฝกบรหารรางกาย มารดาหลงคลอดมความพงพอใจอยในระดบมากทสด (Χ = 4.25, S.D. =

0.593) รองลงมา คอ ความเหมาะสมของระยะเวลาในการฉายวดโอ(Χ = 4.10, S.D. = 0.590) และ

ความเหมาะสมของสถานทฝกบรหารรางกาย (Χ = 4.08, S.D. = 0.637)

31

ตารางท 5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานผสอน

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานผสอน

15. การอธบายขนตอนการฝกปฏบตของผสอน

16. การใหคาแนะนา ชวยเหลอในการฝกปฏบต

ของผสอน

17. การเปดโอกาสใหซกถามปญหาของผสอน

18. การตอบขอซกถามของผสอน

47

(42.7)

43

(39.1)

32

(29.1)

29

(26.4)

55

(50.0)

62

(56.4)

68

(61.8)

72

(65.4)

8

(7.3)

5

(4.5)

10

(9.1)

9

(8.2)

-

-

-

-

-

-

-

-

4.35

4.35

4.20

4.18

0.615

0.566

0.587

0.561

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มาก

คาเฉลยรวม 4.27 0.093 มากทสด

จากตารางท 5 พบวา ดานผสอน มารดาหลงคลอดมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมากทสด

(Χ = 4.27, S.D. = 0.093) และเมอพจารณาแตละหวขอ พบวา การอธบายขนตอนการฝกปฏบตของ

ผสอน และการใหคาแนะนา ชวยเหลอในการฝกปฏบตของผสอน มารดาหลงคลอดมความพงพอใจ

อยในระดบมากทสด (Χ = 4.35, S.D. = 0.615 และΧ = 4.35, S.D. = 0.566) รองลงมา คอ การเปด

โอกาสใหซกถามปญหาของผสอน (Χ = 4.20, S.D. = 0.587) และการตอบขอซกถามของผสอน

(Χ = 4.18, S.D. = 0.561)

32

ตารางท 6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานการนาความรไปใชประโยชน

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานการนาความรไปใชประโยชน

19. ความตรงตอความตองการของความรทไดรบ

20. การสามารถนาไปปฏบตตอทบาน

21. ความสามารถนาไปถายทอดแกผอน

30

(27.3)

41

(37.3)

30

(27.3)

66

(60.0)

60

(54.5)

63

(57.3)

14

(12.7)

9

(8.2)

16

(14.5)

-

-

1

(0.9)

-

-

-

4.15

4.29

4.11

0.618

0.611

0.668

มาก

มากทสด

มาก

คาเฉลยรวม 4.18 0.095 มาก

จากตารางท 6 พบวา ดานการนาความรไปใชประโยชน มารดาหลงคลอดมความพงพอใจ

โดยรวมอยในระดบมาก (Χ = 4.18, S.D. = 0.095) และเมอพจารณาแตละหวขอ พบวา การสามารถ

นาไปปฏบตตอทบาน มารดาหลงคลอดมความพงพอใจอยในระดบมากทสด (Χ = 4.29, S.D. =

0.611)รองลงมา คอ ความตรงตอความตองการของความรทไดรบ (Χ = 4.15, S.D. = 0.618) และ

ความสามารถนาไปถายทอดแกผอน (Χ = 4.11, S.D. = 0.668)

33

สวนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆมรายละเอยด ดงตารางท 7

ตารางท 7 ขอเสนอแนะของมารดาหลงคลอด

ขอเสนอแนะ จานวน

(N= 110 คน)

รอยละ

1. ไมไดใหขอเสนอแนะ

2. ใหขอเสนอแนะ

- ดานสอวดโอควรมเวลานานกวาน

102

8

5

92.7

7.3

4.6

- แผนพบรปภาพไมคอยชด 1 0.9

- สถานทนาจะมหองสาหรบฟงและดจะไดไมรบกวนเดก 1 0.9

- ควรใชกระดาษทมคณภาพสงกวานและมภาพประกอบ

จะดมากเพอคณแมจะไดเกบแผนพบไปดทบานไดนาน ๆ

1 0.9

จากตารางท 7 พบวา มารดาหลงคลอดมขอเสนอแนะตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหาร

รางกายของมารดาหลงคลอดในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ดงน ไมไดให

ขอเสนอแนะ จานวน 102 คน คดเปน รอยละ 92.7 ใหขอเสนอแนะ จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 7.3

รายละเอยดการใหขอเสนอแนะ คอ ดานสอวดโอควรมเวลานานกวาน จานวน 5 คน คดเปน

รอยละ 4.6, แผนพบรปภาพไมคอยชด, สถานทนาจะมหองสาหรบฟงและดจะไดไมรบกวนเดก และ

ควรใชกระดาษทมคณภาพสงกวาน และมภาพประกอบจะดมากเพอคณแมจะไดเกบแผนพบไปด

ทบานไดนาน ๆ จานวนอยางละ 1 คน คดเปนรอยละ 0.9 เทากน

บทท 4

ผลการวจย

เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจย ผวจยขอนาเสนอผลการวเคราะหขอมลการวจย

เรอง ความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด โรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร จานวน 110 คน มาวเคราะหและเสนอผลการวเคราะหโดยใช

ตารางประกอบคาบรรยาย จาแนกออกเปน 3 สวน มรายละเอยด ดงตอไปน

สวนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของมารดาหลงคลอด โดยการแจกแจงความถ (Frequency)

และหาคารอยละ (Percentage)

สวนท 2 การวเคราะหระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกาย

ของมารดาหลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร วเคราะหโดยใชคาเฉลย

(Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

สวนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ โดยการหาคารอยละ

ขอตกลงเกยวกบการวเคราะหและแปลผล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล

ในการนาเสนอทสะดวกและอานเขาใจงาย ผวจยไดกาหนดสญลกษณทใชในการเสนอผล

ของการวเคราะหขอมล ดงน

N แทน ประชากรทใชในการศกษา

Χ แทน คาเฉลย

S.D. แทน คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

25

ผลการวเคราะหขอมล

สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ซงเปนมารดาหลงคลอดในโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร จานวน 110 คน ดงมรายละเอยดในตารางท 1

