Avukatlık ve Noterlik Hukuku

T.C. ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINI NO: 2274

AÇIKÖ⁄RET‹M FAKÜLTES‹ YAYINI NO: 1271

AVUKATLIK VE NOTERL‹K HUKUKU

YazarAv. Cemalettin GÜRLER

EditörProf.Dr. Ufuk AYDIN

ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹

Bu kitab›n bas›m, yay›m ve sat›fl haklar› Anadolu Üniversitesine aittir.“Uzaktan Ö¤retim” tekni¤ine uygun olarak haz›rlanan bu kitab›n bütün haklar› sakl›d›r.

‹lgili kurulufltan izin almadan kitab›n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay›tveya baflka flekillerde ço¤alt›lamaz, bas›lamaz ve da¤›t›lamaz.

Copyright © 2011 by Anadolu UniversityAll rights reserved

No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmittedin any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without

permission in writing from the University.

UZAKTAN Ö⁄RET‹M TASARIM B‹R‹M‹

Genel Koordinatör Prof.Dr. Levend K›l›ç

Genel Koordinatör Yard›mc›s›Doç.Dr. Müjgan Bozkaya

Ö¤retim Tasar›mc›s›Yrd.Doç.Dr. ‹rem Erdem Ayd›n

Grafik Tasar›m YönetmenleriProf. Tevfik Fikret Uçar

Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z Ö¤r.Gör. Nilgün Salur

Ölçme De¤erlendirme SorumlusuÖ¤r.Gör. Taner fiiflman

Kitap Koordinasyon BirimiDoç.Dr. Feyyaz BodurUzm. Nermin Özgür

Kapak DüzeniProf. Tevfik Fikret Uçar

DizgiAç›kö¤retim Fakültesi Dizgi Ekibi

Avukatl›k ve Noterlik Hukuku

ISBN 978-975-06-0948-0

3. Bask›

Bu kitap ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ Web-Ofset Tesislerinde 20.000 adet bas›lm›flt›r.ESK‹fiEH‹R, Kas›m 2013

‹çindekiler

Önsöz ............................................................................................................ xK›saltmalar.................................................................................................... xi

Avukatl›k Mesle¤inin Tan›m› ve Özellikleri .......................... 2AVUKATLIK MESLE⁄‹N‹N TANIMI ............................................................ 3AVUKATLI⁄IN ÖZELL‹KLER‹ ....................................................................... 4Avukatl›¤›n Kamu Hizmeti Özelli¤i.............................................................. 4Avukatl›¤›n Serbest Meslek Özelli¤i............................................................. 4Avukatl›kta Meslek Tekeli............................................................................. 5Avukat Ba¤›ms›zl›¤›....................................................................................... 6

Avukat-Devlet ‹liflkisinde Ba¤›ms›zl›k.................................................... 6Avukat-Müvekkil ‹liflkisinde Ba¤›ms›zl›k ............................................... 8Avukat›n Toplumdan Ba¤›ms›zl›¤› ......................................................... 8

‹ddia ve Savunma Dokunulmazl›¤› .............................................................. 8Özet................................................................................................................ 9Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 10Okuma Parças› .............................................................................................. 11Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 12S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 12Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 13‹nternet Kaynaklar›........................................................................................ 13

Avukatl›k Mesle¤i Hakk›nda Genel Bilgiler .......................... 14AVUKATLIK MESLE⁄‹NE KABUL ‹Ç‹N ARANAN fiARTLAR ...................... 15Avukatl›k Mesle¤ine Kabul ‹çin Aranan Olumlu fiartlar ........................... 15Avukatl›k Mesle¤ine Kabul ‹çin Aranan Olumsuz fiartlar ......................... 15AVUKATLIK MESLE⁄‹ ‹LE B‹RLEfiMEYEN ‹fiLER ...................................... 17AVUKATLIK MESLE⁄‹ ‹LE B‹RLEfiEN ‹fiLER .............................................. 18AVUKAT - MÜVEKK‹L ‹L‹fiK‹S‹ (AVUKATLIK SÖZLEfiMES‹) .................... 18Avukatl›k Sözleflmesinin Özellikleri ............................................................ 18Avukatl›k Sözleflmesinin Sona Ermesi ........................................................ 18Özet ............................................................................................................... 20Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 21Okuma Parças› .............................................................................................. 22Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 23S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 23Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 25‹nternet Kaynaklar›........................................................................................ 25

Avukat›n Hak ve Yetkileri ...................................................... 26AVUKAT-MÜVEKK‹L ‹L‹fiK‹S‹N‹N HUKUK‹ N‹TEL‹⁄‹ ............................... 27AVUKATIN VEKÂLET ‹L‹fiK‹S‹NDEN KAYNAKLANAN HAKLARI ............. 27Ücret Hakk›.................................................................................................... 27

‹ ç indek i ler iii

1. ÜN‹TE

2. ÜN‹TE

3. ÜN‹TE

Avukat›n Ücret Alaca¤›na ‹liflkin Hapis ve Rüçhan Hakk› ................... 28Sulh, Azil ve ‹stifa Hallerinde Avukatl›k Ücreti..................................... 28Davadan Feragat, Davay› Kabul Hallerinde Yarg›lama GideriNiteli¤indeki Avukatl›k Ücreti ................................................................ 29Adli Yard›ma ‹liflkin Hükümler ile Ceza Muhakemeleri KanunuÇerçevesinde Görevlendirilen Avukat›n Ücreti ..................................... 29Ücret Alaca¤›n›n Tahsili .......................................................................... 30Yarg›lama Gideri Niteli¤indeki Vekâlet Ücreti ...................................... 31

Avans ve Masraf Talep Hakk› ...................................................................... 31Vekâlet Görevini Yerine Getirme Dolay›s›yla U¤ram›fl Oldu¤u Zarar ve Ziyan›n Giderilmesini Talep Hakk› .............................................................. 32AVUKATIN STATÜSÜNDEN KAYNAKLANAN YETK‹LER‹......................... 32Dosya Evrak›n› Tetkik Yetkisi ...................................................................... 32Haz›r Bulunma Yetkisi .................................................................................. 33Görüflme Yetkisi ............................................................................................ 33Yaz›flma Yetkisi ............................................................................................. 34Soru Sorma Yetkisi........................................................................................ 34Örnek Ç›karma ve Onaylama Yetkisi .......................................................... 34Tebligat Yapma Yetkisi................................................................................. 35Duruflmay› Terk Etme Yetkisi ...................................................................... 35Kanun Yoluna Baflvuru Yetkisi .................................................................... 35S›r Saklama Yetkisi........................................................................................ 35‹ddia ve Savunma Dokunulmazl›¤› .............................................................. 35Uzlaflt›rma Yetkisi.......................................................................................... 35Özet................................................................................................................ 37Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 38Okuma Parças› .............................................................................................. 39Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 39S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 40Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 41‹nternet Kaynaklar......................................................................................... 41

Avukat›n Yükümlülükleri ........................................................ 42AVUKAT-MÜVEKK‹L ‹L‹fiK‹S‹NDEN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLER 43Ayd›nlatma Yükümlülü¤ü............................................................................. 43Sadakat Yükümlülü¤ü................................................................................... 43Edimini Özenle ‹fa Yükümlülü¤ü ................................................................ 44Edimini fiahsen Yerine Getirme Yükümlülü¤ü ........................................... 44Vekâletten Uygun Olmayan Zamanda Çekilmekten Kaç›nmaYükümlülü¤ü................................................................................................. 44Vekil Edenin Talepleri Dairesinde Vekâlet Görevini YürütmeYükümlülü¤ü................................................................................................. 45Vekil Eden Menfaatlerini Koruma ve Savunmada En Güvenilir Usulün ‹zlenmesi Yükümlülü¤ü................................................................................ 45Vekil Edenine Yol Gösterme ve Tavsiyede Bulunma Yükümlülü¤ü ....... 45

‹ ç indek i leriv

4. ÜN‹TE

Üstlendi¤i Her ‹fl ‹çin Dosya Tutma Yükümlülü¤ü ................................... 45Elinde Bulundurdu¤u Dava Evrak› ile ‹lgili Yükümlülükleri ..................... 45

Evrak› Saklama Yükümlülü¤ü ................................................................ 46Evrak›n Vekil Edence ‹ncelenmesine Katlanma Yükümlülü¤ü............ 46

Hesap Verme Yükümlülü¤ü ......................................................................... 46S›r Saklama Yükümlülü¤ü ............................................................................ 46AVUKAT-MAHKEME ‹L‹fiK‹S‹NDEN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLER 47Gerçe¤in Bulunmas›na Katk› Sa¤lama Yükümlülü¤ü ................................ 47Teklif Olunan Bir ‹fli Haks›z veya Yolsuz Buldu¤unda Red Yükümlülü¤ü 47Davay› Sürüncemede B›rakmaktan Kaç›nma Yükümlülü¤ü ...................... 48Tan›klarla Temasa Geçmek ve Onlar› Etkilemekten Kaç›nma Yükümlülü¤ü ................................................................................................ 48Bilirkiflilerle ‹liflkisi Bak›m›ndan Tabi Oldu¤u Yükümlülük....................... 48AVUKATIN YARGILAMA MERC‹LER‹ VE RESM‹ MAKAMLARLA ‹L‹fiK‹LER‹NDEN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLER‹ ............................. 48AVUKATLIK STATÜSÜNDEN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLER ........ 48Özet................................................................................................................ 50Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 51Okuma Parças› .............................................................................................. 52Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 53S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 53Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 54‹nternet Kaynaklar......................................................................................... 54

Avukatl›k Meslek Kurallar›.................................................. 56AVUKATLIK MESLE⁄‹NE ‹L‹fiK‹N GENEL KURALLAR............................... 57YARGI ORGANLARIYLA VE ADL‹ MERC‹LERLE ‹L‹fiK‹LER ....................... 59MESLEKTAfiLAR ARASI DAYANIfiMA VE ‹L‹fiK‹LER ................................. 61‹fi SAH‹PLER‹YLE ‹L‹fiK‹LER ......................................................................... 62AVUKATLARIN BAROLARLA VE TBB ‹LE ‹L‹fiK‹LER‹ ................................ 64Özet ............................................................................................................... 66Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 67Okuma Parças› ........................................................................................... .. 68Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 69S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 69Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 71‹nternet Kaynaklar›........................................................................................ 71

Noterli¤in Tan›m›, Niteli¤i ve Hukuktaki Yeri..................... 72NOTERL‹⁄‹N VE NOTERL‹K HUKUKUNUN TANIMI ............................... 73NOTERL‹⁄‹N KURULMASI VE YETK‹ ÇEVRES‹ ......................................... 74Noterliklerin Kurulmas› ............................................................................... 74Noterliklerin Yetki Çevresi............................................................................ 74Noterliklerin S›n›fland›r›lmas› ....................................................................... 74NOTERL‹⁄‹N ÖZELL‹KLER‹ ........................................................................ 75

‹ ç indek i ler v

5. ÜN‹TE

6. ÜN‹TE

Kamu Hizmeti Olma Özelli¤i ...................................................................... 75Serbest Meslek Olma Özelli¤i ...................................................................... 75NOTERL‹⁄E KABUL VE MESLE⁄E G‹R‹fi.................................................... 76Noterlik Staj›na Tabi Olmayanlar ................................................................ 77Noterli¤e Atanma .......................................................................................... 77Atanan Noterlerin Göreve Bafllamas› .......................................................... 77Noterlik Görevinin Sona Ermesi................................................................... 78Özet................................................................................................................ 79Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 80Okuma Parças› .............................................................................................. 81Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 82S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 82Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 83‹nternet Kaynaklar›........................................................................................ 83

Noterlik ve Mesleki Orgaizasyonu......................................... 84NOTERL‹K DA‹RES‹ ..................................................................................... 85Noterlik Dairesinin Bölümleri ..................................................................... 85Noterlik Dairesinde Tutulmas› Gereken Defterler ...................................... 85Noterlik Dairesinde Çal›flan Görevliler ....................................................... 86

Kâtipler ................................................................................................... 87Hizmetliler .............................................................................................. 88Noterlik Personelinin Statüsü ................................................................ 88

Noterlik Dairesinin Devri ............................................................................ 88Noterli¤in Boflalmas› .................................................................................... 88Noter Vekilleri .............................................................................................. 89NOTER ODALARI ........................................................................................ 89Noter Odalar›n›n Kuruluflu .......................................................................... 89Noter Odalar›n›n Yap›s› ve Görevleri ......................................................... 89Noter Odas› Baflkan› ve Görevleri ............................................................... 89Noter Odas› Yönetim Kurulu ve Görevleri ................................................. 90Noter Odas› Genel Kurulu ve Görevleri...................................................... 90Türkiye Noterler Birli¤i’nin ve Noter Odalar›n›n Denetimi........................ 90TÜRK‹YE NOTERLER B‹RL‹⁄‹...................................................................... 90Türkiye Noterler Birli¤i’nin Kuruluflu ve Görevleri..................................... 90Türkiye Noterler Birli¤i’nin Organlar› .......................................................... 91

Türkiye Noterler Birli¤i Baflkan›............................................................. 91Türkiye Noterler Birli¤i Baflkanl›k Divan› ............................................. 91Türkiye Noterler Birli¤i Yönetim Kurulu............................................... 92Türkiye Noterler Birli¤i Disiplin Kurulu ................................................ 93Türkiye Noterler Birli¤i Kongresi .......................................................... 93

Özet ............................................................................................................... 95Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 96Okuma Parças› ........................................................................................... .. 97Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 97

‹ ç indek i lervi

7. ÜN‹TE

S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 97Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 99

Noter ‹fllemleri......................................................................... 100NOTERLER‹N GENEL OLARAK YAPACAKLARI ‹fiLER ............................... 101NOTERLER‹N ÖZEL OLARAK YAPACAKLARI ‹fiLER ................................ 103Tespit ‹flleri ................................................................................................... 103Emanet ‹flleri.................................................................................................. 103Resmi Vasiyetname Düzenleme ................................................................... 104Ölüme Ba¤l› Tasarruflarla ‹lgili ‹fller ........................................................... 104Tebligat ‹flleri ................................................................................................ 104Dan›flmanl›k Yapma ..................................................................................... 104NOTER‹N DÜZENLEME VEYA ONAYLAMA YOLUYLA SENETYAPMASI ...................................................................................................... 104Düzenleme Yoluyla Senet ........................................................................... 104

Düzenleme Yoluyla Senedin Yap›l›fl› ................................................... 104Düzenleme Yoluyla Yap›lan Senetlerin Hukukî Sonuçlar› ................. 105

Onaylama Yoluyla Senet ............................................................................. 105Onaylama Yoluyla Senedin Yap›l›fl› ..................................................... 105Onaylama Yoluyla Yap›lan Senetlerin Hukukî Sonuçlar› ................... 106

NOTER‹N ‹fiLEMLER‹NE ‹L‹fiK‹N D‹⁄ER B‹LG‹LER .................................. 106Noterin ‹mza Yetkisinin Devri...................................................................... 106Baflkalar› Ad›na ‹fllem Yapt›r›lmas› ............................................................. 106Foto¤raf Yap›flt›r›lmas› .................................................................................. 107Noter ‹fllemlerinde Ç›k›nt›, De¤ifltirme, Fesih, ‹ptal Ve Düzeltme............. 107Noter ‹flleminin Yap›laca¤› Yer .................................................................... 108NOTER ‹fiLEMLER‹N‹N HÜKÜMLER‹ VE HUKUK‹ SONUÇLARI ............... 108Özet ............................................................................................................... 109Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 110Okuma Parças› ........................................................................................... .. 111Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 112S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 112Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 113‹nternet Kaynaklar›........................................................................................ 113

Noterlerin Hak ve Yükümlülükleri ........................................ 114NOTERLER‹N HAKLARI ................................................................................ 115Ücret Hakk›.................................................................................................... 115

Noterlerin Gelirleri .................................................................................. 115Noterlerin Giderleri ................................................................................. 117

‹zin Hakk› ...................................................................................................... 118Mazeret ‹zni Hakk›.................................................................................. 118Hastal›k ‹stirahat›..................................................................................... 119

NOTERLER‹N YÜKÜMLÜLÜKLER‹ ............................................................... 119

‹ ç indek i ler vii

8. ÜN‹TE

9. ÜN‹TE

Noterlik Görevi ile Birleflmeyen ve Noterlerin Yasakl› Oldu¤u ‹fller ........ 119Çal›flma Saatlerine Uyma Yükümlülü¤ü....................................................... 119Tatilde ‹fl Yapma Yasa¤› ............................................................................... 120Emredici Hükümlere Uyma Zorunlulu¤u .................................................... 120Meslek S›rr›n› Saklama Yükümlülü¤ü .......................................................... 120Evrak ve Defterlerin Gizlili¤ine Uyma Yükümlülü¤ü ................................. 120Yafl Tahdidine Uyma Yükümlülü¤ü............................................................. 121NOTER ‹fiLEMLER‹NDEN YASAKLILIK........................................................ 121Özet ............................................................................................................... 122Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 123Okuma Parças› ........................................................................................... .. 124Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 125S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 125Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 126‹nternet Kaynaklar›........................................................................................ 126

Noterin Faaliyetinden Do¤an Yükümlülükleri,Denetimi ve Sorumluluklar› ................................................... 128

NOTER‹N FAAL‹YET‹NDEN DO⁄AN YÜKÜMLÜLÜKLER‹ ........................ 129Yemin Etmek ................................................................................................ 129Teminat Yat›rmak ......................................................................................... 129‹mza ve Mühür Örneklerini Göndermek ................................................... 130Harç ve Vergi Toplamak ............................................................................. 130Vergi Dairesine Bildirimde Bulunmak ........................................................ 130Bölge Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirimde Bulunmak ..... 130Sosyal Sigortaya Tabi Olmak ...................................................................... 131NOTERL‹KLER‹N DENET‹M‹ ....................................................................... 131Adalet Bakanl›¤› ........................................................................................... 131Türkiye Noterler Birli¤i ................................................................................ 131NOTERLER‹N SORUMLULUKLARI .............................................................. 132Noterlerin Hukuki Sorumlulu¤u ................................................................. 132

Sorumlulu¤un fiartlar› ............................................................................ 132Noterin Hukuki Sorumlulu¤unun Hüküm ve Sonuçlar› ...................... 132Sorumlulu¤a Karfl› Güvence .................................................................. 133

Noterlerin Cezai Sorumlulu¤u / Görevle ‹lgili Suçlar ................................. 133Türk Ceza Kanunu’nda Düzenlenen Suçlar .......................................... 133Noterlik Kanunu’nda Düzenlenen Suçlar ............................................. 134Notere ve Noter Görevlilerine Karfl› ‹fllenen Suçlar ............................ 135Noter Hakk›nda Soruflturma ve Kovuflturma ....................................... 135

Noterlerin Disiplin Sorumlulu¤u ................................................................. 136Disiplin Cezas›n› Gerektiren Suçlar ....................................................... 136Disiplin Cezalar› ..................................................................................... 136Disipline ‹liflkin Usul Hükümleri .......................................................... 137

Özet ............................................................................................................... 139Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 140

‹ ç indek i lerviii

10. ÜN‹TE

Okuma Parças› .............................................................................................. 141Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 141S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 142Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 143‹nternet Kaynaklar›........................................................................................ 143

Sözlük ................................................................................... 145Dizin ...................................................................................... 149

‹ ç indek i ler ix

Önsöz

Hukuk kiflilerle kifliler, kiflilerle devlet aras›ndaki iliflkileri düzenleyen maddi

yapt›r›ml› kurallar bütünüdür. Hukukun amaçlar›ndan biri ve belki de en önemli-

si sosyal yaflam› düzenlemek, sosyal yaflam›n do¤as›nda var olan sorunlara çö-

zümler bulmaktad›r. Hukukun bu amaca ulaflmas›nda önemli fonksiyonlar üstelen

iki mesleki kategori bu kitab›n konusunu oluflturmaktad›r: Avukatlar ve Noterler.

Avukatl›¤›n amac›; hukuki münasebetlerin düzenlenmesini, her türlü hukuki

mesele ve anlaflmazl›klar›n adalet ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesini

ve hukuk kurallar›n›n tam olarak uygulanmas›n› yarg› organlar›, hakemler, resmi

ve özel kifli, kurul ve kurumlar nezdinde sa¤lamakt›r. Avukatlar ceza yarg›lama-

s›nda savunma makam›n›n temelini olufltururken; hukuk yarg›lamas›nda davac›

veya daval›ya yol gösteren; adaletin sa¤lanmas›nda, hakk›n yerine getirilmesinde

kurucu unsur fonksiyonuna sahip bir meslek grubunu oluflturmaktad›r.

Noter, hukuki güvenli¤i sa¤lamak ve anlaflmazl›klar› önlemek için ifllemleri

belgelendiren ve kanunlarla verilen di¤er görevleri yerine getiren meslek grubu-

nu ifade eder.

Her iki kategori de bir yandan serbest meslek statüsünde iken, bir yandan da

kamu hizmetini yerine getirir. Noterlik ve Avukatl›¤›n bir yandan serbest meslek

olmas›, bir yandan da kamu hizmeti sunmas› uygulamada önemli sorunlar, aç›kl›-

¤a kavuflturulmas› gereken tereddütlere yol açmaktad›r. Durum bu olmakla bera-

ber hukuk literatüründe her iki meslekle ilgili inceleme ve araflt›rma say›s›n›n ye-

terli oldu¤unu söylemek mümkün de¤ildir.

Bu kitap Adalet Önlisans Program› için haz›rlanm›fl; Avukatl›k ve Noterlik mes-

le¤inin özelliklerini, meslek sahiplerinin hak ve yetkilerini, mesleki örgütlenmele-

rini ve sorumluluklar›n› ele almaktad›r. Kitab›n haz›rlanmas›nda internet ortam›

yan›nda, bu alanda yaz›lm›fl makale ve di¤er eserlerden de yararlan›lm›flt›r.

Avukatl›k ve Noterlik Hukuku kitab›m›z›n yazar› bu dersi uzunca bir süredir

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet Meslek Yüksekokulunda baflar›yla yü-

rüten Avukat Cemalettin GÜRLER'dir. Program koordinatörümüz Doç.Dr. Ayfle

YÜRÜK vas›tas›yla tan›flma ve çal›flma f›rsat› buldu¤um Say›n Av. GÜRLER, büyük

bir azim ve çal›flkanl›kla kitab›n süresi içinde bas›m›na katk›da bulunmufltur. Ay-

r›ca kitab›n tashihi, tekrar tekrar okunup düzeltilmesi ve bir k›s›m teknik düzen-

leme ifllerinde titizlikle yard›mda bulunan de¤erli asistan›m›z Dr. Seda TEKEL‹'ye

de teflekkür etmek gerekir.

Avukatl›k ve Noterlik Hukuku isimli kitab›m›z›n ilk bask›s›nda bir tak›m ek-

siklikler ve hatalar bulunmas› ihtimalini sakl› tutarak ve bunlar›n sonraki bask›-

larda düzeltilece¤i güvencesini vererek, kitab›m›z›n tüm okuyuculara yararl› ol-

mas›n› diliyorum.

Editör

Prof.Dr. Ufuk Ayd›n

Eskiflehir, Temmuz 2011.

Önsözx

K›saltmalar

Av. K.: Avukatl›k Kanunu

BK: Borçlar Kanunu

CMK: Ceza Muhakemesi Kanunu

HUMK: Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu

‹‹K: ‹cra ve ‹flas Kanunu

NDAHHY: Noterlik Dairesi Arfliv Hizmetleri Hakk›nda Yönetmelik

NK: Noterlik Kanunu

NKY: Noterlik Kanunu Yönetmeli¤i

TBB: Türkiye Barolar Birli¤i

TCK: Türk Ceza Kanunu

TNB: Türkiye Noterler Birli¤i

K›sa l tmalar xi

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Avukatl›k mesle¤ini tan›mlayabilecek,Avukatl›¤›n özelliklerini aç›klayabilecek,‹ddia ve savunman›n dokunulmazl›¤›n› aç›klayabileceksiniz.

‹çindekiler

• Avukat• Kamu hizmeti• Serbest meslek

• Meslek tekeli• Ba¤›ms›zl›k• ‹ddia ve savunman›n

dokunulmazl›¤›

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNN

Avukatl›k ve NoterlikHukuku

• AVUKATLIK MESLE⁄‹N‹N TANIMI

• AVUKATLI⁄IN ÖZELL‹KLER‹

Avukatl›kMesle¤inin Tan›m›ve Özellikleri

1AVUKATLIK VE NOTERL‹K HUKUKU

AVUKATLIK MESLE⁄‹N‹N TANIMI Binlerce y›ll›k öncesinden bu yana çeflitli flekillerde tan›mlanan avukatl›¤›n üç ta-n›m›n› özgünlükleri ve önemleri aç›s›ndan göz önüne almak gerekir. Bunlardan il-ki eski yunan mitolojisindeki Litailer (Yalvar›lar - Avukatlar)dir. “Zeus’un k›zlar›n-dan Litailer vard›r ki onlar da adalet iflinde savunmay› üstlenmifllerdir. Yalvar›lardenilen Litailer Zeus’un çirkin k›zlar›d›r. Topludurlar. Yüzleri burufluk, gözleri fla-fl›d›r. Suç iflleyenlerin kand›r›ld›klar›n›, yarg›çlara anlat›r dururlar. Zeus’un onlar›ba¤›fllamas›n› isterler. Mitoloji’de yer alan Litailer bu nitelikleriyle avukatl›k mesle-¤inin temsilcisidirler. (BOZKURT, 2008)

Avrupa Konseyinin Avukatl›k Mesle¤inin ‹cras›ndaki Özgürlükler Hakk›nda 9Numaral› Tavsiye Karar›nda avukat “Bu tavsiyenin amac› bak›m›ndan avukat söz-cü¤ü, ulusal yasaya uygun olarak dava açmaya, müvekkili ad›na hareket etmeye,hukukun uygulanmas›na, müvekkili ad›na mahkemeye ç›kmaya veya ona dan›fl-manl›k yapmaya ve onu temsil etmeye ehil ve yetkili olan ve Prensip 1. (2)’ye gö-re meslek örgütüne kayd› kabul edilmifl kiflidir.“

Avukatl›k, Avukatl›k Kanunu’nun 2. maddesinde “avukat, her türlü hukuki sorunve anlaflmazl›klar›n, adalet ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesi ve hukukkurallar›n›n tam olarak uygulanmas›nda, yarg› organlar›na, kiflilere, kurum ve kuru-lufllara yard›m etmek için, hukuki bilgi ve tecrübelerini, adaletin hizmetine tahsiseden, kamu hizmeti gören serbest meslek mensubu kifliler“ fleklinde tan›mlanm›flt›r.

Yukar›daki tan›mdan da anlafl›laca¤› üzere, avukat›n iki yönlü ifllevi bulunmak-tad›r. Buna göre avukat taraf temsilcisi olarak faaliyet göstermekle birlikte, yarg›la-ma faaliyetlerine kat›larak yarg›n›n bir çal›flan› olmak s›fat›yla, adaletin gerçeklefl-tirilmesi çabas›na da ortak olmaktad›r

Avukatl›k Kanunu, avukat› nas›l tan›mlam›flt›r?

“Geliflmeler zaman içinde Avukatl›¤› yaln›zca bir savunma ifllevi olmaktan daç›karm›fl, hukuki iliflkilerin daha bafllang›c›nda hukuka uygun olarak düzenlen-mesi, uyuflmazl›klar›n önceden önlenmesi gibi önemli ve ça¤dafl bir yaklafl›m›öne alm›flt›r.(GÖREN, 2010)

Avukatl›k Mesle¤inin Tan›m›ve Özellikleri

Mitoloji’de yer alan Litaileravukatl›k mesle¤inin ilktemsilcisidirler.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE SIRA S ‹ZDE

AMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ N N

1

AVUKATLI⁄IN ÖZELL‹KLER‹

Avukatl›¤›n Kamu Hizmeti Özelli¤iKamu hizmeti nitelemesi, iki temel ö¤enin varl›¤›n› gerektirmektedir. Bunlardan il-ki hizmetin kamuya yönelmifl oldu¤unun siyasal organlarca kabul edilmesi yani di-¤er bir ifadeyle kamuya yararl› olmas›, ikincisi ise kamu kurulufllar›nca veya ilgilikamu kurumunca denetlenen özel kiflilerce ifa edilmesidir.

Kamu hizmetleri, genel ve kolektif gereksinmeleri karfl›layarak kamu yarar›n›gerçeklefltiren hizmetler ise, toplumda adalet da¤›t›m›na dair faaliyetlerin kamusalnitelikte bir hizmetler bütünü oldu¤u tart›fl›lmazd›r. Av. K. 1. maddesi aç›kça “Avu-katl›k kamu hizmetidir“ der.

Avukatlar, mesleki faaliyetlerini, tüzel kiflili¤i haiz kamu kurumu niteli¤inde mes-leki kurulufllar olan barolar›n denetim ve gözetimi alt›nda sürdürürler (Av. K. m. 76/1).

Avukatl›¤›n kamu hizmeti niteli¤i, gereksinim duyan herkesin bu faaliyetlerdenyararlanabilmesini gerektirir. Hukuk devleti olman›n gerekleri aras›nda bulunan ad-li yard›m ve zorunlu müdafilik kurumlar›n› bu ba¤lamda de¤erlendirmek gerekir.

Avukatl›k asgari ücret tarifelerinin, özel kanun hükümleriyle belirlenmesi vegörevleri s›ras›nda veya görevlerinden dolay› avukatlara karfl› ifllenen suçlar bak›-m›ndan, bu suçlar›n yarg›çlara karfl› ifllenmifl olmas› halinde uygulanacak ceza ka-nunu hükümlerinim uygulanmas› da, avukatl›¤›n kamu hizmeti niteli¤inin sonuç-lar›ndand›r.

Avukat, idare hukuku anlam›nda bir kamu görevlisi de¤ildir. Ancak ceza yarg›-lamas›nda müdafi olarak, özel hukukta ise müvekkil-vekil eden nam ve hesab›nahukuki tasarrufta bulanan bir vekil olarak iktidar ve yetki kullanmak suretiyle birkamu görevi ifa etmektedir. Avukatl›k Kanunu’nun 1. maddesinde avukatl›k faali-yetinin, bir serbest meslek olarak nitelenmesi, avukat›n idare hukuku anlam›ndabir kamu görevlisi olarak kurgulanmad›¤›n›n aç›k göstergesidir.

Avukatl›¤›n Serbest Meslek Özelli¤iSerbest Meslek sermayeden ziyade flahsi eme¤e, bilimsel ve mesleki bilgiye ve uz-manl›¤a dayanan, ticari özellik tafl›mayan, serbest meslek erbab›n›n iflverene tabiolmaks›z›n flahsi sorumluluk alt›nda kendi nam ve hesab›na yap›lan faaliyet olaraktan›mlanabilir.

Avukatl›¤›n serbest meslek olarak alg›lanmas› avukat›n müvekkilinin haklar›n›bireysel olarak savunabilmesinin ve bunun için mücadele eden kifli olarak görevi-ni eksiksiz gerçeklefltirebilmesinin ön flart›d›r. Avukatl›k mesle¤inin serbest mesleközelli¤i uygulamada afla¤›daki flekillerde ortaya ç›kar.

Avukat yarg›lamada gerçe¤e ulafl›lmas› ve adil karar›n inflas› bak›m›ndan önem-li bir konuma sahiptir. Ancak avukat›n savunmas›nda aç›klad›¤› hukuki görüflünesas al›nmas›, yarg›c›n hukuk bilmek ve uygulamak zorunda oldu¤u kural›n›n yoksay›lmas› anlam›na gelmez.

Avukat; yarg›ç ve savc›n›n yan›nda yer alan, yarg› erkinin ve hukuk devletininolmazsa olmaz önemde bir unsurudur. Onun için de avukatlar her ne kadar ya-flamlar›n›n ekonomik yönünü avukatl›k faaliyetiyle finanse etseler de kendilerinintacir, avukatl›k faaliyetinin ticari bir faaliyet hedeflerinin de kar etmek olmad›¤›n›nidraki içindedirler.

Avukat müvekkilinin hukuki problemlerinin çözümüne yönelik faaliyette bulu-nur. Ancak bu faaliyetleri s›ras›nda mahkemeden hukuka uygun olmayan istekler-de bulunamaz (Av.K. m. 38).

4 Avukat l ›k ve Noter l ik Hukuku

Avukatlar, meslekifaaliyetlerini barolar›ndenetim ve gözetimi alt›ndasürdürürler

Avukat; yarg›ç ve savc›n›nyan›nda yer alan, yarg›erkinin ve hukuk devletininolmazsa olmaz önemde birunsurudur.

Avukat, mesleki faaliyetlerini, ifl görme konulu akitlerden vekâlet, hizmet veeser sözleflmelerine dayanarak yürütür. Bu sözleflmelerde avukat veya müvekkilolsun her sözleflme taraf› üzerine düflen akdi sorumluklar› kural olarak ilgili söz-leflmenin öngördü¤ü flekilde yerine getirir.

Avukat, avukatl›k sözleflmesi iliflkisine girip girmeme ve bunu sürdürüp sürdür-meme konusunda serbesttir. Ancak bu serbestinin bir s›n›r› vard›r; bu serbesti top-lumsal yarar›n söz konusu oldu¤u noktada son bulur.

Avukat›n serbestli¤inin karfl›l›¤› olarak müvekkil, avukat›n› serbestçe seçer.Avukat›n mesleki bilgisine, birikimine ve duruflmalarda gösterece¤i beceriye, k›sa-cas› kendisini en iyi flekilde temsil edebilece¤ine duydu¤u güven onu bu seçimiyapmaya sevk eder.

Avukat-müvekkil iliflkisinde güven unsuru her iki taraf aç›s›ndan da büyükönem arz eder. Müvekkil, avukat›na verdi¤i s›rlar›n iffla edilmeyece¤ine güvenir.Müvekkil aktard›¤› tüm s›rlar›n vekili olan avukat taraf›ndan sadece savunma s›n›r-lar› içinde kullan›laca¤›na bunun d›fl›nda gizli kalaca¤›na güvenebilmelidir. Avukatda, müvekkilinin savunmas› için gerekli tüm bilgi ve belgelerin kendisine noksan-s›z verildi¤i inanç ve kanaatinde olmal›d›r. Bu husustaki güven avukat›n savunma-s›n› gere¤ince yapabilmesi aç›s›ndan zorunludur.

Avukat-müvekkil aras›ndaki güven unsuru ne anlama gelir?

Güven unsuru üstlenilen iflin flahsen ifas› ile yak›ndan ilgilidir. Bu sebeple deavukat›n üzerine düflen edimin kural olarak flahsen yerine getirilmesi gerekir. Buhusus avukat ile müvekkil aras›nda kurulan akdi iliflkide belirleyici bir nitelik ola-rak ortaya ç›kar.

Avukat ile müvekkil aras›nda kurulan iliflkide karfl›l›kl› güvenin hâkim olmas›ve taraflar›n iradesinin esas al›nmas› kural›n›n istisnas›n› yasal yükümlülükten kay-naklanan zorunlu müdafilik kurumu oluflturur.

Ücret konusunda yasa ile getirilmifl bulunan s›n›rlamalar ve reklâma iliflkin ya-saklar, avukat›n mesle¤ini yaparken kâr amac› gütmedi¤inin ve güdemeyece¤inintemel alametidir. Avukatl›¤›n bir serbest meslek olarak nitelendirilmesinin sebebi,bu mesle¤in özel nitelikli bir özgürlük içinde yürütülmesi gere¤ine dayan›r. Avu-kat çal›flma saatlerini ve biçimini özgürce takdir edebilir.

Avukatl›kta Meslek TekeliAnayasa’n›n 36. maddesinde belirtildi¤i üzere savunma hakk› temel haklardand›r.Bu kadar önemli bir hakk›n yerine getirilmesini üstlenecek kiflilerin belirli nitelik-lere sahip olmas› gerekir. Gün geçtikçe karmafl›klaflan ve artan yasal düzenleme-ler hak arayan kiflilerin hakka ulaflmas›n› ya da var olan haklar›n›n korunmas›n›zorlaflt›rmaktad›r. Bu durum hakk›n kazan›lmas› veya korunmas›n›n gittikçe dahaprofesyonel olarak yap›lmas›n› gerektirmektedir. Bu profesyonel destek de ancakmeslek tekeline sahip avukatlar taraf›ndan sa¤lanabilir.

Baro levhas›na yaz›l› avukat olmayan kiflilerin kural olarak vekil s›fat›yla mahkeme-ye kabul olunmamalar›n› bu çerçevede de¤erlendirmek gerekir. Avukatl›k Kanu-nu’nun 35. maddesi adli ifllemleri vekâleten yapma hakk›n› sadece baroya kay›tl› avu-katlara tan›m›flt›r. Bir baflka deyiflle hukuki meseleler ve kanuni ifllere dair mütalaa ver-mek, mahkemeler, hakemler ve yarg› yetkisine sahip di¤er organlar huzurunda gerçekve tüzel kiflilerin haklar›n› dava edip savunmak ve bu konulardaki adli ifllemleri takipetmek, söz konusu ifllemlere ait her türlü evrak› düzenlemek yetkileri kural olarak sa-

51. Ünite - Avukat l ›k Mesle¤inin Tan›m› ve Özel l ik ler i

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T


AMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ N NK ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

K ‹ T A P


‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T

2

Adli ifllemleri vekâletenyapma hakk› sadece baroyakay›tl› avukatlaratan›nm›flt›r.

dece avukat unvan›na sahip kiflilere aittir. Avukatlar, vekâleten ifl ve dava takip etmekkonusunda bir tür mesleki tekele sahiptir.

Avukatl›k Kanunu’nun 63. maddesinde “kanun ifllerinde ve hukuki meselelerdemütalaa vermek, hakem ve yarg› yetkisine haiz bulunan di¤er organlar huzurunda ger-çek ve tüzel kiflilere ait haklar› dava etmek ve savunmak adli ifllemleri takip etmek, buifllere ait bütün evrak› düzenlemek, yaln›z baroda yaz›l› avukatlara aittir “denilmektedir.

Avukatl›k meslek tekelinin temelinde, hukuki yard›ma gereksinim duyanlar›nancak bu iflin akademik e¤itimini alm›fl olan kiflilere dan›flmas› ve bu kiflilerdenyard›m almas› durumunda hak ve menfaatlerinin gere¤ince korunaca¤› (bireyselyarar) ile birlikte bu suretle yarg›lama faaliyetinin de daha kaliteli yap›laca¤› (ka-mu yarar›) düflünceleri yer al›r.

Avukat Ba¤›ms›zl›¤›Anayasa taraf›ndan garanti alt›na al›nm›fl mahkemelerin ba¤›ms›zl›¤› müessesesi,avukat ba¤›ms›zl›¤› ile s›k› ba¤lant› içindedir. Zira her iki müessese bir araya gele-rek yarg› ba¤›ms›zl›¤›n› infla etmektedirler.

Avukat, ilk planda müvekkilinin menfaatlerini korumak durumundad›r. Ancakavukat ayn› zamanda hukuk devletini gerçeklefltirmek için faaliyette bulunmak ileyükümlüdür. Bu yüzden avukat hukuken baflvurulabilir nitelikte olmayan araç veyöntemlerden yararlan›r ise sadece disiplin hukuku bak›m›ndan de¤il ceza huku-ku aç›s›ndan da cezaland›r›labilir bir eylem nedeniyle sorumlu olur.

Devlet bir taraftan avukat› kendi amaçlar› do¤rultusunda baz› yükümlülükleretabi k›lm›fl; böylece müvekkil menfaatlerini himaye konusunda avukat›n faaliyetle-rini s›n›rland›rm›flt›r. Di¤er taraftan da avukat›, yarg›lama faaliyetinin ba¤›ms›z ça-l›flan bir unsuru olarak niteleyerek avukat›n bu konudaki haklar›n› garanti alt›na al-m›flt›r. Böylece bir denge sa¤lanmaya çal›fl›lm›flt›r.

Avukat ba¤›ms›zl›¤› çeflitli unsurlardan oluflan bir bütündür. Ba¤›ms›zl›k ifl sa-hibine, meslek örgütüne, devlete, topluma, ulusal ve dinsel inançlara karfl› ba¤›m-s›z olmay› gerektirir. Ba¤›ms›zl›¤›n unsurlar› afla¤›daki gibi s›ralanabilir.

Avukat-Devlet ‹liflkisinde Ba¤›ms›zl›kGeliflen özgürlükler, teknolojinin ve sermayenin s›n›rlar› kald›ran etkisine karfl›devletler hukuk alan›ndaki etkinliklerini artt›rmakta, bu alandaki kontrol mekaniz-malar›n› güçlendirmeye çal›flmaktad›r. Devletin do¤rudan kiflilere veya toplumayönelmifl ç›plak gücüne karfl› avukatl›k faaliyeti devleti varl›k sebebi oluflturan top-lumsal sözleflmenin gereklerine uymaya ve hukuk ile s›n›rl› faaliyetle bulunmayaçekme çabas›d›r.

Avukat›n devletten ba¤›ms›zl›¤›, avukat›n devletten gelecek talimat etki ve kon-trollerin d›fl›nda bulunmas›, mesle¤e kabulde serbestlik, yerleflme özgürlü¤ü, faali-yet alan› serbestli¤i (serbest etki alan›) ile yarg› faaliyetinin di¤er çal›flanlar›, birbaflka deyiflle savc› ve yarg›çlar karfl›s›ndaki ba¤›ms›zl›k gibi gereklerden oluflur.

Avukat, müvekkilinin yarar›na olan tüm hususlar› savunmas›nda do¤rudan kul-lanma hakk›na sahiptir. Avukat dilekçelerinde ve duruflmada müvekkilinin verdi¤ibilgilere dayanmak ve karfl› taraf aleyhinde sert ifadeler kullanmak olana¤›na sa-hiptir. Bu konuda herhangi bir flekilde tensipte bulunmakla yükümlü olmad›¤› gi-bi, ceza kovuflturmas›na u¤rayaca¤› korkusu da tafl›mamal›d›r. Bu aç›dan avukata,müvekkilinin menfaatini korudu¤u oranda, savunma s›n›rlar› içinde kald›¤› sürece


Avukata, müvekkilininmenfaatini korudu¤uoranda, savunma s›n›rlar›içinde kald›¤› sürece mutlakbir dokunulmazl›ktan›nm›flt›r.

mutlak bir dokunulmazl›k tan›nm›flt›r. Bu mutlak dokunulmazl›k z›rh›n›n sebebiavukat› devletin ç›plak veya dolayl› bask›s›ndan korumakt›r.

Avukat, ceza yarg›lamas›nda, devletin ceza talebine iliflkin kamu yarar› karfl›s›n-da, san›¤›n bireysel menfaatlerini temsil eder. Avukat san›¤›n savunmas›n› yapanvekil olarak, san›¤›n haklar›n› etkin ve kapsaml› bir biçimde korumak, yarg›lama-da müvekkil yarar›na olan hususlar›n dikkate al›nmas›n› sa¤lamak ve bunu yapar-ken de hukuk düzeni ihlallerinden kaç›nmak durumundad›r. Ancak tam anlam›y-la ba¤›ms›zl›¤a sahip olan bir müdafi bu görevleri tam olarak yerine getirebilir. Bubak›mdan, san›¤›n savunmas›na iliflkin metnin özgürce haz›rlanmas›na getirilecekher türlü s›n›rlama veya avukat›n savunma yaparken herhangi bir endifleye kap›l-mas›na ve görevini gere¤ince yapamamas›na yol açabilecek herhangi bir durumsavunma hakk›n›n k›s›tlanmas› sonucunu do¤uracakt›r.

Göz önünde bulundurulmas› gereken çok önemli bir husus avukat›n mahke-menin emrinde olmad›¤›d›r. Avukat›n mahkemeden talimat almas›, mahkemeyetabi olmas› düflünülemez. Avukat sadece hukuka tabidir.

Ayn› flekilde savunma avukat›n›n savc› ile karfl›l›kl› olarak eflit haklara sahip ol-mas›, ceza yarg›lamas›ndaki silahlar›n eflitli¤i ilkesinin ve dolay›s›yla ba¤›ms›zl›¤›nbir gere¤idir.

Görevlerinden do¤an ve görevleri s›ras›nda iflledikleri suçlardan dolay› avukat-lar hakk›nda dava aç›lmas› savc›n›n iste¤ine b›rak›lmam›flt›r. Bu hususta Adalet Ba-kanl›¤›’ndan izin al›nmas› gerekir. Adalet Bakanl›¤›’n›n bu hususta verdi¤i izin, ida-ri bir karar olup bu karara karfl› idari yarg› yoluna gidilerek, yürütmenin durdurul-mas› istenebilir.

Avukatlar görevlerinden do¤an suçlarda nas›l yarg›lanabilir?

Avukat›n sadece yarg›lama organ› olan mahkemelere karfl› ba¤›ms›z olmas› ye-terli de¤ildir. Avukat yürütme organ› olan Hükümete karfl› da ba¤›ms›z olmal›d›r.Bu ba¤lamda avukat ba¤›ms›zl›¤›, görevini ne flekilde yerine getirece¤i konusun-da hiçbir makam ve merciinin herhangi bir flekilde avukata talimat verememesini,etkide bulunamamas›n› gerektirir. Mesle¤ini icra ederken avukat hiçbir makam vemerciden talimat alamaz.

Avukatl›k mesle¤ine kabul hususundaki yetki ile mesle¤in icras›na iliflkin dene-timin tüm avukatlar›n üyesi bulundu¤u özel meslek kuruluflu olan barolara ait ol-mas› avukat›n devlet karfl›s›nda ba¤›ms›zl›¤› aç›s›ndan zorunludur. Avukatlar›nmeslek kurulufllar› olan barolar, Anayasa’n›n idare k›sm›nda (Anayasa m. 135) dü-zenlenmifltir. Kamu kurumu niteli¤indeki meslek kurulufllar› olan barolar, kanun-da gösterildi¤i flekilde, devletin idari ve mali denetimine tabidir. Barolarda avukat-lar›n disiplin aç›s›ndan denetiminin, yine avukatlardan oluflan bir disiplin kurulutaraf›ndan yap›lmas›, mesle¤in devletten ba¤›ms›z flekilde yürütülmesini sa¤layançok önemli bir gerekliliktir. Barolar›n varl›k sebebi salt meslek mensuplar› olanavukatlara güvence sa¤lamak olmay›p, bunun ötesinde etkin ve ba¤›ms›z savun-may› temin etmektir.

Avukat, üstlendi¤i vekâlet ifli karfl›l›¤›nda alaca¤› vekâlet ücretini kural olarakmüvekkil ile birlikte serbestçe kararlaflt›r›r (Av.K. m. 163/2). Bu konuda baz› s›n›r-lamalar (Av.K. m. 163) bulunmakla birlikte as›l olan bu ücretin taraflarca serbestçekararlaflt›r›lmas›d›r. Bu da avukat›n devlet karfl›s›nda ba¤›ms›zl›¤›n›n bir gere¤idir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

Avukat-Müvekkil ‹liflkisinde Ba¤›ms›zl›kAvukat müvekkili yarar›na faaliyette bulunan, müvekkiline hukuki yard›m sunanbir meslek mensubudur. Vekil konumundaki avukat›n iradesi müvekkilin iradesiile s›n›rl›d›r ve bu nedenle avukat›n karar verme serbestîsi k›smen s›n›rlanm›flt›r.Bu durumla birlikte avukat müvekkile tabi de¤ildir. Avukat, meslek gerekleri do¤-rultusunda müvekkilinden ba¤›ms›z olmak zorundad›r. Bu ba¤lamda avukat ger-çe¤in ortaya ç›kmas›n› engellemek için suç delillerini yok eden, gizleyen, de¤iflti-ren ve bozan bir kifli konumuna giremez.

Avukat, müvekkili ile vekâlet iliflkisi d›fl›nda baz› ekonomik ba¤lant›lar kurarise ba¤›ml›l›k tehlikesi ortaya ç›kar, böyle bir tehlikenin önüne geçmek için avu-kat›n meslek icras›nda ba¤›ms›zl›¤›n› korumakla yükümlü oldu¤una iliflkin genelbir meslek hukuku kural› getirilmifltir

Avukat›n müvekkilden vekâlet ücreti almas› avukat›n müvekkile ba¤›ml› olma-s›n› gerektirmez. Zira yarg›ç- savc› maafl›n› devletten, noter ise ücretini ifllem yap-t›ran ilgiliden almaktad›r. Bu durumla birlikte mesle¤ini yaparken ne yarg›ç devle-te, ne de noter ücret karfl›l›¤› ifllem yapt›¤› ilgiliye ba¤›ml›d›r. Avukat›n müvekkil-den, müdafiinin san›ktan ücret almas› da avukat›n müvekkil veya san›¤a ba¤›ml›olmas›n› gerektirmez.

Avukat›n müvekkilinden ba¤›ms›z olmas›n›n bir gere¤i de avukat›n kendisineteklif edilen vekâlet ifllerini kabul edip etmemek konusunda serbest olmas› ve herzaman vekâletten çekilebilmesidir.

Ayr›ca avukat, müvekkil taleplerinden meslek kurallar›n›n ihlaline yol açabile-cek nitelikte olanlar› yerine getirmek zorunda da de¤ildir. Avukat müvekkilininhukuka ayk›r› taleplerini hiç bir flekilde yerine getirmemelidir.

Müvekkilden ba¤›ms›z olma gereklili¤i nihai olarak her avukat›n ekonomik du-rumu, geliri ve malvarl›¤› ile ilgili olan bir husustur. Sadece ekonomik bak›mdanrahat olan bir avukat, vekâlet teklifini red veya kabul konusunda verece¤i karardagerçekten ba¤›ms›z olabilir. Yine sadece bu niteli¤i haiz bir avukat, mesleki yü-kümlülükleriyle ba¤daflmayan müvekkil taleplerini kolayca geri çevirebilir. Bunakarfl›l›k, ekonomik güçlüklerle mücadele etmek zorunda olan bir avukat ise, hu-kuk ve adalet için de¤il, fakat yapt›¤› iflin kendisine ortalama bir yaflam standard›sunmas› için u¤rafl vermek zorunda kalacakt›r.

Avukat›n Toplumdan Ba¤›ms›zl›¤›Bas›n ve kamuoyunun, avukat›n faaliyetine engel olmamas›, toplumun avukat ta-raf›ndan yap›lan savunman›n ciddiyetine ve içeri¤ine do¤rudan veya dolayl› etki-de bulunmas› engellenmelidir.

‹ddia ve Savunma Dokunulmazl›¤›‹ddia ve savunma dokunulmazl›¤› ba¤lam›nda yarg› mercileri ve idari makamlarnezdinde yap›lan yaz›l› ve sözlü baflvuru, iddia ve savunmalar kapsam›nda avuka-t›n kiflilerle ilgili olarak somut isnatlarda ya da olumsuz de¤erlendirmelerde bulun-mas› halinde avukata ceza verilmez. Ancak bu cezas›zl›k için bu isnat ve de¤erlen-dirmelerin gerçe¤e dayanmas›, savunma konusu ile s›n›rl›, yasal çerçeve içinde ol-mas› ve avukatl›k onuruna yarafl›r bir üslup içinde bulunmas› gerekir.

Avukat›n savunma s›n›rlar› içinde kalmayan, söylenmesinde ve yaz›lmas›ndahukuki bir yarar bulunmayan, muhataplar›n sosyal, kiflisel veya ekonomik hayat-lar›na sald›r› oluflturacak söylemleri savunma s›n›r›n› aflmas› sonucunu do¤uracakt›r.


Avukat›n müvekkildenvekâlet ücreti almas›avukat›n müvekkile ba¤›ml›olmas›n› gerektirmez.


Avukatl›k mesle¤ini tan›mlamak

Avrupa Konseyinin Avukatl›k Mesle¤inin ‹cras›n-daki Özgürlükler Hakk›nda 9 Numaral› TavsiyeKarar›nda avukat “Bu tavsiyenin amac› bak›m›n-dan avukat sözcü¤ü, ulusal yasaya uygun olarakdava açmaya, müvekkili ad›na hareket etmeye,hukukun uygulanmas›na, müvekkili ad›na mah-kemeye ç›kmaya veya ona dan›flmanl›k yapmayave onu temsil etmeye ehil ve yetkili olan ve Pren-sip 1. (2)’ye göre meslek örgütüne kayd› kabuledilmifl kiflidir.“Avukat, Avukatl›k Kanunu’nun 2. maddesinde“her türlü hukuki sorun ve anlaflmazl›klar›n, ada-let ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesive hukuk kurallar›n›n tam olarak uygulanmas›n-da, yarg› organlar›na, kiflilere, kurum ve kurulufl-lara yard›m etmek için, hukuki bilgi ve tecrübe-lerini, adaletin hizmetine tahsis eden, kamu hiz-meti gören serbest meslek mensubu kifliler“ flek-linde tan›mlanm›flt›r.

Avukatl›¤›n özelliklerini aç›klamak.

Avukatl›k bir kamu hizmetidir: Kamu hizmeti ni-telemesi, iki temel ö¤enin varl›¤›n› gerektirmek-tedir. Bunlardan ilki hizmetin kamuya yönelmifloldu¤unun siyasal organlarca kabul edilmesi ya-ni di¤er bir ifadeyle kamuya yararl› olmas›, ikin-cisi ise hizmetin kamu kurulufllar›nca veya ilgilikamu kurumunca denetlenen özel kiflilerce ifaedilmesidir. Avukatl›k bir serbest meslektir: Serbest Meslek,sermayeden ziyade flahsi eme¤e, bilimsel ve mes-leki bilgiye ve uzmanl›¤a dayanan, ticari özelliktafl›mayan, serbest meslek erbab›n›n iflverene ta-bi olmaks›z›n flahsi sorumluluk alt›nda kendi namve hesab›na yap›lan faaliyet olarak tan›mlanabilir.Avukatl›¤›n serbest meslek olarak alg›lanmas›avukat›n müvekkilinin haklar›n› bireysel olaraksavunabilmesinin ve bunun için mücadele edenkifli olarak görevini eksiksiz gerçeklefltirebilmesi-nin ön flart›d›r.Avukatl›kta meslek tekeli vard›r: Baro levhas›nayaz›l› avukat olmayan kiflilerin kural olarak vekils›fat›yla mahkemeye kabul olunmamalar›n› buçerçevede de¤erlendirmek gerekir. Avukatl›k Ka-nunu’nun 35. maddesi adli ifllemleri vekâleten

yapma hakk›n› sadece baroya kay›tl› avukatlaratan›m›flt›r. Bir baflka deyiflle hukuki meseleler vekanuni ifllere dair mütalaa vermek, mahkemeler,hakemler ve yarg› yetkisine sahip di¤er organlarhuzurunda gerçek ve tüzel kiflilerin haklar›n› da-va edip savunmak ve bu konulardaki adli ifllem-leri takip etmek, söz konusu ifllemlere ait her tür-lü evrak› düzenlemek yetkileri kural olarak sade-ce avukat unvan›na sahip kiflilere aittir.Avukat ba¤›ms›zd›r: Avukat ba¤›ms›zl›¤› çeflitliunsurlardan oluflan bir bütündür. Ba¤›ms›zl›k iflsahibine, meslek örgütüne, devlete, topluma,ulusal ve dinsel inançlara karfl› ba¤›ms›z olmay›gerektirir.

‹ddia ve savunman›n dokunulmazl›¤›n› aç›klamak

‹ddia ve savunma dokunulmazl›¤› ba¤lam›ndayarg› mercileri ve idari makamlar nezdinde yap›-lan yaz›l› ve sözlü baflvuru, iddia ve savunmalarkapsam›nda avukat›n kiflilerle ilgili olarak somutisnatlarda ya da olumsuz de¤erlendirmelerde bu-lunmas› halinde avukata ceza verilmez. Ancakbu cezas›zl›k için bu isnat ve de¤erlendirmeleringerçe¤e dayanmas›, savunma konusu ile s›n›rl›,yasal çerçeve içinde olmas› ve avukatl›k onuru-na yarafl›r üslup içinde bulunmas› gerekir.

Özet

1NA M A Ç

2NA M A Ç

3NA M A Ç


1. Avukatlar›n atas› say›lan, eski yunan mitolojisindeadalet iflinde savunmay› üstlenen Yalvar›lar olarak daadland›r›lan Zeus’un çirkin k›zlar›na ne ad verilir?

a. Litailerb. Hadesc. Mübaflird. Kad›e. Nemesis

2. Her türlü hukuki sorun ve anlaflmazl›klar›n, adaletve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesi ve hukukkurallar›n›n tam olarak uygulanmas›nda, yarg› organla-r›na, kiflilere, kurum ve kurulufllara yard›m etmek için,hukuki bilgi ve tecrübelerini, adaletin hizmetine tahsiseden, kamu hizmeti gören serbest meslek mensubu ki-flilere ne ad verilir?

a. Hâkim b. Avukatc. Savc›d. Kâtipe. Yarg›tay Cumhuriyet Baflsavc›s›

3. Avukatlar, mesleki faaliyetlerini hangi kamu kurumuniteli¤indeki meslek kuruluflunun denetim ve gözetimialt›nda sürdürür?

a. Adalet Bakanl›¤›b. Say›fltayc. Barod. Yarsave. Hukuk Fakülteleri

4. Görevlerinden dolay› avukatlara karfl› ifllenen suçlar-da, bu suçlar›n yarg›çlara karfl› ifllenmifl olmas› halindeuygulanacak ceza kanunu hükümlerinim uygulanmas›avukatl›k mesle¤inin hangi niteli¤inin sonuçlar›ndand›r?

a. Serbest meslek özelli¤ininb. Tekel hakk›n›nc. Uzmanl›k özelli¤inind. Kamu hizmeti özelli¤inine. Barolarca denetlenmesinin

5. Avukat›n, avukatl›k sözleflmesi iliflkisine girip girme-me ve girdi¤i avukatl›k sözleflmesini sürdürüp sürdür-meme konusunda mutlak özgürlü¤e sahip olmas› avu-katl›¤›n hangi özelli¤inin sonucudur?

a. Avukatl›¤›n kamu hizmeti olmas›b. Avukatl›¤›n tekelci özelli¤ic. Avukatl›¤›n kar amac› gütmesid. Avukatl›¤›n ticari faaliyet olmas›e. Avukatl›¤›n serbest meslek olmas›

6. Avukat ile müvekkil aras›nda kurulan iliflkide karfl›-l›kl› güvenin hâkim olmas› ve taraflar›n iradesinin esasal›nmas› kural›n›n istisnas›n› oluflturan, yasal yükümlü-lükten kaynaklanan kurum hangisidir?

a. Zorunlu müdafilikb. C.M.K.c. Vekâletd. Tebligate. Avukatl›k

7. Avukatl›k Yasas›n›n 63. maddesinde “kanun ifllerin-de ve hukuki meselelerde mütalaa vermek, hakem veyarg› yetkisine haiz bulunan di¤er organlar huzurundagerçek ve tüzel kiflilere ait haklar› dava etmek ve sa-vunmak adli ifllemleri takip etmek, bu ifllere ait bütünevrak› düzenlemek, yaln›z borada yaz›l› avukatlara ait-tir” denilmifltir. Bu madde avukatl›¤›n hangi özelli¤ininyasal güvencesini oluflturur?

a. Serbest meslek olman›n.b. Meslek tekelinin.c. Kanunla düzenlenmifl olmas›n›nd. Ba¤›ms›zl›¤›n›n.e. Savunma dokunulmazl›¤›n›n

8. Afla¤›dakilerden hangisi avukat›n ba¤›ms›zl›¤›n›narand›¤› alanlardan biri de¤ildir?

a. ‹fl sahibine karfl› ba¤›ms›zl›kb. Meslek örgütüne karfl› ba¤›ms›zl›kc. Özel hayat›nda ba¤›ms›zl›kd. Topluma karfl› ba¤›ms›zl›ke. Ulusal ve dinsel inançlara karfl› ba¤›ms›zl›k

Kendimizi S›nayal›m


9. Avukatlar›n yarg› mercileri ve idari makamlar nez-dinde yapt›klar› yaz›l› ve sözlü baflvuru, iddia ve savun-malar kapsam›nda kiflilerle ilgili olarak somut isnatlardaya da olumsuz de¤erlendirmelerde bulunmas› halindeavukata ceza verilmemesi neyin sonucudur?

a. Topluma karfl› ba¤›ms›zl›kb. Cezai ehliyetsizlikc. Serbest meslek olma özelli¤id. ‹ddia ve savunma dokunulmazl›¤›e. Zorunlu müdafilik

10. Yarg› ba¤›ms›zl›¤›n›n esasl› unsurlar› nelerdir?a. Hâkimlerin ba¤›ms›zl›¤›b. Barolar›n - Adalet Bakanl›¤›n›n ba¤›ms›zl›¤›c. Mahkemelerin - savc›lar›n ba¤›ms›zl›¤›d. Avukat›n - müvekkilin ba¤›ms›zl›¤›e. Avukat›n ve mahkemelerin ba¤›ms›zl›¤›

Okuma Parças›TURK‹YE BAROLAR B‹RL‹⁄‹ MESLEK KURALLA-

RINDAN...

1. Türk avukatlar›, barolar›n ve Türkiye Barolar Birli-

¤i’nin ba¤›ms›zl›¤› gere¤ine inanm›fllar ve bu konuda

kendilerine gerek kisi, gerek kurulufl olarak düflen gö-

revleri baflarma karar›na varm›fllard›r.

2. Mesleki çal›flmas›nda avukat, ba¤›ms›zl›¤›n› korur;

bu ba¤›ms›zl›¤› zedeleyecek is kabulünden kaç›n›r.

3. Avukat, mesleki çal›flmas›n› kamunun inanc›n› ve

mesle¤e güvenini sa¤layacak bicimde ve isine tam bir

sadakatle yürütür.

4. Avukat, mesle¤in itibar›n› zedeleyecek her turlu tu-

tum ve davran›fltan kaç›nmak zorundad›r.

Avukat, özel yaflant›s›nda da buna özenmekle yüküm-

lüdür.

5. Avukat, yazarken de, konuflurken de düflüncelerini

olgun ve objektif bir bicimde aç›klamal›d›r. Mesleki ça-

l›flmas›nda avukat, hukukla ve yasalarla ilgisiz aç›kla-

malardan kaç›nmal›d›r.

6. Avukat, iddia ve savunman›n hukuki yönü ile ilgili-

dir. Taraflar aras›nda anlaflmazl›¤›n do¤urdu¤u düfl-

manl›klar›n d›fl›nda kalmal›d›r.

7. Avukat, salt un kazand›rmaya yönelen her turlu ge-

reksiz davran›fltan titizlikle kaç›nmal›d›r.

a. Avukat, yaln›z adres de¤iflikli¤ini, reklam niteli¤ini

tafl›mayacak bicimde, ilan yoluyla duyurabilir.

b. Avukat›n basl›kl› ka¤›tlar›, kartvizitleri, büro levha-

lar› reklam niteli¤i tafl›yabilecek afl›r›l›kta olamaz.

c. Avukat, telefon rehberinde meslekler k›sm›nda adres

yazd›rabilir. Bunun d›fl›nda farkl› büyüklükte harflere

ya da ilan niteli¤inde yaz›lara yer verdiremez.

d. Ortak büro kuran avukatlar, büronun reklam arac›

olmamas›na, hukuk bürosu olma niteli¤ini yitirmeme-

sine dikkat ederler.

8. Avukat kendine is sa¤lama niteli¤indeki her davra-

n›fltan çekinir.

9. Avukat, kanunen bulundu¤u baflkaca mevki ve ola-

naklar›n›n mesleki çal›flmalar›na etkili olmamas›na

dikkat eder. Avukat, mesleki çal›flmas› d›fl›nda kiflisel

anlaflmazl›klarda, avukatl›k s›fat›n›n özelliklerinden

yararlanamaz.

10. Avukat, ayn› dava için birbirine karfl›t isteklerde

bulunamaz.

11. Avukat, Türkiye Barolar Birli¤i’nce kabul olunan

mesleki dayan›flma ve düzen gereklerine uygun dav-

ranmak zorundad›r.

12. Avukat, bürosunun görevin vakar›na uygun bicim-

de tutulmas›na çaba gösterir.

13. Uzunca bir sure bürosundan uzak kalmak zorun-

da bulunan avukat, islerine bakacak,

müvekkillerini kabul edecek meslektafl›n›n ad›n› baro-

suna bildirir.

14. Avukat meslek kurulufllar›nca verilen görevleri, hak-

l› sebepler d›fl›nda, kabul etmek zorundad›r.

15. Mesleki çal›flmas›ndan ötürü aleyhine ac›lan dava

layihas›n›n bir örne¤ini, avukat barosuna verir. Baro-

nun hukuki anlaflmazl›klardaki arabuluculuk teklifini

kabul etmek zorundad›r.

16. Avukat, kendisiyle ilgili her turlu belgeleri baroda

görmek hakk›n› haizdir.


1. a Yan›t›n›z yanl›flsa Avukatl›¤›n tan›m› bafll›¤› al-t›nda verilen bilgileri yeniden gözden geçiriniz.

2. b Yan›t›n›z yanl›flsa Avukatl›¤›n tan›m› bafll›¤› al-t›nda verilen bilgileri yeniden gözden geçiriniz.

3. c Yan›t›n›z yanl›flsa Avukatl›¤›n kamu hizmeti ol-ma özelli¤i bafll›¤› alt›nda verilen bilgileri yeni-den gözden geçiriniz.

4. d Yan›t›n›z yanl›flsa Avukatl›¤›n kamu hizmeti ol-ma özelli¤i bafll›¤› alt›nda verilen bilgileri yeni-den gözden geçiriniz.

5. e Yan›t›n›z yanl›flsa Avukatl›¤›n serbest meslekolma özelli¤i bafll›¤› alt›nda verilen bilgileri ye-niden gözden geçiriniz.

6. a Yan›t›n›z yanl›flsa Avukatl›¤›n serbest meslekolma özelli¤i bafll›¤› alt›nda verilen bilgileri ye-niden gözden geçiriniz.

7. b Yan›t›n›z yanl›flsa Avukatl›kta meslek tekeli bafl-l›¤› alt›nda verilen bilgileri yeniden gözden ge-çiriniz.

8. c Yan›t›n›z yanl›flsa Avukat›n ba¤›ms›zl›¤› bafll›¤›alt›nda verilen bilgileri yeniden gözden geçiri-niz.

9. d Yan›t›n›z yanl›flsa ‹ddia ve savunman›n doku-nulmazl›¤› bafll›¤› alt›nda verilen bilgileri yeni-den gözden geçiriniz.

10. e Yan›t›n›z yanl›flsa ‹ddia ve savunman›n doku-nulmazl›¤› bafll›¤› alt›nda verilen bilgileri yeni-den gözden geçiriniz.

S›ra Sizde 1

Avukatl›k, Avukatl›k Kanunu’nun 2. maddesinde “avu-kat, her türlü hukuki sorun ve anlaflmazl›klar›n, adaletve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesi ve hukukkurallar›n›n tam olarak uygulanmas›nda, yarg› organla-r›na, kiflilere, kurum ve kurulufllara yard›m etmek için,hukuki bilgi ve tecrübelerini, adaletin hizmetine tahsiseden, kamu hizmeti gören serbest meslek mensubu ki-fliler“ fleklinde tan›mlanm›flt›r.

S›ra Sizde 2

Avukat-müvekkil iliflkisinde güven unsuru her iki tarafaç›s›ndan da büyük önem arz eder. Müvekkil, avukat›-na verdi¤i s›rlar›n iffla edilmeyece¤ine güvenir. Müvek-kil aktard›¤› tüm s›rlar›n vekili olan avukat taraf›ndansadece savunma s›n›rlar› içinde kullan›laca¤›na bunund›fl›nda gizli kalaca¤›na güvenebilmelidir. Avukat da,müvekkilinin savunmas› için gerekli tüm bilgi ve belge-lerin kendisine noksans›z verildi¤i inanç ve kanaatindeolmal›d›r. Bu husustaki güven avukat›n savunmas›n›gere¤ince yapabilmesi aç›s›ndan zorunludur.

S›ra Sizde 3

Görevlerinden do¤an ve görevleri s›ras›nda ifllediklerisuçlardan dolay› avukatlar hakk›nda dava aç›lmas› sav-c›n›n iste¤ine b›rak›lmam›flt›r. Bu hususta Adalet Ba-kanl›¤›’ndan izin al›nmas› gerekir. Adalet Bakanl›¤›’n›nbu hususta verdi¤i izin, idari bir karar olup bu kararakarfl› idari yarg› yoluna gidilerek, yürütmenin durdurul-mas› istenebilir.

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› S›ra Sizde Yan›t Anahtar›


BOZKURT H. Argun (2008), Eski Ça¤larda Anadolu’daHukuk 1 Asur. Hitit. Sümer, Ankara Barosu Yay›nla-r›.

BOZKURT H. Argun(2008), Eski Ça¤larda Anadolu’daHukuk 2. Antik Yunan. Roma, Ankara Barosu Ya-y›nlar›.

ÇEL‹K, M. Lamih (2007), Meslek Kurallar›nda Avukat -Mahkeme ‹liflkileri, TBB Dergisi, Say› 74.

EREM Faruk (2007), Avukatl›k Meslek Kurallar› (fierh),Ankara Barosu Yay›nlar›, 4. Bask›.

GÖREN Ömer (2010), Karfl›laflt›rmal› Avukatl›k - Noter-lik Hukuku. Adalet Yay›nevi.

GÜNER Semih (2002), Avukatl›k Mevzuat›, Ankara Ba-rosu Yay›nlar›.

‹nternet Kaynaklar›http://www.barobirlik.org.trhttp://www.adalet.gov.trhttp://www.turkiye.gov.tr

Yararlan›lan Kaynaklar

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Avukatl›¤a kabul için aranan flartlar› aç›klayabilecek,Avukatl›k ile birleflen ve birleflmeyen iflleri anlatabilecek,Avukatl›k sözleflmesini aç›klayabileceksiniz.

