ھفتنامیك رۆژناموانیی گشـــتیی ئــــازادە

دەزگای چاپ و بوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات

ژمارە (٩٥) پنج شمم ٢٠٠٨/٥/٨ زایینیبرانبر ب بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

سای ھشتم

ل١٠

ل٣

مامۆستا نازم عومر ل دیداركی كراوەدا لگڵ بدرخان

ل٢

كژاڵ دزەیی JK رینتس مزووانبدەكرتوە

كازم دەباغ :یراندایردەم قب راق لماددەی ١٤٠ی دەستووری ئ

ئنجومنی ئاسایش كشی كركووك وەكو ئندەلوس و فلستین و قوبرس لدەكن

مامۆستا نازم عومر ل دیداركی كراوەدا لگڵ بدرخان

لل١٠

كاستیدرامای

ردەلوول لگبدرخان

عومر چاوشینك قسم لسر فیلمكی جوان بامڕنی كرد سرخۆش بووم و حبیان دەرخوارد دابووم..ل١٩

ل٢٣

كوكز حوسن :تچووی چاپكردنی كتب ل دەرەوە ھرزانترو باشترو جوانترە ل ناوەوەی وت

ل١٩

كوكز حوسن :تچووی چاپكردنی چاپكردنی كتب ل دەرەوە چاپكردنی كتب ل دەرەوە

ھرزانترو باشترو جوانترە ل ناوەوەی وت

ل٢١

بدولموئمین دەشتیع

ل دیمانیكی رۆژنامنووسیدا باس ل ئزموونی

رۆژنامنووسی خۆی دەكات

٢١

بدولموئمین دەشتیع

ل دیمانیكی رۆژنامنووسیدا باس ل ئزموونی

رۆژنامنووسی خۆی دەكات

ل٤

توانا ئحمد:مكتبی راگیاندن برپرس لوەی ك سیاستی گشتی راگیاندنی یكتی دابژێ

توانا ئحمد:مكتبی راگیاندن برپرس لوەی ك سیاستی برپرس لوەی ك سیاستی برپرس لوەی

گشتی راگیاندنی یكتی دابژێ

رەوەند

ل٢٠

مال خزندار:ج

و ڕۆژنامه نووسانی کوردستان زۆر گرنگه ھه مو

م سه نته ره به ھی خۆیان بزاننئه

رەوەند

ختندە سنگاو چم ھكزانی یی نیشتیمان خۆت ئئ ختو سكستگاش بنگاوەم رو ھبواری ئمن رشوان نانووم خۆشم ئوی ھر بچشنی نیشتیمانم ژیانم خشناب مانا ئوە عشقی و ئوین ببكاتوە جیا لرۆحم خاكم عشقی توانئ كبكاتوە بــۆ ئامزم خاك ــم ئ تنیا ــار ــدواج لھی رەنجان ی من ھی زیز بوونكوا د نەنجمم

گیان بژیم من دڵ ب ئتوانم كی بووم زیز وەك ناتوانم و بم شــت ــۆن چ ــاوم ــم ن مــن ــە پ ــم دنیشتمانم زامــكــانــی ھرگیز نای لباسكردن رۆژگاركی چند تاریك شار ھوری رەش دایپۆشیوەبخشیوە بشار رووناكی ھیوای تروسكی تنیا ئگرم ئشك خاكوە بم تۆ چاوانی بدیار شوان ئمرم تا ئم گۆرانیم ئوە خۆشویستی بۆ ھر

ل١٢-١٣

مال خزندار:ج

و ڕۆژنامه نووسانی کوردستان زۆر گرنگه ھه مو

م سه نته ره به ھی خۆیان بزاننئه

و ڕۆژنامه نووسانی کوردستان زۆر گرنگه ھه مو

م سه نته ره به ھی خۆیان بزاننئه

و ڕۆژنامه نووسانی کوردستان زۆر گرنگه ھه مو

گیان بژیم من دڵ ب ئتوانم كی بووم زیز وەك ناتوانم و بم شــت ــۆن چ ــاوم ــم ن مــن ــە پ ــم دنیشتمانم زامــكــانــی ھرگیز نای لباسكردن ناتوانم و بم شــت ــۆن چ ــاوم ــم ن مــن ــە پ ــم دنیشتمانم زامــكــانــی ھرگیز نای لباسكردن ناتوانم و بم شــت ــۆن چ ــاوم ــم ن مــن ــە پ ــم د

رۆژگاركی چند تاریك شار ھوری رەش دایپۆشیوەبخشیوە بشار رووناكی ھیوای تروسكی تنیا ئگرم ئشك خاكوە بم تۆ چاوانی بدیار شوان

گردەلوولھۆنراوەی: ئیسماعیل محمدوتنی: ئیسماعیل سابووریئاوازو دابشكردنی: گرمع.ج.سKurdSat 2008 میرھب

دەروازە2

حمید ئبوبكر بدرخان

مرۆ

ھولرییكان و میسرییكان رز لغریب دەنن

بحوكمـــی ئـــوەی چند ســـاك دەزگای چـــاپ و بوكردنوەی بدرخان ســـردانی میســـرو بتایبتی"قاھیرە" دەكات و زووتر عات٢٤"ســـ" ئوشـــارەی وتووم"قاھیرە ناخوێ"و ل س سردانی جیا جیا بۆ ئم رگیز خۆمان ب٢٠٠٥- ٢٠٠٨"ھ" تـــكملمغریـــب نزانیوەو رـــزو خزمتكی زۆری غریـــب دەگـــرن.. راســـت لـــرەو لوش باســـی ئوە دەكن ك"ھولریش شـــاری غریبان"و ھركسك روو لوشارە بكات، بـــراوردەی ئو ،نازان بغریـــب خۆی نوان ھولرو میسر، منی خستۆت بردەم چند پرســـیارو براوردكاری لـــ برامبر زیان لكان ســـوودو رمیســـر، میســـرییتوانایـــی و ســـركردەیی" محمـــد علی پاشا گورەی كوردو ســـحددین ئیوبی و ئحمد شـــوقی، فرید ئترەشی كوردی دروزی لوبنانی و جۆرجی زدانی لوبنانی و ھان كسمرۆزە یوسفی لوبنانی و ئ فاتیمكوردی رنووسی خان"ە، لراستی"ئسمر التینی كX"" بۆت"ھـ" . ئحمد بدرخان و بنمای تیمورییكان و بدرخانییكان و محمد علی عونی و بنمای "ئلجوندی لشاری"ئلفیوم"و ھونرمندان"سباح و شریھان و ھند رۆســـتم، سوعاد حوسنی، محمـــود ملیجـــی و ســـح ســـعدەنی. ئمین"ی گورە نووسرو ئوانو "مستفا رووناكبیر كـــ جۆرجی زـــدان ل"مؤلفات كاملة"كی خۆیدا باسی مستفا ئمین دەكات و دە كـــوردە. ھروەھا قورئـــان خونی عبدولســـمد" بناوبانگ"عبدولباســـت ئوانو ســـدانی دیك ك میسری نبوون و خزمتیان ب میسر كردووەو میسرییكانیش برھمكانیان دەڕواننـــ بشـــانازییوە و شـــانازیش بـــ ناوەكانیـــان دەكن و، مۆزەخانی تایبتیان بۆ دروســـتكردوون و گشتیاران ســـردانیان دەكن. ئگر باسی ئوانـــش بكیـــن ك ھولـــری نبوون و خزمتیان بوشـــارە كـــردووە ب نموونی "د.ســـبری قبانی ك ب رەگـــز لوبنانی و زیاتـــر لـــ ٣٠ســـاڵ خزمتی منـــدان و كـــردووەو ھولـــری نخۆشـــخانكانی د.نجیب میرزا و د. ئاگوب یعقوبیان و عبد جاسم و شھابی ھولری و عوسام عومر وەجدی كوڕی شخی رواقی ئكراد ل زانكۆی ئزھرو بنمای كســـرە عرەب بوون و ھاتوونت ھولر یكك لوان"حوســـن علی كسرە" ك خزمتی بواری پروەردەو .."دانی دیكیان كردووەو سبوارەكانی دیكبـــم ھرگیز بـــراورد ناكـــرێ، ئوانی میسری نبوون لمیسر ژیان. قناتی سویس لسردەستی محمد علی پاشای گورەی كوردی دروســـتبووە، ســـحدین ئیوبی توانـــی حوكمانی میســـرو وەقفـــی ئیوبی و"رواق االكراد"دروســـتبكات، جۆرجی زدان ب رەگز لوبنانی كـــ خاوەنی دار ھیالل و رۆژنامی یكمیـــن لچاپدانی شـــرەفی نۆبرە"كوردستان"وەربگرێ و تاكو ئستاش دامـــزراوەی"دار ھیـــالل" بردەوامو كاری

خۆی دەكات.. ھروەھا ئوانی دیكش.. دەبـــا ئمـــی كوردیـــش بتوانیـــن وەكـــو میســـرییكان خزمت بو كسان بكین، ك دەتوانـــن بردك بخن ســـر بردك بۆ جوانكـــردن و بیناكردنـــی كۆمگایكی

مۆدرن. براوردكردنی میسرییكان و ھولرییكان بمبســـتی ئوە بووەو ئستاش لمیسر ل ندانكـــورد ئارەزووم ندیـــن كچـــچسانی ھشتاكان شوویان ب كوڕە میسری كردووەو ئمۆ لگڵ بادەستی كوردەكان لعراق ھریكو شـــانازی بگلی كورد دەكات. یككیـــان زۆر قســـ خـــۆش بوو دەیگوت: من برای نووســـركی میســـریم و ئوەش خواســـتووە، ئوەمو"ش"م زاوای حیســـابی چی بۆمن دەكن. ھروەكو باسی ئحمد شـــوقی و خكانـــی دیك دەكن. ك دیارە نووســـرو رووناكبیری میســـری "رەجائـــی فاید" چندین نووســـین و كتبی كوردیش ب و خۆزگیـــر كوردان ھســـلدەیھـــا نووســـری وەكو"علوانی موغیب و نبیـــل عومر و ئیبراھیـــم عبدولمالك بپچوانوەش میســـری ھبوا.. و...."ی ئو كوردانـــی ك زمانی كـــوردی نازانن، خزمـــت بزمانی عرەبـــی و توركی دەكن و ســـــــــــلیم كمـــال لوان"یشــــــار

برەكات و ...".

ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

ئا: بدرخان* كژاڵ دزەیی كی؟

،د دزەییمژاڵ نامیـــق حناوم ك"لسای ١٩٦٤ لدایك بویم، دەرچووی ھندەسی مدەنیم، جگری برپرسی ركخراوی روناھی و خاوەن ئیمتیازی گۆڤاری روناھیشـــم، سرۆكی بۆردی ھولر بزنس ســـنترم، سرەتاش وەكو ئندازیارك ل وەزارەتی ئیشغاڵ و نیشتج كردن دەستمبكار كرد، بۆ ماوەی زیاتر ل سیانزە ساڵ كارم لم كارەكانی زیاتریش كـــرد، وەزارەتمن ل بـــواری تـــورق خاریجی بوو" ردەوام دەبژاڵ دزەیی بروەھا كھو دە: ئوكاتیش چ لسردەمی رژم و چ لـــدوای راپرینیش كاروبارەكان وەكو ئســـتا خـــراو زۆر نبوون، بتایبتیـــش ئـــو چند ســـای شـــڕی ناوخۆ، ئیشی ئندازیارەكان كمبوو، بیناكـــردن و ئاوەدانكردنوە وەســـتا، ئوەبوو تا سای ١٩٩٩ من بڕوەبری پـــالن و ھاریكاری بووم ل وەزارەتكی خۆمـــان، بۆماوەی س ســـایش لنوان ســـانی ٩٦-٩٩ رۆژان لـــوەزارەت كارم دەكردوو لـــدوای دەوامیش لگـــڵ ژیان خان ب یارمتی دامزراندبوو گروپكمان سرپرشتان و ھژار و لقوماوانمان وەكـــو ھســـتمدەكرد بـــم دەدا، ئندازیارك ھقی خـــۆم لوەزارەت پندراوە، بتایبت كمن ئیشكریش بم ك ندازیارانو ئوەكو لبووم، ن ژوورەوە دابنیشم و رۆژنامت لوبمبخونمـــوە" زیاتر حزم ل پرۆژە و ك یدانی و دەرەوە بوو، بۆیكاری م وەزارەت زیاتر ل ســـتمكرد من لھژوورەوە بســـتراومتوە بب ھیچ ئیش و كارێ، لبـــر ئوە ھومدا زیاتر پشـــتگیری لم گرووپ بكم، ئوەبوو لسای ١٩٩٩ وەكو فیكرەیك متو ئر بگژیان خانـــی ئ گوتمركخراوـــك دابمزرنیـــن دەتوانین زیاتر كاروچاالكی بكین و پیوەندی بركخراوەكانـــی بیانـــی بكیـــن و یارمتیشـــیان لوەربگرین، نوەكو ب تنھـــا پارە لـــ دەومندەكانی ھولر وەربگرین. ئوە بوو سرەتا ئم بپنج ئافرەت، ژیان خان، من، نساری خوشكم و ئافرەتكی مسیحی و ئافرەتكی دیكی بادینی، ركخراوی

روناھیمان لسای ١٩٩٩ دامزراند".* ماوەیك لموبر بوكرایوە ك پرلمانی عراقی ئـــو پارەییی ك ل بودجی ســـای ٢٠٠٧ پرلمان زیادیكردووە، لســـر بنچینی یكتـــر ناســـین و شخســـیی ئـــو پارەییـــی دابشكردۆت ســـر چند ركخراوك، كناوی ركخراوی روناھیشـــی تدا ھاتووە و گوای ئوە (١٢٠) ملیـــۆن دینارتان ئمســـاڵ ل پرلمانی

عراق وەرگرتووە، ئم قسی تاچند راست؟- ئم چند پرۆژەیكمان لســـای رابـــردوودا بـــۆ پرلمانـــی عراقی

ئنجامداوە، لگڵ ئای سیی ئس پی و ركخـــراوی ئن دی ئای ئمریكی، ك یككیان ســـر ب كۆمارییكان و ئوەكی دیكش سر ب دیموكراتكانی ش بریتی بوو لپرۆژەك ،ریكایمئدروستكردنی پردكی پیوەندی لنوان ھاوتیـــان و ئندامانـــی پرلمانی عراقی، پۆژەك چوار مانگی خایاند و دوو ســـد و چل دەورەشی تدابوو ك ھر دەورەیك ســـی بۆ چل كس لھموو چین و توژە جیا جیاكانی كۆمڵ بشـــدارییان تداكرد. نزیكی ســـ چوار ھزار نامـــ كۆكرایوە و پشـــكش ب پرلمانی عراقی كراو پاشان دوو كۆنفرانســـی گورەشمان بســـت، كوەكو مونتدایكی گورە

بوو.ئوەبوو دوای ئوە لچند دانیشتنكی پرلمانی عراقی ئم وەكو ركخراوی روناھی بشداریمان تدا كرد ك تایبت م پرۆژەیئ مافی مرۆڤ، بۆی بوو ببوو ك ئمـــی بپرلمانی عراقی ناســـاند، ئگینا بس ل كوردستان نزیكی س سد تا چوارسد ركخراو پوەكردین پیوەندییان بۆی ،یھو گوتیـــان پارەمـــان لـــ بودجـــی پارســـاڵ ماوەتوە، دەمانوت وەكو چاكی دابشـــیبكین بســـر چند ركخراوكدا، ك ركخراوی روناھیش یك لو ركخراوانی. ئمش سیڤی روناھی و كار و چاكییكانی خۆمان ،وەبوو ھۆكارەككردن، ئ بۆ رەواننوەكو لبـــر ئوەب ك ركخراوی روناھی ژیان خان سرپرشتی بكات، ،وە نییو شـــتانیوەندی بپ مئھروەھا زۆر ركخراوی دیكش لگڵ ئم ھبژـــردران و ئـــم پارەیان

وەرگرت.* سنتری جی كی (JK) ئم ناوە لچییوە

ھاتووە و پرۆژەك گیشت بكوێ؟- ســـنتری (JK) لژیـــان خان و لالتان یوانل ھاتووە، لكژای غریـــب بت، بم ئم ویســـتمان و ناوەك كی ئاســـانی بدەینـــناو

بچووك ب و ئاسان بت بۆ گوتنی.* بـــم برلـــوەی باســـی (JK) بكین، با ئـــو پرسیارەشـــت لبكین، بۆ كـــژاڵ دزەیی، ھســـت ناكن كاركردن ل ركخراوكی مدەنی و پاشناوی عشیرەتی یا ناوچگرتی (دزەیی)

لگڵ مدەنیبووندا تبانین؟- من باوكم و باپیریشـــم ھر دزەین، ،د دزەیییـــمـــژاڵ نامیـــق حكـــ ك یتانـــی دەرەوەش ھول مئخكی بنـــاوی فامیلی و عائیلییوە دەناسرتوەو، وا بزانم ئوە شتكی غریب نیی كوا كژاڵ دزەیی بت یان فن میرانی و یا فیسار ركانی بت، وا بزانـــم كورد فخر ب عشـــیرەتی خۆی بكات خراپ نیی، چونك ھموو وتك تاككانـــی فخرب عائیلی سكی ئخ خۆی دەكاتن، خۆشـــ

و نســـبی خـــۆی لبیـــر نكاتن، یفم بت منیـــش، مـــن كنیســـببنازناوی دزەییاتك دت و قناعتم

بوە ھاتووە. میش، ئ(JK) رینتت سنیسب بســـرەتا زەوییكمان كـــی، نیوەی ،و نیوەشی ھی منكی ژیان خانموسرەتاش ویستمان ك تنھا شونك بت بۆ ئافرەتان و كاتی خۆیان لوێ بسر برن، چونك لكوردستان ھیچ شـــون نی ئافرەت لكاتی دەســـت بتاـــی و دڵ توندی پنای بۆ برت

و خۆی خریك بكات.ئوەبوو لســـر بودجی ژیان خان و خۆم دەســـتمان ب پرۆژەك كردوو بردەوامیـــش كۆبوونوەمـــان دەكرد و شـــتی تازەترمان بۆی زیاد دەكرد، (JK) رینتســـتاش پرۆژەی ســـئلـــ قۆناغی كۆتایی دایـــ و دەتوانم بم ك تنھا لســـدی دوو تا سی كارەكانـــی ماوە و ئســـتا لقۆناغی خـــۆ ئامادەكردنیـــن بـــۆ كردنوەی پرۆژەك و سوود لوەرگرتنی لالین

ئافرەتانوە.* بۆچـــی لناو خـــودی ركخراوەكانـــی ژنان و ئافرەتـــان ركابرییكـــی توند دەبینـــرێ، بو رادەییـــی كـــ ھندێ جار نـــاو و ناتۆرەش بۆ كارەكان و یكتری دروستدەكن، ببۆچوونی تۆ

ھۆكاری ئم چیی؟ ،ی چییـــم، ھۆكارەكناتوانم ب -ناشـــتوانم بم كـــ ھۆكارەكی ھر تقلیدكـــی قدیمـــ. ئافرەتی كورد ھـــر زۆر ل كۆنـــوە مغدوور بووە و باوكســـاالری بســـریدا زابووە، ئافـــرەت ھـــر لگڵ یكـــم رۆژی لدایكبوونیشـــی گر ســـیری دەم و چاوی ئوانی ل دەوروبرین بكیت، ھمووی بخمـــن، ئو خم لناو ھروەھا دەمنتـــوە، ئافرەت دی ھسوكوتی ماوە لگڵ ئافرەت، زۆربی خزانكانی كـــورد جیاوازی دەكن لنـــوان كچ و كوڕەكانیاندا و كوڕەكی بسر كچكی فڕز دەكن و ئم وا دەكات كوا كچك كستی بۆ دروست نبت و خۆی ندۆزتوە.

بۆی ئافـــرەت ھـــر ل ســـرەتادا بزەعیفی دروســـتبووە، كش ئاوای زۆری زۆربـــی دروســـتكردووە، دایككان ئاوایان دروســـت كردوون و ھزییان داوە بكوڕەكی و باوككش كات م ئافرەتئ وە، بۆیمانشھبك دت ناو كۆمـــگاش ھر الوازە، من ئو قســـان دەكم، ب شوەیكی گشـــتی باســـی مســـلك دەكم، ئگینا كۆمگی كوردی زۆر ئافرەتی

..یقوەتمان ھببۆی كات چند ئافرەتك بیكوە كشییان ئو ھموویان كاردەكن كی ك باســـمانكرد، بۆی ك یھھستدەكا برەو پشناچ، ئزیتی كوە یدەداتن، ئ ی دیككئافرەتل خاكانـــ. ئم كشـــی لناو پیاوەكانیشـــدا ھی، پیاویش لناو خۆیاندا زۆر كیفییان ب یكتر نایت و باسیی یكتر دەكن، بم ھی ئوان كان دەبو ھی ئافرەت قس ت بناب

دەب كبۆچیش ھی ئافرەت ،قسببقســـ و ھی پیاوەك نابت، ئمی كردووە كئافرەتان تازە دەســـتمانپبرەو پشـــبچین و مافكانی خۆمان ل كـــقۆناغ وەربگریـــن، چونكـــ بۆی ،رچاویشـــو ب رەتادایســـدروست لنوانیان كرەكانییرببدەب، ھروەھـــا خك و راگیاندن و پیـــاوەكان ھموویان چاوەدرییان دەكن، فن ئافـــرەت دەگی لفن ی كو شـــتانمان ئئافرەتـــدا، ھلناو ،یـــھ ئافرەتانـــدا لنـــاو پیاوانیشدا ھی، بم بۆ تنھا ھی ئافرەتكان باسدەكرت، چونك ئوان كش یمـــری دان، ئر چاوەدژللـــ خاكان، جگ لـــو غریزەی بربرەكانیی ك لنوان مرۆڤكاندا ،یكـــی دیكش خامـــو ئ یھھندێ شتی ناھقیش ھی، ك ھندێ ئافرەت بناھقی و قســـ ھبستن باسی یكتری دەكن، ئم كشكی ر باسی پیاویش بگپیاو ئ ،یمئناشرینی بكات، نابت ختكی رەش بســـر ژیانیدا، بم ئگر ئافرەت كی دیكناشـــرینی باســـی ئافرەتب ،ری حیساب دەبسوە لبكات، ئھرچند ئگر قسك واش نبت، بۆچیش چونك ئافرەت. بداخوەش ئو شت لناو ئافرەتاندا ھی و تۆ

راستدەكی.* كـــژاڵ خان دەتوانـــی پمانبی ك چندی موـــك و ماڵ و پارە ھیـــ، وەكو ھندێ لو ژنانـــی ك بئاشـــكرا دەن، مـــن حزدەكم دەومندترین ژنی كوردستان بم، یا مووك و

ماكم بمجۆرەیو ھندە دەبت؟

- نازانم، ببۆچوونی من زۆر گرنگ نیی كتۆ خاوەنی چند ملیۆن بیت، گرنگ ئوەی ك ئو كس قناعتی بت بوەی كوا چندی ھی. چندی زۆر و چنـــدی كمـــت ھب، ئگر ،تـــۆ ھیچت نیی ،بتـــت نناعقئگر قناعتت ھب تۆ خۆشترین ژیـــان دەژی، بـــم چنـــدی پارەی زۆرت ھب گـــر قناعتت نب تۆ م كستدەكمن واھ بۆی .ھیچت نیی ،و خۆشیت نادات ژمارەكان راستنین وە دەبینیت كبیر دەكاتـــ مرۆڤ كقۆناغ لـــ قۆناغكانـــی ژیان زۆر كمتری ھبووەو زۆر مورتاح تریش بوو. لبر ئـــوە تۆ چندی زیاترت ھب، پ مورتاحتر نابی، بۆ لناو كۆنـــی گڕەك میللیكانی شـــاری ھولر بگڕێ، زۆر خزانی ھژاروو كمدەرامت دەبینی، ژیانكی ســـادە و ســـاكار دەژین، بم حسوودییان پدەبیت چونك ھندە خۆش دەژین، لبر ئـــوەی قناعتییان بژیانی می ئشـــم كناوە، بخۆیان ھئوەی، ئـــو قناعتمان نماوە و دەمانوت زۆر بزوویش پابگین، ك ئم وەكو نخۆشییكی لھاتووە

لناومان.* دوا قســـتان و، ســـبارەت ب ھفتنامی

بدرخانیش دەن چی؟.- سوپاســـی ھفتنامـــی بدرخان دەكین و زۆر بخرھاتنتان دەكین، زۆر خوشـــحابووین بناســـینتان، بگومـــان ئمـــ ھفتنامكی ئوە دەخونینوە، بم حزماندەكرد ئاوا ل نزیكوەش بتانبینین، زۆر سوپاس

و ھیوای سركوتنتان بۆ دەخوازین.

كژاڵ دزەییسنتری JK بمزووان دەكرتوە ٨٦

تابلۆكی پشت مال بشیر ب"٢"ھزار دینار مزاد كرا

بدواداچوون: بدرخان"وفی انفســـكم افال تفســـرون" ناوی ئو تابلۆیی خۆشنووس"مامۆســـتا قیس"ە، ك سای ١٩٩٥ نووسیویتی بشـــیر بـــ"م. دراوە بدیـــاری و خلیل"وتارخونی پیشووی مزگوتی وەندە سازاز.. پاش ئن بســـحھراجخانی لنـــو تابلۆیـــ ئو فا بخ مستوتی شـــر مزگرامبب٢ھزاری چاپی بریمر خۆشنووسكی ل "بدوبدولقـــادر عمخۆر "عخكۆمی خۆشنووســـانی كوردستان ســـانو كموو ئھوە.. بتدەیكدەیـــن رز لـــ دیـــاری و ئایتی قورئان بگرن و ھونری خۆشنووسی چونك ،یتی خـــۆی ھزو حورمر .نی بمك دوانزە ســـاڵ تتابلۆیحیف نوســـخی ئسی فبدرت و

لمزادخان بكدرتوە..

لوەمـــی پرســـیاركی ھفتنامی بدرخـــان، عبدولقـــادر عبدوی ٢٠٠٨/٤/٢٨ خۆشـــنووس گوتی: لـــ فا ھاتمخ مستوتی شمزگك لكاتدەرەوە چاوكم بناو كۆن فرۆشكان گا، چاوم بو تابلۆیی مامۆســـتا قیس كوت، زۆر حپسام، سرسام كرد پرســـیارم لخاوەنكی بووم، ئایا دەیفرۆش، وتی ب، نرخی"٣ ھزار دیناری چاپ"ە، منیش لمكی بـــ دوو ھزار" ئـــم تابلۆی لكاتی شیر لپشـــت مامۆســـتا بخۆی لخوتبكانی ل مزگوتی حسن بزاز ھواســـرابوو، چۆن دەب كوا ئاوا بب نازی ئایتی قورئان و تابلۆیك ك چند كاتك خۆشنووس خریكی بـــت، ئاوا بب رزگرتـــن و گرنگی

پندانی فێ بدرێ". لكۆتاییدا عبدولقادر خۆشـــنووس گوتی: مـــن تنھا دەم: كـــوا رزی

ھونر و دین.

عبدولقادر عبدولی خۆشنووس

ئو تابلۆیی لكاتی نوژدا ل پشت مالبشیر ھواسرابوو

!؟ئامادەكردنى: بدگۆ

ل یـاسھدرخـان چ بـاسب

* رۆژان دەیان وتاری رەخن ئامز عراق كۆماری ســـرۆك لســـر و ســـرۆكی ھرمـــی كوردســـتان دەنووســـرێ، بـــم ئـــوان زۆر وەریدەگرن، فراونییوە، بسینگ بم ئندامكی كارای ســـندیكای رۆژنامنووسانی كوردستان لدوای ئوەی وتاركی رەخن ئامزی لسر نقیبی سندیكای رۆژنامنووسانی كوردستان ل ھفتنامی بدرخان ل نقیبی ســـندیكا بوكردەوە، بدرخان تـــووڕە دەبـــ و لیادی رۆژنامگریی دەســـای ســـدو داوا كوردی، پیامنركی بدرخان ل فرھاد عونی دەكا ك ببۆنی ئو یادە چند وشیك بۆ بدرخان :ونی دەرھاد عم فب ،یڤبپئامادە نیم ب یك وشش قس بۆ

بدرخان بكم!!. * دوو كچـــ برپرس ســـنتركی مانگانـــ ھیـــو رۆشـــنبیرییان ،یانسریین دینار ملیۆن ھشت گۆڤاركیـــش دەردەكـــن یككیان خاوەن ئیمتیازەو ئوەكی دیكشیان

سرنووسرە؟!. * بپی ھواكی سایتی pukمیدیا،

ی بنارمی ئامادەكاری بدەشـــنكۆنتۆڵ، ئو ماوەیی لكوردستان بووە، ملیۆنكـــی، برگدرووییكی ھولر قرزار بووەو رۆژی جھشتنی ھولرو چوونی بـــۆ فۆكخانی خانۆكف ل رگدرووەكر، بولھپارەكی داوای گڕاندوویتییوەو بپی ھروەھا لكـــردووە، خۆی قسی چند فرمانبركی شارەوانی گوای دەشن"٧٥٠م"زەوی لھولر پدراوەو لسریشـــی تاپۆ كراوە، جـــا ئمـــ نازانین ئم قســـیی فرمانبرانـــی شـــارەوانی تاچند

.!!راست*بدرخـــان لـــ مانگانـــوە كـــرا بـــ دوو ھفتـــ جارـــك و ھـــر وتك"لوبنان ل ژمارەیكیشـــی و بیروت"چاپدەكرـــت، جـــا ئم مایی بۆت بدرخان پشكوتنی كی بوودەسانند كچ وەی كئســـرو دیان بگیـــرێ و تیروتوانج ل بدرخان بـــدەن، بم بدرخان پشـــت ئســـتوورە ب نووسران و رۆژنامنووسانی بھوست و الی ،ب ،رۆژان ر بیكا بگ ئاسایش

.!!رۆژان ب درخان دەشبب

* فستیڤای پنجمینی بدرخان، ئمســـاڵ لرۆژانی ٢١-٢٠٠٨/٤/٢٢ وەچـــوو، زۆر بـــڕقاھیـــرە بل وەی كم ئش، بوتووانركس كمسارسوڕمان بوو، ئی سمایھـــاش و ھوشـــی لســـر نكراو ئوانی ســـای پارو ل فستیڤای برلین ھیستریا گرتبوونی، دیاربوو ئمساك عاق ببوون، ركخری ھروەكو قاھیـــرەش فســـتیڤای چندسا، "٥٠"ھزار دۆالر قرزار

نبۆوە!!. * پاش ئوەی"قاسم محمد مستفا" ل گۆشی بدنیاییوە تنھا چوار نزەنگ ـــبدور عســـری لدنامردی نیكردە ئویش نووسی، و ب ١٠ فوســـكاب وەمـــی دایوە لگۆڤاری رۆژناموانی ســـندیكا، خۆشـــییكی لوەدابوو ك قاسم وەی ستافی نووسینرئبد لممحل بدرخان نووسینكی ئوو ستافی نووسین ل بدرخان سیر ناكرت، ئینجا شخی رۆژنامنووسانی كورد بدوو پیری موغـــان، برامان"عزەنگن"دی ئاو دەخواتوە یان نا،

.!!ورەیر برا گو ھئ

كژاڵ دزەیی

دیدار

محمد گۆران

وەیش

بادینانڕ لشدرخانمید بر دەرگای حبتۆز ل

ھفتنامی ھـــواڵ و ھاوتی گوتیان: روداو ســـر بـــ مكتبـــی ســـرۆكی حكومت و ئگر دایكی درۆتان نگاوە، ك بمان پنووسانو رۆژنامناوی ئ

.!وان دەردەچپارەی ئروداو بقادر قچاخ و خكی دەن"نورە ســـر بدەزگای موخابراتی یك ل وتانی حمسعیدحسن وەكو "یدراوســـمۆنیكایكـــی لـــ مكتبی ســـرۆكی حكومـــت وەرگرتووە.ل وەمی ھموو ئمانـــدا، روداو ڕـــگای بزركردووە و

توند یخی حمیدی گرتووە!.ئاخر ئاكۆ قینا، بم حمید لنورەش

پڕپووتترە؟!.ئز لوبوایـــ دام، روداو بھۆی ئو فشـــارە زۆرەی بۆ ناوزڕاندنی سرانی یكتـــی و كســـایتی ســـر بوان، لسرییتی، بدەردی بزاو بچ، گر وانییـــ، ئو ب ئدەبییـــی برامبر حمیـــد نواندوویان، پنجـــا ژمارەی دیكش ترح بۆ ئـــوان، گر ورایان

لھمبر بدران و سرۆدا بیكن!.خۆكـــس بقدمـــن شیشـــی ننـــاوە بجرگـــی حمیـــد بدرخانـــدا، بم

.!قر حقیش ھی ھقس

كورتترین رگا بۆ دەومندبووندیل كارینجی، دەیان پرتوكی لســـر كورتتریـــن رـــگا بـــۆ ھاوڕگرتن، بۆ دەومندبـــوون، بـــۆ ســـرفرازی و دواتـــر نووســـیوە، خۆشـــبختبوون ،ببینـــ كوردســـتانیش برلـــوەی

گولیكی نا ببناگوی خۆیوە!.منیش بپی توانینی خۆم، گیشتووم بـــو قناعت ك كورتتریـــن رگا بۆ رەســـول ب !وادییگ دەمندبوون، بختیـــارم گوت: فن و فـــن گوادن!؟ رۆژە خۆی گوتی: نكرد.ئـــو باوەڕی گومانكم ال دروســـتبووە، ســـیارەكی

عنتیكی ل ژردابوو!. تم ول :یوسف دە بدوباس ععگاندانیـــش ب بخت! بـــم من زیاتر لگڵ بۆچوونكی ســـیروان ناشـــادم ك دە: پیاو گـــر قوڕیش بگرتوە، وەكو لبیـــكا ن نا شـــاخپل بچ

دەشتایی!. گان دەدا ب وەی بزانئ موایپ ،بۆیك؟ بختی دوو ششـــ، بم چیبكم بۆ ئوانی نازانن و گلیش ل بخت و

نوچوانی خۆیان دەكن!!.

مزگوتی خانزاد و ئاودەستی ژنان رۆژی عاشـــورا دەچ ك لریكییمئبۆ پاكســـتان، دەبین دوو ملیۆن كس ســـووە! دەپرســـن ھخو خۆیان لو ئوانیـــش پیدەن: بـــۆ نازانی لو رۆژە چییان بســـر حسن و حوسن مانبۆ، جا ئ :ویـــش دەناوە؟ ئھ

تازەیانزانیوە؟!.ئـــو رۆژە، منیش چـــووم بۆ مزگوتی خانزاد ل شـــقوە، بینیـــم مزگوتی پیاوان و ژنان ب یكوەن! ســـوندتان لســـرم نیی، لماوەی دە خولكدا، سدان ژنی ســـفوور و با پۆشم بینی، ھبوو دەچوو نوژی دەكرد، ھشیانبوو

تنھا دەمیزی!!لـــ ھولریـــش، ئاودەســـتی ژنان، ھرچنـــدە ئســـتا بۆتـــ دیوەخانی ش مانگ لدوای شـــ پیاوانیـــش، ل ب تامان شـــاكر كردنـــوەی ھشـــتا شـــانازییوە دەیگوت، بایی دە ھزاری بریمری میزی لكراوە! میزی شقوەی

میز بوو، ئه..

ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨3بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

ئا: بدرخانمامۆســـتا نازم عومر لسای ١٩٤٧ لشاری كۆی لدایكبووە، قۆناغكانی خوندنی ھر لكۆی تواو كردووەو دار المعلمینـــی ھولریشـــی تواو ت بكـــی تایبیدیمانكردووە، لبدرخاندا، سرەتا سبارەت ب ژیانی منداـــی خۆی لشـــاری كۆی گوتی: دەكـــرێ ئو پرســـیارە لھاوڕیكی مندای من بكـــن، چونك ناكرێ من خۆم باســـی خۆم بكم، بم یكك ك نیزانیب شڕبكاو جنوبدات ئوە مـــن بووم، ئوەی شـــڕی كردب و شڕی بۆ دروســـتكردبم، كازمی برام بووە. سبارەت بژیانی مردمندای ســـردەمش ئو و خۆشویســـتی مـــئ نـــوەی موایـــگوتی:"پلخۆشویســـتیدا ترسنۆك بووین، بم ل خباتی سیاسیی و چكداری نوەی ئم، نوەیكی بوربووەو،

ترسنۆك نبووە". * مامۆســــتا ل ١٩٧٩/٤/٨ بۆ یكمینجار ئوە لالیــــن رژمــــوە زیندانــــی دەكرــــن، دەكرێ تی دەســــتگیركردنتان و پاشانیش ھاتنچۆنی

دەرەوەتان لزیندان بۆ ئمی باسبكی؟. - من لكاتكدا، ل مئمورییتكی حیزبی ل نازەنینوە دەھاتموە شاری كۆی، نامیكم پبوو ك بداخوە، باكی ك بزووتنوەی سۆشیالست ناو یكتی نیشتیمانی كوردستان بوو، تفرەقی تكوتبوو ئوكات، كاری برادەرانی ركخستنی ودەمئ منیش ناوشار بوو، بۆئو مبست ھاتموە ندێ لھ وەی چاوم ببۆئـــ ،كۆیبرادەرانی ركخســـتن بكوت، دیارە ك یككیش دەوری ھبووب لنوان بزووتنوەو یكتی، مامۆستا علی حوز بوو، جگ ل مامۆســـتا علی شـــاری كۆیل ی كوانز، ئوحلـــ بزووتنـــوەی سۆشیالیســـت و كاك بوون: مانـــئ یكتیدابوون، موزەمید، خوالخۆشبووان ســـتاری مامۆســـتا نامیق و عزیز حوســـن، شـــھید ئازاد حمد بوو، كاك باقی عبدولەحمـــان، ھروەھا شـــھید شـــفیق بـــوو، مامۆســـتا محمد ك بوون لشـــب مانت، ئدحم وە كۆیھاتمكان، من ككخســـتنر ك م، كاتك بكیوەندییوەی پبۆئپشوویك ویستم ماوە، یشتمگ ،نیوەڕی كاتژمر"٢،٣٥"دوای بدەم، ھرھندەم زانی چواردەوری ماوەیان گرت و منیان دەســـتگیركرد، سرەتا بردمیان بۆ ھیئ خاس لھولر، دوای لكۆینوەیكی چوپ بۆماوەی ھشـــت رۆژ، ئینجـــا یكســـر بۆ كركووك و ھیئی خاسی ئوێ، مامۆستا عزیز رەســـول ك كادیری ركخســـتن بوو، ئویـــش گیرابوو، ھر ئوڕۆژە كۆم كادیرو خكی دیكش گیران، كـــ یك لوان برا گورەكـــم، ئویش ھـــر ئو رۆژە لدەرەوە دەب و، ماوەمان ئوارە

دەزانن، ك ئویش گیراوە. بۆی ئوخكـــ زۆرەی ك ئوڕۆژە ھموومان بیكوە لكۆی گیراین، مـــن ھســـتمكرد كـــ ئیخبارییمان ی كوانئ موایـــرە، من پســـلئوڕۆژە ئو ئیخباریییان لســـر ئم كـــرد، ئســـتا زۆر ئازادانش لشـــاری كۆی بســـوڕنوە، الف و ین كســـتدەكبدەن. ھل گزافیش ئوان زۆر پشكوتن لچاو ئوانی ك پیـــاوی تكۆشـــرو مانـــدوون، كبناو شـــاری كۆیـــ تدەپڕیت، دەیان تكۆشـــر دەبینیت ك ل رۆژە سختكاندا ب برسیتی و تنوتی و

رووتی لم شاخان قبوویان كردووە، ئمۆبرپرســـیارو كـــ ئوانـــی مسئولیانن، ئوكات ب كسوكاری ئو پشـــمرگانیان دەگـــوت: ئوە ب بـــووە كوڕەكتـــان شـــتبووەو پشمرگ، مگر نانی نبوو، ئاوی

نبوو. ئم لزیندان بووین، سرەتا لشاری ھولر، ھموو ئوانی ك لشاری كۆین، ئوانی ك ل تقتق ژیاون، شاھدی بۆ ھموو ئو كسان دەدەن ك ئش و ئازارو ئشكنجیان دەدان لوەی ك ئاوی گرمیان پدادەكردن، بوتی غازیان پ ھدەواسین، لوەی كارەبان لدەدراو لوەش ك لژووری ئینفرادییـــان دادەنا، لئنجامی ئو دەدران دوو ل ی كـــنجانشـــكئ ھید بوون، كق شقترانی تكۆشتیككیان كوڕی سعید ئاغای كانیبی بوو، ئوەی دیكش كاك وشیار بوو. ئـــوەی مـــن ھســـتمپكرد، زۆمان دەمانزانی ك بشك لوانی گیران ،ختانم خۆشبكخستندان، بر لتنھـــا تنزیمی لســـر ســـاحی ھرمی كوردستان ك ركخستنكانی دەستی لسر دانراب و گیرابت و، ك ئیعترافیشـــیان نكردب لســـر یكتردا، ئوانی كۆی بوون، كچی لھموویان مغدوورترن، سرەبات ب چۆنیتی بر بوونیشیمان بھۆی ئینقالبكردنی ســـدام حوسن بسر ئحمـــد بكرو بوونی ب ســـرۆك كۆماری عراق ل ١٩٧٩/٨/١٢ ســـدام حوسن لبووردنی گشتی دەركرد بۆ زیندانیی سیاسییكان، دیارە ئمشی

گرتوەو بربووین. * مامۆستا دواســــات و چۆنیتی شھید بوونی ســــعدی گچكــــ، كدیارە تــــۆ ئوكات لگڵ ئودابوویت، شھید بوونی سعدی گچك چۆن و

بچ شوەیك بوو؟ - بحوكمـــی تشـــكیلی یكتـــی نیشتیمانی كوردستان، ل یكم رۆژی دەرچوونی بڕزان د. خالید و سعدی گچكو حعفری كاك ئسوەدو یاسین و شرزاد ك ھموویان ئستا شھید بوون، كاك قادر عزیز ئستا ماوە، مانكاك الوكۆ، ئ ،ید كاكس خایكم ھاتنـــ دەریان لســـرەتای مانگـــی ھشـــتی ١٩٧٦ لـــ ئاوەگرد ك مئریاندا ببوێ خبوون، لـــكۆمك پشمرگ ھاتوونت دەرو مین، ئچی بك مئاوەگردن، ئ ل

ل نازەنین رنمایی چند كسكمان كرد، یك لوان، خوالخۆشـــبوو كریم ئاغای نازەنینـــی بوو، یكبوو لو كســـانی كۆمكی ئوانی كرد ك لئاوەگـــرد، وغ و نانی بۆ ناردن، ل نازەنینیش كاك جالل بوو ب دەلیلیان و لئاوەگرد بردیانی بۆ چوەی، لوش كاك ســـالم بھۆی

ھندێ كسوە ناردینی بۆ قندیل. من لو رۆژەوە ئاشـــنایتیم لگڵ ئوانـــ پیـــدا كـــردووە كـــ دیارە پشتریش ھبووە، بتایبتی لگڵ شھید سعدی گچك، كاك سعدی و ســـید كاك ئندامی سركردایتی سۆشیالیســـتی بزووتنـــوەی كوردســـتان بوون، منیش شـــڕەفی ئوەم پبخشـــرا ك ببم ب ئندامی بزووتنوەی سۆشیالیستی دیموكراتی بمرجك من بـــم كوردســـتان، لسرەتا وتم: لچوارچوەی یكتی بزووتنوەی كوردستان، نیشتیمانی سۆشیالیستم قبوو، واتا بزووتنوە بـــووم لبرئوەی یكتـــی بووم، ئوڕۆژەش كـــ بزوتنوە ل یكتی جیا بـــۆوە، من ھر بـــ بزووتنوە ماموە لناو یكتی. شھید سعدی گچك وەكو ئوەی ل زنجیرە درامای ناممان بۆھاتووە :دە گردەلوول تی، بركردایبچیـــن بۆ ســـ دەب ب ش كمیشـــنازەنیـــن داھات، ھنازەنین دادەھات، خكی نازەنین و ك ،وە دەزانزیزیش ئكاك قادر عیك لمنزیـــك بت و لینزیك بم، كاك سعدی بوو، دیارە نھنییكش الی ئوان"ســـارۆ"بوو. ھتا زۆرجار كاك قـــادر عزیـــز دەھـــات بۆالم، دەیگوت: مامۆستا نازم من پموای تۆ تنزیمی، ناوەكـــی تۆم بینیوە الی كاك علی عســـكری، جا ناوەكت یان"ســـاوارە"منیش "یان"ســـاروخچونك"ســـا"یكی، تدەگیشتم، راســـتبوو بم دیاربوو ئوەی دوای ئـــوی ندەزانی ك نـــاوی نھنی من

بوو"سارۆ". شھید ســـعدی ھات بۆالم و گوتی: مامۆستا نازم من پمخۆش چ بناوی خـــۆت چ بنـــاوی مـــن، راپۆرتك بنووسی، چیت پ شكدت ك پویست ،یم ناوچل رگشمزی پت بۆ ھبمن دەیبم بۆ ســـركردایتی. گوتی: ھتا دەچم ئـــوێ و دموە، پاش دوو رۆژی دیك نامكت تواو بكیت

و حازری ك، من ئودەم ل نازەنین مامۆستا بووم، مامۆستا وریا حوزی ی كو مامۆســـتایانبـــوو ل كیھستی كوردانی زۆر بوو، حزیشی ب كوردایتی دەكـــرد، بم گر لم زویـــر نبت، كمـــك تحفووزی ھبـــوو، مـــن و ئویـــش بیكوە بووین لژووركدا، شـــوی دووەم، بیانییكی ك لخو ھسام گوتی: ر خشپو ھوشمامۆستا نازم ئ وەخشـــپ دەھات لبـــن دەرگا، لدی خۆمدا زۆر تووڕەبووم ل مامۆســـتا وریا، چونك ئوشـــوە لگڵ كاك ســـعدی موعیدمان ھبوو ك شو ھاتوە لسر رگا ال بدات ماوەو ،ی خۆمـــی بدەمو راپۆرتمن ئـــ ل وەبوو دوای دوو رۆژ بیســـتم كئدەشت و، شڕكی قارەمانان بووە، ل ئنجامدا كاك ســـعدی شـــھید

بووە. * مامۆســــتا بۆ ئمۆك، دیبلۆماسییتی كورد

چۆن دەبینی؟ - من پموای دیبلۆماسییتی كورد، بئندازەی رووداوەكان لناوچكدا، دەتوانم بم لپلی یكمدای. ئمۆ كورد بۆت سمامی ئمامی پاراستنی یكتی خاكی عراق، دووەم، ئمۆ ركردەكانی كـــورد بۆتـــی ســـماشـــونی ئاشـــتبوونوەو ل یكتری نزیكبوونوەی ھموو دژەكان، سیم، ئمۆ كســـكی وەكو مـــام جالل، ئینساك ك بۆت ھۆی دروستبوونی

ویفاقی ئیقلیمی و دەولی.* بوپیی ك ئوە نونری حكومتی ھرمی كوردستانن ل ئران، پیوەندی نوان حكومتی ھرمی كوردستان و كۆماری ئیسالمی ئران چۆن

دەبینن؟- كۆماری ئیسالمی ئران و ھروەھا ئران چونك ئران لچند زەمنكی دیكشـــدا، بای خۆی پشـــت و پنا بووە بۆ بزووتنـــوەی رزگاریخوازی گلی عراق، جا چ كـــورد چ عرەب چ توركمـــان چ ئاشـــووری و، ھتا شـــیوعی، توانیوتی لقۆناغ جیا جیاكاندا پشت ببست بو كۆمكی ك ئران كردوویتـــی، ئینجا ئران جگ لـــ نیزامكانی، پیوەندییكی ئۆرگانی دروستبووە لنوان خكی ھرمی كورســـتان و ئران، خكی كوردســـتان و ئران لگـــڵ یكتری یكتردا، لگـــڵ ھیو تكویان ھاوكارییان ھی، بـــم لزەمانی كۆماری ئیســـالمییوە تا ئمۆ، من پیوەندییكی باشم دیوە لگڵ ھموو عراقییكی كـــ دژی نیزامی بعس تا لكورد، ھ ل ،شـــیع بووە، ل م ھاوكارییكردنكانیشدا، ئشیوعیی ۆ، كمتـــا ئوە ھرەنگـــی داوەتكوردستان ئازادە یا عراق ئازاد بووە، قۆناغ ل ی كسیاسیان نو الیئجیا جیاكانـــی دژایتیكردنی حوكمی عراقـــدا ھـــاوكاری و یارمتیدانیان ویســـتی بوە پر برامبدیـــوە، ب ویستی بوەكو پن ،یوەھدان چاك ،گیراوی بووبكربوون و بستواب زگاریكردن لنـــدازەی پارئب بۆیســـربخۆی وت، ل سربخۆیی و بیركردنـــوەی بۆچوونكانـــدا بۆ پاراستنی برژەوەندیی گشتییك،لو چوارچوەیدا من پیوەندییكی باش دەبینم لنوان كۆماری ئیسالمی ئران و حكومتی ھرمی كوردستان، ئران تو ریتانیا تاكمریكاو بدوای ئللم ناوچی كنونرایتی ھرمی كوردســـتانی قبووكردب، لكاتكدا ،ناوی كوردستان ب كتوركیا ی لتوركیا رگی لدەگرێ ك ل سنووری

برایم خلیل بپڕتوە. * مامۆســــتا چند جارك كورد شۆڕشی كردووەو نیمچ ئزموونكی بۆ خۆی دروستكردووە، بم لپاشان كش رەواكی گیشتووە ببن بست و ئزموونكی ھوەشاوەتوە، تۆ چاوەڕی چی لم ئزموونی ئوجارەی كوردســــتان دەكیت، ئایا جاركی تر گومانی ببن بستبوونی كشی

كورد دەكرێ؟ - من مترســـی وەستان و بن بست ناھنمدەر، خـــۆم لبیـــری بوون ئـــوەم بۆ بنووســـی، حزدەكـــم ،دەرووندایكم لخسی خۆم ترسشنوەك لبرئوەی ناتوانین خبات بكیـــن چونك خباتمـــان كردووە، ئگر ئستاش بمنین بۆی دەكین. من پموای كورد دەب وریا بت نبادا جاركی دیك، ویفاقی ئیقلیمی لسر ت، چونكواو بحیســـابی كورد تـــلئنجامی كۆتاییدا ھموو كشكانی یی ســـنوور ھشـــك ،یھ كـــ یوت ھی نشك ،ر دەبچارەسقابیلی ئنجامكی ،ردەبچارەسچارەســـر بوون، بم دابشبوونی كـــدا كر جوگرافیایســـكـــورد لبشـــكانی ب برعرەب و فارس و وانك لوتووە، ھیچ كامتورك ك ی دیككشـــب ك ـــی نییـــقبووببت ھۆكاری ئوەی ك كشـــی بۆ ئیقلیمی ویفاقی بۆی دروســـتبكات. لناوچكـــ وەكـــو چۆن كشـــی فلستین و ئیسائیل ھی، كشی شدوایین ك ،یئیرھاب و تیرۆر ھ

لناوچك، كشی كوردە. دەب دیبلۆماســـیتی كورد ئاســـتی ـــت، بتوانبوەندە ھوشـــیاری ئسرمایگوزاری بكا لو گۆڕانكارییانی دێ، بتوان ل مسحت و قازانجی رمایســـ واوی بكا، تاكخۆی تـــگـــوزاری، یاخود تاكـــ فاكترێ بۆ ســـرمای گوزاریكردن، بۆ زەمانتی ئو ئاییندەی ك مـــن و تۆش حزی لدەكین، ئو حـــزەی ك كیان بۆ وە گرنگبۆمن ئـــ ،كورد دروســـتب م گۆڕانكارییانلـــ چۆن بتوانی كخزمتگوزاری بكی و بتوانی ك پشكت

بركوێ. بـــالی منوە ئگر بتوت پشـــكت ك یـــك ھكار وێ، دەبركـــببیكـــی، ئگـــر ئـــوكارە نكی یاریـــت پدەكـــن، كارەكش چییو زەمانتكـــ چۆن، بـــر لھموو شـــت، یكبوونـــی ریزەكانی گل، دووەم، دروســـتبوون و بھزكردنی ناوەنـــدی بیـــاری سیاســـی كورد، نوەكو بیانی ئمریكا بیربكاتوە، ب جیاوازی بیـــرو ڕا لنوان بڕز مسعود بارزانی و جالل تابانی، :نجامدا بئك بكا لیاریی دەتوانئگر كورد یكبن ھموو شـــتكتان بۆ دەكم بـــم یكنین. نخر، تۆ كی كورد یپیشـــانبدەیت، ب دەببۆ، بۆم ناكیت، ك ئمۆ دەردەكی رابردووی كورد، عرەب گرتوویتی، كـــ عرەبیش گرتوویتـــی، ئگر ئنانینـــی نبت، دەبـــ دوعایك بكیت، قد دوژمنكانمان رك نبن، دووژمنكانمان ركبوونـــی چونكـــ

.مكدانی ریزەكانی ئھۆی ت تدەب* مامۆستا نازم چند زمان دەزانیت؟

- وەھی من زۆر شت دەزانم و ھیچیش نازانم، مـــن زمان زانیـــن بوجۆرە لكنادمـــوە ك زمـــان دەزانم، بم بو مانایی ك دەتوانم لبوارەكانی كاری خۆمدا ببكم، جگ ل كوردی، عرەبی و فارسی دەزانم، ئینگلیزیش كم كم دەخونموە، ھۆندیش دوو

قۆناغی خوندنیم بیوە.

ئران تاك وتی ناوچكی ك نونرایتی حكومتی كوردستانی قبووكردووەمامۆستا نازم نونری حكومتی ھرمی كوردستان لتاران:

رەوەند - نۆرنبرگداری میلله تــــی كورد لــــه نۆرنبرگ، بگه ی ٣ی جــــاڕی گه ردوونــــی مافی مرۆڤ به كوردی الی داره كه وه نوسراوه (ھه موو كه سك مافی ژیان و ئازادی و

ئاسایشی خۆی ھه یه ).شــــاری نۆرنبــــرگ که له مــــژووی مرۆڤایه تی بــــه دادگا به ناوبانگه که ی ناســــراوه ، لــــه و دادگایــــه نازیــــه ئه مانه کان کــــه یه کک له گه وره ترین مرۆڤایه تیان میــــژووی تاوانه کانــــی ئه نجام دا له به رده م ده دگایه کی تایبه ت و نونه ته وه یی خرانه ژر ده ســــه تی

به نده کانی دادی یاسای مرۆڤایه تی.ھه ر له م شــــاره که یه ککه له شــــاره گه وه ره کانی ئه مانیا رۆژی شــــه ممه ٠٣,٠٥ دارــــک بۆ میلله تی کورد چندرا و تیایدا چه ندین که ســــایه تی ئه مانی شاره که ئاماده ی مه راسیمه که بوون که

به به شداربوونی نونه رانی شاره وانی نۆرنبرگ و یه كتی نیشتمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان و حزبی شیوعی كوردستان و ڕكخراوی كۆمكارو ڕكخراوی میدیا ڤۆلكس ھاوس و یانه ی كوردی نۆرنبــــرگ و ڕكخراوی مافی مرۆڤی كورد له نۆرنبرگ وخه کانکی زۆری کوردی دانیشــــتووی شاره که ئه م

رۆژه وه ک ئاھه نگک به ڕوه چوو.له به شــــیک له مه راســــیمه کان و بــــه ڕۆژنامه نــــووس ده ستپشــــخه ری شه ھاب عوســــمان و به ئاماده بوونی ئیبراھیم کورد ناســــراوی که سایه تی جــــه الل چه ندین دیاری پشــــکه ش به ئاماده بووه ئه مانه کان کرا که یه کک له مانه مدالیای به درخان و رۆژنامه ی کوردســــتان بوو که لالین د. كمال فوئادەوە ئامادەكراوەو ده زگای چاپ و بوكردنوەی به درخان چاپی كردووه .

نورنبرگ..رۆژنامه ی کوردستان به شداری مه راسیمی ناشتنی

داری میلله تی كورد ده کات

ل نۆرنبرگ دەزگای بدرخان بشداری مراسیمی داری میللتی كورد دەكات

نازم عومر - ٢٠٠٨

چیمن ساح

کارکردنـــی ژنان، شـــتک نیه به ســـه یر مابته وه !! سه یر ئه وه یه که دوا ده که وین ! له وتی ئمه دا زۆر جار ده که وینه به ر شۆکی ئه وه ی ده زگا رۆشنبیری و رۆژنامه وانییه کان، ده که ونه وای خه که وه ، جا له کۆمه گایه کدا که دوا که وتووب و ده زگای رۆشنبیری له دوای

خه که وه ب ده ب چی رووبدات..بـــۆ نموونه له ســـوپه رمارکته کاندا کـــه له دووس سای دواییدا، گه شـــه یان کردووه و بوبوونه تـــه وه ، به ده یـــان کچ کارده کـــه ن و به چه ند شـــه فتک له به یانـــی زووه وه تا دره نگانی شه و ره نج ده کشن و ماندوو ده بن، له پ راپۆرتک بو ده کرته وه ،کچان بۆ له بازاڕه کان کارناکه ن ؟ یاخود، نموونه ی ژن که شت ده فرۆشن ! یان، له کاتکدا زۆر به رله وه ئه و کاره ده ســـپکراوه و پویســـت نـــاکات عاجه یه ب بکرێ و ئه و که ســـه ی که ده یـــکا، تووشی پرسیار بکرته وه الی خۆی له کاتکدا کارکی زۆر شـــه ره فمه ندانه ده کات و بژوی ژیانی خۆی په یدا ده کات، ئـــه وه جگه له وه ی کۆمه گا ده ڕه نگن و پشی ده خات، ئه وه چ جای که ال وتاندا و له وتانی ده ورووبه ری

ئمه پرسیارک نیه له سه ر ئه وه مابته وه .ده کرێ ئه و پرسیارانه به شوه ی تر بکرن و که سه کان یاخود کارکه ره کان ئاسایی بکرن، نه ک عه جایه ب،راســـته که باس ده کـــرێ به سه لبی باس ناکرێ،به کو ده کرێ به نموونه ، به م ئه و نموونه یه له شـــتکدا ده ب که زۆر سه یر ب، نه ک تۆ کاری ئاسایی الی خه کی

سه یر بکه ی .. بۆ نموونه له قه زای شوف له لوبنان،کچکی ٢٦ ســـاڵ کاری پینـــه دۆزی ده کات، لـــه به ر ســـه یری ئـــه و کاره ی ھه ی بـــژاردووه ، زۆر جـــار ده دونرێ و، به م ھه مـــوو دوکانکی وته کـــه کچ و ژنی تدایه که یـــان خاوه نین یان بۆ یه کک کارده کـــه ن... که م دوکان ھه یه که ژنان و کچان کاری تدا نه که ن،،، کارکی زۆر ئاسایی و ئاسانیشـــه له به ر ئه وه ژنان زۆر حه زی پده که ن و بـــه پچه وانه ی ئه وه ی الی ئمه که زۆر کاری ئاســـان ھه یه ته نانه ت کچانی که متـــر خونده واریش ده توانن بیکه ن و پگه یه کی ئابووری بۆ خۆیان دابین بکه ن، به م لیان ســـه یر کراوه ، له وانه ی به سه دان کچ له و بوواره دا کاربکه ن، به م پاش ده سای تریش رۆژنامه کان ده که یته وه و ئه و ناونیشانه ده بینی که له سه ره وه باسمان کرد، له کاتکدا ده توانرێ به شوه یه کی ترو به رپرسانه باس

بکرێ ."مرنا " له دوکانکی فرۆشتنی بۆنی گرانبه ھا و که لوپه لی ئه نتیکه دا له به یروت کارده کات، زۆر به رووخۆشی کریاره کان به ڕێ ده کات،وتی " من ماوه ی پنج ســـاه بـــۆ کۆمپانیایه کی به حرنی کارده کـــه م که ٧٥ لقـــی جیاجیای ھه یه ، من به ڕوه به ری ئیداره ی لقی لوبنانم ئـــه م که لوپه النه له الیه ن کۆمپانیاکه وه دن، کاره که م زۆر خۆشه و ھیچ ناڕه حه تییه کی تیادا

نابینم،."وتی "پم سه یره ده ن له وتی ئمه ژنان که م کاری فرۆشـــیاری ده که ن، چونکه یه ککه له و کارانه ی که بۆ ژنان زۆر خۆشه و به ئاسانیش

ده توانی شاره زایی تدا په یدا بکه ی ."ھـــه ر له مباره یه وه تاریـــق عه مار خاوه نـــی کۆمپانیا ی (ئارا ) لـــه به یروت وتی " ماوه ی چل ســـاه ھه موو جیاوازییه ک لـــه کارکردن له وته که ی ئمه نه ماوه ته وه ، ئه و شـــتانه پرســـیار ھه ناگـــرێ و فه رمانبه ره کانی ئمه ساێ چاره کی مینه ن و به وپه ڕی باشی کاری خۆیان ده که ن و، ھیچ له بیری ئمه دا نه ماوه بن ئه وه نره یان م بۆ ئه و کاره ده ســـت

ده دات یان نا ."

دیدار4ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

ئا: بدرخان ســـبارەت بـــ راگیاندنی یكتی نیشـــتیمانی كوردستان بتایبتی لھولرو، براوردكردنی ب سانی دوای نوەدەكان و راپڕین، ھروەھا ئو كشو ئاستنگانی ك حای حازر ھیانو تی ككیاندنی یی راگندو كادیرانو كارمئلھولر كاردەكن، لگڵ چندین پرســـیاری دیكـــش، ل ھفتنامی بدرخاندا رووبڕووی ویش زۆر راشـــكاوانوەو ئد كرایحمتوانـــا ئوەمی یك بیكی پرســـیارەكانی بدرخانی دایوە. سرەتاش لوەمی ئو پرسیارەی كوا بۆچی نووســـران و رووناكبیرانی كورد ھموویان ھاوڕاو كۆك بوون كات ك مووچی رزلنانیان بدرا، بـــم ئو ھاودەنگیی كـــ لبرامبر رزلنان ھیانبوو برامبر ب ھبجو ئنفال

نیانبوو، توانا ئحمد لمبارەیوە گوتی: - ژیـــان و گوزەرانی نووســـرانیش بشكی گرنگی ژیانیان، نووسرانیش ھقی خۆیانو پویســـتیان بژیانی تایبتی خۆیان ھی، چونك ئمش ب بشكی پویست ل داھنانكانیان دادەنرـــت ك بژـــوی ژیانیـــان بۆ دابینبكرـــت، بۆی مـــن پموای كوا رگری لب توانـــر نر گـــنووســـمافكانـــی تایبتی و خـــۆی بكات، ناتوان برگری لمافی كۆمگایكیش

بكات. یكیش ھدەنگییوا بن كـــســـت ناكـــھ *لنوان نووســـران و رۆژنامنووسان لبرامبر ئـــو توافوقی كلنـــوان یكتی و پارتیدا ھی، بوەی ك ســـندیكای رۆژنامنووسان بۆ پارتی و یكتی نووســـرانیش بۆ یكتی بت، تۆ پتوانیی ك ئم توافوق كاریگری بۆسر داھنان و برھمی نووســـران و رۆژنامنووسان

ھبت؟ ،یری خۆی ھوە كاریگنیاییدب -بم ئگـــر بچاوكی واقیعییانش ســـیری مســـلكان بكیـــن، من بوافوقیش نر تگوا ئك موایپگـــر ھبژاردنك لنو ســـندیكاو ئـــوا ھر ركخـــراوەكان بكرـــت، پارتی و یكتی زۆرینـــی دەنگكان بدەســـتدنن، ئگینا وەكو مبدەئو پرەنســـیپ پموانیی كـــوا توافوق كاركی باش بت، بـــۆ ئم قۆناغی كوردســـتان رەنگ بۆ چارەسركردنی ی كوردســـتان كنـــلم درزو كئـــلئنجامی شـــڕی ناوخۆی پارتی و یكتی دروستبووە، لوانی كاركی باش بووبـــ و كاریگری باشیشـــی ھبووە ك وایكردووە تا رادەیكی زۆر ئاشتی بچســـپ و لكنزیكبوونوەی

.بزیاتر ھ م وەكو گوتم: وەكو پرەنسیپ رەنگبپویســـت بوە نكا ك ھمووجارێ كم مادامین، بوافوق بكت مئل سندیكای رۆژنامنووسان كراوە، ك حیزبكانی دیكی كوردستانیشـــی تدای، خۆی نووســـرانیش ھر بم شوەی دەبت، ئم وەكو گربستك

ب رەزامندی ھردوو الیان كراوە. * راگیاندنـــی یكتی لھولر ل نوەدەكان بڕادەیك بھز بوو ك زۆرجار وا ھســـتدەكرا ببـــ ركابربت لم شـــارە، بـــم وا نابینن ز بووبھ ســـتا بـــبۆ ئ یاندنم راگئ كـــ كـــ حیزبـــك راگیاندنـــی لبرامبـــر و دەستداربت لكوردســـتان، الوازییكی پوە دیاربت، ئوە ھـــۆكاری الوازبوونی راگیاندنی

یكتی لھولر بۆچی دەگڕننوە؟ ی كو رووداوانوە ئـــنیاییدب -لكوردســـتان روویاندا بھۆی شڕی ،یرییان ھكاریگ مانناوخۆوە، ئ

الینكی دیك لســـانی نۆوەدەكان ئزموونك ھبوو، ئویش ئزموونی رۆژنامگریـــی حیزبی بـــوو، بم رۆژنامـــی ئســـتا ختانخۆشـــبئھلی ھیو، دەزگای ســـربخۆ تا رادەیك لدەرەوەی دەستی حیزب نـــدێ جار كھ ،ن، راســـتكاردەكســـیر دەكیت، ئاســـتی راگیاندنی حیـــزب چ یكتی و یاخـــود پارتی وا دت برچاو كوا ئاستكی دابزیوە، بم بپچوانوە، من وا ھستناكم حیـــزب راگیاندنـــی ئاســـتی كـــ ی دیكناك كو كۆمت، بزیبداب ،یی ھو بۆشاییئ دروستبووە كھموویان بیكـــوە پی دەكنوە، ئگر راگیاندنـــی یكتی لھولر ھشـــتای لســـدا نـــوەدەكان لئو بۆشـــاییی پكردبتوە ئســـتا كۆم كنای دیك ھن بھاوبشی لگـــڵ راگیاندنی یكتـــی و پارتی ئو بۆشـــایی پدەكنوە، لڕووی راگیاندنی پشتر دامزراوییوەش، نار دروستبووەو كولھتی لكیگرنگكانی راگیاندنی یكتی ھمووی لھولر بوو، رۆژنامی كوردستانی كانی دیكنار بوو، كولھنوێ للھولر بوون، بم پاشان بھۆی شڕی ناوەخۆ بۆ ماوەیك راگیاندنی یكتـــی لوشـــارە دابـــاوەو دواتر سرلنوێ دەستی بكاركردن كردۆتوە یك ھزراوەیگومان داموشارە، بلتوانیوتی تا رادەیكی زۆر كاریگری

خۆی ھبت. بدنیاییوە كم و كوڕی لخۆشمان ھیـــ، لوانی بشـــكی ئو كم و كوڕیان لـــڕووی خزمتگوزاری و كشكانی خك و گواستنوەی ئو رەنگ ،یھ ی كـــرووداوو گرفتانئم كم و كوڕیمان ھبت، لڕووی تقنییوەش جگی داخ ك عقیتی ویستپ وەی كوەكو ئ مسیاسی ئسیری راگیاندن ناكا، تائستا ئو بودجیـــی كـــ لحیزبكانوە بۆ موایرخانكراوە، من پیانـــدن تراگ

.مكی زۆر كیبودج

* ســـبارەت بو پرسیارە دەن چی، ك لناو خودی برپرسانی یكتی لھولر، ھندجار گلیـــی و گازاندەی ئوە دەكـــرێ ك دەزگاكانی راگیاندنی یكتی وەكو پویست ھاوكاریان ناكن و ودیـــدارو كارو چاالكییكانیان بو ناكنوە، ئایا بۆ بوكردنوەی ھوای برپرسكی یكتی وانـــی دەور دەبینـــوەری رۆژنامـــر، پولھل

یاخود پوەری دیكتان ھی؟- مكتبی راگیاندن برپرس لوەی ك سیاستی گشتی راگیاندنی یكتی دابژێ، ئویش ل سكرتری گشتی و مكتبـــی سیاســـی بیارەكانی بۆ دت، سیاستكی ھی گشتی دت بۆ مكتبی راگیاندن، وردەكارییكانیش كناكانـــی راگیاندنـــی یكتـــی ك مئ ن، بۆ نموونی دەكجبجلھولرین رەنگ برپرسی مبند یا وەزیرك یا ھر برپرسكی دیكی حزبی، رەنگ ك كۆبوونوەیك دەكات لگڵ كۆمیتكانی خۆی یا بڕوەبرە گشـــتییكانی خۆی یـــا ئندامكانی واڵ، چونكھـــ ناكات مخـــۆی، ئئرككی سرشانی خۆیتی، وەزیرك كـــ لگڵ بڕوەبرە گشـــتییكانی خۆی داننیشـــ، ئیـــش و كارەكانی وەزارەتكی خۆی بڕوەنبات، ئی ند كاتبرپرســـی مبۆ وەزیرە؟ بكۆبوونوەیك لگڵ ستافكی خۆی یا كۆمیتكی خۆی یا ركخستنكانی خـــۆی نـــكا، ئـــی بۆ برپرســـی

مبندە؟. بۆی ئمان نابن بھواڵ، بم ئگر وەزارەتكی یكتـــی، یا مبندكی ئوكارە لدەرەوەی كاركبكا یكتی رۆتینیانی خۆی، ئوە پموای دەكرێ بب بھواڵ، ھروەھا گرفتكی دیكی راگیاندن لناو یكتی و حیزبكانی دیكش، ئوەی ك سروشـــتی كاری راگیاندن ئاوھای ك ھموو كسكی ســـربم حیزب خۆی ب برپرسیار راگیاندنـــی لبرامبـــر دەزانـــحیزبكـــی، مبندەكانی یكتی، مانتی، ئككانی یبكتو مكۆمیتھمووی بشـــوەیك لشـــوەكان راگیاندنی برپرســـیاری ب خۆیان

،ك باشالیل متی دەزانن، ئكی چونك ،خراپ كی دیكـــالیم لبھموو الیـــك رەنگ ھقی ئوە بدات بخۆی كوا تداخول ل كاروبارەكانی راگیانـــدن بكات، ك ئمـــ زۆرجار وادەكا، ك ئیشكال ل ئیشوكارەكانی

ئم دروستبكات. *پتانوایـــ كـــ لكوردســـتان دەزگای ئازاد یا

رۆژنامی ئھلی و ئازاد ھبت؟. - من پموای كـــوا رۆژنامی ئھلی ھیـــ، ئزموونـــی رۆژنامگریـــی موایم مـــن پبـــ ،یھلـــی ھئ دەرەوەو نلـــ ك نیھیچ رۆژنام ،ناوەوەی كوردســـتان ئـــازاد نییلچونكـــ ھـــر رۆژنامیك شـــوازو ھیو خـــۆی كاركردنی ســـتایكی بشـــوەیك لشـــوەكان دەیوت كاریگری دابنت لســـر دەســـتی سیاســـی، ئم خۆی لخۆیدا وادەكا ك ھكی گشتی كاركردن و سانسۆر

بۆخۆت دابنی. ب مـــن پموای ك لكوردســـتان ،یھلی ھریی ئگزموونی رۆژنامئلوانی ك ب فرۆشـــی خۆی، خۆی بڕوەببـــات و الینكـــی دیاریكراوو رەسمی نب ك ئم رۆژنامی بڕوە

ببات. * لھیچ دنیا نبـــووە ك ئندامكی مكتبی سیاســـی رۆژنامیكی تایبـــت بخۆی ھبت، مادامكـــ ئـــو حیزب ئۆرگانـــی تایبتی خۆی ھبـــ، تۆ پتوانییـــ كـــوا رۆژنامی"چاودر و ئاســـۆ"رۆژنامی كوردســـتانی نوێ ك ئۆرگانی

یكتیی، الواز كردب؟ -كوردســـتانی نوێ، ناكا ئۆرگان. من پموای روودان و كشـــو گرفتكانی كوردستان ئوەندە زۆرن، رۆژنامیك بتنیـــا دەرەقتی ھمـــووی نایت ك قســـی لســـر بكاو چارەسری بۆ بدۆزتـــوە، بم ئوپرســـیارە باشـــتربت، بكیت لخۆیان رەنگكسك ك ئندامی مكتبی سیاسی ،یكی دیكتی یا پارتی یا حیزبكیراگیاندنی حیزبكی بـــ قناعت خـــۆی ناكات، دەچـــت دەزگایك یا بڕاستی مئ دەردەكا، رۆژنامیك

مایی پرسیارە. * تـــۆ پتوایـــ ك لكوردســـتان، نووســـر یا

رۆژنامنووسی ئۆپۆزیسیۆنمان ھب؟ - لناو نووسر و رۆژنامنووسانیش بڕاستی جیاوازی ھی، نووسركی وەكـــو بختیـــار علی كـــ خاوەنی ،ورەیگ رۆشـــنبیری پاشـــخانكی پیاوكـــ دەتوان ك دەستنیشـــانی كۆمـــ كشـــو گرفتـــی كۆمگا بكات، ئویش بھۆی ئو باكگراوندە قس تی دەتوانیھ ی كرۆشنبیرییبكات، بم زۆرجار كۆلك نووسرك دـــت، یكســـر دەیوت الســـایی بختیار علی بكاتوە، بھمان ریتم و شوازی بختیار علی قسان دەكاو رەخن لدەســـتی سیاسی دەگرێ، بۆی دەســـتی سیاســـی كوردستان رەنگ حیسابك بۆ قسكانی بختیار ،ریـــوان وریا قانیع دابنلی یا معبم بچ پوانیك ھمان حیسابی رەنگ ك بـــكات كروان بۆ نووســـ وە، رەنگتندبخوبیشی ندوو كتئزموونی نووســـینی خۆشـــی باش نبـــ و نزان كـــ وتارەكی خۆی بشوەیكی باش و پوخت بنووست، لوانی زۆر نووسر بوغزی ئوەش لدەست بكن، ك دەستی سیاسی

كوردستان بھمان قورسایی بختیار علی گوێ لوان راناگرت.

* گلیی و گازاندەیكی زۆر لرەو لوێ لالین كارمندانـــی ھولـــر تیڤـــی لئـــوە دەگیرێ، وەكو خۆشـــیان باســـی دەكن تائستا رژەیكی زۆری كارمندانـــی ئو كنا دەســـتیان لكار كشاوەتوە، ب بۆچوونی تۆ كم و كوڕی لكام

التان، ئوە یا ئوان؟- رەنگ ئم پویســـت بكا بوردی قسی لسر بكرت، لدوای ئوەی كـــوا مكتبی راگیاندنـــی یكتی بیـــاری ئوەیدا، كـــ لقی ھولری موە، ئتیانـــدن بكربی راگكتم جبمان جتو سیاســـھاتین و ئكرد ك مكتبی راگیاندن دایشتبوو، بۆی لئنجامی كاركردنی رۆژانماندا ن رەنگڤایان و ھھاوڕڵ زۆر لگلھبوونی بووبین، ئیشـــكال تووشی ئو ھموو ئیشكالش، من ناموت ھمووی بوردی یك بیك قسیان بك ئامادەنسم كم، بر بكسلكاری خـــۆی جبجـــ بـــكاو كاری راگیاندن وەكو كاری سیم و چوارەم سیر بكات، بڕاســـتی لرە شونی تلڤزیۆن لبرئـــوەی نابتوە، كاركی رۆژانی، من ناتوانم ھواك ك ئستا ھی، دوای بخم بۆ رۆژكی

.دیكئم گرفتی سرەكی ئمی، بشكی زۆر لـــو كارمندانی ك لتڤزیۆن كاردەكن، دوو دەوامیان ھی، دەوامی تلڤزیۆن بـــ دەوامی دووەم دەزانن، بۆیـــ ناچارین تا پكـــی كارەكانمان نكوت، سیســـتمك بۆ كارەكانی ك كســـركیـــن و ھخۆمـــان دابن مو سیســـتڵ ئگت خۆی لتواننبگونجن، ئم ناتوانین لبرخاتری ئـــو سیســـتمك بگۆڕیـــن. لبر ئوە ناتوانم باســـی یكـــ بیكی مگرفتی ئ وەیم، ئكان بكتحالـــدەرەوەی ئگینا ئـــوان، لگڵ ئـــوەی ك گوتم: ئـــوان ھرچییك بن، درۆ دەكن و ئوقســـان ھیچی راست نین و ل درۆیكی گورە ھیچی كت زۆرجار بـــاس ل ،نییـــ دیكتـــوول و دژایتی و چی و چی دەكن، ك ئگر وردەكارییـــكان باس بكم دنیـــات دەكموە ك ئـــوان زەرەر لسر وردەكارییكان رەنگ دەكن، كسایتی خۆیان و كارەكانی خۆشیان بووەست و لسر كاری حیزبیشیان وقسانم وەكو گوتم: ئب ،بوەست

.نیی ك زیاتر ھیچی دیكدرۆیلئســـتاش تیڤی ھولـــر رۆژ بڕۆژ لبـــرەو پشـــڤچوونو لچندین راپرســـیدا، تلڤزیۆنی ھولر پلی یكمـــی بدەســـتھناوەو لچندین دانیشتن و لسندیكای رۆژنامنووسانی راگیاندنی كوردستان ك برپرســـی ھموو حیزب كوردستانییكانی لبوو بشـــاھدی ھمووان لوێ باسكراوە كـــ تلڤزیۆنی ھولر، باشـــترین تلڤزیۆنـــ لھولـــر، لـــڕووی م كوە دەتوانم بباری گوزەرانیشـــدوای ئوەی ئمـــ ھاتووین مووچی كـــردووە، لـــ ٩٠٪زیادی كارمندان جا نازانم گرفتی ئـــوان چیی؟ تنھا ئوەی ك ھندێ كس بیاری ئوەی داوە كـــوا كارنـــكات، بیاریانداوە ئو سیستمی ك مكتبی ناوەندی راگیاندنی یكتی دایناوە دەب لگڵ

.وان بگونجئ

زۆر نووسر لوە توڕەن، دەست بقد بختیار علی گویان بۆ ناگرتتوانا ئحمد برپرسی نووسینگی ھولری ناوەندی راگیاندنی (ی.ن.ك):

شھریار ئسدی: زۆرترین بینری فیلمی (گردی پیرۆز) بازرگانی بووئا: بدرخان – بھاوكاری فرزین كریم

شھریار ئسدی ونگری سینمایی ئستا ل كوردستان بمبستی تواو كردنی كاری ونگرتنی فیلمی سینمایی (كواتا چـــاوەڕێ ب) ك لدەرھنانی (جوان بامڕنی)ی، شھریار ئسدی لدایكـــووی (١٩٦٠) ەو، خۆی گوتنی ســـینما بشـــوەیكی ئزموونـــی فربووە لڕگای باوكیوە ك ئیبراھیم گوستان و یكك ل دەرھنرەكان و

ونگرانی سینمای ئرانی.* چۆن پناسی سینما دەكی؟

ڕووی راستییخستن ما واتسین -كۆمیتیكان.

* برای تۆ كورد سینمای ھی؟- برای من ھموو شونك سینمای بك ژیان ھنر شـــوھل ،یـــھ

.ماش دەبسین* ئــــو فیلم كوردییانی ئســــتا برھم دت

ھمووی دەچت قابی سینماوە؟- بشوەیكی گشتی ناتوانین بین، ھندك فیلم ھی ك دەڕوات خانی وكاتما ئم ســـینوە بـــســـیك

سینمای ك وەكو پشتر گوتم باسی واتگا بكات و بكانی كۆمراستیی

مای ھموو كسكوە.* تا ئســــتا كارت ل چند فیلمی ســــینمایی

كردووە و كام فیلم وای كردووە بناسریت؟- من لسای ١٩٨١ دەستم ب سینما كردووە بشوەیكی پرۆفیشناڵ، لو كاتیشـــوە تا ئســـتا یارمتی دەری یكك ل باشترین ونگرانی مژووی ،الر بوومحمودی كران ممای ئسینلو ماوەیدا مـــن كارم ل (٨٠) فیلمی ســـینمایی كـــردووە و یارمتیدەری بووم، لســـای (٢٠٠٠)ەو تا ئستا من ب شوەی ســـربخۆ (١٥) فیلمی ســـینمایم ونگرتـــووە، (٤) فیلمی كوردی لوان (٢)ی بۆ بھمنی قوبادی بوو، فیلمكی تـــری كورتی بھمنی قوبـــادی بنـــاوی (دەف) و فیلمكی تری بـــۆ خاتوو شـــیرین جیھانی كفیلمكی بڕزە سبارەت ب ئنفالی ژنان، ھروەھا فیلمی جوان بامڕنی ك جی شـــانازی من ئیشـــی لسر دەكم، من ھمـــوو فیلمكانم خۆش

دەوێ بم ئـــو فیلمی كبۆمن زۆر جی شانازی ب یارمتی دانی ھاوڕی خۆشویستم بھمنی قوبادی فیلمی و فیلمئ ك ،(نكان دەفكیســـ)بووە ھۆی ئوەی من لدنیادا بناسرم و لزۆر شونی دونیا من كاندید كرام بۆ باشترین ونگر ل فیستڤا جیا

جیاكانی دنیادا.* بو پیی ونگریت بۆ چند فیلمك كردووە ئایــــا چــــۆن دەڕوانیــــ (كواتا چــــاوەڕێ ب)ی و فیلمك ئچ خا توایڕنــــی و پجــــوان بام

جیادەكاتوە ل فیلم كوردییكانی تر؟- بڕای من ســـینما بس سینمای ســـینمای دەبـــ نیـــ ھونـــری بتوان ك كت و فیلمببازرگانیش ھبخستنڕووی خۆیوە سرنجی بینر و فیلمكانی ئییبۆ قو شـــرابكباشـــ، ئو فیلمش ئـــو توانایی كندە بـــۆ فیلموپاگمـــن پ یـــھناكم، ھیواخوازم فیلمك تواو بت و لگڵ خك دانیشـــن و بیبینین، دواتر بوانین ك نموونیك ل فیلمی

بازرگانی ل كوردستان.

* كورد سینمای بازرگانی ھی؟ ب م دەشتی بتی بۆ نییمن ھ -شوەیكی برفراوانتر ھیب، ئستا لرە ھر لناو خۆتان وەكو ئاگادارم زۆرترین بینری فیلمی بازرگانی فیلمی گردی پیرۆز بوو، بۆ نموونش لزۆر شون ك باســـی بھمنی قوبادی و

جوان بامڕنی دەكم لرە دەیناسن. مای كوردی و جیھانی بكباسی جیاوازی سین *

بتایبتی ك زیاتر ل ئران ژیاوی؟- ســـینمای كـــوردی وەكو منداكی ساوای، دوای سانكی زۆر زۆر ئوە وەكو كورد ھستتان ب ئازادی كردووە، بگومان ئو ســـینمای بھۆی ئو مژووە كمی كھست ب ئازادی دەكا سینمایكی ساوای و تازەی و ھست چونك ،وەیڕواوەتی بت دەكرێ بخكـــی كورد بھۆی ئـــوەی ئاوارە بوونـــ و ھریـــك ڕووی ل وتك كردووە و ھریك لوان ئاشنابووە ،تانو وك لریلتـــووری ھك بئستاكش بھۆی ئازادی لم پارچی كوردستان ھموو لیك كۆبوونتوە

ك ھریك جۆرە كلتوركی جیاوازی پی، بۆیش من ھیوادارم یكمجار سینمایك ب تواوەتی سقامگیربت و دواتر كلتـــووری كوردی بتواوەتی

.ندا بنومایم سینخۆی ل* بشك ل دەرھنرە كوردەكان دەن جارێ ،بمای بازرگانی ھكورد ســــین ویســــت نیپبكو پویســــت جارێ بناغیكی ســــینمایی دابنــــرێ. ئوجــــا بیر لــــ ســــینمای بازرگانی

بكرتوە؟ ت دەبككخ زگرتن لی رئـــ - بیر ل مـــئ ین، دەببك چی لـــخككش بكینوە و دەبت بیر لوە بكینوە ك خكیش حزی ل فیلمی ترفیھیی، حزی لی فیلمك ببینت كـــ تایبت ب خۆیتـــی، بڕای من ھموو سینمایك پویستی بفیلمی ھونریش ھی بۆ ئوەی ك كلتوور و داب و نریتی خۆیان بخكی بناسنن لھمان كاتدا پویستی ب فیلمی واش ھی ك خكی خۆشـــی فیلمی باش

ببین لرووی ترفیھییوە.

