OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

MOÂN SINH LÔÙP 9+ ĐỀ THI&ĐÁP ÁN

I/ MOÄT SOÁ THUAÄT NGÖÕ SINH HOÏC:1. Tính traïng:

- Laø nhöõng ñaêc ñieåm veà hình thaùi caáu taïo, sinh lí, sinh hoaù cuûa

cô theå ( ñaëc ñieåm hoaëc tính chaát bieåu hieän ra beân ngoaøi cuûa

caùc caù theå trong loaøi giuùp ta nhaän bieát söï khaùc bieät giöõa caùc

caù theå )

-Ví duï: Thaân cao, quaû luïc...2. Caëp tính traïng töông phaûn

-Laø2 traïng thaùi (ñoái laäp nhau ) bieåu hieän traùi ngöôïc nhau cuûa

cuøng loaïi tính traïng tính

traïng

- Ví duï: Trôn ,nhaên

3. Nhaân toá di truyeàn : Laø nhaân toá quy ñònh caùc tính traïng cuûa cô

theå.

4. Gioáng thuaàn chuûng:

Laø gioáng coù ñaëc tính di truyeàn ñoàng nhaát, caùc theá heä sau

gioáng cacù theá heä tröôùc

5. Kieåu hình laø toå hôïp caùc tính traïng cuûa cô theå.

6. Tính traïng troäi: Laø tính traïng bieåu hieän ôû F1 ( P thuaàn chuûng)

7. Tính traïng laën: Laø tính traïmg ñeán F 2 môùi ñöôïc bieåu hieän

8. Kieåu gen : Laø toå hôïp toaøn boä caùc gen trong teá baøo cuûa cô theå .

Kieåu gen quy ñònh kieåu hình.( thoâng thöôøng khi noùi tôùi kieåu gen laø

ngöôøi ta chæ xeùt 1 vaøi gen lieân quan tôùi kieåu hình caàn nghieân cöùu)

9. Theå ñoàng hôïp: Laø kieåu chöùa caëp gen töông öùng gioáng nhau.

(aa,bb, AA)

1

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

10. Theå dò hôïp: Laø kieåu gen chöùa caëp gen töông öùng khaùc nhau.

(Aa, Bb)

11) Caëp NST töông ñoàng : LaøCaëp NST gioáng nhau veà hình daïng vaø

kích thöôùc

12) Boä NST löôõng boäi:...chöùa caùc caëp NST töông ñoàng ( tröø NST

giôùi tính)

13) Boä NST ñôn boäi : ... chöùa 1 chieác cuûa caùc caëp töông ñoàng.

Chöông I CAÙC THÍ NHIEÄM CUÛA MENDENCAÂU HOÛI OÂN TAÄP CAÙC KIEÁN THÖÙC CÔ

BAÛN

GIAÛI BAØI TAÄP LAI MOÄT CAËP TÍNH TRAÏNGA/ PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI:I/ BAØI TOAÙN THUAÄN:

* Laø daïng baøi ñaõ bieát tính troäi laën, kieåu hình cuûa P . Töø ñoù tìm

kieåu gen, kieåu hình cuûa F vaø laäp sô ñoà lai.

`1) Caùch giaûi: Coù 3 böôùc giaûi:

Böôùc 1: Döïa vaøo ñeà baøi quy öôùc gen troäi, laën ( coù theå khong

coù böôùc naøy neáu nhö baøi ñaõ cho)

Böôùc 2: Töø kieåu hình cuûa boá, meï, bieän luaän ñeå xaùc ñònh

kieåu gen cuûa boá meï.

Böôùc 3: Laäp sô ñoà lai, xaùc ñònh keát quaû cuûa kieåu gen, kieåu

hình ôû con lai.2) Thí duï:

ÔÛ chuoät, tính traïng loâng ñen laø troäi hoaøn toaøn so vôùi tính traïng loâng

traéng. Khi cho chuoät loâng ñen giao phoái vôùi chuoät loâng traéng thì keát

quaû giao phoái seõ nhö theá naøo?

II/ BAØI TOAÙN NGHÒCH:

2

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

*Laø daïng baøi taäp döïa vaøo keát quaû lai ñeå suy ra kieåu gen cuûa boá

meï vaø laäp sô ñoà lai

Thöôøng gaëp 2 tröôøng hôïp sau ñaây:

1 ) -Tröôøng hôïp 1 : Neáu ñeà baøi cho tæ leä phaân tính ôû con lai:

Coù 2 böôùc giaûi:

+ Böôùc 1: Caên cöù vaøo tæ leä phaân tính ôû con lai ñeå suy ra kieåu

gen cuûa boá meï. ( Ruùt goïn tæ leä ñaõ cho ôû con lai thaønh tæ leä quen

thuoäc ñeå deã nhaän xeùt)

+ Böôùc 2: Laäp sô ñoà lai vaø nhaän xeùt keát quaû

( Löu yù: Neáu ñeà baøi chöa xaùc ñònh gen troäi laën thì coù theå caên

cöù vaøo tæ leä phaân tính ôû con ñeå quy öôùc gen)-THÍ DUÏ:

Trong pheùp lai giöõa 2 caây luùa thaân cao vôùi nhau; ngöôøi ta thu ñöôïc

keát quaû ôû con lai nhö sau: 3018 haït cho caây thaân cao, 1004 haït cho

caây thaân thaáp.Haõy bieän luaän vaø laäp sô ñoà lai cho pheùp lai treân.

2) TRÖÔØNG HÔÏP 2: Neáu ñeà baøi khoâng cho tæ leä phaân tính ôû

con lai:

* Ñeå giaûi daïng naøy, döïa vaøo cô cheá phaân li vaø toå hôïp NST trong

quaù trình giaûm phaân vaø thuï tinh. Cuï theà laø caên cöù vaøo kieåu gen

cuûa F ñeå suy ra giao töû maû F coù theå nhaän töø boá vaø meï. Sau ñoù

laäp sô ñoà lai kieåm nghieäm* THÍ DUÏ:

ÔÛ ngöôøi , maøu maét naâu laø tính traïng troäi so vôùi maøu maét ñen

laø tính traïng laën. Trong 1 gia ñình, boá meï ñeàu maét naâu. Trong soá

caùc con sinh ra thaáy coù ñöùa con gaùi maét ñen. Haõy bieän luaän vaø

laäp sô ñoà lai giaûi thích.B/ BAØI TAÄP VAÄN DUÏNG

3

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

BAØI 1: ÔÛ caø chua, Quûa ñoû laøtính traïng troäi hoaøn toaøn so vôùi

quaû vaøng . Haõy laäp sô ñoà lai ñeå xaùc ñònh keát quaû veà kieåu gen, vaø

kieåu hình cuûa con lai F1 trong caùc tröng hôïp sau:

-P quaû ñoû x quaû ñoû -P quaû ñoû x quaû vaøng -P quaû vaøng x

quaû vaøng.

BAØI 2: Cho bieát ruoài giaám gen quy ñònh ñoä daøi caùnh naèm treân

NST thöôøng vaø caùnh daøi laø troäi so vôùi caùnh ngaén. Khi cho giao

phoái 2 ruoài giaám P ñeàu coù caùnh daøi vôùi nhau vaø thu ñöôïc caùc con

lai F1

a) Haõy laäp sô ñoà lai noùi treân.

b) Neáu tieáp tuïc cho caùnh daøi F1 Lai phaân tích . keát quaû seõ nhö

theá naøo? BAØI 3:

ÔÛ ruoài giaám, gen quy ñònh chieàu daøi ñoát thaân naèm treân NST

thöôøng vaø ñoát thaân daøi laø tính traïng troäi hoaøn toaøn so vôùi ñoát

thaân ngaén. Döôùi ñaây laø keát quaû cuûa 1 soá pheùp lai:

4

Kieåu hình cuûa P Soá caù theå ôû F1 thu ñöôïc

Ñoát thaân

daøi

Ñoát thaân ngaén

a) Ñoát thaân daøi x Ñoát

thaân ngaén

390 O

b) Ñoát thaân daøi x ñoát

thaân daøi

262 87

c) Ñoát thaân daøi x ñoát

thaân ngaén

150 148

d) Ñoát thaân daøi x ñoát

thaân ngaén

350 0

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

Haõy giaûi thích vaø laäp sô ñoà lai?

BAØI TAÄP 4

Toùc quaên laø troäiä hoaøn toaøn so vôùi toùc thaúng.

- Moät caëp vôï choàng sinh ñöôïc 2 ñöùa con: ñöùa con gaùi coù toùc quaên,

ñöùa con trai coù toùc thaúng. Bieát raèng ngöôøi cha coù toùc thaúng. Haõy

tìm kieåu gen cuûa meï vaø laäp sô ñoà lai

- Moät phuï nuõ mang kieåu gen dò hôïp muoán chaéc chaén sinh con ñeàu

coù toùc quaên thì kieåu gen vaø kieåu hình cuûa ngöôøi choàng phaûi nhö

theá naøo?BAØI TAÄP SOÁ5

Coù 2 ñöùa treû sinh ñoâi: 1 ñöùa toùc quaên vaø 1 ñöùa toùc thaúng. Bieát

raèng quaù trình giaûm phaân vaø thuï tinh cuûa teá baøo sinh duïc ôû cha vaø

meï dieãn ra bình thöôøng.

-Ñaây laø tröôøng hôïp sinh ñoâi cuøng tröùng hay khaùc tröùng? Giaûi thích

vaø laäp sô ñoà lai sinh ra 2 ñöùa treû treân.

- Ñöùa con toùc qöaên noùi treân lôùn leân cöôùi vôï cuõng toùc quaên thì

theá heä con tieáp theo seõ nhö theá naøo?BAØI TAÄP SOÁ 6

Khi lai 2 gaø troáng traéng vôùi 1 gaø maùi ñen ñeàu thuaàn chuûng, nhöôøi ta

ñaõ thu ñöôïc caùc con lai ñoàng loaïtcoù maøu xanh da trôøi.

a) Tính traïng treân ñöôïc di truyeàn thao kieåu naøo?

b) Cho caùc con gaø loâng da trôøi naøy giao phoái vôùi nhau, söï phaân li

cuûa nhöõng tính traïng trong quaàn theå con gaø seõ nhö theá naøo?

c) Cho lai con gaø xanh da trôøi vôùi con gaø loâng traéng, söï phaân li ôû

ñôøi con seõ nhö theá naøo? Coù caàn kieåm tra ñoä thuaàn chuûng ban

ñaàu økhoâng?BAØI TAÄP SOÁ 7

5

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

Söï di truyeàn nhoùm maùu ñöôïc quy ñònh bôûi 3 gen( a len) IA quy ñònh

nhoùm maùu A, IB quy ñònh nhoùm maùu B, coøn IO quy ñònh nhoùm maùu O.

Gen IA vaø IB töông ñöông nhau vaø troäi hoaøn toaøn so vôùi IO .

a) Cho bieát kieåu gen nhoùm maùu A,B,AB, O.

b) Neáu boá thuoäc nhoùm maùu O meï thuoäc nhoùm maùu A thì con coù

nhoùm maùu gì?

c) Neáu boá thuoäc nhoùm maùu B me ïthuoäc nhoùm maùu AB thì con

sinh ra thuoäc nhoùm maùu naøo?

d) Neáu caùc con coù ñuû 4 nhoùm maùu thì boá meï phaûi coù kieåu gen

nhö theá naøo?

e) Ôûnhaø hoä sinh ngöôøi ta nhaàm laãm giöõa 2 ñöùa treû, bieát raèng

cha meï cuûa 1 ñöùa beù coù ùnhoùmmaùu O vaø A; Cha meï cuûa ñöùa

beù kia coù nhoùm maùu A vaø AB . Hai ñöaù beù coù nhoùm maùu O

vaø A. Haõy xaùc ñònh beù trai naøo laø con cuûa caëp vôï choàng

naøo?

f) Vôï coù nhoùm maùu O, choàng coù nhoùm maùu AB . Hoï sinh ra con

trai coù nhoùm maùu O. Taïi sao coù hieän töôïng naøy. Bieát raèng

ngöôøi vôï luoân chung thuûy vôùi choàng mình?

BAØI TAÄP SOÁ 8 :

Nhaø em A nuoâi 1 ñoâi thoû ( 1 ñöïc, 1 caùi) coù loâng maøu lang traéng ñen.

- Löùa thöù nhaát thoû meï cho 4 thoû con, Trong ñoù coù 3 con lang traéng

ñen, 1 con traéng. Em A cho raèng keát quaû naøy nghieäm ñuùng quy luaät

phaân li cuûa Menñen.

- Löùa thöù 2, Thoû meï cuõng cho 4 con, trong ñoù 1 con ñen, 2 con lang

traéng ñen vaø 1 con traéng.Em A cho raèng mình ñaõ laàm vaø noùi laïi raèng

keát quaû naøy nghieäm ñuùng tæ leä cuûa quy luaät troäi khoâng hoaøn

toaøn.

6

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

a) theo em, nhaän xeùt cuûa baïn A ôû hai tröôøng hôïp treân coù

gì khoâng thoûa ñaùng?

b) Döïa vaøo ñaâu ñeå bieát ñöôïc quy luaät di truyeàn naøo chi

phoái 2 pheùp lai treân. Cho bieát 1 gen quy ñònh 1 tính traïng,

gen naèm treân NST thöôøng.BAØI TAÄP 9:

ÔÛ gaø caëp gen DD loâng ñen, Dd loâng maøu xanh da trôøi, dd loâng maøu

traéng.

a) Haõy vieát khaû coù theå coù ñeå giaûi thích vaø laäp sô ñoà lai trong

tröôøng hôïp boá meïgiao phoái vôùi nhau taïo ra F1 chæ coù 1 kieåu

hình.

b) Haõy neâu caùc khaû naêng coù theå giaûi thích vaø laäp sô ñoà laitrong

tröôøng hôïp boá meï giao phoái vôùi nhau taïo ra con F1 coù nhieàu hôn

1 kieåu hình

LAI HAI CAËP TÍNH TRAÏNG

( Moät gen quy ñònh 1 tính traïng)

Phöông phaùp giaûi:1) BAØI TOAÙN THUAÄN

Bieát P, xaùc ñònh keát quaû lai ôû F1 F2 .

Caùch laøm töông töï lai 1 caëp tính traïng.

• Chuù yù caùch vieát caùc loaïi giao töû.

- Trong teá baøo sinh döôõng, NST toàn taïi thaønh töøng caëp neân gen

cuõng toàn taïi thaønh töøng caëp. Ví duï: Aa, Bb.

- Khi giaûm phaân hình thaønh giao töû:

+ Do söï phaân li cuûa caëp NST trong caëp töông ñoàng, moãi giao töû

chæ chöùa 1 NST cuûa caëp, do ñoù giao töû chæ chöùa 1 gen cuûa caëp

töông öùng: A hoaëc a B hoaëc b

7

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

+ Söï toå hôïp töï do cuûa caùc NST trong caùc caëp töông ñoàng daãn

ñeán söï toå hôïp töï do giöõa caùc gen trong caëp gen töông öùng: Acoù

theå toå hôïp töï do vôùi B hay b, a coù theå toå hôïp vôùi B hay b neân

kieåu gen AaBb seõ cho ra 4 loaïi giao töû laø AB, Ab, aB, ab, vôùi tæ leä

ngang nhau ( treân soá löôïng lôùn)

- Tröôøng hôïp dò hôïp veà nhieàu caëp gen. Ví duï: AaBbCc coù theå

vieát caùc loaïi giao töû theo kieåu nhaùnh caønh caây:

C -> ABC

B

c -> ABc

A C -> AbC

b

c -> Abc

C -> aBC

B

c -> aBc

a C -> abC

c -> abc

Ví duï: GIAÛI BAØI TAÄP :

ÔÛ 1 loaøi, gen A quy ñònh loâng ñen troäi hoaøn toaøn so vôùi gen a quy

ñònh loâng traéng, gen B quy ñònh loâng xoaên troäi hoaøn toaøn so vôùi

gen b quy ñònh loâng thaúng. Caùc gen naøy phaân li ñoäc laäp vôùi nhau

vaø ñeàu naèm treân NST thöôøng.

Cho noøi loâng ñen, xoaên thuaàn chuûng lai vôùi noøi loâng traéng,

thaúng ñöôïc F1. Cho F1 lai phaân tích thì keát quaû veà kieåu gen, vaø

kieåu hình cuûa pheùp lai seõ nhö theá naøo?

8

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

GIAÛI

P: Loâng ñen, xoaên x Loâng traéng , thaúng

AABB aabb

GP : AB ab

F1 AaBb ( Loâng ñen, xoaên)

F1 lai phaân tích

P: AaBb x aabb

GP: AB, Ab, aB, ab ab

FB: 1AaBb : 1Aabb :1aaBb :1aabb

1 Loâng ñen, xoaên : 1 Loâng ñen, thaúng : 1 Loâng traéng, xoaên : 1

Loâng traéng thaúng

BAØI TOAÙN NGHÒCH:Bieát keát quaû lai, xaùc ñònh kieåu gen, vaø kieåu hình cuûa P

- Tröôøng hôïp ñôn giaûn nhaát laø:

+ Keát quaû lai cho 4 kieåu hình vôùi tæ leä 9:3:3:1. Töø tæ leä naøy coù

theå suy ratoång soá kieåu toå hôïp giao töû laø: 9+3+3+1= 16= 4x4.

Chöùng toûmoãi beân boá meïñaõcho ra 4 loaïi giao töû vôùi tæ leä ngang

nhau, caùc gen phaân li ñoäc laäp, boá meï laø dò hôïp veà 2 caëp gen,

kieåu gen AaBb.

+ Thöôøng ta xeùt keát quaû lai cuûa töøng caëp tính traïng ôû con lai, sau

ñoù toå hôïp keát quaû cuûa caùc keát quaûlai 1 caëp tính traïng laïi ta xaùc

ñònh ñöôïc kieåu gen cuûa boá meï.

* Ví duï: Menñen cho lai 2 caây ñaäu haø lan boá meï deàu coù chung 1

kieåu gen, thu ñöôïc keát quaû ôû theá heä con nhö sau: - Vaøng trôn :

315 haït,- vaøng nhaên 101 haït,

9

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

- xanh trôn : 108 haït, -xanh nhaên : 32 haït

a) Keát quaû lai tuaân theo quy luaät di truyeàn naøo?

b) Xaùc ñònh kieåu gen cuûa caùc caây boá meï vaø caùc con.

GIAÛI

a) Xeùt söï phaân tính cuûa töøng caëp tính traïng:

Trôn = 315+ 108 = 3

Nhaên 101 + 32 1

-Suy ra trôn (A) laø troäi hoaøn toaøn so vôùi nhaên (a)

Vaøng = 315 + 101 = 3

Xanh 108 + 32 1

- Suy ra vaøng (B) laø troäi hoaøn toaøn so vôùi xanh (b).

- Nhö vaây khi lai 2 caëp tính traïng thì söï phaân tính cuûa moãi caëp

dieån ra gioáng nhö lai 1 caëp tính traïng. Ñieàu naøy chöùng toû coù söï

di truyeàn rieâng reõ cuûa moãi caëp tính traïng. Noùi caùch khaùc söï di

truyeàn 2 caëptính traïng naøy tuaân theo quy luaät phaân li ñoäclaäp

cuûa Menñen.

b) - Ñôøi con lai coù haït nhaên( keåu gen laø aa), suy ra moãi beân boá

meï coù 1 gen a. Tæ keä 3:1 cho pheùp keát luaän boá meï dò hôïp veà

caëp gen naøy: Aa x Aa

- ñôøi con coù haït xanh ( kieåu gen laø bb) , suy ra boá meï moãi beân

coù 1 gen b. Tæ leä 3:1 cho pheùp keát luaän boá meï dò hôïp veà caëp

gen naøy : Bb x Bb.

- Toå hôïp caùc kieåu gen laïi ta coù kieåu gen cuûa boá meï laø : AaBb x

AaBb.

+ Kieåu gen cuûa caùc con:

P : AaBb x AaBb

Gp AB, Ab, aB, ab AB, Ab, Ab, ab

10

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

Keû khung pennet -.> F1 Coù 9 kieåu gen laø:

1 AABB, 2 AABb, 2 AaBB, 4 AaBb, 1 AAbb, 2 Aabb, 1 aaBB, 2 aa Bb , 1

aabb

Vaø coù 4 kieåu hình laø: 9 vaøng trôn : 3 vaøng nhaên : 3 xanh trôn : 1

xanh nhaên

BAØI TAÄP:BAØI TAÄP 1:

Döïa vaøo keát quaû cuûa caùc pheùp lai döôùi ñaây, haõy xaùc ñònh

xem tính traïng naøo laø troäi, tính traïng naøo laø laën, ñoàng thôøi xaùc

ñònh kieåu gen cuûa caùc caäy boá meï vaø ñôøi con trong moãi pheùp lai.

