۲ .......................................................... تازه های تهویه

۴ ................................................... پمپ های گریز از مرکز

۸ .......................... مروری بر تهویه مطبوع اماکن مراقبت بهداشتی

۱۵ ............................. سنجه های پرکاربرد در صنایع تهویه مطبوع

۲۰ ..................................................... هیدرولیک پمپ ها

درباره تبرید چه می دانید؟............................................. ۲۶

۳۱ .................................. بهره برداری و نگهداری برج خنک کننده

۳۸ ........................................ انواع مبردهای قدیمی و جدید

شماره چهل و چهارم - فروردین ۱۳۹۱

نشریه داخلی شرکت صنایع یکتا تهویه اروند

عالقه مندان جهت دریافت رایگان این نشــریه و ارســال آثار خود می توانند با واحد روابط عمومی شرکت یکتا تهویه اروند یا از طریق صندوق پستی ۱۱۳ - ۳۷۶۸۵ اقدام نمایند.

کلیه ی مسئولیت حقوقی و معنوی مقاالت چاپ شده در نشریه ی اروند با نشر یزدا می باشد.

ARVAND Internal MagazineManaging Director : M. ShojaeiEditor in chief : H. Bahrami

استفاده از مطالب و تصاویر نشریه اروند با ذکر منبع بالمانع است.عالقه منــدان به درج مطلب در این نشــریه می توانند آثــار خود را به

نشانی نشریه اروند ارسال نمایند.اروند در رد، قبول یا اصالح و ویرایش مقاالت آزاد است.

مقاالت ارسالی عودت داده نخواهد شد.

در این شماره می خوانید :در این شماره می خوانید : نشریه اروندشماره استاندارد بین المللی : ۴۲۷۰ - ۱۶۸۴

صاحب امتیاز : شرکت صنایع یکتا تهویه اروندمدیر مسئول : مهندس منوچهر شجاعی

سردبیر : مهندس حسن بهرامی

آدرس پستی کارخانه و واحد فروش :کرج، نسیم شــهر، سه راه آدران، انتهای خیابان تلفن کارخانه : ۸ - ۵۶۵۸۵۶۵۷ سعدی ۵۶۵۸۴۹۹۸ ، ۵۶۵۸۴۷۱۷۵۶۵۸۴۱۹۸ فکس تدارکات :

تلفن های مستقیم واحد فروش :(۰۲۱) ۵۶۵۸۵۸۹۹ ، ۵۶۵۸۶۰۳۶

۵۶۵۸۴۹۸۳ - ۷(۰۲۱) ۸۸۷۳۹۸۸۰ - ۲ (۰۲۱) ۸۸۸۰۲۶۷۷ - ۸ ، ۸۸۵۰۴۷۷۰ - ۴فکس : ۵۶۵۸۵۰۷۹ - ۸۸۷۶۶۷۹۴ (۰۲۱)

w w w . a r v a n d c o r p . c o mi n f o @ a r v a n d c o r p . c o ms a l e s @ a r v a n d c o r p . c o m

تازه هاىتهويه

صفحه ۲ - شماره ۴۴

چیلــر جذبــی گازســوز

اخبار صنعت

یـک راهـکار مهـم در افزایـش بازدهی ساختمان

ــه موسس ــات مطالع ــاس براس

ــن (NBI)، معماران ــاختمان های نوی س

ــدی می توانند ــا ح ــا ت ــان تنه و مهندس

ــرژی گام هایی موثر ــال بازدهی ان در انتق

ــان می دهد که ــات نش ــد. مطالع بردارن

ــئولیت بازده ــازار به طورکلی مس اگرچه ب

ــاختمان را به لحاظ پوشش های انرژی س

و HVAC ــتم سیس ــاختمانی، س

ــه گروه طراحی ــنایی ب ماندافزارهای روش

ــن، رویه ــود ای ــا وج ــد، ب ــذار می کن واگ

اتخاذشده در هر یک از زمینه های یادشده

تاثیر چشم گیری بر بهره انرژی ساختمان

برجای خواهد گذارد. با توجه به مطالعات

ــال بهترین راه کارهای صورت گرفته، اعم

ــاختمان منجر به کاهش 10 ممکن در س

تا 20 درصد از انرژی در اقلیم های مختلف

ــود. عدم استفاده از شیوه های موثر می ش

می تواند انرژی مصرفی را 30 تا 60 درصد

و حتی بیشتر افزایش دهد.

اختصـاص بودجـه یـک میلیارد دالری به پروژه های خورشیدی

یک شرکت کالیفرنیایی فعال در زمینه

پروژه های خورشیدی اعالم کرد، از سرمایه

ــت تا پروژه ای خصوصی الزم برخودار اس

ــود بزرگ ترین ــاز کند که گفته می ش را آغ

پروژه مسکونی فتوولتاییک در تاریخ امریکا

خواهد بود. این پروژه برق مورد نیاز برای

ــکونی نظامی بیش از 120 هزار واحد مس

SolarCity را تامین خواهد کرد. شرکت

ــته از وزراتخانه انرژی امریکا ــال گذش س

ــت کرد تا بخشی از وام ضمانت درخواس

ــاله شرکت را تامین نیازهای مالی یک س

ــه وام ضمانت وزراتخانه کند. بعد از اینک

انرژی در زمان مقرر تحقق نیافت، شرکت

و بانک مربوط به تالش برای جست وجوی

پروژه برآمدند. خصوصی ــرمایه گذاران س

ــی دولتی پیش ــدون کمک مال ــون ب اکن

می رود.

هزینه کمتر برای تعمیر و نگهداری ساختمان های بادوام

ــده از ــاس گزارش های منتشرش براس

ــاختمان هایی که وزارت نیروی امریکا، س

ــه آیین نامه های محلی به صورت با توجه ب

ــازگار طراحی می شوند، برای بادوام و س

ــداری، هزینه ای کمتر از 19 تعمیر و نگه

ــاص می دهند. این ــد به خود اختص درص

ــور خدمات عمومی گزارش برای اداره ام

ــت. عالوه براین ــده اس (GSA) تنظیم ش

مشخص شد که چنین ساختمان هایی 25

درصد انرژی و 11 درصد آب کمتر استفاده

می کنند و یک سوم دی اکسیدکربن کمتری

در مقایسه با ساختمان هایی که به صورت

متداول طراحی می شوند، ساطع می کنند.

با بررسی این مطالعه می توان چنین نتیجه

گرفت که ساکنان ساختمان های بادوام و

سازگار از رضایت خاطر مضاعفی برخوردار

هستند.

عرضـه محصـوالت فنـاوری در AHR نمایشگاه

ــال 2012 محصوالتی از آخرین در س

ــازی ــا بازس ــو ت ــای میکروترم فناوری ه

ــگاهی ــازی هوا در نمایش انرژی و پاک س

ــیکاگو ــر در ش ــوژی تیِت ــالن تکنول در س

ــرار خواهند گرفت. ــرض نمایش ق در مع

درخواست بی شمار ارائه دهندگان منجر به

ــتری برای ارائه اختصاص یافتن زمان بیش

محصوالت در سال گذشته شد. براساس

،(Clay Stevens) اظهارات کلی استیونز

رئیس نمایشگاه بین المللی که مدیریت و

ــگاه AHR را بر عهده دارد، اجرای نمایش

ــال 2012 نیز ادامه خواهد این روند در س

ــگاه AHR در ــت. در مجموع، نمایش یاف

ــه محصوالتی بیش از ــال 2012 به ارائ س

ــر جهان با 1900 نفر تولیدکننده از سراس

صدها محصول خواهد پرداخت و پذیرای

بیش از 50هزار شرکت کننده خواهد بود.

ــگاه AHR از 23 تا 25 ژانویه سال نمایش

صفحه ۳ - شماره ۴۴

چیلــر جذبــی گازســوز

ــزار ــاالس برگ ــک پ 2012 در مک کورمی

خواهد شد.

,EnergyPlus جدیـد نسـخه سریع تر، کامل تر

ــاالت متحده امریکا ــروی ای وزارت نی

ــامبر آخرین نسخه نرم افزار در تاریخ 7 دس

ــازی انرژی مورد نیاز ساختمان را مدل س

ــاری EnergyPlus روانه بازار ــام تج با ن

ــرد. این نرم افزار انرژی مورد نیاز را برای ک

ــنایی و تهویه ــرمایش، روش گرمایش، س

ــاختمان محاسبه می کند. مطبوع هر س

ــزار به گونه ای طراحی ــخه 7 این نرم اف نس

ــت که 25 تا 45 درصد سریع تر ــده اس ش

عمل می کند. از شاخصه های این نسخه،

ــه و گزارش ــازی نرخ تهوی ــود مدل س بهب

ــت که هر ــایش حرارتی اس جدیدی از آس

دو با استانداردهای ASHRAE مطابقت

دارند. ارتقای سطح عملکرد دستگاه های

ــه، پمپ های ــت بامی یکپارچ ــه پش تهوی

ــتگاه های تهویه دارای پمپ حرارتی و دس

ــرد متغیر نیز از دیگر حرارتی و جریان مب

ــن نرم افزار ــده به ای قابلیت های اضافه ش

است.

انتشـار کربن بـه باالترین میزان خود رسید

Global براساس گزارشی از پژوهشکده

ــیدکربن Carbon Project،دی اکس

ــوخت های س از ــل حاص ــده منتشرش

فسیلی در سال 2010 به بیشترین میزان

ثبت شده خود رسید. طبق اظهار محققان

ــی، این ــن گروه پژوهش ــمندان ای و دانش

ــم میلیارد تن ــش که ورود حدود نی افزای

ــان می دهد، ــی را به هوا نش ــن اضاف کرب

ــا به طور قطع، بزرگ ترین جهش در تقریب

ــس از انقالب صنعتی و ــال های پ تمام س

ــال 2003 ــترین درصد افزایش از س بیش

بوده است.

خورشـیدی مجموعه بزرگ ترین سـاحل شـرقی ایـاالت متحده

امریکا راه اندازی شدــروی امریکا اخیرا بزرگ ترین وزارت نی

ــیدی را در شرق آرایه فتوولتاییک خورش

ــت. 164312 ــکا راه اندازی کرده اس امری

ــتقر در تاسیسات صفحه خورشیدی مس

ــرق مورد نیاز ــد ب Long Island می توانن

ــکونی را تامین ــه مس ــدود 4500 خان ح

Long کنند. پروژه خورشیدی 32 مگاواتی

ــه تحت مالکیت Island Solar Farm ک

ــرکت برق Long Island و ــترک ش مش

International BP Solar است، به این

ــام آرایه های ــه با تم می بالد که در مقایس

خورشیدی، با توجه به میزان بازدهی خود

کمترین کربن را تولید می کند.

15 دالر بـرای هر گالن سـوخت زیستی

ــاالت متحده امریکا نیروی دریایی ای

ــوخت ــن س ــد 450000 گال ــرای خری ب

ــن خوراکی و جلبک ــده از روغ فرآوری ش

ــرد. ــه ک ــون دالر هزین ــی 12 میلی دریای

ــوخت، تامین کننده انرژی ــزان س این می

ــود که در ــی خواهد ب ــتی ها و ناوهای کش

ــتان 2012 در یک مانور آموزشی در تابس

ــرکت می کنند. گزارش ها اقیانوس آرام ش

ــد که از دو ــت، این خری مبنی بر این اس

ــت، ــده اس ــی خصوصی انجام ش کمپانــتی دولت ــوخت زیس بزرگ ترین خرید سایاالت متحده امریکا در طول تاریخ است. استفاده از مخلوط سوخت زیستی و نفت ــوخت ــت که تامین س خام به این معناساین مانور آموزشی حدود 15 دالر برای هر گالن هزینه برمی دارد که تقریبا چهار برابر ــوخت های متداول است. با این قیمت ســاالت متحده امریکا اظهار حال، دولت ایــوخت زیستی در حال می کند که بهای ســت. بیش از 500 میلیون دالر کاهش اســتی سرمایه گذاری شده برای سوخت زیساست؛ با این امید که نیروی دریایی بتواند طی دهه آینده تا 50 درصد وابستگی خود

را به سوخت های فسیلی کاهش دهد.

ipod مجهز به ترموستات یکی از طراحان ipod به نام تونی فادل ــی مبتکرانه، به (Tony Fadell) در عملساخت ترموستات برای ipod اقدام کرده WiFi ــتات به فناوری ــت. این ترموس اســت و می تواند از طریق اینترنت مجهز اســتگاه با یک ــود. این دس ــزی ش برنامه ریــه از چه الگویی بار تنظیم «می آموزد» کــتفاده کند. ــود اس ــرای برنامه ریزی خ بهمچنین برای صرفه جویی در انرژی دارای حسگرهایی توکار است. زمانی که شخصی در نزدیکی آن قرار می گیرد، عالئمی رنگی ــود که نشان می دهد ــن می ش در آن روش

هوا سرد یا گرم است.

صفحه ۴ - شماره ۴۴

چیلــر جذبــی گازســوز

پمپ هاى گريز از مركز مقاالت

پروانه ــت که روی ــی از پمپ اس پروانه بخش

ــیله آن به یک محور قرار می گیرد و به وس

چرخش درمی آید. هنگام کار پمپ، سیال

ــمت از طریق دهانه ی مکش واقع در قس

ــه منتقل ــه مرکز پروان ــی پمپ، ب انتهای

ــود و با ورود سیال به این قسمت، می ش

ــب ایجاد نیروی گریز چرخش پروانه موج

ــود و به موجب آن، سیال از مرکز1 می ش

ــمت دهش از ناحیه پیرامون حلزونی به س

ــیال ــود. با حرکت س پمپ هدایت می ش

به سمت قطر خارجی پروانه، سرعت سیال

ــد و در خروجی ــش می یاب ــج افزای به تدری

پروانه به بیشترین مقدار خود می رسد.

ــط مختلف بین ــور ایجاد رواب به منظ

ــیال در ــار س ــزان جریان پمپ2 و فش می

ــمت دهش، پروانه ی پمپ ها به اشکال س

ــاخته می شوند. این مختلفی طراحی و س

ــب با نیازهای امر باعث می شود، متناس

ــکل و مختلف عملیاتی بتوان، بهترین ش

طرح پروانه را انتخاب و استفاده کرد.

سرعت مخصوص

شکل و نسبت ابعادی پروانه ی پمپ ها

متناسب با یک شاخص طراحی بدون ُبعد3

ــرعت مخصوص4» ــر می کند که «س تغیی

نامیده می شود. سرعت مخصوص برمبنای

سرعت چرخش پروانه ی پمپ در هر دقیقه

ــه پروانه ای با ــود؛ به طوری ک تعریف می ش

مشخصات هندسی مشابه قادر باشد، در

ــر دقیقه یک گالن آب را با هد یک فوت ه

ــان داده به جریان درآورد. آزمایش ها نش

ــبت ابعاد اصلی پروانه پمپ ــت که نس اس

متناسب با مقدار سرعت مخصوص به طور

ــرای ارزیابی ــر می کند. ب ــت تغیی یکنواخ

نسبت های ابعادی الزم پروانه ی یک پمپ

ــه ی پروانه های مختلف با یکدیگر و مقایس

نیز به معادله زیر نیاز است:

NH

N Q.S 0 75=

الزم به ذکر است که هنگام محاسبه ی

ــرعت مخصوص، تمامی مقادیر کارکرد س

ــی بهینه ــه ی بازده ــد در نقط ــپ بای پم

ــرعت (BEP)، با حداکثر قطر پروانه و س

نامی5 پمپ درنظر گرفته شوند.

ــرعت مخصوص یک پروانه کم اگر س

ــدوده ی 500 تا ــد، برای مثال در مح باش

ــن پروانه ــد، ای ــه باش 1000 دور در دقیق

ــعاعی6» در نظر به مثابه ی «طرح پره ی ش

گرفته می شود که در آن، سیال با 90درجه

ــتای جریان ورودی افقی، چرخش به راس

ــود. ــعاعی از پره خارج می ش به صورت ش

ــزان جریان ــی، این پروانه ها می به طورکل

نسبتا کم و هد زیاد و بازدهی کمی دارند

و به طور گسترده ای در کاربردهای مختلف

استفاده می شوند. برای مثال، می توان به

پمپ رفت دیگ اشاره کرد که نقش اصلی

ــار الزم پیش از ورود آب به آن، تامین فش

داخل دیگ است.

ــراوان ــوص ف ــرعت مخص ــر س مقادی

ــتر) مربوط به ــه و بیش (5000 دور در دقیق

«پروانه های جریان محوری7» و «پروانه های

جریان مخلوط8» هستند که در آن ها مسیر

جریان، اندکی در مقایسه با وضعیت موازی

با راستای محور متفاوت است. به طورکلی،

پره ی شعاعیپره ی شعاعی پره ی فرانسیسپره ی فرانسیس جریان مختلطجریان مختلط جریان محوریجریان محوری

500

500

1000

1000

2000

2000

3000

3000

5000

5000

1000

010

000

تصویر (10) نمودار سرعت مخصوص

قسمت دومThe Practical Pumping Handbook :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۵ - شماره ۴۴

چیلــر جذبــی گازســوز

این پروانه ها میزان جریان نسبتا بسیار، هد

ــد. اغلب هم در ــم و بازدهی فراوانی دارن ک

«پمپ های ملخی عمودی9» بزرگی استفاده

می شوند که هدف اصلی از به کارگیری آن ها،

ــیال با بیشترین حجم ممکن و با انتقال س

فشارهای نسبتا کم است. این نوع پروانه ها در

کاربردهایی مانند آبیاری یا به همراه پمپ های

ــازی اصلی نیروگاه ها و کارخانه های کاغذ س

به طور گسترده استفاده می شوند.

ــرح پروانه ها که مقدار متداول ترین ط

سرعت مخصوص آن در محدوده ی 1500

تا 3000 دور بر دقیقه است، معموال به نام

ــیس»10 خوانده ــره ی فرانس ــه ی «پ پروان

ــروه از پروانه ها، معموال ــوند. این گ می ش

ــطی ــار متوس میزان جریان فراوان و فش

فراهم می آورند؛ بنابراین به طور گسترده ای

همراه با پمپ های آب و پمپ های فرآیندی

با کاربری مختلف استفاده می شوند.

پروانه های باز و بسته11

ــاوت میان پروانه اصلی ترین عامل تف

ــته بودن ــدی، باز یا بس ــای فرآین پمپ ه

ــت. از هر دو نوع پروانه های باز و آن هاس

بسته به طور گسترده ای استفاده می شود.

ــت کم در یک طرف ــه ی باز دس پروان

ــه عبارت ــدارد. ب ــچ حفاظی ن ــود هی خ

ــر، در پروانه های باز می توان، پره ها را دیگ

ــا از هر دو طرف ــادگی از یک طرف ی به س

پروانه مشاهده کرد.

در پروانه های باز، نزدیکی لبه ی پروانه

به بدنه ی پمپ باعث ایجاد محدودیت در

تصویر (11) طرحی از پروانه ی باز

تصویر (12) بازگردش با پروانه ا ی باز

تصویر (13) طرحی از پروانه ی بسته

تصویر (14) بازگردش با پروانه ی بسته

صفحه ۶ - شماره ۴۴

ــود. در پمپ های ــردش پروانه می ش بازگ

ــه ی آزاد12 میان ــا فاصل ــی ی ANSI، لق

پره های پروانه و بدنه ی پمپ 0.015 اینچ

ــپ عامل انتقال ــرای کاربردهایی که پم ب

سیال سرد است، در نظر گرفته می شود.

ــا ــده ی ــه ی آزاد یادش ــش فاصل افزای

ساییدگی بیش ازحد، موجب افزایش مقدار

بازگردش و کاهش بازده ی پمپ می شود.

در بیشتر پمپ ها، فاصله ی آزاد یادشده را

ــوان از طریق تنظیم کننده ی واقع در می ت

ــته ی یاتاقان اصالح انتهای کوپلینگ پوس

ــه نمد کرد؛ البته در مواقعی که یک کاس

مکانیکی13 نصب و در جای خود قفل شده

باشد، نباید از این روش استفاده کرد؛ زیرا

ــه نمد می شود. ــیب دیدن کاس موجب آس

ــمت پشت پره های تخلیه ی پمپ14 در قس

ــب متعادل کردن ــاز، موج ــای ب پروانه ه

ــار محوری15 و کاهش فشار اعمالی به فش

کاسه نمد می شود.

ــیرهای عبور ــته، مس در پروانه ی بس

سیال با پوشاندن پره های پروانه در داخل

آن ایجاد می شوند. این نوع تنظیم جریان،

ــه با روش تنظیم جریان معموال در مقایس

ــت؛ زیرا ــای باز مطلوب تر اس در پروانه ه

ــمت مرکزی ــیال از قس در این روش، س

ــون پروانه ــمت محیط پیرام پروانه، به س

ــزان بازگردش از ــد؛ اما می جریان می یاب

ناحیه ی پرفشار پیرامون پروانه به ناحیه ی

کم فشار قسمت مرکزی، اساسا بر بازدهی

ــر ــاِل کار تاثی ــپ16 در ح ــک پم هیدرولی

ــاییدگی در نواحی ــذارد. با ایجاد س می گ

ــدن فواصل آزاد بحرانی،71 بحرانی و بازش

ــش و بازدهی پمپ میزان بازگردش افزای

ــه ی آن افزایش ــش می یابد که نتیج کاه

مصرف انرژی پمپ است.

ــته، به منظور کنترل در پروانه های بس

ــه ی آزاد و کاهش بازگردش، اغلب از فاصل

رینگ های سایشی18 استفاده می شود. در

ــک یا هر دو ــن وضعیت نیز زمانی که ی ای

رینگ ساییده شوند، فاصله ی آزاد موجود

ــود و میزان بازگردش افزایش بیشتر می ش

ــش می یابد. هنگامی و بازدهی پمپ کاه

ــید، ــزان قابل قبولی رس ــازده به می که ب

ــد جایگزین این ــد را بای ــای جدی رینگ ه

رینگ ها کرد.

ــی قسمت پشتی از رینگ های سایش

ــاد تعادل هیدرولیک پروانه نیز برای ایج

ــتفاده ــان اجزای دوار20 اس محوری19 می

ــذ تعادل21 ــن مناف ــود. درنظرگرفت می ش

ــار ــا یکنواخت کردن فش ــه نیز ب در پروان

ــت پروانه و در ناحیه ی مرکزی پروانه پش

ــت؛ زیرا موجب کاهش فشار در مفید اس

کاسه نمد می شود.

پمپ هایی با دو خط مکش22در کاربردهایی که حجم بسیاری الزم

ــت، می توان از یک پمپ تک مرحله ای اس

ــتفاده کرد. ــش اس ــا دو خط مک ــی ب افق

ــی مانند خطوط ــن در کاربردهای همچنی

ــیار انتقال بلند که به قابلیت اطمینان بس

فراوانی الزم است نیز می توان از این پمپ ها

ــتفاده کرد. این پمپ ها متشکل از یک اس

پروانه با دو خط مکش هستند که در آن ها

ــر دو دهانه ی ــیال به طور هم زمان از ه س

مکش وارد پروانه می شود که نتیجه ی آن،

ــیار فراوان در ــادل محوری23 بس ایجاد تع

اجزای دوار پمپ است. این مسئله به اینکه

هر دو کاسه نمد فقط فشار ورودی پمپ را

تحمل می کنند نیز کمک می کند.