‹çindekiler

• Avukatl›k mesle¤i• Avukatl›k Kanunu• Avukatl›kla birleflebilen ifller

• Avukatl›kla birleflmeyen ifller• Avukatl›k sözleflmesi

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNN

Avukatl›k veNoterlik Hukuku

• AVUKATLIK MESLE⁄‹NE KABUL‹Ç‹N ARANAN fiARTLAR

• AVUKATLIK MESLE⁄‹ ‹LEB‹RLEfiMEYEN ‹fiLER

• AVUKATLIK MESLE⁄‹ ‹LE B‹RLEfiEN‹fiLER

• AVUKAT - MÜVEKK‹L ‹L‹fiK‹S‹(AVUKATLIK SÖZLEfiMES‹)

Avukatl›k Mesle¤iHakk›nda GenelBilgiler


AVUKATLIK MESLE⁄‹NE KABUL ‹Ç‹N ARANAN fiARTLARAvukatl›¤a girifl için konan kurallardan bir k›sm› olumlu bir k›sm› olumsuz kural-lar olarak s›n›fland›r›labilir

Avukatl›k Mesle¤ine Kabul ‹çin Aranan Olumlu fiartlar • Türkiye Cumhuriyeti Vatandafl› Olmak: Avukatl›k Kanunu’nun 3. mad-

desinin ilk bendinde avukatl›k mesle¤ine kabul için T.C. vatandafl› olmakflart› öngörülmüfltür. Bu düzenleme ile avukatl›k, yaln›zca Türkiye Cumhuri-yeti vatandafllar›n›n yapabilece¤i ayr›cal›kl› bir meslek olarak tan›mlanm›flt›r.

• Türk Hukuk Fakültelerinin Birinden Mezun Olmak veya Yabanc›Memleket Hukuk Fakültesinden Mezun Olup da Türkiye Hukuk Fa-külteleri Programlar›na Göre Noksan Kalan Derslerden Baflar›l› S›-nav Vermek:

• Staj Bitim Belgesi Alm›fl Olmak: Avukatl›k mesle¤i sadece teorik bilgi ileyap›labilecek bir meslek de¤ildir. Teorik e¤itimin yan› s›ra al›nan e¤itiminproblemlere uygulanmas› ve teorik -pratik e¤itimin sürekli olarak gelifltiril-mesi gerekmektedir. Bu nedenle al›nan hukuk e¤itiminin avukatl›k mesle-¤inde en az 5 y›l faaliyet göstermifl bir meslek büyü¤ünün yan›nda yap›la-cak stajla tamamlanmas› gerekmektedir.

• Levhas›na Yaz›ld›¤› Baro S›n›rlar›nda ‹kametgah› Bulunmak: Yasa ileher avukat›n levhas›na yaz›lmak istedi¤i baro bölgesinde ikametgâh›n›n bu-lunmas› zorunlulu¤u getirilmifltir. Bunda hedeflenen avukat›n yerleflmek ga-yesiyle bulundu¤u bölgenin ve ba¤l› bulundu¤u baronun belirli olmas›d›r.

Avukatl›k mesle¤ine kabul için aranan olumlu flartlar nelerdir?

Avukatl›k Mesle¤ine Kabul ‹çin Aranan Olumsuz fiartlar • Kast ile ifllenen veya Avukatl›k Kanunu’yla belirlenen suçlardan mah-

kûmiyet almamak: Avukatl›k Kanunun 5. maddesinde “Afla¤›da yaz›l› du-rumlardan birinin varl›¤› halinde, avukatl›k mesle¤ine kabul istemi reddolu-nur” denilmektedir.

• Kasten ifllenen bir suçtan dolay› 2 y›ldan fazla süreyle hapis cezas› almak.

Avukatl›k Mesle¤i Hakk›ndaGenel Bilgiler

Avukatl›k mesle¤inegirmenin önkoflulu TürkiyeCumhuriyeti vatandafl›olmakt›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

Kasten ifllenen bir suçtandolay› 2 y›ldan fazla hapiscezas› alan kifli avukatl›kyapamaz.

• Devletin güvenli¤ine karfl› ifllenmifl suçlardan dolay› kesinleflmifl mahkûmi-yeti bulunmak.

• Anayasal düzene ve bu düzenin iflleyifline karfl› ifllenmifl suçlardan dolay›kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak.

• Milli savunmaya karfl› ifllenmifl suçlardan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyetibulunmak.

• Devlet s›rlar›na karfl› suçlar ve casusluktan ifllenmifl suçlardan dolay› kesin-leflmifl mahkûmiyeti bulunmak.

• Zimmet ifllenmifl suçlardan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak. • ‹rtikâp suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak.• Rüflvet suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak.• H›rs›zl›k suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak.• Doland›r›c›l›k suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak.• Sahtecilik suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak.• Güveni kötüye kullanma suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bu-

lunmak.• Hileli iflas suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak.• ‹haleye fesat kar›flt›rmak suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bu-

lunmak.• Edimin ifas›na fesat kar›flt›rmak suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti

bulunmak.• Suçtan kaynaklanan malvarl›¤› de¤erlerini aklama suçundan dolay› kesinlefl-

mifl mahkûmiyeti bulunmak.• Kaçakç›l›k suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak.

Bu bafll›k alt›nda say›lan yüz k›zar›c› suçlardan biri ile hüküm giymifl olan-lar›n cezas› ertelenmifl, paraya çevrilmifl veya affa u¤ram›fl olsa da bunlaravukatl›¤a kabul edilmezler. Avukatl›k staj aday›n›n bu bentte yaz›l› cezalar-dan birini gerektiren bir suçtan kovuflturma alt›nda bulunmas› halinde, avu-katl›¤a al›nma iste¤i hakk›ndaki karar›n bu kovuflturman›n sonuna kadarbekletilmesine karar verilebilir. fiu kadar ki, ceza kovuflturmas›n›n sonucune olursa olsun avukatl›¤a kabul iste¤inin geri çevrilmesi gereken hallerde,sonuç beklenmeden istek karara ba¤lan›r.

• Kesinleflmifl bir disiplin karar› sonucunda hâkim, memur veya avukat niteli-¤ini kaybetmifl olmak da avukatl›k mesle¤ine kabule engeldir: Çünkü avu-katl›k toplumsal güvenin en çok hissedilmesi gereken mesleklerdendir. Her-hangi bir disiplin karar› gere¤ince hakimlik memurluk, avukatl›k gibi unva-n› kaybeden kiflinin kamu itimad›na mazhar bir ifli yapmas› en baflta avukat-l›¤›n varolufl gerekçesiyle çeliflecektir.

Hangi suçlardan hüküm giyenler avukatl›k yapamaz?

• Avukatl›k mesle¤ine yaraflmayacak tutum ve davran›fllar› çevresindebilinmifl olmak avukatl›¤a girifle engeldir: Avukatl›k sadece, hukukunuygulanmas› s›ras›nda avukat›n faaliyetlerini göz önüne alan bir meslek de-¤ildir. Avukatl›k unvan›na sahip olman›n getirdi¤i toplumsal yükü tafl›yabi-lecek özel hayata ve davran›fllara sahip olmas› gerekir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

‹flkenceci olarak bilinmek, özel hayat›n› çokça ortal›¤a dökmek, avukatl›kmesle¤inden at›lmaya yol açmayacak derecede olmasa da suç ifllemeyi al›fl-kanl›k haline getirmek, hâkimlik süresince verdi¤i kararlar› hukuken tart›fl-mal› olmak, kamu görevlisi iken hukukun uygulanmas›n› resmen ve fiilenengellemek avukatl›¤a girifle engeldir.

• Avukatl›k mesle¤i ile birleflemeyen bir iflle u¤raflmak avukatl›¤a giri-fle engeldir: Konu esas olarak Av. K. 11. maddesinde yasak ifller bafll›¤› al-t›nda düzenlenmifltir. Ayl›k, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemelerkarfl›l›¤›nda görülen ifller sigorta prodüktörlü¤ü, tacirlik ve esnafl›k veyamesle¤in onuru ile ba¤daflmas› mümkün olmayan ekonomik faaliyetler avu-katl›k mesle¤i ile ba¤daflmaz, avukatl›k staj›na engeldir.

• Avukat olmak için mahkeme karar› ile k›s›tlanmam›fl olmak laz›m-d›r: Mesle¤in önemi aç›s›ndan k›s›tlanan kiflilerin avukatl›k yapmas› hemkendisi hem de müvekkili aç›s›ndan ciddi sorunlar do¤urma ihtimalini orta-dan kald›r›lmas› için mahkeme karar› ile k›s›tlanm›fl kiflilerin avukatl›k yap-mas› engellenmifltir.

• ‹flas etmifl olup da itibar› iade edilmifl olmak da mesle¤e kabule en-geldir: Hakk›nda iflas karar› verilmifl olan kiflilerin avukatl›k yapmas› müm-kün de¤ildir. Ancak hakk›nda iflas karar› verilmifl kifli icra - iflas hukukundadüzenlendi¤i flekilde iflas karar›n› kald›r›r ise avukatl›¤a dönebilir. Taksiratl›ve hileli müflisler itibarlar› iade edilmifl olsa dahi avukatl›¤a kabul olunmazlar.

• Hakk›nda aciz vesikas› verilmifl olup da bunun kald›r›lmam›fl bulun-mas› da mesle¤e girifle engeldir. Bu durumla birlikte aciz halinin dahasonra kald›r›lmas› halinde avukatl›¤a kabule engel halin de ortadan kalka-ca¤› kanaatindeyiz.

• Avukatl›¤a sürekli olarak gere¤i gibi yapmaya engel vücut veya ak›l-ca malul olmak mesle¤e girifle engeldir.

‹flas edenler avukatl›k mesle¤ini yapabilir mi?

Avukatl›k mesle¤ine kabul ile ilgili ek bilgi için bkz: http://www.barobirlik.org

AVUKATLIK MESLE⁄‹ ‹LE B‹RLEfiMEYEN ‹fiLER Avukatl›k Kanunu, hangi ifl ve hizmetlerin avukatl›k mesle¤iyle birleflmeyece¤ini11. maddesinde saym›flt›r. Bu maddeye göre avukatlar kural olarak ayl›k, ücret,gündelik veya kesenek gibi ödemeler karfl›l›¤›nda görülen hiçbir hizmet veya gö-rev üstlenemezler. Yine sigorta prodüktörlü¤ü, tacirlik ve esnafl›k gibi ticari ifllerveya mesle¤in onuru ile ba¤daflmas› mümkün olmayan di¤er her türlü ifl de avu-katl›kla birleflemez, avukatlar bu tür ifller ile ifltigal edemezler. Avukatl›k Kanunu,avukatl›k mesle¤i ile ba¤daflmayan iflleri bir yanda tek tek sayarken öbür yandanda meslek onuru ile ba¤daflmayan ifller diyerek uygulamac›lara günün ihtiyaçlar›-na uygun yorum yapabilme alan› oluflturur.

Avukatl›k mesle¤i ile birleflmeyen ifller nelerdir?

172. Ünite - Avukat l ›k Mesle¤i Hakk›nda Genel Bi lg i ler

K›s›tl› olanlar avukatl›kmesle¤ini yapamaz.

Ak›lca malul olanlaravukatl›k mesle¤inegiremez.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

AVUKATLIK MESLE⁄‹ ‹LE B‹RLEfiEN ‹fiLER Avukatl›k Kanunu’nun 11. maddesinde avukatl›k mesle¤i ile birleflmeyen ifller sa-y›ld›ktan sonra yasan›n 12. maddesinde bu kural›n istisnalar›n› düzenlenerek avu-katl›k mesle¤i ile birleflebilen ifller maddeler halinde say›lm›flt›r. Buna göre:

• Milletvekilli¤i, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeli¤i,• Hukuk alan›nda profesör ve doçentlik,• Özel hukuk tüzel kiflilerinin hukuk müflavirli¤i ve sürekli avukatl›¤› ile bir

avukat yaz›hanesinde ücret karfl›l›¤›nda avukatl›k,• Hakemlik, tasfiye memurlu¤u, yarg› mercilerinin veya adli bir dairenin ver-

di¤i herhangi bir görev veya hizmet,• Kamu ‹ktisadi Teflebbüsleri Hakk›nda 233 say›l› Kan›n Hükmünde Kararna-

me’de baflka ifl veya hizmetle u¤raflmalar› yasaklanmam›fl bulunmamak flar-t›yla; bu Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsam›na giren ‹ktisadi DevletTeflekkülleri, Kamu ‹ktisadi Kurulufllar› ve bunlar›n müesseseleri, ba¤l› or-takl›klar› ve ifltirakleri ve ‹ktisadi Devlet Teflekkülleri ile Kamu ‹ktisadi Ku-rulufllar› d›fl›nda kal›p sermayesi Devlete ve di¤er kamu tüzel kiflilerine aitbulunan kurulufllar›n yönetim kurulu baflkanl›¤›, üyeli¤i, denetçili¤i,

• Anonim, limitet flirketler ile kooperatiflerin ortakl›¤›, yönetim kurulu bafl-kanl›¤›, üyeli¤i ve denetçili¤i ve komandit flirketlerde komanditer ortakl›k,

• Hayri, ilmi ve siyasi kurulufllar›n yönetim kurulu baflkanl›¤›, üyeli¤i vedenetçili¤i,

Avukatl›k mesle¤i ile birleflebilen ifllerden olup avukatl›k mesle¤i yap›l›rken buifllerin de yap›lmas› hukuken mümkündür.

Hangi flirket ortaklar›, ortakl›klar› sürerken ayn› zamanda avukatl›k yapabilir?

AVUKAT - MÜVEKK‹L ‹L‹fiK‹S‹ (AVUKATLIK SÖZLEfiMES‹)Vekâlet sözleflmesi avukat ile müvekkilin iradelerinin karfl›l›kl› uyuflmas›n›n sonu-cu olarak do¤an avukata hukuki yard›m, müvekkilin vekâlet ücreti borçlar› yükle-yen, hak ve yükümlülüklerin karfl›l›kl› oldu¤u bir sözleflme biçimidir.

Avukatl›k Sözleflmesinin Özellikleri • Avukatl›k sözleflmesi her iki tarafa borç yükler.• Hukuki yard›m ücret karfl›l›¤› yap›lmal›d›r.• Sözleflmenin konusu hukuki yard›m ya da hizmettir. • Avukatl›k sözleflmesi kendine özgü kurallar› vard›r.• Avukatl›k sözleflmesi, sadece avukatlarla yap›labilir.

Avukatl›k Sözleflmesinin Sona Ermesi Avukatl›k sözleflmesi çeflitli sebeplerden sona erebilir. Avukatl›k sözleflmesinin so-na ermesi genellikle avukat›n vekilli¤ini son erdirmez. Çünkü; avukatl›k sözleflme-si bir ifli veya problemin çözümünü kapsarken, vekillik süreklilik arz eden bir hal-dir. Avukat her yeni ihtiyac›n ortaya ç›kmas›yla vekil olarak devreye girebilir veavukatl›k sözleflmesi yap›labilir.


Hukuk alan›nda profesör vedoçentler ayn› zamandaavukatl›k yapabilir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

Avukatl›k sözleflmesi ikitarafa borç yükler

• Sözleflmenin konusu iflin ifa edilmesi ile avukatl›k sözleflmesi sona erer.• Avukatl›k sözleflmesi süreli olmas› halinde sürenin dolmas›yla sözleflme so-

na erer.• Avukatl›k sözleflmesi süresiz olmas› halinde karfl›l›kl› irade aç›klamas› ile

sözleflme sona erdirilebilir.• Avukat vekillikten iradesiyle çekilebilir.• Müvekkil, tek yanl› irade beyan›yla avukat› azledebilir.• Avukat›n ya da müvekkilin vefat› ile sona erebilir.• Avukat›n ya da müvekkilin mahkeme karar›yla ehliyetini yitirmesi üzerine

sona erebilir.• Avukat›n, avukatl›k s›fat›n› yitirmesi halinde avukatl›k sözleflmesi sona erer.

Avukatl›k sözleflmesi hangi sebeplerle sona erer?


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



6


Avukatl›k mesle¤ine kabul için aranan flartlar›

aç›klamak.

Avukatl›k mesle¤ine kabul için aranan flartlarolumlu ve olumsuz flartlar olarak ikiye ayr›l›r. Olumlu flartlar:

• Türkiye Cumhuriyeti Vatandafl› Olmak, • Türk Hukuk Fakültelerinin Birinden Mezun

Olmak veya Yabanc› Memleket Hukuk Fakül-tesinden Mezun Olup da Türkiye Hukuk Fa-külteleri Programlar›na Göre Noksan KalanDerslerden Baflar›l› S›nav Vermek,

• Staj Bitim Belgesi Alm›fl Olmak, • Levhas›na Yaz›ld›¤› Baro S›n›rlar›nda ‹kamet-

gah› Bulunmak.Olumsuz flartlar:

• Kesinleflmifl bir disiplin karar› sonucunda hâ-kim, memur veya avukat niteli¤ini kaybetmiflolmak,

• Avukatl›k mesle¤ine yaraflmayacak tutum vedavran›fllar› çevresinde bilinmifl olmak,

• Avukatl›k mesle¤i ile birleflemeyen bir iflleu¤raflmak,

• Avukat olmak için mahkeme karar› ile k›s›t-lanm›fl olmak,

• ‹flas etmifl olup da itibar› iade edilmifl olmak,• Hakk›nda aciz vesikas› verilmifl olup da bu-

nun kald›r›lmam›fl bulunmas›,• Avukatl›¤a sürekli olarak gere¤i gibi yapmaya

engel vücut veya ak›lca malul olmak mesle¤egirifle engeldir.

Avukatl›k mesle¤i ile birleflen ve birleflmeyen iflle-

ri aç›klamak.

Avukatl›k Kanunu, hangi ifl ve hizmetlerin avu-katl›k mesle¤iyle birleflmeyece¤ini 11. madde-sinde saym›flt›r. Bu maddeye göre avukatlar ku-ral olarak ayl›k, ücret, gündelik veya kesenek gi-bi ödemeler karfl›l›¤›nda görülen hiçbir hizmetveya görev üstlenemezler. Yine sigorta prodük-törlü¤ü, tacirlik ve esnafl›k gibi ticari ifller veyameslekin onuru ile ba¤daflmas› mümkün olma-yan di¤er her türlü ifl de avukatl›kla birleflemez,avukatlar bu tür ifller ile ifltigal edemezler. Bunakarfl›n;

• Milletvekilli¤i, il genel meclisi ve belediyemeclisi üyeli¤i,

• Hukuk alan›nda profesör ve doçentlik,• Özel hukuk tüzel kiflilerinin hukuk müflavirli-

¤i ve sürekli avukatl›¤› ile bir avukat yaz›ha-nesinde ücret karfl›l›¤›nda avukatl›k,

• Hakemlik, tasfiye memurlu¤u, yarg› mercileri-nin veya adli bir dairenin verdi¤i herhangi birgörev veya hizmet,

• Kamu ‹ktisadi Teflebbüsleri Hakk›nda 233 sa-y›l› Kan›n Hükmünde Kararname’de baflka iflveya hizmetle u¤raflmalar› yasaklanmam›fl bu-lunmamak flart›yla; bu Kanun Hükmünde Ka-rarnamenin kapsam›na giren ‹ktisadi DevletTeflekkülleri, Kamu ‹ktisadi Kurulufllar› vebunlar›n müesseseleri, ba¤l› ortakl›klar› ve ifl-tirakleri ve ‹ktisadi Devlet Teflekkülleri ile Ka-mu ‹ktisadi Kurulufllar› d›fl›nda kal›p sermaye-si Devlete ve di¤er kamu tüzel kiflilerine aitbulunan kurulufllar›n yönetim kurulu baflkan-l›¤›, üyeli¤i, denetçili¤i,

• Anonim, limitet flirketler ile kooperatiflerin or-takl›¤›, yönetim kurulu baflkanl›¤›, üyeli¤i vedenetçili¤i ve komandit flirketlerde komandi-ter ortakl›k,

• Hayri, ilmi ve siyasi kurulufllar›n yönetim ku-rulu baflkanl›¤›, üyeli¤i ve denetçili¤i, Avukat-l›k mesle¤i ile birleflebilen ifllerdendir.

Avukatl›k sözleflmesini aç›klamak.

Vekâlet sözleflmesi avukat ile müvekkilin irade-lerinin karfl›l›kl› uyuflmas›n›n sonucu olarak avu-kata hukuki yard›m, müvekkile vekâlet ücretiborçlar› yükleyen, hak ve yükümlülüklerin karfl›-l›kl› oldu¤u bir sözleflme biçimidir. • Avukatl›k sözleflmesi her iki tarafa borç yükler.• Hukuki yard›m ücret karfl›l›¤› yap›lmal›d›r.• Sözleflmenin konusu hukuki yard›m ya da

hizmettir. • Avukatl›k sözleflmesi kendine özgü kurallar›

vard›r.• Avukatl›k sözleflmesi, sadece avukatlarla ya-

p›labilir.

Özet

1NA M A Ç

2NA M A Ç

3NA M A Ç


1. Afla¤›dakilerden hangisi avukatl›k mesle¤ine kabuliçin aranan olumlu flartlardan de¤ildir?

a. Türkiye Cumhuriyeti vatandafl› olmab. Staj bitim belgesi alm›fl olmakc. Levhas›na yaz›ld›¤› baro s›n›rlar›nda ikametgâh›

bulunmakd. Türk hukuk fakültelerinin birinden mezun olmake. 18 Yafl›n› doldurmufl olmak

2. Afla¤›dakilerden hangisinin varl›¤› avukatl›k mesle-¤ine kabule engel olmaz?

a. Taksirle ifllenen suçlardan dolay› 1 y›l hapis almakb. Kasten ifllenen bir suçtan dolay› 2 y›ldan fazla

süreyle hapis cezas› almakc. Devletin güvenli¤ine karfl› ifllenmifl suçlardan

dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak d. Anayasal düzene ve bu düzenin iflleyifline karfl›

ifllenmifl suçlardan dolay› kesinleflmifl mahkûmi-yeti bulunmak

e. Milli savunmaya karfl› ifllenmifl suçlardan dolay›kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak

3. Avukat ile müvekkilin iradelerinin karfl›l›kl› uyuflma-s›n›n sonucu olarak do¤an, avukata hukuki yard›m, mü-vekkile vekalet ücreti borçlar› yükleyen sözleflmeye nead verilir?

a. Hizmet sözleflmesib. Vekalet sözleflmesic. Trampa sözleflmesid. ‹stisna sözleflmesie. Kira sözleflmesi

4. Afla¤›dakilerden hangisi avukatl›k mesle¤ine kabuliçin aranan olumlu flartlardan biri de¤ildir?

a. T.C. vatandafl› olmakb. Türk hukuk fakültelerinden birinden mezun olmakc. 18 yafl›n› doldurmufl olmakd. Staj bitim belgesi alm›fl olmake. Levhas›na yaz›ld›¤› baro s›n›rlar›nda ikametgah›

bulunmak

5. Afla¤›dakilerden hangisinin varl›¤› avukatl›k mesle-¤ine kabule engel olmaz?

a. Güveni kötüye kullanma suçundan dolay› ke-sinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak.

b. Hileli iflas suçundan dolay› kesinleflmifl mahkû-miyeti bulunmak.

c. ‹haleye fesat kar›flt›rmak suçundan dolay› kesin-leflmifl mahkûmiyeti bulunmak.

d. Karfl›l›ks›z çek keflide etmek.e. Kaçakç›l›k suçundan dolay› kesinleflmifl mahkû-

miyeti bulunmak.

6. Afla¤›dakilerden hangisi avukatl›k mesle¤ine kabuliçin aranan olumsuz flartlardan de¤ildir?

a. Kesinleflmifl bir disiplin karar› sonucunda hâ-kim, memur veya avukat niteli¤ini kaybetmiflolmak

b. Avukatl›k mesle¤ine yaraflmayacak tutum vedavran›fllar› çevresinde bilinmifl olmak

c. Avukatl›k mesle¤i ile birleflemeyen bir iflle u¤-raflmak

d. Avukat olmak için mahkeme karar› ile k›s›tlan-mam›fl olmak

e. Mesleki yay›nlar› takip etmemek

7. Afla¤›dakilerden hangisi avukatl›k mesle¤i ile birlefl-meyen ifllerden de¤ildir?

a. Hukuk bürosunda maafll› çal›flmakb. Maliye bürosunda ayl›k karfl›l›¤›nda dan›flman

olarak çal›flmakc. Ücret karfl›l›¤›nda profesyonel spor yapmak.d. Sigorta Prodüktörlü¤üe. Esnafl›k

8. Afla¤›dakilerden hangisi avukatl›k mesle¤i ile birle-flen ifllerden de¤ildir?

a. Milletvekilli¤ib. Yeminli Mali Müflavirlikc. ‹l genel meclisi üyeli¤id. Belediye Meclisi üyeli¤ie. Hukuk alan›nda profesörlük

9. Afla¤›dakilerden hangisi avukatl›k sözleflmesininözelliklerinden biri de¤ildir?

a. Avukatl›k sözleflmesi her iki tarafa borç yükler.b. Hukuki yard›m ücret karfl›l›¤› yap›lmal›d›r.c. Avukatl›k sözleflmesi yaz›l› flekilde yap›lmal›d›r.d. Sözleflmenin konusu hukuki yard›m ya da

hizmettir.e. Avukatl›k sözleflmesi, sadece avukatlarla yap›la-

bilir.

10. Afla¤›dakilerden hangisi avukatl›k sözleflmesini so-na erdiren nedenlerden de¤ildir?

a. Sözleflmenin konusu iflin ifa edilmesib. Avukatl›k sözleflmesinin süreli olmas› halinde

sürenin dolmas›c. ‹lk derece mahkemenin karar vermesid. Avukat›n yada müvekkilin vefat›e. Müvekkil, tek yanl› irade beyan›yla avukat› az-

letmesi



‹fl Sahibi :

Avukat :

Konu : Bu sözleflme Av............... taraf›ndan ifl sahibi

....................’e verilecek, Avukatl›k Kanunu’nun

35. maddesinin üçüncü f›kras› ile Avukatl›k As-

gari Ücret Tarifesi’nin Birinci K›sm›n›n Üçüncü

ve Dördüncü Bölümünde tan›mlanan (bir avu-

kat yan›nda ayl›kl› olarak çal›flan avukat hariç)

avukatl›k hizmetlerine iliflkin olup, karfl›l›kl›

hak ve yükümlülükleri kapsar.

Hizmetin içeri¤i:

Avukat, ifl sahibinin leyh ve aleyhinde aç›lm›fl ve aç›lacak bi-

lumum dava ve icra ifllerini takip edecek ayr›ca ifl sahibinin

ya da iflyerinde yetkili olan kiflilerin, ifl yerinin faaliyetlerine

iliflkin olarak, kendisine yaz›l› ya da sözlü yönelttikleri hu-

kuki sorunlarla ilgili görüfl ve çözüm önerilerini, mümkün

olan en k›sa sürede yaz›l› ya da sözlü olarak bildirmek sure-

tiyle ifl sahibine hukuki dan›flmanl›k hizmeti de verecektir.

‹fl sahibinin (talebi halinde), ifli nedeniyle üçüncü flah›slarla

ba¤›tlayaca¤› sözleflmelerin imzalanmas›ndan önce Avuka-

t›n sözleflmeye iliflkin hukuki görüfl ve önerileri al›narak ile-

ride olas› hukuki ihtilaflar›n en az düzeye çekilmesine özen

gösterilecektir.

Avukat, ifl sahibinin acil gereksinimi halinde, ifl sahibinin

hukuki sorunlar›n›n irdelenmesi amac›yla yetkililerle yap›la-

cak toplant›lara kat›larak görüfllerini bildirecektir.

Ücret:

‹fl sahibi taraf›ndan, Avukat’ a yukar›da sözü edilen avukat-

l›k hizmeti nedeniyle ayl›k..................... +KDV avukatl›k üc-

reti ödenecektir. Ödemeler, her ay›n (............... ) günü akfla-

m›na kadar yap›lacak ve karfl›l›¤›nda avukat serbest meslek

makbuzu düzenleyerek ifl sahibine verecektir.

‹fl sahibi leh ve aleyhine aç›lan dava ve icra takipleri nedeni

ile Avukatl›k Asgari Ücret Tarifesine göre gerek ifl sahibin-

den ve gerekse karfl› taraftan bir y›l içinde al›nan/al›nmas›

gereken toplam avukatl›k ücretinin bu sözleflme ile belirle-

nen ayl›k avukatl›k ücretinin bir y›ll›k karfl›l›¤›ndan fazla ol-

mas› durumunda aradaki miktar ifl sahibi taraf›ndan sözlefl-

menin sona erme tarihinden bafllayarak on gün içinde avu-

kata ödenecektir. Bu sürede ödemede bulunulmamas› avu-

kata ihbara gerek olamadan sözleflmeyi fesh ve alaca¤›n› ta-

kip hakk›n› kazand›r›r. Ayn› ifl sahibine ba¤l› olarak birden

fazla avukat›n çal›flmas› durumunda avukat ücreti her avuka-

t›n takip etti¤i dava ve icra takibi üzerinden hesaplanacakt›r.

Ayl›k ücretin bir y›l içinde üç kez zaman›nda ödenmemesi

ya da iki ayl›k ücretin ödenmemesi sözleflmenin feshi sebe-

bidir. Bu durumda avukat ihbara gerek olmadan sözleflmeyi

fesh eder ve sözleflme süresine sonuna kadar olan ayl›k üc-

retler muacceliyet kazan›r.

Çeflitli Hükümler:

1- Bu sözleflmeye konu olan hizmetler sadece ifl sahibi ile il-

gili hukuki ifl ve ifllemleri kapsar. ‹fl sahibinin, çal›flanlar›n›n

veya yetkililerinin kiflisel olarak karfl›laflacaklar› hukuki so-

run, takip ve davalar bu sözleflmenin kapsam› d›fl›ndad›r.

2- Avukat, bu sözleflme nedeni ile üstlendi¤i ifli, yasalar ve

meslek kurallar› uyar›nca sonuna kadar takip etmekle yü-

kümlüdür.

3- Avukat, bu sözleflmeyle üstlendi¤i görevi; bizzat ya da

kendi gözetim ve sorumlulu¤u alt›nda olmak kofluluyla bafl-

ka avukatlarla ifl birli¤i yaparak yerine getirebilir. Avukat›n

baflka avukatlarla iflbirli¤i yapmas› ifl sahibine karfl› olan so-

rumlulu¤unu ortadan kald›rmaz ve ayr› bir ücret ödemesini

gerektirmez.

4- ‹fl sahibi, Avukat›n takip etti¤i ifl ve davalar nedeniyle

Avukat›n yaz›l› olurunu almadan, baflka bir avukata vekalet

veremez. Aksi halde ifl sahibi taraf›ndan, o iflle ilgili ücretin

tamam› avukata ödenir.

5- Avukat›n üslendi¤i görev ve ifl nedeniyle yap›lacak tüm

giderler, ifl sahibi taraf›ndan karfl›lan›r. Görev ve ifl nedeniy-

le, flehir d›fl›na gidildi¤i takdirde, yol ve konaklama giderle-

ri d›fl›nda Avukat›n bürosundan ayr› kalaca¤› her gün

için........................ TL. ödenir.

6- ‹fl sahibi, hukuki ihtilaf›n sulh veya feragat ile bitirilmesi-

ni talep ederse durumu yaz›l› olarak Avukata bildirmek zo-

rundad›r.

7- Taraflar bu sözleflmede yaz›l› adreslerini kanuni ikamet-

gah olarak beyan ederler. Yaz›l› olarak farkl› bir adres bildi-

rilmedi¤i sürece bu adreslere yap›lan tebligatlar geçerli ka-

bul edilir.

8- ‹fl bu sözleflme................ tarihinden itibaren bir y›l için

düzenlenmifl olup, taraflar bu süre sona ermeden (30) gün

önce yaz›l› olarak feshi ihbarda bulunmad›klar› takdirde,

sözleflme ayn› süre için yenilenmifl say›l›r. Sözleflmenin ye-

nilenmesi durumunda ayl›k avukatl›k ücreti taraflarca yeni-

den belirlenir.

9- Bu sözleflmede yer almayan konularda 1136 say›l› Avu-

katl›k Yasas› ve Avukatl›k Asgari Ücret Tarifesi hükümleri

uygulan›r.

10- Bu sözleflmeden do¤an uyuflmazl›klar›n çözümün-

de............... mahkeme ve icra daireleri yetkilidir.

‹fl Sahibi Avukat

Okuma Parças›Örnek Avukatl›k Sözleflmesi

Kaynak: Türkiye Barolar Birli¤i websitesi


1. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›¤a Kabul ‹çin Ara-nan fiartlar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgilerigözden geçiriniz.

2. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›¤a Kabul ‹çin Ara-nan fiartlar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgilerigözden geçiriniz.

3. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›¤a Kabul ‹çin Ara-nan fiartlar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgilerigözden geçiriniz.

4. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›¤a Kabul ‹çin Ara-nan fiartlar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgilerigözden geçiriniz.

5. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›¤a Kabul ‹çin Ara-nan Olumsuz fiartlar” bafll›¤› alt›nda size verilenbilgileri gözden geçiriniz.

6. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›¤a Kabul ‹çin Ara-nan Olumsuz fiartlar” bafll›¤› alt›nda size verilenbilgileri gözden geçiriniz.

7. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›k Mesle¤i ‹le Bir-leflmeyen ‹fller” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgi-leri gözden geçiriniz.

8. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›k Mesle¤i ‹le Birle-flebilen ‹fller” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgile-ri gözden geçiriniz.

9. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›k SözleflmesininÖzellikleri” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgilerigözden geçiriniz.

10. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›k SözleflmesininSona Ermesi” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgile-ri gözden geçiriniz.

S›ra Sizde 1

• Türkiye Cumhuriyeti Vatandafl› Olmak: Avukatl›k

Kanunu’nun 3. maddesinin ilk bendinde avukatl›k

mesle¤ine kabul için T.C. vatandafl› olmak flart› ön-

görülmüfltür.

• Türk Hukuk Fakültelerinin Birinden Mezun Olmak

veya Yabanc› Memleket Hukuk Fakültesinden Me-

zun Olup da Türkiye Hukuk Fakülteleri Programla-

r›na Göre Noksan Kalan Derslerden Baflar›l› S›nav

Vermek.

• Staj Bitim Belgesi Alm›fl Olmak: Avukatl›k mesle¤i

sadece teorik bilgi ile yap›labilecek bir meslek de¤il-

dir. Teorik e¤itimin yan› s›ra al›nan e¤itimin prob-

lemlere uygulanmas› ve teorik -pratik e¤itimin sü-

rekli olarak gelifltirilmesi gerekmektedir.

• Levhas›na Yaz›ld›¤› Baro S›n›rlar›nda ‹kametgâh› Bu-

lunmak: Yasa ile her avukat›n levhas›na yaz›lmak is-

tedi¤i baro bölgesinde ikametgâh›n›n bulunmas› zo-

runlulu¤u getirilmifltir.

S›ra Sizde 2

• Kasten ifllenen bir suçtan dolay› 2 y›ldan fazla sürey-

le hapis cezas› almak,

• Devletin güvenli¤ine karfl› ifllenmifl suçlardan dolay›

kesinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak,

• Anayasal düzene ve bu düzenin iflleyifline karfl› ifl-

lenmifl suçlardan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti

bulunmak,

• Milli savunmaya karfl› ifllenmifl suçlardan dolay› ke-

sinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak,

• Devlet s›rlar›na karfl› suçlar ve casusluktan ifllenmifl

suçlardan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulun-

mak,

• Zimmet ifllenmifl suçlardan dolay› kesinleflmifl mah-

kûmiyeti bulunmak,

• ‹rtikâp suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti

bulunmak,

• Rüflvet suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti

bulunmak,

• H›rs›zl›k suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti

bulunmak,

• Doland›r›c›l›k suçundan dolay› kesinleflmifl mahkû-

miyeti bulunmak,

• Sahtecilik suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiye-

ti bulunmak,



• Güveni kötüye kullanma suçundan dolay› kesinlefl-

mifl mahkûmiyeti bulunmak,

• Hileli iflas suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiye-

ti bulunmak,

• ‹haleye fesat kar›flt›rmak suçundan dolay› kesinlefl-

mifl mahkûmiyeti bulunmak,

• Edimin ifas›na fesat kar›flt›rmak suçundan dolay› ke-

sinleflmifl mahkûmiyeti bulunmak,

• Suçtan kaynaklanan malvarl›¤› de¤erlerini aklama

suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmiyeti bulun-

mak,

• Kaçakç›l›k suçundan dolay› kesinleflmifl mahkûmi-

yeti bulunmak avukatl›k yapmaya engeldir.

S›ra Sizde 3

Hakk›nda iflas karar› verilmifl olan kiflilerin avukatl›k

yapmas› mümkün de¤ildir. Ancak hakk›nda iflas karar›

verilmifl kifli icra - iflas hukukunda düzenlendi¤i flekil-

de iflas karar›n› kald›r›r ise avukatl›¤a dönebilir. Taksi-

ratl› ve hileli müflisler itibarlar› iade edilmifl olsa dahi

avukatl›¤a kabul olunmazlar.

S›ra Sizde 4

Avukatlar kural olarak ayl›k, ücret, gündelik veya kese-

nek gibi ödemeler karfl›l›¤›nda görülen hiçbir hizmet

veya görev üstlenemezler. Yine sigorta prodüktörlü¤ü,

tacirlik ve esnafl›k gibi ticari ifller veya meslekin onuru

ile ba¤daflmas› mümkün olmayan di¤er her türlü ifl de

avukatl›kla birleflemez, avukatlar bu tür ifller ile ifltigal

edemezler. Avukatl›k Kanunu, avukatl›k mesle¤i ile

ba¤daflmayan iflleri bir yanda tek tek sayarken öbür

yandan da meslek onuru ile ba¤daflmayan ifller diyerek

uygulamac›lara günün ihtiyaçlar›na uygun yorum yapa-

bilme alan› oluflturur.

S›ra Sizde 5

Anonim, limitet flirketler ile kooperatiflerin ortakl›¤›,

yönetim kurulu baflkanl›¤›, üyeli¤i ve denetçili¤i ve ko-

mandit flirketlerde komanditer ortakl›k yapanlar avu-

katl›k mesle¤ini icra edebilirler.

S›ra Sizde 6

• Sözleflmenin konusu iflin ifa edilmesi,

• Avukatl›k sözleflmesinin süreli olmas› halinde süre-

nin dolmas›,

• Avukatl›k sözleflmesinin süresiz olmas› halinde kar-

fl›l›kl› irade aç›klamas›,

• Avukat›n vekillikten iradesiyle çekilmesi,

• Müvekkilin, tek yanl› irade beyan›yla avukat› azlet-

mesi,

• Avukat›n ya da müvekkilin vefat›,

• Avukat›n ya da müvekkilin mahkeme karar›yla ehli-

yetini yitirmesi,

• Avukat›n, avukatl›k s›fat›n› yitirmesi halinde avukat-

l›k sözleflmesi sona erer.


AYDIN, Murat (2006), Avukatl›k Ücreti, Seçkin Yay›nevi.

BOZKURT H. Argun (2008), Eski Ça¤larda Anadolu’da

Hukuk 1 Asur. Hitit. Sümer, Ankara Barosu Yay›nlar›.

ÇEL‹K, M. Lamih (2007), Meslek Kurallar›nda Avukat -

Mahkeme ‹liflkileri, TBB Dergisi, Say› 74.

ERALP Özgür (2009), Avukatl›k Mevzuat›, Ankara

Barosu Yay›nlar›.

ÖZKAN Meral Sungurtekin (2006), Avukatl›k Hukuku,

Bar›fl Yay›nlar› - Fakülteler Kitabevi.

http://www.barobirlik.org.tr

http://www.adalet.gov.tr

http://www.turkiye.gov.tr

Yararlan›lan Kaynaklar ‹nternet Kaynaklar›

Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Avukat ile müvekkil aras›ndaki hukuki iliflkinin niteli¤ini aç›klayabilecek,Avukat›n vekâlet iliflkisinden kaynaklanan haklar›n›n neler oldu¤unu aç›kla-yabilecek,Avukat›n statüsünden kaynaklanan yetkilerinin neler oldu¤unu anlatabile-ceksiniz.

‹çindekiler

• Ücret hakk›• Avans ve masraf• Görüflme yetkisi

• Yaz›flma yetkisi• Kanun yoluna baflvurma• Uzlaflt›rma

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NN

N


Avukat›n Hak veYetkileri

• AVUKAT-MÜVEKK‹L ‹L‹fiK‹S‹N‹NHUKUK‹ N‹TEL‹⁄‹

• AVUKATIN VEKÂLET ‹L‹fiK‹S‹NDENKAYNAKLANAN HAKLARI

• AVUKATIN STATÜSÜNDENKAYNAKLANAN YETK‹LER‹


AVUKAT-MÜVEKK‹L ‹L‹fiK‹S‹N‹N HUKUK‹ N‹TEL‹⁄‹Avukat ile müvekkil aras›ndaki iliflki, vekâlet verene bunun ihtiyaçlar› do¤rultu-sunda niteli¤i belirlenen avukatl›k hizmetinin avukat taraf›ndan yerine getirilmesi-ni isteme, avukata da kendisine verilen vekâlet kapsam›nda müvekkiline yönelikmesleki faaliyette bulunmak karfl›l›¤›nda kararlaflt›r›lm›fl vekâlet ücretinin ödenme-sini isteme hakk› veren, taraflar›n karfl›l›kl› edim yükümlülüklerinin de bu çerçeveiçinde belirlendi¤i ivazl› bir sözleflme iliflkisidir.

Avukat müvekkilden ba¤›ms›zd›r. Ancak avukat›n ba¤›ms›zl›¤›, vekil edenin,avukat›n faaliyetlerini hakl› talepleriyle yönlendirebilece¤i gerçe¤iyle s›n›rl›d›r.

Vekâlet iliflkisi avukat›n zaman itibariyle müvekkile ba¤lanmas›, gününün tümü-nü veya belli bir bölümünü ona hasretmesini gerektirmez. Zira vekâlet akdine görehizmet veren ba¤›ms›z avukat çal›flma süresi ve biçimini mesleki gerekler do¤rultu-sunda serbestçe belirler. E¤er avukat zaman›n›n belli bir bölümünü vekil edene has-retmek zorunda ve bu hasredifl müvekkilin talimat› veya sözleflme gere¤i olmaktaise, bu taktirde vekâlet de¤il fakat bir hizmet iliflkisinin varl›¤› kabul edilmelidir.

Vekâlet akdine göre hizmet veren ba¤›ms›z avukat müvekkile belli bir sonucunelde edilece¤ini taahhüt edemez. Avukat›n, mesleki faaliyetinin baflar› ile sonuçla-naca¤›n› müvekkile garanti etmesi, mesle¤i dürüstlükle yürütme (Av.K. m. 34) vekarfl›l›kl› menfaatleri objektif flekilde koruma yükümlülüklerini ihlal etmesi sonu-cunu do¤urabilecektir. Nitekim avukatl›k ücreti bak›m›ndan getirilen s›n›rlamalarve davan›n sonucuna kat›lma yasa¤› (quota litis) (Av.K. m.164/III) da bu düflünce-ler ile getirilmifltir. Bir baflka deyiflle ba¤›ms›z avukat müvekkile karfl› belli bir so-nucun elde edilmemesi rizikosunu tafl›maks›z›n sadece mesleki gerekler do¤rultu-sunda hizmet sunmakla yükümlüdür.

AVUKATIN VEKÂLET ‹L‹fiK‹S‹NDEN KAYNAKLANANHAKLARI

Ücret Hakk›Avukat müvekkil lehinde bulundu¤u mesleki faaliyet için mutlaka bir ücret al›r.

Avukat›n görmeyi üstlendi¤i ifl karfl›l›¤›nda alaca¤› ücretin avukatl›k sözleflme-sinde gösterilmesi gerekir. Avukatl›k Kanunu’nun 163. maddesinin I. f›kras›ndaavukatl›k sözleflmesi için fleklin bir ispat flart› olarak düzenlendi¤i anlafl›lmaktad›r.

Avukat›n Hak ve Yetkileri

Avukat müvekkildenba¤›ms›zd›r.

Bir baflka deyiflle avukatl›k sözleflmesinin yaz›l› ve bu sözleflmede de avukatl›k üc-retinin kararlaflt›r›lm›fl olup olmamas› geçerlilik konusunda etkili olan bir flart de-¤ildir. Taraflarca sözleflmede bir belirleme yap›lmad›¤› takdirde avukatl›k ücreti;

• de¤eri para ile ölçülmeyen ifl ve davalarda, Avukatl›k Asgari Ücret Tarifesi-ne göre (Av.K. m.164/IV),

• de¤eri para ile ölçülebilen ifl ve davalarda ise, asgari ücret tarifelerindekimiktar›n alt›nda kalmamak kayd›yla davan›n kazan›lan bölümü için avuka-t›n eme¤ine göre ilam›n kesinleflti¤i tarihteki müddeabihin de¤erinin yüzdeonu ile yüzde yirmisi aras›ndaki bir miktar olarak (Av.K. m.164/IV),

belirlenir. Yarg›tay çeflitli kararlar›nda taraflar aras›nda yap›lan ücret sözleflmesiningeçerlili¤inin yap›ld›¤› tarihte yürürlükte olan Avukatl›k Kanunu hükümlerine gö-re belirlenmesi gerekti¤ini belirtmifltir.

Avukatl›k Kanunu’nun 164. maddesinin II. f›kras›na göre, yüzde yirmi befli afl-mamak üzere dava veya hüküm olunacak fleyin de¤eri yahut paran›n belli bir yüz-desi avukatl›k ücreti olarak taraflarca kararlaflt›r›labilir.

Bu hükümden de anlafl›laca¤› üzere avukatl›k ücreti tutar›na dava veya hükümolunacak fleyin de¤erinin %25’i biçiminde bir üst s›n›r getirilmifltir. Avukatl›k ücre-tinin bu yasal s›n›r afl›larak %25’lik oran›n üzerinde belirlenmifl oldu¤u durumlar-da, avukatl›k ücreti dava veya hüküm olunacak fleyin de¤erinin %25’i için geçerlikabul edilecek, ancak %25’lik oran› aflan ücret miktar› geçersiz say›lacakt›r. ZiraAv.K. m.163/II’e göre, avukatl›k ücret tavan›n› aflan sözleflmeler bu ücret tavan›n-da geçerli say›l›r. Bu nedenle dava konusu veya hüküm olunan fleyin bir k›sm›n›n(%25’lik oran›n üstünde kalan) veya tamam›n›n aynen avukata ait olaca¤›n›n ka-rarlaflt›r›ld›¤› (ayni ücret) sözleflmeler geçersiz olur.

Taraflarca sözleflmede farkl› kararlaflt›r›lmad›¤› taktirde avukatl›k ücreti nas›l belirlenir?

Avukat›n Ücret Alaca¤›na ‹liflkin Hapis ve Rüçhan Hakk›Avukatl›k Kanunu’nun 166. maddesinin 1. f›kras›nda avukat›n hapis hakk› düzen-lenmifltir. Bu hükme göre, avukat›n, müvekkili taraf›ndan kendisine verilen veyamüvekkili nam›na ald›¤› mallar, para ve di¤er her türlü k›ymetleri, avukatl›k ücre-ti ve yapt›¤› giderler ödeninceye kadar, kendi alaca¤› nispetinde elinde tutabilme-si mümkündür. Ancak Av.K. m. 166/I çerçevesinde hapis hakk›n›n kullan›m› bak›-m›ndan avukat›n ücret alaca¤›n›n vadesi gelmifl olmal›d›r.

Avukat›n rüçhan hakk›, hak sahibi avukat bak›m›ndan, vekâletnamenin düzen-lenme tarihine, birden çok avukata verilen genel nitelikte bir vekâletname söz ko-nusu ise de, müvekkil ad›na ücrete tabi ifl yapan hak sahibi avukatlar taraf›ndanyap›lan ilk baflvuru tarihine göre yap›lan s›ralama uyar›nca söz konusu olacakt›r.

‹fl sahibinin iflas› halinde de avukat›n vekâlet ücreti alaca¤› rüçhanl› alacaklararas›nda yer al›r.

Sulh, Azil ve ‹stifa Hallerinde Avukatl›k ÜcretiSulh veya her ne suretle olursa olsun taraflar aras›nda anlaflma ile sonuçlanan vetakipsiz b›rak›lan ifllerde her iki taraf, ifl sahibinin birden çok kifli olmas› halindede bunlardan her biri, avukat›n ücretinin ödenmesi hususunda müteselsil borçlusay›l›r.

Avukatl›k Kanunu’nun 174. maddesine göre, üstlendi¤i ifli hakl› bir sebep ol-maks›z›n takipten vazgeçen avukat, hiçbir ücret isteyemeyece¤i gibi peflin ald›¤›ücreti de iade etmek zorundad›r.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

Avukat›n hapis hakk›n›kullanabilmesi için ücretalaca¤›n›n vadesi gelmiflolmal›d›r.

Avukat›n azli halinde, vekil eden avukatl›k ücretinin tamam›n› ödemelidir. An-cak avukat›n azli kendi kusur veya ihmalinden dolay› söz konusu olmuflsa, avuka-ta ücret ödenmesi gerekmeyecektir (Av.K. m. 174/2).

Avukatl›k Kanunu’nun 174. maddesi, Borçlar Kanunu’nun 396. maddesinin 2.f›kras›nda düzenlenmifl s›n›rl› tazminatla yetinmeyerek, hakl› sebeple istifa halin-de, avukata ifaya dair olan menfaatinin tümünü yani tam ücretini isteyebilme hak-k› vermifltir. Ayr›ca yasada keyfi olarak istifa halinde, avukat›n müvekkilinin müs-pet zarar›n›n tümünü ödemekle yükümlü tutulmas› esas› da getirilmifltir.

Azli hakl› k›lan sebebin gerçekleflti¤i tarihe kadar görülen avukatl›k iflinin kar-fl›l›¤›, uyuflmazl›k halinde, taraflarca kararlaflt›r›lm›fl de¤ilse,

• de¤eri para ile ölçülebilen davalarda Av.K. m. 164/4’e göre, davan›n kazan›-lan bölümü için avukat›n eme¤ine göre ilam›n kesinleflti¤i tarihteki müdde-abihin de¤erinin %10’u ile %20’si aras›ndaki bir miktar olarak belirlenmesi,

• de¤eri para ile ölçülemeyen dava ve ifllerde ise avukatl›k asgari ücreti tari-fesi çerçevesinde verilen dilekçeler ve ç›k›lan duruflmalar ve benzerleri dik-kate al›n›p avukat›n verdi¤i emek ölçüsünde tespit olunmas› ve avukat lehi-ne karar alt›na al›nmas› mümkündür.

Azlin avukat›n kusur veya ihmalinden ötürü gerçekleflmesi halinde, avukata üc-ret ödenmesi kural olarak gerekmez (Av.K. m.174/2), ancak avukat azle sebepolan davran›fl›nda kötü niyetli olmad›¤› ve bu davran›fl› ile müvekkile zarar verme-di¤i takdirde, azil an›na kadar harcad›¤› eme¤in karfl›l›¤› avukata ödenmelidir.

Ekleyelim ki, ilk avukat›n muvafakati ile iflin baflka avukatlar taraf›ndan yürü-tülmesi halinde, ifl sahibi bu sebeple, ilk avukat›n ücretinden k›s›nt› yapamaz(Av.K. m.172/4).

Azil avukat›n kusurundan kaynaklan›yorsa, bunun ücrete etkisi nas›l olur?

Davadan Feragat, Davay› Kabul Hallerinde Yarg›lama GideriNiteli¤indeki Avukatl›k ÜcretiDaval›n›n, avukat vas›tas›yla yürüttü¤ü davalarda, mahkeme açt›¤› davadan feragateden davac›y› daval›ya bir vekâlet ücreti ödemeye mahkûm eder. Av.K. m.164/sonf›kra gere¤ince söz konusu vekâlet ücreti daval›n›n avukat›na ait olacakt›r.

Davac›n›n davas›ndan feragati, delillerin toplanmas›na iliflkin ara karar› gere¤i-nin yerine getirilmesi öncesinde gerçekleflirse, tarife hükümleriyle belli olan ücre-tin yar›s›na hükmedilir, Av.K. m.164/son f›kra gere¤i, bu ücret de daval›n›n avuka-t›na ait olur.

Davac› açt›¤› davay› bir avukat vas›tas›yla yürütmüflse, mahkeme davay› kabuleden daval›y› davac›ya bir vekâlet ücreti ödemeye mahkûm edecek ve bu ücretidavac›n›n avukat› alacakt›r (Av.K.m164/son f›kra).

Adli Yard›ma ‹liflkin Hükümler ile Ceza Muhakemeleri KanunuÇerçevesinde Görevlendirilen Avukat›n ÜcretiHUMK m. 472 çerçevesinde adli yard›m karar› ile atanan avukat, ücret ve giderle-rini davay› kaybeden taraftan do¤rudan kendi ad›na tahsile yetkili k›l›nm›flt›r.

Asl›nda Avukatl›k Kanunu, dava sonunda adli yard›mdan yararlanan taraf›n da-vay› kaybetmifl olmas› durumunda, herhangi bir fley ödemekle yükümlü olup ol-mad›¤›n› düzenlemifl de¤ildir. Bu durumla birlikte adli yard›mdan yararlanan taraf,dava sonunda haks›z ç›kar ve tüm yarg›lama giderlerine mahkûm edilirse, bu kezkendisi için atanan vekilin, HUMK m. 472 uyar›nca “kendi ücret ve giderlerini” mü-vekkilinden isteyip bu konuda takibe giriflebilece¤i kabul edilir.

293. Ünite - Avukat ›n Hak ve Yetk i ler i

Avukat›n azli halindeavukatl›k ücretinin tamam›ödenir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

Daval›n›n, avukatvas›tas›yla yürüttü¤üdavalarda, mahkeme açt›¤›davadan feragat edendavac›y› daval›ya vekâletücreti ödemeye mahkûmeder.

Türkiye Barolar Birli¤i taraf›ndan ç›kar›lm›fl Adli Yard›m Yönetmeli¤i’nin 6. mad-desi gere¤ince, adli yard›m isteminin kabulü halinde, durum bir tutanakla tespit edi-lir. ‹stem sahibinden, iflin sonunda maddi bir yarar elde etmesi halinde, avukata öde-nen para ile elde edilecek maddi yarar›n %5’ini baroya ödeyece¤ine; adli yard›m is-teminin haks›z oldu¤unun sonradan anlafl›lmas› halinde, görevlendirilen avukataödenen ücretin iki kat› ve yap›lm›fl masraflar› yasal faizleri ile geri verece¤ine iliflkinbir taahhütname al›n›r. Vekâletname masraf› adli yard›m fasl›ndan ödenebilir.

Adli yard›m isteminin kabulü avukatl›k ücretini nas›l etkiler?

Ücret Alaca¤›n›n TahsiliAvukat üzerine ald›¤› ifli sonuna kadar takiple yükümlü oldu¤undan ücret al›nma-d›¤›ndan bahisle sorumlulu¤unun da bafllamayaca¤›n› kabul mümkün de¤ildir.Avukat›n üstlendi¤i dava ile ilgili olarak düzenledi¤i layiha ve yapt›¤› ifllemler -buarada temyiz ve karar düzeltme yoluna baflvuru da dâhil olmak üzere- için ayr› üc-ret almas› söz konusu de¤ildir. Bununla birlikte icra takipleri ile Yarg›tay, Dan›fl-tay, Askeri Yarg›tay ve Say›fltay’da temyizen ve Bölge ‹dare Mahkemelerinde itira-zen görüflülen ifllerin duruflmalar› ise ayr› ücret gerektirir (Avukatl›k Asgari ÜcretTarifesi m. 2).

Vekâlet iliflkisi, müvekkil veya vekil taraf›ndan bir sebebe dayand›r›lmas› ge-rekmeksizin, tek tarafl› ve ulaflmas› gerekli bir beyanla her zaman için sona erdiri-lebilir. Azil ile vekilin, yani avukat›n temsil yetkisi müvekkil taraf›ndan ortadan kal-d›r›l›r. Bu ba¤lamda azil hakk› bozucu yenilik do¤uran bir hakt›r. Müvekkilin azilbeyan› avukata ulaflmad›kça taraflar aras›ndaki vekâlet iliflkisinin devam etti¤i var-say›l›r, çünkü vekâletname, avukat›n temsil yetkisine sahip oldu¤unun en önemligöstergesidir.

Avukatl›k anlaflmas›na göre avukata peflin olarak ödenmesi gereken bir ücretödenmemifl ise, avukat ifle bafllamaya zorlanamaz. Böyle bir durumda do¤abilecekher türlü sorumluluk da bu duruma sebebiyet veren ifl sahibine ait olur (Av.K. m.174/III).

Avukat ücretsiz dava ald›¤›nda, bunu ba¤l› oldu¤u baronun yönetim kurulunabildirmek zorundad›r (Av.K. m.164/IV). Bu hüküm özellikle vergi ihtilaflar›n›n ya-flanmas›n›n engellenmesi aç›s›ndan önem tafl›r.

Vekil ile takip edilmifl bir dava nedeniyle, vekil eden ile vekili aras›nda ücret vedava giderlerine dair bir uyuflmazl›k ortaya ç›kacak olursa, bu tür uyuflmazl›klar›nçözümü için aç›lacak davalarda yetkili ve görevli mahkeme Hukuk Usulü Muhake-meleri Kanunu’nun 15. maddesine göre belirlenir. Bu hükme göre ücret ve gider-ler konusunda vekil ile müvekkili aras›nda uyuflmazl›k ç›kmas›na sebep olmufl as›ldavan›n görüldü¤ü mahkeme yetkili olacakt›r. Görevli mahkeme ise dava konusu-nun de¤erine bak›lmaks›z›n as›l davaya bakan mahkeme olacakt›r. Buna karfl›l›kYarg›tay ise gerek yetki gerekse görev bak›m›ndan HUMK m. 15 hükmünün vekilile müvekkil aras›ndaki davada uygulanamayaca¤›, bu tür davalarda da görev ko-nusundaki genel kural›n (yani HUMK m. 8. hükmünün) ve yetki kurallar›ndan damahiyete uygun olanlar›n›n uygulama alan› bulaca¤› görüflündedir.

Avukat›n müvekkiline karfl› dava açabilmesi için, as›l davan›n sonuçlanm›fl vehükmün kesinleflmifl olmas› flart de¤ildir. Vekil, as›l dava devam ederken de o za-mana kadar do¤mufl olan vekâlet ücreti ve gider alaca¤› için HUMK m. 15 çerçe-vesinde dava açabilir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

Avukat›n üstlendi¤i dava ileilgili olarak düzenledi¤ilayiha ve yapt›¤› ifllemleriçin ayr› ücret almas› sözkonusu de¤ildir.

Avukat›n müvekkiline karfl›dava açabilmesi için, as›ldavan›n sonuçlanm›fl vehükmün kesinleflmifl olmas›gerekmez.

Yarg›lama Gideri Niteli¤indeki Vekâlet ÜcretiYarg›laman›n taraflar›ndan gelen bir istek olmasa bile avukatl›k ücreti ve yarg›la-ma giderlerine hâkim taraf›ndan do¤rudan hükmedilmesi gerekir. Bu nedenle uy-gulamada k›sa kararda avukatl›k ücreti ve yarg›lama giderleri yaz›lmaz.

Vekâlet ücretine hükmedilebilmesi için, vekilin müvekkile yaz›l› veya sözlüolarak bir hukuki yard›mda bulunmufl olmas› gerekli olup, vekilin vekâletnamesi-nin duruflma s›ras›nda dosyaya konulmufl olmas› bu ücret ödemesine hükmedile-bilmesi aç›s›ndan yeterli de¤ildir.

Avukatl›k ücretinin takdirinde, hukuki yard›m›n tamamland›¤› veya dava so-nunda hüküm verildi¤i tarihte yürürlükte olan ücret tarifesi esas al›n›r. Nitelik iti-bariyle bir yarg›lama gideri olan yarg› mercilerince karfl› tarafa yükletilecek vekâ-let ücreti tutar› avukatl›k ücret tarifesinde yaz›l› miktardan az (asgari s›n›r) ve butarifede yaz›l› olan tutarlar›n üç kat›ndan da fazla (azami s›n›r) olamaz (Av.K. m.168/son ve m. 169). Bu ücret tutar› belirlenirken avukat›n eme¤i, iflin önemi, avu-katça gösterilen gayret, iflin niteli¤i göz önünde tutulur (Av.K. m.169/I; Asgari Üc-ret Tarifeleri m. 4/1).

Yarg›lama gideri niteli¤indeki vekâlet ücretinin hesaplanmas›nda kural olarakavukat ile müvekkili aras›nda yap›lan ücret sözleflmesi ile kararlaflt›r›lm›fl olan üc-ret dikkate al›nmaz. Bu ücret, ücret tarifeleri dikkate al›narak tayin ve takdir edilir.Ancak mahkemenin kötü niyet sahibi olan taraf›, karfl› taraf›n vekili ile kararlaflt›r-d›¤› vekâlet ücretinin bir k›sm›n› veya tamam›n› ödemeye mahkûm etmesi demümkündür (HUMK m. 421). Vekâlet ücretinin miktar› hakk›nda uyuflmazl›k ç›k-t›¤›nda bu husus mahkeme taraf›ndan re’sen çözümlenir.

Yarg›lama gideri niteli¤indeki vekalet ücreti nas›l hesaplan›r?

Avans ve Masraf Talep Hakk›Avans, henüz gerçekleflmemifl veya henüz vadesi gelmemifl müstakbel giderlereiliflkin olarak avukata yap›lan peflin ödeme olarak tan›mlanabilir. Avukat›n, üstlen-di¤i vekâlet görevi dolay›s›yla söz konusu olacak masraflara katlanmas› düflünüle-mez. Avukat›n bu gibi masraflar› yapabilmesi için, müvekkilce avukata yeterinceavans verilmesi gerekir. Avukat›n ifl için yapaca¤› yolculuk giderleri ve bulundu¤uyerden ayr›lma tazminat›, taraflar aras›ndaki anlaflmaya göre müvekkil taraf›ndanavukata ayr›ca ödenir. Bu tür giderler avukata peflin olarak ödenmedikçe avukatyolculu¤a zorlanamaz. Ancak bu hüküm emredici nitelikte de¤ildir. Taraflar ara-s›nda bu hükmün aksine anlaflma yap›lmas› da mümkündür (Av.K. m. 173/II).

Avans, niteli¤i gere¤i, avukat›n üstlendi¤i vekalet görevini yerine getirmesi ba-k›m›ndan yap›lmas› gerekli olan birtak›m giderleri karfl›lamak üzere müvekkilceönceden avukata peflin olarak ödenen bir mebla¤ olup; avukat›n ücret alaca¤›n›güvenceye ba¤lamaya yarayan bir araç de¤ildir. Dolay›s›yla avukat›n üstlenmifl ol-du¤u vekalet görevi bak›m›ndan yeterli tutarda bir avans almas› gerekir, avukat›navukatl›k ücretini güvence alt›nda bulundurmaya yarar flekilde yüksek tutardaavans almas›, avans tutar›n›n yap›lacak ifllemlerin gerektirdi¤i tutar›n çok üzerindeolmas› uygunsuz olur. Bu flekilde al›nan bir avans, meslek hukuku gereklerine deayk›r› olur.

Bu konuda aç›lacak bir davada, avukat yap›lan masraflar›n vekalet görevininusulü dairesinde ifas› için yap›ld›¤›n› ispatlamakla yükümlüdür. Avukatl›k Kanu-nu’nun 173. maddesinin II. f›kras›nda yer alan “... bu harcamalar›n avukat taraf›n-dan yap›labilmesi için, yeteri kadar avans›n ifl sahibi taraf›ndan verilmifl olmas› ge-


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

Yolculuk giderleri peflinenödenmedikçe avukat yolaç›kmaz.

rekir ...” ifadesinden hareketle avukat›n yapt›¤› harcamalar›n avanstan yap›ld›¤›n›kabul etmek gerekece¤inden bunun aksini iddia eden avukat›n da bu hususu is-pat etmesi gerekecektir.

Avukat, avans almaks›z›n masraf yapacaksa, hiç de¤ilse, bu masraflar› yapma-dan önce müvekkilden avans al›nmaks›z›n giderlerin avukatça karfl›lanmakta oldu-¤una ve bilahare kendisince ödenece¤ine iliflkin imzal› bir beyan almal›d›r.

Avukat›n yapt›¤› masraflar›n ödenmesini talep edebilmesi için, müvekkilce,avukat›n yapt›¤› masraflar›n karfl›lanaca¤›n›n ayr›ca taahhüt edilmifl olmas› gerek-medi¤i gibi, bu masraflar› yapmas› konusunda avukat›n müvekkilden bir talimatalm›fl olmas› da gerekmez. Vekil, baz› masraflar› yapmay›, vekâlet görevini gere¤igibi yerine getirmek bak›m›ndan zorunlu veya yararl› gördü¤ü için yapm›fl ancakbunlardan umulan yarar gerçekleflmemifl olsa dahi vekilin bu görüflünün hakl› ka-bul edildi¤i hallerde bu gibi masraflar›n da müvekkilce karfl›lanmas› gerekir.

Avukata avans ödemekle yükümlü olan, öncelikle avukatl›k sözleflmesinin ta-raf› olan müvekkildir.

Avukat›n birden fazla kifliden oluflan bir kifli toplulu¤unu temsil etmesi halinde,avans yükümlülü¤ü bu kiflilerin hepsine ait olur. Ancak böyle bir durumda avansve masraf ödeme borcu bölünebilir nitelikte bir borç oldu¤undan bu kiflilerden herbiri kendi pay› oran›nda ödeme yapmak zorundad›r.

Vekâlet Görevini Yerine Getirme Dolay›s›yla U¤ram›fl Oldu¤u Zarar ve Ziyan›n Giderilmesini Talep Hakk›Avukatl›k Kanunu’nda buna iliflkin bir hüküm olmad›¤› için avukat›n bu talep hak-k› BK m. 126/4 uyar›nca 5 y›ll›k bir zamanafl›m› süresine tabidir.

AVUKATIN STATÜSÜNDEN KAYNAKLANANYETK‹LER‹

Dosya Evrak›n› Tetkik YetkisiAvukat›n statüsel yetkilerinin bafl›nda ‘dosya evrak›n› tetkik yetkisi’ gelmektedir.Avukatl›k Kanunu’nun 46. maddesinin yan› s›ra CMK m. 153 ve HUMK m. 157 ilem. 67/IV konuya dair hükümlerdir. Avukatl›k Kanunu’nda avukatlar›n ve stajyerle-rin gerek dava dosyalar›n› gerekse takip dosyalar›n›, vekâletname ibraz› gerekme-den inceleyebilecekleri hükme ba¤lanm›flt›r. Ancak dosyadaki kâ¤›t ve belgelerinfotokopisinin al›nabilmesi bak›m›ndan vekâletname ibraz› gerekir.

HUMK m. 157’ye göre de, “iki taraf veya vekilleri dava dosyas›n› tetkik ve mü-talaa edebilirler”. Dosya ancak mahkemenin bulundu¤u yerde incelenebilir. Dos-yan›n baflka bir mahkemeye gönderilmesi gereken hallerde evrak› ibraz edenler,as›llar› yerine tasdikli suretlerinin gönderilmesini isteyebilirler (HUMK m. 156).

Avukat›n dosya evrak›n› tetkik yetkisinin ana hatlar› nelerdir?

Hukuk davalar›nda vekilin dosyay› incelememifl olmas›ndan ötürü yarg›lama-n›n baflka bir güne b›rak›lmas› kural olarak söz konusu olamaz. Sadece bu durumkabul olunabilir bir özre dayanmakta ise, yarg›ç bir defaya özgü olmak üzere k›sabir süre verebilir. Verilen süre sonunda da dosya incelenmemifl olursa, davaya de-vam edilir (HUMK m. 67/IV).

Av.K. m. 2 gere¤ince; yarg› organlar›, emniyet makamlar›, di¤er kamu kurumve kurulufllar› ile kamu iktisadi teflebbüsleri, özel sektöre ve kamuya ait bankalar,


Birden fazla kifliden oluflanbir toplulu¤u temsil edenavukat›n avans›ndan tümtemsil edilenler sorumludur.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

noterler, sigorta flirketleri ve vak›flar, avukatlara görevlerini yerine getirirlerkenyard›mc› olmak zorundad›rlar. Kanunlar›ndaki özel hükümler sakl› kalmak kayd›y-la, bu kurumlar gereksinim duydu¤u bilgi ve belgeleri avukat›n incelemesine sun-makla yükümlüdür. Bu belgelerden örnek al›nmas› ise vekâletname ibraz›na ba¤-l›d›r. Derdest davalarda müzekkereler vekâlet ibraz›na ba¤l›d›r. Derdest davalardamüzekkereler duruflma günü beklenmeksizin mahkemeden al›nabilir.

Suçluluk ya da suçsuzlu¤u kan›tlamada önemli say›labilecek bilgiler içeren bel-gelerin avukat taraf›ndan incelenmesinin engellenmesi, ceza yarg›s›ndaki savunmatemel hakk›n›n (Anayasa m. 36) ihlali anlam›na gelir. Savunma makam›n›n, mahke-menin yararlanabilece¤i, de¤erlendirebilece¤i her belgeyi inceleme yetkisi vard›r.

‹ddianamenin mahkeme taraf›ndan kabul edildi¤i tarihten itibaren, müdafiininevrak tetkik yetkisi mutlak (s›n›rs›z) bir yetkidir. Bir baflka deyiflle bu tarihten son-ra art›k savc›n›n soruflturman›n selametini ileri sürerek bu yetkinin k›s›tlanmas›n›talep etmek imkân› kalmaz. Bu ba¤lamda, yakalanan kifli ya da flüphelinin ifadesi-nin bulundu¤u tutanaklar›, bilirkifli raporlar›n›, yakalanan ya da flüphelinin haz›rbulunmaya yetkili oldu¤u di¤er adli ifllemlere iliflkin tutanaklar› müdafiinin incele-mesi mümkündür. Ancak bu durumun soruflturman›n amac›n› tehlikeye düflürecekolmas› halinde Cumhuriyet Savc›s›n›n istemi üzerine sulh ceza hâkiminin karar›y-la bu yetki CMK m.153/2 gere¤ince k›s›tlanabilir.

Koruma alt›na al›nm›fl deliller de koruma alt›na al›nd›klar› yerde müdafi taraf›n-dan incelenebilir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda bu husus aç›klanm›fl olmamaklaberaber müdafiinin bu inceleme s›ras›nda bir uzman› yan›nda getirebilmesi demümkündür.

