Bản tin y dược số 6 (2017) 1 - phutan.bvdkphutanag.vnphutan.bvdkphutanag.vn/uploads/news/2017_12/tap-san-06.pdf · Trong nghiên cứu người ta đã chỉ ra, 80% những

1Bản tin y dược số 6 (2017)

Ngày nay, trước sự phát triển về mọi mặt trong đời sống vật chất, tinh thần của ngườidân, nhu cầu của người bệnh về chăm sóc sức khỏe cũng thay đổi, người dân mong muốnđược tiếp cận với công nghệ y tế hiện đại, được thầy thuốc giỏi chẩn đoán, điều trị, đượcđiều dưỡng chăm sóc nhanh chóng, kịp thời, trên tất cả là giá cả phù hợp và sự an toàn củahọ trong quá trình được khám chữa bệnh.

Ngành y đang chuyển mình từ cơ chế xin cho, ban ơn cho người bệnh sang phục vụ,xem người bệnh là khách hàng. Để đảm bảo được sự hài lòng cho người bệnh, đảm bảo chấtlượng khám chữa bệnh đòi hỏi các cơ sở y tế phải thay đổi, phải vượt qua những quan niệmvà thói quen lỗi thời về tổ chức đã không còn thích nghi và phù hợp với các phương phápmới, hiện đại.

Việc áp dụng 5S vào các bệnh viện hiện nay được xem là xu thế tất yếu, khởi đầucho sự phát triển những hoạt động cải tiến, nâng cao năng suất và chất lượng khám chữabệnh, đảm bảo người bệnh dễ tiếp cận các dịch vụ y tế với giá cả phù hợp và an toàn. Vậyđể thực hiện tốt 5S, cần nắm một số điểm sau:

1. Nên hiểu nội dung 5S như thếnào?

Có thể hiểu 5S là 5 bước thực hiệnđể sắp xếp nơi làm việc (nhà máy, vănphòng, bệnh viện, nhà ở,..) cho gọn gàng,tiện lợi, theo các bước của người Nhật nhưsau:

- Sàng lọc (Seiri): Sàng lọcnhững cái không cần thiết tại nơi làm việcvà loại bỏ chúng.

- Sắp xếp (Seiton): Mọi thứngăn nắp và đúng chỗ của nó để tiện sửdụng khi cần.

- Sạch sẽ (Seiso): Vệ sinh, quétdọn, lau chùi mọi thứ gây bẩn tại nơi làmviệc.

- Săn sóc (Seiletsu): Đặt ra cáctiêu chuẩn cho 3S nói trên và thực hiệnliên tục.

- Sẵn sàng (Shitsuke): Tạo thóiquen tự giác, duy trì và tuân thủ nghiêmngặt các quy định tại nơi làm việc để mọithứ luôn sẵn sàng.

Tuy nhiên khi thực hiện, cần nhấnmạnh 3 ý chính sau là đủ để mọi ngườinhớ và thực hiện tốt:

Ths. Bùi Quan ViKhoa Kiểm soát nhiễm khuẩn - BVĐK Phú Tân

Duy trì Si, S2, S3hàng ngày


- Vứt bỏ những thứ thừa, khôngliên quan.

- Sắp xếp đồ đạc theo trật tự dễdùng, dễ lấy, tiện lợi.

- Đảm bảo sắp xếp lại các đồ dùngsau khi dùng theo đúng trật tự đã đề ra.

Nghĩa là mọi người phải hiểu vàhành động theo nội dung chính của 5S qua3 ý chính trên, chứ không phải chỉ thuộc5S là gì thôi.

2. Tại sao ta phải thực hiện 5S trongbệnh viện?

Trong nghiên cứu người ta đã chỉra, 80% những sai sót của người lao độnglà do sự thiếu tập trung, đặc biệt là ởnhững công việc có tính lặp đi lặp lại. Xâydựng 1 thói quen tốt là cách ta ngăn chặncái sai do thiếu tập trung gây ra. Trong khiđó 40% công việc ở bệnh viện được thựchiện như một thói quen hằng ngày. Mỗingười một thói quen khác nhau là nguyênnhân gốc rễ của sai sót khi thiếu tập trung.Do đó, 5S trong bối cảnh của bệnh việncần được xem như là cách thức để ngănchặn sai sót do thiếu tập trung gây ra. Đặcbiệt là công việc của khối điều dưỡng. Rấtnhiều thủ thuật, quy trình kỹ thuật, thaotác, xử lý....mà họ phải thực hành hàngngày. Nguy cơ sai sót, nhầm lẫn, nhiễmkhuẩn là rất nhiều, cộng với áp lực quá tải,thường xuyên làm việc với điều kiện căngthẳng làm cho người điều dưỡng mắc saisót rất nhiều và nguy hiểm hơn là sai sótmắc phải trong lúc thiếu tập trung (đượcthực hiện trong trạng thái vô thức) là sai

sót mà ngay cả người thực hiện cũngkhông nhận ra và vô phương truy tìmnguyên nhân gốc rễ.

3. Làm thế nào nào thực hiện 5S dầnthành thói quen tự nguyện?

- Thực hiện phát động toàn bệnhviện, các bộ phận để nhân viên y tế hiểutầm quan trọng của 5S, đề ra các mốc thờigian cụ thể sẽ đạt được các tiêu chí 5S.

- Lắp đặt hệ thống tuyên truyền,bản tin tại các khu căn tin, hành lang. Liêntục thông tin các thông điệp về 5S. Lợi ích5S, các bước thực hiện trên màn hình đểnhân viên liên tục "được nghe, được nhìn"về 5S, đưa 5S ngấm dần vào tiềm thức.

- Treo các áp phích hướng dẫn thựchiện 5S, các ví dụ thực hiện 5S tại nơi làmviệc, nơi nghỉ ngơi của nhân viên để 5Sluôn đập vào mắt họ.

- Để sẵn các dụng cụ cần thiết khithực hiện 5S tại các khu vực nhất định đểkhi cần thì có dùng ngay.

- Tổ chức một nhóm giám sát việcthực hiện 5S riêng trong toàn bệnh viện,chuyên ghi nhận (chụp ảnh) các khu vựccủa bộ phận, cá nhân nào, ngày giờ cụ thể,có thực hiện tốt 5S chưa làm bằng chứngcụ thể, tránh tranh cãi về sau khi khenthưởng hoặc xử phạt.

- Cấp trên từng bộ phận hàng tuầncập nhật tiến độ và nhắc nhở thực hiện 5Stới nhân viên.

- Nên có chế độ khen thưởng và xửphạt kịp thời.

Tóm lại, 5S là một phương pháp khá mới với nhiều bệnh viện, muốn thành công đòi hỏi phảicó phương pháp tổ chức triển khai đúng, phù hợp với từng đơn vị. Mặt khác, sự cam kết củalãnh đạo, sự đồng thuận thực hiện của tập thể nhân viên và cần có thời gian tạo thành thóiquen cho nhân viên y tế, không được đốt cháy giai đoạn vì liên quan đến con người./.


VẤN NẠN KHÁNG THUỐC KHÁNG SINHTRÊN THẾ GIỚIVÀ Ở VIỆT NAM

Trên thế giới đã xuất hiện các vikhuẩn kháng với hầu hết kháng sinh, còngọi là vi khuẩn siêu kháng thuố c. Ở ViệtNam, hầu hết các cơ sở khám, chữa bệnhđang phải đối mặt với tốc độ lan rộng cácvi khuẩn kháng với nhiều loại kháng sinh,mức độ và tốc độ kháng thuốc ngày cànggia tăng ở mức báo động. WHO đưa racảnh báo đến năm 2050, tình trạng khángthuốc kháng sinh có thể là nguyên nhângây tử vong cho 10 triệu người trên toàncầu. Ước tính đến năm 2050, cứ 3 giây sẽcó 1 người tử vong do tình trạng khángthuốc - kháng vi sinh vật, con số cao hơnnhiều so với tử vong do ung thư hiện nay.

Đáng báo động hơn, trong số cácquốc gia có tình trạng kháng thuốc khángsinh nghiêm trọng thì Việt Nam là mộttrong số những nước đứng đầu. Tại ViệtNam, tỷ lệ kháng thuốc kháng sinh cũngđang rất cao, xuất phát từ việc tự ý sửdụng thuốc kháng sinh của người dân ởnông thôn lên tới 91%, còn ở thành thịcũng lên đến 88%.

Theo PGS.TS. Lương NgọcKhuê: Kháng thuốc hiện không của riêngquốc gia nào mà là vấn đề y tế toàn cầu,đặc biệt nổi trội ở các nước đang pháttriển WHO xếp Việt Nam vào danh sáchcác nước có tỷ lệ kháng thuốc kháng sinhcao trên thế giới.

Mấy năm nay, ở Việt Nam đã xuấthiện vi khuẩn kháng đa thuốc, mức độkháng ngày càng gia tăng đặc biệt ở nhómvi khuẩn gram âm. Trong một số bệnhviện (BV) đã có vi khuẩn biến đổi gen đakháng với carbapenem thế hệ mới. Thậmchí có những chủng vi khuẩn đã biến đổigen và kháng với tất cả loại kháng sinhhiện có. Năm 2015, Việt Nam vẫn đứngthứ 12 trong 22 nước có số người bệnh laocao và đứng thứ 14 trong số 27 nước cógánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc. Tỷ lệlao kháng đa thuốc là 2,7% trong số bệnhnhân lao mới (khoảng 4.800 bệnh nhân)và chiếm 19% trong số bệnh nhân lao điềutrị lại (khoảng 3.400 bệnh nhân). Vì thế,WHO nhận định dịch tễ lao ở Việt Namcòn diễn biến phức tạp.

Theo điều tra gần đây của Bộ Y tế,tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh rấtcao, tại các BV 50% chi phí khám chữabệnh là dành cho tiền thuốc điều trị thìthuốc kháng sinh chiếm tới 33%. Tỷ lệ sửdụng thuốc kháng sinh ở các BV tuyếntrung ương chiếm gần 30% chi phí điềutrị, trong khi các BV tuyến tỉnh là 35%,BV tuyến huyện là 45%.

DS.CK1. Ngô Thị Thu TrangPhòng KHTH-BVĐK Phú Tân


PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan,Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM, cũng longại: Còn nhiều bác sĩ có thói quen kê đơn“thừa hơn thiếu”, kê thuốc bao vây, lạmdụng các kháng sinh phổ rộng, thế hệ mới,đắt tiền. Chúng ta đã dùng kháng sinh thếhệ 3, 4 trong khi các nước phát triển vẫndùng thế hệ 1. Hơn nữa, tình trạng nhiễmkhuẩn BV cũng rất đáng báo động. Một sốnghiên cứu tại VN cho thấy: Các chủngStreptococcus pneumoniae - một trongnhững nguyên nhân thường gặp nhất gâynhiễm khuẩn hô hấp đã kháng penicillin(71,4%) và kháng erythromycin (92,1%).Vi khuẩn phân lập từ trẻ bị tiêu chảy có tỷlệ kháng cao. E.coli là vi khuẩn đườngruột gặp rất nhiều trên bệnh nhân viêmbàng quang, gây viêm đường mật, viêmphúc mạc, gây tiêu chảy đang gia tăngmức độ kháng thuốc, hiện chỉ còn nhạycảm với 2 - 3 loại kháng sinh.

Kháng kháng sinh khiến bệnh nhânphải chi trả nhiều hơn, thời gian hồi phụckéo dài, khả năng khỏe lại hoàn toàn thấpđi và nguy cơ tử vong tăng cao.Với tìnhhình kháng thuốc kháng sinh ngoài tầmkiểm soát như hiện nay, không ai có thểđảm bảo kháng sinh bạn đang sử dụng cóthể đạt hiệu quả điều trị như mong muốntrên bệnh nhiễm khuẩn đang mắc phải.Những nguy cơ mà chúng ta gặp phải là:• Không khỏi được bệnh nhiễm khuẩndo vi khuẩn đã kháng kháng sinh.• Chịu nhiều tác dụng bất lợi do việcphải tăng liều kháng sinh sử dụng đểđạt được hiệu quả điều trị như trước đây.• Chịu nhiều tác dụng bất lợi khi sửdụng các kháng sinh mới hoặc sử dụng kếthợp nhiều loại kháng sinh khác nhau đểđiều trị bệnh nhiễm khuẩn.• Tăng gánh nặng về kinh tế đối vớingười tiêu dùng do các kháng sinh mới

thường có chi phí điều trị cao hơn các loạikháng sinh đã phổ biến.• Nguy cơ xa hơn nữa là việc bế tắctrong điều trị khi tốc độ gia tăng cácchủng vi khuẩn kháng kháng sinh gia tăngnhanh hơn rất nhiều so với tốc độ phátminh ra các loại kháng sinh thế hệ mới,không bị vi khuẩn đề kháng.

