“คุณธรรม” “จริยธรรม” · 2019. 10. 1. · 9. ความสุภาพนุ่มนวล (Politeness) 10. ความคารวะต่อผู้มีอาวุโส

กตตยา โสภณโภไคย *

“คณธรรม” “จรยธรรม” และการดำารงอยกบสงคมประชาธปไตย

(ความหมาย และแนวคดเชงทฤษฎ)

บทน�า

ปฐมเหตแหงกำรน�ำเสนอบทควำมน สบเนองมำจำกในปจจบนกระแสทำงควำมคดเรอง

คณธรรมจรยธรรมไดถกน�ำไปใชกบหลำยเรองหลำยมตในสงคมไทยเชนกรณเหตกำรณทำงกำร

เมองกำรปกครองกำรศำสนำกำรศกษำกำรบรหำรหรอแมแตกระทงในเรองกำรประพฤตปฏบต

ของปจเจกชนแตจะมสกกคนทเขำใจถงควำมหมำยแนวคดหรอทฤษฎของค�ำวำ “คณธรรม”

และ“จรยธรรม”ทงในวถไทยและวถสำกลอยำงถองแทตลอดจนสำมำรถน�ำมำปรบใชกบเรอง

รำวและมตตำงๆไดอยำงถกตองและเหมำะสม

* นกวชาการส�านกสงเสรมมาตรฐานจรยธรรมส�านกงานผตรวจการแผนดน.

บทความพเศษ

1 ศาสตราจารยธานนทรกรยวเชยรองคมนตร.คณธรรมและจรยธรรมของผบรหำร,ส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน

:กรงเทพมหานคร,2550,หนา10-13.2 นวตกรอรรถวท.คณธรรมและจรยธรรมในระบอบประชำธปไตย.http://learners.in.th/blog/edu3204math2009/314058

ศาสตราจารยธานนทรกรยวเชยรองคมนตร

ไดใหความเหนวา การปลกฝงจตส�านกดาน

คณธรรมจรยธรรมในสงคมไทยตองด�าเนนการใน

2ลกษณะคอการ“ปลก”และการ“ปลก”ในสวน

ของการ “ปลก” นนใชส�าหรบเดกและเยาวชน

ทเปรยบเปนดงผาขาวและจะเปนพลงส�าคญทจะ

ขบเคลอนสงคมไทยในอนาคตซงจะตองไดรบการ

ปลกฝงความคดและทศนคตดานคณธรรมและ

จรยธรรมตงแตวยเดก เพอเจรญงอกงามเปน

เมลดพนธแหงคณธรรมจรยธรรมทจะเผยแพรใน

สงคมไทยตอไปสวนการ“ปลก”นนใชกบผใหญ

ทบางครงไดหลงลมหรอละเลยการน�าคณธรรม

จรยธรรมมาใชในการประพฤตปฏบต ใหเกดการ

ระลก นกถง ตระหนกถงความส�าคญ และน�า

คณธรรมจรยธรรมกลบมาใชในการด�ารงตนและ

เปนตวอยางทดแกเดกและเยาวชนตอไป ทงน

ศาสตราจารยธานนทรกรยวเชยรไดยกตวอยางให

เหนวา1สาเหตหนงทท�าใหประเทศองกฤษสามารถ

ด�ารงมาตรฐานคณธรรมและจรยธรรมทสงสงเอา

ไวไดตลอดมา คอ ชาวองกฤษไดรบการปลกฝง

คตธรรม7ประการมาตงแตเดก(ขอ1–7)และ

เมอบคคลใดมคตธรรมทง 7ประการครบถวนก

ถอวาเปนผทม “Integrity” (Integrity หมายถง

การยดมนในสงทถกตองและชอบธรรม) ซงเปน

คณธรรมอนสงสง มความหมายลกซงและกวาง

ขวางมากและเปนทรวมของความถกตองทงหลาย

ทงปวง ทนาจะเปนแบบอยางทดส�าหรบการฝก

อบรมจรยธรรมใหแกเยาวชนหรอบคคลทวไปใน

สงคมไทยใหมคตธรรมครบทง7ประการและการฝก

อบรมเดกไทย ควรเพมคตธรรมอก 5 ประการ

(ขอ 8 – 12) เพอใหเหมาะสมกบวฒนธรรมอนด

และสภาพของสงคมไทยซงคตธรรม12ประการคอ

1. สจจะพดความจรง(Truth)

2. ความซอสตยสจรต(Honesty)

3. ความระลกในหนาท(SenseofDuty)

4. ความอดกลน(Patience)

5. ความเปนธรรม(FairPlay)

6. ความเอาใจเขามาใสใจเรา(Consideration

forOthers)

7. เมตตาธรรม(Kindness)

8. ความกตญญกตเวท(Gratitude)

9. ความสภาพนมนวล(Politeness)

10.ความคารวะตอผมอาวโส (Respect

forElders)

11.รกษาค�าพด(promise)

12.จตส�านกสาธารณะ เสยสละเพอสวน

รวม(PublicConscience)

ความหมายของค�าวา “คณธรรม” และ “จรยธรรม”