• Pheùp lai 1: cho 12 caây caø chua lai vôùi nhau, ngöôøi ta thu ñöôïc F1 :

75% caây quaû ñoû, daïng baàu duïc; 25% quaû vaøng , daïng baàu

duïc.

• Pheùp lai 2: cho 2 caây caø chua lai vôùi nhau, thu ñöôïc ôû F1 75% caây

coù quaû maøu vaøng, daïng troøn; 25% caây coù quaû maøu vaøng

daïng baàu duïc. cho bieát moãi tính traïng do 1 gen quy ñònhBAØI TAÄP 2:

Cho 1 caù theå F1 lai vôùi 3 caù theå khaùc:

a) Vôùi caù theå thöù nhaát ñöôïctheá heä lai, trong ñoù coù 6, 25% kieåu

hình caây thaáp haït daøi

b) Vôùi caù theå thöù hai ñöôïc theá heä lai trong ñoù coù 12,5% caây thaáp

haït daøi.

c) Vôùi caù theå thöù ba ñöôïc theá heä lai, trong ñoù coù 25% caây thaáp

haït daøi. Cho bieát moãi gen naèm treân 1 NST vaø quy ñònh 1 tính

traïng. Caùc caây cao laø troäi so vôùi caây thaáp, haït troøn laø troäi so

vôùi haït daøi. Bieän luaän vaø vieát sô ñoà lai 3 tröôøng hôïp treânBAØI TAÄP SOÁ 3

11

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

ÔÛ ruoài giaámthaân xaùm laø tính traïng troäi hoaøn toaøn so vôùi thaân

ñen, loâng ngaén laø tính traïng troäi hoaøn toaøn so vôùi loâng daøi. caùc

gen qui ñònh tính traïng naèm treân caùc nhieãm saéc theå thöôøng khaùc

nhau .

a)Xaùc ñònh kieåu gen vaø kieåu soá hình coù theå coù khi toå hôïp 2 tính

traïng noùi treân vaø lieät keâ.

b)Vieát caùc loaïi giao töû coù theå ñöôïc taïo ra töø moãi kieåu gen

CHÖÔNG II: NHIEÃM SAÉC THEÅ

Giaûi baì taäp veà nhieãm saéc theå:A/ Nhöõng ñieåm caàn löu yù:

• Moät teá baøo sinh döôõng ( hoaëc hôïp töû hoaëc teá baøo traàn)

- Laàn phaân baøo thöù nhaát taïo ra 2 teá baøo con.

- 2 teá baøo con laïi nguyeân phaân laàn 2 taïo ra 22 = 4 teá baøo con.

- 4 teá baøo con laïi nguyeân phaân laàn 3 taïo ra 23 = 8 teá baøo con.

- Toùm laïi , 1 teá baøo qua K laàn nguyeân phaân taïo ra 2k teá baøo

con.

- Vaäy soá NST ÔÛ theá heä cuoái cuøng seõ laø : 2n . 2k

• Moät teá baøo meï qua giaûm phaân cho ra 4 teá baøo con, neáu:

- Trong quaù trình phaùt sinh giao töû ñöïc thì chuùng trôû thaønh 4 tinh

truøng. Caùc tinh truøng ñeàu tham gia vaøo quaù trình thuï tinh.

- Trong quaù trình phaùt sinh giao töû caùi thì chæ 1 teá con trôû thaønh

teá baøo tröùng tröïc tieáp tham gia thuï tinh, 3 teá baøo coøn laïi laø

theá cöïc khoâng tham gia vaøo thuï tinh.

• Goïi n laø soá caëp NST töông ñoàng, ta coù:

12

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

- Soá loaïi giao töû ñöôïc taïo thaønh : 2n

- Tæ leä moãi loaïi giao töû ñöôïc taïo thaønh : 1

2n

- Soá kieåu toå hôïp khaùc nhau: 3n

* Boä NST löôõng boäi cuûa loaøi coù trong:

- Hôïp töû

- Teá baøo sinh döôõng

- Teá` baøo sinh duïc sô khai

- Tinh nguyeân baøo vaø noaõn

nguyeân baøo

• Boä NST löôõng boäi : Luoân luoân toàn taïi thaønh töøng caëp vaø

haàu heát laø caëp töông ñoàng (2n)

• Boä NST ñôn boäi : Chæ chöùa 1 chieác cuûa caëp töông ñoàng (n)

• NST ñôn coù ôû kì sau, kì cuoái, vaø ñaàu kì trung gian :

• NST keùp coù` ôû cuoái kì trung gian, kì ñaàu, kì giöõa

• NST duoãi xoaén nhieàu nhaát ôû kì trung gian ñeå deã daøng sao

cheùp caùc thoâng tin di truyeàn khi NST nhaân ñoâi

• NST ñoùng xoaén cöïc ñaïi ôû kì giöõa ( coù hình thaøi ro õnhaát)

ñeå xeáp ñuû haøng treân maët phaúng xích ñaïo cuûa thoi phaân

baøo taïo ñieàu kieän cho söï phaân li ñoàng ñeàu caùc NST ñôn

trong NP vaø giaûm phaân II, NST keùp trong giaûm phaân I:

B/ Giaûi baøi taäp:

BAØI TAÄP 1: ÔÛ luùa nöôùc, 2n=24. Haõy chæ roõ:

a) Soá taâm ñoäng ôû kì sau cuûa nguyeân phaân.

b) Soá taâm ñoäng ôû kì sau cuûa giaûm phaân 1 ( Kì naøy NST keùp

phaân li => moãi NST keùp coù 1 taâm ñoäng)

c) Soá cromatit ôû kì giöõa cuûa nguyeân phaân. ( moãiNST keùp goàm

2 cromatit ñính nhau ôû taâm ñoäng )

13

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

d) Soá cromatit ôû kì sau cuûa nguyeân phaân.( 2 cromatit taùch nhau

--> NST ñôn --> khoâng coøn crimatit)

e) Soá NST ôû kì sau cuûa nguyeân phaân ( 48)

f) Soá NST ôû kì giöõa cuûa giaûm phaân 1 ( 24 NST keùp)

g) Soá NST ôû kì cuoái cuûa giaûm phaân 1 ( 12 keùp)

h) Soá NST ôû kì cuoái cuûa giaûm phaân 2: ( 12 ñôn)

Neáu bieát raèng söï phaân chia chaát teá baøo xaûy ra ôû kì cuoái.

Baøi Taäp 2: ÔÛ gaø 2n= 78. Moät gaø maùi ñeû ñöôïc 32 tröùng,

trong ñoù coù 25 tröùng ñöôïc thuï tinh nhöng chæ aáp nôû ñöôïc 23gaø

con. Hoûi caùc tröùng khoâng nôû coù boä NST laø bao nhieâu?Baøi taäp soá 3:

Moät loaøi coù boä NST 2n=ø 20

1. Moät nhoùm teá baøo cuûa loaøi mang 200 NST ôû daïng sôïi

maûnh. Xaùc ñònh soá teá` baøo cuûa nhoùm.

2. Nhoùm teá baøo khaùc cuûa loaøi mang 400 NST keùp.

nhoùm teá baøo ñang ôû kì naøo, Soá löôïng teá baøo baèng

bao nhieâu? cho bieát dieãn bieán cuûa caùc teá baøo trong

nhoùm ñeàu nhö nhau.

3. Nhoùm teá baøo thöù 3 cuûa loaøi treân mang 640 NST ñôn

ñang phaân li veá 2 cöïc cuûa teá baøo. nhoùm teá baøo ñang

ôû kì naøo, soá löôïng teá baøo baèng bao nhieâu?Baøi taäp soá 4

ÔÛ ruoài giaámcoù boä NST laø 2n= 8

a. Xaùc ñònh soá löôïng teá baøo vaøû soá löôïng NST khi coù 3 teá

baøo treân thöïc hieän 5 laàn nguyeân phaân

b. Tính soá löôïng teá baøo con ñöôïc taïo ra khi caùc teá baøo treân

keát thuùc giaûm phaân II?

14

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

c. Cho raèng caùc teá baøo con ñöôïc taïo ra ôû treân hình thaønh caùc

tinh truøng vaø ñeàu tham gia vaøo quaù trình thuï tinh, trong ñoù

soá tinh truøng tröïc tieáp thuï tinh chieám 4% soá tinh truøng ñöôïc

taïo thaønh noùi treân. xaùc ñònh soá hôïp töû ñöôïc taïo thaønh.BAØI TAÄP SOÁ 5:

ÔÛ ruoài giaám 2n=8

a) Moät nhoùm teá baøo sinh duïc ñang thöïc hieän quaù trình giaûm

phaân coù taát caû 28 NST keùp.

Haõy xaùc ñònh:

- Nhoùm teá baøo naøy ñang ôû thôøi ñieåm naøo cuûa quaù trình

giaûm phaân.

- Soá löôïng teá baøo ôû thôøi ñieåm töông öùng.

b) Moät nhoùm teá baøo sinh duïc khaùc coù taát caû 512 NST ñang

phaân li veà 2 cöïc cuûa teá baøo.

Haõy xaùc ñònh:

- Soá löôïng teá baøo cuûa nhoùm.

- Soá teá baøo con khi nhoùm teá baøo treân keát thuùc phaân baøo.

Bieát raèng: Moïi dieãn bieán trong nhoùm teá baøo treân laø nhö nhau

vaø teá baøo chaát phaân chia bình thöôøng khi keát thuùc kì cuoái

cuûa moãi laàn phaân baøo.GIAÛI BAØI 5

a) -Thôøi ñieåmtrong giaûm phaân coù NST keùp laø:

+ Laàn phaân baøo I: Cuoái kì trung gian, kì ñaàu, kì giöõa, kì sau, kì

cuoái

+ Laàn phaân baøo II: Kì ñaàu, kì giöõa

- Soá teá baøo ôû thôøi ñieåm töông öùng:

+ 128 : 8 = 16

15

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛI

+ Soá teá baøo con laø laø 16 khi ôû caùc thôøi ñieåm cuûa laàn phaân

baøo I Laø kì trung gian, kì ñaàu, kì giöõa kì sau

+ SoáTeá baøo con laø 32 khi ôû kì cuoái laàn phaân baøo I va økì

ñaàu kì giöõa cuûa laàn phaân baøo II.

b) – Soá löôïng teá baøo sinh duïc cfoù 512 NST ñang phaân li veà 2

cöïc cuûa teá baøo

Teá baøo sinh duïc trong giaûm phaân coù NST ñôn phaân li veà 2

cöïc teá baøo laø ñang ôû kì sau cuûa laàn phaân baøo II --> Moãi

teá baøo con chöùa 8 NST ñôn . Soá teá baøo ôû thôøi ñieåm naøy

laø

512 : 8 = 64

- Soá löôïng teá baøo con khi keát thuùc phaân baøo laø: 64 x 2 =

128

PHÒNG GIÁO DỤC ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2007-2008 MÔN SINH HỌC 9 Thời gian: Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1: ( 3 đ) Một đoạn mạch ARN có trình tự các nuclêôtít như sau: - A - U - G - X - U - A - X - G - U -a. Xác định trình tự các nuclêôtít trong đoạn gen đã tổng ra đoạn mạch ARN trên?b. Tính số lượng từng loại nuclêôtít của gen.c. Nếu đoạn gen đó nhân đôi 1 lần thì cấu trúc của các đoạn mới được tạo ra như thế

nào?Câu 2: (2đ) ADN là gì? Vì sao ADN có tính đa dạng và đặc thù?Câu 3: (3đ) Ở chuột tính trạng màu lông do gen nằm trên NST thường quy định. Lông sám trội hoàn toàn so với lông đen.Cho một chuột đực giao phối hai chuột cái khác nhau, thu được tổng số tổ hợp giao tử từ 2 phép lai là 6.Biết số loại giao tử của cá thể cái thứ nhất nhiều hơn số loại giao tử của cá thể cái thứ 2.

a) Biện luận để xác định kiểu gen, của các cá thể nói trên.b) Lập sơ đồ cho mỗi phép lai.

16

OÂN THI HOÏC SINH GIOÛICâu 4: (3 đ) Ở người bệnh teo cơ do gen lặn d nằm trên NST giới tính X quy định, gen D quy định tính trạng bình thường. Cho người nữ có kiểu gen dị hợp kết hôn với người nam bình thường thì con cái sinh ra sẽ như thế nào ? Câu 5: (3đ)Ở cà chua, cây cao (A) trội so với cây thấp (a) , quả đỏ (B) trội so với quả vàng (b).Cho ph ép lai sau: P: Cao, đỏ x cao, đỏF1: 3 cao, đỏ : 1 thấp, vàngEm hãy cho biết phép lai trên tuân theo quy luật di truyền nào ? biện luận và viết sơ đồ lai. Cho biết gen quy định tính trạng nằm trên NST thường ?Câu 6 : ( 3đ) Nêu ý nghĩa sinh học của quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh?Câu 7: (3 đ) Có 5 tế bào của vịt nhà nguyên phân một số lần bằng nhau và đã sử dụng của môi trường nội bào 2800 NST. Các tế bào con tạo ra có chứa tất cả 3200 NST.

Xác định:a). Số NST lưỡng bội của vịt nhà?b). Số lần nguyên phân của mỗi tế bào?c). Số tâm động trong các tế bào con được tạo ra?

H ẾT

17

PHÒNG GIÁO DỤC ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2007-2008 MÔN SINH HỌC 9 Thời gian: Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1: (3 điểm) Cho ví dụ về lai một cặp tính trạng trong trường hợp trội không hoàn

toàn và trội hoàn toàn? Viết sơ đồ lai từ P đến F2 để minh họa? Giải thích vì sao có sự giống và khác nhau đó?Câu 2: (3 điểm)

Nêu ý nghĩa sinh học của quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh?Câu 3: (3 điểm)

Lai hai dòng ruồi giấm thuần chủng, con cái có kiểu hình bình thường với con đực có kiểu hình hoang dại. F1 thu được tất cả có kiểu hình hoang dại. Cho F1 giao phối với nhau, F2 thu được: các con cái có 50% kiểu hình bình thường, 50% kiểu hình hoang dại. Các con đực tất cả 100% có kiểu hình hoang dại.

Hãy xác định đặc điểm di truyền của gen quy định kiểu hình hoang dại? Biết rằng mỗi gen quy định 1 tính trạng. Các gen quy định kiểu hình bình thường và hoang dại không ảnh hưởng đến sức sống của cơ thể.Câu 4: (3 điểm)

Quá trình tổng hợp ADN, và quá trình tổng hợp ARN khác nhau cơ bản ở những điểm nào? Câu 5: (3 điểm)

Có 5 tế bào của vịt nhà nguyên phân một số lần bằng nhau và đã sử dụng của môi trường nội bào 2800 NST. Các tế bào con tạo ra có chứa tất cả 3200 NST.

Xác định:a). Số NST lưỡng bội của vịt nhà?b). Số lần nguyên phân của mỗi tế bào?c). Số tâm động trong các tế bào con được tạo ra?

Câu 6: ( 3 đ) Một đoạn mạch ARN có trình tự các nuclêôtít như sau: - A - U - G - X - U - A - X - G - U -

a. Xác định trình tự các nuclêôtít trong đoạn gen đã tổng ra đoạn mạch ARN trên?b. Tính số lượng từng loại nuclêôtít của gen.c. Nếu đoạn gen đó nhân đôi 1 lần thì cấu trúc của các đoạn mới được tạo ra như

thế nào?Câu 7: (2đ) ADN là gì? Vì sao ADN có tính đa dạng và đặc thù?

18

H ẾT

19

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI Môn : Sinh học lớp 9Năm học : 2007-2008

Phần I : Trắc nghiệm: Chọn câu trả lời đúngCâu 1: Hiện tượng di truyền liên kết là do:a)Các gen tự do tổng hợp trong quá trình thụ tinhb)Các gen phân ly độc lập trong giảm phânc)Các gen quy định các tính trạng nằm trên các NST khác nhaud)Các gen quy định các tính trạng nằm trên cùng một cặp NSTCâu 2: Gen A bị đột biến thành gen a. Gen a dài hơn gen A là 3.4A0 . Đây là đột biến gen dạng :a)Mất cặp nuclêôtit b)Thêm cặp nuclêôtitc)Thay cặp nuclêôtit d)Cả b và c đều đúngCâu 3: Một gen có A = T = 100 nuclêôtit, G=X =300 nuclêôtit. Số nuclêôtit của gen này là :a) N= 400 Nu b) N= 800 Nu c) N= 1200 Nu d)N= 600 NuCâu 4: Kết thúc quá trình giảm phân, số NST có trong mỗi tế bào con

là:a)Lưỡng bội ở trạng thái kép b)Lưỡng bội ở trạng thái đơnc) Đơn bội ở trạng thái đơn d) Đơn bội ở trạng thái képCâu 5: Phép lai nào sau đây được xem là phép lai phân tích ở ruồi

giấm:a)Thân xám, cánh dài x Thân đen, cánh dàib)Thân đen, cánh ngắn x Thân đen, cánh ngắnc)Thân xám,cánh dài x Thân xám, cánh dàid)Thân xám,cánh dài x Thân đen,cánh ngắnCâu 6: Số tâm động có trong một tế bào ở người có chu kì nguyên phân

là:A) 92 tâm động b) 69 tâm động c) 46 tâm động d) 23 tâm động

Câu 7: Sự tổng hợp ARN xảy ra ở đâu?a) Trong nhân tế bào c) Trong môi trường nội bàob) Tại các NST d) Cả a và bCâu 8: Đường kính của vòng xoắn AND là :a) 10A0 b) 20A0 c) 34A0 d) 35A0 Câu 9: Khi x tế bào mẹ có bộ nhiễm sắc thể 2n nguyên phân k lần thì

tổng số nhiễm sắc thể đơn mới do môi trường nội bào cung cấp có công thức :a) 2n(2k-1) b) x . 2n(2k-1) c) 2n(2k-2) d) x . 2n(2k-2)

Câu 10: Một gen có chiều dài phân tử 10200A0, số lượng Nu Ađênin chiếm 20%, số lượng liên kết H có trong gen là :a) 7200 b) 600 c) 7800 d) 3600

20

Phần II: Tự luận:( 15 điểm)Câu 1: (3 điểm)Hãy so sánh kết quả lai phân tích F1 trong hai trường hợp di truyền độc

lập và di truyền liên kết của hai cặp tính trạng.Câu 2: (3 điểm ) Biến dị tổ hợp là gì ? Có ý nghĩa gì trong tiến hóa và chọn giống ? Tại

sao ở các loài sinh sản giao phối, biến dị tổ hợp phong phú hơn nhiều so với các loài sinh sản vô tính ?

Câu 3: ( 3 điểm ) Nêu bản chất hóa học và chức năng của gen.Câu 4: ( 3 điểm ) Nêu một số thành tựu và triển vọng của nhân giống vô tính trong ống

nghiệm ở cây trồng và động vật.Câu 5 : ( 3 điểm)Có 2 gen nhân đôi một số lần không bằng nhau và đã tạo ra 20 gen con.

Biết số lần nhân đôi của gen I nhiều hơn so với gen II.a) Xác định số lần nhân đôi và số gen con tạo ra của mỗi genb) Gen I và gen II đều có 15% Ađênin. Gen I dài 3060A0, gen II có 2400

nuclêôtit. Xác định số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp cho gen I nhân đôi. Số liên kết hyđrô bị phá vỡ khi gen II nhân đôi.

Đề THI CHọN HọC SINH GIỏI Năm học 2007 - 2008

môn thi : sinh học - lớp 9Thời gian làm bài : 120 phút ( không kể thời gian giao đề )

Câu I : ( 1,5 điểm )

Thế nào là di truyền liên kết và nguyên nhân của nó ?

Câu III : ( 2,0 điểm )

Giải thích vì sao bộ nhiễm sắc thể đặc trưng của những loài sinh sản hữu

tính lại được duy trì ổn định qua các thế hệ ?

Câu IV : ( 2,0 điểm )

Mô tả quá trình tự nhân đôi của phân tử ADN ?

Câu V : ( 3,0 điểm )

Lai giữa hai dòng ruồi giấm, người ta thu được kết quả như sau:

21

140 cá thể có thân xám, lông ngắn

142 cá thể có thân xám, lông dài

138 cá thể có thân đen, lông ngắn

139 cá thể có thân đen, lông dài

Cho biết một gen quy định một tính trạng, các gen nằm trên các nhiễm

sắc thể thường khác nhau, thân xám và lông ngắn là hai tính trạng trội.

Hãy giải thích kết quả và lập sơ đồ lai ./.

