แผนพัฒนาการเกษตรระดับตําบล ป 2551 – 2553

ตําบลทาตลาด อําเภอสามพราน

สํานักงานเกษตรอําเภอสามพราน

จังหวัดนครปฐม

บทที่ 1 โครงการพัฒนาชุมชน ตําบลทาตลาด อําเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม

หลักการและเหตุผล ราษฎรสวนใหญของประเทศมีอาชีพเกษตรกรรม รัฐบาลจึงไดพยายามมุงเนนท่ีจะพัฒนาดานการเกษตร โดยใหมีเจาหนาท่ีสงเสริมการเกษตรประจําตําบล ทําหนาท่ีถายทอดความรูดานการเกษตรแผนใหมไปสูเกษตรกรเพ่ือยกฐานะความเปนอยูของเกษตรกรใหดีขึ้น ท้ังทางดานเศรษฐกิจและสังคม แตการพัฒนาการเกษตรท่ีผาน ๆ มา ยังไมเปนไปตามเปาหมาย และความตองการของเกษตรกรอยางแทจริง จึงมักเกิดชองวางระหวางเกษตรกรและเจาหนาท่ีสงเสริมการเกษตรอยูเสมอ ดังนั้นสํานักงานการเกษตรอําเภอสามพราน ซ่ึงมีหนาท่ีโดยตรงในการพัฒนาดานการเกษตรเพ่ือยกระดับความเปนอยูของเกษตรกรใหดีขึ้น จึงไดมอบหมายใหเจาหนาท่ีสงเสริมการเกษตรระดับตําบลจัดทําโครงการพัฒนาชุมชน พรอมท้ังหาแนวทางพัฒนาการเกษตรระดับตําบลขึ้น เพ่ือใชเปนแนวทางสงเสริมการเกษตรในพ้ืนท่ีตอไป วัตถุประสงค

1. เพ่ือทราบระบบการผลิตและการตลาดดานการเกษตรของเกษตรกร 2. เพ่ือจัดทําแนวทางพัฒนาการเกษตรท่ีเหมาะสมกับศักยภาพของพ้ืนท่ีและเกษตรกร 3. เพ่ือนําแนวทางพัฒนาการเกษตรไปเสนอเปนทางเลือกใหกับเกษตรกรตอไป

ผลที่คาดวาจะไดรับ 1. เกษตรกรไดรับความรูในการผลิตพืชท่ีเหมาะสม 2. เกษตรกรทราบกลไกของตลาดเพ่ือเปนแนวทางในการผลิต 3. เกษตรกรมีทางเลือกท่ีหลากหลาย ลดความเส่ียงในดานการผลิต

พื้นที่เปาหมาย ตําบลทาตลาด จํานวน 10 หมูบาน ระยะเวลาดําเนินการ ปงบประมาณ 2551 – 2553 งบประมาณที่ใชและแหลงที่มา เงินอุดหนุน จากกรมสงเสริมการเกษตร ผูรับผิดชอบ สํานักงานเกษตรอําเภอสามพราน, ศูนยบริการและถายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลทาตลาด องคการบริหารสวนตําบลทาตลาด

บทที่ 2 สภาพพื้นฐานทางเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดลอมของชุมชน

2.1 ขอมูลทางกายภาพ 2.2.1 สภาพที่ตั้งและอาณาเขต ตําบลทาตลาด ตั้งอยูทางทิศเหนือของอําเภอสามพราน แบงการปกครองออกเปน 10 หมูบาน มีพ้ืนท่ีท้ังหมดของตําบล จํานวน 6,589 ไร หรือ 10.54 ตารางกิโลเมตร มีพ้ืนท่ีติดตอกับขางเคียงดังนี ้

ทิศเหนือ จด ตําบลหอมเกร็ด , ตําบลทรงคนอง ทิศตะวันออก จด ตําบลไรขิง ทิศใต จด ตําบลยายชา ทิศตะวันตก จด ตําบลคลองใหม

2.1.2 สภาพภูมิประเทศ ตําบลทาตลาด มีพ้ืนท่ีเปนท่ีราบลุมเรียบริมแมน้ําทาจีน มีคลองธรรมชาติรับน้ําจากแมน้ําทาจีนเพ่ือใชในทางการเกษตรในพ้ืนท่ีของเกษตรกร 2.1.3 แหลงน้ําและทางน้ํา ตําบลทาตลาด มีพ้ืนท่ีอยูในเขตรับผิดชอบของระบบชลประทานเขตภาษีเจริญ มีคลองธรรมชาติและท่ีขุดขึ้นรับน้ําจากแมน้ําทาจีนสูพ้ืนท่ีจํานวน 22 สาย 2.1.4 เสนทางคมนาคม - ถนนลูกรัง 2 สาย - ถนนลาดยาง 5 สาย - ถนนคสล. 8 สาย - ถนนดิน - สาย 2.1.5 ขอมูลชุดดิน, ความเหมาะสมของดินและคุณภาพของดิน พ้ืนท่ีตําบลทาตลาด ประกอบดวยชุดดิน 2 ชุด คือ ดินชุดธนบุรีและดินชุดบางเลน สมรรถนะของดิน ดินชุดธนบุรี อยูในพ้ืนท่ีหมู 1-10 เนื้อท่ีประมาณ 90 เปอรเซ็นต ของพ้ืนท่ีท้ังหมด - มีความลาดชัน 1 % เปนดินลึก ระบายน้ําคอนขางดี น้ําซึมไดดีปานกลาง มีการไหลบาของน้ําบนดินชา ระบายน้ําใตดินลึก 50 – 70 ซ.ม. ดินบนลึก 40 – 70 ซ.ม. ดินเหนียว, เหนียวปนทรายแปง สีพ้ืนเปนสีน้ําตาล มีคา pH 5.5 – 6.5 ดินลางสีพ้ืนเปนสีเทา, เทาปนเขียวมะกอก มีคา pH 8.0 – 8.5 - จากผลการวิเคราะหทางเคมีดินชุดนี้มีปริมาณธาตุอาหาร, แรธาตุปานกลางและมีคุณสมบัติทางกายภาพดี เนื่องจากการขุดดินยกรองทําใหการเกาะตัวไมแนนเกินไป การซึมของน้ําและอากาศคอนขางสะดวก