Kháng thuốc không phải là vấn đềmới, nhưng hậu quả hết sức trầm trọng,đòi hỏi phải có sự nỗ lực tổng hợp nhằmgiúp nhân loại tránh khỏi nguy cơ quay trởlại thời kỳ chưa có kháng sinh. Hiện nay,đây là vấn đề toàn cầu, đặc biệt nổi trội ởcác nước đang phát triển trong đó có ViệtNam. Thế giới mỗi năm có hàng trămngàn người chết do kháng thuốc và phảichi phí hàng trăm tỷ USD cho khángthuốc. Đó là lý do tại sao Tổ chức Y tếThế giới (WHO) và các cơ quan quốc tếkhác chỉ ra rằng kháng kháng sinh là mộtmối đe dọa nghiêm trọng, thách thức đốivới điều trị trong tương lai. “Không hànhđộng hôm nay ngày mai không thuốcchữa” là khẩu hiệu mà Tổ chức Y tế Thếgiới kêu gọi các nước cùng chung tayphòng chống kháng thuốc, trong đó cóViệt Nam.


Kế hoạch phòng chống khángthuốc đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết của tấtcả các bộ, ngành, các cấp cùng vào cuộcđể ngăn chặn tình trạng kháng thuốc chứkhông chỉ riêng trong ngành y tế. Bộ Y tếđã cùng Bộ NN&PTNT, Bộ Công thương,Bộ Tài nguyên Môi trường và các đối tácphát triển tại Việt Nam ký cam kết phốihợp đẩy mạnh công cuộc phòng chốngkháng thuốc ở Việt Nam.

Tại các BV phải tăng cường quảnlý và sử dụng kháng sinh hợp lý; Tăngcường kiểm soát nhiễm khuẩn BV, xâydựng hướng dẫn kiểm soát lây nhiễm củavi khuẩn đa kháng. Nhiều BV đã áp dụngcông nghệ thông tin để hỗ trợ bác sĩ trongviệc kê đơn và giám sát kê đơn. Bên cạnhđó, cần tăng cường truyền thông nhằmnâng cao nhận thức của nhân viên y tế vàngười dân trong việc dùng kháng sinhtheo đúng hướng dẫn, tránh lạm dụng, tùytiện./.

Lạm dụng kháng sinh trong chănnuôi và nguôi trồng thủy sản


Lây truyền HIV qua phơi nhiễm nghềnghiệp:- Lây truyền HIV do phơi nhiễm nghề

nghiệp hiếm gặp.- Phần lớn các trường hợp lây truyền là

do phơi nhiễm với máu nhiễm HIV.- Nói chung nguy cơ lây truyền HIV phụ

thuộc đường lây và mức độ nghiêm trọngcủa việc phơi nhiễm.

Nguy cơ lây nhiễm HIV:

Các yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễmHIV:Các yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễmHIV từ tổn thương do kim đâm bao gồm:- Kim dính máu nhìn thấy được.- Kim tiêm truyền trong tĩnh mạch hoặc

động mạch.- Vết thương đâm sâu.- Từ bệnh nhân HIV giai đoạn tiến triển

với tải lượng virus cao.

Các dịch cơ thể và nguy cơ phơi nhiễmvới HIV:

Nguy cơ cao:

- Máu- Dịch não tủy (CSF)- Dịch màng phổi- Dịch màng bụng- Bất kỳ dịch cơ thể nào có máu kèm theo

Nguy cơ thấp*:- Nước tiểu- Nước bọt- Đờm- Mồ hôi- Phân- Chất nôn

(* Nếu không nhìn thấy vấy máu).

Phòng ngừa phổ quát:- Coi TẤT CẢ máu và dịch cơ thể là

nguồn lây nhiễm.- Phòng ngừa kim đâm.- Phòng ngừa phổ quát là giảm thiểu phơi

nhiễm với máu và dịch cơ thể thông qua:• Sử dụng các hàng rào bảo vệ.• Vệ sinh tay.• Thực hành tiêm an toàn.• Kiểm soát môi trường máu và dịch

cơ thể.• Quản lý vật sắc nhọn.

Dự phòng sau phơi nhiễm (PEP):- Sử dụng các thuốc điều trị phòng nhiễm

trùng sau khi phơi nhiễm với mầm bệnh- Các loại phơi nhiễm nghề nghiệp bao

gồm:• Vết thương qua da (kim đâm hoặc

vết cắt qua da).• Niêm mạc hoặc da không toàn vẹn

tiếp xúc với dịch cơ thể có nhiễmHIV.

Phơi nhiễmvới máu

Nguy cơ lây nhiễmHIV

Kim xuyênqua da

0.3%(95% CI=0.2-0.5%)

Qua niêmmạc

0.09%(95% CI 0.006% -0.5%)

Qua da cònnguyên vẹn

0%(95% CI =0.0%-0.77%)

BSCK1. Lê Duy AnKhoa Nhi - BVĐK Phú Tân


Lý do tiến hành dự phòng sau phơinhiễm:- Thông tin về nhiễm HIV cấp tính cho

thấy nhiễm HIV toàn hệ thống không xảyra ngay lập tức.- Có một thời gian trì hoãn ngắn sau khi

phơi nhiễm với HIV trước khi có mặt củaHIV ở trong máu.- Trong giai đoạn “cửa sổ cơ hội” này,

thuốc kháng virus có thể phòng ngừanhiễm HIV.- Thử nghiệm trên động vật cho thấy sau

khi phơi nhiễm HIV:• Tế bào miễn dịch tại vị trí HIV

xâm nhập bắt đầu bị nhiễm trong24h đầu.

• Tế bào bị nhiễm di chuyển sang cáchạch lympho khu vực trong vòng24-48h tiếp theo.

• Trong vòng 5 ngày, HIV phát hiệnđược trong máu.

- Thuốc ARV sử dụng sớm ngay sau khiphơi nhiễm có thể phòng ngừa đượcnhiễm HIV bằng cách chặn quá trình nhânlên của HIV trong các tế bào ít ỏi bị nhiễmban đầu.

Hiệu quả điều trị thuốc kháng virus:- Nghiên cứu bệnh chứng: 31 bệnh, 679

chứng.

- Ca bệnh bị nhiễm sau phơi nhiễm nghềnghiệp.- 94% sau khi bị kim đâm (đều là kim

nòng rỗng).- 29% ca bệnh được điều trị dự phòng sau

khi phơi nhiễm (AZT) và 36% ca chứng.- Nguy cơ nhiễm HIV giảm tới ~81% ở

NVYT sau khi dùng AZT .

Các bước xử lý sau phơi nhiễm:1. Xử lý tại chỗ phơi nhiễm.2. Viết tường trình phơi nhiễm báo

cáo lên thủ trưởng đơn vị.3. Đánh giá nguy cơ phơi nhiễm.4. Xác định tình trạng HIV của nguồn

phơi nhiễm.5. Xác định tình trạng HIV cho người

bị phơi nhiễm.6. Tư vấn cho người bị tai nạn phơi

nhiễm.7. Cung cấp ARV điều trị dự phòng

(nếu có chỉ định)./.

Hướng dẫn quốc gia về phác đồdự phòng sau phơi nhiễm

Các chữ viết tắt:AZT: Zidovudin; LPV/r: Lopinavir/Ritonavir; 3TC: Lamivudin; D4T: Stavudin

Thuốc Chỉ định

Phác đồ 2 thuốc(phác đồ cơ bản) AZT+ 3TC Hoặc D4T + 3TC

Tất cả các trường hợp phơinhiễm có nguy cơ

Phác đồ 3 thuốcAZT+ 3TC Hoặc D4T + 3TC

thêm: LPV/r

Trong trường hợp nguồn phơinhiễm đã và đang có nghi ngờ

kháng ARV

Thời gian điều trị 4 tuần


I. MỞ ĐẦUTrong điều trị, không tránh được việc phải phối hợp nhiều thuốc để đạt mục tiêu mongmuốn hoặc để chữa nhiều bệnh cùng một lúc. Tuy nhiên, việc phối hợp không phải lúc nàocũng mang đến hiệu quả điều trị tích cực. Do đó, người thầy thuốc cần biết cách tra cứutương tác để tránh những phối hợp thuốc gây bất lợi, nguy hiểm.

1. MỘT SỐ CƠ SỞ DỮ LIỆU TRA CỨU TƯƠNG TÁC THUỐC

TT Tên CSDL Loại CSDL Ngônngữ

Nhà xuất bản/Quốc gia

1Tương tác thuốc và chú ý khi

chỉ địnhSách

TiếngViệt

Nhà xuất bản Y học/Việt Nam

2 Drug Interaction FactsSách/ phần

mềm tra cứungoại tuyến

TiếngAnh

Wolters KluwerHealth ®/Mỹ

3 Stockley’s Drug Interactions SáchTiếngAnh

Pharmaceutical Press/Anh

4Evaluation of Drug

InteractionsSách

TiếngAnh

AphA Publications/Mỹ

5Drug Interaction: Analysis and

ManagementSách

TiếngAnh

Lippincott Williams &Wilkins/ Mỹ

6Micromedex DRUG - REAX

® SystemPhần mềm tracứu trực tuyến

TiếngAnh

Thomson Reuteurs/Mỹ

7 MIMS Drugs InteractionsPhần mềm tra

cứu trực tuyến/ngoại tuyến

TiếngAnh

UBM Medica/ Úc

8Drug Interactions checker(http://www.drugs.com)

Phần mềm tracứu trực tuyến

TiếngAnh

Drugsite Trust/ NewZealand

9Drug Interactions checker

(http://www.medscape.com)Phần mềm tracứu trực tuyến

TiếngAnh

Medscape LLC/ Mỹ

DS. Nguyễn Thị Kim NgânKhoa Dược - BVĐK Phú Tân

http://www.drugs.com

http://www.medscape.com


2. XÁC ĐỊNH MỨC ĐỘ TƯƠNG TÁC THUỐC

Việt Nam

Mức độ tương tác thuốc được xếpthành 4 mức độ

MỹMức độ tương tác thuốc được xếp

thành 4 mức độ

• Mức độ 1: Tương tác cần theo dõi

• Mức độ 2: Tương tác cần thận trọng

• Mức độ 3: Cân nhắc nguy cơ / lợi ích

• Mức độ 4: Phối hợp nguy hiểm

• Contraindicated: Chống chỉ định

• Serious: Nghiêm trọng

• Significant: Trung bình

• Minor: Nhẹ

II. CÁC CẶP TƯƠNG TÁC THUỐC THƯỜNG GẶP1. TƯƠNG TÁC CHỐNG CHỈ ĐỊNH / PHỐI HỢP NGUY HIỂM

TT Thuốc 1 Thuốc 2 Hậu quả

1 ClarithromycinColchicin;

SimvastatinTăng nồng độ colchicin trong huyếttương dẫn đến tăng nguy cơ độc tính

2 Itraconazol Simvastatin Tăng nguy cơ tiêu cơ vân

3 Kali cloridEnalapril;

SpironolactonTăng Kali máu và rối loạn dẫn truyền

tim.(*)

2. TƯƠNG TÁC NGHIÊM TRỌNG

TT Thuốc 1 Thuốc 2 Hậu quả

1 Allopurinol ACEI (enalapril, captopril)Nguy cơ quá mẫn, hội chứng

Stevens Johnson

2 Atorvastatin

Clarithromycin, Erythromycin

Tăng nồng độ Atorvastatin,tăng nguy cơ bệnh cơ hoặc

tiêu cơ vân.

Fenofibrat

Chống nấm nhóm azol(fluconazol, itraconazol)

3 Atorvastatin Colchicin Tăng nguy cơ tiêu cơ vân (*)

4 Colcichin ErythromycinTăng nồng độ và tăng nguy cơ

độc tính của Colchicin


5 Ciprofloxacin Antacid, SucralfatGiảm hiệu quả điều trị của

Ciprofloxacin

6 Enalapril SpironolactonNguy cơ tăng Kali máu

nghiêm trọng (*)

7 LevofloxacinCác thuốc có nguy cơ kéo dài

khoảng QT (Amiodaron,Erythromycin, Clarithromycin)

Tăng nguy cơ độc tính trêntim: Kéo dài khoảng QT, xoắn

đỉnh, ức chế tim

8

PPI(Omeprazol,Esomeprazol,Rabeprazol)

ClopidogrelGiảm hiệu quả điều trị của

Clopidogrel và tăng nguy cơhuyết khối

9

PPI (Es)Omeprazol,Pantoprazol,Lansoprazol,Rabeprazol

Chống nấm nhóm azol(fluconazol, itraconazol)

Giảm hiệu quả điều trị củathuốc chống nấm

(*) Các cặp tương tác đã được báo cáo trong giám sát kê đơn ngoại trú tại Bệnh viện Đakhoa huyện Phú Tân.

TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Bộ Y tế (2014), Tương tác thuốc và chú ý khi chỉ định, NXB Y học.2. Bộ Y tế (2012), Dược thư Quốc Gia, NXB Y học.3. http://www.medscape.com4. http://www.drugs.com

A. CÁC LOẠI ISULIN1. Tác dụng nhanh ( insulin analog):- Có 3 loại là aspart, lispro và glulisine,được tạo ra do thay đổi vị trí acid amintrong phân tử insulin.- Thuốc có màu trong suốt.

- Thuốc tác dụng rất nhanh, sau 5 tới 10phút sau khi tiêm, đạt đỉnh sau 1-3 giờ,kéo dài từ 3- 5 giờ.- Có thể tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp, tiêmdưới da.- Có những tên thương mại như:Novorapid ( aspart), Humalog (Lispro),Apidra (Glulisine )

DS.CK1. Lê Minh ĐángKhoa Dược – BVĐK Phú Tân

http://www.medscape.com

http://www.drugs.com


2. Tác dụng ngắn ( Humulin Regular):- Thuốc có màu trong suốt.- Thuốc tác dụng sau 30 phút, đạt đỉnh sau2,5-5 giờ, kéo dài 4-12 giờ.- Có thể tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp, tiêmdưới da.- Có tên thương mại Humulin R.

3. Tác dụng trung bình (NPH: NeutralProtamin Hagedorninsulin):

- Thuốc có màu đục.- Thuốc bắt đầu tác dụng sau tiêm 1-2 giờ,đạt đỉnh sau 4-12 giờ, kéo dài 14-24h.- Tên thương mại : Humulin N4. Tác dụng kéo dài ( insulin analog) ,

- Có 2 loại Glargine và Determir, đượctạo ra do thay đổi vị trí các acid amintrong cấu trúc.

- Thuốc có màu trong suốt.- Thuốc bắt đầu tác dụng sau 3- 4 giờ,thuốc không có tạo đỉnh. Tuy nhiên khisử dụng liều cao cũng sẽ có đỉnh sau 3- 9giờ, kéo dài tới 24 giờ.- Tên thương mại hiện có: Lantus(glargin), Levermir (determir)

5. Insulin dạng hỗn hợp:- Các loại insulin trên được trộn với nhautheo những tỷ lệ: 25/75, 30/70, 50/50, ....mà có những sản phẩm khác nhau.- Tên thương mại hiện có: Mixtard 30/70,Insunova 30/70, Diamisu 30/70…(Humulin R+NPH: 30/70); Novomix:(Aspart+NPH theo tỷ lệ 30/70); PenMix40; PenMix 50; Humalog Kết hợp 25;Humalog Trộn 50....

Tênthuốc

Dạng

bào chếHình ảnh Tên thuốc

Dạng

bào chếHình ảnh

1.1. Insulin aspart (tác dụng nhanh) 1.2. Insulin glulisine (tác dụng nhanh)

Novolog

Cartridge

Apidra

Cartridge

Flexpen Flexpen

Vial Vial

1.3. Insulin lispro (tác dụng nhanh)

Novorapid

Cartridge

Humalog

Cartridge

Flexpen Flexpen

VialVial


2. Humulin Regular (tác dụng ngắn)

Actrapid

Cartridge

IsulatardHM

Cartridge

Flexpen Flexpen

Vial Vial

4.1. Insulin detemir (tác dụng kéo dài)

Humulin

Cartridge

Levemir

Cartridge

Flexpen Flexpen

Vial Vial

4.2. Insulin glargine (tác dụng kéo dài)

Novolin

Cartridge

Lantus

Cartridge

Flexpen Flexpen

Vial Vial

3. NPH (tác dụng trung bình) 5. Insulin dạng hỗn hợp:

Cartridge Cartridge

FlexpenHumulin

Flexpen

Vial Vial

Humulin N Humulin


Mixtard

Cartridge

Novomix

Cartridge

Flexpen Flexpen

Vial Novolin Vial

Novolog

Cartridge Insunova Vial

Flexpen Scilin M30Vial

Vial Diamisu Vial

B. CÁC DẠNG BÀO CHẾ INSULIN1. Dạng bào chế lọ (Vial): Dùng ốngtiêm để rút thuốc : Novolog, Novorapid,Apidra Humulin, Insunova, Diamisu…2. Dạng bào chế bút tiêm (Flexpen):

+ Loại dùng 1 lần rồi bỏ(Flexpen): Mixtard, Novomix,Novorapid, Lantus, Levermir...

+ Loại bút tiêm (Cartridge) cóchứa ống thuốc nằm trong cây bút, có thểthay ống thuốc nhiều lần: Novolog,Novorapid, Apidra, Lantus, Levermir...

C. CÁCH BẢO QUẢN- Các chế phẩm insulin để tiêm phải

được bảo quản trong tủ lạnh ở nhiệt độtừ 2OC đến 8OC, nhưng không được đểđóng băng. Với cách bảo quản như trênthì tác dụng của thuốc được bảo tồn ít nhấtlà 2 năm – 3 năm.

- Khi đang sử dụng, bảo quản ở nhiệtđộ phòng nhưng không quá 30OC, hạn sửdụng sau khi mở nắp 4 tuần đến 6 tuần.Phải dặn người bệnh không được để cáclọ thuốc hay hộp thuốc ở nơi nóng và phảitránh bị chiếu nắng./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Bộ Y tế (2012), Dược thư Quốc Gia, NXB Y học2. Vidal Việt Nam 2015/20163. Thông tin nhà sản xuất


Những năm qua, lượng người hút thuốc lá ngày càng gia tăng, ảnh hưởng không nhỏđến kinh tế và kéo theo những hệ lụy khôn lường đối với sức khỏe con người. Ngày 18-6-2012, kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật Phòng, chống tác hại thuốc lácó hiệu lực thi hành từ ngày 1-5-2013 nhằm bảo đảm quyền và nghĩa vụ của công dântrong việc phòng, chống tác hại thuốc lá.

Ung thư phổi, đại trực tràng, ung thưmôi thuộc 16 loại ung thư người hút thuốccó nguy cơ mắc phải. Thuốc lá không chỉgây hại cho những ai đang hút mà còn làmtăng nguy cơ ung thư phổi ở người đã bỏthuốc hơn 15 năm.

Tại Việt Nam, 50 % nam giới và 3,4%nữ giới hút thuốc lá (theo thống kê của Tổchức Sức khỏe Thế Giới). 26% thanhthiếu niên có độ tuổi từ 15 – 24 hút thuốclá. Trên 40% nam cán bộ y tế và 1,3 % nữcán bộ y tế hút thuốc lá. Nếu không cóbiện pháp can thiệp kịp thời, 10% dân sốViệt Nam (khoảng 7,5 triệu người) sẽ chếtsớm do hút thuốc lá. Cũng theo ước tínhcủa Tổ chức Sức khỏe Thế Giới, tới năm2020 số người Việt Nam chết do sử dụngthuốc lá sẽ nhiều hơn số người chết doHIV/AIDS, lao, tai nạn giao thông và tự tửcộng lại!

Hoạt chất chủ yếu của thuốc lá hoặc thuốclào là chất Nicotin, một loại Alcaloid.Nicotin được sử dụng ở liều thấp, tạo ra sựsảng khoái nhẹ nhàng, làm dịu cơn đó i vàbớt mệt mỏi. Tuy nhiên, nếu dùng lâu dàisẽ gây lệ thuộc và độc hại cho cơ thể, liềucao sẽ gây chết người.

Người ta đã thấy người lớn chết do dùngkhoảng 15 – 20g thuốc lá dưới dạng thuốcnước để thụt tháo đại trực tràng. Trẻ conchỉ cần uống một vài gram sẽ tử vong.

TẠI SAO NGƯỜI TA LẠI NGHIỆNHÚT THUỐC LÁ?

Nicotine tác động làm tăng tiết các chấtdẫn truyền thần kinh trung gian(neurotransmitters) và các nội tiết tố thamdự vào chức năng kháng lại các stress củacơ thể như cathecolamine (epinephrine,norepinephrine và dopamine), betaendorphine và các loại cortisol. Nhữngchất này làm cho người hút thuốc lá cảmthấy bình tỉnh, tự tin, bớt lo âu và có sứcđể làm việc nhiều hơn. Tuy nhiên , trênthực tế nếu chúng ta càng hút nhiều, cơthể bị kích thích tiết các chất nội tiết tốliên tục cho đến khi các chất này bị cạnkiệt, lúc ấy thay vì có cảm giác sảngkhoái, người bệnh lại thấy mệt mỏi hơn,khó tập trung tư tưởng, cáu gắt và suy sụptinh thần mau chóng.

PHÒNG CHỐNGTÁC HẠICỦATHUỐC LÁ

DSCĐ. Trần Văn ChíPhòng KHTH-BVĐK Phú

Tân


NHỮNG NGUY HẠI CỦA VIỆC HÚTTHUỐC LÁ

Hút thuốc lá là nguyên nhân gây bệnhvà tử vong của nhiều bệnh. Khi hút thuốclá khói thuốc qua phổi ngấm vào máu ,tích lũy lâu ngày thành điều kiện vànguyên nhân gây nên các bệnh sau đây:

- Bệnh tim mạch: Đứng hàng đầu cácbệnh do hút thuốc lá, tạo ra mãng xơ vữa,tổn thương lòng mạch gây xuất huyết não,nhồi máu cơ tim…

- Bệnh ung thư: Chủ yếu ung thư phếquản phổi, ung thư vòm họng, miệng, thựcquản, ung thư ruột…

- Bệnh hô hấp: Bệnh phổi tắc nghẽnmãn tính, viêm phế quản mãn.

- Bệnh răng lợi: Viêm loét , cao răngcác mảng bám vào răng làm răng dễ nungmủ, dễ rụng tự nhiên …

- Các bệnh khác:

+ Tăng nguy cơ loãng xương, khóngủ, làm giảm thể lực do thiếu oxy mãn.

+ Đối với nam giới: Giảm số lượng– chất lượng tinh trùng.

+ Đối với phụ nữ và bào thai: Tăngnguy cơ ung thu tử cung, rối loạn kinhnguyệt, ung thư vú, dị dạng thai nhi.

+ Đối với trẻ em: Dễ còi xương, trítuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng do bịsuy giảm tiết sữa mẹ.

LÀM SAO ĐỂ BỎ THUỐC LÁ?Lợi ích của việc bỏ thuốc lá: Nếu bỏ

thuốc lá trước 50 tuổi sẽ giảm được 50 %

nguy cơ chết trước 65 tuổi; Nếu bỏ thuốclá 10 năm sẽ giảm 50 % nguy cơ mắcbệnh ung thư phổi.

Hiện nay người ta nghiên cứu rất sâu vàđề ra nhiều phương thức điều trị nghiệnthuốc lá. Phương thức thông thường đượcdùng là liệu pháp thay thế Nicotine. ChấtNicotine có thể làm cho người nghiệnthuốc lá bớt cảm giác khó chịu, thèm ăn.

Khi quyết định từ bỏ thuốc lá, chúng taphải chuẩn bị chu đáo để thành công. Thờigian thực hiện việc nên kéo dài từ 10 đến15 ngày, trong khoảng thời gian này phảituân theo những yêu cầu sau:

- Không nên để thuốc lá trong túiáo. Khi thèm hút thuốc ta nên suy tưởngvề những hình ảnh đặc biệt hay làm mộtcông việc gì đó để quên cảm giác này đi,bởi vì chỉ c ần khoảng 5 – 10 phút cố gắngchống lại với cảm giác thèm hút thuốc thìnhu cầu này sẽ biến mất.

- Khi thèm hút thuốc nên tự hỏi: Tạisao tôi phải hút điếu thuốc này? Hút thuốcsẽ có nguy cơ bị ung thư và những bệnhnguy hiểm khác vậy hút thuốc để làm gì?Tại sao mình lại tự hủy hoại sức khoẻ củamình và người thân trong gia đình vànhững người xung quanh? Con cái mìnhcó bắt chước và nghiện hút trong tươnglai?

- Đề nghị mọi người động viên tinhthần quyết tâm bỏ thuốc, nhắc nhở nếuthấy ta hút thuốc.

- Cố gắng kéo dài thời gian giữa hailần hút thuốc càng lâu càng tốt.


- Khi hút thuốc, nên hít khói và giữ ởmiệng không nên đưa khói vào sâu haiphổi. Nên hút khoảng nửa điếu rồi vất bỏ,không nên hút đến tận cùng của điếuthuốc (vì như vậy sẽ rất độc hại do lượngnicotine đọng lại ở phần sau điếu thuốc).Trong khoảng cách giữa hai lần hút thuốc,chúng ta nên dùng những chất thay thếnhư nhai kẹo cao su, ăn kẹo, hay ngậmmột số loại thức ăn thích hợp.