Phßng gi¸o dôc ®µo t¹o §Ò THI HäC SINH GiáI cÊp huyÖn

22

M¤N: SINH HäC 9 N¨m häc 2008 – 2009 (Thêi gian lµm bµi 120 phót)I.PhÇn tr¾c nghiÖm.(4®iÓm)Khoanh trßn vµo mét ch÷ c¸i tríc c©u tr¶ lêi mµ em cho lµ ®óng.C©u1: Nghiªn cøu sù di truyÒn cña mét cÆp tÝnh tr¹ng,Men®en ®· ph¸t hiÖn ®îc: A. §Þnh luËt ph©n li ®éc lËp. B. §Þnh luËt ®ång tÝnh. C. §Þnh luËt ®ång tÝnh vµ ®Þnh luËt ph©n tÝnh. D. §Þnh luËt ®ång tÝnh, ®Þnh luËt ph©n tÝnh vµ ®Þnh luËt ph©n li ®éc lËp.C©u 2: C¬ së tÕ bµo häc cña ®Þnh luËt ph©n li ®éc lËp lµ: A. F1 lµ c¬ thÓ lai nhng t¹o giao tö thuÇn khiÕt. B. Sù ph©n li ®éc lËp vµ tæ hîp tù do cña c¸c cÆp NST trong qu¸ tr×nh gi¶m ph©n t¹o giao tö. C. Sù ph©n li vµ tæ hîp NST trong gi¶m ph©n vµ thô tinh dÉn ®Õn sù ph©n li vµ tæ hîp cña c¸c cÆp gen. D. Sù ph©n li ®éc lËp vµ tæ hîp tù do cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng.C©u 3: Trong qu¸ tr×nh ph©n bµo nhiÔm s¾c thÓ ®îc quan s¸t râ nhÊt díi kÝnh hiÓn vi ë k× nµo? A. K× ®Çu. B. K× sau. C. K× gi÷a. D. K× cuèi.C©u 4: Cã 4 tÕ bµo sinh dôc ®ùc ë giai ®o¹n chÝn tham gia gi¶m ph©n sÏ t¹o ra bao nhiªu tinh trïng? A. 24. B. 16. C.8 . D. 4.C©u 5: ADN con ®îc t¹o ra theo nguyªn t¾c b¸n b¶o tån nghÜa lµ: A. Trong hai ADN con cã mét ADN cã hai m¹ch ®¬n cò vµ mét ADN cã hai m¹ch ®¬n míi. B. Trong hai ADN con cã mét ADN cã hai m¹ch ®¬n cò vµ mét ADN cã mét m¹ch ®¬n cò, mét m¹ch ®¬n míi. C. Mçi m¹ch cña ADN con cã 1/2 lµ nguyªn liÖu cò, 1/2 lµ nguyªn liÖu míi. D. C¶ hai ADN con ®Òu cã mét m¹ch ®¬n cò cña mÑ, mét m¹ch ®¬n míi ®-îc t¹o ra bëi c¸c nuclª«tit tù do cña m«i trêng.C©u 6: Lo¹i ARN nµo truyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn quy ®Þnh cÊu tróc cña pr«tªin tõ ADN trong nh©n tÕ bµo tíi rib«x«m ë tÕ bµo chÊt. A. mARN B. tARN C. rARN D. tARN vµ mARN C©u7: ë ruåi dÊm 2n = 8, qu¸ tr×nh nguyªn ph©n tõ mét hîp tö cña ruåi giÊm t¹o ra 8 tÕ bµo míi. Hái sè lîng nhiÔm s¾c thÓ ®¬n ë k× cuèi ®ît nguyªn ph©n tiÕp theo lµ:

23

A. 64 B. 128 C. 256 D. 512C©u 8: C¨n cø vµo tr×nh tù nu cña mét gen tríc vµ sau ®ét biÕn cho biÕt d¹ng ®ét biÕn gen ®· x¶y ra:

- Tríc ®ét biÕn: A-A-T-G-X-T-A-X-G-G-A-T-X-G- ... | | | | | | | | | | | | | | T -T-A-X-G-A-T-G-X-X-T-A-G-X-...

- Sau ®ét biÕn: A-A-T-G-X-T-A-X-G-G-T-T-X- G-. | | | | | | | | | | | | | | T -T-A-X-G-A-T-G-X-X-A-A-G-X-...A. MÊt mét cÆp nuclª«tit C. Thay cÆp nuclª«tit b»ng cÆp nclª«tit kh¸cB. Thªm mét cÆp nuclª«tit D. §¶o vÞ trÝ mét cÆp nuclª«titC©u 9:

Hình bên, tế bào 1đang ở kì nào của chu kì tế bào? A. Kì trung gian B. Kì đầu C. Kì giữa D. Kì sau

C©u 10: Gen cã chiÒu dµi lµ 10200 nu, nu lo¹i A chiÕm 20% sè nu cña

gen, hái sè liªn kÕt hi®r« cña gen lµ bao nhiªu? A. 7200 B. 600 C.7800 D. 3600C©u 11: Qóa tr×nh tæng hîp mét ph©n tö pr«tªin cã sù tham gia cña 150 lît tARN, hái gen m· hãa pr«tªin ®ã cã sè nu lµ bao nhiªu? A. 450 B.453 C.900 D. 906C©u 12: Mêi tÕ bµo sinh dôc s¬ khai nguyªn ph©n liªn tiÕp 5 ®ît. TÊt c¶ c¸c tÕ bµo con ®Òu trë thµnh tÕ bµo sinh trøng. HiÖu suÊt thô tinh cña trøng lµ 10%. Sè hîp tö ®îc t¹o thµnh lµ: A. 16 B. 32 C.64 D. 128C©u 13: ë mét loµi thùc vËt gen A quy ®Þnh hoa ®á tréi hoµn toµn so víi gen a quy ®Þnh hoa tr¾ng. Lai c©y hoa ®á víi c©y hoa ®á F1 xuÊt hiÖn c¶ c©y hoa ®á vµ c©y hoa tr¾ng. KiÓu gen cña 2 c©y P lµ:

24

A. Aa x Aa B. AA x aa C. Aa x aa D. Aa x AAC©u 14: Khi hai c¬ thÓ bè mÑ ®Òu cã n cÆp gen dÞ hîp n»m trªn n cÆp nhiÔm s¾c thÓ kh¸c nhau, sè kiÓu tæ hîp giao tö ë ®êi F1 lµ:

A. 2n B. 3n

C. 4n D.2n hoÆc 3n

C©u 15: ë ngêi m¾t n©u: A, m¾t xanh: a, b×nh thêng:B, c©m ®iÕc: b. Hai cÆp gen nµy ph©n li ®éc lËp víi nhau. Cã hai vî chång ®Òu m¾t n©u, b×nh thêng, sinh ®îc mét ®øa con m¾t xanh vµ c©m ®iÕc. KiÓu gen cña hai vî chång nãi trªn lµ: A. AaBB x AABb B. AaBb x AABb C. AaBb x AaBb D. AABB x AaBbC©u 16: ë mét loµi thùc vËt gen A quy ®Þnh c©y cao tréi hoµn toµn so víi gen a quy ®Þnh c©y thÊp, gen B quy ®Þnh qu¶ trßn tréi hoµn toµn so víi gen b quy ®Þnh qu¶ bÇu. C¸c gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng ph©n li ®éc lËp. Cho c©y cao, qu¶ trßn lai ph©n tÝch FB thu ®îc tØ lÖ kiÓu h×nh 1:1. KiÓu gen cña c©y ®em lai lµ: A. AaBB B. Aabb C. AaBb D.Cả A và BII. PhÇn tù luËn:(16 ®iÓm)A. LÝ thuyÕt:(8 ®iÓm)C©u 1:(2®iÓm) Ph©n lo¹i c¸c lo¹i biÕn dÞ di truyÒn vµ biÕn dÞ kh«ng di truyÒn?C©u 2:(4®iÓm) Tr×nh bµy cÊu tróc ho¸ häc vµ cÊu tróc kh«ng gian cña ADN? T¹i sao nãi cÊu tróc ADN chØ cã tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi?C©u 3:(2®iÓm) CÊu tróc nµo lµ vËt chÊt di truyÒn ë cÊp ®é tÕ bµo? C¬ chÕ æn ®Þnh vËt chÊt ®ã qua c¸c thÕ hÖ kh¸c nhau cña tÕ bµo vµ c¬ thÓ?B. Bµi tËp:C©u 1:(4,5®iÓm) Lai hai ruåi dÊm thuÇn chñng th©n x¸m, c¸nh ng¾n vµ th©n ®en, c¸nh dµi, F1 thu ®îc toµn ruåi th©n x¸m, c¸nh dµi. Cho ruåi F1 t¹p giao ë F2 thu ®îc 101 ruåi th©n x¸m, c¸nh ng¾n, 199 ruåi th©n x¸m, c¸nh dµi vµ 100 ruåi th©n ®en, c¸nh dµi.

a. BiÖn luËn viÕt s¬ ®å lai tõ P ®Õn F2? b. Ph¶i chän ruåi kh¸c cã kiÓu gen vµ kiÓu h×nh thÕ nµo ®Ó khi lai víi

ruåi F1 ë trªn thu ®îc thÕ hÖ con cã tû lÖ 3 ruåi th©n x¸m, c¸nh dµi:1 ruåi th©n x¸m, c¸nh ng¾n

BiÕt mçi tÝnh tr¹ng do mét gen quy ®Þnh. C©u 2:(3,5®iÓm)

25

XÐt mét nhãm tÕ bµo sinh giao tö, mçi tÕ bµo xÐt mét cÆp gen dÞ hîp dµi 5100 A0 n»m trªn mét cÆp nhiÔm s¾c thÓ t¬ng ®ång. Gen tréi A n»m trªn nhiÔm s¾c thÓ thø nhÊt cã1200 A®ªnin,gen lÆn a n»m trªn nhiÔm s¾c thÓ thø hai cã1350 A®ªnin.

a. TÝnh sè nuclª«tit mçi lo¹i trªn mçi gen.b. Khi tÕ bµo ë vµo k× gi÷a cña gi¶m ph©n I, sè lîng tõng lo¹i nuclª«tit cña

c¸c gen trong tÕ bµo lµ bao nhiªu?c. NÕu cã mét sè tÕ bµo trong nhãm tÕ bµo sinh giao tö x¶y ra ®ét biÕn

dÞ béi ë cÆp nhiÔm s¾c thÓ chøa gen nãi trªn th× khi nhãm tÕ bµo kÕt thóc gi¶m ph©n sè lîng tõng lo¹i nuclª«tit trong mçi lo¹i giao tö lµ bao nhiªu?

DE THI HỌC SINH GIỎINăm học 2009-2010

Môn: sinh học 9. Thời gian: 90 phútCâu 1: (2đ) Phân biệt NST thường và NST giới tính về cấu tạo và chức năng.Câu 2: (1.5đ)Di truyền liên kết là gì? Hiện tượng này đã bổ sung cho quy luật phân li độc lập của men đen như thế nào?Câu 3: (2,5đ) Tại sao phương pháp sinh sản hữu tính (trồng bằng hạt, giao phối ở động vật, ở người) thường cho nhiều biến dị hơn sinh sản vô tính (giâm cành, chiết cành)

Câu 4: (2đ)Cặp gen dị hợp tử là gì? Điểm khác nhau cơ bản giữa Alen trội với Alen lặn trong cặp gen tương ứng. Muốn tạo ra cơ thể dị hợp tử người ta làm thế nào? Câu 5: (2đ) Cho biết ở 1 loài gà, hai cặp tính trạng về chiều cao chân và độ dài cánh do gen nằm trên NST thường quy định và di truyền độc lập với nhau.

Gen A: Chân cao, gen a: chân thấpGen B: cánh dài, gen b: cánh ngắn

Người ta tiến hành lai phép lai và thu được kết quả như sau ở F137,5% số cá thể có chân cao ,cánh dài37,5% số cá thể có chân thấp, cánh dài12,5% số cá thể có chân cao, cánh ngắn12,5% số cá thể có chân thấp, cánh ngắn.

a) Hãy biện luận và lập sơ đồ lai cho phép lai trênb) Khi cho lai gà có chân cao, cánh dài thuần chủng với chân thấp, cánh ngắn thì kết quả lai sẽ như thế nào?

ĐỀ THI 7

26

PHẦN I : TRĂC NGHIỆM KHÁCH QUAN ( 6 điểm ): Em hãy chọn phương án trả lời đúng nhất 1/ Khái niệm tính trạng tương phản nghĩa là:A . Các tính trạng khác nhau do cùng một gen qui định B . Các gen khác nhau qui đnhj các tính trạng khác nhau C . Các gen trong cùng một cặp gen alen qui định các tính trạng khác nhau của cùng một tính trạng D . Các tính trạng có biểu hiện đối lập ( tương phản ) với nhau 2/ Thể đồng hợp là :

A. Cá thể mang một cặp gen alen giống nhau B. Cá thể mang một cặp gen alen không giống nhau C. Cá thể mang cả 2 gen lặn về một cặp gen alen D. Cá thể mang cả 2 gen trội về một cặp gen alen

3/Thể dị hợp là :A. Cá thể mang một cặp gen alen giống nhauB. Cá thể mang một cặp gen alen không giống nhau C. Cá thể mang cả 2 gen lặn về một cặp gen alenD. Cá thể mang cả 2 gen trội về một cặp gen alen

4/ Kiểu gen là :A. Tập hợp toàn bộ các gen trong một tế bào B. Các gen mà con cái nhận được từ thế hệ bố mẹ C. Kiểu gen qui định kiểu hình của sinh vật D. Gen trội qui định kiểu hình trội , gen lặn qui định kiểu hình lặn

5/ Biết tỷ lệ phân ly kiểu hình ở thế hệ lai là 9: 3 :3 : 1 thì có thể kết luận :A. Có sự di truyền độc lập giũa các cặp gen tương ứngB. Có sự phân ly độc lập giữa các cặp gen tương ứng C. Đời con có 16 kiểu tổ hợp về kiểu hình D. Mỗi bên bố mẹ đều cho 4 loại giao tử

6/ Định luật phân ly độc lập xác định qui luật di truyền của :A. Các cặp gen alen nằm trên cùng một cặp nhiễm sắc thể đồng dạng B. Các cặp gen alen nằm trên các cặp nhiễm sắc thể đồng dạng khác nhauC. Hai cặp gen alen nằm trên 2 cặp nhiễm sắc thể đồng dạng khác nhau D. Một cặp gen nằm trên đôi nhiễm sắc thể thưòng ,một cặp gen nằm trên

đôi nhiễm sắc thể giới tính .7/ Điều kiện quan trọng nhất để nghiệm đúng địng luật phân ly độc lập của MenDen là :

A. Khảo sát một số lượng lớn cá thểB. Một gen qui định một tính trạng C. Mỗi cặp gen nằm trên một cặp nhiễm sắc thể đồng dạng khác nhau D. Các cá thể thế hệ P phải thuần chủng

8/ Nếu đời con F1 thu được là đồng tính thì theo qui luật di truyền của Menden ta có thể khẳng định :

27

A. Bố mẹ thuần chủng về tính trạng đem lai B. Tính trạng biểu hiện ở F1 là tính trạng trội C. Nếu tính trạng biểu hiện ở F1 là tính trạng có ở bố hoặc mẹ thì tính

trạng đó là tính trạng trội D. Chỉ A ,B đúngE. Chỉ A ,C đúng

9/ Cơ chế của biến dị tổ hợp xuất hiện trong sinh sản hữu tính là :A. Các cặp nhiễm sắc thể đồng dạng phân ly trong giãm phân và tổ hợp

ngẫu nhiên của nhiều loại giao tử trong thụ tinh B. Các gen phân ly độc lập trong giảm phân và tổ hợp tự do trong thụ tinh C. Kết quả của giảm phân và thụ tinh D. Các gen tổ hợp lại trong quá trình sinh sản và thể hiện ra tính di truyền

sinh vật 10/ Ý nghĩa sinh học của định luật phân ly độc lập của Menden là :

A. Giúp giải thích tính đa dạng của sinh giới B. Nguồn nguyên liệu của các thí nghiệm lai giống C. Cơ sở của quá trình tiến hoá và chọn lọc D. Tập hợp các gen tốt vào cùng một kiểu gen

11/ Crômatít (Nhiễm sắc tử chị em )chỉ tồn tại khi :A. Nhiễm sắc thể ở trạng thái đơn B. Nhiễm sắc thể ở trạng thái kép C. Nhiễm sắc thể ở trạng thái sợi mảnh đơn D. Nhiễm sắc thể khi phân ly về 2 cực

12/ Trong tế bào lưõng bội bình thường của một loài , có bao nhiêu cặp NST thường

A. 2n cặp .B. n cặp C. n -1 cặp D. n + 1 cặp

13/Điểm khác nhau cơ bản giữa nguyên phân và giảm phân là :A. Nguyên phân chỉ xảy ra ở tế bào sinh dưỡng còn giảm phân chỉ xảy ra ở

tế bào sinh dụcB. Nguyên phân chỉ trãi qua 1 lần phân bào còn giảm phân trãi qua 2 lần

phân bào .C. Từ 1 tế bào mẹ qua nguyên phân cho 2 tế bào con , còn qua giảm phân

cho 4 tế bào con D. Bộ NST của tế bào con ở nguyên phân là 2n , còn ở giảm phân là nE. Tất cả đều đúng

14/ Số lượng NST trong 1 tế bào sinh dưỡng bình thường là :A. 1n nhiễm sắc thể đơn B. 2n nhiễm sắc thể kép C. 2n nhiễm sắc thể đơn

28

D. 1n nhiễm sắc thể kép 15/Ở người 2n =46 , số lượng NST trong 1 tế bào ở kỳ trước và kỳ giữa của nguyên phân là :

A. 46 NST đơn B. 46 NST kép C. 23 NST kép D. 23 NST đơn

16/ Số lượng NST trong 1 tế bào ở kỳ đầu giảm phân II là :A. 1n NST đơn B. 2n NST kép C. 2n NST đơn D. 1n NST kép

17/ Ở ruồi giấm 2n =8 ,số lượng NST trong 1 tế bào ruồi giấm ở kỳ sau nguyên phân là :

A. 8 nhiễm sắc thể đơn B. 8 nhiễm sắc thể kép C. 16 nhiễm sắc thể đơn D. 16 nhiễm sắc thể kép

PHẦN II : TỰ LUẬN (4 điểm ) Câu 2: Cho biết bộ NST của tế bào ruòi giấm 2n=8 . Có 6 tế bào lưỡng bội của ruồi giấm đi vào nguyên phân liên tiếp 4 đợt , các tế bào con sinh ra vẫn nguyên phân bình thường.Hãy cho biết ? 1/ Tổng số tế bào con được tạo thành sau lần nguyên phân cuói cùng ? 2/ Môi trường nội bào phải cung cấp nguyên liêu tương đương với bao nhiêu NST đơn ở trạng thái chưa tự nhân đôi để hình thành nên bộ NST của các tế bào con ? 3/ Vào kỳ giữa và kỳ cuối của nguyên phân trong mỗi tế bào có bao nhiêu sợi cơ bản ,sợi nhiễm sắc ,Crôma tít , tâm động ,NST đơn ,NST kép ?Câu 3: Cho biết mỗi gen qui định 1 tính ,trôi hoàn toàn .Hãy tìm số nhóm kiểu gen, tỷ lệ kiểu gen, số nhóm kiểu hình ,tỷ lệ kiểu hình ,số hợp tử tạo ra ở F1trong phép lai bố và mẹ đều dị hợp n cặp gen ?Câu 4: Ở Đậu Hà Lan gen A qui định hạt vàng,gen a qui định hạt xanh Gen B qui định hạt trơn ,gen b qui định hạt nhăn .Các gen phân li độc lập . a/ Nếu bố và mẹ đều mang gen dị hợp về 2 tính thì đời con F1 có tỷ lệ kiểu gen ,kiểu hình như thế nào ? b/ Biện luận để tìm kiểu gen của bố và mẹ nếu đời con F1 phân tính theo tỷ lệ 3:3:1:1.Yêu cầu thử lại bằng sơ đồ lai ,thống kê tỷ lệ kiểu gen ,kiểu hình của F1 ?