ดินชุดบางเลน อยูในพ้ืนท่ีตอนบนของหมู 9 บางสวน เนื้อท่ีประมาณ 10 เปอรเซ็นต ของพ้ืนท่ีท้ังหมด - มีความลาดชัน 0 – 1 % เปนดินลึก การระบายน้ําเลว น้ําซึมผานไดชาทุกช้ัน มีการไหลบาของน้ําผิวดินชา ระดับน้ําใตดินต่ํากวา 120 ซ.ม. ดินบนลึกไมเกิน 30 ซ.ม. เปนดินสีเทาเขมดํา มีจุดประสีน้ําตาลเหลืองปนแดง pH 6.5 – 7.0 ดินลางเปนดินเหนียว สีพ้ืนเทาจุดประสีน้ําตาลปนเหลือง pH 8.0 - จากผลการวิเคราะหทางเคมี ดินชุดนี้มีแรธาตุอาหารธรรมชาติสูง 2.1.6 ระบบสาธารณูปโภค - ไฟฟา มีไฟฟาใช คิดเปน 100 เปอรเซ็นต - น้ําบาดาล มีบอบาดาล และหอถัง คสล. จํานวน 10 แหง 2.1.7 ภัยธรรมชาต ิ - น้ําทวมพ้ืนท่ีเส่ียงภัยน้ําทวมถึง หมูท่ี 7 ,8 , 9 - น้ําเค็ม ท่ีผานมายังเปนปญหาไมรุนแรง 2.2 ขอมูลดานชีวภาพ

2.1.1 พันธุพืชที่ปลูก/พันธุสัตวเศรษฐกิจ ดานพืช - ฝรั่ง - พันธุ แปนสีทอง, กลมสาล่ี ,ไทยโบราณ - กลวยไม - พันธุ สกุลหวายลูกผสมและออรซิเดี่ยม - ชมพู - พันธุ ทับทิมจันทร - มะนาว - พันธุ แปน - มะมวง - พันธุ ฟาล่ัน, น้ําดอกไม, เขียวเสวย - มะพราวออน - พันธุ หอมกนจีบ , ผลกลม ดานปศุสัตว

- สวนใหญเล้ียงโคเนื้อ,สุกร,ไกไข,ไกพ้ืนเมือง ดานประมง - มีการเล้ียงปลาแรด , ปลานิล , ปลาตะเพียน

2.2.2 การใชดิน ขอมูลพืชเศรษฐกิจที่สําคัญของตําบลทาตลาด

หมูที่ ฝร่ัง (ไร)

มะพราวออน (ไร)

ชมพู (ไร)

มะนาว (ไร)

มะมวง (ไร)

สมโอ (ไร)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

41 70 3 -

10 4 16 57 98 104

12 1 12 15 8 42 18 55 32 28

35 11 - -

17 - 1 10 22 14

10 - - - 1 -

10 19 4 8

9 -

14 3 2 - - 3 5 29

- - - - -

12 73 126 6 -

รวม 403 223 110 52 65 217 2.2.3 ปฏิทินกิจกรรมในการดูแลปลูกพืช

ชนิดพืช ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ฝรั่ง ชมพู มะมวง มะนาว กลวยไม มะพราวออน

ใสปุยคอกปละ 1 ครั้ง ปุยเคมีเดือนละ 1 ครั้ง พนสารเคมี 10-15 วัน/ครั้ง เก็บเกี่ยวทุก 10 วัน ใสปุยคอกปละ 1 ครั้ง ใสปุยเคมีเดือนละ 1 ครั้ง พนสารเคมีทุก 10-15 วัน เก็บเกี่ยว ตัดแตงกิ่ง การดูแลรักษาออกดอกติดผล ใสปุยคอกปละ 1 ครั้ง ปุยเคมีเดือนละ 1 ครั้ง พนสารเคมีทุก 10 – 15 วัน พนสารเคมีทุก 10 – 15 วัน ปุยเคมีเดือนละ 1 ครั้ง พนสารเคมีทุก 10 – 15 วัน ใสปุยคอกปละ 2 ครั้ง ปุยเคมี ปละ 2 ครั้ง เก็บเกี่ยวทุก 25 – 30 วัน

2.2.4 เทคโนโลยีการผลิตของเกษตรกร กลวยไม พันธุ สกุลหวายลูกผสม และสกุลออซิเดี่ยม

การปลูก ใชหนอ และบ่ันตา อัตรา 12,000 ตน/ไร การใชปุย ชวงเล็กใชปุยเกร็ด สูตร 30-20-10 ชวงใหญใชสูตร 20-20-20

และชวงออกดอกใชสูตร 10-40-10, 15-52-13 หรือ 10-20-30 โดยใชอัตรา 30-40 กรัม/น้ํา 20 ลิตร ฉีดพน 5-7 วัน/ครั้ง

