۲ .......................................................... تازه های تهویه

۴ .......................... مروری بر تهویه مطبوع اماکن مراقبت بهداشتی

۱۲ ..................................................... هیدرولیک پمپ ها

۱۶ .................................................. اجزای برج خنک کننده

تاسیسات خنک کننده مخصوص بیمارستان ها........................... ۲۱

تصفیه آب کندانسور................................................... ۲۷

پمپ های لجن کش..................................................... ۳۳

۳۷ ........................................ انواع مبردهای قدیمی و جدید

شماره چهل و پنجم - اردیبهشت ۱۳۹۱

نشریه داخلی شرکت صنایع یکتا تهویه اروند

عالقه مندان جهت دریافت رایگان این نشــریه و ارســال آثار خود می توانند با واحد روابط عمومی شرکت یکتا تهویه اروند یا از طریق صندوق پستی ۱۱۳ - ۳۷۶۸۵ اقدام نمایند.

کلیه ی مسئولیت حقوقی و معنوی مقاالت چاپ شده در نشریه ی اروند با نشر یزدا می باشد.

ARVAND Internal MagazineManaging Director : M. ShojaeiEditor in chief : H. Bahrami

استفاده از مطالب و تصاویر نشریه اروند با ذکر منبع بالمانع است.عالقه منــدان به درج مطلب در این نشــریه می توانند آثــار خود را به

نشانی نشریه اروند ارسال نمایند.اروند در رد، قبول یا اصالح و ویرایش مقاالت آزاد است.

مقاالت ارسالی عودت داده نخواهد شد.

در این شماره می خوانید :در این شماره می خوانید : نشریه اروندشماره استاندارد بین المللی : ۴۲۷۰ - ۱۶۸۴

صاحب امتیاز : شرکت صنایع یکتا تهویه اروندمدیر مسئول : مهندس منوچهر شجاعی

سردبیر : مهندس حسن بهرامی

آدرس پستی کارخانه و واحد فروش :کرج، نسیم شــهر، سه راه آدران، انتهای خیابان تلفن کارخانه : ۸ - ۵۶۵۸۵۶۵۷ سعدی ۵۶۵۸۴۹۹۸ ، ۵۶۵۸۴۷۱۷۵۶۵۸۴۱۹۸ فکس تدارکات :

تلفن های مستقیم واحد فروش :(۰۲۱) ۵۶۵۸۵۸۹۹ ، ۵۶۵۸۶۰۳۶

۵۶۵۸۴۹۸۳ - ۷(۰۲۱) ۸۸۷۳۹۸۸۰ - ۲ (۰۲۱) ۸۸۸۰۲۶۷۷ - ۸ ، ۸۸۵۰۴۷۷۰ - ۴فکس : ۵۶۵۸۵۰۷۹ - ۸۸۷۶۶۷۹۴ (۰۲۱)

w w w . a r v a n d c o r p . c o mi n f o @ a r v a n d c o r p . c o ms a l e s @ a r v a n d c o r p . c o m

تازه هاىتهويه

صفحه ۲ - شماره ۴۵

چیلــر جذبــی گازســوز

اخبار صنعت

AHR Expo 2012 نمایشـگاههمراه با جلسات آموزشی

AHR Expo 2012 ــگاه نمایش در

ــگاه معرفی کاال و ــیکاگو، ده ها نمایش ش

خدمات، آزمایشگاه تایید گواهی و کارگاه

آموزشی برای اطالع رسانی به متخصصان

ــی، گرمایشی و تهویه تاسیسات سرمایش

ــوع (HVACR) و به منظور افزایش مطب

ــده اند. ــغلی آن ها طراحی ش ــی ش بازده

جلسات آموزشی رایگان موضوعاتی مانند

ــود ــوا و بهب ــت ه ــت نش BACnet، تس

ــن، موضوعات تجاری گرمایش و هم چنی

مانند «عرضه بازدهی انرژی در بازار امروز»

را تحت پوشش قرار می دهند. عالوه بر این

جلسات آموزشی رایگان، ASHRAE به

عنوان بخشی از برنامه تکنیکی کنفرانس

زمستانی خود، هم زمان 18 جلسه در این

نمایشگاه برگزار می کند. ثبت نام در بیشتر

این جلسات با هزینه پایینی همراه خواهد

ــاتی در زمینه انواع ــود. هم چنین جلس ب

ــای موجود از ــا و آزمایش ه گواهی نامه ه

ASHRAE جمله برنامه های گواهی نامه

ــرکت کنندگان و حضار ــه ش ــرای ارائه ب ب

ــگاه 2012 ــد. نمایش ــزار خواهند ش برگ

AHR Expo در تاریخ 23 تا 25 ژانویه در

McCormick برگزار می شود.

ASHRAE اخبار

ASHRAE کتاب راهنمای جدیدمطابق روش ها و فناوری های روز

دنیاــوی کتاب جدیدی که به تازگی از س

آمریکایی ــه موسس ،ASHRAE انجمن

معماران، انجمن مهندسان برق آمریکای

ــاختمان های سبز ــورای س ــمالی و ش ش

ــت با ــده اس ــر ش ــاالت متحده منتش ای

اندازه گیری و پیگیری سطح بازده و انجام

ــه کارآمد، راهکارهایی در زمینه یک برنام

ــاختمان های ــازده انرژی در س افزایش ب

ــن کتاب راهنما ــی ارایه می دهد. ای قدیم

Energy Efficiency Guide ــوان با عن

for existing commercial buildings

ــفاف و قابل درک جهت به راهکارهایی ش

ــازی و دستیابی ــانی، ارتقا و بازس روزرس

ــم 30 درصد در ــت ک به بازده انرژی دس

اختیار خواننده قرار می دهد. در این کتاب

روش هایی عملی جهت برنامه ریزی، اجرا و

ــر برنامه های مبتنی بر روش ها و نظارت ب

فناوری های روز دنیا ارایه شده است.

ASHRAE فنـاوری جوایـز پروژه هـای بـر اسـت تاکیـدی

ساختمانی حایز اهمیتــاختمانی ــتم های س ــان سیس طراح

ــخیص ــگاه ها، مراکز تش ــی از دانش برخ

ــرطانی، میادین یخ بازی و بیماری های س

ــاختمان های تجاری از نقطه نظر ــایر س س

ــوی انجمن ــان از س طراحی های بدیع ش

ASHRAE مورد قدردانی واقع گردیدند.

ــه افرادی ــاوری ASHRAE ب ــز فن جوای

ــق به حصول ــاص می یابد که موف اختص

ــتاوردهای با ارزشی در زمینه طراحی دس

ساختمان می شوند. طراحی های این افراد

ASHRAE ــتانداردهای ــروی از اس با پی

ــرژی و کیفیت هوای ــازده ان در کنترل ب

ــز با هدف ــکل می گیرد. جوای ــی ش داخل

ــتم های نوین برای ــای طراحی سیس ارتق

ــد بر ــای ASHRAE و تاکی ــایر اعض س

ASHRAE ــاوری فن ــتاوردهای دس

ــر دنیا در نظر ــایر افراد در سراس برای س

صفحه ۳ - شماره ۴۵

چیلــر جذبــی گازســوز

ــود. پروژه های برنده از میان گرفته می ش

ــوند که ــرکت کنندگانی انتخاب می ش ش

جوایز محلی کسب کرده اند.

اخبار محصوالت

فن های جدیـد با مقاومت باال در برابر مواد شیمیایی

ــه ب Baltimore Aircoil ــرکت ش

PT2 ــای خنک کن نوع تازگی برای برج ه

Whisper ــوم به خود یک فن جدید موس

ــت که قادر است Quiet طراحی کرده اس

ــدی را 15dBA-12 کاهش ــدای تولی ص

دهد. این محصول در برابر مواد شیمیایی

ــتحکم و تک قطعه ای مقاوم، بادوام، مس

ــت. فن Whisper Quiet از پلی استر اس

تقویت شده با فایبرگالس ساخته می شود.

شرکت پشـت بامی سیستم های McQuay

ــی تازگ ــه ب MaQuay ــرکت ش

کندانسورهای پشت بامی جدیدی در ابعاد

ــا 528 کیلووات) ــا 150 تن (264 ت 75 ت

ــت. در محصول ــرده اس ــازار ک ــه ب روان

ــام RoofPak از ــا ن ــد MaQuay ب جدی

ــت صرفه جویی ــی تبخیر جه اثر سرمایش

ــده است. در مصرف انرژی بهره گرفته ش

پایین آوردن دمای چگالش، کار کمپرسور

ــع از میزان مصرف برق ــش و به تب را کاه

ــورهای ــی که کندانس ــد. در حال می کاه

ــا را دفع می کنند تا دما به دمای آبی گرم

ــود، این ــک محیط نزدیک ش حباب خش

کندانسورهای تبخیری برای انجام فرآیند

ــرمایش لوله های کندانسور تا تبخیر و س

ــک محیط از مکانیسم پاشش دمای خش

آب بهره می برند.

سـیتم های جدیـد بـرای کنترل ساختمان

ساختمان های برای Carrier شرکت

ــتم ــبک یک سیس ــاری با کاربری س تج

ــت که ترکیبی ــی طراحی کرده اس کنترل

ــت از تجهیزات Carrier و یک محیط اس

ــکل تا آسایش کاربر با قابلیت اتصال به ش

و بازده انرژی سیستم های با حجم ثابت،

ــم متغیر و ــا و حج ــا دم ــتم های ب سیس

سیستم های یکپارچه با حجم هوای متغیر

را ارتقا دهد.

سیسـتم تخلیه دود آشپزخانه با فن مکنده یکپارچه

Greenheck Grease ــتم سیســتگاه تصفیه ــک دس Grabber Triple یمکانیکی برای کنترل آلودگی با فن مکنده ــه صورت مجهز ــت که هم ب یکپارچه اســدون فن مکنده در ــه فن مکنده و هم ب بدسترس قرار دارند. این دستگاه به منظور ــن ــی و دود و همچنی زدودن ذرات چربــروج آن ها از ــو و برای خ ــای ب مولکول هــروج گاز ــوای مجرای خ ــق جریان ه طریآشپزخانه های تجاری طراحی شده است.

هواسـازهای جدیـد پشـت بامی Carrier محصول شرکت

50TC/48 ــت بامی جدید هواساز پششرکت Carrier که 27.5 تن وزن دارد، از ظرفیت استاتیک باالیی برای کاربری های ــبک دارای حجم ثابت و متغیر تجاری سبرخوردار است. از شاخصه های این واحد پشت بامی می توان از موتورهای پربازده فن داخلی، کویل های دارای پره های صفحه ای و لوله ای و کمپرسورهای حلزونی نام برد.

تیغه های با سـانتریفیوژ فن های مرکب

ــانتریفیوژ ــی فن های س ــی اصل ویژگ ،ebm-papst ــرکت RadiCal ساخت شــه از نظر ــت ک ــب آن اس ــای مرک تیغه هآیرودینامیکی ساختاری بهینه برای کاهش ــاخصه دیگر این فن، صدای فن دارند. شــت موتورهای کوچک و مینیاتوری آن اسکه دارای سیستم کنترل حرارت بهینه ای ــت. روتور دارای دریچه های ورود هوا اســت که موجب کاهش اتالف حرارت و اس

افزایش بازدهی می شوند.

تهویه و کیفیت هوای خارجیاماکن مراقبت بهداشتی برای تنفس،

ــای گازی ــرات و آالینده ه ــرل خط و کنت

ــه کاهش غلظت صورت که از طریق تهوی

ــوای تخلیه ــران ه ــرای جب ــرد و ب می گی

ــده، به مقادیر باالی هوای تازه و تمیز ش

ــرایط عادی، ــد. در ش ــی نیاز دارن خارج

ــیار ــوای خارجی حاوی غلظت های بس ه

ــم ها، گردوغبار، پایین تر از میکروارگانیس

دوده و آالینده های گازی نسبت به هوای

داخلی است. هنگام فیلتر شدن با تصفیه

پربازده، همان طور که در بسیاری از قوانین

ــت، هوای خارجی می تواند الزام شده اس

ــم ها و ذرات عمال عاری از میکروارگانیس

معلق باشد. هنگامی که هوای خارجی در

ــد، مانند ــطح کیفیت قابل قبول نباش س

ــی گازهای ــی صنعتی، تصفیه جذب نواح

ــت در ورودی های ــوص ممکن اس مخص

ــد. عالوه بر اتخاذ منبع هوا مورد نیاز باش

خوب هوای خارجی، یک تهویه مناسب،

ــب ورودی ها را برای موقعیت دهی مناس

اجتناب از آالیندگی ها، تخلیه آالینده ها،

مقدار مناسب و کنترل شده هوای جبرانی

ــوای تمیز در ــب خوب ه ــع و ترکی و توزی

ــتفاده را الزام می کند. فضاهای مورد اس

تهویه ،ASHRAE 62-2001 استاندارد

برای کیفیت هوای داخلی قابل قبول، باید

ــتاندارد حداقل برای طراحی به عنوان استهویه به کار گرفته شود.

کیفیت هوای تهویهــتانداردها، ــیاری از قوانین و اس بســوای خارجی ــل جریان ه نرخ های حداقــرد اماکن مراقبت ــرای فضاهای منف را بــتی، برمبنای نرخ جریان هوا برای بهداشهر فرد یا نرخ تعویض هوای اتاق، مشخص ــب ــتاندارد 2001-62 اغل ــد. اس می کننــل برای تعیین ــتاندارد حداق به عنوان اسکیفیت هوای خارجی برای فضاهای منفرد ــود و عالوه بر این، حاوی مشخص می شــبه نرخ هوای ــی برای محاس رهنمودهایخارجی حداقل برای سیستم های مرکزی ــت. حداقل نرخ جریان هوای کل اتاق اس(ترکیب هوای خارجی و جریان برگشتی) ــاس اثرات نیز در قوانین یا ضوابطی بر اســتم های سیس تجمعی ــت غلظ ــش کاهــادی از فضاها ــداد زی ــه به تع ــزی ک مرکخدمت می کنند، اثرات پاک کنندگی هوای ــاال یا میزان حداقل تصفیه های با بازده بــرای تضمین اختالط ــان مورد نیاز ب جری

خوب هوا و آسایش، معین شده اند.

موقعیت ورودی های هوای خارجیــی باید در ــوای خارج ورودی های هــبی از منابع بالقوه آالیندگی فاصله مناســا ــا از ورود آالینده ه ــوند ت ــرار داده ش ق

جلوگیری کنند. الزامات جداسازی متداول

25 پا (6.7 متر) است که در رهنمودهای

ــاس ــوت (9.1 متر) بر اس ــا 30 ف AIA ی

دستنامه ASHRAE – کاربردهای تهویه

ــده اند. این فواصل فقط مطبوع معین ش

ــای اولیه در نظر ــد به عنوان رهنموده بای

ــازی بیشتر ــوند؛ فواصل جداس گرفته ش

ــته به ماهیت آالینده، ــت بس ممکن اس

ــبی ــت بادهای دائمی و موقعیت نس جه

ــع آالیندگی، مورد ــه ورودی و مناب دریچ

– ASHRAE ــتنامه ــند. دس ــاز باش نی

ــای طراحی و ــی، رهنموده اصول اساس

ــبه بیشتری برای کمک روش های محاس

ــوا ــان ه ــخصات جری ــی مش در پیش بین

ــاختمان، عملکرد خروجی ــراف س در اط

ــب دودکش/تخلیه، و موقعیت های مناس

برای ورودی ها، ارائه می کند. رهنمودهای

عمومی که باید برای تمام پروژه ها رعایت

شوند شامل موارد زیر می شوند:

ورودی ها را در مجاورت دودکش های ●

ــایل وس تخلیه احتراقی، ــزات تجهی

ــاختمان ها ــه موتوری، تخلیه س نقلی

ــای ــش و برج ه ــای دودک و دریچه ه

خنک کن قرار ندهید.

ــطح ● ــا را به اندازه کافی از س ورودی ه

ــی زمین باال ببرید تا از آالیندگی ناش

ــاک مرطوب یا ــد خ ــی مانن از منابع

تاسيسات در خدمت

درمان

مرورى بر تهويه مطبوع اماكن مراقبت بهداشتى

قسمت سوم HVAC design manual for hospitals and clinics :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۴ - شماره ۴۵

چیلــر جذبــی گازســوز

ــده و آب های راکد برگ های جمع ش

ــود. به همین یا یخ بندان اجتناب ش

دالیل، ورودی های هوا در سقف باید

ــطح بام باالتر قرار به اندازه کافی از س

ــا 1.2 متر) در ــد. (3 پا (0.9 ت بگیرن

بسیاری از قوانین)

دسترسی مقتضی به فضاهای ورودی ●

ــد تا ــم کنی ــی را فراه ــوای خارج ه

ــی و تمیزکاری متناوب امکان بازرس

فراهم شود. مالحظات ایمنی ممکن

ــت الزام کند که دسترسی تنها از اس

ــاختمان یا درهای اتاق راهروهای س

تجهیزات، فراهم باشد.

پس از 11 سپتامبر 2001، و حمالت

ــتی، برخی مراجع قضایی الزاماتی تروریس

ــترس تر قرار دادن ــی بر دور از دس را مبن

ــی و/یا اقدامات ورودی های هوای خارج

دیگر برای حداقل کردن امکان دسترسی

ــط افراد غیر مجاز وضع به ورودی ها توس

کردند.

اختالط هوا و کارآیی تهویهــت مراقب ــای کاربرده ــتر بیش در

ــتی، مطلوب است که هوای تازه را بهداش

در فضا به گونه ای وارد کنیم که توزیع آن در

کل فضا بیشینه شود. انجام این امر کارایی

تهویه را بیشینه می کند که تضمین کننده

ــازه در تمامی ــه هوای ت ــت ک این امر اس

ــت و ــاز، موجود اس ــای مورد نی محل ه

ــته های هوای ساکن را حذف می کند. بس

ــوا همچنین ــب ه توزیع و اختالط مناس

ــایش کل اتاق موثر است. اختالط در آس

مناسب هوا از طریق انتخاب دقیق محل

ــب دیفیوزر، همراه نصب و عملکرد مناس

با توجه مقتضی به خصوصیات ساختمانی

ــقف ها به عنوان مثال) یا محیط اتاق (س

ــرد توزیع تاثیر ــاق که می تواند در عملک ات

داشته باشد، حاصل می شود.

تخلیه آالینده ها و بوهاــذف ــرای ح ــه ب ــتم های تخلی سیس

آالینده ها و بوها از محل تعبیه می شوند که

ترجیحا تا جای ممکن باید به منبع تولید

سیستم های عالوه براین ــند. باش نزدیک

تخلیه برای حذف رطوبت و ذرات یا مواد

معلق قابل اشتعال نیز استفاده می شوند.

ــع تخلیه در کاربردهای نمونه هایی از منب

مراقبت بهداشتی عبارتند از:

ــیمیایی ● ش دود ــه تخلی ــای هود ه

ــتی زیس ــی ایمن ــای کابینت ه و

ــگاه ها و مخصوص(BSC) در آزمایش

کاربردهای مشابه استفاده می شوند،

ــتی که در آن کارکنان مراقبت بهداش

باید مواد فرار و تبخیرشدنی را جابه جا

کنند.

ــا ● ی ــوص مخص ــی خروج ــاالت اتص

ــی در کاربردهای ــای خرطوم کانال ه

ــی جراحی برای حذف گازهای بیهوش

ــود در ــق موج ــا ذرات معل ــز ی دورری

دودهای ناشی از کار با لیزر، استفاده

می شوند.

ــعه ● ــور فیلم تر اش ــتگاه های ظه دس

ــی ایکس عموما به اتصاالت کانال کش

تخلیه برای حذف دودهای شیمیایی

مجهز می شوند.

ــرفه، ● محفظه ها یا هود های هدایت س

ــری خاصه در درمان بیماری های مس

تنفسی استفاده می شوند.

ــا یا بوها نتوانند هنگامی که آالینده ه

ــوند، فضایی که ــال در منبع حبس ش عم

ــود باید از هوا ــده تولید می ش در آن آالین

ــه عموما از هوا ــود. اتاق هایی ک تخلیه ش

تخلیه می شوند، عبارتند از آزمایشگاه ها،

اتاق های نگهداری ملحفه کثیف، اتاق های

نگهداری زباله، گندزدایی و استریل مرکزی (فراوری مواد کثیف)، اتاق های نگهداری ــه. برای ــای ایزول ــی و اتاق ه گاز بیهوشبرخی خروجی های بالقوه خطرناک مانند ــیمیایی رادیوایزوتوپ یا ــای دود ش هودهفضاهای ایزوله بیماران، قوانین یا مقررات ــت تصفیه هوای تخلیه شده را ممکن اســیله فیلتر هپا الزام کنند مخصوصا به وساگر تخلیه در نزدیکی پیاده رو یا دریچه های

ورودی هوای خارجی قرار داشته باشد.