ค�าวา“จรยธรรม”และ“คณธรรม”มกม

การพดถงและน�าไปใชในความหมายทแยกกน

ไมออกบางครงกเรยกควบกนไปเปนคณธรรม

จรยธรรมอกทงเรองทคนในสงคมไทยปจจบนน

นยมน�ามาเปนประเดนในการพดคยกนมากคอ

คณธรรมและจรยธรรมในระบอบประชำธปไตย2

เนองจากการเมองการปกครองมความเกยวของกบ

การด�าเนนชวตของมนษย ดงนน คณธรรมและ

จรยธรรมของคนในสงคมจงมบทบาทส�าคญกบ

ระบบการเมองการปกครองทสงคมนนใชคณธรรม

และจรยธรรมของบคคลทพงมตอสงคมจงหมายถง

การมคณงามความดในการท�าหนาทพลเมองของ

สงคมประชาธปไตย ความส�าคญของประเดนน

อยทการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย

ทด ไมใชขนอยกบการมผปกครองทดมคณธรรม

113 สำานกงานผตรวจการแผนดน

การท�าหนาทใหบรการประชาชน บ�าบดทกข

บ�ารงสข ใหกบประชาชนเทานน แตยงขนอยกบ

การท�าหนาทตอประเทศชาตของประชาชนดวย

คณธรรมและจรยธรรมของบคคลทมตอสงคมใน

สงคมประชาธปไตยประกอบดวยการมรปแบบ

ความคดสรางสรรคทางบวกในการแสดงบทบาท

อยางแขงขนในการรวมพฒนาและแกไขปญหา

ของสงคมดานตางๆเชน

1. การมสวนรวมในการตดสนใจประเดน

สาธารณะอยางแขงขน

2. การมสวนรวมในการกระท�าเพอสวนรวม

ดวยความเตมใจ

3. การสนบสนนการเสรมสรางความเขมแขง

ของชมชน

4. การปฏบตตามกฎหมายและระเบยบ

ของบานเมอง/เคารพในกฎกตกาของสงคมและ

5. การตดตามตรวจสอบการท�างานของ

ผบรหารและหนวยงานของรฐ

ทงน การมบทบาทดงกลาวหากท�าดวย

ความไมมคณธรรมจรยธรรม กกอใหเกดความ

วนวายเดอดรอนและท�าใหเกดความแตกแยกใน

สงคมจนถงการลมลางระบบการเมองการปกครอง

กลายเปนอนาธปไตยแทนประชาธปไตยไดในบาง

กรณกอาจกลายเปนเครองมอของคนทไมหวงดตอ

ประเทศชาต

คณธรรม(Morality/Virtue)และจรยธรรม

(Ethics) เปนค�าศพททมความหมายใกลเคยงกน

ทงในภาษาไทยและภาษาองกฤษตามทบญญต

ไวในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ.25423

“คณธรรม”หมายถงสภาพคณงามความด

เปนสภาพคณงามความดทางความประพฤตและ

จตใจซงสามารถแยกออกเปน2ความหมายคอ

1.ความประพฤตดงามเพอประโยชนสข

แกตนและสงคมซงมพนฐานมาจากหลกศลธรรม

ทางศาสนาคานยมทางวฒนธรรมประเพณหลก

กฎหมายจรรยาบรรณวชาชพ

2.การรจกไตรตรองวาอะไรควรท�าไมควร

ท�า และอาจกลาวไดวา คณธรรมคอ จรยธรรม

แตละขอทน�ามาปฏบตจนเปนนสย เชน เปนคน

ซอสตยเสยสละอดทนมความรบผดชอบฯลฯ

“จรยธรรม”แปลวาธรรมทเปนขอประพฤต

ปฏบต ศลธรรม กฎศลธรรม ซงกคอ กฎเกณฑ

ความประพฤตของมนษยซงเกดขนจากธรรมชาต

ของมนษยเองความเปนผมปรชาญาณ (ปญญา

และเหตผล)ท�าใหมนษยมมโนธรรมรจกแยกแยะ

ความถกผดควรไมควรโดยจรยธรรมมลกษณะ

4ประกำรคอ

1.การตดสนทางจรยธรรม (Mora l

Judgement)บคคลจะมหลกการของตนเองเพอ

ตดสนการกระท�าของผอน

2.หลกการของจรยธรรมและการตดสน

ตกลงใจเปนความสมพนธทเกดขนในตวบคคล

กอนทจะปฏบตการตางๆลงไป

3.หลกการทางจรยธรรมเปนหลกการ

สากลทบคคลใชตดสนใจในการกระท�าสงตางๆ

4.ทศนะเกยวกบจรยธรรมไดมาจาก

ความคดของบคคลหรออดมคตของสงคมจนเกด

เปนทศนะในการด�ารงชวตของตนและของสงคม

ทตนอาศยอย

นอกจากนระเบยบส�ำนกนำยกรฐมนตร

วำดวยกำรสงเสรมคณธรรมแหงชำต พ.ศ.

2550ลงวนท13กรกฎำคมพ.ศ.25504ซงได

3จรวยพรธรณนทร.ควำมหมำยและหลกกำรของคณธรรมศลธรรมจรยธรรมจรรยำบรรณและธรรมำภบำล.

http://www.charuaypontorranin.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=5375831&Ntype=64ระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวยการสงเสรมคณธรรมแหงชาตพ.ศ.2550ประกาศเมอวนท13กรกฎาคมพ.ศ.2550(ประกาศ

ในราชกจจานเบกษาเมอวนท25กรกฎาคม2550)

114 ปท 3 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2553

ประกำศในรำชกจจำนเบกษำ เมอวนท 25

กรกฎำคม 2550 ไดก�าหนดความหมายของ

“คณธรรม”วาหมายถงสงทมคณคามประโยชน

เปนความดงาม เปนมโนธรรม เปนเครองประคบ

ประคองใจใหเกลยดความชวกลวบาปใฝความด

เปนเครองกระตนผลกดนใหเกดความรสกรบผดชอบ

เกดจตส�านกทดมความสงบเยนภายใน เปนสงท

ตองปลกฝงโดยเฉพาะเพอใหเกดขนและเหมาะสม

กบความตองการในสงคมไทยและค�าวา“จรยธรรม”

กหมายถงกรอบหรอแนวทางอนดงามทพงปฏบต

ซงก�าหนดไวส�าหรบสงคม เพอใหเกดความเปน

ระเบยบเรยบรอยงดงามความสงบรมเยนเปนสข

ความรกสามคคความอบอนมนคงและปลอดภย

ในการด�ารงชวต

นกคด5อยำง“โสเครตส”(Socrates)

มความเหนวา คณธรรมทแทจรงมคณคาภายใน

ตวของมนคอท�าใหผครอบครองความดเปนมนษย

ทสมบรณและ“เพลโต”แนะวาคณธรรมตองตง

อยบนความรสงทยดถอวาเปนคณธรรมเชนความ

กลาหาญความพอดความยตธรรมและศาสนกจ

จะไมเปนคณธรรมหากสงตางๆ เหลานน ไมม

ความรเปนสวนประกอบทส�าคญ สงคมทคนใน

สงคมไมมคณธรรมจรยธรรม กจะเปนสงคมไร

ระเบยบมการเบยดเบยนละเมดและขดแยงกน

ดงนน “คณธรรมและจรยธรรมระดบ

บคคล”6จงหมายถงสภาพคณงามความดทเปน

ประโยชนของปจเจกบคคล การมคณธรรมและ

จรยธรรมระดบบคคล มความส�าคญตอการ

ปกครองในระบอบประชาธปไตย เนองจาก

หลกการอสรภาพ เสรภาพและความเสมอภาพ

ของประชาธปไตยมความเสยงตอการท�าใหเกด

ความเหลอมล�าในสงคมถาสมาชกในสงคมขาด

คณธรรมโดยจ�าแนกคณธรรมและจรยธรรมระดบ

บคคลในสงคมประชาธปไตยออกเปนสองสวนคอ

“การมคณสมบตของมนษยทด” และ “การเปน

ประชาชนทดในสงคมประชาธปไตย”

“ ก า ร เ ป นป ร ะ ช าชนท ด ใ น ส ง คม

ประชาธปไตย”7เปนลกษณะเฉพาะและเปนเรอง

จ�าเปนส�าหรบประชาชนทตองมคณธรรมจรยธรรม

แตกตางไปจากสงคมในระบอบการปกครองอน

ซงอาจเรยกไดวา เปนคณลกษณะทางจตของ

บคคล ตองสอดคลองกบการพทกษความเปน

อสรภาพ เสรภาพ และเสมอภาพของตนเองไป

พรอมกบการเคารพในอสรภาพ เสรภาพ และ

เสมอภาพของคนอนดวยไดแก

1.การเคารพในสทธศกดศรของมนษยโดย

เทาเทยมกน

2.การยอมรบความแตกตางทางความคด

3.ความเคารพสทธในการแสดงความคด

เหนของผอน

4.การตระหนกและแสดงความรบผดชอบ

ตอสาธารณะ

5.การตระหนกในหนาทของพลเมองทม

ตอสวนรวมและ

6.การเหนแกประโยชนสาธารณะมากกวา

ประโยชนสวนบคคลเพราะหากบคคลค�านงถงแต

สทธเสรภาพของตนเองโดยไมสนใจสทธเสรภาพ

ของคนอนกจะมความเหนแกตวยงถามพฒนาการ

ขนเปนผ ปกครองกจะกลายเปนผ ปกครองท

เผดจการ

5ขนฏฐากาญจนรงษนนท.คณธรรมจรยธรรม.http://www.dmsc.moph.go.th/cleangov/knowledge/Ethics.stm6 คณธรรมและจรยธรรมระดบบคคลในสงคมประชำธปไตย. http://phatrsamon.spaces.live.com/blog/cns!

2F0115457EAA49BC!959.entry7โดยขนฏฐากาญจนรงษนนท.รายละเอยดตามทไดอางถงแลวในเชงอรรถท5


