Ch­¬ng­II:­CÇu,­Cung

I.­CÇu:­(Demand:D)

1.­Mét­sè­kh¸i­niÖm:

1.1.­Kh¸i­niÖm­cÇu: cÇu chØ xuÊt hiÖn khi cã ®ñ hai yÕu tè ®ã lµ:+ Cã kh¶ n¨ng mua: nghÜa lµ ph¶i cã tiÒn, cã ®ñ ng©n s¸ch.+ S½n sµng mua: muèn mua, phô thuéc vµo së thÝch cña ng êi tiªu dïng.

­1.2.­L­îng­cÇu:­(Quantity demanded)

Ta cÇn ph©n biÖt cÇu vµ l îng cÇu:

L îng cÇu lµ mét sè l îng hµng ho¸ , dÞch vô cô thÓ t¹i mét møc gi¸ nhÊt ®Þnh.

1.3.­BiÓu­cÇu­vµ­®­êng­cÇu:

L­ î ng­cÇu­(Q)GÝa(P)

1000®/®v Qa Qb

TængcÇu

14 1 0 1

13 2 0 2

12 3 0 3

11 4 2 6

10 5 4 9

* §­êng­cÇu: thÓ hiÖn cÇu d íi d¹ng ®å thÞ.

P

0 Q

10

1112

13

14

1 2 3 4 5

DA

1.5.­CÇu­c¸­nh©n­–­cÇu­thÞ­tr­êng:

2.­LuËt­cÇu:

­­­­Kh¸i­niÖm:­Qd­t¨ng­lªn­­P­gi¶m­vµ­ng­îc­l¹i­Nguyªn­nh©n:­2­nguyªn­nh©n

­Mét­sè­hµng­ho¸­kh«ng­tu©n­theo­luËt­cÇu Hµng ho¸ kh«ng tu©n theo luËt cÇu, P t¨ng Qd t¨ng => hµng ho¸ Giffen, ® êng cÇu dèc lªn tõ tr¸i sang ph¶i.

Hµng­ho¸­Giffen

Q0

P

3.­C¸c­yÕu­tè­¶nh­h­ëng­®Õn­cÇu

Qd­ =­ F­ (gi¸,­ gi¸­ hµng­ ho¸­ liªn­quan,­thu­nhËp,­thÞ­hiÕu,­sè­ l­îng­ng­êi­mua,­kú­väng).­

­­­­­­­Qd­=­F­(Px,­Py,­I,­T,­N,­E)3.1.­Thu­nhËp­(Income:­I)­

*­Hµng­ho¸­th«ng­th­êng(normal goods)­I t¨ng => Qd t¨ng ë c¸c møc gi¸ => ® êng cÇu dÞch chuyÓn sang ph¶i.

I gi¶m => Qd gi¶m ë c¸c møc gi¸ => ® êng cÇu dÞch chuyÓn sang tr¸i.

*­Hµng­ho¸­thø­cÊp­(inferior goods)

3.2.­Gi¸­hµng­ho¸­cã­liªn­quan:­(Py)

*­Hµng­ho¸­thay­thÕ­(Substitute goods)­lµ hµng ho¸ cã thÓ sö dông thay cho hµng ho¸ kh¸c.Py t¨ng => Qdy gi¶m => Qdx t¨ng => ® êng cÇu hµng ho¸ X dÞch chuyÓn sang ph¶i vµ ng îc l¹i.

I t¨ng => Qd gi¶m => ® êng cÇu d/c sang tr¸iI gi¶m => Qd t¨ng => ® êng cÇu d/c sang ph¶i.

*­Hµng­ho¸­thay­thÕ­(complement goods)­lµ hµng ho¸ ® îc sö dông ®ång thêi víi hµng ho¸ kh¸c.Py t¨ng => Qdy gi¶m => Qdx gi¶m => ® êng cÇu hµng ho¸ X dÞch chuyÓn sang tr¸i, vµ ng îc l¹i.

