Arvand HVAC 37

به نام آن که جان را فکرت آموخت

شماره سی و هفتم - 90

صاحب امتیاز: شرکت صنایع یکتا تهویه اروندمدیر مسوول: مهندس منوچهر شجاعی

سردبیر: مهندس حسن بهرامی

در این شماره می خوانید:

اس��تفاده از مطالب و تصاویر نشریه اروند با ذکر منبع بالمانع است. عالقه من��دان به درج مطلب در این نش��ریه می توانند آثار خود را به

نشانی نشریه ارسال نمایند. اروند در رد، قبول یا اصالح و ویرایش مقاالت آزاد است.

مقاالت ارسالی عودت داده نخواهد شد.

کارخانه اصلی )شماره 1( و واحد فروش: کرج، نسیم شهر، سه راه آدران، به طرف شهریار، انتهای خیابان سعدی.

شماره های واحد فروش )کد 021(:8-88802677 و 2-88739880 و 88504770-4

شماره های واحد فروش )کد 0229(:4585899- 4586036 و 7-4584983 و 4584996-7

شماره های فاکس واحد فروش:4585079-0229 و 021-88766794

شماره های کارخانه )کد 0229(: 8-4585657 و 4584998 و 4584717

شماره فاکس کارخانه )کد 0229(:4584198

پست الکترونیکی بازرگانی:i n f o @ a r v a n d c o r p . c o m

واحد فروش:s a l e s @ a r v a n d c o r p . c o m

نشانی اینترنت:w w w. a r v a n d c o r p . c o m

کارخانه ش��ماره 2: کیلومتر 26 اتوبان تهران، قم - ش��هرک صنعتی شمس آباد - بلوار گلستان - گلشن 10 - قطعه 10.

پست الکترونیکی:g a c @ a r v a n d c o r p . c o m

تلفن های تماس و فاکس:021-56230345-9

ARVAND Internal Magazine

Managing Director: M. Shojaei

Editor in chief: H. Bahrami

نشریه اروندشماره استاندارد بین المللی:

1684-4270

تازه های تهویه................................................................................................... 2

فرمول های پایه پمپ ها.................................................................................... 4

طبقه بندی سیستم سرمایش جذبی از نظر ماده مبرد و جاذب................. 6

موتورهای برقی............................................................................................... 21

فیلترها و تمیزکننده های هوا....................................................................... 25

روابط تهویه مطبوع....................................................................................... 32

تهویه مطبوع در استخرها............................................................................ 34

عملکرد سیستم های سرمایش تبخیری................................................... 38

عالقه مندان جهت دریافت رایگان این نشریه و ارسال آثار خود می توانند با واحد روابط عمومی شرکت صنایع یکتا تهویه اروند

یا از طریق صندوق پستی 113 - 37685 اقدام نمایند.

رقابت برای کاهش مصرف انرژی Morrison Residence س��الن دانش��گاه کالیفرنیای ش��مالی موفق شد مقام نخست رقابتی که به کوشش سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا برگزار شد را به خ��ود اختصاص دهد. در این رقابت 14 س��اختمان در سرتاسر ایاالت متحده ب��ه لحاظ میزان مصرف و کاهش س��طح هدررفت انرژی مورد ارزیابی قرار گرفتند. میزان مصرف انرژی در یک سال گذشته ب��ه Morrison Residence در س��الن 35.7 درصد کاهش یافته و بیش از 250 هزار دالر از صورت حساب های انرژی این ساختمان کاسته ش��ده است. در همین ح��ال فروش��گاه Sears نیز که کاهش��ی 35.7 درص��دی را در میزان مصرف انرژی خ��ود تجربه ک��رده اس��ت، در رتبه دوم ق��رار گرفت. به طور کل��ی میزان کاهش مصرف انرژی در این 14 س��اختمان بالغ ب��ر 44 میلی��ون kBtu و می��زان کاهش صورت حس��اب های انرژی افزون بر 950

هزار دالر برآورد شده است.

توربین ه�ای ب�ادی و تامی�ن 20 درصد از برق جهان

تازه تری��ن مطالعات س��ازمان جهانی ان��رژی بادی و موسس��ه بین المللی صلح

س��بز حکایت از آن دارد که انرژی بادی تا

سال 2020 نزدیک به 12 درصد و تا سال

2030 بالغ ب��ر 22 درصد از نیاز جهان به

برق را تامین خواهد کرد. در چش��م انداز

س��ال 2010 س��ازمان انرژی بادی آمده

اس��ت ک��ه پیش بینی می ش��ود تا س��ال

2020 توربین ه��ای بادی با ظرفیت تولید

GW 1000 انرژی بادی نصب و از انتشار

1.5 میلیارد تن گاز CO2 جلوگیری کنند.

خورشیدی س�لول های توس�عه جدید با قابلیت نصب روی کرکره

پنجره هاموسسه فناوری ماساچوست گزارشی

از آخری��ن دس��تاوردهای پژوهش��ی خود

در زمینه تولید س��لول های خورش��یدی

با پوس��ته بس��یار نازک و با قابلیت نصب

روی پنجره ها را منتشر ساخت. به گزارش

این موسسه این س��لول ها قادرند جریان

مورد نیاز برای روشن ساختن المپ های

کوچ��ک LED را تامی��ن کنن��د و دارای

قابلی��ت نص��ب روی کرکره و س��ایه بان

پنجره ها یا حتا روی پوشش کامپیوترهای

لپ تاپ هستند. س��لول های خورشیدی

موسس��ه فناوری ماساچوس��ت که گفته

می ش��ود در پنج س��ال آین��ده وارد بازار

خواهند ش��د را هر ف��ردی می تواند روی

س��قف س��اختمان ها نصب کند و نیاز به

آموزش خاصی ندارند. ش��ایان ذکر است

این سلول ها روی کاغذهای رسم معمولی

ساخته می شوند.

طرح ه�ای جدی�د ب�رای کاهش فضاهای کاری

بر پای��ه آخرین گزارش های منتش��ره

از انجمن بین المللی مدیریت تاسیس��ات

)IFMA(، فضاهای اداری در آمریکا دیگر

مثل سابق کوچک و فشرده نیستند. این

گزارش ها از رش��د 5 درص��دی فضاهای

خالی و کاهش 3 درصدی فضاهای کاری

در مقایسه با س��ال 2007 خبر می دهد.

اما این مس��اله بدان معنا نیست که قرار

است هر کارمند فضای بیشتری را نسبت

به قبل اش��غال کند. ش��رکت ها به طور

میانگی��ن دارای 4.27 متر مکعب فضای

اختصاصی به هر کارمند هستند، این در

حالی است که به افراد متخصص و فنی به

ترتیب 8.8 و 7 متر مکعب فضا اختصاص

خواهد یافت.

استفاده از فناوری خورشیدی شرکت والمارت در نظر دارد به منظور

دس��تیابی به س��طح مطلوب��ی از میزان

مصرف انرژی در فروش��گاه های جدید از

فناوری های خورش��یدی که هزینه اندکی

دارن��د، بهره بب��رد. این ش��رکت افزودن

سیستم های تولید انرژی خورشید در 20

تا 30 س��ایت در کالیفرنی��ا و آریزونا را در

دس��تور کاری خود قرار داده است. از این

منظر هر موقعی��ت از فناوری های جدید

بهره مند خواهد ش��د. انتظار می رود این

س��لول های خورشیدی با پوس��ته نازک

ب��ا تولید س��االنه 22.5 میلیون کیلووات

انرژی خورشیدی، بالغ بر 20 تا 30 درصد

از کل ان��رژی مورد نی��از در هر یک از این

موقعیت ها را تامین کنند.

در میلی�ارد دالری ی�ک خان�ه هندوستان

یک تاجر هندی اخیرا گران قیمت ترین

و مجلل ترین خانه جهان را ساخته است.

این س��اختمان مس��کونی ب��ه ارزش یک

میلی��ارد دالر، دارای س��ه س��کوی فرود

هلی کوپت��ر، سیس��تم کنت��رل ترافی��ک

هوای��ی، یک پارکینگ ش��ش طبقه، یک

باغ چهارطبقه و یک سالن تاتر با ظرفیت

‌تازه‌هایتهویه

صفحه 2 / شماره 37

یکتا تهویه ارونداصالت تهویه مطبوع

ی گازسوزچیلر جذ ب

50 نفر است. ساخت این عمارت با ارتفاع

173 متر نزدیک به 7 سال طول کشید و

بالغ بر 77 میلیون دالر هزینه در برداشت.

گفتنی است اجرای این پروژه را دو شرکت

معماری آمریکایی به عهده داشته اند.

کشف یک روش ساده برای تولید غشاهای پلیمری رسانا

در یوس��ی الی، ی��ک تی��م اجرایی از

شیمیدان ها و مهندسان توانمند، روشی

را کشف کرده اند که به واسطه آن می توان

س��طوح بزرگ و گس��ترده را با غشاهای

نانوفیب��ری نازک پوش��اند. این غش��ای

نازک ک��ه از تالط��م آب، روغن غلیظ و

نانوفیبرهای پلیمری به دس��ت می آید را

می توان روی هر س��طحی ق��رار داد و از

طریق آن ها یک غش��ای واحد خلق کرد.

در همین راس��تا یانگ یانگ، پروفس��ور

عل��وم و مهندس��ی مواد می گوی��د: »از

آنجایی که این روش برای سطوح چندالیه

نیز کارب��رد دارد، می توان از آن در طیف

وس��یعی از کاربری ها چون س��لول های

خورش��یدی اورگانیک، دیودهای انتشار

نور و حس گرهای هوش��مند بهره برد.«

قرار اس��ت گزارش کاملی از این روش در

آکادمی ملی علوم آمریکا منتشر شود.

اوضاع سیاس�ی آمری�کا به نفع انرژی تجدیدپذیر نیست

تبعات منف��ی ابهامات سیاس��ی در

ایاالت متحده بر روند رو به رش��د بخش

انرژی ه��ای تجدیدپذی��ر در ای��ن کش��ور

تاثیرگذار بوده اس��ت. رهب��ران تجاری،

س��رمایه گزاران و مقامات دولتی طرفدار

انرژی های تجدیدپذیر از قانون گذاری های

فدرال اب��راز ناامیدی می کنند و معتقدند

بای��د قوانین جدیدی در بخش انرژی های

پاک به تصویب رس��د. این چشم انداز حتا

پس از انتخابات کنگره در دوم نوامبر سال

گذش��ته وضعیت بدتری به خ��ود گرفته

اس��ت؛ زیرا جمهوری خواهان در خصوص

ل��زوم وضع قوانی��ن جدی��د در ارتباط با

تغییرات آب و هوایی ابراز تردید کرده اند.

شیوع IAQ در مدارس فلوریدادر س��ه س��ال گذش��ته ب��وی نم در

کالس های درس و س��ایر مسایل مربوط

به IAQ موجب طرح ش��کایات بسیاری

از س��وی معلمان و دانش آموزان منطقه

اورالندو ش��ده اس��ت. این در ش��رایطی

است که گسترش نم و نا در ساختمان ها

و اثاثی��ه، در برخی م��وارد موجب خارج

ساختن دانش آموزان از این کالس ها شده

اس��ت. روزنامه ها با جمع آوری اطالعاتی

از س��ه ش��هر مرک��زی ایالت فلوری��دا از

آگوس��ت 2007 تا آگوست 2010 با موارد

بسیاری از طرح ش��کایات دانش آموزان و

معلمان��ی برخورد کرده اند که از س��وزش

چشم، مشکالت تنفس��ی و برخی موارد

دیگ��ر ناراح��ت بوده و عل��ت آن را وجود

ساختمان های نمور و سیستم های تهویه

مطبوع معیوب عنوان کرده اند.

نمایشگاه نوآوری برندگان جوایز AHR

2011 جوای��ز برن��ده محص��والت

انتخاب AHR نوآوری ه��ای نمایش��گاه

و ق��رار اس��ت در یک مراس��م وی��ژه، در

بزرگ تری��ن نمایش��گاه HVAC&R، از

تولیدکنن��دگان آن ها تجلیل به عمل آید.

محصوالت عرضه شده در 10 طبقه بندی

و با توجه ب��ه رای اعضای ASHRAE با

توجه به نوآوری، نوع کاربری و ارزشی که

کارب��ر و بازار برای آن ه��ا در نظر گرفته،

ارزش��یابی ش��ده اند. ای��ن جوای��ز به 27

ش��رکت در یک طبقه بندی یکسان اهدا

خواهد ش��د و نزدیک به 13 هزار دالر به

دس��ت آمده از درآمده��ای حاصله نیز به

یک سازمان خیریه در منطقه الس وگاس

هدیه می ش��ود. انجمن ASHRAE نیز

یکی از حامیان مالی این نمایشگاه است.

رتبه بندی بر اساس بازده انرژیبر اس��اس گزارش انجم��ن اقتصادی

بازده ان��رژی آمری��کا )ACEEE(، ایالت

کالیفرنی��ا ب��رای چهارمین ب��ار پیاپی به

عن��وان بهتری��ن ایال��ت به لح��اظ بازده

انرژی انتخاب ش��د. در ای��ن گزارش 50

ایال��ت همراه با منطقه کلمبیا بر اس��اس

برنامه ها و سیاست های ایالتی در راستای

ارتقای س��طح بازده انرژی م��ورد ارزیابی

و عوامل��ی چ��ون رعایت اس��تانداردهای

ان��رژی و مص��رف ان��رژی وس��ایل برقی

مدنظر قرار گرفت. شایان ذکر است ایالت

ماساچوست نیز مقام دوم این رتبه بندی

را به خود اختصاص داده است.

س�ازمان قوانی�ن از س�رپیچی حفاظت از محیط زیست

به رغم وضع قوانین جدید س��ازمان

حفاظ��ت از محیط زیس��ت آمریکا مبنی

بر توقف تولی��د و فروش تجهیزاتی که در

آن ها از مبرد R-22 اس��تفاده می ش��ود،

کم��اکان HVAC&R تولیدکنن��دگان

در ح��ال ادامه فعالیت ه��ای خود در این

زمینه هستند. خبرهای منتشره حاکی از

آن است که این ش��رکت ها با ارسال این

تجهی��زات بدون نصب مب��رد، از قوانین

وضع ش��ده س��رپیچی می کنند. به گفته

نماینده ای از یکی از ش��رکت های مزبور،

میلیون ه��ا واحد از این تجهیزات فروخته

خواهد شد. قیمت نس��بتا ارزان و تدوام

تقاض��ا ب��رای مبرده��ای R-22 از جمله

دالیل این امر عنوان شده است.



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

فرمول های پایه پمپ ها

روش محاسبه توان ترمزی پمپ bhp برای محاس��به توان ترمزی پمپ ها که ب��ه اختصار با

نشان د اد ه می شود می توان از رابطه زیر استفاد ه کرد :

بازد ه پمپ (1)

د ر رابطه فوق:)ft( هد د ینامیکی کل = tdh

G = وزن مخصوص )بد ون واحد(بازد ه پمپ معموال توسط سازند ه اعالم می شود . د ر موارد ی که بازد ه پمپ مشخص نباشد ، به طور سرانگشتی می توان بازد ه پمپ را برابر با %70 د ر نظر گرفت. وزن مخصوص آب سرد برابر با 1 د رنظر گرفته می ش��ود . بنابراین رابطه شماره )1) به شکل

ساد ه شد ه زیر د رمی آید :

مثال 300gpm 102 برابر باft د رصورتی که آبد هی یک پمپ با هدباش��د و بازد ه آن مشخص نباشد ، توان ترمزی پمپ را محاسبه

کنید .

حل:

روش محاسبه میزان آبد هی پمپد ر م��وارد ی ک��ه توان ترمزی پمپ مش��خص باش��د ، برای محاس��به مقد ار آبد هی آن می توان از رابطه زیر استفاد ه کرد که

د ر واقع نتیجه رابطه شماره )1) است:

مثال 150ft 15 جری��ان آب را با هدhp ی��ک پمپ با توان ترمزید ر د اخ��ل مد ار به گرد ش د رم��ی آورد . حجم آب عبوری از مد ار

را محاسبه کنید .حل:

تغییر توان ترمزی با تغییر وزن مخصوص سیالد ر صورتی ک��ه هد مورد نیاز برای به گرد ش د ر آورد ن س��یال را ثابت فرض کنیم، با تغییر وزن مخصوص س��یالی که توس��ط پمپ به گ��رد ش د رمی آید مقد ار توان ترمزی م��ورد نیاز آن نیز تغییر خواهد کرد . برای مثال وزن مخصوص بنزین 0.75 و وزن مخصوص آب نمک 1.2 است. بنابراین د رصورتی که بازد ه پمپ را برابر با %70 و نرخ جریان سیال عبوری از آن را 200gpm با هد کل 100ft فرض کنیم، توان ترمزی مورد نیاز برای به گرد ش د رآورد ن سیال د ر هر یک از حالت های یاد شد ه عبارت است از:

: آب

: بنزین

: آب نمک

210oF آب با د مای:

برای پمپ های گریز از مرکز یا سانتریفیوژ قوانین زیر صاد ق است:

1. ظرفیت آبد هی پمپ با قطر پروانه رابطه مستقیم د ارد . 2. هد پمپ با مربع قطر پروانه رابطه مستقیم د ارد .

3. ت��وان ترم��زی پم��پ ب��ا مکع��ب قط��ر پروان��ه رابطه

فن‌آوری




مستقیم د ارد .

تعاریف مرتبطافت فش�ار: به مقد ار کاهش فش��ار س��یال د ر هنگام عبور از واحد های مقاوم د ر برابر عبور جریان مانند کند انس��ور، شیر

کنترل یا برج خنک کنند ه افت فشار گفته می شود . افت اصطکاکی: عبارت است از افت فشار سیال به واسطه مقاومت لوله ها و اتصاالتی که س��یال د ر آن ها جریان د ارد . د ر کاربرد ه��ای عملی افت اصطکاکی بر مبن��ای طول معاد ل لوله

برحسب فوت اند ازه گیری می شود .عمق مکش استاتیکی: به فاصله عمود ی خط مرکز پمپ تا سطح آزاد سیالی که پمپاژ می شود عمق مکش استاتیکی گفته

می شود که مقد ار آن معموال برحسب فوت سنجید ه می شود .عم�ق مک�ش د ینامیک�ی کل: ب��ه مجموع عم��ق مکش استاتیکی، افت های اصطکاکی، افت فشار و هد سرعتی سیال

عمق مکش د ینامیکی کل گفته می شود .هد مکش اس�تاتیکی: به ارتف��اع قائم از خط مرکز پمپ تا سطح آزاد س��یالی که پمپاژ می شود هد مکش استاتیکی گفته می شود که مقد ار آن معموال برحسب فوت سنجید ه می شود .

ه�د مک�ش د ینامیک�ی کل: ب��ه اختالف بی��ن هد مکش اس��تاتیکی با افت های اصطکاکی، افت فشار و هد سرعتی خط

مکش پمپ، هد مکش د ینامیکی کل گفته می شود .

هد استاتیکی کل: به فاصله قائم بین سطح آزاد خط مکش

پمپ و س��طح آزاد سمت د هش پمپ یا سطح آزاد آب خروجی

از پمپ هد استاتیکی کل گفته می شود .

ه�د د ینامیکی کل: به مجموع هد اس��تاتیکی کل، تمامی

افت های اصطکاکی، افت فش��ار های ایجاد ش��د ه د ر سرتاس��ر

سیس��تم لوله کش��ی و هد س��رعتی، هد د ینامیک��ی کل گفته

می شود .

هد سرعتی: برابر است با هد معاد لی که سیال برای رسید ن

به آن س��رعت باید سقوط آزاد د اشته باشد . به بیانی د یگر، هد

مورد نیاز برای شتاب گرفتن سیال را هد سرعتی می گویند .

مقد ار هد س��رعتی سیال را می توان با استفاد ه از رابطه زیر

محاسبه کرد :

د ر رابطه فوق:

)ft( هد سرعتی = HV

)fps( سرعت سیال د ر د اخل لوله = V

32.3fps شتاب گرانش، برابر با = g

جد ول تبد یل هد سرعتی به سرعت

12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 )fps( سرعت

2.24 1.87 1.55 1.25 1.01 0.76 0.56 0.39 0.25 0.14 0.06 )ft( هد سرعتی

شماره های تماس: 7-4584973-0229 و 021-88739880-2 و 021-88504770-4 88766794-021 و 4585079- 0229 شماره فاکس:

فن کویل صبا، بهترین فن کویل ایرانی در ایران و خاورمیانهو تنها رقیب سرسخت فن کویل های اروپایی در ایران



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

طبقه بندی سیستم سرمایش جذبی از نظر ماده مبرد و جاذب

ادوین آندرس��ن1 در کتاب »تبرید: خانگ��ی و تجاری2« در

مورد زوج مبرد و جاذب چیلرهای جذبی که د ارای ماد ه جاذب

مایع هستند، 9 ویژگی مهم مبرد و جاذب را که می توانند نقش

تعیین کننده در انتخاب برای اس��تفاده در این گونه سیس��تم ها

داشته باشند را چنین برمی شمارد:

اول:ع��دم حالت جامد3- زوج مب��رد و جاذب نباید در طی

فعل وانفعاالت و دامنه دمایی طبیعی عملیات س��رمایش جذبی

به حالت جامد د رآیند. زیرا بروز فاز جامد منجر به کندی حرکت

محلول یا حتا انسداد مسیرهای سیال می شود.

د وم: نس��بت فراریت زیاد4- فراریت م��اده مبرد باید خیلی

بیش��تر از فراریت ماده جاذب باش��د تا امکان جداسازی آن ها

ط��ی عملیات تغلیظ که در ژنراتور صورت می گیرد به س��هولت

امکان پذیر باش��د. امکان جداسازی آس��ان ماده مبرد از جاذب

که به صورت محلول وارد ژنراتور می ش��وند، تاثیر مستقیمی بر

کاهش مق��دار انرژی گرمایی داش��ته و از هزینه های مربوط به

عملیات تغلیظ می کاهد.