“กำรมคณสมบตของมนษยทด” เปน

คณสมบตรวมของนานาศาสนาทกลาวถงความด

ทพงมในตวบคคลอาทความซอสตยการท�าความ

ดความเมตตาการยดมนในหลกธรรมไดแก

1. การยดและปฏบตตามหลกศาสนาและ

2. การเปนคนดในสงคม

ฉะนน หากจะมการอธบายถง “คณธรรม

และจรยธรรมของบคคลทพงมตอสงคมในสงคม

ประชาธปไตย”กจะหมายถงการมคณงามความด

ในการท�าหนาทพลเมองของสงคมประชาธปไตย

ความส�าคญของประเดนนอย ทการเมองการ

ปกครองในระบอบประชาธปไตยทดมใชขนอยกบ

การมผปกครองทดมคณธรรมหรอการท�าหนาทให

บรการประชาชน บ�าบดทกขบ�ารงสข ใหกบ

ประชาชนเทานนแตจะตองขนอยกบการท�าหนาท

ตอประเทศชาตของประชาชนดวยดงนนคณธรรม

และจรยธรรมของบคคลทมตอสงคมในสงคม

ประชาธปไตยจงตองประกอบดวยการมรปแบบ

ความคดสรางสรรคทางบวกในการแสดงบทบาท

อยางแขงขนในการรวมพฒนาและแกไขปญหา

ของสงคมดานตางๆเชน

1. การมสวนรวมในการตดสนใจประเดน

สาธารณะอยางแขงขน

2. การมสวนรวมในการกระท�าเพอสวนรวม

ดวยความเตมใจ

3. การสนบสนนการเสรมสรางความเขมแขง

ของชมชน

4. การปฏบตตามกฎหมายและระเบยบ

ของบานเมอง/เคารพในกฎกตกาของสงคม

5. การตดตามตรวจสอบการท�างานของ

ผบรหารและหนวยงานของรฐ

แนวคดทเกยวของกบคณธรรมและจรยธรรมใน

สงคมประชาธปไตย8

ไมเคลกรอส(MichaelL.Gross)เขยน

ไวในEthics andActivism: The Theory and

PracticeofPoliticalMoralityเขามความเชอวา

ความมนคงของประชาธปไตยสมยใหมมพนฐาน

อยบนจรยธรรมและการด�าเนนการของจตเมอรฐ

ท�าผดพลาดมนขนอยกบการด�าเนนการแกไขโดย

พลเมองทใชอารมณความรสกเชงศลธรรมจรรยา

น�าพวกเขาไปสการรและแกไขความผดแตความ

รสกเชงศลธรรมจรรยาทวานยงคงมปญหาทการ

ตความ แตฮำเบอรมำส (Habermas) และ

จอหนเดว(JohnDewey)นกทฤษฎเหลานเนน

วาความยตธรรมตองเปนหลกการอนดบแรกของ

การเมองพวกเขานยามความยตธรรมโดยใชค�าท

แตกตางกนออกไป เชนผลประโยชน ความเปน

ธรรมหรอการบรรยายเชงจรยธรรมแตแนวความ

คดหลกกคอความยตธรรมค�าเหลานถกใชในการ

ออกแบบเพอบชาหลกการพนฐานของความเปน

อสระ ความมเกยรต และความเปนปจเจก

นกทฤษฎกลมนเหนวาการกระท�าทางการเมองใน

ฐานะผลผลตของความจ�าเปนในประวตศาสตร

แตวตถประสงคของการกระท�านนไมแตกตางกน

นนคอการปกปองความยตธรรมเพยงแตรปแบบ

อาจมการเปลยนแปลงไปบางในชวงเวลาตางๆ

ส�าหรบนกปรชญาแตละคนนกกจกรรมทางการเมอง

ในระบอบประชาธปไตย ถกก�าหนดใหท�าหนาท

ปกปองความเปนอนหนงอนเดยวกนทางจรยธรรม

ของประชาธปไตยคมครองอสรภาพทางการเมอง

ของพวกเราและเราไววางใจใหเขาใชจดยนทาง

จรยธรรมทก�าหนดไว ในการด�าเนนกจกรรม

8 โดยขนฏฐากาญจนรงษนนท.รายละเอยดตามทไดอางถงแลวในเชงอรรถท5


เมอหลกการทางจรยธรรมทส�าคญถกละเมด

Grossเหนวาการมจรยธรรมทางการเมองทเขมแขง

ตองการคนทถกก�าหนดใหมบทบาทไปกระท�า

กจกรรมการเมองโดยมงใหเกดความยตธรรมทาง

สงคม ความเท าเทยมกน และศกดศรของ

มนษยงานทเกยวของตองถกก�าหนดไวในหนาท

ความเปนธรรมและหลกการทเหนแกประโยชน

ของผอนเปนทตงเขาตองช�าชองอยางมจรยธรรม

และมทรรศนะชดเจนเกยวกบหลกการทาง

จรยธรรมหมายความวาพวกนจะตองเปนอสระ

จากผลประโยชนของการแบงพรรคแบงพวกเปน

อสระจากอทธพลทางการเมองและระมดระวง

อยางเตมทเกยวกบความไมแนนอนของการเมอง

แตเมอGrossท�าการวจย3กรณศกษาเขาพบวา

ปจเจกบคคลทมควำมสำมำรถทำงกำรเมอง

มำกทสด สวนมำกจะเปนผทมควำมสำมำรถ

ทำงจรยธรรมนอยทสด เพราะเมอเขาศกษา

นกกจกรรมทางการเมองกรณผชวยเหลอพวกยว

ใหรอดจากการลางเผาพนธโดยนาซ ผเขารวม

ขบวนการตอตานการท�าแทงในอเมรกา และ

ขบวนการเรยกรองความสนตในอสราเอลเขาพบ

วามนไมใชเรองของคนทมศลธรรมจรรยำสง

แต เป นคนทมควำมบรสทธ ใจหรอไม ม

เลหเหลยมทำงศลธรรมจรรยำตำงหำกทแสดง

ใหปรำกฏถงควำมสำมำรถทำงกำรเมอง

ลอเรนซโคลเบรก 9(LawrenceKohlberg)

ไดศกษาวจยพฒนาการทางจรยธรรมตามแนว

ทฤษฎของพอาเจตแตโคลเบรกไดปรบปรงวธวจย

การวเคราะหผลรวมและไดวจยอยางกวางขวางใน

ประเทศอนทมวฒนธรรมตางไป วธการวจยจะ

สรางสถานการณสมมต ปญหาทางจรยธรรมท

ผตอบยากทจะตดสนใจไดวา“ถก”“ผด”“ควรท�า”

“ไมควรท�า” อยางเดดขาด เพราะขนอย กบ

องคประกอบหลายอยางการตอบจะขนกบวยของ

ผตอบเกยวกบความเหนใจในบทบาทของผแสดง

พฤตกรรมในเรองคานยมความส�านกในหนาทใน

ฐานะเปนสมาชกของสงคม ความยตธรรมหรอ

หลกการทตนยดถอซงโคลเบรกใหค�าจ�ากดความ

ของ “จรยธรรม” วา เปนความร ความเขาใจ

เกยวกบความถกผดและเกดขนจากขบวนการทาง

ความคดอยางมเหตผลซงตองอาศยวฒภาวะทาง

ปญญา โดยโคลเบรก เชอวา พฒนาการทาง

จรยธรรมเปนผลมาจากพฒนาการของโครงสราง

ทางความคดความเข าใจเกยวกบจรยธรรม

นอกจากนน โคลเบรก ยงพบวา สวนมากการ

พฒนาทางจรยธรรมของเดกจะไมถงขนสงสดใน

อาย10ปแตจะมการพฒนาขนอกหลายขนจาก

อาย11-25ปการใชเหตผลเพอการตดสนใจทจะ

เลอกกระท�าอยางใดอยางหนงจะแสดงใหเหนถง

ความเจรญของจตใจของบคคลการใชเหตผลเชง

จรยธรรมไมไดขนอยกบกฎเกณฑของสงคมใด

สงคมหนงโดยเฉพาะแตเปนการใชเหตผลทลกซง

ยากแกการเขาใจยงขนตามล�าดบของวฒภาวะ

ทางปญญา

ประมวลจรยธรรมในการท�างานยคโพสตโมเดรน10

ในปจจบนสงคมก�าลงกาวเขาสยคโพสต

โมเดรนยคทมนษยก�าลงแสวงหาจดรวมทเหมอน

กนและสงวนจดตางๆทไมเหมอนกน แมตางคน

อาจจะมความเหนทแตกตางกน แตกยอมรบใน

คณคาของกนและกนมการหารอแลกเปลยนความ

คดเหน โดยน�าจดรวมทเหมอนกนมาเสรมสราง

9แพรภทรยอดแกว.งานวจยเรองพฤตกรรมทำงจรยธรรมกบภำวะผน�ำกำรเปลยนแปลงของนกศกษำมหำวทยำลยสยำม.

กรงเทพมหานคร:มหาวทยาลยสยาม,2551.10 ภศกดกลยาณมตร.ประมวลจรยธรรมในกำรท�ำงำนยคโพสตโมเดรน.http://www.oknation.net/blog/pisak/2009/09/25/entry-7


อนกอใหเกดความรวมมอรวมใจกนพฒนาให

กาวหนาตอไปและมองจดตางไมเหมอนกนดวย

การยอมรบในคณคาบนความหลากหลาย ไมเวน

แมแตมมมองตอจรยธรรมทเปลยนแปลงไป โดย

มองวาจรยธรรมมไดอยแตในภาษาหรอขอทได

บญญตไวในคมภรหนงคมภรใดหรอในทหนงทใด

หากแตมการยอนอานหรอทบทวนมาตรการหรอ

หลกการทไดเคยมการอธบายถงจรยธรรมไว

ทงหมดแลวน�ามาวเคราะหประเมนคาดวาอะไร

ทยงดอยมคณคาอยรอฟนน�ามาใชแบบผสมผสาน

กนเรยกวา“ยอนอานทกสงและไมละทงสงใด”

ดงนน กอนทจะก�าหนดถงแนวทางในการ

สรางจรยธรรมในการท�างานใหเกดขนไดนน จะ

ตองท�าความเขาใจใหตรงกนกอนถงองคประกอบ

ของจรยธรรมในการท�างานทควรจะเปนดงน

1.มควำมร/ปญญำอรสโตเทล(Aristotle)