کنترل محیطی

نقش دما و رطوبت نسبیــه نقش دما و رطوبت مباحث قبلی بــبی در کنترل عفونت پرداخته اند. دما نســبی، از هر دو دیدگاه درمان و رطوبت نســط کاری قابل قبول ــار، و حفظ محی بیمبرای متخصصان مراقبت بهداشتی، حایز اهمیت هستند. در محیط ناراحت، بیمار ــرض تنش ــیب دیده در مع ــض یا آس مریحرارتی قرار می گیرد. تنش حرارتی ممکن ــت منجر به ناراحتی بیشتر شود: این اســار در تنظیم ــد قابلیت بیم مورد می توانمناسب حرارت بدن را دچار مشکل کند، ــرده و ممکن ــتراحت او را مختل ک و اســد. عالوه بر ــت از نظر روانی مضر باش اســرایط محیطی نامناسب می تواند این، شمنجر به مشکالتی از قبیل خشکی پوست و غشای مخاطی شود و ناراحتی و تنش را افزایش دهد. شرایط دما و رطوبت نسبی که برای افراد سالم که ملبس به لباس های عادی هستند، راحت تلقی می شود ممکن ــان مراقبت ــت برای بیماران و کارکن اسبهداشتی به دالیل مختلف از جمله موارد

زیر ناراحت کننده باشد:ــا و محل های ● ــاران در کلینیک ه بیم

بستری ممکن است دارای لباس کم

صفحه ۵ - شماره ۴۵

چیلــر جذبــی گازســوز

ــا در برخی موارد بدون لباس بوده و یدارای کنترل کمی بر روی لباس خود باشند یا اصال کنترلی نداشته باشند.

ــتانی، ● بیمارس ــکونتگاه های س در بیماران نه برای دوره های کوتاه زمانی بلکه به صورت پیوسته در معرض یک

محیط قرار دارند.ــیب ها از ● ــیاری از بیماری ها یا آس بس

جمله متابولیسم بیمار، تب، یا دیگر ــت بدن در ــد قابلی ــرایط می توانن ش

تنظیم دما را تحت تاثیر قرار دهند.ــتی، مثال در ● کارکنان مراقبت بهداش

بخش هایی مانند جراحی و اورژانس، ــادرت به فعالیت های باید پیش از مبپرتنش و شدید، پوشش های محافظ

مناسب بپوشند.ــاره قرار جدول (1) که قبال مورد اشــده و محدوده ــای توصیه ش ــت، دم گرفــرای فضاهای متداول ــبی را ب رطوبت نســخص می کند که ــتی مش مراقبت بهداشــتن شرایط بیماران عموما با در نظر داشــتی انتخاب ــان مراقبت بهداش ــا کارکن یــده اند. در برخی از شرایط طبی خاص، شــدیدتری از دما و رطوبت گاهی سطوح شــه کار می روند، ــان بیمار ب ــبی در درم نس

مثال:شرایط دمای F (32°C)°90 و رطوبت ●

ــبی 35% (RH)، در درمان انواع نسخاصی از ورم مفاصل، مفید تشخیص

داده شده است.ــای F (32°C)°90 و ● ــا دم ــط ب محی

ــی ــبی 95% (RH) گاه ــت نس رطوببرای بیماران دچار سوختگی استفاده

می شود.ــدود ● ــدوده F°80 (ح ــای در مح دم

ــای جراحی ه ــرای ب ــی گاه (27°Cاطفال استفاده می شود.

این دماها و/یا رطوبت های نسبی باال ●

ــی در یک ــادی از نظر عمل ــور ع به ط

ــتند فضای بزرگ قابل نگهداری نیس

ــای ــاز در محفظه ه ــورت نی و در ص

محیطی محدود یا در هنگام استفاده

ــوص قابل برقراری از تجهیزات مخص

هستند.

کنترل سروصداــروصدا در محیط مراقبت ــرل س کنت

ــطوح ــی س ــر منف ــت اث ــتی به عل بهداش

سروصدای باال بر روی بیماران و کارکنان

و به علت نیاز به حفاظت از خلوت بیمار،

حایز اهمیت زیادی است. اماکن متداول

مراقبت بهداشتی بدون حتا در نظر گرفتن

تاثیر سروصدای ناشی از طراحی ضعیف یا

ــزات تهویه مطبوع، به خودی نصب تجهی

ــی از ــروصداهای بلند ناش ــر از س خود پ

ــدارها، ــزات مختلف ارتباطی، هش تجهی

ــروصدا پرس ــی عملیات ــخت افزارهای س

ــطوح باالی ــتند. س ــر عوامل هس و دیگ

ــار را به مقدار زیادی ــروصدا درمان بیم س

ــتراحت و خواب او ــق تداخل با اس از طری

ــن، همانند ــف می کند. عالوه بر ای متوق

ــروصدای ــی نامطبوع، س ــرایط حرارت ش

زیاد، محیط کاری ارائه کنندگان خدمات

ــزل داده، تنش ــتی را تن مراقبت بهداش

ــد منجر به ــش می دهد و می توان را افزای

مزاحمت خطرناک و حواس پرتی در طول

فعالیت های کاری و بحرانی شود.

منابع سروصدای اضافی تهویه مطبوع

عبارتند از:

ــروصدای اتاق ● ــتقیم س ــال مس انتق

ــا مکانیکی به ــی و/ی ــزات طب تجهی

اتاق های مجاور

ــا ● ــا و/ی ــی از فن ه ــروصدای ناش س

ــوا در کانال ها، ــرعت های باالی ه س

یا ــه ای، پایان ــزات تجهی ــاالت، اتصــی به دیفیوزرها که از طریق کانال کش

اتاق های مرتبط انتقال می یابند.ــروصدای ● ــال، نوعی از س ــرزش کان ل

ــت ــا فرکانس پایین اس ــتگی ب شکســی که از عکس العمل صوتی کانال کشــبت ــا در کانال های با نس (مخصوصــتطیلی با ــاال، و کانال مس جناحی باتصاالت ضعیف) به سروصدای پروانه

ناشی می شود.ــتاندارد برای ــای اس ــی از ابزاره یکــروصدای اتاق، ــطح س ــی به س مقداردهــت که ــروصدا (NC) اس ــار س روش معیــماره ای به ــطح سروصدای تک ش یک سمنحنی مقادیر سطح فشار صدا (بر حسب دسی بل، dB) نسبت می دهد که برای هر یک از هشت طیف اکتاو صوتی تعریف شده است. هر چه سطح NC باالتر باشد، فضا ــروصداتر است. یکی از مشخصه های پر سروش های NC این است که ادراک ذهنی ــط گوش انسان ــروصدا را توس ــطح س ســاب ــبت به فرکانس صدا مورد احتس نسقرار می دهد و این امر را تشخیص می دهد ــس پایین بهتر از ــروصداهای فرکان که ســوند. قوانین و ــس باال تحمل می ش فرکان NC استانداردهای متعدد حداکثر سطوحرا برای فضاهای اماکن مراقبت بهداشتی

متداول فراهم کرده اند.ــه هنگامی ک در ــاران بیم ــوت خلــوح به وض ــان خصوصی ش ــای محاوره هــوند، ــنیده می ش ــای مجاور ش در فضاهــده بروز ــود. دالیل عم ــه دار می ش خدشــکل عایق بندی نامناسب صوتی، این مشمیراکنندگی ناکارامد صدا در کانال کشی، و/یا سطح فشارصدای پیش زمینه ناکافی اتاق، هستند. طراحی کانال کشی تهویه و انتخاب دیفیوزر/رجیستر می تواند تا حدود

صفحه ۶ - شماره ۴۵

زیادی بر روی دو مورد آخر، با فراهم کردن ــطح حداقل نقش صوتی پیش زمینه و ستضمین میراکنندگی موثر در کانال کشی،

تاثیر داشته باشند.

بهداشت سیستم تهویهــأ و کنترل ــه موضوع کلی منش اگرچــر مورد بحث ــتانی پیش ت عفونت بیمارســد از قابلیت بالقوه ــرار گرفت، طراح بای قــر ــد در اث ــه می توان ــی ک ــرات عفون خطــف تجهیزات ــداری ضعی ــی یا نگه طراحــد. هر ــوع رخ دهد، آگاه باش تهویه مطبــواد غذایی ــه در آن رطوبت و م محلی کــد منبعی ــود، می توان ــا هم جمع می ش بــم های کشنده ــد میکروارگانیس برای رشــد. به طورکلی، سطوح سخت (مانند باشصفحات فلزی) نیاز به حضور رطوبت مایع ــد میکروب دارند ــتیبانی از رش برای پشدرحالی که رشد در مواد متخلخل ممکن ــت تنها به رطوبت نسبی باال (بیش از اســته باشد. مواد غذایی الزم %50) نیاز داشبرای رشد میکروارگانیسم ها به طور آماده از منابعی مانند خاک، گردوغبار محیطی، ترشحات حیوانی و دیگر مواد آلی و غیرآلی در دسترس هستند. وظیفه طراح سیستم تهویه مطبوع، کمینه کردن فرصت تجمع رطوبت و مواد غذایی در سیستم، از طریق ــزات و تمهیدات ــح تجهی ــی صحی طراحــت. ــی و نگهداری اس ــی برای بازرس کافشرایط پرخطر بالقوه در یک سیستم تهویه

مطبوع عبارتند از:زمانی که ورودی های هوای خارجی، ●

در نزدیکی پسماندهای ارگانیک مانند ــه حیوانات، ــوب، الن برگ های مرطزباله، خاک مرطوب، چمن های بریده ــه در آن ــی کم ارتفاع ک ــده یا نواح شپسماند و رطوبت جمع می شوند، واقع

شوند. این امر یکی از مالحظات خاص ــای با ارتفاع کم و یکی از در ورودی هــازی الزامی دالیل عمده برای مجزاســقف بین ورودی و زمین، یا ورود و س

است که قبال مورد بحث قرار گرفت.ــه ورودی های هوای خارجی ● زمانی ک

ــده است تا به طور صحیح طراحی نشــوب جلوگیری کند. نمونه هایی از رســای ــد از: ورودی ه ــا عبارتن از این هبدون بادگیر (یا با بادگیرهای با طرح ــع در ــای واق ــب) و ورودی ه نامناسمحل هایی که بارش برف می تواند در ــا تولید یخ بندان کند یا جایی که آن هقطرات باران می تواند به آن وارد شود.

هوای ● ورودی ــای دریچه ه ــای لبه هــب، که ــی نامناس ــی با طراح خارجــحات النه های پرندگان در آن ها ترشــد و ــده و می تواند باعث رش جمع شانتقال بسیاری از گونه های خطرناک

پاتوژن شود.ــرمایی یا ● ــر کویل س ــینی قطره گی س

محفظه های خشک کن خنک سازی با طراحی نا مناسب که از تخلیه مناسب

قطرات آب جلوگیری می کنند.ــا رطوبت زن های ● ــان ی ــد هوارس واح

ــده که به طور صحیح ــی ش کانال کشطراحی نشده اند تا تبخیر کامل را قبل ــیدن به تجهیزات یا ــورد یا رس از برخ

اتصاالت پایین دست، تضمین کنند.زمانی که فیلترها وعایق های نفوذپذیر ●

کانال که گردوغبار را جمع می کنند، ــع گردوخاک ــک به منب ــیار نزدی بســا رطوبت زن، ــرمایی ی مانند کویل س

قرار گرفته اند.ــای تعمیر و ● ــه نیازه ــه ب ــدم توج ع

ــاز طراحی، که ــداری در طول ف نگهــتگاه ــا اجزای دس ــود ت منجر می ش

ــان، دسترسی مناسب را برای هوارس

بازرسی یا پاکسازی نداشته باشند.

ــواره این نکته را در طراحان باید هم

ــند، که حتا تجهیزات با ــته باش نظر داش

ــل عملیات ــح نیز باید قاب ــی صحی طراح

ــند تا در شرایط کاری تمیز نگهداری باش

باقی بمانند.

انعطاف پذیری برای تغییرات آتیتغییر در کاربرد فضا در اماکن مراقبت

ــال ــتی، و دوره های کمتر از ده س بهداش

بین مدلسازی مجدد کامل متداول است.

ــمت تجهیزات این رویه به طور عادی به س

طبی بیشتر و در نتیجه بارهای سرمایشی

ــت. طراحی اولیه داخلی رو به افزایش اس

ــده را در نظر ــرات احتمالی آین باید تغیی

ــد و گروه طراحی و مالک باید داشته باش

ــی منطقی بین آمادگی برای اتفاقات توازن

آتی و هزینه های سرمایه گذاری اولیه برقرار

ــد. اتفاقات احتمالی آتی را می توان با کنن

خصوصیاتی به صورت زیر در نظر گرفت:

ــی و ● ــردن اندازه کانال کش بزرگ تر ک

لوله کشی

ــزات یدکی ● ــدات ظرفیت تجهی تمهی

(بزرگ تر کردن اندازه) برای تجهیزات

عمده، حرکت هوا یا تجهیزات پمپاژ یا

تجهیزات/ساختمان فضای تمهیدات

برای نصب تجهیزات در آینده.

ــردی ● ــای کارب ــرای فض ــدات ب تمهی

ــات ــه در آن عملی ــبکه ای ک درون ش

ــر و نگهداری و اصالح یا تعویض تعمی

ــزات را بتوان با کمترین تاثیر بر تجهی

روی عملکرد محل انجام داد.

طراحی یکپارچه

کلیاتــی تهویه ــت، طراح ــور موفقی به منظ

صفحه ۷ - شماره ۴۵

مطبوع باید به طور کامل با دیگر رویه های طراحی هماهنگ باشد، درگیری مهندس تاسیسات باید بعد از طراحی نظری اولیه ــروع شود و تا طراحی نهایی ادامه یابد. شــات ضروری ــی از خصوصی ــا برخ در اینجــوای خوب، ــرای کیفیت ه ــی را ب طراحــتی و شرایط مطبوع، ارائه طراحی بهداشکرده ایم اما نیل به این خصوصیات مستلزم ــگام طراحان تهویه مطبوع بر تاثیر زودهنروی چیدمان و خصوصیات پالن طبقات ــت و فضای در ــر روی موقعی ــت که ب اســت. ــذار اس ــزات تاثیرگ ــترس تجهی دســگام و هماهنگی طراحی درگیری زودهن

برای تضمین موارد زیر ضروری است:و ● ــی خارج ــوای ه ــای ورودی ه

به طور ساختمان تخلیه خروجی های ــاب از آلودگی هوای بهینه برای اجتنــاختمان، موقعیت دهی ورودی به س

می شود.ــات در ● ــای تجهیزات و تاسیس اتاق ه

ــه آن خدمت ــی که ب ــه با نواح رابطــی موقعیت ده ــی به خوب ــد می کننــوند تا به اندازه گذاری اقتصادی می شــرعت های ــزات توزیع هوا و س تجهیــدوده مح در آب و ــوا ه ــب مناسسروصدا ــازی محدودس رهنمودهای

کمک کنند.ــزات تهویه ● ــای اتاق تجهی موقعیت ه

ــای تجهیزات برقی، مطبوع با اتاق هارتباطاتی و لوله کشی هماهنگ است ــزات توزیع ــم و تداخل تجهی ــا تراک تکابل سینی لوله کشی، (کانال کشی، ــا در نظرگرفتن ارائه ــا) را ب و آب روهــب و نگهداری فضای کافی برای نص

این قسمت ها، به حداقل برساند.ــاختمان برای ● فضای عمودی کافی س

نصب و نگهداری تجهیزات توزیع هوا

فراهم می شود.

فضای کافی برای اتاق های تجهیزات ●

ــای قائم فراهم ــات و رایزره و تاسیس

ــب، راه اندازی و ــت تا امکان نص اس

نگهداری صحیح تجهیزات و از جمله

پیش بینی های الزم برای تعویض نهایی

تجهیزات را فراهم کند.

مراحل توسعه طراحیــی، از جمله ــعه طراح ــل توس مراح

ــان نقطه نظرات ــارات و بی تعدادی اظه

ــرفت طراحی را مشخص منقطع، که پیش

ــالح و فیدبک ــی برای اص ــرده و فرصت ک

مالک فراهم می کنند، به طور گسترده ای

ــزات، نیازهای مالک، با پیچیدگی تجهی

ــروژه و دیگر عوامل ــا و بودجه پ برنامه ه

تغییر می کند. اینکه طراحی، نوع متداول

ــد، همچنین ــا معمولی باش ــده ای ی مزای

ــر می گذارد. ــل میانی تاثی ــر روی مراح ب

ــه درگیری ــاز ب ــر نی ــد ب ــور تاکی به منظ

ــته طراح تهویه مطبوع زودهنگام و پیوس

در طراحی کل پروژه، به هرحال یک طرح

ــرای طراحی، در پنج مرحله ای متداول ب

اینجا ترسیم شده است:

ــی، که در ● ــزی و پیش طراح برنامه ری

ــده او محدوده ــا نماین ــک و/ی آن مال

الزامات محل را مشخص می کند. این

ــادی نوع خدماتی که برنامه به طور ع

ــود و تعداد ــط محل ارائه ش باید توس

و نوع تقریبی فضاهایی که باید در هر

ــته باشد، را تعریف بخش وجود داش

می کند. این برنامه به طور عادی برخی

اطالعات را درخصوص محدوده مورد

ــایت و توسعه آب و برق و ... و نیاز س

تاسیسات مورد نیاز برای پشتیبانی از

پروژه را شامل می شود.

ــم، که به طور ● ــی پیش از تجس طراح

ــات معمول طراحی 15-%20 تاسیســمای ــتقرار ش را در بر گرفته و به اســاختمان، نما و کلی و جهت گیری سمالحظات اولیه، طرح بندی ساختمان و در بسیاری از موارد به توسعه اولیه

پالن ساختمان می پردازد.ــمی، طراحی تاسیسات ● طراحی تجس

ــش می برد. ــطح 30-%35 پی را تا ســامل یک پالن ــطح عموما ش این ســعه یافته، یک ــاختمان کامال توس ســعه ــخصات و توس ــیم کلی مش ترسسطح تجسمی تمام رویه های طراحی

پشتیبانی کننده است.ــه 60-%65 طراحی ● پیش از اتمام، ک

ــور عادی به ــام می دهد و به ط را انجــکان را می دهد که قبل مالک این امــازی، طرح را بررسی کرده از نهایی س

و نظر بدهد.طراحی نهایی: فرایند طراحی و تمام ●

مستندات طراحی را تکمیل می کند.ــراح تهویه مطبوع باید از زمان آغاز طــق برخی ــمی از طری ــی پیش تجس طراحــای ورودی که برای آب و برق و ... داده هسایت ارائه می کند و برنامه ریزی تجهیزات تاسیسات، درگیر طراحی باشد. در طول طراحی پیش تجسمی، اطالعات مهندس ــت، تا ــار الزم اس ــات برای معم تاسیســاتی جهت دهی، انرژی و مفاهیم تاسیســه ای محفظ ــح مصال ــاختاربندی ســاختمان، و (مخصوصا پنجره بندی ها) سارتفاع عمودی ساختمان را در نظر داشته باشد. این درگیری به مهندس تاسیسات این امکان را می دهد که بر روی موقعیت و اندازه اتاق های تاسیسات و تجهیزات و استراتژی های توزیع خدمات تاثیر گذاشته ــداری آتی و ــت نگه ــب قابلی و بدین ترتیــرای تغییر، بهبود ــری آن را ب انعطاف پذی

صفحه ۸ - شماره ۴۵

چیلــر جذبــی گازســوز

ــد. درگیری در این مرحله همچنین بخشــه مطبوع ــراح تهوی ــکان را به ط ــن ام ایــازی ــروع به هماهنگ س ــد که ش می دهطراحی با چندین رویه طراحی عمده دیگر کند که با آن ها سیستم های تهویه مطبوع ــی همکاری ــی و فیزیک ــد به طور عمل بای

داشته باشند.ــمی، پالن ــی تجس ــام طراح ــا اتم بــی آن و ــاختاربندی کل ــاختمان و س ســروژه به طور ــور تخمین هزینه پ همین طــود.از این پس انجام ــته می ش عادی بســه اصالحات بعدی یا بزرگ تر کردن هرگونــا غیرممکن ــکل ی ــای تجهیزات مش فضــعه توس ــول ط در ــن بنابرای ــود. می شــوع باید بار ــمی طراحی تهویه مطب تجســبات بار مورد نیاز را اصالح اولیه و محاســتم را نهایی کند تا ــرده و انتخاب سیس کــوب هزینه، ظرفیت ها، امکان تخمین خساختاربندی ها و الزامات فضای تجهیزات ــد. اندازه تخمینی مورد نیاز را فراهم کنو چیدمان توزیعی موارد اصلی کانال کشی ــی (مخصوصا بخار، کندانس و و لوله کشــتم های با شیب عمودی) باید دیگر سیستعیین شود تا قابلیت فضاهای ساختمان ــگ با دیگر امور فعالیت را تایید و هماهنکند. درحالی که تجهیزات نهایی یا انتخاب ــده اند اما از ــن نش ــوز تعیی ــاالت هن اتصآنجایی که این موارد نیاز به پیش بینی فضا دارند (تجهیزات تضعیف، به عنوان مثال)، ــرای بدترین ــای الزم را ب ــراح باید فض ط

وضعیت قابل وقوع در نظر بگیرد.ــی، طراح ــرای مراحل نهایی طراح بتهویه مطبوع باید طرح را اصالح و تکمیل کرده و با دیگر رویه های طراحی هماهنگ کند تا با اصالحات یا تغییراتی که بر روی ــر می گذارند ــتم تهویه مطبوع تاثی سیس

همگام شود.