س�وم: میل ش��دید به جذب - تمایل ماده جاذب به جذب

م��اده مبرد با توجه به خواص هریک از آن ها در دامنه عملیاتی

چیلر جذبی از مهم ترین مش��خصه های یک زوج خوب محسوب

می ش��ود. چنین میلی منجر به نوعی وابس��تگی و پیوستگی به

هنگام هم نشینی با یکدیگر می شود. از همین رو سرعت ترکیب

و درهم ادغام ش��دن افزایش یافته و ضریب فعالیت مبرد کمتر

از واحد می ش��ود و از سوی دیگر مقدار ماده جاذب برای جذب

مبرد کاهش یافته و در نتیجه از میزان انرژی گرمایی مورد نیاز

کاسته می شود. همچنین اندازه مبدل حرارتی که امکان تبادل

ح��رارت بین محلول غلیظ )ماده ج��اذب خروجی از ژنراتور( و

محل��ول رقیق )محلول جاذب و مبرد تحت فش��ار پمپ( را به

وجود می آورد کوچک تر می شود. در عین حال تحقیقات ژاکوب

5، آلبرایت6 و تاکر7 نشان می دهد که تمایل شدید ماده جاذب به

ماده مبرد مش��کل غلیظ سازی را در ژنراتور به همراه دارد؛ زیرا

در ژنراتور انرژی گرمایی بیش��تری باید صرف جداسازی این دو

ماده ش��ود، که البته با آن میل شدید به وصل، چنین عاقبتی

قابل پیش بینی اس��ت. مانند آن است که بگوییم عجب چسب

خوبی اس��ت ک��ه همه چیز را محکم به همه چیز می چس��باند و

بعد انتظارداشته باشیم که در طرفه العینی آن چسب،به راحتی

ماده چسیبده به آن را رها سازد.

چهارم: فشارمتوسط - فش��ار عملیاتی ماده مبرد و جاذب

برای انجام فرایند جذب و سپس جداسازی که منجر به سرمایش

می ش��ود بای��د در حد متوس��ط باش��د. زیرا نیاز به فش��ارهای

زیاد باعث افزایش ضخامت دیوار ه های دس��تگاه و اس��تفاده از

تجهیزات و وصاله های فش��ار قوی می ش��ود که این گونه موارد

بر س��نگینی و هزینه های آن می افزاین��د. از طرف دیگر نیاز به

فشارهای خیلی پایین و خأل نیز منجر به افزایش حجم دستگاه

برای عملیات جذب ش��ده و تجهیزات خاصی را برای حفظ خأل

در درون دستگاه طلب می کند.

پنج�م: پایداری8 - م��واد جاذب و مبرد بای��د از پایداری و

ثبات ش��یمیایی خوبی برخوردار باش��ند و خواص اولیه خود را

در طی س��الیان متمادی حفظ کنند. پایداری شیمیایی امکان

ش��کل گیری گازها و مواد جامد را کاهش داده و خوردگی را به

حداقل می رساند.

شش�م: خوردگی9 و فرس�ایش کم - م��واد جاذب و مبرد به

هرح��ال کم یا زیاد موجب خوردگی و فرس��ایش س��طوح فلزی

دس��تگاه می ش��وند و طبیعت��ا در این میان موادی مناس��ب تر

هس��تند که پایداری آن ها بیش��تر و اثرات فرسایشی آن ها کمتر

باشد. برخی اوقات برای جلوگیری از اثرات فرسایشی مواد الزم

می شود تا ترکیبات شیمیایی دیگری به عنوان بازدارنده به زوج

مقاالت




جاذب و مبرد اضافه شود.هفت�م: ایمن�ی - زوج ج��اذب و مبرد نباید س��می یا قابل

احتراق باشند و همچنین استفاده از آن ها نباید تاثیرات زیانبار زیست محیطی به دنبال داشته باشد. هرچه عوارض آن ها کمتر و ایمنی استفاده از آن ها بیشتر باشد، از امتیاز کاربری باالتری

برخوردار خواهند بود.هشتم: ویسکوزیته10 کم - هرچه مواد جاذب و مبرد روان تر

و د ارای ویسکوزیته کمتری باشند، حرکت آن ها سریع تر و بهتر انجام می ش��ود و در نتیجه انتق��ال گرما و جرم راحت تر صورت می گی��رد و پمپ ها ان��رژی کمتری ب��رای جابجایی آن ها صرف

می کنند. نهم: گرمای نهان زیاد مبرد - هرچه گرمای نهان مبرد بیشتر

باش��د، نرخ گردش ماده ج��اذب کمتر خواهد ب��ود. باال بودن گرمای نهان مبرد منجر به افزایش بازده می شود.

زوج های شناخته شده جاذب و مبرد همه خواص باال را به صورت کامل دارا نیس��تند، اما از میان آن ها زوج جاذب لیتیم بروماید و آب و همین طور آب و آمونیاک شرایط بهتری دارند و با توجه به موارد فوق، انتظارات بیش��تری را برآورده می کنند. سایر زوج های جاذب و مبرد که می توانند مورد بررسی و تحقیق

قرار گیرند، عبارتند از: آمونیاک و نمک ها متیل آمین و نمک ها

الکل ها و نمک ها آمونیاک و محلول های آلی دی اکسید گوگرد و محلول های آلی

هیدروکربن های هالوژنه و محلول های آلیبعض��ی از این مواد دارای برخی ویژگی های مناس��ب مانند عدم متبلور ش��دن در چرخه س��رمایش جذبی هس��تند اما در برخی، موارد دیگر همچون پایداری، خوردگی و ایمنی ش��رایط

چندان خوبی ندارند. همان طور که اش��اره ش��د، در حال حاضر زوج های لیتیم برومای��د - آب و آب - آمونی��اک مناس��ب ترین زوج ه��ای مورد اس��تفاده در سیستم های س��رمایش جذبی هستند و بر همین اساس می توان سیستم های سرمایش جذبی را از نظر نوع ماده

جاذب و مبرد در دو گروه عمده زیر طبقه بندی نمود:- سیس�تم س�رمایش جذبی با مبرد آب و ماده جاذب لیتیم

بروماید

- سیستم سرمایش جذبی با مبرد آمونیاک و ماده جاذب آب

فارغ از چیلرهای جذبی یاد شده که در آن ها از محلول مایع مبرد و نمک اس��تفاده می شود، نوع دیگری از چیلرهای جذبی

ب��ا ماده جاذب جام��د نیز مورد توجه برخی از س��ازندگان قرار گرفته اس��ت که هنوز استفاده از آن ها چندان رایج نشده است. بر همین اس��اس می توان به دو گ��روه عمده فوق، گروه دیگری

تحت عنوان زیر را هم اضافه نمود:- سیس��تم س��رمایش جذبی ب��ا مبرد آب و ج��اذب جامد

)سیلیکاژلی(نوع س��یلیکاژلی که ادزورپش��ن11 خوانده می شود به لحاظ س��اختاری و چگونگی چرخه تفاوت ه��ای قابل توجه ای با انواع

دیگر دارد، که در جای خود مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

سیستم سرمایش جذبی با مبرد آب و ماده جاذب لیتیم بروماید

چیلره��ای جذبی ب��ا مبرد آب و ج��اذب لیتی��م بروماید، رایج ترین نوع چیلرهای جذبی هس��تند که در انواع مختلف هم از نظر چرخه تغلیظ و هم از لحاظ منبع گرمایی در تاسیس��ات تهویه مطبوع مورد اس��تفاده ق��رار می گیرند. این چیلرها بنا به خواص فیزیکی و ش��یمیایی مبرد )آب( امکان سردس��ازی زیر صفر درجه سانتی گراد را ندارند و به همین دلیل برای سرمایش آب تا 5 درجه س��انتی گراد و بیشتر به کار گرفته می شوند. برای رس��یدن به دماهای پایین تر از صفر درجه سانتی گراد می باید از چیلره��ای جذبی با مبرد آمونیاک و جاذب آب اس��تفاده نمود. چیلره��ای لیتیمی برای ظرفیت های کمت��ر از 30 تن تبرید نیز کارب��رد چندانی ندارند و به طور معم��ول چیلرهای کم ظرفیت یکپارچ��ه آپارتمانی با ظرفیت ه��ای 3 ، 5 و 10 تن تبرید از نوع

آمونیاکی هستند.چیلرهای جذبی لیتیمی ش��امل انواع مختلف یک اثره، دو اثره، سه اثره، با ژنراتور بخار، آب داغ، آب گرم و شعله مستقیم می ش��وند. بنابراین ش��رح و توضیح درباره هر یک از این انواع، ب��ه خودی خود متضمن شناس��ایی چیلره��ای لیتیمی به طور اعم نیزمی ش��ود. بنابراین در این قس��مت ابت��دا به خواص آب ب��ه عنوان مبرد و لیتیم بروماید ب��ه عنوان جاذب می پردازیم و س��پس بحث را در این بخش به گونه ای پی می گیریم تا کلیات مرتبط با تمامی چیلرهای لیتیمی بدون طرح شرایط اختصاصی گونه های مش��خص آن ها مورد بررس��ی قرار گی��رد و به هنگام پرداختن به انواع یک اثره، دو اثره، س��ه اثره و شعله مستقیم، بازهم م��واردی در این باره ب��ا نگاه و رویک��ردی متفاوت طرح خواهد ش��د. بنابراین به منظور جلوگی��ری از تد اخل موضوعی و پرهیز از تکرار مند رجات، بررس��ی کامل این گونه چیلرها را به



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

مباحث مربوط به چیلر های یک یا چند اثره موکول می کنیم.

آب، یکی از بهترین حالل های ش��یمیایی است و از این نظر

ماده بس��یار مناس��بی برای حل نمودن نمک ها از جمله لیتیم

بروماید محس��وب می شود. در واقع خاصیت حاللیت آب است

ک��ه منجر به ایجاد محلول رقی��ق و حمل و انتقال ماده جاذب

در چرخه س��رمایش جذبی می شود. به دلیل خاصیت حاللیت

خارق العاده، دسترس��ی طبیعی به آن بدون ترکیبات مختلف و

به صورت کامال خالص بس��یار مشکل و تقریبا غیرعملی است.

بنابرای��ن آب به صورت طبیعی حاوی ان��واع عناصر و ترکیبات

اس��ت. آب می توان��د حاوی ان��واع ترکیبات اکس��یژن، کربن،

نیتروژن و س��ولفورها باشد. همچنین وجود فلزاتی مانند مس،

روی، آهن، منگنز، س��رب، آلومینیوم و انواع عناصر دیگر مثل

کلس��یم، پتاسیم، سیلیس، فلوئور و ید و انواع باکتری ها در آن

محتمل اس��ت. وج��ود کربن در آب می توان��د موجب خوردگی

فلزات ش��ود و همین طور وجود اکس��یژن در آب نیز زنگ زدگی

و فرس��ایش قطعات فل��زی را به همراه خواهد داش��ت. وجود

س��ولفات ها،نیترات ها، کلریدها و کربنات ها نیز موجب سختی

آب و ایج��اد رس��وب گذاری در لوله ها و کاهش انتقال حرارت و

افزایش خوردگی می شوند.

وزن مخصوص آب در 4 درجه س��انتی گراد یک کیلوگرم به

ازای یک لیتر یا در 62 درجه فارنهایت 10 پوند به ازای یک گالن

انگلیسی است. انبساط حجمی آب از دمای 4 درجه سانتی گراد

تا 100 درجه س��انتی گراد برابر با 1.24 حجم اولیه آن است. در

میان مبردها، آب با ش��ماره R-718( 718( مش��خص می شود.

سایر مشخصات آب عبارت است از:

- دمای انجماد: صفردرجه سانتی گراد یا 32 درجه فارنهایت.

- دم��ای ج��وش: 100 درج��ه س��انتی گراد ی��ا 212 درجه

فارنهایت.

- دم��ای بحرانی: 386 -380 درجه س��انتی گراد یا 716 -706

درجه فارنهایت.

- فشاربحرانی: 23520 کیلونیوتن بر مترمربع )کیلوپاسکال(

یا 3200 پوند بر اینچ مربع.

- گرم��ای نه��ان ذوب: 334 کیل��وژول بر کیلوگ��رم یا 144

بی تی یو بر پوند.

- گرم��ای نه��ان تبخیر: 2270 کیلوژول ب��ر کیلوگرم یا 977

بی تی یو بر پوند.

- ظرفیت گرمایی وی��ژه در حالت مایع : 4.187 کیلوژول بر

کیلوگرم کلوین یا یک بی تی یو بر پوند فارنهایت.- ظرفیت گرمایی ویژه در حالت جامد )یخ (: 2.108 کیلوژول

بر کیلوگرم کلوین یا 0.504 بی تی یو بر پوند فارنهایت.- ظرفی��ت گرمای��ی ویژه در حال��ت گازی )بخ��ار(: 1.996

کیلوژول بر کیلوگرم کلوین یا 0.477 بی تی یو بر پوند فارنهایت.- وزن مولکولی: 18.02 گرم بر مول

دمای تبخیر آب با کاهش فش��ار، کم و با افزایش فشار زیاد می ش��ود و همین خاصیت مبنای استفاده از آن به عنوان ماده مب��رد در چیلرهای جذب��ی لیتیمی اس��ت، و در عین حال به دلیل خاصیت ترکیبی ش��دید و قدرت جذب باالی آمونیاک از آن در چیلرهای جذبی آمونیاکی به عنوان ماده جاذب استفاده می ش��ود. در هر دو حالت آب باید تا حد زیادی خالص و بدون ترکیبات اضافی باش��د. به همین منظور در چیلرهای جذبی از

آب مقطر استفاده می شود.

نکته:

پ��س از این ممکن اس��ت د ر ای��ن مقاله برای س��هولت به ج��ای عبارت »چیلر جذ بی با مب��رد آب و جاذب محلول لیتیم برومای��د« از عبارت مختص��ر »چیلر لیتیمی« ی��ا »چیلر های

لیتیمی« استفاد ه شود.

لیتیم بروماید، نمکی است مرکب از یک فلز قلیایی )لیتیم( و یک هالوژن )بروم( که ظاهری پودرگونه به رنگ س��فید دارد و از نظر شیمیایی بس��یار نزدیک به نمک طعام یا کلرید سدیم اس��ت. لیتیم بروماید ب��ه خوبی در آب، ال��کل و گلیکول حل

می شود و خاصیت جذب آب آن بسیار باالست.لیتیم بروماید در مجاورت هوا تجزیه نمی ش��ود و در شرایط طبیعی، ترکیبی پایدار محس��وب می ش��ود. س��ایر مشخصات فیزیکی و شیمیایی این نمک د ر شرایط استاند ارد عبارت است

از:- وزن مولکولی: 86.856 گرم بر مول

- درصد لیتیم در ترکیب: 7.99 درصد- درصد بروم در ترکیب: 92.01 درصد

- دمای ذوب: 547 درجه سانتی گراد یا 1017 درجه فارنهایت- دم��ای ج��وش: 1265 درجه س��انتی گراد ی��ا 2309 درجه

فارنهایت- وزن مخصوص: 3.464 در دمای 25 درجه س��انتی گراد یا

77 درجه فارنهایت




- خاصیت قلیایی: خنثی- نوع و مقدار ناخالصی ها: ) اکسید برم - 0.1 درصد( )کلر - 0.1 درصد( )ید - 0.20 درصد( )س��ولفات - 0.01 درصد( )باریم

- 0.005 درص��د( )آهن - 0.001 درصد( )فلزات س��نگین مانند سرب - 0.001 درصد(

- حداکثر خلوص: 99 درصددر صورت س��رد ش��دن، امکان متبلور شدن لیتیم بروماید زیاد اس��ت و در مجاورت حرارت بر میزان خورندگی آن افزوده

می شود.

سیس�تم س�رمایش جذبی با مبرد آمونیاک و ماده جاذب آب12

اس��تفاده از آمونی��اک و آب به عنوان م��اده مبرد و جاذب نس��بت به زوج لیتی��م بروماید و آب قدمت��ی دیرینه تر دارد. به طوری که اولین واحد جذبی س��اخته شده در سال 1859 توسط فردینان��د کاره13 از این نوع بود. البته قبل از او برادرش ادموند از محلول آب و اس��ید سولفوریک استفاده کرده بود. بعد از آن و در س��ال 1926 میالدی ش��رکت الکترولوک��س14 به کمک دو مهندس س��وئدی ب��ه نام های کارل مونت��رز15 و بالتازار16 و ون پالتن17 یخچال های جذبی خانگی را با نام تجاری سرول به بازار آمریکا معرفی کردند که بسیار مورد استقبال همگانی قرار گرفت و میلیون ها نفر از این محصول بهره مند شدند. در ایران نیز این نوع یخچال ها با نام یخچال نفتی معروف بودند. تولید این نوع یخچال ه��ای جذبی آمونیاکی تا س��ال 1950 میالدی همچنان ادامه داش��ت تا این که جای خود را به یخچال هایی با سیستم تراکمی داد. این در حالی اس��ت که سیس��تم های جذبی لیتیم برومای��د و آب از دهه 60 میالدی وارد بازار ش��دند و پس از آن با توجه به برخی قابلیت ه��ا، به ویژه امکان تامین ظرفیت های برودتی باال و ایجاد آلودگی های کمتر نس��بت به آمونیاک، سهم عم��ده ای از تولیدات را به خود اختصاص دادند. همان گونه که قبال نیز اش��اره شد در سیس��تم های لیتیم بروماید و آب، مبرد در دمای صفر درجه منجمد می ش��ود، بنابراین امکان استفاده از این گونه سیس��تم ها برای یخچال های خانگی وجود نداشت. از همی��ن رو در ای��ن عرصه پس از خارج ش��دن سیس��تم های آمونیاکی، سیس��تم های لیتیمی جایگزین مناس��بی محسوب نمی ش��دند و سیس��تم های تراکمی تمامی تولی��دات مربوط به یخچال ها، یخ س��ازها و سیس��تم های تهوی��ه مطبوع کوچک و ک��م ظرفیت را به خود اختصاص دادند. بنابراین سیس��تم های

جذ ب��ی آمونیاکی از دور رقابت خارج ش��دند و ام��روزه به طور

خاص برای سیستم های برودتی کم ظرفیت محلی مورد استفاده

قرار می گیرند. البته اخیرا اس��تفاده از آن ها برای سیس��تم های

آپارتمانی و محلی نسبتا رواج بیشتری پیدا کرد ه است. از این رو

اشاره به سیستم های جذبی آمونیاکی با رویکرد استفاده محدود

محلی می تواند مفید باشد.

درسیس��تم های آمونیاکی، ماده ج��اذب آب و ماده مبرد،

آمونیاک اس��ت. درمورد خواص آب پی��ش از این مطالبی ارائه

شد. در این جا هم بد نیست قبل از پرداختن به چرخه سیستم

جذب��ی آمونیاکی، ابت��دا به صورت گذرا نگاهی به مش��خصات

آمونیاک داشته باشیم.

آمونیاک در میان مبردها با نام R-717 ش��ناخته می شود و

فارغ از کاربرد در سیس��تم های جذبی، در سیستم های تراکمی

به ویژه برای س��رمایش صنعتی و سردخانه های بزرگ هم مورد

استفاده قرار می گیرد.

آمونیاک با فرمول ش��یمیایی NH3 ترکیبی است از نیتروژن

و هیدروژن که در فشار جو به صورت گازی بی رنگ وجود دارد.

نقطه جوش این ماده )28-( درجه فارنهایت در فش��ار جو است.

چنین نقطه جوش پایینی این امکان را می دهد که سیستم های

سرمایش��ی بدون کاهش فش��ار اواپراتور تا زیر فشار جو امکان

سردسازی در دماهای کمتر از صفر را داشته باشند. از همین رو

مبردی چون آمونیاک نسبت به مبردی چون آب از برتری قابل

مالحظه ای برخوردار است اما برای تامین سرمایش ساختمان ها

هی��چ گاه نیازی به تامین دمای زیر صفر وج��ود ندارد. بنابراین

در ای��ن وادی چنین امتیازی کم رنگ تر می ش��ود. اما در مورد

س��ردخانه ها و یخچال ها این برتری حرف آخر را در مقایس��ه با

سیس��تم های لیتیمی زده و در عرصه انتخاب واحدهای جذبی

امکان هیچ انتخابی را باقی نمی گذارد.

گرمای نهان آمونیاک در دم��ای 5 درجه فارنهایت یا )15-(

درجه س��انتی گراد، 565 بی تی یو اس��ت. بنابراین در حجم کم،

می توان��د دماهای کم تری ایجاد کند. همین خصیصه این مبرد

را ب��رای سیس��تم ها ی جذبی محلی و آپارتمانی مناس��ب کرده

است. به طور معمول کندانسور واحدهای آمونیاکی با آب خنک

می ش��وند اما در ظرفیت ه��ای پایین امکان اس��تفاده از هوای

خنک نیز وجود دارد.

