บทท 1 การจดการความร (Knowledge Management, KM )

เปนกระบวนการในการนาความรทมอยหรอเรยนรใหมมาใชให เกดประโยชนสงสดตอองคกรโดย

ผานกระบวนการตางๆ เชน การคนหาสรางใหมรวบรวมจดเกบใหเปนระบบ มการถายทอดแลกเปลยน

วเคราะห สงเคราะห ยกระดบความรใหม และประยกตใชความร

แนวคดเกยวกบความร

ความร คอ สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควาหรอประสบการณ รวมทงความสามารถ

เชงปฏบตและทกษะ ความเขาใจ หรอสารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณ สงทไดรบมาจากการไดยนไดฟง

การคดหรอการปฏบตองควชาในแตละสาขา (พจนานกรมฉบบบณฑตยสถาน พ.ศ.2542) ความร คอ

สารสนเทศทผานกระบวนการคด เปรยบเทยบเชอมโยงกบความรอนจนเกดเปนความเขาใจและนาไปใชในการ

สรปและการตดสนใจในสถานการณตาง ๆ โดยไมจากดชวงเวลา (Hideo yamazaki)

เปาหมายของการจดความร

1) พฒนางาน ใหมคณภาพและผลสมฤทธยงขน

2) การพฒนาคน ในทนหมายถง พฒนาผปฏบตงานไมวาจะเปนขาราชการ ลกจาง พนกงานราชการ แตทได

รบประโยชนมากทสดคอ เจาหนาทชนผนอยและระดบกลาง

3) การพฒนา “ฐานความร” ขององคกร เปนการเพมพนทนความรหรอทนปญญาขององคกร ซงจะชวยทา

ใหองคกรมศกยภาพในการฟนฝาความยากลาบากหรอความไมแนนอนในอนาคตไดดขน

4) การพฒนา “องคกร” ไปสองคกรแหงการเรยนร ประโยชนของการเรยนร

• สรางนวตกรรม โดยการสงเสรมใหแสดงความคดเหนอยางเตมท

• เพมคณภาพการบรการลกคา โดยการลดเวลาการตอบกลบ

• ลดอตราการลาออก โดยการใหความสาคญกบความรของพนกงานและใหคาตอบแทนและรางวลทเหมาะสม

• ลดเวลาการบรหารและลดคาใชจาย โดยกาจดกระบวนการทไมสรางคณคาใหกบงาน

• ปรบปรงประสทธภาพ และเพมผลผลตใหกบทกสวนขององคกร

องคประกอบหลกของการจดความร

1) คน ซงถอวาสาคญทสด เพราะเปนทงแหลงความรและเปนทงแหลงรวมความรและเปนผนาความร ไปใชให

เกดประโยชน

2) สงคม – วฒนธรรม และองคกร เพราะเปนสภาพแวดลอมทจะเอออานวยตอการจดการความร

3) ระบบการจดการความร หรอกระบวนการความร (Knowledge Process) เปนการบรหารจดการเพอนา

ความรจากแหลง

ความรไปใหผใช เพอทาใหเกดการปรบปรงและนวตกรรมใหม ๆ

4) เทคโนโลยเปนเครองมอเพอใหคนสามารถคนหา จดเกบ แลกเปลยน รวมทง นาความรไปใชไดอยางงาย

และรวดเรวขน

ทมจดการความร

1. ผบรหารสงสด (CEO) ควรเปนผเรมกจกรรมจดการความร โดยกาหนดตวบคคลทจะทาหนาท

“คณเออ (ระบบ)” ของ KM ซงควรเปนผบรหารระดบสง

2. ผบรหารความร “คณเออ” (Chief Knowledge Officer – CKO) ไดแก ผบรหารระดบสง

ทาหนาท 3 ประการ คอ

• กาหนดเปาหมายขององคกร หมายถง การกาหนดวสยทศนเกยวกบการจดการความรขององคกร

• สรางบรรยากาศและกฎเกณฑกตกา ขององคกรใหเออตอการแลกเปลยนเรยนร

• คอยจบ “ความรททรงคณคา” และนามาสอสารเพอกระตนใหเกดการตความตอเนอง เกดบรรยากาศท

นาตนเตน เราใจ และภาคภมใจ ชนชม ยกยอง ในผลสาเรจและใหรางวลทอาจไมเนนสงของ แตเนนการสราง

ความภมใจในความสาเรจ

3. คณอานวย (Knowledge Facilitator – KF) เปนผคอยอานวยความสะดวกในการจดการความร

เปนนกจดประกายความคด เปนนกเชอมโยง ระหวางผปฏบต (“คณกจ”) กบผบรหาร (“คณเออ”) เชอมโยง

ระหวาง “คณกจ” ตางกลมภายในองคกร และเชอมโยงการจดการความรในองคกรภายนอกองคกร

4. ผปฏบตจดการความร “คณกจ” (Knowledge practitioner) เปนผดาเนนกจกรรมการจดความร

ประมาณรอยละ 90 – 95 ของทงหมด เปนผทมความร (Explicit Knowledge & Tacit Knowledge )

และเปนผทตองมาแลกเปลยนเรยนร ใช หา สร าง แปลง ความรเพอการปฏบตใหบรรลถงเปาหมายทตงไว

5. คณประสาน (Network Manager ) เปนผคอยประสานเชอมโยงเครอขายการจดการความร

ระหวางหนวยงาน ทาหนาทหลกเกยวกบการตความ และแปลงความรฝงลกใหเปนความรทเปดเผย จบตองได

และนาไปปฏบตไดงาย ใหเกดการแลกเปลยนเรยนรในวงทกว างขน เกดพลงรวมมอทางเครอขายในการเรยน

รและยกระดบความรแบบทวคณและเชอมโยงระหวางผบรหารระดบสงกบเจาหนาทระดบปฏบตการ

กระบวนการจดการความร (Knowledge Management Process)

มหลายรปแบบ ทเปนทนยมใชอยางแพรหลายในปจจบน ไดแก

รปแบบท 1 โมเดลการจดการความร : วงจรเรยนร ยกกาลงสาม บวก ควา (ดร. ประพนธ ผาสกยด)

เปนการเรยนรในทกขนตอนของการทางาน ตงแตกอนเรมงาน จะตองมการศกษาทาความเขาใจในสงทกาลง

จะทา จะเปนการเรยนรดวยตนเองหรออาศยความชวยเหลอจากเพอนรวมงาน (Peer Assist) มวธการและ

เทคนคตาง ๆ ทใชไดผลพรอมทงคนหาเหตผลดวยวาเปนเพราะอะไร และจะสามารถนาสงทไดเรยนรนนมาใช

กบงานทกาลงจะทานไดอยางไร ในระหวางททางาน จะตองมการทบทวน (Reviwe) การทางานอยตลอดเวลา

ในทก ๆ ขนตอน หรอใชเครองมอทเรยกวา After Action Review (AAR) โดยใชคาถาม 4 ขอ หมนตรวจสอบ

อยเสมอ คอ

1. สงทคาดวาจะเกดขนจากการทางาน คอ อะไร

2. สงทเกดขนจรงคออะไร

3. ทาไมจงแตกตาง

4. สงทไดเรยนรและวธการลดความแตกตาง และสามารถนาไปใชทบทวน เมอเสรจสนการทางานหรอเมอจบ

โครงการ (ไมควรเกน 2 – 3 สปดาห) การเรยนรทง 3 ขนตอนนถอวาเปนหวใจของกระบวนการเรยนรท

เปนวงจรอยตรงกลางของโมเดลการจดการความรนนเอง

รปแบบท 2 MODEL KM ฉบบปลาท ของ นพ.วจารณ พาณชเรยนรนนมาใชกบงานทกาลงจะทาน

ไดอยางไร ในระหวางททางาน จะตองมการทบทวน (Reviwe) การทางานอยตลอดเวลาในทก ๆ ขนตอน หรอ

ใชเครองมอทเรยกวา After Action Review (AAR) โดยใชคาถาม 4 ขอ หมนตรวจสอบอยเสมอ คอ

1. สงทคาดวาจะเกดขนจากการทางาน คอ อะไร

2. สงทเกดขนจรงคออะไร

3. ทาไมจงแตกตาง

4. สงทไดเรยนรและวธการลดความแตกตาง และสามารถนาไปใชทบทวน เมอเสรจสนการทางานหรอเมอจบ

โครงการ (ไมควรเกน 2 – 3 สปดาห) การเรยนรทง 3 ขนตอนนถอวาเปนหวใจของกระบวนการเรยนรท

เปนวงจรอยตรงกลางของโมเดลการจดการความรนนเอง

รปแบบท 2 MODEL KM ฉบบปลาท ของ นพ.วจารณ พาณช

รปแบบท 3 ตามแนวทางของสถาบนเพมผลผลตแหงชาต ซงเปนทปรกษาใหสานกงาน ก.พ.ร. จดทา

โครงการพฒนาสวนราชการ ใหเปนองคกรแหงการเรยนรและการจดการความรในสวนราชการ มกระบวนการ

ความร (Knowledge Process) ดงน

เปนงานวจยแหงความสาเรจ

• ผบรหาร

• บรรยากาศและวฒนธรรมองคกร

• การสอสาร

• เทคโนโลยทเขากบพฤตกรรมและทางาน

• การใหความรเรองการจดการความรและการใชเทคโนโลย

• แผนงานชดเจน

• การประเมนผลโดยใชตวชวด

• การสรางแรงจงใจพระราชกฤษฎกลาวดวย หลกเกณฑและวธการบรการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.

