จงหวดมหาสารคาม

1

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อ าเภอวาปปทม จงหวดมหาสารคาม สนคาหลก : ขาว พนทเปาหมาย : เกษตรเปาหมาย : สถานทตง : บานหนองเผอก หมท 3 ต าบลหนองทม อ าเภอวาปปทม จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 15.8947112 Longitude 103.355595 (Zone 48P)

X 323950 Y 1757981 ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ : แผนทไปศนยเรยนร :

ชอเกษตรกรตนแบบ : นายเฉลมศกด มาแกว บานเลขท 74 หมท 3 ต าบลหนองทม อ าเภอวาปปทม จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : 08-10573162 สถานการณของพนท : ต าบลหนองทม อ าเภอวาปปทม จงหวดมหาสารคาม มครวเรอนเกษตรกร 919 ครวเรอน มพนทถอครองท าการเกษตรเฉลย 8 ไรตอครวเรอน มพนทสวนใหญเปนดนรวนและราบลมมพนททงหมด 15.1 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 9,410 ไร ขาวเหนยว จ านวน 5,287 ไร ขาวเจาหอมมะล 105 จ านวน 4,123 ไร รวมพนทปลกขาวทงหมด 9,410 ไร คดเปนรอยละ 86 ของพนททงหมด เปนพนททมความเหมาะสมกบการปลกขาว (S2) รอยละ 69.50 การปลกขาวนาป มทงพนธขาวเหนยว และขาวเจา ปลกเพอบรโภคในครวเรอน และเพอจ าหนาย พนธขาวทเกษตรกรนยมปลกกนมาก ไดแกพนธขาว พนธขาวเจาขาวดอกมะล ๑๐๕ ขาวเจา กข.๑๕ และขาวเหนยว กข.๖ ไมมการปลกขาวนา ปญหาทพบคอ เมลดพนธทใชไมมคณภาพ ดนมความอดมสมบรณต าปจจยการผลตราคามแพง ท าใหตนทนการผลตตอไรสงตามไปดวย ไมมระบบชลประทาน ตองอาศยน าฝน แนวทางการพฒนา : 1. การลดตนทนการผลตขาว ซงเกษตรกรมตนทนการผลตขาว เฉลยไรละ 3,825 บาท โดยมเปาหมายลดตนทนลงไรละ 500 บาท 2. ผลตขาวคณภาพดตามระบบ GAP จดเดนของศนยเรยนร : การลดตนทนการผลตขาว หลกสตรเรยนร : 1. การลดตนทนการผลตขาว 2. ผลตขาวคณภาพดตามระบบ GAP

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

บานหนองเผอก หมท 3 ต าบลหนองทม อ าเภอวาปปทม จงหวดมหาสารคาม

ถนน สารคาม – วาปปทม

(มาจากมหาสารคาม ประมาณ 35 กโลเมตร)

2

ฐานการเรยนร : 1. การดแลรกษาตงแตการปลกจนถงการเกบเกยว โดยเนนการวางแผนการผลต และการจดการคณภาพการผลผลต ในระบบการผลตแบบ GAP 2. ใชเมลดพนธขาวคณภาพด ตองคดเลอกเมลดพนธขาวมมคณภาพด ใหผลผลตสง มความ เหมาะสมกบสภาพดนฟาอากาศ มการเจรญเตบโตดสม าเสมอ สามารถแขงขนกบวชพช และมความตานทานโรคและแมลงศตรพชทส าคญในทองถน และทส าคญจะตองเปนพนธทตลาดตองการ แหลงทมาของเมลดพนธ ตองเปนแหลงทเชอถอได เชนไดจากศนยเมลดพนธขาว ของกรมการขาว หรอศนยขาชมชนทมผลงานเปนทยอมรบและเชอถอได ใชอตราเมลดพนธทเหมาะสมจะชวย ใหลดตนทนการผลตลงไดมาก 3. การปรบปรงบ ารงดน เปนการเพม ความอดมสมบรณของดนโดยพยายามใชประโยชนจากปจจย การผลตทมอยในฟารมของตวเองใหมากทสดตามความเหมาะสมของแตละครอบครว ไดแก การไมเผาตอซง การใชพชปยสด การใชปยคอกปยหมก 4. การใชปยเคมตามคาวเคราะหดน เปนการวเคราะหหาคาธาตอาหารในดนกอนวามธาตอาหารทพชตองอยมากนอยเพยงใด และวเคราะหวาหากปลกขาวจะตองใสปยอะไร เพมอกจ านวนเทาใด จงจะเหมาะสมกบความตองการของขาว ท าใหสามารถใสปยไดอยางถกตอง คอถกสตร ถกอตราและถกเวลา ซงจะชวยลดปรมาณการใชปยเคมไดมาก และลดการสญเสยปยเคมทใสมากเกนความตองการ 5. การบรหารจดการศตรพช การใชสารเคมปองกนก าจดศตรพชมากเกนความจ าเปน กเปนอกสาเหตหนงทท าใหตนทนการผลตขาวสงขนและเปนอนตรายตอตวเกษตรกรเอง ดงนนการบรหารจดการศตรพชอยางเหมาะสมจะชวยใหสามารถผลตขาวไดผลผลตสง มคณภาพด และลดตนทนการผลตลง และยงท าใหเกษตรกรมสขภาพดอกดวย การบรหารจดการศตรพชทเหมาะสม คอการใชวธการปองกนและก าจดศตรพชแบบผสมผสาน ใชวธการเขตกรรม อาจใชสมนไพรประกอบดวย หางไหล หนอนตายหยาก สะเดา หมกประมาณ 3 อาทตย ฉดพนปองกนการระบาด แปลงเรยนร : เครอขาย : ศนยขาวชมชนบานโนนกอนอย, ศนยขาวชมชนบานประแหยง, ศนยขาวชมชนบานหนองนกเขยน ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นางชลพร พลสทธ ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตร เบอรโทรศพท : 080-7469305

3

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อ าเภอแกด า จงหวดมหาสารคาม สนคาหลก : เกษตรผสมผสาน พนทเปาหมาย : 79,998 ไร เกษตรเปาหมาย : 5,656 ราย สถานทตง : บานหวขว หมท ๔ ต าบลแกด า อ าเภอแกด า จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 16.017752 Longitude 103.396792 (Zone 48Q)

X 328450 Y 1771565 ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ : แผนทไปศนยเรยนร :

