1

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 2

พาราไดมและววฒนาการของรฐประศาสนศาสตร

เนอหา 2.1 ความหมายของพาราไดม 2.2 พาราไดมของวชารฐประศาสนศาสตร 2.3 แนวโนมเกยวกบพาราไดมของวชารฐประศาสนศาสตรในอนาคต 2.4 ววฒนาการของรฐประศาสนศาสตร 2.5 ทศทางของรฐประศาสนศาสตรไทย วตถประสงค 1. อธบายความหมาย แนวคดพาราไดมของรฐประศาสนศาสตรได 2. วเคราะหแนวโนมพาราไดมของรฐประศาสนศาสตรในอนาคตได 3. อธบายววฒนาการของรฐประศาสนศาสตรได 4. อธบายทศทางของรฐประศาสนศาสตรไทยได วธและกจกรรมการเรยนการสอน 1. วธสอน 1.1 วธสอนแบบบรรยาย ประกอบสออเลกทรอนกส 1.2 วธสอนแบบอภปราย โดยก าหนดหวขอใหนกศกษารวมอภปราย

1.3 ศกษาเอกสารประกอบการสอนประจ าบท 1.4 อธบายสรปเพมเตมในประเดนส าคญ 1.5 ท าแบบค าถามทายบท

2. กจกรรมการเรยนการสอน 2.1 บรรยายสรปโดยใชสอการสอนประกอบ 2.2 ใหผ เรยนศกษาเนอหาจากชดการสอน หนงสอ ต ารา เอกสารเพมเตม 2.3 ใหผ เรยนท าแบบฝกหดทายบท ทดสอบความเขาใจในเนอหาของ รฐประศาสนศาสตร

2

สอการเรยนการสอน ชดการสอน เรอง “พาราไดมและววฒนาการของรฐประศาสนศาสตร” 1. สออเลกทรอนกส เรอง “พาราไดมและววฒนาการของรฐประศาสนศาสตร” 2. หนงสอ ต ารา เอกสารทเกยวของ การวดผลและประเมนผล 1. สงเกตการตอบค าถามและตงค าถามของผ เรยนในระหวางการบรรยาย 2. วดผลจากการท าแบบฝกหด 3. วดผลจากรายงานการน าเสนอเดยว/กลม ในหองเรยน 4. ตรวจการท าแบบฝกหด ค าถามทายบท บนทกลงในใบบนทกผลงาน

3

บทท 2 พาราไดมและววฒนาการของรฐประศาสนศาสตร

พาราไดมเรมมการศกษาอยางแพรหลายประมาณตนทศวรรษท 1970 มนกวชาการทหลากหลายศกษาพาราไดมในรฐประศาสนศาสตร (เฉลมพล ศรหงส, 2552: 49) จากการประชมทางวชาการของสมาคมหลายแหงในอเมรกา เชน การประชมประจ าป ค.ศ. 1974 ของสมาคมรฐศาสตรแหงอเมรกา (The American Political Science Association) และการประชมประจ าป ค.ศ. 1975 ของสมาคมรฐประศาสนศาสตรแหงอเมรกา (The American Society for Public Administration) ซงใหความสนใจเกยวกบพาราไดมวชา รฐประศาสนศาสตร และมต ารา หนงสอรฐประศาสนศาตร ไดกลาวถงพฒนาการของพาราไดมใหมมาแทนทพาราไดมเดม เมอกาลเวลา สถานการณบรบทของประเทศและโลกเปลยนไป 2.1 ความหมายของพาราไดม Thomas S. Kuhn (1970:10) ปรมาจารยผบกเบกเผยแพรแนวความคดเกยวกบ พาราไดม (Paradigm) ไดอธบายไววา พาราไดม หรอ กระบวนทศน หมายถง ความส าเรจแบบวทยาศาสตรทมลกษณะ 2 ประการ

1. เปนความส าเรจแบบวทยาศาสตรทไมเคยมมากอน ซงจงใจใหกลมผ เกยวของละทงแบบวธตางๆ ของกจกรรมแบบวทยาศาสตรทมลกษณะแขงขนกนใหหนมายอมรบรวมกนในชวงระยะเวลาหนง

2. เปนความส าเรจแบบวทยาศาสตรทเปดโอกาสใหมปญหาตางๆเหลอไวส าหรบกลมผ เกยวของใหมไดแกไขกนตอไป

Lawrence C. Mayer (1972 : 95-96) อธบายวา พาราไดมหรอ กระบวนทศน หมายถง ความส าเรจแบบวทยาศาสตร ซงเปนทยอมรบกนโดยทวไปวา จะเปนสงก าหนดตวแบบปญหาและแนวทางแกไขปญหาตางๆใหแกกลมผ เกยวของส าหรบในชวงระยะเวลาหนง และการยอมรบพาราไดมอนใดอนหนงจะกอใหเกดความเหนพองตองกนส าหรบความเปนสาขาวชารวมกนของการศกษาคนควา Robert T. Holt และ John M. Richardson, Jr. (1970 : 23) อธบายวา พาราไดม หรอ กระบวนทศน หมายถง แบบแผนหรอกรอบเคาโครง ซงเปนการก าหนดรปและแนวทางส าหรบ

4

ขอบเขตของการศกษาคนควาแบบวทยาศาสตรและเสนอองคประกอบของพาราไดม 5 ประการ คอ

1. แนวความคด 2. ทฤษฎ 3. กฎของการแปลความหมาย 4. ปญหา 5. การชแนะสงทมอยจรงหรอนาจะมอย

Margaret Masterman (1970 : 61-65) ไดเคยวจารณเกยวกบน าเอาค าวา “พาราไดม” ไปใชโดย Thomas Kuhn วา แมแต Kuhn ซงเปนผ รเรมบกเบกเอาค าวา “พาราไดม” มาใชยงไมมความชดเจนวาจะใช “พาราไดม” ในความหมายอะไรกนแน ทงนเพราะ Kuhn ไดใชค าวา “พาราไดม” ในแงตางๆทแตกตางกนไมนอยกวา 21 ความหมาย เชน หมายถง การบรรลผลส าเรจแบบวทยาศาสตร เรองบอกเลาตอๆกนมา ปรชญา กลมของปญหา ผลงานเกาๆ ต าราเรยน ฯลฯ สรป พาราไดม (Paradigm) หรอ กระบวนทศน เปนเหมอนการก าหนดแกนปญหาและแนวทางแกปญหาดงกลาวในลกษณะของภาพรวม หรอเปนกรอบเคาโครงความคดพนฐานเพอใชศกษาเกยวกบเรองใดเรองหนงซงเปนทยอมรบส าหรบผ เกยวของในชวงระยะหนง และใชเปนพนฐานรวมกนในการศกษาวจยคนควาหาค าตอบ หรอค าอธบายทเปนรายละเอยดตอไป 2.2 พาราไดมของวชารฐประศาสนศาสตร Nicholas Henry (1975 : 5-23) เปนผน าแนวคดเกยวกบพาราไดม (Paradigm) มาใชในการศกษาพฒนาของวชารฐประศาสนศาสตร โดยใหขอสรปเกยวกบเรองดงกลาวไววา พฒนาการของวชารฐประศาสนศาสตรนบตงแตทศวรรษ 1900 จนกระทงถงปจจบน (ทศวรรษ 1970) อาจจ าแนกได 5 พาราไดมทคาบเกยวกน คอ

1. การแยกการบรหารหบการเมองออกจากกนป 2 สวน (ค.ศ. 1900 – ค.ศ. 1926) 2. หลกของการบรหาร (ค.ศ. 1927 – ค.ศ. 1937) 3. รฐประศาสนศาสตรคอรฐศาสตร (ค.ศ. 1950 – ค.ศ. 1970) 4. รฐประศาสนศาสตรคอวทยาการบรหาร (ค.ศ. 1956 – ค.ศ. 1970) 5. รฐประศาสนศาสตรคอรฐประศาสนศาสตร (ค.ศ. 1970 – ปจจบน)