2549

“มาตรา 11 สวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการ เพอใหมลกษณะเปนองคการแหง

การเรยนรอยางสมาเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลความรในดานตาง ๆ เพอนามาประ

ยกต ใชในการปฏบตราชการไดอยางถกตอง รวดเรว และเหมาะสมตอ สถานการณ รวมทงตองสงเสรมและ

พฒนาความรสามารถ สรางวสยทศนและปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกด ใหเปนบคลากร ทม

ประสทธภาพ และมการเรยนรรวมกน”

ทฤษฎและกรอบแนวคดเกยวกบการจดการความร

การจดการความรนบเปนเรองใหมในสงคมไทย หลายองคกรวางแผนทจะนาการจดการความรมาใชในองคกร เพอนาพาองคกรสความสาเรจ ผบรหารเปนผทมสวนสาคญทจะผลกดนใหเกดการจดการความรในองคกร ผบรหารยคใหมจะตองทราบหลกการและขนตอนการจดการความร รวมถงปญหาและปจจยสความสาเรจ ทจะทาใหผบรหารไดตระหนกทราบถงบทบาทของตนเองวาควรทาอยางไร จงจะทาใหการบรหารจดการความรในองคกรของตนประสบความสาเรจ ทางสถาบนเพมผลผลตแหงชาตจงไดกาหนด หลกสตรพนฐานการจดการความร (KM Overview) ใหกบผบรหารและทมงานการจดการความร เพอใหเขาใจหลกการและขนตอนของการจดการความร และบทบาทของผบรหารตอความสาเรจของการจดการความร

หลกสตรการจดการความรจากทฤษฎสปฏบต (KM Implementation) เปนการประชมเชงปฏบตการใหกบคณะทางาน เพอใหเขาใจหลกการและขนตอนของการจดการความร และนาความรไปใชเปนแนวทางในการประเมนความพรอมขององคกร รวมทงกาหนดเปาหมายและวางแผนในการดาเนนการในเรองการจดการความรในองคกร ซงเมอเขาใจหลกการและวธการแลวกจะนาเขาสการ จดทาแผนการจดการความร โดยสามารถศกษารายละเอยดการจดทาแผนการจดการความรไดจาก คมอการจดทาแผนการจดการความร นอกจากนยงสามารถเขามาเรยนรไดดวยตนเองในเรองการจดการความร จากรายละเอยดใน KM Tool Kits เพอใหเขาใจเกยวกบทฤษฎและแนวคดตางๆ ทางดานการจดการความรการจดการ (management) เปนกระบวนการของการวางแผน การอานวยการและ การควบคม เพอใหงานนบรรลตามเปาหมายทวางไวซง ชชาต ประชากล (2513, หนา 4-6) ไดอธบายวา:

ประการแรก คอ การวางแผน การตงนโยบายของกลม วางวตถประสงคและโครงการสาหรบอนาคต ประการทสอง คอ การจดมอบหมายความรบผดชอบเฉพาะอยางใหกบแผนกตาง ๆ และระดบตาง ๆ

ทงทมผทางาน การใชทรพยากรทมอยอยางมประสทธภาพ ประการทสาม ไดแก การควบคมงานนน คอ การนาทางและเปนผชแนะทางใหเกดความสะดวกใน

การตรวจสอบการปฏบตงาน และโดยการควบคมนผจดการสามารถ พบวา ไดมการทาอะไรบางเพอตอบสนองตอวตถประสงคและการมอบหมายงาน การบรหาร หมายถง ใชศาสตรและศลปในการนาเอาทรพยากรการบรหาร (administrative resource) มาประกอบกนขนใหเปนไปตามกระบวนการทางการบรหาร (process of administration) เพอใหบรรลวตถประสงคทกาหนดไวอยางมประสทธภาพ

เกณฑการวดความส าเรจ

เกณฑทใชในการประเมนผลการจดการความรขององคกร

1. เกณฑประสทธภาพ (Efficiency) มตวชวด เชน สดสวนของผลผลตตอคาใชจาย ผลตภาพตอหนวยเวลา ผลตภาพตอกาลงคน ระยะเวลาในการใหบรการผปวย

2. เกณฑประสทธผล (Effectiveness) มตวชวดเชน ระดบการบรรลเปาหมาย ระดบการบรรลตามเกณฑมาตรฐาน ระดบการมสวนรวม

3. เกณฑความพอเพยง (Adequacy) มตวชวด เชน ระดบความพอเพยงของทรพยากร 4. เกณฑความพงพอใจ (Satisfaction) มตวชวด เชน ระดบความพงพอใจ 5. เกณฑความเปนธรรม (Equity) มตวชวดคอ การใหโอกาสกบผดอยโอกาส ความเปนธรรมระหวาง

เพศ ระหวางกลมอาชพ ฯลฯ 6. เกณฑความกาวหนา (Progress) มตวชวด เชน ผลผลตเปรยบเทยบกบเปาหมายรวมกจกรรมททา

แลวเสรจ ทรพยากร และเวลาทใชไป 7. เกณฑความยงยน (Sustainability) ตวชวด เชน ความอยรอดของโครงการดานเศรษฐกจสมรรถนะ

ดานสถาบน ความเปนไปไดในดานการขยายผลของโครงการ 8. เกณฑความเสยหายของโครงการ (Externalities) มตวชวด เชน ผลกระทบดานสงแวดลอม

ผลกระทบดานเศรษฐกจ ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม

เกณฑการวดความส าเรจ

เกณฑทใชในการประเมนผลการจดการความรขององคกร

1. เกณฑประสทธภาพ (Efficiency) มตวชวด เชน สดสวนของผลผลตตอคาใชจาย ผลตภาพตอหนวยเวลา ผลตภาพตอกาลงคน ระยะเวลาในการใหบรการผปวย

2. เกณฑประสทธผล (Effectiveness) มตวชวดเชน ระดบการบรรลเปาหมาย ระดบการบรรลตามเกณฑมาตรฐาน ระดบการมสวนรวม

3. เกณฑความพอเพยง (Adequacy) มตวชวด เชน ระดบความพอเพยงของทรพยากร 4. เกณฑความพงพอใจ (Satisfaction) มตวชวด เชน ระดบความพงพอใจ 5. เกณฑความเปนธรรม (Equity) มตวชวดคอ การใหโอกาสกบผดอยโอกาส ความเปนธรรมระหวาง

เพศ ระหวางกลมอาชพ ฯลฯ 6. เกณฑความกาวหนา (Progress) มตวชวด เชน ผลผลตเปรยบเทยบกบเปาหมายรวมกจกรรมททา

แลวเสรจ ทรพยากร และเวลาทใชไป 7. เกณฑความยงยน (Sustainability) ตวชวด เชน ความอยรอดของโครงการดานเศรษฐกจสมรรถนะ

ดานสถาบน ความเปนไปไดในดานการขยายผลของโครงการ 8. เกณฑความเสยหายของโครงการ (Externalities) มตวชวด เชน ผลกระทบดานสงแวดลอม

ผลกระทบดานเศรษฐกจ ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม

การจดการความรและองคกรแหงการเรยนร

ระบบจดการความรในองคกร KM TEAM แผนการจดการความร KM Action Plan การบรหารการเปลยนแปลง (Change Management) + การจดการความร Knowledge Management (Process)

1. Knowledge as a product 2. Transfer of knowledge and best practices 3. Customer-focused knowledge 4. Personal responsibility for knowledge 5. Intellectual-asset management

ความทาทายในการ สรางระบบการจดการความรในองคกร Can we do it? • การเปลยนแปลง วฒนธรรมขององคกร – การเปลยนแปลงคานยม – การเปลยนแปลงความประพฤต ของบคลากร • Knowledge Implementation – Change – Learning – Innovation • Knowledge Evaluation – What is the valuable knowledge for Org.? ระบบการจดการความรในองคกร: KM System Model Methodology KM-Co-ordination Process (Master Plan), KM Operation Process กระบวนการในแตละขน Input>Process>Output •Input>>Input link •ขอมลทวไปขององคกร •ความรขององคกร และการจดการความรในองคกร มหรอไม อยางไร •การไหลเวยนของ ขอมลและองคความรของในองคกร ภายใน – ภายนอก / การเขา – ออก ของขอมลและความร •ปญหาทอาจเกดขนเมอมการจดกาความรในองคกร •Process>>Activities •กาหนดขอบเขตทสามารถดาเนนการจดการความรในองคกร •เปรยบเทยบ และตดสนใจความเปนไปไดของตนทน ความคมคา และผลประโยชนทจะเกดขนตอองคกร •คดเลอกขอบเขตทเหมาะสมในการจดการความรในองคกร •Output>>Product>>>Output Link Product ไดขอบเขต (แผนกหรอหนวยงาน) ทจะดาเนนการจดการความร (KM ทาจากเลกไปใหญ) Output Link แผนกหรอหนวยงานทจะดาเนนการจดการความร ทจะตองมการปรบตว และจะมผลตอกจกรรมในหนาทของแผนกหรอหนวยงานนน

1. Co-ordination Process 2. Analyze: ขนการวเคราะห 3. Scope Definition (ขอบเขตองคกร) 4. Generation of Knowledge Map (แผนทความร) 5. Analysis of Knowledge Management (การวเคราะหการจดการความรขององคกร) 6. Analysis of Knowledge Culture (การวเคราะหวฒนธรรมความรขององคกร) 7. Generation of k-maps การสรางแผนทความร

•Input>>Input link • ผลจาก 1.1 ขอบเขตการดาเนนการ KM • เอกสารการปฏบตงาน เชนโครงสรางองคกร /กระบวนการปฏบตงาน (workflow) /Job Description • บนทกการทางาน การอบรม จากหนวย HR • เอกสารอนๆ ทเกยวของแสดงใหเหนถงการนาความรไปทางาน • Process>>Activities •วเคราะหเอกสาร เพอบงช ผมความรในงานแตละหนาท •วเคราะหเอกสาร เพอบงช วาองคความรเกดขนไดอยางไรในแผนก หรอองคกร •องคความรถกจดเกบไวทใด แบบใด •สรางแผนทความร เพอบงชผมความร บงช

การสรางสรรคความร หรอบงชการจดเกบความร •เปรยบเทยบ และตดสนใจความเปนไปไดของตนทน ความคมคา และผลประโยชนทจะเกดขนตอองคกร •คดเลอกขอบเขตทเหมาะสมในการจดการความรในองคกร •Output>>Product>>>Output Link Product ไดแผนทความร เพอบงชผมความร บงชการสรางสรรคความร หรอบงชการจดเกบความร Output Link - แผนทความรทมขอมลจากการวเคราะห สาหรบการวเคราะหในขน 1.3 - แผนทความรอาจสะทองถงชองวางความร สาหรบการวเคราะหในขน 1.4 Note: แหลงความร และองคความรมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ตองมการปรบปรงใหทนสมยอยเสมอ