Haz›r Bulunma Yetkisi‹fadesi al›n›rken veya sorguya çekilirken flüphelinin ya da san›¤›n avukat›n›n ya-n›nda bulunmas› ve avukat›ndan hukuki yard›m almas› engellenemez. fiüphelinintutuklanma talebiyle sulh ceza hâkimi huzuruna ç›kar›ld›¤› durumlarda da, flüphe-linin bu yönde bir talebi olmasa da, bir müdafi haz›r bulundurulur (CMK m. 91/6ve m. 101/3)

‹fade alma ve sorgu sürecinde, müdafi, flüpheli veya san›¤a, yasal haklar›n› ha-t›rlatacak; ancak maddi olaylar› karartabilecek herhangi bir müdahaleden kaç›na-cakt›r. Aksi takdirde yeni CK m. 281 uyar›ca suç delillerini yok etme, de¤ifltirme su-çunun ifllendi¤i iddias› ile karfl› karfl›ya kalabilecektir.

‹fade alma ve sorgu s›ras›nda müdafi, san›k ya da flüphelinin haklar›n›n korun-mas›na yönelik müdahalelerde bulunabilir; bu ba¤lamda soru sorup, bunlar›n tu-tana¤a geçirilmesini istemek de savunma avukat›n›n hakk›d›r.

Soruflturma aflamas›nda örne¤in keflif, tan›k ve bilirkiflinin erken dinlenmesi yada soruflturmay› geciktirmemek flart›yla yer gösterme ifllemleri s›ras›nda haz›r bu-lunmak da müdafiinin sahip oldu¤u yetkilerdendir. Yine flüphelinin evinin ve efl-yas›n›n aranmas› esnas›nda kâ¤›t ve belgelerine el konulmuflsa, sulh ceza hâkimiveya Cumhuriyet Savc›s› bu belgeleri inceledi¤i s›rada müdafi de haz›r bulunabilir.

CMK m. 149’a göre soruflturma ve kovuflturman›n her aflamas›nda bir veya bir-den fazla müdafi yard›m›ndan yararlanmak flüpheli veya san›k için bir hakt›r.

Görüflme YetkisiAvukatlar›n özgürlüklerinden yoksun kiflilerle ilgili avukatl›k görevlerinin gerekle-rini gere¤ince yerine getirebilmeleri, onlar›n görüflme yetkilerinin bulunmas›n› vebu yetkinin gereksiz s›n›rland›rmalardan ar›nd›r›lm›fl olmas›n› gerektirir. CMK m.


Yarg› organlar›, emniyetmakamlar›, di¤er kamukurum ve kurulufllar›avukatlara görevlerini yerinegetirmeleri s›ras›ndayard›mc› olmakzorundad›rlar.

‹fadesi al›n›rken veyasorguya çekilirkenflüphelinin ya da san›¤›navukat›n›n yan›ndabulunmas› ve avukat›ndanhukuki yard›m almas›engellenemez.

154 gere¤ince müdafi vekâletname aranmaks›z›n flüpheli ve san›kla konuflulanlar›baflkalar›n›n duymayaca¤› bir ortamda her zaman için görüflmek yetkisine sahiptir.

Savunmaya iliflkin olduklar› ceza infaz kurumlar›na giren avukatlarca yaz›l› ola-rak bildirilmifl olan belge ve dosyalar ceza infaz kurumlar› yetkilileri taraf›ndan in-celemeye tabi tutulmayacakt›r.

Avukatlar›n görüflme yetkisinin kapsam›na neler girer?

Avrupa ‹nsan Haklar› Mahkemesi’ne göre, tutuklu san›¤›n avukat›yla görüflme-sinin engellenmesi, adil yarg›lanma hakk›n›n yan› s›ra mahkemeye gidebilme hak-k›n›n da ihlalini oluflturur. fiayet delillerin karart›lmas› gibi bir tehlike söz konusude¤ilse san›k ve avukat› aras›ndaki görüflme gizli ve özeldir. Savunma avukat›n›nsan›kla görüflme hakk›, onun bilgilendirilmesini sa¤layarak özgürlü¤ü k›s›tlanm›flolan san›k ile di¤er yarg›lama süjeleri aras›ndaki mevcut dengesizli¤in giderilmesi-ne hizmet eder. Hukuki bilgi veya tavsiye alma san›k için temel bir hakt›r. Öte yan-dan savunma makam›n›n da etkili bir savunma haz›rlayabilmesi ancak san›k ile ye-terli bilgi al›flverifli yapabilmesi durumunda mümkün olabilir. Görüflme hakk› sa-vunma hakk› kapsam›nda yer almaktad›r dolay›s›yla anayasal güvenceye sahip birhak niteli¤indedir. Bu yüzden görüflmelerin süre ve say› yönünden s›n›rland›r›lma-s› söz konusu olamaz.

Yaz›flma YetkisiSan›¤›n müdafiye-avukata, müdafiin san›¤a-müvekkile yazd›¤› mektup ve elektro-nik haberleflme mesajlar› gizli olup, aç›lamaz ve kontrol edilemez. Bunlar›n sade-ce müdafi-avukat postas› olup olmad›¤› hususu denetime tabi tutulabilir. Yaz›flmayetkisini kullan›rken müdafi, san›¤a gönderdi¤i mektup ve yaz›flmalar biçiminde-ki postan›n müdafiden geldi¤inin tutukevi görevlilerince anlafl›lmas›n› sa¤layacakflekilde olmas›na özen göstermelidir.

CMK m. 154 gere¤ince, flüpheli veya san›¤›n müdafi ile yaz›flmalar› da denetle-nemez. fiüpheli veya san›kla avukat aras›ndaki yaz›flmalara bu kifliler nezdinde bu-lundukça el konulamaz.

Savunman›n haz›rlanmas› bak›m›ndan gerekli olan yaz›lar› ve di¤er belgeleri iz-ne gerek olmaks›z›n müdafi san›¤a verebilir.

Soru Sorma YetkisiCeza yarg›lamas›nda, müdafi, tan›k ve bilirkiflilere duruflma disipline uygun olarakdo¤rudan soru yöneltebilir. Yöneltilen sorunun itiraza u¤ramas› halinde, bu soru-nun yöneltilmesinin gerekip gerekmedi¤ine mahkeme baflkan› karar verecektir.

Tan›k ve bilirkiflinin dinlenmesinin hemen ard›ndan müdafiin soru sormas› de-lil ikamesi anlam›na gelmez. Soru sorma yetkisini kullan›rken, müdafiin soru yö-neltti¤i kifliye karfl› olan insani ve hukuki yükümlülüklerinin bilincinde olarak ha-reket etmesi gerekir.

Örnek Ç›karma ve Onaylama YetkisiAvukatl›k Kanunu’nun 56. maddesi gere¤ince avukat, vekil edenin kendisine ver-di¤i vekâletnamenin örne¤ini ç›kararak asl›na uygunlu¤unu imzas›yla onaylamaksuretiyle kullanmak yetkisine sahiptir. Avukat bu flekilde onaylad›¤› vekâletnameörne¤ini mahkemeye verebilecek, noterliklerde vekâleten ifllem yapabilecektir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



6

San›¤›n müdafiye, müdafiinsan›¤a yazd›¤› mektup veelektronik haberleflmemesajlar› gizli olup,aç›lamaz ve kontroledilemez.

Ayr›ca as›llar›n›n verilmesi kanunda aç›kça belirtilmeyen hallerde avukatlar, ta-kip ettikleri ifllerde, asl› kendilerinde bulunan her türlü kâ¤›t ve belgelerin örnek-lerini onaylayarak, yarg› mercileri ile di¤er adalet dairelerine verebilirler. (Av.K. m.56/II, Av.K. Yön. m. 39)

Tebligat Yapma YetkisiAvukatlar, vekâlet ald›klar› ifllerde, ilgili yarg› mercii arac›l›¤› ile ve bu yarg› mer-ciinin tebligat konusunda bir karar› olmaks›z›n, di¤er tarafa adli kâ¤›t ve belge teb-li¤ edebilirler. Bu flekilde tebli¤ edilen kâ¤›t ve belgelerin birer nüshas›, gerekliharç, vergi ve resimlerin ödenmesi flart›yla, ilgili yarg› merciinin dosyas›na konur.

Duruflmay› Terk Etme YetkisiKural olarak avukat›n duruflmay› terk yetkisi yoktur. Ancak meslek onurunun ko-runmas› ve kiflisel sebepler zorunlu k›lm›flsa, akabinde hemen barosuna bilgi ver-mek kayd›yla avukat duruflmay› terk edebilir. Böyle bir durumda duruflmay› ter-ke sevk eden sald›r›lar›n belli kiflileri de¤il, mesle¤in tamam›n› hedeflemesi gere-kir. Sald›r›lar kiflisel sebepli ise, avukat›n haks›z biçimde u¤rad›¤› sald›r›lard›r.Müvekkilin rencide edici sözleri ve hareketleri karfl›s›nda da avukat duruflmay›terk edebilir.

Kanun Yoluna Baflvuru YetkisiAvukat üzerine ald›¤› ifli sonuna kadar takip eder. Üstlendi¤i iflin gere¤ini yerinegetirmek için gerekli olan dilekçeleri haz›rlamak, duruflmalarda haz›r bulunmak,gereken her türlü adli ifllem ve eylemi gerçeklefltirmek, bu ba¤lamda gerekti¤indekanun yoluna baflvuru sürecini iflletmek avukat bak›m›ndan hem bir yetki hem debir görevdir.

S›r Saklama YetkisiAvukatl›k Kanunu’nun 36. maddesinde yer verilen ifadeden anlafl›laca¤› üzere,avukatlar›n gerek kendilerine tevdi edilen avukatl›k görevi, gerekse Türkiye Baro-lar Birli¤i ve barolar›n organlar›ndaki di¤er görevleri dolay›s›yla ö¤rendikleri hu-suslar› aç›¤a vurmalar› yasakt›r.

Avukatlar›n birinci f›krada yaz›l› hususlar hakk›nda tan›kl›k edebilmeleri, ifl sa-hibinin muvafakatini alm›fl olmalar›na ba¤l›d›r. Ancak, bu halde dahi avukat tan›k-l›k etmekten çekinebilir. Çekinme hakk›n›n kullan›lmas› bu hakk› kullanan avuka-t›n hukuki ve cezai sorumlulu¤unu gerektirmez.

‹ddia ve Savunma Dokunulmazl›¤›Yarg› mercileri veya idari makamlar nezdinde yap›lan yaz›l› veya sözlü baflvuru,iddia ve savunmalar kapsam›nda, avukat›n kiflilerle ilgili olarak somut isnatlarda yada olumsuz de¤erlendirmelerde bulunmas› halinde, avukata ceza verilmez. Ancakbunun için avukat›n söz konusu isnat ve de¤erlendirmelerinin gerçek ve somut va-k›alara dayanmas› ve uyuflmazl›kla ba¤lant›l› olmas› gerekir.

Uzlaflt›rma YetkisiAvukatlar kendilerine intikal eden dava ve ifllerde, müvekkilleriyle karfl› taraf› uz-laflmaya davet edebilir. Bu düzenleme ile söz konusu olan uzlaflman›n taraflar veavukatlar›nca birlikte yap›lmas› gereklili¤i getirilmifltir. Uzlaflma sa¤lanmas› ve tuta-na¤›n düzenlenmesi halinde her iki taraf›n da avukatla temsil edilmesi zorunludur.


Müvekkilin rencide edicisözleri ve hareketlerikarfl›s›nda avukatduruflmay› terk edebilir.

Çekinme yetkisini kullananavukata hukuki ve cezaiyapt›r›m uygulanamaz.

Karfl› taraf›n uzlaflma için yap›lan davete icabet etmesi ve uzlaflman›n sa¤lan-mas› halinde, uzlaflma konusunun, yerinin ve tarihinin, taraflar›n yerine getirmele-ri gereken hususlar›n yer ald›¤› tutanak, avukatlarla müvekkilleri taraf›ndan birlik-te imzalan›r ve bu tutanak ‹‹K m. 38 anlam›nda bir ilam niteli¤i tafl›r.



Avukat ile müvekkil aras›ndaki hukuki iliflkinin

niteli¤ini aç›klamak.

Avukat ile müvekkil aras›ndaki iliflkide, vekâletvereni kendi ihtiyaçlar› do¤rultusunda niteli¤ibelirlenen avukatl›k hizmetinin avukat taraf›n-dan yerine getirilmesini isteme avukat da kendi-sine verilen vekâlet kapsam›nda müvekkiline yö-nelik mesleki faaliyette bulunmak karfl›l›¤›ndakararlaflt›r›lm›fl vekâlet ücretinin ödenmesini iste-me hakk›na sahiptir. Bu nedenle bu iliflki tarafla-r›n karfl›l›kl› edim yükümlülüklerinin bu çerçeveiçinde belirlendi¤i ivazl› bir sözleflme iliflkisidir.Avukat müvekkilden ba¤›ms›zd›r. Ancak avuka-t›n ba¤›ms›zl›¤›, vekil edenin, avukat›n faaliyetle-rini hakl› talepleriyle yönlendirebilece¤i gerçe-¤iyle s›n›rl›d›r.

Avukat›n vekâlet iliflkisinden kaynaklanan hak-

lar›n›n neler oldu¤unu aç›klamak.

Avukat›n vekâlet iliflkisinden kaynaklanan hakla-r›n›n bafl›nda ücret hakk› gelir. Avukat müvekkillehinde bulundu¤u mesleki faaliyet için mutlakabir ücret al›r.Avukat›n görmeyi üstlendi¤i ifl karfl›l›¤›nda ala-ca¤› ücretin avukatl›k sözleflmesinde gösterilme-si gerekir. Yarg›tay çeflitli kararlar›nda taraflararas›nda yap›lan ücret sözleflmesinin geçerlili¤i-nin yap›ld›¤› tarihte yürürlükte olan Avukatl›kKanunu hükümlerine göre belirlenmesi gerekti-¤ini belirtmifltir.Avukat›n ücret alaca¤›na iliflkin hapis ve rüçhanhakk› bulunur. Ayr›ca avukat sulh, azil ve istifahallerinde de avukatl›k ücreti hakk›na sahiptir.Davadan feragat ve davay› kabul hallerinde yar-g›lama gideri niteli¤indeki avukatl›k ücreti deavukata ödenir. Ayr›ca avukat›n adli yard›ma ilifl-kin hükümler ile Ceza Muhakemeleri Kanunuçerçevesinde görevlendirilmesi halinde de ücrethakk› bulunur.Avukat›n vekalet iliflkisinden kaynaklanan birbaflka hakk› avans ve masraf talep hakk›d›r.Avukat›n vekalet iliflkisinden kaynaklanan bir di-¤er hakk› ise vekâlet görevini yerine getirme do-lay›s›yla u¤ram›fl oldu¤u zarar ve ziyan›n gideril-mesini talep hakk›d›r.

Avukat›n statüsünden kaynaklanan yetkilerinin

neler oldu¤unu anlatmak.

Avukat›n statüsünden kaynaklanan yetkileri ara-s›nda; Dosya Evrak›n› Tetkik, Haz›r Bulunma,Görüflme, Yaz›flma, Soru Sorma, Örnek Ç›karmave Onaylama, Tebligat Yapma, Duruflmay› TerkEtme, Kanun Yoluna Baflvuru, S›r Saklama veUzlaflt›rma yetkisi bulunur.

Özet

1NA M A Ç

3NA M A Ç

2NA M A Ç


1. Avukat›n, müvekkili taraf›ndan kendisine verilen ve-ya müvekkili nam›na ald›¤› mallar, para ve di¤er hertürlü k›ymetleri, avukatl›k ücreti ve yapt›¤› giderler öde-ninceye kadar, kendi alaca¤› nispetinde elinde tutabil-mesine ne ad verilir?

a. Vekâlet sözleflmesi b. Avukatl›k sözleflmesic. Ücret hakk›d. Mahsup e. Hapis hakk›

2. Üstlendi¤i ifli hakl› bir sebep olmaks›z›n takipten vaz-geçen avukat peflin ald›¤› ücreti ne yapmak zorunda-d›r?

a. Yapt›¤› ifl kadar vekâlet ücretinden mahsup edipartan› müvekkile iade etmelidir

b. Vekâlet ücretinin tamam› avukat›n olmal›d›r.c. Avukat vekâlet ücretinin tamam›n› müvekkile

iade etmelidir.d. Avukat paray› bir hay›r kurumuna ba¤›fllamal›d›r.e. Vekâlet ücreti avukat›n ba¤l› bulundu¤u baroya

depo edilmelidir.

3. Avukat›n azli halinde, müvekkilin ödemesi gerekenücret nedir?

a. Avukat›n yapt›¤› ifl oran›nda vekâlet ücreti öden-melidir.

b. Avukatl›k ücretinin %50’si ödenmelidir.c. Hiç avukatl›k ücreti ödenmemelidir.d. Avukatl›k ücretinin tamam›n› ödemelidire. Müvekkili r›zas›na kalm›fl bir durumdur.

4. Henüz gerçekleflmemifl veya henüz vadesi gelmemiflmüstakbel giderlere iliflkin olarak avukata yap›lan pe-flin ödemelere ne ad verilir?

a. Harçb. Harc›rahc. Yarg›lama giderid. Vekâlet ücretie. Avans

5. Afla¤›dakilerden hangisi avukat›n statüsünden kay-naklanan yetkilerinden de¤ildir?

a. Vekalet ücreti talep yetkisi b. Haz›r bulunma yetkisic. Görüflme yetkisid. Yaz›flma yetkisie. Dosya evrak›n› tetkik yetkisi


a. Soru sorma yetkisi b. Dilekçe sunma yetkisic. Örnek ç›karma ve onaylama yetkisi d. Tebligat yapma yetkisie. Duruflmay› terk etme yetkisi


a. Kanun yoluna baflvuru yetkisib. S›r saklama yetkisic. Makale yazma yetkisid. Duruflmay› terk etme yetkisie. Uzlaflt›rma yetkisi

8. Yarg› mercileri veya idari makamlar nezdinde yap›-lan yaz›l› veya sözlü baflvuru, iddia ve savunmalar kap-sam›nda, avukat›n kiflilerle ilgili olarak somut isnatlardaya da olumsuz de¤erlendirmelerde bulunmas› halinde,avukata ceza verilmemesi, Avukat›n statüsünden kay-naklanan hangi yetkisine girer?

a. Dosya evrak›n› tetkik yetkisib. S›r saklama yetkisic. Haz›r bulunma yetkisid. ‹ddia ve savunma dokunulmazl›¤›e. Tebligat yapma yetkisi

9. Avukatlar›n gerek kendilerine tevdi edilen avukatl›kgörevi, gerekse Türkiye Barolar Birli¤i ve Baro organla-r›ndaki di¤er görevleri dolay›s›yla ö¤rendikleri hususla-r› aç›¤a vurmalar›n›n yasak olmas› Avukat›n statüsün-den kaynaklanan hangi yetkisine girer?

a. Tebligat yapma yetkisib. Harc›rah yetkisinec. Haz›r bulunma yetkisid. ‹ddia ve savunma dokunulmazl›¤›e. S›r saklama yetkisi

10. “‹fadesi al›n›rken flüphelinin ya da san›¤›n avukat›-n›n yan›nda bulunmas› ve avukat›ndan hukuki yard›malmas› engellenemez” fleklindeki düzenleme avukat›nhangi yetkisi ile ilgilidir?

a. Haz›r bulunma yetkisib. Savunma yetkisic. Ceza yetkisid. Savunma hakk›e. Örnek alma yetkisi



AVUKAT MÜVEKK‹L KOM‹K D‹YALOGLAR

(Av. Durdu GÜNEfi)

- Bu dava niçin uzuyor?

- Bilmem, sen daha kestirme bir yol biliyorsan onudeneyelim


- Boflver uzayan dava bizden olsun.- Bu dava niçin uzuyor?

- Daha iyi ya zaman kazan›yoruz.- Bu dava niçin uzuyor?

- Adalet koflar ad›m gitmez. Yavafl ve emin ad›m eniyisi.


- Adaletin terazisiyle acele tart› yap›lmaz. O ancakpazar terazilerinde olur.


- Valla f›kralara bak›l›rsa avukatlar›n ekmek yemesiiçin, ama bu çok komik de¤il mi?


- Bilmem. Hâkim olsayd›m cevaplamas› için hemenbilirkifliye baflvururdum.

Kaynak: http://www.turkhukuksitesi.com/showthre-ad.php?t=23569 (15.05.2011)

1. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat›n Ücret Alaca¤›na‹liflkin Hapis ve Rüçhan Hakk›” bafll›¤› alt›ndasize verilen bilgileri gözden geçiriniz.

2. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Sulh, Azil ve ‹stifa Hallerin-de Avukatl›k Ücreti” bafll›¤› alt›nda size verilenbilgileri gözden geçiriniz.

3. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Sulh, Azil ve ‹stifa Hallerin-de Avukatl›k Ücreti” bafll›¤› alt›nda size verilenbilgileri gözden geçiriniz.

4. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avans ve Masraf Talep Hak-k›” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözdengeçiriniz.

5. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat›n Statüsünden Kay-naklanan Yetkileri” bafll›¤› alt›nda size verilenbilgileri gözden geçiriniz.

6. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat›n Statüsünden Kay-naklanan Yetkileri” bafll›¤› alt›nda size verilenbilgileri gözden geçiriniz.

7. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat›n Statüsünden Kay-naklanan Yetkileri” bafll›¤› alt›nda size verilenbilgileri gözden geçiriniz.

8. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “‹ddia ve Savunma Doku-nulmazl›¤›” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgilerigözden geçiriniz.

9. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “S›r Saklama Yetkisi” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

10. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Haz›r Bulunma Yetkisi” bafl-l›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

Okuma Parças› Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›


S›ra Sizde 1

Taraflarca sözleflmede bir belirleme yap›lmad›¤› takdir-de avukatl›k ücreti;• de¤eri para ile ölçülmeyen ifl ve davalarda, Avukat-

l›k Asgari Ücret Tarifesine göre (Av.K. m.164/IV),• de¤eri para ile ölçülebilen ifl ve davalarda ise, asga-

ri ücret tarifelerindeki miktar›n alt›nda kalmamakkayd›yla davan›n kazan›lan bölümü için avukat›neme¤ine göre ilam›n kesinleflti¤i tarihteki müdde-abihin de¤erinin yüzde onu ile yüzde yirmisi aras›n-daki bir miktar olarak (Av.K. m.164/IV) belirlenir.

S›ra Sizde 2

Azlin avukat›n kusur veya ihmalinden ötürü gerçeklefl-mesi halinde, avukata ücret ödenmesi kural olarak ge-rekmez (Av.K. m.174/2); ancak avukat azle sebep olandavran›fl›nda kötü niyetli olmad›¤› ve bu davran›fl› ilemüvekkile zarar vermedi¤i takdirde, azli an›na kadarharcad›¤› eme¤in karfl›l›¤› avukata ödenmelidir.

S›ra Sizde 3

Adli yard›m isteminin kabulü halinde, durum bir tuta-nakla tespit edilir. ‹stem sahibinden, iflin sonunda mad-di bir yarar elde etmesi halinde, avukata ödenen paraile elde edilecek maddi yarar›n %5’ini baroya ödeyece-¤ine; adli yard›m isteminin haks›z oldu¤unun sonradananlafl›lmas› halinde, görevlendirilen avukata ödenenücretin iki kat› ve yap›lm›fl masraflar› yasal faizleri ilegeri verece¤ine iliflkin bir taahhütname al›n›r. Vekâlet-name masraf› adli yard›m fasl›ndan ödenebilir.

S›ra Sizde 4

Yarg›lama gideri niteli¤indeki vekâlet ücretinin hesap-lanmas›nda kural olarak avukat ile müvekkili aras›ndayap›lan ücret sözleflmesi ile kararlaflt›r›lm›fl olan ücretdikkate al›nmaz. Bu ücret, ücret tarifeleri dikkate al›na-rak tayin ve takdir edilir. Ancak mahkemenin kötü ni-yet sahibi olan taraf›, karfl› taraf›n vekili ile kararlaflt›rd›-¤› vekâlet ücretinin bir k›sm›n› veya tamam›n› ödeme-ye mahkûm etmesi de mümkündür (HUMK m. 421).Vekâlet ücretinin miktar› hakk›nda uyuflmazl›k ç›kt›¤›n-da bu husus mahkeme taraf›ndan re’sen çözümlenir.

S›ra Sizde 5

Avukatl›k Kanunu’nda avukatlar›n ve stajyerlerin ge-rek dava dosyalar›n› gerekse takip dosyalar›n›, vekâ-letname ibraz› gerekmeden inceleyebilecekleri hükmeba¤lanm›flt›r. Ancak dosyadaki kâ¤›t ve belgelerin fo-tokopisinin al›nabilmesi bak›m›ndan vekâletname ib-raz› gerekir.HUMK m. 157’ye göre de, “iki taraf veya vekilleri davadosyas›n› tetkik ve mütalaa edebilirler”. Dosya ancakmahkemenin bulundu¤u yerde incelenebilir. Dosyan›nbaflka bir mahkemeye gönderilmesi gereken hallerdeevrak› ibraz edenler, as›llar› yerine tasdikli suretleriningönderilmesini isteyebilirler (HUMK m. 156).Suçluluk ya da suçsuzlu¤u kan›tlamada önemli say›la-bilecek bilgiler içeren belgelerin avukat taraf›ndan in-celenmesinin engellenmesi, ceza yarg›s›ndaki savun-ma temel hakk›n›n (Anayasa m. 36) ihlali anlam›na ge-lir. Savunma makam›n›n, mahkemenin yaralanabilece-¤i, de¤erlendirebilece¤i her belgeyi inceleme yetkisivard›r.

S›ra Sizde 6

Avukatlar›n özgürlüklerinden yoksun kiflilerle ilgili avu-katl›k görevlerinin gereklerini gere¤ince yerine getire-bilmeleri onlar›n görüflme yetkilerinin bulunmas›n› vebu yetkinin gereksiz s›n›rland›rmalardan ar›nd›r›lm›fl ol-mas›n› gerektirir. CMK m. 154 gere¤ince müdafi vekâlet-name aranmaks›z›n flüpheli ve san›kla konuflulanlar›baflkalar›n›n duymayaca¤› bir ortamda her zaman içingörüflmek yetkisine sahiptir. Savunmaya iliflkin oldukla-r› ceza infaz kurumlar›na giren avukatlarca yaz›l› olarakbildirilmifl olan belge ve dosyalar ceza infaz kurumlar›yetkilileri taraf›ndan incelemeye tabi tutulmayacakt›r. Avrupa ‹nsan Haklar› Mahkemesi’ne göre, tutuklu san›-¤›n avukat›yla görüflmesinin engellenmesi, adil yarg›-lanma hakk›n›n yan› s›ra mahkemeye gidebilme hakk›-n›n da ihlalini oluflturur.

S›ra Sizde Yan›t Anahtar›


AYDIN Murat (2006). Avukatl›k Ücreti, SeçkinYay›nevi.

ERALP Özgür (2009). Avukatl›k Mevzuat›, AnkaraBarosu Yay›nlar›.

EREM Faruk (2007). Avukatl›k Meslek Kurallar›

(fierh), Ankara Barosu Yay›nlar›, 4. Bask›.GÖREN Ömer (2010). Karfl›laflt›rmal› Avukatl›k -

Noterlik Hukuku. Adalet Yay›nevi.GÜNER Semih (2002). Avukatl›k Mevzuat›, Ankara

Barosu Yay›nlar›.ÖZKAN Meral Sungurtekin (2006). Avukatl›k Hukuku,

Bar›fl Yay›nlar› - Fakülteler Kitabevi.

http://www.barobirlik.org.trhttp://www.adalet.gov.trhttp://www.turkiye.gov.tr


Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Avukat›n müvekkiliyle ve mahkemeyle olan iliflkisinden kaynaklanan yü-kümlülüklerini aç›klayabilecek,Avukat›n yarg›lama mercileri ve resmi makamlarla iliflkilerinde uymas› gere-ken yükümlülüklerini aç›klayabilecek,Avukat›n, avukatl›k statüsünden kaynaklanan yükümlülüklerini anlatabile-ceksiniz.

‹çindekiler

• Ayd›nlatma yükümlülü¤ü• Dosya tutma• Sadakat yükümlülü¤ü

• Hesap verme• Vekâlet görevi• S›r saklama

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

N

N

N


Avukat›nYükümlülükleri

• AVUKAT-MÜVEKK‹L ‹L‹fiK‹S‹NDENKAYNAKLANANYÜKÜMLÜLÜKLER

• AVUKAT-MAHKEME ‹L‹fiK‹S‹NDENKAYNAKLANANYÜKÜMLÜLÜKLER

• AVUKATIN YARGILAMAMERC‹LER‹ VE RESM‹MAKAMLARLA ‹L‹fiK‹LER‹NDENKAYNAKLANANYÜKÜMLÜLÜKLER‹

• AVUKATLIK STATÜSÜNDENKAYNAKLANANYÜKÜMLÜLÜKLER


AVUKAT-MÜVEKK‹L ‹L‹fiK‹S‹NDEN KAYNAKLANANYÜKÜMLÜLÜKLER

Ayd›nlatma Yükümlülü¤üAvukat›n ayd›nlatma yükümlü¤ünün kapsam›, somut olay›n özellikleri ve flartlar›çerçevesinde belirlenir. Avukat›n ayd›nlatma yükümlülü¤ü, müvekkilinin konuyailiflkin gerekli bilgiye sahip k›l›nmas›na yöneliktir. Avukat›n bu yükümlülü¤ününkapsam›, müvekkilin kültür düzeyine, hukuki bilgisizli¤ine göre belirlenmelidir.Ancak meseleyi mesle¤e yabanc› bir tarzda kolluk kuvveti gibi araflt›rmak avuka-t›n görevi de¤ildir. Avukat›n üstlendi¤i vekâlet görevi ayd›nlatma yükümlülü¤ününyerine getirilmesini zorunlu k›lar. Ancak bu yükümlülü¤ün yerine getirilmesininvekil eden sebebi ile güçleflti¤i veya olanaks›zlaflt›¤› durumlarda avukat bu yü-kümlülü¤ü yerine getirmeye zorlanamaz.

Avukat ile vekil eden aras›nda güven temeline dayal› bir hukuki iliflki mevcutolmas› gerekti¤inden, vekil edenin kendisine verdi¤i bilgilerin do¤ru olmad›¤›n›avukat›n var sayabilmesi mümkün de¤ildir. Ancak zorlay›c› sebepler ve hakl› ge-rekçeye dayal› bir flüphenin varl›¤› halinde, avukat›n ayr›ca bu hususa aç›kl›k ge-tirme ve ister hukuki, ister ekonomik nitelikte olsun, vekil edenin verece¤i yanl›flbilgilerin yarataca¤› sonuçlara aç›kça dikkat çekme zorunlulu¤u vard›r.

Sadakat Yükümlülü¤üAsl›nda sadakat yükümlülü¤ü, avukat›n vekil edenine karfl› olan di¤er mesleki yü-kümlülüklerinin de temelini oluflturur.

Sadakat yükümlülü¤ünün temelinde avukat ile vekil eden aras›ndaki özel nite-likte güven iliflkisi yer al›r. Avukat gerek vekil edenini temsil ederken gerekse deona hukuki dan›flmanl›k yaparken do¤ru, emin, amaca en uygun ve kapsaml› fle-kilde onu bilgilendirmek ve temsil etmek durumundad›r. Bu görevleri yaparkenavukat›n ba¤›ms›z olmas› ve kiflisel menfaatleri dikkate almamas› gerekir.

Sadakat yükümlülü¤ü, gerek vekâlet görevinin yerine getirilmesi s›ras›nda, ge-rekse de vekâlet görevi bittikten sonra devam eder. Bu yükümlülük kapsam›ndaavukat kendisine duyulan güvene uygun biçimde vekil edenin menfaatlerini koru-mal› ve kendi menfaatini vekil edeninkine tabi k›lmal›d›r.

Avukat›n Yükümlülükleri

Avukat›n ayd›nlatmayükümlülü¤ü, vekil edenininkonuya iliflkin gerekli bilgiyesahip k›l›nmas›na yöneliktir.

Sadakat yükümlülü¤ünün alt gerekleri afla¤›daki gibidir:• Uygunsuz ifllerin reddi zorunlulu¤u,• Çat›flan menfaatleri temsil etmekten kaç›nma yükümlülü¤ü,• Taraf de¤ifltirmekten kaç›nma yükümlülü¤ü (taraf de¤ifltirme yasa¤›).

Sadakat yükümlülü¤ünün alt gerekleri nelerdir?

Edimini Özenle ‹fa Yükümlülü¤üAvukat›n üstlendi¤i vekâlet görevini özenle yerine getirme yükümlülü¤ü, Avukat-l›k Kanunu’nun 34. maddesinde düzenlenmifltir. Avukatl›k kamu güvenli¤ine maz-har hizmetlerden biri olarak yüksek özen yükümlülü¤ünü gerektirir. Avukatl›kgösterilmesi gereken özenin objektif nitelikte olmas› gereken bir meslektir.

Avukat›n özen yükümlülü¤ünün gereklerini yerine getirmemesi, hukuki yapt›-r›mlar›n (maddi-manevi tazminat) yan› s›ra, disiplin yapt›r›mlar›na maruz kalmas›-na da sebep olabilir. Özen yükümlülü¤ünün avukat taraf›ndan gere¤i gibi yerinegetirilmemesi durumunda menfaatlerinin bofla ç›kmas›ndan do¤an vekil eden za-rar›n›n avukat taraf›ndan tazmini gerekir. Avukat›n özen yükümlülü¤ünün gere¤i-ni yerine getirmedi¤i hususunda ispat yükü vekil edene düfler. Yine avukat özenyükümlülü¤ünün gereklerini yerine getirmedi¤inde Avukatl›k Kanunu’nun 34.maddesine ayk›r›l›k söz konusu olur ve böyle bir durumda üzerine düflen edim yü-kümlülü¤ünü özenle ifa etmeyen avukata disiplin cezas› verilmesi gerekir.

Edimini fiahsen Yerine Getirme Yükümlülü¤üAvukat, kural olarak üstlendi¤i ifli bizzat yapmakla yükümlüdür. Verilen vekâlet-namede avukat baflkas›n› tevkile yetkili k›l›nm›fl ise, yaz›l› sözleflmede aksine hü-küm bulunmad›kça, vekâlet verilen avukat bu ifli baflka bir avukat ile birlikte veyabaflka bir avukata vererek takip ettirebilir.

Avukat›n üstlendi¤i bir ifli tevkil yetkisi dâhilinde bir meslektafl›na devretmesihalinde, tevkil olunan avukat, ifli flahsen yerine getirmekle yükümlü olan tevkileden avukat›n yerine kaim yani alt vekil olur. Tevkil edilen avukat, tevkil edenavukat birlikte üstlendi¤i vekâlet görevinin gere¤ini yerine getirmek borcu alt›nda-d›r. Tevkil eden avukat›n yerine geçen, alt vekil konumunda bulunan tevkil edilenavukat, ba¤›ms›z olarak hareket eder. Di¤er bir deyiflle vekâlet iflini yürütürkentevkil eden avukattan emir ve talimat almaz.

Tevkil eden avukat, tevkil etti¤i meslektafl›n›n kusurlar›yla meydana getirdi¤izarardan tevkil edilen avukat ile birlikte müteselsilsen sorumlu olur. Buna karfl›l›k,avukat›n hizmet sözleflmesiyle çal›flt›rd›¤› hukukçulara, flahsen ifas› önemli olanbaz› iflleri b›rakmas› halinde bile, bu kimseler hukuken alt vekil de¤il; fakat yar-d›mc› kifli konumunda bulunduklar›ndan, bu kiflilerin vekil edene verdi¤i zararlar-dan dolay› avukat›n sorumlulu¤u, Borçlar Kanunu’nun 100. maddesi uyar›nca olur.

Avukat›n edimini flahsen yerine getirme yükümlülü¤ünün kapsam›na neler girer?

Vekâletten Uygun Olmayan Zamanda ÇekilmektenKaç›nma Yükümlülü¤üAvukat kural olarak üstlendi¤i ifli sonuna kadar takip etmek ve vekil edenine bil-gi vermek zorundad›r. Ancak avukat-vekil eden iliflkisi, özel nitelikte bir güvenedayand›¤›ndan, güvenin sars›lmas› durumunda gerek avukat bak›m›ndan herhan-gi bir sebep göstermeden vekâletten çekilmek, gerekse de vekil eden bak›m›ndanyine sebep göstermeden avukat› azletmek haklar› mevcut bulunmaktad›r.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

Avukat›n özenyükümlülü¤ünün gerekleriniyerine getirmemesi, hukukiyapt›r›mlar›n yan› s›ra,disiplin yapt›r›mlar›na dasebep olabilir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

Avukat›n vekâletten çekilmesi, vekil edenin menfaatlerini bizzat korumas›naveya bir baflkas›n› vekil tayin etmesine olanak tan›yacak bir zamanda olmal›d›r.

Belli bir ifli takipten veya savunmadan kendi iste¤i ile çekilen avukat›n bu ifleait vekâlet görevi, durumun vekil edenine tebli¤inden itibaren on befl (15) gün sü-reyle devam eder.

Avukat›n görülmekte olan bir davada vekâletten çekilmesi halinde, bu durumailiflkin olarak ilgili mahkemeyi de bilgilendirmesi gerekir. Mahkemeye vekilin isti-fas›n›n ulaflmas› ile birlikte vekilin vekâlet görevi son bulur. Art›k mahkeme, o ve-kile karfl› veya o vekille birlikte hiçbir usul ifllemi yapamaz.

Vekil Edenin Talepleri Dairesinde Vekâlet GöreviniYürütme Yükümlülü¤üAvukat›n yürüttü¤ü faaliyette baflar› ve masraf rizikosunu sonuçta vekil eden tafl›mak-tad›r. Bu yüzden, avukat, görevini vekil edenin hakl› talepleri dairesinde yürütür.

Vekil Eden Menfaatlerini Koruma ve Savunmada EnGüvenilir Usulün ‹zlenmesi Yükümlülü¤üAvukatl›k faaliyeti sürdürülürken, vekil edenin hakk›na ulaflmas› için birçok huku-ki yolun varl›¤›yla karfl›lafl›lmas› çok s›k rastlan›lan bir durumdur. Böyle bir durum-da avukat vekil edenin menfaatini koruma ve savunmada en güvenilir olan yoluizlemelidir.

Vekil Edenine Yol Gösterme ve Tavsiyede BulunmaYükümlülü¤ü Avukat, hukuki uyuflmazl›¤›n çözümünde ilk olarak olay›n hukuki niteli¤ini tespiteder ve yapaca¤› hukuki yard›m›n türü ve yöntemini belirler. Avukat›n mesleki fa-aliyetleri öncelikle vekil edeni ayd›nlatma yükümlülü¤ünün yerine getirilmesiylebafllar. Bunun ard›ndan ise avukat›n vekil edenine yol gösterme ve tavsiyede bu-lunma yükümlülü¤ü gelir. Bu yükümlülü¤ün dört alt gere¤i vard›r:

• Dava Rizikosuna Dikkat Çekme Yükümlülü¤ü,• Masraf Rizikosuna Dikkat Çekme Yükümlülü¤ü,• Avukat›n Yarg›sal Nitelikte Olmayan Faaliyetine ‹liflkin ‹stiflare Yükümlülü¤ü,• Sulh Olunmas› S›ras›nda Avukata Düflen Dikkat Çekme Yükümlülü¤ü.

Avukat›n vekil edenine yol gösterme ve tavsiyede bulunma yükümlülü¤ünün alt gereklerinelerdir?

Üstlendi¤i Her ‹fl ‹çin Dosya Tutma Yükümlülü¤ü Avukatl›k Kanunu’nun 52. maddesine göre, avukat üzerine ald›¤› her ifl veya yaz›-l› mütalaas›na baflvurulan her husus hakk›nda düzenli dosya tutmakla yükümlü-dür. Dosya tutmayan avukat, bu yükümlülü¤ünü ihlal etmifl olur.

Av.K. m. 53’ e göre, avukat yapt›¤› görüflmelerden gerekli sayd›klar›n› bir tuta-nakla tespit eder. Tutana¤›n alt› görüflmede bulunanlar taraf›ndan imzalan›r.

Elinde Bulundurdu¤u Dava Evrak› ile ‹lgili YükümlülükleriAvukatl›k Kanunu’nun 39. maddesine göre avukat, avukatl›k ücreti ve yapm›fl ol-du¤u giderler kendisine ödenmedikçe, elinde bulunan evrak› geri vermekle yü-kümlü de¤ildir. Bu hükümden aksi ile kan›t yoluyla yöntemi vas›tas›yla ç›kar›lacak

454. Ünite - Avukat ›n Yükümlülükler i

Avukat kural olaraküstlendi¤i ifli sonuna kadartakip etmek ve vekil edeninebilgi vermek zorundad›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P


3

sonuç, ücreti ve yapm›fl oldu¤u giderler vekil edence ödendi¤inde avukat›n elin-de bulundurdu¤u evrak› vekil edene iade etmekle yükümlü oldu¤udur.

Avukat›n, ücret ve masraf alaca¤› ödeninceye kadar elde bulundurdu¤u evrak›iadeden kaç›nma konusundaki hakk›n›n, hakk›n kötüye kullan›lmas› yasa¤› çerçe-vesinde, kötüye kullan›lmamas› gerekir.

Evrak› Saklama Yükümlülü¤üAv.K. m. 39 gere¤ince avukat, kendisine tevdi olunan evrak›, vekâletin sona erme-sinden itibaren üç y›l süre ile saklamakla yükümlüdür. Saklama yükümlülü¤ü, ia-de yükümlülü¤ünün güvence alt›na al›nmas› amac›ndan kaynaklan›r. Ayn› madde-nin I. f›kras›n›n 2. cümlesi gere¤ince evrak›n geri al›nmas›n›n vekil edene yaz› ilebildirilmesi suretiyle, üç y›ll›k sürenin üç aya indirilmesi de mümkündür.

Evrak›n Vekil Edence ‹ncelenmesine Katlanma Yükümlülü¤üHer somut olayda olay›n özelliklerine göre yorumlanmak ve hakk›n kötüye kulla-n›lmas› yasa¤› ihlal edilmemek kayd›yla, avukat vekil edenin gerekli evraklar› in-celeme yetkisine katlanmak zorundad›r.

Hesap Verme Yükümlülü¤üAvukat›n hesap verme yükümlülü¤ü Avukatl›k Meslek Kurallar›n›n 43. maddesin-de, “Vekil eden ad›na al›nan paralar ve baflkaca de¤erler geciktirilmeksizin vekiledene duyurulur ve verilir. Vekil eden ile ilgili bir hesap varsa, uygun sürelerdedurum yaz›yla bildirilir” hükmü ile düzenlenmifltir.

Genifl anlamda hesap verme yükümlülü¤ü, avukat›n sadakat ve özen yüküm-lülüklerinin bir alt gere¤idir. Hesap verme yükümlülü¤ü, vekâlet konusu iflin gö-rülmesini tamamlay›c› ve elde olan veya kalan fleylerin vekil edene iadesini sa¤la-mak suretiyle de vekâlet iliflkisinin tasfiyesini de haz›rlay›c› bir husustur.

S›r Saklama Yükümlülü¤üS›r saklama yükümlülü¤ü, Avukatl›k Kanunu’nun 36. maddesinde ve Meslek Ku-rallar›n›n 37. maddesinde düzenlenmifltir. Bu yükümlülük, avukat›n vekil edeniylearas›nda kurulmufl bulunan ve karfl›l›kl› sadakat gerektiren özel nitelikteki güveniliflkisine dayan›r. Bu yükümlülük sayesinde, vekil eden kendisini temsil eden avu-kat›na haklar›n› korumas› konusunda tam bir güven duyar. Mahkemeye intikaleden her olayda taraflar›n tamam›, sisteme ve sistemin unsurlar›na güvenmelidir.

Avukatl›k Kanunu’na göre, avukat›n meslek s›rr› gere¤i tan›kl›ktan çekinmesi-nin söz konusu oldu¤u hallerde vekil edenin onay vermesi avukat› bu konudaba¤lamaz, avukat vekil edenin bu konudaki r›zas›na ra¤men tan›kl›k etmeyebilir.

Avukat›n s›r saklama yükümlülü¤ü, vekâlet görevi son bulduktan sonra da de-vam eder. Avukat›n mesle¤ini icra ederken edindi¤i ve vekil eden aç›s›ndan gizlikalmas› gereken, bir baflka deyiflle herkesçe bilinmeyen vekil edenin özel yaflamalan›n› ilgilendiren hususlar avukat aç›s›ndan meslek s›rr› teflkil eder. Meslek s›r-r›ndan söz edebilmek için, s›rr›n ö¤renilmesi ile mesleki faaliyet aras›nda bir ne-densellik ba¤› bulunmas› gerekir.

Avukat›n s›r saklama yükümlülü¤ünü gere¤i gibi yerine getirmemesi, vekil ede-nin maddi ve/veya manevi zarara u¤ramas›na sebep olursa bu durum avukat›n hu-kuki sorumlulu¤unu gerektirir.

Bazen bir iflletmeye özgü ticari bir husus veya vergiyle ilgili bir bilgi veya siya-si nitelikteki bir husus da avukat taraf›ndan gizli tutulmal›d›r. Ancak, avukat›n mes-lek s›rr› ile ba¤l›l›ktan kurtulabilmesini sa¤layan baz› haller bulunmaktad›r. Bunlar;


Avukat›n s›r saklamayükümlülü¤ü, vekâlet görevison bulduktan sonra dadevam eder.

Avukat, avukatl›k ücreti veyapm›fl oldu¤u giderlerkendisine ödenmedikçe,elinde bulunan evrak› gerivermekle yükümlü de¤ildir.

Vekil edenin R›zas›: Avukatl›k Kanunu’nun 36.maddesinde de belirtildi¤i üze-re, s›rr›n aç›klanmas› konusunda vekil edeninin bir r›zas› varsa avukat s›r saklamayükümlülü¤ünden kurtulmaktad›r.

Izt›rar Hali: Avukat›n taammüden ifllenen a¤›r suçlar konusunda bilgi sahibi ol-mas› halinde bunu aç›klamas› gerekti¤i savunulur. Ancak doktrinde bu görüfle kar-fl›t görüfller de vard›r.

Avukat›n Özel Hukuka Dayanan Tazminat ‹stemi, Ceza Hukukuna DayananYapt›r›m veya Meslek Hukukuna Özgü Disiplin Cezas› Tehdidi Alt›nda Bulunma-s› Hali: Avukat›n, özel hukuka iliflkin bir tazminat istemi, meslek hukukuna özgübir disiplin cezas› veya ceza hukukuna dair bir ceza tehdidi alt›nda bulundu¤u hal-ler ile ücret konusundaki ihtilaflarda, mevcut maddi ve hukuki durum çerçevesin-de kendi kiflisel menfaatlerini koruma yetkisine sahip oldu¤u kabul edilmelidir. Bugibi hallerde, vekil edenin avukat›n s›r saklamakla yükümlü oldu¤unda ›srar etme-si, hileli hareket say›lmal› ve avukat bu çerçevede s›r saklama yükümlülü¤ündenkurtulmufl kabul edilebilmelidir.

Avukat›n meslek s›rr› ile ba¤l›l›ktan kurtulabilmesini sa¤layan haller nelerdir?

AVUKAT-MAHKEME ‹L‹fiK‹S‹NDEN KAYNAKLANANYÜKÜMLÜLÜKLERAvukat›n asl›nda iki yönlü ifllevi vard›r. Avukat, bir taraftan hukukun uygulanma-s› ve adaletin gerçeklefltirilmesi yarar›na faaliyet gösterir; di¤er taraftan ise avukatvekil edenin kiflisel menfaatlerini korur. Ancak avukat›n vekil edenin kiflisel men-faatlerini koruma ifllevi hukuk ve yasalarla s›n›rl›d›r. Avukat, vekil edeninin men-faatlerini, mevcut hukuk düzenini ihlal ederek veya dolanarak koruyamaz. Avukatbuna izinli olmad›¤› gibi, hukuki istemlerin yürürlü¤e konulmas›nda hukuken ka-bul görmeyen yollardan da faydalanamaz.

Hukuka ve hakkaniyete uygun olmayan ve hukuk düzenine ters düflen biramaç güden menfaatlerin himayesi kabul göremez. Avukat›n yürürlükteki huku-kun uygulanmas›n› engellemesine izin verilemez.

Gerçe¤in Bulunmas›na Katk› Sa¤lama Yükümlülü¤ü Hukuk yarg›lamas›nda kural olarak, yarg›ç kendisine taraflarca sunulan olaya ilifl-kin verileri karar›na esas almak zorunda oldu¤u için, avukat hukuken önemli olantüm bilgi ve belgeleri ileri sürmeli, bu hususlar› ortaya koymal› ve bu konudaözenli çal›flmal›, dava malzemelerini ay›klamal›, yarg›lama ile iliflkili olmayanlar›yarg›lamadan uzak tutmal›d›r.

Uyuflmazl›¤a uygulanacak mevzuat› tespit yarg›c›n görevi olmas›na ra¤men, avu-kat›n bu konudaki müdahale ve katk›lar› da çözüm aç›s›ndan son derece önemlidir.

Teklif Olunan Bir ‹fli Haks›z veya Yolsuz Buldu¤unda Red Yükümlülü¤üVekil edenin, avukata vekâlet vermesine sebep olan konuda bir dava açman›n so-nuç vermeyece¤i belli olmas›na ra¤men, avukat taraf›ndan dava aç›lacak olursa,Av.K. m. 38/a hükmü ihlal edilmifl olur. Zira burada sadece karfl› tarafa güçlük ç›-karmak, onu zahmete sokmak için dava hakk› kullan›lm›fl olacakt›r. Hukuken hi-mayeye de¤er herhangi bir menfaat bulunmamas›na ra¤men dava aç›lmas› isedo¤ruluk ve güven kural›na uygun davranma konusundaki yükümlülü¤ün ihlalianlam›na gelir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

Avukat›n vekil edenin kifliselmenfaatlerini koruma ifllevihukuk ve yasalarla s›n›rl›d›r.

Uyuflmazl›¤a uygulanacakmevzuat› tespit yarg›c›ngörevidir ama avukat›n bukonudaki katk›lar› daçözüme yard›mc› olur.

Davay› Sürüncemede B›rakmaktan Kaç›nma Yükümlülü¤üUsul hukuku, hukuksal bar›fl ve kesinli¤in sa¤lanmas› ve korunmas› yoluyla sade-ce taraflara de¤il kamusal menfaatlere de hizmet eder. Usul hukukunda amaç hu-kuki ihtilaf›n tasfiyesinin sürüncemeye u¤rat›lmaks›z›n olabildi¤ince çabuk biçim-de sonuçlanmas›d›r. Bu ba¤lamda avukat da davan›n olabildi¤ince çabuk sonuç-land›r›lmas› için gerekeni yapmakla yükümlüdür. Avukat bu yükümlülü¤ü ihlalederek davan›n bafllang›c›nda veya davan›n yürütülmesi s›ras›nda yap›lan usulü ifl-lemler ile ilgili davay› yavafllatamaz.

Tan›klarla Temasa Geçmek ve Onlar› Etkilemekten Kaç›nma Yükümlülü¤ü Avukat, esasen tan›k olarak dinlenebileceklerle iliflki kurmamal›d›r. Avukatl›k Mes-lek Kurallar›n›n 24. maddesine göre, avukat ileride tan›k olarak dinlenecek kimse-lerden istisnai hallerde baz› hususlar› ö¤renmek mecburiyetinde kalsa bile, bu ki-flileri etkilemifl olma flüphesi alt›nda kalmaktan kendisini korumal›d›r. Bu ba¤lam-da avukat tan›klara tavsiyede bulunamaz, ne flekilde tan›kl›k edecekleri veya yar-g›ç önünde nas›l hareket edecekleri hakk›nda onlara talimat veremez.

Avukat›n tan›klarla iliflkilerine iliflkin kurallar nelerdir?

Bilirkiflilerle ‹liflkisi Bak›m›ndan Tabi Oldu¤u YükümlülükAvukat›n tan›klarla olan iliflkilerde dikkat etmek zorunda oldu¤u hususlar, avukat›nbilirkiflilerle olan iliflkisi aç›s›ndan da geçerlidir. Avukat bilirkifliler ile olan iliflkiler-de de, bu hususlara dikkat etmelidir. Bu ba¤lamda avukat›n, bir bilirkifliyle haz›rla-nan bir bilirkifli raporunun de¤ifltirilmesini sa¤layacak flekilde bir iliflki kurmas›meslek kurallar›na ayk›r› olur. Bu durum ceza hukuku anlam›nda da suç teflkil eder.

AVUKATIN YARGILAMA MERC‹LER‹ VE RESM‹MAKAMLARLA ‹L‹fiK‹LER‹NDEN KAYNAKLANANYÜKÜMLÜLÜKLER‹ Avukatl›k Meslek Kurallar›n›n 17. maddesinde, avukat›n yarg›ç ve savc›larla iliflki-sinde, avukatl›k hizmetinin özelliklerinden kaynaklanan ölçülere uygun davran-mak zorunda oldu¤u, bu iliflkilerde karfl›l›kl› sayg›n›n esas oldu¤u belirtilmifltir.

Avukat, yarg›çlar› ve di¤er resmi mercilerde görevli olanlar›, adli olmayan yol-lardan etkilememelidir. Avukat›n üzerinde çal›flt›¤› dava ile ilgili yarg›lama ve veri-len karar hakk›nda, davan›n bitiminden sonra, objektif ve uygun bir lisanla olmakkayd›yla kamuoyunda elefltirilerde bulunmas› engellenemez.

AVUKATLIK STATÜSÜNDEN KAYNAKLANANYÜKÜMLÜLÜKLER Avukat, mesle¤e girifli ve avukat statüsünü kazanmas› ile birlikte pek çok yüküm-lülük alt›na girer. Avukat›n bu ba¤lamda ortaya ç›kan ilk statüsel yükümlülü¤ü, birbüro edinmek ve baro levhas›na yaz›lmakt›r. Ayr›ca avukat mesle¤ini icra etmeyebafllad›¤› andan itibaren baro keseneklerini ödemek, baronun ola¤an ve ola¤anüs-tü genel kurul toplant›lar›na kat›lmak, baro organlar›nda alm›fl oldu¤u görevleriyerine getirmek, CMK m. 150 gere¤ince görevlendirildi¤i iflleri görmek, baro lev-has›nda yaz›l› bürosundan baflka yerlerde, mahkeme salonlar›nda veya adliye bi-nas› içinde baflka bir yerde ifl sahipleri ile hukuki dan›flma ve ifl kabulü amac› ile


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

Avukat, yarg›çlar› ve di¤erresmi mercilerde görevliolanlar›, adli olmayanyollardan etkilememelidir.

bir araya gelmekten kaç›nmak, hâkim veya Cumhuriyet Savc›s›n›n efli, sebep veyanesep itibar›yla usul ve füru¤undan veya 2. dereceye kadar h›s›mlar›ndan ise, da-vada avukatl›k etmekten kaç›nmak, meslekle ba¤daflmayan nitelikte bir baflka ifliyapmaktan kaç›nmak; TBB ve baro organlar›ndaki görevleri dolay›s›yla ö¤rendik-lerini aç›klamaktan kaç›nmak ile yükümlü olur.

Yine avukat›n ç›kar karfl›l›¤› ifl temin etmek, çekiflmeli haklar› edinmek veyabunlar›n edinilmesine arac›l›k etmek, ifl temin etmek için reklam say›labilecek hertürlü teflebbüs ve harekette bulunmak, özellikle tabelalar›nda ve bas›l› kâ¤›tlar›n-da avukat unvan› ve akademik unvanlar› d›fl›nda bir s›fat kullanmaktan kaç›nmakbiçiminde yükümlülükleri de vard›r.


Avukat›n statüselyükümlülüklerinin bafl›ndabir büro edinmek ve barolevhas›na yaz›lmak gelir.


Avukat›n müvekkiliyle ve mahkemeyle olan ilifl-

kisinden kaynaklanan yükümlülüklerini aç›kla-

mak.

Avukat›n müvekkili ile iliflkilerinden kaynakla-nan bir çok yükümlülü¤ü bulunmaktad›r. Bunla-r› saymak gerekirse:Avukat›n ayd›nlatma yükümlülü¤ü; sadakat yü-kümlülü¤ü; edimini özenle ifa yükümlülü¤ü; edi-mini flahsen yerine getirme yükümlülü¤ü; vekâ-letten uygun olmayan zamanda çekilmekten ka-ç›nma yükümlülü¤ü; vekil edenin talepleri daire-sinde vekâlet görevinin yürütme yükümlülü¤ü;vekil eden menfaatlerini koruma ve savunmadaen güvenilir usulün izlenmesi yükümlülü¤ü; ve-kil edenine yol gösterme ve tavsiyede bulunmayükümlülü¤ü; üstlendi¤i her ifl için dosya tutmayükümlülü¤ü; elinde bulundurdu¤u dava evrak›ile ilgili yükümlülü¤ü; elinde bulundurdu¤u ev-rak› saklama yükümlülü¤ü; elinde bulundurdu-¤u evrak›n vekil edence incelenmesine katlanmayükümlülü¤ü; hesap verme yükümlülü¤ü ve s›rsaklama yükümlülü¤ü olarak belirtilebilir.Avukat›n mahkeme ile iliflkilerinde uymak zo-runda oldu¤u bir çok yükümlülük bulunmakta-d›r. Bunlar› saymak gerekirse; Avukat›n gerçe-¤in bulunmas›na katk›da bulunma yükümlülü-¤ü; davay› sürüncemede b›rakmadan kaç›nmayükümlülü¤ü; tan›klarla temasa geçmek ve on-lar› etkilemekten kaç›nma yükümlülü¤ü; bilirki-flilerle iliflkisi bak›m›ndan tabi oldu¤u yükümlü-lükler bulunmaktad›r.

Avukat›n yarg›lama mercileri ve resmi makam-

larla iliflkilerinde uymas› gereken yükümlülükle-

rini aç›klamak

Avukatl›k Meslek Kurallar›n›n 17. maddesinde,avukat›n yarg›ç ve savc›larla iliflkisinde, avukat-l›k hizmetinin özelliklerinden kaynaklanan ölçü-lere uygun davranmak zorunda oldu¤u, bu ilifl-kilerde karfl›l›kl› sayg›n›n esas oldu¤u belirtilmifl-tir. Baflka bir ifadeyle avukat, yarg›çlar› ve di¤erresmi mercilerde görevli olanlar›, adli olmayanyollardan etkilememeli, bu yönde giriflimlerdebulunmamal›d›r.

Avukat›n, avukatl›k statüsünden kaynaklanan

yükümlülüklerini anlatabilmek.

Avukat›n bu ba¤lamda ortaya ç›kan ilk statüselyükümlülü¤ü, bir büro edinmek ve baro levhas›-na yaz›lmakt›r. Ayr›ca avukat›n mesle¤ini icra et-meye bafllad›¤› andan itibaren baro kesenekleri-ni ödemek, baronun ola¤an ve ola¤anüstü genelkurul toplant›lar›na kat›lmak, baro organlar›ndaalm›fl oldu¤u görevleri yerine getirmek, CMK m.150 gere¤ince görevlendirildi¤i iflleri görmek, ba-ro levhas›nda yaz›l› bürosundan baflka yerlerde,mahkeme salonlar›nda veya adliye binas› içindebaflka bir yerde ifl sahipleri ile hukuki dan›flmave ifl kabulü amac› ile bir araya gelmekten kaç›n-mak, meslekle ba¤daflmayan nitelikte bir baflkaifli yapmaktan kaç›nmak; TBB ve baro organla-r›ndaki görevleri dolay›s›yla ö¤rendiklerini aç›k-lamaktan kaç›nmak yükümlülükleri vard›r.

Özet

1NA M A Ç

2NA M A Ç

3NA M A Ç


1. Afla¤›dakilerden hangisi avukat›n, avukat - müvekkililiflkisinden kaynaklanan yükümlülüklerinden de¤ildir?

a. Ayd›nlatma yükümlülü¤ü,b. Sadakat yükümlülü¤ü,c. Edimini özenle yerine getirme yükümlülü¤ü,d. Dilekçe yazma yükümlülü¤ü,e. Edimini flahsen yerine getirme yükümlülü¤ü,


a. Vekâletten uygun olmayan zamanda çekilmek-ten kaç›nma yükümlülü¤ü,

b. Müvekkil talimatlar› dairesinde vekâlet göreviniyürütme yükümlülü¤ü,

c. Müvekkil menfaatlerini koruma ve savunmadaen güvenilir usulün izlenmesi yükümlülü¤ü,

d. Müvekkiline yol gösterme ve tavsiyede bulun-ma yükümlülü¤ü,

e. Dosya inceleme yükümlülü¤ü,


a. Tan›klara verecekleri ifadeleri ö¤retme yüküm-lülü¤ü,

b. Üstlendi¤i her ifl için dosya tutma yükümlülü¤üc. Avukat›n elinde bulundurdu¤u dava evrak› ile

ilgili yükümlülü¤üd. Avukat›n hesap verme yükümlülü¤üe. Avukat›n s›r saklama yükümlülü¤ü

4. Afla¤›dakilerden hangisi avukat - mahkeme iliflkisin-den kaynaklanan yükümlülüklerinden de¤ildir?

a. Gerçe¤in bulunmas›na katk›da bulunma yüküm-lülü¤ü

b. Polis ile iflbirli¤i yapma yükümlülü¤ü,c. Teklif olunan bir ifli haks›z veya yolsuz buldu-

¤unda red yükümlülü¤üd. Davay› sürüncemede b›rakmaktan kaç›nma yü-

kümlülü¤üe. Tan›klarla temasa geçme ve onlar› etkilemekten

kaç›nma yükümlülü¤ü

5. Hangi yükümlülük asl›nda, avukat›n vekil edeninekarfl› olan di¤er mesleki yükümlülüklerinin de temelinioluflturur?

a. Polis ile iflbirli¤i yapma yükümlülü¤ü,b. Davay› sürüncemede b›rakmaktan kaç›nma yü-

kümlülü¤üc. Sadakat yükümlülü¤ü,d. Tan›klara verecekleri ifadeleri ö¤retme yüküm-

lülü¤ü,e. Dilekçe yazma yükümlülü¤ü,

6. Avukat, kural olarak üstlendi¤i ifli bizzat yapmaklayükümlü olmas› avukat›n hangi yükümlülü¤ünün so-nucudur?

a. Avukat›n ayd›nlatma yükümlülü¤üb. Avukat›n sadakat yükümlülü¤ü,c. Vekil eden menfaatlerini koruma ve savunmada

en güvenilir usulün izlenmesi yükümlülü¤ü,d. Avukat›n edimini flahsen yerine getirme yüküm-

lülü¤ü,e. Edimini özenle ifa yükümlülü¤ü

7. Belli bir ifli takipten veya savunmadan kendi iste¤iile çekilen avukat›n bu ifle ait vekâlet görevinin, bu du-rumun vekil edenine tebli¤inden itibaren on befl (15)gün süreyle devam etmesi avukat›n hangi yükümlülü-¤ünün sonucudur?

a. Kolluk ile iflbirli¤i yapma yükümlülü¤ü,b. Davay› sürüncemede b›rakmaktan kaç›nma yü-

kümlülü¤üc. Vekil eden menfaatlerini koruma ve savunmada

en güvenilir usulün izlenmesi yükümlülü¤ü,d. Avukat›n sadakat yükümlülü¤ü,e. Vekâletten Uygun Olmayan Zamanda Çekilmek-

ten Kaç›nma Yükümlülü¤ü

8. Avukat›n yürüttü¤ü faaliyette baflar› ve masraf riziko-sunu sonuçta müvekkil tafl›r. Bu yüzden, avukat›n, göre-vini vekil edenin hakl› talepleri dairesinde yürütmesi ge-reklili¤inin dayana¤› avukat›n hangi yükümlülü¤üdür?

a. Vekil edenin talepleri dairesinde vekâlet görevi-nin yürütüme yükümlülü¤ü

b. Vekil eden menfaatlerini koruma ve savunmadaen güvenilir usulün izlenmesi yükümlülü¤ü

c. Avukat›n vekil edenine yol gösterme ve tavsiye-de bulunma yükümlülü¤ü

d. Avukat›n sadakat yükümlülü¤ü,e. Davay› sürüncemede b›rakmaktan kaç›nma yü-

kümlülü¤ü



9. Afla¤›dakilerden hangisi avukat›n vekil edenine yolgösterme ve tavsiyede bulunma yükümlülü¤ünün altgereklerinden de¤ildir?

a. Yarg›laman›n kurucu unsuru olma yükümlülü-¤ü,

b. Masraf rizikosuna dikkat çekme yükümlülü¤üc. Dava rizikosuna dikkat çekme yükümlülü¤üd. Avukat›n yarg›sal nitelikte olmayan faaliyetine

iliflkin istiflare yükümlülü¤üe. Sulh olunmas› s›ras›nda avukata düflen dikkat

çekme yükümlülü¤ü

10. Avukat, kendisine tevdi olunan evrak›, vekâletin so-na ermesinden itibaren kaç y›l süre ile saklamakla yü-kümlüdür?

a. 1b. 2c. 3d. 4e. 5

SOCRATES’‹N SAVUNMASINDAN B‹R PARÇAMahkeme oylama yapm›fl ve Socrates’i ölüme mahkumetmifltir. Bunun üzerine Socrates afla¤›daki gibi bir sa-vunmaya bafllam›flt›r...Kenti karalayanlar›n size verecekleri kötü ad› iflitmekiçin çok beklemeniz gerekmeyecek, ey Atinal›lar; Sok-rates’i, bir bilgeyi öldürdünüz diyecekler; ve sizi k›na-mak istediklerinde bana bilge diyecekler, üstelik bilgeolmasam bile. E¤er biraz beklemifl olsayd›n›z, iste¤inizido¤an›n süreci karfl›lam›fl olacakt›. Çünkü görebilece¤i-niz gibi yafl›m çok ilerledi, ve ölüm beni çok uzaktabeklemiyor. fiimdi hepinize de¤il, ama yaln›zca beniölüme mahkum edenlere söylüyorum. Ve onlara diye-cek bir baflka fleyim daha var: Belki de ba¤›fllanmam›sa¤layacak türde sözler söylemedi¤im için mahkum ol-du¤umu düflünüyorsunuz, demek istiyorum ki, aklan-mak için gereken herfleyi yapmay› ve söylemeyi uygunbulmam›fl oldu¤um için. Hiç de de¤il; mahkum olma-ma götüren eksiklik hiç kuflkusuz sözcüklerin eksikli¤ide¤ildi. Bu iflitmeyi en çok istedi¤iniz türden konuflma-y› yapt›racak utanmazl›¤›n ya da yüzsüzlü¤ün ya dae¤ilimin olmamas›yd›-a¤lamak ve inlemek ve yakar-mak, ve baflkalar›ndan iflitmeye al›flt›¤›n›z ama ileri sür-dü¤üm gibi bana yak›flmayacak baflka pekçok fleyi yap-mak. O s›rada tehlikeye karfl›n özgür bir insana yarafl-mayacak hiçbirfley yapmamam gerekti¤ini düflündüm;ve flimdi de savunma biçemimden hiçbir piflmanl›k duy-muyorum; sizin istedi¤iniz gibi konuflup yaflamaktansa,kendim gibi konuflup ölmeyi ye¤lerim. Çünkü savafltaoldu¤u gibi yasa karfl›s›nda da benim ya da herhangibir insan›n ölümden kaçman›n her yoluna baflvurma-mas› gerekir. Savaflta s›k s›k oldu¤u gibi, bir insan silah-lar›n› f›rlat›p onu kovalayanlar›n önünde diz çöktü¤ün-de hiç kuflkusuz ölümden kurtulabilir; ve baflka tehlike-lerde de, e¤er bir insan herfleyi söylemeye ve yapmayaistekli ise, ölümden kaçman›n baflka yollar› vard›r. Güç-lük, dostlar›m, ölümden kaç›nmak de¤il, ama haks›zl›k-tan kaç›nmakt›r; çünkü o ölümden daha h›zl› koflar. Veyafll› ve yavafl oldu¤um için daha yavafl koflucu beniyakalad›; ama suçlay›c›lar›m›n uyan›k ve çevik olmala-r›na karfl›n, h›zl› koflucu taraf›ndan, haks›zl›k taraf›ndanyakaland›lar. Ve flimdi sizin taraf›n›zdan mahkum edil-mifl olarak ölüm cezas›n› çekmek üzere ayr›l›yorum,-onlar da gerçeklik taraf›ndan mahkum edilmifl olarakkendi yollar›na gidiyorlar-kötülük ve yanl›fll›k cezas›n›çekmek üzere; ve ödülüme sar›lmal›y›m, onlar da ken-dilerininkine. San›r›m bu tür fleyler yazg› olarak görüle-bilirler-ve san›r›m iyidirler.......Ayr›lma saati geldi, ve kendi yollar›m›za gidiyoruz-benölmeye, siz yaflamaya. Hangisinin daha iyi oldu¤unuyaln›zca Tanr› bilir.

Okuma Parças›


1. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-Müvekkil ‹liflkisin-den Kaynaklanan Yükümlülükler” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

2. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-Müvekkil ‹liflkisin-den Kaynaklanan Yükümlülükler” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

3. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-Müvekkil ‹liflkisin-den Kaynaklanan Yükümlülükler” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

4. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-mahkeme iliflkisin-den kaynaklanan yükümlülükler” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

5. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-Müvekkil ‹liflkisin-den Kaynaklanan Yükümlülükler” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

6. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-Müvekkil ‹liflkisin-den Kaynaklanan Yükümlülükler” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

7. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-Müvekkil ‹liflkisin-den Kaynaklanan Yükümlülükler” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

8. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-Mahkeme ‹liflkisin-den Kaynaklanan Yükümlülükler” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

9. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-Mahkeme ‹liflkisin-den Kaynaklanan Yükümlülükler” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

10. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat-Mesleki Statüsün-den Yükümlülükler” bafll›¤› alt›nda size verilenbilgileri gözden geçiriniz.