29

ĐỀ THI 8MÔN: SINH HỌC LỚP 9

THỜI GIAN: 150 PHÚT (Không kể phát đề)

A. ĐỀ BÀI.

Câu 1: 4 điểm Hãy phát biểu nội dung của quy luật phân li và quy luật phân li độc lập. So sánh hai quy luật này?Câu 2: 4 điểm a. Mô tả cấu trúc không gian của phân tử ADN. Hệ quả của nguyên tắc bổ sung được biểu hiện ở những điểm nào? b. ARN được tổng hợp trên khuôn mẫu của gen như thế nào?Câu 3: 4 điểm a. Nêu cơ chế hình thành thể đa bội hay hiện tượng đa bội hoá. b. T¹i sao ®ét biÕn thêng cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt? Nªu vai trß vµ ý nghÜa cña ®ét biÕn gen trong thùc tiÔn s¶n xuÊt?Câu 4: 4 điểm Ở một loài côn trùng, tính trạng mắt đen trội so với tính trạng mắt nâu. Gen quy định tính trạng nằm trên nhiễm sắc thể thường.Khi cho giao phối giữa cá thể có mắt đen với cá thể có mắt nâu thu được F1 đều có mắt xám. a. Hãy nêu đặc điểm di truyền của tính trạng màu mắt nói trên và lập sơ đồ lai b. Cho 1 cá thể mắt đen giao phối với một cá thể khác, thu được 50% mắt đen: 50% mắt xám. Hãy biện luận và lập sơ đồ lai. c. Cho 1 cá thể mắt nâu giao phối với 1 cá thể khác, thu được 50% mắt nâu: 50% mắt xám. Hãy biện luận và lập sơ đồ lai.

ĐỀ THI 9 Môn : SINH HỌC LỚP 9 Thời gian làm bài : 150 phút

Câu 1: ( 2,0 điểm) Tế bào một loài sinh vật có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội được kí hiệu: Aa Bb Dd XY .

a) Hãy xác định tên và giới tính của loài này ?b) Khi tế bào này giảm phân thì sẽ tạo ra bao nhiêu loại giao tử ?c) Hãy viết kí hiệu các nhiễm sắc thể khi tế bào đang ở vào : Kì đầu 1 và

kì cuối 2 của giảm phân .Câu 2: ( 1,0 điểm)

30

Có một tế bào mầm phân bào liên tiếp 5 đợt, được môi trường nội bào cung cấp 744 nhiễm sắc thể . Các tế bào con sinh ra đều giảm phân tạo thành tinh trùng.

a) Xác định bộ nhiễm sắc thể 2n.b) Xác định số lượng tinh trùng được tạo thành từ các tế bào con.

Câu 3: ( 1,5 điểm) Cho một đoạn phân tử ADN dưới đây : Mạch 1: 5/ ... G T T A G A T A G X G ... G X X X A T G T A ... 3/

Mạch 2: 3/ ... X A A T X T A T X G X ... X G G G T A X A T ... 5/

a) Viết thứ tự các đơn phân của mARN được tổng hợp từ mạch 2 .b) Nếu đoạn ADN trên có chứa 1 gen ; mạch khuôn là mạch 1. Hãy :

- Giải thích để xác định chiều của mạch khuôn và giới hạn của gen ? - Viết thứ tự các Ribônuclêôtit tương ứng của mARN được tổng hợp từ gen trên.Câu 4: ( 1,0 điểm) Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật ?

Câu 5: ( 1,0 điểm)Ở cây ngô dị hợp về 2 cặp gen, tự thụ phấn qua 5 thế hệ thì tỷ lệ cây dị hợp 2 cặp gen ở thế hệ F5 là bao nhiêu ?Biết 2 cặp gen nói trên nằm trên 2 cặp nhiễm sắc thể thường khác nhau .

Câu 6: (1,5 điểm) Một phân tử ADN tự nhân đôi 3 đợt , đã được môi trường nội bào cung cấp là 21 000 Nuclêôtit.

a) Tính chiều dài của phân tử ADN ra Ăngstrông mét ?b) Tính số lượng các loại Nuclêôtit của ADN này ; biết trong phân tử

ADN này có Nuclêôtit loại T = 30 % số Nuclêôtit ?

Câu 7 : ( 2.0 điểm ) Gen D có 186 Nuclêôtit loại Guanin và có 1068 liên kết Hiđro . Gen đột biến d hơn gen D một liên kết Hiđro, nhưng chiều dài của hai gen bằng nhau ,

a) Đây là dạng đột biến nào và liên quan đến bao nhiêu cặp Nu ?b) Xác định số lượng từng loại Nu trong gen D và gen d ?

31

ĐÁP ÁN ĐỀ 1Câu 1: ( 3 đ) a. Trình tự các Nuclêôtít trong đoạn gen là: Mạch khuôn: - T - A - X - G - A - T - G - X - A – Mạch bổ sung: - A - T - G - X - T - A - X - G - T – (0,5 đ)b. (0,5 đ) A = T = 5 (Nuclêôtít) G = X = 4 (Nuclêôtít)

c. Gen nhân đôi 1 lần tạo 2 gen con có cấu trúc giống hệt gen mẹ. Vậy cấu trúc của 2 đoạn gen mới được tạo ra như sau:

- Đoạn gen thứ nhất: (0,75 đ)Mạch 1: - T - A - X - G - A - T - G - X - A –Mạch 2: - A - T - G - X - T - A - X - G - T –- Đoạn gen thứ hai: (0,75 đ)Mạch 1: - T - A - X - G - A - T - G - X - A –Mạch 2: - A - T - G - X - T - A - X - G - T –Câu 2 : (2 đ)* Khái niệm ADN: (1 đ)- ADN thu ộc loại axít Nuclêic, được cấu tạo từ các nguyên tố chính C, H, O, N và

P. (0, 5đ)- ADN là đại phân tử, có kích thước và khối lượng lớn, có thể dài đến hàng trăm

Micrômét và khối lượng lớn đạt đến hàng triệu, hàng chục triệu đơn vị cácbon. ADN là cấu trúc đa phân mà đơn phân là các Nuclêôtít : A, T, G, X (0, 5đ)

* AND có tính đa dạng và đặc thù vì :- Tính đặc thù : ADN của mỗi loài được đặc thù bởi số lượng thành phần và trình tự

sắp xếp của các Nuclêôtít. (0, 5đ)- Tính đa dạng : Là so sự sắp xếp khác nhau của 4 loại Nuclêôtít A, T, G, X tạo

thành 2 mạch đơn của phân tử ADN. (0, 5đ)Câu 3 : (3 đ)a) Theo đề bài ta có : Lông xám trội hoàn toàn so với lông đenQuy ước gen : Gọi gen A là gen quy định tính trạng lông xám kiểu hình lông

xám được quy định bởi các kiểu gen : AA hoặc Aa (0, 25đ)Gọi gen a quy định tính trạng lông đen KH lông đen do kiểu gen aa quy định

(0, 25đ)Theo đề bài tổng số hợp tử được tạo ra từ 2 phép lai là 6 6 tổ hợp = 4 tổ hợp + 2 tổ hợp ( = 2 giao tử x 2 giao tử) + ( 2 giao tử x 1 giao tử ) (0, 5đ)Mà 1 cá thể đực cùng tham gia với 2 phép lai suy ra cá thể đực phải tạo ra 2 loại

giao tử. vậy, cá thể đực phải mang kiểu gen dị hợp, có kiểu hình lông xám (Aa)Mặt khác trong 2 cá thể cái đem lai, có một cá thể cái cho 2 loại giao tử và 1 cá thể

cái cho 1 giao tử. (0, 5đ)Mà cá thể cái thứ nhất có số giao tử nhiều hơn số giao tử của cá thể thứ 2.

32

Suy ra : Cá thể cái thứ nhất cho 2 giao tử mang kiểu gen Aa, kiểu hình lông xám. Cá thể cái thứ hai cho 1 loại giao tử mang kiểu gen AA (lông xám) hoặc aa (lông đen).

(0, 5đ)b) Sơ đồ lai (1 đ)Phép lai giữa chuột đực và chuột cái thứ nhất :P : Chuột đực Aa (lông xám) x Chuột cái Aa (lông xám)Gp : A,a A,aF1 1AA : 2 Aa : 1aa ( 3LX : 1LĐ)Phép lai giữa chuột đực và chuột cái thứ hai :Trường hợp 1 :Nếu chuột cái thứ hai mang kiểu gen AA : Sơ đồ lai :P : Chuột đực Aa (lông xám) x Chuột cái AA (lông xám)Gp : A,a AF1 1AA : 1Aa (100% xám)Trường hợp 2:Nếu chuột cái thứ hai mang kiểu gen aa:Sơ đồ lai:P : Chuột đực Aa (lông xám) x Chuột cái aa (lông đen)Gp : A,a aF1 1Aa : 1aa (1xám: 1 đen)Câu 4: (3 đ)

Theo đề ra ta có : XD ( bình thường ) ; Xd ( teo cơ ) ( 0,5đ)Sơ đồ lai : P : XDXd( bình thường ) X XDY ( bình thường ) ( 1đ) G : XD, Xd ↓ XD , Y F1 : 1 XD XD : 1 XDY : 1 XDXd : 1Xd Y

gái : trai : gái : trai ( 2 con gái bình thường : 1 con trai bình thường : 1 con trai teo cơ ) ( 1,5đ)

Câu 5: (3đ)Biên luận:Theo đề: tính trạng cao, đỏ trội so với thấp, vàng, mỗi gen quy định một tính trạng

các gen nằm trên NST thường. (0,25 đ)P: Cao, đỏ x Cao, đỏ được 3 cao, đỏ : 1 thấp, vàng = 4 tổ hợp (0,25 đ)nếu cao, đỏ là thuần chủng thì kết quả phép lai là 100% kiểu hình khác đề cho (loại)

(0,25 đ)

33

Nếu cao, đỏ là không thuần chủng thì kết quả phép lai là 16 tổ hợp khác đề cho (loại) (0,25 đ)

nếu một trong hai tính trạng là thuần chủng, tính trạng kia không thuần chủng thì kết quả phép lai cũng không thể 3 cao, đỏ : 1 thấp, vàng. (0,25 đ)

mặt khác tính trạng cao, đỏ luôn đi với nhau, thấp, vàng luôn đi với nhau.Vậy phép lai trên chỉ tuân theo quy luật di truyền liên kết gen, các gen cùng nằm

trên một NST liên kết với nhau. (0,75 đ)Sơ đồ lai: (1 đ)

Sơ đồ lai : P : AB

ab( Cao, đỏ ) X

AB

ab( Cao, đỏ )

G : AB , ab ↓ AB , ab

F1 : ( Kg ) : 1AB

AB : 2

AB

ab : 1

ab

ab Kiểu hình : 3 Cao, đỏ : 1 thấp, vàng

Câu 6: (3 đ) Ý nghĩa sinh học của quá trình nguyên phân:

(0,25 điểm) Nguyên phân là hình thức sinh sản của hợp tử,của tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục sơ khai.(0,25 điểm) Cơ thể đa bào lớn lên nhờ nguyên phân. Khi các cơ quan của cơ thể đạt khối lượng tới hạn thì ngừng sinh trưởng, lúc này nguyên phân bị ức chế (0,25 điểm) Nhờ sự tự nhân đôi của NST ở kì trung gian và sự phân li đồng đều của NST ở kì sau của nguyên phân, bộ NST 2n của loài được duy trì ổn định qua các thế hệ tế bào của một cơ thể và qua các thế hệ sinh vật của những loài sinh sản vô tính.

Ý nghĩa sinh học của quá trình giảm phân:(0,25 điểm) Giảm phân là hình thức sinh sản của tế bào sinh dục (noãn bào bậc 1, tinh bào bậc 1) xảy ra ở thời kì chín của tế bào này.(0,25 điểm) Nhờ sự phân li của NST trong cặp tương đồng xảy ra trong giảm phân, số lượng NST trong giao tử giảm xuống còn n NST.nên khi thụ tinh, bộ NST 2n của loài lại được phục hồi.(0,25 điểm) Sự trao đổi chéo giữa 2 crômatit trong cặp NST kép tương đồng xảy ra ở kì đầu,sự phân li độc lập và tổ hợp tự do giữa những NST kép trong cặp tương đồng xảy ra ở kì sau của giảm phân 1 đã tạo ra nhiều loại giao tử khác nhau là cơ sở cho sự xuất hiện biến dị tổ hợp.

Ý nghĩa sinh học của quá trình thụ tinh(0,25 điểm) Thụ tinh là sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tửu cái, thực chất là sự kết hợp hai bộ NST đơn bội n để tạo thành bộ NST lưỡng bội 2n của hợp tử.(0,25 điểm) Thụ tinh là cơ chế hình thành hợp tử, từ đó phát triển thành cơ thể mới.

34

(0,5 điểm) Sự kết hợp ngẫu nhiên giữa các giao tử khác nhau làm cho bộ NST của loài tuy vẫn ổn định về măt số lượng, hình dạng, kích thước nhưng lại xuất hiên dưới dạng những tổ hợp mới, tạo ra nhiều biến dị tổ hợp, làm tăng tính đa dạng của sinh giới.

Kết luận (0,5 điểm) Sự kết hợp 3 quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh đã duy trì ổn định bộ NST đặc trưng cho mỗi loài giao phối qua các thế hệ cơ thể, đồng thời còn tạo ra nguồn biến dị tổ hợp phong phú cho quá trình tiến hoá và chọn giống.

Câu 7: (3 đ)a. Số NST lưỡng bội của vịt nhà : (1 điểm)

Số NST trong 5 tế bào mẹ(bằng số NST trong các tế bào con trừ đi số NST môi trường cung cấp)3200 – 2800 = 400 (NST)Số NST trong mỗi tế bào2n = 400 : 5 = 80 (NST)

b. Số lần nguyên phân của mỗi tế bào: Gọi k là số lần nguyên phân của mõi tế bào.Suy ra số NST trong các tế bào con:

a . 2k .2n = 3200 (0,75 điểm) <=> 5. 2k.80 = 3200

2k = 3200 : (5 . 80) = 8 = 23

vậy k = 3. (0,75 điểm) c. (0.5 điểm Số tâm động trong các tế bào con bằng số NST trong các tế bào con và bằng 3200(tâm động)

ĐÁP ÁN ĐỀ 2Câu1: (3 điểm)

35

Ví dụ:(0,25 điểm) Trội không hoàn toàn

P Đậu hà lan Hạt vàng x Hạt xanh F1 100% (Hạt vàng)

F1 x F1 => F2: ¾ hạt vàng : ¼ hạt xanhSơ đồ lai minh hoạ:(0,75 điểm)Quy ước gen: Gen A quy định hạt vàng Gen a quy định hạt xanhTa có sơ đồ lai: P AA x aa

G A aF1 Aa (100%)Gen A át hoàn toàn gen a nên F1

biểu hiện 100% hạt vàng.F1 x F1 Aa x AaG A,a A,aF2 ¼AA : 2/4Aa : ¼ aa

( ¾ hạt vàng : ¼ hạt xanh)

Ví dụ:(0,25 điểm) Trội không hoàn toànP Hoa phấn Hoa đỏ x hoa trắngF1 100% (hoa hồng)F1 xF1 => F2:1/4 hoa đỏ:2/4 hoa hồng :¼ hoa trắngSơ đồ lai minh hoa:(0,75 điểm)Quy ước gen: Gen B quy định hoa đỏ Gen b quy định hoa trắngTa có sơ đồ lai:P BB x bbG B bF1 Bb( 100% )Gen B không át hoàn toàn gen b nên F1 biểu hiện 100% hoa hồng.F1 xF1 Bb x BbG B, b B, bF2 1/4BB : 2/4Bb : ¼ bb (1/2 hoa đỏ : 2/4 hoa hồng : ¼ hoa trắng)

Giải thích:(0,25 điểm) P đều thuần chủng(kiểu gen đồng hợp) nên chỉ cho một loại giao tử. Do đó F1 chỉ có một kiểu gen duy nhất là Aa hay Bb. Vì vậy F1 đều đồng tính.(0,25 điểm) F1 đều có kiểu gen dị hợp nên khi giảm phân cho hai loại giao tử A và a, B và b trên số lượng lớn, 2 loại giao tử này có tỉ lệ ngang nhau nên trong thụ tinh, sự kết hợp ngẫu nhiên đều cho ra 4 kiểu tổ hợp, 3 kiểu gen với tỉ lệ 1 AA : 2 Aa : 1 aa hay( 1 BB : 2 Bb : 1 bb).(0,25 điểm) Vì A át hoàn toàn a nên F1 thu được 100% hạt vàng, F2 kiểu gen AA và Aa cho hạt vàng còn aa cho hạt xanh nên tỉ lệ phân ly kiểu hình ở F2 là 3 hạt vàng 1 hạt xanh.(0,25 điểm) Vì B át không hoàn toàn b nên ở F1 thu được 100% hoa hồng, ở F2 kiểu gen BB cho hoa đỏ, Bb cho hoa hồng, bb cho hoa trắng nên tỉ lệ phân ly kiểu hình ở F2 là 1 hoa đỏ : 2 hoa hồng : 1 hoa trắng.Câu 2 : (3 điểm)

Ý nghĩa sinh học của quá trình nguyên phân:(0,25 điểm) Nguyên phân là hình thức sinh sản của hợp tử,của tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục sơ khai.(0,25 điểm) Cơ thể đa bào lớn lên nhờ nguyên phân. Khi các cơ quan của cơ thể đạt khối lượng tới hạn thì ngừng sinh trưởng, lúc này nguyên phân bị ức chế

36

(0,25 điểm) Nhờ sự tự nhân đôi của NST ở kì trung gian và sự phân li đồng đều của NST ở kì sau của nguyên phân, bộ NST 2n của loài được duy trì ổn định qua các thế hệ tế bào của một cơ thể và qua các thế hệ sinh vật của những loài sinh sản vô tính.

Ý nghĩa sinh học của quá trình giảm phân:(0,25 điểm) Giảm phân là hình thức sinh sản của tế bào sinh dục (noãn bào bậc 1, tinh bào bậc 1) xảy ra ở thời kì chín của tế bào này.(0,25 điểm) Nhờ sự phân li của NST trong cặp tương đồng xảy ra trong giảm phân, số lượng NST trong giao tử giảm xuống còn n NST.nên khi thụ tinh, bộ NST 2n của loài lại được phục hồi.(0,5 điểm) Sự trao đổi chéo giữa 2 crômatit trong cặp NST kép tương đồng xảy ra ở kì đầu,sự phân li độc lập và tổ hợp tự do giữa những NST kép trong cặp tương đồng xảy ra ở kì sau của giảm phân 1 đã tạo ra nhiều loại giao tử khác nhau là cơ sở cho sự xuất hiện biến dị tổ hợp.

Ý nghĩa sinh học của quá trình thụ tinh(0,25 điểm) Thụ tinh là sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tửu cái, thực chất là sự kết hợp hai bộ NST đơn bội n để tạo thành bộ NST lưỡng bội 2n của hợp tử.(0,25 điểm) Thụ tinh là cơ chế hình thành hợp tử, từ đó phát triển thành cơ thể mới.(0,5 điểm) Sự kết hợp ngẫu nhiên giữa các giao tử khác nhau làm cho bộ NST của loài tuy vẫn ổn định về măt số lượng, hình dạng, kích thước nhưng lại xuất hiên dưới dạng những tổ hợp mới, tạo ra nhiều biến dị tổ hợp, làm tăng tính đa dạng của sinh giới.

Kết luận (0,5 điểm) Sự kết hợp 3 quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh đã duy trì ổn định bộ NST đặc trưng cho mỗi loài giao phối qua các thế hệ cơ thể, đồng thời còn tạo ra nguồn biến dị tổ hợp phong phú cho quá trình tiến hoá và chọn giống.

Câu 3: (3 điểm) (0,25 điểm) F1 100% kiểu hìng hoang dại chứng tỏ kiểu hình hoang dại là tính trang trội, kiểu hình bình thường là tính trạng lặn(0,25 điểm) F2 có tỉ lệ phân li 150 kiểu hình hoang dại, 50 kiểu hình bình thường tương ứng tỉ lệ 3 :1, nghiệm đúngquy luật MenĐen. Chứng tỏ F1 dị hợp về 1 cặp gen và P thuần chủng,đồng hợp về cặp gen này.(0,5 điểm) Mặt khác F2 thu được 100% con đực có kiểuhình hoang dại, không có kiểu hình bình thường. Chứng tỏ cặp gen quy định kiểu hình này phải nằm trên cặp NST giới tính XY và di truyền liên kết với giới tính. (1 điểm) quy ước gen: Gen A quy định kiểu hình hoang dại Gen a quy định kiểu hình bình thường Sơ đồ minh hoạ: P XA YA x Xa Xa

(kiểu hình hoang dại) (kiểu hình bình thường) G XA, YA Xa, Xa

F1 XA Xa, Xa YA

(1 điểm) F1 xF1 XA Xa x Xa YA

G XA, Xa Xa, YA

F2 XA Xa , Xa Xa, Xa YA , XA YA

37

(50% cái hoang dại : 50% cái bình thường :100% đực hoang dại) Câu 4: (3 điểm )(0,5 điểm cho mỗi ý so sánh)

Câu 5 (3 điểm) c. Số NST lưỡng bội của vịt nhà : (1 điểm)

Số NST trong 5 tế bào mẹ(bằng số NST trong các tế bào con trừ đi số NST môi trường cung cấp)3200 – 2800 = 400 (NST)Số NST trong mỗi tế bào2n = 400 : 5 = 80 (NST)

d. Số lần nguyên phân của mỗi tế bào: Gọi k là số lần nguyên phân của mõi tế bào.Suy ra số NST trong các tế bào con:

a . 2k .2n = 3200 (0,75 điểm) <=> 5. 2k.80 = 3200

2k = 3200 : (5 . 80) = 8 = 23

vậy k = 3. (0,75 điểm)e. (0.5 điểm Số tâm động trong các tế bào con bằng số NST trong các tế bào con và

bằng 3200(tâm động)Câu 6: ( 3 đ) a. Trình tự các Nuclêôtít trong đoạn gen là: Mạch khuôn: - T - A - X - G - A - T - G - X - A – Mạch bổ sung: - A - T - G - X - T - A - X - G - T – (0,5 đ)

Quá trình tổng hợp ADN. -Xảy ra trên toàn bộ hai nạch đơn của phân tử ADN.