ไดกลาวไววา “จดหมายของชวตอย ทการหา

ความรโดยการถอดสงสากลจากสงเฉพาะหนวย

อนเปนการกระท�าเพอใหเกดความกลมกลนในทก

สงทงภายในและภายนอกและเมอนนจตของเรา

กจะท�างานไดอยางคลองแคลว ราบรนอนเปนสง

ทพงปรารถนาสงสดในชวต โดยตองพยายาม

ศกษาใหเขาใจตวเองและสงแวดลอมใหดทสด”

เชนเดยวกบโสเครตส (Socrates) ทไดกลาววา

“หากวามนษยไมไดมความตองการตามธรรมชาต

กตามแตความรสกกเปนสงส�าคญส�าหรบพวกเขา

ดงนนหากใครทมความรเกยวกบเรองของความด

(Goodness)เขาก(มก)จะไมท�าชวนนเอง”

2.มเหตมผล คานท (ImmanuelKant)

เหนวา “ในบรรดาสมรรถภาพตางๆ ของปญญา

ไมมสมรรถภาพใดสงกวาเหตผลดงนนการท�าให

ปญญามศกยภาพสงขน จงอยทการฝกใชเหตผล

อยางมประสทธภาพยงๆ ขน ความร อยางอน

ทกอยางมไวเพอการใชเหตผลเปนทตง อยางไร

กตามเหตผลจะท�าการอะไรไมได หากรางกาย

ไมอยสภาพพรอมจงตองพฒนาสมรรถภาพอนๆ

ไปพรอมกนเพอใหกลมกลนกนไปดวย”

3.ยดผลประโยชนสวนรวมสจวตมลล

(John Stuart Mill) ไดกลาววา “จรยธรรมท

เหมาะสมกบมนษยนนควรเปนจรยธรรมทกอให

เกดความผาสกแกคนจ�านวนมากทสดเปนทตง

และคนเราเมอมการศกษาดขนแลวยอมจะไมมอง

เพยงแคสงเฉพาะหนา คนยงฉลาดขนเทาไรกยง

หวงผลในระยะยาวทกทเพราะฉะนนการอบรมให

คนมงหนาท�าการเพมผลประโยชนสวนรวมเปน

ทตงโดยหวงวาผลประโยชนสวนตวจะตามมาเอง

จะไดผลมากกวาทตางคนตางมงหาผลประโยชน

ของตนเองโดยล�าพง” อนตรงกบหลกชยานโยคะ

ในศาสนาพราหมณ-ฮนดทก�าหนดวาความรแจง

และเหนชอบในความคดทางทด คอ คดแตจะ

สรางคณประโยชนแกสวนรวม ไมเหนแกตว

ไมเกยจคราน

4.ยดหลกสนโดษเปนหลกธรรมหนงใน

พทธศาสนาซงหมายถงความยนดพอใจในสงท

ตนไดในสงทตนมซงมรายละเอยด3ประการคอ

4.1 ยถาลาภสนโดษคอยนดพอใจใน

ผลตอบแทนหลงจากไดท�างานเตมก�าลงสามารถ

ไมวาไดมากหรอนอยกพอใจเทาทได

4.2 ยถาพลสนโดษ คอ ยนดพอใจ

ท�างานทสจรตอนเปนหนาทจนเตมก�าลงความร

ความสามารถหนกเอาเบาส พากเพยรพยายาม

ร�าไปมความรบผดชอบในงานทท�าเตมท

4.3 ยถาสารปสนโดษคอยนดพอใจ

ตามควรแกชวตกลาวคอมความรจกพออมเปน

บรโภคใชสอยสงทไดมาตามควรแกอตภาพ ไม

มากไมนอยเกนไปเพยงพอตอการด�ารงอยไดอยาง


สบายนอกจากนนความรจกพอยอมเปนเหตให

เสยสละแบงปนเออเฟอผอนไดสงเคราะหผอนได

5.มคณลกษณะ 3 ประกำรตำมหลก

ทตยปำปณกสตรซงพระพทธเจาไดตรสไวดงน

5.1 มวสยทศน (จกขมา) หมายถง

การมปญญามองการณไกล ตรงกบค�าในภาษา

องกฤษวาConceptualSkillคอความช�านาญใน

การใชความคด

5.2 มความเป นมออาชพ (วธ โร)

หมายถง จดการธระไดดมความเชยวชาญเฉพาะ

ดานตรงกบค�าในภาษาองกฤษวาTechnicalSkill

คอความช�านาญดานเทคนคหรอวชาชพ

5.3 มมนษยสมพนธ ท ด (นสสย

สมปนโน) หมายถงพงพาอาศยคนอนไดเพราะ

เปนคนมมนษยสมพนธดซงขอนส�าคญมากเพราะ

“นกไมมขนคนไมมเพอนขนสทสงไมได”ตรงกบ

ค�าในภาษาองกฤษวาHumanRelationsSkillคอ

ความช�านาญดานมนษยสมพนธ

6.ยดหลกธรรมำธปไตยตำมพทธ

ศำสนำ โดยถอเอาหลกธรรมหรอหลกการเปน

ใหญและความส�าเรจของงานเปนทตงอนไดแก

พละ(หมายถงพลงหรอก�าลง)ทง4ประการซง

ในทนขอน�ามาอธบายเพยง2ประการคอ

6.1มควำมขยนหมนเพยร(วรยพละ)

หมายถง ก�าลงความเพยรหรอความขยน กลา

ตดสนใจกลาไดกลาเสยไมกลวความยากล�าบาก

ทรอคอยอยเบองหนา ดงภาษตทวา “วาวขนสง

เพราะมลมตานคนจะขนสงเพราะเผชญอปสรรค”

คนทมความขยนตองมก�าลงใจทเขมแขง อาจ

กลาวไดวาวรยพละกคอก�าลงใจนนเองซงก�าลง

ใจตองมาคกบก�าลงปญญาเสมอ

6.2มควำมซอสตยสจรต (อนวชช

พละ)หมายถง ก�าลงแหงการงานทไมมโทษหรอ

ขอเสยหายหมายถงนกบรหารตองปฏบตหนาท

ดวยความซอสตยสจรตดงพทธพจนทวา“บคคล

ควรปฏบตธรรม(หนาท)ใหสจรต”

7.มควำมรกและสำมคคทงกบเพอน

มนษยและประเทศชำตมหาตมะคานทไดกลาว

วา “ความรกชวยค�าจนโลกไว ชวตจะมอยเฉพาะ

ในททมความรกชวตปราศจากความรกเหมอนกบ

ชวตทตายไปแลวความรกไมเคยเรยกรองมแตให

ความรกมแตจะยอมรบความทกขโดยไมมความ

โกรธเคองและไมมการแกแคน”และ“เมอไรกตาม

ททานเผชญหนากบศตรจงพชตศตรดวยความรก”