- Loại bỏ tất cả những biểu tượng gìcó thể làm cho ta nhớ chuyện hút thuốc lá(vất bỏ các gạt tàn thuốc, không ngồi ởnhững nơi ta thường hút thuốc lá trướcđây…). Nên tìm một công việc, hay thúvui gì đó để làm cho khuây khoả sự thèmmuốn hút thuốc lá.

- Nên tập thể dục thường xuyên, hãybắt đầu đi bộ khoảng 30 phút đến 1 giờ.Đi bộ sẽ giúp cho cơ thể sản xuất lượngmorphin nội sinh, điều nầy có thể làm mấtcảm giác thèm hút thuốc lá.

- Nếu như vẫn còn cảm giác thèmthuốc xuất hiện chúng ta hãy thực hiệnnhững bước sau để dập tắt ngay ngọn lửathèm muốn đó: Hãy hít vào một hơi thậtsâu như khi bạn đang hút thuốc lá, nín hơicàng lâu càng tốt. Uống một ngụm nước(hay có thể uống nhiều ngụm liên tục),uống nhiều nước còn giúp thải nhanhlượng Nicotine ra ngoài cơ thể. Ngậm một

miếng quế hay một lát cam thảo. Ăn mộtviên kẹo hay nhai một cái kẹo cao su.

- Cuối cùng nếu không thể chịu nổicảm giác thèm thuốc nữa, nên dùng liệupháp thay thế bằng một viên kẹo cao su cóchất nicotine, hay băng keo dán trên da cóchứa nicotine.

Trên đây là vài phương cách giúp bạn tựcai nghiện thuốc lá. Điều này hoàn toàn cóthể thành công nếu bạn thật sự có quyếttâm và sự nổ lực. Tuy nhiên, nếu bạnkhông thể tự mình thực hiện được hãy nhờsự trợ giúp của những trung tâm tư vấn vàđiều trị nghiện thuốc lá, các chuyên gia sẽgiúp bạn bằng cách kết hợp nhiều phươngpháp khác phức tạp hơn./.

LỜI KHUYÊN DÙNG THUỐC TRƯỚC VÀ SAU ĂNNHÓM THUỐC TIM MẠCH

Một trong những yếu tố quyết định thời điểm uống thuốc chính là sự tương tác giữathuốc với thức ăn. Một số loại thuốc sẽ hấp thu, phân phối hay chuyển hóa nhanh hay chậmtùy thuộc vào tình trạng dạ dày (rỗng hay đầy thức ăn). Hơn nữa một số loại thuốc còn gâyra khó chịu và kích ứng dạ dày. Vì vậy việc tư vấn cho bệnh nhân về thời điểm uống thuốclà rất cần thiết.

DS.CK1. Lê Minh ĐángKhoa Dược – BVĐK Phú Tân


Đa phần những trường hợpthức ăn làm tăng hấp thu thuốc đềuđược tận dụng để tăng nồng độ thuốctrong máu. Tuy nhiên, với nhữngthuốc mà nồng độ máu quá cao có thểgây độc thì nên tránh uống vào bữaăn. Những thuốc bị thức ăn làm giảmhấp thu thì phải uống xa bữa ăn. Cáctrường hợp còn lại nên uống vào bữaăn để giảm tác dụng không mongmuốn trên đường tiêu hóa.

Bảng dưới đây trình bày một số thuốc/nhóm thuốc đặc biệt nên uống lúc đói (1giờtrước khi ăn hay 2 giờ sau khi ăn) hay uống trước bữa ăn (từ 30 phút đến 1 giờ).

Dùng sau khi ăn Dùng trước khi ăn Dùng trước hoặc sau khi ăn

Tên hoạt chất Biệt dượcThời gian

Dùng thuốcChú ý

1. Thuốc chống đau thắt ngực

TrimetazidinVastarel

Vashasan MR

Uống cùng bữa ăn, viên MRuống 1 viên/lần vào buổi sángvà buổi tối.

AmiodaroneAldarone

Cordarone

Uống theo một cách nhất địnhhoặc luôn uống trong bữa ănhoặc luôn uống ngoài bữa ăn.Nên uống trong bữa ăn nếudùng liều cao hoặc để làmgiảm khó chịu đường tiêu hóa.

Atenolon; Nicorandil Dùng trước hoặc sau ăn

2. Thuốc điều trị tăng huyết áp

Captopril TensiominUống lúc đói, trước bữa ăn 1giờ hoặc sau bữa ăn 2 giờ

ImidaprilTanatrilIndopril

Uống trước bữa ăn 15 phút.Tuy nhiên khi bắt đầu điều trị,có thể uống liều đầu tiên trướclúc đi ngủ

Perindopril Coversyl Uống buổi sáng lúc đói

Amlodipine; Bisoprolol; Enalapril;Irbesartan; Lacidipin; Losartan;

Methyldopa; Nifedipine; ValsartanDùng trước hoặc sau ăn

3. Thuốc điều trị suy tim

Digoxin Digoxin Dùng trước hoặc sau ăn


4. Thuốc chống huyết khối

Aspirin Aspirin Dùng sau khi ăn

Clopidogrel Plavix Dùng trước hoặc sau ăn

TÀI LIỆU THAM KHẢOBộ Y tế (2012), Dược thư Quốc Gia, NXB Y họcVidal Việt Nam 2015/2016

Nếu không cẩn thận, những gói hạtchống ẩm nhỏ tưởng như vô hại đấy lạichứa nguy cơ gây hại cho sức khỏe conngười, đặc biệt là trẻ nhỏ.

Trong bất cứ sản phẩm nào từ quầnáo, bánh kẹo, túi xách chúng ta đều bắtgặp những gói chống ẩm… Thông thường,nếu các gói chống ẩm được làm từ silicagel thì sẽ là dạng hạt. Tuy nhiên, vớinhững sản phẩm không rõ nguồn gốc xuấtxứ, chúng ta không thể biết được liệu góichống ẩm có dạng silica gel hay không,hay có thể là vôi bột. Nếu vôi bột thì rấtnguy hiểm, bên trong ẩn chứa nhiều mốiđe dọa ngầm với người sử dụng.

Tai nạn do gói thuốc chống ẩm

Tháng 12/2012, bé trai 2 tuổi rưỡiTrần Tuấn Dũng ở TP Bắc Giang đã bịbỏng giác mạc vì nghịch gói hạt chống ẩmtrong túi bánh gạo. Bé được đưa đến điềutrị ở Bệnh viện Mắt Trung ương và phảiphẫu thuật điều trị.Mới đây, một bé trai 8 tuổi ở Trung Quốcđã nghịch túi chống ẩm với nước khiếnchai nước nổ tung lên, gây bỏng mắt dẫntới nguy cơ bị mù vĩnh viễn.

Trên thực tế cũng xảy ra nhiềutrường hợp vô tình nuốt hay hít phải hạtchống ẩm. Nếu hạt chống ẩm là silica gelsẽ ít ảnh hưởng sức khỏe hơn so với cácloại chống ẩm từ vôi bột.

Trường hợp nuốt hay hít phải hạt/bộtchống ẩm

Trong trường hợp nuốt phải hạtchống ẩm từ silica gel, bạn cần bình tĩnhxử lý. Bản chất hạt silica gel trơ về mặthóa học nên sẽ không có phản ứng với cơthể. Tuy nhiên, do các hạt chống ẩm cóđặc tính hút nước, làm khan, nên khi lỡnuốt phải, cần uống thêm thật nhiều nướclọc. Khi các hạt silica gel được ngậm đầy

DS.CK1. Ngô Thị Thu TrangPhòng KHTH-BVĐK Phú

Tân

Hình: Silica dạng hạt


nước sẽ không tương tác với niêm mạc cơthể và được bài tiết qua đường tiêu hóa.

Nhưng với trường hợp nhai hoặcnuốt phải hạt chống ẩm làm từ vôi bột thìcó thể bị bỏng khoang miệng, loét họngtùy theo mức độ tiếp xúc hóa chất. Vì vậy,trong trường hợp này, cần súc miệng thậtnhiều với nước sạch hoặc uống nhiềunước nhằm làm giảm nồng độ kiềm dophản ứng vôi bột gây ra. Đồng thời đưađến cơ sở y tế gần nhất để được khám,chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Trường hợp hít phải bột trong cácgói chống ẩm có thể bị bỏng hô hấp. Hơnnữa, bỏng do kiềm nguy hiểm hơn nhiềuso với bỏng do axít vì dễ bỏng sâu và lanrộng. Cần nhanh chóng lấy nước nhỏ mũiđể rửa mũi đồng thời cũng đưa đến cơ sởy tế để được khám kỹ hơn.

Một số người có thể bị hoa mắt,chóng mặt, buồn nôn… Nguyên do cơ thểdị ứng với các hạt này (rất hiếm xảy ra)hoặc các hạt Silicagel không đảm bảo vềchất lượng. Trong trường hợp xuất hiệncác triệu chứng lạ sau khi nuốt, nên lậptức tới bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhấtđể các bác sĩ kiểm tra, không nên tự ý muathuốc ngoài để uống.

Hạt chống ẩm bắn vào mắt

Tai nạn hay xảy ra nhất là các hạtchống ẩm bắn vào mắt khi trẻ đùa nghịch.Tùy từng loại hạt chống ẩm mà mức độ

nguy hiểm sẽ khác nhau. Đặc biệt, với loạichống ẩm từ vôi bột thì sẽ gây ra nhữnghậu quả nghiêm trọng, khiến giác mạc bịbỏng, sưng phù, thậm chí rẻ có thể mùvĩnh viễn.

Trường hợp này, cần bình tĩnhchớp mắt, nhỏ nước muối, thậm chí chỉ lànước lã từ từ để hạt chống ẩm no nước vàbong ra, tuyệt đối không được dụi mắt haylấy vội ra sẽ dễ làm rách giác mạc mắt.Với loại túi chống ẩm là bột mịn, sơ cứutương tự trước khi đưa tới cơ sở y tế gầnnhất để bác sĩ chuyên môn cấp cứu kịpthời.

Cần hết sức lưu ý, tránh để trẻ tiếp xúcvới túi, hạt chống ẩm

Để bảo vệ trẻ nhỏ, tại mỗi gia đình,cha mẹ nên dạy cho con nhận biết về hìnhthức cũng như tác hại của gói chống ẩmđể các bé biết cách phân biệt, khôngnghịch, nuốt hay xé gói chống ẩm có trongcác gói bánh, kẹo hoặc thực phẩm nóichung.

Đối với các trẻ nhỏ hơn, chúng tacần kiểm tra kỹ các gói thực phẩm muavề, cẩn thận vứt bỏ các gói chống ẩmtrước khi đưa cho trẻ gói bánh hoặc kẹo.Tuyệt đối không cho trẻ chơi hoặc tiếpxúc với chúng.

Ngoài ra, các nhà sản xuất cũngcần quan tâm hơn nữa trong việc cảnh báotác hại của gói chống ẩm trong các sảnphẩm./.

Hình: Silica dạng bột


CHĂM SÓC VÀ DỰ PHÒNGTÁI PHÁT

SAU ĐỘT QUỴ

Đột quỵ có tỷ lệ tử vong cao, nếuqua được cũng ảnh hưởng lớn đến tinhthần và thể chất của người bệnh, 90% sốngười sống sót sau đột quỵ phải sốngchung với các di chứng về thần kinh vàvận động. Họ có thể cảm thấy bất lực, thấtvọng, chán nản và thờ ơ, thay đổi tâmtrạng và tính khí. Thống kê năm 2015 chothấy, Việt Nam có khoảng 486.000 ngườicòn sống sau đột quỵ, chỉ có khoảng 25-30% tự đi lại phục vụ bản thân, 20-25% đilại khó khăn, cần sự hỗ trợ trong sinhhoạt, 15-25% phải phụ thuộc hoàn toànvào người chăm sóc.

Vấn đề này đặt ra cho y học nhiềuchiến lược chăm sóc và phòng ngừa thứphát hiệu quả sau đột quỵ cho người bệnh,bởi vì đến thời điểm hiện nay việc khốngchế các yếu tố nguy cơ và chăm sóc đúngcách cho người bệnh sau đột quỵ là chiếnlược tối ưu nhất để nâng cao chất lượngcuộc sống của họ và phòng ngừa tái phát.

Chiến lược hỗ trợ cơ bản sau đột quỵKết nối với những người khác và

quan tâm về mặt xã hội có tầm quan trọngđặc biệt đến sự phục hồi của người bệnh.Một số chiến lược có thể giúp người bệnhvà người chăm sóc người bệnh, bao gồm:

Đừng nghĩ khó khăn với bản thân:Sự phục hồi về thể chất và cảm xúc sẽ khókhăn và cần nhiều thời gian. Nên khích lệsự tiến bộ của người bệnh.

Hãy ra khỏi nhà, ngay cả khi khókhăn: Cố gắng không để bị nản chí. Nếungười bệnh đi lại khó khăn thì cần hỗ trợbằng gậy, khung đi bộ hoặc xe lăn. Đi lạirất tốt cho người bệnh.

