คณธรรม คณภาพ กบการบรการพยาบาล

โดย พว.สพรรณ วองรกษสตว พยาบาลช านาญการพเศษ

25 ตลาคม 2559

คณธรรม

คณภาพ

การบรการพยาบาล

คณธรรม หมายถง หลกความด ความงาม ความถกตอง ซงจะแสดงออกมาโดยการกระท า ทางกาย วาจาและจตใจของแตละบคคล ซงเปนหลกประจ าใจใจการประพฤต ปฏบต จนเกดเปนนสย เปนสงทมประโยชน ตอตนเอง ผอนและสงคม

คณภาพ หมายถง

การด าเนนงานทมประสทธภาพเปนไปตามขอก าหนดทตองการ โดย

สนคาหรอบรการนน สรางความพอใจใหกบลกคาและมตนทนการ

ด าเนนงานทเหมาะสม

การพยาบาล หมายถง

การกระท าตอมนษยเกยวกบการดแลและการชวยเหลอเมอเจบปวย

การฟนฟสภาพ การปองกนโรค และการสงเสรมสขภาพรวมทงการ

ชวยเหลอ แพทย กระท าการรกษาโรค ทงน โดยอาศยวทยาศาสตร และ

ศลปะการพยาบาล

ความสามารถของบคลากรทางการพยาบาลในการปฏบตการพยาบาล ดวยทกษะความช านาญทถกตองตามเกณฑมาตรฐาน สามารถตอบสนองความตองการของผปวยไดจนเกดความพงพอใจ ตลอดจนมการปรบปรงแกไขบรการอยางตอเนอง

คณภาพการบรการพยาบาล หมายถง

พยาบาล : NURSE

N = Nobleness : เปนผมคณธรรมและศลธรรมสง มพรหมวหาร 4

U = Unity : ความสามคคพรอมเพรยง รวมเปนหมคณะและมความเปนน าหนงใจเดยวกน

R = Responsibility : ความรบผดชอบในหนาทการงาน

S = Seniority : มความเคารพผอาวโส

E = Education : เปนผมการศกษา รจกคนควาหาความรอยเสมอ

การดแลผปวย (Care)

C = Concern : ความเอาใจใสตอผปวย

A = Acceptance : การยอมรบนบถอผปวยวาเปนบคคลหนง

R = Responsibility : ความรบผดชอบในหนาท

E = Empathy & Sympathy : ความรสกเอาใจเขามาใสใจเรา

องคประกอบในการปฏบตการพยาบาล

1. Head : สตปญญา ความร ความสามารถ

2. Heart : มใจรก มทศนคตทดตอการปฏบตงาน มน าใจ มเมตตา กรณา หวงใยผปวย

3. Hand : ทกษะความช านาญ ความนมนวล

4. Health : พยาบาลตองมสขภาพด เปนตวอยางทด

มสฟลอเรนซ ไนตงเกล ไดกลาวไววา................... การพยาบาล เปนศลปะ และ วทยาศาสตร ศลปะ ไดมาจากการจดระบบในการปฏบตพยาบาล วทยาศาสตร ไดมาจากองคความรทแทจรง มเหตผลในการปฏบต

การปฏบตการพยาบาล เปนการปฏบตตอความเปนมนษยของบคคลทประกอบดวย : -

รางกาย

จตใจ

อารมณ

สงคมและจตวญญาณ

ทเรยกวา

การปฏบตตอมนษย ครอบคลมทกมต

การพยาบาล : ความมระเบยบวนยและความเปนวชาชพ (Nursing as a Discipline and Profession)

การพยาบาล (Nursing)

เปนการปฏบตโดยตรงตอบคคล ครอบครว ชมชนและสงคมเปนบรการในระดบสถาบนของสงคมตาม พ.ร.บ. วชาชพการพยาบาลและผดงครรภ ฉบบป 2540 ระบไววา : -

การพยาบาล : เปนทยอมรบในระดบสากล แลววามความเปนวชาชพ

(Professionalism) ทมความส าคญตอสงคม

วชาชพ (Profession) จะมลกษณะทแตกตางจากค าวา อาชพ (Occupation) ดงน : -

วชาชพ (Profession) • ไดรบการศกษาหรอฝกอบรมมาเปนเวลานาน หรอตามระยะเวลา

ทก าหนดในหลกสตร • ไดรบการศกษาในสถาบนการศกษาระดบมหาวทยาลย • มคานยม และจรรยาบรรณโดยเฉพาะ • มอสระในการท างาน และมความยดมน ผกพนตอวชาชพ