ตารางท 1 จานวนและรอยละของมารดาหลงคลอด จาแนกตามขอมลทวไป

ขอมลทวไป จานวน (คน) N = 110 รอยละ

1. อาย

นอยกวา 20 ป

20 - 34 ป

> 35 ป

Χ = 25.63, S.D. = 6.16

16

88

6

14.5

80.0

5.5

รวม 110 100.0

2. ภมลาเนา

ในเขตจงหวดราชบร

นอกเขตจงหวดราชบร

74

36

67.3

32.7

รวม 110 100.0

3. จานวนครงของการตงครรภ

1 ครง

2 ครง

3 ครง

> 3 ครง

Χ = 1.67, S.D. = 0.88

60

32

12

6

54.5

29.1

10.9

5.5

รวม 110 100.0

4. สถานภาพสมรส

โสด

สมรส

หมาย / หยา

แยกกนอยกบสาม

14

93

2

1

12.7

84.5

1.8

0.9

รวม 110 100.0

26

ตารางท 1 จานวนและรอยละของมารดาหลงคลอด จาแนกตามขอมลทวไป (ตอ)

ขอมลทวไป จานวน (คน) N = 110 รอยละ

5. ระดบการศกษา

ประถมศกษา 1- 6

มธยมศกษา 1- 3

มธยมศกษา 4 - 6 /ปวช.

ปวส./ อนปรญญา

ปรญญาตรหรอเทยบเทา

สงกวาปรญญาตรขนไป

7

22

34

15

31

1

6.4

20.0

30.9

13.6

28.2

0.9

รวม 110 100.0

6. อาชพ

นกเรยน/นกศกษา

คาขาย/ธรกจ

รบจาง

เกษตรกร

แมบาน

รบราชการ/รฐวสาหกจ

พนกงานเอกชน

15

26

43

3

13

1

9

13.6

23.6

39.1

2.7

11.8

0.9

8.2

รวม 110 100.0

7. รายไดครอบครวโดยเฉลยตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท

5,001 - 10,000 บาท

10,001 - 15,000 บาท

15,001 - 20,000 บาท

20,001 - 25,000 บาท

มากกวา 25,000 บาท

Χ = 17,204.55, S.D. = 9,327.94

0

34

26

27

10

13

0

30.9

23.6

24.5

11.1

11.8

รวม 110 100.0

27

ตารางท 1 จานวนและรอยละของมารดาหลงคลอด จาแนกตามขอมลทวไป (ตอ)

ขอมลทวไป จานวน (คน) N = 110 รอยละ

8. สทธรกษาพยาบาล

เบกจายขาราชการ

ประกนสงคม

อปท.

จายเอง

8

40

4

57

7.3

36.4

3.6

51.8

รวม 110 100.0

จากตารางท 1 พบวา มารดาหลงคลอด สวนใหญ อายระหวาง 20-34 ป รอยละ 80 ภมลาเนา

อยในเขตจงหวดราชบร รอยละ 67.3 เปนการตงครรภครงแรก รอยละ 54.5 สมรสอยรวมกบสาม รอยละ

84.5 การศกษาระดบมธยมศกษา 4-6/ปวช. รอยละ 30.9 มอาชพรบจาง รอยละ 39.1 รายไดเฉลยของ

ครอบครวตอเดอน 5,001-10,000 บาท รอยละ 30.9 สทธรกษาพยาบาลทมารดาหลงคลอดใช คอ จายเอง

รอยละ 51.8

28

สวนท 2 การวเคราะหความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของ

มารดาหลงคลอดในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร วเคราะหโดยใชคาเฉลย

(Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานสอแผนพบ เรอง การบรหาร

รางกายหลงคลอด

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานสอแผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

1. ความเหมาะสมของเนอหา

2. ความเหมาะสมของลกษณะแผนพบ

3. ความเหมาะสมของภาพ

4. ความเหมาะสมของตวอกษร

33

(30.0)

28

(25.5)

22

(20.0)

22

(20.0)

69

(62.7)

67

(60.9)

68

(61.8)

76

(69.1)

8

(7.3)

15

(13.6)

20

(18.2)

12

(10.9)

-

-

-

-

-

-

-

-

4.23

4.12

4.02

4.09

0.569

0.617

0.620

0.551

มากทสด

มาก

มาก

มาก

คาเฉลยรวม 4.12 0.087 มาก

จากตารางท 2 พบวา ดานสอแผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด มารดาหลงคลอด

มความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมาก (Χ = 4.12, S.D. = 0.087) และเมอพจารณาแตละหวขอ

พบวา ความเหมาะสมของเนอหา มารดาหลงคลอดมความพงพอใจอยในระดบมากทสด (Χ = 4.23,

S.D. = 0.569) รองลงมา คอ ความเหมาะสมของลกษณะแผนพบ (Χ = 4.12, S.D. = 0.617) และ

ความเหมาะสมของตวอกษร(Χ = 4.09, S.D. = 0.551)

29

ตารางท 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกาย

หลงคลอด

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

5. ความชดเจนของภาพ

6. ความชดเจนของเสยงบรรยาย

7. ความเหมาะสมของเนอหา

8. ความเหมาะสมของเสยงเพลงประกอบในวดโอ

9. ความเหมาะสมของขนาดและสตวอกษร

10. การสอความหมายของวดโอ

43

(39.1)

46

(41.8)

42

(38.2)

25

(22.7)

23

(20.9)

36

(32.7)

62

(56.4)

53

(48.2)

63

(57.3)

60

(54.6)

71

(64.6)

67

(60.9)

5

(4.5)

11

(10.0)

5

(4.5)

25

(22.7)

16

(14.5)

7

(6.4)

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

4.35

4.32

4.34

4.00

4.06

4.26

0.566

0.649

0.563

0.677

0.595

0.570

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มาก

มาก

มากทสด

คาเฉลยรวม 4.22 0.153 มากทสด

จากตารางท 3 พบวา ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด มารดาหลงคลอด ม

ความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมากทสด (Χ = 4.22, S.D. = 0.153) และเมอพจารณาแตละหวขอ

พบวา ความชดเจนของภาพ มารดาหลงคลอดมความพงพอใจอยในระดบมากทสด (Χ = 4.35, S.D. =

0.566) รองลงมา คอ ความเหมาะสมของเนอหา (Χ = 4.34, S.D. = 0.563) และความชดเจนของ

เสยงบรรยาย (Χ = 4.32, S.D. = 0.649)

