1

بدست آوردن هزینه های واقعی پروژه به منظور کنترل هزینه؛ سیستماتیکرویکردی ارائه ی

، ایرانتهرانکوروش خانجانزاده، شرکت بلندپایه،

هزینه، اقالم کاری، اقالم عمومی، منشأ هزینه، حساب هزینه، هزینه های واقعی:کلمات کلیدی

ـ مقدمه1

]:1[ تقسیم می گردد به شرح زیر بخش نُه به ، دانش مدیریت پروژه 1یریت پروژه مطابق با طبقه بندی انستیتوی مد

ـ مدیریت کیفیت 5ـ مدیریت هزینه پروژه، 4ـ مدیریت زمان پروژه، 3ـ مدیریت محدوده پروژه، 2ـ مدیریت یکپارچگی پروژه، 1 .ـ مدیریت تدارکات پروژه9 وریسک پروژهـ مدیریت 8ـ مدیریت ارتباطات پروژه، 7ـ مدیریت منابع انسانی پروژه، 6پروژه،

به اهداف از قبل » کیفیت معلوم «و با » بودجه مشخص «، با صرف »چارچوب زمانی معین « در بایستمی هر پروژه 2در چارچوب سه محدودیت بنابراین می توان گفت مدیریت هر پروژه برای نیل به اهداف آن، . دست یابد برای آن شده تعریف

).1شکل ] (2[ صورت می پذیرد کیفیت و هزینه، زمان

مدیریت )مدیریت کیفیت و مدیریت هزینه ،مدیریت زمان (پروژه عملکرد برخی از محدوده های دانش مدیریت دامنه ی است و از طریق مدیریت محدودیت های پروژه بر اهداف آن تأثیر می گذارد، اما )زمان، هزینه و کیفیت (محدودیت های پروژه

تأثیر ) …،مدیریت منابع انسانی ، مانند مدیریت ارتباطات (عملکرد برخی دیگر از محدوده های دانش مدیریت پروژه دامنه یغیرمستقیم بر محدودیت های پروژه و در نتیجه اهداف پروژه دارند و کارکردهای آنها دارای تفاوت هایی اساسی با بخش هایی

عبارت دیگر برخی از محدوده های دانش مدیریت پروژه کمک به. ریت زمان است مانند مدیریت هزینه، مدیریت کیفیت و یا مدی می نمایند تا پروژه در چارچوب محدودیت های خود به اهداف از پیش تعیین شده نائل آید و برخی دیگر از آنها مستقیماً به

دانش مدیریت پروژه شامل مدیریت هزینه، از اینرو می توان سه بخش از محدوده های . مدیریت محدودیت های پروژه می پردازند مدیریت پروژه و بقیه محدوده های مدیریت پروژه را دانش »محدوده های اصلی «مدیریت زمان و مدیریت کیفیت پروژه را جزو

].3 [مدیریت پروژه طبقه بندی نموددانش » محدوده های فرعی«جزو ه محدوده ی اصلی دانش مدیریت پروژه انجام دهیم، درمی یابیم اگر بخواهیم از منظر اهمیت موضوع، مقایسه ای میان س

؛ است هزینه مدیریت کمتر مورد توجه قرار می گیرد از سوی پیمانکار پروژه، زمان، کیفیت و هزینه، آنچه که مدیریت از میان که توجه کافی می شود، اما متأسفانه کیفیت انجام پروژه به علت فشارها و کنترل های اعمال شده از سوی کارفرما و زیرا به زمان

البته این بدین معنا نمی باشد که سازمان مجری کار، حساب .مباحث مربوط به مدیریت هزینه اغلب مورد غفلت واقع می شوند امر علت این . هزینه ها و درآمدهای پروژه را ندارد، بلکه این امر به صورت اصولی، درست و آنطور که می بایست، انجام نمی شود

1 Project Management Institute (PMI) 2 Constraint

مانز

زینهه یفیتکحدودهم

ـ محدودیت های پروژه1کل ش

2

نیز این است که در واقع اهداف و مسائل کارفرما و پیمانکار در مورد کیفیت و زمان پروژه بر هم منطبق می باشد، زیرا کیفیت و زمان در یک پروژه خاص یکتا می باشند، اما هزینه از منظر کارفرما و پیمانکار دارای تفاوت های اساسی می باشد و عمالً کارفرما

، اعمال )هزینه ای که انجام فعالیت های پروژه برای پیمانکار در بر دارد (د مسئله ای که مربوط به پیمانکار می باشد نمی تواند در مور عنوان یکی از مهم ترین و حیاتی ترین فرایندهای مدیریت پروژه امری ه از اینرو توجه هرچه بیشتر به این مقوله ب . نظر نماید

.]3 [ضروری می باشدمجموعه فرایندهای مورد نیاز جهت اطمینان از تکمیل پروژه «مدیریت هزینه تیتوی مدیریت پروژه، طبق تعریف انس

:]1[ ذیل می باشدشرحه ب پروژه مدیریت هزینهسیستم چهار فرایند ].1[ می باشد »بق بودجه مصوباطم) لحاصم و مواد و ماشین آالت ی انسانی، شامل نیرو (کاری فرایند تعیین انواع و مقادیر منابع : برنامه ریزی منابع کاری ـ 1

.مورد نیاز جهت اجرای هر یک از فعالیت های پروژه می باشد .فرایند تخمین هزینه منابع مصرفی برای تکمیل فعالیت ها و تحقق اهداف پروژه می باشد: برآورد هزینهـ 2نظور تهیه مبه) اقالم کاری ( از فعالیت ها فرایند تخصیص و تسهیم هزینه برآوردی کل پروژه، به هریک : بندی بودجهـ 3

. پروژه، برای اندازه گیری و ارزیابی عملکرد پروژه می باشد3هزینه مبنای .فرایند کنترل تغییرات نسبت به بودجه مصوب می باشد: کنترل هزینهـ 4

در این فرایند، هزینه های واقعی . در میان فرایندهای مدیریت هزینه، اصلی ترین و مهم ترین فرایند کنترل هزینه می باشد مشخص و برنامه پروژه بر طبق بودجه مقایسه شده، انحرافات نسبت به بودجه پروژه اجرای کارهای پروژه بدست آمده و با

حتی می توان این طور بیان نمود که در واقع بزرگ ترین مانع بر سر راه عملیاتی و اجرایی شدن . واقعیات کاری اصالح می گردد ].3[یریت هزینه در پروژه، فقدان یک سیستم کاربردی برای اجرای فرایند کنترل هزینه در پروژه می باشد مد

:فرایند اصلی می باشدزیرنترل هزینه دارای چهار ک ـ بدست آوردن اطالعات عملکرد هزینه ای پروژه1 خص نمودن انحرافاتـ کنترل تغییرات؛ شامل مقایسه عملکرد واقعی با برنامه مبنای پروژه و مش2 ـ ارائه راهکارهای اصالحی برای رفع مشکالت و انحرافات پیش آمده در پروژه3 ـ برنامه ریزی مجدد هزینه پروژه4

مشخص شده است، اولین فرایند در سیستم کنترل هزینه بدست آوردن اطالعات عملکرد 2همان طور که در شکل سیستم کل تن این اطالعات، هیچ کدام از سایر فرایندهای کنترل هزینه و در نتیجه در واقع بدون داش . هزینه ای پروژه می باشد