3.3.­ThÞ­hiÕu­(Taste: T­)­lµ së thÝch hay sù u tiªn cña ng êi tiªu dïng ®èi víi hµng hãa hoÆc dÞch vô.- T vÒ hµng ho¸ dÞch vô thÊp => cÇu thÊp- Kh«ng quan s¸t T mét c¸ch trùc tiÕp, nªn th êng gi¶ ®Þnh T thay ®æi chËm hoÆc­Ýt thay ®æi.

3.4.­Sè­l­îng­ng­êi­mua­(d©n­sè)­Number of populationN­t¨ng­=>­Qd­t¨ng­ë­c¸c­møc­gi¸=>­®­êng­cÇu­dÞch­chuyÓn­sang­ph¶i,­vµ­ng­îc­l¹i.VD: D©n sè Hµ néi t¨ng => l îng tiªu dïng g¹o t¨ng => ® êng cÇu g¹o dÞch chuyÓn sang ph¶i.3.5.­Kú­väng­(Expectation: E)

Kú väng lµ dù kiÕn sù thay ®æi trong t ¬ng lai vÒ gi¸, thu nhËp vµ thÞ hiÕu lµm ¶nh h ëng tíi l îng cÇu hiÖn t¹i.

* Kú väng cã thÓ vÒ gi¸, thu nhËp, thÞ hiÕu, sè l îng ng êi tiªu dïng...

* Khi kú väng gi¸ trong t ¬ng lai gi¶m => cÇu hiÖn t¹i sÏ gi¶m => ® êng cÇu dÞch chuyÓn sang tr¸i vµ ng îc l¹i.

=>­Kú­väng­vÒ­c¸c­yÕu­tè­¶nh­h­ëng­®Õn­cÇu­thay­®æi­sÏ­khiÕn­cÇu­hiÖn­t¹i­thay­®æi.3.6.­Gi¸­hµng­ho¸,­dÞch­vô:­Price of goods or services­Gi¸­ lµ­ nh©n­ tè­ néi­ sinh­ khi­ thay­®æi­g©y­nªn­sù­vËn­®éng­trªn­mét­®­êng­cÇu.

C¸c nh©n tè tõ 3.1=> 3.5 g©y nªn sù dich chuyÓn cña ® êng cÇu.

4.­Sù­vËn­®éng­vµ­dÞch­chuyÓn­cña­®­êng­cÇu:­­­­­­­(Movement and shift of demand curve)*Sù­ vËn­ ®éng­ trªn­ mét­ ®­êng­ cÇu­(Movement along the demand curve) g©y nªn do nh©n tè néi sinh lµ gi¸ hµng ho¸ dÞch vô. NÕu P t¨ng th× vËn ®éng lªn phÝa trªn A=>A1,ng îc l¹i A=>A2;h×nh a*­Sù­dÞch­chuyÓn­cña­®­êng­cÇu­(Shift­of­demand­curve):­g©y nªn bëi nh©n tè ngo¹i sinh, lµm ® êng cÇu dÞch chuyÓn song song ra ngoµi D =>D1 hoÆc vµo trong­D => D2 ; h×nh b

D0 Q

P P

0 Q

D1D2

Movement­along­demand­curve

H×nh­a

Shift­of­demand­curve

H×nh­b

D

A1Pa1

Qa1

APa

Qa

A2

Pa2

Qa2

5.­ Co­ d·n­ cña­ cÇu­ (Elastricity of demand: ED)

5.1.­Co­d·n­cña­cÇu­theo­gi¸­(Price-elastricity of demand)a.­Kh¸i­niÖm

*­Môc­®Ých­tÝnh:­so s¸nh thay ®æi l îng cÇu víi c¸c møc gi¸, ph¶n øng cña cÇu víi c¸c hµng ho¸ kh¸c nhau cã ®¬n vÞ vËt lý kh¸c nhau, so s¸nh tû lÖ % kh«ng ph¶i thay ®æi tuyÖt ®èi. ­NhËn­xÐt:­­­EpD­­<­0­do­P,­Q­quan­hÖ­tû­lÖ­nghÞch