5

การศกษาวชารฐประศาสนศาสตรอยางเปนระบบเรมตนขนในสหรฐอเมรกาเปนทแรก เมอ Woodrow Wilson ไดเขยนบทความเรอง “The Study of Administration” ในป ค.ศ. 1887 โดย Wilson ไดตงขอสงเกตเอาไววา “การบรหารรฐธรรมนญเปนเรองยากยงกวาการบญญตธรรมนญเสยอก” รวมถงไดเรยกรองใหมการสนบสนนนกวชาการใหมากยงขนในการบรหารงานของรฐ และ Wilson ยงเปนบคคลแรกทเสนอแนวคดเกยวกบเรอง “การแยกการบรหารกบการเมองออกเปนสองสวน” (Politics /Administration Dichotomy) กลาวคอ ในทศนะของ Wilson นน กจกรรม “การเมอง” มความแตกตางจากกจกรรม “การบรหาร” โดยสนเชง ซงเขาเหนวา หนาทหลกของฝายบรหารคอ งานประจ า เปนงานปฏบตใหเปนไปตามกฎหมายหรอนโยบายทฝายการเมองไดก าหนดขนกลาวอกนยหนง หนาทของฝายบรหารคอ การน านโยบายไปสการปฏบต นนเอง สวนหนาทของฝายการเมองกคอ การก าหนดนโยบายหรอหนาทในการออกกฎหมาย นอกจากน Wilson ยงชใหเหนอกวา รฐประศาสนศาสตรมลกษณะคลายคลงกบการบรหารธรกจดงนนในทศนะเขา เทคนคตางๆของภาคธรกจเอกชนจงสามารถน ามาปรบใชในภาครฐได การแยกการบรหารออกจากการเมองท าใหขาราชการสามารถบรหารงานไดอยางมประสทธภาพโดยปราศจากการแทรกแซงของฝายการเมอง ดวยเหตน นกวชาการในรนหลงบางกลมจงไดกลาวยกยอง Woodrow Wilson วาเปน “บดาของวชารฐประศาสนศาสตร” และยงไดกลาวถงบทความเรอง “The Study of Administration” (1887) ของ Wilson วาเปน “สตบตรของวชาการบรหารรฐกจ” ดวย พาราไดมท 1 การแยกการบรหารกบการเมองออกจากกนเปนสองสวน (ค.ศ.1900 – ค.ศ. 1926) ในชวงเวลาของพาราไดมท 1 น ไดมหนงสอทส าคญพมพเผยแพรออกมา 2 เลม คอ หนงสอชอ “Politics and Administration” ในป ค.ศ.1900 ของ Frank J. Goodnow และหนงสอชอ “Introduction to the Study of Public Administration” ในป ค.ศ.1926 ของ Leonard

D. White โดยจดเนนของพาราไดมท 1 เปนการเนนในแงของสถาบนทศกษา (Locus) และเหนวาวชารฐประศาสนศาสตรควรมงเนนศกษาทการบรหารของรฐบาล Frank J. Goodnow เขยนหนงสอชอ “Politics and Administration” ในป ค.ศ. 1900 โดย Goodnow ไดเสนอแนวคดวา รฐบาลมหนาททแตกตางกน 2 ประการ คอ

6

1. หนาททางการเมอง คอ การก าหนดนโยบายหรอการแสดงออกมาซงเจตนารมณของรฐ

2. หนาททางการบรหาร คอ การน านโยบายหรอเจตนารมณของรฐไปปฏบต ตอมาในชวงทศวรรษ 1920 Leonard D. White ไดเขยนหนงสอชอ “Introduction to the Study of Public Administration” ในป ค.ศ.1926 ซงถอวาเปนต าราเรยนทสมบรณ (Textbook) เลมแรกของสาขาวชารฐประศาสนศาสตร โดย White ไดเสนอความเหนวา การเมองไมควรเขามาแทรกแซงการบรหารเพราะวาการเมองไมสามารถศกษาในแบบวทยาศาสตรทปลอดจากคานยมได ในขณะทการบรหารไดน าตวเองไปสการศกษาแบบวทยาศาสตร และวชา รฐประศาสนศาสตรกจะสามารถกาวไปสความเปนศาสตรทปลอดจากคานยมไดโดยความถกตองชอบธรรมของตนเอง ซงหนาทของการบรหารกคอ ประหยดและประสทธภาพ พาราไดมท 2 หลกของการบรหาร (ค.ศ.1927 – ค.ศ.1937) ในป ค.ศ. 1927 W.F. Willoughby ไดพมพหนงสอออกมาเลมหนงชอ “Principles of Public Administration” ซงนบวาเปนต าราเรยนทสมบรณเลมทสองของสาขาวชารฐประศาสนศาสตร ทเนนในเรองเกยวกบหลกการบรหาร โดยต ารา Willoughby เลมน ไดช ให เหนถงแรงผลกดนใหมของสาขาวชารฐประศาสนศาสตรวา หลกตางๆของการบรหารทมลกษณะเปนวทยาศาสตรทแนนอนนนเปนสงทสามารถคนพบไดและนกบรหารสามารถจะเปนผ เชยวชาญในกจการงานของตนได ถาเราไดเรยนรวาจะน าหลกตางๆเหลานไปประยกตใชไดอยางไร จดเนนของพาราไดมท 2 เปนการเนนในแงของสงหรอประเดนทมงศกษา (Focus) โดยจะมงเนนการศกษาในเรองความรความช านาญเกยวกบหลกเกณฑตางๆของการบรหาร ในชวงเวลาพาราไดมท 2 ไดมผลงานเขยนชนหนงทไดรบการกลาวขวญวาเปน “จดสงสดแหงการไดรบความยอมรบนบถอ” ของวชา รฐประศาสนศาสตร นนกคอ “Papers on the Science of Administration” (1937) ของ Gulick และ Urwick ซงถอเปนแนวคดทส าคญของกลมการจดการโดยฝายบรหาร และนอกจากผลงานเขยนในแนวการจดการโดยฝายบรหารแลว กยงมผลงานเขยนทมความสมพนธกนและมมากอนหนาผลงานเขยนในแนวดงกลาวนนกคอ ผลงานเขยนในแนวการจดการแบบวทยาศาสตร ซงเนนในเรองการท างานในโรงงานอตสาหกรรมและมงเนนทตวบคคลในระดบลางขององคการ

7

ในพาราไดมท 2 มนกวชาการอย 2 กลม คอ 1. กลมการจดการโดยฝายบรหาร (Administrative Management) กลมนจะเนนทระดบของสายการบงคบบญชาในองคการ และมงเสนอหลกการบรหารทเหมาะกบผบงคบบญชาหรอหวหนาในองคการมนกวชาการหลายคน เชน Mary Parker Follet, Henri Fayol, James D. Mooney และ Alan C. Reiley แตมนกวชาการทส าคญ คอ Luther H. Gulick และ Lyndall

Urwick ซงจะไดเขยนหนงสอ “Papers on the Science of Administration” ในป ค.ศ. 1937 โดยหลกของต าราเลมนเรยกวาหลก POSDCORB ซงเขยนโดย Gulick เปนการน าเอาอกษรตวตนของค าตางๆ 7 ตว อนหมายถงงานหรอกจกรรมตางๆ 7 ประการของหวหนาฝายบรหารมารวมเปนค าเดยวกน ซงเรยกวา หนาททส าคญของหวหนาฝายบรหาร 7 ประการ คอ P มาจาก Planning คอ การวางแผน O มาจาก Organizing คอ การจดการองคการ S มาจาก Staffing คอ การบรหารงานบคคล D มาจาก Directing คอ การสงการ CO มาจาก Coordinating คอ การประสานงาน R มาจาก Reporting คอ การรายงาน B มาจาก Budgeting คอ การจดท างบประมาณ นอกจากน Gulick ยงไดกลาวถงหนาททง 7 ประการดงกลาวตอไปอกวา ถาหนาททง 7ประการนนไดรบการยอมรบวาเปนหนาททส าคญของหวหนาฝายบรหารแลว ผลทจะเกดตามมากคอ หนาททง 7 ประการดงกลาวนนอาจจะถกแบงแยกออกจากกนเปนสวนยอยๆซงความจ าเปนในการแบงเปนสวนยอยๆนน กขนอยกบขนาดและความสลบซบซอนของกจการ เชน ในกจการทมขนาดใหญมาก โดยเฉพาะอยางยงกจการทหวหนาฝายบรหาร ไมสามารถท างานทอยในความรบผดชอบของเขาไดดวยตวเองทงหมดสวนหนงหรอหลายๆสวน POSDCORB กควรจะถกจดแบงออกเปนหนวยงานยอยๆ เปนตน ตอมาในป ค.ศ. 1963 ดร.ชบ กาญจนประกร ไดน าหลก POSDCORB ของ Gulick มาตกแตงเพมเตมเปน PAPOSDCORB คอ P กบ A ขนมาอก 2 ตว ซงมาจาก 2 ค า คอ P มาจาก Policy หมายถง การพจารณาก าหนดนโยบายและการปฏบตใหบรรลผลส าเรจ A มาจาก Authority หมายถง อ านาจหนาทในการบรหารราชการและการมอบอ านาจหนาท