30

ตารางท 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานเวลา/สภาพแวดลอม

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานเวลา/สภาพแวดลอม

11. ความเหมาะสมของระยะเวลาในการฉายวดโอ

12. ความเหมาะสมของชวงเวลาทฝกบรหารรางกาย

13. ความเหมาะสมของสถานทฝกบรหารรางกาย

14. ชดบรหารรางกายททาง รพ. จดให

25

(22.7)

36

(32.7)

27

(24.5)

16

(14.6)

71

(64.6)

65

(59.1)

65

(59.1)

69

(62.7)

14

(12.7)

9

(8.2)

18

(16.4)

25

(22.7)

-

-

-

-

-

-

-

-

4.10

4.25

4.08

3.92

0.590

0.593

0.637

0.608

มาก

มากทสด

มาก

มาก

คาเฉลยรวม 4.09 0.135 มาก

จากตารางท 4 พบวา ดานเวลา/สภาพแวดลอม มารดาหลงคลอด มความพงพอใจโดยรวมอย

ในระดบมาก (Χ = 4.09, S.D. = 0.135) และเมอพจารณาแตละหวขอ พบวา ความเหมาะสมของ

ชวงเวลาทฝกบรหารรางกาย มารดาหลงคลอดมความพงพอใจอยในระดบมากทสด (Χ = 4.25, S.D. =

0.593) รองลงมา คอ ความเหมาะสมของระยะเวลาในการฉายวดโอ(Χ = 4.10, S.D. = 0.590) และ

ความเหมาะสมของสถานทฝกบรหารรางกาย (Χ = 4.08, S.D. = 0.637)

31

ตารางท 5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานผสอน

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานผสอน

15. การอธบายขนตอนการฝกปฏบตของผสอน

16. การใหคาแนะนา ชวยเหลอในการฝกปฏบต

ของผสอน

17. การเปดโอกาสใหซกถามปญหาของผสอน

18. การตอบขอซกถามของผสอน

47

(42.7)

43

(39.1)

32

(29.1)

29

(26.4)

55

(50.0)

62

(56.4)

68

(61.8)

72

(65.4)

8

(7.3)

5

(4.5)

10

(9.1)

9

(8.2)

-

-

-

-

-

-

-

-

4.35

4.35

4.20

4.18

0.615

0.566

0.587

0.561

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มาก

คาเฉลยรวม 4.27 0.093 มากทสด

จากตารางท 5 พบวา ดานผสอน มารดาหลงคลอดมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมากทสด

(Χ = 4.27, S.D. = 0.093) และเมอพจารณาแตละหวขอ พบวา การอธบายขนตอนการฝกปฏบตของ

ผสอน และการใหคาแนะนา ชวยเหลอในการฝกปฏบตของผสอน มารดาหลงคลอดมความพงพอใจ

อยในระดบมากทสด (Χ = 4.35, S.D. = 0.615 และΧ = 4.35, S.D. = 0.566) รองลงมา คอ การเปด

โอกาสใหซกถามปญหาของผสอน (Χ = 4.20, S.D. = 0.587) และการตอบขอซกถามของผสอน

(Χ = 4.18, S.D. = 0.561)

32

ตารางท 6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด จาแนกตามดานการนาความรไปใชประโยชน

รปแบบการใหความร

เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

ระดบความพงพอใจ N=110

Χ S.D. ระดบ มาก

ทสด

จานวน

(%)

มาก

จานวน

(%)

ปาน

กลาง

จานวน

(%)

นอย

จานวน

(%)

นอย

ทสด

จานวน

(%)

ดานการนาความรไปใชประโยชน

19. ความตรงตอความตองการของความรทไดรบ

20. การสามารถนาไปปฏบตตอทบาน

21. ความสามารถนาไปถายทอดแกผอน

30

(27.3)

41

(37.3)

30

(27.3)

66

(60.0)

60

(54.5)

63

(57.3)

14

(12.7)

9

(8.2)

16

(14.5)

-

-

1

(0.9)

-

-

-

4.15

4.29

4.11

0.618

0.611

0.668

มาก

มากทสด

มาก

คาเฉลยรวม 4.18 0.095 มาก

จากตารางท 6 พบวา ดานการนาความรไปใชประโยชน มารดาหลงคลอดมความพงพอใจ

โดยรวมอยในระดบมาก (Χ = 4.18, S.D. = 0.095) และเมอพจารณาแตละหวขอ พบวา การสามารถ

นาไปปฏบตตอทบาน มารดาหลงคลอดมความพงพอใจอยในระดบมากทสด (Χ = 4.29, S.D. =

0.611)รองลงมา คอ ความตรงตอความตองการของความรทไดรบ (Χ = 4.15, S.D. = 0.618) และ

ความสามารถนาไปถายทอดแกผอน (Χ = 4.11, S.D. = 0.668)

33

สวนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆมรายละเอยด ดงตารางท 7

ตารางท 7 ขอเสนอแนะของมารดาหลงคลอด

ขอเสนอแนะ จานวน

(N= 110 คน)

รอยละ

1. ไมไดใหขอเสนอแนะ

2. ใหขอเสนอแนะ

- ดานสอวดโอควรมเวลานานกวาน

102

8

5

92.7

7.3

4.6

- แผนพบรปภาพไมคอยชด 1 0.9

- สถานทนาจะมหองสาหรบฟงและดจะไดไมรบกวนเดก 1 0.9

- ควรใชกระดาษทมคณภาพสงกวานและมภาพประกอบ

จะดมากเพอคณแมจะไดเกบแผนพบไปดทบานไดนาน ๆ

1 0.9

จากตารางท 7 พบวา มารดาหลงคลอดมขอเสนอแนะตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหาร

รางกายของมารดาหลงคลอดในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ดงน ไมไดให

ขอเสนอแนะ จานวน 102 คน คดเปน รอยละ 92.7 ใหขอเสนอแนะ จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 7.3

รายละเอยดการใหขอเสนอแนะ คอ ดานสอวดโอควรมเวลานานกวาน จานวน 5 คน คดเปน

รอยละ 4.6, แผนพบรปภาพไมคอยชด, สถานทนาจะมหองสาหรบฟงและดจะไดไมรบกวนเดก และ

ควรใชกระดาษทมคณภาพสงกวาน และมภาพประกอบจะดมากเพอคณแมจะไดเกบแผนพบไปด

ทบานไดนาน ๆ จานวนอยางละ 1 คน คดเปนรอยละ 0.9 เทากน

บทท 5

สรปผลการวจย อภปราย และขอเสนอแนะ

การวจย เรอง ความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดา

หลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร เปนการศกษาวจยเชงพรรณนา ม

วตถประสงคเพอศกษาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของ

มารดาหลงคลอด ทแผนกผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ มารดาหลงคลอดทางชองคลอดทนอนพกฟน ทตก 4

แผนกผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร ระหวางวนท 1 พฤษภาคม ถงวนท

31 สงหาคม 2558 จานวน 110 คน เครองมอทใชในการศกษาวจยครงนเปนแบบสอบถามทผวจย

สรางขนและนาขอมลทไดจากแบบสอบถามมาวเคราะหขอมลทางสถต โดยใชคารอยละ (Percentage)

คาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

สรปผลการวจย

ผลการวจยสรปได ดงน

1. จากการวเคราะหขอมลทวไปของมารดาหลงคลอด ซงตอบแบบสอบถามทงสน 110 คน

สวนใหญ อายระหวาง 20-34 ป รอยละ 80 ภมลาเนาอยในเขตจงหวดราชบร รอยละ 67.3 เปนการ

ตงครรภครงแรก รอยละ 54.5 สมรสอยรวมกบสาม รอยละ 84.5 การศกษาระดบมธยมศกษา 4-6/

ปวช. รอยละ 30.9 มอาชพรบจาง รอยละ 39.1 รายไดเฉลยของครอบครวตอเดอน 5,001-10,000 บาท

รอยละ 30.9 สทธรกษาพยาบาลทมารดาหลงคลอดใช คอ จายเอง รอยละ 51.8

2. จากการวเคราะหระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกาย

ของมารดาหลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร พบวา โดยภาพรวม

มารดาหลงคลอดมความพงพอใจอยในระดบมากทสด คอ ดานผสอน (Χ = 4.27, S.D. = 0.093)

รองลงมา ไดแก ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด (Χ = 4.22, S.D. = 0.153) และดาน

การนาความรไปใชประโยชน (Χ = 4.18, S.D. = 0.095) โดยสรปเปนประเดนความพงพอใจใน

แตละดานได ดงน

35

2.1 ดานผสอน หวขอทคาเฉลยความพงพอใจอยในระดบมากทสด คอ การอธบาย

ขนตอนการฝกปฏบตของผสอน และการใหคาแนะนา ชวยเหลอในการฝกปฏบตของผสอน (Χ =

4.35, S.D. = 0.615 และΧ = 4.35, S.D. = 0.566) รองลงมา ไดแก การเปดโอกาสใหซกถามปญหา

ของผสอน (Χ = 4.20, S.D. = 0.587) และการตอบขอซกถามของผสอน (Χ = 4.18, S.D. = 0.561)

2.2 ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด หวขอทคาเฉลยความพงพอใจอย

ในระดบมากทสด คอ ความชดเจนของภาพ (4.27, S.D. = 0.093) รองลงมา คอ ความเหมาะสมของ

เนอหา (Χ = 4.34, S.D. = 0.563) และความชดเจนของเสยงบรรยาย (Χ = 4.32, S.D. = 0.649)

2.3 ดานการนาความรไปใชประโยชน หวขอทคาเฉลยความพงพอใจอยในระดบมาก

ทสด คอ การสามารถนาไปปฏบตตอทบาน (Χ = 4.29, S.D. = 0.611)รองลงมา คอ ความตรงตอ

ความตองการของความรทไดรบ (Χ = 4.15, S.D. = 0.618) และความสามารถนาไปถายทอดแก

ผอน (Χ = 4.11, S.D. = 0.668)

3. ขอเสนอแนะ พบวา มารดาหลงคลอดไมไดใหขอเสนอแนะ จานวน 102 คน คดเปน รอยละ

92.7 ใหขอเสนอแนะ จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 7.3 รายละเอยดการใหขอเสนอแนะ คอ ดานสอวดโอ

ควรมเวลานานกวาน จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 4.6, แผนพบรปภาพไมคอยชด, สถานทนาจะมหอง

สาหรบฟงและดจะไดไมรบกวนเดก และควรใชกระดาษทมคณภาพสงกวานและมภาพประกอบ

จะดมากเพอคณแมจะไดเกบแผนพบไปดทบานไดนาน ๆ จานวนอยางละ 1 คน คดเปนรอยละ 0.9

เทากน

อภปรายผลการวจย

การวจย เรอง ความพงพอใจตอรปแบบการใหความรเรองการบรหารรางกายของมารดา

หลงคลอดทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร จากการวจยดงกลาวขางตน

อภปรายได ดงน

1. ดานสอแผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอดนนมารดาหลงคลอดมคาเฉลย

ความพงพอใจอยในระดบพงพอใจมาก ทงนอาจเปนเพราะเปนสอทมภาษาทอานและเขาใจงาย อกทง

ยงมรปภาพประกอบทาใหมารดาหลงคลอดสามารถปฏบตตามได สอดคลองกบการศกษาของ

นศากร (นศากร โพธชย, 2541 อางถงใน ยวเรศ เสนาธรรม, 2555, หนา 13) ทไดศกษาผลของโปรแกรม

การใหขอมลเกยวกบสงเราตอการปรบตวของบคคลทเปนโรคหลอดเลอดหวใจ พบวา คมอ/เอกสาร

แผนพบ เปนสอทชวยในการทบทวนและกระตนเตอนความทรงจาภายหลงการไดรบขอมล เปนสอ

ทมรปภาพและมการใชภาษาทเขาใจไดงาย มเนอหาตอเนองและครอบคลม มการใชเอกสารรปภาพ

36

ประกอบ เปนวธทเหมาะสมสาหรบการใหความรแกประชาชน เพราะเปนวธการทงายและประหยด

ผเรยนสามารถศกษาเนอหาตามความสนใจตวเองไดหลายครง สามารถเชอมโยงเขากบความรและ

ประสบการณเดมและทาใหจดจาไดนานขน ผปวยมความรเพมขน และสามารถปฏบตตวเพอปองกน

ภาวะแทรกซอนได

2. ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอดเปนดานทมคาคะแนนเฉลยความพงพอใจ