ศัตรูพืช โรคแอนแทรคโนต, ราดํา, เพล้ียไฟ, ไร, หนอนผีเส้ือ, แมลงวันดอกกลวยไม

การปองกันกําจัด สารเคมีท่ีใช แมนโคเชป , แคปเทน ,คารเบนดาซิม เมโทมิล, ไซเปอรเมทธิน, คลอไพรีฟอส, อะบาเม็กติน ผลผลิต ใหผลผลิตมากชวง ม.ค., ก.พ., มี.ค. และ ก.ย., ต.ค., พ.ย. เฉล่ีย 60,000 – 80,000 ชอ/ไร/ป การขาย บริษัทผูสงออกมารับซ้ือ โดยกําหนดดอกบานประมาณ 5-7 ดอก/ชอ

ราคาชอละ 1-2 บาท สวนไมท่ีตกเกรด เกษตรกรจะนําไปขายท่ีปากคลองตลาด

ฝร่ัง ฤดูปลูก ปลูกตลอดป แตท่ีนิยมปลูกกันมากจะเปนชวงตนฤดูฝน พันธุ กลมสาล่ี, แปนสีทอง ,ไทยโบราณ การปลูก ปลูกเปนรองสวน โดยใชกิ่งชํา หรือกิ่งตอน อัตรา 100-150 กิ่ง/ไร ระยะการปลูก รองละ 1 แถว ระยะระหวางตน 2-3 เมตร การใสปุย - ปุยคอกใส 1,000 กก./ไร/ป โดยแบงใส 2 ครั้ง - ปุยเคมี ใชปุยสูตร 15-15-15, 16-16-16, 13-13-21

ใส 1-2 เดือน/ครั้ง ๆ ละ 50-60 กก./ไร ศัตรูพืช แมลงวันผลไม , โรคแอนแทรคโนส , โรคตนและกิ่งแหงตาย, โรครากปม การปองกันกําจัด ใชถุงพลาสติกและกระดาษหอผล ใชสารเคมี มาลาไธออน

คลอไพรีฟอส , เมโทมิล , ไซเปอรเมทธิน ,คาเบนดาซิม ผลผลิต เฉล่ีย 5,500 กก./ไร/ป (ไมแยกเกรด) การขาย ขายใหกับพอคาคนกลาง ซ่ึงเปนพอคาทองถ่ิน และพอคาตาง

จังหวัด ประมาณ 90 % สวนอีก 10 % เกษตรกรนําไปขายสงใน ตลาดกรุงเทพมหานคร ราคาเฉล่ียตลอดป 7-10 บาท/กก.

ชมพู ฤดูปลูก ปลูกตลอดป แตท่ีนิยมปลูกกันมากจะเปนชวงตนฤดูฝน พันธุ ทับทิมจันทร การปลูก ปลูกเปนรองสวน โดยใชกิ่งชํา หรือกิ่งตอน อัตรา 60-70 กิ่ง/ไร ระยะการปลูก รองละ 1 แถว ระยะระหวางตน 3-4 เมตร การใสปุย - ปุยคอกใส 1 ครั้ง อัตรา 1,000 กก./ไร/ป - ปุยเคมี ใชปุยสูตร 15-15-15, 16-16-16, 13-13-21

ใสชวงระยะใหผล อัตรา 30-50 กก./ไร/ครั้ง ชวง 1-2 เดือน/ครั้ง ศัตรูพืช โรคแอนแทรคโนส , ผลรวง, แมลงวันผลไม , หนอนเจาะผล การปองกันกําจัด ใชสารเคมีพวก อะบาเม็กติน, เมโทมิล,ไซเบอรเมทธิน คารเบนดาซิม, แมนโคเซป ผลผลิต เฉล่ียตลอดป 3,500 - 4,500 กก./ไร/ป

การขาย สวนใหญขายใหพอคาทองถ่ิน และพอคาตางจังหวัด ราคาเฉล่ีย ตลอดป 15 -25 บาท/กก.

มะมวง ฤดูปลูก ชวงตนฤดูฝน พันธุ ฟาล่ัน, เขียวเสวย , น้ําดอกไม ,โชคอนันต , หนองแซง การปลูก ปลูกตามรองสวน และตามคันสวน โดยใชกิ่งทาบ ระยะระหวางตน 4-5 เมตร

การใสปุย ใสปุยสูตร 15-15-15 หรือ 16-16-16 ปุยคอกใสปละ 1 ครั้ง ศัตรูพืช แมลงวันผลไม , หนอนกัดกินใบ ,โรคแอนแทรคโนส , ราดํา ,

เพล้ียจั๊กจั่น การปองกันกําจัด ใชสารเคมีพวกไซเปอรเมทธิน ,อะบาเม็กติน , คารเบนดาซิม

ผลผลิต เฉล่ีย 1,500 กก./ไร/ป การขาย ขายใหพอคาทองถ่ิน ราคา 15-50 บาท (แลวแตชนิดพันธุ)

มะพราวออน ฤดูปลูก ชวงตนฤดูฝน พันธุ หอมกนจีบ , ผลกลม การปลูก สวนใหญปลูกตามคันสวน ระยะระหวางตน 6 - 7 เมตร

การดูแลรักษา สวนใหญปลอยตามธรรมชาต ิผลผลิต เฉล่ีย 3,500 กก./ไร/ป การขาย ขายพอคาทองถ่ิน ราคา 1.5-2.50 บาท (แลวแตชนิดพันธุ)

มะนาว ฤดูปลูก ชวงตนฤดูฝน พันธุ แปน, หนัง การปลูก ปลูกเปนรองสวน ใชกิ่งพันธุ อัตรา 60-70 ตน/ไร โดยปลูกรองละ