1. Analysis of KM

เพอทจะสามารถจดการความร องคกรตองเขาใจกระบวนการและวธการในการสอสารสงผานขอมลและความร ทใชอยในองคกรปจจบน องคกรตองสบสารวจวามการสรางองคความรในองคกร และมการกระจายถายทอดองคความรนนๆ อยางไร การสบสารวจตองดาเนนการทง •ทางแนวดง (Vertical top-down /management to employees communication) •ทางแนวราบ (Horizontal /between employees communication) •การถายทอดความรสภายนอกหรอรบองคความรจากภายนอก •การถายทอดความรแบบเปนทางการและไมเปนทางการ •Input>>Input link - ผลจาก1.1 ขอบเขตการจดการความร - ผลจาก 1.2 แผนทความร • Process>>Activities - วเคราะหกระบวนการบรหารจดการงาน แตละขนตอนตองการองคความรอะไร - วเคราะหวาองคความรถกสรางขนและแลกเปลยนเรยนรโดยใคร เมอใด อยางไร - สอบถามถงปญหาในการสอสารขอมล องคความรขององคกร - วเคราะหแผนทความรเพอหาชองวางจดออนความรในโครงสรางองคกร •Output>>Product>>>Output Link Product ผลการวเคราะหกระบวนการและวธการของการหมนเวยนองคความร Output Link กระบวนการและวธการของการหมนเวยนองคความร สามารถนามาใชในขนตอน 1.4 (K-Culture) และขนตอน 2.1 (Goals of Improvement)

1. Analysis of Knowledge Culture

•การวเคราะหสถานการณวฒนธรรมองคกร เพอวเคราะหความเหมาะสม ความพรอม ในการจดการความร •ถาองคกรทพฤตกรรมเหลาน คอ – การกกเกบความรไวแตเพยงผเดยว – การไมยอมรบวาหนวยงานทปญหา (กลวเสยหนา)– การทางานแบบฉายเดยว องคกรตองมการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคกรใหเหมาะสมกบการจดการความร การปรบเปลยนวฒนธรรมองคกรเพอการจดการความรตองดาเนนการอยางระมดระวง มแผนการทแนชด •Input>>Input link •ผลจาก 1.2 แผนทความร สามารถนามาบงชความผดปกตทอาจเปนอปสรรคในการจดการความร •ผลจาก 1.3 สามารถนามาบงชวากระบวนการสอสารในองคกรอาจจะเปน อปสรรคในการจดการความร •เอกสารขององคกร นโยบาย แนวทางการบรหารจากผบรหาร ระเบยบงาน •Process>>Activities - วเคราะหการแลกเปลยนเรยนรมหรอไมอยางไร[what-when-where-how] - อะไรทเปนอปสรรคตอการแลกเปลยนเรยนร - อะไรทเปนเงอนไขใหเกดการแลกเปลยนเรยนรในองคกร - ผบรหารระดบสงมความเกยวของกบการแลกเปลยนเรยนรขององคกรอยางไร? • Output>>Product>>>Output Link Product ผลการวเคราะหกระบวนการและวธการของการหมนเวยน

องคความร Output Link ผลการวเคราะหจะเปนประโยชนกบการสรางเปาหมายของKM ขององคกร ขนตอน 2.1 (Goals of Improvement) แหลงขอมลอางอง อาจารย ดร.ปตพงษ ยอดมงคล เอกสารประกอบการเรยนการสอน กระบวนวชา 952701 : ทฤษฎพนฐานดานการจดการความร

กอนทDomain จะมการจดการความรจะตองการการกาหนดองคความรทและ requirement ตางๆ ท Domain ตองการ

1. Indentification of need forKnowledge 2. Knowledge Pull 3. Knowledge Push 4. Creation of Knowledge 5. Knowledge Collection & Storage 6. Knowledge Update

องคการเรยนร (Learning Organization) เปนแนวคดในการพฒนาองคการโดยเนนการพฒนาการเรยนรสภาวะของการเปนผนาในองคการ (Leadership) และการเรยนรรวมกน ของคนในองคการ (Team Learning) เพอใหเกดการถายทอดแลกเปลยนองคความร ประสบการณ และทกษะรวมกน และพฒนาองคการอยางตอเนองทนตอสภาวะการเปลยนแปลงและการแขงขน การมองคการแหงการเรยนรนจะทาใหองคการและบคลากร มกระบวนการทางานทมประสทธภาพและมผลการปฏบตงานทมประสทธผล โดยมการเชอมโยงรปแบบของการทางานเปนทม (Team working) สรางกระบวนการในการเรยนรและสรางความเขาใจเตรยมรบกบความเปลยนแปลง เปดโอกาสใหทมทางานและมการใหอานาจในการตดสนใจ (Empowerment) เพอเปนการสงเสรมใหเกดบรรยากาศของการคดรเรม (Initiative) และการสรางนวตกรรม (Innovation) ซงจะทาใหเกดองคการทเขมแขง พรอมเผชญกบสภาวะการแขงขน

Learning Organization หรอ การทาใหองคการเปนองคการแหงการเรยนร เปนคาทใชเรยกการรวมชดของความคดทเกดขนมาจากการศกษาเรองขององคการ Chris Argyris ไดใหแนวคดทางดาน Organization Learning รวมกบ Donald Schon ไววา เปนกระบวนการทสมาชกขององคการใหการตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมภายในและภายนอก ดวยการตรวจสอบและแกไขขอผดพลาดทเกดขนเสมอ ๆ ในองคการ องคประกอบขององคการแหง การเรยนร

องคการแหงการเรยนร คอ การพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของคนทางานบนพนฐานของการเรยนร (Learning Base) โดยมกระบวนการ ดงน

1. กาหนดกลยทธทเหมาะสมในเชงปฏบตการ 2. กลยทธชนา (Surge Strategy) โดยคณะผบรหารระดบสงรวมรบผดชอบและสนบสนน 3. กลยทธปลกฝง(Cultivate Strategy) โดยใหคณะทางานในสายงานดานทรพยากรบคคลเปน

ผรบผดชอบ

4. กลยทธปฏรป (Transform Strategy) โดยคณะทางานพเศษจากทก ๆ หนวยงานในองคการมารวมกนรบผดชอบดาเนนการกาหนดแผนงานใหชดเจน ดงน

5. ปรบโครงสรางในการบรหารใหเปนการทางานแบบทม 6. จดทาแผนทรพยากรบคคลใหสอดคลองกบโครงสรางในการบรหารงานใหมลกษณะเปนหารทางาน

เปนทม โดยวางแผนพฒนาองคความร โดยการฝกอบรม และพฒนาประสบการณพรอมทกษะจากการเรยนรในททางาน

7. จดทาแผนพฒนาโครงสรางพนฐานดานอปกรณตาง ๆ ทจาเปนตองใชประกอบการฝกอบรม และการเรยนรประเภทตาง ๆ เชน หองฝกอบรม หองประชม โสตทศนปกรณ เปนตน

8. เปดโอกาสใหทกคนไดรบรกลไกของการพฒนาและผลกระทบทก ๆ ดานทจะเกดขนจากการเปลยนแปลง

9. พฒนาพนฐานสาคญขององคการเรยนรดงน 10. มงสความเปนเลศ (Personal Mastery) เพอใหเกงในทก ๆ ดาน เกงในการเรยนร เกงคด เกงทา ม

ไหวพรบปฏภาณ มความเพยรพยายามตงแตเยาววยและใฝรอยางเสมอตนเสมอปลาย เพอใหสอดคลองกบโลกยคโลกาภวตนซงเปนโลกแหงการเรยนร (Knowledge-based) ทตองมการเรยนรไปตลอดชวต โดยมการคานงถงประเดนตาง ๆ เหลาน

•การสรางวสยทศนสวนตน (Personal Vission) ซงไดแกความคาดหวงของแตละคนทตองการจะใหสงตาง ๆ เกดขนจรงในชวตของตน •มงมนสรางสรรค (Creative Tension) มความขยน ใฝด มพฒนาการอยตลอดเวลา •ใชขอมลเพอวเคราะหและตดสนใจ เพอใหมระบบคด และการตดสนใจทด •ฝกใชจตใตสานก (Subconcious) สงงาน เพอใหกากรทางานเปนไปโดยอตโนมต และไดผลงานทด

1. รปแบบวธการคดและมมมองทเปดกวาง (Mental Model) ซงเกยวของกบประสบการณทไดสะสมมาตงแตเดกกบพนฐานของวฒภาวะทางอารมณของแตละบคคล ทาใหความคดและความเขาใจของแตละคนแตกตางกน และหากปลอยใหตางคนตางคดจะกลายเปนปญหาใหญเพราะมการยดตด กบรปแบบและวธการทตนเองคนเคย ทาใหเปนอปสรรคตอการเปลยนแปลงและการปรบตว

2. การสรางและสานวสยทศน (Share Value) ใหทกคนไดรไดเขาใจ จะไดสนบสนนและมสวนรวมในการดาเนนการใหเปนรปธรรม โดยมการนาวสยทศนทไดสรางขนมาเปนเปาหมายของการกาหนดแผนกลยทธ เพอสานใหวสยทศนเปนจรงดวยแผนการปฏบตตอไป

3. การเรยนรรวมกนเปนทม (Team Learn) เปนการเนนการทางานเปนทมโดยใหทกคนในทมงานใชวจารณญาณรวมกนตลอดเวลาวา กาลงทางานอะไร จะทาใหดขนอยางไร เปนการเรยนรรวมกนแลกเปลยนประสบการณซงกนและกน ชวยเหลอเกอกลสามคค ขยนคด ขยนเรยนร และขยนทาดวยความเชอวาการเรยนรในลกษณะนจะชวยเสรมสรางอจฉรยะภาพของทมงาน

4. ความคดความเขาใจเชงระบบ (System Thinking) เพอใหทกคนมความเขาใจชดเจนถงความสมพนธของสงตาง ๆ ทาใหมองทกสงทกอยางเปนภาพรวม จะไดสามารถเผชญกบภาวะวกฤต และการแขงขนได

5. พฒนาพนกงานในระดบผนาองคการ ไมวาจะเปนหวหนาโครงการ หรอหวหนาทมงาน ใหมความเขาใจบทบาทของผนาในองคการเรยนรจะไดมการปฏบตตใหมคณลกษณะเปนผมความคดรเรมสรางสรรค เปนผถายทอดความร และเปนผใหการสนบสนนผอนในการปฏบตงานใหราบรน

