Bài 2 HTTB

Bộ môn: Bộ môn: Sinh học và di truyền y hocSinh học và di truyền y hocDept of: Biology and medicine geneticsDept of: Biology and medicine genetics

Bài 2Bài 2 Hình thái và cấu trúc tế bào Hình thái và cấu trúc tế bào

MMục tiêu học tập:ục tiêu học tập:

Quan sQuan sát được tiêu bản hiển vi.át được tiêu bản hiển vi. Thấy được sự đa dạng về hình thái và cấu Thấy được sự đa dạng về hình thái và cấu

trúc tế bào.trúc tế bào. Hiểu được mối quan hệ giữa hình thái, cấu Hiểu được mối quan hệ giữa hình thái, cấu

trúc và chức năng của tế bào.trúc và chức năng của tế bào.

II. II. NNội dungội dung

I - Tiêu bản học sinh tự quan sát:I - Tiêu bản học sinh tự quan sát:1. Tế bào biểu bì hành1. Tế bào biểu bì hành2. Tế bào niêm mạc miệng người2. Tế bào niêm mạc miệng người3. Tế bào tinh trùng người3. Tế bào tinh trùng người4. Tế bào máu ngoại vi người4. Tế bào máu ngoại vi người a. Tế bào hồng cầua. Tế bào hồng cầu b. Tế bào bạch cầu: - Bạch cầu đơn nhân.b. Tế bào bạch cầu: - Bạch cầu đơn nhân. - Bạch cầu đa nhân- Bạch cầu đa nhân..II - Tiêu bản trên kính mẫu:II - Tiêu bản trên kính mẫu:1. Vi khuẩn lam.1. Vi khuẩn lam.2. Tế bào sợi cơ trơn.2. Tế bào sợi cơ trơn.3. Tế bào thần kinh.3. Tế bào thần kinh.4. Hạt tinh bột khoai tây.4. Hạt tinh bột khoai tây.5. Hạt lục lạp.5. Hạt lục lạp.

I- TI- Tự quan sátự quan sát1. Tế bào biểu bì hành1. Tế bào biểu bì hành

Yêu cầu: Quan sát ở vật Yêu cầu: Quan sát ở vật kính 10x.kính 10x.

Hình thái:Hình thái: - Tế bào hình đa giác xếp - Tế bào hình đa giác xếp

sát nhau.sát nhau.- Tế bào chất bắt màu h- Tế bào chất bắt màu hồngồng; ;

nhân bắt màu đậm hơn, nhân bắt màu đậm hơn, nằm lệch về một phía .nằm lệch về một phía .

Tế bào biểu bì hành Tế bào biểu bì hành (10x)(10x)

Tế bào biểu bì hành ở vật kính 10xTế bào biểu bì hành ở vật kính 10x

Tế bào biểu bì hành ở vật kính 40xTế bào biểu bì hành ở vật kính 40xyyêêu cu cầu quan sát và vẽ hìnhầu quan sát và vẽ hình

2. Tế bào niêm mạc miệng người2. Tế bào niêm mạc miệng người

Tế bào niêm mạc có Tế bào niêm mạc có hình đa giác, có nhân hình đa giác, có nhân nhỏ hình tròn hoặc nhỏ hình tròn hoặc hình bầu dục bất hình bầu dục bất màu màu tímtím đỏ; bào tương bắt đỏ; bào tương bắt màu tím nhạt.màu tím nhạt.

Yêu cầu: Quan sát và Yêu cầu: Quan sát và vẽ hình ở vật kính vẽ hình ở vật kính 40x.40x.

Tế bào niêm mạc miệng người Tế bào niêm mạc miệng người quan sát ở vật kính 10xquan sát ở vật kính 10x

ThThực tế khi chúng ta quan sát sẽ không thấy được tế ực tế khi chúng ta quan sát sẽ không thấy được tế bào có dạng hình đa giác điển hình do các tác động cơ bào có dạng hình đa giác điển hình do các tác động cơ học trong quá trình làm tiêu bản mà các tế bào không học trong quá trình làm tiêu bản mà các tế bào không có thành xellulose bảo vệ cho nên chỉ thấy được các có thành xellulose bảo vệ cho nên chỉ thấy được các dạng tế bào hơi tròn, nằm rời rạc hoặc dính chồng lên dạng tế bào hơi tròn, nằm rời rạc hoặc dính chồng lên nhau.nhau.