ชอเกษตรกรตนแบบ : นายอรรถสทธ ลนบง บานเลขท ๑๗๓ หมท ๔ บานหวขว ต าบลแกด า อ าเภอแกด า จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : 0-897128485 สถานการณของพนท : พนทการเกษตรของอ าเภอแกด าสวนใหญรอยละ ๙๐ เปนพนทท านา และพนทปลกขาวเปนพนททมความเหมาะสมปานกลางส าหรบการปลกขาว (S2) รอยละ 97 และพนทยงอยในเขตอาศยน าฝน ท าใหเกษตรไดผลผลตต า ดงนนการสงเสรมใหเกษตรกรลดความเสยง โดยสงเสรมใหเกษตรกรปรบลดพนทท านาลงและเพมกจกรรมเกษตรกรอน เชนการเลยงปลาในบอดน ปลกไมผลไมยนตน พชผก และการเลยงสตว โดยใหท าเปนลกษณะไรนาสวนผสมจะท าใหเกษตรกรมรายไดและคณภาพชวตดขน ส านกงานเกษตรอ าเภอแกด า จงไดคดเลอกแปลงเกษตรกรตนแบบไรนาสวนผสมขนเพอเปนตนแบบใหเกษตรกรทวไปไดศกษา แนวทางการพฒนา : เกษตรกรท ากจกรรมการเกษตรทหลากหลาย มกจกรรมเกอหนนกน และใหมรายไดตลอดป เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร : การท าไรนาสวนผสม มกจกรรมทหลากหลาย มรายไดตลอดป การน าไปใชประโยชน : เปนแปลงเกษตรกรตนแบบเกษตรผสมผสาน เพอเปนตนแบบใหเกษตรกรทวไปไดศกษาเรยนร หลกสตรเรยนร : 1. การผลตขาวดวยระบบการผลตแบบ GAP

2. การเลยงปลาในบอดน 3. การเลยงจระเข

4. การปลกบวเพอจ าหนายดอก 5. การปลกไผ ฐานการเรยนร : ฐานการเรยนรท 1. การผลตขาวอนทรย ฐานการเรยนรท 2. การเลยงปลาในบอดน ขนาดพนท บอ ๒ ไร

4

ฐานการเรยนรท 3. การเลยงจระเข

ฐานการเรยนรท 4. การปลกไผเลยงและไผกมจ

ฐานการเรยนรท 5. การปลกบวเพอจ าหนายดอก

แปลงเรยนร : เครอขาย : :

1. ศนยเรยนรการปลกผกปลอดภยจากสารพษ(ศพก.เครอขาย) เจาของศนยฯนายอาทตย ภมแกด า 83 ม.4 ต าบลแกด า ๒. ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงต าบลหนองกง เจาของศนยฯนายล าไย โคแสงรกษา 89 ม.15 ต าบลหนองกง

3. ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยง เจาของศนยฯ นายเทยนทอง แสงค า 13 ม.7 ต าบลโนนภบาล 4. ศนยจดการศตรพชชมชนบานหวขว ม.4 ต าบลแกด า

5. ส านกงานเกษตรอ าเภอประสานงานและเชอมโยงการท างานระหวางหนวยงานกระทรวงเกษตรและสหกรณ ระดบอ าเภอและจงหวดมหาสารคาม 6. องคการปกครองสวนทองถน และเทศบาลต าบลแกด า 7. ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบลแกด า ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นายวรพงศ ชวยอดม ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ เบอรโทรศพท : 08-๗๙๕๔๑๔๘๗

5

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อ าเภอนาเชอก จงหวดมหาสารคาม ชนดสนคาหลก : เกษตรผสมผสาน พนทเปาหมาย : 3 ไร เกษตรกรเปาหมาย : บานตลาดเหนอ หมท 13 ต าบลหนองเรอ อ าเภอนาเชอก จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 15.83092 Longitude 103.109291 (Zone 48P) X 302710 Y1727286 ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ : แผนทไปศนยเรยนร

ชอเกษตรกรตนแบบเจาของแปลงเรยนร : นายไพฑรย บญสลา บานเลขท 76 หมท 13 บานตลาดเหนอ ต าบลหนองเรอ อ าเภอนาเชอก จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท 093-5437922, 0902474541 สถานการณของพนท : เกษตรกรในพนทต าบลหนองเรอมอาชพหลกคอการท านาประมาณ 80% ของพนท โดยการปลกขาวเพอบรโภคและจ าหนายแตกประสบปญหาตนทนสง ราคาผลผลตตกต า เกษตรกรบางคนจงหนมาท าการเกษตรแบบผสมผสานเพอการอยรอดของตวเอง และเพอคณภาพชวตทดขนดงเชนท นายไพฑลย บญสลา ด าเนนการอยขณะน แนวทางการพฒนา : - ใชเปนแหลงเรยนรศกษาดงาน - ขยายเครอขายไปสชมชนอนๆ เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร : เปนตนแบบในการเรยนรของชมชนในการท าเกษตรผสมผสานและการท าเกษตรปราณต การน าไปใชประโยชน : สามารถลดรายจาย เพมรายไดใหกบครวเรอน หลกสตรการเรยนร : 1. การปลกพชผกปลอดภยจากสารพษ 2. การเลยงสตว 3. การเลยงปลา 4. การปรบปรง บ ารงดน

ถนนนบรบอ-นาเชอก สแยกไฟแดงนาเชอก

ถนนนาเชอก-นาดน

ถนนนาเชอก-พยคฆภมพสย

บานดอนกลอย หม 4 ต.เขวาไร

ไปบานตลาดเหนอ

ศนยเรยนรฯ

ถนนนาเชอก-ปอพาน

6

ฐานการเรยนร : ฐานท 1. การปลกพช การท านา การผลตผกสวนครว การปลกผลไมยนตน เนนการลดตนทนการผลตโดยเลอกใช เทคโนโลยทเหมาะสม เชน การเตรยมดน การคดเลอกเมลดพนธ โดยผลตตามความตองการของตลาด ฐานท 2. ดานปศสตว การเลยงโค การเลยงไกไข

ฐานท 3. ดานประมง การเลยงปลากนพช การเลยงกบ

ฐานท 4. ดานการปรบปรงบ ารงดน การผลตปยอนทรยชวภาพ น าหมกชวภาพ แปลงเรยนร :

เครอขาย : - ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นางทองลา เรอนจนทร ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ เบอรโทรศพท : 093-3190199