-Nguyên liệu tổng hợp là 4 loại nuclêôtit A,T,G,X.-Nguyên tắc tông hợp là nguyên tắc bổ sung A – T, G – X và nguyên tắc giữ lại một nửa.-Enzim xúc tác chủ yếu là ADN- pôlimelaza-Kết quả từ 1 ADN mẹ tạo ra 2 ADN con giống hệt ADN mẹ.

-Tổng hợp ADN là cơ chế đảm bảo truyền đạt thông tin di truyền cho các thế hệ sau được ổn định.

Quá trình tổng hợp ARN:-Xảy ra trên từng gen riêng rẽ ở tại một mạch đơn của gen- Nguyên liệu tông hợp là 4 loại nuclêôtit A,U,G,X- Nguyên tắc tổng hợp là NTBS : A – U, G – X.và nguyên tắc khuôn mẫu.- Enzim xúc tác chủ yếu là ARN pôlimelaza.- Kết quả mỗi lần tổng hợp tạo ra 1 ARN có số lượng, thành phần, trật tự các đơn phân giống mạch bổ sung của gen,chỉ khác T được thay bằng U- Tổng hợp ARN đảm bảo cho các gen cấu trúc riêng rẽ thực hiên tổng hợp prôtêin.

38

b. (0,5 đ) A = T = 5 (Nuclêôtít) G = X = 4 (Nuclêôtít)

c. Gen nhân đôi 1 lần tạo 2 gen con có cấu trúc giống hệt gen mẹ. Vậy cấu trúc của 2 đoạn gen mới được tạo ra như sau:

- Đoạn gen thứ nhất: (0,75 đ)Mạch 1: - T - A - X - G - A - T - G - X - A –Mạch 2: - A - T - G - X - T - A - X - G - T –- Đoạn gen thứ hai: (0,75 đ)Mạch 1: - T - A - X - G - A - T - G - X - A –Mạch 2: - A - T - G - X - T - A - X - G - T –Câu 7 : (2 đ)* Khái niệm ADN: (1 đ)- ADN thu ộc loại axít Nuclêic, được cấu tạo từ các nguyên tố chính C, H, O, N và P. (0, 5đ)- ADN là đại phân tử, có kích thước và khối lượng lớn, có thể dài đến hàng (0, 5đ) Micrômét

và khối lượng lớn đạt đến hàng triệu, hàng chục triệu đơn vị cácbon. ADN là cấu trúc đa phân mà đơn phân là các Nuclêôtít : A, T, G, X

* AND có tính đa dạng và đặc thù vì :- Tính đặc thù : ADN của mỗi loài được đặc thù bởi số lượng thành phần và trình tự sắp xếp

của các Nuclêôtít. (0, 5đ)- Tính đa dạng : Là so sự sắp xếp khác nhau của 4 loại Nuclêôtít A, T, G, X tạo thành 2 mạch

đơn của phân tử ADN. (0, 5đ)

ĐÁP ÁN 3MÔN: SINH

Thời gian : 90 phútCâu 1: (2 điểm )

Nêu được khái niệm : 0.5 điểmPhân biêt thường biến và đột biến:

Thường biến Đột biếnKhái niệm

-Là những biến đổi kiểu hình của cùng một kiểu gen(0.25đ)

Là những biến đổi về vật chất di truyền (ADN hoặc NST)(0.25đ)

Nguyên nhân

-Do điều kiện sống của môi trường thay đổi (0.25đ)

Do những tác nhân trong hay ngoài tế bào (0.25đ)

Tinh chất -Là biến dị không di truyền -Là biến dị di truyền được

39

được (0.125đ)-Xuất hiện đồng loạt theo hướng xác định-Có lợi (0.125đ)

(0.125đ)-Xuất hiện riêng lẽ, không xác định-Có lợi, có hại hoặc trung tính (0.125đ)

Vai trò Giúp sinh vật thích nghi với sự thay đổi của môi trường (0.25đ)

Tạo nguồn nguyên liệu cho chọn giống và tiến hoá.(0.25đ)

Câu 3: (1.5điểm)+ ADN là khuôn mẫu →mARN. (0.25đ)+ mARN là khuôn mẫu →Prôtêin. (0.25đ)+ Prôtêin tương tác với môi trường →Tính trạng. (0.25đ)

Bản chất: +Trình tự Nuclêôtit/ADN →trình tự Nuclêôtit/mARN→trình tự axit amin/phân tử Prôtêin.Prôtêin tham gia cấu trúc và hoạt động sinh lý→tính trạng.. (0.75đ)

Sơ đồ : Xét ở cặp NST 21 P: 2NST cặp 21 x 2NST cặp 21

Gp : 2NST cặp 21( giao tử đột biến) 1NST cặp 21 F : 3 NST 21 (Ba nhiễm) ( 1.0đ)

Ngoài 35 tuổi phụ nữ không nên sinh con vì: Con sinh ra dễ mắc các bệnh và tật di truyền,đặc biệt là nguy cơ mắc bệnh Đao rất lớn. (0.5đ )

Câu 5:( 3điểm)a)Xét từng cặp tính trạng : + Vàng/Xanh =3/1 ,suy ra hạt vàng trội hơn hạt xanh

Quy ước : A: hạt vàng, a:hạt xanh (0.25 đ)+Trơn/ Nhăn= 3/1,suy ra hạt trơn trội hơn hạt nhăn

Quy ước: B : hạt trơn, b: hạt nhăn (0.25đ)+F2 thu được theo tỉ lệ các tính trạng là 9:3:3:1 suy ra F2 có 16 kiểu gen→F1 cho 4

giao tử→ F1dị hợp hai cặp gen.(AaBb) (1.0đ)Sơ đồ lai:

F1xF1 : AaBb x AaBb (0.25đ) GF1: AB,Ab,aB,ab AB,Ab,aB,ab (0.25đ) F2 : 9A-B-(9hạt vàng trơn)

3A-bb(3hạt vàng nhăn) 3aaB-(3 hạt xanh trơn)

1aabb(1 hạt xanh nhăn) (0.25đ)b) F1 có kiểu gen AaBb(vàng trơn)→P phải thuần chủng 2 cặp gen.

40

Có 2 trường hợp xảy ra: (0.25đ)TH1 : AABB x aabb ( 0.25đ)TH2 : Aabb x aaBB (0.25đ)

Đáp án 4

Câu I : ( 1,5 điểm )

- Di truyền liên kết : Là hiện tượng di truyền mà các cặp tính trạng có sự phụ thuộc vào nhau. Sự di truyền của các cặp tính trạng này kéo theo sự di truyền của các cặp tính trạng khác.

( 0,5 đ)

- Nguyên nhân :

+ Do các cặp gen quy định các cặp tính trạng cùng nằm trên một cặp NST tương đồng (hay trên mỗi NST có mang nhiều gen khác nhau). ( 0,5 đ)

+ Các gen trên 1 NST cùng phân li và cùng tổ hợp với nhau trong giảm phân và trong thụ tinh. ( 0,5 đ)

Câu II : ( 1,5 điểm )

Tự thụ phấn hoặc giao phối gần lại gây ra hiện tượng thoái hoá ở nhiều loài nhưng lại không gây ảnh hưởng ở một số loài khác vì:

- Tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật ở nhiều loài thường dẫn đến hiện tượng thoái hoá là do các gen lặn (thường có hại) chuyển từ trạng thái dị hợp (chưa gây hại) sang trạng thái đồng hợp gây hại. ( 0,75 đ)

- Một số loài thực vật tự thụ phấn nghiêm ngặt (đậu Hà lan, cà chua...), động vật thường xuyên giao phối gần (chim bồ câu, cu gáy...) không bị thoái hoá khi tự thụ phấn hay giao phối gần vì hiện tại chúng đang mang những cặp gen đồng hợp không gây hại cho chúng. ( 0,75 đ)

Câu III : ( 2,0 điểm )

Bộ nhiễm sắc thể đặc trưng của những loài sinh sản hữu tính lại được duy trì ổn định qua các thế hệ là do:

- Kết quả của quá trình nguyên phân là từ 1 TB mẹ cho ra 2 TB con có bộ NST giống như bộ NST của tế bào mẹ ( 2n NST ). Do vậy nguyên phân là phương thức sinh sản của tế bào, truyền đạt và ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các thế hệ tế bào trong quá trình phát sinh cá thể. (0,5 đ)

41

- Kết quả của quá trình giảm phân là từ 1 TB mẹ ( tế bào sinh dục ở thời kỳ chín) với 2n NST , qua 2 lần phân bào liên tiếp, tạo ra 4 TB con đều mang bộ NST đơn bội ( n NST), nghĩa là số lượng NST ở TB con giảm đi một nửa so với TB mẹ. Các TB con này là cơ sở để hình thành giao tử. ( 0,5 đ)

- Qua thụ tinh đã có sự tổ hợp ngẫu nhiên giữa một giao tử đực ( tinh trùng ) với một giao tử cái ( trứng) tạo thành hợp tử có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội được phục hồi có nguồn gốc từ bố và mẹ. ( 0,5 đ )

Như vậy bộ nhiễm sắc thể đặc trưng của những loài sinh sản hữu tính lại được duy trì ổn định qua các thế hệ là nhờ sự phối hợp các quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh (0,5 đ)

Câu IV : ( 2,0 điểm )

Quá trình tự nhân đôi của phân tử ADN :

- Phân tử ADN có cấu trúc 2 mạch Nuclêôtit bổ sung cho nhau, nhờ đó ADN có một đặc tính quan trọng là tự nhân đôi ( sao chép) đúng mẫu ban đầu (0,5 đ)

- Quá trình tự nhân đôi của ADN diễn ra trong nhân TB, tại các NST trong kỳ trung gian, lúc này NST ở dạng sợi mảnh, dãn xoắn (0,5 đ)

- Khi bắt đầu quá trình tự nhân đôi, phân tử ADN tháo xoắn, 2 mạch đơn tách nhau dần dần và các Nuclêotit trên mỗi mạch đơn sau khi tách ra lần lượt liên kết với các Nuclêotit tự do trong môi trường nội bào theo NTBS để hình thành mạch mới (0,5 đ)

- Khi quá trình tự nhân đôi kết thúc, 2 phân tử ADN con được tạo thành rồi đóng xoắn, sau này chúng phân chia cho 2 TB con thông qua quá trình phân bào ( 0,25 đ)

- Trong quá trình tự nhân đôi của phân tử ADN có sự tham gia của một số Enzim và một số yếu tố khác có tác dụng tháo xoắn, tách mạch, giữ mạch ở trạng thái duỗi, liên kết các Nuclêotit với nhau (0,25 đ)

Câu V : ( 3,0 điểm )

F2 có tỷ lệ 140 : 142 : 138 : 139 xấp xỉ 1 : 1 : 1 : 1 (0,25 đ)

Theo đề bài, ta quy ước gen:

- Về màu thân: Gen A : thân xám; Gen a : thân đen

42

- Về đọ dài lông: Gen B : lông ngắn ; Gen b : lông dài (0,25 đ)

Phân tích từng tính trạng ở con lai F1 :

- Về màu thân: thân xám = 140 + 142 = 282 xấp xỉ 1 xám

thân đen 138 + 139 277 1 đen (0,25 đ)

Đây là tỷ lệ phép lai phân tích. Suy ra có 1 cơ thể lai mang tính lặn thân đen ( aa) và cơ thể còn lại mang kiểu gen dị hợp Aa ( thân xám)

P : Aa ( xám) x aa ( đen) (0,25 đ)

- Về độ dài lông: lông ngắn = 138 + 140 = 278 xấp xỉ 1 ngắn

lông dài 142 + 139 281 1 dài (0,25 đ)

Đây là tỷ lệ phép lai phân tích. Suy ra có 1 cơ thể lai mang tính lặn lông dài ( bb) và cơ thể còn lại mang kiểu gen dị hợp Bb ( lông ngắn)

P : Bb ( lông ngắn) x bb ( lông dài) (0,25 đ)

Tổ hợp 2 tính trạng, có 1 trong 2 sơ đồ lai sau:

P : AaBb ( thân xám, lông ngắn) x aabb ( thân đen, lông dài)

P : Aabb ( thân xám, lông dài) x aaBb ( thân đen, lông ngắn)

* Sơ đồ lai 1: (0,75 đ)

P : AaBb ( thân xám, lông ngắn) x aabb ( thân đen, lông dài)

GP : AB, Ab , aB , ab ab

F1 : 1AaBb , 1 Aabb , 1aaBb , 1aabb

Kiểu hình: 1 xám, ngắn : 1 xám, dài : 1 đen, ngắn : 1 đen dài

* Sơ đồ lai 2: (0,75 đ)

P : Aabb ( thân xám, lông dài) x aaBb ( thân đen, lông ngắn)

GP : Ab , ab aB , ab

43

F1 : 1AaBb , 1 Aabb , 1aaBb , 1aabb

Kiểu hình: 1 xám, ngắn : 1 xám, dài : 1 đen, ngắn : 1 đen dài

Phßng gi¸o dôc ®µo t¹o ®¸p ¸n 5 §Ò THI HäC SINH GiáI cÊp huyÖn M¤N: SINH HäC 9 N¨m häc 2008 – 2009 (Thêi gian lµm bµi 120 phót)

I.PhÇn tr¾c nghiÖm.(4®iÓm)Mçi c©u tr¶ lêi ®óng cho 0,25 ®iÓm.1.C 5. D 9.A 13.A2.C 6. A 10.C 14.C3.C 7. B 11.D 15.C4.B 8. C 12.B 16.AII. PhÇn tù luËn:(16 ®iÓm)A. LÝ thuyÕt:(8 ®iÓm)

C©u 1: Ph©n lo¹i c¸c lo¹i biÕn dÞ di truyÒn vµ biÕn dÞ kh«ng di truyÒn?

§¸p ¸n §iÓm* BiÕn dÞ di truyÒn: a. BiÕn dÞ tæ hîp b. §ét biÕn: - §ét biÕn gen: Gåm c¸c d¹ng: MÊt mét hoÆc mét sè cÆp nuclª«tit. Thªm mét hoÆc mét sè cÆp nuclª«tit. §¶o vÞ trÝ mét hoÆc mét sè cÆp nuclª«tit. Thay thÕ mét hoÆc mét sè cÆp nuclª«tit nµy b»ng mét hoÆc mét sè cÆp nuclª«tit kh¸c. - §ét biÕn nhiÔm s¾c thÓ: + §ét biÕn cÊu tróc nhiÔm s¾c thÓ: Gåm c¸c d¹ng: MÊt ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ. LÆp ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ. §¶o ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ. ChuyÓn ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ.

0,25®iÓm0,25®iÓm0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

44

+ §ét biÕn sè lîng nhiÔm s¾c thÓ. Gåm c¸c d¹ng: §ét biÕn dÞ béi. §ét biÕn ®a béi.* BiÕn dÞ kh«ng di truyÒn: Thêng biÕn. Chó ý: NÕu chØ kÓ tªn ®ét biÕn gen chØ cho 0,25®iÓm. NÕu ph©n lo¹i ®-îc 2 lo¹i ®ét biÕn gen trë lªn cho thªm 0,25®iÓm. NÕu chØ kÓ tªn ®ét biÕn NST cho 0,25®iÓm, chØ ph©n lo¹i ®ét biÕn sè lîng vµ ®ét biÕn cÊu tróc NST, cho thªm 0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

C©u 2 : Tr×nh bµy cÊu tróc ho¸ häc vµ cÊu tróc kh«ng gian cña ADN? T¹i sao nãi ADN chØ cã tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi?

§¸p ¸n §iÓm* CÊu tróc hãa häc cña ADN. - ADN (axit ®ª«xirib«nuclªic) ®îc cÊu t¹o tõ c¸c nguyªn tè chñ yÕu lµ: C, H, O, N, P... - ADN lµ ®¹i ph©n tö cã kÝch thíc vµ khèi lîng ph©n tö lín. - ADN ®îc cÊu t¹o theo nguyªn t¾c ®a ph©n, ®¬n ph©n lµ c¸c nuclª«tit. - Mét nuclª«tit gåm 3 thµnh phÇn: Axit ph«tphoric H3PO4, ®êng ®ª«xirib« C5H10O4 vµ baz¬nitric, trong ®ã baz¬nitric lµ thµnh phÇn quan träng nhÊt. Cã 4 lo¹i baz¬nitric lµ A, T, G, X. Do c¸c nuclª«tit chØ kh¸c nhau ë thµnh phÇn baz¬nitric nªn ngêi ta dïng tªn baz¬nitric ®Ó gäi tªn c¸c nuclª«tit. - Thµnh phÇn, sè lîng trËt tù s¾p xÕp c¸c ®¬n ph©n ®· t¹o ra v« sè lo¹i ADN kh¸c nhau tõ ®ã quy ®Þnh tÝnh ®a d¹ng cho sinh vËt.* CÊu tróc kh«ng gian cña ADN. - Do Oatx¬n vµ Cric c«ng bè n¨m 1953. - ADN lµ mét chuçi xo¾n kÐp gåm hai m¹ch ®¬n song song xo¾n ®Òu quanh mét trôc theo chiÒu tõ tr¸i sang ph¶i. - Trªn mçi m¹ch ®¬n c¸c nuclª«tit liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt ho¸ trÞ bÒn v÷ng gi÷a ®êng cña nuclª«tit nµy víi axit cña nuclª«tit bªn c¹nh. - Gi÷a hai m¹ch ®¬n c¸c nuclª«tit liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt hi®r« theo nguyªn t¾c bæ sung, trong ®ã mét baz¬nitric cã kÝch thíc lín ph¶i ®îc bï b»ng mét baz¬nitric cã kÝch thíc nhá. A ®i víi T b»ng hai liªn kÕt hi®r«, G ®i víi X b»ng ba liªn kÕt hi®r«. Do ®ã khi biÕt trËt tù s¾p xÕp c¸c nuclª«tit trªn m¹ch ®¬n nµy cã thÓ suy ra trËt tù s¾p xÕp c¸c nuclª«tit trªn m¹ch ®¬n kia. - ADN xo¾n cã tÝnh chÊt chu k×, mçi chu k× xo¾n gåm 10 cÆp nu, cao 34A0, ®êng kÝnh 20A0. - TØ lÖ (A+T)/(G+X) ®Æc trng cho loµi.

0,25®iÓm

0,25®iÓm0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

45

* TÝnh æn ®Þnh cña ADN chØ cã tÝnh chÊt t¬ng ®èi: - CÊu tróc ADN æn ®Þnh nhê: + Trªn hai m¹ch ®¬n c¸c nuclª«tit liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt ho¸ trÞ bÒn v÷ng. + Gi÷a hai m¹ch ®¬n c¸c nuclª«tit liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt hi®r« cã sè l-îng rÊt lín. - TÝnh æn ®Þnh cña ADN chØ cã tÝnh t¬ng ®èi v×: + Liªn kÕt hi®r« cã sè lîng lín nhng lµ liªn kÕt yÕu nªn khi khi cÇn liªn kÕt hi®r« cã thÓ ®øt, hai m¹ch ®¬n cña ADN t¸ch nhau ra ®Ó ADN t¸i sinh vµ sao m·. + ADN cã kh¶ n¨ng ®ét biÕn (®ét biÕn gen). + ë k× ®Çu gi¶m ph©n I cã thÓ x¶y ra hiÖn tîng b¾t chÐo trao ®æi ®o¹n t¹o th«ng tin di truyÒn míi.