Tham gia nhóm hỗ trợ: Gặp gỡnhững người cũng đang trong quá trìnhphục hồi sau đột quỵ giúp người bệnhtương tác và chia sẻ kinh nghiệm, trao đổithông tin và xây dựng tình bạn mới.

TS. BS. Lê Thanh HảiNguồn: Sức khỏe đời sống


Hãy để bạn bè và gia đình biếtngười bệnh cần gì. Mọi người thườngmuốn giúp đỡ người bệnh, nhưng họ cóthể không biết phải làm gì. Hãy hướngdẫn họ cách giúp đỡ, chẳng hạn như mangphần ăn đến, ở lại để ăn với người bệnh vànói chuyện. Người bệnh nên thườngxuyên tham dự các sự kiện xã hội và cáchoạt động cộng đồng khác. Hãy cho ngườibệnh biết đột quỵ là tai biến rất thườnggặp, ví dụ cho họ biết thông tin: Tại Mỹcứ khoảng 40 giây lại có một người bị độtquỵ.

Những thách thức giao tiếp sau đột quỵvà giải pháp

Một trong những hậu quả khó chịunhất của đột quỵ là nó có thể ảnh hưởngđến lời nói và ngôn ngữ người bệnh. Dướiđây là một số cách để giúp người bệnh vànhững người chăm sóc người bệnh đốiphó với thách thức này:

Thư giãn và dành thời gian tròchuyện với người bệnh mỗi ngày. Nó sẽgiúp người bệnh tìm hiểu những gì tốtnhất cho họ, cảm thấy được kết nối và xâydựng lại sự tự tin của người bệnh. Thờiđiểm thích hợp để trò chuyện là sau khi ăntối.

Hãy nói theo cách của người bệnh:Khi người bệnh đang khôi phục từ mộtcơn đột quỵ, họ có thể cần phải sử dụng íttừ hơn, dựa trên cử chỉ hay dùng giai điệucủa giọng nói để giao tiếp.

Sử dụng đạo cụ để trợ giúp giaotiếp: Người bệnh có thể cần một số đạo cụgợi ý để thể hiện những từ thường được sửdụng, nhằm xác định hình ảnh của bạn bèthân thiết và các thành viên trong gia đìnhhoặc các hoạt động hằng ngày, chẳng hạnnhư một chương trình truyền hình yêuthích hoặc cần vào phòng tắm.

Làm gì để phòng tránh đột quỵ táiphát?

Kiểm soát huyết áp: Một trongnhững điều quan trọng nhất có thể làm đểgiảm nguy cơ đột quỵ tái phát là giữ cho

huyết áp của người bệnh ở mức kiểm soát.Tập thể dục, tránh stress, duy trì cân nặnghợp lý, hạn chế lượng muối và rượu, ănuống lành mạnh... Bên cạnh việc thay đổilối sống, bác sĩ có thể kê toa thuốc để điềutrị tăng huyết áp.

Giảm lượng cholesterol và chất béobão hòa trong chế độ ăn uống của ngườibệnh. Ăn ít cholesterol và chất béo, đặcbiệt là chất béo bão hòa có thể làm giảmmảng xơ vữa trong động mạch. Nếukhông thể kiểm soát cholesterol thông quathay đổi chế độ ăn uống, bác sĩ có thể kêtoa một loại thuốc hạ cholesterol máu.

Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá làmtăng nguy cơ đột quỵ cho người hút thuốcvà người không hút thuốc tiếp xúc vớikhói thuốc lá. Bỏ thuốc lá làm giảm nguycơ đột quỵ và đột quỵ tái phát.

Kiểm soát bệnh đái tháo đường: Cóthể quản lý bệnh đái tháo đường bằng chếđộ ăn uống, tập thể dục, kiểm soát cânnặng và thuốc men.

Duy trì một trọng lượng khỏemạnh: Thừa cân góp phần vào các yếu tốnguy cơ đột quỵ khác, chẳng hạn như tănghuyết áp, bệnh tim mạch và đái tháođường.

Chế độ ăn nhiều trái cây và rauquả: Chế độ ăn uống tăng cường rau vàtrái cây có thể làm giảm nguy cơ đột quỵvà tái phát đột quỵ.

Tập thể dục thường xuyên: Nếu sauđột quỵ, người bệnh tự đi lại được nên tậpthể dục 30 phút mỗi ngày bằng cách đi bộ,


chạy bộ, bơi lội hoặc đi xe đạp. Nếu đi lạikhó khăn có thể tập vận động có người hỗtrợ một phần hoặc có công cụ hỗ trợ nhưtay vịn chẳng hạn hoặc tập vận động thụđộng có người hỗ trợ hoàn toàn. Tập đềuđặn hằng ngày 30 phút hoặc chia nhỏ ranhiều lần, mỗi lần 10 - 15 phút.

Thuốc phòng ngừa: Nếu đã một lầnbị đột quỵ thiếu máu cục bộ hoặc TIA, bácsĩ có thể chỉ định dùng thuốc để giúp giảmnguy cơ bị đột quỵ khác bằng các thuốcchống kết tập tiểu cầu như aspirin và cácthuốc khác.

NGỘ NHẬN TRONG ĐIỀU TRỊĐÁI THÁO ĐƯỜNG

"Không cần phải kiểm tra đường huyết, có thể ăn bất kỳ thứ gì bạn muốn vì đã cóthuốc,..." là những ngộ nhận rất nguy hiểm trong điều trị đái tháo đường.

“Ít nhất thì nó cũng chẳng tồi tệ như ung thư”.

Có thể đó là những câu nói bạn sẽ được nghe khi bắt đầu phàn nàn về những khókhăn gặp phải trong quá trình kiểm soát bệnh tiểu đường type 2. Và mọi người thường rỉ tainhau những thông tin không biết được lấy từ đâu, rằng bệnh đái tháo đường không nguyhiểm như các bệnh mạn tính khác. Nhưng, trên thực tế, đái tháo đường t ype 2 làm tăng 50%nguy cơ tử vong sớm, và theo Cơ quan Phòng chống Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), đó lànguyên nhân hàng đầu dẫn tới tử vong ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, đái tháo đường “hoàn toàn cóthể kiểm soát được với chế độ ăn kiêng hợp lý, tập luyện thể dục, và sử dụng thuốc đềuđặn”.

Dưới đây là 9 ngộ nhận trong điều trị đái tháo đườ ng mà chúng ta thường mắc phảidẫn tới tình trạng bệnh sẽ càng thê m nghiêm trọng và mất kiểm soát

1. Không cần phải kiểm tra đườnghuyết thường xuyên, do ta có thểcảm nhận được lượng đường huyếtcao hay thấp

Chờ đợi để có thể cảm nhậnđược mức đường huy ết quá cao hoặcquá thấp là rất nguy hiểm. Theo Hiệphội Đái tháo đường Mỹ (ADA), điềunày có thể dẫn tới tai biến, thươngtổn, hôn mê và thậm chí tử vong.

“Nhiều nghiên cứu về khả năng cảm nhận lượng đường trong máu của con người đãđược thực hiện, và đán g tiếc là, hầu hết mọi người đều cảm nhận không chính xác ”, AmberTaylor, bác sỹ y khoa, chuyên gia nội tiết kiêm giám đốc Trung tâm Đái tháo đường củaTrung tâm Y tế Mercy, Baltimore nói.

Bên cạnh việc xác định mức đường huyết trong phạm vi an toàn, việc kiểm tra đườnghuyết thường xuyên là rất cần thiết. Vậy, cần kiểm tra bao nhiêu lần là đủ? Bác sỹ Taylorkhuyên nên thực hiện hàng ngày từ 3 tới 4 lần đối với bệnh nhân tiêm insulin, và ngày một

Phạm Thảo(Theo Everyday Health)

Nguồn: Sức khỏe đời sống

Phải dùng máy để kiểm tra chỉ sốđường huyết mỗi ngày.


lần đối với bệnh nhân sử dụng thuốc đường uống. Tuy nhiên, c ũng có những ngoại lệ, nếucó sự chỉ dẫn chuyên biệt của bác sỹ điều trị.

2. Phải tiêm insulin đồng nghĩa với thất bại trong kiểm soát bệnhInsulin là một hormone sản sinh theo cơ chế tự nhiên từ tuyến tụy cho phép chuyển

hóa đường từ thức ăn thành năng lượng cơ thể hoặc dự trữ. Khi bị mắc bệnh đái tháo đườngtype 2, cơ thể người bệnh không thể sử dụng insulin, thậm chí mất khả năng tự sản sinhinsulin. Trong những trường hợp này, giải pháp tiêm insulin khi đó là một lựa chọn – dù chongười bệnh mới được chẩn đoán mắc đái tháo đường hay đã mắc từ 15 năm trước hoặc hơnthế nữa.

Chuyên gia dinh dưỡng tiểu đường Jenny Champion lý giải: “Nếu bác sỹ yêu cầu bạnbắt đầu sử dụng insulin, điều đó không có nghĩa là bạn thất bại. Điều đó chỉ có nghĩa rằng,cơ thể bạn cần một phương pháp điều trị khác để tiếp tục giữ cho cơ thể khỏe mạnh”.

3. Kiểm soát bệnh đái tháo đường rất đau đớn và phức tạpNgười bị mắc đái tháo đường trước đây thường phải tuân theo một thời gian biểu rất

chặt chẽ, cứng nhắc và thường đau đớn khi t iêm insulin. Nhưng giờ đây, mọi việc đã khác.“Những tiến bộ vượt bậc của công nghệ bệnh đái tháo đường trong 50 năm qua, kim tiêmnhỏ xíu, máy đo đường huyết nhanh gọn, và các dòng thuốc loại mới đã giúp cho việc kiểmsoát bệnh được dễ dàng và thuận tiện hơn rất nhiều”, Taylor nói.

4. Đã có thuốc kiểm soát đườnghuyết, vậy nên, có thể ăn bất cứ thứgì bạn muốn

“Chúng ta cần ăn tất cả nhữngthực phẩm có lợi cho sức khỏe, dù chochúng ta có mắc bệnh đái tháo đườnghay không” - Taylor nói. “Bạn sử dụngthuốc, không có nghĩa là bạn có thể cómột chế độ ăn không khỏe mạnh. Hãynhớ rằng, những gì bạn ăn ảnh hưởngtrực tiếp tới tác dụng của thuốc và sốlượng thuốc bạn cần ” - Champion nhấnmạnh. Vậy nên, rất quan trọng khi tiếptục thực hiện chế độ ăn uống lànhmạnh, ngay cả khi sử dụng thuốc hàngngày.

5. Không thể có cuộc sống năng động khi mắc đái tháo đường“Thực chất, năng động là một cách kiểm soát đường máu và ngăn ngừa biến chứng

trong tương lai”, Champion nói. Hiệp hội Đái tháo đường Mỹ ADA khuyên dành khoảng 30phút tập luyện các bài thể dục nhịp điệu cường độ mạnh ít nhất 5 ngày một tuần. Nếu khôngthực hiện được mỗi ngày 30 phút liên tục, bạn có thể phân nhỏ thành 10 phút một trongnhiều lần bao gồm đi bộ nhanh, leo cầu thang, bơi, và khiêu vũ.

Nên nhớ, tập thể dục có thể làm giảm đường huyết. Vậy nên, hãy ăn nhẹ trước khivận động, đặc biệt nếu bạn đang sử dụng thuốc tiểu đường. Hãy thông báo cho bác sỹ trướckhi bắt đầu bất kỳ một chế độ luyện tập nào cũng như hỏi các bước giúp phòng ngừa hiệntượng hạ đường huyết.

Phải có chế độ ăn uống lành mạnh


6. Sử dụng insulin gây các biến chứng như đoạn chi và tử vong

Hoàn toàn ngược lại, insulin là nhân tố cứu rỗi cuộc sống của các bệnh nhân đái tháođường. Insulin giúp các tế bào hấp thu và sử dụng đường trong cơ thể, giảm đường máu,ngăn ngừa các tổn thương bộ phận và các biến chứng khác của đái tháo đường.

Theo Taylor, “Ví dụ, một bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đường huyết quá caovà được chỉ định tiêm insulin nhưng cuối cùng vẫn bị đoạn chi. Bệnh nhân đó cho rằng, việcđoạn chi là do sử dụng insulin. Nhưng trên thực tế, nếu được chữa trị sớm hơn, insulin cóthể ngăn ngừa biến chứng này”.

7. Nếu người thân sử dụng thuốc loại nào,tôi cũng sẽ cần loại tương tự như vậy

“Đái tháo đường là bệnh không đượcchữa trị theo một phác đồ cố định”, Taylornói. Lời khuyên cụ thể cho việc bạn nên sửdụng loại thuốc nào dựa trên nhiều yếu tố,bao gồm khoảng thời gian bị tiểu đường vàloại thuốc đang dùng, cũng như các yếu tốrủi ro và tình trạng sức khỏe. Tất cả nhữngđiều đó có thể rất khác so với người thâncủa bạn.