آمونیاک از جمله گازهای س��می نیس��ت اما استنشاق زیاد

آن می تواند موجب آزار شود و اصوال تنفس آن تنها با درصد کم



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

جدول )1( خواص لیتیم بروماید

دمای مبرد )t΄ = °F( و انتالپی )h = Btu/lb( محلول لیتیم بروماید

دما )t׳=°F(

درصد لیتیم بروماید

0 10 20 30 40 45 50 55 60 65 70

80 t׳ 80.0 78.2 75.6 70.5 60.9 53.5 42.1 28.6 13.8 -0.211 -11.6#

h 48.0 39.2 31.8 25.6 21.6 21.2 23.0 28.7 38.9 52.711 37.1#

100 t׳ 100.0 98.1 95.3 89.9 79.6 71.8 60.0 46.1 30.9 16.211 3.8#

68.0 56.6 47.0 38.7 33.2 32.1 33.2 38.2 47.8 61.1 75.1

120 t׳ 120.0 117.9 114.9 109.2 98.3 90.1 77.9 63.6 48.1 32.7 19.1#

h 87.9 73.6 61.7 51.7 44.7 43.0 43.6 48.0 56.9 69.4 83.0

140 t׳ 140.0 137.8 134.6 128.5 117.1 108.5 95.8 81.2 65.2 49.1 34.4#

h 107.9 91.0 77.0 65.1 56.5 541 54.1 57.9 66.1 78.0 91.1#

160 t׳ 160.0 157.7 154.3 147.9 135.8 126.8 113.8 98.7 82.3 65.6 49.7#

h 127.9 108.2 92.0 78.2 68.1 65.1 64.7 67.9 75.4 86.6 99.2#

180 t׳ 180.0 177.5 173.9 167.2 154.5 145.1 131.7 116.2 99.5 82.0 65.1#

h 147.9 125.4 107.9 91.9 80.4 76.6 75.3 77.7 84.6 95.1 107.2#

200 t׳ 200.0 197.4 193.6 186.5 173.3 163.5 149.6 133.7 116.6 98.5 80.4#

h 168.0 143.4 123.3 105.3 92.1 87.4 85.9 87.8 94.1 104.0 115.6#

220 t׳ 220.0 217.2 213.3 205.8 192.0 181.8 167.5 151.3 133.7 114.9 95.7

h 188.1 160.7 138.2 119.0 104.1 99.0 96.5 97.8 103.3 112.5 123.6

240 t׳ 240.0 237.1 232.9 225.2 210.7 200.2 185.4 168.8 150.9 131.4 111.0

h 208.3 178.4 154.0 132.6 116.0 110.3 107.1 107.7 112.5 121.1 131.6

260 t׳ 260.0 256.9 252.6 244.58 229.4 218.5 203.3 186.3 168.0 147.9 126.4

h 228.6 195.7 169.1 146.2 128.1 121.6 117.6 117.6 121.6 129.5 139.5

280 t׳ 280.0 276.8 272.3 263.8 248.2 236.8 221.2 203.9 185.1 164.3 141.7

h 249.1 213.8 185.1 159.7 140.0 132.8 128.1 127.5 130.6 137.9 147.6

300 t׳ 300.0 296.7 291.9 283.1 266.9 255.2 239.2 221.4 202.3 180.8 157.0

h 269.6 231.6 200.7 173.5 152.1 144.1 138.9 137.3 139.8 146.5 155.5

320 t׳ 320.0 316.5 311.6 302.5 285.6 273.5 257.1 238.9 219.4 197.2 172.4

h 290.3 249.7 216.3 187.2 164.2 155.3 149.5 147.1 148.8 154.9 163.4

340 t׳ 340.0 336.4 331.3 321.8 304.4 291.9 275.0 256.4 236.5 213.7 187.7

h 311.1 267.9 232.1 201.0 176.1 166.6 160.1 157.0 158.0 163.5 171.0

360 t׳ 360.0 356.2 350.9 341.1 323.1 310.2 292.9 274.0 253.7 230.1 203.0

h 332.2 286.1 248.0 214.9 188.2 178.0 170.6 166.8 167.0 171.9 178.3

#محلول فوق اشباع




و در مدت زمان اندکی قابل تحمل اس��ت. این گاز بوی بس��یار

بد و نافذی دارد. از این جهت نش��ت آن کامال محسوس است.

آمونیاک تا اندازه ای قابل اش��تعال است و با مخلوط مناسبی از

هوا احتمال انفج��ار آن نیز وجود دارد. تاثیر خوردگی آمونیاک

ب��ر روی آهن و فوالد اندک ول��ی در مجاورت رطوبت بر مس و

برنز زیاد است، به همین دلیل در ساختار چیلرهای آمونیاکی از

مس نمی توان استفاده نمود. در مجموع خوردگی در چیلرهای

آمونیاکی کمتر از چیلرهای لیتیمی است، اما در هر حال در هر

دو سیستم از محلول های بازدارنده خوردگی استفاده می شود.

سایر خواص این مبرد به شرح زیر است:

- وزن مولکولی: 17.03 گرم برمول

- دمای انجم��اد: )77.7-( درجه س��انتی گراد یا )107.9 -(

درجه فارنهایت

- وزن مخصوص مایع در فش��ار 1.310 بار: 682 کیلوگرم بر

مترمکعب

- دم��ای بحرانی: 132.4 درجه س��انتی گراد ی��ا 271 درجه

فارنهایت

- فشار بحرانی: 112.4 بار یا 1657 پوند بر اینچ مربع مطلق

- چگالی در حال��ت گاز و در نقطه جوش: 0.86 کیلوگرم بر

متر مکعب

- وزن مخص��وص در فش��ار 1.013 ب��ار و دم��ای 21 درجه

0.795 : )70 F( سانتی گراد

- حج��م مخصوص در فش��ار 1.013 بار و دم��ای 21 درجه

سانتی گراد )F 70( : 1.411 مترمکعب بر کیلوگرم

- ظرفی��ت گرمایی ویژه در فش��ارثابت )در فش��ار 1.013 بار

و دم��ای 15 درجه س��انتی گراد یا 59 درج��ه فارنهایت( :0.037

کیلوژول بر مول کلوین

- ظرفی��ت گرمایی ویژه در حجم ثابت )در فش��ار 1.013 بار

و دمای 15 درجه س��انتی گراد ی��ا 59 درجه فارنهایت ( : 0.028

کیلوژول بر مول کلوین

- نسبت ظرفیت گرمایی ویژه )در فشار 1.013 بار و دمای 15

درجه سانتی گراد یا 59 درجه فارنهایت ( : 1.309623

- دمای خود اشتعالی: 630 درجه سانتی گراد یا 1166 درجه

فارنهایت

در چرخ��ه جذبی آمونیاکی، آب تحت دما و فش��ار معمولی

آمونیاک را جذب می کند و س��پس خود با گرما، احیا ش��ده و

آمونیاک از آن جدا می ش��ود . گرمای نهان تبخیر زیاد آمونیاک

این امکان را فراهم م��ی آورد تا به هنگام تبخیر ، گرمای زیادی

را جذب نموده و موجب سردسازی در اواپراتور شود . از آنجا که

سیستم های جذبی آمونیاکی در ظرفیت های کم مورد استفاده

ق��رار می گیرند ، برای احیای م��اده جاذب یا آب به طور معمول

از شعله مستقیم استفاده می شود . بنابراین چنین سیستم هایی

به خودی خود ، سیستم شعله مستقیم هم محسوب می شوند .

البت��ه امکان اس��تفاده از س��ایر منابع حرارتی مانن��د بخار نیز

وجود دارد. استفاده از شعله مس��تقیم برای گرم کردن ژنراتور

ی��ا تغلیظ کنن��ده مس��تلزم در نظرگرفت��ن سیس��تم احتراق و

سوخت رسانی و همین طور در نظر گرفتن تمهیداتی برای خروج

دود و گازهای حاصل از احتراق اس��ت . به طور معمول مشعل

سیستم های آمونیاکی از نوع اتمسفریک است .

در اینجا اش��اره به نکته ای در م��ورد اصطالحاتی همچون

غلی�ظ18 و رقیق19 و قوی20 و ضعیف21 که به کرات برای ش��رح

و بی��ان چرخه های جذبی مورد اس��تفاده ق��رار می گیرد، حایز

اهمیت است.

یکی از اختالفات اساس��ی بین چرخه جذبی سیس��تم های

لیتیمی نس��بت به چرخه سیس��تم های آمونیاک��ی، مربوط به

کارکرد آب اس��ت. در سیس��تم های لیتیم��ی آب نقش مبرد را

بازی می کند و این در حالی است که در سیستم های آمونیاکی،

آب به عنوان جاذب مورداستفاده قرار می گیرد. همین موضوع

ممکن است موجب برخی سردرگمی ها در رابطه با به کارگیری

اصطالحاتی همچون غلیظ و رقیق شود. زیرا به طور کلی عادت

کرده ایم که محلولی آب دار را رقیق و محلولی بدون آب را غلیظ

بدانی��م. به عن��وان مثال وقتی که آب به عن��وان مبرد، جذب

لیتیم بروماید می شود، می توان گفت که محلول لیتیم بروماید

به عنوان ماده جاذب رقیق ش��ده اس��ت، که این رقیق ش��دن

ت��وام با کاهش توان جذب ماده ج��اذب یا همان لیتیم بروماید

اس��ت. از س��وی دیگر هنگامی که در ژنراتور، لیتیم بروماید در

مجاورت حرارت، آب خود را از دست می دهد، می توان گفت که

محلول جاذب غلیظ شده است. چنانچه غلیظ یا رقیق بودن را

منتس��ب به محلول جاذب بدانیم، نمی توانیم از همین عبارات

به طور دقیق در سیس��تم های آمونیاکی استفاده کنیم، زیرا در

این گونه سیس��تم ها، آب خود نقش جاذب را بازی می کند و با

ج��ذب آمونیاک، محلولی را به وجود می آورد که بخش��ی از آن

آمونیاک اس��ت. بنابراین در واحد حج��م و یا وزن از مقدار آب

کاسته و به این ترتیب بر مبنای محوریت ماده جاذب بهتر است



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

در سیس��تم های آمونیاکی به جای استفاده از واژه های غلیظ و رقیق از واژه های قوی و ضعیف استفاده کنیم. بنابراین محلول جاذب ضعیف، محلولی است که ظرفیت کمی برای جذب مبرد داشته باش��د و برعکس محلول جاذب قوی، محلولی است که ظرفیت جذب ماده مبرد آن باالس��ت. در سیستم های لیتیمی ب��ه جای ضعی��ف از واژه رقی��ق و به جای ق��وی از واژه غلیظ

استفاده می شود. چرخ�ه تبری�د جذبی آمونیاکی بس��یار ش��بیه ب��ه چرخه سیستم های لیتیمی اس��ت . در این سیستم ها نیز چهار بخش اصلی اواپراتور ، ابزوربر ، ژنراتور و کندانسور وجود دارد . آمونیاک در محفظه اواپراتور تبخیر ش��ده و جذب آب در محفظه ابزوربر می ش��ود . این محلول به ژنراتور فرستاده می شود و در مجاورت گرمای حاصل از شعله مستقیم و یا سیال گرم ، آب از آمونیاک جدا می شود. آب به عنوان ماده جاذب به ابزوربر و آمونیاک هم پس از تقطیر در کندانس��ور ب��ه اواپراتور باز می گردند و بار دیگر

چرخه از سر گرفته می شود .همان گون��ه که پیش از این اش��اره ش��د ، در سیس��تم های آمونیاکی برای سرد کردن کندانسور و ابزوربر از هوا نیز می توان اس��تفاده نمود. در مدل های پیش��رفته تر یخچال های سرول از س��ال 1936 میالدی به بعد اس��تفاده از هوا برای خنک کردن ابزوربر و کندانسور کامال رایج شد و امروزه نیز برای سیستم های جذبی کم ظرفیت یا پمپ های حرارتی جذبی از کندانس��ورهای

هوایی استفاده می شود.

تصویر)1( چرخه س��اده ای از سیس��تم جذب��ی آمونیاکی را نمایش می دهد که از نظر کلیات بسیار نزدیک به سیستم جذبی

لیتیمی است. به چرخه ساده آمونیاکی که در تصویر )1( نمایش داده شده اس��ت ، می توان یک مبدل حرارتی برای متعادل س��ازی دمای محل��ول ق��وی و ضعیف اضافه نمود . تصوی��ر )2( چرخه جذبی

آمونیاکی را با مبدل حرارتی نشان می دهد.برای جداس��ازی هرچ��ه بهتر آمونی��اک از آب و همین طور استفاده از گرمای آب خروجی از ژنراتور برای گرم کردن محلول ورودی ، از آنالی�زر22 )تجزیه کننده( و رکتیفایر23 ) یکس��و کننده( استفاده می ش��ود. آنالیزر و رکتیفایر هر دو در مسیر کندانسور و بعد از ژنراتور قرار می گیرند . آنالیزر می تواند جزیی از س��اختار ژنراتور باش��د ی��ا به صورت جداگانه به آن متصل ش��ود . تصویر )3( مقطع��ی از آنالیزر را نمایش می ده��د. در داخل آنالیزر که ش��بیه به یک ستون تقطیر اس��ت، سطوحی به صورت طبقاتی وجود دارد که آب روی آن ها جمع شده و آمونیاک در اثر گرمای ناشی از ژنراتور از آن جدا شده و به سمت باال و دهانه خروجی حرکت می کند. رکتیفایر نیز عملکردی مانند پیش سردکن دارد که باقی مان��ده بخار آب همراه با آمونیاک را از آن جدا نموده و به ژنراتور باز می گرداند. دمای 40 تا 50 درجه س��انتی گراد برای جداسازی آب از آمونیاک در این مرحله مناسب است. این گرما توس��ط ژنراتور تامین می شود و همین موضوع، موجب کاهش ضری��ب بهره سیس��تم های آمونیاکی نس��بت به سیس��تم های

تصویر)1( چرخه ساده سیستم جذبی آمونیاکی

خروج

ورودآب سردشده

آمونیاک مایع

بخار آمونیاک

اواپراتور

کندانسور

شیر اختناق

آمونیاک سرد )بخار مبرد(

مخلوط آب و آمونیاک

سمت فشار کم سمت فشار

زیاد

بخار گرم آمونیاک به

عالوه بخار آب

بخار آب و آمونیاک

ژنراتور

گرما

مخلوط بخار آب - آمونیاک

ابزوربر

ماده جاذب )آب(بخار آب و آمونیاک

مایع گرم آمونیاک




لیتیمی می ش��ود. البته علیرغم ص��رف انرژی، رکتیفایر به طور کامل و صد درصد موفق به تفکیک بخارآب از آمونیاک نمی شود و همواره احتمال وجود مقداری بخارآب در ورودی کندانس��ور

وجود دارد. در ساختار سیستم های جذبی آمونیاکی از تجهیزات کمکی دیگ��ر مانند منبع جم��ع آوری آمونیاک و مب��دل حرارتی مبرد برای متعادل س��ازی دمای سیال ورودی و خروجی اواپراتور نیز استفاده می شود. وجود مبدل حرارتی مبرد موجب می شود که انرژی موجود در مایع خروجی از کندانس��ور صرف تبخیر مبرد ش��ود. با چنین تمهی��دی تا حدودی انرژی مورد اس��تفاده در رکتیفایر جبران شده و ضریب کارایی بهبود می یابد. تصویر )5( چرخه سیس��تم جذبی آمونیاکی را ب��ا چنین تجهیزاتی نمایش

می دهد. در تصاوی��ر )6(، )7( و )8( چرخ��ه جذبی آمونیاکی یخچال س��رول نمایش داده شده اس��ت. در این سیستم به جز مشعل هیچ قطعه مکانیکی و متحرک دیگری وجود ندارد و س��یال بر اساس تغییر حالت و وزن مخصوص و به روش ثقلی در سیستم جاری می ش��ود . در این سیس��تم برای خنک کردن کندانسور ، ابزوربر و رکتیفایر از هوا اس��تفاده می شود و اواپراتور هم هوای فض��ای داخل کابین یخچال را خن��ک می کند . بنابراین در این سیس��تم و سیس��تم های مش��ابه ، نه تنها آب خنک نمی شود بلکه اخذ گرما در قس��مت های مختلف نیز توس��ط هوا صورت می گیرد . این نوع خنک کاری کندانس��ور و ابزوربر ، امروزه برای پمپ های حرارتی جذبی یا واحدهای س��رمایی آپارتمانی جذبی نیز مورد اس��تفاده قرار می گیرد ، با این اختالف که در سیستم

تصویر )2( چرخه سیستم جذبی آمونیاکی با مبدل حرارتی

بخار فشار زیاد

گرما

گرما

شیر انبساطی

بخار فشار کم

ابزوربرپمپ

اواپراتور

ژنراتورمحلول ضعیف

مبدل حرارتی

محلول قوی

شیر اختناق

گرما

گرما

کند انسور

تصویر )3( ساختار آنالیزر و محل استقرار آن

رکتیفایر )یکسوکننده(


گرما

گرما

گرما

آنالیزر

کندانسور ژنراتور

محلول ضعیف

شیر بخار فشار کم محلول قویاختناق

پمپابزوربر اواپراتور

گرما

کندانسور آمونیاک

منبع جمع آوری

برگشت سیال

ستون جداکنندهاز طرف مبدل

حرارتیاز طرف ژنراتور

تیغه ها

تصویر )4( چرخه سیستم جذبی آمونیاکی با آنالیزر و رکتیفایر

س��رول وزش ه��وا برای خنک نم��ودن کندانس��ور و ابزوربر به ص��ورت طبیعی انجام می ش��ود ، در حالی که در سیس��تم های سرمایش��ی می توان به کمک فن ، هوا را به صورت مکانیکی به گردش انداخت . در چرخه جذبی سرول ، محلول آمونیاک و آب در ژنراتور به کمک گرمای ش��عله مستقیم از هم جدا می شوند ام��ا این فرایند به طور کامل تنه��ا در ژنراتور صورت نمی گیرد ، بلکه بخشی از این جداس��ازی تا رسیدن به خلوص مناسب در قس��مت های بعدی ژنراتور نیز همچنان ادامه دارد . از همین رو بخشی از بخار آمونیاک جدا شده از محلول می تواند نیروی الزم



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

برای جابجایی محلول را به وجود آورد و محلول را با خود همراه نموده و به قسمت دیگر منتقل کند .

در سیس��تم های جذبی آمونیاکی کوچک و خانگی که فاقد پمپ محلول هستند، برای ایجاد تعادل در بین دو بخش فشار ضعیف )اواپراتور و ابزوربر( و فش��ار قوی )ژنراتور و کندانس��ور( از گاز س��ومی مانن��د هی��دروژن اس��تفاده می ش��ود. بنابراین سیس��تم های خانگی مانند یخچال های س��رول بی نیاز از پمپ ی��ا هرگونه قطعه متحرک دیگر برای به گردش درآوردن محلول

هستند. ام��ا این ب��ه معنای ع��دم کاربرد پم��پ محل��ول در کلیه

سیستم های کم ظرفیت آمونیاکی نیست. چرخه آمونیاکی س��رول ب��ر مبنای قانون دالت�ون24 عمل می کند. بر اس��اس این قانون، فشار کلی مخلوطی از گازها در یک فضای بس��ته برابر است با مجموع فش��ار جزیی هر یک از گازه��ای مخلوط و هر گاز تمای��ل دارد که به تنهایی کل فضا را اش��غال کند. بنابراین در نقاط کم فش��اری که هیدروژن حضور

دارد، مایع مبرد یا آمونیاک مایع تبخیر می شود. تصویر )6( طرحواره س��اده ای از سیس��تم جذبی آمونیاکی - آب ب��ا گاز هی��دروژن را نمایش می دهد. مطابق این طرحواره محلول آب و آمونیاک تحت تاثیر گرمای ژنراتور )QG( قرار گرفته و آب از مس��یر )6( ب��ه ابزورب��ر رفته و بخار آمونیاک از مس��یر )1( به س��مت کندانس��ور می رود. بخار آمونیاک در کندانس��ور گرم��ای خود را از دس��ت داده )QG( و پس از تبدیل ش��دن به

مایع از مس��یر )2( به س��مت اواپراتور س��رازیر می ش��ود. فشار جزیی هیدروژن موجود در اواپراتور کمتر از کندانس��ور اس��ت. بنابراین مایع آمونیاک تحت فشار کمتری قرار گرفته و شروع به تبخیر می کند و گرمای الزم برای بخار ش��دن )QE( را از محیط می گیرد. سپس مخلوط گازی آمونیاک و هیدروژن از مسیر )3( وارد ابزوربر می ش��ود و هیدروژن به دلیل سبک بودن از مسیر )4( بار دیگر به اواپراتور ب��از می گردد. آب درون ابزوربر موجب جذب بخار آمونیاک می ش��ود و محلول آب و آمونیاک از مسیر

)5( وارد ژنراتور می شوند تا چرخه بار دیگر از سر گرفته شود.طرحواره ه��ای )7( و )8( به ترتیب چرخه جذبی آمونیاک -

آب و هیدروژن را با جزییات بیشتری نمایش می دهند. با روش��ن شدن مش��عل و گرم شدن ژنراتور )1( ، بخار گرم آمونیاک متصاعد شده و از طریق لوله )10( که لوله پمپ خوانده می ش��ود به باال رفته و به همراه خود محل��ول را به جداکننده )11( می برد. بیش��تر محلول که به کمک بخار آمونیاک به این محفظه رانده ش��ده ، در قس��مت زیرین آن جمع شده و پس از گذر از مبدل حرارتی )9( به ابزوربر )4( می رود اما بخار آمونیاک به دلیل سبکی در باالی محفظه جداکننده )11( جمع می شود و از طری��ق لوله میانی جداکننده به آنالیزر )6( وارد می ش��ود . چنانچه به همراه بخار آمونیاک ، بخار آبی هم باش��د ، در آنالیزر از آن جدا می شود و بخار داغ و نسبتا خالص آمونیاک به سمت باال حرکت نموده و وارد رکتیفایر )7( می شو د. در اینجا رکتیفایر به کمک جریان طبیعی هوا خنک می شود و باقیمانده بخارآب احتمالی نیز به طور کامل از بخار آمونیاک جدا شده و به آنالیزر

تصویر) 5( چرخه سیستم جذبی آمونیاکی به همراه منبع جمع آوری و مبدل حرارتی مبرد

رکتیفایر )یکسوکننده(


گرما

گرما

گرما

آنالیزر کندانسور

ژنراتور

محلول ضعیف

بخار فشار کم

شیر اختناق

محلول قوی

پمپابزوربر گرما اواپراتور

منبع جمع آوری

شیر انبساطی



تصویر )6( طرحواره ساده ای از چرخه جذبی آمونیاک - آب - هیدروژن

کندانسور

دهبرن

االه ب

لول

ژنراتورابزوربر

اواپراتور

گرما

آمونیاک خالصآب خالصآمونیاک آبهیدروژن خالصآمونیاک- هیدروژن




بازگش��ته و بعد از گذر از مبدل حرارتی به ابزوربر باز می گردد . بنابراین عملیات جداس��ازی آب از آمونیاک طی س��ه مرحله و به ترتیب در ژنرات��ور ، آنالیزر و رکتیفایر صورت می گیرد . بخش عمده جداس��ازی در ژنراتور و در مجاورت شعله یا منبع گرمایی دیگر انجام می ش��ود و در مراحل بعد عمل جداسازی بر اساس وزن مخص��وص و تقطیر صورت می گی��رد . در هر حال، حاصل کار این مراحل جداس��ازی آب از آمونیاک اس��ت . در هر یک از این مراحل، آب جدا شده به سمت ابزوربر روان می شود و بخار آمونیاک هم به سمت با ال و به طرف کندانسور حرکت می کند . در کندانسور )2( بخار آمونیاک در مجاورت هوای خنک تقطیر ش��ده و به س��مت اواپراتور روان می ش��ود . در کندانسور بخش عمده ای از بخار گرم آمونیاک تقطیر می ش��ود و به صورت ثقلی وارد قس��مت )3a( اواپراتور می ش��ود و بخش دیگ��ری از بخار )2b( آمونیاک که هنوز تقطیر نشده به قسمت فوقانی کندانسوررفته و در آنجا تقطیر می شود وسپس وارد اواپراتور می شود. در باالترین نقطه سیس��تم ، هیدروژن جمع آوری می شود . آمونیاک مایع وارد ش��ده به اواپراتور با اخذ گرم��ا از هوای داخل فضای یخچ��ال مجددا بخار ش��ده و جذب آب موج��ود در ابزوربر)4( می ش��ود . گاز هیدروژن که به مقدار زیاد وارد اواپراتور می شود به تبخی��ر آمونیاک در دماهای پایین کمک می کند و تحت این ش��رایط اواپراتور می تواند موجب یخ زدن آب در جایخی یخچال ش��ود . هرچه مقدار هیدروژن بیش��تر و مق��دار آمونیاک کمتر باشد ، دس��تیابی به دماهای پایین تر و سرمای بیشتر آسان تر و بهتر صورت می گیرد . بخار ناشی از تبخیر آمونیاک با هیدروژن مخلوط ش��ده و از آنجا که وزن مخلوط آن از هیدروژن بیش��تر اس��ت از طریق بخ��ش میانی مبدل گرمای��ی گاز )8( به ابزوربر )4( م��ی رود . مخلوط هیدروژن و آمونی��اک که از بخش میانی مبدل )8( عبور می کند به صورت مس��تمر موجب کاهش دمای گاز هیدروژنی می ش��ود که در جدار بیرونی مبدل به سمت باال

حرکت می کند. آب جداشده در مراحل ژنراتور ، آنالیزر و رکتیفایر نیز پس از گذر از مبدل حرارت��ی )9( به ابزوربر )4( باز می گردد . در ابزوربر آمونی��اک جذب آب می ش��ود و این محلول بار دیگر از مس��یر مبدل حرارت��ی و آنالیزر )6( به ژنراتور می رود تا چرخه بار دیگر از س��ر گرفته ش��ود. هیدروژن نیز به دلی��ل این که در آب حل

نمی شود از طریق مسیر )8( به اواپراتور باز می گردد. تصویر )9( چرخه سرمایش نوعی سردکننده جذبی آمونیاکی

تصویر )7( طرحواره ای از چرخه جذبی آمونیاک - آب

تصویر )8( چرخه سیستم جذبی یخچال آمونیاکی سرول

مخزن جمع آوری هیدروژن

مبدل گرمایی گاز

رکتیفایر

آنالیزر

اواپراتور

ابزوربر

محلول هیدروژن آمونیاک

مبدل ژنراتورحرارتی مایع

کند انسور هوایی

جد اکنند ه

لوله پمپ

کندانسور هوایی

بخار آمونیاک و هیدروژن

هیدروژن

بخار آمونیاک

جداکننده

لوله باال برنده

ژنراتورمحلول قوی

ابزوربر

اواپراتور

محلول ضعیف




وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

آپارتمانی را نمایش می دهد که در آن، کندانس��ور به وسیله هوا خنک می شود و اواپراتور نیز هوای خنک تولید می کند.