S›ra Sizde 1

Avukat›n sadakat yükümlülü¤ünün alt gerekleri flunlard›r:- Uygunsuz ifllerin reddi zorunlulu¤u- Çat›flan menfaatleri temsil etmekten kaç›nma yüküm-

lülü¤ü- Taraf de¤ifltirmekten kaç›nma yükümlülü¤ü (taraf de-

¤ifltirme yasa¤›)

S›ra Sizde 2

Avukat, kural olarak üstlendi¤i ifli bizzat yapmakla yü-kümlüdür. Verilen vekâletnamede avukat baflkas›n› tev-kile yetkili k›l›nm›fl ise, yaz›l› sözleflmede aksine hü-küm bulunmad›kça, vekâlet verilen avukat bu ifli baflkabir avukat ile birlikte veya baflka bir avukata vererek ta-kip ettirebilir.Avukat›n üstlendi¤i bir ifli tevkil yetkisi dâhilinde birmeslektafl›na devretmesi halinde, tevkil olunan avukat,ifli flahsen yerine getirmekle yükümlü olan tevkil edenavukat›n yerine kaim yani alt vekil olur. Tevkil edilenavukat, tevkil eden avukat birlikte üstlendi¤i vekâletgörevinin gere¤ini yerine getirmek borcu alt›ndad›r.Tevkil eden avukat›n yerine geçen, alt vekil konumun-da bulunan tevkil edilen avukat, ba¤›ms›z olarak hare-ket eder. Di¤er bir deyiflle vekâlet iflini yürütürken tev-kil eden avukattan emir ve talimat almaz.

S›ra Sizde 3

Avukat›n vekil edenine yol gösterme ve tavsiyede bu-lunma yükümlülü¤ünün alt gerekleri flunlard›r:- Dava Rizikosuna Dikkat Çekme,- Masraf Rizikosuna Dikkat Çekme,- Avukat›n Yarg›sal Nitelikte Olmayan Faaliyetine ‹lifl-

kin ‹stiflare,- Sulh Olunmas› S›ras›nda Avukata Düflen Dikkat Çek-

me.



S›ra Sizde 4

Avukat›n meslek s›rr› ile ba¤l›l›ktan kurtulabilmesinisa¤layan haller flunlard›r:- Vekil edenin R›zas›: Avukatl›k Kanunu’nun 36.mad-

desinde de belirtildi¤i üzere, s›rr›n aç›klanmas› ko-nusunda vekil edeninin bir r›zas› varsa avukat s›r sak-lama yükümlülü¤ünden kurtulmaktad›r.

- Izt›rar Hali: Avukat›n taammüden ifllenen a¤›r suçlarkonusunda bilgi sahibi olmas› halinde bunu aç›kla-mas› gerekti¤i savunulur. Ancak doktrinde bu görü-fle karfl›t görüfller de vard›r.

- Avukat›n özel hukuka dayanan tazminat istemi, cezahukukuna dayanan yapt›r›m veya meslek hukukunaözgü disiplin cezas› tehdidi alt›nda bulunmas›.

S›ra Sizde 5

Avukat, esasen tan›k olarak dinlenebileceklerle iliflkikurmamal›d›r. Avukat ileride tan›k olarak dinlenecekkimselerden istisnai hallerde baz› hususlar› ö¤renmekmecburiyetinde kalsa bile, bu kiflileri etkilemifl olmaflüphesi alt›nda kalmaktan kendisini korumal›d›r. Buba¤lamda avukat tan›klara tavsiyede bulunamaz, ne fle-kilde tan›kl›k edecekleri veya yarg›ç önünde nas›l hare-ket edecekleri hakk›nda onlara talimat veremez.

AYDIN Murat (2006), Avukatl›k Ücreti, Seçkin Yay›nevi.ÇEL‹K, M. Lamih (2007), Meslek Kurallar›nda Avukat -

Mahkeme ‹liflkileri, TBB Dergisi, Say› 74.GÖREN Ömer (2010), Karfl›laflt›rmal› Avukatl›k - Noter-

lik Hukuku. Adalet Yay›nevi.GÜNER Semih (2002), Avukatl›k Mevzuat›, Ankara Ba-

rosu Yay›nlar›.Türkiye Barolar Birli¤i’nin 27-28 May›s 1989 tarihinde Gi-

resun’da yap›lan XX. Ola¤an Genel Kurul Kararlar›



Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Avukatl›k mesle¤i ile ilgili genel kurallar› aç›klayabilecek,Avukat›n yarg› organlar› ve adli mercilerle iliflkilerinde uymas› zorunlu kural-lar› aç›klayabilecek,Avukat›n meslektafllar›yla iliflkilerinde dayan›flmas› ve uymak zorunda oldu-¤u kurallar› aç›klayabilecek,Avukat›n ifl sahipleriyle, barolarla ve Türkiye Barolar Birli¤iyle iliflkilerindeuymak zorunda oldu¤u kurallar› aç›klayabileceksiniz.

‹çindekiler

• Avukatl›k mesle¤i• Türkiye Barolar Birli¤i• Mesleki dayan›flma

• Meslek kurallar›• Barolar

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NN

N

N

Avukatl›k ve Noterlik Hukuku

Avukatl›k MeslekKurallar›

• AVUKATLIK MESLE⁄‹NE ‹L‹fiK‹NGENEL KURALLAR

• YARGI ORGANLARIYLA VE ADL‹MERC‹LERLE ‹L‹fiK‹LER

• MESLEKTAfiLAR ARASIDAYANIfiMA VE ‹L‹fiK‹LER

• ‹fi SAH‹PLER‹YLE ‹L‹fiK‹LER• BAROLARLA VE TBB ‹LE ‹L‹fiK‹LER


AVUKATLIK MESLE⁄‹NE ‹L‹fiK‹N GENEL KURALLARAvukatlar, yüklendikleri görevleri bu görevin kutsall›¤›na yak›fl›r bir flekilde özen,do¤ruluk ve onur içinde yerine getirmek ve avukatl›k unvan›n gerektirdi¤i sayg› vegüvene uygun biçimde davranmak ve Türkiye Barolar Birli¤i’nce belirlenen mes-lek kurallar›na uymakla yükümlüdür (Av. K. m.34 ). Türkiye Barolar Birli¤i taraf›n-dan konan bu kurallara uyulmamas› avukat için bir disiplin cezas›na çarpt›r›lmak-la sonuçlanabilir.

Meslek kurallar›n›n konulmas›nda amaç daha çok mesle¤e bir standart getir-mek ve mesle¤in öz disiplinini oluflturmakt›r. Avukatlar iflbu kurallar› koyar ikenbunu bir kanun yapmak yerine, meslek kural› olarak somutlaflt›rmamalar›ndaki te-mel gerekçe öz disiplinin kanun koyucu de¤il fakat mesle¤in muhatab› avukatlartaraf›ndan sa¤lanma kayg›s›d›r. Bu konuda “Avukatlar haklar›n› kullan›rlarken, herzaman hukuka ve hukuk mesle¤inin kabul görmüfl standartlar›na ve mesleki ahlakkurallar›na uygun davran›rlar (Havana Kurallar› m.23)”. Bu meslek kurallar›n›n sü-rekli geliflimini sa¤lamak üzere barolar, Türkiye Barolar Birli¤i Genel Kurulu’na,gündeme iliflkin hükümlere uyma flart› ile yeni teklifler getirebilir.

“Meslek kurallar›” mesle¤in düzen ve geleneklerini korumak ve yerlefltirmekve yasalar›n avukatlara yükledi¤i görevlerin onurlu bir flekilde yerine getirilmesi-ni sa¤lamak amac›yla oluflturulmufltur (M.Lamih Çelik, TBBB Dergisi. Say› 74,2008,s. 283).

Serbest bir irade sonucu kabul edilen meslek kurallar›, bir toplum yaflam› içinvazgeçilmez olarak kabul edilen avukatl›k mesle¤inin en iyi flekilde yap›lmas›n›garanti alt›na al›r. Stajyerler, meslek kurallar›na ve yönetmeliklerde belirlenenesaslara uymak zorundad›rlar (Av. K. 134)

Türk avukatlar›, barolar›n ve Türkiye Barolar Birli¤i’nin ba¤›ms›zl›¤› gere¤ineinanm›fllar ve bu konuda kendilerine gerek kifli, gerek kurulufl olarak düflen gö-revleri baflarma karar›na varm›fllard›r.

Mesleki çal›flmas›nda avukat, ba¤›ms›zl›¤›n› korur; bu ba¤›ms›zl›¤› zedeleyecekifl kabulünden kaç›n›r.

Avukat, mesleki çal›flmas›n› kamunun inanc›n› ve mesle¤e güvenini sa¤layacakbiçimde ve ifline tam bir sadakatle yürütür. Avukatl›k, di¤er mesleklerden farkl›olarak kolektif inanc› gerektiren mesleklerdendir. Avukat›n yapt›¤› tüm ifllemlerdeyasaya ve adalete uygun hareket etti¤i, do¤ruluk ve dürüstlük ilkelerine sad›k dav-rand›¤› kabul edilir. Bu nedenle, mesleki faaliyetin yürütülmesi s›ras›nda bu güve-

Avukatl›k Meslek Kurallar›

Avukatl›k meslekkurallar›n›n konulmas›ndaamaç mesle¤e bir standartgetirmek, mesle¤in özdisiplinini oluflturmakt›r.

ni sa¤lamak ve meslek itibar›n› sarsabilecek her türlü davran›fltan kaç›nmak avu-kat›n bafll›ca görevidir (Barolar Birli¤i 2001/325 E., 2002/136 K., 18.05.2002).

Avukat üstlendi¤i davay› zaman›nda açmal›d›r, müvekkilinin gecikmeden dola-y› zarara u¤ramas›na engel olmal›d›r. Avukat duruflmalara mazeretsiz kat›lmamay›al›flkanl›k haline getirmemelidir. Aleyhe verilen karar temyiz edilmeyecek ise avu-kat bu konuda vekil edenden yaz›l› izin almal›d›r. Karar›n yaz›l› izin olmadan tem-yiz edilmemesi disiplin suçu oluflturur.

Karfl› taraf›n tebligat adresini bilirken baflka adrese tebligat göndermek, eksikbilgi vererek mahkemeden usulsüz karar almak, borçlular›n muhtemel bilgisiz-li¤inden yararlanarak olmas› gerekenden fazla faiz istemeyi al›flkanl›k haline getir-mek vs bu kural›n ihlalidir.

Avukat, mesle¤in itibar›n› zedeleyecek her türlü tutum ve davran›fltan kaç›n-mak zorundad›r. Avukat, özel yaflant›s›nda da buna özen göstermekle yükümlü-dür. Avukatl›k, tutum ve davran›fllarda, giyimde, konuflmada, özel yaflamda bileözen isteyen bir meslektir. Avukat›n meslek itibar›, ticari itibar de¤ildir (SerkanA⁄AR,TBB Dergisi, Say› 80, 2009, s. 383). Avukat›n mesle¤ini ifa ederken vekillikgörevini aflacak flekilde davranmas› ve eyleme dönüfltürmesi bu kural›n ihlalidir.Avukat yasal olmayan mahkeme karar›na karfl› yasal olmayan tav›r gelifltiremez.Yasal olmayan mahkeme karar›na karfl› sadece yasal s›n›rlar içinde tepki verebilir.Avukat her ne olursa olsun kaba kuvvete-fliddete baflvuramaz.

Avukat›n yapt›¤› ifllem ve hukuki faaliyetlerin hukuka uygun olmas› tek bafl›nayeterli de¤ildir. fiekle uygunluk yan›nda amac›n da hukuka uygun olmas› gerekir.

Vekâletsiz duruflmaya giren ve verilen süreye ra¤men vekaletnamesini süresin-de ibraz etmeyen, duruflmaya ya da keflfe alkollü gelen avukat, hakk›nda icra ta-kibi yap›lmas›na sebep olmas›, meslektafl›na hakaret, tahsil etti¤i paray› dosyayabildirmemesi, vekil edenine sahte mahkeme karar› vermesi, adi flirket orta¤› olma-s› avukat›n davran›fl› özen ilkesine ayk›r›d›r. Yine Ceza Muhakemesi Kanununa gö-re Baro taraf›ndan atanan avukat›n müdafilik ücreti d›fl›nda savunduklar› kiflidenücret talebi bu ilkeye ayk›r›d›r.

• Avukat, yazarken de, konuflurken de düflüncelerini olgun ve objektif bir bi-çimde aç›klamal›d›r. Mesleki çal›flmas›nda avukat, hukukla ve yasalarla ilgi-siz aç›klamalardan kaç›nmal›d›r.

• Avukat, iddia ve savunman›n hukuki yönü ile ilgilidir. Taraflar aras›nda an-laflmazl›¤›n do¤urdu¤u düflmanl›klar›n d›fl›nda kalmal›d›r.

• Avukat, salt ün kazand›rmaya yönelen her türlü gereksiz davran›fltan titizliklekaç›nmal›d›r. Avukat›n hangi gerekçe ile olursa olsun televizyon dergi, gaze-te önüne ç›kmas›, beyanlarda bulunmas› bu maddenin ihlali anlam›na gelir.

Bir avukat›n kamuya sundu¤u beyanlar›n›n bilgi verme hakk› kabul edilmesiiçin do¤ru ve gerçek bir bilgi sunulmal›, verilen bilgi, bilgilendirme maksad›n› afl-mamal›, objektif s›n›rlar içinde olmal›d›r.

a. Avukat, yaln›z adres de¤iflikli¤ini, reklam niteli¤ini tafl›mayacak biçimde,ilan yoluyla duyurabilir.

b. Avukat›n bafll›kl› ka¤›tlar›, kartvizitleri, büro levhalar› reklam niteli¤i tafl›-yabilecek afl›r›l›kta olamaz.

c. Avukat, telefon rehberinde meslekler k›sm›nda adres yazd›rabilir. Bunund›fl›nda farkl› büyüklükte harflere ya da ilan niteli¤inde yaz›lara yer verdi-remez.

d. Ortak büro kuran avukatlar, büronun reklam arac› olmamas›na, hukukbürosu olma niteli¤ini yitirmemesine dikkat ederler.


Avukat üstlendi¤i davay›zaman›nda açmal›d›r,müvekkilinin gecikmedendolay› zarara u¤ramas›naengel olmal›d›r.

Avukat, iddia vesavunman›n hukuki yönü ileilgilidir. Taraflar aras›ndaanlaflmazl›¤›n do¤urdu¤udüflmanl›klar›n d›fl›ndakalmal›d›r.

Avukat kendine ifl sa¤lama niteli¤indeki her türlü davran›fltan çekinir. Avukat›nkendisine ifl sa¤lamak amac›yla ifl verebilecek kiflilere mektup yaz›p görüflmeyeça¤›rmas›, kamulaflt›rma davas›nda kamulaflt›rma yap›lacak köye yap›lan gezi, tekçal›flan avukat›n hukuk bürosu olarak tabela asmas›, yabanc› dil bilmeyen avuka-t›n yabanc› dilde kartvizit basmas› meslek kural›n› ihlaldir.

Avukat›n kamuya sundu¤u beyanlarla ilgili temel kurallar nelerdir?

Avukat, kanunen bulundu¤u baflkaca mevki ve olanaklar›n›n mesleki çal›flma-lar›na etkili olmamas›na dikkat eder.

• Avukat, mesleki çal›flmas› d›fl›nda kiflisel anlaflmazl›klarda, avukatl›k s›fat›-n›n özelliklerinden yararlanamaz. Örne¤in, henüz seçim süreci bafllamadan,aday oldu¤u kesinleflmeyen, seçimde oldu¤u iddias›yla kartvizit bast›r›p bu-rada avukatl›k unvan›n› kullanmak meslek kural›n› ihlaldir. Ancak her du-rum kendi özgün koflullar› içinde de¤erlendirilece¤inden ülkede seçim ha-vas›na girildi¤inde ve adayl›k ve aday adayl›¤› süreci bafllad›¤›nda herhangibir mevkiye aday olan kiflinin avukat unvan›n› kullanmas› meslek kural›n›ihlal say›lmaz.

• Avukat, bürosunun görevin vakar›na uygun biçimde tutulmas›na çaba gös-terir. Avukatl›k faaliyeti yürütenin mesle¤inin önemini haiz, yap›lan ifl ile öz-defllemifl olan bürosunu mesle¤ine uygun yerde ve mesle¤ine uygun flekil-de tefrifl etmeli ve tutmal›d›r. Çok abart›l› dekor, ifl sahiplerini etkileyecekflekilde as›lm›fl foto¤raflar (askeri personelle, ünlülerle ya da siyasilerle), bü-ronun çok da¤›n›k ya da kirli olmas›, ya da büronun dinsel ya da e¤lencemekanlar›n›n ortas›nda yer almas› meslek kural›n› ihlaldir.

• Uzunca bir süre bürosundan uzak kalmak zorunda bulunan avukat, ifllerinebakacak, müvekkillerini kabul edecek meslektafl›n›n ad›n› barosuna bildirir.Avukat›n bilgi verme yükümlülü¤ü, Avukat ile Baro iliflkisini düzenleyen birmeslek kural›d›r.

Avukat›n bürosu ile ilgili ve bürosundan uzak kalmas› halinde yapmas› gerekenler nelerdir?

• Avukat meslek kurulufllar›nca verilen görevleri, hakl› sebepler d›fl›nda, ka-bul etmek zorundad›r.

• Mesleki çal›flmas›ndan ötürü aleyhine aç›lan dava layihas›n›n bir örne¤ini,avukat barosuna verir. Baronun hukuki anlaflmazl›klardaki arabuluculukteklifini kabul etmek zorundad›r. Avukat›n bilgi verme yükümlülü¤ü, Avu-kat ile Baro iliflkisini düzenleyen bir meslek kural›d›r. Burada amaç Avuka-t›n eyleminin ba¤l› bulundu¤u Baro taraf›ndan de¤erlendirilmesini, gerek-mesi halinde Baro taraf›ndan resen soruflturmas› aç›lmas›n› sa¤lamakt›r.

• Avukat, kendisiyle ilgili her türlü belgeleri baroda görmek hakk›n› haizdir.

YARGI ORGANLARIYLA VE ADL‹ MERC‹LERLE‹L‹fiK‹LER• Avukat, hâkim ve savc›larla iliflkilerinde, hizmetin özelliklerinden gelen ölçü-

lere uygun davranmak zorundad›r. Bu iliflkilerde karfl›l›kl› sayg› esast›r. Avukat,yarg›laman›n kurucu unsurudur. Avukat olmazsa yarg›lama adil olmay›p veri-len karar sadece iddia ve karar›n oluflturdu¤u bir metinden ibaret olur. Avukats›z

595. Ünite - Avukat l ›k Meslek Kural lar ›

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

yap›lan yarg›lama diyalektikten yoksun olmas› sebebiyle sadece bir karar metniolacak adil olmayacakt›r. Yarg›lamada bu kadar önemli yer edinmifl olan avu-katl›¤›n, kendisi ile eflit konumda olan yarg›lama makamlar›yla (hâkimlik vesavc›l›kla) iliflkilerinde düzeyli olmas› hâkim ve savc›lardan gördü¤ü sayg› ka-dar sayg› göstermesi zorunludur.

Avukat›n hâkim ve savc›larla iliflkilerinde uymak zorunda oldu¤u kurallar nelerdir?

• Avukat, daha önce hâkim, savc›, hakem ya da baflka resmi bir s›fatla inceledi¤iiflte görev alamaz.

• Hâkim ve savc› ile h›s›ml›k ya da evlilikten gelen engelleri gösteren, kanunhükmünde yaz›l› derece d›fl›nda kalan h›s›ml›klar ve baflkaca yak›nl›klarda,avukat, meslek onuruna en uygun biçimde takdirini kullan›r.

• Avukatlar ve avukat stajyerleri, mesle¤e yarafl›r bir k›l›k ve k›yafetle, bafllar› aç›kolarak mahkemelerde görev yaparlar. Duruflmalara, Türkiye Barolar Birli¤i’nceflekli saptanm›fl cübbe ile ve temiz bir k›yafetle ç›karlar. Erkek avukatlar, iklimve mevsim koflullar›n›n elverdi¤i ölçüde kravat takarlar. (Türkiye BarolarBirli¤i’nin 27-28 ,may›s 1989 tarihinde Giresun’da yap›lan XX. Ola¤an GenelKurul karar›yla de¤iflik metin.)

• Avukat duruflmay› terk edemez. Ancak kiflisel veya meslek onurunun zorunluk›ld›¤› hallerde duruflmalardan ayr›labilir. Bu durumda avukat derhal baroyabilgi verir. Bu avukat ile baro iliflkisinde mesle¤in onurunun korunmas› sadeceavukat›n de¤il ayn› zamanda barolar›n görevi olmas› sebebiyle ortaya ç›km›flbir kurald›r.

• Avukat savunma için zorunlu olmad›kça davan›n uzamas› sonucuna varacak is-teklerden kaç›n›r.

• Hâkimin reddi, savc›lar›n ve baflkaca adalet görevlilerinin reddi veya flikâyetedilmesi konusunda ve genellikle konuflmalar›nda ve yaz›lar›nda avukat, kanu-nun gerektirdi¤i gerekçeleri amac› aflmayacak biçimde aç›klar. Ret veya flikâyetdileklerinin bir örne¤i de baroya verilir. Avukatlar adaletin inflas› için elbettehâkim, savc› veya di¤er adalet görevlilerini red edebilir, flikâyet yoluna gidebi-lir. Ancak bu red veya flikâyet baflvurular›nda, aç›klamalar›nda Avukatl›k Kanu-nunun kendisine yükledi¤i sorumlulu¤un bilincinde hareket etmelidir. Dava ilekorunan ç›kar›n hakl› gösterdi¤inden öteye gitmeyen, bir taflk›nl›k teflkil etme-yen, hakk›n korunmas› için gerekli bulunan ve yersiz biçimde sald›rgan olma-yan, objektif bir üslupla yap›lan savunma hukuka ayk›r› de¤ildir.

• Avukat, ilerde tan›k olarak dinlenecek kimselerden, istisnai olarak baz› husus-lar› ö¤renmek mecburiyetinde kalm›fl olursa, onlar› etkilemifl olma flüphesi al-t›na düflmekten kaç›nmal›d›r. Avukat, tan›klara tavsiyelerde bulunamaz, ne fle-kilde tan›kl›k edecekleri veya hâkim önünde nas›l hareket edecekleri hakk›ndatalimat veremez.

• Avukat, mahkeme kalemlerinde, icra dairelerinde ve her türlü mercilerde çal›-flan görevlilerle olan iliflkilerinde de meslek onuruna ve a¤›rbafll›l›¤›na uyguntutum ve davran›fllar›n› korur. Avukat›n yarg›lama makamlar›yla iliflkilerinde sa-dece hâkim ve savc›larla iliflkilerinde de¤il tüm yarg›lama makamlar›yla iliflkile-rinde meslek onuruna ve a¤›rbafll›l›¤›na uygun davranmak zorundad›r. Unutul-mamal›d›r ki, adli kalem personeli ve icra müdürlük çal›flanlar› da yarg›n›n vaz-geçilmez sac ayaklar›ndand›r.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3Avukat, daha önce hâkim,savc›, hakem ya da baflkaresmi bir s›fatla inceledi¤iiflte görev alamaz.

Avukat, tan›klaratavsiyelerde bulunamaz, neflekilde tan›kl›k edecekleriveya hâkim önünde nas›lhareket edecekleri hakk›ndatalimat veremez.

Avukat tahrik alt›nda olsa da, adli kalem ve icra müdürlük çal›flanlar› çok a¤›r ku-sur iflleseler de, avukat mesle¤inin kendine yükledi¤i sorumlulukla hareket etmeli-dir. Avukat olgun üslubuna ra¤men sorunu çözemez ise yarg› yoluna baflvurmal›d›r.

MESLEKTAfiLAR ARASI DAYANIfiMA VE ‹L‹fiK‹LER Avukat, herhangi bir meslektafl›n›n mesleki tutum ve davran›fllar› hakk›ndaki düflün-celerini kamuoyuna aç›klayamaz. Bu yoldaki flikâyetlerin mercii yaln›z barolard›r.

Avukat, herhangi bir meslektafl› özellikle has›m vekili meslektafl› hakk›nda kü-çük düflürücü nitelikteki kiflisel görüfllerini aç›kça belirtemez. Bir avukat, baflkabir avukata karfl› as›l ya da vekil s›fat›yla takip edece¤i davay› kendi barosuna biryaz› ile bildirir. Bu kural, bilgi verme yükümlülü¤ü ile ba¤l› olarak barolar›n veTürkiye Barolar Birli¤i’nin üçüncü flah›slar›n aleyhine veya üçüncü flah›slar›n ba-rolar ve TBB aleyhine açaca¤› davalar için de geçerlidir (Türkiye Barolar Birli-¤i’nin 12-13-14 Ocak 1978 tarihinde Ankara’da yap›lan XI. Genel Kurulu’ndakabul edilmifltir).

Resmi ya da özel kurulufllarda ba¤›ml› olarak birlikte çal›flan avukatlar, kadrogörevleri ne olursa olsun, adalet ve eflitlik ilkelerinden ayr›lmamaya ve ifl da¤›t›m›,denetimi ve her türlü ifl iliflkilerinde meslek dayan›flmas›na ve onuruna uymayandavran›fllardan kaç›nmaya özen göstermekle yükümlüdürler.

Bu kural›n amac› Barolar Birli¤i kararlar›nda “Bilgi verme yükümlülü¤ününamac›” avukatlar›n birbirleri aleyhindeki hukuksal giriflimlerde dikkatli ve özenlidavranmas›n› sa¤lamak bütün giriflimlerin mesle¤e zarar verecek tarzda kullan›l-mas›n› önlemek ve bu hususlarda gerekli önlemleri almakla görevli barolar› bilgi-lendirmektir” (Türkiye Barolar Birli¤i Disiplin Kurulu’nun 20.9.2002T., 2002/101E, 2002/245-5 K. say›l› karar›.) fleklinde ortaya konmufltur.

Bu bilgilendirme yükümlülü¤ün kapsam› yine TBB kararlar›na göre “Daval›n›navukat olmas› halinde aç›lan davan›n mesleki yaflam ve/veya özel yaflam ayr›m› ya-p›lmaks›z›n her davan›n baroya bildirilmesi gerekir” (TBB Dergisi S. 1992, s. 263)

Bu bildirim sadece aç›lan davalarla ilgili olmay›p ayn› zamanda Barolara veAdalet Bakanl›¤›na yap›lan baflvurular› da kapsar.

Türkiye Barolar Birli¤i kararlar›na göre bilgi verme yükümlülü¤ünün amac› nedir?

Bir baflka baro bölgesinde ilk kez bir davaya giden avukat, o yer Baro Baflka-n›’na nezaket ziyaretinde bulunmaya gayret eder.

Bir meslektafl›n›n ölümü veya baflkaca nedenlerle, Baro Baflkan›’nca görevlen-dirilen avukat, kabul edilebilir bir neden göstermeksizin bu görevi reddedemez.

Mesleki çal›flmada avukatlar aras›nda usule iliflkin ifllemlerde ve dosya incele-melerinde dayan›flma gere¤i say›labilecek yard›mlar ve kolayl›klar›n esirgenmemesigerekir.

Duruflmaya geç kald›¤› için hakk›nda g›yap karar› al›nan avukat hemen gelmifl-se, di¤er taraf vekili olan avukat, g›yap karar›n›n kald›r›lmas›n› veya düzeltilmesi-ni istemek zorundad›r. Bir baflka yerdeki duruflmas›na mazereti nedeniyle gideme-yen avukat, karfl› taraf avukat› bir baflka yerden geliyorsa, mazeretini öncedenmeslektafl›na bildirmelidir. Avukatlar aras›nda “özeldir” kayd› tafl›yan yaz›flmalar,yazan›n r›zas› al›nmadan aç›klanamaz.

Avukat has›m taraf›n ancak avukat› ile görüflebilir. Hasm›n›n avukat› yok iseavukat›n has›mla temas› zorunlu s›n›rlar içinde kal›r. Has›m tarafla her temas›ndansonra avukat müvekkiline bilgi verir. Bu, avukatl›¤a iliflkin, meslek kurallar›n› dü-


Avukat, adli mercilerdeçal›flan görevlilerle olaniliflkilerinde meslek onurunave a¤›rbafll›l›¤›na uyguntutum ve davran›fllar›n›korur.

Avukat, herhangi birmeslektafl›n›n meslekitutum ve davran›fllar›hakk›ndaki düflüncelerinikamuoyuna aç›klayamaz.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

Avukat has›m taraf›n ancakavukat› ile görüflebilir.

zenleyen tüm kurallarda yer alan bir kural olup avukat›n hem müvekkiline, hemmeslektafl› olan karfl› taraf avukat›na hem de mesle¤in bir bütününe karfl› sorum-lulu¤unu düzenleyen ilkedir. Bu ilke yarg›laman›n tüm taraf ve makamlar›na karfl›güven ve sayg› sa¤layan bir mesleki kurald›r.

Avukat, dava türü ve usulü ne olursa olsun, mahkemeye verdi¤i layiha ve önem-li belgelerin birer örne¤ini (istenmese de) karfl› taraf vekili meslektafl›na verir.

Yan›na stajyer almay› kabul eden avukat, stajyerlerin iyi yetiflmesi için gereklidikkati ve ilgiyi gösterir ve olanaklar› haz›rlar. Avukat, yan›na stajyer olarak ald›¤›meslektafl›n›n mesle¤e haz›rlanmas› için gerekli tüm tedbirleri al›p, flartlar› haz›rla-mal›d›r. Avukat, stajyerinin dosya inceleme, mesleki yay›nlar› takip, vekil edenler-le iliflkiler, dilekçe yaz›m›, dilekçede kullan›lacak üslup, hak arama konusunda ›s-rar gibi konularda yetiflmesini sa¤lamal›d›r.

Stajyerler, avukatla birlikte duruflmalara girmek, avukat›n mahkemeler ve idarimakamlardaki ifllerini yapmak, dava dosyalar› ve yaz›flmalar› düzenlemek, baroca dü-zenlenen e¤itim çal›flmalar›na kat›lmak, baro yönetim kurulunca verilen ve yönetme-likle gösterilecek di¤er ödevleri yerine getirmekle yükümlüdür. Stajyerler, meslek ku-rallar›na ve yönetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorundad›rlar (Av. K. m.23)Görüldü¤ü üzere stajyerlere kanun ile yüklenmifl yükümlülükler ve staj faaliyetininözelli¤i gere¤i birçok meslek s›rr›na vak›f olmalar› do¤ald›r. Stajyerler bu konuda ka-nun ile kendine yüklenen sorumlulu¤a uygun davran›rken avukat da bunun tedbir-lerini almal›d›r. Ayn› durum stajyer olmayan di¤er avukat çal›flanlar› için de geçerlidir.

Avukat›n stajyerlerle iliflkisine iliflkin kurallar nelerdir?

‹fi SAH‹PLER‹YLE ‹L‹fiK‹LERAvukat, müvekkiline davan›n sonucu ile ilgili hukuki görüflünü aç›layabilir. Fakat bu-nun bir teminat olmad›¤›n› özellikle belirtir. Avukatl›k adaletin sa¤lanmas› için olufl-turulmufl bir kamu görevi olup, avukat›n asli görevi dava kazanmak de¤il adaleti in-fla etmektir. Avukat›n davan›n kazan›laca¤› yönünde verece¤i bir teminat avukat› yar-g›laman›n taraflar›ndan biri haline getirecektir. Böyle bir durumda avukat müvekkili-ne verdi¤i sözü yerine getirme kayg›s› ile hukuk d›fl› yollara tenezzül edebilecektir.

Avukat ayn› davada, birinin savunmas› öbürünün savunmas›na zarar verebile-cek durumda olan iki kiflinin birden vekâletini kabul etmez.

Bir anlaflmazl›kta taraflardan birine hukuki yard›mda bulunan avukat, yarar› ça-t›flan öbür taraf›n vekâletini alamaz ve karfl› tarafa hiçbir hukuki yard›mda buluna-maz. Ortak büroda çal›flan avukatlar da, yararlar› çat›flan kimseleri temsil etmemekkural› ile ba¤l›d›rlar.

Avukat meslek s›rr› ile ba¤l›d›r.• Avukat, davas›n› almad›¤› kimselerin baflvurmas› nedeniyle ö¤rendi¤i bilgi-

leri de s›r sayar. Avukatl›k s›rr›n›n tutulmas› süresizdir, meslekten ayr›lmakbu yükümü kald›rmaz.

• Avukat, yard›mc›lar›n›n, stajyerlerinin ve çal›flt›rd›¤› kimselerin de mesleks›rr›na ayk›r› davran›fllar›n› engelleyecek tedbirleri al›r.

Avukat, kendisine teklif edilen ifli gerekçe göstermeden de reddedebilir. Böylebir durumda takdirine esas olan nedenleri aç›klamak zorunda b›rak›lamaz. Avukat,zaman›n›n ve yeteneklerinin eriflemedi¤i bir ifli kabul etmez. Avukat, davay› al-maktan ve kovuflturmaktan çekinme hakk›n› müvekkiline zarar vermeyecek biçim-de kullanmaya dikkat edecektir.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

Avukat, müvekkiline davan›nsonucu ile ilgili hukukigörüflünü, bunun bir teminatolmad›¤›n› belirtmekkofluluyla aç›klayabilir.

Avukat›n meslek s›rr› ile ba¤l›l›¤› kural› ne anlama gelir?

‹fl sahibi anlaflma yapt›¤› avukattan sonra ikinci bir avukata da vekâlet vermekisterse, ikinci avukat ifli kabul etmeden önce, ilk vekâlet verilen avukata yaz›ylabilgi vermelidir.

Avukat kesin olarak zorunlu bulunmad›kça, müvekkili ad›na bas›na aç›klama-da bulunamaz. Aç›klamalarda, adalete etkili olmak amac› güdülemez. Avukat›n ve-kil edenin ad›na bas›na aç›klamada bulunmas› zorunluluk tafl›m›yorsa, adalete et-kili olma amac› tafl›yorsa, çeflitli bahanelerle resminin ç›kmas›na sebep oluyorsa,meslek ile ilgisi olmayan, hukuki bir problemi çözme amac› olmayan, kendi ken-dini onurland›ran bu beyanlar bu meslek kural›n›n ihlali anlam›na gelir.

Avukat bakt›¤› davada, görevini savsayarak ya da kötüye kullanarak, müvekkilizarar›na kendisine bir yarar sa¤layamaz. Vekâlet görevini kötüye kullanmak Avukataç›s›ndan her ne kadar cezai sorumluluk ve tazminat yükümlülü¤ü getirse de ayn›zamanda meslek kurallar›n›n 41. maddesi gere¤ince disiplin suçu oluflturur.

Avukat vekil edeninin haklar›n›n esas›n› etkileyecek beyanlarda bulunurkenvekil edeni zarara u¤ratacak davran›fllardan uzak durmal›, defter incelemesi, bilir-kifli incelemesinin gereklili¤i, var olan delili sunmama gibi konularda vekil edeninyaz›l› olurunu almal›d›r.

Avukat, iflle ilgili giderleri karfl›lamak üzere, avans isteyebilir. Avans›n iflin ge-re¤ini çok aflmamas›na, avanstan yap›lan harcamalar›n müvekkile zaman zamanbildirilmesine ve iflin sonunda avanstan kalan paran›n müvekkile geri verilmesinedikkat edilir. Avukat yarg›lama için gerekli masraflar› almadan hukuki yard›mabafllamak veya bafllad›¤› ifli devam ettirmek zorunda de¤ildir. Ancak avukat veka-let görevine bafllad›¤›nda müvekkilinden talep edece¤i avans yap›lacak iflle oran-t›l› olmal›d›r. Vekalet görevinin tamamlanmas›ndan sonra avukat avans olarak al-d›¤› paray› müvekkiline iade etmeli veyahut yasal flartlar var ise ücret alaca¤›namahsup etmelidir. Avukat ald›¤› avans›n harcamalar› hakk›nda ifl sonunda olabil-di¤ince yaz›l› olarak müvekkiline hesap vermelidir. Avukat yapt›¤› ödemelerle il-gili müvekkiline yaz›l› belge ibraz edemedi¤inde disiplin suçu oluflur.

Müvekkil ad›na al›nan paralar ve baflkaca de¤erler geciktirilmeksizin müvekki-le duyurulur ve verilir. Müvekkille ilgili bir hesap varsa, uygun sürelerde durumyaz›yla bildirilir. Avukat makul süreler içinde vekâlet ücreti d›fl›nda dosyalardançekilen paralar› ve yap›lan harcamalar› bildirmelidir.

Avukat yüklendi¤i ifl nedeniyle tahsil etti¤i paray› ve hesab› bizzat müvekkilineveya onun yaz›l› talimat› ile gösterdi¤i kifliye vermesi esast›r.

Avukat herhangi bir flekilde ifl sahibine ulaflamad›¤› takdirde mahkemeden tev-dii mahalli tayini talep etmelidir.

Avukat, müvekkilinden meslektafllar›na yönelecek sataflmalar› önlemeye çal›fl›r;gerekirse vekillikten çekilebilir. Bu meslek kural›yla avukat›n sadece adaletin tesi-si ile de¤il ayn› zamanda avukatl›k mesle¤inin korunmas› ile yükümlü oldu¤u so-nucuna var›lmal›d›r. Avukat, avukatl›k faaliyeti s›ras›nda kendi müvekkilince mes-lektafllar›na yönelecek sataflmalar› engellemekle mükelleftir. Avukat bu sataflmala-r› önleyememesi halinde vekillikten çekilebilir. Bu çekilme hakl› neden ile çekil-me olup Avukat bir hakl› çekilmede talep edebilece¤i her fleyi talep edebilir.

Avukat “hapis hakk›”n› alaca¤› ile oranl› olarak kullanabilir. Avukatl›k Kanunun166. maddesi; “Avukat, müvekkili taraf›na verilen veya onun nam›na ald›¤› malla-r›, paray› ve di¤er her türlü k›ymetleri, avukatl›k ücreti ve giderin ödenmesine ka-dar, kendi alaca¤› nispetinde elinde tutabilir”. Avukat hapis hakk›n› yaz›l› ücret


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



6

Avukat, iflle ilgili giderlerikarfl›lamak üzere, avansisteyebilir.

sözleflmesi ile s›n›rl› olarak kullan›l›r, e¤er elinde yaz›l› sözleflme yok ise asgari üc-ret tarifesinden fazlas› üzerinde hapis hakk› kullanmaz (TBB Dergisi S. 1990/2 syf247). Avukat›n, ücreti ve yapt›¤› masraflar› kendisine ödenmedikçe elinde bulu-nan evrak üzerinde de hapis hakk› vard›r.

Avukat›n hapis hakk› ne anlama gelir?

Adli müzaheretle görülen ifller, baflkaca ifllere gösterilen özenle yürütülür. Adlimüzaheret yani di¤er ad›yla adli yard›m, hak arama kavram› içinde yer al›r ve yeterliekonomik güce sahip olmayanlar›n, haklar›n›n korunmas› amac›yla oluflturulmufl birmekanizmad›r. Adli yard›mdan faydalanmak isteyenlerin içinde bulunduklar› durumnedeniyle avukatlara vekâlet ücreti ödemeleri pek mümkün de¤ildir. Ancak avukat,avukatl›k mesle¤inin kamusal yönünü hiçbir zaman göz ard› etmeden vekâlet ücretiald›¤› dosyalarda gösterdi¤i dikkat ve özeni bu dosyalarda da göstermelidir.

Ücret davas› açacak avukat, önce Baro Yönetim Kurulu’na bilgi verir. Bu konu-da Baro Yönetim Kurulu’nun görüflünü bildirme yetkisi vard›r.

AVUKATLARIN BAROLARLA VE TBB ‹LE ‹L‹fiK‹LER‹Türkiye Barolar Birli¤i, barolar›n üstünde anayasal, özerk bir yap› olarak ortayaç›km›flt›r. Barolar Birli¤i üst yap› olarak kendine ba¤l› barolar›n hiyerarflik üstüolup, barolar üzerinde denetim yetkisi vard›r. Bu nedenle barolarda herhangi biridari görev alanlar›n, Türkiye Barolar Birli¤inde idari görev almalar› hukukenmümkün de¤ildir. Aksi halde avukat hem denetleyen hem denetlenen, hem asthem üst konumuna girecektir ki bu da hukuken mümkün de¤ildir.

Baro Baflkanl›¤›, Baro Yönetim ve Disiplin Kurulu üyelikleri ile Türkiye Baro-lar Birli¤i Baflkanl›¤›, Yönetim Kurulu üyeli¤i, Türkiye Barolar Birli¤i Disiplin Ku-rulu Baflkanl›¤› ve üyeli¤i görevleri bir kiflide birleflemez.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



7Adli müzaheretle görülenifller de, baflkaca iflleregösterilen özenleyürütülmelidir.


Avukatl›k mesle¤i ile ilgili genel kurallar› aç›k-

lamak.

Avukatlar, yüklendikleri görevleri bu görevin kut-sall›¤›na yak›fl›r bir flekilde özen, do¤ruluk veonur içinde yerine getirmek ve avukatl›k unva-n›n gerektirdi¤i sayg› ve güvene uygun biçimdedavranmak ve Türkiye Barolar Birli¤i’nce belirle-nen meslek kurallar›na uymakla yükümlüdür(Av. K. m.34 ). “Meslek kurallar›” mesle¤in dü-zen ve geleneklerini korumak ve yerlefltirmek veyasalar›n avukatlara yükledi¤i görevlerin onurlubir flekilde yerine getirmesini sa¤lamak amac›ylaoluflturulmufltur. Avukat, mesleki çal›flmas›n› kamunun inanc›n›ve mesle¤e güvenini sa¤layacak biçimde ve iflinetam bir sadakatle yürütür. Avukatl›k, di¤er mes-leklerden farkl› olarak kolektif inanc› gerektirenmesleklerdendir. Avukat›n yapt›¤› tüm ifllemler-de yasaya ve adalete uygun hareket etti¤i, do¤-ruluk ve dürüstlük ilkelerine sad›k davrand›¤›kabul edilir. Bu nedenle, mesleki faaliyetin yürü-tülmesi s›ras›nda bu güveni sa¤lamak ve meslekitibar›n› sarsabilecek her türlü davran›fltan kaç›n-mak avukat›n bafll›ca görevidir. Avukat, mesle¤in itibar›n› zedeleyecek her türlütutum ve davran›fltan kaç›nmak zorundad›r. Avu-kat, özel yaflant›s›nda da buna özen göstermekleyükümlüdür. Avukatl›k, tutum ve davran›fllarda,giyimde, konuflmada, özel yaflamda bile özen is-teyen bir meslektir. Avukat›n meslek itibar›, tica-ri itibar de¤ildir. Avukat›n mesle¤ini ifa s›ras›ndavekillik görevini aflacak flekilde davranmas› veeyleme dönüfltürmesi bu kural›n ihlalidir. Avukatyasal olmayan mahkeme karar›na karfl› yasal ol-mayan tav›r gelifltiremez. Yasal olmayan mahke-me karar›na karfl› sadece yasal s›n›rlar içinde tep-ki verebilir. Avukat her ne olursa olsun kaba kuv-vete-fliddete baflvuramaz. Avukat, mesleki çal›fl-mas› d›fl›nda kiflisel anlaflmazl›klarda, avukatl›ks›fat›n›n özelliklerinden yararlanamaz.

Avukat›n yarg› organlar› ve adli mercilerle ilifl-

kilerinde uymas› zorunlu kurallar› aç›klamak.

Avukat, hâkim ve savc›larla iliflkilerinde, avukat,hizmetin özelliklerinden gelen ölçülere uygundavranmak zorundad›r. Bu iliflkilerde karfl›l›kl›sayg› esast›r. Avukat, yarg›laman›n kurucu unsu-rudur. Avukat olmazsa yarg›lama adil olmay›pverilen karar sadece iddia ve karar›n oluflturdu-¤u bir metinden ibaret olacakt›r. Böyle birdurumda yarg›laman›n diyalektikten yoksun ol-mas› sebebiyle kararda sadece metin olacak, adilolmayacakt›r. Yarg›lamada bu kadar önemli yeredinmifl olan avukatl›¤›n, kendisi ile eflit konum-da olan yarg›lama makamlar›yla (hâkimlik ve sav-c›l›kla) iliflkilerinde düzeyli olmas› hâkim ve sav-c›lardan gördü¤ü sayg› kadar sayg› göstermesizorunludur.Hâkim ve savc› ile h›s›ml›k ya da evlilikten gelenengelleri gösteren, kanun hükmünde yaz›l› dere-ce d›fl›nda kalan h›s›ml›klar ve baflkaca yak›nl›k-larda, avukat, meslek onuruna en uygun biçim-de takdirini kullan›r.Hâkimin reddi, savc›lar›n ve baflkaca adalet gö-revlilerinin reddi veya flikâyet edilmesi konusun-da ve genellikle konuflmalar›nda ve yaz›lar›ndaavukat, kanunun gerektirdi¤i gerekçeleri amac›aflmayacak biçimde aç›klar. Ret veya flikâyet di-lekçelerinin bir örne¤i de baroya verilir. Avukat-lar adaletin inflas› için elbette hâkim, savc› veyadi¤er adalet görevlilerini red edebilir, flikâyet yo-luna gidebilir. Ancak bu red veya flikâyet baflvu-rular›nda, aç›klamalar›nda Avukatl›k Kanunununkendine yükledi¤i sorumlulu¤un bilincinde ha-reket etmelidir. Dava ile korunan ç›kar›n hakl›gösterdi¤inden öteye gitmeyen, bir taflk›nl›k tefl-kil etmeyen, hakk›n korunmas› için gerekli bu-lunan ve yersiz biçimde sald›rgan olmayan, ob-jektif bir üslupla yap›lan savunma hukuka ayk›r›de¤ildir.

Avukat›n meslektafllar›yla iliflkilerinde daya-

n›flmas› ve uymak zorunda oldu¤u kurallar›

aç›klamak.

Avukat, herhangi bir meslektafl›n›n mesleki tu-tum ve davran›fllar› hakk›ndaki düflüncelerini ka-muoyuna aç›klayamaz. Bu yoldaki flikâyetlerinmercii yaln›z barolard›r.

Özet

1NA M A Ç

2NA M A Ç

3NA M A Ç


Avukat, herhangi bir meslektafl› özellikle has›mvekili meslektafl› hakk›nda küçük düflürücü nite-likteki kiflisel görüfllerini aç›kça belirtemez. Biravukat, baflka bir avukata karfl› as›l ya da vekils›fat›yla takip edece¤i davay› kendi barosuna biryaz› ile bildirir.Resmi ya da özel kurulufllarda ba¤›ml› olarakbirlikte çal›flan avukatlar, kadro görevleri neolursa olsun, adalet ve eflitlik ilkelerinden ayr›l-mamaya ve ifl da¤›t›m›, denetimi ve her türlü ifliliflkilerinde meslek dayan›flmas›na ve onurunauymayan davran›fllardan kaç›nmaya özen gös-termekle yükümlüdürler.Duruflmaya geç kald›¤› için hakk›nda g›yap kara-r› al›nan avukat hemen gelmiflse, di¤er taraf ve-kili olan avukat, g›yap karar›n›n kald›r›lmas›n›veya düzeltilmesini istemek zorundad›r. Bir bafl-ka yerdeki duruflmas›na mazereti nedeniyle gi-demeyen avukat, karfl› taraf avukat› bir baflkayerden geliyorsa, mazeretini önceden meslekta-fl›na bildirmelidir.Avukat has›m taraf›n ancak avukat› ile görüflebi-lir. Hasm›n›n avukat› yok ise avukat›n has›mlatemas› zorunlu s›n›rlar içinde kal›r. Has›m taraflaher temas›ndan sonra avukat müvekkiline bilgiverir.

Avukat›n ifl sahipleriyle, barolarla ve Türkiye Ba-

rolar Birli¤iyle iliflkilerinde uymak zorunda ol-

du¤u kurallar› aç›klamak.

Avukat, müvekkiline davan›n sonucu ile ilgili hu-kuki görüflünü aç›layabilir. Fakat bunun bir temi-nat olmad›¤›n› özellikle belirtir. Avukatl›k adale-tin sa¤lanmas› için oluflturulmufl bir kamu göreviolup, avukat›n asli görevi dava kazanmak de¤iladaleti infla etmektir. Avukat›n davan›n kazan›la-ca¤› yönünde verece¤i bir teminat avukat› yarg›-laman›n taraflar›ndan biri haline getirecektir.Böyle bir durumda avukat müvekkiline verdi¤isözü yerine getirmeye kayg›s› ile hukuk d›fl› yol-lara tenezzül edebilecektir. Bu kural, bu durumuengellemeye çal›flmaktad›r. Avukat ayn› davada, birinin savunmas› öbürü-nün savunmas›na zarar verebilecek durumdaolan iki kiflinin birden vekâletini kabul etmez.Bir anlaflmazl›kta taraflardan birine hukuki yar-d›mda bulunan avukat, yarar› çat›flan öbür tara-f›n vekâletini alamaz, hiçbir hukuki yard›mda bu-lunamaz. Ortak büroda çal›flan avukatlar da, ya-

rarlar› çat›flan kimseleri temsil etmemek kural› ileba¤l›d›rlar.Avukat kesin olarak zorunlu bulunmad›kça, mü-vekkili ad›na bas›na aç›klamada bulunamaz. Avu-kat bakt›¤› davada, görevini savsayarak ya da kö-tüye kullanarak, müvekkili zarar›na kendisine biryarar sa¤layamaz. Vekâlet görevini kötüye kul-lanmak Avukat aç›s›ndan her ne kadar cezai so-rumluluk ve tazminat yükümlülü¤ü getirse deayn› zamanda meslek kurallar›n›n 41. maddesigere¤ince disiplin suçu oluflturur.Avukat, müvekkilinden meslektafllar›na yönele-cek sataflmalar› önlemeye çal›fl›r; gerekirse vekil-likten çekilebilir. Bu meslek kural›yla avukat›nsadece adaletin tesisi ile de¤il ayn› zaman da avu-katl›k mesle¤inin korunmas› ile yükümlü oldu¤usonucuna var›lmal›d›r. Avukat, avukatl›k faaliye-ti s›ras›nda kendi müvekkilince meslektafllar›nayönelecek sataflmalar› engellemek ile mükellef-tir. Avukat bu sataflmalar› önleyememesi halindevekillikten çekilebilir. Bu çekilme hakl› neden ileçekilme olup Avukat bir hakl› çekilmede talepedebilece¤i her fleyi talep edebilir. Baro Baflkanl›¤›, Baro Yönetim ve Disiplin Kuru-lu üyelikleri ile Türkiye Barolar Birli¤i Baflkanl›-¤›, Yönetim Kurulu üyeli¤i, Türkiye Barolar Bir-li¤i Disiplin Kurulu Baflkanl›¤› ve üyeli¤i görev-leri bir kiflide birleflemez.

4NA M A Ç


1. Konulmas›nda amaç daha çok mesle¤e bir standartgetirmek, mesle¤in öz disiplinini sa¤lamak olan kural-lara ne ad verilir?

a. Avukatl›k Kanunub. Medeni Hukukc. Avukatl› Meslek Kurallar›d. Barolar Birli¤i Disiplin kararlar›e. Noterler Birli¤i Disiplin kararlar›

2. Avukatl›k meslek kurallar›na uyulmamas›n›n, avu-kat aç›s›ndan sonucu nedir?

a. Hiçbir yapt›r›m› bulunmamaktad›r. b. Para cezas›na mahkûm edilir.c. Hapis cezas› ile cezaland›r›l›r.d. Disiplin cezas›na çarpt›r›l›r. e. Baro baflkan› yap›l›r.

3. “Avukatl›k, di¤er mesleklerden farkl› olarak kolektifinanc› gerektiren mesleklerdendir. Avukat›n yapt›¤› tümifllemlerde yasaya ve adalete uygun hareket etti¤i, do¤-ruluk ve dürüstlük ilkelerine sad›k davrand›¤› kabuledilir”. Bu ifade hangi avukatl›k meslek kural›n›n aç›k-lamas› olabilir?

a. Mesleki çal›flmas›nda avukat, ba¤›ms›zl›¤›n› ko-rur; bu ba¤›ms›zl›¤› zedeleyecek ifl kabulündenkaç›n›r.

b. Avukat, yazarken de, konuflurken de düflüncele-rini olgun ve objektif bir biçimde aç›klamal›d›r.

c. Avukat, iddia ve savunman›n hukuki yönü ile il-gilidir. Taraflar aras›nda anlaflmazl›¤›n do¤urdu-¤u düflmanl›klar›n d›fl›nda kalmal›d›r.

d. Avukat, salt ün kazand›rmaya yönelen her türlügereksiz davran›fltan titizlikle kaç›nmal›d›r.

e. Avukat, mesleki çal›flmas›n› kamunun inanc›n›ve mesle¤e güvenini sa¤layacak biçimde ve ifli-ne tam bir sadakatle yürütür.

4. “Avukat›n meslek itibar›, ticari itibar de¤ildir” cümle-si avukatl›¤›n en çok hangi yönüne vurgu yapmaktad›r?

a. Avukatl›¤›n kamusal yönüne,b. Avukatl›¤›n serbest meslek yönüne,c. Meslek olarak avukat›n geçim kayna¤› olmas›na,d. Avukatl›¤›n kanun ile düzenlenmifl bir meslek

olmas›na,e. Avukatl›¤›n itibarl› bir meslek olmas›na,

5. Afla¤›dakilerden hangisi “Avukat, mesle¤in itibar›n›zedeleyecek her türlü tutum ve davran›fltan kaç›nmakzorundad›r. Avukat, özel yaflant›s›nda da buna özen-mekle yükümlüdür.” kural›n›n ihlaline örnek verilecekdurumlardan de¤ildir?

a. Avukat›n duruflmaya ya da keflfe alkollü gelmesi b. Avukat›n takip etti¤i davalar hakk›nda medyaya

s›k s›k beyanlarda bulunmas›c. Avukat›n meslektafl›na hakaret etmesid. Avukat›n tahsil etti¤i paray› dosyaya bildirme-

mesie. Avukat hakk›nda icra takibi yap›lmas›na sebep

olmas›

6. Afla¤›dakilerden hangisi “Avukat›n bafll›kl› kâ¤›tlar›,kartvizitleri, büro levhalar› reklam niteli¤i tafl›yabilecekafl›r›l›kta olamaz.” kural›n›n ihlaline örnek verilecek du-rumlardan de¤ildir?

a. Avukat›n kartvizitine eski hâkim yazmas› b. Avukat›n kartvizitine eski Yarg›tay üyesi yazmas›c. Avukat›n kartvizitine profesör yazmas›d. Avukat›n kartvizitine konu uzman› yazmas›e. Avukat›n kartvizitine marka vekili yazmas›

7. Avukat›n kartvizitinde afla¤›daki sembollerden han-gisinin kullanmas› kural ihlali de¤ildir?

a. Irksal b. Dinsel c. Mezhepseld. Hukuksale. Cinsel

8. Afla¤›dakilerden hangisi “Avukat kendine ifl sa¤lamaniteli¤indeki her davran›fltan çekinir.” ilkesinin ihlalide¤ildir?

a. ‹fl sa¤lamak amac›yla ifl verebilecek kiflilere mek-tup yaz›p görüflmeye ça¤›rmak

b. Kamulaflt›rma davas›nda kamulaflt›rma yap›la-cak köye yap›lan gezi

c. Tek çal›flan avukat›n hukuk bürosu olarak tabe-la asmas›

d. Yabanc› dil bilmeyen avukat›n yabanc› dildekartvizit basmas›

e. Avukat›n üniversitede hukuka iliflkin ders ver-mesi



9. Afla¤›dakilerden hangisi “Avukat, bürosunun göre-vin vakar›na uygun biçimde tutulmas›na çaba gösterir.”ilkesinin ihlali de¤ildir?

a. Avukatl›k bürosunun tam adliyenin karfl›s›ndayer almas›,

b. Çok abart›l› dekor, c. ‹fl sahiplerini etkileyecek flekilde as›lm›fl foto¤-

raflar (askeri personelle, ünlülerle ya da siyasi-lerle),

d. Büronun çok da¤›n›k ya da kirli olmas›, e. Büronun dinsel ya da e¤lence mekanlar›n›n or-

tas›nda yer almas›,

10. “Avukatl›k adaletin sa¤lanmas› için oluflturulmufl birkamu görevi olup, avukat›n asli görevi dava kazanmakde¤il adaleti infla etmektir” görüflünün amac› nedir?

a. Avukata itibar kazand›rmak,b. Avukat›n hukuki görüflünün dava kazanmak için

teminat anlam›na gelmeyece¤i,c. Kanun gere¤inin uygulanmas›,d. Avukatl›¤›n vakar›n› infla etmek,e. Avukat› disipline etmek.

AVRUPADA AVUKATLIK MESLE⁄‹NE ‹L‹fiK‹N TE-

MEL ‹LKELER TÜZÜ⁄Ü’nden...

“Hukukun üstünlü¤üne sayg› esas›na dayal› olarak ku-rulmufl bulunan bir toplumda avukat özel bir role sahipbulunmaktad›r. Avukat›n görevi, yasalar›n izin verdi¤is›n›rlar içinde verilen talimatlar› yerine getirmekle bafl-lay›p sona ermemektedir. Bir avukat, kendisine hak veözgürlüklerinin savunulmas› ve sa¤lanmas› görevini ve-renlerin ç›karlar›na ve adaletin sa¤lanmas›na da hizmetetmek zorundad›r ve bu ba¤lamda avukat›n görevi sa-dece müvekkilinin davas›n› takip etmek olmay›p ayn›zamanda müvekkiline dan›flmanl›k hizmeti vermektir.Bir toplumda avukat›n mesleki faaliyetine sayg› göster-mek o toplumda demokrasi ve hukukun üstünlü¤ününvarl›¤› için zorunlu bir kofluldur.”Farkl› yarg› alanlar›nda çok az farkla ifade edilmifl ol-malar›na ra¤men tüm Avrupal› avukatlar için geçerliolan, ortak temel ilkeler mevcuttur. Temel ilkeler, avu-katlar›n meslekifaaliyetlerinin tabi bulundu¤u çeflitli ulusal ve uluslararas› yasaya, düzenlemeye dayanmaktad›r. Avrupal›avukatlar, Avrupa ‹nsan Haklar› Sözleflmesi uyar›ncazorunlu bulunan ve yarg›n›n/adaletin kurallara uygunbiçimde yönetimi, adil yarg›lanma hakk› ve adalete eri-flim için gerekli olan bu ilkelere ba¤l› bulunmaktad›rlar.Barolar ve hukuk birlikleri,Mahkemeler, kanun yap›c›lar, hükümetler ve uluslar

aras› kurulufllar kamu yarar› için temel ilkeleri koruma-n›n ve sürdürmenin yolunu bulmaya çal›flmal›d›r.Bu temel ilkeler, özellikle:

a) Avukat›n, müvekkilin davas›n› takip etmesi ve yü-

rütmesi için gereken, ba¤›ms›zl›¤› ve özgürlü¤ü;

b) Avukat›n, müvekkilinin davas›n› gizli tutma hak

ve görevi ile meslek s›rr› kavram›na uyma ve sayg›;

c) ‹ki ayr› müvekkil aras›ndaki veya müvekkille avu-

kat aras›ndaki ç›kar çat›flmalar›ndan kaç›nma;

d) Avukatl›k mesle¤inin itibar ve onuru ile avukat›n

kiflisel dürüstlük ve sayg›nl›¤›;

e) Müvekkile sadakat;

f) Ücretlerle ilgili olarak müvekkillere adil davran-

mak;

g) Avukat›n mesleki kabiliyet ve yeterlili¤i;

h) Meslektafllar aras› sayg›;

i) Hukukun üstünlü¤üne ve yarg›n›n adil yönetimi-

ne sayg›; ve

j) Avukatl›k mesle¤inin kendi kendini denetlemesi

olarak belirtilmifltir.

Okuma Parças›


1. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›k Mesle¤ine ‹liflkinGenel Kurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgi-leri gözden geçiriniz.

2. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›k Mesle¤ine ‹liflkinGenel Kurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgi-leri gözden geçiriniz.

3. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›k Mesle¤ine ‹liflkinGenel Kurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgi-leri gözden geçiriniz.

4. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›k Mesle¤ine ‹liflkinGenel Kurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgi-leri gözden geçiriniz.

5. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukatl›k Mesle¤ine ‹liflkinGenel Kurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgi-leri gözden geçiriniz.

6. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat›n Yarg› Organlar›ve Adli Mercilerle ‹liflkilerinde Uymas› ZorunluKurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri göz-den geçiriniz.

7. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat›n Yarg› Organlar›ve Adli Mercilerle ‹liflkilerinde Uymas› ZorunluKurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri göz-den geçiriniz.

8. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat›n Meslektafllar›yla‹liflkilerinde Dayan›flmas› ve Uymak ZorundaOldu¤u Kurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bil-gileri gözden geçiriniz.

9. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat›n Meslektafllar›yla‹liflkilerinde Dayan›flmas› ve Uymak ZorundaOldu¤u Kurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bil-gileri gözden geçiriniz..

10. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Avukat›n Meslektafllar›yla‹liflkilerinde Dayan›flmas› ve Uymak ZorundaOldu¤u Kurallar” bafll›¤› alt›nda size verilen bil-gileri gözden geçiriniz.

S›ra Sizde 1

Bir avukat›n kamuya sundu¤u beyanlar›n›n bilgi vermehakk› kabul edilmesi için do¤ru ve gerçek bir bilgi su-nulmal›, verilen bilgi, bilgilendirme maksad›n› aflmama-l›, objektif s›n›rlar içinde olmal›d›r.a. Avukat, yaln›z adres de¤iflikli¤ini, reklam niteli¤ini

tafl›mayacak biçimde, ilan yoluyla duyurabilir.

b. Avukat›n bafll›kl› ka¤›tlar›, kartvizitleri, büro levha-

lar› reklam niteli¤i tafl›yabilecek afl›r›l›kta olamaz.

c. Avukat, telefon rehberinde meslekler k›sm›nda adres

yazd›rabilir. Bunun d›fl›nda farkl› büyüklükte harf-

lere ya da ilan niteli¤inde yaz›lara yer verdiremez.

d. Ortak büro kuran avukatlar, büronun reklam ara-

c› olmamas›na, hukuk bürosu olma niteli¤ini yitir-

memesine dikkat ederler.

S›ra Sizde 2

Avukat, bürosunun görevin vakar›na uygun biçimdetutulmas›na çaba gösterir. Avukatl›k faaliyeti yürüteninmesle¤inin önemini haiz, yap›lan ifl ile özdefllemifl olanbürosunu mesle¤ine uygun yerde ve mesle¤ine uygunflekilde tefrifl etmeli ve tutmal›d›r. Çok abart›l› dekor, iflsahiplerini etkileyecek flekilde as›lm›fl foto¤raflar (as-keri personelle, ünlülerle ya da siyasilerle), büronunçok da¤›n›k yada kirli olmas›, yada büronun dinsel ya-da e¤lence mekanlar›n›n ortas›nda yer almas› meslekkural›n› ihlaldir. Uzunca bir süre bürosundan uzak kalmak zorunda bu-lunan avukat, ifllerine bakacak, müvekkillerini kabuledecek meslektafl›n›n ad›n› barosuna bildirir. Avukat›nbilgi verme yükümlülü¤ünün, Avukat ile Baro iliflkisinidüzenleyen bir meslek kural›d›r.

S›ra Sizde 3

Avukat, hâkim ve savc›larla iliflkilerinde, avukat, hiz-metin özelliklerinden gelen ölçülere uygun davranmakzorundad›r. Bu iliflkilerde karfl›l›kl› sayg› esast›r. Avu-kat, yarg›laman›n kurucu unsurudur. Avukat olmazsayarg›lama adil olmayacak verilen karar sadece iddia vekarar›n oluflturdu¤u bir metinden ibaret olacakt›r. Böylebir durumda yarg›lama diyalektikten yoksun olaca¤›için karar sadece metin olacak ve adil olmayacakt›r.Yarg›lamada bu kadar önemli yer edinmifl olan avukat-l›¤›n, kendisi ile eflit konumda olan yarg›lama makam-lar›yla (hâkimlik ve savc›l›kla) iliflkilerinde düzeyli ol-mas› hâkim ve savc›lardan gördü¤ü sayg› kadar sayg›göstermesi zorunludur.



Hâkim ve savc› ile h›s›ml›k ya da evlilikten gelen engel-leri gösteren, kanun hükmünde yaz›l› derece d›fl›ndakalan h›s›ml›klar ve baflkaca yak›nl›klarda, avukat, mes-lek onuruna en uygun biçimde takdirini kullan›r.

S›ra Sizde 4

Bu kural›n amac› Türkiye Barolar Birli¤i kararlar›ndaavukatlar›n birbirleri aleyhindeki hukuksal girifllerdedikkatli ve özenli davranmas›n› sa¤lamak bütün giriflim-lerin mesle¤e zarar verecek tarzda kullan›lmas›n› önle-mek ve bu hususlarda gerekli önlemleri almakla görev-li barolar› bilgilendirmektir” fleklinde ortaya konmufltur.Bu bilgilendirme yükümlülü¤ün kapsam› yine TBB ka-rarlar›na göre “Daval›n›n avukat olmas› halinde aç›landavan›n mesleki yaflam ve/veya özel yaflam ayr›m› ya-p›lmaks›z›n her davan›n baroya bildirilmesi gerekir”.Bu bildirim sadece aç›landa davalarla ilgili olmay›p ay-n› zamanda Barolara ve Adalet Bakanl›¤›na yap›lan bafl-vurular› da kapsar.

S›ra Sizde 5

Yan›na stajyer almay› kabul eden avukat, stajyerleriniyi yetiflmesi için gerekli dikkati ve ilgiyi gösterir veolanaklar› haz›rlar. Avukat, yan›na stajyer olarak ald›¤›meslektafl›n›n mesle¤e haz›rlanmas› için gerekli tümtedbirleri al›p, flartlar› haz›rlamal›d›r. Avukat stajyerinindosya inceleme, mesleki yay›nlar› takip, vekil edenler-le iliflkiler, dilekçe yaz›m›, dilekçede kullan›lacak üs-lup, hak arama konusunda ›srar gibi konularda yetifl-mesini sa¤lamal›d›r. Stajyerler, avukatla birlikte durufl-malara girmek, avukat›n mahkemeler ve idari makam-lardaki ifllerini yapmak, dava dosyalar› ve yaz›flmalar›düzenlemek, baroca düzenlenen e¤itim çal›flmalar›nakat›lmak baro yönetim kurulunca verilen ve yönetme-likle gösterilecek di¤er ödevleri yerine getirmekle yü-kümlüdür. Stajyerler, meslek kurallar›na ve yönetme-liklerde belirlenen esaslara uymak zorundad›rlar (Av.K. m.23)

S›ra Sizde 6

Avukat›n meslek s›rr› ile ba¤l›l›¤›n›n kapsam›na girenhususlar flunlard›r:• Avukat, davas›n› almad›¤› kimselerin baflvurmas› ne-

deniyle ö¤rendi¤i bilgileri de s›r sayar. Avukatl›k s›r-r›n›n tutulmas› süresizdir, meslekten ayr›lmak buyükümü kald›rmaz.

• Avukat, yard›mc›lar›n›n, stajyerlerinin ve çal›flt›rd›¤›kimselerin de meslek s›rr›na ayk›r› davran›fllar›n› en-gelleyecek tedbirleri al›r.

S›ra Sizde 7

Avukatl›k Kanunun 166. maddesine göre; “Avukat, mü-vekkili taraf›na verilen veya onun nam›na ald›¤› malla-r›, paray› ve di¤er her türlü k›ymetleri, avukatl›k ücretive giderin ödenmesine kadar, kendi alaca¤› nispetindeelinde tutabilir”. Avukat hapis hakk›n› yaz›l› ücret söz-leflmesi ile s›n›rl› olarak kullan›l›r, e¤er elinde yaz›l› söz-leflme yok ise asgari ücret tarifesinden fazlas› üzerindehapis hakk› kullanmaz. Avukat›n, ücreti ve yapt›¤› mas-raflar› kendisine ödenmedikçe elinde bulunan evraküzerinde de hapis hakk› vard›r.


Ayd›n Murat (2006), Avukatl›k Ücreti, Seçkin Yay›nevi.Çelik, M. Lamih (2007), Meslek Kurallar›nda Avukat-

Mahkeme ‹liflkileri, TBB Dergisi, Say› 74.Eralp Özgür (2009), Avukatl›k Mevzuat›, Ankara Barosu

Yay›nlar›.Erem Faruk (2007), Avukatl›k Meslek Kurallar› (fierh),

Ankara Barosu Yay›nlar›, 4. Bask›.Gören Ömer (2010), Karfl›laflt›rmal› Avukatl›k-Noterlik

Hukuku. Adalet Yay›nevi.Güner Semih (2002), Avukatl›k Mevzuat›, Ankara Baro-

su Yay›nlar›.Özkan Meral Sungurtekin (2006), Avukatl›k Hukuku,

Bar›fl Yay›nlar› - Fakülteler Kitabevi.Türkiye Barolar Birli¤i’nin 27-28 May›s 1989 tarihinde

Giresun’da yap›lan XX. Ola¤an Genel Kurul Ka-rarlar›



Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Noterli¤in Tan›m›n› yapabilecek,Noterli¤in Kuruluflu ve Yetki Çevresini aç›klayabilecekNoterli¤in Hukuki Niteli¤ini anlatabilecek,Noterli¤e Kabul Koflullar› ve Mesle¤e Girifl kurallar›n› aç›klayabileceksiniz.

‹çindekiler

• Noter• Noterlik• Yetki Çevresi

• Noter yard›mc›s›• Noterli¤e kabul• Noterlik staj›

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNNN


• NOTERL‹⁄‹N VE NOTERL‹KHUKUKUNUN TANIMI

• NOTERL‹⁄‹N KURULMASI VEYETK‹ ÇEVRES‹

• NOTERL‹⁄‹N ÖZELL‹KLER‹ • NOTERL‹⁄E KABUL VE MESLE⁄E

G‹R‹fi

Noterli¤in Tan›m›,Niteli¤i veHukuktaki Yeri


NOTERL‹⁄‹N VE NOTERL‹K HUKUKUNUN TANIMINoter kelimesi, Latince notarus’dan gelir ve not tutan, süratle yaz› yazan, seri yaz›yazan anlam›n› tafl›r. Tarihin her devresinde kifliler aras›ndaki hukuki iliflkilerin be-lirli flekillere uygun olarak düzenlenmesi ve bunlara resmiyet verilmesi lüzumuhissedilmifl ve böylece günün ihtiyaçlar›na göre geliflim kaydederek bugünkü no-terlik müessesi do¤mufltur. (fi‹fiMAN; 2011). Noterlik müessesesi tafl›d›¤› önem ne-deniyle tarih boyunca çeflitli flekillerde ve adlarla varl›¤›n› sürdüre gelmifltir.