8

ตอมาในป ค.ศ. 1971 Orville F. Poland กไดเสนอความคดเหนวา POSDCORB ของ Gulick นน ไดครอบคลมถงกระบวนการทส าคญของการบรหารรฐกจไวหมดแลว แตไมไดรวมถงเรองการประเมนผลเอาไวดวย เพราะฉะนนจงควรจะเพมเรองการประเมนผลเพม E

(Evaluation) เขาไปดวยอกตวหนงเปน POSDECORB 2.กลมการจดการแบบวทยาศาสตร (Scientific Management) กลมมงเนนเสนอหลกการบรหารส าหรบคนงานระดบลางในองคการ คอ จะเนนในเรองการท างานในโ รงอตสาหกรรมและมงเนนทตวบคคลในระดบลางขององคกร ซงนกวชาการทส าคญในกลมน คอ Frederick W. Taylor, Frank และ Lillian Gilbreth การทาทายแนวความคด (ค.ศ.1938 – ค.ศ.1947) ในป ค.ศ.1938 ขดความรงเ รองสดยอดของวชาการบรหารรฐกจได รบการกระทบกระเทอนจากการทาทายแนวความคดอยางแทจรงเปนครงแรก โดยหนงสอของ Chester I. Barnard ชอ “The Functions of the Executive” (1938) กระแสคดคานโจมตวชาการบรหารรฐกจเพมจ านวนมากขนในชวงศตวรรษท 1940 ซงอาจแยกไดเปน 2 แนวทางทสนบสนนซงกนและกน คอ แนวทางท 1 เปนการคดคานการบรหารหบหารเมองไมสามารถแยกออกจากกนได กระแสคดคานโจมตตามแนวทางท 1 หนงสอเลมหนงทนบวาเดนมากในการคดคานโจมต คอ หนงสอท Fritz Von Morstein Marx เปนบรรณาธการ หนงสอชอ “Elements of Public Administration” (1946) ต าราเลมนมบทความ 14 บทความ ซงเขยนโดยนกบรหารไดชใหเหนถงขอคดใหมวา สงทมกจะปรากฏวาเปน “การบรหาร” ทปลอดจากคานยมนน แทจรงแลวเปน “การเมอง” ทบรรจไวดวยคานยมตางหาก นอกจากนนยงมนกวชาการอกคน คอ John M. Gaus ไดเขยนหนงสอชอ “Reflections on “Public Administration” ในป ค.ศ. 1947 โดยเขาไดเสนอความเหนวา “ในยคของเรานทฤษฎการบรหารคอทฤษฎการเมองนนเอง” แนวทางท 2 เปนการโจมตวาหลกตางๆของการบรหารมความไมสอดคลองลงรอยกนตามหลกเหตผล หรอไมมลกษณะเปนวทยาศาสตร กระแสการคดคานโจมตตามแนวทางท 2 โดยในป ค.ศ. 1946 Herbert A. Simon ไดเขยนบทความเรอง “The Proverbs of Administration” ตพมพลงในวารสารชอ “Public Administration Review” โดย Simon ไดโจมตวา หลกเกณฑตางๆของการบรหารทไดมการ

9

ก าหนดกนขนมานนใชไมไดในทางปฏบต หรอไมไดมลกษณะเปนวทยาศาสตรเลย จะเปนไดกแคเพยงภาษตทางการบรหารเทานน ในป ค.ศ.1947 Robert A. Dahl ไดเขยนบทความตพมพลงในวารสารชอเดยวกนนน เรอง “The Science of Public Administration : Three Problems” โดย Dahl ไดเสนอความเหนวา การพฒนาหลกเกณฑทเปนสากลของการบรหารรฐกจนน มอปสรรคขดขวางทส าคญ 3 ประการ คอ

1. การโตเถยงเพอเอาชนะกนในองคการการเกยวกบคานยมตางๆ 2. ความแตกตางในบคลกภาพของแตละบคคล

3. กรอบทางสงคมทแตกตางกนไปในแตละวฒนธรรม กลาวอกนยหนงในทศนะของ Dahl นนกคอ “หลกการ รฐประศาสนศาสตรไมสามารพฒนาสความเปนวทยาศาสตรทแนนอนได” เพราะมอปสรรคขดขวางดงทกลาวมาแลวขางตนนนเอง นอกจากน Herbert A. Simon ยงไดเขยนหนงสอชอ “Administrative Behavior : A Study of Decision Making Process in Administration Organization” ในป ค.ศ.1947 โดยชใหเหนวา “หลก” ทกอยางของการบรหารจะมหลกทตรงกนขามเสมอ ซงถอวาเปนการวพากษวจารณทเฉยบขาดมากทสดทมตอเรองหลกเกณฑตางๆของการบรหาร ในป ค.ศ. 1948 Dwight Waldo ไดเขยนชอ “The Administrative State: A Study of the Political Theory of American Public Administration” โดย Waldo ไดแสดงความเหนโจมตแนวความคดเกยวกบเรองดงตอไปน

1. หลกตางๆทตายตวของการบรหาร 2. ความไมลงรอยกนของระเบยบวธการศกษาทใชในการก าหนดหลกการบรหาร

เหลานน 3. ความคบแคบของ “คานยม” ในเรองประหยดและประสทธภาพทมอทธพลครอบง า

ความคดของสาขาวชารฐประศาสนศาสตร ปฏกรยาตอการทาทายทางแนวความคด (ค.ศ.1947 – ค.ศ. 1950) ในป ค.ศ. 1947 Herbert A. Simon ไดเสนอทางเลอกใหกบ พาราไดมเกาๆในบทความเรอง “A Comment on The Science of Public Administration” ตพมพลงในวารสารชอ “Public Administration Review” โดยเสนอวา พาราไดมใหมของวชาการบรหารรฐกจ ควรจะตองมนกวชาการทางรฐประศาสนศาสตร 2 ประเภท ทท างานในลกษณะกระตนทางวชาการซงกนและ

10

กน และประสานกลมกลนกน กลาวคอ นกวชาการประเภททนาสนใจเกยวกบการพฒนา “ศาสตรบรสทธของการบรหาร (A Pure Science of Administration) ซงตองอาศยพนฐานในทางจตวทยาสงคม กบนกวชาการอกประเภททสนใจเกยวกบ “การก าหนดนโยบายสาธารณะ” (Prescribing for Public Policy) ซงตองอาศยทงรฐศาสตร เศรษฐศาสตร และสงคมวทยาดวย ซง Simon มความเหนวาทง “ศาสตรบรสทธของการบรหาร” และ “การก าหนดนโยบายสาธารณะ” เปนองคประกอบทสนบสนนซงกนและกนของวชา รฐประศาสนศาสตร พาราไดมท 3 รฐประศาสนศาสตรคอรฐศาสตร (ค.ศ. 1950- ค.ศ. 1970) มลกษณะดงนคอ

1. ยอนกลบไปสแนวความคดเดมทมงเนนในดานสถาบนทศกษา (Locus) 2. พยายามก าหนดการเชอมโยงความคดระหวางวชารฐประศาสนศาสนตรกบ