Tế bào niêm Tế bào niêm mạc miệng mạc miệng

người quan sát ở người quan sát ở vật kính 10xvật kính 10x

Tế bào niêm mạc miệng người Tế bào niêm mạc miệng người (40x)(40x)

3. Tế bào tinh trùng người.3. Tế bào tinh trùng người.

Là tế bào biệt hoá làm Là tế bào biệt hoá làm nhiệm vụ sinh sản. nhiệm vụ sinh sản.

Tinh trùng chứa bộ Tinh trùng chứa bộ nhiễm sắc thể đơn bội nhiễm sắc thể đơn bội (n = 23; 22A + X[Y] ).(n = 23; 22A + X[Y] ).

Tế bào tinh trùng nhìn qua kính Tế bào tinh trùng nhìn qua kính hiển vi điện tửhiển vi điện tử

Để phù hợp với chức phận sinh sản tinh trùng có Để phù hợp với chức phận sinh sản tinh trùng có cấu tạo gồm 3 phần: Đầu, cổ và đuôicấu tạo gồm 3 phần: Đầu, cổ và đuôi


Yêu cầu: Yêu cầu: Quan sát tế bào ở Quan sát tế bào ở

vật kính 10x và vật vật kính 10x và vật kính 40x.kính 40x.

Vẽ hình khi quan Vẽ hình khi quan sát ở vật kính 40x.sát ở vật kính 40x.

3. Tế bào tinh trùng người3. Tế bào tinh trùng người..

Tế bào tinh trùng nhìn qua vật Tế bào tinh trùng nhìn qua vật kính 10xkính 10x


Ở vật kính 10x quan sát Ở vật kính 10x quan sát thấy các tế bào là các chấm thấy các tế bào là các chấm sáng nhỏ, màu hồng.sáng nhỏ, màu hồng.

Ở vật kính 40x quan sát Ở vật kính 40x quan sát thấy đầu tinh trùng hình thấy đầu tinh trùng hình quả lê, đuôi dài, khó quan quả lê, đuôi dài, khó quan sát được phần cổ.sát được phần cổ.


Ở vật kính 100x quan sát thấy rõ Ở vật kính 100x quan sát thấy rõ đầu, cổ và đuôi tế bào tinh trùng.đầu, cổ và đuôi tế bào tinh trùng.

4. Tế bào máu ngoại vi của người4. Tế bào máu ngoại vi của người

A) Tế bào hồng cầuA) Tế bào hồng cầu B) Tế bào bạch cầuB) Tế bào bạch cầu

A) Tế bào hồng cầuA) Tế bào hồng cầu

• Tế bào HC Tế bào HC trtrưởng thànhưởng thành có dạng đĩa lõm 2 mặt không có nhân. có dạng đĩa lõm 2 mặt không có nhân. Quan sát tư thế thẳng đứng tế bào hình tròn có khoảng sáng ở Quan sát tư thế thẳng đứng tế bào hình tròn có khoảng sáng ở giữa (có thể sậm hơn do góc chiết quang ánh sáng) ứng với vùng giữa (có thể sậm hơn do góc chiết quang ánh sáng) ứng với vùng lõm. Quan sát tư thế nghiêng tế bào có dạng hình số 8.lõm. Quan sát tư thế nghiêng tế bào có dạng hình số 8.

B) Tế bào bạch cầuB) Tế bào bạch cầu

Bạch cầu đơn nhânBạch cầu đơn nhân Bạch cầu đa nhânBạch cầu đa nhân

• Bạch cầu đơn nhânBạch cầu đơn nhânLà những bạch cầu có một nhân lớn hình Là những bạch cầu có một nhân lớn hình tròn hoặc hình hạt nằm lệch về một phía tròn hoặc hình hạt nằm lệch về một phía trong tế bào, bắt màu tím sẫm.trong tế bào, bắt màu tím sẫm.