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­EpD­kh«ng­phô­thuéc­vµo­®¬n­vÞ­P,Q

* Kh¸i niÖm: Lµ sù thay ®«Ø % cña l îng cÇu chia cho sù thay ®æi % cña c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh cÇu.

b.­C¸ch­tÝnh­hÖ­sè­co­d·n:

*­Co­d·n­kho¶ng­(®o¹n)­(Arc Elasticity of demand) lµ co d·n trªn mét kho¶ng h÷u h¹n cña ® êng cÇu hoÆc cung.

­­­­­­­­­­­C«ng­thøc­ EDp = %Q­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­%PP

0Q

A2

A1

P2P1

Q2 Q1

D

VÝ dô: TÝnh EDp (A1A2) khi P2=75, P1=50, Q2=25, Q1=50

¸p dông c«ng thøc cã: EDp (A1A2=

*Co­d·n­®iÓm:­(Point Elastricity of demand): lµ sù co d·n t¹i 1 ®iÓm trªn ® êng cÇu.

C«ng­thøc:­EDp­=%Q/%P=dQ/Q:dP/P

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­=­dQ/dP­x­P/Q­=­Q’(p).P/Q

VÝ dô: TÝnh hÖ sè co d·n cña cÇu t¹i ®iÓm P = 10, Q =5

Hµm cÇu: Q­=­10­–­4PEp­=­(10­–­4P)’.P/Q­=­-4.­10/5­=­-8

=> Khi P t¨ng 1% th× l îng cÇu gi¶m 8%.

­­­­­­­NhËn­xÐt:

­HÖ­sè­co­d·n­®iÓm­chØ­xÐt­t¹i­mét­møc­gi¸­duy­­nhÊt.

Mäi­®iÓm­trªn­®­êng­cÇu­tuyÕn­tÝnh­cã­®é­co­d·n­kh¸c­nhau

­HÖ­sè­co­d·n­kho¶ng­liªn­quan­®Õn­2­møc­gi¸­ë­hai­®Çu­kho¶ng

c.­Ph©n­lo¹i­hÖ­sè­co­d·n:­

Nghiªn cøu sù co d·n cÇu theo gi¸ ta chia ra c¸c tr êng hîp (EDp ë ®©y lÊy trÞ tuyÖt ®èi) Edp >1, cÇu co d·n t ¬ng ®èi theo gi¸, ® êng cÇu tho¶i thÓ hiÖn mét sù thay ®æi nhá cña gi¸ khiÕn l îng cÇu thay ®æi lín

P

0Q

Q1 Q2

P2P1

D

­Edp <1: lóc nµy ® êng cÇu dèc, khi gi¸ thay ®æi nhiÒu th× l îng cÇu thay ®æi Ýt.

DQ0

P

Q1Q2

P2

P1

­EDp = 1, cÇu co d·n ®¬n vÞ, ® êng cÇu t¹o víi trôc hoµnh gãc 45, gi¸ vµ l îng thay ®æi nh nhau

0Q

P

Q1 Q2

P1

P2

D

0

Q

P

EDp = 0, cÇu kh«ng co d·n, ® êng cÇu lµ ® êng th¼ng ®øng song song víi trôc gi¸, khi gi¸ thay ®æi th× l îng cÇu kh«ng thay ®æi.

Q1

P1

P2

D

0Q

P

­EDp = +, cÇu co d·n hoµn toµn, ® êng cÇu n»m ngang song song víi trôc l îng cÇu (Q), lóc nµy khi gi¸ t¨ng th× l îng cÇu b»ng kh«ng.­

D

Q1 Q2

P1

d.­C¸c­nh©n­tè­¶nh­h­ëng­®Õn­co­d·n­cña­cÇu­theo­gi¸*­L­îng­thu­nhËp­chi­cho­hµng­ho¸­(tû­träng­gi¸­trªn­thu­nhËp)

*­Sù­s½n­cã­cña­hµng­ho¸­thay­thÕ:­

*­Thêi­gian

VÝ­dô:­ thêi gian dµi cã thÓ bá ® îc thãi quen tiªu dïng vµ chuyÓn sang dïng lo¹i hµng ho¸ kh¸c , nªn cÇu co d·n theo gi¸ nhiÒu h¬n.