بدست آوردن اطالعات عملکرد هزینه ای «کنترل هزینه، بخش کار در بنابراین می توان گفت مهم ترین . نمی باشد انجامقابل د کنترل هزینه را به درستی به انجام رساند، بلکه به تبع در واقع بدون داشتن این اطالعات، نه تنها نمی توان فراین . می باشد» پروژه

.آن، سیستم مدیریت هزینه ی پروژه نیز عقیم و ناقص باقی خواهد مانداطالعات هزینه ای واقعی پروژه، نه تنها در سیستم کنترل هزینه و هم چنین مدیریت هزینه پروژه کاربرد دارد، بلکه از این

برای مثال ـ به عنوان یکی از کاربردهای مهم ـ از این . ل مختلف کاری نیز می توان استفاده نمود اطالعات در بخش ها و مراح .اطالعات می توان در آماده سازی برآوردهای مالی شرکت در مناقصات و کارهای آتی سایر پروژه ها استفاده نمود

وضوع نیز بررسی گردید، در ادامه به بحث حال که اهمیت موضوع مورد بحث تا حدی روشن شده و دالیل پرداختن به م

3 Baseline Cost

هزیــنه های واقــــعی

کــــنترل تغــییرات

راهکارهای اصــالحی

برنامه ریزی مجــــدد

توالی منطقی فرایندهای کنترل هزینهـ 2شکل

3

اصلی، که نحوه ی بدست آوردن اطالعات هزینه ای واقعی پروژه در دوره ی اجرای پروژه و ارائه یک روش سیستماتیک برای این قاطع در م پروژه) هزینه های واقعی (بدست آوردن اطالعات عملکرد هزینه ای روش در این نوشتار . کار است، پرداخته می شود

.کاربردی تشریح خواهد شدسیستم یک زمانی در طول دوره ساخت پروژه، به مثابه بدست آوردن اطالعات عملکرد هزینه ای پروژهسیستم ـ 2

در راستای رسیدن به کهعناصر ی منظم از عبارت است از مجموعه » ای پروژه هزینه بدست آوردن عملکرد سیستم «

مانند هر سیستمی . ، با یکدیگر در ارتباط و تعامل می باشند )ات عملکرد هزینه ای واقعی پروژه بدست آوردن اطالع (هدف سیستم 7»بازخورد«، روی اطالعات انجام می شود بردر سیستم که 6»پردازش«، 5» هاخروجی«، 4» هاورودی«ند از ااجزای آن عبارت

زی سیستم، می بایست اجزای آن را تعریف و طراحی کرده، و راه اندا تعریفبرای . ]4 [8»محدوده و محیط سیستم «اطالعات و .نحوه ارتباط و تعامل بین آنها را مشـخص نمود

و سازنده طرح صورت » پیمانکار«بررسی و تشریح سیستمی که در این نوشتار ارئه می شود، اساساً از دیدگاه و موضع یک حوزه پروژه های ساخت دارای کاربرد و قابل اجرا می باشد، بلکه به البته این بدین معنی نیست که این سیستم تنها در . می گیرد

دلیل اینکه سیستم مورد نظر یک سیستم جامع بوده و برای تمامی حاالت ممکن در یک پروژه ساخت طراحی می گردد، با بکار راحی، تأمین تجهیزات و ط(بستن اصول، مبانی و روش های ارائه شده در این سیستم، در هر بخش از دیسیپلین های کاری

.، می توان سیستم کنترل هزینه را راه اندازی نموده بکار بست)ساختمی باشد؛ بدین معنی که در این سیستم، بین هزینه های یک پروژه و سایر محدوده عملکرد سیستم، مرزهای یک از پروژه

ذیرد، اما هیچ گونه خلط اطالعاتی و هزینه ای صورت ، اگر چه ممکن است که تبادلی صورت پ واحدهای ستادی شرکت پروژه ها یا عبارت به. )3شکل (نمی گیرد و مرزهای سیستم یاد شده، کامالً جدا و مستقل از سیستم مالی شرکت و سایر پروژه ها می باشد

هم زمان در بهتر، سیستم مذکور برای کنترل هزینه های تنها یک پروژه طراحی می گردد؛ اگرچه می توان آن را به صورت

.پروژه های مختلفی به کار بستبه طور کلی برای انجام هر پروژه و اجرا و ساخت هر یک از اقالم کاری آن، هزینه های مختلفی از قبیل دستمزد نیروی

رای کار و اج 9انسانی، خرید مصالح، مواد و تجهیزات، تهیه، تأمین و به کارگیری ماشین آالت، اسکان پرسنل، قراردادهای دست دوم آن و یا صرف مخارج عمومی پروژه این هزینه ها، یا صرف اجرا و ساخت اقالم کاری . دپذیرمی صورت مواردی مانند اینها

4 Input 5 Output 6 Process 7 Feedback 8 Scope & Environment 9 Subcontracts

3پروژه 2پروژه 1پروژه

ســتاد

1 مرزهای سیستم برای پروژه ـ3شکل

4

برای بدست آوردن هزینه های واقعی انجام کار، می بایست سهم هر کدام از اقالم کاری و عمومی پروژه را از هزینه ها و . می گردد . پروژه مشخص نموده، به آنها تخصیص دادمخارج صورت گرفته در

بدین منظور، الزم است یک رویه منطقی، اصولی و جامع برای توزیع و تخصیص هزینه های صورت گرفته در پروژه فرایند بدست 4 در شکل . پروژه را بدست آورد » اقالم عمومی « و» اقالم کاری «تعریف نمود و با استفاده از آن، هزینه واقعی

» ورودی ها«طور که مشاهده می شود، در این سیستم، همان. طالعات عملکرد هزینه ای پروژه، نشان داده شده است آوردن ا و فرایند تخصیص و توزیع هزینه ،هزینه واقعی اقالم کاری و اقالم عمومی پروژه » خروجی ها«مخارج صورت گرفته در پروژه،

در ادامه هرکدام از این موارد تعریف .ورت گرفته در پروژه انجام می گیرد است که در سیستم بر روی هزینه های ص » پردازشی« .شده و مورد بحث و بررسی قرار می گیرد

ی سیستمـ ورودی ها3 :ـ کلیات1ـ3

10»منشأ هزینه «عنوان این هزینه ها و مخارج، به . هزینه ها و مخارج صورت گرفته در پروژه، ورودی های سیستم می باشند :]3 [منظور از منشأ هزینه، آن چیزی است که در پروژه ایجاد هزینه می نماید و شامل دو گروه عمده می باشد. شوندتعریف میمواد و خرید هزینه ایست که مستقیماً برای آن پول پرداخت می شود، مانند هزینه نیروی انسانی، :ـ منشأ مستقیم هزینه 1 .ایر موارد اینچنینیسقراردادهای دست دوم اجرای کار و مصالح و صورت کاهش در ارزش هزینه ایست که مستقیماً برای آن پول پرداخت نمی شود و به :غیرمستقیم هزینه ـ منشأ 2

.)...ماشین آالت، پالنت ها،(مانند هزینه استهالک دارایی های پروژه . دارایی های پروژه نمایان می شوددر پروژه با پرداخت هایی که در منشأ هزینه ها صورت 11، جریان هزینه آن است که در واقع » منشأ هزینه «وجه تسمیه

در ادامه هرکدام از منشأهای هزینه تعریف شده و بحث .می گیرد، آغاز شده و به اقالم کاری و اقالم عمومی ختم می شود .می گردند