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

C©u 3: CÊu tróc nµo lµ vËt chÊt di truyÒn ë cÊp ®é tÕ bµo? C¬ chÕ æn ®Þnh vËt chÊt ®ã qua c¸c thÕ hÖ kh¸c nhau cña tÕ bµo vµ c¬ thÓ?

§¸p ¸n §iÓm* VËt chÊt di truyÒn ë cÊp ®é tÕ bµo lµ nhiÔm s¾c thÓ.* C¬ chÕ æn ®Þnh vËt chÊt ®ã qua c¸c thÕ hÖ kh¸c nhau cña tÕ bµo vµ c¬ thÓ - §èi víi loµi sinh s¶n h÷u tÝnh: + Qua c¸c thÕ hÖ kh¸c nhau cña tÕ bµo trong cïng mét c¬ thÓ, bé nhiÔm s¾c thÓ ®îc duy tr× æn ®Þnh nhê c¬ chÕ nguyªn ph©n. Sù kiÖn chÝnh lµ lµ sù nh©n ®«i nhiÔm s¾c thÓ ë k× trung gian vµ sù ph©n li ®ång ®Òu nhiÔm s¾c thÓ ë k× sau ®¶m b¶o hai tÕ bµo con sinh ra cã bé nhiÔm s¾c thÓ gièng hÖt mÑ. + Qua c¸c thÕ hÖ kh¸c nhau cña c¬ thÓ bé nhiÔm s¾c thÓ ®îc duy tr× æn ®Þnh nhê sù kÕt hîp cña ba c¬ chÕ nguyªn ph©n, gi¶m ph©n vµ thô tinh. C¸c sù kiÖn quan träng nhÊt lµ sù nh©n ®«i, ph©n li vµ tæ hîp nhiÔm s¾c thÓ trong nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n, sù tæ hîp c¸c nhiÔm s¾c thÓ t¬ng ®ång cã nguån gèc tõ bè vµ mÑ trong thô tinh ( gi¶m ph©n t¹o giao tö cã bé nhiÔm s¾c thÓ ®¬n béi (n), thô tinh kh«i phôc l¹i bé nhiÔm s¾c thÓ lìng béi (2n). - §èi víi loµi sinh s¶n sinh dìng: bé nhiÔm s¾c thÓ ®îc duy tr× æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ kh¸c nhau cña tÕ bµo vµ qua c¸c thÕ hÖ kh¸c nhau cña c¬ thÓ ®Òu nhê c¬ chÕ nguyªn ph©n. Sù kiÖn chÝnh lµ lµ sù nh©n ®«i nhiÔm s¾c thÓ ë k× trung gian vµ sù ph©n li ®ång ®Òu nhiÔm s¾c thÓ ë k× sau ®¶m b¶o hai tÕ bµo con sinh ra cã bé nhiÔm s¾c thÓ gièng hÖt mÑ.

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,5®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

46

B. Bµi tËp:C©u 1:

§¸p ¸n §iÓm

a. BiÖn luËn viÕt s¬ ®å lai tõ P ®Õn F2.- X¸c ®Þnh tréi lÆn: Lai hai ruåi dÊm thuÇn chñng th©n x¸m, c¸nh ng¾n vµ th©n ®en, c¸nh dµi, F1

thu ®îc toµn ruåi th©n x¸m, c¸nh dµi. VËy tÝnh tr¹ng th©n x¸m lµ tÝnh tr¹ng tréi, th©n ®en lµ tÝnh tr¹ng lÆn, tÝnh tr¹ng c¸nh dµi lµ tÝnh tr¹ng tréi, c¸nh ng¾n lµ tÝnh tr¹ng lÆn.(theo ®Þnh luËt ®ång tÝnh Men®en)- Quy íc gen: B: th©n x¸m b: th©n ®en V: c¸nh dµi v: c¸nh ng¾n- XÐt sù di truyÒn tÝnh tr¹ng mµu s¾c th©n: ë F2 th©n x¸m : th©n ®en = 3:1. Suy ra c¶ bè vµ mÑ ®Òu cã kiÓu gen Bb S§L: P: Th©n x¸m x Th©n x¸m Bb x Bb GP: B ; b B ; b F1 TØ lÖ kiÓu gen: 1BB : 2Bb : 1bb TØ lÖ kiÓu h×nh: 3 th©n x¸m: 1 th©n ®en- XÐt sù di truyÒn tÝnh tr¹ng kÝch thíc c¸nh: ë F2 c¸nh dµi : c¸nh ng¾n = 3:1. Suy ra c¶ bè vµ mÑ ®Òu cã kiÓu gen Vv S§L: P: C¸nh dµi x C¸nh ng¾n Vv x Vv GP: V ; v V ; v F1 TØ lÖ kiÓu gen: 1VV : 2Vv : 1vv TØ lÖ kiÓu h×nh: 3 c¸nh dµi: 1 c¸nh ng¾n- XÐt sù di truyÒn ®ång thêi c¶ hai tÝnh tr¹ng: NÕu c¸c gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng ph©n li ®éc lËp th×: (3 th©n x¸m: 1 th©n ®en) (3 c¸nh dµi: 1 c¸nh ng¾n) =9th©n x¸m, c¸nh dµi:3th©n x¸m, c¸nh ng¾n:3th©n ®en, c¸nh dµi:1 th©n ®en, c¸nh ng¾nNhng tØ lÖ ®Ò bµi lµ 1th©n x¸m, c¸nh ng¾n:2th©n x¸m, c¸nh dµi:1th©n ®en, c¸nh dµi. VËy c¸c gen kh«ng ph©n li ®éc lËp mµ di truyÒn liªn kÕt. - F1 dÞ hîp hai cÆp gen, F2 cã tØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh lµ 1:2:1, suy ra F1 cã kiÓu gen dÞ hîp tö chÐo Bv bV- Bè mÑ thuÇn chñng

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,5®iÓm

0,5®iÓm

0,25®iÓm

47

th©n x¸m, c¸nh ng¾n kiÓu gen Bv ; th©n ®en, c¸nh dµi cã kiÓu gen bV

Bv bVS§L: P: th©n x¸m, c¸nh ng¾n x th©n ®en, c¸nh dµi Bv bV Bv x bV GP: Bv bV

F1: Bv bV ( 100% th©n x¸m, c¸nh dµi) F1 x F1: th©n x¸m, c¸nh dµi x th©n x¸m, c¸nh dµi Bv x Bv bV bV GF1: Bv ; bV Bv ; bV

F2: Bv Bv bV T LKG: 1 : 2 : 1 Bv bV bV TLKH: 1th©n x¸m, c¸nh ng¾n:2th©n x¸m, c¸nh dµi:1th©n ®en, c¸nh dµi.

b. Chän ruåi kh¸c ®Ó khi lai víi ruåi F1 ë trªn thu ®îc thÕ hÖ con cã tû lÖ 3 ruåi th©n x¸m, c¸nh dµi:1 ruåi th©n x¸m, c¸nh ng¾n. ThÕ hÖ con cã kiÓu h×nh 100% th©n x¸m mµ ruåi F1 cã kiÓu gen Bb, vËy ruåi ®em lai chØ cho giao tö B, kiÓu gen lµ BB. ThÕ hÖ con cã tû lÖ c¸nh dµi: c¸nh ng¾n= 3:1, suy ra c¶ bè vµ mÑ cã kiÓu gen Vv. VËy ruåi ®em lai cã kiÓu gen lµ BV (kiÓu h×nh th©n x¸m, c¸nh dµi) Bv

P: th©n x¸m, c¸nh dµi x th©n x¸m, c¸nh dµi Bv x BV bV Bv GP: Bv ; bV BV ; Bv

F1: BV Bv BV bV T LKG: 1 : 1 : 1 : 1 Bv Bv bV Bv

TLKH: 3 th©n x¸m, c¸nh dµi:1 th©n x¸m, c¸nh ng¾n.

0,25®iÓm

0,5®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

48

C©u 2:

§¸p ¸n §iÓma. TÝnh sè nuclª«tit mçi lo¹i trªn mçi gen. - Tæng sè nu cña mçi gen lµ: (5100 : 3,4). 2 = 3000 (nu) - Sè nuclª«tit mçi lo¹i cña gen tréi A lµ: A = T = 1200 (nu) G = X = 3000 : 2 – 1200 = 300 (nu) - Sè nuclª«tit mçi lo¹i cña gen lÆn a lµ: A = T = 1350 (nu) G = X = 3000 : 2 – 1350 = 150 (nu)b. Khi tÕ bµo ë vµo k× gi÷a cña gi¶m ph©n I, sè lîng tõng lo¹i nuclª«tit cña

c¸c gen trong tÕ bµo lµ bao nhiªu?- ë k× gi÷a cña gi¶m ph©n I nhiÔm s¾c thÓ ®· nh©n ®«i thµnh nhiÔm s¾c

thÓ kÐp, do ®ã gen trªn nhiÔm s¾c thÓ còng ®îc nh©n ®«i.- Sè lîng tõng lo¹i nuclª«tit trong tÕ bµo t¹i thêi ®iÓm ®ã lµ: A = T = (1200 + 1350) . 2 = 5100 (nu) G = X = (300 + 150) . 2 = 900 (nu)c. NÕu x¶y ra ®ét biÕn dÞ béi ë cÆp nhiÔm s¾c thÓ chøa gen nãi trªn th×

sè lîng tõng lo¹i nuclª«tit trong mçi lo¹i giao tö lµ bao nhiªu? - NÕu mét sè tÕ bµo x¶y ra ®ét biÕn dÞ béi ë cÆp nhiÔm s¾c thÓ chøa gen nãi trªn th× khi kÕt thóc qu¸ tr×nh gi¶m ph©n sÏ t¹o ra bèn lo¹i giao tö, trong ®ã cã hai lo¹i giao tö b×nh thêng lµ A, a, hai lo¹i giao tö kh«ng b×nh thêng lµ Aa vµ O. - Sè nu mçi lo¹i trong c¸c giao tö lµ: + Giao tö A: A = T = 1200 (nu) G = X = 300 (nu) + Giao tö a: A = T = 1350 (nu) G = X = 150 (nu) + Giao tö Aa: A = T = 1200 + 1350 = 2550 (nu) G = X = 300 + 150 = 450 (nu) + Giao tö O: A = T = 0 (nu) G = X = 0 (nu)

0,25®iÓm

0,25®iÓm0,25®iÓm

0,25®iÓm0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm

0,25®iÓm0,25®iÓm

0,25®iÓm

ĐÁP ÁN 6. Năm học 2009-2010. Môn: sinh học 9 . Thời gian: 90 phút

Câu 1: (2đ)NST thường NST giới tính

Cấu tạo - Có nhiều cặp trong tế bào lưỡng bội - Chỉ có 1 cặp trong tế bào lưỡng bội

49

(2n)- Luôn sắp xếp thành những cặp tương đồng- Giống nhau giữa các thể đực và cá thể cái trong loài.

(2n)- Cặp XY là cặp không tương đồng

- Khác nhau giữa các thể đực và cá thể cái trong loài.

Chức năng

- Không quy định giới tính của cơ thể- Chứa gen qui định tính trạng thường, không liên quan đến giới tính.

- Qui định giới tính- Chứa gen qui định tính trạng có liên quan yếu tố giới tính.

Câu 2(1.5đ): - Di truyền liên kết : Ghi nhớ Trang 43 SGK - Nếu sự di truyền độc lập đã làm xuất hiện nhiều biến di tổ hợp thì di truyền loieen kết lại hạn chế sự xuất hiện biến dị tổ hợp. Vì vậy di truyền liên kết đãm bảo cho sự di truyền bền vững của từng nhóm tính trạng được quy định bởi các gen trên một nhiễm sắc thểCâu 3: (2,5đ)

- Phương pháp sinh sản hữu tính là sự kết hợp giữa 2 quá trình giảm phân và thụ tinh: trong giảm phân tạo ra nhiều loại giao tử khác nhau về nguồn gốc NST và sự kết hợp ngẫu nhiên của các loại giao tử, qua thụ tinh đã tạo ra các hợp tử mang những tổ hợp NST khác nhau. => xuất hiện biến dị tổ hợp phong phú

- Phương pháp sinh sản vô tính: quá trình này dựa vào cơ chế nguyên phân của 2 tế bào trong đó có sự nhân đôi của NST và AND, qua đó các đặc điểm di truyền thường được sao chép nguyên vẹn sang cho các tế bào con nên ít có khả năng tạo ra biến dị.

Câu 4(2đ): - Cặp gen dị hợp tự: 2 Alen của một cặp gen tương ứng khác nhau bởi số lượng, thành phần, trình tự phân bố các Nuclêôtit, tồn tại ở một vị trí nhất định của một cặp nhiễm sắc thể tương đồng.

-Điểm khác nhau: + Khác nhau về trình tự, số lượng, thành phần cac Nuclêôtit + Quy định các kiểu hình khác nhau + Alen trội có thể lấn át hoàn toàn hay không hoàn toàn Alen lặn -Phương pháp:

+ Ở thực vật lai khác dòng đơn và lai khác dòng kép.+ Ở động vật giao phối giữa các cá thể thuộc các giống khác nhau

Câu 5: (2đ)a) Theo đề F1 có tỉ lệ 37,5% : 37,5% : 12,5% : 12,5% = 3:3:1:1

- Phân tích từng cặp tính trạng ở F1+về chiều cao của chân:Chân cao 37,5% +12,5% 50%Chân thấp 37,5% +12,5% 50%=> F1 có tỉ lệ của phép lai phân tích => chân cao là tính trạng trội có kiểu gen dị hợp tử Aa, chân thấp là tính trạng lặn có kiểu gen đồng hợp tử aa.+ về độ dài cánh:

50

= = = 1:1

cánh dài 37,5% +37,5% 75%cánh ngắn 12,5% +12,5% 25%=> F1 có tỉ lệ định luật phân li 3 trội : 1 lặn => bố mẹ đều có kiểu gen dị hợp tử Bb- Tổ hợp 2 cặp tính trạng trên suy ra:+ Một cơ thể p mang kiểu gen AaBb (chân cao, cánh dài)+ Một cơ thể p mang kiểu gen aaBb (chân thấp, cánh dài)Sơ đồ lai p: chân cao, cánh dài x chân thấp, cánh ngắn b) Gà chân cao, cánh dài thuần chủng có kiểu gen là AABB Gà chân thấp, cánh ngắn có kiểu gen là aabb- Sơ đồ lai:

P: Thân cao, cánh dài (TC) X Thân thấp, cánh ngắn AABB aabb

ĐÁP ÁN 7PHẦN I TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN (6 ĐIỂM )

Mỗi câu 0,2 điểm :

PH ẦN II : TỰ LUẬN : (4 điểm )

CÂU CHỌN CÂU CHỌN CÂU CHỌN1 C 11 B 21 D2 A 12 C 22 E3 B 13 E 23 B4 A 14 C 24 A5 C 15 B 25 D6 B 16 D 26 C7 C 17 C 27 E8 E 18 E 28 E9 A 19 B 29 A10 A 20 D 30 C

51

= = = 3:1

Câu 1 : So sanh vong tuân hoan lơn va nho ơ ngươi .

1/ Giông nhau : +Đêu co 2 phân : Phân dân mau đi va phân nhân mau vê . Mau dân đi tư tim theo đông mach , đô vê tim theo tinh mach . +Đông mach xuât phat tư tâm thât , tinh mach vê tâm nhi + Đương đi cua mau : Tim →Đông mach lơn →Đông mach vưa →Đông mach nho →Mao mach →Tinh mach nho →Tinh mach vưa →Tinh mach lơn →Tim (Tâm nhi 2/ Khac nhau :

Vong tuân hoan lơn Vong tuân hoan nho +Mau ra khoi tim la mau đo tươi .Xuât phat tư tâm tât trai theo đông mach chu

+Mau ra khoi tim la mau đo thâm .Xuât phat tư tâm thât phai theo đông mach phôi

+Mau trơ vê tim la mau đo thâm theo tinh mach chu đô vao tâm nhi phai

+Mau trơ vê tim la mau đo tươi theo tinh mach phôi đô vao tâm nhi trai

+Qua trinh trao đôi khi diên ra tai tê bao ,mô cơ quan

+ Qua trinh trao đôi khi diên ra tai phê nang cua phôi

+Chưc năng : Mang ôxi ,chât dinh dương đên cho tê bao ,nhân chât thai ,khi cacbonich , chât đôc tư tê bao vê tim

+Chưc năng : Nhân ôxi tư không khi vao mau va đưa vê tim ,thai khi cacbonich vao phê nang đê tông ra ngoai

Câu 2 :

a/ Tổng số tế bào con được tạo thành sau lần nguyên phân cuối cùng : 6 x 24 =96 ( Tế bào con ) b/ Số NST đơn mà môi trường nội bào phải cung cấp để tạo thành số tế bào con trong quá trình nguyên phân nói trên là : 8 x 96 –(8 x 6)=720 (NST đơn ) c/ Số sợi cơ bản, sợi nhiễm sắc .crômatit, tâm động ,NST đơn ,NST kép trong 1 té bào ở kỳ giữa và kỳ cuối nguyên phân là :

KỲ GIỮA KỲ CUỐISỐ SỢI CƠ BẢN 16 8

SỐ SỢI NHIỄM SẮC 16 8CRÔMATIT 16 Không tồn tại

SỐ TÂM ĐỘNG 8 8

52

SỐ NST ĐƠN Không tồn tại 8SỐ NST KÉP 8 Không tồn tại

Câu 3 : + Sô nhom kiêu gen : 3n

+Ty lê kiêu gen : (1: 2 :1 )n

+Sô nhom kiêu hinh : 2n

+ Ty lê kiêu hinh : (3 : 1)n

+ Sô hơp tư tao ra ơ F1 : 4 n

Câu 4: a/ Cả bố và mẹ đều mang gen dị hợp vè 2 tính ,vậy kiểu gen của cả bố và mẹ đều là : AaBb Ta có sơ đồ lai : P : AaBb x AaBb Gp: AB, Ab , aB , ab AB ,Ab , aB ab

F1 : Lập khung Pen net:

AB Ab aB abAB AABB AABb AaBB AaBbAb AABb AAbb AaBb AabbaB AaBB AaBb aaBB aaBbab AaBb Aabb aaBb aabb

Tỷ lệ kiểu gen F1 : 1AABB : 2AABb : 2AaBB : 4 AaBb: 1AAbb: 2Aabb: 1aaBB: 2aaBb : 1aabb

Tỷ lệ kiểu hình F1: 9A-B- : 3aaB- : 3A – bb : 1aabb (9 Vàng trơn ) : (3 Xanh trơn ) : (3 Vàng nhăn ) : (1 Xanh nhăn ) b/ Theo bài ra ,Ta có :

P : ? x ?F1 : 3 :3 : 1 : 1

Biện luận : Vì đời con F1 phân tính theo tỷ lệ ( 3 :3 ::1 :1) = ( 3 :1) (1 : 1 ).Chứng tỏ rằng có một cặp tính trạng đời F1 phân tính theo tỷ lệ 3:1 còn cặp tính trạng còn lại phân tính theo tỷ lệ 1:1 - Đời F1 phân tính theo tỷ lệ 3 : 1 .Chứng tỏ rằng cả bố và mẹ đều mang cặp gen dị hợp .Kiểu gen của bố và mẹ ở cặp tính trạng này là : (Aa x Aa ) hoặc (Bb x Bb ) - Đời F1 phân tính theo tỷ lệ 1 : 1 .Chứng tỏ rằng bố và mẹ một bên mang cặp gen dị hợp (Aa hoặc Bb ) và một bên mang cặp gen đồng hợp lặn (aa hoặc bb ) . Vậy kiểu gen của bố và mẹ ở cặp tính trạng này là : (Aa x aa ) hoặc ( Bb x bb )

53

Xét cả 2 cặp tính trạng màu sắc cà hình dạng vỏ hạt thì kiểu gen của bố và mẹ xảy ra 2 trường hợp sau : P1 : AaBb x aaBb P2 : Aa Bb x Aabb Sơ đồ lai : P1 : Aa Bb x aa Bb Gp : AB , Ab , aB , ab aB ,ab F1 : AaBB : AaBb : aaBB : aaBb : AaBb : Aabb : aaBb : aabb KG : 1AaBB: 2AaBb : 1aaBB : 2aaBb : 1aabb : 1Aabb KH : 3 A – B - : 3 aa B - : 1 A – bb : 1 aabb (3 VT ) : ( 3 X T ) : (1 V N ) : (1 X N ) P2 : Aa Bb x Aabb

Gp : AB , Ab ,aB , ab Ab ,ab F1 : AABb : AAbb : AaBb : Aabb: AaBb : Aabb : aaBb : aabb KG : 1AABb: 2AaBb : 1AAbb : 2 Aabb : 1aaBb : 1 aabb KH : 3 A – B - : 3 A – bb : 1 aaB - : 1 aabb (3 V T ) : (3 V N ) : ( 1 X T ) : ( 1 X N )

ĐÁP ÁN 8

Câu 1: 4 điểm

* Phát biểu nội dung quy luật phân li và phân li độc lập: 1 Đ. Trả lời đúng mỗi quy luật cho 0,5 đ - Quy luật phân li: Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng của P. - Quy luật phân li độc lập: Các cặp nhân tố( cặp gen) di truyền đã phân li độc lập trong quá trình phát sinh giao tử.* So sánh những điểm giống và khác nhau giữa quy luật phân li và phân li độc lập:* Những điểm giống nhau: 1 Đ - Đều có các điều kiện nghiệm đúng như: + Bố mẹ mang lai phải thuần chủng về các cặp tính trạng được theo dõi + Tính trội phải là trội hoàn toàn + Số lượng con lai phải đủ lớn - Ở F2 đều có sự phân li tính trạng ( xuất hiện nhiều hơn một kiểu hình) - Sự di truyền của các cặp tính trạng đều dựa trên sự kết hợp giữa hai cơ chế là: Phân li của các cặp gen trong giảm phân tạo giao tử và tổ hợp của các gen trong thụ tinh tạo

54

hợp tử.* Những điểm khác nhau:2 Đ. Mỗi ý so sánh đúng cho 0,2 điểm

Quy luật phân li Quy luật phân li độc lập- Phản ánh sự di truyền của một cặp tính trạng. - F1 dị hợp một cặp gen (Aa) tạo ra 2 loại giao tử.