Noterlik esas olarak 18 Ocak 1972’de kabul edilen, 5 fiubat 1972 y›l›nda ResmiGazete’de yay›nlanan 1512 Say›l› Noterlik Kanunu’nda tan›mlanm›fl ve düzenlen-mifltir. Noterlik Kanunu’nun 1 inci maddesinde, “Noterlik bir kamu hizmetidir” de-nilerek Noterli¤in kamusal yönü ortaya konmufltur. Kanunun 1. maddesinin ikincicümlesi noterlerin görevlerinin genel çerçevesini çizmektedir. (YILMAZ; 1996).Kanunun 1. maddesinin ikinci cümlesindeki “Noterler, hukuki güvenli¤i sa¤lamakve anlaflmazl›klar› önlemek için ifllemleri belgelendirir ve kanunlarla verilen baflkagörevleri yaparlar.” biçimindeki tan›m, Noterli¤in kanuni tan›m›d›r.

Özel hukuktan do¤an birçok hakk›n etkin olarak kullan›lmas› ve kolayca ihlâledilememesi aç›s›ndan noterlik müessesesi çok önemli bir iflleve sahiptir. (YIL-MAZ, Ejder, Noterlik ‹fllemlerinin Hukuk Davalar›ndaki ve ‹cra-‹flâs Takiplerinde-ki Önemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu). Noterli¤in ana eylemi tespittir. Dolay›-s›yla uyuflmazl›klar›n içinde olamazlar, yarar ve çekiflmelerin taraf› de¤il, belki deyaln›zca tespitçisi olabilirler. (GÖREN; 2010)

Sonuç olarak Noter hukuki güvenli¤i sa¤lamak ve hukuki anlaflmazl›klar›n do-¤umunu önlemek amac› ile kamusal yetki kullanan, serbest meslek erbab›d›r.

Avukatl›k ve noterlik sonuç itibariyle birer meslektir. (GÖREN; 2010). NoterlikHukuku esas›nda bir meslek hukukunu düzenleyen ilke ve normlar›n topland›¤›ve de¤erlendirildi¤i alan gibi gözükse de, düzenleme yap›lan alan›n, hukuk haya-t›nda kapsad›¤› yer, tafl›d›¤› önem ve sadece noterlerin mesleki alanlar›n› de¤il sos-yal sorumluluklar›n› da müdahale eden yönü nedeniyle çok önemlidir.

Noterlik Hukukunu; ‘noterlik müessesesinin hukuk sistemi içindeki yeri ile di-¤er hukuk dallar›yla olan iliflkisini inceleyen bilim dal›’ olarak tan›mlamak müm-kündür. Bu tan›m hem teoride hem de pratikte ihtiyac› karfl›layan bir tan›md›r.

Noterlik hukukunu, hukuk disiplinleri içinde bir yere oturtmak istedi¤imizde,Noterlik müessesini daha çok özel hukuk içerisinde yer alan hukuk dallar›yla ilgi-li ifllemlerde hizmet verdi¤i gerçe¤ini göz önüne almak gerekir. Noterlerin görev-

Noterli¤in Tan›m›, Niteli¤i ve Hukuktaki Yeri

Noter kelimesi, Latincenotarus’dan gelir ve nottutan, süratle yaz› yazan,seri yaz› yazan anlam›n›tafl›r.

Noterlik müessesesininhukuk sistemi içindeki yeriile di¤er hukuk dallar›ylaolan iliflkisini inceleyenbilim dal›na noterlik hukukudenir.

lerine giren ifllerin daha çok flekle iliflkin olmas›, (tanzim, tasdik, tescil) NoterlikHukukunun, Medeni Usul Hukukuna yak›n bir hukuk dal› oldu¤unu göstermekte-dir. (ULUKAPI-ATALI; 2001).

Noterlik ve noterlik hukukunu tan›mlay›n›z.

NOTERL‹⁄‹N KURULMASI VE YETK‹ ÇEVRES‹

Noterliklerin Kurulmas› Noterlik Kanununun 2 nci maddesinin birinci f›kras›na göre; “Her asliye ve mün-ferit sulh mahkemesinin bulundu¤u yerde, o mahkemenin yarg› çevresindeki no-terlik ifllerini görmeye yetkili olmak üzere bir noterlik kurulur.”

Noterlik kurulmas› Adalet Bakanl›¤›n›n yetkisindedir. Bununla birlikte, noterlikKanunu’nun 3 üncü maddesinin dördüncü f›kras› Adalet Bakanl›¤›na, bir yerdebirden fazla noterlik açma ve bir yerde bulunan birden fazla noterliklerden birisi-ni kapatma yetkisini kullanmadan önce Türkiye Noterler Birli¤i’nin mütalaas›n› al-ma yükümlülü¤ü getirmifltir. Ancak Adalet Bakanl›¤› sadece mütalaa almaktad›r.Yeni noterliklerin aç›lmas›nda ve var olanlar›n kapat›lmas›nda son ve tek kararmercii Adalet Bakanl›¤›’d›r, Noterler Birli¤i’nden al›nan mütalaa bakanl›¤a yol gös-tericidir. Ancak zann›m›zca, olmas› gereken yeni noterlerin kurulmas› veya varolanlar›n kald›r›lmas›nda Bakanl›k ve Birlik birlikte karar alabilmelidirler.

Noterliklerin Yetki ÇevresiNoterlik Kanunu’nun 2 nci maddesinin birinci f›kras›nda; “Her asliye ve münferitsulh mahkemesinin bulundu¤u yerde o mahkemenin yarg› çevresindeki noterlikifllerini görmeye yetkili olmak üzere bir noterlik kurulur.” hükmü yer almaktad›r.

Yetki konusunda Adalet Bakanl›¤› Hukuk ‹flleri Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan26.4.1973 tarih ve 14070 say›l› genelge ile Türkiye Noterler Birli¤i taraf›ndan4.2.1974 tarih, 267 say› ve 4 numaral› genelgeler ç›kart›lm›flt›r. “Bu genelgeler ge-re¤ince, bir noterlik iflleminin herhangi bir yer noterli¤inde yap›labilmesi için, iflle-min taraflar›ndan en az birinin ilgili noterli¤in yetki çevresi içinde oturmas› veyaiflyerinin bulunmas› ya da ifllemin ayn› s›n›rlar içinde yap›lacak bir ifle ait olmas›gerekmektedir.”

Noterliklerin yetki alan›n›n belirlenmesinde Noterlik Kanunu’nda görülen ek-siklik, yetkisiz bir noterlikte yap›lan ifllemlerin ak›beti konusunda düzenleme bu-lunmamas›d›r. Zann›m›zca yetkisiz noterlikte yap›lm›fl ifllemler hakk›nda HUMK’unöngördü¤ü yollar ve sonuçlar oldu¤u gibi geçerlidir. Di¤er bir ifade ile noterlikteyap›lan ifllem kesin yetki kural›na ba¤lanm›fl ise yarg›laman›n ve ifllemin her afla-mas›nda bu yetkisizlik hususu ileri sürülebilir. Bunun d›fl›ndaki durumlarda iseyetkisizlik bir ilk itiraz olarak ileri sürülmelidir. (PEKCANITEZ, Hakan, MedeniUsul Hukuku, B. 1, Ankara 2000, syf 92 vd.)

Yetkisiz noterin yapt›¤› ifllemlere karfl› hangi yola gidilebilir?

Noterliklerin S›n›fland›r›lmas›Noterlik Kanunu’nun 4 üncü maddesi, noterliklerin dört s›n›fa ayr›lmas›n› öngör-müfltür. ‹lk üç s›n›f noterlik, her noterli¤in yetki çevresi içindeki nüfus, ifl yo¤unlu-¤u ve noterlik geliri esas tutularak s›n›fland›r›l›r (NK.m.4/3). Noterlerin s›n›fland›r›l-mas› Noterler Birli¤i’nin mütalaas› al›narak Adalet Bakanl›¤›’nca yap›l›r (NK. m.4/2)


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

Noterli¤in kurulmas› vekapat›lmas› AdaletBakanl›¤›n›n yetkisindedir.

Noterlik dört s›n›faayr›lm›flt›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

Birinci, ikinci ve üçüncü s›n›f noterliklerin bafl›nda birer noter bulunur (NK.m.22vd.). Buna karfl›l›k, dördüncü s›n›f noterlikler, o yerin ba¤l› bulundu¤u Adalet Ko-misyonunun görevlendirme yaz›s› üzerine, Adalet Bakanl›¤›’nca görevlendirilerekkâtip s›n›f›ndan bir adalet memuru taraf›ndan geçici olarak yönetilir ve bu kimse-lere “geçici yetkili noter yard›mc›s›” ad› verilir (NK. m. 32).

NOTERL‹⁄‹N ÖZELL‹KLER‹

Kamu Hizmeti Olma Özelli¤i Kamu hizmeti nitelemesi, iki temel ö¤enin varl›¤›n› gerektirmektedir. Bunlardan il-ki hizmetin kamuya yönelmifl oldu¤unun siyasal organlarca kabul edilmesi yani di-¤er bir ifadeyle kamuya yararl› olmas›, ikincisi ise kamu kurulufllar›nca veya ilgilikamu kurumunca denetlenen özel kiflilerce ifa edilmesidir.

Kamu hizmetleri, genel ve kolektif gereksinmeleri karfl›layarak kamu yarar›n›gerçeklefltiren hizmetler ise, toplumda adalet da¤›t›m›na dair faaliyetlerin kamusalnitelikte bir hizmetler bütünü oldu¤u tart›fl›lmazd›r.

Noterler, mesleki faaliyetlerini, tüzel kiflili¤i haiz kamu kurumu niteli¤inde mes-leki kurulufllar olan Noterler Birli¤i’nin denetim ve gözetimi alt›nda sürdürürler.

Noterli¤in kamu hizmeti niteli¤i, gereksinim duyan herkesin bu faaliyetlerdenyararlanabilmesini gerektirir.

Noterlik Kanunu’nun 1. maddesinde kamu hizmeti olarak tan›mlanan noterli¤i, ifaeden noterlerin memur olup olmad›¤› önem arz etmektedir. Noterlik Kanunu’ndaaç›k bir hüküm bulunmamakla birlikte, bu Kanunun, noterleri memur olarak kabuletmedi¤i dolayl› bir flekilde anlafl›lmaktad›r. (ULUKAPI-ATALI; 2001). Noterlik Ka-nunu’nun 151 ve 152. maddelerinde, noterlere Türk Ceza Kanunu’nun memurlara aithükümlerinin uygulanaca¤› belirtilmifltir.

Yine Noterlik Kanunu’nun 40 ›nc› maddesinde de noterlik dairesinin resmi dai-re kabul edilmemifl, resmi daire “say›ld›¤›” hükme ba¤lanm›flt›r. Gerçekten de no-terlik dairesinin kira ve di¤er giderlerinin notere ait olmas›, çal›flanlar›n memur ol-mamas› bilakis sosyal güvenlik aç›s›ndan iflçi olarak kabul edilmeleri, noterlik üc-ret tarifelerinin, özel kanun hükümleriyle belirlenmesi bunun gerekçeleridir.

Sonuç olarak Noter, idare hukuku anlam›nda bir kamu görevlisi de¤ildir. An-cak hukuken tan›nm›fl iktidar ve yetki kullanmak suretiyle bir kamu görevi ifaetmektedir.

Noterli¤in kamu hizmeti olmas› ne anlama gelir?

Serbest Meslek Olma Özelli¤iAvukatl›k hukuku k›sm›nda anlat›ld›¤› üzere serbest meslek, sermayeden ziyadeflahsi eme¤e, bilimsel ve mesleki bilgiye ve uzmanl›¤a dayanan, ticari özellik tafl›-mayan, serbest meslek erbab›n›n ifl yapt›rana tabi olmaks›z›n flahsi sorumluluk al-t›nda kendi nam ve hesab›na yapt›¤› faaliyet olarak tan›mlanabilir.

Noterli¤in s›radan bir serbest meslek oldu¤unu söylemek de do¤ru olmaz. Çün-kü noterler her ne kadar serbest meslek olarak kabul edilseler de istedikleri yerde iflgöremez, istedikleri ücretle ifl yapamaz, ücrette pazarl›k edemez, kendilerine ait üc-retten de indirimde bulunamaz (NK.m.50.III) ve reklâm yapamazlar. Noterler içingerek mesleki aç›dan gerek ise özel hayatlar›na iliflkin ciddi s›n›rlamalar getirilmifltir.

756. Ünite - Noter l i¤ in Tan›m› , Ni te l i¤ i ve Hukuktaki Yer i

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

Noter idare hukukuanlam›nda bir kamugörevlisi de¤ildir.

Noterlerin Adalet Bakanl›¤›’nca atanmalar›, ayn› Bakanl›kça iflten el çektirilme-leri ve izin kulland›r›lmalar›, ad› geçen Bakanl›¤› neredeyse noterlerin iflvereni sta-tüsüne sokmaktad›r. (TOYGAR, Kemal, Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi?TNBHD., S. 3Y. 1974, s.8).

Noter, ifllemlerin belgelendirilmesi, uyuflmazl›klar›n engellenmesi aç›s›ndan veyerine getirdi¤i bir k›s›m yasal yükümlülükleri nedeniyle çok önemli bir konumasahiptir. Noterlik; iddia, savunma ve yarg› makamlar›na gelmeden, hukuki sorun-lar› daha oluflmadan engellemesi nedeniyle hukuk devletinin inflas›nda önemli birunsurudur. Onun için de noterler her ne kadar yaflamlar›n› serbest meslek olan no-terlikle finanse etseler de, noterlik faaliyetinin hedefinin kar etmek olmad›¤›n›n id-raki içindedirler.

Noter, faaliyetlerinde kanun ve mevzuat›n çizdi¤i s›n›rlar içinde hareket etmekzorundad›r. Noterlerin faaliyetlerinde takdir alanlar› çok s›n›rl›d›r. Noter önüne ge-len ifli hukuka ayk›r› olmad›kça ret etme ya da yapmama hakk›na sahip de¤ildir.‹fl yapt›ran da ifli ancak yetkili noterde yapt›rmak zorundad›r.

Noter - ifl sahibi iliflkisinde ifl sahibinin iradesi ve hedefledi¤i amaç çok büyükönem tafl›maktad›r. ‹fl sahibi, iradesinin, amac›n›n, taleplerinin tam olarak metneaktar›ld›¤› ve notere verdi¤i s›rlar›n iffla edilmeyece¤i hususunda tam inanca sahip-tir. Ayn› durum noter aç›s›ndan da söz konusudur, noter konuya iliflkin tüm bilgive taleplerin kendine aktar›ld›¤›ndan emin olmak ister.

NOTERL‹⁄E KABUL VE MESLE⁄E G‹R‹fiN.K. 7’nci maddesinde yer alan stajyerlik aç›s›ndan aranan flartlar asl›nda noterlikmesle¤ine girifl için gerekli olan flartlar› olup bunlar onüç tanedir. Bunlar›, kanun-da düzenlenifllerine göre flöylece s›ralayabiliriz:

1. Türkiye Cumhuriyeti vatandafl› olmak2. 21 yafl›n› bitirmifl ve 40 yafl›n› doldurmam›fl olmak,3. Türk hukuk fakültelerinin birinden mezun olmak veya yabanc› bir memle-

ket hukuk fakültesinden mezun olup da, Türkiye hukuk fakülteleri prog-ramlar›na göre noksan kalan derslerden baflar›l› s›nav vermifl bulunmak,

4. Kesinleflmifl bir kararla yüz k›zart›c› bir suçtan veya a¤›r hapsi gerektiren bircürümden mutlak olarak yahut kasti bir cürümden bir sene veya daha fazlahapis cezas› ile hüküm giymifl olmamak,

5. 657 say›l› Devlet Memurlar› Kanunu’nun 48. maddesine göre devlet memur-lu¤una atanmaya engel bir mahkûmiyeti bulunmamak,

6. Kesinleflmifl bir ceza veya disiplin karar› sonucunda hâkim, savc›, memuryahut avukat olmak niteli¤ini kaybetmifl bulunmamak,

7. Noterlik mesle¤ine yaraflmayacak tutum ve davran›fllar› çevresince bilinmiflolmamak,

8. Noterlikle ve noter stajyerli¤i ile birleflemeyen bir iflle u¤raflmamak,9. Mahkeme karar› ile k›s›tlanm›fl olmamak,10. ‹flâs etmifl ise itibar› iade edilmifl olmak, (hileli ve taksirli müflisler itibarla-

r› iade edilmifl olsa bile kabul olunmazlar),11. Hakk›nda aciz vesikas› verilmifl ise bunu kald›rm›fl bulunmak,12. Noterlik görevini devaml› ve gere¤i gibi yapmaya engel vücut veya ak›lca

malul olmamak, 13. Staj yap›lacak yerde ikametgâh› bulunmak.


Noter olabilmenin ön kofluluTürkiye Cumhuriyetivatandafl› olmakt›r.

K›s›tl› olanlar noterlikyapamaz.

Noterlik Staj›na Tabi Olmayanlar N.K. m. 5’ e göre Noter olabilmek için noterlik staj›n› tamamlayarak Noterlik Bel-gesini alm›fl olmak flartt›r. Ancak Noterlik Kanunu’nun 6 nc› maddesi istisnai ola-rak baz› kiflilerin bu staj› yapmaks›z›n noter olabilmelerine imkân sa¤lanm›flt›r.Bunlar;

1. Adli veya askeri hâkimlik yahut savc›l›klara atanm›fl olanlar,2. Avukat unvan›n› kazanm›fl olan veya Avukatl›k Kanunu’na göre staj ve avu-

katl›k s›nav› flartlar›ndan ba¤›fl›k olarak avukatl›¤a kabul olunmaya hak ka-zanm›fl bulunanlard›r.

Uygulamada noterlik staj› yapanlara pek rastlanmamaktad›r. Çünkü avukatl›k,savc›l›k yada hakimlik staj› yapmak noterlik yapmak için yeterli say›l›rken, noter-lik staj› avukatl›k, savc›l›k, hakimlik staj›n›n yerine geçmemektedir. Bu yüzden uy-gulamada noterlik yapanlar hak kayb›na u¤ramamak için avukatl›k staj›n› yap›p,noterli¤e bafllamaktad›rlar.

Noterlik staj› ile benzer stajlar›n iliflkisini anlat›n›z.

Noterli¤e AtanmaBir noterli¤e bir noterin atanabilmesi için ilk ad›m olarak bir ilân yap›lmas› gerek-mektedir. Adalet Bakanl›¤› taraf›ndan yap›lacak bu ilânlarda, boflalan ve üçüncü s›-n›fa geçirilen noterli¤in bir önceki y›la ait gayrisafi geliri, aç›lan noterli¤in ise em-sallerine göre Adalet Bakanl›¤›’nca tahmin edilecek gayrisafi geliri ve isteklilerinhangi belgelerle birlikte baflvurmalar› gerekti¤i gösterilir (N. K. m. 22.III).

Noterlik Kanunu’nun 7 nci maddesinin bir, befl ve sonraki bentlerinde yaz›l›flartlar› kaybetmediklerini gösterir belgeler ile askerlik hizmetini yapt›klar›na veyabu askerlik hizmetine elveriflli olmad›klar›na iliflkin belgeyi de eklemeleri gerek-mektedir (NK.m.23.I).

Adaylar aras›ndan söz konusu noterli¤e atama yapmaya yetkili merci AdaletBakanl›¤›’d›r. (N. K.m.23.II; 27,I)

Atama yap›l›rken, ayn› s›n›ftan noterlerin meslekteki k›demleri, k›demde eflitlikhalinde sicillerine göre yeterlik dereceleri esas al›n›r. Ayn› k›dem ve yeterlilikteolanlardan Almanca, Frans›zca, ‹ngilizce veya ‹talyanca dillerinden en az birini bil-di¤ini yönetmelikte gösterilecek flekilde belgelendirenler di¤er isteklilere, bu dil-lerden biri ile ö¤retim yapan yabanc› hukuk fakültelerinden birini bitirmifl olanlardi¤erlerine, hukuk doktoru olanlar hepsine tercih edilir. Buna göre de flartlar eflitolursa hukuk fakültesi mezuniyet tarihindeki önceli¤e bak›l›r. Hukuk fakültesi,mezuniyet tarihi de ayn› ise atanacak olan, ad çekilerek belirlenir (N.K.m.27.II).

Noterlik ilan›nda hangi unsurlar bulunur?

Atanan Noterlerin Göreve Bafllamas› Noterlik Kanunu’nun 30 uncu maddesinde düzenlenmifltir. Maddenin birinci f›kra-s›na göre; “Noter s›fat›, noterli¤e atama karar›n›n tebellü¤ü ile kazan›l›r. Kendi s›-n›f›nda veya daha yukar› s›n›fta baflka bir noterli¤e atanan veya nakledilen noter,atama yahut nakledilme karar›n› tebellü¤ etti¤i tarihte yeni noterlik s›fat›n› kazan-makla beraber eski noterlik s›fat› da sona erer.”

Bir noterli¤e atanan veya nakledilenler, atama veya nakledilme karar›n›n tebli-¤inden itibaren bir ay içinde yeni görevine bafllamak zorundad›rlar. Atanan veyanakledilen kimsenin bu süre içinde, hakl› bir neden olmaks›z›n göreve bafllama-


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

Noterin atamas› AdaletBakanl›¤›’nca yap›l›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

mas› veya atanma yahut nakledilme isteminden vazgeçme dilekçesinin, atanma venakil karar›n›n kendisine tebli¤inden sonra Bakanl›¤a veya cumhuriyet savc›l›¤›naverilmesi halinde, bu kimse noterlik mesle¤inden istifa etmifl say›l›r (NK.m.30,II).

Noterlik Görevinin Sona ErmesiNoterlik görevinin sona ermesi kanunda sekiz ana bafll›k alt›nda toplanm›flt›r. Bun-lar s›ras›yla;

1. Yafl tahdidine (altm›flbefl yafl) tâbi tutulmas› (NK.m.56, 165.II): Noterlik gö-revi yüksek derecede özen ve dikkat gerektirmesi, bu görevi ifa edenlerindima¤lar›n tam berrak olmas› gerektirir. ‹nsanlar›n belli bir yafltan sonra tambir üretkenlik içinde olmalar›n› beklemek yanl›fl olup bu nedenle kanun ko-yucu 65 yafl›n› dolduran noterlerin görevlerinin sona erdi¤ini kabul etmifltir.

2. Noterin istifa etmifl say›lmas›: Bir noterli¤e atanan veya nakledilenler, atamaveya nakledilme karar›n›n tebli¤inden itibaren bir ay içinde yeni görevleri-ne bafllamak zorunlulu¤undad›rlar. Atanan veya nakledilen kimsenin bu sü-re içinde, hakl› bir sebep olmaks›z›n göreve bafllamamas› veya atanma ya-hut nakledilme isteminden vazgeçme dilekçesinin, atama ve nakil karar›n›nkendisine tebli¤inden sonra Bakanl›¤a veya Cumhuriyet Savc›l›¤›na verilme-si halinde, bu kimse noterlik mesle¤inden istifa etmifl say›l›r (N.K. m.30,II).Teminat paralar›n› süresi içinde yat›rmayan veya noksan yat›ran notere,Adalet Bakanl›¤›nca teminat›n› tamamlamas› için bir ay’› geçmemek üzereuygun bir süre verilir. Bu süre içinde de teminat›n› tamamlamayan noter is-tifa etmifl say›l›r (N.K. 38,VI).Hakl› bir engeli olmaks›z›n, iznini 15 gün geçirenler istifa etmifl say›l›rlar(N.K. 58).

3. Meslekten ç›karma cezas› almas›: Noterlik Kanunu’na göre bir daha atanma-mak üzere noterlikten ç›kma (N.K. m.126/E) cezas› al›nmas› noterlik göre-vini sona erdirir.

4. Baflka bir noterli¤e atanmas› veya nakledilmesi: (NK.m.30,I): Noter s›fat›,noterli¤e atama karar›n›n tebellü¤ü ile kazan›l›r. Kendi s›n›f›nda veya yuka-r› s›n›fta baflka bir noterli¤e atanan veya nakledilen noter, atama yahut nak-ledilme karar›n› tebellü¤ etti¤i tarihte yeni noterlik s›fat›n› kazanmakla bera-ber eski noterlik s›fat› da sona erer.

5. Noterlik Kanunu’nun 7 inci maddesindeki (ikinci bent hariç) flartlardan biri-nin kaybedilmesi (NK.m.196): Noterin, 7 nci maddenin ikinci bendi hariç ol-mak üzere, bu maddede yaz›l› yetenek ve flartlardan birini kaybetmifl olmas›noterlik görevini sona erdirir.

6. Noterin meslekte yeterli olmad›¤›n›n anlafl›lmas›: Adalet müfettiflleri taraf›n-dan yap›lan teftifller sonunda hakk›nda düzenlenen, birbirini izleyen son ikihal kâ¤›d›nda meslekte yeterli olmad›¤› belirtilmifl ve son teftiflten itibarenen az alt› ay hizmet gördükten sonra yapt›r›lacak üçüncü teftiflte de Adaletmüfettiflinin meslekte yeterli olmad›¤› kesin kan›s›na varm›fl olmas› halindeAdalet Bakanl›¤›nca noterin görevine son verilir. (NK.m.196)

7. Noterin istifa etmesi: Noterler kendinden kaynaklanan veya iradi nedenlerlenoterlik görevlerini iradi olarak sonland›rabilirler. (NK.m.29)

8. Ölüm: Ölmesi durumlar›nda noterlik görevi sona erer.

Noter hangi halde istifa etmifl say›l›r?


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



6

Noterlikte yafl haddi 65’dir.


Noterli¤in tan›m›n› yapmak

Noterlik esas olarak 18 Ocak 1972’de kabul edi-len, 5 fiubat 1972 y›l›nda Resmi Gazetede yay›n-lanan 1512 Say›l› Noterlik Kanunu’nda tan›mlan-m›fl ve düzenlenmifltir. Noterlik Kanunu’nun 1inci maddesinde, “Noterlik bir kamu hizmetidir”denilerek Noterli¤in kamusal yönü ortaya konul-mufltur. Kanun 1 maddesinin ikinci cümlesindenoterlerin görevlerinin genel çerçevesini çizmek-tedir. Kanun 1 maddesinin ikinci cümlesinde“Noterler, hukuki güvenli¤i sa¤lamak ve anlafl-mazl›klar› önlemek için ifllemleri belgelendirir vekanunlarla verilen baflka görevleri yaparlar.” ta-n›m› yer almaktad›r. Noter hukuki güvenli¤i sa¤-lamak ve hukuki anlaflmazl›klar›n do¤umunu ön-lemek amac›yla kamusal yetki kullanan serbestmeslek erbab›d›r.

Noterli¤in kuruluflu ve yetki çevresini aç›klamak

Noterlik Kanunu’nun 2 nci maddesinin birincif›kras›na göre; “Her asliye ve münferit sulh mah-kemesinin bulundu¤u yerde, o mahkemenin yar-g› çevresindeki noterlik ifllerini görmeye yetkiliolmak üzere bir noterlik kurulur.”Noterlik kurulmas› Adalet Bakanl›¤›’n›n yetkisin-dedir. Bakanl›¤›n farkl› zamanlarda ç›kard›¤› ge-nelgelere göre, bir noterlik iflleminin herhangibir yer noterli¤inde yap›labilmesi için, ifllemin ta-raflar›ndan en az birinin ilgili noterli¤in yetki çev-resi içinde oturmas› veya iflyerinin bulunmas› yada ifllemin ayn› s›n›rlar içinde yap›lacak bir ifleait olmas› gerekmektedir.

Noterli¤in hukuki niteli¤ini aç›klamak

Noter bir kamu hizmetini yerine getirir. Bir hiz-metin kamu hizmeti say›lmas› için hizmetin ka-muya yönelmifl oldu¤unun siyasal organlarca ka-bul edilmesi yani di¤er bir ifadeyle kamuya ya-rarl› olmas› ve kamu kurulufllar›nca veya ilgilikamu kurumunca denetlenen özel kiflilerce ifaedilmesi gerekir. Noterler, mesleki faaliyetlerini,tüzel kiflili¤i haiz kamu kurumu niteli¤inde mes-leki kurulufllar olan Noterler Birli¤inin denetimve gözetimi alt›nda sürdürürler.Noterlik mesle¤i bir serbest meslektir. Serbestmeslek sermayeden ziyade flahsi eme¤e, bilimsel

ve mesleki bilgiye ve uzmanl›¤a dayanan, ticariözellik tafl›mayan, serbest meslek erbab›n›n iflyapt›rana tabi olmaks›z›n flahsi sorumluluk alt›n-da kendi nam ve hesab›na yap›lan faaliyet olaraktan›mlanabilir. Ancak, noterli¤in s›radan bir ser-best meslek oldu¤unu söylemek de do¤ru ol-maz. Çünkü noterler her ne kadar serbest mes-lek olarak kabul edilseler de istedikleri yerde iflgöremez, istedikleri ücret ifl yapamaz, ücrette pa-zarl›k edemez, kendilerine ait ücretten indirimdebulunamaz ve reklâm yapamazlar. Noterlerin ge-rek mesleki gerek ise özel hayatlar›na iliflkin cid-di s›n›rlamalar getirilmifltir.

Noterli¤e kabul ve girifl koflullar›n› aç›klamak

Noterli¤e girifl ve kabul koflullar› flunlard›r;• Türkiye Cumhuriyeti vatandafl› olmak• 21 yafl›n› bitirmifl ve 40 yafl›n› doldurmam›fl

olmak,• Türk hukuk fakültelerinin birinden mezun

olmak veya yabanc› bir memleket hukuk fa-kültesinden mezun olup da, Türkiye hukukfakülteleri programlar›na göre noksan kalanderslerden baflar›l› s›nav vermifl bulunmak.

• Kesinleflmifl bir kararla yüz k›zart›c› bir suç-tan veya a¤›r hapsi gerektiren bir cürümdenmutlak olarak yahut kasti bir cürümden birsene veya daha fazla hapis cezas› ile hükümgiymifl olmamak,

• Devlet memurlu¤una atanmaya engel bir mah-kûmiyeti bulunmamak,

• Kesinleflmifl bir ceza veya disiplin karar› so-nucunda hâkim, savc›, memur yahut avukatolmak niteli¤ini kaybetmifl bulunmamak,

• Noterlik mesle¤ine yaraflmayacak tutum vedavran›fllar› çevresince bilinmifl olmamak,

• Noterlikle ve noter stajyerli¤i ile birlefleme-yen bir iflle u¤raflmamak,

• Mahkeme karar› ile k›s›tlanm›fl olmamak,• ‹flâs etmifl ise itibar› iade edilmifl olmak, (Hi-

leli ve taksirli müflisler itibarlar› iade edilmiflolsa bile kabul olunmazlar).

• Hakk›nda aciz vesikas› verilmifl ise bunu kal-d›rm›fl bulunmak.

• Noterlik görevini devaml› ve gere¤i gibi yap-maya engel vücut veya ak›lca malul olmamak,

• Staj yap›lacak yerde ikametgâh› bulunmak.

Özet

1NA M A Ç

2NA M A Ç

3NA M A Ç

4NA M A Ç


1. Noter kelimesi Latince hangi kelimden gelir?a. Notçub. Notarusc. Litaid. Kad› e. Themis

2. Hukuki güvenli¤i sa¤lamak ve anlaflmazl›klar› önle-mek için ifllemleri belgelendiren ve kanunlarla verilenbaflka görevleri yapanlara ne ad verilir?

a. Hâkimb. Savc› c. Noterd. Avukate. Mübaflir

3. Noterli¤in ana eylemi nedir?a. Keflifb. ‹crac. Yarg›lama d. Tespite. Düzenleme

4. Noterlik müessesesinin hukuk sistemi içindeki yeriile di¤er hukuk dallar›yla olan iliflkisini inceleyen bilimdal›na ne ad verilir?

a. Medeni Hukukb. Avukatl›k ve Noterlik Bilgisic. Usul Hukukud. Avukatl›k Hukukue. Noterlik Hukuku

5. Noterlik kurulmas› kimin yetkisindedir?a. Adalet Bakanl›¤›b. Türkiye Noterler Birli¤ic. Türkiye Barolar Birli¤id. Adalet Bakanl›¤› - Noterler Birli¤ie. Adalet Bakanl›¤› - Barolar Birli¤i

6. Noterlik s›n›fland›r›lmas›nda ilk üç s›n›f noterin s›n›f-land›r›lmas›nda afla¤›dakilerden hangisi esas al›nmaz ?

a. Yetki çevresi içindeki nüfus yo¤unlu¤u, b. Yetki çevresindeki ifl yo¤unlu¤u c. Yetki çevresindeki noterlik gelirid. Yetki çevresinde yap›lan ifllerden toplanan harçlare. Noterlik dairesinin k›demi

7. Dördüncü s›n›f noterlikler, Adalet Bakanl›¤›’nca gö-revlendirilerek kâtip s›n›f›ndan bir adalet memuru tara-f›ndan geçici olarak yönetilir. Bu kiflilere ne ad verilir?

a. Baflkâtipb. Kâtipc. Geçici noterd. Geçici baflkatipe. Geçici yetkili noter yard›mc›s›

8. Gereksinim duyan herkesin noterlik faaliyetlerindenyararlanabilmesi noterli¤in hangi sonuçlar›ndand›r?

a. Noterli¤in serbest meslek olmas›n›nb. Noterli¤in kamu hizmeti olmas›n›nc. Noterli¤in hukuki yönünün a¤›r basmas›n›n d. Noterli¤in ücret karfl›l›¤› yapmas›n›ne. Hak kullanman›n anayasayla teminat alt›na

al›nmas›n›n

9. Afla¤›dakilerden hangisi noterlere kabul için arananflartlardan de¤ildir?

a. Türkiye Cumhuriyeti vatandafl› olmakb. 21 yafl›n› bitirmifl ve 40 yafl›n› doldurmam›fl olmak,c. En az bir yabanc› dil bilmekd. Türk hukuk fakültelerinin birinden mezun ol-

mak veya yabanc› bir memleket hukuk fakülte-sinden mezun olup da, Türkiye hukuk fakülte-leri programlar›na göre noksan kalan derslerdenbaflar›l› s›nav vermifl bulunmak

e. Kesinleflmifl bir ceza veya disiplin karar› sonu-cunda hâkim, savc›, memur yahut avukat olmakniteli¤ini kaybetmifl bulunmamak,

10. Afla¤›dakilerden hangisi noterli¤e kabul için arananflartlardan de¤ildir?

a. Mahkeme karar› ile k›s›tlanm›fl olmamakb. Noterlik görevini devaml› ve gere¤i gibi yapma-

ya engel vücut veya ak›lca malul olmamakc. ‹flâs etmifl ise itibar› iade edilmifl olmakd. Tam teflekkülü devlet hastanesinden heyet ra-

poru alm›fl olmake. Noterlik mesle¤ine yaraflmayacak tutum ve dav-

ran›fllar› çevresince bilinmifl olmamak



Türkiye’de kazançl› meslekler aras›nda gösterilen

noterlik, büyük ra¤bet görüyor. Türkiye Noterler

Birli¤i’nin verilerine göre, 19 bin hukuk fakültesi

mezunu, noter olabilmek için s›rada bekliyor.

26 bin hukukçu ise müracaat belgesine sahip durumda.Türkiye Noterler Birli¤i Baflkan› Hasan Yeni, mesle¤egösterilen ra¤beti noter olabilme kriterlerinin düflüklü-¤üne ba¤l›yor. Yeni, haz›rlad›klar› yasa tasla¤›yla her-kesin noter olmak için baflvuramayaca¤›n› söylüyor.Önümüzdeki yasama döneminde kabul edilmesi bekle-nen Yeni Noterlik Kanunu tasla¤›na göre, noter olmakisteyenlerin yafl› 33’ü geçemeyecek. Belge alabilmeninkoflullar› da zorlaflt›r›l›yor. Yap›lacak s›navda baflar›l›olanlara bir y›l staj yapma zorunlulu¤u getirilecek. Stajsüreci tamamland›ktan sonra, yeni bir imtihan daha ya-p›lacak. Baflar›l› olan hukukçular, noterlik belgesi alma-ya hak kazanacak. Tasla¤a göre, noterin yerine katiple-rin ve bafl katiplerin imza atma yetkisi de kald›r›lacak.Yaln›zca noterlik staj›n› tamamlam›fl olanlar, vekaletenimza yetkisine sahip olacak. Yasalaflmay› bekleyen tas-lak, meslek içi e¤itimi de zorunlu hale getiriyor. Görevyapt›¤› bölge ne olursa olsun, noterler y›lda 10-20 günaras›nda meslek içi e¤itime tabi tutulacak.Haz›rlanan taslakla birlikte noterli¤e bak›fl aç›s›n› de¤ifl-tirmek istediklerini söyleyen Türkiye Noterler Birli¤iBaflkan› Hasan Yeni, “Adam 25 y›l hakimlik yapm›fl; da-ha sonra noter olmak istiyor. Bu durum, noterli¤i yanmeslek haline getirdi. Noterlik özellikle gençlerin yapa-ca¤› bir meslek haline gelsin istiyoruz.” diyor. Türki-ye’de, 60 yafl›nda emekli bir hakimin de noterlik yapmayetkisinin bulundu¤unu kaydeden Yeni, bu durumun,gençlerin önünü kapatt›¤›n› ve rahats›z edici sonuçlarayol açt›¤›n› vurguluyor. Yeni, ayn› sorundan Adalet Ba-kan› ve Baflbakan’›n da rahats›zl›k duydu¤unu dile ge-tiriyor. Taslak yasalafl›rsa noterlerin yetkileri artacak.Dünyan›n birçok ülkesinde oldu¤u gibi gayrimenkul ifl-lemleri noterde yap›lacak. Bunun yan›nda çekiflmesizyarg›, veraset ilam› ve tespit gibi ifllemler de noter ara-c›l›¤›yla gerçeklefltirilecek.Noterlerin çok para kazand›¤› fleklindeki alg›n›n yanl›fl-l›¤› üzerinde duran Baflkan Hasan Yeni, meslekte 13-14y›l›n› harcamayan bir noterin kolay kolay ‹stanbul, An-kara ve ‹zmir gibi büyük flehirlere atanamayaca¤›n› ifa-de ediyor. ‹ç hizmet kanununa göre, atamas› yap›lanbir noter 3. s›n›f bir bölgede göreve bafll›yor. Ancakbelgeyi alabilmek için, hukuk fakültesini bitirip avukat-l›k ve hakimlik staj›n› tamamlamak flart. 3. s›n›f bir böl-

gede en az 4 y›l çal›flmak ise bir baflka zorunluluk. Ha-san Yeni, 3. s›n›f bir bölgede çal›flan noterin ailedendestek almadan geçinemeyece¤ini iddia ediyor. Zorun-lu 4 y›ll›k görev bittikten sonra atama yap›lacak yer, de-netimden geçmeye ba¤l›. Denetimlerden geçemeyennoterler, 3. s›n›f bir baflka bölgeye gönderiliyor. 2. s›n›fbölgeye atananlar› ise 4 y›ll›k bir staj süresi daha bekli-yor. Yeni, büyük flehirlere tayin süresi 8 y›l gibi gözük-se de, bunun zor oldu¤unu savunuyor.Noterlik, kazanc›na göre serbest meslek; yetki ve so-rumlulu¤una göre kamu görevi kapsam›na giriyor. De-netimleri ise Adalet Bakanl›¤› müfettiflleri ve cumhuri-yet savc›lar› taraf›ndan yap›l›yor. Hasan Yeni, denetim-le ilgili yaflanm›fl bir olay› flöyle aktar›yor: “Bir noter ar-kadafl, mesai saati s›ras›nda motorunu tamir ediyormufl.Gelen müfettifller noterin kim oldu¤unu sormufl. Kendi-sinin oldu¤unu söyleyince, denetimden sicil bozuklu-¤uyla ç›kt›.”

Kaynak : http://www.memurlar.net/haber/119130/

Okuma Parças›


1. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤in Tan›m›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

2. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤in Tan›m›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

3. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤in Tan›m›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

4. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤in Tan›m›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

5. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤in Kurulmas› veYetki Çevresi” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgi-leri gözden geçiriniz.

6. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤in Kurulmas› veYetki Çevresi” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgi-leri gözden geçiriniz.

7. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤in Kurulmas› veYetki Çevresi” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgi-leri gözden geçiriniz.

8. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤in Özellikleri” bafl-l›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiri-niz.

9. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤e Girifl ve Mesle¤eKabul” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri göz-den geçiriniz.

10. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterli¤e Girifl ve Mesle¤eKabul” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri göz-den geçiriniz.

S›ra Sizde 1

Noter hukuki güvenli¤i sa¤lamak ve hukuki anlaflmaz-l›klar›n do¤umunu önlemeyi amaçlayan kamusal yetkikullanan, serbest meslek erbab›d›r. Noterlik Hukuku; no-terlik müessesesinin hukuk sistemi içindeki yeri ile di¤erhukuk dallar›yla olan iliflkisini inceleyen bilim dal›d›r.

S›ra Sizde 2

Yetkisiz noterlikte yap›lm›fl ifllemler hakk›nda HUMK’unöngördü¤ü yollar ve sonuçlar oldu¤u gibi geçerlidir.Di¤er bir ifade ile noterlikte yap›lan ifllem kesin yetkikural›na ba¤lanm›fl ise yarg›laman›n ve ifllemin her afla-mas›nda yetkisizlik ileri sürülebilir. Bunun d›fl›nda kidurumlarda ilk itiraz olarak ileri sürülmelidir

S›ra Sizde 3

Bir hizmetin kamu hizmeti olmas› için o hizmetin ka-muya yönelmifl oldu¤unun siyasal organlarca kabuledilmesi ve kamu kurulufllar›nca denetlenmesi gerekir.Kamu hizmetleri, genel ve kolektif gereksinmeleri kar-fl›layarak kamu yarar›n› gerçeklefltiren hizmetler ise,toplumda adalet da¤›t›m›na dair faaliyetlerin kamusalnitelikte bir hizmetler bütünü oldu¤u tart›fl›lmazd›r.Noterler, mesleki faaliyetlerini, tüzel kiflili¤i haiz kamukurumu niteli¤inde mesleki kurulufllar olan NoterlerBirli¤inin denetim ve gözetimi alt›nda sürdürürler. No-terli¤in kamu hizmeti niteli¤i, gereksinim duyan herke-sin bu faaliyetlerden yararlanabilmesini gerektirir.

S›ra Sizde 4

Avukatl›k, savc›l›k yada hakimlik staj› yapmak noterlikyapmak için yeterli say›l›rken, noterlik staj› avukatl›k,savc›l›k, hakimlik staj›n›n yerine geçmemektedir. Buyüzden uygulamada noterlik yapanlar hak kayb›na u¤-ramamak için avukatl›k staj›n› yap›p, noterli¤e baflla-maktad›rlar.

S›ra Sizde 5

Bir noterli¤e bir noterin atanabilmesi için ilk ad›m ola-rak bir ilân yap›lmas› gerekmektedir. Adalet Bakanl›¤›taraf›ndan yap›lacak bu ilânlarda, boflalan ve üçüncü s›-n›fa geçirilen noterli¤in bir önceki y›la ait gayrisafi geli-ri, aç›lan noterli¤in ise emsallerine göre Adalet Bakan-l›¤›’nca tahmin edilecek gayrisafi geliri ve isteklilerinhangi belgelerle birlikte baflvurmalar› gerekti¤i gösteri-lir (N. K. m. 22.III).



S›ra Sizde 6

Bir noterli¤e atanan veya nakledilenler, atama veyanakledilme karar›n›n tebli¤inden itibaren bir ay içindeyeni görevlerine bafllamak zorunlulu¤undad›rlar. Ata-nan veya nakledilen kimsenin bu süre içinde, hakl› birsebep olmaks›z›n göreve bafllamamas› veya atanma ya-hut nakledilme isteminden vazgeçme dilekçesinin, ata-ma ve nakil karar›n›n kendisine tebli¤inden sonra Ba-kanl›¤a veya Cumhuriyet Savc›l›¤›na verilmesi halinde,bu kimse noterlik mesle¤inden istifa etmifl say›l›r


PEKCANITEZ, Hakan (2000), Medeni Usul Hukuku, B.1, Ankara.

fi‹fiMAN, Günefl (2001), Noter ve Noterlik Nedir. Türki-ye Noterler Birli¤i Hukuk Dergisi, S. 110.

TOYGAR, Kemal (1974), Serbest Meslek mi, Kamu Hiz-meti mi? TNBHD., S. 3.

ULUKAPI Ömer, ATALI Murat (2001), Noterlik Hukuku.YILMAZ, Ejder (1996), Hukuk Sözlü¤ü, B. 5, Ankara.YILMAZ, Ejder (1997), Noterlik ‹fllemlerinin Hukuk Da-

valar›ndaki ve ‹cra-‹flâs Takiplerindeki Önemi, No-terlik Hukuku Sempozyumu, Ankara.

‹nternet Kaynaklar›http://www.adalet.gov.trhttp://www.turkiye.gov.trhttp://www.tnb.org.tr


Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Noterlik dairesinin yap›s› ve faaliyetlerini aç›klayabilecek,Noter odalar›n›n yap›s› ve iflleyiflini belirleyebilecek,Türkiye Noterler Birli¤i yap›s› ve organlar›n› anlatabileceksiniz.

‹çindekiler

• Noterlik dairesi• Baflkatip• Noter vekili

• Noterler Odas›• Türkiye Noterler Birli¤i• Noterler Birli¤i Kongresi

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNN


• NOTERL‹K DA‹RES‹• NOTER ODALARI• TÜRK‹YE NOTERLER B‹RL‹⁄‹

Noterlik veMeslekiOrgaizasyonu


NOTERL‹K DA‹RES‹ Noterli¤in sürekli faaliyet gösterdi¤i ve noter çal›flma makam› ile servisler, bek-leme ve arfliv bölümlerinden oluflan (N.K.Y. m. 6i.) noterlik dairesi, Noterlik Ka-nunu’nun 40 ›nc› maddesinin birinci f›kras›n›n birinci cümlesi gere¤ince resmidaire say›l›r.

Noterlik dairesinin ifl merkezlerine ve mümkün oldu¤u oranda mahkemelereve bankalara yak›n yerlerde aç›lmas› hususu dikkate al›n›r (N.K.Y. m. 2,III). Çün-kü esas olarak noterlerin görevi tespit ve sözleflme yapmak oldu¤undan bu ifllem-lerin de en çok mahkeme, banka ve ifl merkezlerinde yap›ld›¤› dikkate al›narak iflsahiplerine kolayl›k ve ifllerde pratiklik sa¤lamak aç›s›ndan bu düzenlemeye yerverilmifltir. ‹htiyaç do¤mas› halinde Noterlik Dairesinin yerinin de¤ifltirilmesindenoterlik dairesinin kuruluflundaki ayn› yöntem uygulanacak flekilde yönetmeliktedüzenleme yap›lm›flt›r (N.K.Y. m. 3,I).

Noterlik Dairesinin Bölümleri Noterlik dairesi afla¤›daki dört bölümden oluflur:

1. Noter Çal›flma Makam›2. Servisler Bölümü3. Bekleme Bölümü4. Arfliv Bölümü

Noterlik Dairesinde Tutulmas› Gereken DefterlerNoterlikte tutulmas› zorunlu olan defterler afla¤›daki gibidir:

• Yevmiye Defteri: Noterlik Dairesine gelen ifl kâ¤›tlar› gelifl s›ras›na göre nu-mara verilerek ve yevmiye defterine ifllenir. Her ifl günü bitiminde günlük ifl-lerin kalem kalem yekûnlar› al›n›r.

• Emanet Defteri: Noterlik dairesine verilen emanetlerin kaydedildi¤i defter-dir. Bu deftere emanetin miktar ve cinsi, varsa özel vas›flar› ile emanet ve-rene dair bilgiler ile emanetin verildi¤ini gösteren tutana¤›n tarih ve numa-ras› kaydedilir (NKY. m. 48) Emanet defterlerinin kayd›n› tafl›d›klar› emanetifllemlerinin sona erdi¤i ve hükmünü yitirdi¤i tarihten bafllayarak on y›l sü-re ile noterlik arflivinde saklanmas› gerekir (NDAHHY. m. 14/a).

Noterlik ve MeslekiOrganizasyonu

Noterlik dairesinin iflmerkezlerine ve mümkünoldu¤u oranda mahkemelereve bankalara yak›n yerlerdeaç›lmas› gerekir.

Noterlik dairesine gelen iflkâ¤›tlar›n›n gelifl s›ras›nagöre numara verilerekyaz›ld›¤› deftere yevmiyedefteri denir.

• Tescil Defteri: Tescil defterleri, kanunlara göre tescilleri gereken ifllemlerinyaz›ld›¤› defterlerdir. Tescil defterlerinin, belli bir süreyle ba¤l› olmaks›z›nnoterlik arflivinde saklanmas› gerekir (NDAHHY. m. 14/g). Tescile esas olanifllemlerin hukuki olarak ne zaman esas al›naca¤› belirsizlik arz eder. Ayr›cagayrimenkule iliflkin tescillerin birço¤una tescilden çok uzun y›llar sonra da-hi ihtiyaç duyulmaktad›r. Bu nedenlerden ötürü tescil defterleri noterlik da-irelerinde süresiz saklanmaktad›r.

• Muvazene Defteri: Noterlerin ayl›k gelir ve giderlerinin kaydedildi¤i defter-dir. Muvazene defterinin, ait oldu¤u y›l›n bitimini izleyen y›ldan itibaren ony›l süre ile noterlik arflivinde saklanmas› gerekir (NDAHHY. m. 14/b).

• De¤erli Kâ¤›t Defteri: Bu deftere Maliyeden al›nan de¤erli kâ¤›tlar kaydedi-lir. Bu defterin, ilgili oldu¤u y›l› takip eden y›lbafl›ndan bafllayarak on y›l sü-re ile noterlik arflivinde saklanmas› gerekir (NDAHHY. m. 15). Burada önem-li olan husus saklama süresinin son ifllemin yap›lmas›ndan sonraki y›lbafl›n-dan itibaren 10 y›l olmas›d›r.

• Teftifl Defteri: Adalet müfettifllerinin teftiflleri sonunda yapacaklar› tenkitve tavsiyelerin ifllenmesine mahsus defterdir (NKY. m. 52). Teftifller sonu-cunda yap›lacak tenkit ve tavsiyeler için bir defter tutulmas›ndaki amaç,sonraki teftifller s›ras›nda daha önce tenkit edilmifl konulardaki eksiklikle-rin giderilip giderilmedi¤inin ve yap›lm›fl tavsiyelere uyulup uyulmad›¤›-n›n denetlenmesidir.

• Muhabere Defteri: Noterlik dairesine gelen ve noterlikten gönderilen ya-z›lar›n kaydedildi¤i defterdir (NKY. m. 53,I). Muhabere kelimesi haberkelimesinden geldi¤i için uygulamada bu deftere haberleflme defteri dedenilmektedir.

• Zimmet Defteri: Noterlik dairesinden gönderilen evrak›n personel arac›l›¤›ile di¤er tarafa verilmesi veya teslim edilmesi halinde, teslim eden ve edilenkiflilerin tespit edildi¤i defterdir (NKY. m. 53,II).

• Personel Sicil Defteri: Noterlik dairesinde çal›flan personele ait bilgilerinkaydedildi¤i defterdir (NKY. m. 54,I). Çal›flma mevzuat›na göre tutulmas›gerekli defterlerdendir. Personel defterinde, personele ait kimlik bilgileri,maafl bordrolar›, ifle girifl ç›k›fl saatleri, avans vs gibi bilgiler yer al›r.

• ‹zin Defteri: ‹zin defteri de personel sicil defteri gibi çal›flma mevzuat›na gö-re tutulmas› zorunlu defterlerdendir. Bu defter çal›flanlar›n anayasal hakk›olan izin hakk›n›n kullan›lmas›n› gösteren bir defter olup, iflverenin çal›flan-lar›na kulland›rd›¤› izin hakk›na dair tek ve esasl› dayana¤›d›r.

• Demirbafl Eflya Defteri: Noterlik Dairesindeki demirbafllar›n yaz›ld›¤› defterdir(NKY. m. 55).

Noterlik dairesinde noterlik personeli ile ilgili olarak tutulan defterler hangileridir?

Noterlik Dairesinde Çal›flan GörevlilerNoterlik dairesinde çal›flan temel görevli noter ve varsa stajyerdir. Bunun yan›ndanoterlik personeli de noterlik dairesinde çal›flanlar›n önemli bir kesimini oluflturur.Noterlik Kanunu’nun 42 inci maddesinin birinci f›kras› gere¤ince, noterin emri al-t›nda noterlik dairesinde çal›flan katip ve hizmetlilere noterlik personeli ad› verilir.

Noterlik Kanunu’nun 45 inci maddesinin birinci f›kras›n›n birinci cümlesi noter-lerin, katip adaylar› ile (en az bir y›ll›k ) belirli süreli hizmet sözleflmesi yapmala-r›n› öngörmektedir.


Noterlerin ayl›k gelir vegiderlerinin kaydedildi¤ideftere muvazene defteridenir.

Noterlik dairesine gelen venoterlikten gönderilenyaz›lar›n kaydedildi¤i deftereMuhabere defteri denir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

Noterlik katip adaylar› ile enaz bir y›ll›k belirli sürelihizmet sözleflmesiyap›lmal›d›r.

Noterlik Kanunu’nun 48 inci maddesi gere¤ince, noter ile katip ve hizmetlileraras›ndaki hizmet sözleflmesinden do¤an iliflkiler, an›lan kanunda aksine hükümbulmad›kça çal›flma mevzuat›na tabidir. Noterlik kurumunun önemi göz önüneal›nd›¤›nda noterlik çal›flanlar›n›n en az Adalet Meslek Yüksek Okulu mezunu ol-ma flart› aranmal›d›r (GÜRLER, Cemalettin, “Adalet Meslek Yüksek Okulu Mezunla-r›n›n ‹stihdam Olanaklar›” konulu konferans, Ankara 2009).

Kâtipler Noter kâtibi olabilmenin flartlar› Noterlik Kanunu’nun 44 üncü ve Noterlik KanunuYönetmeli¤i’nin 9 uncu maddesinde düzenlenmifltir. Noter Kâtipli¤i ‹çin arananGenel fiartlar afla¤›daki gibidir;

1. Türk vatandafl› olmak2. Devlet Memurlar› Kanunu’nun 40 ›nc› maddesindeki yafl hadlerinde bulunmak3. En az ortaokulu bitirmifl olmak4. Kamu haklar›ndan mahrum bulunmamak5. A¤›r hapis veya alt› aydan fazla veyahut affa u¤ram›fl olsa bile zimmet, ihti-

las, irtikâp, dolanl› iflas gibi yüz k›zart›c› bir fiilden dolay› hapis cezas› ilehükümlü bulunmamak

6. Askerlikle ilgisi bulunmamak7. Görevini devaml› yapmas›na engel olabilecek bir sakatl›¤› olmamak8. Hizmet görece¤i s›n›f için Devlet Memurlar› Kanunu’nun 36 ›nc› ve 41 inci

maddelerinde belirtilen ö¤retim ve e¤itim, kurumlar›ndan birinde diplomaalm›fl olmak

9. Görev ve çal›flma yönetmeliklerinde belirtilen di¤er flartlar› haiz bulunmak10. Ceza ve disiplin karar› ile meslekten ç›kar›lmam›fl olmak.Kâtiplerin Çal›flt›¤› Servisler aras›nda ilk s›ray› baflkatiplik servisi al›r. En az iki

kâtip bulunan noterliklerde bunlardan biri baflkâtiplik görevini yerine getirir. (NK.m. 42,II). Baflkâtip, noterlik dairesi personelinin flefidir (NK. m. 43I). Noterlik da-iresinde bulunan evrak, defter ve demirbafl eflyadan noterle birlikte baflkâtip so-rumludur (NK. m. 43,II).

Baflkâtiplik servisince yürütülecek ifller flöylece s›ralanabilir (NKY. m. 21):• Haberleflme ve yaz›flma ifllerini yürütmek• Kanun ve yönetmeliklerle tanzimi di¤er servislere verilmemifl liste, beyanna-

me ve bildirileri düzenlemek ve ilgili mercilere zaman›nda göndermek• Noterlikte tutulmas› gereken defterleri usulüne uygun tutmak• Emanetlerin teslim ve muhafazas› için gerekli ifllemleri yapmak• Her türlü karton ve dosyalar› usulüne uygun olarak tutmak ve günlük ifllem

ka¤›tlar›n›n cilt bentlere yerlefltirilmesini temin etmek• Arfliv bölümünü tanzim ve çal›flma tarz›n› tayin ve tespit etmek, iflleyiflini ve

denetimini sa¤lamak• Noterlik dairesinin iç hizmetleri, temizlik ve koruma tedbirlerini yerine

getirmek• Ayl›k ve y›ll›k ifl cetvelleri, beyannameler ve her türlü cetvelleri düzenlemek

ve bunlar› ilgili yerlere göndermek, zaman›nda yap›lmas›n› sa¤lamakYukar›da say›lan ifllerin esas olarak baflkâtip taraf›ndan yap›lmas› esas olmakla bir-

likte noterin uygun görmesi halinde baflkâtip bu iflleri di¤er personele devredebilir. Noterlikte yap›lmas› öngörülen bütün noterlik ifllemleri ile görevli servise ‹fl-

lemler Servisi denir.

877. Ünite - Noter l ik ve Meslek i Organizasyonu

‹fllemler servisi noterlikteyap›lmas› öngörülen bütünnoterlik ifllemleri ile görevliservistir.

Noterlik dairesinin gelir, gider, vergi ve sigorta gibi tüm hesap iflleri ile vezneve kasa ifllerini ve noterin verece¤i di¤er iflleri yürüten servise Hesap ‹flleri ve Vez-ne Servisi denir. Bu servis do¤rudan do¤ruya notere ba¤l› olup vezne, kasa ve mu-hasebe bölümleri halinde çal›fl›r. Vezne ifllerini yürüten kifliye veznedar denir. Ser-visleri tam olan noterliklerde yevmiye defteri, muvazene defteri, harç, damga ver-gisi beyannameleri, bordrolar, vergi ve sigorta bildirimleri bu servis taraf›ndan dü-zenlenir (NKY. m. 23,I-III).

Tebli¤i istenen kâ¤›d›n noterlik dairesi arac›l›¤› ile kanun ve nizamlara uyula-rak muhatab›na ulaflt›r›lmas› veya muhatab›n ›tt›la›na en emin flekilde arz edilme-si ile görevli servise ise Tebligat Servisi denir.

Baflkatibin temel görevleri nelerdir?

Hizmetliler Noterlik personelini oluflturan ikinci k›s›m görevliler hizmetlilerdir. Hizmetliler, kâ-tiplik görevi d›fl›nda, dairenin temizlik, bekçilik gibi ifllerini görürler. Bunlar›n kâ-tiplik görevinde kullan›lmalar› kesin olarak yasaklanm›flt›r (NK. m. 46).

Noterlik Personelinin Statüsü Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde noterlik personelinin çal›flma mev-zuat›na tabi olmas› öngörülmektedir (NK. m. 48). Noterlik Kanunu’nun 47 incimaddesi noterlik personelinin y›ll›k izin ve mazeret izinlerini düzenlemifltir. Bunagöre; noterlikte en az bir y›l hizmeti bulunan katip ve hizmetlilere afla¤›daki esas-lara göre noter taraf›ndan y›ll›k izin verilir:

a. Bir y›ldan befl y›la kadar (befl y›l dâhil) hizmeti bulunanlara onbefl günb. Befl y›ldan onbefl y›la kadar (onbefl y›l dâhil) hizmeti bulunanlara yirmi günc. Onbefl y›ldan fazla hizmeti bulunanlara ise bir ay.Noterlik Kanunu kâtipler ve katip adaylar›na iliflkin disiplin hükümlerini içer-

mektedir. An›lan Kanun m.148 gere¤ince, noter kâtiplerine ve kâtip adaylar›na ve-rilecek disiplin cezalar› ‘uyarma’, ‘k›nama’, ‘ücretten kesme’ ve ‘meslekten ç›kar-ma’d›r. Noter, herhangi bir kâtibi veya kâtip aday› hakk›nda verdi¤i disiplin ceza-s› karar›n› ilgiliye ve cumhuriyet savc›s›na tebli¤ eder.

Noterlik Dairesinin DevriNoterlik dairesinin herhangi bir nedenle boflalmas› durumunda noterlik dairesi-nin devredilmesi gerekir (NK. m. 49). Bu devir, duruma göre, noterden notereolabilece¤i gibi, noterden vekile, vekilden vekile veya vekilden notere de olabi-lir. (NK. m. 49,III).

Noterli¤in Boflalmas› Noterin ölümü, kendi iste¤iyle baflka bir noterli¤e atanmas›, meslekten ç›kar›lma-s›, istifa etmesi, yafl tahdidine tabi tutulmas› veya sair sebeplerle emekli olmas› du-rumlar›nda noterlik dairesinin kesin alarak boflalmas› söz konusu olur.

Noterin tutuklanmas›, iflten el çektirilmesi ve geçici olarak iflten ç›kar›lmas› gi-bi nedenlerle noterli¤in bir süre için boflalmas› durumudur (NK. m. 34,I).

Noterin hastal›k veya izin gibi hakl› bir nedenle görevinden k›sa bir süre ayr›l-mas› durumudur (NK. m. 35,I).

Noterlik hangi hallerde boflal›r?


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

Noter kâtiplerine ve kâtipadaylar›na verilecek disiplincezalar› ‘uyarma’, ‘k›nama’,‘ücretten kesme’ ve‘meslekten ç›karmad›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

Noter Vekilleri Noter vekilleri, kanunlar, yönetmelikler ve genelgeler ile noterlere verilmifl görev-leri yapmak, ayl›k ifl cetvelleri ile aidatlar› ilgili süreler içinde Türkiye Noterler Bir-li¤i’ne ve sair mercilere göndermek zorundad›rlar. Bofl ve noteri geçici olarak ifltenç›kar›lan noterlikleri yöneten noter vekillerinin ayr›ca, her ay›n gelir ve giderinigösterir bir cetvel ile giderlere iliflkin belge örneklerini ve cetvelde gösterilen safigeliri, o ay› izleyen en geç on befl gün içinde Türkiye Noterler Birli¤i’ne gönder-meleri gerekir (NKY. m. 133,V).

Boflalan ve noteri geçici olarak iflten ç›kar›lan noterliklerde noter vekilleri, gö-revin derhal, zaman›nda ve eksiz görülebilmesi için zorunlu olan harcamalar› yap-maya yetkilidir (NKY. m. 133,VI).

Vekâletle yönetilen bofl noterliklerde çal›flan personele, ayr›lan noterlerle yap-t›klar› sözleflmede yaz›l› ücret ve sair yan ödemeleri aynen ödenir. Ancak, sözlefl-me süresi sona eren personelin ücret ve sair yan ödemelerinde art›rma yapmaya,Türkiye Noterler Birli¤i Yönetim Kurulu yetkilidir (NKY. m. 133,VII).

NOTER ODALARI

Noter Odalar›n›n Kuruluflu Noter odalar›, Türkiye Noterler Birli¤i’nin mahalli organlar›d›rlar (NK. m. 180,I).Noter odalar›n›n, kurulufl amaçlar› ve kanunda belirtilenler d›fl›nda faaliyet göster-mesi yasakt›r (NK. m. 163,II). Her noter, bölgesi içindeki noter odas›na kay›t olma-ya mecburdur (NK. m. 180,II). En az üç veya daha fazla noterlik bulunan belediyes›n›rlar› içinde bir noter odas› kurulur (NK. m. 179,I).

Noter Odalar›n›n Yap›s› ve Görevleri Noter odalar›; baflkan, yönetim kurulu ve genel kuruldan meydana gelir (NK. m.182). Noter odalar›n›n görevleri genel olarak flunlard›r (NK. m. 181):

• Noterlik mesle¤inin geliflmesi için gereken tedbirleri almak,• Noterlere kâtip, kâtip aday› ve hizmetliler aras›ndaki hizmetle ilgili anlafl-

mazl›klar›, ilgililerden birinin baflvurmas› üzerine çözümlemeye çal›flmak,• Aç›lacak noterliklerin yerinin tespitinde ve mevcut bir noterli¤in yerinin de-

¤ifltirilmesinde Adalet Bakanl›¤›’na düflüncesini bildirmek,• Noterlik dairesinin iç düzeninin yönetmelik hükümlerine uygunlu¤unu te-

min etmek için yard›mlarda bulunmak,• Ölen noterin mirasç›lar›n›n haklar›n› korumak bak›m›ndan noterlik dairesi-

nin devir ve tesellümünde gereken tedbirlere baflvurmak,• Türkiye Noterler Birli¤i Kongresine delege göndermek,• Türkiye Noterler Birli¤i’nin verece¤i görevleri yapmak,• Kanunlarla verilmifl di¤er görevleri yapmak.

Noter Odas› Baflkan› ve GörevleriNoter odas› baflkan›, genel kurul taraf›ndan, verilen oylar›n ço¤unlu¤u ile veiki y›l için seçilir (NK. m. 184,I,c.1). Noter odas› baflkan›n›n görevleri flunlard›r(NK. m. 183):

• Türkiye Noterler Birli¤i Baflkan›n›n verece¤i yetkiye dayanarak her türlümerci önünde Birli¤i temsil etmek,

• Protokolde noter odas›n› temsil etmek,• Noter odas› yönetim kuruluna baflkanl›k etmek ve verilen kararlar› uygulamak.


Vekâletle yönetilen boflnoterliklerde çal›flanpersonele, ayr›lan noterlerleyapt›klar› sözleflmede yaz›l›ücret ve sair yan ödemeleriaynen ödenir

Noter odalar›, TürkiyeNoterler Birli¤i’nin mahalliorganlar›d›rlar

Noter odalar›; baflkan,yönetim kurulu ve genelkuruldan meydana gelir

Noter odas› baflkan›n›n bulunmad›¤› zamanlarda veya baflkanl›¤›n herhangi birnedenle boflalmas› durumunda, baflkana ait yetkilerin kullan›lmas› ve görevlerin yeri-ne getirilmesi, oda yönetim kurulunun meslekte en k›demli üyesine aittir (NK. m. 4).

Noter odas› baflkanl›¤› ücretsizdir. Bununla birlikte, odan›n iflleriyle ilgili olarakbaflkan›n yapt›¤› zaruri giderler ile yolculuk ve ikamet giderleri, oda bütçesindenkarfl›lan›r (NK. m. 163,V).

Noter odas› baflkan›n›n görevleri nelerdir?

Noter Odas› Yönetim Kurulu ve GörevleriNoter Odas› Yönetim Kurulu, noter odas› baflkan› ile iki üyeden oluflur (NK. m. 184,I).

Noter odas› yönetim kurulunun görevleri flunlard›r (NK. m. 185):• Odan›n gider bütçesi teklifini düzenlemek ve bunu genel kurulun onay›na

sunmak,• Noter odas› genel kuruluna çal›flmalar› hakk›nda rapor vermek ve genel ku-

rul kararlar›n› yerine getirmek,• Yetkili merci gösterilmeksizin odaya verilen görevleri yerine getirmek,• Kanunlarla verilmifl di¤er görevleri yapmak.

Noter Odas› Genel Kurulu ve GörevleriGenel kurul odaya kay›tl› noterlerden oluflur (NK. m. 186,I) ve odan›n en yetkiliorgan›d›r.

Türkiye Noterler Birli¤i’nin ve Noter Odalar›n›n DenetimiTürkiye Noterler Birli¤i ve onun mahalli organlar› olan noter odalar›n›n her türlüfaaliyetleri ile hesap ve ifllemleri Adalet Bakanl›¤›’n›n denetime tâbidir. Noter oda-lar› ayr›ca Türkiye Noter Birli¤i taraf›ndan da denetlenir (NKY. m. 83).

TÜRK‹YE NOTERLER B‹RL‹⁄‹Avrupa Birli¤i üyesi ülkelerde noterliklerin mesleki örgütlenmesinde genel olaraken altta Noterlik Daireleri bulunmaktad›r. Bu alandaki mesleki organizasyonda No-terlik Dairelerinin üstünde Noter Odalar› yer almakta, en üstte ise noterli¤in iflleyi-fli ile noterlerin koordinasyonundan sorumlu olacak flekilde Noterlik Yüksek Kon-seyi kurulmaktad›r. Türkiye’deki mesleki organizasyon Avrupa Birli¤i ülkeleriylebüyük ölçüde ayn› olup, bu husustaki tek farkl›l›k Noterlik Yüksek Konseyinin ye-rini Türkiye Noterler Birli¤i’nin alm›fl olmas›ndad›r.

Noterlerin üst örgütlenmesi bak›m›ndan Avrupa Birli¤i ile Türkiye aras›nda hangi farklarvard›r?

Türkiye Noterler Birli¤i’nin Kuruluflu ve GörevleriBirlik tüzel kiflili¤i haiz kamu kurumu niteli¤inde bir meslek kuruluflu olup, mer-kezi Ankara’dad›r (NK. m. 163,I). Noterler, birli¤in tabii üyeleridir. Yafl tahdidinedeniyle meslekten ayr›lan noterler, birli¤in fahri üyesi olurlar. Birlik, amac›nauygun ifllerde kullanmak üzere tafl›n›r ve tafl›nmaz mal edinebilir (NK. m. 163,II-I). Birlik Protokol kurallar›na uygun olarak resmi törenlere kat›l›r (NK. m. 163,IV).Birlik baflkanl›¤›, baflkan yard›mc›l›¤›, genel sekreterli¤i ve saymanl›¤› görevleriücretlidir (NK.m.163,VI).