: منشأ مستقیم هزینهـ2ـ3 :دونشامل می شرا موارد زیر منشأهای مستقیم هزینه

برای . استثنای پرسنل فنی و مدیریتی می باشد شامل هزینه کارگران و نیروهای کاری پروژه، به :ـ هزینه نیروی انسانی 1 .نمونه هایی از این هزینه ها می باشند. . . مثال؛ هزینه حقوق کارگرهای ساده، اپراتورهای ماشین آالت و پالنت ها، کارگران خدماتی،

از قبیل شن و ماسه، سیمان، ، اقالم مصرفی پروژه »مصالح«منظور از :ح و تجهیزات ـ هزینه خرید کاال، مصال 2مانند لوازم التحریر، اقالم . ، اجناس و اقالم مصرفی به غیر از مصالح می باشد »کاال«آهن آالت و مانند اینها است و منظور از

قالمی می باشند که خریداری شده و در اجرای اقالم کاری ، ا نیز »تجهیزات«منظور از . . . .خوراکی، قطعات یدکی ماشین آالت، تجهیزات و پالنت ها، (این موارد را نباید با تجهیزات پروژه که برای انجام کار مورد نیاز است . پروژه، نصب شده و باقی می مانند

10 Cost Source 11 Cost Flow

» اقالم کاری«هزینه » اقالم عمومــی«و

پــــــــــروژه

سیستم بدست آوردن اطالعات عملکرد هزینه ای پروژهـ4شکل

فــــــرایند توزیع هـزینه

مخــــــارج پـــــــروژه

5

ابزاردقیق و کنترلی، که در پروژه برای مثال، هزینه خرید پمپ، هزینه خرید تجهیزات . ، اشتباه گرفت )مثل سنگ شکن و بتن ساز .نصب شده، باقی می مانند، مواردی از این قبیل هزینه ها می باشند

قراردادهایی که برای انجام بخشی از کار و یا تأمین و تهیه ماشین آالت، انجام خدمات :ـ هزینه قراردادهای دست دوم 3 .ست دوم نامیده می شودو موارد این چنینی در پروژه منعقد می شود، قراردادهای د

و هستند عمومی ماهیتیمربوط به قلم کاری خاصی نمی باشند و دارای هزینه هایی هستند که : عمومی مخارج ـ هزینه 4هزینه هایی مانند حقوق پرسنل . در هیچ کدام از انواعی که تا کنون از منشأهای مستقیم هزینه ارائه شده است، قرار نمی گیرند

. . . بیمه، مالیات، هزینه های رفت و آمد، ی هزینه صورت حساب های تسهیالت کارگاه مانند برق و تلفن، هزینه فنی و مدیریتی، .نمونه هایی از این دست هزینه ها می باشند

:ـ منشأ غیرمستقیم هزینه3ـ3 :را می توان به دو گروه اصلی تقسیم نمود هزینه نوع منشأینا

معنی کاهش ارزش بازاری ابزار در اثر سن، فرسودگی، خراب شدن و از کار افتادن است استهالک به :ـ هزینه استهالک 1مانند هزینه استهالک یک . هزینه، مستقل از اینکه دارایی مورد استفاده قرار می گیرد یا خیر، رخ می دهد بخشی از این ]. 5[

که به علت است هزینه هایی بخش دیگر نیز .ل می شود ماشین، که به خاطر از مُد افتادگی آن، به علت پیشرفت فنّاوری، تحمی نمی باشد، بلکه 12بایستی دقت داشت که منظور از این هزینه، هزینه عملیاتی . استفاده از دارایی ها به پروژه تحمیل می شود

ر اثر استفاده از یک ماشین که د کاهش در ارزش . است که به علت استفاده از آن دارایی به وجود آمده است » کاهش در ارزشی « .آن به وجود می آید، یک نمونه، برای این نوع هزینه ها می باشد

هزینه ایست که به علت سرمایه گذاری ای که صرف خرید دارایی ها می شود و به خاطر آن فرصتی :ـ هزینه سرمایه گذاری 2برای محاسبه این هزینه می توان از . ل می گردد را برای سرمایه گذاری در محل دیگر از سرمایه گذار می گیرد، به پروژه تحمی

.]6[ استفاده نمود)شرکت(سرمایه گذار 13حداقل نرخ بازده جذابضریب . شده است طبقه بندی و انواع منشأهای هزینه در پروژه، نشان داده5در شکل

12 Operation Cost 13 Minimum Attractive Rate of Return (MARR)

طبقه بندی نواع منشأهای هزینه پروژهـ 5 شکل

منشأهای هزیـنه پـــــــــروژه

نیروی انسانی هزینه )کــارگـر(

هزینه خرید کاال، مصالح و تجهیزات

هزینه قراردادهای دســت دوم

هزینه های عمومی

منشأ مسـتقیم

منشأ غیرمسـتقیم

هزینه اسـتهالک

هزینه سرمایه گذاری

6

ی سیستمـ خروجی ها4 ـ کلیات1ـ4

پروژه به » اقالم عمومی «و » اقالم کاری «برای هر کدام از »بعمصرف واقعی منا «و میزان » هزینه های واقعی «مبالغ هزینه های به ترتیب معادل ، »اقالم عمومی «و » اقالم کاری «مبالغ هزینه های .تفکیک، خروجی های حاصل از سیستم می باشند

.گیرند ادامه این عبارات تعریف شده و مورد بررسی قرار می در .مستقیم و غیرمستقیم پروژه می باشند 14:قلم کاریـ 2ـ4

آن چیزهایی می باشند که در طول دوره ی ساخت پروژه اجرا می شوند و اساساً قرارداد پروژه برای انجام و » اقالم کاری « .این اقالم در باالترین سطح می توانند همان آیتم های کاری قرارداد تعریف شوند. اجرای آنها منعقد گردیده استدر ترکیب با اقالم قابل ...) طراحی، مانند آرماتوربندی، خاکبرداری، بتن ریزی، نصب، ( پروژه 15یعناصر ساختار عملیات

این اقالم قابل اندازه گیری، کنترل و . اقالم کاری سیستم را تشکیل می دهند ...) ا،واحدهمانند ساختمان ها، ( پروژه 16تحویلبتن ریزی کارخانه، 1 نصب و راه اندازی ماشین آالت واحد :باشندموارد زیر مثال هایی از اقالم کاری می . سنجش می باشند

، طراحی تفصیلی سازه فونداسیون ساختمان پمپ خانه، اجرای اسکلت فلزی ساختمان مرکزی، بتن ریزی پارت اول حوضچه تبخیر .و مواردی از این دست 2برج خنک کن واحد

محیط کاری پروژه در کاری مدیریت و توانایی پروژه، نیازهای تعداد و سطح جزئیات اقالم کاری پروژه، به مقتضیات . بستگی دارد،سیستم کنترل هزینهتطابق و هماهنگی با

17: قلم عمومیـ3ـ4ـ قسمت بعد در که ـ آیتم های هزینه های عمومی پروژه ردیف ها و پروژه، » قلم عمومی «از منظور تعریف شده است

دی مانند هزینه های روزانه دفتری کارگاه، حقوق پرسنل فنی و مدیریتی، هزینه مالیات، هزینه هزینه های عمومی، موار . دمی باشنهزینه ی عمومی آن چیزی است که عمدتاً به نام هزینه باالسری شناخته . از این دست می باشد مواردیتهیه ضمانت نامه و

تعریف ه صورت خالصه و کلی و یا با مشروح و با جزئیات کافی ببسته به حد کنترلی مورد نیاز، این آیتم ها را می توان . می شود .نمود