- F2 có 2 loại kiểu hình với tỉ lệ 3: 1. - F2 có 4 tổ hợp với 3 kiểu gen. - F2 không xuất hiện biến dị tổ hợp.

- Phản ánh sự di truyền của hai cặp tính trạng.

- F1 dị hợp hai cặp gen (AaBb) tạo ra 4 loại giao tử. - F2 có 4 loại kiểu hình với tỉ lệ 9:3:3:1. - F2 có 16 tổ hợp với 9 kiểu gen. - F2 xuất hiện biến dị tổ hợp.

Câu 2: 4 điểma. Mô tả cấu trúc không gian của phân tử ADN. Hệ quả của nguyên tắc bổ sung được biểu hiện ở những điểm nào? * Cấu trúc không gian phân tử AND.(1đ ) - ADN là một chuỗi xoắn kép gồm 2 mạch song song xoắn đều quanh 1 trục theo chiều từ trái sang phải. Các Nucleotit giữa 2 mạch liên kết với nhau bằng các liên kết hiđro tạo thành cặp. Mỗi chu kì xoắn dài 34 A0, gồm 10 cặp Nucleotit. Đường kính vòng xoắn là 20 A0.* Hệ quả của NTBS được thể hiện: Cho 1 đ. - Do tính chất bổ sung của 2 mạch nên khi biết trình tự đơn phân của 1 mạch thì suy ra được trình tự đơn phân của mạch còn lại - Về tỉ lệ các loại đơn phân trong ADN: A+G=T+X, A=T; G=X b.(2điểm) ARN đựơc tổng hợp ở giao đoạn G1 của chu kì trung gian giữa hai lần phân bào, nhằm chuẩn bị tổng hợp lại các phân tử prôtêin cần cho sự lớn lên của tế bào.Phân tử ARN được tổng hợp dựa trên khuôn mẫu một mạch của gen và diễn ra theo nguyên tắc bổ sung.Ví dụ: Mạch khuôn mẫu ADN...AAA TTX XGA TXA AXT AAT XGG mạch ARN tổng hợp ...UUU AAG GXU AGX UGA UUA GXX Do đó trình tự các Nuclêôtit trên mạch khuôn của gen quy định trình tự các Nuclêôtit trên mạch ARN. Sau khi tổng hợp xong, mỗi loại phân tử ARN tuỳ theo chức năng được biến đối cầu trúc và vận chuyển đến những nơi thích hợp trong tế bào.Câu 3: 4 điểma. (2điểm) Nêu cơ chế hình thành thể đa bội hay hiện tượng đa bội hoá. Trong quá trình phân bào, khi nhiễm sắc thể đã nhân đôi nhưng thoi vô sắc không hình thành, sự phân chia nhân không xảy ra nên số lượng NST trong tế bào tăng lên gấp bội gọi là sự đa bội hóa. Người ta sử dụng consixin làm chất gây đa bộ thể nhân tạo. Sự đa bội thể xảy ra trong nguyên phân hoặc giảm phân. Trong nguyên phân, tế bào hợp tử 2n khi sử lý đa bội tạo thể tứ bội 4n. Ở thực vật sử lý đa bội hoá tạo giao tử lưỡng bội 2n.

55

Sự thụ tinh giữa một giao tử 2n với một giao tử bình thường n cho hợp tử tam bội 3n. Sự thụ tinh giữa một giao tử 2n với một giao tử 2n cho hợp tử tứ bội 4n.b.(2 điểm) - §ét biÕn thêng cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt v× chóng ph¸ vì sù thèng nhÊt hµi hoµ trong kiÓu gen, vµ g©y ra nh÷ng rèi lo¹n trong qu¸ tr×nh tæng hîp Pr«tªin. (0,5®) - Vai trß cña ®ét biÕn gen: §ét biÕn gen t¹o ra gen lÆn, chóng chØ biÓu hiÖn ra kiÓu h×nh khi ë thÓ ®ång hîp vµ trong m«i trêng thÝch hîp.(0,5®) - Qua giao phèi, nÕu gÆp tæ hîp gen thÝch hîp, mét ®ét biÕn vèn cã h¹i cã thÓ trë thµnh cã lîi, ®ét biÕn lµm t¨ng kh¶ n¨ng thÝch øng cña sinh vËt víi c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh. (0,5®) - §ét biÕn cã lîi cã ý nghÜa ®èi víi ch¨n nu«i vµ trång trät.(0,5®)

Câu 4: 4 điểm a. Đặc điểm di truyền và sơ đồ lai: 1 đ. Thang điểm như sau: + Nêu đúng các đặc điểm di truyền cho 0,5 đ + Viết đúng sơ đồ lai cho 0,5 đ* Theo đề bài quy ước: Gen A mắt đen, Gen a mắt nâu. Suy ra màu mắt di truyền theo hiện tượng tính trội không hoàn toàn. Màu mắt đen là tính trạng trội không hoàn toàn so với màu mắt nâu và mắt xám là tính trạng trung gian.Các kiểu gen: AA: Mắt đen, Aa: Mắt xám, aa: Mắt nâu* Sơ đồ lai P: AA(mắt đen) X aa(mắt nâu) Gp: A a F1: Aa(100% mắt xám)b. Biện luận và sơ đồ lai: 1,5 điểm. Thang điểm cụ thể như sau: + Biện luận đúng cho 1 đ + viết đúng sơ đồ lai cho 0,5 đ Một cơ thể P có mắt đen, kiểu gen AA tạo 1 loại giao tử duy nhất mang A. Ở F1 có 50% mắt đen: 50% mắt nâuCơ thể P còn lại- F1 xuất hiện mắt đen, kiểu gen AA Cơ thể P còn lại tạo tạo được giao tử A - F1 xuất hiện mắt xám, kiểu gen Aa được giao tử a Tổ hợp lại suy ra, cơ thể P còn lại tạo được 2 loại giao tử A và a, nên có kiểu gen Aa, kiểu hình mắt xám. - Sơ đồ lai: P: AA(mắt đen) X Aa(mắt xám) Gp: A A, a F1: Kiểu gen 50% AA : 50% AaKiểu hình 50% mắt đen : 50% mắt xámc. Biện luận và sơ đồ lai.: 1,5 điểm. Thang điểm cụ thể như sau: + Biện luận đúng cho 1 đ + viết đúng sơ đồ lai cho 0,5 đ Một cơ thể P có mắt nâu, kiểu gen aa tạo 1 loại giao tử duy nhất mang a. Ở F1 có

56

50% mắt nâu: 50% mắt xám Cơ thể P còn lại- F1 xuất hiện mắt nâu, kiểu gen aa Cơ thể P còn lại tạo được tạo được giao tử a - F1 xuất hiện mắt xám, kiểu gen Aa giao tử ATổ hợp lại suy ra, cơ thể P còn lại tạo được 2 loại giao tử A và a, nên có kiểu gen Aa, kiểu hình mắt xám.- Sơ đồ lai: P: aa(mắt nâu) X Aa(mắt xám) Gp: a A, a F1: Kiểu gen 50% Aa : 50% aa Kiểu hình 50% mắt xám : 50% mắt nâu.

DAP AN 9 MÔN SINH HỌCCâu 1: ( 2,0 điểm) Tế bào một loài sinh vật có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội được kí hiệu: Aa Bb Dd XY .

a) Hãy xác định tên và giới tính của loài này ?b) Khi tế bào này giảm phân thì sẽ tạo ra bao nhiêu loại giao tử ?c) Hãy viết kí hiệu các nhiễm sắc thể khi tế bào đang ở vào : Kì đầu 1 ; kì cuối 1

và kì cuối 2 của giảm phân .Đáp án: a) Đây là ruồi giấm đực : 2n = 8

b) Do có 4 cặp NST tương đồng nên số giao tử = 24 loại = 16 giao tử . (0,25đ)c) Kì đầu 1: Do NST đã nhân đôi trước đó nên kí hiệu : AAaa BBbb DDdd XXYY ( 0,25 đ)• Kì cuối 2 : Có 16 loại giao tử với bộ NST đơn bội ( n ) ( 1,5 đ )

ABDX ABDY ABdX ABdYAbDX AbDY AbdX AbdYaBDX aBDY aBdX aBdYab DX ab DY abd X abdY

Đúng mỗi loại = 0,1 điểmCâu 2: ( 1,0 điểm) Có một tế bào mầm phân bào liên tiếp 5 đợt, được môi trường nội bào cung cấp 744 nhiễm sắc thể . Các tế bào con sinh ra đều giảm phân tạo thành tinh trùng.

a) Xác định bộ nhiễm sắc thể 2n.

57

b) Xác định số lượng tinh trùng được tạo thành từ các tế bào con ?Đáp án

a) Áp dụng : ( 25 - 1 ) . 2n = 744 ( 0,25đ) - Vậy bộ NST 2n = 744 : 31 = 24 ( NST )

( 0,25đ)c) Tổng số tế bào con được tạo thành qua 5 lần phân bào là:

Áp dụng : 2k = 25 = 32 tế bào(0,25đ)

Một TB con giảm phân tạo ra 4 tinh trùng .Vậy 32 TB sẽ tạo ra : 32 x 4 = 128 tinh trùng ( 0,25đ)

Câu 3: ( 1,5 điểm) Cho một đoạn phân tử ADN dưới đây : Mạch 1: 5/ ... G T T A G A T A G X G ... G X X X A T G T A ... 3/

Mạch 2: 3/ ... X A A T X T A T X G X ... X G G G T A X A T ... 5/

a) Viết thứ tự các đơn phân của mARN được tổng hợp từ mạch 2 .b) Nếu đoạn ADN trên có chứa 1 gen ; mạch khuôn là mạch 1. Hãy :

- Giải thích để xác định chiều của mạch khuôn và giới hạn của gen ? - Viết thứ tự các Ribônuclêôtit tương ứng của mARN được tổng hợp từ gen trên.

Đáp án:

a) Viết thứ tự các đơn phân của m ARN dược tổng hợp từ mạch đơn thứ 2 : Mạch 2: 3/ ... X A A T X T A T X G X ... X G G G T A X A T ... 5/

mARN: 5/ ... G U U A G A U A G X G ... G X X X A U G U A ... 3/ ( 0,5đ) b) Nếu ADN trên chứa 1 gen , mạch khuôn là mạch 1 thì:

- Chiều của mạch khuôn 1 là chiều : từ 3/ --- > 5/ ( 0,25đ) - Cứ 3 Nu đứng kế tiếp nhau của ADN sẽ qui định 1 axit amin . Vậy giới hạn của Gen là bội số của 3 . Vậy 2 Nu đầu tiên của chiều 5/ không thuộc giới hạn của gen.(0,25đ) Thứ tự các Ribônuclêôtit là :Mạch 1: 5/ ... G T - TAG - ATA - GXG ... GXX - XAT - GTA ... 3/

mARN 3/ ... . - AUX - UAU - XGX ... XGG - GUA - XAU ... 5/ ( 0,5 đ)

Câu 4: ( 1,0 điểm) Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật ?Vì : - Đột biến gen làm thay đổi trong cấu trúc của gen dẫn đến sai lạc ARN nên làm

biến đổi Protein ( 0,5 đ) - Làm phá vỡ mối quan hệ hài hòa đã có trong cơ thể dẫn đến sức sống kém.

58

( 0,5 đ)Câu 5: (1,0 điểm)

Ở cây ngô dị hợp về 2 cặp gen, tự thụ phấn qua 5 thế hệ thì tỷ lệ cây dị hợp 2 cặpgen ở thế hệ F5 là bao nhiêu ?

Biết 2 cặp gen nói trên nằm trên 2 cặp nhiễm sắc thể thường khác nhauĐáp án:

Tỷ lệ cây dị hợp đời F5 = 1 /25 = 1/ 32 = 0,03125 % cây dị hợp.

Câu 6: ( 1,5 điểm) Một phân tử ADN tự nhân đôi 3 đợt , đã được môi trường nội bào cung cấp là 21 000 Nuclêôtit.

a) Tính chiều dài của phân tử ADN ra Ăngstrông mét ?a) Tính số lượng các loại Nuclêôtit của ADN này ; biết trong phân tử ADN này có

Nuclêôtit loại T = 30 % số Nuclêôtit ?Đáp án :

- Áp dụng : ( 23 - 1 ). N = 21000 ( 0,25 đ)

a) Vậy tổng số Nu ( N ) là : 21000 : 7 = 3000 Nu. ( 0,25 đ) - Chiều dài của ADN là : L = ( 3000 . 3,4 ) : 2 = 5100 Ăngstrong ( 0,25đ) b ) Số lượng từng loại Nuclêôtit : + Loại Nu T = A = ( 3000 . 30 ) : 100 = 900 Nu ( 0,25 đ) % của Nu X = G = 50 % - 30 % = 20 % ( 0,25 đ) + Số Nu loại X = G = ( 3000 . 20 ) : 100 = 600 Nu ( 0,25 đ)

Đáp số : a ) 5100 Ă b ) T = A = 900 G = X = 600

Câu 8 : ( 2,0 điểm ) Gen D có 186 Nuclêôtit loại Guanin và có 1068 liên kết Hiđro . Gen đột biến d hơn gen D một liên kết Hiđro, nhưng chiều dài của hai gen bằng nhau ,

a) Đây là dạng đột biến nào và liên quan đến bao nhiêu cặp Nu ?b) Xác định số lượng từng loại Nu trong gen D và gen d ?

Đáp án:a) Do gen đột biến d có chiều dài bằng gen bình thường D , nhưng gen d nhiều hơn

D : 1 liên kết H. Vậy đây là đột biến thay thế 1 cặp Nuclêôtit. (0,5 đ)Cụ thể : Cặp A - T của D đã bị thay thế bởi cặp G - X của gen đột biến d. ( 0,5đ)b) Số lượng từng loại Nu của gen bình thường D là : Ta có : 2 A + 3 G = 1068 ( 0,25 đ )Thay G = 186 == > 2 A + 3 . 186 = 1068 ( 0,25 đ )

Vậy : A = T = 255 NuG = X = 186 Nu ( 0,25 đ )

59

* Số lượng từng loại Nu của gen đột biến d là :A = T = 255 - 1 = 254 NuG = X = 186 + 1 = 187 Nu ( 0,25đ)

60

CHÖÔNG III : ADN VAØ GENA/ Toùm taét lí thuyeát:

- Moãi chu kì xoaên coù 10 caëp nucleotit vaø cao 34 AO, neân kích thöôùc

cuûa moãi caëp nucleotit laø 3,4Ao. Moät Nucleotit coù khoái löôïng

khoaûng 300 ñvc

- Theo nuyeân taéc boå sung : A lieân keát vôùi T, G lieân keát vôùi X . Vì

vaäy A=T, G=X.. Töø ñoù suy ra:

+ Soá löôïng nucleotit cuûa caû ADN hoaëc gen kí hieäu laø: N= 2A+2X

+ Soá löôïng nucleotit cuûa caû ADN hoaëc gen kí hieäu laø: N=2A+2X

+ Soá löôïng nucleotit ôû 1 maïch cuûa adn hay gen: N/2= A+X

+ % Cuûa 2 loaïi nucleotit khoâng boå sung : %A+%X=50%

+ chieàu daøi cuûa phaân töû ADN hay gen: L= N/2 x 3,4A0

- Goïi k laø soá löôït töï sao töø 1 phaân töû ADN(gen) ban ñaàu. Soá

phaân töû ñöôïc taïo ra ôû ñôït töï sao cuoái cuøng laø 2k

- 1 axit amim ñöôïc maõ hoùa bôûi 3 nucleotit treân mARN . Khoái löôïng

cuûa 1 aa laø 110 ñvc

-

B/ BAØI TAÄP:

BAØI TAÄP 1:

Moät gen coù 3000 nucleotit, trong ñoù coù 900 A

1. Xaùc ñònh chieàu daøi cuûa gen.

2. Soâ nucleotit töøng loaïi cuûa gen laø bao nhieâu?

3. Khi gen töï nhan ñoâi 1 laàn ñaõ laáy töø moâi tröôøng teá baøo bao

nhieâu nucleotit?

Giaûi:

1. Chieàu daøi cuûa gen laø: ( 3000:2) x 3,4 = 5100AO

2. Soá nucleotit töøng loaïi cuûa gen: A = T = 900 nucleotit,

61

G = X = ( 3000 : 2 ) – 900 = 600

nucleotit

3. Khi gen töï nhaân ñoâi 1 laàn ñaõ laáy töø moâi tröôøng noäi baøo

3000 nucleotit

BAØI TAÄP 2:

Moät gen caáu truùc coù 6o chu kì xoaén, vaø coù G= 20% nhaân ñoâi lieân

tieáp 5 ñôït. Moãi gen con phieân maõ 3 laàn , moãi mARN cho 5riboxom

tröôït qua ñeå toång hôïp protein.

a. Tính soá löôïng nucleotit gen.

b. Khoái löôïng phaân töû cuûa gen laø bao nhieâu?

c. Tính soá nucleotit moãi loaïi maø moâi tröôøng noäi baøo caàn cung

caáp cho gen taùi baûn.

d. Soá löôïng Nu maø moâi tröôøng noäi baøo cung caáp ñeå caùc gen con

toång hôïp toåûng hôïp mARN laø bao nhieâu?

e. Tính soá löôïng phaân töû Protein ñöôïc toång hôïp, Soá löôïng axit amin

maø moâi tröôøng cung caáp ñeå toûng hôïp caùc phaân töû Protein.

Trong quaù trình toång hôïp Protein ñaõ giaûi phoùng ra bao nhieâu

phaân töû nöôùc, vaø hình thaønh bo soá löôïng phaân töû proâteâin ñöôïc

toång hôïp töø 96 mARN laø:

96 x 5 = 480 Protein

-soá löôïng axit amin caàn cung caáp ñeå toång hôïp neân 1 phaân töû

proâteâin laø:

600 - 1 = 199

f. 3 nhieâu moái lieân keát peptit?

GIAÛI:

a.Moãi chu kì xoaén cuûa gen coù 10 caëp Nu. Vaäy soá löôïng Nu cuûa

gen laø:

62

60 x 20 = 1200 Nu

b. Moãi Nu naëng trung bình laø 300 ñvc. suy ra khoái löôïng phaân töû

cuûa gen laø:

1200 x 300 = 360000 ñvc

c. Döïa vaøo NTBS vaø theo giaû thieát, ta coù % vaø soá löôïng moãi

loaïi Nu cuûa gen :

G=X=20%, A=T=30% ==> Suy ra

G=X= 1200 x 30 = 360 Nu ; A=T= 1200 x 20 = 240 Nu

100 100

-soá löôïng nucleâoâtit moãi loaïi moâi tröôøng cung caáp cho gen taùi

baûn 5 ñôït lieân tieáp.