ــاختار پمپ هایی که دو خط مکش س

دارند، به گونه ای است که بدنه ی پمپ در

ــورت افقی به دو نیم ــتای محور به ص راس

ــاختار امکان ــود که این س تقسیم می ش

ــپ را بدون ــزای دوار پم ــردن اج خارج ک

ــی سمت مکش نیاز به جداکردن لوله کش

ــزات محرک پمپ فراهم و دهش یا تجهی

ــا به گونه ای ــاختار این پمپ ه می آورد. س

ــت که نیمه ی پایینی بدنه، سنگین تر اس

است.

جنس پمپ هاــازندگان پمپ ها، متناسب بیشتر س

ــرد و نوع ــار کارک ــی مانند فش ــا عوامل ب

ــود و تاثیرات آن بر سیالی که پمپ می ش

ــیعی از مواد عملکرد پمپ، مجموعه وس

ــاخت پمپ ها به کار می گیرند. را برای س

ــاخت ــوادی که برای س ــن م متداول تری

ــتفاده ــی اس پمپ های گریز از مرکز مکش

می شود، عبارت اند از:

چدن و آهن نرم یا چکش خوار؛ ●

برنز؛ ●

فوالدهای کربنی و فوالدهای با درصد ●

آلیاژ کم مانند فوالد 4140؛

ــروم دار مانند فوالدهای ● فوالدهای ک

٪11، ٪12 یا ٪13؛

سری ● مارتنیستی ضدزنگ فوالدهای

400؛

ــده ● فوالدهای ضدزنگ سخت کاری ش

مانند فوالد 4PH-17؛

تصویـر (15) طرحـی از پمپـی بـا دو خط مکش

صفحه ۷ - شماره ۴۴

ــتنیتی مانند ● ــای ضدزنگ آس فوالده

سری 30 یا آلیاژ 20؛

ــی مانند ● ــگ دوتای ــای ضدزن فوالده

CD4MCu؛

ــد ● ــداول، مانن ــای نامت ــایر آلیاژه س

هاستلوی24 و تیتانیم و غیره.

ــوالدی و برنزی به طور از پمپ های ف

ــترده ای در کاربردهای عمومی مانند گس

ــه ی آب و فاضالب25 و ــات تصفی تاسیس

ــای دریایی ــای نورد و کاربرده کارخانه ه

ــود. فوالدهای ضدزنگ در استفاده می ش

ــار متوسط به همراه محلول های دما و فش

ــیدهای معدنی ــیاری از اس خورنده و بس

کاربردهای گسترده ای دارند.

پمپ های غیرفلزی

مهمی ــش نق غیرفلزی26 ــای پمپ ه

ــیمیایی دارند. برخی از در انتقال مواد ش

ــتیک ها نیز به دلیل قیمت مناسب و پالس

ــراوان در برابر مواد خورنده در مقاومت ف

ــه با فلزات گران قیمت، به منزله ی مقایس

ــد پمپ یا ماده ی اصلی برای اجزای آب بن

ــتفاده ــزای پمپ اس ــی اج ــاخت تمام س

ــتیک ها، پالس ــن ای ــه البت ــوند؛ می ش

محدودیت هایی از نظر استحکام نیز دارند

ــتفاده از آن ها ــت، مانع اس که ممکن اس

ــود. برای ــی کاربردهای خاص ش در برخ

ــای فلوروکربنی ــال می توان به رزین ه مث

ــاره مانند پلی تترافلورواتیلن (PTFE) اش

ــی در برابر ــیار فراوان کرد که مقاومت بس

ــیمیایی دارند. در کاربردهایی که مواد ش

ــتحکام بیشتری مقاومت شیمیایی و اس

ــت نیز می توان از پالستیک های الزم اس

تقویت شده (FRP) استفاده کرد.

پی نوشت1. Centrifugal Force2. Pump Flow Rate3. Non-dimensional Design Index4. Specific Speed5. Rated Speed6. Radial Vane Design7. Axial Flow Impellers8. Mixed Flow Impellers9. Vertical Propeller Pumps10. Francis Vane 11. Open And Closed Impellers12. Clearance13. Mechanical Seal14. Pump-Out Vanes15. Axial Thrust16. Pump Hydraulic Efficiency17. Critical Clearances18. Wear Rings19. Axial Hydraulic Balance20. Rotating Elements21. Balance Holes22. Double Suction Pumps23. Axial Balance24. Hastelloy25. Water and Wastewater Treatment Facilities26. Nonmetallic Pumps

ضوابطــه ــان تهوی ــف طراح ــن وظای از اولی

مطبوع، استقرار ضوابط طراحی برای پروژه

است. بیشتر دفاتر دولتی، ایالتی و فدرال

ــکیالت محلی ضوابطی ــیاری از تش و بس

ــتی را برای طراحی اماکن مراقبت بهداش

ــع در حوزه خود وضع کرده اند. مراجع واق

قضایی ممکن است، از معیارها و قوانین

ــود یا قوانین ــتند ملی خ یا مدل های مس

ــاختمان س ــی طراح ــتانداردهای اس و

بین المللی استفاده کنند. برخی موسسات

و شرکت های مراقبت بهداشتی خصوصی

نیز الزاماتی را برای طراحی وضع می کنند.

ــی های ــتانداردها و خط مش ــن، اس قوانی

ــتم های تهویه ــا سیس ــی مرتبط ب طراح

ــتی که ــن مراقبت بهداش ــوع اماک مطب

به کرات استفاده می شوند، عبارت اند از:

ــاران: ● معم ــی امریکای ــه موسس

ــاخت رهنمودهایی برای طراحی و س

بیمارستان و اماکن مراقبت بهداشتی

(AIA رهنمودهای)

ــتانداردها و دستنامه های انجمن ● اس

امریکایی مهندسان گرمایش، تبرید و

(ASHRAE) تهویه مطبوع

حفاظت ● ملی موسسه استانداردهای

(NFPA) در برابر آتش سوزی

ائتالفی ● ــیون کمیس ــتانداردهای اس

ــازمان های مراقبت ــن اعتبار س تامی

بهداشتی: محیط های مراقبتی

بهداشت ● نشریات امریکایی کنفرانس

صنعتی دولتی: تهویه صنعتی

ــده ● توصیه ش رویه های و ــا رهنموده

مراکز کنترل و جلوگیری از بیماری ها

(CDC)

ــه ● ــدل از جمل ــی م ــن مکانیک قوانی

استاندارد، ICBO ،BOCA و قوانین

مکانیکی سراسری

ــرای طراحی تهویه ــط متداول ب ضواب

ــی محیط ــرایط طراح ــامل ش مطبوع ش

ــی، الزامات تعویض هوای داخلی و خارج

ــات اقتصادی ــی، مالحظ ــی و کل خارج

ــزات، الزامات مربوط برای انتخاب تجهی

ــتیبانی، به قابلیت ازدیاد یا تجهیزات پش

شرایط اقلیمی، روابط فشار اتاق، تصفیه

ــرای انتخاب ــط مورد نیاز ب و دیگر ضواب

ــزات ــتم ها و تجهی ــذاری سیس و اندازه گ

می شوند. دیگر عوامل و داده هایی که روی

ــوع تاثیر دارند، مانند طراحی تهویه مطب

ــی و تجهیزات، ــته خارج عایق کاری پوس

مشخصات لعاب دهی، برنامه های سکونتی

ــوع برای ــه و تهویه مطب ــات تهوی و الزام

تجهیزات یا فرایندهای خاص را می توان با

مستندات مخصوص پروژه فراهم کرد که

ممکن است، نیاز به بازرسی طراح داشته

باشد.

عالوه بر ضوابط اساسی طراحی، طراح

ــنایی را با مقررات دولتی ــئولیت آش مس

ــد در محدوده ــده دارد. بای ــی برعه اجرای

ــود که چه کسی ــخص ش کاری پروژه مش

مسئولیت اخذ مجوزهای قضایی مورد نیاز

را دارد.

ــه ای از توصیه های جدول (1) خالص

ــه بهترین رویه ها را ارائه می کند. مربوط ب

این جدول مخصوصا شرایط اتاق از جمله

ــار فضا، حداقل هوای خارجی تنظیم فش

ــتی، ــان برگش ــه، جری ــی، تخلی و داخل

رطوبت نسبی، دما و رهنمودهای کمکی

ــتان ها و ــیاری از انواع بیمارس ــرای بس ب

ــه می دهد. جدول ــای مطب را ارائ اتاق ه

ــده را (1) الزامات بهترین رویه انتخاب ش

تهویه دستنامه ASHRAEکاربردهای از

AIA 2001 ــال 1999 و رهنمودهای س

ــش می دهد. توضیحات هر دو مرجع نمای

ــرادی در جدول ــوص اتاق های انف درخص

ــده است. این ضوابط باید (1) خالصه ش

ــعاع ضوابط فقط در صورتی که تحت الش

ــع قضایی محلی قرار ــود مالک یا مراج خ

نگیرند، به کار بروند.

هزینه هـای و انـرژی راندمـان عملیاتی

ــور ــتی به ط ــت بهداش ــن مراقب اماک

تاسيسات در خدمت

درمان

مرورى بر تهويه مطبوع اماكن مراقبت بهداشتى

قسمت دوم

صفحه ۸ - شماره ۴۴

چیلــر جذبــی گازســوز

HVAC design manual for hospitals and clinics :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

جدول (1): الزامات تهویه ای برای بخش های مختلف بیمارستان

با نام اتاقار شط ف

تباار

ه وط

مربی

هاضا

ف(a

)

ی هوا

ض عوی

ه تینکم

ت اع س

دری

رجخا

(b)

ض وی تع

نهمیک

بر ل

کیهوا

(cت (

اعس

م قیست

ه ملیتخ

ج خار

ه ا بهو

م مات

(m)

در وا

هنی

خاچر

باز

(dق (

اتای

هاحد

وا

بیست ن

وبرط

د)صدر

) (N

)

(°ی(

احطر

ی ماد

ت های

ارنه ف

رجد

س)یوسسل

ه رج

(د

بخش جراحی و مراقبت های ویژه

(e) (r) (سیستم هوای برگشتی) اتاق عملP525-No60-30[23.9-20] 675

(r) ،(q) ،(p) ،(e) اتاق های عمل/جراحی/سیستوسکپیP525-No60-30[23.9-20] 675

(p) (r) اتاق زایمانP525-No60-30[23.9-20] 675

(p) 26-اتاق ریکاوری-No60-30[23.9-21.1] 75-70

No60-30[23.9-21.1] 75-70-26-بخش مراقبت های ویژه

No60-30[25.6-22.2] 78-72-26-اتاق مراقبت های ویژه نوزادان

(s) 70-75 [21.1-23.9]30-60--6--اتاق درمان

P512-No60-30[26.7-23.9] 750شیرخوارگاه

(f) (s) (شرایط ویژه یا بحران) (trauma room) 315-اتاق جراحت-No60-30[23.9-21.1] 75-70

(f) (s) (اورژانس یا درمانی) اتاق جراحتP26-No60-30[23.9-21.1] 75-70

--- N-8Yesاتاق نگهداری گاز بیهوشی

N26-No60-30[22.8-20] 673آندوسکپی

(q) برونکوسکوپیN212YesNo60-30[22.8-20] 673

N212Yes-60-30[23.9-21.1] 75-70اتاق های انتظار اورژانس

(triage) تریاژN212Yes--[23.9-21.1] 75-70

اتاق های انتظار رادیولوژیN212 Yes (t)

((u--[23.9-21.1] 75-70

(r) (e) A اتاق عمل کالسN315-No60-30[23.9-21.1] 75-70

بخش پرستاری

6--60-30[23.9-21.1] 75-70(v)2-اتاق بیمار

(g) سرویس بهداشتیNOptional10YesNo--

No60-30[25.6-22.2] 78-72-26-اتاق پرستاری نوزادان

(w) و (q) و (i) اتاق های با محیط حفاظت شدهP212-No-[23.9-21.1] 75-70

(x) و (q) و (h) اتاق های ایزوله عفونت های هوابردN212(Yes (uNo-[23.9-21.1] 75-70

--P/N210YesNoاتاق انتظار ایزوله

بخش زایمان/ریکاوری/مراقبت های پس از زایمان

(LDRP)-2(v)6--60-30[23.9-21.1] 75-70

N22راهرو عمومی

--24-راهرو بیمار

بخش های زیر مجموعه بیمارستان:

x اشعه :(y) رادیولوژی72-78 [22.2-25.6]30-60--26-(تشخیص ودرمان)

x رادیولوژی: اشعهP315-No 60-30[23.9-21.1] 75-70(جراحی/مراقبت های ویژه و سونداژ)

(w) رادیولوژی: تاریکخانهN 210Yes (j)No--

صفحه ۹ - شماره ۴۴

با نام اتاقار شط ف

تباار

ه وط

مربی

هاضا

ف(a

)

ی هوا

ض عوی

ه تینکم

ت اع س

دری

رجخا

(b)

ض وی تع

نهمیک

بر ل

کیهوا

(cت (

اعس

م قیست

ه ملیتخ

ج خار

ه ا بهو

م مات

(m)

در وا

هنی

خاچر

باز

(dق (

اتای

هاحد

وا

بیست ن

وبرط

د)صدر

) (N

)

(°ی(

احطر

ی ماد

ت های

ارنه ف

رجد

س)یوسسل

ه رج

(د

(y) آزمایشگاه عمومیN26YesNo60-30[23.9-21.1] 75-70

N26YesNo60-30[23.9-21.1] 75-70آزمایشگاه،باکتری شناسی

P26-No60-30 [23.9-21.1] 75-70آزمایشگاه، بیوشیمی

N26YesNo60-30[23.9-21.1] 75-70آزمایشگاه، سلول شناسی (سیتولوژی)

---NOptional10Yesآزمایشگاه، شست وشوی تجهیزات

N26YesNo60-30[23.9-21.1] 75-70آزمایشگاه،بافت شناسی

(y) میکروبیولوژیN-6yesNo60-30[23.9-21.1] 75-70

N26YesNo60-30[23.9-21.1] 75-70 آزمایشگاه، پزشکی هسته ای

N 26Yes No60-30[23.9-21.1] 75-70آزمایشگاه، پاتولوژی

P26YesNo60-30[23.9-21.1] 75-70آزمایشگاه،سرم شناسی (سرولوژی)

NOptional10YesNo60-30[23.9-21.1] 75-70آزمایشگاه، اتاق استریل کردن

P24-No60-30[23.9-21.1] 75-70آزمایشگاه، انتقال اعضا

(q)(کالبدشکافی) اتاق تشریحN212YesNo--

(k) اتاق نگهداری جسد در دمای معمولیNOptional10YesNo-[21.1] 70

P24--60-30[23.9-21.1] 75-70داروخانه

نظارت و سرپرستی

N26Yes60-30[23.9-21.1] 75-70پذیرش و اتاق انتظار

بخش های تشخیصی و درمانی

مدیریت برونکوسکوپی، جمع آوری خلط و به کارگیری N212Yes-60-30[23.9-21.1] 75-70پنتامیدین

70-75 [21.1-23.9]30-60--26-اتاق آزمایش

P24--60-30[23.9-21.1] 75-70اتاق دارو

70-75 [21.1-23.9]30-60--26-اتاق درمان

N26--60-30[26.7-22.2] 720فیزیوتراپی و آب درمانی

N210YesNo60-30[25.6-22.2] 78-72اتاق کار آلوده

--P24اتاق کار تمیز

استریل کردن و تدارکات

اتاق استریل سازی ETO به روشN-10YesNo

N-10YesNoاتاق تجهیزات استریل کننده

واحد تدارکات مرکزی بخش پزشکی و جراحی

N26YesNo30-60[22.2-25.6] 72-78اتاق آلوده

P24-No30-60[22.2-25.6] 72-78اتاق کار تمیز

P24--30-6072-78 [22.2-25.6]انبار استریل

خدمات

ادامه ی جدول (1): الزامات تهویه ای برای بخش های مختلف بیمارستان

صفحه ۱۰ - شماره ۴۴

با نام اتاقار شط ف

تباار

ه وط

مربی

هاضا

ف(a

)

ی هوا

ض عوی

ه تینکم

ت اع س

دری

رجخا

(b)

ض وی تع

نهمیک

بر ل

کیهوا

(cت (

اعس

م قیست

ه ملیتخ

ج خار

ه ا بهو

م مات

(m)

در وا

هنی

خاچر

باز

(dق (

اتای

هاحد

وا

بیست ن

وبرط

د)صدر

) (N

)

(°ی(

احطر

ی ماد

ت های

ارنه ف

رجد

س)یوسسل

ه رج

(د

210YesNo-مرکز تهیه غذا

NOptional10YesNoابزارشویی

Optional2-No-انبار نگهداری مواد غذایی

N210YesNoرختشوی خانه، عمومی

NOptional10YesNoاتاق نگهداری از روتختی های کثیف

--P(optional)22اتاق نگهداری از روتختی های تمیز

NOptional10YesNoاتاق شوتینگ رخت و زباله

اتاق نگهداری لگن بیمارNOptional10YesNoبستری

NOptional10YesNo[25.6-22.2] 78-72حمام

NOptional10YesNoاتاق مستخدم ها

ادامه ی جدول (1): الزامات تهویه ای برای بخش های مختلف بیمارستان

(a) در صورتی که کنترل جهت دار پیوسته مورد نیاز نباشد، تغییرات شرایط هوای داخل باید حداقل شوند و فقدان کنترل پیوسته، به هیچ وجه نباید اجازه

انتشار عفونت را از یک ناحیه به ناحیه دیگر بدهد. مرزهای بین نواحی کاری (اتاق ها یا بخش ها) باید مجهز به سیستم کنترل جهت دار باشند. لویس

ــرح می دهد. سیستم تهویه باید به گونه ای طراحی ــتفاده از کنترل های دنبال کننده جریان هوا ش (1988) روش هایی برای تثبیت کنترل جهت دار با اس

شود که باعث ایجاد جابه جایی هوا از نواحی تمیز به نواحی با پاکی کمتر شود. در مواقعی که به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی از سیستم های هوای

ــود، مقادیر ارائه شده در این جدول با مقادیر نسبت های متعادل سازی فشار یا حداقل تعویض هوا سیستم مطابقت نخواهد ــتفاده می ش حجم متغیر اس

داشت. نکته z را برای اطالعات بیشتر مطالعه کنید.

(b) نرخ های تهویه فهرست شده در این جدول، شامل آسایش، ضدعفونی و کنترل بو در نواحی مختلف بیمارستان های مراقبت بحرانی می شوند که به طور

مستقیم بر مراقبت از بیماران تاثیر می گذارند. برای نواحی که نرخ های تهویه مخصوص آن ها داده نشده است، باید از نرخ های تهویه مطابق با استاندارد 62

ASHRAE، تهویه برای کیفیت هوای داخلی قابل قبول استفاده شود. در صورتی که الزامات هوای خارجی بیشتری در استاندارد 62 نسبت به جدول (1)

الزام شده باشد، مقدار باالتر باید انتخاب شود.

(c) تعویض هوای کلی تعیین شده باید یا تامین شود یا در صورت نیاز تخلیه شود.در مواقعی که اتاق خالی از سکنه است، به شرط آنکه با حضور مجدد افراد

در داخل اتاق تعداد دفعات تعویض هوا و نسبت های فشار مورد نظر تامین شود، می توان تعداد دفعات تعویض هوا را کاهش داد. تعداد دفعات تعویض

ــده مقادیر حداقل هستند. در هنگام نیاز برای حفظ دما و شرایط رطوبتی اتاق براساس بار سرمایشی محیط (چراغ ها، تجهیزات، ــان داده ش هوای نش

افراد، دیوارها و پنجره ها خارجی) مقادیر باالتری باید استفاده شوند.

(d) واحدهای گردشی فیلتر هپا که برای کنترل عفونت استفاده می شوند (بدون کویل های سرمایی و گرمایی) نیز قابل قبول هستند. گرمایش یا سرمایش

نوع ثقلی مانند رادیاتورها یا مبدل ها نباید در اتاق های عمل و دیگر نواحی مراقبت ویژه استفاده شوند.

(e) برای اتاق های عمل، تنها زمانی %100 هوای خارجی لحاظ می شود که قوانین آن را الزام کنند یا از دستگاه های بازیابی گرما استفاده شود.

(f) عبارت اتاق جراحت (trauma room) که در اینجا استفاده شده است، اتاق کمک های اولیه یا اتاق اورژانس است که برای درمان اولیه عمومی قربانیان

سوانح استفاده می شود. اتاق عمل در مرکز جراحت که به طور روتین برای جراحی اضطراری استفاده شده است، باید به عنوان اتاق جراحی تلقی شود.

ــتر درخصوص طراحی سیستم های تخلیه توالت مرکزی ــت نامه ASHRAE – کاربردهای تهویه مطبوع را برای بحث بیش (g) بخش اتاق های بیمار در دس

مشاهده کنید.

ــتند که ممکن است برای ــده اند، آن هایی هس ــرح داده ش (h) اتاق های ایزوله عفونت های هوابرد (airborne infectious isolation) که در این جدول ش

بیماران عفونی در بیمارستان های متوسط و معمولی استفاده شوند. اتاق ها فشار منفی هستند. برخی اتاق های ایزوله ممکن است اتاق انتظار مجزایی

داشته باشند. برای اطالعات دقیق تر به مباحثات این بخش توجه کنید.

صفحه ۱۱ - شماره ۴۴

ادامه ی جدول (1): الزامات تهویه ای برای بخش های مختلف بیمارستان

(i) اتاق های محیط حفاظت شده (Protective environment rooms) آن هایی هستند که برای بیماران با سیستم ایمنی از کارافتاده استفاده می شوند.

این اتاق ها فشار مثبت هستند تا بتوانند از بیمار محافظت کنند. برای این بخش از بیمارستان عموما اتاق های انتظار الزام شده اند و باید نسبت به اتاق

بیمار فشار منفی باشند.

(j) اگر تجهیزات تاریکخانه دارای کانال های تخلیه تنظیف گر هستند و استانداردهای تهویه ای OSHA ،NIOSH و همچنین محدودیت ها و آیین نامه های

محلی مربوط به ریسک کارمندان را پاسخگو باشند، در این صورت دیگر نیازی به تخلیه تمام هوا نیست.

(k) بخش نگهداری جسد در دمای معمولی (غیرسردخانه ای) تنها برای اماکنی قابل اجراست که امکان تشریح جسد (کالبدشکافی) در داخل سایت نداشته

باشند و این مکان برای نگهداری کوتاه مدت جسد تا زمان انتقال استفاده می شود.

