การจดการความรเรอง

การปลกบวส บวประดบ

ดำาเนนการโดยนางสาวกรรณกา สงขทอง

นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ

สำานกงานเกษตรอำาเภอครบร จงหวดนครราชสมา

กรมสงเสรมการเกษตรพ.ศ.2558

คำานำาเอกสารการจดการความรเลมน จดทำาขนตามนโยบายกรมสง

เสรมการเกษตร ทใหหนวยงานมองคความรทไดจากการถอดองคความรจากการปฏบตงาน จากผทมความรความสามารถเฉพาะดาน หรอจาก เกษตรกร/กลมเกษตรกร ทเปนตนแบบทด เพอรวบรวมจดเกบไวในคลงความร เพอใหเจาหนาทของกรมสงเสรมการเกษตรนำาไปใชประโยชนในการปฏบตงานและ เกษตรกร หรอผทสนใจทวไปสามารถเขาถงขอมลไดงาย สะดวกและรวดเรว

การจดการความรครงน ไดทำาการถอดองคความรจากกลมวสาหกจชมชนทเปนตนแบบทด โดยกจกรรมของกลมฯ คอการปลกบวส บวประดบ ทมขนตอนการผลตทงายสามารถทำาไดดวยตนเอง และใชวสดปลกทสามารถหาไดสะดวกจากในทองถน

ขอขอบคณ นางสมหมาย ประชดครบร ประธานกลมวสาหกจชมชนฯ ในการถอดองคความรในครงน และหวงเปนอยางยงวาเอกสารการจดการความรเลมนจะเปนประโยชนแกผทสนใจ

นางสาวกรรณกา สงขทอง20 สงหาคม 2558

สารบญหนา

1. ชอเรอง 12. ชอผดำาเนนการจดการความร

13.วนเดอนปทดำาเนนการจดการความร

14. สถานทดำาเนนการจดการความร

15. บทนำา 16. เนอหา 27. สรป

38. ภาคผนวก

4

เอกสารการจดการความร

1. ชอเรอง การปลกบวส บวประดบ

2. ชอผรวมดำาเนนการจดการความร2.1 ชอสกลผบรหาร นายสมเกยรต สบอนนต เกษตร

อำาเภอ2.2 ชอผดำาเนนการ นางสาวกรรณกา สงขทอง นกวชาการสง

เสรมการเกษตรปฏบตการ2.3 ชอสกลผจดบนทกนางสาวกรรณกา สงขทอง นกวชาการสง

เสรมการเกษตรปฏบตการนางสาวจรพรรณ พมยสน นกวชาการสงเสรม

การเกษตรปฏบตการ2.4 ชอสกลเจาขององคความร กลมวสาหกจชมชน สวนบวออมสน

โดย นางสมหมาย ประชดครบร ประธานกลม

3. วนเดอนป ทดำาเนนการจดการความร20 สงหาคม 2558

4. สถานทดำาเนนการจดการความรกลมวสาหกจชมชน สวนบวออมสนเลขท 112 หม 11 บานหนองปรอ ตำาบลครบร อำาเภอครบร จงหวด

นครราชสมา 30250

5. บทนำา

บว เปนพชทมความสำาคญกบมนษยมานานกวา 4,000 ป ทงในชนชาตอยปต จน อนเดย ไทย ดงจะเหนได จากศลปะแขนงตางๆ และในชวต

ประจำาวน บวทใชประโยชนสวนมากมกจะเปนบวหลวง นอกจากจะปลกบว ประดบเพอความสวยงามแลว ยงใชเปนทงอาหารและสมนไพรอกดวย

ชอสามญ                       Water Lily             ชอวทยาศาสตร              Nymphaea lotus Linn.             วงค                             NYMPHAEACEAE บว เปนพรรณไมนำาประเภทพชลมลก มลำาตนและหวอยในดน ใตนำาการเจรญชกานใบและดอกขนมาบนผวนำา ใบมลกษณะกลมกวางใหญ ผวใบเรยบ มสเขยวหรอนำาตาลออน ดอกเปนกลบซอนกนหลายขน ลกษณะดอกคลายรปกรวย เวลาบานคลายกบรม ดอกมสขาว ชมพ เหลอง ผลคอสวนทอยตรงกลางดอก ซงมเมลดประกอบอยภายในจำานวนมาก ลกษณะ  ขนาดสสน ของใบและดอกขนอยกบชนดพนธ

6. เนอหานางสมหมาย ประชดครบร ประธานกลมวสาหกจชมชน สวนบว

ออมสน ไดดำาเนนการจดตงกลมวสาหกจชมชนขน เพอรองรบการตลาดทกวางขวางขนในปจจบน โดยใหสมาชกกลมวสาหกจชมชนรวมกนผลตบวส บวประดบ ดวยวธการและภมปญญาชาวบาน ทนางสมหมาย ประชดครบร ไดทำาการถายทอดใหกบสมาชกในกลม โดยมขนตอนและวธการ ดงน