6. มอบหมายพนธกจ (Mision) และกระบวนงานตาง ๆ แกทมงานเพอใหสามารถบรหารและรบผดชอบดวยตวเองได เปนการเพออานาจใหแกพนกงาน จะไดเกดความคลองตว

7. สรางวฒนธรรมองคการดานการพฒนา และปรบปรงงานใหดขนตลอดเวลา 8. ทาการประเมนผล (Assessment) เพอปรบปรงผลงานเสมอ

1. ปจจยความสาเรจในการจดการความร :ไดอานบทความของ คณจฑารตน ศราวณะวงศ เรอง การสงเคราะหปจจยความสาเรจในการจดการความร ทลงพมพในวารสารวจย สมาคมหองสมดแหงประเทศไทย ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน 2551 นาสนใจทเดยวคะ เพราะมการสงเคราะหปจจยความสาเรจในการจดการจากงานจานวน 14 ชน ซงตพมพตงแตป 1996-2002 ประกอบดวยงานของ Wiig, Davenport, De Long and Beers, Davenport and Prusak, Morey, Trussler, Finneran, Liebowitz, Manasco, Bassi, Choi, Skyrme and Amidson, Steele แล Heising โดยเนนวาปจจยเหลาน คอ เปาหมายในการสรางสภาพแวดลอมททาใหองคกรสามารถแขงขนไดโดยใชความร และเปนองคประกอบททาใหการดาเนนงานจดการความรประสบผลสาเรจ โดยมรายละเอยดของปจจยจาแนกตามงานเขยนของแตละคน ดงนคะ

•Wiig (1996) 1. สนทรพยทเปนความรทถกนาไปใชประโยชน ตองไดรบการสนบสนน การรกษาไว และใชประโยชนมากทสดโดยทงในระดบคนและองคกร 2. ตองมกระบวนการในการการสราง รวบรวม จดระบบ ปรบเปลยน ถายทอด และเกบรกษาความร •Davenport. De Long, and Beers (1998) 1. การเชอมโยงกบการปฏบตงานหรอคณคาขององคกร 2. เทคนคและโครงสรางพนฐานขององคกร 3. โครงสรางความรทเปนมาตรฐานและยดหยน 4. วฒนธรรมความรทมความเปนมตร 5. วตถประสงคและการสอสารทชดเจน 6. การเปลยนแปลงไปสการปฏบตทสรางแรงจงใจ 7. ชองทางทหลากหลายในการสงผานความร 8. การสนบสนนจากผบรหาร •Davenport and Prusak (1998) 1. เทคโนโลย (เครอขาย) 2. การสรางและการเผยแพรความร 3. การแบงปนถายทอดความร 4. คลงความรอเลกทรอนกส 5. การฝกอบรม วฒนธรรม และผนา 6. ประเดนของความจรงใจ 7. โครงสรางพนฐานของความร •Morey (1998) 1. ความสะดวก (สะดวกในการคนคนความร) 2. ความรทคนคนมความถกตองแมนยา 3. มประสทธภาพ (ความรทคนคนมประโยชนและถกตอง) 4.สามารถเขาถงความรไดตลอดเวลาทตองการ •Trussler (1998) 1. โครงสรางพนฐานทเหมาะสม 2. ผนาและกลยทธ (พนธะสญญาในการจดการ) 3. การสรางแรงจงใจในการแบงปนถายทอด 4. การคนหาคนและขอมลทเปนแหลงความรมความถกตอง 5. วฒนธรรม 6. เทคโนโลย (เครอขาย) 7. สะดวกในการรวมมอ

กนในการสงผานความร 8. การฝกอบรมและการเรยนร •Finneran (199) 1. การสรางวฒนธรรม 2. การแบงปนถายทอดสารสนเทศและความร 3. การสรางความร 4. ประยกตกบการทางาน •Liebowitz (2002) 1. กลยทธการจดการความรทไดรบการสนบสนนจากผบรหาร 2. ผบรหารความร (Chief Knowledge Officer) 3. คลงความรทสนบสนนการทางานขององคกร 4. ระบบการจดการความรและเครองมอ (เทคโนโลย) 5. การสงเสรมแรงจงใจในการแบงปนถายทอดความร 6. การสนบสนนวฒนธรรมทเออตอการจดการความร •Manasco (1999) 1. การสนบสนนดานโครงสรางพนฐาน (เทคโนโลยทเหมาะสม) 2. การสงเสรมกระบวนการ (การสรางและการแบงปนถายทอดความร) •Bassi (1999) 1. คนในองคกรมการเรยนร 2. มการนาไปประยกตใชกบงาน 3. การแบงปนถายทอดความร •Choi (2000) 1. การอบรมบคลากร 2. การมสวนรวมของบคลากร

3. การทางานเปนทม 4. การมอบอานาจใหแกบคลากร 5. ผบรหารระดบสงและพนธะสญญา 6. โครงสรางพนฐานระบบสารสนเทศ •Skyrme (2000) 1. การสนบสนนของผบรหารระดบสง 2. การเชอมโยงกบกลยทธขององคกรทชดเจน

3. มความรเกยวกบความร 4. มวสยทศนทผลกดน 5. ผบรหารความร 6. กระบวนการความรทเปนระบบ (สนบสนนโดยผเชยวชาญดานการจดการสารสนเทศ (บรรณารกษ) รวมถงการเปนหนสวนทใกลชดกนระหวางผใชและผจดหาสารสนเทศ)

7. โครงสรางความรทพฒนาอยางด (ทงฮารดแวรและซอฟตแวร) 8. เครองมอวดทเหมาะสม 9. การสรางวฒนธรรมทสนบสนนนวตกรรม การเรยนร และความร 10. โครงสรางพนฐานดานเทคนคทสนบสนนการทางานดานความร •Skyrme and Amidon (1997) 1. การเชอมโยงกบเปาหมายทสาคญขององคกร 2. มวสยทศนทผลกดน 3. ผบรหารความร 4. วฒนธรรมการสรางและแบงปนถายทอดความร 5. การเรยนรทตอเนอง 6. โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยทไดรบการพฒนาอยางด 7. กระบวนการความรทเปนระบบ •Steele (200) 1. บคลากรตองเชอในโมเดลใหม 2. เสนทางการสอสารตองเปดเผย 3. การแบงปนถายทอดสารสนเทศ •Heising (2001) 1. การจดเกบประสบการณจากผเชยวชาญ 2. วฒนธรรมการสงอเมลในองคกร (วฒนธรรมองคกร) 3. การสนบสนนจากผบรหาร 4. เทคโนโลยสารสนเทศ 5. การบรณาการระหวางกระบวนการจดการความร (การสราง การจดเกบ การเผยแพร การประยกตความร) 6. งานดานการจดการความรตองถกรวมเขากบงานประจาวนและบรณาการอยในกระบวนการทางานประจาวนขององคกร

1. วฒนธรรมองคกร : ปจจยแหงความสาเรจในการจดการความร

KM : Knowledge Management หรอ การจดการความร คอกระบวนการทชวยใหองคกรคนหา เลอก รวบรวม เผยแพร และโอนถายสารสนเทศทสาคญและความรความชานาญทจาเปนสาหรบกจกรรมภายในองคกร เชน การแกปญหา การเรยนรการวางแผนกลยทธและการตดสนใจ สาหรบการพฒนาองคกรใหเปนองคกรแหงการเรยนรนน วฒนธรรมขององคกรเปนปจจยทสาคญตอความสาเรจในการจดการความร ในองคกรอปสรรคทางวฒนธรรมในการจดการความรและแนวทางแกไข ท พยต วฒรงค ไดเรยบเรยงและสรปไว

ใน The Competing Values Framework (CVF) ตพมพในวารสาร Chulalongkorn Review ฉบบปท 19 ฉบบท 75 เมษายน-มถนายน 2550 ดงน วฒนธรรมทเปนอปสรรค ในการจดการความร แนวทางแกไข ขาดความไววางใจ สรางความสมพนธและความไววางใจดวยการจดประชมแบบพบหนากนแบบไมเปนทางการ พนกงานไมเหนคณคาชอบทางานคนเดยว เลาเรองทประสบความสาเรจขององคกรสรางใหพนกงานเกดความรวมมอโดยสรางทมและใหรางวลสาหรบผลการทางานโดยรวม ใหความสาคญเฉพาะภายในทมงาน สรางใหเกดโครงสรางการทางานขามหนวยงานและสรางชมชนปฏบตเพอสรางเครอขายมากขน วฒนธรรมทเปนอปสรรค ในการจดการความร แนวทางแกไข หวงความร เกรงวาหากถายโอนความรใหแลว ตนจะหมดความสาคญ ประเมนผลงานและมอบรางวลแกคนทและเปลยนความรเปนหลก ไมมเวลาในการแลกเปลยน สรางเทคโนโลยทสนบสนนการแลกเปลยนใหใชเวลานอยทสด ไมมความตงใจใจการแลกเปลยน สรางเทคโนโลยทสนบสนนการแลกเปลยนใหใชเวลานอยทสด ความสามารถมจากดในการรบร พฒนาใหพนกงานมความยดหยน ใหเวลาในการเรยนร ความเชอวาความรเปนอภสทธของคนบางกลม สรางความเชอใหมวาคณคาของความรสาคญกวาสถานะของบคคล ไมยอมรบความรของคนอน สรางใหเกดความเชอใจและไววางใจในสงททกคนสรางขน ตาหนผทาผด (Blame Culture) ไมลงโทษหรอตาหนผทเสนอความคดไมถกตอง และสรางความรจากสงทผดพลาด ไมอดทนตอความผดพลาดหรอไมชอบขอความชวยเหลอ ยอมรบและใหรางวลแกความผดพลาดทสรางสรรคและการทางานรวมกน ปจจยการจดการความรใหประสบความสาเรจ ประชา การมานะกจกล และนภาพร สคนธวาร (2548) ศกษาเรอง ปจจยแหงความสาเรจในการจดการความรภายในองคกร: กรณศกษา บรษท ปนซเมนตไทย จากด (มหาชน) พบวา ปจจยททาใหการจดการความรในเครอซเมนตไทยประสบผลสาเรจ มปจจยดงน