ــد که هواکش ها کار نمی کنند. تعداد دفعات تعویض ــار مثبت در هنگامی باش ــازی غذا باید دارای مقدار مازاد تامین هوا برای تنظیم فش (l) مراکز آماده س

ــاعت ــرار ندارد، کاهش یا تغییر داد. حداقل تعداد دفعات تعویض هوای کل در س ــتفاده ق ــوان برای کنترل بو در هنگامی که فضا مورد اس ــوا را می ت ه

ــب به سیستم های تخلیه آشپزخانه باشد. بخش 30، تهویه ــد که قادر به تامین مقدار هوای مورد نیاز برای ارائه هوای جبرانی مناس باید به گونه ای باش

آشپزخانه، دست نامه ASHRAE 1999، کاربردهای تهویه مطبوع را مالحظه کنید. عالوه براین باید مراقب بود که تضمین شود خروج هوا یا ورود هوا

از راهروهای خروجی محدودیت های راهروی خروجی NFPA 90A، الزامات فشار NFPA 96 یا حداکثر مقدار تعریف شده در جدول را تحت تاثیر قرار

ندهد. تعداد دفعات تعویض هوا را می توان تا حد مورد نیاز برای کنترل بو در هنگامی که فضا مورد استفاده نیست، کاهش یا تغییر داد. بخش 7.31.

D1.p (رهنمودهای AIA 2001) را مالحظه کنید.

(m) هوای قسمت هایی که مشکالت آلودگی یا بو دارند، باید تخلیه شود. این هوای تخلیه شده نباید در سایر قسمت ها به گردش درآید. شرایط خاص ممکن

ــوند و ــت، مالحظات مخصوصی را برای تخلیه هوا به خارج ملزم کنند؛ واحدهای مراقبت ویژه که در آن بیماران با عفونت های ریوی درمان می ش اس

اتاق های مجروحان سوانح سوختگی نمونه هایی از این موارد هستند. برای ارضای نیازهای تخلیه، هوای جایگزین از خارج مورد نیاز است. حداقل مقادیر

هوای خارجی باید در هنگامی که سیستم مشغول به کار است، ثابت باقی بماند.

(n) محدوده های رطوبت نسبی فهرست شده در هنگامی که کنترل به طور مشخص مورد نیاز باشد، حدود حداقل و حداکثر هستند. این محدوده ها مستقل

از دمای فضا نیستند. برای مثال، انتظار می رود هنگامی که دما در حد باالی خود است، رطوبت نسبی نیز بیشترین مقدار را داشته باشد و بالعکس.

(o) برای محدوده های دمایی مشخص شده، سیستم ها باید این قابلیت را داشته باشند که اتاق ها را در هر نقطه داده شده در محدوده عملیات عادی نگه

دارند. ارقام تک بیانگر قابلیت گرمایش یا سرمایش مورد نیاز برای برآورده کردن دمای مورد نیاز است. این ارقام همچنین معموال در هنگامی که لباس

بیماران درآورده می شود و نیاز به محیط گرم تری دارند، قابل اعمال است. استفاده از دمای پایین تر در هنگامی که آسایش بیماران و شرایط طبی آن

را الزام کند، قابل قبول است.

ــکونتی (NIOSH) درخصوص در معرض قرارگرفتن ساکنان در مقابل گازها و بخارات بیهوشی ــتندات ضوابط ایمنی و بهداشتی س ــه ملی مس (p) موسس

دورریز و کنترل در معرض قرارگرفتن ساکنان در مقابل اکسید شوره بیانگر نیاز به سیستم های تخلیه محلی (تنظیف) و تهویه کلی نواحی است که در

آن، گازهای مربوط به کار می روند.

توجهP = مثبت، N = منفی، ± = کنترل جهت دار پیوسته مورد نیاز نیست.

ــته به علت هزینه زابودن با چالش و پیوس

ــتند. هزینه های کاری ــار روبه رو هس فش

ساالنه سیستم های تهویه مطبوع، (شامل

ــانی ــواد و نیروی انس ــرف انرژی و م مص

ــامل نسبت قابل توجهی از نگهداری)، ش

هزینه های کلی ساختمان می شود. با توجه

به قابلیت سازگاری با کارکردهای مراقبت

ــه مالحظات ــل، از جمل ــتی مح بهداش

ــه خدمات، ــتگی ب قابلیت ازدیاد و وابس

ــه ــات اولی ــد از مالحظ ــه کاری بای هزین

ــتم ها و تجهیزات اصلی در انتخاب سیس

تهویه مطبوع باشد.

ــا در ــد ب ــزات بای ــتم ها و تجهی سیس

ــرژی کلی طراحی ــتن راندمان ان نظرداش

ــوه ــای بالق ــتفاده از روش ه ــوند. اس ش

ــه، مانند ــرژی و هزین ــی در ان صرفه جوی

ــرمایش رایگان با استفاده بازیابی گرما، س

ــی، جابه جایی تقاضا ــای هوای از بازیاب ه

ــرمایش هیبریدی، به صورت الکتریکی، س

ــیدی و پمپ های گرمایی باید انرژی خورش

مورد توجه قرار بگیرند. برای تعیین راندمان

ــه موجود ــا چند گزین ــبی دو ی هزینه نس

ــت ترین ــروژه، فراگیرترین و سرراس برای پ

ــادی، تحلیل هزینه عمر کاری روش اقتص

(LCCA) است. این تحلیل، شامل تمام

مولفه های همراه با سرمایه گذاری در طول

ــتم یا خرید ــتفاده از سیس ــر کاری اس عم

صفحه ۱۲ - شماره ۴۴

تجهیزات می شود.

بـرای تجهیـزات اندازه گـذاری بارهای گرمایشی و سرمایشی

ظرفیت طراحی

ــرای اماکن مراقبت ضوابط طراحی ب

ــامل دما، رطوبت نسبی و ــتی ش بهداش

ــوند که روی ظرفیت الزامات تهویه می ش

ــی تجهیزات و بارهای گرمایشی/سرمایش

ــد. در برخی مواقع ممکن تاثیر می گذارن

ــرایط ــد که طیفی از ش ــت، الزم باش اس

ــاوت برای ــاط تنظیم متف ــا نق ــاق را ب ات

ــتانی یا تابستانی وضع کرد. عملکرد زمس

ــد تضمین کند ــی تهویه مطبوع بای طراح

ــاق را می توان در ــرایط مورد نیاز ات که ش

ــرایط جوی خارجی یا سختگیرانه ترین ش

ــیله ی ضوابط طراحی ــی که به وس عملیات

اجرایی تعریف می شود، برقرار کرد.

شرایط طرح محیط خارجی

ــبی هوای خارجی و دما و رطوبت نس

ــرعت همچنین دیگر اطالعات جوی (س

ــمان، انعکاس زمین و...) باد، تمیزی آس

ــوند تا امکان انجام باید به خوبی تعریف ش

ــی و ــبات بارهای سرمایش ــق محاس دقی

ــای طرح ــود. دماه ــی فراهم ش گرمایش

ــق ضوابط ــور عادی از طری ــی به ط خارج

دولتی تعیین می شوند که یا مقادیر دمای

ــخص می کنند ــتفاده را مش ویژه قابل اس

ــده جوی ــتانداردهای منتشرش یا یک اس

ــتنامه ASHRAE – اصول ــد دس (مانن

ــخت گیری طراحی (0.4% ــی) و س اساس

DB و...) را تعیین می کنند.

ــن ــرای اماک ــط، ب ــیاری از ضواب بس

مراقبت از بیماران بستری و برخی بیماران

سرپایی (عموما جراحی) که در آن شرایط

ــالمت بیماران ــرای س ــبتا ب محیطی نس

حیاتی تر است، جهت سرمایش در تابستان

شرایط خارجی طراحی را براساس کمینه

ASHRAE (DB) ــک دمای حباب خش

%0.4 و متوسط دمای تر (حباب مرطوب)

منطبق (MWB) با آن و برای کاربردهای

گرمایش در زمستان شرایط خارج طراحی

ــینه %99.6 دمای حباب ــاس بیش براس

ــط متداول ــک الزام می کنند. ضواب خش

ــتفاده از ــرپایی اس ــرای کلینیک های س ب

ــای طراحی ASHRAE 1% و 99% دماه

را به ترتیب برای سرمایش و گرمایش الزام

ــی می تواند می کنند. حداکثر بار سرمایش

ــرایط WB ماکزیمم در هنگامی که در ش

ــت، رخ دهد؛ نیاز به هوای خارجی باالس

به این علت و برای اندازه گذاری تجهیزات

ــی، طراحان باید ــری و رطوبت زدای تبخی

ــر (پنهان ــار کل حداکث ــرایط جوی ب ش

ــر پروژه ــرای ه ــوس) را ب ــالوه محس به ع

ASHRAE ــند. باش ــته داش ــر نظ در

ــول درخصوص ــریه و محص ــن نش چندی

ــرایط جوی طراحی منتشر کرده است ش

ــد، از جمله ــه طراحان کمک می کن که ب

Design Weather Sequence Viewer

ASHRAE و WYEC2 داده های ،CD

EXTREMES. برای اطالعات بیشتر به

ASHRAE (www. ــایت الکترونیکی س

(ashrae.org مراجعه کنید.

برای هر پروژه ای، طراح باید دقت کند

تا از داده های جوی مربوط به نزدیک ترین

ــی پروژه ــل واقع ــه مح ــایت ممکن ب س

استفاده کند. طراح همچنین باید با دقت

خصوصیات مشخصه ساختمان یا محیط

ــی و ــه می تواند روی بارهای سرمایش را ک

ــته ــر بگذارد، در نظر داش ــی تاثی گرمایش

باشد. برای مثال، هوای تهویه کشیده شده

ــاختمان، از محلی در نزدیکی به داخل س

ــد به مقدار قابل ــقفی تیره رنگ می توان س

ــتری در مقایسه توجهی دارای دمای بیش

با دمای حباب خشک محل پروژه باشد.

بارهای تجهیزات

ــی اماکن ــازه کار در طراح ــان ت طراح

ــکالتی در ــتی اغلب مش ــت بهداش مراقب

تخمین بارهای سرمایش ناشی از تجهیزات

ــر تجهیزات، ــد دیگ ــد. همانن طبی دارن

ــده به محیط در اثر هریک از گرمای آزادش

تجهیزات طبی اغلب بسیار کمتر از بار کل

اسمی الکتریکی آن است. حرارت آزادشده

ــته به تناوب استفاده از تجهیزات و نیز بس

ــیکل های استفاده مدت زمان هریک از س

تغییر می کند. تکنولوژی و تجهیزات طبی

ــد و طراحان باید ــرعت تغییر می کنن به س

سعی کنند که به روزترین اطالعات را برای

ــت ــتفاده، به دس تجهیزات طبی مورد اس

آورند. اطالعات مربوط به حرارت آزادشده

ــدگان تجهیزات ــب از طریق تولیدکنن اغل

ــات مربوط ــت. اطالع ــول اس قابل حص

ــتفاده را می توان از ــات اس ــه تعداد دفع ب

کاربران نهایی تجهیزات به دست آورد. یکی

ــب اطالعات، دیگر از منابع متداول مناس

ــت. برنامه ریز تجهیزات طبی هر پروژه اس

تولیدکنندگان برخی تجهیزات که گرمای

قابل توجهی آزاد می کنند (مانند تجهیزات

ــتریل کننده و پخت وپز) رهنمودهایی را اس

ــی هودهای تخلیه برای درخصوص طراح

ــار قرار ــرارت در منبع در اختی ــروج ح خ

می دهند. طراحان همچنین باید از الزامات

مربوط به انتشار گرما و مطبوع سازی محیط

ــی و فضاهای ــاالت الکترونیک ــرای اتص ب

تجهیزات داده که کارکردهای طبی مختلف

را پشتیبانی می کنند، آگاه باشند.

ازدیاد تجهیزات و پیوستگی خدمات

ــل قبول ــی حفظ قاب ــت اساس اهمی

ــای مرتبط ــی در کاربرده ــرایط داخل ش

صفحه ۱۳ - شماره ۴۴

ــا حدودی ــی اغلب ت ــاران بحران ــا بیم ب

ــی یا ــی، سرمایش ــتم های گرمایش سیس

ــا ظرفیت ــزام می کند ت ــه رزرو را ال تهوی

درصورت بروز هرگونه نقصی در تجهیزات

ــترس مهم تهویه مطبوع همچنان در دس

باشد. براساس قوانین یا ضوابط اجرایی،

اماکن جراحی بیماران بستری و بسیاری

ــرپایی ممکن از اماکن جراحی بیماران س

ــت که وجود تا %100 ظرفیت رزرو را اس

ــتم برای تجهیزاتی که برای عملکرد سیس

ــد. حتی در ــتند، الزام کنن ــروری هس ض

ــرویس مهم ــت دادن س مواقعی که از دس

تهویه مطبوع، سالمتی یا جان افراد را در

معرض خطر قرار نمی دهد، می تواند منجر

به عدم قابلیت در ادامه کارکردهای طبی

ــرر غیرقابل قبول اقتصادی و در نتیجه ض

به مالک ساختمان شود؛ بنابراین سیستم

اضطراری باید در نظر گرفته شود. طراحان

ــه الزامات ــد درک کنند ک ــن بای همچنی

تعمیر و نگهداری روتین، حداقل به صورت

ــاتی ــاالنه یا فصلی به تجهیزات تاسیس س

مهم نیاز خواهند داشت که برای دوره های

متمادی به صورت ذخیره، آماده به خدمت

باشند. حتی هنگامی که ازدیاد %100 الزم

نباشد، اغلب محتاطانه است که تجهیزات

ــاختاربندی ــاتی دارای اندازه و س تاسیس

ــند تا ــارج از فصل باش ــرای عملکرد خ ب

امکان نگهداری متمادی واحدهای منفرد

را فراهم کنند.

ــیاری از ــرق اضطراری (EP) در بس ب

ــود برای ــتانداردهای موج ــن و اس قوانی

ــده است تجهیزات تهویه مطبوع الزام ش

ــالمت ضروری تلقی ــه برای ایمنی و س ک

ــود. گرمایش محل، مخصوصا برای می ش

ــی و نگهداری از فضاهای اتاق های بحران

بیماران، عموما الزم است که به سیستم

ــند؛ ــراری) متصل باش ــرق اضط EP (ب

ــی مراجع، این برای همان طورکه در برخ

ــرمایش نیز الزام شده است. ــتم س سیس

ــی فدرال ــا رهنمودهای دولت ــررات ی مق

ــزات تهویه ای ــه تجهی ــزام می کنند ک ال

ــار و اتاق های ــه در اتاق های ایزوله بیم ک

ــه ــد ب ــد، بای ــده کار می کنن محافظت ش

ــند. ــتم برق اضطراری متصل باش سیس

ــد و توزیع برق ــا که تجهیزات تولی از آنج

ــن الزامات ــتند، ای ــراری گران هس اضط

می توانند روی ساختاربندی و اندازه گذاری

ــتم تهویه و تجهیزات هوارسان تاثیر سیس

بگذارند.

ــت محل، ــوع و موقعی ــه ن ــته ب بس

ــتم، ضوابط اجرایی و ــخصات سیس مش

ــات و تجهیزات زیر تمایالت مالک، خدم

ممکن است الزم باشد که به سیستم برق

اضطراری متصل باشند.

تهویه ●

ــتی و تخلیه، ● ــای تغذیه، برگش فن ه

ــار بحرانی یا ــظ روابط فش ــرای حف ب

ــطوح ــور کنترل خطرات یا س به منظ

آالینده ها

ــد بخار، ● ــی و تولی تجهیزات گرمایش

ــوخت، ــا، تغذیه س ــا، پمپ ه بویلره

واحدهای هوارسان و دیگر تجهیزات

ــتیبانی از گرمایش مورد نیاز برای پش

ــاران بیم از ــت مراقب ــمت های قس

بستری، حفاظت برودتی و تامین بخار

برای فرآیندهای استریل کردن و دیگر

فرآیندهای بحرانی

پمپ های آب مصرفی ●

ــرم مصرفی به ● ــد و گردش آب گ تولی

ــاران و ــت از بیم ــمت های مراقب قس

غذایی (آشپزخانه)

پمپ ها، ● ــازی، خنک س ــای ژنراتوره

ــان و دیگر تجهیزات مورد نیاز هوارس

ــازی قسمت های برای ادامه خنک س

مراقبت از بیماران بستری و تجهیزات

حساس

ــتیبانی ● کنترل های مورد نیاز برای پش

از تجهیزات فوق

ــدازی، طراحان ــعه الزامات راه ان در توس

ــان حاصل کنند تجهیزاتی که باید اطمین

ــرق اضطراری) متصل ــتم EP (ب به سیس

هستند هم در حالت عادی و هم در حالت

کار با برق اضطراری تست شوند.

ادامه دارد ...

صفحه ۱۴ - شماره ۴۴

صفحه ۱۵ - شماره ۴۴

سنجه هاى پركاربرد در صنايع تهويه مطبوع

مقاالت

ــتفاده از سنجه ها و ابزارها، بدون اس

ــرویس واحدها و سیستم های نصب یا س

ــرمایش امکان پذیر ــوع و س ــه مطب تهوی

نیست.

اگر تجهیزات سرمایش و تهویه مطبوع

ــتی ــت کار کنند، مقادیر نیز به درس درس

ــور ــد. به منظ ــد ش ــری خواهن اندازه گی

ــرمایش و تهویه ــورداری واحدهای س برخ

ــبت به انرژی مطبوع از حداکثر کارایی نس

ــد به طور ــن واحدها بای ــده، ای مصرف ش

مناسب سرویس و بررسی شوند. اینجاست

ــتگاه ها ــنجه ها و دس ــتفاده از س که اس

اهمیت خود را نشان می دهد. بدون وجود

ــب، ــزات و روش های اجرایی مناس تجهی

ــر ــتم امکان پذی ــرد سیس ــل عملک تحلی

نخواهد بود. در برخی مواقع، رفع اشکال

ــتم های امروزی سرمایش و یا تعمیر سیس

تهویه مطبوع، موجب تحمیل هزاران دالر

ــود. برخی از وسایل به منظور هزینه می ش

اندازه گیری و ثبت کمیت هایی مانند دما،

ــار، جریان هوا، پارامترهای رطوبت، فش

ــوند. ــی و وزن به کارگرفته می ش الکتریک

ــش می تواند ــای پای ــتگاه ها و ابزاره دس

ــتی کار برای ردیابی تجهیزاتی که به درس

ــوند. عالوه براین، ــتفاده ش نمی کنند، اس

دستگاه ها و تجهیزات اشاره شده می توانند

ــزان کارایی نیز به کار به منظور کنترل می

ــتگاه ها می توانند ــوند. این دس گرفته ش

ــا ــگاه ها ی ــوردی، در فروش ــورت م به ص

آزمایشگاه ها استفاده شوند.

ــتگاه های مدرن ــه دس ــی ک در صورت

ــوند، ــتفاده ش ــی محافظت و اس به خوب

می توانند دارای دقت زیادی باشند.

سنجه های فشارنحوه عملکرد سنجه های فشار نسبتا

ــنجه ها ــت (تصویر 1). این س ــاده اس س

ــار منفی را ــار مثبت یا فش می توانند فش

ــبت دارای ــر 2) و به نس ــد (تصوی بخوانن

عناصر تشکیل دهنده محدودی هستند. با

ــات مختلفی از عناصر این حال، با ترکیب

ــکیل دهنده، می توان به لحاظ نظری تش

میلیون ها نوع مختلف از سنجه های فشار

را ایجاد کرد (تصویر 3). ممکن است یک

ــار، سنجه ای با گستره خریدار سنجه فش

اندازه گیری 0 تا 250psi را استفاده کند؛

ــت، با در حالی که فردی دیگر ممکن اس

ــابه، فرض وجود الزامات اندازه گیری مش

ــری 0 تا ــتره اندازه گی ــا گس ــنجه ای ب س

ــفارش دهد. سنجه های فشار 300psi س

باال را می توان در مقیاس های 0 تا 1000،

2000، 3000، 4000 و 5000psiخریداری

کرد.

ــای فراوان ــا توجه به کاربرده البته ب

ــار، نیاز به دستگاه های ــنجه های فش س

ــتگاه هایی که ــی و همین طور دس معمول

ــده اند، ــور خاصی طراحی و تولید ش به ط

ادامه می یابد. بسیاری از تولیدکنندگان،

ــازار ــوه وارد ب ــورت انب ــنجه ها را به ص س

ــال عرضه کننده ــن ح ــد و در عی می کنن

سنجه های تخصصی نیز هستند.

انتخاب سنجهــازی استانداردس ،1939 ــال س از

ــه موسس ــط توس ــار فش ــنجه های س

ــتانداردهای ملی امریکا صورت گرفته اس

است. بسیاری از سازندگان تالش می کنند

به لحاظ الگوهای ظاهری، مقیاس و درجه

دقت با یکدیگر سازگار باشند. مشخصه های

صنعتی به طور منظم مورد تجدید نظر قرار

تصویر (1) سنجه فشار

HVAC troubleshooting guide, c2009 :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۱۶ - شماره ۴۴

تصویـر (2) ایـن سـنجه، فشـارهایی تـا 150psi را اندازه گیـری می کنـد و بـرای حالـت خال نیز مقادیر بیـن 0 تا 30psi را می خوانـد. مقیـاس دمایی استفاده شـده مابین -40 تا 115 درجه فارنهایت (-40 تا

46/1 درجه سانتی گراد) است.

می گیرند و به روزرسانی می شوند.

ــنجه در هر شرایطی استفاده وقتی س

ــوان تا ــنجه را می ت ــت س ــود، دق می ش

حدودی تعریف کرد که براساس آن درصد

ــر رود. این مقدار را ــا نباید از آن فرات خط

می توان درصدی برای محدوده (شاخص)

فشار کلی دانست.

ــیله به وس ــنجه ها س ــدی رده بن

استانداردهای ANSI نقطه اتکای مهمی

ــنجه ها و ــایر مراحل طراحی س ــرای س ب

مشخصه های فنی آن هاست. برای مثال،

ــی با درصد دقتی برابر یک سنجه آزمایش

ــه مدرج ــک صفح ــرای ی ــد ب 0.25 درص

ــود. قابلیت ــنهاد نمی ش ــی پیش 2 اینچ

خواندن صفحه های مدرج کوچک تر برای

نشان دادن ارقام با دقت الزم کافی نیست.

بسیاری از سنجه ها با درجه دقتی برابر 0.5

درصد یا بهتر دارای صفحه های مدرجی به

اندازه حداقل 4/5 اینچ هستند. با افزایش

ــدرج قابلیت خواندن نیز اندازه صفحه م

بهبود خواهد یافت.

دقت

ــت؟ این ــت الزم اس ــه میزان دق چ

سوالی است که تنها مهندس متصدی این

ــخ دهد. با این فرآیند می تواند به آن پاس

ــنجه، افزایش حال، از نظر تولید کننده س

ــه تبع موجب افزایش هزینه درجه دقت ب

ــر درجه ــود؛ زیرا با ه ــاخت نیز می ش س

ــت، تلرانس های هر مولفه نیز افزایش دق

باید دقیق تر شود.

ــترده ابزارهای ــه طیف گس با توجه ب

ــق و وجود تلرانس هایی با اندازه گیری دقی

ــین ها درجات 3A (مثبت و منفی) تکنس

باید برای مدرج ساختن صحیح سنجه ها،

ــی اختصاص دهند. در انتخاب، زمان کاف

ــای انتخاب ــتره عظیمی از فرصت ه گس

0.5) A2 ــات ــوده و درج ــترس ب در دس

ــد)، 3A (0.25 درصد) نمونه هایی از درص

تلرانس های در دسترس است.