توانا ئحمد

شھریار ئسدی

شازین ھرش (شاناخس) گوندی یشتوارە گو ئدەمنزیك ئراندا سنووری ل مئ ئستا بووینتوە، ئوە تۆپخانكانی ئرانو یم ناوچل یمزی ئموو ھوە ھئ لپزین بداب كلۆریی وە، لكۆبۆتكوتم ھواڵ پرسین ل چند برادەرك ــوەو ــی دۆزی سكرتاریتم خمكی خمكوە نزیك ل سربازەكشم بـــرادەران كمك ــوێ الی راگـــرت. لدانیشتم و كوتین قسكردن، بھادین ك پشمرگی كرتی (١) تیپی ٤٧ بوو بم پناساندو كــوردەكــم سربازە نمگوت ئم پیاوە حاڵ و مسلیكی وابووە گوتم: (ھاوڕمو ل سرگڵ و ل بموتای ئگر چونك بووە) فیرار قزلر ل ك دەیزانی بــووە، (قزلر) لنبووە) رەنگی بو شوەو كوركی لسر ب ك گوت: بسربازەكشم بھادین الی ئــوم بــووم فیرار گو بجھشت و منیش چووم الی خمی ــكــی الی ــ بــــــرادەران. شـــو ســردانھاوڕێ كردو (٤٧) تیپی پشمرگكانی سربازەكشم الی برادەران دانیشتبوو بۆ لــگــڵ پــــكــوە شـــو نووستنیش زیــادەدا خمیكی لژر بھادیندا، پاش بیانییكی بــۆ نووستین. بسر عراق فرۆككانی نانخواردن، باقی شاناخسو گــونــدی ئاسمانی جموجۆكی لــ ـــڕدا ش بــرەكــانــی بیانییكی ـــوون، ب گــومــانــاویــدا ئاماژەیان ھندێ عراق فرۆككانی وكردەوە كدا بیو ناوچئاسمانی ئبل شوەی چند پارچ كاغزكی سپیدا بوو یكك ل پشمرگكانی تیپی ٤٧ توانی زۆر زیراكان لو ئاماژان بگات و پی گوتین: (دەزانن ئو شت سپیانی خـــوارەوە یدەدەنف فرۆكان ئــو ،ەوی (با)یوەی روەو دۆزینتاقیكردنبۆ گونجاویان و بارو ل ھلی تاكو ھبكوت و چكی كیمیاوی بكاربھنن). و پكنین پی بــرادەرانــی ل ھندێ مشكیدا ل كیمیاوی (ترسی گوتیان دەرنچووە!)، من بۆچوونكیم بھند وەرگرت، چونك نامیلكیكی بچكۆالنم تو حاباسی ل گیرفاندا بوو ك لدەكرد، ك فرۆكو تۆپخانكانی دوژمن ل باركی گونجاوداو بسوود وەرگرتن كانچ ئـــو دا ـــا) (ب ــــەوی ر ــ لببردەوامی رۆژە ئو بكاردەھنن. ئو ئسمانی ب عراق فرۆككانی ناوچاندا ل فین ندەكوتن، كاتژمر (٣) ی پاشنیوەڕۆی ركوتی ١٩٨٨/٣/٢٢، بھادین و سربازەكم ھــاوڕێ و من سوبعت و خۆش قسی سرگرمی ــن، لــنــاكــاو ھــشــت فــۆكــی ــووی بشڕكری عراقی ھاتن سر ئاسمانی فرۆكیان ــوار چ شاناخسو گوندی ــ بــۆردوومــانــكــردنــی ــوت ــچــی ك بھزەكانمان برۆكتی ورانكرو چكی (٤٠) ل زیاتر ئنجامدا ل كیمیاوی، پشمرگ شھید بوون و نزیكی (٤٠٠) كسی تریش بریندار بوون، ك بشكی نخۆشخانی ل بریندارەكان زۆری تبرز و ئسفھان تـــاران، شــاری گیانیان بخشی. من و بھادین و ھاوڕێ سربازەكم بخستی بریندار بووین، ی غازەكئاراست م بھادینی ھاوڕبرایكردو گیانی بوو بقرەبروت و پاش نــخــۆشــخــانــی شــاری ــ ل ــۆ رۆژ نبخشی، گیانی ئران (ئسفھان)ی نماو سربازەكم ھاوڕێ ل ھوام نازانم ك وەختش سات ئــم تاكو شھید بوو، گۆڕغریب كرا، یان زەوی برەو بۆكرا ئوەندەم منیش قوتیدا، و ھھاتم كانییك ســـرچـــاوەی سرمخست بر ئاوەك، تاكو كاریگریی ئو چك لسر روخسارم كمبتوە، بوو، ترسناك ھندە قرۆككان نای چوار ھــر من نــبــوو، ــوا ب جگای نانیان مل كاتی ل بدیكرد فرۆككم برەو زەوییو بۆردومانكردنیان، خۆڵ و بسروگوالكماندا زۆری بردكی فرۆككان رۆكتی ك ھــر كشاو، م جار چاوم بكزەویدا، یشایان بك ك كــوت كسپیی و خست دوكبئاراستی برزدەبوونوەو لزەویدا ئم دەھاتن و پاش ماوەیك بھكی ستوونی رك وەستا بوو. ناخۆشترین یو چركئ ،و كارەساتساتی ئ چركبوو، ك ھرچندە ھاوارم ل بھادینی غازە بئاراستی ك ــرد دەك ھاوڕم كیمیاویك رانكات، بم تواو شژا پی خۆی لیدەزانی راست و چبوو، نبووە جستی سرەنجام تا كویو رەژوو. پاش ئوەی ك جستم بئاو بــر خست روخـــســـارم ـــردوو ـــڕك تلوولیكی ئاو، ئینجا چند دەرزییكی

(ئمپول) ك تایبت بوون بچارەسری ھردوو و قۆڵ ل كیمیاوی، برینداری ك جــگــلــوەی مئ چقاند. ــم رانتیا توانام تا شكاندو (ئمپوكی)ترم بوو، ھمژیو تر بۆنم كرد، ئگر ئو بوو زەحمت ،بواینپ دەرزیــانــم ئــوغــازەم ك جــار یكم .بژیمایھردوو لسر كاریگریی بركوت، خوو ئتگووت دروســتــكــرد، چــاوم دوای ــردووە، ك چاوم ل لیمۆندۆزیت

ئوەش تنگ نفس بووم و بزەحمت گیانم پاشان بدەم، ناسھ دەمتوانی و پل و دەســت ھموو خــروو، وتك لپب و ھگڕان ســوور روخسارم كوتم ھكاندنی، پاش ماوەیكیش ك ھات ترسناكان تلۆق ئو نۆرەی تادەھات و دروستبوون دەستم لسر گورە تر دەبوون، ئینجا ئازار ل ھردوو گونی دام، بن باكانم سوور ببوونوەو دەتگوت یكك دت و بگوزان و وردە وردە سرگرمی شقار شقار كردنیتی، ھستم دەكرد سات ل دوای سات باری دەبت، خراپتر دەروونیم تندروستیو دەستكانم رەش ھگڕان و ك سیرم دەكردن، ل ترسانا سمدەكردەوە لی، ئوەی بتناھا ك پمكرا، دوو دەرزی تریشم ل (ران)م داو ناچار بشل شل خۆم گیاندا پاسكی ئرانی ك سربازی بــــم جگا ـــــرد، دەب پــــدەھــــنــاو ــازارو نــبــووســركــوم. بــدەم ئــو ئھناس بكیوە چووموە ئو جگایی ك پشتر لگڵ ھاوڕكانمدا برلوەی لی بكن بــۆردومــانــمــان فــرۆكــكــان دانیشتبووین. رادیۆكی بھادینی ھاوڕم مابۆوە، داگیرساوی ب لودا، ھر ھــاوڕێ دیــارنــبــوو، بھادین ــم بــازە كــوردەكــم دیـــار نــبــوو، ــرب ستواو دەستكانم روانیم لوكاتدا ھبوو سامیان ھندە رەشبوونوە، دەچوو، رایۆكدەستی من ن رگیز لھ ل گوم بوو، بغداد ئسگی لسر رەچیانو مزاھدەنگی ھات و ھاواری ئدەگرت ك لشاری سولیمانی ببۆنی و شـــۆڕش دژی لــ یـــك) (ئنفالی دەیانگوت: دابوو ئنجامیان رگشمپبۆ خۆفرۆشان دەرەوە بۆ دەرەوە (بۆ كشا رادیــۆكــم لداخانا (! دەرەوە گوتم: لبرخۆموە دوایی بزەویدا! (تۆبی ھندە خائین و چتو دزبین، ك خكی سلمانی راپڕین و مزاھرەمان ئمیو ــی وەزع مئ دەكــن؟ دژ لــن؟؟! ئاخر خكی ل دژمــان چی دەكمرگ ئوەتا ــووە، ب چی خراپمان چوند پــاش یوانل چاوەڕمانو جستم وردە وردە تر چركیكی بئاوسو ھپرون ب ھپرون ببم، چاوم وتبوو، ئاو ببینین ك واوەتی لتبخوارەوەو دەھاتن چاوەكانمدا ھردوو لوتموە و دەم ل رشــانــوە ئینجا شلیكی كــ ســــرزەوی ــ ــۆڕان دەچخۆم ناچار بــوو. كسكون زەردبــاوی ك رگشمپ كۆمك الی گیاندە ئستا توانای ناسینوەیانم نیی بتنھا گوم ل دەنگیان بوو، پاشان خراین ناو بان بــرەو سربازییوەو لۆرییكی كوت رێ، ماوەی پنج سعات ل ناو ئو لۆرییدا بووم، بڕكوت بھادینی محمدی حاجی ئیبراھیمی و ھاوڕم ھردووكیان ك ناسییوە، وایرمنم پشمرگی تیپی ٤٧ بوون، بم ل تاو ئازارو رشانوەی بردەوام دەمیان گۆی منیش بكن، لگدا قسم ندەكرد تنھا ئوەم بۆ كرا دەستك بسر شانی بم پی ئوەی وەك بھنم بھادیندا مرگ ل س و بین قایم ویستپ ما لم چیتر توانام نوە، بینكن

روخساری ھاوڕكم بوانم و تا دەھات كللی دەئاوساو روخساریشی ھندەی ل سم لھاتبوو، فتبۆنی تۆپكی دەھات تا دەمم ــردەوەو دەك ھاوڕكانم وشك دەبوو، دەستكانم زیاتر دەئاوسان و رەشھدەگڕان. بریندارەكانی ناو ئو كارتۆن فیلمی پیاوی وەك لۆریانم دەھاتن بر چاوم. دەنگم تا دەھات كزتر دەبوو، ھناسم توندو جستشم وەك شقشق دەلرزی، ل مانی خۆم دنیا نبووم، پاسدارە ئرانییكان ھاواریان ل ئیمامی علی دەكردو دەگریان، بم بم تربوون بدەنگ پشمرگكان ببردەوامی دەڕشانوەو شلیكی زەرد كان لدەرێ، لۆریی دەمیان دەھات ل

– چقین چپاودا قوڕو لناو رگادا ل كــس چندین سعاتك مــاوەی ب پــاــیــان ئرانییكان ــازە ــرب سلۆرییكوە دەناو بھزار فالكت تاكو ناو ل دەرچـــوو، چپاوە ــوڕو ق لــو ك ئرانی پاسداری دوو لۆرییكدا بتنیشت منوە بوون و ل تاو ئازاردا لدواییدا دەبردو (علی) بۆ ھاواریان م جار بوو ككی مگیانیان سپارد. ئشوە ــو ب تنیشتموە لــ خك ترسناك بمرت، ئو دیمن رایچكاندم و كوتم بیركردنوە لوەی ك پدەچت تا دەگیت شونی خۆمان ھر ھموومان گیان بسپرین، ووردە ووردە گلۆپمانی یشتینتاگ بدیكرد، بانم شــاری وەستا، كلۆریی نخۆشخانكو پاسداركی تری ئرانی پاش رشانوەیكی دواوەی دەرگــای سپارد، گیانی زۆر نقالیكیان ــردەوەو ك لۆرییكیان لسر زەوی درژ كردو ھردوو دەستیان برلوەی ســری، خستیانم و گرتم بپل بمگینن نخۆشخانك ھاوارم لیكك لو تیمان كرد، ك نفرك لبشی تــرمــكــی ـــردووە م ئستا نداو بقسكم گویان ،ـــ دواوەدایـــم، ئینجا ــی وڕــنــ دەك ــدەزان ــان وایئمسرو كــ ــس ك دوو بخرایی ھگرتبوو، نقالكمیان ئوسری بوو ل پ ورەدا ككی گھۆكردیانم ببرینداری چكی كیمیاوی، ھر ل ناو س مردبوون. حمندین كدا چكھۆبشوەیكی ك بینی، ھاوڕم غازی ھندە ترسناك دەموچاوی ئاوسا بوو، سم لدەكردەوە نزیكی بكوموەو زۆر ئینجا لكوتبوو. خــوی بقورسی و ریزكران یكدا بــدوای بریندارەكان كوتن دەرزی لدان ل قۆیان. سرەی ل م نزیكم بووەوە، بۆیكداندەرزی ل ل دەرزییكم و ــووم دەرچ ریزەكدا دەرزی ل مندایوە ل ھر خۆمندا. بت، لگدا ئستاشی و دەترسام ك دەھنم بخۆم بوا حاڵ بھزار دەرزییان ھركسك لبدەن دەرزیــم خۆشخانن حوشی بــرەو بدایلبڕدەكوت و لوشوە ھموو جل و برگكانیان دادەكندو دەیان سوتان. من ئرانی پاسداركی دەرەوە چووم كمستیلو و سعات پارەو (چی گوتی: شتی ترت پی بیخرە ئم كیسیوەو گاتم زوو ھر وەریبگرەوە) دوایــی بقسكی ھات و گوتم: پارەو سعات و بمگڕت، ویستی ،نیی پ مستیلم دەستی ناچار بقۆیداو كشا یككم پنا ل رۆیشتم ئینجا دواوە. بــردەوە نخۆشخانكدا حوشی بردكی ھرچی پارەو شتی ترم پبوو خستم ژر وتمك ئینجا شاردموە، بردكوەو داكندنی ھموو جلكانم و فمدای سر ئو جل و برگانی ك لو حوشیدا وەك بار ھدرابوونوە. ئینجا بڕووت تایبتی گرماوكی برەو قووتی، و زامــداری ب بوو تایبت ك رۆیشتین بشوەی ئاوەی ئو كیمیاوی، چكی ئاوی دەشــت، لبردا (دووش)خــۆمــان برلوەی بڕووتی ئینجا بوو. پاك قاتك نفرك ھــر دەرەوە بچینئینجا دەداین بیجامیان و چاكت

(T.B.T) ورەیكی گو پاسن دەیانبردینبگواستنوەی بوو تایبت ك یوە، برینداری جنگ و ھیچ كورسیو شونكی چند تنھا نبوو، تدا دانیشتنی پاسكدا بناو ك نبت بتانییك راخرابوو بۆ ئوەی بریندارەكان لسری برەو درژ بن. پاسك كوت جوو ٥-٦ ڕێ، زیاتر ل وتك (سن) شاریسعات بڕوە بووین، لرگایككی تر پاسداركی ئویش ك بریندارەكان ل كری پاسرانی بوو گیانی سپارد شۆفئئازەری بوو ل مرگی پیاوكی توركی كردەوە، ئاگادارم فارس سربازە ئو یاریدەدەری شۆفرەك بپل ھاتالم و چووە نیشاندا، مردووەكم سربازە

ناو پاسدارەكوە بدی گوی الیوەو گوتی (مردووە!) شۆفرەكش ل مرگی كردەوە، ئاگادار سربازە ئو حتمی ئیتر ئو مساف زۆرەی ك بیمان تا مرۆڤك ترمی ھاوەی ،سن شاری بووم ك بچكی كیمیاوی گیانی سپارد.

،(سن) شاری یشتگ و درەنگانش كدا وەستاین و بیخۆشخانردەم نبلنقالیك گواستراموە سر چرپایكی دیان لدانی و پایانخستم تایبت بپنجگورەكی دكتۆرك و گرتم

وردی لرزكردەوەو بوی چاومی بپ ك لوكاتدا روانــی، ھــردوو چاومی چارەسركردنم سرگرمی دكتۆرەكبوو، بشوەیكی بردەوام و بپسانوە دەستمكرد ب ڕشانوەیكی زۆر خراپ و ھموو ئو جگاو بانانم پیسكرد، ئیتر تا دوو دوای و چــووم خۆم ھۆش لس رۆژ، ئینجا ھۆشم ھاتوە برخۆم ئو ــوو، گــۆراب چرپاكم و شون و جگای نبوو ك یكم جار لیاندانام برامبرم بچووك تلفزیۆنكی و لی دەمتوانی حاڵ بھزار دانرابوو، تیژی رووناكییكی ل جگ و بوانم سپی ك ھر دوو چاومی ئازار دەداو پی

دەكردن ل ئاو، شتكی ترم ندەدی. ل كاتژمر (٩) ی سلبیانی ركوتی لسر تر جاركی بۆ ،١٩٨٨/٣/٢٤سر خراموە و ھیانگرتم چرپاكم شونی نبمب برلوەی نقالیك، ھات لباریك گنجی دكتۆركی تر، نزیكم و ب ئسپاییو بزمانی كوردییكی رەوان پی گووتم: (من خكی كركوكم ئستا دەژیم، ئران ل سا چندین دكتۆرم ل بشی نخۆشخانی سوپای بسر خاولییكی ئران، پاسدارانی ی دایكخۆشییی نبسنگمدا داو ت لپب) گوتی: ترو برادەركی دەست ــرن) واتــ برەو ــرەو (فــرودگــا)ی ب بفرۆكخانی برن، خرام ئۆتۆمبیلكی خانی فرۆك تاكو ئمبوالنسوەو فرۆك رایاننگرتم. (ســنــ) شــاری خانك ل نخۆشخانكوە ھندە دوور نبوو، دوای ئوەش ل ئمبوالنسكدا نو خرام و ھیانگرتم دایانبزاندم ب بــوو تایبت كــ فــرۆكــیــكــوە، كفرۆك ناو نخۆش، گواستنوەی ئرزەوە ل كفرۆك نبرد ئوەندەی برەو ئاسمان فیو زیاتر ل سعاتك كفرۆك پاشان بووین. بئاسمانوە بنقالكوە كیكی نیشتوەو خانو فــرۆكــ دەرەوەی بردیانینخراین پاسكی بچووكوە، پاسكش یشتینگ تــا نــڕۆیــشــت ئــوەنــدە نخۆشخانیكوە، گۆڕەپانی نــاو (٦٤١) ژمــارە ژووری بــرەو لوشوە براین و لسر تختك پایان خستم، و ســرم ھاتن دكتۆر چندین ئینجا دەپشكنیم، شونكیان ھریكیان

كوپكی چند و حــب ھندێ ئینجا بچووك دەرمانی شلمنییان بقوڕگمدا لوكاتدا خستموە. پایان ــردوو كحــزم چــووە ســرئــوەی جگرەیك بكم، باس ئــوە چوو بیرم بكشم، زامداربوونموەو لسرەتای چۆن كچوونم بۆ ناو ئو لۆریی سربازییی شاری نخۆشخانی بۆ ھاتم پی كئازار گیانم ك لوكاتدا ھر (بان)تنیبووی، زیاتر ل ٦-٧ جگرەم كشا (١٠) زیاتر ل ،خۆشخانن یشتمتا گجگرە ل پاكتكمدا مابوو، ل كاتی تپارەو پاك رماوەكگ دەرەوەم لھاتنجگرەكم تسلیمی پشمرگیكی تیپی ٣٧ی شارباژ كرد، بناوی دكتۆر كاوە، من نمدە ناسی بم ئو بھموو ئو ك راگیاندبوو زامدارانی رگشمپك پارەو شتی پی بمداتو ناوی خۆی لسر دەنووسم و ل دوایدا وەریگرتوە ،م و (٢٠٠) دینارم دایرەكجگ تمن پاك(٥٠)دیناریشم خست گیرفانی چاكت و بیجامكموە گوتم با پم بت و بككم دێ، ئوكاتش ل فرۆكخانی سنو تا بۆی برام و ل ی كیخۆشخانو نئژووری (٦٤١) پایانخستم ئو (٥٠) دینارە لھات سیرم بوو، گیرفانمدا ل ھر (سن) چند جارك ل شاری ھر كپاكیان جلی و گۆڕیبووم جلكانیان دینارەكم (٥٠) كچی لبركردبووم، ھر پ بوو دكتۆرەكان ل كاتی گۆڕینی جلكانمدا پارەكیان خستبووە گیرفانم. بشی سیم

یادەوەری ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨5بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

مـــــن و ئنفـــــال

لدوای گۆڕینی ئیفادەكی بگم، زۆری پنچوو، ئمیان بانگكردوو گوتیان، ئوە بردەدرن. ئمیان بردە ژووری ندیخاننیشت بت ل ك خاسشوعب حیفس و گرتین رەسمییان بــوو، ئعمالیان بۆ كردین و لپاشا ئمیان

ئیفراج كرد.من خۆم باوەڕم ندەكرد ك ئاوا زوو بریشبووین ك بۆی بربدرین، حكوومتم تكبازی ل بجۆرك لدوای ك بزان ئــوەی بۆ دەزانــی بربوونمان ك ھات و چۆمان دەكات

و ئندامكانی دیك بگرن.بۆی لدوای بربوونم، ئوەی دەھات سرەخۆشی، بۆ دوكـــان ل ــۆالم بلسرە موراقبمان پمدەگووت، ،وەسترە مو ل ۆ خۆت بزركو بگرتنی حكوومت لسرەتا چونكئمی زۆر بگرنگ وەرگرت بۆی لو بوایدا نبووم ك بردانمان بب ھۆ بووب، بم من ئستا وا ھستدەكم بۆ ھبوو سرەكی ھۆكاری دوو كئاوا بزوویی و خرایی. بربوونمان یكم، واست و واستكاری خزمان و ئیفادەكی گۆڕینی ھروەھا برادەران بگمی خزانی حسن مستفا لپش ئیفادەكی پۆلیس ل حاكمدا، چونكزۆر خراپی دابوو، بم لبردەم حاكم ھموو قسكانی خۆی گۆڕی. ھۆكاری ك دەگڕنموە ئوە بۆ دووەمیش كلسدەكرد مزینح خاس شوعب

قبارەمان و مئ ناوی و گورەبت لوان گورەتر بت.

لپاش چند رۆژك، دوای بربوونم، برپرسكی من ھات و گوتی، حسن مستفا لیك گوندەكانی دەوروبری یكتری و بۆالی بچین با ھولرە، ببینین، منیش گوتم پویست ك بچین كمن بزان با بگیرێ، ئو نوەكو یكخین ئیفادەكان با و چیموتووە چووین جا چیموتووە. ك بزان و بۆ ئو گوندەی ك حسن مستفای لبوو، حسن مستفام بینی و ھموو قسكانی خۆم پوت، دەمانچیكیشی ،دایم حزب ئوە گوتی، لالبوو، ئیتر شو داھات و ب پاسكیل گڕاینوە

بۆ ھولر.ھر لو ماوەییی ك حسن مستفا وال عــــ ــاردا بـــوو، م ــش ــۆی ح خئیسماعیل (مال ماتۆڕ) ك شخسكی پاك بوو ھموو قلبی پارتایتی بوو، زۆریش وریا و چاونترس و تگیشتوو بوو، ماكی ھیچی تدا نبوو بم نھا لبوو، تالی ماڵ نھیچ فیكری ل شخستنی پارتی بوو، جا كی پوھروویدا مستفا حسن مسلكی مال عو گیرابوو و حوكمیش درابوو، دەركرد، بمجۆرە حوكمكی حاكم بند مانگ ھشت ماوەی بۆ یادەبلالی دینار سد چوار یان بكرت، حكومت بنون، ئگر ھاتوو جاركی دینارەك ئوە چوار سد گیرا، دیك پارەك واتــ بت، حكوومت بــۆ بسووتنن ب پچوانوەش پارەكی

بۆ بگڕننوە.منیش پشنیاری ئوەم كرد ك پارەكی بۆ كۆبكینوە و ئوكاتی ك بربوو نشاتی مانگك چند بۆماوەی با خۆی كمبكاتوە، ھم ناگیرتوە ھم

پارەكش وەردەگرینوە.ئیتر دەستمانكرد ب كۆكردنوەی پارە بۆ بردانی مال عو، ك چووین الی ئحمد محمد ئمین ك ئویش پارتی بوو، گوتی، ئوە چندتان كۆكردەوە، سر مدەیخ من دیك باقییكی و تــواوی دەكــم، ھر خۆشم دەچم

پارەك تسلیم دەكم ل بندیخانو دەیھنم دەرەوە. ئوەبوو چوار سد دینارەكمان بۆ مال ماتۆڕ كۆكردەوە، شۆرشی پچوو مانگكی چند ئیتر ١٤ی تمموزی سای ١٩٥٨ برپاكراو، زۆر بشوەیكی مستفاش حسن سیر كشكی چارەسر كرا، چند ئاغا حمدئمین ئحمد برادەركی دانیشتنكانیاندا ل كی ل رۆژیچ وكاتن، ئفا دەكن مستسباسی ح ،دەب لوێ خاسشوعب معاونی لسەی ھاتوو ئگر ،ــ دە ئــو واجبی من خۆم ئوەی ك دەیم ئاوا بكا، من بریدەدەم، باخۆی تسلیم بكا دەكم وەھا من رۆژك پاش چند و ك بربدرێ. تنھا چند رۆژێ حپس

دەب و كشكی لكۆڵ دەبتوە.ئگر ئوب و خۆی تسلیم بكا، من وادەكم بب ئزیتیش بربدرێ، جا لسر قسی ئو كابرای ك معاونی مستفا حسن ،دەب خاسشوعبتسلیم خــۆی ئــو واجبی لسەی دەكا و چند رۆژێ پاش بندكردنی، كشكیان بھرای فالحان لقمدا و مسلكی كۆتایی پھات و فایلكی ھگیراوە و بربوو، لدوای حسن

مستفا، مال عوش بربوو.جا رۆژێ مال عوم بینی و پمووت، كۆكردۆتوە پــارەمــان كدەم مئمال بربدریت. زووتــر دەبـــووا و بر ئگر دەمزانی من گوتی، وعحسن كشی چارەسركردنی لمستفا ل بندیخان ھاتبوومای دەر، دیسان دەیانگرتموە، چونك مسلی حسن مستفا لگۆڕێ بوو، منیش ناوم لناو ئو لیستدا بوو ك ژنكی پۆلیسی ب تسلیم مستفا حسن حزمنكرد خۆم من بۆی كردبوو، زوو بربم، نوەك دووبارە بمگرنوە بمجۆرە جا .بسووت پارەكش و كشكی حسن مستفا چارەسركرا ــردراو وەكــو خۆی و مال عــوش بھمووی پارەكشی گاموە بۆی

وەرگرتوە.بشی حوتم

مال عو ھموو قلبی كوردایتی بووفازیل پیرداود:

فازیل پیرداود

خوندنوەی الپڕەكان6ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

حاجی ممۆرۆژانی ســـای ١٩٧٨بوو، كاروبارەكانی نوێ لرلســـ ـــكخســـتنی كۆمڕھولر كوتبوەوە سرپیان، لھموو الیك ھاوڕی كۆنكان دەدۆزرانوە و بگڕ دەكوتنوە. ئم ماوەیك بوو ختكی ڕكخســـتنمان لبغدا ھبوو كـــ ھاوڕـــی كۆچكـــردوو (فریاد محی الدین) ئو دەم لكۆری زانیاری كوردی كارمندبـــوو، لگـــڵ ختكی دیكی تنزیمـــی لناوچی خـــوارووی بغدا كـــ كاك (عارف روشـــدی)ی كارمندی دەكردن.. سرپرشـــتی تندروســـتی ماوەیك دایكم یادی بخر ھمو جارێ پی دەگوتم ك بكو جارك لگڵ خۆم بۆ بغدای ببم، بمبستی سردانی چاكی (شـــخ عبدالقـــادری گیالنی).. ئمش تازە ھندێ بوكراوەی نومان بۆ ھاتبوو. دەبوو بشی ئوانی بغدا و خوارووی ل بدەین.. پشـــتر ھاوڕی قارەمانی رۆژانی تنگان (مامۆستا برایم غفور) خۆی ئوكارەی میسر دەكرد. سرقالیوە بھندێ ئوجارەی بم كارەك كوتوە سر (بندە). ھر یك دوو ھفتش بوو لگڵ كاك (كۆسرەت)

پیوەنـــدی ڕكخراوەیی-مان دروســـت ببوو، من بۆ ئو سفرە بو و مامۆستا (صدیق رەنجبر)م گوتبوو دەبوو ئوان پی بزانـــن كمن بۆ كوێ دەچم... بم نیاندەزانـــی مـــن دایكم لگـــڵ خۆم دەبم.. ئوەبوو شـــو كـــ گڕاموە خۆت ئامادەبك وە، گوتـــم، دایكمالو بیانی دەتبم بۆ بغدا، بۆ زیارەتی مرقدی شخ عبدالقادر گیالنی، بم یتم بۆ بخوكراوانو بی ئرجو مببن بنكوی برتوە. ئویش ھر بۆدڵ راگرتنی من و ھمیش بۆ جبج بوونی زیارەتكی گوتی، باشـــ. شوەكی شـــتكانمان خست ئو شـــونوەو و ر زوو چووینری كرد و ھبیانی لبالی ئـــو ماشـــنانی (منشـــاء نقل)ی نفـــرات بۆ بغدا كتـــازە لھولر كرابۆوە ك ئوكات لو كۆنی نوان یانی فرمانبـــران و دائیرەی كارەبا

بوو.ئمـــ ســـواربووین و شـــونی خۆمان گرت، مـــن و دایكـــم لتـــك یكوە ئافرەتكـــی دیك بتنیا بـــوو، ھات لپشت دایكم سوار بوو. ماشنی بڕێ كـــوت و لچایخانكـــی (العظیـــم)

ئیسراحتی كرد و ھر سوار بووینوە و كی پۆلیس ھاتیارەیوە، سبوویننبردەمی ســـیارەكی ئم و سیارەی بدوای خۆیـــدا پلكش كرد، من لالی !چیی مئ م قر قرا، خودایوە دخۆم دەب چی چاوەڕوانمان بكات! باش دەبیكك لو دوو بـــرادەرە ك دەزانن من سفری بغدا دەكم، زمانیان لدابم! ســـدویك مزەندەی ھمجۆرم كرد، دم لسر ســـدی لی دەدا، دەمگوت ئســـتا نا ئســـتا لناو دەفی سینگم یشتگ كماشـــینكمان دەردەپڕی! بر مخفری پۆلیـــس، ئمیان جاڕدا كھمـــوو دابزین خـــوارەوە. من ھر لخۆموە بدایكم و ژنكی پشـــتوەم گوت، ئوە دامبـــزن، كابرای پۆلیس پیاوەكان ھاتین كرد. كی نھیچ قسگـــوت، بھموومانیـــان خـــوارەوە، كپاس وە و روو لنرزبكدەستتان ببكن. دوو پۆلیس یك بیكیان لبنی پمانوە تا توقسر ومانیان پشكنی.. بم من ئۆقرەم ندەگرت، چند جارك بب ئوەی ئاگام لخۆ بت، دەستكانم دەھنای خوارەوە و ھاواریان ل دەكردم وتبوموە، من كمرز بكدەستم ب ك

ناو شـــپۆلی ھزرەكانی خۆم، ئاخر ئگر دایكم بو بارە ئدەبیات بگیرێ، چ تاوانكی ھی، بۆ ئم بزمم پكرد! ك لمنی وەردەگری كمن ناچارم كردوە! ئو شتانم بۆ ھگری! نۆرەی پشكنین گیشـــت من و دوای تواو بوون، خۆم لسم پرسی مكپۆلیسگیراو لبۆنچیی؟! پۆلیسك پیاوكی بتمن بوو، یشتوە كی من گو شپرزەییدەیگووت لزۆر ب حوسل ببوم. دەمی ھپچی و گوتی : ئو ماشنی پش ماشنكی ئوە كـــ لھولر ھاتـــوە لگراجی

(نچ)دا نارنجۆككی تدا تقیوەتوە!وەك ئوەی مژدەیكی ھجگار خۆشیان پدابم، پشـــوویكم ھات بـــر و پاش كمومان، یواوكردنی پشـــكنینی ھتیكـــ گڕاینوە شـــونكانی خۆمان. ســـیرم كرد دایكم وەك (ئوەی نبای دیب و نباران) زۆر ئاســـایی بۆخۆی یارەكماوە! سدنیا نبۆرژاوەو ئاگای لبڕێ كوتوەو گیشتن بغدا. یكسر چووینـــ ھوتل (عبدال) ل شـــقامی جمھوری و دوای شاردنوەی ئدەبیاتكان لبن قروی خوتنكانمان، خواردنم بۆ دایكم بانگكـــرد و خۆم بۆالی ھاوڕێ (فریاد) چووم و بش ئدەبیاتی ئوانم لگـــڵ خۆ برد و بۆ ئوارە لگڵ كاك (فریـــاد) دایكممـــان برد بۆ زیـــارەت و شوەك ھتا درەنگ لشقامی سعدون و ئوان بدەم پیاســـكردنوە كاتمان

بسربرد...

بیانی یكـــی رۆژی دواتـــر، دوبارە بتنیـــا دایكمـــم بردەوە بـــۆ زیارەتی مرقـــد و پاشـــان ھاتینـــ بـــازاری (شوریج) ئم سر و ئوسرمان كرد. نیا جتب ھوتی دایكمم لسرەكع كی پم كردە زەمبیلكدەبیاتال و ئھمیوە و چووم بـــری (عالوی) و لوێ سواری ماشن بووم بۆ شونی مبست ئوارە درەنگان گیشتم ئوێ.. شار خریك بوو چۆل دەبوو، پرسیاری ئو (عبری) رەكم كرد، گوتیان ســـیارەیگل فالن شـــون بۆ ئو گرەك دەچی.. نیو سعاتك گڕام، تاكو ئو شونم دۆزییـــوە، ئم پمان بـــاش نبوو بتاكســـی بچین گرەكك چونك ھم بۆ پاراستنی مالك و ھم بۆ سالمتی خۆمان. كچی تاكســـییك وەك مش بـــدوام كوتبـــوو، لناوەندی جادە و سر شۆستكان پشی ل دەگرتم، كبۆ ھر كویك دەچم، ئو بنیوە قیمت دەمبات! تاكو گیشتم شونی رۆیشتنی سیارەی (عبری) ھر بدواموە بوو، كریك بـــوو زەمبیلك خند جارچفرێ بدەم پنایكوە بۆ گراجی بغدا بگڕموە. بـــم دوایی ئۆقرەم گرت و یارانو ســـك لكچووم ســـواری یبووم ك بۆ گرەكی مبســـت دەچوو، كابرای شوفری تكسی ھر بدیارموە بـــوو، دم چنـــدان خیـــال پالوی بۆ دەھۆنیمـــوە!! چنـــد نفرك پیدا بوون و ســـیارەك بڕێ كوت، لناو

سیارەك ســـیرم كرد، كابرای تاكسی ھر دەســـتم بۆ ھدەشـــقنی، بم چیتـــر دوامان نكـــوت، نزیكی یك دوو ســـعات لالی كاك عارف ماموە و شـــتكانم پ گیاند و دوای پرســـین و وەم و پداچونـــوەی كاروبارەكانی ڕكخستنی شـــانكیان، من مائاوایم لكـــردن و برەو بغدا گڕاموە، بم ئمجارە خیال ئاسودە، چونك شتكی بڤم پ نبوو.. ســـعات یكی شـــو ڕاوكدب وە الی دایكم كیشـــتمگباوەشـــی بوو.. گڕانوەم چاوەڕوانی پداكردم و زۆر سرزەنشـــتی كردم كوا درەنـــگ گڕاومتوە.. بـــم دیاربوو ت گیشتبوو من بۆ شونكی دەرەوەی

بغدا چوو بووم.بشی ششم

قارەمانی رۆژانی تنگان، مامۆستا برایم غفور ئو كارەی دەكردخوندنوەی الپڕەكان ... ئو رۆژو شوانیان لبیرم ناچتوە

حاجی ممۆ

ل بــــــك ھكی یـــواندووەم: لوەزارەتـــك یـــان فرمانگیكی دی، خریكی ھمـــان برنام یـــان ھمان مســـل ب، ئـــوەش دەبت مایی تكچژانی كارەك. رۆژنامگنووسیش مافی ئـــوەی دەب پرســـیار بكا:" گر ســـركردەی میری بـــۆی نكرێ رەوتی لسمان مھبارەت بدوو وەزارەت سلھمان ھـــل دا بپارزێ، گر ھردوو وەزارەتكـــ نتوانن پكوە كار بكن، ئـــدی كارایی ســـركردە یـــان وەزیر

چیی؟". سیم: ئو كاتی دوو برپرسی میری لســـر مســـلیك رك دەكون، پشـــتگیری كۆششـــكانیان واتـــك

پیامكیان دەكا. كـــی دی لر رەنجی خچـــوارەم: گـــ ی بۆ كرا، بشنووســـی بانگرۆژنامئوەی ئاگادار بیت، لوانی تووشـــی ســـغتی و لناكاوی بیت. ەرپرسكی وەزاری ب رەزامندی كۆشـــكی ســـپی دەست پشخریكی سرەكی بوكردەوە. كسیاســـیی بانگـــوازە ھرچنـــد گرنگییكـــی زۆری لالیـــن ھۆیكانی راگیاندنوە پدرا، بم لبر ئوەی بوو بۆیر نسرۆكی لندی سرەزامگرنگیكـــی زۆرتری پدرا. برپرســـی بوو، دووچاری ســـغتی وەزاریش واش حای بوو، ك ھوستی لالین

ھۆیكانی راگیاندنوە الوازە.ل دواییدا ھر تنھا گۆڕینوەی خشتی كارەكان ل نوان برپرس میرییكاندا ر نووسینگسل ویستپ .س نییبرۆژنامنووســـیییكان و نووسینگكانی پالنكانیـــان كاروبارەگشـــتییكان

ھاوئاھنگ بكن. كات ئاژانســـ میرییكان كاتی كۆنگرە رۆژنامنووسیی سرەكییكان ل یك كاتدا دیاری دەكن، رۆژنامنووســـان لو كارە بزار دەبن. رۆژنامنووسك گازەنـــدەی ل الین گوتبژكی فرمی كردو گوتی:" كام كۆنگرەی رۆژنامنووسی

ھبژرین؟ كارەكمان دژوار مكن".دەزگا سربازییكانی ئمریكا ئوانیش جخت لســـر ھاوئاھنگـــی نامكان كاروبارە نووســـینگی رۆژان دەكن. مریكا لكی دەریایی ئكانی چگشتییدەوری دنیا پش ئوەی كاری رۆژانیان كۆتایـــی ب، ھدەســـت بـــ ناردنی بۆ نووســـینگی ئلیكترۆنی نامـــی ناوەندی كاروبارە گشـــتییكانی چكی ی دا پرستو واشنتۆن، ل دەریایی لرۆژنامنووسی سرەكییكان و رووداوە گرنگكانی ھوای ئو رۆژەیان پیشان دەدا. نووسینگی ناوەندیش كورتیكی ب كانرەكییس لســـو پرس ومئنامیكـــی ئلیكترۆنـــی وەم دەنری

بۆ نووســـینگگانی كاروباری گشـــتی. وەندی لكانیش پرمییـــژە فبگوت لسوەی من بۆ ئوان خۆیان دەكنھاوبشكان باس بكن و وەمكانیان

ھاوئاھنگ بكن.یك ل گوتبژە فرمییكان دەبژێ:" ئوە رگا ل ھوی زۆری رۆژنامنووسی دەگرێ، كات برەو بشـــ جیاجیاكانی دەریایـــی دەچن، بۆ ئوەی وامان بكن زانیاری جیاجیا دەرببیـــن. زۆر جاران ب پوەندی رۆژنامنووســـك دیومـــھاوكاركی من كردووە ل شـــاركی دی، ھمان پرســـیاری كردووە، كـــ ل منی گشـــت چاالكیی كردووە. ئاگاداربوون لسرەكییكانی رۆژنامنووسی، رگای من و ھاوكارانم دەدا وەمكانمان ھاوئاھنگ ك لوەك ھیـــچ ھاودژییشـــ ب ،بنوانمـــان دا بـــدی نكـــرێ. ئـــوەش بیروبۆچوونی چیرۆك تیمان دەدا لیارم

ھوای رۆژنامنووسك ت بگین". تـــحكوم برپرســـانی لـــ زۆر ئوە گازەنـــدەی ھاوپیمانییـــكان، ،حانگی زۆر مھاوئاھ ن، كـــدەك سیاسیی ری پارتنھۆی بوونی نوبسرەكییكانی ناوەندە ل جیاجیاكان ســـرتاپای میـــری. ئو كۆســـپ ئو راســـتیی وە ال نان، كـــ ھاوئاھنگی تو حكومل متر نییی ككـــگرنكییھاوپیمانییی ل ھبژاردندا، ك یك

پارت ب زۆرینی دەنگ بردیوە.چاكترین پنج ئامۆژگاری ب كك

� كسك راسپرە بیر ل چمكی درژ خایان بكاتوە، رەنجكانی راگیاندن، ناب ھر تنیا كاری كورت خایان ب و

تنیا سودا لگأل تنگژەكان بكات.� كۆبونوەی رۆژان لگأل فرمانبرە گـــورە و رۆژنامنووســـییكان فرمانبرانی وەزارەت ئنجام بدە، بۆ ئوەی ھموو الیـــك ئاگاداری پیامی

راگیاندن بن.� بـــۆ خـــۆ دوورخســـتنوە لـــ كت وپییـــكان، ھاوئاھنگـــی بك لگأل

فرمانگو وەزارەتكانی دی.� كاركـــی وا بك، كـــ چاودركردنی ھۆیكانی راگیاندن شیاوی بڕوەبردن بن. بین و كۆپـــی دانكان. ھواكان كـــورت مكوە. لوانی شـــیكارەكان ئاڕاســـت گشتییكان لســـر بنمای

ھفتان یان مانگان بپشكنن. ی كاتـــخشـــت كـــی وا بكـــكار �دەســـتی لبر رۆژنامنووســـییكان خۆت ب، نك لبر دەستی ھۆیكانی راگیانـــدن. پناوك بـــكار بھن بۆ ئوەی تلفۆنكانت بـــۆ وەر بگرێ، بـــم بـــ زووتریـــن كات وەمی ئو تلفۆنان ب وەمی ئامادەكراوی باش

بدەوە.

ســـركوتووانی رەنجكـــی گشـــت رادەیكی تـــا پوەندیی گشـــتییكان زۆر، پشـــت بـــ ھاوئاھنگـــی لگأل فرمانگكانی دی لناو یك ئاژانس دا دەبست، ھروەھا لگأل فرمانبرانی ناو ئاژانسكت و لگأل فرمانگكانی

دەرەوەی ئاژانسكت.سازدانی ركخستنكان

چـــۆن وەزارەتكانی حكومتی ئمریكا ســـودا لگـــأل ئركـــ جیاجیاكانی

نووسینگ رۆژنامنووسییكان دەكا؟لو كاتی ھـــر وەزیرك ب گورەی مرجكانی كاری، دەتوان نووسینگكی رك بخا. ئو برگانی خوارەوەش چوار نمونی ھمچشنی چۆنیتی كاری ئو

نووسینگان پیشان دەدا.وەزارەتی دەرەوە

جگری وەزارەتی دەرەوە بۆ دبلۆماسیتی گشـــتییكان، وكاروبـــارە گشـــتی سرۆكایتی كۆششی ھۆیكانی راگیاندن كان لو كاروبارەگشـــتیی ینـــوراگ ،یو نووسینگوەزرارەت دەكا.دوای ئبـــۆ دەرەوە وەزیـــری یارمتیـــدەری كاروبارەگشـــتییكانی دێ، ك ب ناوی وەزیری دەرەوە دەئاخڤ، وسرپرشتی

پنج نووسینگش دەكا، ك ئمانن: نووســـی، كی رۆژنامنووســـینگ �رۆژان كرستی پشتین و ئاراستكردنی راگیانـــدن و ئو پرســـیارو وەمانی ئامـــادە دەكا، ك یارمتیدەری وەزیری دەرەوە بكاریـــان دەھن، لو كۆنگرە رۆژنامنووســـییانی رۆژان بۆی ساز

دەكرێ. � نووســـینگی راگینیـــی ھۆیكانی كان لمییرھ یاندن، كاتی دیمانراگناو ووت یكگرتووەكان دا دیاری دەكا، بۆ برپرسانی وەزارەتی دەرەوە لگأل دام و دەزگاكانـــی تلفزیۆن و رادیۆ و

رۆژنامكان. گشـــتی پوەســـتی نووســـینگی �وپوەســـتیكردن ل رـــگای میرییوە، كخســـتنی چاالكییر ب ھدەســـتن گوتاریكان بۆ برپرســـانی وەزارەتی تجیاجیاكانی و ناوچـــ دەرەوە لـــ ویســـتیش لركی پكگرتوەكاندا. ئینوان وەزارەت وبرپرســـ میرییكانی ھرم ل ئســـتۆ دەگـــرێ، ھروەھا كۆنگرە رۆژنامنووسییكانی وەزارەتیش

بۆ میوانان رك دەخا.� نووســـینگی زانیـــاری ئلیكترۆنی بۆ ھدەســـتی رادیۆ وخزمتگوزاریی بڕوەبردنـــی ماپـــڕی ئینترنتـــی ڤیدیۆیكانـــی وكۆبونـــوە وەزارەت دیگیتـــاأل. ھروەھا ل ڕـــگای مانگی دەستكردەوە، ھدەست ب برھمھنانی ئاوگۆركراوەكانی ینییراگ رنامب

تلفزیۆنی.� نووســـینگی پالندانانـــی راگینی ستراتیژی، لناوەو دەرەوەی وەزارەتدا، ســـبارەت بـــ پیامكی ســـتراتیژی دیاریكراو، ھدەســـت ب ھاوئاھنگی

كردن ل نوان نووسینگكانی دی.وەزارەتی برگری

یارمتیـــدەری وەزیـــری برگـــری بۆ گورەترین بـــ گشـــتی، كاروبـــاری برپرسی كاروباری گشتی ل وەزارەتی برگری دەژمـــردرێ و رۆی گوتبژی فرمی بناوی وەزیـــرەوە دەبین. ئم

بشانی خوارەوەش بڕوە دەبا:� بشی پوەندی ھۆیكانی راگیاندن وەمی پرسیارەكانی ھۆیكانی راگیاندن دەداتوە. برپرســـی نووسینگكانیش لم بشدا پسپۆڕن ل بابتكانیان بۆ وەزارەت ب ی، كالنسو مموو ئھشوەیكی رك و پك سودایان لگأل

دەكا. ل رپرســـك بۆ پالندانان بشـــب �كۆششـــكانی راگینـــی دوورخاین، بگوـــرەی بابتكـــ و بپـــی ھر

ناوچیك ل جیھاندا. ،گكانـــی كۆموەندییشـــی پب �وھاوئاھنگـــی ھســـنگاندن كاری ،كانتییتایب سندكردنی داواكارییوپب ھاوكاری وەزارەتی برگری ل رووداوە

گشتی و چاالكییكانی كۆمأل.� بشـــی زانیـــاری ســـركردایتی، ناوخۆیی زانیـــاری خزمتگوزارییكی ھزە چكدارییـــكان و تاككانی ھزە

.كانكدارییچھر بشـــك ل بشـــاكانی وەزارەتی چكدارییـــكان ھـــزە و برگـــری وچوویان ركخراوەیـــی پكھاتیكی رمی لژی فبك گوتوەیش ب ،یھلووتكیدا دەب و ركخستنكی الوەكیش ل ژرەوەیتی. بۆ نمون: بڕوەبرك لـــ فرمانگـــی كاروباری گشـــتی بۆ ســـرۆكی دەســـتی ئركانی ھاوبش ھی. ئو گورە راوژكاری سربازیی ســـرۆك و سرپرشتی پوەندییكان لگأل ھۆیكانی راگیاندن و پالندانان شب كۆمگو لگأل وپوەندییكان تی دەكا. لركردایكانی ســـزانیارییكاتكدا بڕوەبری فرمانگی كاروباری گشتی ئو برپرســـی، ك گوتبژە ھم چشنكان شـــب فرمییكانی ل ســـایی ســـرۆكایتی ئو دا كار رنماییكان ھروەھـــا وانئ دەكن. ل نووســـینگی كاروبارە گشتییكانی

وەزارەتی برگری وەردەگرن.وەزارەتی دارایی

یارمتیدەری وەزیری دارایی بۆ كاروباری گشتی، ب گورەترین برپرسی راگینی ل وەزارەتی دارایی ئمریكا دەژمردرێ. ئو رۆی ســـكرتری رۆژنامنووســـی وەزیری دارایی دەبین و نووسینگ بڕوە ســـتراتیژی ئامادەكردنی ئركی دەباو نـــی وەزارەت لینـــی دوور خایراگئســـتۆ دەگرێ. ھروەھا سرپرشتی نووسینگی فركردنی گشتی دەكاو ئو ك لخ ـــوە دەبا، كڕب تانمھ

رووداوە نویكان ئاگادار دەكاتوە.جگری یارمتیدەری وەزیری دارایی بۆ كاروباری گشتی ل سایی یارمتیدەری وەزیر كار دەكاو بناوی ئوەوە دەئاخڤو كۆمكی پشـــكش دەكا. بر پرســـی سیم لو نووســـینگی بڕوەبری ك ،ی كاروباری گشـــتیینووســـینگھدەســـت ب بڕوەبردنی پسپۆڕانی بـــواری رۆژنامنووســـی و ونگرانی ی، كرانـــرمانبو فوەزارەت و ئـــئركی ئامادەكردنی تیلم رۆژنامییكان ل ئســـتۆ دەگرن. بڕوەبر ھروەھا یارمتی جگری وەزیـــری دارایی دەدا. بڕوەبر سرپرشتی چوار برپرسی ـ ترخانكراو)ی رۆژنامنووسی ( متفرغـ ھمجۆرەكانـــی سیاســـیی بـــوارە تی وەزارەت دەكا، كــــــر دەســـژئوانن: نووسینگ نودەوتییكان، نووســـینگكانی بـــاج و سیاســـت و ئابووری و نووســـینگ ناوخۆییكانی

دارایی.وەزارەتی فركردن

بڕوەبـــری راگینی لـــ وەزارەتی ب دەســـتمریـــكا، ھركردنـــی ئفسرپرشـــتی كردنـــی پوەندییـــكان لگأل ھۆیكانی راگیاندن وچاپمنی دەرەوە، و ناوخـــۆ وپوەندییكانـــی . گشـــتییكان پرســـ ھروەھـــا بڕوەبریش دانری ستراتیژی راگینی ی بۆ ماوەی دوور، مگر بۆنی دەگمن

ھب، دەنـــا لگأل رۆژنامنووســـی نادوێ. لـــدوای بڕوەبری راگینی نووســـی دێ، كـــری رۆژنامســـكرتدەدوێ، فركردنـــوە وەزیری بناوی نووســـینگی رۆژنامنووسیش بڕوە ب دەبا. نووســـینگی رۆژنامنووسی پـــی سیســـتمی پســـپۆڕی كار دەكا، ب شـــوەیك یك ل پســـپۆڕەكانی لگأل ســـودا راگیاندن ھۆیكانـــی یوەندی ھپ نووسی دەكا، كرۆژنامب فركردنی سرەتایی و دواناوەندی دا. پسپۆڕكی دی ســـودا لگأل فركردنی پیشـــیی و فركردنی گوران و یككی دیش لگأل فركردنـــی تایبتی، ئیتر بمجۆرە. یكیكی نووســـینی گوتارو گشتی كاروباری بۆ ونووسینگیكیش ل ژر كارگری جگـــری بڕوەبری

.یینی ھراگپالنی راگینی

ھنگاوی یكمی پوەندی سركوتوو لگأل جمـــاوەر، دانانـــی پالنك بۆ ئاراستكردنی پیامكانت. پیامكت بریتین ل ئامانجك ك ھیوای ھاتندیان ستك ھكدەكرێ. وەك قایلكردنی ی ب شتك، یان پشـــتیوانی شتك بكا. ئمش واتای ئوە دەگین ھزرەكانت دیاری بكـــی ب شـــوەیك ل الین خكوە بت تگیشتن وپسند بكرێ. بۆ نمون: گر ل ھاوتیان بوێ باجی كمتر بدەن، كوات پیامكت دابزینی

باج بۆ بگڕخستنی ئابووری.بــــم بۆ ئو پیامــــ ناخیت بردەم جماوەرو ناگڕی رەوی ئاســــایی خۆی بگرێ؟ چونك گر وابكی ئگرەكان

ئوەی، ك ھیچ ب ھیچ ناكی. ت نابی، بكـــتۆ ســـواری ئۆتۆمبیلئوەی بزانی برەو كـــوێ دەچی، ئو رگایانـــی پیـــدا دەڕۆی. چی دەكی لـــو جگایی دەتـــوێ بیگی و ئو بۆی .وێ بیان بینوێ دەتی لسانكئـــوە دەبت ســـرفكردنی كات و كارو ســـووتمنی. تۆ پویســـتت ب پالنان دانان بۆ ئو جگایی بۆی دەچی، چۆن دەگیی، چ روو دەدا گر ئۆتۆمبیلكت تووشی رووداوك ھات، یان رووداوكی

الوەكی تووشی پالنكت بوو.ئوەش لســـر ئامادەكردنی نامكت ودانانـــی ل توـــی پالنـــی راگینی وداڕشـــتنی ھمتـــی راگیانـــدن بۆ ستراتیژی وھسنگاندنی راپڕاندنی لكاتی جبج كردنیدا، پیادە دەكرێ. گـــر زانیاریت نب لســـر چۆنیتی گیشتنت بۆ ئامانج، ھرگیز نایگیی.

بۆ نمون: گر ئـــارەزووی ئنجامدانی گۆڕانكاری ئابووریت ھب ل شوازی كارگی میری، تۆ پویستیت بگیاندی ئو پرسیاران ھی: بۆ پشنیازی ئوە دەكی، ك دەتوێ. ج شوونكی چی كاریان ت ن كك نانو الیئـــ ،دەبدەكرێ، تچوەكانی چندەو چند پارە پیدا دەكا، چـــۆن دەزانی برنامكت ئامانج دەپك یان نا، ئو ماوە چند، ك پویســـت بۆ جبج كردنی. پالنی راگینی نخشـــی گیشـــتنت برەو ،گایبژاردنیش رتی ھمئامانج. ھ

ك برەو ئوەت دەبا.نام لسركردەوە دەست پدەكا

نووسینگی كاروباری گشتی ونووسینگی رۆژنامنووسی میری، پالن بۆ ھمتی راگیاندن دادەن وجبجی دەكا، بم ئوە نایتدی، گر ســـركردە بشدار نب وئامانج روون و ئاشـــكرایكان ئامانج پرەپدانـــی نكا. پشـــكش وبابتـــكان پشـــت ب نووســـینگی باری ل .ســـتناب رۆژنامنووســـی

نموونییدا گورەی برپرسان بھاوكاری لگڵ ســـكرترە رۆژنامنووسییكی و گورە فرمانبران، بروونی س تا پنج لو ئامانج یان بابتتانی دیاری كرد، ك ئـــارەزووی جبج كردنیانی :ندا. بۆ نمونژخایماوەی در ل یھب كۆتایی ھاتنی ســـاأل یان ب كۆتایی ل یوانی. ( لكەوایرمانماوەی فپنج بابتی سرەكی زۆرتر بۆ جماوەر زۆر ب، كـــ بتوان وەری بگرێ). وەك نمون بۆ ئوە ل خوارەوە پنج بابت، كـــ دەوتك ب ھنـــدی وەردەگرێ، جبـــدا جتی تتـــازەش دیموكراتیكـــراوە دەخین روو:چاكســـازییكانی یكتی ئورپا برەوپش بب. چاكسازی سربازی ئنجام بدە بۆ پتر نزیكبوونوە بـــرەو پیمانی باكووری ئتســـی، چاكســـازی خزمتگوزاری شارســـتانی ئنجام بدە، ئامانجكانی تایبتكاری** ئنجام بدە، چاكســـازی كشـــت وكای

.وە ببشرەو پبپویست بروونی دیاریكردنی بابتكان دووبـــارە بكرنـــوە و بكرنـــ خای سرەكی میری. بگورەی تواناش ھر ر لنجامی دەدا، ھرپرسی ئكی بكارئنجامدانی پشكش كردنی گوتارك، تا دیمانیكی تلفزیۆنی بۆ پاشتی یاســـادانانكان دەب چاو بنت ســـر ئامانج دوورخاینكان. ب دنیاییوە ب سترپرس ھر بســـل ویســـتپپرەپدانی نام كورتخایانكانیش، بۆ ئوەی ســـودا لگأل تنگژە خراكان بكا، ھـــر كات بـــدەر كوتن، بم دووبارە دەبـــ گشـــتگرەكان ئامانجگڕانوەی بردەوامییـــش ب ببنوەو لســـر ب. نامك ئو كات چسپاو و بكك،كات مســـل نویك وا دەخوازێ، ك لالین جماوەر پســـند بـــ. بدحایش لـــ نبوونی زانیاری .كان دروست دەبڕەتی و دانوستانبنبمجۆرە لسر میری پویست پوەندی روونی دووبارە كراوی كراوەی دەربارەی مســـلك ھبـــ، ل پنـــاو وەدی ھنانی تیگیشتن و رەزامندی میللی بۆ

ئامانجكانی. و كاتكان ئركردە میرییزۆر جاران سئوە فر دەبـــن، دوای ئوەی نرخكی گرانبھـــا دەدەن، واتـــا ئـــو كاتی ھنابژردرنـــوە بۆ پۆســـتكانیان. سرانســـۆیكانی رای یكـــك لـــو وتانـــی تـــازە دیموكراتیتـــی تدا كوتووە،بدیاری دەخن، ك ھاوتیان حای بوون دووچاری ھندێ تگرەی ئابـــووری دەبـــن، پش ئـــوەی باری ئابووری چاك ب، بم نیان دەزانی ئوە بشـــك بووە ل پالنی سركردە میرییكان. چونك میری ھیچ نامیكی رپرســـكردبوو.بروونـــی دیـــاری نمیرییكان ھر گوتیان ئارەزووی بوونی ئابووریكی بھز دەكن، بم ئوان دیاری ئـــو ھنگاوانانیـــان ھرگیز نكرد بۆ گیشـــتن بۆ ئم. بۆ ھندی كارڕایـــی** دیاركراویـــان ئنجامـــدا، چـــۆن پالنكانیان جبجـــ دەبن،، كشـــبینی چاكبوونی بارودۆخی پكدەكرێ، ك و چۆن ئوە كاری تدەكا، ل كوێ جكوتی*** كاریگر تر دەب؟ لجیاتـــی ئوە ئـــوان ھـــر چاویان لســـر ئنجومنی یاســـادانان بوو.ئركی دیاریكردنی ئجندەكانیشیان بۆ ڕابـــوون. كارەكگ نووســـیرۆژنام وت، كمـــاوەرەوە وا دەركن جالیلئوان ل نوان دوو بردە ئاشـــدا دن و

دەچن.بشی پنجم

كتبی ئاماژە بۆكراو، لكدانوەیكی سیاسییانی ھندێ الینی مژوویی گلی كوردســـتان لـــدوای یكمین شـــڕی گـــورەی دونیـــادا و لژر توەی سیاســـندنڕۆشـــنایی خونوتییكانی وتانی كۆۆنیالیســـت بم كتتی ناوەڕاستدا، ئرۆژھ ل

(كاوە قادر نادر) نووسیویتی.ھر ل سرەتاوە نووسر ئاماژە بۆ یكگرتووەكانی تـــوالی خوازیاری ئمریـــكا و ئوروپا بۆ ســـرچاوەی نوی وزە دەكات بھۆی قب بوونیان ئویـــش لســـدەی نۆزدەھمـــوە نوتیش كایوەی ھاتن ســـرەتای (رچـــچ) رمانـــیوەك وزە بـــۆ فوەزیری جنگی، ئوسای، بریتانی دەگڕتوە ك فرمانی گۆڕینی بردی خوزیدا ب نوت بۆ گشتیگیكانی بریتانیا. ئینجا دت سر ئاماژەكردن بۆ ئوەی ك ئم ماددەی ببت ھۆی ئوەی ك مافـــی زۆر لگالنی دونیا بخورێ و زەوت بكرێ و یدەگی نوتی دونیا لـــ ٦٥٪ی دەكوت رۆژھتی وتۆتكوردستانیش ك ناوەڕاست كناو جرگی ئـــم ناوچی. لرەوە ھر جۆرە مترســـی و ھڕەشیك لسر ئم ناوچی ئمریكا مترسی و ھڕەشـــی دەزان بۆ ســـرخۆی. لدرـــژەی بۆچوونكانی نووســـر لم كتبیدا ئامـــاژە بۆ ئوە دەكات ك یكـــ لو ھۆكارانـــی ك گلی كوردستان نگیشـــتوە ب مافكانی خۆی (نوت)ە. نـــك تنھا ھۆكارە

زاتییكان(ل ١١).ئم كتب لســـ بنـــد پكھاتووە. ل بنـــدی یكمیدا بـــاس ل ماناو دروستبوون و پیدابوونی ل كوردستان و گڕان بدوایدا ل كوردستان دەكات وەی دەكات لگواســـتن و باس لـــكوردســـتانوە و پاوگكانی نوتی خـــاو لـــ كوردســـتان. لـــ بندی دووەمیشی دت سرباس كردن لسر مافـــی چارەی خونووســـین لماوەی جنگی یكمی جیھان و ڕۆی نوت لم بوارەدا. ل درژەی ئم باســـیدا مامۆستا كاوە دت سرباسكردن لسر كۆنگرەی ریمۆن و سرەتای ھوست گۆڕین ســـبارەت ب كوردســـتان و ئینجا بـــاس ل زینـــدە بچاكردنی ســـیڤر یان، وەك نووسر دەت، دابشكردنی كوردستان لنو وتانی

رۆژھتی ناوەڕاســـتی دابشكراودا. (ل١٨٤). لكاندنی باشووری كوردستان ب دەوتـــی تازە دامزراوی عراق و كشی موســـ و كۆماری كوردستان ل ئـــرارات و دواتریش دامزراندنی خۆیبوون. بشـــكی لو باســـانی ر لندەدا ھاتووە. نووســـم بل كبشـــكی بندی دووەمـــی كتبكی تیشك دەخات سر كاریگری نوتی كوردســـتان لـــ دروســـت نبوونی دەوتی كوردســـتان لسر و بندی دووەمین شـــڕی گـــورەی دونیا ( ل ٢٤٩). لدوو توی ئم باسیدا سرەتا دەت: ئوەی وتانی ســـركوتوو ل یكمین شـــڕی گـــورەی دونیا بسر خكی كوردستانیان ھنابوو، تڕی دونیـــادا، ودووەمین شـــ لزلھز و سركوتووەكانی ئم شڕە جیھانیی گۆڕانكی ئوتۆیان بسردا نھـــات ب تایبتی ل بواری نوت و پۆژەی نتوەیی كورد. مامۆستا كاوە دەت كاتی خۆی ئینگلیزستان فایلی كوردســـتانی ھنای نـــاو فایلكانی دیكی ڕۆژھتی ناوەڕاســـت و ھر كردن لمكارتی گ ویش بوو كردیئدیبلۆماسییتی سیاست گشتییكاندا لـــ ڕۆژھتی ناوەڕاســـت (ل ٢٥٠). كوردســـتان بووە قوربانی باشووری كوردستان و ئویش بووە قوربانی وتی (میزۆپۆتامیا) وات (بغدا) و (بسرا). ھاتنی یكتی سۆڤیت بۆ ئم نوەندە م بوارەدا بنی لری ئدیتنی ڕۆو نتایبتی ل مسلی كۆماری مھاباد و رەتكردنوەی رەفتارەكانی سۆڤییت ك ناتوانـــرێ ب رەفتـــار و ئاكاری ك لی مئ ت كدابنر شیوعییان یبم كتری ئكانی نووسبۆچوون(ل ٢٥٢). لـــ درژەی ئم بۆچوونی نووسر دەگڕتوە و دەت فاكترە زاتییكان بـــ كم و كوڕی نبوون و واقیعی واقیعی سیاسی ڕەنگدانوەی ئابـــووری و كۆمیتییـــ و عقی سیاسی سركردایتیشی ناتوان خۆی بدوور لو بگرێ لیان. ئم سرەڕای خســـت ســـلبییكانی عقییتی دەرەبگایتـــی و ھۆزایتی ك خۆی نوارەی حـــزب و الیو قن خزانـــسیاسییكان (ل ٢٥٣). ڕككوتننامی شـــومی جزائیر یان پاراستنی پگی ل نـــوت سیاســـتی ســـتراتیژی ،یكی دیكشتی ناوەڕاست برۆژھدەكات. لسر ھوستی نووسر ئینجا دت سر گۆڕینی دیمۆگرافیای

باشـــووری كوردستان بھۆی نوت و كارە جینۆســـایدەكانی دەستی بعس

(ل ٣٤٣).كۆڕەو یان ڕگگرتن لدەســـت بردن بۆ نوتی باشـــووری كوردستان. ئو سر باسی ك نووســـر ل الپڕە (٣٤٨- ٣٥٠) ئامـــاژەی بـــۆ دەكات و نووسیویتی لدوای ١٩ی ئاداری ١٩٩١ شاری كركوكی دەومند ب نوت، كوت بر دەستی جماوەری ڕاپریوو ھزی پشـــمرگی كوردستان. بم ئمریكا ڕگی ب ســـوپای عراق و ســـدامدا بۆ جاركی دیك ھرشـــی بكن ســـر ناوچ ئازاد كراوەكانی باشووری كوردستان و داگیری بكنوە و دوای دیمنـــ تراژیدییكی كۆڕەو بیاری ،كڕەوش چاككردنوەی بۆ ٦٨٨ی ئنجومنی ئاســـایش دەرچوو ك باسی ل پرۆسی پرۆڤاید كۆمفۆرت

provide comfort) دەكات. یدا، ككبمی كتیندی ســـب للچوار بشـــی پكھاتووە ســـرەتا ئاماژە بۆ سیســـتمی نوی جیھان و نمانی شـــڕی ســـارد دەكات. دواتر تیاری ٦٨٨و سیاســـر بســـ تدنویكانی ئمریكا. ئینجا پیادەكردنی كناوچ مریكی لوتی ئتی نسیاس كورت عســـی لمی بو روخانی رژباســـك دەردەخـــات و دەت ناكرێ رامم مریكا لـــی ئنـــوو ھئنوتیكانـــی ل ناوچكـــدا بدوور بگرین. ل چوار چوەی ستراتیژیتی ســـبارەت بـــ وزە وەدەربخین (ل ٣٧٠) لدرژەی ئم باسی نووسری كتبكـــ دەت : ئگـــر ڕۆژھت مجرەیكی (كون)ی بت و سروشت ب مرۆڤایتی بخشیبت. ئوا دڵ و

ك كوردستان رەیجم مرگی ئج .وتی تیایوزی ن(٥٧) حـــ پتر لـــڕۆژانـــ پتر ل ٤ ملیـــۆن پیپ نوتی خاوی ل دەنرت بازاڕەكانی نوت. كر یك ھـــوتی كوردســـتان ننل باشـــترین جـــۆری نوت، نرخی دەرھنانیشی یكجار كم و كشی جیۆلۆجیشـــی نی. (ل ٣٧٤) نووسر ل درژەی نووســـینكیدا دت سر برھمھنانی نوت لســـر ئاستی دونیا و كۆی برھمی نوتی جیھان سای ٢٠٠٢ ب ٨٢ ملیۆن پیپ و سای ٢٠٠٥ ب ٨٩,٥ ملیۆن پیپ و واش مزەندە دەكرت سای ٢٠٢٠ بگات ١١٦,٤ ملیۆن پیـــپ ل ڕۆژكدای تۆمـــار كردوە. (ل ٣٨٣) ب پی مزەندەكانی (ئۆیل گاز گۆرناڵ و تی ئای ئی) یدەگی نوتی جیھانی مســـۆگر دەگات ١٠٦٤ ملیار پیپ (ل ٣٨٦). باشووری كوردستانیش یدەگكی بـــ (١١٢,٥ ملیـــار پیپ) خمندراوە. كورت باســـك لسر نوت لنوان بازرگانی و سیاستدا لدوو توی ئم بش بوكراوەتوە و ئینجا دت سر باسكردنی سبارەت ب نرخی نوت و دەرئنجامكانی نرخ

ل پیشسازی نوتیدا. داویستییوان توانا و پنمریكا لئ ك یكی دیككانـــدا. باســـوتییننووسر ل سرەتایدا ئاماژە بۆ ئوە دەكات كـــ ئمریكا تاوەكو ســـانی ١٩٤٨ یك ل وتانی ڕزی پشوەی ھناردن دەرەوەی نوت بووە. (ل ٤٣٦) ئگرچی ئمریكا ٣٢ ملیار پیپ یدەگی نوتی ھی ك دەكات ٣٪ی سرجم یدەگی دونیا بم لگڵ ئوەشـــدا ئستا پتر پشـــتی ب نوتی دەرەكی ی كۆمپانیبواری ڕۆ ت. لستدەبنوتیكان ل داڕشتنی و ئاراستكردنی ئمریكا. ستراتیژییكانی تسیاسكارتل نوتیكانی ئمریكا گوێ برای گشتی نادەن و پیوەندی راستوخۆی خۆیان لگڵ وەزارەتكان و پنتاگۆن و كۆشكی سپی ھی. پیوەندی نوان ئیدارە و كۆمپانیـــاكان زۆر بھزە و ئامادەن لســـریان ھزی سربازی رژەوەندییردەوام بنن. بـــكاربھبنوتییكان لالین ھز و بنككانی

ھزی ئمریكی دەپارزرت.ئمریكا وەك زلھزی دونیا لڕگای نوتوە سر باسكی دیكی، نووسر لبارەیوە دەدوت. ئگر ســـدەی حڤدە ھی فرەنسا بووبت، نۆزدەھی بریتانیـــا بووبت. ئســـتا ئمریكا

تك ببدەی بیست و یدەخوازێ سســـدەی ئمریكی. ك دیارە نوتیش ڕۆی بنچینیی دەبینت لم بوارەدا و لھمانكاتـــدا ٩ تۆلیۆن دۆالر كۆی یتو ونانی ئمھرھبارستایی بك دەگات ٣٨٪ كۆی بارستایی برھم

ھنانی دونیا (ل ٤٦٤).نوتی كوردستان لنو سیاستكانی رۆژھتـــی ناوەڕاســـت و ئمریـــكا چونكـــ .یـــیـــی ھـــی بنچینرۆجی كوردستان نوتییكانی حوزە بایخـــی بازرگانییـــ و جگ لوەی تی ناوەڕاستی ڕۆژھكوردستان دو نوتی كوردســـتان ســـان ٢٠٪ی پتر ل نوتی رۆژھتی ناوەڕاســـت پكدەھنت و لجۆرە ھرە باشكانی دەرھنانـــی تچـــووی و دونیایـــنوتی كوردســـتان پارەیكی یكجار كمـــی دەوت بـــ بـــراورد لگڵ شونكانی دیكی دونیا. ل كاتكدا كوردستان ســـربخۆیی نووســـر لنو ســـتراتیژیتی نوتی ئمریكا لناوچكدا بپشـــت پ بستووین دەناســـنت بپـــی خوندنـــوەی م لكان. برژەوەندییردەم و بسھمان كاتدا مترسی نتوانینی كورد ك نتوان وەك پویســـت كشكی خۆی ترح بـــكات یاخـــود ئمریكا بپی كلتوری خۆی بیار لســـر داخوازییكانی بدات. بیار لســـر چارەنووســـی كوردســـتان دەدات لم بوارەدا. ئینجا نووسر دت سر ڕۆی ر داھاتووی كوردستان لسوت لن

دەورانی جیھانگریدا (ل ٤٨٨).لـــ كۆتایـــی كتبكش نووســـر ناوی كتبكانی ك وەك ســـرچاوە (٤٣) نـــاوە تۆمار كـــردوە ككارھبكتبی كوردیی و (٣٢) كتبی عرەبی و دەستنووسك و (٧) رۆژنام و كۆمك .لكترۆنی و وتاری جیا جیایسایتی ئ كی لنگۆكرھشیدا فككۆتایی ل٥٠ زاراوە بھـــردوو زمانی كوردی و عرەبی ریز كردوە. كورت پناسیكی كتبكشی بھردوو زمانی عرەبی ك یبم كتو ئینگلیزی پاشـــكۆی ئبشـــی روناكبیری یكتی نیشتمانی كوردســـتان ل زنجیـــرەی (٦٣)یمی خۆیـــدا چـــاپ و بویكردۆتـــوە و شی بشكی پكبریش كتنووســـگیانی پاكی ھرس شھیدی سركردە (جبار فرمان) و (رەئوف ئاكرەیی) و كبكردوە و كت (باسوان عشـــاخ)

(٥٣٠) الپڕەی لخۆ گرتووە.

ڕۆی نوت ل چارەنووسی گلی كوردستاندا

شاخوان علی

عیب نبی

ھیچ عیب نیی ئگر پیاو بڕاستی ژنی خۆی خۆشبوێ، من ئوڕۆژەی خجیجم ھنا دەتووت تازە لدایكبووم. وای ك خۆشبوو، حزم دەكرد س جم لتكی دانیشم یا سرم بخم سر رانی و لگی بكوم قسو دەمتق. عومری برای خوا ب نبوویكا پـــی دەوتم ئۆمر. پی دەوتم: مچـــ ژنانی. خۆ بـــزۆر نیی، عیب من بواینانمدا برەتای ژنھســـل عارب بخجیجم لخۆشیان بكردای پاروێ نان و قوتم بدابای. زۆرجار لسر نانخواردن تییكم بۆی دەكردو وەكو منداكی ســـاوا دەمخست دەمی. بـــاوك ودایكم ھندە دنیایان دیبـــوو، ئوەندە بتنگ ئو مسلیوە نبوون تنھا عومری ســـرك زل نب ب مرچ و مۆنی تمان رادەماو ناوچوانـــی ل گـــرژ دەكردین، ھـــر ئویش خریكبوو ئاژاوە بخات نوان من و دایكم و باوكم، بۆی ك ســـیرم كرد وەزع لباشیدا نیی دوای تپڕبوونی مانگك، رۆژكیان دەستم خست ئو ر كانتۆرەكسمۆرەی ل تانیو بناوەوەی ئدەق و نوشت كرابوو لو س سد دینارەی باوكم بدزی و لترسی ئممانان لوی شاردبۆوە، بھواشی دەســـتم گیاندێ. تماح پیس ھر نیوەی پارەكم ژماردو خستم باخم و نیوەكی و قلم بردو ئنی خۆی داناوە. پارەكشوترم لزرو زەبی لسر جلی بوكنی بۆیم كیبوو، خجیجم بردە بازاڕو ئویشـــم چك كرد. بو پارەیـــو پارەكـــی باوكم خانووكی ســـادەو ســـاكارم پ كی، پش گواستنوە ب باوك و دایكم گوت:"دای، باب، من خانووم كیوە گر لدتـــان گری نب حزدەكـــم جیا ببموە". دایكم ھندەی ب ســـینگی خۆی كشا:"ئ كوڕم چۆن دەب چۆن دەكرێ تۆ چ پارەت نیی خانووت ئاخر دای":كی دیكوە باریوە"بردمـــچی كبتا رەزامـــان زیاتر قورس نبـــووە، دەقیك زووتـــر لم ماـــ بۆم خر دەســـتم دەگرێ و ئوەش سرتان رەحت دەب"مام گواستوە، بســـردا ھفتیك رابورد ھر ئوەندەم زانی عومـــر و باوكم بخۆو بداركی زلوە بژوور "ر دەبخ سام"یا ئریان ھبوتن، لكباوكـــم بھپیكوە:"وەرە كوڕی ســـگباب خو بزانم ئو پارەیت چۆن دۆزییوەو چۆنت برد، ك..." باوكم قسكی تواو نكردو عومر تھچوو:"بۆ خۆت كشف ناكی ئو دزیی تۆ كردووت. ك باوكم پارەكی ژمارد و گوتی نیوەی ـــدا ھات دەبیاخوەم بر ئكســـدزراوە ی ،ی كردبتنم كئ وماكی نزیكی ئســـكیكســـر بیرم بۆتۆ رۆیشـــت، دەنا تۆ فلوسی ئحمڕت لباخدا نبوو چۆن ئو خانووەت ،وە باكی نیینانی". منیش زانیم پاساو ھك و پارەیی، برەپ و راست وتم:" تۆ راست دەكئو خانووەم كیوە جا ئگر دەمكوژن ســـرم كین چاكفومكموو باریكترە خۆ عبۆتان لنرخی تواو ناب، ئگینا وابزانن ئو پارەیتان بقرز داومت و كیش پارەم ھبوو بسرچاو دەتانیدەموە" باوكـــم ڕووی وەرگاو بدوایدا عومریش رووی وەچرخاندو پش ئاودیوبوون وتی:"خیاـــت خاوە لت خۆش ببن دەب فلس

بفلس بیگییوە". عومـــر ھرجـــارەی بجـــۆرێ تۆمتـــی بۆ سو قزان بووم لســـتم، تا دواشت بدەبھقـــۆڕو ناماقوندا، دەســـتی خجیجم گرت و چوومـــ الی مودیری ناحی تا ســـكای لدژدا تۆمار بكـــم ھرنا تا عاقبـــ نتوانی چیتر شكری وا بشكن یك دوو رۆژ بیخم سجن نیا چوومتم. برخـــۆم ئازادی بكو دواتر ھالی مودیر ناحیو دوای چارەگك ھاتم دەرەوە ك چوومـــ الی خجیج، ب پشـــۆكاوییوە وتم:"ئافرەت لخۆتدە حوكمت نما" خجیج چاو ئبلق بوو:"بۆچی؟" ب ھپیكوە پم الی مودیر ناحی و ناوە چووموت:" دەنا من بئو كشیم بۆ چارەسر بكات كچی بھموو عقكیوە بمن دەت: ئوە برای یكن، بۆ

بۆخۆتان لبینی خۆتان رك كون". عومر نازانم ك كاری لكردبوو ئو كســـی جاران نما. ســـیرم پھات رۆژیكیان ھات دوام و وتی:" برام بۆ ئیشكی خر حزدەكم لگم بی بازاڕ". قســـكیم نشكاندو كوتم دوای تا ل دوكانكی برگدروودا لنگرمان گرت ئو برایم پشدن و كورتك و شرواكی بۆ كیم، نمدەزانـــی رۆژ لكامال ھتـــووە؟! زۆر زۆر سوپاســـیم كرد، ئمجارە پی بجرگییوەناو ئوشـــتی بۆ كیم. دم نھـــات ئو كورتك و شـــروا زۆر لبر بكم نوەكوزوو بدڕێ، بۆیـــ ھـــرچ جارـــك جلكانم بپۆشـــیایو تووشـــی بومایو لو ئان و سات یكك پی وتبا:"بڕاســـتی كورتك و شرواكی نایابت ھی، ئو قوماش..." عومر یكسر قسكی لدەم دەقۆســـتوەو دەیوت:"ئـــو كورتك و شروا من بۆیم كیوە" نجارك ندوان ندە، ھنـــدە بخۆم تریق دەبوومـــوە تا رۆژكیان لناوەڕاســـتی بـــازاڕو لبـــردەم ھاوڕیكی خۆشویســـتم ك وتـــی:" من ئوقاتـــم بۆی كیوە"ھندە رقم ھسا، ل قھران كورتك و ندو خستمرخۆ داكبم لكنرواڵ و پشدشناودەســـتی و ب رقوە وتم:"كـــورە خۆ حیاو حوســـتت بردم فرموو ئـــوە جلكانت گوو بخرو چاكت" ب بن كراســـك و شـــۆرتكی كورتوە چووموە ماڵ. كاتك خجیج منی بو چشن بینی، تاسا، وتی:"پیاوەك وەی چاوم كورب، ئوە بۆ وات لھاتووە". منیش تا دی ھیچ نكات، ب بزەیكوە پم وت:"جردە لرێ

رووتی كردموە".

رۆشنبیریژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨

7بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

خوندنوەی كتب

ئا: بدرخان یفزیۆنلو تورۆز ئفزیۆنی نلتك ب فرمی ســـر بحكومت، لو تلفزیۆنـــدا دوازدە درامای جۆراو جۆر دەســـتیان بســـردا گیـــراوە و ھندێ ل دەرھنرەكان گلیی لوە دەكـــن ك ئو لیژنیـــی داندرا بۆ ھسنگاندنی ئو برھمان شارەزا و پسپۆر نبوون. بۆ قسكردن لسر ینك دەخند رایچ یشـــم كئ

روو........ دراما بوو ك تی تاكـــدرامای رەحمپخش كـــرا لناو ســـزدە درامادا، بـــۆ ئو مبســـت بكـــر معروفی دەرھنری ئو درامای گوتی:لو ١٣ درامایـــی ك پخش نكرا، ئوانی وەین ئرەكانی كنھی برادەرە دەرھپیوەندیكی زۆری بلژنی درامای لبر ،یـــھ نورۆز ســـتالیتی ئوەی كارەكی منیان پشكنی، دیارە رایان لبووە پخـــش بكرت، بم لھمـــان كات ئـــو (١٢) درامای من نام ئوان درامای خراپن نا من وەك ئكتریش لیك دووەكیان بشداریم كردووە، بم ك پشـــكش نكرا و لشاشـــ نبینران ئوە دەگڕتوە بۆ لژنی دراما نك ھۆكاری ئوەی ك ئایا ئـــو دەرھنران توانایكی باشیان نی ب پچوانوە توانایكی راننو دەرھئ ،یزۆر چاكیـــان ھمومكین زۆریشیان ھبیتن دەرچووی ئكادیمیا بت، بم ھۆیك لژنی درامای وابزانـــم لژنیكی زۆر زۆر چاكن لبـــر ئوەی دەقـــكان زۆر بجوانی شیدەكنوە و ھروەھا ئو دایكی پسپۆری چاكی تخ یژنل

ل ھموو بوارەكان.