การสนบสนนของผบรหารระดบสง (senior management support) การไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสงขององคกรในดานโครงสรางทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) การสนบสนนดานงบประมาณการกาหนดวสยทศนพนธกจและกลยทธดานการจดการความร ไปจนถงการดาเนนกจกรรม (activity) การสรางแรงจงใจใหกบพนกงาน ฯลฯ เปนสงทไดรบการสนบสนนอยางจรงจงจากผบรหารสงสดของเครอซเมนตไทยมาอยางตอเนองตงแตจดเรมตนของโครงการจนถงปจจบน

1. ความชดเจนของวสยทศนและภาษา (clarity of vision and language) การนาระบบการจดการความรเขามาใชเปนกลยทธ (strategy) ในการพฒนาขดความ สามารถของเครอขาย มความชดเจนดานวสยทศนมาตงแตจดเรมตนของโครงการ โดยมวตถประสงคสาคญของการจดการความร คอ การประยกตใชความรเพอเพมประสทธภาพการปฏบตงาน (productivity improvement) เพมความภกดของลกคา (customer loyalty) สรางนวตกรรม (innovation) และสนบสนนใหการปฏบตงานตาง ๆ บรรลวตถประสงคของเครอซเมนตไทยทวางไว (business goals) รวมทงไดมการสอสารใหพนกงานทราบถงวตถประสงคดงกลาวอยางเปนรปธรรม ทงในรปแบบการสอสารทเปนทางการและไมเปนทางการ เชน การจดทาระบบกระดานขาว (knowledge sharing board) การสอสารผานวารสารซเมนตไทยสมพนธ e-mail ของพนกงาน

แผนพบ บอรดประชาสมพนธ เสยงตามสาย เครอขายการทางานตามความสมพนธของงานหรอตามลาดบชน เครอขายคณะการทางาน การประชม และเครอขายการฝกอบรม เปนตน ทงนปจจยตาง ๆ เหลาน เปนสงทมความสาคญอยางมากตอความสาเรจดานการจดการความรทเกดขน เนองจากเปนสงทกาหนดทศทาง ความร ความเขาใจ รวมถงกจกรรมทงหมด ใหเปนไปในทศทางเดยวกน (alignment) และมความสอดคลองกบกลยทธดานอน ๆ ทกดาน ทเครอซเมนตไทยกาลงดาเนนการอย

2. ความสมพนธทางคณคาของเศรษฐกจและอตสาหกรรม (a link to economics and industry value) การนาระบบการจดการความรเขามาประยกตใชในเครอซเมนตไทย เปนการดาเนนการทใชเงนลงทนคอนขางสงและเปนการลงทนในระยะยาว โดยมวตถประสงคทางดานเศรษฐกจและอตสาหกรรมเปนสาคญ ผลของกจกรรมทกประเภทจะสะทอนออกมา ในลกษณะของเพมประสทธภาพการปฏบตงาน (productivity improvement) เพมความภกดของลกคา (customer loyalty) สรางนวตกรรม (innovation) ซงมการวดผลในทก ๆ ดานอยางจรงจง

3. การมงเนนทกระบวนการ (a modicum of process orientation) การนากระบวนการจดการความรเขามาประยกตใชในเครอซเมนตไทย เปนการจดการทมงเนนไปทการปรบปรงกบกระบวนการตาง ๆ ทงในดานกระบวนการผลตสนคาและบรการ และกระบวนการการทางานทเปนระบบสนบสนน ใหสามารถผลตสนคาและบรการอนเปนเลศอยางแทจรง ตวอยางการปรบปรงกบการกระบวนการทสาคญไดแก ระบบ e-ISC ระบบ e-HR ระบบ Enterprise Resources Planning ระบบ Supply Chain Management ระบบ Customer Relationship Management ฯลฯ เปนตน

4. วฒนธรรมทเออตอความร (a knowledge-oriented culture) วฒนธรรมความรของเครอซเมนตไทย เปนคลงทเกบความรภมหลงทฝงอยในความสมพนธทางสงคมรอบ ๆ กระบวนการกลมงานเปนปจจยหลกสาคญททาใหกระบวนการจดการความรของเครอฯ ดาเนนไปอยางราบรน วฒนธรรมความรของเครอซเมนตไทยมลกษณะ ดงน

5. วฒนธรรมทเตมไปดวยความรเรมทางความร (knowledge enterprising culture) ซงประกอบไปดวยสงแวดลอมและบรรยากาศของการรเรม การแบงปนความรและการเรยนใหม (re-learning) อนเปนหวใจของกจกรรมการจดการความรภายในเครอซเมนตไทย

1. วฒนธรรมทเปยมไปดวยวสยทศนของผบรหารเครอซเมนตไทย ทไดรบการถายทอดและ แบงปน เสมอนภาพแหงความสาเรจทจะเกดขนในอนาคต

2. วฒนธรรมทกอใหเกดความภาคภมใจของพนกงานในความเปนเครอซเมนตไทย 6. โครงสรางความรพนฐาน (some level of knowledge structure) การจดการความรในเครอซ

เมนตไทยประสบความสาเรจ และคอนขาไดรบประโยชนอยางเตมท เนองจากเครอซเมนตไทยมโครงสรางพนฐานความรทมอยเดมอนเปนรากฐานสาคญในการตอยอดความรใหม ทาใหระบบโครงสรางความรของเครอซเมนตไทย เปนระบบทมประสทธภาพและประสทธผลสง เนองจากมการปรบปรงตอยอดฐานความรอยตลอดเวลา

7. เครอซเมนตไทย มการดาเนนการดานโครงสรางและระบบงานรองรบใหพนกงานในเครอฯ สามารถดาเนนกจกรรมตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ โครงสรางทกลาวถงน เปนทงสงทจบตองได อนไดแก โครงสรางหนวยงานและบคลากร ซงมหนาทรบผดชอบโดยตรง การจดตงคณะทางานตาง ๆ ในลกษณะขามฝาย (cross-functional team) สถานทสาหรบดาเนนกจกรรม เครองไมเครองมอ อปกรณตาง ๆ ฯลฯ และสงทจบตองไมได อนไดแกโครงสรางงานระบบงาน สภาพแวดลอมในการทางาน ทสนบสนนใหเกดการแลกเปลยน แบงปนและใชประโยชนจากความรทเกดขน

8. เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) เทคโนโลย เปนปจจยหลกสาคญอยางหนง ททาใหการจดการความรของเครอซเมนตไทย ดาเนนไปอยางมประสทธภาพ เนองจากเปนเครองมอททาใหกระบวนการจดการความร โดยเฉพาะในดานจดเกบ คนคนความร การเคลอนยาย การกระจาย หรอการแบงปนความรของเครอ ซเมนตไทย ดาเนนไปอยางสะดวกรวดเรว และทวถงทงองคกร ทาใหเครอฯ สามารถใชประโยชนจากความรไดอยางเตมท

9. การสรางแรงจงใจถาวร (nontrivial motivation aids) การนาระบบการจดการความรเขามาประยกตใชของเครอซเมนตไทย มการดาเนนงานอยางรอบครอบ โดยคานงถงความตองการทงในสวนขององคกรและในสวนของพนกงาน (push-pull theory) ไปพรอม ๆ กน ในสวนองคกรเครอ มการกาหนดวสยทศน เปาหมาย วตถประสงคและพนธกจ ตลอดจนถงการจดการดานโครงสรางขององคกร โครงสรางเทคโนโลยสารสนเทศกจกรรมและสงแวดลอม ฯลฯ ในสวนของพนกงานเครอฯ ไดมการเตรยมความพรอมโดยการปพนฐานดานความร พนกงานทกคนจะไดรบการพฒนาอยางเปนระบบตอเนอง มระบบการใหรางวล (reward) ทสอดคลองกบผลงาน (performance)

ป พ.ศ. 2546 บญสง หาญพานช ไดศกษาเรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการความรในสถาบนอดมศกษาไทย พบวา ปจจยทมอทธพลตอการจดการความรไว 8 ประการทผบรหารใหความสาคญเรยงตามลาดบทสอดคลองกบแนวคดของ Davenport และ Prusax ไวดงน

1. ผนา/ผบรหาร เนองจากการทจะใหองคกรเจรญรงเรองตอไปได จาเปนอยางยงทผนาตองจดกระบวนทศนใหสอดคลองกบเทคโนโลยทเปลยนไปอยางมากทงในปจจบนและอนาคต และบทบาทผนามอทธพลอยางมากในการสรางความยอมรบในองคกร ดงนน ผนาในความคดของบญสง หาญพานช จงควรมบทบาท 3 ดาน ในการจดการความรไปสความสาเรจ คอ

1. ผนาเปนผออกแบบนโยบายกลยทธรวมถงการออกแบบระบบการเรยนร 2. ผนาเปนผชวยเหลอบรการโดยหาวธทดทสดในการกาหนดพนธกจทอธบายถงวสยทศนแหง

ตน เอาใจใสตอความตองการของบคลากร สงเสรมใหเกดการเรยนรในองคกร 3. ผนาเปนคร เปนพเลยงชแนะบคลากรในองคกร เพอพฒนาความเขาใจทเปนระบบ

2. การสอสารและเทคโนโลย ซงการสอสารความรตองอานวยใหบคลากรสามารถใชสอไดหลายชองทาง โดยอาศยเทคโนโลยเขามาชวย

3. กระบวนการจดการความร ซงทตองการใหเกดขนมากทสดกคอ การแบงปนแลกเปลยนความรในหนวยงาน โดยใชวธการทางานเปนทมมากทสด

4. ประเภทความร ซงผบรหารตองการใหนาไปใชใหเกดประโยชนในหนวยงาน ทงความรทเปนความรทอยภายในบคคลและความรทอยนอกบคคล

5. วฒนธรรมการไวใจ ซงจะนาไปสการแลกเปลยนความร สงสาคญทผบรหารตองการ คอ ความมคณธรรม มขดความสามารถ มความหนกแนนมนคง มความจงรกภกด และเปดเผยเตมใจทจะรบแลกเปลยนความคดเหน

6. นกความรซงผบรหารตองการใหมในระดบมากเพอใหเขามาชวยเหลอในการจดการความร 7. วฒนธรรมพลงรวม ซงผบรหารตองการใหมในระดบมากเพอใหบคลากรเกดความรวมมอ รวมใจใน