ทานศาสดามฮมมดซอลลลลอฮยะอวะซลลมแหง

ศาสนาอสลามไดพจนารถไววา“แทจรงพวกทาน

ไมตองเออเฟอทรพยสนแกมวลมนษยใหมากมาย

แตอยางใด เพยงแตทานแสดงใบหนาทยมแยม

และมกรยามารยาททดตอกนเทานนถอวาพอใช

แลว”และยงมโองการแหงพระผเปนเจาความวา

“จงมจากพวกทานกลมประชากรทปฏบตหนาท

เรยกรองเชญชวนบคคลไปสความดความงามมงส

คณธรรม และหามการปฏบตสงทเปนความชว

และพวกเหลานถอวาเปนผทไดรบชยชนะหรอ

ผสมหวง”เชนเดยวกบค�าสอนของพระเยซในศาสนา

ครสต ทไดบญญตไววา “ทานตองรกเพอนบาน

(เพอนมนษย) ใหเหมอนกบรกตนเอง” เฉกเชน

เดยวกบค�าตอบของขงจอทใหไวกบฝนฉอทบอก

วา“การรกผอนถอเปนเมตตาธรรมเพราะความรก

นเปนความรกแททมตอผอนและกเปนการอบรม

บมเพาะคนใหมศลธรรมจรรยาอนสงสง” ซง

ความรกนตองรวมถงความรกประเทศชาตอนเปน

สวนหนงแหงการศรทธาของศาสนาอสลามดวย

8.ปรำศจำกอคต ขงจอไดกลาวตอบค�า

ถามจอกงถงความหมายของคนดไววา“คนดยอม

ยดมนอยในคณธรรมอนเปนความดและเปนผทม


จตใจกวางขวาง ไมล�าเอยง” ซงตรงกบหลกธรรม

ในพระพทธศาสนาทไดมการกลาวถงอคตหรอ

ความล�าเอยงไววามอย4ประการคอ

8.1 ฉนทาคต(ล�าเอยงเพราะชอบ)ถา

เราชอบใคร ไมวาเขาจะพดหรอท�าอะไร เราเหน

ดวยกบเขาไปเสยทกอยาง

8.2 โทสาคต(ล�าเอยงเพราะชง)ถาเรา

ชงใครไมวาเขาจะพดหรอท�าอะไรเรารสกขวางห

ขวางตาไปหมด

8.3 โมหาคต (ล�าเอยงเพราะหลง) ถา

เราขาดขอมลในเรองใดพอมคนใหขอมลเทจในเรอง

นนเรามกเชอเขาและตดสนใจผดพลาดไดงาย

8.4 ภยาคต(ล�าเอยงเพราะกลว)ถาผม

อ�านาจใหเราพดหรอท�าสงทขดกบความรสกของเรา

บางครงเราจ�าเปนตองท�าตามเพราะความกลวภย

ทงหมดของการน�าเสนอนเพยงเพอตองการ

แสดงใหเหนถงจรยธรรมในการท�างานในสงคมยค

โพสตโมเดรนยคทมนษยก�าลงแสวงหาจดรวมท

เหมอนกนและสงวนจดตางๆทไมเหมอนกนแม

ตางคนอาจจะมความเหนทแตกตางกน แตก

ยอมรบในคณคาของกนและกนยคทมการหารอ

แลกเปลยนความคดเหน โดยน�าจดรวมทเหมอน

กนมาเสรมสรางอนกอใหเกดความรวมมอรวมใจ

กนพฒนาใหกาวหนาตอไป และมองจดตางไม

เหมอนกนดวยการยอมรบในคณคาบนความหลาก

หลายโดยมไดยดตดอยแตกบขอบญญตในคมภร

หนงคมภรใดหรอในศาสนาหนงศาสนาใดหากแต

เปนการยอนอานหรอทบทวนมาตรการหรอหลก

การทไดเคยมการอธบายไว แลวน�ามาวเคราะห

ประเมนคาดวาอะไรทยงดอย มคณคาอยรอฟน

น�ามาใชแบบผสมผสานกน

ทฤษฎตนไมจรยธรรมส�ำหรบคนไทย11

เปนทฤษฎทางจตวทยาทฤษฎแรกของนกศกษา

ไทยทสรางขนบคคลผรวบรวมเขยนเปนทฤษฎคอ

ศาสตราจารยดร.ดวงเดอนพนธมนาวนกรอบ

แนวคดท เป นจดเด นของทฤษฎนมความว า

ลกษณะพนฐานและองคประกอบทางจตใจซงจะ

น�าไปสพฤตกรรมทพงปรารถนา เพอสงเสรมให

บคคลเปนคนดและคนเกงซงไดท�าการศกษาวจย

ถงสาเหตพฤตกรรมของคนดและคนเกง โดยได

ท�าการประมวลผลการวจยทเกยวของกบการศกษา

สาเหตของพฤตกรรมตางๆของคนไทยทงเดกและ

ผใหญอายตงแต6-60ปวาพฤตกรรมเหลานน

มสาเหตทางจตใจอะไรบางและไดน�ามาประยกต

เปนทฤษฎตนไมจรยธรรมส�าหรบคนไทยขน

โดยแบงตนไมจรยธรรมออกเปน3สวนดงน

สวนทหนงไดแกดอกและผลไมบนตน

ทแสดงถงพฤตกรรมการท�าดละเว นชวและ

พฤตกรรมการท�างานอยางขยนขนแขงเพอสวน

รวม ซงลวนแตเปนพฤตกรรมของพลเมองด

พฤตกรรมทเออเฟอตอการพฒนาประเทศ

สวนทสองไดแกสวนล�ำตนของตนไม

แสดงถงพฤตกรรมการท�างานอาชพอยางขยน

ขนแขงซงประกอบดวยจตลกษณะ5ดานคอ

1.เหตผลเชงจรยธรรม

2.มงอนาคตและการควบคมตนเอง

3.ความเชออ�านาจในตน

4.แรงจงใจใฝสมฤทธ

5.ทศนคตคณธรรมและคานยม

สวนทสำมไดแกรำกของตนไมทแสดง

ถงพฤตกรรมการท�างานอาชพอยางขยนขนแขง

ซงประกอบดวยจตลกษณะ3ดานคอ

11 ศาสตราจารยดร.ดวงเดอนพนธมนาวน.ทฤษฎตนไมจรยธรรม:การวจยและการพฒนาบคคล,ส�านกพมพบณฑต

พฒนบรหารศาสตร,สถาบน.พมพลกษณ:กรงเทพมหานคร,2543,พมพครงท3.


1.สตปญญา

2.ประสบการณทางสงคม

3.สขภาพจต

จตลกษณะทงสามนอาจใชเปนสาเหตของ

การพฒนาจตลกษณะ 5 ประการ ทล�าตนของ

ตนไมกได กลาวคอ บคคลจะตองมลกษณะ

พนฐานทางจตใจ3ดานในปรมาณทสงพอเหมาะ

กบอาย จงจะเปนผทมความพรอมทจะพฒนาจต

ลกษณะทง5ประการทล�าตนของตนไมโดยทจต

ลกษณะทงหาน จะพฒนาไปเองโดยอตโนมต

ถาบคคลทมความพรอมทางจตใจ3ดานดงกลาว

และอยในสภาพแวดลอมทางบานทางโรงเรยน

และสงคมทเหมาะสม นอกจากนน บคคลยงม

ความพรอมทจะรบการพฒนาจตลกษณะบาง

ประการใน5ดานน โดยวธการอนๆดวยฉะนน

จตลกษณะพนฐาน3ประการจงเปนสาเหตของ

พฤตกรรมของคนดและของคนเกงนนเองนอกจาก

นจตลกษณะพนฐาน3ประการทรากนอาจเปน

สาเหตรวมกบจตลกษณะ5ประการทล�าตน

ทฤษฎตนไมจรยธรรมนเกดจากผลการวจย

พฤตกรรมและจตลกษณะของคนไทย โดยเมอ

สร างขนแล วทฤษฎนก ได ชแนวทางการต ง

สมมตฐานการวจยเพอหาหลกฐานใหมๆมาเพอ

เตมในทฤษฎนอก เชน การวจยทเกยวกบจต

ลกษณะพนฐาน3ประการทสามารถจ�าแนกคน

เปน4ประเภทเหมอนบวสเหลากบความสามารถ

ในการใชเหตผลเชงจรยธรรมของบคคลโดยพบวา

คนทเปนบวเหนอน�าเทานน(มจตลกษณะพนฐาน

3ดานน ในปรมาณสงเหมาะสมกบอาย) เปนผท

จะสามารถรบการพฒนาเหตผลเชงจรยธรรมได

อยางเหมาะสมกบอายตามทฤษฎของโคลเบรก12

การสอน/การปลกฝง/การพฒนา“คณธรรม/

จรยธรรม”เปนความตองการทคนรนหนงจะชน�า

คนอกรนหนงโดยผสอนมความเชอวาประสบการณ

ของตนอาจสรางความเข าใจเรองคณธรรม/

จรยธรรม(หรอความดความถกตองความเหมาะสม)

อยางถองแทในระดบหนงและตองการใหเยาวชน

เชอและเปน“คนด”ซงส�าคญกวาและตองมากอน

การเปน “คนเกง” เพอใหมจตใจทยดมนในหลก

คณธรรม/จรยธรรม และท�าใหมนษยมความสข

ความสวยและความงามโดยทความสขนนควรเปน

ความสขแบบเรยบงายและยงยน

สรปได ว ำ ในสงคมประชาธปไตย13

ลกษณะการเมองการปกครองเนนหนกในทางท

สะท อนความหวง ความปรารถนาของมวล

มนษยชาตมการปกครองทรฐบาลมอ�านาจจ�ากด

ตามกฎหมาย เนนความเสมอภาค เปนการ

ปกครองของประชาชน โดยประชาชนและเพอ

ประชาชนความสงบสขและความมนคงของการ

ด�ารงอยของรฐจงขนอยกบคณธรรมและจรยธรรม

ของคนในสงคม ซงตามรฐธรรมนญแหงราช

อาณาจกรไทยพทธศกราช254014ไดบญญตใน

มาตรา77วา“รฐตองจดใหมแผนพฒนาการเมอง

จดท�ามาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรมของ

ผด�ารงต�าแหนงทางการเมอง ขาราชการ และ

พนกงานหรอลกจางอนของรฐ เพอปองกนการ

ท จร ตและประพฤตม ชอบและเสรมสร า ง

ประสทธภาพในการปฏบตหนาท” รฐธรรมนญ

ฉบบนเปนรฐธรรมนญฉบบแรกทมบทบญญต

เกยวกบการสงเสรมคณธรรมและจรยธรรม

นบเป นการปฏ รปและเป นการเสรมสร าง

ประสทธภาพในการปฏบตหนาทราชการทนา

12โดยแพรภทรยอดแกว.รายละเอยดตามทไดอางถงแลวในเชงอรรถท613โดยขนฏฐากาญจนรงษนนท.รายละเอยดตามทไดอางถงแลวในเชงอรรถท514โดยศาสตราจารยธานนทรกรยวเชยรองคมนตร.รายละเอยดตามทไดอางถงแลวในเชงอรรถท1