ในระดบพงพอใจมากทสด ท งนเนองมาจากสอวดโอเปนสงทมท งภาพและมเสยงประกอบ

การบรรยายชดเจน ทาใหงายกบการฝกปฏบตตามของมารดาหลงคลอด สอดคลองกบการศกษา

ของณฐนนท เกตภาค, วลาวณย พเชยรเสถยร และอารวรรณ กลนกลน (2554 อางถงในมทนา

สงวาลย และนตยา โรจนนรนดรกจ, 2555, หนา 58) ทไดศกษา ผลของการใหขอมลโดยใชสอ

วดทศนตอความรและการปฏบตของผปวยในการปองกนการตดเชอในโรงพยาบาล พบวา การให

ขอมลโดยใชสอวดโอมผลทาใหผปวยมความรและปฏบตการปองกนการตดเชอในโรงพยาบาลได

ถกตองเพมขน เนองจากสอวดโอใหภาพเคลอนไหวและเสยงประกอบทเหมอนจรงเหมาะกบ

เนอหาทตองการนาเสนอในลกษณะทเคลอนไหว จงเปนสอทเหมาะแกการชกจงและชวยผเรยน

ไดรบประสบการณทใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด และสอดคลองกบแนวคดของนท เกอกล

กจการ (2541 อางถงใน ยวเรศ เสนาธรรม, 2555, หนา 13) ทไดกลาวไววา วดโอ เปนสอทมทงภาพ

และเสยงประกอบเปนสงเราทผานการสมผสทางตา และทางห ชวยใหเกดการเรยนรจาไดดขน

นอกจากนยงเปนสอทสะดวกตอการนาไปใชไมจากดเรองเวลาและสถานท สามารถศกษาซ าได

หลายครง

3. ดานเวลา/สภาพแวดลอม พบวา มารดาหลงคลอดมคาคะแนนเฉลยความพงพอใจโดยรวม

อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ความเหมาะสมของชวงเวลาทฝกบรหารรางกายมคา

คะแนนเฉลยความพงพอใจอยในระดบพงพอใจมากทสด ทงนเปนผลมาจากระยะเวลาทใชในการสอน

มความเหมาะสมเพยงพอในการสรางความเขาใจของมารดาหลงคลอด สงผลใหเกดการปฏบตตาม

ไดงาย สอดคลองกบแนวคดของรววตร สรภบาล (2551, หนา 21) ทกลาวไววา การจดการเรยนรท

ดมคณภาพตองมความครบถวนและความสอดคลองกนขององคประกอบตงแตเรอง ระยะเวลา

สาระสาคญ เนอหาสาระ และสอประกอบการเรยนร

ในหวขอความเหมาะสมของสถานทฝกบรหารรางกายมคาคะแนนเฉลยความพงพอใจอย

ในระดบพงพอใจมาก ทงนอาจเปนเพราะเปนอาคารเดยวกบทมารดาหลงคลอดนอนพกฟนอย ทาให

มารดาหลงคลอดไมตองเคลอนยายไกลและมความสบายใจทไมตองปลอยใหทารกอยโดยลาพง

สอดคลองกบ สมทรง สรรพสาร (2547 อางถงใน ทรรศนย วราหคา, 2554, หนา 73) ทไดกลาวไววา

การจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรของผเรยนดานสงคมและจตใจมผลตอการเรยนรของ

37

ผเรยน เพราะสภาพแวดลอมทางสงคมและจตใจมความสาคญตอพฒนาการดานการปรบตวของ

ผเรยน

4. ดานผสอน พบวา มารดาหลงคลอดมคาคะแนนเฉลยความพงพอใจโดยรวมอยในระดบ

พงพอใจมากทสดใน 5 ดาน ทงนอาจเปนเพราะผวจยมการอธบายประกอบการฉายวดโอ และให

คาแนะนาทงายตอการฝกในแตละทาของการบรหารรางกาย พรอมกบใหมารดาหลงคลอดได

ปฏบตดวยตนเอง ทาใหมารดาหลงคลอดเขาใจงายและปฏบตไดถกตอง สอดคลองกบแนวคดของ

นท เกอกลกจการ (2541 อางถงใน ยวเรศ เสนาธรรม, 2555, หนา 13-14) ทกลาวไววา วธการสอน

โดยผสอนมเครองมออปกรณประกอบการสอนเปนวธการสอนทมการจดเตรยมการเสนอความร

ขอเทจจรง หลกการ แนวทางการปฏบตหรอกระบวนการปฏบตหรอกระบวนการกระทาทถกตอง

มการอธบายใหเหตผลประกอบการแสดงใหมองเหน กระบวนการกระทาทแนนอน ชวยใหผเรยน

เกดการเรยนรในกจกรรมทเรยนอยางชดเจน การสาธต ประกอบการสอนจะกระทาใหผเรยนเรยนร

ไดเรว ถกตอง ประหยดเวลา ทาใหบทเรยนนน ๆ เปน ทนาสนใจ นาเชอถอ เกดความประทบใจ ไมลม

และสามารถปฏบตตามไดอยางถกตอง ผเรยนจะเกดการเรยนรจากการสงเกต การฟง การกระทา หรอ

การแสดง และอาจเปดโอกาสใหผเขาเรยนเขามามสวนรวมดวย

5. ดานการนาความรไปใชประโยชน พบวา มารดาหลงคลอดมคาคะแนนเฉลยความพงพอใจ

โดยรวม อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในหวขอการสามารถนาไปปฏบตตอทบาน

ในระดบมากทสด ทงนนาจะเปนเพราะมารดาหลงคลอดไดรบการฝกปฏบตตามวดโอ และมการไดรบ

คาแนะนาจากผวจย ทาใหสามารถปฏบตทาการบรหารรางกายไดอยางถกตอง ประกอบกบมการให

เอกสารแผนพบกลบไปฝกปฏบตตอทบานสงผลใหมารดาหลงคลอดมความมนใจมากขนในการนา

ความรทไดรบไปฝกปฏบตเมอกลบไปอยบานไดสอดคลองกบแนวคดของโอเรม (Orem, D.E., &

Taylor, S. Orem & Taylor, 1986, p. 39) ทกลาววา การมแหลงขอมลคอ การมเอกสารกลบบานหลงจาก