การจดการและบรหารความร 8. การสรางระบบแรงจงใจ การสรางวฒนธรรมการไวใจ การประเมนระดบความไววางใจบคลากรใน

สถาบนเปน ระยะซง ทง 3 ประเดนน เปนสงทาทายในการบรหารจดการความร ทผตอบแบบสอบถามใหความสาคญ

ในการวดผลการเรยนรนจาเปนตองทาเปนระยะใหตอเนอง เพอจะไดทราบพฒนาการทไดเกดขนไปแลวและทกาลงจะเกดขน ชวยใหองคกรสามารถปรบเปลยนกลวธและขนตอนการพฒนาภมปญญาดวยกจกรรมคณคาตาง ๆ ใหมประสทธภาพ และมประสทธผลสงยงขน

สรปไดวา หลกการจดการเรยนรนนในมมมองของนกคดและนกวชาการขางตนพบวา หลกของการเรยนรโดยทวไปนน จะประกอบดวย 2 มมมองหลก ๆ คอ มมมองดานเทคโนโลย และมมมองดานพฤตกรรมการเรยนรของกลมและบคคล อนจะสงผลตอองคกรในการทจะนาความรทไดนนไปใชประโยชนในงานการถายทอด การแลกเปลยน และการแกปญหาในการทางานรวมกน

นอกจากจะทราบถงหลกในการจดการความรแลว ในการศกษายงตองทราบถงกระบวนการในการจดการความร หลกการตาง ๆ นน มกระบวนการหรอแนวทางในการจดการความรอยางไรบาง เพราะจะทาใหการดาเนนการจดการความรในกระบวนการตาง ๆ เปนไปอยางถกตองชดเจน เปนไปตามเปาหมายขององคกร

บทท 2 : การก าหนดขอบเขต KM (KM Focus Areas)

2.1 ขอบเขต KM (KM Focus Areas) เปนหวเรองกวางๆ ของความรทจาเปนและสอดคลองกบประเดนยทธศาสตรตามแผนบรหารราชการแผนดนซงตองการจะนามาใชกาหนดเปาหมาย KM (Desired State)

2.2 ในการกาหนดขอบเขต KM ควรกาหนดกรอบตามองคความรทจาเปนตอกระบวนงาน (Work Process) ในขอเสนอการเปลยนแปลง (Blueprint for Change) กอนเปนลาดบแรก หรออาจกาหนดขอบเขต KM ตามองคความรทจาเปนตองมในองคกร เพอปฏบตงานใหบรรลตามประเดนยทธศาสตรอนๆ ขององคกร

2.3 แนวทางการกาหนดขอบเขต KM (KM Focus Areas) และเปาหมาย KM (Desired State)

องคกรสามารถใชแนวทางการกาหนดขอบเขตและเปาหมาย KM เพอจะชวยรวบรวมขอบเขต KM

และนาไปกาหนดเปาหมาย KM และแผนการจดการความร ดงน - แนวทางท 1 เปนความรทจาเปนสนบสนนพนธกจ/ วสยทศน/ ประเดนยทธศาสตร ในระดบของ หนวยงานตนเอง - หรอแนวทางท 2 เปน ความรทสาคญตอองคกร - หรอแนวทางท 3 เปน ปญหาทประสบอย และสามารถนา KM มาชวยได - หรอ เปนแนวทางอนนอกเหนอจากแนวทางท 1,2,3 กได ทหนวยงานเหนวาเหมาะสม 2.4 ใหรวบรวมแนวคดการกาหนดขอบเขต KM จากขอ 2.3 แลวกรอกขอบเขต KM ทสามารถรวบรวมไดทงหมดลงในแบบฟอรม 1 โดยทกขอบเขต KM ทกาหนดตองสนบสนนกบประเดนยทธศาสตรของระดบ หนวยงานตนเอง และประเดนยทธศาสตรนนควรจะตองไดดาเนนการมาระดบหนงแลว (ถาม)

เมอกรอกแบบฟอรมท 1 ครบถวนแลว ใหทาการคดเลอกขอบเขต KM ตามแบบฟอรม 2 เพอนาไปกาหนด เปาหมาย KM ตอไป

2.5. แนวทางการตดสนใจเลอกขอบเขต KM -ใหองคกรพจารณาเกณฑการคดเลอกขอบเขต KM ตามทใหไวเปนแนวทาง เพอใชกรอกลงในแบบฟอรม 2 พรอมใหคะแนนตามเกณฑทองคกรตองการ คอ - สอดคลองกบทศทางและประเดนยทธศาสตรในระดบของหนวยงานตนเอง - ทาใหเกดการปรบปรงทเหนไดชดเจน (เปนรปธรรม) - มโอกาสทาไดสาเรจสง (โดยพจารณาจากความพรอมดานคน งบประมาณ เทคโนโลย วฒนธรรมองคกร ระยะเวลาดาเนนงาน ฯลฯ ) - เปนเรองทตองทา คนสวนใหญในองคกรตองการ - ผบรหารใหการสนบสนน - เปนความรทตองจดการอยางเรงดวน - อนๆ สามารถเพมเตมไดตามความเหมาะสมขององคกร

2.6 ผบรหารระดบสงสดขององคกร จะตองมสวนรวมในการกาหนด ขอบเขต KM (KM Focus Area)

และเปาหมาย KM (Desired State) เพอมนใจวาสนบสนนประเดนยทธศาสตรขององคกรอยางถกตองและ เหมาะสม รวมถงความมงมนทจะบรณาการการจดการความรใหเกดขนในการปฏบตราชการขององคกรดวย การสนบสนนทรพยากรทจาเปนในทกดาน

2.7 ใหกาหนดรายชอผมสวนรวมกบผบรหารระดบสงในการตดสนใจเลอกขอบเขต KM (KM Focus Area) ตามแบบฟอรม 2 และเปาหมาย KM (Desired State) ตามแบบฟอรม 3 โดยใหระบถงชอ-นามสกล, ตาแหนงงาน และหนวยงานทสงกดอยตามผงองคกรปจจบน ของผมสวนรวมทกทาน

บทท 3 : การก าหนดเปาหมาย KM (Desired State)

3.1. เปาหมาย KM (Desired State) เปนหวเรองความร ทจาเปนและเกยวของกบประเดนยทธศาสตรตามแผนราชการแผนดน โดยสอดคลองกบขอบเขต KM (KM Focus Areas) ทไดเลอกมาจดทา และตองสามารถวดผลไดเปนรปธรรม

2. จากขอบเขต KM (KM Focus Areas) ทกาหนดไวทงหมดใน แบบฟอรม 1 ใหนาขอบเขต KM

เดยวกนทไดคะแนนสงสด ตามแบบฟอรม 2 มาใชกาหนดเปาหมาย KM (Desired State) โดยกรอกตามแบบฟอรม 3 โดยพจารณาดงน - ระดบสานกงานปลด/ กรม/ จงหวด ใหมอยางนอย 3 เปาหมาย KM โดยตองมาจากขอบเขต KM เดยวกนทไดคะแนนสงสด และจากนนใหเลอกมาเพยง 1 เปาหมาย KM ทองคกรตองการเลอกทา มาจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) - ในการสงเอกสารใหสานกงาน กพร. ขอใหแสดงอยางนอย 3 เปาหมาย KM จาก ขอบเขต KM เดยวกนทไดคะแนนสงสด และ 1 เปาหมาย KM ทองคกรตองการเลอกทา เพอสนบสนนประเดนยทธศาสตรตามแผนบรหารราชการแผนดน

เพอใหหวขอขอบเขต KM (KM Focus Area) และ เปาหมาย KM (Desired State) ทเลอกทาสอดคลองกบ ประเดนยทธศาสตรตามแผนบรหารราชการแผนดน จงใหองคกรทวนสอบความถกตองและเหมาะสมของหวขอทเลอกทา ดวยแบบฟอรม 4

ชอหนวยงาน : .…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. วนท :………/……………/……..

เปาหมาย KM (Desired State) : .…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. หนวยทวดผลไดเปนรปธรรมตามเปาหมาย KM : …………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ลาดบ รายการ Check List ระบรายละเอยด

1. กระบวนงาน (Work Process) ทเกยงของ

1.1 กระบวนงานไหนบาง เชอมโยงกบเปาหมาย KM

1.2 ขนตอนไหนบาง เชอมโยงกบเปาหมาย KM

1.3 กระบวนงานไหนบาง เชอมโยงกบเปาหมาย KM และ สอดคลองกบประเดนยทธศาสตรป 2548 ดวย

1.4 ขนตอนไหนบาง เชอมโยงกบเปาหมาย KM และ สอดคลองกบประเดนยทธศาสตรป 2548 ดวย

1.5 คดเปนจานวน กระบวนงานและขนตอนเทาไร

1.6 อะไรคอตวชวดของกระบวนงาน ทเชอมโยงกบเปาหมาย KM และ สอดคลองกบประเดนยทธศาสตรป 2548 ดวย

2. กลมผเกยวของภายในองคกร

2.1 หนวยงานไหนขององคกร ทตองแบงปนแลกเปลยน / Sharing K.

2.2 ใครบางในหนวยงาน ทตองแบงปนแลกเปลยน / Sharing K.

2.3 คดเปนจานวนคน เทาไร ทตองแบงปนแลกเปลยน / Sharing K.

2.4 หนวยงานไหนขององคกร ทตองเรยนร / Learning K.

2.5 ใครบางในหนวยงาน ทตองเรยนร / Learning K.

2.6 คดเปนจานวนคน เทาไร ทตองเรยนร / Learning K.

3. กลมผเกยวของภายนอกองคกร (ผใชบรการ / Outsource)

3.1 องคกรไหน ทตองแบงปนแลกเปลยน / Sharing K.

3.2 ใครบางในองคกร ทตองแบงปนแลกเปลยน / Sharing K.

3.3 คดเปนจานวนคน เทาไร ทตองแบงปนแลกเปลยน / Sharing K.

3.4 องคกรไหน ทตองเรยนร / Learning K.

3.5 ใครบางในองคกร ทตองเรยนร / Learning K.

3.6 คดเปนจานวนคน เทาไร ทตองเรยนร / Learning K.