1 แถว ระยะระหวางตน 3-4 เมตร การใสปุย ใชปุยเคมีสูตร 15-15-15, 16-16-16 ปุยคอกใสปละ 1 ครั้ง ศัตรูพืช โรคแคงเกอร, หนอนชอนใบ การปองกันกําจัด ใชสารเคมีพวก อะบาเม็กติน,ไซเปอรเมทธิน , เมโทมิล , คอปเปอร ออกซี

คลอไรด , แคปเทน ผลผลิต ใหผลเฉล่ีย 80,000-12,000 ผล/ไร/ป

การขาย ขายใหพอคาทองถ่ิน ราคาเฉล่ีย 0.30-1.00 บาท/ผล

2.2.5 ปริมาณผลผลิตรวมทั้งตําบล ฝรั่ง ผลผลิต 2,216 ตัน/ป มูลคา 17.73 ลานบาท กลวยไม ผลผลิต 5,360,000 ชอ/ป มูลคา 8.04 ลานบาท ชมพู ผลผลิต 275 ตัน/ป มูลคา 4,13 ลานบาท มะนาว ผลผลิต 260 ตัน/ป มูลคา 1.56 ลานบาท มะมวง ผลผลิต 97 ตัน/ป มูลคา 1.46 ลานบาท มะพราวออน ผลผลิต 780 ตัน/ป มูลคา 1.56 ลานบาท

สมโอ ผลผลิต 325 ตัน/ป มูลคา 9.76 ลานบาท 2.3 ขอมูลดานเศรษฐกิจ 2.3.1 ขนาดการถือครองที่ดิน - เกษตรกรมีท่ีดินทํากินเฉล่ียครอบครัวละ 8 ไร 2.3.2 สิทธิ์ในที่ดินทํากิน - ของตนเอง 162 ครัวเรือน - ของตนเองและเชาเพ่ิม 11 ครัวเรือน - เชาผูอ่ืน 55 ครัวเรือน

2.3.3 จํานวนแรงงาน เกษตรกรมีแรงงานเฉล่ีย 3 คน ตอ 1 ครอบครัว

2.3.4 ตนทุนการผลิตทางการเกษตร

รายการ ฝร่ัง ชมพู มะนาว มะมวง มะพราวออน กลวยไม

1. คาเตรียมดิน 2. คาพันธุ 3. คาปุยคอก 4. คาปุยเคมี 5. คาสารเคมี 6. คาเก็บเกี่ยว 7. คาแรงงาน 8. คาเบ็ดเตล็ด 9. คาเชาท่ีดิน

300 600

1,000 3,800 2,500 1,200 3,000 2,000 800

300 700

1,000 3,500 2,500 1,200 3,000 2,000 800

300 600

1,000 3,200 3,000 1,200 3,000 2,000 800

300 600

1,000 1,500 2,000 500

2,000 1,000 800

300 600

- - -

2,500 -

500 800

80,000 60,000

- 18,000 15,000 1,200 3,500 1,500 800

รวมตนทุน /ไร (บาท) 15,200 15,000 15,100 9,700 4,700 180,000 ผลผลิตเฉลี่ย (กก.) 5,000 2,500 6,000 1,500 3,500 80,000 ชอ ราคาขาย/หนวย (บาท) 7 15 6 15 2 1.50 รายได/ไร (บาท) 35,000 37,500 36,000 22,500 7,00 120,000 ผลตอบแทน/ไร (บาท) 19,800 22,500 20,900 12,800 2,300 ปแรกยังไมมี ป

ตอไปรายไดลบตนทุน โดยหักคา

เตรียมดิน 2.3.5 การรวมกลุมเกษตรกรและเงินทุนของกลุม 1. กลุมแมบานเกษตรกรมี 1 กลุมคือ กลุมแมบานเกษตรกรทาตลาดรวมใจ มีสมาชิก 25 คน มีเงินทุน 106,000 บาท 2. กลุมกองทุนฟนฟูและพัฒนาเกษตรกร 1 กลุม มีสมาชิก 75 คน 2.3.6 วิถีการตลาด ผลไม-พืชผัก - พอคาทองถ่ินรับซ้ือ 80 % - สงขายในตลาดกรุงเทพฯ 10 % - สงขายในตลาดนครปฐม 10 % กลวยไม - บริษัทผูสงออกมารับซ้ือ 60 % - สงขายในตลาดกรุงเทพ 40 %

2.4 ขอมูลดานสังคม 2.4.1 จํานวนประชากรและครัวเรือน - ประชากรท้ังหมด 12,265 คน ชาย 5,924 คน หญิง 6,341 คน - ครัวเรือนท้ังหมด 5,889 ครัวเรือน - ครัวเรือนเกษตร 228 ครัวเรือน 2.4.2 พ้ืนที่และสภาพการถือครอง - พ้ืนท่ีท้ังหมด 6,589 ไร - พ้ืนท่ีทําการเกษตร 1,679 ไร นาขาว 45 ไร ไมผล-ไมยืนตน 1,069 ไร ไมดอก-ไมประดับ 67 ไร พืชผัก 76 ไร การเกษตรอ่ืน ๆ 218 ไร 2.4.3 การศึกษา - โรงเรียนประถมศึกษา 1 แหง - โรงเรียนระดับมัธยมศึกษา 1 แหง - ท่ีอานหนังสือพิมพประจําหมูบาน 2 แหง 2.4.3 สถาบันและองคการทางศาสนา - วัด 1 แหง - ศาลเจา 1 แหง 2.4.4 การสาธารณสุข - สถานีอนามัยประจําตําบล 1 แหง - สถานพยาบาลเอกชน 1 แหง - ท่ีขายยาแผนปจจุบัน 1 แหง - อัตราการมีและการใชสวมรดน้ํา 100 เปอรเซ็นต