ชนชมอยางยงซงการจดท�ามาตรฐานทางคณธรรม

และจรยธรรมนนมความลกซงและละเอยดออนยง

ไปกวาตวบทกฎหมายทใชบงคบตอบคคลทกคน

โดยทวไปและจากบทบญญตแหงรฐธรรมนญท

ก�าหนดขนนนบเปนกลไกหนงของการปรบเปลยน

ระบบการบรหารจดการภาครฐแนวใหม โดยการ

จดวางระเบยบพฤตกรรมของเจ าหน าท ใน

หนวยงานขนใหมทมความเปนรปธรรมชดเจน

ยงขน เพอเปนกรอบแหงความประพฤตปฏบต

รวมกนการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมทกลาว

ไวขางตนจงเปนธรรมภาระทบคคลสามารถปฏบต

ไดควบคกบการด�าเนนชวตประจ�าวน แตมใช

เปนการกระท�าในลกษณะเสรจสน ตองกระท�า

อยางตอเนองจนเปนนสย เพราะจตใจของมนษย

เปลยนแปลงไดตลอดเวลา เฉกเชนกระแสสงคม

ทเปลยนแปลงตลอดเวลา

ส ดท ายน ผ เ ข ยน ได จ ดท� าตา รา ง

เปรยบเทยบความหมายของค�าวา คณธรรม

จรยธรรมและค�าอนๆทเกยวของทมความหมาย

และลกษณะทคลายคลงกนในประเดนและนย

ตางๆในสงคมไทยไวทายบทความและยงไดจด

ท�าตารางรวบรวมค�าศพทภาษาองกฤษและความ

หมายตามพจนานกรมของค�าวา “คณธรรมและ

จรยธรรม”และค�าอนๆทเกยวของไวทายตาราง

เปรยบเทยบดงกลาวอกดวย


ควำมหมำยประเดนเกยวกบควำมเหมอน

ควำมแตกตำงและควำมเกยวพนตำงๆ

- คณงามความดทเปนธรรมชาต

กอใหเกดประโยชนตอตนเองและสงคม

- สภาพคณงามความดทางความ

ประพฤตและจตใจ

- ความดทเปนธรรมชาตทเกดใน

จตใจของคนทเปนคณสมบตอนดงาม

- สงทมคณคา มประโยชน เปน

ความดงาม เปนมโนธรรม เปนเครอง

ประคบประคองใจใหเกลยดความชว

กลวบาป ใฝความด เปนเครองกระตน

ผลกดนใหเกดความรสกรบผดชอบเกด

จตส�านกทดมความสงบเยนภายในเปน

สงทตองปลกฝงโดยเฉพาะเพอใหเกดขน

และเหมาะสมกบความตองการในสงคม

ไทย(อางถงระเบยบส�านกนายกรฐมนตร)

- ความประพฤตทเปนธรรมชาต

เกดจากคณธรรมในตวเองซงสรปไดวา

คอ ขอควรประพฤตปฏบต หรอกรยาท

ควรประพฤตท สอดคล องกบหลก

ธรรมชาตหรอความถกตองดงาม

- การกระท�าทงทางกาย, วาจา, ใจ

อนเปนพฤตกรรมทคนดควรกระท�าอย

เสมอๆ

- สงทมอย แลวในตวมนษย โดย

ธรรมชาตซงจะตองพฒนาขนโดยอาศย

กฎเกณฑความประพฤตทมนษยควร

ประพฤตทไดจากหลกการทางศลธรรม

หลกปรชญา วฒนธรรมกฎหมายหรอ

จารตประเพณ เพอประโยชนสขแก

ตนเองและสงคม

1.คณธรรม

(Virtue)

2.จรยธรรม

(Ethics)

1.1 เปนลกษณะความรสกนกคดทาง

จตใจ

1.2 คณธรรมเปนมมมองแงหนงของ

จรยธรรมซงค�านงถงสงทถกและผด โดยม

หลกใหญ3ประการไดแก

- ความรสกผดชอบชวดในแตละ

บคคล

- ระบบยตธรรมซงเกยวของกบ

วฒนธรรมประเพณทองถนประวตศาสตร

ทางสงคมและธรรมเนยมปฏบต

- สภาพคณความดหรอคณลกษณะ

ทแสดงออกของความดทแสดงออกดวยการ

ปฏบตและเปนทประจกษแกคนทวไป

1.3 จรยธรรมทฝกฝนจนเปนนสย

2.1 เปนลกษณะการแสดงออกของ

รางกายทางการประพฤตปฏบต ซงสะทอน

คณธรรมภายในใหเหนเปนรปธรรม

2.2 จรยธรรมมาจากคณธรรมในตวเอง

ของแตละบคคล

2.3 ผ ทมจรยธรรม คอ ผ ท เลอกจะ

แสดงออกทางกายทถกตองและเหมาะสมกบ

แตละสถานการณ

2.4 องคประกอบของจรยธรรม ไดแก

ความประพฤตการสะทอนความนกคดและ

จตส�านกการเกดการกระท�าดไมมงใหเกดผล

รายและการสรางผลดแกตนเองและผอน

2.5 ความหมายของค�าอนทใกลเคยง

เกยวของดวยคอจรยศาสตร,จรยศกษาและ

ศลธรรมโดย“จรยศาสตร”หมายถงวชาทม

ตารางเปรยบเทยบความหมายของค�าวา “คณธรรม” และ “จรยธรรม” และค�าอนๆ ทเกยวของ ทมความหมายและลกษณะทคลายคลงกน ในประเดนและนยตางๆ ในสงคมไทย




นอกจากน จรยธรรมยงใชเปน

แนวทางประกอบการตดสนใจเลอก

ความประพฤต/การกระท�าทถกตอง

เหมาะสมในแตละสถานการณดวย

ซงเมอสงคมสลบซบซอนขนมการแบง

หนาทกนออกเปนหนาทต างๆ จงม

ขอก�าหนดทเรยกวา “จรรยาวชาชพ”

(Codes ofConduct) ขน เพอใชเปน

หลกปฏบตของคนในอาชพนนๆ

- กรอบหรอแนวทางอนดงามท

พงปฏบต ซงก�าหนดไวส�าหรบสงคม

เพอใหเกดความเปนระเบยบเรยบรอย

งดงามความสงบรมเยนเปนสขความรก

สามคค ความอบอ น มนคงและ

ปลอดภยในการด�ารงชวต (อ างถง

ระเบยนส�านกนายกรฐมนตร)