حیـــدەر عبدولرەحمان برپرســـی بشی دراما ل نورۆز تیڤی و سرۆكی ئو لیژنی وەمی چند پرسیاركی

تایبت بو كشیی داینوە.. * ھۆكاری پخـــش نكردنی ئو (١٢)

درامای چی؟- چنـــد درامایـــك ھـــن كالین وەزارەتـــی رۆشـــنبیریوە برھـــم (٢٠٠٥تـــا ٢٠٠٧) ھنراون لســـانی ك نین، لنھا ھی ســـاواتـــا تكئنجامی كۆمـــك حالتی ناوازە ك لـــرووی دراماوە ھاتن پشـــوە بریارماندا بربستك دروست بكین لـــڕووی ئـــو درامایانـــی كوەك پویست برھم نھنراون بتایبتی لرووی ھونرییـــوە، یان لڕووی نواندن و دەرھنان كموكوڕی زۆریان ھبـــووە، ھۆكارەكشـــی ئوەبووە كپشتر سیستمكی گونجاو نبووە بۆ برھمھنانی دراما، بو مانایی ك جـــاران ھندێ ئكتـــر ھبوون كاری درامایان دەكرد، دەرھنانیشیان

دەكرد بب ئوەی ك شـــارەزایكیان ھب لـــرووی دەرھنان و ئو جۆرە شتان، یان بین لیژنیك نبووە مانـــرھب ئـــو بڕاســـتگۆییوە وە بگرێ كل گو ڕ ننگســـھئو پارەیی بـــۆ برھمھنانی ئو درامایانـــ ترخان دەكـــرێ بھدەر ك نیوە دەگوەش ئـــئ ،چن

دەست پشتگری لدراما دەكات بم مندانی ئرمھون وە زۆر لداخب

ئو بواییان دۆڕاند.* ئو لژنی ھسنگاندن لسر چ

بنمایك دانران؟- من باسی سانی (٢٠٠٥-٢٠٠٦) دەكم نك ســـای نوێ، ئو برھمانی جنابت باســـی دەكی (٢٠٠٥ و ٢٠٠٦) بوون، ئوان (٢٠٠٧ و ٢٠٠٨)نین بم ل (٢٠٠٧ و ٢٠٠٨)ەوە لیژنیكی رك و پك دانران ك چند كسانی پسپۆر گیرابایگا نر رگگایان گرت، ئڕ ی كنكـــرچ و كا مـــرھو بلـــبوبنوە بھر شـــوەیك با وەكو جاران ئوە بـــاری درامای كوردی زۆر خراپتر دەبوو ل ئســـتاك مبست لراگرتنی ئـــو درامایان ڕگگرتن

بوو ل گندەی دراما. و (١٢) درامایی چارەنووســـی ئئ *

چی بسر ھات؟لســـر بریـــار كـــ تبعـــن -برھمھنانی ئو درامایان درابوو، دەرھنرەكانیـــش لـــ ھندـــك پارەكانیان وەرگرتبوو لیژنی نوێ و ئو لیژنیی ك لسای (٢٠٠٧)ەوە موعالجكردنی بریاری دروستبوو، ئو كشیی دا ب شوەیكی نسبی،

یعنی براستی بۆ ئم زۆر ئاستنگ و درامایانموو ئـــر ھھـــ بوو كبخیتـــ نـــاو تنی زبـــ، ھوی ئوەمانـــدا ك جۆرك لـــ ركوتن لگڵ ھندك لـــو برادەران بكین ك برھمكانیان كردووە بۆ ئوەی بـــ برھمكانیان دابچنوە، بپی

ئو خانی كـــوا لالین لیژنی وە دیاری كراوە، بۆ نمووندرامای نوبرھمی مامۆســـتا عباس ژاژیی و جـــالل بیـــار و نـــوزاد رەمزان خاكانمان بۆ دیـــاری كردن، بم ھندك برھم ھبوو براستی زۆر زۆر سادە بوو، بشـــوەیكی كاتی دروستببوو، رەمزانیات و شتی وەھا بوو، لو برھمان ئم بریارماندا ك ئـــاگاداری وەزارەت بكینوە لو بابت و ئـــاگاداری وەزارەتیشـــمان كردەوە ك ئـــو برھمان بككی بوكردنـــوە نایـــت، ئینجا ئگر ئیجرائاتی یاســـایی لگڵ بكرێ یان

نكرێ ئمـــ ئـــاگاداری وەزارەتمان كردۆتوە لو مجالی.

* ئایا ئو ھونرمندانی ك داواتان لكردوون دەستكاری برھمكانیان ییان ھو ئامادەییوان ئن، ئبك

ب برھمكانیان دابچنوە؟- ب، ھندك لوان ئســـتا پدا

یمیشـــیان ھرھوە و بتھاتوون مناوە، ئمیشیان ھرھندێ بو ھئو ســـرنجانمان لگـــڵ زۆربی بینیمان داوەتت بووە كدراماكان ھكردۆتوە، مۆنتاجیان ســـرلنوێ بـــۆ نموونـــ برھمكی مامۆســـتا ئحمد ساالر (كات خم گوڵ دەگرێ) ســـرلنوێ برھمكـــی مۆنتـــاژ م بناوە، بی ھمكردەوە و بۆ ئشوەیكی ڕك و پك. ئو برھمی كاك نوزاد ئویش ئستا خریك پیدا ی كبینیانو ترەی ئگو وە، بتدكردومان، ھنـــدێ برھمی دیكش بھمان شوە ئستا ل چاكسازی دان و خریك چاك دەبنوە و بگورەی ئو مواســـفاتانی ك لژن دیاری موە ئنر چاكی بكگـــكردووە، ئ

پخشیان دەكین. یو لیژنئـــ یـــار دەالل بج *ئكادیمی نین، ئگر ئكادیمین چند یر دراما ھســـییان لبی رەخنكت

یان چند درامایان نووسیوە؟- خۆی ھـــر ھونرمندك بۆ خۆی بیانـــووی خـــۆی ھیـــ، پاكان بۆ ب یو لیژنوە، ئـــتخۆی دەدۆزالین لبـــر ئـــوەی بدەیان جار برھممان روانـــدووە، بب ئوەی ش بناسین، بۆ نموونكســـر كھ ،یھزاد موختار" كمانزانیـــوە "بنبـــم برھمكـــی جوانـــی كردوو چندین روانـــدووە، برھمكمان ھونرمندی دیك بھمان شـــوە، بـــم ئوان دەبـــ دان ب ھقیقتی خۆیان دابنن، خۆی شتكی زۆر زۆر ئاسایی مســـلی فشل لكاری درامـــا، بـــم دەب دان ب فشـــل دابنـــن، دووبارەی بوونی خۆیـــان ئو ئزموون تانـــ نكن ك زۆر بگران لســـر درامـــا و ئزموون و مژووی خۆشیان رادەوەست، جگای ی كو برادەرانعنی ئزۆر، ی داخجورئتی ئوە دەكن لپشت كامیرا وایان بزۆر زۆر ب بوەســـتن دەبـــخۆیان ھب ك دەســـتی ئوەیان ھی شـــرمزار نبن برامبر بو

.یانی دایت پحكوم ی كوایب

دوانزدە دراما ل نورۆز تیڤی دەست بسرن

حیدەر عبدولرەحمان"مبست لراگرتنی ئو درامایان ڕگگرتن بوو ل گندەی دراما"!!

قاسم محمد

حیدەر عبدولەحمان

رەسوڵ بختیار

كاتكلیكترناگین

كۆمگی داخراوئاشكرابوونی شتكان ئگر بدرەنگوەش ئوشتانی لنیشاندانی كجۆر ،ببدزی یاخود ــردەوە پ لژر كپشتر كراوە، ئیتر لووە قس زۆر دەب، لم و ئاشكرابوونسوود ل یوەندەشدا ھنوەردەگرێ، لگڵ ئوەی كسانك ھن ن، كك بكشتر كاروەی پشوێ بدەیانلوانی سوودی بۆ خۆی ھب وزەرەریش دەیویست ندو ئـــوەی خكی، بۆ كارك بكات ولشو ورۆژكدا دەومند ئم وكــردەوی بكار ئستا سیری ،برۆژگارە دێ، ئو بپكنینوە باس لراز سیرەكش دەكات، خۆی ونھنییكانی لكار بــاس بشانازییەوە وەدایــلــئوەی بم دەكــا، خۆی وكردەوەكانی لبیرچووە كوا كاری خراپ والینكانی تاوان ھمان ھر ب رۆژگاركدا لھر دەگین، ئوان دەن ئوەی دون زۆر ئستا نوەی دەكرا، مئب بزەحمت زۆر بئاسانی وبئاشكرا دەیكن، ئوان بخستڕووی چند خاكی دیك دەیانوێ وەك بشارنوە، خۆیان كردەوەكانی ھر چل دەن لبتمنمكان ھندك ساك پش ئستا كاتك یكك كۆچی دەیزانی ــی خك ــرد، زۆرب دەك دوایــی وھمیشش باسیان لپیاوەتی وماقووی ئو دەكرد ك ل ھوستكدا نواندبووی، ــی ــك روودواو یكك كاتك ھــروەھــا خك ھموو ــارە دووب ئیتر دەقوماند دەیزانی، ئگر بوار ھبوای ئوا یارمتی پیوەندی رووداوەكــ ئگریش دەدەرا، ب رەوشتوە ھبوای ئوا ھموو الیك ــوەی ئ لــگــڵ لــــدەكــرد، لعنتیان داخراوبوو، كۆمگكمان ئوكاتیش ــو ھــروەك كــۆمــــگــكــمــان ئستاش كاریگرییكی بــم ـــراوە، داخ ــاران جسوود بۆ ك لپشكوتنكان، كــم وەرگرتن نیی بۆ خۆمان ودەورووبرمان، بتمنكان دەن ئو كات لماوەی چند ساكدا شتك دەقوما ك دی ھموومانی دەبزواند یاخود بچاوی لعنت لكردنوە بین ئگر ئستا بــم ــرا، دەك سیر كشكان ئوا بكین، لكشكان باس ھموو نتوانین یوانل زۆرن ئوەندە باس دكدا لچند وخواسكان باس بكین، وەك گوتمان كۆمگكمان پشتر لزۆر رووەوە داخراو بوو، كچی لگڵ گی جیھان كۆموتنشكموو پم ھئخۆیدا لنوەندی ھر مئ داخراوەكی دەخولتوە، خوالنوەیك زەرەری زیاتری لقازانج، وات ئوەی كشانی كپشتر ھبوون لنو ئم كۆمگیدا ئستا سد الشی لدان گرفتی البن وسوەندە ھئدتكایوە، كھندكجار كوشتن وبینی لدەكووتوە، كچی لرووپڕی گۆڤار تلفزونكان ولشاشی ورۆژنــامــباس لگۆڕانی كۆمگی كوردی دەكرێ، ئیتر ئو پسپۆڕان ناین لكۆینوەیكی بكن، نخا بو تیروتسل سبارەت شو كوەی ئكایھۆی ھاتن تبوون ك گكۆمل باس دن بــم ،وگرفتانئوروپییكان دەكن ك ئاسمان ورسمان دوورن، لیكتر وئاكارەكان دابونریت روو ندەخ وسمرە سیر نموونی كاتك لقسكانیش دەبنوە وەك ئوەی چونك ،بووبن م قسانیان لت گوقھسوكوتیان ھیچ مانایكی پسپۆڕییان بزانین ــوە ئ ــ دەب ــم ب ،نیناگھردەم رۆژھتی داخراوی لكۆمگی كشكان زیاتر دەبن وچارەسركردنیشی ردەوام دەبین بكوشتن وب بۆی حاموپشكردنی مافكان لالین ھمووانوە خۆشویستی لكلتوور، بشك تدەب ،یدەغق شوزەكانییوە بھموو دەكرێ سانوكئ لالین تنیا گۆڕان ئو خۆیان بۆ تنیاش دەستن، با كئــوەی ھیچ بب بم دەكــن، گۆڕان كیش ئاشكرا دەبكات ،ك ئاگادار بالیك كشك دەگات لووتك وچند كسك دەن وەك ئیتر ،ندەنا بدەردكوە خانوادەیك دەبت پندی زەمان، كچی بتمنكان لمبارەیوە رایكی دیكیان ھی، كوا خكی ئستا ھمووی پندی ھموو ئو لگڵ زەمانك زەمانن، تنیا سوودیان بم پشكتنی جیھان

لشت خراپكان وەرگرتووە.

r1970bakhtiar@gmail.cmm

ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨رپۆرتاژ8بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

ریپۆرتاژ: بدرخانئنترنـــت و كۆمپیوتر و ســـیدی و ر بوونند كاریگالیت، ئایا تا چتسبســـر بازاڕی تۆمارگاكانی كاست، خكـــی وەكو جاران گوێ لكاســـت رادەگـــرێ، جیـــاوازی ئســـتا لگڵ ھشتاكاندا لچیدا دەبینن، كاستیش نھا بوەكو ســـیدی كۆپی دەكرێ یا تنووسخی، كاستی حیرانبژ و الوك ر گۆرانییرامبب كان لـــژە كۆنبتازەكان تا چند پاشكشـــی كردووە و ئم پرســـیاران و چند پرسیاركی دیكشـــمان رووبرووی خاوەنی چند وانیش جگك كردەوە و ئیـــتۆمارگ كان كخاوەنی تۆمارگا ئیســـالمییل ،بك ھر ھۆیھبـــوون بئامادە ن ی دیكوانن، ئك بكیھیچ قســـپرســـیارەكانی وەمی وەیمشـــب

بدرخانیان دایوە.سرەتاش " شـــرزاد محمد ئمین" گوتـــی: بازاڕمان بجیـــاوازی لگڵ سانی (ھشتا) ئســـتا زۆر باشترە لـــوكات. "كـــس لماوە ئســـتا دانانیش كاســـتی لبدات، ئوانی بكاریدەھنـــت ھموویـــان لنـــاو سییارەی" جارانیش ئگر پنج ھزار سیارە لناو ھولر ھبووای ئستا نیو ملیۆن سیارە ھی، بۆی ئینترنت و سیدی و ئوان ھیچ كاریگرییكی بۆ جگ مبووە، ئن مر بازاڕی ئســـلوەی ك بردەوامیش كاســـتی نوێ

دەردەچت.ئیوب علی و زەكریا و بھجت یحیا و عدنان كریم و شـــت كۆنكانیش حســـن زیرەك و حســـن حیران ئوانیش زۆر ســـرفدەبن، كاســـتی كوردیش ئســـتا ل كاستی توركی و

فارسی و عرەبی زیاتر دەڕوا.لسانی ھشتا و نۆوەد ب پلی یكم كاستی توركی سرفدەبوو، بم ئستا

كاستی كوردی ب پلی یكم و عرەبی بـــ پلـــی دووەم و توركیش ب پلی

سیم دت.""شـــرزاد محمد ئمیـــن" خاوەنی وەشی گوت كرزاد" ئتۆمارگای "شـــئوتنھا كاستی نوسخ ك بۆخۆی ل ســـوریا كۆپییـــان دەكا و دەیانكا ب نوسخ، دەفرۆشـــ و تنھا كاری "جومل" كۆمیش دەكا و بتاك كاست كیش كتر كاسو نرخی ھ نافرۆشل ســـوریا ھناویتی نرخكی دوو

ھزار دینارە."باژرم ئستا باشترە ل سانی ھشتا و تنھا كاســـتی كۆنیش دەفرۆشم، نویكان نا، ن ئنترنت و نسیدی

مئئسیری لكیش تھیچ شـــتو ننكردووە، من تنھا كاستی حیران و الوك دەفرۆشـــم و كۆپیشیان دەكم" لسای ١٩٧٥ ئم تۆمارگایم داناوە و تنھا كاستی فۆلكلۆری دەفرۆشم، ئو كن تس نایستا كو جیلی ئ نجانگمن، لـــدەرگای وەكو من دەبینن بخۆ ،كی دانیشتوومرواك و شو كورت ی لوە، پرچم جنڕر دەگكسینادەم و یعنی نایتالی من، خۆ شت

نبووە.كاستكانی منیش وەكو محمد عارف جزراوی و عیسا برواری و كاوس اغا و حســـن حیران و رەسول گردی و ئوان و زۆری تریشن. ئم قسكانی

"مام سابیر گردی" خاوەنی تۆمارگای "خانزاد" بوو.

ھروەھا "ھڤـــاڵ عبدو" خاوەنی تۆمارگای "ســـوت شـــباب" دەنگی الوان، ئمیش لوەمی پرسیارەكانی ھفتنامی بدرخاندا گوتی: كاستی نـــوێ و ئوانی ك ئســـتا دەردەچن ،ییـــان ئۆرژیناڵ و نوســـخزۆرب مانرەبی ئتی كوردی و پاشان عكاسرەواجیان ئستاش ماوە، بتایبتیش ئـــو كاســـتانی ك تـــازە لالین بم ،دەردەچ ھونرمندەكانـــوە دەب ئوەش بین ك بازاڕی ســـیدی

لكاست باشترە.ئم وەكـــو تۆمارگای دەنگـــی الوان،

كاســـت و ســـیدی ھردوو جۆرەكی ی ئۆرژینادەفرۆشین، تازەكان زۆربو كاستی دەنگبژە كۆنكانی كوردیش، بگومان نوسخی نیی و كۆپی دەكین، رۆژانش لچل بۆ شســـت كاســـت

دەفرۆشین. "ھڤاڵ عبدو" گوتیشـــی ئســـتا ،تازەكان رەواجیان زۆر باش تكاسلوان "بند ئیبراھیم و عزیز سالم" رفدەبن، لبـــاش ســـ و دووانئـــعرەبییكانیش " كازم ساھیر و ماجید موھندس و فزل شاكر" ئوان بزۆری كاستی بگومان لسرە داواكارییان كرەبییع كوردیـــش رەواجـــی لـــ

زیاترە."ئاســـۆ محمد" خاوەنی ســـنتری نـــدە لـــرچمیـــش ھجیھـــان، ئســـرەتاوە، ئامـــادە نبـــوو بھیچ شوەیك ناوی خۆی و سنترەكی ب، بم پاشان رەزامندی نیشاندا و بمجۆرە قســـی بۆ بدرخان كرد: تۆڕی ئنترنت راستوخۆ كاریگری ھی لســـر كم فرۆشـــتنی كاست و ســـیدی، لبر ئوەی ئســـتا ھر گۆرانیبژك ســـایتكی خۆی ھی و ھرچی گۆرانی ك تۆماریكردووە لوێ بویكردۆتوە. تنھا گۆرانیبژەكانی خۆمـــان جارێ نگیشـــتوونت ئو ئاستی ك ئیمكی تایبت بخۆیان ل ئینترنت ھبـــ و گۆرانییكانی خۆیان بخن ســـر، ئگینا ئســـتا ھتا گۆرانیبژەكانی عرەب ئوانیش ھموویان گۆرانییكانی خۆیان لناو

تۆڕی ئینترنت دابزاندووە.بازاڕی سیدی باشـــترە یاخود بازاڕی كاست، ئاسۆ محمد خاوەنی سنتری جیھان لوەمی ئم پرسیارەدا گوتی: ســـتا بازاری سیدی باشترە، چونكئئســـتا خاوەنی زۆربی ســـیارەكان ســـیدی لناو سییارە بكاردەھنن و كردوویان بسیدی. تنھا شتكۆن و فۆلكلۆرییكان وەكـــو الوك و حیران ی دیكوانگینا ئت ماون ئكاســـب ی كوانسیدی، ئ تمووی وادەكرھ

.تیش بووینشووتر، كاسپ

ئینترنت و سیدی ھیچ تئسیرییكی لسر محمد عارف و كاوس ئاغا نبووەمام سابیر گردی، خاوەنی تۆمارگای خانزاد

ریپۆرتاژ: ھۆزان مردان و ناوەنــــدی قوتابخانــــ كچانــــی ئامادەییكان، ك لگڵ یكتر دادەنیشن باس لچی دەكن، جنس یا خوندن، دەستپشــــخرن پیاوەكان مامۆســــتا ل خۆشویســــتی كردن لگیاندا یا ئوان، ئم دوو پرسیارەمان رووبڕووی چنــــد قوتابییكــــی كــــچ و ھروەھا چند مامۆســــتایكی پیاویش كردووە، سرەتاش بو پرسیارە دەستمانپكرد، كچان ك دادەنیشــــن بزۆری باس لچ

بابت و موزوعك دەكن؟ كچ قوتابییكی پۆلی ششمی زانستی بناوی"نھل"گوتی: وە ئیتر باسی ھموو شــــت دەكین، لھمووشیان زیاتر مۆدالت و مۆبایل و بب درۆش :میــــش دەزیز"ئرۆ عجنــــس، "ھ ،یدانیشتن تا دانیشــــتن جیاوازی ھ ،بھ تاقیكردنوەمــــان ئــــوڕۆژەی ھر باســــی گرانی و چۆنیتی شوازی یین، جاری واش ھپرسیارەكان دەكك دادەنیشــــین شــــت نامن ك باسی نكین، بابتكانیش، كۆمیتی و برنامی تیڤی و رادیۆ ھونرمندان و

.التمۆدلپۆلــــی چوارەمی فــــاروق" "نرمین وژەیی، ئویش دە: باسی شووكردن و خۆشویستی لگڵ رەگزی برامبرو سكس دەكین، كچمان تیای بردەوام باس لو مســــالن دەكاو بڕادەیكی كچی داناوە، لســــر خوندنكشی واش ھی تائستا ب وشیكیش باسی لم مسالن نكردووەو تنھا گوگر بۆچوونكی عومر"یش، بووە."تریفتایبت بخۆی لم بارەیوە ھی، ئو دە: ئو بابت و موزوعانی كچان لوە ســــر ھدەدا، چونك لماوە ناچارن ك بگرێ بۆییان لگو س نییكل قوتابخان لگڵ ھاوەكانیان باسی تانو بابو قسئ :و دەن. ئوەبكلكاریگری زۆریشی ھی لسر كچان، چونك ئوان وادەزانن ب باســــكردنیان

نیوەی كشكانیان چارەسر دەبت. درخانیشدا، ككی بمی پرسیاروەلئاخۆ كچان بۆچی ل دانیشتنكانیاندا باســــی باســــكانیان، زۆربــــی سكسكردن"ھوار عبدولغفار"گوتی: نخر كچــــان تنھا بــــاس ل جنس ناكن، راست، من ھاوڕم ھی تنھا باسی سكس دەكات، بم ل تنھا رۆژ باشكی قوتابخان، من ھیچ قسیكی

دیكی لگڵ ناكم و ھندێ ھاوڕشم ھی تنھــــا لگڵ ئــــوان بۆخۆمان دادەنیشــــین و باسی كشــــی تایبتی و دۆزینوەی رگا چــــارەكان دەكین، ھندێ جاریش باســــی كشی خزانی و چوون سفرەو ئاھنگ خزانییكان

دەكین. لبارەی جیــــاوازی دانیشــــتنی كچان دانیشــــتنی بــــ براوردكردنــــی و كوڕانیش"بۆكان"گوتی: ل دانیشتنكانی

كچان باســــی مۆدــــالت و جلوبرگ و بزۆریــــش پیوەندی و كــــرداری ژن و مردایتــــی دەكن، بــــم كوڕان باس لگڕان و سوڕان و ئوەندەی من بیزانم بزۆری ســــوعبت دەكن و كمتر باس لجنس و مۆدالت و ســــرو ریشــــیان

دەكن. دواتر ھاتین ســــر تــــوەری دووەمی پرسیارەكانمان، ئایا قوتابی"كچ و كوڕ" ،مامۆســــتا"كچ و كوڕ"دەب عاشق بئایا مامۆستا دەستپشــــخرە بھۆی ئزموونــــی زۆری و تمنییــــوەو ئو

عاشق بقوتابییكانی دەب؟ ســــرەتا چوویــــن بــــۆ الی یك لو

ســــتا قوتابییئ ی كمامۆســــتایانكچكی خۆی بووەتوە ھاوسری، بم ئو مامۆستا پیاوە بھیچ شوەیك لم رووەوە ئامادەنبوو قسان بكات. پاشان كی كی كوڕ لچووین بۆالی قوتابییل پیمانگاكانی شاری ھولر، ئارام، عاشقی مامۆستا كچكی خۆی بووەو چندین جاریــــش چووە بۆ خوازبنی، بــــم مای مامۆســــتا رازی نین كوا

كچكیان بدەن ب ئارام.

لبارەی ئو پرسیارەش، كوا زەواجی نــــوان مامۆســــتاو قوتابــــی تاچند ســــركوتووە لــــرووی عملییوە، مامۆستا فاتیع، پسپۆری زمانی كوردی لیك لقوتابخانكانی ناو شــــاردا گوتی: باوەڕ ناكم سركوتووب و ببن ب تواوكــــری یكتری، چونك لزۆر

روەوە لیكتری جیاوازن. ئوەشــــدا"حمد لگــــڵ عبدو"مامۆســــتای زمانی عرەبی و بڕوەبــــری ئامادەیی ئــــای كچان، ب پچوانی بۆچوونكی مامۆســــتا فاتیع، ئــــو دە: دەكرێ مامۆســــتا عشــــقی قوتابی بت چونك ئم كارە

م دووانئ رچاوە دەگرێ كوەوە سلھردووكیان مرۆڤن، مرۆڤیش ھســــت و نســــتی ھی جا لھر پلو پایك بت"ھۆكارەكشی بۆ ئوە دەگڕتوە ك ئم دووان بردەوام ھسوكوتیان ،دكتریان بو ییكتری ھڵ یگل رچاوانبوەی لوەكو گوتراوە: ئ چونك

."نناو دلكــــوا بــــو پرســــیارەی ســــبارەت كامیان دەستپشــــخری بكا باشترە،

ئــــای ئامادەیــــی بڕوەبرەكــــی كچان گوتــــی: ھمــــووكات زیاتر پیاو دەستپشــــخرە ئویــــش بگوــــرەی نریتی كۆمیتی كوردەواری، ھندێ جاری واش ھی قوتابی ھندێ شــــتی وا نیشاندەدات ك ئارەزووەكی بدیار دەیخت، بم بشــــوەیكی گشتی كچ ناتوان ب تواوی ئاشــــكرای بكات و رووبــــڕوو ب مامۆســــتاكی ب من تــــۆم دەوێ، تا الینــــی برامبر واتا مامۆســــتاكی بتواوی بــــۆی بدیار نكوتب ك ھست و نستی برامبر

.و چۆنبلبارەی ئو پرســــیارەش ك ئاخۆ ئم

،ندەست دوتن بركس جۆرە زەواجئو لوەمی بدرخاندا گوتی: ب، بۆ نا، لبرئوەی لئنجامی شارەزابوون و یكتر خوندنوەیكی زۆر ئینجا ئم بیارەیان داوەو یكتریان ھبژاردووە، دیارە ھســــوكوتی یكتریــــان بدڵ بووەو لئنجامی لیكتری حایبوون بووە، ئمجــــۆرە زەواجش باشــــترە لوەی ك یكتریان نبینیب و شارەزای

یكتر نبن. كچ ســــیان"وەكو ــــبدوع النــــ"قوتابییك لوەمی ئو پرســــیارەی كــــوا كچــــان زیاتر عاشــــقی چ جۆرە مامۆستایك دەبن و خۆشیان دەوت، گوتی: كچان عاشــــقی ئو مامۆســــتا پیاوانانــــن ك وانكــــ دەخن دوای ھوای ھونرمندان و گۆڕانكارییكانی جیھــــان، ئــــو مامۆســــتایان بپی تپڕبوونی كات لالین قوتابییكان خۆشویســــت دەبن، جــــا ھندێ لو كچانــــ خۆشویســــتییكیان بۆ ئو مامۆســــتای دەگات رادەی عاشق بوون و سووتان، دواتریش لوانی زەواجی

لبكوتوە. لبارەی ئو پرسیارەش ك مامۆستای پیاو عاشــــقی چ جۆرە قوتابییكی كچ دەبت، شــــنۆ علی ل پۆلی چوارەمی وژەیــــی، گوتــــی: گر كچكــــی زۆر و نشــــمیالنبت و ســــرنجاكش لخۆی بخفت و جلوبرگی تســــك ،رچــــاوو رووت بر بــــكات و ببلنموونی لو شوەیمان زۆر بینیوەو م شتر ئسكیش لند مامۆستایچفسكراون، بگومان كچیش حزدەكن لوانی ئم مامۆستایانی ك عاشقیان دەبن، زیــــرەك بن، بۆئــــوەی زیاتر

سرنجیان رابكشن. وا كاتو پرســــیارەش، كبارەی ئلخۆشویستییك دروستدەب، مامۆستا ل ر دەبشــــخدەستپ كیا قوتابییدركاندنی ئو خۆشویستیی، سوسن نوزاد ل پۆلی پنجمی زانستی گوتی: بزۆری كچان، لوانی التان سیربت، بم زۆجــــار بھۆی گورەیی تمن و پلوپایی، مامۆستا شرم دەكا یاخود ترســــكی ھی، چونك ھر ئگركی تدەب ،كن كچالیوەی لرەفزكردن و، بۆیزاری بۆ ئرمھۆی ناوزڕان و شكچان ئم ئركش دەخن ئســــتۆی

خۆیان!.

كچان ك بیكوە دادەنیشن باسی چی دەكن؟ئی لچ كاتكدا مامۆستا عاشق بقوتابی خۆی دەب و كامیان دەستپشخرن؟!!

ھرچندە دنیای ئنترنت پش بكوێ، مرۆڤی رەسن و كارە رەسنكان وەكو خۆیان دەمنن

كچانی كوردو بیانی ل بئاگایی، كش بۆ خۆیان و دەوروبریان دەننوە

كردەمی داگیر كردنی ناوچســـ للالین ئینگلیزەكانوە كاپتن (دبلیو. ١٩٢٠ -١٩١٨ لنوانـــی ھـــی) ار. چاوی بمیرانی قادر بگ كوتووە و لوەسفی دا دە : ((قادر بگ پیاوكی بھیكل گورەو روویكی خو پانی ھبوو و كگـــت بوو، ئم (واتا: ئینگلیـــزەكان) ناومـــان نابوو (ھزی مشای جارانی ئ ب م) چونكشتھدەچوو. تنیا بزمانی كوردی قسی دەكرد و ســـرۆكی ھمـــوو برەكانی خۆی بوو، ئگر پرس پكری باشی ببوای، دەبووە سرۆككی نموونیی).ئینگلیـــزەكان بـــۆ ئـــوەی تاســـر دۆستایتی میرانی قادر بگ تئمین بكـــن ھســـتان لســـای ١٩٢٥دا، شمشـــركی زیویـــان بخـــت بۆ نارد، بم چونك میران موســـلمان و لخواتـــرس بوو، زۆری پ نچوو تكچوو، ئینگلیزەكان لگڵ نوانی ئوانیش ل پلو پایـــی حاكمییان

ھنای خوارەوە.جار جار خی سورچی دەست درژییان دەكـــردە ســـر گوندەكانی دەشـــتی ھریر، میرانی قادر بگ لشكركی ناردە ســـریان و ل ناوچكی دوور خستنوە، لوكاتی ك موتسریفی

ھولر (ئحمد عوسمان)ی ئامۆزای مالفندی باداوە بوو، نوانی لگڵ میرانی قادر بگ تكچوو، بڕادەیك وائاۆز بـــوو، ك قادر بـــگ بریار بـــدات ھولر داگیر بـــكات و بۆ ئم مبستشی داوای یارمتی ل سالح بگی خۆران و مســـتفاغای كۆڕێ و عارەب ئاغای گردی گوندی (ئشكوت ســـقا) و میرانی خدر بگی سرۆكی بـــرەی میر و ســـووییان و ئوانش ھموویان بـــدوای دەنگییوە ھاتن و لشـــكركی زۆریان پكوەناو برەو ھولر خشین تا گیشتن گوندی (مال ئۆمر)ی نزیك شار. ئینجا دەستتی ئینگلیز و، موتسریف شلژان و بۆ داوایان ئینگلیزەكان دامركاندنوەیان ل برایـــم ئاغای دزەیی كـــرد ك لمخموور دادەنیشت كب بۆ برگری كردن لشاری ھولر، ئویش داوای ل خورشـــید ئاغای برای و حوسنی مالی كرد بھموو چكدارەكانیانوە بن بۆ برگری كردنی لشكری میران. پاش وتووژ و پاڕانوەی ئینگلیزەكان بگڕتوە، لشكرەكیان ئوەی بۆ ھشتا میرەكان داوای ئینگلیزەكانیان نسلماند ئینجا ئینگلیزەكان پنایان بردە بر مالفندی ك لگڵ میرانی قادر بگـــدا نوانییان خـــۆش بوو، ئویش لگڵ میر ڕك كوت لسر ئمی لشكری خۆشناو ب ھولردا تپڕت و زیان بكس نگیینن و بچن بۆ (باداوە)ی گوندی مالئفندی لـــالی لشـــكرەكان ســـرۆكی و مالئفندی میوان بن و لشكرەكش لـــ گونـــدی (بنســـوە) جگیرببن و لشـــكر و ســـرۆككانی بپـــی ئو ڕككوتن جوونـــوە و ئینجا وتووژكی تر كرا بۆ چارەسركردنی وتن كـــك كو ر كـــگیـــر و گرفت ن، برت بكپ شـــكرەكمیرەكان ل

مرج ئینگلیزەكان لو زیانان خۆش ..خۆشناوەكان داویان ت كب

بم لھمان كاتیش لشكركی تر بـــ ســـرۆكایتی ئاورەحمان بگی سیساوە كوتبوەڕێ بۆ ئوەی شاری كۆی داگیر بكن، ك گیشتن گوندی نازەنین ھوایان پ گیشـــت كوا میرەكانی خۆشناوان لگڵ حكومت ڕك كوتوون و ھیچیان لنوانیاندا نماوە. بۆی ئوانیش وازیان لداگیر

كردنی كۆی ھنا.دەربـــارەی ھمـــان ڕووداو (دبلیـــو. ی (دووســـاڵ لكبكت ی) لار. ھ

: كوردستان)دا دە((ل رۆژی ٥ی مانگی ئیلوولی ١٩٢٠ دا ھوری ناكۆكی بری ئاسمانی گرت و گنجانی تیرەكانی خۆشناو و سورچی و گـــردی ھزەكانیـــان كۆكردەوە بۆ پالماردانی شارەكو ل ١٣ی ئیلوولی

ئوسادا كشك كۆتایی ھات)) .میرانی قادر بگ ب سركوتووترین سرەك تیرە دەژمردراو، لسردەمی ملیك فیســـلی یكـــم و ملیك غازیدا چند جارـــك كراوە ب نائب ل پرلمانی عراقدا، جاركیشـــیان ملیك فیســـلی یكم ســـردانی كردووە و لـــالی میوان بووە و چند ونیكیان بۆ یادگاری لگڵ یكدا

گرتووە.میرانـــی قادر بـــگ زۆر ڕزی پیاوی ئاینـــی دەگـــرت و پیـــاوی جوامر و چاالكیشـــی زۆر خۆش دەویســـت و لخۆی نزیك دەكردنوە و ھتا بی ڕزی عشـــیرەتكی خۆی دەگرت و

چاودری ژیان و گوزەرانی دەكردن.میرانی قـــادر بگ ك ل بالیســـان رۆیشت چووە دەربندی گۆمسپان و چند كســـی قسنج وەك مام شخ تبچ ن كگ دەكمیرانی قادر بداوا لالیان و گۆمسپان بج بھ، میرانی

قادر بگ رازی دەب دەچت قسنج و لگڵ كوخا جرجیسی سووالوك و كوخا محمـــدی زیارەت و كوخا وەسمانی قسنجی خواروو و كوخای ج گ دەگاتمیرانی قادر ب رژە. كقلسربانی مزگوت جگی دانیشتنی بۆ رادەخن، حوسن بگ لگڵ خزم و كسوكاری دەچن بخرھاتنی میر دەكن بم بچكوە رادەوەســـتن و

بدەنگ دەبن. كوخـــا برایمی قســـنجی خواروو ب حوســـن بـــگ دە: حوســـن بـــگ ئوانـــ میری ئمـــن ك ئاو دەبـــ ،ـــتایمووم"بیدابوو"تپئم یارمتیان بدەین حوســـن بگ تی رادەخورـــت و بدەنگی دەكات، كوخا جرجیسی سووالوكیش بم پشتیگری كوخا برایم دەكات و لیان دەب بشڕ، بم میرانی قادر بگ پیان دە بسیتی ئم بۆ شڕكردن نھاتووین، بۆ بیانی حوسن بگ بـــاردەكات و دەچت گوندی پیررەش الی حاجی علی ئاغای دزەیی و شو دەچت سر گوندی قسنج و داروباری مام شـــخ دەبێ میرانـــی قادر بگ لشـــكرك ركدەخات و دەچت سر نتیان دەبڕوماگوندی پیررەش و مقســـنج و لدواییدا وا رك دەكون ك میرانی قادر بگ مڕوماتكیان بداتوە بمرج مای حوسن بگ تك ندەن و لپـــاش چندمانگك حوسن بگ بدەستی دوژمنانی خۆی كوژراو پاش كوشتنی براو كوڕی دەچنھولرو چند باغ و رەزو كانیاویان م فرۆشـــتیانكی كپارەیبوو بھشخ ســـاحی باوكی"شخ محدین" ك ئمـــی دوایی لســـای"١٩٨٢"دا كۆچی دوایی كـــرد، میرانی قادر بگ لگڵ خورشید بگی برای ل قسنج مانوە بـــم كریم بـــگ و تاھیر

دوایی بگ لســـای"١٩١٣"دا كۆچی كـــردو كوڕكی ناو بشـــكی لپاش ناوی"عبدولحمید"بـــگ بجمـــا بـــوو، كـــ گورەبـــوو قوتابخانی تواوكردو لسردەمی پاشایتیدا بوو بئفسرو لدواییدا لسای"١٩٥٩"دا بپایی"عقید"ی، خان نیشن كراو كردو دوایـــی لســـای"١٩٧٠"كۆچی كوڕكی لپاش بجما ناوی"سردار

میران"بوو. سرچاوە: خۆشـــناوو خۆشناوەتی،

كمال خورشید میرانبشی پنجم

رۆژان بوو

ك لزنجیرەیبیرەوەرییكانم

موحسین ئاوارەبشی ٢٩

رۆژان بوو

ك لزنجیرەیبیرەوەرییكانم

موحسین ئاوارە

بیرەوەری ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨9بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

ل زستانی ١٩٤٩/١٩٤٨ بفركی ئستور فر بنـــان بكۆباری، ل كۆیـــ لبندی زیاتر ل مترێ ككی كرد، خك پندەوســـتان بفر ل بانوی خانوەكانیان راماڵ كن، ھندێ ل مان لبر پا پستوی بفر خۆی رانگرت وتپین، مای ئمـــ – كرچی بوین – یك لم خانوان بـــو . لم وەرزە ناخۆش وســـخت ئمی قوتابیانی پۆی ســـیم خۆمان ئامادە دەكرد بۆ تاقی كردنوەی گشتی (بكلۆریا ) . لم تاقیكردنوەی لبر نالباری وەزعم ل وانی ( بایلۆجی ) كتم بۆ دەوری دوەم وابو سنتری دەوری دوەمی گشت قوتابیانی لیوای ھولر لم ســـاڵ – قوتابخانی ( قلعی سرەتایی كوران ) ل ھولر بۆ ترخان كرابو، گرچی بیانـــی رۆژی تاقیكردنوە ماوەیكی نشارەزای كۆ تم چونكواو دوا كت م لبـــوم – بن كانی قســـكتگڵ وەش بروەبری سنتر قبولی كردم تاقیكردنوەكم كرد ل ئنجامدا نمرەكم لم وانی ل ٩٠ – نوەت رەت بوبو .وابو ھر لم ماوەی گواستمانوە خانوكی دی ل گرەكی بایزاغا نزیك مزگوتی – مـــالی گورەی جلیزادە رەتایی ئافرەت لمامۆستای ســـ –خكانی ھولـــر – بناوی ( نزیرە ) ل گڵ دایكی ودو خوشـــكی عازەب و بـــرای زۆر ل خۆ بچـــوك تر بناو (شفیق )- شـــفیق – نشتجی قاتی مان خانو بـــون . { لرەوەی ھســـپرلمانی ئندامانی ھبژاردنكی بارەت بی ٩٥٣ /٩٥٤ سعیراق ســـاجموجۆی وپوپاگندەی ئم مامۆستا بۆ ( مســـعود محمد ) - ك -ئافرەتب پاپشتی پارتی وحمزیاد كاندید كرابو بۆ ئـــم ھبژاردن – برامبر حوزاغا ل كۆیـــ – ل ھمان كات دۆستایتی وھاموشـــۆكردنی ل گڵ خوشكانی –مســـعود – زۆر خۆش بو

. ل ناو شـــار تقی لكـــرا ب وەی زامدار بت . ھبت ئم تقی خرا زیرە برحاڵ نھ زاغا، بوپاڵ ح ل ت كم دەدرـــق س لم ككی ت لوە تیرۆربكربـــارەی سیاســـییسرتا پای عیراق گر ل ھمو وتانی رۆژھت ودونیا نبت .} مسعود محمد سركوت، بو ب ئندام ل پرلمانی عیراق بۆ ماوەیی كورت، نوری سعید ردەمم سل ( رۆك وەزیرانســـ ) – ١٥ ل رەی ئۆپســـیون كر بب ل -ئندام زیاتر نبو- ل نو برلمان - مسعود یكی برچاو بول مان –توانی ل ماوەیكی كم ب ئیرادەی ملكی تازەی رلمانم بئ – االرادە الملكی –

پوچڵ وھوەشنیتوە. پش گرانوەم بۆئوسترالیا ب یك دومانگ ئم ساڵ - ٢٠٠٧- ل ھولر ب ركوت چاوم ب كوڕی ( شـــفیق) كت –وات برازای مامۆستا نزیرە – لم باسدا بوین وتی ئیستاش نامكی ( مام جالل ) ماوە ك ل وەختی خۆی وات - پش نیو سدەیك - لم بارە و بـــم مانای بۆ مامۆســـتا نزیرەی ناردووە ھروەھا وتی نامك زۆر كۆن بووە بنی دا ك ل دەرفت ئامادەی كات بۆ بو كردنـــوەی لم پرانی بردەســـت .وابو ھر لم ماوەیشدا

نزیرە كۆچی دوایی كرد}. دارتوكی گورەو ب پروپۆ كوتوبووە ناوەراستی حوشی خانوەك، ژر ئم دارتووە ب درژای دو پشـــوی وەرزی ھاوین ل قۆناخی خوندنی ئامادەییم حســـانوەوخوندنوەو شـــونی نوستنم بو، شوان لسر قرولكم رادەكشام زۆر جار تا برەبیان ب وەی ھست ب ماندوبون وبزاری بكم لبر فانۆســـی نوتی قد دارەك ب دەیان كتبم خوندەوە . ئیدی وابو ھر لم ماوەی خوشكی گورەم گواسترایوە بۆ كوڕی خام –جواد رسول – ل ھولرو منیش ب دوای ئم ب چند مانگ ھر لـــ ما خام بۆ خونـــدن ل پۆی دامزرام، زانستی ئامادەیی چوارەمی سامی برام ل تمنی چوارپنج سان بو الی بـــاوەژن – ھبت الی باوكم –تاكۆچی دوایی ل پایزی سای ١٩٥٢

مایوە . رگای كۆیو ھولرو كۆیو كركوك لدوا سانی ســـی یكان ل سدەی رابوردو كرانوە، لم سردەم لۆری تی لتایب ورەو پاســـی دار بـــگـــ ب كاتھاوین ھاتوچویـــان دەكرد ل

دەگمن ئوتومبل بچوككان ناسراو ب – قمرە – بـــ دی دەكرا، ھردو رگا ب وردە بردو زیخ و خۆل تخت دەكران ل وەرزی زستان ب بفرو باران ھدەوەشـــانوە، بۆی لـــ زۆربی ھاوینكان دایرەی ئشغال ل كركوك كركاری ب كرێ دەگرت بۆ چاك وتخت كردنی رگاكان، ل یادم – ســـالح – ناوێ زۆر الی باوكم دادەنیشت چاودری ئشغاڵ بو ل كۆی ئم پنجا تا سد كرـــكاری ل قوتابـــی وخكانی دی كۆی بۆ ئم مبست ب كار دەخست، گرچی وا باو بو كـــ ل گڵ ھندێ كركار نیوبنیو رك دەكوت یا ناوی درۆی دەخست ناو لیستكان رۆژانكی بۆخۆی وەردەگـــرت، ب ھرحال بم پـــرۆژەی ھاوینانی ئشـــغال ھندێ خكانی كۆی ئبوژانوە . ل كۆیوە ب نزیكی دە كیلۆمتر رگاك دەبوە دو بش، رگای ( تقتق تاك ناحیی سر ب قزای كۆی ) – كوتوت سر زی بچوك)-ك چندین ساڵ خك وكاروان ومرومـــات وكل وپڵ لم زێ ی ب كك دەپرینوە تاسانی شستكان ل سدەی رابوردو پردكی ئاسنی بۆ دامزرا، ئویدی بۆ گوندی قول، بۆی وتوبووە دۆك ( گد)ســـركوتن و دابزینی ئۆتۆمبیل زۆر تی لتایبت و ترسناك بو بزەحموەرزی زستان تا پردێ ئاسنی بچوك و ناركی بۆ دروست كرا. لم كشی تا ند ساچ گك رزگاری بو، درادەیمبندی ناحیی ب ناوی ( شۆرش) ھبت ل ووە بۆ ھولر . لم برو ئوبـــری رگاكان گـــ گوندو دی بچوك بدی دەكران، گوندی ( تۆبزاوە ) ل الی راســـتوە و( ھرمۆت) ل الی ،زكترین گونـــد بون بۆ كۆیپ نچتۆبزاوە كوتوت دۆ رەنگین پ دار گوزو ھرمی وترێ وھنارو میوەكانی دی، ل تمنی ھشـــت نۆ سایم دا شوێ لم گوندە لما ( نخشین ) ماوم،شوێ مانگشو ل گشت ژیانم م دۆل ل م مانگـــد جوانی ئق بـــندیوە، نخشین نمونی چوساوەی ئافرەتی كوردی دەشتكی ئنواند، وا م ئافرەتند جارێ ئی چفتبو حئب پیان بخۆی وبمشـــك شـــیری گرمی سخت ب سر شانی یوە خۆی ئگیاندە كۆی ل بن دیوارەكی گرەكی جاســـم ئاغا نیزیك مامان دادەنیشت كروئازۆقساوارو ش یفرۆشت یا بئ

ئیگۆریوە بادەی ب چوار فلس، گر شوی بســـر دانھاتبا ئگرایوە گوندی دەنا المـــان دەمایوە .( جواد ) جوادی كوری (شفیق ئاغای حوزی) ئاغای تۆبـــزاوە ھاوقوتابیمان بو لناوەندی كۆی ب ســـواری ھاتوچوی دەكرد، ل یادم ل كاتی تاقیكردنوەی نیوەی سای بفرە ئستورەك جوادو قوتابی ی برادەرەكی –عبدەی سۆفی كریـــم – ك ل گڵ جـــواد گۆیا بۆ دەرس دەوركردنـــوە چوبـــو بۆ گوند بیانـــی زووی رۆژی دوایـــی ل كاتی ھاتنوەیان بۆ قوتابخان لسر وخ ب جوت رەق بوبونوە ل ناو حوشی قوتابخان كتن قوتابیكان بھانایان گیین ل مردن رزگاریان بو، عبدە زۆر سوحبتچی و قس خۆش بو ئیگۆت .. ھنـــدەی نمابو خۆم شـــھیدی م ..!! ســـندانم بك قبولی بكپارول شـــل ســـاوار زیاتر نبو . وابزانم ن جواد ن عبدە قۆناخی ئامادەیی یان تواو نكرد .ھرمۆت تاك گوندی مسیحیكان بو ل دەشتی كۆی گوندێ و رەزو میوەجات بدارو باخچـــ بـــتایبتی زەیتون ودار مو، دەمك بو دامزرابو ل قوتابخانی سرەتایی گ ل خكانی بوون ب مامۆستاو فرمانبرو پیاوی روشنبیروخباتگر وماقول ھمیش خۆیان ب كورد ناسیوە ل روی سیاســـی وبیروبوا زۆربیان برەو چپ دادەشكان بۆی ماوەیكی زۆر حزبی شـــیوعی خۆی ل م گوندە گورەی چســـپاند .لمانی لیادم ماون ل قوتابخان – عممان حننا و ئندراوس ھورمز ل مامۆستایان حننا بترس وجبـــار عبدولكریم ھروھا مقامبژی ناودار سوە .پش گوندی تۆبزاوە ب یـــك دو كیلۆمتر گردێ بناوی ( سلكی كافران ) ھكوتووە ب وتی مالكان ئبوا ھر ربوارك بالی رەت ب نعلت ل شیتان بكات ب بردان رجم و وشـــتی پیسی بسر تی یم ھاووگۆری ئـــ دادات گۆیـــكافرانن برگری ھزی عرەبكانیان كردووە ل كاتی غزای ئیسالمكان بۆ ئم ناوچی، شایانی وتن برامبر گردی ( سلكی كافران ) بینایكی بچوك ب بردو گچ بســـ تاق دروستكراو پانایی ل ٢-٣ متر زیاتر نی ناسراوە كی بیناكیكورن ل ( تاقان س ) بكۆپیكی گورە ل سر س پایكی دار دامزرابو ل كاتی خۆی دەستدارانی كۆی و خرخوازو حاجی دەومندانی كۆی رۆژان كۆپكیان پ ئاودەكرد بۆ كاروان وربوار وسفر كران، ھروھا شونی ئامركی روناك كردنوە ب قد دیـــوار ب دی دەكرا گر الل یا فانۆس یا شـــپلتبت، زۆر جار ل قۆناخی خۆندمان دا لگڵ برادەرە و ھاوقوتابی سردانی ستاقانمان دەكرد ل م كات

ھشتا كوپ شكاوەك ل شونی خۆی ك یگب م بینایئ تبمابۆوە، ھئم رگای ھاتو چوی زۆر بسرەوە دورەوە ل لـــ بووە بۆ شـــاری كۆیشاری كركوك و ھولر ل نیزیك دا

ل گشت گوندو دھاتكان . ئوەی تبینی دەكرێ ل بارەی غزاكانی عرەب ئیسالمكان بۆ سر كوردستان گی قبر دەستنیشان دەكرێ ك گۆیا رەبی ئیسالمن بویتھیدانی عگۆری ششونی مزارگو خرو خرات ل مان دۆی ( سحابان ) دەكوت پشت چیای باواجی برەو گوندەكانی خۆشناوەتی ی وسوسوەك گوندی - سماقو كۆیوكشك ك گ گۆر لم دۆ راكشاون گۆیا گۆری لشـــكری عرەب شھید كراون .دەبوا ل ھر سردانك ورەت بونك – ب پچوانی سلكی كافران - فاتحو رەحمتی خوای بۆ پشكش بكرـــت، ھبت ئم ئـــاوە مالكان نوە، ساویان كردۆتو ب رشتویانل وەرزی ھاوین گلك ل خزانانی م دۆئ یران لردان و سبۆ س كۆی

شو دەمانوە . غفـــوری میرزا كریم ل پراوزیك ل كتبكی بناوی ( كومای ب ناو بیرەوەریكانمدا نورۆزی ٢٠٠٠ ) الپرە ٧٤ و ٧٥ دە : ل كتبی كوردســـتان ی ١٩٧٠ لسا ل و ئاینی ئیســـالم كالین مال رەئوف سلیم حوزیوە دەرچـــووە باســـی چۆنیتـــی ھاتنی لشكری ئیســـالم ل ناوچی پشدەر ومنگورو مرگو .. دەكات ھرچندە مامۆستا رەنجكی ب پرشتی داوە لم میدانـــدا، بم خۆزگ باســـی ئم ســـرچاوانی دەكرد ك ئم باســـی لھنجاوە .ھروھا ملیك ھژدەری ب ملیكی كـــورد داناوە ك من وای بۆ دەچم ھژدەر ل – أشتر – ی عرەبوە كی ئیسالم بووە، ھاتووە كناودار كئستاك مزاری ل شارباژرەو خكی بۆ نخۆشی باداری وچاوئش زیارەتی دەكن، تنانت خاووخزان زۆر جار ك ئچن بۆ زیارەتی شـــو ل پنای مزارەكیدا دەمیننوە ھروھا نیزیك ئم مزارە مزاری - پیری شكل-یش ھی ك كوتوتـــ بردەم كانیاوكی ھاردا بب كی لخۆش دو بـــارە خخاو خزانوە بۆ چارەسری نخۆشی لناوچی دەمیننوە ھروھا شوە ر-یش كریشـــدا گردە – زبشارباژ ل ككـــر -( یناوی زبب گردەكـــناودارانی ئیســـم )- ناونراوە دوایش و ناوەوە لریـــان بگوندی گردەزوبپایدا ئـــاوەدان كردۆتـــوە . خكی ئم دی ل دەمی بـــاب و باپیرانوە دەگرنوە كـــ ل ناو ئـــم گوندەدا تیروكـــوان وشمشروشـــتی كۆنیان

دۆزیتوە .بشی بیستم

فایق جمیل:سای ١٩٥٣-١٩٥٤ مسعود محمد بپاپشتی پارتی و حم زیاد

ل برامبر حوز ئاغا لكۆی كاندید كرا

دیار بوو لپرســـراوی بازگك لـــ (پ.م)كانی تر یری منی كرد كرووخساردا س تر بوو لپۆشـــتلسر بردك ل تنیشت خوەتكی بازگكدا دانیشـــتووم، رووی لكردم و گووتی فرموو وەرە گایو ڕل ،دانیشـــ م كورسیر ئســـرە لئھاتووچۆ زۆرە ئستا ترومبلك ھر دەردەكوێ رەوانی (گ)ت بكم، جگاكم گواســـتوە و لسر كورسیك دانیشتم، چاوەكانم رووەو شاخ نجاڵ و پرم جكان، سرزاییوزایی و بو ســـلخیاڵ و وەرە و بۆ، چند وتیك ل وتكانی (جالل)ی برام ھاتوە یاد بر لوەی بڕم بكات گووتـــی برای خۆم با چنـــد ئامۆژگاریكت بكم ئویش ئوەی (تا پت دەكرێ كم قس بك و زۆر ،كجاڕی ممپ و گو گ تگا ،كباسی خۆت مئگر لپرسراوك. كاربدەستك بۆ ھر بابتك ھر پرسیاركی لكردی بقد پرسیارەكی خۆی وەم بـــدەرەوە بكورتی، قســـكان پرت و بو مكوە و درژەی پ مدە، لكاتی قســـكردندا، وجا واتئ كانت بكـــك بۆ قســـوەیـــكدانل ستبوەی موە ئناو قوڕگتدا بیھل كموەلی بدركن ئوەیتر ك دەزانی باش نی دركاندنی، بیگەوە ناو ھناوت، سانكی زۆر تپڕ بوو، ئســـتاش لگدا ب من ســـوودمند بووم لو قسان و كات ئو پندەم كوت برچاو ك دەت (پش قسكردن قســـ ھبسگن، چونك پش (تۆو) وەشـــاندن زەوی دەكدرێ) ھروەھا گووتی ئامۆژگاریكی ترت دەكم من تجرەبم ل ژیاندا جۆرە، قت خۆت ب زەعیف نزانی نكی ســـر دانونی بۆ پارە چونك ئـــوەی (تنازل) ب مرۆڤ دەكات (پارە)ی، ھروەھا ئگر برسیت بوو، خۆت ئازار بدە بم بچاوی ملوولی و پاڕانوە سیری خوان و خواردن نكی نوەك برامبرەكت ھست ب (نفس) نزمی تۆ بكات جا لو سانی دواییدا

ك پندكم برچاو كوت، ئویش:((رابورە بسر برزی بناو و ئاوك

سر دامنون بۆ ھموو پیاوك))گـــۆڕت پ نوور و بخوور و ئاســـودەیی بت برای كۆچكردووم ك ئو ئامۆژگاریان و قسی زۆرتریشت فر كردم پش ئوەی بڕمكیت بۆ ناو شۆڕش، راست و گووتوویان (ئامۆژگاری تا بم برەكی شیرین).. لو بازگیدا لپرسراوی بازگك وادیار بوو دەیویســـت چند زانیاریكی سرپیی لمن وەرگرێ بم پ ب پستی پرسیارەكانی بكورتی وەمم دەدانوە، دواتر پشمرگكان نانیان ئامادە دەكرد، تماتیان قاش دەكرد، نزیكی نیوەڕۆ بوو منیش زۆرم برســـی بوو، بـــم ئامۆژگاریكانم دەھاتوە یاد، رووم ل خواردن و پشـــمرگكان وەرگاو خۆم لگڵ تماشـــا كردنی برامبر و درەخت و تیر و توال خریك كرد، ھستم دەكرد جار جار لپرســـراوی بازگك ك رۆشـــنبیری و زیرەكایتیكـــی تیابوو ســـرنجی دەدام و منی ب مرۆڤكی زەعیف ندەزانـــی، زۆری پنچوو، بالی دەســـت راســـت و لســـرووتر، چندین ترومبل بدوای یك كوتبوون زۆربشیان جبی الندرۆلڤر بوون، بھۆڕن لـــدان و دەنگی برزی موســـجیلكانیان ك گۆرانیـــكان ھی (محمد عـــارف جزیری) بـــوون لگڵ ھشـــكاندنی دەســـۆك و چارۆگی زەرد و سوور، ب تایبتی چارۆگ و دەسرۆككان سوور بوون زیاتر، دواتر بـــۆم دەركوت ك لـــو بووك گواســـتنوەیدا، زاوا یكك لـــ پشـــمرگكانی برایانی حزبی شـــیوعی، ھموو ترومبلكان لبر دەم بازگدا رانیان داینادی ئك قوتو قوە، یـــور بوونھ ،ككانی بازگرگشمپ ك لیرگشمدەست پگووتیان لو گوندە (رەژدوور) بووك دەگوازرتوە بۆ گ، ئیتر ترومبلكان رۆیشتن لپرسراوی بازگك گووتی ئوە بكیفی تۆ بوو لو سر ئو سیاران دەگڕنوە لگڵ سیارەیك رەوانی (گـــ)ت دەكم، ب پشـــمرگكی گووت ئو قووتوە قنادیی بشـــكن و با ئو برایش دەمی شـــیرین كات ب دم خۆش بوو... دەمم شیرین پراو گۆرانی و چمان ھھك بمبوو، پاش كڕزان ترومبلكان نزیـــك كوتنوە ك گڕانوە كی الندرۆلڤری راگرت كبج كپرسراوی بازگلتنیا شوفركی تیابوو كسی لگدا نبوو، پی گل ڵ خۆت بیبگل نجو كوڕە گگووت، ئ ك ،رموو كاكگووتی ف رەكشـــوف ،نزدایبدەرگی جبكم كردەوە و ل پشـــوە دانیشتم، شوفرەك زۆر ســـرنجی دام، گووتی كوڕە كاك (موحسین) ئوە تۆی، منیش سیرم كرد.. ئا كاك كمال ئوە تۆی؟ دەركوت كاك (كمال قشپل)ە، ناوی ئاوھا رۆیی بوو، كوڕی گڕەككی خۆمان و ھاوڕی مندایم بوو، یكترمان ماچ كرد گووتی كو ب كو ناگات بـــم مرۆڤ ب مرۆڤ دەگات، كاك كماڵ كوڕكی گنج بوو، ل ركخستنكانی حزبی شیوعی بوو فیتری دەكرد، دوكانی فیتری و چاككردنـــوەی ترومبالتی ل ھولر دانابوو، ســـای ١٩٦٨بوو، داپیرەی رۆژكیـــان كدیم دوای چـــاك و چۆنی، گوتم لمژە كاك كمال نابینم، گووتـــی كوڕم چیـــت ل بشـــارموە چووەت ناو پشـــمرگكان، چونك لدوای بوون بیگرن، خۆ

.ند پیسچ مو رژدەزانی ئ

مژووی میرانی خۆشناو

لسای ١٩٢٠ دا میرانی قادر بگ بوو ب حاكمی ھموو ناوچی خۆشناوەتی

فایق جمیل

كامران عوسمان میران

شمشركی زو زیو ، ختی ئینگلیزەكان بۆ میرانی قادر بگ ل سای ١٩٢٥

شقوە - دیوان

میرانی قادر بگ - ١٩٣٥

وەزارەتی رۆشنبیریبگومان ھمیش ل نوەندە رۆشنبیریكان و دام و دەزگای تایبت ب نووسین و كاروباری ھونری و چاپ و بخشكردن، زۆرك گرفتی تكنیكـــی و بابتی ل نوانیـــان روودەدات. بـــ تایبتی لو رەھندانـــی ك پیوەندی راستخۆیان ب بیركردنوەی ئازاد و مدەنیت چونك ،یوە ھب و نووسینو ھۆشیاری و كتلم جۆرە دەردەشان شوەیك ل مقۆ مقۆی " ھر خۆم ھر خۆم" دت ئاراوە و تا سنووری ئـــوەی قبونكردنـــی یكتر و نـــاو ناتۆر دروســـتكردن دەڕوات و دواجاریـــش ئو مۆڕە لككردن دەبت یكك لو كرەستیی ك بۆ دژایتیكردنی یكتری بكاری دەھنن. وەزارەتی رۆشـــنبیری حكومتی ھرمی كوردستانیش وەك بشك لو دیاردەی، یان ب مانایكی دیك بییـــن وەك ناوەندك بۆ كۆكردنوەی وتۆتك كماوەی یو ملمالن مو جۆرە گئبر تیرو توانجی دۆست و نیارانیوە. لگڵ ئوەشـــدا ھر ل ناوەخۆشـــیدا بروەبر و دەگرن لیكتری نوقرچ كاربدەســـتكانی و ل ھمان كاتیشـــدا ب لدوان و قسكانیان نش دەخفشاری زۆر قورس و نا رۆشنبیرانســـر یكتری، تا حدی ئوەی ناو ناتۆر بۆ یك ھدەبســـتن و یكتـــری ب گندەكار ناودەبن. لرەدا ناموت ب درژی بچم سر وە قسو بارەینیازم ل كو بب ،و باسئبكم و بپرسم ئاخۆ وەزارەتی رۆشنبیری بو ئتكت و سیستمی ك ل كۆن و ئستاكدا ھیتی دەب چی بۆ رۆشـــنبیران كردبت؟!! یان تا چند توانیویتی رەوشـــی رۆشنبیران وتـــوە چاكیبكات، بیكی تۆزیـــو ئالمانایكی دیك وەزارەتی رۆشنبیری چ سیستم و برنامیكی بۆ خســـتن رووی پرۆژەكانی و گومان و پرسیارانمی ئگومان وەداناوە؟! ب وە كســـتۆی وەزارەتئ تـــوزۆرتـــر دەكوەمی دروســـتیان بداتوە، چونك وەزارەتی ب ئاماژەی ك كگری شوناســـھ ۆكمئنونرایتیكردنی چین و توژی رۆشنبیرانی كورد، بم دەبینین ئمۆك زۆرترین گلیی ل راگیاندن و میدیاكانـــی ناوخۆدا دەرھق بو وەزارەت دەكرت. دیارە پش ھمووكس و الینكیش رۆشنبیران لو كمترخمیی وەزارەت زیان بخش دەبن، چونك تنھا ئو وەزارەت و دەزگایـــ ھی ك مولكی حكومت بت، رۆشنبیرانیش ب ھۆی ئو سربخۆیی وەزارەت ھمیشـــ داوا دەكن وەزارەتكیان ئكتیڤ تـــر و چاالكتر بت بۆ خاتری ئوەی رۆشـــنبیران لـــ وزەی ئم وەزارەت ســـوود وەربگـــرن. كاتكیـــش وەزارەت پچوانـــی تبنگاوی نـــا ھكانی خۆی ھپرنســـیپھاوكشـــكان دژ بیك دەوەستنوە و ئیدی ســـرجم رۆشـــنبیران دەكون حاتكی نا ئاسایی و مترسیوە ك وەك پویست وەزارەت نیتوانیوە كارەكانی خۆی بـــۆ برژەوەندی رۆشـــنبیران بـــكار بھنت، ھـــر ئوەش وای ل رۆشـــنبیران و نووسرانی كوردستان كـــردوە كمتر خۆیان لـــ وەزارەت و ئیش و كارەكانی ھقورتنن، چونك تا ئم ساتش ت كوە دەكری لندروستانكی نا تیملمالنپروژەكانی زۆر كاریگرترن ل نووسین تم و مژاویكان!!! بۆی چاككردن و ئكتیڤكردنی ئو وەزارەت، دوو ئامانج دەپكت. ھم وەزارەت لـــو بۆ بـــۆڵ و گندەیـــ رزگار دەكات، ھمیش دواجار دەبت وســـتگیكی ســـوود بخش بۆ رۆشنبیران و نووسرانی كوردستان. ینكمان بمووالیدواجار ھ ر نـــا رەنگگئســـر ئو قناعتی ك نبوونی باشتر بت شكوەزارەت پ ش زۆرە كگبوونی، ب لو گرفتـــ و ھـــر ل نو خۆشـــیاندا چاڵ بۆ یك ھدەكـــن و نوقرچ لیكتری دەگرن. تاوانباركردنی یكتری ب گندەی و نا ئیداری تنھا نابت ب قســـ و باسكی راگیاندن و ســـر رۆژنامكان لكبدرتـــوە، بكو ئو جۆرە لدوان و لكدانوان شـــتی مترسیدار ل دوای خۆیدا جدەھلت وەك باوەڕ نبوون بیكتـــری و نائومـــد بـــوون لكاركردن و ستایدا. رەنگی ئحا كی زۆرتر لیندەگتا ئم ســـاتش رۆشنبیران قناعتیان بوە نبت ك وەزارەت بۆ ئوان، ب پچوانوە دەمی ھر رۆشنبیرك و نووسرك دەكیتوە دەمی گرم و بـــ زۆرك گلیی و توانجوە باسی وەزارەت و بروەبرایتیكانی دەكن. لبـــارەی فیســـتیڤاڵ و كارەكانیشـــیدا ھر دەرەوەی وەزارەتیش قســـ تا ل ،پرســـملســـر ئوە ھی ك گندیكی زۆر ل كار وەش لمان شھ ت، بكانی دەكرو چاالكینو خۆشیاندا ئم باس زۆر گرم و تنانت جنابی وەزریشـــی گرتۆتوە ك راستوخۆ

پیوەندی ب گرفت و كشكانوە بكات.

وتـــار10ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

.كی كوردســـتانییركـــوك شـــاركناسنامی جوگرافیایی خۆی پاراستووە شـــك وە كوكاتتـــی كورد لمیللرەواكی ل كوردستاندا سری ھداوە كشی ئم شارە كوردیی كشیكی سرەكی بووە. ھر بۆی سركردایتی كورد لـــ ملمالنـــی بردەوامدا بووە لگڵ حكومتـــ فرمانەوای یك

لدوای یككانی بغدا.ســـركردایتی كـــورد لـــ ھمـــوو قۆناغكانی شۆرشدا داكۆكیان لسر كوردســـتانییتی ئم شارە كردووە و بھیچ شـــوەیك سازشیان لسر نكردووە. چونك ئم كشانی كروو برووی ئم شـــارە بوونتوە زۆرن ب جھلی پیوەندییـــان ھندكیان جگ یوە ھیارەكانمانسیاســـی ن یوەندی بپ كشـــك كندھ لـــحكومتـــی ناوەندی و سیاســـییوە

.یھبم ئوەی لرەدا گرنگ سركردایتی كـــورد لگـــڵ ھیـــچ یكـــك لم كو بكردووە بسازشـــی ن شانكپچوانوە زۆر ب توندی برەنگاریان بۆتوە. ئگر سازشیش لسر ئم كشك بوو كدەم بكردبای یشكیكالیـــی دەبووەوە لـــ بیاننامی یانزەی ئازاری ١٩٧٠زایینیدا حكومتی بغدا رەزامندی ل ئیدارەی ھاوبش دەربی لم شارەدا بم سركردایتی كـــورد رەتی كـــردەوە. چونك ھموو مژوویی كۆنكانی پش نامگبدەوتی عوسمانی بوونی دروســـت عوســـمانییكانیش ســـردەمی و كوردستانییتی ئم شارە دەسلمنن. زۆربی زۆری دانیشـــتوانی ئم شارە كوردن ئگرچی حكومتی فاشســـت ھموو جۆرە رگایكی پاكتاوی نژادی ر لكردووە ھ جب م شارەدا جل رەب كردن تا دەگاتعراگواستن و بھودان بۆ گۆڕینی جیمۆگرافیای ئم

شارە.كشیكی ســـاغكردنوەی بگومان ئوھا بم فاكتران دەبت گرانوە بۆ بگنامی مژوویی و جوگرافیایی یكان، بم الین برھســـتكار و گانم بت خۆ لویارەكان دەیاننالبـــدەن و بـــزۆری زۆرداری ھوی گۆڕیـــن و شـــواندنی جیمۆگرافیای ئم شـــارە دەدەن. برەی توركمانی ل كركوك ك خۆیان بدەم راســـتی ت لن دەبكان دەزانن دەتوركمان٣٢٪ لپرسراویتی بۆ كورد و عرەب مئ ت كك بكان وەك یو توركمانرەوای ھق نیی. دەمك توركمانكان لـــ ئنجومنی پارـــزگای كركوك لپرسراویتی داوای و دەكشـــنوە سرەكی دەكن وەك جگری پارزگار دەمك ك وەزیری دەرەوەی ئمریكی (رایز) ھات باسی مزلومیتی خۆیان دەكن. یـــا دەچن بۆ توركیـــا داوای بھانا ھاتنـــی لدەكن.ك بچاوی خۆمـــان دیتمان كـــ شـــاگردەكانی كمـــال ئتاتـــورك چ تاوانكیـــان دەرھـــق بخكـــی كوردســـتان و نجامدا لكان ئســـنووریی ناوچـــ٢٠٠٧/١٢/١٩ لـــرۆژی جژنی قوربان تارۆژی ٢٠٠٨/٢/٢٩ز ك ئۆپراسیۆنكی ســـربازی بربـــوی كـــردە ســـر می كوردستان برســـنوورەكانی ھپاپشتی فرۆك بۆمب ھاوژەكانیان. پارتـــی راوەدوونانـــی ببیانـــوی كركارانی كوردســـتان. بم ئوەی جبرەكی جستی سبت مراستی بنكردنـــی ماددەی ١٤٠ی دەســـتووری

ـــراق بـــوو. چونكـــیی ئمیشـــھھرشك ل ئانوساتی جبجكردنی ئـــم ماددەی ئنجامـــدرا. ب پالنی ھرشك و پلكردن ل ئنجامدانی ئۆپراسیۆنك ب شكستییكی گورە شكایوە بسر توركیا. دەتوانم بم ئم كارە بوو بھۆی ئوە ك جاركی ل تاتورك پمال ئتوركیای ك دیكتختی چروك ننت و بت ب پتكی ئوھا ك لمـــژوودا دەرس و پندی لوەربگرت. ھر لكاتی ئنجامدانی ھرشـــك لالین توركیاوە (برەی توركمانی) گڕانوە بۆ ناو ئنجومنی پارـــزگای كركوك. بـــۆ ئوەی لم سات و كاتدا بتوانن داواكارییكانیان

بسپنن و ج بجی بكن.برەی توركمانی جاركی دیك لناو كركوك پارـــزگای ئنجوومنـــی كشـــاونوە ئمجارە بو بیانوویكی دیكیان ھی داوای بفرمی ناسینی زمانـــی توركـــی دەكن لنـــاو دام و دەســـتگاكانی حكومت لتك زمانی

عرەبی و كوردی.باشـــ ئم برادەران سردەمی پش راپڕیـــن لكوێ بوون...! كوا چاالكی و خباتكانـــی پـــش راپرینیـــان؟ ت كوە بووبر ئباتیان ھر خگئلســـرژمری ٩٧٧ز و ٩٨٧زدا خۆیان بعرەب نووســـیبت لبری ئوەی خۆیان ب توركمان بنووسن و نكۆی لـــ توركمانییتی خۆیـــان نكن. ســـركردایتی بت رچۆنھ بم كورد ڕز لـــ بیر و بۆچوونی ھموو الیـــن و نتوەیـــك دەگرـــت و بۆیش ھر وەردەگرـــت. بھندی ھوـــی بوچانی داوە ك كشـــی كركوك ئاۆزتر نبت و رەزامندی كشـــر كردنی كخۆی بۆ چارەســـب پســـندكردنی ڕگای پرسگیری و سرژمری پیشانداوە چونك باوەڕی سد لسدی بخۆیتی ك ئم شارە رەدا گرنگوەی لئ .كوردســـتانییماددەی ١٤٠ی دەســـتووری ھمیشیی ئـــراق تنھا چارەســـری كركوك ناكات بكو ھندـــك ل بگكانی ركردنی ناوچچارەســـ یوەندی بپداباوەكانـــی دیكـــی كوردســـتان و

.یوە ھراقناوەراستی ئ جب و ج كشـــۆزی كر ئابلنكردنـــی ماددەی ١٤٠ی دەســـتووری ھمیشـــیی ئراقی فیـــدرال. بڕز مام جـــالل لماوەی مانگك دووجار ســـردانی ئم شـــارەی كردووە. بۆ دۆزینـــوەی میكانیزمی نوێ بۆ لك وەی بیـــر و بۆچووننزیك كردنـــدارەكان پیوەند نجیاوازەكانی الیبھاتنی بڕز مام جالل بۆشـــاری نایی ھكی دیكـــركوك ئاســـۆیكپشوە و دەرگا داخراوەكانی لبردەم ئـــم قیرانانـــ وا كـــرد. لكاتی سردانكی بڕزیان ئاماژەی بوەدا ویستپ كشر كردنی كبۆ چارەسبیر و بۆچوونـــی ھموو نتوەكانی ت. چونكند وەربگیرھم شارە بئكورد وەك نتوەیكی رەســـنی ئم شـــارە پی باش لڕگای یاساییوە ئم شارە بگڕتوە سر كوردستانی دایـــك، بـــم توركمانـــكان پیان باشـــ ھرمكـــی ســـربخۆ بت. عرەبكانیش وا بباش دەزانن سر بحكومتی ناوەندییوە بت. لسر داوای نونری ســـكرتری كۆمی نتوە یكگرتووەكان بڕز ستاڤان دی میستورا ماددەی ١٤٠ی دەستووری ھمیشـــیی ئراقی فیدرال بۆماوەی وە واتژ كرایدر ش مانگی دیكشـــ

ج ماددەك بـــۆ ٢٠٠٨/٦/٣٠ راســـتبج كردنكـــی درژ كرایوە بم .مانای گۆڕانـــكاری كردن نیی مئل ماددە دەســـتوورییك. بكو ئم ماددەی پویســـتی بـــ وردەكاری و

.یكانی وردەكاری ھقۆناغ ییگای دوو درەدا جوەی لم ئب كردنی ماددەكجب ماوەی ج وەیئوا خریكـــ تواو دەبت تنھا حفتا و پنج رۆژی ماوە كچی ھیچ كاركی

وانكراوە ك شایانی دخۆشی بت.كچـــی تازە ب تـــازە بپی ھوای ل كی دیككان جارو ئاژانس رۆژنام٢٠٠٨/٤/٦ نونری سكرتری كۆمی نتوە یكگرتووەكان {ســـتاڤان دی جیستورا} دتوە و كۆبوونوە لگڵ لپرسراوانی حیزبی و ئیداری و خكی نانم شوت ئخموور دەكات و دەممخموور و خانقین و شنگال و شخان و خكی مخموور دەكات و دەت ئم شونان مخموور و خانقین و شنگال و شخان دەگڕنوە سر كوردستان. كارەكانیان تا ٢٠٠٨/٦/١ تواو دەبت.

دوای ئو كار بۆ كركوك دەكرت.ئوەی لرەدا دوو دی دروست دەكات كردنی ماددەكجب ماوەی ج وەیئواخریك كۆتایی دت كچی وەزیری ناوچ داباوەكانی دەرەوەی حكومتی لدوان لدوای ھرمی كوردســـتان. لدوان دەدات ل رۆژنام و كناكانی راگیانـــدن. دەت كارەكانی لیژنی بای ج بجكردنی مـــاددەی ١٤٠ی دەســـتوور بردەوامـــ و unیـــش ١٦ مل پســـپۆری ئامادە كردووە. جگحكومتی نونـــری وەك بڕزیان ھرمـــی كوردســـتان لـــ لیژنـــی بای ج بجكردنی مـــاددەی ١٤٠ی دەت. ئراق ھمیشیی دەستووری لیژن بردەوام ل كارەكانیدا تا ئستا ھیچ كۆسپك نھاتۆت بركارەكانی باش ئم شتانی ك باسمانكردن ھر

ھمووی كۆسپ و ئاستنگ نیی؟ئوەی ك ئم رۆژان گوێ بیســـتی دەبیـــن لكنـــاڵ و رۆژنامكان ھر ھمـــووی تنھا باســـكردنی پارەدان لالیـــن وەیـــرەبووكردنق و ئۆفیســـكانوە ب ئـــاوارە و ھاوار دەكات كـــ ئـــم كارەش بازرگانـــی م شـــارە، چونكب یكی دیككردنگلك لمانـــ پارەكش وەردەگرت

بم ناگڕتوە. بڕز:وەزیری ناوچكانی دەرەوەی حكومتی وی ٢٠٠٧/١٢/٣٠ لـــم تـــا شـــرھ

لدوانكانیدا ھـــر زوو زوو دەیگوت مـــاددەی ١٤٠ی دەســـتوو لئـــان و ســـاتی خۆیدا ج بجـــ دەكرت. بـــم ئمجارەشـــیان خونكـــ وا وەیم شـــر كار بگچوو.!! ئدەرن كاتی خۆی جم جارەش لوات ئببج ناكرت. بۆی واباش راستگۆبین لگڵ خۆمان چونك بین و نین ردەم جبـــل ینگ ھزۆر ئاســـتبج نكردنی ئم ماددەی. ھندكیان دەرەكیی وەك دەبینین و رۆژان ھستی پ دەكین جگ لـــ ھندك ھۆكار نگی ناوخۆیی كو كۆسپ و ئاســـتنایانوت ماددەك ج بج بكرت روپا دەگرن و تانس وبیانوی بیا بلم ماددەی دەدەن ك وادەكی تواو ویســـتن پوە دەكبـــووە. داوای ئرووبـــرووی دادگای بـــای فیدرای یارانم نرەدا بـــوە مـــن لتبكردەم باش ئوەی بۆمن قدەغی با بۆتۆش قدەغ بت، بۆ ون ئستا لناو دەســـتووری ھمیشیی ئراقدا دوو مـــاددەی دەســـتووری ھی بم ژماران (١١٨، ١٤٢) ھاوشوەی ماددەی .راقیی ئمیش١٤٠ی دەســـتووری ھســـقفی زەمنیان ھبـــووە لپش ماددەی ١٤٠دا سقفی زەمنیان بسر چـــووە كچی ھیچ كـــس و الینك توانج و تانی ل شرعییت و ھزی م ماددانیاســـایی و دەســـتووری ئنداوە. رەوانی دادگای بای فیدرالی نكراون بۆ ئوەی لیان بكۆدرتوە و بدواداچوونـــی تدا بكـــن (بم وادیارە بانك و دوو ھوای) ماددەی ١١٨ی دەستوور تایبت بپك ھنانی ھرمكان ك بۆماوەی (ساڵ و نیوك) دواخرا. شیعكان داكۆكی ل دەكن بۆ بۆ پكھنانی ھرمی فیدرالی خۆیان.