2.4.5 สภาพทางสังคม วิธีการดําเนินชีวิตของเกษตรกร 1. สภาพความเปนอยู สวนใหญมีความเปนอยูท่ีดี มีรานคาสําหรับขายเครื่องอุปโภค บริโภคในตําบลและมีตลาดนัดเกือบทุกวัน สภาพบานเรือนของชาวบานสวนใหญจะปลูกบานคอนกรีตครึ่งไม สําหรับเกษตรกรท่ีทํานาสวนใหญจะปลูกเปนไมช้ันเดียว คลายโรงเรือนเก็บผลผลิตซ่ึงอาศัยไดดวย มีเคร่ืองอํานวยความสะดวก เชน โทรทัศน ตูเย็น พัดลม วิทยุเทป ตามสมควร สวนน้ําท่ีใชอุปโภค บริโภค ใชน้ําประปามีการรองรับน้ําฝนใสโองไวสําหรับดื่ม มีคลองสงน้ําเขาถึงสวน สามารถทําการเพาะปลูกไดตลอดป 2. คานิยม ความเช่ือถือ ขนบธรรมเนียมประเพณีตาง ๆ เกษตรกรสวนใหญจะมีเช้ือสายจีน นับถือศาสนาพุทธ ฉะนั้นจึงมีประเพณีตาง ๆ เชน ตรุษจีน สารทจีน งานบวชนาค เขาพรรษา ออกพรรษา สงกรานต ลอยกระทง นอกจากนี้ยังมีความเช่ือพระภูมิเจาท่ีอีกดวย 3. การแตงกาย เกษตรกรจะแตงกายตามสมัยนิยมปกติท่ัวไป แตเวลาทํางานผูชายนิยมนุงกางเกงขากวยสีน้ําเงิน สวมเส้ือแขนยาว สําหรับผูหญิงนิยมนุงผาถุง หรือกางเกงขายาว สวมเส้ือแขนยาว และใชผาคลุมศีรษะ ใบหนาและสวมหมวก 2.4.6 ผูนํา 1. ประเภทของผูนํา

- ผูนําทางการท่ีสําคัญ คือ กํานัน ผูใหญบาน แพทยประจําตําบล ผูชวยผูใหญ บาน สารวัตรกํานัน เกษตรกรผูนํา ประธานกลุมเกษตรกร เกษตรตําบล ครู สาธารณสุขตําบล

- ผูนําไมเปนทางการ คือ พระ เกษตรกรผูประสพความสําเร็จในดานอาชีพการ เกษตร 2. บทบาทผูนํา เปนผูท่ีมีความรู ความสามารถ และสามารถชักจูงเกษตรกรท่ัวไปใหปฏิบัติตามผูนํา และแจงขาวสารของทางราชการและสวนรวม

บทที่ 3 สถานการณของชุมชน

3.1 ปญหาของชุมชน

ดานกายภาพ ดานชีวภาพ ดานเศรษฐกิจ ดานสังคม - น้ําใชในการเกษตรเนาเสียในบางฤด ู- ดินขาดการปรับปรุง โครงสราง - ควันไฟจากโรงงาน ในหมูบาน รบกวน ทําลายมลภาวะทาง อากาศ

- โรคแมลงระบาด ในสวนผลไม - สารพิษตกคางในผล ผลิตการเกษตร - ผลไมยังไมมีคุณภาพ ท่ีตลาดตองการ

- ผลผลิตเกษตร ราคาตกต่ํา - ปจจัยการผลิต ราคาแพง - ขาดแหลงเงินทุน ในการดําเนินงาน - พ้ืนท่ีการเกษตรมี จํากัดไมสามารถ ขยายพ้ืนท่ีได

- เกษตรกรยังขาดการรวม กลุมกันผลิตทางการ เกษตร - ประชาชนติดยาเสพติด - ประชาชนติดการพนัน - การลักขโมยภายใน หมูบาน

ลําดับความสําคัญของปญหา

1. ราคาผลผลิตเกษตรตกต่ํา 2. โรคแมลงระบาดในสวนผลไม 3. ปจจัยการผลิตราคาแพง 4. น้ําในการเกษตรเนาเสีย 5. เกษตรกรยังขาดการรวมกลุมกันผลิต 6. สภาพดินขาดการปรับปรุงโครงสราง 7. ผลไมยังขาดการปรับปรุงคุณภาพ 8. มีสารพิษตกคางในผัก-ผลไม

3.2 ศักยภาพของชุมชน

- พ้ืนท่ีอยูใกลตลาดในกรุงเทพฯ และโรงงานแปรรูปผลผลิตในพ้ืนท่ี - สภาพพ้ืนท่ีมีความเหมาะสมในการปลูกไมผลไมยืนตน - สภาพดินมีความอุดมสมบูรณดี ถามีการปรับโครงสรางดินใหเหมาะสม - แรงงานในการเกษตรสวนใหญใชแรงงานในครัวเรือน จึงมีปญหานอย

3.3 วิสัยทัศนของชุมชน 3.3.1 ฝนของบุคคล

1. อยากขายผลผลิตไดราคาแพง 2. อยากมีรายไดจากเกษตรตอเนื่องตลอดท้ังป 3. อยากใหปจจัยการผลิตมีคุณภาพดีราคาถูก

3.3.2 ฝนของชุมชน 1. อยากใหผลผลิตมีคุณภาพและขายไดราคาแพง 2. ใหมีหนวยงานควบคุมดูแลเรื่องตลาดผลผลิตการเกษตร 3. ใหทางราชการควบคุมคุณภาพปจจัยการผลิตและราคาใหถูกลง 4. ใหทางการควบคุมการปลอยน้ําเสียของโรงงานอุตสาหกรรมในพ้ืนท่ีใหเขมงวดกวานี ้