1. เรมจากการนำาบวพอแมพนธ(บวส บวประดบ) ทเราตองการมาปลกเลยงไว สามารถทำาได 2 วธ คอ

1.1 ปลกบวในสระ 1.2 ปลกบวในบอซเมนต2. นำาบวพอแมพนธทปลกไวมาขยายพนธ การขยายพนธบว สามารถ

ทำาได 2 วธ คอ2.1 ขยายพนธโดยใชหนอ เรยกวา บวหนอ เปนการขยายพนธ

โดยการขดเหงาบวจากแปลงพอแมพนธมาปลกในการะถางซเมนต โดยนำาดนโคลนใสใหทวพนกนกระถาง ใสนำา แลวนำาเหงาบวใสลงไปในกระถาง ทงไว 1 เดอน บวจะแตกเหงาเพมขนมาอก จากนนนำาเหงาทแตกใหมไปปลก

2.2 ขยายพนธโดยใชใบ เรยกวา บวใบ เปนการขยายพนธโดยใชใบบวทแกและมตมตาขนกลางใบ วธการ คอ ปลกบวตามปกต ทงในสระ และบอซเมนต ประมาณ 2 เดอน ใบบวจะแกและมตมตาขนกลางใบ (ใหคดเลอกเอา เพราะวาบางใบจะไมมตมตาขน กไมสามารถขยายพนธตอได) ใหเดดใบทมตมตาขน ควำาลงในนำา ประมาณ 2 อาทตย ตมตาจะเจรญเตบโต มรากงอกออกมา นำาไปปลก

โดยทางกลมฯ ทำาการขยายพนธบวทง 2 วธ ควบคกน เพอใหไดพนธบวเพมมากขน ใหเพยงพอตอการนำาไปปลกในกระถางตอไป

3.นำาบวทไดจากการขยายพนธ ไปปลกลงในกระถาง3.1 วสดอปกรณในการปลกบวส บวประดบ

- กระถาง ขนาด 10 นว- ปยคอก- ปยเคม สตร 18-8-8- ดนเหนยว (ดนโคลน)- หนอบว / เหงาบว- นำา

3.2 วธการปลกในกระถาง- ใสปยคอก จำานวน 1 หยบมอ ปยเคม สตร 18-8-8

จำานวน 10 เมด รองพน- ใสดนโคลน ประมาณครงกระถาง- ตากดนทงไว 3 วน- เตมนำาใหเตมกระถาง ทงไว 1 วน- นำาหนอบวปลกลงในกระถาง 1 อาทตย หนอบวทปลก

กจะตดราก- ทงไว 45 วน บวจะออกดอก พรอมจำาหนาย

4. การตลาด กลมฯ จะรวบรวมผลผลตจากสมาชกในกลม สงออกขายตามตลาดในทองถน ในอำาเภอ โดยจะมตวแทนของกลมฯ เปนผนำาไปขาย นอกจากนทางกลมฯ ยงไดขยายตลาดออกไปยงตางอำาเภอ และตางจงหวด ซงกำาลงเปนทนยมในกลมคนรกบว

นอกจากบวส บวประดบแลว ทางกลมฯ ยงไดผลต ตนพรกมาหรอผกแพว ซงเปนพชสมนไพร และผกแขยง ทเปนผกพนบาน ปลกในกระถางจำาหนายดวย

7. สรปกลมวสาหกจชมชน สวนบวออมสน เปนกลมททำาการผลตบวส บว

ประดบ แบบครบวงจร คอทกขนตอนการผลต สมาชกในกลมจะรวมกนทำาเอง โดยมขนตอน และ เทคนค การปลกเปนภมปญญาชาวบาน นอกจากนยงใชวสดอปกรณในการปลกทสามารถหาไดในทองถน

ทางกลมฯ ยงเพมมลคาดวยการปลกใสกระถางและตองรอใหออกดอกกอน จงนำาไปจำาหนาย นอกจากน ยงนำาพรกมาหรอผกแพว และผกแขยง มาปลกในกระถาง สามารถใชประดบตกแตงสถานทพรอมทงเกบรบประทานไดสะดวกอกดวย

ภาคผนวก

1. ขนตอนการปลกบวในกระถาง

2. ผลตภณฑของกลมวสาหกจชมชน สวนบวออมสน

การเตรยมดนปลกบวในกระถาง

บวในกระถาง อาย ประมาณ 45 วน

บวในการะถาง อาย ประมาณ 1 เดอน

เตมนำาใหเตม และนำาหนอบวมาปลก