4. ความรทจ าเปน (EK/TK) ในกระบวนงาน (Work Process)

4.1 มความร EK อะไรบาง ทตองเขากระบวนการจดการความร เพอปรบใหทนสมยกบกาลเวลา (ระบมาทงหมดเทาททาได)

4.2 มความร EK อะไรบาง ทจดการครงเดยวแลวไมตองปรบอะไรอกเลย (ระบมาทงหมดเทาททาได)

4.3 มความร EK อะไรบาง ทตองเขากระบวนการจดการความร เพอปรบใหทนสมยกบกาลเวลา และอยกบใครบาง (ระบมาทงหมดเทาททาได)

4.4 มความร EK อะไรบาง ทจดการครงเดยวแลวไมตองปรบอะไรอกเลย และอยกบใครบาง (ระบมาทงหมดเทาททาได)

4.5 จากขอ 4.01,4.02 ความร EK อะไรบางทเราม และ เรายงไมม

4.6 จากขอ 4.03,4.04 ความร EK อะไรบางทเราม และ เรายงไมม

ผทบทวน / ผอนมต : …………………………………………………………………. (CKO / ผบรหารระดบสงสด)

แบบฟอรม 4 Check List ทวนสอบการก าหนดขอบเขต KM (KM Focus Area) และเปาหมาย KM (Desired State)

บทท 4 : การจดท าแผนการจดการความร (KM Action Plan)

4.1 แผนการจดการความร (KM Action Plan) เปนแผนงานทแสดงถงรายละเอยดการดาเนนงานของกจกรรมตางๆ เพอใหองคกรบรรลผลตามเปาหมาย KM (Desired State) ทกาหนด

4.2 จากการทวนสอบความถกตองและเหมาะสมของขอบเขต KM (KM Focus Area) และเปาหมาย KM (Desired State) ตามแบบฟอรม 4 ใหองคกรนาหวขอเปาหมาย KM ทองคกรตองการทาคอ เปาหมาย KM ท xx จากแบบฟอรม 3 1 เปาหมาย KM (Desired State) มาจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2549 โดยการจดทาแผนจะขนอยกบความพรอมขององคกรททาใหเปาหมาย KM บรรลผลสาเรจ

4.3 การเรมตนจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) องคกรควรจดทาการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความร เพอใหทราบถงความพรอม (จดออน-จดแขง/โอกาส-อปสรรค) ในเรองการจดการความร และนาผลของการประเมนน ใชเปนขอมลสวนหนงในการจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) ใหสอดรบกบเปาหมาย KM (Desired State) ทเลอกไว โดยองคกรสามารถเลอกวธการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความรทเหมาะสมกบองคกร ได ดงน 4.3.1 ใชวธการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความรดวย KMAT (The Knowledge Management Assessment Tool : KMAT) ตามแบบฟอรม 5-9 4.3.2 ใชวธอนๆ ในการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความร เชน แบบสอบถาม, รายงานการวเคราะหองคกร เปนตน แลวสรปลงในแบบฟอรม 10 (ขอ 4.3.2 นใชสาหรบบางองคกรทอาจมการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความรมาแลว หรอม วธการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความรเปนแบบอน โดยไมใชขอ 4.3.1) 4.3.1 KMAT (The Knowledge Management Assessment Tool : KMAT) เปนเครองมอชนดหนงทใชในการประเมนองคกรตนเองในเรองการจดการความร และใหขอมลกบองคกรวามจดออน - จดแขง /โอกาส - อปสรรค ในการจดการความรเรองใดบาง โดยเครองมอนแบงเปน 5 หมวด ตามแบบฟอรมท 5-9 ดงน หมวด 1. กระบวนการจดการความร (แบบฟอรม 5), หมวด 2. ภาวะผนา (แบบฟอรม 6), หมวด 3. วฒนธรรมในเรองการจดการความร (แบบฟอรม 7), หมวด 4. เทคโนโลยการจดการความร (แบบฟอรม 8),

หมวด 5. การวดผลการจดการความร (แบบฟอรม 9) 4.3.2 การประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความรโดยวธอนๆ เชน แบบสอบถาม, รายงานการ วเคราะหองคกร หรออนๆ ตามความเหมาะสม - การประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความรนนองคกรสามารถเลอกวธใดๆ กไดทองคกรมความ เขาใจ หรอถาองคกรไดมการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความรมาบางแลวกสามารถใชวธอนๆ ได(ซงไมใชวธการในขอ 4.3.1) และเมอประเมนแลวใหนาผลสรปทไดบนทกลงในแบบฟอรม 10

4.4 การประเมนองคกรตนเองดงกลาว ใหเปนการระดมสมองกนภายในองคกรตนเอง โดยอยางนอยจะตองเปนบคลากรทเกยวของโดยตรงกบขอบเขต KM และเปาหมาย KM (KM Focus Area และ Desired State) ทเลอกไว

4.5 ผลลพธ ทไดจากการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความรตามแบบฟอรม 5-9 หรอ 10จะตองเปนขอมลทเกยวของอยางชดเจนกบขอบเขตและเปาหมาย KM ทเลอกขนมาจดทา เพอทจะสามารถจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) มาสอดรบกบผลลพธทไดจากการประเมน และสงผลใหเปาหมาย KM บรรลผลสาเรจไดตามแผน

4.6 ผรบผดชอบในการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความร อยางนอยจะตองเปนบคลากรท เกยวของโดยตรงกบ ขอบเขตและเปาหมาย KM (KM Focus Area และ Desired State) ทเลอกขนมาจดทา

4.7 ผบรหารระดบสงสดขององคกร จะตองมสวนรวมในการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความร เพอใหมนใจวาสอดคลองอยางถกตองและเหมาะสมกบขอบเขตและเปาหมาย KM ทเลอกขนมาจดทา

4.8 ใหกาหนดรายชอผมสวนรวมกบผบรหารระดบสง ทรวมในการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความร โดยใหระบถง ชอ-นามสกล, ตาแหนงงาน และหนวยงานทสงกดอยตามผงองคกรปจจบน ของผมสวนรวมทกทาน

การประเมนองคกรตนเองในเรองการจดการความร ดวย KMAT ใชแบบฟอรมท 5-9 ดงน

ถาใชวธอนๆ ในการประเมนองคกรตนเองเรองการจดการความร (เปนวธอนๆทองคกรมความเขาใจ หรอไดม การจดทามาแลว) และเมอประเมนแลวใหระบรายละเอยดลงในแบบฟอรม 10 ดงน

4.9 จากแบบฟอรม 5-9 หรอ 10 ใหนาขอมลทไดจากการประเมนองคกรตนเอง มาใชในการกาหนด

กจกรรมและรายละเอยดตางๆ ในแผนการจดการความร (KM Action Plan)ในแบบฟอรม 11 และ 12 4.10 เพอใหการจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) มประสทธผลมากขน ใหองคกร

ประเมน ปจจยแหงความสาเรจ (Key Success Factor) สาหรบการวางระบบการจดการความร และการนาระบบไปปฏบต แลวใหองคกรระบ มา 5 ปจจยหลก เพอใชเปนบรรทดฐานการจดทาแผนการจดการความร ( KM Action Plan) ใหสามารถนาระบบไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรมภายในหนวยงาน

4.11 การจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) ควรจะพจารณาการเชอมโยงกบ ขอเสนอการเปลยนแปลง (Blueprint for Change) ตามประเดนยทธศาสตร ทไดปฏบตตามขอเสนอไปแลว หรอทอยในชวงกาลงปฏบต ซงองคกรไดคดเลอกไวในแผนป งบประมาณ พ.ศ. 2548 เชน 4.11.1 KM Team ตองประกอบดวยใคร ตาแหนงงานใด หนวยงานใด เพอมาชวยใน การทาตามเปาหมาย KM ทเลอกไว กควรจะเชอมโยงกบหวขอเรอง การจดแบงงานและหนาท เพอใหเปนงานหนงของแผนผงโดยรวมขององคกร 4.11.2 ถาเรองใดตองไดรบความรจากการฝกอบรม กควรจะเชอมโยงกบหวขอ บคลากร 4.11.3 ถาเรองใดตองการใชเทคโนโลย เชน ดาน IT กควรจะเชอมโยงกบหวขอเทคโนโลย

4.12 การจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) ควรจะกาหนดวนเวลาเพมเตมใน เรองตอไปนไวดวย

4.12.1 วนเวลาทผบรหารระดบสงสด, CKO และทมงาน KM ประชมทบทวนรวมกน เปนระยะเวลาตามความเหมาะสมภายในปงบประมาณนนๆ

4.12.2 วนเวลานดทปรกษาเขาตดตามผลการดาเนนงานตาม KM Action Plan โดย สวนราชการและจงหวด จะตองจดเตรยมเนอหาเพอไวนาเสนอทปรกษาถงความคบหนาของผลงานเปนระยะตามความเหมาะสมภายในแบบฟอรม สาหรบใชจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) - จากแบบฟอรม 5-9 หรอ 10 ใหนาขอมลทไดจากการประเมนองคกรตนเอง และการกาหนดปจจยแหงความสาเรจ (Key Success Factor) มาใชในการกาหนดกจกรรมและรายละเอยดตางๆ ในแผนการจดการความร(KM Action Plan)ในแบบฟอรม 10 และ 11 ตามลาดบ - แบบฟอรม 11 เปนแผนการจดการความร ในสวนของการกาหนดกระบวนการจดการความร (KM Process) เพอใหการจดทาการจดการความรขององคกรดาเนนไปอยางมระบบ - แบบฟอรม 12 เปนแผนการจดการความร ในสวนของการกาหนดปจจยแวดลอมภายในองคกร ทจะทาใหการจดการความรเกดขนไดและมความยงยน โดยใชกระบวนการบรหารจดการการเปลยนแปลง (Change Management Process) เพอใหกระบวนการจดการความร มชวตหมนตอไปไดอยางตอเนอง