3.3.3 ฝนที่เปนไปได 1. เปนแหลงผลิตไมผลท่ีมีคุณภาพ 2. เปนแหลงผลิตไมผลท่ีปลอดภัยจากสารพิษตกคางสําหรับผูบริโภคและผูผลิต 3. ปรับปรุงทรัพยากรในการผลิตทางการเกษตรใหสามารถใชไดยั่งยืน 4. มีการใชเทคโนโลยีชีวภาพในการลดตนทุนการผลิต

บทที่ 4 สังเคราะหขอมูล

4.1 ประวัติการประกอบอาชีพของชุมชน

ตําบลคลองใหมเดิมเกษตรกรมีอาชีพทํานา แตเนื่องจากสภาพพ้ืนท่ีเปนท่ีราบลุม ประสบปญหาน้ําทวม และน้ําเค็มในชวงฤดูแลงอยูเปนประจํา เกษตรกรจึงมีการขุดพ้ืนท่ีนายกรองเปนสวนและมีการปลูกพืชผักในชวงแรก และจะปลูกไมผลแซมลงไป จึงทําใหในปจจุบันพ้ืนท่ีทํานาเกือบหายไปจากพ้ืนนี้หมดแลว เนื่องจากทําสวนมีรายไดดีกวาการทํานา

4.2 ลักษณะของการผลิต เทคนิค ระบบ

เกษตรกรสวนใหญจะปลูกพืชไมผลอยางเดียวใน 1 แปลง โดยรอบ ๆ คันนลอมปลูกไมผลไมยืนตนคือ มะพราวออน ,มะมวง,ขนุน และกลวย ในรองสวนมีการเล้ียงปลา เพ่ือใหชวยกําจัดวัชพืชในน้ํา เชน จอก แหน และสาหราย ซ่ึงเปนอุปสรรคในการใหน้ําแกตนไม สวนการใหน้ําจะใชระบบปมน้ําใสเรือลอยในรองสวนจะสูบพนขึ้นบนหลังรอง 4.3 ปจจัยเง่ือนไขในการผลิต ผลตอบแทนที่ได สวนใหญไมมีเง่ือนไขขอตกลงในการผลิต แตปญหายังตองรับภาระในเรื่องราคา ปจจัยการผลิตท่ีสูงจากเดิม ทําใหผลตอบแทนท่ีไดจากการผลิตนอยลง 4.4 แผนการผลิต - สงเสริมใหเกษตรกรเพ่ิมผลผลิตอยางมีคุณภาพ - ลดตนทุนการผลิต โดยหันมาใชวัตถุดิบท่ีมีอยูในทองถ่ินแทน - สงเสริมใหเกษตรกรทําการเกษตรแบบผสมผสาน เพ่ือลดความเส่ียงในเรื่องของราคาผลผลิต - สงเสริมการปลูกพืชหมุนเวียน เพ่ือลดการระบาดของโรค-แมลง 4.5 แผนการถายทอดและเผยแพรเทคโนโลย ี - ถายทอดความรูการใชสารเคมีอยางถูกตองและปลอดภัย - ถายทอดความรูการปองกันกําจัดศัตรูไมผล โดยวิธีผสมผสาน - ถายทอดความรูดานการปรับปรุงบํารุงดิน - ถายทอดความรูดานการผลิตพืชใหปลอดภัยและไดมาตรฐาน

บทที่ 5 แนวทางการพัฒนาชุมชน

ปญหาและแนวทางการแกไข

ปญหา สาเหต ุ แนวทางการแกไข 1. ผลผลิตการเกษตรราคาตกต่ํา - จํานานผลผลิตท่ีมาก

- ผลผลิตไมมีคุณภาพ - ถูกเอาเปรียบจากพอคา

- สงเสริมการทําเกษตรแบบ ผสมผสาน - ถายทอดความรูการปรับปรุง คุณภาพผลผลิต - รวมกลุมกันขายผลผลิต

2. ปจจัยการผลิตราคาสูง - เกษตรกรขาดความรูการใชปุย, สารเคมีอยางถูกวิธี - ถูกการเอาเปรียบจากผูขาย

- ถายทอดความรูดานการใชสาร เคมีอยางถูกตอง - แนะนําสงเสริมการผสมปุยเคมี ใชเอง - การถายทอดความรูการปองกัน กําจัดศัตรูพืชโดยวิธีผสมผสาน - รวมกลุมกันซ้ือ

3. โรค-แมลงระบาดในสวน ผลไม

- สภาพดินขาดการปรับปรุง - ปลูกพืชชนิดเดียวซํ้าท่ีเดิม นาน ๆ - โรค-แมลง ดื้อยา

- สงเสริมการปรับปรุงบํารงุดิน - ปลูกพืชหมุนเวียน - ถายทอดความรูการปองกัน กําจัดโรค-แมลงในไมผลโดยวิธีผสมผสาน

4. น้ําใชในการเกษตรเนาเสีย - ขาดการควบคุมดูแลจากผูรับ ผิดชอบ - คูคลองตื้นเขินและมีวัชพืชมาก