7

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อาเภอนาดน จงหวดมหาสารคาม สนคาหลก : ขาว พนทเปาหมาย : 13,043ไร เกษตรเปาหมาย : 553ราย สถานทตง : บานหนองพอก หมท 7 ตาบลดงบง อาเภอนาดน จงหวดมหาสารคาม พกด: Latitude 15.655713 Longitude 103.241126 X 311471Y1731634 ระดบพฒนาของศนยเรยนร ฯ: แผนทไปศนยเรยนร:

ชอเกษตรกรตนแบบเจาของแปลงเรยนร:นายอธภทร ศรวเศษ อาย 40 ป บานเลขท 44 หมท 7 ตาบลดงบง อาเภอนาดน จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : สถานการณของพนท :เกษตรกรสวนใหญปลกขาวเปนอาชพหลกรอยละ 80 และพนททเหมาะสมกบการปลกขาว (S2) รอยละ 39.38 พนทอาศยนาฝน โดยปลกขาวไวเพอบรโภคในครวเรอนและจาหนาย ประสบปญหาการผลตในเรองเทคโนโลยการผลตขาวทไมเหมาะสม คณภาพเมลดพนธขาว การใชปจจยการผลตสง ดนมความอดมสมบรณตา โรคและแมลงระบาด แนวทางการพฒนา: 1. ลดตนทนในการผลตขาว 2. การพฒนาคณภาพ

เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร: ลดตนทนในการผลตขาว การนาไปใชประโยชน: เพมผลผลตนาขาวจากไรละ 440 กโลกรมตอไร เปน 500 กโลกรมตอไร หลกสตรการเรยนร: 1. เทคโนโลยทเหมาะสมในการผลตขาว

2. การใชสารชวภาพและผลตภณฑจากธรรมชาต

วาปปทม –พยคฆภมพสย

บานหนองพอก

บานหนอง

ร.ร.ดงบงพสยนวการนสรณ

ร.ร.ชมชนบานดงบง

อบต.ดงบง ศนยเรยนรฯ

8

ฐานการเรยนร: 1. การใชพชปยสด 2. การใชเมลดพนธขาวคณภาพด มการตดพนธปน เกบเกยว การคดเมลดพนธ

3.สารชวภาพ

4.การหลกเศรษฐกจพอเพยงการเพาะปลกพชเสรมตามแนวเศรษฐกจพอเพยงเพอเพมรายได โดย

เนนการใชนาหมกชวภาพไมใชสารเคม มการสาธตวสดทใช วธทา การนาไปใชประโยชน

5. การผลตขาวอนทรยมการเรยนรการผลตขาวอนทรยและจดทาแปลงขาวอนทรย

แปลงเรยนร : เครอขาย : ศนยชมชนบานหนองพอก , ศนยขาวบานโนนเขวา , วสาหกจชมชนกลมผลตปยตาบลดงบง ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร: นางเพญประภา เพชรสกใส ตาแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการ เบอรโทรศพท: 081-717-2410

9

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อ าเภอพยคฆภมพสย จงหวดมหาสารคาม ชนดสนคาหลก : ขาว พนทเปาหมาย : 30,327 ไร เกษตรเปาหมาย : 5,525 ราย สถานทตง : บานเกานอย หมท 2 ต าบลหนองบวแกว อ าเภอพยคฆภมพสย จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 15.519040 Longitude 103.346880 (Zone 48P)

X 322692 Y 1716420 ระดบพฒนาของศนยเรยนร ฯ : แผนทไปศนยเรยนร :

ชอเกษตรกรตนแบบ : นายบญทอม บญยรตน บานเลขท 165 หมท 2 ต าบลหนองบวแกว อ าเภอพยคฆภมพสย จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : 089-5754456 สถานการณของพนท : เกษตรกรสวนใหญปลกขาวรอยละ 90 และพนทปลกเปนพนททเหมาะสมกบการปลกขาว (S2) รอยละ 97 โดยปลกขาวหอมมะลเพอแปรรปและจ าหนายเมลดพนธ ประสบปญหาตนทนการผลตขาวสง การใชปจจยการผลตสงและโรงแมลงระบาด ไมมแหลงน าท านา อาศยน าฝน ประสบภยแลง ซ าซาก แนวทางการพฒนา : ลดตนทนการผลตขาว เกษตรกรมตนทนการผลตขาว เฉลยไรละ 3,300 บาท โดยมเปาหมายลดตนทนไรละ 300 บาท เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร : การลดตนทนการผลตขาว การน าไปใชประโยชน : ลดตนทนการผลตขาวไรละ 300 บาท หลกสตรการเรยนร :

1.การท านาขาวอนทรย2.การปรบปรงบ ารงดน เชน การท าปยอนทรยชวภาพ3.การท าปยอนทรย4.การเลยงโคอนทรย

ฐานการเรยนร : ฐานการเรยนรท 1 การท านาอนทรย

10

ฐานการเรยนรท 2 การปลกปยพชสด ปอเทอง เรมเดอนกมภาพนธ ถงเดอน พฤษภาคม เพอไถกลบเปนปยพชสด ฐานการเรยนรท 3 การดแลรกษาตงแตปลก-การเกบเกยวและขนสงโดยเนน ในระยะกลา ไดแก การจ ากดวชพช การใชการ

จดการน าแบบธรรมชาต การใสปยตามคาวเคราะหดน การตรวจแมลง ระยะแตกกอ ไดแก การถอน ตดพนธปน ระยะตงทอง ไดแก การถอน ตดพนธปน ก าจดวชพช ส ารวจแมลงกอนเกยว 20 วน และระยะเกบเกยว ไดแก ถอน ตดพนธปน การก าจดวชพช เกบเกยวระยะพลบพลง ฐานการเรยนรท 4 การผลตเปนเมลดพนธขาวปลอดภยใชระบบการผลตแบบ GAP ใชเมลดพนธขาวคณภาพด ใชอตราทเหมาะสมโดยเนนการเลอกพนธขาวทเหมาะสมกบพนท ไดแก การเลอกใชเมลดพนธขาวใชอตราเมลดพนธตามวธการปลก

ฐานการเรยนรท 5 การท าน าหมกชวภาพ ปยอนทรย เพอฉดพนทางใบและการใชปยอนทรยในแปลงนา ฐานการเรยนรท 6 การเลยงโคอนทรย

แปลงเรยนร :