A=T= ( 25 -1) 360 = 31 x 360 = 11160 Nu

G=X= ( 25 -1) 240 = 31 x 240 = 7440 Nu

d. soá löïong phaân töû mARN Caùc gen con toång hôïp ñöôïc :

32 x 3 = 96 mARN

-soá löôïng riboânucleotit caàn cung caáp ñeå toång hôïp 1 phaân töû

mARN laø:

1200 = 600 Ribo

2

-toång soá riboânucleotit caàn cung caáp ñeå toång hôïp 96 mARN laø:

600(rib) x 96 = 57600 Ribo

e.-Moãi phaân töû mARN coù 5 riboâxom tröôït qua seõ toång hôïp ñöôïc

5 phaân töû proâtein .suy ra

(trong soá 200 boä ba treân phaân töû mARN thì coù 199 boä ba maõ

hoùa axit amin coøn boä ba cuoái cuøng cuûa mARN goäi laø boä 3 keát

thuùc khoâng tham gia vaoø quaù trình giaûi maõ .vì vaäy ,muoán xaùc

ñònh soá löôïng axit amin caàn cung caáp ñeå toång hôïp neân 1 phaân töû

63

proâteâin thì ta phaûi laáy toång soá boä ba treân gen ( hoaëc treân phaân

töû mARN) tröø ñi 1 boä ba keát thuùc khoâng tham gia quaù trình giaûi

maõ)

- Soá löôïng axit amin caàn cung caáp ñeå toâûng hôïp neân 480 Protein

laø:

199 x 480 = 95520 aa.

f. Ñeå toång hôïp ñöôïc 1 phaân töû Protein goàm coù 199 aa caàn giaûi

phoùng ra 199 – 1 = 198 phaân töû nöôùc ñeå hình thaønh 198 lieân keát

peptit. Suy ra soá löôïng phaân töû nöôùc ñöôïc giaûi phoùng khi toång hôïp

480 phaân töû Protein laø:

198 x 480 = 95040 phaân töû nöôùc

- Töø ñoù suy ra soá lieân keát peptit ñöôïc hình thaønh laø baèng soá

phaân töû nöôùc ñöôïc giaûi phoùng ra trong quaù trình hình thaønh caùc lieân

keát peptit nghóa laø ñaõ hình thaønh 95040 lieân keát peptit.

* Baøi taäp töï giaûi:

Baøi 1. Gen B coù 2400 Nucleotit, coù hieäu soá cuûa A vôùi loaïi Nucleotit

khaùc laø 30% soá Nucleotit cuûa gen.

1. Xaùc ñònh chieàu daøi cuûa gen

2. Quùa trình töï sao cuûa gen B ñaû dieån ra lieân tieáp 3 ñôït.Xaùc

ñònh soá Nu töøng loaïi trong toång soá gen môùi ñöôïc taïo thaønh

ôû ñôït töï sao cuoái cuøng.

Ñaùp aùn 1. L= 4080 AO 2. A=T = 7680 Nu ; G=X= 1920

Nu.

Baøi 2: Hai gen B vaø b cuøng naèm trong 1 teá baøo vaø coù chieàu daøi

baèng nhau. Khi teá baøo nguîeân phaân lieân tieáp 3 ñôït thì toång soá Nu

cuûa 2 gen treân trong theá heä teá baøo cuoái bcuøng laø 48000 Nu ( caùc

gen chöa nhaân ñoâi).

64

1. Xaùc ñònh soá teá baøo môùi ñöôïc taïo thaønh sau 3 ñôït nguyeân phan

6 noùi treân.

2. Xaùc ñònh soá Nu cuûa moãi gen.

Baøi 3. Moät phaân töû mARN daøi 2040 A0 , coù A= 40%, U=20%, X= 10%

SOÁ Nu cuûa phaân töû mARN .

1. Xaùc ñònh töøng loaïi Nu cuûa phaân töû mARN

2. Phaân töû mARN chöùa bao nuhieâu boä ba?

Baøi 4: Moät ñoaïn gen B mang thoâng tin caáu truùc cuûa 1 loaïi Protein coù

trình töï caùc Nu nhö sau:

Maïch 1: - A-G-X-G-G-A-A-T-A-G-T-A-

Maïch 2: - T-X-G-X-X-T-T-A-T-X-A-T-

( Xeùt 2 tröôøng hôïp)

Baøi taäp 5:Moät gen Bb Toàn taïi treân 1 caëp NST töông ñoàng, gen B coù

chieàu daøi 5100 A0 coù A= 15%, gen b coù chieàu daøi 4080 A0 coù soá

löôïng 4 loaïi Nu baèng nhau.

a. Tính soá Nu moãi loaïi cuûa moãi gen.

b. Tính soá Nu moãi loaïi ôû caùc kì trong nguyeân phaân:( kì giöõa, kì

cuoái)

c. Tính soá löôïng moãi loaïi Nu ôû caùc kì cuûa giaûm phaân: ( Kì giöõa

I, kì giöõa II, kì cuoái II)

d. Moät teá baøo chöùa caëp gen noùi treân nguyeân phaân 3 ñôït lieân

tieáp, ñoøi hoûi moâi tröôøng noäi baøo cung caáp moãi loaïi Nu laø

Khi ñem lai caùc cô theå chöùa caëp gen treân, haõy xaùc ñònh soá

löôïng Nu moãi loaïi trong töøng kieåu gen ôû ñôøi con.

e. bao nhieâu?

65

CHÖÔNG IV/ BIEÁN DÒ

I/ TOÙM TAÉT LÍ THUYEÁT

1. Sô ñoà phaân loaïi bieán dò

Bieán dò

Bieán dò di truyeàn Bieán dò khoâng di truyeàn

(Thöôøng bieán)

Ñoät bieán Bieán dò toå hôïp

Ñoät bieán gen Ñoät bieán NST

Ñoät bieán caáu truùc ñoät bieán soá löôïng

Theå ña boäi Theå dò boäi

-Bieán dò: Laø hieän töôïng caùc caù theå ôû ñôøi con coù nhieàu neùt khaùc

nhau vaø khaùc vôùi boá meï.

- Bieán dò di truyeàn: laø nhöõng bieán ñoåi trong vaät chaát di truyeàn vaø

truyeàn laïi cho caùc theà heä sau, goàm 2 loaïi laø ñoät bieán vaø bieàn dò

toå hôïp.

66

Bieán dò khoâng di truyeàn laø nhöõng bieàn ñoåi kieåu hình cuûa cuøng 1

kieåu gen döôí taùc ñoäng cuûa nhöõng ñieàu kieän moâi tröôøng khaùc nhau

vaø khong di truyeàn cho ñôøi sau.

- Ñoät bieán: Laø nhöõng bieán ñoåi trong vaät chaát di truyeàn ôû caáp

ñoä phaân töû ( gen) vaø teá baøo ( NST)

2. Ñoät bieán gen:

a. Khaùi nieäm: Laø nhöõng bieán ñoåi caáu truùc cuûa gen lieân quan

ñeán 1 hoaëc 1 soá caëp Nu .

b. Ccaù daïng ñoät bieán gen ñieån hình:

- Ñoät bieán maát 1 caëp Nu

- Ñoät bieán theâm 1 caëp Nu

- Ñoät bieán thay theá caëp Nu

c. Cô cheá phaùt sinh:

- Taùc nhaân töø moâi tröôøng trong cô theå: Ñoù laø nhöõng roái loaïn

sinh lí laøm maát caân baèng moâi tröôøng trong cô theå vaø laøm roái

loaïn quaù trình töï sao cuûa phaân töû ADN.

- Taùc nhaân töø moâi tröôøng beân ngoaøi cô theå: Ñoù laø caùc taùc

nhaân vaät lí( tia töû ngoaïi, tia phoùng xaï...) hoùahoïc ( ñoxin, thuoác

tröø saâu DDT...) Laøm toån thöông phaân töû ADN hoaêïc roái loaïn

quaù trình töï sao cheùp cuûa noù.

d. Vai troø: Söï bieán ñoåi caáu truùc cuûa gen do ñoät bieán daàn ñeán

nhöõng bieán ñoåi loaïi phaân töû protein maø noù quy ñònh neân daãn

ñeán bieán ñoåi kieåu hình. Nhöõng bieán ñoåi naøy thöôøng coù haïi

cho baûn thaân sinh vaät. Tuy nhieân cuõng coù tröôøng hôïp coù lôïi.

3. Ñoät bieán NST

a. Khaùi nieäm: Laø nhöõng bieán ñoåi veà caáu truùc hay soá löôïng NST

b. Caùc daïng ñoät bieán NST

67

- Ñoät bieán caáu truùc NST: Laø nhöõng bieán ñoåi trong caáu truùc cuûa

NST, goàm caùc daïng sau:

+ Ñoät bieán maát ñoaïn

+ Ñoät bieán ñaûo ñoaïn

+ Ñoät bieán laëp ñoaïn

+ Ñoät bieán chuyeån ñoaïn

- Ñoät bieán soá löôïng: Laø nhöõng bieán ñoåi SOÁ löôïng NST xaûy ra

ôû 1 hoaëc 1 soá caëp hoaëc xaûy ra ôû taát caû boä NST, Goàm caùc

daïng sau:

+ Dò boäi theå: Theâm hoaêïc maát moät hoaêïc moät soá` NST thuoäc 1

hoaëc 1 soá caëp NST naøo ñoù

+ Ña boäi theå: Boä NST coù soá löôïng taêng leân theo boäi soá cuûa n,

( nhieàu hôn 2n)

c. Cô cheá phaùt sinh

- Theå dò boäi: Cacù taùc nhaân gaây ñoät bieán laøm roái loaïn quaù

trình phaân li cuûa 1 hoaëc 1 soá caëp NST naøo ñoù daàn ñeán söï

khoâng phaân li cuûa chuùng vaø taïo ra caùc giao töû baát

thöôøng( moät giao töû chöùa caû 2 NST cuûa caëp, coøn 1 giao töû

khoâng chöùa NST naøo cuûa caëp)

- Theå ña boäi: Caùc taùc nhaân gaây ñoät bieán laøm roái loaïn quaù

trình nguyeân phaân hoaëc giaûm phaân daãn ñeán söï khoâng phaân li

cuûa caùc caëp NST ñaõ nhaân ñoâi.

d. Vai troø:

- Caùc daïng ñoät bieán caáu truùc NST vaødò boäi theå thöôøng coù haïi

cho baûn thaân sinh vaät.

68

- Caùc daïng ñoät bieán ña boäi theå taïo ra caùc cô theå ña boäi coù

nhieàu ñaïc tính quyù: Kích thöôùc lôùn, cô quan sinh döôõng to, sinh

tröôûng phaùt trieån maïnh vaø choáng chòu toát.

4. Bieán dò toå hôïp:

a. Khaùi nieäm: Laø söï toå hôïp laïi vaät chaát di truyeàn cuûa boá meï

thoâng qua quaù trình giao phoái daãn tôùi söï toå hôïp laïi caùc tính

traïng voán coù cuûa boá meï, Laøm xuaát hieän caùc tính traïng môùi.

b. Cô cheá phaùt sinh:

Do söï phaân li ñoäc laäp vaø toå hôïp töï do cuûa caùc gen treân cô sôû

söï phaân li ñoäc laäp vaø toå hôïp töï do cuûa caùc NST trong giaûm

phaân vaø thuï tinh.

c. Vai troø:

- Cung caáp nguyeân lieäu cho quaù trình choïn gioáng, vaø tieán hoùa.

5. Thöôøng bieán:

a. KHAÙI NIEÄM:

Thöôøng bieán laø nhöõng bieán ñoåi kieåu hình cuûa cuøng 1 kieåu gen,

phaùt sinh trong ñôøi soáng caù theå döôùi taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa

ñieàu kieän ngoaïicaûnh.

b. Tính chaát

- Xuaát hieän ñoàng loaït theo höôùng xaùc ñònh

- Phaùt sinh trong ñôøi soáng caù theå

- Töông öùng vôùi ñieàu kieän ngoaïi caûnh

- Khoâng di truyeàn ñöôïc

c. Vai troø:

-Giuùp sinh vaät coù nhöõng bieán ñoåi kieåu hình thích nghi vôùi ñieàu

kieän ngoaïi caûnh cuï theå:

6. Möùc phaûn öùng:

69

a. Khaùi nieäm: Laø giôùi haïn thöôøng bieán cuûa 1 kieåu gen tröôùc ñieàu

kieän ngoaïi caûnh khaùc nhau.

b. Tính chaát

- Do cuøng 1 kieåu gen quy ñònh, do vaäy coù giôùi haïn.

- Kieåu hình laø keát quaû töông taùc giöõa kieåu gen vaø moâi tröôøng.

- Caùc tính traïng chaát löôïng thöôøng coù möùc phaûn öùng heïp, Coøn caùc

tính traïng soá löôïng thöôøng coù möùc phaûn öùng roäng.

c. YÙ nghóa:

Trong chaên nuoâi vaø troàng troït, Ngöôøi ta vaän duïng nhöõng hieåu bieát

veà aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng( ñieàu kieän chaêm soùc, kó thuaät

chaêm soùc, thöùc aên phaân boùn...) ñoái vôùi caùc tính traïng soá löôïng.

Nhöõng kieán thöùc veà möùc phaûn öùng ñeå coù nhöõng bieän phaùp naâng

cao naêng xuaát caây troàng, vaät nuoâi.

70

Taïi sao caây trinh nöõ xaáu hoå ?

Khi chaïm vaøo laù caây trinh nöõ, laäp töùc laù cuûa noù cuïp laïi. Ñoù laø

nhôø coù nöôùc. Caùc teá baøo ôû cuoáng laù khi tröông nöôùc seõ coù ñoä

cöông cöùng giuùp naâng ñôõ laù, coøn khi ta chaïm vaøo caây laäp töùc caùc

teá` baøo naøy bò maát nöôùc laøm cho noù xeïp laïi daãn ñeán cuoáng laù bò

gaäp xuoáng. Khi kích thích qua ñi, caùc teá baøo cuoáng laù laïi huùt no

nöôùc laøm cho laù trôû laïi vò trí bình thöôøng. ( khoâng phaûi laø phaûn xaï

thaàn kinh)

SÔÏI TÔ NHEÄN?

Neáu beän caùc sôïi tô nheän moûng manh thaønh 1 sôïi coù ñöôøng kính côõ

oáng nhöïa meàm duøng ñeå töôùi caây thì coù theå duøng noù keùo cuøng 1

luùc 2 chieác maùy bay Boâing 737. Tuy nhieân ta khoâng theå saûn xuaát tô

nheän gioáng nhö kieåu nuoâi taèm laáy tô vì khi nuoâi nheän vôùi soá löôïng

lôùn chuùng seõ aên thòt laãn nhau. Hieän nay ngöôøi ta saûn xuaát tô nheän

baêng con ñöôøng coâng ngheä sinh hoïc: cuï theå laø phaân laäp gen quy

ñònh söï toång hôïp protein cuûa nheän ( spiñroinII) roài baèng kó thuaät di

truyeàn chuyeån gen naøy vaøo heä gen cuûa deâ taïo neân con deâ bieán

ñoåi gen cho söõa chöùa protein tô nheän. Sau ñoù, baèng coâng ngheä ñaëc

bieät, ngöôøi ta laáy söõacho vaøo maùy keùo thaønh caùc sôïi tô nheän. Vaûi

deät töø caùc sôïi tô nheän beàn ñeán noãi ta coù theå may aùo choáùng ñaïn

71

ÑEÀ CÖÔNG OÂN TAÄP HOÏC KÌ I MOÂN SINH LÔÙP 9

Caâu 1: Menñen ñaõ nghieân cöùu söï di truyeàn caùc tính traïng ( tìm ra caùc

quy luaät di truyeân) baèêng phöông phaùp gì? Noäi dung cuûa phöông phaùp

ñoù?

Caäu 2: Trình baøy Thí nhieäm lai 1 caëp tính traïng cuûa Menñen? Menñen

giaûi thích keát quaû thí nghieäm cuûa mình nhö theá naøo? Phaùt bieåu noäi

dung cuûa quy luaät phaân li?

Caâu 3: Muoán xaùc ñònh kieåu gen cuûa 1 caù theå mang tính traïng troäi

caàn phaûi laøm gì?

Caâu 4 : Troäi khoâng hoaøn toaøn laø gì? cho ví duï?

Caâu 5: Caên cöù vaøo ñaâu maø Menñen cho raøêng caùc tính traïng maøu

saéc vaø hình daïng haït ñaäu trong thí nghieäm cuûa mình laïi di tuyeàn ñoäc

laäp vôùi nhau?

caâu 6: Bieán di toå hôïp laø gì? noù xuaát hieän trong hình thöùc sinh saûn

naøo?

Caâu 7: Thöïc chaát cuûa söï di truyeàn ñoäc laäp nhaát thieát F2 phaûi nhö

theá naøo?

72

Caâu 8: Neâu noäi dung cuûa quy luaät phaân li ñoäc laäp? yù nghóa cuûa quy

luaät phaân li ñoäc laäp.

Caâu 9 : giaûi baøi taäp 2,3,4 5 trang 22,23 sgk :

caâu 10: Neâu ví duï veà tính ñaëc tröng cuûa boä NST cuûa moãi loaøi sinh

vaät. Phaân bieät boä NST löôõng boäi vaø ñôn boäi ? Caáu truùc ñieàn hình

cuûa NST nhìn roõ nhaát ôû kì naøo cuûa quaù trình phaân chi teá baøo? moâ

taû caáu truùc ñoù.? Vai troø cuûa NST ñoái vôùi söï di truyeàn caùc tính

traïng.

Caâu 11: Nhöõng dieãn bieán cô baûn cuûa NST trong NP vaø GP?

Caâu 12: YÙ nghóa cuûa NP, GP, thuï tinh ?

Caâu 13: Trình baøy quaù trình phaùt sinh giao töû ôõ ñoäng vaät? Giaûi thích

taïi sao boä NST trong caùc loaøi sinh saûn höõu tính laïi ñöôïc duy trì vaø oån

ñònh qua caùc theá heä cô theå?

Caâu 14: Neâu nhöõng ñieåm khaùc nhau giöõa NST thöôøng vaø NST giôùi

tính? Taïi sao trong caáu truùc daân so,á tæ leä nam: nöõ xaáp xæ 1:1.

Caâu 15: Theá naøo laø di truyeàn lieân keát? YÙ nghóa cuûa di truyeàn lieân

keát? Hieän töôïng naøy boå sung cho quy luaät di truyeàn cuûa Menñen nhö

theá naøo?

Caâu 16: Neâu ñaïc ñieåm hoùa hoïc cuûa phaân töû ADN? Vì sao ADN ña

daïng vaø ñaêc thuø ?

Caâu 17: Moâ taû caáu truùc khoâng gian cuûa phaân töû ADN? Heä quaû

cuûa NTBS: ? Vieát 1 ñoaïn maïch boå sung vôùi ñoaïn maïch sau:

- A – G – X – A – G – G – X – A – X –

Caâu 18: Moâ taû sô löôïc quaù trình nhaân ñoâi cuûa ADN? Taïi sao 2 ADN

con ñöôïc taïo ra qua cô cheá nhaân ñoâi laïi gioáng ADN meï( Trình baøy

nguyeân taéc nhaân ñoâi)

73

Caâu 19: Nhöõng ñieåm khaùc nhau cô baûn trong caáu truùc cuûa ADN vaø

ARN?

Caâu 20: Moät ñoaïn maïch ARN coù trình töï caùc nucleotit nhö sau:

- A – A – U – G – X – X – U – U - Xaùc ñònh trình töï caùc Nutronh gen

ñaõ toûng hôïp ra ñoaïn maïch ARN treân?

Caâu 21: Tính ña daïng vaø ñaëc thuø cuûa PROTEIN do nhöõng yeáu toá

naøo xaùc ñònh? Caáu truùc naøo coù vai troø chuû yeáu?

Caâu 22: Moái quan heä giöõa gen vaø ARN , giöõa ARN vaø protein.

Caâu 23; Ñoät bieán gen laø gì? cho ví duï? Taïi sao ñoät bieán gen thöông

coù haïi cho baûn thaân SV

Caâu 24: Ñoät bieán caáu truùc NST laø gì? Nguyeân nhaân gaây ñoät bieán?

Taïi sao thöpôøng coùhaïi?

Caâu 25: Theå dò boäi laø gì cô cheá hình thaønh theå dò boäi 2n+1 vaø 2n –

1?

Caâu 26: Theå ña boäi laø gì? ví duï? cô cheá hình thaønh?

Caâu 27: Thöôøng bieán laø gì? Phaân bieät thöôøng bieán vaø ñoät bieán?

CAÂU 28: Neâu caùc phöông phaùp nghieân cöùu söï di truyeàn ôû ngöôøi?

YÙ nghóa cuûa caùc phöông phaùp ñoù? Taïi sao khoâng aùp duïng caùc

phöông phaùp gioáng nhö ôû caùc sinh vaät khaùc?

Caâu 29: Neâu nguyeân nhaân phaùt sinh caùc taät beänh di truyeân ôû

ngöôøi? bieän phaùp haïn cheá ?

74