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

Noter odas› yönetim kuruluodan›n bütçesini genel kurulonay›na sunar

Noter odalar› Türkiye Noterlerbirli¤ince denetlenir

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

Türkiye Noterler Birli¤i’nin, Noterlik Kanunu’nun 166 ›nc› maddesinde 15 benthalinde say›lan görevleri flunlard›r:

• Meslektafllar aras›nda birlik ve yard›mlaflmay› sa¤lamak• Mesle¤in geliflmesi için kitap ve dergi yay›nlamak, konferanslar düzenlemek,

milletleraras› toplant›lara kat›lmak ve sair gerekli çal›flmalarda bulunmak• Noter kâtiplerini yetifltirmek için kurslar açmak• Noterli¤i ilgilendiren konularda görüflünü yetkili mercilere kendili¤inden

veya istek üzerinden bildirmek• Uyulmas› zorunlu meslek kurallar›na tespit ve tavsiye etmek• Noter ve kâtiplerine, yönetmelikte gösterilecek belirli bir süre ve tutarda

borç para vermek• Üyelerinin ev sahibi olmalar›, çocuklar›n›n tahsillerini iyi flartlarla yapabilme-

leri ve sair sosyal hizmetlerden yararlanmalar› konular›nda tedbirler almak• Her adli y›l›n aç›lmas›ndan evvel kendi çal›flmalar› ve mesleki ihtiyaçlar›

hakk›nda Adalet Bakanl›¤›’na rapor vermek• Noterliklere ait evrak›n korunmas› ve saklanmas› için ortak tedbirler almak• Birli¤in tafl›n›r ve tafl›nmaz mallar ile paralar›n› Birlik amaçlar›na uygun fle-

kilde yönetmek ve iflletmek• Noterlerle katip ve hizmetliler aras›nda yap›lacak sözleflmeler için tek tip

sözleflme örne¤i haz›rlamak• Noterlik ifllemlerinin Noterlik Kanunu’na uygun flekilde yap›lmas›n› sa¤la-

mak ve özellikle kambiyo senetlerinin protestolar› ile sair konularda noter-ler aras›ndaki rekabeti önlemek amac›yla ilgili resmi ve özel kurulufllarla te-mas etmek, gerekirse var›lan sonuçlar› taraflar›n uymakla yükümlü oldu¤uprotokole ba¤lamak

• Noterlerin genel menfaatlerini ve mesle¤in ahlak, düzen ve geleneklerinikorumak

• Noter odalar›n› üye say›s› ve faaliyeti göz önünde tutulmak suretiyle noterodalar›na Birlikçe verilecek ödenek miktar›n› ve ödeme fleklini belirlemek

• Kanunlarla verilmifl di¤er görevleri yapmak

Türkiye Noterler Birli¤i’nin Organlar›

Türkiye Noterler Birli¤i Baflkan›Türkiye Noterler Birli¤i Baflkan›’n›n görevleri flunlard›r:

• Türkiye Noterler Birli¤i’ni mahkemeler ve di¤er merciler önünde ve proto-kol temsil etmek

• Baflkanl›k Divan›na ve Yönetim Kuruluna baflkanl›k etmek ve kararlar›n› ye-rine getirmek

• Türkiye Noterler Birli¤i Yönetim Kurulunun, Birli¤in mallar›n› idare etmek,iktisap ve iltizam (kazanma ve borçlanma) hususlar›nda verdi¤i yetkiye da-yanarak Birlik ad›na iktisap ve iltizamda bulunmak, yüklenmelere giriflmek,Birli¤e yap›lan ba¤›fllar› kabul etmek ve bütçeyi uygulamak

• Yabanc› noter birlikleri ve hukuk kurumlar› ile iliflkiler kurmak ve yürütmek• Kanunlarla verilmifl di¤er görevleri yapmak

Türkiye Noterler Birli¤i Baflkanl›k Divan›Baflkanl›k Divan›, Birlik Baflkan›, Baflkan Yard›mc›s›, Genel Sekreter ve Sayman›nnoter olmalar› flart de¤ildir. Bunlar d›flar›dan ücretle tutulmufl kimseler de olabilir(NK. m. 169,III).


Noterlerle katip vehizmetliler aras›ndayap›lacak sözleflmeler içintek tip sözleflme örne¤ihaz›rlamak Türkiye NoterlerBirli¤inin görevidir.

Yabanc› noter birlikleri vehukuk kurumlar› ile iliflkilerkurmak ve yürütmek TürkNoterler Birli¤i Baflkan›n›ngörevidir

Birlik Baflkan›, baflkanl›k divan› toplant›lar›na baflkanl›k eder ve kararlar›n› yü-rütür. Bunun yan›nda kanunla verilmifl di¤er yetkileri kullan›r ve görevleri yapar(NKY. m. 119,II).

Baflkan yard›mc›s›, baflkan›n bulunmad›¤› zamanlarda veya baflkanl›¤›n her-hangi bir nedenle boflalmas› halinde baflkana ait yetkileri kullan›r ve görevleri ya-par. Baflkan yard›mc›s›n›n da yoklu¤unda bu görevleri yerine getirmek ve yetkile-ri kullanmak Yönetim Kurulunun meslekte en k›demli üyesine aittir (NK. m. 169,V;NKY. m. 119,III-IV).

Sayman, Birlik mallar›n› ilgili kurullar›n verece¤i kararlar gere¤ince yönetir. Pa-ra al›p verme, bütçe uygulamas› ve bunlar dair her türlü saymanl›k ifllerini yürütürve gözetir. Sayman, para almada ve vermede düzenlenen ka¤›tlar› Birlik Baflkan›ile birlikte imza eder (NK. m. 169,VII).

Genel Sekreter, Birlik Yönetim Kurulu toplant›lar›na ait tutanaklar›n düzenlen-mesi, Birlik iç çal›flmalar›n›n ve yaz› ifllerinin yönetilmesi, Birlik merkez teflkilat›nagerekli direktiflerin verilmesi ve düzenli çal›flmas›n›n sa¤lanmas› iflleri ile Kanun veyönetmelikle baflka merci, makam ve flahsa verilmemifl Birli¤in her türlü sevk veidaresi ve personel özlük ifllerinin kurullar kararlar› ve özel yönetmeli¤e göre yü-rütülmesi Genel Sekretere aittir (NK. m. 169,VI, NKY. m. 119,VII).

Baflkanl›k Divan›, Baflkan›n davetiyle toplan›r. Toplant› gün ve saatlerini Bafl-kan tespit eder ve üyelere tebli¤ eder. Tebligat›n yaz›l› olmas› gerekli de¤ildir.Toplant›da gündemi de Baflkan tespit ve toplant›ya arz eder. Toplant› esnas›ndadivan üyelerinin gündeme al›nmas›n› öngören tekliflerini Baflkan oya sunar, kabuledilen teklifler gündeme ilave olunur (NKY. m. 121,I).

Divan, kararlar›n› ço¤unlukla al›r. Oylar›n eflitli¤i halinde Baflkan›n bulundu¤utaraf üstün say›l›r (NKY. m. 121,II).

Türkiye Noterler Birli¤i Baflkanl›k Divan›n›n hangi üyelerden oluflur?

Türkiye Noterler Birli¤i Yönetim KuruluYönetim Kurulu, Birlik Kongresi taraf›ndan dört y›ll›¤›na seçilen yedi as›l ve dört ye-dek üyeden oluflur (NK. m. 170,I). Ayn› noter, Birlik Yönetim Kurulu ve Disiplin Ku-rulu ile Oda Yönetim Kurulu üyeliklerinden birden fazlas›na seçilmez (NK. m. 170,II).

Yönetim Kuruluna seçilen üyelerin meslekte en az befl y›ll›k k›demlerinin bu-lunmas› gerekir (NK. m. 171,I); haklar›nda noterli¤e engel bir suçtan dolay› son so-ruflturma aç›lmas›na karar verilmifl veya geçmifl befl y›l içinde Disiplin Kuruluncaverilerek kesinleflmifl bir kararla para veya geçici olarak iflten ç›karma cezalar›ylacezaland›r›lm›fl olanlar Yönetim Kurulu üyesi seçilmezler (NK. m. 171,II). Seçilmeyeterli¤ini kaybeden üyelerin görevi kendili¤inden sona eder (NK. m.171,VI).

Kongre taraf›ndan seçilen Yönetim Kurulu, seçimini izleyen bir toplant›s›nda ara-lar›nda gizli oyla yapacaklar› seçimle Baflkan, Baflkan Yard›mc›s›, Genel Sekreter veSayman üyeyi seçerler. Seçilen Baflkan ayn› zamanda Türkiye Noterler Birli¤i Baflka-n›’d›r. Yönetim Kurulunun bu toplant›da Genel Sekreter ve Sayman›n veya her ikisi-nin de d›flar›dan seçilmesine karar verebilir (NK. m. 170,III; NKY. m. 115,II).

Yönetim Kurulu ayda bir defa ola¤an toplant› yapmak zorundad›r. Bunun ya-n›nda, Baflkan veya üyelerden birinin iste¤i ile Kurul acele hallerde her zaman ola-¤anüstü toplant›ya ça¤r›labilir (NK. m. 173,I). Belgeye ba¤lanm›fl hakl› bir engeledayanmaks›z›n üst üste üç toplant›ya gelmeyen üye bu görevinden istifa etmifl sa-y›l›r (NK. m. 173,III; NKY. m. 116,IV).


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



6

Türkiye Noterler Birli¤iYönetim Kurulu, Kongretaraf›ndan dört y›ll›¤›naseçilen yedi as›l ve dörtyedek üyeden oluflur

Türkiye Noterler Birli¤i Yönetim Kurulunun görevleri flunlard›r:• Her noter odas›n›n kendisine ait bütçe tekliflerini inceleyerek Türkiye No-

terler Birli¤inin bütçesini düzenlemek ve bunu Kongrenin onay›na sunmak,• Kongreye çal›flmalar› hakk›nda rapor vermek ve Kongre kararlar›n› yerine

getirmek,• Türkiye Noterler Birli¤inin mallar›n› idare etmek, iktisap ve iltizam hususla-

r›nda Baflkana yetki vermek,• Yönetim Kurulu üyelerinin istifalar› hakk›nda karar vermek,• Birlik Kongresi gündemini haz›rlamak,• Birli¤in ücretli memurlar›n›n özlük ifllerini düzenlemek ve yürütmek,• Noter odalar› ve noterler üzerinde gözetim ve denetimde bulunmak,• Yerli ve yabanc› kongrelere gidecek delegeleri seçmek,• Meslek hakk›nda ilgili makamlara rapor vermek,• Yetkili organ gösterilmeksizin Türkiye Noterler Birli¤ine kanunla verilen

görevleri yapmak,• Kanunlarla verilmifl di¤er görevleri yapmak.

Türkiye Noterler Birli¤i Disiplin KuruluDisiplin Kurulu, Noterlik Kanunu ve Noterlik Kanunu Yönetmeli¤i ile kendisineverilen görevleri yapmak üzere, Türkiye Noterler Birli¤i Kongresi taraf›ndan vekendi üyeleri (noterler) aras›ndan dört y›l için seçilen befl as›l ve üç yedek üyedenoluflur. Kurul, seçiminden sonraki ilk toplant›s›nda kendi üyelerinden birini Disip-lin Kurulu Baflkanl›¤›na seçer (NK. m. 174; m. 175,I).

Disiplin Kurulu ayda bir defa ola¤an toplant›s›n› yapar (NK. m. 175,II).Belgeye ba¤lanm›fl hakl› bir engele dayanmaks›z›n üst üste üç toplant›ya gel-

meyen üye istifa etmifl say›l›r (NK. m. 175, III; 173,II-III).

Türkiye Noterler Birli¤i Kongresi Türkiye Noterler Birli¤i’nin en yüksek karar organ› kongredir. (NK. m. 176,I). Bir-lik Kongresi, noter odalar› genel kurullar› taraf›ndan seçilen ikifler noter ile noterodalar› baflkanlar›ndan kurulur. Noter say›s› ondan fazla olan noter odalar›, ondanfazla her on noter için ayr›ca bir delege seçerler.

Birlik Kongresi her y›l Haziran ay›n›n ilk haftas› içinde ola¤an olarak toplan›r.Toplant› günü, yeri ve gündem Türkiye Noterler Birli¤i Baflkan› taraf›ndan en azotuz gün önce gazetelerle ilân edilir ve noter odalar›na bildirilir (NK. m. 176,V).

Birlik Kongresinin seçimle ilgili toplant›s›na kat›lmak ve oy kullanmak zorunluolup geçerli bir mazereti olmaks›z›n kat›lmayanlar Birlik Disiplin Kurulu taraf›ndancezaland›r›l›rlar (NK. m. 177,III).

Birlik Kongresi Baflkanl›k Divan›, bir baflkan, bir baflkan vekil ile dört kâtiptenkurulur. Birlik Yönetim Kurulu Baflkan ve üyeleri Birlik Kongresi Baflkanl›k Diva-n›na seçilemezler (NK. m. 177,IV).

Kongrenin görevleri Noterlik Kanunu’nun 178 inci maddesinde yedi bent halin-de say›lm›flt›r. Buna göre, Birlik Kongresinin görevleri flunlard›r:

• Yönetim Kurulunun faaliyet raporunu incelemek, kabul etmek ve faaliyeti-ni tasvip etmedi¤i takdirde yeniden seçim yapmak,

• Bütçeyi görüflmek ve onaylamak,


Türkiye Noterler Birli¤iDisiplin Kurulu üyeleriKongre taraf›ndan seçilir

• Türkiye Noterler Birli¤i’nin görevlerine giren di¤er iflleri, gündeme dayana-rak veya üyelerin teklifi üzerinde görüflüp karara ba¤lamak,

• Birlik Yönetim ve Disiplin Kurulu üyelerini seçmek, • Noterlerin ödeyecekleri girifl paralar›n› ve aidatlar›n› tesit etmek,• Birlik Baflkan›, Baflkan Yard›mc›s›, Genel Sekreter ve Sayman›n ücretleri ile

Yönetim ve Disiplin Kurullar› üyelerine verilecek huzur haklar› miktar›n› veödeme fleklini tespit etmek,

• Kanunlarla verilmifl di¤er görevleri yapmak.



Noterlik Dairesinin yap›s› ve faaliyetlerini aç›k-lamakNoterli¤in sürekli faaliyet gösterdi¤i ve noter ça-l›flma makam› ile servisler, bekleme ve arfliv bö-lümlerinden oluflan noterlik dairesi, resmi dairesay›l›r. Noterlik dairesi afla¤›daki dört bölümdenoluflur: Noter Çal›flma Makam›; Servisler Bölümü;Bekleme Bölümü ve Arfliv Bölümü. Noterlik dairesinde Yevmiye Defteri, Emanet Def-teri, Tescil Defteri, Muvazene Defteri, De¤erli Kâ¤›tDefteri, Teftifl Defteri ve benzeri defterler bulunur.Noterlik dairesinde çal›flan temel görevli noterve varsa stajyerdir. Bunun yan›nda noterlik per-soneli de noterlik dairesi çal›flanlar›n›n önemlibir kesimini oluflturur. Noterlik Kanunu’nun 42inci maddesinin birinci f›kras› gere¤ince, noterinemri alt›nda noterlik dairesinde çal›flan katip vehizmetlilere noterlik personeli ad› verilir.

Noter Odalar›n›n yap›s› ve iflleyiflini belirlemekNoter odalar›, Türkiye Noterler Birli¤i’nin mahal-li organlar›d›rlar. Noter odalar›n›n, kurulufl amaç-lar› ve kanunda belirtilenler d›fl›nda faaliyet gös-termesi yasakt›r. Her noter bölgesi içindeki noterodas›na kay›t olmaya mecburdur. En az üç veyadaha fazla noterlik bulunan belediye s›n›rlar› için-de bir noter odas› kurulur.Noter odalar›; baflkan, yönetim kurulu ve genelkuruldan meydana gelir. Noter odalar›n›n görev-leri genel olarak flunlard›r:

• Noterlik mesle¤inin geliflmesi için gereken ted-birleri almak,

• Noterlere kâtip, kâtip aday› ve hizmetliler aras›nda-ki hizmetle ilgili anlaflmazl›klar›, ilgililerden birininbaflvurmas› üzerine çözümlemeye çal›flmak,

• Aç›lacak noterliklerin yerinin tespitinde ve mev-cut bir noterli¤in yerinin de¤ifltirilmesinde AdaletBakanl›¤›na düflüncesini bildirmek,

• Noterlik dairesinin iç düzeninin yönetmelik hü-kümlerine uygunlu¤unu temin etmek için yar-d›mlarda bulunmak,

• Ölen noterin mirasç›lar›n›n haklar›n› korumakbak›m›ndan noterlik dairesinin devir ve tesellü-münde gereken tedbirlere baflvurmak,

• Türkiye Noterler Birli¤i Kongresine delege gön-dermek,

• Türkiye Noterler Birli¤inin verece¤i görevleriyapmak,

• Kanunlarla verilmifl di¤er görevleri yapmak.

Türkiye Noterler Birli¤i yap›s› ve organlar›n›anlatmakTürkiye Noterler Birli¤i tüzel kiflili¤i haiz kamukurumu niteli¤inde bir meslek kuruluflu olup,merkezi Ankara’dad›r (NK. m. 163,I). Noterler,birli¤in tabii üyeleridir. Yafl tahdidi nedeniylemeslekten ayr›lan noterler, birli¤in fahri üyesiolurlar. Birlik Protokol kurallar›na uygun olarakresmi törenlere kat›l›r.Türkiye Noterler Birli¤i’nin görevleri flunlard›r:

• Meslektafllar aras›nda birlik ve yard›mlaflmay›sa¤lamak

• Mesle¤in geliflmesi için kitap ve dergi yay›nlamak,konferanslar düzenlemek, milletleraras› toplant›la-ra kat›lmak ve sair gerekli çal›flmalarda bulunmak

• Noter kâtiplerini yetifltirmek için kurslar açmak• Noterli¤i ilgilendiren konularda görüflünü yetki-

li mercilere kendili¤inden veya istek üzerindenbildirmek

• Uyulmas› zorunlu meslek kurallar›na tespit vetavsiye etmek

• Noter ve kâtiplerine, yönetmelikte gösterilecekbelirli bir süre ve tutarda borç para vermek

• Üyelerinin ev sahibi olmalar›, çocuklar›n›n tahsille-rini iyi flartlarla yapabilmeleri ve sair sosyal hizmet-lerden yararlanmalar› konular›nda tedbirler almak

• Her adli y›l›n aç›lmas›ndan evvel kendi çal›flma-lar› ve mesleki ihtiyaçlar› hakk›nda Adalet Ba-kanl›¤›’na rapor vermek

• Noterliklere ait evrak›n korunmas› ve saklanma-s› için ortak tedbirler almak

• Birli¤in tafl›n›r ve tafl›nmaz mallar ile paralar›n› Bir-lik amaçlar›na uygun flekilde yönetmek ve iflletmek

• Noterlerle katip ve hizmetliler aras›nda yap›la-cak sözleflmeler için tek tip sözleflme örne¤ihaz›rlamak

• Noterlik ifllemlerinin Noterlik Kanunu’na uygunflekilde yap›lmas›n› sa¤lamak,

• Noterlerin genel menfaatlerini ve mesle¤in ah-lak, düzen ve geleneklerini korumak

• Noter odalar›n› üye say›s› ve faaliyeti göz önün-de tutulmak suretiyle noter odalar›na Birlikçeverilecek ödenek miktar›n› ve ödeme fleklinibelirlemek

• Kanunlarla verilmifl di¤er görevleri yapmak

Özet

1NA M A Ç

2NA M A Ç

3NA M A Ç


1. Türkiye’deki mesleki organizasyon Avrupa Birli¤i ül-keleriyle büyük ölçüde ayn› olup, bu husustaki tek fark-l›l›k olarak Avrupa Birli¤indeki Noterlik Yüksek Konse-yinin yerini Türkiye’de afla¤›dakilerden hangisi al›r?

a. Adalet Bakanl›¤›b. Türkiye Barolar Birli¤ic. Türkiye Noterler Birli¤id. Noter Odas›e. Noterlik Dairesi

2. Noterlik Dairesinin yerini kim belirler?a. Belediye Baflkanl›¤›b. Noterler Birli¤ic. Noterlik Odas›d. Adalet Bakanl›¤›e. ‹l Cumhuriyet Baflsavc›l›¤›

3. Noterlik dairesinin kira borcu ve kira akdinden kay-naklanan di¤er giderleri kime aittir?

a. Noterler Vakf›’nab. Adalet Bakanl›¤›’nac. Türkiye Noterler Birli¤i’ned. Noter Odas›nae. Notere

4. Noterlik dairesinde afla¤›dakilerden hangi bölümyoktur?

a. Noter Çal›flma Makam›b. Servisler Bölümüc. Bekleme Bölümüd. ‹kram Bölümüe. Arfliv Bölümü

5. Afla¤›dakilerden hangisi Noterlikte tutulmas› zorun-lu olan defterlerden de¤ildir?

a. Yevmiye Defterib. Emanet Defteric. Ambar Defterid. Tescil Defterie. Muvazene Defteri

6. Afla¤›dakilerden hangisi Noterlikte tutulmas› zorun-lu olan defterlerden de¤ildir?

a. De¤erli Kâ¤›t Defterib. Ceza Defteric. Teftifl Defterid. Muhabere Defterie. Zimmet Defteri

7. Noter Odalar›n› afla¤›dakilerden hangisi denetler?a. Türkiye Noterler Birli¤ib. Adalet Bakanl›¤›c. Cumhuriyet Savc›l›¤›d. Sulh Hukuk mahkemesie. TBMM

8. Noter Odas› Baflkan› hangi süre için seçilir?a. 6 y›lb. 5 y›lc. 4 y›ld. 3 y›le. 2 y›l

9. Türkiye Noterler Birli¤i’nin merkezi neresidir?a. ‹stanbulb. Adanac. Bursad. Ankarae. ‹zmir

10.Türkiye Noterler Birli¤inin yerel organlar› hangileridir?a. Noterlerb. Noter vekilleric. Noter odalar› d. Noter katiplerie. Noterlik personeli



TÜRK‹YE NOTERLER B‹RL‹⁄‹ 40.OLA⁄AN GENEL

KURULU YAPILDI

Genel Kurulda konuflan Türkiye Noterler Birli¤i Baflka-n› Fahri Köse, “Türkiye’nin bütün sorunlar›n›n k›sa za-manda çözülmesi, siyasi ve ekonomik istikrar›n sa¤lan-mas› konusundaki ‘ortak dile¤i’ tekrarlayarak bafllad›.Demokratik hukuk devletinin tüm nitelikleriyle gerçek-leflmesinin herkesin ortak hedefi oldu¤unu vurgulayanKöse, “‹nanc›m odur ki büyük önder Mustafa Kemal Ata-türk’ün kurmufl oldu¤u demokratik, laik, cumhuriyetçi,ça¤dafl ve hukukun üstünlü¤üne dayal› Türkiye, önün-deki bütün engelleri aflacak ve ülkenin birlik ve beraber-lik içinde kalk›nma hamlelerini tamamlayacakt›r” dedi.Köse, 1938 y›l›nda yürürlü¤e giren Noterlik Kanunu ilenoterlik mesle¤i ve noterlik kurumunun hukuk sistemi-ne yerleflti¤ini hat›rlatarak, “1512 say›l› yasa ile kurulan,birli¤imiz 5 May›s 1972 tarihinden beri çal›flmalar›n› sür-dürmektedir. Bugün ülkemizde bin 650 noterlik hizmetvermektedir. Halen 492 kad›n ve 921 erkek olmak üze-re bin 413 noter bu noterliklerde görev yapmaktad›r”diye konufltu.Günümüzde noterlik hizmetlerinin, belge onaylama vebelgelendirme ifllemleri ile s›n›rl› kalmay›p, daha ileribir noktaya, hukuki iliflkilerin ilgililerin istemleri ve hu-kukun gerekleri do¤rultusunda yeniden yap›land›r›lma-s› yönünde beliren ça¤dafl bir çizgiye ulaflt›¤›n› belirtenKöse, “Noterlik, devlet taraf›ndan verilmifl kamusal biryetkiyi, hukukun üstünlü¤ü ilkeleri çerçevesinde, özelve kamusal yararlar aras›nda toplumsal hayattaki gelifl-meleri takip ederek dengeleyen bir meslektir. Hukukihizmette kamusal bir önleyicilik sa¤layan noterli¤in,kendine has do¤as›, onu, piyasada sadece bir ‘oyuncu’olmay›p, hukukun üstünlü¤ünün bekçisi konumunasoktu¤unu asla unutmamak gerekir” fleklinde konufltu.

Kaynak: (http://www.haber3.com/turkiye-noterler-birligi-40.olagan-genel-kurulu-875807h.htm)

1. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Türkiye Noterler Birli¤i” bafl-l›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

2. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlik Dairesi” bafll›¤› al-t›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

3. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlik Dairesi” bafll›¤› al-t›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

4. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlik Dairesi” bafll›¤› al-t›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

5. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlik Dairesi” bafll›¤› al-t›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

6. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Notelik Dairesi” bafll›¤› al-t›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

7. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noter Odalar›” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

8. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noter Odalar›” bafll›¤› alt›n-da size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

9. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Türkiye Noterler Birli¤i” bafl-l›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

10. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Türkiye Noterler Birli¤i” bafl-l›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

S›ra Sizde Yan›t Anahtar›S›ra Sizde 1

Noterlik dairesinde personelle ilgili iki defter tutulmak-tad›r. Bunlar:• Personel Sicil Defteri: Noterlik dairesinde çal›flan per-sonele ait bilgilerin kaydedildi¤i defterdir (NKY. m.54,I). Çal›flma mevzuat›na göre tutulmas› gerekli defter-lerdendir. Personel defterinde, personele ait kimlik bil-gileri, maafl bordrolar›, ifle girifl ç›k›fl saatleri, avans vsgibi bilgiler yer al›r.• ‹zin Defteri: ‹zin defteri de personel sicil defteri gibiçal›flma mevzuat›na göre tutulmas› zorunlu defterler-dendir. Bu defter çal›flanlar›n anayasal hakk› olan izinhakk›n›n kullan›lmas›n› gösteren bir defter olup, iflvere-nin çal›flanlar›na kulland›rd›¤› izin hakk›na dair tek veesasl› dayana¤›d›r.

Okuma Parças› Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›


S›ra Sizde 2

Baflkâtiplik servisince yürütülecek ifller flöylece s›ra-lanabilir:• Haberleflme ve yaz›flma ifllerini yürütmek• Kanun ve yönetmeliklerle tanzimi di¤er servislere ve-rilmemifl liste, beyanname ve bildirileri düzenlemek veilgili mercilere zaman›nda göndermek• Noterlikte tutulmas› gereken defterleri usulüne uy-gun tutmak• Emanetlerin teslim ve muhafazas› için gerekli ifllem-leri yapmak• Her türlü karton ve dosyalar› usulüne uygun olaraktutmak ve günlük ifllem ka¤›tlar›n›n cilt bentlere yerlefl-tirilmesini temin etmek• Arfliv bölümünü tanzim ve çal›flma tarz›n› tayin vetespit etmek, iflleyiflini ve denetimini sa¤lamak• Noterlik dairesinin iç hizmetleri, temizlik ve korumatedbirlerini yerine getirmek• Ayl›k ve y›ll›k ifl cetvelleri, beyannameler ve her tür-lü cetvelleri düzenlemek ve bunlar› ilgili yerlere gön-dermek, zaman›nda yap›lmas›n› sa¤lamak.

S›ra Sizde 3

Noterlik üç halde boflal›r. Bunlar kesin olarak boflalma,geçici boflalma ve k›sa süreli boflalmad›r. Noterin ölü-mü, kendi iste¤iyle baflka bir noterli¤e atanmas›, mes-lekten ç›kar›lmas›, istifa etmesi, yafl tahdidine tabi tu-tulmas› veya sair sebeplerle emekli olmas› durumlar›n-da noterlik dairesinin kesin alarak boflalmas› söz konu-su olur. Noterin tutuklanmas›, iflten el çektirilmesi vegeçici olarak iflten ç›kar›lmas› gibi nedenlerle noterli¤inbir süre için boflalmas› durumudur Noterin hastal›k ve-ya izin gibi hakl› bir nedenle görevinden k›sa bir süreayr›lmas› durumudur.

S›ra Sizde 4

Noter odas› baflkan›n›n görevleri;• Türkiye Noterler Birli¤i Baflkan›n›n verece¤i yetkiye da-yan›larak her türlü merciler önünde Birli¤i temsil etmek,• Protokolde noter odas›n› temsil etmek,• Noter odas› yönetim kuruluna baflkanl›k etmek veverilen kararlar› uygulamakt›r.

S›ra Sizde 5

Avrupa Birli¤i üyesi ülkelerde noterliklerin meslekiörgütlenmesinde genel olarak en altta Noterlik Daire-leri bulunmaktad›r. Bu alandaki mesleki organizas-yonda Noterlik Dairelerinin üstünde Noter Odalar›yer almakta, en üstte ise noterli¤in iflleyifli ile noterle-rin koordinasyonundan sorumlu olacak flekilde No-terlik Yüksek Konseyi kurulmaktad›r. Türkiye’dekimesleki organizasyon Avrupa Birli¤i ülkeleriyle bü-yük ölçüde ayn› olup, bu husustaki tek farkl›l›k No-terlik Yüksek Konseyinin yerini Türkiye Noterler Bir-li¤i’nin alm›fl olmas›ndad›r.

S›ra Sizde 6

Baflkanl›k Divan›, Birlik Baflkan›, Baflkan Yard›mc›s›,Genel Sekreter ve Sayman›ndan oluflur. Birlik Baflkan›,baflkanl›k divan› toplant›lar›na baflkanl›k eder ve karar-lar›n› yürütür. Bunun yan›nda kanunla verilmifl di¤eryetkileri kullan›r ve görevleri yapar.Baflkan yard›mc›s›, baflkan›n bulunmad›¤› zamanlardaveya baflkanl›¤›n herhangi bir nedenle boflalmas› halin-de baflkana ait yetkileri kullan›r ve görevleri yapar. Bafl-kan yard›mc›s›n›n da yoklu¤unda bu görevleri yerinegetirmek ve yetkileri kullanmak Yönetim Kurulununmeslekte en k›demli üyesine aittir.Sayman, Birlik mallar›n› ilgili kurullar›n verece¤i karar-lar gere¤ince yönetir. Genel Sekreter, Birlik Yönetim Kurulu toplant›lar›na aittutanaklar›n düzenlenmesi, Birlik iç çal›flmalar›n›n veyaz› ifllerinin yönetilmesi, Birlik merkez teflkilat›na ge-rekli direktiflerin verilmesi ve düzenli çal›flmas›n›n sa¤-lanmas› iflleri ile Kanun ve yönetmelikle baflka merci,makam ve flahsa verilmemifl Birli¤in her türlü sevk veidaresi ve personel özlük ifllerinin yürütülmesini sa¤lar.








Internet Kaynaklar›http://www.adalet.gov.trhttp://www.turkiye.gov.trhttp://www.tnb.org.tr


Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Noterlerin genel olarak yapaca¤› ifllemleri aç›klayabilecek,Noterlerin özel olarak yapabilece¤i ifllemleri s›ralayabilecek,Noterin düzenleme veya onaylama yoluyla senet yapma yetkisini aç›k-layabilecek,Noter ifllemlerinin hukuki sonuçlar›n› anlatabileceksiniz.

‹çindekiler

• Noter ifllemleri• Defter tasdiki• Protesto çekmek

• ‹htarname• Vasiyetname düzenleme• Tebligat

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNN

N


Noter ‹fllemleri

• NOTERLER‹N GENEL OLARAKYAPACA⁄I ‹fiLER

• NOTERLER‹N ÖZEL OLARAKYAPACA⁄I ‹fiLER

• NOTER‹N DÜZENLEME VEYAONAYLAMA YOLUYLA SENETYAPMASI

• NOTER‹N ‹fiLEMLER‹NE ‹L‹fiK‹ND‹⁄ER B‹LG‹LER

• NOTER ‹fiLEMLER‹N‹NHÜKÜMLER‹ VE HUKUK‹SONUÇLARI


NOTERLER‹N GENEL OLARAK YAPACAKLARI ‹fiLERNoterlik Kanunu’nun 60 ›nc› maddesinde düzenlenmifltir. Buna göre noterlerin ge-nel olarak yapacaklar› ifller flunlard›r:

• Yap›lmas› kanunla baflka bir makam, merci veya flahsa verilmemifl olan hernevi hukuki ifllemleri düzenlemek,

• Kanunlarda resmi olarak yap›lmalar› emredilen ve mercileri belirtilmemiflolan bütün hukuki muameleleri bu kanun hükümlerine göre yapmak,

• Gayrimenkul sat›fl vadi sözleflmesi yapmak,• Bu kanuna uygun olarak d›flar›da yaz›l›p getirilen kâ¤›tlar›n üzerindeki im-

za, mühür veya herhangi bir iflareti veya tarihi onaylamak,• Bu kanun hükümlerine göre yap›lan ifllemlerin dairede kalan as›l veya ör-

neklerinden veya getirilen kâ¤›tlardan örnek ç›kar›p vermek,• Belgeleri bir dilden di¤er dile veya bir yaz›dan baflka bir yaz›ya çevirmek,• Protesto, ihbarname ve ihtarname göndermek,• Kanunen tescili gereken ifllemleri tescil etmek,• Bu ve di¤er kanunlara verilmifl sair iflleri yapmak.

Noterlik Kanunu ile Noterlik Yönetmeli¤inin “Noterin Yapaca¤› Genel ‹flleri” ayr› ayr› dü-zenlemesinin sebebi nedir?

Noterlik Kanunu Yönetmeli¤inin 7 inci maddesinde ise daha somut bir düflün-ceyle hareket edilerek noterlerin genel olarak yapacaklar› ifller, Noterlik Kanu-nu’nun 60 ›nc› maddesi esas al›narak flöyle s›ralanm›flt›r:

• Evlenme sözleflmesi, • Gayrimenkul sat›fl vaadi sözleflmesi: Gayrimenkul sat›fl vadi sözleflmesi nite-

li¤i bak›m›ndan düzenleme fleklinde yap›lmas› zorunlu ifllemlerdendir. • Zilyetlik devri sözleflmesi,• Miras taksimi sözleflmesi,• Gayrimenkul ba¤›fllama vaadi sözleflmesi,• fiirket sözleflmesi,• ‹rtifak hakk› vaadi ve ortak mülkün idaresi sözleflmesi,• Medeni Kanununda müstenit sükna hakk› sözleflmesi,• Kayd› hayat flart› ile irat ba¤lanmas› sözleflmesi,• Ölünceye kadar bakma sözleflmesi,

Noter ‹fllemleri

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

Evlenme sözleflmesi noterhuzurunda yap›l›r.

Miras taksimi sözleflmesinoter huzurunda yap›l›r.

• Mülkiyeti muhafaza kayd› ile sat›fl sözleflmesi: Mülkiyeti muhafaza kayd› ileyap›lan sat›fllar niteli¤i bak›m›ndan düzenleme fleklinde yap›lmas› zorunluifllemlerdendir.

• Kira sözleflmesi,• Menkul mallarda hibe sözleflmesi,• Taksim ve ifraz sözleflmesi,• Evlat edinme sözleflmesi,• Temlik,• Taahhütname,• Kefaletname,• Vasiyetname,• Vak›f senedi,• Aile vakf› senedi,• Tan›ma senedi,• Muvafakatname,• Sulhname,• Yediemin senedi,• Rehin senedi,• Borç senedi,• Fesihname,• ‹braname,• Beyanname,• fiahadetname,• Piyango-kur’a ve toplant› tutana¤›,• Vekâletname,• Defter Onaylamas›: Noterler, Türk Ticaret Kanunu ve di¤er kanunlar hü-

kümlerine göre tutulmas› gereken defterleri bu kanunlar uyar›nca onaylar-lar. Defter onaylamalar›nda noter onaylad›¤› defterin nevini, ait oldu¤u y›l›,sayfa say›s›n›, sözü geçen kanunlar›n emretti¤i flekilde ilgili mercilere taah-hütlü mektupla bildirir. Özel kanunda hüküm bulunmayan hallerde defteronaylamas›, defterin bafl ve son sayfas›na kaç sayfadan ibaret oldu¤u yaz›l-mak ve her sayfas› numaralan›p mühürlenmek suretiyle yap›l›r.

• Çeviri ‹fllemleri: Belgeleri bir dilden di¤er bir dile veya bir yaz›dan baflka biryaz›ya noterlerin yapaca¤› ifllerdendir. Çevirme ifllerinde noter taraf›ndanmetnin alt›na bir flerh verilir. Bu flerhte noter yeminli tercüman kullanm›flsa,tercüman›n kimli¤ini ve adresini ihtiva etmesi ve alt›n›n noter taraf›ndan ta-rih yaz›l›p imzalanarak mühürlenmesi gerekir. ‹lgilinin bulundu¤u yerde no-terlikçe çeviri yapt›r›lamazsa, o noterlik arac›l›¤› ile baflka yerdeki noterlik-çe çeviri yapt›r›labilir.

• Örnek ç›kartma: Noterler taraf›ndan yap›lan ifllemlerin örnekleri, ancak ilgi-lilerine, kanuni mümessil veya vekillerine yahut da mirasç›lar›na verilir. Ör-nek al›nacak ifllem baflka bir flehirde ise masraf› verilmek suretiyle o yerde-ki noter eliyle di¤er bir flehirdeki noterlikten de getirtilebilir. Yukar›da say›-lanlardan baflkas›na örnek verilebilmesi için noterli¤in ba¤l› bulundu¤u as-liye hukuk hakiminden izin al›nmas› gerekir. Üçüncü kifli konsolosluklardadüzenlenen evraka ait olmas› halinde izin, örne¤i talebeden flahs›n Türki-ye’deki son ikametgâh› mahkemesince, son ikametgah› tespit edilemeyenhallerde ise Ankara Asliye Hukuk Mahkemesince verilir.


Fesihname, ibraname,beyanname, flahadetnamenoter huzurundadüzenlenebilir.

Noterin defter onaylamaya iliflkin yükümlülükleri nelerdir?

• ‹mza sirküleri,• Protesto iflleri: Noterler, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kabul etme-

me ve ödememe protestolar› çekerler. • ‹hbar-ihtarname Düzenleme: Noterler her türlü hukuki ifllemlere ait ihtarna-

me ve ihbarnameleri, düzenlemeye ve tebli¤e tam yetkilidirler. ‹htarnameve ihbarnameler ilgili taraf›ndan yaz›l›p tebli¤ için notere getirilebilece¤i gi-bi, notere de yazd›r›labilir.

‹htar ve ihbarnamelerde a) ‹stemde bulunan ve di¤er taraf›n ad ve soyadlar› ileaç›k adresleri b) ihtar ve ihbar konusu c) ‹stemde bulunan›n imzas› d) tebli¤ fler-hi, noterin imzas›, mührü ve tarih olmal›d›r.

• Tescil: Kanunen tescili gereken ifllemler; sicil defterine, s›ra numaras› alt›n-da, ifllemin tarih ve numaras›, ilgililerin ad ve soyadlar› ve ifllemin niteli¤i ya-z›lmak suretiyle tescil edilir.

NOTERLER‹N ÖZEL OLARAK YAPACAKLARI ‹fiLER Noterlik Kanunu’nun 61 inci ve devam› maddelerinde özellik gösteren baz› noteriflleri düzenlenmifltir. Bunlar s›ras›yla flöyledir:

Tespit ‹flleri Noterlik Kanunu’nun 61 inci maddesine göre; “Noterler bir fleyin veya bir yerin halve fleklini, k›ymetini, ilgili flah›slar›n kimlik ve ifadelerini tespit ederler ve davetedildiklerinde piyango ve özel kurulufllar›n kur’a, seçim ve toplant›lar›nda haz›rbulunarak durumu belgelendirirler”. An›lan tespit ifllemlerinin, noterce, tutanakfleklinde gerçeklefltirilmesi gerekir (N.K. m. 102).

Tespitte Noterlerin görev alan›; noterler ceza hukukuna iliflkin konular ile hu-kukla ilgili konulardan adliyeye intikal etmifl olanlar hakk›nda tespit ifllemi yapa-mazlar. Buradan ç›kar›lacak sonuç ise noterlerin henüz adliyeye intikal etmemifl,dava konusu yap›lmam›fl alanlarda tespit yapabilece¤i, tespit yetkilerinin s›n›rlan-d›r›lm›fl olmas›d›r.

Noterce yap›lacak tespit ifllemi nedir?

Emanet ‹flleriNoterlik Kanunu’nun 62 inci maddesinin birinci f›kras› gere¤ince noterler, saklan-mak veya bir flahsa verilmek üzere getirilen emanetleri ayn› Kanunun ilgili hüküm-lerine göre muhafaza ederler.

Her türlü emanet Noterlik Kanunu’nun 101 inci maddesine göre tutulacak birtutanak ile kabul edilir. Bu tutanakta ayr›ca emanetin nitelikleri, biliniyorsa gerçekde¤eri, de¤eri tam olarak bilinmiyorsa tahmini de¤eri, ne kadar süre saklanaca¤›,kime ve ne zaman iade olunaca¤› ve iade flartlar› da gösterilir (NK.m.62,II).

Emanetin noter taraf›ndan en uygun flekilde saklanmas› yasal zorunluluktur(NK.m.63,I). ‹lgili isterse, emanet bir muhafazaya konulup, kendisi ile noter tara-f›ndan mühürlenerek milli bir bankada, banka bulunmayan yerlerde demir kasaveya sa¤lam bir dolapta saklan›r.

Emanetin para olmas› halinde, noter bu paray› en geçe ertesi gün bankadakinoterlik emanet cari hesab›na hak sahibinin ad›, soyad› ve adresini göstermek su-retiyle yat›r›r.

1038. Ünite - Noter ‹fl lemler i

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

Protesto ifllemleri noterleringenel ifllemlerindendir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

Resmi Vasiyetname DüzenlemeNoterler aç›k veya kapal› olarak verilen vasiyetnameleri saklarlar ve buna dair tu-tanak düzenlerler. Bu suretle saklanan vasiyetnameler, yapanlar›n ölümleri halin-de bilgi verilmesi için, durumu bunlar›n kay›tl› olduklar› nüfus dairelerine yaz› ilebildirilirler.

Ölüme Ba¤l› Tasarruflarla ‹lgili ‹fller Ölüme ba¤l› tasarruflarda, düzenlenen ölüme ba¤l› tasarruflar› yapanlar›n ölümle-ri halinde bilgi verilmesi için, durum bunlar›n kay›tl› olduklar› nüfus dairelerine ya-z› ile bildirilir.

Tebligat ‹flleri Noterlik Kanunu’nun 70 inci maddesinin ilk cümlesinde bu ifllem “Tebli¤i istenenher nevi kâ¤›t Tebligat Kanunu hükümlerine göre muhatab›na tebli¤ olunur” flek-linde düzenlenmifltir.

Dan›flmanl›k Yapma 1512 say›l› Noterlik Kanunu’nda, noterlerin dan›flmanl›k ifllevini aç›kça öngörenherhangi bir düzenleme mevcut de¤ildir. Bu durum, hiçbir zaman, noterlerin da-n›flmanl›k ifllevlerinin bulunmad›¤› anlam›na gelmez.

Noterlik Kanunu’nun 1 inci maddesinde, noterlere, “hukuki anlaflmazl›klar›ndo¤umunu önleme” görevi yüklenmifltir. Yine Noterlik Kanunu’nun 72 nci madde-sinin son f›kras› uyars›nca, notere, ifl yapt›racak kimsenin, gerçek arzular›n› tümüy-le ö¤renme ve gerçeklefltirece¤i iflleme yans›tma ödevi yüklenmifltir. Öte yandan,Noterlik Kanunu Yönetmeli¤i’nin 91. maddesinin üçüncü f›kras›nda ise, notere,hukuki ifllerin belgelendirilmesi esnas›nda, ilgiliye iradesini ve kendi iste¤i ile ek-siksiz bir biçimde beyan etmesine olanak veren bir ortam› yaratma ve yap›lan ifl-lemin niteli¤ine göre, gerekli sorular› sorup ifllemin sonucu hakk›nda ilgiliye aç›k-lamalarda bulunma yükümü getirmifltir” (TANRIVER, Süha, Noterlik Hukukuna‹liflkin ‹ncelemeler(1993- 2011), Adalet Yay›nevi, 2011, syf 72).

Kanun ve Yönetmeli¤in düzenlemelerine bak›ld›¤›nda noterlik faaliyetleri s›ra-s›nda noterin, ifl sahiplerine sa¤lad›¤› katk› sadece klasik noterlik faaliyeti olmad›-¤› ayr›ca ifl sahiplerine hukuken yol göstermekte oldu¤u ortaya ç›kmaktad›r.

NOTER‹N DÜZENLEME VEYA ONAYLAMA YOLUYLASENET YAPMASI

Düzenleme Yoluyla Senet

Düzenleme Yoluyla Senedin Yap›l›fl› Noterlik Kanunu’nun 84 üncü maddesine göre, düzenleme yoluyla senet bir tuta-nak fleklinde yap›l›r ve bu tutanak flu hususlar› kapsar:

• Noterin ad›, soyad› ve noterli¤in ismi,• ‹fllemin yap›ld›¤› yer ve tarih (rakam ve yaz› ile),• ‹lgilinin ve varsa tercüman, tan›k ve bilirkiflinin kimlik ve adresleri ile ayr›-

ca ilgilinin vergi kimlik numaras›,• ‹lgilinin gerçek arzusu hakk›ndaki beyan›,• ‹flleme kat›lanlar›n imzalar› ve noterin imzas› ile noterlik mührü.


Resmi vasiyetnamedüzenleyen noter durumunüfus dairesine bildirir.

Noterlerin görevlerinden biride hukuki anlaflmazl›klar›ndo¤umunu önlemektir.

Söz konusu tutanakta bunlar›n yan›nda, noterin ilgiliyi tan›y›p tan›mad›¤›, tan›-m›yorsa ilgilinin kiflili¤i hakk›nda hangi yoldan kanaat sahibi oldu¤unu gösterir ka-y›tlar›n, noterin böyle bir kanaate ulaflamamas› ve buna ra¤men ifllemin yap›lma-s›n›n istenmesi halinde keyfiyet ve kimli¤in tespiti için getirilen ispat vas›tas›n›n dabulunmas› gerekir (NK.m.85).

Düzenlenen tutanak, ilgilinin gerçek iste¤i hakk›ndaki beyan› yaz›ld›ktan son-ra, okumas› için kendisine verilir. ‹lgili, tutana¤› okur, içindekiler iste¤ine uygun-sa, bu husus da yaz›ld›ktan sonra tutana¤›n alt›n› imzalar (NK.m.86).

Düzenleme biçiminde gerçeklefltirilen noter senetlerinin asl› noterlik dairesin-de saklan›r ve örne¤i ilgilisine verilir (NK 84/2).

Düzenleme Yoluyla Yap›lan Senetlerin Hukukî Sonuçlar› Medeni Kanunun 7 inci, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 295 inci ve Noter-lik Kanunu’nun 82 inci maddeleri gere¤ince, düzenleme fleklinde yap›lan noter se-netleri hem içerik hem de flekil olarak sahtelikleri sabit oluncaya kadar geçerlidirler.

‹cra ve ‹flas Hukuku bak›m›ndan da bu senetler kay›ts›z flarts›z borç ikrar›n›içermeleri durumunda ilam niteli¤ini haiz belge olarak kabul edilir (‹‹K.m.38). An-cak “resen düzenleme biçimindeki noter senetlerinin ilam niteli¤inde belge say›la-bilmesi, kanun taraf›ndan iki flart›n birlikte gerçeklefltirilmesine ba¤l› tutulmufltur.Bunlar: 1-) Re’sen düzenleme biçimindeki noter senedinin münhas›ran bir paraborcu ikrar›n› içermesi, 2-)Bu para borcu ikrar›n›n kay›ts›z ve flarts›z yani tek taraf-l› olmas›d›r.” (TANRIVER syf 6).

‹ki tarafa borç yükleyen bir sözleflme noterlikçe re’sen düzenlenmifl olsa bile,‹cra ve ‹flas Kanunu’nun 38. maddesi uyar›nca ilam niteli¤inde belge say›lamazçünkü karfl›l›kl› taahhütleri içeren sözleflmelerde, taraflar›n ifa etmekle yükümlübulunduklar› edimler aras›nda s›k› bir ba¤l›l›k vard›r. Bu edimlerden biri di¤erininkarfl›l›¤›n› oluflturur (EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I. 4. B. syf.273). Karfl›l›kl› ifalar› içeren sözleflmelerde taraflardan biri kendi yükümlülü¤ünüifa etmedikçe ya da ifay› teklif etmedikçe karfl› taraf›n ediminin ifas›n› isteyemez.Bunun sonucu olarak da tek tarafl› talep ile ‹cra Müdürlü¤ü ifllem yapmayaca¤›n-dan hukuk yönünden bu tür sözleflmeler ilam niteli¤inde de¤ildir.

Düzenleme yoluyla yap›lan senetlerin icra ve iflas hukuku aç›s›ndan sonuçlar› nelerdir?

E¤er ilam niteli¤inde oldu¤u iddia edilen bir belge ile takip yap›lacak ise ‹craMüdürü, dayanak belgenin Noterlik Kanunu’nda öngörülmüfl flekilde yap›l›p yap›l-mad›¤›n› kendili¤inden incelemek zorundad›r. Noterlik Kanunu’na göre düzenlen-memifl senet, ilaml› senet gibi icraya konulur ise icra emrinin muhatab› icra hâkim-li¤ine baflvurarak flikâyet yolu ile yap›lan takibi her zaman iptal ettirebilir.

Re’sen düzenleme yoluyla yap›lan noter senetleri ilam niteli¤inde olmalar› ne-deniyle Türkiye’nin istenilen yerinde takibe konu edilebilir (‹‹K m. 34). Hatta ala-cakl› takibe bafllad›ktan sonra ikametgâh›n› de¤ifltirir ise takibin yeni ikametgâh›-n›n bulundu¤u yere havalesini isteyebilir.

Onaylama Yoluyla Senet

Onaylama Yoluyla Senedin Yap›l›fl› Noter ifllemlerinde onaylama yolu, noterlik d›fl›nda düzenlenerek getirilen ifllem-lerde ifllemin alt›ndaki imzan›n onaylanmas›na iliflkindir. Burada, hukuki ifllemle-


Düzenleme fleklindeki notersenetleri içerik ve flekilyönünden sahteli¤i sabitoluncaya kadar geçerlidir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

Noter ifllemlerinde onaylamayolu, noterlik d›fl›ndadüzenlenerek getirilenifllemlerde ifllemin alt›ndakiimzan›n onaylanmas›anlam›na gelir.

rin alt›ndaki imzan›n onaylanmas›, imzay› atan flahsa ait oldu¤unun bir flerhle bel-gelendirilmesi fleklinde yap›l›r (NK.m.90,I). Onaylanan imzan›n noter huzurundaat›lm›fl olmas› gerekmez. D›flar›da at›lm›fl olmakla birlikte ilgili taraf›ndan kendisi-ne ait oldu¤u kabul edilen imzalar›n da onaylanmas› mümkündür (NK.m.91).

Onaylama flerhinde afla¤›daki hususlar›n yer almas› gereklidir. (NK.m.92):• ‹fllemin yap›ld›¤› yer (rakam ve yaz› ile) tarihi,• ‹lgilinin kimli¤i, adresi ve vergi kimlik numaras›,• Noter ilgiliyi tan›m›yorsa, kimli¤i hakk›nda gösterilen ispat belgesi,• ‹mza noter huzurunda at›lm›flsa bu husus, imza d›flar›da at›l›p huzurda ilgili

imzan›n kendisine ait oldu¤unu kabul etmiflse bu yöndeki beyan›,• ‹flleme kat›lanlar›n imzalar›, noterin imzas› ve mührü.Onaylama biçimindeki noter senetlerinin asl› ilgilisine verilir ve imzal› bir örne-

¤i noterde saklan›r (N K 90/2)

Onaylama Yoluyla Yap›lan Senetlerin Hukukî Sonuçlar› Yaln›zca onaylanan imza ve tarihin sahteli¤i sabit oluncaya kadar geçerlidir.(NK.m.82, III; MK.m.7).

“Onaylama biçimindeki noter ifllemlerindeki resmilik ise düzenleme biçiminde-ki noter ifllemlerinden farkl› olarak sadece ispat flart›d›r. Çünkü bu ifllemlerin no-ter taraf›ndan re’sen düzenleme biçiminde yap›lmas›n› zorunlu k›lan herhangi birhüküm mevcut de¤ildir. O halde bu tür senetlerdeki resmi flekil sadece ispat flart›-d›r.” (DEL‹DUMAN; 2001).

NOTER‹N ‹fiLEMLER‹NE ‹L‹fiK‹N D‹⁄ER B‹LG‹LER

Noterin ‹mza Yetkisinin DevriNoterin imza yetkisi verebilece¤i görevliler flunlard›r (NK. m.36,I, NKY. m. 73,I):

1- Üç ay›n› tamamlam›fl stajyerler,2- Süre aranmaks›z›n, ayn› noterlik dairesinde çal›flan baflkâtip,3- Üç ay›n› tamamlam›fl kâtiplerden biri veya birkaç›,Tek kâtiple çal›flan noterliklerde kâtibe imza yetkisi verilebilmesi için, üç ay›n›

tamamlamas› koflulu aranmaz (NKY. m. 73,II).Noterin her hangi bir nedenle görevi bafl›nda bulunmad›¤› s›rada evrak, önce-

likle imzaya yetkili kimse taraf›ndan noter ad›na imzalan›r. Bu takdirde imza yeri-ne yetkili flahs›n ad› ve s›fat› da yaz›l›r (NKY. m. 75,II).

Noter, gerekli gördü¤ü takdirde imza yetkisini her zaman geri alabilir. Bu du-rumda keyfiyeti ilgiliye yaz›l› olarak tebli¤ eder. Ayr›ca, yetkinin geri al›nd›¤› Cum-huriyet Savc›l›¤› arac›l›¤›yla Adalet Bakanl›¤›’na, Valili¤e, Türkiye Noterler Birli-¤i’ne ve Noter Odas›na bildirilir. Noter gerekli görürse imza yetkisinin geri al›nd›-¤›n› ve bunun tarihini, giderleri kendisine ait olmak üzere, bir gazete ile ilan› No-ter Odas›ndan isteyebilir (NKY. m. 75,III).

Noter imza yetkisini kimlere devredebilir?

Baflkalar› Ad›na ‹fllem Yapt›r›lmas› Kanun; vekil, veli, vasi, kayy›m, mümessil ve mirasç› s›fat›yla veya dernek, flirketve vak›f gibi tüzel kifliler adlar›na noterlik ifllemi yapt›rmak isteyenlerin, s›fat veyetkileri ile ifllemi yapmaya izinli olduklar›n› bildirir bir belge göstermelerini em-retmifltir (NK.m.79,I). Noterlik Kanunu Yönetmeli¤inin 92 inci maddesine göre bubelgeler flunlard›r:


Onaylama yoluyla senetlerdeimza ve tarih sahteli¤i sabitoluncaya kadar geçerlidir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

• Vekil için, vekâletname düzenlemeye yetkili hâkim veya noterce onaylan-m›fl vekâletname,

• Veli için, kendisi ve velayeti alt›nda bulunan küçü¤ün nüfus hüviyet cüz-danlar›,

• Vasi ve kayy›m için, mahkeme karar› ve nüfus hüviyet cüzdanlar›,• Mirasç› için veraset belgesi ve nüfus hüviyet cüzdan›,• Mümessiller için, temsil veya izin kâ¤›d›,• Köy tüzel kiflili¤ini temsil yetkisini haiz muhtarlar için yetkili idare makam-

lar›n›n usulüne göre verecekleri yetki belgeleri.Yukar›da say›lan belgeler usulüne uygun flekilde Noterli¤e ibraz edilmedikçe

noterlerin, baflkalar› ad›na ifllem yapmak isteyenlerin taleplerini yerine getirmesimümkün de¤ildir.

Foto¤raf Yap›flt›r›lmas›Noter taraf›ndan yap›lan ifllemlerle ilgili belgelerden, Noterlik Kanunu Yönetmeli-¤inde belirtilenlerde ilgilinin foto¤raf›n›n yap›flt›r›lmas› zorunludur (NK.m.80,I).Buna göre (NKY.m.93,I);

• Niteli¤i bak›m›ndan tapuda ifllem yapt›r›lmas›n› gerektiren sözleflmelere,• Niteli¤i bak›m›ndan tapuda ifllem yapt›r›lmas›n› gerektiren vekâletnameler-

le, boflanma davalar› için düzenlenecek vekâletnamelere,• Vasiyetnamelere,• Mülkiyeti muhafaza kayd›yla yap›lan sat›m sözleflmelerine,• Gayrimenkul sat›fl vaadine,• Evlat edinme sözleflmesine,• Tan›ma senedine,• Miras taksim sözleflmesine iliflkin olarak düzenlenen belgelere (ifllem kâ¤›t-

lar›na) ilgilinin foto¤raf›n›n yap›flt›r›lmas› gerekir.Noterin, ifllemin ve ilgilinin durumuna göre gerekli gördü¤ü veya bizzat ilgili-

nin kendisinin istemde bulundu¤u durumlarda da ifllem kâ¤›tlar›na foto¤raf yap›fl-t›r›l›r (NK.m.80,II; NKY.m.93,II).

Noter ‹fllemlerinde Ç›k›nt›, De¤ifltirme, Fesih, ‹ptal ve DüzeltmeBir noter iflleminde yap›lan ç›k›nt›lar ilgilinin imzas›n› ve noterin onay›n› tafl›ma-d›kça geçersizdir. ‹lgilinin imzas›n› ve noterin onay›n› tafl›yan ç›k›nt›lar›n da el ya-z›s› ile yaz›lmamalar› gerekir. (NK.m.81,I). Bu hükme göre, ç›k›nt›lar›n geçerli ola-bilmesi için, ilgilinin imzas› ve noterin onay›ndan baflka ç›k›nt›n›n el yaz›s› ile de-¤il daktilo ile yap›lmas› gerekir.

Tamamlanmas›ndan sonra bir noterlik iflleminin de¤ifltirilmesi veya fesih ve ip-tali veyahut önceki ifllemin nitelik ve de¤eri de¤iflmemek flart›yla düzeltilmesi, ön-ceki ifllemin yap›ld›¤› flekilde yeni bir ifllemle yap›l›r. Yani önceki ifllem düzenle-me fleklinde yap›lm›flsa onu de¤ifltirmek, fesih veya iptal etmek için yine düzenle-me fleklinde bir ifllem yapmak, önceki ifllem onaylama fleklinde yap›lm›fl bir ifllem-se onu de¤ifltirmek, fesih veya iptal etmek için yine onaylama biçiminde bir ifllemyapmak gerekir. Yeni ifllemin tarih ve numaras›, noterlik dairesinde bulunan önce-ki iflleme ait kâ¤›da yaz›l›r. E¤er yeni ifllem baflka bir noterlikte yap›l›rsa, bu noter-lik, yerini iflleme ait kâ¤›d›n bir nüshas›n›, gerekli aç›klama yap›larak ilk iflleme aitkâ¤›da ba¤lanmas› için o ifllemi yapan notere gönderir (NK.m.81,II-III)


Veli, velayeti alt›ndaki küçükiçin ifllemi ancak kendisininve küçü¤ün nüfus cüzdan›n›ibraz ederek yapt›rabilir.

Miras taksimi sözleflmesineilgililerin resmininyap›flt›r›lmas› gerekir.

Bir noter iflleminde yap›lanç›k›nt›lar ilgilinin imzas›n›ve noterin onay›n›tafl›mad›kça geçersizdir.

Noter ‹flleminin Yap›laca¤› YerNoter iflleminin kural olarak noterlik dairesinde yap›lmas› gerekir. Bununla birlik-te, ifllemin noterlik dairesinde yap›lmas› gecikmeye sebep olacak veya baflka birzorluk arz edecekse, sebebi ifl ka¤›tlar›nda gösterilmek suretiyle ifllemin daire d›-fl›nda da yap›lmas› mümkündür (N.K.m. 83,I)

NOTER ‹fiLEMLER‹N‹N HÜKÜMLER‹ VE HUKUK‹ SONUÇLARIDaha önceki konularda aç›kland›¤› üzere Noterlik Kanunu hükümlerine göre ya-p›lan bütün ifllemler, hangi flekilde yap›lm›fl olduklar›na bak›lmaks›z›n resmi say›-l›rlar (NK.m.82,I). Noterler taraf›ndan düzenleme yoluyla senet fleklinde yap›lm›flolan hukuki ifllemler, sahteli¤i sabit oluncaya kadar geçerlidirler (NK.m.82,II). Bu-na karfl›l›k, onaylama yoluyla senet fleklindeki noter ifllemlerindeki imza onayla-mas›, onaylanan imzan›n ilgiliye ait oldu¤unu belgelendirme niteli¤inde olup, hu-kuki ifllemin içindekileri kapsamaz. Bu nedenle söz konusu ifllemlerde imza ve ta-rih, sahteli¤i sabit oluncaya kadar geçerlidir (NK.m.82,III). Bunlar›n d›fl›nda kalandi¤er flekillerde yap›lm›fl olan noterlik ifllemleri ise, aksi sabit oluncaya kadar ge-çerlidir (NK.m.82,IV).

“Yabanc› bir ülkede, o ülkenin noteri taraf›ndan re’sen düzenlenmifl olan birnoter senedi, düzenlendi¤i ülkenin yetkili makam› taraf›ndan usulüne uygun birbiçimde gerçeklefltirildi¤inin oradaki Türk Konsolosu taraf›ndan onaylanm›fl olma-s› kayd›yla, Türkiye de resmi senet niteli¤i kazan›r (HUMK m. 296) ve böylece biryabanc› noter senedi kay›ts›z ve flarts›z bir para borcu ikrar›n› içermekteyse, Tür-kiye’de do¤rudan do¤ruya yani ayr›ca bir tenfiz karar› al›nmas›na gerek olmadanicraya konulabilir (TANRIVER; 2011).

Yabanc› bir ülke noteri taraf›ndan resen düzenlenmifl senetlerin ülkemizdeki geçerlili¤inas›ld›r?


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



6


Noterlerin genel olarak yapaca¤› ifllemleri aç›k-

lamak,

Noterlik Kanunu’nun 60 ›nc› maddesine göre no-terlerin genel olarak yapacaklar› ifller flunlard›r:

• Yap›lmas› kanunla baflka bir makam, merci veyaflahsa verilmemifl olan her nevi hukuki ifllemleridüzenlemek,

• Kanunlarda resmi olarak yap›lmalar› emredilenve mercileri belirtilmemifl olan bütün hukuki mu-ameleleri bu kanun hükümlerine göre yapmak,

• Gayrimenkul sat›fl vadi sözleflmesi yapmak,• Bu kanuna uygun olarak d›flar›da yaz›l›p getiri-

len kâ¤›tlar›n üzerindeki imza, mühür veya her-hangi bir iflareti veya tarihi onaylamak,

• Bu kanun hükümlerine göre yap›lan ifllemlerindairede kalan as›l veya örneklerinden veya geti-rilen kâ¤›tlardan örnek ç›kar›p vermek,

• Belgeleri bir dilden di¤er dile veya bir yaz›danbaflka bir yaz›ya çevirmek,

• Protesto, ihbarname ve ihtarname göndermek,• Kanunen tescili gereken ifllemleri tescil etmek,• Bu ve di¤er kanunlara verilmifl sair iflleri yapmak.

Noterlerin özel olarak yapabilece¤i ifllemleri s›ra-

lamak,

Noterlik Kanunu’na göre (m.61) noterlerin özelolarak yapaca¤› ifller flunlard›r:

• Tespit ‹flleri,• Emanet ‹flleri,• Resmi Vasiyetname Düzenlemek,• Ölüme Ba¤l› Tasarruflarla ‹lgili ‹fller,• Tebligat ‹flleri

Noterin düzenleme veya onaylama yoluyla senet

yapma yetkisini aç›klamak,

Noterlik Kanunu’nun 84 üncü maddesine göre,düzenleme yoluyla senet bir tutanak fleklinde ya-p›l›r ve bu tutanak kanundaki hususlar› kapsar.Söz konusu tutanakta ayr›ca, noterin ilgiliyi tan›-y›p tan›mad›¤›, tan›m›yorsa ilgilinin kiflili¤i hak-k›nda hangi yoldan kanaat sahibi oldu¤unu gös-terir kay›tlar›n, noterin böyle bir kanaate ulafla-mamas› ve buna ra¤men ifllemin yap›lmas›n›n is-tenmesi halinde keyfiyet ve kimli¤in tespiti içingetirilen ispat vas›tas›n›n da bulunmas› gerekir(NK.m.85).

Düzenlenen tutanak, ilgilinin gerçek iste¤i hak-k›ndaki beyan› yaz›ld›ktan sonra, okumas› içinkendisine verilir. ‹lgili, tutana¤› okur, içindekileriste¤ine uygunsa, bu husus da yaz›ld›ktan sonratutana¤›n alt›n› imzalar (NK.m.86).Noter ifllemlerinde onaylama yolu, noterlik d›-fl›nda düzenlenerek getirilen ifllemlerde iflleminalt›ndaki imzan›n onaylanmas›na iliflkindir. Bura-da, hukuki ifllemlerin alt›ndaki imzan›n onaylan-mas›, imzay› atan flahsa ait oldu¤unun bir flerhlebelgelendirilmesi fleklinde yap›l›r (NK.m.90,I).Onaylanan imzan›n noter huzurunda at›lm›fl ol-mas› gerekmez. D›flar›da at›lm›fl olmakla birlikteilgili taraf›ndan kendisine ait oldu¤u kabul edi-len imzalar›n da onaylanmas› mümkündür(NK.m.91).Bu tür senetlerde yaln›zca onaylanan imza ve ta-rihin sahteli¤i sabit oluncaya kadar geçerlidir(NK.m.82, III; MK.m.7).

Noter ifllemlerinin hükümleri ve hukuki sonuçla-

r›n› aç›klamak.

Noterlik Kanunu hükümlerine göre yap›lan bü-tün ifllemler, hangi flekilde yap›lm›fl olduklar›nabak›lmaks›z›n resmi say›l›rlar (NK.m.82,I). Noter-ler taraf›ndan düzenleme yoluyla senet fleklindeyap›lm›fl olan hukuki ifllemler, sahteli¤i sabitoluncaya kadar geçerlidirler (NK.m.82,II). Bunakarfl›l›k, onaylama yoluyla senet fleklindeki noterifllemlerindeki imza onaylamas›, onaylanan im-zan›n ilgiliye ait oldu¤unu belgelendirme niteli-¤inde olup, hukuki ifllemin içindekileri kapsa-maz. Bu nedenle söz konusu ifllemlerde imza vetarih, sahteli¤i sabit oluncaya kadar geçerlidir(NK.m.82,III). Bunlar›n d›fl›nda kalan di¤er flekil-lerde yap›lm›fl olan noterlik ifllemleri ise, aksi sa-bit oluncaya kadar geçerlidir (NK.m.82,IV).