เครอขาย : ศนยขาวชมชนบานดงน ากน หมท 17 ต าบลเวยงสะอาด อ าเภอพยคฆภมพสย จงหวดมหาสารคาม ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นางศภวรรณ โชควฒนวกล ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ เบอรโทรศพท : 089-8413295

11

ถนนมหาสารคาม – วาปปทม

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อาเภอเมองมหาสารคาม จงหวดมหาสารคาม สนคาหลก : เกษตรผสมผสาน พนทเปาหมาย : 1,000 ไร เกษตรเปาหมาย : 100 ราย สถานทตง : บานหวหนอง หมท 8 ตาบลดอนหวาน อาเภอเมองมหาสารคาม จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 15.986304 Longitude 103.322240 (Zone 48 Q) X320459 Y1768144

ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ : แผนทไปศนยเรยนร :

ชอเกษตรกรตนแบบ นายวรตน อนธแสน บานเลขท 139 หมท 8 บานหวหนอง ตาบลดอนหวาน อาเภอเมองมหาสารคาม จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : 080-0179348

สถานการณของพนท : เศรษฐกจพอเพยงและแนวปฏบตของทฤษฎใหมและการทาการเกษตรแบบผสมผสาน เปนแนวทางการพฒนาทนาไปสความสามารถในการพงตนเองในระดบตาง ๆ อยางเปนขนเปนตอน ลดความเสยงเกยวกบความผนแปรของธรรมชาต อาศยความพอประมาณและความมเหตผล สรางภมคมกนทด มความร ความเพยร และความอดทน สต และปญญา การชวยเหลอซงกนและกน และความสามคค เดมมการทานาและพชไรเปนรายไดหลกของครวเรอนปจจบนทาไรนาสวนผสมโดยมสวนไมผลเปนรายไดหลก ในพนทของศนยเรยนร 56 ไร แบงเปน นาขาว 16 ไร, ไมผล (มะมวง,นอยหนา,พทรา) 19 ไร, แหลงนา 5 ไร, ทพก/โรงเรอน/คอกปศสตว 2 ไร และปาไมธรรมชาต 14 ไร

แนวทางการพฒนา : การทาเกษตรแบผสมผสาน ไรนาสวนผสม การลดตนทนการผลต การใชสารชวภณฑในการปองกนกาจดศตรพช

เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร : การทาสวนไมผล

การนาไปใชประโยชน : ปรบเปลยนการทาการเกษตรทไมเหมาะสม ใหเกดเกษตรกรรมทางอนๆ

หลกสตรการเรยนร : 1. การปรบปรงบารงดน2 . การจดการนาอยางมประสทธภาพสาหรบไมผล3. การขยายพนธไมผล4. การจดการศตรพชแบบผสมผสาน (IPM)

ฐานการเรยนร : ฐานท 1. การปรบปรงบารงดน 1. ปรบสภาพความเปนกรดของดนใหเหมาะสมกบการปลกพช โดยใชวสดปนชนดตางๆ เชนนาขาวใชปนมารล (หนปนบด) ไมผล ใชปนโดโลไมท หรอปนขาว อตราในนาขาว 0.5-1.5 ตน/ไร แปลงปลกผก 1-2 ตน/ไร ไมผลอตรา 3-5 ก.ก./หลมปลก

ศาลากลางใหมมหาสารคาม

22 กโลเมตร ศพก.

12

2. ปรบปรงบารงดนโดยใชอนทรยวตถ - การไถกลบฟางขาว ราดดวยปยอนทรยนา 5 ลตร/ไร หมกทงไว ชวยใหฟางยอยสลายเรวขน - ใสปยหมก ปยคอก อตรา 2-4 ตน/ไรในนาขาว แปลงปลกผก , อตรา 25-50 ก.ก./ไร ในแปลงปลกไมผล

- ปลกพชปยสด เชน ปอเทอง ถวพม ถวพรา และไถกลบลงดน ในชวงเรมออกดอก (50-60 วนหลงปลก) กอน ปลกพชหลก ทาใหดนรวนซย ถายเทอากาศ การระบายนาด ดนอดมสมบรณเพมขน

ฐานท 2. การจดการนาอยางมประสทธภาพสาหรบไมผล 1. ใหนาแกพชตามความตองการของพช ไมผลตองการนามาก คอ ระยะออกดอกไปถงระยะผลเรมแก ควรใหนาบอยครง หรอไมเกน 3 วน/ครง 2. ใหนาแกพชในเขตรากพช รากพชใชนาไดมากทความลกไมเกน 40 เซนตเมตรนบจากผวดน 3. เลอกวธการใหนาทเหมาะสม สาหรบไมผล ควรใชระบบใหนาแบบหวเหวยงเลก ทมประสทธภาพของการใหนาสงแตทงนตอง มการดแลรกษาระบบอยางสมาเสมอ

ฐานท 3. เครองจกรกลการเกษตร ฐานท 4. การขยายพนธไมผล

ฐานท 5. การจดการศตรพชแบบผสมผสาน (IPM)

แปลงเรยนร :

ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นายชยพพฒน ภารสาเรจ นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการ เบอรโทรศพท : 097-9781881

13

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อาเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม ชนดสนคาหลก: ขาว พนทเปาหมาย : 270,456 ไร เกษตรเปาหมาย : 17,342 ราย สถานทตง: บานหนองโก หมท 9ตาบลหนองโก อาเภอบรบอจงหวดมหาสารคาม พกด: Latitude 16.071128Longitude 103.215846 X 309152 Y 1777626 ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ: แผนทไปศนยเรยนร : ชอเกษตรกรตนแบบเจาของแปลงเรยนร :นายวทยา พลพมพ บานเลขท 99หมท 9 บานหนองโก ตาบลหนองโก อาเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท :093-101-3422

สถานการณของพนท: เกษตรกรในพนท ตาบลหนองโก สวนใหญ ปลกขาวรอยละ 75 และพนทปลกเปนพนทเหมาะสมกบการปลกขาวปานกลาง (S2) รอยละ 60 โดยมการปลกขาวเพอบรโภคและจาหนายแตประสบปญหาคอ