تداخل تجهیزات: منطبق کردنــتم های ــاد سیس ــداد زی ــت تع به علــی که در اماکن مراقبت بهداشتی مهندســانی می کنند، نیاز به تضمین خدمات رســی مقتضی به تجهیزات در هنگام دسترســداری آتی و اغلب ــات تعمیر و نگه عملیــت معیارهای محل هایی به علت محدودیکه تجهیزات توزیع هوا بر روی آن ها نصب ــوند (یعنی فضاهای گردش فوق)، می شــد به دقت الزامات طراح تهویه مطبوع بایــود را با هم ــای فیزیکی تجهیزات خ فضــتی هماهنگ کند. اماکن مراقبت بهداشــای ــیعی از محافظ ه ــف وس ــط طی توسآتش سوزی، منابع برق، لوله کشی، گازهای ــن، داده ، فراخوان ــوط تلف ــی و خط طبپرستاران و دیگر سیستم های الکترونیکی ــانی خدمت رس ــی نظارت و ــی مخابراتــد به طور ــن موارد بای ــوند. تمام ای می شفیزیکی در فضاهای توزیع مجاز همراستا ــی و لوله کشی تهویه مطبوع و با کانال کشمنطبق با آن ها، قرار بگیرند. اغلب قوانین یا ضوابط توزیع منابع اصلی آب و برق و... ــی محدود می کنند را به فضاهای دسترستا نیاز به دسترسی پرسنل عملیات تعمیر ــکونی را ــه فضاهای مس ــداری، ب و نگهــانند و/یا کنترل سروصدا را به حداقل برسبهینه کنند. قوانین همچنین عبور منابع تغذیه ای آب و برق و... را از روی فضاهای برقی و مخابراتی، محفظه های خروجی و فضاهای مراقبت بهداشتی بحرانی خاصی

مانند اتاق های عمل، محدود می کنند.این از مسئولیت های مهندسان طراح ــت که تضمین کنند که تجهیزاتی که اســه های طراحی ترسیم می کنند را در نقشمی توان در فضاهای تعیین شده با فضای کافی و با دسترسی مناسب برای تعمیر و ــط یک نگهداری نصب کرد. این کار توس

پیمانکار محتاط و با استفاده از رویه های

ساختمانی استاندارد و قضاوت معقول در

انتخاب تجهیزات بر اساس شرایط قرارداد

ــرد. درصورتی که طراح بداند انجام می پذی

ــی فضا به قدری محدود است که دسترس

ــاختمانی مخصوص که نیاز به اقدامات س

ــدود یا ــیار مح ــا انتخاب تجهیزات بس ب

اختصاصی دارد، عاقالنه تر آن است که این

اطالعات را در مستندات طراحی مشخص

ــاط تجهیزات را در ــد. یک طراح محت کن

ــه های ــه های طراحی، از جمله نقش نقش

ــی و تمام اتصاالت ــی و لوله کش کانال کش

اصلی مورد نیاز برای هماهنگی (حاشیه ها

و...)، تعادل و عملکرد را که ممکن است

به طور معقول نصب یا ترسیم شود، رسم

ــئولیت های و ابعاددهی می کند. این مس

ــئولیت های پیمانکار ــراح از حیطه مس ط

ــب کار ــاختمانی برای هماهنگی مناس س

نصب بین قسمت های مختلف نمی کاهد

ــرای دقیق، ــرای اج ــئولیت او را ب و مس

ــب) ــاپ (نص ــه های ش ــگ، نقش هماهن

ساختمانی، مرتفع نمی کند.

بیشتر طراحان هماهنگی سیستم های

ــر، از طریق ــتم های دیگ ــود را با سیس خ

ــنجند که ممکن ــی از روش ها می س طیف

ــانی های چندبعدی ــت شامل همپوش اس

ــطحی ــا نگاره های چندس ــا ی و نمایش ه

ــند. مورد آخر باید حداقل از نمایشی باش

دو نما برای هر یک از اتاق های تاسیسات

ــلوغ ــزات متراکم و محل های ش و تجهی

ــی توزیع ــع و نواح ــده در توزی تعیین کنن

ــده ــکیل ش ــده از میان محل، تش گذرن

ــد. برخی مالکان ساختمان ارائه این باش

ــناد و مدارک تجسمی را برای نمایش اس

هماهنگی مطلوب بین جنبه های مختلف

الزام می کنند.

صفحه ۹ - شماره ۴۵

مالحظـات خاص بـرای به روز رسـانی/بازسازی

طراحان برای به روزرسانی یا بازسازی

اماکن مراقبت بهداشتی کنونی مخصوصا

هنگامی که کارکردهای مراقبت بهداشتی

ــاز در محوطه یا ــد در طول ساخت وس بای

قسمت های مجاور به محل کار پروژه ادامه

یابد، نیاز به توجه خاص به عواملی دارند

ــی بیمار تاثیر ــالمت و ایمن که بر روی س

ــامل تمهیداتی می گذارد. طرح ها باید ش

ــال گردوغبار و ــردن انتق ــرای حداقل ک ب

ــاختمانی به قسمت های خاکروبه های س

ــری از ــا جلوگی ــاران ی ــداری از بیم نگه

ــده برای ــزی نش ــای برنامه ری مزاحمت ه

خدمات مهم مهندسی باشد.

ــا به طور ــاختمانی تقریب ــای س کاره

ــبتا باالی ــطوح نس غیرقابل تغییری، س

ــد می کنند ــه تولی ــا خاکروب ــار ی گردوغب

ــب، ــای کنترلی مناس ــدون حائل ه که ب

ممکن است آالینده های میکروبی و دیگر

آالینده ها را به داخل قسمت های مراقبت از

بیمار هدایت کنند. فعالیت های تخریبی،

ــنل به داخل انتقال خاک و رفت وآمد پرس

ــتقیم و خارج از محل می تواند به طور مس

ــن همچنی ــد. کن وارد را ــی آالینده های

ــه مطبوع موجود، ــی تجهیزات تهوی خراب

ــن های حائل و ــا یاپارتیش ــذف دیواره ح

اختالالت اجزای ساختمان و تجهیزات در

ــکونی، می تواند منجر به قسمت های مس

ورود آالینده ها شود. معماران و مهندسان

ــد از نزدیک با نمایندگان کنترل پروژه بای

ــا در ارزیابی ــد ت ــک کار کنن ــت مال عفون

ــرای جمعیت بیماران در خطرات بالقوه ب

ــاختمان کمک کنند طول فعالیت های س

ــای مرزی و تکنیک های و متفقا کنترل ه

ــد. اقدامات ــایی کنن ــی را شناس مقتض

ــامل احتیاطی مرزی متداول می تواند شــط ــاز توس ــازی نواحی ساخت وس جداســن های موقت که نفوذ گردوخاک پارتیشبه آن ها غیرممکن است، حذف رفت وآمد ــمت های قس از ــاز ساخت وس ــنل پرسمسکونی و تفکیک سیستم های کانال کشی متصل به قسمت ساخت وساز از فضاهای مسکونی باشد. عالوه بر این، فشار منفی ــاز کردن و تخلیه هوای نواحی ساخت وســرد و در مواردی ــزام ک ــز می توان ال را نیــدیدا آسیب پذیر است، ایجاد که بیمار شــای تصفیه کمکی هپا در اتاق های واحدهــر فضاهای ــاران یا دیگ ــداری از بیم نگه

بحرانی را می توان مدنظر قرار داد.به همین ترتیب، طراحان باید احتمال ــده در طول بروز اختالالت پیش بینی نشــاز را به حداقل برسانند. پروژه ساخت وســتم های ــد به خوبی با سیس ــان بای طراحمهندسی موجود و شرایط ساختمان آشنا شوند تا قادر باشند که تاثیر ساخت وساز ــر آن به خوبی ارزیابی کنند. تحقیقات را بــی ــامل بازرس ــواره ش ــد هم ــی بای محلموجود اتاق های ــات، تاسیس تجهیزات، ــاختمان ــزات و نواحی س ــر تجهی و دیگــی معقول باشند. همراه با امکان دسترسپرسنل نگهداری اغلب می توانند اطالعاتی درخصوص شرایط محرمانه طبق آنچه که ساخته شده ارائه کنند و نقشه های ازبیلت (نقشه هایی که طبق آنچه در عمل ساخته ــده ترسیم می شوند) اغلب در دسترس شهستند؛ اگرچه در بسیاری از موارد، مورد

اخیر کم دقت است یا به روز نیست.ــات ازبیلت یا ــدان اطالع ــگام فق هنــان باید ــودن آن، طراح ــل اعتماد نب قابــود را که ــه خدمات موج ــعی کنند ک ســده اند یا احتماال ــل پروژه نصب ش در محــت تاثیر آن قرار می گیرند تا حد امکان تح

صفحه ۱۰ - شماره ۴۵

ــود ــی خ ــرارداد طراح ــدوده ق و در مح

ــا عملیاتی ــی ی ــای فیزیک و محدودیت ه

ــی به ساختمان، شناسایی کنند. دسترس

ــد ارزش اطالعات ــاختمان بای مالکان س

ازبیلت دقیق را تشخیص داده و درصورت

عدم وجود آن ها، از منابع داخلی به صورت

ــط ــتر توس ــی برای تحقیقات بیش پیمان

ــد. این در ــتفاده کنن ــروه طراحی، اس گ

ــئولیت طراح است که ماهیت حیطه مس

ــای آتی خدمات و ــات یا افزایش ه اصالح

ــود را از جمله خصوصیات تجهیزات موج

موقتی و هرگونه موارد میانی مورد نیاز یا

ــازی مجدد نهایی، راه اندازی یا متعادل س

ــتقرار خدمات گواهی، مورد نیاز برای اس

ــاختمانی و درعین حال خدمات جدید س

حداقل کردن اثر آن ها بر روی عملکردهای

ــد. این امر ــایی کن در حال انجام، شناس

اغلب مستلزم توسعه یک برنامه مرحله ای

ــی نزدیک با ــت که در هماهنگ دقیق اس

مالک ساختمان انجام می شود. هدف باید

غافلگیر نشدن یا عدم اختالل برنامه ریزی

نشده یا تضعیف خدمات حیاتی به نواحی

ــده برای مالک ــایی نش ــکونی شناس مس

ساختمان در طول فرایند طراحی باشد.

صفحه ۱۱ - شماره ۴۵

صفحه ۱۲ - شماره ۴۵

هيدروليك پمپ ها مقاالت

قوانین تشابهــیاالت ــرعت خروج س هد و دبی یک پمپ گریز از مرکز، به س

ــتگی دارد که به آن سرعت محیطی1 نیز اطالق از پروانه ی آن بس

می شود. ازاین رو، خروجی پمپ را می توان با تغییر سرعت محیطی

ــم کرد. این عمل را می توان به دو روش زیر و تقریبا با نتایج تنظی

یکسانی انجام داد:تغییر سرعت دورانی2 پروانه؛ ●کاهش قطر پروانه. ●ــی پروانه همان تاثیری را بر ● ــرعت دوران کاهش 20درصدی س

ــش 20درصدی قطر پروانه ــت که کاه هد و دبی خواهد داشدرپی دارد.

به طورکلی روابط میان خروجی پمپ و سرعت محیطی پروانه را «قوانین تشابه» می گویند. برای مثال در رابطه ای با تغییر قطر پروانه از D1 به D2، دبی حاصل نیز به همان نسبت تغییر می کند

و از Q1 به Q2 می رسد.

DD

QQ

1

2

1

2=

ــه D2، موجب تغییر ــر در قطر پروانه از D1 ب ــا همین تغیی امــب با مجذور تغییر ایجادشده، در قطر هد کل از H1 به H2 متناس

خواهد شد.

DD

HH

1

22

1

2=a k

باید تاکید کرد که این رابطه فقط برای قطرهای مختلف همان پروانه صادق است، نه برای پروانه های مختلف.

اگر به جای قطر پروانه، سرعت دورانی پمپ تغییر کند هم دقیقا همین روابط برقرار خواهد بود.

QQ

DD

1

2

1

2= یا

بنابراین، تغییر دبی از Q1 به Q2، هم با تغییر قطر پروانه و هم

با تغییر سرعت پمپ با همان نسبت حاصل می شود.

ــد کل از H1 به H2، هم با تغییر قطر ــابه، تغییر ه به طور مش

پروانه و هم با تغییر سرعت پمپ با همان نسبت حاصل می شود.

HH

DD

1

2

1

22

= a k یا NN

1

22

a k

الزم به ذکر است که به طورکلی تغییر در قطر یا سرعت پروانه

بر عملکرد پمپ تاثیرگذار خواهد بود، نه بر یک وضعیت خاص.

اما، هر میزان کاهش در سرعت محیطی، باعث جمع شدن منحنی

ــد. درمقابل، افزایش قطر یا ــمت چپ نمودار خواهد ش عملکرد در س

سرعت پمپ باعث کشیدگی منحنی به سمت راست نمودار می شود.

رابطه ی توان با سرعت دورانی یا قطر پروانه را می توان به این

ــبت تغییر توان برابر نسبت تغییر سرعت صورت تخمین زد که نس

یا قطر به توان سه است.

HPHP

DD

1

2

1

23

= a k یا NN

1

23

a k

هدهد

دبیدبی

تصویر (10) تاثیر تغییر سرعت یا قطر

قسمت دومThe Practical Pumping Handbook :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۱۳ - شماره ۴۵

اما باید توجه داشت که این رابطه، تقریبی است؛ زیرا بازدهی پمپ ممکن است، با تغییر سرعت محیطی تغییر یابد.

تغییر موتور الکتریکی برای ایجاد تغییر در عملکرد پمپــرعت فراوان، روش جایگزینی موتور الکتریکی با موتوری با ســمار می رود. به نتایج این متداولی برای افزایش خروجی پمپ به شــال توجه کنید. یک پمپ فرآیندی را درنظر بگیرید که با موتور مث 3600rpm 1800کار می کند. موتور دیگری با سرعتrpm 25 وhp

جایگزین موتور فعلی می شود.

HP25 1800

360023

= a k

ــابه می توان، محاسبه کرد که موتور ــتفاده از قوانین تش با اســرعت ــا یک موتور 200hp که با س ــد ب 25hp و 1800rpm را بای3600rpm کار می کند، جایگزین کرد. متاسفانه، بیشتر پمپ هایی ــت با همان ــوند، بعید اس که برای کارکرد 25hp خریداری می شمحور و یاتاقان از قدرت کافی برای پذیرش توان 200hp برخوردار

باشند؛ درنتیجه خیلی زود در آن ها نقص فنی ایجاد می شود.

سایر تغییرات تغییر هد مکشی مثبت خالص الزم (NPSHR) را هم می توان ــرعت پمپ ــابه تخمین زد؛ البته تنها هنگامی که س با قوانین تشتغییر کند. در تغییرات حاصل از تغییر قطر پروانه، نیازی به قوانین ــد را می توان از ــت و دراین باره معموال NPSHRجدی ــابه نیس تش

همان منحنی پمپ خواند. ــبه ی تغییر وضعیت عملکرد در نتیجه ی تغییر سرعت محاســتفاده از قوانین تشابه بسیار ساده است. پمپ یا قطر پروانه با اســتفاده از ــت که برای تغییرات بیش از 10درصد اس باید توجه داشقوانین تشابه با تقریب همراه خواهد بود. هرچند در بیشتر مواقع، ــل می کند؛ اگر مجموعه ای ــکل را ح درنظرگرفتن این تقریب مشــند، ــرعت متغیر موجود باش ــای عملکرد پمپ در س از منحنی هاستفاده از آن بهتر از به کارگیری قوانین تشابه است؛ زیرا دقت این

منحنی ها بسیار بیشتر است.

عملکرد پمپ با برخی سیاالت خاص ــیاالت تاثیر زیان باری بر عملکرد پمپ گریز از مرکز برخی از ســش می دهند. مهم تر آنکه با ــد، به طوری که هد و دبی را کاه دارنــوان الزم برای به حرکت ــطح جذب، ت ــش توجه پذیری از س افزای

درآوردن پمپ، باعث کاهش بازدهی آن ها می شود. ــیم کلی از اختالف میان منحنی عملکرد در تصویر (11) ترس

ــیال لزج یا کارکرد یک پمپ با آب و کارکرد همان پمپ با یک ســیاالت لزج، کارکرد پمپ به تدریج ــت. درباره ی س خمیر کاغذ اســای با جابه جایی مثبت3 ــل می رود. تاجایی که باید از پمپ ه تحلی

استفاده کرد. ــت بیش از 3درصد، پمپ ــاره ی خمیر کاغذ با درجه غلظ دربــا می کند. درباره ی ــه ای کار می کند که گویی آب را جابه ج به گونــت، ــه غلظت بیش از 6درصد، پمپ گریز از مرکز ممکن اس درجــتم برای تحویل ــا توجه به درجه ی روانی4 خمیر و قابلیت سیس بــد. درباره ی درجه های ــته باش آن به پروانه نیاز به اصالحاتی داشغلظت بیشتر، معموال از پمپ پیچی با جابه جایی مثبت5 استفاده

می شود.

بارهای هیدرولیکی پروانه ی پمپمعیارهایی که در طراحی پمپ مدنظر قرار می گیرد باعث می شود ــپ در پایدارترین وضعیت ــه (BEP) پم ــه نقطه ی بازدهی بهین کــت کارکرد خود قرار گیرد. منظور از معیار، بارهای هیدرولیکی اسکه بر پروانه ی پمپ وارد می شوند و ازآنجایی که بارهای هیدرولیکی

محوری6 در رابطه ی مستقیم با یاتاقان های پمپ هستند. بارهای هیدرولیکی شعاعی7 حول پروانه و در زاویه ای عمود بر ــوند؛ اما پمپ های تک حلزونی8 به گونه ای طراحی محور وارد می شــکان خنثا می کنند، بااین همه، ــوند که این بارها را تا حد ام می ش

آبآب

آبآب

آبآب

هیزدبا

هیزدبا

دبیدبی

هدهد

زیرمن ت

توازی

رمن ت

توا

تصویر (11) تاثیر سیاالت خاص

صفحه ۱۴ - شماره ۴۵

ــود، برآیند نیروی ــاهده می ش ــه در تصویر (12) مش همان گونه ک

ــبت به نقطه ی قطع ــی در صفحه ای با زاویه ی °60 نس هیدرولیک

جریان به پروانه وارد می شود؛ اگر پمپ در نقطه ی بازدهی بهینه عمل

ــت؛ اما اگر کارکرد کند، این نیرو کمترین مقدار خود را خواهد داش

پمپ از نقطه ی بازدهی بهینه دور شود، تعادل بارهای هیدرولیکی

برهم می خورد و نیروی برآیند، افزایشی چشم گیر می یابد.

ــر که قطر پروانه ی آن ها بیش از در پمپ های فرآیندی بزرگ ت

ــت، نیروهای شعاعی با استفاده از بدنه ی دوحلزونی9 به 13in اس

ــعاعی به صورت ــند. در این حالت، نیروهای ش حد تعادل می رس

مساوی و در جهت مخالف هم به حول پروانه وارد می شوند.

ــی ذرات جامد از ــش در پمپ هایی که برای جابه جای این آرای

آن ها استفاده می شود، متداول نیست؛ زیرا محفظه ی دوم، باعث

ــکل گرفتگی می شود؛ اما چند استثنا هم وجود دارد که بروز مش

ــکل پیداکردن این موارد به نوع دوغاب و طرح خاص محفظه مش

بستگی خواهد داشت.

فشار شعاعی

ــعاعی10 در وضعیت قطع جریان11 (دبی صفر) میزان فشار ش

ــار شعاعی13 ــتگی دارد. ضریب فش به طرح پروانه و هد قطع12 بس

(Kso) متناسب با طرح پروانه و سرعت مخصوص آن بین 0.15 و

0.38 متغیر است. در معادله ی زیر از این ضریب برای محاسبه ی

مقدار تقریبی فشار شعاعی14 (Fso) در وضعیت خاموش استفاده

شده است:

Fso = Kso × Pso × D × B

که در آن:

Kso: ضریب فشار شعاعی؛

Pso: فشار تفاضلی در حالت قطع جریان؛

D: قطر پروانه برحسب اینچ؛

B: عرضی از پروانه که محیط پیرامونی خود (شامل زائده ها)

را فراگرفته است.

در یک پمپ فرآیندی معمولی با قطر پروانه ی 13in و سرعت

ــعاعی در حالت خاموش می تواند به کارکرد 3600rpm، نیروی ش

ــخص بودن مقدار توان مربوط ــد. در صورت مش lb 800 نیز برس

ــی (x)، مقدار نیروی شعاعی در یک وضعیت به داده های آزمایش

کارکرد دیگر را می توان با استفاده از معادله ی زیر تخمین زد:

F FsoQQn

1x

= - c m< F

که در آن:

Fso: نیروی شعاعی در حالت خاموش؛

x: توان، بر مبنای داده های به دست آمده از آزمایش پمپ؛

Q: دبی در حالت کارکرد پمپ (gpm)؛

.gpm برحسب (BEP) دبی در نقطه ی بازدهی بهینه :Qn

با استفاده از معادله ی فوق به سادگی معلوم می شود که نیروی

ــعاعی در وضعیت خاموش و زمانی که Q = 0 است، بیشترین ش

تصویر (12) نیروهای شعاعی در بدنه ی تک حلزونی پمپ

تصویر (13) نیروهای شعاعی در محفظه ی حلزونی دوتایی

صفحه ۱۵ - شماره ۴۵

مقدار را دارد؛ اما با افزایش دبی (Q)، این نیرو در نقطه ی بازدهی

بهینه کاهش می یابد و از نظر تئوری به سمت صفر سقوط می کند.