รฐศาสตรขนใหม 3. งานเขยนตางๆของวชารฐประศาสนศาสตรในทศวรรษ 1950 มกเปนการกลาวถง

สาขาวชารฐประศาสนศาสตรในลกษณะทเปน “ขอบเขตของความสนใจ” หรอ “ความคลายคลงกบรฐศาสตร”

4. Dwight Waldo กลาววา นกวชาการทางรฐประศาสนศาสตรมแตความชอกช าใจ ไรความสขและมฐานะเหมอน “พลเมองชนสอง” อยในคณะรฐศาสตร ค ากลาวน เกดขนเนองจากความเสอมของวชารฐประศาสนศาสตร เพราะกลบไปสนใจรฐศาสตรอกครงนนเอง

โดยสรปกคอ ในชวงระยะของพาราไดมท 3 เปนการพยายามการก าหนดเชอมโยงความคดระหวางวชารฐประศาสนศาสตรกบรฐศาสตรขนใหมนนเอง แตผลทเกดขนกลบกลายเปนฯการท าใหความเปนสาขาวชาหางไกลกนออกไป โดยในป ค.ศ. 1962 วชารฐประศาสนศาสตรกมไดถกจดรวมอยในฐานะทเปนสาขายอยสาขาหนง ดงปรากฏในรายงานของคณะกรรมการสาขาวชารฐศาสตรของสมาคมรฐศาสตรแหงอเมรกา ตอมาในป ค.ศ. 1964 มผลการวจยของนกวชาการชอ Albert Somit และ Joseph Tananhaus ไดชใหเหนฯถงความเสอมความสนใจของคณะรฐศาสตรทมตอวชารฐประศาสนศาสตร และในป ค.ศ. 1967 วชารฐประศาสนศาสตรกถกตดออกจากโครงการประชมประจ าปของสมาคมรฐศาสตรแหงอเมรกาในทสด

11

พาราไดมท 4 รฐประศาสนศาสตรคอวทยาการบรหาร (ค.ศ. 1956- ค.ศ. 1970) พาราไดมนเกดขนเนองจากสภาพการเปนพลเมองชนสองอยในคณะรฐศาสตร โดยเกดพรอมๆกบพาราไดมท 3 ซงพาราไดมท 3 และ 4 ตางไดรบแรงผลกดนทส าคญอนหนงเหมอนๆกน คอ การขาดเอกลกษณทเปนลกษณะเฉพาะของสาขาวชารฐประศาสนศาสตร ส าหรบค าวา “วทยาการบรหาร” (Administrative Science) ในพาราไดมท 4 น เปนค าทมความหมายถงการศกษาเกยวกบทฤษฎองคการ (Organization Theory) และวทยาการจดการ (Management Science) โดยจดเนนของพาราไดมน กคอ การเนนในแงของสงหรอประเดนทมงศกษา (Focus) ในป ค.ศ. 1956 มวารสารทางวชาการทส าคญฉบบหนงชอ “Administrative Science Ouarterly” ไดถกจดพมพขนโดยนกวชาการทางการรฐประศาสนศาสตร ซงถอวา การบรหารนนไมวาจะเปนรฐประศาสนศาสตรการบรหารธรกจ หรอการบรหารสถาบนอะไรกตาม จะไมมความแตกตางกน เพราะวาการบรหารกคอการบรหาร พาราไดมท 5 รฐประศาสนศาสตรคอรฐประศาสนศาสตร (ค.ศ. 1970 – ปจจบน) นบตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 เปนตนมา นกวชาการ รฐประศาสนศาสตรไดมสวนในกรณทกอใหเกดความสนใจในสหวทยาการในมหาวทยาลยตางๆเรยกรองใหมการสงเคราะหความรความสามารถในวชาการตางๆ และมความโนมเอยงไปสเรองทจะสะทอนใหเหนถงชวตในชมชนเมอง ไปสความสมพนธทางการบรหารระหวางองคการของรฐกบองคการของเอกชน และเขตแดนรวมกนระหวางเทคโนโลยและสงคม นอกจากน นกวชาการทางรฐประศาสนศาสตรยงใหความสนใจมากขนตอเรองนโยบายศาสตร เศรษฐศาสตรทางการเมอง กระบวนการก าหนดและวเคราะหนโยบายสาธารณะ และการวดผลทไดของนโยบาย ซงนบวาเปนเรองทมความสมพนธกนอยางแยกไมออกอกดวย Golembiewski ไดจ าแนกพาราไดมออกเปน 3 พาราไดม คอ พาราไดมท 1 พาราไดมดงเดม (Traditional Paradigm) ในพาราไดมดงเดมนมความคกเหนขดแยงกนอยบางประการในหมนกวชาการ กลาวคอนกวชาการบางกลมมความเหนวา ผลงานเขยนของ Max Weber นกสงคมวทยาชาวเยอรมน มสวนชวยอยางส าคญยงตอสงซงเปนทรจกกนดในเวลาตอมาวา “ทฤษฎองคการขนาดใหญทมแบบแผน” หรอ “ระบบราชการ” (Theory of Bureaucracy) แตนกวชาการบางกลมมความเหนวาพาราไดมดงเดมนเปนผลผลตของความคดของ Woodrow Wilson มากกวาและ

12

ความเหนวาบทความของ Woodrow Wilson เรอง “The Study of Administration” มนป ค.ศ. 1887 นน นบวาเปน “สตบตร” ของวชา รฐประศาสนศาสตร จดเนนของพาราไดมดงเดม คอ เนนในเรองของการก าหนดเกยวกบสงท “ควรจะท า” (Prescriptive) ความชอบธรรม โครงสราง อ านาจหนาท การใหความส าคญกบผออกค าสงและสนบสนนความคดเหนทวา “ผ รบค าสงเปรยบเสมอนมอของผออกค าสง” พาราไดมท 2 พาราไดมจตวทยา – สงคม (Social – Psychological Paradigm) เรมตนเมอราวๆสงครามโลกครงท 2 ส าหรบพาราไดมจตวทยาสงคมน มความแตกตางทส าคญจากพาราไดมดงเดม คอ พาราไดมจตวทยา – สงคม เนนในเรองการพรรณนา (Descriptive) พฤตกรรมและการสนบสนนเรองการใหความส าคญอยางแทจรงแกผ รบค าสง พาราไดมท 3 พาราไดมระบบ/มนษยนยม (Humanist/Systemic Paradigm) เนนในเรองความตองการของบคคลมากกวาพาราไดมจตวทยา – สงคม และมงเนนทจะใชเครองมอและตวแบบตางๆ ส าหรบการวเคราะห 2.3 แนวโนมเกยวกบพาราไดมของวชารฐประศาสนศาสตรในอนาคต สาเหตทพาราไดมปจจบนไมสามารถด ารงอย ไ ดตลอดไปและจะตองมการเปลยนแปลงเพราะ

1. ความไมลงรอยกนในความคดของนกวชาการ 2. เหตการณบานเมองและปญหาสงคมทเปลยนแปลงตลอดเวลา 3. ความเจรญของวชาการทางสงคมและวทยาศาสตร

กระแสความคดเหนเกยวกบพาราไดมของวชาการบรหารรฐกจในอนาคตม 2 กระแส 1. กระแสท 1

เปนกระแสความคดเหนทเกดจากกลมนกวชาการผ เชยวชาญทางดานการบรหารรบกจจ านวนหนง เมอป ค.ศ. 1973 โดย Emanuel Wald (1973 : 366-372)ไดน าเอาเทคนคเดลฟ (Delphi) มาใชโดยมจดหมายหลกเพออนาคตของวชาการบรหารรฐกจ ตงแตชวงป ค.ศ. 1973 – ค.ศ. 1990 (รวม 18 ป)ความเหนพองตองกนของกลมนกวชาการเกยวกบอนาคตของการบรหารท Emanuel Wald สรปไวไดแก

13

1. จะมลกษณะของปทสถานทออนลง กลาวคอ 1) จะมการน าเอาวธการศกษาทงในเชงปทสถานและเชงประจกษมาใชรวมกน