محیط ها

در انتخاب هر سنجه ای، محیط هایی

ــوند، ش ــری اندازه گی ــت اس ــرار ق ــه ک

ــاد فرآیند ــال ایج ــاظ احتم ــد به لح بای

خوردگی برای لوله های فشارسنج بوردون

ــنج بوردون ــوند. برای فشارس ــی ش ارزیاب

هیچ ماده اولیه ایده آلی وجود ندارد. مواد

ــه به خاصیت ــوردون با توج ــنج ب فشارس

ــری و مقاومت در ــیته، تکرارپذی االستیس

ــی از محیط های ــر خوردگی های ناش براب

سیال انتخاب می شوند.

مبردهای آمونیاکی1 به طور متداول در

ــی استفاده می شوند. فرآیندهای سرمایش

در این حالت ساختار داخلی باید تماما از

ــد. سنجه های آمونیاکی جنس فوالد باش

ــتند دارای مقیاس های دمایی مربوط هس

ــنجه در و یک پیچ محدود کننده نیز از س

ــا تکان های ناگهانی ــوک ی برابر ضربه، ش

ــوالد ــتفاده از ف ــد. اس ــت می کن محافظ

ــزن و آلیاژ مونل2 (آلیاژی از نیکل و زنگ ن

ــت) کبالت که در برابر خوردگی مقاوم اس

ــری از خوردگی و افزایش موجب پیش گی تصویر (3) فشارسنج بوردون و قطعات یک سنجه فشار

صفحه تنظیمصفحه تنظیم

پیچ کالیبراسیون مجددپیچ کالیبراسیون مجدد

بوشن مرکزیبوشن مرکزی

پینیونپینیون

صفحه حاملصفحه حامل

ستونستون

فشارسنج بوردونفشارسنج بوردونفنر موییفنر مویی

صفحه ضربه گیرصفحه ضربه گیر

قطاعقطاع

شاه میلهشاه میله

صفحه ۱۷ - شماره ۴۴

ــود. کمان داخلی صفحه عمر لوله می ش

مدرج سطح فشار را نشان می دهد. کمان

ــان دهنده دمای مربوط است دیگر نیز نش

(تصویر 4).

فشار خطیــار ــم در زمینه فش ــات مه از مالحظ

ــن اینکه آیا ــت از تعیی خطی3 عبارت اس

ــان دارد. حداکثر فشار ثابت است یا نوس

ــاری که در آن، سنجه به طور پیوسته فش

ــتره ــد، نباید از 75درصد از گس کار می کن

مقیاس کامل فراتر رود. برای برخورداری از

بهترین عملکرد، سنجه ها باید در دو برابر

فشار طبیعی سیستم درجه بندی شوند.

ــی در نظر ــیه امنیت اضاف ــن حاش ای

گرفته شده، برای جلوگیری از آسیب ناشی

ــار و یک فاکتور ــته فش از افزایش ناخواس

ــت. عالوه براین، حاشیه امنیت ایمنی اس

ــان در لوله ــف دائمی جری ــور از توق مذک

بوردون جلوگیری می کند و به طور خاص

در کابردهایی با نوسانات باالی فشار حایز

اهمیت است. به طورکلی، هر چقدر فشار

لوله کمتر باشد، میزان تحمل درصد فشار

ــه لوله می تواند بدون بیش از اندازه ای ک

تصویر (4) سنجه آمونیاکی

ــته باشد، بیشتر آسیب دیدگی آن را داش

ــوی دیگر هر چقدر فشار خواهد بود. از س

ــد، لوله می تواند ــتر باش لوله بوردون بیش

فشار اضافی کمتری را به طور ایمن داشته

باشد.

ــاره گر ــرزش اش ــب ل ــاش، موج ارتع

ــوار ــر را دش ــدن مقادی ــود و خوان می ش

می کند. عالوه براین ارتعاشات اعمال شده

به سنجه با ایجاد اختالل در حرکت دندانه

ــنجه ــده، موجب کاهش عمر س چرخ دن

می شود. تغییر بیش از 0.1 درصدی فشار

در هر ثانیه را فشار ارتعاشی4 می گویند. در

ــرایطی که معموال با آن مواجه ادامه به ش

ــویم و همچنین راه های کنترل این می ش

شرایط اشاره می کنیم.

ــزار کم هزینه ــک اب ــده5 ی محدودکنن

ــی از نوسان ــکالت ناش برای غلبه بر مش

ــار را ــان فش ــه نوس ــت و دامن ــار اس فش

ــک بازه ــن امر در ی ــد. ای ــش می ده کاه

ــخص، موجب کاهش نوسانات زمانی مش

ــود. ــای بوردون می ش ــار برای لوله ه فش

ــار، ــزار با ایجاد تاخیر در امواج فش این اب

ــد. عالوه براین، با از لوله محافظت می کن

ــنجه، موجب ــان گر س کاهش لرزش نش

ــدن مقادیر از روی آن بهبود قابلیت خوان

می شود. هنگام استفاده از محدود کننده

در سنجه ها، بیان اینکه محیط مایع است

یا گاز، امری حایز اهمیت به شمار می رود.

ــخص ــدازه روزنه را مش ــط میانی ان محی

می کند. به طورکلی، محدودکننده ها برای

ــنهاد ــان مایعات کثیف پیش خطوط جری

ــیر ــواد اولیه کثیف در مس ــوند. م نمی ش

ــانی روزنه را مسدود کنند. می توانند به آس

ــد درزبندهای ــرایطی بای ــرای چنین ش ب

دیافراگمی6 استفاده شوند.

ــوزنی7 در صورتی ــتفاده از شیر س اس

ــنجه قرار می گیرد، از که مابین لوله و س

ــار ــانات فش روش های دیگر مقابله با نوس

ــان ــر 5). پس از ثبت نوس ــت (تصوی اس

ــوزنی تا نقطه ای معین در سنجه شیر س

موجب جلوگیری از عبور جریان می شود.

ــای ــه مزای ــه ب ــا توج ــوع، ب در مجم

ــیرهای جلوگیری دقیق از عبور جریان، ش

ــوزنی برای بستن کامل جریان پیشنهاد س

ــئله یک فاکتور ایمنی می شوند و این مس

ــت. استفاده مهم در کاربردهای جاری اس

از شیر سوزنی می تواند موجب افزایش عمر

سنجه شود، به این ترتیب که تنها زمان نیاز

به خواندن درجه فشار، از آن استفاده شود.

سنجه های پرشده از مایع8 هم می تواند

ــن راه حل های ــر از اثربخش تری ــی دیگ یک

ــی از ارتعاش باشد. به دلیل مشکالت ناش

ــاز ناپدید اینکه ارتعاش در مایعات روان س

ــود، واکنش به فشار ارتعاشی تعدیل می ش

و لرزش نشان گر نیز عمال از بین می رود.

حرکات کنترل شده به وسیله ترکیباتی

از روغن و سیلیکون موجب کاهش دامنه

ــی از ارتعاش های فشاری یا ــان ناش نوس

ــود. روغن ــی می ش ــان های مکانیک نوس

سیلیکون به کاررفته برای کنترل حرکت،

بلبرینگ ها و دنده ها به عنوان جذب کننده

شوک عمل می کنند.

ــت و قابلیت خواندن این فرآیند، دق

ــهیل می کند و از سویی نیز موجب را تس

بیشترشدن عمر سنجه می شود.

اثر دما بر عملکرد سنجهــیته ــر دما بر االستیس ــا توجه به اث ب

ــت مواد لوله، میزان دقت نیز ممکن اس

(9.23°C) ــنجه هایی که در تغییر یابد. س

F°75 درجه بندی شده اند، ممکن است در

شرایط زیر تا بیش از 2درصد تغییر کنند:

● -30F (-34°C) مقیاس کامل کمتر از

● 150°F (65.6°C) باالتر از

صفحه ۱۸ - شماره ۴۴

اتصال اتصال جوش کاری شده میان جوش کاری شده میان بدنه و راهنمای میلهبدنه و راهنمای میله

درزبند لولهدرزبند لوله واشرهای با لقی صفر واشرهای با لقی صفر

لوله های لوله های ماشین کاری شده ماشین کاری شده

دقیقدقیق

سیم های نورد شدهسیم های نورد شده

راهنمای پیچ شده و بدنهراهنمای پیچ شده و بدنه

شیرهای سوزنی از جنس آلیاژ فوالدشیرهای سوزنی از جنس آلیاژ فوالد

مجموعه قفل کالهک مجموعه قفل کالهک همانند محل استقرار همانند محل استقرار

شیرهاست.شیرهاست.

شیرهای سوزنی از جنس فوالد زنگ نزنشیرهای سوزنی از جنس فوالد زنگ نزن

پین خاردار از جنس فوالد پین خاردار از جنس فوالد زنگ نزنزنگ نزن

محل قرارگیری غالف درلینمحل قرارگیری غالف درلین

غالف جداکنندهغالف جداکننده

پیچ سرتخت پیچ سرتخت

مجموعه قفل کالهکمجموعه قفل کالهک

دستگیره ها با کدهای رنگیدستگیره ها با کدهای رنگی

صفحه ضامن هکسصفحه ضامن هکس

حلقه پشتیبان تفلون حلقه پشتیبان تفلون واقع در قسمت باالیی واقع در قسمت باالیی

اورینگ ویتوناورینگ ویتون

تصویر (5) انواع مختلف شیرهای سوزنی

مراقبت از سنجه هاــنج یکی از ابزارهای ارزشمند فشارس

هر تعمیرکاری محسوب می شود. ازاین رو،

کیفیت کار به میزان دقت سنجه کاربردی

ــیاری از این ــتگی خواهد داشت. بس بس

ــتند و در ــایل دقیقی هس ــنجه ها وس س

ــا مراقبت ــتی از آن ه ــی که به درس صورت

شود، سال ها به خوبی کار می کنند.

ــد در وهله ــنجه بای واحد آزمایش س

نخست به منظور کنترل فشار در دو سمت

ــتفاده شود. ــور اس پایین و باالی کمپرس

سنجه آمونیاکی نیز باید به همراه یک سر

لوله بوردون فوالدی و سوکت به کار رود تا

از واردآمدن صدمات جلوگیری شود.

ــنجه، ــاختار س ــنایی با س پس از آش

می توانید به شکل موثرتری از آن استفاده

ــنجه در تصویر ــد. مکانیزم داخلی س کنی

(3) نشان داده شده است. قطعات داخلی

دماسنج کششی بخار9 نیز بسیار شبیه به

سنجه است.

ــرای تامین ماده ــاژ برنج معموال ب آلی

اولیه بدنه استفاده می شود. این آلیاژ زنگ

نمی زند. با این حال، بسیاری از سنجه ها

ــتیک ــس پالس ــر از جن ــال حاض در ح

ضدضربه هستند. برای اکثر مواقع مربوط

ــرمایش، از لوله بوردونی به فرآیندهای س

ــر برنجی و سوکت از جنس آلیاژ قلع با س

ــود. فوالد زنگ نزن هم در استفاده می ش

ــه کار گرفته ــتفاده از آمونیاک ب موارد اس

می شوند. مهندسین دریافته اند سطوح در

حال حرکتی که درگیر تماس های لغزشی

هستند، در صورتی که با فلزاتی از جنس

ــتری ــوند، عمر بیش ــاخته ش متفاوت س

ــت. به همین علت است که خواهند داش

ــنجه های سرمایشی با رتبه بسیاری از س

باال دارای برنز و فوالد زنگ نزن در دنده ها

صفحه ۱۹ - شماره ۴۴

و لوله اصلی هستند.

تنها پشتیبان سنجه سوکت است که

تمام طول بدنه را می پوشاند. طول بدنه به

ــطح است تا با استفاده از اندازه کافی مس

آچار بتوان سنجه را به منبع فشار متصل

ــنجه ــچ گاه هنگام واردکردن س کرد. هی

ــد حالت پیچ خوردگی به روزنه، بدنه نبای

ــئله می تواند منجر به ــدا کند. این مس پی

ــیب دائمی به ــوردن تنظیم یا آس برهم خ

مکانیزم آن شود.

ــنج ها را در ــنجه ها و دماس نکته: ســایر ابزارها ــود، دور از س ــزار خ ــه اب جعب

ــرا با واردآمدن تکان از نگه داری کنید؛ زی

اشیای سنگین، ممکن است تنظیم آن ها

به هم بخورد.

ــار برای ــنجه های فش ــیاری از س بس

ــرمایش دارای یک پیچ کوچک آزمایش س

ــتند. این پیچ در محدود کننده روزنه هس

ــوراخ مجرای ورودی فشار به سوکت به س

کار می رود و بدون واردکردن اثر نامطلوب

بر خواندن مقدار فشار، اثر فشار ارتعاشی

ــی که روزنه ــش می دهد. در صورت را کاه

ــود، این پیچ را می توان جدا و مسدود ش

سپس تمیز کرد.

درجه بندی مجدد سنجهبسیاری از سنجه ها با وجود استفاده

ــن جابه جایی ــر روزه از آن ها و همچنی ه

ــگی، میزان دقت خود را به خوبی همیش

ــن، با توجه ــا وجود ای ــظ می کنند. ب حف

ــتند، برای به اینکه ابزارهای دقیقی هس

کنترل آن ها باید یک برنامه منظم تدوین

کرد. با تدوین یک برنامه خاص، می توان

ــد دستگاهی که در حال کار با مطمئن ش

آن هستید، از دقت الزم برخوردار است.

اگر سنجه ها سقوط کنند یا در معرض

ارتعاش، لرزش یا زیادشدن بیش از اندازه

ــان دادن ــار قرار بگیرند، به لحاظ نش فش

فشار دچار خطا می شوند. شما می توانید

به کمک تنظیم و درجه بندی مجدد10 پیچ

مخصوص تعبیه شده (تصویر 6) دقت را به

ــنجه باز گردانید. در صورتی که سنجه س

ــت، حلقه و شیشه آن را فاقد این پیچ اس

ــنجه ای که در جدا کنید. در این حالت س

ــتید، به همراه حال آزمایش کردن آن هس

ــخص به یک منبع سنجه ای با دقت مش

فشار واحد وصل کنید. مقادیر خوانده شده

را با هم مقایسه کنید. اگر سنجه در حال

ــنجه دارای دقت ــش همان عدد س آزمای

ــخص را نشان نداد، نشان گر را جدا و مش

دوباره آن را تنظیم کنید.

ــا به عنوان ــوع تنظیمات صرف ــن ن ای

ابزاری برای تنظیم نشان گر تلقی می شوند.

این فرآیند موجب افزایش سهولت حرکت

نشان گر نمی شود. هر قدر نیاز به تصحیح

ــد نیز ــود، این فرآین ــتر ش ــنجه بیش س

مشهودتر می شود.

ــان ــه که در تصویر (6) نش همان گون

داده شده است، اگر سنجه دارای یک پیچ

درجه بندی مجدد است، رینگ و شیشه را

جدا کنید. فشار را از روی سنجه بردارید.

ــان گر روی صفر قرار گیرد، تا جایی که نش

پیچ درجه بندی مجدد را بچرخانید.

ــچ درجه بندی ــود پی ــورت وج در ص

ــان اندازه ای ــنجه به هم مجدد، دقت س

ــه تحویل گرفته ــد بود که از کارخان خواه

می شود. تنظیم مجدد صفحه مدرج روی

ــتره مقادیر ــر گس ــر دقت را در سراس صف

خوانده شده بازیابی می کند. در صورتی که

نتوانستید با استفاده از روش های ذکر شده

ــبت به درجه بندی سنجه اقدام کنید، نس

برای تعمیر آن را نزد متخصص ببرید.

پی نوشت1. Ammonia Refrigerants2. Monel Steel3. Line Pressure4. Pulsating Pressure5. Restrictor6. Diafragm Seal7. Needle Valve8. Liquid-Filled Gages9. Vapor Tension Thermometer10. Recalibration

تصویر (6) درجه بندی مجدد یک سنجه

صفحه ۲۰ - شماره ۴۴

هيدروليك پمپ ها مقاالت

رابطه ی فشار و هد1ــی مقدار انرژی فشاری مطلوب یک پمپ، باید تمامی در بررس

ــش و دهش پمپ ــمت مک ــای مختلف انرژی در هر دو س جنبه ه

درنظر گرفته شود. از آنجایی که این سطوح انرژی، معموال برحسب

ــا psi یا واحدهای ــار»2، مانند پوند بر اینچ مربع ی واحدهای «فش

ــب فوت مشخص می شوند، درک رابطه ی میان این «هد»3 برحس

دو عبارت مهم و پرکاربرد، اهمیت ویژه ای دارد.

ــم تمامی فشارهای وارد بر سیستم می توان، ستون برای تجس

مایعی را درنظر گرفت که بر اثر وزن خود، فشار مربوط را بر کفی که

روی آن قرار دارد، وارد می کند.

60°f 1 در انتهای یک ستون آب در دمایpsi برای ایجاد فشار

ــته ــتون باید 2.31 فوت ارتفاع داش و با وزن مخصوص4 1، این س

باشد؛ بنابراین برای ایجاد فشاری معادل 14.7psi، این ستون باید

34فوت ارتفاع داشته باشد. در اینجا فرض بر آن است که هیچ فشار

خارجی بر سطح ستون آب یادشده وارد نمی شود.

ــن، می توان فرض کرد که یک مخزن روباز آب در همین بنابرای

دما در سطح دریا فشاری معادل 14.7psi دارد که معادل با 34فوت

ستون آب است. ازاین رو، در چنین مخزنی، فشار وارد بر هر نقطه

از مایع در دمای یادشده، برابر با مجموع وزن مایع باالی آن نقطه

ــطح آزاد آب خواهد بود. به عبارت دیگر، فشار ــار وارد بر س و فش

ــطح دریا قرار کل وارد بر کف مخزن آبی به عمق 15فوت که در س

ــار جوست، برابر با فشار ایجادشده به واسطه دارد و در معرض فش

15فوت ستون آب به عالوه 34فوت ستون آب برای احتساب فشار

جو خواهد بود. به این ترتیب، مقدار کل فشار واردشده بر کف مخزن

برابر با 49فوت ستون آب خواهد بود.

ــار ــان کلی تر، با درنظرگرفتن آب در دمای f°60، اگر فش به بی

ــب psi و هد برحسب فوت بیان شود، رابطه ی میان فشار و برحس

هد عبارت است از:

2.31 × فشار (برحسب psi) = هد (برحسب فوت)

ــته ــروکار داش اما درصورتی که با مایعات دیگری غیر از آب س

باشیم، چگالی سیال مد نظر نیز باید در محاسبات یادشده درنظر

ــبت میان چگالی هر مایع به چگالی آب در دمای گرفته شود. نس

ــود؛ بنابراین برای f°60، اصطالحا «وزن مخصوص» نامیده می ش

ــار و هد به یکدیگر از ــیاالتی غیر از آب، می توان برای تبدیل فش س

معادله ی زیر استفاده کرد:

وزن مخصوص × هد (برحسب فوت)(psi برحسب) ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ = فشار

2.31واژگان و اصطالحات مرتبط با فشار

در کاربردهای مرتبط با سیستم های پمپاژ، تمامی عبارت های

ــار به کار می روند، با یک مقدار فشار مختلفی که برای معرفی فش

خاص به مثابه ی مبنا مقایسه می شوند.

فشار مطلق5 در نبود کامل فشار معنی پیدا می کند، مانند خال

کامل6. مقدار فشار مطلق نشان می دهد که مقدار فشار در مقایسه

تصویر (1) فشار کل در مخزنی روباز

قسمت اولThe Practical Pumping Handbook :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۲۱ - شماره ۴۴

با زمانی که خال کامل داشته باشیم، چقدر بیشتر است.

ــفر8 در ارتباط است. ــبی7، با فشار جو یا فشار اتمس فشار نس

درواقع، مقدار فشار نسبی، مقداری که فشار مد نظر نسبت به فشار

جو بیشتر است را نشان می دهد.

به عبارت دیگر:

فشار مطلق = فشار جو + فشار نسبی

ــنجیده می شود؛ اما فشار خال، ــبت به فشار جو س خال نیز نس

ــار ــبت به فش ــار مد نظر نس ــان دهنده ی میزان کمتربودن فش نش

جوست.

به عبارت دیگر:

ــار اندازه گیری شده به وسیله ی ــار مطلق = فشار جو - فش فشخالسنج9

ــار تفاضلی10 نیز برابر با اختالف فشار میان دو نقطه از یک فش

سیستم است. به بیانی دقیق تر، در سیستم های پمپاژ برای تعیین

ــبت به ــارهای مکش11 و دهش12 یک پمپ نس ــالف میان فش اخت

مبنای یکسان، از فشار تفاضلی استفاده و مقدار آن برحسب فوت

بیان می شود.

فشار پمپاژ

ــدن مسئله و درک بهتر مقادیر در این بخش، برای روشن ترش

فشارهای یادشده و تاثیر آن ها بر عملکرد یک پمپ، سه پمپ مشابه

ــرعت کار می کنند را در نظر ــان که با یک س با قطر پروانه ی یکس

ــم. هریک از این پمپ ها، برای به جریان درآوردن مایعی با می گیری

چگالی متفاوت به کار گرفته می شود. این سه مایع عبارت اند از:

نفت سفید با وزن مخصوص 0.8؛ ●

آب با وزن مخصوص 1؛ ●

اسید سولفوریک با وزن مخصوص 1.8. ●

به عبارت دیگر، نفت سفید به اندازه ی 20 درصد از آب سبک تر

است، حال آنکه این میزان برای اسیدسولفوریک حدود 80 درصد

ــت. با وجود این، در صورتی که هر سه پمپ ــده اس ــبه ش محاس

ــده با سرعت یکسانی کار کنند، هد یکسانی برابر با 100فوت یادش

ایجاد خواهند کرد؛ اما فشار دهش هریک به دلیل چگالی متفاوت

مایعاتی که پمپاژ می کنند، کامال متفاوت است (تصویر 3).

به همین دلیل است که بحث درباره ی عملکرد پمپ ها برحسب

ــه با فشار دهش، بسیار ساده تر است. استفاده از هد هد در مقایس

به منزله ی مشخصه ی پمپ موجب می شود تا منحنی عملکرد پمپ

برای تمامی مایعات، صرف نظر از چگالی آن ها قابل استفاده باشد.

هد دینامیکی کل

انرژی افزوده به سیستم به وسیله ی پمپ گریز از مرکز، اصطالحا

هد دینامیکی کل (TDH13) نامیده می شود و با محاسبه ی اختالف

فشار سمت دهش و مکش پمپ قابل محاسبه است.

ــرد با وزن ــال، اگر پمپ تصویر (2) برای پمپاژ آب س برای مث

ــبه ی هد ــود، معادله ی مربوط به محاس ــتفاده ش مخصوص 1 اس

تفاضلی14 به صورت زیر خواهد بود:

هد مکش-هد دهش = هد دینامیکی کل

. ..

..