- แจงหนวยงานท่ีกํากับดูแลใหแกไข - พัฒนาแหลงน้ําคูคลอง

5. สารเคมีตกคางในผัก-ผลไม - มีการใชสารเคมีมาก - ใชสารเคมีไมถูกวิธี

- สงเสริมการใชสารสกัดชีวภาพ และพืชสมุนไพรกําจัดโรค แมลง

แผนพัฒนาการเกษตร

โครงการ/กิจกรรม วิธีดําเนินงาน ผูรับผิดชอบ แหลงงบประมา

ณ

พ.ท.เปาหมาย

1. จัดอบรมการปฏิบัติดูแล รักษาสวนผลไม 2. จัดอบรมเรื่องการใชสารเคมี อยางถูกตอง และปลอดภัย 3. จัดอบรมถายทอดความรู ดานการปรับปรุงบํารุงดิน 4. จัดอบรมการทําบัญชีฟารม

- จัดอบรม - ทําแปลงสาธิต - ศึกษาดูงาน - จัดอบรม เกษตรกร - จัดอบรม - ศึกษาดูงาน - จัดอบรม

ศูนยถายทอดฯ สนง.เกษตรอําเภอ ศูนยถายทอดฯ สนง.เกษตรอําเภอ - ศูนยถายทอดฯ - สนง.เกษตร อําเภอ - พัฒนาท่ีดิน จังหวัด - ศูนยถายทอดฯ - สนง.เกษตร อําเภอ - สนง.ตรวจบัญชี จังหวัด

อบต.

อบต.

อบต.

กษ.จังหวัด

หมู 1-10

หมู 1-10

หมู 1-10

หมู 1-10

โครงการ / กิจกรรม โครงการ ปองกันกําจัดโรคและแมลงในสวนผลไม ผูรับผิดชอบ ศูนยบริการและถายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลทาตลาด หลักการและเหตุผล เพ่ือถายทอดความรูเรื่องโรครากปม,การปองกันกําจัดแมลงวันผลไมในสวนไมผล วัตถุประสงค เพ่ือแกไขปญหาโรครากปม และแมลงวันผลไม เปาหมาย เกษตรกรผูปลูกไมผล จํานวน 50 ราย พ้ืนที่ดําเนินการ หมูท่ี 1 – 10 ตําบลทาตลาด ระยะเวลา ปงบประมาณ 2551 – 2553 ชวง เดือนมีนาคม ถึง พฤษภาคม แผนการดําเนินงาน จัดอบรมถายทอดความรูแกเกษตรกร ป ละ 1 ครั้ง ๆ ละ 50 ราย วิธีดําเนินการ คัดเลือกเกษตรกรผูปลูกไมผลและมีปญหาในเรื่องโรคและแมลงระบาดในพ้ืนท่ี และจัดถายทอดความรูตามระบบโรงเรียนเกษตรกร การบริหารโครงการ ศูนยบริการและถายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลทาตลาด งบประมาณ เงินอุดหนุนจาก อบต. ทาตลาด ปละ 10,000 บาท ตอเกษตรกร 50 ราย เพ่ือใชจาย เปนคาอาหารและวัสดุอุปกรณในการจัดอบรม ผลตอบแทนของโครงการ / กิจกรรม ผลตอบแทนโดยตรง - เกษตรกรรูจักวิธีปองกันกําจัดโรครากปมและแมลงวันผลไม - สามารถแกปญหาในการผลิตทางการเกษตรท่ีทําอยูไดสําเร็จ - เกษตรกรมีรายไดเพ่ิมขึ้น ผลตอบแทนทางออม - เกษตรกรมีฐานะความเปนอยูท่ีดีขึ้น

- ชวยอนุรักษส่ิงแวดลอมใหดีขึ้น - เศรษฐกิจของครอบครัวและประเทศชาติดีขึ้น

โครงการ ผลิตพืชปลอดภัยจากสารพิษ ผูรับผิดชอบ ศูนยบริการและถายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลทาตลาด หลักการและเหตุผล เพ่ือถายทอดความรู เรื่องเกษตรดีท่ีเหมาะสม (GAP) สําหรับพืช วัตถุประสงค เพ่ือสงเสริมการผลิดพืชใหไดผลผลิตท่ีปลอดภัยจากสารพิษ ,ปลอดศัตรูพืช และใหไดผลผลิตท่ีมีคุณภาพเปนท่ีตองการของตลาด เปาหมาย เกษตรกรผูปลูกไมผล จํานวน 35 - 50 ราย พ้ืนที่ดําเนินการ หมูท่ี 1 – 10 ตําบลทาตลาด ระยะเวลา ปงบประมาณ 2551 – 2553 ชวง เดือนมีนาคม ถึง พฤษภาคม แผนการดําเนินงาน จัดอบรมถายทอดความรูแกเกษตรกร ป ละ 1 ครั้ง ๆ ละ 1 กลุม ๆละ 35- 50 ราย วิธีดําเนินการ คัดเลือกเกษตรกรผูปลูกไมผลในพ้ืนท่ีตามจํานวนเปาหมาย จัดถายทอความรู ตามระบบโรงเรียนเกษตรกร การบริหารโครงการ ศูนยบริการและถายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลทาตลาด งบประมาณ เงินอุดหนุนจาก อบต. ทาตลาด ปละ 5,000 บาท ตอครั้ง เพ่ือใชจาย เปนคาอาหารและวัสดุอุปกรณในการจัดอบรม ผลตอบแทนของโครงการ / กิจกรรม ผลตอบแทนโดยตรง - เกษตรกรไดรับความรูในการผลิตพืชใหปลอดภัยจากสารพิษ - สามารถแกปญหาในเรื่องการตลาดใหดีขึน้ - เกษตรกรมีรายไดเพ่ิมขึ้น ผลตอบแทนทางออม - เกษตรกรมีฐานะความเปนอยูท่ีดีขึ้น - เกษตรกรมีสุขภาพอนามัยดีขึ้น