ژنراتور این سیس��تم از نوع شعله مس��تقیم و گازسوز است. در این سیس��تم، نس��بت حجمی آب به عنوان ماده جاذب به آمونیاک به عنوان ماده مبرد، دو برابر است. وجود اوریفیس های محدودکنن��ده )Restrictor( در این چرخه موجب کنترل فش��ار

محلول و مبرد می شود. در این چرخه بخار مبرد )آمونیاک( پس از خروج از ژنراتور، وارد محفظه س��طح بندی )Leveling Chamber( آنالیزر می شود و آب جدا ش��ده نیز به ابزوربر می رود. در محفظه س��طح بندی آنالی��زر، با آرام ش��دن جریان بخار، آب هم��راه آمونیاک از آن جدا شده و مبرد برای تکمیل عملیات جداسازی وارد رکتیفایر می ش��ود. در رکتیفایر، بخ��ار آب باقی مانده نی��ز در اثر تقطیر از آمونیاک )مبرد( جدا ش��ده و به آنالی��زر ژنراتور باز می گردد. بخار آمونیاک )مبرد( نیز پس از گذر از رکتیفایر وارد کندانس��ور می ش��ود. آمونیاک مایع پس از گ��ذر از اوریفیس محدودکننده به مبدل حرارتی وارد می ش��ود. مبرد مایع در اواپراتور، گرمای هوای عبوری را که توسط فن دمیده می شود، گرفته و بار دیگر ب��ه صورت بخار درآمده و جذب مایع جاذب )آب( که در ابزوربر

قرار دارد، می شود. در این سیس��تم محل��ول ابزوربر نیز به وس��یله هوا خنک می ش��ود. در واقع بخش��ی از کویل کندانس��ور مختص حرکت

جریان محلول ابزوربر است.فش��ار سیس��تم و نی��روی الزم جهت گ��ردش محلول بین ابزوربر، کویل خنک کننده و ژنراتور توس��ط پمپ محلول ایجاد می ش��ود. پمپ محلول، سیال را از کف ابزوربر مکیده و پس از گ��ذر آن از کوی��ل هوا - خنک، آن را به ژنراتور می رس��اند. این پمپ از ن��وع جا به جایی مثبت و دیافراگمی اس��ت که می تواند فشاری بین 0 تا 2757.9kpa( 400psig-0( را به صورت ضربانی به وجود آورد. در هر دو س��مت پمپ از شیر یک طرفه استفاده می ش��ود تا ضمن جلوگیری از پس فشار در سمت دهش، طی عمل کرد ضربانی مانع از ایجاد کاویتاس��یون در س��مت مکش

شود. تحت فش��ار psig 0 ش��یر یک طرفه سمت مکش باز شده و بخش باالی دیافراگم از محلول پر می ش��ود تا جایی که دیافراگم به س��مت پایین خم شده و موجب ایجاد فشار در بخش زیرین می ش��ود. با ایجاد فش��ار در بخش زیری��ن، محلولی که در این قس��مت وجود دارد به خارج از پمپ هدایت ش��ده و این فرایند

تصویر )9( چرخه سرمایش جذبی آمونیاک با کندانسور و اواپراتور هوا - خنک

محدودکننده اواپراتور

مبدل حرارتی مبرد

محدودکننده کندانسور

محلول سردشده ابزوربر

آب پمپ محلولمحلول غلیظمحلول رقیقبخار مبرد مایع مبرد سردشده

مشعل

محفظه رکتیفایر سطح بندی

آنالیزر ژنراتور

اواپراتور

محدودکننده محلول




ضربانی به طور مستمر باعث مکش و رانش محلول می شود. سیس��تم های آمونیاکی ممکن اس��ت یک یا چند مرحله ای

باشند.درمجموع و در نگاهی کلی می توان گفت که سیس��تم های جذبی آمونیاکی از نظر س��اختار و چرخه سرمایش پیچیده تر از سیس��تم های جذبی لیتیمی هس��تند . دامنه دمایی مورد نیاز ژنراتور سیستم های آمونیاکی در حالتی که از کندانسور و ابزوربر هواخنک استفاده کنند بین 125 تا 170 درجه سانتی گراد )257 تا 338 درجه فارنهایت( اس��ت و این مقدار در صورت اس��تفاده از کندانس��ور و ابزورب��ر آب خنک ش��و، بی��ن 80 ت��ا 120 درجه س��انتی گراد ) 176 تا 248 درجه فارنهایت( است. ضریب کارایی این نوع سیس��تم ها بین 0.5 تا 0.6 اس��ت و در مجموع ضریب کارای��ی آن ها تقریبا نزد یک به سیس��تم های جذبی لیتیمی یک اثره اس��ت. البت��ه همان طور که در ادام��ه خواهد آمد، ضرایب کارای��ی انواع مختلف سیس��تم های لیتیم��ی تفاوت های قابل توجه ای نس��بت به هم د اشته و در میان آن ها سیستم های یک

اثره کم ترین ضریب کارایی را دارند . در سیستم های آمونیاکی نیازی به تامین خأل و کاهش فشار وجود ندارد ، بلکه برعکس فش��ار سیستم به اند ازه قابل توجه ای باال اس��ت. بنابراین اس��تفاده از مصالحی که مقاومت کافی در

مقابل این مقدار فشار را داشته باشند بسیار ضروری است . یک��ی از تفاوت های مهم بین چیلره��ای جذبی لیتیمی و آمونیاکی مرب��وط به چگونگی تغذیه آب برج خنک کن اس��ت . در چیلرهای لیتیمی آب برج خنک کن ابتدا وارد ابزوربر ش��ده و پ��س از عبور از آن وارد کندانس��ور می ش��ود اما در چیلرهای

آمونیاکی قضیه برعکس اس��ت . در این نوع چیلرها برای کاهش فش��ار در بخش فش��ار باال که ش��امل ژنراتور ، آنالیزر ، رکتیفایر و کندانس��ور می ش��ود ، آب برج خنک کن ابتدا وارد کندانس��ور شده و سپس از ابزوربر می گذرد . اگرچه می توان برای رکتیفایر، کندانس��ور مجزای��ی نیز در نظر گرف��ت . در چیلرهای آمونیاکی پدیده تبلور روی نمی دهد ، از این رو کنترل آب برج خنک کن در

آ ن ها ساده تر است .

سیستم سرمایش جذبی با مبرد آب و جاذب جامدب��ه جرات می توان گفت که س��رمایش جذب��ی اولین بار با ماده جاذب جامد ش��ناخته شد . مایکل فاراده25 در سال 1824 می��الدی در حین انجام یک سلس��له آزمایش��ات برای تبدیل و ش��ناخت گازهای پایدار با پدیده س��رمایش جذبی روبرو شد . او می دانس��ت که پودر کلرید نقره در جذب آب و آمونیاک بس��یار موثر عمل می کند . بنابراین ب��رای تعیین پایداری آمونیاک ، در یک لوله خمی��ده مطابق تصویر ) 10( کلرید نقره را در مجاورت گاز خش��ک آمونیاک ق��رار داد و پودر نقره تمام��ی آمونیاک را جذب نمود . فاراده یک سر لوله را که حاوی مخلوط بود حرارت داد و سر دیگر آن را با آب، سرد کرد . گرما آمونیاک را از مخلوط جدا کرد و آمونیاک جد ا ش��د ه، در اثر س��رمای آب در سر دیگر لوله به صورت مایع جمع آوری ش��د . فاراده به گرما دادن س��ر دیگر لوله ادامه داد تا مقدار کافی آمونیاک مایع به دست آورد .

پس از انجام عملیات و خاموش کردن ش��عله و سرد شدن کلری��د نقره ، آمونیاک مایع س��ریعا و بدون ای��ن که فرصتی به فاراده برای ادامه تحقیقاتش بدهد ، ش��روع به جوش��ش نموده و با تبدیل ش��دن ب��ه گاز بار دیگر جذب کلرید نقره ش��د و اثر بسیار سردی در انتهای لوله از خود باقی گذاشت . فاراده نتیجه س��اده ای گرفت ، تبخیر آمونیاک مایع و جذب سریع آن توسط کلری��د نقره موجب اخذ گرما از محیط ک��ه همان لوله آزمایش

باشد ، شده بود . اگرچه قدمت ش��ناخت سرمایش جذبی با ماده جامد بسیار بیش��تر است ، اما به کارگیری فناوری مربوط به آن برای تامین سرمایش ساختمان ها چندان قدمتی ندارد و اولین نمونه آن در

سال 1986 تحت عنوان 26ADC به بازار عرضه شد . م��اده مب��رد در این گون��ه سیس��تم ها آب و م��اده جاذب س��یلیکاژل اس��ت . گرمای ژنراتور هم از طریق آب گرم 50 تا 90 درجه س��انتی گراد )122 تا 194 درجه فارنهایت( تامین می شود . دمای آب سرد خروجی از آن ها می تواند تا 3.3 درجه سانتی گراد

تصویر )10( آزمایش فاراده درمورد گازهای پایدار که منجر به کشف سرمایش جذبی شد

تبخیر

کلرید نقره )جاذب( تقطیر سردشده

کلرید نقره در حال

جذبآب



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

)38 درجه فارنهایت( کاهش یابد.ضریب کارایی این سیس��تم ها بین 0.68 تا 0.75 اس��ت و از ای��ن نظر می توانند رقبای سرس��ختی ب��رای چیلرهای یک اثره لیتیمی باشند . در حال حاضر تولید آن ها محدود و کاربردهای آن چندان فراگیر نشده است . یکی از معایب این سیستم حجم نس��بتا زیاد آن است . به همین دلیل بیش از ظرفیت های 25 تا

180 تن تبرید مورد استفاده قرار نمی گیرند .

از د یگ��ر معایب بزرگ این سیس��تم ها وجود چهار ش��یر د ر مد ار چهار محفظه اصلی اس��ت که احتمال بروز عیب د ر د اخل چیلر را افزایش د اد ه و این مش��کل با توجه به عد م د سترسی به این شیر ها مضاعف می شود. د ر اد امه این قسمت با این شیر ها و د لی��ل به کارگرفتن آن ها د ر س��اختار این گونه چیلرها آش��نا

خواهیم شد.چیلرهای جذبی س��یلیکاژلی با محیط زیست سازگار بوده و هیچ گونه تاثی��رات زیانباری ندارند . از نظر س��اختار و فرایند ب��ه راحتی در انواع سیس��تم هایی که به نوع��ی از انرژی های نو و تجدید پذیر به��ره می گیرند ، جای گرفته و می توانند به عنوان پمپ های حرارتی نیز مورد استفاده قرار گیرند. مصرف برق این چیلرها بس��یار کم اس��ت . به عنوان مثال چیلری از این نوع به ظرفی��ت 180 تن تبرید تنها نیازمن��د 400 وات یا 0.4 کیلو وات اس��ت . این گونه چیلرها تنها دارای دو پمپ کوچک برای ایجاد خأل و گردش ماده مبرد )آب( هس��تند و به غیر از چهار ش��یر د اخلی هیچ گونه قطعه متحرک و مستهلک شونده ای در ساختار آن ها به کار نرفته اس��ت و ب��ه همین دلیل هزینه راهبری آن ها نس��بتا کم و عمر مفید شان زیاد است و در عین حال تجهیزاتی بی س��رو صدا و بد ون ارتعاش هس��تند . در این چیلرها نیز برای تبخیر آب در اواپراتور باید فش��ار بی��ن 20 تا 10 میلی متر جیوه

کاهش یابد.موضوع خوردگی نیز در این سیس��تم ها به نسبت چیلرهای لیتیمی یا آمونیاکی منتفی اس��ت و از این جهت برتری غیر قابل انکاری نسبت به سایر سیستم ها دارند . با توجه به حذف مبدل حرارتی، سیس��تم ضد کریستال ، حذف پمپ ابزوربر و ژنراتور و همین طور بخش��ی از کنترل کننده ها ، ساختار این گونه چیلرها بس��یار ساد ه تر است . ماده جاذب س��یلیکا ژل نیز به دلیل عمر طوالن��ی )در حدود 30 س��ال( و عدم نیاز ب��ه تعویض ارزان تر و

پایدارتر است.پمپ مب��رد در چیلرهای لیتیمی دایم د ر حال کار اس��ت،

در حالی که در چیلرهای س��یلیکاژلی پمپ مب��رد تنها در زمان ب��ی باری چیل��ر در مدار ق��رار می گیرد . در چیلره��ای لیتیمی برای کنترل آب گرم ورودی به ژنراتور از ش��یر سه راهه استفاده می ش��ود در حالی ک��ه در چیلرهای س��یلیکاژلی کنترل آب گرم ورودی به وس��یله ش��یر پروانه ای که شیری س��اده تر با راهبری آس��ان تر است ، به کار گرفته می شود . البته د ر هر د و گونه چیلر برای کنترل آب گرم ورود ی می توان از د رایو کنترل د ور بر روی پمپ ها نیز استفاد ه نمود. زمان راه اندازی چیلرهای سیلیکاژلی بس��یار کوتاه و در حد 7 دقیقه است و به هنگام خاموش شدن نیز نیازی به در نظر گرفتن زمانی برای رقیق س��ازی ند ارند و این در حالی اس��ت ک��ه در چیلرهای لیتیمی ، زم��ان راه اندازی 30 دقیقه و زمان رقیق س��ازی به هنگام توقف کار دستگاه حد اقل 15 دقیقه است. چیلرهای سیلیکاژلی نیازی به مواد بازدارنده ،

ضد خورندگ��ی و افزایش بازده، مانند لیتی��م کرومات یا الکل ندارند . شبکه آب برج خنک کننده چیلرهای سیلیکاژلی نیازمند کنترل کننده های دما و دبی گران قیمت نیستند و به دلیل عدم امکان تبلور ماده جاذب، حساس��یت ویژه ای برای کنترل دقیق آب برج و همین طور آب گرم ورودی به ژنراتور وجود ندارد ، مگر اینکه کنترل آن ها به دلیل کاهش یا افزایش ظرفیت سرمایشی

باشد . س�یلیکاژل به عنوان ماده جاذب رطوب��ت ، نوعی فرآورده صنعتی اس��ت که توس��ط والتر پاتریک27 استاد شیمی دانشگاه جان ها پکینز مریلند به س��ال 1919 میالدی ساخته شد . سطح تماس س��یلیکاژل بسیار زیاد و ماده ای موثر برای جذب رطوبت است . س��یلیکاژل پس از اشباع توس��ط بخارآب در دمای 120 درج��ه س��انتی گراد )250 در ج��ه فارنهای��ت( بار دیگ��ر به طور کامل احیا ش��ده و خواص جذب سریع را باز می یابد . این ماد ه کاربردهای فراوان��ی دارد و تنها یکی از کاربردهای آن در تهویه مطب��وع ) ف��ارغ از رطوبت گیرهای النه زنب��وری( در چیلرهای جذبی با ماده جاذب جامد اس��ت . این ماده مصنوعی، س��می و قاب��ل اش��تعال نیس��ت و از این نظر ماده ایم��ن و بی خطری محس��وب می ش��ود . چگالی آن بین 0.5 تا 0.7 کیلوگرم بر لیتر اس��ت و در رطوبت نس��بی صد در صد ، 40 درصد جرم یا 50 تا 70 درص��د حجم خود بخار آب ج��ذب می کند . ظرفیت گرمایی

ویژه س��یلیکاژل 1.13 کیلوژول بر کیلوگرم کلوین و گرمای مورد نیاز برای احیا ، به ازای هر کیلوگرم آب خارج شده از آن ، تقریبا

4800 کیلوژول است.




چیلرهای جذبی س�یلیکاژلی که می توان آن ها را چیلرهای جذب س��طحی هم خواند، مانند س��ایر چیلرهای جذبی دارای چهار محفظه اصلی هس��تند با این تفاوت که در آن ها محفظه ژنرات��ور و ابزوربر به طور ثابت وجود ندارد، بلکه دو محفظه یک و دو که در تصویر )11( نمایش داده شده است به طور مشترک و متن��اوب نقش ابزوربر و ژنراتور را بازی می کنند؛ زیرا اساس��ا ماده جاذب جامد قابلیت انتقال و گردش را در سیستم ندارد ، بنابرای��ن می باید در جای خ��ود هم عمل جذب را انجام دهد و هم احیا ش��ود . از این رو بهتر اس��ت آن ها را مبدل های حرارتی یک و دو بنامیم . اما دو محفظه اواپراتور و کندانس��ور تقریبا با همان ساز وکار چیلرهای دیگر در این نوع چیلر هم وجود دارد . سرد و گرم کردن متناوب دو مبدل حرارتی و تغییر مسیر جریان آب ب��رج و آب گرم و همچنین به کارگیری ش��یرهای یک طرفه ک��ه معکوس یکدیگر عمل می کنند بر پیچیدگی کنترل این گونه چیلرها افزوده اس��ت . اگر به کارگیری شیر پروانه ای را به جای شیر سه راهه در مسیر آبگرم نوعی مزیت برای آن بدانیم ، به طور قطع باید عملکرد متناوب ش��یرهای داخلی و تغییرات مس��یر

جریان را هم نوعی عیب به شمار آوریم . برای درک بهتر چرخه چیلرهای س��یلیکاژلی بهتر است بار دیگ��ر آزمایش فاراده را به یاد آوریم. در آن آزمایش وقتی فاراده س��رلوله ای که در آن کلرید نقره وجود داشت را به کمک شعله گ��رم می کرد ، گاز آمونیاک از آن جداش��ده و در س��ردیگری که توس��ط آب سرد می شد جمع شد . بنابر این به طور همزمان یک بخش از لوله گرم و بخش دیگر س��رد می شد . با خاموش شدن

شعله و سردشدن کلرید نقره ، بالفاصله آمونیاک مایع تبدیل به گاز شده و جذب کلرید نقره شد . نکته مهم در این آزمایش ثبات مکانی کلرید نقره است . در واقع با گرم و سردشدن کلرید نقره ، عم��ل جذب و دف��ع به تناوب صورت می گرف��ت . در چیلرهای جذبی سیلیکاژلی نیز محل ماده جاذب ثابت بوده و سیلیکاژل برای جذب و احیای مجدد جابه جا نمی ش��ود ، بلکه در همان مکان به تناوب گرم یا سرد می شود . به طور قطع نمی توان یک مخزن حاوی سیلیکاژل را به صورت همزمان گرم یا سرد نمود . چنین عملی منجر به توقف چرخه پیوس��ته می ش��ود . چنانچه پیوس��تگی چرخه مورد نظر باشد که هست ، حتما می باید از دو مخزن حاوی س��یلیکاژل استفاده کنیم که همواره یکی از آن ها گرم و دیگری س��رد شود . به این ترتیب وقفه ای در چرخه پدید نیامده و عمل جذب و دفع به طور پیوسته انجام خواهد شد . به همین دلیل نمی توان به طور مشخص هر یک از این محفظه ها را ابزورب��ر یا ژنراتور نامی��د . همان گونه که پیش از این آمد بهتر است این محفظه های دو جنسی را مبدل های یک و دو بنامیم . با این اوصاف می توان انتظار داش��ت که تمامی فرایندهایی که قرار اس��ت در این محفظه ها روی دهد نی��ز به تناوب معکوس یکدیگر باش��د . همان گونه که در تصویر )12( مشخص است ، هر ی��ک از این مبدل ها دارای دو معبر هس��تند که آن ها را از یک سو به اواپراتور و از سوی دیگر به کندانسور مرتبط می کند . این

تصویر )11( چیلر جذبی سیلیکاژلی

کند انسور

محفظه )1(محفظه )2(

اواپراتور

تصویر )12( معابر مبدل های حرارتی یک و دو و چگونگی ارتباط آن ها با اواپراتور و کندانسور در چیلر جذبی

سیلیکاژلی

آب برج خنک کننده

کندانسور

آب گرم

مدار آب سردشده

اواپراتور

مبدل های حرارتی 1 و 2

سیلیکاژل



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

معابر توسط شیرهای یک طرفه ای باز و بسته می شوند و ارتباط الزم برقرار می شود. وقتی معبر مبدل یک به سمت اواپراتور باز می شود ، در همان زمان معبر مبدل دو به سمت اواپراتور بسته و در عوض معبر مبدل دو به س��مت کندانسور باز خواهد بود . در واقع باز و بس��ته شدن معابر در دو مبدل معکوس یکدیگر و به صورت ضربدری اس��ت . معبر پایین مبدل یک و معبر باالی مبدل دو با هم و معبر باالی مبدل یک و معبر پایین مبدل دو نیز با هم باز و بس��ته می ش��وند . تنها یک حالت مشترک برای این چهار معبر وجود دارد و آن حالتی است که همگی آن ها به هنگام تغییر مدار آب گرم و سرد بسته باشند . برای سرد و گرم

تصویر )13( چرخه ساده چیلر جذبی سیلیکاژلی

محفظه جاذب محفظه احیا

محفظه احیا محفظه جاذب

تغییر وضعیت

معابر ارتباطی بین مبدل ها از یک س��و و کندانسور و اواپراتور از سوی دیگر بسته اس��ت . در مراحل باال و پایین نیز ارتباط بین مبدل ها با کندانسور و اواپراتور به صورت معکوس برقرار است . این به معنای آن است که به طور همزمان وقتی در مرحله یک ) باال( مبدل 2، مش��غول جذب بخار آب ایجاد شده در اواپراتور اس��ت ، مبدل شماره 1 بخار آب جذب شده از مرحله پیشین را جه��ت انجام عملیات تقطیر در اختیار کندانس��ور قرار می دهد و همچنی��ن در مرحله س��ه )پایین( نیز همی��ن کار به صورت

معکوس انجام می شود .