VÝ­dô:­gi¸ vÐ m¸y bay vµ gi¸ thuèc ®¸nh r¨ng­

VÝ­dô:­cã rÊt nhiÒu lo¹i bia cã thÓ thay thÕ cho nhau nªn cÇu co d·n theo gi¸ nhiÒu h¬n khi kh«ng cã lo¹i bia nµo cã kh¶ n¨ng thay thÕ.

e.­VËn­dông­co­d·n­cÇu­theo­gÝa:

*­¦íc­tÝnh­sù­thay­®æi­cña­tæng­doanh­thu­(TR total revenues)

Lo¹ i­co­d· n P­t ng P­gi¶m

Ep­>­1 TR­gi¶m TR­t ng

Ep­<­1 TR­t ng TR­gi¶m

Ep­=­1 TR­kh«ng­®æi TR­kh«ng­®æi

­*­¦íc­tÝnh­sù­thay­®æi­cña­gi¸­c¶­®Ó­lo¹i­ bá­ sù­d­­ thõa­ ­hay­ thiÕu­hôt­ cña­thÞ­tr­êng

T×nh­t r ¹ ng

thÞ­t r ­ êngEp­>­1 Ep­<­1

D­ ­thõa P­gi¶m­Ýt P­gi¶m­nhiÒu

ThiÕu­hôt P­t ng­Ýt P­t ng­nhiÒu

5.2.­Co­d·n­cña­cÇu­theo­thu­nhËp­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­( Income elastricity of demand: EDI)*­Kh¸i­niÖm:­lµ sù thay ®æi % cña cÇu chia cho sù thay ®«Ø % cña thu nhËp.­

C«ng­thøc:­EDI­=%Q/%I=dQ/Q:dI/I

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­=­dQ/dI­x­P/Q­=­Q’(I).I/Q­ EDI­ <­ 0: hµng ho¸ thø cÊp nh ng«, khoai s¾n,..­0­<­EDI­<­1: hµng ho¸ thiÕt yÕu, hµng ho¸ b×nh th êng: g¹o, …­EDI­>­1: hµng ho¸ xa xØ hµng ho¸ cao cÊp, tñ l¹nh, ®iÖn tho¹i di ®éng...

5.3.­ Co­ d·n­ chÐo­ cña­ cÇu­ ®èi­ víi­ gi¸­hµng­ ho¸­ kh¸c­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ (Cross price elastricity of demand)*­Kh¸i­niÖm:­Lµ sù thay ®æi tÝnh theo % cña l îng cÇu chia cho sù thay ®«Ø % cña gi¸ hµng ho¸ cã liªn quan.*­C«ng­thøc:­EDPy­=%Qx/%Py=dQ/Q:dPy/Py

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­=­dQ/dPy.­Py/Qx­=­Q’(Py).Py/Q­­ EDPy­ >­ 0­ khi­ X,­ Y­ lµ­ c¸c­ hµng­ ho¸­thay­thÕ­­EDPy­<­0­khi­X,­Y­lµ­c¸c­hµng­ho¸­bæ­sung­ EDPy­ =­ 0­ khi­ X,­ Y­ lµ­ hai­ hµng­ ho¸­®éc­lËp.

II.­Cung:

1.Mét­sè­kh¸i­niÖm:

1.1.­Cung­(Supply:S) -­­Ng­êi­b¸n­cã­kh¶­n¨ng­b¸n

­­­­­­­­­­­­­-­­S½n­sµng­b¸nTrong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, víi ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi.