ــعاعی نیز به ــتن دبی از نقطه ی بازدهی بهینه، نیروی ش با گذش

ــئله نشان ــب، اما به صورت منفی افزایش می یابد. این مس تناس

می دهد که در این حالت، نیرو بر خالف جهت نشان داده شده در

تصویر (12) عمل می کند. در صورت دسترسی نداشتن به اطالعات آزمایشی، به منزله ی یک تخمین تقریبی، می توان فرض کرد که مقدار توان (x) به صورت خطی بین 0.7 در سرعت مخصوص 500 پروانه و 3.3 در سرعت ــه متغیر خواهد بود. در یک پمپ فرآیندی مخصوص 3500 پروانــان داد که نیروی شعاعی پروانه در دبی های معمولی می توان نشحالت خاموش و نقطه ی بازدهی بهینه می تواند به 600lb برسد.

خمیدگی محور پس از تخمین نیروی شعاعی، می توان میزان خمیدگی محور

را از رابطه ی زیر به دست آورد.

IL A

IA

ILS

IX

32

2L a s a

2 2 2 3- + + +c m F

yEF

IL A

IA

IL S X

3 23

L a s

3 3 32

= - + + +<

.64/I = π × d4 که در آن ممان اینرسی15 برابر است بابا استفاده از این معادله، می توان مقدار واقعی خمیدگی محور

ــور مرکزی پروانه ــور به فاصله ی X از مح ــه ای روی مح را در نقط

ــه نمد ــطوح کاس ــبه کرد. این نقطه، موقعیت کارکردی س محاس

ــه نمد درنظر گرفته ــطح کاس ــان می دهد که عموما روی س را نش

می شود. طبق بسیاری از استانداردهای صنعتی، میزان خمیدگی

محور در این نقطه نباید بیش از 0.02in (0.5mm) باشد.

به دلیل احتمال بروز این تاثیرات هیدرولیکی قوی و نامتعادل،

ــن بارهایی بدون آنکه محور دچار ــی محور برای تحمل چنی توانای

خمیدگی بیش از حد شود، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

پی نوشت:1. Peripheral Velocity2. Rotational Speed3. Positive Displacement Pumps4. Fluidity5. Positive Displacement Screw Pump6. Axial Hydraulic Loads7. Radial Hydraulic Loads8. Single Volute Pumps9. Double Volute Casing10. Radial Thrust11. Shut-Off Condition12. Shut-off Head13. Radial Thrust Factor14. Radial Force15. Moment Of Inertia16. Slenderness Ratio

تصویر (14) نمودار خمیدگی محور

صفحه ۱۶ - شماره ۴۵

اجزاى برج خنك كنندهمقاالت

هرگونه برج خنک کننده تهویه مطبوع

ــطح داخلی، ــش جزء است: س دارای ش

تشتک فوقانی، تشتک تحتانی، فن (ها)،

ــاز کرکره های ورودی و دیواره های جداس

ــوای خروجی. ما باید دو قطرات آب از ه

جزء سازه ای را به موارد فوق اضافه کنیم:

قاب سازه ای و پوسته.

سطح داخلی برجــطح داخلی برج فراهم کردن نقش س

ــن جریان آب ــطح تماس بزرگ بی یک س

ــت بهبود عمل تبخیر و و جریان هوا جه

انتقال گرماست.

سطح داخلی پاششــان آب به ــتن جری با تبدیل یا شکس

ــطح تماس بین جریان آب قطرات آب، س

ــش می یابد. بنابر این، و جریان هوا افزای

ــتفاده از پاشش آب بیانگر ابتدایی ترین اس

ــر و انتقال ــود کارایی تبخی ــناخت بهب ش

حرارت است.

در اواسط قرن نوزدهم از حوضچه های

ــتم های تبرید ــش برای میعان سیس پاش

ــتفاده می شد. این حوضچه ها، یخ ساز اس

با این وجود، از کارآیی نسبتًا کم و تلفات

زیاد قطرات آب تبخیر نشده برخوردار بود

ــق و یافتن یک ــزه ای برای تحقی که انگی

ــپس در سال 1898، ــد. س روش بهتر ش

ــتین برج خنک کننده جرج استوکر نخساز وی ــفری» «اتمس ــرج ب ــاخت. س را دیواره های کرکره ای چوبی در اطراف یک

حوضچه پاشش تشکیل می شد. ــرفت هایی از قبیل به مرور زمان پیشــی ــی و فن های مکش دودکش های مکشــرعت جریان هوا مکانیکی باعث بهبود ســود عملکرد ــبت L/G و بهب و کاهش نسبرج ها شدند. آب از طریق نازل ها پاشیده ــده تا قطرات کوچک آب را ایجاد کند شــمت ــته برج به س ــه از دیواره های پوس کــک فضا یا محفظه ــده و ی پایین جاری شــه جریان هوا از ــر از آب را ایجاد کند ک پــش ــور می کند.حدود چگالی پاش آن عبــن در دقیقه بر فوت مکعب ــا 7 گال از 3 تحجم برج است. کارآیی کلی سطح داخلی پاشش نسبتًا کم است و نیازمند برج های بزرگتر با سرعت زیاد جریان هوا می باشد. بنابر این، سطح داخلی پاشش در برج های خنک کننده تهویه مطبوع به کار نمی رود.

سطح داخلی آبشاریــی برج ــود کارآی ــدی در بهب ــدم بع قــطح داخلی آبشاری خنک کننده ابداع سدر دهه 1940 است. چون بیشتر برج های ــان چوبی بود، چنین خنک کننده آن زمسطحی از تخته های باریک ساخته شده و در فضا یا محفظه هوای برج قرار می گرفتند

ــیر آبشاری یا سرسره ای را برای تا یک مسآب ایجاد کند که به واسطه ی نیروی جاذبه ــل پایین می ریخت. تخته های باریک یا ثقــکل بودند که به صورت تخت یا مثلثی شــار جریان هوا ــه کاهش افت فش تمایل ب

داشتند (تصویر 1).ــاری چوبی تا دهه ــطح داخلی آبش س1980 رواج داشت ولی به تدریج تخته های PVC یا میله های V شکل جایگزین شدند ــان قطره ای بهتر را فراهم کند تا یک جریــکل پوسیدگی چوب در محیط های و مشــد. سطح داخلی ــته باش مرطوب را نداشسرامیکی یک جایگزین برای سطح داخلی ــمار می رود که از مقاومت ــاری به ش آبشــیدگی و زنگ زدگی ــر پوس ــادی در براب زی

برخوردار است ولی گران قیمت می باشد.

سطح داخلی پرده ایــطحی در دهه 1960 ابداع چنین سشد و یک مفهوم جدید را در طراحی برج خنک کننده بوجود آورد که به جای تبدیل یا شکستن جریان آب به قطرات آب، یک ــطح پرده ای می تواند سطح بزرگتری را ســود. ــم کند که آب روی آن جاری ش فراهــرعت سقوط ــطح بزرگتر و س با چنین ســته تر آب، آب یک صفحه نازک بزرگ آهســطح تماس بزرگتر با هوا بوجود یا یک سمی آورد که انتقال حرارت تبخیری موثر را

قسمت اولHVAC water chillers and cooling towers :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۱۷ - شماره ۴۵

افزایش می دهد.ــًا از صفحات ــطحی نازک نوع الیه ســورت الیه های نازکPVC وکیومی به صــکیل می شود تا توزیع عمودی موج دار تشــطح داخلی آب یکنواخت را برروی کل سایجاد کند. این نوع ترکیب مقاومت کمی ــار هوا در برابر جریان هوا دارد و افت فش

کم است (تصویر 2).ــر و ــرده ای ارزان ت ــی پ ــه داخل صفحــاری است. کارآمدتراز صفحه داخلی آبشــتر منجر به برج خنک کننده کارآیی بیشــخصه باالتر برج) ــی کوچک تر (یامش خیلــبت به یک ظرفیت مساوی می شود. نســتر برج های تهویه مطبوع بنابر این، بیشامروزی از صفحه داخلی پرده ای استفاده می کنند. ولی عیب آن این است که سطح

بزرگتر و عبور آب کم گاهی مستعدِ :ــغال (برگ، آب ــی از آش گرفتگی ناش .1

کثیف و غیره) وکثیفی میکروبیولوژیکی است. .2

ــی آن امکان پذیر ــز کردن مکانیک تمیــت مگر آن که صفحه داخلی پرده ای نیسرا از برج بیرون آوریم و آن را پیاده کنیم.

قاب سازه اییک سیستم قاب بندی سازه ای برای ــطح داخلی، ــتک فوقانی، فن ها، س تشــاز کرکره های ورودی و دیواره های جداسقطرات آب از جریان هوای خروجی، پوسته ــرای محصورکردن یا دیواره های جانبی بــطح داخلی و ایجاد مسیر جریان آب و س

هوا ضروری می باشد.

سازه چوبیبرج های خنک کننده اولیه از قاب های سازه ای چوبی (چوب قرمز) ساخته می شد زیرا از مقاومت خوبی در برابر پوسیدگی در ــای مرطوب برخوردار بود. با این محیط ه

(الف)(الف)آبآب

هواهوا

آبآب

(ب)(ب)

هواهوا

تصویر 1 (الف) صفحه داخلی آبشاری با تخته های باریک و (ب) صفحه داخلی آبشاری با تخته های مثلی

صفحه ۱۸ - شماره ۴۵

ــطه افزایش وجود، در دهه 1960 به واســی به قیمت چوب قرمز و کاهش دسترسآن، چوب کاج آمریکایی مورد استقبال قرار گرفت ولی فاقد مقاومت در برابر پوسیدگی در محیط های مرطوب است و باید تحت عمل آوری شیمیایی قرار بگیرند. استفاده ــی ــرات محیط ــوب اث ــای چ از محافظ هــوب دارد. بنابر این امروزه برج های نامطلــرایط خاص برای سیستم چوبی تحت شــه مطبوع به کار می روند ولی در های تهویمحیط های صنعتی بزرگ رایج می باشند. باید چوب کاج آمریکایی الزامات استاندارد CTI 114 و بست های فلزی آن استاندارد

CTI 119 را تامین کنند.ــب برج های خنک کننده یکی از معایــرکت های بیمه ــه ش ــت ک چوبی آن اسملک خواهان استفاده از سیستم آب پاش ــتاندارد 214 ــای حریق مطابق با اس اطفــه ملی حفاظت از آتش می باشند موسســیار قابل احتراق ــرا چوب یک ماده بس زیــت. به همین دلیل و به دلیل مقرون اســای کوچک چوبی، به صرفه نبودن برج هــتم های این گونه برج ها به ندرت در سیس

تهویه مطبوع به کار می روند.

سازه فوالدیــاب فوالدی ــتم ق ــتفاده از سیس اســای برج ه در 1950 ــه ده از ــازه ای س

تصویر (2) سطح داخلی پرده ای برج خنک کننده (شرکت ایواپکو)

ــده خنک کننده تهویه مطبوع متداول ش

ــرات خوردگی در ــرای کاهش اث ــت. ب اس

ــوع فوالد ــوب از دو ن ــای مرط محیط ه

استفاده می شود:

فوالد گالوانیزهفوالد با کربن متوسط و روکش روی،

سرب و آلومینیوم در فرآیند گالوانیزاسیون

می تواند یک مانع ضّد خوردگی بین فوالد

ــن فرآیند، ــوا ایجاد کند.در ای ــا ه و آب ی

ــیمیایی تمیز ــوالد در وان ش ــت ف نخس

ــده و سپس در وان اسید سولفوریک یا ش

ــته شده و پس هیدروکلریک رقیق گذاش

ــول کلرید آلومینیوم روی از مدتی با محل

ــود. فرآیند گالوانیزاسیون ــته می ش شس

ــه در آن یک الیه ــه ای بود ک ــه به گون اولی

شناور از کلرید آلومینیوم روی سطح روی

مذاب در یک وان باز بزرگ قرار می گرفت.

ــه ــع صفح ــوب). مقط (روش وان مرط

فوالدی در داخل روی مذاب قرار می گیرد

ــد آلومینیوم روی ــان محلول کلری و ازمی

ــده و تا هم دما شدن فوالد و عبور داده ش

ــذاب در داخل این وان مذاب باقی روی م

می ماند. سپس وان روی عاری از محلول

ــه ــده و صفح ــوم روی ش ــد آلومینی کلری

صفحه ۱۹ - شماره ۴۵

ــود و در داخل فوالدی بیرون آورده می ش

ــود. این وان آب قرار می گیرد تا خنک ش

آب با دی کرومات سدیم ترکیب می شود تا

حفاظت بیشتری را ایجاد کند.

ــد فرآین ــد، بع ــه ب 1980 ــه ده از

ــک خش وان روش ــه ب ــیون گالوانیزاس

متداول شد. اکنون صفحه فوالدی رولی

ــد آلومینیوم روی قرار در داخل وان کلری

ــود ــپس بیرون آورده می ش می گیرد و س

ــود و پس از مدتی در داخل ــک ش تا خش

وان روی مذاب قرار می گیرد و پس از گرم

ــده و در داخل وان ــدن بیرون آورده ش ش

آب قرار می گیرد.

ــطح با ــن روش یک س ــد ای ــر چن ه

ــی آورد ــود م ــر را بوج ــر و تمیزت کیفّیت ت

ــه کیفّیت ــبت ب ــی را نس ــی بحث های ول

ــیون مطرح می کند. بنابر این، گالوانیزاس

بیشتر تولیدکنندگان و طراحات برج های

مطبوع تهویه ــتم های سیس خنک کننده

ــک الیه محافظ ــنهاد می کنند که ی پیش

ــی یا ُپلیمر به تمام اعضای سازه ای اپوکس

ــک نکته مهم: ــود. ی ــزه اضافه ش گالوانی

ــیون گرم پس از گاهی روش «گالوانیزاس

ساخت » نشان گر یک الیه محافظ خوب

ــن وجود، این ــت. با ای ضّد خوردگی اس

روش از اواخر دهه 1970 به بعد در آمریکا

چندان متداول نیست.

ضخامت الیه گالوانیزاسیون بر حسب

ــطح فلزی ــوت مربع س ــس روی در ف اون

ــوًال 2.35 اونس ــه معم ــد ک بیان می ش

ــس در فوت مربع ــوت مربع یا 7 اون در ف

است. قاب های سازه ای فوالدی گالوانیزه

ــت های گالوانیزه یا فوالد با اتصاالت و بس

زنگ نزن مونتاژ می شوند. فوالد گالوانیزه

ــود. چون عمل ــز جوش داده نمی ش هرگ

جوش: 1. گالوانیزاسیون را از بین می برد.

ــرای خوردگی ــا مکانی را ب ــه ی و 2. نقط

بوجود می آورد.

فوالد زنگ نزن

ــت ــزن مقاوم ــوالد زنگ ن ــوًال ف معم

ــازه ای کمتری نسبت به فوالد با کربن س

ــط دارد. ولی مقاومت بیشتری در متوس

برابر خوردگی در محیط های مرطوب دارد.

ــوالد از آلیاژ های فوالد ( فوالد این نوع ف

کربن دار معمولی باضافه مولیبدنیوم، نیکل

و یا نیتروژن) و کرومیوم تشکیل می شود.

مقاومت دربرابر خوردگی این فوالد از یک

ــیدکرومیوم بدست الیه بسیار نازک اکس

ــطح ــرض هوا روی س ــه در مع ــد ک می آی

ــروز زمان اگر این ــیند. به م فوالد می نش

ــیب ببیند، الیه کرومیوم زیرین ( الیه آس

حداقل 10.5 درصد آلیاژ) وظیفه حفاظت

را به عهده دارد.

تقریبًا هرنوع برج خنک کننده فوالدی

رامی توان از فوالد زنگ نزن ساخت و بیشتر

تولید کنندگان آن را توصیه می کنند. یکی

ــوالدی زنگ نزن آن از امتیازات اعضای ف

TIG) است که می توان آنها را جوش داد

ــد خوردگی آنها ــا MIG)،یکپارچگی ض ی

ــود و با اتصاالت و بست های حفظ می ش

ــوند. توجه فوالدی زنگ نزن مونتاژ می ش

شود که پیچ و مهره های فوالدی زنگ نزن

تمایل به خزش یا تغییر شکل نسبی تحت

تنش دارند که باعث سخت باز شدن آنها

می شود.

دیگر سیستم های سازه ایــرای بهبود ــه ب ــات بی وقف در تحقیق

ــای ــی برج ه ــر خوردگ ــت در براب مقاوم

مطبوع تهویه ــتم های سیس خنک کننده

از مواد دیگری برای سیستم های سازه ای

استفاده شده است:

بتونــازه ترکیبی ــون به صورت یک س از بتــرای برج های خنک کننده بزرگ هذلولی بــتفاده شده ــال های اخیر اس شکل در ساست. با این وجود، بتون به واسطه هزینه نسبتًا باال به طور گسترده در سیستم های ــی رود. ولی برای ــه مطبوع به کار نم تهویــای خنک کننده در یک طرح ادغام برج هــت زیرا تقریبًا ــب اس معماری بزرگ مناســود تا ــاخته می ش به صورت هر ترکیبی ســش بهره برداری از آن به عنوان یک برج نقــد. نمونه چنین خنک کننده مخفی بمان

کاربردی فرودگاه داالس آمریکاست.

فایبرگالســازه ای با قاب های فایبرگالس برج ســوالدی زنگ نزن ــت های ف اتصاالت و بســط بعضی از تولیدکنندگان برج های توسخنک کننده کوچک تر تهویه مطبوع عرضه می شوند. این برج ها از اعضای فایبرگالس ــا 1/2 اینچ ت

ــازه ای با ضخامت 1/4 قاب ساستفاده می کنند.

پانل فایبرگالس با پوسته تنیده یکنواخت و قاب فوالدی

ــده خنک کنن ــرج ب ــه 1980 ده در ــیفیک ــوم به «باتل» از منطقه پاس موسوارد بازار آمریکا شد. این برج ها به صورت ــری ــوند که از دو س میدانی مونتاژ می شــبیه قاچ کیک پانل فایبرگالس خمیده شتشکیل شده که در باالی یک قاب فضایی ــط لوله ای از جنس فوالد زنگ نزن توســوند. یکسری پیچ به یکدیگر متصل می شاز پانل ها تشتک برج و سری دیگر محفظه ــد. پانل ها پس از ــکیل می دهن هوا را تشــازه ای با پوسته ــتم س مونتاژ، یک سیســود می آورند که ــت را بوج تنیده یکنواخــتک فوقانی و فن برج صفحه داخلی، تش

صفحه ۲۰ - شماره ۴۵

ــفانه این برج ها ــر می گیرد. متاس را در بمشکالت عملکردی و قابلیت اعتماد دارند

و معموًال جایگزین می شوند.

پوسته برج خنک کنندهپوسته برج خنک کننده دو نقش مهم ــت یک محفظه یا ــه عهده دارد. نخس رابــه داخلی برج ــواره را در اطراف صفح دیتشکیل می دهد تا یک مسیر هوای محصور ــوا را ایجاد کند و جریان هوا یا محفظه هرا از میان صفحه داخلی عبور دهد. دوم،

آب را در داخل برج نگه می دارد.ــده با قاب چوبی برج های خنک کننــدر قرمز استفاده از چوب قرمز یا چوب سمی کنند. با این وجود، برای کاهش هزینه، پانل های سیمانی - آزبستی در دهه 1950 وارد بازار شدندو ولی پانل های فایبرگالس یا پالستیکی مانع نور ماوراء بنفش در دهه ــطه مسایل محیطی آزبست 1980 به واسجایگزین آنها شدند. برج های خنک کننده با قاب فوالدی گالوانیزه توسط پانل های فوالدی گالوانیزه، فایبرگالس یا پالستیک ــوند. مانع نور ماوراء بنفش محصور می شــته برج ــر از فوالد گالوانیزه برای پوس (اگاستفاده شود باید آن را با روکش اپوکسی یا پلیمر پوشاند).برج های خنک کننده با قاب فایبرگالس یا فوالد زنگ نزن معموًال توسط پانل های پالستیکی مانع نور ماوراء ــوالد زنگ نزن ــرگالس یا ف ــش، فایب بنف

محصور می شود.

توزیع آب تشتک فوقانی برجــرم ورودی ــتک فوقانی برج آب گ تشکندانسور را به صورت مساوی روی صفحه ــا یک انتقال ــی برج توزیع می کند ت داخلــود آورد. در ــت را بوج ــرارت یکنواخ حــتک ــی با جریان صلیبی هوا، تش برج هایفوقانی برج در مسیر جریان هوا نمی باشد

ــا مخزن های کم ــتک ها ی و معموًال از تشــوراخ هایی ــع یکنواخت س ــا توزی عمق بــکیل شده است. ــتیکی تش تحتانی پالســت ــور از طریق لوله برگش آب گرم کندانســبتًا ــا یک عمق نس ــده ت ــتک ش وارد تش

یکنواخت را حفظ کند (4 تا 6 اینچ).ــان ثقلی آب از ــر این، مقدار جری بنابــای تحتانی و ــق هر یک از خروجی ه طریــطح داخلی ــدار جریان هر بخش از س مقــتک ــان خواهد بود. چون تش ــرج یکس بــا جریان هوای ــی برج در یک برج ب فوقانــوای محیطی قرار ــرض ه صلیبی در معــتک ــرپوش های متحرک تش دارد،باید ستحتانی برج نصب شوند تا از ریخته شدن ــغال باد آورده در آن جلوگیری هرگونه آشکند. تشتک فوقانی در برج با جریان هوای مخالف در مسیر جریان هوا قرار دارد و از ــش آب تشکیل شده که آب نازل های پاشرا به طور مساوی روی صفحه داخلی برج

توزیع می کند.