• วชาชพจะมเอกสทธทถกตองตามกฎหมาย และจรรยาบรรณวชาชพ

• ไดรบความเชอถอ และไววางใจเปนอยางสงจากสงคมในการปฏบตงาน

• มอสระในการปฏบตงานภายใตกรอบของวชาชพ และกฎหมาย

• การปฏบตงานเปนประโยชนตอสงคม

• การตดสนใจในการใหบรการ มพนฐานทมา หรอ ความรทางทฤษฎหรอ หลกวทยาศาสตร

วชาชพการพยาบาล (Professional Nursing)

หมายถง วชาชพทใหบรการเพอตอบสนองความตองการ ของสงคมในดานบรการสขภาพ ทงในระดบบคคล ครอบครว และชมชน ในสภาวะทมสขภาพด หรอ เจบปวย โดยมประเดนส าคญ ดงน : -

- การสงเสรมสขภาพ - การปองกนการเกดโรค - การดแลรกษา - การฟนฟสภาพความเจบปวย

ค าวา วชาชพพยาบาล (Professional nursing)

หมายถง อาชพทมลกษณะครบทง 6 ประการ คอ: -

1. เปนบรการทจ าเปนของสงคม

2. เปนวธการแหงปญญาในการประกอบอาชพ

3. ไดรบการศกษาใหมความรในศาสตรแหงวชาชพนน โดยใชระยะเวลาครบถวนตามหลกสตร

4. มอสระในการใหบรการแกสงคม 5. มจรรยาบรรณแหงวชาชพ 6. มองคกรวชาชพถกตองตามกฎหมาย

บรการทจ าเปนของสงคม - ตอบสนองความตองการของผปวย ครอบครวชมชน - เปนกระบวนการแกปญหาและดแลใหบรการแกชวต

ตงแต ปฏสนธ เกด แก เจบและตาย

เปนวธการแหงปญญาในการประกอบวชาชพ

- มองคความรเปนพนฐาน - มความรความช านาญ ระดบพนฐานวชาชพ และความช านาญ เฉพาะทาง - มความคดรเรม สรางสรรค ใชกระบวนการคดอยางมเหตผล

มอสระในการใหบรการแกสงคม หรอ มเสรภาพในการพยาบาล ภายใตขอก าหนดขององคกรวชาชพ

มจรรยาบรรณแหงวชาชพ เปนคนดของสงคม

- ท าแตสงทด ไมท าใหผอนไดรบอนตราย - เคารพสทธเสรภาพของบคคลอน - มความยตธรรมในการใหบรการ เคารพศกดศรของบคคล - มความซอสตย เปนผไววางใจได ไมทจรตในหนาท รบผดชอบไมเอาเปรยบผอน

เปาหมายทแทจรงของวชาชพการพยาบาล คอ การชวยเหลอเกอกลมนษยดวยคณธรรม การกระท าสงทดกอใหเกดความสข ใชปญญา เหตผล

ผทมจรยธรรม เกดจาการพฒนาตนเอง รจกคดพจารณา เลอกท าสงทถกตอง ประพฤตปฏบตในสงทถกตอง

คณธรรม หรอ ธรรมสมบต (Moral Quality)

หมายถง สภาพของคณงาม ความด ทแสดงออกเปนบคลกลกษณะ เปนนสย

เชน : - พดดวยน าเสยงออนโยน แสดงออกถงความเมตตา กรณา

เหนใจ เปนตน

จรรยาบรรณ (Code of Ethics)

หมายถง ประมวลความประพฤตทผประกอบวชาชพแตละอยางก าหนดขน เพอรกษาและสงเสรมเกยรตคณ ชอเสยง และฐานะของสมาชก

ดงนน จรรยาบรรณจงเปนหลกความประพฤตของบคคลในกลมอาชพ หรอวชาชพ เปนเครองยดเหนยวจตใจใหมคณธรรม จรยธรรม