دەســـتوور)یش (١٤٢ی مـــاددەی ئـــم ماددەیـــ ســـوننكان داكۆكی ب تش تایبم ماددەین. ئـــدەكلئم بپی دەســـتوور. ھمواركردنی ماددەی دەبوو ئنجومنی نونرانی ئراق لـــ ســـرەتای كاركردنیدا تا چوار مانگ لیژنیكی ل ئندامانی ســـرەكییكانی كھاتپ نونرانی كۆمی ئراق دروســـت بكردبای بۆ بارەت بك ســـئامادەكردنی راپۆرتھمـــوار كردنكانی دەســـتوور. ئم لیژنی لـــدوای ئم ماوەی پكھات و تا ئســـتاش چند جارك ماوەی كاركردنی درژ كراوەتوەو كارەكانی تواو نكردووە كچی رەوانی دادگای

بای فیدڕای نكراوە. موو بیانوی نادروســـتن كھ مانئكار ناكات ســـر ئیـــرادەی بھزی راســـتییكان بم ھندك ھۆكاری تبوون ك یـــی ناوخۆیی ھدیكـــھۆی ئوە ك ماددەی ١٤٠ی دەســـتوور دوابكوت ل ج بجكردن و خكی كوردستانیش رەش بین بكات لئاست ئم كشی و متمانیان ب لپرسراوان

نمنت.زۆر ب راشـــكاوی دەم لپرسراوانی ر لم شـــارە ھل م دوو حیزبئـــ م شـــارە لناو ئ رەتای چوونســـئاستی لپرســـراویتی نبوو تا ئم ســـات وەخت. دەبوو ب عقیتكی كـــورد پروەران مامیـــان لگڵ كشـــكاندا بكردبای نـــك ب بیر و بۆچوونی تســـكی حیزبایتی وەك

بچاوی خۆمان دیتمـــان دوو دەزگای پروەردە و دوو دەزگای پۆلیس و دوو جگ مبوو. ئـــزگار ھدەزگای پارلمی كـــ متمانی خكی الواز كرد لالین نیارەكانیشمانوە بخراپی قۆسترایوە. لپرســـراوانی ئم دوو حیزب دەبوو خۆیان لكســـایتی و پیاو ماقونی نتوەكانی دیكی ناو كركوك نزیك بكردبایوە نك پش بكیان لسر كسبكردنی كوردەكان بكردبایوە. چونك پشینان راستیان پ بگـــرە ئی ب پگوتتـــوە ( ھی بھی خۆمان) ئگر ئم سیاستمان پیەو بكردبای ئمۆ لڕگای ئم كســـایتییان دەمانتوانی كشـــی رەوای خۆمـــان لـــ نتوەكانی ئم

شارە بگینین...بـــم ھرچۆن بت ئـــوەی رۆیی رۆیـــی با تـــا كار لكار نتـــرازاوە بایك ھوست بین و یك وتاربین ۆ چاوكراوەیمـــت ئمیلل چونكـــچاو بســـتكی لناكرت. مژووش جگ لمانی ك باســـمانكردن تكڵ وەزارەت م ســـئـــ نكردنـــوەی ل رگشـــمدارایـــی و ناوخـــۆ و پكابینی داھاتووی حكومتی ھرمی كوردستان پاش ئم ھموو كۆبوونوە و دانیشـــتنانی كـــ كـــرا لالین با م دوو حیزبتی ئـــركردایســـدەســـت ل ھاوین ھواری پیرمام و دوكان ب متمانیی و رەش بینییكی گورەی لالیـــن جماوەری خكی

كوردستان دروستكردووە. وەیـــان مانـــای بـــگرتنك نیـــباوەڕ بـــوون ب یكدی پیشـــاندەدا ئم یـــك نگرتنوەیـــش لالین خۆی لكدانوەی نیارەكانمانـــوە

ھی و بدخۆشییوە دەیقۆزنوە. مبیخ م باشپ یھ كی دیكشـــت ی كوانتم نئ ،وەیویش ئروو ئلناو كركوك دەژین مژوویكی دوور و درژ و پ لخۆشـــی و ناخۆشیان لگڵ كورد ھی بۆی ھرچۆن بت

لگڵ كورد بژین باشترە.چونك كـــورد وەك نتوەیكی زۆر لكراوو ســـتمدیدە رۆژك ل رۆژان نتوەیكی نایـــت ببیردا ئوەی دیكـــ بچوســـنتوە چونك خۆی تاوی چوســـاندنوەی چشتووە و دیتووە. باجكش ب جینۆســـاید و

ئنفال و كیمیا باران داوە.بـــم ئگر بـــ پچوانـــی ئم بۆچوونان بیر بكینوە ئوە كشی كركوك ب ھواســـراوی و داخراوی بـــردەم تـــودەك و دەمنتـــوە داخراو. ئوســـا ئمریكا ڕگایكی وەك ناوبژیوانك و دەوتكی زلھزی ناوچك خـــۆی دەكات بپیاو چاك و ریش ســـپی. دەست ل كشك دەدا و رووبرووی ئنجومنی ئاسایشـــی دەكاتوە. ئوانیش بپی خواســـت تـــرژەوەنـــدی دەوو ئـــارەزوو ب كشكژە بدر كزەكانی ناوچزلھدەدەن وەك كشـــی (ئندەلـــوس و قوبروس و فلستین.. ھتد) ئوكات ئوەی زەرەرمندی ســـرەكی دەبت كـــورد و عرەب و توركمـــان و كلد و

ئاشورییكانن.ئوكات دەبت ھتا ھتای پنجی پشـــیمانی بگزین و پشیمانیش داد نـــادات ھردەب بین (تـــا نمان نا

لتبق نمانگۆت سدەق)لكۆتاییـــدا دەـــم مـــاددەی ١٤٠ی فیدرال دەستووری ھمیشـــــــــــیی زامنی یكیتی و یك پارچیی خاكی

.راقئ

یراندایردەم قب راق لماددەی ١٤٠ی دەستووری ئئنجومنی ئاسایش كشی كركووك وەكو ئندەلوس و فلستین و قوبرس لدەكن

ل وەرزی ھاوینی ھموو ســـاكدا، خكی ھرلـــدوای مانگی ســـ و بھـــاردا، رۆژانـــو بتایبتیـــش ینیـــدا، برۆژانی پشـــووی ھ لـــخاووخزانـــوە لشـــار دەردەچن و ھاوین كـــی درەنگ لـــوارانتا ئھوارەكانـــی جوندیـــان و بخـــاڵ نگ و شـــولـــی بـــلـــی عو گگشتیارییكان بخۆشی و شادییوە ئـــو رۆژە دەگوزەرنن و ھر لدوای عسرەوەش دەستدەكن ب گڕانوە

برەو ماكانیان. بۆی لرەدا، ھر لســـرەتای ئم وەســـتھ قدا، ھوەزری ھاوینلسر دوو شـــت بكرت، یككیان ی پیرزین و شاوەیسكر بازگسلك ئـــواران دەبن مایی پســـتی و بزارییكی زۆری گشـــتیاران و ئو دەب كتـــرەی الی بازگنـــد مچ

بچندیـــن كاتژمـــر یا ســـەت بركوێ و ئینجا كابرای وەســـتاوی ،جـــا پۆلیس ب ،كردەم بازگبـــپشمرگ یاخود ئاسایش بت، تنھا دە: فرموو، بب ئوەی دوای ئم ھموو راگرتن، ھیچ مبســـتكیان بووب، بۆی ئم ناین كاركی باش وەش بزانن كئ م دەبن، بناكئم ھموو خك زۆربی گشتیاران و ھر ئو كسانن ك بیانی لشار دەرچوونوە بم ئوارەش برەو ماڵ دەگڕنوە، راگرتنـــی ئوانیش بۆ چندین كاتژمر منتقی نییو، وایان وە بخوازن كب خۆزگ دەكات كل

لماڵ نھاتبووان دەر. پیرزیـــن و بازگـــی لبرئـــوە، شاوەیس، ھر مھانیكیان یاخود ،بم كارەیان ھكیان بۆ ئپاســـاو

بـــم دەب ئـــوەش بزانـــن كوا زۆر خككی لالیـــك كارەكیان بزار دەكاو لالیكی دیكش دیمنكی زۆر نـــا مدەنییـــ ك بھـــزاران ئۆتۆمبل بۆماوەی چند كاتژمرك رابگریت و ك لرووی ئمنییتوەش شتكی باش نیی پاشانیش، پیبی:

فرموو!!!. لالیكی دیك ھق حكومت یاخود دام و دەزگاكانی ئاسایش حیسابك بۆ ئم ھمـــوو گنـــج و ھزارەھا ھـــرزەكارە بكـــن كـــ خریكـــی خواردنـــوەو تعلیق دانن لو كچ و ژنانی ك ببردەمیاندا رەت دەبن، بڕاســـتی ئم كاركی ئوپڕی نا

.!!شارستانییربوارك

بازگی پیرزین و شاوەیس.. گنج چاو برسی و نا مۆدرنكانی سر شقام

دیمنك ل شاری كركوك

دووراودوور

دووراودوور

دزار حسن

كازم عومر دەباغ

گنجژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨

11بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

كانماننجكاری گرفتی گبمامۆستا كازم

شتكی روون و ئاشكرای ئمۆ ل كوردستاندا بكارییكی كم ون، برچاو دەكوت لگڵ برز بوونوەی نرخی كا و پداویستییكانی ب ھستكردن ــوەی ئ ب خــــزان. ـــی رۆژانخۆی لراستی ھركس ھبت. لپرسینوە بم بچوسنتوە برانبرەكی دەدات ھوڵ

شوەیی ك بۆی دەرەخست.بازاڕ ل پل و كل نرخی بــوونــوەی بــرز كی گرنگ كھۆكار ناوی (بازاری ئازاد) بویتبكاریگریان لسر بژوی ژیانی ھاوتی یان زۆر ب زەقی و ئاشكرا بدی دەكرت. ھر بۆی خكی لرەو و لوێ مقۆ مقۆ و گلیی و سرزەنشتیان ھرمی حكومتی دەزگاكانی و لــدام یھ ب لپرسراوانیش لمش جگ كوردستان. كمترخمی سرەكی دادەنن بۆ چارەسركردن و رووبروو بوونوەی كشكان ك رووبرووی

خراپی بژوی ژیانی ھاوتیان دەبتوە. ئاشكرای باسمانكردن ك ــی ــاردان دی ئــم نالی لسر یھ خۆی تایبتی ھۆكاری كشكان شلۆڤی ویستپ پیوەندیدارەكان، بھندی و بكن بۆ بــدواداچــوونــی و بكن وەربگرن و چارەسری گونجاوی بۆ بدۆزنوە. ناسی ئابوری شارەزایانی لڕگای ئمش دەبت ب دانانی پالنی گونجاو و شیاو. بۆ ئوەی ژرخانی رووخاو و دارماوی ئابوری میللتكمان لم زیاتر دانتپی. چونك دارمان و رووخانی ژرخانی ھر وتك كاریگری دەبت لسر برەو و ژیان دیكی الینكانی الوازكردنی راستیی ئــم دەبت مئ دەبــات. ھدری گنجكانمان ك بگرین خۆمان لبرچاوی ئم ویستپ نھاتوون لبن سرماییكی لوەربگیرت. گروسودی تبخر رمایسبكین. پراوزی و بكین سیری البال نك الوەكان خواستكانی ئارەزوو دەبت ھروەھا ب ئــویــش بكین دابــیــن گنجكانمان و زراندنیان لرەخساندنی بواری كاركردن و دامدام و دەستگایكانی حكومتی ھرمی كوردستان

بپی لھاتوویی شارەزایی.گنج ئارەزوو خواستی یكجار زۆرە ب تایبتی لۆژیایكنت سردەمی ك ســردەمــدا لم

لھموو روویكوە.بم ئگر داواكاری و خواست و ئارەزووەكانی گنجكانمان وەك پویست بھند وەرنگرین و پشت گوی بخین و ب پچوانی خواست و ئارەزووەكانیان ھسوكوت بكین. پش ھموو لنوان دەبت دروســت متمانیی ب شتك گنجان و دەست. ك ئم ب متمانیی دروست بوو ئوە حكومت ناتوانت ھنگاوی برەو پش گنجكان بــازوووی ب ت چونكبھاو چوون دەتوانرت دوا رۆژكی پرشنگدار بۆ میللتكمان دابین بكین ھروەك چۆن بھزی بازوو خباتی ینبگ توانیمان بوو گنجكانمان ب وچانی ھرمی حكومتی خاوەنی ك ئــازاد ئمۆی

كوردستان و پرلمانی كوردستانین.بۆی لرەدا پویست حكومتی ھرمی كوردستان بدەنگ داواكاریی رەواكانی گنجكان ھنگاو

بنت و پالنی گونجاو دابنت بۆ دابین كردنی كار بۆ گنجكانمان و دامزراندنیان بپی توانا و

لھاتوویی لدام و دەزگاكانی حكومت.ئگر بیركردنوەكانمان بم شوەی نبوو ئوە بسر دەبت كاریگری بخراپ دوارۆژدا لئم دەوروپشتمان نیارەكانی و میللتكمان رامم بجكردنی ج بۆ دەقۆزنوە النھگوەكانیان بۆی وا باش پش تابڕ بخۆمان دا بدەین، ئویش ب جبجكردنی خواستكانیان

دەبت. وەیئ روو مبیخ باش پم لرەدا ئــوەی لجیاتی ــان كــوردســت ھــرــمــی حكومتی چارەسركردنی كشی گنجكانمان كشكی ئاۆزتر كردووە ئویش بھنانی كركاری بیانی ژن و پیاو لوتانی فلیپین و سیریالنكیا و ھیند

و توركیا و ئران.ھندەی گنجكانمان وادەكــات دیاردەی ئم مت. ئوی ژیانیان خراپ بكاربن و بژ ب دیكخۆیان شارەزایكانی كۆمپانیاكان با دەین بنن بۆ كاركردن ل كوردستاندا بم نك بم نھلنوە بوارك ھیچ ك ئستا شوەیی چونك گنجكانمان، لبردەم كاركردن بۆ ب كاری وەك پتا وای كش و گیر و گرفتی دیكی بدوادا دت و ئابوری وت دادەتپنت ھر وتكیش ك ئابوری الواز بوو خۆی لبر دەتوانم راناگرت. مترسییكان و رەشھھنگاوانی حكومتی ھرمی ئم جۆرە بم ئاوی ب پیاوەتی وای ئوە وەك كوردستان

حمامۆكوە بكات.زامن گنجكان ژیانی نــادەی ھوڵ بۆ باش ب وەی دەرمانوەی نزیكی خواردنی بۆ ئبكھۆشكرەكان نكون و پنا نبن بر دیاردە نا شارستانییكان ك ب شوەیكی زەق لرە و

لوێ برچاو دەكوت. ۆ لــ ــم ــ ئ ــارە بــیــانــیــانــی ك ــك م كــرئـــكوردستاندا برچاو دەكون ب تایبتی لناو بۆ بكاریان ك لمی جگ ھولر. شــاری سواكرەكانیش دروستكردووە. گنجكانمان

نان باوكردووە.....!!رۆژی ٢٠٠٨/٣/٢٣ز چند سواكركم لم كركارە كشتوكاڵ لگڕەكی چاوپكوت بیانییانســیــرە.......!! براستی دەكـــرد. سوایان نیازی ب ناوەڕاستوە ئاسیای ل كركارك كاركردن و پارە پیاكردن بت بۆ ھولر كچی رووبــرووی سواكردن ببتوە لبر بكاری. حكومتی ناشیرین دیاردەیكی سواكردن پیوەند دەستگا لالین كوردستان ھرمی خریكی شقامكان ل ــ رۆژان دارەكانیوە پرسیاركی لرەدا .كردنیان بسر دەســت یم ھوە ویستی بپ وە كشپ تیر دسلالین برپرسان ئویش ئوەی لكاتی گرتنی ئم سواكرە بیانییان دەبت چۆن مامیان لگدا بكن؟ بگومان وەمكی بوە دەبت سری كوردستان ھرمی حكومتی بین ناھشت پرۆی ل دەبستت، ھرچی دەیكین

وەك خۆی ل نایتوە. ب ویستترازاوە پكار نكۆتاییدا تا كار ل لپل بیر ل چارەی بكاری بكرتوە بۆ ئوەی ئم پشكوتنی رەوتــی لگڵ گنجكانمان

سردەم ھنگاو بنن و دانبن.

ریپۆرتاژ: جالل ئحمد برزنجیلمڕ خۆشویستی باسك كورت ئگر مئبكین، ھر ل سرەتاوە دەبت بیر لوە بكینوە ك خۆشویستی لوتی ئمدا كارەسات و گرفتی زۆری بدواوەی، ب تایبتیش (ج ژوان) بۆ زیاتر تیشك خستن سر ئو مسلی بچاكمزانی ل نم كك بدوند كوڕ و كچوە چو بارەیلسرەتاش: ربۆیھ بكن بۆ باسمان نزیكوە شادمان خان وەكو كچك گوتی: بداخوە لوتی ئمدا خۆشویستی تاوان بۆی بتاوانی خۆی لدی الوەكان شاردۆتوە گلك ل ئم ھن ل بردەم راگیاندن و رۆژنام و گۆڤارەكان ئو نھنیی ل دیان داھی ناورن دەریببن ناخی ھۆی بۆت شمئ ھر بكن ئاسوودە خۆیان ئوەی گلك تاوان لدوای پردە یاخود بنھنی یوخۆی ھش ھۆكاری راستمئ رووبدات و كبۆ دروست بوونی تاوان لالین ھردوو رەگز جا چ كچ بت یاخود كوڕ ھوی نزیككردنوەی یكتری ئدەن بھر شوەیك بۆ دامركاندنوەی رازەكانیان ئمش ھی لدوای بۆی بداخوە خۆشویستی پاك و بگرد دەبت تاوان و سووك كردنی ناوی خۆشویستی و لبر چاوكوتنی تــاوان سرەكی ھۆكاری بــم خۆشویستی

لپاڵ خۆشویستی ك رووئدات دایك و باوك و خزانك دەوركی سرەكی ئبینن لدروست ئــوەی لبر رۆكانیان بۆ شك بوونی كاتك ئزانن كچكانیان یاخود كوڕەكیان دی بیككوە ھی پداگری ئكن لسری تا ئم كارە قت سر نگرت بۆی لناخی كچ یاخود ی تۆوت ھبك دروست ئكوڕە جۆرە توڕەییسندنوە ئدات بھر شوەیك بت بداخوە ئم لنوەیكوە بۆ نوەیكی ترەوە دووبارە دەبتوە ناویان ناوە داب و نریتی كۆمیتی و نیی نریت و داب مئ یھ مئ بۆیخزانك لھر كاتك باوك و دایك ھی پروەردەیكی دروست ھبت و منداكان ئازادبن لو قت ئوە راوبۆچوونكانیان دەربینی ل ویستی روبدات و بۆیخۆش دانیم تاوان ل وایبھمیش ھۆشیار كردنوەی خزان دەوری ئبت

لم رووداوانوە.ھروەھا مامۆستا محمدیش لوبارەوە گوتی: خۆشویستی رازكی پیرۆزە لنوان دوو رەگزدا ھی ئمش نابت ھۆی ئوەی ك ئم كچ و بكو خۆشویستی دەكن كاركی خراپ كوڕە واھی گلك پاك و بگردن ھیچ تاوانكیان

چپڵ و پیس تاوانی گكۆم بكو ،نییبداخوە ھر بۆی سدوو ك ئم پاڵ دەنئكوشتنی ھۆی تدەب ككخ قسی لبر كچو بزۆری كچ تووشی شاوی مرگ دەبت لبر ئوەی ئافرەتانی ئم دەست بسرن زوو دەكون تی دەستی چپڵ ك ئمش كۆتایی ئو تاوانی تاوان، ب كچی كوشتنی ب دت كدا كوڕ بكاتل ،ویستتینھا خۆشت كچانناكوژرت و بالی ئاشكرا خۆشویستی دەكات ئزانن ك بم ئبت ئاسایی باوك و دایك كچكیان خۆشویستی ئكات یكسر بۆ مرگ ھردەن ناكات دەنگ كس ئكن پلكشی لسر شرەف بووە بۆی بداخوە بۆ كۆمگی ئم ك تۆزك بیر ل برژەوەندی ڕۆكانیان رگژ ھوی شوەیك بھموو ناكنوە، ویستی بدەن خۆشكردنی كچ و كورەكانیان ئتاوانكی گورە ئژمرن و زمانی لك تگیشتن ك كسانك چند بۆ بــداخــوە بۆی نییبوونت ھۆی پیسكردنی كۆمگ ك كاریگری زۆری ھی لسر لناوچوونی كچ و كوڕەكانمان

بداخوە.وەكو من گوتی: بارەیوە سنگریش لم ھر دراوسكمان لگڵ سا (٣) نزیكی گنجك دام چوار جارە چوومت داوای باوكی زۆری رق لمن ھر رەتم دەكاتوە بۆی من ھر بردەوامم ب مئ نزیك و لــدوور لسر خۆشویستی نھنی یكتری ئبینین بینمان گلك خۆش و ت بۆیبم تاوەكو باوكی رازی ئی دەكچاوەڕخۆشم كسی ئو نابم ــرداری ب دەست قت دەوێ ھر ئویش رۆح و گیانم بۆی بنمان بۆی ین یان بۆگگك ئیك یاخود بیداوە ببداخوە بۆ ئو باوك و دایك زامان بخوا كوڕ و كچم ھبت قت بربست نابم لھنانی ژن و مردیان چونك ئستا ئو زام لدی مندا ھی و بۆی بو ھیوایم ك گشت خۆشویستك بیك بگن و تووشی زام و ئازار نبن بۆی خوازیارم

ئاواتی ئم بتدی.ــم بــارەیــوە وتـــی: زۆربـــی ھما جـــالل لگنجكان ك دەگن تمنكی دیاریكراو مافی دی خۆیان رازی و ھبژرن كسك خۆیانناوە ناویان ئمش ھبژن یكتری لالی ترسناك كارەساتی چندان بۆی خۆشویستی وەیئ یشو كنھا لھۆ ت بدات برووئــچند لنوان نیی تگیشتن لك زمانی كخزانك ئمش ھۆكاری سرەكی دروست بوونی كشی بۆی ئستا ترسك ھی لنوان كچان

و كوڕان ل خۆشویستی ناورن خۆشویستی یاخود بدزییوە ئوە بیكن ئگریش بكن توشی مشاكیلی ترسناك دەبن و سری خۆیان دەننوە لپناویدا بۆی بداخوە بۆ ئم ھر لزووە ئم خۆشویستیی ناوی بد بووە كچی دەر كردووە بۆیر كوژراوە و كوڕی دەربسلچارەسركی ئوتۆنیی تا ئستا كچان و كوڕان

ئازادبن ل خۆشویستی. بۆمان ھاتۆت وەیم شم حاجی بریخاتوو ملبر كوشندەی دەركی خۆشویستی دووان: ت وازت لتكوشتووشت بوو تا ن وەی كئكارەساتیش تووشی ئگر بداخوە نناھخۆی بۆ خۆشویستی دەردی ــوە ئ نبیت دەتكوژت بۆی ھیواخوازم كس تووشی نبت مانگرە یان برا یان باوك ئوەتا یان دایك رئھۆكاری سرەكینو دەبن ھۆی لك كرانی دوو خۆشویست بۆی بالموە خۆشویستی نكرت باشترە لوەی تووشی خم و خفت بیت من ب بــم خۆشویست كوڕكم زۆر ماوەیكی وەفابوو ب قسی دایكی كچكی تری نیشان كرد، كچان وەشئ لبر وەفان ب بگشتی كوڕان ھرچند ئكن بدی لخۆشویستی ترسك براستیشیان ب جگی باوەڕ نین چونك گلك جار كوڕ بوەفا ئبن كچان وەكو تۆ سندنوە لكوڕە ب وەفایی خۆیان نیشان ئدەن لھمان كاتیش وەكو تاقیكردنوەیكی ل دت ك كوڕە بوەفاب ئامادەی گیانی خۆی بخت بكات بم ئستا ئم خۆشویستیی محا بۆی ساردیكی دەسترچی ھویستی ھو خۆشن وتۆتزۆر ككوڕكی خۆشدەوێ و ھی واھی كچك تا پنج كوڕی خۆش دەوێ یان كوڕ ١٠-١٥ كچی خۆشدەوێ

ئم سوكایتیی ب خۆشویستی بداخوە. بۆمان ھات وەیم شمیر یوسف بروەھا ئھخۆشویستی لمژووی ئگر وتی: و دووان و لباب ھبووە ھــر لكۆنوە بكۆینوە بكاركی بۆی ماوە جب بۆمان باپیرانمان خراپی نازانم ھموو كچك و كوڕك ل تمنی دووربت لكاری حرام ئگر ئیكات الویتی ھیچی تاوانی نیی بۆی دروست كسكت خۆش ھر نك ھاوسرییتی ژیانی پش بووت لخۆتوە كسك بخوازیت ھیچ شارەزاییكت دروست ھاوسرگیری تدەب مئ نبت لزیاتر ئوە ھبت خۆشویستی ئگر بۆیلجارك یكتری ئبینین و شارەزایی یكتری ل یك ھیشتنگك توە لمانای ئ مبن ئئنوانیان بۆی خۆشویستی پش زەواج باشترە

لوەی لدوای زەواج، خۆشویستی پش زەواج دەبت بناغی خۆشویستی پتو بۆنوەكانییان ھروەھا دەبت ھۆی ئوەی خزانكی بختوەر مشكیلی ئتوانن خۆشیان ھر ببت دروست كسكی نك بكن چارەسر خۆیان خزانی بالموە بۆی بری بۆ گورەكان الوازبن ھانا زۆر گرینگ لگشت شتك بم بداخوە ئستا داب و نریتی كۆن زا بسر ھموو شتك نك خۆشویستی بۆی شكستی ھی ل خۆشویستی، سركوتن یكجار كم ئگر سركوتووش بت م كچی باوكی كوڕە رەقیان لما میشوە ھئ

دەبت یاخود ب پچوانوە.بناز محمدیش وەكو مامۆستایكی دواناوەندی تا تمن بم نیی تاوان خۆشویستی وتی: ھندێ بــداخــوە بۆی یھ سنوری تمن تمن ل دەكــن خۆشویستی یھ قوتابی و چــاك نھاتووە ل ھشتاوایان و بچوك خراپی خۆیان جیابكنوە و بیر ل كسایتی و دایك ئو بۆ بداخوە بۆی بكەوە خۆیان باوكك لمنداكانیان ناپچنوە؟ ھندێ جار سانم جۆرە كن ئب سووك دەككتناوی مئبت بر مكتبی كاتك ھر ئوەی لبر یگب مپۆشن و ئردەرگا دائالفاوی كوڕان بیكك دووان بابب ھۆ راوەستن ئوانی تر چی من نام خۆشویستی بانبت بكو سنورك بۆ ھرزەكارەكان دابنرت بكو كاری خراپش برژەوەندی نازانت الو كچكی دەبت، كم بكو بپارزێ خۆی شرەفی وەدایــلــ ئو لبر خاتری خۆشویستی خۆی تسلیمی كوڕە وەكو كچ دانــ گوێ بب كوڕەكش دەكــات گورگ بردەبت گیانی و تووشی كوژران ئبت

لدواڕۆژدا.خۆشویستی ووتــی: بكر رۆژان لكۆتایشدا شتكی پیرۆزە بۆی ئموت بۆتان روونبكموە ئزانن خراپ بكاركی خۆشویستی ئوانی ئوە زۆر ھن چونك خۆشویستی مانای پاك و بگردی دەبخشت بۆی من باوەڕم پیتی و ئزانم دنیام خۆمان خۆشویستی ل زۆریش ك تووشی غم ئبین بم ھر بردەوام ئبم بۆی ناھنم ل خۆشویستی خۆم واز قتیش ئزانم ھروەھا بكم بخت گیانم ئامادەم من كوشتنی لسرە بم ھر بردەوام دەبم لبر ئوەی لخونم دای و لگڵ دەمارەكانم تكڵ بووە بو ھیوایم ك گشت خۆشویستك بیك بگن دووربن لدەست توەردانی دەرەكی تاوەكو

بیك شادبن.

جی ژووان، قســابخانیك بۆ كـوڕ و كچـ عاشــقكان

گروپی گنج بۆ شانۆل تنھا یك شودا دیكۆركی بجوو و دوو حوز دروست دەكن لسر تختی شانۆ

ئا: بدرخانفۆتۆ: ئیوب یوسف

گروپی گنج بۆ شانۆ ئو گروپی كوا كارۆخ ئیبراھیم حكیم سرۆكییتی و ئستا خریكی یك تنھا شانۆگری ك خۆیانن كــاری دوا شوە، لنووسین و دەرھنانی كارۆخ ئیبراھیم خۆیتی، بم ئافرین بۆ كارۆخ ك بردەوام لخمی ئوەدابوو رەنجی ستافی دیكۆر و ھموو خك و نــڕوا بھدەر كارە ئو ستافكی ئوانیش بناس، ك پیان دەن سربازە ونكان ل دەدونین كباس دیكۆر لرەدا ستافی بۆی

دیكۆری ئم شانۆگریی دەكن....نخشكشی بدوع رەنجدەر سرەتاش لدیكۆر وەك دیكۆریست لكارەك، سبارەت بو نج بۆ شانۆ كوەك گروپی گ مدیكۆرە گوتی: ئ بن ئتمح ردەستمانبكی ئاوا لرییشانۆگكاركی ئاواشی بۆ بكین كوا بتوانین جیاوازی ل كت، یبدا ھواوی تكی تو گۆڕانكارییلرووی ھاتووین ئوجارەیان گۆڕانكارییكان ستایلی ئیش كردن و نخشكشی ئم دیكۆرەیان جیا لھموو دیكۆرەكان، ئم جۆرە دیكۆرە تا

.كی تازەیمبینیوە و شتناو كورد نستا لئئم نخشی وردەكارییكانی ب سبارەت كشاوە بۆ نخشی رەنج خۆی ك دیكۆرە، ئو بۆ نخشم دەرھنرا لگڵ من گوتی: نوە وەكو ورییڕووی ھونشاوە لدیكۆرە كو رەنگ و كۆمك ملمس و تقاتوعكی تدا ھی، وەك ئوەی ئم دیكۆرە كۆمك جوی بین ئگر تر، شتی و لحوزەكان دایتلڕووی رەنگوە سیری بكین، ئوا ئو رەنگی ناوەڕۆكی لگڵ ھناوە بكارمان لرەیا كشانۆگریكیا ھمانبژاردووە و برای من دیكۆر

٥٠٪ی كارەكان پكدنت و چژ دەدات بینر.یاریدەدەری وەك ئكرەم" "شانۆ ئو لــدوای و دیكۆرە جیایر و دیكۆریست گوتی: ئندەرھ زۆر زەخم شووتر، چونكڵ دیكۆرەكانی پگل مئ ئستا نموون بۆ رووــكــوە، لھموو ل زیاتر و بجھشتووە شانۆمان تختی وای پی شانۆ، بووینتوە، برز مترك و نكراوە كورد لناو ئاوا دیكۆری ئستا تا ناشكرێ لبر ئوەی ب ھقیقت دەرھنرەكانی تر زۆر بایخ بدیكۆر نادەن، بم ئم وەك گروپی گنج بۆ شانۆ زۆر بایخ بدیكۆر دەدەین .زەخم زۆر دیكۆركی ئوجارەیان ئــوەی و دیكۆرەك ماك و دوو حوزی ئاوی ھی لگڵ پشكش زاوا، و بووك مــودەوەری ژووركی یمووی جووھ یانی دیكۆرەك ،یی ھجووو دەكرنوە پویست لكاتی حوزەكانیش و

.ییان ھسكبژاریش وەك دیكۆریستك بۆ ھونری بدرخان گوتی: دیكۆرەك كاری گروپی گنج بۆ شانۆی، تا ئستا كارم زۆر لدیكۆر كردووە، بم تا ئستا دیكۆری وا زەخم نبووە و پم زەخمترین دیكۆرە و تا ئستا دیكۆری وانكراوە چونك ئو جۆرە بو و زۆرە تچوونی و ماندووبوون دیكۆران

كاران وەك گروپ مبستمان شانۆ ببوژنینوە و لقیران رزگاری بكین.

و شانۆ بڕوەبری وەك ئویش "كــاریــان" دیكۆریست و نخشكشی رووناكی گوتی: ئو بیرۆكیی ك دەرھنر ھیبوو لرووی دیكۆر توانیومان ل ١٠٠٪ فكرەك بگینین و پنا بخوا سركوتنكی باش بدەست دنت. پم وای تا ،ندرایكوردستان دیكۆری وازەخم دانستا لئناشتوانم بم دەرھنرەكانی تر چاو لكارۆخ بۆ یھ دەرھنر ھندێ ئوەی لبر دەكن پارە ئیش دەكا، بم ئم وەكو گروپی گنج بۆ شانۆ ھتا پارەی عقدەكانمان خستۆت سر

ئو دیكۆرە.دەرھنر نووسرو حكیمی ئیبراھیم كــارۆخ كۆم قسی ھبوو لسر ئو دیكۆرە و گوتی: یك ئامانجم ھی ھموو كات لوانی زۆربی الیان نی شتك كاركردنل حزیان ئوانی ناوی موستحیل بت، ئوەی ك ئوجارە كراوە لوانی ئاستم بی لوەی ئستا لسر تختی بم كرابیتن، زەخامتی شوە بو شانۆ ئوەی ھومانداوە و لناو بیرۆكی من ھبووە نینم بووە بیھگل ی كو ستافھاوكاری ئبسر تختی شانۆ، ئوە گرنگترین شت، ئگر ئوساڵ دیكۆرەكی نكردبی، ھیچمان ھر (ئو دیكۆری ل ئستمترە و جیاوازتر زۆر ئافرەتی وەكو عیسا ئازاد كرا و تاریكستان)، من وەك خۆم جگ لكاری نواندن و دەرھنان ھموو جارێ پشبك دەكم لسر الینكانی تری شانۆگری، ھموو ساك مۆسیقا و دیكۆر ئوساڵ موابپ بــم كــردووە، خۆی كــاری دیكۆر بسر مۆسیقادا زاڵ بت، لھمان كات

مۆسیقاش ھوی داوە ك كاری جدی بكات. ی كوە بكدای ئحوێ تكارۆخمان گوت دەتبئو جۆرە دیكۆران نكراوە لناو كورد؟ گوتی: تحدا، وشیك لوانی من زۆر حزم لی

نب چونك لوانی ئو وشی توشی ئوەم وە لئ وە، كمكیش رەفز بكخ ینبكا سبئخالقی من ناوەشتوە، حزم لی ھمووكات وەیئ مئ تحدای بم، خك ھاوكاری بتوانین دەرگایك بكینوە ك خك لمودوا بتوانی دیكۆر وەكو ناوە برزەكی پیشانی خك ببینت جوان شتی بت بینر بــوەی بداتن، ب گۆرانكارییوە، نك لسر تختی شانۆ تختیكی شانۆ برووت و قوتی ك تنھا چند پڕۆكك دنتن و تواو، نخر دیكۆر ببەی پشتی شانۆی ك بتوانین زۆر زۆر بتواوەتی كاری لسر بكین. بۆی من ھومداوە لگڵ ئو ستافی كمن متمانم پیان ھی كارەك زۆر

زۆر بجدی بكین.. ھندێ دەرھنر ھن زۆر بایخ ب دیكۆر نادەن، بۆ ئوە كارۆخ دەیوێ چی ب؟ ئو گوتی: تۆ دەرھنر)ت، بینر، دەق، (نمایش، ئگر نمایشی دەتوانی بی شونك لھر ھبوو دەكات؟ بم چ شانۆ جوان بكی، شانۆگری ننن خۆیان دەخزد ی كناوەكیان كھاتو پئناو شانۆگرییك و بینای درامی بھز دەكن، شتی جوان و ھمایی پیشانی خك دەدەن، من ــردەوام یارمتی وەك كــارۆخ حزم كــردووە بمن مكیاج نموون بۆ بــدەم، خاڵ بچووكترین ،كردبر نسكارەكانی تر كارم لل یوانلبوو، مكیاج جوان تاریكستان ل بجدی بم ئوەش ــوون، داب كبك ل مۆسیقا و دیكۆر مانای ئوەی ك رەنگدانوەی ناخی خۆم پیشان دەدەم لوەی ك پویست بایخ ب ھموو كارە ھونرییكان بدرێ، چونك ھیچیان ل ھیچیان و جارە ویستوومجارەكان ئجیا ل ،متر نییكھر ك بینر داخلی ھۆی شانۆ بگومان دروست بكات لوەی چۆن دروست بووە، ل ھمان كات ،یھ دەقكدا فكرەی لناو لــوەی گومان

چیی؟

كارۆخی دەرھنر لكاتی ئیشكردندا

نیی سابخانق ویستی بپ قینعیشقی راست

ژمارە ٦ - ٩٥، پنج شمم ٢٠٠٨/٥/٨ی زایینیھونری

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونوكراوەیببسرپرشتی: مسعود ئیبراھیم مال ھمزە

مسعوود ئیبراھیم مال ھمزە

اڵشن

ۆفیپ

درامای گردەلوول ئو درامای بوو ك ماوەیك لموبر لكنای ئاسمانی كوردسات پخشكرا و درامایئ ك یان وایكیش پی خو زۆربـــزۆرترین بینری ھبووە و جگ لكوردســـتان خككی زۆر ل دەرەوەش موشتاقی ئو كارە بووین، زۆركـــس پی وای كـــ گردەلوول درامـــای الی خكی كـــورد زینـــدوو كردەوە، و درامایل رەخن ـــمان كاتیش كۆمھل نلموە دەســـوەیان ئئ م وایـــپگیرا كك براســـتی ئو درامای بینری ھبووە، من دەستخۆشـــی لو كسان دەكم ك شتی جوان و بنیاتنرییان لســـر گردەلوول نووسی و نلیل زەنگج یان وایپ شی كوانموو ئھزومی ل خكی شـــاری ھولر كردووە، رای خۆیان بم جوانتریـــن را راكی ھونرمند سالم كۆیی، ك دە پویست بدراما وەمی گردەلوول بدەینوە، خۆزیا و ھزار خۆزیا ئو كارە بكرابا، لھمان كاتیش ناب ئوە لیاد بكین ك نك ھر گردەلـــوول بگرە زۆربی كارەكان لم وت كسانك ھن دژی دەوەستن و بوغزای جۆرك ل حسادەتیان ھی برامبر ی كو نووسینانكی ئشمن ب و كارە، بۆیبلســـر گردەلوول نووسرا ب ئیرەیی و شتی شخسی دەزانم، دەب ببورن مبستم ھموو خك نی و پویستیش دەست خۆشی لیكم كس بكرێ ك باســـی لوە كـــرد گردەلوول ھولری فرامۆش كردووە، دەنا ئوانی دوای ئو براستی زۆربیان ھر قسكانی ئوانیان دووبـــارە دەكـــردەوە و بس، عومـــر دپاك گوتنی: الپڕەیكی تواو لســـر گردەلوول نووسراوە كچی لیك شون و بیك وشش رەخن ،یی رەخنك مئ كاك ،دانی پیا نان شاراوەكانی ناو دراماك شـــت ك یو رەخنئدەرخا نك كۆمك قســـی بـــازاڕی بناوی وێ ببمرحاڵ من نامھوە بیتو بكب رەخنترەف لو كشی ك ئسن من وای دەبینم ھر كش نبوو بقد ئوەی ك شتی شخسی ویش كئ ك گرنگرەدا شـــتم لبـــوون، بجلیل زەنگن دە لبشـــی ســـیم باسی موایم، پری بادینان دەكر و دەڤولشاری ھجلیل زەنگن بشـــوەیكی جوان چووە بۆ ئوەی كچۆن ھوی ئوە بدا ئاراستی درامای گردەلوول برەو شـــارەكانی تریش ببا، خۆ ناكرێ ھر لناكاو ل شارك بیھنیت شاركی تر، پم وای جلیل زەنگن دەیوێ لبشی سیم بجوانی باسی ھولر و دەڤری بادینان

و قارەمانانی بكا.گرنگترین شـــت ك پویســـت قســـی لسر بكرێ و تواوی ستافی درامای گردەلوولیشی ھژاندبوو، پشوازی جماوەری شاری ھولری خۆشویستی ھونر دۆســـت و ھونر پروەر بوو، براستی جی شانازیی بۆ ھولرییكان شوازییو پئ ردەلوولیش كو بۆ ســـتافی گگرمیان لكرا، ســـیرە كـــ كاتژمر دوانزە و ســـتافك لو زۆرترین خو نیـــوی شـــماندوونناســـ كۆبوونتوە تنھا بۆ ئوەی ونیكیان لگڵ بگرن و دەست خۆشییكیان لـــ بكن، ئو پشـــوازیی گرمـــی خكی

:وانل نلمسك ئند شتر چولھرۆچوونی درامای گردەلوول بۆناو ناخی ھموو

بینر ل ھموو شارەكانی كوردستان. كانی تر، راســـتموو رایھجیا ل م وایـــپگردەلوول درامایك بوو توانی شت بكا و شتیش ب، بـــم ناب ئوە لیاد كین ك ئســـتا گورەترین بۆشـــایی درامی ھی لناو كورد، لھمانكات لوانی گردەلوول و پشـــوازی كردن ل ستافكی ببت ھاندەرك بۆ ئوەی ن و دەشبندانی تر كاری جوانتر بكرمھونھموویان ھوی ئوە بدەن ك ھر كاركییان كرد، بـــراوردی بكن لگڵ گردەلوول ئگر ل گردەلوول باشـــتر نب پویست پشكش نكرێ چونك لوانی بینر ھزمی نكا وەك

گردەلوول. و نووسینستم لبم مم بزدەككۆتاییدا حل چونك ،موكوڕییك ردەلوول بگ مانای وانیلژیاندا شت نی ب كموكوڕی، بم نكۆیش لوە ناكرێ گردەلوول نوە و باپیرە و داپیرەی بیكوە ئھنا دیار شاشـــی كوردســـات و نوەی نوی لشـــت كۆنـــكان تدەگیاند و یادەوەریشی ئخستوە یادی دایكان و باوكان و داپیر و باپیرمان، ھر ئو پشوازیی گرمش وای كرد ھریك ل ئندامانی ستافی گردەلوول ل ھولر چند جار بگرین و فرمسكی شادی و خۆشی بسن و گزیزەخانی ئكتریش دەیگوت من ك ئســـتا لـــ ھولرم كچـــ ھولریم، نك ســـلمانی، بم ھمووشمان ھر كورد و

كوردستانین.Masoud_Ibrahim_ar@yahoo.com

ئا: حمید ئبوبكر و مسعود ئیبراھیمدرامـــای ســـتافی ٢٠٠٨/٥/١ رۆژی گردەلوول گیشـــتن شـــاری ھولر كـــ میوانـــی برنامیكـــی تایبتی تلفزیۆنی گلی كوردســـتان بوون، جـــی ئاماژەیـــ ســـتافی گردەلوول پشوازییكی یكجار گرمییان لكراو زۆربیان پشـــبینی ئوەیان ندەكرد. ستافی بدرخانیش وەك ھموو جارك وەك پیشی بردەوامی خۆی، ھسا و درامایوەی ستافی ئركردنسب بو ھموویان بدكـــی زۆر فراوانوە قسیان بۆ كردین، جگ ل ھونرمند بی نكـــزانپـــاك و خر دعومـــكوا دیارە بیاریان داوە قســـ بۆھیچ

راگیاندنك نكن.لسرەتاشــــدا جلیل زەنگن وەك سیناریست و ستم بردەلوول؟ گوتی: ھر گسر لندەرھبۆشـــاییكی زۆر كرد ل مسلكانی دراما برامبر بو گل ســـتمدیدەی ك زۆر ئش و ئازاری بینیوە و زۆریش شـــھیدی داوە، نام دراما پشكش نكـــراوە، بم لو ئاســـت نبووە، پویستیش ئو ئازادی بقۆزینوە بۆ وەی بتوانین بیروڕای خۆمان ئازادانئپشكش بكین و بین ئمانی ئستا ب ئمك بوون برامبر بو شھیدە قارەمانانی خونی خۆیان كردە قوربانی شـــموایپ ۆ، بۆیمبۆ ئـــازادی ئئو پشـــوازیی ك لگردەلوول كرا وەك واقیع نا بم بســـوود وەرگرتن و كاستكان ئنامگب ژوو و لملتوانی برەنج و ماندوو بوونی ساك و دوو مانگ ئم گردەلوول پشكش بكن ك ئو پشوازیی گرمی لكرا و وایان لكردین ئگر ھاوكاری بكرین ھونرمندی ھونرمند مانایی بو نتوەی كـــوردە، چونك ئم خۆمان ئش و ئازارەكانـــی خۆمان ئزانین و تبوون ین كبك ھیدانو شباسی ئقوربانی بۆ ئو رۆژە و لھمان كاتیش بنوەی نوێ بین ئوەتان سیری رابردووتان بكن ك چند قوربانی بۆ دراوە و ھموو شتك قبوكراوە تنھا

بۆ ئوەی قزیك لدەست ندەن.لـــ ھولـــر ســـتافی گردەلـــوول پشـــوازییكی زۆر گرمیـــان لكـــرا ئایا پشـــبینی ئـــوەی دەكرد؟ جلیل من ئاگادارم ك ،گوتی: ب نـــزەنگگردەلوول پشـــكش دەكرا لھولر شقامكان چۆڵ ئبوو، رگاو بانكان ئگیرا، من رزم بۆیان ھی و ئزانم خكی ھولر خكك رزی ھونر و

.الیندییان لرمھون ،میشـــی ســـی بـــك چاوەڕخجلیل حزی لی بردەوام ب و ئایا ر گوتی: راستن؟ دەرھردەوام دەبب ،ردەوامردەلـــوول بنـــم گتامن بمبم ھر ئمشـــو دوای تواوبوونی برنامكـــی تلفزیۆنـــی ھولـــر كاتژمر یك و نیوی شو منیان بردووە بۆ نخۆشخان، یانی من زۆر ھیالكم و، دنیاش بن تادواسات من ھر بیرم الی گردەلوول، و لبشی سیمیش باسی زۆر شت ئكم، لوان ھولر و دەڤری دھـــۆك، و داوای لبووردن ئكم بائم ئوەنـــدە دەمارگیریمان

مئ ك، چونكشار ر برامبب بنھموو كوردین، من ك باســـی سعدی گچكم كردووە، دەموێ لووە ئیتق بكم بۆنـــاو ھولـــر و دم ھولر بۆ قزی و شـــتی گورە گـــورە. بۆ ئو پرســـیارەش ك بۆچی كاراكتری سعدی گچك خكی ھولر نبووە، جلیل زەنگن ب رۆی عومر موختار وەمیان دەداتوە، ك ن ئوكســـی رۆكی برجســـت كرد لیبی بوو، ن ئوەش ك بعرەبی قسی دەكرد،

عرەبیكی ھی لیبیا بوو. سترجی مالزم موحسینی بلی خان رۆع مح مش حو رۆكردنی ئ ســــترجكردبوو، بۆ ب

ناوییكی خولی گوتی: موحسین پیاوعبعق و دەستیشـــی، ھبت ئوە یكم جار نی من دەوری پیاوی خراپ ببینم ك لجیھانی شخســـی منا ئو نبووە وجودیـــان كاراكتـــرە جۆرە ك بعســـی یان خۆفـــرۆش بی، بم بۆ رۆی موحســـین مـــن لبر ئوەی

عرەبیكم باش بوو.برجســـتكردنی ھموو كاراكتركی خراپ رەنگدانوەی خراپی دەب لسر ی وایلی پع مـــم حر، بكتئلھولر ئم شت پچوانوە بووە، بوەی زۆربی خك ھاتوون دەستیان كردۆت ملی و ونیان لگڵ گرتووە و پیان گوتووە ھی موجریم لسلمانی لی گوتی: كع مشت، حھست نكبنیازبووم بم بۆ ھولر بۆ سوعبت حاكم شاكر تلفۆنی كردو گوتی ئاگات لخۆت ب خك دەتكـــوژن، كچی كھاتم ئو شـــارە پی بوو ل گوڵ و

مـــاچ و خۆشویســـتی و ونگرتن و دەست خۆشی.

گزیــــزەی برجســــتكری كاراكتــــری رۆــــی سسترە جوان، لبشــــی یكمدا وەك ھاوكار و یارمتی دەری پشمرگ لشار و لبشی دووەم ھمان ئرك بم ئوجارەیان لشــــاخ و گوند، ھربۆیش پرسیمان بنیازنیت لدوای گردەلوول بچی ژیان لگوند بســــر بــــری؟ گزیزە گوتی: ،ورەی ژیانی منكی زۆر گشگوند ب وەیكانی ژیانی من ئتموحل كی م خۆشـــبنما پمكۆتایی تل رەنگژیان ل یكك ل الدكانی كوردستان بسر برم و ژووركم ھب تنھا تیای بژیم لگڵ سروشـــت و خۆشویستی

ئو وتدا.بۆ كســـایتی جوان، گزیزە قسی ل تی جوانســـایك :و دە یـــھگردەلوولـــدا كســـایتییك جیاواز لھموو ئو كسایتیانی پشتر كارم تییسایو كر كردووە، خۆی ئسلكســـایتیكی زۆر دەومنـــد بوو لڕووی سایكۆلۆجیوە، گورەبوونی جوان لســـلمانی و لناو خزانكی ھژار و مســـلی زیندان و بشداری كردنـــی لشـــۆرش ئمانـــ ھمووی ـــك شـــتی جوانـــی دابـــوو بكۆم

.كتیسایكگزیزە: من ئســـتا كچكی ھولریم و قت ســـلمانی نیم، گزیزە بۆ ئو پشـــوازی گوتی: خۆشویســـتیم بۆ یموو كوردســـتان ھمـــاوەری ھجبتایبتی ھولر، من خۆم ئچم ھر شارك خۆم بكچی ئو شارە ئزانم و ئستا كچكی ھولریم و قت سلمانی

نیم، من ھر ئیشكی ھونریم كردووە لدوای ســـلمانییوە لشون كارم میشـــرە، و ھولویش ھكردووە ئھولر بپشت و پنای خۆم دائنم، بقـــدەر ھمـــوو گورەیـــی ھولر خۆشویســـتیم بۆ جماوەری ھولر

.یھســــوار برجســــتكری رۆــــی ئاســــۆ عومــــر وشــــیار لســــر رۆكی خۆی بم شــــوەی دوا: كســـایتی وشیار كسكی سیاسیی، ل كی دڵ پسەوە، كشری پسكعخۆشویستیی و باوەڕی ب یكسانی پیاو و ئافرەت ھی ولشاخ پشەوی قشـــاخ تكات و لس ئك ككۆمئـــكات و لھمـــان كات باوكـــك و ویستیشـــخۆش ل كـــی دڵ پردمك ئم ســـیفاتی شۆرشگە و جلیل .وە بتی ئـــســـتییبم نـــزەنگستافی گردەلوول دەیانوێ لری ئو درامایوە چی ب نوەی نوێ بن؟ ئاسۆ دە: ئمانوێ نوەی نوێ مژوویك لالی تۆمار ب، چوونوە بۆ مژوو بۆ سوود وەرگرتن ل داھاتوو، دەمانوێ بگنـــج بین ئوە جیلی پشـــی تۆ شۆرشی كردووە، ئی تۆ چیت كردووە؟

چیت پی؟ شوازییو پشبینیتان دەكرد ئئایا پگرمتان ل بكرـــت لالین خكی رەوە؟ ئاسۆ گوتی: بولشـــاری ھچونك من خكی ھولر ب خككی زیندوو ئزانم، لبـــر ئوەی ھاندان الیل ھونریـــان پیرۆزییكانـــی و و تئگـــم خكی ھولـــر قوربانی زۆری داوە، بۆیـــ لـــم دەرگایـــوە ناودی ئازارەكانی باوەشنی ئیوێ بكا، ھربۆی لتانی ناشـــارموە من ك گیشـــتوومت ھولـــر لماوەی بیست و چوار سعاتدا زیاتر لبیست و چوار جار گریـــاوم، حزدەكم بم ھونرمندی كـــوردی بدبخت ھیچی نیی جگ ل ماچ و باوەش و ئو ئامزە

.بماوەر نی جخۆشان یویســــترە خۆشو كاراكتتاڵ ئمریف حع

كــــ لبشــــی دووەمدا بدەركوت، ناوی خۆشــــی ھادیی، بۆ رۆبینین لو درامای گوتی: عریف حمتاڵ كاراكتركی قورس لرووی نواندنوە، لبر ئوەی دوو س ختی عسایڵ بگل وانك لتخ ،یھو، ختكـــی تری یارمتی شـــۆرش ئدا لری بعس و، ختی ســـیمی بۆی ،كتیییكۆم ژیانل بریتیی كی قورس بوو، داواشـــم لركاراكتكاك جلیل كرد كـــ ئگر نمتوانی برجســـتی كم ب ناتوانی، بم ك ئـــو كاراكترەم برجســـت كرد برشانم و ئس كی گرانم خستبارزۆر ئاگادار بم ل ھموو كارك بشدار نكم نوەكو ل شخسیتی حمتاڵ

بدەم.عریف حمتاڵ سری سوڕماوە لو پشـــوازیی گرمی خكی ھولر و سبارەت بوە گوتی: سیرە بڕاستی، من ئستاش سرسامم، سرسامیتی

ویستییو خۆشجوان و ب شقو عبئـــو گورەیـــ. حمتـــاڵ گوتـــی لو بـــوون بشـــدار كاراكترانـــی درامای ھانـــی جلیل زەنگن ئدەین جوانتر باشتر، چاكتر، بشوەیكی كار بـــكا و ئـــو پشـــوازیی گرمی خكـــی ھولـــر پیان وتـــم ئاگات لخۆت ب ئو خۆشویستیی لدەست ندەی، بۆی داوا لكاك جلیل دەكم ئو خۆشویستیی جوانتر بكات و ئو برپرسیارییتییی خستی سرشانمان ئبـــ زۆر ب وریاییوە ئیش بكین و ئو خۆشویستیی لدەست ندەینوە، كروەتس ویستییو خۆشئ چونك

بدەست نایتوە.وەنوشــــ نــــاوی تــــواوی (بیان عوســــمان) ەو لدایكبووی (١٩٨٨)ە لشاری سلمانی لگڕەكی تووی ملیك و ئستا خوندكاری قۆناغی چوارەمی پیمانگای ھونرە جوانكان. برجستكردنی رۆی وەنوشــــ چی ب بیان بخشــــیوە؟ بیان گوتــــی: وەك الینـــ كۆمیتییكی فری كردم عشق چۆن لژیانی مرۆڤدا شتكی پیرۆز و گورەی و مرۆڤ فری ژیان ئـــكا، الین سیاسییكشـــی وا فریكـــردم كچۆن مـــن و گنجانی وەك مـــن نیشـــتمانی خۆمـــان خۆش بوتـــن و كورد پـــروەر بیـــن، وەك الین ھونرییكش یكم ئزموونم كامیرا. لبـــردەم دەركوتـــم بـــوو برجســـتكردن ئو ڕۆ كاریگر و توانیـــان ناكات نب ناكاوە والل وەكو لموو كارێ بكا نشـــداری ھبكسایتی وەنوش بدا؟ بیان گوتی: بدنیاییوە، بڕاســـتی كســـایتی ،كی قورسیشتییســـایك وشوەنك سرەتا بوغزای و ھكانی خۆی ئخات ملی خكی بم دواتر بھۆی عشق و دونیای عشقبازیوە دەگۆڕت، راست بۆمن قورس، بم پنا بخوا م لكی واناكئایندەدا كار م لواناك

كسایتی وەنوش كم بكاتوە.زۆر كـــس دەـــن لبشـــی دووەم

وەنوشـــ شـــونی ھناری گرتوە و كاریگـــری كردە ســـری، بۆ ئوەش وەنوشـــ گوتی: ھیچ كاریگرییكی ئوەی لبـــر نكـــردووە، لھنار دەرەوەیل ئـــو خۆشویســـتكی بۆی ئـــو فراغ دروســـت بـــووە و وشـــنار و وەنتی ھســـایدواتر كزۆر لیك دوورە، وەنوشـــ قوتابی كۆلـــژە و لبغدای، بـــم ھنار

قوتابی لزانكۆی سلمانی.وەنوشـــ جل و برگ و مكیاج كردنی سردەم بوو بۆ ئوە خۆی چ رایكی ھیـــ؟ بیان گوتی: من ن لســـای ١٩٧٧ لدایـــك بوومـــ تـــا بزانم لو ســـردەمدا چ جۆرە مكیاجك كراوە و ئم نخشســـازكی جلوبرگیشمان ش كو جلبكا، ئـــ و كارانئـــ نیھمبژاردووە ب ئزموونی خۆم بووە و

.بووبمو كوڕیم ھك شوانلشوان عتوفی برجستكری رۆی باران ك ئو

ستافی گردەلوول ل ئامزی ھولر و بدرخاندا

گردەلوول و جماوەرل ھولر

ردەوام دەبردەلوول بنم گتا من بم :نلیل زەنگج

عومر دپاك و سوھیل خانھادی ل رۆی حمتاڵسیروان جمالبھرۆز نوری

ی جوانرۆ زیزە لی بارانگرۆ توف لی وشیارشوان عر رۆی موالزم موحسینئاسۆ عومرۆلی لعمی رزگارحرۆر لپشتیوان عوم

نلیل زەنگر جندەرھ

ھونریژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨

13بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

لسر زۆربی كارەكان قسی خۆی ھبووە، لسر بشی یكــــم و دووەمی گردەلوولیش شــــوان بوجۆرە براوردی كــــرد: وەكو رەگز بشـــی دووەم درژكراوەی بشی یكم، كاك جلیل بھمان ستایل كاری كـــردووە و ھمـــان رەگـــزی درامـــی و قســـانئ ن كبعوە، تناوەتـــكارھبئكم مسلی ھی تكنیكی و تگیشتنی ئم لدراما و حورەیفاتمان لئیش كردن واز لدنین چونكـــ ئم خللمان ھی لكار كردن، ئو درامای دوو رەگزی ھی، رەگزی ئكشن ك لشاخ و پشمرگایتی و شۆرش و تـــرس و د راوك و تنزیم ئوان بووە، ،ویســـتیزی خۆشی تریش رەگزەكرەگك ھردووكیـــان رەگزی خۆشویســـتن و كاك جلیل بشوەیكی جوان كاری لسر كردبوون،و بشـــی یكم لرووی درامیوە

مونزەم ترە و بشی دووەم جزاب ترە. كسایتی باران لسر شقامی كوردی چۆن دەنگی داوەتوە؟ شوان عتوف دە: خۆتان دەزانن من خونی خۆم لشانۆ داناوە و كاری زۆر سركوتووم كردووە و ناوەندی ھونریش لی ئاگادارن، بم ئاشـــكرای نئكتری سینمایی و نشـــانۆیی ئوەندەی ئكتری درامـــی بدەرناكوێ و ناناســـرێ، درامای گردەلوول ئیزافیكیتر بوو بۆمن ھم وەكو ئكتر و ھم وەكو جماوەر، ئســـتا ئگر ئیشكی شـــانۆیی بكم خك باشتر دتوە بۆ الم لبر ئـــوەی ئزان فن ئكترە و

تبیعتی دراما وای ئتبات ناو خك. ئو پشـــوازییی خكی ھولر لكاستی گردەلوولیان كرد شـــوان عتوف پشبینی دەكـــرد؟ بۆ ئـــوە گوتی: وەھی ســـیرە بالموە، ك ئم ســـیرە بالموە ئزانم گردەلـــوول ئیشـــك جزابـــ و كۆمك ئكتری باشن ئدای باشیان كردووە، بم یكمجارە لمژووی ئكتری كورددا، ئكتر ئكوت ئـــم حاتانـــوە، ئم كارمان كردووە وخك دەستخۆشیان لمان كردووە ونیان لگڵ گرتووین و ئیمزامان بۆ كردوون ئم حات نۆرماكانی ئكترە، بم بو رگایی شـــاری ھولر یانی نازانم مگر رۆژك بین شقامكانی ھولر پاكبكینوە و تحویزیان بدەینوە. شـــوان عتوف پی وای گردەلوول سرەتای درامای كوردیی و

دراماشـــی الی خك خۆشویست كردووە، بۆی پی وای لمـــودوا ھم ئكتر و ھم راگیاندنكان ئكون خۆیان و تســـویقی راگیاندن ئدەن بۆ ئوەی بینریان ھبت، لبر ئوەی دراماش گرنگ، ئم زۆركسمان ھی خوندەواری نی و عرەبی و ئینگلیزی درامای كوردی ناتوانل جگ بۆی ،نازان

سیری ھیچ درامایكی تر بكا. شوان عتوف خزاندارە، بم ئایا تاڤگی خزانی شوان ك شـــوانی بو جۆرە دەبینی لگڵ وەنوشـــ ئایـــا غیـــرەی نئكرد؟ شـــوان گوتی: تاڤگ كچكی رۆشنبیرە و رای خۆشـــی ھی و زۆرجار قسی ھی لسر كارەكانم، دواتر تاڤگ ئوەندە گریا برامبر گردەلوول ئوەنـــدە مجالی ئوەی نبوو

غیرە بكا، چونك ئم یكمجاری نی، من ئیشـــی خراپترم كردووە لمسلی سكس ل شـــانۆگریكمدا، ئستا فیلمكی تازەی ســـینمایی (٣٥) ملیمم كـــردووە، لوێ من ماچی كچ ئكم و دەســـت باوەشم ھی لو

فیلمیدا.درین عومری برجستكری كاراكتری ھنار لبشی یكم بشــــوەیكی برچاو بدەركوت و لبشی دووەم ئو بشدار بوونی كمتر بۆوە، خوندنوەی درین خۆی بۆ ئو دوو بشــــ چۆن؟ ئو گوتی: لبشی یكم بیرۆك و ســـیناریۆك جیاوازترە لبشـــی دووەم، ك دەرھنر ســـیناریۆی دەستكاری كرد و لبشی دووەم بشوەیكی تر ئیشی تیاكرد ھبت گۆڕانـــكاری ل ئكترەكان روودەدات و رۆـــی تازە دت ناو دراماكوە،

منیش بحوكمی ئوەی رۆكم خۆشویستی بوو، خۆشویستكشـــم لـــ دەرەوە بوو، لبشی یكم زیاتر مشـــھدەكانم لگڵ و لشـــی دووەم ئبم لودا بوو، بـــئـــدەرەوە بوو، زیاتر بنام و شتی بیرەوەری و فالش باگ و ئوان بوو، ئگینا تســـور ئكم ئگر ســـیناریۆیك لناو شـــاربا

بوشوەی نئبوو.ئایـــا ھنار پـــی وانی لغیابـــی رزگاردا، دەرھنر كاراكتری باران و وەنوشی زیاد م، چونكور ناكسنا ت :نار دە؟ ھكردب كناو ئیش ناوەتتی ھسایك ر كندەرھئو ویســـتویتی ئو ئیشـــ سیاسییانی ،وانركـــووك و ئغدا و كبكـــراوە ل ك ی كردووە قابیلو ئیشانتی باران ئسایكخۆشویستیش نكا، ئوەش كسایتییكی

زیاتر كردووە.رۆی ھنار چ رەنگدانوەیكی ھبوو لسر شقام؟ درین گوتی: بڕاستی خك برز و حورمتوە پشوازیان ل كردین سوپاسیان ئكین و تبعـــن جیاوازیش ھی لنوان كسكی رۆشنبیر و كســـكی بازاڕیدا. زۆر میـــن ئكر ئولكـــی ھسوپاســـی خقرزار بـــاری ئوانین و ھیچمان نكردووە و سوپاسیش بۆ تلفزیۆنی گلی كوردستان

كنای ھولر. ری رزگار خــــۆی باس لكســــترجر بپشــــتیوان عوم :ــــردەلــــوول دەكا و دەدرامــــای گتی رزگار لســــایككسایتی رزگار لبشـــی یكم وەكو رۆڵ كاریگرییكی زۆری ھبوو لســـر بینر، وەكو رۆیش رۆكی ســـرەكی تری ھبوو، چونك رزگار كسك ئتوان لناو كۆمگا قس بكا، ئتوان لناو سیاستا قس بكا و خۆشویستییكی پاك ئكا ئم وەك بشی یكم. ئگر بین سرباســـی بشی دووەم و كاریگری ھنار و رزگار وەكو كســـایتی لســـر بشی دووەم، من دنیام سیناریست ھركاتك گیشت ئو قناعتی بشوازك ل شوازەكان ئو كســـایتییان بگۆڕێ، بنوعیتكی تر دنیام لوەی ك بۆ جوانتر

كردنی ســـیناریۆكی، مـــن نام نیگرانیم دروســـت بووە برامبر كســـایتیك بۆ؟ چونك لبشی دووھم لسرەتای ئقی یكم تاكۆتایی شـــوازی تمك لســـر دراماك ھبوو بھۆی كاراكتری رزگار، من ئزانم خك بھمان شوەی بشی یكم كی كامل بوەبوون رزگار تابعی ئچاوەڕلو درامای، بم ھموومان دەب دنیابین لوەی كاك جلیل نایوێ باسی كسایتی بكا، بكو تركیزی خســـتۆت سر ئوەی باس لشـــۆرش بكا و مـــژوو دەگتوە، لبر ئوە رزگار لبشـــی دووەم كاریگری تایبتی خۆی ھبوو، بۆ نموون زۆری ئو چاالكیانی ك وەختی خۆی لدەرەوەی وت كراوە سپردرا برزگار ك ئم ئرككی زۆر

ب مك دەكردەوە، ئشتمن بیرم ل ،گرانفرمی چووبووین بۆ سوریا ئوجا ئوەندە توشی كۆمك كش ئبین، یانی بزان تۆ لســـردەمكا ئو خكانی سركردایتی لرەبـــوون ئبـــ تووشـــی چ كشـــیك

بووبتن.ئایا رزگار رۆی چ ســــركردەیكی دەبینی لو درامای؟ پشــــتیوان دەــــ: رزگار رۆی ھموو ئو گنجانــــی (٧٧-٧٨) دەبینی و كاتك باسی پاكی عشــــقی رزگار ئكین لســــاكانی (٧٧-٧٨) ئوا باس ل پاكی شــــتكان ئكین لرــــی رزگارەوە، مرج ــــت، بۆنموونك بســــاتیرزگار ك نیــــ كوە شاكارئ عدی گچكی ســــڕەكشــــكباس كراوە ئب باسبكرێ، لبر ئوەی لســــردەمكی دیاری كــــراودا دەنگی خۆی داوەتــــوە و ئوە ئب باســــبكرێ، بم مرج نی ئو كسایتییانی ل گردەلوول دان ھمــــوو شخســــیتكی موعین بن و ناویان لمژوودا ھب یا ئســــتا مابتن، بۆ نموونــــ یككی وەكو شــــھید ئارام و ئاســــۆی دەالك دنیاتان ئكموە ھریك ك ناتوانــــرێ باس لدرامایــــب وانــــلشــــاكارەكانیان بكرێ. گردەلوول ویستی چ ی گنجانی ئو سردەم ب؟ پشتیوان پی

وای گنجی ئو سردەم جیاوازە ل گنجی ئو سردەم، بم دەب گنج تبگینرێ ك جگ لو شتانی باس كراوە، شتی زۆر ن دراما ناتوانسئ ورەتریش كراوە كگباسی بكا، رزگار دە من لبشی دووەمدا بشم ھر گریان بووە ك نامی ھناریشی پ ئــــگا براســــتی ئگری ســــرچاوەی ھموو ئو خۆشویســــتیانش دەگتوە بۆ خۆشویســــتی خۆی بۆ ھوای خزانی. پشتیوان تســــوری ئو پشوازی گرمی ندەكرد لخكی ھولر بۆی گوتی: ئگر راستی بن تسوری ئو پشوازی گرمی خكــــی ھولر نئكرد، چونك من جاری وەیم شــــم بر بولھ تتــــر ھاتوومنبــــووە، ئم كاتك شــــو لتلفزیۆن

ھاتین دەرەوە بپشمرگ ئمیان بردەوە، م پد وات بوەســــتابوون بــــ كو خئبوو لگریان. ئی پت وانی ئوە دراماتان الی خك خۆشویســــت كردووە؟ پشتیوان بۆ ئوە دە: وەكو باســــمكرد ئایندەیكی دخۆشــــكرەی بۆ ئم، ئوە نك ھانمان ئدا بشی ســــیمی گردەلوولیش بكین بگرە وامان ل ئكا كاری زۆرباشتر بكین، ئگر بشــــی یكم و دووەمی گردەلوول بپی رەزامندی خكی ب ئب بۆ بشی ســــیم و چوارەم و پنج و ھتا ئوكاتی

ماوین كاری باشتر و جوانتر بكین.ھواڵ عوســــمانی برجســــتكری ژا، بــــۆ رۆكی خۆی گوتی: كســـایتی ژا لبشی یكمدا كســـایتیكی پاك و بگرد بـــوو، بم

لبشـــی دووەم دەرھنر ویســـتبووی ئم كاراكتـــرە والبكا ك كســـك ب جیاواز ر زۆر زیرەكاننـــم و دەرھكشـــی یبلبۆ ئـــم كارە چووە، چونك ئگر بشـــی دووەم وەك بشی یكم بوای، ئوا بینری تـــی دەكرد، بۆیتاق ل و بلتووشـــی م تی ژاسایك كی كابرایڕل ســـایھھدەختن برامبر بشـــركۆ. ھواڵ دەستخۆشی لجلیل زەنگن دەكات بوەی ل سیناریۆكی خۆشویستی و سیاست و الینی كۆمیتی تككـــردووە بۆ ئوەی دراماكـــ تكو ب. ھواڵ قســـی ھی و شـــوازییو پر ئســـزدەكات بیكات لح :یانی كرد و دەر لولكی ھی خرمگسوپاسی خكی ھولرو كنای ھولری دەنگـــی گلی كوردســـتان دەكم بڕاســـتی ئركیان كشا، ھیوادارین ل ئایندە ئیشكی زۆر باشتر بكین و ئو كارانی ھمان باشتر

ب ئنجامی بگینین.سیروان جاللیش وەك سرپرشتیاری گروپی گردەلوول م لرھری بوەبـــرســــوریا گوتی: وەك بلســـوریا بۆماوەی ١٣ رۆژ لخزمتیان بووم، جب وێ جتیان لـــویســـتب وەی كئـــكراوە و بھـــاوكاری كۆم لـــ برادەران و دۆســـتانی ئوێ وەك كاك (ندیم ئادۆ) و موو بودجم ھك برادەری تـــر، بكۆمو برھمكی لســـر كنای كوردســـات و ســـتافی گردەلوول بوو. ســـبارەت بو رۆشی ك ل درامای گردەلوول بینی گوتی: ئوە شتكی وانبوو، ناتوانم باسی بكم و ،ك بووبشـــت یوانم رۆڵ و لنـــاوی بنبم وەك كاری ھونری و نواندن ئوە كاری من نبوو موجڕەد تنھا بشدارییكی كورت بوو ك بفخرەوە باسی ئكم، بم كاری

.من نیلكۆتاییشــــدا بھرۆز نوری وەك ســــتافی پشــــت كامرا لتــــواوی ســــاڵ و دوو مانگكیدا گوتی: براســـتی ماندووبووین تـــا كارەك تـــواو بوو بم براستی ئو پشـــوازییی خكی ھولر ھموو ئو ماندوو بوونی لبیر بردینوە و ئوەندە برۆحكی خۆشوە ئیشمان كردووە زیاد بخوا ببووە لـــوە دیار نھیچمان پو زۆر سوپاســـی خكی ھولر ئكم ئو یكردیس نوان كردیان ھیچ كی ئشوازییپ

ئوان ھاتن گوبارانیان كردین.

راستی رووداوەكانی ناو درامای گردەلوولباوكی لۆزان - ھولر

جلیل زەنگن ئو بلیمتی ك بھۆی برھم ھونریی جوانكانی خۆی ئاشـــنا كـــرد لگڵ ھموو گـــورە و بچووككـــی كۆمگی

كوردەواری ل ھموو سووچكی خاكی كوردستاندا. (ژا) فزیۆنیلدرامای تشتاكاندا برەتای ھسندە لرمم ھونئو ب فیلمی (خول پیزە) ل نوەتكاندا تماشكر و بینركی زۆری بۆ خۆی دەستبر كرد لسرەتای دوو ھزاریشدا ئم بڕزە زنجیرە درامـــای (گردەلـــوول)ی برھم ھنا. كاك جلیـــل بھۆی درامای (گردەلوول)ەوە بووە ب خۆشویستترین ھونرمند بتایبتی لالی ھموو ئم خانوادانی ك شـــھیدیان داوە و ئازار و ئشكنجیان ی كو شۆرشـــمان ئكلی گناوی شۆرشـــی نوپشـــاوە لكچخماخكی لدایوە پاش نائومدییكی زۆر ك بای كشـــابوو

.١٩٧٥/٦/١ كی كوردستان لر خسبئمی كابووی ناو شۆرشی نوی گلكمان ل نزیكوە ئاگادارین و دەزانین ك رووداوەكانی ناو ئو درامای ب ئمانتوە خراوەت بر دیدەی بینران، ئم كارەسات و رووداوانی ك ئم بڕزە ل دراماكی ت كبووبكیش ھوادەیخان م تاكروو باوەڕ ناك تییخستووی

ما پشمرگ بووبت ئم تاوانی بزیادەوە نچشتبت.ئمی لرەدا گرنگ بیخمڕوو ئوەی. ھیچ شتك ب كم و كوڕی ستا كوتووە تا ئرككی ســـرز درامایكی بم تارادەیت بنابئنجامدرابت لالین ھونرمندانوە. ھندك رەخنگر رەخنیان ھیـــ لم درامای من دەم ئـــم برادەران ھقیان چونك ئوكات ك پشـــمرگكانی یكیتی نیشتمانی كوردستان ل شۆرشی نودا خباتیان دەكرد و خونی خۆیان دەڕشت و خانوادەكانیان ھبوون دوور بدووریش نیان دەورا باسی پشمرگ و شۆرش بكن. كاتك ل شونك پشـــمرگیك دەبینرا یا ھستی پدەكرا ب ھزارەھا ســـرباز و خۆفرۆش ھرشیان دەبردە ســـری و شھیدیان دەكرد. كسانكیش ھبوون پشمرگیان بسرلشواو دەزانی. بم وەك دەن ھیچ شـــتك محاڵ نیی ھمـــوو كاركی گورە ك دەكرت و

ئنجام دەدرت ب ھنگاوك دەست پدەكات.بۆی دەتوانم بم رەخنكانی ك لم درامای گیراون ھیچیان ل شونی خۆی نیی راست شـــھیدی ھرگیز نمر پشمرگیكی قارەمانی ســـربیكك ل باكانی ناو یكیتی نیشتمانی كوردستان بوو، بم لپناوی كورد و كوردســـتاندا شھید بوو. بۆ دەبت رەخنی ئوە بگیرت لم درامای لسر ئوەی كناوی ئم شۆرشگەی تدا ھاتووە و بووە ب پاوانی درامای گردەلول. ئمش پمانخۆش بوو كسانی شۆڕشگی دیك ھبوونای بۆ ئوەی ببانای ب پاوانی

ئم درامای. بم لگڵ نبوونی ھیچ ناكرت!!ئو شھیدە لم رۆژگارە سختدا گیانی خۆی بخشی و شھیدكی ماندوو نناس بوو ل شۆرشی پشووتریشدا. پیاوك ھندە ماندوو بووبت ب كوردایتی توخودا چ رەوای ھق ناوھنانكی ل درامایكی

ئوھا پەوا نبینرت.!!ئو برادەرە رەخنگرەی ك بم شوەی بیری كردۆتوە لم باوەڕەدام نجام بدابایكی ئتی یوانییپا عدی گچكویش وەك سر ئگئئمۆ ناومان دەھنا بم پشینان راستیان گوتووە (ئوەی لشڕ

نبت شرە))!!ئم رووداوانی ناو درامای گردەلوول راماندەكشت ناو باسكردنی ھندـــك رووداوی دیكـــی مژوویی كـــ ڕووبـــڕووی خانوادە و مان لكلی گشۆرشـــی نو وە لان بۆ ئســـوكاری شۆڕشگك٩٧٦/٦/١ تا رۆژانی دەست پكردنی راپرین جماوەرییكی خكی

كوردستان بۆتوە.ئمـــ وەك خانوادەیكـــی شۆڕشـــگ وەك شـــاھید حاك بۆ رووداوەكانی ناو شۆرشی نوی گلكمان. ل ھموو خۆشییكی ژیان و كمترین خزمتگوزاری ب بش كراوین. ئاو و كارەبا و تلفۆن و خواردنی بائیعی و مووچمان ھمووی بدرابوو. خۆم و خزانكم ل مامۆســـتایتی الدرابووین. ھموو خزم و كس و كارمان دەســـت بســـر بوون ل بندیخانی ئمنی ھولر ل شونی پروەردەی دووەمی ھولر. ئامۆزای خزانكم بناوی (ھكوت باقی) لژر ئازار و ئشكنج لبر چاوی باوكی ل بندیخانی ئمنی ھولر ترمكیان بردە دەرەوە. تا ئستاش نیان دیتوە. ك گنجك بوو

تمن بیست و دووساڵ تازە ژنی بدەستگیران كردبوو.جگ لم خانووی دانیشـــتنی خۆمان لالین پیاوە دڕندەكانی رژم حجز كرابوو. ھر رۆژەی لماك خۆمان دەشاردەوە جگ لم رووداوە دتزنانی ك باســـمكردن. لـــرۆژی ٩٧٩/٤/١٤ز پیاوە دڕندەكانی بعس لشاری كۆی و تق تق دەستیانكرد ب رەشبگیری، خككی زۆری ئم دووشارە بدەیھا كسیان گرت یكك لوان براكی من بوو. ك پیاوەكانی رژمی بعس لكاتی نانخواردنی نیوەڕۆ لھر و ھاتن وشـــناو ح دایوە خۆیان فروشـــچوار الی دیواری حژوورەوە و براكمیان دەســـت و چاو بست بم پشتنی ك لپشتی بوو لبرچاوی ھموو ئندامانی خانوادەكمان. دایكم ھاواری كرد و گریا بم پیاوە ب بزەییكان پالماریان داو لخۆ چوو. بئوەی بتوانین قسیكیش بكین لپاشدا ئم گیراوانیان رەوانی ئمنی ھولر و (ھیئی خاسی كركوك) كرد. بب سر و شون مانوە. چندین كسیان لژر ئازار و ئشكنج گیانیان لدەستدا، یكك م گیراوانس لك كوەی یئ ناوی (وشیار) بوو. ب ھیدانم شلئیحتراف بكات. ئمبوو ئازایتی و قارەمانیتی لرۆژی ٩٧٩/٨/١٢ بوو ب وەی كی ئبۆنكی گشتی دەركرد ببوردنن لدام حوسسســـرۆك كۆماری عراق لشونی (ئحمد حسن بكر) ئازادكران ئوكات نھنییكان ئاشـــكرابوون ك پیاوەكانی رژم چند زۆردار ۆ لمی ئكمرھیشت و بگپ وەیم شبوو بوون!! شـــۆرش بپكھنانی حكومتی ھرمی كوردستان و دروست بوونی پرلمانی

كوردستان دەردەكوت.جگ لم ھندـــك ل رەخنگرەكان رەخنـــی ئوەیان ھی لم درامای گوای ھونرمند باســـی ئڤین و ئڤینـــداری كردووە لناو ئقكانی دراماك. مـــن دەم ھقی خۆیتی. پدەچت ھونرمند ســـوودی لم بیرۆكی وەرگرتبت كلناو ئم چند درە شیعرەدا

برچاو دەكوت ك شاعیر گوتوویتی:بن بو بووكی تازەی یك شوەم

ن خۆی بۆ وەتن كوشت و لڕگای منا نژیاوەزیفم بوو لپناوی وتكدا سر بخشم

كتۆی پروەردەكرد بۆمن لداونی چیاو كژژیاھر خۆشویستی كوردستان بوو وایكرد بسدەھا الوی گلكمان ھمـــوو خۆشـــی ژیانیـــان و خانوادەكانیـــان و خۆشویســـتی نناوی كوردســـتان رووبكپـــن لالوەبنكانیان بویســـتخۆش

شاخكان دژی رژم.كوات لرەدا ئمانی ك باسمانكردن ھر ھموو رووداوی دتزن بوون ھاوشـــوەی رووداوەكانی ناو ئقكانـــی درامای گردەلوول ر شاشسل م درامایكانی ئقخشكردنی ئكاتی پل بوون بۆیرەنگینكی كوردسات خوندكارانی زانكۆی شوان ھۆی خوندنیان بج دەھشـــت بۆ ئوەی برانبر ئقكانی ئم درامای دابنیشن و بدواداچوونی لگدا بكن. ئم درامای توانی تین و جۆشـــكی دیك بدات ب گنجكان جگ لمانی ك باســـمانكرد دەستواژەی ب ـــردراوە پبژھ م درامایبۆ ناونیشـــانی ئـــك (ردەلوولگ)پستییتی چونك براســـتی پیاوەكانی رژم تڕو وشكیان پكوە

دەسووتاند. ل كۆتاییدا پم خۆشـــ ئوە بم با بیركردنوەكانمان كوردانبت دووربـــت لـــ بیركردنوەی تســـكی حیزبایتـــی، چونك مژوو راستییكان ناگۆڕت بقسی ئم و ئو. پشینان گوتوویان (بری

رۆژ ب بژینگ ناگیرت)

گردەلوول ئوەنـــدە مجالی ئوەی نبوو

ورەی ژیانی منكی زۆر گشزیزە: گوند بگ

شوان عتوف: گردەلوول ئیشكی جزاب بوو

پشوازی خكی شاری ھولر ل كاستی درامای گردەلوول ٢٠٠٨/٥/٢

ی ژارۆ واڵ عوسمان لنارھی ھرۆ ر لرین عومدوشی وەنرۆ یان عوسمان لب

پشمرگ درینكان ستایشی زەنگن دەكن

سه نته ری ئه رشیف ولکۆلینه وه ی رۆژنامه گه ری کوردستان له شاری ھانۆڤه ر ئواره یه کی رۆشنبیری ئاماده کردبوو،پکھاتبوو له دوو ته وه ر،ته وه ری یه که م سه باره ت به په نجاساه ی گۆڤاری شه فه ق بوو ،له چه ند بابه تکی جیاجیادا،ته وه ری دووه م ،بابه تک له الیه ن پرۆفسور جه مال نه به ز بابه تی ئه زموونی گه شه کردنی بیری نه ته وه یی وبارودۆخی ھه نووکه یی کوردســـتان،له کۆتایدا خوانی نانی نه ورۆز له الیه ن کوردانی به شـــداربووی ئواره

روناکبیری بۆ میوانان ئاماده کرابوو.ته وه ری یه که م/ بابه ته کان:

بابه تی یه که م/ سه ره تا نووسه ر که ریم گه رمیانی به خر ھاتنی میوانانی کرد ووتاریکی سه باره ت به چاالکیه که پیش که ش کرد، دواتر داوای له جه مال خه زنـــه دار کرد بۆپش که ش کردنی بابه ته که ی، جه مال خه زنـــه دار له ووته یکدا به خـــر ھاتنی میوانان وئه ورۆژه ی کرد،دواتر باسه که ی خۆی به چروپری خونده وه ،که باســـی بیبلۆ گرافیای گۆڤاری شه فه ق کرد،که له کانونی دووه می ١٩٥٨ دا یه که م ژماره ی لده رچـــووه دواژماره ی تا ٨ی شباتی ١٩٦٣،گۆڤاره که به زمانی کوردی وعه ره بی ده رده چوو له که رکوک،شخ عبدولقادر خاوه نی ئمتیازی بوو،مارف خه زنه دار سه ر نوسه ری به شی کوردی بوو،سةمد خانه قا به شی عه ره بی،حسن به رزنجی ومـــارف به رزنجی وئه حمه د ھـــه ردی وجه مال خه زنه دار....ھتد چه ندین نوسه روسیاسی کـــورد بابه تیـــان تیـــادا ده نووسی،شـــه فه ق ووشه یه کی ره سه نی کوردیه ،پیس شۆرشی ته موز ٧ ژماره ی لده ر چوو له ژماره ھه شته وه ،ھه ندک له نووســـه ران وازیان ھینا و،ھنـــده ک چوونه ده ره وه ی ووالت بـــۆ خوندن،نووســـه ری تازه ھاتنه ناو گۆڤاره که،گۆرانی شاعیر بوو به سه ر نووسه ری تا کۆچی دوایی کرد،نرخی حه فتا فلس بوو، ھه زارو شه ســـه د دانه چاپده کرا ،له به غدا له قه له نده ر خانه که ی به شیر مشـــیر ده فرۆشرا پاره که شـــی لۆ نه ده گه راندینه وه ،کاتـــ داوای پاره که مان ده کرد ده یگووت بۆتان بالو ده که مه وه له جیاتـــی پـــاره م بده نـــ ،پاره شـــتان ده وێ؟ مامۆستا جه مال خه زنه دار سه باره ت به ژماره کانی گۆڤاری شه فه ق گووتی:ته مه نی پنج ساڵ ویه ک مانگ وھه شت ڕۆژ بوو،مانگانه ده رده چوو،به الم ھه مووی به سه ر یه ک وله کات وساتی خۆیدا ده ر نه چووه ،که مو کوری ھه بوه له ده رچوونیدا،له به ر ئه وه ی ھه موو ژماره کانم لره له ئه لمانیا له به ر ده ست دانییه بۆیه ناتوانم زانیاری ته واو راستبلم

،نه بادا تووشی ھه له ی مژوویی ببم.من ھه ندک زانیاری ســـه ره تایی ســـه باره ت به ژماره کانی گۆڤاری شـــه فه ق که ده ســـتم که وتوه

ده خه مه روو:سای یه که م ١٢ژماره ی ل ده چوو له ده به رگدا

ســـای دووه م ١٢ ژماره ی ل ده رچوو له حه وت به رگدا

سای ســـیه م١٢ ژماره ی ل ده ر چوو له شه ش به رگدا

ســـای چواره م ١٢ ژماره ی لـــده ر چوو له پنج به رگدا

ســـای پنجه م ١٢ژماره ی لده ر چوو له شه ش به رگدا

سای ١٩٦٣ ھیچ ژماره ی لده ر نه چووبابه تی دووه م/

ھه ڤپه یڤینه کانی گۆڤاری شه فه ق له الیه ن( ئه دیب چه لکی )پشکه شکرا،س دیدار له گۆڤاری شه فه ق

ئه نجام دراوه :دیداری یه که م /له ژماره (٢) ی شـــباتی ١٩٥٨ دا له گه ل زاناو زمانناســـی گه وره ی کـــورد تۆفیق وه ھبی ئه نجام دراوه ، دیداره که به شوه ی س وجم بووه ،مامۆستا تۆفیق وه ھبی باسی په یڤی شه فه ق

ده کات پی وابووه زاراوه یه کی کوردیه .دیـــداری دووه م/ له ژماره حه وت مانگی ته مووزی ١٩٥٨ دا جه مـــال خه زنه دار،به شـــوه ی س وجم ئه نجامـــی داوه له الپـــه ره ی ٢٠و٢١دا، له گـــه ل پاله وانی شۆڕش ئه فسه رکی کورد( مالزمی دووه م مسته فا) خه لکی شاری سلمانییه ،له سای ١٩٣٠ له دایک بووه له گه ره کی سه ر شه قام،تائستاش له ژیان داماوه ،سای ١٩٥٤ ژنی ھناوه ، کورکی ھه یه به ناوی ھاورێ،ناوه رۆکی دیداره که باســـی به شداری ئه فسه ری کورد ده کات له شۆڕشی ١٤ی ته موزدا،رۆلی خۆی باسده کات،باســـی کوژرانی بنه ماله ی شاده کات که چۆن به خۆی له نزیکه وه بینیونـــی ،چۆنییه تـــی چوونـــه ناو کۆشـــک

باسده کات،خۆی بریندار بووه .دیداری ســـیه م/ژماره ٩ مانگی تشرینی یه که می ١٩٥٨،الپه ره ی ٧و٨ په یامنر جه مـــال خه زنه دار راپۆرتکه ســـه باره ت به دیـــداری بارزانی دوای گه رانه وه ی له رووســـیا بۆ ئراق،کات ٧ی ئواره

ھۆلی ھۆتلی سمیر امیس،رکه وتی ٧،١٠،١٩٥٨،جه ماوه رکی فراوانی ئراقـــی له کوردوعه ره ب ئاماده بوون،بۆ دیـــداری مه المســـته فابارزانی به بۆنه ی گه رانه وه ی له رووسیا،قســـه و باسکی زۆر ده کرێ،ده ل یه کک له ئاماده بوان حه ماس

ده یگرێھه لده ســـت ھتاف به ســـه ر بارزانـــی ده دات که ســـه رکرده یه کی کورده ،دیاره ئه م ھتافدانـــه ش له وه المی که سکی عه ره ب دادت که به شان وبالی جه مال عبدولناسری دا ھه لگوتوه ،بارزانیش بۆ ئه وه ی وه زعه که ھور کاته وه قسه بۆ ئاماده بووان ده کات وده لی:"انـــا فـــرد مـــن افـــراد الشـــعب العراقی،وانا کردیا وال عربیا،لست زعیما،بل انا

مواتن عراقی".بابه تی سیه م/

که ریم گه رمیانی باســـی نووسه ر مارف به رزنجی وبـــه ر ھه مه کانی کـــرد له گۆڤـــاری شـــه فه قدا

،نووسه ری شه ھید مارف به رزنجی گۆ شه یه کی نووســـیوه به ناوی ئه لف وب له ژمـــاره ١تا ٨ دوایی ده گیرێ،نازناوی شوان بوو، ھه ر جاره ی باسکی له سه ر باری ژیانی کۆ مه الیه تی که رکوکی نووسیوه ،ھه لبژر دراوه بۆ په ر له مانی ئراقی ده ر چووه به الم دوای ماوه یه ک الیان داوه ،تادوا جار به ده ســـتی حکومه ت له گه ل ٢٨ که سی ترله ٢٣ ی حزیرانـــی ١٩٦٦ دا ئیعـــدام ده کرن ،که ریم گه رمیانی پوابوو که چ ئه و کات وئیستاش شاری که رکوک خزمه تی وای بۆ نه کراوه وھیچ گۆرانکی به سه ر دانه ھاتووه ،بۆ ســـه لماندنی ئه م راستیه دوو ونه ی یه ک شـــونی پیشـــانی ئاماده بوان دا ھی ئه وکات ئســـتابوون،که رکوک ھه ر وه ک خۆی ماوه ته وه ب جاره سه ر ،ھیچ نه گۆراوه ،بۆ یه که رکوک نه دله ونه قودســـه ونه خۆله ،به لکو

ناموس وشه ره فی ھه تککراوی کورده .بابه تی چواره م/

خالید شـــه یدای شاعیر ،باســـکی له ژر ناوی گه شـــتک به شـــیعره کانی دیالن له گۆڤـــاری شـــه فه قدا، سه ره تاباســـی ژیانی ده نگ خۆش وئاواز دانه ری شاری سلمانی دیالنی کرد ،با سی له ده وری دیالن کرد که زۆر له شـــیعره کانی تدا بالو کردۆته وه ،جگه له شـــیعر بابه تی تری له گۆڤارو رۆژنامه کانی تر له ژر ناوی خوازراوه وه

بالو کردۆته وه .ته وه ری دووه م/

جه مـــال نه به ز بابه تکی له ژر نـــاوی ئه زموون وگه شـــه کردنی بیـــری نه ته وه یـــی وبارودۆخی

ھه نووکه یی کوردستان پشکه شکرد.جه مال نه به ز ١٠٠ کتب و٥٠٠ لکۆلینه وه ی زیاتری ھه یه به سی به رھه مه سه ره تاییه کانی خۆی کرد له په نجاکان دا وه دوور خســـتنه وه ی له سای ١٩٥٧ بۆ زبر که مامۆستا بووه له که ر کوک به تۆمه تی ئه وه ی له پۆلی وانه ووتنه وه به کوردی قســـه ی کردووه ، باســـی رۆلی خۆی کـــرد له چۆنییه تی دامه زراندنی پرۆگرامی کوردی له رادیۆی قاھیره بۆ ئه م مه به سته نامیلکه کی نووســـیوه له سه ر کورد بۆ جمال عبدولناسروچه ندینکه سایه تی تری عـــه ره ب ناردوویه تی ،ھه ر بۆ ئه م مه به ســـته ش دووجاران ســـه فیری مســـری بینیـــوه به ھۆی برای محمـــد عه لی عه ونی تادواجـــار پرۆگرامی کوردیان له رادیۆی قاھیره بالوکرده وه له سای ١٩٥٧،کورته یه ک باسی گۆڤاری شه فه قی کرد،له ســـه ره تای ده ر چوونی ،ناوی شـــه فه ق ناوکی

کوردیه له شه وه ک ،شه ڤه ک ،ه وه ھاتووه ،دواتر ھاته سه ر باسی قۆناغه کانی گه شه کردنی ناسۆنالیزم، تاده گاته قۆناغی سه رمایه داری که بۆ قازانج ومه به ستی بازرگانی ناسیونالیزم دروست ده که ن،نموونه ی شیعره کانی فرده وسی ھنا یه وه که باس له ناسیونالیزم ده کات،چه ندین نموونه ی نه ته وه کانی تری باسکرد،باسی له کتابک کرد که ئه سلی بلو جه کان کو ردن له کوردستانه وه ھاتوون بۆ ئه فغانستان،که پرۆفیسۆریک به ر له شه ره فنامه نووسیویه تی له ســـای ١٦٥٩،کورد نه یتوانیوه ده وله تی خۆی دروســـت بکات، عه ره ب فره نسی وئنگلیز دروســـتیان کرد،له لۆزان روسیا ترکی دروست کرد،ئیران ئینگلیز دروستی کرد،جه مال نه به ز ده ل یه که م ده وله تی ناسیونالیستی کوردی شخ محمودی نه مر له باشوری کوردستان دروستی کرد،ئه حمه دی خانی پش ســـ سه د ساڵ باسی

له ده وله تـــی کوردی کردووه ،شـــه رفخان ھه موو کوردستانی به یه ک ده وله ت داناوه ،مه زده ک کورد بـــووه خه لکی ده ورو به ری منده لی بووه باســـی له کۆ مه لگه ی یه کســـان کردووه بـــه و مانایه ی کوورد له مژه باســـی له سۆســـیالیزم کردووه ده توانین بلن کورد زووتر باسی له سۆسیالیزم کردووه ،حزبه کانـــی ھیوا ،ژک،دارکـــه ر ئه مانه ناسیونالیزمی کورد بوون،ژک باسی مافی ژنانی کردووه یه کســـان به پیـــاو،پ،د،ک وی،ن،ک ناسیونالیست نین،ئه وروپا مه به ستیان له دانانی حزب ئـــه وه بووه خه لک بچنه ھه لبژاردنه وه ،بۆ ئه وه ی تاقمک ببن به نوینه رو ده ســـه الت بگرنه ده ست،باســـی له کاژک کرد کۆمه له ی ئـــازادی ژیانه وه ی کوردستان،باسی رۆژنامه ی نیشتمان کرد،نموونه ی کۆماری مھابادو شکست پھینانه که ی ھنایه وه ،ئه فســـه ری ئازه ری جعفر پیشه وه ری ،به پســـه وا قـــازی محمـــدی گووتوه له گه لـــم وه ره بابچین بۆ ســـۆڤییه ت ده ر بازت که م ،به الم ئه وره فـــزی کردۆتـــه وه له وه المدا گووتویه تـــی :" ئه مـــن به لنـــم به خه لکی خـــۆم داوه له نـــاو ئه وانـــدا بژیم وبمرم،ئه وه ش نمونـــه ی خۆگری ناسیونالیزمی کورده ،ئه و بۆ ئستای کوردستان پی باشه ئه نجومه نی ســـه روه ری دابنرێ له گه ل ده ستورو په ر له مانی ئازاد ،په رله مانی ئستا ھی پ،د،ک وی،ن،ک،ه ،له کۆتاییدا باسی له وه کرد با کۆتایی به م ژنکوژییه ی کوردستان و گه نده لیه ی

ھه یه بھنرێ ئینجا ده چینه پشه وه .