تشتک های تحتانی برجتشتک تحتانی برج آب سرِد کندانسور را برای پمپ آب کندانسور جمع می کند. ــزء یکپارچه ــتک به صورت ج معموًال تشــق 12 تا 18 ــده و به عم ــرج خنک کنن بــت. عمق آب تشتک در زمان کار اینچ اســت. در آب و هوای ــر از 12 اینچ اس کمتسرد با احتمال یخ زدگی برج یا مواردی با ــتک های حجیم تر و با ظرفیت بیشتر، تشــتک راه دور ــه تش ــوم ب ــتک موس از تشاستفاده می شود که معموًال بتونی است. ــا پمپ توربینی ــای مجزا گاهی ب مخزن هــه جنبه حیاتی عمودی به کار می روند. س

تشتک تحتانی برج عبارت است از:باید ظرفیت کافی برای جمع آوری آب .1ــودن پمپ آب ــان خاموش ب را در زم

کندانسور داشته باشد.

باید حجم آب ذخیره شده در تشتک به .2

اندازه کافی بزرگ باشد تا لوله های خالی

بین برج و کندانسور چیلر را به محض

استارت پمپ پر کند. در غیر این صورت

، تشتک خشک پمپاژ می شود.

ــاع کافی آب باالی لوله رفت باید ارتف .3

آب کندانسور وجود داشته باشد تا از

ــه داخل جریان ــت دورانی هوا ب حرک

ــری کند. یعنی پمپ هوا را آب جلوگی

ــه داخل لوله رفت آب به همراه آب ب

کندانسور نکشد).

کرکره هـای ورودی و دیواره های جداسـاز قطـرات آب از هـوای

خروجی برجــام برج های ــای ورودی در تم کرکره ه

ــوای صلیبی به ــا جریان ه خنک کننده ب

ــطح داخلی برج کنترل جریان هوا روی س

ــای فاصله دار کمک می کند. این کرکره ه

ــاوی به داخل ــوا را به طور مس ــل ه و مای

ــت می کند. ــی برج هدای ــات داخل صفح

ــمت خروجی ــاز در س ــای جداس دیواره ه

صفحات داخلی برج برای به دام انداختن

ــوای خروجی ــود در ه ــرات آب موج قط

ــوند. این به کار می روند تا از برج خارج نش

ــای فوالدی یا PVC هوا را مجبور دیواره ه

ــیار سریع ــه یا چهار تغییر جهت بس به س

ــپس ــد. (در حدود°90درجه). س می کنن

قطرات آب به دام می افتند و به سمت عقب

یعنی صفحات داخلی برج تخلیه می شوند.

ــاز برای محدود نوعًا این دیواره های جداس

کردن تلفات آب برج های خنک کننده تهویه

مطبوع به میزان 0.1 تا 2.5 درصد مقدار

آب کندانسور طراحی می شوند.

ادامه دارد ...

بیشتر بیمارستان ها دارای یک یا چند

ــات مرکزی آب خنک هستند که تاسیس

ــرمایه گذاری عمده در تاسیسات مبین س

ــد یکی از اولین ــوده و همچنین می توان ب

ــتر بیش ــد. باش انرژی مصرف کننده های

ــی/ سرمایش ــزات تجهی از ــا کلینیک ه

گرمایشی یکپارچه بهره می برند.

ــمت هایی ــریح قس ــه تش ــا ب در اینج

ــزی آب ــات مرک ــم که تاسیس می پردازی

ــیعی ــکل می دهند. انواع وس خنک را ش

ــترس هستند. از تجهیزات در بازار در دس

گزینش نوع درست اولین گام در مالکیت و

بهره برداری از تاسیسات مرکزی آب خنک

ــت. تاسیسات آب خنک سیستم هایی اس

هستند که بسیاری از بخش های مختلف

از جمله چیلرها، دستگاه های دفع گرما،

ــی و کنترل ها را ترکیب پمپ ها، لوله کش

ــک مجموعه جامع ــا را به ی کرده و آن ه

برای سرمایش مکانیکی در یک مجموعه

ــات تبدیل می کنند. از دیگر موارد تاسیس

ــی در اینجا مالحظات طراحی مورد بررس

ــت. این ــات اس برای تنظیم موثر تاسیس

ــی کاربرد ــب به طور خالصه به بررس مطل

ــردازد که ــی می پ ــزارآالت و کنترل های اب

ــیار حایز ــات موفق بس ــرای یک تاسیس ب

اهمیت است. سرانجام، فرایند آغاز به کار

ــر روی اینکه ــرداری برای تاکید ب و بهره ب

ــات دارای طراحی و ــک تاسیس چگونه ی

ــب می تواند متضمن ارائه ــاخت مناس س

موثر آب خنک تولیدشده برای تهویه یک

مجموعه باشد، مورد بررسی قرار می گیرد.

مالحظات طراحی

محیـط یـک در مبردهـا از اسـتفاده

بیمارستانی

سردکنندگی در ساده ترین شکل خود

فرایند حرکت گرما از یک مکان به مکانی

ــا در چرخه ای ــتفاده از مبرده دیگر با اس

بسته است. در اینجا، بررسی سردکنندگی

تنها به کاربردهای تهویه ای محدود خواهد

ــرای نگهداری ــاد ب ــد، یعنی به انجم ش

ــازی و غیره پرداخته نمی شود. غذا، یخ س

ــتان ها از تهویه مطبوع برای دفع بیمارس

گرما از فضاها و از هوای تهویه برای حفظ

ــایش و سالمت فضا و کمک به درمان آس

بیماران بهره می برند.

ــا در فرایند ــواع مختلفی از مبرده ان

ــد از جمله ــه کار می رون ــه مطبوع ب تهوی

هالوکربن ها، آمونیاک، پروپان، دی اکسید

کربن و آب معمولی.

ــوده، ــمی ب ــر س ــد غی ــا بای مبرده

ــفری ــن و عمر اتمس ــتعال پذیری پایی اش

ــرا مبردها ــند. اخی ــته باش طوالنی داش

توسط انجمن های علمی، زیست محیطی

ــت محیطی و نظارتی به خاطر تاثیرات زیس

مرتبط با کاربرد آن، به دقت مورد بررسی و

موشکافی قرار گرفته اند.

ــمی ــاس میزان س ــر اس ــا ب مبرده

ــی ــه گروه های ــتعال پذیری ب ــودن و اش ب

ــمویت، ــاظ مس ــوند. از لح تقسیم می شــار محدودیت های مجاز در برمبنای معیمعرض قرارگیری (PEL) دو دسته وجود

(A دسته) 400 ppm ــتر از دارد که بیش

ــته B) خوانده و کمتر از ppm 400 (دس

ــه ــتعال پذیری، س ــود. از حیث اش می ش

ــته وجود دارد که از مواد دسته 1 که دس

ــار نمی دهند تا مواد دسته ــعله را انتش ش

3 که شدیدا اشتعال پذیرند، تغییر می کند.

ــاس میزان ــتم های تبرید نیز بر اس سیس

احتمال نشت مبردها به ناحیه اشغال شده

ــتم های ــوند. در سیس طبقه بندی می ش

ــت باال به محیط، نشت از با احتمال نش

ــتگاه ــال خراب، درزبندی یا یک دس اتص

ــود. این ــده می ش ــای اشغال ش وارد فض

ــاط ــرمایی انبس ــت در کویل های س حال

ــردکننده ــتگاه های س ــتقیم و/یا دس مس

ــز وجود ــده نی ــع در فضای اشغال ش واق

دارد. سیستم های با احتمال نشت ناچیز

شامل سیستم هایی می شوند که مفاصل و

ــکلی موثر از فضاهای اتصاالت آن ها به ش

ــده اند. این حالت اشغال شده تفکیک ش

تاسيسات در خدمت

درمان

تاسيسات خنك كننده مخصوص بيمارستان ها

قسمت اول HVAC design manual for hospitals and clinics :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۲۱ - شماره ۴۵

در چیلرها، کندانسورها و دیگر تجهیزات

ــات (موتورخانه) واقع در اتاق های تاسیس

خنک کننده حاکم است.

،ANSI.AHSRAE 15 ــتاندارد اس«استانداردهای ایمنی برای سیستم های

برای را محدودیت هایی ــده»، خنک کنن

ــتم های با ــا در سیس ــتفاده از مبرده اس

ــروه یا ــاال مبتنی بر گ ــت ب ــال نش احتم

دسته بندی مکانی و نوع ماده مبرد، وضع

ــالوه مقدار ــتاندارد به ع می کند. این اس

مجاز مبردها در سیستم با احتمال نشت

باال برای اماکن سازمانی را، تا %50 مقدار

ــواع اماکن محدود ــرای دیگر ان مندرج ب

ــیاری از مراجع دستورالعمل می کند. بس

استاندارد ASHRAE 15 را اتخاذ کرده و

برخی حتا قوانین بیشتر و سختگیرانه تری

را برای محیط های بیمارستانی پذیرفته اند.

ــکان ــات ام ــی از مالحظ ــع، برخ در واق

ــده ــتم های خنک کنن ــتفاده از سیس اس

ــاال را در محیط های ــت ب ــا احتمال نش ب

بیمارستانی فراهم نمی آورند. به خاطر این

دغدغه های امنیتی، سیستم های مرکزی

ــتان های مراقبت آب خنک برای بیمارس

شدید ترجیح داده شده اند.

در زمان استفاده از هر نوع از سیستم

ــت باال، به ویژه خنک کننده با احتمال نش

ــتگاه های تهویه مطبوع سقفی، طراح دس

باید مقادیر مبردها در سیستم، و قابلیت

ــرای مقامات ذیصالح پذیرش این حجم ب

را تعیین کند. محاسبه مقادیر قابل قبول

ــد. برای ــوار باش ــد دش ــا می توان مبرده

روش ها و جداول مقادیر قابل قبول مبردها

ــد در 1000 فوت مکعب ــه برمبنای پون ک

ــادل 62 کیلوگرم/متر مکعب) فضای (مع

ASHRAE 15 اشغال شده به استاندارد

مراجعه کنید.

طراحی اتاق تاسیسات (موتورخانه)مستلزم ASHRAE 15 ــتاندارد اســرد در ــدار مب ــه وقتی مق ــت ک ــن اس ایــای مجاز ــتم متجاوز از محدوده ه سیســت، تجهیزات باید در بیرون یا در اتاق استاسیسات قرار داده شوند. همچنین وقتی ــور 100 اسب بخار (75 توان کل کمپرسkW) یا بیشتر است، اتاق های تاسیسات ضرورت پیدا می کنند. اتاق تاسیسات باید ــود، بر طبق راهکارهای دقیق طراحی ش

که هر یک مستلزم:ــراری مجزا از ● ــته و اضط تهویه پیوس

دیگر سیستم های ساختمانبه موقع ● توقف های ــته، پیوس نظارت

تجهیزات و هشدار از راه دوربدون شعله باز ●ساخت کوره ای و محکم در و اتاق ●خروجی مستقیم به بیرون ●عالئم خاص ●ــی درخصوص موقعیت ● محدودیت های

مکانی خالصی خروجی های تخلیه و ورودی ها

تاسیسات چیلر (موتورخانه) نباید در همان فضایی که دیگر تجهیزات مکانیکی ــود، ــا الکتریکی قرار می گیرند، واقع ش یــتقیما با کارکرد ــز تجهیزاتی که مس به جچیلرها در ارتباط هستند. تاسیسات چیلر ــوند به جز نباید در اتاق بویلر قرار داده شــراق بویلر و ــواردی که محفظه احت در ممنبع تغذیه هوا کامال از این اتاق تفکیک شده باشد. در زمان به روزآوری یا افزودن ــات چیلر موجود، باید دستگاه به تاسیســا درصورت نیاز، به موتورخانه دقت کرد تــود. به طور ــتگاه هایی افزوده ش ــز دس نیــتاندارد 15 ــه می توان گفت که اس خالصــه از بویلرها و ــر به طور جداگان نصب چیلدیگر تجهیزات و نصب سیستم های تهویه

اضطراری را الزام می کند.

موقعیت تاسیسات مرکزی بسیاری از برنامه ریزان بیمارستان در

ابتدا بر روی رابطه بسیاری از عملکردهای

ــی متمرکز بوده و به کاهش اهمیت درمان

ــزی در هزینه ــات مرک ــت تاسیس موقعی

ــدت و انعطاف پذیری یک مجموعه بلندم

ــک ــی ی ــان طراح ــد. در زم ــل دارن تمای

ــات پروژه جدید، موقعیت مکانی تاسیس

ــه دیگر ــبت ب ــزی نس ــده مرک خنک کنن

ــه یک تصمیم ــزات در یک مجموع تجهی

ــت. عوامل متعددی باید برای حیاتی اس

ــرای این تجهیزات تعیین بهترین مکان ب

ــی از این عوامل ــرار گیرند. برخ مدنظر ق

عبارتند از:

ــبت دیگر ● ــای مکانی به نس موقعیت ه

عوامل فیزیکی

مالحظات تعمیر و نگهداری ●

موقعیت مکانی برج های خنک کننده ●

و کندانسورهای هواخنک

مرکزی کردن تجهیزات مکانیکی اولیه

در بهره برداری و تعمیر و نگهداری، دارای

ــکار است که بررسی آن در مزیت هایی آش

ــات ــر تاسیس ــا ارزش آن را دارد. اگ اینج

ــا هم فاصله با ــده در نزدیکی ی خنک کنن

ــود، به دلیل ــاز واقع ش ــای مورد نی باره

ــرای توزیع، ــر و کوتاه تر ب ــی کمت لوله کش

ــم می کند و ــی را فراه ــکان صرفه جوی ام

انرژی انتقالی برای حرکت دادن مایعات به

بار را می توان کاهش داد. در زمان تعیین

ــات مرکزی، ــکان برای تاسیس بهترین م

مقوالت دیگری نیز باید مدنظر قرار گیرند

که عبارتند از:ــات ● تاسیس نزدیک مکانی موقعیت

حمل یا دریافتــزات ● تجهی ــی زیبایی شناس ــر تاثی

صفحه ۲۲ - شماره ۴۵

مکانیکی بر سایت

ــی برای پرسنل ● ــهولت در دسترس ستعمیر و نگهداری

قابلیت توسعه در آینده ●تاثیر آکوستیک تجهیزات ●ایمنی در زمان تخلیه ماده مبرد ●موقعیت های مکانی دستگاه های دفع ●

گرما در ارتباط با جریان هوا، سروصدا و کاهش دود

ــای تعمیر ــی جنبه ه ــان بررس در زمــات ــداری موقعیت مکانی تاسیس و نگهــتان، باید این موضوع مرکزی در بیمارســتان ها در ــرار داد که بیمارس را مدنظر قبلندمدت به ندرت ایستا و ساکن هستند، و این بدین معناست که تاسیسات مرکزی ــات برای ــاس برخی مالحظ ــر اس باید بــعه در آینده طراحی شود. مالحظاتی توســین آالت ــد برای ایجاد فضا جهت ماش بایاضافی یا تعویض تجهیزات با ماشین های دارای ظرفیت بیشتر مدنظر قرار گیرد. این ــت که فضایی برای تجهیزات بدان معناسآتی باید در نظر گرفته شود یا اینکه فضای تاسیسات مرکزی را بتوان در آینده توسعه ــه دیگر در زمان ــه قابل مالحظ داد. جنببرنامه ریزی تاسیسات خنک کننده مرکزی یک بیمارستان این است که ماشین آالت ــاال، خرابی یا تغییر ــن ب نهایتا به دلیل ســد. برنامه ای ــاوری تعویض خواهند ش فنــزرگ باید در ــتن تجهیزات ب برای برداشــود. می توان ــی گنجانده ش طراحی اصلــقفی ایجاد ــا س ــواری ی ــای دی ورودی هــت؛ ــتن اس کرد که به راحتی قابل برداشــنگین ــر تجهیزات س ــا و دیگ جرثقیل هــی داشته ــات دسترس باید به اتاق تاسیســرای حرکت دادن ــند؛ و راهروهایی ب باشــاخته ــزات باید در طراحی اصلی س تجهیــی در بخش ــای مکانیک ــر فض ــود. اگ ش

ــی ــاختمان قرار گیرد، دسترس فوقانی سباالبر به فضای مکانیکی ضروری است زیرا تجهیزات، ابزارهای بزرگ و موادشیمیایی ــوند. پلکان با ــد به طور منظم آورده ش بایــام به عنوان حداقل ــی کامل به ب دسترســوار ــی قابل قبول به تجهیزات س دسترســت. نردبان ها و ــام اس ــر روی ب ــده ب شــای روی بام در کوتاه مدت هزینه دریچه هــری دارند اما برای جلوگیری از ایجاد کمتمخارج عملیاتی بلندمدت (کمتر از آن ها

استفاده می شود).تاسیسات مرکزی باید به نحوی طراحی شود که تعمیر و نگهداری تجهیزات اولین ــد. این بدان معناست که باید اولویت باشفضاهای خالی توصیه شده تولیدکنندگان ــزات را رعایت ــون و باالی تجهی در پیرامــیدن لوله، برداشتن کرد. برای بیرون کشــرک (یا دائم) ــت های متح موتور و داربســد فضایی ــور بای ــتن کمپرس برای برداشــد فضای کافی ــود. بای اختصاص داده شبرای هوای ورودی/خروجی تجهیزات دفع

گرما اختصاص داده شود. تصویر (1) یک تاسیسات بزرگ آب خنک نمونه را تشریح

می کند.در زمان طراحی برج های خنک کننده و کندانسورهای هوا خنک، باید مالحظاتی را در موقعیت مکانی آن ها نسبت به سایت در نظر گرفت. تجهیزات دفع گرما از تاثیر ــتیک قابل توجهی برخوردارند. این آکوسامر به ویژه زمانی مشخص می شود که این ــتگاه ها در نزدیکی اماکن مسکونی یا دســبت به فضاهای در فاصله قابل رویت نسنگهداری از بیمار واقع شوند. متخصصان ــد که آیا ــخص کنن ــم اصوات باید مش علــتگاه ها را باید کاهش دهند یا نه. این دســت باال، برج های ــای پایین و رطوب در دمــت ــای غیرقابل روی ــده، دود ه خنک کننتولید می کنند. این امر باعث جلوگیری از ــی جاها مثال در ــرار دادن آن ها در برخ ق

مجاورت مسیرهای عبوری می شود.ــای خنک کننده به ــتفاده از برج ه اســیوع بیماری های هوابرد معینی مانند ش

تصویر (1) نمونه یک سیستم تاسیسات با سیستم توزیع آب خنک

صفحه ۲۳ - شماره ۴۵

ــیس مرتبط بوده است. در رابطه لژیونلس

با موقعیت مکانی ورودی های هوای خارج

ــاختمان باید به دقت احتمال چرخش س

ــده مدنظر قرار مجدد دود برج خنک کنن

ــتاندارد برای ــه اس ــرد. حداقل فاصل گی

ــرای محافظت ــی اوقات ب ــک، برخ تفکی

ــاکنان کافی نیست. وقتی ــالمت س از س

برج های خنک کننده و کندانسورهای هوا

خنک در نزدیکی بخش های ساختمانی یا

ــتی و بلندی ها قرار گیرند، ممکن در پس

ــوا از تخلیه به ــدد ه ــت چرخش مج اس

ورودی های تجهیزات رخ دهد.

این چرخش مجدد هوا می تواند شدیدا

ــود. حتی باعث افت عملکرد تجهیزات ش

تجهیزات واقع در فضای باز و درعین حال

ــابه ــتگاه های مش ــاورت دیگر دس در مج

ــتخوش ــد به دلیل وزش باد دس می توانن

ــر گرفتن ــوند. در نظ ــش مجدد ش چرخ

پدیده چرخش مجدد هوا در زمان انتخاب

ظرفیت های تجهیزات، روش کار مناسبی

است.