: هزینهـ4ـ4بهای کاال و خدماتی است که برای تحصیل درآمد مورد نیاز می باشد و به مصرف «طبق تعریف، اقالم هزینه، شامل

:به طور کلی در هر پروژه، دو نوع هزینه وجود دارد. ]7[ »می رسددرواقع، هزینه هایی که . اقالم کاری پروژه می باشد اجرای هزینه مستقیم پروژه، هزینه 18:هـ هزینه مستقیم پروژ 1

زینه مصالح، کاال، نیروی ه. پروژه را تشکیل می دهند » هزینه های مستقیم «می توان آنها را به اقالم کاری پروژه نسبت داد، .، هزینه مستقیم پروژه می باشندوندشروژه به کار برده که در اجرای اقالم کاری پ، وقتیو ماشین آالت) کارگر(انسانی

هزینه هایی که برای هدایت، اجرا و راهبری کلی پروژه، به پروژه تحمیل 19:ـ هزینه غیرمستقیم یا عمومی پروژه 2» های غیرمستقیم هزینه«می شوند؛ یا این که ماهیتی عمومی دارند و نمی توان آنها را به اقالم کاری خاصی از پروژه نسبت داد،

مانند هزینه حقوق پرسنل فنی و مدیریتی، هزینه کارهای اداری و دفتری، هزینه اسکان پرسنل و . پروژه می باشند » عمومی«یا .مانند اینها

معیاری که در تشخیص نوع هزینه ها به کار برده می شود، سوای اینکه از چه منشأ هزینه ای نشأت گرفته باشند، در واقع، به عبارت بهتر، هیچ هزینه ای ذاتاً مستقیم و یا غیرمستقیم نیست، بلکه . می باشد» لیت تخصیص هزینه به اقالم کاری پروژه قاب«

هزینه هایی که قابل تخصیص دادن به اقالم کاری پروژه . محل هزینه و نوع هزینه شدن آن، هویت آن را مشخص می کند

14 Work Item 15 Functional Structure 16 Deliverable 17 General Item 18 Direct Cost of Project 19 General or Indirect Cost of Project

7

هایی که نمی توان آنها را به اقالم کاری پروژه تخصیص داد، هزینه های پروژه و هزینه » مستقیم«ند، هزینه های اشب .پروژه را تشکیل می دهند» عمومی«یا » غیرمستقیم«

ـ فرایند سیستم5 ـ کلیات1ـ5

تخصیص و توزیع «: ، عبارت است از »بدست آوردن اطالعات عملکرد هزینه ای پروژه «به طور کلی، پردازش در سیستمِ و بدست آوردن ) اقالم کاری و عمومی ( و هزینه های صورت گرفته در پروژه، از منشأ هزینه ها به محل مصرف آنها تمامی مخارج

.»هزینه ها و منابع مصرفی واقعی اقالم کاری و اقالم عمومی پروژهخی از موارد طور مستقیم به محل مصرف آن تخصیص داد و در بر در بعضی از حاالت، هزینه صورت گرفته را می توان به

برای مثال، توزیع و تخصیص هزینه دستمزد کارگری که مشغول انجام . می گیردانجام نیز، توزیع هزینه ها به صورت غیرمستقیم در این حالت، هزینه صورت گرفته، مستقیماً به حساب هزینه قلم کاری مربوطه . فعالیت های یک قلم کاری خاص می باشد

تصور کنید . یک ماشین ساختمانی را که به اقالم کاری متعددی سرویس می دهد، در نظر بگیرید مثال دیگر؛ . تخصیص می یابد هزینه اپراتور ماشین، هزینه خرید لوازم یدکی و یا هزینه خرید یک حلقه الستیک برای آن را چگونه می توان به اقالم کاری

هزینه های صورت گرفته به هیچ کدام از اقالم، در این حالتمتناسب آن تخصیص داد؟ به علت تعدد اقالم کاری و منحصر نبودن این هزینه ها، می بایست موقتاً در جایی، به طور . نمی توان این هزینه ها را به طور مستقیم به اقالم کاری مرتبط با آنها تخصیص داد

به این حاالت که . ط با آن تخصیص یابدجداگانه نگهداری شده و در دوره های زمانی مشخص و به طور منظم به اقالم کاری مرتب .توزیع هزینه ها در دو مرحله و نه به صورت مستقیم و بی واسطه انجام می گیرد، توزیع غیرمستقیم هزینه گفته می شود

، اقالم کاری و اقالم عمومی در نظر گرفته مقصدنکته قابل توجه اینکه، در تعریف هرکدام از حاالت توزیع هزینه ها، د و بسته به اینکه جریان هزینه از منشأ هزینه ها به طور مستقیم و بی واسطه به آنها می رسد و یا با واسطه و غیرمستقیم، می شو

.مشخص می گردند 20:ـ حساب های هزینه2ـ5

وع برای ثبت، جمع آوری و محاسبه انواع هزینه های پروژه و اساساً برای انجام محاسبات و عملیات مالی مربوط به هر ن تمامی عملیات مالی مربوط به یک هزینه خاص، در حساب هزینه . ]8 [داریم »حساب های هزینه «هزینه، نیاز به تعریف

با توجه به ماهیت، نوع هزینه ها و نحوه توزیع آنها در سیستم، اساساً دو نوع . تخصیص یافته برای آن ثبت و نگهداری می شود :]8 [حساب هزینه تعریف می شود

21:ـ حساب هزینه کاری1ـ2ـ5همان طور که می دانیم خروجی های سیستمِ بدست آوردن عملکرد هزینه ای پروژه، هزینه های واقعی اقالم کاری و اقالم

هرکدام از این هزینه ها، می بایست یک حساب هزینه تعریف ثبت، محاسبه و بدست آوردن بنابراین برای . عمومی پروژه می باشند :در نتیجه حساب های هزینه کاری الزم شامل دو تیپ زیر می شود. خصیص دادکرده، به آنها ت

در هر پروژه، بسته به . برای محاسبه هزینه هریک از اقالم کاری پروژه تعریف می شوند :ـ حساب هزینه اقالم کاری 1نها هستیم، اقالم کاری تعریف شده، نوع کار، محدوده کار، دقت موجود و آیتم هایی که نیازمند به محاسبه و داشتن هزینه های آ

.حساب هزینه متناسب به آنها تخصیص داده می شودبدین منظور، برای . برای محاسبه هزینه هریک از اقالم عمومی پروژه تعریف می شوند :ـ حساب هزینه اقالم عمومی 2

الم، بسته به اینکه نیاز است تا چه حد از این اق . هریک از این اقالم، یک حساب هزینه تعریف شده، به آن تخصیص داده می شود .دقت محاسبه شده و بدست آید، به صورت خالصه و کلی و یا مشروح و با جزئیات کافی تعریف می شود

22:ـ حساب هزینه موقتی2ـ2ـ5

20 Cost Accounts 21 Work Cost Account 22 Temporary Cost Account

8

ینه ها را اما برخی از هز. هزینه های صورت گرفته در پروژه، از منشأ هزینه ها به حساب های هزینه کاری تخصیص می یابندبرای مثال، هزینه حقوق اپراتور یک ماشین که . نمی توان به طور مستقیم به حساب های هزینه کاری مرتبط با آنها تخصیص داد

یک پالنت بتن ساز که به اقالم کاری متعددی بتن می دهد، هزینه خرید های به اقالم کاری متعددی خدمات می دهد، هزینه در . نه های از این دست را نمی توان مستقیماً به اقالم کاری مربوط به آنها تخصیص داده و شارژ نمود سیمان و مصالح و سایر هزی