- ผลผลตตอไรตา - ตนทนการผลตสง - ภยแลง

แนวทางการพฒนา : การเพมผลผลตขาว ซงเดมมผลผลตเฉลย 350 กโลกรมตอไร โดยมเปาหมายทจะพฒนาเพมขนเปน 450 กโลกรมตอไร -ผลตสนคาเกษตรปลอดภย ทาการเกษตรตามแนวเศรษฐกจพอเพยงซงเกษตรกรมการเกษตรโดยพงพาปจจยการผลตตางๆจากภายนอกเปนสวนใหญโดยมเปาหมายใหเกษตรกรสามารถผลตปจจยการผลตนามาใช เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร: การลดตนทนการผลตขาว และการเพมผลผลตขาว การนาไปใชประโยชน: เพมผลผลตขาว 450 กโลกรมตอไรการผลตพชปลอดภยจากสารพษ การดาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการ

ผลตสนคาเกษตร

สถานใบยาหนองโก

ถนนสารคาม-บรบอ

วดบานหนองทม ต.บอใหญ ปายทางเขาบานหนองโก

14

หลกสตรการเรยนร: 1.การเพมผลผลตขาว 2. การผลตปยชวภาพ, นาหมกชวภาพ,การปลกพชปยสดเพอปรบปรงบารงดน 3. การทาการเกษตรตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง 4. การปลกพชผกปลอดสารพษ 5. การใชนาอยางรคณคา 6. การจดทาบญชครวเรอน ฐานการเรยนร: 1. เศรษฐกจพอเพยง 2. การปรบปรงบารงดน 3. การใชนาอยางรคณคา 4. การปรบเปลยนพนทปลกพช 5. การผลตขาวอนทรยเพออนาคต

แปลงเรยนร :

เครอขาย :1. ศนยสงเสรมและผลตพนธขาวชมชนบานหนองโกตาบลหนองโกอาเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม 2. ศนยสงเสรมผลตพนธขาวชมชนบานหนองตบ, เปลอย ตาบลหนองโกอาเภอบรบอจงหวดมหาสารคาม 3. วสาหกจชมชนเกษตรผสมผสาน บานพงสวาง หมท 10 ต.หนองสมอาเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร: นางสศฤงคาร แกวทาส ตาแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการ เบอรโทรศพท: 084-785-8366

15

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพสนคาเกษตร อ าเภอชนชม จงหวดมหาสารคาม ชนดสนคาหลก : เกษตรผสมผสาน พนทเปาหมาย : 1,250 ไร เกษตรกรเปาหมาย : 250 ราย สถานทตง : บานนาฝาย หมท 5 ต าบลกดปลาดก อ าเภอชนชม จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 16.592860 Longitude 103.128046 (Zone 48Q)

X 300288 Y 1838448 ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ : แผนทไปศนยเรยนร :

ชอเกษตรกรตนแบบ : นายปน ทนพรม บานเลขท 41 หมท 5 บานนาฝาย ต าบลกดปลาดก อ าเภอชนชม จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : 087 4339208 สถานการณของพนท : เกษตรกรในพนทต าบลกดปลาดก สวนใหญปลกขาวรอยละ 60 ปลกออยโรงงานรอยละ 45 ปลก พนททเหลอปลกมนส าปะหลง พชผกตางๆ ปจจบนพบวาดนเรมเสอมคณภาพเนองจากปลกพชเปนเวลานานขาดการบ ารงรกษา ปลกพชเชงเดยว ใชสารเคมภาคการเกษตรเพมมากขน

ศพก.บานนาฝาย

วดบานนาฝาย

โรงเรยนชมชนบานกดปลาดก

บานกดปลาดก

ทวาการอ าเภอชนชม

บานหนองหวา

บานนาฝาย N

16

แนวทางการพฒนา : 1. ถายทอดความร เรยนรจากแปลงตนแบบ พฒนาเกษตรกรผน าใหขยายผลตอ 2. สงเสรมไรนาสวนผสม/เศรษฐกจพอเพยง เทคโนโลยเดนของศนย : เปนตนแบบการลดตนทนการผลตขาว การใชปยพชสด การใชปยหมก ปยน าหมกทดแทนการใชปยเคม และสารเคมในนาขาว กจกรรมแปลงวนเกษตรเศรษฐกจพอเพยงเพมรายไดเสรม การน าไปใชประโยชน : ปฏบตในไรนาเพอลดตนทนการผลตขาว เปนแปลงตนแบบ สถานทศกษาดงาน หลกสตรการเรยนร : 1. ลดตนทนการท านา 2. พฒนาดนใหเหมาะสมกบการปลกพช 3. วนเกษตรเศรษฐกจพอเพยงเพมรายได ฐานการเรยนร :

ฐานท 1. ลดตนทนการท านา เนนการผลตปยใชเอง เชน ปยน าหมกชวภาพ ปยหมก ไถกลบตอซง การใชปอเทองเปนปย พชสดเพอปรบปรงบ ารงดน

ฐานท 2. การจดการศตรพชโดยไมใชสารเคม การผลตขยายเชอราไตรโคเดอรมา การท าน าหมกชวภาพสตรไลแมลง การท าน าสมควนไม

ฐานท 3. พฒนาดนใหเหมาะสมกบการปลกพช ปรบปรงบ ารงดนโดยใชปอเทอง

ฐานท 4. วนเกษตรเศรษฐกจพอพยงเพมรายได การใชประโยชนพนทในรปแบบแปลงวนเกษตร แปลงเรยนร :

เจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นางระเบยบ นาไชยเวศน ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ เบอรโทรศพท : 083-2875452

17

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อ าเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม ชนดสนคาหลก : ปลา พนทเปาหมาย : 500 ไร (650 บอ) เกษตรกรเปาหมาย : 55 ราย สถานทตง : บานยางนอย หมท 1 ต าบลยางนอย อ าเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 16.297269 Longitude 103.105183 (Zone 48Q)