ابعاد تاسیسات مرکزیــات ــن اندازه تاسیس ــان تعیی در زم

خنک کننده مرکزی، درک کامل مقدار بار

ــی چیلرها و نحوه تغییرات آن با سرمایش

ــرای طراحی صحیح حایز اهمیت زمان، ب

ــت. طراحان بیش از پیش به استفاده اس

از روش تحلیل هزینه عمر کاری به عنوان

ــزات و و ــاب تجهی ــرای انتخ ــی ب مبنای

بهینه سازی طراحی ترغیب می شوند. اگر

تاسیسات موجود مورد اصالح قرار گرفته

یا توسعه یابد، توانایی الزم برای نظارت بر

مقدار بار سرمایشی کنونی وجود داشته و

ــی میزان حداکثر بار و نمودار بار سرمایش

را می توان به دست آورد. تاسیسات ممکن

ــیون ساختمانی ــت از سیستم اتوماس اس

بهره ببرد که برای نظارت بر میزان حداکثر ــت ثبت روند ــدول و فهرس ــار دارای ج بــک اپراتور خوب ــتند. عموما ی کاری هســار کلی را که ــتی درصد ب می تواند به درسیک تاسیسات در طول شرایط آب و هوایی

حداکثری تجریه می کند، گزارش کند.ــات آب خنک ــش از اینکه تاسیس پیــه چگون ــه اینک درک ــود، ش ــی طراحــات به بهره برداری رسیده و اینکه تاسیسدر سراسر زمان چرخه استفاده خود انتظار ــی را تحمل کند، امری می رود چه بارهایــی پارامترهای کلیدی ــت. برخ حیاتی اسبار بر مقدار بار سرمایشی تاثیرگذار بوده و در نتیجه بر ماهیت طراحی تاسیسات نیز ــوارد ذیل برخی از این تاثیر می گذارند. م

پارامترهای کلیدی هستند:استفاده از بازیاب های هوای بیرونی ●ــای دارای 100% ● ــتفاده از واحده اس

هوای بیرونیساعات کاری ●ــارهای ثابت از یک مرکز فرایند یا ● فش

دادهــات فرایند برای دمای آب خنک ● الزام

ثابتــرآورد حداک ثر بار ــرای ب ــدی ب فراینــد جدی ــاختمان های س در ــی سرمایشــتنامه به طور کامل در فصل 26 تا 31 دسASHRAE 2001 اصول اساسی تشریح

(ASHRAE 2001a) .می شودمتغیرهای اصلی برای محاسبات اوج ــرایط آب وهوایی، پوسته بار دربردارنده شــاختمان، بهره گرمایی داخلی، خارجی ســتند. تنوع تهویه؛ و تا مقداری نفوذ، هســن عناصر بار و تاثیرات جرم حرارتی در بیــم می آیند ولی به همان گرچه کمتر به چشــوع بارها، ــتند. تن میزان پر اهمیت هســنجش رخداد همزمان وسیله ای برای س

ــارت دیگر ــت. به عب ــوع اوج بارها اس تنــت که احتمال اینکه بارهای سنجشی اســغال فضا، روشنایی و بارهای ناشی از اشمربوط به دوشاخه و پریز هر یک در زمان ــته خارجی به اوج بار خود ــابه با پوس مشــی می کند. تحقیق اخیر ــند را بررس برســرایط ــان می دهد که ش ASHRAE نشــی حداکثر، همیشه در ماکزیمم سرمایشدمای خشک طراحی (و دمای تر منطبق ــه در زمان اوج ــا آن) رخ نمی دهد، بلک بــک منطبق بر آن ــر و دمای خش دمای تاتفاق می افتد. این امر به خصوص وقتی که ــیار باال است، مانند مقادیر تهویه هوا بس

اماکن مراقبت بهداشتی، صادق است.ــبه اوج بار ــی در محاس ــات ذات ابهامــر زیر باعث ــود دارد. هر یک از عناص وجایجاد تمایز بار واقعی از بار محاسبه شده

می شوند:شرایط طراحی می تواند بسته به محل ●

قرارگیری ساختمان نسبت به ایستگاه ــه می کند، ــا را ارائ ــوی که داده ه ج

متنوع باشد. ــرایط آب وهوایی می تواند در نتیجه ● ش

ــرات در ــازی یا تغیی ــش شهرس افزایاستفاده از زمین بسیار متنوع باشد.

پوسته خارجی ساختمان ها همیشه آن ●چیزی نیستند که طراحی می شوند.

ــرد و تعمیر و ● ــه در کارک ــی ک تغییراتــاختمان رخ نگهداری تجهیزات و س

می دهد.مقادیر تهویه بسیار متنوع هستند. ●ــزات می توانند در حد ● ــای تجهی باره

ــاوت از آن هایی قابل مالحظه ای متفباشد که طراحی شده اند یا با گذشت

زمان تغییر کنند.ــتر طراحان، خطرات ناشی برای بیشــرایط اوج بار ــن ش ــت پایی ــرآورد دس از ب

صفحه ۲۴ - شماره ۴۵

ــازی کمتر از معمول تجهیزات) (خنک س

ــت باالی اوج ــیار بیشتر از ارزیابی دس بس

بار است. خنک سازی کمتر از حد معمول

ــارات مالک و ــد انتظ ــتگاه، نمی توان دس

ــایش او را فراهم سازد و بر توانایی ارائه آس

ــی می گذارد. ــروری تاثیر منف خدمات ض

ــر از حد ــتگاه بزرگ ت ــک دس برعکس، ی

ــه اضافی را تحمیل می کند معمول، هزین

که شناسایی آن همیشه آسان نیست. یک

ــبت ــتگاه بزرگ تر از اندازه معمول نس دس

ــر راندمان انرژی ــتگاه کوچک ت به یک دس

ــت. طراحان ــری ندارد و به صرفه نیس بهت

ــزان حداکثر ــد تا می ــتر گرایش دارن بیش

ــر بگیرند و ضرایب ــرای اوج بار در نظ را ب

ــددی را در مراحل مختلف اطمینان متع

ــبه بار اضافه کنند . برعکس تنوع محاس

ــود. ــه به خوبی برآورد نمی ش بارها همیش

باید به این موضوع آگاهی داشته باشید که

تفاوت در اوج بار سرمایشی محاسبه شده و

نمودار ساالنه بار غیرقابل اجتناب هستند.

انتخاب سوخت ــه برای ــزات اولی ــای تجهی انتخاب ه

ــامل ــک، ش ــزی آب خن ــزات مرک تجهی

ــوخت تجهیزات برقی، تجهیزاتی که با س

ــیلی کار می کنند، یا ترکیبی از این دو فس

است. تجهیزاتی که با سوخت فسیلی کار

می کنند، می توانند چیلرهای جذبی بخار

ــای موتوری را ــتقیم یا چیلره یا شعله مس

ــوخت به عوامل به کار بگیرند. انتخاب س

ــتگی دارد اما اولین معیار آن بسیاری بس

ــت. آنالیزهای آنالیز هزینه عمر کاری اس

ــای مختلف ــر کاری، گزینه ه ــه عم هزین

ــد و در آن هزینه اولیه، ــه می کن را مقایس

ــداری ــر و نگه ــای کاری و تعمی هزینه ه

ساالنه، افزایش هزینه های کاری و تعمیر

ــده و ارزش زمانی پول ــداری در آین و نگه

محاسبه می شوند. ــد ــر فراین ــن عناص ــی از مهم تری یکانتخاب، برآورد دقیق انرژی مورد استفاده از هر گزینه است. دقت مناسب و جزییات ــعت ــبات انرژی، به وس الزم برای محاســتگی دارد. ــی بس پروژه و بودجه مهندســای ــک، ابزاره ــای کوچ ــا در پروژه ه حتمدل سازی، به طور دقیق عملکرد چیلرها ــت برای ــی می کنند. ممکن اس را ارزیابــود هم، داده های عملکرد پروژه های موج

اندازه گیری شده، قابل دسترس باشند. مقادیر نهایی مورد استفاده در هر آنالیز ــی و مهم هستند زیرا آن ها با بسیار اساسزمان تغییر خواهند کرد و پیش بینی آن ها مشکل است. برای ارائه این ابهامات اغلب ــادگی ــت که به س این موضوع ضروری اسمقادیر جاری یا موارد مشابه در نظر گرفته ــر کاری چیلرها ــول عم ــوند که در ط شــود. در واقع تمامی ــد ب ــذار خواهن تاثیرگــاس ــرف انرژی و بر اس ــات با مص تاسیســان هزینه ای را تحمیل می کنند. کارکردشــی از بزرگ ترین ــه چیلرها یک از آنجایی کــاختمان ها ــدگان انرژی در س مصرف کننهستند، در نظر گرفتن مناسب هزینه های حاصل از آن ها در محاسبه ضروری است. ــدق می کند که ــوص وقتی ص این به خصپرداخت این هزینه ها تضمین شده است، به این معنی که مالک درصدی از هزینه های حداکثر مصرف را در طی سال صرفنظر از

مصرف واقعی ماهانه پرداخت می کند. ــه در تصمیم گیری ــل دیگری ک عوامانتخاب سوخت دخیل هستند شامل: نیاز به عملکرد چیلر در زمان قطع طوالنی مدت ــی گرمای هدر رفته برق و قابلیت دسترساز تولید توام خورشیدی و کومولد (زیست ــت. در برخی موارد قابلیت یک توده) اســوخت یا هزینه آوردن سوخت به سایت س

تعیین کننده بهترین پیشنهاد است.

با عدم تنظیم تاسیسات برق دهنده،

ــترین تاکید بر روی زمان اوج مصرف بیش

ــه این معنی ــد. این ب معطوف خواهد ش

ــت که استفاده از چیلرها در زمان های اس

ــث صرفه جویی ــرف، باع ــر از اوج مص غی

ــوان یک ــد که به عن ــبی خواهد ش مناس

گزینه مناسب اقتصادی مطرح است. این

زمان بندی کاری، باید با آنالیز هزینه عمر

ــود تا انتخاب سوخت کاری هماهنگ ش

چیلر به بهترین نحو انجام شود.

عملکرد چیلر و راندمان انرژی ــده تعیین کنن ــا متغیره از ــماری ش

ــرژی ــرد ان ــت و عملک ــای فعالی ویژگی ه

.(DuPont 2000) ــتند چیلرهای آبی هس

یک چیلر به منظور تامین ظرفیت ماکزیمم

ــی انتخاب ــاص طراح ــرایط خ ــت ش تح

می شود، تا مصرف انرژی محدودی داشته و

ویژگی کار به صورت نیمه بار را داشته باشد.

ــرایط اوج طرح، کارایی چیلر تحت ش

(COP) ــرد ــق ضریب عملک ــی از طری آب

ارزیابی می شود. COP نسبت میزان دفع

ــزان ورودی انرژی در واحدهای گرما به می

ــتم سرمایشی کامل ثابت برای یک سیس

ــرایط ــت، که در ش ــمتی از آن اس یا قس

طراحی کار می کند. COP باالتر، راندمان

ــتگاه را نتیجه می دهد. انرژی بیشتر دس

90.1-2001 ،ASHRAE ــتاندارد اس

ــتانداردهای راندمان انرژی را حداقل اس

(ASHRAE 2001d) برای چیلرهای آبی

ــیاری از مراجع ــخص کرده است. بس مش

محلی، استاندارد ASHRAE را به عنوان

حداقل شرایط کاری پذیرفته اند.

ــان دادن ــار مفید دیگر برای نش معی

ــته ــر بار پیوس ــرژی، «مقادی ــان ان راندم

ــت. IPLV عددی ــی» (IPLV) اس جزی

صفحه ۲۵ - شماره ۴۵

ــار جزیی یا ــه COP ب ــر پای ــک رقمی ب یــن (kW انرژی ورودی ــووات در هر ت کیلkW/سرمای خروجی) است. راندمان بار ــزات بر پایه ارزیابی کارکرد در جزیی تجهی COP .ــت ــای گوناگون بار اس ظرفیت هتجهیزات برای %100، %75، %50 و 25% IPLV ــت و ــده اس بارها در نظر گرفته شــده ساعات کاری بر پایه میزان ارزیابی ش

تحت هر کدام از این شرایط است.ــتاندارد» غیراس جزیی ــار ب «مقادیر ــر راندمان ــد دیگ ــار مفی (NPLV) معیــت. این معیار برای بهبود و باال انرژی اســت IPLV در مواقعی که برخی ــردن دق بــده IPLV تغییر محاسبات استاندارد شــان ــود. راندم ــتفاده می ش ــد، اس می کنچیلرهای برقی هم برحسب کیلووات در هر ،IPLV ،برای مقادیر اوج (kW/kW) تنو NPLV بیان می شوند. این روش ساده COP [COP - ــف ــرای توصی ــری ب دیگ

Ton/ ــت. هرچه [(Ton/Kw)/3.516 اس

ــد، راندمان Kw (kW/kW) پایین تر باش

انرژی دستگاه بیشتر خواهد بود.

دفع گرماــتم ــداف اصلی یک سیس ــی از اه یک

تاسیسات آب خنک، دفع گرمای نامطلوب

.(DuPont 2000) ــت به هوای خارج اس

ــف انجام ــد روش مختل ــه چن ــن کار ب ای

ــینک های ــود. گرچه تعدادی از س می ش

ــرای دفع ــوان مکان هایی ب حرارتی به عن

ــامل ــتند (ش ــتفاده هس ــا مورد اس گرم

ــده، خنک کنن ــای برج ه ــای حوضچه ه

زیرزمینی آب های رودخانه ها، دریاچه ها،

ــهر). ابزارهای اولیه دفع گرما در و آب ش

ــوع، برج خنک کننده، صنعت تهویه مطب

کندانسورهای هوا خنک، و کندانسورهای

تبخیری هستند.

ادامه دارد ...

جدول (1) رتبه بندی راندمان انرژی چیلرهای آبی معمول

محدوده ظرفیت1نوع چیلرمحدوده ضریب (COP)1عملکرد

محدوده (ILPV)2

400 ;230–50رفت و برگشتی(17609; 1407)4.2–5.54.6–5.8

1250 ;400–70اسکرو(246-1407; 4396)4.9–5.85.4–6.1

10,000 ;2000–200گریز از مرکز (سانتریفیوژ)(703-7034; 35170)5.8–7.16.5–7.9

1700–100تک اثره جذبی(352-5979)0.60–0.700.63–0.77

1700–100دو اثره جذبی(352-5979)0.92–1.21.04–1.30

10,000 ;3000–100موتور خودکار گازی(352-10551; 35170)1.5–1.91.8–2.3

1.محدوده ظرفیت به صورت xx-xxx به همراه بیشترین سایز موجود نمایش داده می شود، واحدها به تن (kW) هستند. مقادیر COP برای ظرفیت های معمول داده شده هستند.

2.واحدهای COP بر حسب [Btuبر ساعت ورودی/ Btuبر ساعت خروجی]، [kW ورودی/kW خروجی] هستند.

صفحه ۲۶ - شماره ۴۵

صفحه ۲۷ - شماره ۴۵

تصفيه آب كندانسور مقاالت

تصفیه آب کندانسور برای جلوگیری از تشکیل رسوب یا کنترل ــی میکروبیولوژیکی برج های ــی و کثیف ــی و زنگ زدگ آن، خوردگ

خنک، کندانسورها و لوله ها ضروری است.

کنترل رسوبــطوح انتقال حرارت ــته یا الیه روی س ــوب به شکل پوس رســود. آب یک حّالل معروف ــتم آب کندانسور تشکیل می ش سیساست و همیشه آب جبران کننده کسری آب برج به طور کم و بیش دارای مواد معدنی است. هدف از کنترل رسوب توسط یک برنامه تصفیه آب کندانسور جلوگیری از افزایش مواد معدنی آب است زیرا ــکیل رسوب در تشتک فوقانی برج یا لوله های می توانند باعث تشمسی کندانسور شود که مقدار آن به منبع آب و زمین شناسی یک ــتر مناطق آمریکا دارای سنگ های ناحیه دارد. با این وجود، بیشــوبی از قبیل سنگ آهک است که در آب حل می شوند. سنگ رســکیل شده که در داخل آب ــیم تش آهک از کربنات منیزیم و کلســم و یون های منفی کربنات و ــیم و منیزی به یون های مثبت کلس

بی کربنات تقسیم می شود. مشخصًا هر چه قدر سنگ آهک آب بیشتر باشد، مواد معدنی ــت. مناطقی با ــتر یا سختی آب بیشتر اس ــده در آن بیش حل شسنگ آهک کمتر منجر به یک آب با سختی کمتر یا آب نسبتًا نرم ــود. جدول (1) مقادیر مواد جامد حل شده در آب را نسبت می شبه سطوح سختی مختلف آب نشان می دهد. چون کلسیم، منیزیم ــخیص آنها توسط تست های ــند و تش و کربنات با یکدیگر می باشــیم ــا به عنوان کربنات کلس ــد، از آنه ــان نمی باش ــیمیایی آس ش

(CaCo3) در تصفیه آب یاد می شود. ــطوح تشتک فوقانی برج در ــوبات کربنات کلسیم روی س رســور به صورت یک عایق عمل کرده و به میزان سیستم آب کندانســود. ضخامت ــش بازدهی انتقال حرارت می ش ــادی باعث کاه زی

ــوب با کاهش سطح جریان آب (سرعت آب) همراه می باشد و رسافت فشار آب را افزایش می دهد. رسوبات کربنات کلسیم می تواند ــتم آب کندانسور و سیستم تبرید آن را تا حّد زیادی بازدهی سیس

کاهش دهد و حتی آن را از بین ببرد.ــتم کندانسور، غلظت ــی از آب سیس با توجه به تبخیر بخشــرا با تبخیر آب، ــده در آب افزایش می یابد زی ــواد جامد حل ش مرسوبات آن بر جای مانده اند. آب جبران کننده کسری آب برج که ــتم اضافه می شود تا آب تبخیر شده را جبران کند، خود به سیس

باعث افزایش مواد معدنی آب برج می شود.غلظت مواد جامد حل شده در آب را می توان با اضافه تر کردن آب جبران کننده برج با غلظت کمتر و تخلیه آب سیستم به همان میزان کاهش داد. تمایل به تشکیل رسوبات کربنات کلسیم تابع دما،PH ، سختی کلسیم، قابلیت قلیایی بودن آب و مواد معدنی

حل شده در آب دارد. ــور سیستم های تهویه مطبوع از دما: دمای رفت آب کندانســنج مرطوب محیطی در بار سبک تا 85 70 درجه فارنهایت دماسدرجه فارنهایت دماسنج مرطوب در بار کامل است. با افزایش دما، ــود. بنابراین بیشترین ــوبات پوسته ای کمتر در آب حل می ش رس

احتمال تشکیل رسوبات پوسته ای در دمای بار کامل است.

جدول (1) مقیاس سختی آب

غلظت کربنات کلسیم(ppm) (CaCo3)سختی آب

نرم75- 0

نسبتًا سخت 150- 76

سخت300- 151

over 300خیلی سختppm :قسمت در میلیون

قسمت اولHVAC water chillers and cooling towers :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۲۸ - شماره ۴۵

PH: آب از هیدروژن و اکسیژن تشکیل می شود:H+ یون مثبت

OH- یون منفیآب از ترکیب یون مثبتH+ و یون منفی OH- بوجود می آید. از نظر شیمیایی، PH یک مقیاس لگاریتمی منفی است که غلظت نسبی یون مثبت H+ را نشان می دهد (جدول 2). هرگونه افزایش یا کاهش یک واحدی PH بیانگر یک افزایش یا کاهش 100 برابری

در مقدار اسیدی یا قلیایی بودن آب است. سختی کلسیم: مقدار کربنات کلسیم موجود در آب بر حسب

ppm (قسمت در میلیون).قابلیت قلیایی بودن: مقدار یون های منفی H- (هیدروکسید)، -Hco3 (بی کربنات) و -CO22 (کربنات) موجود در آب بر حسب ppm (قسمت در میلیون) که بیانگر توانایی آب برای خنثی کردن ــت. قابلیت قلیایی بودن زمانی رخ می دهد که PH آب ــید اس اس

بیشتر از 4.4 باشد. ــده در آب: مقدار مواد حل شده در آب از مواد معدنی حل ش

قبیل کلسیم، منیزیم، فسفات، آهن و غیره. ،(LSI)«از سال 1936 به بعد، با معرفی «شاخص اشباع النجلیرمتخصصین تصفیه آب اقدام به پیش بینی پتانسیل تشکیل رسوب ــیمی آب کرده اند و سیکل های کنترل رسوبات آب را آب بر پایه ش

ضروری می دانند.