- ชวยอนุรักษส่ิงแวดลอมใหดีขึ้น - เศรษฐกิจของครอบครัวและประเทศชาติดีขึ้น

โครงการ ถายทอดความรูในการปรับปรุงบํารุงดิน ผูรับผิดชอบ ศูนยบริการและถายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลทาตลาด หลักการและเหตุผล ดินมีสภาพเส่ือมโทรมขาดการบํารุงรักษาใหเหมาะสมในการทําการเกษตร วัตถุประสงค เพ่ือสงเสริมใหเกษตรกรรูจักปรับปรุงบํารุงดินดวยตัวเองอยางถูกวิธี เปาหมาย เกษตรกรผูปลูกไมผล จํานวน 40 ราย /ครั้ง / ป พ้ืนที่ดําเนินการ หมูท่ี 1 – 10 ตําบลทาตลาด ระยะเวลา ปงบประมาณ 2551 – 2553 ชวง เดือนมีนาคม ถึง พฤษภาคม แผนการดําเนินงาน จัดอบรมถายทอดความรูแกเกษตรกร ป ละ 1 ครั้ง ๆ ละ 1 กลุม ๆละ 40 ราย วิธีดําเนินการ คัดเลือกเกษตรกรผูปลูกไมผลในพ้ืนท่ีตามจํานวนเปาหมาย จัดถายทอดความรูตาม ระบบโรงเรียนเกษตรกร การบริหารโครงการ ศูนยบริการและถายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจําตําบลทาตลาด งบประมาณ เงินอุดหนุนจาก อบต. ทาตลาด ปละ 10,000 บาท ตอครั้ง เพ่ือใชจาย เปนคาอาหารและวัสดุอุปกรณในการจัดอบรม ผลตอบแทนของโครงการ / กิจกรรม ผลตอบแทนโดยตรง - เกษตรกรมีความรูในการปรับปรุงบํารุงดินดวยตนเองอยางถูกวิธี - สามารถแกปญหาในเรื่องคุณภาพของดินใหดีขึ้น - เกษตรกรมีรายไดเพ่ิมขึ้น ผลตอบแทนทางออม - เกษตรกรมีฐานะความเปนอยูท่ีดีขึ้น - เกษตรกรมีสุขภาพอนามัยดีขึ้น

- ชวยอนุรักษทรัพยากรส่ิงแวดลอมใหดีขึ้น - เศรษฐกิจของครอบครัวและประเทศชาติดีขึ้น

ภาคผนวก � กระบวนการจัดทําเวทีชุมชน

จํานวนเจาหนาท่ีท้ังหมด จํานวนผูนําชาวบาน ครั้งท่ี วัตถุประสงค/เปาหมาย

จํานวนชาวบานท่ีเขารวม

( คน ) ช่ือหนวยงาน จํานวน

( คน) ( ระบุช่ือ ) ผลท่ีไดรับ

1 คนหาปญหาความตองการ / หมู

ท่ี 1 , 2 , 3

56 1 สํานักงาน เกษตรอําเภอสามพราน

1 1 นายสมชาย นาเลี้ยง 2 นายฉลวย เกตุบุญลือ 3 นายสหพน ภูมิถาวร

ไดรับรูปญหาความตองการ

2 คนหาปญหาความตองการ / หมู

ท่ี 4 , 5 , 6

38 1 สํานักงาน เกษตรอําเภอสามพราน

1 1 นายสุเมธ เทพสถิตยศิลป 2 นางยุพา แกววิไล 3 นางเพ็ชรรัตน กลิ่นสมเช้ือ

ไดรับรูปญหาความตองการ

3 คนหาปญหาความตองการ / หมู

ท่ี 7 , 8

58 1 สํานักงาน เกษตรอําเภอสามพราน

1 1 นางสาวปรารถ โหลยคา 2 นายสมบูรณ ยูรสวัสด์ิ 3 นายประวิทย บุญมี

ไดรับรูปญหาความตองการ

4 คนหาปญหาความตองการ / หมู

ท่ี 9 , 10

79 1 สํานักงาน เกษตรอําเภอสามพราน

1 1 นายไพโรจน เอี่ยมมี 2 นางสงบ ชินชงจ ู3 นายประเสริฐ พัวรักษา

ไดรับรูปญหาความตองการ

5 พิจารณาจัดทําโครงการพัฒนา /

หมูท่ี 1 - 3

42 1 สํานักงาน เกษตรอําเภอสามพราน

1 1 นายสมชาย นาเลี้ยง 2 นายฉลวย เกตุบุญลือ 3 นายสหพน ภูมิถาวร

แนวทางการแกไขปญหา

6 พิจารณาจัดทําโครงการพัฒนา /

หมูท่ี 4 – 6

55 1 สํานักงาน เกษตรอําเภอสามพราน

1 1 นายสุเมธ เทพสถิตยศิลป 2 นางยุพา แกววิไล 3 นางเพ็ชรรัตน กลิ่นสมเช้ือ

แนวทางการแกไขปญหา

7 พิจารณาจัดทําโครงการพัฒนา /

หมูท่ี 7 , 8

54 1 สํานักงาน เกษตรอําเภอสามพราน

1 1 นางสาวปรารถนา โหลยคา 2 นายสมบูรณ ยูรสวัสด์ิ 3 นายประวิทย บุญมี

แนวทางการแกไขปญหา

8 พิจารณาจัดทําโครงการพัฒนา /

หมูท่ี 9 , 10

53 1 สํานักงาน เกษตรอําเภอสามพราน

1 1 นายไพโรจน เอี่ยมมี 2 นางสงบ ชินชงจ ู3 นายประเสริฐ พัวรักษา

แนวทางการแกไขปญหา