یوسف ئه حمه د/ئه لمانیا

كلچریدرخان دەردەچڵ بگل كی رووناكبیریی گشتییوكراوەیب

ستافی كلچری بدرخان:عبدولەحمان معروف، سعدول نووری، جوھر شخانی

ب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان:د.ھیمداد حوسن

ژمارە ٢٨-٩٥، پنج شمم ٢٠٠٨/٥/٨ی زایینی

راگیاندنی شواو

راگیانـــدن دیاردەیكـــی گرنگـــی نـــو راگیانـــدن بگشـــتی، گایـــكۆمئاراستكردن و جیھانبینی كۆمگایكی دیاردەیكی كۆمیتی مدەنیی، وەك یوەندییپ كۆمگاو ئاوزانی میشھ یاندنی گقلح ،كانـــتیییكۆملنـــوان تاككانـــی كۆمـــڵ و دەزگاو دامـــزراوەی راگیاندن، بمانای ئوەی بین بنا بكك وگایكۆم تـــزەحمپیوەندییكانی گیاندن، چونك كۆمگا ببـــ راگیانـــدن رووبـــڕووی فوزاو دواكوتوویـــی دەبتـــوە، چونك وەك زۆرك لكۆمناسانی بواری راگیاندن ئاماژەی بۆ دەكـــن، راگیاندن ئرك و وەزیفی خوقاندنی بونیادكی كۆمیتی ،دەنییوازی رەفتـــاری منـــوێ و شـــھـــروەك رۆـــی ھی لدروســـتكردنی تاكی ھۆشـــیارو رۆشـــنبیركردنی مرۆڤ و گروپ و كۆمگا، دەشـــت راگیاندن ببت ھۆی راگیاندن ھۆی چارەسركردن و گرفتشكك لڕووی زۆرو خســـتنكۆمیتی و ئیداری و سیاســـییكانی راگیاندن وەختـــك كۆمـــگا، نـــو وەزیفی خۆی بج ھنا لكۆمگادا، لوشوە دەست كار لسر ئو كشو گرفتان بكات ك لكناكانی راگیاندن دەیخنڕوو، ئوا شووناس و وەزیفی وەیرە ئدەست نادات، پرسیار لخۆی لئایـــا راگیاندنی كوردی توانیویتی ئو فزای دروســـتبكات بشوازك ك رۆی لبونیادنانی كۆمگایكی تندروســـت و ھۆشـــیاردا ھبت؟ ئایـــا راگیاندنی خۆمان بچ ئاراســـتیك ئیش دەكات؟ ئو خكانی ك كاری راگیاندن دەكن چ جۆرە پسپۆری و ئزموونكی زانستیان ھیـــ، نابـــ ئوەمان لیـــاد بچت، راگیاندن وەك زانســـتك و پسپۆرییك توانیویتـــی چندیـــن كناڵ و بشـــی جیا جیـــا لبوارەكانی سۆســـیۆلۆژیای راگیاندن و راگیاندنی رۆژنامنووســـی نزروە دابمكانییموو لق و بۆیھبو ســـربخۆیی خـــۆی بـــدی بھنت، یكك لبیرمندو فیلسوفكان دەبژێ سردەمی ئستا سردەمی بدەستھنانی ش رۆشنبیرەكســـو كئ پســـپۆرییلبشـــك ل زانســـتكان پســـپۆرتی بدەســـت دن، بـــم لكوردســـتاندا تائستاشی لگداب، دابشكردنی كار لبچووكترین ئاستدا بدی ناكرێ، زۆرك لوانی لراگیاندن كاردەكن دەرچووی راگیاندن نین تنانـــت دەرچووی ھیچ نین، زانســـتكۆمیتییكان بشكی لـــوەش خراپتـــر ئلف و بـــی الینی تیۆری راگیاندن و بنماو تایبتمندی و خاستكانی راگیاندن نین، لھمووی ســـیرتر لشـــاوك رۆژنامـــو گۆڤار و سرنووســـرەكانیان دەردەچـــت، دەستی نووســـرانیان خاوەنی نزمترین جۆری بوانام نیـــن، ئوە جگ لوەی كوا رۆژنامگرییانی لوكارە زۆرك لـــ رۆژنامو گۆڤارەكان بـــو دەبتوە رەچاوی الینـــی دەروونی و كۆمیتی ناكـــرێ، چونك كســـزانداری كو خرۆژنامـــكان بئـــاگا لخوندنـــوەی تكســـت دەروونـــی و كۆمیتییكان راگیاندن معریفـــی لغیابی دەژین، گوزەر دەكن، راگیانـــدن لو دەڤرەدا بجۆرك شواوە ك چاككردن و گۆڕانی زۆر زەحمت، شواو لئاستی معریفی و گشت ئاستكانی دیك، سرنووسرەو لژیانیدا ئزموون و پسپۆریتی بدەست نھناوە، تنھا لبرئوەی پشـــتگیری بدەســـتھناوە حكومتـــی و حیـــزب كۆمـــگا دەردەكات، رۆژنامیـــك بوشوازەی راگیاندن ك تا سرئسقان شـــواوە، گۆڕانی تیا دروســـت نابت، ریفۆرمی تیا دروســـت نابت، راگیاندن تائوكاتی پۆزەتیڤ، ك دەبت مایی گۆڕانكاری كۆمگا، بم لكوردستاندا گا، بۆتواندنی كۆمبۆ شـــ كئامرازفاكترك بـــۆ تكچـــوون و لكترازانی پیوەندییـــ كۆمیتییكان، گیاندن وەك كایكـــی گشســـندنی كۆمگا ئرك و لپرســـراوتی رۆشـــنبیكردن و دەســـتداوە، بۆیوەی لھۆشـــیاركردنلكۆتاییـــدا دەـــم راگیاندنی خۆمان لئستادا شـــواوە وەك چۆن مرۆڤكان شـــواون چونك راگیاندن دواجار رۆی خۆی ھی لكوردســـتاندا لشواندنی

مرۆڤكان.

چاوەكانتزیاد نادر عاییئم شیعرە پشكشـــ ب چاوەكانی (سروە)ی

ھاورۆحم.

چاوەكانت وەك خۆت ل رۆحم شیرینن،وەكو نیشتیمانیش ھجگار پیرۆزن ..دوو رووباری ھنگوینی میھر وئڤینن،دوو كۆتری دڵ پ لتاس و عیشق و

سۆزن .. ،ناسن و ھد خوقچاوەكانت ب

ل ناخی ناخما شیرین وخۆشویستن ..بۆ ھمیش روو لكابی چاوی تۆم و،عشقی چاوت ل بینایی چاوو ھستن ..چاوەكانت خواوەندی شكر و شرابن،شیلی نازی مستی و شیرینی دەتكنن..،مشتا كبۆ باخووسی چاوانی تۆ، ھھموو سروشت سری ملكچی بنونن!!چاوەكانت وەك نسیمی شنی شماڵ،تزوی تناھی بۆ رۆحی شتم دنن..جاران چاوەكانت پ نازی كووشتن

بوون،ئستا بسۆز و تاسوە، من دەدونن ..چی لچاوت كم، زی خواوەند و

شیعرە ومرواری قدەری خۆمی تیا دەبینم ..چاوەكانت فیردەوسی پ ئاسودەگین،ل چاوەكانت ھمگرە، خاتوو زینم..ھتا دەمرم روو ل چاوانی تۆ دەبم،چاوەكانت دەكم دوا زدی ژینم.

په نجا ساه ی گۆڤاری شه فه ق و بیری نه ته وه یی وبارودۆخی ھه نووکه یی پرۆفیسور جه مال نه به ز له ئواریه کی رۆشنبیریدا

ھه ڤپه یڤینه کانی گۆڤاری شه فه ق له الیه ن( ئه دیب

ل شســـتكان و حفتاكانی ســـدەی رابردوو خونـــری كـــورد بـــدوای رۆژنامـــو گۆڤارە كوردییكاندا دەگڕاو تنانت ژمارە كۆنكانیشی دەكی بۆ پكردنوەی كتبخانكی، ئوكاتشی ھبوو كـــ ھموویان بباشـــی بخونتوە، لبرئـــوەی كـــ ژمارەیان كمبـــوو بابت و نووسینی بپزیان بودەكردەوە ك تائستاش

ئو بھایی ك ھیانبوو لدەستیان نداوە. ئســـتا بپچوانـــوە زۆری و كلكبوونی و گۆڤارەكانـــو ژمـــارە زۆرەی رۆژنامـــئـــ ڕێ كیـــاردا دەگدوای ككانداو ببخانكتلخونری لبنڕەتدا كم، ھر بۆ پكردنوەی الپڕەكان و نوەستانی ئو بوكراوەی زۆرجار چندەھا بابتی دووبـــارە دتپش چاو، یان ك كناوەرۆك دار و بـــكی بریقناونیشـــان

.خشناب و ماناو گرنگیردەم ئھدەب مبســـت لنووســـین گیاندنی زانیاری بر ھنكی بۆ خورو ماناینبۆ خو تازەبنك ب ریزكردنی وشی ئاۆز و رەق و زاراوەی سیر، جاری وا ھی لدیمانكان، وەمی ئو

پرسیاران مبستك ناپكی.

ك دووبارەو سواوان توبابزۆرە بۆ ئ نموونھمووساڵ لیادو بۆنكان وەكو كۆڕەوو راپڕین و یكگرتنوەی ھـــردوو حیزب"لگڵ رزم بۆ ئوبۆن پیرۆزانـــ" وەكوخۆی بودەكرتوە، یان بابتـــ فۆلكلۆرییكان ك نـــك دووبارە بكـــو دەبـــارە بودەكرتوەو ھمووشـــمان لین وەكو: چاوشاركی، كتانو بابئاشنای ئبردان، دروســـتكردنی یاپـــراغ، ئامادەكردنی خنـــ.. ئوجۆرە بابتان ئگـــر بزمانكی بگان بنووسرێ ئوا دەبت بابتكی تازە بۆ

میللتكی تر. داڕشتن و شوازی نووسین و توژینوە ھونرو ر دەتواننووســـ نووســـین، كل كھرەیببرگكی تازەی بۆ بپۆش، بۆ نموون چندین كتـــب و نووســـین دەربارەی شـــڕی"یكم و جیا بشوازی بوكراوەتوە دووەمی"جیھانی

.زار نابوەیان بندنخور لنخو كنووســـین تنھا پكردنوەی الپڕەی رۆژنامو گۆڤارەكان نییو بدەرخســـتنی ناوو ناونیشان نییـــ، بكـــو عیشـــقكی پیـــرۆزە خیاڵ و رەكی دەبینكی سر رۆوەی نووسبیركردنلھبژاردنی ناونیشان و نووسینی ناوەرۆك.

نووسری بابت و تنانت كارمندانی رۆژنامو

گۆڤار دەب پابند بن بو نریت و رەوشـــتی ك لجیھانی نووســـین و رۆژناموانی پیەو

دەكرێ. بۆ ئم مبست ھندێ نموون دەھنموە:

جارك داوام لھاوڕیكم كرد ك بابتكم لسر بنما بڕزەكی خۆیان بۆ بنووس بۆئوەی لكتبكی داھاتووم بوی بكموە، بم الم زۆر سیر بوو ك ئو بابتی ك خۆم بیرۆكم بۆ داناو بنووسین و ناوی خۆی ل رۆژنامیك بوی كردەوە، وەك دیارییك بب ئاگاداری و

رەزامندی خۆم لم وەربگرتوە. نموونیكـــی تـــر: جارك ھندێ نووســـینم لگۆڤارك لسر شاری كۆی بچند بشك بوكردەوە، سرەتا سرنووسر زۆر ھاوكاربوو و بگوتینكـــی زۆر بـــۆی بوكردموەو بووە جگای دەستخۆشـــی زۆر لخونران، ھردەم ئوەشـــی دووپات دەكردەوە ك چند بشـــكی بیكـــوە بۆ ببـــم بۆئوەی بب پســـانوە بوی بكاتوە، لناكاو جارك چووم بارەگای گۆڤارەك پم سیربوو ك ئو گوتینی جارانی ڕاشـــكاوی بـــۆی دركاندم كمابوو، دواتر بنبرپرســـكی دەستۆیشـــتوو نیگران لسر بوكردنوەی ئو بابت، لرە ھیچ رەخنیكم ب سرنووســـر نیی چونك ئوە سانســـۆری دەســـتو ئـــو وەك فرمانبركی حكومی رەفتاری لگڵ دەكرێ. بم من لوە نیگران و پست ببووم ك ئو دوو بشی ك لالیان مابوو زۆر بتكڵ و پكی و ب ســـروبر بویان

كردبۆوە، ك خونر سری ل شوابوو، دواتر پۆزشم بۆ خونران نووسی، ك مافی خۆم بوو، بم ئویشـــیان بونكردەوە، دیارە گوشاری

برپرسك زۆر كاریگربووە. نموونیكـــی تر: جارك بابتكم بۆ گۆڤارك برد ب مبســـتی بوكردنـــوەی كارمندكی گۆڤارەك پرســـیاری زۆری لكردم ك ئایا ئو ،وەو دووبارە نییكراوەتونشتر بپ تبابك ئم پرســـیاركی رەوابوو لشـــونی خۆی بوو. بم الم زۆر سیر بوو ك پاش ماوەیك ل بوكردنـــوەی بابتكـــم، ھمان بابت بـــ دەســـتكارییكی زۆر كم لھمـــان گۆڤار

بوكرایوە. دیاردەیكی دیك ھی ئویش پشـــت بســـتن ب بگی الوازو نادروســـت، وەك ســـازدانی ،مابژیاندا نل ك كسڵ كگوتن لكچاوپبۆ ھســـنگاندنی كســـكی تر ك خزمتی مرامی تایبتی خودی نووســـرەك بكات. بۆ ئم مبســـت لنووســـینك دەنگ خۆشكی ئاسایی شـــاری كۆی بب بگ ب مامۆستاو ئاوازدانری زۆربی گۆرانییكان و مقامكانی م دراوە كقر تۆفیق"لرز"تایندی برمھونزۆربی زۆری مژوو نووس و ھونرمندان ئوە

رەتدەكنوە. لكۆتاییدا دەم بوكردنوەی زانیاری راســـت و دروســـت متمان لنوان بوكراوەو خونر پتو دەكاو دەب یاساو رسا لنووسین پیەو

بكرێ.

بابتی دووبارەی سواوو ھندێ تبینیوشیار محمد ساح ئمین

راگیاندنی

حیكمت نامیق

شـــخ بـــاش دەزان و مســـتحقی ردانت و می خۆی دەبككارەســـاتمنیان بگـــڵ دەدا و دەـــ لوناوە میھن ھتا ھولرێ بیبن قبویشم و ئافرەتك دەست بۆ ئسھیچ ك نیببات پاشان ك خریكی ڕۆیشتن دەبن كاروان چیكان ماوایی ل شخ دەكن و لقباغی و خۆگیری حشاماتی گون ئیتر ملی ڕخ دەردەكمالی شـــدەگـــرن و لبناری شـــاخ و برەو الی نشـــوایی ببن و بچنی ھوراز و خوار بوونوە و لقلمی سر پشتی وغ، و كارەساتی فاممدا ئســـۆنگ ل كنخش بســـتووبووە دواتر ك ھۆشم ھاتوە بر لگڵ ھبـــزو دابزی بالداھاتن و ســـلمینوەی سرپشتی ووغ باوكـــم توند گرتمـــی و نوەكو بووغـــدا بالدابم و بكـــوم ونی كسان و شـــتان و شونان و كوشتنی بتـــاو زۆر بتوند خۆیـــان دەنواند تر دەھاتلپشـــكلی دواتـــر و ب ل

برھۆش و زەندەق بردیم.....!!؟نزمكـــ ھـــم دیســـان مشـــخۆری یاڵ و واونـــی خخانی كرد تفاتمبیـــری ئاۆزا.. ھـــروا وەكو حادەتی پشی ترس و شلقانكی زۆری بسر دانیشـــت.. ســـمكی تزووی ســـارد ھموو لشـــی تاســـاند... بۆی ھر

لوكات ھســـتی بوە كرد چاوەكانی كاك ئیسماعیل ھتا دەھات پتر بۆ لق دەبوون بۆسر نیگای شۆڕ دەبوونوە.. ئـــم خنیمـــ بوون بیـــك جاری بیری ھموو دەپشۆكاند فاتمخانی

تكڵ و شلتن و سر شواو دەكرد.ببـــ ویســـت و سروشـــتی خـــۆی چاوی تبری كاك ئیســـماعیل ڕووی وەرچرخای بندارتوەكی ھنداویان ر لی سو رەك دارتووەك چاوی لھنداویان دەبۆقان.. نزاو بچونوە نو خۆیـــوە وورد دەبـــۆوە لدیدا

دەیگۆت:ئای... ئای ... دەھانام وەرە شـــخی گـــورە ھاواركی تـــوس و ئاگراوی تووەك بنخان چاوی لكرد.... فاتمگیركرد دارتووەك لبر چاویدا قف قف الچك و چكانی دەبوونوە مار و تی دەشـــدان و لكمـــری تووند دەبـــوون و برزیـــان دەكـــردەوە و تا توقی قوبـــی دارەكیـــان دەبرد.... وەكو كۆالرەیك لدەســـت مندان با پساندبتی لم دارەداو گیری كردبت.. ھۆی لو شتك بوون و ھر چكی مارك و دەیشدن و بكی ل دەبی ... فاتمخـــان زۆری لخۆی كرد كاك ئیســـماعیل بشداری بســـرھات و كارەساتكی بب.. حزی دەكرد كاك یبم و خوی خـــكئیســـماعیل تئاگرینكـــی بت.. زۆر ئـــارەزووی ل بوو دەرگای دی كاك ئیســـماعیل بدات بر برد و داری بســـرھات و خیببوونی ئو تمن ب بختیی ك ل ھدری شانســـوە ھروا ھڵ دەدرت و ھشـــتا زۆری ماوە سنگ و

سینگ بزەوی كۆتایی دا بكوت.كاك ئیســـماعیل خفت خان و ئاژن كراوی ئشـــقكی ڕەسولی و بانگكی پـــ بھاو ســـۆتكی معریفی بوو... ئـــاگای لخۆبابوو.. بنژگاو نزیك بۆوە لفاتمخان و پشت و ناوشانی تووند گرت و بزەییكی پ خوربتی

و دەماخ ئاوساوی لبیر كراوی ئوەی دەیدای م دونیایمرۆی داوە لخوا بھۆدەو بـــ بردی خـــۆی دەنا تنیا حوزری فاتمخان بوو دە دیدا دەگڕا شانی گرت و كشاندیوە ژوورەكیوەو بردی ســـر قنفكی و داینیشاند ھســـتیان بماندوو بوونكی زۆرەوە كرد... فاتمخـــان چاوی تك ئان و نرم نرم بخۆدا ڕوو دەچوو بســـر جگاك دادەشـــكاوە كاك ئیســـماعیل كفل خانی بش و گیانـــی فاتملداپۆشـــت كاك ئیســـماعیل تادەھات بســـریدا دەنوشـــتایوە و ھستی دەڕژایـــوە بـــر پنگانـــی بزەیی و خوربتی و خۆشویستی راست رۆیی دەروونی. لگـــڵ تق تقی دەرگ و ژوور كوتنی داین كاك ئیســـماعیل راچكـــی... وەھمـــی تون خیاڵ و خوربتی ئو نقووم بوون ڕەویوەو پرتی لكرا.. بنارەحتی و لسر كنوەو ڕووی كردە دایخۆ كشـــایكمك بۆی وەســـتاو دەســـتی بۆالی فاتمخان ھما كـــرد.. داین.. ئاخ .. ئاخ ئاخكی تحســـوفی كرد.. گوتی

ئدی چی ڕویدا.كاك ئیســـماعیل .. پـــاش كمـــك

بورایوە شتۆتخۆی ھاو بو ن بن.. ھدای

سربردەو گانوەی قومانكی. ڵ بككی كرد تكاك ئیسماعیل .. ئحم

یی چاو ببوو.داین.. ن .. ئستا باشترە.. سیری فاتمخانـــی كرد گوتـــی ... خوەكی

.ھاتكاك ئیسماعیل. ن نیھات باشترە.. چاوەكانی ھپشاوتن بخۆی گوت... ھر خـــوداش لمـــان رازی ناب الی چۆلكین ببت خۆراكی كارەســـات و خیـــاڵ بوون و.. داخ ھمژی ســـفت و ســـۆ.. ئم لكدانوەی ل حزینی بولبولـــی روحی خـــۆی كامرانیكی

دەبخشی.

ماوەیـــك خـــۆی ئیســـماعیل كاك دەخواردەوە خیاڵ بوو ئاگای ل داین

نبوو. ماوەیك حپسا. ن بانگی كردەوە.. ھا ســـمایلۆكدای ســـمایلۆك رمۆكـــن لكنـــدەری *نرمۆك* ھوردۆك. كاك ئیسماعیل كھات دنیا بال لئو داین دووساڵ بـــوو ھاتبوە ئرە ئـــو داین پیان دەگوت (مریمۆك) مردكی ھبوو پی دەگوترا مولـــودەڕەش لبر ئوەی دژی ئاغـــان بوو حرد و زەوی ئاغانی ك بیندەزانین بتی ندەھاژۆت منئشقیا بســـری برد ھر ل دەوزێ و چۆی دەژبایـــ خۆو ب تفنگوە.. ھر كاتك كیفی لبا گاڕان و ئسپ و وغی ئاغكانی رادەمای و بپش رانخۆی دەدا و دەیبردن بۆ سنووری ئلوێ دەیفرۆتن یك شق دەھاتوە.

ل ئاوایی و گوندەكان.تماشـــا جردە بدزو مولودەڕەش دەكرا.. ب ھمـــوو عومری دەرزیكی نبردبـــوو.. گوندیكـــی ـــمالراســـتییكی زۆربی ھرەزۆری ئو ئاواییانـــی ئاقاریـــان لســـریك بوو بچاوی خزم و كس و پاپشـــت و ئاواییانیاندیت ئیریان دەكرد نسرۆژەك ل رۆژان شـــڕە چپۆكك. مشت و مرەك مولودە ڕەش دەگیان ك بكـــیی ســـوك ببكا یاقســـزۆریشـــان ل ســـبری ئو خریان دەدیت.. ئگـــر رۆژەك مولودەڕەش راوی بكردبای خكی ناسیاوی گوندی دەیانگوتـــ مولود مولودی شـــر *تولـــودی چولـــودی* تاین* مم*مولودی خزم ھر ل مامزتدا لپشت و برزگی مدە تڤنگ لســـر و ملی بدە... مولودە ڕەش.. دەیگوت ئ لۆ . ئوانیش دەیانگۆت كوڵ و پستكی دەكین مشك بكو واب ھیچ الیكی كون نب خوالســـ ســـرەی تڤنگی مولودەڕەش ھر لمل و كللسری نچیری ئاگردەدا.. جاركی دەگنوە بشوی ئنگوست چاو و رەش شو دە فیشكی ھاویشت لراوە كروشك نۆی لدا نۆ كروشـــكی كوشت یك

گوللی بزایح چوو....چند ســـاڵ ئاغكان پوەی نارەحت

ببـــوون بھۆی مزیری و ئشـــقیایی چندی خریكی دەبـــوون ب پاڕانوە بۆیان نـــی دەســـلماند.. ڕۆژكیان زەالمیان نـــارد دەگـــی بئاخون و دانیشـــن.. گوتیان ئم رازین چندت بمرجـــك دەتدینـــ دەوێ زەوی وازبنـــی و راوەســـتی و ســـاكین بی مولودە ڕەش پكنی و گوتی (گوللی بنـــۆ چند بوا ئوەنـــدە حردە ئی من) ناچار رازی بوون.. لسر مرگی دەشتایی ئاغا و میر و ماقونی گوندی غلب غلب و تكقژان پیدابوو... ھر ھندەیان دیت لناكاو مولودە ڕەش واتی پلی بناو ئاپۆرەی ئاغا و ئاغل نۆ ناو شریقاندی گوللی بپالپیتك ی لی دابوەندە زەویند رۆیی ئچئاغان.. ئاغاكان ل بنڕەتوە زۆریان پناخۆش بـــوو ... دوای گۆڕانی حاڵ و بـــاری رۆژگار ھر یكیان برپاكرد فرســـتیان وەرگرت. سگ و سوار و فـــدول و پناو بر خبری نوســـتنی مولودەڕەش یان لسر كپرێ لدەو بستانی بۆ ئاغا ھنا، ئاغاش ھشت نۆ دە زەالمی بپارز ناردن ھر لسر كپرێ ھر ھشـــت نۆ زەالم لوولی تڤنگیان لكپریان كرد و ئاگریاندا

مولودەرەش لرە ئیشی تواو.خزم و كس ھناس سارد بوون الیان لكراوە پشتیان چۆڵ بوو كفن و دفنیان كرد... ھر لسر قبران ئاغاش وەك سی شوانی شینی دەگڵ شوانی دەكرد گۆشتی دەگڵ گوركی دەخوارد... یك رووی ل ری دایكی گوندی ھخ لخكك كـــرد گوتی ئگر بچنوەش ل باوەشـــی ژنكانتان ھر خوتان لناكـــوێ وادەزانن مولـــودە رەش

دتوە ل قبرەكش دەترسن.داین بانگی كردەوە... ویســـتی كاك ئیســـماعیل ل شـــلژانكی بنتوە

ئاسایی خۆی.كاك ئیســـماعیل .. ھناســـی تنگ شـــ ئارەق مـــوو نیگای لببوو ھببوو.. وەمی داینی ندایوە و بۆی ن و لدای چاو ڕۆینوە و بكشـــای

دەرگا چووە دەرەوە.بشی حفتم

رۆمان

پیسك زی شاخوخا حكو ،پیسك زی گوندی شـــاخوخا حكولوتی كوی، پیاوكی زۆر عاق و مند بـــووە، زۆر زانا و دانا بـــووە، لتیرەی ..یتی كوكـــوردی و كورد بـــووە وات رخانم چرام لـــالل و حدەیگـــوت حدیارە، حرار ئمیـــ ك دەس بكوێ، وێ، واتكـــدەس ن ك وەیرام ئحـــكس ل حـــرام النادات. ھر ئم كوخا ی ١٩٣٤ز كنووســـینی ســـا زە لوححكومت ناونووســـی خكـــی دەكردن و دەفتر نفوســـی دەدانـــ. زۆربی خك خۆیان ندەنووسی لترسی ئم: دەیان وت با حكومـــت ناومان نزان ئگر نا

دەمان بات بۆ عسكری ئیجباری. ،پیسك گوندی شـــاخ ناونووس چوونمـــام كوخـــا حوز مگـــر یختیار و مناڵ نب ئگرنا زۆربـــی گوندەكی كردە ناوی ژنان، وات ژنی زۆر نووسی، مئمورەكان وتیان مام كوخا گوندەكی تۆ وادیارە ھمـــووی ژن و چ پیاوی تدا نی، ئم چـــۆن دەبـــ، ئویش وتی: باوكـــم ئم ختای ئمـــ نی و ختای مالئیكتكانـــ كوا خركیان ب ئمری خودا دروســـت كرد، ھاتنـــ گوندەكی ئم، بۆ ئاســـانی ھرچی دروستیان كرد و تۆپ قوڕیان لناو گرانی ھرسوی و پنجیكیان پیاھناو كردیان قش، تا ل ئنجاما ھمـــووی بووە ژن و كچ، چونك ژن دروست كردنیان لال ئاسان تر

بوو، جا بووە پكنین.بشی دووەمئامادەكردنى د. عبدو علیاوەیی

لقسخۆشكانىمال محمدى علیاوەیی

كلچرژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨

15بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

فوئاد خۆشناو

فاتمخان

ھرۆ مولودی:ئگر نائومدی گنجكان چارەسر بكرت بگومانم چارەسری نائومدی شیعریش دەكرت

ئا: رەوەند حاجی ی ١٩٨١ لولودی" سار مرۆ عومھ"شـــاری بۆكان ل دایك بووە لسای ١٩٩٩ بشـــوازكی جدی خزاوەت نو ی داوە لوبواری دنیای شـــیعرو ھجیھانی شـــیعردا جگاـــك بۆ خۆی

بكاتوە.كۆلژی كۆمناسی بشی دەرچووی ئادابی زانكۆی سحدین ل ھولرەو ئستاش بژەرە وئامادەكاری برنامی سمفۆنیای شیعرە ل رادیۆی زانكۆی

سحددین. * ئایا نوەی نوی شاعیران توانیویان نوەی

بر لخۆیان تپرنن؟- ئگر بگرینوە بۆ كلتورو شیعرو ئدەبیاتی كـــوردی، دەبینین بچند قۆناغكـــدا تپڕیووە، ســـرەتاكان دواتر تپریوە كالســـیكدا بقۆناغی بۆت شـــیعری نوێ و لناوشـــیعری نوشدا ھندێ ســـتایل ھی دەبینیت كـــ بشـــك لشـــاعیران خریكی پیاھدانـــن، ھندكیتریش خریكی كاری جددین، ئوانی كبكاری جددی خریكن زۆربیان بسروشت و ئافرەت و كشكانی ژیانوە خریكن، لناو ئماندا ســـیردەكین ك پشیمانی یاخود زۆرجارگندەی ناوكۆمگایو ھناویانـــو خســـتویانت ناو چوار چوەی شیعرەوەو دركاندویان، وەیان ،وشـــتناو ئك دەبینین لوكت دەبیوازە ئوشستاش لندە ئرچھكۆن دبینرت لشیعری كوردی، بم بگورەی پویست نی وەكو سدەكانی رابردوو، ئودەھانی پشتری شیعری كوردیش لوچوار چـــوەدا نماوە چ ل ڕوا توە چ لچوار چوە، خۆی گۆڕاوە، شیعر ھاتۆت چوار چوەیكی زیاتر خزمت توانیوەتـــی نویوەو

بكات.* بڕای تۆ نبوونی ئوجۆرەلشـــیعری كوردیدا ،نكان بشـــكتییرامكراوە كۆمح بتوانك

بۆچی دەگتوە؟- حرامكردن كۆمتیكان تۆدەبت یـــت كشـــا دەستنیشـــانی بكپلتـــۆ حرامكردن كۆمتیـــكان بچ رامكردنـــوحیـــت، ئایـــا ئدەگتئایـــن لروانگـــی كۆمتیانـــی یاخـــود حرامكـــراوە ومزھبـــوە

یاخـــود دـــت لكۆمـــگاوە نـــا نـــا، ھندك شـــت ھیـــ كۆمگا حرامیكـــردوە، ھبـــت كۆمگای ئاین زا كـــ كگایكـــوردی كۆمبســـریا، زۆرل حرامكراوەكانیش كۆمگاسپاندوتی، بۆی ك شاعیران دەبینین بشوەی پویست نیتوانیوە ئورەوت بشكنن، ئویش دەگرتوە یبرم ویان عشك لوەی جۆربۆ ئھشـــتا زا بسرشـــیعری كوردیدا ر شاعیرانی كوردا، چونكسیاخود بشاعیرانی كوردیش بشك لكۆمگاو تاكك ل كۆمـــگا، بۆی بگورەی و رەوتـــیانتوانیوەئـــویســـت نپ

بشكنن.* ئوانی كئم دەیان ناسین لنو شاعیراندا، زۆربی كات گرفتكانی خۆیان دەگوازنوە بۆنو شـــیعرئایابڕای تـــۆ ئم دەچت چـــوار چوەی

شیعرەوە؟- شـــیعر دەبـــت ئامانـــج ببـــت، دەبت خـــاوەن پیام بـــت، كاتك تۆ كشـــتك دەیت دەبت پیامك كریامنشاعیر پ ككخ نیتبگئو خكانی پیام، تشـــیعردەبكدەیخونوە یان گوێ بیســـتی دەبن دەبن پیام وەرگر كواتا شیعر ئگر

ھســـت وسۆزەكانی دركاندنی تنیا ناخی كسك بت، نابت شیعر.

*زۆرجـــار باس لـــوە دەكرت شـــاعیرانی نوێ زۆرك لشیعرەكانیان بۆنی مرگی ل دت، ئایا نائومدی لنو شیعری ئم نوەی دا ھۆكارەكی

چیی؟- نائومدی تنھا ل شیعردا نابینرت ل شـــاعیرانیش زۆر بـــدی دەكرت، دەبینی لـــ كۆمگا بشـــكی زۆری ئم گنجنش شاعیرانمان گنجن، یوئاواتیـــان ھ ویســـت ـــكۆمكـــ ئاواتكانیان خنـــكاوەو زۆربی نتـــرازاوە، لگروودا قســـكانیان یتوانیوە بكی شاعیرزۆرجارنئافرەتگورەی پویست ئوشتی لگرووی دای برامبـــر رەگـــزی برامبر ی برامبربكۆمگا ،نـــبدرك خۆی زا یبـــرم وعیتوانیـــوەو شـــنئمانش كۆمگاكمـــان، بســـر ھمووی سرچاوەی زاڵ بوون بسر بۆی مگای ئكانمـــان، كۆمنجگبگورەی پویست نیتوانیوە قسی

خۆیان بدركنن و باسی لوە بكن.* باس ل ئدەبی ژنان و پیاوان دەكرت، ئی ئمیـــان چۆن دەخونیتوە، ئایـــا دەكرت ئم

پۆلین بندە بكرت ؟

- بگومان ئگرپۆلین بندی نكرت، وە ئاماژە بدەقی شیعرەك نیا لتۆ ت

شاعیرەكوە دەكیت. * ئایا برای تۆ شاعیرانی نوەی نوێ تاچند توانیویان ورد ببنوە بۆنو فیكر، ئایا نبونی فیكـــر لنوشـــاعیرانی ئـــم نوەیـــدا ھۆكاری

چیی؟ - شـــاعیرانی نوەی نوێ شاعیرانی ئم سدەی، ئم نس، براستی ھی جوانیان ھی، براستی فیكریان روانینیـــان گۆڕاوە، چونكگۆڕاوە تھروەك لســـرەتا دا ئاماژەم پكرد باســـی شـــاعیرانی نوەی نوێ ویان پـــش ئـــوەی روانگیـــان ھبوو، ئوان رەنگ ب پ ی ئوەی كۆمگا دەچت پشوە، لوتان پشكوتن تئـــاراوە شـــتی جۆراوجۆر د تدئاراوە وبیروبۆچوون كان دەگوڕن، وەی نـــوێ توانیویانشـــاعیرانی نئم ربازە بگرنـــ بر ك تروانینی كۆمگا بگـــۆرێ وەبیر ل شـــتكی تر بك نوە، رەنگـــ زۆریان بیریان ســـتایلك كردبتوە ك شـــاعیرانی پشوونیانتوانیوە بیری ل بكنوە یـــان ویســـتووە بیـــری لیـــان نبكنوە، شاعیرانی برل ئستا یان ل رابردووزۆرتـــر الینی نتوەیان ئیھتیمام پ داوە، الینی سروشـــتی ئیھتیمام پ داوە كســـك ك گورە بـــووە پـــ ھدانكی پـــ ووتووە بس ئســـتائوپ ھدانپوســـت نیی ئســـتا رەخن ھاتۆت ئاراوە، لشیعردا رەخن لشـــیعردا دەبینی دەكرت باس ئستاكش وگرفتكان یان بیـــروڕاكان گۆراوە، براســـتی توانیویان خزمتك بكن بوبوارە.

* الی ئمـــ رەخنـــ ئوەندەی دەپرژت ســـ ر كسایتی نوســـر ئوەندە گرنگی بدەق نادات

ئم ئاراستی چۆن ھڵ دەسنگنیت؟- بداخوە كاتك بمانوێ شیعرك بنووســـین یكم جـــار توانینمان ل ت كر خودی شـــاعیر دەبســـلچ بارودۆخـــك دەژیـــت یاخـــود بچ سرقا، ئستا دەبینی پیاوك حز دەكات ئـــش و ئازەرەكانـــی ئافرەت مم ئبـــ بنووســـی، زۆرشـــتی كسر دەگرینوە مووشـــتھرلب

كسایتی ئو كس ل ئاخری.

كتشـ رەی باینجر پرامبب ییتوونی شكۆداریان ھوان پئ راست

كۆشكی برز ئمش چاوەڕوانی پاس دەكین

خانووەكانمان لترسی رەشبا ركدەخینبم ئوان... ھموویان... تناگن بۆچی من

ھموو بیانییك ماچت دەكم ــــــۆ ئاواتكانیان ــــــگ ب ــــــان ئاھن ــــــوان... ھمووی ئ

ناگن بۆی... ئوان كراسك بۆ بای رۆح نابن

ئوان... ب پیتونكانیان بۆ كوێ دەچن من بئڤینی تۆ گیشتم سنووری كون

ب برزایی كۆشككانیان دەگن كوێ تۆ لسر ئو ئاسۆی شكۆمندی

كوات ئوان بیر لخواردن دەكنوە پیاوەكانیان خیانت ل ژنكانیان دەكن

ل شوە ساردەكان یكتری دەكوژن دەستپك من و تۆ مشخی ئازادی ھدەكین

كوات ئوان ھینی داھاتوو دەچن بازاڕی ناوەندی ئمش دەچین

بم بۆ پشانگای ھونری شوەكار ھینی دادێ دەچنوە بازاڕی ناوەندی ئمش دەچین

بم بۆ ھۆی سینما ئوان ھموو ھینییك دەچن

ئمش ھر دەچین بم ئوان بۆ ئو شونی ئارەزوو دەكن ئمش بۆ ئو شونی ك مرۆڤ دەیخوازێ

قۆناغی ل ر ســـندنی ھغدا ١٩٦٣، خودایكبووی بجیـــد لبار مج نادیـــ * وە، لوكردۆتكانـــی بمرھوكـــراوە بندین بچ واوكـــردووە، لت دیالسای ١٩٩٣وە كاری رۆژنامنووسی دەكات، ل رۆژنامكانی (جمھوری، االعالم، الشراع، الشنون، الشرق) كاری كردووە. ئستاش ل رۆژنامی (الصباح الجديد)

كاردەكات.

شیعری/ نادی جبار*و/ الدێ خالید

ھرۆ مولودی

محمود نجمدینھمیش گڕیدەكان خكی زیرەك و خاوەن ئزموونن چ ئدیبكان و چ ھونرمندان و ھروەھا فق و مالكان. خكانكیش ھن نخوندەوارن یان بازرگانن بھۆی گڕان و گشتوە خاوەن ئزموونن و زمانی بیانی دەزانن، بازرگانكان بھۆی بازرگانییوە دنیــــا دەبینن و ھژارەكان بــــۆ كاركردن و لتاوبرســــتی بوتاندا دەگڕن. ژنانی ئوروپای رۆژھت بۆكاری لشفرۆشی و بۆ بژوی ژیان روویان ل ئمانیا دەكرد و روویان دەكردە بریتانیا و وتانی دیكی لمژە رۆژئاوایی. سفركردن ئوروپای ھبــــووە و ســــفركردن ھــــۆكاری زۆرە. ھۆكاری سیاسیی و ئابووریی و كۆمیتیی و معریفی. مالكان و فق و دارســــكان بفیلســــووف و ئدیب و ھونرمندەوە بۆ خوندن و زانیاری وەرگرتن بناوچكان ك لڕان. بتاندا دەگــــــــم و ورو ھسیاسیی و شۆڕشگەكان بھۆی شۆرش و ت و یاخی بوون لــــدەو یاخی بوون لدەست سفر دەكن بوتانی بیانییدا و بك لخكی لبر ھژاری و نبوونی بۆ كاركردن سفر دەكن، بازرگانكان بھۆی بازرگانی و زیاتر بوونی ســــامانكانیان سفر دەكن. قاچاغچكان بھمان شوە ن و بر دەكفكاندا ســــیڕقاچاغ بــــجیھاندا دەگڕن و دەریا و چیاكان دەناسن و رووبار و دارستانكان دەناسن. ئدیبكان لــــ ئنجامی گڕانــــدا زانیاریی دەربارەی ئدەبیــــات و ئدیبكانی دنیا وەردەگرن و ئزموونی ھونرمندانی ل ھونرمندان جیھانی معریفت وەردەگرن. گڕان بنو ڕانتدا، گعریفو منب ڕاندنیادا، گبنو فیكر و فلسف و ئدەب و ھونر و كلتوور و سروشتی دنیادا. گڕان ب نو زمانانی دنیادا، گڕان بنو ئایین جۆراو جۆرەكانی دنیادا. گڕان ھرنب سوودی .یلتووری ھوانی و شــــارەزایی كزمانگڕان جۆرك ل ھۆشیاری و رۆشنبیریی مرۆڤــــكان گڕانی مال و فق و شــــاعیر و نووســــر و ھونرمند و فیلســــوف بجیھاندا چند بگڕن زیاتر شارەزا دەبی و زیاتر دەزانی. ھموو گڕانك ســــوودی ل كی دیكوە بۆ گوندكگوند ل یخۆی ھشاركوە بۆ شاركی دیك، ل وتكوە بۆ وتكی دیك، سفر ھمیش سوودی خۆی ھی، تنانت ســــفری خیاڵ سوودی خۆی ھیــــ. ئوانی بندن و پیكانیان بزنجیر بستراوە بخیاڵ سفر دەكن و دەگڕن ب دنیادا و ب ئاسمان و بجیھانی خیادا. گشت بواقیع و گشت بخیاڵ. ئوانی ناتوانن بپیكانیان سفر بكن بخیاڵ ســــفر دەكن، بخیاڵ گشت بدنیادا دەكــــن. ئارتۆ رامبۆ شــــاعیری ناوداری فڕەنســــی گرچــــی ژیانی كورت بوو بگنجی ســــری نایوە. رامبۆ (٣٨) ســــاڵ ژیا لو ماوە كورتــــدا، لتمنی ٣٨ سایدا نخۆشیییكی كوشندە لڕانی دەدات و كۆچــــی دوایــــی دەكات. رامبــــۆی شاعیر یكك ل عاشقكانی گشت. ھر لتمنی مردمنداییوە دەستی ب گشت كرد. تمنی (١٥) ســــای بــــوو ماوەی بج ھشــــت و برەو دەرەوەی شارەكی خۆی ســــفری كرد. ئوە یكم جار بوو و پاش چوون ــــبھ جشــــاری لیڤل بدەرەوەی پۆلیســــی فڕەنســــی دەیگرت و برماكی خــــۆی بۆالی دەیگتــــوە دایكی. جاركی تر رامبۆ ســــفر دەكات و لبر بــــ پارەیی كاتژمرەكی دەســــتی دەفرۆشــــت. زۆرجاریش لبر ب پارەیی پاشــــڕۆی دەخــــوارد و خواردنــــی فــــێ كنكان و ناو تو گوان ر زبدراوی ســــخۆكانی دەخوارد. ئم كوڕە ناعجوولی فرەنسا ھرگیز و لھیچ شونكدا ئۆقرەی ندەگرت، قاچكی ل فرەنسا بوو قاچكی لــــ بریتانیا و دەچــــوو دەرەوەی وت و دەگڕایوە ل رۆژئاواوە دەچووە رۆژھت و لــــ رۆژھتوە دەگڕایــــوە رۆژئاوا. وروپــــای دیوە و لتانی ئوــــك لزۆررۆژھتیشدا سوریا و عدەن و بغدای.. دیوە. ســــانی كۆتایی تمنی بازرگانی چكی كــــردووە لرۆژھت بــــۆ رۆژئاوا.رامبۆ ھمیشــــ بڕگاوە بوو، ھیچ كات و لھیــــچ جگایكدا ئۆقــــرەی ندەگرت، خولیای ســــفر و گڕان بووە دەیویست ھموو شــــتك بزان و زانیاری وەربگرێ دەربــــارەی جیھان. ھمیشــــ لگشــــت دابوو. بك ل شــــیعرەكانی ل بریتانیا نووسیوە و لتاراوگدا ئیلھامی بۆ ھاتووە. و دەردە كوشندەیك تووشی ئرامبۆ كاتدەبت پاش بینوەی رانی ســــفرەكانی كم دەبتوە ئیدی چشنی شتی ل دێ، خولیای ئو بۆ ســــفر تووشی پژارەی دەكات و خــــم دەخوات بۆ ئیفلیجی خۆی. ئو ئوەندە خولیای گڕان پاش بینوەی رانی ھشــــتا شــــتان خولیای سفرەو بقاچــــ شــــلكی، ب ئــــازارەوە رگا دەگرتبر و سفر دەكات، بقاچكوە رــــگا دوورەكان دەبێ و لنامكانیشــــدا باســــی نھامتی و خــــم و مراقی خۆی دەكات، كچۆن كمئندامی بینوەی قاچی رگای سفری ل گرتووە و ناتوان بدی خۆی سفر بكات و ناتوان بناو كلتوور ڕێ، ناتوانتاندا بگو ئاین و سروشتی وبنــــو زمان و باخانــــی جۆراو جۆری وتانی دنیادا گوزەر بكات. ئارتۆر رامبۆی عاشق بسفر و گشت دەرئنجامی ئو سفرانی ســــوودی زۆری وەرگرتووە و ھر بھۆی ســــفری وتانی رۆژھتی ئیســــالمییوە فری زمانی عرەبی بووە،

قورئانی بعرەبــــی خوندۆتوە. بھۆی سفرەكانی بوتانی ئوروپادا كلتوور و نریت و ئندازیاری و بیناسازی و سروشتی جۆراو جۆری ناســــیوە و پناسی جۆراو جۆری بۆژیان و دنیا ھبووە و كۆشــــك و تالرەكانی دنیای بینیــــوە. ئارتۆر رامبۆ بھۆی ئو گڕانوە زۆرشــــت فر بوووە، زۆری بینیوە لكۆشك و تالر و سروشتوە تا كلتــــوور و زمانی وتانــــی دنیا. ھر او پوەوە بوو شــــیعرەكانی پھۆی ئبلداھنان و عیرفان و زانیاری بوون. كچی ژیانی بنھامتی و ھژاری بسر برد، بم خاوەنی ئزموونی زۆر و توانایكی لرادەبدەری ھبوو. سفر و گشت بناو كلتوور و سروشــــت و ئاین جۆراوجۆری وتانی جیھان ئارتۆر رامبۆی كرد بخاوەنی داھنان و شــــیعری نوێ و ستایلی خۆی. ئارۆتر رامبۆ بھۆی گشتوە سوودی زۆری وەرگرت و شــــیعرەكانی پن ل معریفت و ســــیمبولی زانیاری لســــر كلتوور و عادەتی جۆراوجۆری جیھان ل رۆژھتی ئیســــالمییوە تا ئوروپای مسیحییت، ئارتۆر رامبۆ بپی مانــــدووەكان گڕاوە و گشــــتی كردووە روحكی بجول و بزو بنو كلتوورەكاندا گڕاوە و دەرئنجامی ئو گڕان لتمنكــــی كورتدا داھنانی كــــردووە و شــــارەزایی پیدا كــــردووە و شــــیعرەكانیدا وەرگرتووە.ل معریفتی بڕوونــــی دەبینــــرێ و درك ب ســــوود و

زانیاری ئو گشت و گڕانانی دەكرێ. ل یكــــی دیككنیكــــۆس كازانتزاكی یئدیب گڕیدەكان، نیكۆس بھۆی گڕان و گشتوە زۆرترین قازانجی كردووە. نیكۆس بھۆی گشتی وتانی جیھانوە چندین زمانی زانیوە و چندین فیلسوفی ناسیوە و فلســــفی گلك وتی خوندۆتوە و شــــارەزایی سروشــــت و كــــش و ھوا و ئاینیكانــــی جیھان بــــووە. پیوەندی لگڵ گاندی ســــركردەی ھند دا ھبووە. چین و ژاپۆن و فرەنســــا و روسیای باش ناسیوە. نیكۆس بردەوام گشتی كردووە و پیوەندییكــــی پتوی ھبــــووە لگڵ دەبیات و فیكــــری جیھانیدا. نیكۆس لئیۆنانوە بۆ ئوروپــــا و ل ئوروپاوە بۆ میشــــك ھت، رۆحئاســــیا و رۆژھــــلگشــــت و گڕانــــدا و ھمیشــــ و و ســــرگردان لدوای معریفــــت و فیكر و ئدەبیات. برھمی گشتی نیكۆس بۆچین و ژاپۆن باخچی بردین. باخچی بردین سفرنامیكی نیكۆس، باسی گشت و گڕانكانی خۆی دەكات ب نو كلتوور و داب و نریت و سروشت و عقی چینیدا، گڕانــــك بناو فیكــــری چینیــــدا بناو روحی بوزا، گڕانك بنو تكنلۆژیای ژاپۆندا. باخچی بردین برھمی سفر و معریفی گڕان. نیكۆس لرگای ئو ســــفرەوە شارەزایی لسر چین و ژاپۆن وەردەگرێ باســــی سروشت و شوەی ژنی چینیمان بۆ دەكات، باسی عقی چینی و

ژاپۆنیمان بۆ دەكات.نیكۆس كازانتزاكی سۆفی فیكر و معریفت، ســــانك ڕووی لچیای ئاتۆس دەكرد و لخوەتی فیكر و فلســــفدا داھنانی لنووسین و فیكری خۆیدا كرد و فلسفی خۆی نووســــییوە. نیكۆس بھۆی گڕان و گشتوە ل فرەنســــا نیچی ناسی و چندین فیلســــوفی ناسی، ل فرەنسا نیچی خوندەوە و لفلسفكی حای سوفیلو فی ئعریفمبوو، سوودی لمزنــــ وەرگــــرت و لــــ فیكــــری نیچوە لیكدانوەو شیكاری خۆی بۆ مسیح كرد. نیكۆســــی گڕیدە بھۆی گشتكانییوە كلتوور و ئایین و مزھب و فیكری رۆژئاوا و رۆژھتی ناسی. زمانی چندین میللت انكانی وەرگگرنگ مــــرھربوو و بفسر زمانی یۆنانی و سوودی زۆری گیاند ب یۆنان. ل ئنجامی سفر و گشتكان نیكــــۆس زمانی فرەنســــی و ئینگلیزی و ئیتاــــی و ئمانی و .. چندین زمانی تر فــــر بوو، ك بروبوومكــــی وەرگانی برھمكانی شكسپیر و دانتی و برگسۆن و . ھتد. بھۆی زمانوە لرگای خوندنوە و گشتوە ســــوودی لفیكر و ئدەبیاتی دەبیاتی خۆی پجیھان وەرگرت، فیكر و ئدەومندكرد. نیكــــۆس وەك یۆنان پردی میشت و رۆژئاوابوو ھیوەندی رۆژھپبچوار دەوری خۆیدا ئسوڕایوە، چاوكی لسیری سروشــــتی رۆژئاوا و چاوەكی دیكی لسیری سروشتی رۆژھت بوو. سفر بۆ نیكۆس ناسینی دنیا و وەرگرتنی معریفــــ بوو. نیكۆس ھمیشــــ دەیگوت تا ھزم تدابــــ دەگڕم و لدنیا دەڕوانم و گوێ دەگرم، تا زینــــدووم، تا پیكانم

لكارداب دەگڕم.یكك لچیــــرۆك نووســــ ناودارەكانی ئران ســــادقی ھیدایت، بھۆی گشت و گڕانوە فڕەنســــای ناســــیوە و سوودی لــــ فلســــف و ئدەبیاتــــی فرەنســــی وەرگرتووە. زمانی فرەنســــی باش زانیوە و كاریگری ئلبركامۆ و سارتری لسر بووە. ھیدایت بھۆی سفر و گڕانوە پیوەنــــدی بجیھانــــی دەرەوە ھبووە و برھمكانی وەرگدراوەت سر زمانانی بیانی، ئوروپییكان برھمكانی سادقی ھیدایتیان خوندوەتوە. سادقی ھیدایت بھۆی ئو گشــــت و گڕانوە ســــوودی باشــــی وەرگرتــــووە، ئوەنــــدە زانیاری لرۆژئاوا وەرگرتووە، ك ل نووســــیندا ببت بخاوەنی ستایلی خۆی و بزمانكی نوێ و ستایلكی مۆدرن بنووس و نوەی دوای خۆی و بگرە نوەی ســــردەمی خۆی

سوودیان ل وەرگرتووە. بك لنووسرە باشــــكانی ئران لژــــر كاریگری ئودا پرەیان بنووسین و ئدەبیاتی خۆیاندا، لوان محموود دەوت ئابادی، جالل ئال ئحمد و.. ھتد. ھیدایت نووسری رەشبین و تكشــــكاوی دەروونی، كــــوڕی پیاوكی دەومند و ل بنمایكی ئرستۆكرات، ھمیشــــ ھژاران ژیاوە و ل دەست و بنمای خۆی دووركوتووەتوە و لگڵ نی لمكانی تژاراندا ژیا و دواســــاھفرەنســــا بســــر بردووە و تاكاتی خۆ كوشتنی ھیدایت بھۆی گڕانوە زمانی بیانــــی زانیــــوە و برھمكانــــی كافكای وەرگاوەت سر زمانی فارسی و بمش ســــوودی ب رۆشنبیری فارسی گیاندووە. سوھرابی سپھری شاعیری ناوداری ئرانی، یكك لو رۆشنبیرانی ك گرنگی زۆری بسفرداوە و بردەوام لسفردا بووە. كانی دیكدیبئ ســــوھراب جیــــاواز لــــســــفری كردووە و ســــوودی ل ســــفر

وەرگرتــــووە. ســــفری زۆری كــــردووە و وتانی جیھان گڕاوە. لدووری وتكی دەنگی سیسرك ی لتدا گوغورب خۆی لبووە و ھســــتی كردووە جیاوازە لدەنگی سیســــرەككانی وتی خۆی.: ســــوھراب زۆر بباشــــی موسا و محمد و زەردەشت و بوزا و مســــیحی ناســــیوە. سفری بۆ نیــــۆرك و لندەن و پاریس و ژاپۆن و ھند و چین و كشمیر و ئفغانستان و. چندین عریفم كردووە و ســــوودی ل تی دیكو تانو ولتوور و سروشتی ئو ئاین و كبینیوە. دەریا و شاخ و باخكانی ناسیوە، رووبارەكانی غوربتی ناســــیوە، دەریای تای بینیوە ل كشــــمیر و لشیعرەكانیدا ناوی ئو شــــونانی ھنــــاوە و ونیان و سروشتی شــــیعری خۆی پ شــــدەكدەومند كردووە. سوھراب خولیای سفر بووە و بھۆی گڕان و گشــــتوە سوودی سروشــــتی وتان بینیوە بۆ نیگاركشان

سوودی لسروشت وەرگرتووە.ســــوودی ل بینینی دەریــــاكان و باخكان وەرگرتووە. ئو ھمیش لسفردا بووە،

:وەك خۆی دەلئاوەكانی جیھاندا بلمك ھی و

...ملو بمنیش موسافیری ئ:دا دەكی دیكگایجل

سفر بردمی باخی چندین سامراوەستام تاكودم ئارام بگرێ

دەنگی ھفنك ھات ،یرخۆیسئارام و ل و روحسوھراب ئك ھمیش بب دەنگی لسفردا بووە و بب دەنگی لجیھان و لسروشتی روانیوە و ھونری ئوروپا و ئاســــیای ناسیوە و شیعری جیھانی ناسیوە و ئاگای لزمانی شیعری ھاوچرخی رۆژئاوا ھبووە. لژر كاریگری كاندســــكی ھونرمندی روسی كاری ھونری خۆی پرەپ داوە و كاریگری ربــــازی تجرید (ئیســــتراكتی) رۆژئاوای لســــربووە و لتابلۆكانیدا ھست بو كاریگریی دەكرێ و سۆفۆكلیسی ناسیوە. لرگای گشتوە ئاگای ل عیرفانییت و ئدەبیاتی عیرفانی و معریفت ھبووە و

وجودییت و عیرفانیزمی تكڵ كردووە.خوس سوھراب بھۆی گشت چارۆگی

ھۆش و بیری پ معریفت و فیكر بووە.لنو ئدیبكانی كوردستانیشدا گریدەیی ھبــــووە و چنــــد فقــــ و شــــاعیرمان ھبــــووە. بھۆی ھــــژاری و یان ھۆكاری سیاســــی یاخود كۆمیتی بناوچكانی كوردستان و دەرەوەی كوردستاندا گڕاون. ھریك و بھۆكارك گشــــتی كردووە و ھندك لشــــاعیران بۆ خوندنی ئایینی وەك فق گشــــتیان كردووە و گڕاون و سوودیان لسروشت و بیركردنوە و زمان تانی دیكو و لتوور و زاراوەی ناوچو كوەرگرتووە. یكك لو شاعیرانی گڕیدە بووە و لمنداییــــوە ھژار و ب باوك و ب كس ژیانی گوزەراندووە قانیع. قانیع

لمریوان لدایك بــــووە، دەرەبگكانی ئو ناوچی ئاوارەی دەكن و خزانكیان دەركرد، قانع ھمیش وەك روحكی ب ناز و بــــ كس ژیاوە. ئیدی ك تۆزك گورە ئب ئچتــــ حوجرە و وانــــی ئایینی دەخون و لجنگی یكمی جیھانیدا قانع یكك دەبت لوانی كــــ دەكوت ناو

جنگوە، ئوكات لمریوان دەبت.شۆرشــــی ھگیرســــانی لســــردەمی ئۆكتۆبری سۆشــــیالیزمدا قانع دەســــت بســــفر كــــردن دەكات بناوچكانــــی كوردســــتاندا، قانــــع دژی دەرەبگ و دژی كمالیزمی توركی و دۆستی سۆسیالیزم. بھۆی ئو سركشی و دژایتییی قانع بۆ دەســــت ھمیشــــ ئاوارەو ڕاكردوو بووە. گڕیدەی گوند و شاران بوو بشداری شۆرشی مھابادی كردووە، چند جارك زیندانی چشــــتووە. ئیدی بھۆی ھژاری و بشداری كردنی ل سیاست و شۆرشی ھمیشــــ ئاوارە و گڕیدە بوونوە و زۆر

شــــونی دیوە و ئزموونی زۆری ھبووە، ڕیدە و بشتدا بووە و گگل میشقانع ھئۆقرە زۆر شون گڕاوە. لوانكانی سانان، كای خواروو، كای ســــروو، كوۆس، ،رزنجنان، دارۆخان، بوسران، سجافپنجویــــن، بانــــ، ھبجــــ، بۆكان، مھاباد، قدزە، ســــلمانی، كركووك، بغدا.. ھتد بھۆی ئم گڕان و سفرانوە قانع خاوەنی ئزموون بووە و شــــارەزایی بیر و بــــاوەڕ و كلتــــوور و زاراوە جۆراو جۆرەكانی ناوچك بووە. شارەزایی ژیان و بسرھاتی خكی بووە شیعرەكانیشی گوزارشت بوون لژیانی خكی و ھژاری و زۆرداری دەرەبگ و عشقی كچان و كوڕانی گوند. بھۆی خوندنی ئایینی و گڕانوە قانع شارەزاییكی باشی لزمانی عرەبیدا ھبووە و ھمیش بھۆی داگیركاری دوژمن و بشــــداری لشــــۆرش و سیاست وای لقانع كردووە، شیعرەكانی گوزارشت بن ل سۆزی نیشتمان و خۆشویستی بۆخاك. قانع ل گرتن لگای رەخنج وەش كئئنجامی ئو گشتاندا نیتوانیوە سوود ل شــــیعری ھاوچرخی گالنی دەوروبر ببین. دەبوو لگشتكانیدا سوودی ئوە وەربگــــرێ ل ئدەبیاتــــی وتانی دیك و مرخ، بیانووش بۆ ئدەبیاتی ھاوچــــئقانع بزمانی جووتیار و شــــوان و گاوان شــــیعری نووســــیوە و بۆ ئوان شیعری نووســــیوە و بزمانی ئوان سادە و ساكار

شیعری نووسیوە.محوی، كالســــیك ســــردەمی شاعیری شاعیری عشق و خوداناسی. محوی بھۆی گشت و سفركردنی وتانی دەوروبر، محــــوی شــــاعیری عیرفــــان یكك لو شاعیرانی بھۆی گڕان و خوندنوەوە شارەزایی باشــــی ھبوو لسر ئدەبیات و فیكر و فلســــفی دەوروبر محوی بۆ خوندنی ئایینی چووەت سن و سابخ و پاشان گڕاوەتوە سلمانی الی مالكانی ئو ناوچیــــ وانی ئایینــــی خوندووە وێ بوو بر لغدا و ھب پاشــــان چووەتئیمامی مزگوتی ئعزم پاشان گڕاوەتوە ســــلمانی و بووە بئندامی دادگا. پاشان وێ چاوی بمبوڵ و لــــســــتئ چووەتسوتان عبدولحمید كوتووە و سوتان رزی ل دەگرێ و فرمان دەدا لسلمانی توەی بچرلوە، بنكی بۆ بكخاناقایئســــتمبوڵ چووەت عرەبستان بۆ حج كردن، محوی بھۆی ئوگڕان و گشتوە بوو لزموونــــی ھشــــارەزایی باش و ئئنجامی ئو گڕان. ســــوودی زمانوانی .كمرزاراوەی جۆراوجۆری ھ وسوودی محوی بھــــۆی گــــڕان و خوندنوەی دەوروبــــرەوە معریفتــــی وەرگرتووە و فیلسوف و نووسرانی بیانی خوندۆتوە و ئاگای ل معریفی سردەمكی خۆی ھبووە. ئتوانم بم ل شاعیرانی سردەمی زموونموویان زیاتر خاوەن ئھخۆیدا ل

لســــر زۆری زانیــــاری و

خوندنوەیك بۆ گشت16ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

عریفشـت و مگ

بۆ ل١٨

گۆران

مولوی

محوی

پیرەمرد

بھارو نورۆزمرسوم گشبین

بدوع رزیناو: متمن: ٤ساڵ

ئارەزوو:ھپڕین و گۆرانى گوتن

ناو: ئیسماعیل حوسن تمن: ٤ساڵ

ئارەزوو:فیلمى كارتۆن

بدون عناو: زیتمن: ساك

ئارەزوو:یاریكردن

ناو: شۆخان خالید تمن: ساك

ئارەزوو:فیلمى كارتۆن

یكترناسین...زاخاوى مشك...

ئم بۆشاییان پ بكوە: ئارى عبدولقادر - كس ب( )خۆى نا ( )ە. ١٤ساڵ

.مانگ( )ى نیی( )گاتتا ن - .ورەیى و بچووكى نییگب ( ) -

- ھتا لسر( )نڕۆى قدرى( )نازانى.

وشكان:(ژیرى، دۆى، ترش، ش، قدرى، دەستان، پیان)

وە ئاسانبیربكزەینب قاسم ١٢ساڵ

:وەر دەترسكام گیان١- فیل ل٢- مشك لچى دەترسى:

٣- كام لمان ھلكى سپى و بۆر دەكن: مریشك- قاز- كباب.

٤- كیلۆیك ئاسن گرانترە یان كیلۆیك پمۆ.

وەمى راست ھبژرە چیمن بكر ١٢ساڵ

:یران دەبكاتى سل *- خك بزار بكین.

دەینێ نپاشماوەى خۆراك ف -سر زەوى.

- بتۆپان خكى بزار بكین. :ورۆزدا دەبنل *

- ژینگ پیس بكین.

- جلى كوردى لبر بكین. - رز لبرامبرمان بگرین.

:مان كرد دەبر تۆپانگئ *- لخك دوور بكوینوە.

- شتومكى خك بشكنین. - لشونك یارى بكین زیانى

.بن

وەرزى گوڵ و گوزارە منداین بھارە

جژنى زەمین و دارە رۆژكى شكۆدارە

لم رۆژە ئڤین و ڤیان

سوز دەب لنو دن ونى خونچ شاددەبین

سربرزو ئازاد دەبینبشادى و ب پكنین

دەست دەخین ملى ژین

ھموو بدەنگكى برز

دەن: بژى بژى ئرز بژى بھارو نورۆز

لتان پیرۆزب پیرۆز

بژار شوكر نورۆزناوەندى"كركووك"ى كوڕان

بپیت بیناسوە غازى محمد

مندا ژیككان! ك بنووسم، كند ناودەدەم چورە ھمن لسرەتاكانیان ب پیتكانى"م،ب،ز،ق،ھـ"دەستیان پكردب... ئوەش ھوبدەن بھمان ئم

پیتان چند ناوكى تر بنووسن: م: مامۆستا – مۆم – مۆز- منداڵ.

ب: بفر- بان- باز- بۆن- بھرە. ز: زۆزك- زۆرزان- زانا- زۆراب.

ق: قومرى- قل- قاھیرە- قم. ھـ: ھولر- ھنار- ھۆز- ھۆنراوە.