این گونه موارد، با تعریف یک حساب هزینه موقتی، هزینه های این چنینی را به حساب هزینه یاد شده تخصیص داده و در لی و درست، از این حساب ها به حساب هزینه کاری مرتبط با آن دوره های زمانی مناسب و با استفاده از یک رویه و منطق اصو

.شارژ می نماییم :دو نوع حساب هزینه موقتی تعریف می شودبا توجه به نیازهای پروژه، به طور کلی،

برای ثبت، نگهداری و محاسبه هزینه های مالکیت دارایی های پروژه و توزیع مجدد آنها در 23:ـ حساب هزینه مالکیت 1 .ره های زمانی مناسب، به حساب های هزینه مرتبطدو

برای ثبت، نگهداری و محاسبه هزینه های عملیاتی دارایی های پروژه و توزیع مجدد آنها در 24:ـ حساب هزینه عملیاتی 2 .دوره های زمانی مناسب، به حساب های هزینه کاری مرتبط

ینه کاری تخصیص می یابند و حساب های هزینه موقتی، تنها واضح است که در نهایت، تمامی هزینه ها به حساب های هز به منظور ثبت و نگهداری موقت هزینه هایی است که نمی توان آنها به طور مستقیم به حساب هزینه کاری مربوط به آنها تخصیص

که در پروژه ها ـ بسته به نوع با توجه به این . طبقه بندی و رابطه بین حساب های هزینه پروژه نشان داده شده است 6در شکل . دادو حجم پروژه ـ ممکن است حساب های هزینه متعدد و گسترده و یا محدود و کم تعداد تعریف شوند، می بایست یک سیستم

این سیستم می بایست توانایی کدگذاری . طراحی و ایجاد نمود نیز گذاری حساب های پروژه کد جامع و کامل برای 25شماره گذاری . های هزینه را برای انواع مختلف پروژه ها داشته باشدانواع حساب

ـ پردازش اطالعات در سیستم3ـ5

23 Acquisition Cost Account 24 Operation Cost Account 25 Numbering System

حساب های هزینه روژهــــــــــپ

حساب های هزینه »کـــــــاری«

حساب های هزینه »موقتـــــــی«

حساب های هزینه »اقــــالم کاری«

حساب های هزیـنه »اقالم عمـــومی«

حساب های هزیـنه »مالکیت دارایی ها«

حساب های هزیـنه »عملیاتی دارایی ها«

طبقه بندی انواع حساب های هزینه پروژهـ 6شکل

9

مشخص نمودن حساب «به طور کلی، پردازش در این سیستم، عبارت است از با توجه به مطالب فوق می توان گفت که و تخصیص هزینه های یاد شده به آن هزینه مناسبی که تمام هزینه های مرتبط با آن، می بایست به آن تخصیص داده شوند

به (همچنین این فرایند، شامل توزیع مجدد یا تسویه هزینه هایی که موقتاً در حساب های هزینه موقتی قرار داده شده اند . »حساب .]8 [، نیز می باشد)حساب های هزینه کاری

ز این مراحل به صورت روزانه و برخی دیگر برخی ا . توزیع و تخصیص هزینه ها در سیستم، در چند مرحله صورت می گیرد فارغ از حاالت و مسائل خاصی که ممکن است در پروژه های . ، انجام می شود )مانند هفتگی و ماهانه (در بازه های زمانی بزرگ تر

اصول، مختلف، به روش های مختلف انجام شود، اساساً، در یک پروژه ساخت نوعی، مراحل توزیع و تخصیص هزینه ها از یک این مراحل به شرح زیر می باشند. منطق و نظم خاص پیروی می کنند و می توان گفت که به طور کلی در چند مرحله انجام می شوند

]8[: هزینه نیروی انسانی، (ـ تخصیص هزینه های صورت گرفته در هر بخش و قسمتی، از منشأ مستقیم هزینه ها 1

).اعم از کاری و موقتی(به حساب های هزینه مرتبط ) عمومیهزینه و تجهیزات و قراردادهای دست دوم، خرید مصالح، کاال .مالکیت) موقتی(ـ تخصیص هزینه ها از منشأ غیرمستقیم هزینه به حساب های هزینه 2عملیاتی ) موقتی(مالکیت به حساب های هزینه ) موقتی(ـ تسویه و توزیع هزینه های تجمیع شده در حساب های هزینه 3

.اظر آنهامتنحساب های (عملیاتی به حساب های هزینه کاری ) موقتی(ـ تسویه و توزیع هزینه های تجمیع شده در حساب های هزینه 4

).هزینه اقالم کاری و عمومی . هزینه ها در حساب های هزینه یـ تسویه، باالنس و توزیع مانده5

شکل این در . صورت شماتیک نشان داده شده است به 7 تشریح و بحث گردید، در شکل که تا این مرحله یسیستمفرایند توزیع و تخصیص مراحل ه،طبقه بندی و انواع منشأ هزینه های پروژه، انواع حساب های هزینه، انواع هزینه های پروژ

اده شده توزیع هزینه ها به صورت مستقیم و غیرمستقیم و ارتباط اجزاء به صورت شماتیک نشان د روش و هزینه ها در سیستم د، جریان هزینه در سیستم، از منشأ هزینه ها شروع شده و به حساب های هزینه گرد مشاهده می 7 همان طور که در شکل .است

.کاری ختم می گردد

تشریح و طراحی تفصیلی پردازش اطالعات در سیستمـ6 ـ فرضیات طراحی تفصیلی1ـ6

یاتی را در مورد پروژه و موارد مرتبط با سیستم در آن درنظر برای تشریح و طراحی تفصیلی سیستم، می بایست فرض :این فرضیات به شرح زیر می باشند. گرفتاین دارایی ها، بسته به نوع و شرح کار هر پروژه، متغیر . برای انجام کار در هر پروژه، یک سری دارایی بکار گرفته می شود )الف

:ژه ای، به صورت عمومی، دارایی های زیر وجود دارنداما می توان فرض کرد که در هر پرو. می باشند :که در این نوشتار مورد استفاده قرار می گیرد، به دو مفهوم زیر اطالق می گردد» ماشین آالت« کلمه 26:ـ ماشین آالت1

. ماشین آالت دوره ساخت پروژه؛ مانند لودر، جرثقیل، بولدوزر، بیل مکانیکی، کامیون و مانند اینهاـ1ـ1 . ماشین آالت مربوط به تأمین خدمات نیروهای انسانی پروژه، مانند مینی بوس، سواری ها و نظیر اینهاـ2ـ1

:، مفاهیم زیر می باشد28که در این متن بکار برده می شود» تجهیزات« منظور از کلمه 27:ـ تجهیزات2

26 Machinery 27 Plants

در این قسمت، با تجهیزاتی که خریداری شده و در (Plants) همـانطور کـه پیش تر نیز توضیح داده شد، مفهوم تجهیزات 28 .، تفاوت دارد)عمدتاً تجهیزات الکترومکانیکال، مانند پمپ(پروژه نصب می شوند