پی نوشت1. Edwin P. Anderson

2. Refrigeration: Home and Commerical

3. Solid Phase

4. Volatility

5. Jacob

6. Albright

7. Tucker

8. Stability

9. Corrosion

10. Viscosity

11. Adsorption

12. Aqueous Ammonia Absorption Refrigeration )AAR(

13. Ferdinand Carre

14. Electrolux

15. Carl Munters

16. Baltzar

17.- Von Platen

18. Concentrat

19. Dilute

20. Strong

21. Weak

22. Analyzer

23. Rectifier

24. Dalton׳s Law

25. Farade

26. ADC = Adsorption Chiller

27. Walter Patrick

کردن متناوب هر یک از مبدل ها نیز الزم است تا مسیر آب سرد برج خنک کننده و آب گرم نیز به تناوب در آن ها تغییر کند .

ارتباط آن ها با اواپراتور و کندانسور در چیلر جذبی سیلیکاژلی تصویر )13( چرخه س��اده ای شامل چهار مرحله از عملکرد چیلر جذبی س��یلیکاژلی را نمایش می ده��د . در مراحل میانی عمل تغییر مدار آب سرد و گرم روی می دهد که طی آن تمامی




موتورهای برقیفنی‌-‌مهندسی

نرخ آمپر بار کامل اسمی برای موتورهای تک فازجریان تمام بار

نرخ آمپر بار کامل اسمی برای موتورهای سه فاز

جریان تمام بار

اند ازه سیم های مد ار برای موتورهای تک فازمیزان طول برحسب فوت)از کلید اصلی تا موتور(

فوت

جریان آمپر

تمام بار )تقریبی(

جریان آمپر

راه اند ازی ولتاژ)تقریبی(

اسب بخار موتور

اند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیماند ازه سیم

محاس�به ان�د ازه پولی و س�رعت کمپرس�ور برای موتورهای محرک تسمه ای

س��رعت های نسبی موتور و کمپرس��ور با اند ازه پولی موتور و پولی کمپرس��ور ارتباط مس��تقیم د ارند . اند ازه مورد نیاز پولی یا

سرعت حاصله کمپرسور را می توان از رابطه زیر محاسبه نمود :



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

)rpm( د ور موتور × قطر پولی موتور

قطر پولی کمپرسور = )rpm( د ور کمپرسور

)rpm( د ور کمپرسور × قطر پولی کمپرسور )rpm( د ور موتور

قطر پولی موتور =

مثالموتوری ب��ا س��رعت 1750rpm برای به حرک��ت د رآورد ن کمپرسوری که یک پولی به قطر 8 اینچ د ارد ، مورد استفاد ه قرار می گیرد . د رصورتی که س��رعت کمپرس��ور 500rpm باشد ، قطر

پولی موتور مورد نیاز را بیابید .

راه حلقطر پولی موتور با جایگزینی مقاد یر به صورت زیر به د س��ت

می آید :

)تقریبی( قطر پولی موتور یا

با د رنظر گرفتن امکان لغزش تس��مه، سرعت به د ست آمد ه ب��رای مح��رک د ر این رابطه، بای��د 2 د رصد افزای��ش یابد . قطر مناسب هر پولی موتور د ر هر سرعتی از موتور، با قرار د اد ن مقاد یر قطر پولی کمپرسور به روشی مشابه با مثال قبل به ساد گی قابل

محاسبه است.

اند ازه سیم مسیطول مد ار فرعی

د اد ه های موتور

سیم کش�ی مد ار فرعی مجزا برای موتورهای القایی تک فاز

تعد اد قطب هاد رصد گشتاور تمام بار

حد اقل گشتاور های راه اند ازی برای موتورهای قفس سنجابی

وزن و توان موتور سه فاز

وزن تقریبی )lbs( ارسال

آمپر تمام بار 230V د ر

محافظ یاتاقانحرارتی

اند ازه سرعتولتاژپوسته

اسب بخار

بلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگبلبرینگ

ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد ند ارد

روابط محاس�باتی ب�رای تعیین س�رعت موتورهای القایی

رایج ترین روش محاسبه سرعت موتورهای القایی استفاد ه از رابطه زیر است:

= )٪( لغزشی100 )سرعت د ر حال کار - سرعت همزمان(

سرعت همزمان

سرعت سنکرون با استفاد ه از رابطه زیر به د ست می آید :

NS =120 × فرکانستعد اد قطب ها

مثالیک موتور القایی سه فاز قفس سنجابی چهار قطب د ارد ، مد ار AC د ر فرکانس 60Hz با سرعت 1728rpm کار می کند . لغزش

موتور چقد ر است؟




راه حلبا جایگزینی مقاد یر د ر رابطه پیشین خواهیم د اشت:

لغزش

روابط اصلی توان اسب بخار برای کاربرد های موتورT= گشتاور یا ممان پیچشی )نیرو×طول بازوی ممان(

3,1416 =EN= د ور د قیقه

hp= اس��ب بخار )ft-lbs per minute 33,000(؛ برای توان ورود ی به کار می رود

R= شعاع پولی برحسب فوتE= ولتاژ ورود ی

I= جریان برحسب آمپرP= توان ورود ی برحسب وات

ضریب توان بازد ه موتور

تقریبا

روابطی برای محاسبه توان محرک پمپ ها

hp = gpm × )هد کلی )شامل اصطکاک

بازد ه پمپ × 3960 که د ر آن:)ft( هد اصطکاکی تقریبی

= )ft( سرعت جریان[ × طول لوله )fps([

2

× 0.02

5.367 × )in( قطر

بازد ه = تقریبا 0.50 تا 0.85

روابط محاسبه زمان تغییر سرعت جرم د وار

= زمان )ثانیه(WR2 × rpm تغییر د ر

308 × ))ft-lb گشتاور

=WR2 )د یسک( ]شعاع )lb( × ])ft( وزن

2

2

= WR2)طوقه( ]2)شعاع د اخلی برحسب فوت (+2)شعاع بیرونی برحسب lb(×])ft(وزن

2

روابط محاسبه توان محرک باد زن

hp = cfm × فشار گیج آب )in(

بازد ه × 6.350

معاد ل های اسب بخار به کیلووات

اسب بخار )kW( کیلووات

نمود ار تبد یل های اسب بخار به کیلووات د ر مقابل گشتاور



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

نمود ار تبد یل های اس�ب بخار به کیلووات د ر مقابل گشتاور )اد امه(

روابطی برای محاس�به توان موت�ور از طریق قرائت مقاد یر کنتورها

مقاد یر کنتورهاد ر اد امه محاسباتی برای تعیین توان موتور برحسب اسب بخار

از مقاد یر قرائت شد ه کنتورها ارایه می شوند :

DC موتورهایبازد ه × آمپراژ × ولتاژ

746Hp=

AC موتورهای تک فازضریب توان × بازد ه × آمپراژ × ولتاژ

746Hp=

AC موتورهای د وفاز

2× ضریب توان × بازد ه × آمپراژ × ولتاژ746

Hp=

AC موتورهای سه فاز

1.73× ضریب توان × بازد ه × آمپراژ × ولتاژ746

Hp=

روابطی برای محاسبه توان برحسب اسب بخار از بار )اطالعات مکانیکی(

د ر اد امه محاس��باتی برای تعیین توان برحس��ب اسب از بار ارایه شد ه اند .

سرعت ثابت)lb/ft( گشتاور × )rpm( سرعت

5250Hp= 1- توان د ورانی:

2- توان ترمزی-پرونی:پوند اعمال شد ه د ر 1 فوت

rpm × پوند اعمال شد ه د ر یک فوت شعاع × 3.1416 × 233000

Hp=

)lb( نیرو × )ft/min( سرعت33000

Hp= 3- توان خطی:

شتاب از صفر تا حد اکثر سرعت

1- توان د ورانی:)WR2( اینرسی × rpm

106t × 1.62 )د ر ثانیه های د ور گرفتن(Hp=

2- توان خطی:)W( اینرسی × rpm2

107t × 6.38 )د ر ثانیه های د ور گرفتن(Hp=




فیلترها و تمیزکننده های هوا

اهمیت فیلترها و تمیزکننده های هوا

فیلتره��ا و تمیزکننده های هوا نقش بسیار مهمی را در تامین کیفیت مناسب هوای داخل س��اختمان ایف��ا می کنند. فیلترها وسایلی هستند که با به کارگیری یک محیط واسطه ذرات معلق موجود در هوا را از آن جدا می کنند. تمیزکننده های )تصفیه کننده های( هوا نیز با استفاده از روش ه��ای دیگر آالینده ه��ای موجود در

هوا را از آن تفکیک می کنند.در اس��تفاده م��ورد فیلتره��ای سیس��تم های HVAC اغل��ب اوقات بر مبنای قیم��ت اولیه ای که دارند انتخاب می ش��وند، نه تاثیری که بر روی کیفیت هوای داخل س��اختمان بر جای خواهند گذاش��ت. با وج��ود آن که هزین��ه اولیه یکی از عوامل مهم در طراحی و س��اخت سیس��تم های HVAC به شمار می آید، ولی هزینه های بلندمدتی نیز باید در کنار

آن مورد مالحظه قرار گیرد، از جمله: هزینه سالم سازی هوای آلوده

هزین��ه تعوی��ض و نص��ب مجدد فیتلرها

افزای��ش هزینه ان��رژی مصرفی به واسطه اس��تفاده از فیلترهای با بازدهی

باالتر هزینه تعمی��ر و نگهداری کویل ها

کاربردی

و کانال هابه عن��وان مثال، فیلتره��ای یک بار مص��رف کاغذی ک��ه در کوره های اماکن مس��کونی و اماکن تجاری کوچک مورد استفاده قرار می گیرند بسیار ارزان قیمت هس��تند، ول��ی ای��ن ن��وع فیلترها هیچ تاثی��ری بر کیفیت ه��وای داخل ندارند. تنه��ا کاری که فیلتره��ای کاغذی انجام می دهن��د آن اس��ت که می��زان آلودگی ورودی به تجهیزات را کاهش می دهند. این فیلترها همچنین به منظور حفاظت از بادزن ه��ا و کویل ه��ا و جلوگی��ری از تجمع آلودگی در آن ها مورد استفاده قرار می گیرند، چرا که کثیف ش��دن بادزن ها و کویل ها منجر ب��ه کاهش بازده کارکرد آن ها خواهد ش��د. مس��اله ای که وجود دارد آن اس��ت ک��ه فیلتره��ای کاغذی قابلی��ت فیلتر ک��ردن ذرات ریز معلق در ه��وا و بنابراین حفاظت از افراد س��اکن در س��اختمان و تامین هوایی سالم برای

تنفس را ندارند.نگهداری از فیلترها در سیس��تم های HVAC از جمله مس��ایلی اس��ت که در اغلب موارد توجه کافی بدان نمی ش��ود. فیلترها از جمله وس��ایلی هستند که به راحتی کثیف شده و احتمال گرفتگی آن بس��یار باالس��ت. از طرفی، تجمع گرد و غب��ار و آلودگی هایی که بر روی تیغه های

بادزن، کویل ها و س��طوح کانال موجب کاهش بازدهی سیستم می شود. این در حالی است که در این شرایط آالینده هایی که برای س��المت انس��ان خطر دارند از هوای ارس��الی به داخل س��اختمان جدا

نمی شوند.ط��ی مطالعات انج��ام گرفته بر روی تعدادی از س��اختمان هایی که با مشکل کیفی��ت ه��وای داخ��ل مواج��ه بودند، مشخص ش��د که تنها در 13.2 درصد از این ساختمان ها کیفیت فیلترهایی که در سیستم های HVAC مورد استفاده قرار

گرفته است در حد قابل قبول است.

نقش تکنیس�ین کیفی�ت هوای داخل

وظیفه تکنیس��ین ه��وای داخل آن است که وضعیت فیلترهای مورد استفاده در سیس��تم HVAC را به دقت از لحاظ تامین کیفیت م��ورد نظر هوای داخل و حفاظت از تجهیزات و سیستم ها کنترل

کیفیت فیلترهای مورد استفاده قابل قبول است

صفحات فیلتر کم بازده مورد استفاده قرار گرفته است

فیلترهای مورد استفاده جوابگو هستند

تصویر )1(



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

کند. در صورتی که سیستم فیلتر قابلیت

تامین کیفیت قابل قبول هوای داخل را

داشته باشد، مسلما نقش حفاظتی آن ها

از تجهیزات نیز برآورده خواهد شد.

در صورت��ی ک��ه فیلتره��ای م��ورد

استفاده در سیس��تم، کیفیت مورد نظر

هوای داخل را تامین نکنند، تکنیس��ین

ه��وای داخل بای��د پیش از ه��ر اقدامی

بررس��ی کند که آیا مشکل به وجود آمده

به دلیل کثیف بودن فیلترهاس��ت یا نوع

فیلترهای مورد اس��تفاده مناسب کاربرد

خاص آن سیستم نیست.

توجه داش��ته باش��ید که در صورت

کثیف ب��ودن فیلترها، تعوی��ض آن ها به

تنهایی مش��کلی را برطرف نخواهد کرد،

بلک��ه بای��د عام��ل اصلی کثیف ش��دن

فیلترها شناس��ایی و برط��رف گردد. به

ط��ور کلی این اق��دام تکنیس��ین هوای

داخ��ل در واقع نوعی کمک به پرس��نل

تعمی��ر و نگهداری س��اختمان در تنظیم

سیستم و آماده سازی آن برای بازدیدهای

زمان بندی ش��ده است که باید موارد زیر

را در بر گیرد:

تنظیم یک برنامه زمان بندی شده برای بازدید از سیستم و فیلترهای آن

در نظ��ر گرفتن روش��ی موثر برای

کسب اطمینان از این که بازدیدها طبق

برنامه تعیین شده انجام گرفته است.

دادن آموزش های کافی به پرسنل

درباره زمان مناسب تمیز کردن یا تعویض

فیلترها

بای��د توجه داش��ت ک��ه فاصله بین

بازدیدها در سیس��تم های مختلف بسته

به شرایط خاص هر س��اختمان متفاوت

خواه��د ب��ود. از جمل��ه عوامل��ی که بر

فاصل��ه زمانی بی��ن بازدیده��ا تاثیرگذار

اس��ت می توان به کیفیت ه��وای خارج

س��اختمان و کیفی��ت مورد نظ��ر هوای

داخل ساختمان اش��اره نمود. به عنوان

مث��ال هوای داخل اتاق عمل جراحی در

بیمارستان ها باید بسیار تمیزتر از هوایی

باش��د که در داخل ساختمان های اداری

در جریان است.

داخ��ل همچنین هوای تکنیس��ین

بای��د قاب و بدن��ه فیلتر را نی��ز به دقت

بررسی کند. فیلترهای مورد استفاده در

سیستم های هوارس��ان بزرگ معموال بر

روی قابی نصب می ش��وند که ردیف های

فیلترها را در کن��ار یکدیگر قرار می دهد

)تصویر 2(. در س��ایر کاربردها نیز امکان

آن وجود دارد که فیلتر در داخل یک بدنه

گنجانده شود. در چنین مواردی فیلترها

بای��د مجهز ب��ه نوعی فنر ی��ا نگهدارنده

باشند تا آن ها را در داخل قاب ثابت نگه

دارد. توجه داش��ته باشید که هرگز نباید

از جریان هوای عبوری از فیلتر به عنوان

عامل نگهدارنده آن استفاده نمود.

یک��ی از نکاتی که تکنیس��ین هوای

داخل باید بدان توجه داش��ته باش��د آن

اس��ت که مجموعه فیلترهای نصب شده

در سیس��تم را به دقت کنت��رل نموده و

اطمین��ان حاصل کند ک��ه هوا از اطراف

قاب فیلتر یا ش��کاف های بی��ن فیلترها

عبور نکند. در صورت امکان باید فاصله

بین فیلترها را توس��ط تکه ه��ای مقوا یا

کاغ��ذ پر کرد، چرا که ه��زاران باکتری و قارچ می توانند با عبور از همین شکاف ها وارد سیستم HVAC و هوای ارسالی به داخل ساختمان ش��وند. همچنین برای هوابند کردن بدنه و قاب فیلترها می توان از الیه های هوابندی یا درزگیرها استفاده نم��ود )تصوی��ر 3(. تفکیک کننده ه��ای فیلتره��ا نیز باید به خوب��ی در جای خو

محکم و هوابندی شوند.

فیلترهامطمئن تری��ن روش برای مش��خص ک��ردن این ک��ه آیا فیلت��ری باید تعویض ش��ود یا خی��ر، اندازه گیری افت فش��ار اس��تاتیک در دو ط��رف فیتل��ر اس��ت. اس��تفاده از این روش مس��تلزم آن است که از مقادیر متداول افت فشار استاتیک در هنگامی که فیلتر تمیز اس��ت آگاهی داش��ته باش��یم. هنگامی که افت فشار اس��تاتیک فیلتره��ای به مق��دار معینی افزایش پیدا می کند، زمان آن فرا رسیده اس��ت که فیلتر تعویض شود. مقدار این اف��ت فش��ار معموال در اس��ناد مرتبط با مشخصات فنی ساختمان ثبت می شود. در هر صورت اگر مقدار افت فش��ار فیلتر در اسناد فنی ساختمان موجود نباشد، به طور سرانگشتی هنگامی که افت فشار استاتیک فیلتر تقریبا دو برابر مقدار افت فش��ار آن در هنگام تمیزی می شود زمان

تصویر )2( مجموعه ای از فیلترها که در داخل یک قاب گنجانده شده اند.

تصویر )3( نمونه ای از الیه های هوابندکننده مورد استفاده در میان

قاب فیلترها




تعوض فیلتر فرا رسیده است.

در تاسیس��ات ب��زرگ ب��ه منظ��ور

اندازه گیری افت فش��ار اس��تاتیک در دو

طرف فیلت��ر معموال فشارس��نج هایی به

صورت دائمی در باالدست و پایین دست

فیلت��ر نص��ب می ش��وند. در واقع روش

ایده آل اندازه گیری افت فشار فیلترها در

سیس��تم های HVAC نیز همین است.

ب��ه طور کلی تکنیس��ین هایی که بر روی

فیلترها مشغول به کار هستند، با هر بار

تعویض فیلتر باید افت فش��ار ایجاد شده

در فیلت��ر تمیز را بر روی قاب فیلتر ثبت

کنند.

نکته دیگری که باید مدنظر قرار گیرد

آن است که فیلترهای کثیف باید با دقت

خاصی تعویض ش��وند تا از پخش ش��دن

گرد و غبار و آلودگی های انباش��ته شده

در میان آن ها به داخل کانال انتقال هوا

جلوگیری به عمل آید. تکنیسین هایی که

اقدام به تعویض فیلترها می کنند نیز برای

حفظ س��المت خود باید از ماس��ک های

تنفسی استفاده کنند.

به ط��ور کلی روندی که برای تعویض

فیلتره��ا باید دنبال ش��ود به ش��رح زیر

است:

بادزن سیستم را از کار بیندازید.

فیلترهای جدید را از جعبه بیرون

بیاورید.

فیلتره��ای کثیف را از محل خود

خ��ارج نم��وده و آن ه��ا را در داخل یک

جعبه خالی قرار دهید.

هنگام��ی ک��ه تمام��ی فیلترهای

کثیف از قاب فیلتر خارج شدند، آن ها را

از اتاق بادزن بیرون ببرید.

پلنوم یا اتاقک بادزن را با استفاده

از یک جاروبرقی تمیز کنید.

فیلتره��ای جدید را در قاب فیلتر

نصب کنید. اطمین��ان حاصل کنید که تمامی نگهدارنده ه��ای فیلترها در محل خود ق��رار گرفت��ه و فیتلره��ا در جهت صحیح نصب ش��ده باشند. بدین منظور به جهت فلش��ی که ب��ر روی فیلتر حک

شده است دقت کنید. بادزن را مجددا به کار بیندازید.