بزەییت ب ب ئاژەڵ سامى رواندزى

بزەییت ب بئاژەڵ مامرو مراوى و كۆتر سگ و پشیلو ھیتر گابك یا گوێ درژەبردیان بۆ مھاوژە

خون للشیان دەچۆڕێ شادى بئش دەگۆڕێ

ستژى زامى جچئ ى دەستنجامى ھئناستن تۆى تاوان

ناسێ فرمسكى چاوان زانر ئخاوەنیان گ

ھانو ئرا شاخدەخلیسك تاسو خندە

بگلیى و ب گازاندە غمگین و دگیر ئبى

خۆت لخۆت زویر ئبى كارى بد ناڕەوا

پچوانى ویستى خوا

*****

نرگزی مندانیدرخان دەردەچڵ بگل نپاشكۆی مندا

سرپرشتیاری گشتی:رۆستم باجالن

دەستی راوژكاری برھمی ل منداوە بۆ منداڵ:شیرین رۆستم، رەوەز عبدول شریف، گیالن ھوشیار، ھرش،

بند باجالن، بند بژار، رابر فاخیر

ژمارە ٢٦-٩٥، پنج شمم ٢٠٠٨/٥/٨ی زایینی

یكم رۆژى بھارە بیست و یكى ئادارە ھمووسا ئم كات ن ئاواتبۆمندارۆژى كاوەى باپیرە ژیر ئم رۆژەى لبیرەمن ھڤاى نورۆزم بۆ جژنى خۆم دسۆزم

كاروان علی جاركیان بۆقكی الســـاری پیسی ناشیرین لپش مای خۆیان لناو زەلكاوەك یاری دەكردو ھاواری دەكـــرد، لناكاو بینی وا بۆقكـــی جوان و پاك و خاون لقراغ زەلكاوەك لبن دارك دانیشتووەو پرتـــووك دەخونتوە، بۆی زۆر بخیلی پھات كـــ ئوھا جـــوان و پاك و خاونـــ جگ لوەش دەخونتوەو خـــۆی خوندەواری نییو ناتوانت بخونـــت، بۆی زۆر بخیلـــی پھات و چووە الی و پرتووككی ل ڕفانـــدو دڕاندی و تر جونی پدا، بم بۆقكی تر ھیچی پ نگوت و لداخی پرتووككی دەســـتی بگریان كرد، بۆقكی تر بتوڕەیی لی پرسی بۆچی دەگری چونك لم داوی، گوتی: نخر، بۆ پرتووككم دەگریم چونك زۆر بســـوود بوو بۆخـــۆم و ھاوڕكانم،بم كاتك بۆ ق الســـارەك بینی زۆر بكـــوڵ دەگری دتنگ بوو گوتی: چیت ئـــوێ بۆت ئكم تنھا مگری، ئویـــش گوتی: ھاوڕكم تازە تـــۆ پرتووككت دڕاندووەو ناگڕتوە، بم جاركی تر وا لكس مكو سربخۆ شـــت لكس وەرمگرە تاوەكو پرســـی پ نكیت، ئویش گوتی: ھر ئوەندە، گوتی بـــ، ئویش گوتی: بچـــاوان بۆقگیان بۆی وھایو، خۆشـــی ئوھا چاكك بینی ئكاتھرئـــوكات داوای ھاوڕیتـــی لكـــردو ئویش رازی بوو، بۆیـــ تاوەكو ماوەیكی زۆر بیكوە بوون و بـــوون بھاوڕیكی باش بـــۆ یكتری و دەوروبریـــان، بۆق چاككـــش ھاوڕكی فری خوندن و نووسین كردو ھموو كردەوەیكی باشی ی بینی كم كارانـــئ كـــك بۆقركـــرد، كاتفھاوڕكی ئوھا لگی باشـــ زۆر زۆر سوپاسی كردو گوتی: زۆرم پخۆش ك ھاوڕیكی وەكو تۆم ھیو داوای لبوردنـــت لدەكم ك پرتووككم دڕاندی و جونم، پدای بڕاســـتی شـــرمزارتم، وەیم، گرنگ ئكھاوڕ گوتی: گرنگ نیی كبۆقتـــۆ كاركی خراپـــت كرد، جاركی تـــر دووبارەی نكیتـــوەو دەب ھمووكاتك بباشـــی لگڵ خكـــدا بجویتـــوەو ئویش گوتی: بڕاســـتی راســـت ھاوڕكم ھیچكات لبیرت ناكم دووبارە

زۆر سوپاسی ھاوڕیتیت دەكم. ھاوڕكم ئایا ھاوڕێ باشك سوودی بۆ ھاوڕكی

ھبوو؟

ئایا ھاوڕی باشبھشتی سر زەوی؟

عبدولغنی علی یحیال ھفتی رابردوو، دوای ســــردانكی كگرتــــووەكان بــــوە یتــــشــــاندی نلپنــــاو (دیمســــتۆرا) ســــرۆكایتی لســــر ریفراندۆم دەربارەی راوەرگرتن ماددەی (١٤٠) ل ناوچ كوردستانیی تازە پڕلمانتاركی كراوەكاندا چنــــد ئازاد (ئنجومنی نونران) سر ب لیستكانی (ئلعراقی) و (توافوق) و چند لیستكی دیكش، لوانی ئنجامی سردانكیان بدل نبوو و بقازانجی كورد و جماوەرە كوردستانییكانی ناوچكانی رۆژھت و باكووری (موس) لقمدا دەستبج و خرا بیاننامیكیان بۆ (بان كی مۆن)ی سكرتری گشــــتی نتوە یكگرتووەكان نــــارد، تیایدا نــــك ھر بقســــ و درۆ (عرووبتی) موسیان یكالییكردووە بكو ئیدیعای نبوونی كوردیشــــیان ل قزای (تلكف) و چند ناوچیكی كوردســــتانی

تریش ل پارزگای (نینوا) كرد.داخ لدڵ دژ ب كورد (ئوســــام نجفی) و (عیززەددیــــن دۆل)ی توركمــــان چند داخ ل دكی دیكش ئیمزای بیاننامكیان كردبــــوو و گوایــــ بقســــی دوا ژمارەی (موســــ) ل ی (عیراقیــــون) كرۆژنامــــدەردەچت و بنمای (ئوســــام نجفی) دەری دەكات بیاننامكــــ لالین (١٠٠) پڕلمانتــــاری (ئنجومنــــی نونران) (س) نھا ئیمزایچی تئیمزا كرابوو، ك

پڕلمانتاری لسر بوو.ناحزانی كورد و ماددەی (١٤٠) ب گورەی رووداوو جموجۆكانــــی دژ ب ئنجامی سردانكی (دیمســــتۆرا) بۆ ناوچكانی ناوبــــراو بریتی بــــوون نك ھــــر لو پڕلمانتارانی ئاماژەم بناویاندا بكو لچند الینكی دیكش وەك: (كۆگردی سربخۆی شــــبك) ك دكتۆر (حونین قددۆی) شــــیع مزھبی سر ب لیستی ئیئتیالفی ئراقی یكگرتووی سرۆكایتی دەكات، جــــی ئاماژە پدانــــ ئو دكتۆر (حونین) بر ل سردانكی (دیمستۆرا) كی دژ ببماوەری شــــك جیفتھ ب

ماددەی (١٤٠) ھاندەدا و داوای لدەنگدان برەتكنوە، خۆیان كوردستانیی دەكردن بــــم لگــــڵ ئوەشــــدا، جمــــاوەری كوردی شــــبك ب پچوانــــی داواكی (د. حونین قددۆ) ھوســــتیان نواند و كانیان ب(دیمستۆرا) كرد ناوچ داوایان لكوردستان گربدەن و خرا بیاننامیكیان دژ بیاننامكی ب د. حونین قددۆیان دەركرد و لھــــردوو قزای (حمدانی) و (وان) كانی (باشــــیك) وو ناحی (فتلك)و (ئلقــــۆش) بوكردەوە، مســــیحی و ئزدیكانــــی ناوچكانــــی ناوبراویــــش كردبوو. ل كیاننامر بسئیمزایان لقزای (تكلف) مســــیحیكان ب (كلدان) و (سریان) و (ئاشووری).. بیاننامیكی تایبت بخۆیان بۆ لیژنی جبجكردنی

مــــاددەی (١٤٠) بــــرز كردبــــۆوە و تیایدا داوایــــان ل لیژنك كردبــــوو بدرن پاڵ ھرمی كوردســــتان و ل زوم و ستمی تیــــرۆر رزگاریان بكن. ســــرچاوەیكی بواپكراو ل شــــارۆچكی (تكلف) پی و ككانی شارۆچكسیحییم راگیاندم شــــارۆچككانی : (بانتایــــ) و (باتۆفا) و (تلســــقۆف) و (ئلقۆش) بــــ رژەی ١٠٠٪ كانیان بلكاندنــــی ناوچ دەنگیان بــــ

كوردستان دابوو.و كــــورد و (١٤٠) مــــاددەی ناحزانــــی كوردســــتان ل پارزگای (نینوا) وەك بی ســــردانكی (دیمســــتۆرا) تووشی ھستریای كردبن، ب ئاشكرا دژ بخواست و داوای جماوەری ناوچك وەســــتان و كیان بوایھیــــچ ب ئیســــپاتیان كرد كدیموكراســــییت و ریفرانــــدۆم نیی، بۆ نموون (ئیشایا ئیشۆ)ی سرۆكی (دەستی ری كۆنگرەی گشتی ئاشووری) لنڕراپھندەران یادداشــــتنامیكی ئاراســــتی (بان كی مۆن) لــــ ٢٠٠٨/٤/٢٥دا كردبوو، ی دژ بخا (نجپ) یداكیادداشــــتنام للكاندنی ناوچكانــــی ناوبراو بھرمی (٥)ی لبگــــی كردبــــوو كوردســــتان یادداشــــتنامكی داوای كردبوو پارزگای

دھۆكیشی خستبووە ناو پرۆژەی ریفراندۆم گوای ئو پارزگای بناھقی درای پاڵ كوردستان و تا ئستا كشكی یكالیی نكراوەتــــوە ھروەھــــا داوای كردبــــوو تــــواوی پارزگای نینــــوا، ریفراندۆم وە، گوایتیگرر ماددەی (١٤٠) نســــل راقیو ئی ئقسب زگایو پارواوی ئتو ناب ھیچ بشــــكی بدرت پاڵ ھرمی كوردیكانیشــــی) نالی) و كوردســــتان

بدەســــت توەردانكی غیرە یاســــایی لكاروباری ناوچكــــ تاوانبار كردبوو. ربی (ئیشایا ئیشۆ)ی سیاننامدەقی ب)ونكی ئاشــــووری دیموكراسی (بزاڤی لگڵ ئــــو وتارەی ك بزمانی عرەبی

بوكراوەتوە).جی داخ لوكاتی رەگز پرستكانی عــــرەب و حزبــــی بعســــی قدەغكراو لــــ (ــــراقتــــی ئیســــالمیی عدەو) و (موس)ل بتایبتی ئراق پارزگاكانی رۆژان مسیحی دەكوژن و دەریان دەكن و كلســــكانیان دەتقننوە و جۆرەھا ســــووكایتیان پ دەكــــن و ھزارانیان دەربدەر كردن، ئا لوكاتی : (ئیشــــایا ئیشــــۆ) ھوســــتی ئاوا دەنون!! جی وەبیرھنانوەی، راوبۆچوونی جماوەری لپارزگای حزبكانیــــان و مســــیحی نینوا ب پچوانی ھوستی ئیشایا ئیشــــۆ)ی. بۆ نموون حزبی: نیشتمانی ئاشــــووری و حزبــــی (بــــت نھرــــن) دیموكراسی و (سكۆی دیموكراسیی كلدان) ربكخراوی كلدۆ- ئاشــــووری ســــو رحزبی شیوعی كوردســــتانی و (كۆمی رۆشنبیری كلدان) و (ئنجومنی نتوەیی كی ناڕەزاییان دژ بیكلدان) یادداشتنام ر بس ف) (باسم بلۆ) كقائیمقامی )تلك ش بشكپ ،بزاڤی دیموكراسی ئاشووری(دیمســــتۆرا) كرد، ل یادداشتنامكیاندا پشتگیری خۆیان بۆ جبجكردنی ماددەی (١٤٠) خســــتڕوو ئیدانــــی ھوكانــــی (ماددەك قامی ناوبراو كــــرد دژ بقائیمونیك ل یادداشتنامك بۆ (ئنجومنی پارزگای نینــــوا و ئنجومنی قزای تلكف و ســــرچاوەكانی ئایینی لقزای تلكف و بڕوەبری ناحیكان و موختاری گوندەكانی تلكف و كونسولی ئمریكایی

ل پارزگای نینوا) ناردرا.برەی توركمانیش بــــش بحای خۆی ناڕەزایی دژ ب (دیمستۆرا) دەربی. داوای ئیســــتیقالی ل كردبوو، ھــــر لبر ئوەی (دیمستۆرا) واقیعی ناوچكانی تازە ئازادكراوی لبرچاو گرتبوو بپی یاسا و داوای زۆرینی خكك رەفتاری كردبوو پرلمانتارانی (ئنجومنی نونران)یش یان ب (un) یبوومان ناڕەزاییان دەربھ

(ئیخیار) بۆ كورد تاوانبار كردبوو.بشــــك نك ھــــر جمــــاوەری كوردی شبك و ئزدی و مسیحی ل رۆژھت و باكووری موســــ ئــــارەزووی لكاندنی یمی كوردستان ھرھ كانیان بناوچو پشــــانداوە، بكوو دنیــــام، ئگر ریفراندۆمكــــی عادیالنی دوور لترس و لرز لناو شاری موسیش ئنجام بدرت ئوا زۆرینی خككی ناو ئو شــــارە دەنگ بكوردستان دەدات، چونكی یكجار لكردەوە و ھســــوكوتی تیرۆرســــتان

بزارن.ســــركردایتی كورد دەربارەی كشــــی

پشــــھاتكان دوا ویســــتپ (موســــ)ناوچكانی رۆھت و باكوور و رۆژئاوای موس لبرچاو بگرت و ب (عرووبتی) ن. موستخنھ (موســــ) درۆیب

كوردســــتانی بووە و ناب پناســــیكی عرەبیی پ بدرت، بكو شــــاری كورد و عرەب و مســــیحی و توركمان. شاری

.وە نییتك ننھا یت

وتاری ژمارە18ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

سردانكی (دیمستۆرا) بۆ پارزگای (نینوا) چی لكوتوە؟

ئدەب و فیكــــر وەرگرتووە. حاجی قادری كۆیی بھمان شوە چووەت ئاستمبۆڵ و كوردستانی ئرانی دیوە بھۆی ئو گشت و گڕانوە شــــارەزایی كلتوور و زمانی وتانی دەوروبری ھبووە. نالی بھمان شوە ب ناوچكانی كوردستاندا گڕاوە و ب عرەبستان و ئران و توركیادا گڕاوە ل كوردستانیشدا ســــلمانی و قرەداغ و ھبج و .. ھتد دیوە. بھۆی سفر و گشتوە زمانی عرەبی و توركی و فارسی زانیوە. ســــوودی ل ئزموونی ئدەبیاتی ئو وتان وەرگرتووە كڕووی تكردووە. مولوی بھمان شــــوە ل گوندەكی بخوندنی دەســــتی (بیــــژاوە) خۆیوە ئایینی كردووە و ئنجــــا چووەت پاوەو ریوان و پاشان چووەتم وە چووەتولســــن و لووە چووەت بان و پاشــــان ھاتووەت ســــلمانی و لمزگوتی گورە دامزراوە. ماوەیك ل ھبج و ئنجا چووەت سن و ماوەیك ل تو بووە و پیوەندی لگڵ شــــخ عبدولرەحمان بــــووە و چووەتبانیدا ھخالــــس تاكركووك بۆ سردانی سفری ناوچیی ھورامــــان و ســــلمانی و كركــــووك و بغدا و خانقین و سابخی كردووە و.. بھۆی ئو ســــفرانوە و بھۆی ژیانی گڕیدەیی و گشــــتوە پیوەندی لگڵ خكی ئو ناوچاندا ھبووە و دۆســــتی زۆری ھبووە و خكی نــــاودار و مال و فقكانی ناســــیوە و زمان و زاراوەی ئو عریفی لی زانیوە و سوودی مناوچانوەرگرتوون و سوودی كلتووری و ئایینی وەرگرتووە. شخ رەزای تابانی یككی دیكی ل شــــاعیرانی گڕیدە ك ل قرخ لدایك بووە و پاشان چووەت كركووك و لــــوێ لوانی عرەبــــی خوندووە و پاشــــان سفری حلب دەكات و لووە سفری ئستمبوڵ دەكات پاش دووساڵ دەگڕتوە كركووك و كاتك دەگڕتوە باوكی مردووە و پاشــــان دەچت كۆی بۆ مای مامــــی. لســــای ١٨٦٦ جاركی تر دەچت ئســــتمبوڵ و دەچت الی كامیل

تگای كامیل پاشاوە دەچرر لپاشا و ھ ردانی سعودییگای میسردا سرج بحدەكات پاشــــان دەگڕتوە ئستمبوڵ و لووە بۆ كركــــووك و ل كركووكیش خۆی ناگرێ دەچتــــ بغدا، بھۆی ئم گــــڕان و ســــفر كردنانوە شــــخ رەزا ســــوودی ئایینی وەرگرتووە و ســــوودی لكلتوور و زمان وەرگرتووە. شــــیعری شخ رەزا، ك ستایلی ھجوە و ستایلكی قورســــ و ھموو شاعیرك پی ناورێ. ھموو ئم شاعیران گشتی ناوچكانی كوردســــتان و ناوچكانی فارس و عرەب و توركیان كــــردووە، كچی ســــوودكی ئوتۆیــــان وەرنگرتــــووە لچــــاو ئو ســــفركردن و گڕانیان، نیانتوانیوە سوود لو گشتان وەرگرن، ئستمبۆڵ ك بیك ل شارە ھرە پشكوتووەكانی ئو سردەمی جیھان دادەنرێ سنتری رۆشنبیریی و معریفت بوو. ئستمبۆی سنترك .ســــتایئ پاریسی وكاتئ ك لم زۆربوو بۆ رۆشــــنبیریی، بــــئدیبكانی كورد بھۆی كاری ئاینییوە ســــفری ئســــتمبۆیان كردووە. وەك گشتكی ئاسایی سفری ئستمبۆیان كردووە. ئستمبۆڵ پایتختی رۆشنبیریی و ئدەب بووە لو سردەمدا. لزۆر جگا و وتوە و خكــــی روویان تكردووە، بتایبــــت خكی ئــــو مملكتانی كلژر دەســــتی ئیمپراتۆری عوسمانیدا بــــوون. ئدیــــب و شــــاعیرانی كوردیش ی روویان لو موسافیرانك بوون لشبئستمبۆڵ كردووە بۆ كاروباری ئایینی و

گشت و گوزار.پیرەمرد یككی دیك بووە لو شاعیرانی ك سردانی ئستمبۆی كردووە. پیرەمرد لگڵ چنــــد فقیك بۆ خوندن چووە بۆ بان. ماوەیــــك لچوارتا باش كاتب بووە پاشان بوەزیف چووەت كربال و دوایی سفری ئستمبۆی كردووە، ھر لوــــوە چووەت حــــج و زیارەتی مای كی زۆر لورەی خودای كردووە، ماوەیگئستمبۆڵ كاری رۆژنامگری كردووە و

پارزەری كردووە. پیرەمرد و دەرئنجامی ئو گڕانــــ ســــوودی زۆری وەرگرتووە و زانیــــاری و معریفتــــی وەرگرتووە و شــــارەزایی لكاری رۆژنامگری كردووە و زمانــــی توركی باش زانیــــوە. پیرەمرد بھۆی ئو گشت و گڕانوە بناوچكانی كوردستان و دەرەوەی كوردستان سوودی بھمان ئســــیری وەرگرتــــووە. زۆری شوە ل كركووكوە بۆ خوندن و وانی ئایینی چووەتــــ ھورامان و ھبج و جوانۆ و بان و ســــقز و ســــن. پاشان ك لنركووك و ســــاوە كڕاوەتــــگكركووك خوندویتی و دیسانوە دەستی كردووە ب ســــفر و چووەت ئستمبۆڵ دان و دوایی ھاتۆتمــــو كرماشــــان و ھســــلمانی. بھۆی ســــفر و چوونی بۆ ئســــتمبۆڵ بیر و بۆچوونی ئگۆڕێ و شــــیعرە رۆمانســــییكانی دەسووتن و لسای ١٩٢١ بدواوە شیعری نیشتمانی دەنووس. شــــیعرەكانی ئسیری زمانی سادە و ساكاری نیشتمان پروەرین بھۆی ســــفر و خوندنی ئاینییوە شــــیعری بفارســــی و توركی و عرەبی نووسیوە. ھموو ئم شــــاعیران سفریان كردووە و بناوچكانــــی كوردســــتاندا گڕاون و ســــردانی وتانــــی دراوســــیان كردووە سوود و معریفتی گشتكانیان لرووی زمانوانی و سروشتی و ئاینییوە بووە. فیكری ســــوودی نیانتوانیوە بداخوە و كلتووری لو ســــفراندا وەرگرن و نیانتوانیوە ئدیبانی ئو سردەم بناسن یاخود سوودی ئدەبی ل وەربگرن. تنھا ژمارەیكی كمیــــان نب وەك محوی و پیرەمرد و شخ نوری شخ سالح و گۆران كم تا زۆر ئدەبیاتی توركیان خوندۆتوە و سوودیان ل شــــیعر و زمان و نوسینی ئو ســــردەم وەرگرتووە و شخ نووری و گۆران لژر كاریگری تۆفیق فیكرەتدا شیعریان نووســــیوە و كاریگری ئویان لسر بووە. بم زۆرك ل شاعیرەكان وەك گشت بۆ خۆشگوزەرانی و كاروباری ئایینی سفریان كردووە. یان ل ئاوارەیی و ھژاری و ھۆكاری سیاســــیی سفریان كــــردووە. ھــــژار موكریانی لچشــــتی مجوردا باسی ژیان و بسرھات و راكردن

و گڕان و ســــفرەكانی خــــۆی دەكات. ھژار زۆرترین ســــفری كردووە لچاو ھاودەمكانی ل ئرانوە بۆ كوردستانی عــــراق و لووە بۆ بغدا و پاشــــان بۆ لوبنان و بۆ ئوروپا. ھندك جار وەك ھژار و ئاوارەی راكردوو ل سیاست ئو گشتانی كردووە و گڕاوە بناوچكانی كوردستاندا و بوتانی عرەبیدا. ھندك جاریش بۆ كارو كاســــبی و ھندك جار ب (وەفد) وەك ئدیبك ئو گشــــتانی شام كۆمژاری موكریانی لكردووە. ھل شــــیعرەكانی بقاچاغ بو دەكاتوە. ھر بھۆی ئــــو گڕیدەییــــوە. زمانی عرەبی ئوەندە باش فربووە، ك وەك كوردكی ئران قورئانی وەرگاوەت سر نباننگی ھرھزمانی كوردی، خاوەنی ف زاراوەی ناوچ ە لاو پپــــ ك یبۆرینجیا جیاكانی كوردســــتان. ھژار بھۆی ژیانی سیاسیی و نبوونی و ھژارییوە زۆرترین گشــــتی كردووە بناو كلتوور و ئایین و سروشــــتی وتانــــی جیھاندا. لگرمای عرەبســــتانوە بۆ ســــرمای

ئوروپا.زۆرــــك لــــ فیلســــووف ناودارەكانی جیھانیش بھۆی گشــــتوە معریفت و تك دەچكات ئیلھامیان وەرگرتووە. نیچئیتایا لوێ ئیلھامی بــــۆ دێ و (وەھای ت، كگوت زەردەشــــت وای گو) دەنووس م زن و پرە مشــــاكارە ھــــ ل كیبعریفتكانی ئو ســــردەم و ئستاش دادەنرێ، فۆكۆ بھۆی ســــردانی سوید و بھۆی وان گوتنوەی ل تونس و تكو ســــركردایتی شۆڕشــــی لگڵ بوونی ئیسالمی ئران، سوودی زۆر وەردەگرێ و كاسی زانیاری و معریفتی دەومندتر گــــڕان ھمیشــــ ســــرچاوەی دەبت. زانیاریــــی و فیكــــر و دەومنــــد كردنی گڕیدەی ل ھونرمندانی شوەكاریشدا زۆرك ھبوون موســــافیر ھمیش كۆی سفر ل شانیان بووە. ھونرمندانیش بھۆی گشــــتوە داھنانیــــان كردووە و دەومند بوون و فیكری پ و چ بووە. ھنری ماتیســــی فەڕەنســــی كاتك روو لئــــران دەكات و لنخــــش و نیگاری فرشی لنخشی ئیســــالمی رۆژھتی

ئرانیدا داھنانی كــــردووە ب تابلۆیك ك نخشی فرشی ئرانی لسر دروست كردووە داھنانی كردووە. پیكاسۆ و براك ك لو كاندســــكی و پۆڵ كلــــی و . زۆریكم ھونرمندانی ســــردەمی جنگی و دووەمی جیھانی بھۆكاری سیاســــی و راكردن لجنگ و راكردن ل ئایدۆلۆژیای میشماركســــی و ئایدۆلۆژیای نازیزم ھئــــاوارە و و بوون بوتانی ئوروپادا. ئو راكردن و ســــفری ناچاریی سوودی ردەمو ســــندانی ئرمزۆری بــــۆ ھونھبووە و شــــارەزای كلتــــوور و ئاین و سیاست و سروشــــتی وتانی كردوون، بــــك ل ھونرمندانی رووســــی لتاو تی كۆمۆنیستی لم و زۆری دەســــزورووسیاوە بۆ ئمانیا كۆچیان كرد، كچی ھونرمندانی تعبیــــری ئمانی لتاو زوم و زۆری نازییكان بۆ ئمریكا كۆچیان كرد و ســــوودیان لو كۆچ كردن وەرگرت و شارەزایی ھونر و كلتووری ئمریكی بوون و لوێ سروشتی ئمریكایان بینی و كردیان ب تابلــــۆ و ونی نیۆیۆرك و كشــــاو ئمریكایان دیكی شــــارەكانی پیوەندیان لگڵ ھونرمندانی ئمریكادا رۆمانسیزمدا لســــردەمی دروســــتكرد. والكروا ھونرمندی فرەنسی فرەنسای بج ھشت و رووی لمغریب و جزایر كرد و لوێ شارەزایی و معریفی لسر ئایین و كلتوور و فیكری عرەبی وەرگرت و ونی جزایری ئــــو رۆژگاری بۆمان كشــــا، ونی ژنانی عرەبی و ئســــپی عرەبی بۆمــــان كشــــا و بنیگارەكانی سروشــــت و كلتــــوور و جــــل و برگی

عرەبیمان نیشان دەدات.گــــڕان و گشــــت كــــردن بــــ جیھانــــدا ســــرچاوەی زانیاری و لزەت بۆ مرۆڤ. ھندــــك ناتوانن بپ و شــــمندەفر و فۆك ســــفر بكن. بخیاڵ سفر دەكــــن، ھندكی دیك بكتب ســــفر دەكــــن لڕگای پرتووكوە شــــارەزای جیھان دەبن و كلتوور و سروشت و ئایین و بیروباوەڕی جیھان دەناســــن. لڕگای تابلۆی ھونرمندەكانیشــــوە دەتوانین سروشــــت و جیھانــــی دەرەوە ل زیھن و چاوماندا ببینین و ھستی پ بكین، بۆ

نموون لرــــگای تابلۆكانی ڤانكوخوە سروشــــتی فرەنســــا دەبینین ك ڤانكوخ سانك تیدا ژیاوە. لڕگای رۆمانكانی دیستۆڤیسكییوە شارەزایی كلتوور و ژیان و سروشــــت و دەستی ئوكاتی روسیا دەبین. لــــ رۆمانكانی یشــــار كمالدا ب باشــــی ونی سروشــــتی كوردستانی توركیــــا دەبینین. لڕــــگای پرتووك و حیكایتكانوە زۆر ب ئاسانی دەتوانین سروشتی وتان ببینین و شارەزایی لسر كلتوور و سیاست و ئاستی كۆمیتی

بزانین و فیكر و فلسفیان بناسین.ئوەی ماوەتوە بیم ئوەی ك گشــــت و گڕان ســــرچاوەیكی گرنگ بۆ مرۆڤ و كانگای زانیاریی و شــــتك پ لچژ و گڕانك بناو سروشت و كلتوور و ئاین و معریفتی دنیادا. گشــــت بھۆكاری سیاســــی و كۆمیتی و ھــــژاری یان راكردن ل دەست گشت ل گوندكوە بۆ گوندك. ل كیشوەركوە بۆ كیشوەركی

.شتر گشت ھدی گسرچاوەكان:١- دیوانی قانع.

٢- دیوانی محوی.٣- دیوانی ئسیری.٤- دیوانی مولوی.

٥- دیوانی شخ رەزای تابانی.٦- دیوانی نالی.

٧- دیوانی حاجی قادری كۆیی.كازانتزاكـــی، نیكـــۆس نووســـینی گریكســـتان بـــۆ پیـــام -٨

وەرگرانی دالوەر قرەداغی.اوھـــر، ھورســـت نووســـینی المانیـــة: التعبیریـــة روائـــع -٩

وەرگرانی فخری خلیل.١٠- محیط فنون

ستاســـیناكیس، یۆرگـــۆس نووســـینی كازانتزاكـــی، نیكـــۆس -١١وەرگرانی ئازاد برزنجی.

١٢- نیچ كۆم نووسر، وەرگانی شوان ئحمد.خـــۆی، وەك فۆكـــۆ خوندنوەیكـــی دەســـت، و زانیـــن -١٣

دكتۆر كمال میراودەلی.١٤- ئودیوی مرگ، حم كریم عارف.

.بدون- سۆران عەو حوسشانی پر دام، وەرگفسل نوك١٥- ھ١٦- تریفی تنیایی، وەرگانی ئازاد برزنجی.

١٧- نامكانی روانینوانك و مرگ، وەرگرانی ھندرن.درەوشــــــانــــــوە، و لــــــــدۆژ وەرزـــــــــك رامـــــبـــــۆ. ــــارتــــۆ ئ -١٨

وەرگرانی ئحمدی مال.

عریفشـت و مپاشماوەی گ

ئا: محمد گۆران لبـــارەی ئو پیوەندییـــ خراپی كـــ لنوان لقی ھولـــرو بارەگای راقی لگشـــتی مانگـــی ســـووری عبغدا ھیانـــ، ھروەھا شـــوازی كاركردنی مانگی سوورو پیوەندییان ب خاچی ســـوورو دەستتخستنی دام لســـر دەزگا موخابراتییكان، و دەزگاكانـــی لســـر ناڕازیبوونـــی راگیاندنی كوردستان، ل بدرخاندا نـــوزاد قادر دیمانیكمـــان لگڵ برپرسی مانگی سووری عراقی لقی ھولر كردو سرەتاش لمان پرسی:

* ســـبارەت بوەی كـــ دەزگاكانی راگیاندنی كوردســـتان كمتـــر كاروچاالكییكانـــی ئـــوە ریشـــدا گرنگی زۆر برامببوەو لودەكاتـــبدەزگاو الینی دیك دەدات ك بقد ئوە كاریان

نكردووە، ئوە لمبارەیوە چیدەن؟ - من ناتوانـــم بم لـــ دەزگاكانی ل م كاتیانـــدن ناڕازیم، بـــراگ مكانـــی ئیانـــدن كاروچاالكییراگكارەكانمان خكك بودەكرتوەو دەبینن، چونك تســـور ناكی ئو مرشـــتی ئرپوا سی كنانـــالیدەكن، چنـــدە چاودری دەزگاكانی راگیانـــدن دەكـــن، بۆیـــ چندە

راگیاندن بـــۆ ئیـــش و كارەكانمان بكرت، ھندەش قازانج و دەستكوتمان دەبت. ئستا لیژنی خاچی سووری نودەوتـــی ھیـــو لـــالی خۆی دەینووس، مانگی سوور لقی ھولر ئوەنـــدە كارەی كـــردووەو كارەكانی مئ بۆی ،دار دەبگزیاتر ب مئ

.یاندندەزگاكانی راگزمان لح وو رۆژ دانانیشـــم، چونكمـــن شـــبغدا وەكو پویست نیی، خك با بیر لوە نكاتوە ب مانگی ســـوور یارمتـــی لبغـــدا وەردەگرێ و ھر م قساندەكا، ئ غدا شتی بۆ رەوانبھیچی وانیی، ئم نیوسا ھیچمان دەزگاكانی وەرنگرتـــووە، لبغدا راگیانـــدن كاریان بۆ ئمـــ كردووە ،گرنگ مكان بۆ ئالیتتم ســـب موانیش ئی ئتو كاســـئ چونك وە كینـــرز دەكرەوەی بـــبۆســـلكاتی یارمتیدانكان پیشانی خك

دراون. * ئـــوە گر ناڕازین ل بارەگای گشـــتی مانگی ســـوور لبغـــدا، وەكـــو لقـــكان ناتوانن ببن

بكارتی فشار لسرییان؟ - خۆی ئســـتا ئم كم و كوڕیانی ك لشـــتكانی دیكدا ھی، مانگی

ســـووریش ببش نبووە لم كم و كبییزھم ناخۆشـــیی ،كوڕییانكوتۆت ناو بارەگای مانگی سووریش، دەمك شیعو دەمك سونن دەیوت بیخات ژـــر ركفی خۆیـــوە، زۆر م، بۆیدەك یو قسئ وە كداخببم شوەی ناتوانی كاریش بكیت، ی كو شتم: ئرزی دەربسمن بل مانگی سووری لقی ھولر ھبووە، لھر حڤدە لقكی دیكی نبووە، بـــم ئمش بۆ چاالكـــی خۆمان و دروســـتكردنی متمان بووە لالی ئو

كسانی كوا شتیان پداوین. * مانگی سوور لڕووی گندەییوە چۆن، ھیچ كس تائستا بھۆی مانگی سوورەوە دەومند

نبووەو گندەی كردب؟ - مانگی ســـوور لقـــی ھولر یك نســـرییتی"بپكنینوە" ملیۆن چنـــد ببر مـــن دەكـــوێ و چند وەت، نودەك وانی دیكر ئببھیچ نیی، بم لبارەگای گشـــتی .یی ھندەگ رێ وەغدا، ئبلئستا تماشای ئو نوسینگیی من بك، ھموویم بـــ یارمتی برادەران ،وە بكیری پشتۆ سناوە، بكھپچوار سیارەی خۆمان ھی، برادەران

و جنابی پارـــزگا یارمتی داوین، ئگرنا، ب نیسبت پارە، تۆ ئستا داوای ھزاردیناری بریمرم لبكیت، نیم بدەم، ئم نســـرییو پارەمان نیی، حزدەكم زۆر ب ســـراحتیش پتبم: ئســـتا موادی بو كركارە دابگـــرم، پارەم نیی نگالدیشـــیانببیاندەم، موادیان دەدەم ك ئوڕۆ

بیانی وامانكرد. كشـــی ئم چیی، تۆ كـــ مواد وەردەگری، خـــۆ بو الینش نای بن پارەمان بدێ، تاوەكو دایبگرین، بغـــدا زۆری پ ناخۆشـــ ك مواد ،وەردەگرین، جا چۆن پارەمان دەداتبغدا پیوەنـــدی خۆی لگڵ خاچی ســـوور پچاندووە، مـــن پیوەندیم لگیـــان كردۆتوە، جا بغدا چۆن

.پارەم دەدات وە دەكرێ كوێ باس لــــــرەو لزۆرجـــار ل *ركخراوەكانـــی بیانی ببـــ برامبر یارمتی وانیش دەبكخراوەكانـــی ناوەخۆ نـــادەن، ئر م قسانئ ،راتیان بدەنزانیاری و شتی موخاب

تاچند راست؟ - من ناتوانم بم راستو، ناشتوانم پشتبم راست نیی، ئستا پیوەندی ئم بشـــوەیكی فرمی لگڵ دوو الین، ھندێ جاریش یۆن ئك سیی ئاڕیـــش، ئگرنا، لیژنـــی دوەلی خاچی ســـوورە ك نووســـینگكیان لھولرە، ئوەكـــی دیك یكتی نو نتوەیی ك بارەگاكی لشاری مومكین،ئوردن پایتختی عممانی لو بابتان، ئگـــر ھبن، ئگر نبن، بم ئمـــ پیوەندیمان پوە نیی، چونك بـــارەگاو ركخراوەكان زۆرن لرە، بم لگڵ ئم كارناكن ینستۆیان بخپ و ناشتوانین پاسر كوا كارمان لگڵ بكات، بم ئوانی دیك دەتوانین كاریان لگدا بكین، ئســـتا خاچی سوور و مانگی ،یھ پیەووپۆگرامی یك سوور ك ،ییان جیاوازی ھنھـــا ناوەكتئم بۆ ئیســـالمان و ئوان بۆ غیرە ئیسالمان، ئم بیكوە كاردەكین جا لھر شـــونك بت، سوریا و توركیاو عراق و ئفغانســـتان و ھر شونكی دیك بت، ئم تكین و بیكوە كاردەكین، بم ئوەكانی دیكـــ چ دەبت چ نابـــت پیوەندی

.وە نییمئب

* ھاتنی خاچی ســـوور بۆ وت موسمانكان، تواو كاركی مرۆییانی یاخود شـــتی دیكشی

لدواوەی؟ ،واو ئینسانییم تنا، دەتوانم ب -چونكـــ ئوان بارەگایان لشـــاری جنفو پیوەندییان بھیچ وتكوە نیی، ك داوایـــان لدەكرت بچن بۆ عراق یاخود بۆ ئفغانستان، ئگر كسك لوان شتكی ھب، نازانم، بم ئوان ب تكلیفكی رەسمی دن و لرە كاردەكن و كارەكشیان تنھا لبواری مرۆیی، ئوانی من كاریان ڕاســـتی شتی وام لم، بڵ دەكگلنزانیون، چونك بڕاســـتی شتكان دیارن، نك ھر نین، ھر بیریشی لناكنوە، لیژنی دوەلی بڕاستی پاكن لم رووەوە، چونك منیش تۆزێ

.النسو متم لدیق ب* پتوانیـــ كـــ لشـــاركی وەكـــوو ھولر، چاكســـازی ئابووریی و سیاســـیی و كۆمیتی بكرت بۆ ئوەش باشـــتربت، چونكـــ گر دام و دەزگا حكومییـــكان ھیـــچ خزمتگوزارییـــك پشـــكش بـــ ھاوتیـــان نكـــن، ئـــوەش

كارەكانتان قورس دەب و پاناگن؟ - من چووم بۆ ئمانیا، ك ئســـتا ئمانیا بووكی ئوروپایو دەوتكی پشكوتووە، من لوێ چووم بارەگای خاچی سوور، بھمان شوە خك ھبوو، دەھات و یارمتی وەردەگرت، بۆی لھموو وتكی پشكوتووش ،یبووەو ھر ھھ تیانو یارمئبـــم بگومان رژەكـــی جیاوازە، بم ئگر بی كـــوا بپی رادەی ،ككوی و باری ئابـــووری خبژشوازی كارەكانیش بگۆڕدرن، ئوە كخراوانو رم ئب ،یكی دیكشتلھموو دنیادا ھبووە، ل ئمریكا ھی، چووم كۆریا لوش ھبوو، ھبوو زۆر ئكتیڤیش بوو كاری دەكرد،

دەھاتن یارمتیان وەردەگرت.

نوزاد قادر، برپرسی مانگی سووری عراقی لقی ھولر

یراقی ھناو مانگی سووری عی لندەگ

بدواداچوونژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨

19بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

مال بختیار ئحمدتندروستی بشكی گرنگ ل ژیانی كۆمگایك، یـــان ھرمیللتك ئارام ژیانی تندروست ئادەمیزادی و ئاســـودەو بختوەرە، ھروەھا بچاالكـــی و بدروســـتی لئدای جبجكردن و راپڕاندنی كارەكانی رۆژانیدا سربرزو سرفرازە؛ وای ئوەش دەبت خاوەن لشكی رك وجوان و بتوانـــا، ب پچوانوە مرۆڤـــی ناتندروســـت و نخۆش لژیانكی نالباراو چرمســـری ناخۆشیدا گوزەردەكات وبسردەبا، تندروستی كاریگری ھی لسر ھمـــوو الینكانی ژیـــان، الینی قلی، بۆییی و دەروونی ئستجئرك ھموومان خۆ ھۆشـــیاركین وەی ببینویست بۆ ئزانیاری پبخاوەن جســـتیكی تندروســـت برگری بتوانرێ بۆئوەی بتوانا؛ چاوەڕكراوەكانـــدا خۆشـــیینل

بكرێ. بـــ پویســـتم زانی تیشـــكك بخم سر ئو دیاردەی ترسناكی لكۆمگاكمـــان ئســـتا كـــی زۆرتشـــنی كردووەو نزیك بووە ببت مۆدە، ئویش مترسی رھاتن و ئالودەبـــوون ب (مـــی خواردن ) ەوەی، ئـــم دیاردەیـــ بداخوە

لناوماندا بوبۆتوە و پشتگیریشی لدەكرێ، ھستیش دەكم كم باس خۆشـــییو دیاردەو نر ئســـلدەكرێ، ك راســـتوخۆ فشـــارك لســـر كات بفیـــرۆدان و داھات و كشـــی خزانـــی و كۆمیتی دەكات، یـــان دەبت ھۆی دروســـت كارەســـات، جۆرە چندین بوونی وەك كارەساتی ئۆتۆمبل و پكدادان وئاژاوەگـــی ..تاد، ئمان ھموو ھۆكاری مترســـییكانن، دیوكی كاریگری بم چندیـــن دەرەكین دی بۆخـــودی مـــی خۆرھی وەك : ئگری توشـــبوونی بنخۆشی جگر، یان پنكریاس یان نخۆشی دڵ و زەرداو سرەڕای گرفتی قوی

... ..تاد گوەترین وئورپا رۆژئاوا وتانی بودج تخـــان دەكن بـــۆ ئوەی كۆنتۆی ئو نخۆشیی وخۆگرتنو راھاتن بكن، چونك مترسی می خواردنوە لالی ئوانیش چندەھا تنای وە كوتۆتككارەســـاتی ل

ژماردن .زۆربی وتانـــی بیانی و ئوروپی خریكی ئون لرگایی راگیاندنوە ھۆشـــداری بو دەكونوە لسر مترسی می خواردنوە، بداخوە تازە بتازە ل كۆمگایی ئم می خواردنوە بووە ب مۆدل و ئوەی نخواتوە جاھیل و دواكوتووە . دوا وتم ئوەی جگرە كشان چند كاریگـــرە بھمـــوو ئاكامكانی، شانرە كینۆشیش ھاوشانی جگمبھمـــوو ئاكامـــ خراپكانییوە بـــم چندین بكـــو دەتواتنـــم جارخراپترە!! بۆی داواكارم لپناو تندروستیكی باش و كۆمگایكی رـــك و قشـــنگ و ئاییندەیكی رووناك وشـــكۆدار بۆ گلكمان، ئرك خۆلمی خواردنوە بدوور

بگرین وئاگاداربین.

ئاكام و زیانكانی می خواردنوە

تایبت ب بدرخانھونرمند عومر چاوشین ماوەیك ی میدیادا لرۆژنامستا لئر لبریپۆرتاژكدا قســـی لســـر فیلمی .خراپكردووە ب (واتا چاوەڕێ بك)ھر بۆیش ھونرمند ل دادگا بانگ وێ گوتبووی من كویش لكـــرا و ئئوقسانم كردبوو سرخۆش بووم و

.بیشیان دابوومحبـــۆ بدواداچوونی ئم بابت عومر چاوشـــین تایبت ب بدرخان گوتی: راست من ئو قسانم كردبوو ل میدیا بم ئوكات من ســـرخۆش بووم و حبیشـــیان دابووم ك لمای كاك تھا بووم، ك حبیشم خوارد ئاگام :گوتووم ما و چی خراپدونیا نل

ئو قســـانی ك كردووشمن ھیچیان راست نین تنھا ال شعوری كردوومو ئاگام لخۆم نبـــووە. ك دادوەریش لی پرســـیم ك ئایا لو فیلم پارە بھـــدەر دراوە گوتـــم: نخر پارە بھدەر ندراوە، ھرجارك محمود گلی بڕوەبری برھم چووب شتی كندامئ كرەم كیان من یان ئ یبك و ك ـــی چووینگما لســـین لشتكان كراوە مسرەفی زیاد نكراوە و، خواردنی باشمان بۆ ھاتووە و س یو جاری واش ھ خواردوومان ژەمبدادوەرەكانیشم ماوینتوە. لوێ گوت بھموو كوردیش دەم فیلمكی جوان بامڕنـــی فیلمك جیھانیی و دەب ھموو كورد شانازی پوە بكات.

پویست ئو فیلم چندی خرجكراوە ئوەندەی دیكشی بۆ خرج بكرت،

تا تواوبت. لـــ پرســـیاری ئـــوەی كـــ ئایـــا رۆژنامنووســـك دەســـتی ھبووە لوەی ك عومر چاوشین سرخۆش بكـــرێ و حبـــی بدرت؟ چاوشـــین گوتی: نازانم، بـــم كھات و داوای مقابلـــی كرد من ســـرخۆش بووم و ال ئیرادی قســـم كردووە و شعورم

لدەست داوە.لكۆتاییدا عومر چاوشـــین گوتی: بامڕنـــی بخـــوا كاكـــ، جـــوان دەرھنركی زیرەك، ئو ریپۆرتاژ و شتان ھمووی ھی ئوەی ك بخیلی

پدەبن.

عومر چاوشینك قسم لسر فیلمكی جوان بامڕنی كرد سرخۆش

بووم و حبیان دەرخوارد دابووم..

گرفتی کوردانیتاراوگه

یوسف مه نتک/ئه لمانیا

G پاسپۆرتیله به شی ئه م جاره دا باسی که سکی عه ره ب ده که م،که توانی به ناوی ھنانی پاســـپۆرتی گی،پـــاره یه کی چـــاک له چه نـــد کوردک وکوـــره وه ری وه رگرێ،که به کرـــکاری وگرانی بازاری ئه لمانیا کۆیان کردبۆوه وله ده ستی برای چاوڕه شـــی عه ره بی عیراقیان کرد،ئه نجام خۆی گیـــراو کوردانیش ھه ر له چاوه روانی پاسپۆرددان،به الم باسه ره تا باسی ئه م عه ره به چاوڕه شـــه عراقییه تان بۆ بکه م که چ کاره یه ،چه ند ســـالک به ر له ســـالی دووھه زار،ھاووالتی عه ره بی ئراقی(م) دیته ئه لمانیا دوای وه ر گرتنـــی ئیقامه جۆرک له ســـه ر به خۆیی وه ر ده گرێ له ھاتو چۆو ته وه و ســـکارکردندا،له ژنه که ی جیاده بمنالی ده ب له الی خۆی ده یھلته وه و ژنکی

تر ده ھنی.فاومان ئه و که ســـه یه کـــه ده ب به بـــاوه ر پکراوی پۆلیس(م) له سالی ٢٠٠١ ه وه ده بت بـــه فاومان له الی پۆلیســـی ئه لمانی،ئیش له ســـه رئه و په نابه رانه ده کات که نیشـــته جی ئه لمانیان،له گه ل چه ندین کاری تر که تایبه ته به پۆلیس پی ده ســـپرن،ھه ندک له و خه کانه ی که ده یناســـن ده یانگـــووت جاری وا ھه بووه ئه وکوڕه پـــاره ی جگاره ی

پنه بووه !،له و ماوه ی کـــه خه کی خه ریکـــی بردنی ســـه یاره ن بـــۆ ســـوریا وبـــۆ ئـــراق بۆ فرۆشتن،ئه ویش معامه له ی ســـه یاره ده کات وده یبـــات بۆ ســـوریاو ئراق،بـــه پی�ی زانیاری زیاتر له دوو ســـه د ســـه یاره ی له رگه ی سوریاوه بردووه بۆ ئراق زیاتر له و ســـه یارانه ی که ھه رزانن بۆ مه به ستی کاری

تیرۆرستی وته قینه وه به کار ھاتوون.(م) تیرۆریســـت بوو،له و ماوه ی که فاومان بووه ســـودی وه رگرتووه ده ســـه الته که ی بۆ کاری تیرۆرستی به کار ھناوه وکاری له گه ل کردوون،س ھاووالتی جۆرجی به مه به ستی سه یاره کین دن،ئه ویش له پشانگای سه یاره کین ده یان بین،دیاره پشتر معامه له یان ھه بـــووه به یه که وه ،پیان ده وه رن مـــن سه یاره ی چاکم ھه یه بابتان ده م،ئه وانیش له گه ی ده ڕۆن،له وکاته دا که سکی جۆرجی تر ده یان بینـــ له گه ڵ کـــ ده ڕۆن،ئه ویـــش رۆژ له گه داده بت،چه نـــد ســـۆمالییه کی جۆرجییـــه کان ھه والیان ناب ده پرســـن بۆ دیار نین؟،دوای پرســـیارو گه ڕان بـــراده ره جۆرجییه که یان ده لن :مـــن بینیومن له گه ل فالن رۆیشتوون به سه یاره ،دوای لپرسینه وه و ئاگاردار کردنه وه ی پۆلیس،لی ده پرسن ئه و : ھات؟ئه ویـــش دهنه فه رانه چیان ل ســـمن نازانم رۆیشـــتن،له الیه نی پۆلیســـیش چه ند ونه یه ک پیشانی که ســـه نزیکه کانی جۆر جییـــه کان ده درن،ئه وانیش وینه ی (م) ده ست نیشان ده که ن ده لن ئه وه بوو له گه یان رۆیشت، سه ره تا پۆلیس ده ن ناچۆن ئه وه نییه! بـــه م جۆرجییه کان ســـوورده بن که له گه ڵ ئه و رۆیشتوون شکوگومان الی پۆلیس

دروست ده بت، تاوانه که له ٢٨،١،٢٠٠٨ ئـــه وان به ده مانچه دووانیان کوشتووه وسیه میشیان سه لیبکی له مل ده بت سه ری ده بن،ئه و به پاره ی بۆ سه یاره کین پییان بووه ده ی به ن،دوو تاوان ئه نجام ده ده ن یه ک دزینی پاره که دووه م تیرۆر کردنی ھه ر س جۆرجییه که ،الشه کانیان له نزیک روباری راین فرداون،ھه ر ھه مان رۆژ بۆ ئه وه ی ئاشکرا نه بیت به فرۆکه سه فه ری به رلیـــن ده کات، له والشـــه وه له گه راجـــی فۆکه خانـــه ی فرانکفۆرت خه کـــی ده بینن ســـه یاره ک خونی لـــ ده تک،ئـــاگاداری پۆلیـــس ده که نـــه وه ئه وانیش چاودـــری ده که ن،، ســـه یاره که ی الی پۆلیـــس تۆمار کراوه که بۆکاری شه خسی به کاری ھناوه ، ب ئه وه ی به خـــۆی بزان پۆلیس چیپکی له ســـه یاره که ی داناوه ،بۆ ئه وەی بزانن ئه و سه یاره ھی کیه و له ھه ر کویه ک بت که شفی بکه ن وده یدۆزنه وه ،له وه وه ته واو دنیا ده بن که تاوانه که ئه و ئه نجامی داوه و کوی له سه ر ناون فـــاو مانکی خراپیان ھه بـــووه،دوای چه ند رۆژ ده گه ڕته وه له نزیک سه یاره که ی ده یگرن،ئه ویـــش دان به تاوانه کـــه داده نت که ســـۆمالییه ک وژنکی له گه دایـــه وکار ده که ن،ته ماعی له گه ڵ گروپکی تیرۆریست پاره که یـــان بوه وئه و چه نـــد کافره شـــیان کوشتوه به فه رمانی ئه میره که یان،زیاتر له ھه فته یه ک میدیاکانی ئه مانیا باســـی ئه و کرده وه تیرۆرســـتیه یان کرد،دانیان به وه ش دانا که ماوه یـــه ک له مه و به ر پۆلیســـیکی ئه مانیشـــیان کوشـــتوه ،دوای گیرانی (م) ئیتر لپرسینه وه له گه ل ھه موو ئه و کوردانه کرا که پاره یان پدابوو تاپاســـه پۆرتیان بۆ بن،ئه وانیش له دادگا داوایان له سه ر تۆمار کرد،براده رـــک گوتی له پۆلیـــس ھه ندێ پرسیاریان ســـه باره ت به و لکردم،ئه ویش گوتبوی لۆ پرســـیار له مـــن ده که ن ئـــوه له من باشتری ده ناســـن ئه وه فاومانی ئوه بووه ،گوتـــی پۆلیســـه کان ھه مووبه ســـه ر

سوڕمانه وه سه یری یه کتریان کرد.

به شی ششم

نوزاد قادر

عومر چاوشین پاكان دەكات

نه وشیروان نه مه یپکھاته ی ره وه ندی عراقی له ئه مانیادا به گشــــت چین وتوــــژ و ره گــــه ز وئاین وره نگه کانیه وه لــــه وتی ئه مانیــــای فیدرالی زیاتر له ١٢٠ ھه زار که سن،نزیکه ی مانیان پ ٣٠ ھه زاریــــان ره گه زنامه ی ئهدراوه، دابه ش بوون به ســــه ر ١٦ ھه رمی فیدراــــی ئه مانیــــادا، له و ژماره یــــه دا نزیکه ی دوو له س ی بریتین له ره وه ندی

کوردی.ده یان رکخــــراو و کۆمه ــــه و ناوه ندی رۆشــــنبیریی و که لتووری و کۆمه یه تی و زانســــتی و وه رزشــــییان دامه زراندووه و مۆه تیــــان لــــه حکومه تی ئه مانــــی وه رگرتووه ،بۆ خزمه ت کردنی کۆمه نی خه کی عراق به کورد و عه رب وتورکمان و ئاشــــوری وکلدانــــی وھه مــــوو جۆره

ره نگه کانی عراق له ئه مانیادا.ئــــه وه ی شــــایا نی باســــه ھچ جــــوره

کۆکردنه وه یه کی گشتی یان تایبه تی ئه و رکخراو و کۆمه ه و ناوه ندانه ی تا ئستا له ئارادا نه بووه ،به و ھه وڵ و کۆششانه ی که کراوه له سای٢٠٠٧ توانرا به ھیمه تی ھه ندــــک له ھه ڤانی دســــۆز له مانگی ٠٢,٢٠٠٨ کۆنکره یــــه ک ســــازبدرێ بــــۆ کۆکردنه وه ی رکخراو و ناوه ند و کۆمه ه کوردییــــه کان له ژر چه تــــری کۆمه ه ی کوردســــتانی ئه وروپــــا و به پشــــتگیری دیموکراتیه کانی رکخــــراوه ناوه نــــدی ده ره وه به به شــــداربوونی نزیکــــه ی ٥٠ رکخراو و کۆمه ه و ناوه ندی رۆشنبیری و زانستی وکه لتووری وکۆمه یه تیه کانی

ئه وروپا.ھــــه ر لــــه ســــای ٢٠٠٧ کۆمه ک لــــه که ســــانی خۆبه خش و دســــوز ھه سان به دووباره خســــتنه گه ڕکردنی بیرۆکه ی ره وه ندی عراقی له ئه مانیادا، له مانگی ٠٩,٠٧ ھه ســــان به دامه زراندنی لیژنه ی

ئاماده سازی بۆ دروســــتکردنی ره وه ندی عراقی له ئه مانیا و ده ست نیشان کردنی کۆنگره ی گشــــتی ره وه ند له سه رتاسه ری

ئه لمانیادا، له ژر دروشم و پناسه دا:یه کتــــی گشــــتی ره وه نــــدی عراقــــی له ئه ـمانیا کــــه رکخراوکی کۆمه گای شارســــتانیه وســــه ربه خۆ وبالنه و له ھه موو رووه کانی به روه بردن و ئابووری ویاســــایه وه ،رکخراوکه چوارچــــوه ی حیزبایه تــــی و حکومه تــــی له خۆناگری و ھیــــچ ئایدۆلۆجایــــه ک له خۆناگری له کاره کانیدا،به کو درژه ی ھه مه جۆری ھــــزر و ئاییــــن و ره گــــه ز و ره نگه کانی عراقه ،ھــــه وڵ ده دات ھه موو ئه و جۆرانه لــــه ئه ندامایتی وه ربگرێ، ھــــه وڵ ده دا نونه رایه تی پیشــــه یی و سه ندیکاکان له خۆبگری به به شــــداربوونکی به رچاوی ژنان و خونــــدکاران له ریزه کانی بت و نونه رایه تی گشت رکخراوه کابی عراق بکات و ھه موو ره نگــــه کان له خۆ بگرێ و له به ر ده م گشــــت دام ده زگاکانی ئه مانی وعراقی، ھه موو کاتــــک ده رگا کراوه یه له نو ره وه نده که دا بۆ ئه ندام بوون تدا، ھه رده م په یوه سته به ئامانجه گشته کان له پناوی به رژه وه ندی گشــــت کۆمه نی

ره وه ندی عراقی له ئه مانیا. لیژنه ی ئاماده ســــازی بۆ دروســــتکردنی ره وه ندی عراقی له ئه مانیا، ھه ســــان به م کارانه ،به په یوه ندی کردن به گشــــت کۆمه ه و رکخراو و رۆشنبیری و زانستی وکه لتووری و کۆمه یه تیــــه عراقیه کان کــــه به فه رمی خۆیان تۆمار کــــردووه له دام و ده زگاکانــــی ئه مانیا،ھه روه ھا به په یوه ندی کردن به که سایه ته عراقیه کانی ب الیه نن بــــه و مانایه ی په یوه ندیــــان به ھیچ رکخراوکــــه وه نب،ئه ویش له

پناوی گه یشتن به به رنامه یه کی ھاوبه ش بــــۆ به دیھنانی یه کتی گشــــتی روه ندی

عراقی له ئه مانیادا .له کۆبوونه وه ی لیژنه ی ئامــــه ده کار له ٠٩,٠٢,٢٠٠٨ و به پ ی ڕاسپارده کان بیار درا به ده ستنیشانکردنی کۆنگره ی گشتی ره وه ندی عراقی له ئه مانیا له ٠٧,٠٦,٢٠٠٨ له شــــاری به رلین، ھه روه ھا بریــــاری ده ســــتپکردنی ھه بژاردنی سه رۆکایه تی ھه رمه کانی ئه مانیــــا، به ھۆی فراوانی وتی ئه مانیا و دابه ش بوونی به ســــه ر ١٦ ھه رم دا بریار له ســــه ر ئــــه وه درا که ھه ر چه ند ھه رمک پکه وه ھه بژاردنی لیژنه ی ســــه رۆکایه تیان بکــــه ن له نوان ئه و رکخــــراو و کۆمه ه وکه ســــایه تیه ب الیه نه کانی ئه و ناوچانــــه ، له ھه مان کاتیشدا ره شنووســــی په یره وی ناوخۆی ی بۆ ھه رمه کان ره وانه بکری بۆ ســــوود وه رگرتن ل ی و ئاســــانکردنی نووسینی

په یره وی ناوخۆی ھه ر ھه رمک به جیا.ئه وه بوو له گشت ھه رمه کان ده ست کرا به بانگه واز و پاشان کۆنفراسی ھه بژاردنی سه رۆکایه تی ھه رمه کان که به م شیوه یه ی

خواره وه ئه نجام درا:یه که م:

پــــاش تۆمارکردنی زۆرینــــه ی رکخراو کۆمه ــــه کان له ھه ردوو ھه رمــــی ( بادن ڤۆرتمبرگ و راینالند ڤالتس) کۆنفراسی خۆیان ســــاز دا له ١٦,٠٣,٢٠٠٨ له شاری شتوتگارت به به شدار بوونی ١٢ رکخراو که ھــــه ر ڕکخراوک بــــه دوو نونــــه ر راقی ببه شــــداربوو و ٩ که ســــایه تی عالیــــه ن، ١٨ نونه ری کــــورد بوون،پاش تاوتوکردن و بیرو بۆچــــوون ده رباره ی ره شنووسی په یره وی ناوخۆ،زیاد کردنی ھه ندک خاڵ له په یــــه وی ناوخۆدا له

الیه ن نونه ره کورده کان .دووه م:

لــــه ٢٣,٠٣,٢٠٠٨ کۆنفراســــی ھه رمــــی (بایه ر) ســــازدرا به ســــوود وه رگرتنیان لــــه تاقیکردنه وه ی یه که م و پــــاش باس ولکۆینه وه له ره ش نووســــی په یره وی ناوخۆ ده سته ی ســــه رۆکایه تی ره وه ندی عراقی له ھه رمی بایــــه ر ھه بژردرا، ھه رچه ند ئه و جۆره کارانه لــــه كه ش و ھه وایه کی ئازادی و دیمکراتیانه دا ده کرێ ب به ش نابت له ھه ندک کشه به م له

کۆتاییدا ئامانج بۆ زۆرینه ده بت.سیه م:

وه له ٠٤,٠٤,٢٠٠٨ پاش کۆبونه وه یه کی درژ خایه ن و بیروبۆچوونی جیاواز ده سته ی سه رۆکایه تی ره وه ندی عراقی له ھه رمی

به رلین و ده وروپشتی ھه بژردرا.چواره م:

له ١٢,٠٤,٢٠٠٨ ھه رمی (ھسن ) کۆنفراسی خۆیان ســــاز دا به م به ھــــۆی ھه ندک کشه و ئاماده نه بوونی ھه ندک رکخراو نه تواندرا ده سته ی سه رۆکایه تی ھه رمه که ھه بژرت کۆنفراسه که دواخرا بۆ پش ھه بژاردنی گشتی له برواری ٠٧,٠٦,٢٠٠٧

بکرت.پنجه م:

لــــه ١٣,٠٤,٢٠٠٨ کۆنفراســــی ھه رمــــی ( نوردراین فیســــتفالن ) سازدرا و ده سته ی ســــه رۆکایه تی ره وه نــــدی ھه رمه کــــه

ھه بژردرا .شه شه م:

بــــه ھه ر ســــ ھه رمــــی ( ھامبــــۆرگ و ماکلنبۆرگ و شــــلیزڤیچ ھۆشــــتان ) ده ستنیشــــان کردنی برواری ١٥,٠٥,٢٠٠٨

کرا بۆ کۆنفراسی ھه ر س ھه رم.شایانی باســــه ده سته ی ســــه رۆکایه تی

ئه م شــــه ش به شــــه که بریتیــــه لــــه ١٦ ھه رمی ئه مانیای فیدراڵ به شــــدار ده بن له کۆنگره ی گشــــتی ره وه ندی عراقی له ئه مانیا که لــــه ٠٧,٠٦,٢٠٠٨ له به رلین بۆ ھه بژاردنی سه رۆکایه تی گشتی ده سته ی بــــا وه ئه ندامانی تــــری دیکه ده بنــــه ئه ندامانی ده سته بای ره وه ندی عراقی

له ئه مانیادا.ده بـــت ئاماژه بـــه وه بکه یین که ئـــه و که سانه ی له لیژنه ی بای ئاماده سازی بۆ کۆنفراســـه کان و کۆنگره ی گشتی و نونه رانی ھه موو ئه و رکخراو و کۆمه ه و ناوه ند و که سایه تیانه به شـــدارده بن له دروســـت کردنی ره وه ندی عراقی له ھه رمه کان و ئه مانیادا به خۆبه خشی و دســـۆزییان بۆ کۆمه نـــی ره وه ندی عاقی له ئه مانیا، له ســـه ر بودجه و کات و ئه رک وماندووبوونی ته نھا خۆیان

بووه . به و ھیوا و ئومد و روانگه یه وه داواکارین له به رزان ســــه رۆک و جگری سه رۆکی ھه رمی کوردســــتان و له ســــه رۆکایه تی ئه نجومه نی وه زیران و حکومه تی ھه رمی کوردستان و حزب و الیه نه کان ئه وه نده ی تر ره وه ندی کوردی فه رامــــۆش نه کرت و خوندوه یــــه کان ھه بــــ بۆمــــان وه ک رۆه کانیان له ھه نده ران،به ئمه و ئوه ش خه ونی ره وه ندکی کوردی به ھز دروست بکه ییــــن له ھه نده ران دوور لــــه ملمالنحیزبایه تی ته سک، به به رژه وه نی ته نھا و ته نھا که له خزمه تــــی کۆمه نی کورد لــــه ده ره وه و ھه رمی کوردســــتان بت، کــــه ونه یه ک و ره نگدانه وه یه کی جــــوان و شارســــتانی و رۆشنبیریی و زانستی و مرۆڤایه تی بت له به رده م دام و ده زگاکان

و کۆمه نی خه کی ھه نده ران.

رەوەنـدژمارە ٦ - ٩٥، پنج شمم ٢٠٠٨/٥/٨ی زایینی

بوكراوەیكی رووناكبیریی گشتیی، ناوەندی مانھایم ب مانی لرۆشنبیری كوردی- ئ

ھاوكاری دەزگای بدرخان دەریدەكاتdasteinusin@gmail.com

دیمانه : عه بدولغه نی کاکۆ - برلینســـانکی زۆره گوبیســـتی پـــۆژه ی دامه زراندنی ئارشیفی ڕۆژنامه گه ری کوردی ده بین.به م تا ئيستا خونه رانی کورد نازانن ئه م پۆژه یه چیه ؟ ســـوود وگرنگیه کانـــی چین؟ بایه خی ئـــه م پۆژه یه چی یه له نووسینه وه ی مژووی که لتووری نه ته وایه تیمان؟ ئه رک و کاری نووســـه رو ڕۆژنامه نووسانی کورد چیه لـــه به ئه نجام گه یاندنی ئه م پۆژه یه ؟ حکومه تی ھه رمی کوردستان ده ب چیبکات بۆ ھنانه دی ئه م پۆژه یه ؟ ته گه ره کانی به رده م جبه ج بوونی چین؟ ۆژه یه به ککردنی ئـــه م پبه جه کانی جدواھه وگه یشتوون؟ بۆ زانیین و زانیاری زیاتر له م باره یه وه ئه م پرسیارانه و کۆمه ک پرسیاری ترمان خسته به رده م مامۆســـتا جه مال خه زنه دار به ڕیوه بـــه ری ( ســـه نته ری ئارشـــیف و لکۆینه وه ی ڕۆژنامه گه ری کوردســـتان) له وتی ئه مانیا تا لـــه م ڕگایه وه

بتوانین ڕۆشناییه ک بخه ینه سه ر ئه و پۆژه یه .* ئه و سه نته ره چۆن دامه زراوه ؟

- بیرۆکه ی دامه زراندنی ئـــه م پۆژه یه ده گه ڕته وه بۆ ٢٢ی نیســـانی ســـای ١٩٦٨، له و ســـاه دا بۆ یه که میـــن جار ژمـــاره ی یه که می نوســـخه ئۆرگینای یه که مین ڕۆژنامه ی کوردی (کوردستان) له الیه ن دکتۆر مارف خه زنه دار به چاپ پداویستی له و ساه وه گه یاندرا،ئیتر دامه زراندنی ئه رشـــیفک بۆ ڕۆژنامه ی کوردی، له الی من بۆته پداویستیه کی

گرنگ.* بۆچی له دوای بو بوونه وه ی کوردستان؟

- ڕاستیه که ی بو بوونه وه ی نوسخه ی ئه ســـی ئـــه م ڕۆژنامه یه کارکـــی زۆر ســـه رنج ڕاکش بوو، چونکه ھه تا ئه و کاته ئمه نـــاوی ئه م ڕۆژنامه یه مـــان ته نھا له ھه ندێ ســـه رچاوه ی مژووی کـــوردی که وتبووه به رچاو ب ئـــه وه ی چاومان پکه وتب، له مه وه بۆم ده رکه وت ھه بوونی ئه ر شـــیفک بـــۆ ڕۆژنامـــه

کۆنه کانمان کارکی زۆر پویسته. * ئه ی چۆن ئه و پۆژه یه ھاته ئه مانیا؟

- ئه و کاته ی بیرۆکه ی ئه و ئه رشـــیفه م بۆھات بۆم نه بوو به شوه یه کی ئاشکرا ده زگایه کی ڕه ســـمی بۆ ئه و مه به ســـته بکه مـــه وه . ناچار وه ک کارکـــی تاکه که ســـی که وتمه کۆکردنه وه ی رۆژنامه و گۆڤاره کوردییه کانی بـــه ر له م به رواره .به م کات ھاتمه ئه مانیـــا، ده رفه تی ئه وه م بۆ ھاته پشه وه که به شوه یه کی ڕه سمی داواکاری پشکه ش به حکومه تی ئه مانیا بکه م تا سه نته رکی ئاوا لره بکه مه وه،ئه وه بووڕه زامه ندیم وه رگرت و

سه نته ره که م دامه زراند. * ھه رخـــۆت به ته نیا داتمه زراند یـــان خه کانی

تریش یارمه تی ده رن بوون له م کاره دا؟- خه کانی تریش یارمه تیان دام له وانه ( ئه دیب چه لکی، دکتۆر سه روه ر عه بدوال، د.ئه کره م خامۆش، ته نگه زار مارینی) له خولـــی دووه مدا چه ند که ســـکی تریش ھاتنه ناو ســـه نته ره که وه ک ئه نـــدام و وه ک ده سته ی به ڕوه به ر له وانه ( که ریم گه رمیانـــی و خالید شـــه یدا).له خولی سیه مدا دکتۆر ئه سعه د شه ریفیش ھاته

ناو ده سته ی به ڕوه به ردن.* گرنگـــی دامه زراندنی ســـه نته رکی وا لـــه چیدا

ده بینیته وه ؟- ھه بوونـــی ئارشـــیفی ڕۆژنامه گه ری کوردی زۆر گرنگه له به ر ئه و مه به ستانه ی خواره وه :یه که م ئه گه ر بمانه وێ مژووی سیاسی ئه و ســـه د ســـاه ی ڕابردووی خۆمان بنووســـینه وه ده ب بگه ڕینه وه سه ر ئه وبه گه نامانه ی له م سه د ساه ی دواییدا له م ڕۆژنامانه بوکراونه ته وه ..دووه م بۆ نووسینه وه ی مژووی ئه ده ب و که لتووری خۆمان له و ســـه د ساه ی ڕابردوودا ناکرێ نه گه ڕینه وه سه ر ئه و ھه موو به رھه مه ئه ده بیانه ی له الپه ڕه کانی ئه و ڕۆژنامانه دا بوکراونه ته وه . سیه م بۆ ئمه زۆر گرنگه نه وه ی ئستامان له و سه دان قه ه م و ناوانه ئاگادار بکه ینه وه

که ھاوبه شـــیان کردووه له نووسین و داھنـــان و ده وه مه ند کردنی که لتووری ھه بوونـــی به بـــ نه ته وایه تیمـــان. ئارشیفکی له م جۆره ناتوانین یارمه تی نه وه ی ئســـتامان بده ین له ناساندنی قۆناغکی گرنگ له قۆناغه کانی مژووی

نه ته وایه تیمان.* چاالکیه کانی ئه و سه نته ره ی ئوه چی بووه له م

پناوه دا؟- تا ئســـتا بـــه پی توانـــای خۆمان توانیومانه ئه و ڕۆژنامـــه و گۆڤارانه ی لـــه ده ره وه ی وت(ئه وڕوپا،که نـــه دا، ئه مه ریکا،ئوستالیا،پاکســـتان و زۆر شـــونی تری دنیا) ده ســـت بخه ین،جا چی ئۆرگیناه کان چی کۆپیه کانیان (بۆ نموونه له سی ســـای ڕابردوودا ته نھا له سود ١٣٣ ڕۆژنامه و گۆڤاری کوردی بو بوونه تـــه وه) . ھه روه ھا توانیومانه به ده یه ھـــا لکۆینه وه و ســـاغکرنه وه له ســـه ر ده یه ھا گۆڤـــارو ڕۆژنامـــه ی ده گمه نی کوردی بو بکه ینه وه . له الیه کی تره وه به ده یه ھا کۆڕ و ســـیمینارمان بۆ ڕۆژنامه نووسه به ناوبانگه کانی مژووی ڕۆژنامه گه ری کـــوردی ســـازکردووه و چه ندیـــن پيشـــانگامان کردۆتـــه وه بۆ ڕۆژنامه کـــۆن و ده گمه نه کان کـــه له و سه د ســـاه ی ڕابردوو بوکراونه ته وه . ھه روه ھا بۆماوه ی ده ساه یادی جه ژنی ڕۆژنامـــه گه ری کـــوردی لـــه ئه مانیا ده که ینـــه وه به به شـــداری کۆمه یـــک پســـپۆڕی مژووی بواری ڕۆژنامه گه ری کوردی.له م یاده وه ریانـــه دا توانیومانه مژووی ڕۆژنامه گه ری به زمانی ئه مانی

بۆ خه کانی ئه مان ڕوون بکه ینه وه .* ئه و ته گه رانه چین که دنه ڕیگاتان بۆ فراوانتر

کردنی چاالکیه کانتان؟- نه بوونـــی دارایـــی و که مته رخه مـــی ده زگاکانـــی چاپه مه نـــی و ڕاگه یانـــدن لـــه ھاریـــکاری کردنمـــان گه وره ترین

دوو ته گـــه ره ن له بـــه رده م فراوانکـــردن چاالکیـــه کردنـــی ده وه مه نـــد و

جۆربه جۆره کانی سه نته ره که مان.* مه به ســـتت چیه لـــه که مته رخه می ده زگاکانـــی

چاپه مه نی و ڕاگه یاندن؟- ئســـتاکه ده یه ھا ده زگای چاپه مه نی و بوکردنه وه ھه یه له کوردســـتان، که ھه ریه که یان مانگانه چه ندیـــن ڕۆژنامه و گۆڤار و بوکـــراوه ده رده که ن، که چی ھیـــچ یه کک له وانه ڕۆژک لـــه ڕۆژان سه نته ره که ی ئمه یان به بیر نه ھاتۆته وه چاپه مه نیه کانی خۆیانمـــان بۆ بنرن، تا بوکراوه کانیان له ئه رشـــیفه که مان بپارزین و لیکۆینه ویان له سه ر بکه ین.

* ئایا ئوه ئه و ده زگایانه تان ئاگادار کردۆته وه که یارمه تیتان بده ن؟

- به ـــ چه ندین جار بانگه وازمان بو کردۆته وه که پشـــتگیری سه نته ره که مان بکـــه ن بـــه م به داخـــه وه ، وه میـــان

نه داینه ته وه.* به ڕای تۆ سستی و نه بوونی پۆست له نوان ئره و کوردســـتان ھۆیه ک نیه بۆ ئه وه ی ئه وان نه توانن

چاپکراوه کانی خۆیانتان بۆ بنرن؟- ئـــه وه تا ڕادده یه ک ڕاســـته . بـــه م

ئـــه دی بۆچی کاتـــک به رپرســـه کانی حکوومه تی ھه رم له به کوردســـتانه وه دنـــه ئه ورووپا کۆمه ک چاپه مه نی بۆ باره گای حیزبه کانی خۆیان ده ھنن، ئه و بوکراوانه ش ده گه نه ده ستی که سانک که به ڕاســـتی وه ک ســـه نته ره که ی ئمه بایه خ به که لتووری نه ته وه که ی خۆیان ناده ن، ئایا ناکرێ ئه وان کار ئاســـانی لـــه و بواره دا بکـــه ن بۆ یارمه تـــی دانی

سه نته ره که مان؟* به ڕای تۆ ئه رکی ڕۆژنامه نووسانی کوردستان چیه

له ھاریکاری کردنتان؟- به ر له ھه موو شت زۆر گرنگه ھه موو ڕۆژنامه نووسانی کوردستان ئه م سه نته ره به ھی خۆیان بزانن ، کات چاپکراوکی تازه له وت ده رده چت ئه گه ر نه توانن به رگه ی پۆســـت بۆمان بنرن ده توانن له ڕگه ی ئینته رنته وه ونه که یمان بۆ بنـــرن تاھیچ نه ب ئمـــه بتوانین الی

خۆمان ونه یه کی ل بپارزین.* لـــه ھه وـــی پشخســـتنی ســـه نته ره که تان

گه یشتوونه ته کوێ ؟- نیازوابوو سه نته ره که مان بگوازرته وه کوردســـتان و باره گایه کی شایســـته ی

بۆ ده سنیشـــان بکرێ تـــا چاالکیه کانی خۆی له وێ جـــ به ج بـــکات. ئمه تا ئيســـتا چاوه ڕی ئـــه و به نه ین که پمان درابوو، به م به داخه وه تا ئستا ھیچ تروسکاییه ک له م الیه نه وه به ئمه

نه گه یشتووه .* ئه ی لره ئستا چیتان به ده سته وه یه ؟

- ئستا ته نھا به ته مای ئه وه ین جارکی تـــر بچینـــه وه کوردســـتان و بیرۆکه ی گواســـتنه وه ی پۆژه که مـــان به بیـــر

حکومه تی ھه رمی کوردستان بنینه وه .* بۆچـــی ده تانـــه وێ ســـه نته ره که تان به رنـــه وه

کوردستان؟- ئمه پمان وایه له کوردستان باشتر ده توانین په ره به کاره کانمـــان بده ین، له الیـــه ک چونکـــه زۆربـــه ی ڕۆژنامه ده گمه نه کان سه ره تای بزاڤی ڕۆژنامه وانی کوردی الی ئمه ده ست ده که ون که ئه مه واده کات خه کـــی وت بـــه ئاســـانتر ده ستیان به و ڕۆژنامه ده گمه نانه ڕابگات که الی خۆمان به ھچ جۆرک ده ســـت ناکه ون. له الیه کی تر ئمـــه ده توانین به ئاســـانی ده ســـتمان به ڕۆژنامـــه و گۆڤاره نوکانی الی خۆمـــان ڕابگات و له ئارشیفی سه نته ره که مان بیپارزین ، چونکه پاراستن و ئارشیف کردنی گۆڤار و ڕۆژنامه کوردیه کان له کۆن و ئستادا

ئامانجی سه ره کی سه نته ره که ی ئمه یه .* له کۆتاییدا ده ته وێ چی بی؟

کی پم به چاوبه ھیوام حکومه تی ھه ربایه خه وه بوانته ئه و پۆژه شارستانیه و وه زاره تـــی ڕۆشـــنبیری بـــه ئه رکی سه رشانی خۆی ھه بست له بایه خدانی به پرۆسه ی ئارشیف کردنی ڕۆژنامه گه ری کوردی، ئه و پۆژه یه ی ئمه ســـاله ھای ســـاه ھه وی بۆ ده ده ین به پۆژه یه کی نه ته وایه تی بزان و ده ســـتی یارمه تی و ھاریـــکاری دســـۆزانه درژ بکات بۆ ته واوکـــردن و به ره و پشـــه وه بردنی ، چونکه دامه زراندنی ده زگایه کی ئارشیفی وه ھا پاپشـــتیه کی گه وره ی پاراستنی

سامانی که لتووری نه ته وایه تیمانه .

جه مال خه زنه دارو پۆژه ی ئارشیفی ڕۆژنامه گه ری کوردی

ره وه ندی عراق له سه ره تاکانی کاردا

جمال خزندارو عبدولغنی كاكۆ لكاتی دیداردا ھانۆڤر/ ئمانیا

ئه نفال و ڕخکراوی ژنانی کورد له تاراوگهبه بۆنه ی تپه ڕبوونی بیست ساڵ به سه ر پرۆسه ی به دناوی ئه نفال، ڕکخراوی (ژنانی کورد له تاراوگه ) له به رلین به یاننامه یه کیان بو کرده وه ، که تیایدا ئه و تاوانه مژووییه دژ به خه کی سیڤیلی کورد شه مه زار ده که ن وپ له سه ر ئه وه داده گرن که پویسته ھه وڵ بدرێ بۆ ئه وه ی ئه م تاوانه به شوه یه کی ڕه سمی به تاوانی جینۆساید بناسنرێ، ھه وه ھا له شونکی به یاننامه که دا ھاتووه که پویسته ( حکومه تی ھه رمی کوردستان ئاوڕی جدی تر له قوربانیانی ئه نفال بداته وه ) به تایبه تی ئه و ژنانه ی که تائستاش به ده ست ئازاری دابان له باوک و براو کوڕ و ھاوسه ره کانیان ده نانن و بیست ساه چاوه ڕوانی ھه وای ب سه رو شوون بوونی که س و کاره کانیانن. له کۆتاییدا به یاننامه که جه خت له سه ر ئه وه ده کاته وه که پویسته خه بات بکرێ بۆ ئه وه ی (حکومه تی عراق

قه ره بووی پاشماوه ی قوربانیه کان بکاته وه ).

ڕه وه ند ھیوای چاک بوونه وه بۆ مامۆستا ئه حمه د بایی نووسه ر ده خوازێ

ھۆی به نووسه ر بایی ئه حمه د مامۆستا ماوه یه دا له و به رلین نه خۆشخانه ی گه یه نرایه پ و کت نه خۆشیه کی به م مایه وه ، پزیشکیدا چاودری ژر له ماوه یه ک و

بوونه وه ی چاک ھیوای دگرانی ده ربینی وای ڕه وه ند ستافی بۆنه یه وه باری کات به زووترین وایه ئومدمان ده خوازێ، ئه حمه د مامۆستا بۆ خرا

ته ندروستی چاک ببته وه . ده ژی، به رلین له شاری زۆره ماوه یه کی که بایی مامۆستا گوتنه شایانی ئه و نووسه ره ماندووه یه که به رده وام به ب ده نگی به شی ھه ره زۆری ژیانی ته رخان کردوه بۆ نووسین و خزمه ت کردن به کولتوور و مژووی نه ته وه که ی کورد وڕاپه ڕینه کانی شۆڕش مژووی ده رباره ی کتبی چه ندین ئستا تاکوو به چاپ گه یاندوه ، چه ندین کتبی تری ئاماده یه بۆ چاپ، به ده یان وتاری له ڕاگه یاندنه کوردیه کان بو کردۆته وه ، چه نده ھا سیمیناری ده رباره ی مژووی نه ته وه ی کورد پشکه ش به کورددستانیانی نیشته جی شاری به رلین کردووه،

سه ره ڕای سازدانی ده یان کۆڕی ڕۆشنبیری له سه ر تۆڕی ئینته رنت.

ھه واه کانی ڕه وه ندی کورد له ئمانیا

ڕه وه ند ھیوای چاک بوونه وه بۆ مامۆستا ســـــــكـۆ

ئیسماعیل تنیا- ئمانیارۆژنامیكی ھم بابتی مانگان بوو، ی ئارامی للفوبزمانی كوردی و ئ ببرلین دەردەچوو. ل ژمارە"١-٣"، ناوی بسرەوە سرپرشتكاری ئامادەكارو ژمارە الپڕەی دوا لژرەوەی نبووە. "سرپرشتكارانی نووسرابوو: چواردا سكۆ: پشەوی سید برایمی برزنجی و م ژمارەی لكبدولموئمین دەشتی". یعنۆڤمبری سای ١٩٩٦دا، ب "١٢"الپڕەی ك "٥٠"ی ژمارە دەرچووە. "Aبارە"٣ق "Aبارە"٣ڕەی ق١٢"الپ"دوا ژمارە بوو ب

ل تممووزی "٢٠٠١"دا دەرچووە. "Aبارەی"٤ق ب ژمـــارە"١-٢٨"ی، لدەرچووە، ژمارەكانی "١، ٢، ٣، ٤، ٨، "١٢"ی ژمارە بووە. ــڕە "١٢"الپ یان "٩"٢٠"الپڕە بووە. ھموو ژمارەكانی تری

ب "١٦" الپڕە دەرچووە.

"Aبــارە"٣قــ ب ژمـــــارە"٢٩-٥٠"ی لــووە. ل ژمــارە"١- بــ"١٢"الپــڕە دەرچ٤٣"ی، زۆر ب رك و پكی بب پچان، ھموو مانگك بوبۆتوە. ژمارە"٤٤"ی پاش دوومانگ وەستان، لئابی"٢٠٠٠"دا

بوبۆتوە. ژمارەكانی "٤٥، ٤٦، ٤٧"ی مانگان یك ژمــارە"٤٦"ی .دەرچووین یك لــدوای ــارە"٤٧"ی، ژم ئۆكتۆبری"٢٠٠٠"و، لـــارە"٤٨"ی ل نــۆڤــمــبــری"٢٠٠٠"و، ژمــــارە"٤٩"ی، ژم "٢٠٠١"و، ـــازاری ئ ل ل ژمـــارە"٥٠"ی "٢٠٠١"و، نیسانی ل

تممووزی"٢٠٠١"دا، بو بوونتوە. گۆڕانی، قبارە پاش لژمارە"٢٩"ەوە، "مبندی :بۆت ئیمتیازی خاوەنی ــان"و، ــت ــوردس ئـــاوەدانـــكـــردنـــوەی ك :بۆت نووسینیش سرپرشتكاری ئاڕمی لژر برایم". سید "پشەوی ــی رەش ختكی ــ ب "ســـكـــۆ"شـــدا،

ــۆی ئـــازادی ــك ــراوە:"س ــووس درشـــت ن ."بیروباوەڕتان

"عبدولموئمین دا، ــــارە"٢٨" ژم لــدەشتی" وازی ل سرپرشتكاری سكۆ لــژمــارەكــانــی"٤٠،٤١،٤٢"دا، ھناوە. رخانكرابوو بۆ نووسین بك تڕەیالپ ك ژوروو"، التینی"كرمانجی رنووسی لالین"زاگرۆس" و "زەینل عابدین"ەوە، كۆ"بدەتوانین"س ـــران. دەك ئــامــادە ركوپكترین بوكراوەی مانگان لبارەی و ــژی در تمن و، دەرچـــوون كاتی لشاری ئمانیاو لــ قــبــارەوە،

"برلین" ل قم بدەین. لھموو ،ــ ــراوەی ــوك ب ــم ئ نرخی ژمارەكانیدا، لنوان دوو تا دوو نیو،

ماركی ئمانی بووە. راننووس ئو بــردەوام بشوەیكی ل"سكۆ"دا، دەیاننوسی:" شرزاد ھینی، ،بدوع ســالم ئۆسمان، موحسین ئمین محمد جــلــیــزادە، روونـــاك نبز،ئیبراھیم جمال د. پنجونی، جالل، رەھبر سید برایم، قادر ئیبراھیم

بانیخنی، ئیسماعیل یاسین وەرتی، تنیا، سمدی مال ئحمد، حوسن رەسول، كریم سورنی، علی بچكۆڵ، حمی مال، ئازاد وەرتی، ئارام ئمین، ساالر باسیرە، ھادی بھمنی، ئحمد

بایی، شركۆ بكس".