10

»ن اطالعات عملکرد هزینه ای پروژهبدست آورد«شکل شماتیک سیستم ـ7 شکل

هزینــه پــروژه

. . .قلم کاری 2قلم کاری 1قلم کاری . . .قلم عمومی 2قلم عمومی1قلم عمومی

هزینه مســتقیم

هزینه غیرمسـتقیم

مخــارج عمومــی

منشأ غیرمستقیم هزینه

منشأهای مستقیم هزینه

ـنهـــزیـهـ تهالکـــاس

قراردادهای ت دومـدس

الح، کاالـمص و تجهـیزات

نیروی انسانی )ــرــکارگـ(

توزیع مستقیم هزینه

توزیع مستقیم هزینه

حساب های هزینه مالکیت دارایی های پــــــروژه

حساب های هزینه عملیاتی دارایی های پــــــروژه

حساب های هزینه مـوقتـی

ب های هزینه کاریحسا

حسـاب های هزینه اقالم عمومی پروژه

حسـاب های هزینه اقالم کاری پـروژه

توزیع غیرمستقیم هزینه توزیع غیرمستقیم هزینه

ـنهـــهـزیـسرمایه گذاری

11

طول دوره ی اجرا و ساخت پروژه مورد نیاز ساختمان های موقتی و سازه ها و تسهیالت نصب شده وابسته، که در ـ1ـ2 :این موارد، خود به دو گروه به شرح زیر تقسیم می گردند. می باشند، اما بعداً تخریب و جمع آوری شده و برچیده می شوند

.ـ سازه ها و ساختمان های اداری ـ دفتری و تجهیزات عمومی پروژه1ـ1ـ2 .، سنگ شکن و موارد اینچنینی)بچینگ پالنت( مانند بتن ساز ـ سازه های مورد استفاده برای ساخت،2ـ1ـ2

تجهیزات و وسایل اداری، دفتری و مهندسی، مانند کامپیوتر، پرینتر، پالتر، ماشین حساب، صندلی، میز و سایر ـ2ـ2 .موارد اینچنینی

.ینی ابزارآالت، مانند ویبراتور، موتورجوش، دوربین نقشه برداری و سایر موارد اینچنـ3ـ2 . مانند کارگاه آهنگری، کارگاه نجاری، تعمیرگاه ماشین آالت و سایر موارد اینچنینی:ها و تعمیرگاه ها ـ کارگاه3 .تولید برق، تسویه آب و مواردی از این دستتجهیزات مانند :ـ سیستم های تأسیساتی4

در شکل طبقه بندی فوق، به صورت شماتیک .در یک پروژه، هرکدام از این سرفصل ها، مشتمل بر چندین عنوان می باشند . نشان داده شده است8. ی پروژه، دارای دو نوع حساب هزینه موقتی می باشند؛ حساب هزینه مالکیت و حساب هزینه عملیاتی ا هرکدام از دارایی ه )ب

و حساب ) بچینگ پالنت (در دو حساب هزینه موقتی دارد؛ حساب هزینه عملیاتی لو ) یا یک بچینگ پالنت (برای مثال، یک لودر که برای آنها، تنها حساب تنها استثناء در این مورد، تجهیزات و ماشین آالت اداری می باشند ). بچینگ پالنت (هزینه مالکیت لودر

.هزینه مالکیت تعریف می گردد .نها تخصیص داده می شود به تعداد اقالم کاری و عمومی تعریف شده برای پروژه، حساب هزینه کاری تعریف شده و به آ)ج

، سیستم با درنظر 9در شکل . با توجه به مطالب گفته شده، می توان سیستم را به صورت تفصیلی طرح کرده و نمایش داد گرفتن منشأهای هزینه، حساب های هزینه مالکیت و عملیاتی، حساب های هزینه اقالم کاری و اقالم عمومی و نمایش جریان

. داده شده استهزینه در سیستم نشان

طبقه بندی انواع دارایی های پروژهـ 8شکل

اه ها و ـارگـک ارگاه هـتعمی

دارایی های پروژه

سیستم های تأسیساتی

ماشـین آالت

ماشین آالت دوره ساخت ماشین آالت

اداری ـ خدماتی

تجهـــیزات

تجهیزات و وسایل اداری ـ دفتری

ابــزارآالت

سازه ها و تجهیزات موقتی

ساختمانها و سازه های اداری ـ دفتری

تجهیزات و پالنتهای ه ساختدور

12

منشأ غیرمستقیم هزینه

نمودار جریان هزینه از منشأهای هزینه به حساب های هزینه و تسویه حساب های هزینه مالکیت و حساب های هزینه عملیاتیـ9شکل

حساب های هزینه اقالم عمومی

حساب های هزینه مالکیت

قراردادهایدست دوم

مصالح، کاالتجهیزاتو

نیــروی انسـانی

هزینه های عمـومی

های هزینه عملیاتی حساب

حساب های هزینه اقالم عمومی

وسرمایه گذاری استهالک

منشأهای مستقیم هزینه

سیستم های تأسیساتـی

ماشین آالت پـــــروژه

تجهیزات پـــروژه

تجهیزات و

ماشین آالت اداری

گاهتعمـیر

و کـارگاه

قلم عمومی ...شماره

قلم عمومی 1شماره

قلم کاری 1شماره

قلم کاری 2شماره

قلم کاری 3شماره

قلم کاری ...شماره

سیستم های اتیـتأسیس

تعمیرگاه ارگاهـو ک

ماشین آالت

روژهــــپ

تجهیزات

روژهـــپ

13

29ـ طراحی نمودارهای جریان فرایند2ـ6همان طور که گفته شد، فرایند توزیع و تخصیص هزینه در سیستم دارای چندین مرحله می باشد که به ترتیب و در

شند که می بایست هرکدام از این مراحل نیز به نوبه ی خود دارای چندین زیرمرحله می با . بازه های زمانی مشخص انجام می شوند برای نشان دادن چگونگی انجام هرکدام از این مراحل می بایست این فرایندها را تشریح کرد، فرم ها و مستندات مورد . انجام شوند

هرکدام از این فرایندها، . نیاز برای هر قسمت از فرایند را تعریف نمود و نحوه ی گردش اطالعات و رویه های آن را مشخص نمود عالوه بر آن اجزای هر .اند شدهنشان داده ، نامیده می شود » نمودار جریان فرایند «ت شماتیک در نمودارهایی که به اسم به صور

به ترتیب نمودارهای 15 تا 11در شکل های . فرایند که شامل فرم ها و مستندات آن فرایند می باشند نیز در شکل آورده شده است و منشأهای ) عمومی و قراردادهای دست دوم ، خریدنیروی انسانی، (شأهای مستقیم هزینه جریان فرایند توزیع هزینه از من

تسویه و توزیع هزینه ها همچنین نمودارهای جریان فرایند . ارائه شده است ) و سرمایه گذاری استهالک(غیرمستقیم توزیع هزینه . آمده است17 تا16های نیز در شکل) و عملیاتیمالکیت(موقتی حساب های هزینه از

همان طور که در شکل ها مشاهده می شود، اجزای این نمودارها فرم ها، مستندات و اطالعاتی هستند که در فرایند توزیع و این اجزا به صورت تفصیلی و به همراه فرایند حاکم بر آنها تعریف و طراحی شده اند، . تخصیص هزینه مورد استفاده قرار می گیرند

.ریح تفصیلی تمامی فرایندها در این مقاله ممکن نبوده و از حوصله این بحث خارج می باشداما ارائه و تش لیست و شرح فرم های طراحی شده برای بکارگیری در سیستم و کد درنظر گرفته شده برای آنها ارائه 10در جدول شکل

.شده است انسانی تشریح و بررسی شده و فرم های طراحی در بخش آتی، به عنوان نمونه، فرایند تخصیص و توزیع هزینه نیروی