เนอหาเรองความประพฤต หรอสงทความ

ประพฤต จงมเนอหาทพาดพงเกยวของกบ

จรยธรรมและศลธรรมดวย และจะเนนท

อดมคต สวน“จรยศกษา” หมายถง การ

เลาเรยนฝกอบรมเรองความประพฤตเพอ

ประพฤตปฏบตตนใหอย ในแนวทางของ

ศลธรรมและวฒนธรรมตลอดจนระเบยบ

กฎหมายของบานเมองแห งชมชนและ

ประเทศนนๆ และจะเนนทการเลาเรยน

กระบวนการเรยนรและ“ศลธรรม”หมายถง

กฎขอบงคบ ระเบยบตลอดจนหลกปฏบต

ทางศาสนาทบคคลพงปฏบต เพอพฒนา

คณภาพชวตใหประกอบดวยคณธรรมทงน

ความเปนคนดมศลธรรมกเปนอดมการณ

อดมคตของชวต และเปนสงททกคนควร

ศกษาเลาเรยนใหเกดผลแกชวตอยางจรงจง

2.6 จรยธรรมจะมความหมายกวางกวา

ศลธรรมเพราะศลธรรมเปนหลกค�าสอนทาง

ศาสนาทวาดวยความประพฤตปฏบตชอบ

แตจรยธรรม หมายถง หลกแหงความ

ประพฤตปฏบตชอบอนวางรากฐานอยบน

หลกค�าสอนของศาสนา ปรชญาและ

ขนบธรรมเนยมประเพณ

2.7 จรยธรรมมใชกฎหมายทงนเพราะ

กฎหมายเปนสงบงคบใหคนท�าตามและม

บทลงโทษส�าหรบผฝาฝนดงนนสาเหตทคน

เคารพเชอฟงกฎหมายเพราะกลวถกลงโทษ

ในขณะทจรยธรรมไมมบทลงโทษดงนนคน

จงมจรยธรรมเพราะมแรงจงใจ แตอยางไร

กตามกฎหมายกมสวนเกยวของกบจรยธรรม

ในฐานะเปนแรงหนนจากภายนอกเพอใหคน

มจรยธรรม




- ประมวลกฎเกณฑความประพฤต/

มารยาททผ ประกอบอาชพการงาน

แตละอยางก�าหนดขน เพอรกษาและ

สงเสรมเกยรตคณชอเสยง ฐานะของ

สมาชก และประพฤตปฏบตร วมกน

ยอมรบวาอะไรควรท�า อะไรไมควรท�า

อาจเขยนเปนลายลกษณอกษรหรอไม

กไดตลอดจนเปนหลกความประพฤตท

เปนเครองยดเหนยวจตใจใหมคณธรรม

และจรยธรรมของบคคลในแตละกลม

วชาชพ เชนจรรยาบรรณของแพทย

กคอ ประมวลความประพฤตทวงการ

แพทยก�าหนดขน เพอเปนแนวทาง

ส�าหรบผเปนแพทยยดถอปฏบต

- จรยธรรมในทางวชาชพเปนขอ

ประพฤตปฏบตส�าหรบกลมวชาชพ

- จรยธรรมของกลมชนผรวมอาชพ

รวมอดมการณเปนหลกประพฤตหลก

จรยธรรมมารยาทททกคนเชอวาเปน

สงทถกตองดงามควรจะรวมกนรกษาไว

เพ อด� า ร ง เก ย รต และศร ทธาจาก

ประชาชนละเมยดละไมกวากฎระเบยบ

ลกซงกวาวนยสงคาเทยบเทาอดมการณ

สรปไดวาจรรยาบรรณจงเปนหลก

ความประพฤต เปนเครองยดเหนยว

จตใจใหมคณธรรมและจรยธรรมของ

บคคลในแตละกลมวชาชพซงเรยกวา

จรรยาบรรณแหงวชาชพ(Professional

code of ethics) เมอประพฤตแลว

จะชวยรกษาและสงเสรมเกยรตคณ

ชอเสยง ทงของวชาชพและฐานะของ

สมาชก ท�าใหไดรบความเชอถอจาก

สงคม

3.1 คณธรรมและจรยธรรมของบคคลใน

คณะ/กลมวชาชพนนๆ เปนองคประกอบท

ส�าคญของจรรยาบรรณ/จรรยาวชาชพ

3.2 ผ ทมจรยธรรม หรอผ ทมความ

ประพฤต/มารยาททถกตองดงามกคอผทม

จรรยาบรรณ/จรรยาวชาชพ

3.3 จรรยาวชาชพใช กบผ ประกอบ

วชาชพ

3.4 จรรยาวชาชพ มจดประสงคเพอ

ธ�ารงเกยรตและศกดศรของผประกอบวชาชพ

และเพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจในการ

ประกอบวชาชพนน

3.5 จรรยาวชาชพบงคบในระดบ “พง”

ซงผ ประกอบวชาชพจะตองมจตส�านกใน

ความเปนผ ประกอบวชาชพนน เปนการ

บงคบทงทาง“จตใจ”และ“การกระท�า”

3.6 การพจารณาวนจฉยวาท�าผดหรอไม

จรรยาวชาชพถอ“จตส�านก”เปนหลก

3.7 ผกระท�าผดจรรยาบรรณยอมรอย

แกใจวาไดกระท�าผดหรอไม จงยอมมความ

ละอายเมอคดจะหลบเลยง อกทง สงคมจะ

เปนผ ร วมวนจฉยว าท�าผดหรอไม โดย

พจารณาจากพฤตกรรมไมตองอาศยพยาน

หลกฐานประกอบ

3.จรรยำบรรณ

/จรรยำวชำชพ

(Professional

Ethics/

Codesof

Conduct)




4.1 หลกปฏบต/หลกความประพฤตทด

ซงเปนสวนหนงของผมจรยธรรม

4.2 คนทมศลธรรมจะเหนไดชดเจนคอ

ความหมายในแงปฏบต และผลของการ

ปฏบต

ความรสกผดชอบชวด ซงเปนสวนหนง

ของผมคณธรรม

- คณธรรมจรยธรรมและจรรยาบรรณ

เปนเรองเดยวกน เพราะหมายถง การน�า

จรยธรรมหรอความประพฤตทเหมาะสม

ส�าหรบบคคลทอยในอาชพใดอาชพหนง/หม/

คณะ(องคกร)มาประมวลเขาไวดวยกนเพอ

ใหบคคลในกลมอาชพ/หม/คณะ (องคกร)

เดยวกนไดปฏบตตาม เพอเปนการสราง

พฤตกรรมทพงประสงคส�าหรบผทอยในกลม

อาชพ/หม/คณะ(องคกร)นนๆ

- เปนเรองเดยวกนกบจรรยาบรรณ

กฎขอบงคบ ระเบยบตลอดจน

หลกปฏบตทางศาสนาทบคคลพง

ปฏบต เพอพฒนาคณภาพชวตให

ประกอบดวยคณธรรม หลกความ

ประพฤตทดทชอบส�าหรบบคคลพง

ปฏบตหรอธรรมในระดบศลหรอกรอบ

ปฏบตทดเกยวกบความรสกรบผดชอบ

เกยวกบจตใจ

ความรสกผดชอบชวดความรสก

วาอะไรควรท�าไมควรท�านกจรยศาสตร

เช อ ว ามนษย ท กคนมม โนธรรม

เนองจากบางขณะเราจะเกดความรสก

ขดแยงในใจระหวางความรสกตองการ

สงหนง และรวาควรท�าอกสงหนงเชน

ตองการไปดภาพยนตรกบเพอนแตกรวา

ควรอยเปนเพอนคณแมซงไมคอยสบาย

สงทตองถอเอาเปนหลกเทยบทาง

สภาพคณงามความดทงทอย ภายใน

จตใจและทแสดงออกทางกรยาทควร

ประพฤตปฏบตทคนในสงคมองคการ

หรอสวนราชการไดยอมรบนบถอกนมา

หรอไดก�าหนดรวมกนขนมาใหม และ

ประพฤตปฏบตรวมกนยอมรบรวมกน

วาขอประพฤตอะไรเปนสงด,อะไรเปน

สงชว, อะไรถก, อะไรผด, อะไรควรท�า

และอะไรไมควรท�า

4.ศลธรรม

(Moral)

5.มโนธรรม

(Conscience)

6.มำตรฐำน

ทำงคณธรรม

และจรยธรรม

(Virtueand

Ethical

Standard)




7.1 วนยใชกบผท�างานทวๆไป

7.2 วนยมจดประสงคเพยงเพอใหเกด

ผลสมฤทธตอภารกจของงานทท�านนโดยไม

ไดมงโดยตรงถงการธ�ารงเกยรตและศกดศร

ของผท�างาน

7.3 วนยบงคบในระดบ “ต อง” ซง

เปนการบงคบ “การกระท�า” ไมไดบงคบ

“จตใจ”

7.4 การพจารณาวนจฉยวาท�าผดหรอไม

วนยถอ“การกระท�า”เปนหลก

7.5 วนยพจารณาความผดจากการกระ

ท�าซงตองอาศยพยานหลกฐานประกอบจง

อาจจะมชองโหวใหหลบเลยงความผดได

กฎขอบงคบททกคนตองปฏบตให

ถกตอง

7.ระเบยบ

วนย

(Discipline)

ค�าศพทภาษาองกฤษและความหมายตามพจนานกรมของค�าวา “คณธรรมและจรยธรรม” และค�าอนๆ ทเกยวของ

ล�ำดบ

ทค�ำศพท ควำมหมำย

ค�ำทมควำมหมำย

เหมอนกน

1 Honestyn. ความซอสตย,ความสจรต,ความจรงใจ : integrity, openness

2 Sincerityn. ความใจจรง,ความจรงใจ,ความมใจซอ,ความแทจรง,

ความไมปลอม,ความบรสทธ, ความไมมสงเจอปน.