แตจะมความโนมเอยงไปทางเชงประจกษมากกวาเลกนอย 2) แนวทางการสรางทฤษฎในอนาคตจะเปนทงแบบอนมานและอปมาน แตจะม

ความโนมเอยงไปทางแบบอปมานมากกวาเลกนอย 2. ขอบเขตไมแนนอน กลาวคอ

1) วชารฐประศาสนศาสตรในอนาคต จะมลกษณะเปนสหวทยาการมากกวาวทยาการทเปนเอกเทศ

2) วชารฐศาสตรจะสญเสยลกษณะพเศษดงเดมในฐานะทเปนวชาแมของวชารฐประศาสนศาสตร

3. มแนวโนมไปสความเปนเทคโนโลยทางสงคม วชารฐประศาสนศาสตรจะไดรบการยอมรบในฐานะทเปนวชาชพทมลกษณะพเศษอยางหนง และจะไดรบการจ าแนกวาเปนเทคโนโลยทางสงคมอยางหนงดวย 4. เนนเกยวกบเรองนโยบาย

จะมการเนนเกยวกบเรองนโยบายสาธารณะในหลายๆมต(การน านโยบายไปปฏบต และการประเมนผล)

5. มความสอดคลองกน การจ าแนกกจกรรมการบรหารออกเปนองคประกอบตางๆตามหนาทอยางชดเจน และจ าแนกวชารฐประศาสนศาสตรออกเปนวชายอยๆ เชน การบรหารการคลงและงบประมาณ องคการและการจดการ เปนตน

2. กระแสท 2 เปนกระแสความคดเหนทเสนอโดย Robert T. Golembiewski ซงเคาเปนผ เสนอวาพาราไดมเบดเสรจ (Comprehensive Paradigm) ไมใชสงจ าเปนส าหรบวชารฐประศาสนศาสตรตามอยางพวกนกวชาการในสมยตนทศวรรษ 1970 แตควรหนไปสนใจเรอง มนพาราไดม (Miniparadigm) หลายๆมนพาราไดม โดยใหเหตผล 3 ประการ คอ 1.ท าไมตองมพาราไดมเบดเสรจ ในเมอโดยความเปนจรงแลว วชารฐประศาสนศาสตรมความกาวหนาทางระเบยบวธการศกษานอยกวาสาขาอนๆทงหมดของสงคมศาสตร ดงนนจงไมนาจะถงเวลาของวชารฐประศาสนศาสตรทตองมพาราไดม ซง Thomas S. Khun กเคยตงขอสงเกตถงเรองเวลาไววา “ยงคงมปญหาอยวา สาขาใดของสงคมศาสตรทยงจะมความตองการของพาราไดมดงกลาวอย” ถาพจารณาในแงของความจ าเปน ยงสบสนไปอกเพราะเวลาท

14

ผานมานน ผสนบสนนผลกดนพาราไดมตางๆ ไดจดล าดบกอนหลงมพาราไดมผดพลาดมาตลอด ทแทแลวพาราไดมควรเปนภาระเบองหนา หมายความวา พาราไดมควรเปนสงทไดรบการก าหนดขนมากอน เพอกอใหเกดการวจยสะสมแตปรากฏวาพาราไดมเกอบทงหมดทผานมาเปนผลทไดจากการใชระยะเวลาทยาวนาน ในการวจยตางๆทเปนวจยแบบจ าเพาะเจาะจงเปนจ านวนมากและมกขดแยงกนดวย ถาพจารณาในแงนพาราไดมกจะกลายเปนภาระเบองหลง ซงนบวาเปนความผดพลาดไปจากความมงหมายเดม 2. ใชมนพาราไดม หลายๆมนพาราไดมจะดกวา เพราะจะชวยหลกเลยง “สงครามวชาการ” (Scholarly Warfare) อนเนองมาจากการถกเถยงทางความคดระหวางผสนบสนนพาราไดมตางๆ ทพยายามจะเอา พาราไดมอนใดอนหนงเพยงอนเดยวใหเปนพาราไดมเบดเสรจ ทงๆทคณคาของมนยงเปนปญหามากในปจจบน ดงนนการใชมนพาราไดมหลายๆพาราไดมจงสะดวกกวา 3. พาราไดมโดยนยของทกษะและเทคโนโลย พาราไดมทจะเปนประโยชนอยางเตมทนนตองมความหมายถงการมลกษณะเฉพาะเกดขนและความผกพนตอความซบซอนของทกษะและเทคโนโลยตางๆทเกยวของ ความผกพนทจะตองศกษาทกษะตางๆเหลานน และรวบรวมมาก าหนดเปนหลกเกณฑเพอใชในการปฏบต ลกษณะเชนนจะอ านวยใหการพฒนาในวชาการบรหารรฐกจทเกยวของกบทกษะเทคโนโลยเฉพาะตางๆมความเหมาะสมกบมนพาราไดมตางๆดวย และการทดสอบมนพาราไดมตางๆนนอาจน าไปส “ทฤษฎระดบสง” (Grand Theory) ตามทตองการไดในทสด 2.4 ววฒนาการของรฐประศาสนศาสตร อทย เลาหวเชยร (2541) ไดแบงววฒนาการของรฐประศาสนศาสตร แบงออกไดเปนชวงเวลาตางๆดงน 1. ววฒนาการของรฐประศานศาสตร จาก Wilson ถงสงครามโลกครงทสอง 2. ววฒนาการของรฐประศานศาสตร ตงแตสงครามโลกครงทสองจนถงป ค.ศ.1970 3. ววฒนาการของรฐประศานศาสตร ตงแตป ค.ศ.1970 จนถงปจจบน 1. ววฒนาการของรฐประศานศาสตร จาก Wilson ถงสงครามโลกครงทสอง ยคนเรยกวาเปนรฐประศาสนศาสตรแบบดงเดม ( traditionalism) แนวคดในชวงนจะเนนความเปนเหตเปนผล (rationality) ในการน าเสนอทฤษฎตางๆ กจกรรมการบรหารตางๆใน

15

ขณะนนยงมขนาดเลกไมซบซอน ตลอดจนสงแวดลอมมเสถยรภาพ ทฤษฏตางๆเหลานสามารถน าไปใชบรรลผลไดด ขณะทกอนหนานการปฎบตงานตางๆ ยงไมมหลกเกณฑ (rule of thumb) ลองผดลองถก (trial and error) ไมการจดท าเปนมาตรฐานในการท างานตางๆ การผลตยงไมไดท าเปนจ านวนมาก จนกระทงมการคนพบเครองจกรไอน า และน ามาสการปฏวตอตสาหกรรมทสงผลใหมการผลตเปนจ านวนมาก (mass production) และสงผลใหตนทนลดต าลงจากความประหยดของขนาด (economy of scale) แนวคดการบรหารแยกออกจากการเมอง (politic administration dichotomy) โดย Woodrow Wilson ทเหนวา หนาทฝายบรหารเปนงานประจ า และเปนงานทตองปฎบตใหเปนไปตามกฎหมายหรอตามนโยบายทฝายการเมองไดก าหนดขน กลาวคอ เปนการน านโยบายไปสการปฏบตนนเอง สบเนองมาจากการบรหารในสมยนนมการเลนพรรคเลนพรรค (spoil system) อยมากมาย จงเปนการปฏรประบบการบรหารใหขาราชการปลอดจากการแทรกแซงจากทางฝายการเมอง มการก าหนดหลกเกณฑใหแตงตงโยกยายขาราชการอยางมคณธรรมตามความสามารถ (merit-based) เปนการมงเนนการท างานใหมประสทธภาพและประหยด (efficiency and economy) ซงไดยมมาจากแนวคดของการบรหาร ธรกจ แนวคดการจดการทางวทยาศาสตร (scientific management) โดย Frederick Taylor ทสนใจความเชยวชาญเฉพาะดาน (specialization) ทมพนฐานมาจากลกวทยาศาสตร โดยคนหาวธทดทสดวธเดยว (one best way) ในการปฎบตงานเพอใหมประสทธภาพมากทสด ในการใหผลลพธทมากทสดและในขณะเดยวกนกใชเวลานอยทสดอกดวย โดยมการแบงงานตามความถนด (division of labor) ทไดประยกตใชแนวคดของ Adam Smith และความผสมกลมกลนกน (homogeneity)แนวคดองคการรปแบบขนาดใหญทมแบบแผน (bureaucracy) โดย Max Weber เปนแนวคดในอดมคต ทมล าดบชนการบงคบบญชา (hierarchy) ทจะใชอ านาจปกครองทถกตองชอบธรรม (legitimate power) ในการบรหารโดยใชกฎระเบยบ มลกษณะของงานประจ า (routine) มการแบงงานตามความถนด (division of work) มสายบงคบบญชาทลดหลนลงมา (scalar chain) มผ ช านาญในสาขาตางๆ (experts) มการแยกตวเองออกจากงานโดย (impersonal) การปฏบตงานจะตองยดตามหลกกฎหมายและมการบนทกเปนลายลกษณอกษร แนวคดทอาศยหลกพฤตกรรมศาสตร ทมงเนนการประยกตมากกวาเปนแนวคดเกยวกบมนษยสมพนธ (human relations) ท Elton Mayo ไดท าการทดลอง Hawthorne พบวาประสทธภาพขององคการขนอยกบสภาพแวดลอมของสงคมมากกวาความสามารถทางกายวภาค และหลกการบรหารทแบงตามความถนด ยงพบอกวาอทธพลของกลมจะมผลตอพฤตกรรมของคนในองคการ การใหรางวลหรอการลงโทษทางสงคมกมอทธพลตอพฤตกรรมของคนในองคการดวยเชนกน

