434343434343

• ม า ท า ค ว าม เ ข า ใ จกนในเรองความแตกต างของผกและผลไม กนก อน

สวนของผกกบผลไมเมองรอนจะมความแตกตางกน โดยผกจะมความหลากหลาย ทงชนด ลกษณะการผลต กระบวนการการจดการหลงเกบเกยว การบรโภค รวมทงความออนไหวในการเกบรกษา ความออนไหวในเรองราคามาก ผกของเราจากขอมลกรมสงเสรมการเกษตรบอกวามพนทปลกประมาณ 3 ลานไร ผลผลต 3.5 ลานตน 90% บรโภคในประเทศ สงออกสดและแปรรป 25,380 ลานบาท โดยมชนดท

ผกและผลไม�ไทยจะก�าวไปทางไหนใน AEC?

คณเปรม ณ สงขลา ผเชยวชาญดานการเกษตร ดานการบรการ และการผลตสนคาเกษตร

ในแวดวงการเกษตร “คณเปรม ณ สงขลา” จดไดวาเปนผ ทคราหวอดและผ เชยวชาญดานการเกษตร ดานการบรหาร และการผลตสนคาเกษตรในหลายกลมดวยกน ไมวาจะเปนกลมผลไม กลมพชสวน ฯลฯ รวมถงการเปนบรรณาธการวารสารเคหการเกษตร (พชสวน) มากวา 30 ป ไดเดนทางขามนาขามทะเลไปดระบบการผลต การตลาดสนคาพชสวนและขาวในประเทศตาง ๆ ทวโลกมานบไมถวน ปจจบนยงลงมอทาสวนและทานา 70 ไรเปนงานอดเรกอยท อ.ลาดหลมแกว จ.ปทมธาน อกดวย ครงนคณเปรมจะมารวมใหทศนะเกยวกบผกและผลไมไทยวาผทเกยวของในวงจรการผลตจะตองปรบตวเพอใหผกและผลไมไทยอยในตลาดอาเซยนไดอยางไรบาง?

สาคญคอ ผกใบ และผกผล โดยผกผลจะมทงสวนทใชกนสดแบบผลไม เชน แตงโม เมลอน มะละกอดบสมตา การใชประกอบอาหาร เชน สกลมะเขอ พรก ถวฝกยาว บวบ ฟกทอง มะระ ขาวโพดฝกออน ฯลฯ การแปรรปในระดบอตสาหกรรม เชน ขาวโพดหวานกระปองทเรายงครองอนดบโลกในการสงออก ทงนไมนบรวมเหด ซงขณะนเหดมความหลากหลายและไดเขามามบทบาทสาคญลกษณะเดยวกบผกมากขน

บทสมภาษณพเศษ : เปรม ณ สงขลา1

1ประชาคมวจ ฉบบท 111 หนา 31-35

เ ต ม

ค ว

า ม

ร

444444444444

นอกจากนยงมผกในลกษณะสมนไพรทใชในการประกอบอาหารไทย และมการสงออกอกจานวนหนงในรปสดและแหง ผกและสมนไพรของไทยเหลานยงมจดแขงในการผลตของชาวสวน เนองจากเอกชนสามารถพฒนาพนธลกผสมใหมๆททนโรคและมคณคาทางอาหารสงออกมาเพมความหลากหลายใหผบรโภคตลอดเวลา ขณะเดยวกนการพฒนาสารกาจดศตรพชชนดใหมๆทมคณภาพสงและอนตรายนอยตอผใชและผบรโภคมากขน รวมทงกระบวนการขนทะเบยนสารเคมใหมตาม พรบ. 2550 ทเขมงวดขน ทาใหเกดการยกระดบการใชสารเคมโดยรวมดขนทงในแงของความปลอดภยตอสงแวดลอมและผบรโภค ขณะเดยวกนการใหผลตอบแทนทคมในการลงทนของชาวสวน แมตนทนคาแรงในการจดการจะสงขนแตการปรบตวของชาวสวนในการจดการการผลตในรปกลมและการจางเหมางานและการใชจกรกลเกษตรเขามาชวยทาใหสามารถแขงขนไดดขน อยางไรกตามผกหวและเหดบางชนดทเราไมสามารถแขงขนไดเชน กระเทยมหวใหญ แครอท เหดหอม เปนสนคาทผลตจากประเทศจนทมตนทนถกเนองจากสภาพอากาศทเหมาะสมและตนทนการขนสงทไดรบการสนบสนนจากรฐ ทาใหเขาถงตลาดไทยไดในราคาทถก โดยสนคาผกเหลานไมไดมแหลงกาเนดจากกลมอาเซยนแตอยางใด