• Bạch cầu đa nhânBạch cầu đa nhân

Là những bạch cầu có nhân phân thuỳ (2-5 thuỳ) bắt màu tím Là những bạch cầu có nhân phân thuỳ (2-5 thuỳ) bắt màu tím sẫm giữa các thuỳ nối với nhau bàng sợi nhiễm sắc mảnh.sẫm giữa các thuỳ nối với nhau bàng sợi nhiễm sắc mảnh.

II- Quan sát kính mẫuII- Quan sát kính mẫu 1. Tế bào thần kinh1. Tế bào thần kinh

Có dạng hình sao với một sợi trục dài Axon và các sợi Có dạng hình sao với một sợi trục dài Axon và các sợi nhánh Dendritesnhánh Dendrites

Gồm 3 phần chính: Thân tế bào, sợi trục với đầu synap và Gồm 3 phần chính: Thân tế bào, sợi trục với đầu synap và các nhánh.các nhánh.

1. Tế bào thần kinh1. Tế bào thần kinh

Chức năng là dẫn truyền các xung thần Chức năng là dẫn truyền các xung thần kinh.kinh.

2. Tế bào sợi cơ trơn2. Tế bào sợi cơ trơn

Tế bào trong tổ chức cơ, phân bố chủ yếu Tế bào trong tổ chức cơ, phân bố chủ yếu trong ống tiêu hoá.trong ống tiêu hoá.

Tế bào có dạng Tế bào có dạng hình thoi, nguyên hình thoi, nguyên sinh chất bắt màu sinh chất bắt màu hồng nhạt, có hồng nhạt, có nhân bắt màu nhân bắt màu đậm nằm giữa tế đậm nằm giữa tế bào.bào.

3.Khuẩn lam 3.Khuẩn lam ((Anabaena azolaeAnabaena azolae)) cộng sinh với bèo hoa cộng sinh với bèo hoa dâudâu

Đại diện cho tế bào chưa có nhân điển hình.Đại diện cho tế bào chưa có nhân điển hình.

3. K3. Khuẩn lam cộng sinh với bèo hoa dâuhuẩn lam cộng sinh với bèo hoa dâu ((Anabaena azolaeAnabaena azolae))

Tế bào có dạng hình cầu, sống thành tập đoàn hình chuỗi Tế bào có dạng hình cầu, sống thành tập đoàn hình chuỗi dài, xen giữa các tế bào đồng hình là tế bào có kích thước dài, xen giữa các tế bào đồng hình là tế bào có kích thước lớn, thành dày gọi là tế bào dị hình. Đây là nơi cố định nitơ.lớn, thành dày gọi là tế bào dị hình. Đây là nơi cố định nitơ.

5. Hạt lục lạp5. Hạt lục lạp Có dạng hình ovan hoặc hình trứng, màu xanh nằm sát Có dạng hình ovan hoặc hình trứng, màu xanh nằm sát thành tế bào, bên trong có chứa các hạt diệp lục.thành tế bào, bên trong có chứa các hạt diệp lục.Quan sát, vẽ hinh hạt lục lạp trong tế bào rong xương gàQuan sát, vẽ hinh hạt lục lạp trong tế bào rong xương gà

4. Hạt tinh bột khoai tây4. Hạt tinh bột khoai tây Là chất dự trữ có trong tế bào thực vật.Là chất dự trữ có trong tế bào thực vật. Có dạng hình trứng, một đầu to và một đầu nhỏ, phia Có dạng hình trứng, một đầu to và một đầu nhỏ, phia

trong có các vòng tạo bột đồng tâm, tâm nằm lệch về trong có các vòng tạo bột đồng tâm, tâm nằm lệch về một phía.một phía.

Yêu cầu chungYêu cầu chungQuan sát, vẽ các hình ảnh Quan sát, vẽ các hình ảnh (lớn và rõ)(lớn và rõ) quan sát được quan sát được dưới KHV và dưới KHV và ghi chúghi chú các thành phần của tế bào. các thành phần của tế bào.

Bài sau (03) :Bài sau (03) : Trao đổi chất qua màng tế bàoTrao đổi chất qua màng tế bào

Documents

Bài 2 HTTB