16

รวมถงการมสวนรวมในการตดสนใจในการท างาน แนวคดมนษยสมพนธนจะตางกบสามแนวคดแรกตรงทจะเนนความส าคญทคน แทนทจะเปนโครงสราง แตอยางไรกตามกจะความคดเหมอนกนตรงทมงเนนใหองคการมความมประสทธภาพ ดงนนคานยมในรฐประศาสนศาสตรยคกอนสงครามโลกครงทสองน จะมงทความมประสทธภาพและความประหยด (efficiency and economy value) เปนหลก 2. ววฒนาการของรฐประศานศาสตร ตงแตสงครามโลกครงทสองจนถงป 1970 กอนหนาสงครามโลกครงทสองน แนวคดการแยกบรหารออกจากการเมองและหลกการบรหารทใชไดดในกจ-กรรมการบรหารทมขนาดเลกทอยในสงแวดลอมทไมเปลยนแปลงนนตองสะดดหยดลง หลงจากทสงคราม โลกไดท าใหสงแวดลอมตางๆเปลยนแปลงไป น าไปสสงทมความไมแนนอนตางๆ หลายประเทศเผชญภาวะขาดแคลนและตองดนรนเพอความอยรอด ประกอบกบมแนวความคดใหมๆมาทาทายทฤษฎรฐประศาสนศาสตรในยคกอนสงคราม โดยชใหเหนถงขอบกพรอง และมการทาทายเอกลกษณ แนวคดการรวมมอจากทกฝายทในการบรหารทเปนกจกรรมของสงคมโดย Chester Barnard มองวาอ านาจหนาทขนอยกบความยนยอมของผอยใตบงคบบญชา และนกบรหารจะตองเขาใจกจกรรมทงระบบ เปนมตใหมในการหนมาสนใจพฤตกรรมมนษย แทนทจะใหความส าคญกบโครงสรางอยางเดยว ยคนเรยกอกอยางวาย คพฤตกรรมศาสตร (behaviorism) แนวคดทวาทฤษฎกอนหนานเปนแคภาษต (proverb) โดย Herbert Simon เหนวาหลกการบรหารหลายๆอนเมอน ามาใชแกปญหาเดยวกน หลกเหลาน อาจจะขดกนได จงไมอาจเรยกเปนทฤษฎได คอเปนแคภาษตมากกวา ขณะเดยวกน Dwight Waldo เหนวารฐประศาสนศาสตรควรสนใจเรองของคานยม ประชาธปไตย และความสมพนธระหวางการเมองกบการบรหาร ไดมองขดแยงกบ Wilson และมองวา การบรหารนนไมสามารถปลอดไดจากการเมองทเดยว และแนวคดนกถกสนบสนนโดย Frits Morstein Marx, Paul Appleby, และ John M. Gaus ซงน าไปสการพฒนากรอบเคาโครงแนวคด การบรหารกเหนสวนหนงของการเมอง โดยมการใชเทคนคคณตศาสตรและการจดการเรยกวา ศาสตรของการบรหาร (administrative science) คอ การบรหารเปนศาสตรหนงของการบรหาร ทเนนความชดเจน (precision) และความเปนวตถวสย (objective) มากกวาอตตวสย (subjecttive) รวมทงอาศย ปฏฐานนยมทางตรรกวทยา (logical positivism) เปนแนวในการศกษาดวย ยงมแนวคดของพฤตกรรมศาสตรทมอทธพลตอรฐประศาสนศาสตรคอการบรหารรฐกจเปรยบเทยบ (compara-tive public administration) และทฤษฎองคการ (organization theory) ในการบรหารรฐกจเปรยบเทยบนนมงแสวงหาตวแบบและทฤษฎและแนวความคด โดยมองระบบราชการเปนระบบ

17

เปดทมปฏสมพนธกบสงแวดลอมทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม แตมจดออนคอเปนแนวคดทหางไกลกบการปฏบต ดงนนจงมแนวการศกษาทางใหมทเนนการปฏบตคอ การบรหารพฒนา (development administration) สวนทฤษฎองคการ จะเนนความเปนจลภาคขององคการทสนใจวฒนธรรม (culture) คานยม (value) และความเชอ (belief) โดยแบงเปนส านกทใชเหตผล (rational model) ทใหความส าคญของโครงสราง ส านกทเนนเรองของคน (natural model) ทใหความส าคญของพฤตกรรมคนในองคการ ส านกระบบเปด (open system model) ทใหความส าคญในการศกษาปฏสมพนธขององคการกบสงแวดลอมเพอความอยรอด ยงมเทคนคการบรหาร (management techniques) ทไดพฒนามาจากการจดการเชงวทยาศาสตร และใหความส าคญเกยวกบระเบยบวธศกษา (methodology) ดงนนในยคหลกสงครามน จะเปนการเปลยนแปลงของกระบวนทศน (paradigm shift) ของ แนวคดการแยกการบรหารออกจากการเมอง ทถกโตแยงเปน การบรหารเปนสวนหนงของการเมองและแนวคดหลกการบรหาร ทถก โตแยงเปน การบรหารเปนสวนหนงของศาสตรการบรหาร 3. ววฒนาการของรฐประศานศาสตร ตงแตป ค.ศ.1970 จนถงปจจบน ทฤษฎรฐประศาสนศาสตรกอนหนานไมไดเขยนใหสอดคลองกบความตองการทางสงคม ทไดเกดปญหาตางๆ เชน สงครามเวยดนาม การแบงแยกสผว ความยากจน เปนตน สวนใหญแลวทฤษฎเปนการเขยนเพอพฒนาตวทฤษฎมากกวา แตในความเปนจรงแลว การเขยนทฤษฎจะตองน าไปสการปฏบตใหได จงเกดกรอบเคาโครงความคดเบดเสรจ ทมการรวมแนวคด การบรหารเปนสวนหนงของการเมอง และการบรหารเปนสวนหนงของศาสตรการบรหาร มารวมกบทฤษฎเพอความสอดคลองกบความตองการของสงคม แนวคดนเปนยคหลงพฤตกรรมศาสตร (post-behavioralism) เรยกวา รฐประศาสนศาสตรในความหมายใหม (New Public Administration) ซงสนใจความตองการของสงคม (relevance) ใหความส าคญกบคานยม (value) ความเสมอภาค (social equity) และการเปลยนแปลงของสงคม (social change) ในการตอบสนองความตองการทเปลยนแปลงของสงคม การวเคราะหนโยบายสาธารณะ (policy analysis) เปนการวดปจจยน าเขาและวเคราะหผลทางการเมองทมตอนโยบายสาธารณะ การน านโยบายไปสการปฏบต การประเมนผลนโยบาย และการศกษารายละเอยดของนโยบาย ทเปนประโยชนตอการตดสนใจของนกบรหาร แนวคดตอมาเปนเรอง เศรษฐกจการเมอง (political economy) ในความเปนเหตเปนผลนนคนจะนกถงผลประโยชนของตนเองเปนใหญ เลอกสงทใหประโยชนมากกวา และจายตนทนทนอยกวา เปนการเลอกทใชหลกเหตผล ( rational choice) ทน าไปสทฤษฎทางเลอกสาธารณะ (public choice theory) แนวคดทฤษฎองคการทอาศยหลก