مشخصات فیلترهان��وع و تعداد فیلترهای��ی که باید در سیستم های HVAC مورد استفاده قرار گیرند توس��ط طراح سیستم یا مهندس کیفیت هوای داخل تعیین می ش��ود. با ای��ن وجود تکنیس��ین ه��وای داخل نیز باید از انواع مختلف فیلترها، مشخصات هر یک و تفاوت ه��ای آن ها با یکدیگر به

خوبی آگاهی داشته باشد.هدف از ب��ه کارگی��ری فیلترها جدا نمودن ذرات معلق موجود در هواس��ت. فیلترها بس��ته به قابلیتی ک��ه در فیلتر ک��ردن درص��د مش��خصی از ذرات ب��ا اندازه ه��ای معی��ن دارند تقس��یم بندی

می شوند. واحدی که ب��رای اندازه گیری ذرات معلق موجود در هوا مورد اس��تفاده قرار می گیرد میکرون اس��ت. ی��ک میکرون براب��ر با 0.000001 متر ی��ا 0.000039 اینچ است. بس��یاری از ذرات ریز حتا از ذرات ریز گرد و غبار که در میان پرتوهای خورشید قابل رویت هستند نیز زیرترند. به عن��وان مثال، دود تنباکو و ویروس ها در ح��دود 100 برابر از ذرات گرد و غبار قاب��ل روی��ت کوچک ترن��د. فیلترهای با بازدهی باال قابلی��ت آن را دارند که حتا ذرات کوچک ت��ر از 0.3 میک��رون را نیز

فیلتر کنند. مشخصات فیلتر در واقع تعیین کننده آن است که یک فیلتر تا چه میزان کارآمد

است و بازدهی آن چقدر است. هنگامی که ی��ک فیلتر تحت ش��رایط آزمونگاهی مورد آزم��ون قرار می گیرد، مش��خصات فیلتر در واقع معیار کل��ی بازدهی فیلتر به ش��مار می رود. در عمل، بس��یاری از متغیرهای سیس��تم از قبیل سرعت هوا و فش��ار اس��تاتیک سیس��تم بر بازدهی

فیلترها تاثیرگذارند. به طور کل��ی برای ارزیاب��ی بازدهی فیلترها از س��ه آزمون مج��زای زیر بهره

می گیرند: آزم��ون وزن کردن می��زان گرد و

غبار آزمون نقطه ای گرد و غبار

DOP آزمون سه آزمون فوق تفاوت های بسیاری با یکدیگر دارند به طوری که درصد بازدهی که در هر یک از این آزمون ها برای فیلترها تعیی��ن می ش��ود، با درصده��ای تعیین شده با اس��تفاده از روش های دیگر قابل مقایسه نیس��ت. به عنوان مثال، امکان آن وجود دارد ک��ه بازدهی یک فیلتر در آزمون وزن کردن میزان گرد و غبار برابر با 90 درص��د تعیین ش��ود در حالی که بازده همین فیلتر در آزمون نقطه ای گرد و غب��ار برابر با 25 درصد باش��د. به طور کلی در صورتی که بازده یک فیلتر برابر با 50 درصد تعیین شود، فرض بر آن است که این مقدار بر اساس آزمون وزن کردن میزان گرد و غبار تعیین ش��ده است مگر

آن که خالف آن ذکر شده باشد.

آزم�ون وزن ک�ردن میزان گرد و غبار

آزم��ون وزن کردن میزان گرد و غبار که به آن آزمون متوقف کردن وزن کانال نیز گفته می ش��ود، برای ارزیابی عملکرد فیلترهای با بازدهی پایین مورد استفاده



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

قرار می گی��رد. مبنای این آزمون بر عبور دادن نمونه های��ی از گرد و غبار مصنوعی ب��ا اندازه ه��ای مختل��ف از می��ان فیلتر استوار است. در این روش وزن فیلتر یک ب��ار پیش از انجام آزم��ون و یک بار پس از عب��ور دادن گرد و غبار مصنوعی از آن اندازه گیری می شود. بدین ترتیب میزان افزای��ش وزن فیلتر پ��س از انجام آزمون معی��اری از می��زان ذرات گ��رد و غباری اس��ت که توسط فیلتر جذب شده است. در این آزم��ون، اگر بازدهی فیلتر برابر با 70 درصد اعالم شود، بدین معنی است که ای��ن فیلتر 70 درصد از گ��رد و غبار مصنوع��ی موج��ود در ه��وا را از آن جدا

نموده است.

آزمون نقطه ای گرد و غبارآزم��ون نقطه ای گرد و غبار که به آن آزم��ون بازدهی نقطه ای گ��رد و غبار جو نیز گفته می ش��ود، برای ارزیابی عملکرد فیلترهای با بازدهی متوس��ط و باال مورد استفاده قرار می گیرد. مبنای این آزمون بر عبور دادن ذرات بسیار ریز گرد و غبار از میان فیلتر اس��توار است. مقدار گرد و غباری که بر روی کاغذ آزمون می نشیند معی��اری از مق��دار گرد و غباری اس��ت که توس��ط فیلتر جذب می شود. در این آزم��ون، اگر بازدهی فیلت��ری برابر با 40 درصد اعالم ش��ود، بدین معنی است که ای��ن فیلتر 40 درصد از ذارت گرد و غبار بس��یار ریز عبوری را از ه��وا جدا نموده

است.

DOP آزمونآزم��ون DOP تنه��ا ب��رای ارزیاب��ی عملکرد فیلترهای با بازدهی بس��یار باال مانند فیلتره��ا هپا مورد اس��تفاده قرار می گی��رد. DOP در واق��ع مخفف گرد و

غبار تولی��د ش��ده از دی اکتیل فتاالت است که از میان فیلتر عبور داده می شود. این ماده متش��کل از ذرات بس��یار ریزی اس��ت که اندازه آن ها از 0.3 میکرون نیز کوچک تر است. بازدهی فیلترهای هپا بر مبنای آزم��ون DOP باید بیش از 99.9 درصد باش��د. این بدان معنی اس��ت که ای��ن فیلتره��ا باید قابلیت آن را داش��ته باش��ند که 99.9 درص��د از ذرات معلقی که اندازه آن ها از 0.3 میکرون کوچک تر اس��ت را از هوا جدا کنن��د. در برخی از مواقع آزم��ون DOP را آزم��ون دود نیز

می نامند.

انواع فیلترهابه ط��ور کلی فیلتره��ا از نظر میزان بازده��ی در چهار گروه زی��ر طبقه بندی

می شوند: فیلترهای گ��روه 1 یا فیلترهای با

بازدهی پایین فیلترهای گ��روه 2 یا فیلترهای با

بازدهی متوسط فیلترهای گ��روه 3 یا فیلترهای با

بازدهی باال فیلترهای گ��روه 4 یا فیلترهای با

بازدهی بسیار باال

فیلتره�ای گروه 1 یا فیلترهای با بازدهی پایین

فیلتره��ای گ��روه 1 فیلتره��ای ب��ا بازدهی پایین هستند که قابلیت تفکیک نم��ودن ذراتی در ان��دازه 50 میکرون یا بزرگ ت��ر را از ه��وا دارا هس��تند. در این فیلترها معموال از نوعی اسپری چسبناک اس��تفاده می ش��ود که به آن تاکیفایر یا چس��بنده گفته می ش��ود. کاری که این ماده چس��بناک انجام می دهد آن است ک��ه موجب چس��بیدن ذرات گرد و غبار

ب��ه بس��تر فیلتر و ج��دا ش��دن آن ها از هوا می ش��ود. چنی��ن فیلترهایی اغلب فیلترهای تماس��ی ویس��کوز )چسبناک( گفته می شود. یکی از معایب این فیلترها آن اس��ت که احتم��ال آن وج��ود دارد که ماده چس��بناکی ک��ه در فیلتر مورد استفاده قرار گرفته است به مرور زمان از بس��تر فیلتر جدا شده و به همراه جریان ه��وا به بخش ه��ای مختلف س��اختمان

منتقل شود. در فیلتره��ای گروه 1 گاهی از الیاف فایبرگالس یا پشم شیشه نیز برای فیلتر کردن هوا استفاده می شود. عیبی که در ای��ن نوع فیلترها نیز به چش��م می خورد آن اس��ت که الیاف شیشه ای نیز به مرور زم��ان از بس��تر فیلتر جدا ش��ده و وارد جریان هوای ارسالی به داخل ساختمان می ش��ود. تاکنون عالوه بر الیاف شیشه م��واد بس��یار دیگری نی��ز در ای��ن نوع فیلترهای مورد استفاده قرار گرفته است.

فیلتره��ای متداول��ی ک��ه در اماکن مسکونی مورد اس��تفاده قرار می گیرند، مانند فیلترهای صفح��ات پیش فیلتر و فیلترهای ب��ا قاب مقوایی نی��ز از جمله فیلتره��ای گ��روه 1 هس��تند. همچنین فیلترهای��ی ک��ه در سیس��تم های تهویه مطب��وع پنجره ای م��ورد اس��تفاده قرار می گیرند نیز از همین نوع هستند. انواع دیگر فیلترها مانن��د فیلترهای حصیری و لوله ای نی��ز در میان فیلترهای گروه 1 ج��ای می گیرند و قابلی��ت آن را دارند تا به اندازه های مورد نیاز برش داده شوند. فیلتره��ای گروه 1 اغل��ب به عنوان پیش فیلتر مورد اس��تفاده قرار می گیرند و در واق��ع نقش آن ها جدا نمودن ذرات و الی��اف ب��زرگ پی��ش از ورود آن ها به فیلترهای گران قیمتی است که در ادامه




مسیر کانال نصب شده اند. )تصویر 4(

فیلترهای گروه 2 یا فیلترهای با بازدهی متوسط

فیلترهای گروه 2 فیلترهای با بازدهی متوس��ط هس��تند که قابلی��ت تفکیک نم��ودن ذراتی در اندازه 5 تا 10 میکرون را دارا هستند. ماده ای که در این فیلترها به عنوان بس��تر فیلتر مورد استفاده قرار می گی��رد معموال از جنس پلی اس��تر یا الیاف کتان - پلی اس��تر اس��ت. در اکثر سیس��تم های HVAC مورد استفاده در ساختمان های تجاری از فیلترهای گروه 2 استفاده می شود. فیلترهای گروه 2 نیز گاهی به عنوان پیش فیلتر مورد استفاده

قرار می گیرند.اکثر فیلتره��ای گ��روه 2 فیلترهای چی��ن دار یا پلیس��ه ای هس��تند )تصویر 5(. برت��ری ای��ن نوع فیلترها نس��بت به فیلترهای صاف آن است که سطح مقطع

بزرگ ت��ری را برای تفکیک ذرات از هوای عب��وری تامین می کنند. م��وادی که در بس��تر این فیلتره��ا مورد اس��تفاده قرار می گیرد از موادی با چگالی باالتر است. بنابرای��ن مقاومتی که این مواد در مقابل عبور جریان هوا ایجاد می کنند نسبت به فیلترهای صاف بیش��تر اس��ت. چین دار ک��ردن م��واد در این ن��وع فیلترها بدین معنی اس��ت که جریان هوا برای عبور از بستر فیلتر باید س��طح طوالنی تر را طی کند و بدین ترتیب مقاومت بیش��تری در براب��ر جریان هوا ق��رار خواهد گرفت. در ای��ن نوع فیلترها، ماده چین دار توس��ط یک ش��بکه س��یمی یا به طریقی مشابه ب��ا آن در جای خ��ود ثابت نگه داش��ته

می شود.ب��ا 2 گ��روه چی��ن دار فیلتره��ای ضخامت ه��ای مختلف��ی به ب��ازار عرضه می ش��وند. بازده این فیلتره��ا بر مبنای معی��ار س��نجش نقط��ه ای گ��رد و غبار حداکثر برابر با 30 درصد اس��ت که این رق��م با ب��ازده 94 درص��د در معیار وزن کردن گرد و غبار فیلتر همخوانی دارد.

فیلترهای لوله ای خودکار نیز از جمله فیلترهای گروه 2 به ش��مار می روند. در این فیلترهای هر یک از دو سر بستر فیلتر به یک غلتک متصل اس��ت. بدین ترتیب هنگام��ی که پ��س از مدتی بس��تر فیلتر کثیف می ش��ود، غلتک ها باز می شوند و فیلتر تمیز دهانه کانال را پر خواهد کرد.

فیلتره�ای گروه 3 یا فیلترهای با بازدهی باال

فیلتره��ای گ��روه 3 فیلتره��ای ب��ا بازدهی باال هستند. این فیلترها قابلیت تفکیک 99 درصد از ذراتی با اندازه 0.3 میکرون یا بزرگ تر را دارا هس��تند. توجه داش��ته باش��ید که فیلترهای هپا در این

گ��روه جای نمی گیرند. ب��ازده فیلترهای گروه 3 بر مبنای معیار سنجش نقطه ای گرد و غبار و بسته به نوع و شیوه ساخت فیلتر در محدوده 30 تا 98 اس��ت. الزم به ذکر است که بازده 98 درصد بر مبنای معی��ار ارزیابی نقطه ای گرد و غبار به حد پایین بازده فیلترهای هپا بس��یار نزدیک است. فیلترهای گروه 3 در انواع مختلفی ب��ه بازار عرضه می ش��وند که از آن جمله

می توان به موارد زیر اشاره کرد: فیلترهای کیسه ای

فیلترهای با بستر صلب فیلتره��ای ب��ا صفح��ات حلقوی

داخلی

فیلترهای کیسه ایفیلترهای کیس��ه ای ک��ه نمونه ای از آن ها در تصویر )6( قابل مشاهده است، مجهز به یک کیس��ه هس��تند که با ابعاد مختلف طول و عرض و در تعداد مختلف تولی��د می ش��وند. برخ��ی از فیلتره��ای کیس��ه ای مجه��ز ب��ه قاب های س��یمی هستند که کیسه فیلترها را در جای خود نگه م��ی دارد و از تاب برداش��تن یا پاره

شدن آن ها جلوگیری به عمل می آورد.

تصویر )4( همان طورکه در شکل فوق مشاهده می شود، قبل از فیلتر کیسه ای از یک پیش فیلتر استفاده

شده است.

تصویر )5( نمونه ای از فیلترهای چین دار یا پلیسه ای



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

در صورتی که در فیلترهای کیسه ای از نگهدارنده کیسه استفاده نشود، برای آن که این فیلترها در حالت کامال باز باقی بمانند، جریان هوای عبوری از کانال باید باال باشد. طول کیس��ه های این فیلترها معموال بین 15 تا 30 اینچ است. به طور کلی، پ��ر بازده ترین فیلترهای کیس��ه ای فیلترهای��ی هس��تند که کیس��ه آن ها به ط��ول 15 اینچ بوده و تعداد کیس��ه های مورد اس��تفاده آن ها در هر فیلتر نیز 12 عدد باش��د. بازده فیلترهای کیسه ای بر مبنای معیار سنجش نقطه ای گرد و غبار بسته به مدل و نوع ساخت بین 45 تا 95

درصد است.به طور کلی ب��ه کارگیری فیلترهای کیس��ه ای در سیس��تم های هوای حجم متغیر یا VAV توصیه نمی شود. چرا که متغیر بودن حجم هوا در این سیستم ها موجب می ش��ود تا فیلترهای کیس��ه ای مورد اس��تفاده در آن ها فش��رده شوند. فواصل زمانی تعویض فیتلرهای کیسه ای نس��بت ب��ه فیلتره��ای چین دار بس��یار بیشتر است، از این رو تعمیر و نگهداری سیس��تم هایی که در آن ه��ا از فیلترهای کیسه ای استفاده می شود باید در فواصل

زمانی کوتاه تری انجام پذیرد.

فیلترهای با بستر صلبفیلترهای با بستر صلب که نمونه ای از آن ها در تصویر )7( نش��ان داده ش��ده اس��ت، با اس��تفاده از م��واد صلب و به صورت چین دار س��اخته می شوند. صلب بودن بس��تر این فیلترها موجب می شود تا کاربرد مناس��بی در سیستم های هوای حج��م متغیر داش��ته باش��ند. این نوع فیلتره��ا در ضخامت ه��ای مختلفی بین 6 ت��ا 12 اینچ موج��ود هس��تند. بازده فیلترهای با بس��تر صلب بسته بر مبنای معیار سنجش نقطه ای گرد و غبار بسته ب��ه مدل و نوع س��اخت بی��ن 45 تا 95

درصد است.

فیلتره�ای با صفح�ات حلقوی داخلی

فیلترهای با صفحات حلقوی داخلی که نمونه ای از آن ها در تصویر )8( نش��ان داده ش��ده اس��ت، حداقل از س��ه الیه مختل��ف از مواد ب��ا ب��ازده فیلتر کردن متفاوت ساخته می ش��وند. ساختار این نوع فیلترهای به گونه ای است که اولین الیه آن ها برای جدا نمودن ذرات بزرگ تر در نظر گرفته ش��ده اس��ت. ب��ه همین ترتیب الیه های��ی که در ردیف های بعدی قرار گرفته اند برای تفکیک نمودن ذرات

ریزت��ر از هوا تعبیه ش��ده اند. در این نوع فیلترهای بس��تر فیلتر با استفاده از یک قاب س��یمی داخلی به ضخامت 1 اینچ در جای خود نگه داش��ته می شود. بازده فیلترهای با صفح��ات حلقوی داخلی بر مبنای معیار سنجش نقطه ای گرد و غبار

در حدود 30 درصد است.

فیلترهای گروه 4 یا فیلترهای با بازدهی بسیار باال

فیلترهای گروه 4 فیلترهای با بازدهی بس��یار باال هس��تند. این نوع فیلترها در کابرده��ای خاص مانن��د اتاق های تمیز صنعتی، اتاق های عمل در بیمارستان ها و آزمونگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند. طراحی و س��اخت ای��ن فیلترها با دقت بس��یار باالیی انجام گرفته است و نصب آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار اس��ت. DOP ای��ن فیلترها با اس��تفاده از معیار

مورد سنجش قرار می گیرند. فیلتره��ای هپ��ا متداول تری��ن نوع فیلترهای گروه 4 هستند و حداقل بازده آن ها باید به گونه ای باشد که قابلیت جدا ک��ردن 99.97 درص��د از ذراتی به اندازه

0.3 میکرون را داشته باشند. س��ازندگان فیلتره��ا معم��وال برای

تصویر )8( نمونه ای از یک فیلتر با صفحات حلقوی داخلی

تصویر )6( نمونه ای از یک فیلتر کیسه ای

تصویر )7( نمونه ای از یک فیلتر با بستر صلب




می کنن��د. ای��ن فیلترهای قابلی��ت آن را دارن��د تا گازهایی موجود در هوا به میزان چند قس��مت در میلیون )ppm( تا چند قسمت در بیلیون )ppb( را جذب نمایند. فیلتره��ای کربنی اغلب ب��ه منظور تفکیک نمودن دود سیگار و سایر بوهای ناخوش��ایند از هوای داخل س��اختمان مورد اس��تفاده قرار می گیرن��د. برخی از ای��ن فیلترها برای جدا کردن نوع خاصی از گازها مورد استفاده قرار می گیرند. در سیس��تم هایی که فیلترهای کربن اکتیو مورد اس��تفاده قرار می گیرند، به منظور جلوگیری از رس��وب ک��ردن ذرات گرد و غبار ب��ر روی فیلترهای کربن��ی همواره پی��ش از ای��ن فیلترها بای��د از یک پیش فیلتر اس��تفاده ش��ود. بازده پیش فیلتر مورد اس��تفاده در این م��وارد، بر مبنای معی��ار س��نجش نقط��ه ای گ��رد و غبار بای��د بین 85 تا 95 درصد باش��د. بازده فیلترهای کربن اکتیو باید هر سه ماه یک

بار مورد آزمون قرار گیرد.

تمیزکننده های الکترونیکی هواالکترونیک��ی ه��وا تمیزکننده ه��ای ی��ا تمیزکننده های EAC ک��ه نمونه ای از آن ه��ا در تصویر )10( قابل مش��اهده اس��ت، ذرات معل��ق موج��ود در هوا را ب��ا اس��تفاده از صفحاتی ک��ه به صورت الکتریک��ی باردار ش��ده اند به خود جذب می کن��د. همان طورک��ه می دانیم ذراتی که بار الکتریکی مخالف داش��ته باش��ند یکدیگر را ج��ذب می کنند. در فیلترهای الکترونیکی ه��وا نیز ذرات معلق موجود در هوا پس از عبور از میان فیلتر، با عبور از یک میدان الکتریکی و تحت تاثیر یک منبع ولتاژ فش��ار قوی باردار می ش��وند. صفحات جم��ع آوری گرد و غب��ار که در پایین دست این فیلترها تعبیه می شود بار

مثبت دارند، بدی��ن ترتیب ذراتی که در حین عبور از فیلتر بار منفی پیدا کرده اند

را به سمت خود جذب می کنند. به منظور حفظ بازده تمیزکننده های الکترونیک��ی ه��وا در ح��د بهین��ه، این فیلتره��ا باید ب��ه ص��ورت دوره ای تمیز شوند. نکته مهمی که باید مورد مالحظه قرار گیرد آن اس��ت که ای��ن فیلترها به ج��ز در مواردی که تعمی��ر و نگهداری از آن ها به صورت مداوم و طبق برنامه های زمان بندی ش��ده انجام شود نباید مورد

استفاده قرار گیرند. اساس کار فیلترهای الکترواستاتیکی نیز مشابه با تمیزکننده های الکترونیکی حقیق��ت در فیلتره��ا ای��ن هواس��ت. فیلترهایی هس��تند که با ایجاد میدان ها الکترواس��تاتیکی ذرات معلق موجود در

هوا را به خود جذب می کنند.

پ��ر بازده تری��ن فیلتره��ای تولیدی خود از اصط��الح فیلتره��ای اولپا اس��تفاده می کنند. بازده فیلترهای اولپا در حدود 99.9999 درص��د اس��ت و قابلیت آن را دارند تا ذراتی به اندازه 0.12 میکرون را

از هوا تفکیک کنند. تمامی چهار گ��روه فیلترهایی که به معرف��ی آن ها پرداختی��م مقاومت زیادی را در براب��ر عب��ور هوا ایج��اد می کنند. این مس��اله ایجاب می کند که در هنگام طراح��ی سیس��تم های HVAC توج��ه خاص��ی ب��ه متغیرهای��ی از قبیل حجم هوای عبوری از سیس��تم، س��رعت هوا، الگوی جریان هوا، بادزن مورد اس��تفاده و فشار استاتیک سیستم معطوف گردد.