.T D H1 0

50 2 31236

1 015 2 31

1212# #= + +-a a a ak k k k: :D D

ftft. .118 5 35 65= - .82 85=

منحنی عملکردــی یک پمپ، ترکیبی از هد دینامیکی مقدار کل انرژی خروج

کل و میزان جریان یا دبی پمپ است که ارتباط میان این دو، روی

منحنی عملکرد پمپ نشان داده می شود.

ــیم منحنی عملکرد یک پمپ، پمپ برای توضیح نحوه ی ترس

ــمت دهش آن به یک لوله ی گریز از مرکزی را در نظر بگیرید که س

مستقیم در راستای قایم متصل است. به این ترتیب با خروج سیال 36in36in

50psi50psi

15psi15psi

12in12in

تصویر (3) جدول فشار و هدتصویر (2) اندازه گیری فشار تفاضلی

فشار دهشهدوزن مخصوصمایع

0.8100ft34.63psiنفت سفید

1.0100ft43.29psiآب

1.8100ft77.92psiاسید سولفوریک

صفحه ۲۲ - شماره ۴۴

ــود و ــیال به داخل این لوله وارد می ش ــمت دهش پمپ، س از س

سرانجام به یک سطح حداکثری می رسد و پس از آن دیگر قادر به

ــطح را می توان بیشترین مقدار ــتر نخواهد بود. این س حرکت بیش

ــت، ایجاد کند. از این پس، پمپ ــت که پمپ قادر اس هدی دانس

به کار خود ادامه می دهد؛ اما نمی تواند، سیال را در لوله به سطح

باالتری برساند. با این وضعیت، سیال در داخل پمپ دچار تالطم

می شود؛ اما هیچ جریانی از پمپ عبور نمی کند؛ بنابراین دبی پمپ

ــر خواهد بود. در این وضعیت، ــده برابر با صف در حداکثر هد یادش

اگر سوراخ هایی در سطوح پایین تر لوله ی قایم متصل به سمت دهش

ــزان قابل توجهی کاهش می یابد ــپ ایجاد کنیم، هد پمپ به می پم

ــود. همان طورکه در ــوراخ ها خارج می ش و دبی فزاینده ای از این س

تصویر (4) نشان داده شده است، با ترسیم مقادیر هد و دبی یادشده

ــخصه ی پمپ15 که به آن منحنی به صورت یک نمودار، منحنی مش

عملکرد پمپ16 نیز می گویند، ترسیم می شود.

ــت که منحنی عملکرد پمپ را نمی توان تا هد الزم به ذکر اس

ــر ادامه داد؛ زیرا قابلیت اطمینان17 پمپ های گریز از مرکز پس صف

ــه ای کاهش می یابد. ــزان قابل مالحظ ــک دبی معین، به می از ی

ــت که منحنی عملکرد پمپ معموال در این نقطه به همین دلیل اس

قطع می شود.

منحنی عملکرد پمپ، دبی و هد کلی را که پمپ می تواند، به

سیستم اضافه کند، مشخص می کند. ازاین رو این منحنی معموال

منحنی «هد-دبی»18 نیز نامیده می شود. به عالوه، هنگامی که این

ــم می شود، اغلب به آن «منحنی منحنی به صورت تصویر (5) رس

تک خطی»19 گفته می شود؛ زیرا این نوع منحنی، عملکرد پمپ را

ــرعت معین در صورت نصب پروانه ای با قطر خاص و کار با یک س

نشان می دهد.

بازده

ــتلزم آن است که مقدار توان برای رابطه ی میان هد-دبی مس

پمپ تامین شود. مقدار واقعی توان الزم برای کارکرد یک پمپ به

میزان راندمان یا بازده ی20 آن بستگی دارد.

ــی پمپ بیانگر درصد کل توان مصرفی پمپ برای تامین بازده

دبی و هد کل مدنظر است. به بیان کلی تر، بازده برابر است، با کار

خروجی یک ماشین تقسیم بر کار ورودی به آن. کار خروجی

________ = بازده کار ورودی

درباره ی پمپ های گریز از مرکز، بازده برابر است، با دبی ضرب

ــیم بر توان ورودی21 به پمپ. اگر با واحدهای گالن در هد کل تقس

ــم، معادله ی زیر را ــب فوت کار کنی بر دقیقه (gpm) و هد برحس

خواهیم داشت:gpm وزن مخصوص × هد برحسب فوت × دبی برحسب

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ = بازده توان ورودی (برحسب اسب بخار) × 3960

ــازده را می دانیم و ــوال مقدار ب ــگام انتخاب پمپ ها، معم هن

ــم توان ورودی الزم را پیدا کنیم تا اندازه ی موتور محرک می خواهی

الزم برمبنای آن مشخص شود؛ بنابراین با استفاده از معادله ی زیر

خواهیم داشت:

توان ورودی (برحسب اسب بخار) برابر است با:gpm وزن مخصوص × هد برحسب فوت × دبی برحسب

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 3960 × بازده

برای مثال، در این معادله، اگر بازدهی پمپ ٪67 باشد، مقدار

آن در معادله ی فوق به صورت 0.67 وارد می شود.

با استفاده از منحنی هد-دبی برای حداکثر قطر پروانه، می توان

برای ترسیم منحنی بازدهی پمپ، محور عمودی دیگری روی این

نمودار اضافه کرد.

هد هد

دبیدبی

تصویر (4) تاثیر کاهش هد بر دبی خروجی از پمپ

دبیدبی

هد هد

تصویر (5) نمونه ای از منحنی تک خطی عملکرد یک پمپ

صفحه ۲۳ - شماره ۴۴

هد هد

دبیدبی

بازدهبازده

تصویر (6) منحنی بازده

بازدهبازده

دبیدبی

هد هد

NPSH تصویر (7) منحنی

ــه روی منحنی بازدهی ــه ی متناظر دبی در باالترین نقط نقط

ــود که به ــپ، اصطالحا «نقطه ی بازدهی بهینه» نامیده می ش پم

اختصار آن را به صورت BEP نمایش می دهند. این نقطه پایدارترین

وضعیت عملکرد پمپ را مشخص می کند.

هد مکشی مثبت خالص

برای اطمینان از دست یابی به هد و دبی و بازدهی کامل پمپ،

ــبی در ورودی آن الزم است. به این وضعیت، به هیدرولیکی مناس

ــود که ــص الزم22 (NPSHR) گفته می ش ــی مثبت خال هد مکش

NPSHR .ــب محور عمودی دیگری رسم کرد می توان آن را برحس

ــود تا پمپ به طور ــیله ی سیستم (NPSHA) فراهم ش باید به وس

کامل به هد-دبی در بازدهی نشان داده شده در منحنی ها برسد.

ــر (7) کل قابلیت ــده در تصوی ــی نشان داده ش منحنی بازده

هیدرولیکی پمپ را هنگام کار با سرعت خاصی ارائه می دهد.

مقادیری که از این منحنی به دست می آید، عبارت اند از:

مقدار ظرفیتی که پمپ می تواند تولید کند؛ ●

صفحه ۲۴ - شماره ۴۴

منحنی بازدهمنحنی بازده

NPSHRNPSHR

حداقل قطر حداقل قطر پروانهپروانه

حداکثر قطر پروانهحداکثر قطر پروانه

دبیدبی

هد هد

تصویر (8) منحنی ترکیبی هد-دبی

سطح هد کل که پمپ می تواند به سیستم اضافه کند؛ ●

بازدهی پمپ؛ ●

کمترین NPSH الزم برای تضمین ایجاد این قابلیت هیدرولیکی ●

کل به وسیله ی پمپ.

منحنی عملکرد مرکب پمپ23منحنی مرکب همان طورکه در تصویر (8) نیز نشان داده شده

است، قابلیت کل پمپ را با قطرهای مختلف پروانه از بیشترین تا

کمترین مقدار نشان می دهد.

ــری، نشان دهنده ی بیشترین قطر و باالترین منحنی در این س

ــان دهنده ی کمترین قطر ممکن برای پروانه کمترین منحنی و نش

است. چنانچه قطر مد نظر کمتر از حداقل میزان داده شده باشد،

ــت؛ اما منحنی های میانی، ــبی نخواهد داش پروانه عملکرد مناس

ــان می دهند ــر پروانه را در مقادیری بین حداکثر و حداقل نش قط

که معموال به دلخواه و فقط برای اهدافی خاص انتخاب می شوند.

در منحنی مرکب، نقاط مشترک بازده در منحنی های هد-دبی

مشخص می شوند؛ سپس با وصل کردن این نقاط به هم مجموعه

ــان ــه میزان بازده پمپ را نش ــود ک ــوط جدیدی ایجاد می ش خط

می دهد. منحنی نشان دهنده ی NPSHR را هم می توان رسم کرد.

ــه عملکرد آن در منحنی ــودار توان ترمزی24 و نوع پمپی ک نم

ــرد به کار گرفته می شود ــم شده است و اغلب با آب س مرکب رس

BHP ،ــورت ــی گنجاند. در این ص ــوان در این منحن ــم می ت را ه

ــی با وزن مخصوص 1 ــده، فقط برای جابه جایی مایع نشان داده ش

محاسبه می شود.

ــده ی پمپ در منحنی هنگامی که میزان عملکرد پیش بینی ش

مشخصه ی عملکرد مثال برابر 500gpm با هد دینامیکی کل60فوت

خوانده شود، باید توجه داشت که 500gpm تنها درصورتی حاصل

ــود که فشار تفاضلی دو سمت پمپ برابر با 60فوت باشد. با می ش

تغییر فشار سیستم که باعث تغییر هد دینامیکی کل پمپ می شود،

میزان جریان هم متناسب با آن تغییر می کند. به بیان دیگر با افزایش

ــش و با کاهش هد، میزان ــد دینامیکی کل، میزان جریان کاه ه

جریان افزایش می یابد.

(BEP) نقطه ی بازدهی بهینه

همان طورکه پیش از این نیز اشاره شد، نقطه ی بازدهی بهینه

ــت؛ ــت که پمپ در آن فعال اس ــن وضعیتی اس (BEP) پایدارتری

ــت یابی به بیشترین درجه ی اطمینان، عملکرد بنابراین، برای دس

ــپ باید در نزدیک ترین وضعیت ممکن به نقطه ی بازدهی بهینه پم

باشد؛ اگر عملکرد پمپ از نقطه ی بازدهی بهینه فاصله بگیرد، سطح

ــعی می شود، اطمینان پذیری نیز کاهش می یابد. ازاین رو اغلب س

ــتره ی ٪70 تا ٪120 نقطه ی بازدهی سطح کارکرد پمپ ها در گس

بهینه حفظ شود. در طراحی هیدرولیکی پمپ و قابلیت های مربوط

ممکن است، الزم شود کارکرد پمپ از مقادیر یادشده نیز به نقطه ی

بازدهی بهینه نزدیک تر هم بشود.

پمپ خارج از این گستره هم می تواند کار کند؛ اما این امر باعث

ــه نمدها و یاتاقان ها می شود؛ زیرا در این کاهش اعتمادپذیری کاس

ــوند که به شکل نامطلوبی بر صورت وضعیت دیگری مطرح می ش

این بخش ها تاثیرگذار خواهند بود. بخش های دیگر ازجمله پروانه،

حلزونی و محور هم تحت تاثیر وضعیت نامطلوب عملکرد پمپ قرار

ــایش25 و خستگی26 در آن ها افزایش می گیرد و احتمال ایجاد فرس

می یابد.

انحراف پمپ

پمپ های گریز از مرکز در یک دبی خاص کارکرد مطمئن خود

را از دست می دهند. در این نقطه، خط منحنی عملکرد ارائه شده

ــد. به این موقعیت انحراف پمپ72 اطالق می شود. قطع خواهد ش

پس از آن، کارکرد پمپ حتی با نزدیک شدن به این نقطه نیز باعث

آسیب زدن و در بیشتر مواقع واردشدن بار اضافی به موتور محرک28

خواهد شد.

ــی مثبت خالص ــش دبی پمپ، هد مکش ــی که افزای از آنجای

ــیب هایی که در دبی های باال رخ ــتری می طلبد، آس (NPSH) بیش

صفحه ۲۵ - شماره ۴۴

می دهد، اغلب در نتیجه ی پدیدآمدن فرآیند کاویتاسیون29 است.

نقطه ی حداقل جریان

ــتانداردهای اطمینان پذیری با توجه به الزامات کارکردی و اس

ــر منحنی پمپ ــر مصرف کننده ی نهایی، در ه ــزات برای ه تجهی

می توان، چند نقطه با کمترین جریان را مشخص کرد.

ــه دبی در آن ــت ک ــتین نقطه در این محور، نقطه ای اس نخس

به قدری کم است که به افزایش چشم گیر دمای پمپاژ منجر می شود؛

اما از آنجایی که پیشتر به برخی از موارد مرتبط با وضعیت کم دبی

اشاره شد، افزایش دما در اینجا اهمیت خود را از دست می دهد.

ــت، با نشانه هایی مشابه فرآیند بازگردش مکش30 وضعیتی اس

ــپ با دبی کم رخ ــردش مکش بر اثر کارکرد پم ــیون. بازگ کاویتاس

ــد و اغلب، باعث فاصله گرفتن درجه اطمینان کارکرد پمپ می ده

ــود؛ اما در برخی صنایع، ــه ی بازدهی بهینه (BEP) می ش از نقط

به این وضعیت «حداقل جریان برای وضعیت کارکرد پایدار31» نیز

گفته می شود.

بازگردش دهش32 وضعیت دیگری است که کارکرد پمپ با دبی

پایین موجب تسریع پیدایش آن می شود. سطح دبی در این وضعیت

از زمانی که بازگردش مکش رخ می دهد، کمتر است و تقریبا عالیم

و نشانه های مشابهی دارد.

پی نوشت1. Pressure-Head Relationship2. Pressure3. Head4. Specific Gravity5. Absolute Pressure6. Perfect Vacuum7. Gauge Pressure8. Atmospheric Pressure9. Vacuum Gauge10. Differential Pressure11. Suction Pressure12. Discharge Pressure13. Total Dynamic Head14. Differential Head15. Pump Characteristic Curve16. Pump Performance Curve17. Reliability18. Head-Capacity Curve19. Single Line Curve20. Efficiency21. Power Input22. Net Positive Suction Head Required23. Composite Pump Performance Curve24. Brake Horse Power (BHP) 25. Erosion26. Fatigue27. Pump Run-Out Condition28. Motor Driver29. Cavitation30. Suction Recirculation31. Minimum Flow For Stable Operating Condition32. Discharge Recirculation

ادامه دارد ...

ی زیاددما

ی زیاددما

شیش ده

بازگردشی

ش دهبازگرد

شیش مک

بازگردشی

ش مکبازگرد

پف پم

انحراپف پم

انحرا

حداقل جریان هاحداقل جریان ها

ناحیه ی اطمینان از ناحیه ی اطمینان از میزان جریانمیزان جریان

BE

PB

EP

تصویر (9) وضعیت در دبی های مختلف

صفحه ۲۶ - شماره ۴۴

درباره تبريد چه مى دانيد؟مقاالت

دما و گرماتولید گرمای اضافی در سیستم سبب

ــکالتی خواهد شد. ماده معموال بروز مش

ــط می شود و این ــدن منبس در اثر گرم ش

اصل کلی انبساط حرارتی است. لذا ابعاد

ــاده افزایش می یابد. اگر خطی و حجم م

ــود، ابعاد ــاده متوقف ش ــی م حرارت ده

خطی و حجم ماده منقبض می شود. این

ــنج های مایع اصل کلی مایعات در دماس

است.

دما میزان گرما یا سرما در یک مقیاس

معین است. هر ماده دمایی دارد.

ــال حرکت ــواره در ح ــا هم مولکول ه

ــرعت حرکت آن ها با افزایش ــتند و س هس

ــب افزایش و کاهش ــش دما به ترتی و کاه

می یابد. به صورت نظری، حرکت مولکول ها

ــود. در حداقل دمای ممکن متوقف می ش

ــق»1 می نامند که ــا را «صفر مطل این دم

تقریبا برابر F (-273°C)°460- است. میزان

گرمای یک ماده مستقیما با میزان حرکت

ــب است. نبود گرما در مولکولی آن متناس

ــق رخ می دهد. ــاده در دمای صفر مطل م

ــای باالتر از صفر مطلق مولکول ها در دماه

حرکت می کنند. میزان حرکت مولکولی به

میزان گرما بستگی دارد.

ــش دما و ــبب افزای ــش گرما س افزای

ــود. ــبب کاهش دما می ش حذف گرما س

ــوارد به غیر از زمانی ــن اصل در تمام م ای

که ماده در حال تغییر حالت است، صدق

می کند.

ــتباه گرفته ــا دما اش ــوال گرما ب معم

ــدت ــارت از میزان ش ــود. دما عب می ش

ــتقیما اندازه گرما را بیان گرماست و مس

نمی کند. میزان گرما به دما بستگی ندارد

و به نوع ماده، حجم ماده و مقدار گرمایی

ــده ــده یا از آن خارج ش ــه وارد ماده ش ک

ــتگی دارد. برای مثال، گرمای است، بس

یک فنجان قهوه در دمای F°200 کمتر از

200°F گرمای یک فنجان قهوه در دمای

(C°93.3) است و گرمای یک فنجان قهوه

ــای F (93.3°C)°200 نیز کمتر از در دم

180°F گرمای یک فنجان قهوه در دمای

(C°82.2) است.

گرمای ویژهــخصات مواد، «گرمای ویژه»2 از مش

ــزان تغییر دمای ــام دارد که بیان گر می ن

ــخصی از ــر دریافت مقدار مش ماده در اث

گرماست.

یک Btu (واحد بریتانیایی گرما) برابر

ــاز باری افزایش ــدار گرمای مورد نی با مق

ــزان °1 در دمای ــه می ــای lb 1 آب ب دم

ــر از چند مورد خاص ــت. به غی F°39 اس

نظیر گاز آمونیاک و هلیوم، در تمام مواد،

ــرای افزایش دمای هر گرمای مورد نیاز ب

پوند از ماده به میزان F°1 کمتر از گرمای

مورد نیاز به وسیله آب است.

لذا مقیاس گرمای ویژه، آب است که

ــت. گرمای ویژه ــژه آن 1.0 اس گرمای وی

آلومینیم 0.2 است؛ یعنی 0.2Btu دمای

ــد آلومینیم را یک درجه فارنهایت یک پون

ــای پنج پوند ــش می دهد. 1Btu دم افزای

ــه فارنهایت و دمای آلومینیم را یک درج

ــک پوند آلومینیم را پنج درجه فارنهایت ی

افزایش می دهد.

محتوای حرارتیــک حاوی ــاظ تئوری ــاده به لح هر م

مقداری گرماست که معادل انرژی حرارتی

ــش دمای آن از صفر مورد نیاز برای افزای

ــت. این کمیت، مطلق به دمای فعلی اس

ــود و ــوای حرارتی»3 نامیده می ش «محت

ــوس و گرمای ــای محس ــکل از گرم متش

نهان است. گرمای محسوس سبب تغییر

ــی گرمای نهان، ــود؛ ول دمای ماده می ش

نامحسوس است و در حالت ماده از جامد

به مایع یا مایع به گاز نقش دارد.

گرمای محسوســی که دمای ماده را بدون تغییر گرمای

حالت آن تغییر می دهد، گرمای محسوس4

نام دارد و مقدار آن به وسیله یک دماسنج

برحسب درجه و به صورت اختالف دمایی

قسمت دومHVAC troubleshooting guide, c2009 :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۲۷ - شماره ۴۴

.(ΔT یا T دلتا) ماده اندازه گیری می شود

ــه وزن و گرمای ویژه یک ماده چنانچ

ــد، می توان میزان گرمای ــخص باش مش

ــرب اختالف ــی را از ض ــا خروج ورودی ی

گرمای محسوس (ΔT) در وزن ماده و در

ــب Btu محاسبه کرد؛ گرمای ویژه برحس

ــای مورد نیاز برای افزایش لذا میزان گرم

140°F از (lb 8.43) ــک گالن آب دمای ی

تا F°160 از معادله زیر به دست می آید:

گرمای ویژه × وزن × ΔT = گرمای

محسوس

(160-140) × 8.34 × 1 = 20×8.34 =

166.8Btu

گرمای نهانــرای تغییر حالت ــای مورد نیاز ب گرم

ماده در یک دمای ثابت، گرمای نهان5 نام

دارد. از لحاظ نظری، هر ماده با توجه به

میزان دما و فشار خود می تواند به صورت

ــد. به منظور تغییر گاز، مایع یا جامد باش

ــاده از جامد به مایع یا از مایع به حالت م

گاز وجود گرما الزامی است.

ــورد نیاز برای ــال، گرمای م برای مث

تبدیل یک پوند یخ در دمای F°32 به یک

ــت. پوند آب در همین دما، 144Btu اس

ــوس مورد نیاز برای افزایش گرمای محس

دمای یک پوند آب از F°32 به F°212 برابر

ــان مورد نیاز ــت. گرمای نه 180Btu اس

برای تبدیل یک پوند آب به بخار در دمای

ــت. چنانچه F°212 نیز برابر 970Btu اس

ــوق در جهت عکس صورت فرآیندهای ف

بگیرند، همین مقادیر گرما باید به وسیله ی

ماده آزاد شوند.

ــت ماده ای ــی یا ظرفی ــادل حرارت تب

ــا آزادکردن گرما ــر آب برای دریافت ی نظی

ــی و تهویه مطبوع حایز در صنایع گرمایش

اهمیت است. در بخش زیادی از عملیات

ــه مرکزی ــک نقط ــا در ی ــی، گرم صنعت

دریافت یا آزاد می شود و سپس ناحیه گرم

ــاختار توزیع می شود تا یا سردشده در س

محیط اطراف را گرم یا خنک کند.

سایر منابع گرماچهار منبع تولید گرما در ساختمان ها

ــید، وجود دارد: انرژی الکتریکی، خورش

ــاختمان و ساکنین دمای هوای بیرون س

ــاختمان. هر کیلووات انرژی الکتریکی س

ــای گرم کننده ه ــا، چراغ ه در ــی مصرف

ــتگاه توستر یا اتو، گرمایی آشپزخانه، دس

برابر با 3413Btu/h تولید می کند.

خورشید از منابع تولید گرماست. در

یک نیم روز آفتابی، هر فوت مربع از سطحی

ــید قرار ــتقیما تحت تابش خورش که مس

دارد، 300Btu/h گرما دریافت می کند. اگر

دمای هوای بیرون بیشتر از دمای فضای

ــد، محیط خارجی همانند یک داخل باش

ــل می کند و میزان گرمای منبع گرما عم

ــتگی تبادلی به ابعاد و تعداد پنجره ها بس

خواهد داشت.

ــاختمان نیز منبع تولید ــاکنین س س

گرما هستند؛ زیرا دمای بدن انسان بیشتر

از دمای طبیعی اتاق است. بدن شخصی

74°F (23.3°C) ــای ــی با دم که در اتاق

آزاد ــا گرم 400Btu/h ،ــت اس ــته نشس

ــخص فعالیت داشته می کند و چنانچه ش

باشد، بسته به میزان فعالیت او این میزان

گرما 2 یا 3 برابر خواهد بود. بخشی از این

ــوس است که گرما به صورت گرمای محس

بدن انسان آن را توسط هم رفت و تشعشع

آزاد می کند و باقی مانده آن، گرمای نهان

ــان است. ــی از تبخیر عرق بدن انس ناش

گرمای محسوس سبب افزایش دمای اتاق

و گرمای نهان سبب افزایش میزان رطوبت

می شود و هر دوی این کمیت ها نیز سبب

افزایش محتوای حرارتی اتاق می شوند.