X 298781 Y 1802804 ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ : แผนทไปศนยเรยนร : ชอเกษตรกรตนแบบเจาของแปลงเรยนร : นายวระยทธ ไชยโยราช บานเลขท 183 หมท 1 บานยางนอย ต าบลยางนอย อ าเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : 094-9010163 สถานการณของพนท : เกษตรกรในพนทต าบลยางนอย สวนใหญปลกขาว และมพนทเหมาะกบการเพาะเลยงสตวน า เนองจากมพนทตดแมน าชและมระบบชลประทาน การปลกขาวเพอขายแตประสบปญหาราคาผลผลตตกต า ตนทนสง ก าไรต า เกษตรกรจงหนมาปรบเปลยนพนทนามาเปนบอเพาะเลยงปลาเพอการจ าหนายมากขน แนวทางการพฒนา : ส านกงานเกษตรอ าเภอ ไดจดตงศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร (ศนยเพาะเลยงสตวน า) เพอใหสอดคลองกบกจการของชมชน โดยไดด าเนนการจดตงศนยท ต าบลยางนอย ซงศนยดงกลาวเปนเกษตรกรทประสบความส าเรจในการประกอบอาชพและสามารถถายทอดเทคโนโลยการเพาะเลยงปลาใหเกษตรกรทวไปได เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร : ตนแบบในการเรยนรของชมชนในการเพาะเลยงปลา การน าไปใชประโยชน : ลดตนทนเพาะเลยงพนธปลา เลยงพอแมพนธปลาเองสามารถลดตนทนการจดซอพอแมพนธ หลกสตรการเรยนร : 1. ขยายและเพาะพนธปลา 2. เลยงปลาเนอ 3. การขยายเชอไตรโคเดอรมา 4. การตรวจวเคราะหดน ฐานการเรยนร :

ฐานท 1. ขยายและเพาะเลยงพนธปลา เพอการจ าหนาย

18

ฐานท 2. เลยงปลาเนอ เพาะพนธปลาเพอเลยงเปนปลาเนอเพอจ าหนาย

ฐานท 3. การผลตและใชสารชวภณฑ โดยเนนการผลตและการใชเชอราไตรโคเดอรมา เพอปองกนโรค เชอรา

ฐานท 4. การตรวจวเคราะหดน ตรวจสภาพดนเพอจดการดน ใสปยบ ารงดนเพอประโยชนสงสดแกพช และเกษตรกรลดตนทนคาปย

แปลงเรยนร :

เครอขาย : 1. สหกรณประมงผเพาะเลยงพนธปลา

2. ส านกงานพฒนาทดนจงหวดมหาสารคาม 3. ประมงอ าเภอโกสมพสย 4. กรมชลประทาน 5. ศนยวจยและพฒนาการเกษตรจงหวดมหาสารคาม

ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นางสาวยวร ละโพธ ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ เบอรโทรศพท : 043-761464, 087-8528153

19

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อ าเภอยางสสราช จงหวดมหาสารคาม สนคาหลก : เกษตรผสมผสาน พนทเปาหมาย : พนทปลกขาวในอ าเภอยางสสราช 97,000 ไร เกษตรกรเปาหมาย: เกษตรกรผปลกขาวในอ าเภอยางสสราช 6,239 ครวเรอน สถานทตง : บานเลขท 47 หมท 1 ต าบลหนองบวสนต อ าเภอยางสสราช จงหวดมหาสารคาม พกดศนยฯ : Latitude 15.615592 Longitude 103.189488 (Zone 48P)

x 302710 Y1727286 ระดบการพฒนาของศนย :

แผนทไปศนยเรยนรฯ

N มหาสารคาม

พยคฆภมพสย

ชอเกษตรกรตนแบบเจาของแปลงเรยนร : นายสนท อยยะ บานเลขท 47 หม 1 ต าบลหนองบวสนต อ าเภอยางสสราช จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : 061-0604675 สถานการณพนท : เกษตรกรในพนทต าบลหนองบวสนต สวนใหญปลกขาวรอยละ 90 การปลกขาวของเกษตรกรสวนใหญในพนทประสบปญหาราคาผลผลตตกต า ตนทนสง ก าไรสทธต า พนทสวนใหญเปนพนททไมคอยเหมาะสมในการปลกขาว แตเกษตรกรสามารถปรบปรงพนทนารวมกบการปรบปรงบ ารงดนใหเหมาะสม จนสามารถปลกขาวไดและยงมความตงใจทจะพฒนาคณภาพและผลผลตขาวใหสงขน แนวทางการพฒนา : ส านกงานเกษตรอ าเภอยางสสราช ไดจดตงศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร การเพมประสทธภาพการผลตขาว เพอใหสอดคลองกบบรบทและการประกอบอาชพของเกษตรกรในพนท โดยไดด าเนนการจดตงศนยท ต าบลหนองบวสนต ซงศนยดงกลาวเกษตรกรสามารถถายทอดเทคโนโลยการเพมประสทธภาพการผลตขาว ตลอดจนตวอยางการสรางอาชพเสรมจากกจกรรมการปลกพช เลยงสตว ประมง ภายในแปลงเรยนร เทคโนโลยเดนของศนยเรยนรฯ : เปนตนแบบในการเรยนรของชมชนในการผลตสนคาเกษตร (ขาว) เพอการลดตนทนการผลต และการผลตพช ผลตสตว และสอดคลองกบบรบทของชมชน การน าใชประโยชน : การลดตนทนการผลตขาว หลกสตรเรยนร : 1. การลดตนทนการผลตขาว 2. การปรบปรงบ ารงดน 3. กจกรรมดานการเกษตรทหลากหลายภายในแปลงเรยนร

ศนยเรยนรฯ

ศาลารอรถ

ปอมต ารวจปทมวน

รพสต.หนองบวสนต

ถนนนาเชอก – พยคฆภมพสย

20

ฐานเรยนร : ฐานท 1. การลดตนทนการผลต การใชเมลดพนธขาว 5- 10 กก./ไร การท าปยหมกชวภาพใชเองโดยใชมลโคทเลยง การท าน าหมกชวภาพ ลดตนทนการผลต ชวยเพมผลผลตและปองกนโรคและแมลง

ฐานท 2. การปรบปรงบ ารงดน

ฐานท 3. กจกรรมเกษตรสรางรายไดเสรมภายในแปลงเรยนร

แปลงเรยนร :

เครอขาย : กรมพฒนาทดน ,ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงและเกษตรอนทรยเนองในมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 87 พรรษา อ าเภอยางสสราช จ านวน 7 ศนย ใน 7 ต าบล ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นายวระพงษ สขโข ต าแหนง เจาพนกงานการเกษตรช านาญงาน (รบผดชอบต าบล) เบอรโทรศพท : 089-9409746 ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นางสาวอมรรตน ประสพมงคล ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ ผประสานงาน ศพก. เบอรโทรศพท : 094-2837907

ปลกพทรา , มะนาวในวงบอซเมนต, พชผกสวนครว

ปลกปอเทองปรบปรงบ ารงดน

21

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม สนคาหลก : เกษตรผสมผสาน พนทเปาหมาย : 177,999.50 ไร เกษตรเปาหมาย : 11,218 ราย สถานทตง : บานดอนมน หมท ๑๓ ต าบลขามเรยง อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 16.27139 Longitude 103.21606 (Zone 48Q) X 309368 Y 1799788 ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ : แผนทไปศนยเรยนร