سایر تمیزکننده های هوافیلترهای کربنی که نمونه ای از آن ها در تصوی��ر )9( قابل مش��اهده اس��ت، از دیگر فیلترهایی هستند که اغلب به آن ها فیلترهای زغال فع��ال یا فیلترهای کربن اکتیو یا فیلترهای گازی گفته می ش��ود. این فیلترها به ج��ای ذرات معلق، گازها و بخ��ارات موج��ود در ه��وا را از آن جدا می کنند. این فیلترها از قاب هایی تشکیل ش��ده اند که تکه های کربن فعال در آن ها قرار داده می شود و این کربن مولکول های گاز و بخار موجود در هوا را به خود جذب

تصویر )9( نمونه ای از فیلترهای کربن اکتیو و قاب آن ها

تصویر )10( نمونه ای از یک تمیزکننده الکترونیکی هوا



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

روابط تهویه مطبوع

فنی‌-‌مهندسی

معاد الت گرمایش و سرمایش

36 PART 5

5.01 Cooling and Heating Equations

HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =

HS = Sensible Heat (Btu/Hr.)HL = Latent Heat (Btu/Hr.)HT = Total Heat (Btu/Hr.)

∆T = Temperature Difference (°F.)

∆WGR. = Humidity Ratio Difference (Gr.H2O/Lb.DA)∆WLB. = Humidity Ratio Difference (Lb.H2O/Lb.DA)

∆h = Enthalpy Difference (Btu/Lb.DA)

CFM = Air Flow Rate (Cubic Feet per Minute)U = U-Value (Btu/Hr. Sq. Ft. °F.)

A = Area (Sq. Ft.)SHR = Sensible Heat Ratio

HFG = Latent Heat of Vaporization at Design Pressure (1989 ASHRAEFundamentals)

5.02 R-Values/U-Values

R = = × Thickness

U =

R = R-Value (Hr. Sq. Ft. °F./Btu.)U = U-Value (Btu./Hr. Sq. Ft. °F.)C = Conductance (Btu./Hr. Sq. Ft. °F.)K = Conductivity (Btu. In./Hr. Sq. Ft. °F.)ΣR = Sum of the Individual R-Values

1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

گرمای محسوسگرمای نهانگرمای کل

اختالف د مااختالف نسبت رطوبتاختالف نسبت رطوبت

:U و R مقاد یر

معاد الت سیستم آبی

ضخامت

مقد ارمقد ار

رسانایی گرماییهد ایت گرماییR مجموع مقاد یر مجزای

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

)فوت مربع( مساحتنسبت گرمای محسوس گرمای نهان تبخیر د ر فشار طراحی

)طبق استاند ارد 1989 انجمن سرمایش، گرمایش و تهویه مطبوع آمریکا(

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

اختالف آنتالپی)فوت مکعب د ر د قیقه( نرخ جریان هوا

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

36 PART 5


HS = 1.08 × CFM × ∆T

HS = 1.1 × CFM × ∆T

HL = 0.68 × CFM × ∆WGR.

HL = 4840 × CFM × ∆WLB.

HT = 4.5 × CFM × ∆h

HT = HS + HL

H = U × A × ∆T

SHR = =

LB. STM/HR =









R = = × Thickness

U =


1�ΣR

1�K

1�C

BTU/HR�

HFG

HS�HS + HL

HS�HT

Uمقد ار

Equations 37

5.03 Water System Equations

H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =

H = Total Heat (Btu/Hr.)GPM = Water Flow Rate (Gallons per Minute)∆T = Temperature Difference (°F.)TONS = Air Conditioning Load (Tons)GPMEVAP. = Evaporator Water Flow Rate (Gallons per Minute)GPMCOND. = Condenser Water Flow Rate (Gallons per Minute)

5.04 Air Change Rate Equations

=

CFM =

AC/HR. = Air Change Rate per HourCFM = Air Flow Rate (Cubic Feet per Minute)VOLUME = Space Volume (Cubic Feet)

5.05 Mixed Air Temperature

TMA = �TROOM × � + �TOA × �TMA = �TRA × � + �TOA × �CFMSA = Supply Air (CFM)CFMRA = Return Air (CFM)CFMOA = Outside Air (CFM)TMA = Mixed Air Temperature (°F)TROOM = Room Design Temperature (°F)TRA = Return Air Temperature (°F)TOA = Outside Air Temperature (°F)

5.06 Ductwork Equations

TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60

CFM × 60��VOLUME

AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

گرمای کل)گالن د ر د قیقه( نرخ جریان آباختالف د ما)تن تبرید( بار سرمایش)گالن د ر د قیقه( نرخ جریان آب اواپراتورنرخ جریان آب کند انسور )گالن د ر د قیقه(

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

معاد الت نرخ تغییر هوا

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

حجم

حجم

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

نرخ د فعات تعویض هوا د ر ساعتنرخ جریان هوا )فوت مکعب د ر د قیقه(

حجم فضا )فوت مکعب( حجم




دمای مخلوط هوا

هوای ذخیره هوای بازگشتیهوای خارجیدمای هوای مخلوطدمای طراحی اتاقدمای هوای بازگشتیدمای هوای خارجی

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

Equations 37


H = 500 × GPM × ∆T

GPMEVAP. =

GPMCOND. =



=

CFM =





TP = SP + VP

VP = � �2

= (V)2

�(4005)2

V�4005

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

CFMOA�CFMSA

CFMRA�CFMSA

�HAC

R� × VOLUME

��60


AC�HR

TONS × 30��

∆T

TONS × 24��

∆T

معادالت شبکه کانال

38 PART 5

V = =

DEQ =

TP = Total PressureSP = Static Pressure, Friction LossesVP = Velocity Pressure, Dynamic LossesV = Velocity, Ft./Min.Q = Flow through Duct (CFM)A = Area of Duct (Sq. Ft.)W = Width of Duct (Inches)H = Height of Duct (Inches)DEQ = Equivalent Round Duct Size for Rectangular Duct (Inches)A = One Dimension of Rectangular Duct (Inches)B = Adjacent Side of Rectangular Duct (Inches)

5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =

CFM = Cubic Feet/MinuteRPM = Revolutions/MinuteSP = In. W.G.BHP = Break Horsepower

Fan Size = ConstantAir Density = Constant

SP.GR. (Air) = 1.0

FANEFF. = 65–85%M/DEFF. = 80–95%M/D = Motor/Drive

5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.

CFM × SP × SP.GR.��

6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

فشار کلفشار استاتیکی، تلفات اصطکاکیفشار سرعتی، تلفات دینامیکیسرعت )فوت بر دقیقه(

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

جریان گذرنده کانال )فوت مکعب در دقیقه(مساحت کانال )فوت مربع(پهنای کانال )اینچ(ارتفاع کانال )اینچ(

قوانین فن

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

فوت مکعب در دقیقهدور در دقیقه

توان ترمزی بر حسب اسب بخارمقدار ثابتمقدار ثابت

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

اندازه فنچگالی هوا

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

)هوا(بازده فن

38 PART 5

V = =

DEQ =


5.07 Fan Laws

=

= � �2

= � �2

= � �3

= � �3

= � �1.5

BHP =

MHP =



SP.GR. (Air) = 1.0


5.08 Pump Laws

=

= � �2

= � �2RPM2�

RPM1

GPM2�GPM1

HD2�HD1

RPM2�RPM1

GPM2�GPM1

BHP�M/DEFF.


6356 × FANEFF.

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

BHP2�BHP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

SP2�SP1

RPM2�RPM1

CFM2�CFM1

1.3 × (A × B)0.625

��(A + B)0.25

Q × 144�W × H

Q�A

اندازه معادل کانال مدور برای کانال مکعبی)اینچ(یک بعد از کانال مکعبی )اینچ(

وجه مجاور کانال مکعبی )اینچ(

سازنده مرغوب ترین فن کویل ساخت ایران فن کویل های طرح صبا ساخته شده از مرغوب ترین مواد اولیه و پیشرفته ترین متدهای ساخت و تجهیزات بسیار پیشرفته، در اغلب کاربری های مسکونی، تجاری و اداری، نیاز بهره برداران

این تجهیزات را برطرف می نماید.



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

علمی

تهویه مطبوع در استخرهامحیط اس��تخرهای سرپوشیده دقیقا همانند تمامی محیط های بسته ساختمان باید از نظر شرایط آسایش حرارتی1، سالمت و کیفیت

هوای داخل2 در محدوده مطلوبی قرار داشته باشد. تامین کیفیت هوای داخل در اس��تخرها بیش از آن که از دیدگاه تامین شرایط آسایش شناگران مهم باشد، از دیدگاه حفظ سالمت آنان

دارای اهمیت است. در استخرها، تنظیم شرایط هوای داخل به منظور افزایش طول عمر تجهیزات و محافظت از س��ازه ساختمان در برابر هوای مرطوب اس��تخر نیز دارای اهمیت است. به طوری که در صورت عدم توجه به این مس��اله، بخار آب بر روی دیوارها، پنجره ها و سقف استخر تقطیر می ش��ود و در درازمدت به سازه ساختمان و تجهیزات موجود در آن آس��یب می رس��اند. عالوه بر آن، محیط گرم و مرطوب اس��تخرهای سرپوش��یده شرایط بسیار مناسبی را برای رش��د قارچ ها و باکتری ها فراهم می آورد و در صورت عدم توجه به وضعیت محیط داخل استخر،

سالمت شناگران به خطر می افتد. در بحث تهویه مطبوع استخرها درست همانند تمامی مکان های محبوس، برای تامین ش��رایط مطلوب هوای داخل سالن چهار عامل دمای هوا، رطوبت نسبی هوا، جریان هوا و کیفیت هوای سالن باید

در محدوده مطلوبی باشد.در استخرها به دلیل محیط بسیار مرطوب، تامین چهار عامل یاد شده باید با در نظر گرفتن رطوبت نسبی، دمای هوا، دمای آب استخر و کیفیت هوای داخل صورت پذیرد. از میان عوامل ذکر شده، رطوبت نس��بی بیش از سایر عوامل مشکل ساز و مهم است، چراکه باال بودن رطوبت نسبی هوا نه تنها شرایط آسایش و سالمت شناگران را از بین می برد، بلکه در درازمدت صدمات جبران ناپذیری را به سازه ساختمان

و تجهیزات موجود در آن وارد می کند. بنابراین هدف نهایی طراح باید تامین شرایط زیر باشد:

● شرایط آسایش شناگران و تامین محیطی سالم برای آن ها● کنترل رطوبت نسبی

● تامین کیفیت مطلوب هوای داخل

● کنترل تقطیر بخار آب در داخل استخربه استثنای استخرهای قهرمانی با جایگاه مخصوص تماشاگران، در سایر استخرها به ندرت برای سرد کردن فضای داخل از سیستم های

سرمایش هوا استفاده می شود. محدوده متداولی که انجمن ASHRAE برای دستیابی به شرایط آسایش حرارتی شناگران تعیین کرده، در جدول )1( ارایه شده است.

مالحظاتی که باید برای طراحی سیستم تهویه مطبوع استخرهای سرپوشیده مورد توجه قرار گیرد را می توان در موارد زیر خالصه کرد:

● کنترل رطوبت فضای داخل● گرمایش هوای استخر

● تعیی��ن نرخ تهویه مورد نیاز به منظور تامین کیفیت مناس��ب هوای داخل

● چگونگی توزیع هوا در فضای داخل استخر● طراحی کانال و محل قرارگیری دریچه های توزیع هوا

کنترل رطوبت در استخرهادر تمامی اس��تخرهای سرپوشیده، رطوبت نسبی به دو دلیل زیر در محدوده پنجاه تا ش��صت درصد نگه داشته و معموال به زیر پنجاه

درصد کاهش داده نمی شود:● در رطوبت نس��بی کمتر از پنجاه درصد، به دلیل تبخیر سریع آب از روی پوست، شناگرانی که از آب خارج می شوند احساس سرمای

ناخوشایندی می کنند. ● صرفنظر از سایر عوامل، در استخرها به دلیل تبخیر دایمی آب از کاسه استخر و شرایط بسیار مرطوب داخل، کاهش رطوبت نسبی فضای داخل به زیر چهل درصد مس��تلزم صرف هزینه بس��یار زیادی است. در حالی که رطوبت نسبی باالی پنجاه درصد با صرف هزینه ای

منطقی و قابل قبول امکان پذیر است.برای افرادی که در داخل اس��تخر ش��نا می کنند، رطوبت نسبی

پنجاه تا شصت درصد بیشترین آسایش را به همراه خواهد داشت3. کنترل رطوبت فضای داخل استخرها تنها در صورتی امکان پذیر




اس��ت که بار نه��ان4 یا بار رطوبت5 مجموعه به طور دقیق محاس��به شود. پس از محاسبه مقدار بار نهان، برای دستیابی به شرایط پایدار و مطبوع در محیط داخل، الزم اس��ت رطوبت تولید ش��ده با همان س��رعت از فضای داخل تخلیه ش��ود. بنابراین اولین گام در طراحی

سیستم تهویه مطبوع استخرها، محاسبه بار نهان مجموعه است.

محاسبه بار استخرها6محاسبه بار نهان در استخرها نیز دقیقا مانند سایر ساختمان هاست.

به طور کلی، در استخرها سه منبع برای تولید رطوبت وجود دارد:1. بار نهان داخلی ناشی از تبخیر آب استخر

2. بار نهان ناشی از حضور شناگران3. بار نهان هوای خارج که برای تهویه استخر مورد استفاده قرار

می گیرد.

بار نهان داخلیبار نهان داخلی در استخرها در نتیجه تبخیر آب از کاسه استخر و

محیط های مرطوب پیرامون آن ایجاد می شود.ش��رایط اس��تخرها به گونه ای اس��ت که بار نهان داخلی بخش عمده ای از بار نهان کل را به خود اختصاص می دهد. میزان موثر بودن کنترل رطوبت بر وضعیت کلی استخرها تا حد زیادی به ارزیابی صحیح

نرخ تبخیر آب در استخر بستگی خواهد داشت. برای محاسبه نرخ تبخیر آب در استخرها، عوامل زیر باید در نظر

گرفته شود:1. سطح آزاد آب استخر: هرچه سطح استخر بیشتر باشد، نرخ

تبخیر آب نیز به همان نسبت بیشتر است.2. دمای آب اس�تخر: با کاهش دمای هوای اس��تخر نس��بت به دمای آب، نرخ تبخیر آب به میزان چش��مگیری افزایش پیدا می کند. 1−2ºC )2−4ºF( ب��ه منظور کاهش نرخ تبخیر، دمای هوا باید به اندازه

باالتر از دمای آب باشد.

3. دمای هوای استخر: به منظور کاهش نرخ تبخیر آب استخر و جلوگیری از القای احساس سرما در بدن افراد حاضر در استخر، دمای هوا در استخرهای عمومی باید به اندازه )C )2-4°F°2-1 باالتر از دمای آب نگه داش��ته ش��ود. در این حالت نیز دمای هوا نباید از محدوده

آسایش افراد )تقریبا 30ºC/86ºF( تجاوز کند.4. رطوبت نس�بی هوای داخل: محدوده مطلوب رطوبت نسبی برای اکثر اس��تخرها بین پنجاه تا شصت درصد است. به عنوان یک قاعده کلی، رطوبت نس��بی استخر باید به اندازه ای کاهش داده شود که از تقطیر بخار آب موجود در هوا بر روی درها و پنجره ها جلوگیری

شود.5. جریان هوای روی سطح آب: یکی از عواملی که نرخ تبخیر آب استخر را تحت تاثیر قرار می دهد، در استخرهای سرباز سرعت باد و در استخرهای سرپوشیده جریان هوایی است که از سطح آب استخر عبور می کند. با کاهش جریان هوایی که مس��تقیما از روی سطح آب عبور

می کند، سرعت تبخیر آب نیز کاهش پیدا می کند. 6. میزان تالطم آب و ضریب فعالیت شناگران7: با افزایش میزان فعالیت ش��ناگران در داخل استخر، تالطم سطح آب و سرعت تبخیر

آن بیشتر می شود.از میان عوامل یاد ش��ده، پنج عامل اول کامال مش��خص و قابل تعیین هس��تند و این طراح اس��ت که باید پس از مشورت با کارفرما، مح��دوده موردنی��از برای هر یک را تعیین کند. ای��ن عوامل در واقع مبنای محاس��به نرخ تبخیر آب مبنا8 به شمار می روند. منظور از نرخ تبخیر آب مبنا، سرعت تبخیر آب استخر در مواقعی است که شناگران

در آن حضور ندارند.اما ششمین عامل، ضریب تالطم آب9 است که برای ارزیابی مقدار اختالط، تالطم و پاشش آب به خارج استخر در هنگام حضور شناگران در نظ��ر گرفته و تاثیر آن با اس��تفاده از ضریب فعالیت ش��ناگران در معادالت لحاظ می شود. در حین استفاده شناگران از استخر، بخشی

رطوبت نسبیدمای آبدمای هوانوع استخر

29ºC )75−85ºF(24−29ºC )75−85ºF(50−60%−24استخرهای تفریحی

29ºC )80−85ºF(29−35ºC )85−95ºF(50−60%−27استخرهای درمانی

29ºC )78−85ºF(24−28ºC )76−82ºF(50−60%−26استخرهای قهرمانی

29ºC )80−85ºF(27−32ºC )80−90ºF(50−60%−27استخرهای غواصی

32ºC )84−90ºF(29−32ºC )84−90ºF(50−60%−29استخرهای سالمندان

29ºC )82−84ºF(28−30ºC )82−86ºF(50−60%−28استخرهای هتل ها

29ºC )80−85ºF(36−40ºC )97−104ºF(50−60%−27جکوزی ها

جدول )1( شرایط طراحی متداول برای استخرها



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

از آب استخر به خارج می پاشد یا با خارج شدن شناگران از آن، بخشی از آب به خارج از حوضچه اس��تخر می ریزد که موجب مرطوب شدن س��طوح جانبی استخر نیز می شود. این آب در پیرامون کاسه استخر انباش��ته ش��ده و به نوعی موجب افزایش سطح آب استخر و افزایش سرعت تبخیر می ش��ود. بنابراین سیستم تهویه باید قادر به دفع این رطوبت اضافی نیز باش��د. از این جهت، در هنگام انتخاب سیس��تم تهویه و انجام محاس��بات مربوطه این س��طح اضافی نیز باید درنظر

گرفته شود.نرخ تبخیر آب در استخرها را می توان با استفاده از رابطه تجربی زیر به دس��ت آورد. این معادله تنها برای استخرهای با میزان فعالیت متعارف صادق است و در آن تاثیر پاشش آب استخر به خارج و سطح تماس آب با هوای آزاد در نظر گرفته ش��ده است. در استخرهایی که شرایط آن ها با شرایط یاد شده متفاوت است مقدار آب تبخیر شده نیز

با مقدار محاسبه شده توسط این رابطه متفاوت خواهد بود10.

( )( )V0782.0089.0ppYAW awp +−=

( ) aaw5

p FppA104W −×= −

(1)که در رابطه فوق:

)kg/s( نرخ تبخیر آب استخر = wp

)m2( .سطح آزاد استخر که با هوای خارج در تماس است = A)m/s( سرعت هوای عبوری از روی سطح آب = V

Y = گرمای نهان مورد نیاز برای تبخیر آب در دمای سطح استخر )kJ/kg(

)kPa( فشار اشباع در دمای نقطه شبنم اتاق = Pa

)kPa( فشار بخار اشباع در دمای آب سطح استخر = Pw

W/m2.Pa واحد مربوط به ضرایب ثابت 0.089 و 0.0782 به ترتیبو W.s/m3.Pa است.

در اس��تاندارد ASHRAE 2007، ضریب تالطم )ضریب فعالیت ش��ناگران( در اس��تخرهای مختلف بر مبنای نتایج به دست آمده از آزمایش های مختلف، منتش��ر شده اس��ت که مقادیر این ضرایب در جدول )2( ارایه شده است. با تاثیر ضریب فعالیت )Fa( در معادله )1(

می توان آن را اصالح نمود و با اس��تفاده از رابطه به دس��ت آمده نرخ تقریبی تبخیر آب را بر مبنای نوع کاربری استخر تخمین زد.

در صورتی که مقدار گرمای نهان مورد نیاز برای تبخیر آب در دمای سطح استخر )Y( تقریبا 2400kJ/kg )1032Btu/lb( و سرعت هوای )10−30fpm( 0.05−0.15m/s بین )V( عبوری از روی س��طح آبباش��د، معادله )1( به صورت رابطه )2( در خواهد آمد. اختالف فشار آب استخر و بخار آب موجود در هوا که از آن به اختالف فشار بخار11 یاد می ش��ود نیز بر نرخ تبخیر آب استخر تاثیر می گذارد. مقادیر فشار

)بخار را نیز می توان از جداول ترمودینامیکی به دست آورد. )( )V0782.0089.0ppYAW awp +−=

( ) aaw5

p FppA104W −×= − (2)

که در این رابطه:)kg/s( نرخ تبخیر آب استخر = wp

)m2( سطح آزاد استخر که با هوای خارج در تماس است = A)kPa( فشار اشباع در دمای نقطه شبنم اتاق = Pa

)kPa( فشار بخار اشباع در دمای آب سطح استخر = Pw

Fa = ضریب فعالیت )بدون واحد(

به طور تقریبی، نرخ تبخیر آب در استخرها گاهی به دو تا سه برابر نرخ تبخیر در شرایط مبنا افزایش می یابد.

افزایش دمای آب موجب افزایش نرخ تبخیر آب استخر می شود. کاه�ش دمای ه�وا موجب افزایش نرخ تبخیر آب اس�تخر 9

می شود. کاهش رطوبت نس�بی هوا موجب افزای�ش نرخ تبخیر آب 9

استخر می شود.

افزایش فعالیت شناگران )افزایش تالطم آب( موجب افزایش نرخ

تبخیر آب استخر می شود.