سیستم های سرمایشی6ــد. ــه 1920 تولید ش ــال در ده یخچ

ــرما ــا قبل از آن یخ منبع اصلی تولید س ت

ــای یخ درون ــمار می رفت و قالب ه به ش

یخدان نگه داری می شدند. ساختار یخدان

ــابه یخچال های مدرن بود و به خوبی مش

ــده بود و درون آن طبقاتی عایق بندی ش

برای ذخیره مواد غذایی فاسدشدنی وجود

داشت. تفاوت اصلی یخچال و یخدان در

روش خنک سازی آن ها بود. یخ فروش ها هر

هفته یک بار می آمدند و یک قالب یخ 50 یا

100 پوندی را درون یخدان می گذاشتند.

قالب یخ 50 پوندی چه مقدار سرما تولید

ــان ذوب یک پوند یخ می کند؟ گرمای نه

ــای نهان ذوب یک ــت و گرم 144Btu اس

7200Btu قالب یخ 50 پوندی، 144×50 یا

ــک قالب یخ 100 ــای نهان ذوب ی و گرم

پوندی، 14400 پوند است. عملیات تبرید

در یخدان از طریق هم رفت انجام می شد.

ــای اولیه در تصویر از انواع یخچال ه

ــان داده شده است بخش فوقانی (9) نش

ــز آن از یخدان ــبب تمای ــن یخچال س ای

ــتگاه ها که در ــود. برخی از این دس می ش

ــده اند، همچنان ــاخته ش دهه 1920 س

استفاده می شوند.

تبخیـر از حاصـل سـرمایش (سیستم باز)7

ــود و ــان تبخیر می ش عرق بدن انس

ــد. در یک روز گرم، ــدن را خنک می کن ب

آبی که درون یک ظرف متخلخل نگه داری

ــود، خنک می شود. آب از داخل به می ش

بیرون تراوش می کند. مقدار آبی که روی

ــود دارد، اندک ــطح خارجی ظرف وج س

است. این آب سطحی، تبخیر می شود.

صفحه ۲۸ - شماره ۴۴

بخش بسیاری از گرمای مورد نیاز برای

تبخیر، به وسیله مایعی که درون ظرف قرار

ــود. بدین ترتیب، گرما دارد، تامین می ش

ــده و مایع خنک ــیله بخار خارج ش به وس

می شود.

سیکل اولیه تبریدــرارت داخلی یک ماده هنگامی که ح

تغییر کند، آن ماده تغییر حالت می دهد.

ــت که در حالت جامد قرار دارد یخ آبی اس

و بخار نیز آبی است که در حالت گازی قرار

دارد. در اثر اعمال حرارت، جامد به مایع

ــود. به منظور و مایع به بخار تبدیل می ش

ــاندن یک ماده باید از گرما تبخیر یا جوش

ــود و به منظور تبدیل ماده به استفاده ش

مایع یا گاز، گرما باید از ماده خارج شود.

ــورد نیاز به جنس ماده و میزان گرمای م

تغییرات فشار آن بستگی دارد.

ــاوی آب ــک ظرف ح ــال، ی ــرای مث ب

ــعله گاز گرم می شود، در جوش را که با ش

نظر بگیرید. دمای جوش آب در سطح دریا

ــت. با افزایش دمای F (100°C)°212 اس

ــد؛ اما دمای ــعله، آب سریع تر می جوش ش

ــگام گرم کردن ــر نمی کند. در هن آب تغیی

ــا باید از ماده ــاندن یک ماده، گرم یا جوش

ــود. در این مثال، گرما از دیگری خارج ش

ــود. با افزایش دمای شعله گاز خارج می ش

ــرعت انتقال حرارت افزایش شعله، تنها س

می یابد و دمای آب تغییری نمی کند.

ــوش ماده ــار، نقطه ج ــا تغییر فش ب

ــطح تغییر می کند. با افزایش ارتفاع از س

دریا، فشار اتمسفر و دمای جوش کاهش

ــاع ــال، آب در ارتف ــرای مث ــد. ب می یابن

(193°F) 89.4°C ــای دم در 10.000ft

،100psi می جوشد. در فشارهای کمتر از

نقطه جوش آب F (170°C)°338 است.

ــا یک مثال ــار و تبرید را ب رابطه فش

نشان می دهیم. مخزنی را در نظر بگیرید

ــار ــت که در فش ــاده ای اس ــه حاوی م ک

ــفر تبخیر شده است. با اعمال فشار اتمس

lb 100، میعان رخ می دهد. مایع به وسیله

یک شلنگ و نازل از مخزن خارج می شود

و با عبور از لوله های طویل مارپیچی وارد

اتمسفر می شود (تصویر 10).

ــود، هنگامی که مایع وارد نازل می ش

فشار آن کاهش می یابد و به کمتر از فشار

ــد. این امر سبب کاهش ــفر می رس اتمس

ــود. ــوش مایع می ش ــر یا ج ــه تبخی نقط

ــای داخلی ــع در اثر گرم ــداری از مای مق

ــد و مایع ــود یا می جوش آن تبخیر می ش

ــرعت ــده در اثر خروج گرما به س باقی مان

ــپس مایع از لوله های ــود. س خنک می ش

ــرد، تبخیر ــا می گی ــا مخزن گرم فلزی ی

ــدن لوله های ــبب خنک ش ــود و س می ش

مارپیچی می شود. لوله ها از فضای اطراف

ــا را خنک ــرده و فض ــت ک ــا را دریاف گرم

ــار ماده درون ــد. تا زمانی که فش می کنن

ــفر باشد، این ــار اتمس مخزن کمتر از فش

ــازی یا تبرید را سیستم عملیات خنک س

ادامه می دهد.

ــتم تبرید، ــایر اجزای سیس وظیفه س

ــرد پس از اتمام عملیات بازیافت ماده مب

خنک سازی است. این اجزا به ترتیب محل

ــد از مخزن8 یا گیرنده قرارگیری عبارت ان

ــاط10، کویل اواپراتور11، مایع9، شیر انبس

کمپرسور و کندانسور.

ــیکل ــر (11) نمونه ای از س در تصوی

سیستم تبرید نشان داده شده است. مایع

مبرد درون تانک یا گیرنده مایع تحت فشار

باال قرار دارد. هنگامی که مبرد وارد شیر

ــود، فشار کاهش می یابد و انبساط می ش

مایع شروع به تبخیرشدن می کند. تبخیر

ــرد وارد کویل ــی پایان می یابد که مب زمان

اواپراتور شود. در هنگام تبخیر، مبرد گرم

می شود و حرارت مورد نیاز به وسیله کویل

ــا خروج گرما، ــود. ب اواپراتور تامین می ش

کویل خنک می شود و مبرد به صورت یک

ــش اواپراتور ــار درمی آید. بخ بخار کم فش

ــتم، اغلب ناحیه کم فشار، فشار در سیس

ــود. هر ــش نامیده می ش معکوس یا مک

ــند، ــای اواپراتور گرم تر باش چقدر لوله ه

ــتر بوده و فشار مکش سرعت تبخیر بیش

نیز باالتر خواهد بود.

ــار وارد کمپرسور سپس بخار کم فش

می شود، فشار آن افزایش می یابد و میعان

رخ می دهد. این امر ناحیه پرفشار سیستم

ــد از کویل ــد. حرارت بای ــال می کن را فع

تصویـر (9) تغییـر یخـدان و تبدیل آن به یخچال

بخار تبخیر شده از این بخار تبخیر شده از این قسمت خارج می شودقسمت خارج می شود

تصویر (10) محرله اولیه تبرید (جانسـون .((Johnson)

صفحه ۲۹ - شماره ۴۴

تبخیرتبخیر

خازنخازن

دریافت کننده دریافت کننده مایعمایع

فشار پایینفشار پایین فشار باالفشار باال

تصویر (11) نواحی کم فشار و پرفشار در سیستم خنک کننده.

ــود تا مبرد ــور خارج ش اواپراتور و کمپرس

ــود و کویل خنک شونده به مایع تبدیل ش

ــیله هوا یا آب داخل کندانسور این به وس

ــا آبی که ــام می دهد. هوا ی ــل را انج عم

خنک تر از مبرد است، گرمای آن را جذب

می کند. در حین خنک شدن مبرد، میعان

رخ می دهد و مایع وارد ظرف گیرنده مایع

ــود. از آنجا که فشار مبرد یا مخزن می ش

ــان در دمای ــت، میع ــش یافته اس افزای

کمتری رخ می دهد.

ــتم ها ممکن است در برخی از سیس

ــی از اواپراتور یا ظرف گیرنده مایع، بخش

کندانسور باشد.

توانــتگاه های خنک کننده واحد توان دس

ــود. این ــد بیان می ش ــب تن تبری برحس

واحد بیان گر میزان و قابلیت تولید انرژی

ــخص خنک کننده در یک بازه زمانی مش

ــده حاصل از هر ــت. انرژی خنک کنن اس

تن تبرید برابر با انرژی تولیدشده به وسیله

ــت که طی 24 ساعت ذوب یک تن یخ اس

می شود. از آنجا که گرمای مورد نیاز برای

ــت، یک ذوب 1 تن یخ، 288000Btu اس

ــتگاه مبرد با ظرفیت 1 تن طی مدت دس

24 ساعت، 288000Btu جذب می کند.

مبردهاــوان گفت که ــری می ت ــورت نظ به ص

ــتگاه های ــه بتواند درون دس هر گازی ک

ــاوب به مایع و بخار مکانیکی به طور متن

ــوان مبرد ــد به عن ــود، می توان تبدیل ش

ــتی ها ــیاری از کش عمل کند؛ لذا در بس

ــتفاده ــیدکربن به عنوان مبرد اس دی اکس

می شود و لوله ها و ماشین آالت به کاررفته

باید از استحکام فراوانی برخوردار باشند.

ــاهدات عملی نشان می دهند که مش

ــار می توان مبردهای مختلف را تحت فش

ــط به وسیله تجهیزاتی که استحکام متوس

مکانیکی قابل قبولی دارند و با استفاده از

لوله هایی که ابعاد و ضخامت دیواره آن ها

متوسط است، جابه جا کرد. با وجود اینکه

ــواص یک مبرد ــاده ای از تمام خ هیچ م

ــا مبردهای ــت، ام ایده آل برخوردار نیس

هیدروکربنی نسبتا ایده آل هستند.

ــن 12(C)، کلر13 ــرد 12 حاوی کرب مب

ــول فرم و ــت اس (F) 14ــور فلوئ و (Cl)

R-22 است. مبرد CCl2F2 ــیمیایی آن ش

ــدروژن (H)، کلر ــن (C)، هی حاوی کرب

(Cl) و فلوئور (F) است. فرمول شیمیایی

آن CHClF2 است و کمی با R-12 تفاوت

دارد.

ــا دارای خواص ــک از این مبرده هری

ــار جوش منحصربه فردی از قبیل بو و فش

متفاوت هستند. مبردها سیاالتی هستند

که وجود آن ها در سیستم های خنک کننده

ــور به منظ ــواد م ــن ای ــت. اس ــی الزام

ــردن هوا یا آب در تجهیزات تهویه خنک ک

مطبوع، گرما را از یک مکان به مکان دیگر

منتقل می کنند.

بسیاری از مواد از قبیل آبی که تحت

شرایط خاص قرار دارد را می توان به عنوان

مبرد استفاده کرد. برخی از انواع مبردهای

رایج عبارت اند از:

ــرد مورد ● ــن مب آمونیـاک: قدیمی تری

ــت که هنوز در برخی از ــتفاده اس اس

ــی رود. این ماده ــتم ها به کار م سیس

بسیار سمی است.

ــن ماده ای ● دی اکسـید گوگـرد: اولی

ــد و در ــه جایگزین آمونیاک ش بود ک

استفاده خانگی کوچک دستگاه های

شد. این ماده بسیار سمی است.

ــرد ترکیبی بود ● مبـرد 12: اولین مب

ــترده استفاده شد. این که به طور گس

ــتگاه های ماده در تعداد زیادی از دس

پیستون تهویه مطبوع به کار می رود.

این ماده سمی نیست.

مبـرد 22: کاربردهای آن مشابه مبرد ●

ــت نقطه جوش ــت. به عل R-12 اس

ــاالی ماده ــای نهان ب ــن و گرم پایی

ــورهای کوچک تر و می توان از کمپرس

لوله های مبرد استفاده کرد. این ماده

سمی نیست.

در ● ــد کلرای ــل متی :40 مبـرد

ــاری و به ویژه در خنک کننده های تج

صفحه ۳۰ - شماره ۴۴

ــتفاده می شود. تجهیزات کوچک اس

ــه کار ــاده چندان ب ــن م ــروزه ای ام

ــدن با ــی رود؛ زیرا در اثر ترکیب ش نم

ــود. این ماده سمی هوا منفجر می ش

نیست.

جایگزینی مبردهاــار که شامل ــتم های کم فش در سیس

ــی و ــای غذای ــای فرآورده ه خنک کننده ه

ــتند، مبردهایی از ــی هس ــای یخ زمین ه

ــتفاده می شوند. پروپان قبیل آمونیاک اس

ــروزه ــی دارد. ام ــای خاص ــز کاربرده نی

دانشمندان دریافته اند که هیدروکربن های

کلردار برای الیه ازن مضرر هستند و لذا در

R-12 ،R-11 (CCl3F) مقاالت، مبردهای

ــایر ترکیبات مشابه از قبیل (CCl2F2) و س

ــه ضرر کمتری دارند، R-22 (CHClF2) ک

مورد توجه قرار گرفته اند. در قطع نامه های

ــر، اخی ــی بین الملل ــتانداردهای) (اس

برنامه هایی برای خارج کردن مبردهای مضرر

از چرخه تجاری تدوین شده است.

ــال ح در ــا مبرده ــازی جایگزین س

ــرفت است و این امر یک چالش فنی پیش

و اقتصادی به شمار می رود. یافتن سیالی

ــوده و از ایمنی ــه دارای خواص بهینه ب ک

ــی از این چالش ــت، بخش ــوردار اس برخ

ــاخت و ــازنده برای س ــت و ترغیب س اس

ــت مقرون به صرفه و ــیال با قیم توزیع س

ــش دیگری از ــورد نیاز، بخ ــر م در مقادی

R-123 .ــود ــوب می ش این چالش محس

ــبی برای ــن مناس (CHCl2CF3) جایگزی

و R-134a (CH2FCF3) و R-11

R-123 است. مبرد R-12 جایگزینی برای

ــان مورد ــر، همچن ــتن کل ــت داش به عل

ــرار دارد. R-123a را می توان از ــاد ق انتق

مغازه های فروش تجهیزات تهویه مطبوع

اتومبیل ها خریداری کرد. در سیستم های

ــین های جدید ــوع اغلب ماش تهویه مطب

از R-134a استفاده می شود.

ــه تهوی ــور کمپرس ــتم های سیس در

R-22 مطبوع مسکونی و تجاری اغلب از

ــود. این ماده نیز احتماال ــتفاده می ش اس

ــا 2030 از رده ــال های 2020 ت ــن س بی

خارج خواهد شد؛ اما یافتن یک جایگزین

ــن ماده ــول برای ای ــل قب ــب و قاب مناس

به سادگی آنچه تصور می شود، نیست.

پی نوشت1. Absolute zero2. Specific heat3. Heat content4. Sensible heat5. Latent heat6. Refrigeration system7. Refrigeration from vaporization (open system)8. Tank9. Liquid receiver10. Expansion valve11. Evaporator coil12. Carbon13. Chlorine. 14. Fluorine.

HVAC water chillers and cooling towers :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۳۱ - شماره ۴۴

بهره بردارى و نگهدارى برج خنك كننده

مقاالت

راه اندازی برج خنک کنندهــتم سیس ــب نص ــل تکمی از ــس پ

ــدازی برج خنک کننده خنک کننده، راه ان

و در سرویس قراردادن آن ضروری است.

ــتم آب ــدازی و بهره برداری از سیس راه ان

ــور شامل سه بخش اساسی است کندانس

که با الزامات متعدد برای هریک از اجزای

خود همراه است:

الف) پمپ آب کندانسور

ــامل سوارکردن کنترل نصب پمپ ش .1

پمپ، رابط ها، ایزوالتورهای ارتعاشی

(لرزه گیرها) و لوازم لوله کشی از قبیل

ــار، ــی، گیج یا درجه فش ــیر، صاف ش

ترمومتر و غیره.

ــتایی ــپ و هم راس ــفت پم کنترل ش .2

کوپلینگ آن.

پمپ ــفت ش یاتاقان های روغن کاری .3

طبق دستورات سازنده.

ــفت موتور روغن کاری یاتاقان های ش .4

طبق دستورات سازنده

ــت برای ــا دس ــفت ب ــدن ش چرخان .5

اطمینان از چرخش آزاد موتور پمپ

ــفت کنترل جهت صحیح چرخش ش .6

الکتروپمپ با استارت تقه ای.

ب) برج خنک کننده

ــو ــطوح برج، شست وش تمیزکردن س .1

ــتک ــتک فوقانی و تش و نظافت تش

تحتانی برج

تمیزکردن صافی تشتک تحتانی برج .2

فن ــفت ش یاتاقان های ــن کاری روغ .3

طبق دستورات سازنده.

ــفت موتور روغن کاری یاتاقان های ش .4

طبق دستورات سازنده.

ــش (در ــم محرک ران ــت و تنظی تس .5

صورت نصب)

الف) تنظیم کشش تسمه (ها)

ــتایی ــم هم راس ــرل و تنظی ب) کنت

تسمه (ها)

تست و تنظیم محرک گیربوکس (در .6

صورت نصب)

الف) پرکردن مخزن روغن.

ب) کنترل هم راستایی شفت.

ــرای ب ــا کوپلینگ ه ــرل کنت پ)

ــردن آن ها و ــا، بازی ک ــفت بودن پیچ ه س

غیره.

ــرای ــت ب ــا دس ــفت ب ــش ش چرخ .7

ــن از چرخش آزادانه فن اطمینان یافت

و محرک آن.

ــفت کنترل جهت صحیح چرخش ش .8

الکتروپمپ با استارت تقه ای.

ــدت فن (ها) و کنترل 9. چرخش کوتاه م

سروصدا و ارتعاش آن ها و مطابق بودن

ــات پالک ــا اطالع ــن ب ــر موتورف آمپ

سازنده.

10. شست وشوی لوله ای آب کندانسور با

آب و مواد شیمیایی.

11. پرکردن تشتک تحتانی برج و لوله های

ــتورات ــور طبق دس ــرج و کندانس ب

سازنده تا سطح پیشنهادی.

12. چرخش کوتاه مدت پمپ آب برج.

ــر موتور پمپ در الف) قرارگرفتن آمپ

مقادیر اسمی پالک موتور

ــتک فوقانی ــت توزیع آب تش ب) تس

ــرج و جریان آب ــرج، صفحات داخلی ب ب

صحیح تشتک تحتانی برج.

ــتک ــان گردابی تش ــرل جری پ) کنت

تحتانی برج.

ــتات و گرم کن (هیتر) ــت ترموس 13. تس

حفاظت از یخ زدگی (آنتی فریز).

14. برای نصب های چندسلولی یا مرکب:

الف) اطمینان یافتن از عملکرد صحیح

شیرهای جداساز (ایزوله یا قطع جریان).

ب) تعادل جریان آب کندانسور هریک

از سلول ها از نظر جریان رفت و برگشت.

ــه صرفه جوکننده برای پ) تعادل لول

ــتک تحتانی ــطح صحیح آب تش حفظ س

هریک از سلول ها در زمان کار.

ــور و 15. قراردادن موتور پمپ آب کندانس

فن برج در وضعیت اتوماتیک.

پ) کنترل ها

کنترل نصب صحیح سنسورهای دما. .1

صفحه ۳۲ - شماره ۴۴

تست عملکرد شیر کنترل بای پاس و .2

تنظیم چرخش 70 درجه ای آن.

کنترل نقطه تنظیم کنترل کننده. .3

تست عملکرد صحیح رله های کنترل .4

فن.

ــح VFD (در ــرد صحی ــت عملک تس .5

صورت نصب).

تست عملکرد کلید قطع ارتعاش. .6

ــت عملکرد کنترل های سطح آب تس .7

ــرج از جمله آالرم ــی ب ــتک تحتان تش

سطح حد پایین و حد باال (کمبود آب

و سرریز آب).

ــت وضعی در ــا کنترل ه ــراردادن ق .8

بهره برداری.

ت) تصفیه آب

کنترل پراب یا میله های سنسور PH و .1

قابلیت هدایت از نظر نصب صحیح.

تست عملکرد شیر برقی تخلیه برج. .2

ــه آب در ــزات تصفی ــراردادن تجهی ق .3

وضعیت بهره برداری.

ــتم آب ــد سیس ــه، بای ــن مرحل در ای

ــور کار کند و کنترل شود تا دمای کندانس

نقطه تنظیم را تحت کنترل های اتوماتیک

ــاعت حفظ کند. با وجود این، طی 24 س

اول بهره بردای، تمام جنبه های پمپ آب

ــور، برج خنک کننده، کنترل ها و کندانس

ــورد ارزیابی ــوند و م تصفیه آب کنترل ش

ــروصداها، ارتعاش و مکرر قرار بگیرند. س

ــکل دیگر بهره برداری نیازمند هرگونه مش

ــتم و تعمیر مشکالت خاموش کردن سیس

ــرویس قراردادن ــع نواقص قبل از س و رف

سیستم است.

ــس از چند روز اول کار برج و تامین پ

تمام الزامات راه اندازی، برج را از نظر گردش

مجدد اضافی کنترل کنید. این وضعیت از

طریق اندازه گیری دمای دماسنج مرطوب

ــنج مرطوب هوای محیطی و دمای دماس

ــود. افزایش ــخص می ش ورودی برج مش

ــنج ــک درجه فارنهایتی دماس ــش از ی بی

مرطوب ورودی نسبت به دماسنج مرطوب

محیطی نشان دهنده تخلیه ی اضافی هوا

و ورود مجدد آن به داخل برج است.

نگه داری برج خنک کنندهــتم برج ــض قرارگرفتن سیس به مح

خنک کننده در سرویس کامل 24 ساعته،

ــه داری و بازدیدهای منظم روزانه باید نگ

ــرداری و عملکرد ــود تا از بهره ب انجام ش

ــود و عمر صحیح برج اطمینان حاصل ش

ــورد انتظار تجهیزات برج تامین و مفید م

تضمین شود. نگه داری صحیح و مورد نیاز

ــیم می شود: نگه داری به دو قسمت تقس

تصفیه آب و نگه داری مکانیکی.