สงทนาสงเกตสาคญสาหรบผกสดกคอ กระบวนการจากแปลงถงผบรโภค ขณะนในแตละเขตการผลตทสาคญจะมทงผรวบรวมจากแปลงของชาวสวน หรอชาวสวนทมการทาการผลตเปนกลมจะนาผลผลตเขาสตลาดกลางคาสงในแตละเขต จากนนกจะมผคานาไปจาหนายยงตลาดยอยปลายทางหรอรานอาหาร ภตตาคาร

เ ต ม ค ว า ม ร

การผลตผกตามมาตรฐาน GAP

454545454545

ตางๆ รวมทงโมเดรนเทรดอกจาหนวนหนง แมโมเดรนเทรดในขณะนจะพยายามเขาถงกลมผปลกโดยตรงเพอความมนใจ ในระบบการผลตทปลอดภยและราคาจากตนทางทถกลงเพอการแขงขนของตลาดคาปลกเหลานทมการแขงขนดานราคาและการหาสนคาใหมสผบรโภคมากขน

สงทยงเปนขอกงวลสาหรบการบรโภคผกเหลานกคอความปลอดภยจากสารเคมและเชอจลนทรยทกอโรค

โดยแมจะมการประกาศใชมาตรฐานการผลต GAP มานบแตป 2546 แตในภาคปฏบตเพยงสามารถทาไดในระดบหนงหรอบางสวนเทานน ทงนเนองจากมาตรฐานเหลานยงไมมมาตรการบงคบใชทางกฎหมายอยางเขมงวด ทงนรวมทงสนคาผกนาเขาจากประเทศจนหรอสนคาผานแดนเขามาในประเทศ

สวนผลไมเมองรอนสาคญของเราทมบทบาทและนาหนกในเรองผล

ตอบแทนแกชาวสวนและการสงออกมากพอสมควรนนมเพยงไมกชนด ทสาคญคอ ลาไย ทเรยน มะมวงสก มงคด สมโอ มะพราวนาหอม ฯลฯ (ไมรวมกลวยซงมการแยกกลมออกไปตางหาก) การผลตผลไมเหลานจะถกจากดอยในเรองของสภาพความเหมาะสมของ “ภมชยภม”ทมทงเรองดน นา อากาศ ขนาดพนททอานวย ความชานาญของชาวสวนในพนทสงคมนนๆ เชนการลงทนผลตลาไยทไดผลตอบแทนสงสดขณะนคอ อ.สอยดาว จ.จนทบร มะมวงท จ. สระแกว อ.โปงนารอน อ.สอยดาว จ.จนทบร มงคดท จ.ตราด และ จ.จนทบร ทเรยนท จ.จนทบร บางจดของ จ.ปทมธานทเคยเปนสวนสมเกาหรอบางจดของภาคอสานทมอยนอยมากสมโอท นครชยศร สามพราน จ.นครปฐม อ.ลาดบวหลวง จ.อยธยา อ.มโนรมย จ.ชยนาท มะพราวนาหอมในเขตพนท จ.ราชบร นครปฐม สมทรสาคร ปทมธาน ฉะเชงเทรา เปนตน