สอนใหความรแกผปวยแลว จะทาใหผปวยเกดความคดรเรม และปฏบตกจกรรมดแลตนเองอยาง

ตอเนอง จงทาใหในหวขอ ความตรงตอความตองการของความรทไดรบ และความสามารถนาไป

ถายทอดแกผอนกมคาคะแนนเฉลยทอยในระดบพงพอใจมากเชนกน

38

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะเพอการปฏบตงาน

1.1 33ในการนารปแบบการใหคาแนะนาดานการบรหารรางกายของมารดาหลงคลอดไปใช

ในการใหบรการ อาจเพมเตมการพฒนาสอวดโอโดยใหมระยะเวลาในการฝกปฏบตการบรหาร

รางกายในแตละทาใหนานขน เพอใหมารดาหลงคลอดสามารถฝกปฏบตซ า ๆ ไดหลาย ๆ ครง

1.2 ควรมการสนบสนนในการพฒนาสอแผนพบใหมรปภาพทชดเจนและคณภาพของ

กระดาษทเกบใชงานไดนาน

2. ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

2.1 ควรมการศกษาพฤตกรรมการออกกาลงกายดวยการบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด

โดยการสมภาษณเชงลก

2.2 ควรศกษาปจจยทมผลตอการออกกาลงกาย33ของมารดาหลงคลอด

บรรณานกรม จงจต หาญเจรญ. ความพงพอใจของผปวยตอบรการพยาบาลบนหอผปวยศลยกรรมชาย

โรงพยาบาลศรราช. [ปรญญานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต]. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ศลปากร, 2550.

จนตนา ศรสพพตพงษ. ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการดแลตนเองของหญงหลงคลอดในเขต

จงหวดราชบร. [วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต]. นครปฐม: มหาวทยาลย

ศลปากร, 2550.

จนตหรา ราชแลน และคณะ. ความพงพอใจในการออกกาลงกายดวยยางยด(กรณศกษา)กลมสตรท

ออกกาลงกายดวยยางยดในชมชนบานใหมคลองเตย ตาบลสะแกราช อาเภอปกธงชย

จงหวดนครราชสมา. [ปรญญานพนธวทยาศาสตรบณฑต]. นครราชสมา: มหาวทยาลย

วงษชวลตกล, 2556.

ชนตา พงษสมรวย, วาสนา สงขทอง และปวณา สกรฑา. ความพงพอใจของผปวยทนอนรกษาตว

ทหอผปวยพเศษ 3 โรงพยาบาลเมตตาประชารกษ (วดไรขง). นครปฐม: โรงพยาบาล

เมตตาประชารกษ (วดไรขง), 2554. ณรงคศกด องคะสวพลา. คมอหลงคลอดและการดแลทารก. นนทบร: กระทรวงสาธารณสข,

มปป. ตรภพ เลศบรรณพงษ. “นาหนกตวมารดากบการตงครรภ: ปจจยทสตแพทยอาจมองขาม”.

เวชบนทกศรราช 2551; 1: 81-9.

ทรรศนย วราหคา. การศกษาการจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรของโรงเรยนวดจนทร

ประดษฐาราม สงกดสานกงานเขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร. [วทยานพนธการศกษา

มหาบณฑต]. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2554.

เทพพนม เมองแมน และสวง สวรรณ. พฤตกรรมองคการ. (ฉบบปรบปรงใหม). พมพครงท 2.

กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช, 2540.

ธานนทร ศลปจาร. การวจยและวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS. พมพครงท 11. กรงเทพฯ:

บสซเนสอารแอนดด, 2553.

นท เกอกลกจการ. การสอนผรบบรการในโรงพยาบาล. พมพลกษณ, สงขลา: คณะพยาบาลศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 2541.

40

นวลอนงค ชยปยะพร. คมอคณแม 40 สปดาหแหงการรอคอย : กายภาพบาบดสาหรบหญง

มครรภ. พมพครงท 19. กรงเทพฯ: แสงแดด, 2551.

ภากรณ นาวา และศรวมล วนทอง. ความพงพอใจของผรบบรการแผนกผปวยนอก โรงพยาบาล

ดานมะขามเตย อาเภอดานมะขามเตย จงหวดกาญจนบร. [ปรญญานพนธวทยาศาสตร

บณฑต]. นครปฐม: มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม, 2550.

มทนา สงวาลย และนตยา โรจนนรนดรกจ. บทวจย “การศกษาเปรยบเทยบประสทธผลของสอ

การสอนระหวางสอวดทศนกบภาพพลกในดานความรเรองการปฏบตตวหลงคลอดและทกษะ

การใหนมมารดาของสตรหลงคลอด”. วารสารพยาบาลสาธารณสข 2558; 29, หนา 56-6. ยวเรศ เสนาธรรม. การพฒนาคณภาพกระบวนการการใหขอมลแกผปวยกอนผาตด.

โรงพยาบาลแพร. [ปรญญานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต]. เชยงใหม: มหาวทยาลย

เชยงใหม, 2555.

รววตร สรภบาล. แนวทางการเขยนแผนการจดการเรยนรใหมคณภาพ. วารสารวชาการ.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ, 2551; 11, หนา 19-23.

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ : นานมบ�คส�

พบลเคชน, 2542.

วนทน ผลสมบรณ และคณะ. รายงานการวจย เรอง ความพงพอใจของผรบบรการตอการใชระบบ

คดกรองความเรงดวนในแผนกผปวยนอก สถาบนราชานกล. นนทบร: สถาบนราชานกล

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข, 2554.

ศรวรรณ เสรรตน�. พฤตกรรมผบรโภค. กรงเทพมหานคร : ธรฟล�ม และไซเทกซ�, 2541.

สมพฒน จารสโรมรน. ออกกาลงกายในระหวางตงครรภ [อนเทอรเนต]. 2554 [เขาถงเมอ1 16

ธนวาคม 2557]. เขาถงไดจาก: http://www.healthtoday.net/thailand/fitness/fitness_129.

html

สมหมาย เปยถนอม. รายงานการวจย เรอง ความพงพอใจของนกศกษาในการไดรบการบรการ

จากมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม. นครปฐม: มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม, 2551.

สนย กลดแพ. ความพงพอใจของผใชบรการโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนาตอการใช

บรการของผปวยนอก โรงพยาบาลพระนงเกลา. [วทยานพนธปรญญาศลปศาสตร

มหาบณฑต]. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฏพระนคร, 2550.

41

Best, J.W.. Research in education. 3rd ed. Englewood Clift, NJ: Prentice- Hall, 1977.

Orem, D.E., & Taylor, S. Orem’s general theory of nursing. In P. Winstead – Fry, (Ed.), Case

studies in nursing theory. New York: National League for Nursing, 1986, pp. 37-71.

(Pub. No. 15-2152).