จรรยา (Etiquette)

หมายถง พฤตกรรมทควรประพฤตปฏบตดานบคลกภาพ กรยา วาจา ทสงคมยอมรบ

จรรยาพยาบาล หมายถง หลกของความประพฤตปฏบตของพยาบาลในดานการแสดงออกทางพฤตกรรม บคลกภาพ กรยา วาจา ทพยาบาลพงยดถอปฏบต

พฤตกรรมดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพการพยาบาลตามเกณฑของจรรยาบรรณวชาชพ (สภาการพยาบาล , 2552)

ดานจรยธรรมทวไป

1. ด าเนนชวตตามหลกศาสนาทตนนบถอ 2. ด ารงตนเปนคนด มคณธรรม มมนษยสมพนธ มารยาทงาม 3. รกษาเกยรต และศกดศรของตน 4. ด ารงตนดวยการใชชวตเรยบงายไมฟ งเฟอ 5. ปฏบตตนตามกฎหมายบานเมอง

พฤตกรรมดานจรยธรรม

6. อนรกษและสงเสรมศลปวฒนธรรมของชาต

7. เคารพในสทธหนาทของตนและผอน

8. มสวนรวมในกจกรรมการสงเสรม ยกยองและสนบสนน สถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย

9. ปฏบตงานดวยความยตธรรม ไมมอคต

10.ปฏบตงานดวยความซอสตย สจรต

ดานจรยธรรมวชาชพ 1. ประกอบวชาชพดวยความซอสตยสจรต

2. ไมใช หรอไมยนยอมใหผอนประกอบวชาชพ เพอแสวงหาประโยชนอนมควรได

3. ปฏบตตนตามกฎหมายวชาชพ และขอบงคบของวชาชพ

4. ยอมรบความเชอและคานยมของผอน

5. ตระหนกในคณคาของตนเอง และภมใจในวชาชพ

ดานจรยธรรมวชาชพ

6. ยดมนในคณธรรมความด และความถกตอง ชอบธรรม 7. พฒนาใหมความร ทกษะในการปฏบตงานททนสมยอยเสมอ 8. ปรบตวใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม 9. ปฏบตวชาชพโดยไมค านงถงความแตกตาง ฐานะ ศาสนา เชอ

ชาต สงคมและการเมอง 10. ประกอบวชาชพโดยไมมงหวงประโยชนสวนตนเกนกวาทพง

จะไดรบ

ดานจรยธรรมวชาชพ (ตอ)

11. ใหขอมลทถกตองและเปนประโยชนตอการเลอกใชบรการของผใชบรการ

12. ใหขอมลทถกตองแกผใชบรการตามสทธ 13. ใหบรการโดยค านงถงความเปนสวนตวของผใชบรการ 14. ไมเปดเผยขอมลของผใชบรการ เวนแตเปนการรกษาพยาบาล

หรอตองปฏบตตามกฎหมาย 15. เปนตวแทนผใชบรการทสอความตองการของตนเองไมได

ดานจรยธรรมวชาชพ (ตอ)

16. ปกปองการละเมดสทธของผใชบรการในการรกษาพยาบาล 17. ประกอบวชาชพโดยค านงถงความถกตอง ปลอดภยและ

รวดเรวตอผใชบรการ 18. ปฏบตการพยาบาลตามขอบเขตวชาชพเพอประโยชนสงสด

ของผใชบรการ 19. สงเสรม สนบสนนการประกอบวชาชพของผรวมงานไมทบ

ถมใหราย หรอกลนแกลงกน

ภาพลกษณทควรจะเปนของพยาบาลวชาชพในปจจบน

1. มบคลกภาพด 2. มมนษยสมพนธด 3. ประพฤตตนอยในกรอบประเพณ วฒนธรรมทดงาม 4. ด ารงตนอยในของเขตของกฎหมาย 5. มศลธรรม

6. เปนแบบอยางทดดานสขภาพอนามย 7. มความร ความสามารถในการปฏบตวชาชพ 8. มทศนคตทดตอวชาชพ และการปฏบตการพยาบาล ตาม