.شده برای اجرای فرایند آن ارائه می گردند

کد فرم شـرح فـرمشماره ردیف

L-G-01 1 فرم گردآوری اطالعات کاری نیروی انسانی L-G-02 2 فرم تایم شیت روزانه

L-P-01 3 فرم تجمیع هزینه و زمان کاری نیروی انسانی L-D-01 4 زیع هزینه و زمان کاری نیروی انسانیفرم تفکیک و تو

L-D-02 5 فرم تخصیص هزینه نیروی انسانی به حساب هزینه M-R-01 6 فرم درخواست کاال از انبار M-P-01 7 فرم درخواست خـرید کاال

M-D-01 8 فرم تخصیص هزینه های خرید به حساب هزینه C-D-01 9 اب هزینهفرم تخصیص هزینه قراردادهای دست دوم به حس

G-D-01 10 فرم تخصیص هزینه عمومی به حساب هزینه D-E-01 11 فرم برآورد هزینه استهالک دارایی های پروژه

D-D-01 12 فرم تخصیص هزینه استهالک به حساب هزینه مالکیت C-C-01 13 فرم توزیع هزینه بین حساب های هزینه E-G-01 14 فرم گزارش کارکرد روزانه ماشین آالت

E-P-01 15 فرم توزیع هزینه ماهانه کارکرد ماشین آالت C-C-01 16 فرم توزیع هزینه بین حساب های هزینه

ـ لیست فرم های سیستم و شرح آنها10شکل

29 Process Flow Diagram (PFD)

14

Code Description

L-G-01 فرم گردآوری اطالعات کاری نیروی انسانی L-G-02 فرم تایم شیت روزانه

L-P-01 انسانیفرم تجمیع هزینه و زمان کاری نیروی Variable Description L-D-01 فرم تفکیک و توزیع هزینه و زمان کاری نیروی انسانی n تعداد فرم های پرشده توسط فرمن ها در هر روز L-D-02 فرم تخصیص هزینه نیروی انسانی به حساب هزینه

m تعداد حساب های هزینه که به آنها هزینه شارژ می شود

ـ11 شکل یان فرایندنمودار جر

انسانی وزیع هزینه های نیرویت

Wage ($/hr.)

(L-P-01)j

j=1 to n

(L-G-01)i

i=1 to n

(L-G-02) Control

(Cost Account)l l=1 to m

(L-D-01)k

k=1 to m

(L-D-02)

Salary ($)

(L-D-02)

Code Description

M-R-01 فرم درخواست کاال از انبار

M-P-01 فرم درخواست خـرید کاال Variable Description M-D-01 فرم تخصیص هزینه های خرید به حساب هزینه m تعداد حساب های هزینه که به آنها هزینه شارژ می شود

(Cost Account)i i=1 to m

(M-D-01)

ـ12شکل نمودار جریان فرایند

کاال، مصالح و تجهیزات هزینه های خرید توزیع

Inventory Account

Warehouse

Receipt (M-P-01)

Invoice

($)

Daily Reports

(M-R-01)

15

(Cost Account)i i=1 to m

(C-D-01)

Code Description Variable Description

C-D-01 فرم تخصیص هزینه قراردادهای دست دوم به حساب هزینه m تعداد حساب های هزینه که به آنها هزینه شارژ می شود

ـ13شکل نمودار جریان فرایند

توزیع هزینه قراردادهای دست دوم

Contract

PORTION

Invoice ($)

Technical

Information

(Cost Account)i i=1 to m

(G-D-01)

Code Description Variable Description G-D-01 فرم تخصیص هزینه عمومی به حساب هزینه m تعداد حساب های هزینه که به آنها هزینه شارژ می شود

ـ14شکل جریان فرایندنمودار

توزیع هزینه عمومی

Invoice ($)

16

(Acquisition Cost Account)j

j=1 to n

(D-D-01)

Code Description Variable Description D-E-01 فرم برآورد هزینه استهالک دارایی های پروژه n تعداد حساب های هزینه مالکیت دارایی های پروژه D-D-01 فرم تخصیص هزینه استهالک به حساب هزینه مالکیت

ـ15شکل نمودار جریان فرایند

پروژه استهالک و سرمایه گذاری دارایی های زینهتوزیع ه

(D-E-01)i i=1 to n

Code Description Variable Description

C-C-01 فرم توزیع هزینه بین حساب های هزینه m مالکیت دارایی های پروژهتعداد کل حساب های هزینه n تعداد حساب های هزینه اقالم عمومی که به آنها هزینه مالکیت شارژ می شود p تعداد حساب های هزینه عملیاتی دارایی های غیرعمومی پروژه

ـ16شکل نمودار جریان فرایند

ی پروژه دارایی هامالکیتی تسویه و توزیع هزینه ها

(General Item Cost Account)k

k=1 to n (Operation

Cost Account)l l=1 to p

(C-C-01)j

j=1 to m

(Acquisition Cost Account)i

i=1 to m

17

Code Description Variable Description

E-G-01 فرم گزارش کارکرد روزانه ماشین آالت m تعداد حساب هزینه عملیاتی دارایی ها E-P-01 التفرم توزیع هزینه ماهانه کارکرد ماشین آ n تعداد گزارش های روزانه کارکرد دارایی در طول ماه

C-C-01 فرم توزیع هزینه بین حساب های هزینه p تعداد حساب های هزینه عملیاتی دارایی هایی که از سایر

حساب های عملیاتی، هزینه به آنها ارسال می گردد h یابدتعداد حساب های هزینه کاری که به آنها هزینه تخصیص می

(Work Item Cost Account)k

k=1 to h

ـ17کل ش ریان فرایندنمودار ج

دارایی های پروژه توزیع هزینه های عملیاتی

(E-G-01)it i=1 to n t=1 to m

Clearing Rate

(Operation Cost Account)j

j=1 to m

(E-P-01)j j=1 to m

(C-C-01)

(Operation Cost Account)f

f=1 to p

(C-C-01)

:ـ تشریح فرایند تخصیص و توزیع هزینه نیروی انسانی7

و توزیع هزینه های نیروی انسانی تشریح شده و مراحل کار و نحوه گردش در این بخش، برای نمونه فرایند تخصیص ـ 19ـالف و 19فرم های به کار گرفته شده در این فرایند نیز در شکل های . اطالعات با استفاده از فرم های مربوطه تشریح می شود

.ب ارائه شده اندشده نیروی انسانی، به تفکیک اقالم کاری با استفاده در هر روز کاری، اطالعات زمان های کاری صرف :ـ مرحله نخست

فرض شده L-G-01در فرم های . توسط هر فرمن ثبت شده و به واحد کنترل هزینه پروژه ارسال می گردد L-G-01از فرم های فت کاری برای هر فرمن در هر شی . است که افراد تحت مدیریت یک فرمن بیش از سه کار مختلف در یک روز انجام نمی دهند

. تهیه شده و پر می گرددL-G-01نیز یک فرم با تایم شیت روزانه L-G-01 به صورت روزانه، در واحد کنترل هزینه ساعات کاری درج شده در فرم های :ـ مرحله دوم

.یرد کنترل شده و در صورت مغایرت، زمان های درج شده در تایم شیت روزانه مبنای محاسبات قرار می گ(L-G-02)پرسنل پس از محاسبه و کنترل زمان های بدست آمده برای اقالم کاری مختلف، نرخ هزینه ساعتی کارکرد :ـ مرحله سوم

، مقدار هزینه L-P-01کارگران از بخش مالی پروژه دریافت شده و با اعمال آن در زمان های اقالم کاری، با استفاده از فرم های هم چنین حساب هزینه متناظر هر قلم کاری نیز در فرم مشخص شده و درج . به می شودمتناظر هر قلم کاری بدست آمده و محاس

.می گردد به فرم L-P-01 در این مرحله هزینه های محاسبه شده برای هر حساب هزینه، از فرم های متناظر :ـ مرحله چهارم

L-D-01مختص آن حساب هزینه ارسال می گردد .