ภาคผนวก

แบบสอบถาม ความพงพอใจตอรปแบบการใหความรเรองการบรหารรางกาย

ของมารดาหลงคลอด

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

คาชแจง

แบบสอบถามความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง การบรหารรางกายของมารดา

หลงคลอด เปนแบบสอบถามทจดทาขนเพอศกษาระดบความพงพอใจตอรปแบบการใหความร เรอง

การบรหารรางกายของมารดาหลงคลอดทงานผปวยใน ของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามย

ท 4 ราชบร แบบสอบถามประกอบดวย 3 สวน ไดแก

สวนท 1 ขอมลทวไปของมารดาหลงคลอด มจานวน 8 ขอ

สวนท 2 ความพงพอใจในการบรหารรางกายของมารดาหลงคลอด มจานวน 21 ขอ

สวนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ

โปรดอานคาแนะนาในการตอบแบบสอบถามโดยละเอยดและกรณาตอบใหครบทกสวน

สวนท 1 ขอมลทวไปของมารดาหลงคลอด HN…………………………...

คาชแจง โปรดเตมคาในชองวางหรอกาเครองหมาย ลงใน ( ) ทตรงกบขอมลของทาน

1. อาย ................ ป (เกน 6 เดอนใหนบเปน 1 ป)

2. ภมลาเนา

( ) 1. ในเขตจงหวดราชบร

( ) 2. นอกเขตจงหวดราชบร

3. จานวนครงของการตงครรภ

( ) 1. 1 ครง ( ) 2. 2 ครง

( ) 3. 3 ครง ( ) 4. มากกวา 3 ครง (ระบ.........ครง)

4. สถานภาพสมรส

( ) 1. โสด ( ) 2. สมรส

( ) 3. หมาย/หยา ( ) 4. แยกกนอยกบสาม

5. ระดบการศกษา

( ) 1. ไมไดเรยนหนงสอ ( ) 2. ประถมศกษา 1- 6

( ) 3. มธยมศกษา 1- 3 ( ) 4. มธยมศกษา 4 - 6 /ปวช.

( ) 5. ปวส./ อนปรญญา ( ) 6. ปรญญาตรหรอเทยบเทา

( ) 7. สงกวาปรญญาตรขนไป

44

6. อาชพ

( ) 1. นกเรยน/นกศกษา ( ) 2. คาขาย/ธรกจ

( ) 3. รบจาง ( ) 4. ทานา/ทาสวน/ทาไร

( ) 5. รบราชการ/รฐวสาหกจ ( ) 6. แมบาน

( ) 7. อนๆ (ระบ)..................................

7. รายไดครอบครวโดยเฉลยตอเดอน……………………….บาท

8. สทธรกษาพยาบาล

( ) 1. ขาราชการ/รฐวสาหกจ ( ) 2. ประกนสงคม

( ) 3. องคการปกครองสวนทองถน(อปท.)

( ) 4. จายเงนเอง

สวนท 2 ความพงพอใจในตอรปแบบการใหความรเรองการออกกาลงกายหลงคลอดของมารดา

หลงคลอด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 4 ราชบร

คาชแจง โปรดอานขอความแลวทาเครองหมาย ลงใน � หนาขอความ โดยเลอกขอความ

ทตรงกบความคดเหนของทานมากทสดเพยงคาตอบเดยว

รายการประเมน

ระดบความพงพอใจ

มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย

นอย

ทสด

(5) (4) (3) (2) (1)

ดานสอแผนพบ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

1. ความเหมาะสมของเนอหา

2. ความเหมาะสมของลกษณะแผนพบ

3. ความเหมาะสมของภาพ

4. ความเหมาะสมของตวอกษร

ดานสอวดโอ เรอง การบรหารรางกายหลงคลอด

5. ความชดเจนของภาพ

6. ความชดเจนของเสยงบรรยาย

7. ความเหมาะสมของเนอหา

45

รายการประเมน

ระดบความพงพอใจ

มาก

ทสด มาก ปานกลาง นอย

นอย

ทสด

(5) (4) (3) (2) (1)