ئرشیفی رۆژنامگریی كوردی ل ئمانیا

ئاماده کردنی: ڕه وه ند* نوســـه رو ڕۆژنامه وانـــی کـــورد عه بدولموئمیـــن ده شتی یه ککه له و که ســـایه تیه کوردیانه ی وتی ئه مانیا، که به درژایی چاره که سه ده یه ک ڕۆکی با و به رچاوی ھه بووه له بزاڤی سیاسی و ڕۆشنبیری ڕه وه نـــدی کورد لـــه ده ره وه ی وت، له م باره یـــه وه خاوه نی ئارشـــیفکی ده وه مه ند و شـــایه تی گۆڕان و ڕووداوه کانـــی ئه و چاره که ســـه ده یه ی ڕابـــردووه. ئمه به باشـــمان زانی له یادی ڕۆژی ڕۆژنامه وانی کوردیدا چاوپکه وتنکی له گه دا ســـاز بکه ین تا له میانه ی بیره وه ریه کانیدا تیشـــکک بخه ینه سه ر الپه ڕه یه کی فه رامۆشـــکراوی مژووی ڕۆژنامه گه ری کوردی له وتی ئه مانیا . ســـه ره تا لمان پرسی ئوه له ســـه ره تای ھه شتاکانی ســـه ده ی رابردووه وه له ئه لمانییادا ده ژین، ئایا ئه وسا بارودۆخی کورد

له ئه لمانیادا چۆن بوو؟- من که ھاتمه ھاتم بۆ ئه لمانیا، راستتر که ھاتم بۆ به رلینی رۆژئاوا، ئه وســـا نزیکه ی په نجا شه ست کوردکی باشوور و ھه ر ئه وه نـــده ش و که متریش کوردی رۆژئاوا و رۆژھه ت له به رلین ھه بوون، به م بـــ ژمار کوردی باکوور ھه بوون، که به ھۆی قسه کردنیان به تورکی بۆمان

جیا نه ده کرانه وه له تورکه کان.کوردی باکوور زۆربه ی ھه ره زۆری کرکار و کاســـب بوون و له تورکیاوه کۆچیان کردبوو بۆ ئه لمانیا، که مکیشیان داوای په نابه ری سییاسییان کردبوو، ھه رچی کوردی پارچه کانی تره که به ژماره که م بوون، نزیکه ھه موو په نابـــه ر بوون و خه ریکی کاری سیاسی بوون. کورده کانی باشـــوور، ھه ندکیان له ســـاه کانی په نجاوه لره ژیابوون ، ئه گـــه ر ھه له نه بم وه ک مامۆستا د. جه مال نه به ز و د. که مال فوئاد بوون، پرفیسۆر د. حه سه ن موحه ممه د عه لی و ھی تر. ھه ندکییان له حه فتاکانه وه ، ھه نکیشیان وه ک خۆم له ھه شتاکانه وه ھاتبوون بۆ ئه لمانیا. له رووی ته مه نیـــش الو و پیریان تدا بـــوو، که مکییـــان خزاندار بـــوون، زۆربه ی ته نھا بوون، یان له گه ڵ دۆستی ئه لماندا ده ژیان. وه ک پیشـــه و پایه ش خوندکار و پزیشک و مامۆستای زانکۆو پرۆفیسۆریان تدا بوو، ھی ب کاریشیان تدا ھه بوو. ده گوترا ھه ندکیش ھه بوون سه ر به سه فاره ت و رژمی عراق بوون، ئه مانه به په نجه ی ده ســـت ده ژمردران، ئه وساو ئســـتاش روویان نه بوو بنه ناومان، ته نھا ناومان ده بیستن. ده بئه وه ش بم، ئه وسا به رلینی رۆژئاوا به به رلینی ئازاد ده ناسرا، کوردی ئاواره و خوندکاری وته کانی تریش، سه رانی بزووتنه وه ی رزگاریخـــوازی کورد، ھی باشـــوور و پارچه کانی تر، به سه ردان به ئاســـانی ده ھاتن بۆ به رلیـــن و له کۆنفرانسه کوردییه کان، به تایبه ت ھی حیزبه کانی خۆیان، به شدار ده بوون. بۆ نموونه چه ند جارک به ڕز جه نابی مام جه الل، ھاتۆته به رلین و لـــه نزیکه وه له گه ماندا دانیشـــتووه و بیروباوه ڕی خۆمانمان باســـکردووه و ئامۆژگاری و

رنمایی پشکه ش کردووین. * ئایا له م سه رده مه دا کۆمه ه و رکخراوی کوردی

ھه بوو له ئه لمانیا؟- ســـه باره ت به وه ی کورده کانی باکوور زۆربـــوون، پتـــر به رچاوبـــوون، تازه پ.ک.ک پـــه ره ی به چاالکی سیاســـی و شۆرشی چه کدار دابوو، ھه رچه نده ھه رای ئه وه یان له سه ر بوو، که کاری توندوتیژی دژی دژه کانیان ده که ن، به م دیاربوون و چاالکییان ھه بـــوو، ھه روه ھا پارتی سۆسیالیستی کوردستانی باکووریش که سه رۆکه که یان به رز که مال بورقای بوو، ئه وانیش لره به ژماره زۆربوون و له ژر ناوی کۆمکار ده سبه کار بوون، ھی تریش الیه نگریان ھه بوو، رزگاری، پ.د.ک.ی باکوور... چاالکی که لتووریان زۆر بوو، ئاھه نگ و شـــه وی کوردییان ساز ده کرد و کۆرســـی زمانی ئه لمانییان بۆ کورده په نابه ره کان ده کرده وه ، من به رگای ئه و

ده ورانه وه ئه وانم ورده ورده ده ناســـی. پارتی دمۆکراتی کوردســـتانی ئان و کۆمه ه ی ئرانیش الیه نگر و ئه ندامییان ھه بوو. دوو ئه ندامی کۆمه ه ی ئران، که ژن و مرد بـــوون، له کۆمه ه ی ئراندا

زۆر چاالک بوون. له پاڵ ئه مانه کوردی عراقیش رکخراوی حیزبـــی خۆیـــان ھه بـــوو، باه کانی یه کتیـــی، پارتی، پاســـۆک. حیزبی گه ل، به م وه ک گوتم ژماره ی ھه مووان پکه وه ده گه یشـــته په نجا شه ستک له به رلین. به م زۆر چاالک بوون. پکه وه پنج کۆمه ه ی خویندکاریـــان ھه بوو. کۆمه ه ی خوندکارانی کوردســـتان له AKSA)Assocation) وت ده ره وه ی of Kurdistan Students Abroadکوردی پارچه کانی تریشـــی تدا بوو، رۆلی سه ره کی ھه بوو، له ژر کاریگه ری ی.ن.ک. بوو. کۆمه ـــه ی خوندکارانی کورد لـــه ئه وروپـــا (KSSE) ناوه ندی به رلین، ســـه ر به پارتـــی دمۆکراتی کوردستان بوو، کۆمه ه ی خوندکارانی کورد لـــه ئه وروپـــا (KSSE) ناوه ندی پراگ سه ر به حیزبی شیوعی عراق بوو، کۆمه ه ی خوندکارانی سۆسیالیســـتی کورد (SOKSE) سه ر به پاسۆک بوو، ھه روه ھا یه کتـــی الوان و خوندکارانی کوردســـتان (یوکس) ئه وه ش ســـه ر به

پارتی گه ل بوو. ئه و رکخراوانه ڕووی پشه وه و ده ره کی حیزبه سیاسییه کانی کوردستان بوون، له نـــاو ھه موو ئـــه و رکخراوانـــه له به رلیـــن ژمـــاره ی خونـــدکاران کـــه م بوون، ھه رچه نده خۆیـــان به کۆمه ه ی

خوندکاران ده دایه قه له م. به م ھه ر ھه موو چاالکی زۆر به رچاو و بایه خدارییان ھه بوو، دۆست و دوژمن و

وتی خانه خوێ حسبی بۆ ده کردن. * چاالکی وه کو چی؟

- ئه و رکخراوانه چاالکییان گه لک زۆر بوو، که من ئســـتا بیر له و سه رده مان ده که مه وه ، سه رم سووڕ ده منت که ئه و

باوه ڕه پیرۆزه بۆ به ره و نه مان چوو.ئمه له به رلین ژماره ی ئه ندامانمان له ناو کۆمه له ی خوندکارانی کوردســـتان لـــه ده ره وه ی وت ھـــه ر ســـی چـــل که سک ده بوو، تیپی شانۆ، مۆسیقا، ھه په ڕکی... ھه مـــوو ئه وانه مان ھه بوو بـــه به رھه مـــه وه . کۆرســـی زمانمـــان پشکه ش ده کرد، ســـمیناری سیاسی و رۆشنبیریمان ساز ده کرد، خۆپشاندان دوای خۆپشاندان و مانگرتن، سه ردانی حیزبه سیاسییه کان و دیده نی، پشوازی پشمه رگه ی زامار و خزمه تکردنیان، له ھه مووی گرنگتر چاالکـــی چاپه مه نی و رۆژنامه گه ری، ئه مانه به ھه موو زمانه گرنگه کانی جیھان. به راســـتی له خۆڕا نه بوو ئه و حسبه گه وره بۆ ئه و کۆمه ه بچووکه ، به تایبه ت بۆ ئه کســـا ده کرا، ته نانـــه ت به ر لـــه ھاتنی مـــن رژمی ته قاندنه وه ی کۆنفراسی به عس ھه ولی ئه کســـای دابوو، دوو دبلۆماسی عراقی به خۆو به جانتایه ک مادده ی ته قاندنه وه گیرابوون، ئه وســـا دنیای کورد وا بوو، چاوپۆشرابوو له ترۆری به عس به رامبه ر

کورد له به رلین. به شداری له حه ز ده که م بۆ نموونه ته نھا چاالکی یه ک رۆژی خۆمانت بۆ باس بکه م له به رلین ، که کۆڕه وه که روویدا، ئمـــه ش ھه موو کۆبووینه وه به شوه ھرشک روومان له داموده زگاییکی ســـه ربازی ئه مریکی کرد، که له به رلین بنکه یان ھه بوو، دوای ئه وه ھرشـــمان برد بۆ بنکه ی سه ره کی خاچی سووری ئه لمانی، پاشان بیۆی سه ره کی ھلی ئاسمانی ســـۆڤییه تمان گرت، ئه وسا ھرشمان برد بۆ بنکه یه کی تری ئه مه ریکی که به (خانووی ئه مریکی) ده ناســـرت، له ھه موو ئه مانه ھرشی پۆلیس و چاپه مه نی ده ھاتن، پۆلیس بۆ پاراستنی شـــونه کان و چاپه مه نیش بۆ ھه واگری، دوای ھه مووان چووینه ناو باره گای پارتی ســـه وزه کانی ئه لمانیا، ئه وانیش پشوازیان ل کردین و ئه ومان کرده بنکه ی کۆنفرانسکی رۆژنامه وانی، ھه ر ئه و رۆژه به جاده گرنگه که ی ئه ســـا که به کودام به ناوبانگه ده ســـتمان کرد به خۆپشاندان. ئه وه ھه مووی له یه ک رۆژدا بوو، جا ئواره که ی و رۆژی دواتر، ته واوی مدیای به رلین و ئه لمانیا به و ھه رایه ی ئمـــه خه ریک بـــوون. دواتر

کۆبووینـــه وه و بۆ ماوه ی یـــه ک مانگی ته واو له گه ڵ ھه مـــوو رکخراوه کانی تر بیاری جۆرک لـــه مانگرتنمان دا، که ی پ(Mahnwache) ،بـــه ئه لمانـــیده ن، واتـــه یه ک مانگی تـــه واو، ٢٤ سه عات به شـــه ونخوونی له سه نته ری به رلین له ته نیشـــت کلسای بیره وه ری وه ک ئاگادارکردنه وه یـــه ک بۆ جیھان، وه ســـتاین، دنیا به ھار بـــوو، زۆریش ســـارد بوو، به فریش ده بـــاری، به م له م مانڤاخه یه ته وای کـــوردی به رلین به شداری کرد و ھاوبه شییان کرد. نزیکه دوو لۆری جلوبه رگ کۆکرایه وه ، پتر له ٦٠ھه زار مارک، وه ک کۆمه ک کۆکرایه وه بۆ کۆڕه و، خه ککی ئه لمـــان و بیانی زۆر ده ھاتنه ســـه ردانمان. بـــه داخه وه جلوبه رگه کان بوون به به و نه مان توانی بیاننرینه وه و ھه موومان فدا، به م پاره که مان به ده ستکی ئه مین گه یانده وه کوردســـتان بۆ به ره ی کوردســـتانی که ئه وســـا ده ســـبه کار بوو. به م له مانه ئه لمانییه کان رۆژنامه بایه خی گرنگتر

بوو. پـم خۆشه له و ھه له باسی چاکییه کی تـــری مژووییـــش بکـــه م، ئه ویـــش ئاماده کردنـــی کۆنگـــره ی یه کگرتنه وی کۆمه ـــه خوندکارییـــه کان بـــوو، له کۆنفرانسی ســـ رۆژه ی یه کگرتنه وه ی کۆمه ه خوندکارییه کان لـــه به رلینی رۆژئـــاوا که له ١٩,٠٨,١٩٨٨ ده ســـتی پکـــرد، به شـــانازییه وه ده م به نـــده رۆلی ســـه ره کی له ئاماده کردنی ھه موو پویستییه کانی ئه و کۆنگره یه ھه بوو، ته نانه ت گربه ستی شونی کۆنگره که ش ھـــه ر به ناوی من بوو، نزیکـــه ته واوی ســـه رانی نونه رانـــی و به رپرســـان کوردســـتانی عراق، لـــه و کۆنگره یه دا به شدار بوون، له ســـ ده یه ی سه ده ی بیسته م ئه و کۆنگره گه وره ترین بۆنه ی سیاسی کوردی باشوور بووه له ده ره وه . بۆیه شه ، ناڕه وایی ده بینم له راگه یاندنی کوردی، که ھه ندێ جار له ته له فزیۆنه کان یادی سمینارک ده کرته وه ، که له وانه یه سه نگی یادکردنه وه ی نه بت، به م ئه و کۆنگره یه ، که ٨٥٠ کوردی ئاواره ی تدا به شداربوو، به ئاماده بوونی ئه و ھه موو سیاســـه تمه دارانه ی کورد، که س یادی ناکاتـــه وه . ئه و کۆنگره کـــه رووداوکی

سیاســـی پ جۆش و خرۆشـــی سیاسی بوو، له ئان و ساتی وه ستاندنی شه ڕێ عـــراق و ئاندا به ســـترا ، دوا رۆژی کۆنگره گه وره ترین خۆپشاندانی کوردی له به رلین ئاماده کرا، به م بۆ مژوو، ته نھا یه کتیی نیشـــتمانیی کوردستان و پاســـۆک و کۆمه ـــه الیه نگره کانیان ئاماده بوون که به رپرسیاریه تی یاسایی ئه و چاالکییه بگرنه ئه ستوی خۆیان و به ناوی خۆیان با نگه وازی بۆ بوبکه نه وه ، چونکه دروشمی خۆپشاندانه که بریتی بوو له وه ی که ته نھا وه ستاندنی شه ڕی عراق/ئران ئاشـــتی به رقه رار ناکات، عراق شـــه ڕکی تریشـــی ھه یـــه دژی کوردستان، داوا ده که ین که شه ڕ له دژی گه لی کوردستانیش بوســـتنن! ئه وسا

ئاشتی له ناوچه که به رقه رار ده بت.ھه ندک الیان وابوو ئـــه و چاالکییه به دژایه تی ئاشـــتی ده شـــکته وه . له و خۆ پشـــاندانه دا ، که مۆله ته که ی به ناوی به نده بوو، بـــه زۆر زمان، به ئه لمانی به کوردی، به ئینگلیزی، به روسی، به فه ره نسی، ھۆله ندی،... ھوتاف و وتار ده نگی ده دایه وه ، چونکه کورد له ھه موو الیکی جیھانه وه ھاتبوون بۆ ئه و کۆنگره

مه زنه . * باسی ئه وه تان کرد، که ئه و رکخراوانه چاالکی رۆژنامه گه ری و چاپه مه نیشیان ھه بوو، وه ک چی؟

- ھه ر ھه موو رکخراوه خوندکارییه کان ئـــۆرگان و بوکراوه ی خۆیـــان، یان چاالکی راگه یاندنییان ھه بوو، بگومان دووباره ی ده که مـــه وه به چه ندین زمانی جیھان: به یاننامه ، پۆســـته ر، گۆڤار،

کتب، دیده نی رۆژنامه گه ری...ئمـــه لـــه کۆمه ـــه ی خوندکارانـــی کوردســـتان له ده ره وه ی وت (ئه کسا) جگه لـــه به یاننامه کان که به بۆنـــه ی جـــۆراو جۆر و بـــه رده وام ده رده چوون،

چه ندین بوکـــراوه و گۆڤارمان ھه بوو، ئه وه ی که له الیه ن کۆمیته ی به روه به ری گشتی ده رده چوون، دوو ئۆرگان بوون، ده نگی خوندکارانی کوردستان و گۆڤاری

پرشنگ بوو. * رۆل ئوه چی بوو له و بواره دا؟

- له و کاتـــه ی که بووم به به رپرســـی کۆمیتـــه ی سه رپه رشـــتی کومه ـــه ی خوندکارانی کوردســـتان لـــه ده ره وی وت(ئه کســـا) (له کۆنگره ی ٢٦ی ئه کسا له شاری ماربورگ له ١١-١٩٨٦/٠٨/١٣)، وه ئه و کاتـــه ی دوای یه کگرتنـــه وه بۆ ماوه یه ک له ســـکرتاریه ت بووم چ وه ک جگر، یان وه ک ســـکرتر، به رپرسی ناواخنی به یاننامه کانی کۆمه ه ش بوو م، ھه روه ھا پش یه کگرتنه وه سه رپه رشتی دوا ژماره کانـــی ده نگـــی خوندکارانی کوردســـتان و گۆڤاری پرشـــنگم ده کرد. ئه مانه مان ھه موو به تایپکی ده ســـتی دواکه وتوو، که ھی کۆمه ه ی ره نجده ران بوو، چاپ ده کرد، به ھه شتی کاک فریاد موحددین له و قۆناغه ی که من باســـی ده که م، ھه موو بابه ت و نووسراوه کانی تایپ ده کرد، پاشـــان له چاپخانه یه کی کۆنی ھه رزانـــی به رلین چاپمان ده کرد، ئه و وه ختـــه کۆمپوته ر نه بـــوو، چه ند دانه یه کیش له وتانی تر چاپ کرا. من گۆڤاری پرشـــنگم به چاپکراوی ده ھنا ماـــه وه ، ھشـــتان په ڕه کانـــی پۆلین نه کرابوون، ھه موو په ڕه کانم له ماه وه له ته نیشـــت یه ک رز ده کـــرد، خۆم و منداه کانم بـــه دوای یه ک رزده بووین، پم ده گوتن له ھه ر کۆمه ه یه ک دانه یه ک ھه گرن و بیخه نه سه ر یه ک، دوای ئه مه ده مبردنـــه وه چاپخانه ، قـــوالب ده کراو ده بدران، ئه وسا ده بووایه بۆ ھه موو ئه و ناونیشانانه ی که الم بوون بمخستبایه زه رف و بمبردبـــان بۆ پۆســـت. نابت ئـــه وه له بیر بکه م، که شـــه ھید که مال ره شید (برای شه ھید جه مال ره شید)، که نموونه ی مرۆڤی نیشـــتمانپه روه ر بوو، یارمه تی تایبه تی ده دام له کاری ته کنیکی گۆڤاری پرشـــنگ و بوکراوه کانی تردا. ئه م ھه مـــوو ماندووبوونه ش بـــۆ ئه وه نه بوو، ناو ده ربکه ین، چونکه ناویشمان وه ک سه رپه رشتکار و سه رنووسه ر له سه ر گۆڤاره که نه بوو. به م ئاماده بووین شه و و رۆژ دژی رژمی به عس و بۆ گه له که مان

کار بکه ین و ئستاش ھه ر ئاماده ین.ئمـــه وه ک کۆمه ـــه ی خوندکارانـــی کوردســـتان ئه وســـا ١٧ لقمان ھه بوو، واته له ئه لمانیا، به رلینـــی رۆژئاوا، ئیسپانیا، ئیتالیا، ھه نگاریا، سود، ھۆله ندا، رۆمانیا، ئه مه ریکای باکوور، سوسرا، نه مسا، دانیمارک، ئنگلستان، یۆگســـالفیا، ســـۆڤییه ت، فه ره نســـا. یۆنان. جگه له مانـــه لقکانیش گۆڤارو بوکراوه یان ھه بوو. ھه موو نه ورۆزکیش لقی ئیتالیا پۆسته رکی گه وه ری (A١)ی چاپ ده کـــرد، به چۆنایه تییه کـــی زۆر چاک، که ناواخنه که ی بارودۆخی ژیان و که لتووری کوردی پشان ده دا. ئستاش ھه ندک له و پۆسته رانه لره و له وێ له دیواری مانی کورد له ده ره وه ، ده که ونه به رچاو. ئه کسا رکخستکی زۆر پوختی ھه بوو، ئه و خوندکارانه ی که له وته ھه ژاره کانیش ده ژیییان بـــه رکوپکی ئابوونه و پتاکی خۆیان ده نارده ســـه ر

کۆنتۆی کۆمیته ی به روه به ری گشت.* ده کرێ باســـکی ئه و ڕۆژنامانه مان بۆ بکه ی که

له و سه رده مه دا ده رده چوون؟- ناواخنی گۆڤاری پرشنگ پتر ئه ده بی و رۆشنبیری گشـــتیی بوو، قه باره که ی که مک له A٤ بچووکتـــر بوو، ژماره ی الپه ڕه کانـــی ٤٠ بوو، ھه رچـــی گۆڤاری کوردســـتان، خوندکارانـــی ده نگـــی ، Aزۆربه ی ژماره کانی به قه بـــاره ی ٥یـــان گه وره تر ده رده چوو، نووســـراوی سیاســـی و ده نگوباس و چاکییه کانی کۆمه ه ی تدا بوده کرایـــه وه . ھه ردوو پیتی کوردی، واته التینی و ئه وه ی الی

خۆمانمان به کارده ھنا، ھه روه ھا رۆژنامه یه کمان بـــه ئه لمانی HORIZONT ده رده کرد، بـــه نـــاوی(ئاســـۆ)، ئه مه برای خوشه ویستم کاک خۆشه وی له شاری ماربورگ سه رپه رشتی

ده کردو، ناواخنه که ی ھه موو سیاســـی بوو.

ئه وانه ی نـــاوم ھنان له الیه ن خۆمان، واته له الیه ن کۆمیته ی به ڕوه به ری گشتی ئه کسا ده رده چوون. ھه ندک له لقه کانی کۆمه ـــه ش به رھه می تایبه تـــی خۆیان ھه بوو، بۆ نموونه، لقـــی ئه مه ریکای باکوور، گۆڤارکی قه باره A٤ی به زمانی (Kurdistan Star) ئینگلیزی به نـــاوی

بوده کرده وه ،که گۆڤارکی سیاســـی گرنگ بوو، لقی ھه نگاریـــا گۆڤارکی به نـــاوی (وه م) به زمانی کـــوردی و ھه نـــگاری عه ره بی و پاشـــتر دوای یه کگرتنه وه مان له گه ڵ ھه ردوو باه که ی خوندکارانی کورد له ئه وروپـــا (KSSE) به نـــاوی (زمناکۆ) بوده کرده وه ، کـــه ئه ویش قه باره که ی A٥ و A٤ بوو، به ساده یی چاپ ده کرا،

گۆڤارکی سیاسی و رۆشنبیری بوو. ده مه وێ جه خت له ســـه ر ئه وه ش بکه م، کـــه کۆمه له خوندکارییه کانـــی تریش له ده ره وه گۆڤـــار و بوکراوه ی خۆیان ھه بـــوو، (KSSE) ناوه نـــدی پـــراگ، گۆڤارکی ده رده کرد به کوردی و عه ره بی به ناوی (کوردســـتان)، مامۆســـتا قادر دیالنیش به رھه می تدا بوده کرده وه له سه رپه رشتکردنی به شدار بوو. ھه ره وھا کۆمه ه ی خوندکارانی سۆسیالیســـتی کورد /سۆکســـه (سه ر به پاســـۆک) و یه کتی الوان و خوندکارانی کوردستان /یۆکسی (ســـه ر به پارتی گه ل) گۆڤاری خۆیـــان ھه بوو. ھه موو تکـــا رۆلکی کاریگه ریان ھه بوو، له شـــه مه زارکردن ئاشکراکردنی سیاسه تی چه وسنه رانه ی داگیرکه رانی کوردســـتان، بـــه تایبه ت رژمی فاشیســـتی به عس. ده توانم بم ئـــه و کۆمه نه شۆڕشـــکی ته ریـــب و ھاوجووت بوون له گه ڵ شۆڕشی ناوه وه . مه ترسی مه رگیش له ســـه ر کاراکانیان ھه بوو، چونکه ئه وان رۆژان ســـه ددام و رژمه که ی ئه ســـتره یان الی زلھزه کان گه ش بوو، له ترۆر و ده ستوه شـــاندن ده ســـتییان نه ده گایه وه ، له ھه نـــدێ خۆپیشاندان دا، پۆلیس حسبی ئه وه ی ده کرد، که پیاوانی به عس ده ســـتدرژی بکه نه سه ر خۆپیشـــانده ران. به راستی کوردی ئـــه وان رۆژگاران، لـــه ده ره وه ، سه ربازی ب ناونیشان بوون بۆ نه ته وه و

نیشتمانه که یان. به داخه وه من ناتوانم ئســـتا زانیاری ته واو له باره ی ھه موو ئه و بوکراوانه ی که له ده ره وه له ھه شتاکان و نۆھه ته کان ده رده چـــوون، بخه مه به رچـــاو. وه ک ئاگادارم برای به رزم کاک نه وزاد عه لی له ســـود خه ریکه لکۆلینه وه یه کـــی ئاکادیمـــی بیبلۆگرافی ورد لـــه باره ی رۆژنامه گـــه ری خوندکارانی کـــورد له

ده ره وه ئاماده ده کات.دیـــاره جگه له به رھه مه کانی خودی ئه و کۆمه نـــه ، رۆژنامـــه و به رھه مه کانی تریش که له شـــاخ چاپ ده کـــران و به زه حمه ت ده گه یشـــته ده ره وه ، الی ئمه

زۆرده کران و بوده کرانه وه .ئه و بوکراوانه تکا له بۆنه سیاسیه کان و به به رده وامی له زانکـــۆکان ده خرانه ســـه ر مز و پشـــانی خه ک ده دران و ده فرۆشـــران و دابه شده کران. بۆ نموونه له به رلین، ئه ده بیاته کانی ئمه ھه موو رۆژانی س شه ممه ده خرایه سه ر مزک له زانکـــۆی ته کنۆلۆجیـــای به رلین، الفیته ک به مزه که ھه لده واسرا، که به

ئه لمانی نووســـرابوو: "مافی خۆچاره نووسی بۆ کورد!" ئـــه و ئه دبیات و کـــه ل و په النه له ســـندوقکی قوفلـــدراو لـــه زانکۆی ته کنۆلۆجیـــای به رلین ده پارـــزران، پیاوانی رژمه داگیرکـــه ره کان، رۆژک ھه موو شـــکاندبوو، ســـندووقه که یان

به رھه مه کانی ناویان بردبوو. * دوا چاالکی رۆژنامه گه ریی ئوه چیه ؟

- به راستی من وه ک پیشه رۆژنامه گه ر نیم و نه بووم، من ئه ندازیاری میعماری و مه ســـاحم، یان بووم، به م سیاسه ت بووه ھـــۆی ئه وه ی له پیشـــه که ی خۆم ده سبه کار نه بم وه ک پویســـته ، کاری رۆژنامه گه رییم وه ک ئه رکی سیاســـی و نیشتمانیی کردووه . دوای ھه وه شانه وه ی

رکخراوه خوندکارییه کان، دوا چاالکی به رچاوم له م ماوانه ی دوایـــی رۆژنامه (سه کۆ) بوو، که له گه ل برای به رزم کاک پشره وی سه ید برایمی بریارمان لدا و ده ســـتمان به ده رکردنی کرد، ئامانجی رای کۆکردنـــه وه ی رۆژنامه که مـــان کوردی ده ره وه بـــوو له مه ر رووداوه کان به نووســـراوی، ھه روه ھـــا گه یاندنی ھـــه واڵ و په یامه کانی خۆمان بـــوو به خه لك. رۆژنامه ی ســـه کۆ ھه رچه نـــده به ســـاده یی ده رده چوو، زوو شـــونی خۆی له دی به شکی به رچاوی کوردی ده ره وه کرده وه ، ده نگی گه یشـــته نـــاو کورده کانی ئه مه ریکاو پاکستان وھه موو ئه وروپا. ئه و رۆژنامه ساده ب یارمه تی و کۆمه کی ھیچ الیه ک له ســـه ر حسبی گیرفانی ھه ژارانـــه ی خۆمان ده رده چوو. رۆژنامه ی سه کۆ مانگانه بوو، سه ره تا Aپاشتر به ٣ Aبه قه باره ی بچووک ٤ده رده چوو، به رھه مـــی جۆراوجۆری تیا بوده کرایه وه ، دوای ئه وه کـــه م و زۆر

به شداریم ھه بـــووه و ھه یـــه لـــه ده رچواندنـــی گۆڤاره کانی (پشـــھات) و تگه یشـــتنی راســـتی. دیاره جگـــه ی داخه ، کـــه م رۆژنامه و گۆڤاری کوردی ھه یه ته مه نیان درژ بت، ئه ویـــش په یوه ندی به باری

ژیانی خۆمانه وه ھه یه . * بارودۆخـــی ئســـتای رۆژنامه گـــه ری کـــوردی لـــه ئه لمانیا، چۆن به راورد ده که یت له گه ڵ ئه و سه رده م:

- ئه مـــرۆ رۆژنامه گه ری چاپکـــراو له ناو کورددا به گشـــتی بـــازاڕی کزه ، له ئه لمانیاش ھه ر وه سا. به م رۆژنامه گه ری ئه لکترۆنی ج رۆژنامه گه ری چاپکراوی گرتۆتـــه وه ، رۆژنامه گـــه ری کـــوردی ئه له کترۆنی له ئاســـتکی بـــاش دایه و

ده وله مه ند و چ و پ و خرایه . رۆژانامه گه ری ئه لکترۆنی رووی باش و

خراپی ھه یه . رووی باشی ئه وه یه:، خرایه ، ھه رزانه ، ســـه ربه خۆو ئازاده ...، ده گاته ھه موو ما کـــه ئینته رنتی ل بـــت. به م ئه گه ر ده زگایه کـــی ده وله تی نه بـــت، ئـــه وا زۆر به رھه می چاک له نـــاو ئه و رۆژنامه گه رییه ئه له کترۆنییه گوم ده بن و له ناو ده چن. رووی خراپیشی بۆ کورد ئه وه یه:، له وانه یـــه له گه ڵ نه مانی ھه ر سایتک به رھه مه بوکراوه کانیشی بۆ ھه میشـــه بفه وتن و نه گه نه ئارشیفکی گشـــتی و بپارزرـــن، پابه ندبوونـــی خوندنه وه یـــان بـــه بوونـــی مۆنیتۆر (شاشه )، ھه روه ھا نه بوونی به رپرستیی و کۆنترۆلـــه ی یاســـایی و ئه خالقـــی رۆژنامه گـــه ری و جۆرک له به ره یی و

مافخواردنی تدا دته ئارا. له گه ڵ ئه وه ش ئستاش ناوه ناوه گۆڤار

و کتب له ئه لمانیا ده رده چن.

رەوەندژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨

21بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردیبزاڤی ڕۆژنامه وانی کوردی له ده ره وه ی کوردستان، له بیره وه ریه کانی عه بدولموئمین ده شتیدا

خۆپشاندانکی ئه کسا له ھه شتاکان دژی رژمی به عس له به رلین

شه نگه عه بدولموئمین ده شتی، به رز مام جه الل، عه بدولموئمین ده شتی

ھندك لو بوكراوانی ك ل ئوروپا دەرچوون

كورتیك ل ژیاننامی عبدولموئمین دەشتی

له ١٩٥٦له شاری ھه ولر ھاتۆته دونیاوه ١٩٧٧-١٩٧٩ دبلۆمی ته کنیکی له په یمانگای ته کنۆ لۆژی

به غدا به ده ست ھناوه ١٩٨٢ ھاتۆته ئه مانیا

١٩٨٦_١٩٩٤بوانامه ی ماسته ری له به شی ته الرسازی له زانکۆی به رلین به ده ست ھناوه .

چاکی :١٩٨٥-١٩٨٨ سه نووســـه ری گۆڤاری پشـــنگ بـــووه له

ئه مانیا١٩٨٦ سه رۆکی کۆمه ه ی خوندکارانی کورد ستان بووه

له ئه وڕوپا.١٩٩٤ ئه ندامی ده ســـته ی دامه زرنه ری گماینده ی کوردی

بووه له ئه مانیا.١٩٩٦ ئه ندامـــی ده ســـته ی دامه زراندنـــی مه به نـــدی

ئاوه دانی کوردستان بووه له شاری به رلین.٢٠٠٣ بووه ته سه رۆکی مه به ندی ئاوه دانی کوردستان

٢٠٠٤ بۆمـــاوه ی ســـاک بووه تـــه ســـه رۆکی به شـــی ته الرسازی له زانکۆی کۆیه .

به رھه مه کانی:١٩٩٥ کۆنۆلۆژیای ئه ربال (له ئه مانیه وه ) - به رلین

١٩٩٦ چیلکه سووره - به رلین١٩٩٧ کیکۆر و منداه ڕۆژنامه فرۆشه که( له عه ره بی و

فارسیه وه ) – به رلین٢٠٠١ به خته وه ری ( له ئه مانیه وه ) – سلمانی

٢٠٠٢ دایکـــی ھه ه بجه به ھه ردوو زمانی کـــوردی و ئه مانی – سلمانی – به رلین

٢٠٠٤ دوا ڕۆژی مه حکوومک له ئه مانیه وه - سلمانی

خالید جوتیار

قامووسیفۆلكلۆر

٢٠حیكایتی خورافی

جۆركـــی دیـــارو درەوشـــاوەی عقی برایی، دەستوور و تایبتمندی خۆی ھی، بـــ یكك ل خا گرنگكانی دەناسرێ، مرۆڤ خودی بیركردنوەی بۆیـــ لھنـــدێ جـــاردا "حیكایتی خودی"پدەـــن: دەبوا زانایان ناوی –خورافیات- نخستبا سر بیركردنوەی وای مرۆڤ، چونكرھســـنوورو ب بلڕووی بونیـــادی پكھاتییدا ھموو خت دەكات كت رانگوكۆسپ و تئلڕگی جوانكردنی ژیان دروست دەبن، نـــاوەوەی مرۆڤ وەیو بیركردنئـــلوكاتانـــی بیوـــت كارك ئنجام بدات، ســـربوردەیك ل تكشكاندن و چكردنـــوەی روداو دەگتـــوە، مبست خودی رووداوەك نیی، بگرە ھموو ئو ئاماژەو ھمایان دەگرتوە ك پشتر پیوەندییان ببوونی مرۆڤوە ھبووە، خۆی دەگتوە بۆ سردەم و پیوەندییكانی، بۆی ك لڕووی شوە زەینی بدرتـــ چندخاكی ھاوبش ھی، حكایتـــی زۆربی میللتانی دنیا دەگرتوە، بم لڕووی ناوەرۆك و چارەســـری و ھخســـتنی رووداو بیركردنوەی ئـــوە جـــۆری جودان، تمجۆرە حیكایژیان، ئل كانسكھاوتاكردنی زمان لگڵ مزنی رووداو، ئوكاتـــی رووداو بھـــۆی زەمنوە رووەو كزبوون و ســـاردبوونوەو لیاد چوون دەچ، ئاماژەكان كاكلی برایی ھدەگـــرن بـــۆ ئایینـــدە، واتا چۆن جاركی دیكـــو زەمنكی تر بھاكانی میشوەیدا ھانگل زێ، بۆیبپاررەگكانی دەخاتوە سر ئستا، ئوە ھزی زمان و دەربین، نك پاراستنی خیاڵ و ئندش، حیكایتی خورافی ل گانوەیدا بریتیی لچند خاك، وەك: سرھگرتن و دووبارەبوونوەی كشكان ئاۆزبوونی ســـینو كاری و ســـركوتنی مـــرۆڤ یـــان ھـــزی چاكخواز ك بۆ حپســـاندنی جوانی ڵ لكۆم م ناتوانـــدەدا. بـــوھ یشـــو كوە ئی پـــاك بكاتپچبردەوامـــ ھمـــوو دەم دەقـــی تـــرو گانوەی تر دەخولقن، دەســـتپكی ھموو حیكایتكان ب"ھبوو نبوو" رووداوو كسكان دەخات باری جوو بیركردنوە، ئو دەربین دەبت ھۆی ب نازەمن و ناشون- ئوە تكدانی وەو بوكردنبۆ ب ییواننی پزەمســـنوور كردنی بیركردنوەو گریمانی ھگرتنـــی چمكـــی تـــازە لزەمنی تازەدا، بۆیـــ تایبتمندی حیكایتی خورافی پكچوونی شون لدنیایدا ئو سینوەی سنوورە مودای بیركردنوەی واتـــر كـــردووە، بۆئـــوەی پاوان تو حیكایكان لـــســـو رووداوو كشـــونیان ببتوە، ئوە دروستكردنی فراوان، لفزایكی ترە نیشتیمانكی نیشتیمانی حیكایتان پە لھمای ئو شونوارك مژوو لقویی شتانی وە بنـــك دەگدەگـــرن و شـــتھلكدانوەی ھمووان بچ، مرۆڤی گوگر وەك بوونوەركـــی دڕندە وەرناگرێ، بكو دەبتوە ھما بـــۆ كاركی زۆر قووتر و دوورتـــر، بۆی حیكایتوان بیری كردۆتوە چمكی شتكان لگڵ زمان شـــیرازە بكاتوە، ئـــو بئاگا ھنانوەی دەكرێ رابردووبت و دەشكرێ ءئاییندەب، بۆی زەمنكش بھمان شـــوە دەســـازن، زەمنك ھبووە وابـــووە یان زەمنك ھی ئســـتای ،ردەوامســـتای بو ئئ ردەوامـــبكارە روداوو دەداتـــ ئامادەبـــوون غیبیكان دەكرێ لحاتی ئستادابن وە لـــڵ دواڕۆژ قـــووڵ ببنـــگـــو لحیكایتی خورافیدا چرخ و فلك ھر ئامزی دەرباز بوون و گیشتن مبست نیی، ئوەی ئاكامی بیركردنوەی بۆ برجســـتكردن، لھنـــدێ حاتدا ھـــۆكاری دووركوتنوەی ل چپی و بندبوونـــ بۆ برزایی بـــو بارەی دەستی رەھا لسرەوە فرمانەوایی زەوی دەكات و ژیان لناو حیكایتدا- موجڕەدە- ل سۆزو گرییو الوانوە، چونك حیكایت مبستی نیی لڕگی شرابك كترنجمان بۆ بابسۆزەوە سبكو روداو بۆ ھماكانی زمان دتگۆڕێ ئودەمی زمان ل ئامرازكی پیوەندی كۆمیتی ببت ھگری نھنییكانی واتا ل رووكشی دیتراویاندا بۆی زمان رووت دەبتوە لو ئرك كۆمیتییو مودای فراوانی وشســـازی وەردەگرێ بیركردنوەی لئنجامـــی ركئ ئو ناب رایـــی ھاتووە كی بقوردی عســـۆز زاترب ل رووداو یان لچمكی دەربین كـــ زمان و پویســـتییكان رســـای بۆ دادەنن حیكایتی خورافی كی فراوان لودایوە موانینـــو تلبیركردنوەی خودی مرۆڤ داگیردەكات.

بدوھوشیار عجلوبرگــــی جارانــــی پیاوانــــی ئــــو دەڤــــرە بریتــــی بــــووە ل"كورتك و

شرواڵ"،"رانكو چۆغڵ". كورتك و شرواڵ كۆنترین جلوبرگی پیاوان لدەڤرەكماندا، برگی كوردی پیاوان ل "٢"بشی سرەكی پكھاتووە ك پیدەگوترت"كورتك و شــــرواڵ" یان"شرواڵ و مرادخانی" یان"ستارخانی" ھولرێ لدەشــــتی ."چۆغ یا"رانكو ببشــــی ســــرەوە دەرن: "كورتك"، جــــاران كورتكی دووالی بــــ لۆكیان لبردەكــــرد، قۆپچــــو دوگمی پوە نبوو، بڕكی لبــــری ژوورەوە بوو، ،الی راســــت خســــتیــــان دالی چۆپكورتكك ھندك ئســــتوور و قبو گورە بوو، ناوی ب لۆك بوو، ئمجۆرە كورتكان جودایی لگڵ كورتكی"مراد خانی" و "ســــتار خانی"ھبوو، یقو مقی نبوو، ب پشــــدن توند دەكرا، كورتك"مامش"ییــــان ئوجــــۆرە پدەگــــوت، لوانیــــ كاتــــی خــــۆی كوردەوە مامش"ی لناو"عشــــیرەتی دەشتی الجان"ەوە، ل"ت و لباو بووبئو توتبك كوردستانوە رۆژھتی دەڤرەو بۆی ئو نــــاوەی لندرابت و وەرگرتبت، ئوجۆرە كورتكان لناو لدەڤری بگی یزوف عشــــیرەتی موكریانــــدا لكۆنــــوە ھــــر ھبووە. بگی"شیان ئوجۆرەكورتك"ســــلیم پگوتووە، لپاشان كورتكی ب قۆپچو

دوگم پیدابوو، ئویــــش"٢" دوو جۆر بــــوو "١- مرادخانی. ٢- ســــتار خانی" بوو، وابزانم ســــتارخانی ل رۆژھتی سلمانی شاری وتۆتك كوردستانوە ئینجا لووە ب شــــارو چارۆچككانی دیكی كوردستاندا بوبۆتوە، كورتكی ستار خانی"٢"دوو رز قۆچپی پوەبوو، لوەرزی زستانان قۆچپكان دادەخران، ل ھاوینانیــــش دەیانكردنوە، ھرچی مراد خانی بــــوو یاخــــی دەكرایوە، ل چشــــنی یخــــی چۆغــــی بوو، ســــوخمیان لبن لبر دەكرد، كراسی لگــــڵ ئنگوچك"لوەند"یــــان بــــلبردەكرد، كراسكش ل جانگی سپی و خام و شعادەو قوماشی چاپان، واتا ژاپۆن دروستدەكرا، "٢"دوو كالنگوچكی

درژو پانی پوەبوو. پشدن یان پشتن یا پژدن ئویش بریتی بوو ل پارچ قوماشــــكی ژنانی زۆر جوان، چند گزك"متر"ك درژ بوو، ھندجار وەبوو ل"١٠"دەگز زیاتریان كردۆت پشــــدن، ھمیش پشدنی ئو دەڤرە گورەو پان بووە، پشــــدنی ئو دەشت قف قف نبووە وەكو خكی الی سرێ، ئو پشدنیان لسر كورتك و شــــرواكیان لناوقــــدی خۆیان دەئانــــد و توندیان دەبســــتا، ئوجا خنجركی جۆری"دەبان" یان"ســــاح بگی"یان لبر رادەكرد و تسبیحكی قل گورەشیان لدەسكی خنجرەكی

دەئاند بۆ جوانی.

مشــــكی "شــــدە"و ھــــوری، لپــــش پیدابوونــــی جمدانــــی خكــــی ئو دەشت شــــدەی رەشیان لسری دەنا، بزۆریش گنج تازە پگیشــــتووەكان ھوری مۆریان لســــر دەكردو ئوجا لگڵ ھاتنی ئینگلیزەكان لسای ١٩١٨ز بــــدواوە "جمدانی"پیدابــــوو خك لســــریدەكرد، بســــتنوەی سرپچ و جمدانــــی ھــــر ناوچــــو دەڤرك شــــوەیكی تایبتــــی خــــۆی ھبوو، "٤٠"چل ساك لموبر ئگر پیاوكی دنیا دیت لناو شاری ھولر تماشای تی بدابایو دیقكی بكردابوایكر یھچ ژن چ پیاو یكسر ب جلوبرگكی و سروجمدانی بستنكی دەیزانی ئوا ئوكســــ خكی چ ناوچو دەڤركی كوردســــتان! چونكــــ ھــــر ناوچــــو تایبتمندییكی خۆی ل جل پۆشیندا ھبــــووە، ھرنا ب كوەكی ســــری

یاخود جمدانی بستنكی دیاربوو. كو"كراو"لــــو دەڤــــرەدا كوی لــــو دەڤرەدا كوی خامكی مۆریان لسری

دەكرد و دەنخشنراو خۆ كردبوو. پستك و كڕك ھندك كس پستك و كڕكیان لسر كورتك لبر دەكرد، پســــتك ل لــــوا دروســــتدەكرا بم جلوبرگــــی ئیختیار و ســــرۆك ھۆز و كخواو پیاو ماقون و ریش ســــپی ئو دەڤرە بریتی بوو ل كواو ست"كوێ و بووە"كــــوێ ست"لپاشــــان و ر دەكرد، لبــــباشــــیان لت"عچاك

ئستووریان رەشی زستانان عبایكی ك نخشنرابوو بشانی خۆیان دادە، ل وەرزی ھاوینانیش عبایكی تنك، ھندك ل ئیختیارەكان خۆرە كوكی خورییان لسریدەنا ك ل لواو مرەز دروســــتدەكرا تاك و توك ھتا سانی وانوجۆرە كر مابــــوو، ئكان ھچلھنووكش لناوچی لیج"لج"و"فارقین"لویالیتی دیاربكر ل باكووری كوردســــتاندا پیــــاوە بســــاچووەكان

لسریدەنن. دەڤرە لــــو خۆی"چیت"یش، كاتــــی لسرینراوە وەكو كوردەكانی رۆژھتی كوردستان پاشان نماو خك بكاری

نایینن و لســــری نانن. ھنووكش خك ھیــــ لو دەڤرەدا پســــتك لگــــڵ كورتك و شــــرواڵ یان رانكو چۆغر لبر دەكات، بســــتك جۆرە پۆشــــاككی تایبتیی لناو كۆمگای بشــــكانی لھمــــوو كوردەواریــــدا كوردستانی گورەدا باوەو لبر دەكرت، كارگچییكان"ھالج"لــــ لــــواو مرەز دروستیان دەكرد، وەستای كارامی خۆی ھبوو، بم كڕك بزۆری شوانكان لبریان دەكرد بۆ خۆپاراستن ل بفرو

سرماو سۆلی زستان. رگمجۆرە جلوبئ"ر"چۆغرانك و چۆغزۆر كۆنــــ، بتایبتــــی لناوچــــی وتۆتك ســــریھداوەو ھورامانوە ناوچو دەڤرەكانی دیكی كوردستان، شــــاخاوییكانی ناوچــــ لزۆبــــی مووی بزن كوردستان دروســــتدەكرا لمڕ، وەستای تایبتی و كارامی دەوێ ھموو كســــك نازان دروستی بكات یی دروســــتدەكرا، كوەی جۆلشــــبپیان دەگووت:"كر- بزوو- بووزی" ئم وانبوو لشنی ھش زۆر جۆرو چكران ،تواتوە، زاخۆ، بقیی، شــــگورگمرگ، لباكووری كوردســــتاندا دەكرا ب"شاڵ و شپك" یان "شل و شاپك"واتا رانك و چۆغر، ئم ونیی خوارەوەش ونی پیاوكی دەڤری دزەییاتی دەشتی كنزیز كارەش"وناوی"عب ھولرە ســــانی چلكان، شدەی دەگڕتوە

رەشی ب گورینگی لسریناوە.

جلوبرگی جارانی پیاوانی دەڤری دزەییاتی دەشتی ھولركلپوور22

ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

كازم دەباغ ٢٠٠٨/٢/٨ درخـــان لژمارە ٩١ی ب للالین بڕز مامۆســـتا فایق جمیل ئقیك لسر داب و نریتی شاری باسكردنی لگڵ بوكراوەتوە. كۆی

ھندك شونواری كۆنی ئم شارە.ئـــوەی لـــرەدا پم باش بـــوو دەبوو مامۆستا ب بربوی باسی بابتكی بكردبای بۆ ئوەی بابتكی بپزتر بوایـــ. بۆی لـــرەدا ئـــم الینانی كـــ پیوەندییان بـــ داب و نریتی ژن ك یوە ھخواســـتن و بووك گواستنباســـنكراوە ل بابتك بیخمڕوو، كۆنكی (بگـــۆڕە باســـكردنی لگڵ كۆیـــ) بگومان ژن خواســـتن و بووك گواستنوە بۆنیكی خۆش. بم داب و نریتی بووك گواســـتنوە لكۆتایی ســـانی پنجاكان گۆڕانـــكاری زۆری بســـردا ھاتـــووە. ھندـــك داب و نریت لـــم رۆژگارەدا لبین چووە. ژن ك دەخوازرا لســـرەتا دایكی كوڕە پیوەندی ب دایكی كچوە دەكرد. دایكی كچ ماوەیكی بـــۆ دادەنات بۆ ئمی ئنجامكیان ب بـــوون یا ب نبوون كی دیكجار .م ماوەیوە. پاش ئبدات وە بۆ الی دایكی كچدایكی كوڕە دەھات .كنجامی داخوازییوەی ئبۆ وەرگرتنئگـــر رەزامندییـــان ھبوایـــ ئوە چندپیاو ماقوـــك و مالی گڕەك و باوك و براو خزمی كوڕە ئوارە دەھاتن بۆ مای كچ ب ئامانجی داخوازی. مال پاش باســـكردنی ھندـــك ئامۆژگاری ئایینی ب باوكی كچی دەگوت كاك فالن ئمـــ ھاتووین بۆ مای جنابت دەبت زەیڕم پیاوە بكوڕی ئ م كوڕە كئ یكتان ھكوڕی خۆتان و گو ن ببیكبناوی ئم دەبت پشكشـــی بكن.

ئوە پشكشم كرد.جاری واھبوو ھر ھمان شـــو مارە دەكرا، جاریش ھبوو بیانی بۆ دوای نوژی عسر مال و چند پیاوك دەھاتن كچیـــان مارە دەكرد. كـــچ دوو مارەیی ھبوو مارەییك پشكیی ك بۆی دەكرا مارەیكیش لبۆ دوا رۆژە وەك قرزك وات رزەكوە. زیاتر مارەیی قتندەمپاشكییك لسر نۆزدە میسقال زر دەبت. بۆ بیانی كچ و كوڕە دەچن بۆ دادگای باری شارستانییتی بۆ ئوەی گرێ بستك لالی دادوەر ئیمزا بكن. ھندك بنماـــ كچكانیان ندەبرد پشـــكش داواكارییكیان دادگا. بـــۆ بـــدادوەر دەكرد ك بت بۆ ماوە، بۆ مارەكردنـــی كچك. بم ئگر دادوەر

بھاتبایـــ ماـــوە دەبوو بـــری (پنج دیناری سویســـری) بدرابای ب دادوەر (دەمیانق) ە پارەیان دەگـــوتم بـــبلگڵ قودویك چوكالت. فرمانبركی دادگا تۆمارگی بۆ دادوەر ھدەگرت و دەینووسی. ئم كارە دەبوو دوای دەوامی فرمـــی بوای. ل پاشـــدا ب ئۆتۆمبل دادوەر و فرمانبرەكـــ دەگوازنـــوە

شونی خۆیان.پاش تواوبوونی كینـــی ز و جل و برگ رۆژك بۆ گواســـتنوە دەســـت نیشـــان دەكـــرا. زیاتر بـــووك رۆژانی كۆی ل ممنج شـــو پ ممدووشـــدەگوازرایوە. رۆژی پش گواســـتنوە دەبوو كاری جوانـــكاری و خنبندان بكرت بۆ بووك. ئارایشگا نبوو. چند ژنك ھبوون ئم كارەیان ئنجامدەدا. بۆ بیانی دوای نـــان خواردنی نیوەڕۆ ئوجـــا دەكوتن خۆ، دەســـت دەكرا بشایی و ھپرك. دوای عسر بووك دەگوزرایـــوە لكاتی بردنی بووك تا ر بووك دادەدرا كســـكی سۆر برایھموو لشی دادەپۆشی. تاراش بریتی بوو ل قوماشـــكی نرمی ئاوریشـــمی سوور. لپاشان دوو پیاوی نزیك لزاوا دەھاتن ھردوو پیلی بووكیان دەگرت و وردە وردە برەو مای زاوا برێ دەكوتن بدەم چپ و گۆرانی گوتن. گلك جار لپش بووك دەھۆڵ و زوڕناش لدەدرا ك دوو پیاو ھبوون ئم كارەیان دەكرد یككیان نـــاوی (مام عزیز بوو) ئوی

دیكیان ناوی (حم عبۆ) بوو.لمای زاواش پش گواستنوەی بووك شـــو و رۆژـــك ھپڕك و شـــایی دەكرا. ئگر كـــوڕە تاقان بوای ئوە ســـ رۆژ و س شو شـــایی بردەوام دەگدرا. لكاتی بردنی بووك كابرایك ئاونیكی گورە دەخات ســـر پشتی و بھردوو دەست ل پشتوە دەیگرت ـــی بـــووك لپوجـــا وردە وردە بئپشـــیوە دەڕۆیشـــت تا ماـــی زاوا. دەگنـــوە ل كۆیـــ پیاوك ھبووە ك ل سلمانی ھاتووە ناوی (مستفا) بووە ئم پیاوە دەسرۆكی سووری لمل مای دەكرد بۆیش بووك سپدەكرد لپیان دەگوت (مچ ژنانی). ھر كاتك بووك گواســـتنوە ھبوای دەھات بۆ .رجی دەدایكیان خی زاوا بما .كۆیلكاتی شایی رەشبك دەھۆڵ و زوڕنا لدەدراو خكی پارەیان دەدا ب دەھۆچی ش ككناوی (شـــاباش). زورنا ژەنبپارەكـــی وەردەگرت ل شـــونی خۆی سورەكی دەدا و دەیگوت. (شاباش لسر ســـری بووك و زاوا لـــكاك فالنوە خـــوا ل عمر و مات بـــ زیاد بكات)) ئوجا ك بووك دەگیشـــت مای زاوا لمبر و ئوبـــری دەرگای مای زاوا خككی زۆر لژن و پیاو رادەوەستان و چپ و گۆرانی (بووكانیان دەگوت) و لسربانی ما زاواش نوقل و پارەی وردەیان ھدەدا ب ئومدی ئوەی پی یشـــتبووك گ ت. كر بخبووك بناو حوشـــی مای زاوا بووك لسر كورسییك دادەنرت و تارایكی لسر دەم و چـــاوی ھدەدرتـــوە. ئوجا دەخات لدایكـــی زاوا كوڕەكـــی كۆرپ

وەكھیوای ئر كۆشـــی بووك بســـنۆبرەیان كوڕ بـــت دوای نانی ئوارە قرەباغی كم دەبتوە. بووك و زاوا ی كتییم ژوورە تایبئـــ دەچوونـــبۆیان ئامادەكرابوو. بم ئوەی سیر و ســـمرەی لرەدا ئوەیـــ دایك و باوكی زاوا لبر دەرگای ژووری بووك و زاوا رادەوەستن چاوەڕی مژدەی بزاوا بوون دەكن. گلك جار ئگر زاوا دوا بكوتبای ل بزاوا بوون. دەنگ دەنگ و مقۆ و مقۆ پیدا دەبوو دەیان گوت (دەی ئوە چیت كرد) ئـــم كردەوەی گلك جار وای لزاوا دەكرد بشرم دابكوت و ببت ھۆی بزاوا نبوون. بم ئگر زاوا زوو بزاوا بووبای دەبووە پكنین و خۆشـــییكی زۆر بۆ باوەڕكردن بم سركوتن پرۆی سپی بخون پیشانی دایكـــی زاوا دەدرا ئـــم پرۆی (تاپۆی

.ی(كنی كچكچبیانی زوو (بربووك) ك پیرەژنك بوو مـــوژدەی بزاوابوونی دەگیاندە دایكی وتبایدوابك م موژدەیر ئگئ .كچ مبـــار دەبوو جگدایكـــی بووك زۆر غ نـــی دەدا بدایكی بووكیش مزگ مـــل(بربووك) رۆژی دوایی گواســـتنوە بۆ ماوەی س رۆژ مای بووك خواردنیان دەنارد بۆ مای زاوا. لدوای ســـ رۆژ رۆژە دەكرا بۆ بووك ك نگی ســـئاھئویش بانگكردنی خزم و كس و كاری

.ی بووك و زاوایمالم رۆژەدا گیانی بووك لك دەكرتوە و پیشانی خكك دەدرت. گیانی بریتی لدۆشـــگ و سرین و برماڵ و جاجم و لف و باولی تنك و ســـرەویلك و دەســـتگرە و لیفك و كراس و كوێ و

.داویستی دیكك قاپ و پندھئم گیان دەبت رۆژی پش گواستنوەی

بووك بنردرت بۆ مای زاوا.پاش تـــواو بوونـــی ھفتیك دایكی بووك و یك دوو ژنی ماقوی خزمیان دەچن بـــۆ ماـــی زاوا داوای بردنوەی (بـــووك دەكن بـــۆ باوەخوند بۆ مای باوكی) دایكی زاوا رەزامندی پیشاندەدا و بووك لگڵ دایكـــی دەگڕتوە بۆ ماـــی باوكی ئمشـــو لمای باوكی دەبـــت. پش ئوەی دایكی بووك مای زاوا بجـــ بھت داوا لـــ دایكی زاوا دەكات بۆ ئوەی بیانی ھر ھموویان لگڵ ئمانی كـــ خۆیان دەیانوت بن بـــۆ داوەت و نانخواردنی نیوەڕۆ. بیانی دەردەبت. رەزامندی ئویش نیـــوەڕۆ پكوە ھـــر ھموویان دەچن بۆمای باوكی بووك و نان دەخۆن پاش عسركی درەنگ دایكی زاوا بووك لگڵ خۆی دەگڕنتوە بـــۆ مای زاوا ئم كردارە پی دەگوترت (باوەخوند) بووك كـــ دەچتوە بۆ (باوەخوند) دەســـتی باوكـــو براكانی مـــاچ دەكات. باوكیش

سری ماچ دەكات.دوای باوەخوند ب ھفتیك ئمجارە بھمان شـــوە مای زاوا مای بووك داوەت دەكـــن بـــۆ نانخـــواردن ئـــم رم شـــكاندن و پدووكـــردارە بۆ شـــبوونوەیـــ. ئـــم رۆژەی كـــ بووك دتوە بـــۆ (باوەخوند) دایكی زاوا پرۆ ب خونكی بزاوابوون دەدات دایكی

بووك ك ئم وەك (قۆچانك وای بۆ كچكی).لپاش س رۆژە لالین خزم و كسی و ھاوســـیان رۆژان خواردن دەنردرتوە بۆ مای زاوا. ئم خواردن (لنگری). دەگوترت پی وەیناردنلنگری بریتیی ل ســـینییكی گورە كس بلمی شووشی برنج لسرە لگڵ قابلمیك مرەگ و گۆشـــت و كشمیش لســـر برنج دادەنرت لگڵ چند نانك و دانانی شربت و چوكالت. ئم سینی پیاوك دەیخات سرسری و ب م سینییی زاوا. ئوە بۆ مادەیبات

پرۆیكی ئا و وا دادەپۆشرت.بم ئم دەبـــت جیاوازییك بكین لنوان (لنگری) و (سفرە) ھردووكیان لســـر دادەنرن بم سفرە بۆ مردوو تازی دەچت بم لنگری بۆ خۆشی و شـــادیی. جا بووك گواستنو بت یا منـــاڵ بوون بت یا خانـــووی نوێ ئم دوو شت ب پرۆكانی سر سینییكان ل یكتری جیا دەكرنوە. پرۆی سفرە ســـپی ســـادەی. جگ لم كشمیش و كقاپ و سینی .دا نییگچوكالتی لیكســـر بتاڵ دەكرـــت لالین ئم كســـی ك دەیباتوە دەھنرتوە بۆ مای خاوەنكی. بم پرۆی لنگری

ئا و وای وەك باسمانكرد.ل شـــاری كۆی ھندك داب و نریتی زۆر جوان ھی ك جیاوازە لناوچكانی دیكی كوردستان و دەوروپشتی ئویش ئوەیـــ خكی ئمشـــارە شـــیربایی بشـــوودان لكاتی وات وەرناگـــرن. ھندك باوك پارەی شیربایی لمای زاوا وەردەگرن ئـــم كردارە لكۆی زۆر عیبكی گورەی. جگ لم لم شارە، .ش نییژنبچووكی و ژن ب ورە بگ گوندەكانـــی دەوری كۆی ل یوانلھبت بم الی كۆی رەسنكانی ناو ئامۆژگارییكی ناكوت. برچاو شار زۆر گرنگ ھیـــ لكۆی ك باوك كچ بشـــوو دەدات پی دەت كچم بجل و برگی بووكنـــی دەرۆی بۆ مای خۆت دەبت ب برگی سپی لم ما دەربچیت!! وات كی جوانئامۆژگاریی بڕاســـتی یتب ـــم مامردوویـــی لـــت بدەبدەرەوە. ئم نرانی ك لم سردەمدا باوبوون. چۆچ و كرمۆك و تاسی زر .یان دەگوت كالوی زر دەنرا پسلكملگۆ و خرخاڵ و سلول و گۆبرۆك و ربكند و شیالن و گوارە و سفربنق ل و حجیل بـــوو جگ نگوســـتیلو ئتاســـی زیویش ھبوو لشاری كۆی تا ســـانی كۆتایی شســـتكان مسقالی زر نرخكی دینارەك و حف ســـد و پنجا فلس بوو زی عیار بیســـت و یك من خۆم دوكاندار بووم بم نرخم فرۆشتووە. بم دوای سای ١٩٧٠ وردە ســـرز بۆوە بوو بب وردە نرخی زدینار تا گیشت پانزدە دینار لسای ١٩٧٦ز پاش ئـــوەی نوت خۆمای كرا

ز وردە وردە نرخی برزبۆوە.لكۆی دوو پیاوی برگدرووی ب تمن ھبوون جلك بووكیان دەدوری یككیان ناوی (مـــام عزیزی مـــال واحد بوو) ئوی دیكیان ناوی (وەســـتا رەئووفی لف دوور بوو). ك جلك بووك دەبردرا

(مـــام عزیزی مال واحـــد)ی برگدروو سی و مقكزە ئاسنخۆی و نیوگبگورەكی بر قایشـــی پشـــتی دەھات بۆناو كۆڕی ژنان. ئوجا قوماشكانی بووكیان دەھنا بـــۆ بووك كرابوون بۆ كراسی و كوێ و ست و سوخم. مام عزیزی برگدروو ل پشوە بنیو گزە ئاســـنكی كل شكركی ئبوكراوی ل كاغزی بنوشیی پچراوی لسر قوماشكان دەشكاند و دەیگوت پیرۆزە. ئوجا پارچـــ قوماشـــكی دووالیی دەكردەوە و بمقست دەیبی لپاشدا ھموو قوماشـــكانی جـــوان جوان قد كی دادەناو دەیكرد بریسدەكرد و لبوخچ و لقۆی ھدەكشا و بسر شـــانی دادەدا و دەرۆیشت. دایكی بووك بمام عزیزی دەگوت مام عزیز (جوان مشـــدار بدە) تقكانی وردبت مام عزیزیش دەیگـــوت ب خمب ئمكات مام عزیز برگدروویی بدەست دەكرد. تنھا ئامری برگدروونكی دەرزی و داو و ئنگوســـتیل ئاسنكی پنجی بـــوو. ئمـــكات مكینی ســـونگری برگدروون ھبوو. ك بپ دەســـوڕا. ك ی دیككینـــبوونی مھ لـــ جگبدەست دەســـوڕا ئم زیاتر بۆ ژنان شاری كۆینا لكاریان دەھبوو. ژن بتنھا یك برگدرووی ژن ھبوو بناوی (نوریی خیات) ئم ژن (باوەژنی دایكم) بوو لسای ٢٠٠٣ لتمنی سد سای دا لبغـــدا كۆچی دوایـــی كرد. مایان لسر كۆشـــككی مای ئاسف بوو لســـر رگای سرای كۆی. ئم داب و نریتانی ك خســـتوومت برچاوی خوندەوارانـــی بڕز ھمووم بچاوی خـــۆم دیتووە جگـــ لمانـــش چند پیاوك ھبـــوون لكۆی دەنگ خۆش بوون گۆرانی بووكانیـــان دەگوت و لخوندنوەی مولود بشدارییان دەكرد لوان مام قادر و حمدئمین عباس و مال ئسعد و حم بگرەزو سوەی دیان و مام عبدالل و مال ئحمدە كۆرە ئوان گشتییان ئستا لژیاندا نماون خودا ببـــر رەحمتی خۆیانی بخات. ئم رووداوان درە ھۆنراوەكی مامۆستا ھردی خوالخۆشـــبووی ھناموە بیر

كگوتوویتی:بسر سامی لسر لوتكی بندی گنجی وەستاوم

شریتی عومری رابردوو وەك خو دت بر چاومئم داب و نریتان لم رۆژگارەی ئمرۆ گۆرانـــكاری زۆری بســـردا ھاتووە. ھندـــك لـــم داب و نریتان نماون ئگر بـــۆ نوەی ئمرۆ باســـی بكی شكو گ ری بســـورمســـ یوانلبیگرێ كوڕ زۆر بزەحمت بســـایش نیدەتوانـــی كچك ببینـــی چونك كچ ب عباو پچـــ دەردەچوو لماوەش جورجیتی رەشـــی لســـر بوو تنھا دەنگی كچ بوایـــی لنج گور گگئئگرنا دانیشـــتن و روو دیتنی كچ زۆر ئاستم بوو، وەك ئستا نبوو كوڕ بۆ خۆی كچ دەست نیشان بكا و گفتوگۆی لگڵ بكات. ئم ئگر لدەرزی دیواری ســـتارەی ســـربان یا دیواری ماوە

كچكمان بدیتبای خنی دەبووین.بشی یكم

وەرەكانی كۆنی شاری كۆیریت و پیشر داب و نسوتر لربكی بوەیروونكردن

زــــد*

عزیز كاڕەش بشدەی رەش

دوواندن ژمارە (٩٥) ئایار ٢٠٠٨/٥/٨23بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

ئامادەكردنی: گۆران - بدرخانكوكز حوسن عزیز ك ھم راوژكارو ھــــم بڕوەبــــری گشــــتی دیوانــــی وەزارەتی پروەردەی حكومتی ھرمی كوردستان، ل وەمی چند پرسیاركی بارەت بدرخان ســــی بنامــــفتھگۆڕینی بشــــكی زۆر ل سیســــتمی پروەردەیی و خوندن ل خوندنگاكانی كوردستان و لچاپدانی پرتووككانی پۆگرامكانــــی خوندن و ھی چاپ رزانــــی چاپكردنیان لو گرانــــی و ھكوردستان و وتانی دەرەوە، ھروەھا ھنواســــینی ونی ســــرۆك كۆمار لــــ بشــــكی زۆر لقوتابخانكان و چندین پرسیاری دیكی پروەردەیی، كر یس وردی تیشــــكی خست زۆر بب یكی پرسیارەكان و، لسرەتای

پرسیارەكانیشمان لمان پرسی: * ئایـــا وەزارەتی پـــروەردەی حكومتی ھرمی كوردســـتان بۆخـــۆی چاپخانـــی نییـــ، یاخـــود لكوردستان چ چاپخانیك نیی، ك زۆربی ھرە كان لقوتابخان ندن لكانی خورتووكزۆری پ مـــت، ھـــۆكاری ئدەرەوەی كوردســـتان چاپدەكر

چیی؟ - ب، وەزارەتی پــــروەردە بۆخۆی چاپخانیكی بم ،یھ چاپخانی كۆن، ب ككی ئو ھموو كتب نایت كــــ وەزارەتی پروەردە ســــان چاپی دەكات، ئم ســــان زیاتــــر ل پانزە میــــن، دواتر ئب چاپدەكملیۆن كتئستا خریكی گۆڕینی پۆگرامكانین، ك بنــــد كۆمپانیایڵ چگــــل بۆی وتووین كككت رئــــاگاداری حكومــــئوان ھــــم پرتووككان دادەنن، ھم بۆخۆشــــیان چاپی دەكن، موزەكرەی تفاھومییان لگدا كــــراوە ك ئوان زنجیرەك تــــواو بكن ل پۆلی یكم تا پۆلــــی دوانزە، ب نیســــبت وانی ئینگلیزیــــش كۆمپانیای مــــاك میالنی بریتانی دەیــــكات، ئوانیش ھروەھا ،یان بۆ ماوەی چوار ساكستبگرلدوای ئوە مافی لچاپدان دەگڕتوە مكیش ئنھیچ شــــوبۆخۆمــــان، لنووسراومان بۆ نھاتووە ك بن ئوە كتب بۆ دەرەوەی ھرمی كوردستان بۆ لچاپدان منرن، یاخود بن، بینرن. كی زۆریش دەدەین ببكت نسا مئچاپخانكانی ھولر و سلمانی، بم ئوانیش ھــــر ئوەندەیان پدەكرێ و لم زیاتر پیــــان ناكرت، بتایبت رەش و ســــپین، چونك ی كــــوانئچاپخانكانی خۆمــــان چواردە رەنگیان نیی، ئــــوان دەدەین ب چاپخانكانی دەرەوە، ئــــوەش ھمــــووی لســــر ڕنمایی ئنجومنی وەزیران و وەزارەتی دارایی بووە، ئم ئاگاداری كمكردنوە كۆمپانیاكانی شریكو و رادەگینین

دەرەوەی وت دن و ئوانی ناوەوەی كوردستانیش دن، ئمساڵ ئم ب دوو راگیاندووەو كمكردنوەمــــان وەجبكردوومانــــ، وەجبی یكــــم نۆ لۆت بووەو، وەجبی دووەمیش حوت لۆت بــــووە، دەبــــ ئوەش بیــــن ك بی پارەی تچوو ل چاپخانكانی دەرەوە بتایبتــــی لوبنان، لگڵ باشــــی و وەشــــدا بڵ ئگڕاوەكانی لجۆری پبــــراود ب چاپخانكانــــی ناوخۆ زۆر

.رزانتر رادەوەستھھروەھــــا لكاتی ھــــر كمكردنوەو راگیاندنكدا، ئم ســــ لیژن ئامادە ب ندەر كوەی تی كردنین، لیژندەك ل ری گشتی دیوانوەبڕتی برۆكایسوەزارەتی پروەردەی حكومتی ھرمی كوردستان، ئم تنھا ژمارەی پارەكان ین و دەیدەین بــــك دەكداخیلی فۆڕمشیكردنوەش لیژنی دووەم، لیژنی ك لیژنی دووەم، ئوان ھدەســــتن ب شــــیكردنوەو دەستنیشانكردنی ئو كۆمپانیایانی ك تندەرەكانیان بپی ئو رنماییانی كــــوا كام كۆمپانیا باشترین كارو ب كمترین تچوو، بی پارەكی لداب، لیژنی شــــیكردنوە دەستنیشــــانی ناوەكانیــــان دەكــــن . لیژنی سیمیش كتبكان وەردەگرێ، بۆی چاپخانكانی دەرەوە زۆر باشترو ھرزانتر كتبكانمــــان بۆ چاپدەكن، ل ،كــــی دیكالیك، لالیــــل مئئنجومنی وەزیــــران یاخود وەزارەتی دارایی تائســــتا ھیچ نووسراوكمان بۆ نھاتــــووە ك بن، ئــــوە ناب كتب بدەن ب چاپخانكانی دەرەوەی ھرمی

كوردستان. * ئایا ھموو ســـاك كتـــب چاپدەكن، یاخود ھرچند ســـا و بپی پداویســـتی قوتابیان

كتب چاپدەكن؟ ،یكی خۆمان ھنماییند رچ مئ - ٪١٠٠ مساڵ لئ بو كتئ ،بۆنموونچاپدەكرــــت، بۆ ســــای دواتر ھمان وەی دیكوەو ئت٥٠٪ چاپدەكر ب لكتبڕوەبری قوتابخانكان لقوتابیان وەریدەگرنوە، لكۆتایی ساداو پاشان دابشیدەكنوە قوتابییكان بســــر

لسای ئاییندەدا. * چند قوتابخان لكوردستان ھی؟

م زیاتر لواوی نازانم، بــــتــــب - د قوتابخاننج ســــزار و پنج ھــــپ

.یكوردستاندا ھل* گلییكی زۆر ھی، ك زۆربی قوتابخانكان س شفت دەوامی لدەكرت، ئایا وەزارەتی پروەردە

ل پالنیدا نیی بینایی زیاتر دروستبكا؟ - بــــ وای، ســــ شــــفتمان زۆر نیی، بم دەتوانــــم بم كوا ھموو ،فتكانی كوردستان دوو شقوتابخانئم داواشمان ل ئنجومنی وەزیران

كــــردووەو پالنــــی خۆشــــمان داوە بــــوەزارەتی پــــالن ك ئم لماوەی پنج ســــای داھاتــــوو دووھــــزار بینایی ت، چونكدەو تازەمان بۆ قوتابخانئســــتا وەزارەتی پروەردە نقسی دوو ھزار قوتابخانی ھی لكوردستان، بۆئوەی بتوانین دەوام لقوتابخانكان

بكین ب یك شفت. * بودجـــی وەزارەتی پروەردەی حكومتی ھرم

چندە؟ - بودجمــــان ناردووە بــــۆ پرلمان، ندە، چونكم چناتوانم جارێ ب بۆیھشتا تســــدیق نكراوە، تسدیق كرا وە كینویدەكفلــــس ب ب وكاتــــئبودجی وەزارەتی پروەردە بۆ ئمساڵ

چندە. * پـــاش ئم ھمـــوو گۆڕانكاریی ل سیســـتمی پروەردەیـــی لـــ ھرمـــی كوردســـتان، ئایا ئم سیستم تازەی، سیستمی كۆنكۆرتی ئرانیی یا

سیستمكی بریتانیی؟ ینیزامــــی كۆنكۆرتمــــان ھ مــــئ - ،یزموونی وزاریمان ھوەی ئرئبلئزموون وزارییكش دەب گۆڕانكاری بســــردابت بــــم دەبــــ وردە وردە

لگی بۆین. * ئایا برنامـــی وەزارەتی پروەردە لبرامبر دانانی زمانكی ســـتانداردی كوردی لناوچكانی

سۆران و بادینان چیی؟ - ئمــــ وەكــــو وەزارەتی پــــروەردە برپرسی یكخســــتنوە یاخود زمانی ســــتانداردی كــــوردی نینــــ، ئســــتا سۆرانی یا ل مانی كرو ســــلولھل مندرێ، ئبادینــــی دەخو بادینان كلســــای ١٩٩٨ ئم نووسراوە دەرچووە ل ئنجومنی وەزیران ئیدارەی ھولر، ك لــــ ناوچكانی بادینــــان تا پۆلی چوارەم بادینی بخونن پاشان لسای دەرچووە ك كی دیكــــ٢٠٠٢ نووســــراو وان برەتایی ئمی سشــــتا پۆلی شسۆرانی بخونن و ناوچكانی سۆرانیش ب بادینی بخونــــن، بم تككردنی واندنش ر لســــۆرانی و بادینی، سل قوتابی و مامۆســــتا، بۆی ب پشت بستن بو دوو نووسراوەی ئنجومنی وەزیــــران ئیدارەی ھولری پشــــوو، كردمان بــــوەی ك ئمســــاڵ ناوچی بادینــــان بزمانی خۆیــــان و ناوچی سۆرانیش بشوەزاری خۆیان بخونن، ئم تا پۆلی ششــــمی بنڕەتی بم و زمانموو بم ھشدوای پۆلی شلبخونن كئستا ئم قسی پدەكین.

ئم ئگر ســــیری ناوچی ھورامان و دۆی جافایتی و شــــونانی دیكی بــــس دەبــــ بكیــــن، كوردســــتان بۆی ،بكوردستان بیســــت زمان ھل داواشــــمان كردووە، ك ین كداوا دەكئستا ئكادیمیای كوردی دروستبووەو

لگڵ بڕوەبری گشتی پۆگرامكان لوەزارەتی پروەردە ل كۆبوونوە داین و نونریشمان ھی بۆ ئم مبستو دەستنیشــــان كردووە، بۆئوەی ھیوای ھموو الیكمان ك دروستكردنی زمانكی ستانداردی كوردیی، بتدی، ك ھموو كس لم سر بۆ ئوسری كوردستان ،نروەھا بخوو ھ بنووس و زمانب ب یوەستوخۆ پش راستمڕاستی ئبدەاللت و ھبوونی نتوەیی كوردەوە، من باوەڕیش ناكم ك كشك سیاسی بت و تنھا دیارە ك خككی بادینان حز بــــ خوندنی شــــوەزاری خۆیان بادینی دەكن، ئمش لبر كۆنگرەی ستانداردی زمانی باســــی پروەردەیی لبرئوەی نكــــردووە، كوردیمــــان مزمانی ســــتانداردی كــــوردی كاری ئسیاســــی ســــركردایتی كاری نییو ھرمی كوردســــتانو ئوان برپرسن لدروســــتكردنی زمانكی ســــتانداردی

كوردی. ل روەردە كـــی وەزارەتـــی پـــبانـــو كتئـــ *چاپكـــراون كوردســـتان دەرەوەی چاپخانكانـــی نم ھئـــ ،دایـــكـــی زۆری چاپـــی تیھبئنقســـت دەكرێ یاخود بسر لیژنی دانری كتبـــكان تپڕدەبت، چونك لســـردەمی رژم بھۆی نبوونی تكنلۆژیای پشكوتووش بم پرتووككانـــی خونـــدن ھیـــچ ھیكی تدا

نبوو؟- نخــــر، وەزارەتی پــــروەردە قت بدوای ھدا ناگــــڕێ و ھكانیش بئنقســــت ناكرــــن، كاری ئمــــو پــــروەردە، وەزارەتــــی فلســــفی نوەكو ،كانــــھ راســــتكردنوەی بپچوانوە، ئینجا ھی كتب بت یا ھی ناو كۆمگابت، منیش دەم: ئمــــ ھمان كردووە، بم ســــای یكممانو لوانی زۆریش ھمان ھبــــ، بم ئمســــاڵ سیســــتمكی بــــۆ ھبكردنی دانــــاوە دیكمــــان پرتووككان، ئستا ھر كۆمپانیایك كــــ لۆتكــــی بــــۆ دەردەچ، ئســــتا لۆتكانمان گۆڕیوە، ئســــتا كوردیمان كــــردووە بــــ لۆتــــك، كۆمیتی و ئینگلیزی و ئوانی دیكش ھریكو لۆتك، بۆی ئستا ھر كۆمپانیایك ك لۆتكــــی بۆ دەردەچ، شــــارەزایی سازی و زانستی دەچخشری و نھون

.دادەنیش كۆمپانیاك لبۆی لسای نودا لھر پرتووككدا ھیك بوا، ئو كسانی ك ناویان لسر كتبك نووسراوە، برپرسیار دەبن و لپچینوەیان لگدا دەكرت، ،ی مامۆســــتا كاری چییم ئــــبــــئگــــر لكاتــــی وتنــــوەی وانكاندا ھیك ھبووب و بۆ قوتابییكانی راستبكاتوە، بۆی ھق مامۆستاكانیش

ی كنانو شــــوئ دەگات كــــ كات :كان بقوتابییــــ ب دایی تــــھئم"ســــبریی بۆتانی"نییو سبری كاری راســــتیدەكموە، ،بۆتانییــــ

.ماۆمۆستا پیشاندانی كاری راست* ئو گۆڕانكاریی تازان چین ك ل سیســـتمی

خوندنی وەزارەتی پروەردە كراوە؟ - ئستا فلسفی وەزارەتی پروەردە ئوەی كــــ پۆلی یكم تــــا پۆلی نۆ ھمــــوو قوتابییــــك بخونــــ، چۆن بخون، ئســــتا لپۆلــــی یك تا نۆ ھموو قوتابییــــك ئگر ل وانیك بكوت، ب سركوتوو ئوسای بۆ ھژمار دەكرت، ھروەھا رۆژ برۆژ و ساڵ بساڵ گۆڕانكاری دیكش دەكین. ب نیسبت مامۆستاش، ئم بردەوام لھوی ئوەداین ك ژیانی مامۆســــتا

خۆشبكین و ھاریكاریان بكین. * لكوردستان دە ھزار دەومندی پۆفیشناڵ ھیـــ، ئوە وەكـــو وەزارەتی پـــروەردە ھوتان نـــداوە كـــ دەومندەكانـــی كوردســـتان ھـــر بتنھا مزگوت دروستنكن و بیر لدروستكردنی قوتابخانیكیش بكنوە ك ئســـتا وەكو دەن كوردستان پویستی ب دووھزار قوتابخان ھی؟ ویستی بكوردســــتان پ موایمن پ -مزگوت نیی، ھر كووچكو كۆنك دەبینی مزگوتكی لكراوەتوە، بم كوردستان ئستا پویستی ب كردنوەی قوتابخانی تازە ھی، پموای خری دروســــتكردنی قوتابخانــــش لخری ،متــــر نییوت كدروســــتكردنی مزگچونكــــ مزگوت ھمــــوو خكی بۆی ناچت، بــــم قوتابخان ھمووكس بۆی دەچت، بۆی تائستا زۆر خكمان ھانــــداوە ك قوتابخان دروســــتبكن،

ل ســــیش دەبینن كزۆر ك بۆ نموونكوردستان قوتابخانیان دروستكردووە، ئیســــماعیل ئحمد لھولر ئوەتا دروستكردووە، نانكلی قوتابخانی ھروەھا محمدی مــــال قادر ئویش دروســــتكردووە، قوتابخانیكــــی لسلمانیش یك دووكس قوتابخانیان دروســــتكردووە، ل كركووك عوسمان دروستكردووە، قوتابخانیكی فرەج بم ل ئنجومنــــی وەزیرانیش ئو پشــــنیارە كراوە ك خكی دەومند

ھانبدرت ك قوتابخان دروستبكن. ئم بڕاســــتی ھانی ئــــو خكانش ئھلی قوتابخانــــی كــــوا دەدەیــــن ھمــــوو دروســــتدەكن، دەكنــــوەو یارمتییكی ئو كسانش دەدەین كوا وە، چونكنھلی دەكی ئقوتابخانــــ ك كتھلی شارستانییی ئقوتابخان

ھموو دنیا ھیتی. * ســـبارەت ب ھواسینی ون ل قوتابخانو دام و دەزگا پروەردەییـــكان، ھـــر قوتابخانو ونـــی بجـــۆرێ پروەردەیـــی دەزگایكـــی كســـایتییكیان ھواســـیوە، ئایا ل وەزارەتی پروەردە ھیچ بیاركی گشـــتاندن بۆ ھواسینی

ون ل قوتابخانو دام و دەزگاكان نكراوە؟. - ئم بیاری گشتاندنمان دەركردووەو چندجاركیــــش تئكیدمــــان لســــر كردۆتوە ك لھموو قوتابخانو دام و دەزگا پروەردەییــــكان، ونی مام جالل ســــرۆك كۆماری عراق و كاك مسعود ســــرۆكی ھرمی كوردستان بیكوە ھبواسرن، بم بداخوە تائستاش وەكو پویســــت بدەنگوە ھاتنی بۆ نكراوەو ئمش پویســــتی

بكات تاوەكو شونی خۆی بگرت.

كوكز حوسن عزیز بڕوەبری گشتی دیوان ل وەزارەتی پروەردە

روەردە نییزمانی ستانداردی كوردی كاری وەزارەتی پ

چیغلۆ كئا: ن دیبگیی

گوندی چیغلۆك لناحیی كندناوە دەكوتـــ نـــوان چیـــای قرەچووغ و دیبگـــ، بـــر لـــ بعارەبكردنی ناوچكـــ (٥٠) ماـــك لـــو گوندە ھبوون بكشـــتوكای و مڕدارییوە خریـــك بـــوون ســـبارەت بنزیكی لچیـــای قرەچـــووغ و بوونی خۆی لپ دەشـــتی كندنـــاوە جگایكی كڕدارانی ناوچبوو بۆ مخی ھبایبو بكو پگیكی بنگكانی مڕدارە لگڵ بـــوو، نشـــینكان رەشـــماڵ چیغلۆكیش رەكدەڤ بعارەبكردنی وـــران كـــراو پـــاش رزگاركردنوە و ئـــاوەدان بوونـــوەی دەڤرەكو ئو گوندەش ھوی ئاوەدانكردنوەی دراو ئستا ســـ چوار مای تدای و لبر نالباری زەمینی ئـــاوەدان بوونوە بم نگڕاونتـــوە، خككـــی گوندەك ل رۆژان ی كوانك لكیدادەنیش بڕز مامند رەسول كخوا عو عومر شـــروانی، دە: گوندی ئاوەدان د ســـاســـچیغلۆك پتر لكباپیری من لرە كخوای گوند بووە و خكك زۆر ریزیان لیكتر ھبووە و

كسانی عشیرەتی دیكش لو گوندە ھبووە.. ســـای ١٩٨٧ بسیاســـتی دەڤرە ئـــو گوندەكانـــی تعریـــب ھموو راگوزران و خككی دابش بوون سر كۆمگا زۆرە ملكان كوا پشـــتر ٣٥-٥٠ ماڵ دەبوو و ئستاش لبر نبوونـــی زەمینیكی گونجاو بگڕنوە ناتوانن ھمـــوو ككخدیارە ھیچ شـــتك لرە نیـــ، وەكو جادە، قوتابخان، خستخان، ئاوی خواردنوە، كارەبا، تنیا ئوەنبت

ئمـــ خۆمان كۆن بیركمـــان ھبوو ئاوەدان كراوەتوە، بم قادری كوخا عوی ك مامی منـــ ھوی ئاوەدان بوونـــوەی دەدات و خـــۆی خانوو و دیوەخانی تـــدا دامزراندۆتوە وەك ككوەی خرانری بۆ گشخدەستپو رۆژان لو گوندە ژیان دەبات سر، وەی نییڕاندار توانای گكی نكخمگر حكومتی خۆمان ھاوكارییكی

خانوو بدروستكردنی بكات ككخیـــان دەرمایك یاخـــود تعویزك نجا زەمینند و ئكی زەرەرمبـــۆ خرەخســـان بۆ گڕانوە چونك ئمۆ خك ناتوانت وەكو ســـردەمی زوو ،خانستو خ قوتابخان ببژیت ب كان لت مندانانئاو و كارەبـــا، تقوتابخانـــ و قۆناغكانی خوندنن و بكو ل زانكۆ دەخونن. بۆی پویست دەكان ئو گرفتان چارە بكرن ئنجا دەتوانـــرێ ھموو كـــس بگڕتوە،

ھاتووچۆی رـــگای ببوونی ئویش بـــاش و بوونی بشـــ ناوخۆییكان لشـــار بۆ منداكانیان.. ھتد. لگڵ ئوەش خكی پشان قناعتی ھبوو ئامادەبوو ھر ســـردانی شار نكات، بم ئمـــۆ خك وشـــیار بۆتوە بزۆر شت رازی نیی.. دەب مناكانم

بخونن و كارو پیشكی ھبت....ب دوو مڕو چرك و پارچ زەوییك

شان لر، تاوەكو پس تژیانی ناچدیوەخانی كخوا یان لبن ســـبری

مزگوت لی پابداتوە.. دەشـــتی كندناوە ك چیغلۆك یك لگوندەكانیتی باشترین خاك بۆ گنم و جـــۆ ك لدر زەمانوە خكی ئرە خریكی بوونو پشتی ب باران دەبست و ســـرچاوەی ســـرەكی ئابـــووری ناوچكبوو لگـــڵ مڕداری.. كخوا مامند سبارەت ب برایی بنماكیان و چیغلۆك دە: كخوا عومری باپیرە گـــورەم پش ســـای"١٩٠٠"لوگوندە دیوەخانـــی دامزراندووەو خكی لی كۆبوونتوە، عشیرەتكانی بندیان، ئۆمر بل، ســـنجاوی، ل دادەنیشت و گورەی عبدوـــی كخوا رەفعتی ر بش سو گوندانمووان بوو، ئھعشیرەتی شروانی بوون: دارە خورما، حســـن بلباس، حاجی شـــخان... بـــ چیغلۆكـــوە چوار گونـــد بوون، خاوەنكانیان ھمـــوو یك برە باب

بوون.. كاك مامنـــد دەربـــارەی زدی خۆی دە: زدی من یـــان لدایكبوونی من لو چیغلۆك بووە زۆرمان گوێ لبووە كـــ مفتـــن دایكی یكمـــ، ھموو كســـك ھرجارەی بـــ ناوچیكی دوور لناوچـــی خۆی گوزەر دەكات، لدوورەوە ئاوڕ دەداتوە زدەكی خۆی یا گوندەكی پشتری كاتك لھولر دەچووم مخموور ھمیش لناخوە م تاكو لرووم دەكـــردە الی گوندەكـــســـنوورەك دەپڕیموە.. بگومان زد ،ندایمڵ تگــــــت و لبیرناكرلبۆیـــ لكـــوردەواری دەگوترێ مرۆڤ فرچكی پوە گرتووە لكاتك ك فرچك ت ئیدی مانای وایك دەگیرگایجب

توەش دەبت، ئبیركردنی نابد لزشـــتك ك نوەكانی ئمش لدواڕۆژ خۆیان بـــو زـــدە ھدەدەنوە، من ئســـتا ل دیبگـــ دادەنیشـــم وەكو قۆناغی یكمی گڕانوەم بۆ چیغلۆك بم خـــۆم ھموو رۆژك لو گوندەم حزدەكم مـــاڵ و منداكم لگڵ با بم منداكانـــم دەخونن و ھندك خریكی ئیشوكارن و ھیچ زەمینیك لـــرە نیی بۆ ھاتنوەیـــان، ئوەش كشـــی ھمـــوو كســـك و ھموو

..كگوندئاوی خواردنوەمان ئستا ھرچندە بتانكی بۆ دت، بم ئاوی بیرەكی

ساز نییو بۆ شوشتن بكار نایت. ھروەھـــا لدیوەخانـــی كخوا قادری شـــروانی دا مام كوخا ھات قســـو گوتی: خـــۆم زۆر زۆر ب پرۆش بووم بگڕمـــوە زدی خـــۆم و باپیرانم،

ئستاش وا گڕاومتوەو ئو خانووە ئوەش دامزراندووەو لرە گورەیم دیوەخانكمـــ بو نیـــازەی رۆژك ھمـــوو دانیشـــتوانكی بگڕنوە، رەنگ برژەوەندیمان لشار باشتربت، بم زد ھمیشـــ خۆشویستترە و ھودەدەم برژوەندییكانم بگڕنموە جبرە جك لۆژەیند پـــرەو چئبكم و كگی كشـــتوكای و كگی رەش وغ پروەردەكردن ئنجام بدەم

و وا خریكم.. دانیشـــتم لســـر ئو گردە لبردەم رەچووغ و زوورگق دیوەخان و روو لزراوو گۆڕســـتانی گوندەكـــم ھموو

دنیای ئو زدە.ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* گۆشـــیك ھموو ژمارەیك گوندك بســـر دەكاتـــوە، كـــ زدی ئو كســـانی ك ژیانی

مندای و مردمندای بسربردووە

زــــد*

مكن دایكی یفتند: مخوا مامك

قادر شروانیمامند شروانی

گوندی چیغلۆ ك ٢٠٠٨

كوكز حوسن عزیز

تتایب كوكراوەیبب پنجمین فستیڤای

بدرخان ل قاھیرە

ژمارە (١-٩٥) پنج شمم ٢٠٠٨/٥/٨ زایینیبرانبر ب بانمڕی ٢٧٠٨ی كوردی

سای ھشتم

ئا: حمید ئبوبكر بدرخانرەكفس ست لبم

پنجمین ســـازدانی مبســـتی بـــلقاھیـــرە، بدرخـــان فســـتیڤای بـــۆ ئنجامدانـــی چنـــد چاالكییكی رۆژنامنووســـیی، و رووناكبیریـــی بوكردنـــوەی و چـــاپ دەزگای بدرخـــان بھـــاوكاری رووناكبیران و رۆژنامنووســـان بـــۆ خۆئامادەكردن، ھروەكو زوتر دەزگای بدرخان چاالكی لقاھیرەو تاران و فانكفۆڕت و ســـوید و برلین بئنجام گیاندووە.. دیارە مبســـت ل ئمســـاڵ ٢١-٢٠٠٨/٤/٢٢ لـــ قاھیـــرە، درژەپدانی ئـــو پردە كند ســـاچ كـــ یـــرووناكبیرییلنـــوان رووناكبیرانی كوردو میســـر چاپكردنی بتایبتـــی دروســـتبووە، رۆژنامی دایك"كوردســـتان" لقاھیرە الھیـــالل، دار لـــ ١٨٩٨/٤/٢٢ لـــ مدرخانیـــش بۆ جاری"٣"یدەزگای بئـــو پیوەندیی زینـــدوو دەكاتوەو چاالكییكانی لمیسر درژە پدەدات..