18

มนษยนยม (organizational humanism) จะใหความส าคญในความสมพนธระหวางคนกบองคการในการสรางบรรยากาศประชาธปไตยเพอสนบสนนใหคนมโอกาสบรรลศกยภาพของตนเอง (self-actualization) ทมนษยนยมเชอวามนษยควรมโอกาสไดเปนในสงทควรจะเปน ในขณะททฤษฎทางรฐประศาสนศาสตรในชวงทศวรรษท 80 กไดใหความส าคญถงปจจยโครงสรางทางการเมองมากกวาการควบคมฝายการบรหาร โดยสนใจในเรองของลกษณะของการเมองทเกดขนในองคการภาครฐ ซง Denhardt (1990: 55) จะเนนแนวคดการจดการภาครฐสมยใหม (new public management) ทเนน 3E’s แลวยงเนนในเรองของการบรการภาครฐสมยใหม (new public service) อกดวย โดยมงเนนไปทความเปนมออาชพนยม จรรยาบรรณของเจาหนาท ความรบผดชอบทางสงคม อกดวย กลาวโดยสรป รฐประศาสนศาสตรสมยใหม หรอยคหลงพฤตกรรมศาสตร (postbehavioralism) ใหความส าคญเกยวกบการชใหเหนจดออนของพฤตกรรมศาสตร และเสนอทฤษฎทใหความส าคญเกยวกบการน ามาใชใหสอดคลองกบสงคม เนนความส าคญของคานยมและการมความรเ กยวกบแตละคน โดยใชเปนพนฐานส าหรบการว เคราะหทางทฤษฎ แนวความคด และทางปฏบตเพอแสวงหาความยตธรรมในสงคม โดยถอเปนพนฐานคณธรรมทแทจรง การรบรตอบสนองตอความตองการของประชาชน การมสวนรวมของคนงานและประชาชนในกระบวนการตดสนใจ การเพมพนทางเลอกของประชาชน และความรบผดชอบในการบรหารเพอใหโครงการบรรลผลและมประสทธผล ทงน การศกษาวชารฐประศาสนศาสตรควรยดหลกปรชญาแบบใหมทเรยกวา ปรากฏการณวทยา (phenomenology) ทถอวาขอเทจจรงและคานยมไมสามารถแยกออกจากกนได มากกวาทจะยดตามหลกปรชญาแบบปฏฐานนยม (positivism) ทถอวาขอเทจจรงและคานยมเปนคนละเรองกนแยกออกจากกนได ดงนน รฐประศาสนศาสตรสมยใหม จงเกยวของโดยตรงกบโลกแหงความเปนจรง คอ สามารถน ามาใชการปฏบตได โดยอยภายใตหลกความยตธรรมของสงคม โดยมงเนนใหพลเมองทกคนไดรบการบรการสาธารณะอยางเทาเทยมกน และในการปฏบตงาน รฐบาลจะตองใหความสนใจในเรองการกระจายโอกาสกระจายรายได และกระจายการพฒนา เพอกอใหเกดความเสมอภาคทางสงคม โดยค านงถงผ ดอยโอกาสหรอผ เสยเปรยบเปนทตง ทงน ผบรหารงานของรฐตองค านงถงการเปลยนแปลงทางสงคมทจะเปนอปสรรคตอการบรหารงานและการสรางความยตธรรม โดยเปดโอกาสใหขาราชการ และประชาชนผ มสวนไดสวนเสยสามารถเขามามสวนรวมในการก าหนดนโยบายสาธารณะและการพฒนาประเทศ

19

2.5 ทศทางของรฐประศาสนศาสตรไทย ไพโรจน ภทรนรากล (2558 : 111) รฐประศาสนศาสตรไทยตองเผชญกบปญหาและความทาทาย โดยเฉพาะวกฤตการณและการขาดเสถยรภาพของระบบการเมองไทย ปญหาเชงโครงสรางโดยเฉาพปญหาของความเหลอมล าดานเศรษฐกจสงคม ซงเปนผลจากนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาประเทศ สภาพแวดลอมทางการบรหารทมความซบซอนและพลวตการเปลยนแปลงในบรบทของโลกาภวตน ทศทางของรฐประศาสนศาสตรของไทยในอนาคตจะมงสประเดนตอบโจทยการบรหารราชการแผนดนและการเปลยนแปลงในบรบททงภายในและตางประเทศ ใน 5 ประการ คอ ประการแรก ทศทางรฐประศาสนศาสตรมงการปรบเปลยนกระบวนทศนและการปฏรปภาครฐเพอขบเคลอนการพฒนาประเทศ ประการทสอง รฐประศาสนศาสตรใหความส าคญในการพฒนาองคความรดานนโยบายสาธารณะและการจดการเชงกลยทธ ประการทสาม ทศทางรฐประศาสนศาสตรไทยมงแสวงความรวมมอในรปภาคหนสวนภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม เพอการด าเนนภารกจในการตอบสนองการพฒนาประเทศ ประการทส ทศทางของรฐประศาสนศาสตรไทยในการผลกดนการพฒนาระบบราชการและบคลากรภาครฐรองรบกรอบประชาคมอาเซยนและการเปลยนแปลงของภมภาคของโลก ประการทหา รฐประศาสนศาสตรควรมสวนส าคญในการเสรมสรางและพฒนาองคความรเกยวกบการจดการความเสยง วกฤตการณและภยพบต ( risk, crisis and disaster management ) กลาวโดยสรป ทศทางของรฐประศาสนศาสตรไทยในอนาคตยงจะธ ารงครกษาจดยนและปรชญาการจดการภาครฐทเนนประโยชนสขสวนรวม โดยทศทางอนาคตมงการขบเคลอนไปในเสนทางของการปฏรปประเทศไทยในดานตางๆ การมงจดสนใจประเดนจรยธรรม คณธรรมและธรรมาภบาลในการจดการภาครฐ ส าหรบนโยบายสาธารณะและการจดการเชงกลยทธจะมความส าคญมากขนในการบรหารการพฒนาประเทศ และทส าคญการปองกนการทจรตคอรรปชน อกทง ทศทางของการจดการภาครฐ ควรใหความส าคญดานการเสรมพลงประชาชนและสรางสงคมแหงการเรยนร โดยจะมทศทางและแนวโนมทชดเจนขนถงการบรรจบกนของการจดการภาครฐและภาคเอกชน ซงภาครฐจะน ารปแบบวธการบรหารทมประสทธภาพของการบรหารธรกจ