PH جدول (2) مقیاس

اسید نسبیپایه نسبیغلظت H+ برحسب

گرم مول در لیتر

شاخص LSI از معادله (1) بدست می آید:LSI=PHa-PHs (1)

که:PHS = در حالت اشباع PH PHa = واقعی PH

PHS بر اساس تحلیل داده های آب بدست آمده از معادله (2) محاسبه می شود:

(2)PHa=12.3-(log 10 Ca+log 10 TA+0.025T+ 0.011TDS 0.5)

که: T = دما بر حسب سانتی گراد

ca = ppm سختی کربنات کلسیم بر حسب TDs = ppm کل مواد جامد حل شده در آب برحسب

TA = ppm کل قابلیت قلیایی بودن بر حسبــاد) تا 3- ــوب زی ــیل رس ــاخصLSI معموًال از 3+ (پتانس شــن وجود، ــت. با ای ــی زیاد) اس ــی و زنگ زدگ ــیل خوردگ (پتانســوب یا خوردگی سیستم های برج خنک کننده پیش بینی LSI رســد زیرا مقدارPHa را نمی توان به طور دقیق غالبًا درست نمی باشــای آب جبران کننده، مواد ــدار تابع ویژگی ه ــن کرد. این مق تعییــت که پیش بینی دقیق ــده هوا موجود در آب و غیره اس آلوده کننــازند. در صنعت تصفیه آب، شیمی آب را تقریبًا غیرممکن می ســری اب برج به عنوان نقطه شروع در نظر گرفته جبران کننده کســیکل های تصفیه، مقدار PH واقعی مورد ــود و با افزایش س می شــت نتیجه حاصله ــود. هرچند ممکن اس ــبه می ش انتظار محاسبه واسطه تعداد عوامل محدود مورد نظر دقیق باشد، ولی می تواند

مبنایی را برای شروع کار فراهم کند. در سال 1944، اقدامی برای بهبود پیش بینی پتانسیل رسوب ــاخص پایداری ریزنر» (RSI) بر اساس معادله (3) به ــط «ش توس

عمل آمد:RSI=2(PHa)-PHs (3)ــوب ــیل رس ــاخص RSI با مقدار 3.5 بیانگر پتانس ــًا، ش نوعــت. بنابر این، ــیل خوردگی زیاد اس زیاد و با مقدار 9 بیانگر پتانسمحدودیت دقت پیش بینی PHa توسط RSI بهبود نمی یابد و این ــاخص همانند شاخص LSI چندان معتبر نمی باشد. به واسطه شــاخص های LSI و RSI جهت پیش بینی عدم قابلیت اطمینان شدقیق پتانسیل رسوب و خوردگی در سیستم های برج خنک کننده، ــاخص پوسته ــاخص جدید تحت عنوان ش در دهه 1970 یک ش PH معرفی شد. این شاخص بر اساس تصحیح (PSI) پوکوریوســت و طبق ــی جهت هماهنگی با قابلیت قلیایی بودن آب اس واقع

معادله (4) محاسبه می شود. PSI=2(PHs)-PHeq (4)

که:

صفحه ۲۹ - شماره ۴۵

PHeq=1.465Log10TA+4.54 (5)PH تعادل یا تنظیم شده بر اساس معادله PHeq = (5)حدود

تغییرات شاخص PSIهمانند شاخص RSI است.ــور ــرل خوردگی و زنگ زدگی، باید PH آب کندانس برای کنتــتر برنامه های تصفیه ــود. (تصویر 1) در بیش بین 4 و 10 حفظ شــوب PHبین ــدود و تغییرات مطل ــای خنک کننده، ح آب برج ه ppm) ــد تا قلیایی بودن آب را در یک سطح معقول 8 و 9 می باشــا کمتر)نگه دارد. با این وجود، در برج های فلزی، PH بین 400 یــفید ــیدگی و خوردگی زنگ س ــد تا از پوس 7 تا 8 مطلوب می باشــتر برج های ــن، حداقل مقدار برای بیش ــری کند. بنابر ای جلوگیخنک کننده فلزی، حدود تغییرات مطلوب PH برابر با 7.5 تا 8.5

می باشد. ــختی و قلیایی بودن آب ــودن آب تابع س ــختی و قلیایی ب ســری آب برج، مقدار تبخیر و رانش آب ورودی یا جبران کننده کســت که باید آب برج برای ایجاد یک PH مطلوب و ــط باد اس توســوب تخلیه شود. سیکل های غلظت جلوگیری از پوسیدگی و رســده در آب ــت مطلوب مواد معدنی حل ش ــبت غلظ به معنای نسکندانسور به غلظت مواد حل شده در آب ورودی یا جبران کننده

کسری آب برج دارد:سیکل های غلظت برابر است با:

ــده بر حسب ppm در آب تخلیه شده برج مواد معدنی حل شــب ppm در آب ورودی یا جبران ــده بر حس / مواد معدنی حل ش

کننده برجــب جریان آب بیان ــه طبق معادله (6) بر حس ــن رابط (6) ای

تصویر (1) سرعت خوردگی تابع PH آب است.

سیدگیت پو

سرعسیدگی

ت پوسرع

می شود:mu/BD = سیکل های غلظت

که:mu=کّل جریان آب ورودی یا جبران کننده برج بر حسب گالن

در دقیقه که با آب تبخیر شده و آب تخلیه شده برابر استBD=جریان تخلیه آب برج بر حسب گالن در دقیقه

ــک درصد جریان آب ــدار تبخیر آب، E، به صورت ی چون مقکندانسور در هر درجه تغییر دما محاسبه می شود، mu در معادله (6) جای خود را به (E+BD) می دهد.معادله (6) آن گاه منجر به

معادله (7) می شود:BD=E/ ( 1-تعداد سیکل) (7)ــاس غلظت مواد ــیکل بر اس بنابر این، پس از تعیین تعداد سمعدنی حل شده در آب کندانسور و آب ورودی جبران کننده، الزام ــد. چون تلفات آب ــت می آی تخلیه واقعی آب از معادله (6) بدســی از ورش باد در این محاسبات گنجانده نشده است، جریان ناشBD مورد نیاز واقعی از طریق تلفات آب ناشی از وزش باد کاهش می یابد. دو روش برای کنترل مقدار تخلیه آب برج در سیستم برج

خنک کننده تهویه مطبوع وجود دارد.ــاس تحلیل ادواری ــتی بر اس مقدار تخلیه ثابت با تنظیم دس .1ــختی آب، ساده ترین روش است. با این وجود، چون مقدار ســت، تلفات آب و مواد شیمیایی تصفیه تخلیه آب برج ثابت اس

آب زیاد و در واقع بیان گر گران ترین روش می باشد. ــاس نظارت مستمر ــده برج بر اس مقدار تخلیه آب کنترل ش .2ــان داده می شود. ــط قابلیت هدایت آن نش ــختی آب توس سکنترل اتوماتیک تلفات آب، مقدار مواد شیمیایی را به حداقل

می رساند و روش مطلوب تر است.جدول (3) جریان های آب مرتبط با برج خنک کننده را نسبت به سیکل های مختلف غلظت نشان می دهد (براساس 3 گالن در ــخص است که مقدار آب دقیقه در جریان تن). از این جدول مشــادی هم زمان با افزایش ــا جبران کننده برج به میزان زی ورودی ی

تعداد سیکل از 2 به 6 بار کاهش می یابد. با این وجود، فقط یک کاهش 5 درصد با افزایش سیکل غلظت ــیکل غلظت به 20 از 6 به 10 و یک کاهش 2 درصد با افزایش سوجود دارد. بنابر این، در بیشتر برج های خنک کننده، سیکل های LSI، ــط شاخص هاس ــود. (توس غلظت بین 5 و 10 حفظ می شRSI یا PSI نشان داده می شود.) و بازدارنده های رسوب در صورت لزوم اضافه می شوند. وقتی سیکل های پایین تر بیانگر تلفات آب و

صفحه ۳۰ - شماره ۴۵

مواد شیماییی بیشترباشد، مقدار مواد شیمیایی مورد نیاز جهت

تصفیه همگام با تعداد سیکل کاهش می یابد و سیکل های 5 تا 10

معموًال بیانگر یک نقطه تعادل خوب می باشند.

ــط تخلیه آب برج یا نرم کردن آب باعث ــختی توس کاهش س

ــور نمی شود. در ــوب در سیستم آب کندانس ــیل رس حدف پتانس

ــردن بازدارنده های ــیمیایی یعنی اضافه ک ــن موارد، تصفیه ش ای

ــور ضروری است. وقتی نمک حل ــوب به سیستم آب کندانس رس

ــوب روی سطوح تشتک فلزی ــده در آب رسوب می کند و رس ش

فوقانی برج می نشیند، یک رشد کریستالی را بوجود می آورد که به

ــطوح فلزی برج می چسبد. رایج ترین بازدارنده پوسته رسوب در س

ــتم های آب کندانسور «پوسُفنات» است که یک ترکیب آلی سیس

ــفات از قبیل HEDP می باشد که جذب کریستال نمک شده فس

ــطوح فلزی جلوگیری می کند. بنابر این ــبیدن آنها به س و از چس

ــوبات کریستالی از تشتک فوقانی برج جدا شده و فقط در این رس

تشتک تحتانی برج تشکیل می شوند.

کنترل خوردگی

خوردگی گالوانیکــک در قطب منفی یا ــطه عمل گالوانی خوردگی فلزی به واس

ــد (قطب منفی) و هم کاتد ــطح فلزی رخ می دهد. هم آن روی س

ــطوح فلزی به واسطه ناخالصی های فلزی، (قطب مثبت) روی س

ــطحی فلز تنش های موضعی، اختالفات ترکیبی یا خراش های س

ایجاد می شوند. به واسطه اختالف بار، یک پتانسیل الکتریکی بین

آند و کاتد بوجود می آید که منجر به یک جریان الکترونی از آند به

ــود که حرکت این جریان در محیط آب به عنوان هادی کاتد می ش

یا الکترولیت انجام می شود. (تصویر 2).

نسبت به فوالد، واکنش آندی برای آهن است تا الکترون های

ــود. آهن با بار مثبت آزاد را ایجاد کند و به صورت مثبت باردار ش

دو رادیکال هیدروکسیل آب را ترکیب می کند تا هیدروکسید آهن

ــکیل شود که با آب هیدروکسید آهن سه ظرفیتی دو ظرفیتی تش

را به وجود می آورد که پس از جدا شدن از آب، اکسید آهن یا زنگ

ــده آند با آب ــن را ایجاد می کند. در کاتد، الکترون های آزاد ش آه

ترکیب شده تا ردایکال های هیدروکسیل را بوجود آورد و واکنش ها

را به حالت تعادل درآورد.

ــود. ــت که حل می ش ــی چیزی جزء کاهش فلز نیس خودرگ

خوردگی می تواند دو ویژگی را نشان دهد که بستگی به مکان های

آند و کاتدی دارد. خوردگی عمومی گسترده است و معموال توسط

ــخصات فلزی و یا محیط آن بوجود می آید ناخالصی های فلز، مش

ــوب کلی سطوح فلزی می شود. خوردگی موضعی که منجر به رس

اساسًا از خراش ها و تنش های سطحی ایجاد می شود.

ــی مختلف در ــیل های الکتریک ــابه با پتانس ــر فلزات نامش اگ

ــتم آب کندانسور به کار رود، خوردگی گالوانیک تقویت شده سیس

ــریع تر خورده می شوند که در نقاط تماس فلزات بیشتر و فلزات س

ــاندن سطح ــت. اولین گام در کنترل خوردگی به حداقل رس اس

جدول (3) الزام آب ورودی یا جبران کننده برج به عنوان تابعی از سیکل غلظت

درصد آب ورودی یا جبران کننده برج

مقدار آب ورودی یا جبران کننده (گالن در دقیقه در ُتن)

مقدار تخلیه آب برج (گالن دردقیقه در ُتن)

تبخیرسیکل(گالن در دقیقه در ُتن)

صفحه ۳۱ - شماره ۴۵

ــت. تمام سطوح تشتک فوقانی تماس آب و مواد فوالدی نرم اسبرج باید از جنس فوالد زنگ نزن باشد که باعث یک افزایش هزینه ــود. از ــرمایه گذاری با ارزش می ش ــدی به صورت یک س 15 درصــتیک یا فایبرگالس برای پوسته برج، سرپوش تشتک فوقانی پالسبرج، کرکره های ورودی، دیواره های جداکننده قطرات آب از هوای خروجی برج و صفحات داخلی برج استفاده کنید. سرانجام، اگر از فوالد نرم برای قاب سازه ای برج استفاده شود، باید گالوانیزه باشد و با یک روکش محافظ نهایی یعنی اپوکسی یا پلیمر پوسانده شود. بنابر این، لوله کشی بیشتر سیستم های آب کندانسور از جنس ــت که باید از آنها در برابر خوردگی محافظت شود که با فوالد اس

کمک یک یا چند برنامه تصفیه آب صورت می گیرد:ــیمیایی الیه ــدی منفعل کننده: این مواد ش بازدارنده های آناکسید محافظ را روی سطوح فلزی تشکیل می دهد که هم سخت ــرعت خود را بازسازی ــت و هم در صورت آسیب دیدگی به س اســفات و ــامل مولیبدات، پلی فس ــًا چنین موادی ش ــد. نوع می کنــید کننده هایی برای بهبود منفعل ــفات می باشند که اکس اُرتوفســند. عیب ــیل الکتریکی آهن می باش کردن از طریق افزایش پتانســت و زمانی به کار می رود ــتفاده از مولیبدات گران بودن آن اس اسکه مقادیر تخلیه آب برج تا حّد امکان کم باشد. اُرتوفسفات نباید ــتم های برج کندانسور از جنس فوالد زنگ نزن به کار رود در سیس

چون به مرور زمان باعث شکنندگی فلز می شود. ــدی، PH موضعی ــوب: در مکان های کات ــای رس بازدارنده هبه واسطه غلظت های بیشتر یون های هیدروکسیدی افزایش می یابد که تولید می شوند. چنین بازدارنده هایی ُکمپلکس هایی را تشکیل می دهند که در PHهای باالتر قابل حل نمی باشند. و در آب رسوب می کنند. فلز روی یک بازدارنده رسوب خوب است. مولیبدات نیز

تصویر (2) شیمی خوردگی فوالد (شرکت بتزدربورن)

آب (الکترولیت)آب (الکترولیت)

آندآندکاتد کاتد جریان الکترونجریان الکترون

ــل می کند و می تواند به عنوان ــوب عم به عنوان یک بازدارنده رسبازدارنده خوردگی از طریق دو مکانیسم عمل کند.

ــامل ــن ترکیبات آلی ش ــطحی: ای ــذب س ــای ج بازدارنده هنیتروژن، آمین ها، سولفور یا هیدروکسیل است. به واسطه شکل، ــطح فلز می چسبند اندازه، جهت بار الکتریکی مولکول، آنها به ســت که الیه های و از خوردگی جلوگیری می کنند. عیب آنها این اسسطحی روغنی ضخیم را تشکیل می دهند که می تواند ظرفیت یا

قابلیت انتقال حرارت را کاهش دهند.برنامه های شیمی آب و تغییرات PH آب کندانسور در جدول ــت. برای حفاظت از لوله های مسی مبّدل های (4) ارائه شده اســای معطر ــی، از تری آزول ه ــر خوردگ ــا در براب ــی و لوله ه حرارت (TTA) و تولی تری آزول (BZT) (آروماتیک) از قبیل بنزوتریزولدر بیشتر سیستم های تصفیه آب کندانسور استفاده می شود که با اکسید مس سطوح فلزی ترکیب شده و از آنها محافظت می کند.

زنگ سفیدــتفاده از ــمگیری در اس ــر 1970 به بعد،افزایش چش از اواخبرج های خنک کننده فوالدی گالوانیزه در بازار تهویه مطبوع بوجود ــد خوردگی و پلیمرهای ــت. با ظهور بازدارنده های جدی آمده استصفیه آب برج، بیشتر برنامه های تصفیه آب از اسید به مقدار کم استفاده می کنند و یا اصال استفاده نمی کنند و مقادیر PH از 6.5 تا 7.5 به 9.5 افزایش یافته است.(با روش جدید قلیایی). با تغییر ــوالد گالونیزه به یک نگرانی بزرگ صنعت تصفیه آب، خوردگی فتبدیل شده است. واژه «زنگ سفید» به سایش سریع و زود هنگام ــاره دارد. ــطوح فلزی برج های خنک کننده اش روکش گالوانیزه سزنگ سفید به صورت رسوب خوردگی روی به رنگ سفید و مومی شکل خود را روی سطوح فلزی تشتک فوقانی برج نشان می دهد.

جدول PH (4) آب و شیمی برنامه های خوردگی

برنامهPH آب و شیمی

روی7.5-8.5

مولیبدات یا مولیبدات روی7.5-9.5

اُرتوفسفات8.5-7.5 با بازدارنده رسوب فسفات

300-500 ppm جذب سطحی آلی9.5-7.5 با قلیایی بودن

ــی فوالد و ــر به خوردگ ــریع گالوانیکی منج ــایش س ــن س ایکوتاه شدن عمر 20 تا 25 ساله سیستم برج خنک کننده می شود. بسیاری اعتقاد دارند که تغییر روش وان خشک گالوانیزاسیون با

صفحه ۳۲ - شماره ۴۵

فوالد صفحه ای در تشکیل زنگ سفید موثر بوده است. تحقیقات

اولیه نشان داده است که مقادیر آلومینیوم و سرب گالوانیزاسیون

تغییر یافته اند. در روش وان مرطوب، مقدار سرب 0.6 تا 1 درصد

ــرب تا 0.005 ــت. مقدار س و مقدار آلومینیوم 0.005 درصد اس

درصد کاهش و مقدار آلومینیوم تا 0.4 درصد افزایش یافته است

ــوند. افزایش آلومینیوم و چون به صورت صفحه ای عرضه می ش

کاهش سرب به افزایش روشنی سطوح فلزی کمک می کند و ظاهر

بهتری به آنها می دهد. درصد زیادتر آلومینیوم برای اتصال روکش

روی به سطوح فوالدی بهتر است.

ــه تغییرات فرآیند ــرج خنک کننده باور ندارند ک ــازندگان ب س

ــوب کرده سرب و آلومینیوم مسئول ــیون یا مقادیر رس گالوانیزاس

افزایش زنگ سفید می باشند. این صنعت اظهار می دارد که مقدار

آلومینیوم تغییر نکرده و روکش گالوانیزه بیشتر از دو برابر ضخامت

ــوت مربع صفحه ــت. (2.35 اونس روی در ف ــال پیش اس 20 س

فوالدی).

با این وجود، می توان استناد کرد که برنامه های آب با تغییرات

ــال است که بدون مشکالت ــالیان س PH بین 8 تا 8.5 ، برای س

ــت و اضافه کردن برج های جدید به ــفید وجود داشته اس زنگ س

ــا جبران کننده، تصفیه ــتم های فعلی با همان آب ورودی ی سیس

شیمیایی و کنترل ها باعث گسترش زنگ سفید شده اند. بنابر این،

زنگ سفید نمی تواند مشکلی برای تصفیه آب یا کیفیت آب باشد.

ــرایط زیر تشکیل ــاس اطالعات فعلی تحت ش ــفید بر اس زنگ س

می شود:

در زمان استفاده از برج، روکش گالوانیزه به طور صحیح منفعل .1

ــدن فرآیندی است که اجازه می دهد نشده است. (منفعل ش

ــطح بدون منفذ کربنات روی که روکش روی به صورت یک س

ــریع روکش روی در ــیمیایی از خوردگی س درآید. این مانع ش

محیط آزاد جلوگیری می کند. این مانع ظرف 8 هفته کاربرج با

PH آب بین 8-6.5 ، سختی کلسیم pm 300-100و قلیایی

بودن 300ppm-100 روی سطوح گالوانیزه تشکیل می شود.

آب کندانسور با PH باالتر از 8 باشد. .2

300ppm قلیایی بودن زیاد آب کندانسور با مقدار بیش از .3

.(300ppm کمتر از) مقدار سختی کم کلسیم آب کندانسور .4

فقدان بازدارنده خوردگی فسفاتی در برنامه تصفیه آب کندانسور. .5

ــتر برج های خنک کننده فلزی گالوانیزه در سیستم برای بیش

ــفید در صورت عدم رعایت مراحل زیر رخ تهویه مطبوع، زنگ س

می دهد:

ــوب از قبیل روکش ــطوح مرط ــک مانع ثانویه روی تمام س ی .1

اپوکسی یا پلیمری برای برج جدید یا قیر برای برج فعلی فراهم

ــت که سطوح تشتک های فوقانی کنید. یک روش بهتر آن اس

وتحتانی برج های جدید از فوالد زنگ نزن باشد که فقط منجر

به یک افزایش 10 تا 20 درصدی هزینه ها می شود.

برنامه تصفیه آب برج خنک کننده را با PH بین 8-7 و کنترل .2

آن پیش ببرید.

از منفعل شدن صحیح برج گالوانیزه در زمان استارت سیستم .3

ــفید رخ می دهد، ــل کنید. جایی که زنگ س اطمینان حاص

ــرد که این کار با ــمت را مجّددًا منفعل ک ــوان فلز آن قس می ت

ــدیم 5 درصد در اسید سولفوریک ــتفاده از دی کرومات س اس

ــیمی نرم و ــه ای با برس س ــرس زدن 30 ثانی ــد، ُب 0.1 درص

آب کشی انجام می شود.

یک ماده فسفاتی را در برنامه تصفیه آب بگنجانید. .4

ادامه دارد ...

The Practical Pumping Handbook :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

صفحه ۳۳ - شماره ۴۵

پمپ هاى لجن كش مقاالت

برای پمپاژ مرتب چاهی مرطوب یا گل آلود یا کنترل سطح آن ــدی معین، می توان از پمپ های گوناگونی بهره برد. انتخاب در حــین، ابعاد، نوع عملیات ــپ به عواملی همچون تجربیات پیش پمــر اغلب این موارد ــتگی دارد. ازآن جایی که کنترلی ب و بودجه بسوجود ندارد، این مقاله به بررسی انواع پمپ ها در صنایع گوناگون

می پردازد.