ดงนนเมอสารวจลงในรายละเอยดของพนทจรงๆแลว การผลตผลไมทเหมาะสมของไทยนนจะถกจากดดวย “ภม

เ ต ม

ค ว

า ม

ร

464646464646

ชยภม” ทเหมาะสมและความชานาญของชาวสวนยคปจจบนทมอายมากขน ดงนนเมอพจารณาในภาพรวมทงระบบของหวงโซธรกจ โดยเฉพาะปลายนาทยงมการขยายตวอยางตอเนองโดยเฉพาะตลาดจน ตลาดคาชายแดน ตลาดการแปรรปทมมลคาเพมดวยเทคโนโลยใหมๆ ทคงรกษาคณภาพและยดอายการเกบรกษา ผลไมเมองรอน” ของไทยจะสามารถเจยระไนใหเปนผลไมมลคาสงกวาทเปนอยในปจจบนได โดยการจดการ ตนนาจากสวนใหไดเกรดคณภาพสงทตลาดตองการเพยงสองเกรดคอ เกรดผลสด เพอตลาดในประเทศ/เกรด สงออก และเกรดเพอการแปรรป ใหเขาสรปแบบ “ทานอยแตไดมาก” โดยสวนนจะตองพฒนา “การรวมกลม” ผผลตและนาเทคโนโลยท สกว. ไดวจยไวแลวมากมายอยางครบถวนให “กลมชาวสวน” ไดนาไปใชอยางถวนหนาขาดสวนใดกทาการ “วจยเชงปฏบต” ทผใชตองการเพมเตมอยางตอเนองตอไป

• งานวจยและพฒนาสนคาเกษตรในลกษณะใดทจะชวยขบเคลอนใหสนคาเกษตรไทยเปนทตองการของตลาดโลก

ประชาคมอาเซยนไมไดจะเกดขนในป 2558 แตไดดาเนนมาและดาเนนไปเปนลาดบ การเปนตลาดรวมหรอตลาดเดยวของอาเซยนจะชวยใหเกดความรวมมอกนขยายการใชทรพยากรตางๆ รวมทงทรพยากรคนและตลาดของประเทศในกลมทมประ ชากรขนาดใหญเปน 600 ลานคนมากขน ในเรองของผกและผลไม เรามเทคโนโลยการผลตและพนธทด สงทควรดาเนนการกคอ การไปลงทนแบบเทรนคย (turnkey) ใหเกดการใชทรพยากรคนและทดนของอาเซยนในการผลตขนปฐม โดยทนกลงทนไทยทาหนาทเปนผจดการ

ซพพลายทงสงออกสดและแปรรปขนตนเพอนามาเพมมลคาในประเทศและสงออกสตลาดอาเซยนหรอตลาดนอกอาเซยนตอไป ทงนการดาเนนการจะตองมนโยบายการสนบสนนจากรฐบาลในการสงเสรมการลงทนในประเทศเหลาน โดยเฉพาะการเชอมโยงการลงทน การปกปองนกลงทนจากประเทศไทย กอนทชาตอนทมทนจานวนมากใชศกยภาพสวนนของเรา โดยซอตวชาวสวนและนกวชาการจากไทยไปเปนมอปนรบจางราคาถกๆ ซงกาลงเกดขนกบการลงทนผลตลาไยในอนโดนเซยในขณะนแลว

• การเขาสประชาคมอาเซยนทาใหเกดแรงกระตนใหผทเกยวของในวงจรการผลตสนคาเกษตร (เชน เกษตรกร/ชาวสวน พอคาคนกลางไทย และผสงออกไทย) ตองพฒนาและปรบตวเพอการแขงขนหรอไมอยางไร

ผทเกยวของทงหมดจะตองพฒนาทศนคตในการลงทนใหมความอดทนในการสรางกลยทธการเดนแบบกลมหรอฝงทเขมแขง ใหเหนแกชาตของตนโดยรวม