­1.2.­L­îng­cung­(Quantity supplied)

1.3.­BiÓu­cung,­®­êng­cung:

*­BiÓu­cung

L­ î ng­cung(100­b«ng­hoa)

Gi¸ ­(P)

(1000®)­­­­QSa­­­­­­­­­­­­­QSb

Tæng­cung

(100­b«ng­hoa)

5 1­­­­­­­­­­­­­­­0 1

10 2­­­­­­­­­­­­­­­1 3

15 3­­­­­­­­­­­­­­­2 5

20 4­­­­­­­­­­­­­­­3 7

25 5­­­­­­­­­­­­­­­4 9

*­§­êng­cung;­Ph­¬ng­tr×nh­®­êng­cung

1­­­­2­­­­3­­­4­­­­5­­­­6­­­7­­­­­8­­­­9­­­10­

­­25­­20­­15­­10­­­5

SbSa

Stt

0Q

P

Ps­=­a­+­b­Qs­hoÆc­Qs­=­c­+­d­Ps­­­­(b,d­>­0)

1.4.­Cung­thÞ­tr­êng­vµ­cung­c¸­nh©n*­Cung­c¸­nh©n

*­Cung­thÞ­tr­êng

2.­LuËt­cung:

Qs t¨ng khi P t¨ng vµ ng îc l¹i P gi¶m th× Qs gi¶m (gi¶ ®Þnh c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng thay ®æi)­V×­sao­cung­l¹i­cã­qui­luËt­nh­­vËy­?­P­t¨ng­=>­TR­t¨ng,­TC­kh«ng­®æi­=>­LN­t¨ng=>­Qs­t¨ng.

­P­gi¶m­=>­TR­gi¶m,­TC­kh«ng­®æi­=>­LN­gi¶m­=>­Qs­gi¶m.

3.­C¸c­nh©n­tè­¶nh­h­ëng­®Õn­cung:

Qsx = Fx (Px, T, Pi, G, N, E). ­3.1.­C«ng­nghÖ­

(Technology: T)T t¨ng => NSL§ t¨ng => TR t¨ng, TC kh«ng ®æi => LN t¨ng => Qs t¨ng => ® êng cung dÞch chuyÓn sang ph¶i, ng îc l¹i khi T gi¶m ® êng cung d/c sang tr¸i.­3.2.­Gi¸­c¸c­yÕu­tè­®Çu­vµo:­(P input: Pi)Pi t¨ng => TC t¨ng, TR kh«ng ®æi => LN gi¶m => Qs gi¶m => ® êng cung dÞch chuyÓn sang tr¸i, vµ ng îc l¹i Pi gi¶m ® êng cung d/c sang ph¶i.

3.3.­Sè­l­îng­ng­êi­s¶n­xuÊt­(Number of producer)­N t¨ng => Qs t¨ng => ® êng cung d/c sang ph¶i

N gi¶m=> Qs gi¶m => ® êng cung d/c sang tr¸i3.4.­Sù­®iÒu­tiÕt­cña­ChÝnh­phñ:Policy of GovernmentG thuËn lîi => Qs t¨ng => ® êng cung d/c sang ph¶i

VÝ dô: gi¶m thuÕ hay t¨ng trî cÊp cho ng êi s¶n xuÊtG khã kh¨n => Qs gi¶m => ® êng cung d/c sang tr¸i

VÝ dô: t¨ng thuÕ hay gi¶m trî cÊp cho ng êi s¶n xuÊt

­3.5.­Kú­väng­cña­ng­êi­s¶n­xuÊt:­(Expectation: E)Lµ nh÷ng dù kiÕn sù thay ®æi vÒ gi¸, gi¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo, sù ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ trong t ¬ng lai.. lµm thay ®æi l îng cung hiÖn t¹i. VÝ dô: Dù kiÕn Pi t¨ng, Qs hiÖn t¹i t¨ng ®Ó gi¶m chi phÝ hay dù kiÕn thuÕ t¨ng, Qs hiÖn t¹i t¨ng...3.6­Gi¸­h¸ng­ho¸­dÞch­vô:­Price of goods or servicesGi¸ lµ nh©n tè néi sinh, khi gi¸ thay ®æi g©y nªn sù vËn ®éng däc trªn mét ® êng cung (Ha), c¸c nh©n tè ngo¹i sinh tõ 3.1 ®Õn 3.5 g©y nªn sù dÞch chuyÓn cña ® êng cung sang ph¶i hoÆc sang tr¸i (Hb)