ค�าทมความหมายเหมอนกน

: honesty -A. hypocrisy

3 Integrityn. การยดถอหลกคณธรรม, ความซอสตย, ความ

สมบรณ,ความมนคง,ความเปนอนหนงอนเดยวกน

ค�าทมความหมายเหมอนกน

: honesty, wholeness

4 Probityn. ความซอสตย,ความซอตรง,ความตรงไปตรงมา -

5 Ethicsn. จรยศาสตร,จรยธรรม,วชาศลธรรม,ธรรมะ -

6 Moraladj. เกยวกบศลธรรม,เกยวกบจรรยา,เกยวกบความรสก

ผดชอบ,บรสทธ,เกยวกบจตใจ,ขนอยกบการสงเกต.

หลกศลธรรม,หลกธรรมจรยาค�าศพทยอย:morals

หลกความประพฤต

: ethical


ล�ำดบ




Moralityn. ศลธรรม,จรรยา,ความซอสตยสจรต,ความมศลธรรม

จรรยา,ความมคณธรรม,หลกศลธรรม,หลกประพฤต

ปฏบต

: virtue

7 Consciencen. สตรผดรชอบ,สตสมปชญญะ,หรโอตตปปะ,

ความกลวบาป

-

8 Virtuen. คณงามความด,คณความด,ศลธรรม,ความถกตอง,

ความบรสทธ , พรหมจรรย, คณสมบตทดหรอ

นาสรรเสรญ

: rectitude, merit, value

9 Rectituden. ความเทยงธรรม,ความถกตอง,ความยตธรรม,

ความมศลธรรม

-

10 Correctituden. ความถกตอง,ความประพฤตทเหมาะสม : correctness

11 Beneficencen. การท�าความด, การกศล, คณความด, การบรจาค,

สงของทบรจาค,เงนบรจาค

: virtue

12 Benevolencen. ความเมตตากรณา,การกศล,กศลกรรม,ของบรจาค,

เงนบรจาค

: beneficence

13 Kindnessn. ความกรณา,ความเมตตา,ความปราน,ความเปนมตร,

ความออนโยน

: beneficence

14 Disciplinen. วนย,ระเบยบวนย,การฝกฝน,การลงโทษ,สาขาวชา,

ศลปปฎบต,วนยทางศาสนา ฝกฝน, ท�าใหมวนย,

ลงโทษ,แกไข

: order

15 Standardn.,adj. (เปน)มาตรฐาน,เกณฑ,กฎเกณฑ,ขอบงคบ,กรอบ,

ขอก�าหนด, อตราเปรยบเทยบ, สงทเปนมาตรฐาน

เปรยบเทยบ, หนวยเงนตรา, ธงราชการ, ธง, ชนป

โรงเรยนประถมในองกฤษ, สงค�าจนทตงตรง,

เสาไฟฟา,แทนตงเทยนstandardsศลธรรมจรรยา

-

16 Lawn. กฎหมาย, กฎ, กฎขอบงคบ, ค�าสง, วชากฎหมาย,

ความรทางกฎหมาย,อาชพกฎหมาย,หลกความประพฤต,

กฎทางคณตศาสตรด�าเนนคด,ฟองรอง

-

17 Coden. ประมวลกฎหมาย,หลกเกณฑ, รหส, เครองหมาย.

ถอดรหส,จดเปนรหส

: rules


ล�ำดบ




18 Conductsn. ความประพฤต,การปฎบต,การชน�า.น�าไปซง,ชกน�า.

น�า,ชกน�า,เปนคนน�า

: deportment

19 Deportmentn. พฤตกรรม,การวางตว : demeanour

20 Demeanourn. ความประพฤต,ทาทาง,การวางตว,สหนา,หนาตา -

หมำยเหต :ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2540 ไดบญญตใน

มาตรา 77 วา “รฐตองจดใหมแผนพฒนาการเมองจดท�ามาตรฐานทางคณธรรมและ

จรยธรรมของผด�ารงต�าแหนงทางการเมองขาราชการและพนกงานหรอลกจางอนของรฐ

เพอปองกนการทจรตและประพฤตมชอบและเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตหนาท”

และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550มาตรา 279 ซงบญญตวา

“มาตรฐานทางจรยธรรมของผด�ารงต�าแหนงทางการเมองขาราชการหรอเจาหนาทของ

รฐแตละประเภทใหเปนไปตามประมวลจรยธรรมทก�าหนดขน” จากบทบญญตแหง

รฐธรรมนญทก�าหนดขนน นบเปนกลไกหนงของการปรบเปลยนระบบการบรหารจดการ

ภาครฐแนวใหมโดยการจดวางระเบยบพฤตกรรมของเจาหนาทในหนวยงานขนใหมทม

ความเปนรปธรรมชดเจนยงขนเพอเปนกรอบแหงความประพฤตปฏบตรวมกน


เอกสารอางอง

หนงสอทวไปศาสตราจารยธานนทรกรยวเชยร.2551.ปำฐกถำพเศษเรองจรยธรรมของผด�ำรงต�ำแหนงทำงกำรเมอง

และเจำหนำทของรฐ.กรงเทพฯ:บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชงจ�ากด(มหาชน)

ศาสตราจารยดร.ปรดเกษมทรพย.2552.นตปรชญำ.กรงเทพฯ:โครงการต�าราและเอกสารประกอบค�าสอน

คณะนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

แพรภทร ยอดแกว. งานวจยเรองพฤตกรรมทำงจรยธรรมกบภำวะผน�ำกำรเปลยนแปลงของนกศกษำ

มหำวทยำลยสยำม.กรงเทพมหำนคร:มหำวทยำลยสยำม,2551.

ประวณณนคร.ค�ำอธบำยรำยมำตรำพระรำชบญญตขำรำชกำรพลเรอนพ.ศ.2551.กรงเทพมหานคร,

สวสดการส�านกงานก.พ.,2551

ไสวมาลาทอง.2542.คมอกำรศกษำจรยธรรม:กรมการศาสนา

ระเบยบส�ำนกนำยกรฐมนตรวาดวยการสงเสรมคณธรรมแหงชาตพ.ศ.2550ประกาศเมอวนท13กรกฎาคม

พ.ศ.2550(ประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท25กรกฎาคม2550)

สออเลกทรอนกสนวตกร อรรถวท.คณธรรมและจรยธรรมในระบอบประชำธปไตย. http://learners.in.th/blog/

edu3204math2009/314058

จรวยพรธรณนทร.ควำมหมำยและหลกกำรของคณธรรมศลธรรมจรยธรรมจรรยำบรรณและธรรมำภบำล.

http://www.charuaypontorranin.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=5375831&Ntype=6

ขนฏฐากาญจนรงษนนท.คณธรรมจรยธรรม.http://www.dmsc.moph.go.th/cleangov/knowledge/Ethics.stm

คณธรรมและจรยธรรมระดบบคคลในสงคมประชำธปไตย.http://phatrsamon.spaces.live.com/blog/

cns!2F0115457EAA49BC!959.entry

ภศกด กลยาณมตร.ประมวลจรยธรรมในกำรท�ำงำนยคโพสตโมเดรน. http://www.oknation. net/blog/

pisak/2009/09/25/entry-7

ควำมหมำยของคณธรรมจรยธรรมและจรรยำวชำชพ.www.thaigoodview.com/,www.charuaypontorranin.com,

และhttp://sw06840.blogspot.com/2009/

ควำมหมำยของจรยธรรม.http://number1.igetweb.com/

จรยธรรมและคณธรรมในกำรใชคอมพวเตอร.http://sw06971.blogspot.com/2009/02/blog-post.html

จรยธรรมและคณธรรม. http://www.ped.si.mahidol.ac.th/site_data/mymaindata_pedsi/999999 /file/

Concentration/virtue.pdf

ethics.http://www.scribblers-ink.com/professional_ethics.html

พจนำนกรมLongdo.http://dict.longdo.com/


Documents

“คุณธรรม” “จริยธรรม” · 2019. 10. 1. · 9. ความสุภาพนุ่มนวล (Politeness) 10. ความคารวะต่อผู้มีอาวุโส