จรรยาบรรณวชาชพ 9. มความซอสตย เสยสละ อดทน อดกลน

10. มความรบผดชอบตอตนเอง ผรบบรการและสงคม 11. มเหตผล กลาคด กลาท า กลาแสดงออก 12. มการพฒนาตนเองอยางสม าเสมอและตอเนอง 13. มสวนรวมในการพฒนาองคกร 14. รกษาสทธของผรบรการ 15. มความทนสมยในดานความคด การด ารงชวต รอบร ยอม

รบนวตกรรมททนสมย

พระราชด ารสของ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

“...การพฒนาคณภาพงานบรการพยาบาลใหมประสทธภาพตองอาศยองคประกอบหลายดาน บคลากรทางการพยาบาลตองมความรและประสบการณ มระบบการบรหารจดการทด สงส าคญทสดคอขอมลเชงประจกษทไดจากการคนควาวจย ในการวางนโยบาย การวางแผน และการปฏบต ประกอบกบผน าตองมวสยทศนกวางไกล มความเสยสละ มสตปญญา และความร สามารถรวมมอประสานงานและสรางเครอขายทงระดบชาต และนานาชาต.......”

29 ต.ค.2552 ณ พระทนงจกรมหาปราสาท พระบรมมหาราชวง

Avoid Malpractice 1. ปฏบตการพยาบาลในขอบเขตของวชาชพการพยาบาล 2. ปฏบตงานตามนโยบายหนวยงานและ Procedures 3. การใชหลกฐานเชงประจกษ/งานวจย/เทคนควธการท

ทนสมย 4. ยดหลกสทธผรบบรการเปนส าคญ 5. ตระหนกในขอกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ โดยบรณาการกบ

biological, psychological, social sciences

ขอคด สะกดใจ • เพชรแท ไมกลวการเจยรนย

• ทองแท ไมกลวการเผาไฟ

• เหลกแท ไมกลวการทบต

• คนดแท ไมกลวการพสจน

• คนมคณภาพ ไมกลวการประเมน

• โรงพยาบาลคณภาพ ไมกลวผเยยมส ารวจ

นพ.พรเจรญ เจยมศรบญ

• อยากไดความสะดวกในการตรวจโรค

• อยากรวาตนเองเปนโรคอะไร

• อยากไดการดแลเอาใจใสในการรกษาพยาบาล

นพ.พรเจรญ เจยมศรบญ

มมมองของสงคมตอบทบาทหนาทของเจาหนาทสาธารณสข

• อยากใหพยาบาลเปนทพงเมอยามปวยไข

• ไมอยากใหพยาบาลดดาเมอผปวยและญาตท าผดเพราะไมร

• อยากเหนพยาบาลใหเกยรตในฐานะความเปนคน

นพ.พรเจรญ เจยมศรบญ

มมมองของสงคมตอบทบาทหนาทของ เจาหนาทสาธารณสข

• อยากใหเขาใจถงความล าบาก กวาจะมาถงโรงพยาบาล

• อยากใหเขาใจวาบางครงอยทบานกไมมคนดแล

• อยากใหเขาใจวาถงแมไมมเงนกอยากจะหาย

นพ.พรเจรญ เจยมศรบญ

มมมองของสงคมตอบทบาทหนาทของ เจาหนาทสาธารณสข

สรปสงทสงคมอยากไดจากพวกเรา

• ความด ...คดด ท าด พดด

• ความจรง ...การใหขอมล

• ความงาม ...ความเสยสละ มน าใจ ใหอภย ไมเหนแกตว

นพ.พรเจรญ เจยมศรบญ

ตนไม แกนของตนไม

เปลอกไม เนอไม

แกนไม

แกนของพยาบาล

นพ.พรเจรญ เจยมศรบญ

เปลอกพยาบาล รปลกษณ ภายนอกทปรากฏตอ สายตาผคน เชน ชดพยาบาล กรยา ทาทาง

เนอพยาบาล วชาความรทอาจารย ชวยประสทธ ประสาทวชาให

แกนพยาบาล จรยธรรม จรรยาบรรณวชาชพ เชน ความเมตตา กรณา

สงทเราควรกระท า

• การใหคณคากบชวตของทกคน ความเทาเทยม • การดแลคนแบบองครวม • เคารพในเกยรตและศกดศรของคน • การนบถอคน ความเอออาทร • การปองกนโรคและการสงเสรมสขภาพ • การรกษาพยาบาล การฟนฟ การดแลแบบประคบประคอง • สมรรถนะเชงวชาชพ จรยธรรมคณธรรม