S S

S1

S2

0 Q

P

0 Q

P

H×nh­a

Movement­along­supply­curve

H×nh­b

­­­­­­Shift­of­supply­curve

A

A1

A2

Qa2­­Qa­­­­Qa1

Pa1

Pa

Pa2

III.­C©n­b»ng­thÞ­tr­êng:­Equilibrium point of market1.­§iÓm­c©n­b»ng­trªn­thÞ­tr­êng: Equilibrium point*­Kh¸i­niÖm:­Lµ mét tr¹ng th¸i (t×nh huèng) trong ®ã kh«ng cã søc Ðp lµm cho gi¸ vµ s¶n l îng thay ®«Ø. ­­3­c¸ch­x¸c­®Þnh­®iÓm­c©n­b»ng­E­(Pe,­Qe):

C¨n cø vµo biÓu cung, biÓu cÇu.

C¨n cø vµo ® êng, ®uêng cÇu

C¨n cø vµo ph ¬ng tr×nh ® êng cung, cÇu

2.­T×nh­tr¹ng­d­­thõa­vµ­thiÕu­hôt­cña­thÞ­tr­êng­­­­­­­­­(Surplus and shortage of market)Khi­P1­>­Pe­=>­Qs1­>­Qd1­=>­cung­v­ît­(excess supply)­=>­g©y­ ra­ søc­Ðp­ lµm­gi¶m­gi¸­=>­l­îng­d­­thõa­lµ:­­­­­­­­­­MN­=­Qs1-­Qd1­Khi­P2­<­Pe­=>­Qd2­>­Qs2­=>­hiÖn­t­îng­thiÕu­ hôt­ trªn­ thÞ­ tr­êng,­ cÇu­ v­ît­(excess demand)­=>­g©y­ra­søc­Ðp­lµm­t¨ng­gÝa­vµ­l­îng­thiÕu­hôt­lµ­:

IJ­=­Qd2­–­Qs2­ Qui m« cña sù d thõa hay thiÕu hôt phô thuéc vµo­­­­­­­­­Sù kh¸c biÖt gi÷a P vµ Pe

§é dèc cña ®uêng cung vµ ® ßng cÇu

S

D

Q0

P

E

­Qe

Pe

M NP1

Qd1 Qs1

I ­JP2

Qs2

Qd2

3.­KiÓm­so¸t­gi¸­c¶:­(Price control)

­Kh¸i­niÖm:

3.1.­Gi¸­trÇn­(Ceiling price)­(Pmax)

Môc ®Ých HËu qu¶

BiÖn ph¸p­

S

D

P

0 Q

E

Qe

Pe

PtrÇn

Qs1 Qd2

I J

3.2.­Gi¸­sµn­(Floor price) Pmin

­Môc­®Ých­

­HËu­qu¶

­­BiÖn­ph¸p

S

D

Q0

P

P­sµn

­­Qd Qs

E

Qe

Pe

­¶nh­h­ëng­thay­thÕ­vµ­thu­nhËp

¶nh­h­ëng­thay­thÕ­cña­mét­sù­thay­®æi­trong­gi¸­lµ­sù­®IÒu­chØnh­cÇn­t­¬ng­øng­víi­riªng­sù­thay­®æi­gi¸­t­¬ng­øng.

Khi­thu­nhËp­thay­®æi­th×­cã­¶nh­h­ëng­tíi­l­îng­hµng­ho¸­tiªu­dïng­tuy­nhiªn­nã­cßn­phô­thuéc­vaß­hµng­ho¸­mµ­chóng­ta­xÐt.

A

B