مدیریت تصفیه آب

ــوع روزمره، از ــوان یک موض 1. به عن

ــم تصفیه آب اطمینان حاصل انجام منظ

کنید و پارامترهای گوناگون تصفیه آب را

از قبیل TDS،PH انواع مواد شیمیایی،

کیفیت ها و غیره کنترل و پی گیری کنید.

2. حداقل دو بار در سال نمونه آب را

به یک آزمایشگاه مستقل (آزاد) بفرستید

ــزارش ماهیانه ــا آخرین گ ــج آن ب تا نتای

پیمانکار خدمات آب مقایسه شود و مورد

تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.

ــودن خاموش ب ــای دوره ه ــی ط .3

ــنل نگه داری، برج و ــتم، باید پرس سیس

ــته ــوب، لجن و پوس لوله ها را از نظر رس

ــک برنامه تصفیه آب بازدید کنند که از ی

ناکافی حاصل شده اند.

ــرج را به صورت ــرد چیلر و ب 4. عملک

ــه و منظم کنترل و پی گیری کنید تا روزان

سیستم از نظر عدم تشکیل رسوب و لجن

کنترل شود. اطالعات تصویر (1) به صورت

ــل روزی یک بار یا یک بار در منظم (حداق

ــا اطالعات ــود و ب ــیفت) اجرا ش ــر ش ه

ــن بار، اختالف دما تصویر (1)، روابط بی

و توان ورودی کنترل و پی گیری شود. اگر

ــیرها به طور محسوسی روابط بین این ش

ــان دهنده ی ــد نش ــد، می توان ــر کن تغیی

رسوب گرفتگی و لجن گرفتگی چیلر و برج

و دیگر مشکالت بهره برداری باشد.

نگه داری مکانیکی

ــه داری مکانیکی منظم ــد و نگ بازدی

ــود: ــیم می ش ــته تقس ــه به دو دس روزان

راه اندازی و بهره برداری.

ــرج بعد از یک وقفه برای راه اندازی ب

طوالنی، باید به طور کامل بازدید و تعمیر

شود:

ــح صفحات یا ــرل وضعیت صحی کنت .1

تیغه های جداساز قطرات آب از تخلیه

هوای برج و تمیزبودن آن.

ــا، موتورها و کنترل فن ها، یاتاقان ه .2

محرک ها از نظر روغن کاری.

ــای) فن ــفت (ه ــتی ش چرخش دس .3

ــش آزادانه ــن از چرخ و اطمینان یافت

آن ها.

ــرل چرخش صحیح موتورفن ها و کنت .4

تنظیم کشش محرک های تسمه ای.

ــا ــرج ب ــی ب ــتک تحتان ــردن تش پرک .5

ــرد صحیح ــرل عملک ــازه و کنت آب ت

کنترل کننده های سطح آب.

استارت پمپ کندانسور و کنترل توزیع .6

آب صحیح تشتک فوقانی برج.

ــرج از نظر ــرل صفحات داخلی ب کنت .7

و ــی لجن گرفتگ ــوب گرفتگی، رس

تمیزکردن آن ها (در صورت لزوم).

کنترل واشرهای آب بندی دریچه های .8

دسترسی و تعویض واشرهای معیوب.

ــطوح فلزی از ــل تمام س بازدید کام .9

ــته یا ــکیل پوس ــر خوردگی، تش نظ

صفحه ۳۳ - شماره ۴۴

ــه ــردن هرگون ــی، تمیزک لجن گرفتگ

رسوب و لجن و تعویض هرگونه سطح

ــطح فلزی با ــزی معیوب با یک س فل

روکش روی سرد.

ــتک ــتی تش 10. جلوگیری از هرگونه نش

تحتانی، پوسته و لوله کشی های برج.

ــرمایش)، بازدید طی فصل کاری (س

ــت تا از و نگه داری منظم برج ضروری اس

عملکرد و بهره بردای صحیح آن اطمینان

حاصل شود:

الف) هفتگی:

تمیزکردن صافی تشتک تحتانی برج. .1

ــیرهای ــیر تخلیه برج و ش کنترل ش .2

ــر ــده آن از نظ ــا جبران کنن ورودی ی

عملکرد صحیح.

تست آب و تنظیم تصفیه شیمیایی در .3

صورت لزوم.

کنترل مخزن روغن محرک گیربوکسی. .4

ب) ماهیانه

ــتک ــوی تش تمیز کردن و شست وش .1

ــژه برج هایی که در ــی برج (به وی تحتان

ــاهراه ها، مراکز صنعتی و مجاورت ش

ــار ذرات زیر معلق امثال آن ها با انتش

در هوا).

کنترل سطح آب تشتک تحتانی برج و .2

تنظیم آن در صورت لزوم.

کنترل سیستم توزیع آب و افشانک های .3

آن.

کنترل صفحات یا دیواره های جداساز .4

قطرات آب تخلیه هوای خروجی برج.

کنترل تسمه ها، گیربوکس ها و تنظیم .5

آن ها در صورت لزوم.

ــای ورودی ــا، حفاظ ه ــرل فن ه کنت .6

و ــار گردوغب ــر نظ از ــا کرکره ه و

آشغال گرفتگی و تنظیم کردن آن ها در

صورت لزوم.

کنترل کلیدها و پیچ های تنظیم. .7

پ) به طور منظم

روغن کاری موتور مطابق با دستورات .1

سازنده.

ــفت فن هر روغن کاری یاتاقان های ش .2

1000 ساعت یا هر سه ماه یک بار.

ــق ــس طب ــرک گیربوک ــرل مح کنت .3

دستورات سازنده.

تخلیه صافی پمپ آب کندانسور. .4

ت) سالیانه

ــژه ــی به وی ــطوح رنگ ــردن س تمیزک .1

سیستم تکیه گاهی سازه ای.

تمیزکردن صافی پمپ آب کندانسور. .2

نگه داری برج القایی / ونتوری

ــرج خنک کننده ــم ب ــه داری منظ نگ

ــطه عدم ــا مکش القایی به واس ونتوری ی

ــاده تر از برج ــن تا حدی س ــتفاده از ف اس

خنک کننده مکش مکانیکی است.

ــرای نگه داری ــن جنبه خاص ب چندی

ــه باید به طور ــرج وجود دارد ک این نوع ب

ماهیانه مورد توجه قرار بگیرند:

صافی ها: دو نوع صافی وجود دارد که .1

باید پیاده و با آب پرفشار تمیز شوند.

ــتوانه ای ــته اس صافی نهایی در پوس

ــمت ورودی برج نصب ــودی س و عم

ــه حوضچ ــی صاف ــی ول ــود؛ می ش

(چاهک) به صورت توری های مسطح

ــی برج و ــتک تحتان ــت که در تش اس

ــیر لوله خروجی برج یا ورودی در مس

کندانسور نصب می شود.

نازل های پاشـش: نازل ها را در حین .2

ــد کنید. در ــرل و بازدی ــرج کنت کار ب

تاریختاریخجمع آوری اطالعات توسطجمع آوری اطالعات توسط

شماره برج خنک کنندهشماره برج خنک کننده

شماره برج خنک کنندهشماره برج خنک کننده

شماره برج خنک کنندهشماره برج خنک کننده

شماره برج خنک کنندهشماره برج خنک کننده

وضعیت هوای بیرونوضعیت هوای بیرون

زمانزماندمای دماسنج خشکدمای دماسنج خشکدمای دماسنج مرطوبدمای دماسنج مرطوب

فن های روشن / سرعت کم/ زیادفن های روشن / سرعت کم/ زیاد

فن های روشن / سرعت کم/ زیادفن های روشن / سرعت کم/ زیاد

سطح آبسطح آبفن های روشن/ سرعت کم / زیادفن های روشن/ سرعت کم / زیاد

سطح آبسطح آب

سطح آبسطح آب

فن های روشن/ سرعت کم/ زیادفن های روشن/ سرعت کم/ زیادسطح آبسطح آب

شیفتشیفت

تصویر (1) برگ گزارش برج خنک کننده

صفحه ۳۴ - شماره ۴۴

ــطه ــورت نیاز به تمیزکردن به واس ص

ــش ضعیف یا ناقص آب نازل ها، پاش

سوراخ نازل را با یک سیستم مفتولی

ــیمی تمیز کنید. در باریک یا فرچه س

ــرج را خاموش ــورت بی رضایتی، ب ص

ــد و آن ها را ــد و نازل ها را درآوری کنی

به صورت کارگاهی تمیز کنید.

کرکره های ورودی: کرکره های ورودی .3

برج نزدیک هم قرار دارند و باید تمیز

باشند. می توان آن ها را به راحتی پیاده

ــش آب و تمیز کرد یا به نازل های پاش

دسترسی پیدا کرد.

نگه داری مبدل حرارتی

ــیکل صرفه جوکننده آب ــی از س وقت

ــدل حرارتی آن ــود، باید مب ــتفاده ش اس

به صورت منظم نگه داری شود:

مبدل حرارتی قابی - صفحه ای: وقتی .1

ــتفاده اس صرفه جوکننده ــیکل س از

ــود، مراحل نگه داری زیر را منظم ش

انجام دهید:

ــتان که از ــد در فصل تابس ــف) بای ال

ــتفاده نمی شود، بسته مبدل حرارتی اس

صفحه مبدل آزاد شود تا بتوان واشرهای

آب بندی (کاسکت ها) را بیرون آورد.

ــل کاری، وقتی که ــاز فص ب) در آغ

ــتفاده ــیکل صرفه جو کننده اس دیگر از س

نمی شود، صفحات مبدل حرارتی را پیاده

ــار استفاده شود و تمیز کنید. از آب پرفش

ــزی هم آلیاژ با صفحات ــای فل و از برس ه

مبدل حرارتی آن ها را پیاده و تمیز کنید؛

ــرطی که به واشرهای آب بندی البته به ش

آسیب نرسد.

ــورت ــرل را به ص ــیرهای کنت پ) ش

ــرل کنید تا از عملکرد صحیح ادواری کنت

آن ها اطمینان حاصل شود.

مبـدل حرارتی لوله ای - پوسـته ای: .2

ــتفاده ــیکل صرفه جو اس ــی از س وقت

شود، مراحل نگه داری زیر انجام شود:

ــته را به صورت ــا و پوس ــف) لوله ه ال

ــطوح ــد و س ــو دهی ــه شست وش ماهیان

ــا را بازدید کنید. داخلی و خارجی لوله ه

ــید موریاتیک 10 درصد ــا را با اس (لوله ه

ــد). در زمان ــاعت تمیز کنی به مدت 2 س

تعویض صفحه پوش ، کاسکت یا واشرهای

آب بندی را تعویض کنید.

ــورت ــرل را به ص ــیرهای کنت ب) ش

ــرل کنید تا از عملکرد صحیح ادواری کنت

آن ها اطمینان حاصل شود.

رفع عیـب نواقـص عملکرد برج خنک کننده

ــه داری ــب و نگ ــاب، نص ــد انتخ بای

ــتم تهویه مطبوع ــرج خنک کننده سیس ب

به صورت صحیح انجام شود. با وجود این،

ممکن است برج به واسطه مسائل متعدد

ــده خود را ــف پیش بینی ش ــد وظای نتوان

ــی و ارزیابی انجام دهد که باید مورد بررس

میدانی قرار بگیرد. مسائل عملکردی برج

ــته اصلی تقسیم ــه دس خنک کننده به س

می شود:

1. مسائل انتخاب

2. مسائل نصب

3. مسائل نگه داری

مسائل انتخاب

مسائل عملکردی ناشی از انتخاب برج

ــود؛ به عملکرد ناکافی برج مربوط می ش

زیرا یک یا چند الزام عملکردی برج به طور

ــت. دو فاکتور برای ناصحیح یا ناکافی اس

عملکرد برج معرفی می شود:

ــاس میزان ــی برج براس ــار سرمایش ب .1

جریان آب کندانسور و حدود تغییرات

افزایش دمای آب کندانسور.

ــور و اختالف دمای رفت آب کندانس .2

ــوب بیرونی یا ــنج مرط ــای دماس دم

هوای ورودی برج.

از متغیرهای فوق، رایج ترین اشتباهات

ــرمایش و انتخاب دمای ــن بار س در تعیی

ــنج مرطوب بیرونی یا هوای ورودی دماس

ــی یا هر دو ــورت می گیرد. اگر یک برج ص

متغیر فوق کمتر از حد نیاز برآورد شوند،

ــیار بس ــده انتخاب ش خنک کننده ــرج ب

کوچک خواهد بود.

ــتباهات انتخاب معموًال براساس اش

ــائل عملکردی در زمان طراحی است مس

ــتیابی به دمای آب ــه منجر به عدم دس ک

ــری دمای ــود. اندازه گی ــور می ش کندانس

ــنج مرطوب بیرونی یا هوای ورودی دماس

ــان می دهد که ــرایط نش برج تحت این ش

آیا انتخاب برج براساس دمای طرح خیلی

پایین دماسنج مرطوب بیرونی بوده است

ــرمایش را می توان براساس یا خیر. بار س

ــای آب رفت و ــان طرح و دم میزان جری

ــت برج تعیین کرد که این مقدار با برگش

الزامات طرح مقایسه می شود. متاسفانه،

ــاره تصحیح ــوان درب ــی نمی ت کار چندان

ــام داد. (یعنی ــائل انتخاب برج انج مس

ــرج)؛ چون ــرمایش ب افزایش ظرفیت س

ــات عملکردی ــخصه برج برای الزام مش

فعلی بسیار کوچک است.

مسائل نصب

ــود دارد ــادی وج ــب زی ــائل نص مس

ــر عملکرد برج ــه می تواند تاثیر منفی ب ک

خنک کننده داشته باشد:

ــدد اضافی ــت گردش مج ممکن اس .1

وجود داشته باشد؛ زیرا برج از فاصله

ــی برای یک جریان آزاد کافی پیرامون

ــت. این ــوردار نیس ــوای آزاد برخ ه

ــا اندازه گیری ــوان ب ــت را می ت وضعی

دمای دماسنج مرطوب هوای محیطی

صفحه ۳۵ - شماره ۴۴

ــوب دمای ــنج مرط ــای هواس و دم

ورودی مشخص کرد. افزایش بیش از

یک درجه فارنهایت در دمای دماسنج

ــبت به مرطوب هوای ورودی برج نس

ــوب محیطی ــنج مرط ــای دماس دم

نشان دهنده آن است که هوای تخلیه

برج مجددا وارد برج می شود.

ــت؛ زیرا جریان هوای برج ناکافی اس .2

سرعت فن به طور صحیح تنظیم نشده

است. این مسئله را می توان با تنظیم

ــبت به یک سرعت فن محرک فن نس

مناسب و صحیح حل کرد.

ــت؛ زیرا ــرج ناکافی اس ــان آب ب جری .3

اندازه پمپ یا نصب آن صحیح نیست.

ــپ می تواند این ــدازه پم ــح ان تصحی

مشکل را برطرف کند.

ــا جبران گر ــه آب ورودی ی ــر لول قط .4

ــک کار ــت و برج خش برج کوچک اس

ــه آن را مطابق با ــد لول ــد. بای می کن

دستورات 3.5.2 انتخاب کنید.

ــور ناصحیح نصب لوله بای پاس به ط .5

ــده است و چیلر در صبح های سرد ش

ــئله را ــود. این مس ــتارت نمی ش اس

می توان با حذف فاصله هوایی یا هوای

به دام افتاده در مکش پمپ حل کرد.

در سیستم های فن دوسرعته، تاخیر .6

ــرل گنجانده ــه کنت ــی در برنام زمان

ــیب دیدگی ــود؛ زیرا باعث آس نمی ش

محرک می شود.

ــا ــب ی ــای مرک ــب برج ه ــرای نص ب .7

ــه ــت لول ــن اس ــلولی، ممک چندس

صرفه جو کننده از قطر کافی برخوردار

ــد؛ زیرا منجر به بی آب شدن یک نباش

ــتک دیگر ــرریزکردن تش تشتک و س

می شود. با نصب لوله صرفه جو کننده

ــکل را حل ــب می توان این مش مناس

کرد.

مسلما بعضی از برج های خنک کننده .8

ــوردار ــطح آب برخ ــب از یک س مرک

نیستند؛ چون نصب آن ها باعث چنین

عمق بنابراین ــود؛ می ش ــئله ای مس

تشتک برج ها با یکدیگر تفاوت دارد (و

گاهی عمق گوشه یک تشتک با گوشه

ــطح دیگر آن تفاوت دارد). کنترل س

ــرایطی ــتک ها تحت چنین ش آب تش

ــت. تنها راه حل واقعی این دشوار اس

ــی ها را پیاده، است که تمام لوله کش

برج یا برج ها را تراز و لوله ها را مجددًا

سوار کنید.

ــت ــی آب رف ــه لوله کش ــر هرگون اگ .9

ــتک برج و مکش ــور بین تش کندانس

ــتک برج ــطح تش ــر از س ــپ باالت پم

ــود، هوا وارد پمپ کندانسور نصب ش

می شود و اصطالحًا پمپ هوا می گیرد

ــی آن می کاهد. تنها راه حل و از کارآی

ــن آوردن لوله رفت ــئله پایی ــن مس ای

کندانسور یا باالبردن برج است.

مسائل نگه داری

ــم و تصفیه ــه داری مکانیکی منظ نگ

آب صحیح برج خنک کننده تهویه مطبوع

ــرد صحیح برج ضروری برای حفظ عملک

است.

بهبود عملکرد برجبا افزایش بار سیستم سرمایش، بار آب

کندانسور به طور مستقیم افزایش می یابد.

ــار با افزایش ــن، اگر افزایش ب با وجود ای

ــرج خنک کننده ــد ظرفیت ب ــش از ح بی

ــود و در ــد، باید برج اصالح ش همراه باش

صورت امکان، عملکرد آن بهبود یابد.

ــده تهویه ــار برج خنک کنن افزایش ب

ــور یا مطبوع با افزایش جریان آب کندانس

افزایش دمای آب کندانسور همراه است.

ــا افزایش جریان ــرد برج ب ــش عملک افزای

ــادل حرارتی برج ــطح تب ــوای برج و س ه

ــن اولین گام در ــود؛ بنابرای حاصل می ش

ــئله، تعیین یک مشخصه تحلیل این مس

جدید برج و سطح انتقال حرارتی اضافی و

ــت. سازنده می تواند جریان هوای الزم اس

ــان هوا و ــا افزایش جری ــخص کند آی مش

سطح تبادل حرارتی برج امکان پذیر است

یا خیر.

ــد، گام در صورتی که امکان پذیر نباش

ــک برج خنک کننده بعدی اضافه کردن ی

جدید به موازات برج فعلی است.

ــیل ــش القایی، پتانس ــای مک برج ه

ــان هوا در ــش جری ــتری برای افزای بیش

ــه با برج های مکش اجباری دارند. مقایس

سرعت فن مکش القایی و شیب تیغه آن را

می توان تغییر داد تا جریان هوای بیشتری

ــا یک چرخ فن ــد کند. چرخ فن را ب تولی

ــتر عوض کنید. به عنوان با تیغه های بیش

ــاژ کل فن با یک فن ــن اقدام، مونت آخری

ــود. در هریک از کامل بزرگ تر تعویض ش

ــب با ــن موارد، بزرگی موتور فن متناس ای

ــت. همچنین قطر ــش جریان هواس افزای

ــان موتور فن ــب با جری کابل برق متناس

است.

ــرج را با یک صفحه ــه داخلی ب صفح

ــاری ــر تعویض کنید. صفحه آبش کارآمدت

ــه PVC تعویض ــک صفح ــزی را با ی فل

ــت. کنید که 15 تا 20 درصد کارآمدتر اس

ــاری را با ــوان صفحه آبش همچنین می ت

ــا انتقال ــض کرد ت ــرده ای تعوی صفحه پ

ــزان 25 درصد افزایش یابد. حرارت به می

ــه پرده ای فعلی برج را با یک صفحه صفح

ــد؛ ولی ــض کنی ــر تعوی ــرده ای کارآمدت پ

افزایش فشار هوا کاهش می یابد و احتمال

تشکیل رسوب و لجن بیشتر می شود.

ــر ترکیب برج می توان عملکرد با تغیی

ــرای مثال، یک ــید. ب برج را بهبود بخش

صفحه ۳۶ - شماره ۴۴

ــورت مکش ــاری را به ص ــرج مکش اجب ب

ــی به جای کاربرد یا از فن های خیلی القای

ــای فن های کوچک بزرگ کانال دار به ج

ــتفاده کرد. معموًال برج مکش اجباری اس

ــات یا تغییرات، به جز در این نوع اصالح

ــر هزینه ای ــی بزرگ، از نظ برج های خیل

مقرون به صرفه نیست و باید برج با بازدهی

ــا بازدهی کافی ــرج ب ــی را با یک ب ناکاف

تعویض کرد.

برج هـای خنک کننـده در آب و هوای بسیار سرد

عملکرد برج در زمستان

ــتان براساس بار عملکرد برج در زمس

ــتفاده از سیکل ــرمایش با یا بدون اس س

صرفه جوکننده مشخص می شود. معموال

ــئله یخ زدگی به جریان آب کندانسور مس

ــتک برج ارتباطی ندارد؛ بلکه به یا آب تش

ــده یخ زدگی قطرات آب یا هوای اشباع ش

سطوح سرد مربوط می شود.

ــده مکش ــای خنک کنن ــون برج ه چ

و ــی یخ زدگ ــائل مس ــرای ب ــاری اجب

ــتعدترند، از برج های ــیب مکانیکی مس آس

مکش القایی در زمستان استفاده می شود

که این بحث به ترکیب برج محدود می شود.

یخ به شکل ذرات ریز روی کرکره های

برج، سازه و لبه ورودی صفحه داخلی برج

تشکیل می شود که باعث نگرانی نمی شود.

ــخ افزایش ــن، اگر ضخامت ی ــا وجود ای ب

ــر صفحه داخلی برج یابد، می تواند سراس

را بپوشاند و مانع عبور جریان هوا شود و

ــطه وزن خود باعث آسیب سازه ای به واس

ــود؛ بنابراین، باید اپراتورهای برج برج ش

ــته ــای یخ را زیر نظر داش ــکیل الیه ه تش

باشند و آن ها را کنترل کنند:

ــدون بار ــرج خنک کننده ب هرگز از ب .1

ــدون بار ــتفاده نکنید. ب ــی اس گرمای

ــف) دمای ــای آب تا (ال ــی دم گرمای

ــی یا (ب) ــنج مرطوب محیط دماس

تشکیل یخ کاهش می یابد.

ــق برج تنظیم و ــان آب را از طری جری .2

تعدیل نکنید. کاهش جریان آب باعث

ــد در صفحه ــکیل جریان های کن تش

ــود. ــکیل یخ می ش داخلی برج و تش

ــان برای جلوگیری اگر از کنترل جری

ــود، ــتفاده ش از کاهش دمای آب اس

ــیر بای پاس به صورت یک وسیله از ش

ــتفاده کنید. (به جای دووضعیتی اس

یک وسیله تنظیم کننده) و تمام آب را

از برج عبور دهید و آن گاه تمام آب را

بای پاس کنید.