มากกวาการเดนเดยวๆ นอกจากนนเรามครบถวนทงเทคโนโลยและเงนทนในรปเงนตราตางประเทศ

• หากประเทศไทยจะพฒนาเปนศนยกลางการคาผกและผลไมของอาเซยน ภาครฐควรมทศทางเชงนโยบายอยางไร

คงตองใชเวลาทจะตองทาใหแตละประเทศพฒนาคน พฒนาเศรษฐกจ ยกระดบใหไมเหลอมลากนมาก ใหทกคนคดดวยใจ “อาเซยนหนงเดยว” ใหไดโดยไมเคลอบแคลง หากยกระดบไดถงขนนเมอใดจะทาอะไรไปถงไหนกสาเรจทงนน ปจจบนใหไปถงจดนน ประเทศ “รารวย” ตองเกอหนนประเทศดอยกวาใหมาก ไมใหคนในอกประเทศคดวาถกเอาเปรยบหรอฉวยโอกาสจะทาใหประชาคมอาเซยนเปนประโยชนกบคนเพยงกลมเดยวทแขงแรงกวา เทานน ลกษณะนความยงยนในการพฒนาจะไมมทางเกดขนได

• แนวโนมของผลตภณฑสนคาเกษตรในอนาคตทจะเปนทถกใจของผบรโภคจะเปนอยางไร

เ ต ม ค ว า ม ร

474747474747

ตองกนงาย อรอย สวย มคณคาตอสขภาพ ปลอดภย โดยสามารถตรวจสอบยอนกลบไดดวยเทคโนโลยสมารทโฟนงายๆ

ชาวสวนไทยเปนมออาชพระดบโลกแตขาดอยางเดยวคอ การเปน “ไทย” คออสระเสรชนมากเกนไปไมพฒนา “ใจ”ใหทางานเชงระบบแบบ “รวมฝง” อยาง “หมาไน” ทลมมาลายตวใหญกวาไดสบายๆ ตองชวยกนทาให ชาวสวน

ไทยมองเหนโอกาสนและเดนนาหนาถอธงไตรรงคออกไป แมเสยงแตโอกาสความสาเรจจะมสงกวาความลมเหลว หากมวแตเกงในประเทศจะทาใหโอกาสอนมคานถกผอนแยงไปหมด ภายใน 10 ปกจะไมม

สงออกมากอนมาดาเนนการเพยงการนาเขาสงออกผกและผลไมไทย เพราะจะไมคมคากบความเหนอยยากและโอกาสพบความสาเรจนอยมาก เนองจากตองผาดานมาเฟยเกาๆทครองตลาดอยเดม แตอยากใหหาชองทางและแนวทางใหมในการพฒนานบแตตนทางใหไดสนคาทดทสดกอน แลวคอยๆขยายสขนตอน ซพพลายเชนขนตอไป

สดทายอยากให สกว.ปรบกระบวนทศนวจยใหมคอ ” วจยเชงปฏบต “ หรอ “operation research” ทาใหเกดโมเดลทครบทงวงจรใหมากขน เพอใหเกดพลงในการขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงไดอยางแทจรง โลกเปลยนเรวและรนแรงโดยเกดรปแบบการแขงขนทคาดไมถงอยตลอดเวลาแต “ไทย”เราทงมวลไมคอยตระหนกถงหายนะเหลานนก

โอกาสอกแลว ใครจะเรมตนนาและจะวางกลยทธกนอยางไรใหไปแบบสบาย ๆ นคอคาถาม

• โอกาสทางธรกจและคาแนะนาสาหรบผประกอบการหนาใหมทตองการเขามาทาธรกจดานนาเขา-สงออกผกและผลไมไทยกบ AEC

ผมไมสนบสนนใหผประกอบการรายใหมทไมมพนฐานดานการคานาเขา

เ ต ม

ค ว

า ม

ร

คณเปรม ณ สงขลา ใหคาแนะนาผประกอบการใหมทสนใจทาธรกจสงออกผกและผลไม