بار نهان ناشی از حضور شناگراناولین نکته ای که در زمینه بار نهان شناگران باید مد نظر قرار گیرد آن اس��ت که در محاسبات تهویه مطبوع، شناگران معموال به عنوان

جدول )2( مقادیر متداول ضریب فعالیت برای استخرهای مختلف

نوع استخر مقدار متداول

)Fa( ضریب فعالیت

0.5استخرهای خانگی

0.65استخرهای عمومی

0.65استخرهای درمانی

0.8استخرهای هتل ها

نوع استخر مقدار متداول

)Fa( ضریب فعالیت

1.0استخرهای عمومی مدارس

1.0جکوزی ها

1.5 )حداقل(استخرهای مواج

ASHRAE Application Handbook 2007, Chapter 4, Assembly Places :منبع




افراد حاضر در یک س��اختمان در نظر گرفته نمی شوند، چراکه آن ها اکثرا در داخل آب هستند. در محاسبات نیز بار نهان شناگران و تاثیر تالطم آب در ضریب فعالیت لحاظ می شود. در استخرهایی با جایگاه تماش��اگران، گاهی نزدیک به چند هزار نفر برای دیدن مس��ابقات در سالن حاضر می شوند که این تعداد جمعیت نیز بار نهان قابل توجهی

را به مجموعه اضافه می کند. در استخرهای قهرمانی شرایط کمی با استخرهای دیگر متفاوت اس��ت. به طوری که در هر یک از خطوط ش��نا تنها یک شناگر حضور دارد. هرچند که ممکن اس��ت میزان تالطم آب ایجاد ش��ده توسط ش��ناگران و رقبای آن ها بس��یار زیاد باش��د، ولی باز هم مقدار کلی تالطم ایجاد ش��ده بس��یار کمتر از دیگر استخرهاس��ت. در این نوع اس��تخرها، بخش عمده بار نهان بیش از آن که با ش��ناگران و تالطم آب در ارتباط باش��د، از حضور تماش��اگران در جایگاه ناشی می شود. بنابراین در استخرهای قهرمانی مقدار ضریب فعالیت به میزان زیادی کاهش می یابد. در جدول )3( مقدار متوسط بار نهان ناشی از حضور

تماشاگران در استخرها ارایه شده است.بس��یاری از اس��تخرهای قهرمانی، کاربری دوگانه دارند. به این معنی که ش��رایط مذکور تنها در روزهای مسابقه بر آن ها حاکم است و در مواقع دیگر مانند یک استخر عمومی استفاده می شوند. بنابراین توصیه می شود، طراحی سیستم تهویه مطبوع و محاسبات مربوطه بر مبنای هر دو وضعیت انجام گیرد و سیستم تهویه مطبوع انتخاب شده

قابلیت کارکرد در دو وضعیت را داشته باشد. برای ارزیابی بار نهان در استخرهای قهرمانی و محاسبه نرخ تبخیر آب به طور متوس��ط باید از ضریب فعالیت 0.65 اس��تفاده کرد. البته تعداد تماشاگران نیز باید در محاسبات لحاظ شود. در برخی از کدها و استانداردها تصریح شده است که به ازای هر یک از تماشاگران باید

)25.5m3/hr )15cfm هوای خارج در نظر گرفته شود.

بار نهان هوای خارجاس��تفاده از هوای خارج برای تامی��ن کیفیت مطلوب در فضای داخل استخر امری اجتناب ناپذیر است. اما مساله ای که وجود دارد آن

است که تاثیر تهویه هوای خارج بر شرایط داخل استخرها با تغییرات فصلی آب و هوا دچار تغییر می شود. استفاده از هوای خارج در روزهای گرم تابستان موجب افزایش رطوبت محیط و در روزهای سرد زمستان موجب کاهش رطوبت محیط می شود. بنابراین به منظور دستیابی به شرایط مطلوب در تمامی فصول سال الزم است محاسبات بر مبنای

شرایط طراحی در فصل تابستان انجام شود. :1999−ASHRAE 62 طبق استاندارد

به ازای هر متر مربع از س�طح کاس�ه اس�تخر و مکان های )0.5 cfm 9.1 )به ازای هر فوت مربع m3/hr مرطوب باید

هوای خارج درنظر گرفته شود.25.5 m3/hr ب��ه ازای ه��ر ی��ک از تماش��اگران اس��تخر بای��د

)cfm 15( هوای خارج درنظر گرفته شود. در اکثر مواقع، محاسبات بر مبنای هر دو معیار یاد شده انجام

می شود و در نهایت مقدار بزرگ تر مورد استفاده قرار می گیرد.در برخی از کدها توصیه ش��ده است که تنها )1.8m )5−6ft−1.5 از پیرامون کاسه استخر در محاسبات یاد شده در نظر گرفته شود، چراکه هدف اصلی از به کارگیری هوای خارج در استخرها، رقیق سازی گازها و بخارات شیمیایی متصاعد شده از آب استخر است. به عبارت دیگر، قس��مت خشک فضای داخل اس��تخر تاثیر چندانی بر کیفیت هوای

داخل فضای استخر ندارد.

پی نوشت1. Thermal comfort2. Internal Air Quality )IAQ(

ASHRAE 2007 3. استاندارد4. Latent load5. Moisture load6. Load calculation7. Activity factor8. Baseline evaporation rate9. Water agitation factor10. Smith et al. 199311. Vapor pressure difference

میزان فعالیت

بار نهان هر تماشاگر

lb/hrg/hr

وضعیت حضور تماشاگران در جایگاه و میزان تحرک آن ها

0.15570بسیار کم

0.20593متوسط

0.250113شدید

0.530240بسیار شدید

جدول )3( مقدار متوسط بار نهان ناشی از حضور تماشاگران در استخرها



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

مقاالت عملکرد سیستم های

سرمایش تبخیریمقدمه

تبخی��ر، در واق��ع ب��ه تغییرحال��ت مایعات به حالت گازی اطالق می ش��ود. هنگامی که آب از س��طح جسمی تبخیر می شود، به دلیل آنکه برای تغییر حالت از مایع به بخار به گرما احتیاج دارد، این گرم��ای مورد نیاز را از س��طح اخذ کرده و در نتیجه س��طح، س��ردتر می شود. در یک روز نس��بتا گرم، یک نس��یم مالیم و دلچس��ب باعث خنک شدن ما می شود زیرا جریان هوا سریعا عرق بدن را تبخیر می نماید. گرمای الزم برای تبخیر عرق از بدن خود ما گرفته می شود، و در نهایت

بدن احساس خنکی می کند.هنگام��ی که هوا از روی س��طح آب عب��ور می کن��د، موجب تبخی��ر مقداری از آب می ش��ود. عمل تبخی��ر در دمای کم و می��زان بخار آب افزای��ش یافته در هوا صورت می گی��رد. هرقدر تماس بین مولکول ه��ای آب و هوا بیش��تر باش��د، تبخیر بیش��تری انجام ش��ده و در نتیجه س��رمایش و رطوبت بیشتری را به همراه خواه��د داش��ت. برای عم��ل تبخیر، به گرما نی��از داریم. Btu ی��ا واحد گرمایی بریتانیای��ی، واح��دی ب��رای اندازه گیری گرما اس��ت. برای تبخیری��ک گالن آب، ب��ه 8700Btu گرم��ا احتیاج اس��ت. در س��رمایش تبخیری، ای��ن گرمای الزم از

هوا اخذ ش��ده و عمل س��رمایش مانند تبخیر انجام می شود.

قانون س��اده طبیعت ک��ه هنوز هم مؤثرترین ش��یوه اس��ت، از زم��ان مصر باس��تان و فرمانروایی ای��ران، به منظور سرمایش راحت، توس��ط انسان ها مورد استفاده قرار می گرفته است. نمونه های معروفی از سرمایش تبخیری در گذشته، مانند روش های معمار مصری »حس��ن فتح��ی« وجود دارد. به این ترتیب که او کوزه های س��فالی خلل و فرج دار را از آب پر می نم��ود و آن ها را به صورت عمودی در زمین ط��وری قرار می داد که روزنه ای به س��مت خ��ارج و رو به باد داش��ته و سایر قس��مت های کوزه نزدیک به سطح کف باش��ند. استعمال طبیعی این شیوه در باغ ه��ای ایرانی، در آبی که از فواره ها پاشیده می شود تا به صورت تبخیری هوا

را خنک نماید، به چشم می خورد.

انواع سیستم های سرمایشیخنک کننده ه��ای عم��ده دون��وع تبخیری هوا )EAC1( وجود دارند. مردم اکثرا با سرمایش تبخیری مستقیم که در واحدهای مس��کونی کاربرد متداول تری پیش��رفت های دارن��د. آش��نایی دارد، ایجادشده در صنعت سرمایش تبخیری،

1. Evaporative Air Conditioning

به طور چش��م گیری به��ره وری و تاثیرات

بس��تر س��رمایی را افزایش داده اس��ت.

تمامی سیس��تم های سرمایش تبخیری،

ب��ه میزان ٪100 از ه��وای محیط خارج

اس��تفاده می نماین��د. در این سیس��تم،

جریان الکتریسته، به مصرف موتور فن و

پمپ آب می رسد. تبخی��ری، س��رمایش دیگ��ر ن��وع »غیرمس��تقیم« خوان��ده می ش��ود زیرا س��رمایش تبخیری، ازمی��ان یک مبدل حرارت��ی، که هوای خن��ک و مرطوب را از هوای اتاق تفکی��ک می نماید، انتقال تبخی��ری خنک کننده ه��ای می یاب��د. غیرمس��تقیم )IEAC( را می ت��وان ب��ه هم��راه خنک کننده ه��ای مس��تقیم ی��ا استفاده مورد تراکمی، خنک کننده های تبخی��ری خنک کننده ه��ای ق��رارداد. غیرمستقیم، الکتریسیته را در موتور فن، پمپ آب سیس��تم تبخی��ری و موتور فن ثانویه کوچک تر، که ب��رای جریان هوای مب��دل حرارتی به کاربرده می ش��ود، به مصرف می رس��انند. ترکیب سیستم های تبخیری و تراکم��ی هزینه اولیه باالیی را درب��ر می گیرد اما حفظ و ذخیره انرژی و آس��ایش را به همراه دارد. عالوه بر این، چنین سیستم های سرمایشی اضافه تری، بس��یار قابل اطمینان هس��تند. در حال یکپارچه س��رمایش واحده��ای حاض��ر




تبخیری مس��تقیم، سیس��تم های تهویه مطب��وع کاملی را ارائ��ه می دهند که به خنک کننده های تبخیری غیرمس��تقیم، تصفیه، مبدل های حرارتی بازیابی انرژی برای ذخیره انرژی از هوای گرم زمستان، بخش های خشک کن و رطوبت گیر جهت رفع رطوب��ت، کنترل گرهای الکترونیکی که ان��رژی را ذخیره نموده و آس��ایش و تنوع واحدهای حرارتی یکپارچه را بهبود

می بخشند، مجهز است.س��رمایش، از طری��ق چرخ��ه تراکم بخار، و متناوبا با تبخیر و متراکم نمودن مبردها ایجاد می شود. جریان الکتریسیته در دس��تگاه های س��رمایش تراکمی، در موت��ور فن، فن کندانس��ور، کمپرس��ور تبرید و سیس��تم کنترل مصرف می شود. این سیس��تم ها، ساعات آرامش بخشی را درطول یک هفته با آب وهوای مرطوب، فراهم می نماین��د اما هنوز قادر به حفظ ای��ن آس��ایش در ٪100 زمان نیس��تند. برخالف سرمایش تبخیری، دستگاه های سرمایش تراکمی قادرند رطوبت را از هوا دف��ع نمایند، اما فراین��د رطوبت گیری، ظرفیت واحد یکپارچه را به منظور پایین آوردن دم��ای هوای اتاق، کاهش خواهد داد. برخ��الف سیس��تم های تبخی��ری، ام��کان برگش��ت ه��وا ت��ا 80 درصد در سیس��تم های تراکمی وجود دارد. البته مش��روط بر اینکه هوای برگشت عاری از

آالینده ها و میکروب باشد.

هزینه های کاربریمعموال بودجه ه��ای اختصاص یافته ب��ه م��دارس محدود اس��ت ام��ا انتظار م��ی رود که ب��دون توجه به ای��ن بودجه اندک،کیفیت آموزشی در فضای یادگیری

توام با آسایش و رفاه، فراهم باشد. هزینه های عملکردی مدارس، به سه

گروه تقسیم بندی شده اند: کل هزینه های امکان��ات و آموزش��ی کارب��ری، م��واد ورزشی. ازمیان این سه گروه، هزینه های کاربری به واس��طه ش��رایط آب وهوایی، متغیرترین گروه به شمار می روند. با این وجود، معموال همین گروه، یکی از قابل کنترل ترین گروه ها از بین س��ایر دسته ها

محسوب می شود. بس��یاری از مدارس و ساختمان های تجاری با موفقیت توانس��ته اند شیوه های متف��اوت صرفه جویی و حف��ظ انرژی از قبیل س��رمایش تبخیری، تغییر بازدهی بیشتر تاسیسات روشنایی یا قراردادهای )ESPC( ان��رژی ذخیره س��ازی اجرایی را ب��ه کار گیرند. ش��رکت های عضو این ق��رارداد، اه��داف و رویکرده��ای کل��ی جه��ت اج��را و پیاده س��ازی برنامه های صرفه جوی��ی در انرژی را، با اس��تفاده از بودجه ه��ای موج��ود تعیی��ن نموده اند. به عن��وان مثال مناطق بیس��ت و نه گانه آموزش��ی »نیومکزیکو« توانس��تند با به کاربس��تن اهداف این قراردادها، میزان الکتریس��یته مصرفی در مدارس را تا حد قابل توجه��ی کاهش دهن��د. اما با تغییر سیستم سرمایش تبخیری به تراکمی در حداقل یک مدرس��ه، هزینه برق مصرفی دو براب��ر افزایش یافت. س��ازمان منابع طبیع��ی و مدیریت و حف��ظ انرژی ایالت »نیومکزیک��و«، ای��ن هزینه ه��ا را برای ه��ر دانش آموز در س��ه منطق��ه مختلف آموزشی خالصه نموده است. هزینه های کاربری برای هر دانش آموز، برای مدارس واقع در مناطق بزرگ، متوسط و کوچک سنجیده می ش��ود. چنانچه یک منطقه آموزش��ی بتوان��د ب��ا ذخیره ان��رژی، در هزینه نیز صرفه جویی کند، بهتر می تواند پول های اندوخته شده را صرف امکانات

آموزش��ی نموده و مالی��ات کمتری را به جامعه تحمیل نماید.

مطالع��ات ص��ورت گرفت��ه، بر روی س��رمایش بهره ب��رداری دوره هزین��ه تبخیری در مقابل سیستم های سرمایش تراکمی متمرکز شد و بر طبق گزارشاتی، در ط��ی ی��ک دوره بیش از 30 س��اله، مجم��وع هزینه فعلی نص��ب و راه اندازی ی��ک خنک کنن��ده تبخی��ری در واح��د مسکونی، بین 21.000 تا 25.500 دالر ب��رآورد می ش��ود. در حالی که نصب یک واحد تراکمی با اهداف مش��ابه سیستم قبلی، هزینه ای بین 33.000 تا 34.500 دالر را ب��ه دنبال خواهد داش��ت. نتایج این تحلیل ها بیان گر این موضوع اس��ت که گسترش سیس��تم های تهویه مطبوع نسبت به سرمایش تبخیری در این شرایط آب وهوای��ی، ب��ه س��ود مصرف کنندگان

نخواهد بود.

منابع طبیعیایال��ت نیومکزیک��و دارای آب وهوای خشک و سطح رطوبت پایین است. این به این معناس��ت که بس��یاری از مناطق این ایالت می توانند جهت سرمایش مراکز آموزشی و س��اختمان های تجاری خود، از تاثیرات س��رمایش تبخی��ری بهره مند

گردند.ع��الوه بر ای��ن، از آنجا که بس��یاری از م��دارس در طی روزهای بارانی س��ال تعطیل هستند، بهتر است از سیستم های سرمایش تبخیری استفاده نمایند. سطح پایین رطوبت نس��بی محیط که در طی ساعات عادی کالس رخ می دهد، موجب تش��کیل یک منب��ع طبیعی پ��ر اهمیت ب��رای کاهش میزان هزینه ه��ای کاربری الزم در سرمایش بسیاری از ساختمان ها شده است. این مس��اله، به خصوص در



وززس

گای

ذ ب ج

لرچی

زمان��ی که با روش دیگر س��رمایش یعنی سرمایش تراکمی مقایسه شود، بدیهی تر به نظر می رس��د. به دلیل آنکه بس��یاری از مناطق در ناحی��ه نیومکزیکو، به طور طبیع��ی دارای محیطی گرم و خش��ک هس��تند، بنابراین می توان این مناطق را به عنوان یک منب��ع طبیعی مورد توجه قرار داد که به منظورکاهش مصرف و اوج تقاضای الکتریسیته به کار گرفته شود. با این وجود، برخالف س��ایر منابع موجود در نیومکزیک��و، از قبی��ل س��وخت های قابل اس��تخراج، زمین ه��ای حاصل خیز و مناطق توریس��تی پر جاذب��ه، زمینه و امکان استفاده از سرمایش تبخیری برای جایگزینی با س��رمایش تراکمی پرهزینه، تقلیل نیافتنی و به راحتی در دس��ترس

است.اهمیت اس��تفاده از منابع سرمایش در صرفه جوی��ی از فرات��ر تبخی��ری،

هزینه های کاربری است.

مزایای خنک کننده های تبخیری- خنک کننده های تبخیری از یک فن و یک پمپ آب سیستم تبخیری استفاده می نمایند. سیستم های تراکمی نسبت به سیستم های تبخیری حداقل 1.2 تا 1.5 برابر انرژی الکتریسیته مصرف می کنند. هزینه های کاربری که صرف الکتریس��یته موردنیاز س��رمایش نمی ش��ود، در سایر مخ��ارج ض��روری مراکز آموزش��ی قابل مصرف بوده و به منظ��ور تقویت جوامع محل��ی و ایج��اد عدم وابس��تگی انرژی،

مفید واقع می شوند. - ش��رایط نگه��داری سیس��تم های س��رمایش تبخیری نس��بت به تجهیزات آسان تراس��ت. تراکم��ی، س��رمایش و اواپراتوره��ا تبری��د، کمپرس��ورهای کندانس��ورها باید تحت فشار باال فعالیت

داشته باشند که این امر مستلزم ابزارهای

ویژه و پرس��نل نگه��داری مجرب و تایید

کاربران خنک کننده های اس��ت. ش��ده

تبخیری می توانند بدون صرف هزینه های

فراوان و حت��ا برخی اوقات بدون نیاز به

تعهدات نگهداری خاص، حداکثر تاثیرات

سرمایش سیستم خود را حفظ نمایند.

- هزینه دوره بهره برداری استفاده از

سیس��تم سرمایش تبخیری در مقایسه با

واحد س��رمایش تراکمی کمتر است. این

هزینه ها شامل ارزش پولی از قبیل هزینه

اولیه، انرژی، آب، ارزش زمانی و مخارج

نگهداری می شود.

- اس��تفاده از سیستم های سرمایش

تبخیری، موجب ذخیره آب در نیروگاه ها

تابس��تان فص��ل ط��ول در می ش��ود.

در نیومکزیک��و، ی��ک نیروگاه س��وخت

زغال س��نگ، ب��ا اس��تفاده از برج ه��ای

خنک ک��ن تبخیری، حدودا ب��ه ازای هر

کیلووات ساعت به 0.950 گالن آب نیاز

خواه��د داش��ت. این مق��دار هزینه های

آب م��ورد نی��از معادن، فراین��د و حمل

زغال سنگ مورد استفاده برای تولید برق

را در ب��ر نمی گیرد. یک گال��ن آب برای

تهیه تقریبا 6.0 تن سرمایش کافی است.

سیستم سرمایش تبخیری مستقیما

از مواد ش��یمیایی که برای الیه ازن مضر

و زیان آور ش��ناخته ش��ده اند، اس��تفاده

نمی نماید. این سیس��تم مانند تجهیزاتی

که از مبردهای فریونی استفاده می کنند

تاثیرات مخ��رب زیس��ت محیطی ندارد.

خنک کننده های تبخیری تحت فشار باال

عم��ل نمی کنند و نیازی ب��ه موادکنترل

شده پر هزینه برای راه اندازی ندارند.

ساختمان هایی که به روش تبخیری

خنک می ش��وند، همیش��ه برای فعالیت

و راه ان��دازی به انرژی کمتری نس��بت به

سیستم های سرمایش تراکمی نیاز دارند،

)0.5 ت��ا 5 کیلووات در مقایس��ه با 3 تا

10 کیلووات(، بنابراین سیم کشی و سایر

اج��زای الکتریکی آن ها، هزینه کمتری را

در بر خواهد داشت.

تبخیری از سیس��تم های اس��تفاده

ضمن صرفه جویی در مصرف الکتریسیته

موجب کاه��ش تولید دی اکس��ید کربن

ناش��ی از کار نیروگاه ه��ا در اوق��ات اوج

مصرف می ش��ود. برخی از ش��رکت های

بهره ب��رداری، به منظور کاه��ش نیاز به

امکانات و تولیدات نس��ل جدید، فعاالنه

درص��دد ترویج و گس��ترش اس��تفاده از

سیستم های سرمایش تبخیری هستند.

تع��داد 4 میلیون واحد سرمایش��ی

تبخی��ری در ح��ال فعالی��ت در ای��االت

متح��ده، ب��ه ط��ور تخمینی، س��االنه،

موجب صرفه جویی در انرژی معادل با 12

میلیون بشکه نفت و کاهش ساالنه، 5.4

بیلیون پوند تشعش��عات دی اکسید کربن

می شود. این مساله همچنین نیاز به 24

میلیون پوند مبرد، که به ش��یوه قدیمی

درسیس��تم های تهوی��ه مطب��وع خانگی

)س��رمایش تراکمی( مورد اس��تفاده قرار

می گرفت، را مرتفع می سازد.

کیفی��ت مطل��وب ه��وای درونی در

خنک کننده ه��ای تبخیری، به واس��طه

اس��تفاده کام��ل از ه��وای خارجی و نه

هوای برگش��تی، توس��ط این سیستم ها

اس��ت. هوای خارج��ی و رطوبت افزوده

شده به هوای اتاق به وسیله خنک کننده

تبخی��ری، می توان��د ب��ه بهبود ش��رایط

آس��ایش، خارج نم��ودن آالینده هایی که

در س��اختمان تولید می ش��وند و کاهش

ش��وک الکتریکی ناش��ی از الکتریس��یته

ساکن که برای قطعات میکروالکترونیکی

زیان بخش است، کمک نماید.




Documents

Arvand HVAC 37