ــرج را کنترل کنید تا ــان هوای ب جری .3

ــور را باالتر ــت آب کندانس ــای رف دم

ــی نگه دارید. کنترل ــای یخ زدگ از دم

ــم از طریق ــت برج به طور منظ ظرفی

ــرج صورت ــوای ب ــدار ه ــرل مق کنت

ــرعته بهتر از ــرد. موتورفن دوس بگی

ــرعته است و باید یک موتورفن تک س

ــتانی ــرج با کار زمس ــه برای ب همیش

(بهره برداری در زمستان) به کار رود.

یخ برج را با معکوس کردن جریان هوا .4

ــعی خود ــد. اگر با وجود س ذوب کنی

برای جلوگیری از تشکیل یخ، یخ زدگی

ــل ذوب کردن یخ را ــرج رخ داد، عم ب

ــش فن ادامه ــا معکوس کردن چرخ ب

دهید. این هوای گرم از میان صفحه

داخلی برج و کرکره ها سیرکوله شده تا

یخ سطوح را ذوب کنید. معکوس کردن

ــت فن را با کمک کلید چپ گرد - جه

راست گرد انجام دهید.

ــوان با ــه فاز را می ت ــور س جهت موت

ــیم از سه سیم عوض تعویض جای دو س

کرد. برای جلوگیری از آسیب دیدگی فن و

ــرج مراحل زیر را برای معکوس کردن فن ب

رعایت کنید:

ــا 3 دقیقه ــن را به مدت 2 ت ــف) ف ال

خاموش کنید.

ب) فن معکوس شده را به مدت 15 تا

20 دقیقه در هر بار روشن کنید.

ــرعته است، آن پ) اگر موتورفن دوس

را با سرعت کم روشن کنید.

ــلول دارد، یخ هر ت) اگر برج چند س

ــلول را جداگانه ذوب کنید؛ به شرطی س

که سلول های مجاور خاموش باشد.

ــن را ــردن، ف ــس از معکوس ک ث) پ

به مدت 5 تا 10 دقیقه قبل از روشن کردن

فن در جهت اولیه خود خاموش کنید.

ج) فن و محرک آن را از نظر عملکرد

صحیح، ارتعاش، سروصدا و غیره کنترل

کنید.

ــخ در آب ــای ضد ی ــز از محلو ه هرگ .5

کندانسور استفاده نکنید؛ زیرا سرعت

ــر آب را تغییر می دهد و بازدهی تبخی

ــد و به محض ــرج را کاهش می ده ب

تبخیر، اطراف برج را آلوده می کند.

در زمان هوای سرد، برج را دقیقًا زیر .6

نظر داشته باشید و هرگز اجازه ندهید

برج بدون نظارت دقیق شما کار کند.

خاموش کردن برج در زمستان

ــتان ــردن برج در زمس ــه کارک ــر ب اگ

ــد آن را تا فصل گرما خاموش نیازی نباش

ــت از یخ زدگی برج و ــرای حفاظ کنید. ب

ــرات معکوس بر ــاندن تاثی به حداقل رس

برای ــر زی ــتورالعمل های دس ــتم، سیس

ــتان ــرج در فصل زمس ــردن ب خاموش ک

رعایت شود:

ــی و تحتانی ــتک فوقان ــد آب تش بای .1

ــود تا از یخ زدگی ــرج کامًال تخلیه ش ب

جلوگیری شود.

صفحه ۳۷ - شماره ۴۴

چیلــر جذبــی گازســوز

ــور تا ورود ــد لوله های آب کندانس بای .2

ــود یا ــاختمان تخلیه ش به داخل س

ــی حفاظت ــر یخ زدگ ــا در براب از آن ه

ــان داده اند که ــات نش ــود. مطالع ش

تخلیه شده ــی لوله کش ــتم های سیس

ــی دارند؛ زیرا ــاد به خوردگ تمایل زی

ــد و منجر ــرار دارن ــرض هوا ق در مع

ــود؛ بنابراین ــیون می ش به اکسیداس

حداقل آب ممکن لوله های کندانسور

را خالی کنید تا از یخ زدگی جلوگیری

کنید؛ ولی بقیه لوله ها پر از آب باشد.

ــر برج را ــه آب ورودی یا جبران گ لول .3

تخلیه کنید. (معموًال این لوله از جنس

ــتیک است که تخلیه آب مس یا پالس

آن باعث خوردگی نمی شود).

ــرای ب ــن جایگزی ــل راه ح ــک ی

خاموش کردن دستی و تخلیه آب لوله ها،

ــتم برج با یک حوضچه راه طراحی سیس

دور در داخل ساختمان است؛ به طوری که

ــد. پس از ــک» کار کن برج به طور «خش

ــام آب در داخل ــدن برج، تم خاموش ش

این حوضچه تخلیه شود و دیگر نیازی به

حفاظت از یخ زدگی نیست (تصویر 2).

ــکیل ــت خوردگی با تش ــن اس ممک

ــتم آب ــته در یک سیس ــا پوس ــوب ی رس

ــور خاموش به وجود آید. خوردگی کندانس

ــروع ــرمایش بعدی ش ــول فصل س در ط

ــود؛ یعنی وقتی که زنگ زدگی آهن می ش

ــکنند و باعث و پوسته های سست می ش

ــتک فوقانی برج، ــی نازل های تش گرفتگ

ــود. ــور می ش ــی و لوله های کندانس صاف

ــدن لوله های ــته ها پس از خشک ش پوس

ــروع به ــوند و ش ــکیل می ش پر از آب تش

ــوبات با زنگ زدگی می کنند. بعضی از رس

کمک مواد جامد حل شده و به جای مانده

(پس از تبخیر آب) تشکیل می شوند. برای

کاهش چنین مشکالتی، مراحل زیر برای

خاموش کردن سیستم پیشنهاد می شود:

ــرمایش، س ــل فص ــن پایان یافت ــا ب .1

سیکل های غلظت را به مدت 5 تا 6 بار

ــده کاهش دهید تا مقدار مواد حل ش

در آب کاهش یابد.

ــک ی ــردن، خاموش ک از ــل قب .2

را ــیدکننده غیراکس ــش میکروب ک

ــتار» بیولوژیکی اضافه کنید تا «گش

ــانید؛ زیرا آب راکد را به حداکثر برس

باقی مانده در سیستم می تواند محیط

رشد بیولوژیکی را بهبود بخشد.

ــی را اضافه ــل تجزیه کننده اضاف عام .3

ــود را ــوب و لجن موج ــا رس کنید ت

سست کند.

ــاندن خوردگی در ــرای به حداقل رس ب .4

ــتم، ــودن سیس ــی دوره خاموش ب ط

ــی الیه ای را به ــک بازدارنده خوردگ ی

ــل از خاموش کردن ــا 5 قب مدت 3 ت

ــیرکوله کنید. (به گردش سیستم س

ــپس تخلیه کنید؛ ولی درآورید) و س

مشروط بر آنکه زمان کافی برای عامل

ــده باشد تا موثر تجزیه کننده سپری ش

واقع شود.

ــتم های تصفیه آب ــام سیس ــد تم بای .5

ــپس تمیز شود و با آب خاموش و س

ــو شود تا برای سیستم تازه شست وش

ــود. پراب خنک کننده بعدی آماده ش

یا سنسورهای PH و قابلیت انتقال را

بیرون آورید، تمیز کنید و در یک جای

خشک خنک نگه داری کنید.

شیر تخلیه دو وضعیتی معموًال باز برای شیر تخلیه دو وضعیتی معموًال باز برای بسته شدن در زمان استارت پمپبسته شدن در زمان استارت پمپ

بامبام

شیر کنترل بای پاس تنظیم کنندهشیر کنترل بای پاس تنظیم کننده

سطح آب در زمان تخلیه برجسطح آب در زمان تخلیه برج

سطح آب عادی در زمان کار برجسطح آب عادی در زمان کار برج

به طرف چیلربه طرف چیلر

سطح زمینسطح زمین

پمپ (ها)پمپ (ها)

برج خنک کنندهبرج خنک کننده

تشتک برجتشتک برج

سرریزسرریز

تخلیهتخلیه

تصویر (2) شکل حوضچه داخلی NO :؛ معموًال بازNC :؛ معموًال بستهC :بسته

ــتفاده ــد تبرید اس ــا در فرآین مبرده

می شوند. تبرید فرآیندی است که طی آن

ــود. گرما از یک ماده یا مکان خارج می ش

ــده و به ــت که تبخیر ش مبرد ماده ای اس

ــود و بدین ترتیب گرمای گاز تبدیل می ش

ــان را جذب می کند. این فرآیند در دما نه

ــار پایین انجام می شود. هنگامی که و فش

ــار و دمای باال میعان رخ می دهد، در فش

مبرد گرمای نهان را آزاد می کند؛ لذا مبرد

با جذب گرما در یک مکان و آزادکردن آن

در مکان دیگر خنک می شود.

در ــرد مب ــک ی ــوب مطل ــواص خ

کاربردهای تجاری عبارت اند از:

نقطه جوش آن پایین باشد. ●

سمی نباشد. ●

میعان آن تحت فشار و دمای متوسط، ●

ساده باشد.

مقدار گرمای نهان آن باال باشد. ●

تحت یک فشار مثبت کار کند. ●

تحت تاثیر رطوبت قرار نگیرد. ●

به خوبی با روغن مخلوط شود. ●

سبب خوردگی فلز نشود. ●

ــایر ویژگی های مبردها عبارت اند از س

ــی، چگالی، ضریب چگالش، وزن مولکول

ــای چگالش. حجم ــای احتراق و دم گرم

ــور و نوع و طراحی آن بر انتخاب کمپرس

مبرد تاثیر می گذارد.

طبقه بندی مبردهامبردها برحسب نحوه جذب یا خروج

ــدن ــا از ماده ای که در حال خنک ش گرم

ــوم ــروه اول، دوم و س ــه گ ــت، به س اس

طبقه بندی می شوند.

ــش چگال در اول ــروه گ ــای مبرده

ــده خنک کنن ــتم های سیس ــتاندارد اس

ــوند. مبردهای گروه دوم ــتفاده می ش اس

ــریع ــک عامل خنک کننده س به عنوان ی

ــروه اول و ماده ای که در بین مبردهای گ

ــدن است، عمل می کنند و حال خنک ش

عملکرد آن ها مشابه مبردهای گروه سوم

ــوم در جذب ــروه س ــت. مبردهای گ اس

ــتاندارد گرما از سیستم های خنک به اس

کار می روند.

ــامل مبردهایی ● گـروه اول: این گروه ش

است که با جذب یا خارج کردن گرمای

ــبب خنک شدن آن ها نهان از مواد، س

ــخصات ــوند. در جدول (1) مش می ش

برخی از مبردها ذکر شده است.

ــروه با ● ــای این گ گـروه دوم: مبرده

ــوس مواد سبب جذب گرمای محس

این ــوند. می ش ــا آن ه ــدن خنک ش

ــیم، ــامل هوا، کلرید کلس مبردها ش

کلرید سدیم، الکل و سایر محلول های

غیر انجمادی هستند.

ــامل ● ش ــروه گ ــن ای سـوم: گـروه

ــای بخاره ــاوی ح ــای محلول ه

ــات میعان پذیر و ــده، ترکیب جذب ش

ــتند. این ــواد خنک کننده هس ــا م ی

ــی که در ــاس قابلیت ــا براس محلول ه

ــر دارند، ــال بخارهای میعان پذی انتق

ــا در اثر جذب عمل می کنند. بخاره

ــان، قابلیت خنک کنندگی گرمای نه

دارند. از مبردهای این گروه، آمونیاک

ــاوی آب مقطر و ــه ح ــت ک ــی اس آب

آمونیاک خالص است.

انواع مبردهای متداولــی برخی از ــه بررس ــن بخش ب در ای

مبردهای متداول می پردازیم. مشخصات

برخی از انواع مبردها که دارای کاربردهای

ــتند، در ــاری و صنعتی هس خانگی، تج

جدول (1) آورده شده است.

ــید دی اکس گوگـرد»: «دی اکسـید

ــا گازی بی رنگ، (SO2)، مایع یــرد1 گوگ

سمی و بدبوست. در اثر سوختن گوگرد در

هوا دی اکسید گوگرد و در اثر ترکیب شدن

ــکیل تش ــولفوریک2 اسیدس آب، ــا ب آن

می شود. این اسید سبب خوردگی شدید

ــرب بر اغلب ــود و اثری مخ فلزات می ش

ــید گوگرد مبرد قابل فلزات دارد. دی اکس

ــت؛ به ویژه هنگامی که در اطمینان نیس

ــود. مبرد ــتفاده می ش ــاس انبوه اس مقی

دی اکسید گوگرد در خال سبب دست یابی

صفحه ۳۸ - شماره ۴۴

انواع مبردهاى قديمى و جديد مقاالت

HVAC troubleshooting guide, c2009 :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

قسمت اول

ــود. در صورتی ــه دمای مورد نیاز می ش ب

که یک نشتی ایجاد شود، رطوبت موجود

ــوذ می کند. ــتم نف در هوا به درون سیس

بدین ترتیب بخش هایی از فلز خورده شده و

عملکرد کمپرسور مختل می شود.

14°F در دمای (SO2) دی اکسید گوگرد

ــد و گرمای تبخیر آن در (C°10-) می جوش

172.3Btu/ ،(latu ــار نقطه جوش (در فش

166Btu/ ــت. گرمای نهان این ماده lb اس

lb است. بخار مورد نیاز برای تولید سرمای

یکسان در دی اکسید گوگرد، یک سوم بیشتر

از فرئون و متیل کلراید است و لذا دستگاه

ــرعت بیشتری کار کند یا چگالش باید با س

سیلندرهای کمپرسور باید بزرگ تر باشند. از

ــید گوگرد به خوبی با روغن آنجا که دی اکس

ــود، لوله مکش باید با یک مخلوط نمی ش

شیب ثابت به دستگاه متصل شود. در غیر

این صورت روغن جدا می شود و لوله مکش

ــرد در برخی از ــدود می کند. این مب را مس

قسمت های دستگاه قابل استفاده نیست.

«متیل کلرایـد»: نقطه جوش متیل

ــدF (-23.3°C) ،(CHP) 3°10.6- و کلرای

گرمای تبخیر آن در نقطه جوش در فشار

177.8Btu/lb است. این ماده مبرد خوبی

ــمار می رود اما از آنجا که در برخی از به ش

شرایط مشتعل می شود، استفاده از آن در

ــت. این ماده ــهرها مجاز نیس بعضی از ش

به سهولت میعان پذیر است و میزان گرمای

نهان آن نسبتا باالست. این ماده در حالت

خشک سبب خوردگی فلزات نمی شود.

ــبب ــاده در رطوبت س ــه این م البت

خوردگی کمپرسور می شود و هنگامی که

رطوبت شدید با این ماده شیمیایی ترکیب

می شود، یک لجن چسبناک و سیاه رنگ

ــکیل می شود. متیل کلراید به خوبی با تش

ــن ماده تحت ــود. ای روغن مخلوط می ش

-10°F ــار مثبت و در دمای پایین یک فش

(C°23-) عمل می کند. میزان بخارهایی

ــانی به سالمت انسان که سبب آسیب رس

می شوند، با اعداد زیر متناسب است:

100 دی اکسیدکربن

70 متیل کلراید

2 آمونیاک

1 دی اکسید گوگرد

ــان می دهند که قابلیت این اعداد نش

اطمینان متیل کلراید 35 برابر آمونیاک و

70 برابر دی اکسید گوگرد است.

ــگ و ــاده ای بی رن ــد م ــل کلرای متی

ــذا ل ــت؛ نیس ــوزش آور س و ــت بی بوس

ــایی آن دشوار است. به همین دلیل شناس

برخی از تولیدکنندگان، یک درصد از یک

ــام آکرولین را که بوی ــع بی رنگی به ن مای

تندی دارد، به عنوان عامل معرف به متیل

ــن مایع در اثر ــد اضافه می کنند. ای کلرای

تجزیه حرارتی چربی ها تولید می شود.

در ــا غالب ــاک4 آمونی «آمونیـاک»:

ــتفاده ــی اس ــزرگ صنعت ــین آالت ب ماش

ــز ــه در مراک ــی ک ــود. در فریزرهای می ش

ــه کار می روند، ــته بندی مواد غذایی ب بس

معموال از آمونیاک استفاده می شود. این

ماده گازی است و بوی تندی دارد؛ لذا حتا

یک نشتی کوچک را نیز می توان با استفاده

ــرد. نقطه ــایی ک ــوی این ماده شناس از ب

-28°F ،ــار اتمسفر جوش این ماده در فش

-107.86°F ــه انجماد آن (C°33-) و نقط

(C°77.7-) است. انحالل پذیری آمونیاک

ــت. توان تبرید دستگاه های در آب باالس

ــتفاده از این مبرد باالست. کوچک با اس

18°F ــای ــان آمونیاک در دم ــای نه گرم

ــت. در لوله های 555Btu ،(-7.7°C) اس

ــتفاده ــوان از این ماده اس ــوالدی می ت ف

ــن مبرد از ــازی ای کرد. به منظور خنک س

ــتگاه هایی که با آب خنک می شوند، دس

ــار اعمالی ــود. میزان فش استفاده می ش

ــت. در در خطوط لوله 125 تا 200psi اس

صورتی که در دستگاه خنک کننده نشتی

ایجاد شود، بخار به سرعت خارج می شود.

ــمی بخارهای ــار س ــور کاهش آث به منظ

ــود. ــازه وارد ش ــد هوای ت ــاک بای آمونی

هنگامی که آمونیاک با مقدار معینی از هوا

(با نسبت حجمی یک به دو) ترکیب شود،

جدول (1): مشخصات انواع مبردها

نقطه جوش (°F)نامگرما تبخیر در نقطه جوش

(Btu/lb.latu)

دی اکسید گوگردمتیل کلرایداتیل کلرایدآمونیاک

دی اکسید کربنفریزول (ایزوبوتان)

فرئون 11فرئون 12فرئون 13فرئون 21فرئون 22

فرئون 113فرئون 114فرئون 115فرئون 502

14.0-10.655.6-28.0-110.510.074.8-21.7-114.648.0-41.4117.638.4-37.7-50.1

172.3177.8177.0554.7116.0173.578.3171.0463.85104.15100.4563.1258.5354.2076.46

صفحه ۳۹ - شماره ۴۴

مشتعل می شود. اشتعال پذیری این ماده

در ترکیب با اکسیژن بیشتر است. از آنجا

که میزان فشار اعمالی معموال حدود 125

تا 200psi است، باید از لوله های فوالدی

ــتگاه های ــرد. دس ــتفاده ک ــنگین اس س

خنک کننده نیز باید با آب خنک شوند.

«دی اکسیدکربن»: دی اکسیدکربن در

دمای محیط به صورت گازی بی رنگ، کم بو

با طعمی اسیدی است. این گاز اشتعال پذیر

5°F (-15°C) ــوش آن ــت و نقطه ج نیس

ــار مورد نیاز برای جلوگیری از ــت. فش اس

ــت. ــن ماده بیش از 300psi اس تبخیر ای

به منظور تقطیر گاز دی اکسیدکربن، دما و

8°F (26.6°C) فشار کمپرسور باید به ترتیب

ــی این ــای بحران ــند. دم و 1000psi باش

ــت. تنفس این ماده F (31°C)°87.8 اس

ــت. گاز حتی در غلظت های باال مضر نیس

ــیژن در غلظت های خاصی از کمبود اکس

ــیدکربن، سبب خفگی انسان گاز دی اکس

می شود.

صنعتی تجهیزات در دی اکسیدکربن

ــود و در مصارف خانگی ــتفاده می ش اس

ــتفاده از ــدارد. مزیت اصلی اس ــرد ن کارب

دی اکسیدکربن به عنوان مبرد این است که

می توان از کمپرسورهای کوچک استفاده

ــیار کوچک، ــورهای بس کرد. در کمپرس

فشار اعمالی به مبرد باید باال باشد؛ البته

راندمان دی اکسیدکربن در مقایسه با سایر

ــت؛ لذا این ماده مبردها بسیار اندک اس

در یخچال های خانگی استفاده نمی شود.

ــیم5 «کلریـد کلسـیم»: کلرید کلس

(CaCl2) تنها در خنک کننده های تجاری

استفاده می شود و به عنوان یک ماده ناقل

در تبرید به کار می رود.

محلول های نمکی در تجهیزات بزرگی

که خطر نشتی در آن ها وجود دارد، به کار

ــن در مواردی که دمای می روند. همچنی

ــونده متغیر است، از این محیط خنک ش

محلول های می کنند. استفاده محلول ها

نمکی مستقیما در اثر انبساط مبرد خنک

می شوند و سپس با عبور از ماده یا محیط،

گرمای محسوس را جذب می کنند.

ــتگاه های خنک کننده ــب دس در اغل

جدید از محلول های نمکی در دمای پایین

ــب می توان ــود. بدین ترتی ــتفاده می ش اس

ــا، ابعاد پمپ ــر لوله ه ــداد لوله ها، قط تع

ــاژ را کاهش داد. ــن هزینه پمپ و همچنیــادی از یک ــای خنک کردن حجم زی به جمحلول نمکی تا یک دمای معین می توان با استفاده از تعداد یکسانی از دستگاه های خنک کننده، حجم کمتری از یک محلول ــای پایین تر خنک کرد. این نمکی را تا دمــت. امر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه اساستفاده از محلول های نمکی غیر انجمادی نظیر کلرید کلسیم در خنک کننده هایی که در سطح آن ها از یک الیه محافظ استفاده شده است، موثر است. آب نمک با حداقل نقطه انجماد F (-21°C)°6- تحت خال باال ــتگاه خنک کننده ــه کم دمای دس در ناحیــبب تخریب ــود. این امر س منجمد می ش

دستگاه و اتالف زمان می شود. (C5H5Cl) 6اتیل کلراید»: اتیل کلراید»ــتفاده ــای خانگی اغلب اس در یخچال هــود. این ماده از بسیاری از جهات نمی شمشابه متیل کلراید است. نقطه جوش آن ــار اتمسفر F (13.1°C)°35.6 و تحت فشــار مطلق 784 دمای بحرانی آن تحت فشــل ــت. اتی F (182.5°C) ،lb°360.5 اســوی تند اتر و ــا گازی با ب ــد، مایع ی کلرایــیرین است. این ماده اثری روی طعمی شــزات ندارد؛ لذا می توان از آهن، مس و فلحتی قلع و سرب در ساخت دستگاه های خنک کننده استفاده کرد. البته این ماده سبب نرم شدن تمام ترکیبات الستیکی و واشرهای آب بندی می شود؛ لذا بهتر است ــرهای آب بندی از سرب ــاخت واش در س

استفاده شود.

پی نوشت1. Sulfur dioxide. 2. Sulfurous Acid. 3. Methyl chloride. 4. Ammonia. 5. Calcium chloride. 6. Ethyl chloride.

ادامه دارد ...

صفحه ۴۰ - شماره ۴۴

چیلــر جذبــی گازســوز

VRay

(CFD

HVAC

HVAC/R

HVAC

V

(IAQ

HVAC

VAV

ASHRAE

Carrier

CHVAC

(Audit

(FTTH

DVD

WWW.YAZDAPUB.IR WWW.HVAC.IR WWW.KHANETASISAT.IR( -

ASHRAE