8. ความเหมาะสมของเสยงเพลงประกอบในวดโอ

9. ความเหมาะสมของขนาดและสตวอกษร

10. การสอความหมายของวดโอ

ดานเวลา/สภาพแวดลอม

11. ความเหมาะสมของระยะเวลาในการฉายวดโอ

12. ความเหมาะสมของชวงเวลาทฝกบรหารรางกาย

13. ความเหมาะสมของสถานทฝกบรหารรางกาย

14. ชดบรหารรางกายททางรพ.จดให

ดานผสอน

15. การอธบายขนตอนการฝกปฏบตของผสอน

16. การใหคาแนะนา ชวยเหลอในการฝกปฏบตของผสอน

17. การเปดโอกาสใหซกถามปญหาของผสอน

18. การตอบขอซกถามของผสอน

ดานการนาความรไปใชประโยชน

19. ความตรงตอความตองการของความรทไดรบ

20. การสามารถนาไปปฏบตตอทบาน

21. ความสามารถนาไปถายทอดแกผอน

46

สวนท 3 ขอเสนอแนะอน ๆ

1. ดานเวลา ……………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………

2. ดานสถานท…………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………

3. ดานผสอน…………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

4. ดานสอ

วดโอ………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

แผนพบ………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

5. อนๆ ………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

ขอขอบคณทกรณาใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม

นางสาวศรวด ชมจต

ผวจย

การบรหารรางกายหลงคลอด

ในภาวะปกตเราควรออกกาลงกายเพอใหระบบตาง ๆ เชน

ปอด หวใจ กลามเนอ ขอตอการไหลเวยนของเลอดทางานไดด

สาหรบคนทเพงคลอดบตรการออกกาลงกายกยงจาเปน เพอให

การขบของเสยตาง ๆ เชน น าคาวปลาเปนไปโดยสะดวก ชวย

การเสรมสรางและซอมแซมกลามเนอสวนตาง ๆ เชน ฝเยบ

กลามเนอในเชงกราน กลามเนอหนาทอง ดขนอยางรวดเรว

จะบรหารรางกายหลงคลอดไดเมอไร

การบรหารรางกายหลงคลอดจะเรมไดเมอมารดาไดรบ

การพกผอนเตมท ไมมอาการวงเวยนศรษะ ผทใชสตศาสตร

หตถการ เชน ผาตดคลอด อาจจะตองรอไปจนกวาแขงแรงขน

หรอปรกษาสตแพทย ควรเรมจากทาทงายและเบาๆกอนแลวจง

จะเปลยนเปนทาทยากขน และหามบรหารรางกายในทานอนควา

เพราะจะเกดภาวะลมอดตนในเสนเลอดได

การออกกาลงกายใหไดผลดควรทาเปนประจาสมาเสมอ

อยางนอยสปดาหละ 3 วน ๆ ละประมาณ 30นาท

ทาบรหารรางกายหลงคลอด

3 วนแรกหลงคลอด บรหารทาท 1-5 วนท 4 เปนตนไป

บรหาร ทาท 1-7

ทาท 1 ฝกการหายใจ และบรหารปอด

วธการบรหาร นอนหงายราบชนเขา เอามอ 2 ขางวางบนหนาทอง

สดหายใจเขาลก ๆ ใหหนาทองโปงออก แลวคอยๆหายใจออก

ทางปากจนหนาทองแฟบ ทาเชนน 10 ครง ทานเปนการบรหาร

กลามเนอหนาทองดานใน ชวยใหหนาทองแบนราบ

ทาท 2 บรหารไหล และแขน

วธการบรหาร นอนหงายแขนเหยยดตรงอยขางลาตว ยกแขน

ทง 2 ขางขนในทาเหยยดตรง ชขนตงฉากกบลาตวจนมอทง 2

จบกนได หายใจเขาและกลนไว นบ 1-10 แลวหายใจออกพรอม ๆ

กบปลอยแขนลงชา ๆ จนกลบมาแนบลาตว ทาเชนน 10 ครง

ทาท 3 การบรหารคอและกลามเนอบรเวณศรษะ เพอลด

ความเครยด

วธการบรหาร

1. หมนศรษะไปทางขวามาซายพรอมหายใจเขาชา ๆ

แลวหมนกลบมาในทาศรษะตงตรงพรอมหายใจออกชา ๆ หมน

ศรษะสลบซายขวา (ทา 10 ครง)

2. ตงศรษะตรงพรอมกบหายใจเขา แลวกมศรษะเลกนอย

พรอมกบหายใจออก (ทา 10 ครง)

3. เอยงศรษะไปทางขวา พรอมกบหายใจเขา แลวเอยง

ศรษะตงตรงพรอมกบหายใจออก เอยงศรษะสลบซายขวา (ทา

10 ครง)

3(1) 3(2) 3(3)

ทาท 4 ทาบรหารเพมความแขงแรง กลามเนอหนาทอง

กลามเนอกนยอย กลามเนอบรเวณฝเยบ เพอให

มดลกเขาอเรว และลดอาการปวดหลง

วธการบรหาร นอนหงายชนเขา 2 ขาง กดหลงใหแนบชดกบพน

ขมบกนพรอมกบยกกนใหลอยพนพน เกรงคางไวนบ 1-10

จงปลอยกนลง ทาเชนน 10 ครง

ทาท 5 การบรหารกลามเนอนอง และขอเทา

วธการบรหาร นอนหงายราบขาเหยยดตรงทง 2 ขาง กระดก

ปลายเทาทง 2 ขางขน พรอมกบเกรงกลามเนอ ดนขาไว นบ

1-10 แลวกดปลายเทาลง นบ 1-10 ทาเชนน 10 ครง

ประโยชนของการออกกาลงกายหลงคลอด

ทาท 6 บรหารกลามเนอหนาทองและองเชงกรานพรอมกน

วธการบรหาร นอนหงายชนเขา 2 ขาง สดหายใจเขาลก ๆ

แขมวทอง ขมบกนแลวเหยยดขา 2 ขางออกไปจากลาตว

พรอมกบหายใจออก นบ 1-5 แลวดงขากลบมาเขาหาลาตว

พรอมกบการคลายการเกรงกลามเนอ และหายใจเขา ทาเชนน

ซ า ๆ กน 10-12 ครง

ทาท 7 การบรหารเพอใหกลามเนอหนาอกแขงแรง และเตานม

ไมหยอนยาน มจานวน 2 ทา

ทาท 7.1 วธการบรหาร นงขดสมาธกบพน หลงตงตรง

ยกมอ 2 ขาง พนมมอเขาหากนโดยไมชดหนาอก เกรงกลามเนอ

บรเวณหนาอก ตนแขน และดนฝามอทง 2 ขาง ใหแนนทสด

คางไวนบ 1-10 ทาซ า 10 ครง

ทาท 7.2 วธการบรหาร วดพน แบบเขาแตะพน นอนควา

แลวใชมอ 2 ขาง ยนลาตวใหสวนบนลอยสงพนพน เกรงกลามเนอ

หนาอกและตนแขนคางไวนบ 1-10 แลวปลอยตวลง ทาซ า 10 ครง

ทานจะทาใหกลามเนอหนาทอง และหลงแขงแรงขน

1. ทาใหน าคาวปลาไหลสะดวกด40

2. ทาใหแผลทบรเวณฝเยบหายเรวขน40

3. ทาใหมดลกมการบบตว และเขาอไดเรวขน40

4. ทาใหกลามเนอหนาทอง กลามเนอหลง และกลามเนอ

องเชงกรานมความแขงแรงและยดหยนด40

5. ทาใหเอน และขอตอตาง ๆ เกดความแขงแรง ซงมสวนชวย

ใหรางกายเกดความคลองตว และเคลอนไหวไดสะดวก40

6. ทาใหกลามเนอทชวยในการหายใจ ทางานไดดขน

ปอดขยายตวดขนและการทางานของหวใจดขน40

7. ชวยกระตนการทางานของตอมน านม เพอใหผลต

น านมออกมาเปนจานวนมาก เพยงพอแกการเลยงดบตร

ทมา : คมอมารดาหลงคลอดและการดแลทารก (กรมอนามย, มปป., หนา 9-13)

การบรหารรางกายหลงคลอด

งานหอผปวยสต - นรเวชกรรม

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ศนยอนามยท 4 ราชบร

นางสาวศรวด ชมจต

ผจดทา

ประวตยอผวจย

ชอ นางสาวศรวด ชมจต (Miss. Siriwadee Chumjit )

วน เดอน ปเกด 30 มนาคม 2529

การศกษา พยาบาลศาสตรบณฑต

วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน อตรดตถ

(2550)

ตาแหนง และสถานทปฏบตงาน

พยาบาลวชาชพปฏบตการ

งานผปวยใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ศนยอนามยท 4 ราชบร