ชอเกษตรกรตนแบบ : นายอดศร เหลาสะพาน บานเลขท ๒๕ หมท ๑๓ ต าบลขามเรยง อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : ๐๘๗-๘๕๙-๓๐๘๑

สถานการณของพนท : เกษตรกรในพนทต าบลขามเรยง สวนใหญปลกขาวรอยละ ๙๕ ของพนท และพนทปลกเปนพนททความเหมาะสมกบการปลกขาวทงหมดของต าบลอยในระดบปานกลาง (S2) โดยปลกขาวเพอผลตเมลดพนธไวจ าหนาย อยในเขตสบน าดวยไฟฟาบางสวน การคมนาคมสะดวก แตปญหาทพบคอ

- ผลผลตมคณภาพไมไดมาตรฐาน - ตนทนในการผลตสง - ดนขาดความอดมสมบรณ - โรคแมลงระบาด แนวทางการพฒนา : 1. การลดตนทนการผลตขาวซงเกษตรกรใชตนทนในการผลตขาวเฉลยไรละ ๔,๘๐๐ บาท

โดยมเปาหมายในการลดตนทนไรละ ๕๐๐ บาท 2. ผลตขาวใหมคณภาพและไดมาตรฐาน

เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร : การลดตนทนการผลตขาว การผลตขาวใหมคณภาพและไดมาตรฐาน การน าไปใชประโยชน : ลดตนทนไรละ ๕๐๐ บาท หลกสตรการเรยนร : ๑. การลดตนทนการผลตขาว

๒. การผลตเมลดพนธขาวใหมคณภาพและไดมาตรฐาน ฐานการเรยนร : ฐานท 1. การท านาขาวอนทรย

ฐานท 2. การปรบปรงบ ารงดน โดยใชพชปยสด (ปอเทอง)

22

ฐานท 3. การปองกนก าจดศตรพชโดยวธผสมผสาน (การใชเชอราไตรโคเดอรมาในการปองกนก าจดศตรพชและใชเชอบวเวอรเรยในการปองกนก าจดแมลงศตรพช)

ฐานท 4. การแปรรปผลผลตขาว ผลผลตขาวอนทรยน ามาแปรรปเปนขาวกลองจ าหนายเพอเปนการเพมมลคาผลผลต

ฐานท 5. เศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด ารฯ ผลตปยน าชวภาพไวใชในกจกรรมการเกษตรเพอลดการใชเคม,

อนรกษสงแวด ลอมและสขภาพของผผลต และผบรโภค

ฐานท 6. การเพาะเหดขอนขาว เพอเพมรายไดและลดรายจาย ฐานท 7. การเลยงไกพนเมอง/ไกงวง เพอเปนแหลงอาหารโปรตน และรายไดใหครอบครว

ฐานท 8. การปลกผกสมนไพรปลอดสารพษ มพชผกปลอดสารพษบรโภคในครวเรอน

ฐานท 9. ปยหมกชวภาพ เพอลดรายจายในการซอปยเคม และเปนการเพมอนทรยวตถใหแกดน

23

ฐานท 10.การเลยงหมหลม เพอเปนแหลงอาหารและรายไดแกครอบครว และผลพลอยไดคอไดปยจากคอกหมมาใชในกจกรรมการเกษตร แปลงเรยนร : เครอขาย : นายชยรตน สมภม เลขท ๑๗ หม ๗ ต าบลขามเฒาพฒนา อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นางเอมอร โสระธวา ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ เบอรโทรศพท : ๐๘๙-๒๗๖-๔๓๙๒

24

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ : ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อ าเภอเชยงยน จงหวดมหาสารคาม สนคาหลก : เกษตรผสมผสาน พนทเปาหมาย : 131,069.75 ไร เกษตรเปาหมาย : 8,860 ราย สถานทตง : บานนาทอง หมท ๙ ต าบลนาทอง อ าเภอเชยงยน จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 16.4038 Longitude 103.061961 (Zone 48Q)

X 293029 Y 1814599 ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ : แผนทไปศนยเรยนร : อ.โกสมฯ ทตง ศพก.นาทอง บานนาทอง บานสรางแกว ไป อ.ยางตลาด สแยกเชยงยน ไป จ.ขอนแกน อ.ชนชม ชอเกษตรกรตนแบบ : นายถน สทาว บานเลขท 76 หมท 9 ต าบลนาทอง อ าเภอเชยงยน จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : ๐๘4-790-9374 สถานการณของพนท : เกษตรกรในพนทต าบลนาทอง สวนใหญปลกขาวรอยละ ๙๕ และพนทปลกเปนพนททเหมาะสมกบการปลกขาว (S๑) รอยละ ๗๐ โดยมการปลกขาวเพอการบรโภคและจ าหนาย แตประสบปญหา ตนทนการผลตสง ผลผลตตอไรต า ภยแลงและโรคแมลงระบาด เกษตรกรจงมาท าการเกษตรแบบผสมผสานตามหลกการแนวทางเกษตรทฤษฎใหม เปนการท าการเกษตรทลดความเสยงในดานราคาผลผลตขาวต า แนวทางการพฒนา : ส านกงานเกษตรอ าเภอเชยงยน ไดจดตงศนยเรยนรการเพมประสทธภาพสนคาเกษตร โดยไดด าเนนการจดตงศนยทต าบลนาทอง ซงเปนศนยทเกษตรกรไดท าการเกษตรแบบผสมผสานตามแนวทางเกษตรทฤษฎใหมและ การท าการเกษตรโดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและเกษตรกรเจาของศนยสามารถถายทอดเทคโนโลยการเกษตรสเกษตรกรทวไปได เทคโนโลยเดนของศนยเรยนร : เปนตนแบบในการเรยนรของชมชนในการท าการเกษตรแบบผสมผสาน โดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การน าไปใชประโยชน : ลดคาใชจาย เพมรายได ขยายโอกาส หลกสตรการเรยนร : ๑. การลดตนทนการผลตขาวโดยใชปยอนทรย ใสปยตามคาวเคราะหดน การปลกพชปยสดเพอปรบปรงบ ารงดน ๒. การท าการเกษตรผสมผสานโดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เชน การเลยงปลาดกในบอซเมนต การเลยงไกไข การปลกมะนาวใน