Özet

1NA M A Ç

2NA M A Ç

3NA M A Ç

4NA M A Ç


1. Yap›lmas› kanunla baflka bir makam, merci veyaflahsa verilmemifl olan her nevi hukuki ifllemleri düzen-lemek kimin yetkisindedir?

a. Hâkimin b. Savc›n›nc. Adalet Bakan›n›nd. Baflkâtibine. Noterin

2. Afla¤›dakilerden hangisi noterlerin yapaca¤› ifller-dendir?

a. Nikâh k›ymakb. Ceza davalar›nda tespit yapmakc. fiirketleri ticaret siciline kaydetmekd. ‹rtifak hakk› vaadi ve ortak mülkün idaresi söz-

leflmesi yapmak,e. Medeni Kanun’daki sükna hakk›n› tapu siciline

kaydetmek,

3. Türk Ticaret Kanununa göre Ticari defterleri tasdikeafla¤›dakilerden hangisi yetkilidir?

a. Ticaret Sicil Müdürlü¤ü,b. Türkiye Noterler Birli¤i,c. Noter Dairesi,d. Türkiye Barolar Birli¤i,e. Dekanl›k,

4. Afla¤›dakilerden hangisi noterlerin yapaca¤› ifllerdende¤ildir?

a. Taahhütname,b. Kefaletname,c. Yarg›lamas› süren hukuk davas›nda tespit,d. Vasiyetname,e. Vak›f senedi,

5. Baflkas› ad›na ifllem yapan vekilin noterde ifllem ya-pabilmesi için öncelikle ne gerekir?

a. Aile vakf› senedi,b. Yetkili hâkim veya noterce onaylanm›fl vekâlet-

name,c. Muvafakat name,d. Tapu senedi,e. Sulh name,


a. Borç senedi,b. Rehin senedi,c. Fesih name,d. ‹braname,e. Fetihname,


a. Aciznameb. fiahadetname,c. Beyanname,d. Piyango-kur’a ve toplant› tutana¤›,e. Vekâletname,


a. Çeviri ifllemleri,b. Hüviyet cüzdan› verme,c. ‹mza sirküleri,d. Defter onaylamas›,e. Örnek ç›kartma,

9. Afla¤›dakilerden hangisi noterlere verilmifl noterlikd›fl› adli görevdir?

a. ‹mza sirküleri düzenlemeb. Protesto iflleri, c. ‹hbarname düzenlemed. Bilirkiflilik yapmake. ‹htarname düzenleme,

10. Düzenleme yoluyla yap›lan senetlerde afla¤›dakiler-den hangisinin bulunmas› flart de¤ildir?

a. Noterin ad›, soyad› ve noterli¤in ismi,b. ‹fllemin yap›ld›¤› yer ve tarih (rakam ve yaz› ile),c. ‹lgilinin gerçek arzusu hakk›ndaki beyan›,d. ‹flleme kat›lanlar›n imzalar› ve noterin imzas› ile

noterlik mührü.e. ‹lgilinin foto¤raf›



AMER‹KA’DA NOTERL‹K

Noterlik, Amerika Birleflik Devletlerinin eyaletleri dik-kate al›narak her bir eyalette kendi yap›lar›na göre olufl-turulmufltur. Önemine binaen biz bunlardan Kaliforni-ya Eyaletindeki noter yap›lanmas› hakk›nda bilgi ver-mek istiyoruz.Kaliforniya Eyaletinde noter hukuki, mali kurumlar vegayrimenkul ifllerinde önemli hizmetler üstlenen kamugörevlileridir. Kaliforniya’da gerekli koflullar› yerine ge-tirmek görevlerini yürüten 146.000’in üzerinde notervard›r. 8214.1, 8214.5, 8219.5 ve 8223 say›l› yasalardayer alan noterli¤e iliflkin yeni düzenlemeler 1 Ocak 1999tarihinden itibaren yürürlü¤ü girmifltir. Noterler için hu-kuksal de¤ifliklikleri izlemek, görevlerini huzurla yürüt-mek aç›s›ndan çok önemlidir.Noter olmak için s›ras›yla flu koflullar yerine getirilmeli-dir. Kaliforniya eyaletinde mukim olmak, en az 18 ya-fl›nda olmak, Eyalet Bakanl›¤›nca düzenlenen yaz›l› s›-navda baflar›l› olmak, ‹ngilizce okuyup yazar olmak,a¤›r suçlar veya yüz k›zart›c› suçlardan hüküm giymiflya da noterlik göreviyle ba¤daflmayacak yap›da olma-makt›r.Bu koflullar› tafl›yan kiflilerin bir baflvuru formuyla, par-mak izi kart›n› doldurarak bunlar› s›nav yerine teslimetmeleri gerekir. Parmak izi kart› kiflinin adli sicilininaraflt›r›lmas› için Adalet Bakanl›¤›na gönderilirken, bafl-vuru formu da Eyalet Baflkanl›¤› yetkililerince incele-meye al›n›r. Baflvurular›ndan itibaren alt› ay geçtiktensonra atamas› yap›labilen noterlerin parmak izi araflt›r-mas› tekrarlan›r.Baflvuru ifllemlerini tamamlayan kifliler 30 gün içindeyemin ederler ve 15.000 dolarl›k bir teminat senedi vi-layet maliye bürosuna teslim ederler. 30 günlük süneiçinde bunlar›n yap›lmas›yla baflvuru sahibi noterlikhizmetine bafllayabilir. Noter baflvurusunda bulunan ki-fli görev yapmak istedi¤i yeri Eyalet Bakanl›¤›na bildirir.Kaliforniya kanunlar› kamu yarar›na noterlerin kefaletvermesini gerektirir. Bu kefaletin noter için bir sigortaifllemi olmad›¤›n› belirlemek önemlidir. Kefalet yaln›z-ca noterlere karfl› ileri sürülebilecek tazminat talepleri-ni karfl›lamaya yönelik s›n›rl› bir mali fondur. Noterlerihmal ya da kusurlar› sonucu sonucu verdikleri zararla-r›n tamam›ndan ve bunlar›n karfl›lanmas›n› sa¤layankefalet kurumuna, ödenen tazminat›n tümüyle kifliselolarak sorumludurlar.Bir noter Kaliforniya Eyaletinin tamam›nda noterlik hiz-meti verebilir. Noter yemin ve teminat›n›n geçerli oldu-

¤u her yerde görev yapar. Noterler bunun yan›nda dü-zenledikleri tüm belgelere “Kaliforniya Eyaleti-Los An-geles fiehri” gibi bir bafll›k da koyarlar. Bafll›ktaki flehir,noterin noterlikten önceki ikametgah›d›r.Makul bir talebi olan ve gerekli ücreti ödemeye haz›rherkese noterlik hizmeti vermek bir noterin görevidir.Bu tür bir hizmeti yerine getirmeyen ya da reddedennoter bu tasarrufundan kaynaklanacak her türlü zarar-dan sorumludur. Bunun istisnas›, bir Kaliforniya noteri-nin normal mesai saatleri içinde yetiflmeyecek ifllerle il-gili olarak ifl sahibine hizmet veremeyece¤ini bildirme-si durumudur. Bu istisna eyalet, viyalet, flehir askeri veokul bölgelerinde yerel kamu görevlisi olarak çal›flannoterlere uygulanmaz.Kaliforniya noterleri noterlik hizmeti vermeyi reddede-mezler, hukuka ayk›r› iflleri de yapamazlar. Yapamaya-caklar› di¤er ifller kanunlar›n uygulanmas› fleklinde, hertürlü hukuki belgeyi düzenlemek, onaylamak ve hertürlü hukuki belge veya sorun hakk›nda tavsiyede bu-lunmak gibi ifllerdir. Noterler bu tür talepleri reddede-rek talepte bulunan bir avukat› göndermelidir.

Kaynak: http://www.noternet.org/tarihce/amerika-bir-lesik-devletleri-hukukunda-noterlik/#ixzz1PFZ0B9IX(14.06.2011 tarihinde indirilmifltir.)

Okuma Parças›

1.e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Genel OlarakYapacaklar› ‹fller” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

2.d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Genel OlarakYapacaklar› ‹fller” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

3.c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Genel OlarakYapacaklar› ‹fller” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

4.c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Genel OlarakYapacaklar› ‹fller” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

5.b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Genel OlarakYapacaklar› ‹fller” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

6.e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Özel OlarakYapacaklar› ‹fller” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

7.a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Özel OlarakYapacaklar› ‹fller” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

8.b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Özel OlarakYapacaklar› ‹fller” konusunu yeniden gözdengeçiriniz.

9.d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Düzenleme veyaOnaylama Yoluyla Senet Yapmas›” onusunuyeniden gözden geçiriniz.

10.e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Düzenleme veyaOnaylama Yoluyla Senet Yapmas›” onusunuyeniden gözden geçiriniz.

S›ra Sizde Yan›t Anahtar› S›ra Sizde 1

Noterlik Kanunu, Noterlik Kanunu Yönetmeli¤inin 7 in-ci maddesinde Kanuna göre daha somut düzenlemelereyer vermek amac›yla hareket ederek ayr›nt›ya inmifl veflüpheli bir durumu ortadan kald›rmaya çal›flm›flt›r.

S›ra Sizde 2

Noterler, Türk Ticaret Kanunu ve di¤er kanunlar hü-kümlerine göre tutulmas› gereken defterleri bu kanun-lar uyar›nca onaylarlar. Defter onaylamalar›nda noteronaylad›¤› defterin nevini, ait oldu¤u y›l›, sayfa say›s›n›,sözü geçen kanunlar›n emretti¤i flekilde ilgili mercileretaahhütlü mektupla bildirir. Özel kanunda hüküm bu-

lunmayan hallerde defter onaylamas›, defterin bafl veson sayfas›na kaç sayfadan ibaret oldu¤u yaz›lmak veher sayfas› numaralan›p mühürlenmek suretiyle yap›l›r.

S›ra Sizde 3

Noterin, bir fleyin veya bir yerin hal ve fleklini, k›ymeti-ni, ilgili flah›slar›n kimlik ve ifadelerini tespit ederler vedavet edildiklerinde piyango ve özel kurulufllar›n kur’a,seçim ve toplant›lar›nda haz›r bulunarak durumu bel-gelendirmesine tespit ifllemi denir.

S›ra Sizde 4

Düzenleme yoluyla yap›lan senetler ‹cra ve ‹flas Huku-ku bak›m›ndan kay›ts›z flarts›z borç ikrar›n› içermeleridurumunda ilam niteli¤ini haiz belge olarak kabul edi-lir (‹‹K.m.38). Ancak “resen düzenleme biçimindeki no-ter senetlerinin ilam niteli¤inde belge say›labilmesi, ka-nun taraf›ndan iki flart›n birlikte gerçeklefltirilmesineba¤l› tutulmufltur. Bunlar: 1-) Resen düzenleme biçi-mindeki noter senedinin münhas›ran bir para borcu ik-rar›n› içermesi, 2-)Bu para borcu ikrar›n›n kay›ts›z veflarts›z yani tek tarafl› olmas›d›r.

S›ra Sizde 5

Noterin imza yetkisi verebilece¤i görevliler flunlard›r(NK. m.36,I, NKY. m. 73,I):• Üç ay›n› tamamlam›fl stajyerler,• Süre aranmaks›z›n, ayn› noterlik dairesinde çal›flanbaflkâtip,• Üç ay›n› tamamlam›fl kâtiplerden biri veya birkaç›,Tek kâtiple çal›flan noterliklerde kâtibe imza yetkisi ve-rilebilmesi için, üç ay›n› tamamlamas› koflulu aranmaz

S›ra Sizde 6

Yabanc› bir ülkede, o ülkenin noteri taraf›ndan re’sendüzenlenmifl olan bir noter senedi, düzenlendi¤i ülke-nin yetkili makam› taraf›ndan usulüne uygun bir biçim-de gerçeklefltirildi¤inin oradaki Türk Konsolosu taraf›n-dan onaylanm›fl olmas› kayd›yla, Türkiye de resmi se-net niteli¤i kazan›r (HUMK m. 296). Böylece bir yaban-c› noter senedi kay›ts›z ve flarts›z bir para borcu ikrar›-n› içermekteyse, Türkiye’de do¤rudan do¤ruya yani ay-r›ca bir tenfiz karar› al›nmas›na gerek olmadan icrayakonulabilir.


Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›


DEL‹DUMAN, Seyithan, Noter ‹fllemlerinde Sahtelik.Türkiye Noterler Birli¤i Hukuk Dergisi, May›s 2001,say› 110.

EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I. 4.B. Ankara, 2001.




TANRIVER, Süha, Noterlik Hukukuna ‹liflkin ‹nceleme-ler(1993- 2011), Adalet Yay›nevi, 2011.




‹nternet Kaynaklar›http://www.adalet.gov.trhttp://www.turkiye.gov.trhttp://www.tnb.org.tr


Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Noterlerin haklar›n› aç›klayabilecek,Noterlerin genel nitelikli yükümlülüklerinin neler oldu¤unu s›ralayabilecek,Noter ifllemlerinden yasakl›l›¤›n kapsam›n› aç›klayabileceksiniz.

‹çindekiler

• Noterin haklar›• Ücret hakk›• Noterin s›r saklamas›

• Hastal›kta istirahat hakk›• ‹zin hakk›• Noter ifllemlerinden yasakl›l›k

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNN


Noterlerin Hak veYükümlülükleri

• NOTERLER‹N HAKLARI• NOTERLER‹N YÜKÜMLÜLÜKLER‹• NOTER ‹fiLEMLER‹NDEN

YASAKLILIK


NOTERLER‹N HAKLARIHukukta en temel, belki de en önemli kavram, “hak” kavram›d›r. Hak, ‘Hukukenkorunan menfaat, kiflilere tan›nan yetki, davran›fl özgürlü¤ü’ fleklinde tan›mlanabi-lir. Haklar kamu haklar› ve özel haklar olarak ikiye ayr›labilir.

Kamu haklar›, kamu hukukundan do¤an, genellikle kiflisel, sosyal ve siyasalhaklar olmak üzere üç s›n›fta tasnif edilen haklard›r. Özel haklar ise özel hukuk-tan do¤an haklard›r. Özel haklar da kendi içinde, niteliklerine, konular›na, devre-dilip devredilemediklerine, kullan›lmalar›na ve amaçlar›na ve ba¤›ms›z olup olma-malar›na göre çeflitli s›n›fland›r›l›rlar.

Ücret Hakk›Her ne kadar noterlik kamusal bir faaliyet olsa da, noterler Noterlik Kanunu ve Üc-ret Tarifesindeki esaslara göre, hizmet alan kiflilerden ücret almaktad›rlar.

Noterler, Noterlik Kanunu ve Ücret Tarifesindeki esaslara göre ücret talep etmehakk›na sahiptirler.

Noterli¤in ücret tarifelerinin kanunla belirlenmifl olmas›, noterin alaca¤› ücretikendi iradesiyle belirleyememesi noterli¤in kamu hizmeti niteli¤inin sonuçlar›n-dand›r. Noterin ifl sahibinden ücret almas› noterin ifl sahibine ba¤›ml› olmas›n› ge-rektirmez. Noter hukuka ayk›r› oldu¤una kanaat getirdi¤i hiçbir ifli yapamaz.

Noterlerin GelirleriNoterlerin haklar›ndan olan mesleki gelirlerini üç ana bafll›k alt›nda toplamakmümkündür.

Ücret GelirleriNoterlik Kanunu’nun 112 nci maddesinin birinci f›kras› gere¤ince, noterlerin yap-t›klar› ifllemlere ait harç üzerinden hesaplanacak ücretleri ile vasiyetname ve vak›fsenedi düzenlenmesinden al›nacak ücretler, yaz›, bir dilden di¤er dile veya bir ya-z›dan di¤er yaz›ya çevirme, karfl›laflt›rma, tescil, emanetlerin saklanmas› ve kanun-lar›n harç, vergi ve resimlerden ba¤›fl›k oldu¤u yaz›l› ifllemler ile defter onaylanma-s›ndan ve kanunun ücret almay› öngördü¤ü sair ifllemlerden alacaklar› ücretler venoterlerle imzaya yetkili vekillerinin yol ödene¤i miktar›, Türkiye Noterler Birli-¤i’nin mütalaas› al›nd›ktan sonra Adalet Bakanl›¤› taraf›ndan düzenlenecek bir ta-rife ile tespit olunur.

Noterlerin Hak veYükümlülükleri

Noter ücretleri NoterlikKanunu ve ÜcretTarifesindeki esaslara görebelirlenir.

Noterlik Ücret TarifesiTürkiye Noterler Birli¤i’ninmütalaas› üzerine AdaletBakanl›¤›’nca belirlenir.

Noter Ücreti: Noterlerin yapt›klar› ifllemlere ait harç üzerinden hesaplanacakücretleridir. Ücretlerin al›nmas›nda sayfa hesab› Harçlar Kanunu’ndaki esaslara gö-re yap›l›r (N.K: m. 113).

Düzenleme Ücreti: Niteli¤i bak›m›ndan tapuda ifllem yap›lmas›n› gerektirensözleflme ve vekâletnamelerle, vasiyetname, mülkiyeti muhafaza kayd› ile sat›fl,gayrimenkul sat›fl va’di, vak›f senedi, evlenme mukavelesi, evlât edinme ve tan›-ma, miras›n taksimi sözleflmesi ve di¤er kanunlarda öngörülen sair ifllemler bu fa-s›l hükümlerine göre düzenlenir. Baflta vasiyetname ve vak›f senedi düzenlenme-sinden al›nacak ücretlere düzenleme ücreti ad› verilir (Tarife m.1-12).

Yaz› Ücreti: Noterlikte yaz›lan ifllemlerin as›l veya suret her bir sayfas› için al›-nacak ücrete yaz› ücreti ad› verilir (Tarife m1-12).

Bildirim Yaz› Ücreti: Kanunun bildirmekle yükümlü k›ld›¤› ifllemlerin ilgilimercilere bildirimi için noterlerin, yazacaklar› her tezkere için al›nacak ücrettir (Ta-rife m.1-12). Bildirim ücretine örnek olarak Noterlik Kanunu 68. maddesine göreonaylanacak defterlerin nevini, ait oldu¤u y›l›, sayfa say›s›n›, sözü geçen kanunla-r›n emretti¤i flekilde mercilerine tek tek veya liste halinde taahhütlü flekilde bildir-mek gösterilebilir. Bildirim yaz› ücretine bir di¤er örnek noterlerin kendilerine tes-lim edilen vasiyetnameleri ve ölüme ba¤l› tasarruflar›, yapan›n ölümünden sonradurumu yapanlar›n kay›tl› olduklar› nüfus dairelerine yaz› bildirmek için al›nan üc-ret örnek gösterilebilir.

Çevirme Ücreti: Bir dilden di¤er bir dile veya bir yaz›dan baflka bir yaz›ya çe-viriler karfl›l›¤›nda sayfa durumuna göre al›nan ücrettir (Tarife m.1-12).

Karfl›laflt›rma Ücreti: Noterlik d›fl›nda yaz›larak onay için getirilen ifllemlerde,ibraz olunan evrak›n birbirine uygunlu¤unun karfl›laflt›r›lmas› sebebiyle sayfa say›-s›na göre al›nan ücrettir (Tarife m.1-12).

Noterin bildirim yaz› ücreti ne anlama gelir?

Tescil Ücreti: Kanunlar›n tescilini öngördü¤ü ifllemlerin noter tescil defterineifllenmesi nedeniyle al›nan ücrettir (Tarife m.1-12).

Emanetlerin Saklanmas› Ücreti: Noterlere saklamak üzere teslim edilen efl-ya veya, belge veya de¤erli ka¤›tlar›n saklanmas› sebebiyle y›l üzerinden al›nanücrettir (Tarife m.1-12). Emanetlerin saklanmas› için belirlenen ücrette saklanmasüresi, saklanan fleyin niteli¤i ve de¤eri, saklama için özel bir donan›m gerekmesietkilidir.

Defter Onaylama Ücreti: Noterler Türk Ticaret Kanunu ve di¤er kanunlar hü-kümlerine göre tutulmas› göre tutulmas› gereken defterleri bu kanunlar uyar›ncaonaylarlar (N.K. m. 68). Kanunen onaylanmas› gereken defter, fatura ve benzeribelgelerin onaylanmas› (tasdiki) sebebiyle al›nan ücrete defter onaylama ücreti de-nir. (Tarife m.1-12)

Yol Ödene¤i: Noterlerle imzaya yetkili vekillerinin noterlik dairesi d›fl›nda yap-t›klar› ifller nedeniyle yap›lacak ifllemin bedeli yan› s›ra ek olarak gidilen yol ve sa-ir masraflar için ald›klar› ücrettir (Tarife m. 1-12).

Memur Vas›tas› ile Tebli¤ Ücreti: ‹lgilinin istemi üzerine ve kanunun öngör-dü¤ü durumlarda, mahallinde memur vas›tas› ile yap›lacak tebli¤lerde al›nacak üc-rettir (Tarife m.1-12).

Sair Ücret: Kanunun ücret almay› öngördü¤ü sair ifllerden al›nacak ücrettir(Tarife m. 1-12)


Bir dilden di¤er bir dile veyabir yaz›dan baflka bir yaz›yaçeviriler karfl›l›¤›nda al›nanücrete Çevirme Ücreti denir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

Noterlere saklamak üzereteslim edilen eflya, belgeveya de¤erli ka¤›tlar›nsaklanmas› sebebiyle al›nanücrete EmanetlerinSaklanmas› Ücreti denir.

Kanunun ücret almay›öngördü¤ü sair ifllerdenal›nacak ücrete Sair Ücretdenir.

Noterlik Kanunu’nun 116 ›nc› maddesi gere¤ince, aksine bir kanun hükmü ve-ya aralar›nda yap›lm›fl bir sözleflme bulunmad›kça, yap›lan ifllemin gideri ilgilileraras›nda eflit olarak paylaflt›r›l›r.

Noterler taraf›ndan fazla ücret al›nd›¤› veya sarf›na gerek kalmayan tebligat üc-reti bulundu¤u harçlara ait zamanafl›m› süresi içinde anlafl›l›rsa, beher flah›stan faz-la al›nan k›rk gösterge rakam›n›n ücretin al›nd›¤› y›l›n Bütçe Kanununda gösterilenmemur maafl katsay›s› ile çarp›m› sonucu bulunacak mebla¤› aflan ücretler AdaletBakanl›¤› taraf›ndan ilgilisine iade ettirilir ve Bakanl›k, ödeme için notere yap›la-cak tebligattan Birli¤e bilgi verir.

Masraf› noter taraf›ndan verilmek suretiyle yap›lan tebligata ra¤men ilgilisinebir ay içinde paras›n› almaz veya fazla al›nm›fl olan ücretten beher flahsa düflen k›s-m› yukar›da gösterilen miktar kadar veya daha az olursa, Türkiye Noterler Birli-¤i’ne gönderilir. Para gönderilmedi¤i takdirde Birlik bu husustaki karar›n› ‹cra ve‹flas Kanunu’nun ilamlar›n icras› hakk›ndaki hükümleri uyar›nca yerine getirtir(N.K. m. 117).

Noter Hissesi GeliriNoterlik Kanunu’nun 118 inci maddesinin ikinci f›kras› gere¤ince, noterler, noter-likte yap›lan ifllemler ve düzenlenen kâ¤›tlar dolays›yla tahsil ettikleri vergi, resimve harç tutarlar› üzerinden yüzde üç oran›nda noter hissesi al›rlar.

Ortak Cari Hesap GeliriYarg› çevresi içinde birden çok noterlik bulunmas› veya bir ilin belediye s›n›rlar›içinde her y›l, harç veya damga vergisine tabi de¤eri, belli mebla¤dan fazla olannoterlik ifllemlerinin yap›lmas›ndan elde edilen her çeflit ücret ve noter hissesi(N.K. m. 118,II) tutar›n›n yüzde onbeflini aflmamak üzere Noter Odas› Yönetim Ku-rulunca tespit edilecek oran al›konulduktan sonra, kalan›, ifllemi yapan noterlikçe,milli bir bankada açt›r›lan “noterlik ortak cari hesab›’’na yat›r›l›r (NK.m.109,›,c.1).Bu hesapta toplanan paralar, her üç ayda bir o yerdeki ilgili noterlere veya varsaNoterlik Kanunu’na göre görevlendirilmifl noter vekillerine eflit miktarda ödenir.(NK.m. 111,I,c.1).

Noterler Büyükflehir s›n›rlar› içerisinde ise ve mülki s›n›rlar içinde hem birincis›n›f noterlikler hemde baflka s›n›f noterlikler var ise birinci s›n›f noterlikler içinoluflturulan ortak hesap bu s›n›fa mensup noterlikler aras›nda; di¤er s›n›f noterlik-ler için kurulduklar› ilçenin mülki s›n›rlar› içinde ki noterlerle ortak hesap birikin-tileri eflit miktarda paylaflt›r›l›r.

Noterlerin ortak cari hesab› hangi amaca hizmet eder?

Noterlerin GiderleriNoterlik Kanunu’nun 40 ›nc› maddesinin ikinci f›kras›nda “Noterlik dairesinin hertürlü gideri notere aittir’’ fleklinde aç›kça hükme ba¤lanm›flt›r. Noterlik Kanunu Yö-netmeli¤inin 5 inci maddesinin beflinci f›kras›nda da, buna aç›kl›k getiren flu hü-küm bulunmaktad›r: “Noterlik dairesinin kiras›, ayd›nlatma, ›s›tma, k›rtasiye, per-sonel ücretleri, sigorta primleri, ifl yerile ilgili vergi resim ve harçlar, görevin yap›-labilmesi için baflkalar›na gördürülen ilgili PTT ücretleri ve vergi mevzuatlar›na gö-re gider kayd› mümkün olan sair harcamalar noterlik giderleridir.’’

Noterlik giderlerinin tamam›n›n noterden karfl›lanmas› noterli¤in serbest mes-lek olmas›n›n sonuçlar›ndand›r.

1179. Ünite - Noter ler in Hak ve Yükümlülükler i

Bir yarg› çevresindeki harçve damga vergilerindenortak cari hesapta toplananparalar noterlere da¤›t›l›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

Noterli¤in serbest meslekolmas› sebebiyle, noterlikgiderlerinin tamam› notercekarfl›lan›r.

‹zin Hakk›Noterlik Kanununun 57 ve 58 inci maddelerinde düzenlenen izin hakk› sosyal veekonomik haklardand›r. ‹zin hakk› kiflilerin toplum hayat› içindeki sosyal ve eko-nomik faaliyetleriyle ilgili hak ve hürriyetlerindendir. ‹zin hakk›, Anayasan›n “sos-yal ve ekonomik haklar ve ödevler” bölümünde düzenlenmifltir.

Noterlerin izin haklar› k›demlerine göre düzenlenmifltir. Buna göre, noterlik hizme-ti alt› aydan on y›la kadar (on y›l dâhil) olan noterlerin otuz gün, daha fazla hizmetiolan noterlerin ise k›rk gün y›ll›k izin süreleri vard›r. Noterlik Kanununda belirlenenotuz ve k›rk günlük bu sürelere gidifl ve dönüfl süreleri de dahildir (NK.m.57,I,c. 1-2).

Noterlerin y›ll›k izinlerini vermeye yetkili makam ise Adalet Bakanl›¤›d›r(NK.m.57,I,c.3). Tüm, noterlik hukuku dersleri boyunca, Noterli¤in özünde serbestmeslek oldu¤unu ifade etmifltik. Adalet Bakanl›¤›n›n Notere, anayasal hakk› olanizin kullanmas›nda izin vermeye yetkili makam olmas› çeliflki gibi görünse de, no-terli¤in nerede ise mahkemelerin yetkisine yak›n ve hukuku infla eden ifllemlerinedeniyle izin hakk›n›n s›n›rlar›n›n çizilmesi yerinde bir uygulamad›r. Çünkü kifli-ler izin kullanabilir ancak kamunun adalet ihtiyac› kiflilerin iznini bekleyemez. Ka-musal hizmet kiflilerden ba¤›ms›z ve süreklilik arz eden bir durumdur.

Noterlerin iki y›ll›k izinlerini birlikte kullanmalar› mümkündür. Buna karfl›l›k ikiy›l geçtikten sonra eski izinlerin kullan›lmas› mümkün de¤ildir. Di¤er bir ifadeyle,iki y›l geçti¤i halde kullan›lmayan izinler tamamen düfler (NK.m.57,II).

Hakl› bir engeli olmaks›z›n iznini onbefl gün geçiren noterler, noterlik görevin-den istifa etmifl say›l›rlar. Noter, izin hakk›n› hakl› bir engeli olmadan fazla geçir-mifl anacak geçirilen gün say›s› 15’den az olmas› halinde veya görevinden izinsizolarak ayr›lm›fl olanlar hakk›nda disiplin cezas› uygulan›r. Kanun koyucu buradaözel bir düzenleme yoluna gidip ilk defa 15 izin hakk›n› ihlal edene verilecek di-siplin cezas›n›n “k›nama” olaca¤›n› kanun yoluyla düzenlemifltir (NK.m.58).

Noterin izin hakk› Noterlik Kanunu’nda nas›l düzenlenmifltir?

Mazeret ‹zni Hakk›Noterlerin bu normal y›ll›k izinlerinin yan›nda bir de mazeret izinleri söz konusu-dur. Kanun bu konuda da aç›k hükümler koymufltur. Noterlik Kanununun 57 ncimaddesinin üçüncü ve dördüncü f›kralar› iki de¤iflik mazeret iznini düzenlemek-tedir. Bunlardan birincisi kiflisel mazeret ikincisi ise mesleki mazerettir.

Noterlik Kanununun 57 nci maddesinin üçüncü f›kras›nda kiflisel mazeret dü-zenlenmifl olup kanun gere¤ince, hakl› bir engeli bulunmak flart›yla noterlere, no-terli¤in bulundu¤u yer cumhuriyet savc›s› taraf›ndan, gidifl ve dönüfl dâhil olmakve bir defada on günü geçmemek üzere, mazeret izni verilebilir. Bir y›l içinde buflekilde al›nan izinler toplam› yirmi günü aflamaz. Bir y›l içinde al›nan mazeret iz-ni toplam› 20 günü aflt›¤› takdirde aflan süre y›ll›k izinden düflülür.

Noterlik Kanununun 57 nci maddesinin dördüncü f›kras›nda ise mesleki azae-ret düzenlenmifltir. Kanun maddesi gere¤ince de, Türkiye Noterler birli¤i organla-r›nda çal›flmak (Yönetim / Denetim / Disiplin Kurulu çal›flmalar›) ve Türkiye No-terler Birli¤i (Örne¤in Ulusal yada uluslar aras› sempozyumlara temsilci olarakgönderilmek) yahut Adalet Bakanl›¤›nca verilen görevler (Bilirkiflilik vs) dolay›s›y-la iflinin bafl›ndan ayr›lmak zorunda kalan noterler, noterli¤in bulundu¤u yer cum-huriyet savc›s›na haber vermek flart›yla, iflin gerekli k›ld›¤› süre için mazeret izinlisay›l›rlar. Bu izinler y›ll›k izinden hiçbir durumda indirilemez. Kanun koyucu No-terler Birli¤inde ki çal›flmalarda veyahut Adalet Bakanl›¤› taraf›ndan verilen görev-lerin kamusal hak olan izinden düflülmesini engelleyerek bu faaliyetleri kamu ya-rar›na mesai olarak kabul etmifltir.


10 y›ldan fazla hizmetibulunan noterlerin 40 güny›ll›k izin hakk› vard›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

Bir y›l içinde 20 günü aflanmazeret izinleri y›ll›k izinsüresinden düflülür.

Mazeret izni birinci durumda yani kiflisel mazerette cumhuriyet savc›l›¤›ndanal›nmakta, ikinci durumda yani Adalet Bakanl›¤›nda ki veyahut Noterler Birli¤in-den ki görevlerinde ise cumhuriyet savc›l›¤›na haber vererek kullanmaktad›rlar.Her iki halde de bu izinlerin Adalet Bakanl›¤›na bildirilmesi gerekir (NK.m.57,V)

Hastal›k ‹stirahat›Hastal›k halleri için Noterlik Kanunda özel bir düzenlemeye gidilmifltir. Kanununlafz›na göre noterlerden hizmet süreleri befl y›la kadar (befl y›l dâhil) olanlar üç ayakadar hastal›k istirahat› kullanabilirler.

Hizmet süreleri befl y›ldan on y›la kadar (on y›l dâhil) olan noterler alt› aya ka-dar hastal›k istirahat› kullanabilirler.

Hizmet süreleri on y›ldan daha fazla olan noterler ise bir y›la kadar hastal›k is-tirahat› alabilirler (NK.m.59,I/1,2,3).

Bu sürelerin sonunda hastal›klar›n›n devam etti¤i, resmi sa¤l›k kurullar›n›n rapo-ru ile belgelendirilen noterlerin izinleri, kanunda belirtilen miktarlar›n iki kat› kadardaha uzat›labilir. Yani hizmet süreleri befl y›la kadar (befl y›l dâhil) olanlar üç ayl›kistirahat süreleri alt› aya, hizmet süreleri befl y›ldan on y›la kadar (on y›l dâhil) olan-lar alt› ayl›k istirahat süreleri bir y›la kadar, hizmet süreleri on y›ldan fazla olanlar biry›ll›k istirahat sürelerini 2 y›la kadar hastal›k istirahat› kullanabilirler.

Bu sürelerin sonunda da iyileflemeyen, hastal›klar› devam eden noterlerin gö-revlerine Adalet bakanl›¤›nca son verilir (NK.m.59,II).

Noterlerin normal y›ll›k izni, mazeret izni veya hastal›k izni nedeniyle noterliktekigörevine ara verilmesi durumunda noterlikteki ifller vekâleten (NK.m.35) yürütülür.

Noterin hastal›¤› halinde izin kullanmas›n›n esaslar› nelerdir?

NOTERLER‹N YÜKÜMLÜLÜKLER‹Noterlik Kanunu, noterlerin genel nitelikli yükümlülüklerini düzenlemifltir. Biz dekanunun sistemati¤ini alarak konuyu inceleyece¤iz.

Noterlik Görevi ile Birleflmeyen ve Noterlerin Yasakl› Oldu¤u ‹fllerNoterlik Kanunu m. 50 “Hiçbir hizmet ve görev noterlikle birleflemez” diyerek esaskural› ortaya koymufltur. Kural yerinde bir düzenleme olup noterlik gibi çok önem-li hukuki faaliyetin, yan›nda bir baflka faaliyeti bar›nd›rmas› mümkün de¤ildir. An-cak noterler yarg› mercilerinin verece¤i ifllerle, ilim ve hay›r kurulufllar baflkan veüyelikleri, hakemlik, vasiyeti tenfiz memurlu¤u yapabilirler. Noterler bu faaliyetle-rini yerine getirirken esasl› faaliyet alan› olan noterlik bu durumdan olumsuz etki-lenmemelidir. Kanun ana kural›n ayn›n, Noterlere;

Noterler borsa oyunu oynamak, 657 say›l› Devlet Memurlar› Kanunu’nun 28inci maddesinin 1 inci f›kras›ndaki anlamda ticaret yapmak, kefil olmak, kendi-lerine ait ücretlerden herhangi bir flekilde indirim yapmak, arac› kullanmak,reklâm ve rekabet niteli¤inde bir eylemde bulunmak, her ne suretle olursa ol-sun noterlik ücreti hususunda kendi aralar›nda sözlü veya yaz›l› anlaflma yap-makta yasakl›l›k getirmifltir.

Çal›flma Saatlerine Uyma Yükümlülü¤üNoterlik dairesinde günlük çal›flma, o yerdeki di¤er resmî dairelerle birlikte bafllar.Noter odalar›, odada üye bulunan noterliklerin günlük çal›flma ve tatil saatini oda-n›n her y›lki ola¤an genel kurul toplant›s›nda, bir y›l süre ile uygulanmak üzere


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

Hiçbir hizmet ve görevnoterlikle birleflemez(NK.m.50).

Noterler günlük çal›flmasüreleri d›fl›nda ifl kabuledemez.

tespit eder ve Türkiye Noterler Birli¤i ile Adalet Bakanl›¤›’na bildirir. fiu kadar ki,noterlik dairesindeki ifl kabulü süresi o yerdeki di¤er resmi dairelerden en çok birsaat daha fazla olabilir. Noter, günlük çal›flma süreleri d›fl›nda ifl kabul edemez. 52nci madde hükümleri sakl›d›r.

Tatilde ‹fl Yapma Yasa¤›Noterler tatil günlerinde ve ifl günlerinin tatil saatlerinin d›fl›nda herhangi bir no-terlik faaliyeti göstermeleri esas›nda yasakt›r. Bu ana kural›n istisnas› vasiyetnametanzim - tasdiki veya gecikmesinde zarar umulan noterlik ifllemlerdir. Noter tatilgünlerinde ve ifl günlerinde mesai saatleri d›fl›nda noterlik ifllemleri yapmalar› ha-linde, iflbu flekilde yap›lmas› sebebinin evrakta gösterilmesi ve bu ifllemin yevmi-ye defterinin tatilden sonraki ilk numaras›na kaydedilmesi kanuni zorunluluktur(N.K. m.52).

Emredici Hükümlere Uyma Zorunlulu¤uNoterler, kanunlar›n emredici hükümlerine ayk›r› hususlarda ifllem yapamazlar.Bu zorunluluk hükmü, imza onaylamas› yap›lan ifllemlerin içeri¤i hakk›nda dauygulan›r.

Meslek S›rr›n› Saklama Yükümlülü¤üNoter ve noterlik kâtipleri, görevleri dolay›s›yla ö¤rendikleri s›rlar›, kanunlar›n em-retti¤i haller d›fl›nda aç›klayamazlar. Çünkü noterler adalet da¤›t›m›nda her ne ka-dar avukatlar gibi kurucu unsur olarak say›lmam›fllarsa da ifa ettikleri görev top-lumdaki herkesin noterlere tereddütsüz güvenin infla edilmesi gerekmektedir. Butereddütsüz güvende, ifl sahiplerinin s›rlar›n›n korunaca¤› güvenin kanuni güven-ce alt›na al›nmas›yla mümkündür.

Evrak ve Defterlerin Gizlili¤ine Uyma Yükümlülü¤üNoterlik evrak ve defterleri mahkeme, sorgu hâkimli¤i ve Cumhuriyet savc›l›klar›n-ca veya resmî daireler taraf›ndan, konusu da belirtilmek suretiyle, noterlikte sorufl-turmaya yetkili k›l›nan kimselerce incelenebilir.

Noterlik evrak ve defterlerinin daire d›fl›na ç›kar›labilmesi, mahkemenin veyasorgu hâkiminin karar›yla mümkündür. Noterlik evrak ve defterleri sadece serbestmeslek sahibi noterin ticari s›rlar› olarak korunmamakta ayn› zamanda defterleriniçeri¤i ifl sahiplerinin anayasayla ve yasalarla kiflisel tasarruf ve haklar›na iliflkin bil-giler yer almakta olup. ‹fl sahiplerinin iradesi veya bir mahkeme karar› olmad›kçaüçüncü kifliler taraf›ndan görülmeleri mümkün de¤ildir.

Mahkeme veya sorgu hâkimi, incelemeye konu evrak›n dava sonuna kadardosyada kalmas›na karar verirse, bu takdirde evrak›n bir örne¤i ç›kart›l›p asl›na uy-gunlu¤u onaylanarak, asl›n›n yerinde saklanmak üzere notere verilir.

Noterin bulundu¤u yerde inceleme imkân› bulunmamas› sebebiyle evrak›nbaflka bir yere gönderilmesi gerekiyorsa, noterin bulundu¤u yer hukuk hâkimli¤i-nin onaylayaca¤› örnek, ayn› flekilde saklan›r.

Soruflturma yetkisi bulunan kiflilerle, Cumhuriyet savc›lar›n›n isteyecekleri ör-nekler noterlik ücretine tabi de¤ildir. Di¤er resmî mercilere verilecek örneklerdenyaln›z yaz› ücreti al›n›r.


Noterlik evrak vedefterlerinin daire d›fl›naç›kar›labilmesi,mahkemenin karar›ylamümkündür.

Yafl Tahdidine Uyma Yükümlülü¤üNoterler 65 yafl›n› tamamlad›klar›nda, yafl tahdidine tabi tutulurlar. Kendileri is-temese dahi yafl s›n›rlamas› nedeniyle emekliye ayr›l›rlar.

Noterin s›r saklama ve gizli bilgileri aç›klamama yükümlülü¤ünün esaslar› nelerdir?

NOTER ‹fiLEMLER‹NDEN YASAKLILIKNoterlik Kanunu’nun 76 ›nc› maddesi noter, tan›k, tercüman ve bilirkiflilerin afla¤›-daki durumlarda noterlik ifllemine kat›lmayacaklar›n› belirtmifltir.

• Noterin kendisi bizzat ilgili ise veya bir ilgili onunun vekili olarak hareketediyorsa,

• Aralar›nda evlilik birli¤i kalmam›fl olsa bile ilgililerden birinin kar› veya ko-cas› ise,

• ‹lgililerden biri ile aralar›nda s›hrî dahi olsa usul veya füru yahut kan k›s›m-l›¤›ndan üçüncü s›hrî h›s›ml›kta ikinci derecede (buy dereceler dahil) civarh›s›ml›¤› veyahut da evlat edinme iliflkisi varsa,

• ‹lgililerden biri noterin katip ve hizmetlisi ise,• ‹lgililerden biri aralar›nda 2, 3 ve 4 üncü bentlerde yaz›l› kifliler bulunan bir

flahs›n vekili olarak hareket ediyorsa,• Noterlik ifllemi kendi yarar›na veya aralar›nda 2,3 ve 4 üncü bentlerde ya-

z›l› kifliler bulunan bir kimse yarar›na bir tasarrufu kaps›yorsa bu durum-lar flahs›nda tecelli eden noter, tan›k, tercüman veya bilirkifli o iflleme ka-t›lamaz.

Baz› kimselerin de noter ifllemlerinde tan›kl›k yapamayaca¤› Kanunla özel ola-rak (NK.m.78) düzenlenmifltir. Buna göre;

• Reflit olmayanlar,• Mahcurlar,• Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’na göre yeminli tan›k olarak dinlen-

meleri mümkün olmayanlar (HUMK.m.245 vd.)• Noterin kâtip ve hizmetlileri, noter ifllemine tan›k olarak kat›lamazlar.Bir yerde sadece bir noterin bulunmas› ve onun da herhangi bir noter ifllerini

yasakl›l›¤› (NK.m.76) nedeniyle yapamamas› durumunda, o ifllem, ayn› yerdeki as-liye hukuk hâkimi, o yerde asliye hukuk hâkimi bulunmuyorsa sulh hukuk haki-mi taraf›ndan yap›l›r. (NK.m.77).

Noterlik ifllemini yapan hâkim, Noterlik Ücret Tarifesinde yer alan ücretlerdenhiç birisini ve bu ifllemler dolay›s›yla tahsil edilen vergi, resim ve harç karfl›l›¤› olannoter hisselerini alamaz. Ancak ifllemin daire d›fl›nda yap›lmas› durumunda, Harç-lar Kanunu’nun 34 üncü maddesinde gösterilen yol tazminat›n›n ilgili taraf›ndanödenmesi zorunludur (NKY.m.110,III).


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

Noterin kâtip ve hizmetlileri,noter ifllemine tan›k olarakkat›lamazlar.


Noterlerin haklar›n› aç›klamak

Noterlerin haklar›n› bafll›ca iki kategoride incele-mek mümkündür. Bunlardan ilki Ücret Hakk›’d›r.Noterler, Noterlik Kanunu ve Ücret Tarifesindekiesaslara göre, hizmet alana kiflilerden ücret al-maktad›rlar. Noterin gelirlerini s›ralamak gerekir-se; Ücret Gelirleri, Noter Hissesi Geliri, Ortak Ca-ri Hesap Geliri s›ralanabilir.Noterin haklar›ndan ikincisi ‹zin Hakk›’d›r. No-terlik Kanununa göre, noterlik hizmeti alt› aydanon y›la kadar (on y›l dâhil) olan noterlerin otuzgün, daha fazla hizmeti olan noterlerin ise k›rkgün y›ll›k izin süreleri vard›r. Söz konusu bu sü-relere gidifl ve dönüfl süreleri de dahildir(NK.m.57,I,c. 1-2).Noterlerin y›ll›k izinlerini vermeye yetkili makamise Adalet Bakanl›¤›’d›r (NK.m.57,I,c.3). Noterlerin bu normal y›ll›k izinlerinin yan›ndabir de mazeret izinleri söz konusudur. NoterlikKanunu’nun 47 nci maddesinin üçüncü f›kras›gere¤ince, hakl› bir engeli bulunmak flart›yla no-terlere, noterli¤in bulundu¤u yer cumhuriyet sav-c›s› taraf›ndan, gidifl ve dönüfl dâhil olmak ve ongünü geçmemek üzere, mazeret izni verilebilir.Bir y›l içinde bu flekilde al›nan izinler toplam›yirmi günü aflt›¤› takdirde aflan süre y›ll›k izin-den düflülür.‹zin hakk›n›n bir yönünü de Hastal›k ‹stirahat›oluflturur. Noterlerden hizmet süreleri befl y›lakadar (befl y›l dâhil) olanlar üç aya kadar hasta-l›k istirahat› kullanabilirler. Hizmet süreleri befly›ldan on y›la kadar (on y›l dâhil) olan noterleralt› aya kadar hastal›k istirahat› kullanabilirler.Hizmet süreleri on y›ldan daha fazla olan noter-ler ise bir y›la kadar hastal›k istirahat› alabilirler(NK.m.59,I/1,2,3).

Noterlerin genel nitelikli yükümlülüklerini s›ra-

lamak

Noterin genel nitelikli yükümlülükleri flunlard›r;• Noterlik görevi ile birleflmeyen ve noterlerin ya-

sakl› oldu¤u iflleri yapmamak,• Çal›flma saatlerine uymak,• Tatilde ifl yapmamak,• Emredici hükümlere uymak,• Meslek s›rr›n› saklamak,

• Evrak ve defterlerin gizlili¤ine uymak,• Yafl tahdidine uymak.

Noter ifllemlerinden yasakl›l›¤›n ne anlama gel-

di¤ini aç›klamak.

Noter ifllemlerinden yasakl›l›k noterin baz› ifllerekat›lmas›n›n yasaklanmas› anlam›na gelmekte-dir. Bunlar Noterlik Kanunu’nun 76 ›nc› madde-sinde belirtmifltir.

• Noterin kendisi bizzat ilgili ise veya bir ilgili onu-nun vekili olarak hareket ediyorsa,

• Aralar›nda evlilik birli¤i kalmam›fl olsa bile ilgili-lerden birinin kar› veya kocas› ise,

• ‹lgililerden biri ile aralar›nda s›hrî dahi olsa usulveya füru yahut kan k›s›ml›¤›ndan üçüncü s›hrîh›s›ml›kta ikinci derecede (buy dereceler dahil)civar h›s›ml›¤› veyahut da evlat edinme iliflkisivarsa,

• ‹lgililerden biri noterin katip ve hizmetlisi ise,• ‹lgililerden biri aralar›nda 2, 3 ve 4 üncü bentler-

de yaz›l› kifliler bulunan bir flahs›n vekili olarakhareket ediyorsa,

• Noterlik ifllemi kendi yarar›na veya aralar›nda 2,3ve 4 üncü bentlerde yaz›l› kifliler bulunan birkimse yarar›na bir tasarrufu kaps›yorsa bu du-rumlar flahs›nda tecelli eden noter, tan›k, tercü-man veya bilirkifli o iflleme kat›lamaz.

Özet

1NA M A Ç

2NA M A Ç

3NA M A Ç


1. Hukuken korunan menfaat, kiflilere tan›nan yetki,davran›fl özgürlü¤ü olarak tan›mlanan kavram nedir?

a. Esasb. Yetkic. Hakd. Carie. Muamele

2. Afla¤›dakilerden hangisi noterlerin haklar›ndan de-

¤ildir?a. ‹zin hakk›b. Mazeret izini hakk›c. Hastal›k izini hakk›d. Sendikaya üye olma hakk›e. Ücret hakk›

3. Afla¤›dakilerden hangisi noterin ücret gelirlerindende¤ildir?

a. Noter Ücretib. Düzenleme Ücretic. Yaz› Ücretid. Bildirim Yaz› Ücretie. Harç


a. Damgab. Karfl›laflt›rma Ücretic. Tescil Ücretid. Emanetlerin Saklanmas› Ücretie. Çevirme Ücreti


a. Defter Onaylama Ücretib. ‹mza Ücretic. Yol Ödene¤id. Memur Vas›tas› ile Tebli¤ Ücretie. Sair Ücret

6. Afla¤›dakilerden hangisi Noterlerin yapmaktan ya-sakl› oldu¤u ifllerden de¤ildir?

a. Borsa oyunu oynamakb. 657 say›l› Devlet Memurlar› Kanunu’nun 28 inci

maddesinin 1 inci f›kras›ndaki anlamda ticaretyapmak

c. Siyasi partilere üye olmakd. Kefil olmake. Kendilerine ait ücretlerden herhangi bir flekilde

indirim yapmak

7. Noterlerin yafl tahdidi kaçt›r?a. 75b. 55c. 60d. 65e. 70

8. Noterlik dairesindeki ifl kabulü süresi o yerdeki di¤erresmi dairelerden en çok kaç saat daha fazla olabilir?

a. 5b. 4c. 3d. 2e. 1

9. Noterlerden hizmet süreleri befl y›la kadar (befl y›ldâhil) olanlar kaç aya kadar hastal›k istirahat› kullana-bilirler?

a. 1b. 2c. 3d. 4e. 5

10. Hizmet süreleri befl y›ldan on y›la kadar (on y›l dâ-hil) olan noterler kaç aya kadar hastal›k istirahat› kulla-nabilirler?

a. 5b. 6c. 7d. 8e. 9



2011 YILI NOTERL‹K ÜCRET TAR‹FES‹

Madde 1 - Noterler, yapt›klar› ifllemlerden Harçlar Ka-nunu’na göre ald›klar› harçlar›n yüzde otuzu oran›ndanoter ücreti al›rlar. Bu ücret, bir noterlik iflleminde 2.12-TL. dan az olamaz. Bu suretle hesaplanan ücret miktar-lar›nda (0.5-KR’n›n) yar›m kuruflun alt›ndaki de¤erlerdikkate al›nmaz.Madde 2 - Noterler, yapt›klar› vasiyetname ve vak›f se-nedi düzenlemesinden 96.35 -TL. düzenleme ücreti al›r-lar. Bu ifllemlerden vazgeçme veya bunlar›n feshi, ipta-li ve de¤ifltirilmesi yukar›da belirtilen ücretin üçte birioran›nda ücrete tabidir. Düzenleme ücreti al›nmas› ge-reken bir ifllemde hesap edilecek noter ücreti ile dü-zenleme ücretinden hangisi fazla ise o ücret al›n›r.Madde 3 - Noterler, her ne suretle olursa olsun yazd›k-lar› ka¤›tlar›n dairede kalan nüshas› ile ifl sahibine veri-len as›l ve örneklerinin her sayfas›ndan 2.88-TL. yaz›ücreti al›rlar. Yukar›daki f›krada gösterilen ka¤›tlar›n ör-neklerinin ifl sahibinin istek ve onay› üzerine, noterlikdairesinde fotokopi yoluyla ç›kart›lmas› halinde, bu ör-neklerin her sayfas› da ayn› ücrete tabidir.Özel kanun-lar›nda harç, damga vergisi ve resimden muaf tutulanifllemleri noter yazd›¤› takdirde, yukar›daki f›kra hük-mü gere¤ince yaz› ücreti al›n›r. Tan›kl›k ve onama flerh-lerinden yaz› ücreti al›nmaz.Madde 4 - 1512 say›l› Noterlik Kanunu’nun 103. mad-desi hükmü uyar›nca, noter taraf›ndan bir dilden di¤erdile, bir yaz›dan di¤er yaz›ya çevrilen veya çevirtilenka¤›tlar›n her sayfas›ndan 24.12-TL. çevirme ücreti al›-n›r. Bir dilden di¤er dile veya bir yaz›dan di¤er yaz›yaçevrilen veya çevirtilen ka¤›tlar›n 10 veya daha az sat›-r› içeren sayfalar›ndan birinci f›krada gösterilenin yar›s›kadar ücret al›n›r.Madde 5 - D›flar›da yaz›l›p onama veya tebli¤ için no-terli¤e getirilen ka¤›tlar›n karfl›laflt›r›lmas›ndan (As›llarhariç) sayfa bafl›na 2.88-TL. ücret al›n›r. Özel kanunla-r›nda harç, damga vergisi ve resimden muaf tutulan ifl-lemlerden de bu ücret aynen al›n›r.Madde 6 - Kanun uyar›nca tescili gereken ifllemlere aitka¤›tlardan, ifllem bafl›na maktu olarak 92-KR. tescil üc-reti al›n›r.Madde 7 - Noterler, saklayacaklar› emanetler için (ema-net ister eflya, isterse k›ymetli evrak olsun) maktu ola-rak y›ll›k 6.74-TL. ücret al›rlar. Tutanakta yaz›l› emanet-ler birden fazla olsa dahi, tek saklama ücreti al›n›r. Ema-netlerin saklanmas› ayr›ca gideri gerektirmekte ise no-ter, birinci f›kra uyar›nca alaca¤› ücretten baflka, bu se-beple yapaca¤› gerçek gideri de ilgilisinden al›r. Ema-netler birden fazla kiflilere ait ise, emanetlerin miktar›-

na ve kaplad›¤› yere göre, gider aralar›nda paylaflt›r›l›r.Saklama süresi kanunca belirtilmifl olan hallerde ücret,belirtilen süre için peflin olarak al›n›r. Saklama süresikanunca belli olmayan emanetlerin ücreti, her y›l peflinolarak al›n›r. Noterin de¤iflmesi halinde, ayr›lan noter,ald›¤› saklama ücretinden geriye kalan süreye ait tutar›yeni notere devreder. Harç, damga vergisi ve resimdenmuaf ifllemlerle kamulaflt›rma tebli¤lerinde noter ücreti:Madde 8 - Noterler, özel kanunlar›nda harç, damgavergisi ve resimden muaf oldu¤u belirtilen, ancak de-¤er içeren ifllemlerden, harç al›nm›fl olsa idi al›nmas›gereken harc›n yüzde onu oran›nda noter ücreti al›rlar.De¤er içermeyen bu çeflit ifllemler dolay›s›yla noterleronad›klar› her imza için 2.44-TL. ücret al›rlar. Özel ka-nunlar›nda harç, damga vergisi ve resimden muaf oldu-¤u belirtilen ve imza onaylamas›n› gerektirmeyen pro-testo, ihtarname, ihbarname ifllemlerinde ilgilisine teb-li¤ edilecek her nüsha için 2.44-TL. ücret al›n›r. Kamu-laflt›rma Kanunu hükümleri uyar›nca yap›lacak kamu-laflt›rma tebli¤lerinde ilgilisine tebli¤ edilecek her nüs-ha için 2.44-TL. ücret al›n›r.Madde 9 - Defterlerin aç›l›fl onaylamas›ndan, yüz say-faya kadar olanlardan (yüz sayfa dahil) 92-KR., yüz say-fadan yukar› her yüz sayfadan da 34-KR. onaylama üc-reti al›n›r. Yüz sayfadan fazla olan defterlerin küsurat›elli sayfaya kadar olursa ücret al›nmaz. Elli ve daha faz-la olursa 34-KR. ücret al›n›r. Ara ve kapan›fl onaylama-lar›nda maktu olarak 34-KR. ücret al›n›r. Özel kanunla-r›na göre harç, damga vergisi ve resimden muaf olanla-ra ait defterlerin onaylamas›ndan da, yukar›daki f›kralaruyar›nca ücret al›n›r.Madde 10 - Noterler, kanunda öngörülen bildirim yü-kümlülükleri do¤rultusunda yazacaklar› her yaz› için92-KR. bildirim yaz› ücreti al›rlar.Madde 11 - Noterler ve imzaya yetkili vekilleri, noter-lik dairesi d›fl›nda ifl yapmak veya Noterlik Kanunu’nun55 inci maddesi hükmü uyar›nca evrak ve defterleri gö-türmek için daireden ayr›ld›klar›nda gerekli yol giderle-rinden baflka her iflten, her gün için 11.56-TL. yol öde-ne¤i al›rlar. Noterlik dairesi d›fl›nda piyango, özel veresmî kurulufllar›n kur’a, seçim ve toplant›lar›nda haz›rbulunarak; tutanak düzenlemeleri halinde, noterler veimzaya yetkili vekilleri gerekli yol giderlerinden baflkaher iflten, her gün için 106.04-TL. yol ödene¤i al›rlar.Madde 12 - Arac› noter, iflin gerektirdi¤i her türlü gi-derden baflka, her ifllem için maktu olarak 65-KR. arac›-l›k ücreti al›r.

(K›salt›lm›flt›r...)

Okuma Parças›

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›


1. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Haklar›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

2. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Haklar›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

3. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Ücret Hakk›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

4. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Ücret Hakk›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

5. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Ücret Hakk›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

6. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Yükümlülükleri”bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözdengeçiriniz.

7. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Yükümlülükleri”bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözdengeçiriniz.

8. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Yükümlülükleri”bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözdengeçiriniz.

9. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Hastal›k ‹stirahat›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

10. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Hastal›k ‹stirahat›” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

S›ra Sizde 1

Kanunun bildirmekle yükümlü k›ld›¤› ifllemlerin ilgilimercilere bildirimi için noterlerin, yazacaklar› her tez-kere için al›nacak ücrettir (Tarife m.1-12). Bildirim üc-retine örnek olarak Noterlik Kanunu 68. maddesine gö-re onaylanacak defterlerin nevini, ait oldu¤u y›l›, sayfasay›s›n›, sözü geçen kanunlar›n emretti¤i flekilde merci-lerine tek tek veya liste halinde taahhütlü flekilde bildir-mek gösterilebilir.

S›ra Sizde 2

Yarg› çevresi içinde birden çok noterlik bulunmas› ve-ya bir ilin belediye s›n›rlar› içinde her y›l, harç veyadamga vergisine tabi de¤eri, belli mebla¤dan fazla olannoterlik ifllemlerinin yap›lmas›ndan elde edilen her çe-flit ücret ve noter hissesi (N.K. m. 118,II) tutar›n›n yüz-de onbeflini aflmamak üzere Noter Odas› Yönetim Ku-rulunca tespit edilecek oran› al›konulduktan sonra, ka-lan›, ifllemi yapan noterlikçe, milli bir bankada açt›r›lan‘’noterlik ortak cari hesab›’’na yat›r›l›r (NK.m.109,›,c.1).Bu hesapta toplanan paralar, her üç ayda bir o yerdekiilgili noterlere veya varsa Noterlik Kanununa göre gö-revlendirilmifl noter vekillerine eflit miktarda ödenir.

S›ra Sizde 3

Noterlik Kanununa göre, noterlik hizmeti alt› aydan ony›la kadar (on y›l dâhil) olan noterlerin otuz gün, dahafazla hizmeti olan noterlerin ise k›rk gün y›ll›k izin sü-releri vard›r. Söz konusu bu sürelere gidifl ve dönüfl sü-releri de dahildir (NK.m.57,I,c. 1-2). Noterlerin iki y›ll›kizinlerini birlikte kullanmalar› mümkündür. Buna karfl›-l›k iki y›l geçtikten sonra eski izinlerin kullan›lmas›mümkün de¤ildir. Di¤er bir ifadeyle, iki y›l geçti¤i hal-de kullan›lmayan izinler tamamen düfler (NK.m.57,II).Hakl› bir engeli olmaks›z›n iznini onbefl gün geçirenleristifa etmifl say›l›rlar.Noterlerin bu normal y›ll›k izinlerinin yan›nda bir demazeret izinleri söz konusudur. Kanun bu konuda daaç›k hükümler koymufltur. Noterlik Kanununun 47 ncimaddesinin üçüncü f›kras› gere¤ince, hakl› bir engelibulunmak flart›yla noterlere, noterli¤in bulundu¤u yercumhuriyet savc›s› taraf›ndan, gidifl ve dönüfl dâhil ol-mak ve on günü geçmemek üzere, mazeret izni verile-bilir. Bir y›l içinde bu flekilde al›nan izinler toplam› yir-mi günü aflt›¤› takdirde aflan süre y›ll›k izinden düflülür.



S›ra Sizde 4

Noterlerden hizmet süreleri befl y›la kadar (befl y›l dâ-hil) olanlar üç aya kadar hastal›k istirahat› kullanabilir-ler.Hizmet süreleri befl y›ldan on y›la kadar (on y›l dâhil)olan noterler alt› aya kadar hastal›k istirahat› kullana-bilirler.Hizmet süreleri on y›ldan daha fazla olan noterler isebir y›la kadar hastal›k istirahat› alabilirler (NK.m.59,I/1,2,3).

S›ra Sizde 5

Noter ve noterlik kâtipleri, görevleri dolay›s›yla ö¤ren-dikleri s›rlar›, kanunlar›n emretti¤i haller d›fl›nda aç›kla-yamazlar. Çünkü noterler adalet da¤›t›m›nda her ne ka-dar avukatlar gibi kurucu unsur olarak say›lmam›fllarsada ifa ettikleri görev toplumdaki herkesin noterlere te-reddütsüz güvenin infla edilmesi gerekmektedir.Noterlik evrak ve defterleri mahkeme, sorgu hâkimli¤ive Cumhuriyet savc›l›klar›nca veya resmî daireler tara-f›ndan, konusu da belirtilmek suretiyle, noterlikte so-ruflturmaya yetkili k›l›nan kimselerce incelenebilir.Noterlik evrak ve defterlerinin daire d›fl›na ç›kar›labil-mesi, mahkemenin veya sorgu hâkiminin karar›ylamümkündür. Mahkeme veya sorgu hâkimi, incelemeyekonu evrak›n dava sonuna kadar dosyada kalmas›nakarar verirse, bu takdirde evrak›n bir örne¤i ç›kart›l›pasl›na uygunlu¤u onaylanarak, asl›n›n yerinde saklan-mak üzere notere verilir.Noterin bulundu¤u yerde inceleme imkân› bulunma-mas› sebebiyle evrak›n baflka bir yere gönderilmesi ge-rekiyorsa, noterin bulundu¤u yer hukuk hâkimli¤ininonaylayaca¤› örnek, ayn› flekilde saklan›r.







Internet kaynaklar›http://www.adalet.gov.trhttp://www.turkiye.gov.trhttp://www.tnb.org.tr


Bu üniteyi tamamlad›ktan sonra;Noterin faaliyetinden do¤an yükümlülüklerini aç›klayabilecek,Noterlerin denetiminin nas›l gerçeklefltirildi¤ini anlatabilecek,Noterlerin sorumlulu¤unun kapsam›n› ifade edebileceksiniz.

‹çindekiler

• Noterin yemin etmesi• Noterin teminat yat›rmas›• Noterin denetimi

• Noterin hukuki sorumlulu¤u• Noterin cezai sorumlulu¤u• Disiplin sorumlulu¤u

Anahtar Kavramlar

Amaçlar›m›z

NNN


• NOTER‹N FAAL‹YET‹NDENDO⁄AN YÜKÜMLÜLÜKLER‹

• NOTERL‹KLER‹N DENET‹M‹• NOTERLER‹N SORUMLULUKLARI


NoterinFaaliyetinden Do¤anYükümlülükleri,Denetimi veSorumluluklar›

NOTER‹N FAAL‹YET‹NDEN DO⁄AN YÜKÜMLÜLÜKLER‹Noterin, noterlik faaliyeti ile ilgili birçok yükümlülü¤ü bulunmaktad›r. Bu yüküm-lülükler noterlik faaliyetine iliflkin bir tak›m usul ifllemlerini kapsamakta, noterlikfaaliyetinin yürütülmesi için bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir.

Yemin Etmek Noterlik Kanunu uyar›nca, ilk defa noterli¤e atananlar, ifle bafllamadan önce, ba¤-l› bulunduklar› asliye hukuk veya münferit sulh mahkemesinde, kendilerine veri-len bu görevi do¤ru ve tarafs›z olarak yapacaklar›na dair vicdan ve namuslar› üze-rine and içerler (NK.m.37).

Noter taraf›ndan yemine iliflkin tutulacak üç nüsha tutana¤›n bir nüshas› AdaletBakanl›¤›’na gönderilir. Di¤er nüshalardan biri Cumhuriyet Savc›l›¤›nda, öbürü denoterlikteki dosyas›nda saklan›r.

Teminat Yat›rmak Noterlik Kanunu’nun 38 inci maddesi, noterlerin, görevleri dolay›s›yla sebep ola-bilecekleri zararlara ve bu yüzden haklar›nda verilebilecek para cezalar›na karfl›l›kteflkil etmek üzere, teminat yat›rmalar›n› öngörmüfltür. Noterler görevlerini gere¤igibi yapmad›klar› takdirde bundan sorumludurlar (N.K.m.120). Bunun yan›nda,noterler, bir iflin yap›lmamas›ndan veya hatal› yahut eksik yap›lmas›ndan dolay›zarar görmüfl olanlara karfl› da sorumludurlar (NK.m.162).

Noterlik mesle¤ine girenler göreve bafllad›klar› tarihten itibaren iki ay içinde,noterli¤in bir y›ll›k gayrisafi gelirinin % 5’i nispetinde teminat verirler. Teminat yal-n›z para olabilir. Yeni aç›lacak olan noterliklerin teminat› noterli¤in ilân›nda gös-terilen tahmini gayrisafi gelir üzerinden ödenir. Noterler, ilk y›l› takibeden y›llardada bir evvelki y›la ait fiilî gayrisafi gelirlerinin % 1 ini o y›l›n fiubat ay› sonuna ka-dar teminat olarak verirler. Teminat paras›, sermayesinin yar›s›ndan fazlas› Devle-te ait bulunan millî bir bankaya yat›r›l›r.

Teminat yaln›zca para olabilir. Aynî (menkul veya gayrimenkul rehni) veyaflahsî (kefalet) teminat mümkün de¤ildir (NK.m.38,I,II,III).

Teminat paras› noterlerin görevleri dolay›s›yla sebep olabilecekleri zararlara vebu yüzden haklar›nda verilebilecek para cezas›na karfl›l›k teflkil eder. Bu paralarbaflkas›na temlik ve terhin edilemez. Haciz ise, ancak hesaplar›n›n incelenmesi so-

Noterin FaaliyetindenDo¤an Yükümlülükleri,

Denetimi ve Sorumluluklar›

‹lk defa noterli¤e atananlaryemin etmek zorundad›rlar.

Noterin yat›raca¤› teminatpara d›fl›nda bir fley olamaz.

nucu ortaya ç›kan ve teminattan ödenmesi gereken miktardan fazlas› için(NK.m.49,I) mümkündür (NK.m.38,V).

Teminat paralar›n› süresi içinde yat›rmayan veya eksik yat›ran noterlere, AdaletBakanl›¤›’nca teminat› tamamlamas› için bir ay› geçmemek üzere uygun bir süreverilir. Bu süre içinde de teminat› tamamlamayan noter istifa etmifl say›l›r(NK.m.38,VI).

‹mza ve Mühür Örneklerini Göndermek Noterlik Kanunu’nun 39 uncu maddesi ve Noterlik Kanunu Yönetmeli¤inin 64 ün-cü maddesi gere¤ince, noterler, göreve bafllad›klar› tarihten itibaren onbefl güniçinde noterlik mührü ile imzalar›n›n üçer örne¤ini, bulunduklar› yer valili¤ine,Adalet Bakanl›¤›’na, Türkiye Noterler Birli¤i’ne ve ba¤l› bulunduklar› Noter Odas›-na göndermekle yükümlüdürler. Bunun yan›nda, imza yetkisi verilenlerin(NK.m.36) imzalar›n›n birer örne¤ini de, yetki belgesinin düzenlendi¤i tarihten iti-baren onbefl gün içinde ayn› yerlere gönderilmesi gerekir.

Noterin yat›rmas› gerekli teminat›n sebebi, amac› ve tutar› nedir?

Harç ve Vergi Toplamak Noterlik Kanunu’nun 118 inci maddesinin birinci f›kras›, noterliklerde yap›lan ifl-lemler ve düzenlenen kâ¤›tlar dolay›s›yla bu özel kanunlar uyar›nca ödenmesi ge-reken vergi, resim ve harçlar›n makbuz karfl›l›¤›nda noter taraf›ndan tahsil olunma-s›n› öngörmektedir.

Noterler “vergi, resim ve harçlar ile de¤erli ka¤›t bedelleri” makbuz karfl›l›¤›n-da tahsil ettiklerinde, tahsil ettikleri vergi, resim ve harç tutarlar› üzerinden yüzdeüç oran›nda noter hissesi al›rlar.

Vergi Dairesine Bildirimde Bulunmak Vergi Usul Kanunu’nun 153 üncü maddesi de serbest meslek erbab›n›n ifle baflla-ma durumu vergi dairesine bildirmelerini hükme ba¤lam›flt›r. Noterler de, vergi ka-nunlar› aç›s›ndan serbest meslek erbab› olmalar› sebebiyle ifl bafllamalar›n› vergidairesine yaz›l› olarak bildirmek zorundad›rlar.

Bölge Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Kurumuna BildirimdeBulunmak Noterlik Kanunu’nun 45 inci ve ‹fl Kanunu’nun 3 üncü maddesi “Bu Kanunun kap-sam›na giren nitelikte bir iflyerini kuran, her ne suretle olursa olsun devralan, ça-l›flma konusunu k›smen veya tamamen de¤ifltiren veya herhangi bir sebeple faali-yetine son veren ve iflyerini kapatan iflveren, iflyerinin unvan ve adresini, çal›flt›r›-lan iflçi say›s›n›, çal›flma konusunu, iflin bafllama veya bitme gününü, kendi ad›n›ve soyad›n› yahut unvan›n›, adresini, varsa iflveren vekili veya vekillerinin ad›, so-yad› ve adreslerini bir ay içinde bölge müdürlü¤üne bildirmek zorundad›r.” gere-¤ince, noterler, noterlik personeli ile yapt›klar› hizmet sözleflmelerini de Bölge Ça-l›flma Müdürlü¤üne bildirmek zorundad›rlar.

Noterlik Kanunu’nun 48 inci maddesi gere¤ince, kâtip ve hizmetlilerle noter ara-s›ndaki hizmet sözleflmesinden do¤an iliflkiler, bu kanunda aksine hüküm bulun-mad›kça ifl mevzuat›na tabidir. Böylece noterlerin, çal›flanlar› ile ifl akdinden kay-naklanan sorunlarda çal›flanlar ifl kanunun getirdi¤i haklar sa¤lanm›fl olmaktad›r.


S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



1

Noterler ifle bafllad›klar›n›vergi dairesine bildirmekzorundad›rlar.

Sosyal Sigortaya Tabi Olmak 5510 say›l› Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Sigortas› Kanunu hizmet akdi ile çal›-flan› 4/a’l›, ba¤›ms›z çal›flanlar› 4/b’li, kamu görevlilerini de 4/c’li olarak nitelendir-mifltir. Yap›lan düzenlemede Avukatlar ve Noterler 4/b’li say›lmaktalar. 4/b’liler ya-ni noterler primlerini kendileri öderler. Noterler kazançlar› ne olursa olsun, 5510say›l› Kanuna göre, belirlenen prime esas kazanc›n asgari s›n›r› ile bunun 6,5 kat›aras›nda istenilen miktar bildirilebilme hakk›na sahiptirler, prime esas kazanç alts›n›r›n› asgari ücret olarak belirlemifltir. Buna göre, noter asgari ücret ve onun 6,5kat› aras›nda bir miktar sigortal› kuruma kazanç olarak bildirmek ile yükümlüdür(Doç.Dr. M. Fatih UfiAN, Avukat ve Noterlerin Sigortal›l›¤›, Terazi Ayl›k HukukDergisi Y›l: 4, Say›: 34, Haziran 2009, s.137). Buna karfl›l›k noterlik personeli ise4/1-a’l› say›l›r.

Noter ve personelinin sosyal sigortalar bak›m›ndan durumu nedir?

NOTERL‹KLER‹N DENET‹M‹ Noterlik Kanunu’nun 121. maddesindeki “Noterlikler, Adalet Bakanl›¤›n›n ve Tür-kiye Noterler Birli¤inin gözetim ve denetimi alt›ndad›r” düzenlemesiyle denetim vegözetim makamlar›n› belirlemifltir. Noterlik Kanunu’nun 122 inci maddesinde isenoterlerin y›ll›k denetimlerini düzenlenmifltir.

Adalet Bakanl›¤› Noterlik Kanunu’nun 121 inci maddesi gere¤ince, noterlikler Adalet Bakanl›¤›’n›ngözetim ve denetimi alt›ndad›rlar. Adalet Bakanl›¤›, bu gözetim ve denetimini ada-let müfettiflleri ve noterli¤in ba¤l› bulundu¤u asliye mahkemesinin cumhuriyet sav-c›l›¤› eliyle yapar (NK.m.122,I-III).

Adalet Bakanl›¤›’n›n cumhuriyet savc›lar› eliyle yapt›¤› denetim devaml› olup,y›lda en az bir defa yerine getirilmesi gerekir (NK.m.122,I). Bu denetim ola¤an y›l-l›k denetim olarak kabul edilmektedir.