20

เขามาปรบใช ส าหรบบทบาทในการท าภารกจดานการบรการสาธารณะจะเปลยนไป การบรการสาธารณะจะเปนบทบาทรวมกนในระบบภาคความรวมมอระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม นอกจากน ประเดนความทาทายของรฐประศาสนศาสตรไทยคอ ความพรอมของระบบราชการและการพฒนาสมรรถนะของบคลากรภาครฐรองรบประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) และประชาคมโลก โดยเฉาพอยางยง กระแสโลกาภวตนทจะน าประชาชาตสบรบทของความทาทาย จงมความจ าเปนในการพฒนาองคความรดานรฐประศาสนศาสตรและพนธกจในการผลตผ น าการเปลยนแปลงทพรอมทจะเปนผ บรหารในอาเซยน พลเมองอาเซยน และพลเมองโลก และอกความทาทายทส าคญคอ การเพมศกยภาพในการจดการและรบมอวกฤตการณและภยพบตตางๆ ทจะตองเผชญในทศวรรษใหมทมาพรอมกบการเปลยนแปลงความไมแนนอนและความผนผวนของสภาพแวดลอมทางการบรหารและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก 2.6 สรป พาราไดม (Paradigm) หรอ กระบวนทศน หมายถงเปนเหมอนการก าหนดแกนปญหาและแนวทางแกปญหาดงกลาวในลกษณะของภาพรวม หรอเปนกรอบเคาโครงความคดพนฐานเพอใชศกษาเกยวกบเรองใดเรองหนงซงเปนทยอมรบส าหรบผ เกยวของในชวงระยะหนง และใชเปนพนฐานรวมกนในการศกษาวจยคนควาหาค าตอบ หรอค าอธบายทเปนรายละเอยดตอไป ววฒนาการของรฐประศาสนศาสตร แบงออกไดเปนชวงเวลาตางๆดงน 1. ววฒนาการของรฐประศานศาสตร จาก Wilson ถงสงครามโลกครงทสอง 2. ววฒนาการของรฐประศานศาสตร ตงแตสงครามโลกครงทสองจนถงป ค.ศ.1970 3. ววฒนาการของรฐประศานศาสตร ตงแตป ค.ศ.1970 จนถงปจจบน รฐประศาสนศาสตรในปจจบน เกยวของโดยตรงกบโลกแหงความเปนจรง คอ สามารถน ามาใชการปฏบตได โดยอยภายใตหลกความยตธรรมของสงคม โดยมงเนนใหพลเมองทกคนไดรบการบรการสาธารณะอยางเทาเทยมกน และในการปฏบตงาน รฐบาลจะตองใหความสนใจในเรองการกระจายโอกาสกระจายรายได และกระจายการพฒนา เพอกอใหเกดความเสมอภาคทางสงคม โดยค านงถงผ ดอยโอกาสหรอผ เสยเปรยบเปนทตง ทงน ผ บรหารงานของรฐตองค านงถงการเปลยนแปลงทางสงคมทจะเปนอปสรรคตอการบรหารงานและการสรางความยตธรรม โดยเปดโอกาสใหขาราชการ และประชาชนผ มสวนไดสวนเสยสามารถเขามามสวนรวมในการ

21

ก าหนดนโยบายสาธารณะ ทศทางการพฒนาประเทศ รวมถงสวนรวมในการพฒนาพนท ทองถนชมชน และคณภาพชวตทดของประชาชน ค าถามทบทวน

1. จงอธบายถงความหมายของพาราไดม 2. จงอธบายถงกลมการจดการโดยฝายบรหาร (Administrative Management)ในพาราไดมท 2 ของ Nicholas Henry 3. จงอธบายถงกลมการจดการแบบวทยาศาสตร (Scientific Management) ในพาราไดมท 2 ของ Nicholas Henry 4. Golembiewski ไดจ าแนกพาราไดมออกเปน 3 พาราไดม อะไรบาง จงอธบาย 5. ววฒนาการของรฐประศาสนศาสตร ไดแบงเปนยคตางๆ อะไรบาง

22

เอกสารอางอง เฉลมพล ศรหงส. (2552). “พฒนาการและแนวโนมของการศกษาวชาบรหารรฐกจ : ศกษา

ในเชงพาราไดม” ในกว รกษชน. (บรรณาธการ). การบรหารรฐกจเบองตน. พมพ ครงท 9. กรงเทพฯ : ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง. ชบ กาญจนประกร. (2509). “รฐประศาสนศาสตร” ใน สงคมศาสตร. กรงเทพฯ : โรงพมพมงคล การพมพ. ตน ปรชญพฤทธ. (2535). รฐประศาสนศาสตรเปรยบเทยบ: เครองมอในการบรหาร

ประเทศ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ปฐม มณโรจน. (2523). “ขอบขายและสถานภาพของรฐประศาสนศาสตร : พจารณาในทศนะ วชาชพ” ใน อทย เลาหวเชยร ปรชญาเวสารชช และเฉลมพล ศรหงษ. (บรรณาธการ). รฐประศาสนศาสตร : ขอบขายสถานภาพ และพฒนาการในประเทศไทย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: แสงรงการพมพ. ผสสด สตยมานะ. (2517). การบรหารรฐกจ. พมพครงท 3 กรงเทพฯ : มงคลการพมพ. พทยา บวรวฒนา. (2541). รฐประศาสนศาสตร : ทฤษฎและแนวทางการศกษา (ค.ศ. 1887-

ค.ศ. 1970). พมพครงท 5. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. . (2526). รฐประศาสนศาสตรในประเทศไทย: ผลงานของ

นกวชาการไทยสมยใหม. กรงเทพฯ: พระพธนา. . (2527). โลกทศนของนกวชาการไทยดานรฐประศาสศาสตร. ในพทยา บวรวฒนา (บรรณาธการ). รฐประศาสนศาสตร: รวมผลงานของนกวชาไทย. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ไพโรจน ภทรนรากล. (2558). รฐประศาสนศาสตรในประเทศไทย : ววฒนาการ การ

เปลยนแปลงและความทาทายในทศวรรษหนา. ในสจตรา บณยรตพนธ (บรรณาธการ). รฐประศาสนศาสตรในประเทศไทย การเปลยนแปลง การ พฒนาและทศทาง. กรงเทพฯ: สขมวทมเดย มารเกตตง. วรเดช จนทรศร. (2543). รฐประศาสนศาสตร : ขอบขายในทศวรรษใหม. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: สหายบลอคและการพมพ. . (2531). รฐประศาสนศาสตร: ขอบขายในทศวรรษใหม. กรงเทพฯ: ปนเกลาการพมพ.

23

วนต ทรงประทม. “ความยากและความหมายของรฐประศาสนศาสตร” ใน วนจ ทรงประทม และวรเดช จนทรศร. (2539). (บรรณาธการ). การประสานแนวคดและขอบขาย

ของรฐประศาสนศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหาร ศาสตร. ศรพงษ ลดาวลย ณ อยธยา. (2542). ทฤษฎและแนวคดทางรฐประศาสนศาสตร. ภาควชา รฐศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. สมพงศ เกษมสน. (2517). การบรหาร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. สรอยตระกล (ตวยานนท) อรรถมานะ. (2540). สาธารณบรหารศาสตร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สมฤทธ ยศสมศกด. (2549). รฐประศาสนศาสตร : แนวคดและทฤษฎ. กรงเทพฯ : ธรรกมล การพมพ. อทย เลาหวเชยร. (2541). รฐประศาสนศาสตร : ลกษณะวชาและมตตางๆ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ท พ เอน เพรส. Dimock, Marshall E. and Dimock. Gladys O. (1963) Public Administration. New York : Rinehart&Co. Denhardt, R. B. (1990). Public administration theory: The state of the discipline. Belmont, CA: Brooks & Cole. Golembiewski, Robert T. (1977). Public Administration as a Developing Discipline Part

1 Perspective on Past and Present. New York : Marcel Dekker,Inc. . (1977). Public Administration as a Developing Discipline Part 2 Organization Development as one of a Future Family of Miniparadigms. New York : Marcel Dekker,Inc. Gulick, Luther. (1937). “Notes on the Theory of Organization” in Papers on the Science

of Public Administration Luther Gulick and L. Urwick(eds.). New York : Institute of Public Administration. Henry, Nicholas. (1980). Public Administration and Public Affairs. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, Inc.

24

Kuhn, Thomas S. (1970). The Structures of Scientific Revolutions. Chicago : The University of Chicago Press. Landan, Martin. (1972). Political Theory and Political Science. New York : The Macmillan Company. Mayer, Lawrence C. (1972). Comparative Political Inquiry : Methodological Survey. The Dorsey Press. Nigro, Felix A. (1970). Modern Public Administration.New York : Harper&Row Publishers. Simon, Herbert A. et. al. (1961). Public Administration. New York : Alfred A. Knopf. Wald, Emanuel. (1973). “Toward A Paradigm of Future Public Administration” Public Administration Review (July/August 1973). pp. 366-372. White, Leonard D. (1955). Introduction to the Study of Public Administration. New York : Macmillan Co.