วงบอซเมนต การปลกกยชายขาว การท าปยหมกสตรพระราชทาน ฐานการเรยนร : ฐานท 1. การปลกมะนาวในวงบอซเมนต โดยเนนการผลตโดยวธแบบอนทรย เชน การใชปยอนทรย การใชน าหมกชวภาพสตรตางๆในการปองกนและก าจดโรคแมลงศตรของมะนาว

25

ฐานท 2. การเลยงปลาดกในบอซเมนต เปนการลดรายจายในครวเรอนดานอาหารโปรตน

ฐานท 3. การเลยงไกไข เปนการลดรายจายในครวเรอนและสรางรายไดใหกบครวเรอน ฐานท 4.การท าปยหมกสตรพระราชทาน เปนการลดตนทนการผลตในการท าการเกษตร

แปลงเรยนร : การปลกกยชายขาว การปลกพชปยสดบ ารงดน เครอขาย : ศนยสงเสรมเมลดพนธขาวชมชนบานทพมา ต าบลนาทอง ,ศนยจตตะวน ต าบลเชยงยน ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นายกาน ทวยมฤทธ ต าแหนง เจาพนกงานการเกษตรช านาญงาน เบอรโทรศพท : ๐6๑-๕๖๗-๕๐๕๘

26

ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร

ชอ: ศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม ชนดสนคาหลก : เกษตรผสมผสาน พนทเปาหมาย : 95,449 ไร เกษตรกรเปาหมาย : 6,272 ราย สถานทตง : บานโนนถาวร หมท 14 ต าบลนาโพธ อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม พกด : Latitude 16.10090 Longitude 102.90041 (Zone 48Q)

X 275432, Y 1781238 ระดบพฒนาของศนยเรยนรฯ : แผนทไปศนยเรยนร :

ชอเกษตรกรตนแบบ : นายเสาร มาดชดา บานเลขท 1 หมท 14 บานโนนถาวร ต าบลนาโพธ อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม เบอรโทรศพท : 063-0315589 สถานการณของพนท : ภมประเทศเปนทราบสง ลอนลกคลน สภาพดนเปนดนทรายสวนใหญความอดมสมบรณของดนต ามาก อาชพหลกเกษตรกรในพนทคอ ท านา ท าไรออยโรงงานและท าไรมนส าปะหลง เปนหลก เกษตรกรใชประโยชนจากทดนเปนเวลานาน ขาดการเอาใจใสในการเพมความอดมสมบรณใหดน ท าใหผลผลตตอไรต า ผลผลตไมไดคณภาพ โรคมแลงศตรระบาดและภยธรรมชาตตาง ๆ ท าใหไดปรมาณผลผลตทเทาเดมหรอนอยลง แตตนทนการผลตสงขน เกษตรกรสญเสยรายได สงผลใหเกดหนสน ซงเปนปญหาหลกของเกษตรกรในปจจบน โดยทผานมาจะเปนการแกไขปญหาทปลายน าโดยใหความชวยเหลอในดานราคาผลผลตเปนสวนใหญ และขาดการแกไขปญหาในระยะยาว ท าใหตองมการปรบเปลยนวธการใหม โดยเพมความอดมสมบรณแกดน ซงเปนปจจยพนฐานการผลต การท าการเกษตรแบบผสมผสานเพอลดความเสยงดานราคาและการระบาดโรคแมลง ของผลตผลทางการเกษตร แนวทางการพฒนา : หาแนวทางการลดความเสยงของเกษตรกร น าเกษตรกรในพนทและชมชนใกลเคยง น ามาศกษาการท าการเกษตรแบบผสมผสาน ในพนท เพอเพมศกยภาพของพนทอยางแทจรง และใหเปนแหลงเรยนรและถายทอดความรแกเกษตรกรในทองถน โดยเดมเปนศนยเรยนรตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงอยแลว ซงตองการจะปรบเปลยนเปนการจดตงเปนศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตรใหม

ทวาการอ าเภอกดรง

อ.บรบอ อ.บานไผ

บ.น าสงห

ศนยเรยนร

อบต.นาโพธ ภาพขยายดานลาง

สามแยกหนองแหน

ทางไปบานหนองเขอน อ.โกสมพสย

27

จดเดนของศนยเรยนร : การเกษตรผสมผสานตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง หลกสตรการเรยนร : มจ านวน 12 หลกสตร ดงน

1. การน าแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการด าเนนชวตและการท าการเกษตร 2. การผลตแปลงหญาเพอการปศสตว 3. การปลกพชผกสวนครว 4. การปลกพชไมผลใหเมาะสมกบพนท 5. ท าสมนไพรฆาแมลงจากพชสมนไพร 6. การท าปยหมก ปยอนทรยน า 7. การเลยงปลาบอดน 8. การสกดน าสมควนไมจากการเผาถาน 9. การท าการเกษตรแบบผสมผสานตามแนวเกษตรทฤษฎใหม 10. การท าบญชครวเรอน 11. การเลยงโค-กระบอ 12. การเพาะเหด

ฐานการเรยนร : 1. ฐานเรยนรการท าปยหมก ปยน าชวภาพ เพอเปนแนวทางการลดตนทนการผลตพชของเกษตรกร และน าเกษตรกรท าการ

ผลตพชทปลอดภยตอผผลตและผบรโภค

2. ฐานเรยนรการไถกลบตอซง เพอเปนแนวทางการลดตนทนการผลตพชของเกษตรกร และลดการใชปยเคม ชวยใหลดตนทนการผตขาว

3. ฐานเรยนรการเลยงโค-กระบอแบบเกษตรธรรมชาต เพอสรางรายไดใหแกเกษตรกร เปนอาชพรองหลงจากฤดท าการเกษตร

4. ฐานเรยนรการเพาะเหดและพชผกสมนไพร เพอสรางรายไดใหแกเกษตรกร เปนอาชพรองหลงจากฤดท าการเกษตร

28

5. ฐานเรยนรการสรางรายไดจากการประมง เพอเปนแนวทางการเพมรายไดใหแกเกษตรกร และลดรายจายในครวเรอน

เครอขาย : ส านกงานเกษตรอ าเภอกดรง ชอเจาหนาทสงเสรมการเกษตร : นายถาวร กศลจตร ต าแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ เบอรโทรศพท : 093-3190193

29