پمپ لجن کش عمودی ــپ لجن کش از یک صفحه یکپارچه ای که در بخش باالیی پمــه ور در زیر مایع ــی مرطوب، غوط ــت، با انتهای چاهک نصب اسگل آلود چاهک آویزان می شود. ماهیت این طراحی، به کاربردهایی ــور ایمنی یا دالیل ــه در آن ها چاهک باید به منظ ــتگی دارد ک بســش را می توان طوری طراحی کرد ــود. این پوش ــیده ش دیگر پوشــه برای صفحه ی پمپ به صورت پایه عمل کند. در این طرح، از کپروانه و بدنه هایی مثل پمپ های مکشی استفاده می شود. پوشش ــکل ــود و محور به ش ــه نمد با غالفی ثابت جایگزین می ش و کاسمیله ای دراز درمی آید که درون مجموعه باال می رود. این مجموعه، ــن های غالف داری را دربر می گیرد و خود ستون و بوشن های بوش

شفت اصلی معموال فضایی حدود 1ft و 3ft را اشغال می کنند. ــود، بوشن شفت ــب با ماهیت سیالی که پمپ می ش متناســی را می توان با پمپاژ یا تزریق گریس و روغن روان کاری کرد. اصلــود که به منظور روان کار ی خارجی از طریق لوله هایی انجام می شسهولت روغن کاری به صفحه ی پمپ متصل می شوند. در این نوع پمپ، سیال از طریق مجموعه ستون پمپاژ نمی شود. نازل دهش ــیال را به درون روی بدنه ی پمپ به صورت افقی قرار می گیرد و ســه مایع را به یک لوله عمودی و به باالی ــی انتقال می دهد ک زانویاتصال موجود در صفحه هدایت می کند. این اتصال دوگانه ی لوله ــتون تخلیه به صفحه ی زیرین بر توان پمپ در تحمل تاثیر بار و س

شعاعی بر بدنه می افزاید.ــطح مایع درون ــه عملکرد پمپ معموال به س ــا توجه به آنک بــتگی دارد، برای کنترل خودکار آن، از انواع کلیدهای چاهک بســناور1 استفاده می شود. در مواقعی که سطح چاهک به پایین تر شاز سطح پروانه برسد، می توان یک لوله ی تخلیه2 را به فلنج مکش

نصب کرد تا به پمپ امکان کارکرد تحت این شرایط داده شود. ــت که این پمپ ها به منظور ــی3 اصلی ترین کاربردی اس زه کشــی نباید آن ها را پمپی با ــوند. در چنین مواقع آن خریداری می شــازندگان، این طرح را ــنگین تلقی کرد؛ اما برخی س وظیفه ی ســا می دهند. در این ــیمیایی ارتق ــرای انجام دادن فعالیت های ش بحالت، سیالی که پمپ می شود، آنقدر مخرب است که معیارهای ــال در مخزن ــع از ایجاد هرگونه اتص ــتانداردهای ایمنی، مان اس

ذخیره ی زیر سطح مایع می شود.

پمپ مستغرقــتند. این ــتغرق4 هس یک مورد متداول دیگر، پمپ های مسپمپ ها یک واحد مضاعف هستند که در آن ها، پروانه مستقیما بر ــوار شده و بدنه به موتور پیچ می شود. در نتیجه ی محور موتور ســت در برابر تمامی ــور باید قادر به مقاوم ــن طراحی، محور موت ایــای موتور قادر ــه و تکیه گاه ه ــعاعی و محوری پروان ــای ش نیروهــی5 و بارهای ــه ی پمپ عالوه بر بارهای پیچش ــه حمل بار پروان ب

الکترومغناطیسی موتور6 باشند. پمپ مستغرق متشکل از یک موتور است و به گونه ای طراحی می شود که تمامی واحد در سیال پمپ شده غوطه ور باشد. طراحی فشرده و عملکرد انعطاف پذیر این پمپ باعث کاربرد منعطف آن در

بسیاری موارد به خصوص در زه کشی و تخلیه می شود. ــه ی آب و فاضالب، این پمپ ها در موقعیتی در صنعت تصفیــرار می گیرند. این ــه چاه و متصل به لوله ی تخلیه ق ــت و در ت ثاب

صفحه ۳۴ - شماره ۴۵

تصویر (1) نمونه ی متداولی از یک پمپ لجن کش

تصویر (2) نمونه متداولی از یک پمپ مستغرق

ــی از ریل های لغزنده و یک اتصال ــا معموال همراه با گروه پمپ ه

ــیدن آن ها از انتهای فلنجی ویژه به کار می روند که امکان باالکش

ــرات را می دهد. در برخی مواقع، ــاه به منظور انجام دادن تعمی چ

آن ها به منزله ی واحدهایی متحرک استفاده می شوند که در صورت

ــی ــایر پمپ های مکش ــزوم در محل پایین می روند، همانند س ل

ــتغرق، برای کنترل خودکار عملکرد این پمپ ها، سوییچ های مس

شناور گوناگونی وجود دارد.

ــوند، باید ــتفاده ش اگر این گونه پمپ ها در کاربردی خاص اس

ــت که به دلیل آنکه در زیر آب عمل می کنند، تمامی به خاطر داش

ــانه های احتمالی کارکرد نادرست پمپ، همانند لرزش و صدا نش

ــایی کرد. تحت این شرایط توصیه ــدن را نمی توان شناس و گرم ش

ــان دادن این گونه مشکالت، برخی تجهیزات می شود که برای نش

هشداردهنده به سیستم افزوده شود.

هواگیری پمپ در کاربردهای یادشده از پمپ هایی که قادر به مکش در شرایط

ــتفاده کرد. این پمپ ها تنها با ــتغرق نیستند نیز می توان اس مس

ــه درون چاهک فرو می رود و یک منبع مایع در یک خط مکش ب

ــرار می گیرند. این حالت را ارتفاع ــطح پمپ، روی چاهک ق زیر س

ــرایط است که برای اطمینان از آغاز مکشی7 گویند. تحت این ش

عمل پمپاژ، باید بتوان پمپ را هواگیری کرد.

هواگیری پمپ، مستلزم بیرون راندن تمامی هوا از خط مکش

ــوال از طریق اتصالی ــن عمل معم ــت. ای ــردن آن با آب اس و پرک

نزدیک به دهانه ی دهش پمپ، به صورت خودکار یا دستی صورت

می گیرد. در این حالت، پمپ می تواند، بدون مشکل شروع به کار

کرده و تحت شرایطی عادی عمل کند.

ــاز به کار، بلکه در صورت ــری نه تنها هنگام نصب و آغ هواگی

ــت. عملکرد پمپ برخی ادامه یا تناوب کار پمپ نیز ضروری اس

ــود که دراین صورت، مایع درون خط مکش مواقع متوقف می ش

ــود. برای ــه پایین می آید و لوله تخلیه می ش ــر نیروی جاذب در اث

ــیر در انتهای خط مکش در چاهک اجتناب از این پدیده، یک ش

ــود. این شیرها معموال یک درپوش یا توپی دارند که نصب می ش

ــیر عادی جریان سیال، شیر ــکلی قرار می گیرند که در مس به ش

ــیر بازمی گردد، ــاز نگه می دارد؛ اما وقتی جریان به درون ش را ب

ــیر را می بندد و مایع را در لوله ی مکش نگاه درپوش یا توپی مس

می دارد. متاسفانه، اگر خرده سنگ هایی میان8 و درپوش یا توپی

قرار گیرد، این شیر باز می ماند و جریان از خط لوله ی مکش وارد

صفحه ۳۵ - شماره ۴۵

ــود و پمپ، هوا می گیرد. برای کاربردهای مختلف چاهک می شــت، این هواگیری های مکرر که پمپ بخش مهمی از فرآیند نیس

کامال مقبول هستند.

پمپ دیافراگمی دوتایی با عملکرد مبتنی بر هوا9 ــت هواگیری ــا جابه جایی مثبت قابلی ــی از پمپ های ب گروهــوع پمپ ها در ــوع کاربردی این ن ــد. متداول ترین ن خودکار دارنــی دوتایی با ــه پمپ های دیافراگم ــای تخلیه، مربوط ب چاهک ه

عملکرد مبتنی بر هواست.ــاختار این پمپ درحقیقت، از دو پمپ تشکیل می شود که ســش را انجام می دهد. هوای ــی عمل مکش و دیگری عمل ده یکــیر خروج هوا خارج شده و از یک دیافراگم به ــرده از طریق ش فشــود. با واردشدن فشار به یک دیافراگم، هوا از دیگری رانده می ش

دیگری خارج می شود. ــار وارد شود، سیال به محفظه ی پمپاژ وقتی به دیافراگم فشــود. این امر باعث ــار در آن می ش ــده و باعث افزایش فش رانده شــدن دهانه ی مکش نسبت به فشار پایین تر مکش می شود بسته شــاز می کند. با حرکت ــه را برای خروج مایع از پمپ ب ــیر تخلی و شدیافراگم به بیرون از محفظه ی پمپ، فشار کاهش می یابد؛ سپس ــود. این حرکت با ــیر مکش باز شده و شیر تخلیه بسته می ش شــار پایین در محفظه ی خروج هوا باعث پدیدآمدن ناحیه ای با فشپمپ می شود و به مایع این امکان را می دهد تا با حرکت به سمت

باالی خط مکش وارد پمپ شود.

پمپ گریز از مرکز افقیــی از پمپ گریز از مرکز افقی می توان برای تامین ارتفاع مکشــت باید از هواگیری آن اطمینان حاصل ــتفاده کرد؛ ولی نخس اس

کرد. ــان داده شده است، ــتم تخلیه هوا که در تصویر (4) نش سیســروع به کار از هوای فشرده ی موجود برای تخلیه ی هوا از هنگام شــتم تخلیه ی هوا شروع خط مکش و پمپ بهره می برد. وقتی سیســار جریان مایع می کند، نشان می دهد که تمامی هوا تخلیه به انتش

شده و واحد با مایع پر شده و آماده کار است.روش دیگر استفاده از یک مخزن هواگیری در قسمت مکنده ی ــت. این مخزن باید به اندازه ای باشد پمپ، همانند تصویر (5) اســد؛ اگر ــر حجم مایع درون خط مکش باش ــه براب که حجم آن ســروع به کار کند، مقداری ــگام خالی بودن خط مکش، پمپ ش هنــیله ی پمپ جابه جا می شود و ناحیه ای با از مخزن هواگیری به وس

تصویر (3) پمپی با دیافراگم دوتایی

فشار پایین در مخزن پدید می آید. این عمل باعث می شود تا مایع درون پمپ در خط مکش به حرکت دربیاید و وارد مخزن شود.

ــه تامین NPSH الزم ــن مخزن هواگیری باید قادر ب همچنیپمپ باشد تا چاهک را به منبع مکش تبدیل کند.

پمپ با هواگیری خودکاریکی از راه های متداول مواجهه با این مشکل، استفاده از پمپ ــت که قادر است، بدون هیچ نظارتی خود با هواگیری خودکار اســر بگیرد. در این حالت، را از هوا تخلیه کند و عمل پمپاژ را از ســی افزوده می شود: یک دو بخش اصلی به پمپ گریز از مرکز مکشــوا.11 در طراحی های ــزن مکش10 و یک محفظه ی تخلیه ی ه مخجدید پمپ، مانند آنچه در تصویر (6) نشان داده شده است، این

اجزا به ساختار پمپ افزوده شده اند. برای هواگیری پمپ در لحظه شروع به کار، بدنه باید پر شود. از این لحظه، هر وقت پمپ بسته می شود؛ اگر مکش کافی نباشد ــود، مخزن، مایع کافی را برای پرشدن خودکار یا با هوا همراه شپمپ در لحظه ی شروع بعدی در خود نگاه می دارد. اغلب بدنه های ــوند، یک ــخت طراحی می ش جدید پمپ که برای کاربری های ساتصال داخلی دارند که به مایع امکان بازگشت به درون بخش های

خروجی و حلقوی پروانه را در طول چرخه ی پرشدن می دهد. ــد، مایع از لوله ی ــت می ده ــی پمپ هوای خود را از دس وقتــود ورودی مکنده در ــود؛ ولی آب به دلیل وج مکش خارج می ش

صفحه ۳۶ - شماره ۴۵

مخزن مکش باقی می ماند. وقتی پمپ دوباره شروع به کار می کند،

ترکیب هوا و مایع مخزن مکش، به درون محفظه ی تخلیه ی هوا

ــرعت کاهش می یابد هوا و مایع ــود. در این حالت، س پمپ می ش

ازهم جدا می شوند.

ــد و درصورتی که ــمت باال حرکت می کن حباب های هوا به س

سیستم با اتمسفر در ارتباط باشد، حباب های هوا از طریق دهانه ی

دهش خارج خواهند شد؛ اما اگر سیستم تحت فشار کار کند، باید

یک مکانیزم خروج هوا در سمت دهش پمپ استفاده شود.

ــش پایین تر محفظه ــنگین تر مایع به بخ ــان قطرات س هم زم

می رود و از طریق مسیر بازگردش داخلی، به بخش های پروانه وارد

می شوند. در این حالت، هوای درون پروانه با آب بازگشتی مخلوط

شده و با خروج مکرر ترکیب هوا و آب از پروانه، باعث کاهش فشار

ــونده ــود. این عمل از طریق چرخه ی پرش در دهانه ی پروانه می ش

ادامه می یابد تا تمام هوا خارج شده و پمپ و خط مکش با مایع پر

شوند. در این حالت، چرخه ی معمولی پمپاژ بازسازی شده است.

ــرای اجتناب از ــای هواگیری خودکار ب ــیاری از پمپ ه در بس

ــت متناوب، در ــوندگی در حال ــطح مکش و تکرار پرش کاهش س

دهانه ی مخزن مکش از یک شیر کنترل استفاده می شود.

ــا اندازه و نوع ــب ب پمپ های تخلیه ی هوای خودکار، متناس

موادی که در پمپاژ تخلیه می شوند، در انواع مختلفی در دسترس

هستند.

هواهوا

به سمت به سمت چاهکچاهک

شیر شیر هواگیریهواگیری

تصویر (4) ساختار سیستم تخلیه ی هوا

تصویر (5) چگونگی اتصال مخزن هواگیری به سیستم

مخزن مخزن هواگیریهواگیری

تصویر (6) پمپ هواگیری خودکار

پی نوشت:1. Float Switches2. Tail Pipe3. Drainage4. Submersible Pumps5. Torsional Loads6. Motor Electromagnetic Loads7. Suction Lift8. Seat9. Air Operated Double Diaphragm Pump10. Suction Reservoir11. Priming Chamber

صفحه ۳۷ - شماره ۴۵

چیلــر جذبــی گازســوز

فرئون هاــعه فرئون ها یکی از عوامل اصلی توســه ــع تهوی ــی و صنای ــای خانگ یخچال هــواص قابل اطمینان ــوع بوده اند. خ مطبــتفاده از آن ها ــن محصوالت امکان اس ایــتفاده از مبردهایی ــرایطی که اس را در شبا اشتعال پذیری و سمیت باالتر خطرناک ــت. مبرد فرئون ــت، فراهم نموده اس اسدر تهویه مطبوع خانگی و صنعتی و سایر

مصارف کم دما قابل استفاده است.ــات فرئون، ــتثنایی ترکیب خواص اسمبنای کاربرد گسترده و مزایای حاصل از این ترکیبات است. در جدول (2) خواص ــی از ترکیبات فرئون ــر به فرد برخ منحصــده است. تصویر (1) فشار مطلق آورده شــون را در دماهای ــبی مبردهای فرئ و نس

مختلف نشان می دهد.

انواع مبردهاى قديمى و جديد مقاالت

HVAC troubleshooting guide, c2009 :منبع

برگردان: واحد ترجمه نشر یزدا

قسمت دوم

تصویر (1) فشار مطلق و نسبی مبردهای فرئون

((PSIAPSIA)فشار مطلق)فشار مطلق

((°°CCدما (دما (

ت صوال

شار بخار محف

ت صوال

شار بخار محف

فرئونفرئون

((PSIGPSIG)فشار سنج)اینچ از جیوه، خالاینچ از جیوه، خالفشار سنج

نقطه انجمادنقطه انجمادنقطه بحرانینقطه بحرانی

((°°FF) دمادما (

نقطه انجماد نقطه انجماد ((113فرئون (113

فرئون (

فرتونفرتون

نقطه بحرانینقطه بحرانی

صفحه ۳۸ - شماره ۴۵

جدول (2) خواص فیزیکی ترکیبات فرئون

فرمول شیمیایفرمول شیمیای

وزن مولکولیوزن مولکولی

نقطه جوش در فشار نقطه جوش در فشار 11 اتمسفر اتمسفر

نقطه انجمادنقطه انجماد

دمای بحرانی دمای بحرانی

فشار بحرانی فشار بحرانی

حجم بحرانیحجم بحرانی

چگالی بحرانیچگالی بحرانی

25°C (77°F)25°C (77°F) چگالی مایع در دما چگالی مایع در دما

چگالی بخار در نقطه جوشچگالی بخار در نقطه جوش

گرمای ویژه مایع (ظرفیت گرمایی) گرمای ویژه مایع (ظرفیت گرمایی) در در

25°C (77°F)25°C (77°F) دمای دمای

گرمای ویژه بخار در فشار ثابت گرمای ویژه بخار در فشار ثابت 25°C (77°F)25°C (77°F) در دمای ( در دمای (1atm1atm))

نسبت گرمای ویژه در دمای نسبت گرمای ویژه در دمای C25°C°25 و و 1atm1atm فشار فشار

گرمای تبخیر در نقطه جوشگرمای تبخیر در نقطه جوش

25°C25°C هدایت حرارتی در دمای هدایت حرارتی در دمای(77°F) Btu/(hr)(ft)(°F)(77°F) Btu/(hr)(ft)(°F)مایعمایع((1atm1atm) بخار ) بخار

((77°F77°F) ) 25°C25°C و یسکوزیته در دمای و یسکوزیته در دمایمایعمایع((1atm1atm) بخار) بخار 25°C 25°C (77°F)(77°F) تنش سطحی در دمای تنش سطحی در دمایdynes/cmdynes/cm

25°C25°C ضریب انعکاس مایع در دمای ضریب انعکاس مایع در دمای(77°F)(77°F)نسبت ضریب انعکاس - دی الکتریک نسبت ضریب انعکاس - دی الکتریک 25°C25°C 1 و دمای و دمایatm1atm در فشار در فشار(77°F)(F°77) (نیتروژن = (نیتروژن = 11))

ثابت دی الکتریکثابت دی الکتریکمایعمایع((1atm1atm) بخار) بخار

انحالل پذیری «فرئون» در آب در انحالل پذیری «فرئون» در آب در 25°C (77°F)25°C (77°F) 1 و دمای و دمایatm1atm فشار فشار

صفحه ۳۹ - شماره ۴۵

ادامه جدول (2) خواص فیزیکی ترکیبات فرئونانحالل پذیری آب در «فرئون» در انحالل پذیری آب در «فرئون» در 25°C (77°F)25°C (77°F) دمای دمای

سمیتسمیت

فرمول شیمیاییفرمول شیمیایی

وزن مولکولیوزن مولکولی

1atm1atm نقطه جوش در فشار نقطه جوش در فشار

نقطه انجمادنقطه انجماد

دمای بحرانیدمای بحرانی

فشار بحرانیفشار بحرانی

حجم بحرانی حجم بحرانی

گروه گروه 5a5aاحتماال گروه احتماال گروه 66احتماال گروه احتماال گروه 66 گروه گروه 66گروه گروه 66

چگالی بحرانیچگالی بحرانی

25°C25°C چگالی،مایع در دمای چگالی،مایع در دمای(77°F)(77°F)چگالی ، بخار در نقطه چگالی ، بخار در نقطه جوشجوش

گرمای ویژه مایع (ظرفیت گرمای ویژه مایع (ظرفیت گرمایی)گرمایی)25°C (77°F)25°C (77°F) در دمای در دمای

گرمای ویژه بخار در فشار گرمای ویژه بخار در فشار 25°C25°C در دمای ( در دمای (1atm1atm) ثابت) ثابت(77°F)(77°F)

نسبت گرمای ویژه در دمای نسبت گرمای ویژه در دمای 1atm1atm 25 و فشار و فشار°C25°Cگرمای تبخیر در نقطه جوشگرمای تبخیر در نقطه جوش

25°C25°C هدایت حرارتی در دمای هدایت حرارتی در دمای(77°F) Btu/(hr)(ft)(°F)(77°F) Btu/(hr)(ft)(°F)مایع مایع بخاربخار

فشارفشار

25°C (77°F)25°C (77°F) ویسکوزیته در دمای ویسکوزیته در دمایمایعمایعبخاربخار

25°C25°C تنش سطحی در دمای تنش سطحی در دمای(77°F)(77°F) 25°C25°C ضریب انعکاس مایع در دمای ضریب انعکاس مایع در دمای(77°F)(77°F)نسبت ضریب انعکاس - دی الکتریک نسبت ضریب انعکاس - دی الکتریک 25°C25°C 1 و دمای و دمایatm1atm در فشار در فشار(77°F)(F°77) (نیتروژن = (نیتروژن = 11))ثابت دی الکتریک ثابت دی الکتریک مایعمایع((1atm1atm) بخار) بخارانحالل پذیری «فرئون» در آب در انحالل پذیری «فرئون» در آب در 25°C (77°F)25°C (77°F) 1 و دمای و دمایatm1atm فشار فشار

صفحه ۴۰ - شماره ۴۵

چیلــر جذبــی گازســوز

ادامه جدول (2) خواص فیزیکی ترکیبات فرئونانحالل پذیری آب در «فرئون» در انحالل پذیری آب در «فرئون» در 25°C (77°F)25°C (77°F) دمای دمایسمیتسمیت احتماال احتماال

گروه گروه 66احتماال کمتر از گرو هاحتماال کمتر از گرو ه44،،تا ازندازه ای بیشتر ازتا ازندازه ای بیشتر از

گروه گروه 55

بسیار کمتر از گرو هبسیار کمتر از گرو ه44،،تا ازندازه ای بیشتر ازتا ازندازه ای بیشتر از

گروه گروه 55

کمتر از گروه کمتر از گروه 44، تا ، تا گروه گروه 5a5aگروه گروه 66اندازه ایاندازه ای

بیشتر از گروه بیشتر از گروه 551212

ادامه دارد ...