ندامانی وەفدەكئپكھاتبـــوون وەفدەكـــ ئندامانـــی ل"٢٥"كس، "٢٢"كس لكوردستان و "٣"كس ل برلیـــن" ناوی ئندامانی وەفدەك بریتی بوو ل "فرید ئسسرد، لكۆینوەی ســـنتری بڕوەبری ستراتیژی كوردستان- سرۆكی وەفد، فریاد رواندزی سرنووسری رۆژنامی رۆژانی "االتحـــاد"و ئندام پرلمانی عراق، د. عبدو علیاوەیی ئندام پرلمانـــی عراق، جوھـــر كرمانج یاریـــدەدەری ســـكرتری گشـــتی بـــۆ كاروبـــاری رووناكبیری، د. ئیحســـان بدوشاد عفوئاد مامۆستای زانكۆ، دشـــاعیرو رووناكبیر، حمید بدرخان برپرســـی دەزگای بدرخان، حسن یاسین نووســـر و رووناكبیر، یوسف ئبوبكر بڕوەبری كارگی دەزگای بدرخان، ســـتار علـــی ھونرمندی عبدولعزیـــز دەشـــتی شـــوەكار، نووســـرو رووناكبیر، خالید جوتیار راوژكاری كلتووری دەزگای بدرخان، موحسین ئاوارە نووسرو شاعیر، نازم دبند ستافی كارای بدرخان، رەھبر ســـید برایم نووسرو رۆژنامنووس، رەفیق ســـاح بڕوەبری بنكی ژین، ئاوات حسن ئمین نووسرو شاعیر، جمـــال عبدو وتبـــژی حكومتی ھرمی كوردستان، قوبادی جلی زادە نووسر و شاعیر، سامی ھادی نووسرو شـــاعیر، ســـمكۆ ئنوەر بڕوەبری گشـــتی راگیاندنـــی دیوانـــی دیداری عبدولرەحمان ھرم، ســـرۆكایتی ر و رووناكبیر، سالممزوری نووســـ ندا ھاڤیبون- لری ناڤوەبڕجاسم ببرلین، موحســـین عوسمان نووسرو شانۆكار، شـــوكری شھباز "شاعیر"، ھـــردوو بڕزان: محمـــد موكری و عبدو زەنگن"نیانتوانی ســـفر Gپۆرتیوەی پاسرئبن، موكری لبكلبرھـــۆی زەنگنـــش نبـــوو، ،ب دەبوا"٢٢"كس خـــۆی.. تایبتی لپاشـــان بوو ب"٢٥"كس ب"٣"كسی جاسم، ئمانیاوە"سالمی دانیشتووی عبدولرەحمـــان مـــزوری، موحســـین

عوسمان". چۆن ڤیزە وەرگیرا؟

ھرزوو پیوەنـــدی كرا ب بڕز"حازم لقاھیرە، نونری"ی.ن.ك" یوسفی" ناوەكانـــی ئـــوەی پـــاش ئویـــش ل لیســـتی وەگرت"٢٤"كس ھروەكو ھاوپچ ھاتووە، بمبستی وەرگرتنی ستبم مناو میسر، بۆئ ڤیزاو چوون ممردرا...رۆژی چوارشـــنـــاوەكان نكاتژمر ٣ی دوای نیوەڕۆ ڤیزا وەرگیرا.

حازم یوسفی لكوردستان مایوەفۆكخانـــی لـــ ٢٠٠٨/٤/١٧ رۆژی نودەوتی سلمانی، كاتژمر ٧بیانی ھموو میوانكان ئامادەبوون، كاتژمر ٩ی بیانـــی فۆكك فی و ســـعات ١٢،٣٠ی نیوەڕۆ گیشتن قاھیرەو كاری ئســـولی و چوون نـــاو قاھیرەیان بۆ ئنجامداین، ك ئوان پیدەن"سماح"، بم حازم یوسفی، برپرسی بیرۆی"ی.

ن.ك"لقاھیـــرە لكوردســـتان مایوە نھات..

ھاریكاری گشتك بۆ یك كس ٢٠٠٠$ دۆالرپاش ئوەی بڕز كۆســـرەت رەســـوڵ رەزامندی نیشـــاندا لسر گشتكو بۆ ھـــر یكك"٢٠٠٠$"دووھزار دۆالر خرج بكرـــت، ك جگای سوپاســـی سرجم میوانان بوو، ئگر بڕزییان یارمتی و ھاوكاری وەفدەكی نكردبا، جبج ندەتواندرا ندەكراو ھرگیز بكرێ، پاش ئوەی ھر میوانك"پلیتی فۆكـــ چـــوون و ھاتن بـــۆ قاھیرەی ست دۆالر لدو شش سی"٦٦٠$"شببكۆمپانیای شبق بۆ با بۆ "٢٢"كس، ـــبدود موكـــری و عمـــمح" كـــجگای ل بـــن، زەنگن"نیانتوانی ئوان"دەشـــتی عبدولعزیز و شوكری داینابوون. یوســـفی حازم ھباز"كشبۆ ھریكـــك بی"١٠٠٠$"ھزار دۆالر بۆ خرجـــی و پلیتی فۆكشـــیان بۆ دابینكـــرا، ئـــوەی دیكش بـــۆ كری شـــوققو ھاتوو چـــۆو چاالكییكانی پنجمین فستیڤای بدرخان خرجكرا ك بی"٣٤٠$"س سدو چل دۆالر بوو. یانی "١٠٠٠$+٦٦٠+٣٤٠= ٢٠٠٠$" لپاشان مانیاوە ھاتن"ســـالمئ ٣"میوان ل"مـــزوری، عبدولرەحمـــان جاســـم، موحســـین عوســـمان" ئوانیش پلیتی تیارەو شوققیان بۆ دابینكرا، لالین "د. عبدوـــ علیاوەیـــی و حمیـــد بدرخان و نـــازم دبند پارەكیان بۆ

دابینكرا" بۆچی وەفدەك ژنی لگدا نبوو!

لـــ گشـــتكانی دیكـــی بدرخاندا، چندیـــن رۆژنامنووس و نووســـری كچمـــان لگدابووە، زۆر ئاســـاییو شـــونی بم رۆیشـــتوون، كارەكان تایبت و تایبتمندی ژنان لدەرەوەی لنو"٢٥"پیـــاودا، بتایبتـــی وت ،و وەفدەبڵ ئـــگدەكرا"٣"كـــچ لنچونك ئركیان گران بوو، ئم لگڵ مافی ژن و كۆمـــگای مدەنین.. بم با ژنانیش بكۆمڵ دەتوانن ســـفری خۆیان ئنجامبدەن.. ناشكرێ ھمووجار لبر خاتـــری ئـــوەی كۆمگایكی مدەنین بھر جـــۆرێ ب، دەب ھر ژنی لگداب، بۆی پشـــنیار دەكم ژنانیش خۆیان ركبخن بۆ ئنجامدانی جبجكردنـــی و گشـــتكانیان

برنامكانیان. مانوەی وەفدەك ل قاھیرەو شوققكانی زەمالیك بـــ برامبـــر دۆالر "١٠٠$"ســـد -

"٥٤٠جونیھـ"بوو. ر "٦"شوققسشبوون بداب وەفدەك -بۆ ھریك ل شوققكان "٢٦٠جونیھـ"

-١٧ وەمان"٧"رۆژ لك رۆژ مانبۆ یـــ .٢٠٠٨/٤/٢٤

- شـــوققی یكم "فرید ئسسرد، حسن یاسین، حمید بدرخان، ستار

علی، شوكری شھباز" ٥ كس.- شـــوققی دووەم"د. ئیحسان فوئاد، رەفیق ساح، جمال عبدو، ئاوات حسن، دەشتی عبدولعزیز" ٥كس.

،بدوم"دلشــــاد عیی سشــــوقق -سامی ھادی، قوباد جلی زادە" ٣ كس. - شـــوققی چوارەم"جوھر كرمانج، یوســـف ئبوبكر، خالیـــد جوتیار، رەھبر سید برایم، موحسین ئاوارە،

سمكۆ ئنوەر" ٦ كس.- شوققی پنجم"فریاد رواندزی، د. عبدو علیاوەیی،نـــازم دبند" ٣

كس. - شـــوققی ششم"ســـالم جاسم، عبدولرەحمـــان مـــزوری، موحســـین

عوسمان"سبارەت ب شـــوققی سیم، نیوەی بارەت بروەھا سوە. ھپارەیان درایشوققی پنجم لسر ئركی خۆیان م پارەی"٣" درا كشی شبوو، شووقق

.٢١-٢٠٠٨/٤/٢٣ لسرپرشتی كارەكان

ھرزوو بڕز فرید ئسسرد ئركی سرپرشـــتی كارەكانی گرت ئستۆو لم ئرك سركوتووبوو، بتایبتی چوونـــی بـــۆالی كاك كۆســـرەت لـــ ب لسلمانی شـــوی ٢٠٠٨/٤/١٥،١٤ و جوھر بدوتی"دلشاد عیھاوڕكرمانج و حمید بدرخان" لپاشانیش رو لفش سكخســـتنی میوانان پرسفرەكش توانی رۆژەكان برنامی بـــۆ دابنت و ل زۆربی ســـردانكان ھاوڕیتی وەفدەك بوو، تا دۆزینوەی ئو كتبانی لسای ٢٠٠٥ كابوون و و ونببوون.. ھروەھا"حسن یاسین" ،بیروھۆشیاریی مكتبی ئندامی ك ژی وەفدەكبویش توانـــی وەكو وتئبئنجـــام كارەكان وتووانركســـھاوكارییكانی ســـرەڕای بگینت. بتایبتـــی وەفدەكـــو ئندامانـــی ھاوكارییكانی"دلشـــاد عبدو و د. عبدو علیاوەیی و فریاد رواندزی و سامی ھادی و نازم دبند" ك بڕاستی

ئمجارەیان كمترین كش ھبوو. سردانكان

وەفدەك ســـردانی"دار الھـــالل و روز الیوســـف و شـــاری ئســـكندەریی و رۆژھتی لكۆینوەكانی ناوەنـــدی ناوەڕاست و كتخانكانكانی"الشروق، مدبولـــی و دار المعاریـــف و زانكۆی شـــتی نیل بكان و گھرامرو ئزھئ

باخیرەو...ھتد"جگـــ لوەش ھركس ئازادبـــوو لمڕ گڕان و ئیشـــوكاری تایبتی خۆی.. چونك ئو رۆژە ھرچی خوندكارانی كوردی"كوردستان و سوریا و توركیا"ھبوو كۆكرانوەو میوانداری كـــران. بتایبتـــی بكـــرێ گرتنـــی باخیرەیكـــی گـــورەو چینی گۆرانی كـــوردی و ھپڕك كردنیان لســـر دەریـــای نیل بووە جگای خۆشـــحای

وەفدەكو خوندكاران. ٢٠٠٨/٤/١٩ خۆئامادەكردن بۆ فستیڤای بدرخان

وەكـــو نریتكی ســـان، ئمســـاڵ لیادی ١١٠ســـای رۆژنامنووســـیی كوردی پنجمین فســـتیڤای بدرخان لژر ناونیشـــانی "پشـــی ١١٠ساڵ.. لقاھیرە خاوەنشكۆی رۆژنامنووسیی ســـتبو مدایكبوو"بۆ ئكوردیـــی لپارزەركی و رۆژنامنووسیی میسری بناوی"محددیـــن ســـوریا كـــوردی مستفا عباس"توانیان زۆر ھاوكارمان نووســـری و رۆژنامنـــووس بـــن.. بتوانا"حســـن یاســـین"ك ئندامی مكتبی بیرو ھۆشیارییو نازم دبند زۆر ھـــاوكاری برنامكیـــان كـــرد.. بدوروەھا"فریاد رواندزی و د. عھلماوەی ٤٨ بوون. علیاوەیی"ھاوكار سعات تواندرا كارەكان بڕك و پكی

.وە بچڕببرنامی كار

كاتژمر ١٢ی نیـــوەڕۆی ٤/٢١ ل ھۆی ئلســـاوی) (ســـاقیی (ئلكلیم)ی ڕەكـــی (زەمالیـــك)ی قاھیـــرە بگلبشـــداری ژمارەیك لـــ رووناكبیران نووســـانی كوردو میسر و بو رۆژنامئامادەبوونی"بیـــان دزەیـــی" وەزیری ئیشـــغالی عراق و بابكر پشدەری و

شیرینی خزانی. وەفدەك لـــ(٢٥) كـــس پكھاتبوون، ب ســـرۆكایتی فرید ئسسرد و، بھاوكاری دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان فستیڤای پنجمینی بدرخان ك ببۆنی ١١٠سای رۆژنامنووسیی كـــوردی، بـــ ســـروودی (بدرخانـــی ل كـــرد. كروەرم) دەســـتی پخاك پھۆنـــراوەی م. جمال عبدول و ئاوازی ئامادەبووان پاشان قرەداغی، ئنوەر تاوـــك بڕزەوە وەســـتان بۆ گیانی رۆژنامنووســـیی پاكـــی شـــھیدانی كوردی و میســـری. دواتر وتاری وەفدی رۆژنامنووســـان و رووناكبیرانی كورد بۆ میســـر لالین (حسن یاسین)ەوە خوندرایـــوە. دوای ئوە بروســـكی ســـرۆك كۆمـــاری عراق مـــام جالل لالین جوھـــر كرمانج یاریدەدەری كاروبـــاری بـــۆ گشـــتی ســـكرتری

رووناكبیری، بروسكی جگری سرۆكی حكومتی ھرمی كوردســـتان لالین جمـــال عبدو وتبـــژی حكومتی

ھرمی كوردستان خوندرایوە.دوای تاوك پشـــوو، دانیشتنی دووەم دەســـتی پكرد، ك چوار بابتی لخۆ گرتبوو، بابتـــی یكم لالین فرید ئسســـردەوە بناونیشـــانی "ئـــو الینانی ل پوەندیی میسر ب كوردی عراقوە وەك پویســـت رۆشـــناییان نخراوەت سر". بابتی دووەم لالین فریاد رەواندوزی سرنووسری رۆژنامی بناونیشانی: پشكشكرا (االتحاد)ەوە (رۆژنامی كوردستان لنوان درژەدان ب كاروانی رۆژنامنووسی و بزربووندا). بدون د. عالیـــم لیتی ســـبابعلیاوەییوە پشكشكرا بناونیشانی "سیاستی دەوتی عوسمانی برامبر ب كورد لسدەی نۆزدەھمدا" بابتی چوارەمیش لالیـــن رۆژنامنووس و رووناكبیری میسری علوانی موغیبوە بناونیشانی "پوەندی كورد و عرەبی"

بوو.رۆژی دووەم مراسیمی یادی ١١٠سای قاھیرە لـــ رۆژنامنووســـیی كوردی كاتژمـــر (١)ی، نیوەڕۆ دەســـتی پكرد و رۆژە بریتی بوو لمی ئكدانیشتنی یس بابت، یكمیان لالین شوەكار و رەخنگری شوەكاری "میسری"ئیبراھیم عبدولمـــالك"ەوە لبـــارەی ھونری شكرا، كشكوە پوەكاریی كوردییشتیایدا ناوبراو لڕگی ئو زانیارییی لبارەی ھونری شوەكاریی كوردیوە دیدوبۆچوونی خۆی لبارەی ھیبوو، ھونری شوەكاریی كوردی خستڕوو، ت كد یوەندییو پشیان پاش ئمئلسانی"٢٠٠٥"ەوە، بدرخان دەزگای

دروستی كردبوو لگڵ ناوبراو...بابتی دووەم لالیـــن (نبیل عومر) رۆژنامـــی سرنووســـری جگـــری میســـرییوە (االھـــرام)ی رۆژانـــی بناونیشانی (پوەندیی میسر و كورد) پشكشـــكرا. بابتی ســـیم لالین رۆژنامنووس (حســـن یاســـین)ەوە بناونیشانی (فستیڤاكانی بدرخان.. شـــكرا، كشكئامانج و ئاوات)ەوە پ كورتی و پوختی تیشكی خستتیایدا ب ل درخان ككانی بســـتیڤار فســـســـلمانی، دھۆك، ھولر، برلین و (دواجار قاھیرە) ســـازكراون. ھروەھا ئحمد حم غریب ل كورت بابتكی سبارەت ب رۆژنامنووسیی كوردی و رۆـــی ل دەرچواندنی كـــرد، ھر لو دانیشتندا"حمید بدرخان"مژدەی ئوەی ب رۆژنامنووســـاندا ك دەستنووسی

حقی بانگی رۆژنامـــی ژمـــارە"١"ی سردەمی شخ محموود دۆزراوەتوەو گیشتۆت قاھیرەو لالین د. نجاتی عبدوـــ لپاریســـوە دۆزرابـــۆوەو

گیندرای قاھیرەو راگیندرا. دانیشتنی دووەمی رۆژی دووەم بریتی بوو ل شیعر خوندنوە ب زمانی عرەبی نج شـــاعیری كـــوردەوە كن پالیللچوار چوەی وەفدی رۆژنامنووسان و رووناكبیـــران دا بوون بـــۆ قاھیرە. دشـــاد عبدو چند شیعركی خۆی خوندەوە ك لالین بكر دەروشوە كرابوون ب عرەبی. قوبادی جلی زادە شیعری (شھید بتنیا پیاس دەكات)ی خوندەوە كلالیـــن عبدو تاھیر برزنجییوە كرابوو ب عرەبی. شیعری (ھلوس اخر عمر)ی سامی ھادی لالین ك خوندرایوە، یاسین)ەوە (حسن ھر خۆیشـــی دەقكـــی وەرگا بووە ســـر زمانی عرەبی. ئاوات حســـن ئمین چند شـــیعركی خۆی، ك ھر خۆی وەریگابووە سر زمانی عرەبی، خونـــدەوە. موحســـین ئـــاوارە چند شـــیعركی خۆی خوندەوە ك لالین

محمود زامدارەوە كرابوون عرەبی. كیانی كۆتایی فیستیڤاكۆتاییدا بلخوندرایوەو شـــاینی باس دیاری و خت و میدالیا پشـــكش ب وەفدی میوان و بتایبتی نووسرانی میسری "نبیل عومر، ئیبراھیم عبدولملالك، علوانی موغیب و سرپرشتیاری ھۆی بدولمنعم ساقیناوەندی رۆشنبیری ع

الساوی كرا.. ھروەھا میدالیا پشكشكرا. ب د.كمال

مزھر"چۆنیتی چاپكردنی بدرخان ژمارە ٩٤ی

٢٠٠٨/٤/٢٢چاالكییـــكان تواوبوونـــی پـــاش رۆژی٢٠٠٨/٤/٢٣ تواندرا لگڵ"حسن یاســـین"ل دەزگای"روز الیوسف" ئو الپڕان ئامادە بكرـــت و چاپبكرت، بۆی شوی چوارشممی لسر پنج شـــمم ٢٠٠٨/٤/٢٤ ســـعات ٣،٣٠ی بیانی تواو بووین، دەبوای ســـعات ٧ی بیانی ٢٠٠٨/٤/٢٤ ل فۆكخانی وە، بۆیڕانقاھیرە ئامادەبین بـــۆ گ ت و كاتدرخـــان چاپبكرتواندرا بنگڕاینوە لكوردســـتان ل چاپخانی ئـــاراس لھولـــر چاپكـــرا. بڕـــز دلشـــاد عبدو زۆر ھاوكارمان بوو. بھیواین لساكانی ئاییندە بتوانین ب برنامیكی تۆكمو باشـــتر دەنگی كـــوردان بگینینـــ ئو پـــڕی دنیاو نووسوازیش بۆ رۆژنامزو نری رس

شھیدەكاندا دەنونین. دوا وت

وەفدەك ســـوپاس و ستایشـــی بڕز كاك كۆســـرەتیان كرد، سبارەت بو ھـــاوكاری كردنی، ئگـــر بڕزیان ستیڤاشت و فو گرگیز ئھ ،بواینھروەھا ندەگیشـــت.. ئنجـــام ب ناسینی كورد ب زیشـــیان لڕی برۆمیســـرییكان و ئو پیوەندیی توندو تۆییی ك چندین ســـا بیناكراوە لســـر دەســـتی بڕز مـــام جالل و ت و بۆیبدررەیپدنان موفتـــی، پعبرنامـــی جیاوازدا بۆنو لچندین باســـی لوەكراو. ســـوپاس بۆھموو ئوكسانی ك ل خمی كش راواكی

گلی كورددان. ئو بابتانی ل راگیاندنكان بوكرایوە

- رۆژنامی كوردستانی نوێ ٣ بابت ٢٠٠٨/٤/١٧

- ھفتنامی چاودر، ٢٠٠٨/٤/٢١ - رەخنی چاودر

بابـــت ٢ االتحـــاد رۆژنامـــی -٢٠٠٨/٤/٢٣ -ل٣

- رۆژنامـــی مســـاء الیـــوم المصری ٢٠٠٨/٤/٢٣

- ھفتنامی چاودر ٢٠٠٨/٤/٢٨-رەخنی چاودر

ھواـــك ژیانـــوە بوكـــراوەی -بوكراوەتوە

KURDISTAN ONLINE سایتی ل -ھواك بوكراوەتوە

میســـری" "ئھرامـــی رۆژنامـــی -٢٠٠٨/٤/٢٣

چۆن پنجمیــن فســـتیڤای بدرخــان ل قاھیرە ئنجام درا

قاھیرە2 ل بدرخان فستیڤای ٢٠٠٨/٥/٨پنجمین ئایار (٩٥) ژمارەكوردی ٢٧٠٨ی بانمڕی

قاھیرە - دبند نازم

حســــن ((ئحمــــد * لگــــڵ فرۆكوانكــــىبكر))سفرمانكرد.

فرۆكخانى لـــ دیاریكراو لكاتـــىدەستى لسر سلمانیوە نودەوتىك جبورى) عبدالل) فرۆكوان كاپتنىبســـرەوەتر (٦٠) ســـاى ل تمنىدەستم ندێ زانیارى كھدواتر ل بووفرۆكوانى پشـــتر پیاوە كوت ئـــمو بووە بكر) حســـن تایبتى(ئحمددەبوای یاسایى خزمتى ساى بپىلھاتوویى بكرای، لبر خاننشـــینئستا خۆیدا تا كارەكى نیایى لد و

ماوەتوە.لگڵ كاپتن (مام جل)یش میشـــھ

دەكات... جبورى)سفر عبدالل)فرۆكیكى كۆن بوو... ھیچ سیفاتكىفرۆكى ناو ســـفرى خزمتگوزارىدیاریكراوى لكاتى بم نبوو... تدا(قاھیرە) ١١،٤٠ بكاتى خۆى ســـعاتى(میسر)كخانخاكىفرۆكیشتینگئمژمارەیكلرۆژنامنووسبووینبۆ بدرخان دەزگاى داوەتنامى لسركوردى رۆژنامنووسى رۆژى سایادىساى ٢٢ى نیســـانى رۆژى دەكات كیكم دەرچوونى ١٨٩٨ ســـاتوەختىلم (كوردســـتان) رۆژنامى ژمـــارەى

وتدا....ساۆنى ناو ل و قاھیرە یشـــتمگ كراستخۆبۆسردەمى یخانمفرۆكئشاشـــى ســـر ل عومرك گراموەو سحدین و (حمرا ســـینماكانىدیمنى جندیان) و ســـفین و سیروانفیلمكانى م لـــیـــخانم فرۆكئـــالحافڤ عبدالحلیـــم و (فریداگـــرشو محمود یاســـین و ســـعاد حســـنى و

عبید نبیل و نورالشریفدەدیت و ....ھتـــد) و رمزى و ســـھیربى تۆ دەخواســـت خۆزگى ئـــوەمنانم دیمئ حقیقت ب دابـــ رۆژێ

ببینم....ل بـــم عومر ئمشـــمان بینـــى،

ھكشانبوو...

((الفیشاوى)) قاوەخانى و الخلیل)) ((خان *دۆستانم لو ھندێ سفرە لم برپیان (قاھیـــرە) ھاتبوون ك پشـــترقاھیرە تى بچســـك ئو راگیاندممن بۆی ....ببین الخلیل) (خان دەبرۆژنام نووسكانم ل ھاوڕێ ھندێ وســـردانى وارانئ لـــم ئوارەیـــك(قاوەخانى ل كردو الخلیل)مان (خانئم لناو و گیرســـاینوە الفیشاوى)

ئم كۆنى ونى كۆمك یقاوەخانو گورە ھونرمند دەبینى ك نشویقاوەخان لم تو ئم نووسرانىموناقشـــى و گفتوگۆ و دانیشـــتونخۆیان برھمكانى لســـر زۆرییانخۆیان ئدەبیكانى مرھب و كردوەرۆمان مانل خوندۆتوە یكترى بۆخاوەنى و گورەى میســـرى نووســـىو من محفوڤ).... (نجیب نۆبل ختىنماندەزانى شاعیر) عبدولى (دشادل نھى (قوباد)یش و بكشین لرگن(حسن تنھا لناومانا كردو كشانىپشـــتر چونك بوو، معن یاســـین)بدرخان) (حمید رۆژنامنووس لگڵھاتبوونقاھیرەوھمووكلبرەكانىئوێوەك كۆنكانى(كورانوتیراوە)

نبوون نامۆش بۆی و شـــارەزابوونشـــاد-یش لد و من و لـــم كارەیانئو ب تواو كلرگن ئوەى نیوەىلھمووى بم بتاكرد... ئیشمانكچ ل پیبوو یقاوەخان ئم جوانترجوانكانى(قاھیرە) و(تۆرستى)ھموو(تۆرســـت) بھزاران رۆژان ك دونیا

قســـى بپى ئم وتـــو نـــدەگمغیب) (علوانى میسرى رۆژنامنووسیىسرمایى (روزالیوسف) رۆژنامى لشتوگوزارى رۆژانگ ل كرتى میســـرئم و زیاتر.... دۆر ملیۆنك دەگاتچونك دەزانم، راستى ب من رژەیشل (الحســـینى) مزگوتى لبردەمـــى(ئھرامات) (خـــان الخلیل) و دەروازەىئو دیك شونكانى (ئسكندەر)یو وبینینم من (تۆرست)انى ئاپۆرە ھموو

... .نلموە دەسئ

خوارد نانمان (نجیب محفوظ) چشتخانى ل•نكۆ ل ھـــر رۆژان لم كـــی لســـردانى الخلیل) (خان تســـككانىمیشھ ك كرد ئم چیشـــتخانیمان

و كردووە (نجیب محفوڤ) ھاموشـــۆىخواردوە تدا فول)ى و ملوخی و (ففلخواردنى میسر ش لخواردنان ئم و

دەگمن-ن....فقیرەكان سك ھى وســـاكئ رەنگ(خان دوكاندارەكانـــى و و كۆھگـــرئستاك بكاتى بووب، بم الخلیل)

ژوورەوە تدەچ شـــینپ دیاریكراوىو دادەنرێ مزـــك و نـــاوت لســـرخواردنـــى نیوەڕۆ بـــۆ نان رۆژانشئوێ بكاتى (٤)ى عســـر سعات تا

دەرگاىچشتخانكناكرتوە....رووبـــڕووى ژوورەوە چووینـــ كـــبرھمكانى ھمـــوو دەبیوە تاقكزمانى بھـــردوو (نجیـــب محفـــوڤ)و دانراوە لسر ئینگلیزى) و (عرەبىگورەى ونیكى لبرامبرەكشـــى(نجیب محفوڤ) وونیكى برایى كۆنىنوانى ل و لدراوە یشتخانچ ئممعال ھمان ژوورەكانیـــش دینگىدەبینى، یشـــتخانم چئ كۆنكىل جۆرك و نۆژەنكراوەتـــوە بـــمپیتى و پاراستووە خۆى رەسنایتىك ئوانى بتایبت وتان ل خكى

كردووە. وتیان سردانى ئمچشتخانكم ناو پیرى ل كســـكىشتخانچ ئم باســـى دەكرێ پرســـىیكســـر بكى، بۆ الخلیل)م و (خان(٤٥) و پ زانیارى پـــدام ئلبومكـــىك لوەرگرتـــم.... میســـرى جونى پڕەى لـــ كرد وەرگم و ـــگھ

برایىنووسرابوو:دەبینرێ ئســـتا وەك الخلیل) (خـــانزیاتر و ورەیكىبازرگانىگگایكۆموەرشـــى و بازرگانى دوكانى ل ھزارھونرییكانـــى كارە دروســـتكردنىو شوشوات و نوحاس وەك دەســـتى

ھونرییانى لســـر ئو كارە زیو وو پیســـت كارى و دار ھدەكنـــدرێئوەشـــدا لگڵ ....دایت زۆریتـــرىشـــوین لم زۆر كـــ گۆڕانكارییكىناوە دامزرنرە ھیشـــتا بم كراوە،ك پاراســـتووە خۆى ك ئســـكىشـــركس (امیر ناوى بۆ دەگڕتـــوەمیدى (١٣٨٢)ى لساى الخلیلى)یو،بیكگیشـــتنن بـــۆ دروســـتیكردووە

كۆن. بازرگانكانى ھموو دونیاىشتخانچ كھاتبوولپم خانجارانئو بازرگانـــان بـــۆ و ژوورى نووســـتنبم كۆگا بۆ كلوپل.... و نمایندەكان(السلگان المملوكى ئســـتا ئم خانى(١٥٠١-١٥١٦) سانى ل الغورى) قنصوەدروستى كۆنكان نشو روخانى دواىل سردەمى دوایشـــدا ل و كردۆتوەمبندكى بۆتـــ (ممالیـــك)ەكان

(قاھیرە). ل بازرگانى سرەكىل و عوســـمانیكان لكاتـــى حوكمىنوانىنیوەىدووەمىسدەىھژدەمینمترى (٥٥٠٠) پانتایـــى ئـــم بـــازاڕە

بووب و گـــرت چوارگۆشـــى بخۆوەناوەندى ل مبندكىبازرگانىگورەخۆگرتووە ل شونانى ئم قاھیرەو،الصاغ ،الجمالیـــ (المرجـــوش،

الحمزازیى).... ،الغوری ازھر،و الخلیلـــى) (خـــان چشـــتخانىبناوى ك محفوڤ) (نجیب قاوەخانى

١٩٨٨ ساى ل گورەیى نووسرە ئوناوزەدكراوە، وەرگرت (نۆب)ى ختىل مژووییى نشـــو چونكـــ ئـــم

و رەنگیداوەتوە رۆمانكانى زۆربـــىیشـــتخانچ و یقاوەخان ئم بۆینووســـر منزگاى زۆربى جى بۆتو روناكبیـــران و ھونرمنـــدان و

تۆرستكان...كۆمپانیاى لین شـــونش دوو ئمسرپرشـــتى ئوتلكانى(ئۆپـــرەوى)

دەكرێ.

میسر ئھراماتى *ئۆتۆمبلكى ب سعات نیو ب نزیكىحفتاكان مۆدل (١٣١)ى فیاتى تاكسىقاھیرە تاكسیكانى زۆرى زۆربى كیشـــتینگ رەتناكات نـــمۆد لم ل (ئھرامـــات).... دەرگاى بردەمـــىقسمان دەكرد خۆمان رگادا لنوانىو قس ھات كتاكسی كابراى شوفرى

گوتى:اكراد).... (دە

گوتم چۆنت و من وممان دایوە ئمشكوردین؟ مئ زانى

گوتى:....(١٩٨٠-١٩٨١ وە... سنشق فى (انالى ئویش و زۆر پكنیـــن مـــئشقوەى عراق و زۆر باسى خۆیوەناو (ئھرامات) یشتینگرنگ گ كرد...فزیۆنو للتجارانلىكنو شوئدەماندیت میسرى سینماییكانى فیلمببرچاوماندا خرایـــى ب زۆر رەنگو شـــتكى جـــوان ب و ڕبووبـــپتبم ....زانیب گرنگمان شونواركىك دەگی نزیكى شتكى گرنگى دیكی وئوانت دەستەنگینییى ئو گورەیىچۆن ك لو ســـردەمى بۆ دەردەكوێداناوە یك لسر بردەیان ھموو ئوب زۆر ىكترۆپك بم یاندویانگ تا ودەیگات بتاى دەست ب مرۆ زەحمتئوەندە بردكى ئینجـــا خوازەنســـر... ریتخۆتا ب لگڵ گورەشھمووشى (كارەساتتر) لسردەمى ل

پاشـــا)ى برەگز علـــى (محمـــدلم ھندێ میسر فرماندارى و (كورد)ژمارەیكى و شواندووە جوانكاریییان

كی ترۆپكى لـــ زۆرى بردەكانیـــانخوارەوە ھناوەتـــوە ل ئھرامكانبۆ (قیك گوای ئوەى بمبستىئوێ نزیكى ل پاشـــا) على محمدلون بردەكانیشھر دروستدەكنو

نكراوە.... پدروست قشیان چد.علیاوەیى و رواندوزى فریـــاد (من وژرەوەى چووین (بدوو دلشـــاد عفراوان زەمینكى ژر لـــ ك ئھراماتو دایت ھۆكى و ژوور ھندێ و دەچلھندێشوە چند رگایكھبوو،یتدەگ تا دەوێ زۆرى ماندوبوونكىھدەڕژى... ئارەقكى زۆر و كۆتایىراستیكان تگشتنى ل جۆرك بمبرەو سردەمك و مرۆڤ خشـــدەبچند تـــیقع ئـــم دەگتـــوەھبستووە شونوارەى ئم زیرەكانلسردەمى ئمۆھیچ شتكىئوتۆ كتبب داھاتوو بۆنـــوەى ك نكـــراوە(شونوار). وەكو سرسوڕمان جگاى

رادەبدەر لـــ لوـــش ژمارەیكـــى(پیتونوحوشتر) دەبینرێو (نۆرست)گواستنوەى بۆ شـــارەزان) دوو (پیكى

بناوشونوارەكاندا. ككخ

قاھیرە مۆزەخانى *شار ناوەڕاستى و ل (زەمالك) ل ھرگیانوەى مژوویى كتبى گورەترینئویـــش (مۆزەخانى دەبینى میســـرگڕان (٣) ســـعات دواى و قاھیرە)یھمووى نمانتوانى ئینجـــا بناویدا(مۆمیاكردنـــى لبشـــى ببینیـــن...میسر) تووشى جســـتى ملیككانىسرســـوڕمان و ســـرنج ك لجۆرو پیـــرۆز و زانا دەســـتكى چ دەبى كھموو ئـــم جســـتى وت پروەرجاركیتر و دۆزیوەتـــوە كســـانىشـــوە بم و دەریھناون خاك ل ژركردوونتوە (مۆمیـــا)ى زانســـتیانشارســـتانیتى وتكى و مـــژووى

كس بسدان و رۆژێ پیاندەگتوەب چـــاوى خۆیان لدەگرن و گویـــانھموو ئـــم دەیانبینن... پاراســـتنى

بینى مۆزەخانى (قاھیرە)دا و (ئھرامات) ل (میسر)ییكانم سروەریی مژووى ... ھموو (قاھیرە) ل

بدواى حكومت ھیوادارم واتك مابتوە.... زیندوویى ب زەمین سر شارى كۆنترین (ھولر) :دە مژووبگڕێ..!!! و كسایتیكانى پادشا و ملیك ووردەكارى

و عبدالحلیم و كلثوم ل گۆرانیكانى (أم چژ میسرى نوى نوەىوەردەگرن..!!! راضى) عفاف

ئزھر زانكۆی برامبر خواردنوەیك قاوە

پڕۆوە بپوی ئھرامات ل كشتی مۆزەخانی ل

پاشای كورد علی محمد كۆشكی بردەم ل نازم دبند

كلسوم ئوم ئسترەی سترانی میسری پیكری

ل ســـردەمى ئمان ل ك كلوپلىشڕ ئدەواتى و لرەوق و كورســـىپرستگا و ئو خشـــ و و خۆپارستنئم مرۆڤى گورەی مایى ســـرفرازىوتی.... لووە ئاھكى ســـاردمانخۆمان كوردستانى ئو بۆ ھكشـــامژووییكان راستی ھموو بپى كرووى ســـر كۆنترین شـــارى (ھلر)بزیندوویى ســـتاكئ تـــا زەمینـــمابتوە،بمنمانتوانیوە تۆزقاك(ھلر) ســـروەرییى پ لم مژووەدایبنین مۆزەخانیك ل و بپارزینبنین گانوەى سردەمكانى ناوى وئمۆ دەگات تا (ھولـــر) حوكمانىو دەڕوخنین شـــونوارەكانمان مئ

دەكینوە.... كۆرى

(محمد كۆشــــكى ھردوو (ندەریســــكئ) *فاروق) (ملیك و پاشا) على

(فریاد مئ گروپكـــى یانیم بئـــو علیاوەیى بدولـــد.ع و روانـــدزىو بدوشـــاد عد و زادە جلى قوبادنووسینگیكى ل بندە) و ھادى سامى

گشـــتى پلیتـــى گشـــتوگوزارىئم بـــرەو بى (ئســـكندەری)مانل زۆر نوبانگى ك بڕكوتین شارەشونى زۆربمان و من ھستى ل مژەنیو و سعات كردۆتوە.... دوو خۆىھمووى بـــم بى، رگایمان ئـــمكردۆت بیابانیان ئم ســـوزایى....مئ وەك كشتوكاى ب پت... وتكىتو ئم ى ناترسن كســـا وشك لناو كچكى لدەبارێ... كم بارانیشىزەردەخنى میشھ ســـاردەك پاسبچكۆنشى بازاڕكى و دەبخشییوەبۆخۆىھرلناوپاسكدروستكردبووبوای لچى حزیان و سرنشـــینكانكـــ ....یاندنـــدەیگ ھربزوویـــىندەرییسكئ ئۆتۆگارى یشـــتینگئوێ تاكســـى دوو شـــوفرى ھر زووو (حســـنین بناوى ئســـك ســـووكبدرژایى یاروەرمـــان بوون عربـــى)قوباد و (من بوون لگمـــان ئمۆژەو لگڵ (عربى) سوارببووین سامى) وپاشا) كۆشـــكى (محمد على برەوزۆر پیاوكى ئوەى لبر دەڕۆیشتین،

وتینك ھرسكمان خۆشبوو و زەوقىلى، بم پرســـیارى كردن پرســـیارباسى خباتى لناكاو جدییان نء....شڕى ل خۆى برینداربوونى و خۆیىكرد ئیسرائیل و عرەب نوان (١٩٧٣)ىبرینداربوو.... پیشانداین ك قۆكى وجلى زادە) (قوباد كاك بۆ رابواردن ھر

گوتى: ئیشارەتى منى كرد وشڕى ل بوو دەبابات قائیدى (ئوەشبوو)، بریندار قاچكى ئـــران و عراقھتا و قـــع چووە (عربى) ئمـــىلكرد بمنى حافیزیشمان دواجار خودا

دەگوت:اللواء)... (سیادە

على (محمد كۆشـــككى ھر دووشوەیك ب فاروق) ملیك و پاشـــاسر جگى بڕاستى نۆژەنكراوەتوەو دەیان تۆرست و رۆژان ســـوڕمانبۆ بلیتى ســـیركردنى خكى میســـركى دیكیرمایس بۆت دەبن ئمش

میسر. وتى بۆكۆشككى بۆ كردنمان سیران لكاتىشوفرى (عربى) ھرزوو (ملیكفاروق)خۆش وەك گوتم زۆر قس كتاكســـیمنیش سفاح البنات).... (دە گوتى بووبم وابووە... بڕاستى وا تگیشـــتم

پكنینوە گوتى: (عربى) ببنات تحب كان حقیقى... (مش ســـفاح

اوى)... اوىقوباد) ئیعنى ئوەمانكرد و من لووەبپارەىھ (دەست و مرۆڤئگر كنزیكدەبتوە)... بھشتبۆخۆىلى

جانتاى درەنگى شوە ئو *گڕانوەمدەپچایوە...

گڕانوەم جانتاى درەنگى شوە ئودەفتـــرە ســـیركى دەپچایـــوە،بدرژایى ك كـــرد خۆم بچكۆنكىسفرەم ئم قمى سرە رۆژان ئم

گوتم: خۆموە لبر دەنووسى تیاســـاكى كۆم (ھموو ســـفركدەكاتـــوە)... كۆڵ ل عومرى پیـــرتموو شـــتھ (قاھیرە) ل راستیشـــكردەمس لگڵ كسكان دەبینى...

دەژین....تدەچ و دەخواتوە و دەخـــوا (تلیاكئوتومبلكشـــى لناو و تیاترۆخانقورئـــان عبدولباســـت بدەنگـــىزۆربیان فقیر گلكى لـــدەدا...)...بژین... تنھا وەیئ ھیوایان ھمـــووكافتریـــاى نوانـــى جیـــاوازى لـــدەومندەكانوقاوەخانىفقیرەكان

...یھ

ئوان ر كئۆكتۆبـــ بدرژایـــى پردىكردووە ناوزەندیان توركیكوە بناوەنزیكى و ئۆكتۆبر) (كوبرى دەن: پىپردەكوە سرەتاى ل كیلۆمترە (٣٨)دەگات تا دى بۆى فرۆكخانوە ل كژمارەیكى ئمبر و ئوبر (زەمالیك)دەبینى ك رانـــو زۆر ئپارتمانـــىو ژارەكانـــھ شـــونى حوانـــوەىل و (میســـرى كـــۆن) برى تودەكو پرد و ژر دوكان لـــ زۆر شـــونیشژیان ھژارەكان خانوادە گراجكاندا

دەگوزەرنن...ك نوێ) (میسرى برى پچوانى بھمووشتكانىبنوتریننخشسازىزۆربى و دروســـتكراون -/و مۆدرنىزۆرىشونگرنگكانىحوكمتىمیسر

لوێدەستبكارن...چووین نوێ)یـــ (میســـرى ھر لمك ســـنتر) (ســـتى ســـوپڕماركتىسوڕاینوە ل (٦) ســـعاتى ل زیاترناچار بكیـــن، تواوى نمانتوانـــىبازاڕكى و گڕاینـــوە... ھیكبووین

پیژە میشھ و مۆدرن سربخۆیىو وكافتریا رەبالغكانىقلكترۆنیئ

میخانكانىپاوپن....ئمى بى تر گرنگى زۆر دیمنكـــىكـــ ئوەبـــوو رۆژنامنووســـانوەرۆژى ئـــوارەى بیانى رۆژنامكانىوەك چاپى بازاڕەوە توشـــتر دەكپ(علوانى رۆژنامنـــووس م، لـــكیوەمدا ل بیانى ئى پرســـى مغیب)م

گوتى:ھواكدەب بگرما میسر ھموو ل)بیانیان و بخوندرتـــوە و گرمـــىتازە ھواى رەنگـــ دووەم ل چاپـــى

دەخونییوە).سر دەگڕنوە میسر ئستاى نوەىعبدالحلیم و (كلپوم كۆنكانى گۆرانیراضى عفاف و فریـــد اگرش و حافڤ....ھتـــد)، و الجزائیـــرى وردە و چشتخانیكى ل شوكیان چونكلسر شڕەفى دەریا شـــوانى ناوعیـــراق بایۆزخانـــى ســـكرترىشـــوە رواندزى) (فریاد پرلمانتار

كوڕە و ئو كچ دانیشتنكى ســـازدا وگۆرانیان (ختی) لـــم گۆرانیبژەىگۆرانی كۆنكان ھمـــوو دەگـــوت...و و عبدالحلیم راچـــى (عفاف بوو ھىبوون، بم عبدالمگلب) محمد كلپوم وك ...وتووانركس زۆر گوتنكى بگڕانوەى مۆرى پاسپۆڕتكشمان جاریكى و لدرا میسر فرۆكخانى لعبدالل) كاپتن دەستى لسر دیكشفرۆكخانى خاكى لســـر جبورى)فرۆككمان ســـلمانى نودەوتـــى(ســـاۆنى شڕەف) ل و نیشـــتوەبیارمدا لووە لكردین پشوازییانب و بنووسم شتگ ئم لسر شتك

بم: حكومتىكوردستانســـر شـــارى كۆنترین (مادام ھولربا ردەوامب تیایـــدا ژیان و دونیایـــشـــونوارەكانى ووردەكارى بـــدواىملیك مۆمیاكراو بۆ و كارى بگڕیـــنو كســـایتیكانى بكرێ و و پادشـــاپیشـــانى لـــ مۆزەخانیكى پ بھا

تۆریستكانىدونیایبدەین...).

٢٠٠٨/٥/٨ ئایار (٩٥) ژمارەكوردی ٢٧٠٨ی 3بانمڕی

پردەكان ژر و گراج ل فقیرەكان كۆن كتر جیاواز... لیل عالمى دوو نوێ میسرى و كۆن میسرىبسر دەبن..!!! پمییكان مۆدل شوە دوا (ڤ)ى ل نوش ئۆرستقراتكان ل و دەژیان

لپنایئھرامات

بازاڕی خان ئلخلیلی ل

قاھیرە كۆ بۆ ب سفرەكی و سفرەكی بتنیامئاوارە موحسین

٢٠٠٥/٥/٢٦ تا ٢٠٠٥/٦/٢٦ ل بـــرواریبۆقاھرە،یكمجار بتنیاسفرمكردلوێ ھرچنـــدە بوو میســـر ببینم،چۆن كاك"ســـاجد" لالین ئامۆزایكملكردم پشوازی قاھیرە فۆكخانی لبـــردەوام كوردســـتان بۆ تا گڕاموەدەب ك ئمجارەیان بم لگمدابوو،بوكردنوەی و چاپ دەزگای سوپاسیب كـــ ســـفركی بدرخـــان بكـــمو رۆشـــنبیران كخســـت"٢٢" لر كۆیرۆژنامنووسی و نووســـر شـــاعیرورۆژی ل میســـر برەو گرتبوو و لخۆفۆكخانـــی یشـــتنگ ٢٠٠٨/٤/١٧بینین و تام چژو ئمجارەیان قاھیرە،ل ھبوو. زیاتری بخشینكی ھست ویادی ٢١-٢٠٠٨/٤/٢٢ ببۆنی رۆژانـــیدەرچوونی رۆژنامگریی، ١١٠ســـایل كوردســـتان رۆژنامی ژمارەی یكملالین كـــوردی ١٨٩٨/٤/٢٢ بزمانـــیب مدحت بدرخان"ك دەرچووە، "مقدادژمارەیكی وەفدەكو كۆی ئامادەبوونیرۆژنامنووسانی نووســـرو ل برچاولمیسرو كورد خوندكارانی و میســـریھۆی ل میســـر دانیشـــتوانی كوردانیقشنگ فستیڤاكی ساقیتولساویپشـــتی لســـر دواتر بڕوەچـــوو،فزایكـــی لنـــو یختكـــی گـــورەب ئاوزانكراو گشـــتكی و دەریایـــیكوردی و ھپڕكی گۆرانی مۆســـیقاوئگرچی ھنرا كستیڤاف ب كۆتاییشتو گئ دوای چونك كۆتایی نبوو،و بتاك وەفدەكـــوە خـــودی لالینبینین، و كۆ سربســـتكراین بۆ گڕانئو لگڵ یكمم ســـفری من بخۆمك كرد بـــدی زۆرم ســـفرە جیاوازییكمدا ھفتی ل ،وانیانن دووساڵ

ك لمیســـر بینیـــم پـــردی ئۆكتۆبروشیكی دەبن، بناوی"كۆبری"ناویبۆیان عوســـمانییكانوە ل توركییك ،و"كۆبری"یئ بگشتی بجماوە،قاھیرەدا"٣٦ كم" لچقی دەســـوڕتوەال ل ئوپردە بینـــی بدرژایی"١١كـــم"كاریشی فراوانتركراوەو تنیشتكانیدازۆرتربوون ترومبلكان دەكرا، لسرمۆدلی بتایبتی شـــقامكان لسرسیارە كۆمپانیاكان وتیان پرسیم، نوێزۆر خكانكی ب"قیست"دەفرۆشـــن،كیویان،بۆیئوقرەباغیزۆرییی،یھ شقامكانوە بسر سیارەكانزۆربوو گلییان دەمبیست، لخكوەخۆراك و پل و كل ھموو لبرئوەیبرزبۆتوەو نرخی و خواردەمنییـــكئو بینیم دواتر ،مك زۆر مووچكانیانالپڕەی خكك كوت ســـر وتانیمیدیاكان و راگیاندن ل و رۆژنامكاندەكرا، چارەسركردنی لچۆنیتی باسو ھۆشیارن رۆشـــنبیرو میسر میللتیك قسكانیان ل كی ھدەبن، دەنگحیسابكیتایبتیانبۆدەكرد،دەیانگوت:"٤"كولرەبیك"جونیھــ"بوو،ئستاووردن واتا ،كیھجون بـــ "٢"كولرەخۆیان بژوی ل بیردەكنوە بقوویوتكیان پشـــوەچوونی لبـــرەوژیاری و شارســـتانی الینی بتایبتیگشت ل گشتیارانی و پشـــوازیكردنئھرامكان ب الدینا" میســـر"ام گتی،نیگارو و نخـــش بـــو و شـــونواروو فیرعونـــی ژیـــاری ئاســـوارەیدەن:" ئوەی درینكیـــان، مژووەتر بخواتـــوە جاركی لئـــاوی نیـــلشـــوانی میســـر" بۆ ھر دەگڕتوەقرەباغترەو"٢٠"ملیۆن تنیا رۆژ لـــلخۆ دەگرێ، خانووەكانیان لقاھیرە

كچی ھچووە ستوونی باخانیوئوارانتاكتاكپنجرەینھۆمكانیانھموو چونك دەكرێ، بدی ل رووناكیو شقام بازاڕو دادەبزن بۆ دانیشـــوانی

شونگشتییكان.بھزاران میسری لقاھیرە"متحف"ی، گشتیاری بیانیتدای،بردەوام كپلیتو"متحف"ەكان، بن دەچن دەبن وورەیگ و دەومند زۆر شونوارە ئومژووی فیرعون و فراوان ئاسواری وبتایبتی دەگرێ، لخۆ میسر درینیسانپح جگای ك دووەمی لنھۆمیدووەم ئاسوارەكانی"رمیســـیس"ی،گشتیاران و بیانی بھزاران ھروەھابازاڕە بو دەبینـــدرێ خلیلی ل خانپلی كلپووری و كـــل ك چوپەیلخۆ ئھرامـــات و میســـری درینیمزگوتی"حوسن"(ر) فرە لگڵ دەگرێ،،یگایج لو سری"حوسن"(ر) گوایو "فیشـــاوی قاوەخانـــی ســـردانیرەھبر و كاك كـــرد، من مزبووت"مانیوسف و كرمانج جوھر و برایم سیدخالید و كاك ئنوەر و سمكۆ ئبوبكرجوتیار،چایوقاوەمانلوداخواردەوەلو دانیشـــتن بم تنگبر رگایكیخۆی بخشـــی چژ فزایكی نشـــوتروتسلی لبر ئمجارەیان ،یھئو دای مكتبی"مدبولی"سرنجم للودا دەگمنانی و بنرخ بكت ھمووپاش ھفتیك بۆخـــۆم ھبوون، منوەفدەك گڕاموە گڕانوەی برادەرانیزۆر ئامۆزام "ساجد"ی لگڵ كوردستان،ل خۆشبختیش بینی بۆ تازەم شونی س رۆژانی٢٨-٢٩-٢٠٠٨/٤/٣٠ بۆماوەیو"شم ب مۆت بوو لھموو میسر رۆژنورۆزەكی واتا النسیم"دەستیپكرد،قاھیرە ب بھار، سرەتای خۆمان،

قرەباغیھموو ترومبل و ل بوو چۆڵبرەو و جدەھشت شـــاریان ككخو باخچو بۆسر ئاوینیل دەرەوەی شارو چپڕزان ب دەڕۆیشتن سیرانگاكانمینیش لگڵ سماكردنوە، گۆرانی وزۆربی ب ترومبلی ئو كاك ســـاجدبسر ســـیرانگاكانمان و دەم ئاوەكانكرد، ئاھنگكانمان بشداری كردەوەوئوەیماوەبم"میسر"ودەستدارانیانكۆمپانیا گشـــت لگڵ زۆر ھـــاوكارنئاوەدانكردنـــوەی بـــۆ بیانییـــكان،و پرەپدانی گشتوگوزار، وتكیانشـــوەی ك"شـــم لو تنیا بۆ نموونجژنی كاتـــدا لھمان النســـیم"بوو

باخانی"ستی ل بوو مســـیحكانسرنجاكش و جوان زۆر ك ســـتارتز"مرۆڤی بھـــزاران ،فراوان و گـــورەوپلی و كل ئوەی تیا دەســـوڕایوە،ل یا نۆش دەكرد، ئوەی نانی و دەكیحوانوە شونكانی قاوەقانو و كۆفیزۆر سامانكی پارەو واتا دانیشتبوون،دەكات دەستبر میسر بۆ نانشو ئوخوالخۆشـــبوو"رەفیق لالین كچیدروســـتكراوە، گایج حریری"ئـــوو باخچی ئكواپارك ھروەھا چندینقراغ یا میریالند و وەكو گـــورە گورەتپڕ بنو قاھیرە نیل ك ئاوی س وو قایخ جگ لو خۆش، ئاوەدان و دەب

كشتییگشتیارییانیبنونیلدنودەگرن، لخۆ خك گشتیارو و دەچنحوانوەی جـــگای ك چشـــتخانوسازدەكرێ ل شوانی ئاھنگی تیایوشوە سماو خۆشگوزەرانی و گۆرانی ب

دەبن سر. سوورەكان سوزو وو وتكمـــان دســـۆزانی ھیـــوادارمئوەبن تنگوەی ب كوردســـتانكمانجوان كوردســـتانی نو بۆ گشـــتیارانب ئاسوارەكانمان شونوارو راكشن،كارگ فابریقو روو، نبخ دەومندینك دابمزرنن، پارەو سامان راكشنھموو بپڕتوە سنوورەكان ل فیۆ ب

ب نك فرۆشتن. شتكمان ھر كین

سو بۆ ھولر دەنرێ قاھیرەوە ل ئاوارە موحسین

قاھیرە ل بدرخان فستیڤای پنجمین

ئھرامكاندا سبری ل جوان بیانییكی

جوتیارنكی ساریتن وەك دەزگای بدرخان٤/٢٢ی ل كوردی رۆژنامگریی لیادیقشنگ فستیڤاكی یان ساك ھركوردستان ساز دەكات یان باروبنگی لكسانی لگڵ لوێ و برێ وتك بۆبسر جوانی پ رۆژكی چند رووناكبیربۆ ئوقســــ زۆر ھدەگرێ، برــــت،و ئھرامكان و نیل برەو وتی ئمساڵچووین، فیرعونكان جوانكانی مۆمیابزوتنوەو جولو پ میســــر میســــر چوپرا-و داراال ئوارانی- جوان- شــــتیشوە الخلیل"ی خان سبری- زاوەژاویجوانی ئاپۆڕەكان، ناو ئفسانییكانینھنی ســــربردەیچندان ئــــاوەی ئو رۆمانسی لدنیایكی لوێ دەگتوە،ھســــت توژمی پــــ ســــرنجاكش،ھر وتم ك پشتر ئو منك بزون،فوق ھمیش"الی بینیبوو، فیلمكان ل"ثرثرةفوقالنیل"ملبرچاوان الشجرە"كلســــوم" "ام ھمنكانی بوو، گۆرانییو ئترەش" قورگی"فریــــد و ســــیحریمژوویشونبزریحوكمیئیوبییكان"سحدینوسدانقیمیسر وسوریاو

ك گڕیدە سحدینی ئوردن و لوبنانج بدیاری قیكــــی خۆی بۆ وتیبئاستم نوەكانی ئمۆ نھشــــت،دەكــــن یان خۆیان ھســــت ببوونــــیتریش جاركی ئوێ چوینوە نایكن،رۆژنامی" یادی بچووك ھۆكــــی ل –ھندەی رەكفس كوردستان"كرایوە،زۆر خۆمان گروپكی ك بوو، جوان ترھســــوكوتیان یك لگڵ رانجوامال حورمتــــی یكتریان دەكردو رــــزوكوردەواری بپی میزاجی بوو، مبستناوە ناوە شوققكان سر ش بوویندابل بڕاستی دەكرد، یكتریمان سردانیجوان توخمكری بدیار سفران مرۆڤلگڵ پشــــتر ك بۆخۆم دەكوــــت،لوێ نبوو نزیكم ھاوڕیتی ھندكیانبووم ئاسوودە گفتاریان رەفتارو ل زۆرحسن و ســــامی ھادی كاك بتایبتیكاك سمكۆ، كاك رەھبر، كاك و یاسینوەك ھمیشــــ بشوازكی ھمن فریدجگی حیكمت سرپرشتی كرد، پ وپیوەندییكی كــــ بوو خۆشــــحایمانئبوبكر یوسف كاك لگڵ خۆشــــمانشیعرەكانی خارە قوباد وەك پیداكرد،فیرعونییك ل كیژە موجاملی روویل ھمژی، بای شیعركنفسی كردوچندجارــــك ئــــاوارە كاك موحســــینماوە ئركی لبر و جھشت ئمیجوان بوون بجھشــــت، تنیا ئمیسمكۆ كاك ،ناچ داخم یادگارییكان،تكســــییك لناو چاكتی من لبــــربم بــــوو، گران بجھشــــت، لدمكختی لو ھموویان ك دوایی شویو داوەت بوویــــن ئوەماندەمان شــــاییبباچوون. خمكانمان ھموو سماكردو گل نووسر لگڵ گشت وایكرد ئوبناسین یكتر تو رۆژنامنووسی ئو

باسی بجوانی بوو چند لیان گومان وچۆن و كرد میسرییان كوردو پیوەندیئوپیوەندییپرەبستن،ھندكیانیكم ك بزانن بــــوو بۆ یكمجاریاندەرچووە، لقاھیرە كــــوردی رۆژنامیھموو ئو ندامانی وەفدەكــــوێ ئلــــمیوانی دەیانخوند لوێ خوندكارانیمیشھ بوون و فســــتیڤای بدرخان

ویســــتپ لرەوە و لگمــــان بــــوونجوانــــی كرمانجانی رۆی سوپاســــیكردین میوانداری ك كاك"ساجد"بكم،ئو بــــۆ بوو، و ھــــردەم لگمــــانكشتبوو، گی شارەزاییمانننانشوئاسواركی جوانیلیادمان بجھشت.تر وتكی و جوانتر تا فســــتیڤاكی

بدوعا.

راوژكاری مژوویی: د. عبدول علیاوەییراوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمینراوژكاری رووناكبیریی: د. ھیمداد حوسن

راوژكاری كــلتــووری: خالید جوتیاربشی كۆمپیوتر: ئیـوب یوسـف ئبوبكـر

ناونيشان:كوردســـتان، ھولر، شقامی ئاراس،

باخانی سردارینۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٠٦٦

مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +سلمانی، باخانی رەحیمی مال علی

مۆبایل: ٨٥٥٤ ١٥٩ ٧٧٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

bedrxan@yahoo.com

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان

بڕوەبری نووسین:محمد گۆران

ستافی كارا:حســـن یاســـین، نازم دبند، قاســـم محمـــد، ھمن جمیـــل، ھوراز

محمد، محمد فتاح، نافیع دیبگیی، عبدولەحمان معروف.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١)

ئـــم ئوارەیی بـــ قراغی"نیل"دا گوزەرماندەكرد بجگ ل جوانییكانی خامۆشـــی شـــپۆلكان، خامۆشی نوانی ئـــو دوو لوە جوانانی ئم كوڕو كچانم دەدیت كـــ ھریكو وە لزرۆییتام ل كی پســـۆز ب وەو زۆر بكتـــری نزیكدەبوونـــیگرمیشـــوە لیكتریان دەڕوانی و ب عشقكی شتانشوە ناوە، ناوە

یكتریان بسر دەكردەوە.. مـــن ئیرەییم بـــم تمنـــی ئوان ندەبـــرد، چونكـــ زەمنكیش بۆ م دنیایمانانیش ئـــ معومـــری ئئمش لوەكانـــی بـــۆ دەرگاكانی وابـــوو.. بم من خمـــی وتكم لكۆ بـــوو ك ئوەندە كوڕە گنج و كچ گنجی جوانی تدایو ناورن لپنای شـــپۆلكی خامۆشی ئاوادا دەســـت ل ئامزی یكتر وەربینن و تاكو ھزیان لبرە یكتر ھمژن و

تر، تر یكتر ماچبكن.. ئـــم ئوارەیی ك ب قراغی"نیل"دا كـــوڕە جحكـــم گوزەرماندەكـــرد قژ"نیگرۆ"ی، كچ جحكـــی بینی لســـر دیواركـــی نزمـــی نزیـــك شپۆ خامۆشـــكان دانابوو فرە "ل گیتار"ژەنینی دەكـــرد.. كوڕەك" ش لكڤیكتۆر جارا"دەچـــوو و كچ نم دیمئـــ ـــال دیڤس". كنجئ"رۆمانســـیی ســـرنجكانمی بۆالی خۆی راكشا ئوساك زانیم "قاھیرە" دەستوپنجی"محمد عبدولوەھاب" و دەروـــش" گرووی"ســـید و چفیكی دەســـتی "ئوم كلسوم"و "ئحمد وتپارزەكانـــی شـــیعرە فوئاد نجم"چند ب گورەیی لناو ھزرەكانی ئوانـــدا ماوەتوەو چۆن ئوەندە ب ئمانتوە پرەگرافكانی مژووی وتی خۆیان لسر الپڕەكان تقیقو حوە لوخشاندووە.. لنگیشـــتم خكی"قاھیرە" ھموویان وە دەڕواننقرەون ند بعاشقن و چخۆشویســـتی ئم وت جنجای بخانكت وە لـــخۆیان.. دیســـانئـــو درینكی"مدبولی"یـــوە، ماچ گرمانم ببیر ھاتوە ك لرە لجیاتی لوی كچ رەشتاو گنم رەنگكان لوی كتب ماچ دەكرێ.. كچ و كوڕەكانـــی قاھیرە ب توانینكی رەفـــی دەڕواننـــ ددارانـــوە كتبـــكان ل دوا ھوای سیاســـت دەپرســـن.. دواییـــن درە شـــیعری لـــدوا "ئدۆنیس"دەخوننـــوە.. ساخینكانی بیرەوەریی بشكانی وورد "محمد حســـنن ھیكل" بۆنی كتســـا وە.. ئینجا لدەبنشـــانۆییكان ل سۆراغی دەرھنانی نوێ و دەقی شانۆیی نوێ دەگڕن.. پۆلنھا شژایی "٧"رۆژ تدرمن بخامۆشكانی قاھیرەم بینی، ك تنھا ماچی گرمی عاشقبوونی ئم وتی لدەكرێ، سیمای پ ل شخسییتی گورە"محمـــود ھونرمندانـــی یاسین و یوســـرا"م، بینی.. ك ھر جونوەیان بیركردنـــوەو ھموو وتپارزی بوو.. ھمیش بانگشی خۆشویســـتی خۆیان بۆ وتكی

خۆیان دەكردەوە. لوسریشـــوە ك ب قراغی "نیل" گڕاینوە شـــو راكشـــابوو، بم ھشـــتا لـــوەكان ھـــر لیكتری نزیكدەبوونـــوە.. ئامزەكان گرم و رەشـــتا و كچگوڕتر دەبوون و ئخســـتبووە ســـری "گیتار"ژەنش كی پچاوی و بر گیتارەكـــســـلحـــزەوە دەیوانیی كوڕە موزیك ژەن ھاوڕكی و ئمش لدواجاردا پۆلموو شـــم ھئاواییمـــان لما گرتووەو ماچ زە گو حخامۆشـــگرمان كردو شقامكمان بجھشت

و ھاوڕێ نزیككشم گوتی: "عومر ھكشاو ماچكانی

ئمش پیربوون..."

عومر ھكشاو ماچكانی ئمش پیر بوون...!!!

بدرخان ل سایتكانی kurdistanOnline و pukmedia بخونرەوە

ھوشیار محمد ئمین - تایبت ب بدرخان ئیبراھیم خاتوو"ھـــرۆ بمادەبوونی ئحمد"و "شـــخ علی حم ساح" لپرسراوی مبندی ١٤ی "ی.ن.ك"ی كۆیـــ، رۆژی یكشـــمم بـــرواری ٢٠٠٨/٤/٢٠ لكاتژمـــر ١٠ی بیانی، لسایادی ھشـــتمینی كۆچی دوایی جوانمرگ"ســـامان ھونرمنـــدی تاھیـــر" لھۆی ســـنتری گنجان روڕەســـمی ئاھنگـــی گورەتریـــن راســـیمو موەچوو، لڕنان بزلر تـــی كوردەخـــان قایمقامی كۆیخبسر"٨٥"ھونرمندو گۆرانیبژو ئو كراوەت شیعرەكانیان ك شاعیرانی

گۆرانی و سردوو دابشكرا.ســـرەتا ئاھنگك بـــ دەقیقیك وەســـتان بـــۆ گیانی پاكی شـــھیدان دەســـتیپكرد، دوای ئـــوە وتیـــك لالین قایمقامی كۆی پشكشـــكرا، دوای ئـــو بڕز ھونرمند"ســـفین عبدولرەزاق" ســـرۆكی تیپی باواجی فیلمكی دواتر پشكشكرد، وتیكی دۆكیۆمنت لســـر رەوشـــی ھونری ئوشارە نمایشكرا، ك چند ونیكی

بنرخی كۆنی لخۆ گرتبوو. دواتر گروپی ھونری"سوە"بھاوكاری قوتابیانی پیمانگای ھونری شھید جعفـــر ھندێ چاالكـــی ھونرییان پشكشـــكرد، دوای ئوە بژەر"لوژە سوپاســـنامیكی چنـــد جـــالل" خوندەوە، دواتر تیپی موزیكی"باواجی" ب ئاوازی رەسنی ئوشارە گۆرانی"شلو خانان"یـــان پشكشـــكرد و ھاوكاری موزیك و كۆرسی ئو گۆرانیبژانشیان كـــرد: ھونرمند"ســـح محمـــد" ب گۆرانی"لســـر شـــو رۆژی دانا" ئاھنگی رازاندەوە، ھونرمند"خاتوو كنگئاھل بانی" كـــن تاھشـــسن"ی گۆرانی"شـــارەكم ئامادەبوو ھونرمند"عدنـــان پشكشـــكرد، جمال"بســـتو گۆرانییكی رەسنی بدونـــد عرمكوردی گـــوت، ھون ك كۆتایی بگۆرانیی ئیسماعیل" ب"

ئاھنگی گۆرانی ھنا. پاشـــان مراسیمی بخشـــینی خت

دەســـتپكرا، ســـرەتا چـــوار خت كـــ لالین تیپـــی موزیكـــی باواجی زانڕو بر ئـــســـئامادەكرابوو بئیبراھیـــم ھـــرۆ دابشـــكرا"خاتوو ،د، كوردەخان قایمقامی كۆیحمـــئشارەوانی ســـرۆكی حوزی ئاراس كۆی، ھونرمند شـــھن تابانی" خشـــرایت بخ زانڕو بدوای ئ رانی تیپی باواجی كنزری دامدەستلو ھونرمندان پكھاتبوو:"مامۆستا باكوری، زاھیر محمد ئیبراھیم، سردار ئحمد عبدو، وریا ئحمد، فوئاد ئیسماعیل عیزەت، سیامند سعید، مستفا، سح حوسن، عتالالحنا" ختكان لالین"ھرۆخان و شـــخ

علی"پشكشكران. موزیكژەن خشـــرایت بدواتـــر خدرینكانـــی تیپـــی باواجـــی ك ئو ئازاد رەشید، بڕزانبوون"شوكت بیـــالل، ئازاد قادر، جیھانگیر ســـاح عومر، ئیســـماعیل فرە جۆ، رزگار خشـــرایت بخ وانریم"دوای ئك ك و تیپی ئرینانژە دو گۆرنیبئ

محمد، بڕزانبوون:"ســـح ئم بدوبگرەز، ع مئیبراھیم سابیر، حئیســـماعیل، جان تۆماس، قاسم فرە جۆ، سح پشدەری، سامان تاھیر، دلر سادق، كاك مم قادر، ئازاد قادر،

نوزاد قادر". دواتر خت بسر ئندام درینكانی شكرا"باسمكۆرسی تیپی باواجی دابحنا"ك لپنجاكانوە ئندامی كۆرس ،بدوبا عز ،بدوری عبووە". پرەزوان تاھیر، الران ئیبراھیم، شـــوان عبدو، ئاشتی ئیسماعیل جلیزادە، سالم عبدو، ئمیر مستفا، ئاسۆ

ئیسماعیل جلیزادە، شركۆ نافیع". خشـــرایت بش خـــوانـــدوای ئئو شـــاعیرانی ك شـــیعرەكانیان كراوەتـــ گۆرانـــی ســـروود كـــ ئم دلزار، بڕزانن:"ئحمد شـــاعیرە عوســـمان عونـــی، جـــالل جۆبار، كریم شارەزا، ددار، محمد تۆفیق وردی، سافی ھیرانی، سامی عوداڵ، رۆســـتم حوزی، مجید ئاسنگر، زانڕو بلیزادە" دوای ئقوبادی ج كـــ"كانـــی كۆیرینـــژە دگۆرانیبژمارەیان زۆربوو"خـــت كران"داوای زانڕو بی ئـــمابن بوردن للدەكیـــن ك ناوی ئو ژمـــارە زۆرمان

لیاد نماوە".

"مال ئســـعد، خالید دلر، سوە، تاھیر تۆفیق، مال كـــۆرە، ئحمدی حم مال، باقی حـــالق، حدەمین عباس، شفیق خلف، حمدەمین كبابچی، حاجی گورە، عبدولواحد

مستفا، قادر پڕەكر، علی سمن، جمال كریم، جیھانبخش محمد،

نادی كریم..و زۆری تریش. ئو ئاھنگ سوودكی دیكی ھبوو، زانـــڕو بدیـــداری ئـــویـــش بئشـــادبووینوە ك بحسرەت بووین بیانبینین و زۆر لیادەوەری كۆنیشیان بـــۆ گاینوە:"ھونرمدنـــی بتوانا مامۆستا"سردار ئحمد" ك نای ژەنكی ســـركوتوو و ل دامزرنرانی تیپی باواجیی ئامـــاژەی ب رۆی ھونری" حمدەمین كبابچی"ك باوكم كردبوو. سوپاسی دەكین. لناو ھۆی ئاھنگ مامۆستا"سح لھاتوو ھونرمندی محمد" ھاتالم و پیرۆزبایی لكردم و گوتی: من ئمۆ زۆر پخۆشحام بم رزلنان ك ئو كۆم ھونرمندە كراون، درینی شـــارەكمان خت دەب ئوەشـــت پبم كـــ من چاكی لبیرناكم قت وەســـتا حمدەمین ك لســـای ١٩٦٠-١٩٦١ ل بۆنیك لشاری كۆی لسر دەستی ئو فری گۆرانییكی رەسنی كۆی بووم و دواتر ھمان ئـــاوازی ئومان بـــ ھاوكاری شیعری و ئحمد" ھونرمند"سدار شاعیر"جالل جۆبار" كردە گۆرانییكی لسای باواجی، تیپی سركوتووی ١٩٩٤ لچنارۆك لالین ھونرمندی

تاھیر"ھمـــان جوانمرگ"ســـامان گۆرانی ونی بۆگیرا.

خۆزیا بیرەوەری گۆرانیبژو ھونرمندە وشارەم دەزانی تاكو بكانی ئریند

شانازییوە بیاننووسم. تبینی:

ویستی بنگی وا پسوڕاندنی ئاھھبـــژەری لھاتوو و بتواناو شـــارەزا ل زمانی كـــوردی و راســـتكردنوەی ھكان ھی، دەبـــ رز لكلتوری ئوشـــارە بگیرێ نوەك بدوودی و ھوەســـتكردن لخوندنوەی ناوو نازناوی بنما بڕزەكانی ئوشارە درین ك بۆ ئم مبست بژەر"قادر ركو ئباشی ئیتوانی بشـــدار" نبپیـــرۆزە بجبگین، لشـــونك بژەری بتوانا"لوژەخان" ب وشیكی لجی گونجاو یكسر وەمكی خرای لماندی كس موە، بی دایزیرەكانبژەركی بیر تیژو قس بدەستو رز لكلتورو نازناوی بنمای شارەكی

دەگرت. ھزار سو لگیانی پاكی ھونرمندی جوانمرگ"سامان تاھیر"و ھموو ئو ھونرمندانی شـــاعیرو گۆرانیبژو كـــ لژیاندا نماون و ســـركوتن و تمندرژیش بۆ ئو بڕزان دەخوازم

كلژیاندا نماون.

ل روڕەســمكدا ... مڕاســیمی رزلنان ل ھونرمندان و شــاعیرانی كۆی نـــرا

ئا: بدرخان بڕوەبریTV ھولر، الوەند نوزاد، ك بدرخاندا، پرســـیاركی لوەمی ھردوو نیشـــاندانی بیرۆكـــی ئاخۆ زنجیرە درامـــای تلڤزۆنی LOST و ٢٤ ل تلڤزیۆنی ھولر چۆن بووەو ئم فیكرەیـــ لچییوە ســـرچاوەی گرتـــووە، گوتی: درامـــای تلڤزیۆنی لجیھاندا بایخكـــی زۆری پدەدەرێ و گۆڕانكارییكی زۆریشـــی بســـردا م لكی یپلتـــی بتایبھاتووە، بئمریكاو بپلی دووەمیش ل وتانی ئوروپـــا. دراماكانیـــش جۆراوجۆرن، بشكیان ئكشنو ھندكیان چیرۆكی ،داینی زۆری ترن و نھنرسوڕھسموخابـــرات، و پۆلیـــس ھروەھـــا ،وەی تاوانكارییینكۆكیشیان لندھئمش بیرمان لوەكردەوە ك بینری كوردیش ھقـــی خۆیتی لـــ بینینی ت و بزانبش نب ب و درامایانـــئچۆنـــ، لھمان كاتدا ھـــر لخۆیدا بینینی ئو درامایان دەبت پاشخانكی گورەی رۆژشـــنبیریی و ئزموونكیان

لوەربگیرت. كمان كـــردووە لوەیینكۆل مـــئتلڤزیۆنی گلی كوردســـتان كنای ھولر، لسر ئو درامایانی ك ئستا ،یریان ھكی زۆر بینژەیجیھاندا رل ر كراوەو لسكی لوەیینكۆند لچوب سایتكان و گۆڤارە ھونرییكاندا باســـی لوە دەكرت، كـــ دوو درامای ھرە ســـركوتووی ئستا لجیھاندا" LOST و ٢٤"ە، باس ل گروپك دەكا، ك ٢٤ كاریـــان لناوبردنی تیرۆرە كوا ئستا ل ئمریكادا ھی، تاكو ئستا م درامایدەرچووە، ئشـــی لش بشلپاڵ ئوەی ك ئكشنی زۆر تدایو،

وات لدەكا لو شتانی ژر پردەو كوا یت، كبگمریكا تتی ئلیسی سیاسلژرەوە یا لپشت پردەی رووداوەكاندا چی روودەدا، ملمالن چۆن، ســـرۆك وەزیرەكانی ،چۆن حكومت چیدەكا،

چیدەكن. ئـــم درامایـــ ســـرەتا لـــ ئمریكا ئاسمانیی ناك خشـــكرا، دواتر لپموشـــفرەكان نیشـــاندرا، ب كارت و پارەیكی زۆری تدایو نرخكی زۆری موەبوو ئئ ،و كارتانـــئـــ ،یھدەستمان ب وەرگانی كردووەو ئستا

لبشی ششم و كۆتاییداین. سبارەت بو پرسیارەش ك نیشاندانی درامای زنجیـــرە نـــاو رووداوەكانـــی وەرگداروی ٢٤ ئایا رەنگدانوەی خراپی تناب مت و ئگادا نابر كۆمســـبھۆكاری توندوتیژی و الساییكردنوەی رووداوەكانی ناو دراماك، ئم لكاتكدا ك زۆر گرتو دیمنی ناو دراماك لگڵ كلتووری كوردی ھاوشان نییو ناگونج؟. الوەنـــد نـــوزاد بڕوەبـــری كنای ھولر لوەمی ئو پرسیارەدا گوتی: ئم گفتوگۆی تنھـــا ناكرێ، تنانت ئمریكاییكانیش كـــ برھمیھنری دراماكـــن ئو پرســـیارەیان لخۆیان ،یك ھننجوممریكا ئئ كردووە، لئنجومنـــی چاودریكردنی بنـــاوی ننجومم ئڤزیۆن، ئلكانی تناكل كۆم خكی شـــارەزاو پســـپۆر و دراماییری ئـــكھاتـــوون و ســـپدەكن ك لـــ كنا تلڤزیۆنییكان بـــو دەبتـــوە، جـــا ئـــوان چوون لگڵ ئـــم ئنجومن دانیشـــتوون، واتا ئنجومنكو ســـتافی درامایی٢٤ كننجوموە دانیشـــتوون و ئكیبب ســـتافی ٢٤یـــان گووە، كـــ ھندێ شتی تدای خراپ بۆ ئم بتایبتیش بۆ ئمریـــكا، لبر دووســـ ھۆكار، لوان ھندێ دیمنـــی گرتن و لدانی ،گوتوویان كـــننجومئ ك دایتئمـــ ونـــی ئمریـــكا لجیھانـــدا ك ناشـــیرین دەكا، دووەم، وتوویان

ســـربازەكانی ئمریكا لـــزۆر وتدا خریكی الســـاییكردنوەی دیمنكانی پاوانكانی الســـایی دراماین، ئو یانوایپ وە كـــندەك ناو دراماكـــبھۆی توندوتیژی دەتوانن رووبڕووی تیرۆرســـتان ببنوە لجیھانـــداو بو شـــوەی زانیارییكانیان لوەربگرن و ئم ب رگایكی سركوتوو دەزانن، یان لگو وەبوو ســـتافی دراماكـــئئنجومن پســـپۆرەك گرت و لبشی چوارەم و بشكانی دواتر، ھندێ لو ،دایتوندوتیژی زۆری ت ی كناندیمكمیانكردەوەو نیانھشت، بم لگڵ واقیعیو ئم حاتكـــی ئوەشـــدا

.یجیھاندا روودەداو ھل

ئوەبوو ئمش بیرمـــان لوە كردەوە ت لش ببری كورد ببۆچی بینـــ ك ك دراماك چونك ،و درامایبینینی ئبۆ سر زۆربی زۆری زمانكانی جیھاندا وەرگدراوە، ئی كوات بۆچی ئمش

وەرینگین و بۆسر زمانی كوردی. الوەند نوزاد ســـبارەت بـــ زنجیرە درامای وەرگدراوی LOSTیش گوتی: رەنگ كم درامـــا لجیھاندا ھب كوا لـــ درامایی LOST بچ، چیرۆككی كنای ABCئمریكا برھمی ھناوە، ئقی یكمـــی LOST دوانزە ملیۆن

دۆالری تچـــووە، بڕوەبری كنای ABC كـــ فیكرەكی بینیـــوە واژووی لسر كردووە ك ئقی یكمی دوانزە ملیـــۆن دۆالری بۆ ســـرفبكرت، ئم كۆمپانیاك ،ككۆمپانیای ربس ناكبڕوەبری كناكی لسر كار الدا، چونكـــ گوتیان چۆن واژووت لســـر درامایك كردووە كوا ئقی یكمی مت، ئبچدوانـــزە ملیـــۆن دۆالری ت

.بۆ كۆمپانیاك ورەیكی گزەرەربم لدوای ئوەی كLOST پخشكراو ئم ھموو ژمارە زۆرەی كۆمپانیاكانی جیھان كیانـــوەو ل تلڤزیۆنكانی خۆیان نیشـــانیاندا، ئینجا كۆمپانیای ،یABC دیزنیی خاوەنـــی كۆمپانیای

لـــ غدركیـــان چ كـــ تگیشـــت كردووە"نازانم كـــناك بڕوەبری دائیمن تلڤزیۆن بڕوەبری بۆچی دەب غدری لبكرت - بپكنینوە" بڕوەبری كناك بۆی دوانزە ملیۆن دۆالری بۆ ترخانكرد، چونك دەیزانی LOST ،ندەستدك بوتنركچ ســـلیك كاتدا باسی ئســـتاو رابردوو و داھاتـــووش دەكا، رووداوەكانی كردووە ،ر ناتوانكی درامی و بینـــیگر بـــ و درامایرداری ئئاسانی دەستبئاوا ب وتنی زیاتری لركســـ LOST .تب

٢٤یش، بدەســـتھناوەو خكی زۆری جیھان ســـیری ئم درامایـــ دەكن، ھمـــوو روداوكی تیایـــ، فۆكیك دایكی تگایخوارەوەو كۆم تودەك توك دەكیۆككدا، فیناو دورگلخوارەوەو ٤٨ كس رزگاریان دەب، لم چل و ھشتش، ســـیانزە كس رۆی ســـرەكی دەبینن، ئوانی دیك وەكو كۆمبارسن و، وردە وردە خكی دیكش دت ناوەوە، ھمـــوو ئاینزاو رەنگكی تدای، ھموو زمان و كســـایتییكی تدایـــ، لوانـــ عراقیشـــی تدایو .دەبین كعید رۆناوی سك بسك

لھمان كاتدا LOST باسی ئمریكاو چند وتكی دیك دەكا، سركوتنكی گورەی لھموو جیھان بدەستھناوەو ك غدرە بینری كورد ل ســـیركردنی ئـــم درامای ب بش بـــت، رەنگ بۆ شو بقموو ئم ھانی ئوەرگ مئكاركی ئاسان نبت، ھر بشی بیست تا بیســـت و پنج ئقی، بم وەكو خزمتـــك ب بینری كـــوردو ئمش شانمان دای بر كارەكو دراماكمان بۆ زمانی كـــوردی وەرگا ل تلڤزیۆنی

ھولر. الوەند نوزاد لوەمی ئو پرســـیارەی بدرخانیـــش، كوا خكـــی گلیی و گازاندەی زۆریان ھی لســـر ئوەی ك پشـــتر شـــوان چند ئقیك نیشاندەدرا، بم ئستا ھفتی تنھا دوو ئق نیشـــاندەدرت، گوتی: ئم ك ،یانی ھر بیانكگـــئ درامایانئقی چوار تا شـــش ھزار دۆالرە، ئم لبرئوەی كوا كناكی لۆكالین بب دانـــی ئو پارەیـــش، دەتوانین پخشـــی بكین و بب كۆپـــی رایت، ئمش نیعمتك خوا بئمی داوە، LOST ئســـتا خۆی ل ئمریكا ئیش دەكا، ئمـــش پ بپـــ لگڵ ئوان دەڕۆین و دوو ئق لدوای ئمریكاین و دوا ئق لـــدوای ئو كۆمپانیایین قناوەو ئمی ھرھمریكا بئ ل ك

لدوای ئق لوێ وەریدەگرین.

الوەند نوزاد بڕوەبری كنای ھولر:LOST ئقی یكمی دوانزە ملیۆن دۆالری تچووە

نازم دبند - قاھیرە