18

ینه های نیروی انسانی هر حساب هزینه در طول هفته، مجموع این هزینه ها در پایان پس از محاسبه هز :ـ مرحله پنجم . به حساب های هزینه متناظر آنها تخصیص می یابندL-D-02هر هفته کاری محاسبه شده و با استفاده از فرم های

یاز به محاسبه سهم هر حساب برخی از هزینه ها به علت اینکه مربوط به حساب هزینه خاصی می باشند، ن : ـ مرحله ششم به حساب هزینه متناظر تخصیص L-D-02هزینه از هزینه های صورت گرفته ندارند و به صورت ماهانه با استفاده از فرم های

.می یابندبا انجام مراحل کاری فوق، در پایان هر هفته می توان هزینه ها و زمان کاری نیروی انسانی مربوط به هر قلم کاری را

.ت و محاسبه نمودثببرای هرکدام از نمودارهای جریان فرایند سیستم، این مراحل تعریف و تشریح شده است، اما همان طور که پیش تر نیز اشاره شد، در این نوشتار تنها به فرایندها و مفهوم و منطق کلی سیستم پرداخته شده است و از پرداختن به جزئیات و مسائل ریز

.ده استفرایندها احتراز شبا انجام مراحل و اجرای گام به گام فرایندهای سیستم، هزینه های اقالم کاری و عمومی پروژه در حساب های هزینه متناظر ثبت و محاسبه شده و در دوره های زمانی در دوره اجرای پروژه می توان هزینه های بدست آمده را به منظور کنترل

.دادهزینه های پروژه مورد استفاده قرار

ـ نتیجه گیری8گردید، می توان هزینه های واقعی اجرای فعالیت های پروژه را و طراحی تعریف بـا بکـار بستن سیستمی که در این نوشتار

اطالعات عملکرد هزینه ای واقعی پروژه . در مقـاطع زمانـی مـورد نـیاز در طـول دوره اجـرای پروژه بدست آورده و محاسبه نمود ایـن اطالعـات به منظور کنترل هزینه ها، برآورد هزینه های سایر پروژه ها که دارای اقالم کاری و نوع .دارد کاربـردهای مـتعددی

تحلیل های اقتصادی و مالی پروژه، برنامه ریزی مالی و هزینه ای پروژه کاربرد ،کارهـای مشابه می باشند، تهیه برآوردهای مناقصه .رددارد و می تواند مورد استفاده قرار گی

بکار واقعی کارهای پروژه هزینههای بدست آوردن و تکنیک یوه ها کـه در ایـن نوشـتار بـرای طراحی و توسعه ش روشـی سیستم در مرحله اول و د نظر ورهدف م صورت مسئله به عنوان بدین معنی که با تعریف . می باشد سیستماتیک شیگرفـته شد، رو

طراحی نمودارهای جریان شامل ،صورت تفصیلی یح و طراحی فرایند سیستم به و سپس تشر بعدطراحـی اجزای سیستم در مرحله های حل مسئله با استفاده از مزیت. ه استرکدام از زیرفرایندها، سیستم مورد نظر طراحی و تکمیل گردید و تعریف پروسه هفرایند

قابل ارزیابی و کنترل می باشد و در این کامالً مشخص، در هر مرحله که روند طراحی سیستم از رویکـرد سیسـتماتیک این است .فرایند گام به گام، در هر مرحله، سیستم از لحاظ منطقی، قابلیت کاربرد در محیط پروژه و سایر شرایط و اصول کنترل می گردد

رک مسائل و بـا توجـه بـه تجـربه نگـارنده در تالش برای استقرار سیستم کنترل هزینه در محیط پروژه های ساخت و د د که اجرای چنین سیستم هایی در محیط پروژه به سهولت طراحی و توسعه شوگلوگاه های این کار به صورت عملی، بایستی اشاره

:برخی از دالیل این امر را می توان موارد زیر برشمرد. آنها نمی باشد .ـ جاری بودن سیستم های سنتی مدیریت پروژه ها

.ژه و سازمان مجری کار از در اختیار گذاشتن اطالعات هزینه ایـ اکراه مدیران ارشد پرو .ـ میل به گریز از قید و بندهای کنترلی که به طور فطری در اشخاص و سیستم های کاری سنتی وجود دارد

بدین معنی که به دلیل اینکه استقرار چنین سیستمی در وهله . در محیط پروژه یچنین این سیستم هایـ ساختار شکنی حیه انجام کار به صورت سیستماتیک؛ دارد، مانند فقدان فرهنگ مستندسازی و یا رو سنتی ، نیاز به تغییر برخی عادات کاری اول

برای اجرای سیستم می بایست برخی از این روش ها تغییر نموده و به شیوه دیگری عمل شود، که این مسئله نیز از عوامل . هایی می باشدبازدارنده در استقرار و بکارگیری چنین سیستم

با توجه به وابسته بودن اطالعاتی و کاری این سیستم به سایر بخش ها و امور کاری و اجرایی پروژه؛ در صورت عدم .هماهنگی و همکاری سایر بخش ها با واحد مجری این سیستم، نمی توان انتظار نتیجه مطلوب را از سیستم داشت

19

ه به سیستم طراحی شده، از نظر تکنیکی و فنی، مسئله و نکته باقی مانده ی به هرحال می توان این طور گفت که با توج خاصی در استقرار و بکارگیری سیستم بدست آوردن اطالعات عملکرد هزینه ای پروژه و در نتیجه سیستم کنترل هزینه پروژه

ست این سیستم ها در آن جاری و ساری وجود ندارد و تنها بحث باقی مانده، مقاومت ها در محیط و شرایط کاری است که می بای .شوند

20

توزیع و تخصیص هزینه نیروی انسانی فرم های کاربردی فرایندالف ـ ـ19شکل

21

ـ فهرست منابع و مراجع9

1- A Guide to the Project Management Body of Knowledge, 1996 Ed, Project Management Institute, 1996

ایان نامه کارشناسی، ، پ روش های گرداوری اطالعات به منظور کنترل پروژه خانجانزاده، کوروش و اسالمی، حسین، ـ2 1379رشته مهندسی عمران، دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی شریف،

، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مهندسی مدیریت هزینه در پروژه های ساخت خانجانزاده، کوروش و بهنیا، کامبیز، ـ3 1381مدیریت ساخت، دانشکده فنی دانشگاه تهران،

، چاپ دوم، تهران، انتشارات ساخت یافته تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم های اطالعاتی روش های ذاکری، بتول، ـ4 1375سازمان مدیریت صنعتی،

5- R. L. Peurifoy, Construction Planning, Equipment, and Methods, 3rd Edition, McGraw-Hill, 1982

، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه صنعتی شریف، اصول اقتصاد مهندسی پورزاهدی، حسین و توکل، عبداالمیر، ـ61374

1365انتشارات فروردین، ، تهران، چاپ هجدهم، )جلد اول (اصول حسابداری، نبوی، عزیز ـ78- Construction Cost Control, 1st Edition, American Society of Civil Engineers, 1985

فرم های کاربردی فرایند توزیع و تخصیص هزینه نیروی انسانیـ ب ـ19شکل