เมอจดทาแผนการจดการความร (Km Action Plan) ตามแบบฟอรม 11 -12 เรยบรอยแลว ใหองค

กรจดทาแบบฟอรม 13 เพอสรปงบประมาณการดาเนนงานตามแผนการจดการความร ดงน

บทท 5 : การก าหนดโครงสรางทมงาน KM โครงสรางทมงาน KM

1. การประกาศแตงตงโครงสรางทมงาน KM ขอใหระบถง ชอ-นามสกล, ตาแหนงงาน และหนวยงานทสงกดอยตามผงองคกรปจจบน พรอมดวยรายละเอยดหนาทและความรบผดชอบของทกตาแหนง

2. ทมงาน KM ทตองดาเนนการตามเปาหมาย KM ทเลอกไว ควรจะเชอมโยงกบหวขอเรอง การจดแบงงานและหนาท ใน Blueprint for Changeเพอใหเปนหนวยงานหนงของแผนผงโดยรวมขององคกร

3. การพจารณาโครงสรางทมงาน KM เพอจะมบคลากรทตองเกยวของและ/หรอ มสวนทตองสนบสนนตอการดาเนนการตามเปาหมาย KM ทเลอกไวใหบรรลผลสาเรจตามแผนนน มกลมบคลากรทควรพจารณาดงนคอ

3.1. ผบรหารระดบสงสด จะตองมสวนรวมในการกาหนดโครงสรางทมงาน KM 3.2. หนวยงานเจาของกระบวนงานตามเปาหมาย KM (Work Process Owner) ควร

ประกอบดวยผบรหารระดบสงของหนวยงานนน, ผรบผดชอบกระบวนงานนน 3.3. หนวยขามสายงาน (Cross Functional Unit) ทตองเกยวของ และ/หรอ มสวนทตอง

สนบสนนตอการดาเนนการตามเปาหมาย KM เชน หนวยงาน IT, ทรพยากรบคคล, สอสาร/ประชาสมพนธ, หนวยงานพจารณาภาพรวมคาใชจายขององคกร ฯลฯ ควรประกอบดวย ผบรหารระดบสงของหนวยงานนน, ตวแทนผรบผดชอบหนวยงาน

3.4. หนวยงาน /บคคลอนๆ ทเหมาะสม และผบรหารระดบสงสดตองการมอบหมาย 4. กรณทการจดการความรขององคกร มความจาเปนและสามารถจะจดสรรงบประมาณได เพอจะนา

เทคโนโลยดาน IT มาใช ควรจะมหนวยงาน IT เขารวมทมงาน KM ดวย

บทท 6 การจดการความรกบหองสมด

หองสมดทเปนศนยรวมความรตองมการจดเกบความรในหลายหลากรปแบบ ทงฐานขอมล ฐานเอกสาร เครอขาย คลงขอมล หองสมดเปนหนวยงานททาหนาทเกบรวบรวมความรซงเปนตนกาเนดของ Help Desk เครองมอในการคนหาสารนเทศอนไดแก บตรรายการ บตรคาถามทใชบอย ซงเหลานลวนเปนฐานความรทงสน หองสมดประเภทแรกทนาเอาการจดการความรเขามาประยกตใชในการทางานคอ หองสมดเฉพาะตางๆ ซงหองสมดเฉพาะกมทรพยากรสารนเทศทเปนเฉพาะสาขาวชา อนเอออานวยตอการควบรวมความรเฉพาะดานอยกอนแลว และหองสมดกเหมอนองคกรอนๆ ทตองการการจดการความรมาพฒนาความรในองคกรเชนเดยวกน เชน หองสมดจาเปนตองสรางความรจากสถตการใชขอมล ทงสถตการเขาถงฐานขอมล การเขาใชหองสมด นอกจากนหองสมดยงใชความรในการสรางจดแขงใหหองสมดเอง เนองจากการจดการความรเปนหนงเครองมอในการวางแผนและออกแบบงานบรการของหองสมดใหมประสทธภาพมากขน การจดการความรกบบรรณารกษ

Davenport and Prusak (1988) อธบายถงบทบาทของบรรณารกษกบการจดการความรวา บรรณารกษ คอ นายหนาคาความรทจาเปนมากในเศรษฐกจหรอตลาดความร ซงมหนาทตดตอระหวางผซอ กบผขาย หรอคนทอยากไดความรกบคนทมความร บรรณารกษเปนนายหนาคาความรทเราเหนภาพชดเจนทสด ผนาการจดการความรนน จะตองประกอบไปดวย ผใหคาปรกษาและบรรณารกษ วชาชพบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตรตองเขาใจเกยวกบการเขาถงคณคาของสารนเทศและความรทงในองคการและในชมชนรอบขางอยางกวางขวาง ซงพอจะสรปบทบาทของผนาการจดการความรหรอบรรรารกษในสงคมสารนเทศไดสองลกษณะดงน

1. บรรณารกษเปนผจดการความร ซงบรรณารกษตองปฏบตงานกบทรพยากรสารนเทศและความรตลอดเวลา ไมวาจะเปนการจดการสารนเทศ การจดแตงสารนเทศ อกทงบรรณารกษกเปนศนยกลางของชมชนเปรยบเสมอนศนยกระจายขาวสาร และความรใหกบผใชในชมชนไดตามความตองการ

2. บรรณารกษเปนคร หรอผฝกอบรม บทบาทในทน คอ บทบาทของบรรณารกษในสถานศกษา โดยบรรณารกษสวนมากตองทาหนาทสอนวชาการคนควาสารนเทศตางๆ หรอสอนการใชหองสมดของนกศกษาท

เขามาใหมและยงไมคนเคยกบหองสมด จดนเองทาใหบรรณารกษเปนผถายทอดความรใหแกนกศกษาหรอผใชไปโดยธรรมชาตของวชาชพ

White (2003) กลาววา คนททางานทางดานความร (Knowledge Workers) คอคนทสามารถประเมนและกลนกรองสารนเทศทมประโยชนใหแกผใชหรอลกคาโดยปองกนผใชหรอลกคาออกจากสารนเทศทไรประโยชน ซงงานสองงานของบรรณารกษทแสดงใหเหนถงความสอดคลองกบการเปนคนททางานทางดานความร คอ

- งานจดซอ บรรณารกษตองสามารถประเมนสงทจดซอเขาหองสมด โดยแบงเปน การประเมนสงทจดซอไววา ตอบสนองความตองการของผใชหรอไม และสงใดทหองสมดยงไมมแตควรมไว รวมถงการใชบรการยมระหวางหองสมดดวย

- งานวเคราะหรายการบรรณานกรม ทชวยใหผใชเขาถงสารนเทศและความรทตองการไดสะดวกรวดเรวและตรงกบความตองการมากทสด ทกษะของบรรณารกษในการท าหนาทเปนผจดการความร

บรรณารกษตองมความเขาใจเกยวกบความร ทงพนฐาน ความเปนมา และคณคาของความรวา ความสาคญเพยงใดตอองคกร การทาใหองคกรประสบความสาเรจนน บรรณารกษตองทมเทกบการจดการความร โดยการยดหลกการเขาถงและจดสรรแบงปนความรใหแกกนอยางทวถง

บรรณารกษตองมความร และเชยวชาญในดานเทคโนโลยสารนเทศ โดยเฉพาะการสอสารและขายงาน ตลอดจนตองมทกษะในการสบคน จดเกบ จดสงสารนเทศและความรใหแกผใช

บรรณารกษตองมขดความสามารถในการสอสารทด มมนษยสมพนธ เนองจากบรรณารกษจะตองเปนตวกลางระหวางผใชกบสารนเทศและความรอยตลอดเวลา

บรรณารกษตองมความรเกยวกบองคกรวามกจกรรมอะไรบาง รวมถงโครงสรางฝายงานตางๆ เพอทราบทศทางการไหลเวยนของสมานเทศอนสงผลใหเกดกลมการเรยนรได

บรรณารกษตองทราบความตองการของผบรหารระดบตางๆ ในองคกร เพอสามารถจดหาความรไดตามความตองการและทนการณ สงผลใหการตดสนใจของผบรหารรวดเรวและมประสทธภาพมากขน

บรรณารกษตองมจตวทยาในการเขาถงและกระตนใหเกดแรงบนดาลใจของบคลากรในองคกรทกคนวาตองตระหนกถงความสาคญของความรในการเพมประสทธภาพของการทางานในองคกร

บรรณารกษตองเปนผมองการณไกล และกาวทนโลก ทงในเรองของเทคโนโลยสารนเทศ ทกาลงทนสมยไปอยางรวดเรว บรรณารกษในบทบาทผจดการความรจะตองเปนผทมความไวตอการรบทราบความเปลยนแปลง เพอทจะสามารถปรบตวเองใหทนยคสมยตลอดเวลา ลกษณะของคนในองคการแหงการเรยนร

1. ใฝแรงใฝรคศกยภาพ สมาชกขององคกรจะตองมคณลกษณะทสาคญคอ เปนคนทรเหน และเรยนรอยตลอดเวลา

2. รบรภาพลกษณโลกรอบตวอยางถกตอง เปนความคดความเขาใจของคนทมตอหนวยงาน ซงจะตองประกอบพนฐานทสาคญ 2 ประการคอ 1) ใชการวางแผนเปฯกระบวนการเรยนร 2) ตองฝกฝนทกษะในการใครครวญและตงคาถาม

3. การสรางวสยทศนรวมกน เปนวธการทาใหแตละคนเกดวสยทศน การหดใหคนคดไปขางหนา มองอนาคต

4. การเรยนรรวมกนเปนทม เปนการเรยนรรวมกนของสมาชกโดยอาศยความรและความคดของสมาชกในกลมมาแลกเปลยนความคดเหนเพอพฒนาความร

5. คดเปนระบบครบวงจร เปนวธคดใหครอบคลมรอบดาน สามารถเขาใจปรากฏการณ ความเปลยนแปลง เหนความสมพนธและเชอมโยงระบบยอยตางๆ ขององคกรได

บรรณานกรม พรธดา วเชยรปญญา. (2547). การจดการความร: พนฐานและการประยกตใช. กรงเทพฯ : เอกเปอรเนท. ชยยนต พงษไทย. (2548). บทบาทของการจดการความรตอวชาชพบรรณารกษศาสตรสารนเทศศาสตร.

การประชมใหญสามญประจาป 2548 และประชมวชาการเรองยทธศาสตรการจดการองคความรใน หองสมด, กรงเทพฯ : สมาคมหองสมดแหงประเทศไทย.