Adalet Bakanl›¤›’n›n adalet müfettiflleri eliyle yapaca¤› denetim ile Türkiye No-terler Birli¤i’nin denetiminin zaman› ise, denetim mercilerinin takdirine b›rak›lm›fl-t›r. Bu merciler, durumun gere¤ine göre takdir ve tespit ettikleri zamanlarda noter-likleri denetlerler. (NKY.m.83,I). Bu denetim genellikle ola¤anüstü hallerde baflvu-rulan bir yoldur.

Noterin, denetimden beklenen sonucunun meydana gelmesi için gerekli kolay-l›klar› göstererek denetçiye yard›mc› olmas› gerekir. Özellikle istek halinde, daire-deki ifller aksat›lmamak flart›yla, personel ile gerekli araç ve gereç denetçiye sa¤la-n›r (NKY.m.84).

Türkiye Noterler Birli¤i Noterlik Kanunu’nun 121 inci maddesi gere¤ince, noterlikler ayn› zamanda Türki-ye Noterler Birli¤i’nin de gözetim ve denetimi alt›ndad›rlar. Türkiye Noterler Birli-¤i gözetim yetkisini ve denetimini Birlik ve noter odalar›n›n baflkan veya üyeleriaras›ndan yetkili k›laca¤› kimseler ya da denetleme kurulu eliyle yerine getirir(NK.m.122,IV).

13110. Ünite - Noter in Faal iyet inden Do¤an Yükümlülükler i , Denet imi ve Sorumluluklar ›

Noterler serbest meslekerbab› olarak (m.4/1-b)sosyal sigortal›d›rlar.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



2

Noterler Adalet Bakanl›¤›n›ngözetim ve denetimialt›ndad›rlar.

NOTERLER‹N SORUMLULUKLARI Noterlerin sorumluluklar› hukuki ve cezai sorumluluk olmak üzere iki flekilde or-taya ç›kmaktad›r. Hukuki sorumluluk noterlerin ifllemlerinden dolay› zarar gören-lere karfl› zarar› tazminini esas al›rken, cezai sorumluluk ise noter ifllemlerinde kar-fl›lafl›lan hukuksuzlu¤u ceza boyutunu da içermesi halinde uygulanacak yapt›r›mve yöntemi belirler.

Noterlerin Hukuki Sorumlulu¤u Hukuki sorumlulu¤un konusu, noterin zarar görenin u¤ram›fl oldu¤u zarar› gider-mek, di¤er bir ifadeyle tazmin etmesidir. Borçlar hukukunda, hukuki sorumlulu-¤un sebepleri kusur (haks›z fiil), sözleflme (akit) ve kanundur.

Noter baflta kendisinin olmak üzere, Noterlik Kanunu’nun 162 inci maddesin-de yer alan “Stajyer, kâtip ve kâtip adaylar› taraf›ndan yap›lm›fl olsa bile noterle-ri, bir iflin yap›lmas›ndan veya hatal› yahut eksik yap›lmas›ndan dolay› zarar gör-müfl olanlara karfl› sorumludur” düzenlemesiyle genifl bir sorumluluk çerçevesinesahiptir.

Sorumlulu¤un fiartlar› Fiil: Noterlik Kanunu’nun 162 inci maddesinin birinci f›kras›nda noterin, bafltakendisi olmak üzere stajyer, kâtip ve kâtip aday› taraf›ndan yap›lm›fl olsa bile biriflin yap›lmamas›ndan veya hatal› yahut eksik yap›lmas›ndan do¤an zarardan so-rumlu oldu¤u ifade edilmifltir.Hukuka Ayk›r›l›k: Sorumlulu¤a neden olan fiilin ayn› zamanda hukuka ayk›r› ol-mas› da sorumlulu¤un do¤mas› bak›m›ndan di¤er bir flartt›r. ‹fllemlerin yap›lmas›kanunlara (hukuka) uygun oldu¤u takdirde noterin meydana gelen zarardan so-rumlu tutulmas› söz konusu olamaz.Zarar: Noterin sorumlulu¤unun söz konusu olabilmesi için üçüncü flart olarak hu-kuka ayk›r› fiille meydana gelmifl bulunan bir zarar›n olmas› gerekir. Bu zarar so-mut ve ifade edilebilir olmal›d›r.Salt zarara u¤rama tehlikesinin bulunmas› sorumlulu¤u do¤urmaz. Zira NoterlikKanunu’nun 162 inci maddesinin birinci f›kras›nda aç›kça “zarar görmüfl” bulun-maktan söz edilmifltir.‹lliyet Ba¤›: Meydana gelen zararla hukuka ayk›r› fiil aras›nda uygun illiyet (ne-densellik) ba¤› (neden sonuç iliflkisi) bulunmal›d›r. Di¤er bir ifade ile zarar ile ey-lem aras›ndaki ba¤ kopmufl olmamal›d›r.

Noterin Hukuki Sorumlulu¤unun Hüküm ve Sonuçlar› Tazminat›n hesaplanmas›nda zarar miktar› esas al›nacakt›r. Sebepsiz zenginleflmeyasa¤› ilkesi gere¤ince zarar miktar› tazminat›n tavan miktar›d›r. Bununla birlikte,tazminat miktar› hesaplan›rken, zarar görenin ortak kusuru veya zarara raz› olma-s›, zarar verici ifllem sonucu elde edilen menfaatler ve hakkaniyet ölçüleri nazaraal›narak zarardan bir miktar›n indirilerek tazminat miktar›n›n belirlenmesi gerekir.

Haks›z fiilden do¤an davalarda zamanafl›m›, Borçlar Kanunu’nun 60 ›nc› mad-desi gere¤ince, zarar görenin zarar› ve faili ö¤rendi¤i tarihten itibaren bir y›l ve herhalde zarara neden olan fiilin vukuundan itibaren on y›ld›r. Bu zamanafl›m› tarih-leri noterlerin hukuki sorumluluklar›nda s›n›rlar›n› belirler.

Noterin hukuki sorumlulu¤unun flartlar› nelerdir?


Noter bir iflin eksik yahuthatal› yap›lmas› sebebiyleortaya ç›kan zarar› tazminetmek zorundad›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



3

Sorumlulu¤a Karfl› Güvence Noter aç›s›ndan güvencenin önemi, ödemek zorunda kalaca¤› tazminat miktar›n›flahsi malvarl›¤›ndan karfl›layamamas› veya ekonomik yönden çok zor durumdakalmak suretiyle karfl›layabilmesi durumlar›nda ortaya ç›kmaktad›r.

Buna karfl›l›k, zarar görenler aç›s›ndan güvencenin önemi ise, noterin flahsimalvarl›¤›n›n, u¤rad›¤› zarar› karfl›lamaya yetmemesi halinde arta kalan k›s›m içinbaflvurabilece¤i baflka bir imkân›n bulunmamas› ile dava ve icra gibi uzun zamankayb›na neden olan yollara baflvurmak zorunda b›rak›lmas›n›n önlenmesidir.Noterlik Kanunu’nun 38 inci Maddesi: Noterlik Kanunu’nun 38 inci maddesi,noterlik mesle¤ine bafllayanlar›n, noterli¤in y›ll›k gayrisafi gelirinin bafllang›çtayüzde befli ve müteakip y›llarda yüzde biri oran›nda teminat yat›rmalar›n› öngör-mektedir. Teminat›n, noterlerin görevleri dolay›s›yla sebep, olabilecekleri zararla-ra ve bu yüzden haklar›n verilebilecek para cezalar›na karfl›l›k teflkil etti¤i, ayn›maddenin beflinci f›kras›nda belirtilmifltir. Noter aleyhine Noterlik Kanunu’nun 162inci maddesi gere¤ince açt›¤› tazminat davas›n› kazanan kimsenin elindeki ilamlabirlikte Adalet Bakanl›¤› veya cumhuriyet savc›l›¤›na baflvurmas› ve bu mercilerinde teminat›n yat›r›lm›fl bulundu¤u bankaya talimat vermesiyle ilgili bankan›n öde-meyi yapmas› gerekir.Hukuki Sorumluluk Fonu: Türkiye Noterler Birli¤i, tazminat ödemek zorundakalan noterleri korumay› amaçlayan “Türkiye Noterler Birli¤i Hukuki SorumlulukFonu” ad› alt›nda bir fon kurmufl bulunmaktad›r.

Bu yönetmelik, noterin flahsi sorumlulu¤unu Türkiye Noterler Birli¤i’ne geçir-memektedir. Bu nedenle, zarar görenin Türkiye Noterler Birli¤i’nden bir talephakk› bulunmamaktad›r. Aleyhine aç›lan tazminat davas›n› kaybeden noterinödemek zorunda kald›¤› miktar, söz konusu Yönetmelikteki flartlar ve s›n›rlama-lar dâhilinde, Türkiye Noterler Birli¤i Yönetim Kurulunun karar›yla, fondan ken-disine ödenir.Malî Sorumluluk Sigortas›: Mesuliyeti söz konusu olabilecek herkes, mesuliyet-lerine karfl› kendisini sigorta ettirebilir. Mesuliyet sigortas›, hiçbir flekilde flahs›n(noterin)sorumlulu¤unu ortadan kald›rmaz. Bu, genel sigorta anlay›fl›na da uygun-dur. Mesuliyet sigortalar›nda Sigortalayan›n yapt›¤›, sigortalatan› tehlikenin zararveren sonuçlar›ndan kurtarmakt›r. Mesuliyet sigortas›, mamelekin pasifindeki art-maya karfl› yap›l›r (GÜRLER, Cemalettin. Sigorta Hukuku Ders Notlar›, ADUZEPYay›nlar›, 2011).

Noterlerin Cezai Sorumlulu¤u / Görevle ‹lgili Suçlar

Türk Ceza Kanunu’nda Düzenlenen SuçlarNoterlik Kanunu’nun 151 inci maddesinin birinci f›kras›, noterlerin, geçici yetkilinoter yard›mc›lar›n›n, kâtiplerin ve kâtip adaylar›n›n noterlikteki görevleri, Türki-ye Noterler Birli¤i organlar›ndan görev alan noterlerin ise ayr›ca bu görevleri s›ra-s›nda veya görevleri sebebiyle iflledikleri suçlardan dolay›, eylemlerinin niteli¤inegöre Türk Ceza Kanunu’nun devlet memurlar›na ait hükümleri uyar›nca cezaland›-r›lmalar›n› öngörmektedir.

Noterin cezai sorumlulu¤unun esaslar› nelerdir?


Türkiye Noterler Birli¤iHukuki Sorumluluk Fonu,tazminat ödemek zorundakalan noteri korumay›amaçlar.

Türkiye Noterler Birli¤iorganlar›nda görev alanlar,görevleriyle ilgili suçlardandevlet memuru gibi sorumlututulur.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



4

Noterlik Kanunu’nda Düzenlenen Suçlar

Noter ‹fllemlerinde Tahrifat Noterlik Kanunu’nda düzenlenen suçlardan ilki noter ifllemlerinde tahrifat ad› al-t›nda düzenlenen suçlard›r. Buna göre; Eski tarihle evrak düzenleyen, yevmiyedefterinde numara ay›ran, harç, damga, kontrato veya sair vergiler ödenmelerineesas olarak düzenledi¤i beyannamelerde yahut bunlara eklenen makbuzlarda tah-rifat yapan noter görevlileri ile kâtiplerine ve kâtip adaylar›na Türk Ceza Kanu-nu’nca daha a¤›r bir ceza tayin edilmedi¤i takdirde üç y›ldan befl y›la kadar hapisve 1.000 liradan 3.000 liraya kadar a¤›r para cezas› verilir. (NK.m.158).

Yasaklara Ayk›r› Hareket Noterlik Kanunu’nun 50 inci maddesinin üçüncü f›kras›, noterlerin borsa oyunuoynamalar›n›, 657 say›l› Devlet Memurlar› Kanunu’nun 28 inci maddesinin birincif›kras› anlam›nda ticaret yapmalar›n›, kefil olmalar›n›, kendilerine ait ücretlerdenherhangi bir flekilde indirim yapmalar›n›, arac› kullanmalar›n›, reklam ve rekabetniteli¤inde bir eylemde bulunmalar›n› ve her ne suretle olursa olsun noterlik üc-reti hususunda kendi aralar›nda sözlü veya yaz›l› anlaflma yapmalar›n› yasaklam›fl-t›r. Noterlik Kanunu’nun 157 inci maddesinin birinci f›kras› gere¤ince, bu yasakla-ra ayk›r› hareket eden noterlere ilk defas›nda 1.000 liradan 5.000 liraya kadar a¤›rpara cezas› verilir. Eylemin tekerrürü halinde ise verilecek ceza 3.000 liradan azolamaz.

Söz konusu yasaklara ayk›r› hareket eden noter bu eyleminde arac› kullan›rsa,bu (arac›) kimseye de 500 liradan 2.000 liraya kadar a¤›r para cezas› verilir. E¤erarac›l›k yapan, Türk Ceza Kanunu’nun uygulanmas›nda memur say›lan (T.C.K. m.279) bir kimse veya noter kâtibi yahut kâtip aday› ise, ilk defas›nda 1.000 liradan5.000 liraya kadar, tekerrür halinde ise 3.000 liradan az olmamak üzere a¤›r paracezas› ile cezaland›r›l›r. (NK.m.157,II-III)

Noterlik Kanunu’nun 157 inci maddesinin dördüncü f›kras›, noterler aras›ndarekabete sebep olacak eylem ve harekette bulunan, noterlik iflleminin flahs›na ve-ya mensup oldu¤u kurulufla menfaat sa¤layan bir noterde yapt›ran kifliler ve özel-likle Noterlik Kanunu’nun 166 ›nc› maddesinin onikinci bendi uyar›nca, düzenle-nen protokole taraf teflkil eden resmi ve özel kurulufllar memur ve sair görevlile-rinden protokoldeki esaslara ayk›r› eylem ve harekette bulunanlarla bu suça iflti-rak eden noterler, eylem ve hareketleri (Türk Ceza Kanununca) daha a¤›r bir ce-zay› gerektirmedikçe para cezas› ile cezaland›r›l›rlar.

Noterlikler Ortak Cari Hesab›yla ‹lgili Yükümlülükleri Yerine Getirmemek Noterlik Kanunu’nun 109 uncu maddesinin birinci f›kras›nda belirlenen -noterlikhissesinin yat›r›lmas›- görevleri yerine getirmeyen noter odas› yönetim kurulu bafl-kan ve üyeleri hakk›nda, fiillerinin derecesine göre, Türk Ceza Kanunu’nun 230 ve240 ›nc› maddeleri uygulan›r. (NK.m.159,II/a).

Noter Odas› Genel Kurulunca masraflar›n görevli notere ödenmesi, hesap ba-kiyesinin noterlere bölünmek veya gereken yerlere ödenmek üzere bankadan çe-kilmesi ve buna iliflkin di¤er görevlerin yap›lmas› hususunda görevlendirilen no-terler, bu görevlerle ilgili kusurlu eylemleri di¤er kanunlarca daha a¤›r bir cezay›gerektirmedikçe bir y›ldan üç y›la kadar hapis ve 500 liradan 2.000 liraya kadara¤›r para cezas› ile cezaland›r›l›rlar. (NK.m.159,III).


Gözetim ve Denetim Görevinin ‹hlâli Noterlik Kanunu’nun 160 ›nc› maddesine göre; noterlik dairesinde çal›flan kâtiple-rin ve kâtip adaylar›n›n görevlerinden dolay› iflledikleri suçlara ifltiraki bulunmad›-¤› takdirde noter, bu kimseler üzerindeki gözetim ve denetim görevini yerine ge-tirmedi¤i sabit olmak kofluluyla, Türk Ceza Kanunu’nun 257/2 inci maddesi hük-müne göre sorumludur.

Notere ve Noter Görevlilerine Karfl› ‹fllenen Suçlar Noterler, geçici yetkili noter yard›mc›lar›, noter vekilleri ile noter kâtipleri ve kâtipadaylar›na karfl›, noterlikteki görevleri (Türkiye Noterler Birli¤i organlar›nca görevalan noterler ise ayr›ca bu görevleri) s›radan veya görevleri sebebiyle ifllenen suç-lar hakk›nda Türk Ceza Kanunu’nun Devlet memurlar› aleyhine ifllenmifl suçlarailiflkin hükümleri uygulan›r (NK.m.152).

Noterlik Kanununda noterler için düzenlenen suçlar nelerdir?

Noter Hakk›nda Soruflturma ve Kovuflturma

Soruflturma Noterler hakk›nda soruflturman›n nas›l yap›laca¤› Noterlik Kanunu’nun 124 üncümaddesinde düzenlenmifltir. Buna göre bir noter hakk›nda soruflturma yap›lmas›-n› gerektiren hallerde, soruflturmay› Adalet Bakanl›¤›, adalet müfettifllerine veyacumhuriyet savc›lar›na yapt›r›r (NK.m.124,I).

Adalet müfettiflli¤i veya cumhuriyet savc›l›klar›na herhangi bir flikâyet yap›l›rveya bu merciler noterin yolsuz bir iflleminden haberdar olursa, derhal gerekli so-ruflturmay› yaparak düzenleyecekleri evrak› Adalet Bakanl›¤›’na gönderirler(NK.m.124,II). Adalet müfettiflleri ve cumhuriyet savc›lar› gerek gördükleri takdir-de, noterlik dairesindeki evrak, defter ve ciltbentleri daire içinde muhafaza alt›naalabilirler (NK.m.124,III).

Adalet Bakanl›¤›, düzenlenen soruflturma evrak›n›n suç niteli¤inde olmay›p, di-siplin kovuflturmas›n› gerektiren eylemlerle ilgili k›s›mlar›n›n bir örne¤ini TürkiyeNoterler Birli¤i Disiplin Kuruluna intikal ettirir. (NK.m.124,IV).

Kovuflturma Kovuflturma ‹zni: Noterlerin, görevden do¤an veya görev s›ras›nda ifllediklerisuçlardan dolay› kovuflturma yap›labilmesi Adalet Bakanl›¤›’n›n iznine ba¤l›d›r(NK.m.153).Kovuflturma Usulü: Adalet müfettiflleri veya mahalli cumhuriyet savc›s› taraf›n-dan düzenlenen dosya Adalet Bakanl›¤› Ceza ‹flleri Genel Müdürlü¤ü’ne tevdi olu-nur. ‹nceleme sonunda kovuflturma yap›lmas› gerekli görüldü¤ü takdirde(NK.m.153) dosya, suçun ifllendi¤i yer A¤›r Ceza Mahkemesine en yak›n bulunanA¤›r Ceza Mahkemesine gönderilir. Cumhuriyet savc›s› befl gün içinde iddaname-sini düzenleyerek dosyay› son soruflturman›n aç›lmas›na veya aç›lmamas›na yer ol-mad›¤›na karar vermek üzere A¤›r Ceza Mahkemesine verir. ‹ddianamenin bir ör-ne¤i, Ceza Muhakemeleri Usul Kanununun hükümleri uyar›nca, hakk›nda kovufl-turma yap›lan notere tebli¤ olunur. Bu tebli¤ üzerine noter, kanunda yaz›l› süreiçinde baz› delillerin toplanmas›n› ister veya kabule de¤er bir istemde bulunursanazara al›n›r. Gerekirse soruflturma Baflkan taraf›ndan derinlefltirilir. Haklar›nda


Notere karfl› ifllenen suç,devlet memuruna karfl›ifllenmifl suç gibicezaland›r›l›r.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



5

Noterlerin, görevden do¤anveya görev s›ras›ndaiflledikleri suçlardan dolay›kovuflturma yap›labilmesiAdalet Bakanl›¤›n›n iznineba¤l›d›r.

son soruflturman›n aç›lmas›na karar verilen noterlerin duruflmalar›, suçun ifllendi¤iyer A¤›r Ceza Mahkemesinde yap›l›r (NK.m.154).‹tiraz Hakk›: Kovuflturma s›ras›nda suçun ifllendi¤i yer veya ona en yak›n A¤›r Ce-za Mahkemesi taraf›ndan verilen kararlara karfl› cumhuriyet savc›s› veya san›k ta-raf›ndan gelen hükümler uyar›nca itiraz olunabilir. Bu itiraz, suçun ifllendi¤i yerA¤›r Ceza Mahkemesi hariç olmak üzere, itiraz edilen karar› veren mahkemeye enyak›n A¤›r Ceza Mahkemesince incelenir. (NK.m.155)A¤›r Cezay› Gerektiren Suçüstü Hali: Noterlik Kanunu’nun 156’›nc› maddesi ge-re¤ince, a¤›r cezay› gerektiren bir suçüstü halinde, Ceza Muhakemesi Kanunu’nungenel hükümleri uygulan›r.

Noterlerin Disiplin Sorumlulu¤u Noterlerin disiplin sorumlulu¤una iliflkin olarak bu paragrafta ele alaca¤›m›z hu-suslar, kural olarak noter vekilleri ve geçici yetkili noter yard›mc›lar› hakk›nda dageçerlidir (NK.m.197,I)

Disiplin Cezas›n› Gerektiren SuçlarNoterlik Kanunu’nda, noterlere disiplin cezas› verilmesini gerektiren durumlar ge-nel ifadelerle bu Kanunun 125 inci maddesinde belirtilmifl,

• Mesle¤in vakar ve onuruna ayk›r› eylem ve hareketlerde bulunmak,• Görevi yapmamak veya kusurlu olarak yapmak,• Görevin gerektirdi¤i güveni sars›c› hareketlerde bulunmak.

Disiplin Cezalar› Noterlere verilecek disiplin cezalar› Noterlik Kanunu’nun 126 ›nc› maddesinde sa-y›lm›flt›r. Buna göre söz konusu cezalar flunlard›r;

• Uyarma; Notere görevinde daha dikkatli davranmas› gerekti¤ini yaz› ile bil-dirmektir (NK.m.126/A).

• K›nama; Notere, görevinde veya davran›fl›nda kusurlu say›ld›¤›n› yaz› ile bil-dirmektir (NK.m.126/B).

• Para Cezas›; 250 liradan 5.000 liraya kadard›r (NK.m.126/C)• Geçici Olarak ‹flten Ç›karma: Noteri, s›fat› sakl› kalmak flart›yla bir aydan al-

t› aya kadar görevinden yaklaflt›rmakt›r (NK.m.126/D).• Meslekten Ç›karma: Bir daha atanmamak üzere noterlikten ç›karmakt›r

(NK.m.126/E).Noterlik Kanunu’nun 127 inci maddesinin üçüncü f›kras›nda bu husus “Disip-

lin Kurulu verece¤i cezay›, s›raya ba¤l› kalmaks›z›n serbestçe takdir eder” fleklin-de ifade edilmifltir. Noterlik Kanunu’nun 157 inci maddesine göre iki defa hükümgiyen notere “Meslekten Ç›karma Cezas›” verilmesi zorunludur. Ancak kanununaç›kça emretti¤i hallerde “meslekten ç›karma cezas›”n›n verilmesi zorunludur.(NK.m.127.I)

Noterlik Kanununda düzenlenen disiplin suçlar› ve cezalar› nelerdir?

Herhangi bir disiplin cezas› ald›ktan sonra befl y›l içinde, kendisine ayn› disip-lin cezas›n›n verilmesini gerektiren bir eylem veya harekette bulunan notere, 126›nc› maddedeki s›raya göre daha a¤›r olan cezalardan birisi verilir (NK.m.127,II-II-I,c.2).


Noterin görevini kusurluyapmas› disiplin cezas›n›gerektirir.

S O R U

D ‹ K K A T

SIRA S ‹ZDE

DÜfiÜNEL ‹M

SIRA S ‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL ‹M

D ‹ K K A T




K ‹ T A P



6

K›nama cezas› alan noteregörevinde veya davran›fl›ndakusurlu say›ld›¤› yaz› ilebildirilir.

Hakl› bir engeli olmaks›z›n izin süresini onbefl günden daha az bir süre geçirenveya görevinden izinsiz olarak ayr›lan noterlere ilk defas›nda en çok “k›nama” ce-zas› verilir. (NK.m.58).

Noterlik Kanunu’nun 109 uncu maddesi gere¤ince ortak ifllemlere ait gelir tuta-r›n›n hesaba yat›r›lacak k›sm›n› süresi içinde yat›rmayan notere ilk defas›nda “k›-nama” cezas› verilir ve cezaland›r›lmalar›na konu olan ifllemden elde ettikleri üc-ret ve noter hissesi tutar›n›n tamam› al›narak bankadaki noterlikler ortak cari he-sab›na yat›r›l›r (NK.m.159,I).

Noterlik Kanunu’nun 109 uncu maddesinin son f›kras› gere¤ince, ücret ve no-ter hissesi miktar›n›n beli bir oran›n›n ortak hesaba yat›r›lmas› gereken ifllerini yap-maktan kaç›nan notere “k›nama” cezas› verilir (NK.m.159,II/b).

Noterlik Kanunu’nun noter kâtibi olabilme flartlar›na iliflkin 44 üncü maddesin-deki hükümlere ayk›r› hareket eden noterlere ilk defas›nda en az “k›nama” cezas›verilir (NK.m.45,VII).

Noterlik Kanunu’nun, kâtip adaylar› ile yap›lacak olan sözleflmeye iliflkin 45 in-ci maddesinin ilk befl f›kras› hükümlerine ayk›r› hareket eden noterlere ilk defas›n-da en az “k›nama” cezas› verilir (NK.m.45,VII).

Noterin bir ceza kovuflturmas› sonunda hüküm giymifl yahut beraat etmifl olma-s›, hakk›nda disiplin cezas› uygulanmas›na engel teflkil etmez (NK.m.142,I). Ancak,disiplin ifllem ve karar›na konu teflkil eden fiilinden dolay› ceza soruflturmas› aç›l-m›fl bulunan noter hakk›ndaki disiplin kovuflturmas›, söz konusu soruflturma kesinbir karar veya hükümle sonuçlan›ncaya kadar bekletilir (NK.m.142,II).

Disipline ‹liflkin Usul Hükümleri Disiplin Mercii: Noterlik Kanunu’nun 130 uncu maddesinin birinci f›kras› gere-¤ince, noterler hakk›ndaki disiplin kovuflturmas› Türkiye Noterler Birli¤i DisiplinKurulu taraf›ndan yap›l›r.Kovuflturma Usulü: Disiplin Kurulu flikâyet veya ihbar üzerine çal›fl›r. Herhangibir flikâyet veya ihbar Disiplin Kuruluna, Adalet Bakanl›¤› veya Türkiye NoterlerBirli¤i taraf›ndan intikal ettirilir (NKY.m.129,I). Kendisine bir flikâyet veya ihbar in-tikal eden Disiplin Kurulu öncelikle konunun kovuflturmaya de¤er olup olmad›¤›hakk›nda bir karar verir. (NK.m.130,III;NKY.m.129,II)

Disiplin Kurulu kovuflturmaya yer oldu¤una karar verirse, bu ifli incelemek içinbir üyesini görevlendirir. Bu üye, delilleri toplar, gerekli gördü¤ü kimselerin ifade-lerini yeminli olarak al›r ve flikayet olunan noterin savunmas›n› da ald›ktan sonradosyay› bir rapor ile birlikte kurula verir. Bu raporun en geç üç ay içinde kurulavermesi gerekir. Ancak, iflin gerektirdi¤ine kanaat getirildi¤i takdirde, bu süre, ku-rul taraf›ndan iki ay daha uzat›labilir. Kurul, raporun kendisine verilmesinden iti-baren en geç iki ay içinde ifli sonuçland›rmak zorundad›r (NK.m.132;NKY.m.130).

Kovuflturma yapan üyenin incelemesini tamamlay›p, raporunu Disiplin Kurulu-na vermesinden sonra, ilgili noter talep etmifl ise, Kurul, incelemenin duruflmal›olarak yap›lmas›na karar verir. Duruflma gizli olarak yap›l›r. Davetiye tebli¤ine ra¤-men noter duruflmaya gelmez veya bir vekil göndermezse, duruflmaya yoklu¤un-da devam edilir. Ancak, duruflmaya yoklukta devam edilebilmesi için bu hususundavetiyede belirtilmesi gerekir. Duruflmaya ilk incelemeyi yapan üyenin raporunuokumas› ile bafllan›r (NK.m.133; NKY.m.131).


Noter bir cezakovuflturmas›ndan beraatetse bile hakk›nda disiplincezas› uygulanabilir.

Disiplin Kurulu, delillerin nas›l gösterilece¤i ve incelenece¤ini, istek veya vaz-geçmeye yahut evvelce verilmifl kararlara ba¤l› kalmaks›z›n takdir ve tayin eder(NK.m.134,I). Tan›k veya bilirkiflilerin duruflmaya ça¤›r›lmas›na veya üyelerden bi-ri taraf›ndan dinlenilmesine yahut yaz›l› ifadesinin okunmas› ile yetinilmesine ku-rul karar verir. Ancak, inceleme konusu olay›n delili, yaln›zca bir tan›¤›n kiflisel bil-gisinden ibaret ise, bu tan›k herhalde dinlenir. (NK.m.135).

Tan›klar ve bilirkifliler Tebligat Kanunu hükümlerine göre ça¤r›l›r (NK.m.138,I).Disiplin Kurulunun Karar›: Disiplin Kurulu, üye tam say›s›n›n salt ço¤unlu¤uile karar verir (NK.m.134,II). Duruflmal› veya duruflmas›z olarak yap›lan incelemesonunda noter hakk›nda verilen karar›n birer örne¤i ilgililere ve noterin bulundu-¤u yer cumhuriyet savc›s›na bildirilir (NK.m.140,I).Disiplin Kurulu Karar›na ‹tiraz: ‹lgililer veya cumhuriyet savc›s›, bu kakar›nkendilerine tebli¤inden itibaren onbefl gün içinde, do¤rudan do¤ruya veya Türki-ye Noterler Birli¤i arac›l›¤›yla Adalet Bakanl›¤›’na verecekleri bir dilekçe ile bu ka-rara itiraz edilebilir. (NK.m.140,II).

Bakanl›¤›n kararlar›na karfl› ilgili veya Türkiye Noterler Birli¤i Dan›fltay’a bafl-vurabilirler (NK.m.141,IV).Disiplin Kurulu Karar›n›n Yerine Getirilmesi: Kurulun disiplin cezas› verilme-sine iliflkin kararlar› kesinleflmedikçe uygulanmaz (NK.m.143).


Bakanl›¤›n uygulad›¤›disiplin cezas›na karfl› idariyarg›ya baflvurulabilir.


Noterin faaliyetinden do¤an yükümlülüklerini

aç›klamak.

Noterin faaliyetlerinden do¤an yükümlülükleriniflu flekilde s›ralamak mümkündür.• Yemin etmek,• Teminat Yat›rmak,• ‹mza ve mühür örneklerini göndermek,• Harç ve vergi toplamak,• Vergi dairesine bildirimde bulunmak,• Bölge Çal›flma ve Sosyal Sigortalar Kurumuna

bildirimde bulunmak,• SGK’ya tabi olmak.

Noterlerin denetiminin nas›l gerçeklefltirildi¤ini

anlatmak.

Noterlik Kanunu’nun 121. maddesindeki “Noter-likler, Adalet Bakanl›¤›n›n ve Türkiye NoterlerBirli¤inin gözetim ve denetimi alt›ndad›r” dü-zenlemesiyle denetim ve gözetim makamlar›n›belirlemifltir. Noterlerin Kanunu’nun 122 incimaddesinde ise noterlerin y›ll›k denetimlerinidüzenlenmifltir. Noterlik Kanunu’nun 121 inci maddesi gere¤in-ce, noterlikler Adalet Bakanl›¤›n›n gözetim vedenetimi alt›ndad›rlar. Adalet Bakanl›¤›, bu gö-zetim ve denetimini adalet müfettiflleri ve noter-li¤in ba¤l› bulundu¤u asliye mahkemesinin cum-huriyet savc›l›¤› eliyle yapar (NK.m.122,I-III).Adalet Bakanl›¤›’n›n cumhuriyet savc›lar› eliyleyapt›¤› denetim devaml› olup, y›lda en az birdefa yerine getirilmesi gerekir (NK.m.122,I).Bu denetim ola¤an y›ll›k denetim olarak kabuledilmektedir.Adalet Bakanl›¤›’n›n adalet müfettiflleri eliyle ya-paca¤› denetim ile Türkiye Noterler Birli¤i’nindenetiminin zaman› ise, denetim mercilerinin tak-dirine b›rak›lm›flt›r. Bu merciler, durumun gere-¤ine göre takdir ve tespit ettikleri zamanlardanoterlikleri denetlerler. (NKY.m.83,I). Bu dene-tim genellikle ola¤anüstü hallerde baflvurulan biryoldur. Noterlik Kanunu’nun 121 inci maddesi gere¤in-ce, noterlikler ayn› zamanda Türkiye NoterlerBirli¤i’nin de gözetim ve denetimi alt›ndad›rlar.Türkiye Noterler Birli¤i gözetim yetkisini ve de-netimini Birlik ve noter odalar›n›n baflkan veya

üyeleri aras›ndan yetkili k›laca¤› kimseler ya dadenetleme kurulu eliyle yerine getirir(NK.m.122,IV).

Noterlerin sorumlulu¤unun kapsam›n› ifade

etmek.

Noterlerin sorumluluklar› hukuki ve cezai so-rumluluk olmak üzere iki flekilde ortaya ç›kmak-tad›r. Hukuki sorumluluk noterlerin ifllemlerin-den dolay› zarar görenlere karfl› zarar› tazmininiesas al›rken, cezai sorumluluk ise noter ifllemle-rinde karfl›lafl›lan hukuksuzlu¤u ceza boyutunuda içermesi halinde uygulanacak yapt›r›m ve yön-temi belirler.Noterlik Kanunu’nun 151 inci maddesinin birin-ci f›kras›, noterlerin, geçici yetkili noter yard›m-c›lar›n›n, kâtiplerin ve kâtip adaylar›n›n noter-likteki görevleri, Türkiye Noterler Birli¤i organ-lar›ndan görev alan noterlerin ise ayr›ca bu gö-revleri s›ras›nda veya görevleri sebebiyle iflle-dikleri suçlardan dolay›, eylemlerinin niteli¤inegöre Türk Ceza Kanunu’nun Devlet memurlar›-na ait hükümleri uyar›nca cezaland›r›lmalar›n›öngörmektedir.Noterlerin hukuki ve cezai sorumluluklar› yan›n-da disiplin sorumluluklar›na da de¤inilebilir. No-terlik Kanununda, noterlere disiplin cezas› veril-mesini gerektiren durumlar genel ifadelerle bukanunun 125 inci maddesinde belirtilmifltir. Bu-na göre;• Mesle¤in vakar ve onuruna ayk›r› eylem ve

hareketlerde bulunmak,• Görevi yapmamak veya kusurlu olarak yap-

mak,• Görevin gerektirdi¤i güveni sars›c› hareketler-

de bulunmak disiplin ceza› uygulanmas›n› ge-rektiren haller aras›nda yer al›r.

Özet

1NA M A Ç

2NA M A Ç

3NA M A Ç


1. Afla¤›dakilerden hangisi noterlerin faaliyetlerindendo¤an yükümlülüklerinden de¤ildir?

a. Ant ‹çmeb. Teminat Vermec. ‹mza - Mühür Örneklerini Vermed. Harç ve Vergi Toplamae. Mesleki yay›nlar› takip etmek.


a. Çal›flanlar›na mali mesuliyet sigortas› yapmakb. Vergi Dairesine Bildirimde Bulunmac. Bölge Çal›flma ve SGK Bölge Müdürlüklerine

Bildirimde Bulunmad. Çal›flanlar›n› Sigorta Ettirmee. SGK’ ya tabi olmak


a. SGK’ya Tabi Olmak b. Emeklilik için 65 yafl›n› beklemekc. S›r Saklamakd. Emredici Yükümlülüklere Uymae. Dan›flmanl›k Yapma

4. Noterler kimin/kimlerin denetim ve gözetimi alt›n-dad›r?

a. ‹l Cumhuriyet Baflsavc›l›¤›b. Türkiye Noterler Birli¤ic. Adalet Bakanl›¤›d. Adalet Bakanl›¤› ve Türkiye Noterler Birli¤inine. Türkiye Noterler Birli¤i Disiplin Kurulu

5. Noterlerin ola¤an denetimi hangi zaman aral›klar›ile yap›l›r?

a. Y›lsonunda Adalet Bakanl›¤›, di¤er y›lsonundaTürkiye Noterler Birli¤i taraf›ndan

b. Her üç y›lda bir defa c. Her görev bitiflinde, noterlik devri s›ras›nda d. Y›l ortas› ve y›lsonunda olmak üzere y›lda iki

defae. Y›lda bir defa

6. Afla¤›dakilerden hangisi noterlerin eylemlerindendolay› sorumlulu¤u gereken flartlardan de¤ildir?

a. Zarar miktar›n›n kanunen s›n›rlanm›fl olmas›b. Fiilc. Hukuka ayk›r›l›kd. Zarare. ‹lliyet Ba¤›

7. Türkiye Noterler Birli¤i Hukuki Sorumluluk Fonuzararlar›n tazmininde ödemeyi kime yapar?

a. Zarar göreneb. Tazminat› ödeyen noterec. Türkiye Noterler Birli¤ined. Adalet Bakanl›¤›nae. Zarar örenin avukat›na

8. Afla¤›dakilerden hangisi noterlerin yapt›raca¤› malimesuliyet sigortas›n›n özelliklerinden de¤ildir?

a. Tüm noterler yapt›rabilirb. Mali mesuliyet sigortas› noterin sorumlulu¤unu

ortadan kald›rmaz.c. Mali mesuliyet sigortas› en fazla 10 asgari ücret

tutar›nda olabilir.d. Mali mesuliyet sigortas›nda amaç noteri tehlike-

nin zarar veren sonuçlar›ndan kurtarmakt›r. e. Mali mesuliyet noterin mamelekindeki azalmaya

karfl› yap›l›r.

9. Afla¤›dakilerden hangisi Noterlik Kanununda düzen-lenen suçlardan de¤ildir?

a. Noter ‹fllemlerinde Tahrifatb. Yasaklara Ayk›r› Hareketc. Noterlikler Ortak Cari Hesab›yla ‹lgili Yükümlü-

lükleri Yerine Getirmemekd. Zimmete. Gözetim ve Denetim Görevinin ‹hlâli

10. Afla¤›dakilerden hangisi Noterlik kanunundaki ya-saklara ayk›r›l›k içindeki say›lan fiillerden de¤ildir?

a. Borsa oyunu oynamakb. Ticaret yapmakc. Kefil olmad. Noterlik ücretinden indirim yapmak e. Ruhsats›z silah tafl›mak



NOTERLER HAKKINDA YAPILAN ‹NCELEME VE

SORUfiTURMA ‹fiLEMLER‹ HAKKINDA GENELGE

(No:14)

1512 say›l› Noterlik Kanunu’nun 153’üncü maddesi uya-

r›nca görevden do¤an veya görev s›ras›nda iflledikleri

suçlar›ndan dolay› noterler hakk›nda “kovuflturma” ya-

p›lmas› Adalet Bakanl›¤›n›n iznine ba¤l› oldu¤u göz

önünde tutularak;

1- Evrak›n, soruflturma defterine kaydedilmesi,

2- Hakk›nda soruflturma yap›lan noterin; ad›, soyad›,

görev yapt›¤› ve suç iflledi¤i noterlik dairesinin fez-

lekede belirtilmesi,

3- Noterin görevden do¤an ve görevi s›ras›nda iflledi¤i

iddia edilen suçlar›ndan dolay›, flikâyet dilekçesi

üzerine veya re’sen Cumhuriyet baflsavc›l›¤›nca ha-

berdar olunmas› durumunda, izin gerekmedi¤inden

derhal soruflturmaya geçilerek, delillerin toplanma-

s›ndan sonra noterin savunmas›n›n al›nmas›,

4- Yap›lan soruflturma sonunda düzenlenen fezlekenin

sonuç k›sm›nda, Cumhuriyet savc›s›n›n kovuflturma

izni verilip verilmemesi konusundaki düflüncesini

aç›kça belirtmesi,

5- fiikâyete konu noterlik iflleminin kim taraf›ndan ya-

p›ld›¤› araflt›r›larak, ifllem tarihinde ad› geçen note-

rin izinli veya raporlu olup olmad›¤›n›n tespit edil-

mesi, ifllemin noter vekilleri, imzaya yetkili baflkatip

veya katipler taraf›ndan düzenlendi¤inin tespiti hâ-

linde, bu görevliler hakk›nda genel hükümler uya-

r›nca soruflturma yap›lmas›, düzenlenen iddianame

veya kovuflturmaya yer olmad›¤›na dair karar örne-

¤inin evraka eklenmesi,

6- Soruflturmaya konu noterlik cilt bendinde bulunan

evrak ile müstenidat ve di¤er belgelerin noterlik da-

iresi d›fl›na ç›kart›lmadan okunakl› ve onayl› birer

suretinin usulüne uygun al›narak fezlekeye mutlaka

eklenmesi,

7- Delil olarak ibraz edilen veya elkonulan belge as›lla-

r›n›n postada kaybolmamas› için emanette saklana-

rak asl› gibidir onay›n› hâvî fotokopilerinin evraka

eklenmesi,

8- Noterle birlikte flikâyet olunan kifliler hakk›ndaki so-

ruflturma evrak›n›n ayr›larak, tâbi oldu¤u usule göre

yürütülmesi,

9- Kovuflturma izni üzerine, en yak›n a¤›r ceza mahke-

mesince son soruflturman›n aç›lmas›na iliflkin mah-

keme karar› ile son soruflturman›n aç›lmas›na yer ol-

mad›¤›na dair veya yarg›lama sonunda verilen mah-

keme karar›n›n kesinleflmifl tasdikli bir suretinin Ba-

kanl›¤›m›z Ceza ‹flleri Genel Müdürlü¤üne gönderil-

mesi konular›nda gereken dikkat ve özenin gösteril-

mesini rica ederim. Adalet Bakan›

Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›1. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Faaliyetinden

Do¤an Yükümlülkleri” bafll›¤› alt›nda sizeverilen bilgileri gözden geçiriniz.

2. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin FaaliyetindenDo¤an Yükümlülkleri” bafll›¤› alt›nda sizeverilen bilgileri gözden geçiriniz.

3. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin FaaliyetindenDo¤an Yükümlülkleri”bafll›¤› alt›nda sizeverilen bilgileri gözden geçiriniz.

4. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Denetimi”bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

5. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterlerin Denetimi” bafll›¤›alt›nda size verilen bilgileri gözden geçiriniz.

6. a Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin HukukiSorumlulu¤u” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgilerigözden geçiriniz.

7. b Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin HukukiSorumlulu¤u” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgilerigözden geçiriniz.

8. c Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin HukukiSorumlulu¤u” bafll›¤› alt›nda size verilen bilgilerigözden geçiriniz.

9. d Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Cezai Sorumlulu¤u”bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözdengeçiriniz.

10. e Yan›t›n›z yanl›fl ise “Noterin Cezai Sorumlulu¤u”bafll›¤› alt›nda size verilen bilgileri gözdengeçiriniz.

Okuma Parças›


S›ra Sizde 1

Noterlik Kanununun 38 inci maddesi, noterlerin, görev-leri dolay›s›yla sebep olabilecekleri zararlara ve bu yüz-den haklar›nda verilebilecek para cezalar›na karfl›l›kteflkil etmek üzere, teminat yat›rmalar›n› öngörmüfltür.Noterlik mesle¤ine girenler göreve bafllad›klar› tarihtenitibaren iki ay içinde, noterli¤in bir y›ll›k gayrisafi geli-rinin % 5’i nispetinde teminat verirler Teminat yaln›zpara olabilir. Yeni aç›lacak olan noterliklerin teminat›noterli¤in ilân›nda gösterilen tahmini gayrisafi gelir üze-rinden ödenir. Noterler, ilk y›l› takip eden y›llarda dabir evvelki y›la ait fiilî gayrisafi gelirlerinin % 1 ini o y›-l›n fiubat ay’› sonuna kadar teminat olarak verirler. Te-minat paras›, sermayesinin yar›s›ndan fazlas› Devleteait bulunan millî bir bankaya yat›r›l›r. Teminat paras› noterlerin görevleri dolay›s›yla sebepolabilecekleri zararlara ve bu yüzden haklar›nda verile-bilecek para cezas›na karfl›l›k teflkil eder. Bu paralarbaflkas›na temlik ve terhin edilemez. Haciz ise, ancakhesaplar›n›n incelenmesi sonucu ortaya ç›kan ve temi-nattan ödenmesi gereken miktardan fazlas› için(NK.m.49,I) mümkündür (NK.m.38,V).

S›ra Sizde 2

5510 say›l› Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Sigortas›Kanunu hizmet akdi ile çal›flan› 4/a’l›, ba¤›ms›z çal›flan-lar› 4/b’li, kamu görevlilerini de 4/c’li olarak nitelendir-mifltir. Yap›lan düzenlemede Avukatlar ve Noterler 4/b’lisay›lmaktalar. 4/b’liler yani noterler primlerini kendile-ri öderler. Noterler kazançlar› ne olursa olsun, 5510 sa-y›l› Kanuna göre, belirlenen prime esas kazanc›n asga-ri s›n›r› ile bunun 6,5 kat› aras›nda istenilen miktar bil-dirilebilme hakk›na sahiptirler, prime esas kazanç alt s›-n›r›n› asgari ücret olarak belirlemifltir. Buna göre, noterasgari ücret ve onun 6,5 kat› aras›nda bir miktar sigor-tal› Kuruma kazanç olarak bildirmek ile yükümlüdür.Buna karfl›l›k noterlik personeli ise 4/1-a’l› say›l›r.

S›ra Sizde 3

Hukuki sorumlulu¤un konusu, noterin zarar göreninu¤ram›fl oldu¤u zarar› gidermek, di¤er bir ifadeyle taz-min etmesidir. Borçlar Hukukunda, hukuki sorumlulu-¤un sebepleri kusur (haks›z fiil), sözleflme (akit) ve ka-nundur. Noter baflta kendi olmak üzere, Noterlik Kanu-nun 162 inci maddesinde yer alan “Stajyer, kâtip ve kâ-tip adaylar› taraf›ndan yap›lm›fl olsa bile noterleri, biriflin yap›lmas›ndan veya hatal› yahut eksik yap›lmas›n-dan dolay› zarar görmüfl olanlara karfl› sorumludur”.

Sorumlulu¤un fiartlar› ise haks›z fiil sorumlulu¤unda ol-du¤u gibi; fiil, hukuka ayk›r›l›k, kusur, nedensellik ba-¤› ve zarard›r.

S›ra Sizde 4

Noterlik Kanununun 151 inci maddesinin birinci f›kra-s›, noterlerin, geçici yetkili noter yard›mc›lar›n›n, kâtip-lerin ve kâtip adaylar›n›n noterlikteki görevleri, TürkiyeNoterler Birli¤i organlar›ndan görev alan noterlerin iseayr›ca bu görevleri s›ras›nda veya görevleri sebebiyleiflledikleri suçlardan dolay›, eylemlerinin niteli¤ine gö-re Türk Ceza Kanununun Devlet memurlar›na ait hü-kümleri uyar›nca cezaland›r›lmalar›n› öngörmektedir.

S›ra Sizde 5

Noterlik Kanunda noterler için bir çok suç türü düzen-lenmifltir. Bunlar;• Noter ifllemlerinde tahrifat,• Yasaklara ayk›r› hareket,• Noterlikler ortak cari hesab›yla ilgili yükümlülükleri

yerine getirmemek,• Gözetim ve denetim görevinin ihlâli olarak s›ralanabilir.

S›ra Sizde 6

Noterlerin disiplin sorumlulu¤una iliflkin olarak Noter-lik Kanunu baz› suç ve cezalar düzenlemifltir. NoterlikKanununa göre, disiplin cezas›n› gerektiren suçlar buKanunun 125 inci maddesinde belirtilmifl,• Mesle¤in vakar ve onuruna ayk›r› eylem ve hareket-

lerde bulunmak,• Görevi yapmamak veya kusurlu olarak yapmak,• Görevin gerektirdi¤i güveni sars›c› hareketlerde bu-

lunmak biçiminde s›ralanm›flt›r.

Noterlere verilecek disiplin cezalar› Noterlik Kanu-nunun 126 ›nc› maddesinde say›lm›flt›r. Buna göre sözkonusu cezalar flunlard›r;• Uyarma; Notere görevinde daha dikkatli davranma-

s› gerekti¤ini yaz› ile bildirmektir (NK.m.126/A).• K›nama; Notere, görevinde veya davran›fl›nda ku-

surlu say›ld›¤›n› yaz› ile bildirmektir (NK.m.126/B).• Para Cezas›; 250 liradan 5.000 liraya kadard›r

(NK.m.126/C)• Geçici Olarak ‹flten Ç›karma: Noteri, s›fat› sakl› kal-

mak flart›yla bir aydan alt› aya kadar görevindenyaklaflt›rmakt›r (NK.m.126/D).

• Meslekten Ç›karma: Bir daha atanmamak üzere no-terlikten ç›karmakt›r (NK.m.126/E).



Gören Ömer (2010), Karfl›laflt›rmal› Avukatl›k -

Noterlik Hukuku. Adalet Yay›nevi.Gürler, Cemalettin (2011). Sigorta Hukuku Ders

Notlar›, ADUZEP Yay›nlar›.Pepcan›tez, Hakan (2000), Medeni Usul Hukuku, B. 1,

Ankara.fiiflman, Günefl (2001), Noter ve Noterlik Nedir.

Türkiye Noterler Birli¤i Hukuk Dergisi, S. 110.Toygar, Kemal (1974), Serbest Meslek mi, Kamu

Hizmeti mi? TNBHD., S. 3.Ulukap› Ömer, ATALI Murat (2001), Noterlik Hukuku.

Uflan M. Fatih (2009), Avukat ve Noterlerin

Sigortal›l›¤›, Terazi Ayl›k Hukuk Dergisi Y›l:4,Say›:34.

Y›lmaz, Ejder (1996), Hukuk Sözlü¤ü, B. 5, Ankara.Y›lmaz, Ejder (1997), Noterlik ‹fllemlerinin Hukuk

Davalar›ndaki ve ‹cra-‹flâs Takiplerindeki

Önemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu, Ankara.

http://www.adalet.gov.trhttp://www.turkiye.gov.trhttp://www.tnb.org.tr


145Sözlük

Avans: Alaca¤a say›lmak üzere önceden yap›lan, ödemenin

peflin verilen k›sm›.

Avukat: Hukuki iliflkilerin düzenlenmesinde, her türlü hukuki

uyuflmazl›k ve sorunlar›n adalet ve hakkaniyete uygun

biçimde uygulanmas› konusunda yarg› organlar›, hakem-

ler, kamusal ve özel kurul ve kurumlarda faaliyet göste-

ren ve yasalar taraf›ndan gerekli koflullar› tamamlad›ktan

sonra kamu hizmeti yapan ve serbest çal›flan kimse.

Avukatl›k Kanunu: Avukat›n hak ve ödevlerini belirten ku-

rallar bütünü.

Avukatl›k mesle¤i: Hak ve yasa ifllerinde isteyenlere yol gös-

termeyi, mahkemelerde, devlet dairelerinde baflkalar›-

n›n hakk›n› aramay›, korumay› görev edinmifl meslek.

Avukatl›k sözleflmesi: Avukat›n, müvekkili ile yapt›¤› ve

avukat›n, müvekkilin ve yap›lacak iflin s›n›rlar›n›n belir-

lendi¤i sözleflme.

Avukatl›kla birleflebilen ifller: Avukat›n, mesleki faaliyeti-

nin yan› s›ra kanunla verilmifl izinler çerçevesinde yapa-

bildi¤i faaliyetler.

Avukatl›kla birleflmeyen ifller: Avukatlar kural olarak ayl›k,

ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karfl›l›¤›nda

görülen hiçbir hizmet veya görev üstlenememeleri; Avu-

katlar›n kanunla verilen izin d›fl›ndaki ifller ile ifltigal

edememeleri.

Ayd›nlatma yükümlülü¤ü: Avukat›n, vekil edenini konuya

iliflkin gerekli bilgiye sahip k›lmas›.

Ba¤›ms›zl›k: Avukat›n baflta devletten gelecek talimat, etki

ve kontrollerin d›fl›nda bulunmas› gere¤inin yan› s›ra,

mesle¤e kabulde serbestlik, yerleflme özgürlü¤ü, faali-

yet alan› serbestli¤i ile yarg› faaliyetinin di¤er çal›flanlar›

bir baflka deyiflle savc› ve yarg›çlar karfl›s›ndaki ba¤›m-

s›zl›¤›; Bas›n›n, avukat›n faaliyetine engel olmamas›, top-

lumun avukat taraf›ndan yap›lan savunman›n ciddiyeti-

ne ve içeri¤ine do¤rudan veya dolayl› etkide bulunma-

s›n›n engellenmesi.

Baro: Avukatl›k Yasas›nda yaz›l› kurallar uyar›nca, meslek

hizmetlerini görmek, mesleki erdemlilik ve dayan›flmay›

korumak, avukatl›¤›n genel yararlara uygun olarak ge-

liflmesini sa¤lamak amac›yla kurulan, tüzel kiflili¤e sa-

hip, kamu kurumu niteli¤inde yerel meslek kuruluflu.

Baflkâtip: Adliyelerde, kalem ifllerini yürüten veyahut noter-

liklerde katiplerin bafl› olan gerekti¤inde notere vekillik

eden katip; mahkeme yaz› iflleri müdürü; baflyazman.

Defter tasdiki: Türk Ticaret Kanunu ve di¤er kanunlar hü-

kümlerine göre tutulmas› gereken defterlerin bu kanun-

lar uyar›nca noterler taraf›ndan onaylanmas›.

Disiplin sorumlulu¤u: Mevzuat›n öngördü¤ü düzen kural-

lar›na uyma sorumlulu¤u.

Dosya tutma: Avukat üzerine ald›¤› her ifl veya yaz›l› müta-

laas›na baflvurulan her husus hakk›nda düzenli dosya

tutma yükümlülü¤ü.

Görüflme yetkisi: Avukatlar›n özgürlüklerinden yoksun kifli-

lerle ilgili avukatl›k görevlerini gere¤ince yerine getire-

bilmeleri için yetkilerinin bulunmas› ve bu yetkinin ge-

reksiz s›n›rland›rmalardan ar›nd›r›lm›fl olmas›.

Hastal›kta istirahat hakk›: Noterlerin sa¤l›k problemi yafla-

malar› halinde k›demlerine göre dinlenme ve tedavi ol-

malar› için tan›nan süre.

Hesap verme: Avukat›n, vekil eden ad›na al›nan paralar ve

baflkaca de¤erleri geciktirilmeksizin vekil edene duyur-

mas› ve vermesi.

‹ddia ve savunman›n dokunulmazl›¤›: Yarg› mercileri ve

idari makamlar nezdinde yap›lan yaz›l› - sözlü baflvuru,

iddia ve savunmalar kapsam›nda avukat›n cezai ve hu-

kuki yapt›r›mlardan muaf olmas›.

‹htarname: Bir kimseye, bir hususu yerine getirmesi veya

getirmemesi için yap›lan yaz›l› uyar›.

‹zin hakk›: Anayasal hak olan dinlenme hakk›n›n yasa ile

güvence alt›na al›nmas›d›r.

Kamu hizmeti: Hizmetin kamuya yöneldi¤i di¤er bir ifadey-

le kamuya yararl› olan ve kamu kurulufllar›nca veya ilgi-

li kamu kurumunca denetlenen, kamu ya da özel kifliler-

ce verilen resmi hizmet.

Kanun yoluna baflvurma: Avukat›n hukuki problemi çöz-

mek için gerekti¤inde hukukun kendine tan›d›¤› hakla-

r› kullanarak baflta dava açmak olmak üzere kanun yol-

lar›n› kullanmas›.

Meslek kurallar›: Mesle¤in düzen ve geleneklerini korumak,

yasalar›n avukatlara tan›d›¤› haklar›n gerçekleflmesi ve

yükledi¤i görevleri tam ve flerefli bir flekilde yerine getiril-

mesi için meslek odas›nca kabul edilen kurallar bütünü.

Meslek tekeli: Hukuki meseleler ve kanuni ifllere dair müta-

laa vermek, mahkemeler, hakemler ve yarg› yetkisine

sahip di¤er organlar huzurunda gerçek ve tüzel kiflilerin

haklar›n› dava edip savunmak ve bu husustaki adli ifl-

lemleri takip etmek, söz konusu ifllemlere ait her türlü

evrak› düzenleme yetkisinin kural olarak sadece avukat

unvan›na sahip kiflilere ait olmas›.

Sözlük


Mesleki dayan›flma: Dayan›flman›n sa¤lanmas› ve devaml›l›-

¤› için her türlü çal›flmalarda bulunmak, mesle¤e ve mes-

lek mensuplar›na yönelik hak ihlallerine karfl› mesle¤ini

ve meslektafllar›n› savunmak ve bu konularda her türlü

yasal ve idari giriflimde bulunmak.

Noter ifllemleri: Noterlerin, ilgililerin istemi üzerine yapt›kla-

r› ya da belgelendirdikleri hukuki ifllemler.

Noter ifllemlerinden yasakl›l›k: Noter, tan›k, tercüman ve

bilirkiflilerin noterlik ifllemine kat›lamad›¤› haller.

Noter vekili: Bir noterli¤in boflalmas› veya noterin geçici bir

süre iflten ayr›lmas› hallerinde, noter odas›nca görevlen-

dirilecek bir stajyer yoksa mahalli Cumhuriyet Savc›s›-

n›n, kanundaki s›ray› gözetmek suretiyle ve gerekli gör-

dü¤ü takdirde noter odas›n›n görüflünü de alarak görev-

lendirece¤i kifli.

Noter yetkili yard›mc›s›: Birinci, ikinci ve üçüncü s›n›f no-

terliklerin bafl›nda birer noter bulunur. Buna, karfl›l›k,

dördüncü s›n›f noterlikler, o yerin ba¤l› bulundu¤u Ada-

let Komisyonunun inhas› üzerine, Adalet Bakanl›¤›’nca

görevlendirilecek kâtip s›n›f›ndan bir adalet memuru ta-

raf›ndan geçici olarak yönetilir ve bu kimselere “geçici

yetkili noter yard›mc›s›” ad› verilir.

Noter: Hukuki güvenli¤i sa¤lamak ve anlaflmazl›klar› önle-

mek için ifllemleri belgelendirme, kanunlarla verilen bafl-

ka görevleri yapma ve yap›lmas› kanunla baflka bir ma-

kam, merci ve flahsa verilmemifl olan her nevi hukuki ifl-

lemleri bu kanun hükümlerine göre yapan görevli.

Noterin cezai sorumlulu¤u: Noterlerin, geçici yetkili noter

yard›mc›lar›n›n, kâtiplerin ve kâtip adaylar›n›n noterlik-

teki görevleri, Türkiye Noterler Birli¤i organlar›nda gö-

rev alan noterlerin ise ayr›ca bu görevleri s›ras›nda veya

görevleri sebebiyle iflledikleri suçlardan dolay› Türk Ce-

za Kanunu’nun devlet memurlar›na ait hükümleri uya-

r›nca cezaland›r›lmalar›.

Noterin denetimi: Noterliklerin, cumhuriyet savc›lar›, Adalet

Bakanl›¤› ve Türkiye Noterler Birli¤ince devaml› deneti-

mi ve y›lda en az bir defa teftifl edilmesi.

Noterin haklar›: Ücret hakk›, izin hakk› ve hastal›k istirahat›

olmak üzere kanunla düzenlenen haklar›.

Noterin hukuki sorumlulu¤u: Noterin eylem ve iflleminden

zarar görenin u¤ram›fl oldu¤u zararlar› gidermesi di¤er

bir ifadeyle tazmin etmesi yükümlülü¤ü.

Noterin s›r saklamas›: Noterlerin ve noter kâtiplerinin gö-

revleri dolay›s›yla ö¤rendi¤i ve aç›klanmamas›nda ifl

sahibinin maddi - manevi yarar› olsun ya da olmas›n

her türlü bilginin kanunun emretti¤i haller d›fl›nda aç›k-

lanamamas›.

Noterin teminat yat›rmas›: Noterlerin, görevleri dolay›s›yla

sebep olabilecekleri zararlara ve bu yüzden haklar›nda

verilebilecek para cezalar›na karfl›l›k teflkil etmek üzere

teminat yat›rmalar›.

Noterin yemin etmesi: ‹lk defa noterli¤e atananlar›n, ifle

bafllamadan önce, ba¤l› bulunduklar› asliye hukuk veya

münferit sulh mahkemesinde, kendilerine verilen bu gö-

revi do¤ru ve tarafs›z olarak yapacaklar›na dair vicdan

ve namuslar› üzerine ant içmesi.

Noterler Birli¤i Kongresi: Türkiye Noterler Birli¤inin en

yüksek organ› olup, Birlik Kongresi, noter odalar› genel

kurullar›nca seçilen noterler ile noter odalar› baflkanla-

r›ndan oluflur.

Noterler Odas›: Türkiye Noterler Birli¤inin mahalli organ›

olup en az üç veya daha fazla noterlik bulunan belediye

s›n›rlar› içinde kurulan mesleki oda.

Noterli¤e kabul: Noter olabilmek için, noterlik staj›n› tamam-

layarak, noterlik belgesini almak.

Noterlik dairesi: Noterli¤in sürekli faaliyet gösterdi¤i ve no-

ter çal›flma, servisler, bekleme ve arfliv bölümlerinden

oluflan daire.

Noterlik staj›: Noter olabilmek için, Noterlik Kanunu ve Yö-

netmelik hükümleri uyar›nca yap›lmas› zorunlu staj.

Protesto çekmek: Keflidecinin veya hamilinin istemi üzerine

kabul etmeme veya ödememe durumunun noterlik tara-

f›ndan belgelendirilmesi ifllemi.

Sadakat yükümlülü¤ü: Avukat›n gerek vekil edenini temsil

ederken gerekse de ona hukuki dan›flmanl›k yaparken

do¤ru, emin, amaca en uygun ve kapsaml› flekilde onu

bilgilendirmesi ve temsil etmesi.

Serbest meslek: Herhangi bir iflverene ba¤lanmaks›z›n kifli-

nin, kendi nam ve hesab›na mesleki faaliyet göstermesi.

S›r saklama: Noter ve noterlik kâtiplerinin, görevleri dolay›-

s›yla ö¤rendikleri s›rlar›, kanunlar›n emretti¤i haller d›-

fl›nda aç›klayamamas›d›r.

Tebligat: Bir hukuki ifllemin yetkili makamca, ilgili kiflinin bil-

gisine sunmak ve haberdar etmek üzere, kanunda belir-

tilen usule uygun olarak yaz› veya ilanla bildirilmesi.

Türkiye Barolar Birli¤i: Türkiye Barolar Birli¤i, bütün baro-

lar›n kat›lmas›yla oluflan, tüzel kiflili¤e sahip kamu ku-

rumu niteli¤i tafl›yan, merkezi Ankara’da olan meslek

kuruluflu.

Türkiye Noterler Birli¤i: Noterlerin do¤al üyesi oldu¤u,

merkezi Ankara’da bulunan tüzel kiflili¤i haiz kamu ku-

rumu niteli¤indeki meslek kuruluflu.

147Sözlük

Uzlaflt›rma: Dava aç›lmadan veya dava aç›lm›fl olup da he-

nüz duruflma bafllamadan önce kendilerine intikal eden

ifl ve davalarda, taraflar›n kendi iradeleriyle istem sonu-

cu elde edebilecekleri konulara inhisar etmek kayd›yla,

avukatlar›n müvekkilleriyle birlikte karfl› taraf› uzlaflma-

ya davet etmesi.

Ücret hakk›: Noter ve avukatlar›n verdikleri hizmetlerin kar-

fl›l›¤›nda ald›klar› hizmet bedeli.

Vekâlet görevi: Vekil avukat›n herhangi bir kimseyi temsil

etme hakk›.

Vekâlet ücreti: Vekillik görevinin ifas› nedeniyle al›nan üc-

ret; avukat›n müvekkilinden alaca¤› ve davay› veya icra

takibini lehe bitirmesi halinde de di¤er taraftan al›nacak

olan ücret.

Yaz›flma yetkisi: San›¤›n müdafi ile, müdafiin san›k ile yaz-

d›¤› mektup ve elektronik haberleflme mesajlar› alma ve

gönderme yetkisi.

Yetki çevresi: Asliye ve münferit sulh mahkemesinin bulun-

du¤u yerde o mahkemenin yarg› çevresindeki noterlik

ifllerini görmeye yetkili noterin faaliyet alan›.

149Diz in

Adalet Bakanl›¤› 7, 61, 74-79, 89-91, 95, 106, 115, 117-120,

122, 129-131, 133, 135, 137-139

Adli yard›m 4, 29, 30, 37, 64

Avans 31, 32, 37, 63, 86

Avukat ba¤›ms›zl›¤› 6, 7, 9

Avukatl›k Kanunu 3-6, 9, 15, 17, 18, 20, 27-29, 32, 34, 35, 37,

44- 47, 60, 63, 65, 77

Avukatl›k mesle¤i 3, 4, 7, 9, 15-18, 20, 57, 63-65

Avukatl›k sözleflmesi 5, 18-20, 27, 28, 37

Avukatl›k staj› 17, 77

Ayd›nlatma 43, 45, 50, 117

Baro 4-9, 15, 20, 30, 35, 48-50, 57-65

Baro baflkanl›¤› 64, 66

Baflkatip 87

Bilirkifli 33, 48, 63, 104, 121, 122, 138

Damga 88, 117, 134

Defter tasdiki 100

Disiplin sorumlulu¤u 136

Duruflma 5, 6, 29-31, 33-35, 58, 60-62, 136-138

Düzenleme ücreti 116

Düzenleme yoluyla senet 104, 108

Emanet iflleri 103, 109

Fiil 17, 87, 129, 132, 134, 137

Harç 35, 88, 115-117, 121, 130, 134, 139

Hesap verme 42, 46, 50, 63

Hukuka ayk›r›l›k 132

Hukuki sorumluluk fonu 133

‹ddia 2, 8, 9, 33, 35, 135

‹htarname 101, 103, 109

‹lliyet ba¤› 132

‹stirahat hak 114

‹fllemlerden yasakl›k 114, 122

‹tiraz hakk› 136

‹zin hakk› 114, 118, 122

Izt›rar hali 47

Katip 86-88, 91, 95, 121, 122

Kovuflturma 6, 16, 33, 62, 135-137

Kovuflturma usulü 135, 137

Mahkeme 3-7, 9, 17, 19, 20, 29-34, 40, 42, 45, 46, 48, 50, 58,

60, 62, 63, 65, 74, 76, 79, 85, 91, 102, 107, 118, 120, 129,

131, 135, 136, 139

Meslek kurallar› 8, 46, 48, 50, 56, 57, 61-63, 65, 66, 91, 95

Meslek tekeli 2, 5, 6, 9

Mesleki dayan›flma 56

Müvekkil 3-9, 17-20, 26-32, 34-37, 42, 43, 50, 58, 59, 61-63, 66

Noter 8, 33, 34, 73- 79, 84-95, 100-109, 114-122, 128-139

Noter iflleminin yap›laca¤› yer 108

Noter ifllemlerinin hukuki sonuçlar› 100

Noter ücreti 116

Noter vekili 84

Noterin cezai sorumlulu¤u 133

Noterin imza yetkisinin devri 106

Noterin yükümlülükleri 125

Noterler Birli¤i Kongresi 84, 89, 93, 95

Noterler odas› 84

Noterlerin giderleri 117

Noterli¤e ilgili suçlar 133

Noterlik 34, 72-79, 84-91, 93, 95, 101-109, 115-122, 129-137, 139

Noterlik dairesi 75, 85-89, 105-108, 116, 117, 119, 120, 135

Noterlik dairesinde çal›flan görevliler 86

Noterlik dairesinin devri 88

Noterlik hukuku 73- 75, 104, 118

Noterlik staj› 72, 77

Onaylama yoluyla senet 100, 105, 106, 108, 109

Protesto çekmek 100

Resmi vasiyetname düzenlemek 109

Rüçhan hakk› 28, 37

Sadakat 43, 44, 46, 57

Savunma 3-8, 16, 33-35, 45, 58, 60, 62, 76, 137

Senet 91, 104-106, 108

Serbest meslek 3, 4, 5, 73, 75, 76, 117, 118, 120, 130

S›r saklama 35, 46, 47, 121

Soruflturma 33, 59, 92, 120, 135, 136, 137

Staj 15-17, 20, 32, 62, 72, 76, 77, 79

Tan›k 33-35, 46, 48, 60, 104, 121, 122, 138

Tebellü¤ 77, 78

Tebligat 35, 37, 58, 88, 92, 100, 104, 109, 117, 138

Tebligat iflleri 104, 109

Tebli¤ 35, 45, 77, 78, 88, 92, 103, 104, 106, 116, 135, 137, 138

Teminat yat›rmak 129, 139

Tespit 29, 30, 45, 47, 73, 85-87, 89, 91, 92, 94, 95, 102, 103,

105, 109, 115, 117, 120, 131, 139

Türkiye Barolar Birli¤i 30, 35, 56, 57, 60, 61, 64-66

Uzlaflt›rma 26, 35, 37

Ücret hakk› 27, 37, 114, 115, 122

Vasiyetname 102, 104, 107, 109, 115, 116, 120

Vekalet 31, 37, 63

Vekâlet akdi 27

Vekil 4, 5, 7-9, 18, 19, 27, 29-32, 34, 37, 43, 44-47, 50, 63, 65, 66,

88, 89, 93, 102, 106, 107, 115-117, 121, 122, 130, 135-137

Vekil eden 4, 27, 29, 30, 34, 37, 43-47, 50, 58, 62, 63

Yafl haddi 78

Dizin


Yaz› ücreti 116, 120

Yetki 4-7, 9, 26, 29, 30, 32-35, 37, 44, 46, 64, 72-75, 79, 89, 90,

92, 93, 100, 103, 106, 107, 109, 115, 116, 130, 131, 139

Yetki çevresi 72, 74, 79

Yol ödene¤i 115, 116

Yükümlülük 5, 6, 8, 18, 20, 27, 34, 37, 42, 43, 45-50, 62, 76,

103, 114, 119, 122, 128, 129, 134, 139

Zarar 29, 32, 37, 44, 46, 58, 61-63, 66, 120, 129, 132, 133, 139

Documents

Avukatlık ve Noterlik Hukuku