8. Phải giảm cân nhiều để cải thiện bệnhQuá cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ biến chứng ở bệnh nhân tiểu đường. Theo

chuyên gia dinh dưỡng tiểu đường Jenny Champion, thậm chí giảm cân một chút thôi cũngđã cải thiện đáng kể bệnh. “Thông thường, giảm từ 5 tới 10% tổng trọng lượng cơ thể là đủ.Rất nhiều bệnh nhân cảm nhận mức đường huyết đã được kiểm soát tốt hơn tức thì ngay saukhi họ thay đổi chế độ ăn kiêng”.

9. Dù có làm gì đi nữa, cuối cùng vẫn bị biến chứng tàn tậtĐây có lẽ là ngộ nhận sai lầm lớn nhất. Rằng, nếu bạn bị bệnh đái tháo đường, chắc

chắn bạn sẽ vướng vào các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như mất thị lực, tổn thương thầnkinh, hay biến chứng thận. Thậtra không phải như vậy. “Chúng tacố gắng hết sức để tránh nhữnggiai đoạn đó”, Taylor nói. “Mọingười có thể sử dụng insulintrong nhiều năm và không baogiờ phát triển những biến chứng”.

Từng bước giữ đườnghuyết trong tầm kiểm soát, tiếptục nắm bắt các thông tin nhiềunhất có thể về căn bệnh đái tháođường, và thường xuyên liên lạcvới bác sỹ, đó là cách tốt nhất đểbảo vệ sức khỏe của bản thân vàcộng đồng.

Phải căn cứ vào chỉ số đường huyết để cóphác đồ điều trị thích hợp

Lắng nghe lời khuyên của chuyên gia, bạn có thể sốngvui khỏe kể cả khi đã mắc bệnh đái tháo đường type 2


TÁC HẠI DO LẠM DỤNGKHÁNG SINH

Ngoài cái được, mặt trái của “thời đại kháng sinh” bắt đầu lộ dần, con người phải trả giácho sự lạm dụng, hiện tượng kháng thuốc và rất nhiều mối nguy khác mà mọi người vẫnchưa lường hết.

“Báo hại” vi khuẩn có lợi

Một trong những mặt trái của việclạm dụng thuốc kháng sinh dài kỳ là gâyhại cho vi khuẩn thân thiện. Thực tế,kháng sinh có phổ rộng tiêu diệt cả vikhuẩn xấu và tốt. Vì vậy , nếu dùng khôngđúng hướng dẫn, lạm dụng sẽ tiêu diệt cảvi khuẩn có lợi có trong đường ruột, làmmất cân bằng tự nhiên của cơ thể. Một khibị mất cân bằng, vi khuẩn xấu hoànhhành, dễ phát sinh nhiều bệnh khác, nhưrối loạn dạ dày, làm cho các chứng bệnhnghiêm trọng hơn và làm giảm hiệu quảcủa thuốc kháng sinh.

Có thể bổ sung các chế phẩm sinhhọc, đặc biệt là sau một giai đoạn dùngkháng sinh. Nên tham khảo bác sĩ về chếphẩm sinh học để sử dụng cho phù hợp.

Tăng nguy cơ mắc bệnh tự miễn đường ruột

Bệnh tự miễn xảy ra một khi hệ miễn dịch cơ thể không làm đúng chức năng. Lạmdụng kháng sinh dài kỳ có thể phá vỡ sự cân bằng này, gây ảnh hưởng đến hệ miễn dịch vàmột khi bị tổn thương, có thể dẫn đến rối loạn tự miễn hoặc phát sinh bệnh mạn tính hoặcnhiễm trùng.

Bệnh tự miễn dịch là nhóm bệnh trong đóhệ thống miễn dịch của cơ thể nhắm nhầm mụctiêu, nói cách khác là tấn công lại chính cơ thể.Đến nay, khoa học vẫn chưa hiểu ngọn ngành vềhiện tượng nói trên, nhưng việc làm thay đổitrạng thái cân bằng của cơ thể là nguyên nhânphát sinh bệnh. Theo một nghiên cứu năm 2006,những thay đổi trong mô ruột (đặc biệt là tăngtính thấm do sự mất cân bằng vi khuẩn đườngruột) chính là nguyên nhân làm tăng nhiều bệnhtự miễn, như bệnh Crohn (bệnh viêm đườngruột) và bệnh Celiac (bệnh tiêu chảy phân mỡ)...

DS. Trang Nhung(Theo HIC/HHL, 2/2016)


Gia tăng bệnh hen suyễn, dị ứng

Hen suyễn là căn bệnh có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được quản lý và điềutrị kịp thời, đúng cách, nhất là khi tiếp xúc quá nhiều chất kích thích. Theo nghiê n cứu côngbố năm 2009, sử dụng kháng sinh, đặc biệt là trong giai đoạn còn trẻ dễ làm tăng nguy cơgây bệnh hen suyễn, bệnh viêm mũi màng kết (rhinoconjunctivitis) và eczema ở trẻ emnhóm tuổi đi học. Vì lý do này, mỗi khi dùng kháng sinh, các bậc phụ huy nh cần thận trọng,để không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của con trẻ trong tương lai.

Gây tổn thương ganNhóm người được kê kháng sinh

mạnh thường phải qua khâu xét nghiệmchức năng gan để có cơ sở kê đơn. Điềunày cho thấy, thuốc kháng sinh là “khắctinh” đối với gan. Nhiều nghiên cứucho thấy, thuốc kháng sinh rất hại chomô gan, làm cho các chỉ số xét nghiệmchức năng gan như AST và ALT tăngvọt. Azithromycin, loại thuốc khángsinh được dùng phổ biến, nhưng cũngrất dễ gây tổn thương gan. Hai tuần saukhi điều trị kháng sinh nên làm các xétnghiệm chức năng gan, sẽ thấy đượcnhững bất thường liên quan đến sứckhỏe gan.

Tăng nguy cơ ung thưTheo nghiên cứu của các nhà khoa học Phần Lan, sau khi so sánh dữ liệu của người

sử dụng kháng sinh dài kỳ với bệnh nhân ung thư đã phát hiện thấy nhiều điều bất ổn.Chẳng hạn, sử dụng kháng sinh trong thời gian dài làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt,ung thư vú, phổi, ruột kết, buồng trứng, nội tiết, da, tuyến giáp và ung thư thận cao gấp 1,5lần so với nhóm không dùng kháng sinh, cả nam giới lẫn phụ nữ.

Tăng cânTheo các nghiên cứu được thực hiện và công bố năm 2014 và 2015, khoa học phát

hiện thấy sử dụng thuốc kháng sinh liên quan đến tăng cân ở nhóm trẻ sơ sinh và lẫm chẫmbiết đi. Trước các nghiên cứu này, nhi ều người cho rằng sử dụng kháng sinh không liênquan đến tăng cân hoặc dư thừa trọng lượng mà nguyên nhân chính là ăn uống thiếu cânbằng và lười vận động. Với phát hiện trên, khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào cho trẻ nhỏ,các bậc cha mẹ cần lưu tâm, tư vấn bác sĩ cẩn thận, tránh lạm dụng, nhất là thuốc khángsinh.

Tạo ra “siêu” vi khuẩn

Sử dụng thuốc kháng sinh tùy tiện, nhất là dùng tự ý, không theo đơn của bác sĩ cóthể chuyển “phúc” thành “họa”, tạo ra hiện tượng siêu khuẩn kháng thuốc. Khi vi khuẩn liê ntục tiếp xúc với một loại thuốc nào đó, nó trở nên nhờn thuốc, như hiện tượng gia tăngkhuẩn MRSA (Methicillin-resistant Staphylococcus aureus, tụ cầu vàng kháng Methicillin),vi khuẩn gây nhiễm trùng “staph” không đáp ứng điều trị khi dùng kháng sinh th ôngthường. Hay MDR TB (bệnh lao kháng đa thuốc) và gần đây người ta còn phát hiện thấyxuất hiện chủng ký sinh trùng sốt rét ở vùng Đông Nam Á kháng thuốc.

Hình: Tình trạng tổn thương gan


Giải pháp thay thế thuốc kháng sinh

Trong khi khoa học chưa hiểu rõngọn ngành nguyên nhân kháng thuốckháng sinh cũng như sự tiến hóa của loài vikhuẩn, giới y học khuyến cáo mọi ngườinên dùng thảo mộc thay thế. Ví dụ như tỏivừa là thực phẩm, gia vị lại có hiệu quảkhông kém gì kháng sinh, nhất là trongtrường hợp ngộ độc thực phẩm do vikhuẩn. Hoặc dùng một số kháng sinh thảodược thay cho ibuprofen, như cao khô vỏcây liễu trắng (white willow bark), câymóng mèo (cats claw - thảo dược ở vùngnhiệt đới Nam Mỹ), Boswellia (thảo mộccó khả năng kháng viêm, điều chế từ phầnnhựa của cây boswellia, loại cây bản địa ởẤn Độ. Nhựa loài cây này có mùi hươngđược cho rằng ngăn chặn leukotrienes, hóa chất gây hại tế bào khớp khỏe mạnh, capsaicin(hoạt chất chiết từ quả chín khô của một số loài ớt), curcumin (thành phần chính củacurcuminoit, có trong củ nghệ) và các loại dầu thơm... /.

lucosamine là một thuốc hay thực phẩm chức năng bổ sung rất phổ biến và đượcdùng để điều trị viêm khớp gối mãn tính. Trong kh i đó các lợi ích của glucosaminevẫn còn đang được nghiên cứu và chứng minh, sản phẩm bổ sung này cho thấy có

tác dụng giảm đau ở một số bệnh nhân. Có một số nghiên cứu sơ bộ về việc kết hợpglucosamine với chondroitin sulfat , vitamin C, bromelain hay mangan có thể làm tăngcường tác dụng của glucosamine đối với viêm khớp. Một báo cáo khác cho thấy có thể xảyra phản ứng phụ gây nên bệnh vẩy nến khi dùng chung glucosamin với dầu cá. Nếu bạnđang dùng glucosamine hay bạn đang xem xét việc dùng thử glucosam ine thì có 10 điều bạncần biết về sản phẩm chứa chất này.

1. Chất Glucosamine là một thành phầncủa glucosaminoglycan trong sụn vàtrong hoạt dịch nhầy sụn khớp.

Các nghiên cứu cho thấy uốngglucosamine cho kết quả giảm đau tươngtự như với một vài loại NSAIDs. Cũng cónghiên cứu cho rằng glucosamine làm

chậm quá trình phá hủy sụn ở những bệnhnhân bị viêm khớp.

2. Sử dụng glucosamine điều trị viêmkhớp chưa thật sự hiệu quả

Kết quả từ NIH Glucosamine vàChondroitine Arthritis Intervention Trial

G

Hình minh họa

Vỏ liễu trắng Cây móng mèo

Những điều cần biết về sử dụngglucosamine trong điều trị

thoái hóa khớpNguồn: healthmart.vn


(GAIT) đưa ra những kết quả không mấykhả quan.

GAIT được thiết kế để kiểm tra ngắn hạn(trong thời gian 6 tháng) tác dụng củaglucosamine và chondroitine trong việcgiảm đau ở một số lượng lớn những bện hnhân bị viêm khớp gối tham gia vào quátrình nghiên cứu. Những bệnh nhân thamgia được phân chia ngẫu nhiên vào 1 trong5 nhóm điều trị, cụ thể:

• Điều trị bằng Glucosamine riêng lẻ.• Điều trị bằng Chondroitin sulfate

riêng lẻ.• Điều trị kết hợp Glucosamine và

Chondroitin sulfate.

• Điều trị bằng coxib.

• Điều trị bằng giả dược.

Kết quả từ thử nghiệm GAIT chothấy: Những bệnh nhân dùng celecoxib cósự giảm đau đáng kể các triệu chứng bệnhvề mặt thống kê so với nhóm điều trị bằnggiả dược. Không có sự khác biệt quantrọng nào về tác dụng điều trị giữa nhữngnhóm còn lại so với nhóm giả dược.Nhưng có số lượng ít bệnh nhân trongnhóm nghiên cứu gồm những bệnh nhânbị đau vừa đến nặng, glucosamine kết hợpcùng với chondroitin sulfate cho tác dụnggiảm đau đáng kể về mặt thống kê so vớinhóm sử dụng giả dược. Nhưng các nhàkhoa học lại cho rằng quy mô nghiên cứunày không đủ lớn nên những kết quả đãtìm được chỉ mang tính sơ bộ ban đầu vàcần nhiều công trình nghiên cứu hơn nữađể khẳng định điều này.

3. Nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùngglucosamine

Những người đang muốn sử dụngglucosamine để điều trị nên bàn bạc về kếhoạch điều trị tổng quan bệnh viêm khớpvới bác sĩ điều trị chuyên khoa. Bạn nênbáo cho bác sĩ biết về kế hoạch điều trịbằng glucosamine để bác sĩ có thể đưa ranhững hướng dẫn kĩ càng hơn. Bác sĩcũng có thể cho bạn biết thêm một vài vấnđề an toàn khi sử dụng glucosamine.

4. Glucosamin có thể gây dị ứngGlucosamine được bán như một

sản phẩm bổ sung được chiết xuất từ môcủa cơ thể động vật, đặc biệt từ vỏ cua,tôm, tôm hùm.

Hầu hết những nguồn thông tin chorằng glucosamine không nên sử dụng vớinhững bệnh nhân bị dị ứng với đồ biển.Nhưng một số nguồn khác (bao gồm cảArthritis Foundation) khuyến cáo bạn nênbáo cho bác sĩ điều trị biết về bệnh dị ứngcủa bạn. Hầu hết nguyên nhân gây ra dịứng là do proteins trong đồ biển chứkhông phải chitin-là dạng carbohydratemà chiết suất ra glucosamine.

5. Bạn nên sử dụng glucosamine ở liềulượng được chỉ định.

Liều ban đầu bạn có thể sử dụng là1.500mg glucosamine, 1.200 mgchondroitin mỗi ngày trong thời gian 6 – 8tuần. Nếu có phản ứng, có thể giảm liềulượng xuống còn 1.000mg glucosamine,800mg chondroitin hoặc ít hơn nữa đểđảm bảo an toàn cho sức khỏe của bạn.Bạn có thể sử dụng glucosamine đồng thờivẫn dùng kết hợp được với các thuốc trịviêm khớp thông thường. Nếu thuốc cótác dụng tốt thì bạn nên tiếp tục sử dụngtrong vài tháng.

6. Nên mua glucosamine của nhữngthương hiệu lớn

Bởi vì ngành công nghiệp sản xuấtsản phẩm bổ sung phần lớn đều chưa đượcquản lý, các sản phẩm chứa glucosamine

Hình: Glucosamin hỗ trợ cải thiện đươcsụn khớp


không phải lúc nào cũng đạt tiêu chuẩnchất lượng cần thiết.

Một lời khuyên là bạn nên muanhững sản phẩm bổ sung này từ nhữngcông ty dược phẩm lớn và có uy tín.ConsumerLab phân tích chất lượng củamột sô sản phẩm bổ sung và cho kết quảtrong một vài sản phẩm, liều lượng chấtbổ sung không đạt đến mức đã ghi trênbao bì. Do đó người mua cần phải thậntrọng.

7. Nên chuyển sang sử dụngglucosamine dạng khác nếu bị dị ứng,phản ứng phụNếu bạn gặp phải phản ứng phụ thôngthường, bạn nên chuyển sang các sảnphẩm chứa Glucosamine khác trước khibỏ hẳn việc uống glucosamine.Những tác dụng phụ thông thường liênquan đến glucosamine như: Đ ầy hơi, đạitiên phân mềm, thấy khó chịu đường tiêuhóa, hay buồn ngủ hoặc mất ngủ, đau đầu,da bị dị ứng hoặc nhạy cảm với ánh nắngmặt trời, móng trở nên cứng hơn.

Glucosamine cũng có thể gây hiện tượngtăng huyết áp tạm thời và tăng nhịp tim,nhịp đập mạch.

8. Người bị bệnh về đường huyết nêncẩn thận khi dùng glucosamine

Sau một số công trình nghiên cứuthì việc ảnh hưởng của glucosamine lênđường huyết vẫn chưa rõ ràng.

Bệnh nhân tiểu đường, bệnh nhânbị hạ đường huyết được khuyên nên cầnphải thận trọng khi sử dụng glucosamine.Những bệnh nhân này nên theo dõi đườnghuyết thường xuyên. Bởi vì glucosaminechính là một đường amino nên tốt nhấtbạn nên thận trọng và thông báo với bác sĩchuyên khoa điều trị khi sử dụng nó.

9.Glucosamin có thể làm tăng nguy cơchảy máu ở một số bệnh nhân.

Những bệnh nhân bị rối loạn chảymáu, bệnh nhân đang sử dụng thuốc gâyloãng máu, bệnh nhân đang sử dụng thuốcaspirin nên kiểm tra thường xuyên thờigian đông máu để kiểm soát tình hình.Liều lượng glucosamine nên được hi ệuchỉnh khi phát hiện có những dấu hiệu bấtthường.

10. Glucosamine được khuyến cáokhông nên sử dụng trong thời kì mangthai và cho con bú.

Bởi vì thiếu các bằng chứng chứngmình những tác dụng không tốt nênglucosamine được khuyến cáo nên tránhsử dụng trong thời gian mang thai và thờigian cho con bú./.

CẬP NHẬT THÔNG TINVỀ CÁC CHUỖI BÁO CÁO ADR NGHIÊM

TRỌNG NĂM 2017(06/04/2017) Trung tâm Quốc gia về Thông tin thuốc và Theo dõi phản ứng có hại củathuốc (Trung tâm DI & ADR Quốc gia) đã nhận được nhiều báo cáo xảy ra theo chuỗi.Thông tin về các chuỗi báo cáo như sau:


Cập nhật ngày 06/5/2017:

TT Tên thuốc Nhà sảnxuất Số lô Số báo cáo

trong chuỗi Biểu hiện

1Bio-

Taksym(cefotaxim)

Polpharma 8041016W 05

04 trường hợp có biểu hiệnphản ứng phản vệ/sốc phảnvệ, 01 trường hợp mề đay,

mẩn ngứa


TT Tên thuốc Nhà sảnxuất Số lô

Số báocáo trong

chuỗiBiểu hiện

1FerCayl

(sắtdextran)

Strerop Lab.- Bỉ 140254 03

Bệnh nhân mệt, hoa mắt, tứcngực, đau lưng, đau bụng,

trong đó có 01 trường hợp tụthuyết áp 90/60 mmHg, nhịptim nhanh và 01 trường hợptăng huyết áp 180/90 mmHg



Số báocáo

trongchuỗi

Biểu hiện

1

BFSDrotaverin(drotaverin

40mg)

Công tyCPDP

CPC 1 HàNội

010716 0505 trường hợp có biểu hiện

đau nhức, sưng tấy vùng tiêm;xuất huyết áp xe vùng tiêm



Số báocáo

trongchuỗi

Biểu hiện

1

Taxibiotic2000

(cefotaxim2g)

TenamydPharma

CorpB66034 03

01 trường hợp có biểu hiện sốcphản vệ, 02 trường hợp phản ứng

dị ứng trên da




Số báocáo

trongchuỗi

Biểu hiện

1Taxibiotic

2000(cefotaxim 2 g)

TenamydPharma

CorpB66034 03

01 trường hợp có biểu hiện sốcphản vệ, 02 trường hợp phản

ứng dị ứng trên da


STT Tên thuốc Nhà sảnxuất Số lô

Số báocáo

trongchuỗi

Biểu hiện

1Ceftizoxim

VCPCông ty

CPDP VCP660916 04

Mệt, khó thở, đau ngực, tụt huyếtáp, choáng, chóng mặt, ngất xỉu,

da xanh, niêm mạc nhợt

Trong trường hợp xảy ra các ADR nghiêm trọng liên quan đến cùng một chế phẩmtrong khoảng thời gian ngắn, Trung tâm DI & ADR Quốc gia đề xuất với cán bộ y tế vàbệnh viện gửi báo cáo:

- Kiểm tra quy trình, kỹ thuật tiê m truyền thuốc và quy trình bảo quản thuốc tại bệnhviện. Đảm bảo an toàn trong quá trình tiêm truyền thuốc cho bệnh nhân.

- Tiếp tục theo dõi việc sử dụng các thuốc trong cùng lô và giám sát chặt chẽ bệnhnhân sử dụng các thuốc này.

- Trong trường hợp tiếp tục xảy ra phản ứng có hại, cần phát hiện và xử trí kịp thời,đồng thời, báo cáo ngay về Trung tâm DI & ADR Quốc gia. Nếu các trường hợp ghi nhậntiếp theo có biểu hiện nghiêm trọng, xin tạm ngừng sử dụng lô thuốc, bảo quản theo đúngđiều kiện ghi trên nhãn thuốc và đề nghị Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương, Viện Kiểmnghiệm thuốc thành phố Hồ Chí Minh hoặc các Trung tâm kiểm nghiệm tỉnh lấy mẫu vàkiểm tra chất lượng lô thuốc. Chỉ sử dụng lại thuốc trong lô nếu kết quả kiểm nghiệm đạtyêu cầu.

Trung tâm DI & ADR Quốc gia xin cung cấp các thông tin trên để các đồng nghiệplưu ý trong quá trình sử dụng thuốc. Nếu phát hiện bất kì ADR nào nghi ngờ liên quan đếnthuốc, đặc biệt trong các lô thuốc trên, xin các đồng nghiệp gửi báo cáo đến Trung tâmQuốc gia về Thông tin thuốc và Theo dõi phản ứng có hại của thuốc qua email([email protected]), đường bưu điện trong thời gian sớm nhất hoặc báo cáo trực tuyến(http://canhgiacduoc.org.vn /CanhGiacDuoc/ADROnline.aspx)Xin lưu ý:

- Việc gửi báo cáo ADR thể hiện trách nhiệm của các cơ sở khám, chữa bệnh và các đơn vịsản xuất, kinh doanh dược phẩm trong công tác đảm bảo an toàn trong sử dụng thu ốc.- Sản phẩm có số lượng báo cáo ADR liên quan lớn không đồng nghĩa rằng sản phẩm đó cóvấn đề về chất lượng.

Trung tâm DI&ADR quốc gia

mailto:[email protected]

http://canhgiacduoc.org.vn


Có hay không tương tác thuốc giữathuốc chẹn calci và thuốc bổ sung calci?

Hỏi: Một bệnh nhân nam 65 tuổi bị tănghuyết áp nguyên phát vô căn 10 năm, đangđiều trị bằng thuốc chẹn kênh calciamlodipin. Bệnh nhân bị mắc kèm loãngxương nên muốn uống bổ sung calci hàngngày. Liệu có xảy ra tương tác giữa thuốcchẹn kênh calci amlodipin và thuốc bổsung calci hay không? Trong trường hợpnày, bệnh nhân cần thay đổi thuốc thếnào?

Trả lời: Việc dùng chung hai thuốc có thểgây tương tác do sự đối kháng về dược lựchọc: Một thuốc chẹn kênh calci, còn mộtthuốc làm tăng nồng độ calci trong máu.Calci clorid được dùng để xử lý độc tínhcấp nghiêm trọng khi dùng verapamil.Tương tác dẫn đến nguy cơ làm giảm hiệuquả của amlodipin trong việc kiểm soáthuyết áp, bệnh nhân có thể gặp các triệuchứng như: Tăng huyết áp, đau ngực,chóng mặt, choáng váng hoặc ngất. Tươngtác được ghi nhận ở mức độ trung bình (cóý nghĩa lâm sàng ở mức trung bình,thường nên tránh phối hợp, dùng chỉ trongnhững trường hợp đặc biệt).Bệnh nhân tăng huyết áp 10 năm đã điềutrị ổn với amlodipin. Nếu phải dùng thêm

calci, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến bácsĩ để có sự cân nhắc điều chỉnh liều, hoặcthời gian dùng thuốc (việc sử dụng calcivà amlodipin ở hai thời điểm cách xa nhaucó thể làm giảm nguy cơ tương tác), hoặccân nhắc đổi thuốc trị tăng huyết áp. Lưuý cần theo dõi huyết áp thường xuyên vàcác dấu hiệu chóng mặt, choáng váng khidùng chung hai thuốc.Các bạn có thể tham khảo tài liệu ở một sốđịa chỉ web sau:1. Interaction between Calcium andAmlodipine. Link:http://www.drugs.com/interactions-check.php?drug_list=172-0,2917-137372. Interactions: Calcium Channel Blockers/Calcium Supplements. Link:http://www.webmd.com/drugs/2/drug-5891/amlodipine-oral/details/list-interaction-details/dmid-488/dmtitle-calcium-channel-blockers-calcium-supplements/intrtype-drug3. Can Calcium Tablets Be Taken WithAmlodipine Besylate? Link:http://www.livestrong.com/article/550445-can-calcium-tablets-be-taken-with-amlodipine-besylate/4. Calcium tablets with Norvasc. Link:http://forum.parkinson.org/index.php?/topic/14588-calcium-tablets-with-norvasc/

PHỤ NỮ MỚI SINH CÓ NÊN ĂNTÔM TÉP?