อ.สมจตร หนเจรญกล

อนดบ 1 เปนอาชพทมเกยรต สงคมใหการยอมรบและยกยองผทประกอบอาชพน 30.42% อนดบ 2 การใหบรการของพยาบาลระหวางของรฐและ เอกชน มความแตกตางกน เชน การพดจา กรยา ทาทางและเลอกปฏบต เปนตน 22.61% อนดบ 3 ควรมหนาทรกษาพยาบาล ดแลผปวยทงทางดาน รางกายและจตใจใหเปนไปตามมาตรฐานและ จรรยาบรรณวชาชพ 20.64% อนดบ 4 ตองเสยสละ อดทนและมใจรกในวชาชพ 15.20% อนดบ 5 เปนอาชพทหางานท าไดไมยาก 11.13%

ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ๒๕๕๓

1. ความคดเหนของประชาชนทมตอ “พยาบาลวชาชพ”

พยาบาลแบบไหน? ทประชาชนตองการ อนดบ 1 จตใจด สภาพ ยมแยม เปนกนเองกบทกคน/ ใหบรการทประทบใจ 41.29%

อนดบ 2 เปนคนด ยดมนในคณธรรม จรยธรรม 19.33%

อนดบ 3 เปนผทเสยสละและทมเท โดยเฉพาะในพนทหางไกล

หรอในพนททตองการความชวยเหลออยางเรงดวน 17.02%

อนดบ 4 มความรความช านาญในวชาชพ สามารถใหความร

แกประชาชนในเรองการดแลรกษาสขภาพอนามย

ไดอยางถกตอง/เรยนร และพฒนาสงใหมๆ อยเสมอ 14.41%

อนดบ 5 ตองเปนผทมใจรกในอาชพ ปฏบตหนาทอยางเตม

ก าลงความสามารถ 7.95%

คณภาพของงานบรการทผปวย/ใชบรการคาดหวง 1. การไดรบบรการทด 2. การไดรบบรการทถกตอง เหมาะสม และรวดเรว 3. การไดรบบรการทมความปลอดภย 4. การไดรบบรการทเอออาทร เอาใจใส มอธยาศย 5. ความเชอมนและไววางใจ 6. การสอสารทเขาใจ (จากการวจยในประเทศไทย)

มาตรฐาน HA

มาตรฐานบรการพยาบาลและการผดงครรภ

หมวดท 1

การบรหารองคกร

ม.1 การบรหารองคกร ม.2 การบรหารจดการทรพยากร ม.3 การจดระบบและกระบวน การใหบรการพยาบาล ม.4 ระบบการพฒนา คณภาพบรการฯ

หมวดท 2

ม. การปฏบตการพยาบาล

ม.1 การใชกระบวนการพยาบาล ม.2 การรกษาสทธผปวย จรยธรรม

และจรรยาบรรณวชาชพ ม.3 การพฒนาคณภาพการ

ปฏบตการพยาบาลฯ ม.4 การจดการ การดแลตอเนอง ม.5 การบนทกและการรายงาน

หมวดท3 ม.ผลลพธ

ม.1 ความปลอดภยจากความ เสยงและภาวะแทรกซอนทปองกนได

ม.2 การบรรเทาทกข ทรมานของผใชบรการ

ม.3 ความร ความตงใจ เกยวกบภาวะสขภาพ การรกษาพยาบาล

ม.4 ความสามารถในการดแลตนเองของผใชบรการ

ม.5 ความพงพอใจของผใชบรการตองานบรการพยาบาล

การบรการพยาบาล

HA, AHA

ความพอเพยงของอตราก าลง

อนๆ

PN RN

คณธรรม จรยธรรม

พ.วชาชพ

JCI IQA

คณภาพบรการพยาบาล

ความหวง

พยาบาลทกคนใหเพมเปนพยาบาลวชาชพ

คณธรรม จรยธรรม

รจกออนนอมถอมตน

การฟองรองกจะลดลง

ท างานอยางมความสข

Thank You