Hỏi:Cháu sinh em bé đến nay đã 10

ngày (sinh mổ). Hiện tại sức khỏe bìnhthường, đủ sữa cho bé bú. Từ hôm sinhđến giờ toàn phải ăn thịt nên cháu rất sợthịt. Xin hỏi bác sĩ cháu có thể ăn đượctôm, tép không? Vì cháu nghe nói ăn chấttanh sẽ lạnh bụng và gây sẹo lồi có đúngkhông?

http://www.drugs.com/interactions-

http://www.webmd.com/drugs/2/drug-

http://www.livestrong.com/article/550445-

http://forum.parkinson.org/index.php


Trả lời:Tôm, tép là thực phẩm bổ dưỡng và

là món ăn ưa thích của nhiều người. Tuynhiên theo dân gian thì sản phụ sau khisinh không nên ăn tôm vì dễ bị lạnh bụng,đau bụng. Những người sinh mổ n ếu ăntôm có thể dẫn đến sẹo lồi. Nhưng thực tếkhông có nghiên cứu nào chứng tỏ điềuđó. Tôm, tép có hàm lượng đạm tươngđương vớicác loại thịtđộng vậtkhác, ngoàira nó cònrất giàucalci,photpho,axit béokhôngcholesterolvà các chất khoáng cần thiết cho cơ thểsản phụ phục hồi sức khỏe nhanh chóng.Tôm rất giàu calci nên người mẹ ăn tôm sẽcung cấp calci cho con qua sữa mẹ. Vìvậy, có thể nói tôm, tép là thực phẩmkhông thể thiếu trong khẩu phần ăn củachúng ta. Nguồn calci chính của tôm chủyếu ở thịt, chân và càng. Tuy nhiên, ănnhiều tôm có thể gây khó tiêu hóa, vì vậy,sản phụ sau khi sinh chỉ nên ăn với lượngvừa phải. Khi chế biến nên nấu chín kỹ vàcho thêm chút gừng để giảm tính lạnh.Những con tôm bị chết, ươn hoặc nhiễmkhuẩn thường không những không có giátrị dinh dưỡng mà còn có thể gây ngộ độckhi ăn, rất nguy hiểm cho sức khỏe. Nếubạn là người bị dị ứng với món ăn này(nổi mề đay khi ăn tôm, tép) thì hãy lưu ývà tránh ăn nhiều.BS. Nguyễn Kim DungNguồn: Sức khỏe đời sống+

Dùng thuốc nhỏ mũi thường xuyên, nênkhông?

Hỏi:Cháu hay bị ngạt mũi, nhất là khi

thời tiết lạnh. Mỗi lần cháu ngạt mũi emthường nhỏ thuốc naphazolin cho cháu

và thấy rất hiệu nghiệm, cháu thở đượcngay. Xin hỏi dùng thường xuyên thuốcnày có được không?

Trả lời:Thường xuyên dùng thuốc

naphazolin nhỏ mũi cho cháu là khôngnên. Vì naphazolin cũng như các thuốcco mạch khác dùng trong điều trị ngạtmũi tuy cho kết quả tức thời, người bệnhgiảm nhanh các triệu chứng ngạt mũi,nhưng thuốc thường gây lệ thuộc thuốc .Khi dùng lâu dài dẫn đến viêm mũi dothuốc, làm cho bệnh càng nặng hơn. Khiđó không thể chữa bằng các phương phápnội khoa thông thường mà phải can thiệpngoại khoa. Những tác dụng có hại nàynghiêm trọng hơn ở trẻ em. Nhỏ thuốc comạch chỉ có tính chất tạm thời, chữađược triệu chứng chứ không chữa đượctận gốc nguyên nhân gây khó thở củacháu. Chị cần đưa cháu đến khám tại cáccơ sở y tế chuyên khoa tai mũi họng đểtìm căn nguyên gây nghẹt mũi cho con.Chị cũng giống như nhiều bà mẹ hiệnnay khi thấy con bị nghẹt mũi rất ưadùng các loại thuốc nhỏ mũi dạng comạch vì khi nhỏ loại thuốc này trẻ sẽ lậptức thở được dễ dàng hơn, mũi thông từ 6- 10 giờ. Tuy nhiên sau đó tác dụng củathuốc sẽ giảm dần và nếu vẫn dùng liềunhư ban đầu sẽ không thấy hiệu quả. Vìvậy thường phải tăng liều hoặc dùngthuốc mạnh hơn, dùng lâu dài sẽ dẫn đếntình trạng phì đại cuốn g mũi và lệ thuộcvào thuốc. Khithấy con bị nghẹtmũi, tốt nhất chịnên nhỏ nướcmuối sinh lý0,09% hoặc nướcmuối biển chocháu và sớm đưacháu đến các cơ sởy tế chuyên khoacó uy tín. Chúc chịnuôi con khỏe?

(Theo BS. Hữu Bình // Báo Sức khỏe vàĐời sống)


Chống rối loạn mỡ máu

Hỏi:Tôi đi khám sức khỏe định kỳ phát

hiện bị rối loạn mỡ máu (lipid máu). Tôinghe nói khi bị rối loạn lipid máu thì rấtdễ bị bệnh mạch vành. Xin cho biết cácloại thuốc điều trị bệnh cũng như cáchphòng bệnh như thế nào?

Trả lời:Những thập kỷ gần đây, người ta

thấy rối loạn lipid máu không chỉ liênquan đến xơ vữa động mạch mà còn cóvai trò trong các bệnh khác như tănghuyết áp, đái tháo đường.

Do đó, khi được chẩn đoán là rốiloạn lipid máu , bạn cần: Điều chỉnh chếđộ ăn bằng cách giảm năng lượng, tăngcường vận động thể lực. Giảm cân sẽtham gia điều chỉnh rối loạn lipid máu,làm giảm cholesterol và triglycerid máu.Nên ăn giảm mỡ động vật vì có chứanhiều acid béo no, các acid béo này làmtăng cholesterol máu. Ăn dầu thực vậtchứa nhiều acid béo không no, ăn cá cónhiều acid béo không no họ omega-3, cácacid béo này làm giảm cholesterol máu.Giảm thức ăn chứa nhiều cholesterol nhưphủ tạng động vật (bồ dục, óc, tim, lòngđỏ trứng, gan...). Giảm các đồ ăn ngọt(bánh ngọt, sôcôla...), tăng rau, quả tươi,uống sữa đậu nành, hạn chế bia, rượunhất là khi tăng triglycerid.

Khi điều chỉnh chế độ ăn khônghiệu quả, cholesterol vẫn > 5,8mmol/lvà/hoặc triglycerid > 2,3mmol/l thì mớidùng thuốc. Trong khi dùng thuốc, vẫnphải duy trì chế độ ăn bệnh lý, 2 - 3tháng một lần phải xét nghiệm lại cácthông số.

Tăng cường hoạt động thể lực, thểdục hoặc thể thao vừa với sức của mình,với những người cao tuổi, nên tập đi bộ,phải tập ít nhất 45 phút mỗi ngày, tập đềuhàng ngày hoặc ít nhất 3 lần mỗi tuần,nếu ngừng tập thì những kết quả tốt sẽmất ngay.

Điều trị bằng thuốc: Hiện nay có 2nhóm thuốc phổ biến nhất được áp dụngvào điều trị. Đó là các thuốc nhóm fibrat(như lipanthyl, lopid) và các thuốc nhómstatin (như zocor, lipitor, lescol,crestor...). Một số thuốc từ nguồn dượcliệu trong nước đã được một số tác giảnghiên cứu và được dùng trên lâm sàngnhư cholestan (được bào chế từ củ nghệ),bidentin (được bào chế từ củ ngưu tất)hay hypochol (chiết xuất từ dầu đậunành)...

ĂN GÌ ĐỂ CHỮA BỆNH QUÊN?

Hỏi:Tôi có người nhà bị bệnh Alzheimer. Xincác bác sĩ tư vấn về chế độ dinh dưỡngcho người bệnh để cải thiện hoặc làmchậm quá trình tiến triển bệnh.

Trả lời:Các triệu chứng về dinh dưỡng

trong thời kỳ đầu của bệnh là: Thay đổi sựnhận xét mùi vị như kêu quá nhạt, thích ănđồ ăn ngọt và mặn, ăn không biết ngon vàhay ăn những loại thực phẩm khôngthường dùng hằng ngày.

Chế độ ăn cần đầy đủ chất dinhdưỡng. Tăng cường ăn rau và hoa quảtươi, đặc biệt là các loại sẫm màu để bảovệ não chống lại sự lão hóa. Bên cạnh đó,cơ thể bệnh nhân cũng cần phải được cungcấp lượng nước đầy đủ. Không nên uốngcác loại nước có gas, trà, cà phê.


Chia thành nhiều bữa nhỏ và ănnhẹ xen kẽ để đáp ứng nhu cầu dinhdưỡng và dịch cho cơ thể. Thời gian ănuống tốt nhất trong ngày là bữa sáng, bữatrưa. Bữa tối có thể ăn ít hơn. Khuyếnkhích người bệnh uống đủ nước, nướcquả. Giúp người bệnh cầm dụng cụ nhưthìa để tự lấy thức ăn, nếu khó khăn có thểgiúp họ cầm thức ăn để ăn như bánhsandwiches, trứng luộc hoặc chuối...

Đậu nành là thực phẩm có nhiềuisoflavone, có tác dụng như estrogen thựcvật giúp ngăn ngừa sự lão hóa đồng thờigiảm nguy cơ loãng xươ ng cũng nhưchống lại sự tăng huyết áp và nguy cơ mắcbệnh tim mạch, giảm thiểu những dấu hiệutiền mãn kinh. Theo nghiên cứu thì đậunành là thực phẩm có tác dụng chống lạibệnh Alzheimer rất tốt.

Như chúng ta đã biết, vitamin E vàC là hai loại vitamin có tác dụng chốnglão hóa tốt nhất. Vì vậy, người bệnh cầnđược bổ sung các loại vitamin này thôngqua việc ăn uống hoặc cũng có thể bổsung thông qua việc sử dụng các thựcphẩm chức năng có chứa vitamin E và C.

Nên đưa việc sử dụng dầu ôliu làtrọng tâm của chế độ ăn cho bệnh nhânAlzheimer nhờ các polyphenol nổi trongchất dịch nhớt của nó. Các nghiên cứu chothấy, những chất chống ôxy hóa mạnh cảithiện khả năng học tập và trí nhớ ở chuột,có thể đảo ngược tổn thương trong não.

Những điều cần chú ý trong chế độ ăncủa người bệnh Alzheimer

Alzheimer cần hạn chế tối đa nồngđộ cholesterol trong máu. Chính vì vậy,người bệnh không nên ăn mỡ động vật,các phủ tạng. Người bệnh nên ăn nhiều cá,đặc biệt là các loại cá giàu omega -3 có tácdụng chống lão hóa cho tế bào não. Nănglượng từ chất béo chỉ nên ở mức dưới25% tổng nhu cầu năng lượng hàng ngày.

Hiệp hội Alzheimer Hoa Kỳkhuyến nghị nên hạn chế chất béo bãohòa, cholesterol, đường tinh chế và muốitrong chế độ ăn. Chất béo bão hòa và chấtbéo trans hiện là những mối đe dọa lớnnhất đối với sức khỏe não bộ.

Rượu: Nếu dùng lượng vừa phải(một đến hai ly mỗi ngày) thì có tác dụngtốt bảo vệ não do kích thích phóng thíchacetylchotine (chất dẫn truyền thần kinh bịkhiếm khuyết trong bệnh Alzheimer). Tuynhiên, nếu dùng quá nhiều sẽ gây hại, đặcbiệt phụ nữ uống rượu sẽ tăng nguy cơ bịung thư vú và không được dùng khi cóthai.

Folate và vitamin B12: Sẽ làmgiảm hemocysteine (chất làm tăng nguycơ Alzheimer và bệnh tim mạch).

Không nên nấu ăn và đựng thực phẩmtrong nồi, dụng cụ bằng nhôm. Không ăncác thực phẩm ướp gia vị có chất nhômnhư aluminum sulfate hay aluminumpotassium sulfate.

Bên cạnh đó, việc tập thể dục hằngngày có thể làm giảm nguy cơ bị bệnhAlzheimer khi nghiên cứu trên số lượnglớn người cao tu ổi và trong thời gian dài;Tập nhớ tên người mới gặp, mới quen;Luôn kiếm công việc làm có liên quan đếnsử dụng trí nhớ của bộ óc; Trước khi đingủ cần ôn những việc làm trong ngày đểluyện trí nhớ./.

ThS.BS. Doãn Thị Tường ViNguồn: Sức khỏe đời sống

Documents

Bản tin y dược số 6 (2017) 1 - phutan.bvdkphutanag.vnphutan.bvdkphutanag.vn/uploads/news/2017_12/tap-san-06.pdf · Trong nghiên cứu người ta đã chỉ ra, 80% những